«"Εις το χείλος της αβύσσου όπου με έφερε η βραδύτης...

«EΙΣ ΤΑ ΕΙΛΗ ΤΗΣ ΑΒΥΣΣΥ ΠΥ ΜΕ ΕΦΕΡΕΗ ΒΡΑ∆ΥΤΗΣ ΤΩΝ ΕΝ ΤΕΛΕΙ»:

ΤΑ ΙΚΝΜΙΚΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΕΦΗΜΕΡΙ∆ΩΝΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΜΑΚΕ∆ΝΙΚΣ ΑΓΩΝΑΣ

T τηµα των ικνµικν των ελληνικν εηµερ"δων της Θεσσαλν"-κης κατ& τα τελευτα"α σαρ&ντα περ"πυ )ρ*νια της θωµανικς κυριαρ)"ας,)ει απασ)λσει και στ παρελθ*ν την ,ρευνα1. Εκε" διαπιστνεται µετα-/0 &λλων η περιρισµ,νης ,κτασης ικνµικ τυς εν"σ)υση απ* τ εθνικ*κ,ντρ µ,σω των παρακυ2ερνητικν συλλ*γων της Αθνας πυ λεγ)ε τΥΠΕ6 µε τη µρ συνδρµν ι π"ες απστ,λλνταν στα απµακρυ-σµ,να )ωρι& της µακεδνικς ενδ)ρας. Ειδικ*τερα ,ρευνες σε αρ)ε"α τωνΑθηνν (τυ Συλλ*γυ πρς ∆ι&δσιν των Ελληνικν Γραµµ&των –Σ∆ΕΓ–αλλ& και τυ Ιστρικ0 Αρ)ε"υ τυ ΥΠΕ6) ,)υν ,ρει στ ως ,γγραααπ* τα π"α τεκµα"ρεται *τι η πρτη ελληνικ εηµερ"δα πυ πρε επι)-ργηση µε τη µρ αυτ υπρ/ε Φρς της Μακεδνας τυ ΣκλΓκαρπλ&: τα ,γραα δε")νυν *τι Γκαρπλ&ς λ&µ2ανε δη πριν απ* τ1884, &γνωστ *µως απ* π*τε ακρι2ς, συνδρµ,ς 0ψυς 500 γαλλικνρ&γκων2. Τ µντ,λ αυτ*, της εν"σ)υσης δηλαδ τυ ελληνικ0 τ0πυ µ,-σω περιριρισµ,νης ,κτασης συνδρµν, συνε)"σθηκε µε ελ&)ιστες ε/αιρ,-σεις3 ,ως την απελευθ,ρωση της π*λης.

1. Για τν ελληνικ* τ0π της Θεσσαλν"κης στα τελευτα"α )ρ*νια της θωµανικςκυριαρ)"ας 2λ. την εµπεριστατωµ,νη µελ,τη τυ Μ. Κανδυλ&κη, Εηµεριδγραα τηςΘεσσαλνκης. Συµ'λ( στην Ιστρα τυ Τ)πυ, τ. ΑC, Θεσσαλν"κη 22000.

2. Βλ. Παρ&ρτηµα εγγρ&ων αρ. 1 Α-Γ και Κανδυλ&κης, +.π., σ. 77 κ.ε. Κανδυλ&-κης παραπ,µπει σε υπ*µνηµα τυ Μ. Κυτ02αλη –πυ ε")ε αναλ&2ει τη διε0θυνση τηςεηµερ"δας τ 1887– πρς τν Πρ*/εν Θεσσαλν"κης µε ηµερµην"α Ι0νις τυ 1888και στις συστ&σεις πρς τν "δι τυ Μητρπλ"τη Θεσσαλν"κης Γρηγ*ριυ Καλλ"δηεπ"σης τ 1888 υπ,ρ της ικνµικς εν"σ)υσης τυ Φρυ της Mακεδνας. Τελικ& Φρς της Mακεδνας απασ"στηκε να λαµ2&νει ετησ"ως τ πσ* των 500 δρα)µν α-π* την Επιτρπ πρς Εν"σ)υση της Ελληνικς Εκκλησ"ας και Παιδε"ας. Fσν αρ&την πρτη ελληνικ εηµερ"δα της Θεσσαλν"κης τν Ερµ( α"νεται *τι δεν ,τυ)ε κα-µι&ς )ρηµατδ*τησης, αλλ& *τι στηρ")θηκε στις συνδρµ,ς των αναγνωστν της. Βλ.Κανδυλ&κης, αυτ., σ. 63 κ.ε.

3. Fπως λ.). την περ"πτωση της ευθε"ας )ρηµατδ*τησης τυ Σκλ Γκαρπλ& µετ πσ* των 20 θωµανικν λιρν απ* τ ΥΠΕ6 λ*γω της δεινς ικνµικς θ,σης στηνπ"α ε")ε περι,λθει ε/αιτ"ας της διετ0ς πα0σης της εηµερ"δας και α0 πρτα ε")ε α-πευθυνθε" στν Γεργι τν ΑC, 2λ. σ)ετικ& Κανδυλ&κης, +.π., σσ. 90-91. Ε/α"ρεση συνι-στ& επ"σης η απ*αση για µισθδσ"α συντ&κτη τυ Φρυ της Θεσσαλνκης απευ-

Αντ"θετα µε τα παραπ&νω και παρ& τα )ρ*νια ικνµικ& πρ2λµαταπυ αντιµετπιαν ι εηµερ"δες της π*λης, ,ως σµερα δεν ,)ει ερευνηθε"αν πρτ&θηκε πτ, η µετα2λ τυ πραναερθ,ντς τρ*πυ ικνµικςεν"σ)υσς τυς. Hγνωστ παρ,µενε λ.). αν διατυπθηκαν πρτ&σεις πρςτην ελληνικ κυ2,ρνηση για δραστικ& γενναι*τερη )ρηµατικ υπστρι/ητυς πλ0 περισσ*τερ αν ετ,θη θ,µα για µετα2λ τυ ιδικτησιακ0 τυςκαθεσττς πρς την κατε0θυνση της ργ&νωσης µιας εταιρε"ας. Τα ερωτ-µατα αυτ& και &λλα συνα ητµατα τυ τ0πυ της Θεσσαλν"κης την τε-λευτα"α δεκαετ"α της θωµανικς κυριαρ)"ας ωτ"υν ι παρυσια*µενεςεδ για πρτη ρ& επιστλ,ς, ι π"ες 2ρ,θηκαν στ αρ)ε" της Oικγε-νε"ας ∆ραγ0µη (Aρ)ε" Στ,ανυ ∆ραγ0µη)4.

H πρτη µ&δα επιστλν (εγγρ. αρ. 2-5) αρ& τν Φρ της Θεσσα-λνκης τυ N"κυ Γκαρπλ& και )ρνλγε"ται τν Iανυ&ρι – Φε2ρυ&-ρι τυ 1904. H εηµερ"δα πρωτκυκλ*ρησε πριν απ* τν M&ι τυ 1895ως συν,)εια τυ Φρυ της Mακεδνας πυ ε/,διδε πατ,ρας τυ Γκαρ-πλ& Σκλς. Ως τις αρ),ς τυ 1904, π*τε αρ)"ει η αλληλγρα"α τυαρ)ε"υ, η εηµερ"δα αντιµετπισε µ"α σειρ& απ* πρ2λµατα µε σηµαντι-κ*τερη τη διετ (1897-1899) πα0ση πυ της επε2λθηκε απ* τις θωµανικ,ςαρ),ς ε/αιτ"ας της πλιτικς της κατ& τν ελληντυρκικ* π*λεµ τυ 1897.Μετ& την καθυστερηµ,νη επαναλειτυργ"α της (&γνωστ π*τε ακρι2ς) ηδη δυσ)ερς ικνµικ θ,ση τυ δισε2δµαδια"υ Φρυ της Θεσσαλ-νκης (Tετ&ρτη-Σ&22ατ) επιδεινθηκε ακ*µη περισσ*τερ λ*γω της πε-ριρισµ,νης κυκλρ"ας της5. Σε αυτ ανα,ρεται απ*σπασµα τυ µνηµ-ν"υ Κντρ,πα ως ε/ς : / 0δικτ1ται κ. Γκαρπλ3, 4ς 5κ τ1ς κινωνικ1ςα7τ8ν θ:σεως, ε0ς ;ν ε<ρσκντ, πλλ= >πρα?αν κα@ µA δυνµενι ν= δια-τηρ(σωσι τB )λλν των Cλ+κληρν τAν περιυσαν των, κτηµατικ(ν τε κα@Dρηµατικ(ν, >αγν, µ(πτε Fµως δελεασθ:ντες 5κ τG πρσερµ:νυDρ(µατς τ8ν πρπαγανδιστ8ν, Σ:ρ'ων κα@ Pυµ)νων κα@ νGν ε0σ:τι 4ς5πληρρ(θην, Hν κα@ / πντες γνωρIµεν τ=ς 'ασικς των Jνγκας6. Ησυνε)ι*µενη επιδε"νωση των ικνµικν της εηµερ"δας σε συνδυασµ*µε µες πυ θελαν τ Πρ/ενε" της Θεσσαλν"κης να εισηγε"ται εν"σ)υ-

194 Παντελς M. N"γδελης

θε"ας απ* τ ΥΠΕ6 µε τν µισθ* των 5 λιρν, 0τως στε να διασαλισθε" η ελλην*ι-λη γραµµ της εηµερ"δας ,ναντι της αλλπρ*σαλλης ("λα πρς τυς Nε*τυρκυςπρσκε"µενης) πλιτικς τυ ιδικττη της, 2λ. Κανδυλ&κης, αυτ., σ. 102 .

4. Φυλ&σσεται στη Γενν&δει Βι2λιθκη, τ πρσωπικ* της π"ας ευ)αριστ θερ-µ& για τη 2θεια κατ& τη δι&ρκεια της εκε" εργασ"ας µυ.

5. Για την ιστρ"α τυ Φρυ της Θεσσαλνκης 2λ. Κανδυλ&κης, +.π., σ. 89 κ.ε.6. ι πληρρ"ες αυτ,ς επαναλαµ2&ννται σε κε"µενα συνεργατν των εηµερ"-

δων της ικγ,νειας, *πως της εκδ*τριας τυ Μικρασιατικ) Ηµερλγυ Ελ,νης Σ2-ρνυ τυ συντ&κτη Ι. Μπτυ: 2λ. Κανδυλ&κης, +.π., σσ. 91-92.

ση της αντιπ&λυ Αλ(θειας (η τελευτα"α ε")ε κ&µει την εµ&νισ της τνI0νι τυ 1903) δγησαν τν Γκαρπλ& και τυς "λυς τυ να διατυπ-συν µ"α πρ*ταση µε τη µρ µνηµν"υ πρς τν Αλ,/ανδρ Κντ0ληκαι τν Στ,αν ∆ραγ0µη δι& )ειρ*ς τυ ∆. Κντρ,πα7.

