1

บทท 5

พนทสาธารณะ และการปฏบตการทางการเมอง

สาระส าคญในบทน จะเปนการอธบายถงบทบาทและความส าคญของวถการสอสารแบบใหมทเกดขนจากการเปลยนแปลงโครงสรางการสอสาร มาวเคราะห การปฏบตการทางการเมอง ของขบวนการทางการเมอง ของไทย ในระหวาง ป พ.ศ. 2549 จนถง ป พ.ศ. 2554 ตามกรอบทฤษฎวาดวยขบวนการเคลอนไหวทางสงคม (ทงทฤษฎขบวนการเคลอนไหวทางสงคมแบบใหม ทฤษฎการระดมทรพยากร ทฤษฎกระบวนการสรางกรอบ ) ทฤษฎวาดวยการสอสาร และทฤษฎอนๆทเกยวของทไดอธบายไวตามบทท 2 กรณศกษาทจะน ามาประกอบการวเคราะหทางทฤษฎในบทน จะเนนไปยงการกอตว การจดระเบยบองคกร และการปฏบตการของขบวนการทางการเมองของไทย ประกอบดวย 1) พนธมตรประชาชนเพอ ประชาธปไตย ป พ.ศ. 2549 2) การตอตานรฐประหาร 19 กนยายน พ.ศ. 2549 3) การปฏบตการทางการเมองของคนเสอเหลอง คนเสอแดง และคนเสอหลากส รวมทงจะน าเอาลกษณะการปฏบตการของกรณทเกดขนในตางประเทศซงไดศกษาไวในการทบทวนวรรณกรรม มาอธบายประกอบเทยบเคยงดวย ประกอบดวย 1) ขบวนการ 16 เมษายน (DC00) 2) การปฏวตของ เครองสงขอความ (Pager revolution) ของฟลปปนส 3) ขบวนการสเขยวของคนอหราน ( The Iranian Green Movements) 4) การปฏบตการททาทายของขบวนการยดครองวอลลสตรท (Occupy wall street) 5) การตอตานโรงไฟฟาพลงงานนวเคลยรทญปนหลงเหตการณฟกชมะ นอกจากนน ยงจะน าเอา ความคดเหนจากการสมภาษณ นกวชาการ นกพฒนาองคกรเอกชน นกบรหารในกจการสอมวลชน และบลอกเกอร มารวมวเคราะหดวย ประกอบดวย พพทธ ชนะสงคราม ผอ านวยการสถานโทรทศนดาวเทยมไทยทวด , สมภพ บนนาค นกกจกรรมทางสงคม , สปน รกเชอ บรรณาธการขาวส านก ขาวไอเอนเอน , ชาย ซโฮ บรรณาธการและบลอกเกอรของโอเคเนชน , วฑรย เพมพงศาเจรญ ประธานกรรมการมลนธฟนฟชวตและธรรมชาต , สนธญาณ ชนฤทยในธรรม ผอ านวยการส านก ขาวทนวส , สมบต บญงามอนงค ประธานกรรมการมลนธกระจกเงา แกนน าในกลมพลเมอง ภวฒนและกลมวนอาทตยสแดง และ รศ.ดร.พชาย รตนดลก ณ ภเกต รองคณะบดฝายวชาการ คณะพฒนาสงคมและสงแวดลอม สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร มาอธบายประกอบกนไปดวย การศกษาในบทน จะกลาวถง บทบาทพนทสาธารณะทสรางขนจากเทคโนโลยการสอสารทมตอการปฏบตการทางการเมอง (หรอขบวนการเคลอนไหวทางสงคม) และความเกยวของของพนทสาธารณะดงกลาวกบความใหมของขบวนการทางการเมอง (วกฤตความชอบธรรม ชนชน ประเดนทางสงคม และการสรางความหมาย) การจดระเบยบองคกร และปฏบตการทางการเมอง รวมทงการกอตวกนเปนขบวนการทางการเมองแบบคตรงกนขามตามการกอตวเปนขวทางสงคม การจดระเบยบองคกรทด าเนนการไปพรอมกบการปฏบตการทางเมองโดยองกบการเชอมโยงประเดนของการสอสารตามการอธบายของทฤษฎกระบวนการสรางกรอบ

2

สวนทหนง ขบวนการเคลอนไหวทางการเมองของไทย

1. พนธมตรประชาชนเพอประชาธปไตย 1.1 ขอมลเบองตน หลงจากพรรคไทยรกไทยชนะการเลอกตงทวไปทจดขนเมอวนท 6 มกราคม พ.ศ. 2544 พรรคไทยรกไทยจงไดรบโอกาสทจะรวบรวมพรรคการเมองอนๆ มารวมจดตงรฐบาลและหลงจากทพ.ต.ท.ทกษณ ชนวตร หลดจากคดซกหนจากการพจารณาคดของศาลรฐธรรมนญดวยคะแนนเสยง 8 ตอ 7 ในวนท 3 สงหาคม พ.ศ. 2544 พ.ต.ท.ทกษณ ชนวตร ในฐานะผน ารฐบาลจงไดเรงผลกดนนโยบายประชานยม ซงเปนนโยบายหาเสยงของพรรคเปนการแปรผลสการปฏบต เชน โครงการหนงต าบลหนงผลตภณฑ โครงการหนงอ าเภอหนงโรงเรยนในฝน โครงการสามสบบาทรกษาทกโรค โครงการทนการศกษาตางประเทศส าหรบนกเรยนตางจงหวดโดยรายไดจากการจ าหนายสลากเลขทาย 3 ตวและ 2 ตว โครงการพกหนเกษตรกรรายยอย ฯลฯ นอกจากนนยงมการผลกดนนโยบายตอตานการคอรรปชน จดท าตไปรษณยนายกฯ, ระฆงนายกฯ พรอมทงจดรายการนายกทกษณคยกบประชาชนทกเชาวนเสารทางสถานวทยกระจายเสยง แหงประเทศไทย การด าเนนการทางการเมองของทกษณและพรรคไทยรกไทยขางตน ไดด าเนนการไปพรอมๆ กบเนรเทศผส อขาวและค าสงหามบรรณาธการของนตยสารฟารอสเทรน อโคโนมก รวว เดนทางเขาประเทศไทย การรวมกบพนธมตรทางธรกจซอกจการไอทวและปดกนการขยายตวของกลมเนชนทมบทบาทในพนทของสอตางๆ ทมอยในขณะนน ทงในไอทว ยทว และสถานวทย รวมทงยกเลกรายการของ เจมศกด ปนทอง นกวชาการและวฒสมาชกชอดงของไทย การประกาศเปนฝายตรงกนขามกบกลมเคลอนไหวในปญหาสงแวดลอมทตอตาน โครงการขนาดใหญ เชน โครงการโรงไฟฟาบอนอก - หนกรด สถาบนวจยเพอการพฒนา ประเทศไทย สมาชกวฒสภาในสายเอนจโอและหนงสอพมพไทยโพสต (กาญจนมน ศรวศาลภพ และณรงคชย ปญญานนทชย. 2546 : 89 - 107, ศภลกษณ กาญจนขนด. 2549 : 169) การเคลอนไหวทางการเมองของฝายตรงกนขามทกษณและพรรคไทยรกไทย ไดเพมความเขมขนมากขนในกลางป พ.ศ. 2547 มการรวมตวของกลมประชาชนเพอชาตและราชบลลงก โดยจดชมนมปราศรยทางการเมองทสนามหลวงในวนท 25 กนยายน พ.ศ. 2547 การจดรายการวทยทางคลนวทยชมชน FM 92.25 Mhz ซงเปนสอในธรกจทพไอของ ประชย เลยวไพรตน และเวบไซตอนไซเดอร สอในเครอขายของ เอกยทธ อญชญบตร การวพากษรฐบาลขยายวงกวางขน จากการจดรายการเมองไทยรายสปดาหสญจร ทเคยจดทหอประชมศรบรพา มหาวทยาลยธรรมศาสตร กยายไปจดทอาคารลลาศสวนลมพน พรอมกบการถายทอดสดผานรายการทวดาวเทยมเอเอสทว วทยชมชน และเวบไซต เปนการผสมผสานสอในเครอผจดการทมอยท งหมดมาสนบสนนกจกรรมน ไมวาจะเปนเคเบลทว หนงสอพมพ นตยสาร หนงสอ ซดและเวบไซต ประเดนส าคญทมการโจมตการบรหารงานของทกษณและพรรคไทยรกไทย ไดมงตรงตอการละเมดพระราชอ านาจ โดยมค าขวญเพอการเคลอนไหวทางการเมองวา “เราจะสเพอในหลวง และกชาต” ท าใหพลงของฝายตรงกนขามทกษณและพรรคไทยรกไทยทอยกนแบบกระจดกระจาย คอนขางเฉอยเนอยตกเปนฝายถกกระท า สามารถทะลทะลวงการปด

3

กนของรฐบาลและสะสมพลงผลกดนทางการเมองขนมาไดส าเรจ ประกอบกบกระแสความโกรธเคองทครอบครวทกษณและญาตสนทไดขายหนของตนในบรษท ชนคอรปอเรชน จ ากด (มหาชน) หรอ ชนคอรป ใหแกบรษทลงทนเทมาเสกโฮลดงส ซงเปนเหตการณทน าไปสการจดตง พนธมตรประชาชนเพอประชาธปไตย พรอมจดการชมนมครงใหญในวนท 4 และ 11 กมภาพนธ พ.ศ. 2549 ทลานพระบรมรปทรงมา จนกระทงในวนท 26 กมภาพนธ พ.ศ. 2549 ทกษณไดตดสนใจยบสภาแลวประกาศใหมการเลอกตงขนใหมในวนท 2 เมษายน พ.ศ. 2549 (เกษยร เตชะพระ. 16 พฤษภาคม 2555, วระวฒน สวรรณาภรมย. 2552 : 88 - 90, Kittirianglarp and Hewison. 2552 : 137 - 138) แมจะมการยบสภาเพอจดใหมการเลอกตงใหม แตการชมนมแสดงพลง (Demonstration) ของกลมพนธมตรยงคงด าเนนตอไปเพอบบบงคบใหนายกฯ ทกษณลาออกกอนการเลอกตง พรอมกบจดการปฏบตการแบบจรยทธไปตามสถานทส าคญตางๆ อาท ยานธรกจถนนสลม สถานเอกอครรฐทตสงคโปร ส านกงานคณะกรรมการเลอกตง การชมนมและการจรยทธในแตละครงของกลมพนธมตรเปนการระดมก าลงผคนทตดตามการเคลอนไหวของสนธมากอน รวมกบคนในเมองทรบฟงขอเสนอของกลมพนธมตรจากสอมวลชน ปรากฏการณทสะทอนใหเหนวาผชมนมเปนใครบางสามารถดไดจากขาวกลองทมาจากรานทมชอเสยงซงรวมบรจาคใหกบผชมนม กาแฟควนฉยหอมกรนจากหลงเวทประสานเสยงเพลงแจซจากบราวนชการ ( Brown Sugar)ภาพสาวชาวกรงผวขาวใสสายเดยวโพกผาสเหลองลายกชาตทบ นเอว เขากนดกบเสอเอวลอย กางเกงเอวต าตามยคสมย ซงเปนการสะทอนถงลกษณะของการปฏบตการทางการเมองของกลมคนชนกลาง - ใหม ในเมอง เปนบคลกของคนท างานตามส านกงาน ซงโดยปกตไมใชก าลงส าคญทางการเมองในรปแบบการชมนมมากอน ไมใชมวลชนรากหญาทมาจากตางจงหวด ทรวมความเดอดรอน ของประชาชนอนเนองมาจากเรองทางเศรษฐกจและการด าเนนตามนโยบายของรฐ เชนสมชชาคนจนทจดตงขนในป พ.ศ. 2538 ตามการศกษาของ ประภาส ปนตบแตง แตการปฏบตการของชนชนกลาง-ใหม ในเมอง ขางตน เปนการตอกย าแนวคดแบบ “สองนคราประชาธปไตย” ทอธบายเปรยบเทยบไววา ชาวชนบทจะเปนผต งรฐบาลผานคะแนนเสยงอนทวมทนจากการเลอกตง แตคนชนกลางในเมองซงเปนฐานส าคญในการโคนลมระบอบเผดจการทหาร จะเปนผก าหนดแนวทางของการพฒนาประชาธปไตย (เกษยร เตชะพระ. 16 พฤษภาคม 2555, ศภลกษณ กาญจนขนด. 2549 : 177 - 178, 184, เอนก เหลาธรรมทศน. 2536 : 7 - 12)

1.2 บทบาทของเทคโนโลยการสอสาร

การสอสารมบทบาทส าคญทชใหเหนถงวกฤตความชอบธรรมในการบรหารประเทศของทกษณและพรรคไทยรกไทย โดยสอในเครอผจดการ ไมวาจะเปน หนงสอพมพผจดการรายวน วทยชมชนผจดการ ทวผานดาวเทยมเอเอสทว ตางปรบผงรายการเพอรวมกนท าหนาทถายทอดรายการเมองไทยรายสปดาหไปยงผชมในรปแบบทแตกตางกนไป โดยเฉพาะอยางยง เวบไซตเมเนเจอรดอทซโอดอททเอช (http://www.manager.co.th) ทกลายเปน “สอ” ทมาเตมเตมความตองการของผชม โดยใสความเปน “มลตมเดย” ลงไป ท าใหผสนใจ สามารถชมรายการดวยการฟง “เสยง” ของรายการถายทอดสดรายการเมองไทยรายสปดาหสญจรออนไลนแบบสดๆ บนเวบไซตทกวนศกร แถมยงเลอกด

4

รายการ ในลกษณะทตองการ (On demand) ท าใหมผชมทงทเปนแฟนประจ าและผชมหนาใหมๆ ขยายเพมขนเรอยๆ นอกจากสอในเครอของหนงสอพมพผจดการ ซงเปนเครองมอหลกในการสอสารของกลมพนธมตรแลว ยงมสอในเครอของประชย เลยวไพรตน ซงม สถานวทยชมชน คลน 92.25 Mhz เวบไซตเอฟเอมเกาสองสองหาดอทเนต ( http://www.fm9225.net) และทวดาวเทยมเอเอสทว 5 รวมทง เอฟเอมทว (FMTV) หรอทวเพอมนษยชาตของส านกสนตอโศก นอกจากน ยงมการจดท าขบวนการเสรไทยในเวบบอรดซงเกดขนจากสมาชกกลมหนงในหองสนทนาพนทปดอทคอม จ านวนกวา 300 คน แยกตวเองออกมาตงเปนกลมตางหาก แยกออกจากการสนทนาในหองพนทป รวมทงมการจดท าเวบไซต ทกษณเกตเอาทดอทโออารจ ( http://www.thaksingetout.org) เพอรณรงคใหเจาของเวบไซตตางๆ ในสงคมออนไลนรวมแสดงจดยนในการขบไลทกษณ โดยคาดแถบขอความวา “ทกษณ ออกไป” (Thaksin get out) มการเผยแพรขาวสารทเปนการรายงานจากภาคสนาม เชน การปราศรยทสวนลมพน คลปเสยงรายการของ เจมศกด ปนทอง หรอจากบท สนทนาในพนทปดอทคอม สงตอกนเปนฟอรเวรดเมล ( Forward mail) จนมผเปรยบเทย บการชมนมทางการเมองในครงนวา เปน “มอบออนไลน” หรอ “มอบดจตอล” ซงเปนยคทขอมลขาวสารถกสงผานกนอยางรวดเรวและเขมขนกวามอบมอถอในป พ.ศ. 2535 เพราะการสอสารในสมยใหมนสามารถสงไดทงภาพและเสยง โดยมผสนใจเขาชมเวบไซตเมเนเจอรดอทซโอดอททเอช เพมจากวนละ 19,147 คน ในป พ.ศ. 2547 เปนวนละ 70,000 คน ในปลายป พ.ศ. 2548 (สนธ ลมทองกล. สมภาษณ. 2551; อางถงใน สวชชา เพยราษฎร. 2551 : 34 - 35, ไพเราะ เลศวราม. 7 มถนายน 2555) กลมพนธมตรไดขยายชองทางการสอสารไปยงพนทหวเมองตางจงหวด โดย การเพมจดตดตงจานดาวเทยมเพอรบชมรายการจากเอเอสทว ซงเปนสอหลกของการเคลอนไหว พรอมกบจดกจกรรมยอยๆ ในพนท กระแสของความอยากรอยากเหนอยากจะรบรขอมลขาวสารใหมๆ มมากขนจนท าใหเคเบลทวทองถนทมการถายทอดรายการชมนมทางการเมอง ของกลมพนธมตรมสมาชกเพมขนเปนจ านวนมาก นอกจากน ยงมการจดท าเอกสารแผนพบ พอกเกตบค มการสรางปรากฏการณของการบรณาการสอทงหนงสอพมพ ทวดาวเทยม ซด วทย อนเตอรเนต และเคเบลทว เปนพฒนาการอกขนหนงของกระบวนการตอตานทกษณ และในแงของความกาวหนาทางเทคโนโลยการสอสารทผนวกรวมเขากบอนเตอรเนตของเอเอสทวทสงขอมลผานอนเตอรเนตความเรวสงขนไปยงดาวเทยมทฮองกงแลวเผยแพรมายงภาครบบนภาคพนโดยระบบจานรบสญญาณ ในการผลตของเอเอสทว กใชระบบดจตอล (ระบบเดม เปนการผลตแบบอนาลอก) โดยเฉพาะการใชระบบแมคอนทอช G5 ในการตดตอ โดยนกขาวของเอเอสทวทกคนสามารถตดตอขาวไดเอง การเชอมโยงของอนเตอรเนตเขากบสวนตางๆ น ถอวา เปนสวนหนงของพฒนาการการตอสของประชาชน และเปนครงแรกในประวตศาสตร การเมองไทยทการชมนมเดนขบวนของประชาชนมการถายทอดสดตลอดเวลา (สวชชา เพยราษฎร. 2551 : 38, 55, 262, ไพเราะ เลศวราม. 7 มถนายน 2555, โอฬาร สขเกษม. 2549 : 176)

5

1.3 ผลลพธ การท างานของเทคโนโลยการสอสารทงอนเตอรเนต ทวดาวเทยม วทยชมชน รวมทงการจดรายการเมองไทยรายสปดาหสญจร ซงเปนการใชสอทไมอยในการก ากบโดยตรงของรฐ ท าใหการไหลเวยนขอมลขาวสารทเปนไปตามเครอขายของสอดงกลาวผนวกรวมเขาดวยกน จนสามารถสรางเปนเครองมอในการสอสารทางการเมองและระดมก าลงมวลชน ไดอยางมประสทธภาพ ดงจะเหนไดจากการถายทอดสดการจดรายการเมองไทยรายสปดาหสญจรผานอนเตอรเนตความเรวสง ออกอากาศผานทวดาวเทยมเอเอสทว โดยทผสนใจสามารถตดตงจานรบสญญาณดาวเทยมรบชมรายการดงกลาวไดโดยตรง หรอบางพนทในตางจงหวดอาจจะม การเชอมโยงกบเคเบลทวทองถน นอกจากนน ยงเผยแพรการจดรายการดงกลาวไปตามความสามารถของวทยชมชน และเวบไซตในเครอของหนงสอพมพผจดการ และยงมการน าเอาขอมลทสนทนาในรายการไปเผยแพรซ าในหนงสอพมพ นตยสาร และหนงสอในเครอขายของผจดการ มากไปกวานน การเปดใหประชาชนผสนใจเขารวมชมและฟงการจดรายการในหองสงของรายการเมองไทยรายสปดาหสญจร กเทากบเปนการแปรเปลยนการจดท ารายการทวโดยทวไปใหเปนกจกรรมทางการเมอง เปนการเปลยนบทบาทของผชม ผฟงรายการ ใหเปนผมสวนรวมในการจดรายการและมความใกลชดกบขอมลขาวสาร และมความกระตอรอรน ทจะน าขอมลขาวสารเหลานนไปขยายผลตอคนในครอบครว ญาตมตร เพอนฝง และ การแลกเปลยนสนทนาในวถชวตประจ าวนกบคนทวไปอกตอหนง การน าเอาเทคโนโลยไปใชเปนเครองมอในการระดมมวลชนของพนธมตร ประชาชนเพอประชาธปไตย เชอมโยงเครอขายตางๆและผนวกรวมเขาดวยกนตามลกษณะขางตน ไมไดมเฉพาะแตในเครอขายของสนธ ลมทองกล กอนหนานนมวทยชมชนคนรกประชาธปไตย FM 92.25 MHz ทไดระดมแฟนรายการวทยดงกลาวเพอจดงาน แจซ อน เดอะพารค (Jazz in the Park) ทโรงแรมเจาพระยาปารค ในวนท 18 มถนายน พ.ศ. 2547 พรอมกบการจดรวมพล “คนเบอทกษณ” ทน าขบวนโดย ประสงค สนศร และอมรนทร คอมนตร ซงเปนตนทนของการปลกกระแสทางการเมองทสงตอใหกบรายการเมองไทยรายสปดาหสญจรและผลทเกดจากการท างานของวถการสอสารทเกดขนใหม ประกอบกบการโหมรกปลกระดมโฆษณาโจมตรฐบาลอยางหนกหนวงตอเนองนานถง 4 เดอน ของสนธบวกรวมเขากบประเดนเชงรกเรองการขายหนบรษทชนคอรป เรองการซกหนรอบ 2 เรองการแปรรปรฐวสาหกจขนาดใหญอยางไฟฟา - ประปา เรองตกลงการคาเสรแบบทวภาค เรองผลประโยชนทบซอน เรองการปฏรปการเมองรอบ 2 ฯลฯ จงท าการสอสารในพนทสาธารณะของฝายตรงกนขามทกษณและ พรรค ไทยรกไทยขยายตวกวางออกไปอยางมนยยะส าคญ ผลจากการท างานของวถการสอสาร ทเขมขนและความสามารถในการรองรบตอการสอสารและขยายผลเพอสรางความรความเขาใจทม ตอประเดนตางๆ ทมการวพากษนโยบายของรฐบาลทกษณและพฤตกรรมทางการเมองขางตน เปนผลใหปรากฏการณใหมของสงคมไทยตามท บญรกษ บญญะเขตมาลา เรยกการสอสารทเกดขนเปนปรากฏการณใหมนวา เปนการจดท าวารสารของพลเมอง ( Civil journalism) หรอวารสารศาสตรเพอสาธารณะ (Public journalism) เปนการสอสารทประชาชนเปนผมสวนรวมผลต ขอมลขาวสารและมการเชอมโยงกบชวตสาธารณะอยางมความหมาย ซงเปนไปตามการอธบาย ของแนวคดและทฤษฎวาดวย

