مالحظاتی : اجتماعیبازتعریف ابعاد مىاظب محل ب مىظر تلیذ حمل ي وقل پایذار ي تعامالت

محالت ظىتی ي جذیذ ایران پیرامن

* ؼمىذ معصمی

، آبداـب فی ثشی ،شوض سىطی خبؼدظـش، 1

masoumi@ztg.tu-berlin.de: دؼز اىششیىی

چكیذ

ػشی دس ػشك -دس د د زؿش، ـخلبر ثبفز ؿشی دبیذاس اؼب حس ث اػبع دیذب بی ثشب سیضی ؿشی

بػجبر غیش سسی چی سػؼ سیضی شاحی ث سمیز ح كای سیىشدبی ثشب . ثی ای سجذی ؿذ اػز

ح ث ػا یىی اص ػبكش وچه ثبفز . ادبذفشدی اخشبػی اص لجی اسسجببر ؼشمی اخشبػی حغ ىب سؼك ی

ح ػشی ؿشبی ایشا داسای یظی بیی اػز و سػؼ . ؿشی ایز خبكی دس ث خد آسد ویفیبر فق داسد

اص خ ثشب سیضی د بی اخیش ی ساذ ثبػث دیـشفز ثشب سیضی شاحی ؿشی خذیذ ثبصسیذ آب دغ اص ثی سخی بی

ثب خد سخ ؼجی ث ثشب سیضی ح شا دس ػببی اخیش، ذیشیز ؿشی ایشا ص خد سا ثب . ایشا ؿدح حس دس

ی ح ثذی ای ثی سخی دس سؼی. ق ذاد اػزسكی بی حممی خز سػیذ ث ثشب سیضی ح حس سجی

ؼئ اكی و ای مب ػؼی دس ثشسػی آ داسد، ای اػز و آیب . دیذ ی ؿد، ـذ، اكفب سػي ؿشداسی سشا

افضایؾ ساثي اؼبی ؼبحز شصثذی ح بی شح بی ثبال دػشی سشا ثبػث سیذ ؿش اؼب حس، ح م دبیذاس،

ث ای ظس، ثب اػشفبد اص بؼ دیـی چی وبس . ی ؿد یب اػبع دیـبد شص حالر الحظبر ذیشیشی ثد اػز

یذای، ـخلبر ح بی شاوض سبسیخی ؿشبی یضد وبؿب ثب سخ ث ؼبحز ح ؼبفز بی دیبد سب شوض ح

ؿش سد ـبذ ـب ی 5ح دس 779ؼبحز ثشسػی بی آبسی ث ظس سحی اسیبغ . ساس ی یشذسد ثشسػی ق

حالر ؿشی ثب چی اثؼبدی سابیی وی دس . دذ و ح بی خذیذ ث س ؼی داسی ثضسي سش اص ح بی ػشی ؼشذ

ض ثبصشی دس شصثذی حالر وچه وشد آب شبیح ـبذار ادب ؿذ. سیذ ح م دبیذاس بػجبر اؼبی داسذ

.سا ـب ی دذ

.یضد، وبؿبؿى ؿش دبیذاس، ، ح حس، دیبد ذاسی، ح م دبیذاس ثشب سیضیح ػشی، :اي كلیذي ياش

مقذم -

+4915786062335: شماره تماس .نویسنده مسئول*

ای ثبصػبصی فبی . س ؿشبی ایشا سؽ بی ثبصػبصی ای ف ؿذ اػزدس ػبب اخیش سخ سصافضی ث ف ح د

ػشی ػؼی دس -دغ اص آ سی داد اػز و دس وـسبی غشثی اص د د دیؾ سیىشدبی خد دس ؿشـیی ػشی ایشا

بی لج اػب ای لاػذ دس ثشب سیضی ثبصسیذ ابی ؿشـیی داؿش اذ سب حذدی دس لب ذ وشد سدشثیبر ؼ

اص ـب بی فمیز ای شؽ ی سا ث ثشسػی ؼشفی دثبس اثؼبد، اذاص ب، خشیب بی . خذیذ فك ػ وشد اذ

ؿبس ا(Duany, Plater-zyberk, 1991; 1992; Katz, 1994)ػشی -حشوز دس ػىشب بی ػشی سػي دیـشا سفىش

شید . ذف اص ای ثشسػی ب فمي كشفب ثشسػی سبسیخ، و اػشفبد دذد ثی اص حیي بی داسای میبع اؼبی اػز . وشد

اػشفبد اص اب، شح ب، فبی ؿشبی ػشی دس ثشب سیضی ؿشی خذیذ اص یه ػ دس سیذ یب سمیز ساثي سؼبالر

ح ث ػا وچه . ىب سؼك، اص ػی دیش دس سیذ ح م دبیذاس اؼب ذاس ـبذ ی ؿداؼبی ظیش حغ

ث دی دیـی سبسیخی . دسشی احذ ؿشی ایز خبكی دس سؼشیف ساثي وبسوشدبی اخشبػی دس ثشب سیضی ؿشی داس

فبی ح م ذػی سابیی بی ثشاثش ثب ابی ثشخبػش اص ح دس ؿشبی ایشا، ای ف ی ساذ اص حیث

. ؿشبی لذیی غشثی، اص ظش فبی اخشبػی اص ظشفیز بی ثبالسشی ثشخسداس ثبؿذ

اص (1385)ثشای ثب حبخی دس . دس ػب بی اخیش سخ حممی ایشای ث س یظ ث ثبصسؼشیف ح ایشای خت ؿذ اػز

ث ػا یه سیبفز وبسا ثشای سػیذ ث ظب ذیشیز ؿشی ثشب سیضی ؿشی اؼبف دزیش "ثشب سیضی ح جب"

ؿسابی ح ای ث ػا حم اػي ؿسابی ؿش ث ظس سحمك وب حشوز دس "سشوض صدا یبد ی وذ خاػشبس ایدبد

