Κόλαση και Παράδεισος: Υπάρχουν; Προσεγγίζοντας...

52
ΠΕΡΙΟ∆ΙΚΗ ΕΚ∆ΟΣΗ - ΚΥΚΛΟΦΟΡΕΙ ΜΕ ΤΟΝ ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΤΥΠΟ Τι συμβαινει μετα το θανατο; azva yoga: ανθρωπος και αλογο ασκουνται μαζι! τα συμβολα ως αρωγος για την πληρωση του εαυτου τευχος 166 - 15 φεβρουαριου 2014 προσεγγίζοντας τα αινίγματα του κοσμου μας

Transcript of Κόλαση και Παράδεισος: Υπάρχουν; Προσεγγίζοντας...

ΠΕΡΙ

Ο∆ΙΚ

Η ΕΚ

∆ΟΣΗ

- Κ

ΥΚΛΟ

ΦΟΡ

ΕΙ Μ

Ε ΤΟ

Ν ΕΛ

ΕΥΘΕ

ΡΟ Τ

ΥΠΟ

Τι συµβαινει µετα το θανατο;

azva yoga: ανθρωπος και αλογο ασκουνται µαζι!

τα συµβολα ως αρωγος για την πληρωση του εαυτου

τευχος 166 - 15 φεβρουαριου 2014

ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΟΝΤΑΙΠΟΥ ΒΡΙΣΚΟΝΤΑΙΟ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ Ο ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ

& Η ΚΟΛΑΣΗ& Η ΚΟΛΑΣΗ

προσεγγίζοντας τα αινίγµατα του κοσµου µας

ΜυστήριαEDITO

Του Απόστολου Χρ. Αντωνάκη | [email protected]

«Η κάθοδος στην Κόλαση είναι εύκολη», έγραψε σε κάποιους στίχους του ο Ρωµαίος ποιητής Βιργίλιος, που έζησε κατά τον 1ο αιώνα π.Χ. Οµως ο ίδιος αναφέρει, µιλώντας πάντα για το µεταθανάτιο ταξίδι της ψυχής, πως η άνοδός της προς τον Ουρανό είναι δαιδαλώδης, πολύπλοκη και κοπιαστική. Το ταξίδι αυτό αρχίζει µόλις πεθάνει το σώµα και αποτελεί τη συνέχεια µιας γενικότερης µεγάλης πορείας που είναι υποχρεωµένη να ακολουθήσει η ανθρώπινη ύπαρξη, µέχρι η ψυχή να υποστεί την πνευµατική τελειοποίησή της...

«Καληνύχτα, γλυκέ Πρίγκιπα.

Στρατιές αγγέλων να σε νανουρίζουν...».

Σαίξπηρ(Αποχαιρετισµός του

νεκρού Αµλετ από τον Οράτιο)

O ∆ρόµος της Ψυχής

Οπως απεικονίζεται µεταφορικά σε µια γκραβούρα του 19ου αιώνα, η πορεία του «ταξιδιώτη», από τη

γήινη Πόλη της Καταστροφής µέχρι την Ουράνια Πόλη, βρίθει από πειρασµούς και εµπόδια, όπως η Εκθεση της Ματαιοδοξίας, η Κοιλάδα της Ταπείνωσης και το Ποτάµι του Θανάτου.Το σπειροειδές σχήµα του µονοπατιού, που είναι υποχρεωµένος να ακολουθήσει ο «ταξιδιώτης», ίσως αντιπροσωπεύει τις αναπόφευκτες λοξοδροµήσεις της ανθρώπινης ζωής και αποτελεί ένα ιδιαίτερα γνωστό σύµβολο στους κόλπους των µυστικιστών σχετικά µε τις προσεγγίσεις της ψυχής και των ταλαντεύσεών της για το µονοπάτι που θα ακολουθήσει.

Οι Ινδιάνοι Γκουράγιο της Βολιβίας πίστευαν ότι µετά το θάνατο η ψυχή βρισκόταν σε δίληµµα µπροστά σε δύο µονοπάτια: ένα εύκολο, βατό κι ένα ακανθώδες, δύσβατο.

Κατ’ αυτούς τους Ινδιάνους, λοιπόν, η ψυχή µπορούσε να κερδίσει την αιώνια ζωή και την ευδαιµονία µονάχα εάν διάλεγε να ακολουθήσει το δύσκολο µονοπάτι. Κι αυτή η µεταφυσική άποψη ελάχιστα διαφέρει από τις περισσότερες ανά τον κόσµο θρησκευτικές πεποιθήσεις. Σ’ αυτές τις πεποιθήσεις, λοιπόν, στις οποίες συµπεριλαµβάνεται και ο Χριστιανισµός, εκείνο που εκπροσωπεί το κοπιαστικό ταξίδι της ψυχής προς τη λύτρωση είναι όλες οι δοκιµασίες και οι περιπέτειες που αυτή αντιµετωπίζει κατά τη γήινη ενσάρκωσή της.

Στις ανατολικές θρησκείες, όπου υπάρχει η πεποίθηση των µετενσαρκώσεων, η αντίληψη για την ανθρώπινη ψυχή δεν σχετίζεται απαραίτητα µε την αποδοχή της µετενσάρκωσης. Ωστόσο, πιστεύεται ότι η αναγέννηση της ψυχής προκύπτει µέσα από διαδοχικές ενσαρκώσεις κι αυτή είναι µια βαθιά πίστη που έχει ριζώσει σε αυτές τις θρησκείες από την αρχαία ακόµα εποχή.

Κατά τη βουδιστική αντίληψη, η ψυχή είναι δεµένη πάνω σ’ έναν τροχό που κινείται συνεχώς, περνώντας διαδοχικά από τα στάδια της γέννησης, του θανάτου και της αναγέννησης. Κάθε αναγέννηση υπαγορεύεται από το «κάρµα», τη µοίρα δηλαδή, που καθορίζεται για κάθε ενσάρκωση και η οποία επηρεάζεται από τη συµπεριφορά του ατόµου στην προηγούµενη ζωή του. Συνεπώς, το «κάρµα» περιέχει όλα εκείνα τα «µηνύµατα» που πρέπει να αποδοθούν στην ψυχή κατά την επόµενη ενσάρκωσή της και σχετίζονται µε την προγενέστερη συµπεριφορά της.

Η ψυχή είναι φιλοσοφικά και θρησκευτικά αθάνατη, συνεχώς ταξιδιάρα και δοκιµαζόµενη όσες φορές απαιτηθεί, µέχρι να αγγίξει την ολοκλήρωσή της και να διεκδικήσει µία µόνιµη θέση στην ευδαίµονα αιωνιότητα. Κακοήθεις συµπεριφορές, εξευτελιστικές πράξεις και υλιστικές επιρροές πιστεύεται ότι δηµιουργούν µια αρνητική παρακαταθήκη για την ψυχή στο αέναο ταξίδι της. Η αρετή και η σωστή πνευµατική συµπεριφορά ενισχύουν το «κάρµα», συνεπώς και την ίδια την προσπάθεια της ψυχής προκειµένου να ξεφύγει από τα αδυσώπητα δεσµά της επάνω στον τροχό. Αυτός άλλωστε είναι και ο σκοπός όλων των ψυχών, οι οποίες προσπαθούν να απαλλαγούν από το βασανιστικό κύκλο των διαδοχικών ενσαρκώσεών τους. Και για να το πετύχουν αυτό πρέπει να ανταµώσουν τη «φώτιση» και να αποφύγουν όλες τις πλάνες που συναντούν στο δρόµο τους. Οταν η ψυχή αγκαλιάσει τελικά τη «φώτιση», τότε επέρχεται η µακάρια ένωση µε το Θείον, το Απόλυτο Εν, την Κοσµική Μονάδα.

ΠΑΡΑΨΥΧΟΛΟΓΙΑ 12-17ΚΟΛΑΣΗ & ΠΑΡΑ∆ΕΙΣΟΣ: ΥΠΑΡΧΟΥΝ;

ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ 18-23ΤΙ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΜΕΤΑ ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ;

ΑΠΟΦΕΝΙΑ 26-27ΣΥΜΒΟΛΑ ΑΡΩΓΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΛΗΡΩΣΗ ΤΟΥ ΕΑΥΤΟΥ

ΘΕ

ΜΑ

ΤΑ

5 ΠΡΟΣΩΠΑ6 DATA FILES7 ∆ΟΥΡΕΙΟΣ ΙΠΠΟΣ8-11 KOSΜΟ NEWS24-25 ΕΙΚΟΝΕΣ34-35 ΕΙΚΟΝΕΣ36-37 ΠΑΡΑΞΕΝΕΣ ΛΑΤΡΕΙΕΣ44-45 ΕΙΚΟΝΕΣ46 Η ΜΗΧΑΝΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ47 ΠΑΡΑΞΕΝΟΣ ΤΑΞΙ∆ΙΩΤΗΣ48-49 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ50 ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ

ΣΤ

ΗΛ

ΕΣ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ - ΣΟΦΙΑ ΝΕΡΟΜΗΛΙΩΤΗ 28-33AZVA YOGA: ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΚΑΙ ΑΛΟΓΟ ΣΕ ΚΟΙΝΗ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ∆ΙΑ∆ΙΚΑΣΙΑ

RETRO CORNER 38-43H ΜΥΣΤΗΡΙΩ∆ΗΣ ΣΥΝΤΡΙΒΗ ΤΟΥ C130

ΠΕριεχ µεναΠΕριεχ µεναφαινοµενα

4

EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ

Προσωπα

Ρόµπερτ Οπενχάϊµερ(1904-1967)

Προσωπα

Αµερικανός θεωρητικός φυσικός που έµεινε στην Ιστορία ως ο «Πατέρας της Ατοµικής Βόµβας», η οποία, ως γνωστόν, έπληξε τις ιαπωνικές πόλεις Χιροσίµα και Ναγκασάκι κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσµίου Πολέµου. Ο Οπενχάιµερ, καθηγητής στο Πανεπιστήµιο της Καλιφόρνιας, είχε προηγουµένως εργαστεί ως διευθυντής του µυστικού Σχεδίου Μανχάταν, που στόχο είχε την ανάπτυξη του πρώτου πυρηνικού όπλου.Αµέσως µετά τον πόλεµο τέθηκε επικεφαλής της Επιτροπής Ατοµικής Ενέργειας των ΗΠΑ, αναπτύσσοντας θέσεις που είχαν να κάνουν µε τον περιορισµό και τον έλεγχο της πυρηνικής ενέργειας (αν και το κακό είχε ήδη γίνει…). Στα αξιοσηµείωτα το γεγονός ότι γνώριζε λατινικά, σανσκριτικά, αλλά και αρχαία ελληνικά!

EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ φαινοµενα 5

ανεξηγητο

data

ΕΝΘΕΤΗ ΕΚ∆ΟΣΗκαθε σαββατο στα περιπτερα µαζι µε τον ελευθερο τυπο

∆ιεύθυνση έκδοσης Απόστολος Χρ. ΑντωνάκηςΑρχισυντάκτης Μηνάς N. Παπαγεωργίου Σύνταξη Στέλιος Φωκάς, Θεανώ Καρούτα, Αλίκη Κοτζιά, Μαρία Μακρίδου, Ράνια Ιωάννου, Νικόλαος Κουµαρτζής, Τάσος Χαλιός, ∆ηµήτρης Αναστασίου, Νάσος Κοµιανός, Μαρί-Σοφί ΣγούρουΕιδικοί συνεργάτες Γιώργος Αδαµόπουλος, ∆ηµήτρης Αργασταράς, Αγγελος Βιαννίτης, Χαρίτα Μήνη, Σάσσα Τσέιτοου, Χρήστος Πανόπουλος, Γιώργος ΛεκάκηςArt director Σοφία ΛιβιεράτουΥπεύθυνη διόρθωσης κειµένων Kατερίνα Μπεχράκη

Iδιοκτησία ΗΜΕΠΕΤ Α.Ε.Εκδότης Αλέξης Σκαναβής∆ιευθυντής Πάνος Αµυράς

∆ιεύθυνση διαφήµισης Λουκάς Παπανικολάου Υποδοχή διαφήµισης Μίνα ΓιαννάκηΟικονοµική διευθύντρια Μαριάννα ΘαρενάκηΦωτογραφικό αρχείο Παναγιώτης Μούσουρας Φωτό Αρχείο Ελεύθερου Τύπου,Shutterstock, Ideal Image, Visual Photos, ΑΠΕ, EurokinissiΥπεύθυνος κυκλοφορίας Κώστας Μπαλής Εκτύπωση ΤΥΠΟΕΚ∆ΟΤΙΚΗ Α.Ε. ∆ιανοµή ΕΥΡΩΠΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ Αγίας Λαύρας 2 & Σαρανταπόρου, Νέο Ηράκλειο, Τ.Κ. 14121 Τηλ.: 210 8113000, Fax: 210 8113001, Site: www.e-typos.com, e-mail: [email protected]

Οι απόψεις των συγγραφέων εκφράζουν τους ίδιους και δεν αποτελούν κατ’ ανάγκην και απόψεις του περιοδικού.

fi les

Σαν Σήµερα (15/2 - 21/2)Σαν Σήµερα (15/2 - 21/2)

Βρείτε µας στο

facebook αναζητώντας

το λογαριασµό

ΠΕΡΙΟ∆ΙΚΟ

ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ

Γνωρίζατε ότι… Στις 21 Φεβρουαρίου του 1878 εκδίδεται ο πρώτος τηλεφωνικός κατάλογος στις ΗΠΑ; Κανείς δεν εκπλήσσεται που οι σελίδες του περιλαµβάνουν µόλις 50 ονόµατα!

6 φαινοµενα EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ

15/2/1854: Ο Πειραιάς αποκλεί-εται από τους Αγγλογάλλους, ενώ αρ-γότερα, µαζί µε την Αθήνα, τίθεται υπό κατοχή. Αιτία η επιµονή του βασιλιά Οθωνα να αναλάβει εκστρατεία για την απελευθέρωση της Θεσσαλίας. Ο αποκλεισµός θα λήξει τρία χρόνια αρ-γότερα.

16/2/1568: Τα 3 εκατοµµύρια κα-τοίκων της Ολλανδίας καταδικάζονται σε θάνατο από τον Πάπα, επειδή ασπά-στηκαν τον Προτεσταντισµό.

16/2/1923: Ο αρχαιολόγος Χάου-αρντ Κάρτερ ανοίγει για πρώτη φορά τη σαρκοφάγο του Φαραώ Τουταγχαµών.

Τα ευρήµατα στο εσωτερικό του, µεταξύ αυτών και η χρυσή σαρκοφάγος µε το µουµιοποιηµένο σώµα του Τουταγχα-µών, έδωσαν πολύτιµες πληροφορίες για τον αρχαίο αιγυπτιακό κόσµο.

16/2/1923: Τίθεται σε ισχύ στην Ελ-λάδα το Γρηγοριανό Ηµερολόγιο. Ετσι, µέσα σε µία µέρα η 16η Φεβρουαρίου µετατρέπεται σε 1η Μαρτίου!

17/2/1982: Ο πολιτικός γάµος κα-θιερώνεται στην Ελλάδα ως ίσος µε το θρησκευτικό.

18/2/842 M.Χ.: Λήγει η Εικο-νοµαχία. Η Θεοδώρα, σύζυγος του

τελευταίου εικονοµάχου αυτοκράτορα, Θεόφιλου, επιβάλλει την αποκατάσταση της προσκύνησης των εικόνων.

20/2/1908: Σε αντάλλαγµα του γραµµοφώνου, που ο Τόµας Εντισον έστειλε ως δώρο στον Λέοντα Τολστόι, ο τελευταίος τού απαντά πως θα τον προµηθεύσει µε ένα δίσκο στον οποίο θα έχει αποτυπώσει τη φωνή του.

,

εναλλακτική µατιά στην επικαιρότητα

Από τoν Μηνά N. Παπαγεωργίου [email protected]

Τα βιβλία σε αλλάζουν!O ΘΙΟΝΤΟΡ Ρούσβελτ (1858-1919), 26ος πρόεδρος των ΗΠΑ, είχε πει κάποτε πως αποτελεί ένα µέρος του συνόλου των βιβλίων που είχε διαβάσει. Οµολογώ ότι η συγκεκριµένη φράση αποτυπώθηκε στη µνήµη µου και εµφανίζεται κάθε φορά που διαβάζω κάποιο δοκίµιο-µελέτη που µε συναρπά-ζει. Οµως, όπως φαίνεται, η σκέψη αυτή του Ρούσβελτ δεν αποτελεί ένα απλό ροµαντικό τσιτάτο που προµοτάρει την πρόσληψη εικόνων, πληροφοριών και γνώσεων µέσα από τα βιβλία.

ΑΥΤΟ ΑΠΟ∆ΕΙΚΝΥΟΥΝ τα αποτελέ-σµατα µιας πρωτοποριακής έρευνας που διεξήχθη στο Κέντρο Νευροπο-λιτικής του Πανεπιστηµίου Emory στην Ατλάντα των ΗΠΑ και δηµο-σιεύτηκε στο επιστηµονικό έντυπο «Brain Connectivity». Το αρχικό ερέθισµα που οδήγησε τους υπεύ-θυνους της έρευνας στην εκκίνηση του project τους συνοψίζεται στα λόγια του Γκρέγκορι Μπερνς, διευ-θυντή του Κέντρου Νευροπολιτικής: «Θέλουµε να κατανοήσουµε πώς οι ιστορίες µπαίνουν στον εγκέφαλό µας και τι κάνουν σε αυτόν». Για να εξετάσουν καλύτερα τις συνέπειες που έχει η ανάγνωση ενός περίτε-χνα γραµµένου αναγνώσµατος, οι ειδικοί συγκέντρωσαν 21 νέους εθελοντές. Επί πέντε ηµέρες εξέταζαν τον εγκέφαλό τους µε τη βοήθεια ενός µαγνητικού τοµογράφου, ενώ πα-ράλληλα τους έδιναν να διαβάσουν ένα κείµενο. Αµέσως µετά, περνώντας στο κύριο µέρος του πειράµατος, µοίρασαν και στους 21 το δηµοφιλές -για το σασπένς αλλά και τις ιστορικές πληροφορίες που παραθέτει- µυθιστόρηµα του Ρόµπερτ Χάρις «Ποµπηία». Επί εννέα ηµέρες τους ζητούσαν να διαβάζουν καθηµερινά τριάντα σελίδες του βιβλίου και την επόµενη πραγµατοποιούνταν νέα τεστ στον τοµογράφο. Στην τρίτη και τελευταία φάση του πειράµατος, µετά την πάροδο των εννέα ηµερών, ο εγκέφαλος των εθελοντών

εξακολούθησε να εξετάζεται σε καθηµερινή βάση επί πέντε ηµέρες.

ΟΙ ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ της έρευνας παρατήρησαν µια σειρά από βιολογικές µεταβολές στον κροταφικό λοβό και τον κινητικό φλοιό του εγκεφάλου, οι οποίες µάλιστα εξακολουθούσαν να υφίστανται ακόµα και κατά την τρίτη φάση του πειράµατος (µε

λίγα λόγια η ανάγνωση του µυθιστο-ρήµατος επηρέαζε τους αναγνώστες για αρκετά 24ωρα µετά το πέρας της ανάγνωσης). Oι περιοχές αυτές του εγκεφάλου έχουν να κάνουν µε κέντρα που σχετίζονται µε τη γλώσ-σα και τη φαντασία αντίστοιχα. «Οι νευρωνικές µεταβολές που παρατη-ρήσαµε στα συστήµατα που συνδέο-νται µε την κίνηση και τις αισθήσεις υποδηλώνουν ότι το να διαβάζουµε ένα µυθιστόρηµα µπορεί να µας βάλει µέσα στο σώµα του πρωταγωνιστή. Ξέραµε ήδη ότι οι καλές ιστορίες µπορούν να µας βάλουν στη θέση κά-

ποιου άλλου µε τη µεταφορική έννοια. Τώρα βλέπουµε ότι αυτό γίνεται και βιολογικά», ανέφερε χαρακτηριστικά ο Μπερνς.