6

วารสารศาสตรเชงระบบและเชงโครงสราง ( Systemic/structural journalism) (ราษฎร บ ารงรฐ. 18 กรกฎาคม 2555, สวชชา เพยราษฎร. 2551 : 202 - 205, 267 - 268, โอฬาร สขเกษม. 2549 : 178 - 179)

2. การตอตานรฐประหาร 19 กนยายน พ.ศ. 2549 2.1 ขอมลเบองตน

การตอตานรฐประหาร 19 กนยายน พ.ศ. 2549 เกดขนโดยทนทและตอเนองทงในประเทศและตางประเทศ ทงในระดบปจเจกบคคล ระดบกลม และพฒนาเปนขบวนการทางการเมองในล าดบตอมา เรมตนตงแตการประทวงของ ร.ต.ฉลาด วรฉตร และทว ไกรคปต อดตสมาชกสภาผแทนราษฎร ทอนสาวรยประชาธปไตย ในวนท 20 กนยายน พ.ศ. 2549 และการจดตง “เครอขาย 19 กนยา ตานรฐประหาร” (19th September Network Against the Coup) ซงมค าขวญวา “ไมเอาทกษณ ไมเอารฐประหาร” ( No to Taksin and No to the Coup) นอกจากนน ยงมการเคลอนไหวของนกวชาการเพอสทธมนษยชน คณะกรรมการสทธมนษยชนแหงเอเชย ( Asian Human Rights Commission) ทเรยกรองใหทประชมสามญสหประชาชาต ณ กรงนวยอรค และ คณะกรรมการสทธมนษยชน ณ กรงเจนวา ออกแถลงการณประณามการยดอ านาจในครงน มการรวมกลมนกศกษาไทยทมหาวทยาลยออกฟอรด ( Oxford Initiative : OI) ทมการชมนมทหนาสถานกงสลไทยในนครนวยอรค สหรฐอเมรกา (Giles. 2007 : 22, “Thai students at Oxford regret coup”. 15 กรกฎาคม 2555) ส าหรบ เครอขาย 19 กนยา ตานรฐประหาร เปนการรวมตวกนของกลมนกศกษา นกกจกรรมกลมเลกๆ ทไมเหนดวยกบการรฐประหาร ประกอบดวย กลมโดมแดง (เปนกลมกจกรรมอสระเลกๆ ของนกศกษาในระดบปรญญาโท คณะรฐศาสตรและศษยเกามหาวทยาลย ธรรมศาสตรอกจ านวนหนง) ศนยขาวสารกจกรรมนกศกษา (เปนกลมทรวมตวของนกศกษา หลายมหาวทยาลย มการรวมตวเพอด าเนนกจกรรมมากอนหนานแลว) พรรคแนวรวม ภาคประชาชน เครอขายพทกษเจตนารมณพฤษภา 35 (ประกอบดวยผทเคยผานเหตการณพฤษภาคม พ.ศ. 2535 ซงปจจบนเปนนกวชาการ นกพฒนาองคกรเอกชน นกธรกจ) วารสารฟาเดยวกน (ทมงาน นกวชาการและเครอขายผอาน) สหพนธนสตนกนกศกษาแหงประเทศไทย (สนนท.) กลมกรรมกรปฏรป (เปนกลมของกรรมกรและคนท างานกบสหภาพแรงงาน เชน สหภาพแรงงานกระดาษและการพมพแหงประเทศไทย สหภาพแรงงานอาหารและเครองดมแหงประเทศไทย) ตอมา ผรวมกอตงของเครอขาย 19 กนยา ตานรฐประหาร ไปปรบปรงองคกร รวมกลมกนใหมในงาน 15 ป พฤษภา ทวงคนประชาธปไตย คมช. ออกไป เพอจดตงเปนแนวรวมประชาชนตอตานรฐประหาร (นป.ตร.) ในวนท 19 พฤษภาคม พ.ศ. 2550 ซงเปนการรวมตวกนของกลมและองคกรตางๆ 22 องคกร ไดแก คนวนเสารไมเอาเผดจการ กลมเพอนรฐธรรมนญ 2540 กลมคนจนเมองรกประชาธปไตย สมาพนธประชาธปไตย พนธมตรสหภาพแรงงานประชาธปไตย สมาพนธคนรกประชาธปไตย นตยสารสยามปรทศน พรรคแนวรวมภาคประชาชน สหพนธนสตนกศกษาแหงประเทศไทย เครอขายรามค าแหงรกประชาธปไตย สหพนธแรงงานอาหารและเครองดม กลมพลเมองภวตน กลมกรรมกรปฏรป ชมรมคนรกอดร มลนธวรชนประชาธปไตย สมาพนธแนวรวมประชาธปไตยอสาน สหพนธแรงงานอตสาหกรรมสงทอตดเยบเสอผา กลม

7

ประชาธปไตยไมใชแคกก (กปก.) กลมพลงหนมสาวเพอประชาธปไตย โครงการณรงคเพอแรงงานไทย สหพนธแรงงานกระดาษ และแนวรวมประชาชนแหงประเทศไทย พรอมจดการเดนขบวนจากสนามหลวงไปยงอนสาวรยประชาธปไตย แลวน าผาสด าไปคลมพานรฐธรรมนญ โดยมค าขวญเพอการรณรงคของการเคลอนไหวมงตรงไปยงการรางรฐธรรมนญ ฉบบใหมและการตอตานการรฐประหารวา “คว า ลม โคน” โดย “คว า” หมายถง การไมยอมรบใน รฐธรรมนญ 2550 ใหเอารฐธรรมนญ 2540 กลบคนมา และใหประชาชนปรบแกโดยตรงใน บรรยากาศประชาธปไตย “ลม” หมายถง การลม คมช. และผลตผลทงหมดอนไดแก สภานตบญญตแหงชาต สภารางรฐธรรมนญ องคกรอสระท คมช. ตงขนทงหมดรวมทงรฐธรรมนญ ชวคราว 2549 และ “โคน” หมายถง โคนลมระบอบอ ามาตยาธปไตย ทม พลเอกเปรม ตณสลานนท เปนตวแทน เพอสรางระบอบประชาธปไตยทแทจรงของประชาชนขนมา โดยกอนทจะใชชอ นปตร. นน เคยมการชอวา กลม 12 องคกรตอตานรฐประหาร และ กลม 18 องคกรตอตานรฐประหาร มากอน (คยกบผประสานงานเครอขายพลเมองเนต. 8 สงหาคม 2555, เครอขาย 19 กนยา ตานรฐประหาร. 9 สงหาคม 2555) การจดตง นปตร. โดยรวมเอาองคกรตางๆ เขามาเคลอนไหวรวมกนน เปนการจดองคกรแบบ “องคกรรม” (Umbrella organizations) ของขบวนการโตกลบ (Counter movements) เปนการรวมกนระหวางพลงประชาธปไตยกบมวลชนในเครอขายของทกษณและพรรคไทยรกไทย เปนไปในลกษณะเดยวกนกบท พภพ ธงไชย น าพาองคกรประชาธปไตยและขบวนการ เคลอนไหวภาคประชาสงคมไปรวมกบการเคลอนไหวของ สนธ ลมทองกล โดยมกลมคนวนเสาร ไมเอาเผดจการ (รวมกลมพราบขาว) กลมคนรกทกษณ ชมรมคนรกอดรทม ขวญชย สาราค า หรอ ขวญชย ไพรพนา เปนแกนน า (อยภายใตการอปถมภของวชย ชยจตวณชกล เฉลมพล สนทวงศชย และธรชย แสนแกว อดตสมาชกสภาผแทนราษฎรอดรธานพรรคไทยรกไทย) ตอมา นปตร. ปรบเปลยนเปน “แนวรวมประชาธปไตยขบไลเผดจการ” (นปก.) ( Democratic Alliance Against Dictatorship : DAAD ) ในโอกาสการรณรงคจดงานสมชชาประชาธปไตย เพอฉลอง 75 ป 24 มถนายน พ.ศ. 2475 โดยมกลมเขามารวมมากขน เชน กลมพทว นางประทป องทรงธรรม ฮาตะ อดต สว. กรงเทพฯ, นายสมยศ พฤกษา เกษมสข (ผประสานงานพนธมตร สหภาพแรงงานประชาธปไตย), รศ.ดร.พชต ลขตกจสมบรณ, ดร.ธเนศ อาภรณสวรรณ ฯลฯ อยางไรกตาม การตอตานการรฐประหารในครงน ยงมการอตวนบาตกรรมของนวมทอง ไพรวลย คนขบรถแทกซ ทขบแทกซชนกบรถถง และตอมาไดอตวนบาตกรรมบรเวณสะพานลอยคน ขามหนาส านกงานหนงสอพมพไทยรฐ (แนวรวมประชาธปไตยตอตานเผดจการแหงชาต . 8 สงหาคม 2555, เปลวเทยน สองทาง. 8 สงหาคม 2555)

2.2 บทบาทของเทคโนโลยการสอสาร ในป พ.ศ. 2549 ทมการรฐประหารและมการเคลอนไหวตอตานการรฐประหารน เปนชวงเวลาเดยวกนกบการขยายตวของโลกไซเบอรในไทยโดยเฉพาะอยางยงในสงคมเมอง ไมวาจะเปนการเพมบรการสนทนาในเวบไซต การเปดเวบบลอก เวบบอรด การสงจดหมาย อเลกทรอนกส ฯลฯ ดงนน ทนททมการรฐประหารในวนท 19 กนยายน พ.ศ. 2549 เรองของการรฐประหาร กปรากฏ

8

เปนประเดนสนทนาในพนทตางๆ ของโลกไซเบอร มการตงกระทถามตอบ แลกเปลยนขอมลความร มการรายงานเหตการณปจจบนทเกดขนตามจดตางๆ ทพบเหนแลวน ามาเลาตอ มการใหขอมลความรเกยวกบการปฏวตรฐประหาร มการน าเอาขอมลจากทตางๆ มาเผยแพรตอ ทงจากในประเทศและตางประเทศ มประเดนการตอตานการฐประหารอยบางเปนกระเซนกระสาย การใชพนทส อสารในอนเตอรเนตในขณะนน มประเดนทนาสนใจอกเรอง คอ การปดกนขอมลขาวสารโดยคณะรฐประหารและการตอบโตโดยองคกรสอ ทงสมาคมนกขาวนกหนงสอพมพแหงประเทศไทย และสมาคมเคเบลทวแหงประเทศไทยรวมทงเครอขายพลเมองเนต ในขณะนน การพฒนาการใชงานตางๆ ของโลกไซเบอรในไทยเปนยคทมการพฒนาการใชเวบไซตไปสการสรางพนทการสนทนา มการเปดบรการพนท เพอการสนทนาโดยเวบบลอก ของโอเคเนชนบลอก ( OK Nation Blog) ใหเปนพนทสาธารณะทเปนอสระทางปญญาททกคนมสทธทจะเขยน เผยแพรความคดเหนผานอนเตอรเนตและพฒนาตนเองเปนบลอกเกอร (Blogger) โดยมการใชเครองมอการสอสารดงกลาวเปนครงแรกในวนท 21 ธนวาคม พ.ศ. 2549 โดยผทจะใชบรการนตองลงทะเบยน สรางพนทหรอสรางบลอก และ เลอกแบบ ( Template) ทตองการหรอทเหมาะสมตอการเผยแพรขอมลทเปนตวหนงสอ เปนภาพนงหรอเปนวดโอคลป (ภาพพรอมเสยง) ปรากฏวา มผใชพนทดงกลาวแสดงความคดเหนตอสาธารณะและตอบโตกนในทางการเมองซงเปนสถานการณในขณะนน เชน ผใชนามวาไปรษณย น าเอาขอความตามแถลงการณของกลมประชาธปไตยไมใชแคกก (กปก.) ทตอบโตการแถลงขาวของ นพ.ตลย สทธสมวงศ แกนน าของกลมประชาชนผรกชาตและความถกตอง ไปเผยแพรในบลอกโอเคเนชนในวนท 13 มถนายน พ.ศ. 2550 ซงเปนวนเดยวกบทกลม กปก. แถลงขาวตอสอมวลชน (อเชนทร เชยงเสน. 2554 : 142, ราษฎร บ ารงรฐ. 18 กรกฎาคม 2555) การน าเอาขอมลขาวสารจากการด าเนนกจกรรม หรอการเผยแพรทไดท าไปแลวในพนทของสอชนดหนงไปผลตซ าอกตอหนง เปนตวอยางของการผลตซ าในการผลตขอมลขาวสารตอสงคม รวมทงการยดอายของขอมลขาวสารใหคงอยในพนทของการสอสาร โดยทลกษณะดงกลาวน จะเปนคณสมบตของการเชอมตอกนของการสอสารทอยในระบบเครอขายและนอก เครอขายเทคโนโลย ซงไปตามสภาวะของการสอสารทเกดขนใหมตามความหมายของโลกไซเบอรทรวมความของการสอสารทงสองเครอขายนไวดวยกนดวย “...การน าเอาขอมลขาวสารทเปนเรองราวทอยนอกเครอขายไปไวในพนทการสอสารในเครอขายจะชวยท าใหยดอายของขอมลขาวสารนนออกไปใหนานกวาเดม ทงพนทในเครอขายและนอกเครอขายนจะด ารงอยแบบ ตอบโตกนไปมา เหมอนกบการตลกปงปอง...” (สมบต บญงามอนงค. สมภาษณ. 1 สงหาคม 2555) บทบาทของเทคโนโลยการสอสาร ทมตอการปฏบตการเคลอนไหวทางการเมองในการตอตานการรฐประหารน ยงจะเหนไดจาก 1) กลมคนวนเสารไมเอาเผดจการ ซงเปนกลมทพฒนามาจากสมาชกผรวมสนทนาในเวบบอรดราชด าเนนของเวบไซตพนทปทเปนฝายสนบสนนทกษณ เชน กลมคนรกทกษณ แลวพฒนามาเปน คนผานฟา ซงมบทบาทมาตงแตการชมนมของคาราวาคนจน ในป พ.ศ. 2549 กลมนมงเปดประเดนทางการเมองตอ พล.อ.เปรม ตณสลานนท เพราะเชอวาเปนผอยเบองหลงการรฐประหาร มการเปดเวบไซต แซทเทอรเดยวอยซดอทคอม ( http://www.saturdayvoive.com) เพอ

9

รวบรวมรายชอถวายฎกาปลด พล.อ.เปรม ตณสลานนท ออกจาก ต าแหนงประธานองคมนตร มการจดชมนมขนเพอการนทหนาศาลาวาการกรงเทพมหานคร ในวนศกรท 30 มนาคม พ.ศ. 2550 และททองสนามหลวง ในวนท 30 พฤษภาคม พ.ศ. 2550 2) กลมพลเมองภวฒน ซงเปนกลมทจดตงขนโดย สมบต บญงามอนงค หนงในผรวมกอตง เครอขาย 19 กนยา ตานรฐประหาร กลมนจดโครงการรณรงคไมรบรางรฐธรรมนญ 2550 ทชอวา ไทยเซยโน ( Thai say no) พรอมกบเปดเวบไซตไทยเซยโนดอทคอม (http://www.Thaisayno.com) เพอใหคนไทยทวโลกสามารถเขารวมลงชอ ไมยอมรบรฐธรรมนญทรางขนโดย คณะรฐประหารในบรรยากาศทเปนเผดจการ โดยกอนหนานกลมนกจดท าเวบไซตชอ โนคฟ ดอทโออารจ ( http://www.nocoup.org) พรอมกบจดท าจดหมายถง พล.อ.สะพรง กลยาณมตร ผชวยผบญชาการทหารบก ดวยการระบยศเปน พล.ท.สะพรง กลยาณมตร แมทพภาค 3 พรอมอธบายวา นนคอต าแหนงทแทจรง สวน พล.อ.สะพรง ผชวยผบญชาการทหารบกนน เปนยศและต าแหนง ทไดมาจากการรฐประหาร 3) กลมประชาธปไตยไมใชแคกก (กปก.) เปนกลมของนสตจฬาลงกรณ มหาวทยาลย ทเปดตวและจดกจกรรมรณรงคโดยจดแสดงละครลอเลยนการเมอง ลอเลยน คณะรฐประหาร พรอมกบใหสมภาษณสอมวลชนในวนท 13 มถนายน พ.ศ. 2550 เรยกรองใหน าระบอบประชาธปไตยกลบมาใชในการปกครองประเทศ เพราะวาการยดอ านาจของคณะรฐประหารเมอวนท 19 กนยายน พ.ศ. 2549 นน ท าใหระบอบการปกครองแบบประชาธปไตยทก าลงคอยๆ พฒนามาถกท าลายไปอกครงหนง การเคลอนไหวของ กปก. ใชสอทแตกตางออกไปจากขบวนการอน โดยใชสอทเปนบรการสาธารณะเปนชองทางส าหรบการตดตอสอสาร เชน การรณรงค การจดงาน “คายประชาธปไตยไมใช (แค) กก” ไดใชพนทของนตยสารนกศกษาเควดชนมารก (QUESTIONMARK) และเวบไซตเควดชนมารกดอทเนต (http://www.questionmag.net) ซงเปนชองทางการสอสารทางอนเตอรเนตทเปนทนยมของกลมนกเรยนนกศกษาในขณะนน เปน เครองมอในการสอสารประชาสมพนธและระดมก าลงคนพรอมกนนน ยงเชอมโยงขอความดงกลาว ไปยงเวบบอรดของโรงเรยนหรอมหาวทยาลยตางๆ (กลมประชาธปไตยไมใชแคกก ตอบโต หมอตลย . 18 กรกฎาคม 2555, เครอขาย 19 กนยา ตานรฐประหาร. 8 สงหาคม 2555) ในขณะเดยวกน การใชสอเพอสนบสนนการปฏบตการทางการเมองแบบมวลชน ในเครอขายของทกษณและพรรคไทยรกไทยโดยตรงนน ทโดดเดนเปนแมขายหลกของ การเคลอนไหวมวลชน คอ พทว ( People television) ซงเขามารวมกบ นปตร. ในชวงทเปลยนชอ เปน นปก. เปนสถานทวดาวเทยม และยงมการจดท าสอในรปแบบอนๆ อก เชน การผลตรายการ ทว หนงสอพมพรายสามวน และนตยสารวเคราะหการเมองรายสปดาห แตพทวไมสามารถ จะออกอากาศไดเพราะไมมสญญาณบรการโครงขายอนเตอรเนตความเรวสง จงไปจดท าเปนนตยสารวาไรตนวสฉบบมหาประชาชน ตอมาพทวสามารถเผยแพรสญญาณออกอากาศได ในชวงปลายป พ.ศ. 2550 แตออกอากาศไดในชวงสนๆ โดยในวนท 30 มนาคม พ.ศ. 2551 กไดยตลงอก เพราะผทเกยวของกบการจดท าพทวไดเขาไปรวมงานทางการเมองกบรฐบาลทมาจาก พรรคพลงประชาชน (เปนพรรคทจดตงขนใหมหลงจากมการยบพรรคไทยรกไทย) ซงชนะ การเลอกตง เมอวนท 23 ธนวาคม พ.ศ. 2550 และจดตงรฐบาลโดยมนายสมคร สนทรเวช เปนนายกรฐมนตร นอกจากสอตามรายการขางตน

