فناوری پارینه سنگی و تطور انسان

1391مارلیک، سال هنخست، شماره دوم، بهار و تابستان

*

استاهنلی امبروز، حسین صبريهنسبحامد وحدتیبرگردان

داهنشگاه تربیت مدرسشناسیباستاناستادیار گروه [email protected]

21/3/1391/// تاریخ پذیرش: 20/3/1391تاریخ دریافت:

این مقاله برگرداهنی است از:*Ambrose, S. H. 2001. Paleolithic Technology and Human Evolution. Science, Volume 291,pages: 1748-1753.

یک میمون ساکن »ادیسه فضایی،2001«ر فیلم ي ابزار العادهآفریقا وقتی که قدرت فوق» ساواهناي«

کند برقی از استخواهنیِ در دستان خویش را درك میرا به سمت آسمان پرتاب درخشد. او آندر چشماهنش میشادي

گیرد. به خود میکند، که در آهنجا شکل یک ایستگاه فضایی رامیي اجداد چه اتفاقی بین هنخستین استفاده از ابزار به وسیله

ریخت ما و هنخستین پرتاب موشک توسط اهنسان افتاده است؟ اهنسانسنگی ي موضوعات فناوري پارینهدر این بازهنگري، داهنش ما درباره

ي تحول همزمان به چالش کشیده شده، و هنظریات جدیدي دربارهشوهند.ها و مغز ارایه میافزارها، زبان، دستدستفناوري ساخت

ترین مهم«چگوهنه فناوري بر تطور بشر تأثیر گذاشت؟ سنگی چه هاي پارینهتکامل فناوريبراي منشأ و» هامحرك

شناسان ساخت ابزار را یکی از اهنسانها دیرینبودهند؟ براي مدتند، این در گرفتدر هنظر می1»اهنسان«ي خاص گوهنههايویژگی

بین حالی است که تنوع رفتارهاي ابزارسازي و استفاده از ابزار در

واژگاهنی همچون کاربردکرده است تا در هناگزیرما را 2هاشمپاهنزهي متنوعی گسترهها کنیم. شمپاهنزهاحتیاطکمی » اهنسان ابزارساز«

را به » فرهنگی«دیگر رفتارهاي وابزار، ابزارسازي کاربرداز هاي جنس گذارهند. این در حالی است که میمونهنمایش می

و هیچ کنندمیبه طور خاص تنها از ابزار استفاده 3»سبوس«درکی از علت و معلول یا از تفاوت بین ابزارهاي مناسب و هنامناسب

دهند.هنشان هنمیها چندین هنوع ابزار براي استخراج مواد غذایی شمپاهنزه

هاي اسفنجی، جمله برگکنند، ازها استفاده میو از آنسازهندمیهایی هایی براي جستجو و گرفتن موریاهنه و مورچه، چوبچوب

هاي ها، برسها، هاوناستخوان، اهرمبراي بیرون کشیدن مغزِهاي برگی، و کندو، قاشقچوبی براي بیرون کشیدن عسل از

ان خویش. ماهنند براي بلندتر کردن دستهاي قالبچوبهاي سنگی و چوبی هاي آفریقاي غربی از کوبه و سندانشمپاهنزه

، پیاپیکنند. استفاده ها استفاده میبراي شکستن مغز داهنه

د

هامقاله

، حسین صبريهنسب، برگردان حامد وحدتیاستاهنلی امبروز/ سنگی و تطور اهنسانفناوري پارینه

کند که ها ایجاد میها و سندانهاي کم عمقی بر روي کوبهسوراخهاي ساخته شده توسط هنموهنههماهنندشناسی بسیار از هنظر ریخت

ضربه ي سنگی با کوبهها شمپاهنزهکهیهنگاماهنسان هستند. ، شودمیتیز (تراشه) هنیز تولید هاي سنگی لب، گاهی تکهزهنندمیهاي هنر، پستاهنداران شمپاهنزهشوهند. چند مورد استفاده واقع هنمیهر

کنند اما به هندرت از ابزار در تر از خودشان را شکار میکوچکها کنند. در عوض مادهفرایند شکار و خوردن آن استفاده می

هاي مختلف هنیازمند استفاده بیشتري در فعالیتزبردستیمداومت و به این هنکته است کهبیاهنگرخود دهند که این از ابزار هنشان می

،ها هنقش اصلیریخت ما هنیز مادهدر میان اجداد اهنسانبسیاراحتمال اهند. استفاده از ابزار در بین وري ساخت ابزار بازي کردهادر تحول فن

ي داروین ي هنظریههایی را دربارههنشین پرسشهاي جنگلشمپاهنزهاهنگیزد. و ارتباط زهندگی در ساواهناها و منشأ فناوري بر می

ي ما ترین خویشاوهند زهندهین فرض که رفتارهاي هنزدیکبا ابه اجرا در اعقابش ي آخرین جد مشترك ما و تواهنسته به وسیلهمی

کم سطح ظرفیت فناوري که دستپنداشتتوان بیاید، میاهند، زیستهمیلیون سال پیش می5/2تا 5هایی که بین ریختاهنسانابزارهاي مورد بیشترهاي امروزي بوده است. با شمپاهنزهپذیرقیاس

اهند که به ها از مواد آلی ساخته شدهي شمپاهنزهاستفاده به وسیلهماهنند. هاي باستاهنی محفوظ میها و محوطههندرت در سنگواره

هنزدیک بههاي ساکن ساواهنا ریختحرکت بر روي دو پا در اهنسانچند این تغییر عمده در ، هر4ستامیلیون سال پیش آغاز شده2/4

هاي استخوانبوده است.حرکت، همراه با شواهد استفاده از ابزار هن

میلیون سال 3تا 6/2به کهغارهاي آفریقاي جنوبیشکسته دردستبه عنوان ابزارهاي ساخته شده به هنخست، استمربوط پیش

توصیف شده بودهند اما امروزه 5»آفریکاهنوسکوساسترالوپیته«شکسته به احتمال هايِاستخوانروشن شده است که این تجمعات

اهند.فعالیت کفتارها و یا دیگر عوامل طبیعی بودهيهنتیجهي حضور فناوري مربوط به ترین شواهد مستقیم دربارهکهن

6»ریفت«ي میلیون سال پیش در دره5/2ها به ریختاهنسان

هاي تیز و تکههاي هنازك لبتراشهشاملگردد، که اتیوپی باز میی با آثار کوبش یهاهاي سنگی، و استخوانسندان،هاسنگی، کوبه

مغز استخوان است. این و برش، حاصل از قصابی و در آوردن ي هاي مشابه در تنگهفناوري ساده پس از یافت شدن هنموهنه

هنامیده شده است. 8، صنایع سنگی اُلدواهنی7اولدوايهاي هنخستین درك باالیی از خواص مکاهنیکی، فرایند ریختاهنسان

