Iriscij Texte - Forgotten Books

455

Transcript of Iriscij Texte - Forgotten Books

IV C ontents.

How Patrick blessed Cnoc narig,and produced Garsd’

s Well

The story of Garadand the women

How the Fiann knew that God existed

How CAilte and his fo llowing left Patrick , travelled to Corann,and killed nine deer

How Gailte lamented his fo sterbro ther DiarmaitThe story of the Ford o f the Grey Stag .

How 061 i killed awild boar at Ossian’

s Well and met hisfosterbro ther Derg Diansco thach

The story o f the race on the Strand o f Ben-amainHow Gailte killed the baleful bird in the elfmound o f AssaroeThe story o f Flachs ’

e spearand Find’s defence o f Tara

The fight with Lir of Bid FindachaidHow Find had fo reknowledge o f the Christian faithHowCAilte left the elfmound o f Assaroe, met Eoghan the hospi

taller, and foughtapirate , his dogand his daughterHow Gailte travelled to Daire Guill and met Donn, son o f Aed

The sto ry o f the death o f Aed son of GaradHow Gailte went to the house o f the king of KinelconaillHow Garb- daire's cairn was Opened

The story o f the tomb o f Find’

s wife Berrach BreccThe story o f Conbecc

’8 Strand

How CAilte slew the SlangaswineHow Odilte sent gifts to Patrick and the king of IrelandHow CAilte travelled to Slish BregHow Ossian gave the king of Ireland and Patrick salmon , cress

and bro oklime from the Well o f Uisnech

HowCailte went on to Uisnech Hill and was hono urably receivedby the king o f Ireland

The story o f the Reptile o f the Glen o f Ro s cuaigHow Callte and Ossian went to Tamun’

s banquetHow Gailte named the kings by whom lands were granted to the

Fiann, and the chiefs that successively commanded the FiaunC oncerning Find

s Giueachand Ferna’s FordThe story o f Ro s mbrocc

HowOssian went to Dunlavin, Callte to Dun nambarcand Patrick

to TaraThe sto ry o f Rfith ArtrachThe sto ry o f the three hills

Of Find’

s tabus .

How Cailte went to Dalaradiaand met Co lman Elaand EogandnThe story of the Lake o f the Gray Stag

Contents.

C o lman Ela’saccount o f the eight canonical HoursTh e sto ry o f the Well o f the Women

(Xilte go es to Raith AineThe sto ry o f the two graves on Traig RudraigiHow C‘ilte o rdered ahunt on the Mourns Mountainsand met

Lfban daughter o f Eo chaid

The sto ry of Dub son o f Trénand his daughterHow the minstrel Cas Corach came to Gailte to learn Ifi'ann - lore

The sto ry o f the Hill o f the three Lo vers

How CAilteand Cass Corach jo ined Patrick at Ro e 11acarpetH ow Cass corach played to PatrickHow Eoghan the hospitaller visited Patrick

The story of Co nan so n o f the Lon Liath LuachraB ow Ctilte found the well called ‘Patrick ’

s Palm ’

T he story o f Manaunfin’

s cairnThe o rigin o f Mag Baigm

’ and S liab Cainchenn

Th e story o f Clidna’ s Waveand Toits ’

e StrandThe origins of Ba's'th M edba, Gert ind fostat

'

d and Ro s no

H ow the fairy Sco thniam visited her decrepid lover Ct ilte

The sto ry o f the Hag's GlenHow Patrick healed Cfilte ’

s right sideThe death of Dubchraide the robber

The origin o f Ard Sonnig

How Aed, son o f King Eochaid Bedside , earned ofl'

by elves,

escaped to PatrickHow Patrick, Ct ilte, Cass corachand Aed journeyed to LeinsterThe sto ry o f Rdiriu

s GraveThe story of the Ro ugh Washing (Garbthanad s)How Patrick was lodged by Co scrach o f the Hundreds

How Geilte visited the Stone o f Arms, and slew the stag thatwasted Coscrach ’

s crops

The sto ry o f the Stone o f ArmsHow Patrick caused the king o f the Desi to be swallowed up

The sto ry of the Well o f the Mirro r

List of the fiann drowned in Loch Lurgan .

Howat Coacrach’

s banquet Cas corach played,and king EochaidBedside sought tidings o f his son Aed

The sto ry of the Lo rd’

s Hill and Ao ife’

s Kno ll

VI Contents.

The o rigins o f Edith Spclam and Cad esnaHow Aed saved from fire abanqueting- ho use at RathmoreHow they hunted at Ard namacraideHow Patrick after preaching thirsted, and Maelan refused himadraught

The sto ry o f Ard CuanaidiHow Cailte trimmed King Eochaid's spearshaftHowKing Eochaid recognised his son in Cass corach’agillieThe story o f Ard Fo stadanaFéinneThe story o f the elfmound o f Sliab AigiHowDonn son o fMider gave Patrick power over the Tuath dé

DanannHow Patrick went to Munster , received a‘

go spel-

penny’

, andblessed the Stone o f the Hundreds

The story o f the Little Rath o f MarvelsThe sto ries o f the Bath o f the Dog’

s Head and the Bath of the

Woman- fo lk

The sto ry o f the graves o f Donnand DubanThe story o f the White Peak o f Running and Etain'

s GraveThe story o f Cuillenn and Callann and their son Fer do

The story o f the Ridge o f the Dead WomanThe story o f the Oakgro ve o f the Co nspiracyThe story o f the Little Rath o f the IncantationHow Cdilte , after putting aproblem to Patrick , banisheda

flock o f baleful birds 173—176

HowBodb Derg’s daughter Aillenn loved the King ofConnaught,

and how Patrick decided that he must no t wed her whilehis wife was alive

The story o f Fiadmor’ s BarrowHow Cailte wept at Find’

s Seat, described Find’

s parents toPatrick, gave him the names o f the standing Fiann (gmithfiam t),and fainted with grief for his dead comrades 181—183

The o rigin of the Lawn o f Stage (C’luain ms ndam) and theLawn o f Reproach (Chain imdergtha) 183—184

How Patrick , having been served by Ro dub , wedded him to

Aifi the Red, aking’

s daughterThe story of the Raths o f Cass and ConallHow Patrick banished nine witches

HowCailteaccompanied by Case co rach went to Assaro e to havehis leg healed by Bébind Elemer’

e daughter 188—192How Cailte, Cass co rach and Fer maisse helped the Tuath dé

Danann o fAssaroe in their battlewith the tro ops o f Lo chlann 192—196

Contents .

