บทท 4

การทดสอบโดยวธสารแทรกซมการทดสอบโดยวธสารแทรกซม

Penetrant Testing : PT

1

บทนาบทนา

การทดสอบโดยวธสารแทรกซมเปนการทดสอบทสะดวก

และงายเมอเทยบกบการทดสอบโดยไมทาลายอนๆ ใชไดกบวสด

เกอบทกชนดทไมมรพรน เชน แกว พลาสตก เซรามค โลหะ เกอบทกชนดทไมมรพรน เชน แกว พลาสตก เซรามค โลหะ

อโลหะ ฯลฯ

ใ ไ ใใชหลกการดดซมสารแทรกซมเปนของเหลวเขาไปในรอย

ความไมตอเนอง ดงนนจงใชทดสอบรอยความไมตอเนองทอยท

ผวหรอเปดสผวเทานน รอยความไมตอเนองทอยใตผวเพยง

ไ ไ เลกนอยจะไมสามารถทดสอบไดดวยวธน ตองทาความสะอาด

กอนการทดสอบเปนอยางดเสมอ

2

ไ ขอไดเปรยบของการทดสอบ

ไ ไ 1. สามารถทดสอบไดกบวสดเกอบทกชนดทไมมรพรน

2. รปรางของชนงานไมเปนขอจากดในการทดสอบ

3. มขนตอนการทดสอบทเขาใจไดงาย และงายตอการปฏบต

4 ใช ป ร ร ไ 4. ใชอปกรณนอยและมราคาไมแพง

3

ขอเสยเปรยบของการทดสอบ

ไ ป 1. รอยความไมตอเนองททดสอบพบจะตองเปดสผวเทานน

2. ตองทาความสะอาดทผวชนงานทจะทดสอบใหดกวาการ

ทดสอบโดยไมทาลายวธอน

3 ร ร ส ร ร ซ (D ll ti ) 3. ตองรอระยะเวลาสารแทรกซม (Dwell time) และ

ระยะเวลาดเวลอป (Developer time)

4. บรเวณททดสอบจะมกลนหรอการกระจายของสารแทรก

ซมซม

4

ทฤษฎการทดสอบโดยวธสารแทรกซม

ใชหลกการดดซมสารแทรกซม

ลงไปในรอยความไมตอเนองท เรยกวา ลงไปในรอยความไมตอเนองทเรยกวา

อากปกรยาทอเลก (Capillary action)

ดงแสดงในรป แรงดงดดจากอากปกรยาดงแสดงในรป แรงดงดดจากอากปกรยา

ทอเลก จะมากหรอนอยขนอยกบขนาด

ของรอยความไมตอเนอง (หรอในทนคอของรอยความไมตอเนอง (หรอในทนคอ

ขนาดของหลอดพลาสตก) และคณสมบต

ของสารแทรกซมซงไดแก ความตงผว ของสารแทรกซมซงไดแก ความตงผว

(Surface tension) และความสามารถใน

การเปยก (Wetting ability)การเปยก (Wetting ability)

5

ความสามารถในการเปยก เปนคณสมบตทสาคญมากประการหนง

ซงขนอยกบมมทของเหลวสมผสกบผวงาน (θ) ถาเปนมมทเลก (Small

contact angle) คาความสามารถในการเปยกจะสง และถาเปนมมทใหญ ญ

(Large contact angle) จะมความสามารถในการเปยกทตา ดงแสดงในรป

คาความสามารถของการเปยกสามารถคานวณไดจากคา (cosθ)คาความสามารถของการเปยกสามารถคานวณไดจากคา (cosθ)

6

7

ชนดของสารแทรกซม

สารแทรกซม คอ สารทแทรกซมลงไปในรอยความไมตอเนองท

เปดสผว แบงออกไดเปน 3 ประเภท ตามชนดของการมองเหนคอ

1. ชนดวาวแสงหรอเรองแสง (Fluorescent dye)

2 ชนดยอมสหรอมองเหนดวยตาเปลา (Visible dye or 2. ชนดยอมสหรอมองเหนดวยตาเปลา (Visible dye or

color contrast dye)

3 (D l 3. ชนดผสมกนระหวางชนดวาวแสงและชนดยอมส (Dual

mode penetrant)

8

1. สารแทรกซมชนดวาวแสง

เปนสารทจะมองเหนภายใตแสงแบลกไลต (Black light) โดยจะเหนเปนสเขยว

เหลอง แสงจากหลอดแบลกไลต ดงแสดงในรป เปนแสงอลตราไวโอเลต (Ultraviolet : เหลอง แสงจากหลอดแบลกไลต ดงแสดงในรป เปนแสงอลตราไวโอเลต (Ultraviolet :

UV) ซงมความยาวคลนของแสงอยในชวง 200 ถง 400 นาโนเมตร แตเนองจากแสง

ในชวงความยาวคลนระหวาง 200 ถง 320 นาโนเมตร เปนแสงทเปนอนตรายตอผวหนงในชวงความยาวคลนระหวาง 200 ถง 320 นาโนเมตร เปนแสงทเปนอนตรายตอผวหนง