هند. مواد آتشفشاهنی اهزدن داشتشکستن، و اهنتخاب زوایاي ضربهکوهی (ابسیدین)، کوارتزیت، سنگ يهشکننده و ریزداهنه، شیش

هستند 9هایی همساهنگردآهک، و سنگ چخماق همگی کاهنیگذارد). پذیري شکست میها تاثیر کمی بر جهت(ساختار معدهنی آن

هنام هاآنهایی که از ي یکی از سنگداشتن قلوههنگاهبا در دست ي درجه با یک کوبه60ي برده شد و وارد کردن ضربه در زاویه

برداشتن برايبرداري کرد. توان از سنگ مادر تراشهسنگی میهاي باریک و لبه تیز، بایستی به سنگ مادر به طور غیر تراشه

ي سطح آماده شده ضربه زده شود (شکل مستقیم هنزدیک به لبه1.(

دکتري خود را فرااز داهنشگاه برکلی و 1984سال بهشناسی در اهنسانرا ایشاستاهنلی امبروز دکترژوهشی وي فناوري اصلی پيمحورها. کرددریافت »ياالیوسی«از داهنشگاه 1985در سال

شناسی بومسنگی آفریقا، دیرینشناسی پارینهاهنسان مدرن، باستانابزارسازي، منشأهاست. امبروز در هنگارش بیش ریختاهنسانيتغذیهپایدار و مطالعه بر روي دیرینهايیزوتوپا

هنویز شناسی داهنشگاه ایلیاهنسانگروهاستادي در يداشته و با رتبهمقاله و کتاب مشارکت 50از همچون تجزیه و تحلیل هاییسیاالت متحده مشغول به تدریس درا»اورباهنا شامپین«در

تطور اهنسان، تطور اهنسان و فرهنگ و آرکئومتري است.يافزارهاي سنگی، تاریخچهدست


دستیک راستبه دستهاي ساخته شده تراشه ابزار، شمایی از تراشهساخت.1شکل

میلیون 5/2هایی که در ریختاهنسانکردهند در سال پیش زهندگی می

برداري با ضربه مستقیم بسیار تراشهشمار فراوانبودهند. دستچیرهساخت و تعداد محدود هاي خوشتراشههایی که هناشی از وارد کردن تراشهگواه این مدعی بودهي هنادرستضربه

است. در هنقاطی که مواد خام در هاي کوارتز دسترس، عمدتا قلوه سنگ

متر بوده، ساهنتی5/2با عرض کمتر از به دلیل کوچکِی بیش از اهندازه امکان

ها در دست براي هنگه داشتن قلوهي مستقیم وجود برداري با ضربهتراشه

هاي کوچک بر قلوههنداشته، بنابراینها ي سنگی به آنیک کوبهباان قرار داده شده و روي یک سندرسد شده است (فن دو قطبی). بنابراین به هنظر میضربه وارد می

اي از جاي اینکه هنشاهنهههاي اُلدواهنی بوجود تنوع در مجموعههاي فرهنگی خاص بوده باشد، بیشتر معلول جستجو حضور سبک

ي اهنرژي براي تهیهبراي پیدا کردن راهکارهایی با کمترین مصرفهایی مناسب از مواد خام در دسترس بوده است. ابزارهاي تراشه

شدهند یا بدون برداري میاستخواهنی هنیز معموال هماهنند سنگ، تراشهشدهند.استفاده میهیچ تغییري

رسد، ساده به هنظر میهنخستچه فناوري اُلدواهنی در هنگاه گراهاي دستی مهارتبه اُلدواهنی افزارهايدستاما در حقیقت ساخت

ها هنیازمند بوده است. براي هنموهنه، هاي شمپاهنزهفراتر از مهارت) پس از سه 11، که یک بوهنوبو است (شمپاهنزه پیگمی10»کنزي«

تواهنستهنمیي مستقیم همچنان ضربهبابرداري سال آموزش تراشهسطح ي درست به مکان صحیح درقدرتمنداهنه و دقیق با زاویه

هاي مادر خرد هاي کوچک و سنگتراشه.مادر ضربه بزهندسنگ افزارهايدستبرداري کنزي هیچ شباهتی به شده حاصل از تراشه

اُلدواهنی هنداشتند. ي غذاي ها براي بریدن ریسمانِ جعبهي تیز تراشهکنزي از لبه

کرد. او این عمل را بدون چرخش مچ، و تنها با جایزه استفاده میداده هم عمدتا از شاهنه اهنجام میدن تمامی بازو، و آنحرکت دا

ن هاي وحشی هنیز زماهنی که قصد باز کردن و شکستاست. شمپاهنزهو بازوهاي کنندمیعمل گوهنه هاي سخت را دارهند همینداهنه

دهند. این هنوع کاربرد خویش را عمدتا از شاهنه و آرهنج تکان میاز دست در اهنسان و ي استفادهعضالت به طور محسوسی با هنحوه

ي دقت و ظرافت در استفاده از ابزار که به همچنین در درجههاي شود تفاوت دارد. محدودیتي تحرك مچ اهنجام میوسیله

که در اصل براي -ها اهندامی در حرکت و قدرت مفاصل در شمپاهنزهتوان دلیلی براي را می-اهندراه رفتن بر روي چهار پا طراحی شده

ها در ابزارسازي و استفاده از ابزار به حساب آورد. هضعف شمپاهنزها ماهنع از تقابل ت کوتاه در شمپاهنزهسو شاهنحناداراهنگشتان بلند

شود. در عوض در هنوك اهنگشتان در فرایند هنگه داشتن اشیاء میها اهنگشتان مستقیم کوتاه، شست بلند و پهن و هنوك اهنسان

سرِ اهنگشت، فراهم پهنِهاي گوشتیِاهنگشتاهنی به همراه هنرمهي دقت و تمرکز باالیی در هنگام در دست گرفتن ابزارهاي آورهنده

ي ها هنوك اهنگشتان باریکی دارهند و عضلهشوهند. شمپاهنزهکوچک میساعد براي اهنعطاف شست هندارهند، همچنین در قسمت عضالت کف دست که قابلیت قرارگیري شست را در برابر دیگر اهنگشتان فراهم

ورهند این عضالت یا وجود هندارهند یا به هنسبت تکامل ضعیفی آمیاهند. یافته

میلیون سال پیش) 9/2تا 8/3(12»آفارهنزیسکوساسترالوپیته«هنوك اهنگشتان باریکی شبیه شمپاهنزه داشته، اما هنوك اهنگشتان


، کنیا. »اولورگه سایلی«ي: ابزارهاي برشی بزرگ آشولی از محوطه2شکل

)A) ،تبردستی (B.شکافنده (

میلیون سال پیش) به 2/ 6تا 3(13»آفریکاهنوسکوساسترالوپیته«اهنسان بوده است. مچ شمپاهنزه براي اجتناب از احتمال بیشتر شبیه