B o w C t ilte asked the seer Eogan how long he would live,andh ow he refused to be made young

Bow Gi ilte and his comrades killed three ravens which carriedo f three children every year

How Ilbrecc o f Assaro e paid the king o f Ulaid’

s sons an eric

fo r their grandsire slain in battleHow C dilte and his comrades killed three birdflo cks which

destro yed the herbageHow C i ilte was healed by Behind, while Cass co rach, the fairy

Uninibuide and the Birds o f the Land o f Promise madem usic fo r him

H ow Cfilte swam in the stream o f Assaro e and blessed the

fo lk o f the elfmo und

H ow Behind promised Cailte apo tion o f remembrance,and

gave him awondrous frock, mantleand fishho ok

H ow Cailte bade farewell to the elves, who bewailed him at

th e Kno ll o f W’ailing (Cnocc m email!)The o rigin o f Res Grondin

T he story o f the Trio ’

s Pillarstones (Carthadain Trfr)B ow came to ld Blathmec o f the causes o f his three great runsB ow C dilte divined from the so und the quarries o f four separate

h unts

The o rigin o f L ie”amban (the Garth o f the Women)

B ow Geilte met the princess Echnaand played draughts with herHow Cass corach played his timpen fo r EchnaThe sto ry o f the Cairn o f FratricideB ow Cass co rach, instructed by Cailte, revealed Ailbe'

s well

How Echnalo ved Cass co rachHow Cailte lauded E nd

The sto ry o f Cuo ce ind eclairs' o r Ono cc in co laisHow Cass co rach slewaWizard’

s daughterHow Cfilte, aided by Cass co rach’amusic, slew three she-wo lves

from the Cave o f CruachanHow the wife o f King Eochaid Bedside died and was buried

o n the Height o f the Angels (Ard nan -aingel)How CAilte and Cass corach met Patrick wi th the C onnaught

no bles, and how each to ld the o ther what he had done sincethey separated

How Cailte found three o f C o l] mac Mo rna's draughtmen andgave them to the king o f Connaught .

How Patrick wedded Bodb Derg’s daughter Aillenn to the king

o f Co nnaught

195—196

199—197

197—198

199—201

201—202

212—2115

216—218

VIII Contents.

The sto ry o f the Stone o f the MistakeHow Cailte and Ossian went to Taraand were greeted by the

men o f Erin 220—221

How Cass corach bade farewell to Cdilte , and how King

Diarmait son o f Cerball bestowed the o llaveship o f Irelandupon him

How thrice nine o f Cailte’s fo llowing died on W e no no

'

ubarDialogue o f Ossian and CdilteAnswers to the King’

s questions, who killed Cairbre Lifechafr,Oscarand Mac Lugach ?

How the King o f Ireland leaving Taraenjo ined his wife andhis steward to minister to Cdilte and Ossian

The story o f the Dwarf’ s LairThe story o f the LiaFail

Translations o f parts o f the Acallam omitted in SilvaGado licaNo tesIndex o f ThingsIndex o f Persons

Index o f PlacesGlossarial IndexCorrections and AdditionsCorrections and Additions to Irische Taste, Band III

Preface.Acallam naSandrach , ‘the C o lloquy with the Ancient

M en’

, is, next to the Tcis'

n M Oualngi, the longest pro se com

p o s iti o n of the mediaeval Irish. Like the Pancatantra, theD eco -stereosand The Thousand and one N ights, the Acallam is

t hat Germans call arahmenerziihlung , that is to say , itco nsists of anumber of stories enclosed in the framework o f

asingle narrative. The framing sto ry, in the present case, tellsh ow the two o ld heroes, Ossian and Ceilte,and their twice nine

surviving the ruinous battles of Comer, Gabraandmeetwith St Patrick,and howCdilte wanders with him

o ver Ireland, recounting legends connected with the hills, forts ,wo o ds, lakes, fo rds, wells, cairnsand so forth, to which they come.

M o st of these legends relate to Ihud and the deeds of the

Fiann But the sto ry o f the Fort o f Lugaid Menn’

s sons,

pp. 11— 14, the sto ry of C ormac Cass, p. 33, the patheticacco unto f the deaths o f Fithir and Darine, p. 117 , belong to other

cycles o f romance. And the framing narrative co ntains some

1) Three enneads are mentioned in IL 7896 , 7906 : so there seem to

have been nine o ther fo llowers, who subsequently jo ined Geilte. For the

numbers nine and three, see infra, pp. 342, 346 .

This battle was (according to the Four Masters) fought A. D. 285 .

Patrick ’

s advent was , according to the sameauthorities , in the year 432.

So that the Fianu who met,him must have been nearly 200 years o ld.

800 no te o n 1. 624, as to the fabulous longevity of heathen hero es .

seaZimmer, Gm . 061. Ans. 1887, s. 193.

X Preface.

episodes, such as the escape and recognition o f the prince whohad been carried o ff by elves (pp. 125, and the lo ve- taleo f Aillenn and the king o f C onnaught (pp . 176 , which

have nothing to do with Find and his warlike hunters .

The mss. upon which the present editio n is based arefour in number, three o f the fifteenth century , one o f the six

teenth, all on and all mo re o r less imperfect.I . Land 6 10. This ms. belongs to the Bo dleian library.

I t has been described by To dd O’

Dono van ’)and

The fragments o f the Acallam which it contains begin atfo . 123and end with fo . 146 . The first fragment correspondswith lines 2044— 2235 o f the fo llowing text : the second with

11. 2400— 3520 : the third with 11. 3723— 3909 : the fourth with

11. 4078— 7356 : the fifth with 11. 7398— 7546 : the sixth with

11. 7597— 7986 , where it ends imperfectly. The Land fragments ,being o lder and better than the o thers , are here printed inextenso . But all the important vario us readings o f the o ther

mss. are given in the no tes.