และสายตาของมนษย ดงนนจงใชตวกรองแสง (Filter) กรองแสงในชวงความยาวคลน

ดงกลาวออก คงเหลอไวเฉพาะชวงความยาวคลน 320 ถง 400 นาโนเมตรดงกลาวออก คงเหลอไวเฉพา ชวงความยาวคลน 320 ถง 400 นาโนเมตร

9

ในกรณทตวกรองแสงชารดเสยหาย และผทดสอบมองตรงไปทหลอด

ไ ป ใ ใ ไป ( f ) แบลกไลตจะเปนผลทาใหในตาพรามวไปชวขณะ (Eyeball fluorescent)

ในการทดสอบโดยใชสารแทรกซมจะตองกระทาในทมด (ลกษณะหองมดทใช

ในการทดสอบ ดงแสดงในรป) โดยทาใหแสงสขาว (White light) จาก

หลอดไฟ หรอ แสงสวางจากดวงอาทตย (Day light) จากภายนอกเลกลอดy g

เขามาในบรเวณทใชทดสอบใหนอยทสดไมเกน 20 ลกซ

10

ความเขมของแสงแบลกไลตทใชจะตองมความสวางไมตากวา

1,000 ไมโครวตตตอตารางเซนตเมตร (1,000 μW/cm2) ตามมาตรฐาน

ASME และไมนอยกวา 12 วตตตอตารางเมตร บนผวหนาชนงาน ตามASME และไมนอยกวา 12 วตตตอตารางเมตร บนผวหนาชนงาน ตาม

มาตรฐาน มอก.1324 โดยปกตในการใชงานครงแรกจะตองอนไสหลอดเปน

เวลานานไมตากวา 5 นาท (ในขณะทเปดหลอดไฟ ความเขมของแสงจะตา

และจะคอยๆเพมขนทละนอย) การทดสอบดวยวธนผทดสอบควรปรบๆ

สายตาโดยการเขาไปอยในหองมดอยางนอย 5 นาท กอนการทดสอบ

หลอดแบลกไลตจะดบเองในกรณทมการผนผวน (Fl ct te) ของหลอดแบลกไลตจะดบเองในกรณทมการผนผวน (Fluctuate) ของ

ความตางศกยไฟฟา (Voltage) หรอกรณทหลอดรอนเกนไป หรอแมกระทง

ในกรณทถกกระแทกแรงๆ หลอดกจะดบเอง เชนกน การแกไขจะตองปลอย

ใหหลอดเยนลงชวขณะหนงแลวจงเปดสวตซใหม

11

2. สารแทรกซมชนดยอมส

เปนสารแทรกซมชนดทมองเหนไดดวยตาเปลา โดยปกตจะมสแดงเพอตดกบ

สของด วลอป ปอรซง ปนสขาว สา หตทใชส ดงตดกบสขาว นองจากทาให กดการสของดเวลอปเปอรซงเปนสขาว สาเหตทใชสแดงตดกบสขาวเนองจากทาใหเกดการ

มองเหนไดชดเจนทสด แสงทใชชวยในการมองเหนเปนแสงสขาวจากไฟฟาแสงสวาง

หรอแสงจากดวงอาทตย ซงความเขมของแสงจะตองไมตากวา 1000 ลกซ ความไวในหรอแสงจากดวงอาทตย ซงความเขมของแสงจะตองไมตากวา 1000 ลกซ ความไวใน

การทดสอบ (sensitivity) จะนอยกวาการใชสารแทรกซมชนดวาวแสงเลกนอย แต

อยางไรกตาม โดยทวไปในงานสนามมกเลอกใชสารแทรกซมชนดยอมส เพราะไมตองอยางไรกตาม โดยทวไปในงานสนามมกเลอกใชสารแทรกซมชนดยอมส เพราะไมตอง

จดทาใหปรมาณททดสอบเปนทมดนนเอง

12

3. สารแทรกซมชนดผสมกนระหวางชนดวาวแสงและชนดยอมส

สามารถเลอกใชทดสอบทงภายใตแสงจากไฟแสงสวางหรอ

ภายใตแสงแบลกไลต โดยในกรณททดสอบรอยความไมตอเนองทม

ขนาดใหญอาจเลอกทดสอบภายใตไฟฟาแสงสวาง แตถาตองการญ

ทดสอบทมความไวในการทดสอบสงขน หรอทดสอบรอยแตกทมขนาด

เลกมากๆ กอาจเลอกทดสอบภายใตแสงแบลกไลต การมองเหนเปนสเลกมากๆ กอาจเลอกทดสอบภายใตแสงแบลกไลต การมองเหนเปนส

แดงภายใตไฟแสงสวาง แตจะมองเหนเปนสบรอนซสมภายใตแสงแบลก

ไ ไลต

13

ชนดของนายาแทรกซมและการกาจดออก

นายาแทรกซมแบงตามชนดของการกาจดออกได 3 ชนด

ไ ก) ชนดลางออกไดดวยนา (Water washable)