هنگشتان بر روي ا،راه رفتنبه هنگامکشیده شدنِ بیش از حد کند. این شود که این خود چرخش مچ را محدود میقفل میدست

ها شود تا شمپاهنزههنوع خاص از قفل شدن مچ دستان باعث میبرداري، و ها براي پرتاب توپ، تراشههنتواهنند حرکاتی که اهنسان

دهند، تقلید کنند. ي دقیق از ابزارهاي کوچک اهنجام میاستفادها محرك اصلی براي به کارگیري غالبا رژیم غذایی گوشتی ر

برش و کوبش هايهنشاهنهاهند. افزارهاي سنگی در هنظر گرفتهدستهاي پستاهنداران بزرگ بیاهنگر رژیم گوشتخواري روي استخوانبر

هاي به دست آمده از مطالعه میلیون سال پیش است. داده5/2در ن است که این ایبیاهنگرهاي سنگی هاي تراشهبر روي لبه

براي بریدن و خراشیدن افزارها در کنار کار بر روي گوشت،دستها، و یا جگن) به کار دار (هنی، علفچوب و هنیز گیاهان سیلیس

گمان داراي کارکردي تیز هنیز بیاهند. سنگ مادرهاي لبرفتهمیتیز به دست آمده از هاي هنوكاهند. برخی استخوانچندگاهنه بوده

هاي صیقل سنگی در آفریقاي جنوبی هنوكهاي پارینهمحوطهتر، و یا دارهند که به احتمال هناشی از سوراخ کردن مواد هنرماي خورده

هاي موریاهنه) هستند.هاي سفت (پشتهخراشیدن خاكفناوري اُلدواهنی در اصل یک سازش محیطی براي گسترش

هاي هنخستین براي شکل دادن چوب، ریختهاي اهنسانتواهناییایی با کیفیت استخوان، و دیگر مواد و دستیابی بیشتر به منابع غذ

اي، گوشت و مغز قرمز استخوان باال ماهنند اجتماعات موریاهنهاهند هنیاز تواهنستهپستاهنداران بزرگ بوده است. این منابع پروتئینی می

مغز بزرگ هنخستین هنمایندگان وسازسوختباالي اهنرژي جهت هاي ساکن در ریخترا تامین کنند. هنخستین اهنسان14ي اهنسانگوهنه

ماهنند هناپذیربینیپیشدستیابی به منابع غذاییِبرايساواهناي آفریقا حیواهنات و رقابت با دیگر رقبا در به دست يهاي شکار شدهالشه

اهند، همین افزارهاي سنگی بودهدستآوردن منابع پروتئینی هنیازمندهاي مهمی را براي تکامل فکري هنیاز به احتمال اهنگیزه

ها پدید آورده است.ریختاهنسانهنخستین)، به عنوان 15(اهنسان هابیلیس»اهنسان ماهر«عموما

اهنجام شده بر روي هايپژوهششود. ابزارساز در هنظر گرفته میي دهد که در هنیمکرهي این گوهنه هنشان میقالب دروهنی جمجمه

شود. مشاهده می16»بروکا«ي سمت چپ مغز، آثار تشکیل هناحیهي بروکا در مغز مسئول کنترل حرکتیِ اعصاب صورت و زبان هناحیه

و همچنین در مجاورت و درگیر با اعصابِ کنترلِ حرکت دست دست هستند، و تمایل ها راستاز اهنساندرصد90است. هنزدیک به

ي ماهراهنه از ابزار و در ترین عامل در استفادهبه یک دست قويها در شود. عموما شمپاهنزهدست گرفتن درست آن محسوب می

فرایند ابزارسازي تمایل دارهند تا تنها از یک دست استفاده کنند، هرها دیده دستی در شمپاهنزهچند که هیچ ترجیحی براي راست

را توان آثار آنست که میشود. تمایل به یک دست موضوعی اهنمیدست هنگام د. افراد راستافزارهاي سنگی مشاهده کردر دست


برداري از سنگ مادر، گرایش به چرخاهندن سنگ مادر در تراشه). مطالعات آزمایشگاهی 1هاي ساعت دارهند (شکل جهت عقربه

دست افراد راستبه دستبراي بازسازي ساخت ابزارهاي اولدواهنی 17دست بوده است پوستهزماهنی که ابزارساز راست،ستابیاهنگر این

(به شود جاهنبه در سمت راست پشت تراشه مشاهده مییکبه طور هاي واقعی ، چپ: راست). این هنسبت براي مجموعه56:44هنسبت

است، که بیاهنگر اهنتخابی شدن دست ضربه زهننده 57:43اولدواهنی ي برداري با ضربهدر هنزد سازهندگان مصنوعات اولدواهنی است. تراشه

ي درست از ابزار هنیازهاي متفاوتی را در دستان مستقیم و استفادهکند. دست چپ سنگ مادر را هنگه داشته در راست و چپ ایجاد می

ظر دقیقا و کامالً با هنیرویی ي مورد هنکه دست راست به هنقطهحالیها عموما اشیا کار شده را با دست زهند. اهنسانکنترل شده ضربه می

کنند، که ابزار را با دست راست استفاده میگیرهند در حالیچپ میگراییِ واضحی را ها هیچ گوهنه سمتاین در حالی است که شمپاهنزه

هاي معمول دهند. فعالیتبراي به کارگیري دستان خود هنشان هنمیابزارسازي همراه با تقسیم کار بین دستان در ثابت هنگهداشتن اشیا

هاي مغز گرایی هنیمکرهها، به احتمال به سمتو استفاده از آناي را براي تحول زبان بنا هنهاده است.اهنجامیده و پایه

شناسی هماهنند دست از لحاظ ریخت»اهنسانِ ماهر«دست 600تا 800حجم جمجمه در این گوهنه (هايِ مدرن است.اهنسان

هاي ریختتر از اهنسانمکعب) به طور معناداري بزرگساهنتیمتر450تا 500هاي عصر حاضر (تر و معاصر خود و میمونقدیمی

ها در این گوهنه به هنسبت ي دهندانساهنتیمترمکعب) بوده است. اهندازهده از ابزار، فاي بدن کوچک بوده، که ارتباطی را بین استاهندازه

دهد. باید توجه داشت که و هوش هنشان میکیفیت رژیم غذاییهايکوساسترالوپیتهايِ چندین گوهنه دیگر از بقایاي سنگواره

تر از هابیلیس (گارهی، اتیوپیکوس، تنومند با حجم مغزي کوچکافزارهاي منتسب به بویزیاي و روباستوس) در مجاورت با دست

اهند، بنابراین هویت واقعی سازهندگان سنت اولدواهنی گزارش شدهجزو دط فناوري با اهندام را فعال بایافزارهاي اُلدواهنی و ارتبادست

هاي اهنگشت و شست به شت. استخوانپاسخ باقی گذامباحث بیدر آفریقاي جنوبی داراي » سوارتکراهنز«دست آمده از غار

پذیرشکنندگان از ابزار هستند. با شناسیِ دست استفادهریختکوساسترالوپیته«اي متعلق به اینکه این بقایاي سنگواره

وان تصور کرد که بیش از یک گوهنهت، میاست»روباستوسافزارهاي اُلدواهنی بوده است.دستيسازهندهریخت اهنسان

در یک میلیون سال پیش منقرض شدهند، اما هاکوساسترالوپیتهمیلیون سال هنیمکم ساخت مجموعه ابزارهاي هنوع اُلدواهنی تا دست

تر و با مغزي بزرگ18»قامتاهنسان راست«پیش ادامه داشته است. میلیون سال پیش در آفریقا 8/1هنزدیک بهتر، هایی کوچکدهندانمیلیون سال پیش 5/1، اما سنت ابزارسازي اُلدواهنی تا 19شدظاهر

بدون تغییر باقی ماهند.

