Odescal'chum, Sive - Forgotten Books

112

Transcript of Odescal'chum, Sive - Forgotten Books

OD E S C‘

AL'

CHUM ,

S I V E

ANTICEJARUM GEMMARUM

(EJ/ IE A SERENISSIMA CHRIST INA SVECORUM REGINA COLLECTJE

IN MUSEO ODESCALCI—IO ADSERVANTUR

,Q‘ZJ O N D A M I N C I S e/Z

,

ACCESSERUNT JEREA DEORUM AC DEARUM IDOLA MARMOREA I TEM ANAGLYPHA

MONUMENTAQUE ALIA PLURA Q\U I BUS OMN I BUS EXPLANAT IONES

UNA CUM INDI CIBUS LOCUPLETI SSIMI S ADJECTIE SUNT .

SUMPTIBUS VENANTII MONALDINI BIBLIOPOLZE ÌN VIA CURSUS .

EX C U D E B A T J OANN E S G ENERO S U S S A LO M ON I .

fira tumnon tuo potifîìmumNominid ica tum v e llem . (b icqu id v eterumh ic Monumentorumprofertu r ,

id umne D . Liv io Proa v o tuo cla riflîmo Sir

m1 1 Bra cciani Duc i a cceptum re

ferimu s , qu i u t a rtium l ibera l iflìmarum fa

u torem eximium fe praebu it ;

i ta fumptu i non pa rcendum ef’c ra

tu s ,ut , qu ae a d i lla rum fi a d ia cxcr

cenda ma gno ufu i efl‘

e poffent Pe

tri Sané‘cis Ba rtoli Ca lg hographi peritiflimi opera ante ocu los univ erfaz

pofi eritatis pr0poneret . Atqu e h aech eeredita s i lla eft ma x ima prec a liis

pu temda qu ae primum a d D. Ba l

tha fa rem Pa rentem tu um egregiuma tqu e optimum

,de inde a d Te ipfum

perv enit mirifica nimirum a d bene

de l itteraria Republ ica merendu rnpropenfio ,

qu ae a mu lta rum praef’can

t iflìma rumqu e v irtutumcomita tu dif

ju u&a eflè nonfol€ t . (Ma re quotiefl

cumque ad’

te animum refero nonequ idem… generis — antiqu ita tem nond iv itiarumcopiam,

=

uon {plendidifiìma s

ma s cogna tiou e s a dmiror . Alia font ,,longequ e majora ornamenta qu as Tu a

c u mino funt a d te v ere pertinent

q u ibufqu e te max ime preeditum non

foium nos qu i Romae a dfumu s fed

exteree quoque na tiones v iderunt

Cumenim a b ineunte ipfa aeta te flo

rentiflìmas Ita liae , a c Germania Ur

bes percu rreres ,tequ e in ipfamCae

fa ris,Regiux qu e Auguf

’cifiìmaeRegia xu

conferres quotu s qu ifqu e fu it , cu i a d

mira tionem nonmov erit tantam effe

in adolefcente plane homine conti

nentiam tantam in rebus omnibu soffici i re l igionem tantam deniqu e

animi gra v ita tem,a tqu e confi antiam,

qu'

antam in corrobora ta jam aeta te

fpera re v ix qu ifqu ampoffet ? Haec Te

Sanétiflìmi i llins Pontificis Venera

bi lifqu e Serv i De i Innocentu XI . ab

nepotem efl°

e coa rgu unt , propter

qux non Romani folum Optima te s ,

fed etiamAdv ena: nob il iflìmi qu iqu eTe

cha ram ha bent fu a v iflìma qu econfu etudine Tua tantopere de le& a u

tu r .

tur . Neque v ero nonhoc a dolef'

cen

t ies tam la uda b iliter tra du étx fu iflè

praemium exìftimo quod inma trimoniam D. Ma riam V iétoriam Cle

mentis XII. pronepotis filiam ,femi

namque fpeé’ca tifiìmam duxeris , qu ae

Corfinx Familia: decora tant is inTuam div initu s colla tis muneribu scumu lans Heroum Tib i Sobolem

,

Gentis u triufque ma joribu s qu amfimill imam propaga ret . Haec certè omniacum fummam Tibi gra tiam a u

thorita tem a pud fapientes v iros conc i liant ; tum dici v ix poteft qu amma gnammih i quoque fpem fa c iant

foro u t induftriae hu ju s mih i pacnitendum non putem ; Etenìm fiqu i

funt magis pol itu lo a c de l ica tu lo ingenio qu ique faftidiofiu s de a lienis

operibu s ind icent , eofdem ubi v olu

men hoc Tu is infìgnibu s decora tuma fpiciant pudebit fortafl

'

e qu idpiaminco , qu amv is reprehenfiou e d iguum,

reprehendere pofi ea qu am a Te nonmodo non improba tum fed qu afi

ra tum

ra tum habitum effe fenferint . Superefi igitu r

,u t pro Tua fingu la ri er

ga me humanita te qu anta s ma x ima s pofi

umgra tia s Tib i nunc a gam,

mequ e in pofieru’m hab iturum pol

l icea r ; i llu dque te orem a tque obfe

crem, u t beneficium, quome inprea .

fens dev incis,tu eri et iam v elis; be

nigneqne fa cere fi qu a in re opu sfuerit , mih i pergens prxfl antemifl amanimi erga me v oluntatem conferv es .

IM P R I MÀ T U R ,

Si V idebitur Rev eréndiflîmò Patri Magifim Sacr1Paladi Apofiolici .

E M deRuéci : P a tri arcba Confiantz'

nop. Vi ce/g .

cb:b tbàtùchxhxintbtbtktiach ih tis tbtbtbtbxbcbcixbda '

ci3da ziscls

UM juffu Rwerendiflîmi P . Fr.Augufiini Orfi Sa c . Pa la… Apo

Rolici Magifiri l ibruminfcriptumM ufimmOdefca lclau 7nC9'c.

attente perlegerim nec qu icquam in co a ut Ca thohca: Fidel abfo

num aut boni s moribu s adv erfum oflenderim fedpot1u s nonl ev il abore e lucubra tum mu lt1gena erudmone refertum deprehendamd1gnumcenfco ut publica luce donetur Di c 1 . Februaru 1 7 5

Antom'

u s Ba ldannì ab intimoSS iî’fìDiz’

ìNqflrì Sacello

araw*avawawvaeavamrava=amawwxawararax paraaWIM P R IM A T U R

Fr. ]ofèph Augufiinus Orfi Ordinis PrxdicatorumSacri Palatii Apoflolid Magiiter

LECTO

LECTORI BENEVOLO

N XC O L A U S GAL E O T T I E S o c . j E SU .

Com ea tgrzz baj a : occafio a rgumemzxm a tquepartz

'

tz'

o

U S E U M hoc quod magna ex parte Gemma s tariores a Chr1 [hna$v ecorumRegina ohmcol leél a >

de inde a D. L1VI0 Odefca lco Sumii Bra cc 1amDuce Sané

‘milìmique Innocent 1 i XI. Fra tu s fil lOpolleffa s compleé htîi r mu ltis abhmc anms debu e

ra t inla cemedi Bj u s j ammonumenta fingu la pe .

ritiflîmns artic Petru s Sané’ces Ba rtol i xre 13 lamelhs inc1dera t fuaf

que unicuique adnotanuncu la s I ta lico fcrmone confcnpta s P . Fehc1 a

nus Bulli ex Ordine. C lericoru tnRegu la riumMrmftranuum Infirmi sadjecera t Sed quod i i quorumhocmaximemterera t v el pau loco

piofiores v el e tiamLa tina s ma llent ; nefcio quomodo fa&umell u t

inpublxcumprodrermtnumqu am opcrifque tonu s retexendrconfihumad hxc ufque tempora prola tumfuent Anno emmfolumprox1me e la

pfoD.Henri cu s Bru la us nauoneGa llus Pa tri a Rhemenfis AcademiaCofi onenfis Soc1usprzeflantr v rr ingen10, idemque magna Inrebus antiqu is intelhgenna a tque {indioVenantnMona ldmi BIbIIOPOI$ ce leber

rimi, de lu teranaRepubli ca optimemenu roga tu hu;ufmodi laborem

(I ) Suafi: R7“

7’zz

P . .Antomx Bianchi mi fimpt r'

5 dzflrxbm m‘ leg entzbmg emma zmz'

uj lS . Ofl

'im Confu ltarrs , daB rmaque eru cup /2114: notztm2994nmpromptu eflètdìncne a tque ca

ttis mlucem[zbrzs cla rzflìmi Scrzpjît rerumVztcrbzenflamprwfiz timm bazze inpa rti cula r lemma t:s a d Ii gmccque obìzt anno 1 747 .

fufcepetat Sedcumfiorente adhuc aerate grav i diutufnoquemorboconfumprusnonampba s quamquadragmta fexTabu la s confeciffe t admev enrumefi ne Opu s 1nter1mttere tur quod exifi imabatur haruml itterarumliud10fis utrhtatema l iqu amafièrre poffe .Equidemquamqu aminhoc doétr1nx genere nonmexerc1 ta tus planè(um,qu ippe cuma rgu e

mentanondiflimi li a fa p1 us InIpfiS Ponnfic1isAîd1bus coramSanfih iTmo Domino Nofiro B E NED I CTO X I V. tra€tav erim numquam;tamenhoc Int fumpferam ut qua priv a tim de bifee rebu s confcnpfiflem inoeuhs confpeé

’cuque legenuum exponerem V erum

u t tmp0fitummihi onu s redperem plurimumapudme amicorum

g rav 1flimorum a u thori ta s v a la it ; prxfertimcum i llos tanta doétrmaprzed1 tos, tantaque erga me benev olentia effe cernerem,

u t intanti s tenebris qu ae bifee fxpe rebu s oEufx effe folent fa cile mihi libentiqucanimo lumeningenii , confihi fu i mihi porreéturos confideremHa c ig itur fpe ipfe fretus tantumque enitens, quantumcfficere tue v ix

poe cred1deram ad operis totius part1 tronemJamv enio Q ua: qui .

dem hu;ufmodr ent u t Inprima parte gemma s cumimagimbu smI Ifdem infcu lptis ex I ifdemexfculpu s ina ltera arrea Deorumv e l e ti amhominum animantiumIdola intenia deniqu e ectypa s

qu:tfdame marmore fiv e anaglyptica s qua s v ocant eflig1 es collo

c em U t a u temIegcntiumcommodi ta ti Eonfi1 1eremus,hazc monumenta 1pfa indua s feéìiones fiv e tomos digeflimus : in quorumprimogemma s I lla s ubi capu a folum v el protoma apparent ina ltero v eto

reliqua omni a qua fupra memora vunus complexr fumus

De M afa i baj a : gemmir , earumqa e nomìm'

Éu :

Uoniam v ero inha c rerumferie prx cipua a rs gemme funt

de II S quafi praefa tionts loco pla cuit pa uibfufiu s differeretopfer hoc Ipfu in quod a pler1fqu e i llorum, qu i akos

Thefau ros, fiv eMufae a I llufirarunt Id faéh ta turneffe nonViderim.Gemma I taquemofira: u t elementaripml i tterarum ordmem fequa r ,v ulgo Jam ufi ta ta ca rumnomina ufurpem funt ha: Arba tax Amethy/iu : Àquama rina , Cba lcedom

'

u s Corneola Cry/fa lla : Granum ;Helzotropìum l ij ra cint/m: Lapz

'

fm’

ru leu : five la«ulw C’

9* azzurro] ajjyìs Niccolu : fl*

ue Ony culw Ruéinu s S ardorgyx Smaragdu sSunt

(1 ) Inter ho: prmczpemlocum[ibi wnd: mz jm!zcîoqua [ h btilz , ]încero a tque optima .

p.znt I lluflr. I{e*v . D. .Antomu: Ba ldan: ab (7

'

P .Contucczus Contucct Mafie:K:rkfrtammintxmo SSîîzt Dfi:

'

No/ir: BENEDICTI XIV. [lg s qu: zlludmzrzfice a uxzt Europaque tg54ce l lomrpmclara erudztwne a tque dofl rx ta celeberrxmumgeddtdtt

IK

Sunt e ti am quafi gemmamwa v e l P lafma u t d1cunt Smaragclinum Cy anos I temfafi ztzm qu i l

’a/ia azzu rra Ita l i co v ocabu lo

nuncupa tur De bife e omnibu s fans qu idemmu lta ThcophraflusP l ini u s Solmu s S. Ifidorus infms Orrg 1mbu s trad1derunt .

"

V eu

rum I l lud permcommode cad1 t quod gemma non pa u caz longe ah

ter nunc appe llemu r qu am a v e ter1bus e ti am fa crorurnhbrorum

fcr1ptonbus nomina ta: ohmfu ermt u t reéìze mone t Pe renus Tom a . In

Genef.Nomina,1nqmt, lapzdumHeérafa inoéfcuro, inincertoefi, qu idfi

gni centpropri e ékwfit u t interprete: eaflo_pe tranflu lerintnonqu a lzafimtHeéra z

ce IdemfenferarAbu lenfis incap. : 8 . Exod. tefhmomu tn afi‘

e

rens RabbmorumSa lomonis AbrahamAbenez ra Q uod qu i dem

man1fefium e li exemph ca ufa 1 11 v oce UE”"j òbam fiqu 1dem inter

pretes pro e a redduntmtcrdumOnycha ,mtcrdumS a rdony claa . Et LXX.

modo Sma ragelam u tExod. 9 . 3 3 9 . 5 . modoB eryl/umu rExod. z o . modo Smdony clwz u t]ob. 3 8 . modo S apphirum mo

do e ti amS a rdz'

um Q uod a ttme t ad Scr1ptore s rehquos quaml € t

fa apud il los fueri t eorumdemnom1numfign1fica uo a udi endus Cor

nel . a Lapide qu i Incap. z I . Apoca l . @amoèrem inqu ir ingemmz'

:

nonna !/i: wa la'e difirepant nov i S criptores Ni l… Ana/iaflw C

? a l:: ah

antzqms , pu ta Tbeopbraflo a l io qu emflowmr I/idoms,C9 ‘

a lzi fifve qu ia nomina gmmza rumquandoque v a ria ta,

mu ta ta [ ant ,

[i'v e quodgemmaf*ueteres nonnu lla° interi erint (9°now:: eorumfpeci es fa b

nam a u t a Gemma rzzsfieèfli tu tx fim; u ti prefiagztes Gemma rzz gu z'

bufcumRome egi mihi fifi funt ipfiqu e egoj ingzd a s eorumg emma .: perla

[ imm manu oca lz]ìzwpertméi am,eafqu e confi rms cumi l l i s gmt de

i zfdemfiriéz'

t I ’lmiu s re ipj àdeprebmdi Vidi enimS urdi amol imopacum

mmc ej e pellu eidm Topa tiumolim a ureum @‘

p orra ceum mmc tan

tum ej]è au reùm (9‘ fi lwmz S applvimm olim cwru leumd a rei: pun

Ei i s collu cmtemnunc cj]? v iola ceum/inepunfl i : pd lu cidum B ery l

[umol imm'

ri aiemmmc a/Éimre u t v i trum imma a Gemma rzzsc a rz

Vi trum Hy a cintumol ima tm/mm *v iolaceummmc mel leum Q wcirca Anfilmu s Boma : l zÀ. z . de Gemmi : cap. ; 0 . P lim: a irHyacint/ms Ivo

die interAme tbyfi i genera pom'

tu r qu emadmodumAmetloyfiu s*v eterum

mmc Grene t: nomenoétmet /Zîtcl : Gemmariorum zmperrtm:mmm: zmconfuoli t , u t *v ix a l i qu id certi Imc inre fiu mi ptj it Anfelmu s Boe ti u sde Boot cu)us v erba fzrpe Corne li u s recitar fil it Rodu lph1 I l . Imperatons Medi cus 1uflumque v olumende Commi s di ligenter a ccura

teque confec1 t

Tom.f.

T ig i tur de Acha te ad di cendum ingrcd1ar i llum foluma nora tione nomini s defcr1b1 t P l ini u s 7 , cap. ro. cumdi cit ita apumclic ab Acha te fiamme inS i c 1ha ,

ubi primumrepertus fu i t .

eli a Theophrafio fic abAdriano Tu tu cho

Ianne v erfa Armena gemma e]? O‘ ÀC/mtc’: abÀCIMt6 fla v ioS iczlì.e qua:

impenfi preti a wendimr , S. Ifidorus haec addi t Efl a u temnigra haben:inmedio ci rcu lo:nigra: a lba: Innéio: v a ri a to:fimih: Hnma ti ta:S i ab ea demquaerzm qu id fi tHeemat1tes ? Hnmatlai te: refpondct

ru

Eare fingu ineu: a cpropterea Hema t/n'

te:mentor %omodo l l lg t0 co

lori pofii t efi'

e fimih s rubcu s color nonv ideo Sed hic fortaffe S. Do

étorm arhxtx genu s i llud fignifica t quod S eki/ion Anthra ciremP l ini u s appe lla t mgrumque inAfrica nafci tradi r mgrum

quam cu;ufmodi apparere foleu r v ena , v el caro cum font nrm1qfanguine Opple

tze U tcumque tamenfefc rcs habeat S. lfidorr v e rbis

una ponus Ha:ma tttae fpccies figmfican v idetur , quam genu s Ali

quanto clarins Sol ina s cap. : 0 . In::rfiriéente: eum Acha tem fam.: na

tu ra l ièunjîc natan:firmi: nt cumopt imn:*ua ria: pm:/2mt rerum

imagine: Ca terumuni u s coloris reperi ti Acha temdenotant haec Phonv erba cap. ! 0 . I.37 . Earn”vega qua nm

°

u : colori :/it infUi £iama tla(eti: efiPlerumque tamenmulti color e li non fecus a tque ]afpix qu i ,

u t a ttBo€ t1 us de Boot cap. I oo. aaAcha t: nondiffer: mfiqnod moll ior

fit C'

9‘ Propterea noni ta exaffe poliri paflit u t Acha to: , neque tamma efi, gnamf i c/we: Inter Onychem eti am, Acha tem hoc in

terell quod i lla longe perluc1dwr fit a tque teneri or Oh colorum

quamducimus, v arieta rem Acha tze plura nomina inv enta funi qua:

rccenfentur a Pl inio Alm: enimd1c1 tur P ivaflizcba te: , qui pa lumbxno efi colore ahus Sa rdacÎa te: qu i eo quofarda funt ahu s benza

cha in, qui faugumeo , a l i us Cera eba te: qui cerco a ims Cora llaa clm

teS , qui guttis aurcis Sapphiri v el ut a lu legunt Cora lu modo difliné

‘tus a li a s denique Dendra <zhams inquoplanrze atque a rbufcu lx

apparent De eoOrpheu sAivìpeoe

’wp M ike r ami

una'xll tau bis5

'

n'xn

'

1rqìAq aoen: »AQ oam inamn'

pozc uonciwvu .

Àraore:mimmu lta: injjzicie: quemadmoduminnarraFiorente rami : a cerv a ti : orna ta :

Sa lmafius proPhajfi1c/mte: legit] ajjoa clya tes ifque forta ll"e efi qu i

Jafpidem admixtumhabe t

MethyflumTheophrafius ingemma rumSigna toria tum numerumrefert e amque v 1ni colore cerm di ci t Pa u lo cla rius

fixfius Pl iniu s cap. 9 . Ama byflz inqu i r, v iola ceo colore per/nem: Et

infia P rncellen: deéet el]? infuf,izeéin*v elnt1 ex Ca rbuncu la rafia/gen: qu i

danz inpnrpu ra lem'

ter rafin: nitar Ubi e ti amdoce tAmethyflunz ad 'v i

ni colarem a ccedere fed in v iolamdelineare fù {gorenzpurpzmt in i llot ermnonex tato ignemn j èd in *v ini calaremdefezentem Atque haec

omni a cumAmethylio hodi erna plane congruunt Eamv ero umbi l ico admotamV1n1 v aporemprimo ad fe trahere , pofica e ti amdifcute _

re proindeque fcrentem a crapu la Vindi ca re,u t ]oanms ]onli onu

Verbi s u ta r,Tha u tma tographtae Art.4. cap. z z . (ubi eti am a u£torem

Anliore lemc i tar) creda t ]udaeus Ape l la :nonego Ex hoc lapide i i i Sa

cra S. Igu a tu £ de colume llae funt qua tuor fu ihnentes porticu lamfub qua V enerabi lis Euchar1 1h a publ i ca adoranda ii ati s anni temponbus colloca tur

5. V .

De Aqua M arina

Q i‘

amma t inameamdem a c Bcryllu tneffe, fere omne s conferi

tiunt una cumClariflimo Sena tore. Phi lippoBonarora Ofl? rwazion Ifloricloe C9‘c. paga … . cumPl inius aperte di ca t graba tiflz

°

mos cj ?B ev llo: gni

*ui ridi ta tempu ri ma ri: imi tan:u r , Sohnus , effe colora

puri mari: Inaha tamen, fententi a e li Salmafius Exerci t. F l in. inSolin

gemmameffe aflìrmau t,quamCa ttìocu la t:: Vocant.lnNori s Differta tioni sD. ]annoms de 8 . Lau rentnuper interCortonenfes v ulgata affertur cc

k berrim1 Fu lv u Urfini manufcripta adnota tio quz dam que exta rc

d1c1 tur inma rgine Plinu typi s impre ili Bahicx anno 1 ; z. inTypo

graphi a Frobomana ,ubi ad cap. t o . v erbo Cala i s haec interpre tano ad

j tin£ta eli Hanc gmnnanz… (h. e . Ca la im B enediéin: a Spoletia

ehmefle afimxa t onan: v ulgoAqu a»:ma rina»: v ocant

De Cba lc:danio

Ha lccdomi nomenmv en1es qu idem apud fa ctos Scr1ptoresapudLa tinos aure a? a taris v el e ti amargentea noni tem S. Ifi

doru s Beda, & Are ta s gemmamhanc ad Ca rbuncu lum tamquam

ad

X I I

ad genu s rcferunt , Reé hus Senator Phi l ippus Bona rota Ofli’r t'Uazionad ]afp1des pertinere op1na tur , di cendamque effe j af

gideni Cba lcz'

dzeam Ego v ero ] afpidemCba lcedoni am appe lla t i ma llem cumPl ini u s l ib.3 7 . cap. 8 . Tu réidanz di ca t a[a idenz Cha lcedanmi tti ‘t: S.jo. inApoc . a I . u t hanc gemmameXprima t,u ta tur ipf0 Ur

bi s Cha lcedoms nomine xa … i ,;v cumque nomenadj eéti v umChalc 1d1 cu s a Cha lc 1de primari a Eubce seUrbe

,nuncNegroponte,nona Chal

c edone der1 v e tur eamdemque effe fenno a tque I llam de qua IdemP l ini u s fequ enti capi te .Qu

'

ntumgenu: inqu i r qu a ad *v i cini amCiy f

defi endi t Neque efi quod proCha lcedonio Carchedomum cumGefnero ponamus nam u t bene monet Ludov i cu s de Alca za r No:tat. I O . Incap. z x. Apoca l. Ca rcioedaniu : v idetur potius Epi the ton fi

gmficans Claa rtlaagìm‘

enfi: cum’t u s nonminusCarbunculos quamSma ragdos Carchedonios appel let

V I I

Uid v ero de Corneola vocabu lumplane barbarum,quodne

que ah Abrahamo Corla o Infua Daétyhotheca neque a

Martino Erbemayer infuo Opere Capi ta deorum hominumi lluflri unz infcr1pto ufquamufurpa tumInv enio Nihi l tamendubi to ,

qum"Corneola

'

una ex Onyeh1bu s ex1[hmanda fit Come&uram fa cio

cx Phnu v erbi s hb.3 7 . cap.7 . qua hu;ufmod1 funt Z enotlaenzi: Indi caniOny claem di ci t plu ra: baèere v a ri eta te: igneam m

'

gram carneanz fi c

enim leg i t Sa lmafi us ) cingentiéu : candidi:*v eni: ocu l i moda (9‘ c. Her

molaus Barba tus in[i us CafhganombminPhu .

