Kristian-Naupang-January-2017.pdf - Mizoram Synod

36
JANUARY 2017 1 www.mizoramsynod.org

Transcript of Kristian-Naupang-January-2017.pdf - Mizoram Synod

JANUARY 2017 1

www.mizoramsynod.org

JANUARY 2017 2

www.mizoramsynod.org

Kum 23-na January 2017 Bu 268-naEditorUpa C. Lalbiaktluanga

Managing EditorRev. Dr. C. Chawnghmingliana

Joint EditorsLalremmawiaUpa B. LalhmunlianaJohn LalhruaitluangaUpa Dr. C. Vanlalhruaia

Circulation ManagerLalfakzuala

K R I S T I A NN A U P A N G

A man pe duh leh a bu la duhchuan Circulation Managerhriattir tur a ni.Kum khat lak man Rs. 50.

Synod Office First FloorMission Veng, Aizawl – 796 001Phone - 0389-2324590e-mail:[email protected]

Kristian Naupanga thu chhuahte hi Editor ngaih dan a ni vek kher lo

A chhunga thu awmte Phek1. Editorial ................... 12. Hei hi thil \ha a ni ................... 23. Senior Dept. naupangte hnena thuchah................... 44. Hla leh a phuahtu - Puan var sinte ................... 105. Pathian Biak In zah tur ................... 136. Tleirawlte leh zuk leh hmuam ................... 157. Tleirawlte Pual ................... 198. Bible thawnthu : Arsi lan tam zan ................... 219. Anna-i leh Petera ................... 23

10. Hriatzauna Huang ................... 2511. Hmutheitua ................... 2714. Zawnchhuah ................... 2915. Hrethei rawh ................... 3016. Crossword ................... 3116. Chei rawh le ................... 32

Ka hmuh ang hmu thei rawh (Inside Cover)

JANUARY 2017 3

www.mizoramsynod.org

KUM THARAH RILRU THARIN

Kristian Naupang Chanchinbu chhiartu zawng zawngtekum 2017 kum thar chibai kan buk a che u. Kristian Naupangchanchinbu hi Naupangte chauh lo pawhin in chhiar \hin tihkan hria a, a lawmawm hle mai.

He kum tharah hian eng nge kan hmasawnna tur nguntakin ngaihtuah ila. Thlawhhma latu chuan thar tam deuh aduh chuan \in hnih hmun ai chuan \in li hmunah chuan buh athar tam zawk dawn a ni tih a hriat a pawimawh hmasa a.Vawk vulhtu pawhin vawk pahnih ai chuan vawk pali a vulhchuan kum tawpah chuan a man a tel tam deuh ang. |hataka i zirlaite pass i duh chuan i chhiar tam leh i zir tam angai tihna a ni.

Rawngbawltu pawhin hmasawn kan tum chuan \awng\aihnem zawk te, inkhawm tam zawk te, Bible leh Pathian thu\ha chhiar hnem zawk te chu kan tih ngei ngei tur a ni ang.Engtin nge programme i siam dawn le?

Kan kohhranin thla tina chanchinbu a chhuah ringawtpawh eng nge maw zat a lo tling ta a. Heng chanchinbute hiengtin nge kan chhiar \hin aw? Chhiar tam hi finna a ni a,chhiar tlem chuan a hre zau thei ngai lo vang.

Ni tin chanchinbu emaw, kar tin chanchinbu emaw,thla tin chanchinbu emaw pawh chhiar peih ngai lo naupang,tleirawl, nula, tlangval, nu leh pa kan ni mai thei. Chhiarazir tak tak \hin chuan finna a hmu ang.

Heng thawh rimna tur kawng kan han sawiah te hian apawimawh ber chu \awng\aina nena tih a ni. Tihtakmeuhva\awng\aia Pathian rawn chunga i tih chuan i mualpho lovang a, i hlawhchham bawk hek lo vang.

E D I T O RKAM CHHUAK

JANUARY 2017 4

www.mizoramsynod.org

HEI HI THIL |HA A NI

– S.N. ThangaBethlehem

A \ha zawng hlira thil thlir mi chuan vanduaina apiangahremchanna a hmu ang a. A chhe lam hlira thlirtu erawhchuan remchanna apiangah vanduaina a hmu thung ang.

Africa rama lal pakhathian \hian \ha tak mai a nei a,an inkawmngeih em em a. Athil tihna apiangah a bulahchuan a awmtir \hin. A\hianpa chuan thil chhia antawh apiangin, “Hei hi a \haa ni,” a ti reng mai a. Vawikhat an ram chhuak chu lalchuan a silai a tipuak palhina kutzungpui a kap palh tahlauh mai a, na a tiin a thisena chhuak duh hle mai. Athianpa chu a rawn kal hnaia, a tih dan pangngaiin, “Hethil hi a tha a ni,” a rawn timai chu, lal thinrim lutukchuan jail-ah a khung nghalhmiah mai a.

Hun rei tak hnuah chuanlal chu a ram chhuak leh a,vanduaithlak takin ram-hnuaiah chuan kawng bovina vak a vak ta mai a. A vahna

lamah chuan hringeiho tawngfuhin an man a, an khuaahhawpuiin a sa ei turin anbuatsaih dawn ta. Meipui anchhep a, an lam hual a. Anzinga pakhat chuan an mimanin kutzungpui a nei lo tiha hriat chuan midang a hrilhdarh vat a. A sa ei ta lo chuanhim takin an chhuah ta zawka, hringeihoin fuke kim lo anei ngai lo a lo ni. Akutzungpui bûl chu a himphah ta a, a thianpa thusawikha a hre chhuak zawk a.

Rang takin a haw a, Jail-a a khung a \hianpa chu a lakchhuahtir nghal a, Akutzungpui bulh avanga ahim tak dan chu a thianpahnenah a hrilh vek a, achunga ngaihdan \ha lo tak aput avanga jail-a a khung chupawi a tiin ngaihdam a dil a.

JANUARY 2017 5

www.mizoramsynod.org

A \hianpa chuan, “He thil hia tha a ni,” a ti leh mai a.

Lal chuan mak ti deuhmaiin, “Ka tantir che hi engnge a \hatna? Engtiachutiangte la sawi thei ngemaw i nih le?” a ti a. A\hianpa chuan, “Min tantir lo

ni la chuan, i ramchhuahnaah ka kal ve ngeidawn a, hringeihoin minman ve ngei dawn a, nangangin him takin ka chhuakve hauh lo anga, ka sa an eingei ngei ang. Chuvangin,He thil hi a tha a ni,” tiin achhang a.

Milem ziaktu:

LaldinthariKum 9

Primary DepartmentCollege Veng, Aizawl

JANUARY 2017 6

www.mizoramsynod.org

“SENIOR DEPT NAUPANGTE HNENA KATHUSAWI DUH CHU...”

– Upa T. RopiangaMelthum

Senior Department zirlaibuah chuan Senior Pawlah hiankum 15-17 mi dah tur a ni tih a ni. Tleirawl han tih hian kum12-20 mi a huam kan ti thei ang. Tichuan, Senior Department-te hi naupang an ni chiah tawh lo va, puitling lah an la ni bawklo va; mihring hun tawng zinga a pawimawh lai berah an dingkan ti thei ang. Hetiang zawng hian an hnenah thuchah hansawi ila.

