N gloehoerake sih-ing Pangeran. - OPAC Perpusnas
-
Upload
khangminh22 -
Category
Documents
-
view
2 -
download
0
Transcript of N gloehoerake sih-ing Pangeran. - OPAC Perpusnas
No. 60. TAOEN 111. Oplaag 5000 29 SE.LA 1866. - 22 FEBRUARI 1936
PANJEBAR SEMANCAT Direktoer : Dr R. Soetomo
Pangarsa pengarang: Jm. Soepardi Redaktoer ing Vorstenlanden :
WEEKBLAD DJA WA OEMOEM
Diwetokake saben dina Sabtoe dening: N. V. Handel Mij .
Sesasi f 0.50 - 1 kwartaal f 1.50 Advertentie segaris f 0.20
Apese f 2.- kontansak pasangan Soetopo W onoboi u '
N omer telefoon 3489 Zuid, Drukk. ,,Indonesia" Soerabaja. Adres Redaksi lan Administrasi i
G. N. I. Boebo~tan, S'baja.
Agent~n kanggo ad~ert~.nti~.: Ing SOERABAJA: Redame en advertentiebureau "Niar", Pasar Besar. Ing BETA WI: Publiciteits• kanto~.r .,De Gia.be R11sw11k 7 B. - Advertentfe en Uitgever.~ Mij. A. de La Mar Azn, postbox no. 28. - Publiciteitsbureau: "Arta • Molenvlaet W. ~O. - Advertentiebureau .,I. R. A. B. Kebon Djeroek 2 E. Ing NEDERLAND: Publiciteitskantoor
.. De Globe" N . Z. Kolk 19 No. 19343 Amsterdam. -Kaboedaian. SAWIDJINING bangsa kang,
ngoekoebi kebangsanne, koedoe ndjaga moer b madjoe Ian aloese kaboedajanne.
Basa Indonesia diakoni dadi basa persatoewan.
Nanging, kanggo njebar widji persatocwanne bangsa. apa perloe
•kita nganakake persatoewanne kaboedajan Indonesia 1
Persatoewan kaboedajan, bisa ditegesi ngoeboer sing mantja werna, anakake sidji sing anjar.
Jen karepe persatoewan kaboedajan maoe kaja mengkono, iki aran kliroe, awit kita ora bakal oleb kaoentoengan, nanging malab karoegijan.
Ojoged Ojawa lrrn gamelan bakal disirik, sronen Medoera diilangi, ketiapi ~oendha disingkiri, sasandbo Timoer disoewak, tja· kalele Ambon disirnakake, tari Piring Minangkabau ditampik, arep diganti tontonan anjar kang lndonesis .. ...
Persatoewan kaboedajan kang dikarepake kaja mangkono maoe, minger saka antjas kang sedjati. Wong kang arep moeljakake kaboedajan, ora lija dalanne koedoe ngoerip oerip kaboedajan kang wis ana, sarta nglarasake marang slmangate . djaman Ojoged di .. djaga kabetjikanne, gamelan dirawat sing betjik, tetembangan dipijat"a sing peni , mengkono sabandjoere, soepaja ing tembene kaboedajan kita ora ilang tapake. oanging malah laras marang semangat Indonesia.
Kaboedajan kita kaDg wis aDa iki, akeh sing wis kleboe tataran kang dhoewoer banget. Moela saka ikoe, kita kaoem kebangsan wadjib memetri bah iki, sarta kita poetrane lboe Pertiwi Indonesia, ija koedoe ngakoni ;jeD sanadyan sidji-sidjining kaboedajan kita iki pinangkane saka pirang - pirang panggonao, Danging ikoe maoe kabeb rak doeweke poetra Indonesia.
Kang perloe didjaga toemrape persatoewan kita, jaikoe soepafa woedjoede sidji .. sidjining kaboe-• dajan maoe, adja ngaDti ana kang bisa natoni atine kadang kita kaog saka panggonao lija.
N gloehoerake sih-ing Pangeran. watek dhewe dbewe kang aran "djibilah", kang doeweni petbikao dbewe-dbewe kang 11ran .. aanleg"; ikoe kena dit 'tik wiwit tjilik moela. Ian kena dirasakake dening kang ngawaki dbewe. lja teloeng prakara ikoe kang bakal oetawa pinastbi kanggo kaperloe· wane oemoem. Jen ora meogko-
Njamboet gawe netepi l<wad;ibanne dhewe-dhewe Toemrap Bangsa. Noesa lan . . .. , titah
kabeh.
Deolng: DARMONO.
SAROEPANE kang doemadi I aDa ing djagad iki, ora ana
sidjl-sidjia kang ora kaoggo kaperloewanne oemoem oetawa kang dadi keboetoehanne ndonja. , senadjaD kang ala oetawa kang betjik. - ija kang kanthi nijat ija kang pineksa mg kodrat. - mangkono oega kang laire gawe roesak oetawa kang agawe betjik.
Mesthine mono wadjibe ma• noesa eling marang penggawe betjik. Qawe kabetjikaD ana ing bebrajan oemoem, kaDthi ngra· sakake rachman Ian rachim-e Pangeran.
Macoesa kang wis diwasa pikire, kang pinikir moeng bisane dadi ilen ilenne kodrat eoggonne ngloehoerake Sib kamoerahanne Pangeran maraog sakabehe doemadi, ora ndoeweni pamrib oetawa me• lik apa· apa kaog toemra;:> ing oapsoene. l ja mengkono ikoe lakoene djiwa marang kasoetjian Ian kamoeljan, nelad pambekanne Goesti kang Maha Soetji toewio Maha Moelja.
Dene pasinaonne manoeng.sa mangga joeb dradiat sing meog· kooo ikoe. ana teloeng prakara jaikoe:
le. Tetoeloeng marang sapadba padbane toemitGb, manoet kabi· sanne, katjakepanne Ian keken..; delanne dhewe-dhewe.
2e. Ngawroebi paedabe lsinlng alam kang goemelar iki kabeb Ian eoggonne padba samad-sioa· madaD.
3e Ngrasakake Sib kamoerab· anne Pangeran, kang tansab loeber iDg salawas-lawase.
Sarehne oemoere maooesi ana iog donja Djoekoepi ·kaDggo kabetjikan, mangka oerlpe ana Ing alam taosab nampani kabetjikanne slam Ian rachman racbime .. PangeraD. moelane bener-benere :
no bisa kleroe kang ditiodakake, kafa oepamane : doedoe dhoekoen
Gaweja kabetjikan kaDtbl dip~ksa nambani oewong Iara, soetjiolng atl, kaanggf:pa see- doedoe dhasarao pemimpin kemoengkeme marang Pangeran, pio,gin mimpin, doedoe mestbine dadija pratandbane soeka see- I dadi goeroe meloe-meloe moelang koer Ian males kabetjikan·Ne Ian sapanoenggalanne, sanadfan kang toemiba ing awake; nijata tetoeloeng, bisa oega. gawe
kapitoenan. Dadi loepoet banglt .Jen ma• Kaoepamakna maneh mlngkene:
noesa ora pisan,pisan nijat gawe Wong akeb kang padba njamkabetjikao, kang marga ora doewe boet gawe ana ing sadjrone pakaelingao marang nalar kang brik, warna waroa kaDg digarap, mengkono. Loewib ala banget .jen sidii sidjine ana kang ban get be.;. manoesa ora ngakoni marang dane. kajata : pagaweanne admi .. kabetjikanne ka!Jg akeb toemiba nistrateur. masinis. koeli, toekang ing dhirine Toewin tiilaka baDget djaga telefoon I. I. I., naDgiDg manoesa kang ora doewe kasoe- sanadjana bedane prasasat boeml koeran marang PaDgeran. karo langit, kabeb toemoedjoe
Sing saps kebandjoer ora ngrasa marang karep saprakara, jaikoe: kang mengkono maoe, ikoe kang . gawe goela oetawa pari. Oepama toewoeb Ing atine moeng drengki, kang bageaDne ndjegongi lemab srei, djail, moethakil, panasten, dipeksa Dggarap toelisan, kaDg ha· kemeren, apadene paogresoela. gejanoe ndjaga telefoon bandjoer Kabeb ikoe "lelaraN kang doe- meloe pasang bata. kang bage• moenoeng iog siksane dosa, eng.. aDne ndjaga mlsin bandjoer noe .. gonne ora ngrasa marang kang loengi pagawean administrateur, bener Ian kang wadjib. saDadjan nijate gawe kabetjikan
SapisaD engkas : gaweja kabe- marang pabriic. - Danging malah tjikan Ian podbo.;a ngrasakake sib agawe kapitoenannc kaboedida• kamoerahanne Pangeran. jan. Mangkono oega pandoeme · Ananging sarehDing ana keda- ~oemadine manoesa Ian bangsa, dejan : asal bener wekasanne Joe- 11a .oega doewe papasthen pagapoet, asal betjik wekasanne ala. we1a.n dhe~e· dhewe, an~ kaDg dadi sanadjan nedya mikir marang wad1ibe m•goenakake kekoewa• kapl:rloewanne akeb, bisa oega tanne badaD wadhag~ ana kaDg dadi ala Ian loepoet, 'fen ora k?e_doe nganggo kekoewatanoe njoemoeroepl apa kang kaseboe p~kir. ana kang koedoe nganggo in§ ngisor iki: kekoewatanne ra sa kang aloes.
Kabeb ikoe mace jen kang 1. K 0 e d 0 e D g a D g g 0 nggedbekake empanne karosan,
k a p I n t e r a n k a n g d a d i mestbl koerang lmpanne pid b e d b a s a r e, · jaikoe kang kire Ian rasane. Kang ngge• ingaran: diibilab oetawa aanleg.. dbekake EmpanDe pikir, wls beSawidji widjine manoesa. pandoe- nere koerang empanne karosan manDe dhewe·dbewe. Jen do~doe Ian rasa Kang ngegoeDgake pandoeme, ditindakake, ija ora lmpanne rasa, ija wis mesthine netepi apa kaDg dad! wadjibe (dar· koerang empanne pikir Ian -ha· maDe] djiwane. Terange maneb dan kasar. Ewadene koempoele mangkene: Sawidji widiine djiwa kabeb maoe moedjoedake soeka• andeweni wadjib dhewe dhewe praja oetawa larasan kang noeng:. keng aranne 1 .,, ,.Danna•, doewe gal, toemoedjoe marang aapra'"
'':
. Katia 2. "p AN J EB AR SE M .A. NG AT"'
kara. Kajata : Pakoempoelan warna-warna kang kanthi pranatan Ian sa•ekapraja noedjoe marang saprakara, kaja pakoem .. poelaa Parindra, ikoe aran h a rm on i e {persatoean kang endab).
Djagad, oewong, gendhing. kradjan, ocwit, olah·olahan, gegoebahanne kembang. anggitan, wajang, Ian sapanoenggalanne ikoe sldji·sidjine jen padha betjik awoedjoed harmonie.
Sawidji-wldjine harmonle ana Engls-e, kaendabanne oetawa ma• thine, doemoeooeng marang kaag aloes rasane kalistyao [schoooheids gevoel].
Oepamakna maneh : riritjikanoe gamUan, panaboehe beda - beda. Kajata: panaboehe gambang saaadyan beda karo keprak, geseb ltaro demoeng, soelaja karo kendbang. kendhaog ora bareng karo kltboek, kitboek pepisahan karo glnder. Jen kang naboeh maoe wijaga, aanadyan 1idji sidjine sadjake kaja 1oelaja, ija marakake kepenak, awit oeoeo oeneo maoe toemoedjoe marang i n g e I • e I a W i d j ill in g g e D db i D g, Oega ora beda karo boemboe warna - warna kang dianggo mboembool sawidjlniag olah• olaban, sanadyan rasane boemboe warna • warna kang dianggo mboembonf sawidjloing olab -olaban, saaadyan rasane boemboe aldjl Ian sldjine banget soelajane, ewadene tjampoere kabeh noedjoe maraog rasa 1awldji.
iicoe kabeh klna kanggo peplndban adeglng djagad. enggonne boetoeh wong war11a warna. ltajata : wong kasar, wong aloes. wong rosa, wong pinter, wong bodho, wong soegib, woag mlskln, sidjl sidjine koedoe nindakake wad.jibe d Ji wane, ngoekoehl w a t e k d b a s a r e, toewin migoenakake kaloewibanne. Marga saka ikoe sidji aidjine pa toet adjen lngadjenan, boermat ingoermatan, toeloeag tinoeloeag Ian sabandjoere.
2. W a d I i b e o r a t i n gg a I p a n g a s t o e t i [ soemoeng kem ing Paogeran ). eling wadj1be manoesane. ojoemoeroepi anggeranggere doemadl.
3. Wad jibe or a t I a g g a I dijao toewlo paodom iog b a t I a n e, tegese : ngetoet daja· oe saooebarlnt>1 awit dajane sanoebarloe sadhengah maooesa bodhoa, plntera, loehoer asora, kabeb atoedoeh marang bEnEr Ian rahajoe. Moenggoeh bisane manoesa agrasakake marang dajaoe saooebarioe, .jeo manoesa ngoedl kawroeh kasoeojatan, oggoegoelang blsane dlangreb paotja drijaoe.
4. 0 r a g o I e k • g o I e k pagawejan kang doedoe w a d j i b e, nanging ora noelak pagawejao kang dadi wadjibe, sanadjao obata dikaja ngapa.
5. Q r a D g a r e p - a r e p oewohe panggawe kang d l t I n d a k a k e. Kaja dene pa;.; koempoelan Parindra ija merlolrake bab iki.
6. J e a w a d j I be o r a n j amb c e t g a w e, koedoe sabar Ian menlng. eling marang wewengkonne tekad
Pepiridan piwoelang alam iki tjoendboek ~anget karo engeslng Parindra enggonne ngadjani para wargane ojamboet gawe kanggo kaperloewan11e Bangsa Ian Noesa.
Parindra ora gawe pilah-pilah· anne golongan, ora ngadoe adoe golongan sidji Ian sidjine. nanging mbangoen bebraj m kang pantjenne woedjoede roepa•roepa bisoa kabeh maoe ngerti Ian gelem ojamboet gawe netepl kwadjibanne kang loehoer.
Kabeh wis ana panggonanne dhewt -dhewe.
Pangabekti marang Ojeng lboe Pertiwi, werna - werna banget dalanne Moela wargane diadieai soepaja njamboet gawe manoet kapinteran, kabi~an sarta kekoewatanne dhewe-dhewe.
Sing pinter aweb sesoeloeh. sing soegih aweb dfrma. sing rosa noeloeng sing ringkih. sing pinter ngarang ojoembang karangan, sing bacet sesorah sarana shorahe, sing ahli kaboedajan njoembang lcaboedajan, sing abli ekonomi ngadjokake ekonomi, mengkon'l sateroese, soepaja bisa kagajoeb angen-angln moeljalcake bangsa Ian noesa,
I TOKO OBAT R. ll. KA.RTINI SOERABAJA.
1 I Salamaoja sedla
bed.ak wangi merk R. A. Kartini jan11 soedab LANGEN
dlperiksa cleb labu'ratorlum Batavia dan rerdi!pat tldak
ratjoeo thxu•h.
prof dr. de mengandoeDJ
Obat batoek Kartiii ol-EaudeCologne RA. Karfni.
~---------------------------------------ii-------- --...............................................
Pamiktr ala. (Tiandhake bab kaTma).
. Ana ing P. S. no. lebaran, wis dak atoerake bab : karma ngoendboeh kang nomer loro, Jaikoe kang goemantoeng Ian icbtijare [ltarma kontan].
Saiki kari ngremboeg ,,karma ngoendhoeh kisng no 3". 4aikoe sawidjining pamikir ala ing oerip kita kang dbisik bandjoer moe .. djoedake tjaogkaog wewatekan ala kang ngoeroengi wong maoe, Ian bandjoer ndjalarl kaanan ala ing oeripe. Kaja dene katrangan ing ndboewoer maoe. pakarti akoe wohing djaman kang wls kapoengkoer: ma lab woh maoe ora bisa entek kaoendhoeh ing sadjroning sapangoeripan. djalaran pangeeripan maoe doeroeng bisa menehl wektoe kang patitis kanggo mbabarake pakartining djiwa. Sasoe• wene wektoe ikoe. djlwa ifa kadoeaoengan toewoeb (madjoe]. oleb kaoendhakaning kasedbaran. Ing, salah sfdjining pangoeripane, tjangkang maoe bakal bisa kape .. tjah Ian kasirnakake manawa wis tekan Ing kala mangse:ie k~ng pr~jqga, laµ. awit saka mangkono maoe.. dji~a .kapi!ksa oi::a bisa ngatonake kaoendhakaning oeripe kang nembe kapoeogkoer ikoe. Tjeple~ _kaja dene koethoek kang wis diEogremi. sanadjan oerip, nanging tansah kakoeroeng Ing tjangkanGe [klongkopan) Ian ija moeng rjangkange kang bisa katon.
Sawise sawatara mangsa. karma kang kagambar tjangkang maoe, bakal petjab sirna dening kahanan kang sok lcaton kaja dene kapinoedjon. oetawa kabEneran. Oepa• mane : dening oleh piwoelanging para goeroe, para loehoer. denlng matja kitab kitab soetji oetawa dening nggatekake voordract -voordract oetawa lija lij11ne maneb lja mangkono ikoe sawidji .. nlng owah-owahaning batin kang longka. dadakan Danging laoa. ija sawidiining paogapoeraning Goesti Allah kang aneh, kang kita arang-araog kroengoe Ian mrang· goeli.
Karma ngoendboeh kang tjoe .. mithak dadi watak ikoe beda karo karma kaog kEoa diicbtijari (kar• ma kontan). Karma kang dadi watak ikoe kandel Ian tiplse goemantoeng marang koewat Ian ringkihiog dajaniog pamikir kang odjalari ikoe. ·vvewatnan ikoe bisa ketambahan kandele oetawa tipise, goemantoeog maoeh saka gedhe Ian tjilike ilining .dajantng pamlkir kan.g d joemboeh oetawa tjfpgka.h. kang katoedjokake ma. rang watak maoe.
.Manawa kita doewe wewatekao kang kit!I w.is ~groemangsaoi ora prajoga kaaoa~e. kita bisa ngilangake wewatEkan , maoe. Ing 1adjrone kits mboedidaja ilange
' . 22 FEBRUARI 1936.
maoe, kita terkadhang karep banget "kepleset'" Ian .,tiba .. , djalaran ora koewat nahan marang pamantbenging pepengioan, kamoerkan Ian watak kanepsone. Nanging manawa ltita tansab mboedldaja, Ing tembe kita mesthl tekao ing kamenangan, amarga .. kepleset" Ian "tlba'• ikoe maoe sadjatine tetenger kaoendbakaning lakoe kita, madjoe sadjangkah. Saja iog pangoedine. saja loewift. gerang wewatekan kang ora prajoga maoe, kang woesanane bakal ilang, salin babaran. Lba ing kono manoengs~ oembe oleb kamenangan. Awit elinga. jen sadjatine ora ana pamboedi daja kang moespra, sanadjan sapira tjilike.
Ing saaotarane karma teloeng roepa kang woes dak atoerake maoe, ana gandheng ginandhenge pakarti kang doeroeng ngoewoh, kang bandjoer kaaranan ,,karma tandhon".
Saiki kita bandjoer saja tjetha pangretijane marang keadilaning Pangeran, sanadjan kita soemoe• roep jen goemelare djagad ikoe !Dawarna-warna mangkono. Moe• la kita bandjoer mangreti. '.jen k a 8 D a D kita i k i. 0 e t a W a apa k a D g w i s. kang I a g i .. Ian k a n g b a k a I k i t a s a ad ha n g, lkoe kabeh wis or a m r o d j o I saka "k e a d i I a n, k a m o e r a ha o, Ian s i h e Pan g e r a o, lcang k a b e h maoe kadhasarake ing wet-e k a r m a i k o e." Moe la m r e tob a t iog Pa n g e r a n lkoe, ora kok moeng tjoekoep ndedonga bae, -aangis oetawa srsambat nganfoet-snjoet, -nanging kang djeneng tobat ikoe i j a t 0 e m i D •
dak makarti kang ka-1 a·r a s a k e k a r o we t k a rm a maoe. k a n t b i w e w e k a I a a kantbi o b o r p a n g r e t e n. M ritobat ikoe ora bi·a kaborongake oerawa kaseksekake maraog wong lija.
SRI ROEKMINI.
SREKALAN.
K a d I r : Rip. kowe pilih lndl bodjo ajoe ora doewe, karo soe:. gih elek.
So e r i p : Jen kaoggo akoe pilih, ajoe o~·a doewe.
Kadi r: Jen ~aoggo akoe, emob kabeb. Hla wong . ajoe .o~a 4oewe, dadi ja elek, soeg ih ele~. dadi J.a, eleke toempoek oendhoeng.
(SAMDO ).
22 FEBRUARI 1936.
Dhasar panggoelawenthahi.ng
watak. (Sesorahe sdr. SoetedjoJ.
Pangar:sa, daloe poenika kqela tampi oerak damel sesorah wonten ing ngarsanipoen para warga Studieclub [Solo]. Dene ingkang badbe koela rembag prakawis dbasaripoeo panggoelawenthahing watak.
Ing wekdal sapoenika prakawis panggoelaweotbah waoe radi di· poen gatosaken dening bangsa koela. lngkang maketen waoe oegi botEn aneh, amargi sedjatosipoen manawl dipoeo penggalih radl lebet, kawonteoan ingkang sami koela panggih ing dintin .poenika wohing pandamel oetawi woblng panggoelawentbah ing djaman ingkang sampoen kapengker. Djaman ingkang badlle dha• teng temtoe kedajan sanget dha· teng panggoelaweothah oetawl pendamel ingkang saml koela lampahi Ing wekdal samangke:
Bengsa koela ingkang samangke saweg dereng·derengipoen ngoedi .dhateng kamoeljao, sampoen samrstenipoen manawi migatosoe dbateng panggoelawenthahing lare.lare ingkaog ing tembe badhe .dados tijang sP.poeb Ian ingkang bade dame! djaman enggal. Ing nagarl Djfpang ing taoen 187_0 sampoen 1aged dasa tjara panggoelawenthab ingkang kalarasaken kalijan kawootenanipoen bangsanipoen, Ian laras kalijao sesambetaalpoen bangsa waoe kalijan niagad ageng. Wohipoen penggoelaw~ntbab ing nagari DjEpaog sampoen ketingal. Tjoelikanlpoen prakawi1 panggoelawenthah waoe sampoen kapatjak wontea ing D a r m 0 K 0 n d a ingkanQ me· dal diotin SEnen Ian Slasa tanggal 27 Ian 28 D1anoewari poenika.
Kangge djaagkepipoen beboeka poenlka lcoela ngatoeri woenlnga bilib tjara pagoeronipoen pang• goelawlothah poenika kaperang maltatln:
1. Panggoelawlntbah!ng badan, katindekakia sarana sport toewln dolanan Ian Ing nagari Djepaag mawi kapradjoeritan. . 2. Paaggoelaweothahing piklran•
limrebipoen lcatindhakalcen wonten ing pamoelangan. _
3- Paaggoelaweathab ing kasoe1ilaa. lcatindakaktn wonten ing grija. pamoelangan toewin satoenggiling pamoelangan i•g 41rija.
i. Panggoelawfothahing rao1, ingkant kengiag kabedakaken dados wernl tiga, loggia poenika
. .. ..PAN IE BAR SEMAN GA T"
scboonheidopvoeding. religieuse opvoediag toewin Godsdienstige opvoedlag.