'

Unde mqu1 t ortumnomenpurant aarum qua:

*v u lgoCarmela : nominamu: Rhod1grnus quo

que*

ethymolog1 amhanc fequ 1tur l ib. 1 7 . Lei t. Antiq. cap. : 0 . Corneo

la inqu ir gemma ,u t nunc dicuntu r i ta inde nuncupa ri

'v identu r

qu i a inter Ony c/ae: cornea quoque jj;etîi a tu r v a ri ata: I lle qu idema Cornu ;ego au tema Como deri v a re mahm: hu)u s enim a rboris baca s cumfunt ina tu riores

,Corneolx v 1dentur effe perfimi les Notandum tamen.

nonOnychemomnem e lle Corneolam,cum Corneola fit tamquam

pa rs fub;e£ta hum generi Onyx i i i qua te li e P linio l ib.37 . cap. 7 . efiCandor ungu i : humani fimi l itudo, efi Chryfohti color , eli Sarda: e ll

]afpad13 plures a lu Corneolam eamdem e lle a tque Sa rdamc g fitenduntmu lti infu i s Mufms i ta fcu bunt inter quos doéh fiimusGori S arda v u lgoCameo/a I taque fenrirIo:]onfiomus Innonna Regni

Mmerahs cap.a . art. z o . S a rd1 u : inqui ry S a rda Caracola s a cc ipi t,

enim

enimhaec tamquamfynonima ) infix i'

a liqu ando corde ba re: lotuencar

ni : oÉfcu ra nuaecu la afin/a‘ fimi lz: M ares ex ci ta ti u sfl égent fanzina pin.

g u ìore: ora/jiu : ni tent Conc1mtHoffman… Lexi con ubi a uétor

ipfe quoque a Ca rne Corneal.e nomendeducens corrupteque Corneolam

pro Carneala gemmamhanc v u lgo nom1nar1 ,

e. V I I I .

De Cry/fa llo

CRyfla llumpa ri ter gemmis annumera t Pl iniu s docens colori eaujàcontra ; ia Cry/ia ll zmzfieri geluqu e

tue/armeni a concreto, a cpropta

rea non a lzuéi reperi ri quam uéi max ime igréerna' ni *v e: rig enr (g a re

e tymolog ia 1 1hus effe fertur a … a . quod efi fr igu: pro

contrano quafi Ex ha c ma te ri a Vi dea s Protoma s nonnu l la s inCol leéi aneis Anti qu ita tumRomana rumD. Abbans Ridolphin1 Venu ti unam infine huj us pr1m1 nofinTomi , quamVe

nerem effe Apoflroph1 am v el Ca leil em ahqu 1 eXI itimarunt In

Mu ico etiamKi rkeriano habemus Cryfla lhnam laminam I i i qu a in

fcu lptus Afellmc ilh s onuflus confp1 c1 tur ex qu ibu s poma florqprominent efi forta ile i lla eadem, qu amSena tor Bona rota In fui sObfe rv a tiombm exponit pag. 345 . Extant e ti am apudnos Ta li anti

qui Cryfia lhmquos D. Franc1fcus Fi coroni Infuo opere de Tahs anti

qu is defcr1pfit , pofiea nobi s dono dedi t , Vide e ti amTab.XVIII.

hu1u s Tom.l . Tab.XXIV.

gs. I X.

De Granata

Apill i genus hoc efi ex i i s quos Indiadema te RegumMauroruminH11pama Grana tenfi confprc1ebantur fi fide s efi: habenda Pa

fchaho Goron. l ib. 1 o . cap. 9 . nomine u t Opinor indi ro ob concolo’

r

mah Pumc 1 granum Si Lex1 cographos confu la s Grana toI ta licoAmt

thyflunz La tinum Grz cum v ocabu lum refpondere a;unt Et fot

tae una eli ex Amethyfhs i l l i s de quibus Plini u s hb.37 . cap. 9 . Indi ca

ab]òlumnz fi l iCi: pu rpu ra’

colorem baéent . Et infra F undir a u tem fv znz

afiefiu leni ter blandum,nequ e inocu lo: u t ca rèuncu lz v ibra: De eademGemma Jo: ]onfiomus Thauma tograph. Glatle 4. cap. 2 4. Carcbedo

nin: j ie difiu: quod apudGaranzanta : , Nafizmana : inSyrti5u: inv en

tu: Cba rtbag inene de’fl’rena tu r a l ia : Grana tu: Sed Carchedou ios e tiam

Sma ragdos a Pl inio denomma tos,1amd1x1mu s. Gemma efi nonmagni

pre… ,n1fi fit extraordmanze magni tudini s cu;ufmodt efi i lla ex

qua poculumaffabre e laboraruminKu ker1 ano a llerv amus

Tanz. I . d

De Hel iotrapia

HEIIOtI 0pIu II I fi

e iTet e adem a c j òl i: gemma quemadmodumGra cum e tymondenotat , fic deferibendum d ie t eumSohno

cap. 5 o. Gemma pertandida ru tz'

q qu e ex fe j a

ci t radio: . Verumcap.4.o. ubi Hehorropu nomenadhrbe t, longe ah tet

g emmamhanc cxphca t cumdi ca t, e lle *v i rzdi colore noni ta a cu to fid

nibi lomagi: repreflbflell i:punicez: fuperflìa fanz Phu . 7 . cap. 1 o . He

l iotropi um inquit porra eei colori : fingu znez:went: difliné?a ]0°

Jon

fiomus innonna Regni Mmerahs eadem fere Phnu v erba rec1 ta t

]annomus de S. Laurent Inea d1Herta t10ne quampaulo ante lauda

VImu s Hehotrop1um ad Jafpidem re voca t D1 c1 tur He lmtrop1um

nonquod Infia r Soli s elucea t neque quod ficu tHos cognom1ms So

lemfempermtuca tur fed quia dej eéi a inwa: aquafu lgorenzfil i: a cce

dentenz penuflu fingu ineomura t,max ime .r£'

tlaiopica Eadenz extra aquent

fli ecu l i mado f016m a ccipi t deprelaendt°

tque defefi u : fiabeuntenz [unam

oflendi t Mu lta aha fabu lofa , de hoc lapide af‘feruntur I rriden

tur a t o l ib.37 . cap. ro.

X I .

De s a cintioo bodierna

Y a c1nthi gemma neque inExodo neque inApoca lypfi menti o ul la fit Q 1 a re

,cumca teroqum inter gemma s pra cipua s

nob… il imafque locumhabea t , fufp1 ca tur S. Epiphani a s eamdem effe

a tque I llam quam fa ctotum I llorum hbrorum au thore s Lygu r1umappe l lant V ide D. PetrumJoannemFoggmuminfu i :Nou s in e umS . Do&0ris locum ubi eti amopm10nemhanc S. Hi eronymi teihmonio confirma t , qu i inEpi ii . 1 7 . ad Fabiolam ha c habet : S a tifqutmirar cu r Hy a cintnu: pretiofij]inzu : lapi s in borunz numero nonpona tu r ,

nzfiforte :pfi e/ìa l ionomine Lygu riu: S eru tan: qu i de lapidunz a tqu e

gemma rumfcripfifl?nt na tu ri: Lygu rinnz in'v enire nonpatu i \ahi legunt

Lyncu riunz AdthpulanturLodov 1cus de Alcazar Come]. a Lapide

incap. z I . Apoca l. docente s una cumAnfehno Bocno de Boor 9 .

quos hodi e hyac 1nthos di Cimus colori: elle a urei me lle 1 , u t po

ti us Chryfoh tos i llos di cas Si hoc e li Hya cmthu s noflra eri t pro

feéto Lygu r1us v e l Lyncurms prou t i l lumHi fiori ze na tu rahs a uthor

dcfcr1b1 t l ib.3 7 . cap.3. de Lyncu rio, Inqui r prox ima dici t agi t a u t/70

runz pertina cia qu ippe etiamfi nonElefirum id efl? t Lyncuri unz tamen

e. XIII.

NAm propofitus rerum orde pofiu la t , u t nonnu lla de ]afpidefummaum Jam,

bre v 1 ter pertl ringamu s %od a tt1net ad

dur1 t1em quomodo abAcha te dlffer2tt au rea Jamdi ximu s Q 1_od v e

_ro ad colorema S. Epiphani o S. Hi eronymo Sanéioque lfidoro a t

que a lu s Vi ridi s effe pa ll imrrad1 tur : unmo Theophrafiu s , Ipfe ] afpi:inqui t finn/z: fma ragdoweru : fieretfma 1 agdu: fi ma ture/ceret . Ex ]afpidibus Vi ridibus, qu ae Ieanfv erfa l inea a lba medi a praec1ng1 tur , Gram

maria : v oca tur Q i_:if pluribu s cing 1 tur , P plygrammo: Ex Ipf0 tamen

Theoprafh loco plures ahos colore s ]afpidi s effe propri os dignofcimu sEos nom1naum recenfe t;P l iniu s , F umeum v 1dehcet , Ca ru

leum Candidum ahos Opt imanz tamen afpideme lle concludens g

qu a pu rpurea qu i cqu amhabet, deinde, qu a raf; poflrenzo qua Smaragdi .

P urpu rze nonparumhabe t j afpi s (Diafiroflznguzlgno) grand1ufcu la ov a

ta inqua e

ffiéia efi InCruce fu lfix1 Chu ih Li bera tori s e ilig ie3'

quam

que Mufeo Kirkeri ano Marchio Gregonus Capponius lega v 1 t : Oh

i pfos di v erfos colores j afpis gpfa di v erfa nomina obnnu 1 t Nam ut

a i t Boeti us de Boot l . z . cap. z.. A rammix tione eumAelaa te *v aca tu r ] afia

citate: cumOny clye i lla .qu a‘ ninem imi ta tu r C1yfla llo /imi l i: efi

quamnadi e Cba lcedoniumworant ] a[oonix a P l inio appellatu r Q ue cum

S a rda mifeetu r S a rdaj afpi: di ci pare;/i Ex]afp1du incru lh s elabora ta funt

inMagna tumdom1bus fct ima ,aba c1 e leganu flinu Apud nos in

eodemKI tkeri ano ab eodemCappomo lega ta Pa te lla e il v enu lh f

hma , inmedioque deprefla ex pluri bus Jafp1d1bus coa lefcens , qu ae

[unt argentei s c1rcuhs inter fe colhga ta Sed hzec mmutiora fi cumSa ce lh Burghefiam inSa cra Li beri ana 1Ede exc1 tancolumms , cum

qu e pu lv 1nanbus ,qua? inSa cel lo Laurenu anoMagnorumEtruu x Du

cumVidimu s, confa antur . ]afprdeamThora ca ti Neroni s eflig1emun

c iarumundecima fc v ifamP linius tell a tur lib.37 . cap. 9 . Jafp1demSI .nenfemappe llant quamv is nonadmodumdura fit , tabu lam bipa l

mem mmoremque ahamPekino hue 1mfl°as MufeoKu kerrano a

R. P . Ignano Vi cecomite V i carioGenera li Soc1eta t1: j efu dono da ta squi bu s a cc1d1 t u t fimu l cumprimigenia i l la rumma teri a lapi de

fceret te ll a pi fe i s marini qu i ti Grams Orthoceros d1 c1 tur : .qua:qu i

demmu ifice lapidi s partibu s u trimqu e continua ta transluce t In

modumcomIdentidemgemculanfurfumv erfumporrigu ur

XIV .

De L apide qu i dicitur azzurro

nius inv etera v u u t la t ine fed barba ro certe v ocabu lo di ca tu r

L apz:lazg u lu : ,nona ims effe v ide tur , quamqu i Sapph1 rus a Ve teribu sappe llaba

iur.a e deHya c1nto I ll i fcr1pfcrunt,5apphi ri s hod1erms conv eni re Jamv idimus Q 1

_

ae de antiquo Sapphi re quomodo conv emantl apidi n

oflroLa zzu lo ,v 1deamus De Sapphi re Phu . 7 . cap. 9 . S ap

phiru: au rei:pun£i t: colla tor. De 1nde Ctm/eat S applnri ra roqu e cum

purpu raoptime apudM eda: numquamtamenpel/a cida haec enimemen

dariot efi le€no Aha e l‘: eti am con;e6i ura infequent1bus ubi Sap

phitu s inu ti l i: fia lptu ra

‘eflì di t i tur interv eni entiéu : Cryfla llini : centri:

u rrev era efi lapis lazzu lus Hue a cced1 t quod cyaneum hoc efi cae

l e liem ca ru leumcoloremSapphire Plini us a lligne t qu i eti ame li

Lapidi s laz zu li color Hic tamenIpfe colormodo denfior efi modo

di lu tior Cuma liquanto efi di lutior ab I ta l i s appe l la turM ani cuma utemdenfior, Azzu rra Oh id Ipfumhu)u s lapi di s duo quafi. generadifi ingu i t Sol inus:1 ta ,u t ahumCyaneumcolorem,ahumCa ru leumeffe

fent1a t cap :. 5 . Et Cpaneu: Inqu i r, L api : hoc e ll , ut ego opinor La

pi sla z zu lu s ) e S cy thi a efi optimu : , fi ca ru lo caruj èabi t mj u: guarì inmarem C9“ fanzinamgenn: div idunt F aemini: ni tar puru: ([i , mare:

pun&u li: adgra tiaminterlu cenribu: a urati li: pu lv ifiu lu: tva riat Romamu lta v 1funtur a rtefaé’ta ex hoc lapide, fiv e potins hu1us lap1drs cruliis

orna ta T aberna cu lumubi Sa crofanéta Eu cha r1fha repomtur inV a ticana Sa cra ApofiolorumPr1ncipis fEde Columna:qu a tuor InSacelloS . Igna tio Soc1etau s ]efu auéìori d1ca to intra TemplumSancih llirmnomini s j efu Et InpluribusSan&orumCa htumTemphs , ac Magnatumdom1bus a lia plura

IApis efi ca ruleo colore quemIta li d1c 1mus Lapi: azzu rro, qui

5. XV .

DeNiccolo fine Ony cq

NIecolu: pari terperegrina vox eli a tque adfcita v eroque fimileell corrupte deduéi ameffe a Grmca Onydaium; quod 0ny tbinm

u t fcr1ptumTheophmfius rehqu 1 t,fufco candidoque a lternisd1fimgu itu r.Onychinu s e ti amlapi smemora turExod. z 8 . Ony china py ra a colore v o

c a t P l ini u s li b. 1 cap. : E t any eln'

na pruna apud Colume llaml ib. 1 I .

cap. I o. funt qua:Onychts hoc efi ungms fimrhtudmem formamhabent Nonma le igitur Bened16

’cus Ceru tu s Andre a s Chi occli i u s

inMufeo Ca lceolarioN i ccolum fiv e Onycu lumadOnychemperuTom. 1 . e

xvnr

nere op1nantur L apide: mqmunt , incolore nunc a ll i nunc nigrinuncfitérubzcundi nunc

*uam: colarzbu : di/l inél i confin

'

ciuntu r,Niccalzqu e

mocantu r C9“_/i qu i candi di: g anz:fimt interpola ti, Niccol i weniunt nuneu

pa ti qua/i Ony cu l i quod ex colore candido cum a l i i :mix tofè zpfò: de.

monflrant Anfe lmu s Boeti us l ib. 1 . cap. 8 . Hadi e Ony3c C9“ S a rdonyx a

Gamma rz1 :N1 ccolu : 'v aca tu r Agri cola intra éia tu de Onyche Ni ccolumadCha lcedomumpertinere contend1 t Si tamena Gemma rumv endi

tor1bu s perco'

ntens N i ccolum effe refpondent unum ex Acha t1bus ,duorumcolorum v e l pluri um Cu t v ero qu i Acha re s v ere funt a

re centiori bu s bifee Scr1ptor1bu s Onycuh , qu afi ab Onyche v oc1 ta ti

fuermt , Inde a rb1 tror ee faé‘tum quod ahquamfemper ungu1 s hu

mani fim1htudmemAcha tes e ti am qu i Ni ccoli appellantur , praefe-i

ferant

Ubinu:nunc di citur qu i a La tini: Carbuncu lu s a Gra ci: Pyr0pus appe llaba tur De eoTheophra ilus ha c habe t Al iudge

«

nz recuj imtiumu ti u t qu i Ca rèuncu lu : wacatu r e qu a

nt color:: ru til i adv erfu: filem a rdenti: ca rboni :

jpecie refu lgent Atqu e Imcgemma longe omnium ca rzj]ima efi cum fuel

minima fa ci le quadraginta a urei: permu tetu r Àfi rtur Claartagine

M aflilia I ta v ertit Adri:mu s Tume lu s Pl iniu s v ero l ib.37 . cap. 7 .

Pr1nc1pa tumhabentCarbuncuh a fimi l i tudine Igmumappe lla ti :Idem

que fonant Graeca Synonyma Id e ll ca rbo a

quod efi Ignis Ibidempoll quam enumeravnCarbuncu lorumge

nera plura hzec addi i : M afcu l i appellantu r a criore: (9 ‘ fwmina’ langu i

diu : refielgente: Carbuncu lu s fa emina apudnos ell:Ruéino Éa lafcio

ma s Ru l ino Spinello —Nob1hores tell e Anfe lmo Boerio de Boot hh. a .

cap. 1 3 nafcuntu r inInfu la Ce ilant Magnitudo tanta a liquando e ll

ut infèx ta rt i uni u : menfizrami lla: _

ta rv a ri Pliniu s narret Marcu s Polu sV ene tu s inl i bro Delle mara cuigl ie del M ondo€9‘ c. cap. r z o. refert Cei la

nenfiumRegempollidere Rub1nùmomniumpulcherr1mum, quotquot

funt inOrbe terrarum longumfc 1hcet pa lmumunum cra fli ti e v ero

tanta quanta efi hominis bra chiq Inufita tae e tiammagn1 tudm1 sCa rbuncu lu s ell inTh1a ra SeremflimorumDucumV enena rum Infer-S

tus De noèl:u rnoRubing rumfulgore a ud1a tur U lyffesAldov randus inMufeo Me ta lhco Quodna£lu inquir Rubmum infla r ca rèani: lucea t adline nonefi explara tum Gemma: a u teminteneÈri :fitlgetttt :po]fe anatura produci afirmamu: dumeademna tura l igni: pu tridi : nitedu li:

xxx

fi uami: pifiium acu li:fi liumta lemlu cemimperti tur u t intenel ri :

fùlgeant fèd apud no: adbuc incertumefi numa liqua gemma lau/u : condi

mmi : infv enia tu rXVII,

De S a rdony cbe

ArdonychemexOnyche Sa rda mixtumeffe qu afi quodpiamno

8 nipfu indecla ra r Plini u s 7 . cap. 7 . hrs v erbis confirma i

S a rda, qu a’ nomencumS a rdany clae communi ea *v ir:De Ipfius colore haec J

am

cap.6 docu era t S a rdonycloe: ol imu t ex nomine ipj ò appa ret intel ligeban

tur candore mSarda bac efi *v elu t ca rniéu : ungu e laomzni : impoflto

u troqu e tran:lucido Igi tu i Sardonygh1: colorpa rtimcarnis pa rtimum

gu is humani Carnis enimcolor ell Sarda: propri us ob eam ca u

famCornerinamcorrupto v ocabulo proCarnerina Ludov i cu s deAlca z arCornehu s a Lapide incap. z I . Apoca l. Sardamv ocita tame lle aj unt

quamv is S. Epiphania s inhb. de XI I . gemmis qua eraur inv elle Arac

ms Sard1umBabylomumforma e lle fangumea,fangum1fqu e colorem

fardiopifci fa lecondito inv e tera to fim1 1emreferre di cat Onychi s

v ero colorem eumdemeffe a tque ungu i s Onychi s v ocabu lumpromifcuumipfum demonfira t , expreil eque Plini u s i bidem 5 udine: dicit

in [aa c gemma li . e. Onyce) ty]? candorem ungu is humani j imi li tudine

Et U lyffes Aldov randus eamfcr1bit , elle gemmampartimlucidam

pa rumobfcuram qua inll ar unguis translucet perinde acmarmor I ll ud, cu i Alabafinresnomenell Hoc confh tuto Sardonychis color ipfe

eri tmi xtumquoddamex duobus color1bus Sa rda a tque Onychis Sed

cumSardamquoque Ipfame lle unamexOnych1bus contendenmus ; fe

qu e tur Sardonychemeffemi xtumquoddamex colombu s Onychi s a t

qu eOnychi s quod omnmo v ide turmepte di ci a tque fiu lte Sedmo

domemori a , qua? fupra di Ximu s,repetamu s, e v anefce t abfurdumomne

cumOnychi s colorprima r1us ungu i s humani candorempraefcfera t fecunda ru v ero fint mu lti a lu inte r quos carms humanx fim1htudocu i ungu i s humanus fit fuperpofitus InSardonyche Igi turparumprimariu s i lle Onychi s partimhtc fecundanu 5 mmi rumca rms e ll co

lor u t appare t ex Phnu loco fupra a nobi s a llam Hoc ipfumDadlyl.cap. 5 9 .Ma rbodxus fic expli ca t S a rdony cbemfizciunrduonomina S a rdu :Onyx Tre: capi t ex Éini: unu: lupi: zfie colore: Ubi ramende Ara

b1 ca Sardonyche loquitur colore s hos ipfos immuta te pa u l lu lumVI

detur Pl ini u s cum 7 . cap.-6 fic I lia s defcr1btt Caperun:que plur16u:

[ra gemma coloni a : intell igi radi ce nigra a u t ca ru leumimi tante un

gu em credi tamenimcandidopingi necfine quadanzf126purpu rea candore in

minium tranfiunte Oh eorumdem colorummixtionemnihi l mitume li fi u tr1 ufque gemma Onychi s v 1dehcet Sardonychmnomina prom1fcue ohm ad a lteru tram figmficandam a ccepta fuennt

Inqu amfeni cnti amBoe ti u s de Boot lib. 7… cap. g z . Onyx S a rdony x , CV*

Cha lcedonzu: fuel idem[ unt axe/pati re: fpecie: inv i cemafine: cogna ta ;unde apud «tei ere: omne: [uhOuyche hahehantnr Inaha Opini one eff

D. Abba s de Laurent qui in laudara Cortonenfi di fferta tione cap. I 3.

contend1 t qu i demOnychema Sardonyche nondi fferre fed u tramquee lle fubCha lcedonu genere aflirma t d1fcnmenque totume lle inco

quodCha lcedomus ahquamv aneta tempa t1a tur ru rq Onycheme lle

Cha lcedomumduorum colorum fi terrius ad;ungaul r Sardonychemext1 turam Cuminhoc doétrina genere tamincerta fint omni a ni

hi l nhtumel’: Il tamv aria e tiamd1fcrepantefque fententix Scriptorumfu erint u t a Pl inio ipfo di l igenriffimo carteroqu1 rerum na turahum inv d hgatore di llentire nondubita v erint Audi Ru arumSa rdamnonfoluma Sa rdonyche fed a Sardio ipfo lapide di il ingu entem Ca r

neolamfiv e Corneolam quamnos eamdemeffe a c Sardampofu 1mus,fic definit l ib. 2 . cap. ao. Gemma efi v u lga ri :mini i colore fi hlangu idota -i

menfinwidelicet inhumanumca rnemperfi icu i ta :perfi;jà Capi te a u tem6 . S ardin: inquir a P l inioSardammacari lW'

UHZÎO tametfinon de/int«v iri non incelehrea , qu i ah hac S a rdiummu ltumdifirimina ri j udicent ,

quodwidelicet hi c raher i lla alha «ti/itu r Forfitanwocummi cini ta : P li

nio impafioi t C&od au temad Sardonychema tt1net 1 1h affinis efi Sar

da cha tes, ex qua ell apudnos InKu kenano pocu lummil ar cucumulm

pa v ona cei s quafi oce lhs difiiné’ium ahu s i temCra ter longe colora

nor amphor inMartyrum fepulcris inv entus ad v iamSe lari am

qua: fepu lcra CarmoeteriumPu fa lla v e l ad Cl i v um cucumens nommantur Huic a u temv afcu lo ahud ommno fimi le inMuico Scremffim1 u tr1 ufque Sic1ha:Regis exta rc audio IdemD. Abba s de S.La urent

cap. x. ingemofe proba t v afirMurrhina nihi l ahud elle n1fi v afa ex

Acha te Sa rdonyche fiv e Sardacha te q u ique re i Inexemplumnonfo

l umCra teremI lluinnofirum,ied e ti amv afcu la aha , quae InMufe i sCx

fa reo-V 1 ennenfi, AlexandriAlbamCard1nahs v 1funtur fim1hfque

ma teri a: fragmentuma D. Barone Phi lipp0 Stochiopolle llumaffumit .’