10

แลว พทวยงมเวบไซต พทวไทยดอทคอม (http://www.ptvthai.com) ยงไปกวานน ทกษณและเครอขายของพรรคไทยรกไทย ยงไดจดท าเวบไซต ไฮทกษณดอทโออารจ (http://www.Hi - Thaksin.org) โดยททกษณ เคยสงวดโอคลปบอกเลาสารทกขสกดบของตนเองในตางประเทศผานเวบไซตนมาแลว เมอวนท 12 และ 26 มนาคม พ.ศ. 2550 ซงสามารถสรางความสนใจใหกบชาวอนเตอรเนตและสออนๆ ไดน าเนอหาไปเผยแพรตอสาธารณะ การเชอมโยงระหวางชองทางการสอสารของเวบไซต และการขยายผลไปยงการสอสารในรปแบบอนๆ นน ยงมกรณของชมรมคนรกอดร ของ ขวญชย ไพรพนา ทน าขอมลทไดจากพทว ไปผลตซ าในรปของวซด และการพดในรายการวทย (ราษฎร บ ารงรฐ. 18 กรกฎาคม 2555, แนวรวมประชาธปไตยตอตานเผดจการแหงชาต. 8 สงหาคม 2555) ผลลพธของการปฏบตการ การใช เทคโนโลยการสอสาร เปนเครองมอส าหรบการปฏบตการทางการเมองของเครอขาย 19 กนยา ตานรฐประหาร ประกอบดวย อเมล การจดท าเวบไซตของเครอขาย การประสานงานเวบไซตอนๆ เพอเปนพนธมตร เชน ประชาไท ฟาเดยวกน สามารถระดมก าลงคนทจะเขามารวมกจกรรมรวมปฏบตการทางการเมองตางๆ รวมทงสามารถระดมก าลงมวลชนไดประมาณ 2,000 คน เพอไปรวมยนหนงสอตอ พลเอกเปรม ตณสลานนท ประธานองคมนตร ทบานพกสเสาเทเวศร ในวนท 18 มนาคม พ.ศ. 2550 ในโอกาสครบรอบ 6 เดอนของ การรฐประหาร ซงเปนไปตามเปาหมายของการเคลอนไหวในชวงแรกทตองการแสดงออกถงการตอตานการรฐประหาร ส าหรบการเคลอนไหวไมรบรางรฐธรรมนญ กมการจดท าคมอประชาชน 2 ฉบบ คอ การโหวตลมรฐธรรมนญคณะรฐประหาร และโจทยทแทจรงของการลง ประชามตและ ทางเลอก มการจดท าสตกเกอร โปสเตอร ผลตสอโฆษณา (เพอโตแยง คณะรฐประหาร จดเสวนาทางวชาการ) โดยลงโฆษณาเตมหนาในหนงสอพมพมตชนรายวน 10 กวาครง มการจดท าแผนพบเรองตนทนรฐประหาร/โจทยทแทจรงของประชามต, ความจรง - ความลวงของการลงประชามต และ 10 คณประโยชนของการรบรางรฐธรรมนญ 2550 รวมทง จดท าเสอรณรงค “โหวตลมรางรฐธรรมนญ คอ การลมรฐประหาร” ฯลฯ นอกจากนยงม การจดการ เชงกลยทธ โดย จดชดเคลอนไหวเรวส าหรบการรณรงค เปดประเดนสราง - แยงชงพนทขาว และจดกจกรรมชวงสปดาหสดทายของการรณรงคเปน “รวมพลคนไมรบรางรฐธรรมนญคณะรฐประหาร” นอกจากนน ในชวงนยงมการจดท าเวบไซตเพอการรณรงคเปน การเฉพาะ คอ เวบไซตวโหวตโนดอทอารจ ( http://www.wevoteno.org) พรอมกบตดตงโปรแกรม การดาวนโหลดขอมลเพอการน าไปใชงานตอของผอานทรจกกนโดยทวไปวา โปรแกรมพดเอฟ การสอสารทางการเมองโดยอนเตอรเนตและเทคโนโลยการสอสารตางๆ นน เกดขนในสงคมไทยตอเนองมาตงแตการเคลอนไหวขบไลทกษณกอนการรฐประหาร แตเปนการสอสารทจ ากดวงอยในกลมชนชนกลางทเปนพนกงานประจ าส านกงาน รวมทงมกระแสนยมของบลอกเกอรทเร มขนตงแตป พ.ศ. 2547 เชน ในกลมไบโอลอวคอม ทเปนทนยมของนกเรยนไทยในเยอรมนเพอใชเขยนวเคราะหกฎหมายมากอน หรอฟรงเกอรดอทโออารจ ( http://www.fringer.org) ทมการลงบทวเคราะหเกยวกบการซอขายหนของบรษทชนวตรฯ แตจดเปลยนของการรฐประหารกบการสอสารในโลกไซเบอร คอ เปนพนทสาธารณะทน าคนใหมๆ เขามารวมสนทนาขยายวงใหกวางออกไป เชน บทบาทของกลมคนวนเสารไมเอาเผดจการ

11

หรอ นกขาวไทยฟรนวส อกประการหนง กคอ การสอสารในโลกไซเบอรในสถานการณรฐประหารครงน เปนบทพสจนไดวาเปนเครองมอสอสารทเปนพนทซงอยนอกเหนอการควบคมของรฐ (เครอขาย 19 กนยา ตานรฐประหาร. 8 สงหาคม 2555, แนวรวมประชาชนตานรฐประหาร ชยทธศาสตร คว า ลม โคน. 9 สงหาคม 2555) อนง การจดตงเครอขาย 19 กนยา ตานรฐประหาร ทน าเสนออดมการณทางการเมองวา “ไมเอาทกษณ ไมเอารฐประหาร” เปนการน าเสนอแนวทางใหมขน โดยตรงกนขามทงฝายทกษณและคณะรฐประหารรวมทงพนธมตรประชาชนเพอประชาธปไตย ซงเปนคความขดแยง หลกของสงคมทมอยในขณะนน เปนการปฏเสธแนวทางสดขว ( Extremists) ทขดแยงกนอย จงเทากบวาขอเสนอดงกลาวเปนขอเสนอของแนวทางสายกลาง ( Moderated) เปนตวแทนของฝายประชาธปไตยทไมยอมรบการบรหารประเทศทเออประโยชนพวกพองเครอญาต การคอรรปชนของธรกจการเมอง หรอการเมองทใชเงนเปนใหญ ในขณะเดยวกนกไมเหนดวยกบการแกไข ปญหาความขดแยง ในทางการเมองดวยการรฐประหาร ซงไมใชวถทางของระบอบประชาธปไตยการน าเสนออดมการณทตรงกนขามกบความสดขวน เปนไปตามแนวคดของ นอรเบอรโต บอบบโอ (Bobbio. 1996 : xvii) ทอธบายวา “...ในระหวางทการตอสขวา - ซายแบบสดโตง ทงสองขวไดสรางความขดแยงขนภายใน ทเปนแนวทางปานกลางของแตละขว เปนพวกกลาง - ซาย/กลาง - ขวา ซงจะน าไปสคความขดแยงใหมทเปนความขดแยงระหวางขวของปานกลาง ( Moderates) กบแบบสดขว...” แตเปนทนาเสยดาย ทเครอขายนเลอกทจะพฒนาหรอสรางกจกรรมรณรงคเฉพาะการตอตานรฐประหารและพฒนาองคกรไปรวมงานกบเครอขายทกษณและพวกพองไปในทสด

3. บทบาทของเทคโนโลยการสอสารกบขบวนการทางการเมองของไทย บาทบาทของเทคโนโลยการสอสารกบขบวนทางการเมองของไทย ทงกรณของพนธมตรประชาชนเพอประชาธปไตย และกรณของการตอตานรฐประหาร 19 กนยายน พ.ศ. 2549 ซงทงสองขบวนการนตางกใชเทคโนโลยการสอสารเปนทงเครองมอส าหรบการเผยแพรขอมลขาวสาร การจดระเบยบองคกร และการประสานกบเครอขาย รวมทงการขยายผลจากความคดเหนสาธารณะทม ความเหนพองกนใหเปนพลงทางการเมอง โดยในทนจะสรปกรณศกษาขางตนเปน 2 ประการ คอ การใชเทคโนโลยการสอสารเปนเครองมอของขบวนการทางการเมอง และประเดนทสอง เปนการอธบายถงการสรางพลงทางการเมองขนดวยความเหนพองของความคดสาธารณะ ประการแรก การใชเทคโนโลยการสอสารเปนเครองมอในการเคลอนไหวทางการเมองนน จะเหนวา ในการโคนลมทกษณและพรรคไทยรกไทย ทงทเปนการเคลอนไหวโดยพนธมตรประชาชนเพอประชาธปไตยและขบวนการอนๆกอนหนานน จะพบวา มการน าเอาเวบไซต วทยชมชน การถายทอดสดของทวดาวเทยม หนงสอพมพ นตยสาร สอสงพมพ ซด และหนงสอพอกเกตบค (โดยเฉพาะในเครอขายของหนงสอพมพผจดการ) เพอเปนเครองมอส าหรบการสอสารประเดนทวพากษทกษณและพรรคไทยรกไทยทบรหารประเทศอยในขณะนนตอสาธารณชน ยงไปกวานน ยงมการสรางเวบไซต www.thaksingetout.org ซงเปนเครองมอส าหรบการจดระเบยบองคกรเพอการเคลอนไหวทาง

12

การเมองโดยตรง พรอมๆกบการปฏบตการทางการเมองโดยการรวมตวของประชาชน ( Collective action) ทเปนไปแบบการชมนมแสดงพลง การชมนมแบบจรยทธเพอสรางมาตรการกดดน (เชนยานถนนสลม สถานทตสงคโปร และส านกงานคณะกรรมการเลอกตง) ในขณะทเทคโนโลยการสอสารใหมๆทถกน ามาใชเปนเครองมอในการปฏบตการทางการเมองขางตนของพนธมตรประชาชนเพอประชาธปไตยแลว กยงมเชอมโยงการถายทอดสญญาณขอมล ภาพ และเสยงของเครอขายทวดาวเทยมเอเอสทว 5 ทสงผานโครงขายของอนเตอรเนตความเรวสงเพอสงไปส านกงานแมขายทฮองกงเพอสงขนไปยงดาวเทยมเพอสงขอมลยอนกลบมาเพอรบสญญาณชมในเมองไทย ยงไปกวานน ยงรวมเขากจกรรมทางสงคมหรอกจกรรมทางการเมองทสรางสรรคขนไปพรอมกน เชน การจดรายการเมองไทยรายสปดาหสญจร การน าเสนอประเดนสนทนาในหองพนทปดอทคอม การสงขอความฟอรเวรดเมล การแสดงแถบขอความในเวบไซตตางๆ ดวยขอความ “ทกษณ ออกไป” ส าหรบการตอตานรฐประหาร 19 กนยายน พ.ศ. 2549 กเปนไปในลกษณะเดยวกน คอ มการสนทนากนในเวบไซต เวบบลอก เวบบอรด การสงจดหมายอเลคทรอนกส การเปดเวบไซตเพอเปนศนยกลางของการรณรงคตอตานการรฐประหาร เชน www.saturdayvoice.com หรอ www.thaisayno.com หรอ www.nocoup.org หรอ www.ptvthai.com หรอ www.Hi-Thaksin.org และ www.wevoteno.org เปนตน รวมทงการกอตงทวดาวเทยมพทว หนงสอพมพรายสามวน นตยสารวเคราะหการเมองรายสปดาหยงไปกวานน ยงมการเชอมโยงขอมลอนเตอรเนตกบวทยชมชน เชน กรณของชมรมคนรกอดร (กลมของขวญชย ไพรพนา) โดยการน าเอาเทคโนโลยการสอสารใหมๆ ขางตนมาใชเปนเครองมอ จะด าเนนการควบคไปกบการรวมตวเพอการตอตานการรฐประหารทมการพฒนาปรบโครงสรางขององคกรเปนระยะๆ การตอตานการแทรกแซงทางการเมองของทหาร การตอตานการรางรฐธรรมนญ การรณรงคไมรวมลงประชามตรบรางรฐธรรมนญ และการแสดงออกแบบการคดคานการเลอกตงทวไป การใชเทคโนโลยการสอสารมารองรบการจดระเบยบองคกรเพอการเคลอนไหวทางการเมองขางตน จะเหนไดจากการน าเอาเวบไซตเปนศนยกลางของการปฏบตการทางการเมอง ทงการสอสารขอมลขาวสารและการวพากษคกรณหรอฝายตรงกนขาม การนดหมาย และการประสานงาน เชน www.thaksingetout.org ของพนธมตรประชาชนเพอประชาธปไตย และ www.saturdayvoice.com หรอ www.thaisayno.com หรอ www.nocoup.org ของเครอขายตอตานรฐประหาร 19 กนยายน พ.ศ. 2549 โดยการน าเอาเทคโนโลยการสอสารมารองรบการปฏบตการทางการเมองในลกษณะน จะเหมอนกบการเปดเวบไซตเพอการรณรงคของขบวนการ 16 เมษายน หรอ DC00 ทมการจดตงเวบไซต www.globallizethis.org และ www.a16.org ซงเปนขบวนการเคลอนไหวทางสงคมเพอการตอตานระบบเสรนยมใหมทกรงวอชงตนในระหวางวนท 16-17 เมษายน ค.ศ. 2000 (พ.ศ. 2543) ซงมการใชสอดงกลาวไปเพอการตางๆทงการสอสารประชาสมพนธ การระดมเงนบรจาค การลงทะเบยนกลมผรวมงานและผสนบสนนเพอจดท าเปนเครอขายจดหมายอเลคทรอนกส ซงชวยใหผสนใจทจะเขารวมงานดงกลาวจากทวทกมมโลกใหไดรบรขาวสารของการรณรงคอยางใกลชด เหตการณในครงนน ถอวาเปนแมแบบ ของโลกเทคโนโลยการสอสาร ทมสวนส าคญใชเปนเครองมอส าคญของการเคลอนไหว

13

มวลชนหรอการปฏบตการทางการเมอง โดยเฉพาะโทรศพทมอถอ เวบไซต และการเชอมตอของเทคโนโลย (Davis et al. 2005 : 343 - 344) บทบาทของเวบไซตเพอการเปนศนยกลางของการปฏบตการทางการเมองในลกษณะดงกลาวยงจะเหนไดอกจากกรณของ www.occupywallstreet.org และ www.occupytogether.org ทจดใหมการชมนมขนในวนท 17 กนยายน ค.ศ. 2011 เพอเรยกรองให การกลาวหาวา ระบบเศรษฐกจทงระบบ ทงตลาดทนกจการขนาดใหญ สถาบนการเงน รวมทงนโยบายและการก ากบของรฐทปลอยปละละเลยใหผทมความเกยวของกบกจการขนาดใหญเพยง 1% เปนผครอบครองความมงคงของโลกไวและเปนผทคอยจดสรร การใชจายใหกบคนอก 99% จนน าไปสการเกดวกฤตเศรษฐกจขนครงแลวครงเลา แลวผลกดนภาระความเสยหายเหลานนใหกบรฐและสงคมสวนรวมเขาไปรวมรบผดชอบดวย ประเดนเสนอในการชมนมดงกลาว คอ เราคอสวนของ 99% (We are the 99%) ทตองการสรางความรวมมอเพอการเคลอนไหวทางสงคมของประเทศตางๆ ทวโลกทประสบ ปญหาในลกษณะเดยวกน (ววรรณ ธารหรญโชต. 6 พฤษภาคม 2555, ไสว บญมา. 7 กรกฎาคม 2555, Gelder. 6 พฤษภาคม 2555) การน าเสนอของขบวนการยดครองวอลลสตรทโดยเวบไซตทงสอง ทเปนศนยประสานขอมลขาวสาร แนะน าแนวปฏบตการรวมกลม นดหมายพบปะและรวมสรางแผนปฏบตงาน มการใช เฟซบค ทวตเตอร อปกรณสนบสนนการเชอมโยงขอมลเขาดวยกน เชน แผนท สถานท การนดหมาย การรายงานความกาวหนา สอทเปนเครองมอเหลาน จะถกน ามาใชงานและแนะน าการใชไวหนาเวบไซตดงกลาว ซงเทากบเปนการใชประโยชนของเวบไซตตามคณสมบตของเวบ 2.0 ทผใชงาน ผอาน ผเขยนขอมล มสวนจดท าขนรวมกน ตางไปจากการใชงานเวบไซตเพอการสอสารขอมลแบบเผยแพรโดยใหอานหรอมสวนรวมแบบการรบรขอมลแบบเวบ 1.0 จดส าคญของการปฏบตการยดครองวอลลสตรทน คอการนดหมายแสดงพลงรวมกนทวโลกในวนท 15 ตลาคม ค.ศ. 2011 โดยในวนดงกลาวมประชาชนมารวมชมนมกนตามนดหมายมากถง 1,500 เมอง ทวโลก มการน าเสนอประเดนของประชาชนสวนใหญของโลกหรอฝาย 99% ทแตกตางกนตามลกษณะเฉพาะของแตละเมองหรอประเทศ ( Campbell. 2011 : 42 - 46, Gelder. 6 พฤษภาคม 2555) ประการทสอง ความสมพนธทแนบแนนของเทคโนโลยการสอสารกบการจดระเบยบองคกรเพอการปฏบตการทางการเมองของการตอตานการรฐประหาร 19 กนยายน พ.ศ. 2549 ขางตน นอกจากจะแสดงใหเหนถงความส าคญของบทบาทของสอและเทคโนโลยการสอสารใหมๆ แลว และยงจะเหนผลตอเนองตอพลงของการสอสารทไดท าใหผคนทเปนสมาชกในเครอขายการสอสารเหลานน ไดรวมตวกนเพอรวมปฏบตการทางการเมองมากกวาการแลกเปลยนสนทนาในโลกไซเบอรหรอโลกออนไลน เชน การรวมตวของกลมคนวนเสารไมเอาเผดจการทผนตวเองออกมาจากกลมทสนทนาทางการเมองในพนทพดอทคอมมารวมเปนกลมทางการเมองและเปน 1 ใน 22 กลมทเขาไปรวมกบ “เครอขาย 19 กนยา ตานรฐประหาร” ทรวมกนพฒนาขบวนการเปน “แนวรวมประชาชนตอตานรฐประหาร” (นป.ตร.) กอนทขบวนการนจะยกระดบการเปลยนแปลงเปน “แนวรวมประชาธปไตยขบไลเผดจการ” (นปก.)( Democratic Alliance Against Dictatorship : DAAD) และเปลยนเปน “แนวรวม

14

ประชาธปไตยขบไลเผดจการแหงชาต” (นปช.)( United Front of Democracy Against Dictatorship : UDD) ในทสด ความส าคญของเทคโนโลยการสอสารทเขามามาบทบาทโดยตรงตอการสอสารทางการเมอง และพลงของการสอสารทท าใหเกดการตดสนใจทจะรวมปฏบตการทางการเมองรวมกนของสมาชกในเครอขายตามทอธบายขางตน เปนการชใหเหนถงการท างานของกลไกในการจดระเบยบองคกรภายในขบวนการทางการเมองตามลกษณะของทฤษฎการสรางกรอบ ( Framing Theory) ทประกอบดวยการเชอมโยง (Bridging) ระหวางเครอขาย 19 กนยา ตานรฐประหาร กบกลมคนวนเสารไมเอาเผดจการ (รวมทงองคกรอนๆอก 21 องคกร) ซงไมเคยรวมกนเพอการปฏบตการทางการเมองมากอน รวมทงการขยายความ ( Amplification) และการขยายตว ( Extension) ซงลวนแลวแตเปนยนยนในกระบวนการท างานของขอมลขาวสารและเครอขายของการสอสารทน าไปสการจดระเบยบองคกรและขบวนการทางการเมองดงกลาว และเปนผลของการแปรผลขอมลขาวสารเปนความคดสาธารณะ (Public opinion) ในระดบปจเจกทรวมกนแสดงออกในพนทสาธารณะ โดยทนยงจะพบอกวาพนทสาธารณะไดมการเชอมโยงระหวางพนทของโลกไซเบอรหรอโลกออนไลนกบการรวมปฏบตการจรงในการเคลอนไหวทางการเมอง อนง การรวมตวกนเพอการตอตานการรฐประหารระหวางเครอขาย 19 กนยา ตานรฐประหาร ซงเปนเครอขายการปฏบตการทางการเมอง กบองคกรเครอขายตางๆ ยงไดท าใหเกดการรวมกนระหวางเครอขายระหวางกลมนกศกษา ปญญาชน นกวชาการ ทไปรวมเขากบกลมนกเคลอนไหวทางสงคม การเมอง นตยสารฟาเดยวกน กลมคนขบรถแทกซ และการเชอมโยงกบเครอขายวทยชมชนคนรกอดร ซงถอวาเปนการรวมเครอขายทมลกษณะตางๆทงเครอขายทางสงคม เครอขายการสอสาร และเครอขายทางการเมอง การรวมการท างานของเครอขายตางๆเหลานเกดขนและสรางพลงรวมกนได กเปนผลมาจากการใชเทคโนโลยการสอสารเปนปจจยเบองตน สวนทสอง เทคโนโลยการสอสาร กบการสรางพนทสาธารณะ - ปฏบตการทางการเมอง

1. เทคโนโลยการสอสาร – พนทสาธารณะ 1.1 พนธมตรประชาชนเพอประชาธปไตย –คนเสอเหลอง

หลงจากการเลอกตงทวไปในวนท 23 ธนวาคม พ.ศ. 2550 ปรากฏวา พรรค พลง ประชาชนโดยการน าของสมคร สนทรเวช ไดรบเลอกตงมคะแนนเปนล าดบทหนง มจ านวนผแทนราษฎรทงแบบแบงเขตเลอกตงและแบบสดสวน (บญชรายชอ) รวมกน 233 ทนง จงได รวมกบพรรคอนๆ อก 5 พรรค ประกอบดวยพรรคชาตไทย พรรคเพอแผนดน พรรคประชาราช พรรครวมใจไทยชาตพฒนา และพรรคมชฌมาธปไตย จดตงรฐบาลผสมขนโดยม สมคร สนทรเวช เปนนายกรฐมนตร ทามกลางค านยามใหมทไดรบการเรยกขานจากสอมวลชนวาเปน รฐบาลนอมนทกษณ หรอ ซปเปอรยข เหร สบทอดประชานยม โดยมพรรคประชาธปตยเปนฝายคาน เพยงพรรคเดยว ในขณะเดยวกนในดานพฒนาการของขบวนการทางการเมอง กไดแบงออกเปน 2 ขว ตามลกษณะของการแบงฝายทาง