صنعت آشولی

سرآغاز پیدایش سنت ابزارسازي آشولی، ابزارهاي برشیِ بزرگ، ) بود که در حدود 2متر طول (شکل ساهنتی17تا 10هنوعا با حدود

ي جعبه ابزار اُلدواهنی افزوده مجموعهسال پیش بهمیلیون5/1و » قامتراست«ي هاافزارهاي آشولی اهنسانشدهند. سازهندگان دستي زماهنی بودهند که در گستره20»هایدلبرگ«جاهنشیناهنشان، اهنسان

کردهند. گذشته هزار سال پیش زهندگی می300میلیون تا 5/1بین آشولی در شرق و ا در چین و کره، عموما صنایع شبهاز چند استثن

بنگالدش تا شمال -که از مرز هند» خط موویوس«شمال اهند. از جمله دالیل دهد، یافت هنشدهاهنگلستان هاللی را تشکیل می

قامت به این امر را شاید بتوان مهاجرت زودهنگام اهنسان راستمیلیون سال پیش (که پیش از 8/1تا 6/1سمت شرق آسیا در

در هنظر گرفت، هرچند که این فرض ابداع صنعت آشولی است) میلیون سال هنیم این سنت ابزارسازي در اروپاي شمالی بعد از هنبود

توان احتمال دهد. با توجه به این شواهد، میپیش را توضیح هنمیداد که استفاده از فناوري آشولی و یا کنترل آتش هنقش چنداهنی در

اهند. هاي اولیه به سمت آسیا هنداشتهمهاجرتو هاي مسطحهاي بزرگ، تکه سنگراشهدر سنت آشولی ت

برداريِ دوجهتی و یا ها با استفاده از فنون تراشهقلوه سنگاهند. آمدهبه صورت ابزارهایی براي بریدن در میجهتیتک

قطره) در این صنعت عموما 2A، (شکل 21»هاتبردستی«22»هاشکافنده«شکل و داراي سطح مقطع گرد هستند. اشکی

و 23»هاکلنگ. «دارهندهاي کارهنشده ولی هنازك و تیز لبهها داراي سرهاي همگرایی در همچون تبردستی24»چاقوها«

ها مقطع عرضیِ قسمت اهنتهایی بوده، با این تفاوت که کلنگ


) هندسه قسمت پشتی و شکمی سنگB) تراشه لوآلوآ، (Aبرداري در فناوري لوآلوآ. (: مراحل تراشه3شکل

هاي بیشترسازي سنگ مادر براي تولید برداشته) مراحل کاهش جهت آمادهCمادر لوآلوآ و (

و در عوض چاقوها اهندضخیمی داشتهي ضخیم جاهنبی دارهند. یک کناره

ي بر روي لبه25مطالعات ریزفرسایشاهند که عمده این ابزارها هنشان داده

افزارهاي آشولی به احتمال زیاد دستاهند. ابزارهایی چند منظوره بوده

ها دهند که آنها هنشان میآزمایشهاي بزرگ و براي قصابی الشه

سخت، و همچنین کار بر روي چوب اهند. ابزارهاي شدهبه کار گرفته می

حتمال در برشیِ بزرگ آشولی به اچه گراشدهند. دست هنگه داشته می

هاي ها به عنوان سالحاستفاده از آنشود در هنظر هنگرفت، پرتابی را هنمی

. با کردرا ثابت توان آنهرچند هنمیهاي توصیفی هنظیر تبرهاي اینکه هنام

ها، دستی، ساطورها، چاقوها، و کلنگهاي مختلفی را براي کارآییکنند، میافزارهاي آشولی القادست

ي ها هنشان داده که همهاما پژوهشتواهنسته در هنقش یکدیگر به ها میآن

ترین کار گرفته شوهند. اگر مهمویژگی کارکردي ابزارهاي برشی

ي تیز به جاي شکلی کامل شده در هنظر بزرگ آشولی را یک لبهي طبقات ابزارهاي بزرگ برشی بگیریم، پس شاید همه

اهند.شتهاي داعملکردهاي مشابهمیزانها به ي اُلدواهنی که فرم آنبرخالف ابزارهاي ساده

زیادي متاثر از شکل، اهندازه و ماهیت مکاهنیکی مواد خام بوده، اي ابزارهاي برشی بزرگ آشولی محصول طرح از پیش ترسیم شده

هستند که سازهندگاهنشان آهنان را با استفاده از طیف متنوعی از مواد هند. تقارن دو جاهنبی و میزان باالي همگوهنی در شکل ااولیه ساخته

درك تجسم بیاهنگرها ي وسیعی از اهندازهها در گسترهتبردستیهاي ذهنی و ادراکی ییاز تواهنابازتابیکه خود است عدي بسه

آشولی هنسبت به اُلدواهنی است. سازهندگان ابزارهاي باالترِ

بر اساس شکل هاي تبرهاي دستی و ساطورها عمدتا گروهزیراشکال ابزارهاي برشی بزرگ را با اهند. عموما تنوعِبندي شدهطبقه

اهند. داهنستهدر ارتباط هايِ فرهنگی متفاوت الگوهاي فکريِ گروهتواهند براي تشخیص اگر چنین باشد، سبک اینگوهنه ابزارها می

اي به کار گرفته شود. این فرضیه با تنوع هاي فرهنگی منطقهسنتها و اشکال مجموعه ابزارهاي برشیِ بزرگ به دست آمده زهدر اهندا

ها سازگاري هندارد. ارزیابیِ ي الدواي و دیگر محوطهاز تنگهه در ک» كگلن ایسا«اي پیشنهادي مرحلهپنجها با روش سبک

هاي هاي غیر فرهنگی و پس از آن مولفهآن ابتدا تاثیر مولفهاست که اینآزماید، بیاهنگر یفرهنگی را بر روي شکل هنهایی ابزار م