XVIII.De Smaragdo

Maragdu s l ii cumSma ragdonofiro plane congru it Nu lliu i

enim mqu1 t colori : afpeflu : j u cundior efi Namherha : quoqu e'v i

fiondqfqu e a v idefiefiamu: , fmaragdo:"vero tantol ihentiu: quoniamnihil

XXI

nihi l amnina wridiu: compara tumi ll i'

s'Uirft' Addit pofiea nob1 1iffimos

effe Seyth1 eos de inde Ba é’cnanos quo: incommiflu ri :fixorumcolligeredicuntu r e tefits flant1bus poli remòE gyptws & C. S. Epiphani us di ci t

gemmamhanc appe l la t i e ti amP i a/mum quam a lu Neronianamv o

c ant ahNerone quodama rufice fma ragdorumque fca lptore pre c ipuoHaze omni a ex Plinio 7 . cap. Theophra l

‘rus v ero Smaragdum

j afp1deminCypro g1gni na rra t imo ex ]afp1de fieri cumahqu ando

inca Infu la lapi s cuj us dimidi umSmaragdu s effet dimidi umJafpis,repertus fueri

t P lura v ero quae de Smaragdo commemora i pura pu tafunt :rn1gma ta & fabula: ubi dicit Smaragdu:fi cu lta tihu :pra twea qu i

hufdampallet :Namcumaquam u t dix inzu: concalaremfihi reddi t mo'

d ica paucu lam maxima totam deterrzma fihi v icinam Rapha e l -Vola

:errau us Ca rini Sma ragdmi celeberrimimemimt quod intemplo ]anuenfis Ci v ita ti s principe cufiod uur LeanderAlbertu s inItahze defcr1ptione a Ba ldumo ]anuenfibus da tummemorie prod1d1 t quod In

,Tnpoleos Ca farea:expugna tione ipfumJu v erant Pa u llo ah i er hanc

ipfamremnarrarBartholomaeu s Roga ti Ifiari a del ria cquzj iodella Spa

gna C'

9 ‘c. p.4. l. z . num.4.4. Pafeha lem agnumIneo ca tino appofitumcommumfama celebra tumell: Chr1 llumDommuminpoli rema i lla

e cena una cumApofiohs eomed1fiè Saxum eumSma ragd1: inna tishabemus inKi rkeri ano hand I ta magnum Mu lte grand1us eum,gran

dioribus plunbufque inSacra:Lauretana: domus Thefauro a llerv a tur

XIX.

De P lafma te

Mafanutique rudimentumefi lapi s quemufitato v ocabulo P lafma communius P rafma ab ant1qu 1 ta trs fiud10fis nunc di c1 tur

P lafma efi a v erbo fiv e mt.… quod elifinga fi rmo marc figuhane fpeé

’temus originemP lafma nihi l ahud e ri t, u i

fifigmentum,j imu lacrum,fingendi a rtificium, j ignum. Verumtamenha cnimi s late pa tent utpote qua: qu 1bushbe t a li isma ter1 is pollunt a ccommodan Noni t1demP rafma quafi eorruptè a Gra co npcin‘noc5 ldeil:c alar

«v i ridi: v el a a rnie»

, v el qua: duo Idemfonant a e v iridi sS ufp1cor CX CO genere fme Smaragdum,

de quo Phu . Infiri tu t;

Smaragdi: (9‘

qua v oca tur Tano: e P er/i: menien: gemma ingra te ni t idi !intu:fòrdzda ; v el I llam de qua pau lo p0fi Cha lcq aragdu : e C)

pro turhida a rei: *v eni: . Ex a ltera ri a forta ll e ma teri a Sma ragdu s fil itqua tuor cub1 torumlongitudine ,

triumla titudine , qu em abRege

BabylonioPerfis fin:timomillumfu1fleE gyptiorumRegi Theophra

f {Ius

xxi i

fius ineorumCommentarns fcriPtumreperi ti, a ir Inqu ibu s commemtaru s legeba turpar1 ter fu1 [fe inJows de lubro Ol el ifiumex qu a tuor Smaragdi s quadragin

ta cu l tt0ru fiz l ongi tudine la ti tudine v ero inPa rte qua tuor

Segue fcr1bente addi t The0phmfius furfie i i i Tyne Hercuhs templofiantempi lamSmaragdrnam feu ponus ex Pfeudofmaragdo APÌOI).

u t efi apud l rurn,cognomma tmPl ifioni ces fcriptumrel iqu i t, inLa

byrrt1 thoE gypti ColoffxumSerap1mfu1fle ex Smaragdo i i ov emcubi

torum Habemu s inKirkeriano e xhoc lapide icuncu lamHori v el

u t a l i i interpretantur Harpocrans Cameeumi temgrand1ufcu lum, in

quo effigies muhebris , qu i per qua tuor foramma tra)i c1 re tro potefi

ornamentumfortafl'

e pe&ori adh1beri folrtum. Ibidem ex prahu a Lam

gu idrori v u lgo Gi ada pa te lla Vifitur figura orna ta modrcufque cra tera ureis qu1hufdam c ircuhs c1 rcumlrga tus , Giadanz au tem nefa o an

fufpi ca ri pollîm effe Omphacem quod v ocabu lum cumuv ama ce r

bam imma tu tam tumgemmampeculiarem u v :rque i l l icon

colorem apudTheophrafiumfigmfica t

5. X x.

Degenzc fi fl i ti a qua dici tur P rg/la a zzurraRt2 tcr gemma s v era s a tque germana s efi inMufeo Odefca lch0

P gemma quaedamfac‘

ti tia , que abharumrerumperiti s di … … P a

fia azzurra De Gemtms fa6h tu s v ide P l ini uml i b. 7 . cap. : 2 . Tertu l

l i anu s cap.4. l ib. ad Martyra s cumv‘

ero Ma rgari to v i trum confert .

Tanti Inqu i t ,*ui trum gu anti

*v erumM a rga ri tum Memrnrt e ti amS . H i e ronymu s ad Deme tri adem Eti amapud S. Anafiafiur Srna itamExamer. l . 8 . pag . 8 9 8 . Tom. 6 B i bl iOth. PP . mentio efi amficum quì

huj ufmodi ementrtas gemina s conficerent De i lla rumau temv endi to

re nefcio quo lep1damTrebelhus Polito inGa llrenos duos remnarra t .

I dem inqui r cum qu ida»: g emma : witrea: pro neri .:*v endidifl2 t ej u:

u xori a tqu e i lla reprodi ta'v indica ri wella fitrripi quafl adLeonemwen

di tare7nj uflit Dw'

nde a ca v ea coponememitti t mirantiéujàne cunfl i s remtamridim/am per Cu rionemdici J uj]it imp0fiuramfeci t C

'

9 ‘ paflus efiDe inde negotia toremdit l ’a/ìa igi tur azzurra efi gemma fa&1 tia la

pidem la zzu lumquadamtenus imi tata Verumi llud ha c inremolefi 1 amexhiber quod tamAzzurro quamTurchinoGramma tici Latinercddant per ha c eademvocabula Cyaneu s Ca’ru lu: Ca ru lens C4

fiu s cumcxtcroquinAzzu rro a Tu rchino plur1mum difiare compertumfit Hoc au temob v ocabu loruminopiame v enire nemo efi qu i

nonv idea t Pofiumus tamena lterumcoloremab a ltero d1fcemere ,5

di t a

xxxv

ex1fiimet, quod i lla a Turca rumregiombus adnofira s perv enerit pofie a tamena libi quoque inv enta s Turchelias effe na rra t Hya cmthusGimma Tom. 1 . l ib. 2. . cap. 8 .mmi rum int pan1 a inPerfide inIn

dra InGermani a inBoemi a InChi l i $ i temRegno eruimagnami llal umcopi aminmonte imminente v a l li Copi apd qu i lapi l lorurnhu

jufmodr Semmanumv u lgo di ci t ,tefiìs efi Alphonq d

Ov aghe S. I .

inRela tioneHifiorica delRegna el Cloi le l . cap. 1 . Raphael BrunnsNot i tia di F i renze Carletteonius Anglu s de F tfiiltl ti : ce lebrant Turchefiam cummfcu lpta ]u lu Carfarrs e llig1e qua: inMagni He trunu Du

Ci s Thefauro afferv amr quzeque tantu magni tudrms efi u t cumju

g lande adaequetur Nequeminu s adm1randumefi pocu lum quod ab

Allo Beyo de Ci erge pofiellamGabri el Bremondus commemora t l ib. a .

de v i aggi d’

Eg itto Longe v ero major i lla de qua Ni colau s Doghoniinlib. Notizi e di Venezia , ubi S. M ara Thefaurumdefcr1b1t Ex ea

enim e laboraram efi ea t1nus tam ampla s u t ex ea materi a xqualrs

inurbe terrarumreliquo reperiri v ix quear

x x x.

De Imagim'

l u s inv eterumgemini: generati”:

Ofiquam extantiuminMufeo Odefca lcho gemmarumna turas

P expendrmus fl1perefi u t pauca de imag inibus qua: Inv eterum

g emmi s confpeéìae funt e ti amhoc tempore c.

onfpi ciuntur di ca

mus Inter ea s profetì.o l 1i a li orumfcripti s ce lebra tus efiAcha

tes i lle Pyrrhi Ep1rotarumReg is inquonov emM ufo’ Apollo cy tba rafi:

t enensfireél aba turnona rte fidjj wnte na tu ra i ta difiurrentiéu :macu li su t M ufi: quoquefimredderentw in]:lgnia Verumtamennobi s hrc nonde na tura mi rabilrbus fed potins de a rte fa6 hs fermopra c1puus effe deb et Jaminde igitur aMoyfis aeta te certumefi graphic mgemmi s li ttera s infcr1bi foli ta s Confia t ex 1 110 Exod. Sumefque du os Lapide: 0nycloinos C9‘fcu lpe: inei:nominafil iorumIfra el fix nomina inLa

pide una C9*fix rel iqua ina ltero Et pau lo infra P onefqu e ineoqu a tuorordine: lapidum inprimo v erfu eri t S a rdi u s & C. Inclu/i a ura crunt per ordine: fuor ba l el untnomina fil iorumIfia el duodecinz nominil u s ca’/a l untur

*jingu li lapide: nomini l u s fingu lorumper duodet imTribu : Hi eronymu s Prado inEzech. x. pag .4; . tam. in.duobus

'

0nychinis , quam in

duodec 1mgemmis Ranona lrs Opina tus efi, nomina fil iorumIfra el infcu lpta fu1fie nonper l i ttera s fed perNora g Hieroglyph1 ca E gy

ptiorumri tu

,nomenv .g .]udse perLeonem,DanperAqu 11am,

Ephta im

perBovem, Rubenper caput humanum&C. Hu e enimeorumdemfurf

‘ XXV

fu ifie figna memoria proditiimefi lib. hum.z o. Hanc tamenopinionemrefe lh tCorne l. a Lapide in 8 . Exod. tamquamfacta fcr1ptura fenfuiminus confentaneam C@rcqurd a u tem de fcu lprura hu;u

smodo fueri t , i l lud perquamv erofimfle v ide tur ab°i lla ufqù e a ra re nonfoluml i ttera s fed e ti amimagines Ingemmis , ex gemmi s e ifingendi peritos a rtrfices exti tifi

'

e Ca rerumimagines hu;ufmodr eraur v e l

Deorum a c Dea rum v el Herournahorumque c la rorum v 1 rorumInmu ltis e ti amqu adrupedes, a v e s monfira , hrer0glyphi ca fymbolaa lraque plunma confpi ctuntut

X X I I .De Imag inzl u s inAdamante

Nter eas qua s d1x1mus fa cta Scriprura gemma s ideoAdamanremnonnumera t i purarunt ahqu 1 , , quod ob durrrram contuma Ci ter

fca lptura refifiere t Sed hoc fa lsò credi tam inprimi s a rgumento fitex1gu us i lle Adama s annu lo inferrus ex Tybens a lv eo ohmeru

tus inquoAdamante i i i Cifa efi Lupa i lla

.Qu a’

pa rv os M a v orti s femme na to:"U l eri l uxgra v idi : v i ta li rare zzga l a t CS

NC. Cic . de Div in. 3 8…

Annu lum hunc inMu ico Strozwrumnunc exta rc ,Hya crntus

Gimma tefia tur Tom. i . La . cap. r . Apud eumdem ahos Scrrptores

magna inlaude ponrtur Thoma s Threfc1 a Medwlanenfis qu i primu somni umpofienorrbus lu fc e

—fecuhs a ufus fueri t imaginem InAdamante fca lpere qu ique ineo pra ter ca rera Phi l ippi I I . H ifpani arumRc

g i s Gentrlmum u t v ocant, fiemma e leganter expre llit Simi lemAdamantem apud SecundumLance llottumMona chumOl i v e tanum fcr1

prumleg1mu s exri ti ffe inMagni Etruri a dua s Thefa urrs uni us fere nuCi s magni tudine cumInfigmbus Med1 ceis fanequama llabte e labora ti :

ab Andrea FuarerHafpurgml i Oggidi dzfingan. n. 3 Thoma s Garzon1 P i agga uni v erfii le d1fc.5 8 .magni s la ud1bu s efferrAmbrofiumCharadofiumPaprenfem, quodmAdamante qua tuorEcclefia do€lores fea l

pfertt , Gemmamque l llama ]uho I l . duobu s , V i g i a mi llibu s a u

reorum coemptamfurlTe commemora t caque orna t i foh tumSummi‘

Ponti fia s pe6ìus dumpubli ce fa crum fa cere t Neque v ero ,ha c no

fira a rare defidera ti funr inhoc genere peri t1 ll imr a rtrfices Nam ur

VIVOS pra term1 tramus magna ce lebrrra te fama notu s efi Fla vms Z rt

le ti qui inAdamante Laocoontrs elligrem infcu lpfit Rhod1g tno

l lb. z 9 . cap.x . Anti q. lec°c. perfu afuinfui t plumbo Leoni s Hi rc1qu e‘

fangume Adamanta smollm

X X I I I .

De duplici efi{gi e: tngemmis exprimendi ra ti one .

AM v ero qu a cumque ingemmis e laborarentur imag ine s a lreru tro

e x hi smodi s fiebar fit e ti amnunc Q 1_

a damenim Inqu i tRa

phael Vola terranus l ib. z 7 .Sea lpuntur in.Szg tlla qua Gramoopccy i3m v ocant;

gundaminparv a : imagine: fca lptu ra : ex tante: qua : P l iniu s

Seneca i tem de B enefici i: E llypa: imag ine: v ocant ; Ita li ci v eroCama o:

Ceru tus Chiocchi us inMufeo Ca lceola rro hu;u s v ou sCama rori

g inemeffe pu tantGra cum quod i demefi

,a c incendi um,pr0p

rerea

quod lapi llos hu;ufmod1 in loc 1 5 fulphurers orni di cant . Erymologra

nimi s longe reperi ta Neque mu ltomag i s pla cerha c aha KW: i d efi

bumi quemadmoduma Keo. h. e . e labora v 1 t , u tpote nimi s commune s

NamCama i nomine nontamlapi l li genus quama rt1ficrum,ope

ra ligmfiea turQ. X X I V .

De reflitu ta imag ine: ex gemmi: exfcu lpendi C7“ i lla : ini ifdeminfcu lpendi arte

UTraque a u tema rs rev rv 1fcere primumcoepirMartino V . Pa u loque II . Chrifii

ana inRempubli camadmm1firant1bm e ademque

mag i s magrfque v 1gu1 t MagmficrLa urentnMed1ces Perrique fili i

fiud10 ; qu i i ll i us permfiimos homme s Florennama ccerliv erunt . Hrs

a u tem pra ceptonbus ufi admodum profecerunr Joanne s Florentmusdelle Corgniole v u lgo di tf

’i us & DommmusMedrolanenlis v u lgo de Ca

mei quorum ab a ltero inCi fa efi inCorneola Fr. Hi eronymi Sa v onarola ellig1e s ; ab a ltero ex Rubino mafcu lo Ludov i cu s MomsMedio

l anenfiumDux efi exfcu lptu s Regnante pofimodumLeone X,magna

fuerunt inglori a Petru s Ma rra Pefc1enfis Mi chae l ina s e quorumfchola perfe <îh pol i tique prod1 erunt ]oannes Bernardi e Cafito Bonomenfi V a lenus V i centinus Mattha u s del Na lla ro Veronenlìs

j oanni s Bernardi celebra tur fca lpta inCryfia llo pugna ad Mant1numinCorfi ca , quampugnam1ufiu Alphonfi FerranenfiumDuc1: e labora

v 1 t,& ex eademmater1 afuerunrartefa&a plura ,qu a pa rumC lemensV l l

pa rtumCa rdina les Sa lv ia tus a tque Fa rnefiu s {ibi dep0pofcerunt Ma t

tha ns v ero de lNaffaro qu i MarcumCarrà Tromboncmuma v e sfnos Magrfiros habuemr dumI ll i apudMantu a Ma rch1 0nem di v er

:farentur in]afpide v iridi fangumemv e lutr gu rti s refpe rfa Chrrfir SerVa tori s de Cruce Jamfubla t1 Corpu s elfinx1 t rta u t rubea i l la ma cu la

Pc€tori s mannum a c peduinv ulnera delignarent Hi c pofica FranCifci

XXVI Ic ifci Regis a ceita inGa lliani {e conruhr cu;us j uffu pra rer ca rera De

] ani ra capu tLeonin’a pe ll e conteCì:umfummo a rtifiCio perfec1 t Va le

r1 us v ero V i centinu s in u troque ams genere egreg i a s extrtrr . E)us

permagno a firmara fu i t Theca Chryfialhna cmns unaqua que fa c 1 e sv a ri i s cru c 1a ruumgenerrbu s Chr1fiumDominuma lle€rumofiendere t

Q ua qu idemTheca a Clemente V I I . Francrfco Ga llorumReg i donoda ra fu1rNi cea qu a efi U rbsGa ll i a Na rbonenhs inqu amambo in

ter fe colloquend1 ca ufa conv enerant %od v ero tantuminea te pro

fec1fie t Ga lea ti oMonde lla N i colaoAv anz i a cceptumt eferi c de

bu 1 t ; qu i duo fefe Roma inha c a rte di u mu ltamque exe rcu erant

Et fane, quod adNi colauma rrmet

,Chr1fiumInfantempu erumrecens

na tumuna cumV i rg ine ipfius Marre plurrbu lque hrnc a tqu e inde ar

cana ret fpe&a tor1bus ex lapide ca ru leo fiv e ur v ocant L ag u lo mirabrh ter ab eo forma tumU rbi … Du crs Con;ux habere v olurt . D igni

pra terea quorummenno fia t Ma rmi ta s Pa rmea c u;u s pere legans

fu i t Socra trs Phrlofophi capu t ; Domini cu s de Polo qu i Alexandri

Med1 ces v ulrumfinxrt Aloyfiu sAn1 chmu s Ferra r1 enlis qu i utCa r

dina li s Fa rnefir v olunta ri obfequ ererur Henri c i Ga lha rumReg i sPhocmmsArhenrenfis v u ltu s inGama o u t u litans v erbi s u tar, expreffit Nec pra termi rtendus efi j oanne s de Rolli Medi olanenfis qu i una

ingemma fans ampia Magni He trurra Duci s Eleonora Con;ugrsLiberorum Florentia qu e ipfiu s U rbi s imag ine s mi ro a rttfic10 ope

raque perfe c1 t Ha c omni a ex Georg . V afarro defumpfimu s Tom. 3 .

inV i ta Va le… Vi centini ubi opifice s e ti am a ltos enumera r Eorumnomina recenfet e ti am Hya cmrhu s Gimma Toma . cap.3 . a rr.4.

Hu;ufmodr a u temartifice s a Gra crs di cebantu r,s .Augufiinu s

hb. z I . de Ci v i t. De i gemma rumInfignrtores appel la t Si gi l lari a

nos v etus Infcr1pfi o apud Gru ter pag. 63 8 . qu a efi hu;ufmodr

C . I V N I O T H A L A T I O N I

C. M OE C E N A T I S L I B E R T O

F L A T V R A R I O

S I G I L L A R I A R I O

C. I V N I V S E V O K A T V S F E L I X

T I T. D. D.

S igi l la riariu: legitur e tiam apud Fabret. pag. 1 7 7 . pag. z 43

apud Keynes : Claff. II . num. 8 0 . S igzllariu s %amqu am cum fig i lli

nomenwdearurnonfolumimaginibus incera ad ep1fiolamobfignan

dam

Ì JWI I Idamimptefl i s , (ed etiamimagnneuli s qu 1bushbet conv enire i deo Si

g i lla ri i a ut Sigi lla t i ari i vocabulumnonfpec1a ttmad hos arrrfice: arbi

trorpertmere5. XXV .

