ความรเบองตนเกยวกบ

พาณชยอเลกทรอนกส (E-COMMERCE)

ทมา : bu.lpc.rmutl.ac.th/naravit/E_Commerce/.../02-Basic-Ecommerce.ppt

บทน า การท าธรกจในปจจบนมความสะดวกและทนสมยมากขน

ทงนเนองจากเทคโนโลยทมความกาวหนาและพฒนาอยางอยางตอเนอง

ท าใหทกคนในโลกสามารถตดตอสอสารกนไดงายยงขน

การตดสอสารในลกษณะนเรยกวาการตดตอสอสารแบบไรพรมแดน

ท าใหเราสามารถท าธรกจไดในหลาย ๆ รปแบบ ไมจ ากดเวลา ระยะทาง

โดยอาศยระบบเครอขายอนเทอรเนตทชวยใหธรกจสามารถเชอมโยงกนไดทวโลก

ความหมายและความส าคญของอนเทอรเนต

อนเทอรเนต (Internet) เกดจากการผสมกนระหวางค าวา “International” และ “Network”

หมายถง เครอขายขนาดใหญของคอมพวเตอรแมขาย หรอ เซรฟเวอร (Server) ทวโลกทเชอมตอกนดวยเคเบลสอสารความเรวสง

ขอมลทงหมดในอนเทอรเนตจะเกบอยในคอมพวเตอรแมขาย

เครองใดเครองหนง เมอจะเขาสอนเตอรเนตจะตองเชอมตอกบคอมพวเตอรแมขายกจะสามารถเขาถงแฟมขอมลทงหมดในเครอขายได

การเชอมตออนเทอรเนต อาจเรยกไดอกวา การออนไลน (On-line) หรอ Dialing up

เครอขายอนเทอรเนตเปนเครอขายทไมมผใดเปนเจาของอยางแทจรง

ผใดจะเชอมตอกไดหากมอปกรณในการเชอมตอ

การเชอมตอคอมพวเตอรแตละตวเขาดวยกน ดวยการใชมาตรฐานเดยวกนคอ TCP/IP (Transmission Control Protocol/Internet Protocol)

ซง TCP จะท าหนาทตรวจสอบการรบสงขอมลระหวางคอมพวเตอร และ IP มหนาทเลอกเสนทางทใชในการรบ-สงขอมลและตรวจทานทอยของผรบ

ผทเชอมตอคอมพวเตอรของตนเองเขาสระบบอนเทอรเนตจะสามารถใชประโยชนจากอนเทอรเนตไดมากมาย

การสอสารทางอนเทอรเนตเปนการสอสารแบบไรมต หรอเรยกวา ไซเบอรเสปซ (Cyberspace)

โลกของอนเทอรเนตกบบทบาททางธรกจ

ปจจบน อนเทอรเนตเขามามบทบาทกบวงการธรกจเพมมากขน เพราะเพมความสะดวกสบายและลดคาใชจายมาก

อ านวยความสะดวกดานการสอสารภายใน หรอระหวางองคกรธรกจ เชน การใชงานอเมล, การใช ICQ , Line, Facebook ฯลฯ

อ านวยความสะดวกในการคนควาหาขอมลทางธรกจ และเปนการแสดงถงการปรบตวขององคกร การทองคกรธรกจมการจดสรางเวบไซตของตนเอง ถอเปนการสงเสรม หรอเพมรายไดใหกบองคกรธรกจไดอกดวย เชน

เปนการประชาสมพนธ ตวอยางเชน

การใหขอมลรายละเอยดขององคกร รายละเอยดของธรกจ หรอใชในการประกาศขาวประชาสมพนธ เชน ขาวการรบสมครงาน การแนะน าสนคาใหม เปนตน

การน าเสนอรายละเอยดของสนคาและบรการขององคกรในลกษณะคลายโบชวร เชน รายละเอยดของสนคา ราคา รายการสนคาใหม