15

การเมอง คอ ขบวนหนงเปนการพฒนาตอเนองไปจาก การโคนลมทกษณและเครอขายของกลมพนธมตร กบ อกขบวนหนงเปนพฒนาการจาก การเคลอนไหวตอตานการรฐประหาร จากเครอขาย 19 กนยา ตานรฐประหาร ไปผนวกรวมกบเครอขายของทกษณและพวกพอง กลมพนธมตร เหนวา รฐบาลสมครไมสนใจความเดอดรอนของประชาชนทประสบวกฤตทางเศรษฐกจ มงแตจะชวยเหลอทกษณ โดยเตรยมการแกไขรฐธรรมนญเพอเลยงคด ยบพรรคและตองการทจะยบเลกคณะกรรมการตรวจสอบการกระท าทกอใหเกดความเสยหายแกรฐ (คตส.) จงไดนดหมายชมนมทางการเมองขนเพอแสดงทาททางการเมอง ในวนอาทตยท 25 พฤษภาคม พ.ศ. 2551 ณ อนสาวรยประชาธปไตย โดยชประเดนทางการเมองวาเปนความ ตอเนองของการก าจดระบอบทกษณ พรอมกบเสนอแนวคดวาดวย “การเมองใหม” ซงมเปาหมาย 2 ประการ คอ 1) สนบสนนใหคนดมาปกครองบานเมอง ปองกนไมใหคนไมดมอ านาจ เพอสรางความเปนธรรมในสงคมทกภาคสวน 2) ใหประชาชนมสวนรวมในทางการเมองโดยไมจ ากดอยเพยงนกการเมอง พรอมกนนน การเคลอนไหวในครงน กไดสรางปรากฏการณทางยทธวธข นใหมโดยกลมพนธมตรในจงหวดภเกต สงขลาและกระบ ไดปดสนามบนภเกต หาดใหญและ กระบ ตามล าดบ จนสงผลตอการงดเทยวบนทงในประเทศและระหวางประเทศ ในขณะท การปฏบตการของพนธมตรในสวนกลางกสรางเปนปฏบตการเพอยดท าเนยบรฐบาล ตามแผน ปฏบตการไทยคฟาและยทธการสงครามเกาทพบกยดสถานทวเอนบท ในวนท 26 สงหาคม พ.ศ. 2551 แตไมส าเรจ ทามกลางการคดคานตอการเคลอนไหวดงกลาววาเปนการขดตอกฎหมาย เปนกบฏตอรฐและตอวถการปกครองในระบอบประชาธปไตย และเปนเหตใหรฐบาลสมคร ตอบโตดวยการฟองศาลอาญาและศาลไดอนมตหมายจบ 9 แกนน าของกลมพนธมตร นอกจาก นแลว ในชวงเดอนมถนายน พ.ศ. 2551 กลมพนธมตรยงสรางปฏบตการตามยทธศาสตรดาวกระจายไปยงหนวยงานตางๆ ทมความเกยวของกบการด าเนนการตามความผดของทกษณ เชน 1) การชมนมทหนาส านกงานอยการสงสด และกระทรวงมหาดไทย เพอทวงถาม ความคบหนาของการด าเนนคดกบทกษณพรอมพวกและเรงรดคดทมความตอเนองจาก คตส. 2) การชมนมหนาส านกงานคณะกรรมการหลกทรพยและตลาดหลกทรพย 3) การชมนมหนากรมสอบสวนคดพเศษเพอตดตามความคบหนาในคดปกปดโครงสรางผถอหนในเครอบรษท ชนคอรป 4) การชมนมใหก าลงใจการท างานของ คตส. 5) การชมนมหนาส านกงานคณะกรรมการเลอกตงเพอกดดนใหกรรมการลาออก และ 6) การชมนมหนากระทรวงตางประเทศเพอตดตาม ความคบหนาในคดเขาพระวหาร (จรรยา ยมประเสรฐ. 1 พฤษภาคม 2555, สวชชา เพยราษฎร. 2551 : 16 - 18, อเชนทร เชยงเสน. 2554 : 140 - 144) ในระหวางการชมนมของกลมพนธมตร รฐบาลสมครจ าตองพนสภาพไปตาม ค าพพากษาของศาลรฐธรรมนญในวนท 9 กนยายน พ.ศ. 2551 ตามคดท เรองไกร ลกจวฒนะ สมาชกวฒสภากบคณะรวม 29 คน ฟองนายกรฐมนตร (สมคร สนทรเวช) วามความผดตามความตองหามตามบญญตแหงรฐธรรมนญมาตรา 267 ทหามนายกรฐมนตรและรฐมนตรเปนลกจางของบคคลใดทจะท าใหการปฏบตหนาท ซงเปนการขดกนแหงผลประโยชน แตพรรค พลงประชาชนและพรรครวมรฐบาล กไดเสนอให สมชาย วงศสวสด เขารบต าแหนงนายก รฐมนตรแทน ในวนท 17 กนยายน พ.ศ. 2551

16

แตกลมพนธมตรกตอตานรฐบาลใหมนโดยเปนประเดนของความเปนรฐบาลนอมนเชนเดม พรอมปกหลกยดท าเนยบรฐบาลและน ามวลชนปดลอมรฐสภาในวนท 6 - 7 ตลาคม พ.ศ. 2551 เพอขดขวางไมใหรฐบาลใหมแถลงนโยบายตอรฐสภา จนน าไปสการปะทะกบเจาหนาทต ารวจและมผเสยชวต 2 คน ท าใหรฐบาลของ สมชาย วงศสวสด ตองไปใชอาคารของทาอากาศยานนานาชาตดอนเมองเปนท าเนยบรฐบาลเปนการชวคราว การตอตานรฐบาลสมคร รฐบาลสมชาย ซงเปนรฐบาลนอมนของทกษณและเครอขายไดด าเนนไปอยางตอเนอง และมการยดทาอากาศยานนานาชาตดอนเมองและสวรรณภมในเดอนพฤศจกายน พ.ศ. 2551 จนกระทงสถานการณทางการเมองไปบรรจบเขากบการทศาลรฐธรรมนญ ไดวนจฉยค าฟองของอยการสงสดทมตอพรรคพลงประชาชน ในคดทมการฝาฝนรฐธรรมนญ พ.ศ. 2550 มาตรา 237 และกฎหมายอนทเกยวของ แลวมค าสงลงวนท 2 ธนวาคม พ.ศ. 2551 ใหยบพรรคพลงประชาชน กลมพนธมตรจงไดยตการชมนมดงกลาว (วธยา ไว. 2552 : 159, สวชชา เพยราษฎร. 2551 : 63 - 84)

1.2 แนวรวมประชาธปไตยตอตานเผดจการแหงชาต – คนเสอแดง ในระหวางทกลมพนธมตรสรางปฏบตการทางการเมองเพอขบไลรฐบาลนอมนทกษณ

และเครอขาย นน การวพากษและการปฏบตการทมตอฝายน าของขวทางการเมองตรงกนขามซงเปนรฐบาลในขณะนน ไดน าไปสการสรางขบวนการโตกลบและผลกดนใหทกษณ และเครอขายสรางขบวนการทางการเมองโดยการระดมมวลชนเขามาเปนเครอขายทาง การเมอง เพอตอบโตการปฏบตการทางการเมองของฝายตรงกนขาม โดยเรมจากการประสาน กจกรรมกบเครอขาย 19 กนยา ตานรฐประหาร และพฒนาความรวมมอระหวางอดมการณ ทางการเมองของการตอตานการรฐประหาร การตอตานการแทรกแซงของทหารและสวนทไมใช สถาบนทางการเมอง พรอมกบขยายความรวมมอระหวางองคกรเพอการเคลอนไหวทางการเมอง ซงในขณะนน กคอ เครอขาย 19 กนยา ตานรฐประหาร ไปเปนองคกรทมการเปดกวางทจะประสานกบภาคสวนอนๆ โดยเฉพาะอยางยงเครอขายของทกษณและพวกพอง โดยจะเหนไดจากการปรบปรงโครงสรางองคกรเปน นปตร. เปน นปก. และเปนแนวรวมประชาธปไตยตอตานเผดจการแหงชาต (นปช.) ในวนท 16 มนาคม พ.ศ. 2551 โดยมองคกรแนวรวมทมบทบาทส าคญ เชน วทยชมชนคนแทกซ ของ ชนวฒน หาบญพาด วทยชมรมคนรกชาต ของประยร ครองยศ วทยเสรชน กลมพลเมองภวฒนทมการพฒนาชองทางการสอสารทางอนเตอรเนต กลมของสมยศ พฤกษาเกษมสข ทมการจดท านตยสารการเมอง รวมทงกลมพทว ซงมทงทวดาวเทยมและหนงสอพมพ ในขณะทกลมพนธมตร ใชสเหลอง เปนสญลกษณ กลม นปช. กใชสแดงเปนส สญลกษณ การสอสารของขบวนการทงสองทตางวพากษอดมการณและฝายน าของคตรงกนขาม น าไปสการปะทะกนระหวางคนเสอเหลองกบคนเสอแดง ในวนท 2 กนยายน พ.ศ. 2551 ซงเปนเหตการณทเกดขนในระหวางทคนเสอเหลองยดท าเนยบรฐบาลเพอขบไลรฐบาลสมคร สนทรเวช จนน าไปสการเสยชวตและมผบาดเจบ ในระหวางนน กลมพทว ซงเปนแกนน าของคนเสอแดง กไดเขาไปท างานรวมกบรฐบาล และจดรายการ “ความจรงวนน” ทางสถานโทรทศนแหง ประเทศไทย (เอนบทหรอชอง 11) เพอตอบโตการสอสารและการปฏบตการทางการเมองของกลม พนธมตรซงเปนขวตรงกนขาม และมการจด

17

รายการ “ครอบครวความจรงวนน” โดยภาคสนามขนเปนครงแรกทเมองทองธาน ในวนท 11 ตลาคม พ.ศ. 2551 ซงเปนการแปรเปลยนการจดท ารายการทวเปนกจกรรมทางการเมองเชนเดยวกบการจดรายการเมองไทยรายสปดาหของ สนธ ลมทองกล หลงจากการยบพรรคพลงประชาชนและการจดตงรฐบาลในขวใหมโดยการน าของพรรคประชาธปตย กลมคนเสอแดงไดสรางประเดนการปฏบตการทางการเมองโดยโยงกลบไปเปนการตอตานการแทรกแซงของทหารและสวนทไมใชสถาบนทางการเมอง รวมทงโยงกลบไปสรางความตอเนองของการตอตานการรฐประหาร (ซงเปนไปในลกษณะเดยวกนกบการสรางประเดนทางการเมองในการขบไลรฐบาลนอมนทกษณ) โดยคนเสอแดงถอเปนเหตทน าไปส การจดชมนมและยนขอเรยกรองใหมการยบสภา โคนลมอ ามาตยาธปไตย ในเหตการณเดอน เมษายน พ.ศ. 2552 (ชาญชย ชยสขโกศล. 30 เมษายน 2555, อเชนทร เชยงเสน. 2554 : 144) หลงจากนน คนเสอแดง ไดเปลยนชอเปน “แนวรวมประชาธปไตยตอตาน เผดจการแหงชาต แดงทงแผนดน” ในวนท 9 กรกฎาคม พ.ศ. 2552 พรอมกบประกาศเปาหมายในการเคลอนไหวทางการเมองเปน 3 ระยะ คอ เฉพาะหนา โคนลมรฐบาลอ ามาตยาธปไตย ลมกระบวนอยตธรรม ระยะกลาง ยกเลกรฐธรรมนญ พ.ศ. 2550 และผลตผลของคณะมนตร ความมนคงของชาต (คมช.) ระยะยาว โคนลมระบอบอ ามาตยาธปไตย ซงเปนการโยงความ ตอเนองของการตอตานมาจากการรฐประหาร 19 กนยายน พ.ศ. 2549 เปนอดมการณหลก โดยปรบขบวนการจากบทเรยนของเดอนเมษายน พ.ศ. 2552 โดยจดตงมวลชนทงในเขตเมองกรงเทพมหานคร และตางประเทศ ประสานการเคลอนไหวกบการตอสในระบบการเมอง ยดกมมวลชนพนฐาน ชวงชงชนชนกลาง รวมทงขาราชการทหาร ต ารวจ พลเรอน นกธรกจและผรกประชาธปไตย รกความเปนธรรมในวงการตางๆ การเคลอนไหวตามเปาหมายขางตนโดยเฉพาะอยางยงการสรางโครงการโรงเรยนการเมอง โดยเรยกรองใหยบสภาเพอจดการเลอกตงใหมเนนย าในประเดน โคนอ ามาตย สองมาตรฐาน พรอมกบการสอสารผานทวดาวเทยม เวบไซต หนงสอพมพ รวมทงกจกรรมอนๆ ซงเปนการสรางความเขมขนของการสอสารทางการเมองขน จนน าไปสการชมนมทางการเมองในวนท 12 มนาคม พ.ศ. 2553 และการจดตง “ศนยอ านวยการรกษาความสงบเรยบรอย” หรอ ศอ.รส. ขนตามกฎหมายวาดวยความมนคง ตอมารฐบาลไดมการปรบปรงโครงสรางการบรหารสถานการณ เปน “ศนยอ านวยการแกไขสถานการณฉกเฉน” (Centre for Resolution of Emergency Situation : CRES) หรอทเรยกโดยยอเปนภาษาไทยวา “ศอฉ.” ซงเปนหนวยพเศษทจดตงขนตามกฎหมายการบรหารราชการแผนดนในสถานการณ ฉกเฉน 2548 (พฤกษ เถาถวล. 2553 : 116, อเชนทร เชยงเสน. 2554 : 145, แนวรวมประชาชนตานรฐประหาร ชยทธศาสตร คว า ลม โคน. 9 สงหาคม 2555) การชมนมทางการเมองทเรมขนในวนท 12 มนาคม พ.ศ. 2553 น าไปสการปะทะกนตามจดตางๆ ระหวางคนเสอแดงกบ ศอฉ. โดยมระดบความรนแรงเพมขนเรอยๆ จนถงวนท 10 เมษายน พ.ศ. 2553 มผเสยชวตทง ผชมนมและเจาหนาทของรฐ รวมทงชาวตางประเทศ จากเหตการณในชวงน จ านวน 21 คน ฝายรฐบาลจงไดยกระดบการจดการสถานการณใหเปนไปตามเงอนไขของกฎหมาย โดยน าเอาเหตความสญเสยดงกลาว ไปสรางเปนประเดนกอการราย พรอมกบการปฏบตการกระชบพนทของฝายทหารในระหวางวนท 19 พฤษภาคม พ.ศ. 2553 โดยมผเสยชวตในเดอน

18

พฤษภาคม ทงสน 51 คน (บณฑต จนทรโรจนกจและคณะ. 16 กรกฎาคม 2555, ทบทวนความทรงจ าเหตการณ 10 เมษายน 2553. 9 สงหาคม 2555)

1.3 กลมประชาชนเพอพทกษชาต ศาสน กษตรย - คนเสอหลากส การชมนมทางการเมองของคนเสอแดงทเรมขนในกลางเดอนมนาคม พ.ศ. 2553 ได

น าไปสขบวนการทางการเมองแบบคตรงกนขาม เปนขบวนการเคลอนไหวทางสงคมทเกดขน ใหม ไมใชพนธมตรประชาชนเพอประชาธปไตย โดยเปนกลมทเรยกตนเองวา กลมประชาชน เพอพทกษชาต ศาสน กษตรย หรอทเรยกกนโดยยอวา คนเสอหลากส ซงเปนการรวมตวกนของคนจาก 3 กลมยอย คอ 1) สหเครอขายภาคประชาชน ซงเปนกลมคณาจารยและศษยเกาของ จฬาลงกรณมหาวทยาลยหรอกลมคนเสอสชมพ ทม ผศ.นพ.ตลย สทธสมวงศ เปนแกนน า 2) เครอขายพลเมองอาสาปกปองแผนดน ทมบวร ยสนทร เปนแกนน า 3) กลมคนทรวมตวกนจากเฟซบค “มนใจคนไทยเกน 1 ลาน ตานการยบสภา” ทมภครพล ปรชาชนะชย เปนแกนน า โดยท กลมหลงนรวมตวจากเฟซบค จงท าใหกลมคนเสอหลากสเปนทสนใจของคนทวไปมากกวาปกต เพราะ เฟซบค ท าใหการตดตอสอสารด าเนนไปโดยไมตองพงพาสอกระแสหลก อนง ในชวงป พ.ศ. 2553 ในสงคมไทยมการใชอนเตอรเนตผานโทรศพทมอถอ 12 ลานเครอง ผานโทรศพท พนฐาน 16 ลานเครอง ในจ านวนเหลานมผใชเฟซบค 3.1 ลานคน ซงโดยสวนใหญเปนกลมผท มอายประมาณ 18 ป และ เปนทนยมของนกการเมองทจะใชเปนเครองมอในการสอสารกบ ประชาชนไดโดยตรง ในขณะทมผใชไฮไฟ (Hi5) จ านวน 6 ลานคน และมผใชบลอกอยโดยทวไปคดเปนล าดบท 25 ของโลก (พรงรอง รามสต รณะนนทน. 2547, กลมประชาชนเพอพทกษชาต ศาสน กษตรย. 9 สงหาคม 2555, Carthew. 2010 : 25) อยางไรกตาม สอเชงสงคมทงหลายตางเปนชองทางการสอสารทแนบแนนกบความคด ความรสก และการใชชวตประจ าวนของปจเจกบคคล สอเหลานจะถกน ามาใชเพอการรองรบตอการจดระเบยบองคกร เพอการปฏบตการทางการเมองได กยอมจะสะทอนถงความสอดคลองความสนใจของผคน (ประเดนทางการเมอง) และความนยมทมตอการใชสอไปพรอมๆกน ในกรณทไมมการเคลอนไหวทางการเมอง สอเชงสงคม เชน เฟซบค กคอ ชองทางระบายความรสกความเปนสวนตว “…สอเชงสงคม ถาไมมการรวมตว ไมมการชมนม สอเหลานจะท าหนาทเปนชองทาง การสอสาร สงขอมลขาวสาร เปนการระบายฟมฟายอารมณ รก โลภ โกรธ หลง เปนการแสดงออกทางสงคม ในขณะเดยวกนในกรณทมการรวมตวทางการเมอง สอเหลานจะท าหนาทแสดงตอ การเคลอนไหวเหลานนตามไปดวย...” (สปน รกเชอ. สมภาษณ. 6 กรกฎาคม 2555) นอกจากนน สอเชงสงคม ทเปนเครองมอการสอสารระหวางปจเจกบคคลหรอการสอสารทางสงคมน มความส าคญอยางยงในแงมมทางการเมอง เพราะดานหนง มความเกยวของกบพนทสาธารณะ แตอกดานหนงเปนสอทมวถของการสอสารอยในภาคสวนของสงคม “...สอเชงสงคม รฐไมสามารถทจะควบคมได โดยทผคนหรอประชาชนสามารถทจะตดตอสอสารถงกนและกนไดโดยตรง...” (วฑรย เพมพงศาเจรญ. สมภาษณ. 13 กรกฎาคม 2555) มขอมลจากการส ารวจ ในระหวาง 12 มนาคม - 30 เมษายน พ.ศ. 2553 ซงเปนชวงทม การชมนมของคนเสอแดงและเกดเหตการณปะทะกบฝายทหารในวนท 10 เมษายน พ.ศ. 2553 พบวา

19

มการใชสอ เฟซบค ทวตเตอร และเวบไซตอยางกวางขวางและเขมขน มการน าเสนอประเดนทจะน าไปสความแตกแยกมากกวาสรางสมานฉนท นกการเมองไมวาจะเปนพรรคประชาธปตยหรอเพอไทย ตางกใชสอดงกลาวตางหากจากสอของพรรค เชน จากใจอภสทธถงคนไทยทงประเทศ ซงเปนการเขยนบทความเปนตอนๆ ชแจงถงสถานการณตางๆ หรอในการจดตงกลมสยามประชาภวฒน ซงเปนกลมนกวชาการดานนตศาสตร - รฐศาสตรจาก 5 สถาบน ประมาณ 20 กวาคน เพอแสดงจดยนทางการเมองทเกยวของกบเรองการแกไข รฐธรรมนญ การปฏรปสงคม กฎหมาย การเมอง โดยประกาศจดตงกลมพรอมกบเปดพนทในเฟซบคในวนเดยวกน การเปดพนทเฟซบค ภายใตชอโครงการวา มนใจคนไทยเกน 1 ลาน ตอตานการยบสภา ทเปดใชบรการไมถงสองเดอน มสมาชกมากถง 5 แสนราย (เอกวสา สขสง. 1 มถนายน 2555, วรารตน ทกษณวราจาร. 2554 : 218 - 219)

ภาพท 4.3 แสดงพนทของเฟซบคมนใจวาคนไทยเกน 1 ลาน ตอตานการยบสภา ทมา : (มนใจวาคนไทยเกน 1 ลาน ตอตานการยบสภา. 2 เมษายน 2553)

ตวอยางของ กลมคนเสอหลากส ทใชเฟซบคเปนเครองมอในการนดหมายระดมมวลชน นดหมายวน เวลา สถานท และแจงลกษณะของกจกรรมทจะด าเนนการรวมกน เชน การเชญชวนคนไปรวมชมนมทลานพระบรมรปทรงมาในวนท 2 พฤษภาคม พ.ศ. 2553 เวลา 15.00 น. หรอใชเปนเครองมอในการจดชมนมทางการเมองทวงเวยนโอเดยน และ อนสาวรยชยสมรภม (27 เมษายน พ.ศ. 2553) รวมทงรวบรวมรายชอของประชาชน 20,000 ชอเสนอตอประธานวฒสภาเพอถอดถอน ส.ส. พรรคเพอไทย