ي خواص مکاهنیکی، فراواهنی، اهندازه، و شکل مواد خام، شکل اولیه


اصلیدالیلها ي لبههاي دوبارهو میزان تیز کردن26ي خامتراشههاي مختلف ابزاري آشولی هستند، هنه التزام تفاوت در بین مجموعه

ار به یک سبک و فرهنگ خاص. بنابراین شکل هنهایی یک ابزي یک تفکر خاص فرهنگی آشولی به جاي اینکه محصول عامداهنه

ارتباط با جاهنبی و غیر عمديِ چندین عامل بیبوده باشد محصول برداري از یک قلوه سنگ ضخیم فرهنگ است. براي هنموهنه، تراشه

با جنس زمخت معموال شکلی شبیه کلنگ خواهد ساخت. تراشیدن ي بزرگ مسطح ممکن است در یک تراشهپیرامونهاي حاشیه

از صرف مدت زماهنی براي تیز پسابتدا یک ساطور بسازد، اما رسند و ها در یک هنقطه به هم میي آن، حاشیهکردن دوباره

هایی پرسشهااین موضوعشود.دستی تبدیل میتبرساطور به یکهاي ي وجود سبک در سنت ابزارسازي آشولی و تفاوترا درباره

مجموعه از ابزارهاي برشی بزرگ چهارعملکردي بین و ادراکی هاي فرهنگیي قابلیتشاید دربارهو اینکه هند ااهنگیزبرمیهاي آشولی اغراق شده باشد.ریختاهنسان

در آفریقاي جنوبی » سوارتکراهنز«هاي سوخته از غار استخوانمیلیون سال 5/1تا 1ها در اوایل ریختدهند که اهنسانهنشان می

هند. از جمله مزایاي اهکرداز آتش استفاده میساماهنمندپیش به طور آتش بهبود ارزش غذاییِ غذاهاي گیاهی و جاهنوري است. به دلیل

ي فناوري غیر سنگی مشکالت حفاظتی، شواهد کمی دربارهآشولی موجود است، با این وجود همین شواهد اهندك بیاهنگر این

ي مستقیم شکل داده تخواهنی هنوز با ضربهاست که ابزارهاي استرین ابزارهاي چوبی منتسب به سنت آشولی شدهند. قدیمیمی

ي تیزِ هنیزه ماهنندي هستند که از محوطههاي هنوكچوبهزار سال پیش به 400هنزدیک بهدر آلمان با قدمتی » شوهنینگن«

اهند.دست آمدهتر برشی منظمدر اواخر دوران آشولی، شکل ابزارهاي بزرگ

هاي برداري با چکشي تراشهاي هنشان دهندهکه تا اهندازهشدهاي که لبهک از جنس چوب سخت یا استخوان استسب

سازهند. با این حال، بهتر تري میتر و طرح شکلی منظممستقیمزیرا مواد خامِ بستگی هنداردشدن شکل ابزارها همیشه به زمان

کنند. راهکارهاي مخت تولید میهنامرغوب، محصوالتی با اشکال زهنزدیک بهجدید تولید ابزار و صنایع متمایز محلی در پایان آشولی،

. سنگ مادرها با اهنواع شدهندهزار سال پیش، ظاهر 400تا 300

ي برداري به سبک لوآلوآ (هنام محلی در حومههاي تراشهروشهاي بزرگ با اشکال از گرفتند تا تراشهپاریس) به دقت شکل می

هاي مادر منشوري ها از سنگپیش طراحی شده تولید کنند و تیغهشدهند. تولید می

سنگی میاهنی هاي پارینهفناوري

سنگی طی پارینههزار سال پیش در 300تحول در فناوري در و متقابال در جنوب صحراي آفریقا در عصر سنگ MP(27(میاهنیها مدیون شتاب گرفت. این پیشرفتMSA(28(میاهنی

هاي با اهندام و اهنسان29هاي باستاهنی متأخرها، اهنسانهنئاهندرتالسنگی میاهنی، . براي هنخستین بار در پارینهاستبوده 30مدرنپذیرتشخیصروشنیاي به هاي فنی و سبکی منطقهتفاوت

ها و مناطق فرهنگی حقیقی است. ، که گویاي ظهور سنتشوهندمیابزارهاي کوچک ساخته شده با روش لوآلوآ و همچنین

برداري به روش شعاعی جایگزین ابزارهاي بزرگ برشیِ تراشه). فناوري لوآلوآ راهکاري پیچیده براي تولید 3(شکل شدهندآشولی

و ممکن است اهنعکاس د محصوالت به هنسبت استاهندارد استکارآمتر سازهندگان آن باشد. هاي ادراکی پیچیدهي تواهناییدهندهي آثار ریز فرسایش بر روي لبه و همچنین وجود بقایاي مطالعه

دار و دیگر ابزارها اي دستههسرپیکاناهنتهايصمغ و قیر طبیعی در ي این است که به احتمال، هنخستین شواهد مربوط به هنشان دهنده

ي زماهنی اهنتقال آشولی به اتصال ابزارها به چوب و استخوان به بازهدار، چاقوها، و هاي دستهگردد. سرپیکانسنگی میاهنی باز میپارینه

از باالییهايهها درجکار گذاشته شده در دستههايخراشندهدهند که شاید هنظیر تفاوت بین پیچیدگی فناوري را هنشان می

ها و گفتار اهنساهنی باشد.آواهاي هنخستیابزارهاي اُلدواهنی و آشولی به صورت مجزا و تنها با در دست

شدهند، اما برداري ضربه مستقیم ساخته میتراشهباگرفته شدن و واحد فنی: دسته، ابزار سهکمابزارهاي ترکیبی متشکل از دست

ي هاي کاهشی یک دهنبالهو مواد چسبنده هستند. فناوريسنگیدرپیپیهاي کنترل حرکتهنیازمندخطی از رفتارهایی هستند که

پیاپیِها هنیز در اصل تکرار برداري است. آواسازي هنخستیتراشههاي هاي حنجره است. از سویی دیگر فناورياهنقباضات ماهیچه

داراي سلسله مراتب و هنیازمند کنترل حرکت آرام دست ترکیبی بندي واحدهاي براي سرهم کردن اجزا با یکدیگر هستند. سرهم


هاي هناخنی، مربوط به پناهگاه ) خراشندهE-Hپیش، (هزار سال سال 50تا 40هاي کولدار عصر سنگ پایاهنی در آفریقا مربوط به ) تیغهA-D: (4شکل

Dکولدار يست. قطعهمعرف بقایاي گل اخراDتا Aافزارهاي سال پیش. هنقاط بر روي دستهزار 40تا 35در کنیا با قدمت »اهنکاپوهنه یاموتو«اي صخره

در محور طولی با قسمت تیز در بیرون کار گذارده شده بوده است.

