ΤΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΤΑ...

34
ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ " ΤΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΟΥ Ε.Σ.Π.Α. ΚΑΙ Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ " ΜΑΘΗΜΑ : ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ Γ’ ΕΞΑΜΗΝΟ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΕΣ: ΑΙΜ. ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ - Λ. ΜΠΑΜΠΑΛΙΟΥΤΑΣ – ΣΠ. ΠΟΛΥΜΕΡΗΣ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΟ ΕΤΟΣ: 2014-2015 1. ΚΟΝΤΟΥ ΦΑΙΔΡΑ ΙΩΑΝΝΑ Α.Μ. 07131869 2. ΜΠΟΥΔΑΚΙΔΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Α.Μ. 07131871 ΑΘΗΝΑ, 13 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2015

Transcript of ΤΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΤΑ...

ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

" ΤΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ

ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΟΥ Ε.Σ.Π.Α. ΚΑΙ Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥΣ

ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ "

ΜΑΘΗΜΑ : ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ

Γ’ ΕΞΑΜΗΝΟ

ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΕΣ: ΑΙΜ. ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ - Λ. ΜΠΑΜΠΑΛΙΟΥΤΑΣ – ΣΠ. ΠΟΛΥΜΕΡΗΣ

ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΟ ΕΤΟΣ: 2014-2015

1. ΚΟΝΤΟΥ ΦΑΙΔΡΑ ΙΩΑΝΝΑ Α.Μ. 07131869

2. ΜΠΟΥΔΑΚΙΔΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Α.Μ. 07131871

ΑΘΗΝΑ, 13 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2015

[2]

ΕΙΣΑΓΩΓΗ .............................................................................................................................................. σελ. 3

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1Ο

1.1. ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΟΧΥΡΩΣΗ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ..................................... σελ. 4

1.2. ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ .................................................................................... σελ. 5

1.3 ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ ............................................................................ σελ. 6

1.4 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ .................................................................................... σελ. 8

1.5 ΟΡΙΣΜΟΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ............................................................................. σελ. 9

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2Ο

2.1 ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ Ε.Σ.Π.Α. ...................................................................................................................... σελ. 11

2.2 ΠΩΣ ΥΛΟΠΟΙΕΙΤΑΙ ....................................................................................................................... σελ. 13

2.3 Η ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΤΟΥ ΕΣΠΑ ΣΕ ΠΕΡΙΦ. ΕΠΙΧ. ΠΡΟΓ. ............................................................ σελ. 14

2.4 ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΔΟΜΗ Π.Ε.Π. ........................................................................................................ σελ. 16

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3Ο

3.1 ΠΕΠ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ - ΘΡΑΚΗΣ ................................................................................................... σελ. 17

3.1.1 ΑΝΑΓΚΕΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ – ΘΡΑΚΗΣ .................... σελ. 18

3.2 ΠΕΠ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ - ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ - ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ .................................... σελ. 19

3.2.1 ΑΝΑΓΚΕΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ

ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ - ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ - ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ ........................................ σελ. 20

3.3. ΠΕΠ ΚΡΗΤΗΣ ΚΑΙ ΝΗΣΩΝ ΑΙΓΑΙΟΥ ....................................................................................... σελ. 22

3.3.1 ΑΝΑΓΚΕΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΚΡΗΤΗΣ – ΝΗΣΩΝ ΑΙΓΑΙΟΥ .............. σελ. 24

3.4 ΠΕΠ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ- ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ- ΗΠΕΙΡΟΥ .............................................................. σελ. 26

3.4.1 ΑΝΑΓΚΕΣ ΠΕΠ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ- ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ- ΗΠΕΙΡΟΥ ................................ σελ. 27

3.5 ΠΕΠ ΑΤΤΙΚΗΣ ................................................................................................................................. σελ. 29

3.5.1 ΑΝΑΓΚΕΣ ΠΕΠ ΑΤΤΙΚΗΣ .................................................................................................... σελ. 30

3.6 ΤΟ ΝΕΟ ΕΣΠΑ 2014-2020 ................................................................................................................ σελ. 32

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ - ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ..................................................................................................... σελ. 33

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ...................................................................................................................................... σελ. 34

[3]

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η οικονομική ανάπτυξη της Ελλάδος συνδέεται με την περιφερειακή της ανάπτυξη

καθώς οι περιφερειακές ενότητες αποτελούν γεωγραφικά τμήματα του όλου Κράτους.

Η επίτευξη της περιφερειακής ανάπτυξης στις κατά τόπους γεωγραφικές επικράτειες

της χώρας, αποτελεί τον μοχλό της οικονομικής ανάπτυξης εν συνόλω. Οι γεωγραφικές

ιδιαιτερότητες της Ελλάδας και η θέληση του νομοθέτη να δώσει διευρυμένες

αρμοδιότητες στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, συνετέλεσαν ώστε οι «δυναμικές

επικράτειες1» (όπως αποκαλούνται οι Περιφέρειες) αφενός να αποτελέσουν έναν από

τους πιο σημαντικούς μοχλούς ανάπτυξης και αφετέρου να κληθούν να διαχειριστούν

και να αξιοποιήσουν τα συγκριτικά τους πλεονεκτήματα, με σκοπό να αναπτυχθούν

οικονομικά και να θεμελιώσουν τις βάσεις για βελτίωση της ποιότητας ζωής των

κατοίκων της.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση περιέλαβε ως θεμελιώδη συστατικά στοιχεία του Ευρωπαϊκού

οικοδομήματος, την Περιφερειακή και Τοπική Αυτοδιοίκηση, την εδαφική συνοχή και

την αρχή της επικουρικότητας και όρισε ότι η άσκηση των αρμοδιοτήτων της Ένωσης

διέπεται από τις αρχές αυτές, τις οποίες τα όργανα της Ένωσης εφαρμόζουν σε

περιφερειακό και τοπικό επίπεδο. Η αναφορά των αρχών αυτών στα βασικά κοινοτικά

κείμενα για την 4η Προγραμματική Περίοδο συμβάλλει ώστε να σταθεροποιείται και

να ενισχύεται ο ρόλος της Αυτοδιοίκησης στην διαμόρφωση των εξελίξεων.

«Οι Περιφέρειες της Ευρώπης, μετά την άτολμη, την συντηρητική μεταχείριση τους

από το σχέδιο της ευρωπαϊκής συνταγματικής συνθήκης, επανέρχονται στο κέντρο της

προσοχής στα βασικά κείμενα για την 4η Προγραμματική Περίοδο, στις «Στρατηγικές

Κατευθυντήριες Γραμμές για την Πολιτική της Συνοχής κατά την περίοδο 2007-2013»,

στα σχέδια για τους νέους Κανονισμούς, στην απόφαση για τις «Δημοσιονομικές

Προοπτικές 2007-2013» ».2

1 «Δούρου: Η «μικρή πρωθυπουργός», Εφημερίδα «ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ», 31/8/2014 Ι. Χασαπόπουλου, 2 Χρήστος ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΣ, Γενικός Γραμματέας της Κεντρικής Ένωσης Δήμων και Κοινοτήτων Ελλάδας, 11ος 2006

[4]

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1Ο

1.1 ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΟΧΥΡΩΣΗ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

Η κατοχύρωση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης συναντάται στο Άρθρο 102 του

Συντάγματος όπου αναφέρεται ότι «Η διοίκηση των τοπικών υποθέσεων ανήκει στους

οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης πρώτου και δευτέρου βαθμού..». Οι διατάξεις του

ανωτέρω άρθρου κατοχυρώνουν την τοπική αυτοδιοίκηση με την κρατούσα στην

επιστήμη έννοιά της. Η έννοια αυτή μπορεί να οριστεί ως εξής: Τοπική αυτοδιοίκηση

είναι η αυτοτελής (με ιδία ευθύνη) άσκηση τοπικής δημόσιας διοίκησης από ένα εδαφικό

νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου με τη σύμπραξη του συνόλου των μελών του (λαού)

και υπό την εποπτεία του κράτους.

Από τον ορισμό αυτό προκύπτουν πέντε εννοιολογικά στοιχεία της τοπικής

αυτοδιοίκησης:3

1. Η ύπαρξη οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης ως εδαφικών νομικών

προσώπων δημοσίου δικαίου

2. Η άμεση εκλογή των οργάνων των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης

3. Η αυτοτέλεια των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης

4. Η κρατική εποπτεία

5. Η διαχείριση των τοπικών υποθέσεων από τους οργανισμούς τοπικής

αυτοδιοίκησης.

3Ευριδίκης Μπεσίλα-Βήκα, «Τοπική Αυτοδιοίκηση», Τόμος Ι, Γ’ Έκδοση, εκδόσεις Σάκκουλα,

Αθήνα, 2010, σελ. 217

[5]

1.2. ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

Η Τοπική Αυτοδιοίκηση ξεκίνησε παράλληλα με τη σύσταση του ελληνικού κράτους.