ข) ชนดลางออกไดโดยการใชอมลซฟายเออร (Post emulsifier)

ค) ชนดเชดออกไดดวยตวทาละลาย (Solvent removable)

14

ก) การกาจดสารแทรกซมดวยการลางออกดวยนา

เปนสารแทรกซมทลางนาออกได แสดงวาในสารแทรกซม

ชนดนไดผสมอมลซฟายเออรหรอตวททาใหนาลางออกไดลงไปใน

สารแทรกซมแลว วธทดทสดในการลางดวยนาคอใชการพนนาเปนสารแทรกซมแลว วธทดทสดในการลางดวยนาคอใชการพนนาเปน

ฝอยทความดนไมเกน 50 ปอนดตอตารางนว (psi) และอณหภมของ

ไนาตองไมเกน 43o C ตามมาตรฐาน ASME ตามมาตรฐานประเทศ

ไทย ความดนของนาตองไมเกน 275 กโลพาสคล และอณหภมของ

นาตองอยระหวาง 10o C ถง 38o C ใหหวฉดหางจากชนงานไมนอย

2 ไ ไ ใกวา 275 เซนตเมตรถาทาได ไมมขอกาหนดเรองระยะเวลาในการ

ลาง (ในกรณลางสารวาวแสงใหตรวจสอบภายใตแสงแบลกไลต)

15

ข) การกาจดสารแทรกซมออกไดโดยการใชอมลซฟรายเออรข) การกาจดสารแทรกซมออกไดโดยการใชอมลซฟรายเออร

อมลซฟายเออรเปนสารทมคณสมบตททาใหสารแทรกซมอมลซฟายเออรเปนสารทมคณสมบตททาใหสารแทรกซม

ลางนาออกได หรอทาหนาทเหมอนสบนนเอง ใชเคลอบลงบน

ชนงานหลงจากครบระยะเวลาแทรกซมแลว เวลาทใชเคลอบอมล

ซฟายเออรนนสาคญมาก จะตองควบคมไมใหนานเกนไปจนทาใหซฟายเออรนนสาคญมาก จะตองควบคมไมใหนานเกนไปจนทาให

ลางสารแทรกซมออกมากเกนไป เวลาทเหมาะสมจะตองดจาก

ป คาแนะนาของบรษทผผลตประกอบกบจากการทดลองหาเวลาท

เหมาะสม

16

อมลซฟายเออรม 2 ชนด

1. อมลซฟายเออรชนดนามน (Lipophilic emulsifier)

เปนชนดทผลตขนในชวงเรมตนของการใชอมลซฟายเออร คาวา “Lipo”

หมายถงนามน (Oil) หนาทของอมลซฟายเออรชนดน คอผสมเขากบสารแทรก

ซม ซงจะทาใหสารแทรกซมนนมคณสมบตลางออกได ระยะเวลาทเคลอบดวยซม ซงจะทาใหสารแทรกซมนนมคณสมบตลางออกได ระยะเวลาทเคลอบดวย

อมลซฟายเออร (Emulsifier time) นนมความสาคญเปนอยางมาก และ

สามารถหาระยะเวลาทเหมาะสมไดจากการทดลองสามารถหาระยะเวลาทเหมาะสมไดจากการทดลอง

2. อมลซฟายเออรชนดนา (Hydrophilic emulsifier)

ใ ใ ไ ไ เปนชนดทนยมใชกนในปจจบนมจาหนายทงแบบทผสมและยงไมไดผสมกบนา

คาวา “hydro” หมายถง นา อมลซฟายเออรชนดนจะไมผสมเขากบสารแทรก

ซมโดยตรงแตจะทาหนาทลดแรงตงผวของสารแทรกซมทาใหสารแทรกซมลาง

นาออกได เวลาทเคลอบอมลซฟายเออรทเหมาะสมกหาไดจากการทดลอง

17

นาออกได เวลาทเคลอบอมลซฟายเออรทเหมาะสมกหาไดจากการทดลอง

เชนเดยวกน

อมลซฟายเออรชนดนามน

(Lipophilic emulsifier)

อมลซฟายเออรชนดนา

(Hydrophilic emulsifier)

18

(Lipophilic emulsifier) (Hydrophilic emulsifier)

19

ค) การกาจดสารแทรกซมโดยการเชดออกดวยตวทาละลาย

ตวทาละลายมสวนประกอบของ เมทลลน คลอไรด

(Methylene chloride) ไอโซโพรพล แอลกอฮอล (Isopropyl

alcohol) และทนเนอร การเลอกใชตองใชตามชนดของสารalcohol) และทนเนอร การเลอกใชตองใชตามชนดของสาร

แทรกซม การกาจดดวยตวทาละลายจะตองไมฉดหรอพนตวทา

โ ใ ละลายลงบนชนงานโดยตรง จะตองฉดใสผาพอหมาดๆ แลวเชด

ออก การทดสอบวาเชดออกหมดหรอไมใหดวาไมมสของสาร

แทรกซมตดออกมากบผาทเชด ดงนนผา (หรออาจเปนกระดาษ)