ΜΕ ΑΥΤΟ το απλό πείραµα, οι ερευνητές απέδειξαν ότι η ανά-γνωση ενός βιβλίου µπορεί να επηρεάσει την προσωπικότη-τά µας σε βαθµό πολύ µεγαλύτερο από αυτόν που νοµίζαµε µέχρι σήµερα. Η επιστηµονική οµάδα προσβλέπει πλέον στη διενέργεια µιας περισσότερο αναλυτικής έρευνας, που θα πε-ριλαµβάνει µεγαλύτερο αριθµό εξεταζόµενων εθελοντών. Το γεγονός αυτό θα επιτρέψει στον Μπερνς και την οµάδα του να απαντήσουν σε µία σειρά από κρίσιµα ζητήµατα, όπως για παράδειγµα την ποιότητα των αποτελεσµάτων ανάλογα µε τα είδη των αναγνωσµάτων που διαβάζουν οι εθελοντές, καθώς επίσης και µια περισσότερο ολοκληρωµένη θέση απέναντι στο ρητό του Ρούσβελτ: Τελικά τα βιβλία µάς αλλάζουν;

Με αυτό το απλό πείραµα, οι ερευνητές απέδειξαν ότι η ανάγνωση ενός βιβλίου µπορεί να επηρεάσει την προσωπικότητά µας σε βαθµό πολύ µεγαλύτερο από αυτόν που νοµίζαµε µέχρι σήµερα

EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ φαινοµενα 7

8 φαινοµενα EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ

KOSM NEWSKOSM NEWS

Η ΖΩΗ του γιατρού John Farrer τερµατίστηκε στα 92 του χρόνια, την ίδια

στιγµή που σταµατούσε και το ρο-λόι που φρόντιζε για 30 ολόκληρα χρόνια, προκαλώντας έκπληξη σε οικείους και συµπολίτες του. Ο Far-rer, που έζησε όλη τη ζωή του στο Clapham, µια επαρχία στο νότιο Yorkshire της Αγγλίας, για περισσότερα από 30 χρόνια είχε αναλάβει τη φροντίδα του εξωτε-ρικού ρολογιού της εκκλησίας του Αγίου Ιακώβου. Την προηγούµενη ∆ευτέρα άφησε την τελευταία του πνοή, πλήρης ηµερών, µε όλη την οικογένειά του στο πλευρό του. Ο γιατρός έκλεισε τα µάτια του στις 8.15 το πρωί και δεν πέρασαν πολλές µέρες µέχρι τη στιγµή που ο γιος του Dr. Farrer και κάποιοι συµπολίτες του παρατήρησαν πως το µεγάλο ρολόι της εκκλησίας είχε σταµατήσει ακριβώς στις 8.15. «Σίγουρα είναι παράξενο», δήλωσε ο γιος του, γιατρός και ο ίδιος στο επάγγελµα. «Κάτι όµορφο παράξενο όµως, αν αναλογιστεί κανείς πόσο χρόνο από τη ζωή του αφιέρωσε ο πατέρας µου σε αυτό το ρολόι», πρόσθεσε.

Βίοι παράλληλοι

Οι Σούπερ Ηρωες στη Βίβλο!στη Βίβλο!

ΕΝΑΣ στους τέσσερις ενήλικες στη Βρετανία πιστεύει πως ο Σούπερµαν είναι µια βιβλική φι-

γούρα, ένας στους τρεις διατηρεί την πε-ποίθηση πως η περσόνα του Χάρι Πότερ βασίζεται σε θρησκευτικές ιστορίες και γε-γονότα, ενώ το ένα τρίτο αγνοεί πού είναι καταγεγραµµένη η ιστορία των πρωτόπλα-στων! Αυτά τα στοιχεία προκύπτουν από µελέτη της εταιρίας «Bible Society» και κάνουν τους υπευθύνους να µιλούν για θρησκευτικό αναλφαβητισµό µιας γενιάς που σήµερα καλείται να αναθρέψει παιδιά, τονίζοντας παράλληλα την αδυναµία της να τους δώσει σωστή θρησκευτική παιδεία. Τα ποσοστά είναι απογοητευτικά για τους υπευθύνους της έρευνας (σε αυτή συµµε-τείχαν 5.000 Βρετανοί) και ο dr Richard Chartres, πρόεδρος της«Bible Society», και επίσκοπος του Λονδίνου, δήλωσε πως πρέπει να γίνει «άνοιγµα» στη νέα γενιά αλλά και στους γονείς, προκειµένου να διδαχθούν σωστή θρησκευτική παιδεία.

EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ φαινοµενα 9

KOSM NEWSKOSM NEWS Επιµέλεια: Θεανώ Καρούτα

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟΙ ΑΠΟ 177.000 τρόποι υπάρχουν για να δεθεί µια γραβάτα, σύµφωνα µε το µαθηµατικό του Βασιλικού Ινστιτούτου της Στοκχόλµης, Mikael

Vejdemo-Johansson, αριθµός τουλάχιστον 1.000 φορές µεγα-λύτερος από αυτόν που εκτιµούσαν µέχρι πρότινος οι µαθηµα-τικοί! Ο Vejdemo-Johansson, που δηµοσιεύει τα συµπεράσµατα της πρωτότυπης εργασίας του στο περιοδικό «New Scientist», εµπνεύστηκε να ερευνήσει το «απλοϊκό» θέµα του κόµπου της γραβάτας εξαιτίας του πολύπλοκου τρόπου µε τον οποίον συ-νήθιζε να δένει τη δική του ο Merovingian, ένας από τους «κα-

κούς» στην ταινία «Matrix Reloaded»! Η έρευνά του κατέδειξε πως υπάρχουν 177.147 διαφορετικοί τρόποι να δεθεί µια γρα-βάτα, πολλοί περισσότεροι από τους 85 που πίστευαν µέχρι πρότινος οι µαθηµατικοί. Βέβαια, πολλοί από αυτούς µοιάζουν µε… θηλιά, γεγονός που µάλλον δεν θα ήταν αρεστό σε κανέναν. Παρατηρώντας πως η γραβάτα του Merovingian απουσιάζει από τη λίστα µε τους κόµπους που είχαν φτιάξει το 1999 δύο άλλοι µαθηµατικοί, ο Vejdemo-Johansson ξεκίνησε να µελετά τα µαθηµατικά της… γραβάτας, προσθέτοντας αναµφίβολα επι-πλέον ενδιαφέρον σε ένα κοινότοπο µέχρι πρότινος θέµα.

Οι µαθηµατικοί, το Μάτριξ και οι… γραβάτες

ΕΡΕΥΝΗΤΕΣ από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστηµίου Washington στο St. Louis κατάφεραν να δηµιουργήσουν υψηλής τεχνολογίας γυαλιά που θα βοηθούν τους χειρουργούς να διακρίνουν τα καρκινικά κύτταρα. Πιο συγκεκριµένα, τα

γυαλιά θα βοηθούν αυτόν που τα φοράει να εντοπίσει τα καρκινικά κύτταρα την ώρα που χειρουργεί, καθώς θα τους δίνουν µπλε φωσφορίζον χρώµα. Η νέα τεχνολογία, µάλιστα, δοκιµάστηκε µε επιτυχία σε καρκινοπαθή ασθενή στο νοσοκοµείο Barnes-Jewish, γεµίζοντας ελπίδες τους γιατρούς σε όλο τον κόσµο που µέχρι σήµερα αντιµετώπιζαν µεγάλες δυσκο-λίες στον εντοπισµό των καρκινικών κυττάρων. Η ελπιδοφόρα εφεύρεση µειώνει σηµαντικά τις πιθανότητες να µείνουν καρκινικά κύτταρα στον οργανισµό του ασθενούς που θα οδη-γήσουν στην εκ νέου εµφάνιση όγκου. Η dr Julie Margenthaler, χειρουργός µε εξειδίκευση στον καρκίνο του µαστού και καθηγήτρια στο Πανεπιστήµιο της Washington, δήλωσε πως αν και η τεχνολογία βρίσκεται ακόµα σε στάδιο ανάπτυξης, οι επιστήµονες µπορούν να αι-σιοδοξούν, σκεπτόµενοι κυρίως τα οφέλη που θα έχει για τους ασθενείς µια µελλοντική θετική εξέλιξη στο συγκεκριµένο πεδίο έρευνας.

Τα γυαλιά που «δείχνουν» τον καρκίνο

10 φαινοµενα EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ

ΜΕΤΑ τα µυστηριώδη πλάσµατα Yeti, Bigfoot και Nessie, ένα ακόµα παράξε-νο -και αµφισβητούµενο- τέρας έκανε την εµφάνισή του αυτή τη φορά στον κόλπο του Σαν Φρανσίσκο. Σύµφωνα µε δηµοσιεύµατα της τοπικής εφηµερί-

δας «San Francisco Weekly», το περιστατικό δεν διεκδικεί δάφνες… πρωτοτυπίας, κι αυτό γιατί το πλάσµα που µοιάζει µε θαλάσσιο ερπετό ξεκίνησε να εµφανίζεται σε καλλιτεχνι-κές απεικονίσεις της περιοχής από τις αρχές του 19ου αιώνα! Εκεί απεικονίζεται σαν γιγαντιαίο χέλι µε ραχιαία και θωρακικά πτερύγια, χαρακτηριστικά που φαίνεται να συµ-φωνούν και µε τις λιγοστές οµολογουµένως σύγχρονες µαρτυρίες αυτοπτών µαρτύρων. Σύµφωνα µε την εφηµερίδα, το κυριότερο χαρακτηριστικό του πλάσµατος είναι οι σπά-νιες εµφανίσεις του, αφού οι καταγε-γραµµένες περιγραφές από αυτόπτες µάρτυρες είναι -από τότε που πρωτοεµ-φανίστηκε- µετρηµένες στα δάχτυλα. «Είναι σίγουρο πως δεν είµαστε βέβαιοι ότι υπάρχει, είµαστε όµως σίγουροι πως κάτι παράξενο συµβαίνει κάτω από την επιφάνεια του νερού στον κόλπο», οµο-λογούν οι ρεπόρτερ της εφηµερίδας, προσπαθώντας παράλληλα να «σπρώ-ξουν» τους πολίτες προς την επιτόπια έρευνα που µπορεί να φέρει χειροπια-στές αποδείξεις για την ύπαρξη του θα-λάσσιου τέρατος.

Θαλάσσιο τέρας και στο Σαν ΦρανσίσκοΣυνεχίζουν τιςµεταδόσεις τουςοι «ΑγνωστοιΕπισκέπτες»Επισκέπτες»

∆ΙΑΒΑΣΑΤΕ τη συνέ-ντευξη του Γιώργου Καρποδίνη στο τ. 163

των «Φαινοµένων»; Η ραδιοφωνι-κή εκποµπή του γνωστού Ελληνα ερευνητή του εναλλακτικού έχει ξεκινήσει κανονικά τις µεταδόσεις της. Αύριο Κυριακή, στις 8 το βρά-δυ, µπορείτε να ακούσετε τους «Αγνωστους Επισκέπτες» µέσα από την ιστοσελίδα www.athensjukebox.com, σε µία συζήτηση όπου θα αναλυθούν θέµατα σχετικά µε τον οµιχλώδη κόσµο των UFOs αλλά και των USOs. Καλεσµένος του κ. Καρποδίνη σε αυτή την εκποµπή θα είναι ο ερευνητής κ. Χρήστος Κα-σταµονίτης.

KOSM

N

EWS

KOSM

N

EWS

EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ φαινοµενα 11

KOSM NEWSKOSM NEWSΕπιµέλεια: Θεανώ Καρούτα

ΓΙΑ ΧΡΟΝΙΑ οι επιστήµονες πίστευαν πως η φαιά ουσία δεν έχει κάποια σχέση µε την ευφυΐα µας. Παρ’ όλα αυτά, µια διεθνής οµάδα επιστηµόνων έρχεται να προτείνει το αντίθετο, µετά την ανακάλυψη

ενός γονιδίου που συνδέει την πυκνότητα της ουσίας που βρίσκεται στον εγκέ-φαλό µας µε την εξυπνάδα. Σύµφωνα µε δηµοσίευµα του επιστηµονικού περιο-δικού «Molecular Psychiatry», ερευνητές από το Ινστιτούτο Ψυχιατρικής του Βασιλικού Κολεγίου του Λονδίνου ανέλυσαν δείγµατα DNA και εγκεφαλικές απεικονίσεις περισσότερων από 1.500 υγιών 14χρονων παιδιών, τα οποία υπο-βλήθηκαν παράλληλα σε τεστ λεκτικής και µη λεκτικής νοηµοσύνης. Κατά την έρευνά τους, εξέτασαν τη φαιά ουσία των παιδιών -η οποία συνδέεται µε την ικανότητά µας να θυµόµαστε, να επικεντρωνόµαστε, να σκεφτόµαστε, να µιλάµε και να αντιλαµβανόµαστε- και διαπίστωσαν πως οι έφηβοι των οποίων η φαιά ουσία είχε µικρότερη πυκνότητα στο αριστερό µισό του εγκεφάλου τους είχαν τις λιγότερο καλές επιδόσεις στα τεστ διανοητικής ικανότητας. «Η ανακάλυψη αυτή θα µας βοηθήσει στο µέλλον να κατανοήσουµε πληρέστερα τις µαθησιακές δυσκολίες αλλά και να δούµε τι συµβαίνει σε επίπεδο νευρώνων σε περιπτώσεις διανοητικής εξασθένησης», δήλωσε η επικεφαλής της οµάδας dr Sylvane Desrivières.

Φαιά ουσία και ευφυΐα τελικά σχετίζονται

ΛΟΥΚΕΤΟ έβαλαν οι υγειονο-µικές αρχές σε ένα εστιατόριο της πόλης Anambra στη

νοτιοανατολική Νιγηρία, ύστερα από έρευνα της Αστυνοµίας που κατέδειξε πως σέρβιρε ανθρώπινο κρέας! Οι Αρχές ανακάλυψαν κατά την έρευνα τουλάχι-στον δύο ανθρώπινα κεφάλια, σχετικά φρέσκα, ενώ συνέλαβε συνολικά 11 άτοµα, συµπεριλαµβανοµένου και του ιδιοκτήτη. Τα κεφάλια βρέθηκαν στο ψυγείο του εστιατορίου, τυλιγµένα σε φύλλα σελοφάν, ενώ εντός του καταστήµατος βρέθηκαν και κατασχέθη-καν διάφορα όπλα, ανάµεσά τους και δύο τύπου ΑΚ-47, δεκάδες πυροµαχικά, άλλα είδη οπλικού εξοπλισµού και πολλά κινητά τηλέφωνα. Οι κάτοικοι της περιοχής, πολλοί εκ των οποίων ήταν θαµώνες στο εστιατόριο, δήλωσαν έκπληκτοι και σοκαρισµένοι µε τα ευρήµατα και αναγνώρισαν ότι πολλάκις είχαν δει «παράξενους ανθρώπους να µπαινοβγαίνουν». Ενας πάστορας που συνήθιζε να τρώει στο εν λόγω εστιατό-ριο δήλωσε σοκαρισµένος από το γεγονός ότι µπορεί να έχει φάει συνανθρώπους του, ενώ πρόσθεσε πως ο λογαριασµός στο τραπέζι του ήταν πάντα ασυνήθιστα υψηλός...

Ανθρώπινο κρέαςστο µενού

12 φαινοµενα EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ

κόλαση & παράδεισος:

υπάρχουν;

κόλαση & παράδεισος:

υπάρχουν;υπάρχουν;

EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ φαινοµενα 13

παραψυχολογια

Ο ΟΡΟΣ «περιθανάτιες εµπειρίες» (Near-Death Experiences, NDEs), γνωστές και ως «οράµατα της νε-

κρικής κλίνης» (Knoblauch, Schmied & Schnettler, 2001), χρησιµοποιείται στη διεθνή επιστηµονική βιβλιογραφία ανα-φερόµενος σε ορισµένες ιδιαίτερα έντο-νες, παράδοξες και συχνά ακατάληπτες και υπερβατικές εµπειρίες επαφής µε µια διάσταση που συχνά προσλαµβάνεται ως «µεταθανάτια ή υπερ-κόσµια», οι οποίες τείνουν να «απασχολούν» περίπου το 4% του πληθυσµού (Knoblauch, Schmied & Schnettler, 2001). Συχνότερα συµβαί-νουν σε ετοιµοθάνατα ή «κλινικά νεκρά» άτοµα (ΝDErs) (Agrillo, 2005· Knoblauch,

Schmied & Schnettler, 2001), αλλά και σε άτοµα που βιώνουν παροδικές οξείες ψυ-χολογικές ή σωµατικές τραυµατικές κατα-στάσεις, όπως είναι µια πτώση από βουνό ή ένα οξύ αλλεργικό επεισόδιο (Greyson & Bush, 1992· Long & Perry).

ΙΣΤΟΡΙΚΑ, ΓΙΑ πρώτη φορά το 1975 ο γιατρός R. Moody αναφέρθηκε στα φαι-νοµενολογικά χαρακτηριστικά των περι-θανάτιων εµπειριών, χωρίς όµως να συ-µπεριλαµβάνει οποιαδήποτε αρνητική νύξη (Bonenfant, 2001). Στο πλαίσιο αυτο, µια «τυπική» περίπτωση περιθανάτιας εµπει-ρίας σκιαγραφείται και παγιώνεται ως εξής: (1) Αίσθηση εγκατάλειψης του φυ-σικού σώµατος/εξω-σωµατική εµπειρία/πανοραµική αντίληψη, (2) όξυνση των αισθήσεων, (3) είσοδος σε ένα τούνελ, (4) συνάντηση µε το «φως», τα φωτεινά όντα ή άλλους θανόντες, (5) ταχεία ανασκόπη-ση της πρωθύστερης ζωής, (6) διαταραγ-µένη αίσθηση του χρόνου, (7) απόκτηση πληροφοριών, γνώσης ή «φώτισης», (8) εµφάνιση ενός εµποδίου ή φραγµού, (9) ακούσια ή εκούσια επιστροφή στο φυσικό σώµα, (10) πιθανή ριζική ψυχο-πνευµατική

µεταστροφή ακολουθούσα την ανάκτηση των αισθήσεων (Greyson & Bush, 1992 Long & Perry).

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ, οι σχετικές εµπειρί-ες που φαίνεται να ακολουθούν αυτό το µοτίβο τείνουν να περιγράφονται από την

«Στην παγκόσµια µυθολογία και ιστορία µπορούµε να αναγνωρί-σουµε παρόµοιες “αρχετυπικές” ιστορίες ηρωικής έκστασης και ουράνιας ανάβασης, αλλά και δαιµονικής, µαρτυρικής κατάβα-σης στο σκότος και την Κόλαση», υπογραµµίζει η N. Bush (2002), συµπεριλαµβάνοντας στον κατάλογό της τις περιπτώσεις του Ορφέα, του Ηρακλή, της Περσεφόνης, του Κρίσνα αλλά και του Ιησού. Πρόκειται, όµως, για αλληγορίες ή για «αληθινές» περιπτώσεις παροδικής πνευµατι-κής µετάβασης στον Παράδεισο ή την Κόλαση αντίστοιχα; Ο επιστηµονικός χώρος µελέτης των περιθανάτιων εµπειριών (Near-Death Studies) καλείται να δώσει µια απάντηση στο πα-νανθρώπινο ερώτηµα αναφορικά µε τη ζωή µετά το θάνατο.

Της Μαριλένας Αβραάµ-Ρέπα, [email protected]

Η Bush (2002) υποπτεύεται πως τόσο το θιβετιανό και το αιγυπτιακό Βιβλίο των Νεκρών όσο και το ευρω-παϊκό Ars Moriendi πιθανώς να αποτελούν «οδηγούς προετοιµασίας των πιστών» ώστε να είναι εξοικειω-µένοι µε τις διαφορετικές, παράδοξες και πολυποίκιλες νεκρικές περιοχές

14 φαινοµενα EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ

πλειοψηφία των ατόµων ως θετικές, «απο-λύτως αληθινές» και «παραδείσιες» (Long & Perry).

ΑΠΟ ΤΗΝ άλλη πλευρά, όµως, ένα µικρό-τερο αλλά καθόλου ευκαταφρόνητο πο-σοστό ατόµων που µοιάζουν να πέρασαν στην «αντίπερα όχθη» και να επέστρεψαν τείνει να περιγράφει µε δέος και αποστοφή µια σειρά εµπειριών που τις χαρακτηρίζει εφιαλτικές ή ακόµα και διαβολικές (Inwin & Bramwell, 1998).

«∆ιαβολικές» περιθανάτιες εµπειρίες

ΠΡΩΤΟΣ Ο καρδιολόγος Maurice Rawlings επεσήµανε την περίπτωση αρνητικών περι-θανάτιων εµπειριών το 1978 (Bonenfant, 2001). Στην πράξη, ο όρος «διαβολικές περιθανάτιες εµπειρίες» αναφέρεται σε σχετικές περιθανάτιες εµπειρίες φόβου και τρόµου για τον άνθρωπο που τις βιώνει (Bonenfant, 2001) και φαίνεται να αναδύ-εται ως ορολογία από διάσπαρτες περιπτω-σιολογικές µελέτες τη δεκαετία του '80.

ΠΙΟ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΑ, µε βάση τα αποτε-λέσµατα µιας έρευνας που διεξήχθη στην Αµερική το 1982, τα βασικά φαινοµενο-λογικά χαρακτηριστικά των «αρχετυπικών περιθανάτιων εµπειριών της Κόλασης» µοιάζουν να είναι τα ακόλουθα: (1) αρ-νητικές και ανησυχητικές παρουσίες, (2) µια άβολη αίσθηση συναισθηµατικής ή νοητικής δυσαρέσκειας ή ανησυχίας, (3) ένα αίσθηµα σύγχυσης σε σχέση µε την εµπειρία, (4) ένα αίσθηµα προδοσίας ή εγκατάλειψης στην έσχατη καταστροφή και (5) ένα αίσθηµα τρόµου αναφορικά µε το αµετάκλητο του επερχόµενου θανάτου (Bonenfant, 2001).

ΕΠΙΠΡΟΣΘΕΤΑ, η ψυχολόγος Margot Grey (1985) αναφέρεται σε µια κατηγορία εµπει-ριών που αποκαλεί «παραπέµπουσες στην Κόλαση» και οι οποίες συνοδεύονται από: (1) ένα αίσθηµα φρικτού πανικού, (2) την παρουσία φρικτών οντοτήτων που είναι είτε αόρατες είτε δίχως πρόσωπο ή µε το πρόσωπο καλυµµένο από κουκούλες, (3)

´

EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ φαινοµενα 15

παραψυχολογια

µια αίσθηση φρικτού ψύχους ή ανυπόφο-ρης ζέστης, (4) φωνές που υποδηλώνουν φρικτά µαρτύρια κ.ά. (Bonenfant, 2001).