H . Rawlinson B. 487 also belongs to the Bodleian. This

ms. has been described by Macrayand d ’Arbo is de J ubainville.

It co ntains fo ur fragments o f the Acallam. The first pageis illegible. The first legible fragment begins at fo . andco rresponds with 11. 187— 680 o f the fo llowing text. The second

fragment corresponds with 11. 780— 136 1 : the third with 11.

1659— 4139 : the four with 11. 4519— 6579, where this copy endsimperfectly. It omits many o f the poems.

II I . The Bo ok o f Lismore. This ms.,now in the po ssessio n

1) Proceedings o f the Ro yal Irish Academy II, 336—345.

Bo ok of R ights, Dublin, pp. XXVIII—XXXIII.G6tt. Gel . Anz . 1887, 88. 190— 193.

The fragmentary paper mss. o f the Acallam which °I have examined in the British Museum are worthless, meo quidem iudicio . The

six fo lio s in the Biblio theque Mazarine (Rev. Celt. X1 numbered

8075 , and written in 1760, may po ssibly deserve attention. I have no t

seen them .

Preface . XI

d the Duke o f Devonshire , has been fully described in the

preface to Lives of Saints from the Bo ok of Lismore, Oxfo rd,1890. The ten fragments o f the Acallam which it co ntainsare in 11. 159— 197 . The first fragment co rresponds with1—3975 : the second with 11. 4078— 5639 : the third with

ll. 5940—6096 : the fourth with 11. 6400— 6446 : the fifth withll. 6494 - 6625 : the sixth with 11. 6954— 7 125 : the seventh with

ll. 7138—7356 : the eighth with 11. 7398— 7546 : the ninth with

ll 7565—7596 : the tenth with 11. 7883— 8005.

Lines 1— 2043, 2236— 2400, 3521— 37 17 , 3910 3975,7565—7596 , 7986— 8005, no t being in Land 6 10,are printed inh'a.The Lismo re fragments have been edited in SilvaGadelica,

Io ndon 1892 , pp. 94 233, with lamentable inaccuracy. In

theRevue C eltique XIV 329—331, XV 372 382, Kuno Meyerhas mentioned some o f the textual erro rs in this edition. I

collated it carefully with the Bo ok o f Lismo re, and it is no t

to o much to say that, o f the 3260 lines (o r thereabouts)which it contains, hardlyasingle line correctly represents thems.

though many o f the deviations, suchas the bisection o f compoundverbs , and the wrong omission or insertion of marks o f length

o r marks o faspiration, are comparatively unimportant. On the

o ther hand , the translation given in vo l. I I , pp. 101—265

deserves high praise. 80 excellent is it, on the as tojustify me in dispensing withaversion of the greater part of thetext minted in this vo lume,and in giving translations only o f theparts of the Acallam no t found in the Bo ok o f Lismore.

Extracts from the Lismore mm are given in O’Curry

s

Lectures, pp. 594— 597 ,and in his Manners and Customs, III .

pp . 12, 169, 305, 316 , 325, 328, 361 , 379.

IV . The copy in the Franciscan monastery , Merchants ’

Quay, Dublin. This has been noticed by Z immer, Gett. Gel. Ans .

188 7 , s. 192. It contains 84 pages, of which the first fourand

In the Rem Celtique XV 117—119 K. Meyer has correctedabo utthirty

- e ight wrong renderings ,and to these I haveadded some fifty in the

no tes and glossary to the present edition.

XII Preface .

the last two are in an ugly modern handwriting. The rest

o f the codex is inago od fifteenth- century It ends with

the words : tainio remhe arsin go dorus in tsidha7 dorinnedhIambach mas fior, et cetera which cone sponds with l. 7658 .

After the words corresponding with l. 6238 aleaf has beenlo st , and with it the matter contained in 11. 6220— 6564. The

arrangement of the sto ries in the Franciscan ms. differs some

what from that o f the o ther copies (see no tes on 11. 224, 1450,

1479 , 37 and so many minor variations and additions arementioned in the no tes that it may well be regardedasaseco ndrecension. As literature, the Franciscan Acallam is inferio r to

the o lder versions, the scribe or redacto r indulging overmuch in

tho se strings of alliterating adjectives which debase the latercompo sitions inGaelic In none o f the cOpies, however, will

be found the ‘mystical rant and unashamed incoherence ’ which

characterise the work o fsome o ftheao - called C elticrevivalists. The

tales, infact,aregenerallyto ldwithsobrietyanddirectness: they evinceagenuine feeling for natural beauty apassion formusic,amoralpurity singular inamediaeval co llection o f sto ries,anoble love fo rmanlinessand honour Some o f them seem to meadmirable fortheir unstudied patho s see, for instance, the tale o fCaeltheHardyand Oréde, pp . 22—25,and theaccount of the deaths o fFithirandDef ine, pp. 1 17, 1 18. Sadder even than these is the non- fulfilment

o f the prophecy in 11. 301 , 302 , that the tales of the Fiannwill be apastime to the companies and nobles of the lattertime. In Ireland,at least, thereare now few companiesand no

nobles that are able to read them.

The scribe’

s nameappears in p. 13, Misi concobar o . d.,and p. 21,

Misi concobhar 6 dhubhdha.The modern scribe adds the fo llowing note : ui bhfuil ann nios 1116

re sccrfo badh don cor so . 7 dambeth dodhéanmais ar ndio thcell fair.

See O’Donovan’

s remarks, The Battle of Dim nangédh, p. IX.

See, for instance, the poem on Arran, 11. 340—351 .

l‘)

‘What maintained you so in your life ?’says the Christian Patrick.

And Gailte , still aheathen , answers : ‘Righteousness in our hearts ,andstrength in o urarms, and fulfilment in our tongues

, 11. 118—120.

Preface. XIII

N o ne o f the copies of the Acallam have preserved the

cm cluaio n, which must have contained the end o f the sto ry o f

the LiaF 617,and pro bably described the minstrel Cass corach’awedding (see 1. and the death and burial o f Cailte and

The no tes besides giving vario us readings call attentionto some parallels between the hero icage o f the Iiishand thatof the and mention many of the po ints in which the

Aeo lian illustrates Irish fo lklore, manners, custo ms and metric.