ใ ไ ป ทใชเชดควรจะมสขาวและไมมขน ถาเปนสารแทรกซมแบบเรอง

แสงตองมองดภายใตแสงแบลกไลต

20

ชนดของดเวลอเปอร

ดเวลอเปอร คอ สารสรางภาพ โดยเปน

ปสารเคมทดงสารแทรกซม เพอแสดงภาพเปนรอย

บงช ของรอยความไมตอเนองนนๆ แบงออกเปน 2

ชนดคอ

1) แบบแหง (Dry developer) มลกษณะy p

เปนผงละเอยดสขาวคลายฝนชอรค ใชเคลอบท

ผวหนาชนงานดวยวธพน จม หรออาจวางไวในท ทผวหนาชนงานดวยวธพน จม หรออาจวางไวในท ท

มดเวลอเปอรฟงกระจายอย การเคลอบดเวลอเปอร

ป จะทาเมอชนงานแหง ดเวลอเปอรแบบแหงนเหมาะ

สาหรบใชในกระบวนการทดสอบแบบอตโนมต ซง

21

การกาจดดเวลอเปอรออกทาไดงาย

2) แบบเปยก (Wet developer) สามารถแบงยอยออกไดเปน 3 ชนด2) แบบเปยก (Wet developer) สามารถแบงยอยออกไดเปน 3 ชนด

2.1 ชนดแขวนลอยอยในนา (Water suspension of powder) เวลาใช

ใ ไ (S i i i ) ใจะตองกวน ใหผงทแขวนลอยอยเขากนกบนา ชนดนมความไว (Sensitivity) ใน

การทดสอบตา

2.2 ชนดละลายในนา (Developer soluble in water) มความไวในการ

ทดสอบดกวาแบบแรก

2.3 ชนดทแขวนลอยอยในตวทาละลาย (Solvent suspension of

powder) บางครงดเวลอเปอรชนดนจะแบงเปนชนดทมนาเปนสวนประกอบpowder) บางครงดเวลอเปอรชนดนจะแบงเปนชนดทมนาเปนสวนประกอบ

หลก (Aqueous) และชนดทไมมนาเปนสวนประกอบ (Non-aqueous) โดยม

ป ป ป ใ เวลอเปอรชนดทมนาเปนสวนประกอบหลก และชนดแขวนลอยอยในนารวมทง

ชนดละลายในนาขางตน สามารถใชกบชนงานทยงเปยกอยหลงจากผานการ

22

ชาระลางดวยนามาโดยทไมตองรอใหแหง

23

Wet developer

ระยะเวลาแทรกซมและดเวลอเปอรทเหมาะสม

ระยะเวลาแทรกซมทเหมาะสมขนอยกบชนดของวสด (Type of

material) กระบวนการผลต (Form) และชนดของรอยความไมตอเนอง material) กระบวนการผลต (Form) และชนดของรอยความไมตอเนอง

(Type of discontinuity) รวมถงชนดของนายา เวลาทเหมาะสมตาม

( )มาตรฐาน C.G.S.B. (The Canadian General Standards Board)

ระยะเวลาทเหมาะสมของดเวลอเปอร คอประมาณครงหนงของ

ระยะเวลาแทรกซม แตไมตากวา 10 นาท และไมเกน 60 นาท ระยะเวลาด

เวลอเปอร ทเหมาะสมตามมาตรฐาน ASMEฐ

24

การแบงชนดสารแทรกซม

เนองจากชนดของสารแทรกซมแบงออกตามการมองเหนม 2 ชนด

และแบงตามประเภทของการกาจดสารแทรกซมสวนเกนออกม 3 วธเชนกน

ดงนนชนดของสารแทรกซมจงสามารถแบงออกไดตามการมองเหนและการ

ลางออกได 6 วธคอ

1 ชนดวาวแสงลางออกไดดวยนา 1. ชนดวาวแสงลางออกไดดวยนา

2. ชนดวาวแสงทลางออกไดโดยใชอมลซฟายเออร

ไ 3. ชนดวาวแสงเชดออกไดดวยตวทาละลาย

4. ชนดยอมสลางออกไดดวยนา

5. ชนดยอมสทลางออกไดโดยใชอมลซฟายเออร

6. ชนดยอมสทเชดออกดวยตวทาละลาย

25

ชนดวาวแสงลางออกไดดวยนาชนดวาวแสงลางออกไดดวยนา

ขอไดเปรยบขอไดเปรยบ

1. ความไวในการทดสอบสง สามารถมองเหนรอยบงชไดชดเจน

2 ใชขนตอนเพยง 1 ขนตอน ในกระบวนการลางออก (ไมตองใช2. ใชขนตอนเพยง 1 ขนตอน ในกระบวนการลางออก (ไมตองใช

อมลซฟายเออร)