Τ περιε)*µεν της πρ*τασης εκπλσσει καθς κινε"ται µακρ& απ* τηνπεπατηµ,νη των συνδρµν, της εν"σ)υσης δηλαδ απ* τ ελληνικ* κρ&-τς, και αρ& στην αναδι&ρθρωση λ*κληρης της επι)ε"ρησης. Πρτε"νε-ται ειδικ*τερα ε/πλισµ*ς της µε ν, τ,λει τυπγραε", 0τως στε «Φρς της Θεσσαλνκης» ν= δ)ναται ε7παρυσιστως ν’ Jνταπε?:ρDηταικατ= τ8ν πλεµων τG >θνυς Kµ8ν. Mε τ,τιες εγκαταστ&σεις η επι)ε"ρησηθα εκδ"δει ελληνικ& 2ι2λ"α και κυρ"ως σε ηµερσια 2&ση την εηµερ"δα της ηπ"α µ&λιστα θα απστ,λλεται δωρε& στις &πρες Eλληνικ,ς Kιν*τητες καιστα µικρ*τερα )ωρι&. M*ν ,τσι συνε)"ει Kντρ,πας θ= δυνηθ8µεν ν=5ργασθ8µεν 5θνικ8ς δι= τG τ)πυ. ∆ιαωτιστικ για την πρτειν*µενη µε-τα2λ ε"ναι η πρ*ταση πυ αρ& στ ν, ιδικτησιακ* καθεστς της επι-)ε"ρησης. Πρ:πει L ν= γνNη γρ&ει Kντρ,πας δι= µετD8ν L ν= JγρασθN1παρ= τ8ν 0δικτητ8ν L ν= συνεταιρισθN1 OEταιρεα L σ)λλγς L Fµιλς κε-αλαι)Dων πρBς α7τ)ς. Πρτε"νεται δηλαδ µε &λλα λ*για η µετατρπτυ ιδικτησιακ0 καθεσττς της εηµερ"δας µε µια σειρ& απ* πιθαν,ςλ0σεις ε"τε µ,σω της µετ)π"ησς της ε"τε µ,σω της πλησς της υπ* τηνπρϋπ*θεση της υπαγωγς της σε ,να εταιρικ* σ)µα στ π" θα συµµε-τε")αν και &λλι ιδικττες (Εταιρ"α, σ0λλγς *µιλς κεαλαι0)ων).

Παρ& τη γενικ*λγη και ασα διατ0πωση της πρ*τασης τ γεγν*ς *τι συντ&κτης ανα,ρεται σε σ0λλγ µας επιτρ,πει να εικ&συµε *τι θα ,2λε-

Tα ικνµικ& των ελληνικν εηµερ"δων της Θεσσαλν"κης 195

7. Τα *σα γρ&ει Κντρ,πας για τα περ" 2λιδσκ*πησης τυ Γκαρπλ& η ρ&-ση τυ «ΣRς Sσωκλε"ω µικρUν σηµε"ωσιν τV Wπως SγX καY µερικY "λι Zντιλαµ-2αν*µεθα τV περY τ[ν Sηµερ"δων µας ητµατς» θα πρ,πει να εκληθ0ν ως διπλω-µατικ,ς εκρ&σεις. Fτι αυτ*ς και Νικ. Γκαρπλ&ς ε")αν ,λθει πρηγυµ,νως σε συνεν-ν*ηση και ε0λγ ε"ναι και απδεικν0εται απ* τ γεγν*ς *τι στην επι)ειρηµατλγ"α ε-ναντ"ν της «αντεθνικς» Aλ(θειας Kντρ,πας )ρησιµπιε" στι)ε"α και εκρ&σειςαπ* τ πικρ*)λ σ)*λι πυ ε")ε δηµσιε0σει Φρς της Θεσσαλνκης στ κ0ρι &ρ-θρ τυ της 14ης Iυν"υ τυ 1903, *πυ µε αρµ την ,κδση της εηµερ"δας µετα/0των &λλων ,γραε τα ε/ς : ROτι θ= συντελ:σNη αTτη (ενν. η «Aλ(θεια») ε0ς τAν πρ+δντ1ς 5νταGθα OEλληνικ1ς Kιν+τητς πσ8ς δVν Jµι'λλµεν, καθ+τι κα@ ε0ς τAν Wλληνκιν+τητα, τAν Bυλγαρικ(ν, παρ1?εν µεγλας <πηρεσας C συνεταYρς τG <πευθ)νυα7τ1ς B)λγαρς 'ι'λιπZλης ΣαµαρτI(ε, 5κτυπZσας 5ν τ[8 τυπγραε[ω α7τ1ςσειρ=ν συγγραµµτων συντελ:σας Tτω ε0ς τAν διδσιν τ1ς 'υλγαρικ1ς παιδεας. ∆.Κντρ,πας µυ ε"ναι γνωστ*ς ως ιδρυτικ* µ,λς τυ Ελληνικ0 Γυµναστικ0 Συλλ*γυ«Ηρακλς». \ταν αδελ*ς τυ γιατρ0 Κ. Κντρ,πα (καταγωγ Βλ&στη ∆. Μακεδ-ν"ας) πυ αν,πτυ/ε εθνικ δρ&ση στην Kα2&λα και δλνθηκε απ* κµιτατδες τηςπερι)ς. Για τν τελευτα" 2λ. Π. Μ. Ν"γδελης, Π:τρυ Ν. Παπαγεωργυ τυ Θεσσαλ-νικ:ως Αλληλγραα (1880-1912) [Επιστηµνικα" Πραγµατε"αι, Σειρ& Φιλλγικ καιΘελγικ, αρ. 19], Θεσσαλν"κη, Ε.Μ.Σ., 2004, σ. 85 σηµ. 146

πε ευ)αρ"στως ως µ"α εκ των λ0σεων την ,κδση της εηµερ"δας µε )ρµατασυλλ*γυ συλλ*γων της Αθνας (δυστυ)ς δεν διευκριν"εται αν ,)ει κατ&νυ παρακυ2ερνητικ0ς απλς πατριωτικ0ς και τα δ0 µα"). _τσι θαδικαιλγ0νταν καλ0τερα τ γεγν*ς *τι απευθ0νεται στν Αλ,/ανδρ Κ-ντ0λη και τν Στ,αν ∆ραγ0µη δ0 πρσωπικ*τητες πυ ε")αν ιδια"τε-ρη επιρρ και στεν,ς σ),σεις µε συλλ*γυς της πρωτε0υσας. Η αναρ&ε/&λλυ σε *µιλ κεαλαι0)ων δε")νει *τι "δις δεν απ,κλειε τ ενδε)*µε-ν ευκατ&στατι Μακεδ*νες (πυ 0σαν στη Μακεδν"α / και την Ελλ&-δα) ακ*µη και ευα"σθητι περ" τ Μακεδνικ* τηµα ελλαδ"τες να συµπ-/υν µ"α Eταιρε"α πυ θα ανελ&µ2ανε τ ικνµικ* 2&ρς της ,κδσης τηςεηµερ"δας. Υπ* την ,ννια αυτ η τυπικ ρ&ση «∆ε)τεaτε τbς ιλικbς)αιρετισµbς τcς κ. dEλ,νης XηΛα&ρυ» πυ )ρησιµπιε" στη δια2ι2αστικτυ επιστλ πρς τν Κντ0λη Κντρ,πας "σως να µην ε"ναι τ*σ αθακαι να τυ υπδεικν0ει ,µµεσα *τι ,νας σηµαντικ*ς ικνµικ*ς παρ&γνταςτης Θεσσαλν"κης, *πως η ικγ,νεια fηΛα&ρυ, ενδιαερ*ταν ωηρ& (και,µπρακτα;) για την τ0)η της εηµερ"δας. ∆ι*λυ απ"θαν ε/&λλυ παλαι*ςιδικττης να επε0λασσε για τν εαυτ* τυ τν ρ*λ τυ ,µµισθυ διευθυ-ντ. Τ µεγαλεπ2λ αυτ* σ),δι ,µελλε να µε"νει µ*ν στα )αρτι&. Φ-ρς της Θεσσαλνκης συν,)ισε να υπλειτυργε" µε µεγ&λες διακπ,ς για λ"-γα )ρ*νια αργ*τερα ς την ριστικ τυ πα0ση τ 1912 ,)ντας πρηγυµ,-νως υπκ0ψει στις σειρνες τυ νετυρκικ0 κµιτ&τυ8.

Η δε0τερη µ&δα των επιστλν (5-14) )ρνλγε"ται απ* τις 28 Σε-πτεµ2ρ"υ τυ 1905 ,ως τις 6 Νεµ2ρ"υ τ 1906. ι συνθκες µ,σα στις -π"ες απστ,λλνται ,)υν ωστ*σ µετα2ληθε" σε σ),ση µε εκε"νες τηςπρηγ0µενης: συµπ"πτυν )ρνικ& µε την περ"δ της ,νπλης &σης τυΜακεδνικ0 Aγνα µετ& τν ρισµ* τυ Κρµηλ& ως Πρ/,νυ Θεσσα-λν"κης (θιν*πωρ 1904) αλλ& και την περ"δ πυ Φρς της Θεσσα-λνκης ,)ει αναστε"λει τη λειτυργ"α τυ. ι συνθκες αυτ,ς δηγ0ν τνεκδ*τη της Ι. Κ0σκυρα στην ιδ,α να µετατρ,ψει την εηµερ"δα τυ σε η-µερσια ,)ντας απσπ&σει πρηγυµ,νως τη συγκατ&θεση και υπστρι-/η τυ Λ. Κρµηλ&. Εδ τ σ),δι ακλυθε" την παλαι& και δκιµασµ,-νη µ,θδ της εν"σ)υσης µ,σω τυ εθνικ0 κ,ντρυ και συγκεκριµ,να τυΥΠΕ6, απ* τ π" Κ0σκυρας ητ& να δθε" 4ς 5τησα 5πιDρ(γησιςτB >λλειµµα τG πρϋπλγισµG λ(ραι) τ(υρκας) 443 (2λ. ,γγραα αρ. 11πρ"ν απ* τις 11 Μαhυ τυ 1906). Fµως τ 0ψς τυ πσ0 αυτ0 εντυπω-σι&ει, *)ι µ*ν γιατ" ε"ναι σας µεγαλ0τερ απ* εκε"ν πυ ,παιρναν ςτ*τε ι εηµερ"δες της π*λης9, αλλ& γιατ" απ* τν επισυναπτ*µεν ισλγι-


8. Βλ. Κανδυλ&κης, +.π., σ. 111.9. Τ σε γαλλικ& ρ&γκα κατα2αλλ*µεν επ"δµα πυ ελ&µ2ανε Σκλς Γκαρ-

σµ* της εηµερ"δας ι 443 λ"ρες υπερκαλ0πτυν τα ,/δα τριν ετν (καιµ&λιστα υπ* την πρϋπ*θεση της ηµερσιας κυκλρ"ας). Για να αντιλη-θε" κανε"ς καλ0τερα τ 0ψς τυ πσ0 αυτ0 αρκε" να σκεθε" *τι ισ-δυναµ0σε περ"πυ µε τυς µισθ0ς πυ ,παιρνε ,νας γυµνασι&ρ)ης επ"δ0 ,τη10 ακ*µη περισσ*τερ *τι σ0µωνα µε τν Ν. Γκαρπλ& και τν ∆.Κντρ,πα η αρ)ικ επ,νδυση τυ Κ0σκυρα ταν της τ&/εως των 500τυρκικν λιρν11.

