1

جستاری در باب بررسی منطقه گرایی در معماری

)نمونه موردی : معماری اصیل منطقه کردستان(

3ن بگمای،حس 2امیر احمد امینیان،1شاهین برزگران

س گروه معماری دانشگاه آزاد اسالمی واحد سنندجمدر -1

استادیار و عضو هیئت علمی دانشگاه بین المللی امام رضا )ع( مشهد -2

گروه معماری دانشگاه علمی کاربردی جهاد دانشگاهی کردستان مدرس -3

E-mail:shahin_sh_b2000@yahoo.com انام ارائه دهنده:حسین بگم

چكيده منطقهه گرایههی ییاهی از رویاردهههای معمهاری اسههت کهه در رعامهه بها فرهنهه و بسهتر فرهنگههی مراردا هته و بههر لهروم روجههه بهه وی گیهههای فرهنگههیی

بخشههیده وحهها ماههان را در مواجههه بهها "حههاو وهههوا"املیمههی بههه منطقههه کههام رککیههد مههی کنههدراین کتو،ههیاع در نهایههت یبههه معمههاری جغرافیههاییی

فضاها رقویت می کنندر

جنهه ز نیههمههرار گرفتههه اسههت را یبههوم ههناکت یوطراحهه داریههپا یطراحهه یرحههت ههعاع جنهه ز ههها ییدرمعمههار یههیمنطقههه گرا سههتیجنهه ز ز

در نظههر دا ههته و داریههپا یتیدر وضههع یمنطقههه ا یسههت بههوم ههها یرا بههه ز یفرهنهه انسههان ونههدیاسههت کههه پ یوعملهه هیههنظر کیهه ییدربردارنههده

از یقههی ههود کههه بهها دانههز عم یمهه یماههان محههور یههها تیرابههه هههت مههرر کههرده ومنقههر بههه کلهه حساسهه یبههوم ههناکت وی فرهنگهه یههها یوابسههتگ

ر ود یداده م زی ان نما یطیمح خیرارو یبوم یها ایفرهن یتیجغرافییاملیعیط یمناظر بوم

آن بهر سهعی مقالهه ایهن در .اسهت هده اسهتياده اسهنادی ی هیوه از و اسهت رو،هیيی – رحلیلهی روش م نهای بهر نو هتار ایهن در رحقیه روش

راهاارههای و پرداکتهه متهادی و هها نمونهه معرفهی طریه از آن مختله رویاردههای و گرایهی منطقهه رئهوری گسهترده رشهری بهه رها اسهت

.دگرد ارائه معماری در ماان مقدد احیای و معنا به دستیابی راستای در رئوری این عملی

.منطقه گرایی، زیست منطقه گرایی ، حس مکان، قوم گرایی،فرهنگ،اورامانهای کلیدی: واژه

2

مقدمه -1-1

داری از پیشینه ای طوالنیی ساو ها مورد بد فهمی و غيلت مهرار منطقه گرایی در معماری و هرسازی یرویاردی است که علی رغت برکور

منطقه گرایی معماری؛مقموعه ای از نو تار در زمینه ماهان یهویهتی مدرنیتهه وسهنت روسه »گرفته ورا پیز از انتشار کتابی رحت عنوان

منسقت دن او نمودرال ته پیز از آن ،هاح یبه زحمت می روان راریخ راوین وگسترش آن را به ،ورری 2002وینسنت کانیرارو در ساو

00؛الاساندرررونیا ولیان ليورم دعان ا،طالح منطقهه گهرای انتقهادی وکنهت فرام تهون یدر دههه 00نظرانی چونلوئیا ماميورد دردهه

چنانچهه دراررکهانیرارو انقهام –مقاالری را در این زمینه آرایه نموده بودندیاما در هیچ یک از آن ها این رویارد به ،ورری جامع وگسترده

رویارد منطقه گرایی بر اساس روجه به وی گی های جهانی ها گرفتهه اسهتر طهرح رضهادهای ده است مورد بررسی مرار نگرفته بودر

انهز کلهی از دوگانه ای نظیر پایداری یپاسخ یرقلید یابداع و سنت مدرنیته به همراه پرسز هایی از راریخ گرایی رمانتیسیست ملی گرایانهه د

نظریه و حرفه و ميهوم ا،الت نشان از چالز نهيته دربطن معنای منطقه گرایی داردربررسی ههای رهاریخ معمهاری معا،هر نشهان از آن دارد

که این رویاردمتناس با ساکتارهای ريار حاکتیبا پسوند های ماملی همراه گشته که رویه ی عملی آنهرا مشهخن نمهوده اسهتر منطقهه

در برگیرنهده ی رویاردههای مختليهی معا،هری معمهاری درادبیهاع . ایی فرارر از روجه کال دی به وی گی های بهارز ماهانی دارد گراییی معن

مقموعه ی ایده های اولیهه زیر و مرار دارند "اجتماع"رویاردهایی که عمدرا در حوزه ی عام بحث چالز رابطه ی فرهن ومعماری اندر

بهومی گرایهی وبهومی سنت گرایهی جدیهدی سنت گرایی و زمینه گراییی رکی از این رویاردها ع اررند از:ب هستندر "ارر اط"و "زمینه"ی

بهه عاریهه گهرفتن ها ههای سهنتی جههت "منطقه گرایی با رعری انسان گرایی وررراز میان این رویاردهای رتویر گراییی گرایی جدیدی

م معماری وبستر فرهنگی به وی ه با نگرش بهه معمهاری مهدرن فهراهت آمهده جهت طرح بحث رعا بستر مناس ی را"رامین اهداف کارکردی

بر لروم روجهه بهه وی گهی یای از رویاردهای معماری است که در رعام با فرهن و بستر فرهنگی مرار دا ته و منطقه گراییی [7] استر

معمار رالش می کند را کهود را بها وی گهی ههایی کهه درمنطقه گرایی جغرافیایی و املیمی یک منطقه کام راکید می کندر های فرهنگیی

[6] رمنط کند لروما برگرفته از محی مستقیت پروژه نیست ولی رابعی از وی گی های منطقه ای یا ملی استخراج ده ای آن استی

روش تحقيق-1-2چگونه بهودن موضهوع اسهت و مهی کواههد رحلیلی استر در رحقیقاع رو،یيی محق به دن او -روش رحقی در این رساله روش رو،یيی

بداند پدیدهی متغیری یء یا مطل چگونه است به ع ارع دیگری این رحقی وضع موجود را بررسی می کند و به رو،ی مهنظت و نظهام دار

ایهدربا روجهه بهه وضعیت فعلی آن می پردازد و وی گی ها و ،ياع آن را مطالعه و در ،ورع لروم ارر هاط بهین متغییرهها را بررسهی مهی نم

رحلیلی برای بیان وی گی های معماری منطقه گرا و چگونگی استياده از آنها و رحلی امااناع و موانع پیز روی طراحهی -روش رو،یيی

جهت بهره گیری بهینه در رای معماری امروزی رو ی کارا کواهد بودر

بيان مسئله -1-3رویاردهایی که عمهدرا در حهوزه ی رنده ی چالز رابطه ی فرهن ومعماری اندردرادبیاع معماری معا،ریرویاردهای مختليی در برگی

برکهی از ایهن رویاردهها ع اررنهد از:زمینهه هسهتندر "ارر هاط "و"زمینهه "زیرمقموعه ی ایده های اولیهه ی و مرار دارند"اجتماع"عام بحث

یییانسان گرایی ورررگرایییسنت گرایی وسنت گرایی جدیدیبومی گرایی وبومی گرایی جدیدیرتویر گرا

بستر مناس ی راجهت طهرح "به عاریه گرفتن ا های سنتی جهت رامین اهداف کارکردی"از میان این رویاردهایمنطقه گرایی با رعری

منطقه گرایی ییاهی از رویاردههای معمهاری [6]بحث رعام معماری وبستر فرهنگی به وی ه با نگرش به معماری مدرن فراهت آمده استر

