ELWE (THAI LAND)

หนา 1

1 วชา งานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน บทท 6 รหสวชา 2100 – 1003

บทท 6 อปกรณปองกนไฟฟา และการตอลงดน วตถประสงค

1. อธบายการท างานของฟวส เซฟตสวตชและ เซอรกตเบรคเกอรได 2. เลอกอปกรณปองกนไฟฟาไดอยางเหมาะสม 3. อธบายหลกการตอลงดนได 4. อธบายวธการตดตงหลกดน และสายดนในระบบการตอลงดนได

บทน า

ในวงจรไฟฟาเมอมอปกรณท ใชไฟฟาจ านวนมากๆ หมายความวาจะมกระแสไฟฟาไหลในสายไฟมาก ถาใชสายไฟขนาดเลกเกนไปสายจะเกดความรอนและถาเกดความรอนนานๆจะท าใหฉนวนทหมสายไฟฟาช ารดเสยหาย อาจเกดการลดวงจรท าใหเกดเพลงไหมไดหรอเกดการรวลงดน ดงนนจงจ าเปนตองใชอปกรณปองกนไฟฟา เพอปองกนไมใหกระแสไฟฟาไหลมากเกน ไปจนเกดการลดวงจรได อปกรณปองกนมหลายอยางเชน ฟวส เซฟตสวตช เซอรกตเบรกเกอร เปนตน

6.1 ฟวส ฟวส คอ อปกรณปองกนทใชตออนกรมเขากบอปกรณไฟฟา เพอปองกนการเกดกระแสไหลเกนเชนจากการลดวงจรทวงจรไฟฟาหรอทอปกรณไฟฟา โดยทวไปในตวฟวส จะท าดวยแถบหรอเสนโลหะทมจดหลอมตวต า หรอออกแบบใหเกดการหลอมละลายไดโดยงายเมอมกระแสไฟฟาไหลผานมากเกนพกด ในชวงเวลาทตวฟวสหลอมละลายและเรมขาดออกจากกนจะเกดการอารค(Arc) ส าหรบการดบอารคเพอท าใหฟวสสามารถตดวงจรไฟฟาโดยไมมการลกลาม ในขณะเดยวกนกระบอกฟวสนน (fuse holder) จะตองสามารถรบแรงดนตกครอมในขณะตดวงจรได

ELWE (THAI LAND)

หนา 2

2 วชา งานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน บทท 6 รหสวชา 2100 – 1003

ดวย แตอยางไรกตามการเลอกใชฟวสกเปนสงส าคญ ถาใชฟวสทไมเหมาะสม จะท าใหเกดความเสยหายแกอปกรณไฟฟาสายไฟฟาและอาจรวมถงระบบไฟฟาบางสวนหรอทงหมด

รปท 6.1 ฟวสใหมและการตดวงจรโดยฟวส

6.1.1 ฟวสเสน ฟวสชนดนมรปรางเปนเสนลวดหรอแทงแบน ๆ (ฟวสกามป) ดงรปท 6-2 โดยทวไปฟวสจะท าดวยตะกวหรอสวนผสมของตะกวกบดบก จงเหมาะทจะใชกบระบบไฟฟาขนาดเลก ส าหรบฟวสกามปท ไดรบมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม (มอก.) นนใชกบแรงดนต าทก าหนดไมเกน 250V ส าหรบกระแสตรง และกระแสสลบความถ 50Hz แรงดนทก าหนดไมเกน 500 V สวนกระแสทก าหนดไมเกน 100A ไดแก 3, 5, 10, 15, 20, 30, 40, 50, 60, 75 และ 100A 1) ประเภทของฟวสกามป แบงออกเปน 2 ประเภทคอประเภท ก และ ข ดงตารางท 6-1

ก. ประเภท ก คอ ฟวสกามปทมไสฟวสตอกบขวตอฟวสดวยการบดกร ประเภท ข คอ ฟวสกามปทมไสฟวสและขวตอฟวสท าจากโลหะทอนเดยวกนตลอด