2. การแปรผลของความคดสาธารณะ-การผลตวาทกรรม การปฏบตการทางการเมองของคนเสอเหลองหรอพนธมตรประชาชนเพอประชาธปไตยทมตอรฐบาล นายสมคร สนทรเวช และรฐบาล นายสมชาย วงศสวสด ในป พ.ศ. 2551 นน เปนไปตาม

20

บทบาทของความตอเนองของการแปรผลความคดสาธารณะจากการเคลอนไหวทางการเมองกอนการรฐประหาร 19 กนยายน พ.ศ. 2549 ภายใตวาทกรรมทวา “นอมนทกษณ” และ “การเมองใหม” อนเปนผลมาจากการแปรผลขอมลขาวสารทมกระแสไหลเวยนอยางเขมขน ตามกระบวนการสอสารแบบเครอขายของเทคโนโลยการสอสารและความผนกรวมกบเครอขายทางสงคม และสรางความเปนการเมอง (Politicization) หรออาจจะกลาวไดอกอยางหนงวา เปนการปฏบตการทางการเมอง ทเปนผลมาจากการสอสารโดยเทคโนโลยการสอสารใหมๆ และการขยายตวของพนทสาธารณะ ประกอบกบการทศาลรฐธรรมนญไดสงยบพรรคพลงประชาชน จนน าไปสการเปลยนขวทางการเมองของพรรคการเมองทหนมาใหการสนบสนนการจดตงรฐบาลชดใหมทน าโดยพรรคประชาธปตยและพรรคภมใจไทย และเขาบรหารประเทศแทนพรรคพลงประชาชน (ทเปลยนเปนพรรคเพอไทยในเวลาตอมา) การยบพรรคพลงประชาชนและการเขาบรหารประเทศแทนทพรรคพลงประชาชน ไดน าไปสการรอฟนขบวนการเคลอนไหวทางการเมองของคนเสอแดงหรอแนวรวมประชาธปไตยตอตานเผดจการแหงชาต ทรวมกนดวยองคกรตางๆอยางหลากหลายทงกลมทมาจากสาชาอาชพระดบลาง (เชนกลมวทยชมชนคนแทกซของ ชนวฒน หาบญพาด) นกกจกรรมทางสงคม (เชนกลมของ นายสมยศ พฤกษาเกษมสข หรอกลมพลเมองภวตนของ นายสมบต บญงามอนงค) กลมการเมองทสนบสนนพรรคไทยรกไทย – พรรคพลงประชาชน (เชนกลม พทว) ตามลกษณะทอธบายถงความเปนไปไดในการจดระเบยบองคกรตามทฤษฎการสรางกรอบไวแลวขางตน การด าเนนงานของขบวนการคนเสอแดงน กเปนไปในลกษณะ พรอมกบโยงอดมการณเขากบการตอตานการรฐประหาร และเรยกรองใหรฐบาล นายอภสทธ เวชชาชวะ ยบสภา การด าเนนงานดงกลาว ซงกเปนกระบวนการแปรผลความคดสาธารณะภายใตวาทกรรมทวา “โคนลมระบบสองมาตรฐานและอ ามาตยาธปไตย” ซงเปนเหตการณทางการเมองทเกดขนในชวงป พ.ศ. 2552 – 2553 จนน าไปสเหตการณในเดอนพฤษภาคม พ.ศ. 2553 การผลตวาทกรรมทางการเมองขนน าการปฏบตการทางการเมองของขบวนการทงสองขบวนขางตน ตางกอตวและใชเทคโนโลยการสอสารเปนเครองมอส าคญ รวมทงใชผลทเกดขนตอเนองของพนทสาธารณะไปรองรบตอการปฏบตการทางการเมอง แมจะกระท าการในชวงเวลาทตางกน ตางกรรมตางวาระ แตตางกเปนการน าเอาขบวนการทางการเมองซงเปนกลไกของระบบการเมอง-ประชาธปไตยแบบมสวนรวมไปปะทะกบรฐบาลและกลไกของระบบการเมอง-ประชาธปไตยแบบตวแทน

3. การท างานของสอเชงสงคม – การลดความส าคญของตวกลาง จากปรากฏการณของการรวมตวของกลมเปนขบวนการคนเสอหลากส มบคลกทแตกตางไปจากการใชเทคโนโลยการการสอสารของทงพนธมตรประชาชนเพอประชาธปไตยและการตอตานการรฐประหาร 19 กนยายน พ.ศ. 2549 โดยมสาระส าคญทขบวนการทงสองขบวนการนตางมการเรมตนทอาศยเวบไซต เปนองคประกอบส าคญของเทคโนโลยการสอสาร ในขณะทขบวนการคนเสอหลากสใชสอเชงสงคมเปนเครองมอหลก โดยการเปดพนทการสอสารในเฟซบค ภายใตชอ “มนใจคนไทยเกน 1 ลาน ตอตานการยบสภา” ซงเปนชวงจงหวะทางสงคมในเมองและคนชนกลางของไทยก าลงนยมใชสอเชงสงคมดงกลาวไมวาจะเปน เฟซบค และทวตเตอร ซงเปนชวงทตอเนองมาจากการสนทนา

21

ในเวบบอรด และบลอก ซงเปนกรณทอธบายถงพนททางการเมองและการสอสารไดเปนอยางดวา พนททางการเมองและเสรภาพในการสอสารไดเกดขนโดยไมจ าเปนตองพงพาสอกระแสหลกอกตอไปแลว แตเฟซบคกยงอยในวงจ ากด ยงอยในวงของชนชนกลางหรอชนชนน าทางสงคม (วรารตน ทกษณวราจาร. 2554 : 218 - 219) แมวา ทวตเตอร จะมบทบาทตอการใชงานในชวง เหตการณไมสงบในระหวางเดอนพฤษภาคม พ.ศ. 2553 แตไมมการน ามาใชเปน เครองมอในการระดมมวลชนเหมอนกบการใชเปนเครองมอของขบวนการสเขยวของคนอหราน จะมกเพยงแตการใชงานของผส อขาวในเครอเนชน หากผสนใจทตดตามขอมลขาวสารแจงความประสงคเปนผตดตาม (Follower) นกขาวในเครอเนชน กจะสามารถทราบความเคลอนไหวของเหตการณตางๆ แบบตลอดเวลา มนกการเมองทนยมใชทวตเตอรและเปนทนยมตดตามของสาธารณชน ประกอบดวย @Thaksinlive @PM_Abhisit ตามมาดวยนกการเมอง ทงพรรคประชาธปตยและพรรคไทยรกไทย (Twitter นกการเมองไทย. 10 สงหาคม 2555, นนทวช เหลาวชยา. 2555 : 123) การท างานของสอเชงสงคมโดยอาศยเฟซบคเปนสอกลางของการรณรงคแทนการพงพาเวบไซตของขบวนการคนเสอหลากส สะทอนการเปลยนแปลงของการจดระเบยบองคกรของขบวนการทางการเมองทตางไปจากขบวนการทางการเมอง 2 ขบวนการทเกดขนกอนหนาน จากการมงเนนความเปนองคกร ( Functional organization) มาเปนแบบการสะทอนความคดสาธารณะของปจเจก และสอดคลองกบการอธบายถงความใหมของขบวนการทางการเมองของ มาโนสมตะเอมซ อารนา และ เค.ไบบนา ( Manosmita,MC, Aruna and K. Bibina.) ทวา ขบวนการแบบเกาจะเปนการปฏบตการในระดบการรวมกลมและสถาบน แตในขบวนการแบบใหมจะเปนการปฏบตการทาทายในระดบปจเจกและการรวมกลม และเปนไปตามลกษณะของความเกยวของกบพนทเชงกระบวนการทองกบประชาสงคม และมความเกยวของกบระดบของการกระท าทเปนการสรางความหมาย ตามการอธบายลกษณะขบวนการเคลอนไหวทางสงคมแบบใหมของ คาเนล (Canel) สอเชงสงคมทสะทอนบคลกของการสอสารแบบปจเจกทมตอการรวมกลมปฏบตการทางการเมองเชนเดยวกบบทบาทของเฟซบค (รวมทงทวตเตอร)ในกรณของขบวนการคนเสอหลากสทเกดขนขางตน เปนกรณทเคยเกดขนในเคลอนไหวแบบระดมมวลชน ( Mass mobilization) ในตางประเทศมากอน เชน กรณของการสงขอความสน ( SMS) ในการระดมมวลชนเพอขบไลประธานาธบดเอสตราดาของฟลปปนสในป ค.ศ. 2001 การใชทวตเตอร ( Twitter) ส าหรบการสงขอความเพอการแจงเหตการณทางการเมองในกรณประทวงผลคะแนนเลอกตงประธานาธบดของมอลโดวาในป ค.ศ. 2009 และ กรณของขบวนการสเขยวของคนอหรานในป ค.ศ. 2009 พฒนาของการพงพาเทคโนโลยการสอสารทพฒนาจากการพงพาเวบไซตทเปนศนยกลางของการสอสารเผยแพรขอมลขาวสาร การประสานนดหมาย และการเชอมโยงองคกรทลดเงอนไขของความหางไกลจากระยะทางใหสามารถตดตอสอสารแลกเปลยนขอมลขาวสารกนได ไปสการสอสารทสะทอนความเปนปจเจกทสามารถสนองตอบดวยความสามารถของสอเชงสงคมตามทอธบายขางตนนน เปนการสะทอนถงการลดความส าคญของการพงพาตวกลางหรอสอกลางแบบมนยยะส าคญ

22

กลาวคอ การพงพาเวบไซตไดไปลดความส าคญของการท าหนาทตวกลางของสอมวลชนทเปนทว วทย และหนงสอพมพ รวมทงสอกลางทเปนตวการตวแทนทางสงคมอนๆ ( Social agent) ลงไป ในขณะทสอเชงสงคมทเกดขนใหมๆ ไมวาจะเปน การสงขอความสน (ซงสามารถสงไดทงจากเวบไซตและโทรศพทมอถอ) เฟซบค และทวตเตอร ตางเปนชองทางการสอสารใหมๆ ทลดการพงพาเวบไซตทใชงานผานเครองคอมพวเตอรแตเพยงอยางเดยวลงไปอกล าดบหนง เพราะสอเชงสงคมใหมๆ สามารถใชงานบนเครอขายของอนเตอรเนตทใชงานในอปกรณอนๆไดเพมขน เชน โทรศพทมอถอ หรอไอแพด

4. การผสมรวมของเทคโนโลยการสอสาร - ความสามารถของพนทสาธารณะ บทบาทของการใชสอของโลกไซเบอร ในการสอสารและเปนเครองมอในการจดระเบยบองคกรเพอการปฏบตการทางการเมองของขบวนการการเมองภาคประชาชนของไทย ไมวาจะเปนคนเสอเหลอง คนเสอแดง หรอคนเสอหลากส ในระหวางป พ.ศ. 2549 จนถง พ.ศ. 2554 ประมวลได ดงน 1) สอทมโครงสรางแบบกระจายออกจากศนยกลาง ประกอบดวย ทวดาวเทยม วทยชมชน เคเบลทวทองถน หนงสอพมพ นตยสาร หนงสอ แผนปลว ฯลฯ 2) สอทมโครงสรางแบบเครอขาย ประกอบดวย เวบไซต เวบบอรด บลอก ยทบ รวมทงการดาวนโหลดขอมลในเวบไซตตางๆ การสงจดหมายอเลกทรอนกส 3) การจดกจกรรมประกอบดวย การจดชมนมทาง การเมอง การจดประชมกลมยอย การจดสมมนา อภปราย ซงเปนรปแบบของการสอสารทางตรง 4) การเปลยนจากการท ารายการทวเปนกจกรรมทางการเมอง ของรายการเมองไทยรายสปดาหสญจร รายการยามเฝาแผนดน ของคนเสอเหลอง หรอ รายการครอบครวความจรงวนนสญจรของคนเสอแดง ทเปลยนจากหองบนทกภาพและเสยง เปนสถานทชมนม และเปลยนผรวมชม รายการจากการชมในหองสงเปนผรวมชมนมทางการเมอง แตกยงคงมการถายทอสดภาพและเสยงออกอากาศทางทวดาวเทยม เวบไซต เคเบลทวทองถน และวทยชมชน 5) นอกจากน ในกรณ ของคนเสอแดง ยงมการโฟนอน และการเชอมโยงสญญาณผานเครอขายอนเตอรเนตของ วดโอลงค และการใชบรการใหมๆ เชน สไกป ( Skype) ของ พ.ต.ท.ทกษณ ชนวตร ซงอาศยอย ตางประเทศ เพอรวมปราศรยกบผรวมชมนมทางการเมอง โดย ทการใชสอขางตนจะเปนการเชอมโยงเขาดวยกนในลกษณะของการสนบสนนซงและกนในการท าหนาทกระจายขอมลขาวสารออกไปยงผรบในสวนตางๆ ใหกวางขวางออกไป ทงในเมองและชนบท รวมทงคนไทยทอาศยอยตางประเทศ นอกจากน การเกบบนทกไวในฐานขอมลกพรอมจะใหบรการยอนหลงไดตามความประสงคของผบรโภค (ความไมสงบทางการเมองในประเทศไทย เมษายน พ.ศ. 2552. 10 สงหาคม 2555) ลกษณะของการจดระเบยบ องคกรของขบวนการทางการเมอง ทจะเปลยนไปตามคณสมบตและความสามารถสอเชงสงคม นน จะผนวกรวมของสอทอยนอกการก ากบของรฐทมท งสอทม โครงสราง แบบกระจายออกจากศนยกลางกบ โครงสรางแบบเครอขาย นอกจากนน ยงจะรวมกบวถของการสอสารแบบเผชญหนาระหวางผสงสารและรบสาร ของการรวมชมนมทางการเมองและการสอสารในเครอขายของคนในครอบครว คนใกลชด เพอนฝง และชมชน ฯลฯ โดยทลกษณะของวถการสอสารทรวมเขาดวยกนทง 3 แบบน ท าใหเกดความแตกตางอยางสนเชงกบการสอสารทกระจายออกจากศนยกลาง

23

(แตเพยงอยางเดยว) ซงมลกษณะทดอยกวาทงในความเขมขนทไมอาจจะเกดการแลกเปลยน ตอบโต และประมวลผลรวมกนได การรวมกนของการสอสารทมความหลากหลายดงกลาว ไดท าใหความสามารถในการแปรผลความคดสาธารณะของผทเปนสมาชดในเครอขาย ซงเปนทงผสงและผรบสารทมลกษณะแลกเปลยนกนไปมาดวยความเขมขน จงท าใหการสอสารทมการผสมผสานและมการสอสารแบบเขมขนน สามารถแปรผลเรองทเคยเขาใจไดยากใหเปนเรองทสามารถเขาใจโดยทวไป เชน ตวอยางของการอธบายค าวา คอรรปชน ระบบเครอญาต ทนนยมพวกพอง ในการอธบายของ ลม ( Lim) ตอการศกษาเรองการเคลอนไหวเพอการปฏรป 1998 ของอนโดนเซย ซงกสอดคลองกบกรณของการศกษาของไทยทงขบวนการคนเสอเหลอง คนเสอแดง และคนเสอหลากส ผานค าวา คอรรปชน ระบบเครอญาต ทนนยมพวกพอง การบดเบอนการใชอ านาจรฐ สองมาตรฐาน อ ามาตยาธปไตย และรฐบาลนอมน ฯลฯ ซงดานหนง สะทอนลกษณะของการท างานของวาทกรรมทางการเมอง อกดานหนง กเปนการวพากษคตรงกนขามเพอสรางความเขมขนในเครอขายของฝายตน ซงเปนการอธบายลกษณะของ คนเสอเหลองมงวพากษทกษณและเครอขาย หรอประเดนการแทรกแซงทางการเมองของทหาร เผดจการและการรฐประหารทคนเสอแดงวพากษกลมอ านาจเกา โดยทคนเสอเหลอง จะสรางกระบวนการสอสารดงกลาวบนเครอขายของกลมนกพฒนาเอกชนและคนชนชนกลาง ในขณะทคนเสอแดงจะ สรางการสอสารในเครอขายเดมของนกธรกจการเมองและอทธพลทองถน กลมชนชนกลางใหมในภาคชนบท กลมอาชพรายยอยอสระในเมอง (กลมคนขบรถแทกซและมอเตอรไซครวมทงรานอาหารขางทาง) เปนการผสมผสานเครอขายของการสอสารและเครอขายทางสงคมเขาดวยกนดวยการวพากษคตรงกนขาม และท าใหประเดนทางการเมองกลายเปนกจการสาธารณะทไมอาจผกขาดไดโดยบคคลหรอกลมเฉพาะอกตอไป (ธเนศ อาภรณสวรรณ. 2553 : 75 - 76, ซรสสอใหมกบความขดแยงทางการเมอง ตอนท 3. 10 สงหาคม 2555)

5. เทคโนโลยการสอสารกบการสรางขวทางสงคมและขวทางการเมอง หากจะเปรยบเทยบกบเหตการณทางการเมองในยคพฤษภาคม ป พ.ศ. 2535 ทเคยไดชอวาเปน “มอบมอถอ” นน ความส าคญของสอทมความเกยวของกบการปฏบตการทางการเมองในปจจบน ทง คนเสอเหลอง คนเสอแดง คนเสอหลากส กตองยอมรบวาเปนยคของ เฟซบค และ ทวตเตอร เปนเครองมอตดตอสอสารทสามารถแปรพลงเงยบใหเปนพลงทางการเมองขนมาในรปของการปฏบตการจรงในทางการเมอง นอกจากนน โดยความสามารถของเทคโนโลยนยงจะเหนไดจากกรณของคนเสอเหลองและ คนเสอแดง มการใชเวบไซตเปนเครองมอสนบสนนของการจดรายการทงเปนวทยและทวไปพรอมๆกนไดเลย (วรารตน ทกษณวราจาร. 2554 : 219, ไพเราะ เลศวราม. 7 มถนายน 2555, อศวน เนตรโพธแกว. 2547 : 99) พฒนาการของเทคโนโลยการสอสารขางตนไมมทาทวาจะหยดลงแตเพยงเทาน “...ยงมเครองมอทเชอมตอกบสอใหมๆ เหลานทเรยกกนวาอปกรณเสรม (Application) ซงจะท าใหผใชสามารถจะมความสามารถในการสอดงกลาวไปเพอการตางๆ ไดสะดวก รวดเรวมากขนกวาเดม สอดคลองกบคนเมอง คนชนกลาง เยาวชน คนรนใหม แตถาเปนคนในภาค

24

ชนบท เครองมอเหลานจะถกน าไปใชรวมกบการสอสารของวทยชมชน...” (พพทธ ชนะสงคราม. สมภาษณ. 5 กรกฎาคม 2555) การรวมของการสอสารชนดตางๆ เขาดวยกน ท างานไปพรอมๆ กน และสงตอกนเปน

ทอดๆ ทงสอทมโครงสรางแบบกระจายจากศนยกลาง แบบเครอขาย และแบบสอสารเผชญหนาระหวาง

บคคล ซงเปนกระบวนการสอสารทมการใชกนในขบวนการของคนเสอเหลองและเสอแดงนน ไดท าให

ของค าวาสอในปจจบนไมมค าจ ากดความทเหมาะสมอกตอไปแลว ค าจ ากดความทนกวชาการก าหนดไว

มนถกหลอมละลายไปกบพฒนาการของเทคโนโลย พรอมๆ กบไดลดสถานะของผท าหนาทเปน

สอมวลชนลงไป เปนการสอทเกดจากประชาชนทเคยเปนผรบขอมลขาวสารและเปนเรองทรฐไมสามารถ

จะปดกนได (สนธญาณ ชนฤทยในธรรม. อางถงใน กานต ทศนภกด. 2554 : 187 - 188 ) ยงไปกวานน

การสอสารทเกดขนใหมขางตน ยงเปลยนบทบาทของผรบสารไปเปนผผลตขอมลขาวสาร เชน

การเผยแพรภาพและขอมลของบลอกเกอรทช อวาราษไศล ซงปกตมอาชพเปนมอเตอรไซครบจางและ

เขยนเรองตางๆทเขาพบเหนลงในบลอกทโอเคเนชน ผลงานทเขาถายภาพคนรายชาวตางชาตทปา

ระเบดเขาใสเจาหนาทต ารวจแตระเบดหลดมอเลยท าใหตวเองขาขาด ซงเปนขาวเกยวของกบการ

เตรยมการวนาศกรรมในไทย ปรากฏวา ขาวชนดงกลาว CNN ขอซอภาพนน และ BBC ขอ

สมภาษณเรองของเขา หรอกรณของการตรวจสอบเรองวฒการศกษาของนกการเมองรายหนงทอางวา

จบจากฟลปปนส กมบลอกเกอรของโอเคเนชน ทชอ เสยวไทบาน ซงเปนนกเรยนเกาฟลปปนส ได

ตดตามสบคนขอมลจากเพอนรวมมหาวทยาลยของเขาพบวา ขอมลดงกลาวเปนเทจ ซงสงผลให

นกการเมองรายนนหมดอนาคตไป เรองตางๆเหลานน ไดเกดขนในยคสมยทวถของการสอสาร

เปลยนแปลงไปจากเดม โดยเฉพาะบทบาทของผผลตหรอผสงสารกบผรบสาร (ชาย ซโฮ. สมภาษณ.