چی بد بی دشی، ؿشداسی ب، ػبیش اسب بی ثشب . ی ؿد "سب سیضی ذیشیزخز سشوضصدایی ظب وال ة

بی ای ع شؽ دس سؼشیف وچه سشی . سیض ثیؾ اص لج ث سػؼ ح حس یب سػؼ ح جب شایؾ یبفش اذ

د دیذا وشد ، اكفبـذ، ، سػي ؿشداسی بی سشااحذ ؿشی، و دس لبت ػیؼش م بحی سؼشیف ی ؿد

ش بحی ث سؼذادی ح سمؼی ؿذ اػز ؿسای ح ػشای ح ـىالر حی شد سا ث ؼئی اشمب ی . اذ

ی دس دبئی سشی ػح سمیز ـبسوز ػ "دبئی ث ثبال"ای حشوز بی ث خ دس خز دػز یبثی ث ثشب سیضی . دذ

مبیؼ آب ثب ح بی ثبفز سبسیخی ػ وال ؿش یبد ؿذ ثب ای حب ثشسػی دلیك اثؼبد ح بی . ذیشیز ؿشی اػز

ػشی ؿشبی وبؿب یضد االػبر خذیذی دس سد بسػبیی سمؼی ثذی خذیذ و دش ث سیذ ػیؼش ح ثذی خذیذی

. دػز ی دذؿذ اػز ث

سبویذ اػبػی ثش ؼبحز ح اػز و دس ثشب سیضی ؿشی ؿی شا . مب حبهش ث سهیح ثشسػی ای بسػبیی ب ی دشداصد

دشػؾ بی اػبػی و ای ؿشبس ػؼی دس دبػخ داد ث آ ب داسد ای . ث ػا یىی اص اسوب میبع اؼبی ؿبخش ی ؿد

ع ح ثذی ؿشبی سشا ـذ ثب آچ دس ثبفز ؿشی ػشی ایشا دیذ ی ؿد خای داسد؟ ایز اػز و آیب

ح ثذی ثش اػبع ػبخشبس ؿشبی ػشی ایشا چیؼز ای ع ح ثبػث سیذ چ ویفیشبسی ی ؿد؟ ثشای دبػخ داد ث

ثب آچ ث س سبسیخی دس ثی ػبوی ؿشبی شوضی ایشا ث ای ػاالر، ؼبحز ح بی خذیذ ؿشبی ثضسي ایشا

چی سابیی ح بیی ثب ؿى ـبث ؿشبی سبسیخی سد . ػا ح ؿبخش ی ؿد سد مبیؼ لشاس ی یشد

. سحی لشاس ی یشد

ريغ تحقیق -2

ثب اػشفبد اص شبیح وبسبی یذای خد ؿبی سحی آبسی چی سسحمیك حبهش ػؼی داسد ث سؽ سكیفی سحیی

سبویذ سؽ ؿبخشی سحمیك ثش سحی ثشی اػز، ث ای ؼی و . ثؼي سػؼ آب ث دشػؾ بی شح ؿذ دبػخ دذ

داص بی حیي لع ثش فشم ثش ای اػز و اثؼبد ا. ساثي ثی فبی سئسیه ثب الؼیبر خبؼ ؿشی ثشسػی ی ؿذ

ثشای ی سا ثب سغییش دس ػبخشبس حیي ثش فؼبیز بی ػبوی خاغ ؿشی ثب. ع حشوز اؼب سبثیش زس اذسفشبس اخشبػی

دیؾ فشم دیشی و لج اص ـبذار ای سحمیك سد لج حمك اػز ای اػز و ثبفز ؿشی اسبیه . سبثیش زاسد

چی ثبفشی ث ػبوی اخبص دغ. ی ب اثؼبد ثذ اؼب اػزیی اؼب شاػز و اػبع ایدبد سؿذ آ سابیسبسیخی ح

فشهی ای و ػؼی دس اثجبر آ اػز ای اػز و . سحشن فؼبیز ثذ دخبز ف آسی بی خذیذ ظیش اسجی ی دذ

، اكفب ـذ ثب آچ دس ثبفز شوضی ؿشبی وبؿب یضد دیذ ی اثؼبد ح بی دس ظش شفش ؿذ دس ؿشبی سشا"

ثشای ثشسػی ای فشهی اص شید . "ؿد شفبر اػز ای ثبػث دؿاسی دس سیذ سبالر اخشبػی ح م دبیذاس ی ؿد

ؿشوز شح ) "ی ثبفز ثباسصؽ وبؿبثشب ساجشدی حفظ، احیب، ثبصصذ ػبص"سحمیمبر لجی حمك و ثب اػشفبد اص

دس شید . اػشفبد ؿذ اػز( 1386آسب ؿش، ذػی ـبس) "شح ساجشدی ثبفز فشػد یضد" چی ( 1382ظش،

سػي ؼبحز حالر یضد وبؿب چی الی سشی ؼیش دیبد ثشای ش ح ثبفز سبسیخی وبؿب خز مبیؼ

اص ػی دیش االػبر شثى ث ؼبحز حالر خذیذ ؿشبی سشا، ـذ، اكفب اص شیك . ث ؿذذدظـش حبع

ـبذ یه . االػبر ث سؽ سحی اسیبغ یه شف ادب ی ؿدایآبسی مبیؼ سحی . ؿشداسی ای ؿشب سی ؿذ

سا، ـذ، اكفب ث ػا ؿشبیی و داسای ػبصب ح ثذی ثبس دس سد ؿش یضد ث ػا ؿش سبسیخی ؿشبی س

ثشای ادب . ـبذ د ثی حالر ػشی وبؿب ػ وال ؿش یبد ؿذ ادب ی ؿد. خذیذ سػی ؼشذ ادب ی ؿد

. یبغ ب آص سی ؾ اػب ی ؿددغ اص آ ثغ ػز بثشاثشی اس. آص ثشاثشی اسیبغ ب اص آص ی اػشفبد ی ؿد

