نقش دولت در محیط کسب و کار

------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------

---------------------

1 نقش دولت در محیط کسب و کار

نقش دولت در محیط

کسب و کار

دانشکده کارآفرینی دانشگاه تهران منوچهر افشار

۲۹۳۱پائیز –تهران –ایران

------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------

---------------------


فهرست مطالب چکیده

کلیدواژه

مقدمه

متن

o پیشینه تاریخی

o تعریف کسب و کار

o تعریف محیط کسب و کار

o کسب و کارمحیط مولفه هاي

o رویکرد بانک جهانی به فضاي کسب وکار

o شاخصهاي بانک جهانی جهت ارزیابی سهولت کسب و کار

o رویکردUNIDO سب و کارکفضاي به

o رویکردDCED فضاي کسب و کار به

o سال اخیر ۹۳سیاست گذاري دولت در محیط کسب وکار طی

o در حمایت از کسب وکار مقرراتتصویب قوانین و

o در ایران کار و کسب اخص ها و سنجش محیطشبومی سازي

نتیجه

پیشنهاد

منابع و ماخذ

------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------

---------------------


چکیده:

است: ممکن روش دو به خصوصى بخش رشد دهدیم نشان جهانى تجربه

خصوصى بخش به دولتى شرکتهاى و دارائیها واگذارى نخست، روش

کار و کسب محیط بهبود با خصوصى بخش موانع رفع روش دوم، و

خصوصى بخش رشد ولیکن کردند را انتخاب نخست راهبرد شرقى اروپاى کشورهاى و سابق شوروى

کار و کسب محیط بهبود راهبرد یعنى دوم راهبرد چین اما شد اقتصادى ختم فاجعه به کشورها این در

کشورهاى و در یافتند نجات فقر از نفر میلیون ۰۳۳ چین در انجامید. اقتصادى معجزه به کرد که انتخاب را

(۲)یافت. افزایش برابر ۰ به فقرا تعداد سابق شوروى و شرقى اروپاى

ثر در نتایج آن جقدر امحیط کسب و کار دولتهاي فوق چه نقشی در این فاجعه یا معجزه داشتند؟ و نقش

گذار بود؟ این موضوعات ومسائل مهمی از جمله:

اقتصاد ارزیابی می شود و شاخص مولفه هاي آن کدام است؟ چگونه یک محیط کسب وکار چیست؟ اینکه

و یا ؟دولت چه نقشی میتواند ایفا نمایدبهبود محیط کسب وکار در پروسه هاي این ارزیابی چیست؟ و

تند سهمسائلی ؟و نقش و وظیفه نهاد هاي مختلف درگیر چگونه می تواند باشد ؟وظایف دولتها چیست

سعی در ارائه آن داریم. مقالهدر این که

:کلیدواژه

دولت، کسب و کار، محیط

سال ده میرود؟ کجا به اصالحات عنوان با هاى درمقاله ۱۳۳۱ سال در اقتصاد نوبل جایزه برنده استیگلیتز جوزف (1)

گذار تجربه

------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------

---------------------


:مقدمه تبدیل براى که ساخت را مطرح ایده این لهستان و مجارستان ویتنام، حدودى تا و چین کشور تجربه

کار و کسب محیط بهبود راهبرد از میتوان راهبرد خصوصی سازى جاى به غیردولتى اقتصاد به دولتى اقتصاد

دولتی اقتصاد میتوان خصوصى بخش موانع رفع با صرفا و سازى خصوصی عبارتی دیگر بدون به گرفت. بهره

ژانوس "پایین و از بخش خصوصى رشد ،"استیگلیتز جوزف"را راهبرد این داد. تغییر غیردولتى اقتصاد به را

خصوصی نامیدند. رشد بخش دانشگاه هاروارد، مشهور اقتصاددان "کورناى

محیط کسب وکار چرا مهم است؟

و امکان رقابت را از یک بنگاه سلب مینماید. برد هاي تولید را باال میاوالً محیط کسب و کار هزینه

ه آن تا یک کاال تولید شود که بکند اي که بنگاه پرداخت میهزینه اقتصادي دو نوع هزینه دارد یکییک بنگاه

ه به آن هزینه ک کندتحمیل میبه بنگاه اي که محیط یکی هزینههزینه تولید می گوئیم و در اختیار بنگاه است.

. محیط میگوئیم و در اختیار بنگاه نیست

د دو بوده یعنی فرض کنیو .... مل نوسانات قطع برق، میزان رشوه و مشکالت سیستم قضایی ها شااین هزینه

یط کشوري که هزینه تحمیلی محیکی در و با هزینه هاي تولید یکسان تولیدکننده به یک اندازه کارا و خالق

است دومکشور آنکه در درصد است ۹۳دیگري در کشوري که هزینه تحمیلی محیط آن و درصد ۲۳آن

ن رقابت کند. ایبا کشور اول تواند کند که نمیهایی تحمیل میمحکوم به شکست است چون محیط هزینه

کند.کمترین مشکلی است که محیط نامناسب در کسب و کار ایجاد می

آورد این است که فعالین اقتصادي را به سمت فعالیت نتیجة دیگري که محیط نامناسب کسب و کار پدید می

نظام اداري ناکارآمد در آنها دهد در کشورهایی که دهد. مطالعات هم نشان میسوق می و غیر رسمی زمینیزیر

کسب و کاري راه اندازي کنیم خواهیم بزرگتر است. چرا؟ چون مثالً میو غیر رسمی است اقتصاد زیرزمینی

در صورت ومشکالتی هست و در اخذ این محوزها . داردمجوز از سوي شهرداري و اصناف که نیاز به

وق داده میشود سبه سمت اقتصاد غیررسمی طبیعی است کهغیررسمی بودن دیگر آن مشکالت نیست بنابراین

دیگر امکان اخذ وام نیست و لذا این کسب و کار وقتی کسب وکار زیر زمینی و غیر رسمی شد و در نتیجه

تیجه و در ن رسمی مؤید کوچک ماندن است قتصاد غیریعنی انخواهد کرد رشد با مشکالت مالی روبرو شده و

در محیط نامناسب رشد اقتصادي ممکن نیست.