De v trhi: a u t li tteri s inv eterumgommi: inferipti:

N Gemmis una cumimag1mbus ad;uné‘ta nonra ro inv enrtur inferipri o indi cans v e l e;usnomen cu;us fa c i es expr1mrtu r v e l c la

rum aq uod fa cmu s , v e l faprenter d1&um, v e l e ti ama rnficts nomen

au t obfcunore s qu afdama llegor1a s de qu ibus pofire tms ahu s eri t fepa r

a rimdi cendi locus Nomen a lten;u s clan homini s v . g . (igmfica t

g emma qu amprofert l i ttera tifiimus D. Antoni u s Francrfcu s Con in

Mufeo lnfcr1ptmnumTab. a . ubi V i étor Athle ta menfa adfia t in qua

pa lma ramu lus reporta ra v r&orra indi c1 um prami um Infcr1ptro

efi : PHILETIMS h. efi P hi lotimu s , quodGra cumappofirumi demefi a r

qu e Aman: honori s %oc1 rca qu a ri i llud pollcru trum nomenmu lti s

commune anpropri umVi t i ah eu;us ex1firma t e i l ludoporrea t Nomencerte Vi t i propri uminhoc ipf0 MufeoOdefca lcho ad;eéìumefi Sa pi o

ms (ub Cryfia l lma e;us imag ine Tab. a 4. Tom. r . i lludJu lu Ca fans

fub e;us ethgre fca lpta inCha lcedomo Sapphmno e;ufdemTomi Ta

bu la 6 . limtha nunc inMufeo Infcr1ptmnumD AntonnFranc1fc 1 Go

nTabu la pra fert1m Gemm. z , ubi mi le s infaxo fedens radi a ta indutu s efi glad10que ga lea a ccrnéìîus fcu tumcumdu abus fie llrs inco Infi

g i i i ti 3 oficnra r. lnfcriptumenimi bidemefi°AAK I B IAAHC EPA$M IOC Alczhiade:

amahi lr: nec nonTa b. 7 . gem. z . ubi Impera tor pa luda rus cut ferv u

Ius ba rba tum Vi ri le capu t rec1fumoffert —

Cumha c epi graphe infugge

fiumv . ]u l . Aha demqu e inqua Athle ta capi te leonrnrs exu v u s oper

to cummchoa trs v erbi s his LIB . JEL. AVR. FOR. qu a fic i demVi t doeh fl i

1nu s expli ca rL ihin: id efiLi v ius ) IELIANUS Au relianu s Forti : Inqu i

bufdamgemmi s funt folum v ocabu lorumprima l i ttera ur apud cumdemCori um Tom. 5 . Inqua Fa unu s feu Pa fior Caprumad Ba c

chi a ramtrahens : ad;uncfia enim funi:M . T. C . domini fortaffe pra

nomen,nomen cognomen ind1 cantra Infìgne fa cmus denota

tur ibidemTab.3 ubi Sardonyx del inea ta efi inqu a V enu s a tmi s tnfidens dextraqu e hafiam fufimens la v aque Lu

fitanteni Cupidinem

prebendens cum ramo pa lma a tergo cum lemma te AREO: nume r—:n

Tos hoc efiM a rte dev ié?o Q i_id a u temdi ca inde pre ca rionibus inter

dumadfcrrpirs ut apud Spon. M ifce l l . fe8r. r . xxx. ubi in gemmauna cumSerapide Ha rpocra te ma fumefi Confirv a te me fe&. g . ubi

de Amuleris . Multo enimibi plu i es Videamus li cet hu;ufmoch lapi llose ti am

e tiam fine imagine fohfqu a cu inl itteris , ut Cornedlam'

primam in

qu a KYP IA XAPE. Dominafizlv e.Et afl

ham,inqua Ho/l

oi ta fi l ix v iva s . Suht

dentqu e e ti amgemma , qua rumpa rs adv erfa fa c1em a v erTa fcripruramdemonfira t. SI C infupra memora ti Goriant Qperrs Tab. 1 g,. efi Onyx,mcu;u s una fuperfic1 e capu tApolhms la urea rumafp1Ci a s ina ltera le

g a s P . CLOD. POMP . h. e . Clodua: Pomponi anu :

XXVL

De Artifieumnomine mantiquòrumgemrni: infiripto

REpenunrur i temgemma complures inquibu s infcripta. {untArtificumipforumnomina qu a rumnonpa u ca s infuo Opere De

antiqu i:gemmis S cu lptorumnomznzhu : infigni ti : pererud1 tus D. Baro Phil ippu s Stoch1us collegrr Ba s hi c nos e ti amhoc ordine ponimus

Hercu le: B i hax

Aetionis M Au reli us .

P ri amus

Socra te: .

Aga thopl

Capu t ignotum

Alexandri Amor L eonem dainan: .

Al l ioru s

Anterotis Hercule: Euphagu :

Apol lodori M inerv a S a lmifera

Apol lonidrs Ta uru s procumhen:

Apollomi Di ana Montana

M inerv a S a lu tifera .

"

] uppiter

Equ e: Gra’

cu i

Di ana

5

P toletna‘u: Philopater

h

XXXI IBefitah Cupido a la ta :

C leonri

Cron1 i

Pe1gmonis ren: , a c fi ltan: .

Nonnu lla profertD. Ri dolphinus Venu ti Pa tri cius Cortonenfis

de annqu irans fiudrofis pra cla re mèr1 tus inColle&anersRomana rumAntiqu i ta tum v 1dehce t Tab. 6 8 . Ag a thangeh Capu t ineognztum quod

qu idemnomencumapud v ereres Scriptores noninv enta rur ex1firmar

furlle manu aheu;us recentiorrs»adfcr1ptum Et Tab. 7 4. Pylarhs M on

temArgenta quod tamennomeni llud e lle Aruficrs nonafie v era t ti t

Tab. 7 Cc l l i t Athletam Qu a damex 1 1 3 nomm1bus qu a fupra di x1

mus leguntur inP l inio nnmrumApolloniu s , Cronins Dioj èoride: a t

que Py rgotele:. S ed ima lzqu i: ex i/z‘i :gemma : a nohi:prola ta : ca la v eri t, te

mera ri ume]?mqu 1r]a cobu s Spomu s inM1fce llah emErnd1 ra Antiqu i tafis fea .4. pronunci are nu llo a l io a rgumento quamnomini :fimi lztudine qu ainter Gra co: nonra ro occurri t Sed v ere a rgumentum effe potefi ahud

e leganna ipfa opens propter quami llorumeorumdemArt1ficumnomina inhu;ufmod1 Gemmi s configna ta v ere fu 1ffe fap1 ente5 ah i peri

tifiimique Vi t i Opinantur Nec pra term1 trendumhi c a rtemhanc Thynos pra crpue popu los colu 1 lfe qu i ex Thra c

i a inMmorisAha reg io

nemB1rhymamì fe denomina ram tranfienmr Confirmant hoc Catulh v crficulr

Remi ttepa ll i ummihi meum quod inv ola/i iS udariumgue fitahumChzrographofqu e Thyno:

Ubi Sa lma liu: pro Chirographo:ma v u lt Cirographo: h. e . Cerographo: u t

ipfe a i r, ceramimprirnentes figu anre s annu los Sententramqu cfuamfirlcir v erficuhs a l i i s qu i apud Ifidorumleguntur, quofque Ipfcfic emendar a c legi

Lu cente: mea v i ta nec Sma ragdo:B ery lla:mihi F la tte necni tente:

,

Necpercandida ma rga ri ta qu iero

Nec quo: Thyni a l ima perpolmi tAnello: nec a/pto: lapi llos

Apollo Ci tharaedu :

M uj i;flan: (9°ad ly rampu lfizndam fe a c

cingen:

B at cha fu

XXXI I IXXVII .

De imaginihu: ingemmi: ad ohfignanduma Romani : adhihi ti:

GEmmarumhoc paéì;o fca lprarumnonunu s apud Romanos i llosv ereres ufu s fu i t Pra c 1puus tamenhi c era t u t eprfiola s VCI , u t

fi 0pus era t quamcumqu e ahamremobfigna reu t . V erumabnu tro, u t

a irArre;us Capi to apudMacrobruml ib. 7 . Sa turn. cap. r 3 Imprimeha tu r

fiu lpmra ma teria annu li fiv e exferro j iv e ex a u rofiret P rg/lea luxur i anti: a ta ti: z:j u:figna tu ra :pretidi: gemmi : ceepzt mfiu lpere certa timha c omne: imi ta ria lacej iv i t u t de a ugmenta prett i quofiu lptndo: lapide:

parafintgloriarentur Ineamdemfere fententiamPl ini us l i b. 33. cap. r.

M u lti: hocmodi: u t ca tera omni a luxu ria v a ri a v i tgemma : addendo ex

gu i/itifi1 lgori: cenfi qu e optimodigito: onerando M ox C9 ' efig i e: v a ri a :ca lando u t a lihi a r: a lzhi materia ej 2 t inpretia Pofimtrodurîìa s gemmas obfignandi caufa S ardonycha: addi t i demHifioria na tural i,: a uthor pla cu ifle innoflroOrhe initio quoniamj òla propegemma rumfia lpta

ceramnon a ufèrrmt Et fame obfignanch tantum caufa inclufam in

annu lo gemmamgefiand1 potefia temfaéìamfutile , leg1mu sde v erb. figu . EXRomanis primumomni umgemma ,eaque Sa rdonychefupenoremAfricanumufumfu1ffe P lini us memori a prodidi t l ib.37 .c ap.6 de Annu lo Signa torio fiv e Si gi llari tio quemadmodum I lluminAureli anoVop1fcu s appe lla t,copmfe fcr1pferunrHenri cu sHornmannus qu i eti am de .S

ponfitl i tio Ioanni s Ki rcmannus in libro fingu la ri

dèAnnu l i : Georgiu s Longus deAnnu l i: S ignaroriz:Antiquorum Abra

hamus Corla us infua Da&yhorhe ea Alexander abAlexando

c ap. : 9 . Geni a lium di erum, a lu Hi omne s v ari a s In annu lorum

g emmis imagine s ad obfigu andum a Romanis adhrb1 ta s ex ant1qu i s

monumenris Scriptoribus Colligunt Primi s temporibu s nudrsdumtaxa t l i tterarumnotis figuabant u t fcr1brt Meurf. Exercrr. Et i t

cap. 9 . S u ccrefeente a u temluxu perg1 tGeorgius Longus Adfci ti:gem

mi: define l i ttera'

fiu lptu ra locu : fu i t %anaminAfi icani Sardonyche inc1fa effet efiigies Plini us nondi ci t V erumScipioni : ejufdem1magmema Fi li0 inannu lo infcu lptamnonfolumPlini u s fed e tiamV a lenus affitmar l lb.3 . cap. 1 . O\u_emadmodumi llamAV I fut Lentu lu sufurpa v i t InSyl la v eroD1&a rori s annu lo ]ugurthamNumi di a Regemc aptwuminfcu lptumfu 1ffe,Pluta rchus inv u a

,& idemVa le riu s tefian

tur l ib. 8 . cap. : Commemora tur pra terea Rana Mmeeua tis Phu .

ibid. Pompeu Leo Enfifer fiv e Macherophorus Plu ta rch, in v ita

Sphinx O&a vnAugufit Phu . 7 . cap. r . Sv eroniu s inOCI . Cap. 5 0

Q i_i pofiea mu tato confilro Alexandri Magni imaginem adopta v it àTom.I. i DIO

xxxi v

Diofcoride fumma Opera arrifid oque perfeé‘

tam Q JJ

Od figuumetiam

pofienores Principe s re trnuerunt l i unumGa lbamexc 1pms qui ma

]orumfuorum infittuto urefi apudDionem Ca l . cap. z 9 . in

fcu lptumcanemfefe èprora prochnau temhabcba t . ]uhu s Caprtolinus

inVi ta Claudu Albmi infent l i tteras,qu ibu sCommodu s ad ipfumC laud1umAlbmum fcr1bit; Inqu ibus efi qua: ipfe figna ta : excipi e: j igna“

Amazonia Hoc autemfignumipfe ma lu1 t Marna improba fiamma

grana quam inqu ir Lamprrd1us in Commod. pifianz inAmazone di l igehat propter quamAmazonin: v oca tu: Amazonico hahi tu ,

a tque vejì‘itu ina renamRomanowprocedere CO”fit €

'Uìt Ante i llumfignumhoc ipfumC. Cefiius V irConfularis derulera t ur efi apud l iuml ib.34. cap. 8 . Immo Nero ipfe Impera tor fednefcio anindi gito

ingemma derulerinr; quod rameninAnnotarionrbus ad AlexandrumNeapohtanumAndrea:Tiraquellu: afiìrmat Macriauorum faliamhoc habuifl

'

e proprium ut imagineAlexandri Magni l igna

ret , apud Ttebellium Pollionem inv ita trigiuta Tyranuorumperfcriptumexrat Romani ca terimodoHarpocra tis a liorumE gyptio

rumNumiuuml . lib.33. cap. modoEpicuri Athle ta rumv u ltus inSigna torns annuh: exprrmendos curabant unufqu1fqne

eampotefia temhabebar urquibus liberet infignihus uteretur De hocl iquebirfaci le legenubus PlautumPfeud. aé

r. r . feé’r.x.

Tuamamicamv ideoCa ll iodvre Ca . uhi ea efiohficroEccarnintahell i: porrefiam incera cuha t

P linio juniori pla cu it quadriga fignum quo fefe ufumfuiffe ,cùm

effet Proconful inByth1u1a , fa pius commemora t . Cla udio folum t e

guante v eti tumefi gemmis (ignare fed a uto folumpermiffu in qu od

gemmas v iolare l iguisnefa s effe duce rent I ta Pl im. lib.33 cap. r .

XXVIII.

Dt qu ihnfdam imag inihie: ingemmi: gu ihu : ad ohfignandumextent nti

tione: ufit fitnt ,

Primi: ufque temporibus remufitatamfu iffe annu lum{ignaronum quemvocant , planumfit inl ibroGenef. cap.4o. ubi a.

Pharaoue trad1 tus ]ofepho Signa torius annu lu s fuifie leg1 tur . V eruminde nonconfiat,neque inannulo gemmaminferiam neque ingemma imaginempotiusmfculptam qua ml i ttera s a liquas exu trfl

e (31 9Circa drv iuare v ideu turGretferus cap. 8 . de Cruce

,

cum dixi t in

]ofephi annu lo figna tamCrucem futile Gregonus Tholofanu8

l ib.6 deRep. ubinarrat inannuloDavrdis fca lprumfutile Leoncme um-J

xxxv

aumdemquemoremakos pofiea j udzz Iìeges retinuill'

e quod memori a:prodi d

i t Rabbi AbrahaminCaba la H i liori ca cap. r . I 7 . comeéìuram inde fortaffe caprens quod Sanòìus Rex i lle cumadhuc Ju

v en1h efferre ta te pa llormamque v rtam infilv rs ageret Leoncrn i i i

terfecrffet , v e l quod fign1ficar1v olurffe t Ora cuh di v ini v erba : wm:

L eode Tribu ] u ala radix Da v id.Q 1_od a trmet admariones rehqua s,Perfa

rumReges Cyr1 effigremgell affe,v e l Dam i ll i us,qu i ,quod i pfiu s equ u s

primu s hinni tum ed1drffe t , primu s ipfe Rex e ll crea tus tefhmonioThu cydrdrs comproba tut Atrus La caedemonrorumRex eprflolis Aqu i

lx Dra conem ungu1bus comprehendentis fignum impofuit ]ofephAntiqu ir. ] ud. l ib. 1 z. . cap. z . Et quamv rs Pl ini u s lib.3 cap. x. hae c ha =g

bea t Nonfignat Orim: a u t@ yptu s etiamnunc li tteri s contentafili: ,ramenU lyifis imagine PtolemreumI II . fignaffe reperio apud Euphan

temllb.4. Hifi. quemlocumAthenxus afferr figno An.

choraeSe leucumapudj ufhnumlrb. r Clement. AlexandrinumP a’

dagog. cap. : I . Aga thochs Arrflomenem AthenienfiumDucemapud

Polyb. 5 . Carrarrdum Sa ltantium Clearcum La cedemoniuma pud

P lu ta rchum inArtaxerj è Mithr1dans AthenronemArhenrenfiumTyrantmmapud fupramemora tumAthenaeuml lb, l cap. : 1 .

X X I X.

Depecu liari5us qu ièufdamfi2gm'

: inGemmi: weremmCbrg'

flt'

dtt0t‘

fi ffl

ON dedecere Chriflianos homine s annu lumfiguamrium, cla -a

tèdoce t Clemens Alexandr. l .3 . Predog . cap… 1 I . ubi eumMa

mfamrlrasnonad ornatum fed ad cufiodrampe rm1rnt i llud infuper

prxfcr1ben5 qu1bufnamfit imagimbus diflinguendus docens annrumhu;ufmodr figna effe debere *vel Columèam v el P ìfcem

fuel

«v emwentofi cundo impulfam,v ol L) ram gu a afinej i P oly cmte:

*v el

Anchoram gu a S eleu cus*v el P ìfcatarem u t memz

'

ncrìnt Apa/iolì

pu erorum qu ì ex aqua ex trabuntur Nequ e emm inqu i r IdoÎomm

famz'

mprìmendmfirci es fednec enfi: *v el a rms zz: quìmodera ti fimttemperante: Mu lrorumChriih anorum hominum annu li noram

hanc )Knnpr1mi folrtam l egimris apud Card. Baronium Tom. 1 . ad

AnnumCh. 7 .num. 5 I . Hoc enimMonogramma inqurbufdamfe v idi lle

,commemora t

, qu i inSanéìorumMa rtyrumCryptrs inv enti fire“ram; per e amque Notam S:méh flìmum Chr1fli nomenfigmfica tume ffe oprna tur Nondefant tamen, qu ibu s ea ipfa res dubrtationem a l i

quamaffera t, qu

as ramentollerur prorfu s legenrrbus Fortuna tumSeba cc umlib. 1 . Sa cror. Eleocryf. Prgnorrumde Ifidou ano Cryfimo Portu

narum

XXXVIna tumLi ce tum de AnnquorumLu cernis P . Eduardumde V itri s de Elev a trone Corpori s S. C lemenrrs Ma rchronemV i élori umde Monogrammare San&rflìmrNoîmrus ]efu EX hu;ufmodr ChrrllranorurnGemmi s tre s apudnos funt inMufoo Ki rkeri ano Ame thyflus,Cha lcedonru s Onycu lus fiv e Ni ccolus Inhi s omni bu s 1ncrfa efi:Anchor$ figura urrrmque a rca Anchorx dente s p1fc1 cuh In ea

rum una addi ta e ll figla i lla notrflìma rs ; h. xem'

: os: Jo: =mîp

] efi u ClmfiusDei f i lius S alv a tor

5. X X X.

De Commis a v eteribu s a cl orna tuma rl/aièi ti s

Nnu los a u reos eos plerumque gemma tos fu iffc unumcx

Equ itum Sena toruminfignrbu s notumell diferteque i llud—a Drone l i b.47 . affirma tum inv emo cu;us haec v erba funi Apuol

Romanos nonmodo l ièerto ficinec ingenuo qu idemu lli aureoannu la u ti lt.

-r

reba t m‘

j i S ena tor efl2=t a u t Equ es Pollea M i l i tibus quoque curv is

infimi generi s homini l icurffe qu is nefc1 t i ta u t ahqur nonfolumunumannu luminuno di gito fed plures eti aminpluribu s haberenonerubefcerent Irrrdentur a Mart1 a lr 63 .

P er cuj u s digito: curri t lev is annul lo: omnesEt lib…9 . 60 .

S euos Cba rinu s omnibus digi ti s geri t

Nec no&'

e pom'

t aurmlòsIdem l ib.Vi i .

S ardouy céa s Sma ragdos Adamanta ] ajì ida s una

P orta t ina rticu loS tella S emere meu sRepreh enduntur e ti ama Sene ca Na t. Q wfi.vm.

,3 r . Exornamu sammli s dzlgztos zu omni annu logemma difiomtu r A de c lama toribuse ti amgrande s annu los indui foh tos furfle nonincredibi le pu ta t Cre

fohu s Thea t. Rher. cap. : 5 . qu iéu s u t ipfe a i r|

uorz modomanus

feddift'

zo quoqu e ipfiz quodammodo i l]mrzmaretu r Hippi amqu idem in

O lympu s confuev rlle ofientare annu lum cu;u s ipfemet fu1fler a rti fex,C i cero Apu le;us a l i i apud eamdem Crefolrum commemoranr .

Athemonpani er Soph1lla prod… inpubl i cum xhntu i3a … … a c’

p wr o,mpmsi

8otn‘

r o'

M ov … o… » Splmdiolam'v cj l emtrabms (9 '

annu lum<go

’/iama u rmm.

Fufcum Rhe tora annu lrs ufum a rgenters infcrrpns rehqurt Pl ini u sl ié.3 2 . cap. : z . Nondumtamendeclama torumannu los gemma tos fu 1f«

fe conil a t Perfpicuum eri t ex Perf. Sa t. r . ubi Sa tyr1cus Poe ta nafo

f0fpendi t adamo declama t0i em, qu i na ta litia cura Sardoniche a lèu f

celf0

xxxvmt elfo infuggi:fiu multis audrentrbus impottunumos ofientabar.Ex Juv ena li quoque S a t. 7 . inqua negar a quo ammo Pa tronum a ud1 tumi t i , n;]tfuiflarzt annu lu s ingans qu

emeffe Oportere gemmarum qu i

fequuntur v erfus declarant

Conclufia P a u llu s ageéa t

S ardony clae a tqu e adeoplu rzs qu amGa l lu s ageéa t

Q u inti l i anu s l ib. 2. . cap. Ora tori (uo da t v en1 am, fi, u t a urea i lla

l uce fplena'ore lapidummanus infignia t , modoea s ornet potiu s qu am

oneret Dec lama torrbus ha c profeé‘to in re Mufi cr ,

Symphonmcinonconceffe runt lflnen1 ami l lumChora u lemfe x dena rns a ure ts coermffe Sma ragdum a cceprmus in quo finaragdo fcu lpta Amymonefuerat hoc efi una ex qurnquagrnta Daneu fili abus qu a a Neptunocomprefla Nauphum i ll i peperrt Hzc (Ifmenia s ) v idetur inqu i rPl i

11 ius lib.37 . cap. 1 . inflitu ifle u t omnea M afiea a rtzs [aa c quoqu e

t ione cenfirentur welu ti Dzonyfioa'oru s a qu a/i s e;u s C9

“m ulu s Terriu s

gu i eadem tempore fu i t inter M u/icos Ni coma clru s (7 ‘c. Mu lto mag i s0p1nandumefi orna tu s ca ufa genfol i ta s furffe gemma s i l la s , inqu ibu s eélypa imagines protuberantes extarent i ta u t ex i ts qu a.

minore s cffenr non iecus a c nofira a rare fieri folet Ma trona rume tiamtorque s a tqu e ar1mlla contexerentur Hoc e ti aman1madv ert i t Cla r1ffimu s mrhtqu e dumv rv eret perbenev olus Sena tor Bonarota Ofi razag ion€9

‘c. pag . r inProam. Ex hu;ufmodr Cama rs mino

u bu s nonpaucrMufeoKi rkeri ano tefiamenro re lic’ti funt abha rumre

rumfiudtofiflîmoMa rchione AlexandroGregorioCapponi o Nob1ho

t e s a u tem [unt Ba cchu s inCora l loacha te Bac chana l rnOnycu lo co

lore»

pa rtimfubnrgro pa rtimfubv rrrdr InLeuca cha te Ca;u s v e l Dru

Ius Ti bet ti F Serg1 us Ga lba Ganymede s raptu s abAqu i la Ifis pra

rerea Cu l capi ti s tegumentum efi Ga l lina Numidica quod qu i demfymbolum a rgumentum di fferra tioni s fu i t quam do€trflîmus Pra i a l

] ufius Fontan1nus confcrrpli t C&amv rs a u temRecent10rrs a lrcu;us

S cu lptori s opere manu fa <9ra fueri t filenrio pra terrre noloH i ero

nym1 Sa v onarola eflìg 1eminGama o a Capponro pariter nobis legatam ubi quadruplex quafi efi colorumordo Hi au temtamingeniofe fuerunr ab a rtrfice permflìmo prope dreama rrepti u t pa rtes omne se a qua opu s offer v a rreta te difiingueret U t a u temadCama os i llosma;ores Jamv eniam re&e opma tur C la rrffimu s Bonami a eofdemloco fibu la rumadhib1 tos qu ibus v e l circa humeros v el ante pe6

tu s v e

{ hum parte s conneé‘re rentur Horum a utemtamqu am exemplum ineodem opere pag . a 1 8 . Cha lcedomumprofert, ubi muhebrrs fa c i e s exfcu lpra

—Sardamque nondi llìini lempag . a 8 8 . quibus addere nos polluTomi . k mms

XXXVI I Ima s eademfere fpecre Acha temSapphrrinum conforma tum qu emuna cum anti qu i smonumenti s a li i s SSfi1 us Dominu s Noficr BENEDICTUSXIV . Mufeq Ki rkeri ano quaml ibera li lhme dono dedi t Ha s a ti

temgemma s omnes a tergo perfora ta s decuflanmafpi c1 a s u t v incuhs

fun1 cu lrfv e trans;e&a a ll i ga ti fa c1hus i i s, qua s di Ximu s v efirmentorum

pa rnbu s pofient Atque huc fpeélant verfus , quibu s idemBona rotaa l i i hanc; oprn10nem confirmant Sidoni i v rdehcet

Oflricolorpepl i tex tu s qu emfiéu la tortoM ordax dente o ra t tum qu icqu idmamma refundirTegmini s boe pa tq concludirgemma recifl

u

Claud. de t aptu Proferp. La . V .4z .