To other realien the Index of Things will give access. The

Indexes o f Persons and Places call for no remark, save thatI have vainly tried to identify many o f the localities mentionedin the Acallasn. A Gaelic onomasticon may, I am to ld,he expected from Father Hogan. By one Irishman, at allm ts it will be gratefully welcomed. The Glo ssarial Indexcontainsabo ut 2100 entries,andwill, I hope, be fo undauseful supplementto Pro fesso rW indisch

sW 6rterbuch. It owes much to Mr. S .

H.O’

Grady, fo r most o f the explanations in inverted commasareborrowed from his SilvaGadeliea. But fewuseful illustratio ns o f

Middle- Irish grammarare contained in the text now published.

Of these the most important are(l )the declension ofarbor‘

com’

, gen.arba,O.Ir.arbe, fromanA‘aro or, gen.

‘aroes, ‘m m , which Pro f. S trachan has comparedwith the declension of Gr. 171 m, fixas o g, Skr. ya

'

lcrt, yulma's(2) the equatives in 4hir , found for the most part in the

Rand om copy , and corresponding withadjectives compoundedwith can». Examplesare dergithir 6636 n. comderg

‘as red’

,

Something , to o , would perhaps be said o f the ‘

po tion o f remem

brance' promised to Ct ilte by Bébind , and o f the magical frock , mantleand fiahho ok given to him by that lady.

For others, see d’Arbo is de Jubainville, LaCivilisation dos Celtes

4 cells do “popes ho ssén'

que, Paris, 1899 .

S till closer parallelsare Lat. iter, itin - cv- is, jem ,jecin- cv- is,where

the -cv' -ar of the genitiveare intrusions from the nom. sg. : see Brog

nann'

s Grundriaa95 114, 897 . For the ur - irisch genitive ending- ens,

XIV Preface.

dubithir 6636 n. comdub ‘as black’

, glaisithir 6637 n. com

glas ‘as blue’

, and remithir 5943n. comremur ‘as thick’.

(3) the use o f the ordinals to denote one of the gro up

indicated. For example : ind- cm ‘one o f two

, tres‘one o f three

,

cethramad ‘one o f four

, céiccd ‘one o f five

,ochtmad déc ‘

one

o f eighteen’

. For references to these forms see the Glo ssarial Index .

(4) the nominal prepo sition elm- ind 27 19, 57 19, 6 198 o r

elm- inn 2726 u . synonymous with do - chamm - n‘zu , nach, in ,

(meist nach Verben der W ind. W tb. 493. Here ind‘vertex, end

,is po ssibly co gnate with the Greek mountain- name

Hlvdo g and cumm- n, from*kudsmen, is probably co gnate with

the reduplicated Skr. kakdt, kakzidman, Lat. cacdmen.

Lastly , I entreat all students o f this bo ok to repay me

fo r the timeand labour that I have bestowed upon it, by makingin their cOpies the corrections mentioned in pp . 435 437 .

C owes , Isle of W ight. September 1900.

Other exammes o f this prepo sition, which is ignored by the grammarsand dictionaries, are : docuaid 99 cu inn taisidh Deg. taisigh] nasacart, H.

2. 17 , p. loo t , rangadur nahairgid sin an- o igreacht cu ind naIubal,ibid. an us it do tincted cu inn in brithemnais, ibid. 102b. do cuiras eaind Bro id és, ibid.

It canno t be connected, as some have suppo sed, with Goth. andeis,Germ . ende , this being from

‘anty6 cognate with Skr . data. An Old

Irish ét ‘ende, spitze

, cited by Kluge (s. v . Ende)and Uhlenbeck, (s. v . v.

andeis, (into - s) do es no t exist with this meaning.

An llamh naSendrach .

r

ro fiaxfaigset soelad ’aro ileainnséin, 7 taa.“ N m teach leaptharo h6rdaiged doibh , 7 t o b

m m La’mha, ac 6rdugud aco tach . nuacatum an acne dighi , do thabairt déibh : uair rob aithnim net do biadhii asamhla- sumh , 7 rob aithnidh di 17

flan! n and M thin d'

Oisin 7 do Chailti co manic m ime sin. 07

s and 31 co hanmfann étlaith , 7 no bdi ac imradhB’

Qum Find mic Cnmaill, 7 tain(io sf) tar imrad Oscair m35m r at Mac Lugacb, 7 tar chath (Gabra7 sm ile). O

V n unih tucht mdr orro - sumh uime sin.

a . is ann sin ad)ubairt C éilte : ‘ui do ilghi linde ano is i

mar ti). 159' 2]as eiciu dfiind in danoubar i tamait do derean muindtire méire maithi sin do scaradh 7 do scailedh 6 chéilcthe deacair Oisin sin : ‘dar mo bhréithiramh ,’ ar sé ,

‘ni i

M m nith nanertt inandeaghaid sin.

Ocus gérsat calmaQ i ng lfigh ro chaisetar co dubach dobrénach domhenmnz

m m tisin mbau[f]laith . i . re Camba.Tuend andao ithiu dighi 7 mire dhoibh, 7 ro bhatar tel

la teo rao idchiann sin, 7 do cheileabairset do Chamhaiarsm raidh Oisln

an Is to irrsech indin Gamha dorAlai cind asnamha.Cemhagan mac is gan hua doralaconadh esurua

Isaudsin tancatar rompu as san bhaile imacharan faith<bféraigh, 7 guiset comairle ann sin , 7 as i comhairle doronaecu ann , scarad re cheile ; 7 bascaradh cuirp re hanmainwscarad. Ocus dorinset amhlaid sin , uair dochuaidh OisinS idh OchtaCleifigh, bhail araibhe amhathair . i . Blaingl:Déirc Dhiansco thaig , 7 teit Cailte ro ime co hIndber m ]

Lo ingsighamBregaibh, risi- raidter Mainistir Dro ichit Athai~tan so . i . Bec Lo ingsech mac Altist ito rchair an . i . macEdman tainio do ghabhail Eirerm co m s- baidh tonn tuilearm7 do Lind FeicarBéind bhansro thaigh, 7 tar Sen-Breaghmai

bhudhes, 7 co FaithDromaDeirc,ait ir- raibePatraicmacA lprairIsann sin do bhoi Patraicac cautain nacanoiue co imdhe

7 ic etarmho ladh in Duilemhun , 7 ic bendachadh narathaHere Raw] . B. 487 , to . 125 , adds eight quatrains.