Η πρώτη απόπειρα καθιέρωσης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης συναντάται το 1833 με το

νόμο της 27ης Δεκεμβρίου, με τίτλο «Περί Συστάσεως των Δήμων». Οι

σημαντικότερες νομοθετικές παρεμβάσεις ήταν οι ακόλουθες:

1. Νόμος ΔΖ του 1912 με τίτλο «Περί Συστάσεως Δήμων και Κοινοτήτων»

2. Νομοθετικό Διάταγμα 288/1954, «Περί Κυρώσεως Δημοτικού και Κοινοτικού

Κώδικα»

3. Νόμος 1622/1986 «Τοπική Αυτοδιοίκηση-Περιφερειακή Ανάπτυξη και

Δημοκρατικός Προγραμματισμός»

4. Νόμος 1978/1990 «Τροποποίηση των Διατάξεων Δευτεροβάθμιας Τοπικής

Αυτοδιοίκησης Ν. 1622/1986 και άλλες Διατάξεις»

5. Νόμος 2218/1994 «Ίδρυση Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης - Τροποποίηση

Διατάξεων για την Πρωτοβάθμια Αυτοδιοίκηση και την Περιφέρεια και άλλες

διατάξεις»

6. Νόμος 2539/1997 «Συγκρότηση της πρωτοβάθμιας τοπικής αυτοδιοίκησης-

Ιωάννης Καποδίστριας» όπου οι 369 Δήμοι και οι 5.554 Κοινότητες

συγχωνεύονται σε 901 Δήμους και 130 κοινότητες.

7. Νόμος 3852/2010 «Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης

Διοίκησης − Πρόγραμμα Καλλικράτης» όπου οι Δήμοι και Κοινότητες

συγχωνεύτηκαν σε 325 Δήμους.

[6]

1.3 ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

Ο Νόμος 3852/2010 «Καλλικράτης» ο οποίος εφαρμόστηκε από την 01/01/2011

επέφερε σημαντικές αλλαγές στον τομέα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Οι

σημαντικότερες αλλαγές περιλαμβάνουν κατάργηση των Νομαρχιών και τη θέση αυτών

κατέλαβαν οι Περιφερειακές Ενότητες. Οι Περιφερειακές Ενότητες της Περιφέρειας

αποτελούν την αιρετή περιφερειακή αυτοδιοίκηση δεύτερου βαθμού. Με βάση τα

ανωτέρω ο δευτεροβάθμιος βαθμός της Τοπικής Αυτοδιοίκησης αποτελείται από τις 13

Περιφέρειες της χώρας.

Σύμφωνα με το άρθρο 3, οι Περιφέρειες είναι «αυτοδιοικούμενα Νομικά Πρόσωπα

Δημοσίου Δικαίου», τα οποία «σχεδιάζουν, προγραμματίζουν και υλοποιούν πολιτικές

σε περιφερειακό επίπεδο στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων τους, σύμφωνα με τις αρχές της

αειφόρου ανάπτυξης και της κοινωνικής συνοχής της χώρας, λαμβάνοντας υπόψη και τις

εθνικές και ευρωπαϊκές πολιτικές».

Ακολούθως αναφέρεται ότι η Ελλάδα υποδιαιρείται: « Συνιστώνται οι εξής περιφέρειες:

α. Η περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης η οποία περιλαμβάνει τους

Νομούς Δράμας, Έβρου, Καβάλας, Ξάνθης και Ροδόπης. …β. Η περιφέρεια Κεντρικής

Μακεδονίας η οποία περιλαμβάνει τους Νομούς Ημαθίας, Θεσσαλονίκης, Κιλκίς,

Πιερίας, Πέλλας, Σερρών και Χαλκιδικής…γ. Η περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας η

οποία περιλαμβάνει τους Νομούς Γρεβενών, Καστοριάς, Κοζάνης και Φλώρινας. ….δ.

Η περιφέρεια Ηπείρου η οποία περιλαμβάνει τους Νομούς Άρτας, Θεσπρωτίας,

Ιωαννίνων, και Πρεβέζης….ε. Η περιφέρεια Θεσσαλίας η οποία περιλαμβάνει τους

Νομούς Καρδίτσας, Λάρισας, Μαγνησίας και Τρικάλων...στ. Η περιφέρεια Ιονίων

Νήσων η οποία περιλαμβάνει τους Νομούς Ζακύνθου, Κέρκυρας, Κεφαλληνίας και

Λευκάδας…. ζ. Η περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας η οποία περιλαμβάνει τους Νομούς

Αιτωλοακαρνανίας, Αχαΐας και Ηλείας….η. Η περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας η οποία

περιλαμβάνει τους Νομούς Βοιωτίας, Ευβοίας, Ευρυτανίας, Φθιώτιδος και Φωκίδος.

….θ. Η περιφέρεια Αττικής, η οποία περιλαμβάνει το Νομό Αττικής. ….ι. Η περιφέρεια

Πελοποννήσου, η οποία περιλαμβάνει τους Νομούς Αργολίδος, Αρκαδίας, Κορινθίας,

Λακωνίας και Μεσσηνίας…. ια. Η περιφέρεια Βορείου Αιγαίου η οποία περιλαμβάνει

τους Νομούς Λέσβου, Σάμου και Χίου….. ιβ. Η περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου η οποία

περιλαμβάνει τους Νομούς Κυκλάδων και Δωδεκανήσου. ιγ. Η περιφέρεια Κρήτης η

οποία περιλαμβάνει τους Νομούς Ηρακλείου, Λασιθίου, Ρεθύμνου και Χανίων….»

[7]

Οι αρμοδιότητες της Περιφέρειας ασκούνται από το Περιφερειακό Συμβούλιο, το

οποίο θεσπίζει τεκμήριο αρμοδιότητας υπέρ του Συμβουλίου. Όπως αναφέρεται στον

εν λόγω Νόμο, οι Περιφερειακές Διοικήσεις κατά την ενάσκηση των καθηκόντων τους

οφείλουν να λαμβάνουν υπόψη το ευρύτερο πλαίσιο των ευρωπαϊκών και των εθνικών

πολιτικών4. Επιπλέον είναι κατέχουν αρμοδιότητες που αφορούν:

i. την έγκριση και παρακολούθηση του επιχειρησιακού προγράμματος της περιφέρειας,5

ii. την έγκριση και παρακολούθηση αναπτυξιακών προγραμμάτων κατά την κείμενη

νομοθεσία,

iii. την έγκριση του προϋπολογισμού και του απολογισμού της περιφέρειας,

iv. την επιβολή τελών, εισφορών και δικαιωμάτων,

v. την απαλλοτρίωση ακινήτων,

vi. την εκποίηση, ανταλλαγή και δωρεά ακινήτων, καθώς και τη σύσταση εμπράγματων

δικαιωμάτων,

vii. την αγορά, παραχώρηση χρήσης, μίσθωση και εκμίσθωση κινητών και ακινήτων,

viii. τη σύναψη δανείων,

ix. την έγκριση του κανονισμού των εργασιών του, του κανονισμού των εργασιών της

οικονομικής επιτροπής και των επιτροπών του άρθρου 164, καθώς και του οργανισμού

των υπηρεσιών της περιφέρειας,

x. την πλήρωση των κενών οργανικών θέσεων προσωπικού της περιφέρειας,

xi. το πρόγραμμα των εκτελεστέων έργων και προμηθειών,

xii. τη σύσταση επιτροπών στις οποίες μεταβιβάζει αρμοδιότητές του."

4 Άρθρο 163 Ν. 3852/2010 (ΦΕΚ Α’ 87/07-06-2010) 5 Άρθρο 186 §1 εδαφ. β περιπτ. 1 Ν. 3852/2010 (ΦΕΚ Α’ 87/07-06-2010)

[8]

1.4 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ6

Η χρηματοδότηση των Περιφερειακών Διοικήσεων εξαρτάται κυρίως από τη

λειτουργία του Κράτους. Επιπρόσθετα οι ευρύτεροι πόροι από τους οποίους είναι

δυνατόν να αντληθούν έσοδα, είναι οι ακόλουθοι:

1. Έσοδα από την επιβολή τελών, δικαιωμάτων και εισφορών.

2. Έσοδα από τη σύναψη δανείων.

3. Έσοδα από την περιουσία της Περιφέρειας

4. Έσοδα από την παροχή υπηρεσιών, την εκτέλεση εργασιών και τη διεξαγωγή ερευνών

και την εκπόνηση μελετών και προγραμμάτων.

5. Έσοδα από τη συμμετοχή σε προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

6. Έσοδα από επιχορηγήσεις.

7. Έσοδα από κληροδοτήματα, δωρεές, κληρονομιές.

8. Έσοδα από κάθε άλλη πηγή.

6 Άρθρα 25 & 26 Ν. 1828/1989 «Αναμόρφωση Φορολογίας Εισοδήματος και άλλες διατάξεις»

[9]

1.5 ΟΡΙΣΜΟΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

Ο όρος Περιφερειακή Ανάπτυξη7, σημαίνει την αναγκαιότητα σύγκλησης των διαφόρων

περιοχών μιας χώρας προς τον εθνικό μέσο όρο ενός ή περισσοτέρων κριτηρίων τα

οποία ή ορίζονται από τους φορείς άσκησης πολιτικής της χώρας (εκ των άνω ανάπτυξη

– top down development) ή είναι το αποτέλεσμα διεργασιών και λαϊκών απαιτήσεων

που εκκινούν από την βάση (εκ των κάτω ανάπτυξη – bottom up development) και

υπαγορεύονται προς τα άνω. Η περιφερειακή ανάπτυξη αποτελεί καθοριστικό

παράγοντα στον τομέα της ανάπτυξης ενός Κράτους, ιδιαίτερα δε σε χώρες με χαμηλό

ή μέτριο κατά κεφαλήν εισόδημα, στις οποίες τα όποια οικονομικά οφέλη (από την

ανάπτυξη) επικεντρώνονται στα μητροπολιτικά κέντρα, οδηγώντας σε ανισότητες και

ανομοιογενή αποτελέσματα.