11 กรกฎาคม 2555)

การสอสารทเชอมโยงกนของทวดาวเทยม เคเบลทว วทยชมชนและวทยทองถน ไดท า

ใหการวพากษการเมองแบบเหลอง – แดง น าไปสการเปลยนแปลงการสอสารทางสงคมของภาคชนบท

ไทย ตามท ปนแกว อรามเรองศร ไดอธบายวา คนในชนบท ปจจบนไมใชชาวนาชาวไรทตกเยนมากดแต

ละครน าเนาอกตอไป เพราะรฐประหารป พ.ศ. 2549 ไดท าใหภาคชนบทตนตวอยางไมเคยมมากอน

ในขณะทรฐบาลยนดปรดากบการเขามาเกยวของของอ านาจนอกระบบ ชาวชนบทกลบตงค าถามกบ

กตกาและหลกการของประชาธปไตย และเครอขายขอมลขาวสารทเกดขนจากสอใหมๆ ไดตดขามเสน

แบงเดมทเคย มอยวา คนในเมองเปนผใกลชดเปนศนยกลางขอมลขาวสาร ในขณะทคนบานนอก

ชนบท เปนผลาหลงและเขาไมถงในขอมลขาวสาร และถอวาเปนจดเปลยนส าคญของชนบทกบ

การเมอง การเปลยนแปลงขางตนสอดรบกบขอเทจจรงท กฤษณพงษ พรมบงร า จากสถานวทยชมชน

คลนคนรกเชยงใหม ระบวา มการเปลยนจากวทยเพอการพาณชย ทจดรายการเพลง ขายสนคาทวไป

25

มาเปนเพอการตอตานรฐประหารโดยตรง จงหวดหนงๆ กไมเกน 3 - 4 คลน (กานต ทศนภกด . 2555.

174 - 176, 198)

การสอสารของ คนเสอแดง ตามการอธบายขางตน จะเปนการสอสารโดยสอ เคเบลทวทองถน วทยชมชน และการสอสารแบบเผชญหนา ระหวางบคคล ซงจะสะทอนการไหลเวยนของขอมลขาวสารของตามรปแบบของการพบปะกนตามวถของความเปนสงคมชมชนเปนส าคญ และจะตางออกไปจากการสอสารของขบวนการคนเสอเหลองทมพนฐานเปนคนในเมอง

ในขณะทคนเสอเหลองจะอธบายถงความคบของใจ ความไมเปนธรรมแบบนามธรรม แตการอธบายทางการเมองของคนเสอแดง อธบายไดจากการพงพาพรรคการเมองทเออประโยชนในสวนตางๆ ทไมเคยมพรรคการเมองใดท ามากอน และในดานเศรษฐกจกไดรบประโยชนตางๆ โดยตรงจากผใหไปถงผรบโดยตรงแบบมอถงมอ (สมภพ บนนาค. สมภาษณ. 5 กรกฎาคม 2555)

ลกษณะของ การสอสารของคนในภาคชนบทจะใหความส าคญตอการสอสารแบบเผชญหนามากกวาการอาศยการสอสารผานสอมวลชนหรอสอกลาง

ในชนบท (เขา) จะไมสอกนในโลกไซเบอรเหมอนคนเมอง ในขณะทคนเมองเนนความเปนปจเจก บคคล

เกาะกลมกนตามรสนยมทเหมอนๆ กน แตคนในชนบทนนในแงของการพงพาสอ (เขา) ยงอาศยขอมลของ

การสอกระแสหลก ทงทวและหนงสอพมพอย แตในแงของการแปรผลการสอสารเขาสอกนโดยวถทางตรง

แบบการสอสารแบบเผชญหนา (วฑรย เพมพงศาเจรญ. สมภาษณ. 13 กรกฎาคม 2555)

การพฒนาชองทางการสอสารขนใหม โดยไมพงพาชองทางการสอสารเดมทเปนไปตามโครงสรางแบบกระจายออกศนยกลางของสอมวลชนไมวาจะเปนโทรทศน วทย หนงสอพมพ นตยสาร สงพมพ หรอการจดกจกรรมการสอสารทเปนทางการโดยองคกรตางๆ ของรฐหรอองคกรธรกจทมกจะด าเนนการโดยวธการในลกษณะเดยวกน ดานหนงจะเปนผลพวง มาจากการพฒนาเทคโนโลยการสอสารทเกดขนเปนสอเชงสงคม แตอกดานหนง กเปนการสอสารทส อสารกนในประเดนเฉพาะทเลอกสรรเฉพาะความสอดคลองกบความตองการของเครอขาย เลอกทจะฟง รวมทงเลอกทจะตดตามและเลอกทจะเชอ เชน รายการวทยของหลวงตามหาบว รายการโทรทศนของธรรมกาย สนตอโศก โดยทการสอสารของโทรทศนดาวเทยมเชน เอเอสทว ซงเปนสถานของกลมพนธมตร หรอ เอเชยอพเดท ซงเปนสถานของกลมคนเสอแดง ฯลฯ เปน ตวอยางทแสดงถงการสอสารในพนทเฉพาะกลมของตนโดยชดเจน การสอสารและการสรางความเปนเครอขายทางสงคมในลกษณะน จะคลายคลงกบกลมนกศกษาทเขาไปรวมกจกรรมในชมรมตางๆ ทตนเองสนใจ คลายคลงกบการเปดไดอารของรกของหวงของคนทสนใจในเรองเดยวกน หรอการสรางเครอขายการสอสารโดยเฟซบคของกลมคนเสอหลากสหรอกลมวนอาทตยสแดง กเปนไปในลกษณะเดยวกนเปนการสรางลกษณะของการสรางความเปนสวนตวและ ความเปนสาธารณะไปพรอมๆ กน (สมชาย ปรชาศลปะกล. อภปราย, อางถงใน กานต ทศนภกด. 2554 : 179 - 180) “…การท างานของสอเชงสงคมขางตน ไดสรางเครอขายและสรางกลมเฉพาะพรอมกบจดกลมกอนของผคนไว

26

เปนสวนๆ (Segmentation)...” สนธญาณ ชนฤทยในธรรม. สมภาษณ. 16 กรกฎาคม 2555) เปนการบงบอกลกษณะการท างานของสอเชงสงคมกบการเคลอนไหวทางสงคมทก าลงด าเนนไปแบบใกลชดตอกนและกนมากกวาทจะท าหนาทเปนสอกลางโดยทวไป “...การเกดเอเอสทว ดทว เอเชยอพเดท วอยซทว สปรงนวส หรอบลสกาย จะเปนสอทท าหนาทส อสารแบบเจาะจงกบคนในกลมเดยวกนมากกวาสอสารกบคนทวไป...” (พพทธ ชนะสงคราม. สมภาษณ. 5 กรกฎาคม 2555) มการกลาวถงการเปลยนแปลงทเกดขนในการตนตวทางการเมองและ การสอสารในภาคชนบทของไทย โดยเฉพาะความเกยวของกบคนเสอแดง เชน นธ เอยวศรวงศ ( 2553 : 58 - 63) ชวา คนเสอแดง คอ คนชนกลางระดบลาง ซงเลกเปนเกษตรรายยอยไปนานแลว โดยทฐานการผลตของเขาอยในตลาดเตมตว และมความจ าเปนตองเขามามสวนรวมในการก าหนดนโยบายสาธารณะทกระดบ แตกลบพบโครงสรางทางการเมองทไมเปดโอกาสมากไปกวาการเลอกตง ในขณะทคนเสอเหลองและชนชนน าเรยกรองหารฐธรรมาภบาล ซงเนนประสทธภาพ ความซอสตยสจรตและความไพบลยทางเศรษฐกจเหนอกวาการเลอกตงในระบอบประชาธปไตย แตคนเสอแดงและคนชนกลางระดบลาง กลบเรยกรองการมสวนรวมในการปกครองเหนอกวาสงอนใดทงสน หรอ การอธบายของ อภชาต สถตนรามย (2553 : 35) ระบวา คนเสอแดงไมใชคนจน เปนชนชนกลางระดบลางรนใหม (Emerging new middle - class) โดยอาจเทยบเคยงไดกบชนชนกลางรนเกาในเขตเมองเมอชวงป พ.ศ. 2503 จนถง พ.ศ. 2513 เปนผขาดความมนคงในชวต ( Insecurity) เปนผทมาจากภาคเศรษฐกจทไมเปนทางการ ทงภาคเกษตรและภาคอนๆ หรอ การอธบายของ ประภาส ปนตบแตง ( 2552 : 43) ทวา คนเสอแดง เปนผประกอบการรายยอย ทแมจะมรายไดไมมากนก แตมวถชวตทสมพนธกบระบบตลาดและเมองอยตลอดเวลา คนเหลานจงสามารถรบขาวสารทางการเมองไดไมแตกตางจากคนในเมองมากนก เหตทคนเสอแดงมารวมตวกนนน ไมไดเกดขนจากความขดแยงตามลกษณะของต าแหนงทางเศรษฐกจทตนเองสงกดอย แตเปนความคบของใจในประเดนทางการเมองมากกวา เศรษฐกจ หรอ แมกระทงขอสรปของ อเชนทร เชยงเสน (2554 : 149) ทวา ขบวนการคนเสอแดง เปนขบวนการโตกลบตอขบวนการโคนลมทกษณและเครอขาย พชาย รตนดลก ณ ภเกต อธบายถงลกษณะของคนเสอแดงเพมเตมวา ไมวาจะอธบายในแงมมใดกตาม ไมอาจปฏเสธไดวาขบวนการของคนเสอแดงนนเกดขนมการท าหนาทของผน าทองถนในเครอขายของนกการเมองกบแกนน าใหมทเกดขนจากโอกาสทเปดกวางจากการมารวมชมนมในกรงเทพฯ ซงเปนการเปดกวางทงการรบรขอมลขาวสารและการประสานการน าระหวางสวนกลางกบทองถนตามไปดวย

การขยายตวของคนเสอแดงไมไดเกดขนจากลกษณะของการรบรขอมลขาวสารความรจากสอทว

ดาวเทยม หรอ วทยชมชน แตเพยงล าพง แตมาจากการกระตนหรอการท างานของผน าในชมชนเปน

ปจจยประกอบทส าคญอกดวย คนในชนบทเมอรบขอมลขาวสารจากแหลงใดกตาม มกจะมการน าเอา

ขอมลขาวสารนนไปหารอกบผน าหรอผทตนใหความเคารพนบถอ มลกษณะเหมอนกบการพงพาผทท า

หนาทเปนผรกษาประตของทางเขาออกของขอมลขาวสาร (Gatekeeper) (พชาย รตนดลก ณ ภเกต.

สมภาษณ. 14 สงหาคม 2555)

27

สวนทสาม การสอสาร /การสรางความหมายกบการสรางขวทางการเมอง

จากขอมลทไดกลาวถงมาตามล าดบขางตน จะเหนความแตกตางของบทบาทของ เทคโนโลยการสอสารทมตอขบวนการเคลอนไหวทางสงคมแบบใหม หรอขบวนการทางการเมอง ทเกดขนในประเทศทมการพฒนาแลวกบประเทศก าลงพฒนานนมความแตกตางกนไปในหลายลกษณะดวยกน เชน การใชอนเตอรเนตเปนเครองมอในการสอสารและเปนสวนประกอบของการจดระเบยบองคกร ในกรณ DC00 กรณของการปฏบตการยดครองวอลลสตรท ทมการใชเทคโนโลยการสอสารททนสมยเปนเครองมอหลกในการประสานงานและจดระเบยบองคกรเพอสรางปฏบตการพรอมๆกนทวโลก กรณของการตอตานโรงไฟฟาพลงงานนวเคลยรทญปนนน พบวา โลกไซเบอรไดเปนสอกลางของการสอสารและเปนเครองมอประสานจดการชมนมทางการเมอง พรอมๆกนเรากพบวาโลกไซเบอรกเปนพนทสาธารณะของคนรนใหม คนท างานในสงคมเมอง และกลมแมบาน ซงเปนผทวตกตอความมนคงตอการใชชวตในอนาคต (อนเนองมาจากการรวไหลของกมมนตภาพรงส) การทเทคโนโลยการสอสารไดท าหนาทเปนสอกลาง เปนพนทรวมหรอพนทสาธารณะของผคนในสงคมนน เปนบรบททส าคญมาก เพราะจะเปนเงอนไขทจะชใหเหนวา เทคโนโลยการสอสาร พนทรวมหรอพนทสาธารณะนนๆจะมผลตอการปฏบตการทางการเมองของขบวนการทางการเมอง หรอการเมองภาคพลเมอง หรอการเมองในระบบประชาธปไตยแบบมสวนรวมมากนอยเพยงใด เพราะนอกจากจะมกรณของญปนเปนตวอยางแลว ในกรณของฟลปปนสเปนการใชการสงขอความสนผานเครอขายอนเตอรเนต เปนเครองมอการสอสารทส าคญตอการระดมมวลชนเพอแสดงพลงในการขบไล เอสตราดา ซงกสามารถบรรลส าเรจในระยะเวลาอนรวดเรว กเพราะในระหวางนน ในฟลปปนสมการใชงานโทรศพทมอถอและการสงขอความสน หรอ SMS เปนกระแสนยมมากจนมสมญานามวาเปนสงคมทมพฤตกรรมตดโทรศพทมอถอ (Cell phone maniacs) เชนเดยวกบกรณของเฟซบค ทวตเตอร (ซงเปนเครอขายของสอเชงสงคมหรอ Social networking sires) และยทบ เพอนดหมายชมนมทางการเมองเพอแสดงออกถงการไมยอมรบผลคะแนนเลอกตงประธานาธบดอหรานในป ค.ศ. 2009 กเพราะในขณะทอหราน ก าลงสรางความเปนสงคมชาวบลอก (Blogosphere) ส าหรบประเทศไทยในระหวางป พ.ศ. 2549 จนถง ป พ.ศ. 2554 เปนระยะเวลาทมการพฒนาเทคโนโลยการสอสารตางๆอยางเขมขน ทงภาคเอกชนและรฐ ในระหวางการจดรายการเมองไทยรายสปดาหสญจรของสนธ ลมทองกลและการชมนมทางการเมองของกลมพนธมตรประชาชนเพอประชาธปไตย จะพบเหนการเชอมโยงสญญาณการถายทอดขอมลทวดาวเทยมผานเครอขายอนเตอรเนตความเรวสงไปยงเครอขายตางประเทศเพอแพรภาพและขอมลสญญาณดาวเทยม การพฒนาการสอสารแบบเรยลไทมในเวบไซตของหนงสอพมพผจดการ เวบไซตในเครอขายของสถานวทยชมชนเอฟเอมเกาสองสองหาดอทเนต ทสามารถรบชมภาพและฟงเสยงการถายทอดสดได การขยายการถายทอดสดไปสการตงจดถายทอดสดในหวเมองตางจงหวด ฯลฯ ปรากฎการณของการใชเทคโนโลยการสอสารเหลาน ยงสามารถพบเหนไดจากการปฏบตการทางการเมองของแนวรวมประชาธปไตยตอตานเผดจการแหงชาต (นปช.)ในชวงป พ.ศ. 2551 จนถง พ.ศ. 2553 โดยทในกรณ

28

หลงน บทบาททโดดเดนทเปนศนยกลางของการสอสารทางการเมอง กคอ การเชอมโยงสญญาณภาพและเสยงการปราศรยของทกษณ ชนวตร ซงอยในตางประเทศ ผานโฟนอน โฟนลงค และวดโอลงค ในทบทบาทของสอทโดดเดนของคนเสอหลากส จะเปนการใชพนทการสนทนาของบลอก เฟซบค ทวตเตอร และยทบ บทบาทของเทคโนโลยการสอสาร และการขยายตวของพนทสาธารณะทมตอการจดระเบยบองคกรขางตน ไดท าใหขบวนการทางการเมอง สามารถใชประโยชนจากความรวดเรว ความสะดวก ความสามารถของการตดตอสอสารแบบสองทาง และสอสารพรอมๆกนระหวางคนหลายคน ทงแบบพรอมกนและไมพรอมกน (รวมทงความสามารถทจะสบคนยอนหลง) สามารถกระจายการเขาถงขอมลขาวสารไดอยางกวางขวางไดโดยทระยะเวลาทไมเปนขอจ ากด จนสามารถกลาวไดวา ความสามารถของเทคโนโลยการสอสาร และความเขมขนของการไหลเวยนของขอมลขาวสาร ไดท าใหการแปรผลความคดสาธารณะเปนไปดวยความเขมขนและลกซง สามารถสรางความเขาใจตอเรองทเคยเขาใจไดยากใหเปนเรองทสามารถท าความเขาใจรวมกนได (เปนไปตามลกษณะของการสรางคณคาและความหมายตามลกษณะของการประกอบสรางความเปนจรงทางสงคม) ซงเปนสรางขนจากการแสดงออกหรอการสอสารของปจเจกบคคล และสวนทเปนสงคม ไมใชรฐ เปนการเปลยนแปลงสงคม (การเมอง) โดยสวนทเปนสงคมไมใชโดยรฐ การอธบายขางตน จะเหนไดวา เทคโนโลยการสอสารมความเกยวของทงเปนเครองมอส าหรบการสอสารและเปนผลส าคญทน าไปสการแปรผลความคดสาธารณะเพอสรางคณคาและความหมาย ซงเปนสวนประกอบทสรางความใหม (Newness) ใหกบขบวนการทางการเมองทง 2 ขบวนขางตน อยางทไมเคยปรากฏขนมากอน โดยทจะเหนไดจากการผลตและผลของการสอสารของวาทกรรมทางการเมองของทง 2 ขบวน ทลวนแตเปนเรองเขาใจไดยาก แตกสามารถแปรผลเปนเรองทท าความเขาใจได จนน าไปสการขยายผลตอๆกนไปตามกระบวนการทางสงคม ในทน ผวจย จงขอรวบรวมขอมลทมการกลาวถงลกษณะของขบวนการคนเสอเหลอง และคนเสอแดง เพอประกอบการอธบายในเรองดงกลาว ดงน ตารางท 4.1 ลกษณะของพนธมตรประชาชนเพอประชาธปไตย ลกษณะ อดมการณ การเคลอนไหวทางการเมองของกลมพนธมตร (ฝายตอตานทกษณ) เปน

การเคลอนไหวทางการเมองภาคประชาชนทผกพนกบอดมการณของสงคมแบบราชา-ชาตนยม ตามวาทกรรมของระบอบประชาธปไตยทตององสถาบนพระมหากษตรย (Tejapira. 2006 : 19-22)

ชแนวคดสรางการเมองใหม โดยสนบสนนใหคนดเปนผปกครอง (เพอสรางความเปนธรรมใหเกดขนในทกภาคสวน) และใหประชาชนมสวนรวมทางการเมองมากกวาการจ ากดบทบาทไวแตเพยงนกการเมอง (เนนประชาธปไตยทางตรง)

29

กอนหนาน ในป 2540 ซงชวงทรฐบาลประชาธปตยบรหารประเทศตอจากพรรคความหวงใหม ขบวนการเคลอนไหวทางสงคมของไทย ทน าโดยขบวนการประชาสงคมและพรรคไทยรกไทย ตางน าเสนอแนวความคดแบบชมชนนยมโดยองกบแนวความคดการพงตนเองและเศรษฐกจพอเพยง เพอตอตานรฐบาลพรรคประชาธปตยและกองทนการเงนระหวางประเทศ ในระหวางการตอตานรฐบาลทกษณของขบวนการเคลอนไหวทางสงคมในป พ.ศ. 2549 นน เปนไปดวยคความขดแยงตามวาทกรรม 3 ชด ดวยกน คอ 1) ชาตนยม กบเสรนยมใหม 2) ชมชนนยม กบประชานยม และ 3) การเมองสะอาด กบการเมองโดยการใชเงนจ านวนมาก (Kittirianglarp and Hewison. 2009 : 454)

ชนชน /พนท ชนชนกลางในเมอง องคกรแรงงานและกลมคนรากหญา รวมทงสนธ ลมทองกล โดยมพนธมตรจากราชส านก ขาราชการและผน าในกองทพ ฯลฯ (Tejapira. 2006 : 10, Streckfuss. 2011 : 313)

เปนความขดแยงระหวางชนชนน าเกากบทกษณในประเดนของโอกาสและสถานะทางสงคม ( Status and opportunities) (Tejapira. 2006 : 35)

ผเขารวมการชมนมทางการเมองเปนคนท างานตามส านกงาน ซงโดยปกตไมใชก าลงส าคญทางการเมองในรปแบบการชมนมมากอน ไมใชมวลชนรากหญาทมาจากตางจงหวดทรวมตวกนเปนเครอขายจากปญหาความเดอดรอนทางเศรษฐกจและนโยบายของรฐเหมอนกรณสมชชาคนจนทจดตงขนในป พ.ศ. 2538 (เกษยร เชะพระ. 16 พฤษภาคม 2555, ศภลกษณ กาญจนขนด. 2549 : 177-178)

ความขดแยงทางการเมองของไทยในปจจบน มความเกยวของกบความขดแยงทางประวตศาสตรของการตอตานการรวมศนยอ านาจของรฐ เปนไปในลกษณะการจดการปกครองตนเอง และมความเกยวของกบมายาคตวาดวยความเปนไทย (Streckfuss. 2011 : 303-306)

การจดระเบยบองคกรและการปฏบตการทางการเมอง

การจดการชมนมทางการเมองของกลมประชาชนเพอชาตและราชบลลงก ของกลมพนธมตรประชาชนเพอประชาธปไตยโดยทการจดชมนมทางการเมองนนมการปราศรยใหความร มดนตรพนบาน ดนตรคลาสสกและงว