Acallamh naSendraeh.

Do bric od bruafiaibhamach . do mhuccaslltait fasach,do imh do chregachain sed ge do h igh breaccabro inddeargs.

5 Do mhes 6s bharraibh do ehrend t’iascan- indberaibh th ’abhaun,

flaind 11 do ghas ngeghair ‘ aghlss uaine fo ithremhail !n uait dochuadar in 12mm dar’ marbad Co inchend co imfial,dar’

cuiredh er Feinde Find isin mhadain 65 Mao lghlind.

on: dochuaidh Fathadh nafledh halnoch do fuilnged in ned,l oo dafuair rath in talman to ir . dar’ marbhadh i cath Chlsro igh.

Tainio 6s eind in tobair ’ Blaoi ingen Deirc Dhiauscothaighgol srd conathaaicci . dar’ cuiredh cath confaiti .

A(r) marbadh chon om fer ar n-athchumalaoch lainghealco cualaglaodh Gharaidh ghlain adhaigh re taobh in topait .

‘Maith ,’ ar Patrsic, ‘in tainio at préind 7 ar tomhaltuschucaind fos?

’ ‘Tainio on ,’ ar easpae Sechnall. ‘Reind at

prdind ,’ ar Patrsic, ‘

ocus tabsir aleth don naonmar (Sclachmh6r lit, d

’iarsmanaFéindi. ’ Is ann sin ro éirghidar a

espo ic 7 asaccairt 7 asalmchétlaidh, 7 ro choisricsat in bind ,no [7 tucsitan- éna7 an- ibsirlestair dan- ionnsaighidh, Fr. 3]7 re th6(mals)ata16rda(e)thain bidh 7 lenna[fo . 159h smailbs les anmadoibh.

Is ann sin adubairt Patraic: ‘nAr

’maith in tigernaica

rabhuirsi .i . Find mac Cumsill? ’ Ocus ro raid Gailti in formsmo lad bec so and sin :

Damsdh or in duille donn . chuiris di in caill,dh adairget in ghesl tonn ro thidhluict

ed Find.

‘Ciaro choimét sibhsi mar sin ,’ ar Patrsic, ‘in bar

mbeathaidh? ’ Ocus ro frecair Gailte . i .

‘firinde inar cro idhe

nodhaibh 7 nertt inar lamhaibh, 7 comall inar teugthaibh.

‘Msith, am ’anum , aChailte,’ ar Patraic: ‘in rabhadarcuim u nait 00pananaid bleidhidhabuis 7 banéir isnatighibharabhais riam romhuind?

’Ocus freacrsis Gailte sin : ‘is edh

do bhui atigh mu thigernado chorunaibh :D6. chomn déc ocus trl cét do chornnaibh co m et so Find,

mar do éirghidis don dhail bahadhbhul alAn don lind’.

‘Mun budh co ll crabhaidh , 7 mun bud maindechtnaigeumaigthi , 7 mun budh tréigen acallmharfgh uime 7 tslmandtiind, ro bo gairit linn t

’acallaimsi, aocldich,’ ar PAtraic.

1 ngheghm’

Lien . tobuir, Lian.

Liam . 16932 1600 1 . 5

Do bi Csilteac indisin natriath 7 natigernadhacarabatar, 1807 adhert in laidh

C uirnn ro bum atigh Fi nd is meabair linnan-anmann,Mac-allais Grugan gann . Cornn namban om Adhmall.Mammh no corn corn Aillbhi co n- ochtaibh aidbhli uilo .

amn tsluag o laim do lfim . mo illeatrfigh inaathuile.

Adharcan co rn boi ac Diarmait dobeirtheaafialgho it do mhnfibh,6 1 dafer déc fachethsir dar mo bethaidh be healAn.

Qt cho rn mhic Lugach in laich Orso lus, OdhrAn ind 6ir,

Ori o les inmain fer forlan scarad neach re 00t edit .

Mar do éirgimls don comhol i teghlsch Find bahard bladhMac-allaam laim - si budhéin Mu[dh]enac Diarmait ro [m]char,GruganaIaim Find us Feinde acorn féineaIeinh namban.

Deo ch di fichetaMac-alla. deoch trl fichet 00rn namban,deo ch ceitbre fichetaMudhAn . deoch cét laoch anGrugAu ghlan.

(h ingaatacorn Oscairaia leis do éirgeadh don dfilhamind stilasloigh tar ler ris ro tibod m6r n- ingen.

Leascaeh baléraaille corn Aillindi co n-aineI-

ind ro tidluic dabélaibh alaimh Go thtin gheilméraigh.

Iarlabaldrasuarca. do cuiredh nacaomchu(arta)[fo . lGOt 1] Find don t i tigh n- o la do Bhuban mac Dubndna.Fer uaine corn do bhl ac Finn . dobeirmls linn tar gach leardambeth ac 6l nir’

bho dithat do bhind 61 trichat fer.

la6 as lughabh6i ’uar comol ameic Chalpuirn i tam tigh

Fer tuillidh corn Glais meic Gathail aluagh agaibh nocon fil.Do bron re feruibh bacaidh com meic Rethi co morghrfin

misti leo beith i tigh Finn intan no bitheai Cromghlind.

Brec- derg bam6rachaire corn Chsilte go caemhglaine,uime tuc Finn in tres tren .

nato rchuir Lughaid trl r6m.

Cend-aluinn corn rlgh Alban ris téighmls far dul fedha,‘corn in rlgféinnid Renau as n- ibhmfs mom medha.‘Fer mn Finn nI thic cu brath . nf thabuir fath ar foghlaibh,‘Adrae buaidh 7 bennacht, aChfiltil’ ar Patraic, ‘as

urgairdingud menman 7 sicentadhtiin sin. Ocus innis oirscel ele

dhtiin.

