วารสารมนุษย์กับสังคม ปีที่ 6 ฉบับที่...

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคามFaculty of Humanities and Social SciencesMahasarakham UniversityISSN 2286 6779

ปท 6 ฉชบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)

วารสารมนษยกบสงคม คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตรJournal of Man and Society Faculty of Humanities and Social Sciences

ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

2


เจาของ: คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคามวตถประสงค: เพอเผยแพรองคความรใหม และสงเสรมใหคณาจารย นกวชาการ นกวจย นสต รวมทงผสนใจไดเผยแพรผลงานวชาการ ผลงานวจยทาง

ดานมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

ทปรกษาวารสาร: คณบดคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม รองคณบดฝายบรหารและบณฑตศกษาคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยมหาสารคาม

ขอบเขตเนอหา บทความวจยและบทความวชาการดานมนษยศาสตรและสงคมศาสตร ไดแก ภาษาและภาษาศาสตร วรรณคด วรรณกรรม ประวตศาสตร ภมศาสตร เศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม ศาสนาและปรชญา ศลปกรรม สารสนเทศและการสอสาร และสาขาอน ๆ ทเกยวของ

ก�าหนดการออกเผยแพร วารสารมนษยกบสงคม ตพมพเผยแพรราย 6 เดอน (ปละ 2 ฉบบ) มกราคม-มถนายน กรกฎาคม-ธนวาคม

ทกบทความทตพมพตองผานการพจารณาเหนชอบจากผทรงคณวฒ (Peer Reviewed) ในสาขาวชานนไมนอยกวาสองทาน ทศนะและความคดเหนของบทความในวารสารฉบบน

เปนของผเขยนแตละทาน ไมถอเปนทศนะและความรบผดชอบของกองบรรณาธการ

สงบทความตพมพไดท: กองบรรณาธการวารสารมนษยกบสงคม คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม อ�าเภอกนทรวชย จงหวดมหาสารคาม 44150 หรอท E-mail: [email protected] โทร 095-167-4698

พมพทงหมด 100 เลมสงวนลขสทธตามกฎหมายissn 2286 6779

พมพท: บรษท มาตา การพมพ จ�ากด 77/261 หม 4 ต�าบลบางครดอ�าเภอบางบวทอง จงหวดนนทบร 11110

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตรมหาวทยาลยมหาสารคามFaculty of Humanities and Social Sciences Mahasarakham University

3

บรรณาธการ รองศาสตราจารย ดร.ภาคภม หรรนภา

กองบรรณาธการ ศาสตราจารย (เกยรตคณ) ดร.อานนท กาญจนพนธ มหาวทยาลยเชยงใหม

ศาสตราจารย ดร.บษบา กนกศลปธรรม มหาวทยาลยศลปากร

ศาสตราจารย ดร.ปรศวร ยนเสน มหาวทยาลยสงขลานครนทร

ศาสตราจารย ดร.สวทย ธรศาศวต มหาวทยาลยขอนแกน

รองศาสตราจารย ดร.กตญญ แกวหานาม มหาวทยาลยกาฬสนธ

รองศาสตราจารย ดร.กฤษ ทองเลศ มหาวทยาลยรงสต

รองศาสตราจารย ดร.จกรกรช สงขมณ จฬาลงกรณมหาวทยาลย

รองศาสตราจารย ดร.จารวรรณ ธรรมวตร มหาวทยาลยมหาสารคาม

รองศาสตราจารย ดร.ดารารตน เมตตารกานนท มหาวทยาลยขอนแกน

รองศาสตราจารย ดร.ธญญา สงขพนธานนท มหาวทยาลยนเรศวร

รองศาสตราจารย ดร.นตยา วรรณกตร มหาวทยาลยมหาสารคาม

รองศาสตราจารย ดร.โยธน แสวงด มหาวทยาลยมหดล

รองศาสตราจารย ดร.สมชย ภทรธนานนท มหาวทยาลยมหาสารคาม

รองศาสตราจารย ดร.อรญญา ศรผล มหาวทยาลยเชยงใหม

รองศาสตราจารย ดร.นทธนย ประสานนาม มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

รองศาสตราจารย ดร.เพญประภา ภทรานกรม มหาวทยาลยธรรมศาสตร

รองศาสตราจารย ดร.ศรพร ปญญาเมธกล มหาวทยาศรนครนทรวโรฒ

รองศาสตราจารย ดร.สมเกยรต รกษมณ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

รองศาสตราจารย ดร.สรวรรณ นนทจนทล มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

ผชวยศาสตราจารย ดร.เกตถวา บญปราการ มหาวทยาลยสงขลานครนทร

ผชวยศาสตราจารย ดร.ชมพร มรพนธ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณ

ทหารลาดกระบง

ผชวยศาสตราจารย ดร.ญาณนทร รกวงศวาน สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณ

ทหารลาดกระบง

ผชวยศาสตราจารย ดร.ภาสต ลนวา มหาวทยาลยกรงเทพ

อาจารย ดร.โสภ อนทะยา มหาวทยาลยมหาสารคาม

ผพจารณาตรวจสอบภาษาองกฤษ

ผชวยศาสตราจารย ดร.อภศกด สขยง

อาจารย ดร.ชยยนต ทองสขแกง

ผดแลเวบไซต อาจารยพงษศกด สงฆมณ

ออกแบบปก/รปเลม อาจารยพงษศกด สงฆมณ

พสจนอกษร อาจารย ดร.มจลนทร ลกษณะวงษ

อาจารยวชราภรณ วรรณโชต

เลขานการ นางสาวปภาวรนทร วรหน

นางสาวเจณจรา สมาศ

คณะกรรมการกองบรรณาธการ วารสารมนษยกบสงคม

เนองมาจากปก

ภาพชาวประมงหวานแหหาปลาททะเลนอย ในตอนบนของทะเลสาบสงขลา ซงถอเปนแหลงอนบาลสตวน�าทชวยสรางระบบนเวศในทะเลสาบสงขลาใหมความอดมสมบรณ ดานหลงเปนสะพานเอกชยทเชอมระหวางอ�าเภอระโนด จงหวดสงขลากบอ�าเภอควนขนน จงหวดพทลง ใชหลกการถายภาพแบบเสนน�าสายตา กฎสามสวน (เรองและภาพโดย: อสเรส สขเสน “วถชวตของชาวประมง ณ ทะเลสาบสงขลา” เมอวนท 14 พฤศจกายน 2557)


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

4

ตงแตป พ.ศ. 2563 แวดวงวชาการประเทศไทยไดพบกบการเปลยนแปลงอยางมากมาย

หลายดานและยอมรบวาหลงวกฤตการระบาดของไวรส COVID-19 สงตาง ๆ รอบตวเราเปลยนไป

ไมเหมอนเดม จนถงกลางปสถานการณกยงทรงตว ไมมทาททไวรส COVID-19 จะจากไป อยางไร

กตาม ในวกฤตทเกดขนปรากฏการณใหมของการท�างานวจยกเรมเปลยนเชนเดยวกน โดยนก

วจยหนมาท�างานรวมกนแบบขามศาสตร ขามสาขามากขน ตามปรากฏการณ “นว นอรมอล”

(New Normal) ทตองเปลยนแปลงไปสวถใหมภายใตหลกมาตรฐานใหมทไมคนเคย เฉกเชนเดยว

กบวารสารมนษยกบสงคมทตองกาวใหทนการเปลยนแปลงและตอเนอง

“วารสารมนษยกบสงคม” ปท 6 เลมท 1 ประจ�าป พ.ศ.2563 (กรกฎาคม 63 – ธนวาคม 63)

บทความทปรากฏในวารสารมนษยกบสงคมฉบบน มประเดนศกษาทครอบคลมทงสาขามนษย

ศาสตรและสงคมศาสตร โดยมทงหมด 9 บทความ จากสาขาภาษาศาสตร หลกสตรการสอน

ประวตศาสตรและการพฒนาสงคม รวมทงภมศาสตร

วารสารฉบบนบทความกลมแรกมงเนนเรองภาษา ไดแก เรอง “ค�าศพทโบราณใน

วรรณกรรมอรงคธาต: ภาพสะทอนวฒนธรรมทางภาษาลานชาง” เรอง “การแสดงความหมาย

ของการใชถอยค�าเขยนค�าฟองและค�าใหการในคดทางการแพทย” และเรอง “อ�านาจของผหญง:

การทาทายความสมพนธเชงอ�านาจกบแนวคดปตาธปไตยในนวนยายสมยใหม บทความกลมท

สองมงเนนเรองหลกสตรการสอน ไดแก เรอง “การพฒนาความรดานค�าศพทของนกเรยนระดบ

มธยมศกษาตอนปลายชาวไทยทเรยนภาษาองกฤษเปนภาษาตางประเทศ” และเรอง “การใช

กลวธการอานแบบเสรมตอการเรยนรรวมกบกจกรรมการเรยนรทเนนสมองเปนฐานเพอพฒนา

ความสามารถดานการอานภาษาองกฤษของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5” บทความกลมทสาม

มงเนนเรองประวตศาสตรและการพฒนาสงคม ไดแก เรอง “การศกษาเพอความเปนพลเมอง

ในประเทศสหรฐอเมรกา” เรอง “ปจจยทมอทธพลตอการตดสนใจยายถนขามชาตของแรงงาน

เมยนมาในจงหวดขอนแกน” และเรอง “การวเคราะหองคประกอบการสงเสรมการเตบโตอยาง

มสวนรวมบนพนฐานประชารฐ” บทความกลมทสมงเนนเรองภมศาสตร ไดแก เรอง “การยาย

ถนเพอรบมอผลกระทบจากการเปลยนแปลงภมอากาศและความเปราะบางของกลมชาตพนธ

เขมรในพนทสามเหลยมปากแมน�าโขง ประเทศเวยดนาม”

หวงเปนอยางยงวา ประเดนศกษาสาระ ความร อนหลากหลายของบทความทง 9 เรอง

ในฉบบนจะสะทอนใหเหนถงขอบเขตดานเนอหาทครอบคลมทงสาขามนษยศาสตรและสงคม

ศาสตร และวารสารฉบบนนาจะเปนสวนหนงทชวยสรางสรรค จดประกายจนตนาการ และเกด

ประโยชนตอผอานทงดานความรใหม ระเบยบวธวจยทางมนษยศาสตร และการบรณาการศาสตร

อนเขากบการศกษาภาษา สงคม และวฒนธรรม

บทบรรณาธการ

ภาคภม หรรนภาบรรณาธการ

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


5

ค�าศพทโบราณในวรรณกรรมอรงคธาต ภาพสะทอนวฒนธรรมทางภาษาลานชาง

ณรงคศกด ราวะรนทร, วณา วสเพญ

การแสดงความหมายของการใชถอยค�าเขยนค�าฟองและค�าใหการ

ในคดทางการแพทย

วรญญา ประพนธ, อศเรศ ดลเพญ

อ�านาจของผหญง: การทาทายความสมพนธเชงอ�านาจกบแนวคด

ปตาธปไตย ในนวนยายสมยใหม

ใกลรง ภออนโสม, รญชนย ศรสมาน

การพฒนาความรดานค�าศพทของนกเรยนระดบมธยมศกษาตอนปลายชาว

ไทยทเรยนภาษาองกฤษเปนภาษาตางประเทศ

วรกฤษ นนตะส, อภศกด สขยง

การใชกลวธการอานแบบเสรมตอการเรยนรรวมกบกจกรรมการเรยนรทเนน

สมองเปนฐานเพอพฒนาความสามารถดานการอานภาษาองกฤษ

ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5

ณภชนนท บญระม, อนธสาร ไชยสข, และพชรนนท สายณหเกณะ

การศกษาเพอความเปนพลเมองในประเทศสหรฐอเมรกา

เพญณ กนตะวงษ, ศวช ศรโภคางกล

ปจจยทมอทธพลตอการตดสนใจยายถนขามชาตของแรงงานเมยนมา

ในจงหวดขอนแกน

ธนากร ชาธพา, ธนพฤกษ ชามะรตน

การวเคราะหองคประกอบการสงเสรมการเตบโตอยางมสวนรวมบนพนฐานประชารฐ

สพศ บญลาภ, ปรรฐมาศ พสษฐภคกล

การยายถนเพอรบมอผลกระทบจากการเปลยนแปลงภมอากาศ และความเปราะ

บางของกลมชาตพนธเขมรในพนทสามเหลยมปากแมน�าโขง ประเทศเวยดนาม

เทยนชย สรมาศ

บทวจารณหนงสอ Le nom propre en français

ธระ รงธระ

ขอก�าหนดการเสนอบทความวชาการหรอบทความวจยเพอตพมพ

ในวารสารมนษยกบสงคม

7

27

43

63

89

111

131

153

167

185

191

สารบญ


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

6

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


7

ค�าศพทโบราณในวรรณกรรมอรงคธาต: ภาพสะทอนวฒนธรรมทางภาษาลานชาง

ณรงคศกด ราวะรนทร1, วณา วสเพญ2

1นกวจยประจ�าสถาบนวจยศลปะและวฒนธรรมอสาน มหาวทยาลยมหาสารคาม2อาจารยทปรกษาโครงการวจย และผเชยวชาญสถาบนวจยศลปะและวฒนธรรมอสาน

มหาวทยาลยมหาสารคามE-mail: [email protected]

Received: February 04, 2020

Revised: April 07, 2020

Accepted: April 13, 2020

บทคดยอ บทความนเปนสวนหนงของโครงการวจยเรองการวเคราะหและจดท�าอนกรมศพท

ในอรงคธาต ฉบบ จ.ศ. 1167 จากการศกษาพบวา ค�าศพทและบรบทการใชค�าศพทสะทอน

ใหเหนถงมรดกทางวฒนธรรมลมน�าโขง ทปจจบนบางสวนไดสญหายไปแลว บางสวนใชใน

บางทองถนเทานน ในบทความนจงไดจ�าแนกและน�าเสนอศพทออกเปน 6 กลม ไดแก

1) ทมาของชอ ภก�าพรา 2) วสด อปกรณ สงกอสราง เชน ซะทาย หนมก อบมง เปนตน

3) เงนตราโบราณ เชน เงนดวง เงนแป (อแปะ?) เงนแหนน เปนตน 4) สตว เชน เงอก

ปลาชนาก ปลาเปยนไฟ เปนตน 5) เครองใช เชน ไต ไมสฟน โอ เปนตน 6) เครองแตงตว

เชน กระจอน มาว วนลกคง เปนตน

ค�าส�าคญ: อนกรมศพท อรงคธาต จ.ศ. 1167 วฒนธรรมลมน�าโขง


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

8

Abstract This article was a part of the research project entitled the analysis and the making of Isan ancient vocabulary glossary found in the palm-leaf manuscript “Urangadhatu of Junlasakarat 1167” (2348 B.E. or 1805 A.D.). The results showed that the vocabulariy list and their contexts reflected the Mekong River Basin culture, which has recently vanished. Some glossaries still existed in some specific areas. The analysis of the current study revealed six categories of ancient words. These categories included 1) the name of Phu Kampra, 2) materials, equipment, buildings, e.g. Satai, Hin Mook, Obmung, 3) ancient money, e.g. Duang (Round coin), Pae (Flat coin), Nhan, 4) animals, e.g. Nguak, Pla Chanak (Sawfish), Pla Pian Fai, 5) utensils, e.g. Tai, Mai See Fun (Toothbrush), Oe, and 6) costumes, e.g. Kra Jon, Pa Sadok, Mao, Wan Lak Kang.Keywords: Vocabulary Series, Urangadhatu Junlasakarat 1167, Mekong River Basin Culture

Ancient Vocabulary in Urangadhatu: The Reflection of theLan Chang Culture

Narongsak Rawarin1, Weenah Weesapen2

1Researcher, Chief of the Manuscript Conservation GROUP, The Research Institute Northeastern Art and Culture,

Mahasarakham University2Project Supervisor and Expert, The Research Institute Northeastern Art and Culture, Mahasarakham University

E-mail: [email protected]: February 04, 2020



ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


9

บทน�า

ต�านานอรงคธาต หรอต�านานพระธาตพนม เปนต�านานทมการรบรในวงกวาง

และถกผลตซ�ามาตลอดทงในรปของคมภรใบลานและหนงสอ หากแตขอมลรายละเอยด

ปลกยอยซงประกอบขนเปนตวต�านานคอค�าศพทตาง ๆ นน มผใหความสนใจจ�านวนนอย

สวนใหญจะมงไปยงสถานท เมอง รอยพระบาท พระธาตเจดย ทปรากฏในต�านาน รวมไป

ถงเหตการณทเกยวเนองกบพงศาวดาร ประวตศาสตรแตละยคสมย ในบทความนเปน

ผลพลอยไดจากการจดท�าอนกรมศพทในต�านานอรงคธาต ซงไดรวบรวมวเคราะหศพท

รายชอ คน สตว สงของ สถานท ในเอกสารใบลานอรงคธาต ฉบบ จ.ศ. 1167 เปนส�าคญ

สงทคนพบจากศพทตาง ๆ นน กลบแสดงใหเหนถงองคความรและภมปญญาโบราณดาน

ตาง ๆ มากมาย เชน ดานงานชางฝมอและศลปกรรมสาขาตาง ๆ รวมทงดานชววทยา

เงนตรา การซอขายและแลกเปลยน ขาวของเครองใชส�าคญ เปนตน

เอกสารชนตนทใชศกษาชดนพระอรยานวตร (อารย เขมจาร) อดตเจาอาวาส

วดมหาชย และผกอตงศนยอนรกษวรรณคดภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ไดรวบรวมและรบ

มอบจากวดโพนสวาง ต�าบลแพง อ�าเภอโกสมพสย จงหวดมหาสารคาม ในวนท 29 เดอน

มกราคม พทธศกราช 2514 ซงกลมงานอนรกษเอกสารโบราณ สถาบนวจยศลปะและ

วฒนธรรมอสานไดด�าเนนการถายเปนส�าเนาดจทลเอกสารใบลาน เรอง อรงคธาต ฉบบ

วดมหาชย อ�าเภอเมอง จงหวดมหาสารคาม ในรหส L13060 มจ�านวน 5 ผก (ผก 1-52

หนา, ผก 2-50 หนา, ผก 3-51 หนา, ผก 4-52 หนา, ผก 5-56 หนา) ขนาด 4.2 x 52 x 5

เซนตเมตร จารดวยอกษรธรรม ภาษาพนถน จ�านวน 4 บรรทด ฉบบลองชาด ส�านวน

รอยแกว ระบปทจาร ศกราช 167 ตว ปฉล ไทยภาษา ปรบเปา เดอน 9 ออกใหม 8 ค�า

ชอผจารและเลขศกราชปรากฏในทาย ผกท 1 ลานท 26 หนาท 2 (ขระ) ระบวา “...เจา

หวสธ�าเปนผลจนาแล” และใบลานแผนสดทายของ ผกท 5 ลานท 28 หนาท 2 (นา)

กระบขอมลส�าคญและศกราชไวเชนกน ดงน

“5/28/2(นา)...กสระเดจจบอระบวรควรทอนแลฯไผดใหยอ

ใสหวแลวจงดเหดวาธาตพระนมเจานเหมอนดงสพพญญเจาแลฯฯ

จรสงกสราชาไดฮอย67ตวปสลไทยะภาสาปฮบเปา

-เดอน9ออกใหม8ค�าแลกองแลงแถใกค�าแลเจาสธ�ามมาเปนผรจ

จนาแลขอใหฮอดพอแมพนองนองนงคคนเทนคคนๆคคนเทน

-อนนอรงคธาต5ผกแลอรงคธาต5ผกแลอรงคธาต5ผกแลอรงคธา

ต5ผกแล”


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

10

ภาพท 1 ภาพใบลานแสดงขอมลปทสรางใบลาน “จรสงกสราชาได ฮอย 67 ตว

ปสล ไทยะภาสา ปฮบเปา” ตรงกบ จ.ศ. 1167 หรอ พ.ศ. 2348

(ณรงคศกด ราวะรนทร, 2561: 13)

เมอค�านวณศกราชแลว ปรากฏวา ตรงกบ วนเสาร ขน 8 ค�า เดอน 9 ปฉล

จลศกราช 1167 หรอพทธศกราช 2348 ซงคาบเกยวกบรชสมยพระบาทสมเดจพระ

ปรโมรราชามหาจกรบรมนารถ พระพทธยอดฟาจฬาโลก รชกาลท 1 (ครองราชย

พทธศกราช 2325-2352) แหงอาณาจกรสยามกรงรตนโกสนทร และรชสมยพระเจาไชย

เชษฐาธราชท 5 (สมเดจพระเจาอนวงศ พทธศกราช 2348-2371) แหงอาณาจกรลานชาง

เวยงจนทน ซงเปนพระมหากษตรยพระองคท 5 และทรงไดรบการยกยองวาเปนพระมหา

วรกษตรยแหงราชอาณาจกรลานชาง

จากปศกราชดงกลาวจงถอวาอรงคธาตชดนมความเกาแกกวาฉบบทเคยจดพมพ

มาแลวอยาง อรงคธาต (ต�านานพระธาตพนม) ฉบบกรมศลปากร (2483) ทระบตามทาย

หนงสอใบลานวา “อาชญาเจาอปราช พรอมดวยบตรภรรยาไดจ�าลองจากฉบบโบราณ สราง

ขนเมอ พ.ศ. 2404” จงนาจะน�ามาศกษาเปรยบเทยบความเหมอน คลายหรอแตกตางใน

รปแบบการถอดแปลค�าศพททปรากฏ ซงอาจมขอมลบางสวนขาดหายอาจดวยขอบกพรอง

ดานการคดลอก จาร รวมถงเพมเตมขอความใหสมบรณมากทสด จากการพจารณาค�าทใช

ผศกษาเหนวาวรรณกรรมต�านานซงเปนมรดกทางวฒนธรรมลมน�าโขงนปจจบนสญหายไป

มาก บางสวนเพยงปรากฏในพจนานกรมศพทโบราณทยากจะเขาถง ซงผศกษาจงคดและ

จ�าแนกค�าศพทโบราณในวรรณกรรม อรงคธาตเพยงบางสวนมาเสนอในบทความดงราย

ละเอยดตอไปน

ค�าศพทโบราณในวรรณกรรมอรงคธาต

จากการรวบรวม วเคราะหศพทเกยวกบรายชอ คน สตว สงของ สถานท

ในเอกสารใบลานอรงคธาต จ.ศ. 1167 พบวา มองคความรและภมปญญาโบราณดานตาง ๆ

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


11

เชน ดานงานชางฝมอและศลปกรรมสาขาตาง ๆ รวมทงดานชววทยา เงนตราการซอขาย

และแลกเปลยน ขาวของเครองใชส�าคญตาง ๆ จงเสนอรายละเอยดในแตละประเดน ดงน

1. ทมาของชอ ภก�าพรา

ความเปนมาของชอ ภก�าพรา หรอ ดอยกปปนนะคร นน นอยคนนกทจะทราบ

ทมาของชอ รเพยงวาในต�านาน ครงหนง พระพทธเจาเคยเสดจมาสถต และเปนสถานท

บรรจพระบรมสารรกธาตบรพพทธเจาทง 3 พระองค อนไดแก พระกกสนธะ พระโกนา

คมนะ พระกสสปะ โดยจารตแหงพระพทธเจาเหลาสาวกตองน�าเอาพระบรมสารรกธาตมา

ประดษฐานไว ณ ทแหงน ในต�านานระบไววาชอนเกยวเนองกบบรพกรรมของพระยาต

โคตรบร แหงแควนสโคตรบอง ซงไดน�าเอาลกนกแลไขเตา ไขแลน มากน จงเขญใจปราศจาก

พอแม เมยรก แตพระยาตนนจกสถาปนาอรงคธาตในดอยเขญใจหรอภก�าพรา แหงน

ดงขอมลทคดมาน�าเสนอ

“...ยาม 1/17/2 (ข) นน พระเจาสระเดดจจขนอากาด ลงมาส

รฏฐดดอยกปปนนะคร คอวาภก�าพาใน ราต คนนน วสกมมะเทวบดล

งมาอปปฏฐากดวยอาสนะแลพดานฮงแลวจงหนกมแล...”

(อรงคธาตจ.ศ.1167:ผก1ลาน17หนา2)

“...อนทราธราสวา ภก�าพานพระเจาอาไส ซงอดต เหดแหง

พระเจา3ตนมพระกกกสนธะเปนเคาพระโกนาคมนะถวน2พระกสส

ปะ ถวน 3 อนเขาสนรพานแลว อรหนตเจาทงหลายยอมเอาธาตอนประ

เสดมาไวในทน เพอวามตตาทาวพระยาฝงมบรสมพพาน ไดโพธยานแล

ชอหนออรหนตทงหลายจกมเมอสดเมอชอยอนน หากเปน จาฮด แหง

พระเจาทงหลายสบๆมาแทก1/19/1ขาแล...”

(อรงคธาต จ.ศ. 1167: ผก 1 ลาน 18 หนา 2, ลานท 19 หนา 1)

“...อนนมาหา (มหา) กสสปปะ หลงเหนพทธวไสอนท�า

นวาย ยงชอดอยเปนบาลวา กปปนนะคร แลพระพทธเจาอาไสซง

พระยาตโคตรบรนนเมอชาตตอนหลงพนพระยาไดเอาลกนกแลไข

เตา ไขแลนมากน จงเขญใจปราสสจากพอแมลกเมยฮกแลเสนาอา


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

12

2. วสด อปกรณ สงกอสราง

ค�าศพททเกยวของกบวสด อปกรณ สงกอสราง ทปรากฏมเพยงบางสวนท

สะทอนภาพภมปญญาโบราณ เทคนค วธการ ดานงานชางและสถาปตยกรรม ในหวขอท

น�าเสนอ เชน ซะทาย หนมก และอบมง พอสงเขป เพอใหผอานไดเหนถงบรบทของศพท

ทง 3 ในต�านาน มดงน

2.1 ซะทาย

ซะทายเปนการผสมปนแบบโบราณซงไดกลาวอธบายไวในหลาย

เหตการณ เชน ในตอนทอรหนตาเจาทงหาแลพระยาจนทบรปะระสทธสกกะเทวะถะปน

นาธาตไวทภเขาลวง ดงขอมล

ค�าวา ต�าซะทาย ปรากฏในตอนพระยาสมตตธมมเจาหดสงอรงคธาตแลถะปน

นาธาตดกหลง ดงขอมล

“5/11/2 (เลา)...คนทงหลาย ไดหนแลวพอมกนขนแลวนแล

3 คบทงคบชน (คบงน/ครบทกชน ?) หลน (เลน) มโหสด (มหรสพ)

สกกะละ (สกกระ) บชากบอระบวรดวย ซะทายลายจน แลว พระยา

จนทบรใหแปงแผนค�า3อนใหย2วาเปนสแจหนาดงใบลานนาง

ทง2ไดแผนเงนเลยงคนแผนทอแผนค�าหมนกลางโฮงไดแผนเงนเลยง

อน1…”


“5/21/2 (แป)...พระยาสมตตธมม อานดพละเทวาอามาสให

เสน (เสง?)คนทงหลายดวยวาปคละฝงใดยงมกเอากานราชสทธาจก

ใหเปนขาอปปะถากกองขอยมหาธาตเจากบทงราชอสไภ (อภย) เวยก

บานกานเมองแลใหดนดวยไฮนาไวกบหนแลยามนนคนทงหลายพอม

กนวาซม1ขานวาจกต�าซะทาย...”

(อรงคธาต จ.ศ. 1167: ผก 5 ลาน 21 หนา 2)

มาสผเพงใจหนแลพระยาตนนจกไดถะปนนาอรงคธาสในดอยอน

น จง ขนใจ ภก�าพากวาแลพระพทธเจาสงใหเอาอรงคธาสหวอก

มาใสไวในดอยเขญใจ2/17/2(ท)ทน...”


ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


13

สมชาย นลอาธ (สมภาษณ: 2561) ไดใหขอมลกบผศกษาวา “ซะทาย” หรอ

“สะทาย” เปนการผสมปนเพอ “โบก, ฉาบ, ปน” ซงเปนกรรมวธโบราณ อกวธคอการ

“สอ” ใชกบงานชางปนโบราณ, ซงตรงกบค�าวา ปะทาย ในภาษาลาว มความหมายวา

ดนทรายผสมปนและน�าเหนยวส�าหรบกอหรอโบกดนจ (กะซวงสกสาทกาน สปป. ลาว,

2505: 709) ค�าวา “ซะทายลายจน” คอ การปนลวดลายปนประดบ ในทนบงบอกวาเปน

ลวดลายจน ซงสะทอนความสมพนธทางศลปวฒนธรรมระหวางอาณาจกร

ในจารกอฐเผา (วดพระธาตพนม) มขอความทเกยวของกบ “ซะทาย” วา

“พทธศกราช 2444 ปฉล ตรศก ร.ศ. 120 ณ วน เดอนอาย ขน 14 ค�า ภายในมทานพระคร

สทา พระครอดรพทกษคณะเดช ทานพระครหน พระเลกเมองอบลราชธาน พระครทาเจา

ดานทง 4 วดธาตพนม... (ช�ารด) ... หลวงชาญอกษร เมองนครราชสมา หลวงปราณ

พระศรวรราช หลวงภกดเสนาวรราช กรมมหาชยหอสมบต-ผว ยายทองค�า-เมยทาวพมสาร

และนายกทายกาบานธาตพนม ทาววรบตร ก�านนบานพระกลาง ไชยวงสา ผใหญบานดอน

กลาง หลวงจ�าปาศกดสทธผล ก�านนบานน�าก�า อปราชราชวงศ พระชลชนนะไชย

พระวรสาร พอกม เมองเรณนครพรอมทานขาหลวงบรเวณ เจาเมอง กรมการเมองนคร

เมองเรณ และภกษสามเณร ทายก อบาสก อบาสกา แขวงเมองตาง ๆ มศรทธาปฏสงขรณ

พระเจดยบรมธาตพนมคอ โบกปนตอยอดถงพนและก�าแพงทช�ารดตาง ๆ มทองค�าแผน

หนกประมาณ 50 บาทเศษ ทองค�าปลวประมาณ 3 แสนเศษ เงนแผนหนกประมาณ

200 บาทเศษ เงนบาทประมาณ 100 บาทเศษ แกวเมดประมาณ 200 เศษ แกวประดบ

120 หบ โปงทองหลอ 1 ใบ มทองหนก 2 แสน แถบสมภารเปนทถาวรรงเรอง น�ามาซง

ความเลอมใสของเทพยดาและมนษยทงหลายตราบเทา 5000 วสส นพพานปจจโย โหต

ค�าสะทายโปก: ปน 5 ทราย 7 น�าออย 2 น�าหนง 1 ยางบง 9 ซะทายเพชร: ปน 2 ทราย

5 น�ามะขาม 2 น�ามนยาง 1” (พจนย เพงเปลยน, 2553: 165-166)

2.2 หนมก

หนมก เปนหนอกชนดหนง ลกษณะมนวาวเนองจากมสวนผสมของ

ทรายและละอองมกน�าจดทน�ามากลาวไวในการกอสรางทงกอเปนพระแทนบลลงก กอเปน

อาราม รวมถงการน�ามาสลกลวดลาย ไดกลาวไวในหลายตอน ไดแกในตอนปาทลกษณ

นทาน ดงขอมล

“...พระเจาเทสสนาดงน พระยาสวณณภงคละ จงใหสงวาน

ค�าอนหนกอนหนก3แสนเปนทานแกคนทงหลายฝงเปนก�าลงอนขน

อาสากอแทนดวยหนมกเปนปนนะเทยว2/1/2(สร)พลรนกแล


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

14

และในตอนพราหมณทงหาเมองราชาพเสกพระยาจนทบรปรสทธสกกะเทวะ

กปรากฏการใชหนมกในการสลกเปนศลาจารก ดงขอมลทคดมา

จะเหนไดวาลกษณะการใชงานหนมกนน มความคลายคลงกบหนทรายหรออาจ

เปนหนทรายเปนอยางมาก ซงสอดคลองตามหลกฐานทางโบราณคดวา มการท�าใบเสมา

กอปราสาท ศลาจารก โดยใชหนทรายเปนจ�านวนมากในพนทลมน�าโขง สวนหนอกประเภท

ทใชในการกอสรางเชนเดยวกน มชอเรยกวา “หนแลง” ซงปรากฏในต�านานอรงคธาตเชน

เดยวกน

“...ยามนน ไชยยะพราม จงเลาแกพรามทงสวา ขาไดเหน

กงจดแกวพระพทธเจาแหง 1 แลพรามทงส แจงดงนแลวจงเอาก�าลง

ดอมพระยาจนทบรไชยยะพรามจงพาไปสแคมหนองคนแทเสอน�าแลว

พอมกนสกกระบชา เอาหนมกสเหลยมมาสกลายเลก วามวร (มวล) น

พระเจาสรฏฐดอยท�านวาย4/18/1วาพระยาตน1ชอวาสธมมาโสก

(ศรธรรมาโศก)จกกอแฮกเจตยะประเสดทงหามาราชาพเสกเจาบรจน

เปนพระยาเสวยราสบานเมองอนน พระยานาคกอแฮกไวทเพยงหาดซา

ยกลางน�าหนเหนจงสกหนลายลก(ลกษณ)ฝงไวใหแจง…”

(อรงคธาต จ.ศ. 1167: ผก 4 ลาน 17 หนา 2, ลาน 18 หนา 1)

พระเจาจงสระเดดจจขนดอยอนนง โดง ดงคหา แมนวาคนทงหลาย

ขนเทง (เทง: ตนฉบบตวอกษรธรรมเขยน เทง) หน กผอคอยเหน

(กมองเหน?)หนองหานนอยหนองหานหลวงเปนเคาแลคอยเหนเมอง

สโคตรบองภก�าพากมแล…”


“2/8/2(แส)...กอนยามนนทาวพระยาทงหลายฮขาวมพระ

ยาจลลณแลพรหมทด แลพระยาอนทปฏฐนคร แลนนทเสน กมาเคา

โฮมกนทแคมน�าเบองใตปากน�าเซหนตกแตงคนทงหลายฟนหนมกจก

กอเปนอารามไวถามหากสสปปะเถรเจา...”


ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


15

2.3 อบมง

สงวน รอดบญ (2545: 130) กลาววา “อบมง กอดวยอฐโบกปนทง

หลงแมกระทงหลงคา รปทรงของหนาบนมลกษณะโคงแหลม ลางแหงกเปนหลงคาชนเดยว

ลางแบบเป นหลงคาซ อนสองชน หน าบนมลวดลายเครอวลย ป นปนประดบ

ทนครหลวงพระบาง มอบมงอยหลายวด เชน ทวดเชยงทอง วดเชยงมวน วดหมนนา

วดสวนนะพมมาราม สวนทเวยงจนท มทวดอนแปง วดแสน วดหวซยง และวดอบมง เปนตน

ลองพจารณาศกษาตามรปแบบของขอมลทยกมา ขอมล อบมง กลาวไวในตอน

ทพระพทธเจากลาวกบพระอานนทวาพระยาสรยวงสาไชยจกกธมมกกราชาเสฏฐาธราส

จกไดกอเจดยครงท 2 เพอครอบอบมงอรงคธาต ดงขอความทยกมา

ในตอนทพระยาสวณณภงคละและราชเทว สร างอบมงหนครอบรอย

พระพทธบาท อนใหชอวา ธาตเชงสม (พระธาตเชงชมในปจจบน) ดงขอความทยกมา

และกลาวในตอนทชาวเมองหนองหานหลวงกออบมงบนดอยแทน ดงขอความ

ทยกมา

“...พระยาสรยวงสาไชยจกกธมมกกราชาเสฏฐาธราส ดงน

ปางนนหนแลดราอานน พระยาตนนนได พ�าเพง ทาน สน บารมอน

มาก จกเปนพระยาตนประเสดยงกวาทาวพระยาทงหลาย จกมอาย

หมนยน 1/15/1 โชตนาพทธสาสนาพระตถาคตทเกาทใหม จกไดกอ

เจตยะถวน 2 ทโลมไวยง อปมง อรงคธาสพระตถาคต ไวท ภก�าพา

นนแล…”


“1/26/1...พระยาสวณณภงคละแลราชเทว ไดยนปาทลก

ขนาแลอปปหารยธมม อนพระเจาเทสสนากชมชนยนดจกสาง อบมง

หน โลมฮอยอนสมนนกบทงกระโจมหวใสไวจงวา ธาตเชงสม เพอดงน

แล...”



ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

16

ในความนกคดของคนปจจบนค�าวา อบมง มความใกลเคยงกบเสยงของค�าวา

อโมงค แตเมอหากพจารณาตามขอมลทไดน�าเสนอมาแลว จะเหนไดวา อบมงจะมลกษณะ

เปนสงกอสรางทคลายก หรอปราสาทหน ซงมปรากฏอยทวไปในดนแดนบางสวนของ สปป.

ลาว และดนแดนภาคอสานของประเทศไทย รวมไปถงสงกอสรางทอาจารยสงวน รอดบญ

ไดบรรยายไว

3. เงนตราโบราณ

พบค�าวา เงนดวง, เงนแป (อแปะ? ซงเปนเงนปลกโบราณ กะแปะ กวา), และ

เงนแหนน ในต�านานอรงคธาตซงเปนชอสกลเงนตราของแควนตาง ๆ ในตอนทมารวม

สถาปนาอปมงอรงคธาต เงนดวง เปนสกลเงนของเมองหนองหานนอย เงนแป (อแปะ?)

เปนสกลเงนของเมองอนทปฏฐนคร เงนแหนน เปนสกลเงนของเมองจลลณพรหมทด

ซงสะทอนวาแตละเมองมระบบเงนตราเปนของตวเอง และชอเงนนนเปนชอเงนโบราณท

ปจจบนสญหายไปแลว แตยงปรากฏในขอความทยกมา ดงน

“...พระยาจลลณพรหมทดมเงนแหนน5พนหาฮอยหาสบ

แหนนแล แหนนหนก 4 ฮอยเคา (เกา?) มค�า 5 ฮอย 5 สบ แหนน

แลแหนนหนก3ฮอยเอาคองสบเกาจบเกาหนวยสบเจดจบมเจด

หนวยใสไวฮองลมก�าดานวนออก

พระยาอนทปฏฐนครมเงนแปเกาลาน(เกา)แสน2/18/2(ท)

เกาหมนเกาพนเกาฮอยมค�าบอก(ปลอก)มอ3หมน3พน3ฮอย

3สบจงหลอทองเปนฮปเฮอง(เฮอ)ใสไวหลมดานใต…”


“2/8/2(แส)...แมนชาวเมองหนองหานหลวงอนพระยา

สวณณภงคละเปนเคาชาวเมองหนองหานนอยมพระยาค�าแดงเปน

เคาตกแตงกนฟนแลงมาไวแลวคนทงหลายจงจาพน(พนน)กนวา

ผชายชาวเมองหนองหานหลวงจกกออปมงอนนงเทงดอยทแทนพระ

เจาสรฏฐดแตกอนนน”


ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


17

ในขอเทจจรงนน ลานชางโบราณมเงนหลายประเภททใชในการแลกเปลยน เชน

เงนบกคอ (เงนดวง-เพราะมลกษณะเหมอนตวดวง) เงนฮอย (รอย) เงนฮาง เงนเจยง เงน

คองสง เปนตน

4. สตว

สตวทปรากฏในต�านานอรงคธาตมหลากหลายทงสตวกายสทธ สตวทวไป

โดยใชเปนตวเดนเรองอยางพระยานาค มาพลาหก หรอ วลาหก มาอาชะไนย (อาชาเนยย)

แตสตวบางชนดเปนสตวทมจรงแตอาจถกน�ามาสรางใหเกดปาฏหารยเกนจรงหรอมความ

ลกลบ มรายละเอยดดงน

4.1 เงอก

เงอก ตามสารานกรมภาษาอสาน-ไทย-องกฤษ ฉบบปรชา พณทอง

(2532: 125-126) ไดใหความหมายของเงอกไววา เงอก น. งน�า, ปลาไหลไฟฟา... งชนดน

เวลาจะกนเลอดคนบนทองทมนอยจะเปนสเขยวสะดดตา ถาเรากรดเลอดสกหยดใหมนกน

สเขยวจะหายไป... ผศกษาจงคดขอความมาเพอน�าเสนอดงน

“2/22/2(ไท)…

พระยาจลลณพรหมทดมค�า5ฮอยแหนนแลแหนน(แล)หนก3ฮอย

พระยาอนทปฏฐนครมเงนแป3แสน

พระยานนทเสนมขนค�า3หนวยแลหนวย(แล)หนก3หมน

พระยาค�าแดงมเงนดวง3แสน

พระยาทง4บชาพระยาสวณณภงคละดวยคาถาอนนหนแล...”


“...สดสงทงหลาย มตนวา จแข เตา ปา ตายมากนก ผทง

หลาย เหนกเอากนมาชมนมอย แคม น�าเหนอบก ทงหลายหองแหง

นาคทงหลายกจกดอมเขาลวดกท�าฮายเปนอนตายแกนาคทงหลาย

ดวยพยาสเจบไขเปนเคาบางพองกตายไปแมนวาเงอกกดงเดยวจง

เอากนหนน�าแคมน�าอรงคนทควาหาทอยผสางนาคแลเงอกงทง

มวรเลาน�าของมาใตสสตตนาคอยเพยง1/2/2(ครา)ดอยนนทกงฮ…”



ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

18

4.2 ปลาชนาก

ภาพท 2 ปลาชนาก

(ทมา: https://th.wikipedia.org)

ปลาชนาก ปจจบน สปป. ลาว ยงมใชอย ซงตามสารานกรมภาษา

อสาน-ไทย-องกฤษ ฉบบปรชา พณทอง (2532: 762) ไดใหความหมายของปลาชนากวา

“สะนาก 1 น. ชอปลาชนดหนงคลายปลาฉลาม ตวโตมาก ปากบนยนออกไปเปนทอนยาว

มฟนแหลมเปนซ ๆ ฟนทงสองเปนฟนเลอย...” สะทอนวาปลาชนดนในอดตอาจมปรากฏ

ในแมน�าโขง จงท�าใหผเขยนต�านานเกดความประทบใจในรปลกษณ จงไดน�ามาเขยนไวใน

ต�านานน ดงขอความ

การทเทวดานมตเปนปลาชนาก นนเนองจากเปนปลามขนาดใหญเปนพเศษ

หายาก แปลกประหลาด การนมตเปนปลาชนดนจงถอเปนการสงเสรมบารมของเทวดา

4.3 ปลาเปยนไฟ

ปลาเปยนไฟ เปนปลาทวไปทอาศยในลมแมน�าโขง รวมถงแหลงน�า

อน เชน น�าตก มชอทองถนวา ปลาเบยนไฟ หรอ ตะเพยนไฟ

“...ยามนน เทวดาทงหลาย มปะรสทธสกกะเทวดาเปนเคา

น�าไปฮกสาบได ไปทออนทะสรเจยมบางนางเทวดามจสะนารจงนมด

เปนปาชนากตว1ยาวซาวอา(หา?)วาเกด(เกลด)เปนค�าทงมวรกง

หลงเปนฮองหนนเฮอ4/21/1ซ(ช)ขนสงพนน�า3สอกคนทงหลาย

เหนยงเปนอจสะจนอยานกลวอนพาบกมขาบแทบปฐว…”


ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


19

ภาพท 3 ปลาเปยนไฟ

(ทมา: Ian G. Baird และคณะ, 1999: 39)

เนองจากมครบสแดงสะดดตาท�าใหไดชอน ปลาเปยนไฟ ถกลาวในตอนท

พระพทธเจากลาวกบพระยาสวณณภงคละ เกยวกบการประทบรอยพระบาทในทตาง ๆ

หนงในนนคอเมองแพร อนไดเหนชาวเมองถวายปาขา (ปลาขาหรออาจเปนปลากา คอ

ปลาชนดหนงคลายปลาหมอ แตตวใหญและกลมกวาปลาหมอ) ปลาเปยนไฟ ปลาตะเพยน

ไฟ, ภาษาลาว ปาเวยนไฟ ตวเหมอนปลาตะเพยน (ปลาขาว) แตหางสแดง (Ian G. Baird

และคณะ, 1999: 34) แตพระพทธองคไมทรงฉน และปลอยลงน�าไป ดวยอ�านาจแหง

พทธคณท�าใหปลาดงกลาวกลบพนคนชวตกลบมาดงเดมแตยงมรอยไมตดอยกบตวจนถง

กระทงทกวนน ดงขอความ

“...ดรามหาราส ฮอยจดแกวมใน เมองโยนกวตตนครเชยง

ใหมพนพระพทธเจาทง3ไปสนขาวทนนแลวกซอน(ฮอย)กนอยดา

ลงไวดวยล�าดบในหนฮปสะเภาหนซตนกมแลพระตถาคตไปบณฑ

บาสในเมองแพ(แพร)อนเปนปราณบณฑบาสแหงพระพทธเจาแตกอน

1/25/1(ข�า)นนเขาชาวเมองแพทงหลายกเอาขาวแลปาขา(ปลาขา)

ปาเปยนไฟ(ปลาตะเพยนไฟ)มาใสบาสแหงตถาคตดงนนขนส(ดอย

เทพ)ดอยไชชมพทปแลวจง (ลงเมอ) ขนดอยผาฮงฮง จงเหนฮปปาขา

ปาเปยนไฟ มในปาทลกขนาแหงพระพทธเจาทง 3 อนเปน อปปหาร

ยธมมพระตถาคตกบสนยงปาอนชาวเมองแพรทงหลายใสบาสนนจงอ

ธฏฐานใหมชวตซตวไวในน�านน ปายงเปนฮอย ไมหบ ซตวตาบตอเทาเส

ยงกปพน กมแล คนทงหลาย ฝงอยในเมองอนเปนปาขาปาเปยนไฟ


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

20

ในทางภาษาศาสตรนน ว สามารถแผลงเปน พ เชน วระ เปน พระ และ พ แผลง

เปน ป เชนภาษาถนเหนอ เพน กลายเปน เปน เปนตน

จะเหนไดวาสตวทงลกลบและธรรมดาเหลาน ไดถกน�ามาใชอธบายเหตและบอก

เลาปาฏหารยตาง ๆ ในต�านานซงสะทอนวา ในความนกคดของผเขยนต�านานไดเหนและ

เกดความประทบใจจงปรากฏชอเหลาน ซงเปนประโยชนแกผไดศกษาภายหลงทเกยวของ

กบสตวตาง ๆ ทคนโบราณบนทกไว

5. เครองใช

เครองใชไมสอยทผศกษาคดมาน�าเสนอนเปนเพยงบางสวน เนองจากสนใจใน

ชอเฉพาะ และเคยไดยนวลทเกยวเนองกบเครองใชโบราณ คอ “ถวยโถโอไต” ท�าใหอยาก

น�าเสนอศพททปรากฏในอรงคธาต วามความส�าคญเพยงใดจงตองใชอทศใหกบอรงคธาต

ดงขอมลทน�าเสนอ

5.1 ไต

ไต ตามสารานกรมภาษาอสาน-ไทย-องกฤษ ฉบบปรชา พณทอง

(2532: 381) ใหความหมายวา ขน, ถาด อาจมรปทรงคลายเตยบของภาคกลาง เปนภาชนะ

มคาทใชในการรองหลมเพอกออปมงอรงคธาต ดงขอความ

เขาฮอนเปนอปปหารยธมมกคมรบย�าแยงบกนแมนไดกปลอยเสย

ดหลแล…”


“2/18/2 (ท) ...พระยาค�าแดง (พระยานนทเสน) มโถน

(กระโถน) หมากค�าหนวยนง หนกเจดพนใสแหวนเตม ขนเงนหนวย

นงหนกเกาพน ไตค�า หนวยนง ไตเงน 2 หนวย หนกหมนเกาพน ใส

มาว เตมมฮอยคแลวแลคหนก 2 พนค�าเถงเกาหมน ใสคองสบเจดจบ

เจดหนวยสบหาจบหาหนวยสบสามจบ3หนวยใสไวฮองหลมดาน

เหนอ…”


ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


21

5.3 ไมสฟน

ไมสฟน เปนเครองใชโบราณ ปจจบนในหมพระกรรมฐานยงใชอย

โดยลกศษยจะเปนผท�าถวายพระอาจารยของตน ไมทท�าเปนไมรสฝาด เชน ไมโกทา ขอย

สะเดา อาจเนองดวยมฤทธสมานแผล และยบยงแบคทเรยในชองปาก จะน�าไมเหลานนมา

ผาเปนซ ทบปลายดานหนง อกดานจะเสยมใหแหลม ใชสฟนแทนแปรงสฟน บางพนทเรยก

“ไมเจย”

ซงในต�านานอรงคธาต ไดกลาวไวในตอนทพระพทธเจาประทบในปาเชตะวน

โดยมพระอานนทเปนผอปฏฐาก ดงขอความ

จะเหนวาสงของทยกมานเปนเครองใชโบราณทอาจตกทอดมาสยคปจจบน

แตกมบางอยางถกเปลยนนามเรยกขานไปจนไมเหลอเคาเดม จนอาจเปนทฉงนแกผศกษา

วานามเกยวกบเครองใชทระบมรปลกษณะใดกนแน

6. เครองแตงตว

ในประเดนเครองแตงตวกมความนาสนใจไมนอย เพราะสะทอนใหเหนถง

วฒนธรรม “เอ-ยอง” หรอการแตงตว ประดบประดาของคนโบราณ จนมค�ากลาวคลองจอง

ในวรรณกรรมเวสสนดร วา “มาวใสแขนแหวนใสกอยปดนอยสรอยสงวาล” ดงขอมลท

ยกมา

6.1 กระจอน

กระจอน ตามสารานกรมภาษาอสาน-ไทย-องกฤษ ฉบบปรชา

พณทอง (2532: 16-17) ไดแบงเครองประดบชนดนเปน 2 ประเภท คอ 1) กระจอนจม

เปนตมหทท�าเปนดอกไมตม ๆ เหมอนดอกงว และ 2) กระจอนยอย ตมหทท�าเปนสรอย

ระยา... เปนเครองแตงตวทใชในการรองหลมเพอกออปมงอรงคธาตดงขอความ

“...เมอสพพญญเจายงทวรมานอยส�าราน1/6/2(คร)ในปาเชตต

วนอาราม ยามใกฮง เจาอานน ตนอปฏฐากไมสฟนแลน�า สวย หนา

สพพญญเจาเมยนกจจช�าระแลวเลงเหนปราณแหงพระเจา3ตนอน

เขาสนรพพานไดไวธาตในดอยกปปนนะครมทใกเมองสโคตรบอง…”



ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

22

6.2 วนลกคง

วนลกคง นาจะเปนเครองประดบประเภทหนง (ลกคง สนนษฐานวา

คอ ระฆง รวมความแลวอาจจะเปนเครองประดบทมรปรางหรอประดบดวยระฆงหรอ

กระดง) ซงมขอสงเกตคอ ขนบในการแตงตวทมกกลาวเรมตงแตสวนศรษะ สวนล�าตว และ

สวนเทา เชน มงกฎ กรองศอ อทรพนธะ... ตามล�าดบลงมาซง (เครองเอ/แตงตว) ทชอ วน

ลกคง อาจเปนเครองประดบของล�าตวสวนบนบรเวณล�าคอ บา หนาอก นามนยงหาลกษณะ

แนนอนไมได จงไดน�าขอมลดงกลาวเพอเปนประเดนพจารณา ดงน

“...พระยาสวณณภงคละกระโจมหว2อนแลอน(แล)หนก3หมน

สงวานค�า2อนแลอน(แล)หนก3แสนม(กระ)โถนหมากค�าหนวย

1หนก9หมนใสแหวนแลกระจอนหเตมขนค�าหนวยนง...”


“4/5/1…

เอกจกขนาคใหผาแลวจงบอกเตนกนมาซแหง

กายโลหะนาคใหเสอ

อนทจกกนาคใหแหวน

เสฏฐเชยยนาคใหคนไชยสด�าแกว

สหสสะนาคใหเซดค�าพนยอดฮปทาวพนคนเปนลายอยในเซด

สทธโภคะนาคใหวนลกคงค�าประดบแกว

คนธพพนาคใหสงวานค�า

สรวฆะนาคใหเกบตนค�า

เทวดาอนทสรใหแวนแกวขอบค�าแค

เทวดาอนทผยองใหตางค�า

เคองฝงนยอมประดบแกวซอน”


“4/6/1 ...ยามนน บรไปช�าระน�าสคนทนาคนมดแลว กเชดดวยผาอน

นน คงกลวดขาวงามแลวแล ทาทองใหยนกก แวบ กลมงาม ดงขาธน

อนทานนแลแลวทาน�ามนแลวจงนงเสอผาใสสงวานวนลกคงแลถอ

แหวนแลถอตางใสเซด(เซด)หวจงเอาดอกไมเกยวขอมอเลาแยงแวน

แลวกแยมหวหนแลจงพายคนไชสใสสเกบตนค�า...”


ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


23

6.3 มาว

มาว ตามสารานกรมภาษาอสาน-ไทย-องกฤษ ฉบบปรชา พณทอง

(2532: 610) คอ “พาหรด เครองประดบตนแขน... เปนเครองประดบชนสง ส�าหรบ

พระราชามหากษตรยใช ถาคนธรรมดาสามญใชกองแขน กองขา คอ เอาเงนทองหรอทองค�า

มาตเปนบวงกลม ๆ สวมทขอแขนและขอขา...” เครองประดบชนดนยงเปนทนยมในผคน

บางประเภท เชน ศลปน นกออกแบบตาง ๆ และเปนเครองแตงตวทเหลานางกษตรยใช

เปนเครองบรรณาการแกกนและกน และเปนเครองสกการะแกพระธาตเจดยอกดวย

ดงขอความ

จะเหนวาเครองประดบโบราณทถกบนทกไวในต�านานชอบางชอนนไมเปนท

ร จก และไมสามารถบอกลกษณะได เครองแตงตวทน�าเสนอมานเปนเพยงบางสวน

หากทางนกโบราณคดไดน�าไปศกษาตอยอด อาจเปนประโยชนตอวงวชาการและวงการ

เครองประดบเปนอยางยง

สรปและอภปรายผล

จากการน�าเสนอขอมลศพท 6 กลม ไดแก 1) ทมาของชอ ภก�าพรา 2) วสด

อปกรณ สงกอสราง เชน ซะทาย หนมก อบมง เปนตน 3) เงนตราโบราณ เชน เงนดวง

เงนแป (อแปะ?) เงนแหนน เปนตน 4) สตว เชน เงอก ปลาชนาก ปลาเปยนไฟ เปนตน

5) เครองใช เชน ไต ไมสฟน โอ เปนตน 6) เครองแตงตว เชน กระจอน วนลกคง มาว

เปนตน สะทอนใหเหนถงมรดกทางวฒนธรรมลมน�าโขงดานตาง ๆ เชน ดานงานชางฝมอ

ซงท�าดวยเงน ทอง และนาก เปนตน และศลปกรรมสาขาตาง ๆ รวมทงดานชววทยา เงน

ตราการซอขายและแลกเปลยน ขาวของเครองใชส�าคญ เปนตน ทปจจบนนนไดสญหายไป

แลว การทผศกษาหยบยกค�าศพทเหลานขนมา กเพอตองการกระตนเตอนตนวา “ใน

วรรณกรรมมวถชวตซกซอนอย” อยางนอยกเปนชวตผคน สตว สงของ ทถกถกทอเปนผน

“5/10/2 (โล) ...ยามนน นางทง 2 กมาคารวะนบไหว นางอนสวาง

เหนนางทง 2 กมใจฮกชมชนยนด ใหทานขนค�าเคองกบคนหนวยกาง

(กลาง?) ตงน�าเตาฝาหบค�าคนหนวย ขนกางตงน�าเตาฝาหบค�าคน

หนวย(จารซ�า)มาวค�าปนเกลาค�าตางค�าผาสไบทกเยอง(อยาง)ให

เสม (เสมอ)กนพระยาจนทบร เอานางทง3 ไปภเขาลวงแลวไหวนบ

บชา...”

(อรงคธาต จ.ศ. 1167: ผก 5 ลาน 10 หนา


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

24

วรรณกรรม อาจเปนชวตในยคสมยของผเขยนต�านานเอง คอมการรอยเรยงเรองราวจาก

บรบทรอบกายตนแทรกเสรมไวในต�านาน จงเปนเรองทผศกษาวรรณกรรมทงหลายควรให

ความสนใจ

ขอเสนอแนะ

ในวรรณกรรมอรงคธาตยงมศพทอน ๆ ทยงไมไดน�ามาอธบายไวในบทความน

ผ ศกษาจงน�าเสนอไวเพอใหผ สนใจไดศกษาเพมเตม เชน ศพทเกยวกบวสด อปกรณ

สงกอสราง เชน กระตบ ตาย เตาฮาง ไลหางปลา หนหมากคอม อยดอยา เปนตน ศพท

เกยวกบสตว เชน ปลาขา ลวา เปนตน ศพทเกยวกบเครองใช เชน ไมหบ เลา-เยย หยวง

เหลก เปนตน ศพทเกยวกบเครองแตงตว เชน ผาสาดก เปนตน และศพทเกยวกบอน ๆ

เชน ทง ประคอ พด เปนตน ซงอาจเปนประโยชนตอวงวชาการตอไป

.............................................................

เอกสารอางอง

เอกสารตนฉบบ

อรงคธาต ฉบบวดมหาชย อ�าเภอเมอง จงหวดมหาสารคาม รหส L13060

จ�านวน 5 ผก (ผก1-52 หนา ผก2-50 หนา ผก3-51 หนา ผก4-48 หนา ผก5-56 หนา)

ขนาด 4.2 x 52 x 5 เซนตเมตร จารดวยอกษรธรรม ภาษาพนถน จ�านวน 4 บรรทด

ฉบบลองชาด ส�านวนรอยแกว

ภาษาไทย/ภาษาตางประเทศ

กะซวงสกสาทกาน, สปป. ลาว. (2505). วจนานกมพาสาลาว. พมเทอท 2. เวยงจน:

โรงพมกะซวงสกสาทกาน.

ณรงคศกด ราวะรนทร. (2561). อรงคธาต จ.ศ. 1167. มหาสารคาม: อภชาตการพมพ.

ปรชา พณทอง. (2532). สารานกรมภาษาอสาน-ไทย-องกฤษ. อบลราชธาน:

โรงพมพศรธรรม.

พจนย เพงเปลยน. (2553). นทานอรงคธาต ฉบบหลวงพระบาง. กรมสงเสรม

วฒนธรรม กระทรวงวฒนธรรม. กรงเทพฯ: โรงพมพทหารผานศก.

พเศษ เจยจนทรพงษ. (2521). อรงคนทาน ต�านานพระธาตพนม. กรงเทพฯ: เรอนแกว

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


25

การพมพ.ศลปากร, กรม. (2483). อรงคธาต (ต�านานพระธาตพนม) พมพในงาน

พระราชทานเพลงศพ อ.ต. หลวงประชมบรรณสาร (พณ เดชะคปต).

กรงเทพฯ: ไทยเขษม.

สงวน รอดบญ. (2545). พทธศลปะลาว. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: สายธาร.