------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------

---------------------


:متن

o تاریخى پیشینه

در کشورهاى در را کار و کسب موانع ، ۲۳۹۳ دهه ابتداى از که پرویى اقتصاددان دسوتو هرناندو

راز " و "دیگر راه" عناوین با کتاب دو در است، کرده مطالعه تطبیقى صورت به پیشرفته و توسعه حال

به و است اقتصادى رشد مانع توسعه حال در کشورهاى رد ادراى موانع چگونه که داد نشان ، "سرمایه

گذاران سیاست و پردازان نظریه ، ۲۳۹۳ دهه ابتداى در اگر . زندیم دامن رسمى غیر بخش و فقر گسترش

کانونى موضوع کار و کسب محیط بهبود ۲۳۳۳ دهه اواخر از داشتند، تاکید سازىی خصوص بر اقتصادى

.است بوده اقتصادى گذارى سیاست و پردازىه نظری محافل

شوروى و شرقى اروپاى و چین تجربه مانند اقتصادى تحوالت محصول گذارى، سیاست پارادایم در تغییر این

.است دیگر سوى از اقتصادى جدید نظریات طرح و سو یک از سابق

و اقتصادى تعدیل نظیر اقتصادى توسعه لهاى مد و سیاستها نافرجامى از پس میالدى، ۳۳ دهه اواخر در لذا

در اقتصادى گذاران سیاست و دانشگاهى محافل توجه سوم، جهان کشورهاى از برخى در سازىی خصوص

و کسب انجام پروژه سابق مسئول یانکوف سایمون همچنین و استیگلیتز دسوتو، هاى اندیشه و شها تال پى

تحلیل به دسوتو هاى اندیشه پایه بر جهانى بانک و شد کار و کسب محیط به معطوف جهانى، بانک در کار

فضاى براى را ۱۳۳۰ جهانى بانک توسعه ساالنه گزارش و پرداخت مختلف کشورهاى در کار و کسب محیط

.داد اختصاص کار و کسب بهتر

ادبیات وارد کار و محیط کسب بهبود و اقتصادى توسعه در کار و کسب محیط نقش امروزه اساس، این بر

مختلف کشورهاى در کار و کسب بررسى وضعیت به جهان در مختلفى موسسات و شده اقتصادى رایج

این در هها بنگا پیمایش و کار و کسب سهولت شاخص دو تهیه با جهانى بانک بین این در که اند پرداخته

واحد اطالعات استریت، وال ژورنال و هریتیج بنیاد اقتصاد، جهانى مجمع .میشود پیشرو محسوب حوزه

کشورهاى بررسى به گوناگون زوایاى از یک هر نیز دیگر بین المللى موسسه چندین ،... و اکونومیست

ساله هر تقریباً که شها گزار این در . اند ساخته را منتشر آن نتایج و پرداخته وکار کسب زمینه در مختلف

به کمى شاخصهاى اساس بر مختلف کشورهاى در کار و کسب وضعیت که آن است بر سعى میشود منتشر

------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------

---------------------


و کسب محیط جهت اصالح پیشنهادهایى و شده فراهم یکدیگر با کشورها مقایسه قابلیت تا درآید تصویر

. شود ارائه نیز کشورها کار

و مطالعه تحت را کار کسب و محیط شاخص، و مولفه تعیین با موسسات و محققین برخى نیز داخل در

از که است اسالمى شوراى مجلس پژوهشهاى مرکز به متعلق بررسى برجسته ترین . اند ه داد قرار بررسى

توقعات و نظرات انتقال بر مبنى خود وظیفه ایفاى و کار و کسب محیط هدف رصد با ۲۹۹۳ سال اردیبهشت

پایش عنوان تحت را مستمرى شهاى گزار اسالمى، شوراى مجلس در مردم نمایندگان به بخش خصوصى

( ۲۹۳۳ سیاح، ) میکند. ارائه و تهیه ایران در کار و کسب محیط

کسب و کارتعریف

. است آمده تجارت و فروش و کسب و کار به معنی خرید" آکسفورد "يواژه نامهدر -

پول آن از که تجارتی و پول در آوردنکسب و کار به فعالیت "النگ من "يدر واژه نامه -

.شودمی گفته شود، حاصل

هر نوع کاري که در آن خدمات و یا کاالهائیکه دیگر افراد جامعه به آن نیاز دارند و یا مایل به -

خرید آن هستند و توان پرداخت بهاي آن را دارند تولید، توزیع و عرضه میشود را کسب وکار

می نامند.)ارویک و هانت(

هر تبادلی که در آن خرید و فروش صورت گیرد، کسب و کار نیست، بلکه کسب و کار، هر -

)پترسون وپلومن( نوع تبادل تکراري و تجدید شونده ي خرید و فروش است.

گفته میشود و تعریف زیر براي آن آورده شده businessکسب و کار در زبان انگلیسی به -

است.