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ, ΟΙ εµπειρίες αυτές µοιάζουν συναφείς αλλά ποιοτικά αντίθε-τες σε σχέση µε τις θετικές/παραδείσιες εµπειρίες, ακολουθώντας συχνά την εξής δοµή: (1) Αίσθηµα τρόµου ή πανικού (2) Αίσθηση εγκατάλειψης του φυσικού

σώµατος/εξω-σωµατική εµπειρία (3) Είσοδος σε ένα σκοτεινό τούνελ (4) Κάθοδος σε ένα σκοτεινό, τροµερό

µέρος (5) Αίσθηµα ανυπαρξίας ή κενού ή συ-

ναναστροφή µε διαβολικές οντότητες (Greyson & Bush, 1992).

ΤΕΛΟΣ, ΜΙΑ ακόµα περίπτωση αφορά εµπειρίες που εµπλέκουν τόσο θετικά όσο και αρνητικά χαρακτηριστικά (Bonenfant, 2001), όπως η ακόλουθη.

Γυναίκα 27 ετών, υστερα από ατύχηµα µε αυτοκίνητο

«ΕΒΛΕΠΑ ΑΠΟ απόσταση το σώµα µου αναίσθητο µέσα στο αµάξι. Τα δύο παιδιά µου έµπαιναν στο ασθενοφόρο. Επειτα κά-

ποιος µού έπιασε το χέρι - έµοιαζε µε τον Χριστό. Υστερα, όµως, το αίσθηµα γαλήνης διαδέχτηκε ένα αίσθηµα φρικαλεότητας. Γύρω µου υπήρχαν άρρωστοι και ιδρωµέ-νοι, σκοτεινοί, αλυσοδεµένοι άνθρωποι που ούρλιαζαν και έκλαιγαν. Επειτα είδα τρία παιδιά να κλαίνε και να µε φωνάζουν· δυο αγόρια και ένα κοριτσάκι. Αρκετά χρόνια αργότερα γέννησα ένα κοριτσάκι. Ηταν το ίδιο µε αυτό που είχα δει στο όραµά µου» (Greyson & Bush, 1992).

Πιθανές ερµηνείεςΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ αυτο, είναι εύλογο να ανα-ρωτιόµαστε τόσο για τη γνησιότητα των εµπειριών αυτών όσο και για τους λόγους για τους οποίους ορισµένα άτοµα µοιάζουν να ανέρχονται σε µαγευτικές, ουράνιες νοερές γεωγραφίες, ενώ άλλα να κατέρ-χονται σε φρικτά µέρη πόνου, τρόµου και βασανιστηρίων.

1 ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ, ΠΡΟΣ∆ΟΚΙΕΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ

ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ τη συνηθέστερη ερµηνεία των σχετικών υπερβατικών, θρησκευτικών -ακόµα και παραψυχολογικών- εµπειριών, το περιεχόµενό τους είναι «κατασκευασµέ-νο» βάσει των κοινωνικών, πολιτισµικών και θρησκευτικών προτύπων και επιδρά-σεων, καθώς και βάσει των στερεοτύπων που προωθούνται από τα Μέσα Μαζικής Ενηµέρωσης (ταινίες, βιβλία, αστικοί µύθοι κ.ά.) (Bonenfant, 2001 - Bush, 2002).

ΕΠΙΠΛΕΟΝ, Η ατοµική ψυχοσύνθεση, οι προσδοκίες ή η ψυχολογική διάθεση πριν από το συµβάν δύνανται να επηρεάσουν το περιεχόµενο των περιθανάτιων εµπειριών.

ΜΕ ΒΑΣΗ, λοιπόν, αυτό το µοντέλο ερµη-νείας, η Atwater (1992) αναµένει αρνητι-κές, τροµακτικές, ακόµα και διαβολικές πε-ριθανάτιες εµπειρίες από άτοµα που έχουν αποθέµατα καταπιεσµένης οργής και όσα, γενικώς, προσδοκούν ένα είδος «µεταθα-νάτιας τιµωρίας». Από την άλλη πλευρά, πάµπολλοι ερευνητές, ακόµα και σκεπτικι-στές όπως η Susan Blackmore, κατακρίνουν την ερµηνεία αυτή ως υπεραπλουστευτική.

Καµία θεωρία µέχρι τώρα δεν φαίνεται να παρέχει ικανο-ποιητικές εξηγήσεις αναφορικά µε τους λόγους για τους οποίους ορισµένοι άνθρωποι επισκέπτονται νοερά την Κόλαση και άλλοι τον Παράδεισο. Θρησκευτικά δόγµατα µιλούν για τη µάχη του καλού µε το κακό, την εξύψωση των δικαίων και την τιµωρία των αδίκων

16 φαινοµενα EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ

Πιο συγκεκριµένα, τόσο οι προσδοκί-ες όσο και οι κοινωνικο-πολιτισµικές εγγραφές φαίνεται να επηρεάζουν σε κάποιο βαθµό την ερµηνεία και νοηµατο-δότηση των σχετικών εµπειριών, εντού-τοις τα καθολικά, παγκόσµια και επανα-λαµβανόµενα φαινοµενολογικά µοτίβα που συνθέτουν µια τυπική περιθανάτια εµπειρία (π.χ. τούνελ, φως, εξωσωµα-τική εµπειρία κ.ά.) δεν µπορούν να εξη-γηθούν σε αυτή τη βάση (Blackmore, 1996 - Bush, 2002).

ΕΠΙΠΡΟΣΘΕΤΑ, Η συστηµατική περιπτω-σιολογική παρατήρηση καταδεικνύει πως οι ατοµικές προσδοκίες ή καταβολές δεν φαίνεται να ασκούν τόσο έντονη επίδρα-ση, επισηµαίνει εύστοχα η Bush (2002), αν αναλογιστούµε πως ορισµένοι αυτόχειρες βίωσαν, εντούτοις, «αγγελικές εµπειρίες», ενώ άλλοι άνθρωποι ορκισµένοι σ’ ένα «µεγαλόψυχο Θεό» βίωσαν παρ’ όλα αυτά εµπειρίες µε γεύση από Κόλαση, αφήνο-ντάς τους έκθετους µε ένα αίσθηµα βαθιάς «θρησκευτικής προδοσίας».

2 ΝΕΥΡΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΑ ΜΟΝΤΕΛΑ ΕΡΜΗΝΕΙΑΣ

ΠΡΟΧΩΡΩΝΤΑΣ, ΤΟ δεύτερο επικρατέστερο µοντέλο ερµηνείας τείνει να καταδεικνύει ως κύριους υπαίτιους µια σειρά φυσιολογι-κών µηχανισµών, την εκδήλωση ορισµένων αποσυνδετικών διαταραχών ή τη δράση ορισµένων φαρµακευτικών ή νευροχη-µικών ουσιών (Bush, 2002). Στο πλαίσιο αυτό, για παράδειγµα, η εγκεφαλική ανοξία θεωρείται υπεύθυνη για ορισµένα στοιχεία των περιθανάτιων εµπειριών όπως οι ει-κόνες του «τούνελ» και του «φωτός», ενώ ο ερεθισµός του κροταφικού λοβού θεω-ρείται υπεύθυνος για τις παραισθήσεις, τις εξωσωµατικές εµπειρίες ή τα αναφερόµενα flashbacks (Blackmore, 1996).

ΑΠΟ ΤΗΝ άλλη πλευρά, γνωστό είναι και το µοντέλο των «ενδορφινών». Η ερµηνεία αυτή, που προτάθηκε για πρώτη φορά το 1982 από τον Carr, στηρίζεται στην πα-ρατήρηση πως εφόσον οι ενδορφίνες εκλύονται σε συνθήκες οξέος τραύµατος και έχουν κατευναστική, παυσίπονη και ευ-φορική επίδραση στον οργανισµό, πιθανώς να ευθύνονται και για τα «θετικά» συναι-σθήµατα που συνοδεύουν τις παραδείσιες περιθανάτιες εµπειρίες. Αντιστρόφως, µια προσέγγιση τείνει να αποδίδει τις «διαβο-λικές» περιθανάτιες εµπειρίες στη ναλοξό-νη, έναν ανταγωνιστή των ενδορφινών. Το ζήτηµα αυτό, εντούτοις, είναι ακόµα υπό διερεύνηση (Blackmore, 1996).

ΤΕΛΟΣ, ΠΟΛΛΟΙ ερευνητές τείνουν να ερ-µηνεύουν τις σχετικές εµπειρίες ως «φαρ-µακευτική παρενέργεια»· εικασία η οποία συχνά κατακρίνεται ως άστοχη, καθώς, πρώτον, περιθανάτιες εµπειρίες έχουν βι-ώσει και άτοµα που δεν λάµβαναν φαρ-µακευτική αγωγή και, δεύτερον, µελέτες έχουν καταδείξει πως τα αναισθητικά ή παυσίπονα φάρµακα τείνουν συχνά να µει-ώνουν την πιθανότητα µιας περιθανάτιας εµπειρίας (Blackmore, 1996)!

3 HEREAFTER: O ΘΑΝΑΤΟΣ ∆ΕΝ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΤΕΛΟΣ...

ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ, η πιθανότητα της ψυχικής

Γεύση από Κόλαση Ο SCOTT ήταν έξι χρόνων όταν, ξεφεύγοντας στιγ-µιαία από την επίβλεψη των γονιών του, έπεσε θύµα βαρύτατου τροχαίου ατυχήµατος. Οταν τε-λικά ανέκτησε τις αισθήσεις του, εξιστόρησε µε δέος στους γονείς του την ακόλουθη εµπειρία: «O διάβολος είχε σάπιο κρέας και γλίτσα πάνω του, διε-στραµµένα κόκκινα µάτια και µια βαθιά, σπηλαιώδη φωνή. Ο διάβολος µου είπε: “Είσαι κακός”».

ΚΑΘ’ ΟΛΗ τη διάρκεια αυτή της εµπειρίας, ο Scott προσπαθούσε να διατηρήσει την πίστη του στον Θεό. Ο Scott αναφέρθηκε επίσης σε κάτι που θα µπορούσε να χαρακτηριστεί ως εξωσωµατική εµπειρία: «Εβλεπα τους γονείς µου να µε µεταφέ-ρουν στο νοσοκοµείο, ενώ εγώ φώναζα (νοερά) στον αδερφό µου», γεγονός που αργότερα ο αδερφός του επιβεβαίωσε ως «µια φωνή στο κεφάλι µου».

Ο 6ΧΡΟΝΟΣ κάποια στιγµή ανέφερε επίσης ότι µεταφέρθηκε σ’ ένα φωτεινό τούνελ και είδε το νεκρό θείο του να φοράει ένα γκρι κοστούµι. Η µητέρα του Scott δήλωσε ότι ο θείος του ποτέ δεν φορούσε κοστούµι εν ζωή, γεγονός που ύστερα ανακάλεσε ενθυµούµενη πως εκείνος κηδεύτηκε µε γκρι κοστούµι - πράγµα, όµως, το οποίο ο 6χρο-νος δεν γνώριζε!

Ο SCOTT δήλωσε ύστερα ότι βρέθηκε σ’ ένα µέρος µε λαµπρό φως που πήγαζε κατευθείαν από τον Θεό, ενώ τόνισε πως διαισθάνθηκε και την παρου-σία ενός αγγέλου. Επειτα από αυτή την εµπειρία φάνηκε να αναπτύσσει µεγάλο και σταθερό ενδι-αφέρον για τη θρησκεία...

EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ φαινοµενα 17

παραψυχολογια

επιβίωσης µετά το θάνατο µοιάζει τόσο µα-γευτική όσο και αναπόδεικτη (Bonenfant, 2001). Επιπλέον, για ορισµένους ανθρώπους µε τροµερές περιθανάτιες εµπειρίες, η πιθα-νότητα αυτή ίσως να µοιάζει φρικαλέα.

ΣΤΟ Ι∆ΙΟ πλαίσιο, καµία θεωρία µέχρι τώρα δεν φαίνεται να παρέχει ικανοποιη-τικές εξηγήσεις αναφορικά µε τους λόγους για τους οποίους ορισµένοι άνθρωποι επι-σκέπτονται νοερά την Κόλαση και άλλοι τον Παράδεισο. Θρησκευτικά δόγµατα µιλούν για τη µάχη του καλού µε το κακό, την εξύψωση των δικαίων και την τιµωρία των αδίκων. Στην πράξη, οι περιθανάτιες εµπειρίες µοιάζουν να υπονοούν µια πολύ συνθετότερη κατάσταση, καθώς αυτές δεν φαίνεται να είναι συµµετρικές ή να ακο-

λουθούν µια λογική «ανταπόκρισης» στον πρωθύστερο έντιµο ή µη βίο!

ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ ΛΟΙΠΟΝ για φαντασιώσεις ή για «οπωσδήποτε αληθινές εικόνες», όπως επιµένει το 93% των συµµετεχόντων µιας σύγχρονης έρευνας; (Long & Perry). Κα-νείς απολύτως δεν µπορεί να πει µε βε-βαιότητα. Ισως πράγµατι, µελλοντικά, η µελέτη του εγκεφάλου και της συνείδησης να καταφέρει να τα απορρίψει όλα αυτά ως «παρωχηµένες προλήψεις». Από την άλλη πλευρά, η ανθρώπινη Ιστορία µοιά-ζει εξ αρχής άρρηκτα δεµένη µε αυτές τις «προλήψεις», σε σηµείο τέτοιο ώστε να µας αναγκάζει πολλές φορές να υποπτευ-θούµε πως τα ιερά θρησκευτικά βιβλία, οι µύθοι και οι λαϊκές δοξασίες απέκτησαν περιεχόµενο στηριζόµενα σε υπαρκτές και συχνά ανεξήγητες ανθρώπινες εµπειρίες (Broughton, 2000).

ΤΕΛΟΣ, Η ίδια η πραγµατικότητα ίσως να είναι πολύπλευρη, παντελώς ανεξερεύνητη και διαρκώς µεταβαλλόµενη. Σε συµφωνία µε την τελευταία αυτή υπόθεση, η Bush (2002) υποπτεύεται πως τόσο το θιβετιανό και το αιγυπτιακό Βιβλίο των Νεκρών όσο και το ευρωπαϊκό Ars Moriendi πιθανώς να αποτελούν «οδηγούς προετοιµασίας των πιστών» ώστε να είναι εξοικειωµένοι µε τις διαφορετικές, παράδοξες και πολυποίκιλες νεκρικές περιοχές.

Αναφορές Agrillo, C. (2005). Near-death experience: Out-of-body and out-of-brain? Review of General Psychology, 15 (1), 1-10. Blackmore, S. (1996). Near-death experiences. Journal of the Royal Society of Medicine, 89, 73-76. Bonenfant, R. J. (2001). A child’s encounter with the devil: An unusual near death experience with both blissful and frightening elements. Journal of Near Death Studies, 20 (2), 87-100. Broughton, R. S. (2000). From caveman to the second foundation: Making sense of exceptional experiences. Fundação Bial, (σσ. 69-82). Bush, N. E. (2002). Afterward: Making meaning after a frightening near-death experience. Journal of Near-Death Studies, 21 (2), 99-132. Greyson, B., & Bush, N. (1992). Distressing near-death experiences. Psychiatry, 55, 95-110. Inwin, H. J., & Bramwell, B. A. (1998). The devil in heaven: A near-death experience with both positive and negative facets. Journal of Near - Death Studies, 7 (1), 38-43. Knoblauch, H., Schmied, I., & Schnettler, B. (2001). A report on a survey of near-death experiences in Germany. Journal of Near-Death Studies, 20 (1), 15-29. Long, J., & Perry, P. Evidence of the afterlife: The science of near-death experiences. Harper Collins e-books.

Who is who: Η Μαριλένα Αβραάµ-Ρέπα είναι ψυχολόγος (Πάντειο Πανεπιστήµιο Αθηνών) µε µεταπτυχιακό στην «Υπερπροσωπική Ψυχολογία και Σπουδές Συνειδητότητας» από το Πανεπιστήµιο του Northampton στο Ηνωµένο Βασίλειο. Ο κλάδος της ειδικεύεται σε επιστηµονικά, και συχνά περιθωριοποιηµένα, ζητήµατα όπως η παραψυχολογία και η πνευµατικότητα, αλλά και σε πιο συµβατικά, όπως οι σύγχρονες νευροψυχολογικές προσεγγίσεις και η φιλοσοφία του νου.

Ενα µικρό αλλά καθόλου ευκαταφρόνητο ποσοστό ατόµων που µοιάζουν να πέρασαν στην «αντίπερα όχθη» και να επέστρεψαν τείνει να περιγράφει µε δέος και αποστροφή µια σειρά εµπειριών που τις χαρακτη-ρίζει εφιαλτικές ή ακόµα και διαβολικές

18 φαινοµενα EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ18 φαινοµενα EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ

ΟΝΤΩΣ Ο θάνατος µπορεί να χαρα-κτηριστεί ένα τέλος. ∆εν γνωρί-ζουµε όµως σε τι αποτελεί τέλος.

Κάποιος θα βιαστεί να απαντήσει «στη ζωή». Αν ως ζωή εννοούµε τη γέννηση, το σχολείο, την ενηλικίωση, το σεξ, το γάµο, τους απογόνους και τα γεράµατα, τότε ναι, είναι το τέλος. Η ζωή, όµως, είναι κάτι πα-ραπάνω: η δηµιουργία χαρακτήρα, η από-κτηση γνώσεων, εµπειρίας, η δηµιουργία του «εγώ» µας. Τότε, πού είναι τα στοιχεία ότι ο θάνατος αποτελεί τέλος σ’ αυτά;

ΚΑΙ ΕΠΑΝΕΡΧΟΜΑΣΤΕ στον πυρήνα του παρόντος άρθρου, επαναλαµβάνοντας

ότι ο φόβος του θανάτου πηγάζει από το άγνωστο. Το άγνωστο στηρίζεται στην άγνοια και σκοπός του παρόντος άρθρου είναι να βρούµε τον τρόπο να αντιµετωπί-σουµε την άγνοια.

ΠΡΙΝ ΠΡΟΧΩΡΗΣΟΥΜΕ στον κεντρικό κορ-µό του άρθρου πρέπει να τονίσουµε κάτι. Ο φόβος του θανάτου επιβαρύνεται σε µε-γάλο βαθµό και από αγωνίες-ερωτήµατα, όπως: «Πώς θα πεθάνω; Από ατύχηµα; Από αρρώστια; Από πόνο;», «Αν έρθει αυτή η στιγµή, µήπως δεν θα είναι η κατάλληλη για µένα; Μήπως απολαύσεις θα παραµεί-νουν άγνωστες σ’ εµένα;». Κρατήστε τα

ερωτήµατα αυτά (ίσως και κάποιες άλλες αγωνίες που έχει ο καθένας ως άτοµο) στο ασυνείδητο µέρος του µυαλού σας. Ισως η απάντηση έρθει και δράσει απαρατήρητη.

Θέµατα µε τα οποίακαταπιάνεται το άρθρο

Ο ∆ΡΟΜΟΣ για την απόκτηση της γνώσης για το «επέκεινα» έχει ήδη περπατηθεί από αρκετούς ερευνητές, φιλοσόφους και ψυ-χολόγους. Επόµενο είναι, λοιπόν, να κυκλο-φορούν πολλά βιβλία που ασχολούνται µε το θέµα αυτό.

Η άγνοια που καλύπτει το θάνατο, το άγνωστο, αποτελεί και την κύρια πηγή του φόβου που νιώθει κάθε άνθρωπος γι’ αυτόν. Τι είναι αυτό που µας φοβίζει όταν σκεφτόµαστε το θάνατο; Οτι θα πάψουµε να υπάρχουµε; Οτι θα πάψει να υφίσταται το εγώ µας που κρύβεται πίσω απ’ οτιδήποτε ονοµάζουµε εµείς «ψυχή»; Και τα δύο ερωτήµατα κρίνονται το λιγότερο άστοχα, µιας και τίποτα δεν γνωρίζουµε που να υποδηλώνει είτε το ένα είτε το άλλο.

Του Νικολάου Κουµαρτζή,[email protected]

Τι συµβαίνει µετά το θάνατο;O Ιησούς στο Καθαρτήριο. Πίνακας του Ιερώνυµου Μπος.

EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ φαινοµενα 19

φιλοσοφια

Τι συµβαίνει µετά το θάνατο;ΣΤΟ ΠΑΡΟΝ άρθρο θα γίνει ανάλυση των θεωριών για το «επέκεινα» που αναπτύ-χθηκαν από τις εκάστοτε θρησκείες, φι-λοσόφους και ψυχολόγους στο πέρασµα των αιώνων. Στη συνέχεια θα αναφερ-θούν ορισµένες επιθανάτιες εµπειρίες που αποτελούν και το ουσιαστικό (χει-ροπιαστό;) µέρος της έρευνας γύρω από το θάνατο. Μέσα απ’ αυτές πολλά θα ανατραπούν, αρκετά θα επιβεβαιωθούν, λίγα όµως θα απαντηθούν... Το σηµα-ντικό είναι ότι θα δείξουν καθαρά ότι το «επέκεινα» όντως υπάρχει, το «τέλος» ως τέλος του «εγώ» µας δεν υφίσταται και θα αναγκάσουν σε αφύπνιση τους πλέον

καθησυχασµένους, καταρρίπτοντας την πλέον µαταιόδοξη και ευκολοχώνευτη άποψη «θάνατος = τέλος της ζωής»...