Anehipoen wontln Ing . djagad pagoeron, panggoelawentbahing watak oetawl karaktervorming. awls-awls dipoen rembag. Mangka wiwit maklna kina doemoegi djaman samangke adjining ma-noesa poeoika goemantoeng dha· teng wewatekanlpoen: bij is een karakterloos mensch. Poenfka ate· ges, tijaog ingkang tanpa adj!. Ko• sokwangsoelipoen wontln oekara lngkang moengel: bij is iemand van karakter. Poeolka ategfs ngloehoeraken tijang waoe.
Anggenipoen prakawls karaktervorming poenlka waoe dereng patos dados rembag, bokmanawi kawroeh bab watak poenika dereng patos soemebar. Ing Europah plsan, kawroeh bab watak poenika oegi satoenggiling ka· wroeh ingkang dereng lam!. "De karakterkunde is nog een "jonge wetenschap evenals de zlelkunde". SatfmEnipoen angrembag pang· goelawEothahiiJg watak poenika sanes rembag ingkang gampil. amargi sadjatosipoen temboeng watak poenika muotfo gampll anggenipoen negesl toewin mal h watakiog manoesa poenika bedabeda sanget. S!roenggalipoen tijang gadhah watak pijambakpijambak. mBotfo wonten tijang kalib ingkang watakipoen saml, mila mboten aneh bilih prakawis karaktervorming poenika dereng dados rembag.
Manawi badhe njoemerlpi poenapa ingkaag dipoen wastani watak poenika waoe. kP.dah njoemerepi djlegeripoen manoeogsa. Manoengsa poenika titah ingkang gesaog, ingkang- saQed mikir. ngraosaken Ian gadbah kadjeog, oanging ladjeog toewoeb pitakenan. sintfo ta iogkang mikir, ngra~sak ' n Ian gadbah kadjeng poeDJka 1 Wang1oelanipoen pitaken waoe, sedjarosipoen boten angel. nanging dereng dados peoggalihanipoen tijang katah Manoengsa poenlka sami gadhah raos AKOE (bet ik bewustzijn). lngkang mikir, ngraosaken Ian ga· dhah kadjfog waoe loggib poenf. ka poen AKOE waoe, AKOE satoe.~~gal Ian satoenggalipoen poe01k.-1 beda. boten wontfn AKCE kalih ingkaog sami. Kan~h,e toeladha koela namoeng baogt>ogetaken, wonteaipoen Broto Pandhowo, iaggih poenika Joedistiro, Werkoedoro Ian Ar· djoeno.. Manawi tiga.tiganlpoe~ waoe d1poen wawas. ladjeng tjEtha
- wela - wela, maaawl AKOB-oipoen satrija tetiga poenlka beda-beda. Kados boten perloe koela pandiagaken, pendjineagan seda!a timtoe sampoeo mangertos 10gkang koela pikadjengakeo,
leder mensch heeft iets of veel eigens, dat Yan hem is en aan hem is en hem van alle anderen onderscbeid. leder mensch heeft zijn eigen ik.
Manawi pEmawaslpoen toemrap. AKOE waoe koela •laJ. djengaken, piQanggihipoen, poen AKOE waoe katingal gadhah
temperament, individualiteit, per.; soonlijkheid Ian karakter. Temboeng temperament, poenika ge• gandhengan kalijan kawontenaning badan wadhaging ma.aoengsa, wontenlpoen temperament waoe kawengkoe dening kawootenaning rah, makartlnipoen pirantosing badan iogkaog kawastanan klieren, pangedjoering tedba, sjaraf'. Senadjan temperament waoe saged ew'ah amargi saking kawontenanipoen panggoelawenthah Ian kawontenanipoen gesang, ewa dene temperament poenika kados dene sampoen bektan. lngkang dipoen wastanl individualiteit, poenika peranganipoen a k o e iogkang dereng ewah salting bektanipoen. awon oetawl sae. Saking dajaoipoen panggoelawen• tbah Ian kawonteoaning gesang. saged noewoehaken persoonlijk· held. ·Dados temboeng persoonlijkheid poenik11 teges kababaripoen lndividualiteit. Lare poenika gadhab ind1vidualiteit, nanging botln gadhah persoonlijkbeid. Nanglng oegi wonten tijang poe. nika ingkang teroes dados lare kemawon. Persoonlijkheid poenika kltingalipoen saking t111daking manoesa. Temboeng karakter oetawi watak, sedjatoslpoen ate.:. ges tlorek, ananging temboeng karakter poenika isi temperament, isi idividualiteit Ian oegl isl persoonlijkheid. Watak waoe sabagljan bektan. Dadosipoen sarana panggoelawenthab [zelf opvoediog Ian kawontenanipoen gesang]. Para ahli kawroeh djiwa Ing nrgari Eui:opa, sampoen kethah ingkang marsoedl kawroeh watak, ingkaog wewaton kawroeh djiwa. ingglh poenika zielkunde. Wobiog kawroeb waoe ladjrng ngawon• tenaken plpera.ngan - piperangan toemrap ~Ewatekapipoen maooesa. Gandheng kalijan sesorab koela daloe poenika, koela badhe ngatoerakfn sawltawis ingkang gegandbengan kalijan pamerangiog watak.watak waoe.
l. Sardjaoa negara Perantjls ingkang nama Queyrat amerang watek - wataking manoesa adhe~ dhasat pemanggibipoen Arlstoteles. inggih poeolka kadoenoengan piklran, raos lan kadjlag. Ladjeng noewoehaUn tfgang golongan. ingg:h poenika: aatoeoggal. tijaog ingkang pamikiripoen rosa saagrt. kaping kalih tij.,ng iogkang ra~s~ ipoeo rosa sangit, kaping tiga tijang lngkang kadjlngipoen rosa !Sangh [ verstanda menschen. ,ge~ voel menschen Ian menschen van de daad.]
2, Toewan Prof. Heimaos oegl dame! peperangan_ipgkang waton.:. jpoen mendhh saklng iogka~g isampoen koela atoerakln ing Dgadj~ng, ioggih . poeni~a ingk.ang diporn wastanl [sekundaire functie, de emotlonaliteit en de activiteit). Emotioneel poepika tegeslpoen tfjang ingkang raosipoen gampil kElamanlpoen, E ctivlteit tfgfslpoea tijang ingkang kfldjenglpoen nf.ambo :tgamel ketingal ,ging oetawi al:t. s~~un~11lre . fuoctle poenlka t!gfsipoea, makatln : Tijang poe-
Katfa 3;
nika manawi kataman satoengga• ling kawontenan, wontfo ingkang enggal kasoepenlpoen dateag lngl kang namani waoe, nanging oegi wonten iogkang taosab enget kemawon dbateng poenapa. ingkang mentas dipoen alami. Waton poen1ka waoe ladjeng noewoeh• aken perangan 8, inggih poenlka :
&L
Ing sasi iki, apa sedoeloer wis netepi kwadjibanne dad! langganane soerat kabar bang. sane dhewe kang setya 1
1. Tijang lngkaog sekundaire functie, actlviteit toewin emotlo• naliteitlpoen agfng,
2. Tif ang ingkang sekundaire functienipoen ageng, activ1teitipoen alit, emotlonaliteitipoeri ageng.
3. Tijang lngkang sekundalre funcutienipoen .ageng, activiie't• lpoen ageng. emotionaliteitipoen alit.
4. Tijang lngkang sekundaire functienipoen agilng, activiteit• ipoen alit. emotionaliteitipoen alit.
5. Sekundaire functie alit, act!• vitelt ageng. emotioaaliteit ageng.
6. Sekundaire functle alit, actf.; viteit alit, emotionalitelt ageng.
7. Sekundalre functie alit, acu..: viteit agtng. e~otionaliteit ~ut;
8, Sekundalre fondle alit, acti.: vitelt alit, emotionaliteit alit.
3. Toean Spranger abli ka"f wroeh diiwa Ing nagari Duitsland oegi damel perangan, wantoen ningali dateng poenapa ingkang dipoen telengaken deping ma• noengsa.
Wont1n manoengsa fngk~n.g dipoen telengakln namoeng .Pr!I~ kawis kawroeb theorie, dipoen namaken tbeoritische mensch, wonten tijang lngkang oamoeng neleogakln prakawis panggesangan, dipoen aamakaUn economisch mensch Ian wontln malih tijang lngkang mElengakEo dating kawontfnanipoen bebrajan. dipoen namakaen soctale mensch. Paml• rang• pamerangipoen para sardjana fag nginggil waoe tlrang manawi bo.tfn sampoerna. T~ja'~ ingkang tjatjahipoen 1600 joeta boten saged namoeng dipoen pe• rang dados 12. 8, _oetawi 3 go~ longan. Oelam poenika wontEn warnl 2000, dados toemrapipo~i. manoengsa warni • warninipoea langkoeng malib, namoeng saen~· poen wontEnipoen perang • pera• ngan waoe kenglng kangge nj°'• merfpl ~adanipoen lpijambak oeta• wl tijang sao~s. mbggab Ing wewatekanipoen.
Katoer Red : Sdr. Soetedfo fki · warga C. B. Parindra Ing Solo. ~hli onderwijs kang aotoek hoofd ... acte ing Nederland.
(Ana tjaadbake)
.... !C_a_tl_a _'4_. -----------=·:..P~A;.:N.:.!.J EB AR SE M ANG A. T•
Vrouwen-emancipatie.
(Obah • obahan kaoem wanita)
ING wektoe iki wls loemrah para poetri padha amerdi
dradjat kang sedJacijar karo para poetri. Ewa semono doeroeng bisa tinemoe ketjotjokane panemoe ing antarane, awit saben wong ndoewenl p!nemoe beda -beda. Kita ora bakal ngalang. ngalangi pamardine kaoem poetri mengkono ikoe, Danging Ing pangadjab adja nganti pamardi maoe kl roe kedadejan.
Oemoeme para poetri saiki. padha mrelokake bangh metjahke prekara kaog remit iki. djalaran pantjene ija para poetri dhewe kang bakal bisa ngrasakake oewohe Moeng bae meksa isih ana kang koedoe dipikir kanti toememen, Akeh theorie kang soemebar Ing donja, kang memikirake kahanane para poetri, Oempama bae ing wektoe iki banget k~tonne obah mosiking lheoricmaoe1 kang dadi angenangenekepoetrian sak donja. :jaikoe kang dlarani vrouwen-emancipatie . Para poetri padha sekolah. tfampoer adhoek karo para poetra, kepinteran Ian piwoelangan ija padha Ian b1sa timbang . Lan ing pamoelangan kono koewi, sakarone bandjoer pada ·srawoengan f:;iikoe bisa ngoekoer kapin1erane wadon Ian lanang. log Slmangsa kang kalah kang wadon bandjoer anoewoehake watak gegabah. jaikoe penganggf:pan superioriteit nandoekkake sawidjining pagawejan kang angel angel. Semono oe:ga sebalike, menawa sing laoang kalah. bandjoer kawetoe panemoene sang poetrl, menawa laoang ikoe ora mesthi keno kanggo agoel-agoel oetawa tjagakiog ogaoerip.
Wekasane bandjoer ana con· currentie antarane lanang Ian wadon maoe, saingga toemekane fng papan pangoedjiwa ija teroes ana bae Ora oesah diterangake dawa-dawa ·keprije kedadejane wong loro maoe jen wis padha anjekel gawe. Andjeblose ijaikoe moeng Jen moreele wis roesak. Lanang wadon lali marang koeadjibane, anglelangen krentenging hawa nafsoe. kang ing tem'oe oega mbebajani banget marang kekoeatan Ian kepinteran, kemadfoean bangsa.
Prakara kang katoelis Ing dhoewoei: iki, pisan-pisan ora anJandet pemardi poetrl anggajoeh dradjat kang sedjadjar karo para poetra, moeog wae anga -djab bisane slamet sakarone, amar• ga fog ilmoe kebangsaan prekara
ikoe dadi factor kang adl dhewe. Semono oega ICita preloe mawas prekara ikoe. amarga waktOe iki kabanan kang dikoeatirake b;ing!t jaikoe demorlaisatie, gampang manoelar. djalaran crisis malaise.
SAIDJAH.
8ab wedhakan. {Oeroen soembang~n). I NG katja 4 "Panjebar Sema•
ngatN tg. 1 Febr. '36. anje.:. boetake bab wedhakan karanganne sdl. Sar. Ing kene akoe moeng arep nambabi satbithik bab wedhakan.
Mitoeroet sdl. Sar. poepoer ikoe kaperang :
1. Poepoer adhem. 2, Poepoer garing.
Jen akoe ora salab, kang dikarepake sdl. Sar poepoer adhem, jaikoe poepoer teles, kang paoganggone tjinampoeran banjoe oetawa banjo~ mawar. Ana maneh poepoer kang kaleboe perangan poepoer teles. .jaikoe sa· warnaniog cream, kajata: Pond's, Hazeline. Pearl white, No. 4711, Dasco I. 1. I.
Ana maneh kang diaranl cold cream, .jaikoe poepoer teles, kang ora marahi poet1h [blank] njang rai, malah katon nglenga. Pangaoggone vanishing cream Ian cold cream ana bedane. Kang sidji dianggo boebar adoes esoek sore, Ian sidjine dianggo .Jen arep ma· pan toeroe ing wantji bengl oetawa Jen arep leloengan adoh wantji awan, tjikben ral ora kepanasen ora gosoag dening pa nasing hawa . Jen wis sawat'lra soewe, cold cream maoe bandjoer kaoelap karo .lap resik. N anging bab vanishing Ian cold cream, maoe. kanggo bangsa kita rada kakehan ragade.
Ana poepoer garing, jen ana Solo kang diarani poepoer gadhoeng. [ing bawah Pekalongan ana maneh kang diarani poepoer bengkowang] kang diedol denin~ bangsa Tionghoa. Panganggone kena ditjampoeri banjoe, kena garingan bae. Regane poepoer maoe moerab, sak sen bae wis oleh. Dajane panas. sebab sing digawe [seperaogan gedhe] kapoer [kalk]. Ana wong kang kandha jen poepoer gadhoeng maoe mbe bajani menjang koelit, gawe roesake koelit. nanglng ana maneh kang kandha malah gawe resiking koelit. awit rereged. kewan tjilik tjilik [bacterien] padha mati dening dajane kang panas. Njatane akeh para poetrl kang karsa ngagem poepoer gadhoeng maoe. Bab mbebajanl Ian orane para poetri kerso-a njoewoen pirsa mfojang sadoeloer sadoeloer kang wis taoe ngagem.
Bab poepoeran koewi ija ora gampang, sebab akeh bae Wong poepoeran malab ojoedakake roepane. Sebabe, ora moeng ana kandele oetawa ora rataoe ang:. goone poepoeran. nanging sebabe ija ana pamil1be poepoer. Kajata
koelit ireng teka nganggo poe.:. poer djambon, malah sawanganne ora karoewan. Wong poepoer djambon ikoe pantese sing nga'nggo bangsa koelit poetih, tjikben katon ora poetjet. Ana maneh prijantoen poetri nQagem poepoer tEka ora gawe endabing roepa. toer .fa rata pangremboege Ian ora kekandelen I Sebabe. al s. ldep Ian athl-athi ija meloe dipoepoeri, dadi ija katon poetih. Prajogane, jen boebar poepoeran, karemboe~. di-iling ilingi dh isik, apa wis rata apa dof roeng, bandjoer alis. idep Ian athi atbi dioelapi karo banjoe. ben ora katon poetih.
Bab tfarane poepoeran koewi kaprije 7 Ana kang raine ditoetoeli karo remboegan. aoa kang moeng raine dioesapi karo poepoer. Dadi tja,rane wong poepoeran ikoe dbewe dhewe. Jen mitoeroet achli-acbli ing bab endablag roepa, poepoeran ikoe aaa tjarane [methode]. jaikoe: lakoening tangan.
Saka iroeng, poepoer kaeloe> [massereo] maleagkoeng meojang pipi. Saka ngisor iroeng poepoer kaeloes toeroet lambe menjang ndjanggoet Ian oewaog. Saka ndboewoer alis, moeng@ah menjang mbathoek. bandjoer menjang pilingan, meogiwa Ian menengen. Dadi lakoene tangaa anggone ngeloes poepoer, saka ndjfro menjang ndjaba.
Lakoening tangan iki (massage) perloene pasilnge cellen Ing koe· lit, ben beaer.'Lan mitoeroet acbliachli kang kaseboet ing dhoewoer maoe. poeR_oerao ikoe marabi njegfrake Ian ngenomake rai.
Bab njata Ian orane tak pasrahake njang para maos.
Bab kanggo ngratakake poepoer [remboegan]. loemrabe wong nganggo oewoel-oewoel ramboet, apa maneh kaoem poetri ing Soerakarta. fen tak pikir rlmboe• gan kang nganggo oewoel-oewoel ramboet maoe. pantjen ija moerah, gawe dbewe ija bisa, na• aging rada kekasaren kaoggo ngeloes poepoer ing ral. Loewib aloes Ian apik remboegan weton Djepang. Ning jen sedoeloerkoe, bisa gawe dhewe, ija malah bEtjik. Soewek - soewekan bakal klambi kang aloes. dimes in [di· dondoml] kaja arep gawe kan• thong, ning boender, diseseli (di · iseni) kapoek, lawanging kapoek bandjoer ditoetoep. R~mboegan wis kena dianggo, moerah. apik, loewih apik, loewib aloes tiaimbang remboegau ramboet.
Samene kaja wts tjoekoep kang• go nambah karaagane sdl. Sar. Dene .jen ana loepoete, sdl-sdl. tak ato_eri mbeaerake.
SILENCE.
j Jen kirim postwissel oetawa I lajang, adja klalen noelis no-
1
mer abonne-e_ kang katoelis lag adresband.
22 FEBRUARI 1 936~ -----Keperloewan
pa won. (Olah4 olahan sawatara).
Padhamara No. I. KETOEMBAR2sendbok teh.
&airis koenir. sairis ki?ntjoer sairis laos, 8 sijoeng bawang, 2 seadhok dhabar bawang. oejah dioeleg lemboet, digodhog nganggo santen klapa saigar. Jen wi5 oemob dit!femploengt 2 sendhok dhahar radjaagaa. lombok abang. godhoag salam, irisan iwak pitik.
Padhamara No. 2. Pitik oetawa daging sapi di·
irlsJ digodhog empoek Ngoelega boemboe-boemboe : oejah. koen• tji 2 iris, kentjoer 2 iris. bawang 5 sifoeng. lao& 3 iris. kemirl 7 mritja saksendhok teh. djintfo setengah seadhok teh. ketoembar 2 sendhok teh, tjabe 1 dibakar noeli ditjemploengake. Santen kanil, tjapar wedangan, godhong salam, koebis diradjang oega diwor• ake.
Sa t e a j a m N o. 1 •. Pitik diketboki : Boemboe•
boemboene, brambang I 0. bawang 1 sijoeng, tcembar 2 seodhok• teh. djinten sethitbik, mritja 5 idji, djae sethitbik, lom-' bok abaag 5 diboewangl . isiae, oejah, trasi setbitbik, kemiri 8 dioeleg lemboet, digangsa leaga diwenehi laos diglpoek, sere, godhong djeroek poeroet 2 lembar, noeli pitike ditifmploengake. diwenehi santea. Jen wis meh asat, iwake dientas. dlsoedjeni, di pang. gang. Jen wis arep garing ditetesi boemboene maoe, mangkono· ngaati boemboeae entek.
· Sa t e Aja m N o. 2. Daging pitik diirisi tjilik-tjilik
aoeli dioelet karo: oejah sethithik. bawang. toembar sethithik. Teroes disoedjenl dibakar. Jen wis ma. teng ditjEloep Ing boemboe .: Oeiah sethitbik, lombok abang, kentjoer. bawang, trasi sethithik, goela aren sathithik. gorengan· katjang tjina, dioeleg lemboet, mbandjoer d1ketjeri djeroek petjel; Ian diwenehi ketjap sethithik .
Sate b~emboe .. Brambang 10 idji, lombok abang.
5, goela aren I sendhok dhahar, kemiri 2 sendhok dhahar. oejah, 1 sendhok dhahar. bawang t sendhok dbahar, tra'5i setbitbik,. diae 5 iris tjilik, laos 1 iris. toembar I seadhok dhahar. djinten l seadbok teb, asem 1 senelbok teh, koeair 2 iris, dioellg lemboetr noel! digangsa lenga diwenehl sere, godhong djeroek poeroet, mbandjoer iwak sapi kang wis· dilrisi tjilik•tiilik oega ·ditiemploengake. · .jen banjoeae wis sat· disoki 1 tjaagklr. Jen wis ora ana doedoehe, iwake disoedjeni,. noeli digaraog.
BOK SETRO.
- ,-
22 FEBRUARI 1936. .. PANJEBAR SE MANGAT• Katia 5. ~~~--~----------------------~ ~------~--~------------------~
Poetrane Raden S r. d~wo
• (Berjil< 1<.atitika la katara).
I. OJEDJER ing pradja Dwo-rowati Sang Praboe
Sri Bathara Kcesno mijos tinangkil fnQadhep R. Sombo, R. A. Sfo. tjijaki, Kjai Pa tih Oedowo. lngkang rinembag bab moe-rtjan ' ra R. Dja noko ing Madoekoro saka ing embanc.n. Sang Praboe bange t doehkitaning panggalib, mcela kcrsanira Sang Pamase ing dina ikoe oega kersa tindak mring Ngamarto I<an ·;J dhinawoehan. matoer andber~kaken . Pasewakan boebaran .
2. Ing radja kaooetren prameswari Praboe D. Roekmini, D. Djembowati, Ian D. Setyobomo. 111apagake rawoehing raka Sang Praboe, Ian njoewoen pirsa kaanaoing panangkilan. Sawoese
-dhinawoehan, para prameswari saml bela soengkawa, awit sak:ng kasok sibira maraog kadang ing Madoekoro, Sang praboe noelja roetjat boesana kaprabon, ming · gah ing sanggar pamelfoQ an. ang£boog doepa semedi, anfooe· woen marang O jawata , moelja R. D ianoko kalisa ing sambe:kolo.
3 Ing paseban ndjaba, R Sombo R. Sentja ki. patih O e..dowo, nata pabarisan ka ng kinar ja oemir ing tiodake sang Binatbara O ra soewe sang Na ta mijos saka ke· dhaton gi naro e: bjoeg para wadija. Pabarisan noelja binoecihala ke.
4. ·Mand~~) in g prad ja Boeloe ket iga, mij os tinangkil san g pra · boe T ed'olaloho ingaj2 p r ;:i ji praboe R. T rd jomoe rsi. pa tih mijatingra t Ia n para bida . Kc; ng ginoenem an gQ one sang p rnbc e kasrnaran maran~ D . l~ajoeng woe lan. garwane R. Pn1moesinto pan~ eran· pa:i temon kanQ manggon ing Pandha nsoara t. l\ a rsane sang Pra boe, R Pramoesin to a rsa liaoropahe. noelja t inimbalan. Sawise sowan, noeli kadhawoehan: .. Pramoesito, ing dina iki oega sira soen oetoes mri ng Madoekoro, laiaag iki a toerna R Ojanoko. N gantia boeboek koelit dagingmoe. gapcek baloengmoe, djenen g sira ora soen pa• rengake bali jen doe roen g kap~tboek R. Ojaaoko" R. P ramoesinto njembah ngaras pada nata. sarta nampanin nawala, noeli lengser sal:a ing paseban.
Saoeag koere R. Pramoesinto. sang praboe dhawoeh marang R. Tedjo moerti Ian pa tih Mija • tingrat, kinen ambojong Raioeng• woelan. lngkang Iiningan matoer sandika, pasewakan boebaran.