Pakhatnaah chuan,mihringin kan tum ber chu 'mihlawhtling ' nih a ni a.Hlawhtling t<r chuan 'thuawihna (obedience)' a pawi-mawh hmasa ber a ni.

Eph. 6: 1-3 thuah chuannu leh pate thu z^wm t<r lehchawimawi t<rin naupangtechu thupek an ni. Chu chu an\hatna t<r leh leiah hian andamreina t<ra thup>k tiam nei(commandment with promise)hmasa ber a ni bawk. Heta'naupangte u,' a tih hiantleir^wlte hi a huam vek a ni.Dam rei t<r chuan thu awih a\<l a nih chu.

T<na khawv>la dam reiber ni m>k Italian nu,Susannah Mushaft Jones-i,

kum 116-na hmang m>k hi nuleh pa thu awih thei tak lehchawimawi tlat mi niin a hriata, mite ngaihsan leh duhsaka hlawh nasa hle a nih. Thuawih t<r hian beih hah vakngai pawh a ni lo va, zir >m>m ngai lah a ni hek lo. Nuleh paten min hrilh anga tihleh awm mai hi a ni. SeniorDept. naupangte hian thuawih tum \heuh se, tihm^kmawh (compulsory)-ahngai thei \heuh se, mihlawhtling an va ni d^wntehlul >m!

Pahnihnaah chuan, 'taih-makna' hi a ni. Senior Dept.naupangte hi an harhv^ng a,an tha zat lai hun a in\an a, ant^n awm hle hle a har \hin.

JANUARY 2017 7

www.mizoramsynod.org

Hetih hun lai hi taihm^knatuifima an inbual hun lai taka ni. Mi fingho (philosopherking)-te chuan mihringin rohlu a neih chu 'taihm^kna' hia ni, an ti. Mi taima chuanthawh t<r awm apiang athawk a, tih t<r apiang a ti a,zir t<r apiang a zir ngar ngar\hin. Hnathawk tam apiang anhlim \hin.

Denmark ram \halaitechu an taima >m >m a, chumirah chhuah chu an ramin a\hat phah a, khawv>la ramhlim ber a lo nih phah ta hiala ni. Chutiang bawkin Ger-many ram ropui tak pawh khian hruaitu ropui Bismark-achuan \halaite a fuihnaahchuan, "|halaite hn>nah thilpathum sawi t<r ka nei a, inz^wm ngei t<r a ni," a ti a.Chu chu hei hi a ni - pakhatnawork (thawk rawh), pahnihnawork, pathumna pawh workbawk (work, work, work) a ni.Germany ramah mi thatchhiaan v^ng ta hle a ni. |halai rual- tleir^wlte avangin ram ahlim a, a nuam \hin a lo ni.Hetiang bawk hian SeniorDept. naupang, \halaite hi ramtihlimtu leh tinuamtu in ni thei

\heuh a ni.

A pathumnaa ka sawi duhchu, senior dept. naupangte hi'nun dan thianghlimin an nungt<r a ni, tih hi. An tleir^wl nunthianghlim tak, engmahin a lapawlh nut loh kha an vawng\ha khiau t<r a ni, tihna a ni.An p^r mawina leh an rimtuinate a l>ng chhuak \and^wn chauh a ni a, duhthlannaan hmang \an d^wn chiahbawk a; fimkhur t^wpa anfimkhur hun a ni. Hruai anawlsam lai leh thl>m thl<k anawlsam lai tak a ni tih aninhriat a \<l hle. Tleirawl laithianghlim taka invawng tlatchu kumkhuain an hlim \hinangin tleir^wl laia chesual palhchu damchh<ngin inchhirnareh thei lo an nei reng tawh\hin. Hei hi mi tam tak nunaha chianna (evidence) hmuh t<ra awm tawh a ni. He ch>tsualtheihna laka inv>n n^n hianv^nglai huna siamtu hriat renghi thil \ul tak a ni. (Thur. 12:1).

Tleir^wlin a awmdan atihthianghlim d^n t<r \ha berchu Pathian thu ang z>la aawm d^n ven \hat tlat a ni.(Sam 119:9). T<nlaia

JANUARY 2017 8

www.mizoramsynod.org

tleir^wlte hian hma lam hun>ng tak an nei a. Khawv>lchangk^ng (Digital world) ahkan ch>ng \an ta a. H>ngchangk^nna in thil a rawnthlente hi thiam taka lo hman\angkai t<r a ni. Social mediahi a \angkai thei ang berinhman tum \heuh ila, Face-book, WhatsApp, etc.-ahtethil \ha ching chhuak thiamz>l ila; chhiatpui tum lovin\hatpui tum zawk zel t<r a ni.

Tleirawlt>n an taksapumpui chu Pathian hn>nahan hlan a ngai a (Rom 12:1).Pathian hriatna tak tak n>namahni inserh thianghlim\heuh turin Senior Dept.zirlaite hi beisei zual bik anni. Hetianga inserh thiang-hlim t lat mi chu, z< lehruihhlo chi hrang hrang (so-cial evils) lak a\ang leh mipathmeichhiat hman khawlohna(sexual abuse) lak a\angin anhim thei \hin a; Pathian lehmihring mit hmuhah fak lehchawimawi an hlawh \hin.Hei hi nula thianghlim Mari'na nuna Lapa Pathian achawimawi d^n chu a ni (Lk1:46). Sap thufing tl^ngl^wntakah chuan heti hian kan hmu

a - 'Cleanliness is next to God-liness'. A awmzia ni ^wm berchu - 'Invawn thlianghlimnahi Pathian dawt a ni hial e',tihna a ni.

Thianghlimna hi Pathiananna a ni, tite pawhin sawi ani bawk. Tleir^wlte hi fai tak,thianghlim tak leh nalh takaan inchei ang bawkin anchh<ngril lam nun pawh athianghlim t<r a ni. Thiang-hlimna nunin a ken tel tlatthilte chu hawihh^wmna (po-liteness) leh tl^wm-ngaihna(selfless service to others) hia ni. H>ng thilte hi SeniorDept. zirlaite hian an vawngtlat t<r a ni.

A palina at^n chuan heihi ka sawi duh chu a ni leh a.'Pathian rawngb^wl thei turinlehkha thiam a \ul,' tih hi. Se-nior dept. zirlaite hi lehkhathiam thei rual an ni deuh veka, zirlai pawh an ni tl^ngpuibawk a. High School leh Col-lege kai chin pawh \hahnemtak an awm ngei ang. Lehkhathiamna (education) hi mithiamte chuan, 'all-round de-velopment,' tiin an sawi \hina. Kawng tinr>nga hma-

JANUARY 2017 9

www.mizoramsynod.org

s^wnna tiin kan sawi thei^wm e. Senior P^wl zirlaitehi t<na an dinhmun a\anghian Pathian rawngb^wl t<rinan in buatsaih \an thei a ni.