ت که در رعام با فرهن و بستر فرهنگی مرار دا ته وبر لروم روجه به وی گهی ههای فرهنگییجغرافیهایی و املیمهی یهک منطقهه کهام اس

راکید می کندردرمنطقه گرایی معمار رالش می کند را کود را با وی گی هایی که لروما برگرفته از محی مستقیت پروژه نیست ولی رابعی از

حيه بهر که است انتقادی و رحلیلی دیدگاهی گراییی منطقه ر[2]ی یا ملی استخراج ده ای آن استیمنط کند وی گی های منطقه ا

گرایی منطقه .گیرد می مرار المل بین س ک و دن جهانی مقاب در این لحاظ از و دارد رککید ماان کام کتو،یاع و ها وی گی

است راین نالمللی بی س ک به گرایز بلاه نیست مدرنیست دی وامع هگرا منط عمارانم مورد مخاليت آنچه نداردی رنامضی مدرنیته با

استقرار ماان کتو،یاع وی ه کودی کارهای در که د مشاهده معماران برکی آرار در 1970 دهه اواکر در بار اولین برای رویارد

مهدنظر کانهت که ميهومی به انتقادی ا،طالح اینرویاردی ضوحو و دمت افرایز منظور به بعدها [02] دادندر می مرار مدنظر را پروژه

متمایر ها( نازی وی ه )به م های نس ن ادپرستانه و غیرمنطقی های متعت انهی ه دیدگا از را ريار این را د وده افر آن به دا ت مرار

3

اولویهت جههانی عهام کتو،یاع درمقاب همنطق کام هویت برای که طراحی در است گرایی رویاردی منطقه ررری ی این به . کند

کتو،یاع و جهانی رمدن دادن رکریراع آ تی گرایی منطقه ا،لی رویارد . نیست جهانی رکریراع پذیرش مانع امر این است اما مائ

ورنهده آ وجهود بهه و وارث ای منطقهه فرهنه عین رملک در ها انسان که آنقا از دیگر ع ارع به .است ماانی وی ه های مشخته و

انعاهاس بایهد معمهاری که دارند عقیده نظریه این طرفداران [3]دست آورند به دو آن رعام از ناکتی باید هستند نیر جهانی فرهنگی

[33] با د ر کشور یک در راریخ و سنت منطقهی رعری احساسی دیدگاه از مستق و بوده هایخودی وی گی دهنده

اصطالحات: و تعاريف -1-4

منطقه -1-4-1الهاست که ایده منطقه هت مورداستياده درست وهت سوء استياده مرار گرفتهه اسهتر در مهورد رعریه منطقهه اکهتالف نظرههای فراوانهی س

وجود داردکه احتماالً بازراب رنوع ر ته های فاری موجود در مطالعاع منطقه ای استر برای برکیی منطقه رمامیتی اسهت کهه مهی روانهد

کود گیرد و برای برکی دیگری منطقه ،رفاً محتوو ريار و رو ی است برای منطقه بندی به هر حهاو برنامهه ریهری عنوان منطقه ط یعی به

)ررجمه دکتر سهید « منطقه چیست؟»آمای یوانا فرایدمن درکتاب کودبه نام [ 5] منطقه ایی منطقه چیست؟رواف نظر بر رعری منطقه استر

ی جامع ومانع از منطقه را ارائه داده استر وی منطقه را فضایی رعری می کند که دارای چهار عنتهر محسن ح ی ی ( یبه زبانی ساده یرعریي

مشخته یک منطقه به رح زیربا د: -که سازنده یک منطقه هستند –ا،لی

امه دهند وانسهان ربوسیله چارچوب محیطی مشخن که رعیین کننده گیاهان و جانورانی است که می روانند در آنقای به حیاع کویز اد1

هایی با آدابی مشخن که بر م نای این عوام محیطی رعری کواهند د؛

راجتماعی مشخن از انسان ها)کا،ه رقمع انسانی و رراکت انسانی و رراکت آمد و د در این چارچوب محیطهی( کهه بهه ایهن چهارچوب 2

از چارچوب محیطی برگرفته اند؛محیطی وابسته هستند وبسیاری ازآداب و رسوم و فنون زندگی کویز را

رامتتادی که یوه زیست مردم )یک منطقه با چه چیری می زید؟(منطقه را نشان می دهد؛3

رفرهن ؛ مردمانی که در یک منطقه می زیندیاغل اوماع درچیرهای بسیاری مشترک هستند:زبان و رسوم و مقرراع رفتاری میان آنهار4

و،یت وی ه کویز را داراست به لحاظ عوام :محیطیی اجتمهاعیی امتتهادی و فرهنگهیر ميههوم یهک بنابراین منطقه فضایی است که کت

منطقه با ميهوم یک جریره متياوع است به دلی ایناه منط ؛ نقطه ای جدا و دور افتاده نیستی مناط بسیار دیگری آن را محا،هره کهرده

ستق از دیگر مناط با در یک منطقه در زمان کوراهی ا نمی گیرد ودر طهی و یاآن هت مرز هستند ومنطقه ای وجود نداردکه کامالً م

زمان های طوالنی ا می یابدیاز این روی است که بسیاری رر مناط محدوده های راریخی یمراکر و ختیت کویز را مرنهاسهت کهه

رغییر می کند و درآکری مناط اندکی وجود دارنهد حي کرده اندر هت چنینی منطقه یکت دگرگون می ود ولی سیمای آن در مرون بسیار

که مردمان ا،لی آنی بعد از هراران ساو هنوز در آنقا پیدا وندر با روجه به متغیر ها و هاکن ههای موردبررسییبخشهی از یهک کشهوری

امهه ریهری فضهایی در سهاکتار بتورع کالن منطقه )چند استان(ییا منطقه)یک استان( رقسیت می ودرمعموالً منطقه معهادو سهط یهک برن

ر رعیین محدوده یک منطقه با رو ههایی ،هورع مهی گیهردردر برنامهه ریهری روسهعه منطقهه ای [ 6]سلسله مرار فضایی انتخاب می گردد

بهراین عموماً منطقه ی محدوده جغرافیایی برزگتراز مراکر زیست وفعالیت ) هر وروستا( و پیرامون آنها و کوچاتر از مرزهای ملی اسهت و

م نا منطقه به اجرایی نظیر کالن منطقه )محدوده بیشتر از یک استان(ی میان منطقه )یک استان( وکرد منطقه )محدوه یهک هرسهتان( مابه

ر[4]رقسیت است

منطقه گرايی -1-4-2ن نیر ماب ناسایی اسهتر از نیمهه منطقه گرایی به عنوان رویاردی که ردپای آن حتی در امداماع سیاسی و مدنی یونان ی روم و ایران باستا

بود که با ام او زیادی در حوزه معماری و هرسازی رو به رو گشت و روجه بسیاری از نظریه پهردازان و معمهاران را بهه کهود 10دوم مرن

بازگشت بهه ریشهه جل نمود؛ چرا که در این دوران رحت رکریر نگرش رمانتیک حاکت ی آرمان هایی همچون حي زبان و هنر فولالور و

ها رواج یافته و هویت ملی به ابراری جهت مقاومت دوو اروپایی در مقاب مدرع ماهر فرهنگی ی یعنی فرانسه بدو گشهته بهودی عهاملی کهه

س می د حي وی گی های منطقه ای و بومی معماریهر سرزمین بیز از پیز مورد روجه مرارگیردر از دیدگاه فرام تهون منطقهه گرایهی

عنوان رویاردی که نیازمند سطوح باالیی از کود آگاهی و اجتناب از رویارد های ،حنه پردازانه و نوستال یک است نه رنها بر وی گی به

های دیداری ماان ی بلاه بر وجود کیيی آن از جمله دع و کیيیت نور ی بافت و جنا متال و ررر روجه دارد ر او به این ررری نظریاع