5. log marga R. Pramoesinto roemasa apes awake Ian roemasa apes awake Ian roeman tampa paoekoeman, dene fsih panganten
anjar wfs pinisah karo kang garwa . Lakoene R. Pramoesinto mampir ing Paadbansoerat, pamit gar• wane
6 Ing marga lakoene bala Dworowati kapapag Iakoene R. Tedjomoerti sabalane kang arsa meniang Pandansoerat . Soela ianingsemboeg dadya prang . Perange bala Dworowati Ian Boel0t• katigo Ian ana kasoran padha sekti Ian digdajane, wasana padha simpangan lakoe.
- 7. Ing Pandhansoerat R, Pra• moesinto kaadhep garwane D. Rajoengwoelan sarta rajine R. Sabekti Ian D . Pramoewati. R. Pramoesinto martakake anggone dinoeta Sang praboe; 0. Rajoeng woelan miwab para kada ng pa dha prihtin Ian ka roena. Nanging p;;i ngandika!!e R. Pramoesinto: .. Jaji. abote wong ngawoela, abot entheng koedoe nglakoai. J
Karo maneh. sapa weroeh ien kasangsaran kang bakal kita sandhang iki. dalaning kamoeljan, kap~ thoek kang kita goleki- Lau dhimas Sabekti, ing saoengkoerkoe reksanen bakjoe..; moe Ian ad hi moe si Pramoewati, ana-a bandjir bandhang walik watoe, jen mat;, soen djaloek sira woug te!oe dadi sidji, ana sadjroni ng omab iki- Rajoeng Woelan, sadoeroenge akoe bali, kowe ora dak lilani metoe saka kene,"
Kang kadhawoehan matoer sand1ka. mripa te koemembeng. R. Pramoesinto boedhal.
8. Saoengkoere R. Pramoesinto, kasaroe praptane R. Ted jomoerti sa ~ a la ne, ngemban dhawoehe sang Praboe arnbo jong Dewi Raioen g Woehn. sengadine arep didjaga . R. S?. bek ti ora aweh . Dang ing R. Ted jomoerti meba, soewe soewe dadi p?ra ng. R. Sabek ti d ilepasi dj emparing. soe.: mijoet kaboer ing ang in.
0. Rajo\?ng Woe!ao sida dibojonri m~niang kedhaton saraj ine D . Pramoewa ti.
kasoran, R. Ojanoko bramantya . noeli R. Pramoesinto linepas'l n Saroetomo. Saroetomo ora w:rn i, dile pasake bola bali tansah bola bali bae. Saroetomo roemasa isin, noeli loem~ pas mring dir· gantara , arrp ndialoek bantoe maranq S;rnd1ata Tjokro, sandjataoe Sri Nata ing Dworowati.
10. Madeg ing Pradja Ngamarto Pr. Joedhistiro, R. Wer• koedoro, R. Nakoelo. R. Sadewo, Pr. Kresno R. Sentyaki. R. Som.;. bo Patih Oedowo, kang lagi wawan sabda. r. gremboeg moer• rjane R Djanoko, Ora soewe ke;aroe tekane Saroetomo loemeboe ing wadhah sendiata Tjokro nanging ora ana kang wikan.
Pr. Kresno midhanget rerem boegan ing wadhri b sendjoto Tjokro noeli ditiliki. N anging wis ora ana apa-apane Saroetomo Ian Tjakrane wis ora ana.
Pr. Kresno roemasa katiwasan. nocli dhawoeh marang para raji Ian para poetra inQedjak amblandjang Sendjoto Tj ,: kro. Ing marga sendjoto Tjokro Ian Saroetomo katoetoetan tindake Pr. Kresno sapandhereke. Sang priksa Kresno woag pantja-kara . Bareag ditamatake, pr1ksa jen ingkang raji ipe dbewe, Kang p ;i nt ja-kara noeli pinisab, dinangoe lantaranira R . O janoko matoer wiwitan nganti poengkasan ora ana gothang.
Ngandikane Praboe Kresno: .. E. Pramoesinto, sira prenah ape. karo sang praboe ing Boeloekatfgo R. Pramoesinto matoer; Dhoeh sang binathara, koela poeaika saleresipoen ngabdi. Grija koela pijambak iog soemoer Djaiatoen· dha, poetranipoen d jeng iboe O era ng ajoe. Kaela badhe ngoepadosi sesembah;i n koela kakoeng R. Sadewo, kadang nata Nga-
9. Ing m;idyan'r.g wana R. Oja- lmE'!Ji\ no ·a d 1 dbe ~ekake pr~ p il t t e t ~ l oe ,
++q:
marto. Nangiog la mpah koela k · sasar doemoegi pradja Boeloekcit igo . Kaela ngabdi ladjeng ingangkc1 t d :idos Pangerao. Dhawoehi poe n sang Praboe mbea-
! djang koela badhe ka tedahaken ! .tanah prenahipoen pradja Nga-1 marto.
Saenteke atoere R. P ramoesiato R Sadewo kelingan 'jen pan t1eo• ne taoe krama a na ing soemoer Dio!o toendho, karo Rctna O erang ajoe. R. Pramoesinto noeli ngakoe poetra. Sang Praboe I<resno sa• pandhereke padha soeka paoggalihe.
Lagi enak-enak nggagas lelakonne, doem;1dakrin noe!i a oa satrija tiba sa ka a kasa men jang pangkonne R. Pramoesi nto . R. Pra moesinto kaQe t. sa bab kang tiba maoe R. Sabekti ra jine, nanging wis prala·a . R Pramoesinto nangis, njoewoen toeloeng marang N ata Dworowati soepa ja dioeripake . R Sabe• ti sawise dioeripake, ooeli nja ritakake lela · konne kabeh ing S?.oe ag koere R. Pramoesinto.Kabeh kang kroengoe nepsoe. Kersanira Nata Dworowati, para ra ji Ian para poetrane diedjak ngloeroeg mfojang Boeioe katigo. - Boedhal.
11. Madheg ing Boeloe·katigo, Prabae Tedjolalono lagi mothahmothah D. Roe joeng Woelan. nan.ging ora diladeni.
Ora soewe kasaroe gegering ndjaba pangamoeke bala Dworowati ora ana sing bisa na dhahi. ' R. Tedjomo~ rti Ian Patih Mija • tingra t matl dening R. Werkoedoro, Pr. Tediolalono doeka, noeli mangsah moengsoeh R. Pramoesinto, d jinemparing seda kapisanan.
Pradja klakon bedhah, karine pradjoerit sing mati padha tHoek Ian angoeng~i oerip. log kapoe• tren oedan tangis.
AUWWi\11i!¥&MF· -- r·-zv V:--
kiloera h Sema r Gilreng lao Fe- Ing. d; am an modern fki l:eboekten, fe n moeng troek. kaug tr.nsoh I' bkoe. koera ng . . . dipl oma seko!ah<1n tcq .... , • doeroe ng keno loewih wis ana sawarsa . Doema- kanggo goleq sandang pao gan. Boekt ine iag don;o ... daka n lakoene kar<• ag bala boeta m:I ioeoan t jarjabe wong, seaadian doewe titel M r. G r. Boe oeY. e t i ~ o . soelajan ing rem· oetowo :r. kang podo . • .. 0 gang g 0 er. boeg . noeli perang Bala boeta k::isoran, kang oeri p noeli pad ha Kang s;i ikl d Ibo et o eh a k e joikoe wong 3 kang : loemajoe ngoengsi. R. Ojanoko a. b Is o m I k i r le I a w a n d j a b I a s. nercesake tinda ke . .
ls1h doeroeng sepiro -a dohe, b. g e d e t e k a t e I a n a t I n e. kapa pag R. P ra moesinto. Sawbe c. b Is o ta n s ah m o e woe h I k a w roe he s a r on o t;i kon tinakonan, n;nvala noeli diatoerake. Dene soerasane soe- / 5 1 0 a 0 e Pr 1b 8 d 1• patra. Sang Praboe Tedjolcdano J d. tans ah n g g e g 0 e I an g p 0 s It i eve e i Q e n-mo o? ndhoet toe loe"ng, soepaja sch a pp en e · I an s 1 ta t - s i fa t I i a a e k a o g R. Ojanoko kerso-a ngrampoengi n g g o ·w o k a m ad I o ea n en z. e n z. R. Pramoesinto, djarene am<1rga doewe dosa gedhe. tindake tja- Tfekaqe prelcoro, s 11 f le: f Ian Ing d J a m a n k a n g loenthangan. R. Djanoko a rep b a k a I t e k o, donja . . .•• m b o e toe h a k e •.. d 'atoeri poetri ajoe - ajoe pira per soon I f I le he den mltoeroet d as are dewe-dewe. sapamoendobete. Pramoesinto . nodi p inoelara . Sang binagoes log endi botjah-botjah kito digladf Ing bab-bab maoe 1 nangis, njoewoeo · pan~apoera, Ora lijo Ing .•.. , I n st f tu u t Z e I f o n t w f k- I nanging ora direwes. Rehning I k e 1 i n g, Emboog Malang 43-15, kang solo soewe krasa Iara, R. Pramoesinto tema- sojo lcaton djasane kaoggo masjarakat Indonesia. han wani, noeli perang . R. Dia•
aoko Ian R. Pramoesiato padha ~;.iiiiiiiiiiU;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;:=:•:;•~I sekti Ian digdajane ora ana sing i
"' ..
,. '
.... ~ ~
"' • ':...
Katia 6 . • P A N J EB A R S E M A N GA T• ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~-..
i 2. Madheg kang padba oeng. goel ing joeda ingadebp D. Rau joeng woelan Ian D. Pramoewa dinangoe lelakonne.
Kang mijarso kamiwelasen. Enggaling kandha D. Roejoeng Woelan Ian Pramoewati noell binojong mring Ngamarto.
Sapraptaning pradja, noelja soeka soeka andrawina ngenting.
[Ta n t j e p k a j 0 n.]
St. Dj. Dj.
Saka Pedaksi. (Moeng toemrap !iedoe
loer siug moendhoet lcatrangan).
Sdr. K r o m o d o n g s o : Ora bisa diemot. Adja gela. Mateer ooewoen toemrap kawigatenmoe.
Sdr. W. So e kart o: Akeh sing diboeangi, dibesoet, merga isine ampang. Karangan lija .tioba kirimna.
Sdr. Roe b In o: Tjrita tiekak Ian artikcl ora bisa ngemot. Ediaan koedoe manoet edjaanne P. S.
Sdr. N jot o: Karangan ora kena ditoelis wolak walik sarta edjc. an [spelling]·e koedoe ma• ooet P. S.
Sdr. Amateur, Patbi: Karan~an ora dipatjak. merga 1 isine ampang . 2 spelling•e ora manoet P. S 3 katjekaken
Saka Administratie. , Abn. 392. · K o e does : Pw. ! 1.50. wis katampa noenggak sasi !Dec. 35 Ian le. kw 36 £2.-. I Abo. 3547 Soemberredjo: (Pw. f l.50. wis katampa le. kw.
6 noenggak fl.-. , Abo. 2552. D j a t i I a w a n g :
Pw. f 1.50. wis katampa no<?nggak le. kw. 36 fl .50.
Abo. 3650 N g a w i : Pw. f 1.wis katampa kanggo sasi Januari Ian Febr 36.
Abn. 2221. Wonosobo: Pw. f 1 .50 wis icatampa kanggo le. kw. 36. Boekoe Econnomie dan cooperatie tjoba takona menjang Boekh K. Notodipoetro Ing Kerkhoflaan Soerabaja.
Abn. 38 I 6. K e d i r i : Pw f 1 50 wis katampa kanggo le. kw. 36 dadi ora noenggak.
Abo. 4241 D j okja: Pw. f 0,50. wis katampa oianawa arep paring sakw. kena. dietoeng wiwit sasi Maart t m Mei i 936. · Abo . 3102 Kepandjen: Pw. f 1.25 wis katampa noenggak f 1.25 kanggo le. kw. l '- 36.
Wasitadi. (Loewoeng digagas).
l. SAPA sing arep" moelja Ian sapa sing arep ka
tekan karepe, koedoe wani sang· sara Ian koedoe ngowahi kahanan [pakoelinan] kang meloe dadi sabab ngalang-alangi oetawa agawe rendhete lakoe bisane kalek&anan karepe maoe.
2. Wong kang witjaksana Ian ngerti marang samoebarang kang maedahi ikoe prasasat mengkoe radjabrana kang ora bisa entek· entek Ian satiba-tibane tansah ingadjenan ing akeb.
3. Ngopeni awak dhewe Ian ngopeni bangsa Ian tanah woetahgetibe dhewe ikoe kwadjiban kang gedbe kanggo ing sok wong.a.
4. Manoengsa wegah nandhan~ kasangsaran. moela wndjib mboe· didaia keprije bis<ine oerip kepenak. jaikoe koedoe njirnakake djalaran·djalarane rasa ora kepenak maoe. Sa pa kloewen nr ima kaliren, mboektekake jen ora weroeb wad1ibe dadi titah.
5. Sedya kang betjik ikoe se· dyane manoengsa, Sedyamoe pi· kiren kang mateng dhisik, ijen oewis. noeli tindakna klawan antep, tetep. mantep. mesthi bakal kcrsembadan apa s;istdyamoe. Pikolehing sedyamoe bakal agawe kamisoewoeranmoe, Ian kepeoaking djiwa-ragamoe.
6. Tjatoeran i ~oe g11 mpang. nanging nglakoni Ian ngerti angel. Sinq akeh omonge loemrahe: bod ho
7 Adja kandhe11 dening pamojoking lijan, jen njata kowe nindakake kabetjikan . Sabor lan betj iking atimoe bakal njirnakake pamojolc maoe.
8. Goeneme sapa bae roengokna : jen bfoer toeroeten. Jen loe· poet boewangen, adja nganti koweora ngrewes oetawa maido. Tjel,! th oene !;;i troe jen pantjen dioed joer prajog a jen kok toeroet.
9 Kawroebana, ora ana wong d1ad1i-adji jen ora ngloeoggoebi t~loeng prakara iki babar-pisan oetawa S?. lah sidji, jaikoe: l. wedi marang Goesti Allah, soepaja di-doh-ana penggawe loepoet; 2. boedi sabar toemrap wong asor (ala) Ian 3 . roekoen karo sadhengab wong. mlarat oetawa soegib.
10. Sadoeroenge kowe medharake tlelathoe. loewib bet jik dipikir klawan bener dbis ik, soepa ia ora nglarakake atining lijan. jen om bisa meogkon{), loewib pra· joga menenga.
11. Sing sapa roemaogsa pinter soethik ndjaloek r~mboeg marang lijan, wong mfogkono ikoe doeroeng pinter temeoan Wong ora ndoewe panemoe
ora gelem ndjaloek remboeging lijan ikoe wong kaog bodho. •
12. Woeng kang soegih kawroeh (pinter . ndoeweni kwadjiban njebar kawroebe marang wong bodbo, soepaja dadi wong berboedi, satemab memajoe ajoening d jagad. Akeb wong pinter kang bodho, jaikoe kapinteranne dienggo ngarab tjilakaning lijan, nggolek kepenake awak dbewe. Mangkono ikoe doedoe tindaking woog pinter kang tansah ngoedi wong bodho biso·a pinter kaja dbeweke.
13. Donja brana kang ora karoewan adjine ora migoenani toemrap wong toewa kang ngtrcl. jen ana ke bodho. Wong toewa kang m ~ ngkono ikoe kang diarep arep moeng anake biso-a dadi wong pinter Ian betjik wewat kanne.
14. Wong kang berboedi Joe• wih senfo g oerip mlarat klawan tfotrem ti nim ba ng oerip soegih kanth i pikiran ribet .
15, Soemehing oelat Ian maoisiog temboeng bisa ngakehake mitra Ian ngoerangi gethinge sa• troe.
DJOKO BALOENG.
,,Swarg :a ''ne nginoem towak.
(Doer ma).
l. K EKAREMAN kang toe-
moedjoe wring kanistban. tanapi mboewaog dhoewit . jaiko~ nginoem towak. kelamoen katelatan, angga lesoe angalentrib. tan darbe kerkat, marang sabarang kardi.
2. Minoem ikoe meb tan beda
lawan madat. amoeng beda sathitbik, .jen kadoeken madat, watak soegib witfara, moeka mbrabak pepindbaning, worawari bang. ngatjoewis tan wis· oewis.
3. Nanging lamoen keladoek
angiooem towak. solabnja briga· brigi. sarwi asoesoembar. petak aminta lawan, sapa kaog arsa ngajomi, age madjoewa, tan nedya soen oendoeri.
4. Nora watak, ingsoen moendoera
-sadjangkab. kapara ngarep sami, kang arsa loemawan ; marang kasektening wong, ajwa madjoe sidji-sidji, barenga mara. tan woeroeng soen kembari.
5. Doepi kendel, geoira asoembar
soembar. niba goemoeling siti, sarwi moentah·mo~, tah. angga
J I
22 FEBRUARI 1936 .
tan bisa ngglawa t, ngoejoeb ngo.: prok tan pinlkir, dad i bajangao, gereng-gereng ngarintrib.
6 . Lab .ja ikoe "swarga .. nja ngi•
noem towak, den ka wroehana sami. jen wis mendem noelja tan darbe soeba sita. wirang isin tan darbeni. kadi wong ingkang, ilang iman-e jekti.
• 7.
Marma doeloer. kang karem anginoem towak. padha den eling snmi, jwa ke!antoer sira, karem lakoe doerh <1 ka, tole ha mring anak rabi. mr ing toeroenira. jwa kongsi den t j1reni.
• 8 Toeroenira. toekang maboek
ng inoem towak, tan woeroeng den tjetjengil. deniag para mitra, ba basanne w •s ana. kat jang mangsa ninggal sami. iaodjaran nira, marma doeloer C:en eling .
9. Adja kongsi anak poetoe ka~
leletan. marang panQgawe nistbip, sebab saking sira , nggonira lakoe n·siba. doer angkara moerka sami, den emoet sira, toeroenira ing woeri. •
TOELOES.
Noot Red: Towak aranne inoeman kerns kang d 1gawe saka legen andjrah ing pakampoengan Soerabaja. toemrap Solo : tjioe.
Godhane pagerakan. ( A s m a r a d a n a ).
1. K ASMARANING tijas anggoerit, mangoeo wa
sita kang pedah. kena dipe~ wewoelaoge. nanging ta tan sepiroa, loewoeng kenoa ginagas, rinasa teroesing kalboe. binoedaja mrih prajoga . .
2. Nanging lc•ego?ne wak mami. moedha poenggoeng tjoemanthaka , sepi sepa sadjatine, moela kalarnoen loepoeta. oeloen njoewoen aksam11. mring pra noepiksa sadaroem. soekoer apariog pitedab.
3. Boeroe iki kadang mami, Tfatjak Besoet ing podjokan, ngremboeg moengsoeb kita dbewe. moengsoeb kang moPng:.. gwing tjangklakan, dadija amane pagerakan. kang nedya asoeng sesoeloeb, ndjoendjoeog noesa lawan bangsa.
4 Wiwit djaman koena ngoeni toemekeng djaman samangkja' ama ikoe ana wae, amane sakebing titah, tanim-toewoeb sato kewan. amane sakebing machloek, ja machloek sing dadi ama.
5 Apa ta pamrihe iki, dene Hjang Ojagad Pratingkab, nekdirke ·ama mang kene, mara ginalib kang dawa. ajwa kesesa angesah. ogaloe alab angllantoer. maido mring Hjang Wasesa.
22 FEBRUARI 1936.
6. Jekti ikoe nora betjik, ngalaala sing koewasa, djenenge datan roemaos, tin itah ge;ang neng alam, pinaringan ati nalar, karja amangroerah satroe, satroe kang gawe pitoena.
7. Arna pan kinarja misil, pandadaring kekarepan, apa ta njata karepe manth?ng djedjeg datan gojang, kalamoen nemoe p;palang. jen temen teroes ing .kalboe, jekti sagoeh mbengkas ama.
10. Arna ingkang langkoeng " remit, ama noenggal koela wang•
sa, kang ngakoe dadi separtai, sadjak kaja ijrt-ijoa, nanging djatine moesibat. gawr ne ado! pangroengoe, gawe tjilaka mring kant ·a •
11 Ama iki ama roengsit aloese kalintanQ· lintang. manis memb pangoet1ape. bisa ndoedoet ati baranQ, uanging ndjoer ngrogoh r~mpela, agawe tjilaka baoed, moela poma sing waspada.
12 Kapindho ama poeniki, kadang kita kang ing odjaba. ngakoe nasional gedhe. nanging ngakoene niog oetjap. tan t~ roes mleboe ing drija, oemba;1 oemoek angendhoekoer, ngandhar andhar
• ambelasar.
13. Gawene moeng memaani, kabeh ingkang kasatmata. kang jekti akeh goenane, toemrap bangsa la wan noesa. tjinela - tjela kaliwat, ora e,ling lamoen ikoe, gawe asore prijangga.
14. Sairoe kang meogkene iki. ewoeh aja pambengkasnjC!, loewih maneh lamoen oleh . panganoet kang toeli woeta, datan darbe panimbang, amoeng mbebek anoet groebjoeg, nd~dewa mring pemimpinnja.
15. Jen ingedjor-a iki. gawe petfog marang djagad. djagading perg;rakan kabeh, jen tjinegah tan paedah. moengsoeh kadang prijangaa. agawe soerem Djeng Iboe, Pretiwi kang kawlasarsa .
16, Moela piwelingkoe aming, diwaspada dielinga, ajwa kasoesoe pikire, nggoegoe oedjar mbelasar wasitardia t inilar, anoeroet oedjaring badhoet, temahan kesoerang~ soerang.
S.H.
,,I NG HWA" TJANTIAN • DOEKOEH.
Roemah No. 23 S'baja.
Pakerdjaan netjes.
Harga moerah
-- -·--- ---------'
~ PAN J EB AR SB MANGAT"
Ngingoek negara ,,Soerja andadari". Wawasan tjel<ak bab babad. politiek,
sociaal, economie lan filosofie-ne bangsa D1epang.
Dening: S. NOTOPOEROJO.