- An organization or economic system where goods and services are exchanged for one

another or for money. (1)

تعریف محیط کسب و کار

منظور از محیط کسب و کار مجموعه عواملی است که بر اداره و عملکرد بنگاه ها موثرند اما -

(۱مدیران بنگاه ها می باشند.)تقریبا خارج از کنترل

1) http://www.businessdictionary.com/definition/business.html#ixzz2kdpbi7GA

۲۹۳۳اتاق بازرگانی و صنایع و معدن ایران گزارش رقابت پذیري ایران ( ۱

------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------

---------------------


هر آنچه را که بر روي فعالیت هاي واحد صنعتی تاثیر گذار است اما جزئی از آن واحد نباشد را -

(کالرکدره آنو کار می گویند. )فضاي کسب

اقتصادى عملکرد بنگاه هاى بر موثر عوامل اقتصادى، ادبیات در کار و کسب فضاى از منظور -

و بخشند. )میدرى بهبود یا داده تغییر را نها آ نمی توانند بنگاه ها مالکان یا مدیران که است

( ۲۹۳۹ همکاران،

هزینه مانند تأثیر دارد ها شرکت هزینه بر که است قوانینی مجموعه مفهوم به کار و کسب محیط -

( Unido,2008) غیره و کار نیروي هاي هزینه مالیات، اداري، تشریفات مجوزها،

فعالیت بر حاکم قانونی و نهادي حقوقی، شرایط ها، سیاست از اي مجموعه کار و کسب محیط -

( ODCED,2008) است شده بیان کار و کسب هاي

امنیت اداري، سیستم سالمت میزان. اقتصادي، ساختهاي زیر شامل کار و کسب محیط واقع در -

است غیره و قضائی نظام کیفیت مقررات، و اقتصادي، قوانین هاي سیاست در ثبات اجتماعی،

قدرت و اختیارات از فراتر آنها دادن تغییر ولی دارند، تأثیر مستقیم ها شرکت عملکرد بر که

( ۲۹۹۹بازرگانی، اتاق است. ) کارها و کسب و شرکتها مدیران

گفته میشود و تعریف زیر Business Environmentمحیط کسب و کار در زبان انگلیسی به -

براي آن آورده شده است.

The combination of internal and external factors that influence a company's operating

situation. The business environment can include factors such as: clients and suppliers; its competition

and owners; improvements in technology; laws and government activities; and market, social and

economic trends. (1)

مولفه هاي کسب و کار

.متغیرها در تحلیل محیط وجود دارندسه دسته از

دسته اول محیط کالن اقتصادي -1

،…نرخ بهره و، نرخ ارز، نرخ بیکاري ،شامل مولفه هایی از جمله:محیط اقتصادي)نرخ تورم

اثیر ت، تاثیر طبقات اجتماعی، روندهاي شیوه زندگی، مشخصات جمعیت شناختی، محیط اجتماعی

هیات ها و فرآیندهاي قانون گذاري، )سیاست هاي دولت،محیط سیاسی .،…گروه هاي مرجع و

1) http://www.businessdictionary.com/definition/business-environment.html#ixzz2kdsSWy00

------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------

---------------------


توسعه )بلوغ تکنولوژي، محیط فناوري .(،…قانون گذاري در عرصه خارجی و بین المللی و

محیط قانونی، محیط نهادي، تنشهاي ملی و .،…تکنولوژي هاي رقیب، بلوغ و ظرفیت تولید و

.بین المللی

دسته دوم محیط خرد کسب و کار -2

.(…نهاد هاي مالی و ساختار بازار، شامل مولفه هاي :)ساختار و اندازه بنگاه،

دسته سوم مربوط به محیط داخلی یک کسب و کار -3

( تحقیق و…نیروي کار و موجودي کاال، ظرفیت، تولید و عملیات)فرآیند، :ي ها شامل مولفه

( می باشد.…برنامه ریزي و توسعه، مدیریت )ایجاد انگیزه،

..گفته می شود Business componentsدر زبان انگلیسی مولفه هاي کسب و کار

o (۲)رویکرد بانک جهانی به فضاي کسب و کار

اند را به کشورهاي است که اصالحاتی که کشورهاي مختلف انجام دادهرویکرد بانک جهانی این

چگونه عمل کنند. تا دیگر کشورها یاد بگیرند دیگر معرفی کند

۲۳این ارزیابینموده است که با شاخص تعریف ۲۳بانک جهانی جهت بررسی وضعیت کسب و کار

:که عبارتند از شاخص رتبه هر کشور را برا اساس آنها تعیین میکند

شروع کسب و کار .1

اخذ مجوزهاي ساخت .2

اشتغال .3

ثبت امالک .4

اخذ اعتبارات .5

داران خردحمایت از سهام .6

پرداخت مالیات .7

تجارت فرامرزي .8

اجراي قرارداد .9

پایان کسب و کار. .11

1) Doing Business 2014 The World Bank Report

------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------

---------------------


o رویکردUNIDO (۲)به فضاي کسب و کار

کسب محیط یا توانمندسازي بهبود و نگریسته جامع رویکردي با کار و کسب محیط به سازمان این

.داند می الیه سه برگیرنده در را کار و

غیرمستقیم و مستقیم هاي هزینه افزایش به منجر که است قوانینی برگیرنده در ،کسب محیط مرکزي الیه

در الیه این غیره و مالیات شرکت، انحالل و تأسیس کار، نیروي هاي مانند هزینه .شود می ها شرکت

.است مشهود کامالا جهانی بانک کار و کسب سهولت گزارش

بر عناصر عالوه که است گذاري سرمایه فضاي یا و نئوکالسیک رویکرد دربرگیرنده دوم یا و میانی الیه