Entawn t<r (example) \hatak pakhat chu Wales ramhmeichhe naupang Kum 9 miMary Jones-i a ni. Mary Jones-i hian lehkha a zir a, harsa takinziak leh chhiar a thiam ta a.Bible neiha chhiar ve a ch^k>m >m a, a theih ang anginpawisa a kh^wl ta a; kum 6hnuah chuan a lo kh^wl ngahve ta a. Hetih lai hian Sapramah mi nar^nin Bible an neiph^k lo. Mary Jones-i chuanBible lei t<rin Bala khuaaRev.Thomas Charles-a a panta a. Amahin km. 43 v>l k> ina kal a. Bala khua ava thlenchuan Rev.Thomas-a chu avahmu a, mahse Bible a awmtawh loh thu a lo hrilh a. MaryJones-i chu pawiti takin a \apta a. Chu chuan Rev. Thomas-a rilru a khawih hle a, mi danghn>na a hralh t<r dah \hatBible pakhat chu Mary Jones-i chu a pe ta a.

Mary Jones-i chu a hlimta >m >m a, a lungngaih mittui

chu l^wmna mittuiin a rawnthl^k ta a ni. Mary Jones-iinp>kna leh a Bible duhnachuan mite thinlung a hneh taa, Rev. Thomas-a hma lakzuinain March 7, 1804-ahLondon khawpuiah 'The Bri-tish and Foreign Bible soci-ety' an lo din chhuak ta a ni.T<nah chuan mi tinin Biblekan nei thei ta a tih theih ̂ wme. Mary Jones-i hming hiKristiante khawv>lah chuan adai ngai tawh lo vang.

Hetiang bawk hian Se-nior Pawl zirlaite hian Pathianrawngbawl t<rin kawnghrang hrangin hma an la vethei tih inhriain Mary Jones-iang hian Bible ngaina mi nih\heuh tum se a va duhawmd^wn >m! Lehkha thiam la, ilehkha thiamna chu Pathianrawngbawl nan hmang la;tichuan, l^wmna kim neitu ilo ni ang. Fakna hlain a sawiangin l^wmna kim churawngb^wlna hi a ni.

Hindi serial film pakhat-ah chuan hetiang hian anchang a. Hmeichhe pakhathian pasal a nei a. Anchh<ngkua an retheih >m

JANUARY 2017 10

www.mizoramsynod.org

avangin lehkha a zir thei lova, ziak leh chhiar a thiam lo.Ni khat chu a pasala nu chuanlehkha thawn a dawng a. Amonu chu chhiarsak t<rin ahrilh a. A monu chuan hanchhiar a tum ngial a, a hansipel kual v>l a; mahse, ahlawhchham ta. A pasala numak ti lutuk chu a lo ipchawih chawih a, a monu laha \ap ta bawk a. An lainatawm d<n kher mai! SeniorDept. naupangte hian lehkhazir thei an ni hi l^wm nachanghria sela, an thiamnate chuPathian rawngb^wl n^n anhmang ngei ang.

A pangana leh a t^wpnaat^na ka sawi duh chu, thildang tam tak zingah, 'Kristiannun d^n \ha' (Christian Ethics)vawn nun z>l hi a ni.

Kristian nun d^n \ha kantih hian h>ngte hi a huam a -tl^wmngaihna, mi dangtezah d^n thiam leh aia upatezah thiam leh, mî tihnawm-nah chin loh; mitdel, kebai,bengngawng leh piangsualdangte.

Latin \awnga 'Adonis' tihchu mi hmel\ha chungchuang

sawina a ni, an ti a. Hetiangdeuh hian tleir^wlte hian \hatbik deuhna, chungchuan deuhbikna neiin an inhre \hin. Ahma lama kan sawi t^k angkh^n Senior Dept. zirlaite hian tleir^wl lai hun (adolescentperiod) a awm m>k an ni a.An vanglai ni an hmang \anchauh a ni.

Tl^wmngaihna Mizotenkan neih hi a tlukpui sawina\awngkam hi \awng dangah av^ng hlein an sawi \hin a.Tl^wmngaihna hian rin-awmna a keng tel a, huaisennan>n pawh a inthlun zawm tlata ni. Heta \ang hian mi dangzah thiamna te, aia upate zahdan thiamna leh \anpui duhnaa lo chhuak \hin a ni. Achunga kan t^r lan t^k - 'mitihnawmnah chin loh' tih hiKristian nun dan \hain a kentel zinga langsar tak a ni a.Tunlai tleir^wlte hi hemilamah hian hma an s^wn viauniin a lang a, a lawmawm hle.Chutih rualin he nun dan \hahi kan vawn nun reng a \ulziahi theihnghilh lo ila.

Mi piangsual kan tih-mitdel, kebai, bengngawng,

JANUARY 2017 11

www.mizoramsynod.org

\awng thei lo leh piangsualdangte hi khawngaiha lainat-na n>n en tur an ni a, tihduhdahhauh loh t<r an ni. Pianphungarualbanlohna (Physical defor-nity) neite, rualbanlo ni si lovapian dan danglam deuhte, entirnan - hmul ngah uchuak tak te,chhip kawlh r<t te, keinseihleih te leh a dangte pawhnuihzat leh tihnawmnah hauhloh t<r a ni. H>ng kan sawi takmite han hmuh hian tleirawlnaupang zawkte tan insum ahar \hin a. Han nuihzat mai lehdeusawh deuh mai pawh a awl\hin.

Mi tihnawmnah a \hatlohzia Bible-a kan hmuh d^nchu, 2 Lalte 2:23, 24-ah chuanZawlnei Elisa chu Bethel-achho tura kawnga a kal laiinmipa naupangho an lo chhuaka, an rawn nuihzat a, ahnenah, "Nang, lukawlhpa,han chho tawh! Nang,lukawlhpa, han chho tawh,"an ti a. Elisa chu a han lehhawi a, an mahni chu a hmua. Lalpa hmingin ^nchhia alawh ta a. Ramhnuai atasavawmnu pahnih an lochhuak a, an zinga naupangsawmli leh pahnih an rawn

seh ta a. Hei hian mitihduhdahte, rualbanlotechhawnchhaih nawmnahteleh nuihzatte a \hat lohzia aentir chiang hle a ni.

A chunga thu tl>m te kanhan sawi t^k a\ang khian h>ng– thu awihna te, taihmakna te,thianghlim taka nun te,chhawr nahawm taka lehkhazir thiam te leh Kristian nund^n \ha vawn nun zel te hiSenior Dept. naupangte hianharsa l>m lo takin an z^wminan nun chhuahpui theiin arinawm tlat a ni. A chhan chuMizoram Presbyterian Sun-day School kalpui dan (Sys-tem) hi a \ha >m a, SundaySchool kai naupangte – Be-ginner Department a\anga Se-nior Department thleng hianthil \ha zir leh tih tum \heuhan ni tih hi an nunah a hmuhtheih a ni. Thil pakhat antheihnghilh hauh loh t<ra kaduh chu, nui hm>l (Smilingface) pu thei reng se. Amah-erawhchu, a hun lovah chuannuih loh pawh thiam bawk se.Mother Teresa chuan hetihian a lo sawi a, "We shallnever know all the good thata simple smile can do," tiin.

JANUARY 2017 12

www.mizoramsynod.org

HLA LEH A PHUAHTUPuan var sinte

– Upa SanglianthangaTlangnuam

He hla ‘Puan var sinte’ tih hi Thupuan 7:13-17 leh 22:14thute a chhiar a\angin Upa Sanglianthanga hian a chennain Tlangnuam, Aizawlah kum 2006 March thla khan a phuaha ni.

