T---' --- -.-.---....------..--.-.----.-.------.-.--..

________________ ()__ ~~R-ab-u--~tt~K-a-m-is---()~-Ju-m-a-t---()~S-a-b_tu ~~ ~~_4 ~ 6 7 8 9 10 11 12 1320 21 22 23 24 25 26 27 28o Mar 0Apr 0Me; 0Jun 0 Jul 0 Ags 0 Sep 0 Okt

ronferensi Intemasioal Budaya Sunda(KIBS) IT taun 2011 geus Jekasan dige-ar di Gedong Merdeka 19-22

Desember 2011 kalayan Jungsur-Iangsar bannyesakeun sagala kurang-leuwihna. Gotra-sawala kelas jagat alpukahna YayasanKebudayaan Rancageanu temana "Revita-lisasi Budaya Sunda; PeJuang dan Tantangandalam Dunia GJobal" diiluan ku 464 pamilonjeung 82 pamakaJahkaasup 8 pamakaJahasing diantarana Profesor MoriamaMikihiro(Jepang), Kathy PoJey (AS), WimVan Zanten (Walanda), Adam Styson(Inggris), Prof C.W. Watson (UnitedKingdomj.Sakabeh makaJah digelar dinatujuh kolompok kajian:Basa jeung Sastra,Kasenian jeung Arsitektur, Sajarah, FiloJogijeung ArkeoJogi, Agama, Filsafat jeungHukum, Pendidikan jeung Kebudayaan,Ekonomi, Kamasarakatanjeung PoJitik,jeungLingkungan Hidup & Kamasarakatan. CekPupuhu PenyeJenggara KIBS II ProfesorGanjar Kumia, rupaning pasualan budayaanu diguar dina KIBS II ieuteh minangkaJajuninglaku tina KIBS I anu digeJarsamemehnafzz-zg Desember 2011 di tempatanu sarua).Dina JoJongkrang waktu 10 tauntangtu rea hal anyar anu patali jeung ketakurang Sunda dina ngamekarkeun budayanakitu deui panalungtik ti Juareun Sunda, reaanu nernbongkeun kahaatna pikeun man-jangkeun pangaweruh ka lahan nu leuwihJega, "Mugia ieu pasamoan bisa nepungJawungkeun rupaning pamikiran, nepi ka bisamuguhkeun konsep jeung ketak dina nga-jegkeun budaya Sunda dina alam kasajaga-tan," kitu harepanana.

Panaratas Yayasan Kebudayaan RancageAjip Rosidi, saacanna der "hajat''netelakeundina Konferensi Pers di ExecutiveLonge(16/12) ka wartawan, ide KIBS taya Jianpikeun ngadurenyornkeun pasualan kasun-daan, jeung hal Jianna anu aya patalina jeungkabudayaan Sunda.Hal ieu kacida pentingnadiembarkeun ka masarakat yen sagala pasu-alan anu disanghareupan teh pasualansarerea.Kapan cenah urang Sunda mah geusjadi adat Jamun aya pasualan teh sokdipasrahkeun ka "Lebe (ka jalma sejen)",urang Sunda mah ngan ukur hayang jadi"pelaksanana".Ajip miharep urang Sundaulah Joba kasieun. Saperti sieun dituduh"saparatis" atawa sukuisme, promordial, da"Kasundaan" mah kapananan justrungabeungharan Kabudayaan Indonesia.SaJaku panaratas Yayasan KebudayaanRancage Ajip miharep urang Sunda jadimanusa Sunda anu rancage, anu bisa ngigelanjaman. Nepi ka bisa nyanghareupan hal-halanu konkrit jeung masagi di Indonesia,"Kuring sedih, "wayang-wayang" anungalalakon kiwari ngan somah jeung somaharang Jangka urang Sundana!" kitu sauma.

Tah Ganjar Kurnia mah dina pangbageana

8

'------------------------------------------------------------------,'jN"gajegkeun.;\Budaya unda Din~~amdf.,!9aj~ga1f"p~t;wy~ . "Boa < llr~g" tehi'mmundengnamah neu arri!giqbal'tehukur ti jauhna; disefan~uri' ti anpgna,dileJebah tur dikira-kira, bari teu kungsi ancrubpikeun nyungsi kumaha jero-jerona, Mun alamgobal dicirian ku majuna teknologi komunikasi, ti generasi ka generasi, kitu deui bahan keur nu .a~ budaya Sun~ ge~d~pillu imah-~di,' r~~ nyun&si,nal:m~ )eun{? llfe,kark~un\dinya (conto}~p.tikna qina wa}<tu~iti 3. lpudayaSu,Q-@,&ore can.ka~gt!p, kalayan "billat{lriji'gi:up'illina:1tfci . 'gera ....," '1£" an-&il.g;·dina •.:;~~UfirOoo'./U MS~L,.j onv 10 5fPadaHm' "ilil'ah,3t, '/ ' ,~, .. '+ E pqe ,''''> "" J", "", ,,', , J ,n<!nUis "Stittis"''dirui .sUnda),siIiigka.ll 'geus robali.vKitu saurna. '.' '.'kasungsi ku unggaljalmadi suklakna di sikluk- ,:. Dina derna Konferensipoee kahiji, dibukana. Estu, hartikeuneun pisan, kekecapan juru ku "Keynote Speech" Burhanuddin Alxiullah ,