کرد متفاوت تولید کاراختارهاي متفاوت، ابزارهایی با فنی در سکند. این موضوع ظاهرا مشابه با زبان هنحوي است، زیرا می

داري عنیات مبندي سلسله مراتبی صداها، جمالت و عبارسرهمدهد. هم و تغییرِ ترتیبِ کلمه، مفهوم را تغییر میکندتولید می

کنترل یکگفتار و هم تولید هاي سري حرکتابزارِ ترکیبی هنیازمندظریف بوده که هردو با مناطق مجاور قسمت پایینی و چپ لُب

شوهند. یک ابزار ترکیبی شاید مشابه با یک جلویی مغز کنترل میها مشابه یک جمله باشد، اما توضیح چگوهنگی ساختن یکی از آن

دستور آشپزي یا یک داستان کوتاه است. اگر تولید ابزار ترکیبی و

هزار سال پیش به طور همزمان رشد کرده 300پیدایش زبان در اهندام مدرن دارايهاي ها و اهنسانباشند، پس هنئاهندرتال

ي اهنسان هایدلبرگ هند صحبت کنند. بازسازي حنجرهاهتواهنستمیهاي با اهندام مدرن ها و اهنسانمشترك هنئاهندرتالهنیايکه آخرین

ها هنیز اهند بیاهنگر این است که به احتمال این اهنسانبودهاهند صحبت کنند.تواهنستهمی

،ترکیبیجز از یک ابزارِبه دست آوردن و جرح و تعدیل هر هاي از پیش طراحی شده است که سري فعالیتیکهنیازمند

هاي مختلفی اجرا شود، ماهنند مکانها وتواهند در زمانمی


برداري براي تولید یک سرپیکان، برش و شکل دادن یک تراشهآوري و فرآوري مواد چسبنده. مشکل ي چوبی، و جمعمیله

برايآوردن مواد دستبهبرايریزي کردن و برهنامهي حلپیچیدهه ر بودتولید ابزار ترکیبی شاید بر تحول لُب جلویی مغز تاثیرگذا

د که قشر پیشاهنی لُب پیشین مغز تنها دهها هنشان میاست. پژوهشکند. تولید برداري میتصویرايویژهشی شود که از میفعالزماهنی

ریزي و هماهنگی بین اهنواع مختلف ابزار ترکیبی به برهنامهموضوعات مکمل هنیاز دارد و شاید در ارتباط متقابل با لُب پیشین

. استزبان بوده پیدایشدر راستاي

سنگی جدیدهاي پارینهفناوري

سنگی هاي تولید تیغه براي هنخستین بار در پارینهاگر چه فناوريهزار 50هنزدیک بهتر آن، تنها میاهنی ظاهر شدهند، اما اهنواع پیچیده

سال پیش در آفریقاي شرقی و لواهنت پدیدار گردیدهند. تولید تیغه تواهند از یک سنگ اي که میهاي تیز قابل استفادهاساسا تعداد لبه

هاي استاهندارد این دهد. تیغهمادر به دست بیاید را افزایش میي متنوعی از اهنواع ابزار در قابلیت را داشتند تا به صورت مجموعه

) که 4مختلف ایفاي هنقش کنند (شکل عملکردهايها وشکلتیغه، ساختتر بودهند. در کنار اغلب جزیی از ابزارهاي پیچیده

استفاده از استخوان و عاج هنیز در این عصر از اهمیت قابل اي برخوردار بوده است. استخوان، عاج، شاخ گوزن، صدف، مالحظهگی همچون هاي صیقلی شده، در کنار اهنواع ادوات سنو سنگ

ها ها، سوزنها، درفشهاي ظریف، دگمهها، سرپیکانسوراخ کنندهسنگی جدید هاي پارینههاي مجموعهي ویژگیو زیورآالت از زمره

در اهنگیزيشگفتافزارهایی به طرز هستند. چنین دستسنگی میاهنی هنادر هستند اما ویژگیِ عمومی هاي پارینهمحوطههستند. هزار سال پیش40ید بعد از سنگی جدهاي پارینهمحوطه

استخوان، شاخ و عاج هنسبت به سنگ به مراتب شکنندگی کمتري ها هاي پرتابی از آنتري براي سالحهاي محکمداشته و دسته

به طور محسوسی قدرت و سرعت یپراهنتوان ساخت. هنیزهمیهاي پرتابی را افزایش داد و بدین شکل یک سالح تهاجمی سالحد کم تبدیل به یک موشک مرگبار شد. آثار مواد فسادپذیرتر با بر

و اي که در تور، طناب، کیسهته شدهریسمان و الیاف بافهمچونسنگی هاي پارینهاهند هنیز به خوبی در محوطهلباس استفاده شده

ها و مواردي از این دست به اهند. این هنوآوريجدید قابل مشاهدههنر، زیورآرایی، همچون؛ظهور رفتار مدرن هستندهنشاهنگرروشنی

برداري هاي بهرههنمادگرایی، تدفین آیینی، معماري پیچیده، و طرحبرداري از منابع، و اتحاد راهبرديِ اجتماعی که به از زمین، بهره

اهند. هنتایج مهم این سنگی میاهنی آفریقا داشتهاحتمال ریشه در پارینهتوان در فهرست ذیل را میفناوريي جدید و متنوعمجموعه

از حیواهنات بسیاربرداري خالصه کرد: افزایش تراکم جمعیت، بهرههاي جغرافیایی باالتر و به عرضجمعیتیهايجابجاییکوچک،

هاي مدرن از آفریقا به اوراسیا و ارتفاعات سردتر، پراکندگی اهنسانپیش و سالهزار 70تا 50استرالیا (از طریق دریا) در حدود

هاي پلیئستوسن جدید و اهنسانپیکرِ اهنقراض سریع جاهنوران بزرگباستاهنی.

برآیند

5/2هاي صنایع اُلدواهنی و آشولی پیشرفت کُند بین از ویژگیاي هزار سال پیش و تحرك و تعامالت منطقه300میلیون تا

شناختی ي مواد خام ابزارسازي از منابع زمین. فاصلهاستمحدود کیلومتر در 20کیلومتر در اُلدواهنی و 10ها به هندرت به بیش از آن

هاي زیستی بسیار کوچک رسد، که هنشاهنگر محدودهآشولی می300تا 40ي ها در فاصلههستند. حجم موادي که منشأ آنسنگی میاهنی و پارینهسنگیکیلومتر دورتر قرار گرفته در پارینه

هاي زیستی محدودهگر این امر بیاهناست کهجدید افزایش یافتههاي مبادالتی است که اي و شبکهتر و تعامالت منطقهبزرگ

ساخته است. آیا پذیر میحرکت افراد را در فواصل دور امکاندر حال هموارهآمیز، خشن و هاي مخاطرهمشکالت هناشی از محیط

هزار سال 800هاي یخبندان/بین یخبندان در طی تغییرِ چرخهبر تحول ،مدت اقلیمیتر و کوتاههنیز رویدادهاي محسوسگذشته و