’ ‘Inneo sst.ou,

’sr Cailte, ‘

7 abuir gs scél isail duit. ’ 105‘In rabatar eich no echradaacuibh isin Féin ‘Do batarinn-no n e} sr Cfilte .

‘.LLL . estrachaenlarach 7aeneich.

’ ‘Cauas-aidh , Lien . fegha, Lien . megha, Lien .

6 Acallamh naSendrach.

ar frith sin?’ ar Patraic.

‘Adér frit afirinne , aanum ,

’or

170 Golach do bdi so Finn . i . Artiiir mac Benne Brit, 7 bahedhalin, tri naenbair. Ocus detonad sealgBenne hEdair leFinn,7 batuillmech to irtech in tsealg so in, 7 do scailset daconuibh7 do shuidh Firm i Cam in féinnedhaidir Beinn Edsir 7 muir,7 bamaith lais amenmaag éisdecht re raibchedsigh nandam

175 ndiscir ndasachtach ic e. luathmsrbadh do chontiibh naFenne.Is ann doralad’

Artliir mac Benne Brit beith ic co imet in

maraidir an (fi)adach 7 muir cu nach snaimhdis in (damhrad)uatha; 7 mar do bhi Artiiiramnieh [fo . 2] i eind in chuainatconnaic tri co in do chonuib Finn . i . Bran 7 Sceo laing 7

isoAdhnusll. Ocus as i comairli arar’

cinn [Artiiir mac] Benne. i . 6 féin 7 atri n6nbair d ’

imthecht tar muir 7 naco in sin do

breith leis’natir féin ; 7 do crichnsiged in comairle sin. Déighamb dochuatar- 80m tar muincinn mars 7 natri co in sin 190,

7 to gabsat cuan 7 calad se Iunbar MaraGaimiach i crich

186Brestau, 7 tiagaitatir, 7 lo tar rompaco S liabh Ledain meic

Lir, 7 doronad ess lg in tsléibi sin acu.

DalanaFénne istein, tsirnic 100 abht'isdach 1 7 abhfianchoscar do dhénam, 7 ro ghabsat longpo rtag Boinu Edair meicEtghaeith in féinnedha, 7 to hairmhit co in tigbi Find anusin

190 email be gnath sea; 7 bahimdhaaco in- sium , amail atbert

Airim craeibhi ar conaibh Finn cons chuanairt blaith bhithbhinn,tri cét gadhsr, comhull nglé o cas dd cét gaidhrine.

‘Bam6r do dhsinibh icarabhutar sin,’ ar Pan'

sic.

‘As

i os firamb duitsi sin ,

’ ar Cailte, ‘6r be he so in lin no bhidh i

m coccait no no: i tigh Finn doansoohoe ’

sionn firgrinn

is tri cét gills [n]gradha dd obéi daltadingbhfla.”

Ar n-airimh nagoon frith moiresbaidh forro . i . Bran 7

aoo Sceo laing 7 Adnuall, 7 re hindised d’

Find : ‘S itter,’ ar 86,

‘trl

oaths naFéinne.

Ocus giaro siredh ui frith naco in.

bhfhisgach, Liam. Here the o lder part of Fr. begins (p.

Lism. 160t 2 1605 1 . 7

Is sun sin tucad lo ingsrthal bandit cum Find , 7 re nigh

aghmiis rigds, 7 tucaordain fé adet fis, 7 do faillsiged firinnedhi , 7 adubairt : “Rue [Artfiir] mac righ Bretan bhar co in

MM, 7 to ghuidh noubar do dhul dan- iarra'

Ocus ro togad 305amlaid

, 7 hahiat so an- sumauna.i . Diarmaid mac Duinn,meicDounchada, meic Dhubain, do Emaibh Muman au[d]eas,7 601] mac Mérna. ‘In mac righ Go ll ,

’ ar Patraic, ‘n6 in

m e 6glsich?’ ‘Mae righ,

’ ar Gailte : 7 atbertlacTaidg meic Mornadon muig meic Faelttin, meic Feraduigh,l eic F

1acha, meic Airt don mhuigh meic Muiredhaig, meic E(oghain).Oats C so l Cr6dhacétghuinech naNemhnain cur)

[ia. 160" 1] co naich co neimh ro bhui ac Finn , 7 bahi so

o simb ro bhai fair: or nir’

dhibrsica16m urchar n- imro ill riam,

7 nir’

fuiligh alam ar dhuine riamh [min bud msrb acedéirmFr. nach bhud marbh riacinn nomaide , [7 ui thaiuig

afig ifl'

irn riam cech duine ro muirbfed Fr. Gene Oisin

mac Finn in te nar ’ér duine riamh acht gu mbeth cenn re

caithimh neich sigi 7 co sare himthecht’

.

‘Is m6r in teisd

sin , aCailti, ’ ar Patraic.

‘As fir cidh sin,’ ar Cdilte, 7 adubairttmo

Kfr'

ér Oisin duine riamh im or no. im airest no im bindh ‘,

111 m6 do chuinnigh ui ar nech gémad innrlgh ao inech .

‘Ocus Oscar mac Oisin . i . in mac righ baferr kith 7

[amach no bai anEirinn , 7 Ferdhoman mac Buidhbh Deirgmeic in Daghda, 7 Rsighne Ro isclethan mac Finn , 7 Caince sssC o rcairderg mac Finn , 7 Glas mac EincherdaBars , 7 MacLugach [lamechtach Fr. 7 misi féin,

’ ar Cdilte.

‘Ocus bahi ar cétfuidh dhin féin , anaet atrsic, co nach raibhi 6Thepro fAne co Garrdhanan- Isperdaan-airrther [leg. n- iarthar]in domain withre cét laech nach dingébhmsis alathair chatha2807 cho mlainn. Gir ui raibhi gualagau gelsciath, nacenn gancathbarr, nadesdo rn gau damanais moirleabra[co suainemaib[in lanchadait afo scadaib nacrand Fr. Ocus luidhsium

romhs inn fon réim sin co rancamar S liabh LodAin meic Lir,

7 nir’

chisn dfiin ann co cualamar dluthchomhrad nabhferag fl

dénam éealgaat in muigh.