• KALA - KALA kita perloe Dene kang noeroenake sawidji-
ngoengak kahanan-kahanan ning bathari. aran bathari Amalan oeroesan - oeroesan ndjaban terasoe. Bab iki prajoga tak rangkah Penggalibanne para maos djlentrehake ing mboeri, babagan arep dak gendhe ng sadbela meojang .. oerip k~ batiaanne" bangsa D;e .. bab kang katjetba ing ndhoewoer, pang. soepaja bisa pilab-pilah. keno-a kanggo imboeb-imboeb Sanadyan iog kono ana seslpamijarsao Ian kanggo J,'!anglim- boetan ratoe. ewa samono moeng bang. aranne thok bae. ora kaja mes-
Dhisik negara D1epang. Saban- thine ratoe. Wiwit djaman koena djoere lija dina negara lija-lijane. makoena toemekane taoen soerja
Wiwit tahoen 1905 Ojepang 1867 para mikado prasasat ora bribik-bribik ng;;1tonake kadigda- , kagoengan pangwasa satjoewiljane. Oenggoeling djoerit moeng- j tjoewila . Panggesanganne sadina soeh Roeslan, njingakake sakahe- I dina ora kaja loemrahe ratoe. bing bangsa ing Ngatasangin I Ora bodjana andrawina, ora taoe ( Eropah) Ian ng Qoegah bangsa- 1 tjangkrama . moeng tansah pitebangsa ing Asia . Ja bakda taoen koer ana sadjroning kedhaton ikoe gara .. garane wong banQsa I wae. Mestbi para kawoela ora Wetan goemrega h Ian moenggoeha ; taoe weroeh. oega ora ngrewes. kfoa kateniboengake n,:; ono wiwit ! Anane moeng kanggo pepoentj ;; nt joet tal iwanda . j dhen Ian tetenger tbok. Pepoen•
Ing saikine wis melok temi!nan . dhen, sebab dianggep Allah. kadigdajane negara keening Kang I tetfoger sebab kang ngreksa, ikoe moelane kadjrn keringan Ian l ndjaga Ian ngajomi poelo Djekinoermatan ing sapadha-padha . I pang, Nans:iing sip:te ratoe ilang. Djaman iki ora ana saindenging Kabanan kang mengkono ikoe boewana negara kang semono klakon salnwase, pirang pirang kemadjoewanne ing bab tatanan atoes taoen. . oelah pradja, wadyabala Ian pa- Genti katjarita, para sjogoen ngoepadjiwa ( econom1e ). Pasar Ian daimio maoe. Sadoeroenge sewoe negara wis riaegem de- ana seseboetan sjogoen, loewih ning Djepang. Apa deae wadya- dhisik moeng ana seseboetan daibalane ora ngoet'iwani, samang- mio. Daimio iki tjatiabe ora sa .. mangsa wis samekta, Kaja- moeng sidji loro wae, Ian saben kaja ora siwah karo djenenge daimio doewe kalenggahan palesampiran, jaikoe: ,;negara Mata- maban Ian kawoela kawoela sa-hari terbit", oetawa .,Soerja pirang-pirang. Kena kita padbak-andadari". ake boepati toemrape tanah Oja•
Keprije ta loenggoehe dene wa. Para daimio oeripe ora taoe nganrl semono kamoeloekanne 1 roekoen. moeng tansah pradongdl Jen kita arep meroehi iki, kita wae. . ora kena selak, ndjadjagi babad- Kotjapa soewe-soewe sawidjibabade wingi-oeni sakgado~ge ning daimio kang bisa neloekake wae. Awit wis mengkono lakoe- sakabehe daimio, ngoemoemake ning kawikan Jen kita arep jen dbeweke Saiki kang ojekel weroeh sabarang kalajan sedfati pangoewasa Ian salin djedjoeloe k. ( beg rij pen ). koedoe kita meroehi jaikoe sjogoen. Para maos loen , ,;oeh-loenggoehe (oorzaken). sakersane ndjarwakake apa tjara
8 ;-. had Djepang kena kita pe- Djawane. Apa adipati, apa pa• ran ;· dad1 lo ro S ~ pisan: perangan ngeran 7, ... . Nanging wae toe~ waktoe wiwic djaman kawak mrape tanab Diawa kena kita awoe toemeka tahoen 1867, ka- padhakake karo Panembahan Sepindho: wiwit 1867 toemeka nopati. Jen Parangakik Napoleon saiki. Ing bagian · sapisan ora jen Ital! 'Vlussolini. Moenggoeh akeh kang perloe katjritakake. temboenge mantja mono pangDiaman ikoe kena kita seboet rampasan pangoewasa maoe. em-
, djaman prae-Nippon, jaikoe dja- boeh tanah Djawa Emboeh Eroman palimoenan oetawa djaman pah diarani .. coup d'etat." pepeteng, djaman sadoeroenge mBaleni pangrampasane sawiana Ojepaog bleglr kaja djaman djiaing daimio Ing Djepang maoe. saiki. Ing nalika ikoe paprentahan
Ing nalika ikoe tatanan sadjro- ing Djepang ditjekel ing wong ning pradja isih bosab basih. Ja sidji kang aran Sang Sjogoen. bifoer ana ratoene, nanging kang Adja kllroe, sjogoen ikoe doedoe njep~ng pangwasa doedoe sang djedjoeloeke wong kang mrentah ratoe. Kadjaba sang ratoe (mika-
11 maoe, nanging moeng titel wae.
do), isih ana maneh para agoeng Dene kal P. nggahanne aran sjo .. kang d iarani .. sjogoen", ana sa .. , goenaat Nanging sjogoen iki ora wenehe maneh kang a~an .. daimio". la was enggonne njekEI pepren: Pangang g ~pe wong Oji!pang. 1 tahan. Ing sanalika para daimio
mikado ikoe trahing djawata I bandjoer padha padoedjajakawi-
Katia 7
djawen maneh, Ian tatanan sadj~oning pradja bali kaja sadoeroenge ana sjogoenaat . Sang mikado ora kotjap.
Pirang .. pirang atoes taoen bakda ikoe ana .. coup d 'etat" maneh, jaikoe saka sawidiining pamoeka kang peng-pifogan. aran Iyeyasoe. Sang pinoendjoel iki oega ban.:. djoer ngalih titel, jaikoe oega sjogoen kaja kang oewis. Sjogoen iki toeroen-toemoeroen nganti taoen 1868.
Sadoeroenge sang [yeyasoe ngreboet paprentahan, bangsa Eropah wis wiwit wani lela 'aran menjang lijan. antarane oepa menjang boewana Asia . Bangsa koelonan kang wis lelaiaran adoh jaikoe bangsa Port?gis Ian Spa• njol. Malah babad ni ritakake jen ing tahoen 1498 Fil ippina wis ngoembara n11etrin, s?pisan nggolek dagangan awoedioed boemboe. kapindho njebarake agamane, jaikoe agama Katholiek kang dhek semano dioedi bange~ dening bangsa Eropah. loewih,;. loewih ratoe ing Spanjol nalika ikoe ngrasoek Ian ngoedi banget marang soemebare agama Katholiek.
D iepang oega nra k' liwatan kampiran para dagang Ian oelama saka sabrang koelon ikoe, Para oelama nggawa sawidjining pandhita kang wasis Ian oinoen• dj~el kawanteranne ing b~b agama. Sang wikoe iki asma Fran. ciscus Xaverius. Tjekak tjoekoepe abli-abli agama iki bandjoer njebar piwoelangan maran ,, bang .. sa Djrpang. Mesthl w~e sing kena dbisik Ojepang bagean sisih kidoel. kang tjedbak karo pelaboehan Ian pa5hir.
Iyeyasoe sengit banglt marang agama saka Eropah ikoe. Akeb banget kawoelane kang wis mba .. lik marang agama anjar ikoe. Ian bandjoer lali marang agamane lfloeboere. Panemoene, para dewa ing Djepang bandjoer kalirwakake. ora diadji-adji manth. Ja ikoe kang marakake agama· Katholiek dianggep satroe beboejoetan. Lan maneh dbewekt mirsa .fen wong-wonge loemeboe. agama Katboliek, salijane kalah1 ing babagan geestelijk, oega kalah\l ing _babagan politiek. Bangsa ~. Span1ol oetawa Portegis bisa..;oega bandjoer ngregem Ojepang, · kajadene ing Filippina . lyeyasoe~ ~ koewatir mbok m~nawa saboerinl para pendbita bandjoer ana sel, ... .J dbadhoe. oetawa temboenge t;ei•Y kak koewatir .,mission sacree".
Ojalaran saka ikoe lyeyasoe bandjoer nglarangi bangsa mantja nglebokake agama Katboliek ana ing Djepang Ian bangsa Ojepang dipatjoehi ora kena ngrasoek agama ikoe. !'-~aging larangan iki tanpa goena. Agama Katbohek meksa isih ana. Moelane bandjoer dirampoengi sarana dikoeja-koeja (vervolg).
Bangsa ngamantja ora kena teka ana ing Djepang. Moeng bangsa Walanda thok kang kena. Semono maoe nganggo diwatesi, jaikoe moeng ana Ing poelo Desbima.
Katja 8 . • PA NJE BAR SE MANGAT" 22 FEBRUARI 1936 .
Kang ikoe Djepang ora bisa I mengkono ikoe, bangsa Djepang tjampoer karo baagsa Eropah I golongan kang asih marang tanah kang wis mad joe maoe, apadene woetah getihe, dadi golongan nempil kap interaane. soepaja oega kang ndoeweni watak satrija. meloe madjoe. Moelane ikoe [kaoem Ningrat] jaikoe kang Djepang is:h kheter ing bah ka- d ;arani Samoerai, bandjoer mak p interan kang perloe kanggo pa.: hel, ngangah-angah atice nedya ngoepa aiiwa Ian oelah prad ja. ar~p ngipatake kabanan ikoe saka Nanging seaadjan mengkono. negarane. Sarehne arep noenmalah kebeaeran. sebc.h hisa dhoenQ ora ketjonggab dbasar oggegem Ian ngeman kamardi· ora ndoeweni apa .. apa, kang dikanne. doeweni ora lija moeng rasa
Kotjapa ing taboen 1853 ana katresnan Ian rasa keadilaft . moe .. sawidjining praoe perang Ame- lane anmionne ngromhak kabanan rika and jog ana ing pelahoeban maoe ora teroes toemoedjoe meDje pang Apa perloene praoe njang hangsa mantja maoe [direct]. perang maoe teka mrono. para nan;iing sar;i na nggolek.i apa kang maos mesthine wis bisa nggalih d 1di sebabe. Djalaranne iki ora lija daewe. Tj ~ kak tjoekoepe. wong.:. moeng saka wejane wong-wong wong Amerika maoe bandioer kang njekel paprentaban. ogedjak reroekoenan bab deda- Sanalika ikoe oega ing Djepang gangan Ian ndjijat pemrentah moebal revo lutie [brontrakan] Djepang d1kon mboekak pelaboe- kang dioebalake dening bangsa hanne kanggo bangsa Amerika. Samoerai maoe. Pemerintah diDjepang kang waktoe ikoe lsih oendhat-oendhat dene ora tejeng ringkih Ian lit.ik, nd1enger weroeh I nolak .. panglamare" bangsa mantja. tekane prahoe Amerika kacg . .w doemrodjog tanpa Iarapan maoe, Ora lawa.s tatanan mg nd1ero spa maneh kroengoe peodjaloeke. I pradia mahk gro;mbyaog.w Para faikoe dikon mboekak pelabce- sj.~g~en kang sepraoa - sepr~~e hanne. Arep bangga, wedi mri• ?Jekel. paprr! ntahan, Ing nal1ka jrm-mrijeme, arep noeroeti was 1koe d1lorotsaka kaloeng~oehaone. menawa mband oer moeodhak. P.rira kawoela ngoengs1. panga .. moendhak kang i d idjaloek, alias joman m~njang sang m1kadho kan~ bandjoer D>J Oewasaoi. ~1r_ang-p1rang ~toes t~oen d1-
Siogoen Ian maotri-mantrine e~engake ba~ 1koe. ~Jogo_en__aat padha kadiib?gan ing pikir. d1soew_ak • . m1kadho d1oemeneng Naoging boeoderiog remboeg. apa mesthme. noeroeti apa kang dadi pende- S. NOTOPOEROJO. loeke bangsa sabraog maoe. Sa-rehne bangsa .. Pak tjilik Sam" [Amerika] ditoeroeti pendjaloeke, iaikoe k ~ na laboeh ana iog p ~ laboehan Yokohama. bangsa ~antja lija-lijane padba meri, d ianggep l anak koewalon Ea ggal ing t ia rita, ban ,i sa Erop<! h baodjoer kena ng·dak boem1 Ojepang. I
Weroeh ka hanao kang kaja .
Karangan iki adon-adoo pe· th ikao saka boekoe • boekoe: anta rane Henri Borel: De Chioeesche F ilosofie Kung fu Tze
Sak a brcchure-brc chure: antara ne brochure -ne P . F. Winkler .,Z ieltogen d Eropa en Ontwakend Az.e",
~~~~~~ ~~i'Jl BATIK "H /\ NDEL i\'1 . ~~«Ji
AHMAD HUSNJ.p.o. box• 18. SOLO
-batik di;
Saka kalawarti-kalawarti: antarane .,De Nieuwe Weg .. tan "Wasita".
Lelara kang rnbebajani.
( Sesorahe Nona It Or, Ch. Flaumenhaff ).
karo sputum Ian idoe. Kewan kewan maoe maboer in g awaog awang. ngaot i ga mpang loemeboe
1 ing iroeng ; saka iroen ge wong lija m~ojang gorokan teroes loe· meboe menjang k~boek, woesaoa wong ikoe mace dadi Ia ra.
Jen wong watoek oetawa wah ing adja adhep adhepa n karo wong lija, Ian koedoe noetoepi lesanne nganggo sapoetangan oetawa_ tanganoe.
Doeroeng soewe akoe methoek wong Iara T. B. C . kang dak priksa iog consulat ie-bureau, jaikoe panggonan kanggo m riksa keboek. Mitoeroet oasebate dok-ter, dheweke koedoe manggon ing kamar; ing t jedbake pa toeron didokoki pa idon ka ng d itoetoep i. \ng ndhoewoer lema ri didokoki panganan, kamare diwenehi d ·endhela kaog gedhe, soe· paja oleh hawa akeh.
NONAH Dr.Ch. Flaumenhaff I Ajake wong kaog Iara ikoe Ian pifoggedhene consulatie- • oega sing lanang r::gerti men jang
bureau T. B. C. ing Semaran~ I pitoetoere dhoktfr. Nanging sapa boeroe iki ng;:inakake lezing bab kang koem poel dadi sa patoe •on lelara T. B. C. ing ogarepane karo sing Iara maoe 1 Botjah tjilikf zender S . R. V. kring Semarang. kang oemoer I 0 tahoen.
Sarehning lezing maoe penting Wong wadon mace ora doewe bangH. phloe kita tmot iog soe- anak. Saka ngendi botjah maoe? rat i< ahar kene: Mengkene oalare: Tanggane
Sadoeroenge akoe miwiti rem wadon doewe anak. Iboene botjab boegao, loewib perloe akoe nga- maoe saben dina mesthi ojamboet. toeri pirsa, jen sing dak remboeg gawe. Saka pikirane iboene botiab iki doedoe tjerita kang njenengake. mace rebning woog sing Iara Nanging sarehning bah iki wigati , mace sadioa d ina ora ojamboet Ian maedabi baoget kanggo oe- gawe, kadjaba toeron-toeronan moem, dak soewoen soepaja kabeh bae. dadi bisa ndjaga anake. kersoa midhangetake kCtng terang . Mer~a saka ikoe anake mace
Prijaji kakoeng poetri wis padba bandjoer dititipake menjang wong pirsa kabeh jeo penjakit typhus, Iara mace. M~ngkene iki patrap malaria l11n tjatjar ikoe gampang bodho banget. Sebab. anake maoe ooelare Ian mbebajani banget. Ing bandjoer bisa Iara. lengenne wong-wong mestbi ana Moela saka ikoe kita koedoe lilase tjatjaran ( inenting }. bola-bali nerangake marang ka-
Akeh kaoem lboe kang ngga.. beh wae bab penjakit kang gam .. wa poetrane kang isih t jilik me- pang ooelare. Lan keprij-:: nggonne· njang dokteran oetawa mantri nd jaga wong Ia ra soepa ja a dja tjat jar, soepa ja d itjatjar. karepe noelari, oetawa wong wa ras adja nganti keoa ing penjakit soepaja ora bisa ketoelara n. tjatiar. Wonr;i ka ng krasa .jen dheweke
Pendjenengan kabeb wis pirsa hra T . B . C .. wa toek gfo h . e ngrekane wong, soepaja adja d itjo- gala meojang dokt~ r. soepaja kot l'moet kang n je ba r l~ l ara d ipriksa . malaria. Pakoempoelan kanq toed joe•
Nanging pendjeneni;ian kabeh wa ne mbra nt;; s T. B. C. w is n \1 aapa ja wis pirsa, jen isih ana degake cosu' tan tie. bureau ing lelara kang gampang noe lare Ian sawa tara paogg onan. In g kono mb~ ba j;rni banget. kang o ra ke· wong kl-' na mr1ksakake awake na d itolak karo klam boe oetawa ora soesah baiar [gra tis] . soentik tj r.tjaran 1 T. B. C . ikoe kena d iwarasa ke.
Penjakit kang mbebajani mace Iki il iog-il1n geo . sebob keh-k ehe djenenge Tubercul?se kanq wong niwra :ii jen T. B. C. ikoe nganggo djeneng tje ka kan: T.B C. ora kfoa d1r.imbani.
Apa ta ikoe? Lan _pije t_? .ta~· I Soep;ija bisa waras, kok ora saka dhane wong kang ken~ peo1a~1t disoentik bola- bal i oetawa c goenT. B. C.? Tuberculose 1koe b1sa tal pil lao lija-lijane. r;iawe Iara kabeh perangane awak. Oempamane: baloeng baloeng, Jen malaria kena diobati ngangoesoes, gindjel, aetek, koelit, ma- ~o pil [kinine]. Nan? ing jen T. ta ; nanging loemrahe T. B. C. B. C. ikoe . s~ewe b1sa_ne wa.ras ikoe bandjoer noewoehake Iara maneb. Sath1tb1ke 3 sas1. ~ang1ng watoek Ian manawa ngetokake kang akeh - akeb loew1b saka rijak kaja nanah ikoe diarani semeno. Kang p~rloe dhewe ikoesputum. ' ngasokake awak ' karo toeron•
Jen sputum fkoe dipriksa ngang• toeronan sawatara minggoe lawaes. go microscoop katon ing ndjfrooe Jen wong ora oleh njamboet aoa bacil bacil tjilik banget kang gawe. sapa kang nggolekake pa• maewoe-ewoe kebe kang ndjalari ngoepa djiwa? Lan maneb Ing penjakit T. B. C. wektoe ngaso maoe wong kena
Jen wong sing lara T. B. C. oega dilepas saka pegawejaoner ilcoe watak, kewan kaog tjilik. Nanging adja lali, ~warasan ikoe tjilik mace mltoe blbarengao loewih denin·g phloe. Wong kang.
22 FEBRUARI 1936.
Jara ora birn njamboet gawe soewe.
Lelarane saja banget Ian ora kena ditambani maneh .
( B a k a I d i s a m b o e n g ).
• (Dening: SRI SOESINAH).
16.
NJI SISWO weroeh pasar. banget goemoenne. adjak
adja meuj11ng pasar, ing dina lijane manawa ngarepake moelih me· njang Semarang, p~rloene toekoe oleholeh.
Ana pasar ganti noenggang mentor taksi. awit menawa teroes andhong.andhongan, dikira ora bisa njakoepi wantji. Widati wa-
1take gemi nastiti, ora roed joek manawa taksen - taksenan, bajar taksi dhoewite doedoe sensenan, prajoga teroes noenggang andhong bae. Soewardo ambenerake Widati, nanging Soewarni karepe ganti taksi, sabab awake krasa soemoek, amarga prasasat oewel .. oewelan ana andhong . Soewarno tanQgap sasm.ta (nampa remboege) Soewarni. baud ioer nga ntja rC1n 1 (ngad jak) noenggang aksi, sagoeb ru baia r dhe we.
Ki Siswo njaroewe ora mra jo gakake, sa rehning angg onne ngajang taksi sa k djam . o pa he f 2.- Soewarno kadoeg a mbajari. awit ngerti glaga te Soewa rn i anggonne kepen gi n ganti toenggangan. moela kadadejan ngan ggo kreta mentor.
N ji Siswo nga ndhani ma rang W idodo. ora o ~ rloe me loe. sabab noenggang sep ·dha. wes thi reka .. sa mbarengi Iakoene mentor. Wd<1 ti not jog ' remboege. ngatag maran g w .dodo soepa ja moei ih bae. Adhi ne mitoeroet, bali moel1 h ga ga nt janga n.
Lakoene montor. metoe W a rroeng Pelem, 1i1 ka n Diebres, mampir nonton padoesan lzwembassin j Tirtomojo . Soewardo ngalem kabagoesane papan padoesa n. kang kinoepeng rapet ing pager-bata. Soewarni. ngadjak ing sedje dina dolan menjang pasira ma o Ngeksipoerno, nanging padha ora g !! ~ lem, sabab ora ana tempo Ki Siswo takon ing ngendi pernahe Bale pamoedjao .Asrama teosopi Kabeh ora weroeh, moen g sopire ngantier-antjeri , ana Kandha ng~ sapi (pinggir] tep iswiringe koetha. Sarehning isih sawatara adob, toer wis ngantjik soeroep wa jahe, ora menjang Asrama, N eroesake lakoe, metoe Teposanan lor. Te .. galredjo, padha njenjawang, sekolaban babantjengan therek-tberek. Sekolah normaal goeroe,
,.P A N J E B A R SE M A N G A T" Katja 9.
E~ma, pangoepakara w isma [buishoudschool] H 1. S. pantog ing Villa park, moebeng moebeng ngideri lodji lodji daleme Residen Ian sapanoengt1alane,
Ki Siswo marem atine;· dene ing kono akeh, rijel sekolabane,' mulo. neutraal, H . J, S . maligi kanggo para wadon. scbakel. sekolah kl II, kabeh padha nge· gla. nglegagake ati dene mapan dadi sapanggonan . Saja sengsem ing pikire, djeboel ora ingkono bae, sanadjan lija panggonan. pating tletjek ana sekolahanne Moela angen-angen batinne: "Kaloehoerane bangsa kita, woes katjetba, kawijak dening soemeblaking pawijatan, kang minong:.. dadi dalan" .
Lakoene mengalor, ngliwati krH~g s?poer S. S. (viaduct) ing Ngemplak tekan Gilingan, Soewardo weroeh satleraman sesawangan kang narik atine, jaikoe goenoeng Mirapi Ian Merbaboe moedhoen s2dheia, ngetokake notese. kanggo anggambar tjengko· rongan, pemandhengan endcb, ja
,ikoe dalan sepoer N .l.S. pinoedjoe keliwatan sepoer kanb ana dhoewoer kreteg [viaduct]. ing ngisor ana dalanne kapinoedjon ana grobag. kreta liwat, ing saboerine katon pomahan saloag katoetoepan gremb• ling witwitan, oetawa wit krambil katon idio. didbasari roepa abang lamat-lamat koehing toewa, katoetoepan roepa biroe jnikoe awak-awake Merbaboe. Ian Merapi ngoekoes anggameng nradjang mega mantjeret gilang goem1la::ig. dening soroting sang bagaspati kang arep ngloengani. Pa ting kerlip dijan-dij an listrik wis padha moercep, anambahi kaelokan kabagoesan ing sasawa igan
Widati nonton ga mbar schets, ora t je tb u mesem. sad jak moeog orek-orekan bae. Soewardo kandha besoek men<1 wa "vis disoengging (dibabar) we roeh d be we moer.g • goeh ing ap ik. oerip iog pan g~am~ ba re. a'.vi t Soewa rdo pan tjen bisa ngga mbar.
M on te r mlakoe ri ka t. ngl iwati krhe\1 dawa , Kal ian ia r, wfroeh dham, pi :i toe aer. s0~dhetan kal! Pepe. O ra soewe tekan ing desa N ajce, pasa re ian Astana O etara , •ai koe pascre iane K. G . Ma ng .. koenegoro V I. N ji Siswo gedheg ged beg weroeh kramatan resik. asr1, mawa tamanan, dalem t joengkoepe t jekii, kidjinge watoe tjendhani. d jrambah marmer kalaogse (garden) soetra . kasinge .. ban t ji odhe kinoebfog ing gedhah (katja kekembangan) dhasar kasoem ~ ta o lampoe lis trik. Kabanaoe . moeog nengsemake.