4

قه گرایی را از حوزه های ،رفاً نظری و زی ایی ناکتی ی به سهمت م احهث محیطهی سهود داده و رویاهردی رقهویری بهه آن مرر با منط

منطقه گرایی مقیاسی کالن و برون هری است و از منطقهه ای جغرافیهایی حاایهت دارد کهه ههر و حومهه و حتهی ههرها و [3] بخشیدر

ه گرایی نیر ی به زغت کیلی از منتقدان و نظریه پردازانز ی هت زمهان واجهد وجههی منطقهه ای و روستاهای همقوار جرو آنندر اما کود منطق

جهانی استر پا منطقه گرایی در نهایت وجهی رعدی یافته از جهانی گری را در کود نهيته دارد ر در معنهایی کلهی مهی رهوان گيهت کهه

د و کالن بس می یابد ر زمینه گرایی در مقیاس کالن به منطقهه گرایهی مهی آغاز زمینه گرایی محله است اما زمینه گرایی در دو جهت کر

منطقهه [9]بناراما وجه جهانی منطقه گرایی نیر از حد منطقه فرا رفته و بعدی جهانی می یابد رسد و در مقیاس کرد ی به حاو و هوای درونی فرهنگهیی وی گیهای به روجه لروم بر و مراردا ته فرهنگی بستر و فرهن با رعام در که است معماری رویاردهای از یای گراییی

را ماان حا و بخشیده " هوا و حاو " معماری به نهایتی در این کتو،یاع . کند می رککید کام منطقه یک املیمی جغرافیاییی

از اولیهه مدرنیسهت که تاس معماری به چیری آن بازگرداندن جهت در رال ی گرایی ر منطقه[6]کنند می رقویت فضاها با مواجه در

ر رميهرو ماانی در گذ ته با حاو ساکتمانی ا ااو بین رداوم ایقاد و حي جهت در رالش دیگر؛ به بیانی یا کرد؛ حذف معماری

در ایهن لحهاظ از و دارد رککیهد ماهان کهام کتو،یاع و ها وی گی حي بر که است انتقادی و رحلیلی دیدگاهی گراییی منطقه

هگرا منط معماران مورد مخاليت آنچه نداردی رنامضی مدرنیته با گرایی منطقه .گیرد می مرار المل بین س ک و دن جهانی مقاب و جههانی رمهدن دادن رهکریراع آ هتی گرایی منطقه ا،لی استر رویارد نالمللی بی س ک به گرایز بلاه نیست مدرنیست دی وامع

بهه و وارث ای منطقهه فرهنه عهین رملهک در ها انسان که آنقا از دیگر ارعع به .است ماانی وی ه های مشخته و کتو،یاع

معماری که دارند عقیده نظریه این ست آورند ر طرفداران د به دو آن رعام از ناکتی باید هستند نیر جهانی فرهنگی آورنده وجود

هلد [3] با در کشور یک در راریخ و سنت نطقهیم رعری احساسی دیدگاه از مستق و بوده های کودی وی گی دهنده انعااس باید

و دیگران بر این باورند که فرایندهایی چون منطقه گرایی می روانند آفریننده رای امتتادی و اجتمهاعی زیهر یاکهت فیریاهی با هند کهه

کهود را ارائهه مهی دههد Fragmentation)روند جهانی دن را رسهی می کنندر زونا برای رفع احتماو رعار ی نظریه ی واهمگرایی )

که همانا به چهارچوب در آوردن رعام بین نیروهای واگرایانه و محلی کردن نیروهای همگرایانهه ی جههانی هدن اسهت و طهی آن مهادر

زسهازی رحلی آگنیو از بی ارنج هدن و با کواهیت بود وفاداری کود به کشور را با عضویت های چند گانه در دیگر جوامع در هت آمیریتر

ماان ميید استر اما در باره ی ایناه چگونه ماان یا منطقه گرایی را در معماری به کار گرفته اند چیهری نمهی گویهد ر مقهاالع الاسهاندر

به لحاظ معنهای سیاسهی ایهن دو رمهایر « منطقه ای »و معماری « منطقه گرا»رسونیا و لیان لوفور ميید رر استر این دو نویسنده بین معماری

ی می وندر معماری منطقه ای متشا از سنت حرفه ای مستقلی است که با اوضاع بومی رط ی یافته است ؛ در حالی که معماری منطقهه ما

ر گرا رلویحاً )هر نظام معماری با کاربرد جهانی را به انتقاد می گیرد( بنابراین یموضع منطقه گرایان هت واکنشی است و ههت رههایی جویانهه

برابر معیارهای پیشینی رحمیلی واکنز نشان می دهند و جویای رهایی از مهدرری انهد کهه آن را بیگانهه و نامشهروع مهی همارندر ایشان در

در رمایر منطقه گرایی هدف اولیه ی مردم گرایییعم به عنوان نشانه ای ابراری یا ارر اطی است رچنین نشانه ای در جست و جهوی [31]

مهمی از وامعیت است ی بلاه روجه به کواسته ای را برای رقربه ی مسهتقیت از طریه رهدارک اطالعهاری در برنامهه فراکواندن نه رنها درک

کود دارد ر هدف راکتیای آن بدست آوردن سط سربلندی در روط رفتاری استیال ته جایی که از لحاظ امتتادی مقدور با دردر ایهن

وش های بدیع یه سازی ر لیغاع ی به سختی حالتی رتادفی داردرباره وابستگی های نردیک مردم گرایی برای ر

0

منطقه گرايی انتقادی -1-4-2-1منطقه گرایی انتقادی رویاردی است که نه رنها جریان های همسان ساز )جهانی گری( ی بلاه گرایشاع ن ادپرستانه ی ملی گرایانههی التقهاط

لدانه را نیر مورد نقد مرار می دهدر برکهوردی انتقهادی و و دو گانهه کهه نیازمنهد سهطوح بهاالیی از کهود آگهاهی و اجتنهاب از گرایانه و مق

رویارد های ،حنه پردازانه و نوستال یک بوده و نه رنها بر وی گی های دیداری ماان ی بلاه بهر وجهوه کیيهی معمهاری از جملهه هدع و

نیر روجهه داردر منطقهه گرایهی انتقهادی بهه عنهوان رویاهردی کهه در رهالش بهرای میهانقی گهری میهان کیيیت نور ی بافت و جنا متال

دستاوردهای رمدن جهانی و رقربیاع بومی و نیر ایحاد سنتری میان رئوری انتقهادی مهدرن و دیهدگاه ههای پسهت مدرنیسهتی اسهتر روجهه

جل نمود و راریر بسهرایی در رقربیهاع معمهاری اواکهر مهرن بیسهتت نههادر مرن بیستت به کود 00و 00بسیاری از پ وهز گران را در دهه

کهه « ی منطقهه گرایهی سهازنده « منطقهه گرایهی انعااسهی »ی « منطقه گرایی احیهاگر » جریانی که در مرن بعد نیر در مال گرایشاری همچون

[3]کوانشی جدید از ميهوم منطقه گرایی محسوب می وند به حیاع کود ادامه دهندر

هدف ا،الح منطقه گرایی منتقدانه معنا بخشیدن به زبان مادری نیست ی چراکه این مسئله یا اره و به کودی کود بها ررکیه رعامه آب و

مهدارس منطقهه ای رهازه ای اسهت کهه ههدف آن ارائهه و "هوا ی فرهن یافسانه و ،نعت ایقاد ده ی اما بیز رر بهرای هناکت آن دسهته

تقدانه می با درچنین منطقه گرایی از لحاظ معنایی وابسطه به ارر اطی میان آگاهی سیاسی یک جامعهه و هغ آن مهی کدمت در حالتی من

با د ر در میان رای اولیه برای پدیداری یک ا،طالح منطقه ای منتقدانه نه رنهها از لحهاظ رونه متناسه اسهت بلاهه همچنهین کواسهت