Για την επ"τευ/η τυ στ*)υ τυ Κ0σκυρας εκτ*ς απ* τις συνεν-νσεις τυ µε τ Πρ/ενε" ητ& απ* τν συντπ"τη τυ ∆ραγ0µη (και ιδ0 καταγ*ταν απ* τ Βγατσικ*) να )ρησιµπισει *λες τις γνωριµ"ες τυ,πρκειµ,νυ να επηρε&σει τυς κυ2ερνητικ0ς παρ&γντες τυ ΥΠΕ6. \δηαπ* τις 28 Σεπτεµ2ρ"υ τυ 1905 (αρ. 6) τν παρακαλε" να τυ γρ&ψει fνα κα-τερD+µενς ε0ς gAθ(νας 5νεργ(σNη πρBς 5πιτυDαν τG πθυµ:νυ. Τ,σσεριςπερ"πυ µνες αργ*τερα (αρ. 7, 2 Φε2ρυαρ"υ 1906) θα παρακαλ,σει τνσυνµιλητ τυ θερµ& να συννενηθε" µετ= τG ε0ς gAθ(νας Wρτι JιDθ:ντςπρ?:νυ κ. Kρµηλ3, Fστις 5µρεYται ε7µεν8ν διαθ:σεων <πVρ τG >ργυµυ, πρκειµ,νυ να 2ρε" µετ’ α7τG τ= µ:σα, δι’ hν K Kυ':ρνησις θ= δυνηθN1ν= >λθNη 5πκυρς ε0ς τ= 0κνµικ= τ1ς «gAληθεας», εν µερικ0ς µνεςαργ*τερα θα τυ τν"σει (αρ. 9, 22 Μαhυ 1906) *τι τB πλεYστν τ1ς 5πιτυDας5?αρτ3ται κα@ 5κ τ8ν <µετ:ρων συστσεων κα@ 5νεργει8ν.

Fµως ∆ραγ0µης και ι γνωριµ"ες τυ δεν ε"ναι µ*νς τρ*πς πυµετ,ρ)εται Κ0σκυρας για να επιτ0)ει τν σκπ* τυ. Στην πραναερ-θε"σα επιστλ της 2ας Φε2ρυαρ"υ 1906 θα διατυπσει στν Μακεδ*ναπλιτικ* και πρανς µ,σω αυτ0 στ Υπυργε" Ε/ωτερικν εµµ,σωςπλην σας την απειλ –πυ ε")ε ακυσθε" και παλαι*τερα απ* &λλν εκ-δ*τη της π*λης12– *τι θα υπ)ρεωθε" να διακ*ψει την κυκλρ"α της εη-µερ"δας τυ, αν δεν ενισ)υθε" ικνµικ&. ∆Vν δ)ναµαι πλ:ν, γρ&ει ν=Σ3ς Jπκρ)ψω Fτι <πB τ=ς παρ)σας συνθ(κας K >κδσις τ1ς 5ηµερδςµυ κα@ Fπως νGν >Dει αTτη εjναι I(τηµα σ'αρ+ν, πρ'ληµατικA δV K πε-ραιτ:ρω πρεα της Wνευ τ1ς Jρωγ1ς τ1ς Kυ'ερν(σεως.


πλ&ς αντιστι)0σε περ"πυ σε 20 λ"ρες τυρκ"ας (αντιστι)"α 1 λ"ρα = 22,9 ρ&γκα τ1912). Για την αντιστι)"α 2λ. Ευρυδ"κη Σινα"υ, Λ:σ'ς. ικνµικ( και Κινωνικ(Ιστρα (1840-1912), Μυτιλνη 1996, σ. 372.

10. Βλ. π.). τυς µισθ0ς τυ γυµνασι&ρ)η Μυτιλνης στ Ν"γδελης, +.π., σ. 127σηµ. 223.

11. Βλ. ,γγρ. αρ. 5.12. Πρ*κειται για τν πραναερθ,ντα Μ. Κυτ02αλη (2λ. παραπ&νω σηµ. 2). Σε

αναρ& τυ πυ ε")ε στε"λει πρς τ ΥΠΕ6 τν Ι0νι τυ 1888 Κυτ02αλης σηµε"-ωνε *τι αν δεν ικανπιηθ0ν τα ικνµικ& τυ αιτµατα θα αναγκασθε" ν= πα)σNη τAν>κδσιν … lτε τ8ν πλετων L πντων τ8ν 5νταGθα δυτικ8ν παρητ(θησαν τ8ν συν-δρµ8ν των, 2λ. Κανδυλ&κης, +.π., σ. 78.

Η απειλ αυτ κινητπ"ησε *)ι µ*ν τ Πρ/ενε" της Θεσσαλν"κηςπυ και µετ& την αλλαγ Πρ/,νυ υπ* τν Φ. Κντγ0ρη ε/ακλυθ0-σε να υπστηρ"ει τ α"τηµα τυ Κ0σκυρα, αλλ& και τ ΥΠΕ6. jστερααπ* συνενσεις µε την Αθνα ιδικττης της Αλ(θειας απστ,λλει τνΜ&ι τυ 1906 πρς τ Υπυργε" µ,σω τυ Πρ/ενε"υ Θεσσαλν"κης α"-τηση στην π"α ανα,ρνται µετα/0 &λλων τα ε/ς: Kα@ JπB τG παρελ-θ+ντς µVν >τυς mδη 5σκ:θην ν= /κανπι(σω τ=ς δικαας Jπαιτ(σεις τ8νCµγεν8ν τ1ς Mακεδνας, δυστυD8ς Fµως nτε α/ δυσDερεYς συνθ1και <’oς διατελεY C 5ν Tυρκqα τ)πς 5πιτρ:πυσιν nτε κα@ α/ δυνµεις µυ5παρκGσι κα@ περι:ρDµαι ε0ς τAν Jνγκη ν= Jπτανθ8 ε0ς τB >θνς, fνατGτ δι= 5τησας 5πιDρηγ(σεως καλυπτ)σης τ=ς περιπλ:ν δαπναςθ:σNη τ=ς JσαλεYς 'σεις τ1ς Kµερησας 5κδ+σεως, Cπ+τε K «gAλ(θεια» θ=εjναι πλ:ν ε0ς θ:σιν ν= JντιπαλαNη 5ρρωµεν:στερν πρBς τ=ς 5θνικ=ς 5πι-'υλ=ς κα@ ν= 5?υπηρετεY 5πωελ:στερν τ=ς 5θνικ=ς 'λ:ψεις.

Η α"τηση τυ Κ0σκυρα απ,σπασε υπσ),σεις απ* την πλευρ& τυΥΠΕ6, δεν ικανπιθηκε *µως πτ, κατ& την επιθυµ"α τυ συντ&κτη της.Απ* τν Μ&ι τυ 1906 ς τα τ,λη τυ "διυ ,τυς, *πως δε")νει η αλληλ-γρα"α µε τν ∆ραγ0µη, διαδραµατ"σθηκε µια ιστρ"α καθυστερσεων, µι-κρεκ2ιασµν και "σως πααριν µε τελικ* απτ,λεσµα ,να συµ2ι2αστικ*απτ,λεσµα πυ ανταπκριν*ταν στ 1/10 περ"πυ τυ αιτηθ,ντς. Η µελ,τητων επιστλν δε")νει συγκεκριµ,να *τι Κ0σκυρας στηρι*µενς στιςεπ"σηµες υπσ),σεις και δια2ε2αισεις ,σπευσε να δηµιυργσει τετελεσµ,-ν γεγν*ς αγρ&ντας ν, τε)νλγικ* ε/πλισµ* (πιεστρι και τυπγρα-ικ& στι)ε"α) και )αρτ", πρκειµ,νυ να πε"σει τ υπυργε" να τυ )ρηγ-σει τ συνλικ* πσ*. gEπαναπαυθε@ς ε0ς τ=ς δθεσας <πB τrς 5κεY (εννε"τ ΥΠΕ6) <πσD:σεις κα@ τ=ς δια'ε'αιZσεις τ8ν 5νταGθα (εννε" τ Πρ/ε-νε" Θεσσαλν"κης) <πε'λ(θην ε0ς 'ερ= >?δα παραγγελας 5π@ δανειςν:ν µ:γα πιεστ(ριν, στιDεYα, Dρτην κα@ λιπ, θα γρ&ψει τν Ν,µ2ρι τυ1906 (2λ. ,γγρα αρ. 15). Τ*σ τ γεγν*ς αυτ* *σ και η πρ*ταση τυ Κ0-σκυρα πρς τν ∆ραγ0µη για περικπ τυ αιτυµ,νυ πσ0 κατ& τ µι-συ –πυ δε")νει π*σ υπερ2λικ ταν η αρ)ικ τυ απα"τηση– δεν συγκ"νη-σαν τ εθνικ* κ,ντρ. Τελικ& τυ δ*θηκε µ,σω τυ παρακυ2ερνητικ0 συλλ*-γυ «Επ"κυρς των Μακεδ*νων Επιτρπ» ως ετσια επι)ργηση για συν-δρµ,ς 63 )ωριν της ενδ)ρας τ πσ* των 1.000 γαλλικν ρ&γκων πυ ι-σδυναµ0σε µε 47 τυρκικ,ς λ"ρες13(2λ. ,γγρα αρ. 16). Η παλαι& πεπατη-µ,νη δ*ς των συνδρµν ε")ε επι2ληθε" και στην περ"πτωση της Αλ(θειας.

Συνψ"υµε. Λ"γ πριν αλλ& και κατ& τη δι&ρκεια της ,νπλης &σηςτυ Μακεδνικ0 Aγνα ι ιδικττες των εηµερ"δων της Θεσσαλν"κης


13. Για την αντιστι)"α λ"ρας και γαλλικ0 ρ&γκυ 2λ. παραπ&νω σηµ. 9.