نیز غیره و آموزش مالی، سیاسی، بازارهاي ثبات قانونی، رژیم ها، زیرساخت کیفیت شامل قانونی محیط

.کند کمک ها شرکت مشاغل توسعه وري و بهره افزایش رشد، به تواند می و باشد می

وابسته زیادي میزان به قبلی الیه دو .شود می شامل را رویکرد نئوساختارگرایانه بیرونی یا و سوم الیه

مزیت هدف ایجاد و باشد می تر پررنگ خصوصی بخش نقش الیه این در ولی هستند نقش دولت به

،گذاري سیاست ارزش، زنجیره ها، ارتقاي خوشه توسعه مانند مواردي و باشد می محور دانش رقابتی

.دشو می شامل را غیره و آوري فن انتقال

o رویکردDCED (۱) به فضاي کسب و کار

جهت در و بوده گذاري فضاي سرمایه از اي مجموعه زیر کار و کسب محیط بهبود الگو این اساس بر

:هدف سه

بازار سهم سودآوري و افزایش ها، هزینه کاهش -1

قوانین تغییرات از ناشی ریسک کاهش -2

نوآوري و کارایی افزایش در جهت رقابت فزایشا -3

چنین هم. باشد بخشی و اي منطقه ملی، در سطوح تواند می کار و کسب محیط بهبود در این رویکرد

:داشت توجه زیر موارد به بایستی کار و کسبمنظور بهبود محیط به

امتیاز حق واگذاري هاي رویه سازي ساده -

اداري مراحل و ثبت هاي رویه بهبود -

مالیات سیستم بهبود -

مالی منابع به دسترسی -

کار قوانین -

1) United Nations Industrial Development Organization(سازمان توسعه صنعتی سازمان ملل متحد) 2) Department of Community & Economic Development( ارتباطات و توسعه اقتصادیواحد )

------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------

---------------------


قانونی حکمرانی کیفیت بهبود -

تجاري قضایی هاي هروی به بخشی سرعت و سازي ساده -

خصوصی و دولتی بخش گفتمان توسعه -

.بازار اطالعات به دسترسی بهبود -

o سال اخیر ۹۳سیاست گذاري دولت در محیط کسب وکار طی

۰۹-۰۳اولین برنامه حمایتی دولت از سال -1 نفره مصوب شوراي انقالب ۲۳عنوان طرح: اشتغال بیکاران در گروه هاي

در این طرح که تمرکز آن بر تعاونی ها قرار گرفته بود بر این اساس شکل گرفته بود که با توجه به

اینکه مالکین و مدیران برخی بنگاه ها پس از پیروزي انقالب از کشور گریخته و صنایع را رها ساخته

نفره متشکل نموده ۲۳ بودند مقرر شده بود که استانداران افرادي از همان کارخانه ها را در گروه هاي

و با پرداخت وام قرض الحسنه )با عنوان تامین منابع از یک روز درآمد نفت( نسبت به راه اندازي

بنگاه ها اقدام نمایند.

متوقف شده ودلیل توقف آن: ۰۳این طرح در سال

در طرحنفره تشکیل شده ۲۳عدم تناسب و تخصص گروه هاي -

پرداخت شده عدم بازگشت وام هاي قرض الحسنه -

توقف پرداخت وامها توسط بانکها -

۰۳-۰۳دومین برنامه حمایتی دولت از سال -2 ۹عنوان طرح: سیاست تبصره

در این طرح دولت بانکها را مکلف نمود تا به واحدهاي کوچک و متوسط وام پرداخت نماید با این

ه وام ها خود طرح باشند.قیثکه و شرط

متوقف شد. ۳۱این طرح نیز در سال

دالیل اصلی توقف و عدم حصول نتیجه پیش بینی شده:

آنومشکالت ناشی از جنگ سترش گ -

پیش بینی %۲۳بازده اشتغال در حد -

۰۳-۳۱سومین برنامه حمایتی دولت -3

طرح خود اشتغالی از صندوق فرصت شغلی در قانون بودجهعنوان طرح:

------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------

---------------------


میلیون ریال ۲۳تا ریال میلیون ۰در این طرح به هر فردي که براي خود اشتغال ایجاد میگرد مبلغ

وزارت کار با ارزیابی انجام شده توسط خود به این نتیجه رسید که وام را وام تعلق میگرفت ولی

کارجوا شخصا اخذ و نسبت به ایجاد و راه اندازي کار اقدام و سپس طرح راه اندازي شده را به

واگذار نماید . ولی نتیجه آن موفقیت آمیز نمود.

۳۱-۹۳برنامه حمایتی دولت چهارمین -4 ۰۱عنوان طرح: سیاست تبصره

این طرح که به طرح شبه تکلیفی معروف شد در واقع اختصاص به واحد هاي بزرگ دولتی و

خصوصی داشت و تا انتهاي دولت سازندگی آقاي هاشمی ادامه یافت.