ELWE (THAI LAND)

หนา 3

3 วชา งานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน บทท 6 รหสวชา 2100 – 1003

รปท 6.2 ฟวสเสนและฟวสกามป ตารางท 6.1 ประเภทของฟวสกามป

แรงดนทก าหนด (V)

ประเภทของฟวส กระแสทก าหนด (A)

250 V

ก 35 ข 35 ก 45 ข 45 ก 55

3, 5, 10, 15 3, 5, 10, 15 3, 5, 10, 15, 20, 30 3, 5, 10, 15 40, 50, 60, 75, 100

* ตวเลข 35, 45 และ 55 หมายถง ความยาวของฟวส(L) ขนาด 35mm, 45mm และ 55mm ตามล าดบ 2) ชนดของฟวสกามป แบงตามลกษณะเวลาทฟวสหลอมละลายออกเปน 2 ชนด คอ ฟวสกามปชนหนงและฟวสกามปชนสอง ก. ฟวสกามปชนหนง(Fast type fuse) คอ ฟวสกามปทตดวงจรไดเรวใชอกษรยอ F

ELWE (THAI LAND)

หนา 4

4 วชา งานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน บทท 6 รหสวชา 2100 – 1003

ข. ฟวสกามปชนสอง (Slow type fuse) คอ ฟวสกามปชนดทตดวงจรไดชากวาฟวสกามปชนหนง ใชอกษรยอ S ในภาวะทเกดกระแสเกนหรอลดวงจรฟวสจะตองหลอมละลายภายในเวลาทก าหนดภายใตการทดสอบดงตารางท 6. 2 ตารางท 6.2 แสดงการหลอมละลายของฟวสกามปตามมาตรฐาน มอก. 10-2513

กระแสทก าหนด ของฟวสกามป

เวลาทฟวสหลอมละลาย (นาท) ฟวสกามปชนหนง

(F) ฟวสกามปชนสอง

(S) ฟวสกามปทง 2 ชนด

(A) 135%xกระแสทก าหนด

160%x กระแสทก าหนด

200%xกระแสทก าหนด

3 – 15 20 – 30 40 – 60 75 - 100

60 60 60 100

60 60 60 120

2 2 4 6

การก าหนดเครองหมายทขวของฟวสกามปตองมตวเลขและอกษรแสดงคากระแสไฟฟาทก าหนดรวมทงระบชนดของฟวสกามปไวอยางชดเจนสวนทกลองบรรจฟวสกามปทกกลองตองมตวเลขอกษรหรอเครองหมายชดเจนคอชอโรงงานผลตกระแสทก าหนดแรงดนทก าหนด ประเภทชนด และจ านวนฟวสในกลอง

3) คารทรดฟวส เปนฟวสเสนชนดบรรจในกระบอกทท าดวยกระเบอง ภายในกระบอกบรรจดวยทรายหรอสารบางชนดทใชส าหรบดบอารค สวนประกอบของคารทรดฟวสแสดงในรปท 6-3 คารทรดฟวสนนใชวงจรหลกเพอเปนฟวสปองกนการลดวงจรของวงจรหลกใชคกบสวตชตดตอนใบมดขนาดของคารทรดฟวสมหลายขนาดตงแต 5 แอมแปรถง 60 แอมแปร คารทรดฟวสนเมอใชงานจะสะดวกมากกวาฟวสเสน เพราะสามารถถอดเปลยนไดงายโดยไมตองใชเครองมออนชวย

ELWE (THAI LAND)

หนา 5

5 วชา งานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน บทท 6 รหสวชา 2100 – 1003