Βασικό αντικείμενο, της περιφερειακής ανάπτυξης είναι η μελέτη των οικονομικών

γεγονότων, που λαμβάνουν χώρα σε ένα συγκεκριμένο χώρο και σε δεδομένη χρονική

στιγμή καθώς και οι επιπτώσεις που επιφέρουν, με σημαντικό παράγοντα να αποτελεί

η γεωγραφική κατανομή των οικονομικών δραστηριοτήτων, η οποία εμφανίζει

διαφοροποιήσεις σε κάθε γεωγραφική περιοχή. Οι διαφοροποιήσεις προκύπτουν από

τις υποδομές, το υπέδαφος, το κόστος μεταφοράς, κ.α. Παρά ταύτα, οι διαφοροποιήσεις

αυτές είναι η αιτία που διαμορφώνει το τελικό επίπεδο της περιφερειακής ανάπτυξης.

7 Υπουργείο Εθνικής Παιδείας & Θρησκευμάτων/Γενική Γραμματεία Εκπαίδευσης Ενηλίκων/Ινστιτούτο Διαρκούς Εκπαίδευσης Ενηλίκων, “Περιφερειακή - Τοπική Ανάπτυξη”,2008, σελ. 12

[10]

Πίνακας 1. Κατά κεφαλή ακαθάριστο εγχώριο προϊόν κατά περιφέρεια και νομό (ΠΗΓΗ : ΕΛ. ΣΤΑΤ.)

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ

Κατά κεφαλή ακαθάριστο

εγχώριο προϊόν κατά

περιφέρεια και νομό

Σε ευρώ. Σε τρέχουσες τιμές

'Ετη

Περιφέρειες και νομοί2005 2006 2007 2008* 2009* 2010* 2011*

Σύνολο Ελλάδος 17.403 18.748 19.991 20.846 20.656 19.918 18.747

Βόρεια Ελλάς 13.804 14.808 15.842 16.437 16.099 15.408 14.439

Ανατ. Μ ακεδονία - Θράκη 12.750 13.360 14.563 15.164 15.037 14.768 13.338

Έβρος 12.937 12.983 14.646 15.326 15.835 15.819 14.717

Ξάνθη 12.778 13.930 13.787 14.921 14.709 15.083 12.432

Ροδόπη 12.034 12.825 14.246 15.012 14.384 13.806 12.677

Δράμα 10.589 11.079 11.898 11.797 11.714 11.591 10.842

Καβάλα 14.633 15.343 17.218 17.678 17.329 16.430 14.889

Κεντρική Μ ακεδονία 13.968 15.056 16.197 16.744 16.382 15.569 14.611

Ημαθία 12.470 13.193 14.406 14.409 14.089 13.049 12.427

Θεσσαλονίκη 15.278 16.929 17.979 18.740 18.361 17.327 16.145

Κιλκίς 14.457 14.432 16.736 16.337 14.572 13.452 12.212

Πέλλα 11.213 11.566 13.038 13.643 13.162 13.196 12.659

Πιερία 12.036 11.977 13.021 13.786 14.022 13.423 12.719

Σέρρες 9.790 9.793 10.995 10.904 10.869 10.646 10.360

Χαλκιδική 15.023 15.642 16.211 16.598 16.239 15.879 15.200

Δυτική Μ ακεδονία 15.791 16.948 18.177 19.256 18.879 18.379 18.760

Γρεβενά 10.550 11.330 12.262 13.864 12.397 11.491 11.796

Καστοριά 10.222 10.976 11.779 12.652 12.526 11.917 11.364

Κοζάνη 17.736 19.134 20.744 21.831 21.653 21.477 22.014

Φλώρινα 18.772 19.816 20.505 21.443 20.911 19.844 20.796

Θεσσαλία 13.469 14.524 15.070 15.599 15.168 14.377 13.251

Καρδίτσα 9.763 9.635 10.325 11.150 10.956 9.991 9.282

Λάρισσα 14.207 15.059 15.698 16.401 15.854 15.351 14.165

Μαγνησία 16.017 18.694 18.595 19.010 18.306 16.956 15.480

Τρίκαλα 11.293 11.326 12.489 12.507 12.512 12.075 11.239

Κεντρική Ελλάς 14.950 15.876 16.702 17.063 16.626 16.152 15.127

Ήπειρος 12.580 13.328 14.285 14.604 14.496 14.089 12.957

Άρτα 10.431 11.208 11.741 12.291 12.391 12.641 11.721

Θεσπρωτία 13.472 14.409 15.527 17.710 15.216 15.681 14.252

Ιωάννινα 13.416 14.241 15.336 14.985 15.284 14.409 13.246

Πρέβεζα 12.170 12.492 13.420 13.968 14.191 13.680 12.585

Ιόνια Νησιά 18.318 19.405 20.791 21.259 20.480 19.273 17.676

Ζάκυνθος 20.493 22.623 24.683 24.240 24.129 22.528 20.014

Κέρκυρα 17.708 18.451 19.366 20.494 19.213 18.058 17.115

Κεφαλληνία 21.148 22.035 24.265 24.006 22.867 21.344 18.576

Λευκάδα 12.704 13.834 14.768 15.008 15.881 15.643 14.650

Δυτική Ελλάς 13.875 14.829 15.478 15.815 15.308 14.948 13.946

Αιτωλοακαρνανία 12.691 12.846 13.032 13.298 13.238 13.081 12.150

Αχαία 16.098 17.849 18.801 19.124 18.236 17.608 16.324

Ηλεία 11.171 11.641 12.299 12.738 12.356 12.235 11.711

Στερεά Ελλάς 17.057 17.572 18.304 18.906 18.096 17.940 16.913

Βοιωτία 27.134 27.941 29.424 28.409 27.829 27.759 26.892

Εύβοια 15.188 15.868 16.410 17.465 16.267 15.775 14.764

Ευρυτανία 9.470 10.142 10.749 12.204 12.489 11.969 11.143

Φθιώτιδα 14.446 14.547 15.052 15.965 15.185 15.568 14.357

Φωκίδα 11.869 12.137 12.574 13.774 13.625 12.997 11.766

Πελοπόννησος 14.437 15.755 16.597 16.741 16.664 15.968 15.166

Αργολίδα 14.501 15.547 16.129 17.188 17.315 16.813 15.109

Αρκαδία 15.434 17.186 18.347 18.414 19.087 17.402 16.989

Κορινθία 17.977 19.658 20.917 20.161 19.005 18.686 17.752

Λακωνία 11.902 12.697 13.637 13.467 13.479 12.940 11.958

Μεσσηνία 12.109 13.303 13.685 14.287 14.593 13.891 13.654

Αττική 22.268 24.232 25.992 27.359 27.443 26.610 25.224

Νησιά Αιγαίου, Κρήτη 16.805 17.916 18.863 19.754 19.581 18.519 17.322

Βόρειο Αιγαίο 13.847 15.042 16.237 17.108 16.894 15.695 14.765

Λέσβος 13.826 14.959 15.907 16.845 16.464 15.518 14.626

Σάμος 14.386 15.710 16.926 18.427 17.940 16.250 15.061

Χίος 13.453 14.670 16.335 16.564 16.897 15.594 14.798

Νότιο Αιγαίο 20.134 21.285 22.598 23.869 23.789 22.446 20.896

Δωδεκάνησα 17.622 19.311 20.064 21.427 21.163 19.460 18.683

Κυκλάδες 24.214 24.487 26.704 27.831 28.055 27.293 24.491

Κρήτη 16.034 17.084 17.744 18.431 18.211 17.335 16.225

Ηράκλειο 15.690 16.968 17.636 18.771 17.972 17.463 16.235

Λασίθι 16.063 17.048 18.626 17.848 19.380 17.655 16.334

Ρέθυμνο 17.338 16.744 16.849 17.518 17.758 16.330 16.106

Χανιά 15.991 17.512 18.005 18.547 18.358 17.481 16.216

[11]

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2Ο

2.1 ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ Ε.Σ.Π.Α.8

Ως Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς (Ε.Σ.Π.Α.) νοείται: «το έγγραφο που

καταρτίζεται από το Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών με τη συνεργασία των

συναρμόδιων Υπουργείων, περιφερειών και των λοιπών οικείων εταίρων, σε διάλογο με

την Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (εφεξής Επιτροπή) και το οποίο αποτελεί

πλαίσιο αναφοράς για την κατάρτιση του προγραμματισμού του Ευρωπαϊκού Ταμείου

Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ), του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου (ΕΚΤ) και του

Ταμείου Συνοχής».9

Εκπονήθηκε στο πλαίσιο της νέας στρατηγικής προσέγγισης για την Πολιτική Συνοχής

της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σύμφωνα με την οποία το Ε.Σ.Π.Α. «..εξασφαλίζει ότι η

συνδρομή από τα Ταμεία συμβαδίζει με τις κοινοτικές στρατηγικές κατευθυντήριες

γραμμές για τη συνοχή και προσδιορίζει το σύνδεσμο μεταξύ των κοινοτικών

προτεραιοτήτων αφενός και του εθνικού προγράμματος μεταρρυθμίσεων αφετέρου».