ی دیگر منطقه گرایی منتقدانه یک ا،طالح دیاکلتیای )لهقه ای( استر کهود آگهاهی آن مدررمندی برای درک یک هویت استراز سو

در جست وجوی ساکت نوگرایی جهانی بر حس ارزش ها و ایماژهایی است که به ،ورع محلی ررویج یافته اند در حالی کهه در همهان

ده به ،ورع رقل ی ساکته اندررتهور میشهود کهه معمهاری مهدرن زمان این عنا،ر محلی را با نمودارهایی که از منابع بیگانه بیرون کشیده

غیر ختی و یا ارچه با د که کیيیتهای انسانی را در رعابیر معمهاری رخریه میانهد و بها هالی جدیهد از منطقهه گرایهی آن را دوبهاره

جنهوب در "در گهام ههای او رهوازن مهی بینهدر میسازد رری زوینا و ليایور نو ته های ماميورد را پیشروی منطقه گرایی انتقادی می داند و

ماميورد ی از ارر اچراچ ریچاردسون به عنوان مقابله با یانواکتی هنرهای معماری بیاکا دفاع میاند و در نتیقه عنوان میانهد کهه "معماری

ته بهه هنرههای سهنتی ی طراحهی وابسه 0ی مقله و با هاوه 4ی مسهت دانه 3ی محهدود 2یبهی حا،ه 1معماری مدرن ام روش های : متعته

فرام تهون [10] آکادمیک استر این رویارویی در مقاب استاندارد سازی چیری است که ماميورد آن را وظیيه اجتماعی معمهاری مینامهدر

و ط یعهت هدایت ری زونیک و لیيایور را در پیشنهاد منطقه گرایی انتقادی دن او میاند اما آن را آغشته به نوعی حا نیاز موی رر می نماید

سه ک پسهت مدرنیسهت جهایگرین مدرنیسهت در 00انتقادی آن را در مقاب یانواکتی انتقادی برجسته و مشخن می نمایددر اواکهر دههه

معماری د ؛ جن شی که اگر چه مدعی روجه به فرهن ی راریخ ی سنت و انسان گرایی ود ی لیان در عم به جهر در مهواردی معهدود اک هر

ر مال رویاردهای سطحی ی التقاطی و ساده انگارانه مت لور در رقربیاری کت مایه که موج اع نگرانی بسیاری از نظریهه دستاوردهای آن د

پردازان را فراهت آورده و عاا العم ها و امداماع متياوری را در آن ها برانگیختر از جملهه ،هاح نظهران مهی رهوان بهه بهه الاسهاندر

شهر فرهنگ گالیسیا : (1)شکل

0

م ( ی رویاردی رحهت عنهوان 1001« ) اه ها و معابر»ار و محق یونانی ا اره کرد که در مقاله ای با عنوان ررونیا و لیان ليور ی دو معم

را پیشنهاد نمودر آنها از منطقه گرایی انتقادی به عنوان سومین و آکرین گونهه منطقهه گرایهی در یونهان نهام بهرده و « منطقه گرایی انتقادی »

ع نامیمون حا، از جریان های همسان سازی جهانی و به کهارگیری نها اندیشهیده الگوهها و سهم هها هدف آن را مقاومت در مقاب ر عا

رحت رکریر دگت های موجود از یک سو و ایقاد یک رابطه دیللاتیک میان رمدن جهانی و سنت های بومی منطقه ی بدون گرفتهار هدن در

رهرونیا و [ 21]پرستانه و نیر عوام فری ی سوداگرانه از سوی دیگهر بر همردندر دام رویاردهای نوستال یک و یا جریان های واپسگرای ن اد

ليور معتقدند از آن روی که منطقه گرایی انتقادی ی ميهوم منطقه را بهر کهالف آنچهه در گذ هته مرسهوم بهود ،هرفاً بهه عنهوان برکهوردی

می گیرد ی مدیون و محتوو ريار لوئیا ماميورد می با در هقومی و یا دفاعی به کار ن رده و رویاردی دو گانه و انتقادی را در پیز

سنت -1-4-3 و کودی مرزبندی بر با ا،رار که واگرا و هویت جو ميهومی.میخوانند سنت را می بخشد مردمانز به منطقه که رفتارهایی مقموعه

.اسهت آ هاار بهه کهوبی نهها رمهد مارانهه مع جاه طل ی ههای در مرام این نشان .می خشد انسقام را ملت جمعی یک مای کودیی غیر

کسه و واگرایی در است میان ری راه میشود ساکته روجیه عملاردی بدون و فراوان هرینه ،رف با که رمدن هر سرزمینی نشانگان [8]ر ب ردازد ط یعی اش مریت های از ،یانت به سنت رقویت میتواند با که غیری از فضیلت

اومانيسم -1-4-4 در ریشهه و میشهود منتهرع ط یعهت از رهر بهیز او در مریت ههای زیسهتی کس فرایند افرایز مییابدی ط یعت بر انسان چیرگی هرچه

ریشهه ههت و ههت میهوه اومانیسهتی .یابد دگردیسی کودنگری و کودستا عنتری به بهره گیر و پرستنده را انسان میاند پیدا او رمایالع

انهدام واره در را کود که است ط یعت اینک بلاه .نمیداند موجودی املیمی را انسان گردی جهان از کود مرائت در که است رنسانسی

زواو از ههای نشهان منطقهه ای همسهانی بسهتر یهک در نهاهمگون نهای جریا و متعدد مرائت های ا گیری .معنا میاند انسانی های استر آدمی چیرگی و منطقه گرایی

معنا -1-4-5 کهه هسهتند این ارز ها بلاه یابدی نمی ا،الت ها کمیت با بشر .با د کمی رواند نمی که دارد داللت چیری بر آ اارا معنا ا،طالح

امروزه اما .است پرداکته چنین ارز هایی به همواره هنری یک م ابه به معماری .سازند می رهس ار ،رف سودمندی سوی آن به را او

اسهت؛ مومعیهت ایهن ههای جن هه از یای محیطی یانواکتی .است ده س رده رامو یف به رقری ا معماری هنری ابعاد رسد می نظر به

رفتهه دسهت از بهودی هده هناکته آنهها نگه هان روح عنوان به گذ ته آنچه در و اند ده یه یادیگر به بسیار ما زندگی ماانهای

را رو ههویتز این از ود؛ می عالت بی مدرن نسانا .انقامد می عالت دادن دست از به ها ماان و ها چیر فقدان کلیی طور استر به

چرا کانمانی بی بشری ود و می معنا بی وجودی .دهد می دست از را مشارکتز و اجتماعی ادراک که همانگونه دهدی می دست از

نداردر در را آن ا،الح و جهان از انگیره حمایت دیگر زیرا ود می رياوع بی او عالوهی به .ندارد معنا با رمامیت یک به رعلقی که

[2] .معناست با ماانهای معنای کل به معماری محیطیی پدیدار ناکتی ميهوم

مكان حس -1-4-6 حها .گهردد می کام برای افراد وی ه رفتاری و حسی کتو،یاع با ماانی به فضا یک ر دی موج که است عاملی حا این

فرهنگی و اجتماعی رواب مردمی نظر فرهنگی مورد مياهیت از ودی می محی یک از راحتی احساس موج که براین عالوه ماان

هودر موضهوعی می افراد برای هویت به یابی دست و رقارب گذ ته یادآوری باعث و کرده حمایت مشخن ماان یک در جامعه معنهی بهه واژه این که عتقاد داردا ی مدرن پست دان جغرافی اگنیوی جان . است ماان حا داردی کاربرد ماان واژه با رعام در که

ماهانی به که است ذهنی درون حقای ام ابعاد ماانی . کند می مطرح را وی ه ماان موضوع که است ای منطقه احساس ساکتار