รปท 6.3 ลกษณะของคารทรดฟวส

ขอส าคญในการเลอกใชฟวส คอ ตองเลอกขนาดของฟวสใหนอยกวาขนาดการทนกระแสของสายไฟฟาเสมอ เชน ถาสายไฟฟาทนกระแสได 15 แอมแปร จะตองเลอกฟวสทมขนาดนอยกวา 15 แอมแปร เปนตน คณสมบตของฟวส 1. ยอมใหกระแสไฟฟาไหลผานประมาณ 1.1 เทาของขนาดทนกระแสฟวส 2. ฟวสจะขาดและตดวงจรเมอกระแสไหลผานฟวสเกน2.5 เทาของขนาดฟวส 3. การหลอมละลายของฟวส ตองไมเกดประกายไฟท าใหมการลกไหมได

6.2 เซฟตสวตช เซฟตสวตชหรอสวตชนรภยเปนอปกรณทใชควบคมวงจรไฟฟาทปลอยใหกระแสไฟฟาไหลเขาวงจร หรอตดกระแสไมใหไหลเขาวงจรตามทตองการ เซฟตสวตชจะมทงชนดในตวสวตชมฟวสและชนดในตวไมมฟวส เซฟตสวตชในตวมฟวส จะมทยดฟวสเพอใสฟวสในขาทไมตอลงดนและใชส าหรบปลดวงจรปองกนกระแสเกนมากเกนไปรวมทงกระแสลดวงจรของสายปอน ฟวสทใชเปนฟวสกระบอกขนาด 30 แอมแปรขนไป เซฟตสวตชชนดในตวมฟวส ใชส าหรบปลดวงจรควบคมสายปอนวงจรยอยซงมอปกรณปองกนกระแสเกนอยแลว

ELWE (THAI LAND)

หนา 6

6 วชา งานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน บทท 6 รหสวชา 2100 – 1003

ชดของสวตชชนดนสวนทน ากระแสจะบรรจอยในกลองทมฝาปด เมอปดฝาแลวยกคนโยกใหวงจรไฟฟาท างานแลวจะลอคท าใหไมสามารถเปดฝาได เซฟตสวตชมโครงสรางทขนอยกบการใชงานสถานทตงแบงไดเปนแบบหลก ๆ 3 แบบคอ 1. เซฟตสวตชใชงานหนก เหมาะส าหรบใชกบงานหนกหรองานไดนานเหมาะกบโรงงานอตสาหกรรม มขนาด 30-3000 แอมแปร ทแรงดนไฟฟากระแสสลบไมเกน 600V 2. เซฟตสวตชใชงานทวไป ใชกบงานเบากวาแบบแรก เชน ใชกบวงจรยอยของมอเตอร หรอ ทางเขาสายบรการ มขนาด 30-1200 แอมแปร และใชกบแรงดนไฟฟากระแสสลบไมเกน 600V 3. เซฟตสวตชใชงานเบา ใชกบงานทสวตชท างานนอยครงส าหรบตดททางเขาสายบรการทพกอาศย มขนาด 30-200 แอมแปร และใชกบแรงดนไฟฟากระแสสลบไมเกน 240V

รปท 6.4 เซฟตสวตช

5.3 เซอรกตเบรกเกอร เซอรกตเบรกเกอรหรอสวตชตดตอนอตโนมต เปนอปกรณปองกนวงจรไฟฟาทออกแบบมาเพอตดวงจรไฟฟาออก เมอเกดการลดวงจร โดยอตโนมตซงจะบงคบดวยกลไกของตวเซอรกตเบรกเกอร กรณทน าไปใชไมเกนคากระแสพกดของเซอรกต

ELWE (THAI LAND)

หนา 7

7 วชา งานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน บทท 6 รหสวชา 2100 – 1003

เบรกเกอรนน เซอรกตเบรกเกอรเปนอปกรณปองกนวงจรไฟฟาทนยมน าไปใชในอาคารส านกงาน บานพกอาศยทวไป และโรงงานอตสาหกรรม เซอรกตเบรกเกอร แบงตามวธการตดกระแสไฟฟาในวงจรเปนชนด ทรป(ตดกระแสไฟฟา)ดวยแมเหลก ทรปดวยความรอน และทรปดวยแมเหลกและความรอน