สมชาย นลอาธ. (15 พฤษภาคม 2561). สมภาษณ. นกวชาการอาวโสสถาบนวจยศลปะ

และวฒนธรรมอสาน มหาวทยาลยมหาสารคาม.

อรยานวตร, พระ. (2524). อรงคนทาน (ฉบบลายมอ). มหาสารคามฯ: ศนยวรรณคด

ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ วดมหาชย.

Ian G. Baird และคณะ. (1999). ปาพนเมองอยพากใตของลาว. สปป. ลาว: โคงกาน

ปะมงซมซนและปกปกฮกสาปาขา กะซวงกะสก�าและปาไม.

Wikipedia. (ม.ป.พ.). รปภาพปลาฉนาก. [ออนไลน]. ไดจาก: https://th.wikipedia.

org/wiki/:Sawfish_genova.jpg .[สบคนเมอ วนท 7 เมษายน 2563].

.............................................................


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

26

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


27

การแสดงความหมายของการใชถอยค�าเขยนค�าฟองและค�าใหการในคดทางการแพทย

วรญญา ประพนธ1, อศเรศ ดลเพญ2

1นกศกษาระดบปรญญาโท สาขาวชาภาษาไทย คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตรมหาวทยาลยขอนแกน2อาจารยสาขาวชาภาษาไทย คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

E-mail: [email protected], [email protected]


Revised:April16,2020


บทคดยอ บทความนมวตถประสงคเพอวเคราะหการแสดงความหมายของการใชถอยค�า

เขยนค�าฟองของโจทกและค�าใหการของจ�าเลยในคดทางการแพทยตามแนวทางทฤษฎการ

ประเมนคา (Appraisal Theory) ขอมลทใชในการวจยครงน ผวจยเกบรวบรวมขอมลจาก

หนงสอคดทางการแพทย (ขวญชย โชตพนธ, 2558) ทไดรวบรวมตวอยางคดทศาลปกครอง

มค�าวนจฉยเสรจสน ซงผวจยเลอกศกษาเฉพาะค�าฟองของโจทกและค�าใหการของจ�าเลย

ในคดเดยวกนเฉพาะคดผบรโภคเทานน ซงลวนเปนคดทมการฟองรองจรงทงสน ผเขยน

หนงสอเรองนไดใชชอสมมตแทนชอจรงของบคคลตาง ๆ ทเกยวของในแตละคด เพอไมให

กระทบตอชอเสยงของผใด ผวจยเกบรวบรวมขอมลจากค�าฟอง 5 คด รวมจ�านวน 20 หนา

และค�าใหการ 5 คด รวมจ�านวน 22 หนา รวมขอมลทงค�าฟองและค�าใหการทงสน 42 หนา

ผลการศกษาพบวา การแสดงความหมายของการใชถอยค�าเขยนค�าฟองของโจทก

และค�าใหการของจ�าเลยในคดทางการแพทย มการแสดงความหมายหลก 3 ประเดน ไดแก

การแสดงความหมายของทศนคต การแสดงความหมายของการบอกระดบ และการแสดง

ความหมายของการผกมด การศกษาครงนพบวา 1) การแสดงความหมายของทศนคต โจทก

และจ�าเลยจะใชถอยค�าแสดงทศนคตทงทางบวกและทางลบในการเขยนค�าฟองและค�า

ใหการในคดทางการแพทย 2) การแสดงความหมายของการบอกระดบ ม 2 สวนประกอบ

คอ สวนทชวยปรบระดบของความหมายใหเพมขน และสวนทชวยปรบระดบของความ

หมายใหลดลง 3) การแสดงความหมายของการผกมด มการใชถอยค�าแสดงการอางองถง

แหลงทมาขอมลทแสดงความหมายของการจ�ากดความและการขยายความ

ค�าส�าคญ: การแสดงความหมายของถอยค�า ค�าฟอง ค�าใหการ


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

28

Abstract This study aimed to analyze the meaning expression of plaintiffs’ plaint writings and defendants’ pleas on medical cases, following the Appraisal Theory. The data used in this research were collected from Kwanchai Chotiphan’s (2015) medical case book, and all the sample cases previously settled by the administrative court were selected for the study. The researcher chose to investigate only the plaintiffs’ plaint writings and the defendants’ pleas in the same cases, all of which are solely consumer cases administered in the court. Fictional names instead of real names were used for the people involved in each case to avoid possible consequences for their reputation. The researcher has collected plaints from five cases with 20 pages and five pleas with 22 pages; the entire data comprises 42 pages. The study results show that the meaning of the plaintiffs’ plaint writings and the defendants’ pleas on medical cases can be divided into three main meanings: the meaning of attitudes, the meaning of levels, and the meaning of engagement. The results showed that the plaintiffs and the defendants use both positive and negative attitudes in writing plaints and pleas on medical cases for the meaning of attitudes. Regarding the meaning of levels, there are two components; i.e., parts that help increase the level of meaning in the context of the plaintiffs’ plaint writings and the defendants’ pleas and parts that help reduce the level of the meaning. Concerning the meaning of engagement, word uses to refer to the sources of information that indicate the meanings of word contraction and word expansion.Keywords: Meaning Expression, Plaint, Plea

Meaning Expression of Writing Plaint and Plea on Medical Cases.

Waranya Prapan1, Itsarate Dolphen2

1Master of Arts Program in Thai, Faculty of Humanities and Social Sciences, Khon Kaen University2Program in Thai Language, Faculty of Humanities and Social Sciences, Khon Kaen University

E-mail: [email protected], [email protected]: February 21, 2020

Revised:April16,2020


ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


29

บทน�า

เมอบคคลใดไดรบการปฏบตทไมเปนธรรมหรอไมถกตอง บคคลนนสามารถแจง

ขอหาฟองผทกระท�าการใหตนเกดความเสยหายได กระบวนการพจารณาคดใด ๆ ทโจทก

ไดแจงขอหาตอเจาพนกงานดวยวาจาหรอลายลกษณอกษร เรยกวา “ค�าฟอง” (พระราช

บญญตใหใชประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง พทธศกราช 2477, 2477: 6) เมอ

โจทกไดยนฟองแลว ศาลจะพจารณาค�าฟอง หากโจทกมอ�านาจฟอง ศาลจะตรวจสาระ

ส�าคญของค�าฟอง เมอเขาสกระบวนการพจารณาคด ศาลจะอานและอธบายค�าฟองให

จ�าเลยฟงและสอบถามค�าใหการจ�าเลย “ค�าใหการ” จงเปนกระบวนการพจารณาคดทค

ความฝายหนงยกขอตอสเปนขอแกค�าฟอง (พระราชบญญตใหใชประมวลกฎหมายวธ

พจารณาความแพง พทธศกราช 2477, 2477: 6) ค�าใหการตองชดแจงวารบสารภาพหรอ

ปฏเสธ (ประคอง เตกฉตร, 2522: 47) ในกรณทค�าใหการของจ�าเลยไมชดแจงวาเปนการ

รบสารภาพหรอปฏเสธ ศาลตองสอบจ�าเลยใหไดรบความชดเจนวา รบสารภาพหรอปฏเสธ

ในขอหาใด (ประคอง เตกฉตร, 2522: 46)

ภาษาทใชในการฟองและค�าใหการตองเปนถอยความทชดเจนตรงประเดน และ

ระบรายละเอยดไวอยางถกตองครบถวน ดงทประคอง เตกฉตร (2522: 46) อธบาย

กระบวนการพจารณาคดไววา “ศาลชนตนอานและอธบายค�าฟองใหจ�าเลยฟงแลววา โจทก

ฟองกลาวหาจ�าเลยในขอหาใดบางและถามค�าใหการจ�าเลย ซงจ�าเลยกใหการรบสารภาพ

ไดกระท�าความผดจรงตามฟอง และศาลอาจลงโทษจ�าเลย ในทกขอหาดงกลาวได ศาลชน

ตนไมจ�าเปนตองถามจ�าเลยตอไปอกวา จ�าเลยรบสารภาพในขอหาใด” เมอพจารณา

ขอความดงกลาวแลว อาจกลาวไดวา การใชภาษาในสถานการณเชนนผใชภาษาตองมความ

ระมดระวงในการใชถอยค�าอยางยง เพราะทกถอยค�ายอมสงผลกระทบตอคด

ผวจยสนใจศกษาประเดนการสอความหมายใน “ค�าฟอง” และ “ค�าใหการ”

เพราะเหนวา เปนการใชภาษาแบบเลงเหนผลของทงฝายโจทกและจ�าเลย เนองดวยฝาย

โจทกทเปนผไดรบความเสยหายยอมตองการเอาผดกบผทกระท�าความเสยหายแกตนอยาง

ถงทสด สวนฝายจ�าเลยยอมตองใชภาษาเพอตอสใหตนพนจากขอกลาวหา ดงนน ถอยค�า

ทเลอกใชจะตองสามารถบอกวตถประสงคทแนชดเพอน�าไปสการด�าเนนคดตอไป และผาน

การพจารณากลนกรองมาอยางดแลวทงจากโจทก จ�าเลย และทนายความของทงสองฝาย

ผวจยไดศกษาการแสดงความหมายของการใชถอยค�าเขยนค�าฟองและค�าใหการ

ในคดทางการแพทยตามทฤษฎการประเมนคา (Appraisal Theory) ของ มารตน และไวท

(Martin, White, 2005) ทครอบคลมการประเมนการใชภาษาใน 3 ประเดน ไดแก ทศนคต

(Attitudes) การบอกระดบ (Graduation) และการผกมด (Engagement)


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

30

วตถประสงคการวจย

เพอวเคราะหการแสดงความหมายของการใชถอยค�าเขยนค�าฟองของโจทกและ

ค�าใหการของจ�าเลยในคดทางการแพทยตามแนวทางทฤษฎการประเมนคา (Appraisal

Theory) ของมารตนและไวท (Martin and White, 2005)

เอกสารและงานวจยทเกยวของ

ทฤษฎการประเมนคา (Appraisal Theory)

Martin and White (2005: 35) อธบายวา ทฤษฎการประเมนคา (Appraisal

Theory) หมายถง ทฤษฎทประเมนคาเหตการณทเกดขน และความสมพนธในสงคม

หรอบรบทตาง ๆ ออกมาเปนความรสกนกคดผานการใชถอยค�า ทงการพดหรอการเขยน

เพอใหเกดความเขาใจทตรงกนระหวางผสงสารกบผรบสาร ซงการสอสารออกมาในรป

แบบของถอยค�าเปนสงทสอสารเจตนารมณ และความหมายในเชงความรสกอารมณของ

ผพด การตดสน และประเมนคาผฟง รวมไปถงการมปฏกรยาตอบสนอง โดยเฉพาะอยาง

ยง White มความเชอวา เงอนไขทงหมดของทฤษฎจะครอบคลมการใชภาษาทงหมดในการ

ประเมนคาของภาษา ทฤษฎประเมนคาประกอบดวย 3 แนวคด ไดแก ทศนคต (Attitude)

การบอกระดบ(Graduation) และการผกมด (Engagement) Martin and White (2005: 35)

1. ทศนคต (Attitude)

ทศนคต (Attitude) หมายถง ความรสก ทประกอบไปดวยปฏกรยาทางดาน

อารมณการตดสน การประเมนคาพฤตกรรมของสงตาง ๆ ทศนคตยงรวมไปถงการบอก

ระดบของความหมาย ซงเปนความรสกทหยงลกลงไปในจตใจ Martin and White (2005:

42) ไดแบงทศนคตออกเปน 3 กลม ไดแก ผลกระทบ (Affect) การตดสน (Judgement)

และ การใหคณคา (Appreciation)

2. การบอกระดบ (Graduation)

การบอกระดบ (Graduation) เกยวของกบระดบของความหมาย ทถอยค�า

แสดงออกซงความชดเจน สอความหมายถงระดบเพมขนหรอลดลง หรอถอยค�ามความ

หมายชดเจนขนหรอมความคลมเครอ ซงจะสามารถประเมนคาถอยค�าของผพดไดวาถอยค�า

นนมความชดเจนทสอความหมายไดมากหรอนอยเพยงใด Martin and White (2005 :

37) แบงการบอกระดบ ออกเปน 2 ประเภท ไดแก การเนนย�า(Force) และการปรบให

ชด (Focus)

3. การผกมด (Engagement)

Martin and White (2005: 40) อธบายความหมายวาการผกมด (Engagement)

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


31

หมายถง การแสดงแหลงทมาถอยค�าของผพด รวมไปถงลกษณะหรอจดประสงคของถอยค�า

นน ๆ เชน ถอยค�าทแจงเพอทราบ ถอยค�าทพดเพอแสดงความคดเหน ถอยค�าทพดเพอโนม

นาวหรอจงใจ เปนตน ถอยค�าทแสดงแหลงทมา แบงเปน 2 ประเภท ไดแก ถอยค�าทไมได

อางถงแหลงทมาขอมล (Monogloss) และ ถอยค�าทอางถงแหลงทมาขอมล (Heterogloss)

ผวจยไดสรปกรอบแนวคดของทฤษฎการประเมนคา (Appraisal Theory) ได

ดงน

งานวจยทเกยวของกบทฤษฎการประเมนคา (Appraisal Theory)

ปนอนงค จ�าปาเงน (2557) ศกษาเรอง การแสดงความหมายของการใชถอยค�า

ในการ ใหค�าแนะน�าเรองความรก ในรายการวทย “คลบฟรายเดย” โดยมวตถประสงคเพอ

วเคราะหการแสดงความหมายของการใชถอยค�าในการใหค�าแนะน�าเรองความรกในรายการ

วทยคลบฟรายเดย ตามแนวทางทฤษฎการประเมนคา (Appraisal Theory) โดยเกบขอมล

จากการบนทกเทปรายการวทยคลบฟรายเดยคลนกรนเวฟ 106.5 MHz เปนระยะเวลา

6 เดอน รวมทงสน 13 เทป

ผลการศกษาพบวา การแสดงความหมายของการใชถอยค�าในการใหค�าแนะน�า

เรองความรกรายการวทยคลบฟรายเดย มการแสดงความหมายหลก 3 ประเดน ไดแก

ภาพท 1 แสดงสรปกรอบแนวคดของทฤษฎการประเมนคา (Appraisal Theory)


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

32

ทศนคต การบอกระดบ และการผกมด การแสดงความหมายของทศนคต ผพดจะใชถอยค�า

แสดงทงทางบวกและทางลบในการใหค�าแนะน�าเรองความรก การแสดงความหมายของ

การบอกระดบม 2 สวนคอ สวนทปรบระดบของความหมายในการใหค�าแนะน�าใหเพมขน

และใหลดลง สวนการแสดงความหมายของการผกมด เชน การผมดผพดเขากบค�าแนะน�า

เชน “พเชอวา” เปนตน

ฐตรตน รกเหลา (2559) ศกษาเรองการประเมนคาตนเองและผอน: การมสวน

รวมในการรกษาของผยายถนทตดเชอเอชไอวและบคลากรทางดานสขภาพ ตามแนวทาง

ทฤษฎการประเมนคา (Appraisal Theory) เปนการศกษาระบบความหมายในระดบวจนะ

ระหวางบคคลจากลกษณะภาษา วตถประสงคการวจยคอ เพอส�ารวจการแสดงออกทาง

ความรสกของผเขารวมวจย 2 กลม ไดแก 1) ผสมภาษณกบผยายถนทตดเชอเอชไอว และ

2) ผสมภาษณกบบคลากรทางดานสขภาพในบทสนทนาทเกยวกบการรกษาและการตด

เชอเอชไอวในชมชน เพอตอบค�าถามวา ลกษณะภาษาการประเมนของผยายถนทตดเชอ

เอชไอวและบคลากรทางดานสขภาพถกสอออกมาอยางไร โดยเกบขอมลจากแผนกโรคตด

เชอและโรคระบาดของโรงพยาบาล 3 แหงในจงหวดเชยงใหม ระยะเวลาในการเกบขอมล

คอ 2 เดอน ตงแตเดอนกนยายนถงเดอนพฤศจกายน 2557

ผลการศกษาพบวา ในดานของทศนคต ในเรองของผลกระทบ มการแสดง

ทศคตเรองความทกขและความสข ซงพบผลกระทบความทกขมากถงรอยละ 71.19

ตวอยางถอยค�า สวนผลกระทบความสขมเพยง รอยละ 28.81 ในดานความปลอดภยและ

ความไมปลอดภย พบถอยค�าทแสดงความไมปลอดภยมากถงรอยละ 78.95 สวนผลกระ

ทบดานความไมปลอดภยมรอยละ 21.05 ในเรองของการประเมน ประเภททพบมากทสด

คอ ความถกตองเหมาะสมมถงรอยละ 37.14 ซงพบดานบวกมากเปนสองเทาของดานลบ

ลกษณะภาษาทพบมากทสดในการแสดงทศนคตคอ กลมค�ากรยาในดานการผกมดพบวา

มการยนยนแหลงขอมลแบบระบทมาไวชดเจนแบบการจ�ากดความ (Contract) มากกวา

แบบการขยายความ (Expand) ซงมรอยละ 58.21 กบรอยละ 41.79 ตามล�าดบ ในดาน

การบอกระดบ พบวา มการใชถอยค�าเนนย�า (Force) มากวาการปรบใหชด (Focus)

ผลการวจยขางตนเกยวกบทฤษฎการประเมนคา (Appraisal Theory) อาจสรป

ไดวา ทฤษฎดงกลาวถกน�ามาใชในการวเคราะหการสอความหมายของการใชถอยค�า เพอ

ประเมนอารมณความรสก และความสมพนธระหวางบคคลตอเหตการณตาง ๆ โดยสามารถ

ศกษาไดทงภาษาพดและภาษาเขยน ในงานวจยน ผวจยจะน�าทฤษฎการประเมนคามาใช

ในการศกษาการแสดงความหมายของการใชถอยค�าเขยนค�าฟองและค�าใหการในคด

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


33

ทางการแพทย ซงเปนการวจยภาษากฎหมายทถอวาเปนภาษาระดบทางการ ผลการวจย

ทไดจะท�าใหทราบวา โจทกและจ�าเลยมการแสดงความหมายของการใชถอยค�าเปนใน

ลกษณะใดเพอใหบรรลวตถประสงคของแตละฝาย

วธด�าเนนการวจย

1. การเกบรวบรวมขอมล

ผวจยเกบรวบรวมขอมลจากค�าฟองของโจทกและค�าใหการของจ�าเลยจาก

หนงสอคดทางการแพทยของขวญชย โชตพนธ (2558) ซงตวอยางคดทผเขยนยกมาเปน

เรองจรงทงสน โดยไดใชชอสมมตแทนชอจรงของบคคลตาง ๆ ทเกยวของในแตละคดเพอ

ไมใหกระทบตอชอเสยงของผใด

2. กลมเปาหมาย

ไดแก ค�าฟองและค�าใหการจากหนงสอคดทางการแพทย ของขวญชย โชตพนธ

(2558) ทเปนขอมลค�าฟอง 5 คด จ�านวน 20 หนา และค�าใหการ 5 คด จ�านวน 22 หนา

รวมขอมลทงค�าฟองและค�าใหการทงสน จ�านวน 42 หนา ดงน

2.1 ค�าฟองและค�าใหการคดศลยกรรมผาตดฝในชองคลอด

2.2 ค�าฟองและค�าใหการคดสต-นรเวช เรองละเมดเรยกคาเสยหายจ�านวนทน

ทรพย 8,769,600 บาท

2.3 ค�าฟองและค�าใหการคดวสญญแพทย เรองละเมดเรยกสนไหมทดแทนเรยก

คาเสยหายจ�านวนทนทรพย 8,336,000 บาท

2.4 ค�าฟองและค�าใหการคดรงสแพทย ฟลมเชสต หลงคดเสยโอกาสในการ

รกษาเรยกคาเสยหายจ�านวนทนทรพย 9,837,883.83 บาท

2.5 ค�าฟองและค�าใหการคดผชวยพยาบาลใสสายสวนปสสาวะอกเสบ เรอง

ละเมดเรยกคาเสยหายจ�านวนทนทรพย 298,220 บาท

ขนตอนการด�าเนนการวจย

การวเคราะหการแสดงความหมายของการใชถอยค�าเขยนค�าฟองของโจทกและ

ค�าใหการของจ�าเลยในคดทางการแพทยตามแนวทางของทฤษฎการประเมนคา (Appraisal

Theory) ของ Martin and White (2005) ผวจยไดน�าขอมลมาแบงการวเคราะหตาม

วตถประสงคการวจย เปน 3 หวขอหลก ไดแก

3.1 การแสดงความหมายของทศนคต


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

34

3.1.1 ผลกระทบ

3.1.2 การตดสน

3.1.3 การใหคณคา

3.2 การแสดงความหมายของการบอกระดบ

3.2.1 การเนนย�า

3.2.2 การปรบใหชด

3.3 การแสดงความหมายของการผกมด

3.3.1 การไมยนยนแหลงขอมลหรอระบทมาของแหลงขอมล

3.3.2 การอางแหลงขอมลหรอระบทมาของขอมลไวอยางชดเจน

ส�าหรบการวเคราะหขอมล ผวจยจะใชวธการบรรยายขอมลวา พบการแสดง

ความหมายของการใชถอยค�าในค�าฟองของโจทกและค�าใหการของจ�าเลยอะไรบาง ทแสดง

ความหมายของทศนคต การบอกระดบ และการผกมดอยางไร หลงจากวเคราะหเปน

ประเดนตาง ๆ แลว ผวจยจะน�าเสนอผลการวเคราะหเปนแบบเครอขายของระบบ (System

network)

ผลการวจย

งานวจยนมงเนนศกษาการแสดงความหมายของการใชถอยค�าเขยนค�าฟองของ

โจทกและค�าใหการของจ�าเลยในคดทางการแพทย โดยมวตถประสงคในการศกษา คอ เพอ

วเคราะหการแสดงความหมายของการใชถอยค�าเขยนค�าฟองของโจทกและค�าใหการของ

จ�าเลยในคดทางการแพทยตามแนวทางทฤษฎการประเมนคา ดงมผลการวจยตอไปน

1. การแสดงความหมายของทศนคต

จากการศกษาการแสดงความหมายของการใชถอยค�าในการเขยนค�าฟองของ

โจทกและค�าใหการของจ�าเลยในคดทางการแพทยในหวขอการแสดงความหมายของ

ทศนคตน วเคราะหตามทฤษฎประกอบดวย 3 กลม ไดแก ผลกระทบ (Affect) การตดสน

(Judgement) และการใหคณคา (Appreciation) ดงน

1.1 ดานผลกระทบ พบวา มถอยค�าทแสดงความหมายของความทกข ทเหต

ของความทกขทางใจทเกดขนเปนผลมาจากความทกขทเกดจากการถกกระท�าทางกาย

ดงนนจงพบถอยค�าทแสดงความหมายทมรายละเอยดชใหศาลเหนวา นอกจากผลของ

เหตการณจะเกดกบรางกายแลว จตใจกไดรบผลกระทบดวยเชนกน ซงการเลอกใชถอยค�า

ทแสดงความหมายในลกษณะดงกลาวจะชวยใหการเขยนค�าฟองแสดงความหมายหนกแนน

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


35

ยงขน ในดานผลกระทบ พบวา มการใชถอยค�าทแสดงทศนคตของความไมปลอดภยในการ

เขยนค�าฟองของโจทกมากทสด ซงแสดงความหมายถงความรสกไมปลอดภยตอภาวะของ

รางกายตนเอง เนองดวยขอมลทผวจยน�ามาวเคราะหเปนขอมลทเกยวกบคดทางการแพทย

จงปรากฏถอยค�าลกษณะนจ�านวนมาก หากเปนคดทเกยวกบเรองอน ๆ อาจจะพบถอยค�า

ทแสดงความหมายถงความไมปลอดภยในลกษณะทแตกตางกนไป สวนถอยค�าทแสดง

ทศนคตในการเขยนค�าใหการของจ�าเลย พบวามนอยกวาการเขยนค�าฟองของโจทก

ซงถอยค�าทพบลวนเปนถอยค�าทแสดงความทกขของโจทกทงสน นอกจากน ผลการวจยไม

พบการใชถอยค�าทแสดงความหมายของความสข หรอทศนคตดานบวกเลย ทงนอาจเปน

เพราะวา การแสดงทศนคตดานบวกจะไมสงผลดตอการเขยนค�าฟองของโจทกและค�า

ใหการของจ�าเลย เพราะหากมถอยค�าทแสดงความหมายของความสขในค�าฟองของโจทก

อาจเปนประเดนใหฝายจ�าเลยไดน�ามาแกขอกลาวหาใหตนเองได

ในดานการแสดงความหมายของความไมปลอดภย/ความปลอดภย พบวา

มถอยค�าทแสดงความหมายถงความปลอดภยของจ�าเลยทเปนอยกอนทจะไดรบการรกษา

หมายความวา เมอเขารบการรกษากบจ�าเลยแลวรางกายของโจทกมภาวะความไมสมบรณ

หรอผลการรกษาท�าใหอาการแยลง ลกษณะค�าฟองของโจทกเชนนสามารถแสดงการเปรยบ

เทยบใหศาลเหนวากอนและหลงเขารบการรกษาเปนอยางไร สวนถอยค�าทแสดงความหมาย

ของความรสกไมปลอดภยในการเขยนค�าฟองของโจทกและค�าใหการของจ�าเลย มการใช

ถอยค�าเพอแสดงความหมายในลกษณะตาง ๆ ทพบมากทสดคอ ถอยค�าทแสดงภาวะความ

ผดปกตของรางกายในการเขยนฟองของโจทก และยงพบวามการเตมค�าขยายเพอเนนความ

หมายของถอยค�าใหมความชดเจนยงขน เชน หากเปนถอยค�าทแสดงถงภาวะความเจบปวด

ของรางกาย โจทกจะเตมค�าขยายวา “หนก” “มาก” เพอเนนแสดงความหมายใหเหนวา

ในภาวะทโจทกรสกไมปลอดภยนมความรนแรงมากนอยเพยงใด

อกประเดนหนงผวจยพบคอ บางถอยค�าทพบในการเขยนค�าฟองของโจทกหรอ

ค�าใหการของจ�าเลย เชน ถอยค�าวา “ล�าพง” หากปรากฏอยในสถานการณอนจะแสดง

ความหมายเปนกลาง แตเมอปรากฏถอยค�าในการเขยนค�าฟองของโจทกหรอค�าใหการของ

จ�าเลย ถอยค�าดงกลาวจะแสดงความหมายของทศนคตดานลบ เนองดวยการเขยนค�าฟอง

ของโจทกและค�าใหการของจ�าเลยเนนการเขยนทตรงประเดน มรายละเอยดครบถวน และ

ตองเปนความจรงทงสน การเลอกใชถอยค�าทแสดงความหมายของทศนคตแสดงอารมณ

ไมพอใจตอเหตการณ ซงเปนเพยงความรสกสวนตวอาจไมมผลตอคด ดงนนจงไมมความ

จ�าเปนตองเขยนถอยค�าทแสดงความหมายเชนนในค�าฟองของโจทกและค�าใหการของ

จ�าเลย


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

36

ในดานทศนคตของผลกระทบเรองความไมพอใจ/ความพอใจในการเขยนค�า

ใหการของจ�าเลย ซงมมากกวาค�าฟองของโจทก แสดงใหเหนวาฝายจ�าเลยทถกฟอง มความ

รสกไมพอใจทถกกลาวหา จงมถอยค�าทแสดงความไมพอใจในค�าใหการของจ�าเลย ซงความ

รสกไมพอใจนสามารถแสดงความหมายถงความบรสทธของจ�าเลยไดวา จ�าเลยไมพอใจท

ถกกลาวหาในสงทไมไดกระท�า

1.2 ดานการตดสน ผลการวเคราะหพบวา ถอยค�าทแสดงความหมายของการ

ตดสนในการใชถอยค�าเขยนค�าฟองของโจทกและค�าใหการในคดทางการแพทย แบงได

เปนการลงโทษทางสงคมและการเคารพนบถอทางสงคม ในการเขยนค�าฟองของโจทก

ไมปรากฏการแสดงความหมายของการลงโทษทางสงคมทเปนถอยค�าทแสดงทศนคตดาน

บวกตอพฤตกรรมของมนษย แตมาปรากฏในการเขยนค�าใหการของจ�าเลย ซงสาเหตทม

ถอยค�าทแสดงทศนคตดานบวกตอพฤตกรรมของมนษยในการเขยนค�าใหการของจ�าเลย

เนองจากการทจะยนยนความบรสทธของตนไดนน ยอมตองมการใชถอยค�าทแสดงถงความ

ถกตองทเปนทศนคตดานบวก

1.3 ดานการใหคณคา ซงจะเกยวกบการประเมนคากระบวนการตาง ๆ ทเกยว

กบคณคาทางสนทรยภาพ ซงพบทงทศนคตดานบวก และทศนคตดานลบ ในการเขยน

ค�าฟองของโจทกและค�าใหการของจ�าเลยมถอยค�าทแสดงความหมายถงการใหคณคาทง

3 ประเภท ไดแก ดานปฏกรยาการตอบสนอง เชน “ดวยด” “ปญหา” “ไมสวยงาม”

เปนตน ดานองคประกอบ เชน “งาย” “ซบซอน” “ไมนาจะยาก” และดานการประเมน

คา เชน “ความกาวหนา” “มคณภาพ” เปนตน

ผวจยไดสรปการใชถอยค�าในการเขยนค�าฟองของโจทกและค�าใหการของจ�าเลย

ในคดทางการแพทยเปนระบบของการแสดงความหมายของทศนคต ดงภาพตอไปน

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


37

2. การแสดงความหมายของการบอกระดบ


โจทกและค�าใหการของจ�าเลยในคดทางการแพทย ตามทฤษฎ ม 2 สวน ไดแก การเนนย�า

และการปรบใหชด ผวจยพบวา มการแสดงความหมายของการบอกระดบของถอยค�าท

แสดงความหมายถงการเนนย�า และการปรบใหชด กระท�าไดโดยการเตมค�าขยายตอทาย

ถอยค�าทตองการปรบระดบความหมาย ซงจะท�าใหถอยค�ามความชดเจนขน หรอมความ

คลมเครอไมระบถงสงใดสงหนงอยางชดเจน เชนถอยค�าวา ทสด เทานน เปนตน ในการ

เขยนค�าฟองของโจทกและค�าใหการของจ�าเลยในคดทางการแพทย พบวา มถอยค�า

ภาพท 2 แสดงระบบการแสดงความหมายของทศนคตในการใชถอยค�าในการ

เขยนค�าฟองและค�าใหการในคดทางการแพทย


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

38

บอกระดบทงสองลกษณะทท�าหนาทแตกตางกนไปตามสถานการณ เพอใหขอความของ

แตละฝายมความสมบรณ สามารถแสดงความหมายไดตรงตามทตองการ เชนถอยค�าวา

“และการคลอดทางชองคลอดนบเปนวธทปลอดภยทสดส�าหรบแมและทารก” ถอยค�าวา

“ทสด” เปนการปรบระดบความหมายใหมความหนกแนน ท�าใหถอยค�าแสดงความหมาย

ทชดเจน

ผวจยสามารถสรปการใชถอยค�าในการเขยนค�าฟองของโจทกและค�าใหการของ

จ�าเลยเปนระบบของการแสดงความหมายของการบอกระดบ ดงภาพตอไปน

3. การแสดงความหมายของการผกมด


โจทกและค�าใหการของจ�าเลยในคดทางการแพทย การผกมดเปนการแสดงแหลงทมา

ถอยค�าของผพด รวมไปถงลกษณะหรอจดประสงคของถอยค�านน ๆ เชน ถอยค�าทแจงเพอ

ทราบ ถอยค�าทพดเพอแสดงความคดเหน ถอยค�าทพดเพอโนมนาวหรอจงใจ เปนตน

ผลการวจยพบวา การเขยนค�าฟองของโจทกและค�าใหการของจ�าเลยในคด

ทางการแพทยมการแสดงความหมายของการผกมดทงสน 1 ประเภท คอถอยค�าทอางถง

แหลงทมาขอมล ซงแบงเปน 2 กลม ไดแก การจ�ากดความ และการขยายความ

3.1 การก�าจดความ ผลการวจยพบวา มการใชถอยค�าทแสดงความหมายของ

การจ�ากดความ ไดแก การปฏเสธ และการประกาศ โดยการแสดงความหมายของการ

ปฏเสธประเภทการบอกปดในการเขยนค�าใหการของจ�าเลยจะพบมากกวาการเขยนค�าฟอง

ของโจทย เนองดวยการเขยนค�าใหการของจ�าเลยตองสามารถปฏเสธขอกลาวหาของโจทก

ใหไดอยางสนเชง จงเปนเหตผลทวา พบการแสดงความหมายของการปฏเสธประเภท

บอกปดในค�าใหการของจ�าเลยมากกวาการเขยนค�าฟองของโจทก นอกจากน ผลการศกษา

ภาพท 3 แสดงระบบการแสดงความหมายของการบอกระดบในการใชถอยค�า

ในการเขยนค�าฟองและค�าใหการในคดทางการแพทย

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


39

ยงพบการแสดงความหมายของการไมเหนดวย โดยการใชถอยค�าทกลาวในทางตรงกนขาม

คดคาน ไมเหนสมควร เพอแสดงความขดแยง อนน�ามาสการไมเหนดวย

3.2 การขยายความ เปนการแสดงถอยค�าทแสดงความเหน หรออธบายขยาย

สงทเปนความรสกนกคด ความเชอ แสดงความคดเหนตามความเปนจรง มความแนชดและ

เปนไปได ถอยค�าทขยายความนสามารถแบงออกเปน 2 กลม ไดแก การรบรอง และการ

อางองบคคลอน ผลการวจยพบวา ในการแสดงความหมายของความการรบรองในการเขยน

ค�าฟองของโจทกและค�าใหการของจ�าเลยในคดทางการแพทยมเพยง 2 ถอยค�าเทานน

ทเปนเชนนเนองจากทกถอยค�าทใชในการเขยนค�าฟองและค�าใหการตองมหลกฐานยนยน

อยางแนชด ซงไมใชลกษณะของความนาจะเปน ดงนนการกลาวโดยการคาดคะเนยอมไมม

ความนาเชอถอ และอาจเปนการกลาวหาผอนโดยไมมหลกฐานในสวนของการอางองบคคล

อน ถอยค�าทแสดงความหมายของการอางองบคคลทพบคอ ถอยค�าวา “โจทกกลาวหาวา”

ซงเปนการอางถงค�ากลาวของโจทก โดยยกเอาค�ากลาวของโจทกขนมากอนแลวจ�าเลยจง

อธบายสงทตองการแกตาง ลกษณะเชนนจะปรากฏในค�าใหการของจ�าเลยอยหลายคด และ

ในคดทางการแพทยจะพบลกษณะของอางบคคลอนนอยมาก เนองจากการอางถงสวนมาก

จะอางถงหลกทางการแพทยซงเปนขอมลทนาเชอถอ ไมคอยพบการอางถงถอยค�าทเปน

ค�ากลาวของบคคลอน เนองดวยเปาหมายของการแสดงความหมายของการใชถอยค�าใน

การเขยนค�าฟองและค�าใหการในคดทางการแพทย คอ การเรยกรองความรบผดชอบจาก

จ�าเลย และฝายจ�าเลยเองตองหาหลกฐานและเหตผลมาแกตางใหตน ดงนนถอยค�าทสอ

ออกมาตองมความนาเชอถอ มหลกฐาน และเปนความจรงทพสจนไดทงสน ถามการยกค�า

กลาวของบคคลอนมา แตไมมการอางองวาเปนค�ากลาวของใคร อาจท�าใหขอความนนไม

เกดประโยชนและไมมความนาเชอถอ

ผวจยสามารถสรปการใชถอยค�าในการเขยนค�าฟองของโจทกและค�าใหการของ

จ�าเลยเปนระบบของการแสดงความหมายของการผกมด ดงภาพตอไปน

ภาพท 4 แสดงระบบการแสดงความหมายของการผกมดในการใชถอยค�า

ในการเขยนค�าฟองและค�าใหการในคดทางการแพทย


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

40

อภปรายผลการวจย

ผลการวเคราะหการแสดงความหมายของการใชถอยค�าเขยนค�าฟองของโจทก

และค�าใหการของจ�าเลยในคดทางการแพทยพบวา โจทกและจ�าเลยมการใชถอยค�าท

สามารถแสดงความหมายตามวตถประสงคในการเขยนค�าฟองของโจทกและค�าใหการของ

จ�าเลยอยางตรงไปตรงมา ดงนนถอยค�าทแสดงทศนคตของโจทกและจ�าเลยจงมทงทศนคต

ดานบวก และทศนคตดานลบ

ทงนผวจยเหนวา การใชถอยค�าแสดงความหมายเชงทศนคตทแสดงอารมณและ

ความรสก โจทกและจ�าเลยจะมการเตมถอยค�าขยายทายถอยค�าหลก เชนถอยค�าวา “รสก

เจบมาก” ถอยค�าหลกทแสดงความหมายถงความรสกคอถอยค�าวา “เจบ” ดงนนเมอมการ

เตม “มาก” ตอทายถอยค�าหลก กลวธดงกลาวจงเปนการแสดงความหมายถงการเนนย�า

เพอเพมระดบของความหมายของถอยค�าหลกใหมความหนกแนน เพอน�าไปสการพจารณา

ของศาลตอไป

นอกจากนผลการวจยยงพบวา จ�าเลยมกลวธในการเนนย�าความหมายใน

ลกษณะการกลาวถอยค�าซ�า ๆ ในประโยคทอยตอกน เชน ถอยค�าวา “โจทกยงเสยโอกาส

ในการเลอกประกอบอาชพ เสยโอกาสในการแขงขนสมครเขาเรยน” จะพบวาโจทกมการ

เนนย�าความหมายในระดบประโยคโดยเตมถอยค�าวา “เสย...” กระบวนการเนนย�าความ

หมายนจะชวยชใหศาลเลงเหนถงผลกระทบของการกระท�าของจ�าเลยไดชดเจนยงขน แสดง

ใหเหนวาการแสดงความหมายของการเขยนค�าฟองของโจทกและค�าใหการของจ�าเลย

นอกจากจะเนนความหมายในระดบถอยค�าแลว ยงมการเนนย�าความหมายในระดบประโยค

ดวยกระบวนการกลาวซ�าอกดวย

การแสดงความหมายของการใหคณคาในการเขยนค�าฟองของโจทกและค�า

ใหการของจ�าเลย ถอยค�าทแสดงความหมายถงการใหคณคาในการเขยนค�าใหการของ

จ�าเลยมมากกวาการเขยนค�าฟองของโจทก ทเปนเชนนเพราะ จ�าเลยมการใหคณคาตอ

ค�าฟองของโจทกทเปนทศนคตดานลบ และมการใหคณคาตอฝายของจ�าเลยเองซงเปน

ทศนคตดานบวก ถอยค�าทแสดงความหมายของการใหคณคาดานบวกของฝายจ�าเลย

น�าไปสการประเมนคาทเปนการประเมนวาฝายของตนนนเปนฝายถก

ผลการวจยเรองการแสดงความหมายของการเขยนค�าฟองของโจทกและค�า

ใหการของจ�าเลยชวยแสดงใหเหนถงกลมถอยค�าทแสดงความหมายของของทศนคต การ

แสดงความหมายของการบอกระดบ และการแสดงความหมายของการผกมด ซงเปนถอยค�า

ทใชในคดผบรโภคทอยในกลมของคดแพง ดงนนหากมการวจยทศกษาในคดกลมอน ๆ

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


41

ทแตกตางกน เชน คดอาญา กจะพบถอยค�าทแสดงความหมายในลกษณะทแตกตางกน

ออกไป และเนองดวยคดทน�ามาศกษาเปนคดในกลมเดยวกน ถอยค�าทพบจงปรากฏซ�า ๆ

กนในหลายคด

ผลของการวจยนสอดคลองกบทฤษฎการประเมนคาตามท Martin and White

(2005: 35) ไดอธบายไววา การสอสารออกมาในรปแบบของถอยค�าไมเพยงแตจะสอสาร

เจตนารมณ แตถอยค�าเหลานนยงแสดงความหมายเชงทศนคต ซงสามารถตดสนความรสก

และอารมณของผพดได ซงในการใชถอยค�าในการเขยนค�าฟองของโจทกและค�าใหการของ

จ�าเลยในคดทางการแพทยจงมกปรากฏถอยค�าทตอบสนองดานอารมณและความรสก

ซงเปนผลมาจากการถกกระท�าของฝายตรงขาม และจะเหนไดวา การเขยนค�าฟองของ

โจทกและค�าใหการของจ�าเลยทตองมการใชภาษาทชดเจนตรงประเดน และสามารถชชด

ถงวตถประสงคของการเขยนค�าฟองและค�าใหการตามทพระราชบญญตประมวลกฎหมาย

วธพจารณาความแพงพทธศกราช 2477 (2477: 6) ระบไววา “ค�าฟองตองแจงชดซงสภาพ

แหงขอหาของโจทกและค�าขอบงคบทงขออางทอาศยเปนหลกแหงขอหา” หากยงพบ

ถอยค�าทแสดงความหมายของทศนคต เนองดวยมลเหตของการเขยนค�าฟองเกดจากความ

รสกไมไดรบความเปนธรรม จงตองฟองตอศาลแลวจงเกดการเขยนค�าใหการเพอแกขอ

กลาวหาค�าฟอง ดงนนการใชถอยค�าจงไมไดอยทเหตผลและความถกหรอความผดเพยง

อยางเดยวแตยงมการแสดงความหมายของการใชถอยค�าเชงทศนคตทแสดงอารมณความ

รสกรวมดวย

การศกษาการใชถอยค�าตามทฤษฎการประเมนคาในวจนกรรมหรอปรจเฉทอน

ผลการศกษาทไดอาจแตกตางกนไป ดงเชนงานของ ปนอนงค จ�าปาเงน (2557) ทศกษา

เรอง “การแสดงความหมายของการใชถอยค�าในการใหค�าแนะน�าเรองความรก ในรายการ

วทยคลบฟรายเดย” โดยมวตถประสงคเพอวเคราะหการแสดงความหมายของการใชถอยค�า

ในการใหค�าแนะน�าเรองความรกในรายการวทยคลบฟรายเดย ตามแนวทางทฤษฎการ

ประเมนคา (Appraisal Theory) พบวา การแสดงความหมายของการใชถอยค�าในการให

ค�าแนะน�าเรองความรกมถอยค�าทแสดงทศนคตทางบวกมากกวาถอยค�าทแสดงทศนคต

ทางลบ และมการสอความหมายของถอยค�าทผ พดตองการแสดงออกอยางชดเจนวา

มความคดเหนตอเรองนน ๆ อยางไร แลวมการผกมดตวผพดกบการแนะน�าดวย เชน การ

ใชค�าวา “พเชอวา” ซงผสงสารมวตถประสงคเพอสอความใหผฟงคลอยตาม ดงนนจงสรป

ไดวา ทฤษฎเดยวกนทน�ามาใชในการประเมนทศนคตของผพดหรอผเขยนในปรจเฉจทตางกน

ยอมแสดงใหเหนกลมของถอยค�าและทศนคตของผพดหรอผเขยนในมมทตางกนไปดวย


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

42


การศกษาการใชถอยค�าเขยนค�าฟองของโจทกและค�าใหการของจ�าเลยในคด

ทางการแพทย ผวจยเหนวายงมประเดนทนาสนใจและสามารถศกษาเพมเตมไดอก ดงน

1. ศกษาการแสดงความหมายของการใชถอยค�าในการเขยนค�าฟองของโจทก

และค�าใหการของจ�าเลยในคดอน ๆ วามลกษณะเหมอนหรอแตกตางจากค�าฟองของโจทก

และค�าใหการของจ�าเลยในคดทางการแพทยอยางไร

2. ศกษาการแสดงความหมายในการใชถอยค�าตามแนวทางทฤษฎการประเมน

คา (Appraisal Theory) ในวจนกรรมตาง ๆ เชน การวจารณ การต�าหน และการน�าเสนอ

ขาว เปนตน

.............................................................


ขวญชย โชตพนธ. (2558). คดทางการแพทย เลม 2. กรงเทพฯ: ซเอดยเคชน.

ฐตรตน รกเหลา. (2559). การประเมนคาตนเองและผอน: การมสวนรวมในการรกษาของ

ผยายถนทตดเชอเอชไอวและบคลากรทางดานสขภาพ. ว.บรหารธรกจ

เศรษฐศาสตรและการสอสาร, 11(พเศษ), 44-61.

ประคอง เตกฉตร. (2552). ค�าฟองและค�าใหการคดอาญา. ว.วชาการนตศาสตร.

ปนอนงค จ�าปาเงน. (2557). การแสดงความหมายของการใชถอยค�าในการใหค�าแนะน�า

เรองความรกในรายการวทย “คลบฟรายเดย” วทยานพนธปรญญาศลป

ศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาภาษาไทย บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยขอนแกน.

พระราชบญญตใหใชประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง พทธศกราช 2477. (2478,

10 มถนายน). ราชกจจานเบกษา. เลมท 52. หนา 498.

Martin, J.R. and White, P.R.R. (2005). The Language of Evaluation: Appraisal

in English. New York: Palgrave Macmillan.

.............................................................

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


43

อ�านาจของผหญง : การทาทายความสมพนธเชงอ�านาจกบแนวคดปตาธปไตยในนวนยายสมยใหม

ใกลรง ภออนโสม1, รญชนย ศรสมาน2

1,2ภาควชาภาษาไทยและภาษาตะวนออก คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม


Received: March 07, 2020

Revised: June 15, 2020

Accepted: June 18, 2020

บทคดยอ บทความนมวตถประสงคเพอศกษาการตอบโตและตอรองอ�านาจปตาธปไตยใน

นวนยายเรอง The Single Momคณแมเลยงเดยวหวใจฟรงฟรง ของตนรก ผลการศกษา

พบวาผหญงในสงคมสมยใหมมอ�านาจทาทายผชาย 2 ลกษณะคอ 1. การใชอ�านาจตอบโต

ดวยค�าพดและการกระท�า การใชค�าพดในลกษณะการใชค�าหยาบ การประชดประชน และ

การขมข การตอบโตดวยการกระท�าในลกษณะการขดขนการลวงละเมดทางเพศ การ

ใชความรนแรง และการใชกฎหมาย 2. การใชอ�านาจตอรอง ดวยการพงพาสงศกดสทธ

การอาศยคนกลาง และการใชอ�านาจทางเศรษฐกจ จากการศกษาแสดงใหเหนการละเมด

กรอบสงคมของตวละครหญงทงการไมสามารถด�ารงสภาพครอบครวสมบรณไวได และการ

ตอบโตผชายเพอกาวขามแนวคดปตาธปไตย ท�าใหเหนความสมพนธเชงอ�านาจทผหญงใช

ทาทายแนวคดชายเปนใหญ อ�านาจแปรเปลยนมาอยในมอของผหญงโดยไมท�าใหสงคม

ประณามแตกลบไดรบการยกยองเชดชทกาวขามกรอบจารตของสงคมได อกทงยงรจกใช

ประโยชนจากความดอยกวาดานสรระโดยการใชความเชอเรองสงศกดสทธสรางพนทให

ตนเองมอ�านาจและการใชคนกลางทมสถานภาพเทาเทยมกนเปนตวแทนในการตอรองกบ

อ�านาจปตาธปไตย ในตอนทายผหญงด�ารงอ�านาจของตนเองไวไดโดยปฏเสธแนวคดปตาธป

ไตยไดอยางสงางาม

ค�าส�าคญ: อ�านาจ ผหญง ปตาธปไตย


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

44

Abstract The study aimed to analyze patriarchy’s responses and negotiations in the essence of “TheSingleMom” a novel written by Tonrak, a pen name. The results showed that women in modern society had the power to respond and negotiate patriarchy differently. Women reacted to the patriarchy by using verbal and physical reactions: the former involved impolite words, sarcasm, intimidation and the latter included not tolerating sexual harassment, violence, and law enforcement. The other way involved the power of negotiations through the holy secrets, intermediaries, and economic power. The analysis indicated female characters’ delinquencies, reflecting through the failure to maintain family status and their reactions against male characters to negotiate the patriarchy. As such, the women started to gain more power regardless of being blamed. Instead, they had been positively valued by the societal community. The analysis also showed that women made use of their physical inferior by practising religious beliefs to create their power and assigned the middleman of the equivalent socioeconomic status as a representative to negotiate the patriarchy. In the end, women could remain their power being objected to the patriarchy. Keyword: Power, Women, Patriarchy

The Power of Women : The Challenging power relations with Patriarchy in the Modern Novel

Klairung Phuonsom1, Runchanee Srisaman2

1,2Department of Thai and Oriental Languages, Faculty of Humanities and Social Sciences, Mahasarakham University


Received: March 07, 2020


Accepted: June 18, 2020

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


45

บทน�า

ปตาธปไตย (patriarchy) หรอแนวคดชายเปนใหญก�าหนดบรรทดฐานวาผชาย

คอศนยกลางของสงคมมนษย และแบงแยกความแตกตางระหวางชายหญงเปนสองขวโดย

ระบวาผชายเปนเพศทเขมแขง มเหตผล เปนผน�า สวนผหญงเปนเพศทออนแอใชอารมณ

การเลยงลกเปนหนาทเฉพาะของผหญง จงตองตกเปนรองและถกจ�ากดบทบาทเอาไวตาม

ทผชายตองการ (พลากร เจยมธระนาถ, 2554: 1-6) แนวคดดงกลาวไหลเวยนในสงคม

ไมจบสนสงผลใหเกดความไมเทาเทยมและการเลอกปฏบตทางระหวางเพศ

เสาวคนธ วงศศภชยนมต (2559: 1) กลาวถงประเดนผหญงกาวหนาตามท

นพพร ประชากล กลาวไววา การเตบโตทางเศรษฐกจ ผลกดนผหญงจ�านวนมากออกจาก

พนทครวเรอนสพนทการงานนอกบาน และสงเสรมใหผหญงสวนหนงเขาสต�าแหนงหนาท

และสถานภาพทเคยก�าหนดไวใหผชาย เกดอดมคต “ผหญงเกง”เขามาแทนทอดมคต

“แมศรเรอน” เปนปรากฏการณกระแส “ผหญงกาวหนา” ปรากฏในสอสาธารณะ

อยางกวางขวางเพอเนนย�าตอสงคมวาผหญงมความสามารถทดเทยมผชาย ท�าใหผหญง

มสถานภาพ บทบาทและเสรภาพมากขน ความคาดหวงของสงคมไทยทมตอผหญงก

เปลยนแปลงไปดวย

วรรณกรรมสมยใหมสรางพนทใหผหญงมอ�านาจตอบโตและตอรองกบผชายจน

กาวขามก�าแพงทางสงคมไดส�าเรจ นวนยายเรอง The Single Mom คณแมเลยงเดยวหวใจ

ฟรงฟรง กลาวถงมลลา คณแมเลยงเดยวในสงคมสมยใหม ทตดสนใจยตความสมพนธสาม

ภรรยากบพงศพศทธในขณะทมนองปลมลกชายวย 5 ขวบ เนองจากความบกพรองของสาม

ทงบทบาทพอ บทบาทสาม บทบาทผน�าครอบครว มลลาตอสทงกบอดตสามทไมยอมออก

ไปจากชวต อดทนกบอคต ค�าดถกเหยยดหยามจากคนบางกลมในสงคม แตสดทายมลลาก

กาวขามทกอยางมาไดอยางมศกดศร ปฏเสธการดแลจากผชาย พงพาตนเองและเลยงลก

ไดอยางมความสข

นวนยายไดรบการตพมพเมอ พ.ศ. 2560 ในบรบทสงคมสมยใหม โดยนกเขยน

หญงทเคยใหสมภาษณวามเจตจ�านงทจะด�ารงสถานะแมเลยงเดยวเพราะปญหาการไมลง

รอยกบสาม แตเพราะนกถงลกจงประคบประคองเพอด�ารงสภาพครอบครวสมบรณไว

ผเขยนจงสรางตวละคร ‘มลลา’ ดวยความเขาใจ และใชพนทวรรณกรรมเปนตวแทนถายทอด

ใหตวละครกลาตดสนใจขอหยาสามในขณะทมลกดวยเหตผลและอ�านาจทสามารถเอาชนะ

ผชายได

ผศกษาเหนวาการตอบโตและตอรองอ�านาจปตาธปไตยของตวละครหญงทเปน

แมเลยงเดยวเปนการตอกย�ากระแสผหญงสมยใหม และเปนทนาสนใจวาตวละครละเมด

กรอบของสงคมทงการไมสามารถด�ารงสภาพครอบครวสมบรณไวได และการตอบโตผชาย


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

46

ซงไมท�าใหตวละครถกตตราแตกลบไดรบการยกยองเชดช ในตอนทายนวนยายไมไดสวม

ทบตามสตรส�าเรจของนวนยายไทยทบทสรปตวละครกลบเขากรอบสงคมเพอใหเปนไป

ตามโครงสรางสงคมปตาธปไตย หรอหากละเมดตวละครตางไดรบบทลงโทษเปนตนวา

เสยสต พการ หรอเสยชวต แตการศกษาครงนตวละครหญงเอาชนะชดความคดเรองเพศท

ไหลเวยนในสงคมไดส�าเรจ ผหญงไมยอมเปนผถกกระท�าเพยงฝายเดยว แตผลกตวเองใหอย

เหนอความสมพนธ แสดงใหเหนความสมพนธเชงอ�านาจทผหญงก�าลงทาทายแนวคดปตา

ธปไตยและทาทายขนบจารตดงเดมของสงคมอยางเดดเดยวและประนประนอมไปดวยใน

เวลาเดยวกน

วตถประสงค

เพอศกษากลวธการตอบโตและตอรองอ�านาจปตาธปไตยในนวนยายเรอง The

Single Mom คณแมเลยงเดยวหวใจฟรงฟรง ของตนรก


การศกษาแนวคดปตาธปไตยในวรรณกรรมมทงการน�าเสนอใหเหนความสมพนธ

เชงอ�านาจทท�าใหเกดความไมเทาเทยมระหวางผหญงกบผชาย ผหญงถกกดข ไรตวตน

ไมสามารถแสดงความสามารถดานอนของตนเองไดเตมทนอกจากบทบาทแมและเมยใน

พนทสวนตว แตในขณะเดยวกนวรรณกรรมกน�าเสนอใหเหนวาผหญงสวนหนงพยายาม

ขดขน ตอสแนวคดน แตเปนเพยงการกระท�าเพอปลดปลอยอารมณทอดอนเพยงชวคราว

เทานน

สพชรณทร นาคคงค�า (2556) ศกษาเรอง “ภาพแทนสตรไทยในนวนยายอโร

ตกของนกเขยนชายไทย” ท�าใหเหนวานกเขยนชายสรางภาพแทนสตรไทยใหเปนไปตาม

ความตองการของตนเองภายใตสงคมชายเปนใหญทกดทบสตรไทยใหดอยกวาผชายทก

ดาน ตองประพฤตตามกรอบความเปนหญง เปนวตถระบายความใครและตณหาของผชาย

การสรางใหผหญงมพฤตกรรมเบยงเบนทางเพศ ท�าใหผหญงไมมสทธมเสยงและมพนท

แสดงความสามารถดานอนของตนเองได

สรยา รอดเพชร และคณะ (2561) ศกษาเรอง “ผหญงกบปตาธปไตยในนวนยาย

ของอทศเหมะมล” 3 เรอง ไดแก ลบแลแกงคอย ลกษณอาลย และจต ในขณะททดจนทร

เกตสงหสรอย (2554) ศกษาเรอง “การวเคราะหสถานภาพและบทบาทของแมในนวนยาย

ลบแลแกงคอย” ซงผศกษาน�ามาเปนแนวทางในการศกษาครงน พบการขดขนและตอบโต

อ�านาจปตาธปไตยของตวละครหญงทเปนการกระท�าเพอปลดปลอยอารมณทอดอนเพยง

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


47

ชวคราวเทานน สดทายกกาวไมพนอ�านาจของผชาย เพราะความดอยอ�านาจทางเศรษฐกจ

วฒนธรรม และการศกษา จงจ�าเปนตองพงพาผชายตอไป

อารยา หตนทะ (2559) เสนอบทความเรอง “เมอสตรตามหาประชาธปไตยใน

สงคมปตาธปไตย” เปนการศกษาเรองสนของนกเขยนหญงทพยายามใชพนทวรรณกรรม

ตแผใหเหนความสมพนธเชงอ�านาจทผชายอยเหนอผหญง สดทายเรองสนกลมนยงเปน

เพยงการตงค�าถามกบสทธเสรภาพทางเพศและหาทางออกวาท�าอยางไรในสงคม

ประชาธปไตยเพศหญงจะไดรบการปฏบตทเทาเทยม มศกดศรและไมดอยไปกวาเพศชาย

งานวจยขางตนแสดงเหนไดวานกเขยนชายมงน�าเสนอใหผหญงดอยกวาทกดาน

แมจะน�าเสนอใหผหญงพยายามตอบโตแนวคดปตาธปไตย แตนนเปนการกระท�าเพยง

ชวคราวเพอปลดปลอยอารมณทอดอนเทานน สดทายกกาวไมพนอดมการณชายเปนใหญ

ในขณะทนกเขยนหญงพยายามเรยกรองความเทาเทยมทางเพศโดยการสอสารผานงาน

วรรณกรรมใหสงคมเหนปญหา และพยายามเสาะแสวงหาแนวทางเพอสทธ เสรภาพ และ

ความเทาเทยม นวนยายเรอง The Single Mom คณแมเลยงเดยวหวใจฟรงฟรง ทเขยน

โดยนกเขยนหญง ไมเพยงเรยกรองสทธความเทาเทยมหรอตอบโตแตสดทายกกาวไมพน

แตนวนยายน�าเสนอการตอบโตแนวคดปตาธปไตยในลกษณะเปดเผยโจงแจง ผหญงไมยอม

เปนผถกกระท�าเพยงฝายเดยว ผศกษาเหนวาการตอบโตอ�านาจปตาธปไตยในเรองไมใช

เพยงการกระท�าเพยงชวคราวเพอปลดปลอยอารมณทอดอน แตเปนการกระท�าเพอกาว

ขามและเอาชนะแนวคดนน ซงตวละครท�าไดส�าเรจ เนองดวยสถานภาพของตวละครหญง

ทมการศกษา มบทบาททางเศรษฐกจ เปนหวหนาครอบครว กลาตดสนใจและหนกแนนใน

ความคดของตนเอง จงไมจ�าเปนตองพงพาผชายและกาวสอสรภาพในทายทสด


1. ขนรวบรวมขอมล ศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ โดยศกษาเอกสาร