Φρς της Θεσαλνκης και Αλ(θεια αντιµετωπ"ντας )ρ*νια ικνµικ&πρ2λµατα διε"δαν στ σηµαντικ* αυτ* γεγν*ς µια ευκαιρ"α πρκειµ,νυνα µετατρ,ψυν τις εηµερ"δες τυς σε κρατικδ"αιτες επι)ειρσεις. Πρςτν σκπ* αυτ* µεν πρτς πρθησε σε πατριωτικ0ς κ0κλυς τωνΑθηνν την ιδ,α της µετατρπς τυ ιδικτησιακ0 καθεσττς τυ Φ-ρυ της Θεσσαλνκης και της περαιτ,ρω λειτυργ"ας τυ απ* πατριωτικ*σ0λλγ συλλ*γυς της Αθνας, δε δε0τερς πρ*τεινε στ ΥΠΕ6 τηδραστικ α0/ηση της ετσιας επι)ργησης της Αλ(θειας στ 0ψς περ"πυτης αρ)ικς επ,νδυσς τυ. Τελικ& και ι δ0 πρτ&σεις πρσ,κρυσανστην αδιαρ"α την &ρνηση τυ εθνικ0 κ,ντρυ και απ,τυ)αν.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΕΓΓΡΑΦΩΝ

1. Αρ)ε" Σ∆ΕΓ . Γ 6 /211

A) gAριθ. 699 Κ)ριν Π. Λγθ:την,gΑθ. 13 gΙυνυ 1884 Γ. Πρ+?ενν τ1ς OΕλλδς

Θεσσαλνκη

gΑπκριν+µεθα ε0ς τB <π Jριθµ. 650 JπB 30 Μαuυ <µ:τερν >γγρανκα@ τAν 5γκεκλεισµ:νην Jναρ=ν τG κ. Σ(κλ:υς) Γκαρπλ3 Fτι 5π@τG παρ+ντς / τG Συλλ+γυ π+ρι δVν 5πιτρ:πυσι ν’ α7?(σωµεν τAν ε0ςτBν «Φρν τ1ς Μακεδνας» Dρηγυµ:νην συνδρµ(ν, δ)νασθε Fµως ν=κατα'λητε α7τ[8 τAν JπB 15 gΑπριλυ 1884 µ:Dρι 15 gΑπριλυ 1885 5νιαυ-σως 5κ ργκων πεντακσων (500) Dρηγαν τG Συλλ+γυ 5κ τ8ν Dρη-µτων, lτινα θ= Jπστελωµεν <µYν δι= πρZτης ε7καιρας, συµZνως πρBςτB <π’ Jριθµ. 688 <µ:τερν >γγραν.

Μετ= 5?αιρ:τυ <πλ(ψεως O πρεδρε)ων

Β) ΓενικBν Πρε?ενεYν Τ1ς OΕλλδς gΕν ΘεσσαλνκNη gΕν ΘεσσαλνκNη τN1 30 Μαuυ 1884

gAρ. 650 Συν. 1

ΠρBς τBν κ)ριν Πρ+εδρν ΤG πρBς ∆ιδσιν τ8ν OEλλ(ηνικ8ν) Γραµµτων Συλλ+γυ

Ε0ς gΑθ(νας

Συνιστ8ν <µYν τAν αvτησιν τG 5ν τN1 συνηµµ:νNη [hδε παραπεµπµ:νNη


Jναρq3 Jναερµ:νυ κ. Σ. Γκαρπλ3, 0δικτ(τυ κα@ συντκτυ τ1ς5νταGθα 5κδιδµ:νης 5ηµερδς «Φρς τ1ς Μακεδνας», παρακαλ8,5=ν Jληθ8ς >DNη λαµ'νειν παρ= τG Συλλ+γυ τAν συνδρµAν τ8ν ε0ς τ=<π’ α7τG CριI+µενα µ:ρη Jπστελλµ:νων )λλων, ν µι 5µ'σητε τB Iη-τ)µενν πσ+ν, Fπως δια'ι'ασθN1 α7τ[8.

Παρακαλ8 πρσ:τι Fπως ε7αρεστηθ1τε ν= α7?(σητε τBν JριθµBν τ8νε0ς τAν 5ηµερδα συνδρµ8ν <µ8ν, 5=ν 5πιτρ:πωσιν / π+ρι τG Συλλ+-γυ, 5πειδA τυγDνει 0κγενειρDης K δV τιµA τ1ς συνδρµ1ς εjναι σDετικ8ςµετρα.

O Γεν. Πρ+?ενς Π. Λγθ:της

Γ) gΕν ΘεσσαλνκNη τN1 26Nη Μαuυ 1884

ΠρBς τBν Κ)ριν Κ)ριν Π:τρν Λγθ:την Γεν. Πρ+?ενν τ1ς OΕλλ-δς. gΕνταGθα.

Κ)ριε ΓενικV Πρ+?ενε,

O ε7σε'στως <πσηµει)µενς 0δικτ(της κα@ 5κδ+της τ1ς 5νταGθα5κδιδµ:νης wλληνικ1ς 5ηµερδς C «Φρς τ1ς Μακεδνας» λαµ'νω τBθρρς, fνα Jπτενω <µYν τAν wπµ:νην παρκλησιν.

xΕDων λαµ'νειν ργκα πεντακ+σια (500) δι= τAν 5π@ yν >τς JπB 15gΑπριλυ 1884 – 15 gΑπριλυ 1885 JπστλAν δεκατρι8ν )λλων τ1ς ρηθε-σης 5ηµερδς ε0ς διρα τ1ς Μακεδνας µ:ρη συµZνως τN1 5ντλN1 τGΣε'αστG Συµ'υλυ τG πρBς ∆ιδσιν τ8ν OEλληνικ8ν Γραµµτων Συλ-λ+γυ, lτινα 5στ:λλντ κα@ στ:λλνται τακτικ8ς Jντ@ 13 τ1ς 0διαιτ:ρας συ-στσεως 17, 4ς αννται 5ν τN1 5πισυναπτµ:νNη σηµειZσει, παρακαλ8 Fπως5νεργ(σητε τAν πληρωµAν α7τ8ν 5νταGθα κα@ συνµα ε7αρεστηθ1τε ν= συ-στ(σητε ε0ς τB Σε'αστBν Συµ')λιν, Fπως / πρρικ8ς µ@ <πεσD:θητGτ C J?ι+τιµς πρ+εδρς, Fπως α7?(σNη τ=ς Jνωτ:ρω 13 συνδρµ=ς >Dων<π’ |ψιν τ=ς Jπαιτυµ:νας δρ=ς δαπνας πρBς >κδσιν Jναγκαιττυκα@ ~ελιµττυ 5ν Μακεδνqα δηµσιγραικG ργνυ.

ΤαGτα παρακαλ8 <πσηµειGµαι µετ= τG πρσ(κντως σε'ασµG.

Ε7πειθ:στατς Σ. Κ. Γκαρπλ3ς

Κατλγς τ8ν )λλων τ1ς 5ν ΘεσσαλνκNη 5κδιδµ:νης wλληνικ1ς 5ηµερ-δς «O Φρς τ1ς Μακεδνας» νGν Jπστελλµ:νων δωρε=ν δι= λγαρια-σµBν τG 5ν gΑθ(ναις πρBς ∆ιδσιν τ8ν OEλληνικ8ν Γραµµτων Συλλ+γυ.gΕρεαν OΕλληνικ8ν σDλεων ΜσDπ+λεως, Τυρν+'υ, Μεγαρ+'υ,


ρυπστης, Γε'γελυ, Λυ'ντσης, gσινης, Λυγ)ντσης, Βγδντσης,Σ)λλγν Σκπων, ΣυντηρητικAν Jδελ+τητα gΑµπλις, RAγ(ιν) Στρυ-µντσης κ. gΑγαθγγελν, Σ)λλγν gΑθην8ν14.

2. Αρ)ε" Στ. ∆ραγ0µη . 208.1.1., αρ. εγγρ. 46 και 46α

gEν ΘεσσαλνκNη τN1 29 Φε'ρ. 1904

Κ)ριε Στ. ∆ραγ)µη,

gΕπιτραπετω µι Fπως συστ(σω πρBς <µ3ς τBν 5πι:ρντα τ1ς παρ)-σης µυ κ. Νικ+λαν Γκαρπλ3ν 0δικτ(την κα@ διευθυντAν τ1ς 5ν τN1 π+λειµας JπB 25ετας 5γκαθιδρυµ:νης µ+νης καθαρ8ς OΕλληνικ1ς 5ηµερδς«Φρς τ1ς Θεσσαλνκης».

Μετ= τG πρσ(κντς σε'ασµG διατελ8 πρ+θυµς

∆. Κντρ:πας

3. Αρ)ε" Στ. ∆ραγ0µη . 208.1.1., αρ. εγγρ. 46α

gEν ΘεσσαλνκNη τN1 29 Φε'ρ. 1904

Κ)ριε Στ. ∆ραγ)µη,

Πιστε)ω Fτι περι1λθε ε0ς DεYρας σας K µικρ( µυ µελ:τη κα@ Jντληψιςπερ@ τ1ς δηµσιγραας κα@ τ8ν δ) α7τ1ς ργνων 5ν τN1 π+λει µας Jντι-πρσωπε)ντα (!) τAν καθ+λυ Μακεδναν κα@ τAν Cπαν διη)θυνα πρBςτBν λν κ)ριν Κντ)λη15.

gΕπ@ τN1 ε7καιρqα τ1ς 5κεY J?εως τG 0δικτ(τυ κα@ διευθυντG τG«Φρυ τ1ς Θεσσαλνκης» κ. Νικ. Γκαρπλ316, ε0ς ν 5τ+λµησα ν= δZσωκα@ πρBς <µ3ς συστητ(ριν 5πιστλ(ν µυ δ)νασθε / 5λευθ:ρως περ@ πλλ8νν= Cµιλ(σετε, 0δqα δV περ@ τ1ς JναδιργανZσεως τG )λλυ α7τG, καθ’Fτι 5'λιδσκ+πησα τ=ς 'λ:ψεις τυ κα@ ερν α7τBν πλr πρ+θυµν ε0ς


14. Με ε/α"ρεση των µητρπλ"τη Στρ0µνιτσας στν π" απστ,λλνταν 4 αντ"-τυπα, *λι ι &λλι λ&µ2αναν ,να µ*ν 0λλ.

15. Πρ*κειται για τν Αλ,/ανδρ Κντ0λη (1858-1933). Υπρ/ε µ,λς της Υπ,ρτα-της Αρ)ς της «Εθνικς Εταιρε"ας» πυ ργ&νωσε τν ατυ) π*λεµ τυ 1897, *πυ ,-λα2ε µ,ρς ως υπλ)αγ*ς. Συν,)ισε την πατριωτικ τυ δρ&ση στ µακεδνικ* µ,τωπτ*σ ως πρ*εδρς της «Ελληνικς Σκπευτικς Εταιρε"ας», διαδ*)υ της «Εθνικς», *σκαι ως στεν*ς συνεργ&της τυ Πα0λυ Μελ&. Πρε µ,ρς στυς Βαλκανικ0ς πλ,µυςκαι στη Μικρασιατικ Eκστρατε"α. _θασε ως τν 2αθµ* τυ αντιστρατγυ, εν τ1925 τπθετθηκε ως πρ,σ2υς στα Τ"ρανα.

16. Πρ*κειται για τν ,να απ* τυς δ0 γι0ς τυ Σκλ Γκαρπλ&. &λλς -νµα*ταν Αλ,κς και ασ)λθηκε αργ*τερα και αυτ*ς µε τη δηµσιγρα"α. Για τη ωκαι τη δρ&ση τυ Ν"κυ Γκαρπλ& 2λ. Κανδυλ&κης, +.π., σ. 110 κ.ε.

Fλα 5κεYνα o 5?:θεσα πρBς <µ3ς δι= τ1ς Jνωτ:ρω µνησθεσης 5πιστλ1ςµυ.