Colle&a tereti nodantu r ] afiri clcrue/fes

e;ufdem inS ext. Confu l . HonorViridiqu e angufla t l afpide pe&u s

Hac rameninre eo inIania devenirnemo quoAntoninumHe laga

ba lumdev eniffe fcr1bi t Lampridi us Is enim inca lceammti s gemma: a'o

fere5a t (9 'qu idem/Eu lpta s quod rifizmmo*v eba t omméu s

ra’ nobi liumartificumwideri poflent qua ingemmi s adha rebant

XXXIDe Gemmi s antiqu i s qua: proAmu letis babeéantur

Emma s denrque fca lptas , v e l e tiam fcu lpta s InAmu le torurn.

numerabant loco Amu le tumabAmol i emiq di éìumni hi l ahud

nifi medi camentam, quod de col lo fufpendeba tu r ,a u t a lia.

qua cumque ra tione ad amohendum pra crpue fafcmum adhrbeba tur

Gramma tici omnes confent1 unt F afoinummquamneu tro genere

NamF afcinu s Deus potius era t cu;us ope fafcmumamohrr fe polle

crederenr V i de Phu . 8 . cap. 7 . HorumAmu letorumtumEthntco

rum,tum e ti amHa retrcorum complura profert Pignori u s inC a ra

&er1bu s ] Egypnorum InAmu le tis a u tem exprrmebantur in primi s

myfiica qu a damreruma llegori a ,u t ofiend1 t Aleander Taèu l . Helza c.

Expl ic. Omne s tamenhu;ufmodr a llegoria s commemora re pudornos\v eta t. Gemma s v ero e ti amInqu i bu s Ca fa rume llenr effigies tamqu am

Amu le tumahquod exifiima ta s fl l l llè,Pl‘

0bél t Clarrflìmu s Bona rota Oflî’r

«rag ionC’

9*C. pag .4 i 3 .Hanc enimv imi l li s ineffe fiu lte pu tabant, u i , quìe a s deferrent

, gra trofi , potente s e v aderent , v ororu rnqu e c0mP°'

“35 fiere… . Inha rumgemma rumnumeram v emunt profeé’to i l la

qu a rum Camd lu s Leona rdus P i fa urenfis Medi cu s In Specu lo Lapldum apud Cornelrum a Lapide InApoca lrp. cap. 7. . mentronem fa

€ i i n_l inter cxtera Afinum inChryfol i tho infcu lptum gefia

nte s

lutandis ad fumtnumprope dicamplenioris erudrrionis fafiigiumpe iv eniant Q ui s enim h ifi admodum opu lentus , a tque coprofus Mu

fea omni a qu a ad hanc di emIn lucemprod1erunt inprompt'

u ha

bea t inqu ibu s i llufirandi s homme s omni doé‘

trrna genere pra di

ti operampofu erunt ? Si qu is autemi lla omni a poflìdea t , porer1 t ifiud

quoqu e fuis Bibliothecis ad;ungere Inqua s fra terno quafi ;ure adi tu si ll i non impediendus v idetur Eten1m fi minu s ob Interprens ferentiam ob monumentorum certe

pra fiant1 am digh iflimu inefi quod

inter ca tera nonpofiremumlocumobtmea t .

Si a lteru trumab humani ifitni5Leàoribu s confequar hu;u s me laborrs qualrfcumquc fue…frufiumtulifle magnum exifirmabo

DE ANTIQ U I TAT I SC 0 G N I T I O N E

S E R M OD I CTU S AN N O M D C C X LV I .

A N I C O LA O GA LE O TT I

Rifiorum’

U rceolos,P a tera s Cra tera s , Ali ena ,

Gu ttos, S trigzles ,

Tintznnabu la Thermi s ,Au t pecudum j icu t nunc mos e/l pendu la collo

Inferiptofqu e noti s la teres , gna taqu e rupti s

Nomina marmoriém,Tripoda s Coclmria Ca lero:

P ana s, C7

“ Ha rpocra ta s denafiztafque Diana sS ì qu i s habet , magni fa ciat ; fic namfi re fires efiI llt u t nonmodtce‘ res

,a tqu e pecunia

crefca t .

S Cìlzcet M a rti da ta funt fpefla cu la aéunde

B ellona qu e ] a ti s B ona P ax l d haèeéit ,opznor ,

Interdiél a przu s perrumpens clan/ira B rt tannu sNa tuzlget u t ru rfirm a tqu e Ariloum trans ma re ca rrar

Ad nos ; intorram dtf0fl'

um qu icqu id ubiqu eefi,

S edu lu s inqu ira t magno mercara s Acha teinfl u lpta s magno Solifquo%adriga s

M agno P efcenni port ara Numifma ta Nigri

Vel meri t8 Fog/los namfi qu i s dzfcere M undi ,.

Indt'

czrs amet dtfitnguere tempora certi s,

Idemfi popu los , ditiones oppida primumCapra colt

, Regum res gej la s ,Éellaqu e ,

(9°a rma

Tum qu a forma Deumrempli s a u t qu i _/Îtu s ol im CS“

Ca tera de genere hoc melr'

u s pern0fierc’ "M efi ,

Ta liéu s tn reÉu s qu amj i confumere curam

Nonpigea t v eterumféru tantemma rmora a ra

Ruéigo l icet longus detriti/eri t ufia s

Reéì‘e ergo A]? mi a l ia liber hinc decu rrere Nq u e

S i quantum cuperem poflemquoqu e nellemegofi afla

Cornu a F a unorum repa rare , ] owqu e refi tîl'amHammani Àa réam

,Ci tbaramqu e zndu cere P la tea .

Fafl a fid a tqu e animo: potiu s morefqu e @ irrtuml

XLV I II

Sa cannos inCorneola Tabu CAPUT Incoeu rruu , inCorneola

CAPITA INCOGNI 'I 'A a lteruminSma

[au la XL ].t agdo a lterum inCorneola

C. Manu s, inCameo. Ta b.XLVIÎ.

CAP I I‘ A INCOGNITA ,ÎHJafpide rubro.CLAUDI US inJAfpide V i ri di Ta

Vaws , inCryfiallo Tab.XLIX.

S U M” ESCALCHUM

S I V E

THESAURU S ANT I CLUARUM GEMMARUM

-ìfi&fl fi i îfi

P A R S P R I M AG IE M M E . C A P I T A R E F E R E N T E S .

T A B U L A I.A P O L L O .

1P 0 L L 1 N EM div erfis infignibus ornatum

pretiofa exhibet haec Gemma cujus fae ilis patchit explica tio , praemifiàbrev ihujus De i hifioria .

Fabu la ti fun!: antiqu i Laton2unCoeiPhoebes filiam ab]ov e ob eximiamCompreflàmfuifÎe . (a amquum

rav idam qu a potu it majori crude litateinfè&ata efi . E v ifèeribus terra:SerpentemPythou emeduxit cu i commifit v indiéìam Terra unìv erfàjurare

Tomo A. CO3 '

2 M U S EUM OD E S C A L C H U M .

coa€ta , quòd illi parturienti locumnullumprzeberet ,infe lixLatona incoturnicemconv erià adNeptunumabAquilone , Jov is juffu , perla ta efi . Q rtygiam infulamqu a: eo tem ore infiabilis erat , fi forte fub

undis nondelitefèelìat flu€l ibus cooperu it Neptu

nus ibique locum; inquo parturiret , La tonae pra:buit Illa amplexa palmam cu ixa efi ApollinemDianam Tune Neptunus InfulamOrtygiam infu

periorem etulit , tridentifque i&u fiabilernreddidit g . ea

Delos'

éfi appellata}quod nomen apparens fignificat. VideNat.com.

libz4. c. 10 .Hyg. fab. 140.

PlurimosApollines recenfètCicero lib .3. de Nat.

Deor. quofuriì res geflas ad unumApollinemLa to‘

naè

]ov is li lium referunt Mythologi . Hic idem efi ac

Sol autor carminis div inandi a rte , v aticina s cele-î

bris , figitmndi peritia …clarus , mulicarnadhuc , ci»

tharam inv enit , eloquentiam &medic inarnpercalluit. TotDotibu s ornat uma lpere tamentra€lav it amor;qu amenimDaphnemPenei fluminis filiam infèqueretur illa a terra prxfidiumpetit qu ae earnrecepit inlè inArboremlaurumcommutav it Ramumhuinsarboris av ulfitApollo , capitique impofu it , deincepfque Lau rus dica ta e i fuit , nuncupata Apollinea .

Ov id.Met. lib. I fa ll.o.

Veni; Apollinea long a : cancordz'

a la ura

New coma .:

Quoniamv ero laurus dicata erat v aticinuDeo,niln1irum fi eammultumconferre v aticinatimibus exiil ima v ernnt antiqui Tibul. lib.z . eleg.3. Proper. lib.z .

elcg.6. Fulg. lib. 1

CaputApollinis duodecimradns infìgniturntotidemrefertfigna Z odiaci,tefle Thom.Farnabio inVirg.

E neid.

«M U S E UM OD E S C A L C H U M .

E ne id. lib. xz . v . 1 6 2 . Aliquando CoronamCap itegeflabat duodecim lapidumpretioforum Albric. de

Deorum Imag.

HuncDeum1ntonfum, crini tumantiqu i exprefî

fere quia prolixi capilli radios quos Sol diffundit peruniv erfamterram, reprazfèntant fEs chius tamenprolixos capillos interpre taturpriv ationemdoloris : undeApollo abomni cura , erturba tione folutus a GraecisCPOÎBOC v ocatus e li Bacclius etiameodemmodo efiin

gebatur Tibul. lib. I . e leg.4. V . 2 3.

S alis (eterna efi Phaebo Ba rcboque] zmentaNamdevez“ inim/ir: crinis utrumque Dezmz

Apollo lemperrepraefèntabatur imberbis qu ia juentae praecra t quum idemfit c umSole ut fupraiximus , Occid€nd0 85

°renafi endafimper efiq

i0r Fulgent lib. I . c. I 7 .Mos tamenfuit apud Syriosngere . lmperfeélamenimjuv enAfi

yru qa umneque ad natura

neque ob rerumpra teritarumex

eunamprudentia munireturAlas Capite gefiat ad denotandarnv elocitatem

ua v ias caeli perluflratLyra v el Cithara Muficae inv entoremdenotat,

cl coelefiis harmonia imaginemmonfirat .

Infq Delus fiabilitati , Apollinifque inca natiitati alluditTridensNeptuni infigneEt quoniamv eriflimumefiLunamSolis curfibus

nullamqu e a liamlucemnifi ab eo reci er

le efi eam ideo (ub mentoApollinis a olcrte

ce fuifiè exfì:a lptamGemmamhuic nofirze fimilemrefertD . Caufèus

Chaufè, quamfoli Orienti attribu it :illius ingenioicationeminlib.cui titulus:LeGemme an

TA

.M U S EU M OD ES C A L C H U M .

T A B U L A I I.

A S T A R T H E

I oE T de Dea Afiarthe plurimumdillentiantMythe logi, eamtamencandeme ll e

cumluna aflirmare nondubitamus Ci

cero qui lib.3.deNat.Deor.plurimas enumera tVeneres inearumnumero collo

catAfiarthem: Q uarta Venus Sy rz'

a

îj roque concepta quèe Afi a rtlye v aca tur, quamAdam

'

dl'

nupj z'

fl'

e tra dzmt San&us Auguflinus qu aefl . up.

]ud. lib.7 .Junonem eamappellat . J unoharl em/ine dabita tione a b i llis P unicis ) Afi/mrz

e v oca tur . Aliiafièrunt eam v ocari Himapud E gyptios Alittama pud Arabes Mylittamapud Aflyrios , MetramapudP erfàs , Dianam apud Gra cos . Sacra: paginae fubnominibus Aflaroth Deae abominationis Sidonio

Aflartheindefignant .

(mod v ero Afia rthe e ademfuerit ac Luna ex

h is qu ae fequuntur , afgu imus z…

I. Ex v erbis j eremiae cap.7 . v . 1 8 . qu i referons fàcraquae i ècundum- v etefesD eìeAfiarthe agebantur eamReginamcoeli appellat : F i li i collig unt lzgna pa .

tresfuccèndunfl z'

gnem ma lieres confi erg unt a di

pem utfczrz'

antp/a cenms Reg ime Carlill . Herodianminv ita Elagabali de Aflroarche Dea

Phoeri icum, quae eadem efi ac Aflarthe , h is v erbismentionem facit . Afrz

°

Urani am v acant , Phrem'

ces

A/iraa rcbem Lamma efl"e afi rmantes

III. Luna falcata , quae fupermento infculpta v idetur , denota t illud idolumv el Lunam e lle v el maxiemamcumLuna relationemhabere

M U S EU M OD E S C A L C H U M . 5Nequ e n

'

ofirae fèntentiae obflant v erba Ciceronis,S.Auguf

’um: facile enim cflèt omnes Ciceronis Ve

neres ad folamAfiarthemfeu Lunam reducere Etprobabile e ll fecundum S . Aug. a multis AuthoribusAfiarthem eamdem cum ]unone exifiimatam fuifie ;ficut enimJuppiter Ammonfèu Sol fub figura arietisadoratus fuit , ita JunonemAmmonianamfiv e Lfub ov i s efligie v enerati funt P0puliLybix . Vox enimAflaroth Hebra ice idem fonat ac grex ov ium

QuodAflarthe notis [lidi propru s fit infignitaminime flupeo , quum u triufque hifloriae adeo confimiles fint , ut aliam ab a lia diflingu ere operis cfièt ar.

duifiimi nifi fciremus Him Ofi rimAfiarthem Adonidemin regnav ifiè.

Tom. 1.

M U S E U M OD E S C A LC H U M .

T A B U L A I I I.

I S I S AVVERUNC A .

Or hieroglyphicis div initates luas inv olv eruntnyptii u t quafi umque figuras

nyptio more ridicule quidem ex

prefiàs ad Ifidis v el Ofiridis fabulolàmif’toriam referre jure merito aliqua

probabilitate nixi poll imus Hinc efi,quodHimAv erruncamappella v erunt v iri eruditi , tria haec

capita fimul jugata quae inpraeclarifiima Jafpide ru

bra exhibentur Hi s enimeademe li , ac Luna te ll e Abenephio a u&ore Arabe cuius haec v erba refert Kir

cherius Oedip. £Egypt. Synt. 3. de Orig. Idol.nypt.

a ut P iei loj’

apborum P erj'

uram, 85°É gyptz

0

rumfami li a quod Ofirz°

s a’e euj us ()perz

'

òus ante

locu l i firmus , mln! a liua'

j z'

t quam Sol uxor v ero

Ij is Luna . P lutarchus , Macrobius Eufèbius , Lucianus a liique innumeri HimLunameffe afiìrmant @ uma utemLuna triplex effe dicatur , eademLuna , eademDiana eadem Proferpina idefl , coeleflis , terreflris ,inferma ut Videre e il inprudent. contra Symm. lib. I .

E! reg ua re/imul ca laque ereboque pul a tur

terque j a us ea demv a ri a refig ura 5Deuz

'

que quamLuna efi fubluflrz'

[ Mendel amiéìu

@ umj ìreez'

uta j a ez'

t ca lamos La touza v irg a efiQuumfizbu ixafi detfi lioP lutam

'

a conj uxIta tribus his capitibus triplicem Luna domina

tum indicari au tumant rerum antiquarum Interpretes .

(mia autem fùprema fàpientia in coelo fedem obti

net , per cap'

ut Sapientis Socratis intelligunt Lume domina

M U S E U M OD E S C A L C H U M .

T A B U L A. I V .

A V E N T I N U S

VEN T I N U M Herculis ex Rhea filium inhac gemma exprimi judicamus ex illius

protome qu ae inaedibus Capitolinis ad

lèrv atur Ille efi qui Turno adv erli ls

ZEneam fuppetias tulit quempelleleonina indutum repraefèntat Virgilius

£ neid. lib .7 . V .669 . his v erbisHerculeoque humeras iua

'

utus amiéì'u .

Leonis exuv ias portat v el tamquamfilius Herculis , v el ad denotandam animi fortitudinem, contrauamnulla v is corporea pra v a let quaefemper jpe?iumLeonie idefi , v imv i rtutis deferi . Albricus de

Deor. [mag. (Ma ratione e tiam alii quamplurimi Leonis fpoliis pro tegumentis ufi funt , nomenque Herculis fibi arrogav erunr, inter quos Commodus cuius v idediv erfa numif

'

mata cum infignibusHerculis inVaillant.num. praefiantiora

M U S E U M OD E S C A L C H U M .

T A B U L A V.

H Y A C I N T H U S .

YA C I N TH U S 0Ebali , v el u t a lus placet ,Amyclae Laconia: Regis filius Hic ab

Apolline adamatus ab ipfo dumdifd jaÉtu fimu l certarent imprudenter intefem

ptus infloremfil i nom1ms mutatur In

eju s honoremfefia infiituta funt , ludi

quotannis celebrati quorum defa iptionemv ide inAthen. lib.4. ante illius aram, tefie Pauiàn. inLacon.

fàcrificare confuev erant Lacedaemonii . Hyacinthimorti alludit Martialis lib. 14. epig. 164.

Splendida quamwlitem‘ Spa ri am

'

poudera eli/ei,Efieprora !pa eri J i!femel i lle uoeea s

DifE:us autemerat rotunda qu aedammolesaut lignea , v el ferrea fiv e plumbea cujus jaél u juv enes inter fè certabant ; v iétorque e v adebat , qui aut

longius , aut altiu s projecifièt .

Arcam fagittamgefiat propter mm1am v e

nandi cupiditatem, unde fic Ov idius Met. lib.

quens de Apolline Hyacinthumprofequente .

lmmemor ipfiefa i nonreti a ferre reca/”a t ;

Nontea uifle cane.: a aa perj ug a menti s iniquiIre comes : loug a que a li i aj uetadiuej lamma s .

Diademate infignitur tamquamRegis filius : interdum enimRegumfilnReges denominabantur, Regiif-îque decorabantur infignibus .

M U S E U M OD E S C A L C H U M .

T A B U L A V I.

M A R S Y A S .

UAM turpe efi , periculofumfibi nimisraefidere ! temerarnemm, mqu 1t Va ler.Rl ax. lib.9 . c.8.Nec[ ua peri cula ale/juice

re,nee a lieuafa fi aj zj ia afiima tioueperfiequi v a lentes temeritatis fu:e ferius ociùs

p oema s luunt . Hujus fimtentiae documento efi Marfyas Ille Oeagri v el juxta alios , Hyagni,dis filius pafior erat Phrygi:e unus ex Satyris qu i

quum e llet rufiicus hac ratione Muficus ev adit Pri

mum tibiis ita ufus efi ut compafiorum plaufibus

ubique cohonefiaretur: eorum laudibus elatus eo fù

erbie adv enit , ut ipfùmApollinem prov ocare anius1t . Incertamendefcendit Apollo eo tamenpa&o , ut

v i&us v icîoris leges fubiret Conditionem accepit

Marfyas , fimul ue cum v i€toria v itammifère amilit ,namde pinu ail:ore propinqua fufpenfu s , & excoria

tus imprudentiw poenas dedit Ita Nicander inhiscarminibus

HoM afza èm'

wocgp aej'

gXmlJèz'xpuat 7M

'

EaaMaupmi8 iixe e CPOÎBOQXmicpì\ootNa m? ym

'

mv

S apia s r

pma s depia u tri/iis a demit

M a rjyaeubi Pnebus uua’a v it vorti cemembra

Satyri , Fauni Nymphae eumdeflev erunt,ex eorum lacrymis ortus efi fluv ius qui tefie Ov 1dio Met. lib. 6. M a rfya nomen_

ba bet :Alii tamenfluViumMarfyam ex Marfyae fànguine profluxifie contendebant Palxphatus cap. 48.

M U S E U M ODE S C A L C H U M .

T A B U L A V I I. ’

M E D U S A .

ROFANATI templi v iolatxque Numinî‘sfui majefiatis u ltores Deos agnov eruntantiqu i Q 1

_od fabulantur deMedufà, id

ad fuperbix arrogantiae cafiigationem'

,

ad Deorum v indiél am referunt Mythologize moralis interpretes

Medufa Phorci , Ceti v el alterius monfiri mafilia , capillorum pulchritudine infignis aufà efi

cumMinerv a de forma contendere , templumque hujusDex cumNeptuno criminenefando foedare Q i

_am

i njuriam ini uo animo ferensMinerv a {celus inu ltumnonpafi

'

a eli namMedufè comam, cujus {plendorecaptus fi1erat Neptunus in {erpemtes conv ertit , deditque illi hanc v im ut qu icumque eamafinexifièt inlapidem v erteretur ut innu it Ov id. lib . 1 . de Ponto

Ipfa M eda/‘

a oculi: v enia : li cet obv ia a lrisAmittet v ire: pral ina s ipfa j i a

Quum v ero tam immane momfirum intueri neini liceret quinfiati1nfieretfixeus mortalium cala

ummifèrti Dei Perfèum ad obtruncandumMe

milèrunt . Ille Mercurii talaribus , falca

aere tamquam in{peculo Medufae

ufiàm impune reliaiciens Pallade macerv icemamputav it . Ex fangu ine de

natus efi Pegaq ex guttis defiil

capite orta funt v aria fèrpentumgealii complures Pegafumex comeu

itu Neptumi , Medufaematumaflirmant

M U S E U M OD E S C A L OH U M .

T A_

B U L A V I I I.GORGON I S CAPU TRES fuifièGorgones , calque ex 11fdemnatas parentibu s qu ibus etiamMedufà, ePhorco fcilicet Ceto docent Mythologi came nata: fuerint primumv ocatae fuerunt Graeae ; propter truculentiam v ero quam Grzeci gppgy

'

mm appellant, di&ae funt Gorgones , v e l qu ia habitabamt inDorcadibus infù lis inOceano [E thiopico qu as infu lasnonnulli Gorgodas nuncuparumt Squamofàrum an

guium fpiris capita obfita habebamt , unum oculum,

dentes inmorem aprorum manus ferreas a lasquibus v olarent . Q 1icumque ea s refpiciebat inlapidem v ertebatur unde a Natali Com. citatus

lib. 7 . c. 1 2 .

He'

Àcu,‘

c'l a

d‘eAqaaì 7:3

'

v ‘7féi; ma a'

a'

lepa:

A;am

v5 Md'À9: Qfo@gvyéi;

À 8'

J‘éig eio1v&o É'

Ee1 7Woau;S ant tres forares bis v olum*

es nonprova!S erpentibus diri/que compi a Gorg ones

Qua s intuens nemo diu fpira v erit .

Gorgones a Latinis di&ae fuerunt Lamia: fed .

perperam: Duris enim lib. z . rer. Lybic. unam tantumLamiamfuillèafli rmat cuius v ide HifioriamapudNat.Com. lib. cit.