پروسه در بردارنده ارخاب عنا،ر ناحیه ای آنها را بهه گونهه ای [ 6]می بخشد ی زندگی کیيیت یا ختیت رو،ی برای مراردادی زبان

بوده اسهت کهه بهه دن هاو بهرهت زدن ارر هاط "حا یک ماان در حا غری الماانی"در هت می آمیرد که دور به نظر می آیدرانگار که

دن رمانتیهک از بیخردیههای بهدیع عاطيی میان ساکتمان و ماان است و بنابر ایهن در ایهن ميههوم یهک عاها العمه در مق ه عهاطيی بهو

استریای از معیارهای فرام تون برای منطقه گرایی انتقادی یک ارر اط مستقیت و دیالاتیک )رو ی م تنی بر منهاظره و م اح هه( بها ط یعهت

2

عوامه -کال هدی است که گيتگویی است با محی که معمهاری آنهدو در ایقهاد سهاکتار از طریه نهور و زمینهه دارای آن اسهترعوام

- زمهان عامه -رعهاملی و فعهالیتی عوام -ماان از رضایتمندی -رقارب و کاطراع- فردی عوام -فرهنگی عوام -اجتماعی

روندر می مار ماان به به دل ستگی گیری ا در مؤرر عوام از ماان طراحی در مشارکت

هويت -1-4-7 در حرکتز طوو در که رمدن کرد رش یه ردپایی به را آن بتوان اید«ر دنی یافت »چیر یک نه است فرآیند یک هویت ایناه اوو

نمهی بهودنز فرآینهد سه بهه ایناه هویهت دوم .است رمدن آن هویت یا فرهن ی همان ردپا این .گذارد می جا به کود از راریخ

کهه آورد وجهودمی بهه را فهر ایهن انماه یک با انسان یابی نیستر هویت آگاه کود امری هویت ایناه سوم .با د متنوع رواند

یهک وبهه سهازد مهی متمهایر هها ماان سایر از را ماان یک که دارد وجود های که وی گی معنا این به استی ختیت واجد ماان

ناکت معماری ا،لی عم رو این استراز ده رعری آن ط معماری ا،لی هدف و بخشد ماان می روح یا یاتا وجودی ماان

. هویت مهی جامع کلیتی از بخشی نیر کودمان در نیتقه و کنیت می محافظت زمین از ررری بدین لذا .است ماان هر ی را فهت و

از ناپهذیر جهدایی بخشهی انسان ویت می متوجه رنها بلاه محیطی نیستی ج رگرایی از آی گونه ود می حمایت آن از اینقا آنچه بهه رعله .دارد برمهی گهام محیطی رخری و انسانی بیگانگی کود از سمت به موش کندفرا را ناته این انسان چنانچه و است محی

[2] ودر احساس روز هر که ای گونه به است پایی وجودی دا تن جای معنی به ماان یک

منطقه گرايی وقوم گرايی -1-5آناه دو واژه ی جغرافیایی کام هستند با ههت منطقه گرایی با مومی گرایی)نگاه ایالتی به کشور( متياوع استرهر چند که هر دو به کاطر

و اوای مرن بیستتیکاربرد اجرایی دا ت واز جن ه ی فرهنگییبردا ت های منيهی نسه ت بهه 10ا تراک دارندرموم گرایی یدرابتدا در مرن

رياوع دا تند چراکهه ایهن آرار مومیی با نمونه های منطقه گرای آنتورع می گرفت وبه کارهایی ا اره دا ت که محدود وط یعی بودندر

آرار به کاطر فا،له ای که از مرکر فرهنگی دا تندی دارای محدودیت هایی به وی ه از جن ه ی اسهتاندارد وضهواب بودندربهه عاها منطقهه

رابهه گرایی به کاطر وی گی ایستادگی در برابرارزش های و سالی یاسان ده ای که از مرکر اداری گسترش می یابدیارزش ههای بهومی

(نیر با ا اره به ایناهی معماری همیشه یمویاً متکرر از 2002نیوکام)[38]فعلیت می رساندر نگاه منطقه ای با نگاه بومی کویز یبارور می ود

رقارب معماری گذ ته ی کود بوده استی به بردا ت مستقیت س ک های معماری گذ ته یبه عنوان موضوعی انحرافهی مهی نگهرد کهه بهه

قه گرایی الحاد ده استراین روشیمورد استياده ی معماری موم گرا بوده که بیشتر نهوعی نگهاه حسهرع آمیهر بهه گذ هته را رعری منط

مورد روجه مرار می دهدر وی ا،لی ررین رياوع میان منطقه گرایی وموم گرایی را در نگاه آنها بهه آینهده مهی دانهدر مهوم گرایهی بهه دن هاو

اعی گذ ته در مال معماری است در حالیاه منطقه گرایی به رای متنوع ومتغیر آینهده چشهت داردر مهوم احیای وی گی های حیاع اجتم

گراییی معمار را از ،حنه ی کار حذف کرده و به آفرینز کود بخودی معماری معتقد است در حالیاه در منطقهه گرایهی یمعمهار ینقهز

[10]داردمهمی در برمراری رعام میان مولدهای طراحی و ماان

: اقامتگاه تابستانی سرخپوستان (2)شکل

0

زيست منطقه گرايی -1-6

منطقه است که کهود یبه معنا region یفرانسو یو واژه اعیح یبه معنا bios یونانی یاز واژه ها ی یررک Bioregionalism یواژه

ی ی ناسه ازمنظهر واژه یه ررر نیه مهانون و حاومهت اسهتخراج هده اسهتربه ا ییبه معنا regereمحدود و یبه معنا regin نیالر یواژه

Bioregionalism [ جنه ز 71رودر] یبهه کهار مه یزنهدگ یاداره یبه معنها عتریوس یو در معنا یماان زندگ اعییح یملمرو یبه معنا

یجن ز یدربردارنهده نیمرار گرفته است را یبوم ناکت یوطراح داریپا یطراح یرحت عاع جن ز ها ییدرمعمار ییمنطقه گرا ستیز

ی فرهنگه یها یدر نظر دا ته و وابستگ داریپا یتیدر وضع یمنطقه ا یست بوم هایرا به ز یفرهن انسان وندیکه پ است یوعمل هینظر کی

یاز منهاظر بههوم یقههی هود کههه بها دانهز عم یمهه یماهان محهور یههها تیرابههه ههت مهرر کههرده ومنقهر بههه کله حساسه یبهوم هناکت و

بها یاسه یجنه ز س کیه نیهمچنه ییهی گرامنطقهه ستی ودرز یداده م زیان نما یطیمح خیورار یبوم یها ایفرهن یتیجغرافییاملیعیط

نیه معا،هر اسهتر ا یاسه یس یمست دانه یها تیمحدود یبه جا یبوم ناکت یارهایبر اساس مع دینظام جد قادیو ا ییزدا تیهدف مرکر

نیدودراکنه یمه یبهازرعر یعه یط خیو رهار یوروجهان یاهیگ یایجغراف یی ناس نیزم تییامل یواز طر یکال د یجن ی منطقه را از منظر

فعهاو اسهت سهتت یاکوس کیه ریه نگرش که کود ن نیفعاو در کنار ا ستتیاکوس کیاز یبه عنوان بخش یمقدد معمار ینگرشیميهوم ساز

یتیاهم هودر یماهان محهورم یهها رنگرشیجن ز از سا نیا ریباعث رما یکهییمنطقه گرا ستیز یدی[ ميهوم کل71،ورع گرفته استر]

آنههای یه از طر کهه از کههن الاوهها از ان برکوردارندر یو ههت بهه عنهوان من عه یجسهم ییهت به عنوان من ع غهذا "یعیسامانه ط "است که

یسهتم یبه هت وابسهته اسهترکه براسهاس نظهام اکوس یها ستیازز ییمقموعه ا یعیط یسامانه کیرابندی یم یداریپا یما جن ه اعیمعنو