, pantun kapungkur : "Diteundeun di jal1lIlgede, anu medar makalah "RevitalisasLBudaya. bukaeun anu ngaliwat, anu weruh disernuna, Sunda Tantangan dan Peluang Dalam Dunia,- anu terang di jaksana, anu rancage di hate." Global" anu diantarana IJetelakeun y~~ p~.

>,\-:<i. " -'n - . <- , • ".- , >. :~, .;' -;-'.:'.. y,>' -, _ • "i

rt~~~~;tli{~~un~" pam~g~$~::=~fu~:~jl,"jaJm.a-jalrna:',anu ngamangpaatkeun eta \gillta sorangllI}Jlal eta aJqbat tina,~ Angka'!Jl@a. Dina'rngalarapkeunana, teuteundeu- . =Partisipasi Sekolah di Jawa, Barat'aiiii leuwih. nlUl di jalan ged~ .tOOteu bina ti nyebarkeun handap dibandingkeun, jeUng rata-rata APSkonten budaya Sunda make pakakastekno- nasional, Malah 1euwihhandap ti propinsi-logi. Urang beunghar; ku kakayaan kultural, propinsi di Indonesia Wetan.Padlihal ironisna.tapi nepi ka c1irlget ieu masih bacacar.Buku-, di,Jawa Barat lob(l.sakoliljeung pagwon luhur, b~ anu ng~gyar panga~erhh bu ,*kitu <, anuhade 'fasna!Dir1ajiljadpaIsaPah hirup;',&4rrupanmg,~~q panal;wpPlailr,! b.~;·\'{~~s'~,,· X I<1triI(~'UrPan,~?lob~'~gunduke~'~l tempat!nu·qpere~, dj.rias~ep urang , da ma?el~p.an, te?wanijeung

-:~-, ,~~ ••/ 4«

Kllping. Humas Unpad 2012.

WakaPolri Komjen Nanan Soekarna rengsemedar makalahna

teu boga tangtungan.Ajen-inajen kasundaan traSunda kana basa Indonesia jeung bisaanu aya rengkolna dina naskah-naskah kuna difilmkeun, perlu dijieun deui film-film anusaperti "Siksa Kandang Karesian", geus pada mintonkeun fakta-fakta ngeunaan manusanaringgalkeun, pada mopohokeun.Komo satu- Sunda anu jadi kareueus urang Sunda, perlutasna dijajah Mataram, Walanda jeung Jepang dijieun film indi dina basa Sunda jeung bisadina awal abad ka-ie riepi ka taunI945, mental • dipasarkeun ku sorangan, rnusik karawitanmanusa Sunda badis budakjajahan.Seug komo Sunda perlu diimeutan kalayan teleb, sarta ,di jaman Globalisasi!Solusina, taya lian iwal ti . implikasina pikeun pendidikan karawitan.kudu mekarkeun pendidikan. "Sabab at:ik3ll' keut"urang Sunda, garnelan "Ki Pembayuri"bisa nyampurnakeun :Ki.Sunda dina ngawasa perlu dijieun deui salaku bagean tinaupaya"pangaweruh jeung teknologi.Parobahan pola ngamumule karya seni putera Sunda, "gem-pikir jadi solusi parobahan pikeun Ki Sunda!" pungan budaya" perlu diayakeun sacara rutinkitu sauma. . pikeun ngawanohkeun para pencipta karya