Upa Sanglianthangachuan he hla a phuah dan chuhetiang hian a sawi – Ka nupuihian, “Pathian fakna hla tamtak Lalpan a pe tawh che a,he leia kan dam chhung maini lo va, he khawvel piah lamrama kan nawmsak hun turlam hlate hi siam ve tum la,”min tifiam ve \hin a. Mahse,Lalpan min pek rih si lohchuan ka dawng mai thei biksi lo. Mahse, Lalpan \ha a tihhun takah he hla ‘Puan varsinte,’ tih hi min lo pe ta a ni.

He khawvela Lal Isuaavanga kan tuarna leh chânnalam hi ka rilruah a lian ber ani awm e, ‘Min chhan-chhuak dawn lo mah sela,’tih hi ka thupui a ni deuh ber

mai a. Nimahsela, hekhawvelah hian Isua avangakan tuarna leh retheihnate chuchatuan rama kan lawmna lehhlimna la tizualtu tur an ni vetho si a. He khawvel ropuinaleh hausaknate hi hlu ve hle\hin bawk mah sela, Isuaavanga khawvel lam thilhnuchhawn tawhtute chuan leiropuina leh hausakna hi an itve tawh lo. Sum leh pai ngahahausak tumnaten an nunahhmun a chang ve tawh lo. Hekhawvel par mawina tlanahlim taka awm ai chuan antlantu Lalpa avanga hrehawmtawrh chu an thlang tawhzawk a ni. An tan chuan leimawinate hian awmzia a neitawh lo tih hi ka thinlungah achiang em em a ni.

JANUARY 2017 13

www.mizoramsynod.org

Khawvelah hian ringtute chuanHarsatna kan tawk thin a;Kan tan chuanin lei mawinaten,Awmzia reng a nei si lo.

He kan lei hring nun hi aral hunah, he khawvela kanzin kawng kan zawh tawp vehunah chuanin Lalpa Isuahnenah kan hahchawl ve tawhanga. He kan khualzinnakhawvela kan lungngaihnazawng zawngte hi kan Lalhnenah chuan kan hrilh vetawh ang.

Ka lei hringnun a ral huninLal hnena ka thlen hun chuan;Ka lungngaihna zawngzawngte chu,Aw ka Lal ka hrilh ve ang.

Ani chuan min ngaithlainkan mit ata mittuite chu minhruk hulsak ve tawh ang a.Eden huana nunna thing rah,Lalpan kan ei ve a phal tawhloh ngei mai kha kanchanpual a ni ve tawh anga,a rahte chu loin kan ei vetawh dawn a ni. A va ropuidawn em. Lalpa chu fakinawm rawh se.

Ka mit ata mittui zawngzawngMin hruk hulsak hun chuanin;Nunna thing chungah ngeichuanin,Thu ka nei ve tawh ang a.

Chu chu kan dinhmun anih tawh dawn avangin heleiah hian hrehawm tam taktuar rih mah ila, he khawvelmi kan ni tawh lo va, Lalpamite kan ni tawh si. Chu vangchuan kan ram hlun tur Lalram ropui, hrehawm, ril\am,tuihal leh natna awm tawhlohna ram chu ngaiin he leiahhian ringtute kan rum \hin.Krista avanga hrehawmtuartute zawng zawng chuchu ram mawi zunah chuankan uai a, chu ram mawlh chungaiin nghakhlelin ni tin kanthlir \hin a ni.

Lei hrehawmah leng mah ila,He lei ram mi kan ni lo;Kan ram hlun tur Lal ramropui,Aw ngaiin ka rum vawngvawng.

JANUARY 2017 14

www.mizoramsynod.org

Lal Isua zirtirte zingadam rei ber Johana chu unaudang zawng zawngten anthihsan zawh hnu chuanPatmos thliarkara lung inahkhung a ni a. Chut iakhawhar taka a awm laichuan zawlnei dang zawngzawngten an hmuh ve loh,inlarna azawnga inlarnaropui ber chu a hmu ta a.Tichuan, a lung in tannatuipui kam hmun khaw-harthlak tak mai Patmosthliarkarah chuan ThupuanBu hi a lo ziak ta a ni.

Upa zinga pakhatchuan, “Heng puan var sintehi tute nge nia, khawi a\angalo kal nge an nih?” tiin mibia a. Tin, kei chuan ahnenah, “Ka pu, nangman ihria alawm,” ka ti a. Tin, anin ka hnenah, “Heng hihrehawm nasa tak atachhuakhote kha an ni a, anpuante Beramno thisena suinan tivar ta a; Chuvangin,Pathian \hutphah hmaah anawm a ni; tin, a chhun azanin a biak inah chuan a

rawng an bawl \hin; tin,lal\hutphaha \hua chuan anchungah a puan in chu a zarang. An ril\am leh tawh lovang a, an tuihal leh tawh heklo vang. Niin a em hek lovang a, lum reng reng pawhina tihrehawm hek lo vang.Beramno, lal\hutphah laiaawm chu an vengtu a ni anga, nunna tuikhurah te a hruaiang. Pathianin an mit atamittui zawng zawng a hru faitawh ang,” a ti a (Thup 7:13–17).

“Heng puan var sin hitute nge ni?Khawi atanga lo kal ngean nih?” tiin mi bia a;Heng mite hi hrehawmtam tak tuartute kha anni,An puante beramnothisenin an su fai si a.

Nunna thing chungahchuan thu an neih theihna turleh kawngkaah chuan khuaaan luh theihna tura insu faitechu an êng a thawl e” (Thup.22:14).

JANUARY 2017 15

www.mizoramsynod.org

PATHIAN BIAK IN ZAH TUR

– LalhmachhuanaKawnpui Hmar Veng

“Ka chawlhnite chu in serh ang a, ka hmun thianghlimchu in zah tur a ni” (Lev. 26:2).

Biak In chu : Mite Pathian be tura an lo kal \hinna hmun,Pathian chenna a ni. A in chu in ropui leh lian tak, mawi takachei, a chhungah \hutthleng tam tak leh rimawi hmanrua \hatak tak awmna a ni thei a. Tin, biak in chu rap in chhe te, achhuat lei, a bang dap, a chung di, in te reuh te, \hutthlengleh hmanrua pawh awm mang lohna pawh a ni thei a ni. Puanin kaih, a chhunga eng mah awm lohna pawh biak in chu a nithei tho. Mite Pathian be tura an kal \hinna hmun hi biak inchu a ni.

Biak in chu Pathian tanaserh hran, hmun thianghlima ni a; chutah chuan Pathiana awm \hin a ni. Biak inahchuan mite Pathian fakin anzai a, an \awng\ai a, Pathianthu an ngaithla a, Pathianhnenah thilpek an pe \hin.Chung an thiltih zawngzawng chu Pathian biakna ani.

Hmanah chuan : LalDavida hun lai chuan an biakin, Pathian awmna hmun chu

puan in mai a ni a. Lal Davidachuan in ropui taka a awmlaia Pathian awmna puan inmai a ni chu \ha a ti lo em ema. Pathian tan in ropui tak saka duh a ni. Mahse, Davidachu indo mi, thisen chhuah\hin a nih avangin Pathianinsa turin a duh lo. Pathianchenna hmun thianghlim biakin sa turin Davida chu athianghlim tawk lo a ni.Davida fapa SolomonanPathian tan in ropui tak a sata zawk a. Chu chu a hun laia

JANUARY 2017 16

www.mizoramsynod.org

Pathian Biak In ropui berSolomona Temple an tih \hinkha a ni.