Για τη διαμόρφωση του ΕΣΠΑ 2007-2013 ως εγγράφου προγραμματισμού,

αξιοποιήθηκαν εισροές από ένα σημαντικό αριθμό προτάσεων που υπεβλήθησαν στο

Υπουργείο Οικονομίας & Οικονομικών, κατευθύνσεων - πολιτικών επιλογών σε

εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο και ποσοτικών δεδομένων και μελετών.

Οι αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Δεκεμβρίου του 2005, με τις οποίες

διασφαλίσθηκαν έως το 2013 οι πόροι της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Συνοχής για τη

χώρα, οι νέοι Κανονισμοί των Ταμείων της ΕΕ, καθώς και οι Στρατηγικές

Κατευθυντήριες Γραμμές για την Πολιτική Συνοχής, αποτέλεσαν το πλαίσιο στο οποίο

βασίστηκαν, μεταξύ των άλλων, οι εθνικές αρχές προκειμένου να προσεγγίσουν τις

βασικές παραμέτρους του αναπτυξιακού προγραμματισμού και να καταρτίσουν το

ΕΣΠΑ.

Βάσει των ανωτέρω, η στοχοθεσία του ΕΣΠΑ διατυπώθηκε σε 4 επίπεδα:

8 Πηγή: https://www.espa.gr/el/Pages/staticWhatIsESPA.aspx 9 άρθρο 1 Ν. 3614/2007 (ΦΕΚ Α’ 267/3-12/2007) «Διαχείριση, έλεγχος και εφαρμογή αναπτυξιακών παρεμβάσεων για την προγραμματική περίοδο 2007-2013»

[12]

στο επίπεδο των στρατηγικών στόχων του ΕΣΠΑ,

στο επίπεδο των θεματικών (5) και χωρικών (3) προτεραιοτήτων, όπως απαιτείται από

το Γενικό Κανονισμό των Ταμείων,

στο επίπεδο των Γενικών Στόχων (17), στους οποίους αναλύεται κάθε θεματική

προτεραιότητα,

στο επίπεδο των ειδικών στόχων και των κύριων μέσων επίτευξης.

Το πλαίσιο χρηματοδότησης διαμορφώθηκε στη βάση των αποφάσεων του

Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 16ης Δεκεμβρίου 2005 και των προδιαγραφών -

περιορισμών των νέων Κανονισμών και προέκυψε με βάση τις αναπτυξιακές ανάγκες

ανά τομέα και Περιφέρεια στην επόμενη περίοδο, συνεκτιμώντας τις ανάγκες

ολοκλήρωσης των συνεχιζόμενων έργων της προηγούμενης περιόδου και τις

απαιτήσεις για δράσεις που εξυπηρετούν τη Στρατηγική της Λισσαβόνας. Βασική

επιλογή ήταν η βέλτιστη αξιοποίηση των πόρων της νέας προγραμματικής περιόδου

προς όφελος της ισόρροπης περιφερειακής ανάπτυξης της χώρας.

Οι βασικές αρχές που διέπουν το πλαίσιο διαχείρισης, παρακολούθησης & ελέγχου των

ΕΠ της περιόδου 2007-2013 αποτέλεσαν αντικείμενο ευρείας διαβούλευσης και

αποτυπώθηκαν σε κείμενα θέσεων των συμμετεχόντων φορέων. Συμπληρώθηκαν από

τα πορίσματα συστηματικής ανάλυσης των απαιτήσεων των νέων Κανονισμών της ΕΕ

(Γραμματεία σχεδιασμού του ΕΣΠΑ, ΜΟΔ ΑΕ, ΔΑ ΚΠΣ/ΕΥΣ) και σχετικής μελέτης

που εκπονήθηκε για το ΥΠΟΙΟ με θέμα τη «Βελτίωση των συστημάτων διαχείρισης

και ελέγχου των ΕΠ του ΚΠΣ 2000 – 2006, των Κοινοτικών Πρωτοβουλιών και του

Ταμείου Συνοχής και στην προσαρμογή αυτών για την περίοδο 2007 – 2013».

[13]

2.2 ΠΩΣ ΥΛΟΠΟΙΕΙΤΑΙ Ο στρατηγικός σχεδιασμός για την περίοδο 2007-2013 υλοποιείται μέσω Τομεακών

Επιχειρησιακών Προγραμμάτων (Τ.Ε.Π.), Περιφερειακών Επιχειρησιακών

Προγραμμάτων (Π.Ε.Π.) και Προγραμμάτων Ευρωπαϊκής Εδαφικής Συνεργασίας

(Π.Ε.Ε.Σ.). Ο στρατηγικός σχεδιασμός της χώρας για την περίοδο 2007-2013

υλοποιήθηκε μέσα από οκτώ (8) Τ.Ε.Π., πέντε (5) Π.Ε.Π. και δεκατέσσερα (14)

Π.Ε.Ε.Σ.

Οι φορείς που αναλαμβάνουν τις αρμοδιότητες διαχείρισης, πιστοποίησης και ελέγχου

σύμφωνα με τις απαιτήσεις του Καν. (ΕΚ) 1083/2006 και του Καν. (ΕΚ) 1828/2006

προσδιορίζονται στο Ν. 3614/2007 «Διαχείριση, έλεγχος και εφαρμογή αναπτυξιακών

παρεμβάσεων για την προγραμματική περίοδο 2007-2013». Στον ίδιο Νόμο

προσδιορίζονται οι κανονιστικές αποφάσεις με τις οποίες εξειδικεύονται οι

αρμοδιότητες και η οργανωτική δομή των εμπλεκόμενων αρχών, καθορίζονται οι

ειδικότερες ρυθμίσεις του συστήματος διαχείρισης και ελέγχου καθώς και μια σειρά

μέτρων που στόχο έχουν τη διασφάλιση της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης κατά

την υλοποίηση των επιχειρησιακών προγραμμάτων

[14]

2.3 Η ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΤΟΥ ΕΣΠΑ ΣΕ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙ- ΑΚΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ Για την υλοποίηση του αναπτυξιακού σχεδιασμού της χώρας κατά την προγραμματική

περίοδο 2007-2013, η Ελλάδα χωρίσθηκε σε πέντε (5) χωρικές ενότητες, στις οποίες

αντιστοιχούν πέντε Περιφερειακά Επιχειρησιακά (ΠΕΠ), ως εξής:10

1. ΠΕΠ Μακεδονίας - Θράκης

2. ΠΕΠ Δυτικής Ελλάδας - Πελοποννήσου - Ιονίων Νήσων

3. ΠΕΠ Κρήτης και Νήσων Αιγαίου

4. ΠΕΠ Θεσσαλίας - Στερεάς Ελλάδας - Ηπείρου

5. ΠΕΠ Αττικής

Τα ΠΕΠ συμβάλουν στην κάλυψη των εθνικών στρατηγικών στόχων συμπληρωματικά

με τα τομεακά προγράμματα, με έμφαση στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και στις

ανάγκες κάθε χωρικής ενότητας / Περιφέρειας.

Σε κάθε περίπτωση, τα ΠΕΠ για όλες τις Περιφέρειες καλύπτουν ένα κοινό κορμό

παρεμβάσεων ως εξής:

κοινωνικές υποδομές

υγεία και κοινωνική αλληλεγγύη (υποδομές νοσοκομείων και δομών κοινωνικής

φροντίδας, ειδικών μονάδων, κέντρων υγείας και ανοιχτής φροντίδας,

εξειδικευμένος εξοπλισμός, μέτρα ανάπτυξης και προστασίας της Δημόσιας

Υγείας)

πολιτισμός (ενίσχυση των βασικών πολιτιστικών υποδομών, προστασία και

ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς)

έργα προσπελασιμότητας και περιβάλλοντος τοπικής κλίμακας

πολιτικές βιώσιμης αστικής ανάπτυξης

πολιτικές ενίσχυσης ορεινών, μειονεκτικών, νησιωτικών περιοχών

10 Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών, «Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς 2007-2013», Αθήνα, Ιανουάριος 2007, Κεφάλαιο 6, σελ. 116 - 117

[15]

Η διαμόρφωση των χωρικών ενοτήτων συνδέεται άμεσα με την αντιμετώπιση μιας

σειράς ζητημάτων που είναι χαρακτηριστικά για κάθε Περιφέρεια και η οποία με

βεβαιότητα θα καταστήσει την περιφερειακή πολιτική αποτελεσματικότερη

1. Το μέγεθος του πληθυσμού.