ذف اثجبر ؼی داسی ثضسي سش ثد ح بی خذیذ ؿشبی ثضسي دس مبیؼ ثب ح بی لذیی ؿشبی یضد وبؿب

دس اشب ـىالر بؿی اص ثضسي ثد ثیؾ اص حذ ح ب اص ظش ح م ؼبئ اخشبػی اؼبی ث اخشلبس سد . اػز

. حث لشاس ی یشذة

يیصگی اي اظاظی محل -3

ثب سخ سص افض ث ثشب سیضی ؿشی ثب میبع حی دس خز ذیشیز ؿشی دبئی ث ثبال، ح ایز لبث سخی یبفش

ح ذس سد ػؼز ح چی شصب شوض آ اص یظی بیی ؼشذ و ی ساذ دس شاحی یب ثبصػبصی . اػز

ح ذس ی ساذ ثب ادا خلكیبر سبسیخی، حی، یشی ح ػشی دبػخی ؼبئ ـىالر . سخ لشاس یشذ

ثب خد ـىالسی و دس د بی اخیش دس مبث چی دیذبی لشاس شفش اذ، ظیش ثشب سیضی ثبال ث . ذس ؿشی ثبؿذ

اكال . سیضی خدسشا، سػؼ افمی ؿشب، ح بی خذیذ اص سابیی بی راسی خد دس ؿذ اػز دبئی، دیذب ثشب

؛ ػب 1366فالىی، )دظـشا ؿشی اكی سشی ف ؿى یشی ح ایشای سا ؼبئ اخشبػی جمبی ی داذ

بی ؼبیی و اكی سشی ػلش دس شاحی ح بی ؿشی حب آ و احذ (. 1384؛ ؿیؼ، 1380؛ حجیجی، 1367صاد،

ث ػجبسر . دس غشة ثؼیبسی اص وـسبی خب اص خ ایشا ؼشذ ـخلبر فوبیی وبجذی مؾ ششی ث ػذ داسذ

سم )خشبػی اذ دیش، ح ایشای لشیی اخشبػی ثشای ػىز، احذ ؼبیی غشثی فشیی ؼىی ثشای فبی ا

اثؼبد : ثب ای حب اص دیذ ػیی ؿئ شا ی سا ؼبئ اشصی شث سا ث د لؼز سمؼی وشد(. 1390االػالی، ای صاد،

. ح شوض ح

ح دس ثیـشش كبحت ظشا غشثی و دس سد اكی سشی خلكیبر ح سحمیك وشد اذ ثش خد شوض ح حؼس ثد

ای . ثضسی ای حذد دس دیـبد بی خشف شفبر اػز. شص ـخق دیشا مذاس ـخلی صی سبویذ وشد اذ

بی . دس ظش شفش ؿذ اػز( ىشبس 1554سب 130ؼبد )بی شثغ 6ىشبس ب ی سب 120سب 110ؼبحز ب ث اذاص

ػجذای ىبسا، )ىشبس دیؾ ثیی ؿذ اػز 50ی ؼبفز بی دیبد ؼبحز ح ؼبد ثب شش 400یض ثب اػشفبد اص ؿؼبع

. غیش ادب شفش اذ روىبؽ بی فق ثش اػبع یبص بی اشص اؼب ظیش خبث خبیی، ؼبئ اخشبػی، اسسجبب(. 1388

حذد یىذبسچ »: اد سؼشیف خذیذی اص ح ایشای ی وذػجذای ىبسا ثب ثشسػی ادثیبر خد دس ای صی دیـ

فوبیی اص ؿش ثب شصبی وبجذی ثب ثش دسن ری یب ـب ػیی ثشای ػبوبی و سؼك ىبی جؼشی اخشبػی دس آ

. «س دس حذ دیبد سی اػزسؼیی وذ میبع ای حذد، اىب ؿبخز س دس س دبػخیی ث یبصبی سص. احؼبع وذ

شصبی وبجذی بدی، دیذبی اخشبػی، سؼیالر خذبر حی، یز : دس ای سؼشیف ث چبس ػب اؿبس ی ؿد

(. ب)احؼبع سؼك ؼجز ث ىب صذی

دس آیخشی شصبی . ؿذ اذ اثؼبد شص بی ح بی ؿشی ایشا ثب ظس ثشب سیضی وال ش، بـخق خذؽ

ثشای ثبصسؼشیف (. 1387ػی، )فوبیی اخشبػی شید سحالر د بی اخیش دس ثؼذ فوبیی، الشلبدی، اخشبػی ثد اػز

اس فوببی حی ثب دیذ خشد ی ثبیؼشی ح ایشای ثب ثش داؿش بی سبسیخی ثب سخ ث ـىالر ؿشی خذیذ سد سحی لش

ثبثشای الص ث ظش ی سػذ و سفبر بیشی . یشد جبی شاحی ح، ح ایشای ـىالر ؿشبی ایشا لشاس یشد

ثم االػالی، ای صاد، : ای دظؾ ب)لشاس یشد ثشسػی ح بی ایشای ثب ح یب احذ ؼبیی غشثی سد

ػبسیف فبی اػشخشاج ؿذ اص ح بی ػشی ؿشبی ایشا و لبث اػب دس شاحی ؿشی لؼز بیی اص ر( 1390

لؼشی اص ای لبثیز ب و ث حشوز . خذیذ ؼشذ چی سابیی ح ؼوالر ذس سا داسذ ؿبػبیی ث وبس شفش ؿذ

اثؼبد، شوض ح ؼبفز بی دیبد ششی ػبكش ثخد . دیبد ساثي اخشبػی شثى ی ؿد هع ای سحمیك اػز

. آسذ چی لبثیز بیی ؼشذ و دس صیش ث آب دشداخش ی ؿد

ابعاد، مركس محل، ي معافت اي پیاد در محل اي ؼراي تاریخی ایران -4

ثش . سػؼ ؿشی خذیذ وبس سحمیمی ادب ؿذ اػزسب و وشش سی ؼبحز ح ایشای ث ػا یه ش ثشای شاحی