ΕnDµαι πλ(ρη συνενν+ησιν, Fπως Jπκτ(σωµεν καθαρ8ς wλληνικBν)λλν <πB τ=ς σηµεριν=ς 0δ:ας κα@ µV πρ+γραµµα τακτικBν πρBς τB καλBντ1ς λης πατρδς.

ΤιαGτα κα@ Dαιρετ8 <µ3ς µετ= Σε'ασµG.∆. Κντρ:πας

4. Αρ)ε" Στ. ∆ραγ0µη . 208.1.1., αρ. εγγρ. 47

gEν ΘεσσαλνκNη τN1 29 gΙν. 1904

gΑγαπητV κ. Κντ)λη,

Σ3ς 5σωκλεω µικρ=ν σηµεωσιν τG Fπως 5γ κα@ µερικ@ λι Jντι-λαµ'αν+µεθα τG περ@ τ8ν 5ηµεριδ8ν µας Iητ(µατς. gΕ=ν δVν σ3ς κµνεικα@ πλr 5ντ)πωσιν ε0ς τGτ πταει K γραµµατικ( µυ, µAν Jπρρπτεταικα@ τAν 0δ:α, τις εjναι µελετηµ:νη / λγν ψυDρ8ς.

∆εDτεYτε τrς ιλικrς Dαιρετισµrς τ1ς κ. OΕλ:νης ηΛαIρυ17 κα@πρσ:ρατε τrς 5µrς πρBς τrς κ. ∆ραγ)µην κα@ Μελ3ν18.

Σ3ς JσπIµαι ∆. Κντρ:πας


Φλτατε,

Rσν Jρq3 τB I(τηµα τG wλληνικG τ)πυ 5ν τN1 π+λει µας, >Dω ν=σ3ς εvπω Fτι, πρ@ν / ρµ+διι πρ'8σιν ε0ς τAν <πστ(ρι?ιν wνBς τ8ν )λ-λων τ1ς π+λεZς µας, ν= µελετ(σωσι καλ8ς, 5κτBς τ8ν Fσας µ:Dρι σ(µερνσυν:λε?αν πληρρας, κα@ τ=ς κατωτ:ρω.

Κα@ 5ν πρZτις K νεωστ@ 5κδιδµ:νη 5ηµερ@ς «gΑλ(θεια» 4ς 5κ τ1ς 0δι+-τητς τG διευθυντG κα@ /δρυτG α7τ1ς κ. Σαλ'ατZρη Μυρατ+ρη19 (4ς 5ντN1 5π@ κεαλδι τ1ς 5ηµερδς 5µανεται) 5πιδιZκει Wλλυς σκπ)ς, mτιτAν <πστ(ρι?ιν τ8ν 'υλγαρικ8ν συµερ+ντων J’ wνBς κα@ τ1ς gΙταλικ1ς


17. Η Ελ,νη fη Λα&ρυ υπρ/ε σ0υγς τυ Περικλ fη Λα&ρυ. Για την ηγετι-κ θ,ση της ικγ,νειας fη Λα&ρυ στα πρ&γµατα της Eλληνικς Kιν*τητας 2λ. Κ.Μσκ, Θεσσαλνκη 1700-1912. Τµ( της µεταπρατικ(ς π+λης, Θεσσαλν"κη 1979, σσ.92 και 99, *πυ Περικλς fη Λα&ρυ παρυσι&εται ως επικεαλς της ιλελε0θερηςπαρ&τα/ης και τν"εται η συµµετ) τυ στν Μακεδνικ* Aγνα.

18. Εννε" τν Πα0λ Μελ& πυ σκτθηκε µερικ0ς µνες αργ*τερα (κτ. 1904).19. Για τν ρ*λ τυ στη "δρυση της Αλ(θειας 2λ. Κανδυλ&κης, +.π., σ. 116 κ.ε.

πρπαγνδας J’ wτ:ρυ, τ1ς Cπας JπτελεY JπB 5τ8ν µ:λς. Κα@ ιλ-')λγαρς µVν νεκεν τG συνεταιρισµG τυ µετ= τG 5ν ταYς υλακαYςε<ρισκµ:νυ Bυλγρυ 'ι'λιπZλυ ΣαµαρτIε, µετ= τG Cπυ 5?:δι-δν κα@ 5?ετ)πωνν ε0ς τB vδιν τυπγραεYν lπαντα τ= δι= τ= 'υλγα-ρικ= σDλεYα 'ι'λα κα@ π3σαν 5ργασαν τ8ν 5ν τ[8 OΑγ[ω xOρει ΡZσσων, 5ντ[8 τυπγραε[ω τ)τ[ω 5ργIνται 5 <πλληλι B)λγαρι σDισµατικ. OOτρτς τ8ν συνεταρων κ. Κ)σκυρας L Καλγερ+πυλς, Wλλτε δηµδι-δσκαλς κα@ νGν 'ι'λιπZλης 5νταGθα, 5?ηπατ(θη ανεται 5κ τG gΙταλGκα@ κατ:θεσε κελαια 500 λιρ8ν Τυρκας, πρσπαθεY κα@ δικαως ν= w?α-σαλσNη τ= >?δ τυ, στε Jµ+τερι δVν >Dυν σD:σιν µV τAν µεγλην 0δ:-αν τAν wλληνικ(ν. OO gΙταλBς ΜυρατZρη C 0δικτ(της τ1ς «Verità-gΑλ(θεια»εjναι Wνθρωπς µ+νν τG συµ:ρντς / υσικ8ς δVν τρ:ει κανVν αvσθη-µα <πVρ Kµ8ν, 'λ:πει κα@ περιπιεYται 5κενυς / CπYι τBν 'ηθGν ε0ς τBν= θησαυρIει κα@ τιυττρ+πως κατZρθωσε ν= Jπκτ(σNη /κανAν περιυ-σαν 5κ 'υλγαρικ8ν κα@ σερ'ικ8ν Dρηµτων, JπB σ(µερν δV κα@ wλλη-νικ8ν, δVν τBν πειρIει δ:, 5=ν θ= δυνηθN1, ν= πωλ(σNη κα@ τ= <ψηλ µαςσυµ:ρντα, JG πρB τ8ν θαλµ8ν τυ κα@ <πB τAν 5π'λεψν τυ κα-ταστρZνεται lπασα K 5ργασα. gΕκ τG α7τG τυπγραευ 5κ τG Cπυ5κδδεται K «gΑλ(θεια» 5κ τG 0δυ 5?(ρDντ (κα@ πYς γνωρIει 5=ν δVνθ= 5?:ρDνται) κα@ τ= πρπαγανδιστικ= 'ι'λα κα@ α/ <'ρIυσαι π3ν OΕλλη-νικBν 5ηµερδες 'υλγαρικα@ κα@ τ= τιαGτα.

OΥπB τι)τυς Fρυς λιπBν 5κδιδµ:νη K 5ηµερ@ς µ+νν αvσθηµα>Dει τB JτµικBν συµ:ρν τ8ν 5κδτ8ν (5=ν δV C 5νταGθα πρ+?ενς, 4ς5πληρρ(θην, 5πι(σατ σ)στασν τινα περ@ 5πιδ+µατς, Hς µV 5πιτραπεYν= εvπω Fτι Jµελετητ@ Jπεσισε κα@ 5πεDερησε ν= γρψNη).

gΕν περιπτZσει 5νισD)σεως Dρηµατικ1ς ε0ς )λλν, πρτιµ8 ν= γνNηαTτη ε0ς τAν JπB 45ετας20 5κδιδµ:νην παρ= γνησων OΕλλ(νων JτυD1 «Φ-ρν τ1ς Θεσσαλνκης» τG Cπυ / 0δικτ1ται κ. Γκαρπλ321, 4ς 5κ τ1ςκινωνικ1ς α7τ8ν θ:σεως, ε0ς ;ν ε<ρσκντ, πλλ= >πρα?αν κα@ µA δυν-µενι ν= διατηρ(σωσι τB )λλν των Cλ+κληρν τAν περιυσαν των, κτη-µατικ(ν τε κα@ Dρηµατικ(ν, >αγν, µ(πτε Fµως δελεασθ:ντες 5κ τG πρ-σερµ:νυ Dρ(µατς τ8ν πρπαγανδιστ8ν, Σ:ρ'ων κα@ Ρυµ)νων/ κα@νGν ε0σ:τι 4ς 5πληρρ(θην, Hν κα@ / πντες γνωρIµεν τ=ς 'ασικς τωνJνγκας.

gΕ=ν λιπBν C «Φρς» 5νισDυθN1 ε0ς 'αθµ+ν, στε ν= δ)ναται ε7παρυ-σιστως ν’ Jνταπε?:ρDηται κατ= τ8ν πλεµων τG >θνυς Kµ8ν, 5κδιδ+µε-


20. Σ&λµα αντ" 25ετ"ας.21. Την επ) πυ γρ&εται η επιστλ η εηµερ"δα διευθ0νεται απ* τν πατ,ρα

Γκαρπλ& και τν γι τυ Ν"κ, εν ,τερς γις Αλ,κς ταν δια)ειριστς. Βλ. Κανδυ-λ&κης, +.π., σ. 89.

νς Kµερησως, µV τυπγραεYν τ:λειν, πρBς 5κτ)πωσιν wλληνικ8ν 'ι'λωνκα@ ε0ς διανµAν σωµτων τυ πλλ8ν δωρε=ν ε0ς τ=ς Jπ+ρυς OΕλληνικ=ςκιν+τητας, Fπως K 5ηµερ@ς JναγιγνZσκεται κα@ ε0ς τ= µικρ+τερα Dωρα,µ+νν τ+τε θ= δυνηθ8µεν ν= 5ργασθ8µεν 5θνικ8ς δι= τG τ)πυ. Πρ:πει Lν= γνNη δι= µετD8ν L ν= JγρασθN1 παρ= τ8ν 0δικτητ8ν L ν= συνεταιρισθN1OEταιρεα L σ)λλγς L Fµιλς κεαλαι)Dων πρBς α7τ)ς. Εjµαι πρ+θυµς5=ν µV JνατεθN1 ν= 'λιδσκπ(σω τrς κυρυς 0δικτ(τας κα@ κατρθZσων’ Jπσπσω τ=ς 0δ:ας των. Ε0ς τια)την περπτωσιν K gΕηµερ@ς θ= >DNηRΕλληνας συντκτας, διευθυντ=ς κα@ <παλλ(λυς, θ= καταστN1 δV τB γρα-εYν της κ:ντρν τ8ν πανταDG τ1ς Μακεδνας OΕλλ(νων, θ= ε7εργετεYδV τ=ς Μακεδνικ=ς κιν+τητας συνταρττυσα τ=ς πλυων)µυς πρπα-γνδας. Ε7D1ς >ργν θ= τ Hν τB τιGτ 5γ:νετ πρB πλλG, Jλλ= Hς γνNηκα@ νGν Cπ+τε Jπ+λυτς Jνγκη εjναι K Tπαρ?ις )λλυ δι= τG Cπυ ν=δυνηθ8µεν ν= 5ργασθ8µεν lπαντες κατ= τ=ς περιστσεις τα)τας κατ= τ=ςCπας διαµισ'ητεYται K gΕθνικA Kµ8ν Tπαρ?ις 5ν Μακεδνqα. /

ΤαGτα >κρινα Jπαρατητν ν= σ3ς τ= 5κθ:σω, fνα µA ε0ς µτην ρψετεDρ(µατα, lτινα vσως καν:να καρπBν 5πι'λα'1 :ρυν.