Οι απόψεις των θρησκειών

ΧΩΡΙΣ ΤΟ φαινόµενο του θανάτου ίσως και να µην υπήρχε λόγος ύπαρξης των θρησκειών. Οι άνθρωποι απευθύνονται σε αυτές επιθυµώντας να απαντηθούν τα ερωτήµατα-αγωνίες που τους στοιχειώ-νουν σχετικά µε το τι ακολουθεί µετά. Ετσι, κάθε άνθρωπος βρίσκει έτοιµες

απαντήσεις για το «πριν» και το «µετά».

ΧριστιανισµόςΗ ΠΑΛΑΙΑ ∆ιαθήκη φέρνει την ιδέα της λεγόµενης «Σεόλ», ενός αόριστου και σκι-ερού µέρους, όπου καταλήγουν όλες οι ψυχές, άσχετα από τις πράξεις τους στη ζωή. Αργότερα έρχεται ο Χριστιανισµός και δηµιουργεί πιο περίπλοκα σενάρια. Αυτά περιλαµβάνουν Παράδεισο, Κόλα-ση και Καθαρτήριο, περνώντας για πρώ-τη φορά την ιδέα των εξετάσεων στην παρούσα ζωή ώστε να κερδίσουµε την επόµενη...

20 φαινοµενα EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ

Η ΚΑΘΟΛΙΚΗ Εκκλησία, επιθυµώντας να κλείσει τις θεολογικές «τρύπες», διέδω-σε την ιδέα για το «Λίµπο». Το «Λίµπο» δηµιουργήθηκε κάτω απ’ την ανάγκη να αποδοθεί δικαιοσύνη στους ενάρετους ειδωλολάτρες, στα αβάπτιστα βρέφη και σε όσους δεν τους δόθηκε η ευκαιρία να ασπασθούν το Χριστιανισµό πριν τους συ-ναντήσει ο θάνατος.

Ανατολικές θρησκείεςΜΙΑ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ απάντηση σε όσα µας διδάσκει ο Χριστιανισµός δίνουν οι ανατο-λικές θρησκείες.

ΟΙ ΠΑΡΑ∆ΟΣΕΙΣ τους υποστηρίζουν πως περνάµε µέσα από πολλά σώµατα στο µονοπάτι της πνευµατικής εξέλιξης, µέχρι που τελικά να απαλλαγούµε απ’ όλες τις επιθυµίες οι οποίες µας επαναφέρουν στον υλικό κόσµο.

ΤΑ ΠΑΡΑΠΑΝΩ αποτελούν τον πυρήνα των απόψεών τους σχετικά µε το «επέκεινα». Βέβαια, από θρησκεία σε θρησκεία συνα-ντάµε αρκετές διαφορές, είναι όµως δευ-τερευούσης σηµασίας.

Θιβετιανικό Βιβλίο των Νεκρών

ΓΡΑΦΤΗΚΕ ΤΟΝ 8ο π.Χ. αιώνα και φυλά-χτηκε ώστε να µη γίνει γνωστό το περιεχό-µενό του στους ξένους. Περιέχει διδάγµατα των σοφών του Θιβέτ που έζησαν αιώνες πριν. Σύµφωνα µε την περιγραφή που µας δίνει η Θιβετιανή Βίβλος των Νεκρών, η ψυχή (ή ο νους) διαχωρίζεται από το σώµα, που πέφτει σε ένα είδος «λιποθυµικής κα-τάστασης» και ξαφνικά ξυπνάει σε ένα κενό όπου αντιλαµβάνεται όσα συµβαίνουν γύρω του.

ΕΡΧΕΤΑΙ Η στιγµή που ο νεκρός ανακα-λύπτει ότι έχει το «λαµπρόφωτο σώµα» (όπως χαρακτηριστικά αναφέρει το βιβλίο). Το «λαµπρόφωτο σώµα» µπορεί να περνά-ει τοίχους (υλικά εµπόδια), δεν υπόκειται στους περιορισµούς του χρόνου (κινείται σε µεγάλες αποστάσεις στιγµιαία), ενώ

´Ο Σβέντενµποργκ υποστήριζε ότι και ο ίδιος έζησε τα πρώτα στάδια του θανάτου καθώς ήρθε σε επικοινωνία µε πνεύµα-τα που τον ρώτησαν αν είναι έτοιµος να πεθάνει. Στα γραπτά του επίσης αναφέρει τα κυριότερα στοιχεία της µετάβασης προς το θάνατο, το µεγαλύτερο ποσοστό των οποίων συνα-ντάται από τους ανθρώπους

Θιβετιανός τροχός της ζωής.

EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ φαινοµενα 21

φιλοσοφια

και η σκέψη και η αντίληψή του ελευθε-ρώνονται περισσότερο. Μέχρι όµως να το ανακαλύψει αυτό, περνάει από στάδια έως ότου αντιληφθεί ότι είναι νεκρός.

ΓιόγκαΣΤΙΣ ΠΑΡΑ∆ΟΣΕΙΣ της Γιόγκα περιγράφε-ται η ιδέα της «ψυχής» (ή του «ανώτερου εαυτού»). Μια ιδέα που είναι δύσκολο να γίνει κατανοητή απ’ την αντίληψη των ∆υ-τικών. Σύµφωνα µε τον Παταντζάλι (σοφός

της Ανατολής), η «ψυχή» ή ο «ανώτερος εαυτός» ταξιδεύει µέσα από πολλές ζωές προς την τελική της επανένωση µε τη θεϊκή πηγή. Πώς θα επιτευχθεί η επανένωση;

Ο ΠΑΤΑΝΤΖΑΛΙ υποστηρίζει: «Αν εστιάσου-µε το νου πάνω στην αληθινή φύση της ψυχής, σαν µια οντότητα δηλαδή ξεχωριστή από οποιαδήποτε εµπειρία, αποστασιοποι-ηµένη απ’ όλα τα γήινα πράγµατα και απε-γκλωβισµένη από τη γνώση, τότε παρουσι-άζεται η αληθινή µορφή της ψυχής».

ΕΤΣΙ, Η ψυχή θα «σπάσει» τον κύκλο των συνεχών µετενσαρκώσεων και θα επανε-νωθεί µε τη θεϊκή πηγή…

Εναλλακτικές απαντήσεις

ΣΕ ΑΝΤΙΘΕΣΗ µε όσα υποστηρίζουν οι θρησκείες που αναφέρθηκαν παραπάνω, οι Αρχαίοι Ελληνες είχαν, ως επί το πλεί-στον, την άποψη ότι ο θάνατος είναι και το τέλος. Ισως στα λόγια των προγόνων µας να κρύβονται ακόµα και αλήθειες που θεωρούνται στις µέρες µας δεδοµένες.

«ΚΑΝΕΙΣ ∆ΕΝ ξέρει πραγµατικά τι είναι θάνατος ούτε αν ίσως για τον άνθρωπο είναι η µεγαλύτερη ευλογία κι όµως όλοι τον τρέµουν σαν να είναι βέβαιοι πως πρό-κειται για το µεγαλύτερο κακό» (Πλάτωνας, «Απολογία Σωκράτους»).

ΣΕ ΑΝΤΙΘΕΣΗ µε τις απόψεις που ενστερ-νίζονταν οι περισσότεροι Αρχαίοι Ελληνες φιλόσοφοι, ο Πλάτωνας υποστήριζε ότι ο θάνατος «απελευθερώνει» την ψυχή. ∆εν είναι λίγες οι φορές που στα συγγραφικά του έργα αποπειράται να περιγράψει το θάνατο. Στον «Φαίδωνα» και τον «Γοργία», για παράδειγµα, τον ορίζει ως τον αποχω-ρισµό της ψυχής από το σώµα. Μάλιστα, τονίζει ότι η ψυχή γνωρίζει πολύ λιγότε-ρους περιορισµούς απ’ ό,τι το σώµα, δίνο-ντας την αίσθηση της «απελευθέρωσης» όταν επέλθει ο θάνατος.

Ο ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ Ερνεστ Μπέκερ (1924-1974) φαίνεται να ασπάζεται την αρχαιο-ελληνική άποψη περί θανάτου, ότι δηλαδή αποτελεί και το τέλος του ανθρώπου. Ο ίδιος γράφει χαρακτηριστικά: «Ο άνθρω-πος είναι κυριολεκτικά κοµµένος στα δύο. Από τη µια, αναγνωρίζει τη θαυµαστή του µοναδικότητα στο µεγαλειώδη τρόπο µε τον οποίο ξεχωρίζει µέσα στη φύση και, από την άλλη, κάποια στιγµή επιστρέφει στο χώµα για να σαπίσει και να χαθεί για πάντα…».

Ο ΙΡΛΑΝ∆ΟΣ ποιητής και κληρικός Τζόνα-θαν Σουίφτ (1667-1745) δεν δεχόταν ότι ο

Χωρίς το φαινόµενο του θανάτου ίσως και να µην υπήρχε λόγος ύπαρξης των θρησκειών. Οι άνθρωποι απευθύνο-νται σε αυτές επιθυµώντας να απαντηθούν τα ερωτήµατα-αγωνίες που τους στοιχειώνουν σχετικά µε το τι ακολουθεί µετά. Ετσι, κάθε άνθρωπος βρίσκει έτοιµες απαντήσεις για το «πριν» και το «µετά»

«Αν εστιάσουµε το νου πάνω στην αληθινή φύση της ψυχής, σαν µια οντότητα δηλαδή ξεχωριστή από οποιαδήποτε εµπειρία, αποστασιοποιηµένη απ’ όλα τα γήινα πράγµατα και απεγκλωβισµένη από τη γνώση, τότε παρουσιάζεται η αληθινή µορφή της ψυχής».

22 φαινοµενα EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ

θάνατος αποτελεί το τέλος. Αποπειράθηκε, µάλιστα, να καταδείξει πόσο αδύνατη θε-ωρούσε την εκδοχή αυτή: «Είναι αδύνατον κάτι τόσο φυσικό, τόσο αναγκαίο και τόσο παγκόσµιο όσο ο θάνατος να σχεδιάστηκε ποτέ από τη Θεία Πρόνοια ως κακό για την ανθρωπότητα…».

Η ΑΠΟΨΗ του Εµάνουελ Σβέντενµποργκ (1688-1772), φιλοσόφου και θεολόγου που έζησε στη Στοκχόλµη, αποτυπώνεται ξεκάθαρα στα λόγια του: «Ο άνθρωπος δεν πεθαίνει αλλά χωρίζεται µόνο από το σώµα του, το οποίο χρησιµοποίησε όσο βρισκό-ταν στον κόσµο αυτό. Ο άνθρωπος, όταν πεθαίνει, περνάει απλώς από έναν κόσµο σε έναν άλλο».

Ο ΣΒΕΝΤΕΝΜΠΟΡΓΚ υποστήριζε ότι και ο

Ο θάνατος στους ΙνδιάνουςΤΟΝ ΠΑΛΙΟ καιρό, όταν ερχόταν η ώρα να πεθάνουν, οι γέροι έφευγαν από µόνοι τους από τα σπίτια τους. Ενιωθαν πως η στιγµή του θανάτου ήταν θέµα τόσο προσωπικό ανάµεσα σ’ αυτούς και τη Μάνα Γη όσο

και η στιγµή της γέννησης ανάµεσα στη µητέρα και το παιδί. Εβρισκαν ένα ήσυχο µέρος, έκαναν την προσευχή τους στο Μεγάλο Πνεύµα και το ευχαριστούσαν για τη ζωή που είχαν απολαύσει. Υστερα τραγουδούσαν το επιθανάτιο τραγούδι τους και πέθαιναν.

ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΠΟΙΑ ιστορία σχετικά µε ένα γέρο που ένιωσε πως ήρθε η ώρα του να πεθάνει. Κά-λεσε τους φίλους του σε µια σύναξη όπου τραγού-δησαν κι έφαγαν. Μοίρασε δώρα σε όλους τους φίλους του λέγοντάς τους πόσο ευτυχισµένο τον είχαν κάνει µε τη φιλία τους. Αυτοί, µε τη σειρά τους, µίλησαν µε όποιο καλό λόγο είχαν γι’ αυτόν. Υστερα, ενώ τραγουδούσαν, εκείνος έκλεισε τα µά-

τια και πέθανε. Είναι γνωστή η παράδοση ότι πολλοί Ινδιάνοι προβλέπουν την ακριβή ηµέρα και ώρα του θανάτου τους. Οπως όλα τα πράγµατα στη ζωή, ο θάνατος δεν είναι κάτι µόνιµο. Οι Ινδιάνοι θεωρούν ότι πρόκειται µονάχα για µια αλλαγή, µια µεταφορά από έναν κόσµο και µια κατάσταση σε κάποιον άλλο.

«Ο ΘΑΝΑΤΟΣ δεν πρέπει να θεωρείται κάτι το τροµακτικό. Είναι µια στιγµή για να γιορτάσουµε τη συνεχή εξέλιξη της ψυχής. Οταν έρθει η ώρα σου να φύγεις, να το κάνεις µε το µυαλό ανοιχτό και µε µια προσευχή στην καρδιά. Οταν ένα αγαπηµένο σου πρόσωπο πεθαίνει, πέρα απ’ τη θλίψη για το χαµό του θα πρέπει να νιώθεις και ευτυχία που η ψυχή του είναι πια ελεύθερη να πετάξει στον Κίτσε Μανιτού, το Μεγάλο Πνεύµα, τον κοινό µας ∆ηµιουργό. Οπου υπάρχει αγάπη, δεν υπάρχει χώρος για το φόβο».

«ΑΡΚΟΥ∆Α ΤΟΥ ΗΛΙΟΥ», από το περιοδικό «Αγρια Φωτιά»

Στις παραδόσεις της Γιόγκα περιγράφεται η ιδέα της «ψυχής» (ή του «ανώτερου εαυτού»). Μια ιδέα που είναι δύσκολο να γίνει κατανοητή από την αντίληψη των ∆υτικών. Σύµφωνα µε τον Παταντζάλι (σοφός της Ανατολής), η «ψυχή» ή ο «ανώτερος εαυτός» ταξιδεύει µέσα από πολλές ζωές προς την τελική της επανένωση µε τη θεϊκή πηγή

EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ φαινοµενα 23

φιλοσοφια

Who is who: Ο Νικόλαος Κουµαρτζής είναι συντο-νιστικό µέλος της Ελληνικής Κοινό-τητας του Μεταφυσικού (metafysiko.gr), συγγραφέας αρκετών βιβλίων και υποψήφιος διδάκτορας στο τµήµα ∆ηµοσιογραφίας και ΜΜΕ του ΑΠΘ. Επίσης, είναι εµπνευστής και συνιδρυ-τής των «Πρότυπων Εκδόσεων Πηγή» και της εκδοτικής οµάδας iWrite.gr. Επιπλέον, είναι συντονιστικό µέλος του µεγαλύτερου επιστηµονικού οργανι-σµού παραψυχολογίας παγκοσµίως, του Parapsychological Association, ενώ έχει λάβει πλήθος υποτροφιών στο χώρο της παραψυχολογίας από οργανισµούς όπως το Parapsychology Foundation. Τέλος, εί-ναι συγγραφέας της «Λευκής Βίβλου της Παραψυχολογίας» (εκδόσεις «iWrite», 2010), του πρώτου επιστηµονικά εκλαϊ-κευµένου βιβλίου παραψυχολογίας στη χώρα µας.

ίδιος έζησε τα πρώτα στάδια του θανάτου καθώς ήρθε σε επικοινωνία µε πνεύµατα που τον ρώτησαν αν είναι έτοιµος να πε-θάνει. Στα γραπτά του επίσης αναφέρει τα κυριότερα στοιχεία της µετάβασης προς το θάνατο, το µεγαλύτερο ποσοστό των οποίων συναντάται από τους ανθρώπους (σύµφωνα µε την εξέταση των διαθέσιµων µαρτυριών για επιθανάτιες εµπειρίες που ο ίδιος συγκέντρωσε).

ΑΞΙΕΣ ΑΝΑΦΟΡΑΣ είναι επίσης και οι σχε-τικές απόψεις των δύο µεγάλων ψυχανα-λυτών, Σίγκµουντ Φρόιντ (1856-1939) και Καρλ Γιουνγκ (1875-1961). Αυτό που ονοµάζουν «συλλογικό ασυνείδητο» κρύ-βει µέσα του ένα φόβο για το σκοτάδι (το άγνωστο). Και στο σκοτάδι τα πάντα είναι δυνατόν να συµβούν. Εχουν δίκιο όσοι

«φωνάζουν» ότι ο θάνατος είναι κάτι φυσι-κό, ας µην ξεχνάµε, όµως, πώς η φύση δεν φέρεται πάντα ευγενικά στα παιδιά της...

Ο ΡΩΜΑΙΟΣ στωικός φιλόσοφος Σενέκας (1ος µεταχριστιανικός αιώνας) δεχόταν το θάνατο ως το τέλος κάθε ατόµου. Μάλι-στα, αναφέρει µε γλαφυρό τρόπο πως «ο Παράδεισος εφευρέθηκε από τους φιλόδο-ξους, η Κόλαση από τους παλιανθρώπους και µόνο οι ηλίθιοι πιστεύουν σ’ αυτά τα δύο. Επιµένουµε να ελπίζουµε πως “κάτι” υπάρχει εκεί έξω και ότι “κάπου” πηγαίνου-µε όταν πεθάνουµε…».

ΤΕΛΟΣ, ΠΑΡΟΜΟΙΑ και µε ωµό τρόπο κα-ταθέτει ο Γάλλος φυσικός και φιλόσοφος Μπλεζ Πασκάλ (1623-1662) την άποψή του για το θάνατο: «Οσο ευχάριστο και αν

είναι όλο το έργο, η τελευταία πράξη είναι τραγική, µε λίγο χώµα πάνω στο κεφάλι. Ολα τελειώνουν εκεί...».

Βιβλιογραφία:ΚΑΤΑΓΕΓΡΑΜΜΕΝΕΣ ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ: «Πρακτικά Εταιρείας Ψυχικών Ερευ-νών». «Η ζωή µετά το σωµατικό θάνατο» του Ραϊµόντ Μούντυ (εκδ. «Μπουκουµάνης»). «Ψυχικές εµπειρίες λίγο πριν το θάνατο» του Sir William Barret (εκδ. «∆ιόπτρα»). «Αυτοσκοπικές Παραισθήσεις» του Λου-κιάνοβιτς (Αρχείο Νευρολογίας & Ψυχια-τρικής).

ΘΡΗΣΚΕΙΕΣ/ΦΙΛΟΣΟΦΟΙ/ΨΥΧΟΛΟΓΟΙ: «Η Θιβετιανική Βίβλος των Νεκρών», 1970 (εκδ. «Πύρινος Κόσµος»). «Ζωή Μετά τη Ζωή» των Carol Neiman & Emily Goldman (εκδ. «Εσοπτρον»). «Οι ∆ιάλογοι του Πλάτωνος» των Χάµιλ-τον, Κερνς & Εντιθ (εκδ. «Μπόλλινγκεν», 1961). «Επιτοµή των Θεολογικών Εργων του Εµανουέλ Σβέντενµποργκ» του ιδίου (εκδ. «Κρόσµπυ & Νικόλς», 1853).

Σε αντίθεση µε τις απόψεις που ενστερνίζονταν οι περισσότεροι Αρχαίοι Ελληνες φιλόσοφοι, ο Πλάτωνας

υποστήριζε ότι ο θάνατος «απελευθερώνει» την ψυχή.

24 φαινοµενα EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ

Πίνακας ή πραγµατικότητα;Με σιγουριά απαντάµε το δεύτερο! Η φωτογραφία που βλέπετε προέρχεται από το φαράγγι της Αντι-λόπης (Antelope Canyon), που βρίσκεται στο Page της Αριζόνα, στην επικράτεια των Ινδιάνων Navajo. Οι εντυπωσιακοί φυσικοί σχηµατισµοί που το χαρα-κτηρίζουν το έχουν κατατάξει ως το φαράγγι µε τη µεγαλύτερη επισκεψιµότητα στην Αµερική, αµέσως µετά το Grand Canyon, φυσικά.

εικονεσ

EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ φαινοµενα 25

26 φαινοµενα EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ

∆ΕΝ ΑΠΟΚΤΑΜΕ ποτέ την εκ των πραγµάτων ασυνείδητη εµπειρία του θανάτου. Ισως να τη διακρί-

νουµε γύρω µας, όµως και πάλι δεν συνει-δητοποιούµε ποτέ πως µπορεί να αφορά εµάς. Ο ύπνος, ο αρχαίος αδελφός του Θανάτου, προσφέρει µε τα όνειρά του µια υπόσχεση συνέχειας. Κάπως έτσι, το ερώτηµα παραµένει ανοιχτό: Γιατί ζούµε; Μάλλον κανείς δεν µπορεί να συνοψίσει µια πλήρη συλλογιστική για ένα τόσο πο-λύπλοκο θέµα. Γνώµη µου, όµως, είναι πως τα βασικά ερωτήµατα απαιτούν απλές

απαντήσεις. Ετσι, στο ερώτηµα της ζωής δεν µπορεί η απάντηση να είναι άλλη από την ίδια την εµπειρία της ζωής. Ζούµε γι’ αυτό που µας προσφέρει η ζωή: την τέρψη της ύπαρξης, τη µεθυστική χαρµολύπη των εµπειριών.