. سی اص خلكیبر ثجز ثبفز ػشی و اشص یض لبث اػشفبد ثبؿذ یبصذ دس اخشیبس داؿش االػبر دلیك خضئی ش اػز

ا دی ح حبػج ؼبحز چی شصبی ح بی ػشی ی ساذ بی ای ثشای سیذ ش شاحی یب ػبص

ثشسػی بیی و سب وذ دس سد ثضسی اثؼبد ح ب ادب ؿذ اذ اوثشا ث روش سؼذاد ح بی . اؼبشای یظ ایشا ثبؿذ

اص خ ای سحمیمبر ی سا ث ـبذار ػب صاد . ش ؿش، سؼذاد خب ب، یب خؼیز ش ح ثؼذ وشد اذ

خز اسائ سلیش دلیمی اص ػؼز ح بی ػشی خز اسائ ؼیبسبی شاحی ح حس، . اؿبس وشد( 1368 1367)

و ثش اػبع شح ثبصصذ ػبصی شوض (Masoumi, 2014a)ای سحمیك . ؼبحز ح بی ؿش وبؿب حبػج ؿذ اػز

ث ػی حمك سر شفش ـبذار یذای ادب ؿذك 1382سبسیخی ؿش وبؿب ادب ؿذ سػي ؿشوز شح ظش دس

سحمیك یبد ؿذ ح بی وبؿب سا ث د ش داخ ؿش ااخش دس لبخبس خبسج آ . ث آ افضد ؿذ اػز 1389دس ػب

وششی ح اػز و ح ػشثب وذ. ح ثضسي ؿش لذی وبؿب سا ؿى داد اذ 7ح وچه دس لبت 44. سمؼی ی وذ

ثب یبی ؼبحز . ىشبس اص ؿش لذی سا ی دؿبذ 24.4ىشبس ػؼز داسد ثضسششی ح ػب یش احذ اػز و 1.8

. ىشبس، ح بی وبؿب ؿشبی دسخ د دس دسا خشف سبسیخی سا ی بیذ 7.85

. ایز دس ػح وـس اص ح بی ثضسي سشی ؼجز ث وبؿب ثشخسداس ثد اػزؿش یضد ث ػا یه ؿش دسخ ا اص ظش

ح ب سا ی سا ث د ش ح بی داخی و دس داخ حلبس دفبػی ؿشی ػشی لشاس داؿش اذ ح بی خبسخی و

ح بی . یاس دفبػی لذی ؿش خبی داؿش اذوی ح بی ؿش لبخبس دس داخ د. دس خبسج دیاس خبی داؿش اذ سمؼی وشد

ح بی داخی . ثیش حلبس ؿب ثبغب، سػشب ب بمی ثد اذ و ث شس صب ث كسر خضئی اص ؿش دسآذ اذ

ح ثبصاس . سذىشبس ػؼز دا 38( ؿیخذاد)ىشبس ثضسششی آب 3.6( ثبصاس )ح ؼشذ و وچىششی آب 35ؿب

ىشبس 5.5وچىششی ح دغ اص ثبصاس ، دا لی اػز و . اكال اص ثبصاس سـىی ؿذ وشش ح ای ؼىی ثد اػز

داد صیشا داسای ثبفز ؼد فـشد شـى اص خب ب، غبص ب، "ؿشی"اكال ث ح بی داخی ی سا مت . ػؼز داسد

. دس حبیى ح بی خبسخی ػاد ؿش سا سـىی ی داد اذ. ب وی ب، ؼبخذ، لار، آة اجبس ب غیش ی ؿذ اذسا

ثضسششی ح بی د ؿش ضدیه ث ىشبس ثشای یضد ـب ی دذ و ػؼز 9.74ىشبس ثشای وبؿب 5.35احشاف ؼیبس

اسد ؼذدی دیذ ی ؿد ثب حزف ای مبدیش حشی یبی بی وششی یض ث دػز ی ىشبس دس 42ىشبس 24.4یؼی

. آیذ

ث ػجبسر دیش، . لبث روش اػز و شصبی وی ح ب دس د ؿش فق ثش اػبع ادسان ریبر ػبوی ـخق ؿذ اذ

فبی اخشبػی آبادسان ثب شد، یبد ؿذ ثب لبحج ػبخشبس اخشبع ػشی سؼیی وذ شصب ثد اػز ذػی ـبس

. سا ث كسر شصب ؼشش بی خغشافیبیی سی وبغز آسد اذ

.(Masoumi, 2014a)معاحت محل اي بافت قذیم ؼراي كاؼان ي یسد (: )جذيل

میاوگیه معاحت تعذاد محل ا ؼر

(كتار)محل ا

اوحراف معیار

محل ا معاحت

(كتار)

ياریاوط

معاحت محل

ا

كچكتریه

(كتار)

(كتار)بسرگتریه

24.4 1.8 28.69 5.35 7.85 44 وبؿب

داخ ؿش )یضد

(لبخبس

35 17.15 9.74 94.87 3.6 42

خبسج ؿش )یضد

(لبخبس

21 101.13 58.41 3411.63 33.8 248.7

ح دس ثیـشش اسد ضدیه شوض ذػی ح بی دس وبس ح ؿى ی شوض ح ؼال دس سمبغ ؼیشبی اكی

اجش اسد فق دس . سؼذاد وی غبص، ؼدذ ح، آة اجبس، حؼیی یب سىی، غیش اص اىببر حی خد ثد اذ. شفز

شی اص وچ بی حی و د سش اص دیش لؼز ب شاوض ح دیذ ی ؿذ اػز ثى سؼذادی اص آب وبفی ثد سب لغ