Isua hun laiin :Solomona Biak In sak,‘Solomona Temple’ an tihchu Lal Isuan a tlawh a.Temple chhunga mite awmdan chuan Isua lung a tiawilo kher mai. Inthawina atanahman tur beram leh bawngtean lo zuar a, Temple-a hmantur bik tangka te an lo thlenga. Leitu leh zuartu indawnthawm nen an lo ri nuaihnuaih mai a. Lal Isuan chungmite awm dan chu a duh lohle a, a hau ta a, “Ka in chu\awng\aina in an ti ang, tihziak a ni; nangni erawh chuansuam hmangte pukah in siamzawk hi,” a ti a. Thil zuartuteleh leitute a hnawt chhuak a,tangka thlengtute dawhkan anam thluksak a; biak inah tumahin bungrua an ken a phalta lo bawk a ni. Biak in chuhmuan thianghlim a ni tihIsuan hriattir a duh a ni.

Tunlai hian : Isua hunlai ang thova biak in zah

nachang hre lo tunlai hian kantam ta hle mai. Inkhawm laia\awng ching te, thu \ha duhlo te, thil ei ching te, ninhleiching te, \hiante tihbuai chingte, \awng\ai laia men chingte, inkhawm laia chhuahching te kan awm \hin. Hengthilte hi Isua duh loh zawnga ni a, kan sim vat loh chuanIsuan min hnawt chhuak vemai dawn a ni.

Engtia awm tur nge :Biak ina kan luhin ngawirengin kan lut ang a, kan\awng\ai \hin tur a ni. Biakina tlan luh te, tlan chhuahte, a mawi lo. Inkhawm banhunah pawh zahawm takinkan chhuak \hin tur a ni.Inkhawm laiin hmun thiang-hlimah kan awm tih hriatreng tur a ni. Kan incheinapawh zahawm tak leh faitakin kan inchei tur a ni.Thusawi \ha taka ngaih-thlaka, zai hunah \ha takazai \hin tur a ni. Inkhawmlaia kan awm dan hi Isuana lawm ang em tih kanngaihtuah fo tur a ni.

.....

JANUARY 2017 17

www.mizoramsynod.org

TLEIRAWLTE LEH ZUK LEH HMUAM

– Upa P.C. LalthlamuanaKhatla East

Zuk leh hmuam, kan tih hian a tlangpuiin heng – meizial,sahdah, tuibur, kuhvate hi kan hriat lar a ni awm e. Hengbakah hian tunlaiin ei tur chi hrang hrang a lo chhuak zelbawk a, heng kan kam hleiin kan ei \hinte hi kan nun tibuaituleh hriselna atana \ha lo, \ul lova pawisa paihna mai a ni.

Tunlai chuan naupangleh tleirawlte zingah zuk lehhmuam ti ve duh lo an tam taa, a lawmawm hle. Hmel \hatak ni tur ten kuhva an ei senhuam mai te, an hmui hnuailam sahdaha an hnawh pawngûl mai te hi a mawi lo em ema ni. Tuibur hmuam lek pheichuan hmel a tichhe thei hlea ni. |hangthar zingah hengthil tenawm tak tak ti ve chhinduh miah lo an tam ta hichangkanna leh hmasawnnaropui tak a ni. Taksa hriselnaleh thianghlimna kan ngaipawimawh telh telh a, nakinakan hmel tichhetu tur leh kanhriselna ei chhiaa, dam reilohna tur ti duh miah lo kanawm hi a lawmawm takzet ani.

Chutih laiin \henkhatmeizial zuk ching an la awmzeuh zeuh va, a pawi khawpmai. Meizial zuk hian mit atichak lo nasa thei em em a,ngaihtuahna (thluak) a tichaklo thei bawk. Lehkha thiamnih duh tan zûk chin ve miahloh tur a ni a, mei zute bulhnaiah pawh awm hauh lohtur a ni. Tin, mei khu kan hipluh hian chuap a tibal a,thawhah a siam thei bawk.

Mei zu chu an rimchhiaa, biak ina inkhawmnaahpawh an bula awmin an rim achhe \hin hle a ni. Mei zu \hinSunday School zirtirtu \hen-khat chuan mei rim nam huamchungin mi an zirtir \hin a,mei zu lo tan chuan a rimchhethei em em \hin a ni.

JANUARY 2017 18

www.mizoramsynod.org

Sahdah, kuhva lehtuiburte phei chu a hrisel lohbakah kan ka chhung a tibalvek a, kan thaw rim a tichhebawk nen. Hetiang tih chingbula awm chu tenchhe deuhtan phei chuan a hrehawmduh hle. Ram changkang,Sapho zingah an ching vengai lo. Heng sahdah lehkuhvate phei chu India ramahpawh hnam hnufual lehretheiho chauh lo chuan an tiduh lo a ni. |hangtharchangkang tan phei chuan tihpawh tih chhin hauh loh chia ni. Pumpui a tichak lovin,tha chakna a tikiam thei a,hmel a lo thim a, hmel\ha turpawhin an lo chhiat phah theia ni.

Tun hma deuh khantiranga ei ching an awm thina, kha thil hlauhawmzia khakan hriat meuh chuan nau-pang \henkhat chuan an lochhiatpui hman hial tawh a,a pawi hle. Keimah ngeiin katawn hriat pakhat chauh ka’nsawi teh ang. Kan \hianpakhat fanu, tleirawl hre \antawh hi nat lawk vak pawhnei lo hian a thi a, min rawn

hrilh a. Kan kal chuan a natdan te kan han zawt a, arapthlak hle. Chu naupangchuan insawiselna em empawh nei lovin sikul a kalpangngai reng a, a lu na leha taksa nuam lo a sawi chuanan entir a, damdawi inah anadmit a. Ni hnih khat hnulekah chuan a mit leh a benga\angte chuan thisen a rawnchhuak a, a natna an hriat fuhtak tak hmain a thi ta der maia lo ni a. A rapthlakin a pawihle a ni. A \hianten a thi tihan hriat chuan, “Tirangavang a ni chiang mai. A eihnem a ni,” an ti. Tak tak niang maw? Heng kan kam hleiavanga kan tawrh hi a pawitakzet a ni.

Sikhar (Gutkha) hi a \hatlohzia hre lo leh a nihna hrelo \henkhatten ei an ching thara, a pawi em em a ni. A eitawh chuan sim har an ti hle,damdawi leh zu in sim aharsatna chhan chu kanthisenah kan addict theih nanhna a thawh vang a ni a.Chutiang chiah chuan hesikhar pawh hian hna a thawka, chu vanga sim harsa chu a

JANUARY 2017 19

www.mizoramsynod.org

ni. Hetiang thil sim harsatakho hi an \hat lohna chhanchu kan taksa an thunun (con-trol ) tawh \hin vang a ni \hin.Aetna Inteli Health-in zirchianna (research) a beiha athil hmuhchhuah chu, heng –gutkha siam chhuah (prod-uct)-ho hi kuhva rah lehbawlhlo (chemical) a\angteasiam a nih avangin taksanatna cancer thlen theitu,'carsinogenic constituents' antih hi a lo tam mai a, thilhlauhawm tak a lo ni.