Mahingh. Fr . p. 6 .

8 Aoallamh naSenorach.

DalaArtliir meic Benne Brit, do eisidh ins. dhumasealgaann sinn conamhuintir. Indsaighter linne iat co hathlamh 7

ro mharbhsam muintir Artair uili, 7 iadhus Oscara(is. laimhm um Arttir 7 sinicos he, 7 tucsamar tri co in lind. Ocus déchuin

to dhéc Go ll mac Momasechacon- face. in t-ech bo coidech

dubhghorm co srian co cumdsch 6ir fria, 7 in décsain to dhéc

dd laimh clf con- face. in n- ech ndoun nd6ghabh(a)la7 srianlinaidi léingeal d ’airget aithaegtha) friaco mbéilgibh oit fris,

m 7 g(abus G)o ll in t- each sin 7 cuiris hi i laim [fo . 160b 2]Oisfn, 7 cuirie Oisin il- laim Dhiarmadai Dhuibhni, 7 tancamsrromuinn iar mbuaidh co scsir 7 commaidme, 7 cinn natrinaonbar lio n, 7at co in 7ar n- eich 7 Arttiir féinalsim Bind,co Beind Bdair meic liltgéith an fénneds, 7 tangamar assidein

s o Fr. 6] co hairm i mbui Find, 00 Senmagh n- eltahEdsir.

Ocus tancamar isin pubaill i raibhe in righfeinnid, 7 athort

Do ratsamar Artdir liun . co ndernaacurare Finncur

'

baeglach d’Finn iar so in cusin 11111111 luid d’eco ibh.

no [Aincemaid Artuir ’arsin 7 marbmaitamuintir, Fr. 6] 7 tucsam in danan-ech sin d

’Finn .i . in feirech 7 in baineach , 7is dasfl sin do bhi echradh naFénne uili, dr nir

’chleachtsat

eich co sin. Ocus m o in baineach ocht tairberta7 ocht serraiggachatairberta, 7 tucadh do dronguibh 7 do dhegdsinib na

zooFenne naserraigh sin, 7 dorontacarpuid acu is tein.

‘Adrae buaid 7 bennacht, aChdilti ! ’ ar Patrsic; ‘ocus

innis dnin sumaunanatriath 7 natréinfer icarabhsdar naboich siu.

’C onad ann sebert Cdilte ocainnisi :

Aithnid dsmh eich naFenne gibé adéradh re chéle

in ueir thicedh in slnag seng co haouach Tailltenn taeibhseng.

In Co inehenn Eo chaid meic Lir in Aiguech Diarmadadil,in Coscrach Finnchaid nagoath in Gormlssrach Meic Lugach.

In Badhbhac Msc Lugach lan . Erim cruthachag Conan,Bet anann tucadh tar muir . do btac liinn bhsn uaBreasail .In Echtach Oscair co n-adh in Dubluirgnechag Duban,Hidach mairg ic‘ Seal to csill is For baethag mac Sidhmaill .‘

is Lian ic Fr. leg. Sighmaill ’ .

10 Acallamh naSenorach.

mac Aengusa, mac righ C onnacht, 7 Scannlan mac Ai lellamacrig Osraigi , 7 Baedan mac Gairb, mse rig Co rco

310Luaimnech [mac Fr. 7 Linn, mac rig ErnaLethderg macBogo in, mac rig Tuadhmhuman, 7 Failbe 7 Usucenn damac rig Dhsi l nAraidhi atuaidh , 7 Fulartach macFinghin, mse righ tuath mBreg 7 Midhi.

‘(In) bfedubair cidh fatacad dom acallaim sib don (chu)t

mo so ?’ ar Patraic.

‘N i fedumar immorro ,’ ar Cailte .

‘Ar dfigb

[fo . 2] on no sléchtadh sibh do so iscélarigh nime 7 talmani . in firDiafororda. ’ Is ann sin tucad tonn baitsi Grist tsirLsibh ac Patrsic, ag cinn baitse 7 creidme bhfer n-Eirann.

Is an sin tuc Gailte alaimh sechai comhraid asoéith,son7 tucustar liadruimnech dergdir [don or 6rlasrach tiri nahAraipi Fr. 7 arabutar tri co'ecait ningi, do PAtraicat hoistedin ndnbair do bhi . ‘Tuarastal déidhinach nafiathaFinn damessin ,

’ ar C éi lte : ‘do raith mh ’anmasa7 do raith anmain righ

feinnedaduitsi aPhatrsic.

’Ocus is ed do ghabhudh in lia

sondo Phatrsic, 6 bhart ameo ir medhéin co mulluch aghuslann,7 do bhi ferchubutar lethet 7 ar reme innti, 7 do cuired in t-(x

sin ar findcheo lanuibh trath in Tailcinn 7 or saltrachaib 7 atlebrsib aithfrinn.

‘Maith, aanum , aChailte ,’ ar Petraic: ‘

gaess lg is h r

soo fuarudar in Fiann riamh anEirinn no anA lpain ?” ‘SedgArann ,

’ ar Cailte.

‘Cait abfuil in fersnn sin?’ ar Patraic.

‘Idir Alpsin 7 Cruithentua[i]th ar Cailte , ‘ocus tri cathana

Féinne teighmis- ne [innti i Fr. 7 laithi mis tro gsin risaraidt

in lugnasadh , 7 do gheibhmis ar ldrdaethsin sealgaann nogn

885 ngairedh in chai do barruibh biled i nEirinn, 7 binne ind gadlceo l éisdecht re binnghothaibahénlaithi ag éirghi do tho nnnibh7 d

’aireraib nahindsi . i . tri coecait ealtabitis ’natimchill co

taitnemh gachadathaidir gorm 7 uaine 7 glas 7 buidhi. ’Ocus do raidh Gailte in laidhArand nan -aighedh n- imdha tadall tairge re aformna,aileu ambiadhtabuidhni druimne andergthar gai gom .

Oighe baethaarabennuibh monainn mhaetha’namonguibh,

uisco fuar inahaibhnibh mes eradairgibh donnuibh.