Sawise boebar sowan nonton pasare jan. bandjoer bali, metoe pasar Noesoekan teroes Tagore weg. mangetan andjog Oedjoeng Poeri [Patamanan Mangkoenaga• ran] Nji Siswo ngoengoen weroeh waroeng omahe kaentha awoed joed mentor bus, manggon ana dalan prapatan teroesan me. njang Balekambang [Partinituin] .
Saka Totogan [oedjoeng Poeri] menggok mangidoel ngliwatl mes-
djid Mangkoenagaran, Widati I manggoo papane ana ing Lawian. ngingoek. njawang maodhoewoer I Saia nalongsa, keranta- ra nta eling kewetoe kandhane: marang samboengane S I. jaikoe ~ Wah menara mesdiid ki I pakoempoela n ka oem boeroeh Ian
moenqgoeha poe:ri, pawakanne 1 tani, kang ngetokake soewarane ndara adjeng Warni, lentjir nin- ' ana in~ lajang kabar T ;oendhothing koeniug, dbasar karfogga mani, moela ing ati, osik pikire, boesana. katonne moeng ndjeke- ambatin: ning- Rak inggih ta mbakjoe? Kandha mangkono karo ndjawil Nji Siswo, ngingetake Soewarno.
Soewarni mangsoeli karo ang..: goejoe:
- Neen boor. ik ben geen minaret. doedoe vuurtoren. maar een mensch. Mijn lichaam is grooter dan jou pawakan, sing 1
ramping, wiwing. slank, doch black.zweat. toer karem doss'en. pronken. opschikken. katon mentjeret, precies net als Anna May Wong.
Nji Sisw0 nenQahi gotnem: Sakal•h kalihipoen sami soelistya.
toer djetmika, menawi dipoen samekakEn poetri djaman kina: Den Adjeng Soewarnl Srikandhi, dhik Widati Larasati.
Soewarno ing batin: .. we la rak bakal moengsoeban."
Lakoene mentor, ngliwati Van Deventer school. Timoeran mangoelon bablas tekan setasijoen Poerwosari, andjog sekolaban normal Ian kweekschool Mohammadij ah ing Endroprastho,
Bali mangetan. meroehi pabrik es, listrik, omahe toewan Hadji
· Ojiran, soengsoen megrong-ma• grong, jaikoe margane bisa soegih sabab mangerti bisa nata ngatoer pangoeripane, wiwit dad! kokki toemeka dadi restaurateur kang misoewoer moenggoeh tjakep ka· t ioekoepane.
Menpgok mangidoel, ngliwati p asar Kabangan tekan Lawian, sawidjine papan soembere para soedagar bathik.
Ki Siswo ana kono kelingan, dj2man moebal-moebale pakoem· poelan Sarekat Isiam, kang di bawani f diadEgake ] dening bapak Hadji Samanhoedi ing Lawian Solo, marboem R. M . Tirtoadisoer jo ing Bog or Ian R.H. Oemar Said Tjokroaminoto ing Soeroboio.
Saja trenjoeh. angen•angene Ki Siswo kelingan la jang kabar Saro• tomo . kang kah ;inane, kabeb maoe
Para djanma; prija da lcth poetri, wreda moedha kang padba andjangkah moedjoe ngoedi kamoeljane sarana akekoempoel, goemolong ing koempoelan ngestbi loehoering kita mratah nedya moekti oenggoel. koedoe ngengeti kang genah pergerakan wiwitan ija ikoe S.I den poen. dhi njoewoen berkah.
Sorot semilabing t jandhikala ing lang it wis ilang. sadalan-dalan katon remfog-rem~ng . njatakake wis wajah soeroep tenan, lakoene mooter rada di sengkakake. ngliwati militair bospitaal. panti honja [pangoepakara toemrap wong Iara engetan] panti raga, roemah sakit kagoengan dalem lngkang Sinoewoen, tekan Kawa• tan. ngliwati H . I. S. kristen, ldenburg ~ chool. Pondhok p~santren £?iamsaren, Pasar Gemblegan tekan Kratonan, )\ dhiwidjajan. ndjedhoel ndjaban beteng. (Pager tembok tjepoeri Kraton ing ndjaba~ ~ndj~g Tjarikan, Slompretao, moehh tekan ing omah.
.. Wajab sore R. M. P. Gitosoe~
darso lagi lejeb lejeh ana koersi males. matja koran Sedyatama Ian Swaratama, katekanan Pak Wirjo kongkonaone Mas Hadisambodo, nqatoerake lajang Ian boent~lan. R. M. P. Gito mriksa. enggal enggal ditemoni ana em· per pandhapa, noeli mbagekake:
- Ela kang Wirjo-. gereten koersi sing tanpa tanganan koewl, linggiha, ad ja ngadob, rada tje· dbak, kene. Ana p~rloe apa ?
- Noeninggih . sowanipoen dalem, dipoen kengken M . Hadi. ngatoeraken serat sarta bektan meni ka.
Lajang dalah gawanne kotbak sroetoe ditampa , Sawise kawatja, noeli ngandika:
-I I
Soerat kn!-ar .. Ko emandang Rakjat" ing ~ olo nalika 13 December '35 aoelis kaja mengkene : I· -
I Boekoe .,R A TOE KAL~ NJ ~ MAT .... Redaksi tampl boekoe MRatoe Kalinj ,11nat" karnnQa ni
poen ~.a~erek A. S. D, Hoofdredacteur ~ri warti "Sedya Tama 1n~ Mataram. sapoenihi kapertal s ~ r Imam Saepardi. ~ng b~1 sa I n do _n es i a, isi tjarijos satoenggoling ~oet~1 mg ka_r. g santo~a IDIJ panggalib [nalika dj l! man BintaraJ 1ngg1b _poen1ka poetri lngkang ambelani lampah leres, ambelan l saderek. goeroe laki toewin prndjanlpoen. Hoekoe poenika kawedalakea MPoesraka Nasional" regi f 0,25 sampoeo kaetang waragad kintoen. ·
Boekoe poenika para poetrl prajogl simpen, sageda dados. danggoererid~nlng • pangg;iJih toemrap poetri ingkang 2nggaJoeh santosan1ng tekad, kangge ngoehoeraken bangsa toewin noesa.
Katja 10. .,PA N J E B A R S E M AN G A T" _______________________________ ;_
- E. loerabmoe i:aka Ngajodja, lid doemoenoeng oleb oleh, ;jen kowe bali, matoera loerahmoe. wis tak tampa . bang•t trima kas ih. Orak kang, M H adi kok wis antara soewe ora ketok tegar. djaranne apa ora kok tegari . rehoing kowe sing dadi gam~le.
- Noen taks1h, nanging radi mendha. sapoenika saweg ngoeleg oeleg sawoeng.
- Diagooo. saiki sfoeog djago? wedanae ombPnen !
- Noenirg ;ti h, Lagi ngend1kan, M. Bekel Se
tjosa joko t• ka . perloe ar! p remboeg;rn bab panjoewoenanne Soewarno. Mas Bekel mara, di bagekake. ngandikane:
- Wah kijaine I Linggih ngriki maw.on I
- I nogih [ ngoendoerake koersi, bandjcer di linggihi ]
- Kadingaren, kok sadjak oaten per 'oene-.
- Kasingg ihan, ngendika ndara Pandji, pant1en sowan koela, wont!n rcmbag ingkang wigati.
Pak W1rjo bareng ana tamoe, noeli p11 mitan moel1h, atoere:
- Ndara, dalem kldan wangsoel?
- Hija. hija. adja lali, panarimakoe, atoerna loerabmoe
- Poenara boten paring serat wangsoelan ?
- Ora oesah tjoekoep kondboa wis tak tampa . En ia gilo tak $a• ngoni - mboek&k kothak sroetoe dlparingake teloeng id1i. ngiras nawani marang Mas Bekel.
Pdk Wirjo nampani HOe'toe, matoer sembah noewoen. toemoeli bali.
- Dene M. mHI nd joepoek sidji dioedoed, karo matoer :
- Sowan koela m ~ nika. bares ipoen b2dhe matoer, ~am roen odadosaken kage1hiog . p? nggal1h b1lib anak koela, ingka ng a bd ji poen Soewarno, ~ ~ dhah panjoewoenan badhe npenger pand j· neogan dalem. njoewoen ngemcng ingkang poetra ndara · Adjeag Soewarni.-
- Eee· eoggih. enggih. pFrkara oikoe, remboege Pak Bekel koela tampanl. Banget ing panarima koela, dene Pak B!' kel empoen oeroen mikir teng Warni. botjabe rak en~gib, oatfo ngrika, ta .
- lnggib, malah kala waoe sami sesarlngan ningali, kalijan anak koela Soewarno.
Njirnaka ke mindrin~an.
(~ esornhe Mr Soesanto Tir toprodjo ).
Tjandha1ke P. S. no. 59.
KAPRIJE ta moenggoeh rekadajane njiroakake min
dringan ikoe? Dalanne ana WFrna loro. A . Repressief. jaikoe jen wong
mace wis kadhoenJ kebatjoet karegtm ing tjangk~dmanne !in· tah dbarat.
B Preventief. tegese rekadaja kanggo ndj ,, ga ad1a nganti kare• gem dening lintah dharat. K~ prije rekane kita nanggoe
langi mindrioyan sarana lakoe Rerressief 7
Salah sawidj 'ninQ dalanne. jaikoe menehi b,i ntoewan nahkane ing sangarepe pPng addan. S ' mono maoe jen bisa . . jen ora ja menehi nasehat keprije rekane mangsoeli ing sangarepe pengadiian mace, soepaja:
a. Pandakwan bisa ditolak oetawa dienthengake,
b. bisa loewar lbebasl saka pendjaloeke gijzeling.
Rekadaja kang mengkene iki kang loemrabe d1tindakek dening Anti woe kervereenigingen.
lag nalika m;mgsoeli ing saoga• r · pe pengadda n maoe, koedoe n1oewoen soepaja m1goenakake woekerbesluit.
Woe ke1besiu it ikoe jaikoe ocndhang oendhang negara kang kau101 ing s1aa t; b lad 19 6 no 613 kang diwetokake den ng pamreotahan mli ,, i kanggo meraogl woeker.
Karepe menebi pangwasa marany hakim kaDQIJO met1ahake oetawa ngenchen 1:. ake saroepane perd1and1ian 1en kenjatan golongan kang sid1i antoek kaoectoeng:in kang akeh bangH era satimbang
I karo peha k lijdne, sarta dene I oleo kaoentoeuyan kr: ng loear
I biasa mace sarana m1goenakake
..;..._____________ ~ipat kebodhoan, k· bingoenan
!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! sa r ta kas~ m bro nan ne in oe o g soe be
I l woag lijaneJ .
( A n a t j a n d h a k e ).
ADJ ~ BOEW»NG ! Jen sedoeloer wis maos koran ikl, mangka wis ora kanggo maneh,
adja boewang, loer.
Eman•eman I
A.loewoeng wenehna wong lija· kang doeroeng taoe weroeh isine
soerat kabar iki. idbep-idbep njebar kabetj ikan.
lag prakiijke, woekerbesluitilcoe ora taosah b:sa d1tind11kil ke. merga dene panemoene hakim ikoe ora padha ing bab nPgesi artine kabmet kabinet ing woekerbeslu t maoe. Moela sa~a 1koe. wis lawas bc. nget ana pendjaloekan maraag pamrentah, soepaja nga· nakake oeodhaag oendbangkang sampoerna. Panjoewoenan mace d1kaboelake dening pamrentah
. sarana gawe kom si, jaikoe ing taoen 1929. nan ._ ing nganti saiki taoen 1936, dadi wis 7 taoen, komisi maoe doeroeng menehl rapport.
Saiki, kanggo noe'oeng w9ng kang wis ke b11 t joet ken a t iang . keremane lintah dharat, jaikoe :
1. Menehi nasebat, soepaja:
a . SabPn saben ndjaloek kwitantie jen noedjoe mba iar. sena-d jan ta pem bajara n maoe moeng d iang~ e p rente wae . Adja moeng pertjaja marang omongan (rem. boe~ i wae nal1kane nampa oeta. n 1o: an. Jen ora gelem menehi kwit;intie, dhoewit tji tjilan kakirimna nganggo postwlssel, recune simpenen.
Jen woekeraa r ngantjam sarana Qijzeling, . manoka nja tane doe · roeng ana poetoesanne hakim, adja engga l pret iaja marang piremboe~a n kang sanjatane moeng meden mecl eni. soepa ja wong sino oerang gelema t e ek~n ganti acce pt anjar kang loewih abot waneh .
Aotiw oeker ~ vereen iging ora bisa menehi oetangan kanggo ngloenasi oet ·nge wong m;irang woekeraar, mhga koemr0elan iki ora doewe dhoewit. l 1a bener bond ant1woeker . vereeni ging ing taoen kang kapoengkoer namp:-i b;;gijan loterij netto f 9COO. nanoing . dhoewit kany semono maoe d ibaQi marang koempoelan 12, d ;idi rak ija ora tjoekoep kanpgo menehi Ol'tangan marang koerban lintah dharat.
Moela saka ikoe koempoe-lan iki l::isane moeng aweh rekadaja soepaja g -i mpanga wonp bisa o leh oetilng <-.n saka ing Volksc redietbank sarana nanQgoeng o~t2ngane maoe, oetawa menehi adv:es . . jen wong maoe sapantese ditoeloeng saram1 diwenebi oeta. ngan dening Volk~credietbank
D hoewit loterij kang toemrap marang koempoelan Anti woeker maoe sarana digantoengi pradjand jian soepaja koe-mpoe lan iki boeboengan k<i ro kanror belast ing
Gt>~aioetanne b· badan loro iki aweh kaoentoengan marang ni'g;:ira lno sawidjining koetba ing Diawa Wetan kene. ana woeker. kan~ maoene wis pir;i ng pirang taoen, enggonne mbajar padjek moeng seth:thik banget . . awit kaseboet inl'.J aangifte pengasilanne moeng f 600 ing dalem setaoenne. Saka palapoeranne koempoelan anti woeker, bareng dit iti
. priksa dening inspecteur van Financiea, kenjatan jen pengasilanne ·woeker maoe kang woedioed rente bae setaoenne ana f 3\.l 000.
Rekadaja sinQ keprije sing koedoe kita tindaki-ke soepaja ora nganti toemiba ing tjangkeremanne woeker 7
1. Kita koedoe g~mi. Paribasan Walanda .,Oe tering naar de nerinQ zetten", tegese wHoene dboewit saimbang karo leboene pengasilan ikoe wis betjik. na· nging doeroeng tjoekoep semono. Sing samestbine wetoene dboewit maoe koedoe koerang saka loeme boene, merga .jen leboene dboewit padba karo mEtoene, dadi pas pasao bae, kala kala jen ana kaperloewan kang dadakan, bandieer kalang kaboet.
Kedjaba ikoe, kita koedoe nje. lengi.
22 FEBRUAR I 1396.
Manoet angka atatistiek saka pmts paa rba nk ing taoen 1934, kehe b npsa Indonesia kang njelenp i ing postpa;i rbank moeng 29 :'.. 060. did ·oeroek saka keh ing djiwa 99 oo:-i.ooo moe ng 2na •.: , pCt Dhoewit tjdenga nne moeng ana f 9 8 mdjoen , d,1di rn tiake wong sid1i doewe tj elen gan f 33. mangka ratjak iki ka ngpone bang5a mantja weta n;rn ;i na f 66, kang~-. bangsa Erora h f 207.
Ki a adja keloe tetoekoe ba• ranQ sarana ni qi l.
Kita koedoe n iokr ng ma rang ad ioene cred ietcoope ra tie .
Merga iki mac e kabe h. dalanne kita bisa noeloeng c! h r i ki ta kang sa rwa rin dk1h iki saka-ka la ana perl oene.
Jen • kap eksa kor doe toekoe bnran·;l sarana t ji i·il<i n, koedoe did1aga soepa ja keh n1-1 tj it ilan maoe ora ngloew hi keh e r t>s tan saka leboene dho~ wir p ' ngasil an.
Jen bisa adia ng anggo accept, nanping zegel.
T1o?kak aose sesorah iki, kita ·ndoewani kaantt>pan .jen re kadaja njiroakake lintab dhara t iki moeng bakal bisa d1 s1rn2kake klawan sam r oerna jen k1ta bisa ndh,dhik badan kita dhewe npanti kamard kanne perek onom a n (ze lf• o pvoeding tot economi sche zelfstctndigheidJ jaikoe rekadaia kang • tjotjog karo asase Parindra, .ja• koe dene Parindra ora nga rep• arep sarat sar<> te kamoel jan moeng
• bakal dipersekake wae, na ng111g sarat sarat maoe bakal katekan moeng sarana kekoewatan sarta kepioteran kita dhewe.
(T .joethel)
SIDA BOETHAK m Bo le no m : Mas. mas, akoe kok ora seneng banget m 11 ranQ oewanmoe 1koe. mbok ija tak baboetanne ta mas. ben rada tandbing karo enomkoe .
Bod j o: lja baboetana ta dhi adieog, rak ora pati a keh. ta?
m Bok toe w a: S;i mpej;in ikoe rak wis seroeh ta mas. mbok ija rikmamoe sing ireng 1reng ikoe tak baboetanne kene.
Bod j o: I1a bet ·1k, toh ora Iara, Ian maneb rak wis kari satbithik ta sing ireog ?
ETOENG . . Goe roe: .. Mori saoedheng
reQa 27 sen . Jen kowe toekoe 73 oedheng pira pembajarmo.e? .
M o er i d : "Loewoeng toekoe gfblog-a, pak goeroe. loew1h moerah:
"MASINIST". S e m p r i t 1 Hallo Prot, wis
soewe banget ora katon. Kowe saiki mregawe apa 7
22 FEBRUARJ 1936.
Se m rot: Dadi Masinis. Se p r i t : Lo. dhek kapan
ngoonmoe sekolah tegnis? Se mp rot: Wong nglakokake
koran .. De Locomot1ef · kok. 0. I. s.
ING I<LAS. G o e r o e m o e r i n g .. m o e•
t: in g: Ing klas ik1 isi kebo kebo kaheh!
(Moe rid nddoe;ial nggawa tase arep metoe).
G 0 e r 0 e n j e D t a k : Arep niang r ndi kowe?
M o e r i d m e s e m : Golek manoengsa.
KOENGKANG. A Ii:., Koengk~ng ikoe rak ko.;
.dbok gedbe ja Lim, • A Ii m : .. lja Li I A I i ;.. Nangiog nekd1walik,
kalal d1pangan. A Ii m : .. Gorob. A Ii;., Koengkang nek diwalik
rak dcidi .,Kangkoeng" apa ora kalal ikoe.
A I i m :.. lja, jen ngooo."
• .. GOEROE"
W a s i s : Ana goeroe. nanQing .ora taoe moelang. ora doewe :kawreeh. ora bisa goenem;in, pawene moeng ojoenggi barang. Apa?
M o er s i t: Goe roe bisoe ! W a s i s : Doedoe. wong ora
.doewe kawroeb ko • I Moe rs it : Hla apa. goeroe
kl~ nik 1 W a s is: Doedoe. goeroe ...•
tjagak ( saka-goeroe ).
[KENDHELO].
BEDHEKAN. Ba pa k :· Le, le. djare kowe
·wis djempol t iara Ojawa. l'vlara -iki apa oenine .. Ba ·· d1repet .
An a k: Oenine ja .. be". Lah saiki gPnti .. Ba" d:ketbok kethok dadi teloe, apa oenine?
Ba pa k: .. Ab. masa ana koewi . Hla kowe apa?
A n a k : Koewi oenioe .ja : bo.thok boloe.
[AREK DJ AW A].
Moela boekane wajang.
(Sedjarahe ka~oenan kita).
Mitoeroet t iatbetan. tjatbJtan ·ing lajang D;awa, kang miwiti jasa wajang ikoe Praboe Ojojoboio Ing K;dbiri, marga pandjPoeng< ne kap .. ngin nggambarake woedjoede para loeloeho~r. Panggaweoe ana jog rental, kawangoen metbok,
.. P AN J E B A R S E M A N G A T" Katia 11 .
ndioepoek toeladban saka retja .. retja. Dene kang diwangoen ikoe gambare para Uewa Ian Satrija, paoggawene ing taoen 861 .
Wajang jasane Praboe Diojo· bojo maoe sapan~isor Hroes ow•1h oetawa woewoeb-woewoeh kehe jaikoe den•ng .
Praboe Soerjomiseso ing Djenggolo. tahoen 1145, owab dedegpangadege. ing kono wis dianani : tembang gedbe, gangsa Ian slen• dro, dhalaoge : Sang Nata pijambak.
Praboe Brawono ing Modiopait taoen 128 3 moewoehi jasa w111ang beber ana kertas Ojawa. taboehane rebab. slendro. Wajang maoe goenane kanggo ngroewat wong noegelake gandh1lc, ngroeboehake dandang Is p. Ing tauen 1301 wajang beber dibetpkake maneh, kawaogoen dening poet ra Mod1opait I. Raden Soenggiog Prabangkoro. wangoenne ora m-chok, oanging m1r1ng. kiwa• tengene kertas d1selehi ka joe, p ~ rloen.e soep;. ja bis? toemantjeb.
Bareng R den Patah d1oemeneng Nata am.1 Dimak ( Soeltan Sij h Alam Akbar) ing taoen li37, para Wal1 maogoen maneh wa any poerwa aaa ing loelang kagawe miring. nanging doeroeng 1<a1a1ah Ian kasoenygmg, moeng d dhasari geroesan baloeng wae Poelase doeroeng roepa-roepa, moeng ireng bae . Ing kono war .. oaninl:l w.ajang woewoeh saroepa, j ,; koe boeta, mripat 2. lijane moeng I. Ora soewe, Soenan G1ri inoewoehi kHheic mripate 2. Soenao Bonang jasa r1t11kane : 't}ad1ah, d 1aran . rampogan Soenan l<alid1ogo jasa gadebog, blentiong, kelir. Ian Sd'elcan Demak pij ri mbak moewoehi gornoengan sarta rjarane nj imp1ng Wajang beber dhek sam .. oa oe~ a doeroeng sirna.
Ing taoen I "l'i7 " oeltan Trfoggono ( ::ioeltan Demak lll } ma• nliloen wajang maneh; keeping. qci ngkem. mripat. woes katatcih.
Bareng Ra toe To nggod ing Gir1 mak1li kr11djan Demak. jasa wajan;J maneh aran wajang ; .. k1dang kenqana". Dedege d1 .. tjeodhakake, sao banganoe dibC .. t1iki. Jen poetri nganggo radjakapoetren Ian ngingoe ramboet. Satrij;1 nganggo radjakapoetran ram ! oete kag ~ loeng oetawa kaore. Boe1a. k· thek. Uewa padba ng1:•1•Jgo tjaw. t. sandhanganoe kapradd. Ing kono ooeli diwoewoehi anggitan lakon wajaog. sarta soeloek.
Ing taoen 1485 ana sagolongaoing wajang maneb aran wajang gedbog. angg •tane: Soenan Giri, 'wangoenne memph wajan~ poerwa tanpa gdorng soep1toerang. kabeh kerisan. Kang minaogka sabranganne jaikoe Boegi$. padba iket iketan.
Sadjrooe tao~n 1486 Soenan Bonang nganggit wajaog : beber gPdbog. taboebane: r :' bab. k· ndhaog. trebang, angkloeng, kenong, kPprak, aran kHhiprak (kang dadl baboniog ketboprak ?)
Bareng taoen 1503, D oko Tiogkir mangoeo wajang m11neb ndjoepoek babon wajang ktdang kantjana. sandbanganne diwoe ..