چب و ـبذ ی ؿد . ح ثبفز شوضی وبؿب اػز 44ـب دذ شاوض 1ؿى . ثد اذ شوضیز حی ث دػز آسذ

ی شاوض ای و ثب خد ػبدی وی اىببر اسائ ؿذ دس شاوض ح، سؼذاد ا. ش ح یه یب ثؼوب د شوض ح داسد

ػبوی ح بی دبس اىب اػشفبد اص شاوض ح سا داؿش اذ ثبػث ی ؿذ و اىببر سؼیالر خد دس دػششع

iایز سؼیی شاوض ح ثشای سػؼ ؿشی خذیذ دس ـخق وشد فاك لبث دیبد سی. ثیـشش افشاد ؿش لشاس داؿش ثبؿذ

سؽ بی . فاك ؼبفشی اػز و ؿخق اص دسسشی ض ؼىی سب شوض ح ث كسر دیبد ی ی وذای. اػز

ث اصار ) سؽ ؿجى ای ( خي كبف)خشفی ثشای اذاص یشی ؼبفز دیبد سدشث ؿذ اػز و ششی آب سؽ ؿؼبػی

,Masoumi)ح بی وبؿب ث سؽ ؿجى ای حبػج وشد اػز دظـش ای ؼبفز ب سا ثشای . ی ثبؿذ( خیبثب ب

2014a) . ـب ی دذ و وسب شبیح. حبػج ی ؿد "الی سشی ؼبفز دیبد"دس ای ـبذ ث اصای ش ح یه

ح چ دخششا اذاص شش اػز و دس 825شش شثى اػز ث ح سمی خب الی سشی ؼبفز 180سشی ای فاك

90. ثشای ح ب ـب دذ دس دػششػی ثبالی ػبوی ث اىببر ؿشی لذی داسد 460یبی . یشی ؿذ اػز

دیذ ی ؿد ـب ی دذ و سؼذاد 2احشاف ؼیبس و دس خذ . ؼشذ 670دسكذ اص ؼبفز بی اذاص یشی ؿذ وشش

سب 600ـبذار فق لبث مبیؼ ثب بی غشثی حذد . سای ؼبفز دیبد ضدیه ث یبی ؼشذصیبدی اص ح ب دا

ـبذ . ػشی دس آشیىبی ؿبی سكی ی ؿذ-ؼشذ و ثشای شاحی ح بی ( ؿؼبػی)شش ثب ثبفشبی دایش ای 800

ىشبس ػؼز حذد 19ای ح ثب . یض شبیح ـبثی سا ـب ی دذدس یضد ( یصداسا)ث سؽ ثبال دس سد ح فبدا

ششی دػششػی ث ذسػ 580ای ؼبفز . ثب اىب دیبد سی بػجی ث ػز شوض ح دس اخشیبس ػبوی لشاس ی داد 380

الص ث روش اػز و ؼبفز بی . ریش ی ػبخزهیبئی، دساص اب، یذا هیبئی، آة اجبس، حؼیی، سؼذادی غبص سا اىب ح

دیبد یبد ؿذ اىب دػششػی آػب ث اىببر ؿشی ثب میبع ااخش لبخبس اائ دی سا ی داد اػز ی اشص ثب و ؿذ

سوض سبسیخی یض خاة سؼذاد وبسایی سؼیالر خد دس ثبفز بی سبسیخی ثشای صذی اشصی، ای اىببر دس لبت ثبفز ش

. ی یبصب یؼشذ ثبفز بی سبسیخی ؼال دػششػی بػجی ث اىببر ذاسذ

بر اظاض اطالعات Masoumi, 2012a) )تی ي تظع تظط وگاروذ. محل ا ي مراكس محل بافت تاریخی ؼر كاؼان: ؼكل

.382 تی ؼذ از ؼركت طرح ي مىظر،

.(Masoumi, 2014a)معافت پیاد در محالت بافت قذیم كاؼان : 2جذيل

میاوگیه معافت تعذاد محالت ؼر

(متر)پیاد

كتا تریه معافت (متر)اوحراف معیار

(متر)پیاد

طالوی تریه

(متر)معافت پیاد

825 180 170.23 459.39 44 وبؿب

یه شوض حی ی ساذ ثبػث لبثیز خبث خبیی دیبد ػبوی ؿد دس چب و ـبذ ی ؿد اثؼبد وچه ح خد

ثشش آػب سش ادب ( دیبد دچشخ)شید ثشب سیضی ثشای ح م دبیذاس یب اػشفبد اص د بی خبیضی ح م

. اػی ثشخسدبی س دس سی شد ی ؿداب اص ػی دیش خد چی خلكیبسی دس ح ثبػث افضایؾ ساثي اخش. ؿد

شاحی شوض ح ثذ حوس اسجی ث شا ح ب خیبثببی خشیذ دیبد ی ساذ دس خزة ػبوی سب ثشای

ح چی یذا ب. خشیذ، سفشیح، وبس بی سصش، ثى كشفب ثشای لز زسای اسسجببر اخشبػی فك ػ وذ

ؿذ و ث كسر ششوض شا ثب خزاثیز بی ثلشی ث ی بیی صبی اص ظش ح م ؼبئ اخشبػی فیذ سش الغ

بی ای شاوض ح ششوض دس ؿشبی اػشب بی شوض ایشا ث فس یبفز . كسر ملذ ػفشبی غیش وبسی ػ وذ

ىث یب خبی دیذ ثبصدیذ سصا، حؼیی ب ؼدذ بی ح، فوب بی ثبص ح ای ػبكشی خد ىب بی. ی ؿذ

اص ػی دیش دس ػب بی اخیش دس ثشب سیضی . اص ای دػز بی دس افضایؾ ساثي اخشبػی ح ای ثش ثد اذ