ΜΠΟΡΕΙ, ΟΜΩΣ, η πλοκή αυτή της δια-δροµής να παραµένει έτσι άσκοπη; Με µια πρώτη µατιά θα µπορούσε! Η ίδια η συµπεριφορά µας, όµως, µαρτυρά πως η ζωή δεν είναι ένα ασθενές πέρασµα στο χρόνο, αλλά µια συνεχής προσπάθεια. Ως

Η καθηµερινή µας πράξη δια-κυβεύεται από µια θεµελιώδη ροπή, αυτή της επιβίωσης. Είναι όµως το ένστικτο για επιβίωση απόρροια του φόβου του θανάτου; Ζούµε µονάχα επειδή αρνούµαστε να πεθάνουµε; Πιστεύω πως όχι!

Του Γιώργου Ιωαννίδη, [email protected]

σύµβολα αρωγός για την πλήρωση του εαυτού

EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ φαινοµενα 27

αποφενια

έτσι, ο αγώνας για ζωή αποτελεί άθληµα, επιδίωξη δηλαδή ενός επιτεύγµατος.

Η διαδροµή και ο στόχος

ΕΥΛΟΓΑ, Η απορία µετατίθεται τώρα στη φύση αυτού του σκοπού. Η ίδια η γεωµε-τρία της συλλογιστικής µας, όµως, µοιάζει να την υποδεικνύει. Από τη στιγµή, λοιπόν, που κάνουµε λόγο για έναν κάποιο σκοπό, τότε αυτοµάτως δεχόµαστε την παρουσία

µιας αφετηρίας, όπως και µιας πορείας. Κατά συνέπεια, η διαδροµή αυτή περι-λαµβάνει ένα σταθερό σηµείο αναφοράς, το σηµείο εκείνο στο οποίο θέλουµε να φτάσουµε. Η (κατ’ ουσίαν) αγνωσία τού εν λόγω σηµείου το µετατρέπει σε ένα µεγάλο Αλλο (ακαθόριστο, άρρητο, άβατο κ.ά.), το οποίο θα µπορούσαµε να πούµε πως κα-θρεπτίζεται σε κάθε πτυχή της ζωής µας, από την απόκτηση ενός αυτοκινήτου µέχρι την ολοκλήρωση ενός γάµου και την ετοι-µασία του µεσηµεριανού φαγητού. Κάθε µας πράξη είναι η εκδηλωµένη θέληση για την επίτευξη ενός στόχου, στόχοι που, αν και διαφέρουν όλοι µεταξύ τους, αποτε-λούν κατά βάση ένα και το αυτό - το σκοπό της πλήρωσης.

ΟΠΩΣ Ο εραστής επιδιώκει την ένωση µε την αγαπηµένη του για να µεταβεί σε µια ψυχοσωµατική υπέρβαση, όπως ο αγορα-στής θα µισθώσει ακριβά την υπηρεσία που θα του αποφέρει ευχαρίστηση, έτσι και το σύνολο του φαινοµένου της ζωής είναι στην τελική µια διεργασία ένωσης µε το Αλλο.

Το µεγάλο ΑλλοΒΕΒΑΙΑ, ΜΠΟΡΕΙ όλοι οι στόχοι να έχουν

αυτό το κοινό γνώρισµα, δεν παύουν όµως να διαφέρουν σε ποιότητα, γι’ αυτό και υπάρχουν πολλοί δρόµοι που οδηγούν στο τέλος, δηλαδή την τελείωση των πραγµά-των. Αλλες ατραποί είναι σύντοµες, άλλες όχι, άλλες λεπτοφυείς και άλλες όχι. Σε κάθε περίπτωση, έχουµε να κάνουµε µε µονοπάτια δύο σηµείων και µια πορεία ελκτική, ο Ερως όπως τον αποκαλούσαν οι αρχαίοι και τον τραγουδούσαν µε λό-για, χρώµατα και ρυθµικές κινήσεις όσο κανέναν άλλο θεό που γνώρισε η Ιστορία. Και προς τι όλη αυτή η υµνολογία; ∆ιότι ακριβώς µέσω του έµµεσου τρόπου µπορεί να αποκτηθεί η άµεση εµπειρία ενός ασα-φούς στοιχείου. Το στοιχείο αυτό είναι το µεγάλο Αλλο στο οποίο αναφέρθηκα νωρί-τερα, ενώ ο τρόπος είναι τα σύµβολα, ιδεο-γράµµατα δηλαδή (εικόνες, ήχοι, κινήσεις) αναφορικών εννοιών. Τα σύµβολα από τη φύση τους µπορούν και ενώνουν σηµεία (το αισθητό αντικείµενο µε την υπεραισθη-τή ιδέα), γι’ αυτό και λειτουργούν επάξιοι αρωγοί στην αναζήτηση της πληρότητας. Αποτελούν µε λίγα λόγια το βλέµµα πέρα από τον ορίζοντα του βατού. Και επειδή, όπως είδαµε, κάθε στιγµή και έργο µας δεν είναι παρά είδωλα της σχέσης µας µε το Αλλο, καθετί (υλικό και µη) δεν είναι παρά σύµβολο που οµορφαίνει -δηλαδή προ-σφέρει µορφή- στο άρρητο, οδηγώντας την ψυχή στην πλήρωσή της, που είναι και ο σκοπός όλων των πραγµάτων.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Το άρθρο είναι απόσπασµα από το νέο βιβλίο του Γιώργου Ιωαννίδη, «Το Πρόσωπο του Ιησού ως Αρχέτυπο του Ανθρώπου», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ∆αιδάλεος. Για περισσότερες πληροφορίες, επισκεφτείτε τον ιστότο-πο του εκδοτικού www.daidaleos.gr

Who is Who: Ο Γιώργος Ιωαννίδης είναι ψυχολό-γος, συγγραφέας και διευθυντής των εκδόσεων «∆αιδάλεος» (daidaleos.gr). Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά µε το έργο και τη δράση του επισκεφτεί-τε τον προσωπικό του ιστότοπο, www.apophenia.gr.

Οπως ο εραστής επιδιώκει την ένωση µε την αγαπη-µένη του για να µεταβεί σε µια ψυχοσωµατική υπέρβαση, όπως ο αγορα-στής θα µισθώσει ακριβά την υπηρεσία που θα του αποφέρει ευχαρίστηση, έτσι και το σύνολο του φαι-νοµένου της ζωής είναι στην τελική µια διεργασία ένωσης µε το Αλλο

28 φαινοµενα EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ28 φαινοµενα EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ

ΓΙΑ ΠΡΩΤΗ φορά στην Ελλάδα, παρουσιάζεται ένας εξειδικευµέ-νος και πρωτοπόρος κλάδος της γιόγκα. Πρόκειται για τη δυναµι-

κή εκπαίδευση της γυµνιππευτικής AZVA γιόγκα, η οποία απευθύνεται σε όλους.

«AZVA ΣΤΑ σανσκριτικά σηµαίνει άλογο και επιβήτορας, σηµαίνει ιππέας και το-ξότης. Σηµαίνει να ανήκεις απόλυτα στην ενέργεια ενός ίππου και να γίνεσαι συνο-δοιπόρος του», µας ενηµερώνει η εκπαι-δεύτρια Σοφία Νεροµηλιώτη, η οποία διδάσκει AZVA γιόγκα µαζί µε τη Χαρά Πολυζοπούλου, εκπαιδεύτρια του Οµίλου «Ελληνες Κένταυροι» και υπεύθυνη για το ιππικό σκέλος της δραστηριότητας. Οι δυο τους, ως µια οµάδα, καλούν όλους εµάς να ανοίξουµε το µυαλό και το πνεύ-µα µας στην καινοτόµο αυτή πνευµατική και σωµατική εκγύµναση. Τα «Φαινόµενα» επικοινώνησαν µε την κ. Νεροµηλιώτη, που µας εξήγησε τους λόγους για τους οποίους

Ακούγοντας τη λέξη «γιόγκα», το µυαλό των περισσοτέρων πηγαίνει σε εικόνες που συνδυάζουν την προσωπική ηρεµία, την πνευµατική και σωµατική άσκηση, τις βαθιές αναπνοές. Ολα τα προηγούµενα λαµβάνουν χώρα είτε σε κάποιο γυµναστήριο είτε σ’ ένα ήσυχο δωµάτιο του σπιτιού. Ετοιµαστεί-τε να αναθεωρήσετε, αφού στη χώρα µας διδάσκεται εδώ και λίγο καιρό µία νέα τεχνική γιό-γκα, που περιλαµβάνει τη χρησι-µοποίηση αλόγων στην όλη διαδικασία!

Της Θεανώς Καρούτα, [email protected]

azva yoga

Ανθρωπος και άλογο σε κοινή πνευµατική διαδικασία

EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ φαινοµενα 29EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ φαινοµενα 29

azva yoga

θα άξιζε να δοκιµάσουµε την πρωτότυπη αυτή µέθοδο.

Για ποιο λόγο κάποιος να ασχο-ληθεί µε τη γυµνιππευτική γιόγκα;

ΑΥΤΗ ΤΗΝ περίοδο οι περισσότεροι Ελ-ληνες είµαστε βουτηγµένοι στο φόβο. Σε ό,τι αφορά το άτοµό µου, η γυµνιππευτική γιόγκα είναι ο µόνος τρόπος που έχω για να αντιµετωπίσω αυτή την κατάσταση, συνεπώς και ο µόνος που έχω να προτεί-νω στο υπόλοιπο κοινωνικό σύνολο.

ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ ΓΙΑ µια έντονη σωµατική άσκηση που συνδυάζει δύο θεραπευτικές µεθόδους: η µία είναι η γιόγκα και η άλλη η ιππασία. Οσο έντονη κι αν είναι η άσκη-ση, τα αποτελέσµατα και ο τρόπος «λει-τουργίας» της είναι κυρίως υποσυνείδητα. Σταδιακά και χωρίς να το αντιλαµβάνεται άµεσα, ο ασκούµενος αρχίζει να νιώθει όλο και καλύτερα, αρχίζει να απελευθε-ρώνει την ενέργεια που έχει κρυµµένη µέσα του, να µετουσιώνει το φόβο του σε θετική, κινητήρια δύναµη.

ΑΥΤΟ ΠΟΥ επιδιώκουµε εµείς είναι να συµβάλουµε βάζοντας ένα λιθαράκι στην απελευθέρωση του εαυτού του καθενός. Ο Ελληνας, άλλωστε, ούτως ή άλλως ασκείται, προσπαθώντας µέσα από την άθληση αυτή όχι µόνο να γυµναστεί, αλλά και να «ξεφύγει» από τα προβλήµατα της καθηµερινότητας. Εµείς του προτείνουµε την AZVA γιόγκα. Φανταστείτε από τη µια στιγµή στην άλλη να στέκεστε όρθι-οι πάνω σε ένα άλογο και αναλογιστείτε

πόσο µεγάλη ελευθερία προσφέρει αυτό, πόσο ισχυρή είναι αυτή η αίσθηση.

Με δεδοµένο πως η γιόγκα, εκτός από τη σωµατική άσκηση, εµπεριέχει και ένα πνευµατικό κοµµάτι, τι ρόλο παίζει η επαφή µε έναν άλλο ζω-ντανό οργανισµό και συγκεκριµένα µε το άλογο;

ΤΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΟ κοµµάτι της γιό-γκα είναι το πνευµατικό, ενώ από εκεί και πέρα η επαφή µε το άλογο παίζει ση-µαντικό ρόλο. Η γιόγκα βασίζεται στην ενέργεια και οι διάφορες στάσεις των ασκήσεων πραγµατοποιούνται έτσι ώστε να φτιάξουν ένα πολύ δυνατό µυοσκελε-τικό σύστηµα. Κάτι τέτοιο θα µας επιτρέ-ψει να καθόµαστε πολλές ώρες σε στά-ση διαλογισµού. Αλλωστε, αυτός ήταν ο πρωταρχικός σκοπός των σαολίν µοναχών και των γιόγκι, όταν ανέπτυσσαν τέτοιου είδους ασκήσεις.

ΟΛΑ ΕΧΟΥΝ να κάνουν µε ενέργεια, λοιπόν, σύµφωνα µε τη φιλοσοφία της γιόγκα. Κατ’ επέκταση, όταν έρχεσαι σε επαφή µε ένα ζωντανό οργανισµό όπως το άλογο, το οποίο είναι ένα ζώο που έχει ιδιαίτερα ανεπτυγµένη συναίσθηση και δι-άνοια, η ενέργεια αυτή αυξάνεται. Για να σας δώσω ένα παράδειγµα, στην AZVA, επειδή η ίππευση γίνεται φυσικά, χωρίς σέλα ή άλλα µέσα, συµβαίνει συχνά στους αρχάριους να πονάει η «ουρά». Οταν το άλογο αντιληφθεί ότι πονάει ο αναβάτης, πολλές φορές, και πριν το συνειδητοποι-ήσει ο ίδιος, σταµατάει να κινείται προ-

συνεντευξη

Πολλοί συγχέουν το πνευµατικό της κοµµάτι µε κάποια θρησκεία. Η αλήθεια είναι πως δεν υπάρχει τέτοια σύνδε-ση στην εξάσκησή της. Η γιόγκα δεν επιχειρεί να µυήσει τον ασκούµενο σε κάποιο τρόπο ζωής. Είναι ένας τρόπος να «γυµνάσεις» ψυχή, σώµα και νου. Το µυαλό εξασκείται µέσω της διερεύνησης του υποσυνείδητου

σοφια νεροµηλιωτη

30 φαινοµενα EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ

κειµένου να σταµατήσει κι ο πόνος. Αυτό που συµβαίνει είναι πως άλογο και ιππέας είναι απόλυτα «συνεργάτες». Το ζώο δεν αποτελεί ένα µέσο για την επίτευξη του «στόχου».

Πώς γεννήθηκε µέσα σας η ιδέα για την εκµάθηση και τη διδασκαλία της AZVA;

ΗΤΑΝ ΚΑΤΙ που ξεκίνησε σχεδόν τυ-χαία. Με τη Χαρά (σ.σ.: την εκπαιδεύτρια ιππασίας) είµαστε φίλες αρκετά χρόνια και κάποια στιγµή, πριν από περίπου ένα χρόνο, µε έπεισε να ξεκινήσω µαθήµατα ιππασίας. Στο δεύτερο µάθηµα και ενώ δεν είχα καµία προηγούµενη επαφή µε άλογα, αισθάνθηκα την επιθυµία να σηκωθώ όρ-θια πάνω στο άλογο, επιθυµία στην οποία µε ώθησε η ελευθερία που δηµιουργούσε η απουσία σέλας. Η Χαρά µε ενεθάρρυνε λέγοντάς µου πως στο πλαίσιο γυµνιππευ-τικών ασκήσεων γίνεται και αυτό. Ετσι το τόλµησα. Οταν το κατάφερα, η αίσθηση ήταν τελείως πρωτόγνωρη: ήταν ο φόβος

µαζί µε τον ενθουσιασµό και την έξαψη που προκαλεί η ελευθερία. Ταυτόχρονα, εντυπωσιάστηκα µε το γεγονός πως το άλογο έδειχνε να καταλαβαίνει απόλυτα τι συµβαίνει, να µένει ακίνητο και να συ-νεργάζεται υπολογίζοντας τις κινήσεις του αναβάτη.

«ΑΥΤΟ ΜΠΟΡΕΙ να γίνει γιόγκα», σκέφτηκα και το έκανα πράξη! Στην πραγµατικότητα, η χαρά, η ευεξία και η ενεργητικότητα που ένιωσα κατεβαίνοντας από το άλογο, και έχοντας ολοκληρώσει τις ασκήσεις µου, ήταν τα στοιχεία που µε έπεισαν να ερ-γαστώ για να ολοκληρώσω το concept «γυµνιππευτική γιόγκα».

Τι έχει να προσφέρει αυτή η εµπει-ρία στους επίδοξους ασκουµένους;

ΑΠΟΦΑΣΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ. ΤΗΝ αίσθηση πως µπορείς να καταφέρεις ό,τι βάλεις στο νου σου. Προσωπικά, ξεκίνησα θεωρώντας πως αποκλείεται να τα καταφέρω. Συνεχώς έλεγα στον εαυτό µου πως «δεν είµαι για

πολλά πολλά, δεν είµαι άξια», φοβόµουν να προσπαθήσω έχοντας προεξοφλήσει πως θα αποτύχω.

ΣΤΗ ΓΙΟΓΚΑ θεωρείται πως το 90% του εαυτού µας, των δυνατοτήτων µας, είναι κρυµµένο στο υποσυνείδητο, παραµένει στη σκιά. Είναι ο λεγόµενος «σκοτεινός εαυτός» µε τον οποίο κυρίως λειτουργού-µε. Πολλές φορές στη ζωή µας βρίσκου-µε τον εαυτό µας αντιµέτωπο µε τα ίδια προβληµατικά µοτίβα, τις ίδιες δυσκολίες να ανακυκλώνονται, να τις ζούµε ξανά και ξανά. Συχνά διερωτιόµαστε γιατί εξα-κολουθεί να συµβαίνει το ίδιο πράγµα ή για ποιο λόγο πέφτουµε στα ίδια λάθη. Η απάντηση βρίσκεται µέσα µας.

ΥΠΑΡΧΕΙ ΜΙΑ πεποίθηση στο υποσυνεί-δητό µας, της οποίας δεν έχουµε συναί-σθηση. Αυτή η πεποίθηση προκαλεί τις δράσεις µας που έχουν ως αποτέλεσµα συγκεκριµένες αντιδράσεις. Η γιόγκα, σε συνδυασµό µε την ιππασία, βοηθά ώστε η πεποίθηση αυτή να εξωτερικευτεί, να φτάσει στο συνειδητό µας και τότε θα

´

Xαρά Πολυζοπούλου (κάτω) και Σοφία Νεροµηλιώτη (στο άλογο) κατά τη διάρκεια πρακτικής εξάσκησης της AZVA γιόγκα.

EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ φαινοµενα 31

συνεντευξη

µπορέσει να αντιµετωπιστεί. Στη δική µου περίπτωση, αυθυποβάλλοντας τον εαυτό µου στην ιδέα πως δεν µπορώ να κατα-φέρω να σηκωθώ πάνω στο άλογο, τον είχα πείσει πως πράγµατι δεν είµαι άξια να το πετύχω. Και τότε συνειδητοποίησα τι κάνω στον εαυτό µου, αποδεικνύοντας εν συνεχεία πως είχα άδικο.

Να επιµείνουµε λίγο στο εσωτε-ρικό κοµµάτι της όλης διαδικασίας. Τι θα µπορούσε να µας προσφέρει επιπλέον η εξάσκηση µε την AZVA;

ΕΙΝΑΙ ΑΝΑΜΦΙΒΟΛΑ ένας τρόπος να συ-νειδητοποιήσει ο καθένας από εµάς πως ενδεχοµένως η ζωή του να κυλά ερήµην του, εµπεριέχοντας πολλά στοιχεία που τον κρατούν πίσω σαν βαρίδια και δεν τον αφήνουν να εξελιχθεί. Αφού τα συ-νειδητοποιήσει όλα αυτά, θα µπορέσει και να τα αντιµετωπίσει. Ως εκ τούτου, η γυµνιππευτική γιόγκα προσφέρεται για να µας διδάξει νέους τρόπους και µονοπάτια έτσι ώστε να αντιλαµβανόµαστε και να

αµυνόµαστε σε τέτοιου είδους καταστά-σεις. Από την άλλη, σε ό,τι αφορά τους ανθρώπους που δεν αντιλαµβάνονται τα πράγµατα στην πνευµατική τους διάστα-ση, αλλά ενδιαφέρονται περισσότερο για το αθλητικό κοµµάτι της δραστηριότητας, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το πώς ασκείσαι πάνω σε έναν ζωντανό οργανισµό που έχει δική του κινητική πρωτοβουλία και τις δικές του απαιτήσεις. Είναι διπλά ισχυ-

ρό από το να κάνεις γιόγκα στο δάπεδο ή να κάνεις απλά ιππασία.

Πιστεύεις πως αυτή την περίοδο στη χώρα µας υπάρχει το κατάλληλο έδαφος για µια τόσο πρωτοποριακή και εξεζητηµένη ενασχόληση;

ΘΕΩΡΩ ΠΩΣ στις µέρες µας, ακριβώς επειδή

Πρόκειται για µια έντονη σωµατική άσκηση που συνδυάζει δύο θεραπευτικές µεθόδους: η µία είναι η γιόγκα και η άλλη η ιππασία. Οσο έντονη κι αν είναι η άσκηση, τα αποτελέσµα-τα και ο τρόπος «λειτουργίας» της είναι κυρίως υποσυνείδη-τα. Σταδιακά και χωρίς να το αντιλαµβάνεται άµεσα, ο ασκούµενος αρχίζει να νιώθει όλο και καλύτερα, αρχίζει να απελευθερώνει την ενέργεια που έχει κρυµµένη µέσα του, να µετουσιώνει το φόβο του σε θετική, κινητήρια δύναµη

σοφια νεροµηλιωτη

32 φαινοµενα EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ

ο κόσµος έχει κουραστεί να γίνεται αντικεί-µενο αλλαγών, τις οποίες τις περισσότερες φορές δεν µπορεί να κατανοήσει (ενίοτε δεν έχει ούτε τη δυνατότητα να αντεπεξέλ-θει στα νέα δεδοµένα), επιζητά να ανοίξει τους ορίζοντές του σε κάτι νέο.