รปท 6.5 เซอรกตเบรกเกอร

6.3.1 ทรปดวยความรอน(Thermal trip) ชดอปกรณทรปดวยความรอนประกอบดวยโลหะแผนไบเมตล(bimetal)ซงท าดวยโลหะ 2 แผนตางชนดกนน ามาประสานเขาดวยกน เมอมกระแสไฟฟาไหลผานเกนพกดจ านวนมากๆจะท าใหเกดความรอนทแผนโลหะไบเมตล เมอมความรอนเกดขนโดยทอตราการขยายตวของโลหะทงสองไมเทากนเปนผลใหแผนไบเมตลโคงงอขน จะมากหรอนอยกขนอยกบกระแสความรอน (I2R) ไหลผานจนกระทงหนาสมผสของเซอรกตเบรกเกอรตดกระแสไฟฟาออกจากวงจรดงรปท 6.6(ข)

ELWE (THAI LAND)

หนา 8

8 วชา งานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน บทท 6 รหสวชา 2100 – 1003

(ก) สภาวะกระแสปกต (ข) สภาวะกระแสโหลดเกน

รปท 6.6 การทรปเซอรกตเบรกเกอรดวยความรอน

อยางไรกตามชดทรปแผนไบเมตลจะตอบสนองตอเวลาและกระแส ซงมนจะยอมหนวงเวลา(time delay)ใหนานในกรณกระแสโหลดเกนเลกนอย ขณะเดยวกนมนจะทรปในเวลาอนสนในสภาวะกระแสโหลดเกนมากในลกษณะเชนนเราเรยกวาเวลาผกผน(inverse time delay) ดงนนชดทรปดวยความรอนจงเหมาะส าหรบปองกนโหลดเกนดงรปท 6.7 ส าหรบการปรบตงชดทรปดวยความรอนอาจปรบตงตายตวมาจากโรงงานผผลตหรออาจเปนแบบทสามารถเลอกยานปรบตงได

รปท 6.7 เสนโคงเวลาและกระแสตอการทรปของเซอรกตเบรกเกอรเวลาผกผน

เชน ถากระแสพกด 100 A ถาใหกระแสโหลดเกน 135% ของกระแสพกด

จะทรปในเวลา 1800 วนาท แตถาใหกระแสโหลดเกน 500% ของกระแสพกดจะทรปในเวลา 10 นาท เปนตน

6.3.2 ทรปดวยแมเหลก(Magnetic trip) ชดทรปดวยแมเหลกจะใชหลกการของแมเหลกไฟฟาโดยขดลวดจะตออนกรมกบกระแสโหลด เมอเกดกระแสลดวงจร กระแสจะไหลผานขดลวดเพอสรางแมเหลกไฟฟาใหดดแผนชดทรป ในลกษณะเชนนเราเรยกวาทรปดวยแมเหลกหรอทรปไดทนทดงรปท 6.8 ส าหรบชดทรปดวยแมเหลกอยางเดยวจงเหมาะส าหรบปองกนการลดวงจร (short circuit protection) เทานน

ELWE (THAI LAND)

หนา 9

9 วชา งานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน บทท 6 รหสวชา 2100 – 1003

(ก) สภาวะกระแสปกต (ข) สภาวะลดวงจร

รปท 6.8 การทรปของเซอรกตเบรกเกอรดวยผลของแมเหลก 6.3.3 ทรปดวยความรอนและแมเหลก(Thermal – magnetic trip) ชดทรปนใช