3. การลางออกดวยนาเหมาะสมกบชนงานทมรปรางซบซอน เชน

รองเกลยวหรอรองสลกหรอชนสวนทมผวไมเรยบ

4. สะดวกและรวดเรวในการใชกบชนงานขนาดเลก

5. คาใชจายไมแพง

26

ขอเสยเปรยบ

1. ไมเหมาะสมกบรอยความไมตอเนองทกวางและตน

2 วธการนมโอกาสทจะเกดการลางออกมากเกนไป (Over washing) ไดงาย2. วธการนมโอกาสทจะเกดการลางออกมากเกนไป (Over washing) ไดงาย

3. วธนตองการหองมดและแสงแบลกไลตในการทดสอบ

4 ใช ป ใ ช 4. จะตองใชอปกรณตางๆในการชาละลาง

5. การทดสอบซาดวยวธนอกครง จะทาใหผลการทดสอบไมนาเชอถอ

6. สงสกปรกทอยในนาทใชลางออก มผลตอความไวในการทดสอบอยางมาก

7. โครเมต (Chromates) และกรดโครมค (Chromic) จะมผลตอความไวใน

การทดสอบดวยวธน

8 ความไวในการทดสอบจะดอยกวาวธการใชเคลอบดวยอมลซฟายเออร 8. ความไวในการทดสอบจะดอยกวาวธการใชเคลอบดวยอมลซฟายเออร

เมอใชทดสอบรอยราวทมขนาดเลกมากๆ

9 ใชระยะเวลาแทรกซม นานกวาแบบลางออกไดโดยใชอมลซฟายเออร27

9. ใชระยะเวลาแทรกซม นานกวาแบบลางออกไดโดยใชอมลซฟายเออร

ชนดวาวแสงทลางออกไดโดยใชอลซฟายเออร

ขอไดเปรยบ

1 ความไวในการทดสอบสง สามารถเหนรอยบงชไดชดเจน1. ความไวในการทดสอบสง สามารถเหนรอยบงชไดชดเจน

2. ใชไดดกบรอยความไมตอเนองทมลกษณะกวางและตน

3 สงสกปรกหรอสง จอปนทอยในนามกจ ตกต กอนนอนอยทกนถง จงไม3. สงสกปรกหรอสงเจอปนทอยในนามกจะตกตะกอนนอนอยทกนถง จงไม

เปนอปสรรคตอการทดสอบ

4. เวลาในการรอระยะเวลาในการแทรกซมนอยกวาแบบลางออกไดดวยนา

5. มความไวในการทดสอบสง เหมาะสาหรบทดสอบรอยความไมตอเนองท

มขนาดเลกๆ

6. ในกรณททาการทดสอบซา ผลของการทดสอบซาจะใหผลการทดสอบท6. ในกรณททาการทดสอบซา ผลของการทดสอบซาจะใหผลการทดสอบท

ถกตอง

7 เหมาะสาหรบผวชนงานทเรยบและไมซบซอน28

7. เหมาะสาหรบผวชนงานทเรยบและไมซบซอน

ขอเสยเปรยบ

1. ตองเพมขนตอนการใชอมลซฟายเออร ทาใหตองใชเวลาทดสอบมากกวา

และใชอปกรณและเครองมอมากกวาและใชอปกรณและเครองมอมากกวา

2. ระยะเวลาทปลอยใหอมลซฟายเออรทาปฏกรยากบสารแทรกซมตอง

ใ ส สควบคมใหพอเหมาะ เนองจากมความสาคญอยางมากตอการกาจดสาร

แทรกซมสวนเกนไมใหมากหรอนอยเกนไป โดยเฉพาะการใชอมลซฟาย

เออรชนดนามน

3. มคาใชจายทมากกวาแบบทลางนาออก

4. วธนไมเหมาะสมกบชนงานทมรปรางซบซอน มรองเกลยว รองสลกหรอ

ผวไมเรยบผวไมเรยบ

5. ตองการหองมดและหลอดแบลกไลตในการทดสอบ

6 ตองมอปกรณตางๆ สาหรบชาระลางดวยนา29

6. ตองมอปกรณตางๆ สาหรบชาระลางดวยนา

ชนดวาวแสงเชดออกไดดวยตวทาละลาย

ขอไดเปรยบ

1. มความไวในการทดสอบทด ทาใหมองเหนรอยบงชไดชดเจน

2 ไมตองใชอปกรณสาหรบลางออกดวยนาทาใหพกพาได2. ไมตองใชอปกรณสาหรบลางออกดวยนาทาใหพกพาได

สะดวกเหมาะกบการใชในงานสนาม

3. นายาบรรจอยในภาชนะ (กระปอง) ทปกปดมดชด ทาใหไม

มปญหาเรองสารปนเปอนมปญหาเรองสารปนเปอน

4. เหมาะสาหรบทดสอบจดเลกๆหรอบรเวณแคบๆ ของชนงาน

ขนาดใหญ

30

ส ปรขอเสยเปรยบ

1. ตองการหองมดและแสงจากหลอดแบลกไลตในการทดสอบ

2. การใชตวทาละลายมากเกนไป หรอไมถกวธจะมผลตอ

ประสทธภาพในการทดสอบประสทธภาพในการทดสอบ

3. ไมเหมาะสมทจะทดสอบชนงานทมขนาดใหญหรอเปน

บรเวณกวาง เนองจากมคาใชจายสงและใชมากกวา

4 การระบายอากาศจะตองด เนองจากจะมการฟงกระจายของ4. การระบายอากาศจะตองด เนองจากจะมการฟงกระจายของ