2. Σχέση χωρικών ενοτήτων με τους άξονες ανάπτυξης της χώρας

3. Γεωγραφικά στοιχεία

4. Αστικότητα και ιεραρχία αστικών κέντρων11

11 Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών, «Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς 2007-2013», Αθήνα, Ιανουάριος 2007, Κεφάλαιο 4, σελ. 64, Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών, Ενημερωτικό Φυλλάδιο, «ΕΣΠΑ 2007-2013, πρόγραμμα για την ανάπτυξη – ποιότητα ζωής για όλους»

[16]

2.4 ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΔΟΜΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ (ΠΕΠ) Ο έλεγχος και η εποπτεία των Περιφερειακών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων

ασκείται (από Κρατικής πλευράς) από την Ειδική Υπηρεσία Συντονισμού της

Εφαρμογής Επιχειρησιακών Προγραμμάτων (Ε.Υ.Σ.Ε.Ε.Π.). η οποία «…ορίζεται ως η

διαχειριστική αρχή των Περιφερειακών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων που

υλοποιούνται στο πλαίσιο του Εθνικού Στρατηγικού Πλαισίου Αναφοράς

2007−2013.»12

Η Ε.Υ.Σ.Ε.Ε.Π. διαρθρώνεται στις εξής μονάδες:

Α. Μονάδα Συντονισμού και Υποστήριξης Διαχειριστικών Αρχών.

Β. Μονάδα Προβλέψεων Δημοσιονομικής Εκτέλεσης και Ειδικών Θεμάτων.

Γ. Μονάδα Παρακολούθησης Επιχειρησιακών και Αναπτυξιακών

Προγραμμάτων.

Δ. Μονάδα Ανταγωνισμού και Κρατικών Ενισχύσεων.

Ε. Μονάδα Διαχείρισης Περιφερειακών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων.

ΣΤ. Μονάδα Υποστήριξης

Εκ των οποίων η Δ Μονάδα Ανταγωνισμού και Κρατικών Ενισχύσεων «…4.

Παρακολουθεί την υλοποίηση των δράσεων κρατικών ενισχύσεων στο πλαίσιο των

Περιφερειακών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων…. 7. Παρακολουθεί το κοινοτικό και

εθνικό πλαίσιο κρατικών ενισχύσεων καθώς και τις εθνικές και κοινοτικές πολιτικές στον

τομέα αυτό..»13 και η Ε Μονάδα Διαχείρισης Περιφερειακών Επιχειρησιακών

Προγραμμάτων «4. Παρακολουθεί την πορεία εφαρμογής των Περιφερειακών

Επιχειρησιακών Προγραμμάτων και ειδικότερα τη χρηματοοικονομική πρόοδό τους,

τους ποσοτικοποιημένους δείκτες και τις προοπτικές εξέλιξής τους. Συνθέτει και

επεξεργάζεται τις προτάσεις για την αναθεώρησή τους και τις υποβάλλει στην οικεία

Επιτροπή Παρακολούθησης του προγράμματος..»14

12 Άρθρο 1 , εδαφ. 3 ΚΥΑ με αρ. 3850/ΕΥΣ 523 (ΦΕΚ 333/Β/29.2.2008) 13 Άρθρο 3, παρ. 4, περιπτ. 4, & 7ΚΥΑ με αρ. 3850/ΕΥΣ 523 (ΦΕΚ 333/Β/29.2.2008) 14 Άρθρο 3, παρ. 5, περιπτ. 4,ΚΥΑ με αρ. 3850/ΕΥΣ 523 (ΦΕΚ 333/Β/29.2.2008)

[17]

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3Ο

3.1 ΠΕΠ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ - ΘΡΑΚΗΣ15 Το περιφερειακό επιχειρησιακό πρόγραμμα Μακεδονίας-Θράκης προβλέπει

αναπτυξιακές παρεμβάσεις στη χωρική ενότητα 3 διοικητικών περιφερειών:

την Κεντρική και Δυτική Μακεδονία, οι οποίες είναι Περιφέρειες στατιστικής

σύγκλισης (phasing out) και

την Ανατολική Μακεδονία που είναι αμιγώς Περιφέρεια σύγκλισης.

Το αναπτυξιακό όραμα της χωρικής ενότητας γι’ αυτή την προγραμματική περίοδο

συμπυκνώνεται στη «δημιουργία μιας βιώσιμης, ανταγωνιστικής περιφερειακής

οικονομίας με έντονα εξωστρεφή προσανατολισμό και εσωτερική οικονομική,

κοινωνική, χωρική και διοικητική συνοχή».

Στόχοι του Προγράμματος είναι:

1. Η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του παραγωγικού συστήματος,

2. Υποστήριξη της καινοτομικής επιχειρηματικότητας

3. Η αξιοποίηση της θέσης της χωρικής ενότητας στο χώρο της Ν.Α. Ευρώπης,

4. Η ισόρροπη οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη με στόχο τη μείωση των

ανισοτήτων και μεγαλύτερη συμμετοχή όλων στα αποτελέσματα της

ανάπτυξης.

Η χρηματοδότηση του Περιφερειακού Επιχειρησιακού Προγράμματος Μακεδονίας -

Θράκης για την προγραμματική περίοδο 2007-2013 ανέρχεται σε 4,2 δις Ευρώ.

15 http://www.espa.gr/el/Pages/staticOPMacedoniaThrace.aspx

[18]

3.1.1 ΑΝΑΓΚΕΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ – ΘΡΑΚΗΣ 16

Βελτίωση του συστήματος συνδυασμένων μεταφορών και ενίσχυση της διασύνδεσης

της Μακεδονίας – Θράκης με τα διευρωπαϊκά δίκτυα μεταφορών και με την

υπόλοιπη χώρα, ώστε να εξασφαλιστούν οι προϋποθέσεις για τη βελτίωση της

ανταγωνιστικότητας και της εξωστρέφειάς της.

Διεύρυνση και διαφοροποίηση της παραγωγικής δομής της, με προώθηση της

τεχνολογικής και επιχειρηματικής καινοτομίας καθώς και των δικτυώσεων , ώστε

να ενισχυθεί η τοπική οικονομία, να δημιουργηθούν νέες και βιώσιμες θέσεις

απασχόλησης και να βελτιωθεί η ανταπόκριση της χωρικής ενότητας σε πιέσεις

του εξωτερικού περιβάλλοντος

Αειφορική διαχείριση και προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, αξιοποίηση των

εναλλακτικών μορφών ενέργειας και ανάδειξη του πολιτιστικού αποθέματος ώστε

να βελτιωθεί η ποιότητα ζωής και να ενισχυθεί η ελκυστικότητα της περιοχής

Διαφοροποίηση του τουριστικού προϊόντος με γνώμονα την αειφορία, την

προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και την ανάδειξη των πολιτιστικών πόρων

και σύνδεση της τουριστικής δραστηριότητας με την τοπική οικονομία.

Αναβάθμιση των κοινωνικών υποδομών και εξυπηρετήσεων στα αστικά κέντρα και

τις αγροτικές περιοχές και υλοποίηση ολοκληρωμένων προγραμμάτων ανάπτυξης

προβληματικών και μειονεκτικών περιοχών, ώστε να δημιουργηθούν

ολοκληρωμένα και λειτουργικά οικιστικά δίκτυα.

Βελτίωση και αναβάθμιση των δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού με γνώμονα

τις ανάγκες των επιχειρήσεων και τις προοπτικές ανάπτυξης της τοπικής

οικονομίας.

Ανάπτυξη συνεργασιών σε διαπεριφερειακό και διακρατικό επίπεδο για την

ενίσχυση της εξωστρέφειας της Μακεδονίας - Θράκης και τη μεγιστοποίηση του

αποτελέσματος των εφαρμοζόμενων εθνικών και ευρωπαϊκών πολιτικών.

16 Επίσημη υποβολή κειμένου του Περιφερειακού Επιχειρησιακού Προγράμματος Μακεδονίας Θράκης περιόδου 2007-2013 (Σεπτέμβριος 2007), σελ. 95

[19]

3.2 ΠΕΠ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ - ΠΕΛΟΠΟΝ- ΝΗΣΟΥ - ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ17

Το αναπτυξιακό όραμα της χωρικής ενότητας γι’ αυτή την προγραμματική περίοδο

συμπυκνώνεται στην «εντατικοποίηση των προσπαθειών για επιτάχυνση της

οικονομικής ανάπτυξης και πραγματική σύγκλιση με τις προηγμένες ελληνικές

περιφέρειες».

Οι δράσεις του ΠΕΠ Δυτικής Ελλάδας- Πελοποννήσου - Ιονίων Νήσων

συστηματοποιούνται σε έξι γενικούς στόχους οι οποίοι είναι οι εξής:

1. Ανάπτυξη και εκσυγχρονισμός των υποδομών προσπελασιμότητας

2. Ψηφιακή σύγκλιση με την αξιοποίηση των τεχνολογιών πληροφορικής και

επικοινωνιών και τόνωση της επιχειρηματικότητας

3. Αειφόρος ανάπτυξη και ποιότητα ζωής

4. Ελκυστικότητα της περιοχής προγραμματισμού ως τόπου επενδύσεων, εργασίας

και διαβίωσης

5. Επένδυση στον παραγωγικό τομέα της οικονομίας στην περιοχή

προγραμματισμού

6. Άμβλυνση ενδοπεριφερειακών και διαπεριφερειακών ανισοτήτων

Η χρηματοδότηση του Περιφερειακού Επιχειρησιακού Προγράμματος Δυτικής

Ελλάδος – Πελοποννήσου – Ιονίων Νήσων για την προγραμματική περίοδο 2007-2013

ανέρχεται σε 1,14 δις Ευρώ.