ผทตองการเขามาตดตอ หรอ สนใจสนคาและบรการขององคกร สามารถไดขอมลทตองการได

ลดภาระและตนทนในการประชาสมพนธขององคกร และเปนการประหยดเวลาไดอยางมาก

เปนการใหบรการทสะดวกรวดเรว

องคกรธรกจมการประยกตใชกบงานและบรการเดมทองคกรไดท าอยแลว แตเปนการอ านวยความสะดวกและงายกวาเดม เชน

บรการรายงานความเคลอนไหวของราคาหน บรการจองตวดวยตนเองผานระบบอนเทอรเนต ซงถอเปนการเพมบรการในดานสนองความตองการของลกคาดวยความรวดเรว

การซอหนงสอดวยระบบพาณชยอเลกทรอนกส ท าใหลกคาลดเวลาในการเดนทาง และสามารถเลอกหนงสอทตองการไดตามใจชอบ

วธการนถอเปนการดงดดความสนใจของลกคาใหหนมาสนใจเขาใชบรการขององคกรมากขน หรออาจเปนชองทางการสรางรายไดเพมอกทางหนงไดดวย

ท าพาณชยอเลกทรอนกส

อนเทอรเนต เปนอกทางเลอกทองคกรธรกจ เลอกเพอใหสามารถเขาถงลกคาเปาหมายไดงาย เนองจาก

รานคาในอนเทอรเนตชวยประหยดคาใชจาย ตดตอลกคาไดตลอดเวลา และลกคาสามารถตดตอธรกจโดยตรง

การท าพาณชยอเลกทรอนกส สรางขอไดเปรยบทางการคาจากรปแบบเดม เชน เวบเพจ สามารถโตตอบกบผใชไดโดยอตโนมตท าใหลดภาระเรองแรงงาน

เขาถงผซอไดทวโลก, สะดวกรวดเรว, ผซอสามารถซอสนคาไดจากทกทโดยไมตองมาทราน

รานคาทางอนเทอรเนต สามารถท าการคาไดตลอด 24 ชวโมง

ดงนน การพาณชยอเลกทรอนกสจงเปนอกทางเลอกหนงทสามารถสรางรายไดใหกบธรกจในภาวการณแขงขนทางธรกจทรนแรงในขณะน

ประวตและความเปนมาของพาณชยอเลกทรอนกส

การพาณชยอเลกทรอนกส (Electronic Commerce) หรอ อคอมเมรซ (E-Commerce) เรมขนเมอประมาณตนทศวรรษท 1970 โดยเรมจากการโอนเงนทางอเลกทรอนกสระหวางหนวยงาน

ชวงเรมตน สวนใหญจะเปนบรษทใหญๆ เทานน บรษทเลกๆ มจ านวนไมมากนก

ตอมา การแลกเปลยนขอมลทางอเลกทรอนกส (Electronic Data Interchange-EDI) ไดแพรหลายขน ประกอบกบคอมพวเตอรพซไดมการขยายเพมอยางรวดเรว พรอมกบการพฒนาดานอนเทอรเนตและเวบ ท าใหหนวยงานและบคคลตาง ๆ ไดใชพาณชยอเลกทรอนกสมากขน

ปจจบนพาณชยอเลกทรอนกสไดครอบคลมธรกรรมหลายประเภท เชน การโฆษณา การซอขายสนคา การซอหน การท างาน การประมล และการใหบรการลกคา

นยามของการพาณชยอเลกทรอนกส พาณชยอเลกทรอนกส (E-Commerce) ไดมผใหความหมายไวหลายความหมาย ดงน

กจกรรมเชงพาณชยทด าเนนการโดยมการแลกเปลยน เกบรกษา หรอสอสารขอมลขาวสาร โดยผานสออเลกทรอนกส รวมทงการแลกเปลยนขอมลอเลกทรอนกส อเมล และอน ๆ (Hill, 1997)