Kamanoengsan. WAH. rndjake , ... . kok
kathik arep ogremboeg prckara sing ndakiek.
Gak ngono, loer, iki moeag kanggo iseog-iseng wae.
D1ad jal Bes o e t tak t jrita dhisi~:
Boeroe iki ndhoek Soeroboio, kcimpo nl'.J Blaoeran, tjedhake toko Malintang . i:tna mBok randha dipateni wong . Bok randha iki bangsane randh11 teles. m•r~a meutas nampa warisan f •WOO. kath1k kabare t:elenganne ija akeh. Doerdjima sing m11 teni Bok K;:dji maoe. klakon b1sa nggondhol donjabranane. Nanging saka aktif e poelisi. saiki wong sing nindakake kcidoerd ·anan maoe wis ditang .. kepi sarta mbesoek bakal oampa . . . . . gandjaraooe.
Bab iki, perkarn loemrah, ing ngendi -iodi kerep kedadijan wong dipateni wong. donjane diram pas . Tapi, ap;i tapine loer. M;ino <' c wartane bok bakoel sinambi wara. kabar sl ; nthingan lamat -lamat nanging wis wela wela toer t ietha sanginggilino bathoek angagem kebajak petbiik.-e la kok kebat joet kelingan dhandbanggoel.'lne, -wong sing mateni Bok randha maoe kongkonanne keponakanne Bok raodha dhewe. Dene keponak<1n iki moepakatao dbis1k karo wong loro lij;ine golong11nne ...... terpeladjar. intellectueel, malah kabare dadi zaakwaarnemer.
Hla iki lo loer sing ape tak remboeg . Wong intellectueel. kok dadak kasi nglakoni p;oggawe ngono koewi gek krprije hara 1
Nek sedoeloer sregep maos taman kebatinan ing latang kabar kene. ngakoni kabeneraone nek kamanoengsan ikoe ora mesthi doemoenoeng ana ing wong kaog pinter kawroeb labir-, nang·ng doemoenoeng ana iog pamardine boedi. Moela saka ikoe kawroeh
pamardi ikoe prrloe, mengkono oeoa kawroeh kebatinan .
Manoet M a o D j a m i n o, -benir toewa toewas, - gak tioekoep nek moeno meroehi ka..Lwroeh kebatinan thok. tilpi koe• doe d1enggo temenaa. N gel moe ikoe klakonne kanthi lakoe, d iarene. Moe'ane nek koer eroeb, gak Qflem ngl . koni. tjarane san• tri moebadir . Si Paman ngroedioeke wong ki bangsan saben dina tansah n~e-tra•n nj<1mboet gawe kanggo ka betjikane bangsane, nfooeloeng kang mlarat, menehi sesoeloeb sing bodbo, soepaja koel ina. nek koelina dja• rene dadi tresna, merga wis ana
I sasantine witting tresna dialaran
I sak;i koelina. . . ..
Wah si Paman kok ngandhar-1 andhar angendh oek oer. Rvmboe-1 g;rn temenan kok ridjir arep .••
njleweng. Manoet Sebo e I, gak tjoe
koep moeng semono. koedoe pilih 2 pasrawoenganne. Masiia kawroehe diempol nek sra woen~anne b2ng•ane sent 0 e I. ga1'
woeroeng ja mblasar, merga '. paribasanne wis ana, sapa sing .· koempoelan doerd jaaa ora woe• rceng kalepetan alane.
Si Seo toe I nramboel, gawe pleidooi. Djarene bener oedjare s e b 0 e I kaja ngono. Wong apik koedoe srawoengan sir:1g apik, tapl manoengsa ikoe mesthi koedoe ngan, go variat re, kaja dene wis weroeb nek mangan sega iwak ikoe apik. mangan sajoeran apik, tapi kala - kala kepe_nQin .••.• re>e-djak. Nek wong ·B ; tawi k 1la. kala krpengin gadho•gadho, nek Wong Ngajodja senadjan karemane sega goedheg. kala-kala ij;i kepeogin ogitjipi lontbong Medoera, wong Solo sing karemane teh sanga .. sanga. kala .. kala sok·sok bestel ijs soesoe, wong Semarang sing kiltemane loempija, kala- kala nd;a!oek spekkoek, wong Kedhirl sing seneog tahoe. kadhang ka!a kemPtjer p' tjel Bir tar. wong. Mad•oen sing karem<1nne soto kala kala njidham goele Soerobojo, wong Soeroboio sing karemanne sate kambiog, kala-kala kepengin weroeb rasane •.... pej11-pejo.
Ah. dhasar si S e n t o e I . • •
BESOET.
woebl miloeb. Ratoe. Satrija, ;ina l ng;ista tfis, ing n:1hoe woer gam• kang kampoehan ngaoggo t1lana bar oemf>oel oemboel. tegese: oetawa ora, poetrl ramboete ka- Dewa dadi og hjis boemi [taoen gen<~hong Djoko Tingkir oega 1541] moewoebi gamaning wajaog. aloe- Panembaban Sedo Krapyak cora, bindi. gada. Bareng wls jasa maneh wajang babon saka d ;oemeoeng Soeltan ing Padjang w.ajang kidang kantjana, tangaa noeli oganggit pakem gantjaring mboeri isih irasan, moeng baoe wajang poerwa Ian gedbog. Ian ling~n kaog kasopak. Gamaa
Sadjoemeoenge Panembaban d1woewoebi, khis. pan~h, I.I I. Senop&ti iog Mataram oega jasa Kang tanganne kabeh isih irasan wajaog maneh babon saka Pa- moeng B;ithara Goeroe, rampoeng djang. moewoehi ritjikan alas. taoen 1552. Kaogdjeog Soeltan kewan roepa roepa, tangan isih Agoeng oega mewahi wangoeirasan. sarta mangoen wandaning ning wajang. wajanQ. rampoeng taoen 1541, Kabeh kang katjftha ing ndhoe· · tineogeran sangkalan m•mH woe- woer maoe mligi pengetaa pe• djoed gambar s Batbara Goeroe ngEtan saka tjrita Djawa, kaag-
Katja 12.
geseh karo panfmoene para poedjaogga ing Europa.
Boekoe .,Asalipoen Ringgit" whon Balai Poestaka, ogemot panemoene Dr. Hazea toemrap fog wajang. tjoba ing keoe dak phbikake sathithik bae :
Nitik saka pasakst"n pasaksen kang wis katiti dening Prof. Kern earta Dr. Braades, Dr. Hazeu· wani ogarani jen wajang ikoe anane wis koena banget. ana maneh nitik jen wis nate apa Dewa 3 (Siwah, Brahma, Wisnoe) padba toemoeroen ing Martjopodo perloe ndhalang, kang ooeli m witi aoane wajaog poerwa. tetela aoane wajang wis loewih dhisik tinimbaog djamaoe Praboe Djojobojo.
Lalakoo wajang poerwa ikoe adjoepoek saka lalakonoe para wi .. ratama ing taoah lndhoe, moelane ana kang ngaraoi jen wajang ikoe kagoeoao lndboe kang diangsoe
, deoiog bangsa Djawa nalika woog lndhoe padba angadjawa. Panemoe kaja mangkono ora moeng doemoenoeng ana bangsa Ojawa thok, poedjangga Eropa toean Prof. Niemann oega kaja mangkono panemoene, kang oega diroedjoeki deniog toean Veth Ian Poensen. Ana maneh sardjaoa toean Van der Chijs Ian Van der
· Does netepake .jen wajang ikoe kawroeb Djawa loegoe, nitik saka:
Anane sadoeroenge wong In.: dboe ana ing tanab Ojawa.
Oebarampene sing dienggo, djeneng-d1enenge Djawa mligi.
Wajang ikoe asale saka temboeng : ajang-ajangan. jaikoe ajang-a jangane para loeloehoer, moelane waogoenne mir ing , dawa. pating krembij ,1h, tangan si kile ora timbang . (Jen woog ngadeg ing papao kaog padhang, katon jen a ja og-a janganne maoe loewih dawa tin imbaog awak saojatane '. .
Apa ta perloene ajang a iang• aoing leloehoer sing wis ora aoa ikoe d igambar barang 1 Saka pa· nemoeoe Prof. Poensen. waja n\l ikoe kalangenan sing gandheng karo aga ma . Dhek djamau koena banget, wong wong ing · tanah Mlaioe Polinisiah (k'eboe oega tanah Indonesia] padha ndoeweni kapratjajan kang aran: ani misme.
._. jaikoe nganggep. jen robing le loeboer kanQ wis mati ikoe kala kala sok nekani oetawa roemeksa. kadhangkala oega ngganggoe-ga• we marang titah sing isih oerip Jen pinoedjoe niliki, panggona·ne ngolah•ngalih . terkadhang ana wit· witan kang gedhe, kajoe growong . watoe-watoe l.s p. M arga aoane bab-bab ikoe kang noewoebake oewong doewe pikirao gawe retja, soepaja dienggoni dening soeksmane para leloehoer. Sawenehiog kapratjajan nerangake. :jen soeksma-soeksma maoe anggonne ngatoo woedjo ~ d wajangao , sarta oega kena ditekakake.
( A n a t j a n d h a k e ).
BOEKOE • BOEKOE BERGOENA B a h a s a I n d o n e s i a.
Kaoem Poetrl Indonesia dengan pergeraltanoja . . f 0.27 Sedjatloja Peladjaran Boedha, omslag tinta emes . f . 1.04 Bertea1poer den Meoang bereboet pengbldoepeo. f l.25 llmoe dagang tiers Ameaikaan, ilmoe ekonoml, f 0.75 Verslag Naslo11el Onderwijs Congres, tang ke I f 1.10 Ratoe Kaliojamat, tjermin ba~I para poetrl . f 0.25 Maio kartoe bridge. terang boeat beledjar seodlrl . ( 0.36 Astrologle, tlmoe perblotaogan goeoa melihat nasib f 1, 40 Kintamanl, roman Imam Soepardl, banjak poedjlao. . f 0.70 Paogaotar Goeroe Nasional, bagi goeroe Nasionalist f O, ~O Soal Pengadjaran, pentlog bagl ka'lem pergerakao . f 0.35 Atoeran Sarikat den Rapat, tang menoeroet wet baroe f 0.70 Ojeng Liek, roman menarik bagi para moeda remadja . f 0. 40 I Soeloeh Sarekat Sekerdja, pc:rloe bagl vakvereeolging f 0.30 Rama K rlsbna, berlsi wedjaognn loehoer jaog pen ting. . f 1.10 Adil Asmaragama, ilmoe bersetoeboeb goeoa toeroenan . f 0.45 Pertjakapan lnggrls, boeat pergaoelao seharl bari f 0.55 Joessjab Journalist, tjerlta ramal melibet pergerakao f 0,89
e ~A H A S A DJ A W A. Keo Aogrok Sri Radfoso (sedjarab dan toooeel) ...... , . 0.30
0.20 f 0.25 f 0.30 f 0.20 f 0.55 f 0.68 f 0.36
Dafaoiog Katresnan, roman mengaodoeng pend1dikan. . Soeropatl, sedjarab pablawan jang sangar gagab beraol • Poetrl Oetama, kissab balk menarik: jang berpendidikan . Panglipoer, berlsi leloetjon loetjoe, lebib dari 140 . . Kawroeb Sanggomo, tjetak110 paling baroe, terang sekeli Paoglgoeb, woelangan kebatioao tjara Islam, balk Wedjaogao Soerjomentaraman, 1 stel 3 cljilid
Pua nan HA ROES dlsertai oeang har\laoja ( postwlssel ) Poestaka Nasional di Paviljoeo G. N. I. Soerabaja.
pads 1
Boekoe tang soedab tldak tertera dislnl, artlnfa soedab terdj~eal habis. Ojaogao pesan I H arga soedab terltoeog ongkos klrim
(Moeng toemrap sedoeloer sing moendhoet
lcatrangan) .
Saka ~"~ edaksi. Sdr. R. Had is o e d j on o:
Djaken 1. Abo nne wong te loe (oeroe nan) tjoe koep ditoelis die· nfoge wong sidji 2. Sing oleh hadiah moeng abonne P. S . 3, Karangan saka sapa bae bakal katampa. nanging ora m~sthi bisane diemot goemantoeng ka ro "isi" ne 4 Sakehing pembantoe ora ana kang njekel perskaart : perskaart moeog paedah toemrap dagblad . 5 Proefo ummer kena ndjaloek dhewe. kita ora ketoerahan tenaga loer. 6. Jen kirim lajang maneh sing tjekak aos.
Oekoeran kemadjoewanne bangsa ikoe kena dititik saka soeboering oeript" soerat kabare.
aliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii~
Sdr. Go n dos o e want o: Matoer sewoe noewoen toemrap pangalembanaa.e, nanging ora p?rloe dipatjak. Wiwit sasi ngarep iki katjatbet dadi abonne tetep.
Ajo, padha poedji-pinoedji I
Saka Administratie.
Abn. 4940 Band jar. P embajaran P. S. Ian Tempo keoa dibarengake.
Abo. 4869 Toe b a o. Postw. f 0.50 wis katampa. Pasinaon basa lnggris lawas bakal kateroesake .
Ahn. 710 T j oerabnongko. P.S. no. 59 wis kakirim. Dhoew1t regane kalender R. A. Kartini koedoe kabajar dbisik.
Abo. 2478 Rawat amt o e. Soembangan · pekabarao kena d1toelis ing briefkaart.
Abo . 4186 Lo e mad j an g. Pw. f 2.50 kanggo pembajaran abonnement f 1.50 Ian oeroenan lotre f l. - wis li:atampa.
Abo. 2339 Baosan P o n o • r o go kw. 1/1936 doeroeog ka· bajar.
22 FEBRUARI 1936,
Abn. 531 Lamongan. Pw. f 1.7 5 wis katampa. jaikoe f 1,50 kanggo 4e kw. 35 Ian f 0,25-kanggo oeroen lotreij.
Abo.2412 Lamongan. Pw. f 1.50 wis katampa, kaoggo: Febr. t m April '36.
Abo 4784 Pend hop o. Pw. f 1- wis katampa. lki kanggo·
• pembajarao sasi Febr. lao Maart '36 . Les Inggris wis kapatjak ing P. S. dadi ora bajar, namer abn. sing bener 4784.
Abn:l991 Sidoardjo. Pw. f 1.50 wis katampa. Pembajaran• moe m,flrang agent, isih dioeroes, doeroeng oleh katrangan.
Abo. 3969 BI or a, Pw. f 1.wis katampa. Sdl. K. katetepake dadi abonne wiwit sasi Febr. '36.-
Abo. 2480. So e k a b o e m i. Pw. f 2.- wis katampa. Ian ora noenggak.
Abn. 2639. Mage I an g . Pw. f 2.- wis katampa Ian isih noeng• gak f 1.- kanggo le kw. 1936 •.
• Abo 1918. Baoereno. Pw.
f 1.- wis karampa kanggo pembajaran sasi Dec. '35 lao Januari '36.
Ahn. 3640. Cb er i b on. Pw. f 2,50. wis katampa. f 1.50. kanggo pembajarao abo , f 1.- kang ... go oeroen loterij.
Abo. 5075. KI amp o k. Pw. f 1.- wis katampa kanggo pembajaran sasi Maart Ian April 1936.
Abo. 195 Ma I an g. Pw. f 1,50. wis katampa, kanggo pembajaran le kw. '36.
Abn. 809 . Ma I a n g. f 1.wis katampa kanggo penit jilan ..
Abn. 3203. L b. L i n g g a u. Pw. f 1,50 wis ka tampa, kanggo le kw. 1936.
Sch i I d e r .. ate I i e r . -PAT AH-
KEDOENGSLOKOSTR, 36. Soerabaja. -Sanggoep membikin dan sedia·
gambar. gambati dari bloedroe· dao lain-laiooja.
Ojoega membesarkan foto pakai· olieverf a~au conte. Pekerdjaan·
taoggoeog menjenaogkan, Harga malaise. Silabkao lab me
njatakan.
22 FEBRUARI 1936. "PANJEBAR SE MANGAT" Katia 13. --~~~----------------------------------- -----------------------------------------~ . ' / :/ . /]
\ (\'~ , / "' r'. I\ J}. ~,.~ ~;; ~ r-f \''t ~ .. . ~}r--. ~~ ~i ·~
@~ti l~~f\~G~~ W awasan ndja ban
rangkc:i h.
PRAKARA kang sadiabe ora patija ka wigatekake, na•
oging kang ing tembe mboerine bisa loew :h penting, .jaikoe : pra· djandjijan Prantjis Ian Roeslan.
Bab iki wis diad jokake ing Kamer Prant jis . Anehe sethith1k deae pradj 11 ndjijan iki ora enggal kapoetoesake. sanadjanoa bisa kinira-kira loewih dhisik, jefi bah iki bakal ditrima betjik dening Kamer Ian Senaat.
Pradjaodjijao iki sawidjioing owah-owahan. keerpunt toemrap politik Prantjis Ian djalaran saka ikoe oega toemrap politik Eropah.
Bisa tinemoe akal jeo Prantjis oggolek dalan kaoggo njedhaki marang D jf rmao, sawise Hitler ora mindeng maneh marang oeroesao Elzas Lothariogen Ian sawise Saar bali marang Ojerman. Nanging Djerman wis wola-wali nerangake. jen Prantjis ora bisa 111imitran betjik karo Ojerman. jen Prantjis isih oega gegandhengan tangan karo Roeslan.
Salah sidji, apa Berlijn spa Moskou.
Laval ora wani nekad milih salah sidj ne. Bisa oega karepe loewih seneng njedhaki Berlijn tioimbang Moskou. Dhewcke kesandhoeng prakara iki. Alber t Sarraut, kang nggenteni Laval disokong deaiog kaoem socialist, dene kaoem koeminis blaoco, sanadjanna sat <Z menne ora patija diroedjoeki. Bab iki koedoe ana piwalese. Kang mang kono ikoe Flandin baadjoer ngadjokake pact ikoe marang l<amer. Roepane kaja do! tiooekoe. Nanging sanjatane ora mangkono. Kanggone Prantj is loewih angel jen miliha Ojerman, awit Entente Tiilik, (Ts jecho Slowaki. Yoegoslavi Ian Roemeni) band joer renggang. loewih-loewih bakal disingkoerake den ing lnggris . Prantjis ora bisa pisah karo Londen. Apa maneh jen Prant1is njedhaki Ojerman me~tbi ndadekake moering-moeringe Roeslan ; mangka oegara ik i saiki oleh eseman saka lnggris. loewih maols saka adat sabenne.
Sanadjanna mangkono, memi· tran Ian Roeslan ora kok ontjat saka babaja kang bisa kedadejan. Komintern kang oedjare "ora gegandhengan karo pamarentahe" ikoe tansah ngriwoek Parijs.
Perantjis milih kang koerang ngoewatirake. •
Kadjaba saka bebajane, saiki njata banget gegandheogaone teloeng negara gedhe; Inggris, Prant ;is Ian Roeslan, loewih njata tinimbang dhek taoen 1914.
Bab iki dening pehak D;erman mesthi bae ora ditrima klawan boengab.
Eden djaga-d 'aga loewih dbisik klavlan ketera nganne: .. Jen bawahe kali l< ijn (Rijnzone kang ora kena dipang goni militair) disedhijani saradbadhoe. In~gr~ bakal ana ing mboerine P rantjis." Nanging kabare ing panggonan kono wis la was d dokoki militair klawan padhendhan, diarani "poelisi" lsp.
Jen Ojerman nerangake klawao apisil pelanggaran verdrag Locaroo iki mestbi nggondjingake djoenggring salaka I
* * • Wiwit Djepang ngelarake pa~
ngwasane ing Mansjoekwo, baod joer asring-asring kedadejan darcdab bab tapel wates sisih koelon. jaikoe kang wewatesan karo Mongoli Ian Roeslao.
Wiwit tahoen 1932 nganti sa• iki meh ana 50 kedadejan mangkono ikoe, Ian ora ana saprapoehe kang bisa d1beresake . N alika sasi Agoestocs 193t ngant1 kedade jao bentrokan. Bentenging Roeslan oal1ka ikoe wi· wit saka telapa Baikal nganti tapel wates Mansjoekwo. Nanging nalika ikoe geni ora oleh mangsan Ian kaselak disirep. Prakara dalan sepoer ing Mansjoeri lor d1beresake. Pers ngedhem-dhemi.
Lagi iki bom roentoeh maneh iog Olohodboka I Prakara iki saiki ora enggal didhem. dhemi, malah dening Mansjoekwo, -kawaosa Djepang - diarani "tan• tangan perang ."
Nanging pebak Mongoli-kawat jaha Roeslan-mesthi ora ge• !em 1jen diarani nantang dhisik. Kedade jan mang kene iki wis wola- wali. Bedane, sa ja soewe roepane saja ngreda.
S11babe kedadejan iki djalaran ta pe! w c. te:; ingkono ora t je tha. oetawa pant jen ka ngg o dbadhakan Piremboega n kan ggo netepake bab tapel wares iki wis wolawali diandjoerake nan ging doeroeng ana poetoesanne. Minggce iki oega mangkono, diandjoerake soepaja d iremboeg. Nanging Djepaog ora gelem jen sadjroning remboegan ikoe kanggo timbanganne wong ndjaba. Pantjen kekoewatiran marang Djepang ing tanah Tiongkok saja tambah.
Sawise .,ogoeroes" Mansjoe• kwo, saiki Djepang repot arep .,ngatoer" T iongkok sis1h lor Ian Mongoli Jen ing Tioogkok bae Roeslan ora patija mredoeli.
Dalan sepoer Roeslan Trans Syberi kang dirangkep ikoe saiki wis rampoeng. Sakiwa tengene dalan sepoer iki didjaga benteng athirik . Panggonan iki pantjen kang dikoewatirake denlng RoesIan, awit mripit tape! wates Mansjoekwo.
Jen pepadon bah tape! wates iki ora ndaog diberesake blsa oega saja ogoewatirake.
MOHD. ALI.
( Peth1kan kabar Anta I sal<a s.s.k.)
Boewana A merika. Par a g u a y,
Ing republiek Paraguay (Amerika sisih kidoel) toewoeh broa .. takan kang hebat dipaogqedheni dening Kolonel Smith Recalde, kaog kal
0eksanan bisa ngroeboeh
ake pamrentah. Kaoem p~mbrontak saiki wis
ngoewasani pciprentahan kabeh. Asale brontakan iki saka pe•
hake kaoem militer kang ora tjotjog karo pamrentah. Tempoeran antarane kaoem militer pembrontak loemawan kaoem m:liter kang setya pamrentah, rame banget, oanging woesaoane kang mehak pamrentah kasorao.
President republiek, Ayala, lolos saka neg arane, kira kira ngoeogsi ind kapal perang. Minister ndjaban rangkab ditangkep. Saiki president Ayala wis lereh saka kaloenggoehanne sarta bali odbarat menjang padoenoenganne kanthl slamet. Kang dipilib dadi pang~edbene paprentahan Kolo· oel Franco, nanging doeroeng kapilih dadi president.
Boewana Eropab. Sp a n.j o I.
Ing negara iki oega toewoeh brontakan gedbe. Kang dadi djalaranne jaikoe soepaja wong• wong oekoeman politiek diwenebi pengampoenan dening pamrentah. Wong-wong kang ora setoedjoe marang sikepe pamrentab gawe demonstratie sarana bengok·be· ngok : .,pengampoenan, pengampoenan". Demonstratie iki woesa• nane tjampoehan karo poelisi.
J\ zaoa kang disetoedjoni dening rakjat, saiki dtangkat soepaja mbaogoen kabinet anfar. Wong kang nganakake demonstratie saja akeh. Ing Madrid wong kang meloe rame•rame ana 3000. Ing Sarrsagossa dinjatakake wet ptrang.