De Gorgonibus illud adpciam quod exifiimabamtantiqui tantam gemmas , inqu a exf

'

calptum eratGor

gomis caput , v irtutem inefiè , ut milites fortes au

daces inbello redderet Arifioph. inLyfifi M 47

M U S E U M OD E S CA L C U M .

T A B U L A I X.

A T A L A N T A .

Acm loca nonefie contemnenda inTabu la VII. diximus : di€l a a lio exemplocomprobentur Atalanta Schoenei filia ,

corporis Viribus , celeritate nonmodo foeminas , fed quofì:umque hominesantecellebat A muptiis omnino abhor

rens fylv is fè oble&abat , v enatui Procis fuis certamenproponebat ea lege , ut qu i curfu eam v icifl

fet conjugii fu i proemium afièquereî:ur , v i&us v ero

v itam amitteret . Mu ltis jamfùperatis , tandemabHippomene Megare i Meropes filio , Veneris arte v i

èl a efi Hippomenes enim a Venere tria mala aurea

a cceperat edoétus quis ufus efiet imillis Infiadiumilla pr0pcit dum eorum pulchritudine capta Atalanta colligit , miraturque illins curfumantev ertitHip

pomenes puellam v incit (&um v ero in temploMagna Matris morae impatientes nu lla habita locire v erentia , fimul concubu iffent , Hippomenes inLeonem ipfà inLeaenam conv erla efi .

Atalantam fiv e puellas qua in ludis Olympms

curfu certabant ita deferibit P aufànias inElic. lib. 5.

Currunt a utem ita dependent eis capi lli tuni ca

pa ulo infra g enu demittitur dexter [aumerus ufqa ea d\ped a s nuda tur Philofiratus Junior Icon. XV.

Kamau xe‘

ipeg w;.t9v wma )

Zig 70 boemp v €09fi71>; ine”

:

me9'

mcEw e;éplunc . M anus porro a dnumeramufque

[ unt nuda ut a d ag endumj it expedita v efle ibia dfibula s contra d a

Tem. I.

14. M U S E U M OD E S C A L CH U M .

Alterius Atalanta:meminit Apollodorus lib. 3. cu

ius hifioriamhuius nofirx Atalantae hifiorize quafi fimilem refert muta to nomine proci illius , patris .

Ea enim erat filia j afì a Milamione adamata Quum

per v enationis otium in]ov is lucumpenetrafiènt , , ibîmutuo complexu coeuntes inLeonesmutati fuere

T A B U L A X .

] O L E .

M N I s u 3 ex animi perturba tioniba s

proferfio nulla v ebementior amarisrere . Cic.4.Tufc.7 5. Nihil enimprodefiprudentia fortitudo contra amoris tela . Herculemtot monfirorumdebellatarem tefie Ov id. heroid. epifi. 9 .

Quemnonmi llefera , quemnonStlaeneleius bq/iisNonpotuit J uno v incere ; v ieit amor

]oles enim Euryti Oechaliae Regis filia: amorecaptu s eam inconjugium petiit quam quumrecu

fa llet pater licet certaminis lege debitam, Hercules

Oeca liamfubegit , Eurytoque interfeél0 urbe diruta ad CaeneumEubaeae promontorium appulit . Ibi

mu liebribus indutus v efiimentis , Leonis exuv ias Jolecefiit , qu ibus infignibus fuperbientem exhibet haec

nofira gemma .

M U S E U M OD E S CA L C H UM .

T A B U L A X I I.B A C C H A .

N Indica expeditiome Baccus focias habu it foeminas , qu ae nunc ab infamia Mae

mades ; nunc ab impetu furore Thya

des , v e l a Thya , quae prima fàcra Bacchi infiitu it ; nunc ab intemperantia morumqu e pra v ita te Bacchae v ocatae funt .

Appellatae funt Mima llones qu ia Dionyiium imitabantur Eae fàcrorum inhonore Bacchi infiitutorumSacerdotes erant cu rrebant a u tem cum funalibus ac

cenfis per no&em, clamantes Euhoe qua v oces funtbene , a c feliciter precantium. His pofiea v ocibus in

unum compofitis Euhoeus Bacchus v oca ri coepi t .

Coromabantur hedera quicumque Libero patrierant initiaturi v el qu ia parv us Dionyfus in illa ar

bore fuit occultatus ; ut v ero alii qu ia ramos uv arumimitatur , v el quod fèmper fi t v iridis juv enis qua lisDeus ipfè fingebatur , v el qu ia ut refert Athenaeus refrigerat citra odoris grav itatem dicata efi Baccho

qu i potum inv enerit malis inde nafcentibusfuccurrat .

(@o v efiitu , quibufv e infirumentis u terenturBaccha: inSacrificu s difce ex

Tempus era t quoS a erafolent Tria teri ea Ba cchi,S itbonzee celebra re na rus nox eon/t ia fuori ,Nod e fona t Rhodope tinnitibus zeris a cuti ;Nod e fua efi eg rej

"a domoReg ina : B eique

Ritibus inflra ita r ,furza iia que a ccipit a rma ,

V ite caput teg itur la teri eerv ina j inzfiroVeliero dependent bumerolev is inea ba t india .

Non

M U S E U M OD E S C A L C H U M . 1 7Noncerv ina tantumpelle ;fèd a liorumanima lium li v e

damarum fiv e caprarum, fiv e pantherarum pelle induebantur Bacchae Sparfi s capillis incedebant propterfurorem, quo infi crificiis agitabantur . Himc Ariadneapud Ov id. Heroid. Epifi. X.

Aut eg o difiìJ is erra v i fola capi llis ,

Qua lis a b Ogyg ia concita Ba ee/oa Deo.

Qu a omnia ad gemma: nofirae explicationemoptimeconv emunt

Illud tantumadi1ciam,quod proptermulta Impat a facinora quae a Bacchis Sacrificiorumdiebus committebamtur , v iri his myfieriis fuerint exclufi P au

fanias enim incorinth. marrat Pentheam quemdamad

infpiciendas Bacchas inCithaeronem erv emilie ibi

que‘

arbore confcenfà fingula quae fiebant eXplorafiequam rem quam depi

°

ehendifient mulieres comfefiimP enthei v iv i corpus dilaniaflè.

T A B U L A X I I I.S A T Y R U &

Nm originem duxerint Satyri plane A

in

certamefi Eos rev era extitifièafiirmant

quamplurimi S . Hieron. inv ita 8 . Pau l. .

prim. Erem. refèrt homuncu lum quemdam adumcis mariba s , fronte corni

bus afpera , Cu i extrema corporis in caprarum pedes definebant cumAntonio loquutumfu 1flfe dixifièque fe effe mortalem, atque unumexEre

mi accolis quos v ano errore delufàgentilitas F am.

nos , Satyrofque Incubos appellat . P au lànias libl .

narrat a que damEuphemio ininfùla deferta quo v en..

tus inv ita … pertulerat , v ifos fuifie Satyros pelle rubi .

I bm. L E cun.

I 8 M U S E U M OD E S C A L C H U M .

Candos , qui caudas equinis paulo minores indorfohabebant . De illismentiomem faciantPhilofiratus , Plinius , Pomponius Mela complures alii

Socios habuit Satyros Bacchus infa is expeditionniba s quapr0pter more Bacchamiumpe llibus caprarum, v el damarum fiv e pantherarum induebantur .

Cum captaram auribus reprefèntabamtur ad denotan

dameorumfàlacitatem: ca

prinumenim animal inlibi

dimem proca citatem ef immodicum tefie Pier. Vàler. lib.X. capra v erb . libido

Satyros eofdemfu ifiècumSilenis Faunis a u&orefiNicandri enarrator xmJ

‘e‘

ìiptà'

g Z atw’

pi;g Aig.opéiu , o: apxa.e

8 6 e’

d xv >’

7ni iiimM aa'

vm É “

! A9M‘apeiv A! quos

S a tyros nos appellamus , antiqui nomina runt S i lenesa v erboS i lleninquod eonv ieia rij ignifiea t Nonmia s tamenlib. 1 3. v .45. Silemos a Satyris div erfòs pronunciat

T A B U L A X I V.

H E L E N U S .

ELENUS Priami ex Hecuba filius Imperm,

patriaeque proditor , qua parte Troia facile:oppugnari pofièt , Achiv is indicav it, qu iv itamperfidia: praemiume i fèrv av erunt .InEpirumprofectus Pyrrhum regem a

mav igatione a v ertit , czeteris abeuntibusnaufragiumpraedixit (&amobrema Pyrrhononfolumbenigne accepta s , v erum e tiam regni parte domatusefi quamipfè nomine fratris fu i Chaoniamappellav it ,inqua urbemad fimilitudinemTroia: comdidit Pro

fugumZEneamibi recepit tefie Virg. fEneid. lib.3.

Q mmj ej e a manibus berosPriamidesmultisHelenus comitant ibus qfi

er

l

°t.

He e

M U S E U M Q D E S C A L C HU M . 1 9Helenus Tiara capite infignita rmore Lydorum

Phrygum Tiara autem erat pileus oblonga s cuiusa cumeninanteriora fupra capu t reduceba ta r . SolisRegibus concefiùm erat uti Tiara oblonga noninclinata ut docet Herodotu s lib.7 . c.3g. 1E fychius .

Prolixos habet capillos , ad imitandumApolli.nemcuius erat Sacerdos . Vide ea quae diximus de capillis Apollinis inTab. I.

Laurea , qua cingitur, illi tamquam v ati competit..

T A B U L A X V.

ALEXANDER MAGNUS , ET OLYMPIAS .

LEXANDRUMMagnum Olympiademexhi°

beri inhoc pretiofifiimo cameo iamanteme iudicav erunt peritiflimi antiqu itatumaefiimatores . Huic Alexandri effigiei optime congruunt ea qua de illo refert fò

linus C. I 4. Era t forma [ apra hominema ug uj z

’iore , cerv ice cei/a la tis ora lis Eo“ i ll1firibus

ma lis a d g ra tiam rubenj ibus , reliquis corporis li

neamentis nonfine maj e/ta te qua dam decorus

Olympiadem v ero agmofcant qu i ex v u lta comie&aramfaciant . Plutarcus eniminAlex.morofam,& arro

gantemeam appellat .

Serpens quem v ides inAlexandri galea , & caput

]ov isAmmonis humero referenda funt ad illia s ortumex]ov eLybico infèrpemtemconv erfo Olympias enimab ]ov e le compre lfam draconis imagine przedica

bat . Fortafiè Serpens ZEgyptiumefi Hieroglyphi

com ZEgyptii per fèrpentem repraefemtabamt dominium orbis , Regem Optimum tutelarem nominisfamae amplitudin€m ut docet Claud. Min. com

2 0 M U S E U M OD E S C A L C H U M .

ment. ad embl. 1 .Ald . Alatus efi hic ferpems,ad demotamdamAlexandriMagni prxcipitem inrebus agen

'

dis

curam indufiriam narrant enim pedites l ic imfiita ifiè u t fu a celerita te equorum curlùmadaequaremt .

Capu t Scrpentibus circumdatum quod habet in

aegide ad pectus , caput efi Gorgomis quod Alexandergefiabat , v el qu ia exifiimabat tamtam v irtutem hu ic

capiti inefie , ut eum inv i€tum redderet Vide fap.

Tab.V. v e l qu ia P a lladem :emulari v ola it , ficutHerculem imita tus efi inmammis fa is ubi Leonis pelleinduta s reprzefènta tur

Omnes imagines Alexandri imberbes fumt T£w

alli aiiwe'

Aet nati A’

Àe'

a vdiaov Mawe/

vd.’

evvofaw'

é; (pata-l rare/oga

'

2au.

va?; 95at7»9,97; éupéi'

v vu‘

'

)Ztietat «?ÎJ Mam:fii

vm ai; Agtfil.w‘

fra u/”rim

ìwmi; M’

c ; è’

auwflfoxeiej'

7u‘

îiw. Nempe idAlexand, um

quoque [ Ma cedonemanima dv ertentem edixifl”

e aj untda ciba s fa is , ut ba rba s /ll a cedonum ra derent , quod

anfaj it lu ce inprcelzispromptiflima Plutarch. inThef.‘

P erfùafum olim fuit omnia profi>e re illi fucceflfa ra , qu i Alexandrum v el amro ,

v el argento eXprelî

famgefiitaret , tefie Trebellio Pollione inq eto Ma

criami F. Quam fùperfiitionem S . Joannes Chriibfioma s Homil. 2 5. ad Pop. Ant. acerrima imfè€tatur increpatione ; nam eo tempore abufùs ifie auferri non«

dum potuerat Vide Pier. Valer. lib. 32 . caput. v erb .

profperitas

De Pyrgotele Scalptore celeberrimo qui temporibus Alexandri floreba t mentio fit apud plurimosau&ores utrumeiu s opus fit haec Gemma decidantilli , quibus placet fuper incertis a uda&er hariolari .

Gemmam hanc refert Michael Angelus De laChaufiè eruditifiimifqu e pro more fuo folito notisillufirat inMufîRom. lè&. 1 .

M U S EUM ODES CA LCH U M .

T A B U L A X V I.

D EM E T R I U S a vÀwfwnvi

c.

EM 1 N EM beatum antemortemdicendumeffe trifii exemplo confirmatDemetriusMortuo Alexandro Afiae minoris Im

periamarripu itAntigonus , quiifiliumre

gni fuccefibrem reliqu it Demetrium.

Rex domi , militiaeque v irtute clarus lon

go annorumfpatio bellum feliciter gefiit Tranfmif-Îfo Euphrate Babiloniam occupav it Athenas Cafiàndri Ptolemaeique imperio liberav 1t , Pyrrhum ab op

pugmatione Thefialiae reprefiit , propter infigmemin expugnamdis urbibus v irtutemmÀtoiozwmic idefi

urbiumexpugnator diflus efi : Pofiremotamen qu ambellumadv erlimAntiochumfufcepifièt,libertatemcumimperio perdidit InCherfomefumrelegatus immodicis v oluptatibus indulgens ex incomtimentia corre

pta s periit anno 37 53. ab orbe condito juxta Augufiin. Tormiell. Tom. 2 .

Rofàm fuifie ab artifice capiti impofitam liceat

conpcere ut infortuniis Demetrii a lluderet Rofà

enim humanae imbecillitatis efi Symbolum a ia quo

die florens , v igenfque enitet , eodem ipTo de?lorefitit ,elangue t . Pier. Valer. lib. 55. v erb. imbecill. hum.

Uncle pofi mortem incifàmfuifiè hanc gemmamar

guimus

Tom. I.

M U S E U M OD E S C ALCH U M .

1? A IB U I. A X V I IP T O L E M E U S .

T o LEM a U S Auleta regis filius Cleopa

tra frater exhibetur inhac gemma Ille

efi qui regni fa ccelTor re li&us a patrePompeiam inacie Pharli flica dev iétumin 1Egyptum fugientem interficien

dum cura v it Q 1_am proditiohem indi

gme ferens Ca làr ipfum v ita regnomu l&av it re

gnamv erodetulit Ptolema o illia s fratri qu i lima ] cumCleopatra regnav it Quomodo ambo Ptolema i inmammis difiiguantur ita docet Vaillant. Hifi. Ptolem.

Hzc P tolemeans puer ut annaramqua tuordecimnotusconfpicitur cuj us imago et/i a liquamfra tris mayoris jpeciemprafera t a b eofa ci le ipj b intuitu di/cernitur Adele quod fra tris capi i]: pa ullo long iores

[ unt E gyptiorummore qua/i ca lamifira ti bujusv ero ton/i Romanorumexemplo qa aj i zllorum con

fuetudine uti voluerit .

ÎF A IB U I. A X V I H .

C L E O P A T R A

L U R I M A S extitilfe Cleopatras omnibuscompertumefi ; at Cleopatram u ltimamE gypti reginam Auleta Regis filiam,

P tolema i fororem uxorem exhibemusinhac gemma . Illa primum a Ca làro

adamata e i filium Ca làriomempeperit ,deinde ab Antonio iufia uxoris loco habita , illo apudA&iumdev iél o afpidismorlù ut creditar lèfe imter

M U S E U M OD E S C AL C H U M=.

Volant quamplurimi eamnona lpidi smorfu led

v eneno interiiliè De hoc plura d1cemus m lècundaparte huiusMufei

T A B U L A X I X.

R O M A .

OM A domus v irtutis Imperm digu i

tatis , domiciliam gloria , lux orbis terrarum, arx omnium gentium, Urbs

ms”’

Eoùil

ut olimAthena A0817 Ale

xamdria nm; nuncupata efi A Romanis nonmodo fed ab exteris etiampro

Dea habita cu lta tem la habuit apud Gra cos ,inmonte Pa latino ipli a Hadriano Imp . extru&umefi , unde epigraphe GEA PQ MH Ìnnummis inlignitur.

Dili:imus ex v eterum lèriptis duo ei fa illènomima , quorum unum apertum v u lgareRoma , de cu

ius origine infra ; al terum v ero ignotum, làcris abditum v el paucill imis cognitum quod dzcere a rcaniscoeremonia rum nefa s ha beba tur . Plim. lib. 3. cap. 5.

Huia s arcani cau làm ita expromit Scholiafies Solin.

ad lib. I . c. 2 . Deinde quod quidem puta rint nomenRoma nonpa blzcandam id propterea fafium putant ne a b hoj tibus ca rmine precibus devov ere

ta r : credebantur enimpreces apud Deos inefi ca ces ,

fi propriumnomennonexprimeretur . [deo occul

tatameratnumenRoma tutelare ut docet Plin. lib. 2 8 .

c . 2 . Verrius F la ccus a udores ponit quibus creda t

inoppugna tionibus ante omnia folituma RomanisS a cerdotiba s ev oca ri Deum, cuj us intutela id oppidumqfl

°

et promittique i lli eundem a ut amplioremlocumapud Romanos , cultumv e . Dura t inPonti/î

cum

M U S EU M OD E S C ALC H U M . 2 5camdifciplina id fa crum Con] la tque ideo occultatumincuj a sDei tutelaRoma eflet ne qui hqfliumj i.mi li modoag erent

NomenRoma lacram exifiimatPergithius fa illeidefi caput qu ia ut docetPier. Valer. lib.32 . bi

cipitam v erb.RomaTantuma lia s inter caput extulit urbes

Quantum lenta j blent inter v iburna capre/'

Claud.Mim. ad{

Embl. XII.Amd.Alciati idnomenfuillèAnthulàm didicilfe tradit

Sed ad nomenRoma rev ertamur . ItaDionyliusHalicar Kalt 01 5m

; A’

wàM is ; weglfétt; aÎm;gdximg’

Pin

plwmal

Tegoat'alèc 4?ÎJ ci

'

Mat 7079 XMaÎ; Tptoa iv ei; Tia

Ald i , ym'

wz a9&4 Aa rfvw tit?) Bata—Me? tèNo 7rui

'

clhg'

Pài'

pov Tè‘

PàiyuÀ9v oimmng J‘e‘

X7niWi;m?a‘

;

dmlv Ss’àzaq v alva/ata . Collins v eroqui Ag a t

omam quemdamminam qua:una cuma liis Troj anis inuit , nupfij e La tino reg i Aborig inumduosfiliosRemum89

°Romulum, qui condiderunt ur

bem, quam a nomine ma tris fa ceRomamappella v e

runt . Al ii tamenurbem ab ZEnea a dificatam, eique

a Roma a liena foemina nomeninditum fuifie a lfe

runt Agathocles ficulus refertRomamAl 'canii filiamZEmea neptem omnium primam comlècralfe inPalatinoFidei templum, inquo monte pofiea urbs Ro

ma fuerit condita ab eademnomen lortita adRomulam tandem Martis lilium originem fuam refe

rebant Romani . Vide S.Aug. lib. de Civ . D. c.4. .

Erhard. Reulèh. c. 3.

Verumquidquid li t de Roma fiandatione certa in

efi illam feminino v ultu lemper a Romanis fa ille re

pra lèmtatam cum capite ga leato ut v el quia Roe

Tom. 1. G ma

2 6 M U S EUM ODE S C AL CH U M .

ma le l'

uis armis ta etur v el quia a Marte originemle da cere exifiimabamt Romani unde urbs Martia efi

appellata Ov id. 3. trifi. eleg.7'Dumque/ìns v télrixfieptemdemontibas orbemP roj ioiciet domitumMa rtia Roma leg a r

Paludamentum,quod habet ad pectus ornamentamefi

militare quo utebantur Imperatores lèu exercitaumduces quamad bellumproficilèebamta r

T A B U L A X X.

R O M A .

v ro capta , informam rov incia Im.

pera Romani redaéta , Barbararumgentium debellattix Roma inhac carneolaexhibetur. Crocodilus, quemv idesny

pti efi lymbolum palma ramumdefertRoma tamquampacema v i€lrice

latura s Palma eniminligne efi v i&oria nam

pondera magna imp0na s a c tamg ra v iter urg ea s

oneres ut onerzs magnitudofigfiineri nequea tnondeorfum i lla cedit , nec intrafieél itur j ed a d

v erfits pondus refizrg it far/umnititur Ideirco

incertaminibusfa i e v ibloria /ignumquamplurimi

prodzderunt Clan .Mim. ad Embl. 37 .Alci.

Galeam quamgefiat incapite ex cuiufdamanimalis forte Ichmeumonis pelle fa&am elle exifiimarem Ichneumon autem in a£ gypto nalcitur , Crocodilo infenli ll imus , licet fiatura minorcamillo contina umhabet bellum ex quo fa pillime v i€tor e v adit

a lludit ergoha c galea v irtutiRomanorum, qu i ctfinumero minores , nonmodo Africam lèd totumpaneorbemterraramfubjugarunt Galea v ero olim ex di

M U S EU M 0 D E S C A L C H U M . 2 7v erl

°

orum animalium pellibus conficiebamtur Strabolib.XI. 35692; alla Snpt

'

àiv a vtéì'

a9u i , negc'

vvm, agmeam'

a yam, :gNjCwa aî

g

'

c Efera rumpel/cbusg a lea s a lta que teg umentaba ltea fa cere . Alexander Neap . marrat apud anti

quos cymbros Teutones ina fa fa ide ut galeas Contegeremt horrentium pellibus animalium, quo tra cu

lentiores incertaminibus v ideremtur .

Loricam fquamolàm qua tegitur ad pe&us fa€tam liceat comiicere eamex iplà cute crocodili quacontra omnes ictus efi inv iél a tefie Plin. lib.8. c. 2 5. Ita

Èmgq

ui heroes ferarumdomitarum lpoliis induti incee ant

T A B U L A X X I.

L. ]UN I U S BRUT U S .

U cms ]anius Bruti cognomentum traxit

a limulata fiultitia (Qnm enim, occilò

Patre fratre candemfortem a Tarqu iniometueret fab hac perfona latuit donec capta occa liome prorumperet , Lacretiama Sexto Tarqu innfiliofiupratam

ultus . Regibus exa€tis adlerta libertate , Regum infi.

gnia falces lb ilicet leca tes adConfulum Imperiumtranfiulit Duos filios luos de reducendis Tarqu inmsconiuratos iplè v irgis ca los lecuri feriri jafii t a t pla tne publi cuspa rens tn locum li berarama doptaj efibz

populumv ideretur L . Amm. F lor. lib . 1 . C.9 . Tandemre

bus multis pra clare gefiis inpra lio ad Regulam lacam commilfo occubu it ; eamque Matrona tamquamacerrimummuliebris pudicitia ultorem integrum annumluxerunt Haec de eoVirgil. .Z-Eneid. lib.6. v .8 1 7 .

leqq.

M U S E U M OD E S C AL C H U M .

Vis Ta rquinios Reg es, animamqnefuperbantUltoris Bruti fafce/

que v idere receptos ?