ตวทาละลาย

31

สรปความเหมาะสมของการเลอกใชชนดสารแทรกซมสรปความเหมาะสมของการเลอกใชชนดสารแทรกซม

การเลอกใชชนดของสารแทรกซมตามรปรางและความเรยบผว

1. ในกรณทรปรางซบซอนและผวไมเรยบ ควรใชชนดลางนาออกได

2 ในกรณทรปรางไมซบซอนและมผวเรยบ ควรใชชนดเคลอบอมล2. ในกรณทรปรางไมซบซอนและมผวเรยบ ควรใชชนดเคลอบอมล

ซฟายเออร

3 ไ ป ไ 3. เคลอนยายได มรปรางไมซบซอนและมผวเรยบ ควรกาจดออก

ดวยตวทาละลาย

4. ในกรณใชสารแทรกซมแบบยอมส ไมตองใชแสงแบลกไลตเหมอน

อยางแบบวาวแสงทาใหสะดวกตอการทดสอบงานทวๆไป แตกม

ขอเสยเปรยบคอความไวในการทดสอบทลดลง เนองจากสารวาว

แสงจะมองเหนไดงายกวา

32

แสงจะมองเหนไดงายกวา

ทาความสะอาด

เคลอบสารแทรกซม

รอเวลาแทรกซม

ลางดวยนา

ใชดเวลอเปอรแบบเปยก

ทมนาเปนองคประกอบทาใหแหง ทาใหแหง

ใ ป ไ

ทาใหแหงใชดเวลอเปอรแบบแหง

ใชดเวลอเปอรชนดทไมม

นาเปนสวนประกอบ

รอเวลาดเวลอเปอร

ทดสอบ

ทาความสะอาดหลงการทดสอบ

33รปท 1 ขนตอนการใชสารแทรกซมวธลางออกดวยนา

ทาความสะอาด

เคลอบสารแทรกซม

รอเวลาแทรกซม

เคลอบอมลซฟายเออรแบบนามน

รอเวลาแทรกซมของอมลซฟายเออรรอเวลาแทรกซมของอมลซฟายเออร

ลางดวยนา

ใชดเวลอเปอรชนดนา

ใ

ทาใหแหง ทาใหแหง

ใ ใ ไ ทาใหแหงใชดเวลอเปอรแบบแหง ใชด developer ทไมมนาเปนสวนประกอบ

รอเวลาดเวลอเปอรรอเวลาดเวลอเปอร

ทดสอบรปท 2 ขนตอนสารแทรกซมทตอง

34

ทาความสะอาดหลงการทดสอบ เคลอบดวยอมลซฟายเออร แบบนามน

ทาความสะอาด

เคลอบสารแทรกซม

รอเวลาแทรกซม แลวลางดวยนา

เคลอบอมลซฟายเออรชนดนา

รอเวลาแทรกซมของอมลซฟายเออรรอเวลาแทรกซมของอมลซฟายเออร

ลางดวยนา

ใชดเวลอเปอรแบบเปยกชนดนา

ใ

ทาใหแหง ทาใหแหง

ใ ใ ไ ทาใหแหงใชดเวลอเปอรแบบแหง ใชด developer ทไมมนาเปนสวนประกอบ

รอเวลาดเวลอเปอรรอเวลาดเวลอเปอร

ทดสอบรปท 3 ขนตอนสารแทรกซมทตอง

35

ทาความสะอาดหลงการทดสอบ เคลอบดวยอมลซฟายเออร ชนดนา

ทาความสะอาด

เคลอบสารแทรกซม

รอเวลาแทรกซม

เชดเบองตนดวยผาทแหง

เชดดวยผาททาใหเปยกชนดวยตวทาละลายพอหมาดๆ

เชดดวยผาแหง

เคลอบดวยดเวลอเปอรชนดทไมมนาเปนสวนประกอบ

เชดดวยผาแหง

รอเวลาดเวลอเปอร

ทดสอบ

ทาความสะอาดหลงการทดสอบ

36รปท 4 สารแทรกซมชนดกาจดออกดวยตวทาละลาย

ขนตอนการทดสอบโดยวธสารแทรกซมขนตอนการทดสอบโดยวธสารแทรกซม

ชนดของสารแทรกซม วธการลางกาจดสารแทรกซมและดเวลอเปอร ชนดของสารแทรกซม วธการลางกาจดสารแทรกซมแล ดเวลอเปอร

(Developer) มดวยกนหลายชนด ซงจะทาใหขนตอนการทดสอบแตกตาง

กนไปบางในรายละเอยดตามการเลอกใชแตอยางไรกตามขนตอนโดยทวๆไป กนไปบางในรายละเอยดตามการเลอกใชแตอยางไรกตามขนตอนโดยทวๆไป