ΘΕΩΡΩ ΠΩΣ έδαφος υπάρχει για οτιδήποτε καινούργιο, όταν αυτό έχει νόηµα, ουσία και γίνεται µε µεράκι και όχι καιροσκοπι-κά και τυχοδιωκτικά. Κάτι καινούργιο και όµορφο, που έχει ειλικρινά να προσφέρει κάτι στον κόσµο, πιστεύω πως θα βρει το

χώρο που του αρµόζει για να αναπτυχθεί.

Θα µπορούσαν να υπάρξουν ευ-εργετικές συνέπειες από άτοµα που αντιµετωπίζουν κινητικές δυσκολίες;

ΚΑΙ ΒΕΒΑΙΑ, η AZVA µπορεί να λειτουρ-γήσει αµιγώς θεραπευτικά. Eίναι µια µορ-φή άσκησης που ενδείκνυται για παιδιά ή ενήλικες µε κινητικά προβλήµατα. Εχουµε µαθήτρια µε πλήρη τύφλωση, όπως έχουµε και παιδιά µε σύνδροµο down που ακο-

Μόλις τις τελευταίες δεκαετίες, η γιόγκα έχει αποκτήσει µια ευρεία φήµη στους κόλπους της ελληνικής κοινωνίας. Τι είδους συνέ-πειες θα µπορούσε να έχει η αντιµετώπισή της ως «µόδας» στην ποιότητα της δουλειάς που γίνεται στα αντίστοιχα εργαστήρια;

ΤΟ ΠΙΟ βασικό προκειµένου να γίνει σωστή δουλειά (αλλά και να µην πάνε χαµένα τα χρήµατα που έχει δαπανήσει κάποιος) είναι να επιλέξει σωστά το δάσκαλο που θα του διδάξει γιόγκα. Γενικός κανό-νας είναι πως όσο πολυπληθέστερα είναι τα τµήµατα εξάσκησης τόσο λιγότερο χρόνο θα είναι σε θέση να διαθέσει ο δάσκαλος στη σωστή και ολοκληρωµένη εκγύµναση των ανθρώπων που διδάσκει, µε στόχο, βέβαια, να ικανοποιεί όλα τα επίπε-δα της ολιστικής προσέγγισης που προαναφέραµε.

ΑΝ ΣΕ µια τάξη 30 ατόµων το µά-θηµα διαρκεί 1 ώρα, είναι δεδοµέ-νο πως η «ψυχή» και το «πνεύµα» του καθενός από αυτούς δεν θα κερδίσουν το χρόνο που τους ανα-λογεί. Κακό βέβαια δεν θα κάνει, απλά δεν θα είναι ολοκληρωµένη η δραστηριότητα. Για κάποιον, βέ-βαια, που στοχεύει αποκλειστικά και µόνο στη γυµναστική, δεν υπάρχει κανένα πρόβληµα µε αυτό.

Η γιόγκα βασίζεται στην ενέργεια και οι διάφορες στάσεις των ασκήσεων πραγµατοποιούνται έτσι ώστε να φτιάξουν ένα πολύ δυνατό µυοσκελετικό σύστηµα. Κάτι τέτοιο θα µας επιτρέψει να καθόµαστε πολλές ώρες σε στάση διαλογισµού. Αλλωστε, αυτός ήταν ο πρωταρχικός σκοπός των σαολίν µοναχών και των γιόγκι, όταν ανέπτυσσαν τέτοιου είδους ασκήσεις

EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ φαινοµενα 33

συνεντευξη

λουθούν βέβαια πιο απλά προγράµµατα ασκήσεων. Ως δασκάλα της γιόγκα (µια µορφή άσκησης µε µεγάλη θεραπευτική αξία), έχω εξειδίκευση σε άτοµα µε ειδικές ανάγκες.

Απαιτούνται ειδικές δεξιότητες από αυτόν που πρόκειται να την εξασκήσει; Υπάρχει τέλος πάντων κάποια µερίδα ανθρώπων στους οποίους να µην απευθύνεται η AZVA;

ΑΠΟΛΥΤΩΣ ΚΑΜΙΑ. Από τη στιγµή που υπάρχουν άνθρωποι µε αναπηρίες που καταφέρνουν να κάνουν τέτοιου είδους ασκήσεις, µπορούν να γίνουν από τον οποιονδήποτε.

ΑΝ ΚΑΠΟΥ παρουσιάζονται ιδιαίτερες δυ-σκολίες, έχει να κάνει µε τη διδακτική και τις σωστές κατευθύνσεις που πρέπει να δοθούν στον ασκούµενο. Ξεκινώντας από τα βασικά, και προχωρώντας βήµα βήµα, ο εκπαιδευόµενος θα φτάσει στο σηµείο να κάνει πράγµατα που όταν ξεκίνησε δεν πίστευε ότι θα µπορούσε να κάνει.

Γιατί κάποιος να προτιµήσει τη γιόγκα από κάποιο άλλο είδος άθλη-σης;

ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ ΓΙΑ ένα ολιστικό σύστηµα υγείας. Πολλοί συγχέουν το πνευµατικό της κοµµάτι µε κάποια θρησκεία. Η αλή-θεια είναι πως δεν υπάρχει τέτοια σύνδεση στην εξάσκησή της. Η γιόγκα δεν επιχειρεί να µυήσει τον ασκούµενο σε κάποιο τρόπο ζωής. Είναι ένας τρόπος να «γυµνάσεις» ψυχή, σώµα και νου. Το µυαλό εξασκείται µέσω της διερεύνησης του υποσυνείδητου. Η πνευµατική άσκηση έχει να κάνει µε την προσέγγιση της πηγής της ολότητας του εαυτού, της ουσίας του ατόµου.

ΣΕ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΙΑ µε αυτό, η AZVA σε φέρ-νει σε επαφή µε την ολότητα της φύσης και του κόσµου εξαιτίας της επαφής µε τον άλλο οργανισµό. Μέσω της γιόγκα µαθαί-νει κανείς να εξηγεί και να αντιλαµβάνεται τον κόσµο µε τη βοήθεια της εσωτερικής του φωνής. Αυτό που ορίζει η γιόγκα εί-ναι πως µέσα από την αντίληψη του προ-σώπου του «άλλου» αντιλαµβάνεσαι το πρόσωπο του Θείου, του σύµπαντος, της

δηµιουργίας, του κόσµου. Σε ό,τι αφορά το σωµατικό κοµµάτι της άσκησης, κατά τη γνώµη µου, δεν υπάρχει καλύτερη άσκηση όταν τα ζητούµενα είναι η ενδυνάµωση, η ευλυγισία, η συγχρονικότητα, η ισορροπία, ο συντονισµός και πολλά άλλα.

Who is who: Η Σοφία Νεροµηλιώτη είναι γεννη-µένη το 1983. Σπούδασε Φυσικοθερα-πεία στο ΤΕΙ Αθηνών και Αθλητιατρική σε µεταπτυχιακό επίπεδο από την Ιατρική Σχολή του Νόβισαντ. Είναι θεραπεύτρια στο πλαίσιο της θεραπευτικής ιππασίας και διδάσκει εναλλακτικές θεραπείες, όπως Usui και Karuna Reiki. Με τη γιόγκα ήρθε σε επαφή ως φοιτήτρια και έκτοτε, έπειτα από χρόνια εξάσκησης, τελείωσε τη Σχολή YOGA & BUDO, του κυρίου Α. Προβελέγγιου και πιστοποιή-θηκε ως εκπαιδεύτρια hatha και partner-acrobat yoga µε ειδίκευση στα άτοµα µε ειδικές δεξιότητες. Εκπαιδεύει δασκάλους γιόγκα πάνω στις θεµατικές ενότητες «Γιόγκα και ορθοπαιδικές παθήσεις» και «Γιόγκα και τρίτη ηλικία» , καθώς και στην εκπαίδευσή τους στον κλάδο της partner-acrobat yoga. Είναι η δηµιουρ-γός της γυµνιππευτικής γιόγκα (AZVA YOGA) στην Ελλάδα, µε βάση την Αθήνα.

Η Χαρά Πολυζοπούλου είναι γεν-νηµένη το 1988 και από τα 7 της χρόνια ασχολείται µε την ιππασία. Ιππευε σε δάση της βόρειας Ευρώπης και αργότερα, κατά την εφηβεία της, εκπαιδευόταν σε ιππικούς οµίλους στην Ελλάδα. Στα 24 της έγινε µέλος των «Ελλήνων Κενταύ-ρων» και εκεί τελείωσε το δίµηνο σχο-λείο ιππικής που την όρισε εκπαιδεύτρια έφιππης τοξοβολίας. Ως εκπαιδεύτρια Φυσικής Ιππασίας εκπαιδεύει αρχαρίους και µη, έφιππους τοξότες. Το 2013 πήρε µέρος σε παγκόσµιους αγώνες ΕΟCHA της Τουρκίας και εκπροσώπησε για πρώτη φορά την Ελλάδα και την οµάδα σε αγώνες έφιππης τοξοβολίας στο εξωτερικό.

σοφια νεροµηλιωτη

34 φαινοµενα EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ

Το σκοτεινό δάσοςΣτα γερµανικά αποκαλείται Schwarzwald ή αλλιώς «Μαύρο ∆άσος». Ονοµάστηκε έτσι από τα ρωµαϊκά στρατεύµατα εξαι-τίας της πυκνότητάς του, αφού σε αρκετά σηµεία το φως του ήλιου δεν φτάνει στο έδαφος! Η δασώδης αυτή έκταση, µήκους περίπου 160 χιλιοµέτρων και πλάτους 60 χιλιοµέτρων, βρίσκε-ται στη Βάδη-Βυρτεµβέργη της Νοτιοδυτικής Γερµανίας.

εικονεσ

EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ φαινοµενα 35

Ντισκορντιανισµός: Η λατρεία του χάους Ο ΝΤΙΣΚΟΡΝΤΙΑΝΙΣΜΟΣ αποτελεί µια ακόµα νέα θρη-σκεία. Για την ακρίβεια, ιδρύθηκε το 1958 από τους Kerry Thornley και Greg Hill και βασίστηκε σε εναλ-λακτικές µορφές πνευµατικότητας, επικεντρώνοντας την ουσία της διδασκαλίας του στον άνθρωπο, στη φύση και την πνευµατική αναζήτηση.

Η ΘΡΗΣΚΕΙΑ του Ντισκορντιανισµού βασίζεται στη λατρεία της θεάς Εριδος. Με τη βοήθεια µιας ιδιότυπης «Βίβλου», της «Principia Discordia» που γράφτηκε από τον Hill, επιχειρεί να τιµήσει, αλλά και να τονίσει τη σηµα-σία και την αναγκαιότητα του χάους. Το βιβλίο παρουσιάζει πολλές διαφορές µε τα ιερά κείµενα των άλλων θρησκειών, µε σηµαντικότερη την παρουσία του χιούµορ και του σαρκασµού ακόµα και απέναντι στις ίδιες τις διδασκαλίες της. Αυτό συµβαίνει γιατί οι ντισκορντιανοί θεωρούν πως η προσήλωση στη σοβαρότητα κρύβει φόβο και ο φόβος οδηγεί στο δογµατισµό.

ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ, ΠΑΠΑΣ και άγιος -από το 2007 που απεβίωσε- της Εκκλησίας του Ντισκορντιανισµού είναι ο συγγραφέας και φιλόσοφος Robert Anton Wilson. Πρόκειται για τον άνθρωπο που, µέσω των οµιλιών και των συνε-ντεύξεών του, έκανε τη νέα θρησκεία γνωστή σε όλο τον κόσµο. «Στόχος µου είναι να καταρρίψω τις κατεστηµένες πεποιθήσεις και να βοηθήσω τους ανθρώπους να δουν τον κόσµο υπό άλλο πρίσµα», έλεγε. Και αυτό ακριβώς πρέσβευε, προσθέτοντας πως σκοπός του δεν είναι να πείσει τους ανθρώπους να αντιµετωπίζουν µε αγνωστικισµό τον Θεό, αλλά ολόκληρο τον κόσµο και το Σύµπαν.

Η ΛΑΤΡΕΙΑ των ντισκορντιανών επικεντρώνεται στην αταξία, την οποία -χάριν της Εριδος- απεικονίζουν µε ένα χρυσό µήλο στο οποίο αναγράφεται η λέξη Καλλίστη. Κι αυτό γιατί ο µύθος που ενέπνευσε τον Ντισκορντιανισµό είναι ο

παραξενεσEνα νέο θρησκευτικό κίνηµα βασισµένο στο χάος, ο Ντισκορ-ντιανισµός, έχει χαρακτηριστεί ως «η θεµελιώδης θρησκευ-τική εµπειρία του µεταµοντερνισµού». Eχοντας επηρεαστεί έντονα από το Βουδισµό Ζεν, τον Ταοϊσµό, το κίνηµα των Beat και τη µαζική κουλτούρα, είναι, σύµφωνα µε τους σύγχρο-νους µελετητές, ένα παρακλάδι του σύγχρονου παγανισµού. Θεά του η Eρις, ήτοι στα λατινικά Ντισκόρντια, και επιχειρεί να διδάξει πως όσο σηµαντική είναι η τάξη στο Σύµπαν άλλο τόσο -αν όχι και περισσότερο- είναι και η αταξία!

Της Θεανώς Καρούτα, [email protected]

36 φαινοµενα EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ

Οι εκκεντρικοί θρησκευτές του πλανήτη µας

γνωστός αρχαιοελληνικός που θέλει την Εριδα, ούσα θυµωµένη που δεν καλέ-στηκε στο γάµο του Πηλέα και της Θέτιδος, να ρίχνει το µήλο µε την επιγραφή Καλλίστη στη συγκέντρωση των θεών µε σκοπό να δοθεί στην πιο όµορφη θεά. Από εκεί ξεκινά η έριδα µεταξύ των θεών και ο ∆ίας, µη µπορώντας να πάρει θέση, αφήνει τον Πάρι να αποφασίσει. Εκείνος δωροδοκείται από την Αφροδίτη και της δίνει το µήλο. Στη συνέχεια ξεσπά ο Τρωικός Πόλεµος.

ΤΟ ΧΑΟΣ που προκάλεσε η Ερις είναι για τους πιστούς της νέας αυτής θρη-σκείας η φυσική τάξη του Σύµπαντος και η βάση των πάντων. Παράλληλα θεωρούν ότι ακόµα και η τάξη δεν είναι παρά ένας τρόπος µέσα από τον οποίο εκφράζεται το χάος. Το ιερό τους σύµβολο, το Ιερό Χάος, συνοψίζει την αρχή τους και θυµίζει έντονα τον κύκλο του γιν-γιανγκ, το οποίο όµως, όντας χωρισµένο σε δύο µέρη, έχει στο ένα το πεντάγωνο (που για τους ντι-σκορντιανούς συµβολίζει την τάξη) και στο άλλο το χρυσό µήλο. Το σύµβολο

καταδεικνύει πως τάξη και αταξία πρέπει εξίσου να υπάρχουν προκειµένου να υπάρχει ισορροπία στο Σύµπαν, ενώ, σύµφωνα µε τους ιδρυτές της

θρησκείας, η ιδέα αυτή τους ήρθε µέσω µιας θείας επιφοίτησης, όταν η θεά Ερις εµφανίστηκε µπροστά τους σε όραµα. Σε αυτό

η θεά τούς είπε πως η έλευσή της σηµαίνει την ελευθερία τους. «Πολλές γενιές πριν, άφησα τον άνθρωπο, ώστε να εξελιχθεί. Γυρίζω τώρα για να βρω αυτή την εξέλιξη να πλησιάζει στην ολοκλήρωσή της, µα να επιβραδύνεται από φόβο και παρανόηση. Χτίσατε για τους εαυτούς σας ψυχικές πανοπλίες, θωρακιστήκατε µέσα τους, η όρασή σας είναι περιορισµένη, οι κινήσεις σας άτσα-λες και επίπονες, το πνεύµα σας καµένο από τον ήλιο. Εγώ είµαι το χάος… Είµαι το πνεύµα που κάνει τα παιδιά και τους κλόουν σας να γελούν µε ευτυχισµένη

αναρχία. Εγώ είµαι το χάος. Είµαι ζωντανή και σας λέω πως είστε ελεύθεροι», είπε στα δύο 16χρονα τότε παιδιά

που είχαν ήδη απορρίψει το Χριστιανισµό.

ΕΝΑ ΑΠΟ τα βασικότερα χαρακτηριστικά του Ντισκορντια-νισµού, πάντως, είναι και η έλλειψη ενός συγκεκριµένου κυρί-

αρχου δόγµατος. Ο ντισκορντιανός έχει την ελευθερία να αλλάζει και να δοκιµάζει κατά βούληση διάφορα συστήµατα και «κανόνες», ενώ

παράλληλα µπορεί να χρησιµοποιεί όποιες από τις παραδοσιακές πρακτικές τελετουργικών θέλει, αυτούσιες ή τροποποιηµένες κατά το δοκούν, σε µια προσπάθεια να συγκεντρώσει διάφορες αλήθειες, αφού δεν πιστεύει στην περιοριστική µία και απόλυτη αλήθεια.

ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ τους ντισκορντιανούς, ο άνθρωπος είναι ικανός να κάνει πράξη οτιδήποτε σκεφτεί µε τον παντοδύναµο νου του, ενώ ιδιαίτερη σηµασία δίνουν στην απόρριψη συµβατικών πεποιθήσεων και συστηµάτων, τόσο ατοµικών όσο και συλλογικών. Οσο περισσότερο αποµακρύνεται κάποιος από αυτές, σύµφωνα µε την εν λόγω θρησκεία, τόσο περισσότερες πιθανότητες έχει να επιτύχει την απελευθέρωση του εαυτού του και την αποδέσµευση της ενέρ-γειας και της σκέψης του από τα δόγµατα. Την προσοχή των πιστών ζητούν οι Thornley και Hill σε ό,τι αφορά και τους αυτοαποκαλούµενους «γκουρού» και «δασκάλους», αφού, όπως λένε, µόνος οδηγός του καθενός πρέπει να είναι ο εαυτός του και κανείς άλλος!

λατρείες

EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ φαινοµενα 37

Οι εκκεντρικοί θρησκευτές του πλανήτη µας

ΣΤΙΣ 5/2/1991, η Ελληνική Πολεµική Αεροπορία θρήνησε 63 αεροπόρους, θύµατα της συντριβής του µεταγωγικού αεροπλάνου C130 ΗΡ 748, στο βουνό Oθρυς.

ΕΙΝΑΙ ΙΣΩΣ το µοναδικό αεροπορικό δυστύχηµα το οποίο προκά-λεσε πολλά ερωτηµατικά για τα αίτια της συντριβής του, αλλά και η καθυστέρηση στην ανεύρεσή του κράτησε σε αγωνία ολόκληρη την Ελλάδα.

ΤΟ ΜΟΙΡΑΙΟ αεροσκάφος είχε απογειωθεί λίγο πριν από το µε-σηµέρι από το αεροδρόµιο της Ελευσίνας, στις 5/2/1991, ηµέρα Τρίτη, µε προορισµό την Αγχίαλο, και εκτελούσε διατεταγµένη υπηρεσία. Οταν έφθασε κοντά στη Ν. Αγχίαλο, διεξήχθη διάλογος µε τον πύργο ελέγχου της Ν. Αγχιάλου, που ήταν και ο τελευταί-ος. Επειτα το αεροσκάφος χάθηκε και ανευρέθηκε, λόγω των δυσµενών καιρικών συνθηκών που επικρατούσαν τότε, έπειτα από τεράστια κινητοποίηση της Αεροπορίας, του Στρατού, αλλά και του Ναυτικού.

Ενα από τα µεγαλύτερα αεροπορικά δυστυχήµατα της σύγχρονης ελληνικής Ιστορίας µας εξακολουθεί να κρύβει, δεκαετίες µετά, ένα µεγάλο µυστήριο: Υπήρξε τελικά κάποιο Αγνώστου Ταυτότητας Ιπτά-µενο Αντικείµενο που παρεµπόδισε την πορεία του τραγικού C130 πάνω από το όρος Οθρυς το 1991; Το κείµενο που ακολουθεί αποτελεί απόσπασµα από

το σχετικό κεφάλαιο στο βιβλίο του Σωκράτη Αικατερινίδη «Εξωγήι-

να Οντα στην Ελλάδα» (τόµος Γ’).