การใชวธการอเลกทรอนกสในการด าเนนงานใหบรรลวตถประสงคทางธรกจ รวมทงการใชเทคโนโลยสารสนเทศ เชน EDI การโอนเงนอเลกทรอนกส การประมลอเลกทรอนกส และเทคโนโลยการสอสารคมนาคมอน ๆ โทรทศนและการใชอนเทอรเนต (Palmer, 1997)

E-Commerce หมายถง การผลต การกระจาย การตลาด การขาย หรอการขนสงผลตภณฑและบรการโดยสออเลกทรอนกส (World Trade Organization: WTO, 1998)

ขบวนการทใชวธการทางอเลกทรอนกส เพอท าธรกจทจะบรรลเปาหมายขององคกร พาณชยอเลกทรอนกสใชเทคโนโลยประเภทตาง ๆ และครอบคลมรปแบบทางการเงนทงหลาย เชน ธนาคารอเลกทรอนกส การคาอเลกทรอนกส อดไอ หรอการแลกเปลยนขอมลอเลกทรอนกส ไปรษณยอเลกทรอนกส โทรสาร การประชมทางไกล และรปแบบตาง ๆ ทเปนขอมลระหวางองคกร (ESCAP, 1998)

การด าเนนธรกจโดยใชสออเลกทรอนกส (ECRC Thailand} 1999)

E-Commerce คอ การซอขายสนคา บรการ และสารสนเทศผานเครอขายคอมพวเตอร รวมทงอนเตอรเนต (Turban et al, 2000)

สรป

พาณชยอเลกทรอนกส หมายถง การท าธรกจการคาทกประเภททกระท าโดยผานสอ อเลกทรอนกส อาท

การการซอ-ขายสนคา/บรการ

การช าระเงน การโฆษณา โดยผานสออเลกทรอนกสประเภทตาง ๆ

ซงการท าธรกจแบบนจะสามารถสอสารกบผบรโภคทวทกมมโลก โดยไมตองออกจากบาน หรออาจเรยกวา Home Delivery

ซงสามารถพฒนาธรกจใหเขากบยคเศรษฐกจดจตอล (Digital Economy) อยางสมบรณ

ขอด และขอจ ากดของ E-COMMERCE

ขอด

1 สามารถเปดด าเนนการได 24 ชวโมง

2 ตดปญหาการตอรองราคา หรอปญหาเรองนายหนา

3 ลดคาใชจายในการตดตอสอสาร

4 ผประกอบการขนาดกลางและขนาดยอมมโอกาสมากขน

5 โอกาสทางธรกจเทาเทยมกน

6 การประชาสมพนธท าไดงายขน

ขอเสย

1. ความไมปลอดภยของขอมล

2. ความเสยงในการช าระเงนทางอนเทอรเนต

3. ขาดความรดานกฎหมายการท าธรกรรมอเลกทรอนกส

4. ขาดความรเรองการใชอนเทอรเนต

5. มการหลอกลวงกน , ไมเหนสนคาจรง

ขอด และขอจ ากดของ E-COMMERCE

ความแตกตางระหวาง E-COMMERCE และ E-BUSINESS

E-Business

E-Commerce

กระแส E-learning

E-service

E-book

E-Government

E-Citizen

E-Industrial

E-Procurement

E-Auction

E-Mail

E-Card

E-Education

E-Society

E-ticket

E-Banking

E-Passport

รปแบบของพาณชยอเลกทรอนกส การจ าแนกรปแบบของพาณชยอเลกทรอนกส สามารถจ าแนกตามลกษณะของกจกรรมทด าเนนงานระหวาง องคการและบคคลไดหลายประเภท จ าแนกไดเปน 5 ประเภทหลกดงน