จะประกอบดวย 6 ขนตอนดงตอไปน

1. การทาความสะอาด (Cleaning)

2. การใชสารแทรกซม (Apply penetrant)

3. การกาจดสารแทรกซมสวนเกน (Excess penetrant removig)

4. การใชดเวลอเปอรทาปฏกรยากบนายาแทรกซม (Apply developer)ฏ ( pp y p )

5. การบนทกผลและการตรวจสอบ (Record and inspection)

6 การทาความสะอาดหลงการทดสอบ (Post cleaning)37

6. การทาความสะอาดหลงการทดสอบ (Post cleaning)

1. การทาความสะอาด (cleaning)1. การทาความสะอาด (cleaning)

ผวหนาชนงานจะตองทาความสะอาดอยางด จะตองกาจดสง

สกปรก เชน ไขมน ส สนม สะเกด ความชน หรอสงสกปรกอนๆ ออกให

หมด เพอไมใหสงสกปรกไมใหซมลงไปในรอยความไมตอเนอง การเลอกม เ อไมใ ปร ไมใ ซม ไปในรอย มไม อเนอ รเ อ

วธทาความสะอาดชนงานใหเลอกตามความเหมาะสม เชน ใชตวทา

ละลาย (Solvent) นายาลอกส สารชาระลางทเปนกรดหรอดาง หรอ วธละลาย (Solvent) นายาลอกส สารชาระลางทเปนกรดหรอดาง หรอ วธ

ทางกลตางๆ โดยจะตองไมลดความคมชดของรอยบงช วธทนยมใช

โ ไ ไ โดยทวไป ไดแก การลางดวยตวทาละลาย การทาความสะอาดบรเวณ

แนวเชอมใหทาความสะอาดเผอออกมาเปนระยะไมตากวา 25 mm หลง

การทาความสะอาดจะตองทาใหผวของชนงานแหงกอนการปฏบตงานใน

ขนตอนตอไป

38

2 การใชสารแทรกซม (Apply penetrant)2. การใชสารแทรกซม (Apply penetrant)

อาจทาไดหลายวธ เชน จม (immersion) พน (spraying) ทา

(brushing) หรอ เทราด (Pouring) จะตองทาใหผวของชนงานเปยกชม

ดวยสารแทรกซม (Dwell time หรอ Penetration time) ระยะเวลาทดวยสารแทรกซม (Dwell time หรอ Penetration time) ระยะเวลาท

ตาทสดทรอใหสารแทรกซม ซมลงไปในรอยความไมตอเนองนเรยกวา

ระยะเวลาแทรกซม คาระยะเวลาตาทสดมคาแตกตางกนในแตละระยะเวลาแทรกซม คาระยะเวลาตาทสดมคาแตกตางกนในแตละ

มาตรฐาน เชน ไมตากวา 5 นาท หรอ 10 นาท ตามมาตรฐาน ASME

ในกรณทระยะเวลาแทรกซมเกน 2 ชวโมง ตองจม พน ทา สารแทรกซม

ซาเพอปองกนไมใหสารแทรกซมแหงหรอเสอมสภาพ [มอก. 1324, 2539]

ในกรณทใชสารแทรกซมโดยการจมชนงานลงในสารแทรกซม เวลาของ

การจมตองไมเกนครงหนงของระยะเวลาแทรกซม

39

การจมตองไมเกนครงหนงของระยะเวลาแทรกซม

3. การกาจดสารแทรกซมสวนเกน (Excess penetrant removing)

จะตองกาจดสารแทรกซมบรเวณผวหนาชนงานออก โดยตองทาใหการกาจด

ไ ไป ไ ใ ใ ไ ไมมากจนเกนไป ซงหมายถงไมทาใหสารแทรกซมทอยในรอยความไมตอเนองถกจากด

หรอ ไมนอยเกนไป ซงหมายถงการกาจดสารแทรกซมทผวหนางานออกไมหมด ใน

ไ ป ใ ใ อตสาหกรรมไทยวธทเปนทใชกนอยมากทสดในภาคสนามของการตรวจสอบงานเชอม

ไดแก การเชดออกดวยตวทาละลาย ซงมขนตอนโดยสงเขปดงน

) ใ ไ ใ 1) ใชผาหรอกระดาษทแหงและสะอาด ทไมมขนเชดสารแทรกซมสวนใหญท

อยบนผวหนาของชนงาน

) ใ 2) หลงจากนนใหชบตวทาละลายพอหมาดๆลงบนผาหรอกระดาษเชดลงเบาๆ

จนกระทงสารแทรกซมสวนเกนออกจนหมด [ในขนตอนนหามฉดตวทาละลายลงบน

โ โ ]ชนงานโดยตรงโดยเดดขาด]