Του Σωκράτη Αικατερινίδη

H µυστηριωδης συντριβη του c130

38 φαινοµενα EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ

Λάµψεις πάνω από το βουνό

EΝΑ ΑΛΛΟ στοιχείο αφορά σε µια ανεξήγητη λάµψη, η οποία παρατηρήθηκε από διάφορα άτοµα σε περιοχή κοντά στο βου-νό Oθρυς το βράδυ της 7ης/2/1991.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ αυτό το θέµα η εφηµερίδα «ΤΑ ΝΕΑ» έγραψε στις 8/2/91:

«ΜΙΑ ΜΑΡΤΥΡΙΑ από ένα αντρόγυνο ανέφερε ότι υπήρξε µια λάµψη από το όρος Χλωµό, κοντά στην Oθρυ. Oµως συνεργείο διάσωσης “χτένισε” το βουνό, χωρίς να διαπιστωθεί κάτι. Αύριο θα ερευνηθεί και η θαλάσσια περιοχή».

ΜΙΑ ΑΛΛΗ εφηµερίδα, «Η Επικαιρότητα», αναφέρθηκε στο ίδιο θέµα στην ίδια ηµεροµηνία, η οποία έγραψε τα παρακάτω: «Μια “λάµψη” όµως δηµιουργεί κάποια ερωτηµατικά. Ο πρόε-δρος της κοινότητας Ανάβρας, ∆. Τσουκαλάς, ισχυρίστηκε πως στις 12 το βράδυ της Τρίτης, δέκα ώρες µετά την εξαφάνιση του αεροσκάφους, παρατήρησε ψηλά πίσω από τις κορυφο-γραµµές κάτι σαν λάµψη, που του θύµισε φωτοβολίδα. ∆εν έδωσε ιδιαίτερη σηµασία, γιατί πίστεψε ότι ήταν φωτοβολίδα των συνεργείων που συνέχιζαν τις έρευνες στην περιοχή.

ΟΤΑΝ ΟΜΩΣ πληροφορήθηκε ότι οι έρευνες είχαν σταµατήσει πολλές ώρες πριν, αναρωτήθηκε: “Ποιος δηµιούργησε αυτή τη λάµψη;”».

ΑΚΟΜΑ ΣΧΕΤΙΚΑ µε τις πολλές µαρτυρίες κτηνοτρόφων και κατοίκων των περιοχών Ευβοίας, Οθρυος και Πηλίου, ότι είδαν το C130 να πετάει χαµηλά, να κλυδωνίζεται και να αλλάζει συνεχώς πορεία, αυτές οφείλονται σε παρεξήγηση.

OΠΩΣ ΕΞΗΓΗΣΕ στα «ΝΕΑ» αξιωµατικός της Αεροπορίας, οι κτηνοτρόφοι που κατέθεσαν τις µαρτυρίες τους για το αερο-πλάνο αγνοούν ότι στη 1.10 το µεσηµέρι της Τρίτης πετούσε στην περιοχή τους άλλο C130 που έκανε έρευνες για τον εντοπισµό του µοιραίου αεροσκάφους. Ακόµα σχετικά µε το αεροπλάνο που είδαν πάνω από τους Ωρεούς η 16χρονη Eλια

EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ φαινοµενα 39

Μπορούµε να συνθέσουµε ένα «σενά-ριο», όχι βέβαια επιστηµονικής φαντα-σίας, όπως ίσως το θεωρήσουν µερικά άτοµα, αλλά πραγµατικών καταστάσεων. Σύµφωνα µε αυτή την άποψη, αυτό το άγνωστο σε µας «κάτι» που µετέφερε το αεροσκάφος προκάλεσε την παρακολού-θηση του C130 από ένα UFΟ

Τα συντρίµµια του C130 στο όρος Οθρυς.

Στεφανίδου και ο πατέρας της, Γρηγόρης Στεφανίδης, το ΓΕΑ διευκρίνισε ότι:

«ΤΟ ΑΕΡΟΣΚΑΦΟΣ αυτό, που δεν είχε καµία επαφή µε το µοιραίο C130, είχε απογειωθεί νωρίς το πρωί της Τρίτης από την Ελευ-σίνα κι έκανε το δροµολόγιο Ανδραβίδα - Σούδα - Ανδραβίδα - Λάρισα - Ελευσίνα».

ΟΜΩΣ ΤΟ αεροσκάφος, που κι αυτό µετέφερε προσωπικό και ανταλλακτικά, λόγω της κακοκαιρίας δεν κατέβηκε στη Λάρισα αλλά προσγειώθηκε στην Αγχίαλο.

ΤΕΛΙΚΑ, ΕΠΕΙΤΑ από τέσσερις ηµέρες, τα συντρίµµια του αε-ροσκάφους ανευρέθηκαν στην κορυφή Πήλιουρας του όρους Οθρυς στη Μαγνησία. Το δυστύχηµα αποδόθηκε τόσο στον κυβερνήτη του ∆. Μπίνα όσο και στις δυσµενείς καιρικές συν-θήκες που επικρατούσαν εκείνη την ηµέρα στην περιοχή της Μαγνησίας.

Ανεξήγητες παρεκκλίσεις ΕΙΝΑΙ ΑΞΙΟΣΗΜΕΙΩΤΟ ότι το αεροσκάφος είχε παρεκκλίνει από την αρχική πορεία του κατά 50 ολόκληρες µοίρες και πήρε κατεύθυνση εντελώς άσχετη µε αυτήν που έπρεπε για να προ-σεγγίσει το αεροδρόµιο, σύµφωνα µε τους κανονισµούς.

ΟΠΩΣ ΕΙΝΑΙ γνωστό, τα συντρίµµια του C130 βρέθηκαν σε διόπτευση 175-180 µοιρών.

Εποµένως, το µεγάλο ερώτηµα που αποµένει να απαντηθεί είναι γιατί

το αεροσκάφος παρέκλινε κατά 50 µοίρες.

ΚΑΙ ΑΥΤΟ γιατί απόκλιση 50 µοιρών θεωρείται πρακτικά αδύ-νατο να µη γίνει αντιληπτή από το πλήρωµα και ιδιαίτερα από χειριστές µε τη µεγάλη εµπειρία αυτών που κυβερνούσαν το αεροσκάφος. Παράλληλα, όµως, η θέση στην οποία βρέθηκε το αεροσκάφος και ο τρόπος µε τον οποίο εκτιµάται ότι πραγµα-τοποίησε τα τελευταία χιλιόµετρα της διαδροµής του δείχνουν ότι οι χειριστές δεν έχουν αντιληφθεί τον επερχόµενο κίνδυνο. Eτσι, το ερώτηµα εξακολουθεί ουσιαστικά να παραµένει ανα-πάντητο.

ΕΝ∆ΙΑΦΕΡΟΝ ΕΙΝΑΙ και το παρακάτω σχόλιο της «Καθηµερι-νής», η οποία στις 17/2/1991 έγραψε:

«ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ασφαλείς πληροφορίες της “Κ”, από την εξέτα-ση των συστηµάτων του αεροσκάφους έχουν προκύψει µέχρι στιγµής τα εξής στοιχεία:

1) Oλα τα όργανα ναυτιλίας και πλοήγησης βρέθηκαν σε τέ-τοια κατάσταση, ώστε να αποκλείεται το ενδεχόµενο να είχαν βλάβη.

2) Οι κινητήρες και οι προπέλες του µοιραίου αεροσκάφους βρέθηκαν σε κατάσταση η οποία δεν δείχνει ότι είχαν παρου-σιάσει κάποια βλάβη. Σηµειώνεται ότι ειδική µνεία γίνεται στη σωστή θέση στην οποία βρέθηκαν οι προπέλες, καθώς υπήρξαν αναφορές για βλάβη σε κάποια από τα συστήµατα ασφαλείας του έλικα (low pit stop) λίγο πριν από την απογείωση του αε-ροσκάφους από το αεροδρόµιο της Ελευσίνας.

3) Το όργανο που καταγράφει την πορεία του αεροσκάφους (heading) βρέθηκε µε τη βελόνα του “καρφωµένη” στην ένδει-ξη 306, γεγονός που µαρτυρά ότι ο χειριστής είχε επιχειρήσει

40 φαινοµενα EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ

δεξιά στροφή, προφανώς για να αποφύγει τελευταία στιγµή τη σύγκρουση µε τον ορεινό όγκο της Oθρυος.

ΓΙΑ ΤΟ λόγο αυτό το κύριο βάρος των ερευνών αφορά στα αίτια για τα οποία το αεροσκάφος παρέκκλινε σηµαντικά της πορείας του µε αποτέλεσµα να συντριβεί, 50 µοίρες δυτικό-τερα της καθορισµένης του πορείας».

ΑΥΤΕΣ ΤΙΣ µαρτυρίες πρέπει να τις συνδυάσουµε µε την άποψη που εξέφρασε στον ΣΚΑΪ, στο δελτίο των 08.15 στις 15/1/96, ο πρόεδρος της Ενωσης Ελεγκτών Εναέριας Κυκλο-φορίας, ότι ο κυβερνήτης του C130 είχε δώσει εσφαλµένο στίγµα και το δυστύχηµα συνέβη στην αρχή της διαδικασίας προσγείωσης.

ΚΑΙ ΑΠΟ τις απόψεις που διατυπώθηκαν πρέπει να επισηµά-νουµε ότι το αεροσκάφος, όπως διαφαίνεται από τον τελευ-ταίο του διάλογο µε τον πύργο ελέγχου, δεν αντιµετώπιζε κάποιο πρόβληµα γενικά».

Το αίνιγµα του πορίσµατοςΤΟ ΒΑΣΙΚΟΤΕΡΟ ερωτηµατικό που προκύπτει από την τρα-γωδία του C130 είναι γιατί το πόρισµα για τη συντριβή του εξακολουθεί να παραµένει απόρρητο παρά τις έντονες αντι-δράσεις των συνηγόρων της πολιτικής αγωγής και συγγενών των θυµάτων. Οπως πιστεύεται, εντός του θα υπάρχουν όλες οι απαντήσεις στα ποικίλα ερωτηµατικά για τα αίτια που προ-κάλεσαν την πτώση του C130.

ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ αυτά ίσως ν’ αφορούν στην εθνική ασφάλεια της χώρας µας και να συνδέονται και µε το θέµα των UFΟs. Είναι αξιοσηµείωτο ότι προσπάθησαν µε κάθε µέσο και πέτυ-χαν να κρατήσουν τους δηµοσιογράφους µακριά, για κάµποσες ώρες, µετά την ανακάλυψη του «τσακισµένου» C130.

ΣΧΕΤΙΚΟ ΕΙΝΑΙ το παρακάτω άρθρο από την εφηµερίδα «Ριζοσπάστης», στην οποία οι απεσταλµένοι της, Κυριάκος Μαντούβαλος και Γιώργος Ανδρούτσος, αναφέρουν τα εξής:

«ΑΠΙΘΑΝΕΣ ΜΕΘΟ∆ΕΥΣΕΙΣ για να µην πλησιάσουν δηµοσιο-γράφοι, κάµερες και φωτορεπόρτερ στο σηµείο της τραγωδίας, ώσπου να µαζευτούν νεκροί και συντρίµµια...

Η ΑΠΑΝΤΗΣΗ στο τελευταίο ερώτηµα είναι απλή. Μας κρύ-βουν πολλά και σηµαντικά στοιχεία αυτής της τραγωδίας. Ισως το πιο σηµαντικό στοιχείο να αφορά στο τι ακριβώς µετέφερε το µοιραίο αεροσκάφος».

Εναλλακτικές θεωρίες

ΣΤΟΥΣ ∆ΙΑ∆ΡΟΜΟΥΣ του δικαστηρίου, στα ΜΜΕ, καθώς και

στην αίθουσα της δίκης, ακούστηκαν περίεργα πράγµατα και εικασίες που αγγίζουν τα σύνορα της φαντασίας.

Π.Χ ΑΚΟΥΣΤΗΚΕ ότι το C130 µετέφερε χηµικά όπλα από τη Γερµανία... Οτι συγκρούσθηκε µε κάποιο άλλο αεροσκάφος που στη συνέχεια έπεσε στον Παγασητικό Κόλπο... Ακούστη-καν χίλια δύο σενάρια -αναπόδεικτα όµως, όπως τουλάχιστον ισχυρίζονταν ειδικοί- βγαλµένα µέσα από την ψυχή των συγγε-νών που έµειναν πίσω παρέα µε τα αινίγµατα και τις εικασίες. Εκεί όµως µέσα στα αναπόδεικτα σενάρια υπήρξαν κάποια

Το µυστήριο της πτώσης του C130 ίσως αφορά στην εθνική ασφάλεια της χώρας µας και να συνδέεται και µε το θέµα των UFΟs. Είναι αξιοσηµείωτο ότι προσπάθη-σαν µε κάθε µέσο και πέτυχαν να κρατή-σουν τους δηµοσιογράφους µακριά, για κάµποσες ώρες, µετά την ανακάλυψη του «τσακισµένου» C130

EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ φαινοµενα 41

Μυστήριο παραµένει ακόµα και σήµερα η καθυστέρηση του εντοπισµού του µοιραίου αεροσκάφους από τα σωστικά συνεργεία, τη στιγµή που από την αρχή η Πολεµική Αεροπορία γνώριζε το ακριβές σηµείο της πτώσης του.

στοιχεία σημαντικά που δυστυχώς αποσιωπήθηκαν τελείως ή πέρασαν ως ασήμαντες ειδήσεις στα ψιλά των εφημερίδων.

Η καταθεσΗ-«βόμβα» του υποσμηναγού και προϊσταμένου του GSΑ στον πύργο ελέγχου της Αγχιάλου, Ανδρέα Παρασκευόπου-λου, για το δεύτερο «άγνωστο» αεροσκάφος που πετούσε κοντά στο μοιραίο C130, την 5η Φεβρουαρίου του 1991, ήταν ένα από εκείνα τα καυτά ερωτηματικά που η Πολεμική Αεροπορία δεν απάντησε ποτέ.Η συγκάλυψη του περιστατικού από τον αρχηγό ΑΤΑ Σταθιά και τον πτέραρχο Χίου, καθώς και η άποψη του ελεγκτή Παρασκευόπουλου ότι ο άγνωστος στόχος μπορεί να δημιούργησε παρεμβολές στο C130 και γι’ αυτό βγήκε από την πορεία του, είναι ακόμη μια απόδειξη της προσπάθειας που έκα-ναν για να συγκαλύψουν «κάτι» που μόνο αυτοί γνωρίζουν.

μυστΗριό επισΗσ παραμένει ακόμα και σήμερα η καθυστέρη-ση του εντοπισμού του μοιραίου αεροσκάφους από τα σωστικά συνεργεία, τη στιγμή που από την αρχή η Πολεμική Αεροπορία γνώριζε το ακριβές σημείο της πτώσης του. Κι αυτό, όπως λέει ο δικηγόρος Δημοσθένης Παπαγεωργίου, γιατί στα δύο ΑΚΕΠ που έχει η Πολεμική Αεροπορία στη Ριτσώνα και τη Λάρισα ήταν αποτυπωμένα μέσα σε κομπιούτερ όλα τα στίγματα των

αεροσκαφών που πιάνουν τα «επιμέρους» ραντάρ της χώρας μας. Eνα άλλο ερωτηματικό αφορά σ’ εκείνους που μπορούν άνετα να αλωνίζουν κυριολεκτικά ανενόχλητοι στον ελληνικό εναέριο χώρο.

αν όμωσ το «άγνωστο» αεροσκάφος δεν είχε υποβάλει σχέδιο πτήσης, γιατί δεν απογειώθηκαν, όπως γίνεται πάντα σε αυτές τις περιπτώσεις, καταδιωκτικά για να το αναχαιτίσουν; Ασφαλώς προκύπτουν και άλλα πολλά ερωτηματικά γι’ αυτό το «άγνω-στο» αεροσκάφος, αλλά δεν παρατίθενται, γιατί δεν θα δοθεί απάντηση σε κάποια από αυτά τα ερωτηματικά.

με βασΗ τα παραπάνω στοιχεία, μπορούμε να συνθέσουμε ένα «σενάριο», όχι βέβαια επιστημονικής φαντασίας, όπως ίσως το θεωρήσουν μερικά άτομα, αλλά πραγματικών καταστάσεων. Σύμφωνα με αυτή την άποψη, αυτό το άγνωστο σε μας «κάτι» που μετέφερε το αεροσκάφος προκάλεσε την παρακολούθηση του C130 από ένα UFΟ.

ειναι γνωστό από τη διεθνή βιβλιογραφία ότι οι εξωγήινοι παρακολουθούν όποτε αυτοί κρίνουν σκόπιμο στρατιωτικά αε-ροπλάνα. Αυτό το γεγονός είναι ίσως και ένας από τους λόγους

από γεωγραφικΗσ πλευράς η Οθρυς είναι οροσειρά η οποία διαχωρίζει τη Στερεά Ελλάδα από τη Θεσσαλία και εκτείνεται από δυτικά προς ανατολικά. Είναι αξιοσημείωτο ότι η οροσειρά της Οθρυος αποτελούσε πριν από το 1882 την οριοθετική γραμμή μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, τα δε στρατιωτικά φυλάκια ήταν κατά μήκος της κορυφογραμμής. Αλλά και στην ελληνική μυθολογία κατέχει σημαντική θέση αφού αναφέρεται στις τρεις παρακάτω περιπτώσεις.

στΗ γιγαντόμαχια, στην οποία, όπως αναφέρει η μυθο-λογία, ξαφνικά οι θεοί του Ολύμπου δέχτηκαν βροχή από βράχους και αναμμένους δαυλούς, δέντρα ολόκληρα φλε-γόμενα. Οι γίγαντες μετακινούσαν βουνά, γη και ουρανός αναστατώθηκαν, νησιά βούλιαζαν, στεριές γκρεμίζονταν στη θάλασσα, «ποτάμια άλλαζαν πορεία ή χάνονταν μέσα στη γη, όχθες έμεναν κατάξερες, παντού σύγχυση· και το αίμα χάραζε αυλάκια και κοκκίνιζαν οι χαράδρες. Το Αιγαίο είχε γίνει κόλαση, η Θεσσαλία χαμένη στον πάταγο, όλες οι οροσειρές από την Οίτη ως τη Ροδόπη τραντά-ζονταν συθέμελα έτοιμες να σωριαστούν· σαν τα φύλλα των δέντρων έτρεμαν ο Ολυμπος, η Οσσα, η Οθρυς, το Πήλιο, η Πίνδος, το Παγγαίο, ο Αθως. Επίσης, αναφέρεται στην τιτανομαχία ότι σε αυτή τη σύγκρουση οι τιτάνες και οι σύμμαχοί τους έπιασαν θέσεις πάνω στο βουνό της Οθρυος, ενώ ο Δίας και οι δικοί του έπιασαν θέσεις στον Ολυμπο. Η τρίτη περίπτωση αφορά στον κατακλυσμό

του Δευκαλίωνα, για τον οποίο η μυθολογία αναφέρει τα παρακάτω:

«καπότε όι άνθρωποι είχαν γίνει τόσο κακοί που ο Δίας αποφάσισε να τους εξαφανίσει με κατακλυσμό. Τότε ο Προμηθέας συμβούλεψε το γιο του, τον Δευκαλίωνα, να κατασκευάσει μια κιβωτό για να σωθεί. Ο Δευκαλίωνας κατασκεύασε την κιβωτό όπως τον συμβούλεψε ο πατέρας του και έβαλε μέσα τα απαραίτητα εφόδια. Οταν άρχισε να βρέχει ασταμάτητα, κλείστηκε μέσα μαζί με τη γυναίκα του, την Πύρρα, την κόρη του Επιμηθέα και της Πανδώρας. Ο Δίας έριξε πολλή βροχή, χωρίς διακοπή. Το νερό γέμισε τα ποτάμια, αυτά φούσκωσαν, ξεχείλισαν και παρέσυραν ό,τι βρήκαν μπροστά τους, αγαθά και ψυχές· οι πεδιάδες έγιναν λίμνες και οι πολιτείες βούλιαξαν και χάθηκαν κάτω από τα νερά.

στό τελόσ μόνο μερικές βουνοκορφές φαίνονταν πάνω σε μια απέραντη θάλασσα. Η κιβωτός με τον Δευκαλίωνα και την Πύρρα έπλεε πάνω στα νερά εννιά μερόνυχτα· ύστερα κάθισε στην κορυφή του Παρνασσού ή, όπως άλλοι έλεγαν, στην Οθρυ ή στον Αθω ή στη Δωδώνη. Οταν η βροχή επιτέ-λους σταμάτησε και τα νερά αποτραβήχτηκαν, ο Δευκαλίω-νας και η Πύρρα βγήκαν από την κιβωτό και, αφού ξαναπά-τησαν τη γη, χωρίς να έχουν πάθει τίποτε, έκαναν θυσία στον Δία να τον ευχαριστήσουν για τη σωτηρία τους».

Η ελληνική μυθολογία και το όρος Οθρυς

42 φαινομενα eλευθεροσ tυποσ

που το πόρισμα παραμένει απόρρητο. Η επισταμένη μελέτη και ανάλυση των παραπάνω στοιχείων μάς επιτρέπουν να σκιαγραφήσουμε τα διάφορα πιθανά γεγονότα που αφορούν στην πτώση του C130 και ιδιαίτερα τη φύση του άγνωστου αεροσκάφους που πετούσε κοντά στο μοιραίο C130.