หลกการทรปดวยความรอนและแมเหลกรวมกน จงเหมาะส าหรบการปองกนไฟฟาไดทงสองแบบ คอเมอกระแสโหลดเกนและ เกดกระแสลดวงจรในเวลาเดยวกนดงรปท 6.9 ส าหรบเซอรกตเบรกเกอรชนดทรปดวยความรอนและแมเหลกน ในสภาวะโหลดเกนไมรนแรงชดทรปดวยความรอนจะท างานดงรปท 6.9(ข) แตถาโหลดเกนอยางรนแรงหรอลดวงจร ชดทรปดวยแมเหลกจะท างานไดดกวาชดทรปดวยความรอนดงรปท 6.9(ค) เมอพจารณารปท 6.10 จด A และจด B บนเสนโคงของการทรปดวยความรอนและแมเหลกของเซอรกตเบรกเกอรขนาด100A ถาโหลดเกน250 เปอรเซนต ในเวลา 60 วนาท ชดทรปความรอนจะโกงงอจนกระทงเซอรกตเบรกเกอรทรป อยางไรกตามถากระแสเพมขนเปน 4,000 เปอรเซนต (40 เทา) ชดทรปแมเหลกไฟฟาจะดงแทงปลดใหทรปและตดวงจรไฟฟาในเวลา 0.016 วนาท รปท 6.10 แสดงเสนโคงเวลาและกระแสของการทรปดวยความรอนและแมเหลกของเซอรกตเบรกเกอรตวหนง

ELWE (THAI LAND)

หนา 10

10 วชา งานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน บทท 6 รหสวชา 2100 – 1003

(ก) สภาวะกระแสปกต (ข)ทรปดวยกระแสโหลดเกนหรอลดวงจร (ค)ทรปดวยกระแสลดวงจร

รปท 5.9 การทรปของเซอรกตเบรกเกอร ทรปดวยความรอน-แมเหลก ทมา : http://www.loftinequip.com/pdf/IS_19.pdf

รปท 6.10 เสนโคงเวลาและกระแสทรปดวยความรอนและแมเหลก

ตวอยาง เซอรกตเบรกเกอรขนาด 100A ถาโหลดเกน 250% คอ 2.5 x

100A เทากบ 250A เซอรกตเบรกเกอรจะทรปในเวลา 60 วนาท แตถากระแสเพมขนเปน4000%คอ 40 x 100A เทากบ 4000A เบรกเกอรจะทรปในเวลา 0.016 วนาท เปนตน

ขอดและขอเสยของเซอรกตเบรกเกอร 1. หนาสมผสทจะท าการตดตอวงจร จะบรรจอยในกลองดบอารคท าใหลดการอารคขณะหนาสมผสเรมจากได 2. มขนาดเลอกใชงานตงแตขนาดเลกจนกระทงขนาดใหญถง1,000A 3. มกระเดองแสดงสภาวะการใชงาน 4. สะดวกในการใชงานเพราะไมตองเปลยนฟวสเวลาเกดการลดวงจร 5. ราคาของเซอรกตเบรกเกอรคอนขางจะแพงเมอเทยบกบฟวส 6. สามารถตดวงจรทเดยว 3 เฟสพรอม ๆ กนถงแมวาการลดวงจรจะเกดเพยงเฟสเดยวกตาม 7. เวลาต าสดในการตดตอนจะถกจ ากดดวยความเรวของกลไก ฉะนนจงมความไวชากวาฟวสเปนสวนใหญ ซงบางแบบทมราคาแพงไดถกออกแบบใหสามารถตดวงจรทมความไวด

ELWE (THAI LAND)

หนา 11

11 วชา งานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน บทท 6 รหสวชา 2100 – 1003

6.4 การตอลงดน ก า ร ต อ ล ง ด น มวตถประสงค คอ เพอความปลอดภยตอผใชไฟฟาและเพมประสทธผลและคณภาพการท า งานของบรภณฑ ไฟฟ า(อปกรณไฟฟา) และ ระบบไฟฟารวมถงระบบปองกนตางๆรวมถงการขจดผลการเหนยวน าทางสนามแมเหลกไ ฟ ฟ า แ ล ะ ก า ร ป อ ง ก นผลกระทบจากฟาผาการตอลงดนจงชวยขจดความผดพรอง(Fault) ทเสยงตอการเกดอนตรายไดทนทวงท การตอลงดน หลกๆแลวม 2 ชนดคอ