17 http://www.espa.gr/el/Pages/staticOPWesternGreecePeloponnesusIonianIslands.aspx

[20]

3.2.1 ΑΝΑΓΚΕΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ -ΠΕΛΟΠΟΝ- ΝΗΣΟΥ - ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ18:

Τα γεωφυσικά χαρακτηριστικά της σημαντικού τμήματος της Περιοχής

Προγραμματισμού (Ορεινές και Ημιορεινές Περιοχές, Νησιωτικότητα) με

αποτέλεσμα την δημιουργία γεωγραφικής ασυνέχειας και τάσεις ερημοποίησης.

Ενδοπεριφερειακές και διανομαρχιακές ανισότητες, με ύπαρξη θυλάκων χαμηλής

ανάπτυξης.

Ελλιπής οργάνωση των οικιστικών και παραγωγικών δραστηριοτήτων στα αστικά

και ημιαστικά κέντρα, με αποτέλεσμα την δυσλειτουργία τους ως πόλων

ανάπτυξης.

Χαμηλή ανταγωνιστικότητα προϊόντων και αγορών.

Σημαντική εξάρτηση από τον τουρισμό, χωρίς πρόβλεψη αντιμετώπισης

συνακόλουθων προβλημάτων (ρύπανση, υπεράντληση ύδατος, αλλαγές στο

περιβάλλον, κλπ.).

Χαμηλός βαθμός διαφοροποίησης τουριστικού προϊόντος, με την έλλειψη

οργανωμένων χώρων και υποδομών τουριστικών δραστηριοτήτων (υποδομές

αγροτουρισμού, τουριστικά αγκυροβόλια, μαρίνες, κλπ.)

Έλλειψη υψηλής ποιότητας τουριστικών υποδομών και οργάνωσης του

τουριστικού επιχειρηματικού ιστού.

Ελλιπής διάχυση των αποτελεσμάτων των ερευνητικών προγραμμάτων στην

παραγωγική διαδικασία.

Μικρό μέγεθος «εσωτερικής» αγοράς για τις εκτός του τουρισμού οικονομικές

δραστηριότητες.

Χαμηλού βαθμού διασύνδεση των παραγωγικών τομέων με αποτέλεσμα την

αδυναμία απορρόφησης υπηρεσιών και προϊόντων (π.χ αγροτικών).

Διαρθρωτικά προβλήματα στην αγορά εργασίας (μακροχρόνια ανεργία, ανεργία

γυναικών, κλπ.).

18 Επίσημη υποβολή κειμένου του Περιφερειακού Επιχειρησιακού Προγράμματος Δυτικής Ελλάδας - Πελοποννήσου - Ιονίων Νήσων της περιόδου 2007 - 2013, σελ. 9-11

[21]

Υψηλά ποσοστά απασχόλησης στον αγροτικό τομέα (κυρίως στην Πελοπόννησο).

Εποχιακά αυξημένη ανεργία, λόγω της ενασχόλησης με τον τουρισμό.

Υψηλός δείκτης γήρανσης του πληθυσμού.

Χαμηλό επίπεδο εκπαίδευσης και εξειδίκευσης ανθρώπινου δυναμικού.

Έλλειψη οργανωμένων ΧΥΤΑ και υποδομής διαχείρισης απορριμμάτων.

Μόλυνση και ρύπανση του εδάφους λόγω της χρήσης φυτοφαρμάκων και

λιπασμάτων.

Ελλείψεις ποιοτικού χαρακτήρα στις υποδομές μεταφορών (οδικό – σιδηροδρομικό

– θαλάσσιο δίκτυο).

[22]

3.3. ΠΕΠ ΚΡΗΤΗΣ ΚΑΙ ΝΗΣΩΝ ΑΙΓΑΙΟΥ19 Η χωρική αυτή ενότητα διαμορφώνει λειτουργικά ένα νησιώτικο χώρο που αποτελείται

από 90 και πλέον νησιά (μικρά, μεσαία, μεγάλα), χαρακτηρίζεται από προβλήματα -

ιδιαιτερότητες και ευκαιρίες - δυνατότητες που διαμορφώνουν ένα σύνθετο

αναπτυξιακό περιβάλλον σε ευρωπαϊκό και μεσογειακό επίπεδο.

Η αναπτυξιακή στρατηγική της Χωρικής Ενότητας «Κρήτης - Νήσων Αιγαίου» για την

περίοδο 2007-13 στηρίζεται σε τρείς βασικούς πυλώνες:

ανάπτυξη της ανταγωνιστικότητας της χωρικής ενότητας,

ανάδειξη της ελκυστικότητας

διασφάλιση ενός σύγχρονου και άνετου επιπέδου ποιότητας ζωής για τους

κατοίκους της

Σημαντικό μέρος της αναπτυξιακής στρατηγικής της χωρικής ενότητας θα υλοποιηθεί

μέσω των παρεμβάσεων του ΠΕΠ Κρήτης και Νήσων Αιγαίου 2007-13 οι στρατηγικές

παρεμβάσεις του οποίου καλύπτουν του παρακάτω οκτώ γενικούς στόχους:

1. Βελτίωση της προσπελασιμότητας (ενδοπεριφερειακής και διαπεριφερειακής).

2. Διασφάλιση της ποιότητας ζωής των κατοίκων.

3. Ενσωμάτωση της αειφορίας στις αναπτυξιακές επιλογές και παρεμβάσεις, σε

συνδυασμό με την προστασία του ευαίσθητου φυσικού περιβάλλοντος.

4. Ανάπτυξη της κοινωνίας της γνώσης και ενδυνάμωση των εξωστρεφών

συνεργασιών.

5. Ενίσχυση της επιχειρηματικότητας, καλλιέργεια της καινοτομίας, προσέλκυση

επενδύσεων υψηλής προστιθέμενης αξίας και δημιουργία νέων θέσεων

εργασίας.

6. Συνδυασμένη αξιοποίηση των τουριστικών και πολιτισμικών πόρων.

7. Αντιμετώπιση των ενδοπεριφερειακών ανισοτήτων και των αναπτυξιακών

ιδιαιτεροτήτων.

19 http://www.espa.gr/el/Pages/staticOPCreteandAegeanIslands.aspx

[23]

8. Ενίσχυση των τάσεων δικτύωσης μεταξύ αστικών κέντρων της χωρικής

ενότητας και ανάδειξη πόλων ανάπτυξης.

Η χρηματοδότηση του Περιφερειακού Επιχειρησιακού Προγράμματος Κρήτης –

Νήσων Αιγίου για την προγραμματική περίοδο 2007-2013 ανέρχεται σε 1.325.000.178

Ευρώ.

[24]

3.3.1 ΑΝΑΓΚΕΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΚΡΗΤΗΣ – ΝΗΣΩΝ ΑΙΓΑΙΟΥ20:

Η «νησιωτικότητα» είναι ένα χαρακτηριστικό που εντείνεται αντιστρόφως ανάλογα με

το μέγεθος του νησιού και ανάλογα με την απόστασή του από τις ακτές. Στην

περίπτωση της Χωρικής Ενότητας «Κρήτης – Νήσων Αιγαίου», οι παράγοντες που

επηρεάζουν αρνητικά τη «νησιωτικότητα» και την ταυτοποιούν με το περιφερειακό

«πρόβλημα» της Χωρικής Ενότητας είναι:

ο κατακερματισμός των αγορών

η απομόνωση των νησιωτικών χωρικών μονάδων

η ασυνέχεια του χώρου

η ταυτόχρονη ύπαρξη ορεινών περιοχών, που οφείλεται σε γεωλογικούς

παράγοντες

η ατελής κινητικότητα του κεφαλαίου και της εργασίας, που οφείλονται στην

ασυνέχεια του χώρου

οι αρνητικές εξωτερικές οικονομίες στις μικρές νησιωτικές γεωγραφικές ενότητες

η περιορισμένη φέρουσα ικανότητα από φυσικής, οικονομικής και κοινωνικής

πλευράς.

Ειδικότερα, στα κοινά προβλήματα των νησιών της Χωρικής Ενότητας «Κρήτης –

Νήσων Αιγαίου» περιλαμβάνονται:

Η ύπαρξη σημαντικών διαπεριφερειακών, ενδοπεριφερειακών ανισοτήτων μεταξύ

των οποίων και ανισοκατανομή ανθρώπινων και φυσικών πόρων και υποδομών.

Η υψηλή εποχικότητα δραστηριοτήτων, που σε μεγάλο βαθμό στηρίζονται στον

τουρισμό.

Η ευάλωτη οικονομία η οποία βασίζεται κατά κύριο λόγο στον τριτογενή τομέα.

Οι έντονες πιέσεις στη δόμηση, τόσο για οικιστικές όσο και για τουριστικές

λειτουργίες.

Η υπερεκμετάλλευση των περιορισμένων φυσικών πόρων.

20 Επίσημη υποβολή κειμένου του Περιφερειακού Επιχειρησιακού Προγράμματος Κρήτης και Νήσων Αιγαίου της περιόδου 2007 - 2013, σελ. 18-19

[25]

Το υψηλό κόστος αντιμετώπισης των αστικών και κοινωνικών λειτουργιών

(ποιότητα και ευκολία πρόσβασης σε υπηρεσίες από επιχειρήσεις και πολίτες,

συγκοινωνίες, υγεία, παιδεία, κ.λπ.).