.ای دیذب ػشی ىشسا اػشفبد ؿذ اػزشاحی ح بی ؿشی دس غشة اسدب آشیىبی ؿبی اص

ي تفايت آن با محل اي ظىتیجذیذ معاحت محل اي پیرامنمؽاذات وتایج -5

وال ؿش . یبفش بی آبسی دس سد ؼبحز ػبصب سبص سبػیغ ح بی سشا، ـذ اكفب سا ـب ی دذ 3خذ

632.66ح ثشای سشا سؼشیف ؿذ اذ و خؼب 379. ر ثب فبك صیبد اص ثمی ؿشبػزسشا داسای ثیـششی سؼذاد حال

اػز ثب 20وچىششی ح ای آثبد دس م . ىشبس اػز 168.9یبی ؼبحز ش ح . ویشش شثغ سا سـىی ی دذ

وچىششی ثضسششی ح ب اوثشا . لشاس شفش اػز 22اص م 2ىشبس ثضسششی ح دسیبچ اػز و دس بحی 8.7

.اخشلبف داسد 22ثشای ثب ح دسیبچ ث دسیبچ خذیذ م . ح بی ؼىی یؼشذ

ح ثب 152. ح ثذی ـذ ؿجبز صیبدی ث ػبصب ح ب دس سشا داسد ثب ای سفبر و سؼذاد ح ب وشش اػز

احشاف ؼیبس، ؼبحز وچىششی ثضسششی ح بی ـذ دلیمب . ىشبس ؿش ـذ سا سـىی ی دذ 188.56یبی

. ؿجی ث یبفش بی آبسی سشا ی ثبؿذ

.برگرفت از پایگا اي ایىتروتی ؼرداري اي مربط. تعذاد ي معاحت محالت تران، مؽذ، ي اصفان: ( 3)جذيل

میاوگیه معاحت عذاد محل ات ؼر

(كتار)محل ا

اوحراف معیار

معاحت محل ا

(كتار)

ياریاوط

معاحت محل

ا

كچكتریه

(كتار)

(كتار)بسرگتریه

1291.5 8.7 33694.9 185.70 168.90 379 سشا

1129 14.5 33124.7 182 188.56 152 ـذ

412 3 3953.4 62.87 102.54 169 اكفب

ثیـششی سؼذاد ح . م ؿش لشاس شفش اذ سمؼی ؿذ اػز 14ح و دس 169دس ظب ح ثذی ؿش اكفب، ؿش ث

. ح وششی سؼذاد ح سا داسد 6ثب 11ح سا دس ثش ی یشذ م 17شثى ی ؿد و ش وذا 10، 8، 4ث بك

3ىشبس ـب ی دذ و وچىششی ثضسششی ح ب و 62.87ىشبس اػز احشاف ؼیبس 102.54یبی ؼبحز ح

اص ظش آبسی خبسج اص حذد سبثیشزاس ؼشذ ی سا آب سا اص ( ح بیی ثب حذد ای ػؼز)ىشبس ؼشذ 412

.سحی آبسی وبس زاؿز

حظ ی ؿد، یبی ؼبحز ح بی ػشی دس یضد وبؿب ح بی خذیذ دس سشا، ال( 3) ( 1)چب و دس خذا

سؽ اكی ث وبس شفش ؿذ دس .ثب ای حب ی ثبیؼشی ای سفبر ث كسر آبسی ـب داد ؿد. ـذ، اكفب سفبر داسد

iای ثخؾ اص سحمیك سؽ سحی اسیبغ یه شف i اثشذا اص سؽ ی دس ای ـبذ. اػزi i i شبیح آص . اػشفبد ی ؿد

iمذاس-ی ـب ی دذ و دی vسد ی ( ثشاثش ثد اسیبغ ب)وچه سش اػز ثبثشای فشم كفش 0.05اص ػح ؼی داسی

ی حبز ثبیذ اص دس ا .دس شید اػشفبد اص سؽ ؼ سحی اسیبغ یه شف ثب آص ی سؽ بػجی ی ثبؿذ. ؿد

شبیح سحی اسیبغ ث شا آص سی ؾ چی شید آص ی ثشای ( 4)خذ .ثش شفش ؿد vآص سی ؾ

. ح دس د شوض سبسیخی ػ وال ؿش وـس و داسای ػبصب ح ثذی خذیذ ؼشذ سا ـب ی دذ 779ؼبحز

وی حبػجبر ثشای . اثشذا ثشای یضد، سشا، ـذ، اكفب ػذغ ثشای وبؿب، سشا، ـذ، اكفبآص د ثبس ادب ؿذ؛

ث ػز سفبر صیبد ( 262.454 203.327) ؾ ( 21.701 19.422)مبدیش ثبالی ی . ادب ؿذ اػز% 95ثبص اكیب

مذاس ؾ ش د ـبذ دی ثش سد ؿذ فشم كفش ؿجبز -دی. ػزیب یبی ؼبحز بی ح بی سبسیخی خذیذ ا

ث ػجبسر دیش، سفبر ؼبحز حالر ػشی ایشا ثب ؼبحز حالر . یبی ؼبحز حالر ؿشبی ـبذ ؿذ اػز

. ثشب سیضی ؿذ خذیذ سفبسی ؼی داس داسذ

.ؼر با محل بىذي جذیذ 3محل در دي ؼر ظىتی ي 779يلػ براي وتایج تحلیل ياریاوط بظیل تعت تی(: 4)جذيل

-Levene p ؼر مؽاذ

value Levene

Statistic Welch p-

value

Welch

Statictic

203.327 0.000 19.422 0.000 ؿشبی یضد، سشا، ـذ، اكفب 1 262.454 0.000 21.701 0.000 ؿشبی وبؿب، سشا، ـذ، اكفب 2

بحث ي وتیج گیري -6

. دس ای سحمیك سفبر ؼی داس ؼبحز ح بی خذیذ ثب شب بی ػشی ث كسر آبسی سد ثشسػی لشاس شفز سبییذ ؿذ

یذ ث ای ثب خد ای و ح بی خذیذ ظبیف ثؼیبس ػیی اص لجی سمیز ذیشیز ؿشی دبئی ثب ثبال سا ثش ػذ داسذ، اب ثب