یر مه یانسهان هها رهکر یفرهنگه یهای عالوه بهر آن کهه از رفتارهها وندهیپ نیاستر ا وستهیآنها به وموع پ انیم یمتقابل ی ناکت بوم یها وندییپ

اسهتر آن هنگهام یفرد یها ی گیاز و یآگاه یبرا ییمدل یعیط یفراوان دارندرسامانه ریرار ریروح و جست انسان ها ن یر بر سالمترندیپذ

برارزش هها و منهابع انییمنطقه گرا ستی[ ز71 ودر] یآزرده م یوروح ما اندک ابدی یم زی ودر عطز ما افرا یکشک م یکه رودکانه ا

و یرا اههت از فرهنگه اعیه مهورر برح ینظهام هها ریروجهه دا هت و سها اعیه ح یریه منطقهی به عنوان عام مهت ا گ کی یطیمح ستیز

در سهازو راعییه رغ قهاد یدرا یمرکهر یدولهت هها یهها یگهذار اسهت ییسیطی را نینه چ دردانندر یمرر م یی با منابع منطقه ا یاجتماع

از دارییه پا یر موضهوع روسهعه ردیه گ ی،هورع مه یطه یمح سهت یدر نظام منابع ز رییبراساس رغ یمنطقه ا یها تیهو یری ا گ یکارها

داررهر در شهه یور تیه بها ماطع سهته یومیبه طهور ا ميه نیمرر با ا دیجد یها تیاستر پارادا انیمنطقه گرا ستیمورد نظر ز یدیکل تیمياه

یبهوم یکننهدرو بحهث روسهعه یا هاره مه داریه مهرر بها روسهعه پا یهها دهیه بهه ا ستیز یو مح یا،وو ناس ی هیارزش ها برپا ستتیس

دهیه ا نیه کنهدو بهر ا یروسعه عنهوان مه یدر پروژه ها یایاکولوژ یارهایمع یرابا کاربردها ستیز یدر مح یانسان یها تیفعال تیرییمد

از یمناس ومنطقه یبر استياده یمنط با در م تن ینواح ی دهیچیپ یها تیبا مابل دیبا یومحل یاستوار هستند که: روسعه در سط منطقه ا

یعه یط یهها سهتت یبا د کهه بهه اکوس یدر ا ااو سازمان نی( با در همچنی ی)نوآورانه وررک یفن آور یها وهیو ناکت مدر یعیمنابع ط

د کهه در برابهر ییاز جن ز ها یاریبس یبه روسعه یم نا یطیمح ستی[نگرش ز2گذارد ] یاحترام م یمحل اجتماعی – یفرهنگ یوالگوها

راویه بهه عنهوان من هع ال عهت یو انقالب س ری بهه حامهت ط یطیمح یرجن ز ها دندیبه هور رس ی،نعت یختگیوانقام گس یکم یروسعه

نیه [ ا71دا هتندر] دیه رکک یو سهتن یز یبهرا یانسان وماهان یآن به عنوان من ع هو ار یها تیا ته وبر استياده از مابلد جهانسانها رو یزندگ

نیبه ییطیدانند که همراه با حي ا،الت ها وا،وو مح یم یرانمونه ا یجوامع انسان یایاکولوژ یروسعه یمناس برا ییفناور اردهایرو

[2رار کند]رعادو برم عتیانسان ی جامعه و ط

0

: زیست منطقه گرایی(3)شکل

گونه شناسی شكلی ونظری رويكرد منطقه گرايی -1-7

منطقه گرایی یرویاردی منعط است که درهر دوره متماس با رای رو،هیه ههای گونهاگونی را ارائهه مهی دههد ایهن انعطهاف پهذیری

ه حیاع این رویاردرارد رای حاضر ممان می سازدر به اینترریه ی باالحاد واژگان مام به واژه ی منطقه گرایی نمودعملی یافته و ادام

( رع یهر 2001کولاوههان ) [1] واژه ی منطقه گرایی ی ظرفیتی فرارراز معنی ليظی کود یافته و اماان پذیرش مقا،هدگوناگون را مهی یابهدر

می کند ربه اعتقاد وییمنطقه گرایی ماننهد ههر ماته یبه عنوان یای از وی گی های منطقه گرایییر یین "سیالیت"فود را در مال واژه ی

فاری دیگریباید آن مدر سیاو با د که به رغت دربرگیری رنامضاع ذاری یبه نتایج پرباراجتماعی کتت ودر وی پیشنهاد می کند که منطقهه

ا ایهن رعری یکولاوههان نتیقهه مهی گیهرد کهه گرایی باید دائماً کود را با رای متغیر رط ی داده و رعل به هر فرهن را متقلی سازدر به

ه چنین رع یری از منطقه گراییینمی رواند به م ابه یک نظریه درنظر گرفته ودیاما چه بسا می رواند به عنوان یک رویارد ویا چشت انهداز به

مختله یگونهه ههای مختليهی از ر سیالیت وانعطاف پذیری موجود در رعاری منطقه گراییی باعث ده را نظریه ی پهردازان [ 71]نظر آید

یپاسخ دهی به "روجه به مشخته های بومی ومنطقه ای "منطقه گرایی را مشخن نمایندراگر چه دررمامی رعاری موجود مشترکاری نظیر

"امهروز روجه بهه هرای ونیازههای "و "روجه به گذ ته براساس انتخاب ونه اج ار "ی"نیازهای ا،یلی که ریشه درفرهن وسنت ها دارندر

نهيته استی امااز منظر رویه ی عملی وارائه ی ساز وکارهای مواجهه یا ماان و منطقه یرياوع های مشختی میان آنها به چشت مهی کهوردر

این رياوع هاینا ی از رکریراری متياوری است که منطقه گرایهی از رئهوری هها ودیهدگاه ههای همرمهان کهود پذیرفتهه استررسهل نظریهاع

غال ی نظیر کالسیک گراییی مدرنیرم یس ک بین المل ی پست مدرنیرم و رئوری های حاکت بر رواب میان انسان ها نظیر جههانی معمارانه ی

سازیی جهانی دن و در سالهای اکیری چند جهانی دن یمنطقه گرایی را از مناظر متياوری در ادبیاع معماری مطرح سهاکته اسهتر هرح

ناسی زمینه های رئوری و رویه های عملی انها می رواند موجه بهاز رعریه رنامضهاع وابهامهاع موجهود در گونه های منطقه گرایی وباز

ر یین رویارد منطقه گرایی گرددر آنچه کهه در ههر زمهان اهمیهت دا هتهی چگهونگی پیونهد میهان معمهاری و وی گهی ههای فرهنگهی بهوده

آری را با روجه به وی گی های متغیر حاکت براندیشه ی جهانی با جهان بدون استردسته بندی رویاردهای موجودیمی رواند پیز بینی های

مرز پاسخ دهد از رحلی زمان محور نگرش های موجود به دست می آید منطقه گراییی ظرفیتی کام برای رعام بها رویاردهها ورئهوری

حا، می وندینشان از پویایی بالقوه رویاهرد منطقهه های موجود در دیگر حوزه های دانشی دارد ع اراع متعددی که از چنین رعامالری

رگرایی دارد راساس این پویایییدر رعابیر پویای واژه ی منطقه پنهان است

آن معماری گيری شكل تاريخچه به نگاهی با پژوهش مورد محدوده -2-1 سابقه .گردد محسوب می ایرانیان معماری و نره سابقة نوعی به که با د می دیرین ای سابقه و مدمت دارای نایرا غرب منطقه معماری

و آذربایقان غربهی کرمانشاهی ی ننواحی کردستا در .است یافته ادامه همچنان و ده آغاز سرزمین این ارزش پر راریخ مدمت به که ای

ایهن .اسهت کهرده حيه کهود رد را معماری این هویت ا،ی با های موليه که دارند وجود انگیر حیرع اما ساده بافتی با مناطقی ایالم