۹۳-۹۹مین برنامه حمایتی دولت پنج -5 تسهیالت وجوه اداره شدهعنوان طرح:

لکه تنها بانکها نبودند بتکلیفی نبود و منابع آن منابع این طرح همانگونه که از نام آن مشهود است

و بانکها ها قرار میدادکتلفیقی از درآمد نفت و وام بانکی بود بدین ترتیب که دولت وجوهی را نزد بان

ی نمودند.م مبلغی را بدان اضافه نموده و به تولید کنندگان و ایجاد کنندگان مشاغل پرداختنیز

از این تسهیالت جذب %۱فقط ۹۹با توجه به سختگیریهاي بعمل آمده در خصوص این وامها تا سال

ا گردید و بازده پیش بینی شده را نداشت.هطرح

۹۹-۹۸برنامه حمایتی دولت ششمین -6 توسعهسوم قانون برنامه ۰۰ان طرح: طرح ضربتی اشتغال ماده عنو

بر اساس این طرح به هر کارگاهی که تعدادي کارجو را بکار میگرفت وام قرض الحسنه اي با بهره

بود. %۱۱پرداخت می شد. در حالیکه بهره رسمی در بانکها %۱ساالنه

نمود ایجاداز اشتغال پیش بینی شده را %۹۳و با بد بینی %۰۳سال با خوش بینی ناین طرح در آ

ها بود کنتر از بهره رسمی با بسیار پائیناختصاص یافته ولی از آنجائیکه نرخ بهره وام قرض الحسنه

فساد ایجاد مینمود و لذا متوقف شد.و گشتهرانت موجب

به بعد در دولت نهم ۹۸برنامه حمایتی دولت هفتمین -7

کوجک زود بازدهعنوان طرح: طرح بنگاه هاي

ضربتی اشتغال بنگاه هاي کوچک زود بازده با خصوصیات ذیل جایگزین طرحدر دولت نهم طرح

:شد

میلیارد ریال ۲۳حداکثر مبلغ وامسقف -

------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------

---------------------


درصد ۲۸-۲۰بهره آن -

ه باشندپرسنل داشت ۰0بنگاههائی که تا حداکثر پرداخت فقط به -

حتی نام این طرح بوجود آمد . در سالهاي بعد تغییراتی در نحوه پرداخت و

نام این طرح به طرح بنگاه هاي کوچک و متوسط تغییر و بنگاه هاي متوسط نیز در زمره دریافت

کنندگان این وامها قرار گرفت و لذا سقف وام نیز از مبلغ مصوب باالتر رفت.

در خصوص موفقیت و یا عدم موفقیت این طرح نظرات بسیار متفاوت است.

برخی کارشناسان موفقیت موفقیت آمیز بوده است ولی %۳۳وزارت کار معتقد است که این طرح تا

نیز برآورد نموده اند. %۰۳-۹۳آنرا

ت بانکی افزایش یافته اسمعوقات با این توجیه که به هر حال این طرح نیز بعلت مخالفت بانکها

متوقف گردید.

طرحهاي فوق بر مبناي وام بانکی استوار است که آن هم در مالحظه شد اساس کلیه که همانگونه

دست دولت می باشد و نقش تخصص و کارشناسی در این طرحها بسیار ضعیف می باشد و مهمترین

دلیل عدم موفقیت طرحهاي فوق نیز همین امر است.

o در حمایت از کسب وکارتصویب شده در ایران قوانین و مقررات

هاي هاي دولتی، شوراها و اتحادیهو چهارم قانون اساسی: دستگاه قانون اصل چهل (۳صدر ماده ) .1

و کارها را طوري تسهیلگذاري و ورود به کسب صنفی موظفند شرایط دریافت مجوزهاي سرمایه

.روزه مجوز بدهند ۹۳روزه پاسخ و ۲۳کنند تا به هر متقاضی مجوز،

گذاري استان، مرجع چهارم قانون اساسی: ستاد سرمایه و ( قانون اصل چهل۳ماده )« ۱»تبصره .2

هایی است که در صدور مجوز کوتاهی رسیدگی به شکایت متقاضیان دریافت مجوز از دستگاه

د.کنند و موظف است متخلفان را به هیئت تخلفات اداري معرفی کنمی

ادي موظف است با و چهارم قانون اساسی: وزارت اقتص ( قانون اصل چهل۳ماده )« ۹»تبصره .3

و کار را شفاف کند، گذاري، شرایط صدور مجوزهاي کسب انتشار ساالنه کتاب راهنماي سرمایه

هیچ مرجعی براي ارائه مجوز حق ندارد شرایطی بیش از شرایط مصرح در این کتاب مطالبه کند.

زدایی و راتو چهارم قانون اساسی: هیئت نظارت بر مقر( قانون اصل چهل ۳ماده )« ۸»تبصره .4

.تسهیل شرایط صدور مجوزها تشکیل شود

------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------

---------------------


ماه از ابالغ قانون ۹هاي اجرایی موظفند حداکثر تا ( قانون برنامه پنجم: دستگاه۰۱صدر ماده ) .5

وز ها به اخذ مجهاي مربوط و مبانی قانونی موکول بودن فعالیتبرنامه پنجم، نوع مجوز، فعالیت

و همچنین شیوه صدور، تمدید، لغو و سایر مقررات ناظر به آن را به کارگروهی اعالم کنند.

نفر از مجلس شوراي ۹ نفر از دولت و ۳( قانون برنامه پنجم: کارگروهی با حضور ۰۱صدر ماده ) .6

ماه پس از ابالغ قانون برنامه پنجم، وجاهت قانونی مجوزهاي اعالم شده توسط ۳اسالمی ظرف

ها را با رویکرد تسهیل، تسریع و کاهش هزینه صدور و تمدید و مجوز بررسی و دستگاه

.کنندده میشهاي اجرایی لغو یا اصالحها و روشهاي جدیدي جایگزین دستورالعملدستورالعمل

( موظف است شرایط صدور مجوزهاي ۰۱( قانون برنامه پنجم: کارگروه ماده )۰۱ماده )« ۲»تبصره .7

صورت کتاب ساالنه منتشر کند.وکار را شفاف و آنها را در پایگاه اینترنتی و بهکسب

مات، هایی که براي صدور مجوز یا ارائه خد( قانون برنامه پنجم: دستگاه۰۱ماده )« ۹»تبصره .8