Λογικά, ο όρος «άγνωστο αεροσκάφος» μπορεί να χρησι-μοποιηθεί μονάχα στις δύο περιπτώσεις. Η πρώτη περίπτωση αφορά σε αεροσκάφη τα οποία ανήκουν στις ΗΠΑ, βρίσκο-νται σε πειραματικό στάδιο και εντάσσονται σε προγράμματα άκρως απόρρητα, οπότε στην περίπτωση αυτή μόνο ελάχιστα άτομα, από αυτά που συμμετέχουν στα προγράμματα, γνω-ρίζουν για την ύπαρξη αυτών των αεροσκαφών. Ομως, όπως είναι γνωστό από την παγκόσμια βιβλιογραφία για τα UFΟs, αλλά και από άλλες πηγές, σε αυτές τις περιπτώσεις αυτά τα αεροσκάφη δοκιμάζονται εντατικά στο χώρο των ΗΠΑ και κυρίως στην έρημο της Νεβάδα. Θεωρώ ότι ίσως είναι παρά-λογο να υποθέσουμε ότι οι ΗΠΑ θα έστελναν ένα πειραματικό σκάφος τους να δοκιμαστεί στην Ελλάδα.

Η δεύτερΗ περίπτωση αφορά στα UFΟs, που, όπως είναι γνωστό, αυτή η ορολογία αποδίδεται στα ελληνικά με τις λέξεις Αγνώστου Ταυτότητας Ιπτάμενα Αντικείμενα (ΑΤΙΑ), που μας παραπέμπει στην ορολογία «άγνωστο αεροσκάφος». Ομως στο εύλογο ερωτηματικό που προκύπτει γιατί το UFΟ βρισκόταν κοντά στο αεροσκάφος, θεωρώ ότι η απάντηση είναι πολύ απλή.Το μοιραίο C130 δεν μετέφερε μονάχα όσα

αναφέρει η ανακοίνωση του υπουργείου Εθνικής Aμυνας, αλλά πρέπει να μετέφερε και κάποιο άλλο υλικό, του οποίου δεν γνωρίζουμε τη φύση και το οποίο προκάλεσε την παρα-κολούθηση του C130 από το UFO.

Η άποψΗ αυτή ενισχύεται και από τις μαρτυρίες που παρατέ-θηκαν παραπάνω για τις ανεξήγητες λάμψεις που παρατηρή-θηκαν κοντά στα συντρίμμια του C130, οι οποίες ουσιαστικά ήταν το UFO, το οποίο παρέμεινε κοντά στο C130 και παρα-κολουθούσε τις έρευνες για την ανεύρεσή του, για να γνωρίζει για την τύχη του άγνωστου υλικού.

Who is who Ο Σωκράτης Αικατερινίδης υπήρξε ο πρώτος Ελληνας ερευνητής των UFOs που πραγματοποίησε συστηματική μελέτη του φαινομένου και συγκέντρωσε εκατοντάδες μαρτυρίες και θεάσεις ΑΤΙΑ πάνω από τους ουρανούς της χώρας μας. Δημοσίευσε εκατοντάδες σχετικά άρθρα σε εφημερίδες και τον ειδικό Τύπο, ενώ το 1981-82 υπήρξε εκδότης του περιοδικού «UFO-Αστρική Επαφή». Πέθανε το 2005.

eλευθεροσ tυποσ φαινομενα 43

«Μια μαρτυρία από ένα αντρόγυνο ανέ-φερε ότι υπήρξε μια λάμψη από το όρος Χλωμό, κοντά στην Oθρυ. Oμως συνερ-γείο διάσωσης “χτένισε” το βουνό, χωρίς να διαπιστωθεί κάτι. Αύριο θα ερευνηθεί και η θαλάσσια περιοχή»

To μνημείο που στήθηκε για τους άτυχους επιβαίνοντες του C130.

44 φαινοµενα EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ

Ωκεανός λουλουδιώνΑκόµα µια φωτογραφία που δεν αποτυπώνει κάποιον φανταστικό πίνακα! Για να επισκεφθείτε αυτή τη µα-γευτική τοποθεσία δεν έχετε παρά να ταξιδέψετε στη µακρινή Ιαπωνία και το Πάρκο Λουλουδιών της πόλης Hitachinaka στο Ibaraki. Μέσα σε 190 περίπου εκτάρια φυτρώνουν κάθε χρόνο εκατοµµύρια χρωµατιστά λου-λούδια δηµιουργώντας ένα εντυπωσιακό σκηνικό. Στον ίδιο χώρο, οι µικροί σε ηλικία επισκέπτες θα βρουν λού-να παρκ και πολλές ακόµη εκπλήξεις για να περάσουν ευχάριστα το χρόνο τους.

EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ φαινοµενα 45

εικονεσ

Η ΜΗΧΑΝΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ Του Μηνά Ν. Παπαγεωργίου

ΤΗΝ ΠΕΡΙΟ∆Ο λίγο πριν, κατά τη διάρκεια, αλλά και µετά το τέλος του Β’ Παγκοσµίου Πολέµου, ο αριθµός των θεάσεων ΑΤΙΑ στους ουρανούς της Ευρώπης αυξανόταν

µε γεωµετρικό ρυθµό. Τα περισσότερα από αυτά τα αντικείµενα θεωρούνταν ότι επρόκειτο για µυστικά όπλα του εχθρού που πραγµατοποιούσαν κατασκοπευτικές πτήσεις πάνω από στρα-τιωτικές εγκαταστάσεις. Υπάρχουν, όµως, και καταγεγραµµένα περιστατικά που στις µέρες µας µόνο το γέλιο θα µπορούσαν να προκαλέσουν. Ενδεικτικό ενός τέτοιου παραδείγµατος εί-ναι το ρεπορτάζ της αυστριαλιανής εφηµερίδας «The West Australian», στο φύλλο της 18ης Φεβρουαρίου του 1937, που κάνει λόγο για το… µήνυµα που άφησε πίσω του ένα αγνώστου ταυτότητας αεροπλάνο στους ουρανούς της Αυστρίας λίγες ηµέρες νωρίτερα. Πιο συγκεκριµένα, ένα αγνώστων στοιχείων αεροσκάφος πέταξε κατά την προηγούµενη ηµέρα πάνω από τη Βιέννη, αφήνοντας ένα ίχνος… σοβιετικού σφυροδρέπανου (!), γεγονός που προκάλεσε σύγχυση στους πολίτες. Οι Αρχές προ-σπάθησαν σε συνεννόηση µε Γερµανούς και Τσεχοσλοβάκους να βρουν µία λογική εξήγηση, καταλήγοντας στο συµπέρασµα πως πιθανότητα το αεροσκάφος απογειώθηκε από αυστριακό έδαφος.

46 φαινοµενα EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ

eλευθεροσ tυποσ φαινομενα 47

ώ

Παραξενος ΤαξιδιώΤης

Σε αρκετεΣ ευρωπαϊκές πόλεις σήμερα παρουσιάζεται το φαινόμενο παλαιά αρ-χοντικά νεκροταφεία να μετατρέπονται σε πάρκα ιστορίας και τέχνης (βλ. νεκροτα-φείο Highgate στο Λονδίνο). Θα μπορού-σαμε να είχαμε αρκετά τέτοια πάρκα και στην Ελλάδα, όπου δεκάδες ιστορικά και άλλοτε πλούσια νεκροταφεία αφήνονται στο έλεος της φύσης. Ενδεικτικά αναφέ-ρουμε το Παλαιό Νεκροταφείο της Νέας Ιωνίας Βόλου.

Ο επιΣκεπτηΣ σήμερα συναντά πλήρη εγκατάλειψη, ρημαγμένους τάφους και σπασμένες πλάκες στη θέση ενός νεκρο-ταφείου που θα μπορούσε να ξεχωρίζει για τα περισσότερα από 600 (!) ταφικά μνημεία εξαίρετης αρχιτεκτονικής (και συχνά «ξένης» αισθητικής) με αγάλματα, ανάγλυφες παραστάσεις, τύμβους κ.ά. που φέρει στο εσωτερικό του. Ανάμεσα σ’ αυτά, λοιπόν, υπάρχει και ένας άκρως αλ-λόκοτος τάφος σε σχήμα… τραπεζαρίας!

κτιΣμενΟΣ τΟ 1900 στην Αθήνα από

τους αδελφούς Κοτζαμάνη για να φιλο-ξενήσει την οικογένεια Νικολάου Κοντού (ιδιοκτήτες παλαιότερα και του γνωστού «ροζ σπιτιού» στα Λεχώνια που η παρά-δοση θέλει στοιχειωμένο), αρχικά βρι-σκόταν στο Α’ Νεκροταφείο Αθηνών, απ’ όπου μεταφέρθηκε το 1922 στο Παλαιό Νεκροταφείο της Νέας Ιωνίας Βόλου, στη νότια πλευρά του περιβόλου της Εκκλη-σίας των Ταξιαρχών.

απΟτελειται απΟ ένα τραπέζι και τρεις καρέκλες (όλα μαρμάρινα), όπου στην πλάτη καθεμίας υπάρχει χαραγμέ-νο το όνομα του μέλους της οικογένειας που είναι θαμμένο από κάτω της (Κων-σταντίνος, Ελένη και Κατίνα). Πάνω στο τραπέζι υπάρχουν, μεταξύ άλλων, κλειστά και ανοιχτά βιβλία, ένας χάρτης και μία άρπα, ενώ στην κεντρική κολόνα, κάτω από το τραπέζι, βρίσκεται ένα σαμιαμίδι που, όπως λένε οι ντόπιοι, ευθύνεται για το θάνατο της οικογένειας (δηλητηρίασε το γάλα τους κατά το πρωινό τους). Η πραγματικότητα βέβαια είναι πιο πεζή και

σκληρή, μιας και όλοι τους πέθαναν από φυματίωση (δίχως να αναφέρεται που-θενά χρονολογία θανάτου, κάτι άκρως παράξενο για τάφο).

Για να τον δείτε από κοντά δεν έχετε παρά να ταξιδέψετε έως τον Βόλο, να οδηγήσετε στην περιφερειακή οδό και να ακολουθήσετε τις πινακίδες προς Πορτα-ριά. Στα φανάρια, μετά το Πανθεσσαλικό Στάδιο, θα στρίψετε δεξιά και έπειτα από λίγη ώρα, θα δείτε το νεκροταφείο. Εναλ-λακτικά, μπορείτε να πάρετε το αστικό λε-ωφορείο 2 και να κατεβείτε στη στάση «Νεκροταφείο».

Who is whoΟ Νικόλαος Κουμαρτζής είναι συντονι-στικό μέλος της Ελληνικής Κοινότητας του Μεταφυσικού, συγγραφέας αρκε-τών βιβλίων και υποψήφιος διδάκτορας στο τμήμα Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ του ΑΠΘ. Είναι ο εμπνευστής της ιδέας του «Παράξενου Ταξιδιώτη» και κύριος μοχλός εξέλιξής του.

Tαξίδι αυστηρώς ακατάλληλο για τουρίστες!Επιμέλεια: Νικόλαος Κουμαρτζής

Θέλω να Γίνω Παράξενος Ταξιδιώτης! Ο οδηγός «Αγνωστη Πελοπόννησος» (εκδόσεις «Οξύ») είναι το πρώτο βιβλίο της ταξιδιωτικής σειράς «Παράξενος Ταξιδιώ-της». Στόχος είναι να προτείνουμε στον Ελληνα ταξιδιώτη έναν εναλλακτικό τρόπο ταξιδιού, πιο ουσιαστικό, που κρύβει πολύ πιο έντονες συγκινήσεις. Παρά-ξενα φυσικά μνημεία, βυθισμένες πολιτείες και μυστηριώδεις ναοί, κάστρα και μεγαλιθικά οικοδομήματα, παλάτια μυθικών ηρώων, κατακόμβες και νεκροπό-λεις. Ολα είναι εκεί και σας περιμένουν να τα ανακαλύψετε. Για περισσότερες πληροφορί-ες επισκεφτείτε την επίσημη ιστοσελίδα του Παράξενου Ταξιδιώτη στο www.strangler.gr.

Βόλος Ενας τάφος… τραπεζαρία

48 φαινοµενα EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣΗ

ΓΩ

ΝΙΑ

ΤΟ

Υ Ψ

ΑΓΜ

ΕΝ

ΟΥ Ζωή µετά

το θάνατοΣυγγραφέας: Deepak Chopra

Εκδόσεις: Εσοπτρον Τιµή: 20 €

Ο Chopra αντλεί στοιχεία από πρωτοπόρες επιστη-µονικές ανακαλύψεις, αλλά

και τη µεγάλη σοφία ποικίλων παραδόσεων, προκει-µένου να µας παρουσιάσει ένα χάρτη της ζωής µετά θάνατον. Πρόκειται για ένα συναρπαστικό ταξίδι σε πολλαπλά επίπεδα της συνείδησης. Tο πιο σηµαντικό όµως όλων είναι το επείγον µήνυµα του συγγραφέα: Tα πρόσωπα που θα συναντήσουµε στη µεταθανάτια ζωή και αυτά που θα βιώσουµε αντανακλούν τις τω-ρινές µας πεποιθήσεις, τις προσδοκίες και το επίπεδο συνειδητότητας του καθενός µας. Eδώ και τώρα είναι που δίνουµε σχήµα και µορφή σε αυτά που θα µας συµβούν µετά θάνατον.

Σάτιρα Θανάτου και Κάτω ΚόσµουΣυγγραφέας: Λουκιανός

Εκδόσεις: Ζήτρος Τιµή: 22,40 €

Ο τόµος αυτός είναι ο 33ος στη σειρά «Αρχαίοι Συγγραφείς» από τις εκδόσεις Ζή-τρος και περιλαµβάνει τα λουκιάνεια έργα που σχε-τίζονται µε τη «Σάτιρα θανάτου και Κάτω Κόσµου». Αυτά αφορούν τα «Περί πένθους», «Κατάπλους ή Τύραννος», «Χάρων ή Επισκοπούντες», «Μένιππος ή Νεκυοµαντεία» και µια επιλογή από τους «Νεκρικούς διαλόγους». Προηγείται µια γενική εισαγωγή, όπου εξετάζονται ο βίος και το έργο του Λουκιανού, καθώς και η χειρόγραφη παράδοση των έργων του.

Τι είναι, τελικά, ο Παράδεισος και η Κόλαση; Πού βρίσκονται και τι σηµαίνουν για µας στον 21ο αιώνα; Μακρινοί, γεω-γραφικοί τόποι που, όντως, υπήρξαν κάποτε και πέρασαν στο χώρο του µύθου; Σύµβο-λα µια µυητικής διαδικασίας που µέσα από την «κάθοδο»

στο υπαρξιακό µας άγνωστο οδηγεί στο «φως» της αυτογνω-σίας; Απόρροιες των πιο εσώτερών µας φόβων και επιθυµιών; Μια πρωτοποριακή έκδοση που τολµά να διερευνήσει σε βά-θος παλιές και σύγχρονες απόψεις για το θέµα.

Εκδόσεις: Αρχέτυπο Τιµή: 11,60 €

Παράδεισος και Κόλαση Συγγραφέας: Συλλογικό Εργο

Bιβλιοθηκη

EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ φαινοµενα 49

ανεξηγητο

Κόλαση, Παράδεισος, και ΝιρβάναΣυγγραφέας: Hans Christian Huf

Εκδόσεις: Κονιδάρης Τιµή: 21 €

Κανείς άλλος δεν έχει τόσο πολύ επηρεά-σει το πεπρωµένο της ανθρωπότητας µέσα στους αιώνες όσο οι διδασκαλίες των Βού-δα, Ιησού και Μωάµεθ. Και οι τρεις τους θεµελίωσαν ισχυρές θρησκείες που απέ-κτησαν σε σύντοµο χρονικό διάστηµα εκα-τοµµύρια πιστούς. Τι το ξεχωριστό είχαν, ώστε να εξακολουθούν ακόµη και σήµερα να µαγεύουν τον κόσµο;

Γιόγκα: Αναζητώντας την ισορροπίαΣυγγραφέας: Sylvia Hurtado

Εκδόσεις: Καλοκάθη Τιµή: 19,20 €

Η γιόγκα είναι ένα σύστηµα ολοκληρω-µένης φροντίδας του οργανισµού, τόσο του σώµατος όσο και του πνεύµατος, κάτι που µεταφράζεται σε καλή υγεία σε όλα τα επίπεδα. ∆εν πρόκειται για µέθοδο ίασης, αλλά για µέθοδο πρόληψης και ενδυνά-µωσης του σώµατος. Είναι ένα φιλοσοφικό σύστηµα που συµβάλλει εδώ και αιώνες ώστε να γνωρίσουµε το σώµα µας.

Yoga: Ελιξίριο ΖωήςΣυγγραφέας: Αλεξάνδρα Κανάκη

Εκδόσεις: ∆ρόµων Τιµή: 15 €

Εχουν κυκλοφορήσει αρκετά βιβλία για τη γιόγκα και πολλά από αυτά είναι θαυµάσι-ες εργασίες. Παρ’ όλα αυτά, στις σελίδες αυτού του βιβλίου οι αναγνώστες, τόσο αυτοί που, απλά, ενδιαφέρονται να µάθουν για τη γιόγκα όσο και οι προχωρηµένοι στις πρακτικές της ή, ακόµα, και οι εκπαιδευτές γιόγκα, θα βρουν ένα πολύ εύχρηστο ερ-γαλείο-οδηγό µε πληροφορίες, εύστοχες υπενθυµίσεις, τεχνικές, ασκήσεις και επι-στηµονικές αναφορές που αφορούν την υγεία, την ανατοµία, τη διατροφή, την αντι-µετώπιση προβληµάτων υγείας, αλλά και µύθους και πραγµατικότητες σχετικές µε τη θρησκεία και τη φιλοσοφία της γιόγκα.

Ο Αµερικανός µυθικιστικής ερευνητής, Daniel Unterbrink, κυκλοφορεί στα τέλη του Μαρτίου το νέο του συγγραφικό έργο. Εδώ και αρκετά χρόνια, ο Unterbrink εξετάζει τα διαθέσιµα στοιχεία γύρω από τον Ιουδαίο επαναστάτη Ιούδα τον Γαλιλαίο (ιστορικό πρόσωπο που πρωτοστάτησε δεδοµένα σε µια εξέγερση

ενάντια στους Ρωµαίους το 6 µ.Χ.), υποστη-ρίζοντας ότι αποτέλεσε τον ιστορικό Ιησού των µετέπειτα χριστιανών. Να σηµειωθεί ότι το πολύ ενδιαφέρον αυτό πόνηµα προλογί-ζεται από τον καθηγητή Ανθρωπιστικών και Θρησκειολογικών Σπουδών στο Πανεπιστήµιο York του Τορόντο, Barrie Wilson.

ανεξηγητοανεξηγητοανεξηγητοBιβλιοθηκη

ΞΕΝΟΓΛΩΣΣΟ

*Η τιµή είναι ενδεικτική από το amazon.com

Judas of Nazareth Συγγραφέας: Daniel Unterbrink

Εκδόσεις: Bear & Company Τιµή: 12,50 $ *

επειδη καθε προσωπικη εµπειρια ειναι µοναδικη και πολυτιµη

επικοινωνια

Eάν δεν βρίσκετε τον Ελεύθερο Τύπο µε το περιοδικό «Φαινόµενα» στην περιοχή σας, παρακαλούµε ενηµερώστε µας στα τηλέφωνα: 210 8113000 & 210 8113216

φαινοµενα

50

EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ

Αγαπητά «Φαινόµενα»,Ενδιαφέροντα τα όσα γράφτηκαν στο τεύχος της προηγού-µενης εβδοµάδας για τους σεισµούς και τα ανεξήγητα γεγονότα που κατά καιρούς τους συνοδεύουν. Εως τώρα είχα υπ’ όψιν µου µόνο τις θεωρίες που αναφέρονται σε αντιδράσεις κατοικίδιων ζώων ή µεταναστευτικών πουλιών λίγο πριν από την εµφάνιση του Εγκέλαδου. Βέβαια, για εµένα προσωπικά, το πιο ανεξήγητο φαινόµενο σχετικά µε τους σεισµούς έχει να κάνει µε την αδυ-

ναµία των επιστηµόνων να προβούν σε οποιουδήποτε είδους πρόβλεψη, ακόµα και κατά τη φάση των µετασεισµών. Ετσι, καταλήγω στο να αναρωτιέµαι ποιος είναι ο ουσιαστικός ρόλος ύπαρξης των σεισµολόγων στους κόλπους της επιστηµονικής κοινότητας σήµερα!

ΦιλικάΚωνσταντίνος Θεοδόσης φαινόµενο σχετικά µε τους σεισµούς έχει να κάνει µε την αδυ-

Θέλoυµε να τα λέµε...Τα «Φαινόµενα» επιθυµούν να αναπτύξουν και αυτή τη φορά µια αµφίδροµη επαφή µε τους αναγνώστες τους. Η γνώµη σας, οι συµβουλές σας, αλλά και οι πληροφορίες σας είναι όχι µόνο ευπρόσδεκτες, αλλά µπορούν να απο-τελέσουν και αφορµή για την πραγµατοποίηση και την παρουσίαση σχετικών ερευνών µέσα από τις σελίδες του περιοδικού.

Γι’ αυτό και σας καλούµε να µας στείλετε εµπειρίες,φωτογραφίες και τυχόν απορίες σας στο [email protected].

Κωνσταντίνος Θεοδόσης φαινόµενο σχετικά µε τους σεισµούς έχει να κάνει µε την αδυ-