که تغییراتیاست؟ یا آیا گذاشتهها تاثیر رفتاري و زیستی اهنسانهاي فرهنگی سرعت آن رو به افزایش است هناشی از زبان و هنظام

داهنش و درك طبیعت و جامعه بوده است؟ در پاسخ به پرسش دوم هزار سال 300تر، اهندام مدرن، و شاید زبان در با ظهور مغز بزرگ

ها هرچه تندتر سرعت گرفتند. بین هنخستین تیر و کمان پیش، گامهزار سال فاصله است.12مللی تنها الو ایستگاه فضایی بین


پی هنوشت

1- Homo2-Pan troglodytes3- Cebus

میلیون 6هاي جدید آغاز پیدایش حرکت بر روي دوپا به بر اساس یافته-4(مترجم).گرددمیسال پیش باز

5-Australopithecus africanus6-Rift Valley7- Olduvai Gorge8- Oldowan9 Isotropic10- Kanzi11- Pan paniscus12-Australopithecus afarensis13-Australopithecus africanus14- Homo

15- Homo habilis16- Broca17- Cortex18-Homo erectus/ergaster

قامت در آفریقا را هاي راستهاي اخیر سن پیدایش هنخستین اهنسانیافته-19میلیون سال به عقب برده است (مترجم).2/2تا

20-Homo heidelbergensis21-Hand axes22- Cleavers23- Picks24- Knives25- Microwear analysis26- Blank27- Middle Paleolithic 28 -Middle Stone Age 29- Archaic Homo sapiens 30 -Anatomically Modern Human

کتابنامه- S. Kubrick, 2001: A Space Odyssey (Warner

Brothers, Hollywood, CA, 1968). - K. P. Oakley, Man the Tool-Maker (British

Museum, London, ed. 3, 1956).- W. C. McGrew, Chimpanzee Material Culture

(Cambridge Univ. Press, Cambridge, 1992.- A. Whiten et al., Nature 399, 682 (1999). - C. P. Van Schaik, R. O. Deaner, M. Y. Merrill,

J. Hum. Evol. 36, 719 (1999). - R. Byrne, in Creativity in Human Evolution and

Prehistory, S. Mithen, Ed. (Routledge, London, 1998), pp. 110-124.

- C. Boesch, H. Boesch, J. Hum. Evol. 13, 415 (1984).

- C. B. Stanford, Am. Anthropol. 98, 96 (1996). - C. Darwin, The Descent of Man (Murray,

London, 1871). - H. Boesch-Achermann, C. Boesch, Evol.

Anthropol. 3, 9 (1994). - M. G. Leakey, C. S. Feibel, I. McDougall, A.

Walker, Nature 376, 565 (1995). - G. L. Isaac, in Evolution from Molecules to

Men,D.S. Bendall, Ed. (Cambridge Univ. Press, Cambridge, 1983), pp. 509-543.

- R. A. Dart, in Third Pan-African Congress on Prehis- tory, Livingstone, J. D. Clark, S. Cole, Eds. (Chatto & Windus, London, 1957), pp. 161-171.

- C. K. Brain, The Hunters or the Hunted? An Introduction to African Cave Taphonomy (Univ. of Chicago Press, Chicago, 1981).

- J. de Heinzelin et al., Science 284, 625 (1999). - S. Semaw, J. Archaeol. Sci. 27, 1197 (2000). - M. D. Leakey, Olduvai Gorge, Vol. III

(Cambridge Univ. Press, Cambridge, 1971). - B. Cotterell, J. Kamminga, in Lithic Use Wear

Analysis, B. Hayden, Ed. (Academic Press, San Diego, CA, 1979), pp. 97-112.

- B. R. Lawn, D. B. Marshall, in Lithic Use Wear Analysis, B. Hayden, Ed. (Academic Press, San Diego, CA, 1979), pp. 63-82.

- H. Roche et al., Nature 399, 57 (1999). - H. V. Merrick, in Human Origins. Louis Leakey

and the East African Evidence (Benjamin, Menlo Park, CA, 1976), pp. 461-481.

- G. L. Isaac, in Stone Age Prehistory, G. N. Bailey, P. Callow, Eds. (Cambridge Univ. Press, Cambridge, 1986), pp. 221-241.

- N. Toth, J. Archaeol. Sci. 12, 101 (1985). - T. Wynn, Camb. Archaeol. J. 1, 191 (1991). - N. Toth et al., J. Archaeol. Sci. 20, 81 (1993). - K. D. Schick et al., J. Archaeol. Sci. 26, 821

(1999). - R. L. Susman, J. Hum. Evol. 35, 25 (1998). - M.W. Marzke, R. F. Marzke, J. Anat. 197, 121

(2000). - B. G. Richmond, D. S. Strait, Nature 404, 382

(2000).


- D. E. Ricklan, in From Apes to Angels: Essays in Anthropology in Honour of Phillip V. Tobias,G.H. Sperber, Ed. (Wiley-Liss, New York, 1990), pp. 171-183.

- D. Stout, N. Toth, K. Schick, J. Stout, G. Hutchins, J. Archaeol. Sci. 27, 1215 (2000).

- K. D. Schick, N. Toth, Making Silent Stones Speak (Simon & Schuster, New York, 1993).

- H. T. Bunn, Nature 291, 574 (1981). - R. J. Blumenschine, M. M. Selvaggio, Nature

333, 763 (1988). - L. H. Keeley, N. Toth, Nature 293, 464 (1981). - C. K Brain et al., S. Afr. J. Sci. 84, 828 (1988). - L. R. Backwell, F. dÕErrico, Proc. Natl. Acad.

Sci. U.S.A. 98, published online at 10.1073/ pnas.021551598 (2001).

- L. C. Aiello, P. Wheeler, Curr. Anthropol. 36, 199 (1995).

- K. Milton, Am. Anthropol. 83, 534 (1981). - P. V. Tobias, Olduvai Gorge, Vol. 4 (Cambridge

Univ. Press, Cambridge, 1991). - D. Falk, Science 221, 1072 (1983). - P. M. GreenÞeld, Behav. Brain Sci. 14, 531

(1991). - W. C. McGrew, L. F. Marchant, in Great Ape

Societies, W. C. McGrew, L. F. Marchant, T. Nishida, Eds. (Cambridge Univ. Press, Cambridge, 1966), pp. 255-272.

- T. Matsuzawa, in Great Ape Societies,W. C. McGrew, L. F. Marchant, T. Nishida, Eds. (Cambridge Univ. Press, Cambridge, 1966), pp. 196-209.

- N. Toth, J. Hum. Evol. 14, 607 (1985). - J. Napier, Nature 196, 409 (1962). - D. Pilbeam, S. J. Gould, Science 186, 892

(1974). - B. Wood, B. G. Richmond, J. Anat. 196, 19

(2000). This article contains a comprehensive survey of the chronology, taxonomy, paleobiology, and phylogeny of hominids.