و کردسهتان آذربایقهان غربهیی اسهتانهای از ای گسهتره در زاگهرس ج هاو سلسهه کنار در ایران غرب ناحیه از ای محدوده در پ وهز

در اولیهه روسهتاهای و نخسهتین سهاونتگاهها موجهودی پ وهز های و اطالعاع آکرین اساس بر .با د می کوزستان جلگه را کرمانشاه

10

اسهتان ( هرسهین هرسهتان نردیاهی در وامهع گهنج دره ر هه در ساونتگاهها این از یای و بوده مربوط میالد از م هيتت هراره هب ایران

.با د می )کرمانشاه

کردستان استان و کشور غرب در پژوهش :محدوده(4)شکل

ایهران فالع جنوب نواحی رمامی را بخز غربی از که بوده آغازین عیالم رمدن می.د 0200 از ده ناکته رمدنهای اولین ایناه ضمن

70 و 72 ههای سهده [ میهانی عیالم دوره در آن از پا .است آمده بوجود عر،ه این در متعددی هرهای بطوریاه دا ته دست در را

در پهارس هها و غهرب در مادهها ظههور بها و یافهت گسهترش النههرین بهین و زاگرس ناحیه در ایرانی رمدن ]م.د100 [عیالم نو و ]م.د

جنهوب کلیومتری72در حسنلو ر ه نظیر مناطقی در مادها معماری آرار امروزه .آمد بوجود ایران معماری در جدیدی های یوه جنوبی

ر[32]کورد می چشت به کوههای زاگرس دامنه در کنگاوری ر ه گودین لرستان و مرکری نواحی در ر ه نو یقان ارومیهی دریاچه غربی

:منطقه معماری ساختار بر نگرشی -2-2 :نمود رقسیت بخز دو به نروا می کال دی نظر از را مناط این معماری عمده ساکتار

.ا،ی معماری – ال

.راریر پذیر معماری – ب

در بیشتر که می با د کود به مختن های اکته دارای و ده حي نآ ا،الت و هویت که است معماری از بخشی ی ا،ی معماری

مورد هستند؛ ا،ی معماری دارای که منطقه روستاهای .اند رفته فرامو ی به رو هرها در و یافت را آن آرار روان می منطقه تاهایروس

مرکهری نواحی معماری الگوهای از د؛ ا اره که آنچه ط که است پذیری ساکتاری راریر معماری از منظور .است گرفته مرار بررسی

ایهن از رهوجهی مابه رهکریر نهوعی بهه و نمهوده ر عیهت هسهتند؛ نمایان رر ای سابقه و بیشتر دارای مدمت که کا ان و ا،يهان ایران نظیر

مشاهده منطقه بررگان و کوام به متعل مساونی منازو و عمومی حاومتیی بناهای در معماری این .می کورد چشت به آنها در الگوها

[33] ر ود می

ناحیه این روستاهای :گردد می معرفی نکردستا منطقه روستاهای ساکتار بخزی این در منطقه ا،ی ماریمع روی بر رمرکر به روجه با

ی با د ت 0- متوس ی با کوه ایه ای -2 رند ی با کوهستانی -1 :گیرند می مرار روپوگرافی لحاظ به دسته 0 در عمده بطور

وی گیهای بود اکن بدلی .با د می کود به وی گیهای مختن دارای هریک و هبود متياوع روستا بافت ساکتار اساس این بر .مالیت

مهرار بررسهی مهورد ساکت فناوری و اجرا نظر از روستاها این معماری ی ساکتار)ای کوه ایه و کوهستانی ( 2و 1 های دسته روستاهای

و رعریه در کهه است بذکر می با درالزم بيردی رمنحت وی گیهای دارای ساکتاری و اجرایی به لحاظ معماری نوع این .است گرفته

با هند هایی واژه بهترین ط قاریی یا پلاانی معماری کوهستانیی اید کوردی می چشت به واژه کم ود منطقه این ا،ی معماری رو،ی

.نمود اطالد منطقه این معماری نوع به بتوان که

11

بافهتی به لحاظ روستاها این .کرد ا اره نگ و گلین رختی اورامان ی پالنگان هایروستا به روان می مقموعه این اکن های نمونه از

. وند می معماری محسوب این های نمونه مهمترین از اجرایی فناوریهای و معماری کوهیساکتار بدنه در استقرار وسعتی

های بررسی شده در نمونه های موردی آيتم -2-3

حس مكان -2-3-1 حها .گهردد مهی کهام بهرای افهراد وی ه رفتاری و حسی کتو،یاع با ماانی به فضا یک ر دی موج که است عاملی حا این

فرهنگهی و اجتمهاعی روابه مردمی نظر فرهنگی مورد مياهیت از ودی می محی یک از راحتی احساس موج که براین عالوه ماان

هودروجود مهی افهراد بهرای هویهت بهه یهابی دسهت و هرقهارب گذ هت یادآوری باعث و کرده حمایت مشخن ماان یک در جامعه

فضاهای همچون بربهان )فضهاهای رهراس ماننهد( داالن هها پهیز وردی هها و نمونهه ههای از ایهن دسهت همگهی فضها ههای جههت نشسهتن

یگيتگوورعامالع اجتماعی هستندر

ر

: نمای کلی روستای اورامان (5)شکل

ها و جلوی در خانه ها :نشستن ساکنین در پشت بام (6)شکل

12

باعث ا گرفتن منظری زی ا برای ساکنان روستا جههت مشهاهده طییعهت استياده از بام هر کانه به عنوان حیاط کانه باالرر که در نتیقه -

اطراف کواهد در این مهت رنها به وسیله بام کانه ها میسر نمی ود بلاه وجود ساوها و ایوان های مقاب درب ورودی کانه ها که سهق

ها و این ایوان ها هت محلی برای ريریحگهاه اهه کانهه و ههت آن نیر ممتد با سق کانه ها سر پناهی امن را فراهت می نمایدی در حقیقت بام

مح انتظاری برای کسی است که به مالماع یای از اعضای آن کانه آمدهی می روان گيت عملاردی یه به هشتی را در معمهاری منهاط

مرکری ایران داردر

ریپر و کال یفضاها ونیکم رس -

با هد و موج هاع یمناسه مه یباز به وجود آورنده حا ماهان مهین یکه فضا یباز و بسته ی به طور مهیازی نب یاستياده مناس از فضاها -

ی هخن بها حضهور در فضها تیسازد که در نها یم ایبسته را مه یفضا کیباز به یفضا کیع ور از ی خن برا اعیآماده نمودن روح

را نخواهد دا تر یمحبودن با گانهیبسته حا ب

رکیونیالهام بخز س ک ا یتون هاسر س -

ختتكنولوژی سا-2-4

ای :توجه مناسب به مسايل سازه -2-4-1 ال ( نحوه مهار کردن ریر ها و ستون های چوبی با استياده از زیر سری )نیروی فشاری( و بست های فلری )نیروی بر ی(

وار و اطراف باز وهارب( استياده از مطعه سن های بررگتر در کنج دیوارها و رجهای اوو دی

ج( استياده مناس از هندسه سن ها به عنوان رنها عنتری که باعث ده را دیوارهها از نظهر سهازه ای یا ارچهه با هند و عهدم اسهتياده از

مالعر

گاه مرريع رر بر روی آن مرار می گیرد جهت رحم بار واردهرد(استياده از دیوارهای مطور در سمتی که ساونت

ای رخت که هت عای حرارری است )جن ه زیست محیطی( و ههت محلهی اسهت بهرای کشهک کهردن محتهوالع کشهاورزی )جن هه هبام -

عملاردی(ر

: ایوان و سکوها(7)شکل

نحوه مهار کردن تیر ها :(8)شکل

13

استفاده از سنگ و چوب به عنوان مصالح غالب در منطقه -2-4-2

سايه اندازی 5 -2

هنگهامی کهه رهابز آفتهاب بهه ،هورع ر پوش در فتوو گرم ساوحضور و حتوو سایه اندازی به وسیله مسمت های جلو آمده سق ری