1. การตอลงดนของระบบไฟฟา (System Grounding) 2. การตอลงดนของบรภณฑไฟฟา (Equipment Grounding)

6.4.1การตอลงดนของระบบไฟฟา

หมายถงการตอสวนใดสวนหนงของระบบไฟฟาทมกระแสไหลผานลงดนโดยทวไปจะหมายถงการตอจดนวทรล (N) ลงดน มวตถประสงคหลกคอเพอท าใหแรงดน เทยบกบดนมคาคงทในขณะระบบไฟฟาท างานปกตชวยจ ากดขนาดแรงดนเกนทอาจเกดขนในระบบไฟฟาและเมอเกดการลดวงจรลงดนขนจะชวยใหอปกรณปองกนกระแสเกนท างานไดรวดเรวยงขน ดงนนการตอลงดนของระบบไฟฟาเพอประโยชนของการท างานและการปองกนในระบบไฟฟาโดยตรงไมใชเพอปองกน

ELWE (THAI LAND)

หนา 12

12 วชา งานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน บทท 6 รหสวชา 2100 – 1003

อนตรายจากไฟฟาดด ตวอยางของการตอลงดนทระบบไฟฟา ทงชนด 1 เฟส 220V และ 3 เฟส 380V แสดงในรปท 6-11

อางอง : http://www.coe.or.th/_coe/_product/20120327105753-1.pdf

รปท 6.11 การตอลงดนขอระบบไฟฟา 1 เฟสและ 3 เฟส

6.4.2 การตอลงดนของบรภณฑไฟฟา

ELWE (THAI LAND)

หนา 13

13 วชา งานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน บทท 6 รหสวชา 2100 – 1003

หมายถงการตอสวนทเปนโลหะ หรอสอตวน าไฟฟาทหอหมอปกรณไฟฟา และไมใชสวนประกอบของวงจรไฟฟาซงไมมกระแสไฟฟาไหลผานเขากบตวน าทตอลงดนเพอใหมศกยไฟฟาใกลหรอเทากบศนยเมอเทยบกบดนและเพอใหอปกรณปองกนกระแสเกนตดวงจรไดรวดเรวขนเมอมการลดวงจรลงดน ไมถกไฟฟาดดตอผสมผสโลหะหมอปกรณไฟฟานน เชน โครงโลหะหมมอเตอรกลองตอสายไฟฟา ตทอรอยสายรางเดนสายเปนตน

รปท 6.12 การเกดไฟฟาดดเมอไมมการตอลงดนในสวนของผใชไฟฟา การตดตงระบบไฟฟาทไมถกตองตามมาตรฐานทก าหนด ไมมการตอสายดน

หรอขาดการบ ารงรกษาอปกรณไฟฟาเมอฉนวนของสายไฟฟาชารดอาจทาใหตวน าไฟฟาสมผสกบโครงโลหะของอปกรณไฟฟา นนคอเกดไฟฟารวทโครงโลหะของอปกรณมไฟฟานน และเมอมคนไปสมผสกบโครงโลหะจะทาใหมกระแสไหลผานรางกายของคนนน ทไปอาการดงกลาวเรยกวา “ไฟฟาดด” ดงรปท 6.12 และเมอตอลงดนทอปกรณไฟฟาดงรปท 6-13 จะไมเกดปญหาไฟฟารวอก

ELWE (THAI LAND)

หนา 14

14 วชา งานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน บทท 6 รหสวชา 2100 – 1003

รปท 6.13 ความปลอดภยเมอมการตอลงดนในสวนของอปกรณไฟฟา เพอปองกนไฟฟารว 6.4.3 การตดตงระบบตอลงดน