Σ3ς JσπIµαι ιλικZτατα∆. A. Κντρ:πας

gEν ΘεσσαλνκNη τN1 29 gΙανυαρυ 1904


OΕλληνικA gΕηµερ@ς «gΑλ(θεια»

5ν ΘεσσαλνκNη Σ. ΜυρατZρης

gΙδικτ(της gI. Κ)σκυρας ∆ιευθυντAς – ∆ιαDειριστAς gΕν ΘεσσαλνκNη τN1 28 7/'ρυ 1905

gΕρτιµε πατρι8τα,

Λαµ'νω τAν τιµAν να 5γκλεσω [hδε τAν Jπ+δει?ιν τ1ς 5ρεας τ8νOΕλληνικ8ν σDλεων ΒγατσικG22. ∆ραττ+µενς τ1ς ε7καιρας τα)τηςτλµ8 ν= <π'λω OΥµYν τAν wπµ:νην παρκλησιν.

Εjναι πλ:ν πανθµλγ)µενν Fτι K «gΑλ(θεια» 5πιδρ3 5π@ τ8ν πνευ-µτων τG τ+πυ συντελεστικZτατα. Tτω 5ν 'ραDεY Dρνικ[8 διαστ(µατι κα-


22. Απ* *πυ καταγ*ταν και "δις Κ0σκυρας. Για τη ω και τη δρ&ση τυ 2λ.Κανδυλ&κης, +.π., σ. 130.

τZρθωσεν 5κτυλσσυσα τB wαυτ1ς πρ+γραµµα ν= vδNη τ= Wτµα κα@ τ=ς κι-ν+τητας τ1ς Μακεδνας ν= δρ8σι πατριωτικZτατα 5ν Cµνqα κα@ Jγπη.

OH 5πιτυDα αTτη µV παρακινεY Fπως ρντσω ν= καταστ(σω τAν >κδ-σιν τ1ς «gΑληθεας» Kµερησαν, fνα Tτω 5πωελ:στερν 5ργασθ8 <πVρ τ8ν5ν Μακεδνqα δικαιωµτων τG >θνυς κα@ τ1ς 5κκλησας µας.

ΠρBς 5πτευ?ιν Fµως τG 5θνωελGς τ)τυ σκπG >Dω Jνγκην <π-στηρ?εως <λικ1ς, τAν Cπαν µ+νη K OΕλληνικA Κυ':ρνησις µπρεY ν= µ@παρσDNη, 5κ µ:ρυς τ1ς Cπας 7δVν µ:Dρι σ(µερν, 7δVν >λα'ν.

Σ3ς παρακαλ8 λιπBν θερµ8ς Fπως ε7αριστ)µεν µι γρψητε π+τενµIητε Fτι θ= εjναι κατλληλς ψυDλγικ8ς / στιγµA fνα κατερD+µενςε0ς gΑθ(νας 5νεργ(σω πρBς 5πιτυDαν τG πθυµ:νυ.

ΣτηριI+µενς ε0ς τ= ιλπτριδα OΥµ8ν α0σθ(µατα τλµ8 ν= 5λπIωFτι K παρκλησς µυ αTτη θ:λει γνNη ε7µεν8ς Jπδεκτ(, Jναµ:νων δV ν=τ)Dω Jπαντ(σεZς Σας διατελ8 µετ’ 5?αιρ:τυ <πλ(ψεως κα@ τιµ1ς.

Πρ+θυµς gI. Κ)σκυρας


Direction et Administration DU JOURNAL «Le progrès de Salonique»S. MURATORI & J. COUSCOURAS

Adresse Télégraphique Progrès Salonique, le 24 8/ρυ 1905

gΕρτιµε πατρι8τα κ. Στ:. ∆ραγ)µη Ε0ς gΑθ(νας

Ε0ς Jπντησιν τ1ς <πB Kµερµηναν 4 <περµεσGντς πργµαι ν= δη-λZσω OΥµYν Fτι Jπ:στειλα mδη Jσαλ8ς ε0ς ΒγατσικBν τAν δια'ι'ασθεYσνµι 5πιστλ(ν. ∆ραττ+µενς τ1ς ε7καιρας τα)της σπε)δω Fπως 5κρσω τ=ςθερµς µυ ε7Dαριστας 5π@ τN1 5πιδειDθεσNη πρθυµqα πρBς 'ελτωσιν τ1ς«gΑληθεας». ∆Vν Jµι'λλω Fτι / ρµ+διι σταθµIντες καλ8ς τ= 5ν Μα-κεδνqα πργµατα θ= θελ(σωσι ν= 5νισD)σωσι τAν «gΑλ(θειαν» κα@ κατα-στ(σωσιν α7τAν καθηµεριν(ν. Τιυττρ+πως τB |ργανν τGτ στYDνπνττε τN1 κεDαραγµ:νNη Cδ[8 θ= δυνηθN1 τελεσρZτερν ν’ Jντιπαλ:σNηκατ= τ8ν ρqαδιυργι8ν τ8ν Jντιπλων µας, fτινες ε7τυD8ς στερGνται π-ντες δηµσιγραικG ργνυ.

gΕπ@ τ)τις διατελ8 µετ’ Wκρας <πλ(ψεως κα@ 'αθ:ως σε'ασµG

gI. Κ)σκυρας


8. Αρ)ε" Στ. ∆ραγ0µη . 208.1.2, αρ. εγγρ. 94

Λγ+τυπς Fπως Jρ. 7gΕν ΘεσσαλνκNη τN1 2 Φε'ρ. 1906

gΕρτιµε πατρι8τα κ. Στ. ∆ραγ)µη,

ΣτερGµαι τιµαν Σας, δι’ hν ν= µθω 5=ν 5ν τ[8 µετα?r η7δ+κησε ν=5νεργ(σNη <πVρ τ1ς «gΑληθεας» K <µετ:ρα ε7µ:νεια. ∆Vν Jµι'λλω Fµωςπσ8ς Fτι K >λλειψις σDετικ8ν καλ8ν ε0δ(σεων δVν εjναι κακBς 0ων+ς. gΑλλ’Hν τλµ8 κα@ πλιν ν’ JπασDλ(σω πλυτµυς στιγµς Σας, πρττω τGτFπως σ3ς παρακαλ:σω θερµ8ς ν= συνεννηθ1τε µετ= τG ε0ς gΑθ(νας WρτιJιDθ:ντς πρ?:νυ κ. Κρµηλ3, Fστις 5µρεYται ε7µεν8ν διαθ:σεων<πVρ τG >ργυ µυ, κα@ 5?ε)ρητε µετ’ α7τG τ= µ:σα, δι’ hν K Κυ':ρνησις θ=δυνηθN1 ν= >λθNη 5πκυρς ε0ς τ= 0κνµικ= τ1ς «gΑληθεας» κα@ θ= συντε-λ:σNη ε0ς τAν Kµερησαν >κδσν της, τGθ’ Fπερ πλr θ= ~ελ(σNη τBν τ+πν.

∆Vν δ)ναµαι πλ:ν ν= Σ3ς Jπκρ)ψω Fτι <πB τ=ς παρ)σας συνθ(καςK >κδσις τ1ς 5ηµερδς µυ κα@ Fπως νGν >Dει αTτη εjναι I(τηµα σ'αρ+ν,πρ'ληµατικA δV K περαιτ:ρω πρεα της Wνευ τ1ς Jρωγ1ς τ1ς Κυ'ερν(σε-ως. gΕν τ[8 µεγλ[ω OΥµ8ν 5νδια:ρντι <πVρ τ1ς τλ(µνς Μακεδνας, τις5σαε@ συν:δεε τB |νµ της µV τB <µ:τερν Σ3ς παρακαλ8 ν= λ'ητε <πBσπυδααν >πψιν τAν παρκλησν µυ, fνα µA K δq=ς K ωτIυσα νGν τ=καθ’ Kµ3ς 5ρ:'η σ'εσθN1 αvνης πρBς Jνεπαν+ρθωτν Iηµαν τ8ν <λικ8νκα@ θικ8ν συµερ+ντων τ8ν Cµ/γεν8ν µακεδνικ8ν πληθυσµ8ν.

gΕλπIων ν= >Dω ε7νϊκAν Jπντησιν κα@ στηριI+µενς Jπκλειστικ8ς5π@ τ8ν πατριωτικ8ν α0σθηµτων σας, 5κρIω OΥµYν 5κ τ8ν πρτ:ρων τAν'αθεαν ε7γνωµσ)νην µυ κα@ διατελ8

µετ’ Wκρας <πλ(ψεως πρ+θυµς

gI. Κ)σκυρας


Λγ+τυπς F.π.gΕν ΘεσσαλνκNη τN1 6 gΑπριλυ 1906

gΕρτιµε πατρι8τα,

Λαµ'νω τAν τιµAν ν= Σ3ς συστ(σω τBν κµιστAν κ. K. Βελλδην23,


23. Εννε" τν Κωνσταντ"ν Βελλ"δη, δ&σκαλ πυ καταγ*ταν απ* τ )ωρι* Παρα-σκευ, κντ& στη ∆εσκ&τη Γρε2ενν, «περιδε0ντα ανταπκριτ» τ*τε της Αλ(θειαςκαι λ"γ αργ*τερα της Ν:ας Αλ(θειας απ* δε τυ Ιυλ"υ τυ 1911 εκδ*τη της Μακεδ-νας. Βλ. σ)ετικ& Κανδυλ&κης, +.π., σ. 175 κ.ε.

Jντιπρ+σωπν περιδε)ντα τ1ς «gΑληθεας» κατερD+µενν ε0ς τ=ς κλειν=ςgΑθ(νας Dριν τ8ν JγZνων.

Τ1ς ε7καιρας τα)της δραττ+µενς Fπως 5κρσω OΥµYν τ= α0σθ(µατατιµ1ς κα@ <πλ(ψεως µV τ= CπYα διατελ8

πρ+θυµς gI. Κ)σκυρας


Λγ+τυπς F.π.gΕν ΘεσσαλνκNη τN1 22 Μαuυ 1906

gΕρτιµε πατρι8τα ε0ς gΑθ(νας

Λαµ'νω τAν τιµAν ν= 5σωκλεσω [hδε Jντγραν τ1ς τε πρBς τB<πυργεYν α0τ(σεως κα@ τG πρϋπλγισµG πρBς Kµερησαν >κδσιν τ1ς«gΑληθεας».

O διευθ)νων τB 5νταGθα Πρ?ενεYν κ. Φ. Κντγ)ρης24, >νθερµς<περασπιστAς τ1ς «gΑληθεας», παρ:πεµψεν 5νθερµ+τατα τAν αvτησιν ε0ς τB0κεYν OΥπυργεYν.