.( قانون مجازات اسالمی خواهند بود۰۳۳مبالغی غیرقانونی مطالبه کنند، مشمول مجازات ماده )

هاي اقتصادي که نیازمند اخذ مجوز از ( قانون برنامه پنجم: در مورد آن دسته از فعالیت۳۳ماده ) .9

صدور یاتها، عملهاي متعدد هستند، دستگاه اصلی موظف است با هماهنگی سایر دستگاهدستگاه

مجوز را از طریق پنجره واحد مجازي یا حقیقی انجام دهد. در ایجاد فرآیند پنجره واحد،

.دعمل آورناصلی همکاري الزم را بههاي فرعی صدور مجوز موظفند با دستگاه دستگاه

۲۳ماده و ۱۳با در مجلس شوراي اسالمی تصویب شده قانون بهبود مستمر محیط کسب وکار .11

:ابالغ گردید با متن ذیل ۲۹/۲۱/۲۹۳۳در تاریخ تبصره

بهبود ( قانون اساسی جمهوري اسالمی ایران قانون۲۱۹در اجراي اصل یکصد و بیست و سوم )

رفع و مستمر محیط کسب و کار که با عنوان طرح یک فوریتی ایجاد فضاي مساعد کارآفرینی

ی روز علن بود، با تصویب در جلسهموانع کسب و کار به مجلس شوراي اسالمی تقدیم گردیده

می گردد. و تأیید شوراي محترم نگهبان، به پیوست ابالغ ۲۰/۲۲/۲۹۳۳یکشنبه مورخ

خصوصى بخش و دولت گفتگوى شوراى .11

بخش و دولت گفتگوى شوراى ایران، بازرگانى اتاق پیشنهاد به توسعه پنجم برنامه قانون در

منظور به ماده، این اساس بر .رسید تصویب به قانون این ۳۰ ماده شکل به و بینى پیش خصوصى

شها،بخ این اقتصادى فعالیتهاى تسهیل و تعاونى و خصوصى بخشهاى و دولت نظر تبادل

مقررات و قوانین چارچوب در الزم اقدامات براى موثر تصمیم اتخاذ و کار و کسب موانع بررسى

عضو ۱۳ با شورا این بط،یر ذ مراجع به مناسب اجرایى راهکارهاى و پیشنهادها ارائه و موجود

------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------

---------------------


این .است شورا این دبیر و عضو اتاق، نماینده عنوان به نیز ایران تاقرئیس ا .شودیم تشکیل

به آغاز ۲۹۳۳ فروردین ۲۹ در ایران کشاورزى و معادن صنایع، بازرگانى، اتاق همت به شورا

تصویب به شورا این جلسات اجرایى دستورالعمل ، ۲۹۳۳ اردیبهشت و فروردین در و کرد کار

.رسید

کار و کسب محیط بهبود سامانه .12

بهبود پایش سامانه یک دارد، تدریجى و فرآیندى ماهیتى که کار و کسب محیط بهبود براى

.است طراحی شده کار و کسب محیط مستمر

o در ایران کار و کسب محیطاخص ها و سنجش شبومی سازي

و اقتصادى کمکهاى و گذاري سرمایه سازمانکار در و کسب فضاي بهبود پروژه ۲۹۹۰ سال اواخر در

و کوچک ههاي بنگا سطح در را اقتصادي فعالیتهاي اصلی شاخصهاي تاکرد کار به ایران آغاز فنى

سازمان .نماید بررسی جهانی بانک کار و کسب پروژه در کشور المللی بین رتبه به عنایت با متوسط

گانه هد شاخصهاى بررسى نتایج انتشار به کشور امالک و اسناد ثبت سازمان کمک با ۲۹۹۳ سال در مزبور

.پرداخت خود مربوطه سایت در جهانى بانک ۱۳۳۳ سال کار و کسب سهولت

از جهانى پذیرى تبرقا گزارش تهیه براى نیز ایران بازرگانى اتاق اقتصادى هاىیبررس و تحقیقات مرکز

.باشدی م همکارى حال در اقتصاد جهانى مجمع با ۲۹۹۳ سال

پذیرى رقابت گزارش براي جهانى، پذیرى رقابت گزارش نتایج از استفاده با نیز ۲۹۹۳ سال از مرکز این

.باشدی م استانی پذیري رقابت گزارش تهیه درصدد و است نموده اقدام ایران

بازرگانى اتاق اقتصادى تحقیقات مرکز و ایران فنى و اقتصادى کمکهاى و گذارى سرمایه سازمان از غیر

اقتصاد جهانى مجمع و جهانى بانک با ترتیب به کار و کسب جهانى شاخصهاى محاسبه روند در که ایران

.اند پرداخته نها آ از حاصله نتایج تفسیر و توضیح به و کرده همکارى

و کسب محیط سنجش و بررسى براى مولفه و شاخص تعریف به اهتمام کشور در نیز دیگري مراجع

نوسازى شرکت توسط شده تعریف هاى مولفه و شاخصها به وانیتم جمله از .انده کرد ایران در کار

پرداخته نها آ معرفى به زیر در که کرد اشاره اسالمى شوراى مجلس پژوهشهاى مرکز و ایران صنایع

.است شده

ایران صنایع نوسازى شرکت توسط شده طراحى شاخص -1

------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------

---------------------


کار و کسب فضاى ارزیابى و محاسبه" عنوان با گزارشى ایران صنایع نوسازى شرکت ۲۹۹۸ سال در

فضاى شاخصهاى از الهام و بررسى با آن در که کرد تهیه "جهان کشور ۳۳ با مقایسه در کشور