Oeroenan Loterij.
BOEKOE oeroenan loterij sasl iki wls katoetoep. Dene
kloempoeke dhoewit bisa katoe• kokake loterij prapatan kehe 11 lembar mawa nomer :
11035, 11426, 11900, 18245, 18'148, 20040, 38309 Ian 38877.
11500, 18370, 200H,
Dhoewit oeroenao iki, jafkoe! saka sdr. abonoe:
603 641 60 ·1
4684 2088 1598 3901 3734 405
4186 531
3425 4297 2 314 1893 2950 1254 920
2997 28 14 3 •25 3881
1789 3386 4935 2822 421 4 707
20 12 1723 1427 1254 3997
4877 2C88 3133 5 88 51 86 44 18 3667 48 30 595
36':1 0 4806
2878 4575 1606 5268 1198 '1229 870
5121 422
5026 4812
Dhoewit oeroenan toekoe loterlj kang katam pa sawise toe .. toepan boekoe iki, bakal kalebokake oeroenan ing sasi Maart 1936.
PRAWAN ILANG. Bestuur Pi. A. njebar wara•
wara, jen ana bot iah wadon ila ng : Raden Rara Soedjilah. oemoer
15 taoen, poetrane R M . Poerwosoeponto ing desa Ngangkrik (Sleman) wis loenga tanpa pamit tao pa sabab sabab kang tjetha. Botjah wadon iki dedege rada dhoewoer, awa ke tjilik, pakoelitanne koening. ing sangisore lambe ana tl1enger ireng kaja andheng andheng.
Soekioah, oemoer 20 taoen omah ing desa Wonosari wis loenga saka desane, kira kira karo botjah lanang aran Koekoeh. Awake Soekinah sedhengan. ing dbadhane sisib tengen ana tjirine, ninggal anak lagi oemoer 23 sasi,
Sedoeloer kang mranggoelf botjah maoe, soepaja aweh kabar marang bestuur P4. A.
PERKARA SOEMBER .. BO PONG,
Paniti priksane dokter toemrap H.J. Mondt kang nindakake pa• nganiaja roepa roepa ing onder• nemiog Soemberbopong, tinemoe jen wong maoe ora Iara apa apa, ora owab pikiranne.
Nanging rebne l' ib akeh bab bah kang koedoe dioeroes maneb, moelane papriksan pengadilan doeroeng bisa katetepake kapan toemindake.
MERGA BOETAREPAN. Kartiman didakwa mateni Pak
Kandar kang omah ing desa Boe• lakbantheng. Sababe merga boe• tarepan karo sing wadon. Land· raad Soerabaja wis mriksa perkara iki, karampoenganne Kar• timan kagaodjar oekoeman 5 taoen.
RERENGGAN ADI. Ing lajang kabar kica iki, ana
advertentiene "lndustria" ing Toeloengagoeng kang ado! baranQ rerenggan moerah. toer adi.
Toemrape djaman mleset kaja ngene iki, kita phloe tetoekoe barang sing apik, ning sing moe• rah Apa perloene kita toekoe rerenggan larang, jen sarana dboewit sethithik bae Wis bisa oleh barang kang bagoese padha karo kang toelen ( asli ). Karepe rer(nggan rak moeng kanggo ngreogga, ora noedoehake rega.
Para maos tak atoed mriksanf advertentie maoe.
Katia 14,
R. M. JODJANA. IJS FUYI. Restaurant ijs Fuyi ing Solo
kang maoene d~eweke wong Diepang . sHiki dadi doeweke bangsa Tionghoa Ang Hie Ling.
KABAR KEBOEMEN.
Sds u. ngaba ri :
Badminton.
R.M. Jod jana ahli djoged Djawa kang l;iwas dedoenoeng ana ing n ~ g a rn W alanda. arep mboekak sPkolahan d joged ~ma ing koetha Chrt teu in g sa tj ' dhake tapf ! wates Prant jis IC1 n Spanjol. Sadoeroen ge ningo alake nega ra Walanda, loew1h dhisik nganakake p i rajaan p ; pis -h;in mangg on ana icg Ams1erdamsche stad~huis.
Kanggon e koetha Keboerne n dol anan ki1 ng por ula ir dhewe
DJOGED DJ A WA. jaikoe bad minton, W is pras11 sa t Lajang lajang kabar W alanda sab?n kampoeng ana pc rkoem
padha ngal r mbana marnng d oged I p~el~ n ~?aoe . kang ngangg o diD iawa kang dipitontonakedening d1en• ngi roepa -roepa manoetclubnonah H Leibmann ana ing Den be dh~w: dhewe . Dene sing paHaag . Nonah iki wis t aoe sinaoe clha seneng dolanan badmi r. ton
'1 dio ;: e_d_ Djaw_a ana ing lr.oempoe- m_a,_oe .. ora nge_ moenga k_e botiah Anta rane pesak itan kang ka- I K t k t I k h an r1dha s~ksa Wirnma sara na JI .I I I oetilWC! pemoed a-
~ak"8i t jamro:r. kahr~ ~a~j~pati toenroenanne R. Tedjokoesoemo. pemoedh<l. tj Pka ke kan g1; one piir•-
MOEHAMM AD AMIN.
~~~- Mo~~r~,~·madtA~i:t iog'ea~:gg~ 2 Lawase enggo_nel sinaoe ngantl ~;~gedhc:ek k Keb?kemeknl.~ bd o l cnda n k I
1aoen sarta w1s oeloes panda- meng ono 1 oe e oe O•
a an . daranne lanan kang asri dhewe . Sedoe loer iki, bijen taoe ana Al' ' · k ·k b 'k" · S b . 11a sa a 1 oe. oeroe 1 1 oega
ing oern a)a. sarta toemrape I . . h R k . kalan,?an pag • rakan akeh sing da~a nd1on1a . oeMs ang smaoe
. h 1oge ana mg ataram. sarta era asmg mane . 0 · I I ega w1s oe ees,
M aeene sedoeloer iki ana ing Poetri poetri kita dbewe kok kalangan Sarekat Madoua, ba- akeh sing seneng dangsah 7 reng Sil rekat Madnera loeloeh ing Stud eclub . bandjoer nganakake keempoelan anjar aran Sarekat KABAR KLATEN. Rakj . t Madoera noeli ndjegoer Hart ngabari : fog kalangan Partindo, malah Wis taoe kawartakake ing PS. nate sesorah ~a~ang, propaga_nda I kene, Jen hijang ~abar Sinar koempoelane 1k1. Jen era kliroe i Goeroe sasi Jan. metoe ma neh, nganti Saiki isih dadi Warga P . I. I Saiki wis metoe. Red?. cteure se-
Sedeeloer maoe nate ana ing doeloer W1darso [P. G K P] kakalangan Pfrsatoean Chuffeur In· hantoe dening srdoeloer 'oedarjo donesia sart<l Persatoean Sarekat f P. G. M. S] Ian kabantoe dening Sekhdja Indonesia. nanging ban.. Hoofd bestuur P. G. I. S. Moega d joer roesak kabeh. Ing pamboe- moega lestarija. rine ng i tokake soerat kabar Soeara Madoera kang sa1ki wis dji"hat. sarta kJ ; boe koend jara merga klna de lict Sawise ikoe b<rndioer mangpon ing Bangkala n. woesa nane bandjoer ana kabar ktlia kang kawartakake iki. ja ikoe meloe ljampoer perkara radiapati.
Dioendang P.I.D.
Arep nganakake ton ii.
Jen ta npa al il npan besoek sasi April iki p• rkoempoela n muz ek dan toneel J I. V [Jong lndonesische V re u ,:i d] ing Keboemen bakal nga naka ke toneel- o pvoering ana ing gedhong bioscoop Keboemen [ia 1koe toneel kang kaping teloej.
lValah dhek ton ilan kang ka• pindho oleh o lehane kang 25 pCt d idermakak e mf nj<1ng bangsakoe kang nandbang kemlaratan.
LA MPIRAN KITA. i Kanggone pa ra langganan ing I sad jrone koetha kang koranne di
iderake dening looper. kita lampiri lii mpiran saka toko boekoe G C. T van Dorp & Co. kang nawakake beekoe br.eesastro Ojawa - Walanda Ian Walanda-Ojawa, karanganne toean P. Jansz.
Ohek ta rggal 11 Dec krpoengkoer. s=doeloer W1darso ngadhep k<1 ntor Comm1sartsan. s;i bab saka wHoene Berita P. G I< . P. ana karan gane kang rada landhr p S;oekoer dene moeng diengetake bae,
PERPAJA Landraad Klaten . 1 Koempoelan P~rpaja nampa
postwissel saka Balikapan, kehe . _L~ndraad Kia ten ~oetoes wong
Boekoe loro iki maoene rega f 20.- saiki diedol moeng f 10 -toer pigoeni-ne gedbe banget
S ?doeloer karg ngcedi kemadjoewan. perloe ndeewe boekoe iki. Jen ora kwagang mbajar f I, - kena dibajar nitjil saben sasine f 1 2 5 ping 10.
f 75 (p1toeng poeloeb lima roe-1 d 1 ~neng Warnow11~no. omah pijah] ljaikoe saka para poetri G ?otan ~w. Ganu"'.a rno .. ~dist ing Balikpapan kang ngedegake G1ndangw1~an poen , ka~oe k tl en~Panitya Pembantoe P. P.A. J. j geone dad1 doekeen mtoek lpe-
soegihan). kagand1ar 14 dina Sapa neroe 1 l koendjara.
Sedoeloer sing doeroeng kagoengan boekoe iki, kita prajogakake moendhoet saiki, m· empo·· ng is1h ana. Karo maneh kita mi-ling. jen moendboet kandbakna jen whoehe saka soerat kabar Panjebar .:. emangat. .;::::· \\==·IJ!=us._M_E_H_E_N_T-EK ... ;;;.;;;. ;.~ .~. ~, I
I M. 0. ING RANDHOE·
SESORAH BLATOENG.
I mBok Hadi ngabari:
11
Dina :;:aptoe boeroe ikl, ing
I. Kasam~~=~~~~~~:.~~k~e~~~ I
sampc•ernan" sarra keprije pa ng ,J ajoebe.
Manembah dareng ingkang muha Kwasa, marsitah ke i«koe-lakoene mar.ewbab roanoet pij ·tndele.
Kusoeniatcin, nera ngake apa kang diarani niata sarta ng~ela ra k e k ... wroeb bab lki.
;: egsne 1 stet (bot>k• e 3 k :' seb <1 et) moeng f 0 36·
W11 kaeroeng ragad klrim. Welingan d .. l .. b postw. marang
POESTAKA NA S IONAL
Pergoeroean M. 0 . Rbg. dianak-ake pertemoean antarane badao M . 0. Ian sedoeloer - sedoeloer lijane perloe mengit i I taoen adeging M . 0. S ng nprawoebi koerang loewih ana 70 [Kakoeng poetri]. lJjam 8 wis katon rame. Djam Q pemhagya diboek;ik de .. n ng pengoeroes M . 0 . Kadjaba nerangake g~mbirane sdr. nerangake .jen p' rtemoean digawe sak-
I perloene ora kanthi seepata apa ; apa, apa maneh tontenan, bias I ora.
llmiiiaiii;~~~~~~~~~~~~~~~~~;iiiiiiiii;;.ll i Akeh sldoeloer kang asoeng Wl sesorab betjik].
22 FEBRUAR I 1936, -----Jen kirim l i?l jang . ••
A. L<i jang lajang ka ng toemrap marn ng r( dak si i<' ikoe kang a mot:
1. Ka ranga n, oe tawa 2. Kaba ra n. Adres e t joekm·p mrn gkene I
.. Red t1k si Panjeba r !:-eru;:ingat, Soera baja ." Ora oesah nj boetak e di ·· neng (Imam Soepard1 ).
B. Laiang kaog toemrap ma· rang eadm inistratie ikoe kang mratelakake:
1. O eroesan pembajaran a bonnem ent.
2. Ganti adres [pindhahan],
3 Moendhoet dadi laog ganao, sapanoeng galane.
Lajar;g kanggo r P'daks i J;:i n ad. mio is,rat1e koedoe ci hewe -ohewe. Jen dad i sa-am plop, d loewa oge koedoe sed1e- 5ed je .
Soeras<i ne la jang, kabeh koedoe sing TJ E KAK fa.OS. sarta adja klalen masa ng nomer-e a bonne kang ka t jetha ing adresband.
Laiang kang da wa nglawer, moeng njoewen njoeweni wak toe, sarta 1en worsoeh- doedoe mes .. th ine -agawe rendhete en ggonne ar~ p ng ladeni.
Lajang-lajang kordoe diprangkoni s;i t joekoepe. Jen koerang nganti d1 dh ~ ndha dening post, ora kita tampa.
Lajang kang moencihoet wang• soelan, pra joga dikantheni kartoepost oeta wa prangko kanggo mba lekake.
Moega bah iki padha kersa nggatekake.
RECLA ME. Senadyan bab reclame ora pat!
kita tengenake. nanging saiki soerat kabar kita sadiake d1pin• ding dening para soedagar mantja pFrloe gawe rec!ame . Ing namer iki wis al'la advertentie saka ln .. dustria ing Toeloengagoeng. Sarta kariggone abenne koetha, ana lamp1ran saka Van Dorp.
Pantjen jen soedagar kang baoet gawe reclame moer1h pajoene daganganne. panggonanne gawe reclame. pasang advertentie Ian nglampirake bulletin moeng ing Panjebar Semangat. awit koran iki diwatja sakehing lapis11 nne bangsa kita. wiwit koeli. soedagar, boeroeh , prijaii, nganti Boep<1ti.
Karo maneb, oplaag -e 5000 lrmbar. kathik bar diwatja ora diboewang semproeng kaja jen matja dagblad. Oplaag 5000 kena dinjatakake.
Soedapar mantja wis kawit ngerti. Prije soedagar bangsa dhewe 1
BALE AGOENG. Nalika tanggal Ii boeroe iki
Bale Agoeng So,~rakarta nganakake parepatan oemoem, perloe ngrfmboeg bPgrooting negara kanggo taoen 1936. dipangarsaol deniog B. K. P. H. Soerljohamld 1ojo Krdiaba lija lija oega ngoeseelake soepaja wragad kanggo keslametaone kawoela d woewoehi.
22 FEBRUARI 1936.
·-=-~-=-:::....:::-:=-=-=·===========· TANGGOENGAN
10 TA 0 EN. Satoe hasil pakerdja'an
dengan tiara tichniek Dierman. barang-barang pe rhijasan lapisa n ffi·' S oekon toea 22 karaat; d1bik in keliwat aloes. model-model meloeloe terp l:h jang paling baroe: Geiang tang an 1 p~sang
f 7 50 Gelang kerontjong I stel
6 hidii f 6.Gdang rantee l bidj • f :'.i .Haarspeld I b:d:i f 4.l~antee horloQe I bidji f 4 -P~n 1 t1 kebajak 1 stel f 4 -Mandalioo compleet ~ 4.-
Semoea barang - barang ter~eboet, kita kirim atas I .
1 tanggoengan jang mempoeaskan. Lekas pesan, djangan sampe keabisan I
Kirim oeang dimoeka, kita kirim franco. Rembours tambah ongkos kirim.
Goudsmederij ,,INDUSTRIA".
Toe Io en gag o en g.
·================~·
Wakil paprentahan Mr. R . T. Wongsonagoro nerangake sakeh ing pitakonan.
DINA WIJOSAN. Tanggal 4 Sapar ngarep iki
kabener dina wijosan dc.l ;m Kangdjeng Goest1 Mangkoenagoro sarta oega kabfoer dina djoemfoeng dalem ngasta poesaraning .pradja Mangkoenegaran. Moela ing dina mace bakal dianakake kerame1an, sarta saiki w .s wiw .t nggladhi pasinaon wa1ang wong fakon ''Mintaraga'" kang bakal dipitongtonake ing dina kang ka• -sebeet maoe.
KONGRES P. P. P. B. Malem Minggoe ke:poengkoer
·p. P. P. B. wis nganakake kong res e ana ing Mataram sarana pimpinanne Dr. Soekiman. Nal!ka receptie sing nekani wong patang .atoesan.
DIBOEBARA KE Vergadering tjampoeran I. M.,
Himpoenan Pamoeda Islam sarta A I b i I a I ing Padang Pandjang d1boebarake poelisi merQa ana sesorah kang d1anggep nglanggar katentreman oemoem,
ACTRICES ANJAR. Sriwoelan ing Pendhapa G .N .I.
·kang sawatara Q na ora pat1 oleh ·perbatian, merga speler e akeh sing loenga, saiki b sa oleh spelers anjar maneh jaikoe: Mas Adjeng Soet::iml Ian Miss SongoSongo [Bliksem] karone saka Vorstenlanden. Kawoewoehan maneh M.A. Soekijem saka K!.diri.
.P A N J EB A R S E M A N G A T• Katja t 5.
Badboete ganti anjar, .jaikoe Ojiprat kang wis kesoewoer loetioene. Lija dina bakal teka n•aneh, badhoet Soewondo alias Troenolele kang dhek bijen wis taoe main ana ing Soernba :a kene.
Malem Minggoe iki digolekake lakon anjar, jaikoe: Ojoko Trimo.
Maine M.A. Soetami apik, aksi. kathik swarane empoek. Dene Miss Songo-Songo loetjoe. loewih-loewih nek dadi emban.
Speelsters lawas: Toekijem, Sripah. L~nd jang, Waginem Ian .... Mini!. ja1koe botjah tjilik kang menarik.
Saiki disedhijani kartjis abonnement f 2 50 kanggo srsasi kena nonton saben bengi loenggoeh klas I moeng kari toekoe belasting kaart wae. Sapa sing arer moi;ndhoet enggal-enggal kanggo sasi ngarrp iki, jen awan kena moendhoet ing kantor soerat kabar iki.
ALAM ISLAM. Dina minggoe iki, kaoem Moes•
limin ing koetha Sceraba a gawe parrpatan ana ing masdjid Kemajoran, diwiwiti diam 9 esoek, perloe nerangake procesverbnal 26 Januari kang nerangcike ndjaboet hake koempoelan Ta miroel massadjid enggonne dipasrahi ngoepakara masd1id dalah pekar mganne, sarta kang saiki dipasrahake marang hoofd Pangoeloe.
Oega arep niantosakake mote Peneleh tg 16 Febr. '36 kang soerasane:
I. Ora sfoeng banget toemrap procesverbaal kang meng kono maoe.
1. nO ialoek saperanganne dboewit [f 500 ·] saka dhoewit kas masdjid l<fmajoran Ian Baitoelmal kan~ saiki ana ing pasimpenanne hoof,i Pangoeloe kira kira f lOCO, perbe kanggo ngrampoeogake mbeqiki masdjid Kemajoran maoe.
ERI PERS. Sdr. Imbi hoofdredactPUl' S:nar
Pasoendan dioendanQ poelisi merga ana klacht•e sdr. kang ora nrimakake soerat kabar maoe kang amot karangan magepokan karo sdr kang m~rkarakake. Toe .. lisan maoe ditanggoeng dh?we dening penoelise, jaikoe slr. Poerwoatmodjo .
J. I B. TASIKMALAJA. log Tasikmalaja saikl wis ana
tjabang J I. B kang ditetoewani dening sdr. D. Soeradi.
N. 0 . KENDAL N 0. 1ng K~ndal katon mrin
tis. Boeroe iki nganakake gand.ringan warga njoesoen bestuur an jar.
----W*SC*i'''* ..
•
PASINAON BASA INGGRIS. (Ora kena dipethik.)
PAS IN A 0 N Ill.
D i w a t j a I a n d i d j a w a k a k e. I h;ive a father and a mother . You have a brother and a sister.
Sarinah has a brother Sid n has a sister. Sarinah and ~idin have P.n uncle and an flU:tt They h;we an uncle . Sarinah h 11 s a husband. S1din has a wife You have a boy ancl a girl. I have a grand-mother and a grand-fc1ther. The child has a father and a mother. She bas a sister and a brother.
H ;we I a fit her? H 11 ve you a father? H .l s he an u ncle? Have we a f :th er? H .1ve you a sister? H 1s the child a f,1ther and a mother? Have you a wife? I have a wife . Has Sarinah a brother or a sister? Have you a sister or a brother? Has the L11 her a chil d ? Has the girl a s•ster 7 Have they a boy? We have a wife H as Sarinem a husband? Has she a brother or a sister? Have they a grand - father?
Toelada: I have a father and a mother. Didjawakake: Aoke ndoewe bapa Ian iboe. ltemboeng a ora oesah disalin). The child has a brother: Botjab ikoe ndoewe sedoeloer lanang .
In~ ngisor iki kasalina marang temboeng lnggris. Akoe ndoewe paman. Botjah ikoe ndoewe embah lanang Ian
ernbah wadon Soekardjo ndoewe bodjo. Sarinah ndoewe bodjo. W"ng-wong (They} ndoewe botjah lanang Ian botjah wadon Akoe ndoewe doeloer lanang. Kowe ndoewe doeloer wadon . Sarinab ndoewe doeloer wadon. Soeparman ndoewe doeloer lanar.g. Dbeweke odoewe bapa Ian iboe. Bc.tjab 1koe ndoewe paman Ian bibi.
-coo -Sadoeroenge pasinaon ndoewoer
djoer njandhak Jes ngisor iki :
To be ana 1), zijn
I am he is she is it is we are you are
they are the room the wall the door the floor the house the window the chair the table of on in here there where yes
akoe ana, ik ben dheweke (In.) ana,
.. (wd.) .. ikoe kita kowe
dbeweke akeh kamar, tembok, Iawang, djoebin, oemab. djendbela, koersi, medja, ne. e 5
)
in@ (ndoewoer) ing (ndjero) iki, ing kene, Ing kana, Ing endl, ija,
" " "
ikoe dimangerti, adja mbanJ.
bij is zij is bet is wij zijn ijij, u bent, (jullie zijn) zij zijn kamer muur deur vloer buis venster stoel tafel van op in bier daar waar ja
toe bl (bl kaja Ing temboeng bibi)
ai em bl iz sji iz it iz wi ae joe ae
dzei ae dze roem dze wol dze do-e ') dze flo-e dze haooz ') dze windoooe ') dze tiee dze teibel of OD,
in b1 e dze e wee fez
1). To be ikoe temboeng kang doeroeng dltandoekake. 2). Pamat!ane door = do-e ikoe terange mangkene: oenekna
aksara "dba"' ing temboeng "dhadba" rada dawa, band,oer digandbeng k: ro .. e". (do Ian e pamatiane digandheng).
Dadi tandba - ikoe kanggo oerangake ·jen pamatjane .,o" didawakcike, nanging ora dipedhot.
3). Ing kene sengadja oganggo letter tjilik .. oo" jaikoe Jcanggo tandha jen aksara ikoe moeng dioenekake lamat - lamat bae. Dadi sandhangan kang dioenekake tje1ba jaikoe ~a·· ne.
iJ, Mangkono oega "oe" ing .. wiodoooe" ikoe moeng dioenek• ake la mat - lamat Ian tjendbak. · r · ~
5) .. Of ikoe ing kene maksoede padba karo panambang: ,.ne, oetawa e'' oepama: kamare om ah disalin: The room of the do oc
' ... .
c Katja le. ..PAN J EB AR SEMAN GA T" -------------------------------------------Kagatekna:
Temboeng·temboeng basa lnggris ikoe pamatjane asring kagan• dheng. apa m .~neh Jen ngarepe temboeng sandhangan, (a, e, i, O• I. I ne). Pamatjane:
I am ikoe kaja a I j e m, we are = w i a e there are = dz er a e there is = d z e r is. where are = w her a e Ian saband1oere.
mBaleni pasinaon nganti mateng ikoe perloe banget toemrap sinaoe basa.