1. ธรกจกบธรกจ (Business to Business : B to B , B2B เปนการท าธรกรรมดวยระบบอเลกทรอนกสทมงเนนใหบรการกบลกคาทเปนองคการธรกจดวยกน เชน ผผลต-ผผลต ผผลต-ผสงออก การท าธรกจลกษณะนเปนการท าธรกรรมจ านวนมาก มมลคาการซอ-ขายสง รปแบบการช าระเงนสวนใหญจะผานธนาคาร

www.foodmarketexchange.com ตลาดกลางทางอเลกทรอนกสของอตสาหกรรมอาหาร

รปแบบของพาณชยอเลกทรอนกส

www.foodmarketexchange.com ตลาดกลางทางอเลกทรอนกสของอตสาหกรรมอาหาร

ตวอยางเวบไซต BUSINESS-TO-BUSINESS (B2B)

www.tesco.co.uk

www.cementhaionline.com

www.boeing.com

www.value.co.th

รปแบบของพาณชยอเลกทรอนกส

2. ธรกจกบลกคา (Business to Custom : B to C , B2C เปนธรกรรมผานสออเลกทรอนกสระหวางผขายทเปนองคการธรกจกบลกคาแตละคน อาจเปนการคาปลก หรอเหมาโหล มมลคาการซอขายสนคาจ านวนไมสง ระบบการช าระเงนสวนใหญจะผานบตรเครดต สนคาอาจเปนแบบจบตองได เชนหนงสอ,ดอกไม หรอจบตองไมได เขน เพลง,ซอฟตแวร ตวอยาง B2C เชน www.chulabook.com www.pizza.co.th

รปแบบของพาณชยอเลกทรอนกส

2. ธรกจกบลกคา (Business to Custom : B to C , B2C ตวอยาง

www.thaigem.com

รปแบบของพาณชยอเลกทรอนกส

3. ธรกจกบภาครฐ (Business to Government : B to G , B2G เปนการท าธรกรรมทางอเลกทรอนกสระหวางธรกจเอกชนกบภาครฐ ไดแก การประมลออนไลน (e-auxtion) การจดซอจดจาง (e-procument) เชน www.moc.go.th หรอการจดทะเบยนการคาและการน าสนคาเขา-ออก ผานกรมศลกากร

www.customs.go.th

รปแบบของพาณชยอเลกทรอนกส

3. ธรกจกบภาครฐ (Business to Government : B to G , B2G ตวอยาง เชน

www.customs.go.th

รปแบบของพาณชยอเลกทรอนกส

ตวอยางเวบไซต BUSINESS-TO-GOVERNMENT (B2G)

www.gprocurement.go.th

www.rd.go.th

รปแบบของพาณชยอเลกทรอนกส

4. ลกคากบลกคา (Customer to Customer : C to C , C2C เปนการท าธรกรรมทางอเลกทรอนกสระหวางผบรโภคดวยกน

ซงการแลกเปลยนและซอขายสนคานน อาจท าผานเวบไซต เชน การประมลสนคาซงผคาแตละคนจะน ามาฝากขายไวกบเวบไซตทใหบรการ เชน www.ebay.com, www.pramool.com

รปแบบของพาณชยอเลกทรอนกส

4. ลกคากบลกคา (Customer to Customer : C to C , C2C

รปแบบของพาณชยอเลกทรอนกส

5. ภาครฐกบประชาชน (Government to Customer : G to C , G2C กจกรรมทเกดขนผานอเลกทรอนกสประเภทน ไมมวตถประสงคเพอการคา

เนนการใหบรการกบประชาชน โดยผานสออเลกทรอนกส ซงเปนนโยบายหนงของรฐบาล เชน การค านวณและช าระภาษออนไลนของกรมสรรพากร

www.rd.go.th และงานบรการดานจดทะเบยนของกระทรวงมหาดไทย

www.mahadthai.com

รปแบบของพาณชยอเลกทรอนกส

5. ภาครฐกบประชาชน (Government to Customer : G to C , G2C ตวอยาง เชน การค านวณและช าระภาษออนไลนของกรมสรรพากร www.rd.go.th

รปแบบของพาณชยอเลกทรอนกส

รปแบบการคาพาณชยอเลกทรอนกส

สามารถจ าแนกรปแบบการคาได 8 แบบดงน

1. รายการสนคาออนไลน (Online Catalogue)