ىش سخ داؿز و شچ ح بی ثؼیبس ثضسي دس ؿشبی ثضسي ثبػث ػشین ی ؿذ ػیؼش حىشایی ؿشی ی

ؿد، اب ای هع سب صبی كبدق اػز و اداس ح ب وشش ث ػی ػبوی ثیـشش سػي ؿشداسی ب ؿسابی ؿش

ی دس اداس ح ب، سؼذاد صیبد ح بی وچه ؿشبی ثضسي ـىی دس خز ذیشیز ثب سػؼ ـبسوز ػ. ادب ؿد

ثب وچه سش ؿذ ح بی خذیذ چی ثشب سیضی سػؼ شاوض ششوض ح ػفشبی ؿشی . ؿشی ایدبد ی وذ

. ػی ی ؿد "ؿش فبك بی وسب"اد دس فاك لبث دػششػی ث كسر دیبد، ػفشبی غیش وبسی وسب ی ؿذ ایح

ىشبس ؼبحز دس سشا ثش ػفشبیی و ث ظس لز زسای 35سبثیش ثبفز ؿشی فـشد دس دیشا شوض ح ای وچه ثب

ی یب چی سصیغ بػت اىببر دس شاوض ؿش. (Masoumi, 2013)یب سفشیح ادب ی ؿذ اخیشا ـب داد ؿذ اػز

چی فی دس ؿشبی وچه وشش سد سخ لشاس شفش اػز، چب و ث س . حی سبثیش ی ثش ضدیىی مبكذ داسد

راوشیب ىبسا، (ثب ساث هؼیفی ثی سصیغ خذبر ؿشی ح ای دشاوؾ خؼیز دس ؿش یجذ دیذ ی ؿد

سجذی ح ب ث خاغ وچه ثبػث . سی ایشا ی سا اػشفبد بی اخشبػی یض داص لبثیز بی ؿى ؿش ػ( .1389

فوببی خ فشی . ی ؿد سؼذادی ثیـششی اص ػبوی یىذیش سا ثـبػذ اوثشا ث خبؼ خد احؼبع سؼك داؿش ثبؿذ

ثششی ح ثشای شاحی . وشش دیذ ی ؿددس ػح ثبفز خذیذ ؿشی ( خبسج اص فوبی ػجض دبسن بی ؿشی)حی

شچ حممی ایشای ىشسا ث ض شاحی سؼجی یذا بی ؿشی دس ؿشبی . ػبخز چی ح بیی شاوض ح ؼشذ

بػی فوببی ث یظ خبیب اخز( ، چی سؼذادی سحمیمبر لذیی سش1390ظادػشبسی، : ثشای ثب)ایشا سبویذ وشد اذ

، اب چب وال شی الشذاس شایی ثشب سیضی ؿشی (Masoumi, 2012a)ثبص حی شاوض ح سا ثشخؼش وشد اذ

. اػز "اثشح ب"ایشا ـغ ایدبد سمؼیبر ؿشی ثضسي ظیش

و ح بی ػشی ایشا سابیی سیذ ؿش ثب ثب اسائ شید بؼبر لجی دس سد ؼبفز بی دیبد اص وبؿب ـب ی دذ

ثب . ؼبفز بی وسب سا داؿش اػز صیشا ای ػىشب ب اكال ثشای سػیذ ث ملذ اص شیك دیبد سی سؿذ یبفش ثدذ

اب . ص دیب وسب سش ؼشذخد ضایبی ثشؿشد، ؼبفز بی دیبد اذاص یشی ؿذ سب مذاس وی اص اػشبذاسدبی شاحی س

حی ، سػؼ افمی ؿشب، هؼك ػیؼش بی /ؼبحز ثؼیبس صیبد ح بی خذیذ اص یه ػ هؼف دس سیذ شاوض م ای

ثب خد ای و ذیشیز ؿشی . ح م ػی اص ػی دیش دش ث شبی ؿذ شد ث اػشفبد اص خدس ؿذ اػز

ؿشجب ػؼی دس حذد وشد ؿشبی ثضسي داؿش اػز، ی ؿشبی شػي ایشا ثب ػشػز صیبدی دس حب سیذ ح ایشا ث ا

,Masoumi)بی دشاوذ ثذ شوض، فوببی خبی ثی آب، سفبر صیبد سشاو خؼیز دیشا ؿشب ثب شوض ؿشب ؼشذ

2012b) . سای ؿشبی ایشا سیذ ح م اؼب شا خاذ وشد كشفب اػشفبد ثیؾ ة "اثشح"دس چی ؿشایی سؼشیف

. اص دیؾ اص خدس سا دس دی خاذ داؿز

سفبر آؿىبس ؼی داس ؼبحز ح ب دس ثبفز بی ؿشی لذی خذیذ ایشا و دس ای بؼ ـب داد ؿذ ی ساذ

اػز ثشای ثش یشی ثیـشش اص ظشفیز بی ح ب فش ؿشـیی سبسیخی ایشا دس ای اص سحمیمبسی ثبؿذ و ى

چی سابیی بی ثبم ای لجال ث كسر سئسیه سد سحی لشاس شفش اذ. ثشب سیضی خذیذ سد ظش لشاس یشذ

(Masoumi, 2014b) ، ػذدی ویفی یبص اػز سب دسن ػیك سشی ثشای اب ث بؼبر ذ ثیـششی ث شا اػشذالالر

ثبثشای سؼذادی اص هػبر ـبث و دس اشبی ای مب . اػشفبد اص فش ؿشی ایشا دس ح ـىالر خذیذ ثش ثشد

:دیـبد ی ؿد ث كسر صیشذ

. سفشیح ی ثبؿذ/ػفشبی خشیذ دس حب حبهش یبص ث ذ ػبصی آبسی دس سد سا شوض ح ششوض دس خزة -