ΤB πλεYστν τ1ς 5πιτυDας 5?αρτ3ται κα@ 5κ τ8ν <µετ:ρων συστσεων κα@5νεργει8ν. Εjµαι ':'αις Fτι C δι= τG αfµατς ιλικωττων <πρ?εων Jγω-νιI+µενς <πVρ τ1ς πατρδς πρθ)µως θ:λει 5ργασθN1 Fπως Dρηγ(σNη α7τAFπλν 5?ντωτικBν τ8ν 5Dθρ8ν, JµυντικBν τ8ν wλληνικ8ν δικαιωµτων.

Εnελπις Fτι θ= >Dω ε7νϊκAν Jπντησιν εnDµαι Fπως C RΥψιστς σ[Z-Iι τAν λην πατρδα. Μετ= σε'ασµG

gI. Κ)σκυρας

11. Αρ)ε" Στ. ∆ραγ0µη . 208.1.2, αρ. εγγρ. 97α

Λγ+τυπς F.π.

ΠρBς τB Σε'αστBν OΥπυργεYν τ8ν gΕ?ωτερικ8ν τ1ς OΕλλδς

ε0ς gΑθ(νας gΕ?DZτατε OΥπυργ:,

OρµZµενς JπB τG /ερG π+θυ ν= 5?υπηρετ(σω τ= πανταD+θεν 5ν


24. Πρ*κειται για τν Φ"λιππ Κντγ0ρη πυ διαδ,)θηκε τν Λ. Κρµηλ& στηδιε0θυνση τυ Πρ/ενε"υ της Θεσσαλν"κης τν Ν,µ2ρι τυ 1906 (παρ,µεινε εκε" ςτ θ,ρς τυ 1908) µετ& την τπθ,τηση τυ τελευτα"υ ως Γενικ0 Επιθεωρητ τωνΠρ/ενε"ων τυ 2ιλαετ"υ Θεσσαλν"κης. Βλ. σ)ετικ& Παγκ+σµι Βιγραικ+ Λε?ικ+,(ΠBΛ), τ. 5ς, λµµα «Λ&µπρς Κρµηλ&ς».

14

Μακεδνqα πλεµ)µενα wλληνικ= δκαια fδρυσα πρB τριετας, διαθ:σαςπρBς τBν σκπBν τGτν lπασαν τAν µικρν µυ περιυσαν, 5ηµερδα <πBτAν νµασα «gΑλ(θεια» 5κδιδµ:νην >κττε τακτικZτατα τρ@ς τ1ς w'δµ-δς κα@ δι= τ1ς Cπας παρ(λασαν 5ν Wρθρις, µελ:ταις, περιγρααYς κα@Jνταπρκρσεσι πλεYσται Fλαι Jλ(θειαι, διασκρπσασαι τB >ρε'ς τ1ς ψευ-δλγας, δι= τ1ς Cπας / πλ:µιι τG >θνυς εjDν περικαλ)ψει τAν γ1ντG Μεγλυ gΑλε?νδρυ διαν?ασαι τ= |µµατα τ8ν Kµετ:ρων ε0ς τAν πε-ριρ)ρησιν τ8ν 5θνικ8ν συµερ+ντων κα@ παρρµ(σασαι ε0ς τAν καλλι:ρ-γειαν τ8ν 5θνικ8ν 0δεωδ8ν.

OH JπB τριετας δι= τ8ν στηλ8ν τ1ς «gΑληθεας» 5πιτελεσθεYσα γ+νιµς5θνικA 5ργασα εjναι σ(µερν πανθµλγ)µενη. Γενικ8ς Fµως 5πσης Jν-µλγεYται κα@ K Jνεπρκεια α7τ1ς πρBς λυσιτελεστ:ραν <περσπισιν τ8ν5θνικ8ν συµερ+ντων, λ+γ[ω τ1ς σµικρ+τητς τG σD(µατς κα@ τ1ς περι-δικ1ς 5κδ+σεως τ1ς 5ηµερδς. ΠανταD+θεν µα ωνA Jκ)εται, ωνA κα-θισταµ:νη JπB Kµ:ρας ε0ς Kµ:ραν µ3λλν 5πιτακτικ(, K τ1ς Kµερησας 5κδ+-σεως τ1ς «gΑληθεας»./

Κα@ JπB τG παρελθ+ντς µVν >τυς mδη 5σκ:θην ν= /κανπι(σω τ=ςδικαας Jπαιτ(σεις τ8ν Cµγεν8ν τ1ς Μακεδνας, δυστυD8ς Fµως nτε α/δυσDερεYς συνθ1και <’ oς διατελεY C 5ν Τυρκqα τ)πς 5πιτρ:πυσιν nτεκα@ α/ δυνµεις µυ 5παρκGσι κα@ περι:ρDµαι ε0ς τAν Jνγκη ν= Jπ-τανθ8 ε0ς τB >θνς, fνα τGτ δι= 5τησας 5πιDρηγ(σεως καλυπτ)σης τ=ςπεριπλ:ν δαπνας θ:σNη τ=ς JσαλεYς 'σεις τ1ς Kµερησας 5κδ+σεως,Cπ+τε K «gΑλ(θεια» θ= εjναι πλ:ν ε0ς θ:σιν ν= JντιπαλαNη 5ρρωµεν:στερνπρBς τ=ς 5θνικ=ς 5πι'υλ=ς κα@ ν= 5?υπηρετεY 5πωελ:στερν τ=ς 5θνικ=ς'λ:ψεις.

ΠρBς τBν σκπBν τGτν Jπ'λ:πων λαµ'νω τAν τιµAν ν= 5πισυνψω[hδε τBν σDετικBν πρϋπλγισµBν κα@ να παρακαλ:σω τAν <µετ:ραν gΕ?-D+τητα, Fπως ε7αριστυµ:νη διατ?Nη ν= δθN1 τN1 «gΑληθεqα» 4ς 5τησα 5πι-Dρ(γησις τB >λλειµµα τG πρϋπλγισµG λ(ραι) τ(υρκας) 443 κα@ κα-ταστ(σNη Tτω τAν 5ηµερδα µυ JπB τG κατ= gΙ)νιν JρDµ:νυ τετρ-τυ >τυς |ργανν Jντ?ιν τG πρρισµG κα@ τG σκπG δι’ /δρ)θηε7εργετGσα συγDρ+νως τBν τ+πν πρBς τBν CπYν στρ:νται νGν τ= |νει-ρα τ1ς 5λευθ:ρας µητρ+ς, δι= τ1ς Jειδεστ:ρας παρD1ς <γιGς πατριωτικ1ςτρ1ς ε0ς τrς κατκυς.

ΜV τAν 5λπδα Fτι K ταπειν( µυ παρκλησις ε7µεν8ς θ:λει τ)DNη παρ=τ1ς <µετ:ρας gΕ?D+τητς <πδD1ς, 5κρIω 5κ τ8ν πρτ:ρων τAν ε7γνω-µσ)νη µυ κα@ διατελ8 µετ= 'αθυττυ σε'ασµG

τ1ς <µετ:ρας gΕ?D+τητςταπεινBς θερπων


ΠρϋπλγισµBς τ1ς Kµερησας 5κδ+σεως τ1ς 5ν ΘεσσαλνκNη τρ@ς mδητ1ς w'δµδς 5κδιδµ:νης OΕλληνικ1ς 5ηµερδς «gΑλ(θεια»


Λγ+τυπς gΕν ΘεσσαλνκNη τN1 18 gΙυλυ 1906

gΕρτιµε πατρι8τα Ε0ς gΑθ(νας

Λαµ'νω τAν τιµAν ν= 5σωκλεσω [hδε 5πιστλAν τ1ς σε'αστ1ς gΕρε-ας τ8ν OΕλληνικ8ν gΕκπαιδευτηρων τ1ς Kµετ:ρας πατρδς Jναερµ:νη ε0ςτAν JπστλAν τ8ν τ+κων τ1ς πρZτης w?αµηνας τG τρ:Dντς >τυς 1906.


xΕσδα

λ.τ. 100Συνδρµα@ 1.000×76 γρ. 76.000Ρεκλµα 14.500xΕλλειµµα 44.300 134.850

134.850

xΕ?δα

λ.τ. 100gΕνκιν 5ηµερδς γρ. 8.000

-”- καταστ(µατς 7.500ρτης 10.500Μελνη 850Φθρ= στιDεων 500gΑερι+ως, Tδωρ,Jσλιστρα θερµανστ. 2.700Μισθδσα διευθυντG 15.000

-”- JρDισυντκτυ 9.600-”- ' συντκτυ 7.200-”- Jνταπκριτ8ν

gΑθην8ν, Κων/π+λεως 5.000-”- διεκπεραιωτG 3.600-”- περιδε)ντς

JντιπρσZπυµετ= τ8ν 5?+δων 8.000

gΑρDιεργτης 7.0005 στιDειθ:ται 25.000ΜηDανικBς 7.500υριστAς 2.4003 ∆ιανµεYς 4.500Λγκρισα 3.000gΑνα?ι+Dρει 7.000

134.850

Τ1ς ε7καιρας τα)της δραττ+µενς λαµ'νω τB θρρς ν= <πµν(σωOΥµYν τB 5νδια:ρν τAν «gΑλ(θειαν» I(τηµα τG 5πιδ+µατς τ1ς OΕλληνικ1ςΚυ'ερν(σεως παρ= δV τ=ς ρητ=ς <πσD:σεις τG κ. Παν325 πρBς τBν Jντι-πρ+σωπ+ν µυ κα@ παρ= τ=ς θερµ=ς συστσεις τG πρ?:νυ κ. Κντγ)-ρη, 7δεµα µ:Dρι τGδε 5λ(θη Jπντησις. Συνεπ8ς σ3ς παρακαλ8 ν= ε7α-ρεστηθ1τε ν= συνηγρ(σητε παρ= τYς ρµδις <πVρ τ1ς <πθ:σως καθ’F,τι τB πργµα 5πεγει.

gΕπ@ τ)τις διατελ8 µετ’ Wκρυ σε'ασµG gI. Κ)σκυρας


Λγ+τυπς F.π. gΕν ΘεσσαλνκNη τN1 28 Α7γ)στυ 1906

gΕρτιµε πατρι8τα gΑθ(ναις

Ε7γνωµ+νως Jπεδ:Dθην τAν ε7ωνν OΥµ8ν τελευτααν Jπστλ(ν,πργµαι δV ν= 5κρσω OΥµYν θερµττας ε7Dαριστας 5π@ τ[8 διατρανυ-µ:ν[ω wκσττε 5νδια:ρν Σας <πVρ τG >ργυ µυ.

∆υστυD8ς Fµως µ:Dρι σ(µερν 7δεµα 5νταGθα 5πσηµς εvδησις 5λ(-θη, τλµ8 δV αθις ν= σ3ς JπασDλ(σω παρακαλ8ν OΥµ3ς τN1 παρακιν(σεικα@ τ8ν 5ν Πρ?ενε[ω 5ν δεδµ:νNη ε7καιρqα ν= <πκιν(σητε τB I(τηµα L ν=Iητ(σητε τBν JριθµBν τG 5γγρυ, fνα Tτω 5κ τG JσαλGς Iητ(σω τAν5κτ:λεσιν τ8ν δθεισ8ν ε7νϊκ8ν ε0ς τrς 5δ8 ρµδυς Cδηγι8ν.