การจดกจกรรมทางสงคมทสะทอนการตอตานทางการเมอง เชน Jazz in the Park (การรวมพลคนเบอทกษณ)

30

การแปรผลการจดท ารายการโทรทศนใหเปนกจกรรมทางการเมอง เชน การจดรายการเมองไทยรายสปดาหสญจร ของสนธ ลมทองกล

ประเดนทน าเสนอของฝายตอตานทกษณ จะประกอบไปดวย ระบบเครอญาตและพวกพองในการสรางโอกาส คแขงทางธรกจและความเปนธรรมในนโยบาย ภาษและการจดการเลอกตง ฯลฯ รวมทงการเรยกรองใหถวายคนพระราชอ านาจ การตอตานรฐบาลนอมนทกษณ (การสบทอดนโยบายประชานยม)

การประสานระหวางการปฏบตการทางการเมองทสอดรบเขาดวยกน คอ 1) การชมนมทางการเมองของกลมพนธมตรประชาชนเพอประชาธปไตย 2) การปฏบตหนาทขององคกรอสระรวมทง คตส. ฯลฯ

กลมคนเสอหลากส หรอ กลมประชาชนเพอพทกษชาต ศาสน กษตรย เปนการรวมตวของประชาชนเปนขบวนการทางการเมองขนใหมทเปนฝายตรงกนขามกบคนเสอแดงทชมนมทางการเมองเพอเรยกรองใหรฐบาลอภสทธ เวชชาชวะ ยบสภา เพอจดการเลอกตงใหมในกลางเดอนมนาคม พ.ศ. 2553 โดยจดเดนของคนเสอหลากส อยทดานหนงเปนกลมทอาศยการสอสารและประสานการรวมกลมผานสอเชงสงคม (Social media) โดยเฉพาะอยางยง เฟซบค ( Facebook) และอกดานหนง เปนการปรากฏตวของการเคลอนไหวมวลชนทเปนดานตรงกนขามกบทกษณและเครอขายทไมใชพนธมตรประชาชนเพอประชาธปไตย

เทคโนโลยการสอสาร การจดรายการวทยชมชน FM 92.25 Mhz ของประชย เลยวไพรตนและเวบไซตอนไซเดอรของเอกยทธ อญชญบตร

การจดรายการเมองไทยรายสปดาหสญจร ทถายทอดสดผานทวดาวเทยมเอเอสทว วทยชมชนและเวบไซต รวมทงการเผยแพรผานสอสงพมพในเครอผจดการ

เชอมโยงโครงขายการสอสารเพอสงขอมล ภาพ และเสยง ไปตามเครอขายอนเตอรเนตความเรวสงเพอสงตอไปยงสถานแมขายในตางประเทศเพอสงสญญาณไปยงดาวเทยมแลวกระจายกลบมาสภาคการรบโดยจานทวในภาคพนดน การเปดเวบไซต www.thaksingetout.org

การสรางพนทบลอกของขบวนการเสรไทยในเวบบอรด ซงเปนการจดตงของกลมผรวมสนทนาในพนทเวบบอรดของพนทพย

31

forward mail

การเพมเครองมอในเวบไซตผจดการทสามารถเลอกตดตามรายการถายทอดสดแบบฟงเสยง ฟงเสยงพรอมชมภาพจรงของทชมนม รวมทงการเลอกชมยอนหลง

การน าเอาเทคโนโลยการสอสารสมยใหมเขามารวมปฏบตการทางการเมองในครงน สอมวลชนไดใหสมญานามวา มอบออนไลนหรอมอบดจตอล เพราะมการท างานรวมกนของอนเตอรเนต ทวดาวเทยม วทยชมชนและการจดรายการเมองไทยรายสปดาหสญจรนอกจากนนในทางวชาการไดมบทความของนกวชาการเรยกปรากฏการณใหมนวา เปนการจดท าวารสารของพลเมอง ( Civil journalism) หรอ วารสารศาสตรเพอสาธารณะ (Public journalism) เพราะเหนวามการเปลยนโครงสรางของการผลตขอมลขาวสารไปจากเดมโดยจะพบเหนเปนการทวไปไดวาประชาชนซงแตเดมเปนผรบขอมลขาวสารไดแปรเปลยนเปนผรวมผลตขอมลขาวสารกบสงคมไปแลว

ตารางท 4.2 ลกษณะของแนวรวมประชาธปไตยตอตานเผดจการแหงชาต ลกษณะ อดมการณ พฒนาจากการตอตานการรฐประหาร 19 กนยายน 2549 โดยการชค า

ขวญตอสาธารณะ “ ไมเอาทกษณและไมเอารฐประหาร” ไปสการตานรฐประหารแบบชอดมการณประชาธปไตยตอตานเผดจการโดยยอนกลบไปชอดมการณประชาธปไตยแบบ 2475 ตอตานการแทรกแซงของทหารและสวนทไมใชสถาบนทางการเมอง (พฤกษ เถาถวล. 2553 : 116, อเชนทร เชยงเสน. 2554 : 145, แนวรวมประชาชนตานรฐประหาร ชยทธศาสตร คว า ลม โคน. 9 สงหาคม 2555)

ชการตอตานรฐบาลและผลผลตของการรฐประหาร ความไมเปนธรรมทางสงคม (สองมาตรฐาน) รวมทงการสบทอดอ านาจนอกระบบการเมอง (ตามวาทกรรมทน าเสนอผานค าวามอทมองไมเหน) เรยกรองใหยบสภา การโคนลมอ ามาตยาธปไตย

การเปรยบเทยบประเดนทางอดมการณของขบวนการคนเสอเหลองและคนเสอแดงนน นธ เอยวศรวงศ ( 2553 : 58-63) ชวา ในขณะทคนเสอเหลองและชนน าเรยกรองหารฐบาลธรรมาภบาล ซงเนนประสทธภาพ ความซอสตยสจรตและความไพบลยทางเศรษฐกจเหนอกกวาการ

32

เลอกตงในระบอบประชาธปไตย คนเสอแดงและคนชนกลางระดบลาง กลบเรยกรองการมสวนรวมในการปกครองเหนอกวาสงอนใดทงสน

ชนชน /พนท คนเสอแดงโดยสวนใหญมความเกยวของความเปนประวตศาสตรของมายาคตวาดวยความเปนคนไทยทถกสรางขนเพอตอสกบลทธอาณานคมตะวนตก หรอกลาวอกนยหนงไดวาความเปนคนเสอแดงมความเกยวของลกษณะของอตลกษณทไมใชคนไทยมาแตในอดต ทก าลงแสดงออกถงความตองการในการจดการตนเองในระดบทองถน (Streckfuss. 2011 : 303-306)

พฤกษ เถาถวล ( 2553 : 109) ระบวา คนเสอแดงเปนคนชนลางในตางจงหวด ในประเดนเดยวกนน นธ เอยวศรวงศ ( 2553. 58-63) ชวา คนเสอแดง คอ คนชนกลางระดบลาง ซงเลกเปนเกษตรกรรายยอยไปนานแลว โดยทฐานการผลตของเขาอยทระบบตลาดอยางเตมตวและมความจ าเปนจะตองมสวนรวมในการก าหนดนโยบายสาธารณะทกระดบ แตกลบพบวาโครงสรางทางการเมองไมเปดโอกาสมากไปกวาการเลอกตง

อภชาต สถตนรามย ( 2553 : 35) กอธบายไปในท านองเดยวกนวา คนเสอแดงไมใชคนจน แตเปนชนชนกลางระดบลางรนใหม เปนผขาดความมนคงในชวต มาจากภาคเศรษฐกจทไมเปนทางการทงในภาคเกษตรและภาคอนๆ

ประภาส ปนตบแตง ( 2552 : 43) ระบวา คนเสอแดง เปนผประกอบการรายยอย ทมวถสมพนธกบระบบตลาดและเมอง การรวมตวกนของคนเสอแดง ไมไดเกดขนจากลกษณะความขดแยงตามต าแหนงของระบบเศรษฐกจแตเปนความคบของใจในทางการเมอง อเชนทร เชยงเสน ( 2554 : 149) ชวา ขบวนการคนเสอแดงเปนขบวนการโตกลบตอขบวนการทางการเมองทตองการโคนลมทกษณและเครอขาย

ในขณะทคนเสอเหลองสรางพนธมตรจากราชส านก ขาราชการและผน าในกองทพ ฯลฯ คนเสอแดงรวมกบทกษณ ตอตานการรฐประหาร (Streckfuss. 2011 : 313)

ขบวนการคนเสอแดงยดโยงกบกระบวนการเลอกตงแบบตวแทนทงในระดบประเทศและระดบทองถน (การเลอกตงในทองถน และการเมอง

33

ทองถนรวมทงธรกจการเมองในทองถน และการเปลยนผานของผน าชมชนทองถนซงเปนผน าแบบเดมทมลกษณะของการน าตามธรรมชาต ไปสการเปนนกธรกจในทองถน ผรบเหมา นายหนาจดหางาน ผประกอบการรายยอยและผทมการศกษาสง (พฤกษ เถาถวล . 2553 :111-112)

การจดระเบยบองคกรและการปฏบตการทางการเมอง

การรวมตวเรมตนจากเครอขาย 19 กนยา ตานรฐประหาร ของกลมนกศกษา นกกจกรรมทางสงคม นกวชาการ นกพฒนาองคกรเอกชน กรรมกร ซงเรมตนจากการชแนวทางการเคลอนไหวทางการเมองวา ไมเอาทกษณ ไมเอารฐประหาร และพฒนาเครอขายการจดตงออกไปเปนระยะๆ นบตงแตการตอตานการรฐประหาร จากเครอขาย 19 กนยา ตานรฐประหาร ในวนท 20 กนยายน พ.ศ. 2549 เปนแนวรวมประชาชนตอตานรฐประหาร (นป.ตร.) ในวนท 19 พฤษภาคม พ.ศ.2550 เปนแนวรวมประชาธปไตยขบไลเผดจการ (นปก.) ในเดอนมถนายน พ.ศ. 2550 และพฒนาเปนแนวรวมประชาธปไตยตอตานเผดจการแหงชาต แดงทงแผนดน ในทสด ในวนท 9 กรกฎาคม พ.ศ. 2552

การระดมมวลชนของคนเสอแดง กไดเปลยนจากบทบาทของคนของนกการเมองทองถนตามเครอขายของพรรคไทยรกไทยในชวงแรกไปสการการน าทเกดขนใหมของผประสานงานสายตรงจากทองถนไปยงแกนน าของขบวนการคนเสอแดง หรอ นปช.ในสวนกลาง เปนการสรางชองทางการตดตอสอสารและจดระเบยบองคกรขนใหมตามค าขวญของแดงทงแผนดนและการโยงการสนบสนนทกษณเขากบประเดนของการพฒนาประชาธปไตย การตอตานระบบสองมาตรฐาน การโคนลมระบบอ ามาตย และการเรยกรองใหยบสภา (พฤกษ เถาถวล .2553 :123)

เทคโนโลยการสอสาร การพฒนาเวบไซตเพอตอตานการรฐประหาร 19 กนยายน พ.ศ. 2549 และไมรบรางรฐธรรมนญ พ.ศ. 2550 เชน www.saturdayvoice.com,www.thaisayno.com, www.nocoup.org และ www.wevoteno.org

การพฒนาทวดาวเทยมของ พทว และ www.ptvthai.com, www.Hi-Thaksin.org

การพฒนาวทยชมชนและนกจดรายการวทยตางจงหวดเชนกรณของชมรมคนรกอดรของขวญชย ไพรพนา และวทยชมชนของกลมคนรกเชยงใหม 51

34

มการน าเอาขอมลไปรวมสนทนาในพนทของ Social media เชน การสรางบลอกของไทยอนวส

forward mail

การประสานงานกบเวบไซตฟาเดยวกน และ ประชาไท

ประสานงานแบบเปดกวางของขบวนการตอตานรฐประหาร ไปรวมตวกบวทยชมชนคนแทกซ (ชนวตร หาบญพาด) วทยชมชนคนรกชาต (ประยร ครองยศ) วทยเสรชน เครอขายอนเตอรเนตของกลมพลเมองภวฒน และการจดท าหนงสอพมพและนตยสารทางการเมองของสมยศ พฤกษาเกษมสข รวมทงทวดาวเทยมของกลมพทว

การจดท ารายการความจรงวนน และครอบครวความจรงวนน ซงเปนรายการโทรทศนแบบถายทอดสดและจดเปนกจกรรมทางการเมองในลกษณะเดยวกบรายการเมองไทยรายสปดาหสญจรของสนธ ลมทองกล ในขณะทคนเสอเหลองวพากษฝายตรงกนขามรวมกบนกพฒนาเอกชนและคนชนกลางในเมอง (โดยสวนใหญ) คนเสอแดง กวพากษฝายตรงกนขามรวมกบเครอขายนกธรกจการเมองและอทธพลทองถน (โดยสวนใหญ) กลมชนชนกลางใหมในภาคชนบท กลมอาชพอสระรายยอยในเมอง

สวนทส ประมวลลกษณะขบวนการทางการเมองของไทย

1. วกฤตความชอบธรรม การรวมตวกนของประชาชนแลวกอการขนเปนขบวนการทางการ เมองของไทย ทงขบวนการ

คนเสอเหลอง ขบวนการคนเสอแดง และขบวนการคนเสอหลากส นน ตางมทมาในลกษณะเดยวกนคอ ตางสรางขบวนการขนดวยการวพากษคตรงกนขาม ( Binary opposition) โดยทคนเสอเหลอง กระท าการวพากษระบอบทกษณ ซงหมายถงการบรหารประเทศของทกษณและเครอขาย ทด าเนนตามนโยบายเสรนยม ประชานยม แขงขนทางการเมองโดยการใชเงนเปนจ านวนมาก สรางระบบเครอญาต ระบบพวกพอง และการบดเบอนการใชอ านาจรฐ (แทรกแซงการใชอ านาจขององคกรอสระ) โดยทค าวาระบอบทกษณนตอมาไดสรางความหมายตามกรอบของขยายความ ( Extension framing) ออกไปใหรวมความถง “นอมนทกษณ” ทใชอธบายถง พรรคพลงประชาชน พรรคเพอไทย รฐบาลนายสมคร สนทรเวช และรฐบาลสมชาย เรองสวสด ในขณะเดยวกนการรวมตวกนของคนเสอแดง กเปนการ

35

วพากษการรฐประหาร การแทรกแซงทางการเมองของทหารและอ านาจนอกระบบ สองมาตรฐานและอ ามาตยาธปไตย

ลกษณะเบองตนของการมสวนรวมในระบบประชาธปไตยของขบวนการทางการเมองของไทยทงขบวนการคนเสอเหลองและคนเสอแดง (รวมทงคนเสอหลากส) นอกจากจะเปนไปดวยการวพากษคตรงกนขามขางตนแลว ยงใหความส าคญของอดมการณทางประชาธปไตยทมความหมายแตกตางกน ตามการอธบายของ นธ เอยวศรวงศ ( 2553) ทวา ในขณะทคนเสอเหลองและชนชนน าเรยกรองหารฐบาลธรรมาภบาล ซงเนนประสทธภาพ ความซอสตย สจรต และความไพบลยของเศรษฐกจเหนอกวาการเลอกตงในระบอบประชาธปไตย คนเสอแดงและคนชนกลางระดบลาง กลบเรยกรองการมสวนรวมในการปกครองเหนอกวาสงอนใดทงสน

การอธบายขางตนของ นธ เอยวศรวงศ สอดคลองกบการอธบายความหมายของประชาธปไตยทแตกตางกนของคลนลกทสองและคลนลกทสามของพฒนาการระบอบประชาธปไตยตามทฤษฎคลนลกทสามของประชาธปไตยของ แซมมวล พ ฮนตงตน ( Sammual P. Huntingtan) ทระบวา ในคลนลกทสองของประชาธปไตยจะใหความส าคญตอการมสวนรวมของประชาชนในสวนตางๆของสงคมตามกระบวนการลงคะแนนเสยงเลอกตงโดยเนนมสทธในความเปนพลเมองทเทาเทยมกน พรอมกบการองเสยงสวนใหญเพอการตดสนใจ และเปนลกษณะของสงคมแบบเศรษฐกจอตสาหกรรม แตในคลนลกทสาม จะเปนการอธบายถงความหมายของประชาธปไตยตามหลกการของความเหนพองของทกภาคสวนในสงคม ซงมความหลากหลายเปนพหสงคม เปนการใหความส าคญตอความเปนสวนของสงคมมากกวาจะเปนใหความส าคญตอเสยงสวนใหญทรวมกนของปจเจก และเปนลกษณะของสงคมแบบสงคมยคหลง-อตสาหกรรม

จงเทากบวา ความแตกตางของการอธบายความหมายของประชาธปไตยของขบวนการคนเสอเหลองและคนเสอแดงทมความแตกตางกนนน ดานหนง มาจากการวพากษของดานตรงกนขาม อกดานหนง เปนเพราะกรอบคดทแตกตางกนในการอธบายความหมายของอดมการณประชาธปไตยตามลกษณะของการอธบายของนธ เอยวศรวงศ และ ฮนตงตน

2. ความเกยวของกบชนชนและพนท

การรวมตวของคนเสอเหลอง เปนการรวมตวของชนชนกลางในเมอง องคกรแรงงานและกลมคนรากหญา รวมทงคนท างานในส านกงานทสนใจการเมอง ประสานพนธมตรกบชนชนน าทขดแยงในประเดนของโอกาสและสถานะทางสงคมกบทกษณ (โดยฝายตรงกนขามกบทกษณน เกษยร เตชะพระ ระบวาเปนฝายราชส านก ขาราชการและผน าในกองทพ) ในขณะทคนเสอแดง นน เปนพฒนาการทตอเนองมาจาก “เครอขาย 19 กนยา ตานรฐประหาร” ซงจดตงขนในวนท 20 กนยายน พ.ศ. 2549 ทประกอบดวยกลมนกศกษา นกกจกรรมทางสงคม นกวชาการ นกพฒนาองคกรเอกชน กรรมกร ซงเรมตนจากตอตานการรฐประหารดวยค าขวญ “ไมเอาทกษณ ไมเอารฐประหาร” จนพฒนาเปน “แนวรวมประชาธปไตยตอตานเผดจการแหงชาต แดงทงแผนดน” ในป พ.ศ. 2552 นธ เอยวศรวงศ อธบายวา คนเสอแดง เปนคนชนกลางระดบลาง พฤกษ เถาถวล อธบายวา เปนคนชนลางในตางจงหวด อภชาต

36

สถตนรามย อธบายวา เปนคนชนกลางระดบลางรนใหม ทอยในภาคเศรษฐกจไมเปนทางการและขาดความมนคงในชวต ประภาส ปนตบแตง ระบวา คนเสอแดงไมไดเกดขนจากความขดแยงตามต าแหนงของระบบเศรษฐกจ แตเปนผทคบของใจในทางการเมอง อเชนทร เชยงเสน ระบวา คนเสอแดงเปนขบวนการโตกลบขบวนการทางการเมองทตองการโคนลมทกษณ และสเตรคฟสส ( Streckfuss) อธบายวา ในขณะทขบวนการคนเสอเหลองสรางพนธมตรกบราชส านก ขาราชการและกองทพ ขบวนการคนเสอแดงกสรางพนธมตรจากทกษณและเครอขาย จะเหนไดวา ในขณะทขบวนการคนเสอเหลองปะทะกบรฐบาลทกษณและเครอขายนน จะเทากบเปนการปะทะกบอดมการณของขบวนการคนเสอแดงทสนบสนนและเปนพนธมตร ในทางกลบกนในขณะทขบวนการคนเสอแดงปะทะกบรฐบาลชวคราวของพล.อ.สรยทธ จลานนท และรฐบาลนายอภสทธ เวชชาชวะ กจะเปนการปะทะกบอดมการณของขบวนการคนเหลอง (รวมทงคนเสอหลากส) ทสนบสนนและเปนพนธมตรไปดวย จากค าอธบายของ ประภาส ปนตบแตงทวา คนเสอแดงไมไดเกดขนจากความขดแยงตามต าแหนงของระบบเศรษฐกจ แตเปนผทคบของใจในทางการเมอง ผวจย มความเหนตางออกไปวา ความขดแยงแบบเหลอง-แดง เปนสวนผสมของความไมมนคงระบบเศรษฐกจและความไมเชอมนในกรอบการอธบายประชาธปไตยทแตกตางกนระหวางชนชนกลาง-เกา-คนท างานในเมอง (ซงเปนงานในระบบเศรษฐกจทเปนทางการ) กบชนชนกลาง-ใหม- คนในตางจงหวด (ซงเปนคนท างานทท างานในระบบเศรษฐกจทไมเปนทางการ ทงในเมองและตางจงหวด) ความคดเหนของผวจยขางตน ขออธบายเพมเตมในความเกยวของกบชนชนของขบวนการคนเสอเหลองและขบวนการคนเสอแดงวา เปนความขดแยงระหวางคนชนกลางเกา-ใหม ทตางกสรางพนธมตรกบคนชนน าคนละขว โดยชนชนกลางเกาเปนพนธมตรกบชนชนน าเกาทเปนขาราชการและกองทพ ในขณะทชนชนกลาง-ใหมเปนพนธมตรกบชนชนน าใหมทสรางตวจากทนทเปดกวางของระบบเสรนยมใหมและตลาดทน รวมทงนกธรกจการเมองทองถน

