Post on 11-Apr-2023
นิยามความหมาย
ทาํไมต้องศึกษา
ความเป็นมา
คณุสมบติัดัง้เดิม คณุสมบติั
ท่ีเปล่ียนแปลงไป เมือง VS ชนบท
โครงสร้าง
สงัคมชนบท
ปัญหา
สาเหต ุประเดน็
การบรรยาย
ก า ร ศึ ก ษ า ค ว า ม สั ม พั น ธ์ ข อ ง ค น ท่ี อ ยู่ ใ น
สภาพแวดล้อมแบบชนบท
การศึกษาอย่างมีระบบ และอาศยักระบวนการทาง
วิทยาศาสตรศึ์กษาสงัคมชนบท…
องคก์ารและโครงสร้างสงัคมชนบท
การเปล่ียนแปลงของสงัคมชนบท
ความสมัพนัธท่ี์มีกบัสงัคมเมือง
โดยสรปุ สงัคมวิทยาชนบท คือ สงัคมวิทยาทีศึ่กษาถึง
ช า ว น า ช า ว ไ ร่ ช า ว ส ว น ช า ว ป ร ะ ม ง ศึ ก ษ า
ความสัมพันธ์ และปรากฏการณ์ทีเ่กิดข้ึนในสังคม
ชนบท
ในสหรฐัฯ
เร่ิมศึกษาในยโุรปและสหรฐัอเมริกา
ปีแยร ์กิลโยม เฟรเดอริค เลอเปล (Pierre Frederic Le
Play, ค.ศ. 1806 – 1882)
บรรจหุลกัสตูรสงัคมวิทยาชนบทก่อนส้ินศตวรรษท่ี 19
เปิดสอนแห่งแรกท่ีมหาวิทยาลยัชิคาโก
ธีโอดอร์ รุสเวลท์ ได้ตัง้คณะกรรมาธิการศึกษา
เก่ียวกบัชีวิตชนบท
ในยโุรป
หลงั WW II
ยโุรปกลางและยโุรปตะวนัออกสนใจศึกษา เพราะเกิด
ความยากจน แต่มีกระแสการต่อต้านจากนายทุน
แพร่หลายในยุโรป ลาตินอเมริกา แอฟริกา
รวมถึงเอเชีย
ประเทศไทย
มีเน้ือหาในวิชาเศรษฐศาสตร ์เศรษฐศาสตรเ์กษตร
และวฒันธรรม
ประโยชน์ด้านการพฒันาชนบท
คนส่วนใหญ่เป็นคนชนบท
เพ่ือความเข้าใจอนัดีต่อกนั
การพฒันาคน
กระตุ้นแผนพฒันาชนบท
หาข้อสรปุในการพฒันาให้กว้างขวางย่ิงขึน้
แนวคิด เอด็เวิรด์ ที. เชส (Edward T. Chase)
ความโดดเด่ียว – ตัง้หมู่บ้านเป็นหย่อม (cluster)
และกระจดักระจาย
ความเป็นอันหน่ึงอันเ ดียวกัน –ภูมิหลังทาง
วฒันธรรม เก่ียวดองทางสายโลหิต
การใช้แรงงานเพ่ือการเกษตร – ปลูกพืช เลี้ยงสตัว ์
ประมง
เศรษฐกิจเพ่ือการบริโภค – ครอบครวัเป็นหน่วยผลิต
และหน่วยบริโภค
การเกษตรเพ่ือการค้า – ใช้เทคโนโลยีสมยัใหม่มากขึ้น
“ภมิูปัญญาท้องถ่ิน”
ความโดดเด่ียวลดน้อยลง – มีการติดต่อส่ือสารกบัคน
ภายนอกมากขึน้
สาเหตกุารเปล่ียนแปลงของชนบทเกิดจากอะไร ?
มาถกูทางหรือไม่ ?
“ชนบททนัสมยั แต่ไม่พฒันา” (Norman Jacobs)
หรือควรจะทวนกระแสการพฒันาไปสู่รูปแบบ
การคาํนึงถึงท้องถ่ิน
ด้านนิเวศน์
ส่ิงแวดล้อมท่ีเป็นธรรมชาติ
พืน้ท่ีทาํกินและใช้สอย
การพ่ึงพากนัระหว่างหน่วยของสงัคม
อาชีพ
ด้านสงัคมและวฒันธรรม
เช้ือชาติ เผา่พนัธุ ์ความเช่ือ
การเดินทาง
การจราจรภาพทางสงัคม
ครอบครวั
บคุลิกภาพ สงัเกตการเดิน
สถาบนัและองคก์รทางสงัคม
การควบคมุทางสงัคม
โครงสร้างของสงัคมชนบท ประกอบด้วย...