عمودی استر

گيری نتيجه اماريهاوع ی اسهت بسهتر ههای ¬وی گهی بهه روجهه گرایهیی منطقهه از ههدف آناهه علیهرغت آیهد مهی بهر چنهین هدهی انقهام بررسهی از

سه ک بهر گرایهی متاهی بهومی و رهاریخی امت هاس از .کهورد مهی چشهت بهه رویاهرد ایهن کهارگیری بهه ههای هیوه در معناداری های

زمهان در گرایهیی منطقهه . مهی دههد نشهان را بسهتر بهه حساسهیت نمهایز ههای هیوه ایی منطقهه انتراعهاع بها مهدرنیرم رها گرفته سنتی

. « وامهع در گرایهی فرآینهدهای منطقهه در و کهرده رککیهد کهویز بهازآفرین و پهذیر انعطهاف ههای جن هه بهر روانهد مهی حهاظری

محلهی عنا،هر از کهه نیسهت سهازد ایهن مهرار بهر پیونهد متهنوع محهی و فرهنه انسهانی معمهاریی میهان اجتمهاعیی حیهاع وامعهی

سایه اندازی بوسیله قسمت های جلو آمده :(11)شکل

مصالح عمده مورد استفاده :(9)شکل

14

چیهری بلاهه نمهودی رقلیهد ماسهتی اجهداد ونیاکهان بهه متعله کهه دیگهری سهاکتمان ی سهاده ها از یها کهرد اسهتياده دسترسی ماب

.اسهت منطقهه ميههوم بهه روجهه بها معمهاریی دربهاره رقدیهدنظر گرایهیی منطقهه هوظیيه .دارد برمهی مهدم به هودی جههت در کهه اسهت

منطقهه ههدف .محیطهی زیسهت مسهائ و اکوسیسهتت رعهادو بهه ههت و هود مهی مربهوط پیچیهده انسهانی پیونهدهای بهه ههت موضوع این

بهه همرمهان روجهه مهای وزامهر اساسهی مسهئله دیگهری رع یهر جههانی اسهت بهه مرایهای از بهردن عهین سهود در رنهوع ایقهاد گرایهیی

و نهها سهرزمی ههای زمهان ایسهوزاکیی آرارها مهوو همرمهان بهه زنهدگی مشهترک بهین المللهی و وی گهی ههای کهام محه اسهت ربهه .

با هیت ای هسهتی جهوهر جسهتقوگر بایهد لهذا .با هد وجهود دا هته روانهد نمهی اساسهی حه راه یهک درنتیقهه هسهتند متيهاوع هها آدم

منطقههه گرایههی انتقههادی مطههرح ههده روسهه فرام تههون یاههی از .نمههی رونههد بههین از زمههان بهها جاویههدان هههای ارز آن در کههه

رویاردهههای معمههاری در جهههت پیونههد بههین ویهه ی هههای بههومی منطقههه بهها ميههاهیت جهههانی اسههت کههه بههر اسههاس ده ا،هه روسهه کنههت

فرامتون مطرح ده استر

مراجع 25ینشریه ريار معماریی ماره ری ؛ ریشه ها و گرایشاعمنطقه گرایی انتقادی در معما(ی 3391[ آهنیینازنینی)3]

.رهران رحقیقاع و علوم واحد اسالمی آزاد دانشگاه نشر ح ی ی فرح ررجمه یهویت و معماری ی(3387)کریا اب ی[ 2]

عمهران ماانیسهومین همهایز ملهی احیهاء و معنها طله سهوی بهه رویاردی : معماری در گرایی (ی منطقه3391[ بایریدیی مادری)3]

هریی دانشگاه آزاد اسالمی سنندجی سنندجر

(ی نقز هرهای کوچک در روسعه منطقه ای )مطالعهه ی موردیشهرسهتان راابیرسهاله کار ناسهی 3379[د تی برنقهیکرامت اهلل ی )4]

ار دیدانشگاه ا،يهان

موعهه مقهاالع طهرح ریهری کال هدی ی اولهین (ی برنامه ریری کال دی در سطوح ملی و منطقه ای چیسهت؟ مق 3371[ دانش ور ی زهره ی)5]

کنيرانا بین المللی طرح ریری کال دی )ملی و منطقه ای(ی ا،يهان ی دی ماه ر

91رها 61 ههای دههه رقهارب در رعهاملی گرایی منطقه ی نظریه رحلی بیگانه زمینه ی در (ی معماری3387) احمیدرض ایانی[ 6]

و فهر عینهی علیرضها دکتهر راهنمهایی بهه ی معمهاری دکتری نامه پایانفارس ی کلیج ی زهحو درکشورهای بومی غیر میالدی معماران

.رهران دانشگاه زی ا هنرهای دانشاده دی ای داراب دکتر مشاوره

یمعمهاری سهوم ی ههراره آغهاز در معا،هر معمهاری ههای چهالز و گرایهی ( یمنطقهه 3387ی ) حامهد کاملنیای حمیدرضای [ ایانی7] ر 35-31،يحاع 93-91 ره ما و هرسازیی

.رهران فرزانی نشر سیاری ريار و راه چه هویت جدیدی زدگی افسون (ی3388ی)داریوش ایگانی [8]

ر6ی م 8(یزمینه گرایی و منطقه گرایی در معمارییماهنامه مهندسی زیر ساکت ی ماره 3388 یرازی یمحمد رضای)[9]

89-83ی م 35ی ررجمه:فرزین فردانزیفتلنامه کیاوی ماره ی و نظریه نامدرن فناوری ی ماان(ی 3384موریاستیون ای ی )[31]

اولهین ی کردسهتان ا،هی معمهاری در بومی های فناوری بر رایه با ساز و ساکت نظام سارا؛ سیلمانیی و الدین ،الح موالناییی[33]

3393همایز منطقه ای معماری و هرسازییسقری

ر 3382سومی چاپ مدرسهی انتتاراع راریخیی بناهای با یآ نای مهدیی سید میر دانزی[32]

-37 ،هيحاع ی 39 هماره زی های هنرهای نشریه ی هرها کال دی هویت ارزیابی و ناکت (ی معیارهای3383ی)مهتا [میرمقتداییی33]

1303 پاییر ی26

[14] Canizaro, Vincent B.(2007), “Architectural Regionalism: Collected Writings on Place, Identity, Modernity, and Tradition”, New York: Princeton Architectural Press.

[10] Coates , Gary J ,(2007) ,Biotechnology and Regional Integration , Architectural

Regionalism ,Vincent Canizaro , ed, Princeton Architectural Press , New York:USA,350-361

[10] Colquboun, Alan, (2007) ,Critique of regionalism , Architectural Regionalism , (collected Writing on Place,Identity,Modernity and Traditon) ,Vincent Canizaro , ed, Princeton

Architectural Press , New York:USA,140-145

10

[12] Dodge,Jim, (2007) ,Living by Life: some Bioregional theory and Practice , Architectural Regionalism , (collected Writing on Place,Identity,Modernity and Traditon) ,Vincent

Canizaro , ed, Princeton Architectural Press , New York:USA, 340-349.

[10] Gutschow ,Kai (2006) , Concrete Resistance: Ando in the context of critical regionalism,

History of Architectural Theory

[10] Newcomb ,Rexford(2007) , Rgionalism in American Architecture, Architectural Regionalism ,(collected Writing on Place,Identity,Modernity and Traditon) ,Vincent

Canizaro , ed, Princeton Architectural Press , New York:USA,80-95

[20] Tzonis, Alexander and Liane Lefaivre(2003),” Critical Regionalism,Architecture and Identity in a globalized World”, Munich: Prestel press.

[21] Tzonis, Alexander &Liane Lefaivre(1981), “The Grid and the Pathway” , Architecture in

Greece Journal , No.5