Nurutkeun 'Tiro Perumus", aya sababara- seni ka konsurnenna, "Widang Sajarah,ha rekomendasi anu dihasilkeun ku KIBS IT, Filologi jeung Arkeologi": 'Perlu ngarojonganu lajuning-lakuna baris digarap ku "TIro lahirna para ahli huruf Sunda kuna sangkanKecil" Pusat Studi Sunda pikeun ngarumus- bisa maca naskah-naskah kuna jeung prasatikeun lengkah-lengkah konkret dina usaha anu taean kagarap, kaarifan lokal dina ngajagamiara jeung mekarkeun sarta ngamasarat- jeung ngariksa alam Iingkungan anu geuskeun kabudayaan Sunda dina sagala aspek- dipilampah dina mangsa prasajarah jeungna.Tina KIBS II geus kacatet yen sajumJah relevan keneh dina jaman kiwari, kudu dimu-rekornendasi KIBS ka-i taean kalaksanakeun, mule, perlu muka akses koleksi naskah, inven-tapi ku KIBS IT terns dirojong.Hasil KIBS I tarisasi jeung ngagarap naskah anu aya dijeung KIBS ITbaris disosialisasikeun ka saka- urangjeung di luar nagri, ngaran-ngaranjalan,beh pihak anu relevan jeung substansina wawangunan, walungan, situs,jeung sajabanasewang-sewangan.. anu aya pakaitnajeung kasundaan kudu dija-

Rekomendasi KIBS IT unggelna: "Widang ga jeung diriksa."Widang Agama, FilsafatBasa jeung Sastra":Perlu ayana guru-guru jeung Hukum": Kajian rutin ngeunaan agama,basa Sunda anu kompeten rancage reujeung filsafat jeung hukum dina perspektif budayabinangkit, perlu pangayaan buku-buku sastra Sunda, perIu dilaksanakeun, perlu ayanaSundajeung bacaan barudak dina basa Sunda kawij3kan pamarentah kana Iingkungan adatdi perpustakaan sakola di sakuJiah Jawa Barat Sundae anu 'geus aya.;'Widang Pendidikan,kaasup karya tarjamahan, pamarentah perlu Media 'jeung Kabudayaan":Strategi programrigarojong upaya sosialisasi basa jeung sastra . " pendidikan karakterberbasis hudaya Sunda,Sunda ku jalan ngadegkeun perpustakaan'perlu' disusun, perlu diwangun instansi husussaloba-lobana di unggal daerah, basa Sunda ngeunaan kabudayaan,perIu disusun bukukudu dijadikeun basa panganteur ti keur ngeunaan "budi pekerti" jeung kabudayaanTK/SD mula, perlu diciptakeun deui lagu-Iagu Sundapikeun sakola-sakola keur ngawangunSunda dina basa anu basajan tur gampang literasi kasundaan sagemblengna, perlukahartina tapi bisa ngatikcngadidik barudak "ngaintegrasikeun" media jeung kagiatan-jeung kaum rumaja.'Widang Kasenian jeung kagiatan budaya sagemblengna, perluArsitektur":Perlu ayana tarjamahan karya sas- diayakeun kagiatan diskusi "focus group"

fjeung media sacara rutin, hasil pamikiran parailmuwan ngeunaan kabudayaan Sunda perludikomunikasikeun ka balarea ngaliwatanmedia massa. "Widang Ekonomi jeungPolitilk":Sok sanajan di Jawa Barat kontribusi"Product Domestic Regional Bruto" sektorpertanian, pakebonan, kahutanan, petemakanjeung perikanan ngan 11,97"/0optimalisasi sek-tor pertanian tetep penting, sabab potensi kon-tribusina kana "pernerataan pertumbuhan'',pamekaran Pakidulan Jawa Barat dipiharephenteu niru-niru pamekaran kawasan liannaanu ngajadikeun masarakat satempat jadisumber tanaga.kasar jeung murah, ku terehanggeusna pangwangunan "peningkataninfrastruktur jalan jeung jambatan" diPakidulan Jawa Barat, dipiharep PamarentahDaerah Propinsi Jawa Barat, PemdaKabupaten Sukabumi, Cianjur, Garut,Tasikrnalaya, Ciamis, Banjar henteu natawar-keun pamangpaatan lahan di wewengkonnaka pihak asing (PMA) atawa pausahaandomestik (PMDN) anu orientasina kana kaun-tungan malulu, sabalikna pamarentah daerahkudu ngarojong ngadegna klaster-klasterargoindustri berbasis usaha kecil jeungmenengah, perlu aya pendidikan politikberbasis budaya lokal pikeun ngawangun lit-erasi politik utamana di kalangan generasingora sangkan rnaranehna boga kasadaranpolitik pikeun ngawangun Tatar Sunda."Widang lingkungan Hidup jeungKamasarakatan": Perlu dimekarkeun kawi-jakan pangwangunan anu "berwawasanlingkungan" arm nyoko kana hasanah arsitek-tur tradisional anu boga ciri mandiri, katua-ngan jeung pakean tradisi Sunda anu kasapukku waktu, kasilih ku mode globalisasi perludihirupkeun jeung dimekarkeun deui, jeungkampung adat perlu dijagajeung diriksa sababmangrupa lembaga nonfonnal anu kuat nga-jaga lingkunganana, (ASEP GP)

9