Η τεχνολογική και οικονομική εξάρτηση.

Οι αδυναμίες στην παροχή υψηλού επιπέδου υπηρεσιών υγείας, εκπαίδευσης και

κοινωνικών υπηρεσιών λόγω έλλειψης εξειδικευμένου προσωπικού.

Το υψηλό κόστος δημιουργίας και συντήρησης υποδομών.

Η απουσία οικονομιών κλίμακας για τις επιχειρήσεις.

Οι δυσχερείς συνθήκες μεταφορών.

[26]

3.4 ΠΕΠ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ- ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ- ΗΠΕΙΡΟΥ21

Ο στρατηγικός στόχος και το γενικό αναπτυξιακό όραμα της Χωρικής Ενότητας

Θεσσαλίας – Στερεάς Ελλάδας – Ηπείρου για την περίοδο 2007-2013 συνίσταται στην

ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, της ελκυστικότητας και της εξωστρέφειας της

οικονομίας με τη βελτίωση της χωρικής και κοινωνικής συνοχής και την υιοθέτηση

αειφορικών μεθόδων ανάπτυξης παραγωγικών δραστηριοτήτων και διαχείρισης του

φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος.

Σημαντικό μέρος της αναπτυξιακής στρατηγικής της χωρικής ενότητας θα υλοποιηθεί

μέσω των παρεμβάσεων του ΠΕΠ Θεσσαλίας Στερεάς Ελλάδας και Ηπείρου 2007-13,

οι στρατηγικές παρεμβάσεις του οποίου καλύπτουν οκτώ γενικούς στόχους:

1. Βελτίωση της ανταγωνιστικότητας, της εξωστρέφειας, της ποιότητας και της

καινοτομικής ικανότητας των επιχειρήσεων.

2. Βελτίωση της προσπελασιμότητας μέσω της δημιουργίας και αναβάθμισης

υποδομών και ενδο-περιφερειακών και δια-περιφερειακών μεταφορικών

δικτύων.

3. Ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού.

4. Αειφορική διαχείριση του φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος και των

φυσικών πόρων.

5. Ενίσχυση της ενδοπεριφερειακής οικονομικής και κοινωνικής συνοχής

6. Ενίσχυση της διαπεριφερειακής συνεργασίας

7. Αξιοποίηση του τουρισμού και του πολιτισμού για τη βιώσιμη ανάπτυξη

8. Προώθηση της ψηφιακής σύγκλισης

Η χρηματοδότηση του Περιφερειακού Επιχειρησιακού Προγράμματος Θεσσαλίας -

Στερεάς Ελλάδας - Ηπείρου για την προγραμματική περίοδο 2007-2013 ανέρχεται σε

1,8 δις Ευρώ.

21 http://www.espa.gr/el/Pages/staticOPThesallyMainlandGreeceEpirus.aspx

[27]

3.4.1 ΑΝΑΓΚΕΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ- ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ- ΗΠΕΙΡΟΥ22:

Επιτάχυνση σύγκλισης και αντιμετώπιση ενδοπεριφερειακών ανισοτήτων

Ενίσχυση ανταγωνιστικότητας και απασχόλησης

Βελτίωση ενδοπεριφερειακής προσβασιμότητας

Προστασία-βιώσιμη αξιοποίηση φυσικού περιβάλλοντος και φυσικών πόρων

Ολοκλήρωση των περιβαλλοντικών υποδομών

Ενίσχυση υποδομών υγείας και κοινωνικής αλληλεγγύης

Προστασία και βιώσιμη αξιοποίηση της πολιτιστικής κληρονομιάς

Ενίσχυση συμβολής ενεργειακού τομέα στην ανταγωνιστικότητα και αειφορία

Βελτίωση της ελκυστικότητας των περιφερειών και πόλεων

Αντιμετώπιση της δημογραφικής αδυναμίας

Προώθηση της επιχειρηματικότητας-Βελτίωση της πρόσβασης στη χρηματοδότηση

Ψηφιακή σύγκλιση και διεύρυνση της χρήσης ΤΠΕ

Στήριξη της ποιοτικής και εξωστρεφούς γεωργίας

Αναβάθμιση της μεταποίησης προς κλάδους με μεγαλύτερη προστιθέμενη αξία και

με βελτίωση περιβαλλοντικών παραμέτρων

Αύξηση των επενδύσεων στο ανθρώπινο κεφάλαιο (εκπαίδευση, κατάρτιση)

Διευκόλυνση πρόσβασης στην απασχόληση, γενικά και για ειδικές ομάδες

(γυναίκες, νέοι, μακροχρόνια άνεργοι, εργαζόμενοι σε φθίνοντες κλάδους)

Δημιουργία ενός βιώσιμου συστήματος υγείας και κοινωνικής αλληλεγγύης

Ενίσχυση της συνοχής-εσωτερικής ολοκλήρωσης της χωρικής ενότητας, με

παράλληλη διαφοροποίηση της στρατηγικής ανάλογα με τις ιδιομορφίες των

περιφερειών

Ενίσχυση της δικτύωσης του οικιστικού δικτύου μεταξύ των κέντρων και μεταξύ

κέντρων και υπαίθρου

22 Επίσημη υποβολή κειμένου του Περιφερειακού Επιχειρησιακού Προγράμματος Θεσσαλίας - Στερεάς Ελλάδας - Ηπείρου της περιόδου 2007 - 2013, σελ. 108-109

[28]

Βελτίωση της διοικητικής ικανότητας της δημόσιας διοίκησης και της

αυτοδιοίκησης

Ευρωπαϊκή χωρική συνεργασία και μεταφορά τεχνογνωσίας.

Δια βίου εκπαίδευση στελεχών περιφερειακής διοίκησης και τοπικής

αυτοδιοίκησης

[29]

3.5 ΠΕΠ ΑΤΤΙΚΗΣ23

Το αναπτυξιακό όραμα της χωρικής ενότητας γι’ αυτή την προγραμματική περίοδο

συμπυκνώνεται στην «Ενίσχυση του διεθνούς ρόλου της Περιφέρειας Αττικής ως

Ευρωπαϊκής Μητρόπολης στο χώρο της Νοτιοανατολικής Ευρώπης και της Μεσογείου».

Για την επίτευξή του, απαιτείται η υλοποίηση μιας σειράς παρεμβάσεων από το ΠΕΠ

που σε συνδυασμό με την αξιοποίηση της Ολυμπιακής κληρονομιάς, αλλά και τις

παρεμβάσεις και άλλων τομεακών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων του ΕΣΠΑ, θα

βελτιώσουν την ελκυστικότητα της Αθήνας και θα την επανατοποθετήσουν στον

κατάλογο των πόλεων που αποτελούν διεθνή επιχειρηματικά κέντρα.

Στόχοι του Προγράμματος είναι οι εξής:

1. Βελτίωση της ελκυστικότητας της Περιφέρειας ως Διεθνές Επιχειρηματικό

κέντρο

2. Βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας μέσω της ενθάρρυνσης της

καινοτομίας, της επιχειρηματικότητας, της έρευνας και τεχνολογίας και της

διάδοσης και αξιοποίησης των νέων τεχνολογιών πληροφόρησης

3. Βελτίωση της ποιότητας ζωής και προστασία του περιβάλλοντος

4. Δημιουργία περισσότερων και καλύτερων θέσεων εργασίας

Η χρηματοδότηση του Περιφερειακού Επιχειρησιακού Προγράμματος Αττικής για την

προγραμματική περίοδο 2007-2013 ανέρχεται σε 3,561 δισ Ευρώ.

23 http://www.espa.gr/el/Pages/staticOPAttica.aspx

[30]

3.5.1 ΑΝΑΓΚΕΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΑΤΤΙΚΗΣ24:

Μειωμένη ελκυστικότητα της Περιφέρειας σαν τόπος για την προσέλκυση

επενδύσεων.

Χωρική διασπορά των βιομηχανικών μονάδων – έλλειψη οργανωμένων χώρων

υποδοχής – λειτουργίας των βιομηχανικών μονάδων.

Μεγάλος αριθμός επιχειρήσεων μικρού και μέσου μεγέθους σε φθίνοντες

βιομηχανικούς κλάδους

Συρρίκνωση της μεταποιητικής βάσης

Μειωμένη ελκυστικότητα σαν τουριστικός προορισμός.

Ελλιπής ανάπτυξη εναλλακτικών μορφών τουρισμού, όπως συνεδριακός,

πολιτιστικός κ.α. λόγω των σοβαρών ελλείψεων σε αντίστοιχες ειδικές υποδομές.

Αδυναμία των επιχειρήσεων να αξιοποιήσουν και να ενσωματώσουν την έρευνα

και τεχνολογία στην παραγωγική διαδικασία.

Υστέρηση στους δείκτες καινοτομίας και ψηφιακής σύγκλισης σε σχέση με την

Ε.Ε.

Συνεχιζόμενες ελλείψεις σχολικής στέγης και υποδομών – εξοπλισμού στην

εκπαίδευση.

Ελλείψεις στον τομέα της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας και στον τομέα της

πρόνοιας.