และงานวจยทเกยวของกบปตาธปไตยและกลวธการตอบโตปตาธปไตย

2. ขนวเคราะหขอมล โดยวเคราะหการใชอ�านาจตอบโตและตอรองปตาธปไตย

ในนวนยายเรอง The Single Mom คณแมเลยงเดยวหวใจฟรงฟรง

3. ขนสรปและอภปรายผลดวยวธพรรณนาวเคราะห

4. น�าเสนอผลการศกษา


นวนยายสมยใหมหยบยนอ�านาจใหผหญงไดแสดงความสามารถและเจตจ�านง

ของตวเองอยางเตมทเพอใหหลดพนจากการถกกดขกดทบโดยผชายผานอดมคตเรองเพศ


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

48

ในสงคมทเปนเแรงขบใหผชายใชอ�านาจกระท�าตอผหญง ซงถอเปนเรองปกตธรรมดาท

ปฏบตกนมายาวนาน เมอสงคมเปลยนแปลงไป เรองเพศถกตงค�าถามวาเหตใดจงมการ

เลอกปฏบตระหวางเพศหญงกบเพศชาย เกดแรงกระตนในกลมผหญงใหเหนความผดปกต

ของแนวคดปตาธปไตยทสบทอดมายาวนานและลกขนมาเรยกรองความชอบธรรมใหกบ

ตวเอง แมจะถกสงคมเบยดขบวาเบยงเบนจากกรอบของผหญงตามแบบฉบบ แตจะดกวา

หรอไมหากการตตรานนสรางความชอบธรรมและความเสมอภาคใหเกดขนในสงคม

นวนยายเรอง The Single Mom คณแมเลยงเดยวหวใจฟรงฟรง น�าเสนอใหอ�านาจอยใน

มอของผหญง และผหญงใชอ�านาจทาทายแนวคดปตาธปไตยจนสนคลอนดวยการตอบโต

และตอรองดงตอไปน

1. การใชอ�านาจในการตอบโต

1.1 การตอบโตดวยค�าพด

สงคมขดเกลาผหญงใหเปนผสภาพออนหวานทงกรยามารยาทและค�า

พดผานชดความคดทไหลเวยนในสงคมเพอใหผหญงซมซบและปฏบตตามเพอใหเปนผหญง

ทดตามกรอบของสงคม ซงรวมถงการพดจาสภาพออนหวานตอสาม ไมกระแทกแดกดน

และตองเชอฟงสาม ไมตอตานขดขน เมอไมปฏบตตามจะถกมองวาเปนผหญงไมดเพราะ

เบยงเบนไปจากกรอบของสงคม แนวปฎบตดงกลาวสงผลใหผหญงตกเปนฝายรองรบ

อารมณของผชายอยางหลกเลยงไมได ในขณะเดยวกนกสรางความอดอนและขดขนตอ

การกระท�าของผชายทกดทบจนทายทสดผหญงลกขนมาตอบโตเพอไมตกเปนผถกกระท�า

เพยงฝายเดยวและเพอเรยกรองความชอบธรรมใหตวเองอกดวย

ในนวนยายเรอง The Single Mom คณแมเลยงเดยวหวใจฟรงฟรง

ใชอ�านาจตอบโตดวยค�าพดดวยการอางถงเหตการณในอดตทเปนพฤตกรรมดานลบ หรอ

กลาวถงขอบกพรองของอกฝาย ดวยการใชค�าหยาบ การขมข และการประชดประชน เพอ

ตอบกลบการใชอ�านาจของฝายชายทพยายามแสดงตนเหนอกวาใหลาถอยไป

1.1.1 การใชค�าหยาบ

การใชค�าหยาบเพอตอบโตอ�านาจปตาธปไตยของตวละครหญง

เปนการระบายความอดอนตอการใชอ�านาจของผชายและเพอตอบโตใหผชายมส�านกผด

ชอบชวด

ในนวนยายมลลาใชค�าพดอางถงเหตการณในอดตทเปนพฤตกรรมดานลบหรอ

กลาวถงขอบกพรองของพงศพศทธเรองพฤตกรรมความเจาช ดงตวอยางเหตการณท

มลลากลบไปเกบของทบานหลงจากแยกกนอยกบพงศพศทธ และพบวาพงศพศทธพาผ

หญงมานอนดวยบนเตยงนอนของเธอ มลลารสกวาตวเองก�าลงถกเหยยบย�าศกดศร “ไมใช

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


49

ททใหพวกแกมาปลดปลอยความราน! ฉนจะไมทน เพราะฉนเปนคน ไมใชควาย!” (ตนรก, 2560:

28) มลลาตอบโตพงศพศทธดวยการอางถงเหตการณในอดตทเปนพฤตกรรมความเจาช

นอกใจภรรยาดวยค�าพดในลกษณะของค�าหยาบ คอค�าวา “ราน” เพอบอกถงพฤตกรรม

เจาชของพงศพศทธ แสดงใหเหนขอบกพรองของความเปนผชายทด ค�าวา “ควาย” ซง

ควายมความหมายโดยนยหมายถง คนโง มลลาใชเปรยบเทยบวาตวเองไมไดโงทจะจ�ายอม

ใหกบค�าพดโอโลมออนหวาน ไมโงทตองตกเปนผถกกระท�า และไมยอมใหเกยรตและ

ศกดศรของตนเองถกเหยยบย�า เปนการแสดงใหเหนวาอ�านาจปตาธปไตยทพยายามขมผ

หญงใหยอมจ�านนในสงทตนเองตองการจะถกตอบโตเพอเปนการยนยนวาในสงคมทให

คณคาเรองสทธความเทาเทยมน การยอมตกอยใตอ�านาจของผชายไมใชสงทควรเพกเฉย

และตองจ�ายอมอกตอไป นอกจากนยงแสดงใหเหนการทาทายแนวคดทางสงคมเพราะ

สงคมมกตตราผหญงทตอบโตสามและพดค�าหยาบวาเปนหญงไมดซงจะถกลงโทษหรอถก

ประณาม แตมลลาแสดงใหเหนวาการตอบโตดวยค�าหยาบของเธอท�าใหผชายยอมสงบและ

ลาถอยไป

1.1.2 การขมข

ในนวนยายมลลาใชค�าพดขมขพงศพศทธใหหวาดกลวและยอม

ท�าตามค�าเรยกรอง หากไมท�าตามจะไดรบผลบางอยางตามค�าข ดงเหตการณทมลลากลบ

ไปเกบของทบานหลงจากแยกกนอยกบพงศพศทธและพบพงศพศทธนอนอยกบผหญงอน

มลลาจงตดสนใจขอหยาเพราะความอดทนและครอบครวทพยายามประคบประคองมา

ตลอดไมเปนไปตามทคาดหวง แตพงศพศทธพยายามน�าลกมาเปนขอตอรอง และพดถงขอ

บกพรองของบทบาทการเปนภรรยาทดตามแบบฉบบเพอใหมลลายอม “เอาเลย ไมอยาก

ทนอยเหมอนกน อดอดเอาแตจกเอาแตบน ท�าอะไรกไมเคยถกใจ นผวนะ ไมใชลก”

(ตนรก, 2560: 29-30) มลลาตอบโตกลบดวยการพดถงขอบกพรองของอกฝาย และพด

อยางเดดขาดวาไมตองการใหพงศพศทธตามไปงออกเหมอนทกครงทผานมาและ “ถาตาม

ไปงอใหฉนกบลกกลบมาอก ฉนเอาตายแน” มลลาชหนาและมองพงศพศทธดวยสายตา

ขยะแขยง เกลยดชง ท�าเอาพงศพศทธไมกลาสบตา แตสดทายเธอกเดนอยางหมดแรง

ออกไป (ตนรก, 2560: 29-30) แสดงใหเหนถงอารมณอดอนทเกดจากความบกพรองของ

ผชายทสรางปญหาใหครอบครวและท�าใหตวเองหมดความนาเชอถอ ไมมคณสมบตหวหนา

ครอบครวทด

อกหนงเหตการณทพงศพศทธท�ารายมลลาเนองจากมลลา

พยายามขดขนการมเพศสมพนธ มลลาจงใชโทรศพทมอถอเซลฟแผลทถกท�ารายและขมข

“นเปนหลกฐานใหต�ารวจใชเอาผดในขอหาพยายามฆาฉน!”...“นอกเหนอจากขอหา


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

50

พยายามขมขน ซงตอนนมกฎหมายคมครองเมยทไมเตมใจมเซกซดวยแลว…รยง! ยง ยงไม

พอ ฉนเอาไปแฉออกสอวาผก�ากบดงซอมเมย! เอาใหฉบหาย ไมมอาชพ ไมมทยนในสงคม

ไปเลย!”(ตนรก, 2560: 107-108)

จากตวอยางแสดงใหเหนวาการเปลยนแปลงของยคสมยท�าใหผ

หญงมสทธและอ�านาจในการตอบโตกบผชายไดมากขน มลลาใชโทรศพทมอถอเพอขมขวา

จะแจงต�ารวจจากหลกฐานในโทรศพทใหพงศพศทธลดการใชอ�านาจลง อกทงผหญงไดรบ

การศกษาท�าใหมองคความรมาใชใหตวเองไดรบสทธอนชอบธรรม มลลาอาศยความรและ

ไหวพรบยกอ�านาจทางกฎหมายตอรองใหพงศพศทธลาถอยและยอมเซนใบหยาไดส�าเรจ

แสดงใหเหนวาสงคมสมยใหมผหญงไมไดเสยเปรยบและผชายไมไดเหนอกวา ความ

เปลยนแปลงทางสงคม วฒนธรรม วถคด ท�าใหเกดแรงสนสะเทอนตออดมการณชายเปน

ใหญ เกดการสนคลอนในอ�านาจของผชายจนเสยการควบคม สดทายจงยอมกมหวท�าตาม

ค�าขของผหญงอยางไมขดขน

1.1.3 การประชดประชน

ในนวนยายตวละครหญงพดประชดประชนฝายชายใหรสกเสย

หนา ทงเรองการมความสมพนธครงใหม และการประชดประชนเรองการท�าบทบาทหนาท

พอ ดงเหตการณทพงศพศทธเจอชษณมาสงมลลาและนองปลมทคอนโดจงโมโหเพราะรสก

วาตวเองถกหยามเกยรต

“วนกอนเดก วนนมาแนวผใหญ ตงแตเปนหมาย เสนหแรงไมเบา ไปท�าอะไร

มาละ แตจะวาไป เครองเคราคณกยงดอย คงไมตองยกเครองอะไรมากกพรอมใชงานอย

แลว” พงศพศทธพดดถกกงประชด “คณพดถก เรตตงฉนยงโอเค เพงรเหมอนกน หลงจาก

ทเอาแตมดอยในรกบคนเนา ๆ มานาน จนไมรวาตวเองยงเวรก” “อยากมากหรอไง”

พงศพศทธกดฟนกรอด

“เออ อยาก! ฉนอยากมความสข ชวตฉนไมไดจบลงเพยงเพราะหยากบคนกาก ๆ

อยางคณ! ถาฉนมผวใหมตอนนหรอตอนไหนกเปนสทธของฉน คณไมมสทธหวงกาง!”

(ตนรก, 2560: 205)

พงศพศทธน�าเรองสถานภาพของมลลามาพดใหรสกอบอายกบ

การเปนหมายอยางทสงคมในอดตมองวาเปนเรองนาอายและถกต�าหนวาเปนผหญงทไมด

เนองจากไมสามารถด�ารงสภาพครอบครวสมบรณไวได แตนวนยายแทนทจะสรางใหตว

ละครหญงยอมและนงเงยบ กลบใหตอบโตเพอไมใหอกฝายไดใจและกดข มลลาพดประชด

ประชนใหพงศพศทธรสกเสยหนาวาตนไมไดรสกวาสงทพงศพศทธพดกระทบใจแตอยางใด

และยงแสดงใหเหนถงความพงพอใจทไดออกมาจากความทกขทรมานใจกบความสมพนธ

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


51

ทไมลงรอย จากค�าพดของมลลาทวา “เพงรเหมอนกน หลงจากทเอาแตมดอยในรเนา ๆ

มานาน จนไมรวาตวเองยงเวรก” แสดงใหเหนวาจากกรอบจารตของสงคมในอดตทจ�ากด

พนทใหผหญงอยในพนทสวนตวและตองแสดงบทบาทแมและเมยทดตามความคาดหวง

ของสงคม ท�าใหผหญงซมซบแนวความคดนนจนเปนการลดทอนความสามารถดานอนของ

ตนเอง แตการตอบโตของมลลาท�าใหเหนวาผหญงเมอกาวออกจากพนทสวนตวและเขามา

มบทบาททางเศรษฐกจในพนทสาธารณะ ศกยภาพและความสามารถจงถกน�ามาใช ท�าให

ผหญงสามารถดแลตวเอง เลยงลกและสรางความมนคงใหกบชวตไดโดยไมตองพงพาผชาย

การใชอ�านาจตอบโตดวยการใชค�าพดทเปนการชใหเหนถงขอบกพรอง

ของฝายชาย หรอการอางถงเหตการณในอดตทเปนพฤตกรรมดานลบ เปนการตอบโตเพอ

เอาคนอ�านาจปตาธปไตยทพยายามสถาปนาตนเหนอกวา ซงการตอบโตดงกลาวท�าใหผชาย

เสยหนาอบอาย ถกลบหลเกยรตและศกดศร ซงผชายไมสามารถยอมรบไดจงยอมลาถอย

ไปในทสด

1.2 การตอบโตดวยการกระท�า

การตอบโตอ�านาจปตาธปไตยดวยการกระท�าเปนสงทผหญงใชเพอปลด

ปลอยเมอถกฝายชายใชอ�านาจขมขใหอยในการควบคมของตนเอง ในนวนยายผเขยนสราง

ใหตวละครมลลาตอบโตแนวคดปตาธปไตยดวยการกระท�าอยางตรงไปตรงมาเพอใหเหน

ถงความเทาเทยมและการไมยอมตกเปนเบยลางของผชายดวยการตอบโตในลกษณะของ

การขดขนการลวงละเมดทางเพศ การใชความรนแรง และการหยาราง ดงน

1.2.1 การขดขนการลวงละเมดทางเพศ

การลวงละเมดกระท�าไดทงการพดจาแทะโลม การถกเนอตองตว

การจองมอง เปนการกระท�าโดยทอกฝายหนงไมยนยอมพรอมใจ การลวงละเมดทางเพศ

จงเปนการละเมดสทธของบคคลและท�าใหผถกลวงละเมดเกดความไมพอใจ เกดการ

หวาดระแวง และอบอาย สธรรม ธรรมรงควทย (2546: 251) กลาวถงแนวคดของ แมคคน

นอน ไววาการขมขนเปนสงทผชายตองการ อกทงยงสรางความพงพอใจใหผชายเนองจาก

การขมขนอนรวมถงการกดบงคบไดสรางความพงพอใจทางเพศ เปนการยนยนและ

สนบสนนความเปนผชายของผขมขน และผชายจะมความตนตวทางเพศเพมขนหากผหญง

แสดงความรงเกยจตอการกระท�าดงกลาวออกมาชดเจน

ในนวนยายพงศพศทธพยายามมเพศสมพนธกบมลลาโดยถอวา

เปนเรองปกตธรรมดาของสามภรรยา แตมลลาไมยนยอมและไมพอใจในการกระท�าของ

พงศพศทธ ดงเหตการณทมลลากลบไปเกบของทบานเพราะแยกกนอยกบพงศพศทธ


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

52

พงศพศทธพยายามพดดวยน�าเสยงออนโยนวาอยากเจอมลลาเพอใหมลลาใจออนและกลบ

มาอยกบตน แตเมอมลลาไมสนใจและเดนหนพงศพศทธเขามากอดและผลกมลลาลมลง

เตยงนอน

การกระท�าของพงศพศทธเปนการลวงละเมดทางเพศเพราะฝาย

หญงไมเตมใจ เหมอนเปนการลดทอนคณคาของผหญงลงดวยการคลอยตามอารมณทาง

เพศของผชาย มลลาใจเดดพอทจะไมพาตวเองใหตกอยในสถานการณทท�าใหเธอตกเปน

รองอก จงตอบโตพงศพศทธดวยการสะบดมอและดนอยางสดแรง รวมถงการทตวละคร

หญงขดขนดวยกระแทกเปาและพดวาจะท�าใหฝายชายเปนหมน เปนการกระท�าเพอตอบ

กลบอ�านาจปตาธปไตยทคอยกดขและแสดงอ�านาจใหฝายหญงตกเปนผถกกระท�าเพยงฝาย

เดยวและเพอเปนการลดทอนความเปนชายใหดอยลง ท�าใหผชายรสกวาตนเองเสยศกดศร

เพราะไมสามารถใชพละก�าลงทเหนอกวากดขผหญงใหอยใตอ�านาจของตนเองได จงอาจ

ท�าใหสญเสยความเปนชายทมบทบาทเปนผกระท�าไป การตอบโตดวยการขดขนการลวง

ละเมดทางเพศจงเปนการทาทายอ�านาจความเปนชายและเปนการเพมอ�านาจใหกบผหญง

ซงสอดคลองกบปราน วงษเทศ (2559: 42) ไดกลาวไววาการปฏเสธความตองการทางเพศ

เปนการเสรมสรางอ�านาจใหแกผหญงได

1.2.2 การใชความรนแรง

การใชความรนแรงกระท�าไดทงความรนแรงตอรางกาย ความ

รนแรงตอจตใจ หรอความรนแรงตอทรพยสนของบคคลทเปนการกระท�าเกนปกต เปนการ

กระท�าใหเกดผลกระทบอยางการเจบปวยกาย การท�าใหเกดผลกระทบตอจตใจใหหวาด

กลว หรอการท�าใหเกดความเสยหายตอทรพยสน

การตอบโตดวยการใชความรนแรงทปรากฏในนวนยายเปนอก

หนงลกษณะทตวละครใชเพอไมใหตกเปนผถกกระท�าเพยงฝายเดยว มลลาตอบโตดวยการ

กดแขน การตบหนา ดงตวอยาง “พงศพศทธเขามาจกหวเธอจนหนาหงายแลวกระชากให

เธอกลบเขามาในหองอกครง หญงสาวพยายามดนรนตอส เธอทงขวนทงจกอกฝาย…มลลา

ตดสนใจกดแขนพงศพศทธจนจมเขยว” (ตนรก, 2560: 106)

การกระท�าของพงศพศทธเปนการใชอ�านาจทางเพศสรระทเหนอกวา

โดยการจกหวและกระชาก อาจกลาวไดวาการแสดงอ�านาจทเหนอกวาของพงศพศทธแสดง

ใหเหนวาอ�านาจปตาธปไตยก�าลงลงโทษตอผทตอตานขดขน และการพยายามดงและลาก

ใหผหญงทออกนอกกรอบสงคมกลบเขามาเพออยภายใตโครงสรางอ�านาจปตาธปไตยให

ถกทถกทาง แตการกระท�าตามกรอบสงคมเดม ๆ ไมไดสงผลใหอ�านาจทใชขมขผหญง

ประสบผลส�าเรจแตอยางใด มลลาตอบโตดวยการกดแขนพงศพศทธ แมพละก�าลงอาจจะ

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


53

สไมไดแตอยางนอยกเปนการตอบโตเพอแสดงใหเหนวาฝายหญงไมไดยนยอมเปนผถก

กระท�าเพยงฝายเดยว นอกจากกดแขนแลว มลลายงตอบโตดวยการตบหนาทแสดงใหเหน

ความอดอนทผชายคอยกดข การใชความรนแรงกระท�าตอผชายจงเปนการหยามเกยรต

แนวคดปตาธปไตยทก�ากบควบผหญงดวยเพศสรระทเหนอกวามาตลอด เพอตอกย�าให

ผชายตระหนกและส�านกวาการผหญงรกเกยรตและศกดศรของตนเอง ไมยอมใหตกเปนผ

ถกกระท�าเพยงฝายเดยวตอไป

1.2.3 การใชกฎหมาย

กฎหมายครอบครวเปนสงก�าหนดสถานภาพของบคคลใน

ครอบครว และเปนภาพสะทอนความสมพนธระหวางหญงชาย ในอดตความรนแรงใน

ครอบครวเกดจากกฎหมายครอบครวทท�าใหสทธผชายคอสามและบดาจะกระท�าตอภรยา

และบตรสาวได ถงแมจะมการรองทกขในสถานต�ารวจแตเจาพนกงานจะไมรบแจงเรอง

เพราะถอเปนเรองผว ๆ เมย ๆ สงเหลานจงเปนการเสรมอ�านาจของผชายในครอบครวและ

สงคม ท�าใหผหญงไมมโอกาสตดสนใจ หรอท�าในสงทตนเองปรารถนา (วระดา สมสวสด,

2540: 2-4) แตกฎหมายลกษณะผวเมยดงกลาวถกยกเลกและปจจบนมกฎหมายก�าหนด

ใหสามและภรยามสทธเทาเทยมกนในการจดการครอบครวไมวาจะจดการสนสมรสหรอ

การใชอ�านาจปกครองบตร

ประสพสข บญเดช (2559) กลาววา เหตฟองหยาทกฎหมาย

ก�าหนดไวม 12 เหตในทนผศกษาจะยกเหตทตวละครชายในเรองแสดงพฤตกรรมทเปนเหต

ใหฝายหญงฟองหยาได คอ 1. การนอกใจโดยไปรวมประเวณกบผอน 2. ประพฤตชวใหอก

ฝายถกดถก เกลยดชงหรอเดอดรอนเสยหาย 3. ท�าราย ทรมานจตใจ หมนประมาทหรอ

เหยยดหยามอกฝาย และ4. ไมอปการะเลยงด หรอท�าการปฏปกษตอการเปนสามภรยา

กนอยางรายแรง

ทงนทงคมสทธตกลงกนวาใครจะเปนผใชอ�านาจปกครองบตร

และอปการะเลยงดบตรหลงการหยา ถาตกลงกนไมไดตองใหศาลชขาด ซงตองค�านงถง

ความผาสกและประโยชนของบตรเปนส�าคญ เชน บตรยงไมรเดยงสาควรใหมารดาเปนผ

ใชอ�านาจปกครอง

มลลาเลอกหยาโดยการท�าใหพงศพศทธยนยอม แมพงศพศทธ

จะพยายามปฏเสธหลายครง แตครงนมลเหตทท�าใหตวละครชายยนยอมทจะคนความเปน

อสระใหฝายหญงคอการถกกลาวถงพฤตกรรมทไมดและขอบกพรองซ�าแลวซ�าเลา การถก

มองวาไมมความเปนผชาย ไมมความรบผดชอบ อยกนกบผหญงอนทไมใชภรรยา บกพรอง

ตอบทบาทพอและหวหนาครอบครว และเหตการณทพงศพศทธพยายามมเพศสมพนธกบ


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

54

มลลา แตมลลาขดขนท�าใหพงศพศทธไมพอใจจงท�ารายรางกายมลลาจนควแตก มลลาใช

โทรศพทถายเซลฟตวเองทควแตกและขวาจะใชเปนหลกฐานใหต�ารวจเอาผดพงศพศทธถา

ไมเลกยงกบเธอและไมยอมไปเซนใบหยา สงเหลานท�าใหพงศพศทธตกเปนรองเพราะมลลา

น�าเรองกฎหมายเขามาเปนตวชวยใหตวเองหลดพนจากอ�านาจของพงศพศทธโดยไมได

อบอายวาถกสามท�าราย ไมปดเปนความลบ แตแสดงใหสงคมรบรและเหนความรายกาจ

ของแนวคดชายเปนใหญทกอตวขนและสบทอดมายาวนาน ดงทภเบศร สมทรจกร และ

คณะ (2560: 9) กลาววา อตราการหยารางในปจจบนสงกวาอดต เนองจากในอดตการหยา

รางสรางความอบอายในสงคมเกนกวาจะรบได แตยคปจจบนคนเลอกทจะทนฝนรบการต

ตราในสงคมมากกวาทจะยอมทกขทรมานจากการถกตตรวนในบาน และเรมเรยนรวาการ

หยารางไมไดเปนเรองอปยศรายแรง

การหยารางดวยการน�าขอกฎหมายทเปนเหตใหเกดการฟองหยาได

แสดงใหเหนวาผเขยนตองการสรางความชอบธรรมและความเปนอสระใหกบตวละครหญง

มลลารจกใชขอกฎหมายเพอใหตวเองมอ�านาจ เพราะดวยความเปนรองดานสรระของผ

หญงทท�าใหตองตกเปนฝายถกกระท�าการตอบโตดวยการหยารางจงเปนวธการตอบโตทดง

กฎหมายมาเปนอ�านาจ ตวละครใชประโยชนจากกฎหมายเพอใหตวเองไดเปรยบ อกทงยง

ท�าใหเหนขอบกพรอง และการไมตระหนกถงบทบาทความเปนพอของพงศพศทธ ท�าให

ฝายชายถกลดทอนอ�านาจลงและยนยอมเซนใบหยาใหในทสด

2. การใชอ�านาจในการตอรอง

2.1 การพงพาสงศกดสทธ

การใชอ�านาจตอรองดวยความเชอเรองสงศกดสทธ เปนการกระท�าทตว

ละครหญงใชเพอตอรองกบปตาธปไตย เนองดวยเพศสรระทดอยกวาจงอาศยสงศกดสทธ

ซงเปนอ�านาจทมผลตอจตใจ เปนความเชอทจะท�าใหฝายชายส�านกถงความผดชอบชวดได

อกทงยงเปนการสรางพนทใหตนเองมอ�านาจเหนอกวา สามารถพดและเรยกรองใหผชาย

ปฏบตตามสงทตองการได

ในนวนยายมลลามกจะพาพงศพศทธไปสาบานตอหนาศาลพระภมหลาย

ตอหลายครงดงเหตการณทมลลาขอใหพงศพศทธรวมมอกนดแลลกไมใหลกรสกขาดพอ

พงศพศทธสาบานวาจะดแลมลลาและลก แตมลลาปฏเสธไมใหพงศพศทธดแลเธอ “เฉพาะ

ลก ไมตองมาดแลฉน” มลลาขดขนมาทนท...พงศพศทธพยกหนารบ แลวหนไปทางศาล

พระภม พดอยางหนกแนนอกครง “ผมจะท�าหนาทดแลลกใหดทสด ถาผดค�าสาบาน

ผมจะไมขอรองอะไรจากมลอก” (ตนรก, 2560: 395) มลลาใชทพงในการตองเผชญหนา

กบพงศพศทธเพราะไมอยากรสกผดเมอพงศพศทธอางเรองความเปนพอวาตองการเจอลก

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


55

และลกกตองการพอเชนเดยวกน มลลาจงตองใหพงศพศทธมาพดตอหนาศาลพระภมเพอ

ใหอยางนอยทาทของพงศพศทธกออนลง สงทมลลาท�าแสดงใหเหนวาเธอใชอ�านาจ

สงศกดสทธมาเปนเครองตอรองกบอ�านาจปตาธปไตย และท�าใหผชายทเปนตวแทนของ

อ�านาจปตาธปไตยยอมท�าตามสงทเธอตองการ ซงนนท�าใหเหนวาผหญงกลบมาเปนฝาย

เหนอกวาสามารถสงหรอพดอะไรกไดเพอใหอกฝายยอมท�าตาม

การพงพาสงศกดสทธจงเปนการใชพนทเพอสรางตวตนของผหญงให

เหนอกวาผชาย และท�าใหผชายมทาทออนลง เพราะการสาบานทตวละครหญงเลอกใชเปน

อ�านาจทมผลตอจตใจท�าใหอกฝายส�านกถงความผดชอบชวด เปนการประนประนอมไมให

เกดการปะทะท�ารายรางกาย ซงไดผลโดยท�าใหผชายยอมรบเงอนไขและขอปฏบตทผหญง

ก�าหนดไว

2.2 การอาศยคนกลาง

การอาศยคนกลางเพอตอบโตอ�านาจปตาธปไตยแทนในกรณทตวเองไม

สามารถกระท�าแบบนนได หรอเหนอยหนายทจะตอส จงอาศยคนกลางเพอตอบโตใน

ลกษณะของการใชก�าลง การอางถงบคคลอน และการใชค�าพดเพอเจรจาใหเขาใจกน

ในนวนยายตวละครหญงใชผชายทเปนตวแทนปตาธปไตยในการตอรอง

โดยในเรองตวละครอศวนเปนตวกลางในการตอรอง ดงเหตการณทพงศพศทธตามมาขอ

ใหมลลาคนดและกลบไปอยกบเขา และยงอางถงลกเชนเคยเพอจะท�าใหตนเองเปนฝาย

เหนอกวา พงศพศทธพยายามใชบทบาทหนาทของความเปนพอเพอขมขใหมลลายอมท�า

ตามขอเรยกรอง มลลาเดนหนแตพงศพศทธไมยอม พยายามดงตวมลลาใหออกหางจาก

แทกซ ซงเปนการใชความตางเรองเพศสรระทเหนอกวามาก�ากบควบคมใหอกฝายตกอยใน

อ�านาจของตน และเมอเพศสรระทดอยกวาของมลลาท�าใหเธอไมอาจตอสกบพละก�าลงของ

พงศพศทธได อศวนจงพดตอรองโดยอางถงพนกงานรกษาความปลอดภย “จะตอยเหรอเฮย

รปภ. ของ WOW TV เปนโขยงอยดานหลงนะ” พงศพศทธหนไปมองขางหลง เหนรปภ.

ของ WOW TV สองสามคนก�าลงยนมองสถานการณอยจงชะงก อศวนใชจงหวะนนดงมล

ลายดเขาแทกซแลวโบกมอใหคนขบรถออกไป (ตนรก, 2560: 356-357) การอางถงบคคล

อนแสดงใหเหนความเทาเทยมดานเพศสรระทเทาเทยมสามารถตอสกนได โดยทไมมฝาย

ใดฝายหนงตองยอมตกอยใตอ�านาจของอกฝาย และยงชวยลดอ�านาจของพงศพศทธลงอก

ดวย

การอาศยคนกลางเขามาตอบโตในลกษณะการใชก�าลง ดงเหตการณท

พงศพศทธท�ารายอศวนทสวนสาธารณะ มลลาตบหนาพงศพศทธ อศวนยนอยดานหลงท�า

อะไรไมถกไดแตอง แตพอเหนพงศพศทธทนไมไหวเงอมอจะตบมลลากลบ กเขาไปขวาง


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

56

“ท�าผหญงไมแมนเลยวะเฮย” ...คราวนอศวนไมยอมโดนท�าอยฝายเดยว เขาหมดความ

อดทนพงเขาไปกระแทกอยางรวดเรว ออกแรงมากเทาทตนเองจะมจนพงศพศทธลมกลง

ลงไปดวย (ตนรก, 2560: 473-474) ดวยพละก�าลงทไมมใครเหนอกวาใคร ท�าใหตอสกน

ไดอยางเทาเทยม ไมไดมฝายใดฝายหนงตองกมหวยอมใหกบอ�านาจของอกฝาย

นอกจากนการตอรองดวยค�าพดเปนอกหนงวธทตวละครน�ามาใชเพอให

อกฝายรบฟงและไมเกดการตอบโตกลบอก ดงตวอยางทพงศพศทธใชอ�านาจขจะฟองเอา

ลกมาอยในความดแลของตนเอง ท�าใหมลลาเครยดและตอบโตกลบดวยค�าพด แตพงศพศทธ

ไมลมเลก เพยงเพราะอยากเอาชนะมลลา และเอาคนทมลลาไมยอมกลบมาคนดดวย อศวน

จงเขามาพดเพอใหพงศพศทธยอมลดอ�านาจ และลมเลกแผนการทจะฟองลก “เฮยจะฟอง

ศาลเพราะอะไรละ อยากเลยงปลมหรอกลวปลมไมรก”…“วนพอปลมยงคดถงแตเฮย

ไมตองกลววาใครจะมาแยงลกไป แลวถาเลยงไมไดกใหแมปลมเลยงไป…จะฟองไปท�าไม

คดถงปลมกมาหา อยากเปนพอทดกท�าตวด ๆ แคนน จะเสยเวลาขนศาลท�าไม เอาเวลาไป

ดแลลกดกวา” (ตนรก, 2560: 579-580) อศวนพยายามตอรองดวยการเลาใหพงศพศทธ

เหนถงความผกพนทลกมตอพอ พดใหพงศพศทธเหนวามลลาท�าหนาทไดดอยางไมขาดตก

บกพรอง พงศพศทธใจออนและยอมลมเลกการฟองศาลในทสด เปนการชวยประนประนอม

ใหทงสองฝายเขาใจกน แสดงใหเหนถงการอาศยคนกลางเขามามสวนในการลดอ�านาจของ

อกฝายไดอกดวย

การอาศยคนกลางในการตอบโตและตอรองแสดงใหเหนความออนดอย

ทางเพศสรระของผหญงทถกกดทบ แตกลบน�ามาใชประโยชนใหผชายทมสถานะเทาเทยม

กนเปนตวแทนในการตอส ซงการกระท�านนไดผล โดยท�าใหผชายเกรงกลวอ�านาจผชาย

ดวยกนเองจงมทาทออนลง

2.3 การใชอ�านาจทางเศรษฐกจ

อ�านาจทางเศรษฐกจคอสวนส�าคญทท�าใหเกดความไมเทาเทยมระหวาง

ชายหญง เนองจากสงคมตกรอบใหผหญงรบผดชอบงานบาน เลยงลก และปรนนบตสาม

ในพนทสวนตวอยางไมขาดตกบกพรอง ในขณะทผชายมหนาทท�างานหารายได มบทบาท

ในพนทสาธารณะ ดวยสถานะทางเศรษฐกจทดอยกวาของผหญงท�าใหตองพงพาผชาย

กรอบของสงคมจงเปนเครองมอกดกดไมใหผหญงแสดงความสามารถดานอนของตนเองได

เตมท อกทงการละเมดกรอบสงคมยงท�าใหถกตตราวาเปนผหญงไมด ภาวะอนขมขนเชน

นผหญงตองยอมจ�านนนอมรบอยางไมอาจหลกเลยง แตเมอสงคมเปลยนแปลง หลายอยาง

ไดรบการพฒนาใหดขนรวมถงสถานะของผหญงดวย ปยลกษณ โพธวรรณ (2558: 28-29)

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


57

กลาววาปจจบนการไหลบาของระบบทนนยม (capitalism) เปนปจจยส�าคญทท�าใหเกด

การเปลยนแปลงเรองความทดเทยมระหวางหญงชาย เปนแรงผลกดนใหผหญงไดรบ โอกาส

ทางการศกษา และท�างานนอกบาน

ในนวนยายตวละครมลลารบผดชอบคาใชจายทงหมดเพยงล�าพง เพราะ

พงศพศทธตกงาน หรอถามงานรายไดกเสยไปกบการดมเหลา ผหญง และการพนน นวนยาย

สรางใหตวละครหญงเปนผหญงยคใหม พงพาตนเองได และปฏเสธการดแลจากผชาย

เปนการสรางเพอกดความเปนชายใหดดอยและไมมอ�านาจตอรองกบผหญง

หลงจากมลลาถกไลออกจากงานเพราะทศนคตของหวหนาทมองวามลก

ท�าใหไมเตมทกบงาน มลลาไดไอเดยท�ากบขาวในสโลแกน “ปนโตฝมอแมอรอยทสดใน

โลก” และไดขายในรายการ WOW TV ทเธอเปนพธกร เปนรายการสอนท�าอาหารส�าหรบ

เดก แสดงใหเหนวาบทบาทแมในพนทสวนตวกาวสพนทสาธารณะ ผหญงไมไดมบทบาท

เพยงแคท�างานบาน เลยงลกและดแลสามในพนทสวนตวเทานน แตน�าบทบาทแมและแม

บานทสงคมคาดหวงมาใชในเชงธรกจ น�ามาท�าเปนรายได แสดงใหเหนวาผหญงรกล�าเขา

มาในพนทสาธารณะซงเปนพนทของผชายทสงคมก�าหนดไว และเปนพนใหใหผหญงแสดง

ศกยภาพไดอยางเตมท ผคนชนชมยกยอง ยอมรบในความสามารถและประสบความส�าเรจ

ในพนทสาธารณะได

บทบาทแมและแมบานทไดรบการเผยแพรในพนทสาธารณะผานรายการ

ทวจงทาทายกฏเกณฑในสงคมปตาธปไตยไดอยางโจงแจง กลาวคอสงคมก�าหนดใหผหญง

รบบทบาทแมและแมบานโดยใหแสดงบทบาทนนในพนทบานซงถกก�าหนดใหเปนพนท

สวนตว เชนเดยวกนทบทบาทนถกมองวาไมใชงานไมมรายไดแตเปนหนาทของผหญงทตอง

ปฏบตอยางเปนปกตธรรมดา การน�าบทบาททถกใหคาวาไมใชงานมาเปลยนเปนอาชพสราง

รายไดเลยงครอบครวจงเปนการทาทายกฏเกณฑทางสงคมและเปนการตอบกลบอดมการณ

ชายเปนใหญไดอยางถงรากถงแกน

บทบาททางเศรษฐกจของผหญงจงเพมอ�านาจในการตอรองกบผชายโดยท�าให

ผชายยอมรบและยนยอมมอบลกใหอยในการดแลและยอมมอบสทธในการเปนหวหนา

ครอบครวใหซงสดทายตวละครหญงกไดรบอสรภาพดวยอ�านาจทางเศรษฐกจ

สรปผล

การทาทายอ�านาจปตาธปไตยในนวนยายเรอง The Single Mom คณแมเลยง

เดยวหวใจฟรงฟรง ถกน�าเสนอสอดรบกบบรบททางสงคมทเปลยนแปลงไป ความแตกตาง

ทางเพศทเลอนไหล รวมถงการเคลอนไหวของแนวคดสตรนยมท�าใหผหญงไมยอมตกเปน


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

58

รองผชาย น�ามาสการใชอ�านาจในการตอบโตและตอรอง

การใชอ�านาจตอบโตดวยค�าพด การใชค�าหยาบ การขมข และการประชดประชน

ท�าใหฝายหญงไมเสยสทธทอกฝายเรยกรอง คอการฟองเอาลกไปอยในการดแลและการ

พยายามใหฝายหญงยอมกลบไปอยใตอ�านาจ อกทงยงท�าใหฝายทถกตอบโตลดการใช

อ�านาจลงและยอมมอบสทธในการเลยงลกและเลอกทางเดนชวตเอง การตอบโตดวยการกระท�า

ในลกษณะการขดขนการลวงละเมดทางเพศ การใชก�าลง และการใชกฎหมายเปนการ

กระท�าเพอไมปลอยใหตนเองตกเปนฝายถกกระท�าเพยงฝายเดยว และเปนการตอบโตท

ไมใชการกระท�าเพอปลดปลอยอารมณทอดอนเพยงชวคราวเทานน แตเปนการตอบโตท

ท�าใหตวละครหญงเปนอสระจากสาม และกาวพนปตาธปไตยได

การใชอ�านาจตอรองดวยการพงพาสงศกดสทธ การอาศยคนกลาง และการใช

อ�านาจเศรษฐกจเปนการใชเพอสรางพนทใหผหญงมอ�านาจเหนอกวา สามารถพด และเรยก

รองใหผชายปฏบตในสงทตนเองตองการได การอาศยคนกลางเขามาในลกษณะของการใช

ก�าลง การอางถงบคคลอน และการพดเจรจาใหเขาใจกน เปนการใหผชายทเปนตวแทน

ของอ�านาจปตาธปไตยตอบโตกนเอง ซงผลของการใชคนกลางตอรองและตอบโตยงชวย

ลดอ�านาจของอกฝาย และท�าใหเกดการประนประนอมกนได อ�านาจทางเศรษฐกจเปน

อ�านาจทท�าใหผหญงกาวพนชายคาปตาธปไตยได

อภปรายผล

นวนยายฉายภาพใหเหนวาแมตวละครชายจะพยายามใชความเหนอกวาดาน

สรระหรอการใชสทธของการเปนพอ การเปนหวหนาครอบครวเพอแสดงอ�านาจใหเหนอ

กวา ซงเปนการลดทอนคณคาของผหญง ท�าใหผหญงดดอยและเปนรอง แตจากการศกษา

จะเหนวาตวละครหญงใชอ�านาจตอบโตและตอรองเพอเรยกรองสทธของตนเองซงไมใช

การกระท�าเพอปลดปลอยอารมณอดอนเพยงชวคราวเทานน แตเปนการตอบโตเพอกาว

พนจากแนวคดชายเปนใหญ

พนทวรรณกรรมทเปรยบเสมอนภาพจ�าลองชวตผคนในสงคมแตละยคสมยเปด

โอกาสใหผหญงแสดงศกยภาพ ความรสกนกคดของตวเอง ท�าใหผหญงมตวตนและม

บทบาทในสงคมมากขน การใชอ�านาจของผหญงชใหเหนความออนดอยของความเปนชาย

ทไมสามารถจดการกบอ�านาจปตาธปไตยได และยงแสดงใหเหนถงความสมพนธเชงอ�านาจ

ของชายหญงในสงคมสมยใหมทเปลยนแปลงโดยเคลอนยายเขามาอยในมอของผหญงมาก

ขน เมอผชายมแรงกดข ผหญงกมแรงตอตานไดเชนเดยวกน ผหญงใชอ�านาจในการตอบโต

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


59

และตอรองกบผชายไดแยบยล น�าความเชอเรองสงศกดสทธสรางพนทใหตนเองมอ�านาจ

การอาศยคนกลางทมสถานภาพเทาเทยมกนเปนตวแทน แสดงใหเหนการใชประโยชนจาก

เพศสรระทดอยกวาแตกลบเพมอ�านาจใหตนเองทางออมอกดวย

นวนยายพาฝนสมยใหมทลายกรอบผหญงทสงคมคาดหวงโดยการไมยนยอมตอ

ความเปนชายทมหนาทปกปองผหญง แตน�าเสนอใหผหญงละเมดกรอบสงคมทงการไม

สามารถด�ารงสภาพครอบครวสมบรณไวได และการตอบโตตอตานผชายซงไมไดท�าให

เกยรตและศกดศรของผหญงถกลดทอนแตอยางใด แตกลบไดรบการยกยองเชดชทกาวขาม

ก�าแพงทางสงคมไดซงแตกตางจากงานวจยทผานมาทน�าเสนอการตอบโตขดขนแนวคด

ปตาธปไตย ในงานของทดจนทร เกตสงหสรอย (2554), สรยา รอดเพชร และคณะ (2561)

ทศกษาวรรณกรรมทเขยนโดยนกเขยนชายแมจะน�าเสนอใหตวละครหญงตอบโตและขดขน

แตเปนการกระท�าเพอปลดปลอยอารมณทอดอนเพยงชวคราวเทานน และงานวจยของอารยา

หตนทะ (2559) ทตแผใหเหนความสมพนธเชงอ�านาจระหวางชายหญงภายใตสงคม

ปตาธปไตยในวรรณกรรมทเขยนโดยนกเขยนหญง แมจะเปนผหญงเขยนถงผหญงดวยกน

แตเงอนไขและบรรทดฐานของสงคมยงก�ากบควบคมความคดและการแสดงออกใหนกเขยน

หญงเหลานน�าเสนอตวละครหญงใหเปนรองและถกกระท�าโดยผชายอย หากจะน�าเสนอ

ใหผหญงพลกกลบมาเปนผกระท�าแตน�าเสนอผานจนตนาการของตวละครหญงเทานน

งานวจยทกลาวมาจงน�าเสนอเพยงการตอบโต และขดขนอ�านาจปตาธปไตยของผหญงทสด

ทายกยงกาวไมพนอ�านาจนน แตการศกษาครงนท�าใหเหนพนทการตอสและชยชนะของผ

หญงในนวนยาย ท�าใหเหนวาตวละครหญงทถกน�าเสนอโดยนกเขยนหญงไมไดผลตซ�าชด

ความคดตามโครงสรางอ�านาจปตาธปไตย นวนยายสมยใหมน�าเสนอใหตวละครหญงคด

และท�าตามเจตจ�านงทน�าไปสการเปลยนแปลงมายาคตชายเปนใหญผหญงพงพาตนเองได

โดยไมยดโยงกบความเปนชายในฐานะผน�าครอบครว และยงมสทธเสรภาพมากขนดวยขอ

กฎหมาย ในขณะทผชายถกน�าเสนอใหบกพรองตอบทบาทความเปนชายอยางสนเชง

ทงบทบาทพอ สาม และผน�าครอบครว อกทงยงถกสงคมประณาม ถกกดใหดดอยและถก

หยามเกยรตในอ�านาจจนสนคลอนจงยอมลาถอย ยอมคนอ�านาจและอสรภาพใหผหญงโดย

การยอมเซนใบหยาและมอบสทธในการเปนหวหนาครอบครวให ผชายจงสญเสยอ�านาจท

ธ�ารงรกษามาโดยตลอดอยางราบคาบ ทงนผเขยนไมไดใหผชายสญสนอ�านาจและเลอกจบ

ชวตลงในตอนทาย แตน�าเสนอใหผชายไดเหนวาภรรยาและลกมความสขและมนคงไดโดย

ไมตองมเขา น�าเสนอใหผชายเจบปวดสนหวงและพายแพอยางจ�ายอม ตวละครหญงจงท�า

หนาทรอและถอนรากถอนโคนอดมการณชายเปนใหญทหยงรากฝงแนนในสงคมไดส�าเรจ

อยางสงางาม


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

60


ตนรก. (2560). คณแมเลยงเดยวหวใจฟรงฟรง. กรงเทพฯ: พมพค�า.

ทดจนทร เกตสงหสรอย. (2554). การวเคราะหสถานภาพและบทบาทของแมใน

นวนยาย “ลบ แล, แกงคอย”. การคนควาอสระปรญญาอกษรศาสตรมหา

บณฑต สาขาวชาภาษาไทยเพอการพฒนาอาชพ มหาวทยาลยศลปากร.

ประสพสข บญเดช. (2559). หลกกฎหมายครอบครว. พมพครงท 17. กรงเทพฯ:

วญญชน.

ปราน วงษเทศ. (2559). เพศและวฒนธรรม. พมพครงท 4. กรงเทพฯ: นาตาแฮก.

ปยลกษณ โพธวรรณ. (2558). ผหญง : บทบาทและความเปนเพศทามกลางกระแส

การ เปลยนแปลงในสงคมไทย. มหาสารคาม: โรงพมพมหาวทยาลยราชภฏ

มหาสารคาม.

พลากร เจยมธระนาถ. (2554). วาทกรรมชายเปนใหญในภาพยนตรไทยทใหความ

ส�าคญแกสตร. วทยานพนธนเทศศาสตรมหาบณฑต สาขาการภาพยนตร

จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ภเบศร สมทรจกร และคณะ. (2560). ความอยดมสขของครอบครวไทย. นครปฐม:

สถาบนวจย ประชากรและสงคม มหาวทยาลยมหดล.

ราชบณฑตยสภา. (2556). พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2554. พมพครง

ท 2. กรงเทพฯ: นามมบคสพบลเคชน.

วระดา สมสวสด. (2540). กฎหมายครอบครว. กรงเทพฯ: สายสงศกษตบรษทเคลดไทย.

สรยา รอดเพชร ทศนย ทานตวาณช และนทธนย ประสานนาม. (2561). “ผหญงกบ

ปตาธปไตยในนวนยายของอทศ เหมะมล.” วารสารวชาการคณะ

มนษยศาสตรและสงคมศาสตร, 14 (1), 53-79.

สธรรม ธรรมรงควทย. (2546). “ความสมพนธแบบหญงรกหญงในฐานะการตอส

ทางการเมอง”. ในสนทธ สทธรกษ (บรรณาธการ). ผหญงกบความร1 (หนา

241-262). กรงเทพฯ: โครงการสตรและเยาวชนศกษา มหาวทยาลย

ธรรมศาสตร.

สพชรณทร นาคคงค�า. (2556). ภาพแทนสตรไทยในนวนยายอโรตกของนกเขยนชาย

ไทย. วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาภาษาไทย

มหาวทยาลยเชยงใหม.

เสาวคนธ วงศศภชยนมต. (2559). การศกษาสถานภาพและบทบาทผหญงในนวนยาย

ของณารา. วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาภาษาไทย

มหาวทยาลยบรพา.

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


61

อารยา หตนทะ. (2559). “เมอสตรตามหาประชาธปไตยในสงคมปตาธปไตย”. ในสน

นาถ เศรษฐพศาล (บรรณาธการเลม). หลากมตประชาธปไตย : รวมบทความ

และปาฐกถาทางวรรณกรรม (หนา 263-310). กรงเทพฯ: คมบาง.

.............................................................


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

62

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


63

การพฒนาความรดานค�าศพทของนกเรยนระดบมธยมศกษาตอนปลายชาวไทย

ทเรยนภาษาองกฤษเปนภาษาตางประเทศวรกฤษ นนตะส1, อภศกด สขยง2

1การศกษามหาบณฑต (กศม.) สาขาการสอนภาษาองกฤษ คณะมนษศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม

2อาจารยประจ�า ภาควชาภาษาตะวนตกและภาษาศาสตร คณะมนษศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม


Received: May 15, 2020


Accepted: June 18, 2020บทคดยอ ความรค�าศพทประกอบดวยการณลกษณะในการเรยนรหลายประเภทอนประกอบ

ดวยรป ความหมายและการใช และความรค�าศพทถอเปนกระบวนการเรยนรทตอเนอง

ดงนนการวดความรเรองค�าศพทจงจ�าเปนตองอาศยเครองมอทเหมาะสมและหลากหลาย

งานวจยฉบบนศกษาการรบค�าศพทใน 3 การณลกษณะ ไดแก รป ความหมาย และวธ

การใช นกเรยนระดบมธยมศกษาตอนปลายชาวไทยทเรยนภาษาองกฤษเปนภาษาตาง

ประเทศจ�านวน 154 คน เขารบการทดสอบทกษะความสามารถดานการรบค�าศพท

(receptive vocabulary knowledge) และความสามารถดานการใชค�าศพท (productive

vocabulary knowledge) ผลการทดสอบชใหเหนวารปการณลกษณะสามารถรบไดงาย

กวาความหมายและการใชค�าตามล�าดบ การวเคราะหความสมพนธระหวาง 3 รปการณ

ลกษณะพบวามความสมพนธกน นอกจากนยงพบวาความถในการพบเหนค�าศพทมผลด

ตอการรบค�าศพท อกทงความรการณลกษณะของค�าศพทหนง ๆ ยงชวยพฒนาการเรยน

รค�าศพททงแบบรบและแบบใชงานไดอกดวย

ค�าส�าคญ: การรบค�าศพท ประเภทการณลกษณะของค�า ความสามารถดานการจ�าค�าศพท

ความสามารถดานการใชค�าศพท


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

64

Abstract Vocabulary knowledge is a multidimensional construct and requires the incremental learning process. Therefore, different vocabulary measures may be appropriate at the different stages of acquisition. This study investigates the acquisition of vocabulary knowledge aspects: form, meaning, and use. One hundred and fifty-four Thai EFL students were tested on their receptive and productive knowledge of these aspects, specifically word parts, form-meaning link, and collocation knowledge. The findings showed that word form is easier to acquire, followed by the meaning and use of a word. The correlation analysis revealed that all word knowledge aspects were interrelated in learning. Moreover, exposure to vocabulary has a positive effect on vocabulary acquisition, and each of the word knowledge aspects contributes to receptive and productive vocabulary development.Keywords: Vocabulary acquisition, vocabulary knowledge aspects, receptive vocabulary knowledge, productive vocabulary knowledge

The Acquisition of Vocabulary Knowledge

in Thai EFL High School StudentsWorakrit Nontasee1, Apisak Sukying2

1 Postgaduat student,MED Programme in English Language Teaching (ELT), Faculty of Humanities and Social Sciences Mahasarakham University

2Lecturer, Department of Western Languages and LinguisticsFaculty of Humanities and Social Sciences Mahasarakham University




Accepted:April09,2020

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


65

Introduction

Word knowledge, an essential proxy in vocabulary acquisition,

is a complex construct and entails learning different aspects of a word

(González-Fernández & Schmitt, 2019; Meara, 1983; Nation, 2013). Nation

(2013) suggested that such knowledge requires three aspects: form, meaning,

and use, with receptive and productive dimensions. Some of these aspects

are likely mastered before others. Indeed, research on vocabulary acquisition

has revealed that learning a word is typically a long and incremental process

(Henriksen, 1999; Read, 2000; Schmitt, 2014). The process begins by becoming

familiar with the word and ends with using the word correctly in context.

This process is, therefore, a continuum composed of the receptive and

productive knowledge of a word that learners need to achieve, starting with

comprehensive word knowledge and leading to word production (Laufer &

Goldstein, 2004; Lin, 2015; Sukying, 2017). As such, the experience of learners

in embedding the words can influentially promote vocabulary learning and

development.

It has been assumed that knowledge aspects are acquired

incrementally, and exposure to the language is required, as an increased

comprehension of a word advances its production. However, it remains

unclear how word knowledge aspects are naturally developed and

complement each other (Milton & Fitzpatrick, 2014; Schmitt, 2014; Schmitt &

Meara, 1997) as well as how L2 and/or EFL learners acquire word knowledge.

This may be partly because previous studies did not focus primarily on a

multidimensional nature of word acquisition and did not typically explore an

interrelationship between the word aspects, including the word knowledge

framework (Nation, 2013), which may have led to misleading or inconsistent

conclusions.

With regards to a great reason for this lack of a general theory of

vocabulary acquisition, investigating the roles of word knowledge aspects

can consequently provide a vibrant perception of vocabulary acquisition

and development and exploring different education levels of learners may


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

66

also contribute to comprehend better the process of learning a word of

learners in context. This study was designed based on Nation’s (2013) word

knowledge framework, which includes the word knowledge aspects, form,

meaning, and use, both receptively and productively.

Literature review

The construct of word knowledge was described by Richards (1976)

and, more recently, Nation (2013) provided a comprehensive construct of

word knowledge, including a description of its three aspects, form, meaning,

and use. Acquiring a word typically involves both receptive and productive

dimensions. Receptive knowledge relates to the recognition of a word,

whereas productive knowledge is the ability to use and produce a word. The

construct of word knowledge is illustrated in Figure 1.

Figure 1: The aspects of word knowledge (Nation, 2013)

Based on Nation (2013), the aspect of form describes spoken,

written, and word parts knowledge. The aspect of meaning includes a form-

meaning link, concepts and referents, and associations knowledge and, at

least, the aspect of use refers to grammatical functions, collocations, and

constraints on use knowledge. Many studies have explored these aspects

within the word knowledge framework. Research on vocabulary acquisition

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


67

shows that the aspects are interrelated and, notably, occur on a continuum

of receptive knowledge which advances the increasing degrees of word

knowledge to the production (Laufer & Goldstein, 2004). As such, different

word knowledge aspects have varying degrees of understanding, and acquiring

a word is assumed to be acquired at different stages and time (Nation, 2013;

Schmitt, 2000).

Paul Meara (1983) first explored a general acquisition of vocabulary

and showed that different aspects of word knowledge were interrelated and

were associated with different difficulties. A number of other studies have

since supported this finding (e.g., Lin, 2015a, 2015b; Schmitt, 2014; Schmitt

& Meara, 1997; Sukying, 2018). For example, Laufer and Goldstein (2004) also

found that the word knowledge aspects were connected, both receptively

and productively, and vocabulary learning occurs on a continuum of receptive

and productive knowledge. Specifically, the productive dimension was more

difficult to acquire than the receptive dimension. (Henriksen, 1999; Nation,

2013; Webb, 2005).

Recently, González-Fernández and Schmitt (2019) explored the

relationship between multiple word knowledge aspects, both receptively

and productively, including the form-meaning link, derivatives, multiple

meanings, and collocations. The study assumed a general acquisition order

of word knowledge aspects acquired beginning with form, then meaning and,

finally, use. Consistent with previous literature, it was found that acquiring

these word knowledge aspects was an incremental process and facilitated

the word acquisition (Nation, 2013; Schmitt, 2000; Schmitt & Meara, 1997).

However, it remains unclear how different aspects of a word are naturally

acquired (Schmitt, 2014). Indeed, most vocabulary research has failed to

focus directly on the acquisition of word knowledge or to investigate a single

aspect or form-meaning link (Laufer & Goldstein, 2004; Sukying, 2017).

Moreover, existing studies have explored different contexts and perspectives,

often using different measures. As such, knowing a word is still complicated


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

68

and need to be explored to seek reliable and valid evidence for the

acquisition of vocabulary. This is particularly true for English as a Foreign

Language (EFL) learners (Hayashi & Murphy, 2011).

Previous research has examined vocabulary acquisition in Thai EFL

learners (e.g., Liangpanit, 2014; Kittigosin & Phoocharoensil, 2015;

Phoocharoensil, 2013, 2014; Sukying, 2017, 2018, 2019, 2020; Supasiraprapa,

2019). These studies tend to show low performance on word knowledge,

both receptively and productively, in a Thai context, even if Thai EFL

participants had experienced the English language for years. Many studies

have explored the acquisition of word knowledge in high school and university

students (e.g., Sukying, 2017; Supasiraprapa, 2019). These studies have shown

that Thai EFL learners have poor knowledge of English production, low English

proficiency (Noom-ura, 2013), and the students’ receptive vocabulary size is

almost double their productive vocabulary size (Kotchana & Tongpoon-

Patanasorn, 2015; Srisawat & Poonpon, 2014). This reveals that Thai EFL

learners lack word knowledge and have an inadequate comprehension of

word knowledge for the production of a word (Sukying, 2018; 2019); therefore,

pedagogy must focus on pushing learners’ knowledge from receptive towards

productive competence. Indeed, the embedding of the words influences

the acquisition of vocabulary knowledge, and understanding the roles of

word knowledge aspects will enhance the vocabulary improvement of

learners in context. As such, the investigations into the acquisition process

are required to better understand the nature of word knowledge acquisition

and vocabulary growth.

The current study

The aim of the current study is to investigate L2 word acquisition

in Thai EFL learners and to explore whether or not there is any difference

between education levels of learners in vocabulary acquisition. In this regard,

two primary research questions are examined:

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


69

1.Does the education level influence the acquisition of word

knowledge aspects in Thai EFL high school students?

2.What is the relationship be with word knowledge aspects?

Methods

1. Participants

The participants were 154 Thai students in tenth- (67 students) and

twelfth-grade (87 students) high school who had studied English as Foreign

Language (EFL) for approximately ten years. Participants were aged from 16

to 18 years. Both the tenth and twelfth graders’ English proficiency was

grouped as the senior high school level. These students were at a level of

learning and using high-frequency vocabulary. All participants were Thai

native speakers, using their L1 to communicate with their friends or classmates

at school, and had not studied English in an English-speaking country. The

participants acknowledged an estimated average of five hours of English

instruction per week, including four 50-minute English sessions with EFL

teachers and one 50-minute session with native English speakers. Consistent

with the Office of the Basic Education Commission (Ministry of Education in

Thailand), all participants had been enrolled in EFL classes for a minimum

of ten years as a mandatory subject.

The twelfth-grade students had additional two years of English

learning compared to the tenth-grade students. Indeed, the tenth-grade

learners are at a stage between advanced junior and beginning senior high

school level, and the twelfth-grade learners will next move on to university.

Their differences in English experience may affect the ease or difficulty with

which they learn a word. However, the participants have similar English

instruction, and, as such, it is interesting to examine their comprehension

and production of English and, specifically, the acquisition of word knowledge

aspects.