3) ทาใหผวชนงานแหงดวยการซบดวยผาหรอกระดาษแหงทไมมขนหรอ อาจ

ป ใ 40

ปลอยใหแหงดวยการระเหย

4. การใชดเวลอเปอรทาปฏกรยากบนายาแทรกซม (Apply developer)ฏ

เปนขนตอนทเคลอบดเวลอเปอรลงบนผวชนงาน เพอทาปฏกรยากบสารแทรก

ซมทซมอยในรอยความไมตอเนองออกมาใหเหน สวนใหญการทดสอบมกนยมใชสาร

แทรกซมทยอมส (visible) ซงมสแดง และดเวลอเปอรทมสขาว ดงนนถาชนงานท

ทดสอบมรอยความไมตอเนองอย กจะปรากฏเหนสงบงช (indication) ทเปนสแดงบน

พนหลงทเปนสของดเวลอเปอรทมสขาว การเคลอบดเวลอเปอรจะตองทาดวยความ

ระมดระวง และจะตองรอระยะเวลาใหดเวลอเปอร ดดสารแทรกซมออกมาดวย

อากปกรยาทอเลก (Capillary action) ระยะเวลาทรอใหทาปฏกรยานเรยกวา

ระยะเวลาดเวลอป (developer time) การเคลอบดเวลอเปอรนอาจทาไดหลายวธ

ไดแก การพน การจม (dipping) การวางชนงานไวในบรเวณทมผงดเวลอเปอรฟง

กระจาย เปนตน ในอตสาหกรรมไทยวธทเปนทใชกนอยมากทสดในภาคสนามของการ

ตรวจสอบงานเชอมไดแก การใชดเวลอเปอรชนดผสมตวทาละลาย

41

กอนใชจะตองรอใหผวชนงานแหงเสยกอน และจะตองใชวธการพนลงบนผวชนงานกอนใชจะตองรอใหผวชนงานแหงเสยกอน และจะตองใชวธการพนลงบนผวชนงาน

เทานน สาหรบสารแทรกซมชนดวาวแสงใหใชดเวลอเปอรเคลอบบางๆและ

สมาเสมอบนผวทงหมดทจะทดสอบ สวนสารแทรกซมชนดยอมสใหใชสารดสมาเสมอบนผวทงหมดทจะทดสอบ สวนสารแทรกซมชนดยอมสใหใชสารด

เวลอเปอรเคลอบจนเปนสขาวสมาเสมอ (ไมเหนสดาของเนอโลหะ)เพอใหตดกบส

แดงทเกดจากรอยบงช ระยะเวลาทเหมาะสมของดเวลอเปอร คอไมตากวา 10 นาท แดงทเกดจากรอยบงช ระยะเวลาทเหมาะสมของดเวลอเปอร คอไมตากวา 10 นาท

และไมเกน 60 นาท

42

5. การบนทกผลและการตรวจสอบ (Record and inspection)

การบนทกผลอาจทาหลายวธตงแตการวาดภาพ การถายภาพ และการ

ใชดเวลอเปอร ชนดทลอกออกมาเปนแผน ถาใชสารแทรกซมชนดยอมสจะตองใชดเวลอเปอร ชนดทลอกออกมาเปนแผน ถาใชสารแทรกซมชนดยอมสจะตอง

ใชแสงสวางอยางนอย 1000 ลกซ วดทผวหนาของชนงาน ในกรณใชสารแทรก

ซมแบบวาวแสง ความเขมของแสงแบลกไลตทใชจะตองมความสวางไมตากวา

1000 ไมโครวตตตอตารางเซนตเมตร ตามมาตรฐาน ASME และไมนอยกวา 12

วตตตอตารางเมตรบนผวหนาชนงาน ตามมาตรฐาน มอก.1324 การตรวจสอบ

ชนงานจะตองทาใหเสรจภายในระยะเวลาดเวลอปสงสด และในกรณทวธปฏบตชนงานจะตองทาใหเสรจภายในระยะเวลาดเวลอปสงสด และในกรณทวธปฏบต

พเศษกาหนดอาจตองมการเฝาสงเกตเปนชวงๆในระหวางระยะเวลาดเวลอป

หากไมสามารถตรวจสอบเสรจสนไดทนในระยะเวลาดเวลอปสงสด และตรงหากไมสามารถตรวจสอบเสรจสนไดทนในระยะเวลาดเวลอปสงสด และตรง

บรเวณนนมรอยบงชทาใหการตดสนเปนไมยอมรบ (reject) จะตองทาความ

ใ 43

สะอาดชนงานและเรมทดสอบใหมตงแตขนตอนแรก

6 การทาความสะอาดหลงการทดสอบ (Post cleaning)6. การทาความสะอาดหลงการทดสอบ (Post cleaning)

เปนการทาความสะอาด ดเวลอเปอรทอยบนผวงาน และ สามารถเปนการทาความสะอาด ดเวลอเปอรทอยบนผวงาน และ สามารถ

แทรกซมทอยในรอยความไมตอเนองออก ควรรบทาความสะอาดโดยทนท

ใ ใ ใเพอมใหสารตกคางมผลตอการใชงาน เชน เกดการกดกรอนชนงานใน

ภายหลง

44