فضاى و است پرداخته جهان و کشور کار و کسب فضاى ارزیابى براى مدلى طراحى به کار، و کسب

:داد قرار بررسى مورد ذیل محور ۲۳ اساس بر را کار و کسب

مالى بازارهاى گستردگى و سالمت -

کالن اقتصاد محیط -

اقتصاد بودن باز میزان -

دولت کارایى و بزرگى -

فیزیکى زیربناهاى -

کار نیروى پذیرى ف انعطا -

اطالعات و ارتباطات فناورى -

فناورى و علمى زیربناى -

اجتماعى -سیاسى محیط -

رقابت و انحصار -

مورد متغیر ۲۰۳ مجموع در که هستند محاسبه براى شاخصهایى داراى محورها این از کدام هر

هاى پیمایش و المللى بین رسمى آمارهاى اساس بر آن خارجى اطالعات .است گرفته قرار استفاده

.است گرفته صورت کشور صنایع از نظرسنجى با نیز داخلى پیمایش و المللى بین

رجه. ددارد وجود بازدارنده و خنثى پیشبرنده، :محیط سه اساس بر عامل هر براى نیز بندى گروه

تعریف کار و کسب آماده فضاى مبین ۲۳ و شده برآورد ۲۳ تا ۲ بین کار و کسب فضاى آمادگى

(۲۹۹۹ منش، علوى) .است گردیده

در کار و کسب فضاى مطالعات گروه مجلس شهاىپژوه مرکز کار و کسب محیط ملى هاى مولفه -2

این هاى برنامه جمله از . شد تشکیل اسالمى شوراى مجلس پژوهشهاى مرکز در ۲۹۹۹ سال آذرماه

ملى شاخص تدوین خصوص در مطالعه اجراى و کار و کسب فضاى پایش گزارش تهیه گروه،

.است بوده کار و کسب فضاى

.شودی م استفاده روش دو از کار و کسب محیط ارزیابى و سنجش شناخت، براى

و کارها و کسب صاحبان نظرات از استفاده با گیرد،یم صورت پیمایشى صورت به که اول روش در

مشخصى مکان و زمان در هااه بنگ اداره بر موثر عوامل پرسشنامه، طریق از اقتصادى تشکلهاى

------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------

---------------------


هاى هزینه نظیر آمارى هاى داده گیرى اندازه از استفاده با دوم روش در و شودیم ارزیابى و شناخته

شهاىپژوه مرکز .شودیم ارزیابى کار و کسب محیط ،... و کار انجام مراحل سنجى زمان و ادارى

.است کرده استفاده اول روش از "کار و کسب محیط پایش"عنوان با خود گزارش در مجلس

از .است اقتصادى فعاالن و تشکلها با مستقیم تعامل کار، و کسب موانع سنجش در روش این مزیت

حضور دلیل به و بردیم زیادى بسیار هزینه اقتصادى فعاالن و ها بنگاه مدیران از گیرى نمونه که آنجا

محیط هاى مولفه ارزیابى براى مطالعه این در زیرزمینى، فعالیتهاى در ایران اقتصاد از بزرگى بخش

شهبازى. )است شده استفاده اقتصادى تشکلهاى نظر از اقتصادى ههاى دستگا عملکرد و کار و کسب

( ۲۹۳۳ همکاران، و

در قوانین تدوین بازخورد کننده منعکس و ایران اقتصادى فعاالن نظرات حاوى که گزارشها این

آثار سنجش بر قانونگذاران بیشتر اشراف باعث تواندیم بوده، قانونگذار هدف مورد که است بخشى

.باشد نها آ کاراتر و موثرتر هاى میتصم اتخاذ در کمکى نتیجه در و خود تصمیمات

فضاى اعتماد سنجش براى نها آ از میتوان که شود،یم محاسبه ایران در نیز دیگرى شاخصهاى البته

خارجى مستقیم گذارى سرمایه خالص جریان :شاخص سه نمونه، عنوان به .کرد استفاده کار و کسب

درصدى شکل به ناخالص ثابت سرمایه تشکیل شاخص، داخلى ناخالص تولید از درصدى شکل ه

ثبت کل از درصدى شکل به جدید ثبت میزان کار و کسب ورود شاخص و داخلی ناخالص تولید از

(۲۹۹۹ منش، علوى). ها شده

گیري نتیجه:

براساس مطالعات صورت گرفته توسط چندین مرکز ارزیابی کسب و کار ایران و همچنین مطالعات مرکز

کسب محیط تعریف دادن قرار مبنا از پس تولیدکنندگان، موانع و شناسایى مشکالت براى مجلس، پژوهشهاى

کار و کسب محیط مشکالت به عنوان مولفه ۱۱ نهایتاً ،و با در نظر گرفتن نقش دولت در این محیط و کار،

(۲۹۹۳ حسینى،) :آمد دست به زیر قرار به ایران

بانکها از تسهیالت دریافت مشکل (1

انسانى نیروى اجبارى بیمه باالى نرخ (2

حکومتى ههاى دستگا در اقتصادى مفاسد وجود (3

به پیمانکاران خود بدهى موقع به پرداخت به دولتى موسسات و شرکتها بی تعهدى (4

اولیه مواد قیمت در بی ثباتى (5

------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------

---------------------


کار نیروى جابجایى و تعدیل در کار قانون محدودیت (6

نهادهاى حکومتى و دولت توسط تولیدى محصوالت منطقى غیر قیمت گذارى (7

بازار به آن محدودیت بدون نسبتاً عرضه و تقلبى استاندارد، غیر کاالهاى تولید (8

تعهدات انجام قرارداد به فهاى طر اجبار و شکایتها به موثر رسیدگى در دادسراها ضعف (9