Con/a lis Imperi umhicprimus fa v a/quefecuresA ccipiet na to/

"

quepa ter nov a bella mov entesAd panampulchra pro liberta te voca bit

Luca ]anii Bruti imaginem inmammis habemushanc quidem a M. Bruto Ca làrrs interfeéìore perefàm, ut memoria libertatis v imdicata re ll au rata que

dignitatis Confularis facinori fao fav orem comciliaret .

L. Bruti ell igiemMarcu s de lùmplèrat ex illa anca fia

tu a qua firi€to enlè inCapitolio interReges fiabatca ique , quamCa làr libertatem Romamam v iolaret ,

quidamfubfiripfit : utinamv iv eres

T A B U L A X X I I.S ERV IL I U S AHAL A .

I B E R T A T I S publica alium defemlòremexhibemu s Ille efi Serv ilia s Ahala quemL. %inél ius Capitolimus Di€lator oélo

gemaria sMagifirumEquitumlibi coopta,Vit ut inius v ocaretur Sp . Ma lius

Eques Romanus , a i frumenti largitione fupremam au&oritatema pleilae efuriente mercativ idebatur . Ma liam parere reculàmtem Serv ilias oh

truncat iure ca lùmpronunciat Di&ator his v er

bis : .Maà’e v irtute , C. S erv i li , dio, libera ta Re

publica . Liv . I. lib. 4. c. 8 . Abalamtamencufiodita li

ertatis Civ ium exilio fa opoemas pependifie au&ores

funt Cicero , Va ler.Max.

L. Brutum Abalam indenarns fa is lignav itM. Brutus Ca làris perculfor , liberanda patria au

flor , inmuens : quamhic Regibus exa&is , ille occilò

Ma

M U S E U M OD E S C A I C U M . 2 9Ma lio pepererant lè Ca làre occilò refiituilie dulcillimam perielitantis Re ipublica libertatem Addequod ipfe M. Brutus genus fu am referebat ad L. Brutum ad Ser. Ahalam Ita enim Cicero Tu lèul.

qua fi. lib.4. c. 1 . L. Brutus pa tri am libera v it przeCla rus a a cîor nobi lzta tis ta ce

\

Et per marremServ iliam tu tatoremKe ip . Ser. Abalam adtimgebat Vide Pla tar. in v it. Bruti L. Beger. inFlor. lib. I . c.9.

MorelliumFamil. Rom.

T A B U L A X X I I I.NUMON IU S V AA L A .

U I S fuerit ille Numonius Vaala quov etempore v ixerit , arduill ima qua fiio efi .

Illia s Efiigiem in demariis argente is lì

gmatam re lèr_

unt Va illantius Morel

lius Nonefi igitur legatus Vari , ut per

pe ramafièrit Va illantius cuius fit mentio apud Ve lleium lib. 2 . qu iqu e de lèrtis cum equ ita

tu l'

uo legionibus ipfe tameninfuga periit Jus enimc a denda aurea argentea moneta fibi retinueratAugufius proindequeNumonius Vaala percutere demarios nonpotuit . Sententia autem SigebertiHav er

campi inThel.‘ Morel. oblèquens exifiimo illum e lle

qui Vaala cognomenad pofieros tramfmilit , v el eo

quod Va llum contra hofies delènderit , v el incafiris

v allo& folla muniendis pra ca teris excelluerit . (@odv ero bellica eius decora apud Scriptores nonreperiantur , mirari nondebemus , tot v eterummonumentis amillis .

M U S EU M ° OD E S C AL C H U M .

T A B U L A X X I V.

s emo A F R I CANU S .

C i p ro Africanus fuperior Corneliagentis decus exhibetur inhac Chryfial

lo . Carthaginenlès apud Z amamv i&os

fra&ofque Pop. Romani tributarios fé«cit primus certe hi c Impera tor nomine v iéloe a b fè g entis efi nobi lita tus .

Liv . de c. 3. lib. I O. c. 36. Idem innuit Silius in lineOpc opera inj uri ispenfando ci v es v ici eamignobilis a c defertre pa ludis a c,

colamfecerunt ej us volunta rii exi lii acerbita temnonta citus a d inferos tulit fepa lchro fao inferibi

j ubendo: INGRATA PATRIA NE ossa @ 1DEM MEA B ABES . Val.?

Max. lib. 5. c . 3.

Tonlis capillis barba repra lèntatur nam tefie

filin. lib. 7 . C. 59. primus omniumradi quotidie inl l ll l l

'

—MU S EU M OD E S CALCHU M .

Ubi reperta fuerit ha c inlèriptio plane ignoroantiqua me lit amfiél itia decidamt rerum v eterum periti a fiimatores .

Ex gemma nofira comprobantur qua de Mario

dicit Pluta rchus . Porrofa ciei M a rii Ra v enna v idi

ma s inGa lli a po/itumj imula crum fia tuam ma rmoream quae mire morumoj us a cerbita tem 69

°

îama rulentiamrefert , namna tura quamv iri lis ,

bellicofus efl"et a tque difciplina imbutus mili ta ri

potiufquamciv i li impotenti ira cundia fuit tntm

P67‘

ZZS

T A B U L A X X V I.J U L I U S C AE S A R .

I v 1 J u n Caput julii Ga la tis laureatum penes quod Stella , a tergo lituus .

Pofi mortem julii Ga latis fa ille ex

fcalptam hanc gemmam ex epigraphecognofcimus D I v u S enimidemefi ac

inter Deos relata s more Romano dequo Rofinus Antiq. Rom. lib.3. c. 1 8.

Stella v ertici adpoli ta ea efi de qua l ic Suetonius c.8 8. Ladis quos primo confi cra tos ei heresAug zgfius edeba t , Stella crinita per j eptemdies continuos fulfi t exoriens circa undecimam horam.

Credztumqa e e/l animamwj c Cafa ris inccelumre

cepti 69°ha c de coaj a Szmula cro ej us inv ertice

a ddi tur Stella

Et efi forta lfe Stella Veneris :namad hanc B eamgeneri s fu i OI‘ 1gIHCHI referebat Juli us , ut 1mnu 1t Inhacconcione , inqua Juliam amitam uxoremque Comehamdefunéìas laudat apud Suet. Cap.6. Amitiemea:

] a .

M U S E U M OD E S C A L C H U M . 33

J u lia°ma ternamg enus a b reg iba s ortum pa ternumcum Dis immorta lzbus conj untîam efi Nam a b

AncoM a rcio[ unt Reg es quonominefuitma ter : aVenere J ulii czgj us g entisfami lia efi nqfira

Et quoniamin incertis qu idlibet comiicere licitum efi , aliam ex hac fiella conie&uram ducamus ;numquid etiam alluderet motui fiellarum pra

ferti11 1 folis ad cuius cur/innannuma ccomoda t J alius ut trecentoramfexag inta quinque dierumefl

”et

Sv et. Cap.4o.

De Lituo lic Gellius lib.5. c.8. Lituus efi v irg a

brev is inpa rte qua robufiior efi incurv a , qua Aa

g ures utuntur Baculo adunco lime modo regionesdirexit Romulus tamquam urbem comdidit coque

ad aufpicia ufus efi Ille autem pofi Roma incendiam integer inruinis efi inv entus u ti marrat Plutarchus inCamillo Ena/ej pliuot J

e‘

:9‘

M Saaipov-rt; %xwdov

Aiwy;g'vxmvizi M andi Eu

'

Mii°Pwp è

'

x}) 7E'

cppau; v 7g tèBd .Sa t

/

au;m@ffilbno'

n 7370 a'

l i'

51 ,L&U

‘clinngzu.m‘c ix. Jèmpi? xyz

Àéi'mq J‘ÈAlo ;Cgàiv'raq 4

53anni afa'

cfra‘

; 7:3v a)… fh'

wv im;ga cpaf

c

om ear apvmÀlgm rr&cipliuqt m52463'

mu ai tèinéivoc i)cgiivopa vmcaivu5c div e"/rei dl JEdvafw7xzii'v ti<pam'oSn, 'm3èv tt a

'

mg oflife?;‘ì> Éziàov, cliccati) ai

'

Mn‘n7 23v isefiv ci'

xi/dp 5'

ov €cpuàgi'ilov . Ti?» qlli

'ni're

7fiv cifv Xm2twhbmv , dvtbey'vrec 7ù1)Q$uegiv tid/ca

Taiic iAm'

cnv 6m‘p fi ;'w i

c, ai; ait'

ofi0v a .:ifi vimi

aup a z?Béfiauè?r5co Inmoliendo 69"purg ando loco repe

riunt fa b magno cumulo cineris Romuli ba culum,

quouti a d a ufpzci a folitus era t Is a b a ltera ex,treîmita toinfiexu s efi lituuma utemv ocant Hu;us inca l:

reg ionibus defcribendis afus efi aa./picantiba s a d

nod i lle a ug urandi peritifimus i llum ha buera t

Romulo deinde ex con/pell u hominum a bla to hanc

ba culumS a cerdotes a contabi u hominumfi rv a v e

Tom. 1. I

M U S E U M OD B S C A L C H U M .

runt ut remfa cram Eo tune amg/is ca terzs ,

o inv ento la ti [pomconceperunt Romamhocamine a ternamj i nifica ri fere Lituus v ero non

augurummodo , ed Pomtificum erat inligne , ut

docet Jacobus Gutherius ab Erhardo Reu lèh citatus

Cap. 3. Julio data r qui Auguratus Pomtificatmmuneribus fun€tus efi .

Laurea capite cmgitur namdeficientem capil

lum revoca re a v ertice afia ev era t ex omnibusdecretis fibi a Senuta Populoque honoribus nona liud a ut recipit a ut ufurpa v it libentius quam

j us la urea perpetuo g efiandae Sv et.Idem Sv etonius Cap. 45. eumfiailTe lèribit ex

cel/afia tura colore candi do, teretibus membris ore

pa ulo pleniore nigris v eg eti/‘

que oculzs . Conjuratorum pugione conlh ditur anno V. C. 7 1 0. ante .,

C .N.44. quamellèt a tatis annorum 56. anno Imperii quinto

T A B U L A X X V I I.C I C E R Q

A R C U S Tullius Cicero Arpinas , PatreMarco Matre Helv ia I 1 I . Non. Januar.an. V. C. 647 . natus efi Per omnes hmnorum grada s a l

'

cemdit e loqu io Ca tilina coniurationem reprellit

Agrariam repulit , primus Parens Pa triaefi appellatus M. Antoniumproferit a quo

pofiea iplè profi riptus dumfugeret a Popilio Cturione quem in caulà capitis olim defenderat , invilla Caietana trucidatus efi anno V. C. 7 1 0. VII. Id.

Decemb. Ci v ita s la cryma s tenere nonpotuit quam

M U S E U M OD E S C A L C H U M .

reci/“

umCiceronis caput ini llis fi1 is Rofiris v iderg.ta r . L. Flo. li b.4. c.6.

Super Ciceronis imagine dil'

putamt BegerusThelî Brand. vol. 1 . p. | 1 5. 1 1 15 . Gronov ius v ol. III.Thel.

'

Ant. Gr. Ora torum Principis efiigiem quamCaufi:us de la Cbaullè ingemma Sardonyce exhiber,

nonagnolb it Gromov ius quam ni hi l omnino v iv a

ciflimt v igori s ej us a c la titice prcefera t nequea lia que a d Ci ceronem appropinquent Ad

nummos confagere li1perv acaneum efi , omnes enimfunt dubia incerta fidei . Ha c de le lcribit Cicero inBru . feu de Clar. Orat. Era t eo tempore innobis , a tatis circiter anno40. fumma g ra ci lita s in

firmita s corporis procerum tenue collum: qui

habitus 63°qua:fig ura nonprocul a befiîe puta tur a

peri culo v ita . Plutarch. inCicer. Et profeélo era t

corpore g ra ci li , .a tquema czlento, 89

°propter fioma

chi infirmitatemmod1 cumE? extguumczbi v ixferacupieba t

T A B U L A X X V I I I.L I V I A D R U S I L L A .

C R I B O N I ZE morum perv erlitatem per

ta fa s Augufius cum ea div ortiamfecitac fiatim Liv iamDruli llam quidempra gnamtemmatrimonioTiberiiNeronisabduxit q ue exrelponfoApollinis ut

docet Prudentius inSymm. lib. 1 .

q ue Deumfi rtes Apollinis antra dederuntCon/diam: nunquammelius nam cedere ta da s

Re/ponfumefi quamquampragnans nov a nupta

36 M U S E U M OD B S C A L C H U M .

Intra tres menfi:s infans qui conceptus erat , immaturus efi editus :nu llampofi hac progeniem edi

dit , focmina omnibus animi dotibus commendanda .

(b_um illia s artibus Imperiumadepta s e llètTiberius ,

fa ll a plena Imperii lè negotiis immilcuit annos nata LXXXVI. latis funfla efi .

Ha redem ex parte tenia Lunam infiituit Au

gufius ferro nomen li 1umiullit unde pofi \maritiexcelli1m nonLiv iam, fed Juliamfa ill

'

e v ocatamal:

lèrunt quamplurimi v oluntque a Gra cis in eorumnarratione qua v iv o Augufio contigerunt Liv iammore Poetaram Juliamfa ille appellatam Calàubo

nus a lii has , fimilel'

que inferiptiones referumt IOTA IA 2 EBA2 TH . GEA2 IOTAIAZ EEBAETI—IE . Franc.

M ediobarbus elegantemmammam,nili fa blefia e llètfidei,promulgav it cumepigraphe IVLIA AVGVSTA AVG. F.

GENETRIX ORBIS P .Jobertus tamenope nummorumev ic illècredit Liv iam Julia nomennumquamulùrpa llè,eo quod nummi , qui conlècrationem eius celebrantnomine Liv ia ,

nonJulia lint inligniti ut DIVAVIA ®EA . AIBIA

Nummos cumLiv ia adhuc v iv entis elligie fa ilfé ercufios difiima s ex Ov id. lib. 1 I . ex Pont.epi 8.

efinobis Cefa r cumCafa re_nuper

Quos mihi mg/ifii M a xime Cotta Deos .

t a e tuummanus numeram quemdebet haberet

Efi ibi Cafa ribus Liv ia j unà‘a fa isVultu Liv ia nomine alicuius Dea numilinata fécandi moduli extant apud omnes fere antiquarrerum colle€lores Sub v efia habita Liv iam exhibema s inhoc Cameo . Tacitus enim a1mal. lib.lV. c. 1 6.

decre

M U S EU M OD E S C A L C H U M . 37decretum elle relert quoties Augufia thea trum introtfiet utfi des inter v e/la lzamcon/icieret

T A B U L A X X I X.

T I B E R I U &

I B E R I U S ex Liv ia Drufilla Tiberu Neronis filius ab Augufio v rtr1co adoptatus

quo die Augufiusmoritur imperiumca

pe llit . Pofi extinétos Caium, & LuciumCa làres ,Liv iameorummatrem inuxo

rem acceperat . Princeps , ut a it Patere.

lib. 2 . c. 94. g enere ,forma , cej itudine corporismis fiudi ts ma ximoqa e ing enio infiruélgfimusomnium v itiorum compos , av aritia , libidine , cru

delitate contaminatilfimus pofi v itamturpillime a&‘

amMilèni inv illa Luculliana moritur XVII.Ka l.April . anno U. C. 7 90. Chrifii 37 . a tatis 7 8 . pofi Imperianorum 2 2 . menfium 7 . Tiberii facinora v ide apudSuetonium qu i ita eumrepra lexl tat cap. 68. Corpore

fuit ample a tque robzfio fiotura quae j tfiam exec

deret : la tus a bhumeris peélore : enteris quoquemembris u/que a d imospedes a qua lis , {9

°cong ruens

59 colore era t candido capi llopone occipitzumfabmij iore , ut cerv icem etiamobteg eret fa ciecumprag randzbus oculzs : incedeba t cerv i ce

89°olyl ipa a ddabl efere v ultu . Sponius additmentum

e i brev e proieélum fa illè quod fignum efi eru

delitatis : uti ira tos poenam eXpetentes prefiis labiis mento elato v imdi€lammimari v idemus .

Haec de eo Julianu s inCa làribus Te,ifrog €7ra a'i

dimm? amico?; Tt@iòcog anu ri ; frati @ ej awwwg,GMwej g , aw'<pe9vv

fre

el'

/xa , :gmAe,mxà

v ,Ga z'

za r . Tertius v eni t a d eos Tiberia s

K. g ra

38 M U S E U M Oumc a a c u u xvt .

gra v is v a ltu truculentus a dfpeblu fedprudentiamfima l v irtutemmi li ta tempnej eferens

Tiberii adhuc iuv enis v ultumexhibemus inhacgemma fortalfe incilà eo tempore quo ov atiomemtriumphum egit propter tria qua feliciter gelièrat

bella ; v el quando lumma cumlaude imperio dignamfe ofiemdebat : de lic Au lònius Tetrafi.3. inTib.

P ranemenTiberinablusNere primaj uv ent£Tempera lauda togeflit inimperio.

T A B U L A X X X.

AGRIPPINA GERMANICI .

GR I P P I NA ex Julia Agr1ppa filia Auguneptis fuemina honefiifiima fama ,

imi cafii v irilis maritum lequutainGermaniam inSyriamDucis mama induit Eomortuo Romamrev erla

Pifonem iudici0 perlequ itur , quod v e

neno maritum interemillet , ad fpontanemnnecemadig it fed Liv ia ambidome ,

Seianique artibus infa

lpicionem adduéla efi Tiberio nam a ccedebant muliebres efl

°

enfienes nev erca libm Liv ia

namfizmulis a tque ipfa Ag rippina paulo commotier , ,

nzfi quod ca/tita te 69°mariti amore , quamv is

indemitam animaminbenumv erteba t Tacitus lib. I .

cap. 33. Ininfulam Pandatariamrelegata milère ex

inedia occubuit . Ha t: de ea Seneca inOfiav . v . 933Tu mihi primum

Tot na terummemera uda pa rensNa ta Ag rippa: nurus AugufiiCafa ris uxer , cuj us nomenCla rumtotofulfit inerbe ;

M U S E U M OD E S C ALC H U M .

T A B U L A X X X I.G A L B A .

U r p rc xa gens inter Romanus nobililiima tefie Sueton. inGalba paternamoriginem ad Jov em maternam ad Pal iphanMinois uxoremreferebat , unde ita.Silius Italiens lib. 8 . v er. 47 0 .

Ra ? eremmagnefpebl a ba t nomine Ga lbam.

Hui cg enus orditurM ines , inclufa que ta uroPq/ipha e

Umde cognomenGalba Sa lpica traxerint incertumde hoc v ide plura inSueton. loco citato .

Ex ea familia ortus efi Serv iu s Su lpicius Galbaanno U . C . 749 . M. Va lerio Meliana ,

Cn. Lentu loColl . Libera les artes edo&us confu latum obtinuit ab

Augufio Extinfta inNerone Ca làrum progenieperiam arripit inHifpania Romam profeél us Imperator a Senatu confirmatur : lèd exacerbatus Otho ,

quod P ifonem adopta llèt, Pra torianos inillum concitat , qui ad lacumCurtii eumiugulav erunt : P lures a utem prediderunt ebtulifl

'

e a ltre j ug ulum ut hoc

ag erent a cferirent quandoita v ideretur herta tamSueton. inGal. c. 2 0. & C. 2 1 . Sta tura fa tt j tdla , ca

pite praeca lvo oculis ca ra leis a dunconaj e quod efi

a v aritia fignum Periit XVIII.Kal. Februarii anno U.

C . 8 2 2 . Chrifii 69 , a tatis annorum7 3. pofi7 . menlèsImperii .

M U S E U M OD E S C A L C H U M.

T A B U L A X X X I I.H A D R I A N U SM p E R A T OR Hadrianus ex Italica oriundus , Roma matus , a Traiano , cuius eratconlobrinus v el comfobrime filiu s Impera tor efi renuntia tus Nec de/lmt , qui

fa bi ieneP letince , mertue j amTraj anoHa dri anam ina deptienema dfcitumefie

predierint . Spartianus A Senatu abfens confirmaturcumAntiochia e llet Bellumnullammov it , led motacompefcuit . Vir laborumpatientill imus omnes Romani imperii prov incias pedes inv ifit , & deteéìo capiteArtes liberales edo&us Poefin Hifioriam Ma the

f1nita pra lèrtim coluit , ut nemo eum antecelleret

De illo ha c habentur inDione lib . 68. inTrai.A

'mvàgw'

rocaîluéîa vmn'

J‘a ìe . Ha drianus primus ba rbam tttl l î

‘ l l Et iulizmus inC a:ffi l‘ ibtl 8 . Mer al827 09 iera

E'

w u'

7mv>waîv1lp aagafo; P q/l hanc v enita li a s v ir premifl

°

a ba rba v enera bilis . Hanc rationemreddit Spartianus : ut v u lnera qua infa ciena tura lzacrunt teg eret . Oh narium hamorrhagiam tabe confumptus obiit Ba iis in Campania Vl . Id. Julii anno

. C. 89 1 . Chrifii 1 38. a tatis annorum62 .menfium5.

dierum I 7 . Pofi impera annos 2 0. memles 1 1 . unodieminus Senatores inquos fa v ierat , eius a&a irrita fieri v olebant, prohibueruntque ne Div a s appellaretur;a ttamen Antoninus inter Div os retulit nummofqu econlècratiomis eius cadi curav it, unde Pnnomenfortitus efi

Tem. I.

M U S EU M OD B S C ALC HU M .

T A B U L A X X X I H L

A N T I N O U S .

AD R I AN UM lèquitur eius Amalius'

Antinous Puer eximia formoli ta tis natus Bithyna qua efi Civ itas Bithynia Hadriami amoriba s famoli llimu s periit inNilo ,

quemcum Irnperatore nav igabat . Diontamen refert Antinoum lponte le dev o

v ifie inSacrificio quod pro falute Hadriani ageba

ta r .Quo a utem locois eppetiit urbem cendztama b eo

denemina v it Hadrianus eius fia tua s per univ erfumOrhem terra ram, a tque etiam efiig ies erexit Pra

terea templa confirui div inos honores decerni , ludiera qu inquennalia infiita i iullit Impera tor . De Agonibus qu i quotannis celebrabanta r mentiomem facitEulèbiu s Hifi. Eccl. c. 1 0 . Ex quibus unus efi Antinous S erv us Ha dri ani Cze/ori s cui Ag enes annuicelebranta r qui Antinei i appellantur , nofiri s a dhuctemporibus infiituti . Nonpauca urbes incamquemcolebamtDeumtransformav erunt Antinoum: Arcades,Bithymi a lii fab Mercurio Ancyrani fa b LunoChalcedonenlès fab Sole Smyrnemfes lub Bacchoeum adorarant . Hime S.Hieronymus adv .Jov inianum.

Et ut fciremus ua les Deosfimper flîgypta s recepi/fi

t naper a b adrianoAmcj io Urbs eorumAntineis appella ta efi Et Prudentius contra Symmach.

lib. 1 . v .

loqua r Antinoumca lj ti Sede loca tum,deli ci a s tune div i P rincipis , i llum

P urpureo ing remiofpelia tamforte v i ri liHadri anique Dei Ganimedem.

M U S E U M O D É S C A LC HU’

M .

Multa numifmata cum ejus effigie percufl‘

a funt,epigraphe ANTINOOC B POC . Ina lio nummo legi

ma s OCTIAIOC MAPKEAAOC 0 IEPETC TOY ANTI .

NO0Y romAKAIOIC ANE®HKE . Illius confecra tionishoc monumentnm refertur a Cafàubono ad c. 4. Sparr.inHad.