รปท 6.14 สวนประกอบของระบบการตอลงดน ก การตดตงหลกดน หลกดนเปนองคประกอบทส าคญของระบบสายดน ดงน

ELWE (THAI LAND)

หนา 15

15 วชา งานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน บทท 6 รหสวชา 2100 – 1003

❖ เปนอปกรณปลายทางทจะท าหนาทสมผสกบพนดน ❖ เปนสวนทจะท าใหสายดนหรออปกรณทตอลงดนมศกยไฟฟาเปนศนย

เทากบดน ❖ เปนเสนทางไหลของประจไฟฟาหรอกระแสไฟฟาทจะไหลลงสดน ❖ เปนตวก าหนดคณภาพ อายความทนทาน และความปลอดภยของระบบ

การตอลงดนในระยะยาว ข คณสมบตของหลกดน หลกดนตองท าดวยวสดททนตอการผกรอนและไม

เปนสนม เชน แทงทองแดง แทงเหลกชบหรอหมดวยทองแดงขนาดเสนผาศนยกลาง 16 มม. (5/8 นว) และยาวไมนอยกวา 2.40 เมตร ดงรปท 6.15 และควรตอกฝงลกลงไปในดนในแนวดง ถาเปนเหลกหมดวยทองแดง ตองมความหนาของทองแดงไมต ากวา 0.25 มม. และตองหมอยางแนบสนทยดตดเปนเนอเดยวกนโดยไมหลดออกจากกน และไมมปลายเหลกโผลออกมาสมผสกบเนอดน เพอไมใหเหลกเปนสนม และตองไมมการเจาะรเพอยดทองแดงกบเหลกใหตดกน มฉะนนแทงเหลกจะเปนสนมตามรทเจาะนน ❖ หามใชอะลมเนยมหรอโลหะผสมของอะลมเนยมเปนหลกดน เนองจากผ

กรอนไดงาย ❖ หลกดนทดควรผานการทดสอบตามมาตรฐาน UL-467

รปท 6.15 หลกดนและการตดตง

ELWE (THAI LAND)

หนา 16

16 วชา งานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน บทท 6 รหสวชา 2100 – 1003

ค การเชอมตอสายตอหลกดนเขากบหลกดน 1. การเชอมตอดวยความรอน (Exothermic welding) 2. หสาย หวตอแบบบบอด 3. ประกบตอสาย หรอ แคลมปตอสาย(Clamp)

รปท 6.16 แคลมปตอสายแบบตางๆ

รปท 6.17 การตอสายดนเขากบหลกดน

รปท 6.18 การตอสายดนเขากบหลกดนดวยการเชอมตอดวยความรอน

ELWE (THAI LAND)

หนา 17

17 วชา งานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน บทท 6 รหสวชา 2100 – 1003

รปท 6.19 ตวอยางการตอสายดนเขากบหลกดนดวยการเชอมตอดวยความรอน

ELWE (THAI LAND)

หนา 18

18 วชา งานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน บทท 6 รหสวชา 2100 – 1003

แบบฝกหดบทท 6 เรอง อปกรณปองกนไฟฟาและการตอลงดน

รปตอไปนใชตอบค าถามขอ 1-5

1. ขอใดคอคาทรดจฟวส ก.G ข.A ค.D ง.C

2. ขอใดคอฟวสเสน ก.D ข.A ค.E ง.C

3. ขอใดคอเซฟตสวตช ก.E ข.F ค.H ง.I

4. ขอใดคอฟวสกามป ก.G ข.A ค.D ง.C

5. ขอใดคออปกรณปองกนไฟฟาทตดตอนไดแบบอตโนมต ก.E ข.G ค.H ง.I

6. อปกรณปองกนชนดใดทใชแรงดนไมเกน 500V และกระแสไมเกน 100A ก.ฟวสเสน ข.ฟวสกามป ค.เซอรกตเบรคเกอร ง.ขอ ก และ ข ถกตอง