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

70

2. Selecting the prompt words

Prompt words were selected that are common in daily life and the

area of academic study. All words also reached the requirement of Thailand’s

Basic Education Curriculum B.E. 2544 (A.D. 2001). The prompt words were

selected from two-word lists, the Academic Word List (AWL) (Coxhead, 2000)

and the New General Service List (NCSL) (Browne, Culligan, & Phillips, 2013),

and were piloted by 50 senior high school students, excluded in the main

study, to verify their appropriateness in a Thai EFL high school context (Morgan

and Bonham, 1944; Meara, 1983). Prompt words should be neither the easiest

nor the most difficult grammatical class of words and should be sufficiently

familiar and suited to measuring the capacity of word knowledge, both

receptively and productively. The familiarity of the prompt words for a high

school level was assessed using the Preliminary for Schools Vocabulary List,

initially developed by Cambridge English. The collocational words were based

on the websites, including the Longman Dictionary of Contemporary English

and Online Oxford Dictionary. Five experts determined that the content of

the tests should be sufficiently familiar to the participants.

3. Materials

Six tests were used to assess participants’ word knowledge, both

receptively and productively, including word parts (form), form-meaning

(meaning), and collocations (use) knowledge. The receptive tests assessed

the ability to recognize a word, whereas, the productive tests tested the

ability to recall and produce a word in the context. Content validity was

assessed by five experts with more than ten years of experience in the area

of English education, including one native speaker, one university teacher,

and three high school teachers. The validity and reliability of tests were then

established with scoring 0.746 on Cronbach’s Alpha, indicating acceptability.

3.1 The Word Segmentation Test (WST)

The Word Segmentation Test (WST), based on Hayashi and Murphy

(2011), was used as the receptive word form task and was developed to

measure word part knowledge in receptive dimension. The test included 40

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


71

items, with one verb, twenty-three nouns, six adverbs, and ten adjectives.

In this test, participants were required to break down word components into

smaller morphemes, the smallest meaningful part of a language based on

Bauer and Nation’s (1993) word family criteria. For the scoring, one morpheme

was awarded one point. Zero points were awarded for no answer or an

incorrect answer, such as an incorrect root word. The scoring criteria of the

WST are shown in Table 1.

3.2 The Affix Elicitation Test (AET)

The Affix Elicitation Test (AET), also based on Hayashi and Murphy

(2011), was used as the productive word form task to assess productive

knowledge of word parts. The test included 20 items. Participants were

required to supply a correct form of a word for each blank in the sentence

and to provide a part of speech for the derived word. No points were awarded

for a blank answer or an incorrect answer. One point was awarded for each

correct response, including a correct form in context and one for providing

a correct type of a derived word. The scoring criteria for this task are shown

in Table 2.


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

72

3.4 The L1 Translation Test (L1TT)

The L1 Translation Test (L1TT) was developed based on Laufer and

Goldstein (2004) and was used as the productive word meaning task. This

test was primarily designed to measure productive knowledge of form-

meaning aspect and comprised 20 lines with one line for each prompt word.

The instructions asked the participants to recall the meaning for each prompt

word. For example, Thai words were provided and the participants were

asked to supply the definition of the word in English by following a given

letter. One point was awarded for a correct word definition and/or a similar

meaning, and no points were given for no answer or an incorrect answer. An

example of this test is shown in Table 4.

3.5 The Collocation Recognition Test (CRT)

The Collocation Recognition Test (CRT) was used as the receptive

measure of word use (Schmitt, Schmitt, and Clapham, 2001). This test was

designed to assess receptive knowledge of word collocations. The test

included 40 collocational items and participants were required to match the

correct word collocation to the suitable context by selecting among the

given words. No points were given for incorrect or blank answers, and one

correct match was awarded one point. An example of this test is shown in

Table 5.

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


73

3.6 The Productive Collocation Recall Test (PCRT)

The Productive Collocation Recall Test (PCRT) was used as the

productive measure of word use and was developed based on Laufer and

Nation (1995, 1999). The test was formatted as a gap-filling task and included

20 collocational items. The test specifically measured productive knowledge

of word collocations. Only one correct answer is allowed. In this test, to

prevent guessing, the initial letters of the target collocations were provided

to avoid non-target words that may fit in the allocated sentence. The correct

answer was awarded one point, and no points were given for incorrect or

blank answers. Example questions from the PCRT are shown in Table 6.

4. Data procedure

Six tasks were used to assess participants’ word knowledge, both

receptively and productively. The productive measure was administered

before the receptive measure for each aspect to ensure that participants

will not transfer knowledge from a receptive test to a productive test. Indeed,

the test of word meaning must be administered before the measure of word

form because the ability to supply the word form as productive knowledge

can be transferred to the ability to supply the word meaning as receptive

knowledge (Laufer & Goldstein, 2004). As such, the six tests were conducted


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

74

in the following order: 1) the collocation recall test, 2) the collocation

recognition test, 3) the L1 translation test, 4) the L2 translation test, 5) the

affix elicitation task, and 6) the word segmentation task. A summary of the

data collection procedure is shown in Table 7.

5. Data analysis

The test scores were analyzed to detect the nature of word

knowledge construct with the Statistical Package for the Social Sciences

(SPSS) (Larson-Hall, 2016). The probability coefficient (p), which can range

from 0 to =1, was calculated and significance was set at 0.05 to reject the

null hypothesis (Dörnyei, 2007). The reliability or consistency of the test

scores was determined using Cronbach’s Alpha (Mackey & Gass, 2005). The

Cronbach’s Alpha coefficient is set at above 0.70 (DeVellis, 2003) or 0.80 for

a well-developed test (Dörnyei, 2007). Descriptive statistics were collated

for participants’ test performance on word knowledge, including means, and

standard deviations (Mackey & Gass, 2005). A pair-samples t-test and repeated-

measures ANOVA were examined to detect any significant differences in word

knowledge tests. Finally, A correlation analysis was conducted on the

relationship between different word tests based on Cohen’s (1988) guidelines:

small, r = 0.10 to 0.29; medium, r = 0.30 to 0.49; large, r = 0.50 to 1.0. Table

8 summarizes these data analyses.

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


75

Results

Overall, the results showed that participants performed better on

the receptive tests than productive tests and achieved the highest score

performance on the word form, followed by word meaning, and word use

in two grades. This pattern was similar for both tenth- and twelfth-grade

students; however, the twelfth-grade participants scored slightly higher than

the tenth-grade participants on each test. However, the analysis revealed

that there was only a significant difference between the two different grades

on the L2TT and CRT performance. The descriptive statistics of the

performances on each test are shown in Table 9.

For both grades, the analysis also showed that performance on

word knowledge tests was significantly different. The analysis of a repeated

measure ANOVA on word knowledge aspects for the tenth- and twelfth-grade

students is illustrated in Figure 2.


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

76

The repeated measures ANOVA showed that there was a significant

difference between all word tests in both grades. The WST, AET, L2TT, L1TT,

CRT, and PCRT were significantly different for the tenth-grade participants (F

(3.129, 206.481) = 1.287, p <0.001), and for the twelfth-grade participants (F

(3.195, 274.813) = 1.469, p < 0.001). This indicates the varying levels of

difficulty for each of the word knowledge aspects.

A correlation analysis was conducted to examine the relationship

of word knowledge aspects. The correlation analysis for the test performances

of tenth-grade students is shown in Table 10.

Table 10 shows the correlation coefficients for the tenth-grade

participants and reveals that performance on the word knowledge tests was

significantly positively correlated, indicating that the word knowledge aspects

were interrelated. The correlation analysis for the test performances of

twelfth-grade students is shown in Table 11.

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


77

Table 11 shows the correlation coefficients for the twelfth-grade

participants. The analysis revealed that performance on most word knowledge

tests was significantly positively correlated, suggesting that word knowledge

aspects were also closely related in this group of learners. Only the

correlations among the WST and PCRT, AET and PCRT, and L1TT and PCRT

were found to be not significant.

In summary, the findings showed that the twelfth-grade participants

performed slightly better than the tenth-grade participants in all tests, but

this difference was not statistically significant. For both grades, the results

showed that word knowledge tests were significantly different and also

revealed that they were related to each other, such that good performance

on one test was associated with good performance on the other tests. All

participants performed best on the word form, followed by word meaning

and, finally, word use. This suggests a similar learning process for both grades

of students. Overall, the results indicated that word knowledge aspects were

interrelated and had varying difficulty levels. This provides further evidence

that these aspects are learned on an incremental continuum and are not

acquired simultaneously.

Discussion

This study explored the difference between tenth-grade and twelfth-

grade students on vocabulary acquisition. Specifically, word parts knowledge

(form), form-meaning knowledge (meaning), and collocations knowledge


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

78

(use) were assessed both receptively and productively. The twelfth-grade

participants achieved higher performance than the tenth-grade participants

in all tests, but only performance on the L2TT and CRT was found to be

significantly different. The results for each grade revealed a significant

difference between the word tests as well as a positive correlation between

performance on the tests. The findings showed that the two grades of

students performed best on the word form test, followed by the word

meaning and word use tests, respectively. Both grades performed significantly

better on the receptive tests than the productive tests for each aspect. These

findings are consistent with previous studies (e.g., Henriksen, 1999; Laufer &

Goldstein. 2004; Nation, 2013; González-Fernández & Schmitt, 2019; Sukying,

2017, 2018).

Regarding Research Question 1, the results revealed that there was

a little different performance between all word knowledge tests in both

grades. The twelfth-grade participants achieved higher performance than the

tenth-grade participants in all tests. This is perhaps because the twelfth-grade

participants have more experience in learning a word, which is congruent

with the view that understanding the roles of word knowledge requires

greater language experience (Hayashi & Murphy, 2011; Schmitt & Zimmerman,

2002). However, the analysis revealed that there was an only significant

difference between L2TT and CRT performance. This is partly because, while

the twelfth-grade participants had more experience with the English language

than the tenth-grade participants by approximately two years, both groups

were considered to be at the same level. As a result, the findings suggest

that the two grades were at a similar level of knowing a word, indicating little

development in vocabulary learning in the senior high school pedagogy with

additional language exposure. A long experience of English vocabulary learning

seems effectively enhancing the development of vocabulary knowledge.

However, it is hard to clarify the improvement of learners in vocabulary

knowledge dealing with one time assessing.

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


79

Both groups of participants also performed better on the receptive

tests than the productive tests. Typically, receptive knowledge is more

accessible than productive knowledge (Lin, 2015b; Sukying, 2017). The

receptive tests, WST, L2TT, and CRT, reflected the ability to recognize a word,

whereas, the productive tests, AET, L1TT, and PCRT, tested the ability to

recall and produce a word in the context. Hayashi and Murphy (2011) argued

that receptive knowledge is achieved first, which then promotes productive

knowledge. The comprehension of a word sets the foundation for the

production of a word, but if the students do not have sufficient receptive

knowledge, this will affect the production of a word. As such, the results are

consistent with earlier findings that the productive task is more complicated

than the receptive task and demands a greater knowledge load (e.g., Hayashi

& Murphy, 2011).

The results suggest similar L2 word acquisition for both grades,

which is consistent with the general theory of vocabulary acquisition described

in previous studies (Meara, 1983; González-Fernández & Schmitt, 2019). All

participants performed best on the word form, followed by word meaning

and word use, respectively. The results also showed a significant difference

in performance on all the word tests. This is consistent with previous literature

(e.g., González-Fernández & Schmitt, 2019; Nation, 2013; Schmitt &

Zimmerman, 2002), showing that word knowledge aspects demand varying

degrees of understanding. Altogether, the findings provide evidence that the

aspects of a word are not acquired simultaneously, and the word form is

easiest to be achieved, followed by word meaning and, finally, word use.

Indeed, the altered contextualization of English learning can specifically

intend the dissimilar results (Hayashi & Murphy, 2011; Nation, 2013; Sukying,

2019).

In a Thai context, the learners appear to learn the grammatical

rules explicitly, and the grammatical rules of a word are easily acquired and

remembered. For example, the word “create” can be recognized with the

different forms “creates, created, creating, creative, creatively, creation, and


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

80

creator, etc.” It has previously been argued that grammatical knowledge can

facilitate the ability to recognize the definition of a word. The knowledge of

meaning appears byzantine because it takes time to remember the words

and demands an ability to translate between L1 to L2 and L2 to L1. As such,

the learners first need some experience and comprehension of word

knowledge. However, this hardly confirms the complicated order between

word form and meaning. Some studies early showed some different results

inconsistently. For example, some researchers considered that form

knowledge, concerning the syntactical knowledge of word family members,

was seemly difficult, learned relatively late, and required explicitly teaching

attention (Barcroft, 2002; Chui, 2006).

Nevertheless, some other researchers argued that meaning

knowledge was more difficult to acquire (Wolter, 2009). For instance,

productive meaning aspect was acquired incidentally from listening after

spelling and word-class, and it was also found that L2 learners may achieve

knowledge of other word aspects without a mastery of word meaning

(Schmitt, 1998; Van Zeeland & Schmitt, 2013). With earlier findings, the

different methods may produce and affect somewhat different results

(González-Fernández & Schmitt, 2019). In the following, word use is the last

to be achieved because this aspect reflects the ability to produce a word.

Indeed, the function of a word requires a higher degree of comprehension

and exposure. This aspect is the nature of language; therefore, L2 and EFL

learners take longer to accurately learn this aspect (Nation, 2013). This learning

is also impeded when the learner has limited exposure to an English context,

making it difficult to achieve word use in a predominately Thai context.

Previous studies in other contexts have also found the learners will achieve

receptive knowledge first (i.e., form and meaning) and will then acquire

comprehensive knowledge of the production of a word (Hayashi & Murphy,

2011; Nation, 2013; Sukying, 2018, 2020).

In response to Research Question 2, the current study found a

positive correlation of many of the word tests, and this was true for both

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


81

school grades. The results of the current study are consistent with previous

studies. For example, González-Fernández and Schmitt (2019) revealed a

positive relationship between word knowledge aspects and suggested that

there was a continuum of receptive and productive knowledge of a word.

This means that learners with multiple aspects of word knowledge can learn

vocabulary more effectively than with a single-mode alone (Lin, 2015).

However, it should be noted that the failure to find a significant correlation

of some of the tests may be due to the relatively small sample size. Regarding

quantitative research, a sample size of participants can affect and mislead

the error results. Nevertheless, the results show that word knowledge aspects

are positively correlated, and learning a word is an incremental process,

which is in line with Murphy and Hayashi’s (2011) continuum of receptive

and productive knowledge.

To summarize, regarding Research Question 1, there was little

difference between the performances of tenth- and twelfth-grade students,

and this is likely because both groups were categorized at the senior high

school level. The results for both grades showed that a receptive test is

more straightforward than a productive test and that receptive knowledge

is first acquired and this knowledge then advances productive knowledge.

Indeed, a productive dimension requires a higher degree of cognitive and

metacognitive knowledge (Hayashi & Murphy, 2011). Both tenth- and twelfth-

grade Thai EFL students showed the same sequence of word acquisition;

they acquired the form of a word first, followed by the meaning of a word

and then the use of a word. This suggests that word knowledge is acquired

at different stages and times. As to Research Question 2, word knowledge

tests were also positively related, reflecting the interrelatedness of the word

knowledge aspects. This confirms the developmental process of vocabulary

learning. The results of the present study are largely consistent with earlier

findings on the process of vocabulary acquisition.


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

82

Conclusion

The results for the two different grades showed that word

knowledge aspects were varying degrees and closely related and revealed

that receptive knowledge of a word is easier to acquire than productive

knowledge. Both grades showed a similar pattern of word acquisition,

beginning with word form, then meaning and, finally, word use. Interestingly,

there was little evidence for development in vocabulary from the tenth-grade

to twelfth-grade learners. Overall, the findings revealed that word knowledge

aspects are interrelated and cannot be acquired simultaneously. Learning a

word first requires comprehension of the word in order to promote its

production. Word acquisition is, therefore, likely to be a developmental

process and requires a large degree of cognitive and metacognitive loads as

well as adequate exposure to the language.

Recommendation

Word knowledge typically includes 18 aspects (Nation, 2013); thus,

future studies should aim to include more aspects to gain a clearer

understanding of vocabulary acquisition and development. Longitudinal

research would also be beneficial to the investigation of English vocabulary

acquisition in Thai learners. Moreover, participants with many different

educational levels should be included to better understand the roles of

word knowledge aspects in specific contexts, such as primary, high school,

and university students. It should also be noted that the tests used here

were designed for the specific purposes of this study, and future studies may

need to adapt these tests according to their own objectives. Overall, these

findings inform pedagogy in English vocabulary teaching and learning.

Reference

Barcroft, J. (2002). Semantic and structural elaboration in L2 lexical

acquisition. Language Learning, 52, 323-63.

Bauer, L., & Nation, I. S. P. (1993). Word families. International Journal of

Lexicography, 6(4), 253-279.

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


83

Begagić, M. (2016). English language students’ productive and receptive

knowledge of collocation. Explorations in English Language and

Linguistics, 46-67.

Browne, C., Culligan, B., & Phillips, J. (2013). The new general service list.

Retrieved 10 March 2020, from www. Newgeneralservicelist. Org.

Chui, A. (2006). A study of the English vocabulary knowledge of university

students in Hong Kong. Asian Journal of English Language

Teaching, 16, 1-23.

Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral sciences

(2nd ed.). Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum.

Cohen, J. (1992). A power primer. Psychological Bulletin, 112, 155-159.

Corson, D. J. (1995). Using English Words. Kluwer Academic Publishers,

Dordrecht.

Coxhead, A. (2000). A new academic word list. TESOL Quarterly 34(2),

213-238.

Daskalovska, N. (2016). Acquisition of three word knowledge aspects

through reading. The Journal of Educational Research, 109(1),

68-80.

DeVellis, R. F. (2003). Scale Development: Theory and Applications (2nd

ed.). Thousand Oaks, CA: Sage.

Dörnyei, Z. (2007). Research methods in applied linguistics. Oxford, UK:

Oxford University Press.

González-Fernández, B., & Schmitt, N. (2019). Word knowledge: Exploring

the relationship and order of acquisition of vocabulary

knowledge components. Applied Linguistics, 1-26.

Hayashi, Y., & Murphy, V. (2011). An investigation of morphological

awareness in Japanese learners of English. Language Learning

Journal, 39(1), 105-120.

Henriksen, B. (1999). Three dimensions of vocabulary development.

Studies in Second Language Acquisition, 21, 303-317.


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

84

Kittigosin, R., & Phoocharoensil, S. (2015). Investigation into learning

strategies and delexical verb use by Thai EFL learners. 3L: The

Southeast Asian Journal of English Language Studies, 21(2), 63-

72.

Kotchana, S., & Tongpoon-Patanasorn, A. (2015). EFL learners’ vocabulary

size: A case in the northeastern region of Thailand. ASEAN

Journal of Education, 1(1), 9-26.

Larson-Hall, J. (2016). A guide to doing statistics in second language

research using SPSS (2nd ed.). London: Routledge.

Laufer, B., & Goldstein, Z. (2004). Testing vocabulary knowledge: Size,

strength, and computer adaptiveness. Language Learning, 54(3),

399-436.

Laufer, B., & Nation, I. S. P. (1995). Vocabulary size and use: Lexical

richness in L2 written production. Applied Linguistics, 16(3), 307-

322.

Laufer, B., & Nation, I. S. P. (1999). A vocabulary-size test of controlled

productive ability. Language Testing, 16, 33-51.

Liangpanit, C. (2014). Vocabulary Teaching and Learning in Thai EFL

Contexts: Findings and Implication. Songklanakarin Journal of

Social Sciences and Humanities, 15(3), 119-131.

Lin, C. C. (2015a). L2 word processing: A review from a word form

perspective. University of Sydney Papers in TESOL, 10, 129-154.

Lin, C. C. (2015b). L2 word learnability: A focus on written form of words.

Ph.D. Dissertation, Faculty of Education and Social Work, University

of Sydney, Sydney.

Mackey, A., & Gass, S. M. (2005). Second language research:

Methodology and design. Mahwah, NJ: Erlbaum.

Meara, P. (1983). Word associations in a foreign language: a report on the

Birkbeck vocabulary project. Notts Ling.

Milton, J., & Fitzpatrick, T. (2014). Dimensions of vocabulary knowledge.

Palgrave Macmillan.

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


85

Ministry of Education. (2001). Basic education curriculum B.E. 2544

(A.D.2001). Bangkok: Kurusapa Ladprao Publishing.

Ministry of Education. (2008). Basic education core curriculum B.E.2551

(A.D.2008). Bangkok: Kurusapa Ladprao Publishing.

Morgan, C. L., & Bonham, D. N. (1944). Difficulty of vocabulary learning as

affected by parts of speech. Journal of Educational

Psychology, 35, 369-377.

Nation, I. S. P. (1983). Testing and teaching vocabulary. Guidelines, 4(1), 12-

25.

Nation, I. S. P. (1990). Teaching and learning vocabulary. New York:

Heinle and Heinle.

Nation, I. S. P. (2013). Learning vocabulary in another language (2nd

ed.). Cambridge: Cambridge University Press.

Nation, I. S. P., & Beglar, D. (2007). A vocabulary size test. The Language

Teacher, 31(7), 9-13.

Noom-ura, S. (2013). English teaching problems and teachers’ needs

for professional development. At The 33rd Annual Thailand

TESOL International Conference. (25-26 January, 2013).

Phoocharoensil, S. (2013). Cross-linguistic influence: Its impact on L2

English collocation production. English Language Teaching, 6(1),

1-10.

Phoocharoensil, S. (2014). Exploring Learners’ Developing L2 Collocational

Competence. Theory and Practice in Language Studies, 4(12),

2533-2540.

Read, J. (2000). Assessing Vocabulary. Cambridge: Cambridge University

Press.

Richards, J. C. (1976). The role of vocabulary testing. TESOL Quarterly, 10(1),

77-89.

Schmitt, N. (1998). Tracking the incremental acquisition of second language

vocabulary: A longitudinal study. Language Learning, 48, 281-317.

Schmitt, N. (2000). Vocabulary in language teaching. UK: Cambridge

University Press.


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

86

Schmitt, N. (2014). Size and depth of vocabulary knowledge: what the

research shows. Language Learning, 64(4), 913-951.

Schmitt, N., & Meara, P. (1997). Researching vocabulary through a word

knowledge framework: Word associations and verbal suffixes.

Studies in Second Language Acquisition, 19, 17-36.

Schmitt, N., & Zimmerman, C. B. (2002). Derivative word forms: What do

learners know? TESOL Quarterly, 36(2), 145-171.

Schmitt, N., Schmitt, D., & Clapham, C. (2001). Developing and exploring

the behavior of two new versions of the Vocabulary Levels Test.

Language Testing, 18, 55-88.

Srisawat, C., & Poonpon, K. (2014). An Investigation of Vocabulary Size of

Thai University Student. The 3rd International Conference

“Language, Society, and Culture in Asain Contexts” (LSCAC 2014)

on Asian Dynamics: Prospects and Challenge.

Sukying, A. (2017). The relationship between receptive and productive

affix knowledge and vocabulary size in an EFL Context. Ph.D.

Dissertation, School of Education and Social Work, University

of Sydney, Sydney.

Sukying, A. (2018). The acquisition of English affix knowledge in L2 learners.

NIDA Journal of Language and Communication, 23(34), 89-102.

Sukying, A. (2019). Investigating receptive and productive affix knowledge

in EFL learners. In D. Hirsh (Ed.), Explorations in second

language vocabulary research (pp. 183-218). Bern: Peter Lang.

Sukying, A. (2020). Word Knowledge through Morphological Awareness in

EFL Learners. TESOL International Journal, 15(1), 74-85.

Supasiraprapa, S. (2019). The effect of learning environments on

Thai speakers’ English L2 vocabulary depth. PASAA, 57, 102-132.

Van Zeeland, H., & Schmitt, N. (2013). Incidental vocabulary

acquisition through L2 listening: A dimensions approach.

System, 41, 609-24.

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


87

Webb, S. A. (2005). Receptive and productive vocabulary learning:

The effect of reading and writing on word knowledge. Studies in

Second Language Acquisition, 27, 33-52.

Wolter, B. (2009). Meaning-last vocabulary acquisition and

collocational productivity. In T. A. Fitzpatrick (Ed.) Lexical

Processing in Second Language Learners: Papers and

Perspectives in Honour of Paul Meara. Multilingual Matters.

.............................................................


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

88

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


89

Received:May19,2020


Accepted: July 2, 2020

บทคดยอ บทความวจยครงนมจดมงหมายเพอ (1) ศกษาประสทธภาพของแผนการจดการ

เรยนรโดยใชกลวธการอานแบบเสรมตอการเรยนรรวมกบกจกรรมการเรยนรทเนนสมอง

เปนฐาน เพอพฒนาความสามารถดานการอานภาษาองกฤษของนกเรยนชนมธยมศกษาป

ท 5 ทมประสทธภาพตามเกณฑ 75/75 (2) ศกษาดชนประสทธผลของแผนการจดการ

เรยนรโดยใชกลวธการอานแบบเสรมตอการเรยนรรวมกบกจกรรมการเรยนรทเนนสมอง

เปนฐาน เพอพฒนาความสามารถดานการอานภาษาองกฤษของนกเรยนชนมธยมศกษาปท

5 และ (3) ศกษาความสามารถดานการอานภาษาองกฤษของผเรยนหลงการใชกลวธการ

อานแบบเสรมตอการเรยนรรวมกบกจกรรมการเรยนรทเนนสมองเปนฐาน กลมตวอยาง

ไดแก นกเรยนชนมธยมศกษาปท 5/2 โรงเรยนนครพนมวทยาคม อ�าเภอเมอง จงหวด

นครพนม ในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2562 จ�านวน 35 คน ไดมาโดยการสมแบบ

กลม (Cluster Random Sampling) เครองมอทใชในการวจยครงน ไดแก แผนการจด

กจกรรมการเรยนรโดยใชกลวธการอานแบบเสรมตอการเรยนรรวมกบกจกรรมการเรยนรท

เนนสมองเปนฐาน จ�านวน 8 แผน แผนละ 3 ชวโมง (2) แบบทดสอบความสามารถ

ดานการอานภาษาองกฤษชนดปรนยเลอกตอบ 4 ตวเลอก จ�านวน 40 ขอ สถตทใช

ในการวเคราะหขอมล ไดแก คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน รอยละ และทดสอบ

สมมตฐานดวยสถต t-test (dependent sample)

ผลการวจยปรากฏดงน

1.แผนการจดการเรยนรทผวจยสรางขนตามแนวคดกลวธการอานแบบเสรมตอ

การเรยนรรวมกบกจกรรมการเรยนรทเนนสมองเปนฐานเพอพฒนาความสามารถดานการ

อานภาษาองกฤษของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 มประสทธภาพเทากบ 77.87/75.79

การใชกลวธการอานแบบเสรมตอการเรยนรรวมกบกจกรรมการเรยนรทเนนสมองเปนฐานเพอพฒนาความสามารถดาน

การอานภาษาองกฤษของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5ณภชนนท บญระม1, อนธสาร ไชยสข2 และพชรนนท สายณหเกณะ3

1การศกษามหาบณฑต (กศม.) สาขาการสอนภาษาองกฤษ คณะมนษศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม

2,3อาจารยประจ�า ภาควชาภาษาตะวนตกและภาษาศาสตร คณะมนษศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม

E-mail: [email protected], [email protected],[email protected]


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

90

2. ดชนประสทธผลของแผนการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชกลวธแบบเสรมตอ

การเรยนรรวมกบกจกรรมการเรยนรทเนนสมองเปนฐาน เพอพฒนาความสามารถดานการ

อานภาษาองกฤษของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 มคาเทากบ 0.64 ซงแสดงวานกเรยน

มความกาวหนาในการเรยนคดเปนรอยละ 64.00

3. หลงจากทผวจยไดน�าแผนการจดการเรยนรโดยใชกลวธกลวธแบบเสรมตอการ

เรยนรรวมกบกจกรรมการเรยนรทเนนสมองเปนฐาน เพอพฒนาความสามารถดานการ

อานภาษาองกฤษของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 มาทดลองกบกลมตวอยางในงานวจย

พบวา คาเฉลยของคะแนนหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ .05

ค�าส�าคญ: เสรมตอการเรยนร สมองเปนฐาน ความสามารถดานการอาน

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


91

Abstract This study aimed to investigate the efficiency of eight lesson plans, developed from the concept of Scaffolding for Reading Activity and Brain-based Learning Activities to promote Mathayomsuksa 5 students’ English reading ability with the required efficiency of 75/75 (E1/E2). It also sought to examine the effectiveness index of such lesson plans and promote students’ reading ability by implementing them. This study’s samples consisted of 35 Mathayomsuksa 5 students attending the first semester of the academic year 2019 at Nakhonphanomwittayakhom School, Mueang district Nakhomphanom province. The participants were selected by cluster random sampling technique. The instruments used in this study included eight three-hour lesson plans created from the concept of Scaffolding for Reading Activity and Brain-based Learning Activities and a 40-item reading test. The dependent samples t-test was used to analyze the data. The results showed that the lesson plans developed based on Scaffolding for Reading Activity and Brain-based Learning Activities had an efficiency of 77.87/75.79. This efficiency of the lesson plans was higher than the established criterion. The results also indicated that the effectiveness index of lesson plans created from the concept of Scaffolding for Reading Activity and Brain-based Learning Activities made was 0.64. Overall, the participants’ average scores on the post-test performance were higher than the pre-test scores at the statistical level of significance of 0.05.Keywords: Scaffolding, Brain-Based Learning, Reading ability

Napatchanan Boonramee1, Inthisarn Chaiyasuk2, Photcharanon Sayankena3

1Graduate student, M.Ed. Candidate in English Language Teaching Program, Faculty of Humanities and Social Sciences, Mahasarakham University

2,3Lecturer of Department of Western Language and LinguisticsFaculty of Humanities and Social Sciences, Mahasarakham University

E-mail: [email protected], [email protected],[email protected]

Received:May19,2020



The Use of Scaffolding for Reading Activity and Brain-based Learning Activities to Promote

Mathayomsuksa 5 Students’ English Reading Ability


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

92

Introduction

Reading skill is considered as one of the four essential skills in

language learning, especially for second language learners. Anukkung

(2013) suggested that reading is an indicator of language learning success.

Moreover, Anderson (1999) suggested that reading skill is important for

second language learners. It requires practicing activities to develop them

to be proficient readers. The recent studies on reading development

have widely promoted the importance of reading. These studies revealed

that successful learners tended to apply strategies in their reading more

than the learners who did not use any reading strategies. However,

reading teaching in Thai EFL context has not been successful according

to the learning objectives stated in the Basic Education Core Curriculum

(A.D. 2008). The results from the national testing revealed that most

students failed to apply reading strategies in the reading section, so they

gained lower scores than the established standard in the curriculum.

The problems in reading from the previous studies were related to the

results in the context where the current study was conducted. The

researcher observed that students could not understand the reading

text and found English reading boring. According to the test analysis and

interviews with some students to identify the background and rationale

for this study, it was found that the major problems in their reading were

that they could not understand reading passages, answer questions, and

apply reading strategies in their daily-life reading and reading test.

When investigating further the issues that might cause reading

problems, it was found that most students could not read and

understand the reading questions. Moreover, they did not know the

meaning of vocabulary which was the key to comprehend the reading

text. Based on the experience of the researcher in the field of language

teaching, the researcher found that reading comprehension was the

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


93

problem for EFL students at all levels, including Mathhayomsuksa

5 students who were the participants in this study. Their background

knowledge in reading skill was quite low. They were graded in the

group of low proficiency readers from the results of the national test.

Furthermore, many English teachers in the setting where the study was

conducted did not introduce reading strategies or motivate students with

interesting activities in reading lessons. The lessons were mainly focused

on introducing vocabulary and grammar. The students were required to

translate English reading text into Thai. So, these lessons did not help

students develop their reading skill which result in the students finding

the reading lesson less interesting. When they had to read a long text,

they could not understand the main points in which the writer wanted

to convey to the readers. The factors which caused this problem was the

lack of vocabulary and sentence structure knowledge, reading strategies,

motivation in reading, and reading practice.

In the current study, the researcher used the scaffolding principle

which was the systematic process in assisting and facilitating students’

learning process. The scaffolding process consisted of teacher, peers,

and learning materials to support learners in the task that they could

not achieve it individually. The assistance process was completed when

the students could perform the task by themselves. The principle of

scaffolding activity was proposed based on the constructivism theory of

Vygotsky (1978). It is believed that learning and interaction are intertwined.

The peers who are master in particular topics assist and guide the peers

who need learning assistance. Wood, Bruner, and Ross (1976) suggested

six ways to apply the scaffolding activities in the classroom context. In

a new paragraph, summaries of advantages were found with study of

Wood, Bruner & Ross (1976). The scaffolding activities help students

be more confident in learning and task performing. The interaction in


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

94

the scaffolding process reduces learning anxiety and supports learning

and students’ creativity. The students and teacher can discuss and

share opinions during the lessons. Finally, students comprehend the

lesson and construct their knowledge and understanding. This is the

opportunity to develop themselves to the next level of development

with the assistance of teachers and peers.

Furthermore, the researcher studied the related documents and

previous studies about activities that could motivate learners and make

the reading lesson more interesting. The researcher found that brain-

based learning activity (BBL) is an interesting activity that can encourage

students’ thinking process. The students are required to answer the

questions from a reading text; moreover, many more interesting activities

promote their motivation in reading development. Ken and Ken (1990)

introduced the 12 suggestions for BBL implementation. Jensen (2008)

proposed the steps for organizing BBL activities in seven steps. In

organizing BBL activities, the teacher needs to understand the cognitive

process in the aspect of reading comprehension to design activities and

learning materials appropriately for learners’ differences.

According to the background and problem stated above, the

researcher was interested in investigating the effectiveness of integrated

reading strategies between scaffolding activities and brain-based

learning (BBL) activities to enhance Matthayomsuksa 5 students’ reading

comprehension. The study was expected to contribute pedagogical

implications to reading teaching in the field of teaching English in the

EFL context.

Objectives

The objectives of the study were as follows:

1.1 To find the efficiency of the lesson plans from the concepts

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


95

of scaffolding for reading activity and brain-based learning activities in

developing Matthayomsuksa 5 students’ reading ability with the required

efficiency of 75/75

1.2 To investigate the effectiveness of the lesson plans from

the concepts of scaffolding for reading activity and brain-based learning

activities in developing Matthayomsuksa 5 students’ reading ability

1.3 To find whether the students’ reading ability after the

implementation of the lesson plans from the concepts of scaffolding

for reading activity and brain-based learning activities was better or not

Research Questions

1. What is the efficiency of the lesson plans from the concepts

of scaffolding for reading activity and brain-based learning activities in

promoting Matthayomsuksa 5 students’ reading ability?

2. What is the effectiveness index of the lesson plans from the

concept of scaffolding for reading activity and brain-based learning

activities in developing Matthayomsuksa 5 students’ reading?

3. Was the students’ reading ability after the implementation of

the lesson plans from the concepts of scaffolding for reading activity

and brain-based learning activities improved?

Literature Review

Scaffolding

In order for us to understand how to scaffold reading in a

classroom context, we first need to determine a definition for the

term ‘scaffolded reading.’ It is believed that Donald Wood and his

colleagues (Wood, Bruner & Ross, 1976) were the first to use the term

in an educational context in order to characterize a mother’s verbal

interaction when reading with her child. Their study determined some


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

96

of the steps that a mother, father, or other significant adult, may

commonly take when initially beginning to read with a child. Firstly,

they may skim through the picture book, familiarizing the child with the

pictures and the structure of a book. Then they may focus on a single

page, asking the child what the picture is, and pointing out the word

in the text that describes this object. The adult does not tell the child

what the word is, but acknowledges that it describes the object on the

page and lets the child provide the answer. This is then often followed

up by positive feedback that lets the child know that their answer was

correct (Graves & Braaten, 1996). The important part of this described

learning experience is that the adult did not promptly expect the child

to know what the word was, without any initial understanding of words

and their connections to the pictures. Nor did the adult just give the

student the word. The adult in the described process actually built up

an “instructional structure” (Graves & Braaten, 1996), or scaffold, in order

to assist the child to create meaning from the text for themselves. This

process is the very definition of what ‘scaffolded reading’ is. A child’s

initial experiences with learning to read are important for us, as teachers,

to understand in order to be able to provide the next steps and continue

to scaffold reading experiences in a more purposeful way. Axford, Harders

and Wise (2009) describe a sequence of steps that teachers can use to

implement ‘scaffolding reading’ in a one-to-one teaching situation.

Brain-Based Learning

Brain-based education aims to improve and accelerate the

learning process by using the science behind learning to select a

curriculum and form of delivery for each group of students. When

adopting this method, educators must forget established conventions.

They must also leave behind assumptions about learning and previous

practices. Instead, they must look to the most recent cognitive science

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


97

discoveries as inspiration for their future lesson delivery. It was once

thought that intelligence is fixed and remains virtually the same through

someone’s entire life. More recent discoveries reveal that physical

changes take place in the brain during learning. When someone practices

certain skills, they find it easier over time to carry on improving those

abilities. Learning has been demonstrated to improve resiliency, working

intelligence, and brain function. This discovery holds considerable

potential for schools and educators everywhere. The implications of

brain-based learning are far-reaching. By putting this knowledge into

practice, schools can create academic programs that are best suited

to each year group. Individual teachers can also structure the most

appropriate educational experiences for their own students.

With such a wide range of scientific findings, it is clear that brain-

based learning can take several forms. Schools and individual teachers

can choose the best approach to facilitate learning for their students.

For example, student stress could be reduced by playing calming music

or arranging regular physical activities. Beanbag chairs or couches could

replace traditional seating in studying and reading areas. A schoolwide

promotion could encourage students to eat a healthier diet or to engage

in more exercise, two factors that improve brain health. The benefits of

brain-based learning are already recognized by those who are responsible

for training new educators. More universities and colleges are now

offering degrees in this new and exciting field. As a result, those who

are now entering the profession have an in-depth knowledge of how

to help their students learn more effectively.

Research Methodology

1. Research Instruments

There were two research instruments for data collection

in the study. The instruments included (1) eight lesson plans designed


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

98

under the concepts of scaffolding for reading activity and brain-based

learning activities and (2) reading test implemented as pre-test and

post-test.

2. Research instrument for the implementation

The implementation of the study consisted of eight

lesson plans based on the concepts of scaffolding for reading activity

and brain-based learning activities. Each lesson plan lasted three hours.

There were 24 hours for the intervention. The effectiveness of the lesson

plans was verified by three experts and implemented as the pilot study

with students in another school.

3. Research instrument for data collection

The reading for comprehension test was used to measure

the reading ability of participants before and after the intervention as a

pre-test and a post-test. The test consisted of 40 items with four multiple

choices. The objectivity and validity of the test items were evaluated by

three experts. The pilot study was conducted with students in another

school to ascertain the effectiveness of the test.

4. Participants

The current study was a quasi-experimental design.

There were 35 of Matthayomsuksa 5 students from three classes of

Nakhonphanomwittayakhom School, Mueng District, Nakhonphanom

Province. They were equally selected by cluster random sampling as

participants of the study. They enrolled in English for Reading and Writing

course (E30203) in the first semester of the academic year 2019.

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


99

Procedure

The study was conducted in the first semester of the

academic year 2019 lasting five months. The data collection procedures

were as follows.

1. Before the first lesson began, the reading test was

applied as a pre-test to assess the students’ reading ability before the

implementation.

2. Eight lesson plans based on the concept of

scaffolding for reading activity and brain-based learning activities were

implemented.

3. The reading test was applied as a post-test to investigate

the students’ reading ability after the implementation.

Theoretical Framework

According to the literature review, the scaffolding for reading

activities is effective for reading teaching to enhance students’ learning

comprehension both in intensive and extensive reading. There are

steps for lesson plan design and individual needs analysis which are

essential for lesson plans design. Moreover, the teacher needs to bring

various reading texts and learning materials based on students’ language

proficiency. There are a variety of assessments in a positive learning

environment to reduce students’ anxiety. To implement the concept

of scaffolding for reading activity into practice, the researcher presented

the teaching procedures as follows:


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

100

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


101

Data analysis

1. The investigation of the lesson plans’ efficiency which was

created from the concept of scaffolding for reading activity and brain-

based learning activities to promote Mathayomsuksa 5 students’ English

reading ability with the required efficiency of 75/75 was analyzed by E1/

E2.

2. The investigation of the lesson plans’ effectiveness index

based on the concept of scaffolding for reading activity and brain-based

learning activities to promote Mathayomsuksa 5 students’ English reading

ability was analyzed by descriptive statistics and the effectiveness index

statistics E.I.

3. To investigate the difference in reading ability (if there were

any), the scores from reading pre-test and post-test were analyzed by

dependent t-test statistics.

Finding

Research question 1: What is the efficiency of the lesson plans

from the concepts of scaffolding for reading activity and brain-based

learning activities in promoting Matthayomsuksa 5 students’ reading

ability?

From table 1, it was found that the efficiency of eight lesson plans

which were created from the concept of Scaffolding for Reading Activity

and Brain-based Learning Activities in order to promote Mathayomsuksa


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

102

5 students’ English reading ability with the required efficiency of 75/75

(E1/E2) was 77.87/75.79. It was higher than the required efficiency.

Research question 2: What is the effectiveness index of the

lesson plans from the concept of scaffolding for reading activity and

brain-based learning activities in developing Matthayomsuksa 5 students’

reading?

From table 2, the effectiveness index of the lesson plans from

the concept of scaffolding for reading activity and brain-based learning

activities in developing Matthayomsuksa 5 students’ reading was 0.64. It

was found that all students achieved higher scores when they learned

at 64 percent.

Research question 3: If the students’ reading ability after the

implementation of the lesson plans from the concepts of scaffolding

for reading activity and brain-based learning activities was improved?

From table 3, it was found that the average percentage of the

post-test score was higher than pre-test score statistically significant at

the 0.05 level.

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


103

Discussion

According to the results of the study, the efficiency of the lesson

plans from the concepts of scaffolding for reading activity and brain-based

learning activities to promote Matthayomsuksa 5 students’ reading ability

was 77.87/75.79 which was higher than with the established efficiency at

75/75. The effective outcome might be because of the planning steps in

designing the lesson plans from the principles of scaffolding for reading

activity and brain-based learning activities to promote reading ability.

The planning steps were as follows: 1) introduce reading text, 2) review

background knowledge and experience, 3) individual reading, 4) group

reading, 5) ask and answer questions/discussion/exchange opinion, and 6)

applied activity. In the class, students discussed and guessed the answers

from their background knowledge and experience, video, picture, reading

topics, and other learning media that the researcher introduced in the

lessons. After that, they shared their answers and discussed to conclude

as the group answers. From the class observation, the researcher found

that the students who had background knowledge and experience

related to the reading topic tended to understand the reading passage

easier and answer the questions quicker than the students who did

not have background knowledge. However, in the group discussion, the

students who did not have background knowledge or experience about

the reading topic were assisted by the students who had background

knowledge and experience. Finally, the whole class could understand

the reading text and answered the questions correctly.

Moreover, with the integration of brain-based learning activities

(drawing, quiz, mind mapping, game, group discussion, information

interview, model making, and drawing) in step 6 of the lesson, students

reduced learning anxiety and they were more engaged with the learning

activities.


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

104

The researcher interviewed some students after the

implementation to explore the most popular brain-based activities

in the lesson plans. The three most popular activities were ranged

from “model making” in lesson 7, “mind mapping” in lesson 3, and

“drawing” in lesson 1 respectively. The “model making” activity was

about creating animal models which they found in reading text. The

“mind mapping” required students to summarize the main points in

the reading passage. The students were interested in this activity as the

reading topic was about the ways to keep fit which was an interesting

topic among teenagers. In this activity, the researcher found that students

discussed and analyzed the main points in the reading text to summarize

as the group task. They could guess the meaning of vocabulary from the

reading context. The researcher observed that they could perform in their

roles to contribute to the success of the group task. The third popular

activity among students was “drawing” in lesson 1. The students were

asked to design the group product from the information in reading text.

Students worked together to design their products. They exchanged their

opinion, discussed, and asked each other for information. However, the

least popular activity among eight BBL activities was “quiz”. From the

observation, the researcher found that some students who had better

background knowledge could respond to the question quicker as they

were better in reading than the others. This caused many students to

feel stressed and ignore the activity.

The efficiency of the lesson plans designed based on the

concepts of scaffolding for reading activity and brain-based learning

activity was higher than the established criterion. This point supported

the findings of Sujaree (2011) who conducted a study on the use of

scaffolding to enhance reading comprehension of university students.

The results revealed that the students who were implemented with the

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


105

scaffolding activities significantly outperformed the control group at 0.1

statistical significance. Moreover, the results from the current study also

supported the study of Buntununkul (2015) on developing students’

reading comprehension by scaffolding activities. The findings indicated

that scaffolding activities helped students comprehend reading text

and summarize the main points as their understanding. Furthermore,

Somsong (2013) investigated the effects of the implementation of

a scaffolding learning model to develop reading comprehension of

university students. The results showed that the learning model was

effective with the efficiency index (E1/E2) 81.15/79.25. The mean of

reading comprehension scores from the post-test was higher than the

mean of pre-test at 0.5 statistical significance.

Duangkaewklang (2013) conducted a study on the assessment of

primary students’ cognitive processes in brain-based learning activities.

The results revealed that the efficiency (E1/E2) of lesson plans of BBL

activities was 80.17/81.18 which was higher than the established criterion

80/80. Boonsong (2016) also studied the effects of BBL activities on

secondary students’ creative thinking. The results indicated that the

mean of students’ achievement scores after the implementation of BBL

activities was higher than the mean of pre-test scores at 0.1 statistical

significance.

According to the results of the effectiveness index of the lesson

plans in this study was 0.64. This indicated that students progressed in

their reading after the implementation at 64 percent. This showed that

the lesson plans based on the concept of scaffolding for reading activity

and BBL activities helped students develop their reading comprehension

of more than 60 percent. This point supported the finding in the study of

Subannard (2012) who investigated analytical reading ability and reading

motivation of high school students. BBL activities were implemented


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

106

as core activities in the lessons. The findings revealed that students

gained 61.68 percent of achievement after the implementation. The

findings of the effectiveness index of the lesson plans in this study also

supported the study of Suwanmajo (2013) conducting the comparative

study on BBL activities and corporative learning activities to enhance

cultural knowledge and emotional quotient of high school students.

The findings showed that the effectiveness index of the lesson plans

with BBL activities was higher than the lesson plans with cooperative

learning activities. The results from the study of Boonya (2017) on using

BBL activities in the classroom also reveal the effectiveness index of the

BBL-based lessons with 80.48 percent of learning progress.

After the implementation of the lessons of scaffolding activities

for reading activity and BBL activities, the pre-test scores on reading

comprehension were compared with the post-test scores to investigate

the development in the reading ability of students. The scores from pre-

test and post-test were compared with independent t-test sample. The

results showed that the mean of students’ post-test scores was higher

than pre-test scores at 0.5 statistical significance. The results from the

study supported the results in the previous study of Chookaew (1992)

who investigated the effectiveness of BBL-based lesson plans. The results

presented that the experimental group with BBL-based lesson plans had

positive attitudes toward the lessons and could perform better than

the control group in reading tasks at 0.5 statistical significance.

This also confirmed with the previous findings of Kuntup (2012)

which explored the effectiveness of the lesson with BBL activities to

increase students’ reading ability. The results presented that 75 percent

of students could perform higher than the required criterion. Moreover,

students felt more confident in reading after the lessons. This indicated

that the lessons with BBL activities were effective for reading ability

development.

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


107

Implications

1. Classroom management is vital for the lesson implementation.

The teacher should encourage students to work together and bring the

class friendly learning environment. Moreover, the teacher needs to

ensure that all students engage in activities.

2. Before BBL activities implementation, the teacher should

provide students with lead-in activity to motivate and prepare students

to get ready for the lesson.

3. There should be a variety of activities and learning material

to support individual differences.

4. During the lesson, the teacher needs to observe students

and provide appropriate assistance in case they encounter difficulties

in reading activities.

Recommendations

1. Comparative study on the effects of scaffolding activities for

reading activity blended with other teaching approaches should be

conducted.

2. The lesson plans of scaffolding activities for reading activity and

BBL activities should be implemented with other groups of participants

to investigate the effectiveness of the lessons.

References

Aleven, V. A. W. M. M., & Koedinger, K. R. (2002). An effective

metacognitive strategy: Learning by doing and explaining

with a computer-based cognitive tutor. Cognitive Science,

26 (2002) 147–179

Belland, B. R. (2011). Distributed cognition as a lens to understand

the effects of scaffolds: The role of transfer of responsibility.


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

108

Educational Psychology Review, 23(4), 577-600.

Brawner, K., Holden, H., Goldberg, B., & Sottilare, R. (2012).

Recommendations for modern tools to author tutoring

systems. In The Interservice/Industry Training, Simulation &

Education Conference (I/ITSEC).

Cohen, D. (1994). Assessing Language Ability in the Classroom. USA:

Heinle & Heinle Publishers.

Glazewski, K. D., and Ertmer, P. A. (2005). Scaffolding disciplined inquiry

in problem-based learning environments. International Journal

of Learning, 12(6), 297--306.

Goodman, K.S. and Goodman, Y.M. (2014). Making Sense of Learners

Making Sense of Written Language : The selected Works of

Kenneth S. Goodman and Yetta M. Goodman. New York:

Routledge.

Grabe, W. (2009). Reading in a second Language : Moving from Theory

to Practice. New York: Cambridge University Press.

McNeill, K. L.& Krajcik, J. (2009). Synergy between teacher practices and

curricular scaffolds to support students in using domain-s

pecific and domain-general knowledge in writing arguments

to explain phenomena. Journal of the Learning Sciences,

18(3), 416-460.

Merrill, M. D., Elen, J., Bishop, M. J. (Eds.), (2014). Handbook of research

on educational communications and technology. New York,

NY: Springer.

Pentimonti, J.M., & Jutice, L.M. (2010). Teachers’ use of scaffolding

strategies during read-alouds in the preschool classroom.

Early Childhood Education Journal, 37(4), 241-248.

Rodgers, E. M. (2004). Interactions that scaffold reading performance.

Journal of Literacy Research, 36(4), 501-531.

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


109

Roehler, L. R., Cantlon, D. J. (1997). Scaffolding: A powerful tool in

social constructivist classrooms. In Hogan, K. E., Pressley, M.E.

(Eds.), Scaffolding student learning: Instructional approaches and

issues. (Cambridge, MA: Brookline Books.

Van de Pol, J., Volman, M., Beishuizen, J. (2010). Scaffolding in teacher–

student interaction: A decade of research. Educational

Psychology Review, 22, 271-296.

Vygotsky, L. S. (1978). Mind in society. Cambridge, MA: Harvard University

Press.

Walqui, A. (2006). Scaffolding instruction for English language learners:

A conceptual framework. International Journal of Bilingual

Education and Bilingualism, 9(2), 159–180.

Weiss, Ruth Palombo. (2020). Brain Based Learning. Training &

Development, 54(7), 21.

Wertsch, J. V. (1984). The zone of proximal development: Some

conceptual issues. New Directions for Child and Adolescent

Development.

Wood, D., Bruner, J. S., Ross, G. (1976). The role of tutoring in problem

solving. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 17(2),

89–100..............................................................


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

110

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


111

การศกษาเพอความเปนพลเมองในประเทศสหรฐอเมรกา

Received: April 17, 2020



บทคดยอ บทความนศกษาถงปรชญาของการศกษา เพอความเปนพลเมองของประเทศ

สหรฐอเมรกา โดยการวเคราะหเอกสารและวเคราะหเชงเนอหาของปรชญา และหลกสตร

ของการศกษา เพอความเปนพลเมองในประเทศสหรฐอเมรกา การศกษาพบวา ปรชญา

การศกษาของประเทศสหรฐอเมรกาอยในกรอบแนวคดพนฐานทวา ประชาชนไมใชเปน

เพยงผปฏบตตามกฎหมาย แตเปนผมสวนส�าคญ และมสวนรวมในการสรางฐานความ

เปนประชาธปไตย รวมถงความเชอในหลกประชาธปไตยทไดถกวางรากฐานไว สถาบนการ

ศกษามหนาทพฒนาความรพนฐานของประชาธปไตยในรปแบบของอเมรกา การปฏบตงาน

ของรฐภายใตกรอบรฐธรรมนญการเมองและความเปนพลเมอง กรอบแนวคดของหลกสตร

สวนใหญจะอยบนมาตรฐานดานความเปนพลเมองและรฐ ความฉลาดรดานการจดการการ

เงนและเศรษฐกจสวนบคคล อยางไรกตามจากการบรหารประเทศในระบบกระจายอ�านาจม

ผลท�าใหแตละมลรฐพฒนาหลกสตรของตนเองอยางอสระ แตอยบนฐานของประชาธปไตย

ค�าส�าคญ: การศกษาเพอความเปนพลเมอง ปรชญา หลกสตรการเรยนการสอน ประเทศ

สหรฐอเมรกา

เพญณ กนตะวงษ1, ศวช ศรโภคางกล2

1,2อาจารยประจ�าอาจารยประจ�าวทยาลยการปกครองทองถน มหาวทยาลยขอนแกน



ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

112

Abstract This article studied the philosophy of civic education and its education services in the USA. Document analysis was employed for data collection. Content analysis was also used to analyze the philosophy and curriculum in civic education for US educational institutions. The findings showed that the philosophy of U.S. civic education. That is, the citizens must abide by the law and contribute to the institution of constitutional democracy and the fundamental principles and values upon which it is instituted. The educational institutes are responsible for developing the fundamental tenets of American democracy. The government practices are under the constitution, politics and citizenship. Most educational curricula’ core philosophies are primarily based on civics and government, personal financial literacy, and economics. However, with the decentralization of the administrative system, each state is authorized to develop their own curriculum based on its American democratic philosophy.Keyword: Civic Education, Philosophy Curriculum, USA.

Received: April 17, 2020



Pennee Kantavong1 Siwach Sriphokangul2

1,2Lecturer, College of Local Administration, Khon Kaen University E-mail: [email protected], [email protected]

Education for Civic Education in the USA.