Hetiang ei tam tawh mi\henkhat phei chuan an ka anâng \ha thei lo hial \hin a, chuchu oralsubmucous fibrosisan ti. Kawchhung lam natnaa thlen theih bakah hian vunpawn lang natna cancer chikhat squamous cell carci-noma a thlen thei bawk.Regular taka ei \hinho zingahcancer vei theihna chance asang em em bawk a ni. Hengbakah hian thin (liver) can-cer, chhul hnuai tawp lamcancer (cervical cancer) te,pumpui cancer leh prostatecancer (tilmu cancer) te,chuap cancer-te thengin vei

theihna chance a sang em ema ni.

Sikhar ei hian thawklama harsatna, asthma a thlenthei a, thisen sang leh hniama thlen thei bawk. Mit fiah loleh kan vun rawng thlengadanglamna a siam thei hial ani. Aetna Inteli Health-in anhmuhchhuah pakhat chu,sikhar ei tam (high doze) hianzeng anga awm theihna hiala thlen thei a ni an ti. Tin,tihrawl chet dan a khawihbuai a, taksa bung hrang engemaw lai chet \hat theih lohnaa siam bakah, thunun theihloha hmui leh hmai bawr velche vak vak a thlen thei an ti.Thyroid function mumallohna a siam a, immune sys-tem hnathawh a tibuai thei.Heng bakah hian blood sugarlevel pawh a tibuai thei \hina ni.

Sikhar ei chin hiandiebaties type II neih theihnachance a thlen thei a, hriatnaa khawih buaiin rilrua vei neirengin mi a siam thei.

Kum 2016 IndependenceDay-a A.R. Ground (Lam-

JANUARY 2017 20

www.mizoramsynod.org

mual)-a parade-naah khansikul naupang tam tak an pa-rade tih kan hriat kha. Khami\umah khan thusawi laiinnaupang eng emaw zat luhaiin an tlu a. Thil chik mitenan sawi dan chuan, lu haia tlutam zawk kha heng thil kansawi ei \hin an ni an ti. Ei vengai lo pawh an tlu tho a nimahna. Eng pawh ni se, taksachak lo deuhte an nih hmeltho tho mai.

Police SP pakhat pawhin,“Parade ka hruai ve \hin laialuhaia tlute kan han chik deuhkhan a tam zawk chu tirangaleh a behbawm ei \hin an ni,”a ti. Heta \anga kan hmuhchu, kan kam hlei thil ei

\hinte hian kan taksa a tichaklo thei hle tih hi a ni thei ang.

Chuvangin, sikhar lehzuk leh hmuam dangte hi tihching \hin kan nih chuan simhmak ila, la ti lo kan nihchuan ti ve chhin duh miahlo bawk ila, harsatna lehnatna tam tak lakah kan himdawn a ni. Pathian thu chuan,“Zilhhau fo pawha ringtikhawng tlat chu vawileh-khatah tihtliahin a awm anga, tihdamna a awm lo vang,”(Thuf. 29:1) a ti. Chuvangin,hre lova ti kan awm a nihpawhin tun hnuah chuan tihnawn tawh hauh loh a \haang. Chuti lo chuan, kaninchhir hun a lo thleng anga, a sawt tawh si lo vang.

Kei Beramvengtu \ha ka ni,

Beram vengtu\hain Beram tana nun a pe \hin.

Lalrinzuala PachuauThingdawl Venglai

Intermediate Department

JANUARY 2017 21

www.mizoramsynod.org

TLEIRAWLTE PUAL

– John LalhruaitluangaJt. Editor

Khawngaihna makPathian hmangaihna nena inzawm tlat, lak hran hleih theih

loh chu Pathian khawngaihna hi a ni a. Bible-ah chuan, “Rinnaavanga khawngaihnaa chhandam in ni; nangmahni thawhchhuah a ni lo va, Pathian thil pek a ni,” tih kan hmu a. A\awng bul lamah chuan, “Rinna avang” tih hi rinna kaltlangintih a ni a, khawngaihna hi a bul tumtu, a pawimawh zawkchu a ni.

Khawngaihna awmzia chutling lo, phu hauh lo, tlinga apawmtuin a pawmna hi a ni a.Exam-naah theih ang tawkin ibei ve a; mahse, i thiam theihngang loh avangin pass mark33-ah mark 25 chauh i hmu a;in zirtirtupa chuan i fail bik turchu a khawngaih che avanginmark 8 (grace mark) a belh chea, i lo pass ve ta a. Nangmatheihna leh thiamnaa innghattur ni la i tan pass ngaihna aawm lo va, fail ngei ngei tur ini, mahse, zirtirtu khaw-ngaihna avang liau liauvin ipass ve ta; chu chu khaw-ngaihna awmzia chu a ni.

Spurgeon-a chuan,“Vanram hi thiltih thatavanga kai tur ni ta sela, katan chuan vanram a ni ngailo vang. Chu hmunah chuanka awm a nih pawhin, he laihmunah hian tihpalh thil thuaawm ka ni ang. He hmunaawm ve tur hian tlinna ka neilo va, ‘Ka phu lo’ ka ti thovinka ring. Amaherawhchu,thiltih ni lo, khawngaihnaavang erawh chuan vanramahkhian zam hauh lovin kan lutthei dawn a ni,” a ti a. Hei hiPaula chuan a man chiang emem mai a, chhandamna himihring thawh chhuah nilovin Pathian khawngaihna

JANUARY 2017 22

www.mizoramsynod.org

thil pek liau liau a nih thu asawi \hin.

Ringtu pakhat vanramkal chanchin an sawi \hin hiankhawngaihna hlutzia a tarlangchiang hle. Chu pa chu a thihhnuin vanram kawtchhuah ahan thleng a. Chutah chuanPetera a lo ding luah mai a.“Vanram lut tur hian point100 hmuh a ngai a. I dam laiai thiltih \hat han sawi la, pointkan lo pe zel ang a, point za ihmuh hunah vanramah hian ilut thei dawn a ni,” tiin a lohrilh a. Tichuan, chu pachuan a thiltih that a sawi \anta a.

“Ka nupui nen kum 50kan inneih chhungin a tan karinawm tluan parh.”

“I ti\ha hle mai. Pointthum i hmu e.”

“Point 3 chauh maw?Kohhranah ka theih tawkin kainhmang a, sawma pakhat lehthawhlawm dang pawh kathawh lo ngai lo.”

“Tha e. Point 2.”

“Point hnih chauh a? Ava mak dawn ve! Kan sawi

zel ang e. Mi retheite ka theihang leh ka phak ang tawkinka \anpui \hin.”

“Point 2 dang i hmuh belh,sawi zel rawh. Point 93chauh i la hma bak,” Peteranan tih chuan,

“E Khai a! Heti te chuan angaihna a awm hlei nem.Pathian khawngaihna avangchauh lo chuan vanram hi kalut thei dawn lo a nih hi,” ati chuai ta raih a.

Chu veleh Petera chuan,“I sawi fuh ta chiah mai.Tunah chuan point 100 i hmuta,” a ti a, chu pa chuvanramah a lut ta a ni, an ti.