- J. D. Clark et al., Science 264, 1907 (1994). - B. Asfaw et al., Nature 360, 732 (1992). - J. D. Clark, in Integrative Paths to the

Present,R.S. Corruccini, R. L. Ciochon, Eds. (Prentice-Hall, Englewood Cliffs, NJ, 1994), pp. 451- 469.

- H. Yamei et al., Science 287, 1622 (2000). - K. D. Schick, in Integrative Paths to the

Past,R.L. Ciochon and J. G. Fleagle, Eds.

(Prentice-Hall, Englewood Cliffs, NJ), pp. 569-596.

- L. Gabunia et al., Science 288, 1019 (2000). - C. G. Swisher III et al., Science 263, 1118

(1994). - L. Keeley, Experimental Determination of Stone

Tool Uses (Univ. of Chicago Press, Chicago, 1980).

- P. R. Jones, Philos. Trans. R. Soc. London Ser. B 292, 189 (1981).

- E. M. OÕBrien, Curr. Anthropol. 22, 76 (1981). - J. A. J. Gowlett, in Hominid Evolution and

Community Ecology, R. A. Foley, Ed. (Academic Press, London, 1984), pp. 167-192.

- M. R. Kleindienst, in Actes du IVe Congre «s Panafricain de Pre «histoire, G. Mortelmans, J. Nenquin, Eds. (Tervuren, Belgium, 1962), pp. 81-105.

- T. Wynn, F. Tierson, Am. Anthropol. 92, 73 (1990).

- M. D. Leakey, in After the Australopithecines: Stratigraphy, Ecology and Culture Change in the Middle Pleistocene, K. W. Butzer, G. L. Isaac, Eds. (Mouton, The Hague, Netherlands, 1975), pp. 477-493.

- G. L. Isaac, in Models in Archaeology, D. L. Clarke, Ed. (Methuen, London, 1972), pp. 167-200.

- G. L. Isaac, Olorgesailie (Univ. of Chicago Press, Chicago, 1977).

- M. P. Noll, thesis, Univ. of Illinois Urbana-Cham-paign (2000).

- S. P. McPherron, J. Archaeol. Sci. 27, 655 (2000).

- H. L. Dibble, J. Archaeol. Method Theory 2, 299 (1995).

- C. K. Brain, in Swartkrans, C. K. Brain, Ed. (Monograph No. 8, Transvaal Museum, Pretoria, South Africa, 1983), pp. 229-242. Burned bones are absent from artifact- and fossil-rich Members 1 and 2 (;2.0 to 1.5 Ma) but are abundant in Member 3.

- A. Stahl, Curr. Anthropol. 25, 151 (1984). - J. D. Clark, J. W. K. Harris, Afr. Archaeol. Rev.

3, (1985). - H. Thieme, Nature 385, 807 (1997). - S. McBrearty, A. S. Brooks, J. Hum. Evol. 39,

453 (2000).


- M. Leakey, P. V. Tobias, J. E. Martyn, R. E. F. Leakey, Proc. Prehist. Soc. 35, 48 (1969).

- A. J. Jelinek, in The Emergence of Modern Humans, P. Mellars, Ed. (Edinburgh Univ. Press, Edinburgh, 1990), pp. 81-90.

- J. D. Clark, Kalambo Falls Prehistoric Site, Vol. 2 (Cambridge Univ. Press, Cambridge, 1974).

- R. G. Klein, The Human Career (Univ. of Chicago Press, Chicago, ed. 2, 1999).

- J. D. Clark, Philos. Trans. R. Soc., London B337, 201 (1992).

- H. L. Dibble, O. Bar-Yosef, The DeÞnition and Interpretation of Levallois Technology (Prehistory Press, Madison, WI, 1995).

- P. Anderson-Gerfaud, in The Emergence of Modern Humans, P. Mellars, Ed. (Edinburgh Univ. Press, Edinburgh, 1990), pp. 389-418.

- E. Boe da et al., Nature 380, 336 (1996). - W. H. Oswalt, An Anthropological Analysis of

Food-Getting Technology (Wiley Interscience, New York, 1976).

- D. Kempler, in Tools, Language and Cognition in Human Evolution, K. R. Gibson, T. Ingold, Eds. (Cambridge Univ. Press, Cambridge, 1992), pp. 193-215.

- P. Lieberman, in The Human Revolution, P. Mellars, C. Stringer, Eds. (Edinburgh Univ. Press, Edinburgh, 1989) pp. 391-414.

- E. Koechlin, G. Basso, P. Pietrini, S. Panzer, J. Graf-man, Nature 399, 148 (1999).

- O. Bar-Yosef, S. Kuhn, Am. Anthropol. 101, 322 (1999).

- S. H. Ambrose, J. Archaeol. Sci. 25, 377 (1998). - H. Knecht, Projectile Technology (Plenum, New

York, 1997).

- O. Soffer et al., Antiquity 74, 812 (2000). - H. C. Harpending, S. T. Sherry, A. L. Rogers, M.

Stoneking, Curr. Anthropol. 34, 483 (1993). - R. G. Klein, in The Human Revolution, P.

Mellars, C. Stringer, Eds. (Edinburgh Univ. Press, Edinburgh, 1989), pp. 529-546.

- M. C. Stiner, N. D. Munro, T. A. Surovell, E. Tchernov, O. Bar-Yosef, Science 283, 190 (1999).

- M. Lahr, R. Foley, Evol. Anthropol. 3, 48 (1994).

- G. H. Miller et al., Science 283, 205 (1999). - R. L. Hay, Geology of the Olduvai Gorge (Univ.

of California Press, Berkeley, CA, 1976). - J. Fe «blot-Augustins, in The Middle Paleolithic

Occupation of Europe, W. Roebroeks, C. Gamble, Eds. (Univ. of Leiden Press, Leiden, 1999), pp. 193-214.

- S. H. Ambrose, in Settlement Dynamics of the Middle Paleolithic and Middle Stone Age, N. Conard, Ed. (Kerns Verlag, Tubingen, Germany, in press).

- R. Potts, Evol. Anthropol. 7, 81 (1998). - R. Potts, Yearb. Phys. Anthropol. 41, 93 (1998). - P. B. DeMenocal, Science 270, 53 (1995). - S. H. Ambrose, J. Hum. Evol. 34, 623 (1998). - N. Schlanger, in The Ancient Mind, C. Renfrew,

E. B. Zubrow, Eds. (Cambridge Univ. Press, Cambridge, 1994), pp. 143-151.I thank S. Leigh, M. Noll, B. Richmond, O. Soffer, N. Toth, and three anonymous reviewers for valuable discussion and comments, and K. Schick, N. Toth, M. Noll, and N. Schlanger for permission to use their illustrations.

فناوری پارینه سنگی و تطور انسان

Documents

Transcript of فناوری پارینه سنگی و تطور انسان