Ενδοαστικές (πολεοδομικές) ανισότητες και εμφάνιση φαινομένων αστικού

κοινωνικού αποκλεισμού.

Υψηλή εισροή μεταναστών που δημιουργεί πρόσθετες ανάγκες σε υποδομές

(εκπαίδευση, πρόνοια, υγεία κ.α.)

Σχετικά υψηλό ποσοστό μακροχρόνιας ανεργίας και ανεργίας αποφοίτων

Τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

Οικιστικό και φυσικό περιβάλλον που δέχεται σημαντικές πιέσεις από την υψηλή

συγκέντρωση πληθυσμού και οικονομικών δραστηριοτήτων.

Οδικοί άξονες σε κατάσταση κυκλοφοριακής ασφυξίας.

24 Επίσημη υποβολή κειμένου του Περιφερειακού Επιχειρησιακού Προγράμματος Αττικής της περιόδου 2007 - 2013, σελ. 77-80

[31]

Συνεχιζόμενες σοβαρές ελλείψεις σε υποδομές διαχείρισης στερεών και υγρών

αποβλήτων.

Πυκνή δόμηση, έλλειψη ελεύθερων χώρων και πρασίνου, έλλειψη χώρων

στάθμευσης, έντονα κυκλοφοριακά προβλήματα.

Μη επαρκής βελτίωση των συνθηκών εξυπηρέτησης με τα επίγεια Μ.Μ.Μ. μη

σταθερής τροχιάς.

Αλλοίωση της ιστορικής και πολιτιστικής φυσιογνωμίας πολλών περιοχών της

Περιφέρειας, λόγω περιβαλλοντικής υποβάθμισης και της οικιστικής ανάπτυξης.

Μικρή πρόοδος στην αξιοποίηση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ).

Ανεπάρκεια πολιτιστικών υποδομών σε σύγκριση με το διαθέσιμο πολιτιστικό

απόθεμα και τις δυνατότητες αξιοποίησής του.

[32]

3.6 ΝΕΟ ΕΣΠΑ 2014-202025

Την 18-12-2014 ψηφίστηκε από την Ολομέλεια της Βουλής, το νομοσχέδιο για το νέο

πρόγραμμα ΕΣΠΑ «2014-2020» συνολικού π/υ €20,84 δις (κοινοτική συνδρομή), €26

δις (δημόσια δαπάνη), το οποίο συγχρηματοδοτείται από τα Ταμεία ΕΤΠΑ, ΕΚΤ,

Ταμείο Συνοχής, ΕΓΤΑΑ και ΕΤΘΑ και προβλέπει την υλοποίηση πέντε

Περιφερειακών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων, συνολικού π/υ €5 δις. Οι Περιφέρειες

θα διαχειριστούν το 35 % των πόρων του νέου ΕΣΠΑ.

Οι σημαντικότερες αλλαγές στο σύστημα διαχείρισης και ελέγχου όσον αφορά τα ΠΕΠ

είναι:

1. Ιδρύεται διαχειριστική Αρχή για τα ΠΕΠ στο Υπουργείο Ανάπτυξης, με τις

Περιφέρειες να ασκούν διαχείριση για συγκεκριμένο ύψος πόρων, ως

Ενδιάμεσοι Φορείς Διαχείρισης

2. Ιδρύονται διαχειριστικές Αρχές των ΠΕΠ στις οικείες Περιφέρειες

3. Οι περιφέρειες είναι αρμόδιες για την διαχείριση πόρων μόνο για έργα

υποδομών μεταφορών, υγείας, πολιτισμού κλπ. (όχι δράσεις Κοινωνικού

Ταμείου, όχι δράσεις κρατικών ενισχύσεων, όχι δράσεις αγροτικού τομέα)

4. Ιδρύονται Πολύ-ταμειακά Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα,

προκειμένου οι Περιφέρειες να έχουν την δυνατότητα ολοκληρωμένων

επενδύσεων και παρεμβάσεων (πόροι του Ταμείου Συνοχής για δράσεις

Περιβάλλοντος, πόροι του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης για

δράσεις υποδομών, ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας, της ψηφιακής

σύγκλισης κλπ., πόροι του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου για δράσεις

καταπολέμησης της φτώχειας, ενίσχυσης της πρόνοιας και της απασχόλησης,

και πόροι του Γεωργικού Ταμείου για δράσεις ενίσχυσης του πρωτογενή Τομέα.

25 Εταιρικό Σύμφωνο για το Πλαίσιο Ανάπτυξης (ΕΣΠΑ) 2014-2020, Υπουργείο Ανάπτυξης & Ανταγωνιστικότητας/ Γενική Γραμματεία Δημοσίων Επενδύσεων – ΕΣΠΑ, Αθήνα, Απρίλιος 2014, σελ. 112-116

[33]

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Το συμπέρασμα που αποτυπώνεται είναι ότι η «πραγματική σύγκλιση» της χώρας,

δηλαδή η σύγκλιση του επιπέδου ευημερίας της προς τα επίπεδα ευημερίας των χωρών

της Ε.Ε., φαίνεται πως περνάει και μέσα από την Τοπική Αυτοδιοίκηση και την

ικανότητα αυτής να ανταποκριθεί στις νέες απαιτήσεις που τίθενται.

Η ελληνική Περιφερειακή Πολιτική ξεκινώντας, ισχυροποιείται σταδιακά και αποκτά

συγκεκριμένο χαρακτήρα, ο οποίος παγιώνεται υπό την επίδραση και της Ευρωπαϊκής

Ένωσης. Από τα τέλη της δεκαετίας του 2000 και μετέπειτα, η Περιφερειακή Πολιτική

της χώρας διαμορφώνεται/ασκείται κατά μεγάλη πλειοψηφία στο πλαίσιο των

Κανονισμών της Κοινοτικής Περιφερειακής Πολιτικής. Κατά την προαναφερθείσα

χρονική περίοδο, η Περιφερειακή ανάπτυξη εξαρτάται (αν όχι οφείλει τη βιωσιμότητά

της) από τις χρηματοδοτικές ενισχύσεις που παρέχονται στο πλαίσιο της εν λόγω

πολιτικής της ΕΕ, οι οποίες βοήθησαν σημαντικά στην αντιμετώπιση χρόνιων

προβλημάτων, όπως το έλλειμμα της χώρας στη βασική υποδομή και η σημαντική

περιφερειακή υστέρηση ορισμένων περιοχών26.

26 http://www.protothema.gr/greece/article/183306/ipeiros-h-ftoxoterh-perifereia-ths-elladas/, «Ήπειρος: Η φτωχότερη περιφέρεια της Ελλάδας», 15/03/2012

[34]

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Σύνταγμα της Ελλάδος, όπως αναθεωρήθηκε με το Ψήφισμα της 27ης Μαΐου

2008 της Η’ Αναθεωρητικής Βουλής των Ελλήνων.

2. Μπαμπαλίουτα Λάμπρου, «Το σύγχρονο θεσμικό πλαίσιο της Ελληνικής

Δημόσιας Διοίκησης», Τόμος Α’, εκδόσεις Σάκκουλα, Αθήνα, 2007

3. Χρίστου Λαδιά, «Το σύγχρονο θεσμικό πλαίσιο της περιφερειακής ανάπτυξης

στην Ελλάδα», εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα, 2013

4. Ευρυδίκης Μπεσίλα-Βήκα, «Τοπική Αυτοδιοίκηση», Τόμος Ι, Γ’ Έκδοση,

εκδόσεις Σάκκουλα, Αθήνα, 2010

5. Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών, «Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο

Αναφοράς 2007-2013», Αθήνα, Ιανουάριος 2007,

6. Επίσημη υποβολή κειμένου του Περιφερειακού Επιχειρησιακού

Προγράμματος Μακεδονίας Θράκης περιόδου 2007-2013 (Σεπτέμβριος 2007)

7. Επίσημη υποβολή κειμένου του Περιφερειακού Επιχειρησιακού

Προγράμματος Μακεδονίας Θράκης περιόδου 2007-2013 (Σεπτέμβριος 2007)

8. Επίσημη υποβολή κειμένου του Περιφερειακού Επιχειρησιακού

Προγράμματος Δυτικής Ελλάδας - Πελοποννήσου - Ιονίων Νήσων της

περιόδου 2007 - 2013

9. Επίσημη υποβολή κειμένου του Περιφερειακού Επιχειρησιακού

Προγράμματος Κρήτης και Νήσων Αιγαίου της περιόδου 2007 - 2013

10. Επίσημη υποβολή κειμένου του Περιφερειακού Επιχειρησιακού

Προγράμματος Θεσσαλίας - Στερεάς Ελλάδας - Ηπείρου της περιόδου 2007 -

2013

11. Επίσημη υποβολή κειμένου του Περιφερειακού Επιχειρησιακού

Προγράμματος Αττικής της περιόδου 2007 - 2013

12. Εταιρικό Σύμφωνο για το Πλαίσιο Ανάπτυξης (ΕΣΠΑ) 2014-2020, Υπουργείο

Ανάπτυξης & Ανταγωνιστικότητας/ Γενική Γραμματεία Δημοσίων

Επενδύσεων – ΕΣΠΑ,

13. www.espa.gr

14. www.tovima.gr

15. www.eetaa.gr

16. www.et.gr