Thawnthu mai a ni na a,he thu ang hi a takah pawh ala ni dawn a. Chhuan tur dangnei tan vanramah a luh theihloh a. Chhuan tur pakhatchiah a awm a, chu chuPathian khawngaihna a ni.Pathian khawngaihna avangachhandam, Pathian khaw-ngaihna avanga krawsa sil faikan ni.

.....

JANUARY 2017 23

www.mizoramsynod.org

Bible Thawnthu

ARSI LAN TAM ZAN

Nova hun a\anga kum tam tak a liam hnu chuan mipakhat, Abrahama an tih hi a lo awm a. Abrahama chu mi\ha tak a ni a. Pathian tan a inserh thianghlim a, a nun kawngtinrengah Pathian thu a awih tlat \hin. Beram leh ran rual tamtak a nei a. Mahse, fa a nei tlat lo mai a.

Zan khat chu khua athiangin van lamah arsi a peun mai a, chhun lama rimtaka hna a thawh avanginAbrahama chu a puan inahthlamuang takin a chawl a.Chu z^n thiang tak, arsi p>ttuar zanah chuan Abrahamahnenah chuan Pathian arawn inlar ta a.

Abrahama hnenahchuan van lam kawh-hmuhin, “Vana arsite khihan thlir teh. Fapa i la neiang a, ani chuan fa a la neiang a, a fate chuan fa an lanei zel ang a, nakinahchuan vana arsi zat khi anla ni ang,” tiin a hrilh a.

Chu thu chu Abrahamachuan mak a ti hle mai a,kum 90 mi lai a ni tawh sia. Mahse, Pathian thu chu aring tlat a.

Tichuan, Pathian chuanAbrahama hnenah, “Hehmun hi chhuahsan la, ichhungte leh i thil neihtenen Kanaan ramah kalrawh. Chutah chuan ihnenah ka awm ang a, nangleh i chhungte chu mal kasawm dawn nia,” a ti a.

Abrahama chuanPathian thusawi chu a awiha. Kanaan ram chu achhuahsan a, a nupui Sari,a unaupa fa Lota leh anchhiahhlawhte, beram rualleh kel rualte chu a hruaia. Sekem hmun thianghliman va thleng a. Chutahchuan Pathian a rawn inlarleh a, Abrahama hnenahchuan, “He ram hi nangleh i thlahte ka pe che u ani,” a ti a.

JANUARY 2017 24

www.mizoramsynod.org

Hun chu a liam zel a,fa an la nei lo ta cheu va.Mahse, Abrahama’nPathian a rinna chu engmahin a tinghing thei lo va,Pathian chuan a thutiamchu a tihlawhtling ang tih a

ring tlat a ni. Chumi hnurei vak lovah chuan Sarichuan fapa a hring ta a. Ahmingah Isaaka an sa a.Abrahama chu nasa takin alo hlim ta a.(Buatsaihtu : Lalremmawia)

JANUARY 2017 25

www.mizoramsynod.org

ANNA-I LEH PETER-A– Abigail Lalhruaizeli

Junior Dept.Zemabawk Kohhran

Ram pakhatah hian Anna-i leh Peter-a hi an awm a,thingtlanga zin an châk em em a. An exam chawlh hmangturin a ni te khuaa zinna hun an nei hlauh mai a. An phur emem a, an mamawhte bag-ah an khung fel vek a, an kal ni tura lo thleng ta a. Tichuan, motor-ah an chuang a, hlim tak lehlungmuang takin an awm ta a. Eng emaw chen an tlan hnuchuan an ril te a lo \am a, kawng sir hmun nuam deuh laiahchuan thil ei turin an chawl ta a, mei te an chhem bawk a.

Anna-i chuan, “Kan thilei tur chu a va han tui dawntak em!” ti chungin a chhangken chu a ei ta mial mial maia. An hlim bawk a, nuam anti dun kher mai.

An ei puar hnu chuan ankal chhun zawm leh ta zel a.Mahse, an mei chhem chu tihlum lovin an kalsan a, akang ta hluah mai a. Ram zautak a kang dawn ta mai a.Tichuan, chumi hmuna chengrannungte chuan an hlau emem a. “Kan chenna hi a chhiatchuan kan unau leh fateengtin nge an awm tak ang.Kan zain kan boral dawn a

nih tak hi,” an ti a, anlungngai em em mai a. Chutiarannungte an mangana, anbuai laih laih hnu rei vaklovah chuan Anna-i leh Pe-ter-an ram kang chu an rawnhmu ve a. Anmahni fimkhurloh vanga ram kang a ni tihan hriat chuan pawi an ti hlea. “Aw! ava han pawi tak em,rannung te tak te te chennakan tihchhiatsak vek alawm!engtin nge kan tih tak angle?” an ti a. An mangang khermai.

Tichuan, a rang thei angberin bucket-in tuite an chawia, an tlan let leh ta vang vang

JANUARY 2017 26

www.mizoramsynod.org

a. Anna-i chuan, “Peter,hrehawm ti duh suh,keimahni vang a ni a, kan\helh thei em em ang,” tiin alo hnem ve a.

An theihtawp an chhuahhnu chuan an \helh thei tahram a. Chutiang taka thil fello a lo awm chu pawi hle mah

se, Anna-i leh Perer-a chuanthil \ha tak an zir chhuak taa. Ramhnuaiah emaw, khawihmunah pawh mei chhemtihlum lo chuan an kalsanngai tawh lo. Tichuan,pangpar leh thil dangte pawhan phun thar leh ta \euh va,hlim takin an awm dun leh taa ni.

JANUARY 2017 27

www.mizoramsynod.org

– Lalremmawia

* Blue Whale, khawvelaramsa lian ber hi ft 96-a seileh ton 125-a rit te a ni theia. Chu chu sai 23 emaw,bawngpui 230 emaw,mihring 1,800 nen emawan rih zawng a inang.

* Mulukawlhte hi thlazap miah lovin darkar tamtak chhung an thlawk thei.

* Aigupta mulukawlh(Egyptian vulture)-techuan vanghawngsei (os-trich) tui chhut keh nanlung an hmang \hin.

* Theodore Roosevelt-akha US President zingaran/ramsa ngaina ber a nia; sakeibaknei te, hyena te,ramzawhte te, savawm teleh a dangte a vulh \hin!

* Tui laiking (Salaman-dar)-te hi an vunin an thaw\hin.

* Sangha \henkhatchuan an pumpui tiatchiah mit (eye) an nei.

JANUARY 2017 28

www.mizoramsynod.org

* Africa-a bee frog an tihchu khuai tiat lek zu nia!

* Bawng hian pumpuiindawt chhawng li a nei.

* Chhimbuk mit hi athluak aiin a lian zawk.

* Orange leh purple-tehian thluk anpui thumaldang an nei lo.

* Thumal, a let zawngachhiar pawha awmzedanglam chuang lo sawinahi palindrome a ni. Entirna:ram^r, kawl^wk.

* Mihringin mumangkan neih chhung hi atlangpuiin second 2-3 a ni.

* Hnapkh^wn (Slug)hian hn^r pali zet a nei nia!

* Thosi hian secondkhatah a hla hi vawi 500 zuhan z^p thei a! A z^p ranglutuk a, a vi kan ti.

* Khauchher leh perh-pawng hi a pa chauh anchiri/hram thei nia.