โครงสร้าง หมายถึง ส่ิงท่ีสร้างให้เกิดเสถียรภาพ
เช่น บทบาท หน้าท่ี ความสมัพนัธ ์
โครงสร้างของสงัคมชนบท หมายถึง เสถียรภาพ
ของความสมัพนัธท์างสงัคมระหว่างสมาชิก
ประชากร
สถาบนัทางการเมือง
สถาบนัเศรษฐกิจ
สถาบนัศาสนา
กลุ่มและองคก์รต่างๆ
สถาบนัครอบครวั
ระบบค่านิยม
การตัง้ถ่ินฐาน
สถาบนัการศึกษา
สถาบนัทางอนามยั
โครงสร้างสาํคญัของสงัคม
คณุภาพของประชากรยงัตํา่ (การศึกษา สาธารณสุข
การมีส่วนร่วมทางการเมือง)
อตัราการเกิด การตาย การย้ายถ่ิน กระจกุตวัในเมือง
เพ่ือทาํงาน
ประชากร
การตัง้ถ่ินฐาน กระจดักระจาย ความหนาแน่นเบาบาง
การตัง้ถ่ินฐาน
วิวฒันาการของหมู่บ้าน 2 ลกัษณะ ได้แก่
หมู่บา้นชัว่คราว (ก่ึงถาวร)
หมู่บา้นถาวร
Kibbutz ในอิสราเอลเป็นแบบวางแผน
นิคมสร้างตนเอง ในไทยเป็นการวางแผนหมู่บ้าน
แบบแผนการตัง้ถ่ินฐานมี 2 แบบ ประกอบด้วย มีการวางแผน และไม่มีการวางแผน
ตวับง่ช้ีว่าบคุคลในสงัคมชอบเร่ืองอะไร
นําไปสู่การเข้าใจพฤติกรรม
ตัวกําหนดค่านิยมในสังคมไทยคือ พุทธศาสนา
พราหมณ์ ระบบศักดินา ระบบเกษตรกรรม อํานาจ
ศกัด์ิสิทธ์ิ
มีแนวโน้มเปล่ียนไปสู่ค่านิยมคนเมือง
ระบบค่านิยม
ความสมัพนัธแ์บบปฐมภมิู
มีแนวโน้มจะแยกเป็นครอบครวัเด่ียวมากขึน้
ครอบครวัแบบผวัเดียวเมียเดียว
สืบสกลุข้างฝ่ายบิดา
สถาบนัครอบครวั
ส่วนใหญ่เป็นการศึกษาภาคบงัคบั
โอกาสและความไม่เสมอภาคทางการศึกษา
ควรจดัให้สอดคล้องกบัองคค์วามรู้ท้องถ่ิน
สถาบนัการศึกษา
เก่ียวข้องตัง้แต่เกิดจนตาย
เน้นเร่ืองพิธีกรรมมากกว่าหลกัธรรม
ผสมผสานความเช่ือแบบพทุธ พราหมณ์ คณุไสย
เน้นเร่ืองนอกเหนือธรรมชาติ
สถาบนัศาสนา
ตวัอย่าง การสกัให้คงกระพนั ผปีู่ เจ้า
ฮีตสิบสองคลองสิบส่ี
การเกษตร
ภาคอีสานมีท่ีดินถือครองเพ่ือการเกษตรมากท่ีสุด ภาคใต้มีน้อยท่ีสดุ
ภาคอีสานมีอตัราส่วนวยัทํางานมากท่ีสุด น้อยท่ีสุดคือ ภาคกลาง
ระบบเศรษฐกิจแบบพ่ึงตนเอง
ระบบ barter system ปัจจบุนัเป็นระบบเศรษฐกิจแบบตลาด
ราชการบริหารส่วนภมิูภาค (จงัหวดั อาํเภอ)
ราชการบริหารส่วนท้องถ่ิน องคก์ารบริหารส่วนจงัหวดั
องคก์ารบริหารส่วนตาํบล
ขาดความรู้ด้านการดแูลสขุภาพ
ขาดแคลนบคุลากรด้านสาธารณสขุ
สถาบนัทางการเมือง
การบกุรกุแผว้ถางป่า
ผูเ้ช่านามากขึน้ มีหน้ีสิน
ท่ีดินการเกษตรถกูนําไปใช้ประโยชน์ด้านอ่ืน
ผลผลิตด้านการเกษตรลงลง
สาเหตุภายใน การเกิด การตาย การย้ายถ่ิน การแปรปรวนของธรรมชาติ การประดิษฐคิ์ดค้นส่ิงใหม่
ส่ิงท่ีเปล่ียนแปลง การดแูลสุขภาพ ระบบการผลิต
เพ่ือระบบตลาด พัฒนาด้านการศึกษา การใช้
ทรพัยากรธรรมชาติ
สาเหตุภายนอก การผสมผสานทางวัฒนธรรม การ
แพร่กระจายทางวฒันธรรม การคมนาคมติดต่อส่ือสาร