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


113

บทน�า

การศกษาดานความเปนพลเมองและการศกษาเพอความเปนพลเมองในอเมรกา

เปนสองแนวคดทเกาแกทสดในทฤษฎทางการเมอง แตกยงมความส�าคญอยางยง ในปจจบน

มค�าหลายค�าทใชเรยกกระบวนการน เชน การศกษาดานความเปนพลเมอง (Civic

Education) และดานการศกษาการเมอง (Political Education) แตค�าหลงไมเปนทนยม

ใชนอกวงการวชาการ อาจเปนเพราะความหมายชน�าการสอนชดเจนเกนไป ในโรงเรยน

การจดการศกษาเพอความเปนพลเมองจะรวมถงรายวชาทงทเปนเรองราวของรฐและไมใช

เรองราวของรฐ ถาเปนเรองราว ของรฐกเนนเรองของรฐบาลอเมรกนและบางครง แตไม

มากนกทจะมการสอนเปรยบเทยบรฐบาลตาง ๆ การศกษาเพอความเปนพลเมองในบาง

ครงจะแทรกอยในวชาประวตศาสตรอเมรกา โดยทวไปเปนรายวชาในเกรด 5 เกรด 8 และ

เกรด 11 แนวคดส�าคญของการสรางระบอบประชาธปไตยในสหรฐอเมรกา คอ ความคด

ทวาประชาชนเปนผกอตงรฐบาลเพอใหรบรองสทธของตนและประชาชนยนยอมใหไดรบ

การปกครองโดยรฐ (Crimmins, 2013)

จากการทสงคมอเมรกนเปนสงคมทมความหลากหลายทางชาตพนธ นกวชาการ

ในหลากหลายสาขาวชา ไมวาจะเปนนกรฐศาสตร นกมานษยวทยา นกภมศาสตร ตางให

ความสนใจศกษาถงบรบทและแงมมตาง ๆ ทเกยวของกบความเปนพลเมองเพอใหแนใจ

วาประชาชนทมาจากหลากหลายชาตพนธเหลานนไดมโอกาสเขาถงและไดรบสทธของการ

เปนพลเมองของประเทศ แตนบแตชวงป ค.ศ. 1995 เปนตนมา นกวชาการไดศกษาถงการ

มสวนรวมของประชาชนในการปกครองประเทศในสหรฐอเมรกาและพบวาการลดลงของ

การมสวนรวมของประชาชนเกดขนในทกกจกรรมจนถงกบมค�าศพททเรยกปรากฏการณ

“Bowling Alone” กลาวคอประชาชนไมสนใจรวมกจกรรมเดยวกน นบแตการอาน

หนงสอพมพฉบบเดยวกน ไปงานพบปะสงสรรคกนและเขารวมทมโบวลงรวมกน (Dudley

and Gitelson, 2002)

สงทนกการศกษาในปจจบนหวงใยคอการลดลงของการมสวนรวมในฐานะ

พลเมองของคนวยหนมสาวโดยจากการวจยพบวา เดกในชนมธยมศกษาตอนปลายทมอาย

ถงวยทมสทธเลอกตงพากนไปใชสทธเลอกตงนอยมาก ในป ค.ศ. 1996 The American

Political Science Association (APSA) ไดสรางกลมงาน “Task Force on Civic

Education for the Next Century” โดยทประธานกลมทกลาวถงความตองการในปจจบน

ในเรองของความเปนประชาธปไตยในอเมรกา จากการทมความผกพนกบการเมอง ลดพลงลง

รวมถงศกยภาพของประชาชนในการจดการตนเองลดลง ดงนนกลมงานนจงมความจ�าเปน

ตองสนบสนนจดการศกษาเพอสรางความเปนพลเมองและการมสวนรวมของประชาชนใน

สหรฐอเมรกา


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

114

จากจดเรมตนดงกลาวในป ค.ศ. 2001 APSA ไดมคณะท�างานทเกยวของโดยตรง

กบการพฒนาการศกษาเพอสรางความเปนพลเมองและการมสวนรวมของพลเมอง (Civic

Education and Engagement) ขนโดยทฤษฎแลวการด�ารงไวซงความรบผดชอบของ

ประชาชนในระบบการเมองอยางยงยน สามารถยอนศกษากลบไปถงทฤษฎทางการเมอง

ในยคโบราณได เชนเดยวกบบทบาท ต�าแหนงและววฒนาการของการศกษาเพอพฒนาเปน

พลเมองและการมสวนรวมในกลมเยาวชนอเมรกนจะพบไดจากงานของกลมพพฒนาการ

นยม (Progressivism) ของ Dewey การขบเคลอนของปฏรปนยมใหความส�าคญกบความ

เชอมโยงระหวางการศกษาและการสรางความเปนพลเมองในชวงหลงสงครามโลกครงท 2

นกรฐศาสตร ไดเขามารวมอภปรายในประเดนน ท�าใหเปนทมาของสาขาวชาทเรยกวา

การกลอมเกลาทางการเมอง (Political Socialization) นกวชาการส�าคญทมสวนส�าคญ

ในการสรางและพฒนาการขดเกลาทางสงคมของการเมอง คอ Herbert Hyman โดยได

ก�าหนดทฤษฎของนกสงคมวทยาทมองวาสถาบนทางสงคมไดใสคานยมทางสงคมใหกบ

เยาวชนโดย Hyman ก�าหนดใหการกลอมเกลาทางการเมองเปนองคประกอบหนงใน

โครงสรางของสงคม

ในความเชอดงกลาวน ไดมนกวชาการหลายคนรบเอากรอบของการกลอมเกลา

ทางสงคมการเมองเปนทฤษฎ งานวจยในชวงแรกจงเกยวของกบอ�านาจนยมและ

ประชาธปไตย นกวชาการรนตอมาจะเนนไปททศนคตของเดกตออ�านาจทางการเมอง

ซงน�าไปสการจดวชาการกลอมเกลาของการเมองศกษา (Political Socialization Studies)

ภายใตความเชอทวาเดกคอกญแจสความเขาใจของความเปนผใหญดงทมผกลาววา อะไร

ทเดกไดเรยนตอนเยาววยถาเปนแนวคดทไมถกตองจะแกไขไดยาก ในชวงป ค.ศ.1970

การกลอมเกลาทางสงคมการเมองไดรบความสนใจศกษาและตพมพเผยแพรมาตลอด จนถง

ป 1985 ความสนใจเรมลดถอยลงซงมนกวชาการสนนษฐานวา นาจะเปนเพราะการศกษา

วจยไมไดพจารณารปแบบของจตวทยาพฒนา โดยมงสนใจเฉพาะทศนคตของเดกและ

ละเลยมตพนฐานดานการรคดของผเรยน จนในป 1990 ความสนใจในเรองการกลอมเกลา

ทางสงคมการเมองไดกลบมาไดรบความสนใจและเจาะลกในประเดนการมสวนรวมของ

พลเมองจนน�าสการศกษาขอเทจจรงของการรคดทางการเมอง (Dudley and Gitelson,

2002)

วตถประสงคของบทความ

เพอศกษาถงปรชญาของการศกษาและการจดการศกษา เพอความเปนพลเมอง

ของประเทศสหรฐอเมรกา

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


115

วธการศกษา

งานชนนศกษาจากการวเคราะหเอกสารและงานวจยทเกยวของ โดยรวบรวม

วเคราะหตามกรอบประเดนหลกในการศกษา ซงประกอบดวย 1) ปรชญาและความส�าคญ

ของความรดานความเปนพลเมอง 2) เนอหาและปรชญาของหลกสตรการศกษา 3) แนวทาง

และวธการจดการเรยนการสอน ขอมลทไดน�ามาวเคราะหเชงเนอหา (Descriptive

Analysis) และสรปน�าเสนอขอเสนอแนะจากบทเรยนทได

1. ปรชญาและความส�าคญของความรดานการสรางความเปนพลเมอง

นกวชาการทางรฐศาสตรตางมขออภปรายถงความส�าคญของการมความร

ทางการเมองดงทเหนจากหนงสอของ Carpini and Keeter พยายามทจะขยายความให

เกนขอบเขตของการน�าเสนอวา คนอเมรกนรอะไรบางเกยวกบการเมอง กลาวคอ ถารเรอง

การเมองแลวจะมผลอะไร อยางไร ค�าถามนมผอธบายไววา พรรคการเมองแขงขนกนเชน

เดยวกบธรกจ คอเพอก�าไรหรอคะแนนเสยง ประชาชนคอผบรโภคดวยการใชจาย ดงนน

ผมสทธออกเสยงกจะชงน�าหนกคะเนดวา พรรคไหนชนะ เขาจะไดประโยชนอะไร หรอผ

สมครคนไหนชนะ ขอสรปคอประชาชนมกมองเหนวาการเมองไมไดใหประโยชนอะไรกบ

เขา หรอไดอะไรกเพยงเลกนอย เอาเวลาไปท�าอยางอนนอกจากเรองการเมองจะดกวา

นนยอมหมายความวา อยางนอยประชาชนควรมเสนฐาน (Baseline) ของความรทางการ

เมอง เพราะถาประชาชนไมมความร ไมมขอมล เขาจะไมสามารถตดสนใจอยางมเหต

มผลได ไมวาการมสวนรวมทางการเมองจะเปนสงทอยในความสนใจของเขาหรอไมกตาม

(Carpini and Keeter, 1996)

ในทางตรงกนขามนกรฐศาสตรไดใหขอสรปไววา การศกษามความสมพนธกบ

แนวโนมของการออกเสยงเลอกตงเปนอยางมาก เนองมาจากความสมพนธของการศกษา

กบการออกเสยงเลอกตงไมเพยงสมพนธกบอาย แตตองรวมไปถงการมความรเรองการเมอง

จงสามารถท�านายการมสวนรวมในการเมองได คนทมความรทางการเมองมากยอมเขาไป

มสวนรวมในการเมองมาก (Carpini and Keeter, 1996) นนคอ ถาประชาชนมความร

เรองรฐบาลและการเมองมากกจะแสดงออกในระบบการเมอง ไมวาจะเปนระดบยอย

ซงเปนเรองดของตวบคคล หรอระดบใหญ ซงเปนผลดตอระบบการเมองของประเทศ

นนคอ ความรเรองการเมองคอหวใจส�าคญ

ค�าถามตอไปคอ ตองรมากเพยงใด และควรมความรมากเพยงใด ความรทางการ

เมองอะไรทจ�าเปน ซงสองค�าถามนอาจไมสามารถตอบได แตควรเรมจากการเปนพลเมอง

ซงในอเมรกาใชการผานการทดสอบ เพอใหไดสทธการเปนพลเมอง แทจรงแลวขอสอบเปน

เพยงประตสการเปนพลเมอง แตไมใชวาจะวางรากฐานของเปาหมายการเปนพลเมองทม


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

116

สวนรวมในฐานะพลเมองของประเทศ เปนเพยงการเสนอแนะความรเรองการเมองระดบ

ต�า เพอใหรฐไดรบการสนบสนนเทานนเอง แตการมสวนรวมทางการเมองตองการฐาน

ความรทมากกวาการเปนพลเมองเพอออกเสยงเลอกตง (Dagger, 1997)

ในป 1998 มการศกษาวจยเรอง Civic education: What makes students

learn (วชาความเปนพลเมอง) โดยศกษาวารายวชาความเปนพลเมองมผลตอความรของ

ผเรยนหรอไม งานวจยชนนศกษาจากรายวชาความรดานรฐประศาสนศาสตรทวไป

(General political knowledge) โดยเนนใน 4 ประเดนหลก คอ จ�านวนเนอหา

ความเปนปจจบน หวขอทเรยน และการรวมเอาเหตการณปจจบนเขาไวในเนอหา ผลการ

วจยพบวา การมความรในระดบมากของนกเรยนมความสมพนธกบเนอหาและความเปน

ปจจบนของรายวชา ยงมเนอหามากเทาไร หลากหลายเทาไร และมการอภปรายถง

เหตการณปจจบนมากเทาไร ผเรยนกยงมความรมาก ซงขอคนพบจากงานวจยนสยบความ

คดทวา “รายวชาไมส�าคญ” ไปได ดงนนรายวชาการพฒนาความเปนพลเมองในระดบ

มธยมศกษาในสหรฐอเมรกาจงไดรบการใหความส�าคญอกครงหนง โดยสวนใหญแลว

รายวชาจะเนนประเดน “รฐบาลบรหารงานอยางไร” (How government works ?)

ในสหรฐอเมรกา ซงภายใตกรอบนเนอหาจะประกอบดวย ประวตศาสตรและการแกไข

ปรบปรงรฐธรรมนญ การแยกอ�านาจของสหพนธรฐ การควบคมสมดลยทางอ�านาจ

(Checks and Balances) คดส�าคญ ๆ จากการพจารณาของศาลสง ขอบเขตของอ�านาจรฐ

การออกกฎหมาย พรรคการเมอง สอ และกลมสนใจตาง ๆ รายละเอยดของประเดนเหลา

นถกบรณาการอยภายใตกรอบการศกษา เพอสรางความเปนพลเมอง แตผเรยนมองวา

ประเดนเหลานเปนเรองธรรมดาและไมนาสนใจ เนองจากนกเรยนสวนใหญวจารณวาเปน

หวขอการเรยนทนาเบอ รายวชาจงไมไดรบความนาสนใจและนบเปนอปสรรคของการจด

หลกสตรรายวชาหนง ในประวตศาสตรของการจดหลกสตรของสหรฐอเมรกา (Niemi and

Smith, 2005)

เมอพจารณาถงผวางรากฐานของเสรประชาธปไตยในประเทศสหรฐอเมรกา

ซงเปนหลกส�าคญทประกนเสรภาพสวนบคคลและสทธมนษยชนทเพมจากการบรหารภาย

ใตเสยงขางมากสงส�าคญอกประการหนงคอ พอแมไมสามารถเรยกรองใหโรงเรยนถายทอด

ประเพณ วฒนธรรม ศาสนา ความเชอ หรออดมการณทางการเมองของเชอชาตตนใน

โรงเรยนได เพราะการกระท�าดงกลาวจะรกล�าและเปนปญหาใหกบประเพณ ความเชอ และ

อดมการณของครอบครวอน ดงนนประเดนหลกทควรพจารณาจงมอย 3 ประเดน คอ

ประเดนท 1 เสรประชาธปไตยหรอประชาธปไตยทมเสรภาพ การศกษาประชาธปไตย

รปแบบใดทเราควรจะสอนเดกในสหรฐอเมรกา ในประวตศาสตรผกอตงระบอบปกครอง

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


117

ของสหรฐอเมรกาสรางรฐธรรมนญทควบคมทงประชาชนและรฐบาล เพอปองกนการเกด

การรวมอ�านาจและกดข เพอใหสทธและเสรภาพด�ารงอย ดงนนจงมการแยกอ�านาจรฐใน

การปกครองเปนหลายองคประกอบชดเจน เพอเปนการถวงดลอ�านาจ ดงเหนไดจากการ

วางกรอบไมใหฝายใดฝายหนงมอ�านาจมากกวาฝายอน ซงเปนลกษณะของประชาธปไตย

แบบเสรนยม ขณะทประชาธปไตยทไมมเสรภาพจะสะทอนภาพของการถกกดข จากฐาน

ของเชอชาตในสงคม การดอยสทธดานเพศสภาพ เปนตน

ประเดนท 2 ใครมอ�านาจโดยชอบธรรมในการรบการศกษา กลาวคอ ใครคอ

ผมอ�านาจชอบธรรมในการตดสนวา คนรนตอไปหรอรนหลงควรไดรบการศกษาในลกษณะ

ใด ซงรฐธรรมนญของสหรฐอเมรกาไดก�าหนดใหอ�านาจดานนโยบายการศกษาอยกบแตละ

มลรฐ แตในทางปฏบตกไมไดท�าใหค�าถามนหมดไป ในป 1956 Dewey เขยนไววา อะไร

ทพอแมตองการใหลกเรยนร นนคอสงทชมชนตองการใหเดกทกคนเรยนร ถาโรงเรยนเปน

ผก�าหนดสงทเดกควรเรยนร กเทากบวาประชาธปไตยถกท�าลายไป ซงขอความนชให

เหนวา การศกษาเปนความรบผดชอบรวมกนของทกฝายส�าหรบบตรหลานในสงคมนน

หมายความวา พลเมองในสงคมตองมสวนในการตอรองในเรองหลกสตร ไมวาพลเมองเหลา

นนจะมภมหลงแตกตางกนอยางไร

ประเดนท 3 โรงเรยนสอนเรองของความอดทนและการคดวเคราะหหรอไม

ถาพจารณาตาม Dewey ขอคดส�าคญคอ การกลอมเกลาใหผเรยนเลอกทางสายกลาง

คอ สอนใหเดกคดไดดวยตนเอง คดวเคราะหโดยใชทงคานยมของตน และการคนควา วธ

คดทเปนวทยาศาสตร ผเรยนหรอเดกไมควรถกบอกวาค�าตอบคออะไร เขาควรไดรบอสระ

ในการหาวธเพอใหไดค�าตอบดวยตนเอง นคอวธการสอนพลเมองใหเปนประชาธปไตย

การสอนใหเปนนกคด การสอนใหมสวนรวมกบรฐบาล และมสวนรวมในสงคม จากขอคด

ดงกลาว การสอนประชาธปไตยจงอาจมขอขดแยงกบพอแมทสอนบตรหลานในเรองความ

เชอ วถชวตทเฉพาะเจาะจง ซงเปนสทธของพอแม แตนกการศกษากมขอผกมดทตอง

เตรยมนกเรยนใหออกไปเปนพลเมองในสงคมระบอบการปกครอง ตองการหลอหลอมผ

เรยนใหมคณลกษณะของพลเมองในสงคมประชาธปไตยและมสวนรวมในทางการเมอง

(Niemi and Smith, 2005)

2. เนอหาการสอนพลเมองศกษาและกจกรรมการเรยนการสอน

เนอหาการสอนพลเมองศกษามเนอหาทหลากหลาย เชนเดยวกบการจดกจกรรม

การเรยนการสอนในดานกรอบเนอหาหลกสตรแตละมลรฐมความแตกตางกนไป เปนตน

วา รฐเพนซเวเนย วชาการสรางความเปนพลเมอง (Civics Education) จะอยภายใตรายวชา


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

118

Civics and Government มลรฐนอรทแคโรไลนา จะอยภายใตรายวชา American History

The Founding Principles, Civics and Economics. แมวากรอบเนอหาแตละมลรฐจะ

แตกตางกน แตเปาหมายการพฒนาความรและทกษะความเปนพลเมองจะอยภายใต

ปรชญาเดยวกน การจดการสอนพลเมองศกษาในชนเรยนในสหรฐอเมรกามประเดนทได

รบการพจารณา 3 ประเดน ไดแก 1. ความไมเสมอภาค (Inequality) ความไมเสมอภาค

เปนประเดนทไดรบความสนใจ เนองจากการจดสอนพลเมองศกษามความแตกตางกนมาก

เพราะรฐบาลกลางมบทบาทนอยมากในการจดสอนของโรงเรยน ซงมผลท�าใหเกดชองวาง

ในกลมนกเรยนทไดเรยนรความเปนพลเมองจากโรงเรยนทมคณภาพ และไมมคณภาพ ซง

ถกเรยกวาชองวางของ “Civic achievement” “Civic opportunity” หรอ “Civic

empowerment” ซงในการสอนพลเมองศกษามงานวจยไดสรปวา ประเดนทควรจดใหม

การเรยนการสอนในสถานศกษาเนองจากมความส�าคญอนดบตนของการวางรากฐาน

ประชาธปไตย 2. ความรและทกษะดานความเปนพลเมอง การรบเงอนไขผกพนและการ

มสวนในฐานะพลเมอง ไดแก 1) ผเรยนมการเรยนเนอหาเกยวกบรฐบาลทองถน มลรฐ และ

รฐบาลกลาง 2) ผเรยนมโอกาสไดโตวาท อภปรายเกยวกบเหตการณปจจบนและประเดน

ทนกเรยนสนใจ 3) ผเรยนมโอกาสเรยนรผานวธการ Service learning 4) ภาคเอกชนการ

มสวนรวมในกจกรรมเสรมหลกสตร 5) ผเรยนมโอกาสตดสนใจและมประสบการณในการ

บรหาร 6) ผเรยนมสวนรวมในสถานการณจ�าลองดานกระบวนการของความเปนพลเมอง

และ 3. การมความรวมมอของความเปนพลเมอง ทงน เนอหาดงกลาวจดสอนในระดบชน

ประถมศกษาตอนปลาย มธยมศกษาตอนตน และมธยมศกษาตอนปลาย (Pennsylvania

Department of Education, 2012)

3. บรบทและสงแวดลอม

การจดการศกษาเพอการสรางความเปนพลเมอง ไดมผนยาม ไววาเปนการศกษา

เรองของรฐบาลและงานของรฐบาล และสทธหนาทความรบผดชอบของประชาชน

วรรณกรรมของงานทเกยวกบการศกษาเพอสรางความเปนพลเมอง ไดน�าไปสประเดนหลก

2 ประเดน คอ 1) ความรดานความเปนพลเมอง ซงกลาวถงประวตศาสตรของประเทศ

สหรฐอเมรกาและการบรหารงานของรฐบาล 2) การมสวนรวมของพลเมอง ซงประกอบ

ดวย การมสวนรวมในสถาบนภาคประชาชน (Civic institutions) ผานชองทางทเปน

ทางการ ไดแก การออกเสยงเลอกตง และชองทางทไมเปนทางการ ไดแก การตดตามความ

เคลอนไหวทางการเมองทเปนปจจบน และการอภปรายกบเพอนหรอครอบครวเรอง

การเมอง (Rubin et al, 2007) ตวชวดอน ๆ ทบงชถงการมสวนรวมภาคประชาชน ไดแก

การรวมในบรการชมชน การอาสาสมคร การเขารวมทางการเมอง และการใหการสนบสนน

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


119

การเขารวมกจกรรมชมชนและอภปรายเรองการเมอง ซงสามารถสรปไดวา การศกษาเพอ

พฒนาความเปนพลเมองมความส�าคญตอการพฒนาความรความเขาใจดานการบรหาร

ด�าเนนงานของรฐบาล ความรบผดชอบ และความเปนประชาธปไตยในหมประชาชน

รวมถงการสรางบรบทและสงแวดลอมทเออตอการมสวนรวมของประชาชน (Feinberg &

Doppen, 2010)

ในชวง 5 ปทผานมา นกวจยและกลมสนบสนนความเคลอนไหวตาง ๆ ไดชให

เหนวา โรงเรยนไมไดใหความส�าคญกบการพฒนาความเปนพลเมองอยางเพยงพอ เพราะ

ระบบการศกษาในปจจบนตางมงพฒนาผลสมฤทธในการเรยน ไมวาจะเปนภาษาองกฤษ

คณตศาสตร เพอใหผานเงอนไขการประกนคณภาพ ภายใตกฎหมาย No Child Left

Behind โดยเหนไดวา โรงเรยนหลาย ๆ โรงเรยน ลดเวลาสอนของประเดนการพฒนา

ความเปนพลเมอง ในวชาสงคมศกษา เพอไปสอนวชาอนแทน (Center on Education

Policy, 2008) แมแตแหลงเรยนรทางดานสงคมศกษากถกหนเหไปสการพฒนาวชาการ

เพอสอนใหผานเกณฑการประกนคณภาพของภาษาองกฤษ และคณตศาสตร โดยมรายงาน

วจยวา 21 รฐในสหรฐอเมรกา ก�าหนดใหมการทดสอบวชาสงคมศกษา จากระดบอนบาล

ถงมธยมศกษาปท 6 และในจ�านวนนมเพยง 9 รฐ ทก�าหนดใหผ เรยนสอบผานวชา

สงคมศกษา เพอการส�าเรจการศกษาในระดบมธยมปลาย (Godsay et al, 2012)

4. การจดประกายดานพลเมองศกษา

รฐทใหความเขมขนในหลกสตร คอรฐ Colorado และ Idaho ซงออกแบบ

หลกสตรโดยมรายวชาสอนตลอดปและ Colorado เปนรฐเดยวทมเงอนไขใหส�าเรจการ

ศกษาดวยการสอบจบในระดบทผานในวชาความเปนพลเมองและรฐบาล ผสอนตอง

จดสอนความเปนพลเมองตลอดปโดยสอนทมาของประชาธปไตย โครงสรางของรฐบาล

อเมรกน การมสวนรวมสาธารณะ การเปรยบเทยบรฐบาลตางประเทศและความรบผดชอบ

ของพลเมอง โดยทกรมการศกษาของ Colorado จดเนอหาแนวทางการใชค�าถาม ทกษะ

ล�าดบทตองสอน และค�าศพททใชสอนใหกบคน นอกจากนครผสอนยงสรางชวตชวาใหกบ

ชนเรยนโดยจดโครงการ Judicially Speaking โดยใหผพพากษาทองถน 3 คนมาสอน

มาพดใหฟงวาผพพากษาคดอ ยางไร ในฐานะพลเมองในขณะทอยระหวางการตดสนใจ

ซงเปนการใหนกเรยนไดรบประสบการณตรงจากโครงการน จากการไดรบความชวยเหลอ

จากผพพากษามากกวา 100 คนและคร โครงการนบรณาการเขาไปในหลกสตรสงคมศกษา

ทวทงรฐ ซงผลจากโครงการนท�าใหผลการออกเสยงเลอกตงและอตราของอาสาสมคร

เยาวชนในรฐนสงกวารฐอน ๆ ทวประเทศ


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

120

ส�าหรบมลรฐ Idaho เน นการใหความร พลเมองศกษาตงแต เยาว วย

โดยบรณาการ Civics Standard ในชนเรยนสงคมศกษาทก ๆ ระดบชนตงแตอนบาลจนถง

มธยมศกษาตอนปลายขณะทสายวชาความเปนพลเมองจะไมถกบรรจในหลกสตรจนระดบ

มธยมศกษาตอนปลาย เดกอนบาลเรยนรทจะรจกตนเองเปนตนวาความกลา ความซอสตย

ความรบผดชอบ ชนประถมศกษาปท 3 เรยนรวาขาราชการไดรบเลอกเขามาอยางไร

เรมจากการเลอกตงเปนตน สงทนกเรยนชนมธยมศกษาไดรบการเตรยมความพรอม คอ

ดานความเปนพลเมองนบแตกระบวนการเลอกตง บทบาทของพรรคการเมอง วธการมสวน

รวมของประชาชน สทธและความรบผดชอบของประชาชนมากกวานกเรยนทไมมหลกสตร

จดการสอน Idaho เปนอกรฐหนงทก�าหนดใหนกเรยนตองสอบผานวชาความเปนพลเมอง

เพอส�าเรจการศกษา (Crimmins, 2013)

ตวอยางของบางรายวชา เชน Generation Citizen เปนวชาทเนนการปฏบต

การของพลเมอง เปนการสรางประสบการณตรงใหกบนกเรยน 30,000 คน เปนรายวชาท

เปดโอกาสใหนกเรยนไดสมผสกบประสบการณตรงผานการแกปญหาชมชนตลอดภาคการ

ศกษาหลกสตรความเปนพลเมองใหโอกาสนกเรยนปฏบตงานโดยไมหวงผลประโยชนตาม

ความสนใจของนกเรยนเอง นกเรยนศกษาปญหาพฒนาแผนปฏบตการเขาไปมสวนรวมใน

ชมชน ซงเมอสนปการศกษานกเรยนจะรายงานผลงานของตนซงนกเรยน 90% มนใจวา

ตนเองสามารถสรางความเปลยนแปลงใหชมชนได เปาหมายหลกคอ กระตนการมสวนรวม

ในฐานะพลเมองในระยะยาวใหกบนกเรยน ซงรายวชานบรณาการความเปนพลเมองกบ

การเรยนรจากการบรการสงคมผานวธการทเรยกวา ผเรยนเปนศนยกลาง (Student-

Centered) นอกจากนยงมการสอนเรองความอดทน ซงถอวาเปนคานยมพนฐานของสงคม

อเมรกา ซงเกยวของกบสทธและความรบผดชอบของคนอเมรกน การใหคนแกชมชนและ

ศกษาบรบทประวตศาสตรของความยตธรรมและความเสมอภาค และจากการส�ารวจทพบ

วา ดานความรและความเขาใจในรฐธรรมนญต�าลง โดยเฉพาะอยางยงกลมทส�าเรจการ

ศกษาจากมธยมศกษาตอนปลาย มลนธในอเมรกาทส�าคญ อาทเชน Gorge Wythe และ

Thomas Jefferson ทมความเชอส�าคญวา ความรเรองรฐธรรมนญเปนความรบผดชอบ

ของปวงชน โดยเฉพาะอยางยงในสงคมทรฐปกครองตนเองอยางอสระ ถาประชาชนไมร

ถงวา รฐธรรมนญไดก�าหนดสทธอะไรของตนไว ปกปองสทธอะไรของตน รปแบบการ

ปกครองตนเองของรฐกเปนสงทท�าใหเกดความไมมนใจ ดงนน โครงการความรวมมอ

ระหวางคณะนตศาสตรและโรงเรยน เพอสรางความรวมมอในการพฒนาใหความรใหผเรยน

เปนสมาชกของสงคมทกระตอรอรนในการมสวนรวมในฐานะประชาชน (Crimmins, 2013)

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


121

ในป 1994 the Center for Civic Education ไดเผยแพรเอกสาร National

Standards for Civic and Government (1994) ซงกลาวถงความส�าคญของการศกษา

เพอความเปนพลเมองและวางมาตรฐานการสอนส�าหรบเกรด 4-8 และ 9-12 เอกสาร

เนอหามาตรฐาน (Content Standard) ระบไวชดเจนวานกเรยนควรเรยนรถงขอบขาย

พลเมองและรฐบาลเนอหามาตรฐานไมใชขอบขายรายวชาทก�าหนดวาผเรยนตองรอะไร

บาง และท�าอะไรไดบาง เมอจบการศกษาภาคบงคบแลวผลสมฤทธมาตรฐานไมมเจตนาท

จะก�าหนดกรอบไวเพอในหลกสตรวชาพลเมองศกษาแตควรมความเกยวของกบรายวชา

อน ๆ เชน ประวตศาสตร วรรณคด ภมศาสตร เศรษฐศาสตร และวชาวทยาศาสตรไปดวย

การทจะไปสผลสมฤทธของความเปนพลเมอง โรงเรยนจะตองจดบรบทแวดลอมและโอกาส

ในการเรยนรทงในหองเรยนในโรงเรยนและในชมชนทจะเสรมหนนทกษะทจ�าเปนตอการ

เปนพลเมองทมสวนรวม

มาตรฐานของชาตในการจดการสอนดานความเปนพลเมองและรฐบาลมตวอยาง

ดงตอไปน

1. เหตผลของการศกษาเพอสรางความเปนพลเมองและรฐบาล

1.1 พนธกจของโรงเรยน โรงเรยนถอวามหนาทส�าคญทจะธ�ารงไวและ

พฒนารฐธรรมนญประชาธปไตยของประเทศอเมรกา

ดงนนเปาหมายของการสรางความเปนพลเมองและรฐบาลคอ การให

ขอเทจจรงสรางคนทมความรบผดชอบมสวนรวมในวถการเมองโดยเปนพลเมองทม

ศกยภาพ ยดมนในฐานคานยมและหลกการของรฐธรรมนญประชาธปไตยแหงประเทศ

อเมรกา ซงสถาบนตาง ๆ ในสงคมตางมบทบาทในการสงเสรมทกษะและความรเพอใหเกด

ความผกพนกบการปกครองในแบบอเมรกา สถาบนเหลานนประกอบดวย สถาบนศาสนา

สถาบนการเมอง สอสาร กลมตาง ๆ ในชมชน

โรงเรยนทจดการสอนอยางเปนทางการควรใหความรผ เรยนนบแตความร

พนฐานของชวต การเปนพลเมอง การเมองพนฐานและรฐบาล บรบทแวดลอมในโรงเรยน

นบเปนกลไกส�าคญทจะสรางความมนคงดานคานยมประชาธปไตย ความรบผดชอบ

การเคารพในสทธและความเปนเอกภาพของบคคลอนซงรวมถงเพอนนกเรยนดวยกน

1.2. การใหความส�าคญกบการพฒนาพลเมองศกษา มขอสงเกตวา

เปาหมายการศกษาชาตจะมงใหหลกสตรของรฐ สงเสรมคณคาของวชาพลเมองศกษา

แตโดยทวไปแลวจะขาดความยงยนและมการจดหลกสตรอยางเปนระบบ ซงอาจเปนเพราะ

ความเชอทวาความรและทกษะความเปนพลเมองเปนผลทเกดจากกระบวนการเรยนร

ในรายวชาตาง ๆ ในโรงเรยนการพฒนาโครงการใหความรเรองรฐธรรมนญด�าเนนการโดย


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

122

น�านกเรยนมธยมและนกเรยนกฎหมายใหมาเจอกน ซงในหลกสตรก�าหนดใหนกเรยนศกษา

กฎหมาย สอนความรความเขาใจเรองกฎหมาย และรวมมอกบโรงเรยนในพนทจดสอบวชา

ความร ความเขาใจเรองรฐธรรมนญใหกบนกเรยนมธยม โดยเปนวชาทมหนวยกต

นนหมายความวา ศาสตราจารยหรออาจารยผ สอนตองใหเวลากบการสอนนกศกษา

กฎหมาย น�าเสนอหลกสตรทใหความรความเขาใจกบนกเรยนมธยมไดในโรงเรยน อาจารย

ในคณะนตศาสตรตองประสานงานอยางใกลชดกบผบรหารโรงเรยนและผปกครอง เพอให

มนใจไดวาโครงการประสบความส�าเรจ และโรงเรยนตองมสวนในการรบผดชอบจดท�า

โครงการ และจดเตรยมคาใชจายส�าหรบโครงการนดวย โครงการลกษณะนชวยใหนกศกษา

กฎหมายทมเวลาจ�ากด การมโครงการจดใหความรความเขาใจเรองรฐธรรมนญ จะสงผลด

ตอนกศกษาใหไดท�าประโยชนใหสงคม ในฐานะครผสอนกฎหมายและเปนตนแบบใหกบ

นกเรยนมธยม ในการด�าเนนโครงการลกษณะนพบวา บางครงนกศกษาตดภารกจ

ไมสามารถสอนไดทกคาบ อาจารยในคณะนตศาสตรกมการอาสาสอนแทนในบางคาบ ขณะ

เดยวกน นกกฎหมายในทองถนกอาสามาชวยสอนดวยเชนกน ดงนน โครงการ

“Constitutional literacy” ทมงสงเสรมความรความเขาใจและประชาชนทมสวนรวมใสใจ

ในการปกครองของประเทศ ไดด�าเนนการผานคณะนตศาสตรและโรงเรยนกฎหมายโดย

กวางขวางในประเทศสหรฐอเมรกา

5. ความพยายามในการสรางความเปนพลเมอง

งานวจยจ�านวนมากชใหเหนวา โรงเรยนมบทบาทส�าคญในการสงเสรมการม

สวนรวมของพลเมอง กจกรรมในลกษณะของการสงเสรมการอภปรายในชนเรยน สงเสรม

กจกรรมเสรมหลกสตรทเกยวของ การฝกทกษะในสภานกเรยน การผนวกรวมกจกรรม

บรการสงคมไวในหลกสตร สามารถสรางความรดานประวตศาสตรและรฐบาลของประเทศ

รวมถงสงเสรมการมสวนรวมในกจกรรมความเปนพลเมอง (Niemi and Junn, 2005;

Golton, 2001) The Center for Civic Education ยงไดพฒนารายวชา เชน “We the

People” และ “The Citizen and the Constitution” ทมงพฒนาศกยภาพความเปน

พลเมอง ความรบผดชอบ ผานระบอบการคดวเคราะห ยทธศาสตรการมปฏสมพนธ และ

กจกรรมสถานการณสมมต เรองการรบฟง การประชมรฐสภา การแขงขนการเมองระดบ

ประเทศ ซงผลการประเมนพบวา รายวชา “We the People” ท�าใหนกเรยนมความรเรอง

รฐบาลอเมรกน และสถาบนของรฐบาลมากกวาประชาชนทวไป (Eschrich, 2010; Owen,

2011)

ถงแมวาพนธกจดานการสงเสรมประชาธปไตยจะมความชดเจน แตโรงเรยนใน

อเมรกากยงไมสามารถเตรยมนกเรยนใหเปนสมาชกหรอพลเมองทมสวนรวมไดอยาง

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


123

เพยงพอ ดงในป 2010 การประเมนผลของ National Assessment of Education

Progress (NAEP) พบวานกเรยนชนมธยมศกษาปลายเพยง 24% ทผานการทดสอบใน

ระดบทใชงานไดหรอสงกวาและในป 2014 กลมประชาชนอาย 18 - 29 ป มเพยง 20%

ไปลงคะแนนเสยงเลอกตงในป 2016 การส�ารวจของ Annenberg Public Policy พบวา

ผใหญชาวอเมรกนรเรองรฐบาลนอยมาก โดยสวนใหญไมสามารถตอบค�าถามพนฐานไดเลย

ค�าอธบายทมกเพยงวาโรงเรยนใหความส�าคญกบการเตรยมทกษะเพอการทดสอบ

(Standardized Test) ท�าใหไมมเวลาเรยนวชาทเกยวกบความเปนพลเมอง ขณะเดยวกน

ยงพบวานกศกษาบางคนยงมองวาการสอนหรออภปรายเกยวกบการเมองจะถกผปกครอง

หรอสอมวลชนเปนการสรางหรอชน�าทางการเมองสวนคนหนมสาวทไมอยากเกยวของ

เพราะไมไววางใจผ บรหารและไมมนใจวาการออกเสยงของตนจะท�าใหเกดความ

เปลยนแปลง หลาย ๆ คนคดวาตนเองไมมความรเพยงพอในประเดนทจะออกเสยงจง

คดวาตนไมมคณสมบต เพยงพอทจะออกเสยง (Owen, 2011)

อยางไรกตาม นกวชาการอาท Parker (2014), Eschrich (2010), Owen (2011)

เปนตนไดมขอสรปในดานประโยชนของการศกษาความเปนพลเมองไววา

1. ท�าใหเกดความพรอมในการเรยนตอในระดบอดมศกษาซงพบวา นกเรยนท

เรยนวชาทเกยวกบการพฒนาความเปนพลเมอง สามารถเรยนตอระดบอดมศกษาได

มากกวาคนทไมไดเรยน ยงกวานนกจกรรมสรางความเปนพลเมองยงน�าไปสความเปนทม

ทกษะดานความรวมมอ การสอสาร ทกษะการคดวเคราะห ซงเปนทตองการของตลาด

แรงงาน

2. เยาวชนทไดรบการศกษาดานความเปนพลเมองทมคณภาพเปนคนทมความ

พงพอใจ ในการแสดงออกในการตดสนใจทางการเมอง มความรดานประวตศาสตร รถง

การลงคะแนนเลอกตงมจรยธรรมและความเขาใจผอนมากขนเชอในพลงของการออกเสยง

ของตน บางครงมผลถงการท�าใหผปกครองมความรดานการเมองเพมขนดวย

3 เยาวชนทไดรบการศกษาดานความเสมอภาค เยาวชนทไดรบการศกษาดาน

ความเปนพลเมองทมคณภาพผานกจกรรมเสรมหลกสตร มแนวโนมทจะรวมในงานบรหาร

ชมชนและออกเสยงเลอกตงตงแตอายยงนอย ท�าใหเปนคนมพลงอ�านาจดานการเปน

พลเมอง

4. ปองกนการออกกลางคนและสงเสรมบรรยากาศทท�าใหกบโรงเรยน มงาน

วจยยนยนวาการพฒนาความเปนพลเมองในโรงเรยนมความสมพนธกบการออกกลางคน

และบรรยากาศแวดลอมในโรงเรยนทมความปลอดภย (Eschrich, 2010; Owen, 2011)


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

124

6. ความพยายามในการสรางการพฒนาความเปนพลเมอง

ค�าถามทเกดขนในสถานการณของความพยายามสรางพลเมองคอ การศกษาใช

ค�าตอบหรอไม ในเมอทกฝายเหนตรงกนวา ความรทางการเมองเปนความส�าคญเบองตน

ทจะน�าไปสการมสวนรวมในฐานะพลเมอง นนกคอ ถามการเรยนมากกจะใหผลดและเปน

ค�าตอบของการมสวนรวมในฐานะพลเมอง นกคดชาวอเมรกนตงแต Thomas Jefferson

จนถง John Dewey ไดสรปไวแลววา การศกษาคอค�าตอบ นอกจากนขอมลเชงประจกษ

ยงแสดงใหเหนวา การไดรบการศกษาในระบบมความสมพนธกบการมความรทางการเมอง

แตกมนกวชาการบางคนถกเถยงวาถาไมนบความเฉลยวฉลาด ความสนใจ การรคด และ

คณสมบตของบคคลเขาไวดวย การศกษาเพยงอยางเดยวกไมไดสงผลตอระดบความร

ทางการเมอง บางทานเหนวาคนทเรยนอยในระบบการศกษาในระดบสง เปนคนทม

ความรมากอยกอนแลว ถาถกวดวามความรดานการเมองในระดบสงกนาจะเปนผลจาก

ความรเดมทมอยแลว

ตวอยางของหลกสตรทแสดงใหเหนวาสามารถใหความรผเรยนดานการเมองได

และเชอมโยงถงการมสวนรวมทางการเมองได คอ “Service-learning model” ซงเปนการ

เชอมโยงของการเรยนในชนเรยนไปยงโครงการบรการชมชน โดยมองคการทไมแสวงหาผล

ประโยชนเขามารวมดวย นกศกษามความกระตอรอรนในการมสวนรวมในบทบาทของ

พลเมองทพงมตอชมชน โครงการนบรณาการอยางดกบหลกสตร มการน�าเนอหาไปใช และ

พฒนาทกษะการคด วเคราะหใหกบผเรยน ซงตอบสนองตอคณลกษณะของการมสวนรวม

ของพลเมอง โครงการน บางครงถกเรยกวา การสอนโดยใชชมชนเปนฐาน (Community-

based service-learning) อยางไรกตาม แมวา service-learning model จะม

ประสทธภาพอยางไร แตมผชจดออนวา การสอนรปแบบนบางครงมจดออนทไมไดปลกฝง

ความเชอเกยวกบองคประกอบของพลเมองทดของสงคม และองคประกอบของการมสวน

รวมในฐานะพลเมองทเปนทยอมรบโดยรวม

ขอสงเกตส�าคญคอ เมอนกการศกษาและผน�าประเทศตองการใหโรงเรยน

สงเสรมประชาธปไตยและสรางพลเมองทด สวนใหญนโยบายหรอวธการสอนจะมงใหสอนวา

ประชาธปไตยคออะไร และพลเมองทดปฏบตตนอยางไร ซงงานวจยในชวงหลงชใหเหนวา

บางโปรแกรมมการสอนแนวคดและความเชอทแตกตาง เปนตนวา บางแหงสอนวา

ประชาธปไตยเปนระบบใหเสรภาพ ปกปองเสรภาพ ขณะทในบางแหงสอนวาประชาธปไตย

เปนเรองของความเสมอภาค บางแหงใหความส�าคญกบสงคม บางแหงใหความส�าคญกบ

การคาเสร บางแหงเนนเรองการเปนพลเมองทดในสงคมดวยการเปนอาสาประชาธปไตย

บางแหงเนนการรวมในกระบวนการทางการเมอง การประทวง การออกเสยงเลอกตง

การรณรงคตาง ๆ จงไมเปนเรองนาแปลกใจเลยวา ท�าไมโครงการศกษาเพอความเปน

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


125

พลเมองจงเตบโตในหลากหลายรปแบบ โดยมงสการสรางพลเมองทดดวยการน�าสเปาหมาย

ทหลากหลายและการปฏบตทหลากหลาย แมวา Owen (2011) จะพบงานวจยทศกษาถง

การศกษาเพอพฒนาความเปนพลเมองจ�านวนไมนอย แตค�าถามทวาความรอะไรทจ�าเปน

และเปนทตองการทจะสอนใหคนเปนสมาชกทมสวนรวมในฐานะพลเมองของประเทศ จาก

สภาพในสงคมอเมรกนความมนคงของประชาธปไตยคกบความรและการมสวนรวมของ

ประชาชนมอยใหเหน แตความรทจะน�าไปสงเสรมคณภาพของพลเมองยงตองใหมความ

เขาใจชดเจนกวาน ในแงทวาเรารอะไรเกยวกบการเมอง และรไดอยางไร แลวเชอมโยงกบ

การมสวนรวมของความเปนพลเมองอยางไร ค�าตอบเหลานจงจะน�าไปสมาตรฐานของการ

จดการศกษา เพอพฒนาความเปนพลเมองและการมสวนรวมในฐานะพลเมองของเยาวชน

ตลอดวงจรชวตของเขา การเตรยมกลมเดกและเยาวชนใหเปนพลเมองทดเปนเปาหมาย

ส�าคญของการจดการศกษานบแตวนทเรมเปนชาต ในปจจบนการจดการศกษาหนไปให

ความส�าคญกบวชาเนอหา เชน ภาษาองกฤษ คณตศาสตร ซงกมคนกลมหนงทเรยกรองให

สาธารณชนสนใจเรองการศกษาเพอสรางพลเมอง (Civic Educations) ใหกบเดกทกคน

โดยมองคกรเอกชนรวมใหการสนบสนนในลกษณะตาง ๆ เชน Spencer Foundation ได

สนบสนนงานวจยเพอพฒนาความรและทกษะดานการเปนพลเมองและปลกฝงความรบ

ผดชอบในฐานะพลเมองใหกบทกคน (Center on Education Policy, 2010)

7. ประมวลองคความรวรรณกรรมทเกยวของกบการสรางความเปนพลเมอง

ขอมลจาก The NAEP ดานการศกษาเพอสรางความเปนพลเมองพบวา ยงไมม

กรณศกษาเพอสรางความเปนพลเมองทเปนแบบอยางทดในโรงเรยนจงท�าใหไมมขอมล

เพยงพอทจะประเมนวาการจดการศกษาเพอสรางความเปนพลเมอง รปแบบใด ในโรงเรยน

ประเทศใด เปนรปแบบทมคณภาพ แตมองคความรทเปนกรอบแนวคดในการสรางความ

เปนพลเมอง ทสามารถประมวลได ดงน

1. ปรชญาของประเทศสหรฐอเมรกาพบวาอยบนพนฐานส�าคญ คอ เปาหมาย

ของการศกษาเพอความเปนพลเมอง ประกอบดวย 1) พฒนาความรและแนวคด หลกการ

ทกษะของความเปนพลเมองในระบอบประชาธปไตย 2) สรางความพรอมในการมสวนรวม

ในสงคมประชาธปไตย ซงประกอบดวยการมประสบการณในการเปนสมาชกของสมาคม

และมประสบการณในการเปนสมาชกองคกรอาสาสมครตาง ๆ 3) เขารวมในการขบเคลอน

เปาหมายทางการเมองของสงคม และ 4) มศลธรรม คณธรรมของความเปนพลเมอง อน

ไดแก มความรบผดชอบและท�ากจกรรมเพอประโยชนของสวนรวม มการด�าเนนการท

ประมวลไดวา สถานศกษาโดยเฉพาะโรงเรยน เปนผด�าเนนการเปนหลก และมบรบทสง

แวดลอมทางสงคมเสรมหนน


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

126

2. การจดการศกษาเพอสรางความเปนพลเมองในสถานศกษา มการด�าเนนการ

ไดในลกษณะตอไปน คอ 1) ใหความรโดยการจดสอนประชาธปไตย ในประเดนรฐบาล

ประวตศาสตร และกฎหมาย เนองจากมงานวจยทชใหเหนชดเจนถงความสมพนธของ

ความรเกยวกบความเปนพลเมอง และการมคณสมบตของความเปนประชาธปไตย ซงไดแก

ความสนใจในทศทางการเมอง เขารวมกจกรรมการเมอง มความผกพน และยอมรบในการ

ท�ากจกรรมเพอประโยชนของสวนรวม 2) สรางบรรยากาศของการอภปรายแสดงความ

คดเหนเกยวกบสถานการณในทองถน ประเทศ และนานาประเทศในชนเรยน ใหผเรยน

ตระหนกวาสงเหลานมความส�าคญตอชวตของตน ลกษณะของการอภปรายควรใหเปนการ

แสดงความคดเหนโดยอสระ เพอใหน�าไปสการเกดคณลกษณะของคนทมความเปน

ประชาธปไตย 3) สงเสรมโอกาสในการน�าความรดานประชาธปไตยทเกดขนในชนเรยน

ใหผเรยนน�าไปใชกบชมชนในลกษณะของโครงการการใหบรการชมชน และกจกรรมการ

เรยนรจากการบรการ ซงจะน�าไปสความส�าเรจในการพฒนาคณลกษณะของความเปน

พลเมองในระบอบประชาธปไตย 4) จดกจกรรมเสรมหลกสตรใหผเรยนทมสวนเกยวของ

กบกจกรรมของโรงเรยนและชมชน ซงจะเปนฐานส�าคญใหผเรยนพฒนาทกษะการมสวน

รวมในสงคมประชาธปไตย 5) สนบสนนใหมการจดสรรนกเรยนในโรงเรยนและในชนเรยน

เพอใหผเรยนมสวนรวมทงในการท�ากจกรรมประชาธปไตยและบรหารจดการประชาธปไตย

เพอใหเกดทกษะและทศนคตทดตอสงคมประชาธปไตย 6) สงเสรมการมสวนรวมใน

กจกรรมกระบวนการสมมตของกระบวนการประชาธปไตย เชน การเลอกตงจ�าลองการ

พพากษาคดจ�าลอง การรบฟงประชาพจารณกฎหมาย ผเรยนจะเพมพน ทงความรและ

ทกษะทเกยวของกบประชาธปไตยและเกดทศนคตทางบวกตอความเปนประชาธปไตย

สรปผลและอภปราย

จากการสงเคราะหงานดานการจดการศกษาเพอสงเสรมความเปนพลเมองใน

ประเทศสหรฐอเมรกา ซงเปนสงคมทมความหมากหลายทางชาตพนธ ระบบการศกษาจง

ใหความส�าคญตอการพฒนาโครงสรางหลกสตรทใหนกเรยนไดมความร ความเขาใจดาน

ความเปนพลเมองอยางตอเนอง แมวาความเขมขนของการจดการศกษาจะมน�าหนก

แตกตางกนไปบาง แตการจดการหลกสตรการสอนดานความเปนพลเมองกไมถกละเลย

ปรากฏการณทส�าคญทเหนไดจากรายงานและวรรณกรรมคอ การใหความ

รวมมอของทกฝายในสงคมทเกยวของในการเสรมสรางบรรยากาศและสรางความร ความ

เขาใจดานการเปนพลเมองโดยการมสวนรวมของชมชน ผปกครอง ทองถน นกการเมอง

ทส�าคญคอ สถาบนอดมศกษา เนอหาทใหความรดานความเปนพลเมองจะถกระบไวชดเจน

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


127

ใน Model Curriculum ของทกรฐ แมเนอหาวชาจะมความแตกตางแตการเตรยมเยาวชน

ใหมสวนรวมในการปกครองของประเทศถอ เปนสงททกมลรฐใหความส�าคญเนอหาทจด

ไวในหลกสตรประกอบดวยประเดนทครอบคลมนน อ�านาจของรฐบาลททองถน มลรฐและ

รฐบาลกลาง แตความส�าคญของรฐธรรมนญ ใหอ�านาจบรหารตาง ๆ เชน สทธในทรพยสน

สทธบคคล ความรบผดชอบของความเปนพลเมอง เปนตน

การจดการเรยนการสอนเรมตนตงแตชนอนบาลจนถงมธยมศกษาปท 6

นอกจากนกระบวนการจดการเรยนรของประเทศสหรฐอเมรกายงถอเปนสงทนาสนใจคอ

มกจกรรมทหลากหลายไมใชการฟงหรอการอานเพยงอยางเดยวทผเรยนไดมโอกาสฝก

บรหารสงคม ฝกวเคราะหปญหาสงคม การเมองเปรยบเทยบ กรณปญหาประเมน

สถานการณตาง ๆ ซงนอกจากผเรยนตองศกษาท�าความรเพมเตมแลว ยงเปนการพฒนา

ผเรยนใหมทกษะในการพฒนาผเรยนใหมทกษะในการปฏบตตนในฐานะพลเมองทมคณคา

ไปพรอม

ในภาพรวมแมวาการศกษาเพอความเปนพลเมองของสหรฐอเมรกาจะม

มาตรฐานทางวชาการทชดเจนและไดรบการผลกดนอยางตอเนอง แตสภาพของสงคมทอย

ในบรบททางวฒนธรรมของประเทศกยงมประเดนทนกวชาการการศกษาวจยเพอหาทาง

สรางความเขมแขงใหกบระบบสงคมทเปนไปตามรฐธรรมนญของประเทศเปนตนวา

งานวจยของ McAfee (2014) ทพบวา ในโรงเรยนยงมเรองพฤตกรรมแบงเชอชาตและ

ล�าดบชนของการเรยน Silverman (2010) ศกษาถงมมมองของครตอความเปนพห

วฒนธรรมของนกเรยนในดานความหลากหลายของชนชนทางสงคม เพศสภาพ และเชอ

ชาต Jayakumar (2008) วจยงานเพอหาขอเสนอแนะเชงนโยบายในสถาบนอดมศกษา

นอกจากจะเปดรบนกศกษาจากหลายเชอชาตแลวควรตองสรางบรรยากาศของการสงเสรม

ปฏสมพนธตอกนดวย ซงสะทอนใหเหนวาการเสรมสรางคณลกษณะของความเปนพลเมอง

ยงไมสามารถบรรลเปาหมายไดอยางทสงคมประชาธปไตยคาดหวง

จากขอถกเถยงวเคราะห วจารณตาง ๆ เกยวกบการสอน ความเปนพลเมองใน

โรงเรยน Parker (2014) ไดสรปประเดนหลกของการจดหลกสตรความเปนพลเมองไวใน

6 ประเดนคอ

1. การเรยนรดานการปกครองของทองถนมลรฐและประเทศ

2. การใหโอกาสผเรยนไดโตเถยงอภปรายเรองราวตาง ๆ ทเกดขนทผเรยนสนใจ

3. การมโอกาสเรยนรจากโครงการ

4. การมโอกาสท�ากจกรรมเสรมหลกสตร

5. การมโอกาสตดสนใจและมประสบการณในดานการปกครอง


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

128

6. การมสวนรวมในกระบวนการสถานการณจ�าลองทเกยวของกบความเปน

พลเมอง

ซงกรอบขางตนนาจะเปนกรอบแนวคดส�าคญทการจดหลกสตรพลเมองศกษา

ในประเทศไทยควรไดพจารณา


แมวาสาระการเรยนรหนาทพลเมอง ศลธรรมและการด�ารงชวตในสงคมจะไมใช

วชาเนอหาหลกแตการสรางพลเมองทไดรบการพฒนาความรและแนวคด หลกการ ทกษะ

ของความเปนพลเมองในระบอบประชาธปไตย ทมความพรอมในการมสวนรวมในสงคม

ประชาธปไตย ซงตองเกดจาการมประสบการณในการเปนสมาชกของสมาคมและม

ประสบการณในการเปนสมาชกสงคม นบเปนหนาทส�าคญประการหนงของสถานศกษา

ขอคดทควรเปนแนวทางการสรางความเปนพลเมองใหแกเยาวชนไทย จากการประมวล

องคความร จากประเทศสหรฐอเมรกาทประเทศไทยและสถานศกษาอาจน�าไปขบเคลอน

มดงน

1. รฐบาลไทยควรใหความส�าคญกบการสรางความเปนพลเมอง โดยอาจใหอย

ในสาระวชาตาง ๆ ตามรปแบบของประเทศสหรฐอเมรกาหรอเมอจดการจดสอนในกลม

สาระวชาสงคมศกษา ศาสนาและ วฒนธรรม สาระท 2 หนาทพลเมอง ศลธรรมและการ

ด�ารงชวตในสงคม โรงเรยนควรตองใหความส�าคญ โดยเปดโอกาสใหนกเรยนไดลงพนท

เรยนรจากทองถน เพอเปนการสงเสรมการสรางความรบผดชอบตอสงคมและสรางความ

ตระหนกมจตส�านกตอทองถน

2. ผสอนควรใชวธการสอนทหลากหลายโดยผเรยนเปนศนยกลางแหงการ

เรยนร เพอพฒนาคณลกษณะและทกษะการเปนพลเมองในสงคมทมคณภาพ

3.สถานศกษาควรพฒนาเครอขายโดยใชความรวมมอจากองคกรดานตาง ๆ ใน

พนทเปดโอกาสใหผเรยนไดแลกเปลยนเรยนรและสมผสกบองคความรทผานประสบการณ

จรงมากกวาใชต�าราเปนฐาน

4. สถานศกษาควรพฒนาความรวมมอกบคณะนตศาสตรโดยใหคณะมนโยบาย

ในการใหนกศกษาฝกโครงการพฒนาความเปนพลเมองโดยการใหความร กบสถานศกษา

ขนพนฐานในรปแบบของการจดวางกรอบหลกสตรทมความชดเจนและตอเนอง

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


129

กตตกรรมประกาศ

บทความนเปนสวนหนงของรายงานวจยเรอง “การศกษาเพอเสรมสรางความ

เปนพลเมองในระบบการศกษาระดบโรงเรยน: บทเรยนจากตางแดนและขอเสนอแนะส

สงคมไทย” ซงไดรบการสนบสนนจาก ส�านกงานคณะกรรมการสงเสรมวทยาศาสตร วจย

และนวตกรรม (สกสว.) ตามเลขสญญาเลขท RSA 6180088 ผเขยนขอขอบคณการ

สนบสนนจาก สกสว. ไว ณ ทน อนงเนอหาดงกลาวเปนความรบผดชอบของผเขยนเพยง

ผเดยว


Carpini, M. X. D., & Keeter, S. (1996).What Americans know about

politicsand why it matters. New Haven: Yale University Press.

Center for Civic Education (Calif.). (1994). National standards for

civicsand government. Center for Civic Education.

Center on Education Policy. (2008). Graduate school of Education and

Human Development. The George Washington University.

(WASHINGTON, DC).

Center on Education Policy. (2010). Civic education and charter schools

Content knowledge and future research issues. Washington

D.C: The George Washington University

Crimmins, C.J. (2013). Teaching the constitution: An American tradition.

Denver University Law Review 90(4),1003-1022.

Dagger, R. (1997). Civic virtues: Rights, citizenship, and republican

liberalism. Oxford University Press on Demand.

Dudley, R. L., & Gitelson, A. R. (2002). Political literacy, civic education,

acivic engagement: A return to political socialization?.

ApplieDevelopmental Science, 6(4), 175-182.

Eschrich, D. (2010). We the People: The Citizen and the Constitution

2010 National Finalists’ Knowledge of and Support for

American Democratic Institutions and Processes. Center for

Civic Education. Retrieved June, 11, 2019.


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

130

Feinberg, J. R., & Doppen, F. H. (2010). High school students’ knowledge

and notions of citizenship. The Social Studies, 101(3), 111-116

Galston, W. A. (2001). Political knowledge, political engagement, and civic

education. Annual review of political science, 4(1), 217-234.

Godsay, S., Henderson, W., Levine, P., & Littenberg-Tobias, J. (2012). State

Civic Education Requirements. CIRCLE Fact Sheet. Center for

Information and Research on Civic Learning and Engagement

(CIRCLE).

Jayakumar, U. (2008). Can higher education meet the needs of an

increasingly diverse and global society? Campus diversity and

cross-cultural workforce competencies. Harvard Educational

Review, 78(4), 615-651.

McAfee, M. (2014). The kinesiology of race. Harvard Educational Review,

84(4), 468-491.

Niemi, R. G., & Junn, J. (2005). Civic education: What makes students

learn. Yale University Press.

Owen, D. (2011). We the people and political knowledge. Woodland

Hills, CA: Center for Civic Education.

Parker, W. (2014). Citizenship education in the United States. The

handbook of moral and character education, 347-367

Pennsylvania Department of Education. (2012). Academic Standards for

Civics and Government [Web page]. Retrieved from http://

static.pdesas.org/content/documents/PreK-2_Civics_and_

Government_Standards.pdf.

Rubin, K. H., Bukowski, W. M., & Parker, J. G. (2007). Peer interactions,

relationships, and groups. Handbook of child psychology, 3.

[Web page]. Retrieved from https://doiorg/10.1002/ 9780470

147658. chpsy0310.

Silverman, S. K. (2010). What is diversity? An inquiry into preservice teacher

beliefs. American Educational Research Journal, 47(2), 292329.


ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


131


ปจจยทมอทธพลตอการตดสนใจยายถนขามชาตของแรงงานเมยนมาในจงหวดขอนแกน


Revised: July 30, 2020

Accepted: August 05, 2020

บทคดยอ การยายถนขามชาตของแรงงานเมยนมาส การท�างานในประเทศไทยเปน

ปรากฏการณตอเนองยาวนานกวาสามทศวรรษดวยเหตผลทางเศรษฐกจและการเมองเปน

หลก แมในชวงทศวรรษหลงประเทศเมยนมาจะมอตราการเตบโตทางเศรษฐกจขยบสงขน

มากกตาม แตการตดสนใจยายถนมาท�างานในประเทศไทยของแรงงานเมยนมายงด�าเนน

ไปอยางตอเนอง รวมทงขยายพนทปลายทางไปยงภมภาคตาง ๆ รวมทงภาคอสานของ

ไทย โดยเฉพาะในจงหวดใหญอยางขอนแกน ส�าหรบการวจยครงนมวตถประสงค (1) เพอ

ศกษาสภาพการท�างานของแรงงานเมยนมาในจงหวดขอนแกน และ (2) เพอศกษาปจจย

ทมอทธพลตอการตดสนใจยายถนขามชาตของแรงงานเมยนมาในจงหวดขอนแกน โดยใช

วธวจยเชงปรมาณ เกบขอมลโดยใชแบบสอบถามกบกลมตวอยางทเปนแรงงานเมยนมาใน

จงหวดขอนแกนรวม 362 คน ซงไดมาจากการสมตวอยางแบบเปนระบบ วเคราะหขอมล

ดวยสถตพรรณนา ประกอบดวย ความถ รอยละ คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน

ตลอดจนสถตอนมาน คอ การวเคราะหถดถอยโลจสตกส

ผลการศกษาพบวา (1) แรงงานเมยนมาสวนใหญมสมาชกในครอบครวเคยท�างาน

มาท�างานในประเทศไทย งานทท�าสวนใหญคองานในโรงงานอตสาหกรรม โดยมเอกสารจด

ทะเบยนครบสมบรณมรายไดมากกวา 8,000 บาทตอเดอน แตมคาใชจายต�ากวา 2,000

บาทตอเดอน จงสามารถสงเงนทไดจากการท�างานกลบประเทศเปนจ�านวนมาก สวนใหญม

ประสบการณท�างานอยในประเทศไทย 1 – 3 ป และเมอสนสดสญญาการจางงานมแรงงาน

เมยนมาวางแผนทจะยายถนกลบบานเกดและท�างานตอในประเทศไทยในสดสวนใกลเคยง

กน และ (2) ชวงอายของแรงงานระหวาง 20 – 30 ป เปนปจจยทมอทธพลตอการตดสน

ใจวางแผนกลบไปท�างานทประเทศเมยนมาอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ .05 ในขณะ

ทเพศชาย ชวงอาย 20 - 30 ป ระดบการศกษาประถมศกษา และต�ากวาประถมศกษา

เปนปจจยทมอทธพลตอการมวางแผนทจะท�างานตอในประเทศไทยอยางมนยส�าคญทาง

สถตทระดบ .05

ค�าส�าคญ: ปจจยทมอทธพล แรงงานเมยนมา การยายถนขามชาต การยายถนกลบ

ธนากร ชาธพา1, ธนพฤกษ ชามะรตน2 1นกวจยฝกหด ศนยพฒนาเศรษฐกจและสงคมยางกง ประเทศเมยนมา

2ผชวยศาสตราจารย สาขาวชาสงคมศาสตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยขอนแกนE-mail: [email protected], [email protected]


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

132

Abstract Due to the political and economic factors, the cross-border migration of Myanmar migrant workers to Thailand has been the ongoing social phenomenon for more than three decades. Although Myanmar’s economy had shown a significant growth rate during these past ten years, the push factor for Myanmar workers to flee across the border to various regions in Thailand, such as Northeastern (Isan), remains its economic condition. This research was to explore the working conditions of Myanmar migrant workers in Khon Kaen. It also aimed to study the influential factors and motivations of the Myanmar migrant workers in Northeast Thailand. The study’s methodology was a descriptive statistical analysis and quantitative research, whereas the data were collected through questionnaires from 362 Myanmar migrant workers who lived in Isan. The result from an inference statistic and logistic regression analysis reveals that (1) most of Myanmar migrant workers in the sampling group have family members or relatives who had worked in Thailand. They mostly work in an industrial factory under legal working registration. They earn more than 8,000 Baht while having less than 2,000 Baht expenses per month, leaving a considerable amount to save and send foreign remittent back to their home country. Most of the workers have up to 1 to 3 years of working experience. At the end of the employment contract, Myanmar workers were planning to return to their homeland and continue working in Thailand in the same proportion. And (2), the ages of 20 – 30 years old were influenced factor for return to Myanmar with statistical significance at 0.05, while males aged between 20 – 30 years old, education of primary school and lower were influenced factors for still working in Thailand with statistical significance at 0.05.Keywords: Myanmar Laborers, Transnational Migration, Returning Migration

Influenced Factors of Transnational Migration Decision of Myanmar Laborers in Khon Kaen




Thanakorn Chathipa1 and Thanapauge Chamaratana2

1Internship Researcher, Centre for Economic and Social Development, Yangon, Myanmar2Assistant Professor, Department of Social Sciences, Faculty of Humanities and Social Sciences, Khon Kaen University


ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


133

บทน�า

ปจจบนประเดนเรอง การเคลอนยายแรงงานขามชาต (International

Migration) เปนปรากฏการณทางสงคมและเศรษฐกจ โดยเฉพาะการเคลอนยายของ

แรงงานไรฝมอทมความส�าคญเปนอยางมากในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต เนองจาก

เปนภมภาคทมฐานการผลตสนคาทใชแรงงานอยางเขมขนแหงหนงของโลก รวมทงเปนฐาน

การลงทนจากตางประเทศโดยอาศยขอไดเปรยบดานคาจางแรงงานเปนปจจยดงดดการ

ลงทนจากตางประเทศ (สภางค จนทวานช, 2540)

ประเทศไทยนบเปนศนยกลางการเคลอนยายถนของแรงงานขามชาตทส�าคญ

ในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต ในฐานะประเทศทวลกษณของการยายถนขามชาต คอ

เปนทงประเทศสงออก (Sending Country) แรงงานสประเทศในภมภาคอน ขณะเดยวกน

กเปนประเทศปลายทางทรองรบ (Receiving Country) แรงงานทดแทนจากประเทศเพอนบาน

โดยเฉพาะประเทศเมยนมา กมพชา และลาว ซงการเคลอนยายถนของแรงงานขามชาต

ดงกลาวเกดขนอยางตอเนองเปนเวลากวา 30 ป (Hugo, 2004; จรมพร โหล�ายอง และ

สรยพร พนพง, 2559) สบเนองจากการพฒนาอตสาหกรรมของประเทศไทยทสงผลใหม

ความตองการแรงงานในบางต�าแหนงทไมสามารถหาแรงงานคนไทยเขาไปท�างานได อกทง

ในปจจบนคนไทยมระดบการศกษาทสงขนจงท�าใหเกดความขาดแคลนแรงงานโดยเฉพาะ

อยางยงแรงงานไรฝมอ แรงงานคนไทยไมเตมใจท�างานทไดรบคาแรงต�า ท�าใหเกดชองวาง

ทแรงงานตางดาวสามารถเขามาเตมเตมความตองการในสวนทขาดแคลนแรงงานดงกลาว

เพราะนายจางสามารถจายคาแรงใหกบแรงงานตางดาวต�ากวาแรงงานไทย และแรงงาน

ตางดาวเหลานกไมเลอกงาน มความอดทนสง แรงงานตางดาวทเขามาท�างานในประเทศไทย

มจ�านวนมากทงทเขามาอยางถกกฎหมาย และหลบหนเขามาอยางผดกฎหมาย ซงในเดอน

กนยายน 2562 ประเทศไทยมแรงงานตางดาวซงมนยเฉพาะเจาะจงไปทแรงงานขามชาต

ชาวเมยนมา ลาว และกมพชา รวมทงสน 3,090,825 (ส�านกบรหารแรงงานตางดาว, 2562)

ซงแรงงานทเขามาท�างานในประเทศไทยมากทสดคอ แรงงานจากประเทศเมยนมาอนเปน

ผลสบเนองจากปญหาทางดานการเมองภายในประเทศเอง รวมไปถงปญหาความยากจน

และต�าแหนงงานไมเพยงพอในประเทศเมยนมา (สภางค จนทวานช, 2545; Hugo and

Young, 2008)

แมในปจจบนอตราการเตบโตทางเศรษฐกจในประเทศเมยนมาจะอยในระดบ

แถวหนาของชาตประชาคมอาเซยน (ธนพฤกษ ชามะรตน, 2559) แตการไหลบาออกไป

ท�างานในประเทศเพอนบานอยางประเทศไทยกยงคงมอยอยางสม�าเสมอ มหน�าซ�ายงมการ

ขยายขอบเขตพนทการท�างาน เดมทกระจกตวแตในเขตกรงเทพมหานคร และจงหวดโดย


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

134

รอบ โดยเฉพาะสมทรปราการ สมทรสาคร และสมทรสงคราม (Pearson and Kusakabe,

2013) ขยายออกไปยงพนทในภมภาคอนอยางการยายถนขามชาตมายงพนทภาคตะวน

ออกเฉยงเหนอหรอภาคอสานของไทย ผานเสนทางคมนาคมส�าคญทถกพฒนาขนในชวง

ทศวรรษทผานมา คอ เสนทางระเบยงเศรษฐกจตะวนออกตะวนตก (East-West Economic

Corridor: EWEC) ทน�าพาแรงงานขามชาตชาวเมยนมาเขาสภมภาคนโดยเฉพาะจดหมาย

ปลายทางอยางจงหวดขอนแกน

ขอนแกนเปนจงหวดขนาดใหญของภาคอสาน มชยภมส�าคญดวยการตงอย

ศนยกลางของภมภาค และถกวางเปนพนทพฒนาเศรษฐกจตามยทธศาสตรการพฒนา

ประเทศมาอยางตอเนอง (กฤษดา ปจจาเนย และธนพฤกษ ชามะรตน, 2561) จงเปนพนท

เปาหมายของการเคลอนยายแรงงานขามชาต ประกอบกบการเปนศนยกลางทมระบบการ

คมนาคมขนสง อนสามารถเชอมสภาคตาง ๆ และกลมประเทศในภมภาคลมน�าโขง จงม

โรงงานอตสาหกรรมทกระดบตงอยอยางหนาแนน โดยเฉพาะพนทอ�าเภอเมองขอนแกน

ท�าใหเกดความตองการแรงงานจ�านวนมาก จากการศกษาขอมลแรงงานขามชาตทเขามา

ขนทะเบยนแรงงานในจงหวดขอนแกนพบวาในป พ.ศ. 2562 มแรงงานตางดาวทยนขอรบ

ใบอนญาตขนทะเบยนท�างานแรงงานจ�านวนทงสน 7,601 คน แยกเปนชาย 4,048 คน

และเปนหญง 3,553 คน เมอจ�าแนกจากแรงงานขามชาตสามสญชาต (ลาว กมพชา และ

เมยนมา) พบวามแรงงานสญชาตเมยนมามจ�านวนมากทสด คอ 3,777 คน โดยเปนจ�านวน

ทเพมขนจากปทผานมารอยละ 6.82 และมแนวโนมทเพมขนทกป (ส�านกบรหารแรงงาน

ตางดาว, 2562) โดยแรงงานเหลานกระจายอยในสถานประกอบกจการและนายจางในพนท

โดยยงไมรวมกลมแรงงานขามชาตนอกระบบทคาดกนวาจะมสดสวนพอกบตวเลขดงกลาว

ยงท�าใหเหนวาจ�านวนของแรงงานขามชาตชาวเมยนมาทเขามามสวนขบเคลอนการพฒนา

เศรษฐกจของพนทมจ�านวนทสงขนทกป สะทอนวาแรงงานขามชาตชาวเมยนมาก�าลงกลาย

มาเปนก�าลงส�าคญในการพฒนาภาคอสานผานการเชอมโยงเสนทางแหงภมภาคอยาง

ระเบยงเศรษฐกจตะวนออกตะวนตก (East-West Economics Corridor: EWEC) ทพาด

ผานจงหวดขอนแกนมากกวาหนงรอยกโลเมตร (กฤษดา ปจจาเนย และธนพฤกษ

ชามะรตน, 2561)

เมอพจารณาถงองคความรในดาน “แรงงานขามชาตในพนทภาคอสาน” ในชวง

สองทศวรรษทผานมาพบวามงานวจยทศกษาในประเดนดงกลาวไมมากนกเมอเทยบกบ

งานวจยทเกยวของกบประเดนแรงงานยายถน (Migrant Labor) เนองจากพนทภาคอสาน

เปนแหลงตนทางส�าคญของการสงออกแรงงานของไทย และเปนงานศกษาทมงไปในดาน

แรงงานขามชาตชาวลาวและกมพชา เชน งานวจยของจนทะลา วรรณหงส และธนพฤกษ

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


135

ชามะรตน (2559) งานวจยของ Chamaratana and Sangseema (2018) และงานวจย

ของวลาสณ คตวฒนานนทและคณะ (2559) ทศกษาเกยวกบแรงงานลาวและกมพชาใน

พนทภาคอสาน เนองจากพนทภาคอสานเปนพนททตดกบสองประเทศดงกลาว อกทงคน

อสานเองกมประเพณ วฒนธรรม และภาษาทใกลเคยงกน ท�าใหการเดนทางขามมาท�างาน

ในพนทภาคอสานของแรงงานขามชาตจากสองประเทศเปนไปอยางสะดวกมากกวาแรงงาน

จากเมยนมา ท�าใหองคความรเกยวกบแรงงานเมยนมาทยายถนขามชาตมาท�างานในอสาน

ยงตองการการเตมเตมความร ทงดานบรบทเศรษฐกจ สงคม หรอแมแตการเมองระหวาง

ประเทศประชาคมอาเซยน ดงนน ผวจยจงสนใจทจะศกษาเกยวกบแรงงานเมยนมาใน

จงหวดขอนแกน โดยมงเนนไปทการศกษาสภาพการและการยายถนขามชาตของแรงงาน

เมยนมาในจงหวดขอนแกนเพอประโยชนทางวชาการและนโยบายการจดการแรงงาน

ตางดาวของหนวยงานในพนท รวมไปถงการไดมาซงองคความรทสนบสนนนโยบายในการ

พฒนาเศรษฐกจโดยใชฐานการผลตจากก�าลงของแรงงานขามชาต ภายใตค�าถามการวจย

ทวา “สงใดทท�าใหแรงงานเมยนมาตดสนใจยายถนขามชาตมาท�างานในภาคอสานโดย

เฉพาะทจงหวดขอนแกน”

วตถประสงค

1. เพอศกษาสภาพการท�างานของแรงงานเมยนมาในจงหวดขอนแกน

2. เพอศกษาปจจยทมอทธพลตอการตดสนใจยายถนขามชาตของแรงงาน

เมยนมาในจงหวดขอนแกน

การพฒนากรอบแนวคดการวจย

ในการพฒนากรอบแนวคดการวจยเพอตอบโจทยการวจยขางตน ผวจยไดใช

ทฤษฎการยายถน (Migration Theory) เปนรากฐานส�าคญในการนรนย (Deduction)

แนวคดเชงนามธรรมสตวแปรของการศกษา โดยการยายถนนบเปนปรากฏการณของบคคล

เปนสงทเกดขนอยางธรรมดา เปนพฤตกรรมของมนษยโดยปกตเพอการแสวงหาหนทาง

รอดของชวต เพราะการทบคคลเกดในรฐใดมไดหมายความวาบคคลนนจะตองอาศยในดนแดน

นนตลอดชวต หรอท�ามาหากนไดแตเฉพาะในรฐนนเทานน แตยงสามารถโยกยายขาม

ถนฐานไปยงดนแดนอนทมความเหมาะสมมากกวา (Moses, 2006) โดยสาเหตของการ

ยายถนขามชาตของบคคลนนมความซบซอนเปนอยางมาก เพราะนอกจากจะเกยวของกบ

โครงสรางสงคม เศรษฐกจ หรอวฒนธรรมของทงประเทศตนทางและประเทศปลายทาง

แลว ยงมสวนเกยวของกบสถานการณสวนบคคลและครอบครวอกดวย นนจงท�าใหการ


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

136

ยายถนระหวางประเทศมความยงยาก และมรปแบบการยายถนทหลากหลายดวยเชนกน

(กฤตยา อาชาวนจกล, 2545; Hugo and Young, 2008; พชราวลย วงศบญสน, 2552)

โดยเราสามารถแบงระดบของทฤษฎการยายถนเปน 2 ระดบ คอ ทฤษฎระดบมหภาค และ

ระดบจลภาค

เมอพจารณาทฤษฎหลกระดบมหภาควาดวยการยายถนซงเปนผลของชองวาง

แหงการพฒนาทงภายในแตละประเทศเองและระหวางประเทศ โดยการยายถนจะด�าเนน

ตอไปตราบใดทยงคงมชองวางแหงการพฒนา และนาจะยตลงเมอมดลยภาพแหงการพฒนา

เศรษฐกจเกดขนระหวางพนทตาง ๆ หรอทเรยกวา Spatial-Economic Equilibrium

(Hanis and John, 1961 อางถงในพชราวลย วงศบญสน, 2552) การมองในระดบมหภาค

นอาจแบงกลมแนวคดยอยไดสองกลม คอ กลมทฤษฎทางเศรษฐศาสตรนโอคลาสก ทพฒนา

ขนเพอใชอธบายการยายถนจากชนบทสเมองภายในประเทศ เนนอธบายใหเหนถงความ

สมพนธระหวางการยายถนของแรงงาน กบการพฒนาทางเศรษฐกจโดยอาศยฐานแนวคด

เรองปจจยผลกดนและปจจยดงดด ในลกษณะทวา (1) การยายถนเปนผลของความไมเทาเทยมกน

การยายถนเปนผลของความไมเทาเทยมกนในระดบการพฒนาเศรษฐกจระหวางพนทหนง

กบอกพนทหนง (2) การยายถนขนาดใหญ (Mass Migration) เปนกระแสการยายถนจาก

พนทซงมอปทานแรงงานเหลอเฟออตราคาจางต�าไปยงพนท ซงมแรงงานไมเพยงพอตอ

อปสงคและมอตราคาจางสงกวาแรงงานจากพนทดอยพฒนาทยายถนเขาไปท�างานในพนท

หรอประเทศ ซงมระดบการพฒนาสงกวา และ (3) การยายถนมลกษณะด�าเนนตอเนอง

การยายถนของแรงงานนนเปนเรองทคงด�าเนนตอไปเรอย ๆ จนกวาจะเกดดลยภาพดาน

อปสงคและอปทานแรงงานระหวางสองพนทนน (พชราวลย วงศบญสน, 2552) อกกลม

หนงเปนกลมทฤษฎตลาดแรงงานทวลกษณ โดย Piore (1987 อางใน พชราวลย วงศบญสน,

2552) อธบายการยายถนจากมมมองดานอปทานของตลาดงาน ซงสมมตฐานหลกของ

ทฤษฎนคอ (1) การยายถนเปนผลมาจากปจจยดงดดในประเทศปลายทาง ทมอทธพลตอ

การตดสนใจยายถนจากประเทศก�าลงพฒนาแบงออกได 2 ประการ คอ (1) ตลาดงานและ

นโยบายการจางงาน (2) ตลาดงานในประเทศ ตลาดงานในแตละประเทศมลกษณะแยก

ชน ซงแบงออกเปน 2 สวนคอ ตลาดปฐมภม (Primary) ซงมระบบการผลตซงเนนทนโดย

ในการจางงานนนเปนการจางงานระดบทกษะสง และตลาดทตยภม (Secondary) ซงเนน

แรงงานระดบลาง ซงมทกษะต�าโดยตลาดระดบลางในประเทศอตสาหกรรม (3) สภาวการณ

ของตลาดระดบลาง สภาวการณของตลาดระดบลางซงก�าลงแรงงานทองถนไมพงประสงค

จะท�านน เปนทมาของอปสงคตอการน�าเขาแรงงานในต�าแหนงงานระดบลางทวางลงเปน

จ�านวนมาก และ (4) การยายถนขามชาตเกดขนเมอประเทศปลายทาง มอปสงคแรงงาน

เกดขนในตลาดทตยภม

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


137

สวนทฤษฎหลกระดบจลภาควาดวยการยายถน มความแตกตางจากทฤษฎระดบ

มหภาคขางตน ตรงทเนนอธบายพฤตกรรมและกระบวนการตดสนใจของผยายถนในฐานะ

ปจเจกชน (Individuals) โดยมแนวคดทฤษฎทส�าคญ คอ ทฤษฎดานทนมนษยในการยาย

ถน โดยพจารณาพฤตกรรมการตดสนใจวาจะยายถนหรอไมยายถนของมนษยในฐานะ

ปจเจกชน โดยมองวา (1) การตดสนใจยายถนเกดจากการตดสนใจของผยายถนในฐานะ

ปจเจกบคคล และการตดสนใจนนเปนการตดสนใจบนหลกเหตผล ตามแนวทางของทฤษฎ

การตดสนใจเลอกอยางมเหตผล (Rational Choice Theory) รวมทงการตดสนใจนนเปน

ไปในเชงเศรษฐกจ เนนใหผยายถนบรรลอรรถประโยชนสงสดจากการยายถน นนคอ

รายได (2) อรรถประโยชนจากการยายถนทเกดขนจากการทผยายถนคาดวาจะไดรบ

ประโยชนสงสดในอนาคต ซงเปนอรรถประโยชนจากการมงานท�าหรอไดรบการจางงาน

และตองมความแตกตางดานรายไดระหวางพนทตนทางกบพนทปลายทาง (3) มความเชอม

โยงระหวางทนมนษย (Human Capital) ของผยายถนกบโอกาสในการท�างานผาน

กระบวนการคดสรร (Selectivity) โดยการยายถนเปนการสะทอนความปรารถนาทจะม

รายได เพมมากขน ใหมากทสดเทาทไดตามอตภาพดานคณลกษณะทางทนมนษย

ทบคคลมอย และ (4) การยายถนกลบบานเกดเปนไปในท�านองเดยวกบการยายถนไปยง

พนทปลายทาง กลาวคอ เปนผลของการตดสนใจซงวเคราะหถงตนทนและอรรถประโยชน

เชนเดยวกนกบของการอยหรอยายนนเอง (Goss and Lindquist, 1995; Schaefer, 2003)

นอกจากนยงมทฤษฎเศรษฐศาสตรแนวใหมวาดวยแรงงานยายถน (New

Economics of Labor Migration) ทพจารณาการยายถนอยางซบซอนมากขน โดยม

การน�าปจจยทางสงคมมาพจารณารวมกบปจจยทางเศรษฐกจซงลกษณะส�าคญคอ

การศกษาการตดสนใจทระดบครวเรอนโดยมสมมตฐานหลกของแนวคดประกอบดวย

(1) การยายถนเปนผลการตดสนใจของหนวยเศรษฐกจระดบครวเรอน ในการพยายามท

จะลด ความเสยงดานรายไดในระบบตลาด ซงมความไมแนนอนในสงคมก�าลงพฒนาโดย

อาศยการกระจายแหลงทมาของรายได (2) แรงบนดาลใจเบองตนในการยายถน เกดจาก

ความไมแนนอนทเกดขนในระบบตลาดในเศรษฐกจทนนยมในสงคมทก�าลงพฒนา

เปนลกษณะของการทระบบตลาดท�างานไดไมสมบรณ น�าไปสการยายถนในทสด (3) ปจจย

ทมอทธพลตอการยายถนไมใชตลาดแรงงาน (Labor Market) หากแตเปนตลาดทน

(Capital Market) ทมความส�าคญมากในการด�ารงชวตตามวถเศรษฐกจทนนยม (4) การ

สงเงนกลบบาน (Remittances) ไมใชรายไดเสรมของครวเรอนในถนตนทาง แตเปนแหลง

เงนทนใหมทกลายเปนทนหลกของครวเรอน ท�าใหครวเรอนมวธการผลตททนสมยและม

ลกษณะเชงพาณชยมากขน ชวยลดความเสยงใหอยในระดบต�ากวากรณทไมยายถน


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

138

และ(5) ความยากจนโดยสมบรณไมใชแรงจงใจหลกตอการยายถน หากแตเปนความยากจน

โดยเปรยบเทยบและประโยชนทจะไดรบโดยเปรยบเทยบกบสงคมนอกครวเรอน (Goss

and Lindquist, 1995; Schaefer, 2003; พชราวลย วงศบญสน, 2552)

เมอพจารณาแนวคดขางตนบรณาการกบแนวคดคลาสสคอยางทฤษฎปจจย

ผลกดนและปจจยดงดดของ Lee (1966) ทไดพยายามอธบายถงปจจยตาง ๆ ทท�าใหคน

ยายถนโดยมขอสมมตฐานเบองตนวาการยายจากทแหงหนงไปอกแหงหนงของมนษยจะ

ตองมสาเหตจากเพอการปรบตวใหเขากบการเปลยนแปลงทางดานเศรษฐกจและสงคม

ตวอยางของการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจและสงคมจ�าแนกเปนปจจยทมสวนในการผลก

ดนและปจจยทมสวนในการดงดด กลาวคอ ปจจยผลกดน (Push Factors) ประกอบดวย

ปจจยผลกดานเศรษฐกจ คอ การลดนอยถอยลงของทรพยากรธรรมชาต การไมสามารถ

หางานในถนตนทาง การเกดภยพบตตาง ๆ ปจจยผลกดานการเมอง คอ การถกกดขปราบ

ปรามอนเนองจากปญหาทางการเมองหรอศาสนา และปจจยผลกดานสงคมวฒนธรรม คอ

การเกดความเบอหนายชมชนดวยเหตผลทางดานประเพณวฒนธรรม และการขาดโอกาส

ในการพฒนาตนเอง สวนปจจยดงดด (Pull Factors) ประกอบดวย ปจจยดงดดดาน

เศรษฐกจ คอ โอกาสทจะไดงานท�าในถนปลายทางมสง โอกาสในการเลอกอาชพทชอบ

ในถนปลายทาง และโอกาสทจะสรางความมงคงใหตวเองและครอบครว ปจจยดงดดดาน

การเมอง คอ สภาพการท�างานในถนปลายทาง และสภาพทางการเมองในถนปลายทาง

รวมไปถงปจจยดงดดดานสงคมวฒนธรรม คอ ความดงดดใจในดานสภาพแวดลอมและ

ความสะดวกสบายในการด�ารงชวตในถนปลายทาง และโอกาสในการตดตามคนใน

ครอบครว ในขณะเดยวกนปจจยทเปนขอมลสวนบคคลของแรงงานขามชาต ไมวาจะเปน

เพศ อาย การศกษา สถานภาพสมรส รวมไปถงประสบการณการยายถนของคนใน

ครอบครวกลวนมสวนในการตดสนใจยายถนขามชาตดวยเชนกน (Chamaratana et.al,

2010)

จากการทบทวนแนวคดทฤษฎดงกลาว ผวจยจงไดพฒนาเปนแนวคดการวจย

โดยมตวแปรอสระ ประกอบดวย ปจจยสวนบคคล ปจจยดานการท�างาน ปจจยผลกดน

และปจจยดงดด สวนตวแปรตาม คอ การตดสนใจยายถนขามชาต ใน 2 กรณ คอ

การตดสนใจยายถนกลบเมยนมา และการตดสนใจท�างานตอในประเทศไทย (ภาพท 1)

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


139

ภาพท 1 กรอบแนวคดการวจย

ทมา: การทบทวนวรรณกรรม


การศกษาในครงนใชระเบยบวธวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research)

มหนวยการวเคราะห (Unit of Analysis) ในระดบปจเจกบคคล (Individual Level)

โดยมประชากร (Population) เปนแรงงานเมยนมาทท�างานในจงหวดขอนแกน

ตามทะเบยนของส�านกงานจดหางานจงหวดขอนแกน จ�านวน 3,777 คน ก�าหนดขนาด

กลมตวอยาง (Sample) ดวยสมการของ Yamane (1973) ณ ระดบความเชอมนท 95%

ไดขนาดกลมตวอยางทเหมาะสมส�าหรบการวจยครงนเทากบ 362 คน กอนจะท�าการสม

ตวอยางอยางเปนระบบ (Systematic Sampling) โดยเลอกจดเรมตนจากแรงงานล�าดบ

ท 9 จากนนสมจากรายชอแรงงานไปทละ 10 ราย ตามทะเบยนรายชอดวยความระมดระวง

จนไดจ�านวนตามขนาดกลมตวอยางดงกลาว และเพอปองกนมใหขอมลสวนตวของกลม

ตวอยางรวไหล ผวจยไดท�าการบนทกขอมลและเขารหสปองกนไฟลขอมล และท�าลายทง

ไฟลและเอกสารทนทเมอด�าเนนการวจยเสรจสนแลว

เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล คอ แบบสอบถาม (Questionnaire)

ทพฒนาดวยการทบทวนแนวคดทฤษฎทกลาวถงในขางตนกอนท�าการแปลเปน

ภาษาเมยนมาโดยผเชยวชาญของ Centre for Economic and Social Development,

Yangon, Myanmar ผานการตรวจสอบความตรงเชงเนอหาโดยผเชยวชาญ จ�านวน 3 ราย

และทดสอบความเทยง (Reliability) โดยการทดลองใชกบประชากรทไมใชกลมตวอยาง


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

140

จากบรษทแหงหนงในจงหวดขอนแกน จ�านวน 10 ราย ปรากฏวาไดคาความเทยง 0.843

ซงถอวามคณภาพเหมาะสมทจะใชเปนเครองมอในการวจย (Neuman, 2004)

โดยแบบสอบถามดงกลาวแบงออกเปน 4 สวน คอ สวนท 1 เปนขอมลสวนบคคลตาม

ลกษณะทางประชากรศาสตร โดยค�าถามมลกษณะเปนแบบตรวจสอบรายการ (Checklist)

โดยใชมาตรวดแบบนามบญญต (Nominal scale) และแบบเรยงอนดบ (Ordinal scale)

สวนท 2 เปนขอมลดานการท�างาน โดยค�าถามมลกษณะเปนแบบตรวจสอบรายการ โดย

ใชมาตรวดแบบนามบญญต และแบบเรยงอนดบ สวนท 3 เปนขอมลปจจยผลกดนและ

ปจจยดงดด โดยค�าถามมลกษณะเปนแบบมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) ซงใช

มาตรวดแบบชวง (Interval Scale) ก�าหนดเกณฑตามคาน�าหนกการประเมนเปน 5 ระดบ

ตามวธของ Linkert และสวนท 4 เปนขอมลการตดสนใจยายถนขามชาต โดยค�าถามม

ลกษณะเปนแบบตรวจสอบรายการ โดยใชมาตรวดแบบนามบญญต

ส�าหรบการเกบขอมลดวยเครองมอดงกลาว ผวจยใชการน�าสงแบบสอบถามแก

กลมตวอยางดวยตนเองหลงจากไดรบอนญาตจากนายจางอยางเปนทางการและไดชแจง

หลกการเหตผลตลอดจนวตถประสงคการวจยจนกลมตวอยางใหความยนยอมรวมการวจย

แลว จากนนใหกล มตวอยางตอบแบบสอบถามดวยตนเอง โดยผ วจยกลบมารบ

แบบสอบถามคนในอกหนงวนถดไป กอนจะน�ามาบนทกขอมลในโปรแกรมคอมพวเตอรท

มการเขารหสปองกนไฟลขอมล สวนแบบสอบถามจะเกบบรรจในกลองปดผนกและเกบ

รกษาไวในต เอกสารของกลมวจยความอย ดมสขและการพฒนาอยางยงยน คณะ

มนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน ทมการปดลอกอยางแนนหนา

ในสวนของการวเคราะหขอมล (Data Analysis) วเคราะหขอมลระดบตวแปร

ตวเดยว (Univariate Analysis) ดวยสถตพรรณนา (Descriptive Statistics) ประกอบดวย

ความถ รอยละ คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน สวนการวเคราะหดวยสถตอนมาน

(Inferential Statistics ) คอ การวเคราะหถดถอยโลจสตกส โดยใชวธ Binary Logistic

Regression คอ ตวแปรตาม (y) เปนตวแปรเชงกลมทมคาไดเพยง 2 คา และมตวแปร

อสระ (x) มากกวา 1 ตว


จากการส�ารวจขอมลครงน ผวจยพบวาแรงงานขามชาตชาวเมยนมาในจงหวด

ขอนแกนสวนใหญเปนเพศชาย (รอยละ 59.1) มอายระหวาง 31 – 40 ป (รอยละ 51.7)

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


141

รองลงมาคอมอายระหวาง 20 – 30 ป (รอยละ 42.5) นนหมายความวาแรงงานเมยนมา

ในจงหวดขอนแกนมากกวารอยละ 90 อยในวยแรงงานเตมท ดานการศกษาแรงงาน

เมยนมาสวนใหญส�าเรจการศกษาในระดบมธยมศกษาตอนตน (รอยละ 35.9) รองลงมาคอ

ระดบมธยมศกษาตอนปลาย และระดบประถมศกษา (รอยละ 26.2 และ 26.0 ตามล�าดบ)

ดานสถานภาพสมรส พบวา แรงงานเมยนมาสวนใหญแตงงานแลว (รอยละ 62.7) ทเหลอ

เปนคนโสดและหยาราง/แยกกนอย (รอยละ 35.6 และ 1.7 ตามล�าดบ) และเมอพจารณา

ถงประสบการณการยายถนในครอบครว พบวา แรงงานเมยนมาสวนใหญเคยท�างานใน

ประเทศไทยมากถงรอยละ 95.9 สะทอนอยางชดเจนวาประสบการณการยายถนของ

สมาชกในครอบครวมผลเปนอยางมากทท�าใหแรงงานเมยนมาเหลาน “เดนตามรอย”

ญาตพนอง

1. สภาพการท�างานของแรงงานเมยนมาในจงหวดขอนแกน

เมอพจารณาสภาพการท�างานในจงหวดขอนแกน พบวาแรงงานเมยนมาสวน

ใหญท�างานในโรงงานอตสาหกรรม (รอยละ 75.7) โดยเฉพาะโรงงานผลตแหอวนทม

มากกวาครงหนงของแรงงานในกลมน รองลงมาคอท�างานกอสราง และท�างานบาน

(รอยละ 19.9 และ 4.4 ตามล�าดบ) แรงงานเมยนมาสวนใหญเปนแรงงานทมเอกสาร

จดทะเบยนครบถวนสมบรณ (รอยละ 90.6) รองลงมาคอกลมแรงงานทมบตรส และ

เอกสารจดทะเบยนแบบชวคราว (รอยละ 5.5 และ 3.9 ตามล�าดบ) สวนใหญมรายไดตอ

เดอน 8,001 บาทขนไป (รอยละ 36.7) รองลงมาคอมรายไดระหวาง 4,001 - 6,000 บาท

และระหวาง 6,001 - 8,000 บาท (รอยละ 30.9 และ 29.0 ตามล�าดบ) โดยมแรงงาน

เมยนมาเพยงรอยละ 3.3 ทมรายไดต�ากวา 4,000 บาท เมอเทยบกบคาใชจายตอเดอนท

พวกเขาใชจาย พบวาสวนใหญมคาใชจายตอเดอนต�ากวา 2,000 บาท (รอยละ 46.1)

รองลงมาคอมรายจายระหวาง 2,001 - 3,000 บาท และระหวาง 3,001 - 4,000 บาท

(รอยละ 35.4 และ 17.7 ตามล�าดบ) โดยมเพยงรอยละ 0.8 ทใชจาย 4,001 บาทขนไป

สะทอนวาแรงงานเมยนมามรายรบมากกวารายจาย และนาจะมเงนเกบมากกวาครงของ

รายได ในขณะทผลส�ารวจการสงเงนทไดรบจากการท�างานใหกบครอบครว ทพบวาแรงงาน

เมยนมาเกอบทกคนสงเงนกลบบาน (รอยละ 99.4) เมอพจารณาระยะเวลาทท�างานอยใน

ประเทศไทย สวนใหญแรงงานเมยนมามประสบการณยายถนมาท�างานในประเทศไทย 1-3

ป (รอยละ 52.8) รองลงมาคอท�างานในไทย 4 - 7 ป และนอยกวา 1 ป (รอยละ 19.3 และ

18.8 ตามล�าดบ) นอกจากนผวจยยงพบวามแรงงานเมยนมาทเคยท�างานในประเทศไทย

ยาวนานกวา 11 ปขนไป ถงรอยละ 3.9


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

142

2. ปจจยทมอทธพลตอการตดสนใจยายถนขามชาตของแรงงานเมยนมาในจงหวด

ขอนแกน

เมอพจารณาการตดสนใจยายถนขามชาตของแรงงานเมยนมาในจงหวด

ขอนแกนโดยพจารณาจากปจจยผลกดนและปจจยดงดดในสามดาน คอ ดานเศรษฐกจ

ดานการเมอง และดานสงคมวฒนธรรม พบวา ปจจยผลกดนใหตดสนใจยายถนของแรงงาน

เมยนมาในจงหวดขอนแกนในภาพรวมอยในระดบปานกลาง (คาเฉลย = 3.22) เมอพจารณา

เปนรายดาน พบวา ปจจยผลกดนดานเศรษฐกจทพจารณาจากการลดนอยถอยลงของ

ทรพยากรธรรมชาต การไมสามารถหางานในถนตนทาง และการเกดภยพบตตาง ๆ ในถน

ตนทางคอประเทศเมยนมา ปจจยผลกดานการเมองทพจารณาจากการถกกดขปราบปราม

อนเนองจากปญหาทางการเมองหรอศาสนา และปจจยผลกดานสงคมวฒนธรรมทพจารณา

จากการเกดความเบอหนายชมชนดวยเหตผลทางดานประเพณวฒนธรรม และการขาด

โอกาสในการพฒนาตนเอง ลวนแตอยในระดบปานกลางทงสน มคาเฉลยอยทรอยละ

3.38 3.19 และ 3.22 ตามล�าดบ

ในขณะทปจจยดงดดแรงงานเมยนมาใหเดนทางขามชาตสจงหวดขอนแกนใน

ภาพรวมอยในระดบมาก (คาเฉลย = 3.44) เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา ปจจยดงดด

ดานเศรษฐกจทพจารณาจากโอกาสทจะไดงานท�าในถนปลายทางมสง โอกาสในการเลอก

อาชพทชอบในถนปลายทาง และโอกาสทจะสรางความมงคงใหตวเองและครอบครว ปจจย

ดงดดดานการเมองทพจารณาจากสภาพการท�างานในถนปลายทาง และสภาพทางการ

เมองในถนปลายทาง รวมไปถงปจจยดงดดดานสงคมวฒนธรรมทพจารณาจากความดงดด

ใจในดานสภาพแวดลอมและความสะดวกสบายในการด�ารงชวตในถนปลายทาง และโอกาส

ในการตดตามคนในครอบครว ลวนแตอยในระดบมากทงสน มคาเฉลยอยทรอยละ 3.48

3.44 และ 3.43 ตามล�าดบ

เมอพจารณาถงผลของการตดสนใจยายถนขามชาตของแรงงานเมยนมาใน

จงหวดขอนแกน โดยพจารณาใน 2 ประเดน คอ การตดสนใจยายถนกลบเมยนมา และ

การตดสนใจท�างานตอในประเทศไทย พบวา แรงงานเมยนมาสวนใหญมการวางแผนทจะ

ยายกลบไปท�างานทประเทศเมยนมาภายใน 3 – 4 ป (รอยละ 42.8) ใกลเคยงกบกลมท

วางแผนวาจะกลบสแผนดนแมหลงท�างานในประเทศไทย 5 ปขนไป (รอยละ 40.3) และ

เมอหมดสญญาการจางงาน นาสนใจตรงทมแรงงานเมยนมาในจงหวดขอนแกนตดสนใจ

เลอกทจะยายถนกลบบาน และเลอกทจะท�างานในประเทศไทยตอมสดสวนใกลเคยงกน

คอ รอยละ 50.6 และ 49.4 ตามล�าดบ

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


143

เมอพจารณาปจจยทมอทธพลตอการตดสนใจยายถนกลบเมยนมา และการ

ตดสนใจท�างานตอในประเทศไทยของแรงงานเมยนมาในจงหวดขอนแกน ดวยวธ Logistic

Regression Analysis ในกรณของการตดสนใจยายถนกลบเมยนมาเมอหมดสญญาการ

ท�างานในประเทศไทย พบวา ชวงอายของแรงงานระหวาง 20 – 30 ป เปนปจจยเดยวทม

อทธพลเชงบวกตอการตดสนใจวางแผนกลบไปท�างานทประเทศเมยนมา อยางมนยส�าคญ

ทระดบ .05 (ตารางท 1)

ก�าหนดให

(1) เพศหญงเปนกลมอางอง

(2) ชวงอายระหวาง 41–50 ปเปนกลมอางอง

(3) ระดบการศกษาสงกวามธยมศกษาตอนปลายเปนกลมอางอง

(4) สถานภาพหยารางเปนกลมอางอง

(5) ผทสมาชกในครอบครวไมเคยมาท�างานทประเทศไทยเปน

กลมอางอง

ในกรณการตดสนใจท�างานตอในประเทศไทยของแรงงานเมยนมาในจงหวด

ขอนแกน พบวา เพศชาย ชวงอาย 20 - 30 ป ระดบการศกษาต�ากวาประถมศกษา และ

ระดบการศกษาประถมศกษา เปนปจจยทมอทธพลตอการตดสนใจวางแผนทจะท�างานตอ

ในประเทศไทย อยางมนยส�าคญทระดบ .05 โดยเพศและชวงอายดงกลาวเปนปจจยเชงลบ


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

144

สวนระดบการศกษาทงสองเปนปจจยเชงบวก (ตารางท 2) ตวเลขดงกลาวสะทอนวาแรงงาน

เมยนมาเพศชายทอยในวยแรงงานตอนตน คอชวงอาย 20 – 30 ป มแนวโนมอยากคนถน

กลบไปท�างานในบานเกดมากกวาเพศหญงและแรงงานในชวงอายอน ขณะทการศกษาท

อยในระดบประถมศกษากเปนตวเหนยวรงในแรงงานเมยนมาตดสนใจอยโยงท�างานตอใน

ประเทศไทย

ก�าหนดให

(1) เพศหญงเปนกลมอางอง

(2) ชวงอายระหวาง 41–50 ปเปนกลมอางอง

(3) ระดบการศกษาสงกวามธยมศกษาตอนปลายเปนกลมอางอง

(4) สถานภาพหยารางเปนกลมอางอง

(5) ผทสมาชกในครอบครวไมเคยมาท�างานทประเทศไทยเปน

กลมอางอง

สรปและอภปรายผลการวจย

1. แรงงานเมยนมาในจงหวดขอนแกนสวนใหญมสมาชกในครอบครวเคยท�างาน

มาท�างานในประเทศไทย งานทท�าสวนใหญคองานในโรงงานอตสาหกรรม โดยมเอกสาร

จดทะเบยนครบสมบรณ มรายไดมากกวา 8,000 บาทตอเดอน แตมคาใชจายต�ากวา 2,000

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


145

บาทตอเดอน จงสามารถสงเงนทไดจากการท�างานกลบประเทศกลบประเทศเปนจ�านวน

มาก สวนใหญมประสบการณท�างานอยในประเทศไทย 1 – 3 ป และเมอสดสญญาการจาง

งานมแรงงานเมยนมาวางแผนทจะยายถนกลบและท�างานตอในประเทศไทยในสดสวนใกล

เคยงกน ผลการศกษาขางตนมความสอดคลองกบทฤษฎเศรษฐศาสตรแนวใหมวาดวย

แรงงานยายถน (Goss and Lindquist, 1995; Schaefer, 2003; พชราวลย วงศบญสน,

2552) ทพจารณาการยายถนโดยปจจยทางสงคมมาพจารณารวมกบปจจยทางเศรษฐกจ

เนนทการตดสนใจในระดบครวเรอน โดยผลการศกษาขางตนยนยนสมมตฐานของทฤษฎ

น คอ การยายถนเปนผลการตดสนใจของหนวยเศรษฐกจระดบครวเรอน แรงบนดาลใจ

เบองตนในการยายถนเกดจากความไมแนนอนทเกดขนในระบบตลาดในเศรษฐกจทนนยม

ในสงคมทก�าลงพฒนาอยางเมยนมา เพราะแมจะมอตราการเตบโตทางเศรษฐกจในชวง 5 ป

ยอนหลงเปนล�าดบตน ๆ ของอาเซยน แตครวเรอนของแรงงานเมยนมากเลอกทจะสนบสนน

ใหสมาชกยายถนขามชาตสประเทศไทย นอกจากนยงเปนทนาสงเกตเปนอยางมากวาการ

ทแรงงานเมยนมาในจงหวดขอนแกนมรายไดมากกวารายจายสงถงครงตอครง และเกอบ

ทงหมดไดท�าการสงเงนกลบจงเปนการยนยนสมมตฐานของทฤษฎดงกลาวทวาการสงเงน

กลบบาน (Remittances) ทไมใชรายไดเสรมของครวเรอนในถนตนทาง แตเปนแหลงเงน

ทนใหมทกลายเปนทนหลกของครวเรอน (Schaefer, 2003) ผลการศกษาขางตนสวนใหญ

ยงมความสอดคลองกบการศกษาของกาญจนา เคาปญญา บวพนธ พรหมพกพง และ

ฟารง มอดร (2554) ทท�าการศกษาสภาพการท�างานของแรงงานอพยพพมาในจงหวดหนง

ของภาคอสาน โดยเฉพาะประเดนการสงเงนกลบบานและการไดรบการสนบสนนจาก

ครอบครวในการยายถนสภาคอสานของไทย นอกจากนยงมงานของภครดา พจารณ และ

จงรกษ หงสงาม (2559) ทมผลการศกษาใกลเคยงกบผลการวจยครงน โดยพวกเธอพบวา

แรงงานตางดาวทยายถนมาท�างานในจงหวดขอนแกนสวนใหญจะมระดบการศกษาอยใน

ระดบประถมศกษา ในขณะทสถานภาพของแรงงานสวนใหญสมรสแลว ลกษณะของงาน

ทท�าเปนภาคโรงงานอตสาหกรรม และมคาจางของแรงงานจะอยในชวง 9,000 บาทขนไป

2. ปจจยทมอทธพลตอการตดสนใจยายถนขามชาตของแรงงานเมยนมาใน

จงหวดขอนแกน โดยพจารณาใน 2 ประเดน คอ การตดสนใจยายถนกลบเมยนมา และ

การตดสนใจท�างานตอในประเทศไทย พบวา ชวงอายของแรงงานระหวาง 20 – 30 ป เปน

ปจจยทมอทธพลตอการวางแผนกลบไปท�างานทประเทศเมยนมาอยางมนยส�าคญทางสถต

ทระดบ .05 ในขณะทเพศชาย ชวงอาย 20 - 30 ป ระดบการศกษาประถมศกษา และต�า

กวาประถมศกษา เปนปจจยทมอทธพลตอการมวางแผนทจะท�างานตอในประเทศไทยอยาง

มนยส�าคญทางสถตทระดบ .05


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

146

ในกรณแรกทมเพยงปจจยอายระหวาง 20 – 30 ป เปนปจจยเดยวทมอทธพล

ตอการตดสนใจวางแผนกลบสมาตภมของแรงงานเมยนมา อาจเปนเพราะในชวงวยดงกลาว

เปนชวงอายทแรงงานเพงเรมเปนผใหญ การตดสนใจคอนขางเรว อกทงการพฒนาเศรษฐกจ

ในประเทศบานเกดกมอตราเตบโดอยางรวดเรวจงเกดการดงดดกลบ เพราะแรงงานยาย

ถนชาวเอเชยโดยสวนใหญมกทจะเดนทางกลบประเทศของตนเมอถงเวลาอนเหมาะสมท

ตนตงไว โดยเฉพาะการสะสมสนทรพยทนเพยงพอแลว (Chamaratana et.al., 2010)

ทงยงสอดคลองกบหนงในสมมตฐานของทฤษฎเศรษฐศาสตรแนวใหมวาดวยแรงงานยาย

ถนทชวาปจจยทมอทธพลตอการยายถนไมใชตลาดแรงงาน (Labor Market) หากแตเปน

ตลาดทน (Capital Market) ทมความส�าคญมากในการด�ารงชวตตามวถเศรษฐกจทนนยม

(Goss and Lindquist, 1995; Schaefer, 2003; พชราวลย วงศบญสน, 2552) นนคอ

ตลาดแรงงานในประเทศเมยนมาแมจะมไมมากเทากบประเทศไทย แตหากเขามทนทสะสม

ไวเขากพรอมทจะยายถนกลบเพอน�าทนไปใชในบานเกดนนเอง นอกจากนขอคนพบดง

กลาวยงสอดคลองกบผลการศกษาของปยวรรณ เปยมคลา (2558) ทพบวาภาพรวม

เศรษฐกจของเมยนมามการขยายตวอยางตอเนอง เนองจากรฐบาลเมยนมามนโยบายสง

เสรมการลงทนอยางเปนรปธรรม และขอไดเปรยบดานทรพยากรธรรมชาตทอดมสมบรณ

นอกจากนนพบวารฐบาลมการออกกฎหมายสนบสนนการจางแรงงานทองถน จงท�าใหเกด

การจางแรงงานเมยนมามากขน ท�าใหการยายถนกลบภมล�าเนาของแรงงานตางดาวสญชาต

เมยนมาเพมสงขนกวาอดต

สวนกรณการตดสนใจท�างานตอในประเทศไทยหลงหมดสญญาจางงานของ

แรงงานพมาในจงหวดขอนแกน โดยเพศชาย และชวงอาย 20 - 30 ป เปนปจจยเชงลบตอ

การวางแผนทจะท�างานตอในประเทศไทยนนอาจมความสอดคลองกบผลการตดสนใจยาย

ถนกลบในกรณของชวงอายเดยวกนดงกลาว สวนกรณเพศชายกถอวาเปนเรองปกตของ

การเปนก�าลงแรงงานส�าคญของครอบครว จงจ�าเปนตองแบกภาระในการหารายไดจนเจอ

ครอบครว สอดคลองกบผลการศกษาของปยวรรณ เปยมคลา (2558) ทพบวาแรงงานทม

ชาตพนธพมามแนวโนมจะอาศยในประเทศไทยสนกวาแรงงานทมชาตพนธอน ๆ และ

แรงงานเพศชายมแนวโนมจะอาศยในประเทศไทยนานกวาแรงงานเพศหญง รวมถงหาก

จ�านวนสมาชกครวเรอนในประเทศไทยของแรงงานเพมขนจะเพมโอกาสใหแรงงานอาศย

ในประเทศไทยเปนเวลานานขน สวนกรณของการทแรงงานเมยนมาทมการศกษาไมเกน

ประถมศกษาวางแผนทจะท�างานตอในประเทศไทยอาจเปนเพราะการทมการศกษาทไม

สงมากนก แตสามารถสรางรายไดในตางแดนทสงคนครอบครวไดสงยอมเปนโอกาสสะสม

ทนและสนทรพยทนอน ๆ ของครวเรอน ดงนน หากมโอกาสไดท�างานในตางแดนตอไป

เรอย ๆ กยอมเปนโอกาสทควรควาเอาไว

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


147

การไดท�างานในตางแดนตอไปของแรงงานเมยนมา มคณปการมากกวาการเสยง

กลบไปท�างานในแผนดนเกดดวยระดบความรทมอยกคงไมสามารถสรางความมนใจไดวา

จะมรายไดดเชนนหรอไม ถอวาสอดคลองกบทฤษฎดานทนมนษยในการยายถน โดยจะ

เหนไดวาการทแรงงานเมยนมาทยายถนขามชาตสจงหวดขอนแกนและตดสนใจทจะอย

ท�างานตอเปนผลมาจากพฤตกรรมในฐานะปจเจกชนทตดสนใจตามทฤษฎการตดสนใจ

เลอกอยางมเหตผล (Rational Choice Theory) ทเนนไปทการบรรลอรรถประโยชนสงสด

จากการยายถน นนคอรายไดและผลประโยชนทผยายถนคาดวาจะไดรบสงสดในอนาคต

ซงเปนอรรถประโยชนจากการมงานท�าหรอไดรบการจางงาน และตองมความแตกตางดาน

รายไดระหวางพนทตนทางกบพนทปลายทาง ทงยงมความเชอมโยงระหวางทนมนษย

(Human Capital) ของผยายถน ซงในทนคอระดบการศกษาทตอยต�ากบโอกาสในการ

ท�างานผานกระบวนการคดสรรโดยการยายถนเปนการสะทอนความปรารถนาทจะมราย

ไดเพมมากขนใหมากทสดเทาทไดตามอตภาพดานคณลกษณะทางทนมนษยทพวกเขามอย

และประการสดทายการยายถนกลบบานเกดเปนไปในท�านองเดยวกบการยายถนไปยงพนท

ปลายทาง กลาวคอ เปนผลของการตดสนใจซงวเคราะหถงตนทนและอรรถประโยชนเชน

เดยวกนกบของการอยหรอยายนนเอง (Goss and Lindquist, 1995; Schaefer, 2003)

ผลการศกษาขางตนยงสอดคลองกบขอคนพบของภครดา พจารณ และจงรกษ

หงสงาม (2559) ทพบวาความยากจน คาแรงและคานยมของคนในทองถน เปนปจจยผลก

ดนใหเกดการยายถนออกจากประเทศของแรงงานตางดาว และการมรายไดทมากกวาเปน

ปจจยดงดดใหแรงงานเมยนมาตดสนใจยายถนมาท�างานในจงหวดขอนแกน รวมไปถงงาน

ของวกานดา ตงเตรยมใจ สขมวทย ไสยโสภณ และกฤษฎา ณ หนองคาย (2562) ทพบ

วาปจจยทมผลตอการตดสนใจ เขามาท�างานของแรงงานขามชาตในประเทศไทย ม 2 ปจจย

คอ (1) ปจจยผลกดน คอ รายไดต�าไมเพยงพอตอคาใชจาย ความตองการมงานท�าและการ

มรายไดทมนคง (2) ปจจยดงดด ประกอบดวย ระดบคาจางแรงงานทสง และประเภทของ

งานทมใหเลอก รวมไปถงงานของ Chamaratana and Sangseema (2018) ทยนยนวา

ในการตดสนใจยายถนของแรงงานขามชาตมทงเกดจากปจจยผลกดนและปจจยดงดดเชนกน


จากผลการศกษาทพบวาปจจยผลกดนจากประเทศเมยนมามสวนในการตดสน

ใจยายถนขามชาตในระดบปานกลาง ในขณะทปจจยดงดดจากพนทภาคอสานของไทย

โดยเฉพาะเมองศนยกลางอยางจงหวดขอนแกนกลบอยในระดบมาก สะทอนวาถนปลาย

ทางอยางประเทศไทยยงมแรงดงดดทเยายวนใจแรงงานเมยนมา แมจะเปนการขยายพนท


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

148

ไปนอกกรงเทพมหานครและปรมณฑลซงเปนปลายทางหลกของแรงงานเมยนมา ดงนน

หนวยงานกระทรวงแรงงานโดยเฉพาะส�านกงานแรงงานจงหวด และส�านกงานจดหางาน

จงหวดทท�าหนาทบรหารแรงงานตางดาวในพนทจ�าเปนตองเตรยมตวทจะวางแผนรบมอ

การขยายตวของแรงงาน เพอใหการบรหารแรงงานตางดาวเปนไปอยางมประสทธภาพและ

มมนษยธรรม

ในขณะเดยวกนถงแมวาประเทศเมยนมาจะมปจจยผลกดนอยในระดบปานกลาง

แตยงทท�าใหเกดการยายถนฐานของแรงงานเมยนมาเกดขนอยางตอเนอง และผลวจยครง

นไดชใหเหนวาแรงงานเมยนมาทมอายระหวาง 20 – 30 ป มผลตอการตดสนใจวางแผน

กลบสมาตภม ขณะเดยวกนการทพวกเขามระดบการศกษาเพยงประถมศกษากมผลตอการ

ตดสนใจวางแผนทจะท�างานตอในประเทศไทย ดงนน หากรฐบาลเมยนมามการพฒนา

ทรพยากรมนษย โดยเฉพาะการใหการศกษาทสงขน เพอรองรบการพฒนาเศรษฐกจทก�าลง

ขยายตวของประเทศ นาจะชวยลดการยายถนขามชาตของแรงงานประเทศตนได ซงหาก

เปนอยางนนจรงประเทศไทยซงเปนถนปลายทางส�าคญของแรงงานเมยนมาอาจไดรบ

ผลกระทบจากการขาดแคลนก�าลงการผลตในภาคอตสาหกรรมหลายประเภท ดงนน

รฐบาลไทยเองกควรมมาตรการรองรบการเปลยนแปลงดงกลาวโดยหานวตกรรมหรอวธ

การผลตทลดการใชแรงงานจ�านวนมาก ตลอดจนสงเสรมการใชแรงงานทมทกษะอนจะชวย

เพมผลตภาพแรงงาน (Labor Productivity) ของแรงงานไทยเพอลดความตองการแรงงาน

ขามชาตอยางแรงงานเมยนมาตอไป

ในทายทสด การศกษาวจยครงนผวจยศกษาเฉพาะแรงงานเมยนมาทท�างานใน

จงหวดขอนแกนเทานน หากมการขยายพนทศกษาไปยงจงหวดใหญในภาคอสานอน ๆ เชน

อดรธาน อบลราชธาน หรอนครราชสมา นาจะชวยขยายองคความรเรองแรงงานขามชาต

เมยนมาในอสานใหกวางขวางขน นอกจากน จ�าเปนตองมการศกษาเชงลกในเชงคณภาพ

ถงกระบวนการ และเครอขายการยายถนของแรงงานเหลาน เพอเตมตอความรและพฒนา

สขอเสนอเชงนโยบายทสรางสนตภาพและการอยรวมกนอยางรมเยนในฐานะมตรประเทศ

สมาชกประชาคมอาเซยนดวยกนตอไป


กฤษดา ปจจาเนย และธนพฤกษ ชามะรตน. (2561). “ผลกระทบจากการกลายเปนเมอง

ดานการเขาถงและครอบครองสนทรพยทนของครวเรอนแรงงานชานเมอง

ขอนแกน”. วารสารราชภฏสราษฎรธาน, 5(2), 101-126.

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


149

กาญจนา เคาปญญา, บวพนธ พรหมพกพง และฟารง มอดร. (2554). “แรงงานอพยพ

พมาในจงหวดอสานนครของภาคอสาน”. วารสารวจย มข. (ฉบบบณฑต

ศกษา), 11(4), 123-134.

กฤตยา อาชาวนจกล. (2545). สถานะความรเรองแรงงานขามชาตในประเทศไทยและ

ทศทางการวจยทพงพจารณา. นครปฐม: สถาบนวจยประชากรและสงคม

มหาวทยาลยมหดล.

จรมพร โหล�ายอง และสรยพร พนพง. (2559). “แรงงานตางดาวในประเทศไทย:

สงทคนไทยตองร” ในพทยา เรอนแกว, สภางค จนทวานช และฉนทนา

บรรพศรโชต หวนแกว (บรรณาธการ). ไทยตางดาว ทาวตางแดน: สงคมวทยา

ของชวตขามพรมแดน. กรงเทพฯ: ส�านกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

จนทะลา วรรณหงส และธนพฤกษ ชามะรตน. (2559). “ปจจยการยายถนของแรงงานสตร

ลาวในจงหวดอดรธาน”. วารสารมนษยกบสงคม คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตรมหาวทยาลยมหาสารคาม, 1(2), 145-158.

ธนพฤกษ ชามะรตน. (2559). “บอดใบในไหปลาแดก : การรบรผลกระทบจากขอตกลง

ยอมรบรวมดานคณสมบตวชาชพการทองเทยวอาเซยนของแรงงานอสาน”.

วารสารคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน, 33(3),

193-221.

ปยวรรณ เปยมคลา. (2558). ปจจยก�าหนดการยายถนกลบภมล�าเนาของแรงงานตางดาว

สญชาตเมยนมา ผลกระทบตอผประกอบการและกลยทธการรบมอ

กรณศกษาจงหวดกาญจนบร. วทยานพนธปรญญาเศรษฐศาสตรมหาบณทต

สาขาวชารษฐศาสตรธรกจ มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

พชราวลย วงศบญสน. (2552). การยายถน: ทฤษฎและความเปนไปไดในเอเชย. กรงเทพฯ:

วทยาลยประชากรศาสตร.

ภครดา พจารณ และจงรกษ หงสงาม. (2559). “ปจจยทสงผลตอการตดสนใจยายถน

ของแรงงานตางดาว : กรณศกษาจงหวดขอนแกน ประเทศไทย”. วารสาร

วทยาลยบณฑตศกษาการจดการ มหาวทยาลยขอนแกน, 9(1), 49 - 63.

วกานดา ตงเตรยมใจ, สขมวทย ไสยโสภณ และกฤษฎา ณ หนองคาย. (2562). “ปจจย

ทมผลตอการตดสนใจเขามาท�างานของแรงงานขามชาตในประเทศไทย”.

วารสารรามค�าแหง ฉบบบณฑตวทยาลย, 2(3), 47-58.


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

150

วลาสณ คตวฒนานนท, Natthani Meemon, Seung Chun Paek, ธรรมรตน

มะโรหบตร. (2559). “ความเจบปวยและการแสวงหาการดแลสขภาพของ

แรงงานขามชาตกมพชาทตลาดการคาชายแดนชองจอมจงหวดสรนทร”.

วารสารวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา, 8 (2), 92-105.

สภางค จนทวานช. (2540). การยายถนขามชาตในภมภาคเอเชย-แปซฟก : ปญหาและ

แนวโนม. กรงเทพฯ: สถาบนเอเชยศกษา จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

สภางค จนทวานช. (2545). ตลาดแรงงานไทยในเอเชยและเอเชยตะวนออกเฉยงใต:

ผลกระทบจากภาวะเศรษฐกจถดถอยในปลายทศวรรษ 90. (รายงานการ

วจย).กรงเทพฯ: ศนยวจยการยายถนแหงเอเชย สถาบนเอเชยศกษา จฬาลงกรณ

มหาวทยาลย.

ส�านกบรหารแรงงานตางดาว. (2562). สถตจ�านวนคนตางดาวทไดรบอนญาตท�างานคง

เหลอทวราชอาณาจกร ประจ�าเดอนกนยายน 2562. [ออนไลน]. ไดจาก:

https://www. doe.go.th/alien [สบคนเมอ วนท 18 มนาคม 2563].

องคการระหวางประเทศเพอการโยกยายถนฐาน. (2556). โครงการศกษาการเปลยนแปลง

รปแบบการยายถนของแรงงานเมยนมาและผลกระทบตอประเทศไทย.