JANUARY 2017 29

www.mizoramsynod.org

HMUTHEITUA

Kum tirah hian kum tawpa in awm dantur in hmu lawk thei em le? Teuh lolutuk, kum tawp chu sawi loh, naktukaheng nge thleng dawn tih pawh in hre lo

tirawh u. Kei, Hmutheitua hi chuan hmuh lawk ka nei a, hriatlawk pawh ka nei; chungte chu kan hrilh ang che u –

1. Biak Ina inkhawm \hin,\awng\ai \hin, taima takalehkha zir \hinte chu kumtawpah in hlim ang.

Inkhawm ngai lo,\awng\ai ngai lo, thatchhetaka lehkha zir \hinte chu kumtawpah an hlim ve lo vang.

2. Nu leh pa thu awihnaupangte chu in nu leh patenan duat che u anga, inhmuingil anga, kum tawpahin hlim ang.

Nu leh pa thu awih lonaupangte chu an nu leh patenan duat lo vanga, an hmuingilve lo vang a, kum tawpah anhlim ve lo vang.

3. Unaute leh \hiante tanami thilphalte chu, an unauteleh an \hiante pawh inchungah an thilphal ve zel

anga, hmangaihtu in ngahanga, kum tawp thlengin inhlim ang.

Mi thilkawm, mi dangtetana \ha duh hauh lote chukum tawp thlengin an hlim loanga, an hlim lo tawlh tawlhang.

4. Fai taka ha nawta, kachhung leh leite fai takaenkawlte chu an ka a rimchhelo mai ni lovin, an ha te ahrisel ang a, kum tawpah anhlim ang.

Ha nawt thatchhia, kachhung leh lei te tifai peih lotechu an ka a rimchhia a, anthaw a uih mai ni lovin, an hate a chhe hma a, kum tawpahan hlim ve lo vang.

5. Taksa, thuamhnaw,mahni in leh a vel vawng faite

JANUARY 2017 30

www.mizoramsynod.org

chu an hmuhnawm a, anhrisel tlangpui a, kum tawpahan hlim ang.

Inbual peih lo,thuamhnaw bal deuh deuh lehchuar deuh deuh ha, mahni inchhung leh in bul velte vawngfai peih lote chu an rimtui lova, an hrisel lo tlangpui a,kum tawpah an hlim ve loang.

Ka naute u, ‘kum tawpahlim tur’ ka tihte hi maw,tunah pawh an hlim a,nakkumah pawh, kum lehahpawh an hlim zel dawn. Kumtawpa hlim ve lo turte thungkhi chu maw, tunah pawh,nakkumah pawh, kum lehzelah pawh an hlim ve lo ang.

Ka naute u, hlim loh te,thinrim te, lungngaih te, \ah

te, beidawn te hi a hrehawmem a, hlim reng in duh tih kahria. In hlim reng theih danthuruk chu maw – |awng\ai\hin ula, inkhawm \hin ula,taima takin lehkha zir \hin ula,in nu leh in pate thu awih ula,in unaute leh in \hiante tan thil\ha ti ula, in taksa, inthuamhnaw leh in in leh avelte vawng fai ula, inhriselna a \hat reng theih naninenkawl uluk ula; tichuan, inhlim reng mai ang.

I ngaih pawimawhhmasak dan indawt tur –‘Isua–mi dang–nangmah’.Hemi indawt ang hian Isuahmangaih la, mi dang i ngaipawimawh ang a, nangmahpawh inenkawl uluk ang che.Tichuan, i hmabak chu maw,‘hlim’ a ni tawh mai.

LalramnghakiJunior Department

JANUARY 2017 31

www.mizoramsynod.org

ZAWNCHHUAH

A hnuaia hawrawp rem khawmah hian Bible-a ran lehramsa hming 12 zeh bo a ni a, han zawng chhuak teh le.A dikna chu thla lehah rawn tar lan a ni ang.

Thla hmasa dikna

N A T H A N A D E B OB I Z A L K O I A D RO T M I M V P N V I AA E S E B A O R U E JS A R U N M H F T O LO G D H L N E A S G AM U I A J O A E R E ZA Z S U M G F D L B ID A V I D A H R I S A

S A L M A R E B U S IG E T R G B I S P E TK N L A S N V A N B OG A U H M A W K L A GU I D T E H A A I W ZS U L A G B A W B N AK A M S I N I R E G SI P V E L S E D I A KR O K A A P O B K Z HE A N G W A T H A L OS K W A V M I B U S A

JANUARY 2017 32

www.mizoramsynod.org

HRE THEI RAWH

1. Isuan tute hnenah nge a thiha a thawhleh tur thua sawi?...................................................................................

2. Isua hnenah a ding leh veia a fapate \huttir turangentu hmeichhia kha tu nge?...................................................................................

3. Isua hmel danglamna kha khawi tlang nge?...................................................................................

4. Thupek zawng zawng innghahna eng nge ni?...................................................................................

5. Tuin nge Isua hralh?...................................................................................

6. Zanriah Hnuhnung an kil zawh khan Isua khakhawi tlangah nge a kal?...................................................................................

7. Tuin nge Isua phat?...................................................................................

8. An man dawn lai khan Isua kha Judan engtin ngea tih?...................................................................................

9. Isua an man laia puithiam lalber kha tu nge?...................................................................................

10. Judan Isua hralhna man tangka sawmthum biak inaa vawm luh leh hmang khan eng hmun nge an lei?...................................................................................

A dikna : 1. Zirtir sawm leh pahnihte hnenah. 2. Zebedaia fapatenu. 3. Tabor. 4. Hmangaihna. 5. Juda Iskariota. 6. Olive tlangah.7. Simon Petera. 8. A fawp. 9. Kaiapha. 10. Thisen Hmun.

JANUARY 2017 33

www.mizoramsynod.org

A PHEI : 2. Lui hming (9); 4. ‘Zirtirtu’ tihna (7); 6. Sephatianu (1 Samu. 3:4) (7); 8. Lal Davida enkawltu Sunam nulahming (5); 10. Solomona u, lala inpuang ve ringawt (7);Davida hun laia puithiam (9).

CROSSWORD

1 2 3

4

5

6 7

8

9

Thla hmasa CROSSWORD DIKNA A CHHUK : 1. Solo-mona hnua Israel lalhming (9); 2. Lalnuhmel\ha (7); 3. Inthawinan an hmang \hin (5);5. ......-in in inkhuh a(|H 3:43) (9); 7. Zeruiifapa (1 Samu. 26:6) (7);9. Thuthlung Hlui bupakhat hming (5).

M K O H H R A NI H U RL I M I P U I IE R NM I H R I N G F A P AB M WI T A R S A O MA A S N

R E U B E N A A

JANUARY 2017 34

www.mizoramsynod.org

CHEI RAWH LE!A nalh theih dan ber turin

Han chei leh phawt mai teh le...

JANUARY 2017 35

www.mizoramsynod.org

aA chunga lemziak chi hnih khi ngun takin en la, a inan lohna chi rukhmu thei rawh.

A hnuaiah hian a chhanna lo ziak la1...................................................................................................2 ................................................................................................3.................................................................................................4..................................................................................................5.................................................................................................6.................................................................................................

KA HMUH ANG HMU THEI RAWH

JANUARY 2017 36

www.mizoramsynod.org