ในสวนทเกยวของกบพนท จะเปนคความขดแยงหรอความเหลอล าระหวางภาคเมองและภาคชนบท ซงยอมจะสะทอนถงกรอบการอธบายตอประชาธปไตยทมความหมายแตกตางกน โดยเฉพาะทงสองภาคสวนนตางกใชสทธการมสวนรวมในระบอบประชาธปไตย ทงตามประชาธปไตยแบบมสวนรวมและประชาธปไตยโดยระบบตวแทน กรณดงกลาวจะอธบายตางออกไปจากสองนคราประชาธปไตยของ เอนก เหลาธรรมทศน ทวา การแสดงออกในทางการเมองของประชาชนในภาคชนบทจะใหความส าคญตอการเลอกตงในระบบประชาธปไตยแบบตวแทนมากกวาการใชสทธการมสวนรวม อนง ความเกยวของกบความเปนพนทน สเตรคฟสส ( Streckfuss) ยงไดยอนกลบไปทบทวนลกษณะทางประวตศาสตรของความขดแยงทเคยเกดขนของไทย แมจะไมมความตอเนองกน ประชาชนทสนบสนนทกษณและรวมตอตานการรฐประหาร 19 กนยายน พ.ศ. 2549 นน เปนผทอาศยอยในททเคยเกดกบฏตอตานการรวมศนยอ านาจเขาสสวนกลางมากอน เปนททเคยมการเคลอนไหวทางการเมองของพรรคคอมมวนสตแหงประเทศไทยมากอน และเปนททเคยมการรวมตวกนเปนสมชชาคนจนมากอน

37

3. เทคโนโลยการสอสาร ขอมลขาวสาร กบการเปนทรพยากรทางการเมอง ขบวนการทางการเมองทงคนเสอเหลองและคนเสอแดง ตางกน าเอาเทคโนโลยการสอสาร มาใช

เปนเครองมอส าคญในการสอสารทางการเมองของขบวนการ ตางก ใชทวดาวเทยม เคเบลทวทองถน และวทยชมชน ส าหรบการเผยแพรขอมลขาวสาร ประสานการนดหมาย และตอบโตในทางการเมองกบฝายตรงกนขาม ตางกน าเอาเทคโนโลยการสอสารมาใชส าหรบการจดระเบยบองคกร รวมทงตางกน าเอาเทคโนโลยการสอสารมารวมเปนกระบวนการแปรผลขอมลขาวสารเปนความคดสาธารณะดวยกนทงนน ทจะตางกนออกไปกจะเปนการใชเทคโนโลยการสอสารทแตกตางกน ระหวางคนเสอเหลองและคนเสอหลากสทเชอมโยงขอมลขาวสารจากสอทมโครงสรางแบบกระจายออกจากศนยกลาง คอ ทวดาวเทยม เคเบลทวทองถน และวทยชมชน ใหท างานรวมกบเวบไซต เวบบลอก เวบบอรด การสงขอความแบบสน (SMS) การสงจดหมายอเลคทรอนกส เฟซบค ทวตเตอร และยทบ ฯลฯ ซงเปนสอทม โครงสรางแบบเครอขาย และเปนสอเชงสงคมทเปนทนยมของคนในเมอง ในขณะทคนเสอแดง สวนทเปนเครอขายในเมองเชนกลมวนอาทตยสแดง หรอกลมคนวนเสารไมเอาเผดจการ กจะเปนไปในลกษณะเดยวกบการเชอมตอเครอขายของคนเสอเหลอง แตโดยสวนใหญจะเชอมตอขอมลเขากบเครอขายการสนทนาของคนในสงคมแบบชมชนในชนบท เชอมโยงกบเครอขายการจดตงโครงสรางของนกการเมองทองถน กรณของคนเสอแดงเปนการเชอมโยงของสอและโครงสรางทมความหลากหลาย ทงแบบกระจายออกจากศนยกลาง แบบเครอขายของการสอสาร เครอขายวถของสงคมแบบชมชน และเครอขายการจดตงของนกการเมองทองถน

แตการรวมกนของเครอขายการสอสารทมโครงสรางแบบกระจายออกจากศนยกลางและแบบเครอขายของขบวนการคนเสอเหลองและคนเสอแดงนน จะเปนการรวมกนเพอการสอสารทางการเมองทตางไปจากการ ศกษาการสอสารทางการเมองในสหรฐอเมรกาของ บอนเชค ( Boncheck) เพราะในกรณของสหรฐอเมรกานน การสอสารทางการเมองของรฐ พรรคการเมอง และประชาสงคม ตางรวมเขาดวยกนเปนไปตามวถของโครงสรางทผสมผสานและ บอนเชค (Boncheck)เรยกวา โครงสรางแบบตาขาย แตในกรณของไทย การผสมผสานดงกลาวเกดขนในสวนทอยภายนอกรฐ เปนการบรณาการของการสอสารในขบวนการทางการเมอง ขบวนการของภาคประชาสงคมทไปทาทายตอการสอสารของรฐทยงคงใชการสอสารทมโครงสรางแบบกระจายออกจากศนยกลางเปนหลก และจากการเคลอนไหวทางการเมองของคนเสอเหลองและคนเสอแดงทตอเนองกนมาตงแตป พ.ศ. 2549 จนถงป พ.ศ. 2554 กนบไดวา บทบาทของสอมวลชนทมโครงสรางแบบกระจายออกจากศนยกลาง ตางถกลดบทบาทลง จงเทากบวา บทบาทในการเปนผก าหนดวาระขอมลขาวสารทางสงคมทรฐเคยผกขาดไวใหเปนหนาทของภาครฐและสอมวลชนไดไดลดบทบาทความส าคญลงไปดวย อนง การทเทคโนโลยการสอสาร และขอมลขาวสาร เขามามบทบาทตอขบวนการทางการเมองมากขนนน เปนไปตามความคดเหนของ คาสเทลลส ( Castells) จอรแดน ( Jordan) และรฮงโกลด (Rheingold) ทชวา เทคโนโลยดานขอมลขาวสารและอนเตอรเนต จะเขามามบทบาทสนบสนนตอการจดระเบยบองคกรเพอการเคลอนไหวทางสงคมหรอการปฏบตการทางการเมองมากขน โดยกรณของขบวนการทางการเมองของคนเสอเหลองและเสอแดงขางตน นอกจากจะมการเอาเทคโนโลยการสอสาร

38

เขามาใชเปนเครองมอแลว ยงมการรวมวถของเครอขายการสอสารตามแบบตางๆเขาดวยกน และยงไปรวมกบเครอขายทางสงคม และเครอขายทางการเมองอกดวย กรณการรวมวถการสอสารแบบกระจายอ านาจกบแบบเครอขาย (เปนแบบตาขาย) ของขบวนการคนเสอเหลอง ทดเหมอนวาจะไมโยงเขาเครอขายทางสงคม และเครอขายทางการเมองโดยตรงเหมอนกบขบวนการคนเสอแดง นน แททจรงกมการเชอมโยงเครอขายเหลานตามลกษณะโดยออมตามกระบวนการขดเกลาทางสงคม ( Socialization) หมายความวา การท างานในเครอขายของสอเชงสงคมไมวาจะเปนเฟซบค ทวตเตอร หรอเครอขายการสงขอความแบบสน ฯลฯ ซงจะมสมาชกทรวมตวสอสารและสรางปฏสมพนธซงกนและกนอยแลว จงเทากบวากระแสการไหลเวยนของขอมลทางการเมองของขบวนการคนเสอเหลองกจะเดนทางไปตามเครอขายของความสมพนธเหลานน ซงมกจะเกดขนซอนทบกบเครอขายทางสงคมหรอปฏสมพนธทางกายภาพของสงคมทสมาชกแตละคนสงกดอย ส าหรบการแสดงออกในทางการเมองนน กอาจจะไมแนบแนนเหมอนกบการสอสารของเครอขายทางการเมองขอแงนกการเมองทองถนเชนกรณของขบวนการคนเสอแดง แตจะสะทอนออกมาตามลกษณะของการเขารวมชมนมทางการเมอง หรอรวมแสดงออกในรปแบบอนๆ ตามลกษณะของสงคมเมอง อนง ความเกยวของบรบททางสงคมทเชอมโยงกบเครอขายของสอเชงสงคมทรวมแสดงออกในทางการเมองแบบการระดมมวลชนขนาดใหญเชนเดยวกบทเกดขนแบบขบวนการคนเสอเหลองและคนเสอแดงน จะเทยบเคยงไดกบกรณ การขบไลประธานาธบดเอสตราดา ( Estrada) ของฟลปปนส ทเกดขนในชวงทสงคมมกระแสนยมใชโทรศพทมอถอบอย (Cell phone maniacs) กรณของการเคลอนไหวทางการเมองของขบวนการสเขยวของคนอหรานทประทวงผลคะแนนเลอกตงประธานาธบด ซงเกดขนในเงอนไขทางสงคมทมการนยมใชบลอกอยางแพรหลาย (Blogosphere)

4. การสรางขวทางการเมองและการเมองแบบคตรงกนขาม

ลกษณะความขดแยงของขบวนการทางการเมองของไทยขางตน ไมวาจะอธบายตามลกษณะใดกตาม จะเกยวของกบทงสถานะทางเศรษฐกจ สงคม และการเมอง โดยการเปรยบเทยบกบดานตรงกนขามกน เชน กลมหรอขบวนของคนทอยในภาคระบบเศรษฐกจแบบเปนทางการกบไมเปนทางการ ภาคเศรษฐกจระบบหลกกบเศรษฐกจนอกระบบ ความเกยวของกบการอยอาศยในเมองและชนบท ความเชอทมตออดมการณของการพฒนาประชาธปไตยแบบปกปองผลประโยชนรวมทามกลางความหลากหลายของพหสงคมกบการเมองของผทาทายตามจงหวะโอกาสทเปดกวาง ซงเปนการอธบายความขดแยงในลกษณะทเปนกรอบมหภาค ( Macro approach) และน าเอาปจจยตางๆทเกดขนในมตของเศรษฐกจ สงคม และการเมอง มาประกอบการอธบายรวมกน (ไมใชการอธบายตามลกษณะของคความขดแยงและคความสมพนธตามกรอบจลภาค (Micro approach) และโยงความเกยวของกบกรอบมหภาค)

หากพจารณาตามกรอบมหภาคและใหความส าคญกบองคประกอบของมตเศรษฐกจ สงคม และการเมองตามทอธบายไวขางตน จะพบวา ขบวนการคนเสอเหลอง ขบวนการคนเสอแดง และขบวนการคนเสอหลากส ตางสรางขนตามกระบวนการทางสงคมทตอบสนองตอการสรางขวทางสงคม (Self/Social dichotomy) ทสอเชงสงคม ไดจดหมวดหมไวเปนหมวดหม ไวเปนเบองตน เชนการจดกลม

39

ตามพฤตกรรมของการใชชวต การนยมชมชอบ หรอตามทศนคตทมตอเรองใดเรองหนงไปในทางเดยวกน ดงจะเหนได จากการรวมตวกนในสอเชงสงคม เชนสมาชกทรวมสนทนาตาม บลอก เฟซบค ทวตเตอร ฯลฯ โดยทขบวนการทางการเมองของไทยทง 3 ขบวน ตางกใชเครองมอการสอสารเหลานดวยกนทงสน ซงนอกจากจะแสดงความเปนเอกภาพของคนกลมเดยวกนแลว ยงสรา งความเปนตวตนของตนเองเสนอตอสาธารณะไปพรอมกน เปนไปตามการอธบายถงความเปนอตลกษณของตนเองเปนสวนประกอบ เชน วทยชมชนคนแทกซ ทเปนขบวนการยอยของคนเสอแดง หรอ ในกรณของ กลมเฟซบค “มนใจคนไทยเกน 1 ลาน ตานการยบสภา” ตางกสรางแกนขนในสงคม ( Pillarization) ตามการอธบายของ กานซบม ( Ganzeboom) และ อลท ( Ultee) ทวา การกอตวทางสงคมขนเปนแกนจะ ท าใหเกดการเปรยบเทยบคณลกษณะของตวเองกบความเปนไปของสงคม และจะเปนผลของการแลกเปลยนขอมลขาวสาร ซงกนและกนในสงคมเครอขาย ตามการอธบายของ เบอรเกอร และลคคมานน ( Berger and Luckmann) ทวา เหตการณในชวตประจ าวนและการไดรบผลกระทบจากเปลยนแปลงทางสงคมทแตกตางกนของแตละคน จะสงผลใหแตละคนสะสมการรบรตางๆ แตกตางกนออกไป ทงน แตละคนกจะถอเอาความหลากหลายทตนเองประสบเปนความจรงของชวตพรอมกบปฏเสธสวนอนๆ ไปโดยปรยาย การอธบายตวตนของขบวนการคนเสอเหลอง เปนไปตามกระบวน การวพากษพฤตกรรมของชนชนน า (ใหม) วา คอรรปชนเชงนโยบาย เออประโยชนตอระบบพวกพองและเครอญาต การบดเบอนการใชอ านาจทางการเมอง ฯลฯ ในขณะทขบวนการคนเสอแดง กวพากษพฤตกรรมของชนชนน า (เกา) ทยงคงองระบบอ านาจของทหารและระบบเผดจการ สรางมาตรฐานทางสงคมทไมเทาเทยมกนระหวางคนในเมองกบชนบท ระหวางคนรวยกบคนจน รวมทงโอกาสทจะเขาถงทรพยากรและบรการตางๆ ของรฐ กระบวนการวพากษของขบวนการคนเสอเหลอง และขบวนการคนเสอแดงขางตน ด าเนนไปในลกษณะเดยวกนกบกลมเรองของรกของชอบทตองการใหคนทชนชอบในเรองเดยวกนมารวมตวกนเปนสมาชกเครอขายเดยวกน ซงเปนการรวมกลมกนทางสงคม โดยทมกลมคนหลายสถานะ หลายอาชพ หลายพนทเขามาเปนสมาชก ดงจะเหนไดวาผคนทมารวมเปนสมาชกของขบวนการคนเสอเหลอง จะประกอบไปดวย นกพฒนาองคกรเอกชน นกกจกรรมทางสงคม ปญญาชน ชนชนกลาง -ในเมอง เปนพนธมตรกบชนชนน าเกา พรรคประชาธปตย สมาชกวฒสภาบางสวนทท าหนาทเปนตวแทนในระบบรฐสภา ในขณะท ขบวนการคนเสอแดง กจะเปนขบวนการประชาสงคมทสรางตวขนใหม ซงประกอบไปดวย นกศกษา นกกจกรรมทางสงคม ปญญาชนทท างานดานแรงงาน นกวชาการ รวมกบคนในเครอขายของนกการเมองทองถน มการสรางพนธมตรกบ อดตสมาชกของพรรคไทยรกไทย กลมการเมองในทองถนและผทไดรบผลประโยชนจากนโยบายประชานยม รวมทงสมาชกวฒสภาบางสวนเปนตวแทนในระบบรฐสภา โดยทตางฝายตางวพากษซงกนและกนตามลกษณะของการเมองคตรงกนขามเพอสรางความชอบธรรมใหกบการสรางขวทางการเมองของตน ซงนอกจากจะสรางวถการสอสารทเขมขนในเครอขาย และสรางอตลกษณของตนแลว ยงเปนการผลตความเปนคตรงกนขามไปพรอมกนดวย ตามการอธบายของ ไชยรตน เจรญสนโอฬาร ทวา แนวความคดทางการเมองแบบคตรงกนขาม

40

นอกจากจะวพากษดานตรงกนขามแลวยงปดกนทจะยอมรบความตรงกนขามไปพรอมกน และสอดคลองกบการอธบายเรองการเมองแบบซาย / ขวา ของบอบบโอ (Bobbio) อกทางหนงดวย

5. การสรางความหมาย เปนองคประกอบใหมของการปฏบตการทางการเมอง ลกษณะของขบวนการทางการเมองแบบเหลอง-แดงของไทย มลกษณะเฉพาะทตางไปจากกรณการเคลอนไหวเพอการปฏรป 1998 ของอนโดนเซย การขบไลประธานาธบดโจเซฟ เอสตราดา ของฟลปปนสในป ค.ศ. 2001 และการเคลอนไหวทางการเมองของอยปตและอาหรบสปรง ในป ค.ศ. 2011 เพราะทง 3 กรณแมจะเปนขบวนการทางการเมองทมการท างานของโลกไซเบอรกตาม ทง 3 กรณ เปนความขดแยงระหวางภาคประชาสงคมกบรฐ ในขณะทกรณของไทยนน ดานหนง เปนความขดแยงระหวางรฐบาลกบประชาสงคม (ระหวางกลมพนธมตรประชาชนเพอประชาธปไตยกบรฐบาลทกษณและเครอขาย หรอระหวางแนวรวมประชาธปไตยตอตานเผดจการแหงชาตกบรฐบาลอภสทธและระบบอ านาจเกา) อกดานหนง เปนการปะทะกนของอดมการณทางการเมองทแตกตางกนของขบวนการทางการเมอง ซงเปนไปในลกษณะเดยวกบความขดแยงร ะหวางภาคประชาสงคมดวยกนเชน กรณของลสการ จฮด ทอนโดนเซย คลายๆกบ ความขดแยงระหวางแนวทางอนรกษกบแนวทางปฏรปของการเมองอหราน เพยงแตวาการเคลอนไหวทางการเมองของอหรานไมมลกษณะเปนการปฏบตการทางการเมองของภาคประชาสงคมเปนสองขบวน ยงไปกวานน การกอตวขนเปนขวและการวพากษประเดนทางการเมองทเกดขนของไทยนน หากอธบายตามทฤษฎกระบวนการสรางกรอบ (Framing process) แลว จะเหนไดวา การแปรผลขอมลขาวสารเปนความคดสาธารณะและการปฏบตการรวมกลม ( Collective action framing) จะเกดขนไดจากผลของการท างานกลไกของการสอสาร เชน การรวมตวกนของนกพฒนาองคกรเอกชน ขบวนการแรงงานและขบวนการประชาสงคม รวมทงปญญาชน คนชนกลางในเมอง ทรวมตวกนเปนพนธมตรประชาชนเพอประชาธปไตย เพอตองการโคนลมอ านาจทางการเมองของระบอบทกษณ หรอ การรวมตวของนกกจกรรมทางสงคม นกศกษากลมยอย นกเคลอนไหว ทางสงคม นกพฒนาองคกรเอกชน ทรวมตวกนเปน เครอขาย 19 กนยา ตานรฐประหาร กเปนเพราะมการท างานใหเปนไปตามกรอบการเชอมโยง (Frame bridging) การอางประเดนทางการเมองเพอขบไลรฐบาลสมคร สนทรเวช และ รฐบาลสมชาย วงศสวสดวาเปนนอมนของทกษณ ของคนเสอเหลอ ง หรอการอางความชอบธรรมในการเรยกรองใหมการยบสภาเพอจดการเลอกตงใหมของคนเสอแดง ทเสนอประเดนทางการเมองวา รฐบาลอภสทธ เวชชาชวะ เปนรฐบาลทสบทอดอ านาจจากการรฐประหาร 19 กนยายน พ.ศ. 2549 กเปนไปตามกรอบของการขยายความ (Framing amplification) และการอธบายถงการขยายแนวรวม การขยายสมาชกในการจดระเบยบองคกรในทางการเมองของทงคนเสอเหลองและคนเสอแดง กเปนไปกรอบของการขยายตว (Framing extension) ส าหรบกรอบการเปลยนผาน ( Framing transformation) ทอธบายลกษณะ การรวมตวเปนองคกรเพอการปฏบตการทางการเมองทรวมตวขององคกรประชาสงคม เชน การรวมตวกนระหวาง

41

คณสนธ ลมทองกล เจาของรายการเมองไทยรายสปดาหสญจร กบขบวนการภาคประชาสงคม ไมวาจะเปนขบวนการแรงงาน ขบวนการประชาธปไตยและขบวนการทางศาสนา (สนตอโศก) โดยทกภาคสวนมารวมกนเปนขบวนการทางการเมองเพอโคนลมทกษณ แตการรวมตวก นขางตนตงอย บนพนฐานของจดมงหมาย (Goals) ทนอกเหนอไปจากจดมงหมายเดมทมอยขององคกรประชาสงคมตางๆ จงเทากบวา การไปท างานรวมกบองคกรอนขององคกรภาคประชาสงคมเพอใหบรรลผลทางการเมองนน ไดเปลยนสถานะความเปนองคกรภาคประชาสงคมทไปรวมในขบวนการทางการเมองนนไดเปลยนผานสถานะเดมของตนเองไปแลว นนเอง พฒนาการของการตอตานการรฐประหาร 19 กนยายน 2549 ทเปนการรวมตวกนของนกกจกรรมทางสงคม นกศกษา นกพฒนาเอกชน รวมทงเครอขายทางการเมองของอดตสมาชกพรรคไทยรกไทย ฯลฯ จนพฒนาตนเองมาเปนขบวนการคนเสอแดงนนเปนตวอยางทดทจะอธบายตามกรอบการท างานน กระบวนการสรางกรอบขางตน ไดท าใหเหนถงการปฏบตการทางการเมองนน เปนไปดวยความหลากหลาย โดยทความหลากหลายทมอยท งในมตทางเศรษฐกจ สงคม และการเมอง จะกอตวรวมกนเปนกลม พนธมตร เครอขาย หรอ ขบวนการ กตอเมอกระบวนการทางสงคมนน มการสอสาร แลกเปลยนขอมลขาวสาร แปรเปลยนเปนความคดสาธารณะ เปนไปอยางเขมขน จงจะท าใหน าไปสการเปลยนสถานะของประเดนทเขาใจไดยากเปนการสรางความเขาใจไดโดยทวไป จนเกดความเปนไปไดทจะปฏบตการทางการเมองรวมกน