กรงเทพฯ: องคการระหวางประเทศเพอการโยกยายถนฐาน ส�านกงานกรงเทพฯ.

Chamaratana, Thanapauge and Sangseema, Thawatchai. (2018). “Moving on

the Chain: Push-Pull Factors Affecting the Migration of Laotian

Workers to Udon Thani, Thailand”. European Journal of Social

Sciences Education and Research, 5(2), 109-115.

Chamaratana, Thanapauge; Ayuwat, Dusadee; Knippenberg, Luuk and De

Jong, Edwin. (2010). “Connecting the Disconnected: Background,

practices and motives of labour brokers in Isan, Thailand - an

explorative study”. The International Journal of Interdisciplinary

Social Sciences, 5 (5), 359-372.

Goss, John. and Lindquist, Brian. (1995). Conceptualizing International Labor

Migration: A Structuration Perspective. International Migration

Review. 29(2), 317 – 351.

Hugo, Graeme. (2004). “International Migration in Southeast Asia since Word

War II” in Ananta, Aris and Arifin, Evi N. (Editors). International

Migration in Southeast Asia. Singapore: ISEAS Publishing.

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


151

Hugo, Graeme and Young, Soogil. (2008). Labour Mobility in the Asia-Pacific

Region. Singapore: ISEAS Publishing.

Lee, Everett S. (1966). A Theory of Migration. Demography, 3(1), 9-15.

Moses, Jonathon, W. (2006). International Migration: Globalization’s

Last Frontier. London: Zed Books.

Neuman, William. L. (2004). Basic of Social Research: Qualitative and

Quantitative Approaches. Boston: Pearson Education.

Pearson, Ruth and Kusakabe, Kyoko. (2013). Thailand’s Hidden Workforce:

Burmese Migrant Women Factory Workers. Bangkok: OS.

Printing House.

Schaefer, Richard. (2003). Sociology, 8th ed. New York: McGraw-Hill.

Yamane, Taro. (1973). Statistics: An Introduction Analysis. 3rd ed. New York:

Harper and Row Publisher, Inc.

.............................................................


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

152

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


153

การวเคราะหองคประกอบการสงเสรมการเตบโตอยางมสวนรวมบนพนฐานประชารฐ

สพศ บญลาภ1, ปรรฐมาศ พสษฐภคกล2

1,2สาขาสงคมศาสตร คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบรE-mail:[email protected], [email protected]




บทคดยอ รปแบบการสงเสรมการเตบโตอยางมสวนรวมบนพนฐานประชารฐเปนตวบงช

วาองคกรรฐไดปฏรปการปฏบตงานของพนกงานอยางจรงจงตามนโยบายจากสวนกลาง

หรอไม การวจยครงนมวตถประสงคเพอวเคราะหองคประกอบเชงยนยนโมเดลการสงเสรม

การเตบโตอยางมสวนรวมบนพนฐานประชารฐภายใตนโยบายไทยแลนด 4.0 วาขอมลเชง

ประจกษมความสอดคลองกบทฤษฎหรอไม อยางไร กลมตวอยางจ�านวน 398 คน เปน

ประชาชนอาศยอยในเขตรบผดชอบของเทศบาลนครแหงหนงในจงหวดปทมธาน

ผลการวเคราะหขอมลดวยสถตการวเคราะหองคประกอบเชงส�ารวจและองค

ประกอบเชงยนยนเพอหาความสอดคลองของโมเดล ปรากฏวา โมเดลมคาดชนความ

สอดคลองกลมกลนตามทก�าหนดตามเกณฑดงตอไปน x^2/df = 1.40, p=0.06, CFI=0.99,

GFI=0.98, RMSEA=0.03 ปรากฏตวแปรแฝง 2 ตวแปร จากตวแปรสงเกตได 17 ตวแปร

ไดแก ความโปรงใสในการปฏบตงาน และความมนคงปลอดภย มประเดนไมมการให

สนบน/เงนใตโตะจากภาคธรกจ (t=13.32) และประเดนไมมการกอการรายเกดขนในพนท

(t=13.33) มคาความสมพนธสงสดตอตวแปรแฝงตามล�าดบดวยระดบนยส�าคญทางสถตท

0.01 อกทงแนวทางการพฒนาตามทศทางการปฏรปการท�างานขององคกรทองถนไดถก

วเคราะหบนขอคนพบดงกลาว

ค�าส�าคญ: การสงเสรม การมสวนรวม การวเคราะหองคประกอบเชงยนยน


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

154

Abstract The model of encouragement of participation on the civil state was an indicator that public organizations have seriously reformed their staffs’ operations following central policies. This research aimed to confirm the model of encouragement of participatory based on civil state under Thailand 4.0 policy whether the empirical data was consistent with the theory or not. The sample consisted of 398 participants who live in a local organization in Pathum Thani Province. Data analysis results using exploratory analysis and confirmatory analysis to find the model’s consistency indicated that the model had a consistency index specified in the following criteriax^2/df = 1.40, p=0.06, CFI=0.99, GFI=0.98, RMSEA=0.03. There were two latent variables from seventeen observable variables, i.e., operational transparency and security. Simultaneously, no bribes/kickbacks from the business sector (t=13.32) and no terrorist incidents occurred in the area (t=13.33) clearly showed the highest correlations on the latent variable, respectively, at a significant level at 0.01. Under the direction of the local organization’s work reform, the development guidelines have been analyzed on the findings. Keywords: encouragement, participation, confirmatory factor analysis

Factor Analysis of Encouragement Participatory

On a Civil StateSupit Boonlab1 and Pattama Pasitphakakul2

1,2Department of Social Sciences, Faculty of Liberal Arts, Rajamangala University of Technology Thanyaburi

E-mail:[email protected], [email protected]




ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


155

บทน�า

การบรหารราชการแบบสนบสนนสงเสรมการเตบโตอยางมสวนรวมเปนเปา

หมายหนงของการบรหารจดการของฝายบรหารปจจบน ภายหลงการท�ารฐประหารระบบ

การเมองการปกครองไทย พ.ศ. 2557 เปนตนมา คณะรกษาความสงบแหงชาต (คสช.)

และรฐบาลทหาร พรอมดวยการประกาศใชรฐธรรมนญแหงอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว)

พ.ศ. 2557 และ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2560 การปฏรประบบขาราชการ

การปฏบตงานของเจาหนาทรฐใหสอดคลองกบเปาหมายไทยแลนด 4.0 นน คณะกรรมการ

ปฏรปเดนหนางานปฏรปประเทศเรงดวน 6 กลม วางแนวทางแกความเหลอมล�า แกการ

คดโกง สงเสรมการมสวนรวมของประชาชนในการปกครอง ปฏรประบบราชการ และ

สรางอนาคตไทย การด�าเนนงานเรงดวน ประกอบดวย กลมท 1 แผนแกปญหาปากทอง

ของประชาชน หรอการแกความจน กลมท 2 แผนลดความเหลอมล�า และสรางความเปน

ธรรมในสงคม หรอแกเหลอมล�า กลมท 3 การสรางความเปนธรรมของสงคม หรอแกโกง

กลมท 4 แผนสรางการมสวนรวมของประชาชนในการปกครองระบอบประชาธปไตย

อนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข กลมท 5 แผนปฏรปราชการเพออ�านวยความสะดวก

ประชาชนหรอปฏรปราชการ และกลมท 6 สรางอนาคตไทย

การบรหารราชการทองถนผานการกระจายอ�านาจสองคกรปกครองทองถนนน

นาจะมงเนนการมสวนรวมของภาคประชาชนมากกวารปแบบการบรหารอน เพอเปาหมาย

การท�างานใหเกดประสทธภาพมากขน (นนทดา จนทรศร, 2558; Jachtenfuchs, 2001)

ตรงขามกบ ผลการวจยของ ฐตมา อดมศร (2012) พบวาการมสวนรวมนนอยเพยงแค

ระดบปานกลางของการบรหารงานทองถน รวมทงประชาชนมบทบาทไมมากนกในการม

สวนรวมตรวจสอบการบรหารกจการสาธารณะขององคกรปกครองสวนทองถน ซงแสดง

ใหเหนวาการมสวนรวมของภาคประชาชนเปนเพยงวาทกรรมแตดอยการปฏบตจรง (มานต

วฒนเสน, 2559) เพราะฉะนนเพอยนยนขอคนพบทผานมาการศกษาการมสวนรวมของ

ประชาชนจงมความจ�าเปนอยางยงทจะด�าเนนการศกษา

ดงนน ผวจยจงเลงเหนความจ�าเปนของการส�ารวจองคประกอบของการสงเสรม

การเตบโตอยางมสวนรวมบนพนฐานประชารฐภายใตนโยบายไทยแลนด 4.0 โดยการ

วเคราะหองคประกอบเชงส�ารวจเพอหาตวแปรแฝง (latent variables) และวเคราะห

องคประกอบเชงยนยนเพอหาความสอดคลองเชงประจกษ รวมถงวเคราะหโมเดลสมการ

โครงสราง เพอน�าไปใชท�านายตวแปรตามตอไปในโครงการวจยทศทางการปรบตวของ

พนกงานรฐ


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

156

วตถประสงคการวจย

เพอวเคราะหองคประกอบเชงยนยนโมเดลการสงเสรมการเตบโตอยางมสวนรวม

บนพนฐานประชารฐภายใตนโยบายไทยแลนด 4.0


ระเบยบส�านกนายกรฐมนตรวาดวยการสรางระบบการบรหารกจการบานเมอง

และสงคมทด พ.ศ. 2542 ระบวา กลยทธเพอสรางระบบบรหารกจการบานเมองและสงคม

ทดใหเกดขนกบทกภาคของสงคม จ�าเปนตองรวมด�าเนนการอยางตอเนองทงในระยะหนา

ระยะกลาง และระยะยาว โดยตองมกรอบปฏรป 3 สวน ไดแก 1) ภาครฐตองปฏรปบทบาท

หนาท โครงสราง และกระบวนการท�างานของหนวยงาน ใหมความโปรงใส ซอสตย ซอตรง

มประสทธภาพ และเกดประสทธผล ถอประชาชนเปนเปาหมายสงสดในการท�างาน สามารถ

ท�างานรวมกบภาคธรกจเอกชนและภาคประชาชนไดอยางราบรน 2) ภาคธรกจเอกชนตอง

ปฏรปการท�างาน โดยยดกตกาโปรงใส มความรบผดชอบตอผถอหนเปนธรรมตอลกคา

รบผดชอบตอสงคม มมาตรฐานการบรการ มระบบตรวจสอบทมคณภาพ สามารถท�างาน

รวมกบภาครฐและภาคประชาชนไดอยางราบรน 3) ภาคประชาชนตองเสรมสรางให

ประชาชนเกดความตระหนกในสทธหนาทและความรบผดชอบทางเศรษฐกจ สงคมและ

การเมอง เปดโอกาสใหประชาชนมสวนรวมในกจกรรมทางการเมอง มสวนรวมในการ

จดสรรทรพยากร ไดรบรขอมลขาวสารทางราชการ และมสวนในการประชาพจารณ

มความเขาใจในหลกการของการสรางการบรหารกจการบานเมองและสงคมทด

ส�าหรบค�าวา “ประชารฐ” ทรฐบาลทหารปจจบนยดเปนแนวทางในการบรหาร

ประเทศโดยไดใหนยามความหมายอยางสนทสดวา “เปนการประสานพลงทกสวนของ

“ประชา” กบทกสวนของ “รฐ”เพอพฒนาสงคมทกระดบ” โดยไดมการสรางคน-งาน-การ

สอสารผานพนท-เครอขายประชารฐ ทประกอบดวย ฝายการเมอง ราชการ ประชาชน และ

เอกชน เพอรวมกนขบเคลอนประเทศไทย โดยมเปาหมายสงสด คอ การเปนประเทศทม

รายไดสง ควบคไปกบการเตบโตอยางมสวนรวมในทกภาคสวน ครอบคลมใน 4 เสาหลก

ส�าคญ คอ ธรรมาภบาล นวตกรรมและผลตภาพ การพฒนาทนมนษย และการมสวนรวม

ในความมงคง (Ispacethailand, 2017) ประเดนการมสวนรวมจงเปนสวนส�าคญทสงเสรม

แนวทางการปฏรปการท�างานของพนกงานรฐภายใตการมงสนโยบายไทยแลนด 4.0

Nanda (2006) พบวา ธรรมาภบาลไมมเกณฑการก�าหนดวตถประสงคบางมม

มอง เชน เสถยรภาพทางการเมอง หลกนตธรรม การก�าหนดกฎระเบยบ แบบแผน นโยบาย

การบรหารจดการ การควบคมคอรปชน และความรบผดชอบ อกทงระดบสงของความ

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


157

ยากจนในประเทศและการก�ากบดแลทออนแอมการเชอมโยง เปนผลใหเกดความยากใน

การเลอกทจะปฏบต อกทงภาพรวมของประวตศาสตร แนวคดการบรหารจดการมงเนน

ดานประสทธภาพของการก�ากบดแล ไมรวมประเดนประชาธปไตยและความชอบธรรม

(Jachtenfuchs, 2001) แตธรรมาภบาลในระดบทองถนทบรบทดานกระแสโลกาภวฒน

แนวคดประชาธปไตย และแนวคดการกระจายอ�านาจ เปนปจจยทส�าคญทสงผลตอการม

สวนรวมในการก�าหนดนโยบาย การน�านโยบายไปปฏบต Bevir (2010) กลาววา รปแบบ

การบรหารจดการแบบธรรมาภบาลมความสมพนธกบประชาธปไตย ซงสอดคลองกบองค

ประกอบของรปแบบการบรหารจดการขององคกรภาครฐการมสวนรวม (participation)

และความชอบธรรม (legitimacy) อกทง นนธดา จนทรศร (2558) เสนอวาธรรมาภบาล

ระดบทองถนใหความส�าคญดานการมสวนรวมของประชาชนในการบรหารจดการทองถน

พบวาบรบทดานกระแสโลกาภวตน แนวคดประชาธปไตยและแนวคดการกระจายอ�านาจ

เปนปจจยทส�าคญทสงผลตอการสรางการมสวนรวมตามหลกธรรมาภบาลระดบทองถน

ตองไมเหนแกพวกพอง ตองลดความหวาดระแวงประชาชน และตองกลากระจายอ�านาจ

และทรพยากรไปสทองถน ใหคนสวนใหญของประเทศมอ�านาจตอรองการใชทรพยากร

อยางเทาเทยม

Kananurak (2011) องคกรทมประสทธภาพคอ แขงขน แสดงผลก�าไรและการ

เตบโต นวตกรรมคณคา ประสบการณลกคา ความพอใจ และความพงพอใจของพนกงาน

เพอจดการองคกรไดอยางมประสทธภาพ ผน�าตองรกษาความสมดลระหวางระบบกบ

ประชาชนสองประเภทของความเปนผน�า: ความเปนผน�าการเปลยนแปลง และความเปน

ผน�าในการท�าธรกรรม ผน�าตองมวสยทศนทชดเจนเชนการเปนมหาวทยาลยธรกจทโดด

เดนเขาเอเชย ผน�ามความรบผดชอบในวสยทศนและกลยทธหลก เพอใหเปนไปตามวสย

ทศนและกลยทธหลกองคกรไดคอย ๆ ยายจากระบบราชการแบบดงเดมโครงสรางเปน

โครงสรางแนวนอนเครอขายทซบซอนและมความยดหยน ดงนนจงบทบาทของผน�ามง

เนนไปทคณภาพของคนภายในองคกร มประสทธภาพพนกงานท�างานไดด แกปญหาและ

คาดการณปญหาทอาจเกดขนในอนาคต เมอใดกตามทพนกงานกลายเปนคนทรบผดชอบ

องคกรตาง ๆ ไมเพยงเทานนแขงขนในตลาดทองถนของตน แตยงสามารถแขงขนไดทวโลก

การเปลยนแปลงเหลานผลกระทบตอก�าไรและการเตบโตขององคกร

Srimahawaro (2018) ตรวจสอบสมมตฐานทางทฤษฎแลวพบวา ไมวาจะเปน

สมมตฐานทางภมศาสตร สมมตฐานทางวฒนธรรมและสมมตฐานความไมร ไมไดมนยส�าคญ

ตอความแตกตางเหลอมล�าและไมเปนธรรม หากแตสาเหตหลกของความแตกตางเรองดง

กลาว มพนฐานทมาจากการทประชาชนในประเทศนนขาดสทธทางการเมองตางหาก จนน�า


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

158

ไปสความขดแยงและการเรยกรองใหมการเปลยนแปลงทางการเมอง การพฒนาประชาชน

และราษฎรใหมความเปนพลเมอง สงเสรม ขยายฐานสทธทางการเมองของประชาชนให

กระจายไปทกระดบ ผน�าประเทศด�าเนนนโยบายและแผนบรหารประเทศทถกตองจากคน

ทถกตอง กลไกตาง ๆ จะขบเคลอนโดยธรรมชาต ปญหาความเหลอมล�าและไมเปนธรรม

จะลดลง ความเจรญจะตามมาและจะเปนการพฒนาทยงยน

แนวคดและทฤษฎดงกลาวขางตนแสดงใหเหนวาการสงเสรมการมสวนรวมของ

ประชาชน การเปดเผย โปรงใส สจรตทกขนตอนการท�างานตามหลกธรรมาภบาลนนยงม

ความไมชดเจนในการปฏรปทแทจรงของหนวยงานรฐ โดยเฉพาะอยางยงหนวยงานทองถน

ทใกลชดประชาชน ผวจยจงมความตองการทจะตรวจสอบวาการมงสเปาหมายนโยบายไทย

แลนด 4.0 บนการปรบเปลยนการท�างานของพนกงานทองถนนนเปนอยางไรตอสายตาของ

ประชาชน ผวจยจงเลอกศกษาประเดนดงกลาวจากการส�ารวจความคดเหนของประชาชนท

ไดรบบรการสาธารณะจากเทศบาลนครแหงหนงในจงหวดปทมธาน ดวยเหตผลวาเทศบาล

แหงนเปนพนทเศรษฐกจของจงหวด ประกอบไปดวย สถานประกอบการทหลากหลาย

สถาบนการศกษา อกทงเปนเสนทางเชอมตอดานโลจสตกสทส�าคญ

ตวแปรทใช ในการศกษาครงนจ�านวน 18 ตวแปร ซงในแนวคด ทฤษฎ

ตามนโยบายการปฏรปการปฏบตงานของเจาหนาทรฐของการบรหารงานรฐบาลปจจบน

ตวแปรทงหมดถกประยกตมาจากเครองมอการส�ารวจเกยวกบการมสวนรวมของประชาชน

(Oldekop et al, 2015) และการออกแบบเพมเตมบางสวนเพอใหสอดคลองกบบรบทของ

การบรหารงานของรฐบาลไทย


1. เครองมอการวจย

เครองมอวจยคอแบบสอบถามแบงเปน 3 สวน ไดแก ขอมลทวไป ความ

คาดหวงตอการปฏบตงานขององคกรสามดาน (การสรางความมนคง การลดความเหลอมล�า

สรางความเสมอภาค และการสงเสรมการเตบโตอยางมสวนรวมบนพนฐานประชารฐ) และ

ประสทธภาพการท�างาน โดยมคาระดบความเชอมนของแบบสอบถามมคาระหวาง 0.877-

0.936

2. กลมเปาหมาย

ประชากรและกลมตวอยาง ไดแก ประชาชนทอาศยอยในพนทความรบ

ผดชอบของเทศบาลนครรงสตจ�านวน 82,483 คน กลมตวอยางจ�านวน 398 คน (Yamane,

1973) โดยใชวธการสมตวอยางแบบแบงชน (stratified random sampling)

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


159

3. ขนตอนการด�าเนนการวจย

ใหระบขนตอน หรอระยะทด�าเนนการวจยเปนขอ ๆ ตามล�าดบการวจย

การเกบรวบรวมขอมลจากแบบสอบถามทถกสรางขน ลกษณะเครองมอเปนแบบวดความ

คาดหวงตอรปแบบการท�างานของเทศบาลรงสต โดยแบงระดบการประเมนความคาดหวง

ออกเป 5 ระดบ ไดแก มากทสด (5) มาก (4) ปานกลาง (3) นอย (2) นอยทสด (1) ตาม

ล�าดบ มคาความเทยงตรงสมประสทธแอลฟาครอนบาค 0.934

สถตทใชในการวจย

สถตทใชในการวเคราะห ไดแก ความถ รอยละ การวเคราะหองคประกอบเชง

ส�ารวจ (EFA) และการวเคราะหองคประกอบเชงยนยน (CFA) ดวยโปรแกรม LISREL

version 8.80 เพอทดสอบความสมพนธเชงการวดระหวางตวแปรแฝง (Latent variable)

กบตวแปรสงเกต (Observed variable) พจารณาจากเกณฑดชนทใชตรวจสอบความ

กลมกลนของแบบจ�าลอง (Schumaker & Lomax, 2004; Hair et al, 2010)


กลมตวอยางในการศกษาครงนสวนใหญเปนเพศชาย รอยละ 55.0 อาย 41-50 ป

รอยละ 37.24 รองลงมาอาย 31- 40 ป รอยละ 26.56 มการศกษาสงสดต�ากวาปรญญา

ตร รอยละ 99.1 ประกอบอาชพ คาขาย/ประกอบธรกจสวนตว รอยละ 48.4 รองลงมา

ประกอบอาชพรบจางทวไป รอยละ 46.2 และมรายไดตอเดอน 10,001– 20,000 บาท

รอยละ 60.5 รองลงมา มรายไดต�ากวา 10,000 บาท รอยละ 37.9

ผลการวเคราะหองคประกอบเชงส�ารวจ (ตารางท 2) พบวาจากตวแปรสงเกต

ได 18 ตวแปร มคา factor loading ตงแต 0.60 ขนไป (Costello & Osborne, 2005)

เหลอเพยง 10 ตวแปร และทงสององคประกอบมตวแปรสงเกตไดอยางนอย 3 ตวแปร

(Costello & Osborne, 2005) ดงน องคประกอบท 1 ความโปรงใสในการปฏบตงาน

มตวแปรสงเกตสงเกตได จ�านวน 6 ตวแปร มคา factor loading ระหวาง 0.591-0.642

องคประกอบท 2 ความมนคงปลอดภย มทงหมด 4 ตวแปรสงเกตได มคา factor loading

ระหวาง 0.620-0.679 ขณะท KMO > 0.80 และ p<0.05.

เมอพจารณาคา Variance Inflation Factor (VIF) เพอดภาวะรวมท�านายของ

ตวแปรสงเกตไดทง 10 ตวแปร พบวา คา VIF มคาเทากบ 1.223-1.479 ซงนอยกวา

0.5 (Hair et al, 2010) จงไมม multicollinearity และคาพารามเตอรทตองประมาณ

คา พบวาจ�านวนพารามเตอรม 19 ตว แต 10(10+1)/2 = 60.5 ดงนนโมเดลเปน Over


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

160

identification สามารถน�าตวแปรสงเกตไดเหลานไปด�าเนนการวเคราะหเพอหาความ

สอดคลองตอไปได

ผลการวเคราะหองคประกอบเชงยนยนของการสงเสรมการเตบโตอยางมสวนรวม

บนพนฐานประชารฐภายใตนโยบายไทยแลนด 4.0 ปรากฏวา การปรบตวแบบการวดน

ผวจยไดยอมรบความคลาดเคลอนของคตวแปรสงเกตไดหนงคไดแก Tran_5 กบ Tran_6

เนองจากผวจยเหนวาตวแปรทงสองคอยรวมองคประกอบเดยวกนจงยอมรบการผอนคลาย

เงอนไขน และสงผลใหภาพรวมของตวแบบมความสอดคลองตามทฤษฎ ตามภาพท 1 และ

เกณฑการยอมรบการปรบโมเดล ตารางท 1

เมอพจารณาเปนองคประกอบพบวา ความโปรงใสในการปฏบตงาน (Transparency)

มประเดนไมมการใหสนบน/เงนใตโตะจากภาคธรกจ (Tran_2) คาสงทสด (r=0.62)

รองลงมา ระบบอปถมภ ถกขจดใหหมดไป (Tran_1) (r=0.64) องคประกอบความมนคง

ปลอดภย (Security) มประเดนไมมการกอการรายเกดขนในพนท (Sec_3) มคาสงทสด

(r=0.67) รองลงมา การตงรบและแกไขปญหาเปนไปดวยความรวดเรว ทนการณและเหน

ผล (r=0.62)

ภาพท 1 โมเดลการวเคราะหองคประกอบเชงยนยน

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


161

ผลการวเคราะหองคประกอบเชงยนยนตามโมเดล ตารางท 2 พบวา โมเดลการ

วจยมความสอดคลองกลมกลนกบขอมลเชงประจกษ คาน�าหนกองคประกอบมคาเปนบวก

ทงหมดขนาดตงแต 0.40 ถง 0.55 และแตกตางจากศนยอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ

0.01 ทกตว (t>1.96)

องคประกอบความโปรงใสในการปฏบตงาน และองคประกอบความมนคง

ปลอดภย มคาความเทยงทผานเกณฑ (มากกวา 0.60) แตคาความแปรปรวนเฉลยคอนขาง

ต�า จงอธบายความแปรปรวนของตวแปรสงเกตไดในองคประกอบไดนอย (ต�ากวา 0.05)

ขณะทเมอพจารณาคาความแปรผนรวม (R2) ของตวแปรสงเกตไดภาพรวมมคาคอนขาง

ต�า รอยละ 22-41 ของตวแปรแฝงความโปรงใสในการปฏบตงาน และรอยละ 26-44 ของ

ตวแปรแฝงความมนคงปลอดภย


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

162

อภปรายผลการวจย

ผลการวเคราะหองคประกอบเชงยนยนโมเดลการสงเสรมการเตบโตอยางมสวน

รวมบนพนฐานประชารฐภายใตนโยบายไทยแลนด 4.0 ระบวามองคประกอบ ไดแก ความ

โปรงใสในการปฏบตงาน และความมนคงปลอดภย ซงมคาดชนทก�าหนดทางทฤษฎเปน

ไปตามเกณฑในระดบปานกลาง เมอพจารณาแตละองคประกอบพบวา ความโปรงใสการ

ปฏบตงานของเจาหนาทรฐมนยส�าคญทางสถตทระดบ 0.01 หมายความวาประชาชนทได

รบการบรการจากหนวยงานทองถนมององคกรวามการบรหารจดการประชาชนใหความ

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


163

เชอมนได โดยเฉพาะประเดนไมมการใหสนบน/เงนใตโตะจากภาคธรกจทปรากฏคาสงทสด

(t=13.32) สอดคลองกบขอคนพบจาก นนทดา จนทรศร, (2558) และ Srimahawaro

(2018) ทอธบายวาการทองคกรจะพฒนาควรสงเสรมความมสทธความเปนพลเมอง โดย

การเนนบทบาทความเปนผน�าทรบผดชอบตอการกระท�า และเนนประสทธภาพการท�างาน

ของพนกงาน ดวยหลกธรรมาภบาลซงเปนตวบงชทดในการก�ากบดแล (Kananurak,

2011; Azmat & Coghill, 2005) ซงผวจยเหนวาองคกรทองถนมการปรบเปลยนในสายตา

ประชาชนในทศทางทดขน ปรากฏความโปรงใสตามหลกการบรหารธรรมาภบาลนบวา

เปนสญญาณทด อกทง มรธาธร รกชาตเจรญ (2558) คนพบวาการมสวนรวมในชมชนสง

ผลทางออมตอความยงยนทสนบสนนอกทางหนง ขณะทประเดนมยทธศาสตรตอตานการ

ทจรตในทกระดบ (ระดบชาต ภมภาค ทองถน ภาคเอกชน ประชาสงคมและสอ) ผลการ

วเคราะหต�าทสด (t=9.25) อาจยงไมปรากฏชดเจนในการบรหารจดการขององคกรทองถน

สอดคลองกบความคดเหนของ มานต วฒนเสน (2559) ทวา การมสวนรวมของประชาชน

เปนเพยงวาทกรรมไมเกดขนจรง กลาวคอยงมพฤตกรรมการทจรตอยในทกระดบนนเอง

องคประกอบความมนคงปลอดภย เมอพจารณาประเดนไมมการกอการรายเกด

ขนในพนทมนยส�าคญทระดบ 0.01 สงทสด (t=13.33) และรองลงมา การตงรบและแกไข

ปญหาเปนไปดวยความรวดเรว ทนการณและเหนผล (t=12.45) เหลานเปนจดแขงของ

องคกรทองถนทประชาชนมความคดเหนวาสามารถด�าเนนชวตไดอยางปกตสข มความเชอ

มนในคณภาพชวต แตประเดนมความมนคงดานสงคม เศรษฐกจและความปลอดภยแสดง

คาต�าทสด (t=9.95) หมายความวาการด�าเนนการขององคกรทองถนควรมงเนนความมนคง

ใหประจกษแกชมชนอยางจรงจงมากขน กลาวโดยสรปวา การสงเสรมการเตบโตอยางม

สวนรวมบนพนฐานประชารฐขององคกรทองถนไทยมความสมพนธกนสองมต ไดแก ความ

โปรงใสในการปฏบตงานของเจาหนาทรฐ และความมนคงปลอดภย ซงความสมพนธเหลา

นจะเปนจดแขงขององคกรทควรจะตระหนกและพฒนาในการก�าหนดแผนการปฏบตงาน

ในอนาคต ใหสอดคลองกบทศทางของนโยบายประชารฐทมความตองการใหเกดความรวม

มอกนระหวางภาครฐ ภาคเอกชน และประชาชน


ขอจ�ากดในการส�ารวจขอมลอาจยงไมสะทอนกลมของประชาชนทมการศกษาท

สงขน เนองจากกลมตวอยางสวนใหญมระดบการศกษาต�ากวาปรญญาตร ดงนนในคราว

ตอไปควรมงกลมตวอยางระดบการศกษาระดบปรญญาตรขนไปเพอเหนความแตกตางท

เกดขน


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

164


บทความนเปนสวนหนงของโครงการเรอง “การวจยทศทางการปรบเปลยนรป

แบบการท�างานขององคกรทองถนและประสทธภาพการบรการเพอตอบรบนโยบายไทย

แลนด 4.0” ซงไดรบการสนบสนนเงนทนวจยจากส�านกวจยและพฒนา มหาวทยาลย

เทคโนโลยราชมงคลธญบร


ฐตมา อดมศร. (2012). การมสวนรวมของประชาชนในการปกครองสวนทองถน: กรณศกษา

องคการบรหารสวนต�าบลในคลองบางปลากด อ�าเภอพระสมทรเจดย จงหวด

สมทรปราการ. Veridian E-Journal, Su, 5(3), 220-238.

นนทดา จนทรศร. (2558). ธรรมาภบาลระดบทองถน: มมมองดานการมสวนรวมของ

ประชาชนในการบรหารจดการทองถน. วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร,

7(2), 95-117.

มานต วฒนเสน. (2559). การมสวนรวมของประชาชนในการตรวจสอบการบรหารกจการ

สาธารณะขององคกรปกครองสวนทองถน. วารสารการบรหารทองถน, 9(2),

90-107.

มรธาธร รกชาตเจรญ. (2558). การมสวนรวมของชมชนในการบรหารจดการน�าทางการ

เกษตรอยางยงยนของชมชนในลมน�าล�าเชยงไกร. วารสารวจยและพฒนา

วไลยอลงกรณ ในพระบรมราชปถมภ สาขามนษยศาสตรและสงคมศาสตร,

10(1), 76-87.

Azmat, F. & Coghill. K. (2005). Good Governance and Market-Based Reforms:

A Study of Bangladesh. International Review of Administration

Sciences, 71(4).

Bevir, M. (2010). Democratic Governance. Princeton and Oxford: Printon

University.

Costello, A. B. & Osborne, J. W. (2005). Best practices in exploratory factor

analysis:Four recommendations for getting the most from your

analysis. Practical Assessment, Research, & Evaluation, 10, 1-9.

Hair, J.F., Black, W.C., Babin, B.J., & Anderson, R.E. (2010). Multivariate Data

Analysis: A Global Perspective (7th ed.). New Jersey: Prentice Hall.

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


165

Jachtenfuchs, M. (2001). The Governance Approach European Integration.

Journal of Comman Market Studies, 39(2), 245-264.

Kananurak, N. (2011). Leadership Role for Producing Professional Employees.

University of the Thai Chamber of Commerce Journal, 31(1),

123-133.

Nanda, V.P. (2006). The Good Governance Concept Revisited. The ANNALS

of the American Academy of Political and Social Science, 603(1).

Oldekop et al. (2015). 100 key research questions for the post 2015

development agenda. [Online]. from onlinelibrary.wiley.com/

doi/10.1111/dpr.12147/full.

Schumaker, R.E., & Lomax, R.G. (2004). A Beginner’s Guide to Structural

Equation Modeling (2nd ed.). New Jersey: Lawrence Erlbaum

Associates.

Srimahawaro, W. (2018). The reduction of sustainable inequality and unfair

transitional period of Thailand. Narkbhutparitat Journal Nakhon Si

Thammarat Rajabhat University, 10(2), 40-48.

Yamane, T. (1973). Statistics: An Introductory Analysis (3rd ed.). New York:

Harper and Row.

.............................................................


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

166

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


167

การยายถนเพอรบมอผลกระทบจากการเปลยนแปลงภมอากาศ และความเปราะบางของกลมชาตพนธเขมรในพนท

สามเหลยมปากแมน�าโขง ประเทศเวยดนาม




บทคดยอ บทความนมวตถประสงคในการศกษาความสมพนธระหวางการยายถนและการ

เปลยนแปลงภมอากาศ รวมทงวเคราะหความเปราะบางของกลมชาตพนธเขมรซงเปน

กลมชาตพนธกลมนอยของประเทศเวยดนาม โดยศกษาจากประสบการณและการด�าเนน

ชวตของชาวบานในหมบานชนบทแหงหนงทตงอยในพนทสามเหลยมปากแมน�าโขง พบวา

การเปลยนแปลงภมอากาศสรางขอจ�ากดในการด�าเนนชวต และเกยวของกบการยายถน

ออกทงทางตรงและทางออม การยายถนถกน�ามาเปนแนวทางการรบมอปญหาทเกดจาก

การเปลยนแปลงภมอากาศ ทงนกลมชาตพนธเขมรมความเปราะบางมากกวาชาตพนธกลม

ใหญ การเปนชาตพนธกลมนอยสงผลตอกระบวนการยายถนเพอรบมอภยพบตตงแตพนท

ตนทางจนพนทปลายทาง ปจจยทท�าใหเกดความเปราะบาง ไดแก การเบยดขบและการ

ตตรา การอานและเขยนภาษาเวยดนามไมได การมหนสนและการสญเสยทดน นอกจากน

ยงมกลไกผลตซ�าความเปราะบางทท�าใหกลมชาตพนธเขมรยงวนเวยนในวฏจกรความ

เปราะบาง และท�าใหกลไกผลตความเปราะบางยงด�าเนนตอไป ไดแก การออกจากโรงเรยน

กอนวย นโยบายจ�ากดการยายถนภายในประเทศของภาครฐ และการเพมเงนกในระบบ

ซงปจจยทงหมดสงผลดานลบตอกลมชาตพนธเขมรในการน�าการยายถนมาเปนแนวทาง

การรบมอกบปญหาการเปลยนแปลงภมอากาศ ปจจยทกลาวมาทงหมดยงสงผลตอการ

ปรบตวเพอรบมอกบปญหาทเกดขนจากการเปลยนแปลงภมอากาศในพนทตนทางในกรณ

ทไมยายถนดวย

ค�าส�าคญ: การเปลยนแปลงภมอากาศ การยายถนภายในประเทศ ความเปราะบาง

ปากแมน�าโขง กลมชาตพนธเขมร

เทยนชย สรมาศนสตหลกสตรการพฒนาระหวางประเทศ คณะรฐศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

E-mail: [email protected]


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

168

Abstract This article discusses the relationship between climate change and internal migration. It also discusses the vulnerability of the Khmer ethnic group in Viet Nam. In particular, the article focuses on the Khmer residing in a small village of the Mekong Delta, an area deemed to be one of the world’s climate hotspots. Through a study of the villagers’ everyday lives experiences, the article examines how climate change, as one of the key drivers causing regional migration, directly and indirectly, affects villagers’ out-migration decision-making. The study demonstrates that migration is used as an adaptation strategy to cope with the stresses caused by climate change. Additionally, climate change impacts pose greater challenges to the Khmer, whose ethnic minority status makes them more vulnerable than Viet Nam’s ethnic majority. To cope with climate change impacts, the Khmer have utilized migration as a form of risk management in their decision-making. This article identifies the underlying mechanisms that increase the Khmer’s vulnerability and make it difficult to remain in risk areas. These mechanisms include stigmatization and exclusion, illiteracy, and indebtedness. There are, moreover, reproduction mechanisms to keep the Khmer in a vicious cycle of vulnerability, such as elevated early education dropout rates, harmful migration policies, and loan injections. These mechanisms affect the Khmer’s migration patterns to cope with climate change and impact the Khmer’s ability to successfully adapt to the sending place.Keywords: Climate change, Migration, Vulnerability, The Mekong Delta, Khmer ethnic group

Adapting to Climate Change through Migration and Vulnerability of the Khmer Ethnic Group in the

Mekong Delta of Viet NamThianchai Surimas

UPhD student, International Development Studies Program, Faculty of Political Science, Chulalongkorn University

E-mail: [email protected]




ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


169

บทน�า ประเดนเรองการยายถนจากการเปลยนแปลงภมอากาศถกหยบยกมาถกเถยง

อยางมากในชวงระยะเวลาหลายปทผานมา รายงานลาสดจากธนาคารโลกทศกษาประเดน

ดงกลาวในสามภมภาค ไดแก กลมประเทศแอฟรกาใตเขตตอนใตของทะเลทรายซาฮารา

ลาตนอเมรกา และเอเชยใต ไดพยากรณจ�านวนผยายถนจากการเปลยนแปลงภมอากาศ

วาภายในป ค.ศ. 2050 จะมจ�านวนถง 143 ลานคน (Rigaud et al, 2018: 110) นอกจากน

มงานวจยอนทระบวาการยายถนจากภมอากาศเปนปรากฏการณทควรไดรบการศกษา

อยางจรงจง เพราะเรมสงผลกระทบตอโลกหลายมตอยางยดโยง การยายถนถกมองวาเปน

ทงผลกระทบและแนวทางการรบมอปญหา แตไมใชทกคนหรอทกครวเรอนทสามารถน�า

การยายถนมาเปนแนวทางในการรบมอได ในทางตรงกนขาม การยายถนทขาดการเตรยมการ

ทดหรอขาดการจดการและสนบสนน สามารถเพมความเปราะบางแกผยายถนมากกวา

จะเปนแนวทางรบมอปญหาทยงยน (Black et al, 2011: 52-55; Geest, Khao, Thao,

2014: 37) อยางไรกตาม การยายถนจะส�าเรจหรอไมนนขนอยกบขอจ�ากดของผยายถน

ทงลกษณะสวนบคคลหรอตนทนทางเศรษฐกจและสงคม (Carmin et al, 2015: 115-116)

นอกจากนนแลว นโยบายรฐทเกยวของกบการเคลอนยาย เชน การจ�ากดการเคลอนยาย

ผานระบบส�ามะโนประชากร นโยบายทางเศรษฐกจและสงคมทงพนทตนทางและปลายทาง

กเปนปจจยทสงผลกระทบตอการยายถนไดเชนกน (Elnhirst, Middleton, Resurrección,

2018: 6-7)

สามเหลยมปากแมน�าโขงเปนพนทสะทอนภาพผลกระทบจากการเปลยนแปลงภม

อากาศอยางด โดยพนทนถกจดล�าดบเปนจดเสยงทส�าคญแหงหนงของโลกจากการเพมสง

ขนของระดบน�าทะเล นอกจากนนยงมภยพบตอน ทงน�าทวม ภยแลง พาย การพงทลาย

ของตลง การกดเซาะชายฝง และการรกล�าของความเคม ซงภยพบตเหลานลวนสมพนธ

กบการเปลยนแปลงภมอากาศทงสน กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของ

เวยดนามรวมกบหนวยงานทเกยวของยงไดศกษาผลกระทบของการเปลยนแปลงภมอากาศ

ในบรเวณภมภาคน และไดระบวาในป ค.ศ. 2100 ระดบน�าทะเลมแนวโนมสงขนราว 75

เซนตเมตร และอณหภมเฉลยจะเพมขนประมาณ 2-3 องศาเซลเซยส และภยพบตตาง ๆ

จะเกดขนรนแรงและถขนกวาเดม ซงถอเปนภมภาคทเปราะบางตอภยพบตทางธรรมชาต

มาก (IPCC, 2007: 333-335; Dang, Leonardelli, Dipierri, 2016: 4-5)

นอกจากนยงมปจจยอนทสงผลตอภยพบตในพนทสามเหลยมปากแมน�าโขง

อนเกดจากกระท�าของมนษยทเปนตวเรงใหพนทนเปราะบาง ซงปจจยทกลาวถงอยางมาก

คอ การสรางเขอนบรเวณแมน�าโขงตอนบนทสงผลตอลมแมน�าโขงตอนลาง และกอใหเกด


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

170

ภยพบตในบรเวณปากแมน�า ทงยงมประเดนเรองการจดการน�าและนโยบายเศรษฐกจของ

ประเทศเวยดนามทเปนปจจยหนงทท�าใหบรเวณนเกดปญหาการรกของความเคม เพราะ

ในชวงป ค.ศ.2000 ภาครฐไดสนบสนนการเพาะเลยงสตวน�า เพอปรบรปแบบการท�า

เกษตรกรรมใหเหมาะสมกบสภาพภมอากาศ และยงมเปาหมายเพอเพมปรมาณการผลต

กงเพอการสงออก เพราะขณะนนราคากงคอนขางสง โดยเรมขดคลองผนน�าเขาสหลาย

พนทในภมภาคปากแมน�าโขง แตนโยบายดงกลาวขาดการจดการและศกษาผลกระทบตอ

ระบบนเวศอยางเปนระบบ ท�าใหการรกล�าของความเคมหนกขน (Dun, 2012: 87-93)

ภมภาคสามเหลยมปากแมน�าโขงยงมปญหาดานเศรษฐกจและสงคม เพราะ

เปนทอยอาศยของชาตพนธเขมรทเปนชาตพนธกลมนอยของประเทศ เปนกลมทมฐานะ

ยากจนเมอเทยบคาเฉลยรายไดกบกลมชาตพนธกลมใหญ (Tung, 2018: 237) ซงการเปน

ชาตพนธกลมนอยและการมรายไดทต�ากวาคาเฉลยนน ท�าใหชาตพนธเขมรมอตราการออก

จากโรงเรยนกอนวยทสงอนดบสองของประเทศ และยงมปญหาอนตามมา เชน การอาน

ภาษาเวยดนามไมออกและเขยนไมได การเขาไมถงโอกาสตาง ๆ เชน โอกาสในการท�างาน

(UNICEF, 2018) ดงนนไมเพยงแตประเดนเรองภยพบต แตพนทสามเหลยมปากแมน�าโขง

ยงมปญหาความเหลอมล�าทเกยวกบประเดนทางชาตพนธรวมดวย

บทความนน�าเสนอขอมลเชงคณภาพจากการศกษาภาคสนามและการคนควา

ขอมลเอกสารเพมเตม เกยวกบความสมพนธของการเปลยนแปลงภมอากาศและการยาย

ถน รวมทงผลกระทบของการเปลยนแปลงภมอากาศกบการด�าเนนชวตของชาวบาน

และการน�าการยายถนมาเปนแนวทางในการรบมอปญหา นอกจากนบทความนยงศกษา

ความเปราะบางของกลมชาตพนธเขมรทเกยวของกบการเปลยนแปลงภมอากาศในพนท

ตนทาง และยงศกษาความเปราะบางทเกยวของกบการน�าการยายถนมาเปนแนวทางการ

รบมอกบปญหา ขอมลทน�าเสนอมาจากประสบการณและการด�าเนนชวตของชาวบาน

จากหมบานชนบทแหงหนงในพนทสามเหลยมปากแมน�าโขง ซงเปนพนทเสยงและไดรบ

ผลกระทบจากการเปลยนแปลงภมอากาศทถกกลาวถงมากแหงหนงของโลก

วธด�าเนนการศกษา

ผเขยนและสมาชกกลมจ�านวน 10 คนเขารวมโครงการ The Knowledge

Networks of Transdisciplinary Studies (KNOTS) ทประเทศเวยดนาม ตงแตวนท 18

มนาคม-31 มนาคม พ.ศ.2562 โดยโครงการแบงเปน 2 ชวงคอ Summer School ทผเขา

รวมโครงการทกคนเขารบการอบรมกระบวนการด�าเนนงานวจยและศกษาประเดนปญหา

ทเกดขนในพนทสามเหลยมปากแมน�าโขง สมาชกกลมไดประชมและก�าหนดความสนใจ

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


171

อยางคราว ๆกอนลงพนท จากนนแตละกลมลงพนทภาคสนาม (fieldtrips) กลมของผ

เขยนลงพนททหมบานแหงหนงในจงหวดซอคตรง (Soc Trang) เปนระยะเวลา 5 วน เกบ

ขอมลดวยการสงเกตอยางมสวนรวม การสมภาษณเชงลกจ�านวน 41 ราย และการสนทนา

กลมจ�านวน 2 กลม โดยมลามชาวเวยดนามจ�านวน 2 คนเขารวมตลอดระยะเวลาการเกบ

ขอมลสนาม ชวงกลางคนสมาชกจะรวมถอดประเดนและแลกเปลยนความร เพอกลบมา

น�าเสนอผลการศกษาแกผเขารวมโครงการกลมอน นอกจากขอมลสนามแลวผเขยนยงได

คนควาเอกสาร บทความ และงานวจยทเกยวของเพมเตมเพอถกเถยงตอเตมกบขอมลทได

จากภาคสนามดวย บทความนผเขยนไดใชแนวคดการยายถน การเปลยนแปลงภมอากาศ

และแนวคดเรองความเปราะบางของผยายถนเปนแนวคดในการวเคราะห ตลอดบทความ

นผเขยนใชชอสมมตแทนผถกสมภาษณทงหมด

ผลการศกษา

1. บรบทของหมบานและผลกระทบจากการเปลยนแปลงภมอากาศ

หมบานชนบทแหงนตงอยไมไกลจากชายฝงทะเล ประชากรสวนใหญ

เปนกลมชาตพนธเขมร ใชภาษาเขมรเปนภาษาหลกในการสอสาร ลกษณะทางกายภาพ

เปนพนทราบลม ภยพบตทเกดจากการเปลยนแปลงภมอากาศมทงแบบทเกดขนอยาง

ฉบพลน (sudden-onset climate event) เชน พาย น�าทวม และคลนความรอน นอกจาก

นยงมภยพบตจากการเปลยนแปลงภมอากาศทเกดขนอยางชา ๆ (slow-onset climate

event) คอ ภยแลง และการเพมขนของระดบน�าทะเล และทสงผลกระทบตอวถการ

ด�าเนนชวตของชาวบานมากทสด คอ การรกของความเคม (saline intrusion) อนเปน

ผลจากปรมาณน�าใตดนทมนอยลงจากภาวะโลกรอน ประกอบกบน�าทะเลหนนสงรกเขา

มาในพนท เพราะเปนพนทในภมภาคนรวมทงในหมบานเปนพนทต�า (IPCC, 2007: 185)

นอกจากนการสรางเขอนและกกเกบน�าทางตอนบนของแมน�าโขงกสงผลตอปญหานเชน

กน พนทปากแมน�าโขงเรมประสบปญหานประมาณ ค.ศ. 1990 และทวความรนแรงขน

เรอย ๆ (Tuan, 2019: 3) โดยเฉพาะปไหนทมภยแลงรวมดวยจะท�าใหปญหาการรกของความ

เคมทวความรนแรงขน เชน ป ค.ศ. 2016 ทพนทการเกษตรในหมบาน รวมทงพนทอนใน

ภมภาคนไดรบผลกระทบอยางหนกจากภยแลงและการรกล�าของความเคมทรกล�าเขามา

ซงจงหวดซอคตรงเปน 1 ใน 14 จงหวดทถกประกาศสถานการณฉกเฉนจากภยพบตปนน

ดวย (UN Viet Nam, 2016) ปญหาทเกดขนสงผลตอระบบการผลตของภาคเกษตรกรรม

ซงภมภาคนเปนพนทส�าคญของเวยดนามในการปลกขาวและผลไม รวมทงเปนแหลงผลต

อาหารทส�าคญของโลก ผลผลตทางการเกษตรโดยเฉพาะผลผลตขาวลดลงอยางมากใน


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

172

ชวงหลายปทผานมา (World Bank, 2010: 18-19; ADB, 2017: 56) ชาวนาทปลกขาวใน

ปจจบนสะทอนวา ไมเพยงแตผลผลตนอยลงเทานน แตยงเสยงตอการขาดทน เนองจาก

ปญหาเรองภยแลงและความเคมยงท�าใหตนทนในการท�าเกษตรสงมากขนดวย เชน คาใช

จายในการจดการน�าและเตรยมดน

ภาพท 1 แผนทสามเหลยมปากแมน�าโขงและความรนแรงของการรกของความเคม

ทมา: Southern Institute of Water Research (อางใน Thanh, 2016)

ภยแลงและการรกของความเคมสงผลตอการลดลงของผลผลตทางการ

เกษตร โดยเฉพาะขาวทเคยเปนรายไดหลกของชาวบาน ชาวบานพยายามปรบตว ทงการ

เปลยนแปลงจากการท�านาขาวสการท�าปศสตว เชน การเลยงโค สกร และสตวขนาดเลก

ซงการเลยงสตวพงพาทรพยากรดนและน�านอยกวาการท�านาขาว และสามารถลดความ

เสยงไดพอสมควร แตหลายครอบครวสะทอนวาการท�าปศสตวไมสามารถใชเปนแนวทาง

ทยงยนหรอเพยงพอทจะสรางรายไดทมนคง เพราะการท�าปศสตวตองใชระยะเวลานาน

กวาจะสามารถขายผลผลตได แตในการด�าเนนชวตประจ�าวนนนมรายจายมากขนเพราะ

ฐานทรพยากรธรรมชาต เชน สตวน�าในคลองทเคยพงพาไดนอยลง สวนการเลยงโคนม

และโคเนอตองใชระยะเวลามากกวาหนงป บางครงตองเสยงตอการขาดทนจากโรคระบาด

ในกรณของนางเหนและนางล (นามสมมต) (สนทนากลม, 26 มนาคม 2562) ระบวาทงค

กยมเงนจ�านวน 20 ลานดอง เพอเลยงโคและสกร แตทงคขาดทนจนหมดสน เพราะไมม

ความรในการดแล ท�าใหสตวเลยงตดโรคระบาดตาย และยงคงเปนหนจากการลงทนครงนน

นอกจากนชาวบานยงใชการลงทนในกจการขนาดเลก ทงการเปดรานขายของช�า หรอราน

น�าชา เพอหารายได ซงเงนลงทนสวนมากมาจากการกผานโครงการของรฐบาล สหกรณ

และเงนกนอกระบบ ชาวบานสะทอนวารายไดอนนอยนดทเกดขนไมเพยงพอตอคาใชจาย

เพราะตองน�ามาช�าระหนและดอกเบยจากการกยมดวย

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


173

ชาวบานยงระบวา การปรบตวทส�าคญเพอใหเขากบสภาพดนและน�า

ทมความเคมมากขนและไดรบความนยมอยางมาก คอการปรบเปลยนจากการท�านาขาว

สการเพาะเลยงกง เนองจากประมาณป ค.ศ. 2000 ปญหาเรองการรกของความเคมเรม

ปรากฏและสงผลกระทบตอการท�านาขาวอยางชดเจน ประกอบกบการสนบสนนของ

ภาครฐ ทงเงนกและการขดคลองสงน�าในหมบานเพอเออตอการเพาะเลยงสตวน�า อกทง

ราคากงและสตวน�าในชวงนนคอนขางด ทงสามปจจยประกอบกนจงท�าใหใหชาวบาน

ตดสนใจเปลยนอาชพ แตการเลยงกงกมความเสยง เชน ในป ค.ศ. 2016 ทเกดภยแลง

ครงรนแรงในหมบานจนท�าใหน�าเคมหนนเขามามากกวาปกต ทงการปลกพชและการเพาะ

เลยงสตวน�าตางไดรบผลกระทบ (Chapman and Tri, 2018) ชาวบานระบวาในปนนการ

เพาะเลยงกงสญเสยหนก ซงการเลยงกงและสตวน�ามตนทนคอนขางสงมาก ในปนนชาว

บานหลายครอบครวตองเลกกจการและเปนหนสนจ�านวนมาก จะเหนไดวา ภยพบตในป

ค.ศ. 2016 สมพนธกบการมหน หนทมาจากความลมเหลวจากการเพาะเลยงกง ซงหนสน

เปนปจจยล�าดบตน ๆ ทชาวบานระบวาเปนปจจยผลกในการยายถน ชาวบานยงระบถง

ปญหาในลกษณะเดยวกนทเกดขนในป ค.ศ. 2011 โดยในกรณของนางธ (นามสมมต) อาย

60 ป (สมภาษณ, 26 มนาคม 2562) ไดกลาววาในปนน เกดภยแลงและการรกล�าเขามา

ของน�าเคมทรนแรง “ลกสาวของฉนตองยายไปท�างานในเมองโฮจมนห เพราะเราสญเสย

ทกอยางในป ค.ศ. 2011 บอกงและปลาทเราลงทนเสยหายหมดเพราะภยพบต กอนหนา

นนลกสาวของฉนสองคนท�าสญญาและยมเงนเพอมาลงทนและขดบอ เราลงทนประมาณ

200 ลานดองตอป และหลงจบฤดกาลเราไดเงนประมาณ 300-400 ลานดอง เราไดก�าไร

มาสปตดกน แตปทหาเราสญเสยทกอยางเพราะภยพบตครงนน จนลกสาวฉนตองออกไป

ท�างานมาชดใชหน”

ภาพท 2 การรกล�าของความเคมบรเวณพนทหนาบานของชาวบาน

ทมา: เทยนชย สรมาศ


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

174

ผลจากการเปลยนจากนาขาวสการเพาะเลยงกง คออปสงคแรงงานท

ลดลงอยางมาก โดยเฉพาะอยางยงงานรบจางในภาคเกษตร เพราะการเพาะเลยงกงตองการ

แรงงานนอย รวมทงงานภาคเกษตรอนกเรมใชเครองจกร ท�าใหงานจ�านวนมากถกแทน

ดวยเครองจกร อปสงคแรงงานทลดลงเปนปจจยหนงเชนกนทสงผลตอการยายออกจาก

พนทชนบทสเมองใหญทมความตองการแรงงานสง หลายคนสะทอนวาหากมงานเพยง

พอในบานเกดจะไมยายถน เพราะเงอนไขการท�างานในเมองใหญคอนขางล�าบาก การลด

ของความตองการแรงงานในชนบทถอเปนความทาทายแบบใหมและเปนอกหนงปจจยท

ท�าใหเกดการยายถนเขาสเมอง (UN Viet Nam, 2014: 2) ครอบครวและผยายถนระบวา

อยากท�างานทบานมากกวา แตไมมงานใหท�าและงานรบจางกไมมความแนนอนของรายได

นางฮว (นามสมมต ) อาย 64 ป (สมภาษณ, 26 มนาคม 2562) กลาววา “ฉนอยากใหลก

หลานกลบมาท�างานทบาน แตอากาศมนรอนมาก และไมมงานใหพวกเขาดวย”

2. ความสมพนธการเปลยนแปลงภมอากาศและการยายถนภายในประเทศ

การยายถนในประเทศเวยดนามเปนปรากฏการณทเกดขนมานานแลว

ทงการยายถนจากพนทราบลมสพนทสงในชวงทอยภายใตอาณานคมของฝรงเศส หรอแม

กระทงการยายจากมหานครทแออดสพนทวางเปลา เพอตอบสนองการจดตงเขตเศรษฐกจ

พเศษตามนโยบายของรฐบาล ดงนนการยายถนในเวยดนามไมใชปรากฏการณใหม มความ

สมพนธกบเหตการณหรอนโยบายของรฐในยคนน ๆ (Geest, Khao, Thao, 2014: 27-28)