ELWE (THAI LAND)

หนา 19

19 วชา งานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน บทท 6 รหสวชา 2100 – 1003

7. คณสมบตของฟวสในขอใดไมถกตอง ก. ยอมใหกระแสไฟฟาไหลผานประมาณ 1.1 เทาของขนาดทนกระแสฟวส

ข. ฟวสจะขาดและตดวงจรเมอกระแสไหลผานฟวสเกน2.5 เทาของขนาดฟวส ค. การหลอมละลายของฟวส ตองไมเกดประกายไฟท าใหมการลกไหมได

ง. การปองกนวงจรไฟฟาดวยฟวสมราคาทสงกวาการปองกน ดวยวธอนๆ 8. เซฟตสวตชใชงานเบา คอขอใด

ก.ทนกระแส 300-1000 แอมแปร และแรงดนไฟฟาไมเกน 1000V ข.ทนกระแส 10-30 แอมแปร และแรงดนไฟฟาไมเกน 150V ค.ทนกระแส 30-200 แอมแปร และแรงดนไฟฟาไมเกน 240V ง.ขอ ข และ ค ถกตอง

9. เซอรกตเบรกเกอรในขอใด เหมาะสมทจะใชปองกนกระแสลดวงจร ก.ชนดทรปดวยความรอน ข.ชนดทรปดวยแมเหลก ค.ชนดทรปดวยความรอนและแมเหลก ง.ชนดทรปดวยการเหนยวน า

10. “เพอความปลอดภยตอผใชไฟฟาและเพมประสทธผลและคณภาพการท างานของบรภณฑไฟฟา(อปกรณไฟฟา) และ ระบบไฟฟารวมถงระบบปองกนตางๆ”ขอความดงกลาวหมายถงขอใด ก.การตอลงดน ข.การตอสายดน ค.การปองกนระบบไฟฟา ง.การตดตงสายดน 11.เซอรกตเบรกเกอรททรปดวยความรอนจะตองมอปกรณในขอใด ก.ตวทรปดวยความรอน ข.ขดลวดไฟฟา ค.แผนโลหะไบเมตล ง. อามารเจอร 12.”การตอลงดนของระบบไฟฟาเพอประโยชนของการท างานและการปองกนในระบบไฟฟาโดยตรงไมใชเพอปองกน อนตรายจากไฟฟาดด” ขอความดงกลาว ถกตองหรอไม ก.ถกตอง ข.ไมถกตอง

ELWE (THAI LAND)

หนา 20

20 วชา งานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน บทท 6 รหสวชา 2100 – 1003

13.การตอลงดนของอปกรณไฟฟาเพอปองกนไฟฟาดด เมอเกดไฟรวทอปกรณไฟฟานน ขอความดงกลาว ถกตองหรอไม ก.ถกตอง ข.ไมถกตอง

รปตอไปนใชตอบค าถามขอ 14-15

14. อปกรณไฟฟาหมายเลขใด คอ สายดน ก.1 , 5 ข.2,4, 5 ค.4 , 5 ง.1 15. ขอใดคอการตอลงดนของระบบไฟฟา ก.1,5 ข.2,4, 5 ค.1,2,3 ง.1,2 16. ขอใดคอการตอแทงหลกดน ทถกตอง

ELWE (THAI LAND)

หนา 21

21 วชา งานไฟฟาและอเลกทรอนกสเบองตน บทท 6 รหสวชา 2100 – 1003

17.ขอใดคอการตอสายดนเขากบหลกดนดวยการเชอมตอดวยความรอน

18.อปกรณทจะท าใหสายดนหรออปกรณทตอลงดนมศกยไฟฟาเปนศนย

เทากบดน คอขอใด ก.สายดน ข. บรภณฑไฟฟา ค.หลกดน ง. สายนวตรอน