همکاران و مشتریان چکهاى برگشت (11

هدف بازارهاى در قیمتها ثبات و داخل در تورم وجود با ارز نرخ تثبیت (11

رسمى تعطیالت بودن زیاد (12

کشورمان علیه بین المللى تحریمهاى اعمال (13

غیررسمى از بازار سرمایه تامین باالى نرخ و تولید مالى تامین در سرمایه بازار ضعف (14

داخلى بازار در قاچاق خارجى کاالهاى عرضه (15

مشابه ایرانى محصوالت براى کم تقاضاى و خارجى کاالهاى خرید به مردم تمایل (16

بازار در خارجى رقیب محصوالت غیرمنصفانه رقابت و وارداتى کاالهاى پایین تعرفه (17

گذارى سرمایه و تولید به مربوط مقررات و قوانین ثباتىی ب (18

کننده ف مصر دست به محصول رساندن مشکالت و توزیع نظام ضعف (19

نقل و حمل زیرساختهاى ضعف (21

اولیه مواد واردات و محصوالت صادرات اى تعرفه موانع (21

.برق تامین زیرساختهاى ضعف (22

در یک جمع بندي نهائی از موارد ذکر شده در بندهاي فوق یک نتیجه کلی حاصل خواهد شد که با توجه به

محیط کسب و کار:تعریف

"ندمی باش مدیران بنگاه هاخارج از کنترل عواملی است که بر اداره و عملکرد بنگاه ها موثرند اما تقریبا "

و کلید حل این مشکالت در دست دولتهاست.این عوامل خارج از کنترل مدیران بنگاه هاست

در حل این مشکالت دولت را یاري دهند درست است که اتاق هاي بازرگانی میتوانند با ارائه راهکارهائی

اما باید توجه داشت که در کشورهاي توسعه نیافته، اتاق هاي بازرگانی نیز کامال در دست بخش خصوصی

ی نقش دولت در تمامنیست و دولتها سعی دارند در انتخاب عوامل کلیدي آن نقش داشته باشند بنابراین

صاحب نظران به وضوح بیان گردیده است. تحقیقات

------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------

---------------------


:پیشنهاد

طور یعنی هاي بازرگانی در کشورهاي دیگر خیلی نقش دارد. فشار افکار عمومی همیناتاق

جامعة مدنی است. ها به این مسائل می پردازند. درواقع موتور تحول سیستم اداري،ها، دانشگاهرسانه

وهاي سیستم اداري برود طبوعات نگاهشان به سمت ناکارائیمدنی، دانشگاه، مدر ایران اگر جامعة

واقع این مسئله برجسته شود که سیستم اداري ما چه مشکالتی دارد و به عنوان یکی از مطالبات در

به دولت از طریق همین دانشگاه ها و مطبوعات و علی الخصوص اتاق هاي بازرگانی مردم درآید و

وار بود که سیستم اداري ما و مشکالت کسب و کار اصالح شود.توان امیدفشار آورده شود می

هاي جدي از بیرون از دولت صورت درواقع راهکار اصلی حل مشکل کسب و کار این است که تالش

پذیرد و این تحوالت را با کمک دولت ایجاد کند.

ز طریق نموده و الذا، به بخش خصوصی پیشنهاد می شود تشکل در اتاق بازرگانی را با جدیت دنبال

انتخاب افراد با تجربه و داراي انگیزه دولت را تحت فشار قرار دهند تا نسبت به انجام تعهداتی که

قانونگذار براي آن تعیین نموده است اهتمام ورزد.

------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------

---------------------


o :منابع و ماخذ

نرگسی رمضانپور قاسم -داوري علی -داریانی احمدپور محمود دکتر) تحول و بهبود مدیریت مطالعات فصلنامه -

متن قانون بهبود مستمر محیط کسب و کار -

PESTبررسی تاثیر مولفه هاي عمده محیط کسب و کار در کارآفرینی با استفاده از تکنیک هاي -

(سید محمد رضا اکبري - ابولقاسم عربیون -محسن رضایی - محال زارع مهرجردي)

دکتر احمد میدري )استاد دانشگاه(متن سخنرانی -

انداز چشم سند کشورهاى با ایران اقتصادى توسعه شاخصهاى مقایسه -

۲۹۳۲پائیز ۵شماره اقتصادى هاى بررسى و تحقیقات مرکز تحلیلى -پژوهشى فصلنامة -

۲۹۳۳ امیر ،سید سیاح - ایران در کار و کسب محیط مستمر بهبود سامانه -

مجلس هاى پژوهش مرکز - وکار کسب موانع رفع و کارآفرینى مساعد فضاى ایجاد طرح -

)نعیمى زهرا و موسى غیاثى، شهبازى (۲۹۳۳ تابستان در ایران کار و کسب محیط پایش -

( محیط کسب و کار۲۹۳۲میدري، احمد ) -

۲۹۳۲ تابستان و بهار ،۹ شماره -پژوهشی( – )علمی اي منطقه توسعه و اقتصاد مجلة -

(۱۲۹۰۲۰ :کد مطلب)پایگاه اطالع رسانی دولت -

- EFFECTIVE POLICIES FOR SMALL BUSINESS - © OECD 2004 - http://www.businessdictionary.com/

- Doing Business 2014 The World Bank Report

881090066 –منوچهر افشار

۲۹۳۱ آبان

نقش دولت در محیط کسب و کار

Documents

Transcript of نقش دولت در محیط کسب و کار