เปนรานคาบนอนเทอรเนตเพอแสดงรายการสนคาอยางเดยว มวตถประสงคเพอสรางภาพพจนบรษท และใหขอมลเกยวกบสนคาเบองตนแกกลมเปาหมาย

2. รานคาปลกอเลกทรอนกส (E-Tailer or E-Retailing)

มลกษณะทรานคาบนอนเทอรเนตเสนอขายสนคาใหแกผบรโภคโดยตรง

ผานทางสออเลกทรอนกส โดยไมตองผานทางตลาดกลางอเลกทรอนกส (E-Marketplace)

เวบไซตจะระบราคาสนคาและคาขนสงอยางชดเจน

การรบค าสงซอกระท าโดยระบบอตโนมตผานเวบไซต

นยมรบช าระเงนดวยบตรเครดต

รปแบบการคาพาณชยอเลกทรอนกส

3. การประมลอเลกทรอนกส (E-Auctions)

รานคาอาจไมจ าเปนตองมเวบไซตเปนของตนเอง แตตองอาศยเวบไซตประมลสนคาทม

อยแลวเปนสอในการคา โดยยนดเสยคาบรการสวนหนงใหแกเวบไซต

การประมล ม 2 ลกษณะ คอ

3.1 ผขายเสนอขายกอน โดยผซอแขงกนเสนอราคา

3.2 ผซอเสนอซอกอน โดยผขายแขงกนเสนอราคา อาจเรยกวา Reverse Auction หรอการประมลแบบยอนกลบ

รปแบบการคาพาณชยอเลกทรอนกส

4. การประกาศซอ-ขายสนคา (Web Board)

เวบไซตประเภทชมชน เปนทนยมใชแลกเปลยนความคดเหนของผ ใช

อนเทอรเนต มงเนนการโฆษณาเปนส าคญ อาจเรยกวาการโฆษณาพาณชยอเลกทรอนกส “E-Advertisement”

รปแบบการคาพาณชยอเลกทรอนกส

5. ตลาดกลางอเลกทรอนกส (E-Marketplace)

ก า ร ต ง ต ล า ด ก ล า ง เ พ อ ใ ช ซ อ ข า ย ส น ค า เ ฉ พ า ะ เ ร อ ง ข น ม า เ ช น www.foodmarketexchange.com เปนตวอยางของตลาดกลางอเลกทรอนกสส าหรบการซอขายสนคาเกษตรในประเทศไทย โดยผขายตองสมครเปนสมาชกของเวบไซตเหลานกอนใชบรการ ทงน เพอเปนการประหยดคาใชจายทางการตลาด

รปแบบการคาพาณชยอเลกทรอนกส

6. การใหบรการอเลกทรอนกส (E-Service)

ส าหรบองคกรทน ามาใชบรการ เพออ านวยความสะดวกในดานตางๆ เชน ธนาคารอเลกทรอนกส (Electronic Banking) การช าระเงนทางออนไลน (Online Bill-Payment) ตลาดแรงงานอเลกทรอนกส (Electronic Job Market) เปนตน

รปแบบการคาพาณชยอเลกทรอนกส

7. รฐบาลอเลกทรอนกส (E-Government)

หนวยงานภาครฐน าเทคโนโลยคอมพวเตอรและเครอขายมาชวยเพมประสทธภาพการด าเนนงานและปรบปรงการใหบรการแกประชาชน รวมทงสงเสรมภาพลกษณอนดแกหนวยงานราชการดวย

รปแบบการคาพาณชยอเลกทรอนกส

8. โมบายคอมเมรซ (Mobile Commerce)

พฒนาการรปแบบใหมของการน าE-Commerce มาประยกตใชผานชองทางการตดตอสอสารแบบไรสาย (Wireless Communication) เนองจากสามารถใชโทรศพทมอถอได

รปแบบการคาพาณชยอเลกทรอนกส