E n g 11 s h I e s s 0 n. (Tjandhake les kang dhisik).
The Two Cats. Two cats. bav·ng stolen some c h e e s e, could not a g r e e
about div ding the p r i z e So, in order to settle the di s p u t e. they consented to ask the advice of a monkey. When they had laid the matter before him, he at once accepted the task of de c id i n g which of the cats was right.
He now took a b a I a n c e and put a part of the cheese into each of the s ca I es: "Let me see." be said, .. this I ump is baevier than the other," and be bit off a large piece to make it e qua I t o the other, as he obs er v ed.
But now the opposite scale was heavier, which gave him a r e a s o n for biting off a piece from the second part.
"Stof I" cried the cats. who began to fear that in this way very little would be left for them, "give us each our share, and we shall be co n t e n t ed ...
"Not so fast," returned the monkey; "if you are satisfied, I am not. A case of this nature is b y n o m ea n s so easily d e t e r m i n P. d."
Then he continued to nib b I e first one piece and then the other, till the poor cats, seeing their cbeeEe g rad u a 11 y becoming less. e n tr ea t e d him to give himself no f u rt he r tr o u;. b I e, but to band over to them what remained··
''Not at a 11, my friends," replied the monkey, "we must do justice to ourselves as well as to you : what remains of the cheese i s due to me for my. trouble."
Then be c r a m m e d all that was left into bis mouth and gravely sent the cats away without any cheese at all. Cheese, lcedjoe, kaas tjiz to agree dispute prize,
to consent. to advise.
advice. monkey matter at once to accept task to decide decision balance scale
lump equal to observe reason to content by no means to determine to nibble gradual (ly) to entreat farther trouble to hand not at all due to cram
saroedjoek, overeenstemmen, padoe. twist rega, oepah, memangsan.
moepakat, toestemmen, aweb timbangan. remboeg.
tetlmbangan pamrajoga advies, kethek, aap prakara, zaak doemadakan, opeens nrima, accepteeren, pagawejan, taak oetepake, beslissen, katetepan. beslissing, tradjoe, timbangan, piringan tradjoe.
tjoewilan, brok. klomp, padha gelijk, njatakake. waarnemen djalaran, reden ma rem. tevreden stelleo, kapeije bae ora, in geen geval nemtokake. bepalen njakoti, aanbijten, saka sethithik, geleidelijk ndjaloek(kanthi memelas), smeeken sateroese, sabandjoere, verder, karepotao, moeite ngoeloengake, overbandigen ora plsan, ora bae, in bet gebeel oiet toemiba. verschuldigd
. odjoedjoe, volstoppen
egri dis~joet wijs, beloo-ning, buit, praiz toe konsent ad- vieeeren toe edvaiz edvais mAnki mette et wans toe eskept task toe disaid disisjen balans, belens weegscbaal. skeil )Amp. ikwel to obse·v risen kontent bai noo mins toe ditemin toe nibel gredjoeel (Ii) toe entrit f11..dze tr Abel toe bend oat et ol djoe toe krem
MOERDJODO. Tanggal 13 boeroe iki penga
0
•
d ilan kraton Mataram mriksa perkarane sdr. Moerdjodo kang didakwa nglanggar beperking vergaderrecht. Kang ndeleng moeog wong 4. Kang dadi sak• sine sdr. Soediro, Soetomo, Djau• bar Arifin kang maoene wis taoe dioekoem dening pengadilan.
Poetoesan bakal katindakake ing tang\]al 27 iki.
PAR INDRA SRAGEN. Tanggal 12 Parindra Sragen
nganakalre gandringan sarana dipimpin deniog sdr. Soehari Koesoemod rdjo. Kang nF kani akeb banget. koerang loewih 500. Toemrape koetha tjilik. semono maoe kaetoeng hebat.
Sdr. Karsono pidhato bab toedioewanne Parindra, sdr. Soehari sedjarahe pagerakan kita, dene sedoeloer Triwibowo nerangake kahanane kongres fusie.
Sawise ikoe bandjoer dianakake pitakooan. Sakehing pitakonan diwangsoeli dening sdr. Soehari.
IDJO - ABANG - POETIH. Ing Bangil.
Mallm Minggoe kepoengkoer, Parindra Baogil maodjer genderane ana Ing gedhong persatoewanne, oganakake gandringan opeobar kang ditekani woog akeh.
Oetoesan Centraal Bestuur sing teka sdr. Dr. Soetomo Ian Soedirman.
Sedoeloer Soedjono pidhato bab toedjoewan Ian angen-angenne Parindra.
S~doeloer Soedirman bab sedjarah pagerakan Indonesia. dene dr. Soetomo gawe wawasan oewoem. Kabeh katonne anggembirakake.
Bar gandrinQan openbar. kom• prensi tlatah Pasoeroean.
I n g B a n j o e w an g i.
Oega iog Banjoewangi dianakake openbare vergadering. ditekani deoing sdr. Rooslan Wongsokoesoemo. Seman11ate gandringan anget. Ing pangadjap bisoa manasi sanoebarine pendhoedboek Banjoewangi maneh.
I o g D !j a kart a. log dioa Minggoe boeroe iki.
tjabang Betawi ija nganakake gandriogan opf'obar maoggon ing Gedhong Permoefakatan Indonesia kang ditekaoi ora koerang saka wong 600.
S!doe.loer Soekardjo medhar sabda bab woelangan Ian pamardi Ing Filipina Ian Djepaog. dene Dr. Soebroto gawe wawasan oemoem. Kang sesorah bab sedja• rahe pagerakan Indonesia sedoeloer Darjono.
Ing Ngo ro. Ing Ngoro, oadyan panggonan
tjilik, ija wis koemlebat gendera idjo-abang poetih. Dina Minggoe kepoengkoer kaleksanao dianakake gaodrfogao kaog ditekanf dening oetoesan C. B. adr. Pa-
22 FEBRUAR I 1936.
moedji, Sanoesi sarta Poedin. Ora lali oega ntranQake anane
kontrak anjar kang ngfoani pangoeripanne sedoeloer tani.
Ing D j om bang. Ma!em Minggoene, ing DiOID•
bang dianakake vergadering oemoem. kaoem poetri ij ;i loemaiao sing teka. oetoesan C. B. teloe kaseboet ing ndboewoer ija nekani. Wawasan kahananne vergadering, kabeh ojeoengake, katandha .jeo Parindra saiki bisa narik atine pendhoedboek bangsa kita. eling kwadjibanne leloemban iog kala .. ngan pagerakan.
VERGADERING PARINDRA DIBOEBARAKE.
Manv'et ,.Pemandangan" ver; gadering Parindra ing Tjilatjap nalikane dina tanggal 16 diboebarake dening poelisi.
Sipate vergaderinQ iki toetoepan nanging sarana ngoelemi wong ndjaba. Wakil pamre:itah kan·g oekani Assistent Wedana Ian Mantri poelisi P. I D, Sadoe• roenge diajati, dhisik dititi priksa kehing wong kang dioendaog pira, kehe warga pira. Tinemoe papriksan wong kang dioendang" ana 42. lide kang teka 22. wa .. kil pamrentab bandjoer kandha: • betjik vergadering diboebarake, awit kehe wong kang teka doedoe I d loewih akeh tinimbang kehe warga.
S. P. I DJAKARTA. Rehne wis wajahe njalinf pim•
plnan Soeloeh Pamoeda Indonesia· Djakarta, moelane bandjoer dianalc ake pi ~ ihan sarana lakoe ngiderake lijst pilihan. Kang dadi tetoewane saiki sdr. Soeparto.
ERi PERS. Papriksan perkarane R. A ch mat
Baroedin Soedijooc kang kesandhoeng eri pers ing lajang kabare kang wis djenat .. Soeara Rakjat .. isih doeroeng poetoes wae.
KOERSOES. Malem Reba k'poengkoer Pa~
rindra Soerabaja nganakake koersoes oemoem. Kang dadi inleidere sdr. Soedirman njatoer bab wawa~an ndjaban rangkah.
Malem Ojemoeahe sdr. Mr. bkaq.
ADJEG l<LEROE. D j Ek s a: .. Jagene kowe kok
wani-wanf gawe dboewit palsoe ?• P Es a k i t a n : ,.Ja koewi, ka
repko'e iki gawe dhoewit sing toeleo, oaogiog kok ·adjEg kleroe gawe slog palsoe."
SOEDARSONO.
Perloe ' • • • • • cliwalia.
( Salah sid1ine gambar l<ang tinemoe ing sadjrone boel<oe Congres Indonesia Raja).
Pawarta wigati I Sedoeloer kang bisa golek abonne anjar bakal oleb persen boekoe gedbe kang pangadji f 1.-
Tjoba iki diwatja teroes I
log tanab Bropab, fen mbeneri mangsa saldjoe, akeb botjabbotfab kang dolanan bal saldjoe. Botjab sawatara koepengan, bandjoer g·awe bal saldjoe, dioentlalake Ing tengab. saja soewe papen ing tenQah maoe moendhak dhoewoer Ian gedhene. wasana dadi poenthoekan lcang gedbe ·Ian dhoewoer.
lid toeladhane, wong kang roekoen. senadjan ngloempoekake barang sethitbik. jen loemintoe, bisa dadi akeb.
TJoba saiki lcita nganakake sneeuwbalsysteem. Saben , abonne; kerso-a golek abonne anjar, soepaja w1langanne abonne's kita tikel tekoek Sitka saikt, sarta soepala ,.dbemen matja" btsa dadi wataking Banpsa kit<t. Jen bab iki bisa klakon, sapa sing oentoeng? Rak kita kabeb. ta? I
Mtnangka pltoewas golek aboone anfar maoe, sapa kang bisa klrim stroolc Ing ngisor iki, bakal klta atoeri beboengah boekoe PANGASTOETI, karaoganne sdl. Imam coepardl (96 katja) mawa gambar 25 idji, kaog ked1aba lija • lija, ana karanganne kang ora bakal mamboe (wadbaog) · salawas - lawase. talkoe ,.Gandjaraning Paogeran".
Jeo wis padha kagoenpi:tn boekoe kaseboet ing dboewoer, kena moeo.clboet boekoe CONGRES IN.DONESIA RAJA kang gedhe, kandel mawa gambar 20 idj•, patoet disimpen sadhengahing bangsa kita, regane f 1.- Nanging saiki lroer kita atoerake klawan gratis wae, malah ragade itirfm ija kita dhewe sing nanggoeng.
Mara, formulier lki laenana, praog kone koer 2 sen, drukwerk, adja asmani.
Akoe abonne P. S, no. . . .,. wts blsa golek mitre .abonoe anjar 1, sarta akoe ndialoek kiriman boekoe PANGASTOETI. oetawa CONG RES INDONESIA Sedoeloer_anjar·maoe, Jaikoe
Sdr. --------------
Pegawejan -----···-·----··----·-·····---·---·-··-···---···---··--···-----··---·--·--·--··-·-------··--···-...
Adres· - ·--- -----------------• , Dboewlte laaggaaan bakal dikirimake dhewe. lija dioa.
Jen ngrasa eman l&oenting formuller l~t, b8tjlll klrima lfartOepo~t bae.
KITIR -PENDJALOEKAN kanggo dadi langganan
Jen sedoeloer doeroeng dadi abonne, kitir iki goentingen, kirimna marang administratie klawan drukwerk 2 sen [amplop ora ditoetoep].
Administratie .. P. S." Paviljoen G. N. I. Soerabaja
Akoe
Ad res . . nDjaloek dadi langganan P. S. wiwit sasi. Doewite bakal tak bajar dina mbo~ri . I
••. ,ri••······--·······,····1 I LATOE PAPRANCAN. ~ • •
,.. Latoe paprangan ltali • Ngabesl ssget kuoemerepao 11 larah - larabipoeo mirld sakfng babad poelitiek, ekonomie. • Ing Afrika Ian Ng~besl, poenapa deoe leoggahing pasoelajan • en:r;. eaking
• ,,BOEKOE NAGARI NGABESI" I I Basaoifloeo Ojawl, alcsua Latin. Kandelipoen wa1:awls
1100 katja, ZAl<PORMAAT.
Sapoenlka saweg katjitak, rampoeoglpoen kaseb.kaileb· ipoen tanggal 25 Oktober.
I Welingan lag~:~~elaf .~:~~;ebOtfpoe• worlaa • dktoher. wragading peogintoe-n, dados sasanggen koela.
• Boekoe • poenika bakoenipoen -kangge para fngki;;ng I lj sampoen TETE' P dados langganan boekoe .. SAK TI", ll .sawoelan ambajar f o.2o. Toerabfpoen oamoeog sakedik. B Mila koela atoeri toemoeoteo moeodoet dateng • . • • • • · S A K TI.. • • • •• I Mer g a j as a.n 25 I II .. . .DJOKJA (Telf. 425) .• ··-··· ................ .. I A Da iang foean DerlOe Nlu.i • . . - I
Pesan!ah dengan segera I ! I ICITAB-KITAB JANG SEMENTARA MASIH SEDIA.
I. Recept . memboeat sabQeD· . . . . f 0 12 2. Ngelmoe alam manoengso (bh. Dj.) • , " 0.415 3. Gambar id. -. . . . . . • . . " 0.12 --.. · Serat poedifast~eti (bh. Oj.) . . • · . . .. 0.25 5. Kitab Ilmoe ber~gang • . • . . . · • . .. 0.50 6. Kitab Redjeki • ·• . . • . • • • .. o 85 7. Losse nomer Sinar, th. 1/11 No. · 5 t/m 30 a .. 0 30
, "th. · III · No._ 1-2-3/6 a .. 0.30 . ' . . . Soedah terh itoen_g onkost kirim .
.. Cq~missie .Pen~rbit Kftab"
Timoeran-iuid, Solo.
I I I
I El
i
i i
..
., a B a a a a B PJa a a
I i a a D 1:1 a a a a
i - a a
I 8 a 8 a Iii a B I
I -TOKO OBAT TJl\P MATJAN- ' 8
a ENG AU N TONG KOWKIE g
0
Mohfnvliet W. 212·. Batavia g Cl D I'! Bisa dapat beli di semoea Roemah
C bat dan Toko~toko antero tempat. D ti D a
a (IRAB) (1) I c al'll - D:" ocac aoanacanacac oo anccaaaaa aaa!'Jaao aaan"caaaaaaaaa£!uaaaaaaaaaaaaaaaaao ... .
Onderlin~e levensver.zekering Maafsc~aDDY SOERAT KABAR:
ITja rilah! I
S. 0. fadiar ..
Ketapaogstraet 38. S OER AB Al A.
aaaaagaaaaaa~aaaaaaaaaacr
Djangan poetoes asa ! BERHARAPLAH.
Slapa tuhoe kalau sekarang da ..
tang peroentoeogan toean
dengan bdl
lOTERIJ BARDE Hoofdprijs F 75.000.
pada
ADJ AR Pavilj4leD G. N. 1.-S'baja.
Harga : ~ so!'dah terbi-' I, lot f 3_30 toeng onQko ...
kl rim. Rems 1
/ 2 .. f 6.25" , hours tidak di· 1 .. f 12.- terima.
,,PANJEBAR-SEMANGA T" ,,BOEMI - P.OETRA"
D J 0 K J A K A R T A.
Jalah soeatoe assurantie tanggoeng djiwa kepoenja'~n bangsa aW.ak jang telah terkenal oleh oemoem, terboekti dari d imana·mana ~erdapat verzekerde atau Agent dari Maatschappy · kita ini. .' - Poed)ian ·tidak perloe lag!. Mintalah dengan GR~TIS prospectus pada Directie atau. Agent-Agent diseloeroeh Indonesia.
Tersiar dimana.mana te'mpat, _ o;i
Masoekkanlah adverte!ltie disini,
Tentoelab berhasil ~ekali .
•
•
I
': •.
.. Karep~ pagerakan kaoem poetri ikoe '.arep njir• nakake sat.ehing kahanan kaag kebntjoet pentjeoge, kang nganti dmane iki isih kita sangga klawan sabar. Senadjan rekasa, nanging sarana pagerakan kang ditata klawan betjik Ian santosa, mesthi bisa ngoewali rante bebandanne kaoem prija kang ngiket kaoem poetri maoe, nganti bisa njirnakake sakehing godha rt!ntjana sarta boetarepaning bebrajan, apadene bisa noewoehake owah-owahan ing dradjading pasrawoengan. woesanane sakehing wargane oerip bebrajan mg donja iki atindak soesila Ian adil toemrap kita kaoem wanita, sabandjoere para prija bandjoer kanthi toeloes ichlas menehi palilah sarta ambijantoe kaleksanane angen. angen kang dadi kaperloewan sarta hak-e kaoem wanita."
W~ra R. MOH. SAFIE SASMITO· DIHARDJO.
. i
' ;,
•
WLU&ZE2lihB
,BABARAN TRENGGALEK. BOEKOE:
,,Kai.vroeh Sanggama" Sapoenika sampoen kenging
kasade mal:h . Kala roemijin, di. poen awisi. Sinten ingkang ngersakaken moendhoet, enogal kiotoen jatra postwissel f 0.55 soe·
pados mboten katelasao .
Loewib wan rek (ora gampang loentuer) loew h goe mebjar ti11imbang soga genes, toer ongkose loew1h moe.rab .
No I ssq sele medel, nganti dadine djarit f 2.
No. 11 saq sele medeL ngaoti dadlne djarit f 1.50.
Mekaten oegi boekoe:
,,Adji Asmaragama" Sapoeoika kenging kasade malib.
Moendoera kete~angao Ian mbabarake marang :
R. A. Oemarkatab &
Kala roemijin regi f 0.75 sapoe· oika oamoeng f 0.45. toer tjc.p
tjapan enggal.
R. A. T1itrosoedirdjo
Kraoggan Gg. 3 No. 7. Soerabaja.
Oetawa takon marang :
I I
I I
I
R. Mij Jto c io Soeara Oemoem Sb.
KENNIS IS MACHT P engefahoean ifoe kekoeasa;in.
Le?arkanlah P E N G ET A H 0 E A N toeao
dengao. beladjar bahasa
BELAND A afau IN C GRIS! Peladjaran dikirim tiap-t lap minggoe (4 bli sebo~lan)
dengan per,. nrara'an boekoe-boekoe (schr iftelij l: .) Oi
terangkan dal;i m bo:ibasa lndoni:>si11 dengan sangat·
gair.paog dan moedeh dimengerti.
Pernbajarc. n tiap-t ia p babasa f 1.25 ~eboelanoja.
Kirimlah pad ~ : I • • f .t• Gm1n1s ra11e
Peroes~ha ·Rn
WAISJ J\ Boeboeraa Koeion
Soerabaja,
. "
----
,,PEND;OIK! N OEMOEM"
F' ost Bor - 26 Soeraba ja.
Bnsedia mPnd1o'eallcao baraog da-
gan 1;-i n ll ;!s il r " ""'""Indonesia arau
loe. ·r ' " ",j ·r :. mi<;1 J. :ia 8 t> d ·1k , Minjak
W<rn oi. O bat-obaran, perkakas toe
lis. pl' rb i;;:.;i;; , daa sebagainja .
Komisi dipoengoet 25 pCt.
Kaoem ped;;igang, silabkali berboe
~oengao lekas.
W AISJA mempoeojai tariaagan
pendjoirnlan jaog sangat Ioeas.
I
I
BOE OE • BOE OE B RGOENA B a h a s a I n d o n e s i a.
Kaoem Poetri ladonesia dengan pergerakaonja . Sedjarinja Peladjaran ~Joedha, omslag tint;i em;os . Berte r11 poer dan Mealing bereboet pen~ hidoepan. llmoe da~an\1 tiara A •nerikaan. ilmoe ekou o 1111. Vt>rsl11g N ... sio11al Ooderwijs Congres, jang ke I Rarcie Kalinjamat, tjermin b ~ oi (Htra fA>etrl
f 0.27 f 1.0~ f 1.25 f 0 75 f l.10 f 0.25 I 0.36 f 1.40 f 0 .70 f 0 .40 f "35 f 0.7Co
Main kartoe brrdge. teraog boe?.t beladjar s~ndiri Asrrologie, ilmoe perbintangan goena melib;u nasib Kloramaoi. roman Imam Soepacd1, banjak poedj ian. Paa~anrar Gueroe Nasional, bagi goeroe Nasional ist So«I Pengadjaran, penting bagi kaQem perg ... ro:ilcan Atoeran Sarikat dan Rapat, j•rng menoeroet wet haroe Dje-ng Liek, roman menarlk bagi para moed<1 remadja Soeloeb 5 ,1rekat Sekerdja, perloe bagi vakve-re-eniglng Rama <: rishna. becisi wedjang;in loeboer·daog pen ring. .A d ii Asmaragama, ilmoe bersetoeboeb goena toeroenan . Perlii!kapao lnggris, boea·t pergaoelan sehari bari Jo ~ ssjah Journalist, tjerita ramai melibet pt".rgerakao
f 0.40 I f 0.30 f l.lO f 0.45 f 0.55 f 0.89
B A H A S A D J A W A.
Ken A ogrok Sri 1-<adjoso (sedjarab dan tooneel) ... , .. , . Daianlng Katresnan, roman mengaodoeog pend .d1kan. SoeropAti, sedjarab pahlawiln jimg sangar gagah berani . Poetri o ·erama, kissab balk menarilc ja no berpendid1kao . PHnglipcer, berisi leloetjon loetjoe, lebib dar i 140 . . Kawroeh ~ · anggonio. tjerakan paling baroe. rerang seicali Pangigoeh, woelangan kebatioaa tjara Islam. baik Wedjaogaa Soerjomeutaramao. 1 stel 3 djil id
0 .30 0.20
f 0.25 f 0.30 f 0.20 f 0.55 f 0.68 f 0.36
Pesanao l;I A ROES dis~ rtai oeang hr.rwanja ( postwissel ) Poestaka Nas ional di Pavilioen G. N. I. Soerabaja.
Boekoe jang soedab tidak tertera disioi, arttnja soedab ttrdioea! babis . Ojaagan pesac I Harga soedah teritoeng ongkos kirim
I. Recept memboeat saboen . 0.12 .. 0.45
0.12 .. 0.25
0.50 .. 0.85
0.30 0.30
2. Ngelmoe alam manoengso (bh. Oj.) 3. Gambar id. . 4. Serat poedijas~oeti (bh. Oj.) . 5. Kitab llmoe berdagang 6. Kitab Redjeki • . . 7. Losse namer Sinar, th. I/II No. 5 tim 30 a
th. III No. 1-2-3/6 a
Soedah terh toeng onkost k :rim.
DIDJOEAL. 2 Roemab dengao tanabnja di " amp KARANGTOERI
[Grisee]. terletak ditepi djalan besar
Grisee - Lamoogao ..
Ke.terangan pada
Wed. M A. Djojokoesoemo
Kp. KARANGTOERI .. I Grisee ).
----------··--· .
.. Coinmissie Penerbit Kitab"
Timoeran~zuid, Solo.
TACAWWOEF ISLAM-
engoerat,a·o ilmoe Tacaw• woef . dal~m agama Islam dengan ketera~gan jany modern dan ta'· menje.sarkan. · Tldak lembek, babkari kuas clan menggerakkan, lagi poela meoggem.birakan . ijarg .. her.lkoetongkos f 0.54.
I
•