ητ8ν µυρικις συγγνZµην δι= τAν 5ν+Dλησιν, 5κρIω OΥµYν κα@ π-λιν τ=ς ε7Dαριστας µυ κα@ διατελ8 µετ= τG πρσ(κντς σε'ασµG κα@Wκρας JσιZσεως

gI. Κ)σκυρας


Λγ+τυπς F.π. gΕν ΘεσσαλνκNη τN1 11 7'ρυ 1906

gΕρτιµε πατρι8τα gΑθ(ναις

Λαµ'νω κα@ πλιν τB θρρς ν= σ3ς καταστ(σω γνωστBν Fτι ε0ς τB5νταGθα πρ?ενεYν 7δεµα ε0σ:τι 5λ(θη Cδηγα 5ν σD:σει µV τB γνωστBνI(τηµα.


25. Πρ*κειται για τν ∆. Παν& (1855-1931), υπ&λληλ τυ ΥΠΕ6. Tην επ) πυγρ&εται η επιστλ ταν πιθαν*ν Γ. Γραµµατ,ας. Παν&ς διετ,λεσε πρ,σ2υς στη Σ*-ια και την Κωνσταντιν0πλη. ΜΕΕ (∆ρανδκη), τ. ΙΘC, σ. 510.

Rθεν σ3ς παρακαλ8 θερµ8ς 5ν πρZτNη ε7καιρqα ν= <πµν(σητε τrς5ν τ[8 OΥπυργε[ω τAν <π+σDεσν των.

Μετ’ Wκρας τιµ1ς gI. Κ)σκυρας


Λγ+τυπς F.π. gΕν ΘεσσαλνκNη τN1 6 Νεµ'ρυ 1906

gΕρτιµε πατρι8ταgΑθ(νας

Λαµ'νω τAν τιµAν να γνωρσω OΥµYν Fτι παρ= πσας τ=ς δθεσαςOΥµYν <πσD:σεις 7δεµα µ:Dρι σ(µερν 5λ(θη 5νταGθα Jπντησις ε0ς τBπερ@ τG 5πιδ+µατς αvτηµ µυ. ΠρDθVς 5π:δωκα ν:αν αvτησιν τ[8 κ.Πρ?:ν[ω µας, Fστις ε7ηρεστ(θη ν= π:µψNη α7τAν ε0ς τB OΥπυργεYν τ8νgΕ?ωτερικ8ν, <πστηρ?ας συγDρ+νως 5ντ+νως α7τAν δι’ 0διαιτ:ρυ 5γγρ-υ.

ΠιGµαι >κκλησιν ε0ς τ= ιλνθρωπα α0σθ(µατ Σας κα@ 5?αιτGµαιτAν <µετ:ραν JρωγAν ε0ς τB I(τηµα α7τB τB CπY σDετIεται JµεσZταταµV τ= συµ:ρντα τ1ς «gΑληθεας» τ1ς JγωνιIµ:νης <πVρ τ8ν δικαων τ1ς/ερ3ς γ1ς, τAν Cπαν 5π+τισε τB αµα γενναυ κα@ πρσιλGς τ:κνυσας.

gΕπαναπαυθε@ς ε0ς τ=ς δθεσας <πB τrς 5κεY <πσD:σεις κα@ τ=ς δια-'ε'αιZσεις τ8ν 5νταGθα <πε'λ(θην ε0ς 'ερ= >?δα παραγγελας 5π@ δα-νεις ν:ν µ:γα πιεστ(ριν στιDεYα, Dρτην κα@ λιπ.

Αν K Κυ':ρνησις δVν >λθNη παρ’ 5λπδα 5πκυρς, κινδυνε)ω ν= vδωκαταστρεµ:νην τAν 5ργασαν µυ κα@ καταρρ:ν τB 5θνικBν 0κδ+µηµα,τB CπYν µετ= τσ)τυ κ+πυ/ JπB τετραετας Jν(γειρα.

gΕν ν+µατι τ1ς ταλαιπωρυµ:νης Μακεδνας Σ3ς 5?ρκIω ν= παρα-στ(σητε τAν Jληθ1 κατστασν µυ τYς ρµδις. xΙσως 5νη µ:γα τB Iη-τηθVν πσ+. Ας 5λαττZσωσι α7τB κατ= τB µισυ, δι= ν= δυνηθ8 ν= 5κδZσωτAν 5ηµερδα µυ τρ@ς τ1ς w'δµδς πλιν Jλλ= ε0ς µ:γα σD1µα κα@ ν=συγκρατηθ8 Tτω ε0ς τ= Dελη τ1ς J')σσυ, Fπυ µV >ερε K Jν:λπιστς'ραδ)της τ8ν 5ν τ:λει.

gΕπ@ τ)τις διατελ8 µετg Wκρυ σε'ασµG κα@ πλ(ρυς JσιZσεως

gI. Κ)σκυρας



Λγ+τυπς F.π. gΕν ΘεσσαλνκNη τN1 7 8'ρυ 1908

Σε'αστ: µι πατρι8τα Κ)ριε Στ. ∆ραγ)µη,

Εjναι OΥµYν γνωστBν Fτι K «gΕπκυρς τ8ν Μακεδ+νων gΕπιτρπA»26 τN1<πδε?ει τ1ς πρBς ∆ιδσιν τ8ν OΕλληνικ8ν Γραµµτων gΕπιτρπεας JπBδιετας mδη 5ψ(ισεν <πVρ τ1ς «gΑληθεας» 5πδµα 5τ(σιν 5κ ρ. Dρ. 1.000Jπστελλ+µενν ε0ς δ) δ+σεις. gΑπ:ναντι τG 5πιδ+µατς τ)τυ Jν:λα'ντAν <πDρ:ωσιν Fπως Jπστ:λλω ε0ς 63 OΕλληνικ=ς κιν+τητας καθ’ <π+-δει?ιν τG 5νταGθα OΕλληνικG Πρ?ενευ τAν «gΑλ(θειαν» δωρεν. ΤB µ:-τρ τGτ, 4ς ν wπ+µενν, 5π:ερε Jγλαωττυς καρπrς δι’ ε7ν(τυς λ+-γυς. Κατι δV JπB τ1ς 5ν Τυρκqα Jνακηρ)?εως τG Συντγµατς K «gΑλ(-θεια» κατ:στη καθηµεριν(, συνεπ8ς 5διπλασιθη K δαπνη ε0ς Dρτην κα@ταDυδρµικ, τB )λλν Fµως Jπστ:λλεται α7στηρ8ς τακτικ8ς.

xΗδη εjναι K 5πDA καθ’ ν µι Jπστ:λλεται K ' w?αµηνα τG 5πιδ+-µατς. gΕπειδA 4ς 5κ τ1ς καθηµεριν1ς 5κδ+σεως τG )λλυ27 εjµαι <π'ε-'ληµ:νς ε0ς <περ+γκυς δαπνας, λαµ'νω τB υ/ικBν θρρς Fπως παρα-καλ:σω <µ3ς, fνα 5νεργ(σητε παρ= τ[8 Πρεδρε[ω τ1ς gΕπικ)ρυ τ8ν Μα-κεδ+νων gΕπιτρπ1ς fνα µι JπσταλN1 τB ταD)τερν τB 5πδµα.

Α/ πλυσDιδεYς JσDλαι <µ8ν δVν θ= 5πιτρ:πυσιν vσως Fµως Fπως πα-ρακλυθ1τε τAν πρεαν τ1ς «gΑληθεας». / Κατι δV αTτη γρεται π-νττε <πB τ=ς Cδηγας κα@ 5µπνε)σεις τ8ν 5νταGθα ρµδων, θ µι σανwκσττε πλ)τιµι κα@ α/ OΥµ:τεραι συµ'υλα@ κα@ Cδηγαι πρBς πδηγ:τη-σιν τG ΜακεδνικG κα@ Θρακικr wλληνικG λαG ε0ς τ= 5θνικ= 0δεZδη.

gΕπ@ τ)τις διατελ8 µετ= σε'ασµG Wκρυ πρ+θυµς κα@ Jσιωµ:νς

gI. Κ)σκυρας

Τµµα Ιστρ"ας – Αρ)αιλγ"ας ΠΑΝΤΕΛΗΣ Μ. ΝΙΓ∆ΕΛΗΣ


26. «Σ0λλγς των Αθηνν». Αν&µεσα στις &λλες δραστηρι*τητ,ς τυ συµπεριλαµ-2αν*ταν και τ ,ργ της διατισης της διεθν0ς κινς γνµης επ" τυ µακεδνικ0 η-τµατς µ,σω της ,κδσης τυ περιδικ0 εντ0πυ Bulletin d’Orient (στη συντακτικ ε-πιτρπ συµµετε")αν ι Μ. ∆ραγ0µης, Ανδρ,ας Ανδρε&δης και Π. Αργυρ*πυλς). Βλ.σ)ετικ& Γ. Λυριτς, ι Μακεδνικ πατριωτικ σ)λλγι των ΑθηνZν στις παραµν:ςκαι κατ την περδ τυ Mακεδνικ) AγZνς, Θεσσαλν"κη 1983, σ. 44.

27. Απ* τν Ι0λι τυ 1908, 2λ. Κανδυλ&κης, +.π., σ. 146.

SUMMARY

P. M. Nigdelis, «On the Brink of the Abyss Where I am Brought by TheirDilatoriness». The Finances of Thessaloniki’s Greek Newspapers and the Mace-donian Struggle.

The question of financial backing for the Greek newspapers published inThessaloniki in the Ottoman years is a subject about which very little isknown. Documents and letters in the archives of the «Association for the Dis-semination of Greek Letters» and of Stephanos Dragoumis (Gennadios Li-brary), published here for the first time, shed light on certain aspects of thismatter. Shortly before as well as during the armed phase of the MacedonianStruggle, the owners of the newspapers Pharos tis Thessalonikis and Aletheia,which were plagued by chronic financial problems, saw in this important de-velopment an opportunity to turn their journals into state-supported enter-prises. To this end the former canvassed patriotic circles in Athens to try tofind an association or group of associations willing to take over the Pharos tisThessalonikis, while his colleague sought to persuade the Foreign Ministry toincrease its annual subsidy to Aletheia to approximately the amount of the in-itial investment, with the aim of making it a daily propaganda instrument, es-pecially since the rival Pharos tis Thessalonikis had in the meantime ceasedpublication. In the end both proposals failed, defeated by the indifference ornegativity of the national centre.


Σ∆EΓ . Γ6/211, :γγρ. A.


Σ∆EΓ . Γ6/211, :γγρ. B.


Σ∆EΓ . Γ6/211, :γγρ. Γ.

«"Εις το χείλος της αβύσσου όπου με έφερε η βραδύτης...

Documents

Transcript of «"Εις το χείλος της αβύσσου όπου με έφερε η βραδύτης...