โดยในพนทสามเหลยมปากแมน�าโขงนน มผอาศยอย 18 ลานคน ในชวงสบปทผานมาม

ประชากรราว 1.7 ลานคนยายออกจากบรเวณปากแมน�าโขง ในขณะทมประชากรเพยง

700,000 คนเทานนทยายเขามาตงรกราก (Chapman and Tri, 2018) แนวโนมการยาย

ถนของผหญงสงขน และการเปลยนแปลงภมอากาศถกน�ามาพจารณาวาเปนปญหาหรอ

ปจจยหนงทท�าใหการยายถนออกจากภมภาคนคอนขางสงในบรบทปจจบน

การเปลยนแปลงภมอากาศมความสมพนธตอการยายถนออกจากพนท

ปากแมน�าโขงทงทางตรงและทางออม งานวจยหลายงานมองวาการเปลยนแปลงภมอากาศ

ไมไดสงผลทางตรงตอการยายถน แตเปนตวเรงทส�าคญทท�าใหเกดปญหาดานเศรษฐกจ

โดยปจจยดานเศรษฐกจและสงคมถกพจารณาเปนเปนปจจยผลก เชน การศกษาของ

Thuy และ Nam ในป 2015 (อางใน Kim และ Minh, 2016: 111) ทพจารณาวาการ

เปลยนแปลงภมอากาศสงผลกระทบตอระบบการผลตทางการเกษตร จงไมไดผลกดนให

คนยายออกจากพนทโดยตรง แตมสวนเรงใหเกดความไมมนคงดานเศรษฐกจ ผศกษามอง

วาการเปลยนแปลงภมอากาศไมไดเปนปจจยผลกทแทจรง ในขณะเดยวกนกมการศกษา

ของ Kim และ Minh (2016: 116-117) ทใชการศกษาเชงปรมาณในการตรวจสอบความ

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


175

สมพนธของทงสองปจจย พบวาการเปลยนแปลงภมอากาศสงผลตอการตดสนใจยายถน

ออกจากภมภาคนทางตรง แตมจ�านวนไมมากนกทระบวาการเปลยนแปลงภมอากาศเปน

ปจจยผลกอยางหนง ซงการศกษานเปนการหาความสมพนธโดยแยกวเคราะหจากมตทาง

เศรษฐกจและสงคม จะเหนไดวาความสมพนธของการเปลยนแปลงภมอากาศกบการยาย

ถนมองไดทงสองลกษณะ ทงการเปนปจจยผลกทางตรงและตวเรงหรอปจจยผลกทางออม

การยายถนจากการเปลยนแปลงภมอากาศไมไดมาจากปจจยเดยวและ

มความซบซอน เราไมสามารถแยกวเคราะหโดยปราศจากบรบทรวมและการมองแบบองค

รวม ตวอยางทเกดขนในหมบาน คอ การลดลงของผลผลตทางการเกษตร และการเพมของ

ตนทนในการท�าการเกษตรเปนผลมาจากภยแลงและการรกของความเคม อนเกยวเนองกบ

การเปลยนแปลงภมอากาศ ซงสงผลดานลบโดยตรงตอปจจยดานเศรษฐกจ ในลกษณะการ

ลดลงของรายได ความมนคงทางอาหาร คณภาพชวต และความไมมนคงอน ๆ จนท�าให

เกดกระบวนการตดสนใจยายถน ผลกระทบแบบลกโซทเกดขน ยดโยงทงมตทางสงแวดลอม

เศรษฐกจและสงคม ยากทจะวเคราะหแยกสวน นอกจากนการเปลยนแปลงภมอากาศ

ยงสงผลตอการตดสนใจกลบสพนทตนทาง เพราะผยายถนเกรงวาปญหาการถดถอยของ

ทรพยากรดนและน�า รวมทงปญหาเรองสงแวดลอมทรนแรงขนเรอย ๆ จะกระทบตอการ

ด�าเนนชวต เมอกลบมาใชชวตทบานเกด

กลาวไดวา ในกรณของหมบานแหงนนนการเปลยนแปลงภมอากาศเปน

ตวเรงใหปจจยผลกของการยายถนแบบอนท�างาน มความเกยวของกนตงแตกระบวนการ

ตดสนใจยายออก จนถงกระบวนการยายกลบสพนทตนทาง สมาชกในครอบครวและผ

ยายถน ระบวา ปจจยทางเศรษฐกจเปนปจจยผลกทส�าคญ สาเหตทชาวบานระบไวมหลาย

ประการ เชน ความล�าบากในการใชชวตในหมบานและขอจ�ากดทมากขน การสญเสย

รปแบบการด�าเนนชวตแบบเดม การสญเสยรายได การลดลงของผลผลตทางการเกษตร

การสญเสยทดน และการมหนสน หากเราพจารณาตนเหตของปญหาทางเศรษฐกจทชาว

บานระบวาเปนปจจยผลก จะเหนวา ภยแลงและการรกของความเคมเปนสาเหตทท�าให

เกดปญหาเหลานน ทงนกมหลายพนททสะทอนภาพตวอยางทชดเจนเรองการยายถนจาก

ภยพบต ในฐานะปจจยผลกโดยตรงทเกดในภมภาคน เชน การถลมของทดนบรเวณตลง

แมน�าโขง ทสงผลทางตรงตอการยายถนรวมทงการตงถนฐานใหม และภาครฐมนโยบาย

สนบสนนการตงถนฐานใหมส�าหรบผประสบภยพบตกลมน แตในบรบทของหมบานน การ

เปลยนแปลงภมอากาศทกระทบการด�าเนนชวตเปนแบบเกดขนชา ๆ จะคอย ๆ กระทบ

กบปจจยดานเศรษฐกจ ดวยการลดลงของรายได ผลผลตทางการเกษตร และการมหนสน

จงมความสมพนธทซบซอนมากกวาภยพบตทเกดขนฉบพลน ดงนนลกษณะหรอรปแบบ

ของภยพบตกสงผลตอรปแบบการยายถนดวย


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

176

มมมองตอการยายถนของชาวบานมทงทางบวกและทางลบ เพราะม

ตวอยางของคนทประสบความส�าเรจ แตกมหลายคนทไดรบประสบการณไมดจากการ

ยายถน บางคนสามารถสงเงนสรางบานและสนบสนนครอบครว แตบางคนมหนสนทเกด

กอนและระหวางการยายถน หรอถกเอารดเอาเปรยบจากพนทปลายทาง ประสบการณ

เหลานถกสงผานในหมบานและสงผลตอการตดสนใจ การยายถนในหมบานม 2 รปแบบ

คอ การยายถนทงครอบครวและการสงสมาชกในครอบครวเปนตวแทน โดยการยายถน

ทงครอบครวนน ผยายถนจะฝากบานไวกบญาตและกลบมาเพอเคารพบรรพบรษในชวง

ปใหมของกลมชาตพนธเขมร ผยายถนและครอบครวไมไดมองการยายวาเปนการยายถน

ถาวร แมหลายคนจะไมไดกลบบานมากกวาสบป แตยงสงเงนกลบเพอสรางบานและหวง

จะกลบมาใชชวตในหมบานเมอสถานะทางเศรษฐกจมนคง แตปญหาเรองการถดถอยของ

ดนและน�า สงผลตอการกลบมาอยถาวรเพราะชาวบานมขอกงวลเรองความเสยงในการ

ลงทนท�าเกษตรกรรม

หลายครวเรอนด�ารงชวตดวยรายไดหลกจากเงนทสมาชกผยายถนสง

กลบมา เชน กรณของนางวนห (นามสมมต) ทสามและลกชายวย 16 ปไปท�างานทเมอง

โฮจมนห “ลกชายฉนหยดเรยนตอนอาย 15 ป เพราะอยากออกมาชวยครอบครวหารายได

เขาและพอสงเงนกลบทกเดอนเพอเปนคารกษาโรคหวใจของฉน” “เดมทเรามทดนเพอท�า

นาแตตองขายเพราะไมมก�าไรจากการท�านาและบางปขาดทน การยายถนจงเปนทางเลอก

เดยวทเราจะมชวตทดขนได” (สมภาษณ, 27 มนาคม 2562) สวนนองสาวนางวนหท�างาน

ทเมองโฮจมนห และสงเงนกลบมาสรางบานแตไมไดกลบบานมากกวา 5 ป หลายครอบครว

ไมไดรบเงนจากผยายถนเปนรายเดอนแตไดบางตามโอกาส และหลายครอบครวไมไดรบเงน

เลย ซงสอดคลองกบการศกษาของ International Organization for Migration (IOM)

ทศกษาการสงเงนกลบบานของผยายถนออกจากพนทปากแมน�าโขง พบวาสวนมากสงเงน

กลบเปนจ�านวนคอนขางนอยหรอไมมการสงเงนกลบเลย โดยผชายสงรอยละ 10 สวนผหญง

สงรอยละ 17 ของรายได แตผชายจะมรายไดสงกวาผหญง (Chun, 2014; UN Viet Nam,

2014: 2)

3. ความเปราะบางของกลมชาตพนธเขมรและกลไกผลตความเปราะบาง

ประเดนเรองความเปราะบางถกน�ามาถกเถยงอยบอยครงเมอเกดภย

พบตขนาดใหญ โดยเฉพาะภยพบตทเกดขนแบบฉบพลน ชาตพนธกลมนอยมกจะเปราะบาง

มากกวา เชน กรณไซโคลนนากสทประเทศพมา ผไดรบผลกระทบหนกทสดเปนชาตพนธ

กลมนอย มอตราการสญเสยทงชวตและทรพยสนมากกวาชาตพนธกลมใหญ หรอแมแต

กรณของผลกระทบจากเฮอรเคนแคทรนาในประเทศสหรฐอเมรกากไมไดสงผลกระทบตอ

ทกกลมสงคมในระดบเดยวกน กลมผสงอายถอเปนกลมเปราะบางแตไมใชผสงอายทกคน

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


177

ทเปราะบางเทากน เพราะผสงอายชาวแอฟรกนอเมรกนเปนผเปราะบางมากทสด (World

Economic and Social Survey, 2016: 22-29) จากกรณนแสดงใหเหนวาลกษณะบาง

ประการ เชน ชาตพนธ เพศ อาย และสผว ท�าใหความสามารถในการรบมอกบภยพบตของ

แตละกลมตางกน

แนวคดเรองความเปราะบางถกน�ามาใชในการศกษาการยายถน โดย

เฉพาะการศกษาลกษณะของผยายถน ลกษณะและขอจ�ากดของผยายถน เชน ชาตพนธ

ระดบการศกษา สผว เพศ ชนชน และฐานะทางเศรษฐกจและสงคม ท�าใหบางกลมมความ

เปราะบางมากกวาบางกลม (Chun, 2014: 2-5; Carmin et al, 2015: 115-116, Black

et al, 2011: 52-55) การยายถนอาจไมสามารถใชในการรบมอกบปญหาทประสบในพนท

ตนทางส�าหรบบางกลม ในทางกลบกน กลบซ�าเตมหรอเพมความเปราะบางแกผยายถน

การยายถนจงอาจเปนเพยงการยายความเปราะบางทางภมศาสตรจากพนทตนทางสปลาย

ทาง ในกรณของกลมชาตพนธเขมรมปจจยทผเขยนเรยกวา “กลไกผลตความเปราะบาง”

ทท�าใหกลมชาตเขมรเปราะบางมากกวากลมชาตพนธคนหรอชาตพนธกลมใหญ คอ การต

ตราทางชาตพนธ และการไมสามารถอานและเขยนภาษาเวยดนาม เปนกลไกแบบปฐมภม

และอกปจจยคอเรองหนสนและการสญเสยทดนทเปนกลไกสรางความเปราะบางแบบใหม

ทเกยวของกบการเปลยนแปลงภมอากาศรวมดวย

3.1 การตตราทางชาตพนธ การตตราทมตอกลมชาตพนธเขมรมหลาย

ลกษณะ เชน ไมมการศกษา พฒนายาก และไมรจกการวางแผนใชเงน ซงสงผลตอการ

เลอกปฏบตทงตนทางและปลายทาง อาท การถกตตราวาเปนกลมทสงเสรมและพฒนายาก

สงผลใหเกดการลด หรอไมสนบสนนการพฒนาประชากรกลมนในเชงปฏบต นอกจากนยงม

ประเดนเรองการเลอกปฏบตจากความเปนอน เชน กรณของกลมสตรในต�าบลทรบผดชอบ

เรองการฝกอาชพเสรมเพอสรางรายไดนอกเหนอจากการท�าการเกษตร แตไมสามารถเขา

ถงหรอรวมมอกบกลมชาตพนธเขมร เพราะความแตกตางและความไมเขาใจทางวฒนธรรม

ตวแทนกลมสตรในต�าบลระบวา “เราไมคอยรภาษา วฒนธรรม และวถชวตกลมชาตพนธ

เขมรเทาไหร ไมรวาเขาตนกโมง ท�าไรบางในแตละวน เลยท�าใหเราไมไดเขาไปอบรมอาชพ

เสรมให” (สมภาษณ, 27 มนาคม 2562) ซงในความเปนจรงแลว กลมชาตพนธเขมรลวน

สามารถพดภาษาเวยดนามได เพยงแตบางสวนไมสามารถอานและเขยนได นอกจากนนการ

เขาถงความรและทนของกลมชาตพนธเขมรเองกถกจ�ากดดวย โดยขอมลจากการสนทนา

กลมอดตเกษตรกรผเลยงกงชาตพนธเขมร พบวาผเลยงกงทเปนกลมชาตพนธเขมรมอตรา

การลมเหลวมากกวากลมชาตพนธคน เนองจากการเขาไมถงความรในการจดการและการ

เพาะเลยงกง ในขณะทชาวคนจะมเครอขายทสงตอความร ท�าใหการเขาถงความรในการ


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

178

จดการและการดแลกงจากภาครฐมากกวา จนประสบความส�าเรจมากกวา นางคม (นามสมมต)

อาย 50 ป (สนทนากลม, 26 มนาคม 2562) ไดระบในการสนทนากลมวา “เราชาตพนธ

เขมรไมมความรเรองการท�าธรกจและการเพาะเลยงกง ไมเหมอนชาวคนทมการศกษาและ

ความรเรองการจดการฟารม มเงนทนมากกวา ท�าใหเราลมเหลวมากกวา”

3.2 การไมสามารถอานและเขยนภาษาเวยดนามได เปนขอจ�ากดของ

กลมชาตพนธหลายกลมในประเทศ แมกลมชาตพนธเขมรรนใหมทเขาศกษาในระบบจะ

อานออกเขยนได แตคนทออกจากโรงเรยนในวยเดกหรอคนรนกลางคนขนไปจะไมสามารถ

เขยนและอานภาษาเวยดนามไดมากนก เปนเหตใหเกดขอจ�ากดในการเขาถงงานทมรายได

ด เชน งานโรงงานหรองานภาคบรการ (UN Viet Nam, 2014: 1-3) เนองจากงานเหลาน

ก�าหนดคณสมบตวาตองสามารถอานและเขยนภาษาเวยดนามได ดงนนกลมชาตพนธจงถก

จ�ากดการเขาถงงานทมรายไดด งานทผยายถนสวนใหญท�าเปนงานประเภท 3D เชน งาน

กอสราง งานรบจางทวไป รวมทงงานใชแรงงานในรานอาหาร นอกจากนการไมรหนงสอยง

ท�าใหถกเอารดเอาเปรยบจากนายจางและนายหนา เชน ในกรณของนางเนอง นามสมมต

อาย 38 ป (สมภาษณ, 24 มนาคม 2562) ระบวาตนเปนเกษตรกรทสญเสยทดนในการ

ท�ากนเพราะขายชดใชหนสนจากการลงทนเพาะเลยงกงและการท�าปศสตว ปจจบนเปน

ผยายถนทกลบมาอยในหมบาน นางเนองไดเลาประสบการณจากการยายถนทงครอบครว

วาในป ค.ศ. 2017 เคยท�างานงานกอสรางทเมองโฮจมนห แตถกเอาเปรยบจากทงนายหนา

และนายจาง เพราะไมสามารถอานสญญาการจางงานได จนท�าใหไมไดรบคาจางเปนระยะ

เวลา 1 ป ไดเพยงเงนคาเบยเลยงในการซออาหารรายวน จนภายหลงรแนชดวาไมไดเงนคา

จางจงตองยายไปท�างานทเมองญาจาง แตท�าไดเพยงหนงเดอนกตดสนใจกลบบานเพราะ

คณภาพชวตของแรงงานทคอยขางแยและประสบปญหาเดมจากนายจาง นางเนองระบวา

“การไมรหนงสอและไมสามารถอานและเขยนภาษาเวยดนามไดท�าใหฉนถกเอาเปรยบจาก

ผอน ฉนไมสามารถอานสญญาได ตองพงพาคนอนตลอดเวลา” “ตอนนฉนไมอยากไปไหน

แลวเพราะ กลวการถกเอาเปรยบ ฉนไดแตหวงวาลกจะเรยนจบมความร และมคณภาพชวต

ทด”

3.3 หนสนและการสญเสยทดน เปนปจจยทส�าคญตอการยายถนของชาว

บาน จากการสมภาษณพบวาทกครวเรอนมหนสนมากกวาหนงแหลง สงผลตอศกยภาพใน

การช�าระหนและยงสงผลตอการขายทดนเพอช�าระหน จากการสมภาษณพบวาครอบครว

กลมชาตพนธเขมรสวนใหญมหนจากการกยมเพอเพาะเลยงกง รวมทงจากการกยมเพอ

ประกอบอาชพอน ๆ ทภายหลงลมเหลวจากหลายปจจย และชาวบานระบวาภยพบต

เปนสวนหนงของปจจยทท�าใหลมเหลว อดตผเลยงกงชาตพนธเขมรจ�านวนมากขายทดน

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


179

ใหผทสามารถสานตอกจการเลยงกงได ซงสวนมากเปนชาตพนธกลมใหญ การไมมทดน

ท�ากนในพนทชนบทท�าใหชองทางการหารายไดนอยลงอยางมาก สอดคลองกบงานของ

Curran and Meijer-Irons (2014: 15-17) และ Geest, Khao and Thao (2014: 31-

32) ทระบวากลมผมหนและไรทดนเปนกลมทมอตราการยายถนจากการเปลยนแปลงภม

อากาศทสงกวากลมอน กลมนมความเปราะบาง เพราะมทางเลอกในการปรบตวและอย

ในหมบานนอยกวาคนอน และเมอยายถนไปแลว ผยายถนยงตองแบกรบภาระหนสนใน

พนทปลายทางดวย

4. กลไกการผลตซ�าความเปราะบางและวฏจกรแหงความยากจน

นอกจากกลไกทสรางความเปราะบางแกกลมชาตพนธเขมร ยงมกลไก

การผลตซ�าความเปราะบาง อนเปนเหตใหกลไกผลตความเปราะทระบดานบนยงท�างานอย

และท�าใหกลมชาตพนธเขมรยงคงวนเวยนอยในวฏจกรความยากจนและขอจ�ากดหลาย

ประการ ไดแก

4.1 การลาออกจากโรงเรยนกอนวย (school dropout) กลม

ชาตพนธเขมรและชาตพนธมงในเวยดนามเปนชาตพนธทมสถตการลาออกจากโรงเรยน

มากทสดเมอเทยบกบชาตพนธอน (UNICEF, 2018) การลาออกจากโรงเรยนนนสงผลตอ

ความสามารถในการอานและเขยนภาษาเวยดนาม ซงการไมสามารถอานและเขยนภาษา

เวยดนามไดนนท�าใหชาตพนธเขมรมขอจ�ากดในการน�าการยายถนมาเปนแนวทางการม

ชวตทดขน การศกษาและทกษะการอานและเขยนภาษาเวยดนามสงผลทางบวกตอผยาย

ถนในพนทปลายทาง เพราะเปนการเพมโอกาสการเขาถงงานทมรายไดสง และเปนการเพม

ทนทางสงคมและศกยภาพของผยายถน ไมเพยงแตในพนทปลายทาง การมตนทนสวนนยง

สงผลตอการปรบตวใหสามารถด�ารงชวตอยในหมบาน เชน การเขาถงความรในการปรบตว

ตอการเปลยนแปลงทเกดขนดวย

4.2 นโยบายจ�ากดการเคลอนยายของประชากรผานระบบ

Ho Khau (household registration system) เปนการจ�ากดการยายถนผานระบบการลง

ทะเบยนบาน มวตถประสงค เกยวกบความมนคงและการจดการทรพยากรผานการควบคม

การเคลอนยายของประชากร ท�าใหในทางกฎหมายการยายถนยงไมสะดวกนก เพราะยงม

ขนตอนตาง ๆ ทตองปฏบต แตในปจจบนมการพฒนาเมองหลกและเขตเศรษฐกจ ท�าให

ในทางปฏบตนนการยายถนคอนขางอสระกวาในอดตและมขอจ�ากดทลดนอยลง (World

Bank, 2016) แตกไมไดหมายความวาภาครฐอ�านวยความสะดวกตอการยายถน ประเดน

หนงทยงเปนขอจ�ากดทส�าคญอนเกยวเนองกบนโยบายน ทผยายถนระบวาเปนปญหาและ

สรางความเปราะบางในพนทปลายทาง คอการจดสวสดการของรฐทยงจ�ากดผานระบบ


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

180

ทะเบยนบานหรอพนทตนทาง จงสงผลตอการออกจากโรงเรยนของเดกในหมบานเมอพอ

แมตดสนใจยายถนทงครอบครว และการเขาถงการรกษาพยาบาลและสวสดการอนทยงจด

ใหในพนทตนทางทลงทะเบยนไวเทานน ดงนนผยายถนตองรบมอหากเกดปญหาสขภาพ

เมออยในพนทปลายทาง

4.3 การเพมเงนกในระบบ (loan injection) เปนอกประเดน

หนงทผลตซ�าความเปราะบางทส�าคญ เชน กรณของนางเซอง (นามสมมต) ทกเงนถง

3 ครง ครงแรก เพอเลยงโคจ�านวน 20 ลานดอง ครงท 2 เพอใชจายในชวตประจ�าวน

เพราะขาดทนจากการเลยงโคจ�านวน 8 ลานดอง และครงท 3 จ�านวน 10 ลานดองใน

การเปดรานคา รวมหนสนทงหมด 38 ลานดอง การมหนหลายแหลงท�าใหเกดปญหาใช

หน เพราะงานรบจางและรายไดจากการท�าการเกษตรในหมบานไมแนนอน และรายไดท

นางเซองไดรบจากการเปดรานขายของช�านนเพยงพอแตการใชจายอยางประหยดเทานน

การศกษาของ Tung (2018: 237) ระบวารายไดกลมชาตพนธเขมรในชนบทโดยเฉลยตอ

คนตอเดอนอยท 1.18 ลานดองเทานน ดงนนการมหนคอความเปราะบางและการเพมหน

ในระบบนนกถอเปนการผลตซ�าใหชาวบานเปราะบางมากขน นางเอน (นามสมมต) อาย

63 ป (สมภาษณ 26 มนาคม 2562) ระบวา “ลกชายฉนเพงยายไปท�างานทโฮจมนหเมอ

สองวนทแลว เพราะเขาไมอยากจะกเงนมาลงทน ทงการเพาะเลยงกงหรอลงทนอน ๆ อก

แลว” การเลอกแนวทางการชวยเหลอดวยการใหเงนก โดยเพมเงนกในระบบจ�านวนมาก

จนเกนความสามารถในการช�าระคน จงเปนปจจยหนงทท�าใหชาวบานวนเวยนอยในวฏจกร

ความยากจนและความเปราะบาง

สรปและอภปรายผลการวจย

การยายถนจากการเปลยนแปลงภมอากาศถอเปนปรากฏการณทถกกลาวถงอยาง

มาก เพราะเรมปรากฏผลกระทบทชดเจน การเปลยนแปลงทางภมอากาศมความสมพนธ

กบการยายถน ทงในฐานะปจจยผลกโดยตรง ในกรณทภยพบตถกระบเปนปจจยล�าดบตน

ของการตดสนใจยายถนและรปแบบนมกจะเกดกบผประสบภยพบตแบบฉบพลน นอกจากน

ยงสามารถเปนปจจยทสงผลทางออม โดยรปแบบน ภยพบตท�าหนาทเรงใหผยายถนเกด

ปญหาตาง ๆ เชน ปญหาดานเศรษฐกจและสงคมในพนทตนทาง ในกรณของหมบานแหง

น ภยพบตทเกดขนอยางชา ๆ อยางการรกของความเคมทเกดขนในหมบานสอดคลองกบ

รปแบบหลงมากกวา เพราะปญหาจากการเปลยนแปลงภมอากาศสงผลในรปแบบทซบซอน

โดยจะคอย ๆ สงผลกระทบตอปจจยดานเศรษฐกจและสงคมของชาวบาน ในลกษณะของ

ความลมเหลวของการท�าเกษตรกรรม การลดลงของปรมาณผลผลต การเพมตนทนของ

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


181

การท�าการเกษตร รวมทงการมหนสนและการสญเสยทดน ซงท�าใหชาวบานสญเสยความ

มนคงในการด�าเนนชวต รวมทงสรางขอจ�ากดและความทาทายในการด�าเนนชวตในพนท

ตนทาง ซงหลายครวเรอนใชการยายถนเปนแนวทางในการรบมอกบปญหาทเกดขน แต

ทงนยงมปจจยอน ๆ มาเกยวของดวยในฐานะปจจยผลกและปจจยดดทงในพนทตนทาง

และปลายทางทนอกเหนอจากปญหาทเกดจากภยพบตรวมดวย ปญหาภยพบตไมใชปจจย

เดยวทท�าใหชาวบานยายถน

การรกของความเคมทเกดขนในหมบานสงผลกระทบตอชาวบาน แตใชเวลา

ยาวนานกวาผลกระทบจะปรากฏชดเจน ซงไมมโครงการของภาครฐเพอสนบสนนการ

ตงถนฐานใหมแกผประสบภยรปแบบน ในขณะทผประสบภยจากภยพบตทเกดขนแบบ

ฉบพลน เชน ตลงรมแมน�าโขงพงทลาย ภาครฐจะมโครงการรองรบดวยการโยกยายเพอตง

ถนฐานใหม เมอไมมโครงการรองรบดงเชนผประสบภยอกกลม การยายถนภายในประเทศ

เปนแนวทางรบมอกบปญหา รวมทงเปนโอกาสเพอแสวงหาชวตทดขน แตการยายถนโดย

ขาดการวางแผน การจดการ และการสนบสนนอยางเปนระบบ สามารถสรางหรอซ�าเตม

ความเปราะบางไดเชนกน เพราะแตละบคคลหรอครวเรอนมความสามารถในการรบมอกบ

ปญหาทไมเทากน มระดบความเปราะบางทไมเทากน ท�าใหผลลพธแตกตางกน คนทมขอ

จ�ากดทางเศรษฐกจและสงคมมากกวาจะรบมอกบภยพบตไดนอยกวาคนอน ในกรณของ

กลมชาตพนธเขมรในพนทปากแมน�าโขงนน การเปนกลมชาตพนธกลมนอยจ�ากดการเขา

ถงความร ขอมล เงนทน และสงผลตอการรบมอกบภยพบตจากการเปลยนแปลงภมอากาศ

กลมชาตพนธเขมรในเวยดนามมขอจ�ากดหลายประการทท�าใหความสามารถในการรบมอ

กบภยพบตนอยกวากลมใหญ และขอจ�ากดนนยงสรางความเปราะบางในกระบวนการน�า

การยายถนมาเปนแนวทางจากการรบมอปญหาทเกดขน ดงนนการจดการปญหานจ�าเปน

ตองน�าประเดนทางเศรษฐกจ การเมองและสงคมทเกยวของกบชาตพนธและความเปราะ

บางของชาตพนธกลมนอยมาพจารณาดวย เพอใหปจจยทกอใหเกดความเปราะบางถก

จดการและแกไขปจจยทผลตและผลตซ�าความเปราะบาง ทงการตตรา การเบยดขบ ทศนคต

ของสงคมตอชาตพนธกลมนอย การเลอกปฏบตตอกลมชาตพนธของภาครฐ จ�าเปนตองถก

พจารณารวมดวย การยกเลกนโยบายการจ�ากดการยายถนภายในประเทศใหเออตอการเขา

ถงสวสดการในพนทปลายทางจะชวยแกไขปญหาในระยะยาว ดงนนปญหานจ�าเปนตองน�า

ประเดนเรองความเหลอมล�าและมตทางการเมองและสงคมเขามารวมพจารณาดวย


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

182


ผเขยนขอขอบคณโครงการ The Knowledge Networks of Transdisciplinary

Studies (KNOTS) ทสนบสนนการเกบขอมล และขอขอบคณศนยเชยวชาญเฉพาะทาง

ดานการเมองทรพยากรเพอการพฒนาสงคม คณะรฐศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

ทสนบสนนการเขยนบทความ ผเขยนขอขอบคณผใหขอมลทกทาน รวมทงสมาชกลมและ

ลามทมบทบาทส�าคญในการเกบขอมลและถกเถยงประเดนรวมกน


ADB. (2017). A region at risk: the dimensions of climate change in Asia and

Pacific. Manila: Asian Development Bank.

Black, R., Bennett, S. R. G., Thomas, S. M., & J.R. Beddington. (2011). Climate

Change: Migration as Adaptation. Nature.

Black, R., & Collyer, M. (2014). Populations ‘trapped’ at times of crisis.

[Online]. Available from: https://www.fmreview.org/ [accessed 10

May 2020].

Carmin, J., Tierney, K., Chu, E., Hunter, L. M, Robert, J.T., & Sri. L. (2015).

Adaptation to Climate Change. New York: Oxford University Press.

Chapman, A., & Tri,V. P. D. (2018). Climate change is triggering a migrant

crisis in Vietnam. [Online]. Available from: https://theconversation.

com/climate-change-is-triggering-a-migrant-crisis-in-vietnam-88791/

[accessed 30 April 2020].

Chun, J.M. (2014). Vulnerability to Environmental stress: household

Livelihoods, Assets and Mobility in the Mekong Delta. Viet Nam.

IOM.

Curran, R.S., & Meijer-Irons, J. (2014). Climate Variability, Land Ownership

and Migration. Washington Journal of Environmental Law and

Policy, 4(2), 37-74.

Dang, N.A., Leonardelli, L., & Dipierri, A. A. (2016). Migration, Environment

and Climate Change: National Assessment Viet Nam. Geneva:

International Organization for Migration.

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


183

Dun, O. V. (2012). Agricultural change, increasing salinisation and migration

in the Mekong Delta: insights for potential future climate change

impacts? In L. Elliott (Ed.), Climate Change, Migration and Human

Security in Southeast Asia, 84-114.

Elmhirst, R., Middleton, C., & Resurrección, B. P. (2018). Migration and floods

in Southeast Asia: A mobile political ecology of vulnerability,

resilience and social justice. In C. Middleton, R. Elmhirst, & S.

Chantavanich (Eds.), Living with Floods in a Mobile Southeast Asia.

Oxon: Routledge.

Geest, K.V., Khao, N.V., & Thao, C.N. (2014). Internal Migration in the Upper

Mekong Delta, Viet Nam: What is the Role of Climate-related

Stress?. Asia-Pacific Population Journal, 29(2), 25-39.

IPCC. (2007). Climate Change 2007: Impacts, Adaptation and Vulnerability.

Contribution of Working Group II to the Fourth Assessment Report

of the Intergovernmental Panel on Climate Change. Cambridge:

Cambridge University Press.

Kim, O.L.T., & T.L. Minh. (2016). Correlation between Climate Change Impacts

and Migration Decisions in Vietnamese Mekong Delta. IJISET -

International Journal of Innovative Science, (4), 111-118

Rigaud, K. K., Sherbinin, A., Jones, B., Bergmann, J., Clement, V., Ober,

K., Schewe, J., Adamo, S., McCusker, B., Heuser, S., & Midgley, A.

(2018). Groundswell: Preparing for Internal Climate Migration.

Washington, DC: The World Bank.

Thanh, T. (2016). How saltwater intrusion has decimated the Mekong

Delta. . [Online]. Available from: https://e.vnexpress.net/

infographics/data-speaks/how-saltwater-intrusion-has-decimated-the-

mekong-delta-3398039.html/[accessed 25 April 2020].

Thuy, L. N., & Nam, P. D. (2015). Impacts of climate change on agricultural

production and migration of farmer. Sociology, 1(129), 82-92.

Tuan, L. A. (2019). Great Mekong Sub-region and the Mekong Delta’s


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

184

Environment. Can Tho: Research Institute for Climate Change – Can

Tho University.

Tung, D. T. (2018). Poverty and Ethnic Minorities:The Case of Khmer

Households in the Rural Mekong Delta, Vietnam. Economics and

Sociology, 11(1), 233-244.

UN Viet Nam. (2014). Migration, Resettlement, and Climate Change in

Viet Nam. Viet Nam: United Nations.

UNCT Viet Nam. (2016). Viet Nam: Drought and Saltwater Intrusion Situation

Update No. 2. [Online]. Available from: https://reliefweb.int/report/

viet-nam/viet-nam-drought-and-saltwater-intrusion-situation-update-

no-2-14-april-2016/[accessed 25 April 2020].

UNICEF. (2018). Viet Nam: Progress made in reducing out of school

children. [Online]. Available from: https://www.unicef.org/vietnam/

press-releases/viet-nam-progress-made-reducing-out-school-children/

[accessed 15 April 2020].

World Bank. (2010). Economics of Adaptation to Climate Change: Country

Study Viet Nam. Washington, DC: The World Bank.

World Economic and Social Survey. (2016). Climate Change Resilience: an

opportunity for reducing inequalities. Geneva: United Nations

publication

World Bank and Vietnam Academy of Social Sciences. (2016). Vietnam’s

Household Registration System. Hanoi: Hong Duc Publishing House.

.............................................................

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


185

ธระ รงธระ Theera Roungtheera Sarah Leroy. Le nom propre en français.

Paris : Ophrys. 137 pp

หนงสอเรอง Le nom propre en français ‘วสามานยนามในภาษาฝรงเศส’

เปนหนงสอในชด L’essentiel français ‘หลกภาษาฝรงเศส’ ของส�านกพมพ Ophrys ซง

เปนชดหนงสอเกยวกบประเดนพนฐานตาง ๆ ทางภาษาศาสตรในภาษาฝรงเศส เขยนโดย

ผเชยวชาญเฉพาะสาขา หนงสอชดนมลกษณะเฉพาะคอเปนหนงสอทมความหนาไมมากนก

อธบายดวยภาษาทเขาใจงาย มตวอยางจ�านวนมากท�าใหผเรยน ผสอน หรอผสนใจสามารถ

ท�าความเขาใจไดไมยากนก

ซาราห เลอรว (Sarah Leroy) อดตนกวจยประจ�าศนยวจยแหงชาตฝรงเศส

(CNRS) ไดศกษาวจยประเดนตาง ๆ เกยวกบวสามานยามในภาษาฝรงเศสเปนจ�านวนมาก

บทวจารณหนงสอ

Le nom propre en français


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

186

เชน หนงสอเรอง De l’identification à la catégorisation : l’antonomase du nom

propre en français (2005) หรอการเปนบรรณาธการวารสาร Langue française ฉบบท

146 ป ค.ศ. 2005 ทวาดวยวสามานยนาม เปนตน ส�าหรบหนงสอเรอง Le nom propre

en français ผเขยนไดสงเคราะหและใหภาพรวมวสามานยนามในภาษาฝรงเศสไวอยาง

สมบรณในทกแงมม

หนงสอเลมนแบงเนอหาออกเปน 4 ประเดน คอ ประเดนเกยวกบการนยาม

ศพทวทยา วากยสมพนธ และอรรถศาสตร ดงรายละเอยดตอไปน

สวนท 1 Qu’est-ce qu’un nom propre ? Problème de définition

‘วสามานยนามคออะไร ประเดนเกยวกบการนยาม’ กลาวถงเกณฑการใหนยาม

วสามานยนามแบบดงเดมและขอเสนอในการนยามในแนวภาษาศาสตร เนองจากเกณฑ

การจ�าแนกวสามานยนามในภาษาฝรงเศสยงมขอโตแยงอยตลอดเวลา เชน เกณฑการใช

ตวอกษรพมพใหญกบวสามานยนาม แตไมใชทกค�าทขนตนดวยตวอกษรพมพใหญแลวจะ

เปนวสามานยามเสมอไป เชน ค�านามบอกสญชาต (les Français) ซงเปนค�าสามานยนาม

แตการขนดวยอกษรพมพใหญท�าใหมกจดอยในกลมวสามานยนาม สวนเกณฑดานการ

แปล กลาวคอ วสามานยนามไมสามารถแปลได แตในตวบทบางประเภท เชน วรรณกรรม

ส�าหรบเดก ชอตวละครหลายชอมกจะไดรบการแปล เชน le petit Prince (เจาชายนอย)

หรอเกณฑทางไวยากรณ ทมกกลาววาวสามานยนามจะไมมค�าน�าหนานาม เชน ชอบคคล

แตในความเปนจรงมวสามานยามจ�านวนหนงทตองมค�าน�าหนานามเสมอ เชน ชอประเทศ

ชอภเขา ชอแมน�า ทะเลหรอมหาสมทร เปนตน

ดวยความลกลนของเกณฑดงเดม เลอรวจงน�าเสนอมมมองทางภาษาศาสตรท

แมไมใชการนยามใหมแตเปนการแกปญหาความก�ากวมใหชดเจนมากยงขน โดยใหความ

ส�าคญกบวสามานยนามในฐานะทเปนรปหนงของภาษาศาสตรและสมพนธกบตรรกศาสตร

และใหความส�าคญกบหนาทในการอางอง รวมถงการค�านงถงปราชญาทชวยใหสามารถ

กาวขามขอจ�ากดของการนยามตาง ๆ ได และจากมมมองทางภาษาศาสตรนน�าไปสการ

พฒนาการจ�าแนกประเภทของวสามานยนามทเนนไปทการอางองมากขน ซงผเขยนได

น�าเสนอการจ�าแนก 3 วธ คอ การจ�าแนกตามการอางอง (typologie référentielle)

การจ�าแนกตามการอางองตวบงบอก (typologie référentielle déictique)

และการจ�าแนกตามวทยาหนวยค�า (typologie morphologique)

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


187

สวนท 2 Nom propre et lexique ‘วสามานยนามกบค�าศพท’ เปนการให

ภาพของวสามานยนามทสมพนธกบศพทานกรมศาสตร (lexicographie) กบศพทวทยา

(lexicologie) ในประเดนทเกยวของกบศพทานกรมศาสตรหรอการท�าพจนานกรม จะพบ

วาโดยทวไปวสามานยนามจะไมถกบรรจอยในพจนานกรมภาษาเหมอนค�าอน ๆ เนองจาก

วสามานยามเปนการอางองหรอบรรยายสงเฉพาะทมหนงเดยวไมวาจะเปนสงมชวตหรอ

ไมมชวต ไมมความหมายหรอใหมโนทศนเหมอนสามานยนาม ดวยเหตนจงพบพจนานกรม

2 รปแบบ คอ พจนานกรมภาษาและพจนานกรมวสามานยนาม อยางไรกตามแมวาจะม

การจ�าแนกพจนานกรมแลว นกศพทานกรมศาสตรยงคงพบประเดนทยงทบซอนอย เชน

ค�าศพททเกดจากการแปลงมาจากวสามานยนาม เชน Karl Marx- marxisme, marxiste,

marxien วสามานยนามทเกดจากการประกอบขนของสามานยนาม เชน Côte d’Azur

หรอ Académie française หรอ วสามานยนามเทยม (faux nom propre) ไดแก ชอ

ยหอหรอสนคา ค�าเหลานจะมสถานภาพเปนสามานยนามหรอวสามานยนาม

ในสวนทเกยวของกบศพทวทยาจะสมพนธกบโครงสรางภายในหรอวทยาหนวยค�า

ของวสามานยนามซงเปนประเดนทยงมคนใหความสนใจไมมากนก ผเขยนไดอภปรายความ

แตกตางระหวางวสามานยนามทมค�าน�าหนานาม เชน ชอประเทศ ชอแควน ชอแมน�ากบ

กลมทไมมค�าน�าหนานาม เชน ชอบคคล ชอเมอง ค�าน�าหนานามเหลานกอใหเกดปญหาทาง

ไวยากรณโดยเฉพาะเมอตองควบรวมกบบพบททอยดานหนา เชน Je pense au Tréport

/ * à Le Tréport. แต Je pense à Le Clézio / * au Clézio. นอกจากนประเดนเรอง

การแปลงค�า (dérivation) ของวสามานยนามแตกตางกบสามานยนาม เชน หนวยค�าเตม

ทสามารถประกอบเขากบวสามานยนามมจ�านวนนอยและมรปแบบเฉพาะ เชน หนวย

ค�าเตมของชอบคคลมความจ�าเพาะ ไมสามารถคาดเดาได เชน gaulliste, pompidolien,

mitterrandiste, proustien, kafkaïen นอกจากนในบางค�าทเมอเตมหนวยค�าเตม

จะกลายสภาพจากวสามานยามกลายเปนสามานยนาม เชน herculéen มาจาก Hercule

(เฮอรควลส) หมายถงบคคลทมลกษณะเหมอนกบเฮอรควลส เปนตน

สวนท 3 Syntaxe du nom propre ‘วากยสมพนธของวสามานยนาม’ จะกลาว

ถงโครงสรางของวสามานยามในประโยค โดยในสวนแรกจะเปนการอธบายประเภทของ

วสามานยนามตามโครงสรางทางวากยสมพนธ คอ วสามานยนามมาตรฐาน (nom propre

standard) หมายถง วสามานยนามทไมใชค�าน�าหนานาม และวสามานยนามดดแปลง


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

188

(nom propre modifié) ทมการน�าหนาดวยค�าน�าหนานามและอาจมสวนขยายประกอบ

ค�าน�าหนานามและสวนขยายนไมเพยงแตดดแปลงโครงสรางปรกตของวสามานยนาม

เทานนแตยงสงผลตอการตความทางอรรถศาสตร เชน การตความเชงอปลกษณ (emploi

métaphorique) การตความเชงนามมย (emploi métonymique) การตความแบบให

ตวอยาง (emploi exemplaire) การตความแบบใหตวอยาง เปนตน การตความบางรป

แบบอาจจะยงคงอางถงบคคล/สงเดม แตการตความบางรปแบบอาจเปนการอางถงบคคล

/สงใหม ทมลกษณะบางประการ เหมอนกบบคคล/สงทอางถงเดม

จากนนเลอรวไดอธบายโครงสรางของวสามานยนามในนามวลรปแบบตาง ๆ

ทเปนไปไดในภาษาฝรงเศส สวนขยายทแวดลอมท�าใหวสามานยามกลายเปนนามวลทม

ความซบซอน โดยแบงโครงสรางใหญ ๆ ออกเปน 2 โครงสราง คอ วสามานยนาม + คณศพท

และวสามานยนาม + สามานยนาม ซงแตละโครงสรางมจ�านวนการใชและการตความท

แตกตางกน และสวนสดทายกลาวถงหนาทของวสามานยนามในประโยคในฐานะเปนสวน

ประกอบตามมมมองทางไวยากรณ เชน วสามานยนามในฐานะประธาน กรรมหรอสวนเตม

เตม ในฐานะค�าเรยกขาน (apostrophe) ในฐานะคณลกษณะ (attribut) ในฐานะภาค

แสดง (prédicative) รวมถงการใชและต�าแหนงของวสามานยนามในระดบเหนอประโยค

สวนท 4 Sémantique du nom propre ‘อรรถศาสตรของวสามานยนาม’

เปนการวเคราะหประเดนเกยวกบความหมายของวสามานยนามซงประเดนทยงคงม

การถกเถยงโตแยงโดยเฉพาะในกลมของนกตรรกศาสตร นกวชาการกลมหนงมองวา

วสามานยนามเปนสงทไมมความหมายในตวเอง ท�าหนาทเพยงอางถงสงใดสงหนงเทานน

เชน กรปก (Kripke, 1982) หรอ มลล (Mill, 1866) แตอกกลมกลบมองวาวสามานยนาม

แมจะไมมความหมายแตเปนค�าบรรยายเจาะจง (description définies) เชน รสเซลล

(Russel, 2002) หรอ เซรล (Searle, 2008) นอกจากนผเขยนยงไดวเคราะหความหมายของ

วสามานยนามในมมมองของวสามานยนามวทยา (onomastique)1 ทงในดานวรรณกรรม

(การตงชอตวละครและสถานทในงานวรรณกรรม) และดานภาษาศาสตร (การศกษาในแง

ของประวตหรอววฒนาการของวสามานยนาม) การศกษาในศาสตรแขนงนท�าใหเหนถง

ความพยายามหรอความสนใจในเรองความหมายของวสามานยนาม

1onomastique (onomastics) คอ ศาสตรทวาดวยศพทมลวทยา ประวตและการใชวสามานยนาม จากการส�ารวจเบองตนไมพบการบญญตศพทค�านในภาษาไทย ผเขยนจงเสนอ “วสามานยนามวทยา” หรอ “วทยานามเฉพาะ”

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


189

นอกจากนขอโตแยงเรองความหมายหรอค�าบรรยายเจาะจงของวสามานยนาม

ของนกปรชญาหรอนกตรรกศาสตร ในมมมองทางดานภาษาศาสตร แกรแบร (Klieber,

1981) ไดน�าเสนอวาวสามานยนามท�าหนาทเปนภาคแสดงของการตงชอ (prédicat de

dénomination) “ถกเรยกวา /N/” ดงนน ความหมายของ กรงเทพ จะหมายถง สงน

ถกเรยกวา /กรงเทพ/ เปนตน ดวยแนวคดนจะสามารถมองไดวาวสามานยามมสถานะ

เปนสญญะทางภาษาศาสตรทประกอบดวยสงทแทนสญญะ (signifiant) และสงทแทน

ความหมายของสญญะ (signifié) แมวาความหมายในทนจะไมใชมโนทศนหรอการ

อธบายคณลกษณะของสงทอางถงแตเปนคณสมบตการตงชอ (propriété de nommer)

ซงส�าหรบแกรแบรแลวนคอความหมายทางอรรถศาสตรเดยวของวสามานยนาม

ในบทสดทายของหนงสอเลมนผเขยนพยายามน�าเสนอความยากล�าบากในการ

สรางความหมายของวสามานยนามในสมพนธสารหรอวาทกรรมเชงภาษาศาสตร เชน

การวเคราะหอรรถลกษณของวสามานยนามตามแนวอรรถศาสตรตความ (sémantique

interprétative) หรอการใหความหมายเฉพาะของวสามานยนามมากเกนไป

(hypersémanticité)

หนงสอเลมนเปนหนงสอทเหมาะสมกบนสตนกศกษาหรอนกวชาการทสนใจเรอง

วสามานยนาม ไมเพยงเฉพาะในภาษาฝรงเศสเทานนแตสามารถน�าความรทไดไปประยกต

ใชกบการวเคราะหในภาษาตาง ๆ ได ซงการศกษาวสามานยนามในภาษาไทยมอยไมมากนก

สวนใหญจะเปนการศกษาในแนวอรรถศาสตรชาตพนธ เชน การศกษาการตงชอบคคล ชอ

สถานท รวมถงชอสงของตาง ๆ เชน ชอเรอ ชอวด ชอลายผา เปนตน ในระยะหลงมการ

ศกษาวสามานยนามในเชงภาษาศาสตรคอมพวเตอรมากยงขน อยางไรกตามการศกษาวจย

วสามานยนามไมไดจ�ากดเฉพาะสองดานน ยงมประเดนตาง ๆ ทนาสนใจและรอการศกษา

คนควาจ�านวนมาก เชน การศกษาการใชวสามานยนามในเชงอปลกษณหรอเชงนามมย

รวมถงการศกษาการแปลชอเฉพาะ

ความนาสนใจของหนงเลมน คอ การใหภาพรวมของการศกษาและแนวคดพนฐาน

เกยวกบวสามานยนามไวอยางครบถวน รวบรวมแนวคดทงจากนกปรชญา นกตรรกศาสตร

และนกภาษาศาสตร การศกษาตงแตในระดบค�า ประโยค และความหมายมาไวในหนงสอ

เลมเดยวดวยภาษาทเขาใจไดงาย มการใหความหมายของศพทเฉพาะทางทายเลม เหมาะ

ส�าหรบผเรมศกษา “วสามานยนามวทยา” เปนอยางมาก


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

190


Kleiber, G. (1981). Problèmes de référence : descriptions définies et noms

propres. Paris: Klincksieck.

Kripke, S. (1982). La logique des noms propres. Paris: Minuit.

Mill, J. S. (1888). Système de logique déductive et inductive, Tome 1.

Paris: Mardaga.

Russell, B. (2002). Théorie de la connaissance – Le manuscrit de 1913.

Paris: Vrin.

Searle, G. R. (2008). Les actes de langage. Essai de philosophie du langage.

Paris: Hermann.

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


191

ขอก�าหนดการเสนอบทความวชาการหรอบทความวจยเพอตพมพในวารสารมนษยกบสงคม

1. เปนบทความวชาการหรอบทความวจยเปนภาษาไทยหรอภาษาองกฤษ

ในสาขามนษยศาสตรและสงคมศาสตร พรอมบทคดยอภาษาไทยและภาษาองกฤษ

2. ระบชอบทความ และชอ-นามสกลจรงของผเขยนบทความ พรอมวฒการศกษา

ต�าแหนงและสถานทท�างานอยางชดเจน เปนภาษาไทยและภาษาองกฤษ

3. บทความมความยาวของตนฉบบไมเกน 15 หนากระดาษ A4

4. เปนบทความทไมเคยตพมพเผยแพรทใดมากอน

5. บทความทไมผานการพจารณาใหตพมพทางกองบรรณาธการจะแจงใหผเขยน

ทราบ แตจะไมสงตนฉบบคนผเขยน

6. การอางองใหใชวธการอางองแบบแทรกในเนอหา โดยวงเลบเฉพาะชอ-สกล

ผแตง ปทพมพ และเลขหนาเอกสารทอางองตอทายขอความทตองการอาง (ชอ-สกล

ผแตง, ปทพมพ: เลขหนา) หรอการอางชอผแตงกอนขอความอางอง ใหวงเลบหลงชอ-สกล

ผแตง ปทพมพ และเลขหนาเอกสารทอางอง ดงน ชอ-สกลผแตง (ปทพมพ: เลขหนา) ตอ

ดวยขอความทอางอง

7. รปแบบบรรณานกรม มลกษณะดงน

ตวอยางบรรณานกรม

หนงสอทวไป

บญชม ศรสะอาด. (2539). การวจยเบองตน. มหาสารคาม: ภาควชาพนฐานการศกษา

คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม.

Bayber, J. (1960). The Process of education. New York: Vintage.

หนงสอแปล

นวเบล, เดวด และ แคนนอน, โรเบรท. (2535). เทคนคการสอนครบวงจร. (สนทร โคตร

บรรเทา, ผแปล). พมพครงท 2. กรงเทพฯ: ซเอดยเคชน.

Kireev, V. (1979). Physical chemistry. (G. Peck and F. Leib, Trans.) 2nd ed.

Moscow: Mir.


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

192

บทความจากหนงสอ

อกฤษณ แพทยนอย. (2536). หลกการทแทจรงของทฤษฎสญญาประชาคม. ใน ธเนศ

วงศยานนาวา (บรรณาธการ). รฐศาสตรสาร; ปรชญาและความคด. (เลมท 2,

หนา 55-75). พมพครงท 2. กรงเทพฯ: อมรนทรพรนตง กรป.

Shuman, R. B. (2003). Aggression. In Piotrowski, N. A. (Ed.). Magill’s

encylcopedia of social science: Psychology (Vol. 1, p. 71). 2nd

ed. Pasadena, CA: Salem Press.

บทความในหนงสอพมพ

ตอเวลา (นามแฝง). (2542, 12 ตลาคม). ศนยสารสนเทศ กกท. แหลงขอมลกฬาไทย.

มตชน, หนา 22.

Ames, P. (1993, May 1). EC Urge China to open markets. The Nation. pp. 35.

บทความในสารานกรม

ลนา ผพฒนพงศ. (2533). มะเกลอ. ใน บญพฤกษ จาฏามระ บรรณาธการ. สารานกรม

ไทยฉบบราชบณฑตยสถาน. (เลมท 22, หนา 14615-14616). กรงเทพฯ:

ราชบณฑตยสถาน.

Steffe, L. (1990). Overview of the action group A 1 : Early childhood years.

In Steffe, L. and Wood, T. (Eds.). Transforming Early Childhood

Mathematics Education. (Vol.11, pp.80-83). Hillsdale: Lawrence

Erlbaum Press.

วารสาร

สรวฒ ปดไธสง. (2540). การสรางองคความร: ศกษาจากปรญญานพนธมหาบณฑตภาค

พเศษมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ พ.ศ. 2535-2538. วารสารบณฑตศกษา,

1(1), 24-41.

Chibber, P.K. and Majumdar, S.K. (1999). Foreign ownership and profi tability:

Property rights, control, and the performance of fi rms in Indian

industry. Journal of Law & Economics, 42(1), 209-238.

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


193

อางองจากบทนพนธ/งานวจย

ธรนนท ตานนท. (2536). ปญหาของครผสอนในโรงเรยนโครงการขยายโอกาสทางการ

ศกษาขนพนฐาน สงกดส�านกงานการประถมศกษาจงหวดรอยเอด. ปรญญา

นพนธปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาบรหารการศกษา คณะศกษา

ศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ มหาสารคาม.

Wongchoo, K. (1998). The relationship between self-concept, basic personal

and familyfactors with self-care behaviors of HIV and AIDS person.

Master Thesis in Family Nursing The Graduate School, Khon Kaen

University. [In Thai].

Boonmathya, R. (1997). Contested concepts of development in rural

northeastern Thailand. Ph.D. Dissertation, Department of

Anthropology, University of Washington, U.S.A.

การสมภาษณ

ม ภเขาใหญ. (14 เมษายน 2546). สมภาษณ. ราษฎร. ทบานเลขท 84 หมท 4 บานโพนทอง

ต�าบลทงหลวง อ�าเภอสวรรณภม จงหวดรอยเอด.

Stueart, R. (2009, March 25). Interview. President. Academic Resource Center,

Mahasarakham University.

จดหมายเหต ค�าสง ประกาศ

กรมศลปากร. (2445, 27 พฤศจกายน). ลายพระหตถกรมหลวงด�ารงราชานภาพกราบทล

กรมหลวงเทวะวงษวโรปการ. เลขท 3/198.

หอสมดแหงชาต. (จ.ศ. 1206). จดหมายเหตรชกาลท 3. เลขท 12.

มหาวทยาลยบรพา. (2533, 13 กมภาพนธ). เรอง ก�าหนดการเกยวกบการเรยนการสอน

ประจ�าปการศกษา 2534. ประกาศมหาวทยาลยบรพา.

กระทรวงศกษาธการ. (2533, 13 กมภาพนธ). เรองเปดสอนวชาบรรณารกษศาสตร

เปนวชาเอกในระดบประกาศนยบตรวชาการศกษาชนสง. ค�าสงท ศธ.

030303/1462.


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

194

ราชกจจานเบกษา

พระราชบญญตมหาวทยาลยบรพา พทธศกราช 2533. (2533, 29 กรกฎาคม). ราชกจจา

นเบกษา. เลม 107 ตอนท 131. หนา 1-20.

เวบไซตทวไป

มหาวทยาลยมหาสารคาม. (2553). เพลงประจ�ามหาวทยาลยมหาสารคาม. [ออนไลน].

ไดจาก: http://www.web.msu.ac.th/aboutmsu.php [สบคนเมอ วนท 14

กมภาพนธ 2553].

European Space Agency. (2008). ESA: Missions, Earth Observation: ENVISAT.

[Online]. Available from: http://envisat.esa.int/ [accessed 3 July

2008].

8. ตวอกษรและรปแบบการพมพ

ตวอกษร TH SarabunPSK ขนาด 16 Point

รปแบบการพมพ

- ดานบน 2.5 เซนตเมตร ดานซาย 2.5 เซนตเมตร

- ดานลาง 2 เซนตเมตร ดานขวา 2 เซนตเมตร

รายการ ลกษณะตวอกษร รปแบบการพมพ ขนาดตวอกษร

ชอบทความ เนน กงกลาง 18

ชอผแตง ปกต กงกลาง 13

บทคดยอ เนน ชดซาย 16

หวขอแบงตอน เนน ชดซาย 16

หวขอยอย เนน ใชหมายเลขก�ากบ 16

เนอหาบทความ ปกต - 16

ขอความในตาราง ปกต - 14

ขอความอางอง เอน - 14

เอกสารอางอง เนน ชดซาย 16

ปท 6 ฉบบท 1 (ก.ค. 63 - ธ.ค. 63)


195

จรยธรรม การตพมพผลงาน

บทบาทและหนาทของผเขยนบทความ (Author Ethical Responsibilities)

1. บทความทจะไดรบการพจารณาลงตพมพจะตองเปนบทความทไมเคยตพมพทใด

มากอนและไมสงตนฉบบบทความซ�าซอนกบวารสารอน

2. เนอหาของบทความจะตองเปนไปตามวตถประสงคของวารสาร

3. บทความตองไมคดลอกผลงานของผอน

4. ผเขยนตองอางองผลงานของผอน หากมการน�าผลงานเหลานนมาใชในบทความของ

ตวเอง เชน ภาพ ตาราง เปนตน

5. ผเขยนตองตรวจสอบความถกตองของรายการเอกสารอางอง ทงในแงของรปแบบและ

เนอหา

6. ผเขยนบทความจะตองปรบบทความตามรปแบบและขนาดตวอกษรตามแบบฟอรม

(Template) ของวารสาร

7. ผเขยนทมชอปรากฏในบทความทกคน ตองเปนผทมสวนในการด�าเนนการบทความ

จรง

8. ผเขยนตองระบแหลงทนทสนบสนนในการท�าวจยน และ/หรอมผลประโยชนทบซอน

จะตองระบในบทความ และแจงใหบรรณาธการทราบ

9. ผเขยนไมควรน�าเอกสารวชาการทไมไดอานมาอางอง หรอใสไวในเอกสารอางอง

10. การกลาวขอบคณผมสวนชวยเหลอในกตตกรรมประกาศนน หากสามารถท�าไดผเขยน

บทความควรขออนญาตจากผทผเขยนประสงคจะขอบคณเสยกอน

11. ในบทความผเขยนจะตองไมรายงานขอมลทคลาดเคลอนจากความเปนจรง ไมวาจะ

เปนการสรางขอมลเทจ หรอการปลอมแปลง บดเบอน รวมไปถงการตกแตง หรอ

เลอกแสดงขอมลเฉพาะทสอดคลองกบขอสรป

12. กรณทผลงานเปนการศกษาวจยและท�าการทดลองในคนหรอสตวทดลอง โดยการ

ทดลองในคนอาจสงผลกระทบตอศกดศร สทธ ความปลอดภย และสขภาวะของคน

ขอใหแนบหนงสอรบรองจรยธรรมจากคณะกรรมการจรยธรรมการวจยในมนษยหรอ

สตวทดลอง ทงน การอนมตใหลงตพมพขนอยกบการพจารณาจากกองบรรณาธการ

วารสารฯ ถอเปนทสนสด


ปท 6

ฉบบ

ท 1

(ก.ค

. 63

- ธ.ค.

63)

196

บทบาทและหนาทของบรรณาธการวารสาร (Editor Roles and Responsibility)

1. บรรณาธการมหนาทพจารณาคณภาพของบทความ เพอตพมพเผยแพรในวารสารท

ตนรบผดชอบ และไมตพมพบทความทเคยตพมพทอนมาแลว

2. บรรณาธการตองไมเปดเผยขอมลของผเขยน และผประเมนบทความแกบคคลอน ๆ

3. บรรณาธการมหนาทพจารณาตพมพเผยแพรผลงานวจยทมระเบยบวธวจยทถกตอง

และใหผลทนาเชอถอ โดยน�าผลของการวจยมาเปนตวชน�าวา สมควรตพมพเผยแพร

หรอไม

4. บรรณาธการตองไมมผลประโยชนทบซอนกบผเขยนและผประเมน

5. บรรณาธการตองมการตรวจสอบบทความในดานการคดลอกผลงานผอน (Plagiarism)

อยางจรงจง

6. เมอบรรณาธการตรวจพบการคดลอกผลงานของผอน จะตองระงบการประเมนและ

ตดตอผเขยน เพอพจารณาตอบรบหรอปฏเสธการตพมพการตพมพ

7. หากบรรณาธการตรวจพบวา บทความมการลอกเลยนบทความอนโดยมชอบ หรอ

มการปลอมแปลงขอมล ซงสมควรถกถอดถอน แตผเขยนปฏเสธทจะถอนบทความ

บรรณาธการสามารถด�าเนนการถอนบทความไดโดยไมตองไดรบความยนยอมจาก

ผเขยน ซงถอเปนสทธและความรบผดชอบตอบทความของบรรณาธการ

บทบาทและหนาทของผประเมนบทความ (Reviewer Roles and Responsibilities)

1. ผประเมนบทความตองไมเปดเผยขอมลในบทความแกบคคลอน ๆ ทไมเกยวของใน

ชวงระยะเวลาของการประเมนบทความ

2. หากผประเมนบทความมผลประโยชนทบซอนกบผเขยนผประเมนบทความจะตองแจง

ใหบรรณาธการวารสารทราบและปฏเสธการประเมนบทความนน ๆ

3. ผประเมนบทความควรรบประเมนบทความเฉพาะสาขาวชาทตนมความเชยวชาญ

และหากมสวนใดของบทความทมความเหมอนกน หรอซ�าซอนกบผลงานชนอน ๆ

ผประเมนบทความตองแจงใหบรรณาธการทราบ

วารสารมนุษย์กับสังคม ปีที่ 6 ฉบับที่...

Documents

Transcript of วารสารมนุษย์กับสังคม ปีที่ 6 ฉบับที่...