االػبر ػذدی خغ آسی ؿذ دس سد ظشفیز بی ح بی وچه خذیذ اص ظش سا خزة ػفشبی دیبد ثؼیبس

ثشای دسن سفبر ب ثی ح بی داسای ؼبحز ؿى ؿشی خشف viسؽ بی مبیؼ ای مؼی. بچیض اػز

. دیـبد ی ؿد

ح دس سد شوض ح شث مبیؼ ثی ح بی وچه و داسای ح بی لی ؼشذ سحی ادسان ػبوی -

دس مبث ح بی خذیذ ثب ثبفز دشاوذ ثذ شوض ح لی ی ساذ ث سیذ االػبر خذیذی دس سد شاوض

ار ویفی ظیش لبحج س دس س ثب شد دس چی بؼ ای الص اػز سؽ بی خغ آسی االع. ح وه وذ

. دش وشد دشػـب اػب ؿذ

اػب خذیذ سشی سؽ بی ػذدی اذاص یشی دػششػی ث اىببر ح ای یب سؼیالر ح م ػی دس ح -

ؿشبی ایشا یضا دؿؾ ػبوی. بی وچه ثب شوض لی ح بی ثضسي ثب شوض هؼیف فیذ خاذ ثد

. سػي اىببر ؿشی خشخی ای ع سحمیك خاذ ثد

قذرداوی -7

اص آلبی ذع حیذ ػب صاد اص داـب فی ثشی ثشای خغ آسی االػبر شثى ث ؼبحز ح بی سشا ـذ

.سـىش لذسدای ی ؿد

مىابع -8

، 26سیبفشی وبسآذ دس ایدبد ذیشیز ؿشی دبیذاس، ـشی شبی صیجب، ؿبس « جب- سیضی حثشب»، (1385)حبخی دس، خی -

.1385سبثؼشب

.، اص ؿبس سب ؿش، داـب سشا، سشا(1380)حجیجی، ػیذ حؼ -

ع خذبر دس حالر ؿشی ، سحیی ثش دشاوؾ خؼیز سصی(1389)راوشیب، یح ػی، یش دف ثبلشی وـىی، ػی -

. 1389یجذ اص ظش سػؼ دبیذاس، د دظؾ ثشب سیضی ؿشی، ػب ا، ؿبس د، دبئیض

.، مذ ای ثش سبسیخ ؿش ؿشـیی دس ایشا، چبح د، ایش وجیش، سشا(1367)ػب صاد، حؼی -

ی، دس ایشا دس حذ یػف ویبی، ؿشبی ایشا، اشـبسار خبد ، ح بی احذ بی ؼه(1368)ػب صاد، حؼی -

. داـبی، سشا

.ثشب ساجشدی حفظ، احیب، ثبصصذ ػبصی ثبفز ثباسصؽ وبؿب، سشا، (1382)ؿشوز ـبس شح ظش -

.ا، ثب ؿش م دس ایشا، اشـبسار داـب ػ كؼز، سش(1384)ؿیؼ، اػبػی -

، دس حذ یػف ویبی، ؿشبی ایشا، اشـبسار خبد داـبی، 2، ؿى یشی ؿشبی ایشا، خذ (1366)فالىی، حذ لس -

. سشا

، ثبصػبصی ح بی ؿشی دس چبسچة ثشب سیضی سػؼ اخشبػی ح ای، د بؼبر اخشبػی (1387)ػی، یؼمة -

.2 ایشا، دس د، ؿبس

.، شح ساجشدی ثبفز فشػد یضد، یضد، سشا(1386)ذػی ـبس آسب ؿش -

، (دس غشة) احذ ؼبیی ( دس ایشا)، ثشسػی سجیمی ف مؾ ح (1390)م االػالی، ػیذ االػال ای صاد، ثبص -

.، ـذ1390اسدیجـز فشسدی ا 31ػی وفشاغ ثشب سیضی ذیشیز ؿشی،

.دبیب ایشششی ؿشداسی اكفب -

.دبیب ایشششی ؿشداسی سشا -

.دبیب ایشششی ؿشداسی ـذ -

- Duany, A. and E. Plater-Zyberk (1991), Towns and Town-Making Principles, New York: Rizzoli.

- Duany, A. and E. Plater-Zyberk (1992), The second coming of the American small town, Wilson Quarterly

(winter): 19-50.

- Katz, P. (1994), The New Urbanism, Towards an Architecture of Community, New York, McGarw-Hill.

- Masoumi, Houshmand, E. (2012a), A New Approach to the Iranian Urban Planning Using Neo-Traditional

Development, PhD Dissertation, TU Dortmund, Germany.

Link: https://eldorado.tu-dortmund.de/bitstream/2003/29349/1/Dissertation.pdf

- Masoumi, H. E. (2012b), “Urban Sprawl in Iranian Cities and its Difference with the Western Sprawl”,

Spatium International Review, No. 27, August 2012, pp.12-18.

Link: http://www.doiserbia.nb.rs/img/doi/1450-569X/2012/1450-569X1227012E.pdf

- Masoumi, H. E. (2013), “Modeling the Travel Behavior Impacts of Micro-Scale Land Use and Socio-

Economic Factors”, TeMA. Journal of Land Use, Mobility and Environment, Vol. 6, No. 2.

- Masoumi, H. E. (2014a), “Neo-Traditional Neighborhood Design Concepts Based on the Urban Form of the

Historical Cities of Central Iran”, accepted to be published in International Journal of Sustainable Society,

Vol. 6, No. 3.

- Masoumi, H. E. (2014b), “A Theoretical Approach to Capabilities of Traditional Urban Form in Promoting

Sustainable Transportation”, Accepted to be published in Theoretical and Empirical Researches in Urban

Management, Vol. 9, Issue 1.

i Walking distance or walkable distance

ii One-Way ANOVA

iii Levene’s Test

iv P-value

v Welch’s T Test

vi Cross-Sectional Study