ANTINO.Q

CYN@PGNQ TQ N

EN AIÎ TUTQ ®EQ N

M. OTAHIOC AF OAADNIOC

F PO<DHTH p

T A B U L A X X X I V.

M. A U R E L I U S .

A x c u s Aure lius Annu Veri F aufii’nxSenioris fratris Domitix Ca lv illee filius a principio z ata: tra uquzllgflimus ,a deout a b iufa rzti a v uitumnee ex g a udio, nee ex mcerore muta v erit . Aure l.Victor. demmo fèptimo x tat

18 anno ab

Antonino Pio adoptatur : illo mortuo a Senatu Augufius dicitur L. Verum inconfàrtiumimpermv ocat.Extinéto Vero erat bella plurima felicitergeflìt: a pu ero ix fiudiis imbutu s Imperator fa&us ea nonneglexit :Operampra t erea piug eug endo fab M ag t]tro Diog ueto deal t Capitolin. inM . Anton. Ifie oirtutum omnium eoelej ìifque ing eniiextitit wrumu ifgue publieis gua/i defeufor obj ebiusdi Eteuimmfi a d i lia tempora na tus ej etfio qua/i uno lapfu ruiflîeut omnia fia tus Romani .

Aurel. Victor. inMarc.Aurel. Tandem infirma v aletu

dine utens Vindobonze v itamclau fit XVI.Kal.Aprilisanno

44 M U S E U M OD B S C A L C H UM.

annoU. C. 933. Chrifii I 80. estaris 58 . cummenfibus 1 0.

diebu s 2 2 . quum imperaflèt annos 1 9 . dies 1 0 .

Caput ha buit , Ba rbambifpia'

am im

ple aram, j eu dvm’

m {5a 3>eîa v , plane pbi lofopbieze deu

fi ta tts , ut a lieubi Aruobius loquitur . Erhar. Reufèh .

ca 4.PCur autem tot nummi , fiatux , effigies Marci

Aurelii reperiantur, difèimus ex Capitolino inMarc.

Anton. cap. 1 8 . S a ori leg us j udi ea tus efi qui ej us ima

g iuem iu j'

ua domou ou ha buit , quiperfortuu amv el

potuit ha bere v el debuit

T A B U L A X X X V.

C R I S P I N A .

Rr S P I N A M Fulvn Bruttii Praefèntis bisConfu lis filiam Commodo»

, celerius

quam is v ellet , conjunxit Pater M. Au

re lius propter bellum Scythicum Nu

ptiae more priv atorum celebrata fue,

runt quamv is Commodus jamf ar ef-Î

fet renunciatus . Inadulterio deprehenfàinInfularnCapream relegata efi ubi pau lo poli jufiu commodi occifà: anex Commodo filios fùfèeperit , v idetur incertum: attamen apud Vaillant. Numiffprefl . edit. Rom.

Tom. II. ha c habentur Cri/pina per feeuu a'

ita tem,

erulumiu uummis ej us depiélum Commodumfee a tremindica tur

m Vaillantius Tom. I. colon. refert nummumGraecum in quo Crifpina BPOTTTIH a Patre Bruttioappellatur .

M U S E U M OD E S C A LC H U M .

T A’

R U L A X X X V I.L. S E P T IM I U S S E V ER U S .

U c ru s Sept. Sev erus oriundus ex AfricaProv incia Tripolitana Oppido Lepti exeque l

’rri familia literis armis infignis

per omnes gradus tranfiens , tandem Imperato eligitur legionibus Illyrici .Ar

matus Romampropera t contra Did. Julianum euminterficit PefcenniumNigruminOriente Albinum inGallia Impermzemu los v incit fò

lus Imperio potitur ; inde contra P erfàs P arthos bel

la mov et debell at . Prxclaris facinoribus aeque , ac

faev itia infignem Senatus indicav it illum aut nafcinondebu iflè, aut nonmori , quod nimis crudelis,nimis u tilis Keip . v ideretur fu it bellzeoj ij imus

omniumqui ante eumfuerunt : a cer ing enio a d omnia quae intendiflet infinemperfi oerans : benevolentia , quo inelinaj et mira bi li a e perpetua , a d querendum di lig ens a d la rg iena

’um li bera lis inami

eos , inim1 eofque pa riter oebemens . Sext. Aurel. Epit.n. zo. quum expeditionem fufcepiflet in Britannos ,Eboraci morbo corre tus periit prid. Non. Februarnanno U. C . 964. Chrilii 2 1 I . quum effet annorum65.Menfium 8. dierum 2 5. poli Imperii annos 1 7 . menfès 8 . dies 3. Mu lti exili imant mortem illi medicorum ope acceleratamfu iffe Ca racalla filio infligante,AntoninumBaffianumnuncupatumCaraca llam Se

ptimiumGetamfilios Imperatores fimu l teflamentodeclarav it , tutoremque Pap1nianumv irumjuflillimumdedit .

Tom.

M U S EU M OD E S C A L C H U M .

T A B U L A X X X V I I.L. S E PT. S E VER U S E T F I L I ].

UU M Filius Imperatoris v el qu ims aliusCaefàr declarabatur , fiatim fub ejus v ultu (ed lemper capite nudo percutiebanturnummi At v ero inhac gemmaAntoninus Caracalla Septimius GetaCapite laureato exhibentur : unde eam

fu iffe incifàm exifiimarem extremis ImpermSe”

v eri diebus tune enimfilios fuos Augufioshaberi bs efi :] ufit Sev erus quumwderet j epurg eri bora morti s ut a lternis diebus apud filios Impera tores ineubieu lisfortuna porta retur . Spartianus

Sev erus a v i&oria coronatur nonmodo pro

pter'

e>rpeditionemBritannicam, fed quia ut refe rtHe

rodianus , ela rij imus omnium Impera tor belli eis operibus :neque enima ut civ iles qui/

quama doer/“

usmimicos a ut externa s a dv erfirs ba rba ra s toti dema l1us

v ic?a ri a s reporta oit .

R. P . Baldinus inedit.Rom.Numif.‘

Praefiant. Joan.

Vaillantii pag. 2 1 5. praeclarifiimum v u lgav it

Nummum aureum ex Mufèo D. DeCle v es in quoDomus Sept. Sev eri capita omnia exhibemtnr Vide i llius interpretationem qua ufifumus proGemma:nofira: elucidatìone

M U S E U M ODE S C A L C H U M .

T A B U - L A X X X I X .

C ON S TANT I NU S MAGN U S .

LA V I U S Valerius Confiantinus mortuoPatre Confiantio Eboraci anno Chrifii 306. fiatim ab exercitu Augufius di

citur , fed pau lo pofi Caefàr a Ga lerioMa ximiano nuncupa tur QuumMaxen

tius Imperium arripu ifièt contra illumRomampropera t , & ad PontemMilv ium pofi CrucisapparitionemTyrannumprofligat qu i inTyberi mer

gitur anno Impern fexto Multas a lias V i&orias re

portav it Byz antium aedifica v it fuo nomine Confiantinopolimappell av it ChrifiianamReligionemamplexus pacemEcclefiee refiitu it , anno Chrifii 32 5.

Concilio Niceeno contra Arianos ce lebrato interfuit .

Tandem infuburbiis Nicomedia obiit pofi 3o. annos9 .menfès , dies 2 7 . Impern, X1.Kal.Ju lu , aetatis an

norum 63. menli um2 . dierum2 5. annoU. C. 1 090.

Alexander Sev erus fànxerat ut v iri inuniv er

fum ina ures nonba berent , 89“ma trona? contentze de

berent ej e uno reti culo; 1E1. Lamprid . inAlex. Sev .

Hoc decretum abolitum fuiffe tempore Gonfiantiniprobabile efi , quum i

pfe Imperator inhacnofira gem

ma cum inauribus ex ibea tur qu em ufumfibi fòlirefèrv affe nonefi v erifimile Capite laurea cingitur

tamquam Imperator , tanquam barbara rumgentium debell ator Diademate tamen libentius caputexornabat ut a it Vi5ìor. inEpit. c .6o. Ha bitumreg zum

g emmis , 69°caput exornans perpetuo di a dema te .

Monogramma Chrifii quod habet ad c€tus ,

cernitur etiam inejus nummis . Hoc ita delEribit Eufèbius

M U S E U M O D E S C AL C H U M

febius lib. I. de Vita Gonfiantini : linea tran/b effa permedi am l itteramP . dubi a Et S .Hieron. Epifi. ad La

tam Reg umpurpura s a rdentes dmdema tum

g emma s pa tibult Sa loa toris cipbra condecora t Hocmonogramma injubis fcutis Loricis &C. Confianti«

nus infèulptus v oluit .

T A B U L A X L…

S A C E R D O &

E Thiaris fine acumine quae inmodummedia fpheraafiebant loquitur San€Ius Hieronymus Epifi. ad Fabiol. uttumSacerdos , quam inhac Carneolàexhi

bemus hac thiara capite ornetur anpotius v elamento tegatur , v ideant v iri eru

diti communis omnium Flaminum Sacerdotumerat lex ab Hebraeis petita Le v it. cap. l o. v . 6. ut capite v ela to facta peragerent . Imo plerique Deos preca}turi v elato erant capite Hinc ju v enal. Sat.6. v .390.

Stetit ante Aramnec turpe puta v it‘

P ro citha ra v ela re caput .

Sub hujus Sacerdotis effigieNummamPompiliureprefentari exifiimo cum omnia oris delineamentaRegis Romanorumhabeat . Sacerdotìs infignia Numma: Pompilio competunt qu i cultumDeorum ri

tus {acros infiituit

Tom. I.

MU S E U M ODE S CALC H U M .

T A B U L A X L I.L A R VA SC EN I CA .

Omron perfonoe v eteris quidem comedice , plerumque bominibus , quos j ug i lla bant ,fimi les orant , a ut maj ori cumludibrio j ing ebantur Pollux lib. 4.

Segm. 143. hinc omnes i lla: Larv ze horribiles monfirofìc qua:nobis fuperfunt

ex antiquis Romanis , quarum ampliffimamdeferi

ptionemdedit Francifcus Ficoroni inlibro cui titu

lus Le I ll a/chere Scenicbe deg li antichi Romam,

Omnes' fere qua li terrifico oris biatu fpeéìatores deiv orare Videbantur : idcirco Juv enalis Sat.3.

P er/"ome pa llentis bia tum

M a r1 sformida t rtj l icus infansIng remio

Q 1a materia conficerentur larv ae difcimus ex Prudentlo lnSymmac. lib.z .

Ut Trag i cus cantar ligno teg it ora ca v a to

Grande a liquod cuj usperbia tumcrimenanbelet.Et juxta Virgil. Georg. lib. 2 . ex arborum corticibus

componchanturVertibus incomptis ludunt , rifuque j olutaDra que corticibus fumunt borrenda ca oa tis.

Nonmodo v ultum fed totum caput tegebat Larv aComica : nam caput 05 cooperzmentoperfinue ted um undtque una que tantumoacis emittendze v ia

peroium qua nonv ag a neque dg?”ufa efi , inunum

tantummodo exitum collecî‘am coabl amque v ocem,

mag is cla ros , canoro/°

quefinitusfa czt . Gell. lib. 5.

cap. 7 .

52 M U S E U M OD E S C ALC H U M .

Antiq. p . e.n.a4. Eadem ipfà exhibentur inhac Tahu;la nominaque eorum fuifiè exifiimarem Tramehios , Kraetios littera M infèrv iente proA M ,

u t fxpius ininferiptionibus accidit . Anv ero v iri illi

parentes v el .amici literis anarmis fuerint infignesego quidemplane ignoro.

T A B U L A X L I VCAPUT INCOGN I TUM .

A P U T frondibus redimitum cum Vl ttl S

fuper collo dependentibus exhibet haec

carneola , fortafie caput efi cujufdamfoeminx Sacerdota lis …Vittae enim infi

gnia funt Sacerd0tii ut Ov idius de l

Rhea Silv ia :Ignibus Ilia cis a deram quumj parfa capi llis

Decidit ante S a cros lanea v itta coma s

T A B U L ZE X L V. X L V I .CAP I TA

*

INCOGN I TA .

N ifiis Tabulis duo alia capita incognitaproferuntur licet div erfus fit capillorum ornatus , div erfo tempore incifàs

fu iflè has gemmas afière°

re non aude»

mus nam tefie Montfauconio Tom. III.

. I. cap . u lt. n.4. Orna tus capitis mulierum femper fuit wa rm muta tionibus obnoxiustum apud Gra cas , tumapud Romanos Orna tuumporro v a riorumnomina j erre non bumance efetfa culta tis eorummagnam div erj ita temj amrudi

mus infia tuis a tque protomis Augufia rum a lia

rum

M U S E U M OD E S C A LC H UM .

rumquemulierum Foemina: certe etiamprimaria:Augufize calamifiratamComam capillumcompolitumfibi decori effe duxerunt ; quare hoc etiamnomine Violantillam Stella: nuptam dilaudat StatiusSilv . 2 . v . 1 1 3.cumdicit

Cel/Ze procu l afpicefrontis bonoremSugg efiumque como.o

(&oSuggefiu fignifioatur 7xv’

pyog oe’

mageptog idefi tutulus

c incinnorum, fèu capillorum globus , quos ad v er

ticem conv olu tos inmodum turris gerebam, Turri

tamfrontem v ocat Lucanus Turritum oerti cem. »

D. Profper epifi. adDemetriad Turritumcaput Pru

dent. Pfycom. Ita Claudius Bertald. innotis Sta tii adufùmSereniffimiDelphini.E contrario ignorniniofumexifiimabant calv as apparere Hinc ufa s decal v andiadulteras de quo F ab. Semefi.ll l. 2 2 . PoeminasitemChrifiianas ab Ethnicis ignominia: cau làdeca lVatas legimus in

'

a&is S. Martina: cap. 6. in a&is

S . Faufiae & inillis S. Charitinia: . Ingra v i tamenlu&utondere comasmulieres Graecas fuifle folitas liquet exillo Eurip. inAlcefie v .42 6.

J ubeocommunemej°

e ludumbuj us mulierisCze/a rie rafa , nigra vefie .

Tom. 1.

M U S EU M ODE S CALC H U M .

T A B U L A XLVI ].C . M A R I U S .

RO TOMAM hanc idcirco etiaminterTomi hujus pòfiremas pofuimus quod

nonomnino certum efiè cuius v iri fitefiìgies , exifiima v imus Vu ltus tamenconv enire nonparumv idetur cumilloC. Maru cuius fiatua v ifitur inAu la

mamma Mufèe i Capitolini codem ferme v efiimenti

genere ,cumque protome illa , qu a: infEdibus Bar

berinis confpicitur , & quam inaere jampridem incifàmCaufèus refert inMuf

'

xo Romano Tom. 1 . fe&. 2 .

Tab. 55 .Aliamejufdemfiguramimprefiàm inAchatev idefis inhoc ipfoMufà:oOdefi:alchoTab. 2 6. tom. 1 .

ubiHenricus Brulaeu s,mu lta de Ca iiMarii rebus gefiisjama ttig it Ego hic addam a lia qu aedam: eumfeilicetMunicipemM. T. Ciceronis fuifiè utpote qu iAr

pini humili loco natu s erat Patre C .Mario Matre v e

ro Fulcinia , a qua inv illa Civ ernate educatu s . Haec

v illa tefie D. Be rnardo Ja v elli Arpinate , Monacho C affina te lib. 1 . Anti ca Arpino (i ta erat ubi

nunc i l Campo di S . A ltifiima Atqu e ibidemconfita fuidecrediturqu ercus ill a glandifera ex qu a olime v olav it .

Nuntia fu lv a av is miranda oifa fig ura aqu i

la nimirum qu ae incunas , ubi Infans puer Mariusjacebat fèptempu llos deportav it totidem futuroseius Confulatus pra:nuncians Praeclara facinora fere

omnia Infi:riptio , quam afiert Brulaeus , quxque efi

e tiam apud Gruterum, compleéìitur Suppletam ta

menfuilfe clare ofiendit Anton.Augufiin. Dialog.X.

56 M U S E UM OD E S C ALC H U M .

Septimi Confùlatus initio morbo opprefius dece l

fit v ir inbello hofiibus , inotio civ ibus infefiifiìmus

qu ietifque impa tientifiìmus , u t a itVellejus 2 . c. 2 3.

Au&orde v iris Illufiribus fcribit, v oluntariamfibi confciv ifie mortem.

Bumpluribus locis laudibus effertM.Tu llius qui

ju v enili aetate librum, qui Marius infcribebatur, confecit : a Mario denominata loca plura funt v . g.Maria

nae fofiè , quod efiNarbonenfis Prov incia? oppidumhodie Fos ita di&um a v icina fofià quae a C .Mario

fuit ufque admare perdu&a Ptol. c. ro. Plin. 3.

cap.4. Strab. Mariana Colonia Corficae Infulae C iv ita s , ubi nunc Prov incia di f il a ri ana ; Mariana Ca

fira h . e . Cama irano Infubriae Tranfpadanae pagusMariana v illa ad caputAquae F erentinae nunc Ma ri

no , qu ae Marianus fundus Marianum praediumMarianum fine addito . Vide Vulpium. Vet. La

tiumProfan. tom.7 . cap.x.%amquamBlondus ut re

fertLeanderAlbertus Marianamv illam extitilfe opi

natus efi , ubi nunc Z agarolo . Villa a lia exifiima turfuifiè Cafamarium prope Verulas , ubi nunc Cifiercienfiumfèv eriorum obfèrv antiee Coenobium MontemMarium, qu i certe efi unus ex Va ticanis 0&av iusP anz irolus, quem{equ iturBartholomeus Piaz z a, putatinde di&um, quod bello mithridatico confeéio , Ma

rius Romam rediens ibi cafira pofuerit . Alii tamenàrecentioriMario exnobili MellinorumFamilia cujusibi v illa amoenifiima . Argumenta certa ad alterutramopinionem ampleéìendamnonfùppetunt Mariani

pra terea Muli eraur, furculae quibus religatas farcinasv iatores getunt a C .Mario ita nuncupati qui illorumufuminv enit l d attinet adMarii de Teu thonis ,C imbris Tropha:a marmorea , quae exCafielloAquae

Mar

M U S E U M ODE S C ALC H UM . 57

Marciac ad 8 . Eufèbium inCapitolium tramlata funt ,Dona tusnihil dubita t u inad TrajanumpertineantLigorius Marii plane ellemegat Celfus CittadiniDomitiamo Caefàri adfi:ribit . Famianus Nardini pugnaciter communem fmtentiam defendit Unufquifque

perpenfis hinc atque inde rationummomentis , quidfentiendumfibi fit profuo ingenio , Judicioque con.

fideret

T A B U L A X—LVI I I. .

C L A U D I U S .

N hoc etiam]afpide v aldemihi dubiutiiefi anClaudii v ere forma exprimaturCaeterumfimilis plane protomae illi efi

qu amD. Abbas Ridolphinus Venu ti inColleél aneis Romanarum antiqu itatumexponit Nec mu ltum ab imagine di

fcrepat qu a: inSarda grandiufcula cernitur apud]o.Martinum abErbemayer. Claudius itaque Drufi

& Antoniae minoris filiusLugduni natus efiKal.Aug.

ab U. C . occxnn. Julio Africano Fabio Africano. quamv is au tem infans puer reli&us a Pa tre ob

gra v es , diuturnofquemorbos ingenio hebeti , corpore infirmo , neque ad publica priv ataque muneraexercenda idoneus exifiimaretur , ineum jamdemortuum Seneca Philofophus Apocolochynthofimconfcripfetit , perinde ac fi ob infignem fiultitiamefièt apud infieros incucurbitamtransfbrmatus ; nonomnino tamen ignarum ac rudem fuifiè declarant

qu adraginta unusHifioriarum libri , quos a primaipfàaetate inlucem edidit v olumina itemo&o de

P v ita

! ) Tab. 8 . pag . ! 3. (2 ) Cap.mx. cum. Capi ta Deorum&C.

58‘ M U S E U M OD E S C A L C H U M Z

v ita fua ; defenfio Ciceronis adv erfus AfinnGa lli libros fatis erudita ; nec nonGraecaeHifiorize Thyrrenicorum libri xx. oa o C archedoniacorum. Bjuscerte v ita libidine , ebrie tate , flagitiifque a liis infitmis fuit Nondefuit ei tamenindu lgentix , Iiberalitaris , ac pietatis laus ; immo modefiiae , u tpote qu i

Im eratoris praenomennonadhibere Iòlitus fuerit

honores immodicos recufàre ? (b od attinet. admilitarem v irtutem inBritanniam ad bellum profeétustumultuantemprov ind amV iCit indeditionem a c

cepit Magnificentize v ero documentumefimaximumAquaeductus ab eo inUrbemperduèìus cujus v efiigiapermanent ad portamNzev iam, fiv e , u tnunc appellantMajoremcuminf

°

criptione celeberrima

T I CLAVDIVS DRVSI F . CE SAR AVGVSTVS .

GERMANICVS . PONTIF. MAXIM. TRIBVNICIA . POTESTATE .

xu. cos . V . IMPERATOR XXVI I. PATER .

PATRUE .

AQVA5 . CLAVDIAM . EX FONTIBVS oy r

VOCABANTVR CAERVLEVS ET . CVRT IVS .

A . MILLIARIO . XXXXV. ITEM . ANIENEM . NOVAM .

A . MILLIARIO . LXII. SVA . IMPENSA . IN .

VRBEM PERDVCENDAS CVRAVIT

Inid opus erogata funt ta lentum fèxagintamillia ; quorum rationem cumputaret Budaeus auri , utv ulgo loqu imur,Millionem ac cca xxv .millia Coronatorum —

quingentos cfiicere docuit‘

Ad haecOfiienfemFortum ined plane loco , quinunc Portus dicitur , indextero nimirumTiberis a lv eoduobus millibus pafiùumab UrbeOfiia confiruxit.Neque enimab

eo a lius circumcirca Portus extitit contra quamfenfèrint

V1de Jacob. Strada Thefaur.Antnq. fiv e Imàg . Imperat.

M U S E U M OD ES C A L C H U M .

T A B U L A XLI X.

V E N U S .

HR Y S T A LL 1 N A haec efiigl es inter inco

gnitas numerari v idetur pofiè De ea

P. Felicianus Bu lli inMMSS. haec habet

ame latine reddita Venerem, quce chry

fia llina ha cprotome reprzefinta tur, a dducor ut credam eamdemi llamefle ,

quamGrawApofirophiam hoc e/tAv er/a tri cemdixerunt quandoquidemv yle undique circumtec‘l ama picio Etenimturpiumreruma b animis cog ita tiones depellens a b impuris v olupta tibus a bborreba t

Quamquam Venus fortafie i lla efi , quae a b i i/ldemoltmGra cis Venus Crelefiis efi dibl tta ta , a qua

pu rumcafiumque amoremdimana re puta bant . Et

paulo pofi:Fafoi a , qua pra cinbl amha betfrontem, ut

l i ttera tis hominibus nonfolumReg ibus

fed etiamNuminibus apta ba tur Ob idipfumnefcio,anetiamcaputAugùfiae a licujus e llepofiìt . De utraqu e

illa Venere Rhodig. lib.e . le6t.Antiq. c.6 /[pad Thehrl

nos Venerisj imula cra a bHa rmonia dica ta cognominibus a dditis efe, a it. Unam, inqu ir, VeneremUrani tehoncfia v it infigni amoris ra tionepuri ,fincerique u a

TertiumApofirophiamv olu it cognomina ri v elut

proepotentema b impi is operibus impii/‘

que

humanuma v ertereg enus . Harmonia qua: modi 1mula€ ra Thebis dicav erat fuitVeneris C admifilia . Vide Ov id. lib.4.Metam.

F I N I S .