12 Acallamh naSendrach.

seet- 6claeh suaire sidhamail dan- innssigid. [Ulchadeghgablaeldond fair, fo lt findelechtach fororda’

sé buidi boccalsind tar aformnasiar sechtarda, 7 caelsnaithi 6ir lo cengalan fuilt indfadrforordaardaigh nach gluaisiud in gaeth gailbech guibeltafinds . fsrose nafaradaf c. Assafiudairgit imacho is, 7 in co s teemad re tal

sssmain d6 is uimpi ro bui in t-assa, 7 m’

bensdh aeruindiuet

don rindino .i . adrucht do barr an fe6ir Fr. 7b .] Bennui

ghis do maeuibh righ Eirenn 7 freersit- sium f6n samhlacetun

yCan duit, a ar iat, ‘oeus eanas tice ‘Asin Bmgl

[braenach Fr. 7b ] breacsho lus i eomhfo eraibh dh6ibh ar itseet- 6cldch.

‘Csrsat comainm , a6clawh? ’ bar iatsomh.

‘Bodhbll

Derg mac (in D)aghdamisi ,’ ar 36 ;‘ocus ro fo illsigedh (do

Thuathaib dé)Danann bar tiaehtuin- si do thro scad [fo . 16 1b 2]sundanocht re ferunn 7 re m6rrath [d’

fagbail 7 tieidll

lesmes , a6cu .

’Ocas do éirghedar an-aeinfecht, 7 dochuadsr

isin mBrugh [7 tucad acathair grind glainidi ar lseehlar intsidhaiat Fr. 7 7 tucadh pr6inn d6ibh, 7 nir

ehsithset

Do fiafraig Bodb dibh cidh um nér’ehsithset biad.

‘Ri Eirenn,’

ar siat, ‘Ar n -athsir féin , dar n- éraum crieh 7 um ferunn , 7

ui fuil acht daairecht chudramaan-Eirinn . i . meic Mild

400 7 Tuathadé Danann, 7 taneamarne d’

innssigid indarahair-editdib sin [. i . sibsi,

Is arm sin [streckt Bodb leleiu mbeind mblaith mbuabsillbsi inalaim :

”Bali uile’

, ar 86, 7 t o taietar lucht in tsidhauiloco téi to stsdhach , 7 ro taiseit aeuirnd 7 a00pana7 a

405mbleidedhaban6ir 7 banairgid ; 7 Fr. dochuadar Tuathadé Danann acomhairle , 7 as 6 bahuaisli 7 bahuiregdaisincomairli sin . i . MidhairMongbhuidhi mac in Dagda, 7 adubairt:‘tabraidh tri mnadh6ibh slid,

’ ar se,‘6r is 6 mhnaib do gabar

rath miamhrath.

’Ocus tucadh tri hingenaMidair dh6ibh .i.

410Deiroun 7 Aids 7 Aillbhe.

‘Absir , aBhuidhbh ,’ ar Midhair,‘cidh dobérthair d6ibh slit?

’ ‘Adér,’ ar Bodb, ‘

.LLL . macrigh atamaid isin tsidh so : tabhet .LLL . uingi do dergdr

6 gaeh mac righ dibh sin delbh.

’ ‘Ocus .LLL . édseh usimd

dh6ibh ,’ ar Bodb, ‘

co ssine gaehadatha. ’ uaimsi415 dh6ib ar Aedh mac Aedhanan-abusseh Deg. n-amsaeh]

Liam. 161»2 less 1 . 13

l C nue Ardmullaamnieh don muir, risan-abar Raehlainn isinnu - sa.i . maeam Tuath dé Donann sin.

‘C om 7 dabhuchlaimsi dh6ibh,’ ar sé, ‘

7 in dabuch do lined d ’uisci eochsrghorm,

v doghénamidh so 61asomeasedade , 7 sails serbdhomain doanlhut isin corn doghénafin aeéto ir dhe.

‘A seuidh uaimsi dhsibh ,’ ar Lir S idhaFinnaehaidh, ‘.i .

LLL . clo idhim 7 .LLL . sleg seimnech sithfoda. ’ ‘Ascaidlainai dheibh ,’ ar Aengus 6g mac in Dagda‘

. i . dfinadr fingna7 baili rigdar6mh6r cu sonnaighib sitharda7 goaslgriananaib gleordaglainidi 7 co tighibh rinnradharcachar6

nh6raisisu inad busail d6ibh i idir Baith Chobhthaigh 7l'emhuir.

’ ‘Aseaid usimsi dh6ibh ,

’ ar Aine ingen Modhuim ,

‘.i . banch6ie atascum , 7 geis di nech d

’érafabhiadh , 6r do

ghébhaui mar dobhéra ‘Aseaid us imsi dh6ibh,’ art-90

Bodbh Derg :‘arpeit(idh maith ataaeum .i .) [fo . 162‘ 1] Fer

Tuinne mac Tro ghainaainm, 7 ruidhbh’arnamachtad, 7 mus.

re gfirlémnad , 7 milidh arnamochledrad do eho ideldais irisinoeol sirred ltach do [gh]ni, 7 ui m6 as airfitid don dfinsd ambiini s do lucht nacric[h]e [uimel

’Fr. Ocus do bhétar tflb

re teoralaeons n- o idhchibh isin tsid.

Oeus adubhairt Aengus riu tri habla[Aifi Fr. aBidhOmnado breith leo . i . abhull fo blath 7 abull ac tuitim abldflla7 abhullabaigh ; 7 doehuadar cum in dunaid istein, [nairno bai urlum facomsir é 7 do batar .LLL . bliad(an)“0and nogu ndeehaid ditharnarighaibh sin, 7 dochuatarar ctilachum Triaitlle dé Donann trénaeleamhnus [7 trenacaratrad

7 is é sin in dlin

do fim‘faigis dim, aPhatraic, ’ ar Gailte .

Cailte cecinit

Trl thuili . ticed adlin 1rd Ruidi ,tuili tigh , tuile eeh tuile mileon mac Luigdech.

Tri ceo lu ac righuibh seghdaar sodhain,eeo l cro t. ceo l timmin co mblaidh d6rd Fir tuinni meic Troghain. 450

Tri gi ire . bidh ann gan uair faterea,

14 Acallamh naSen6rach .

Tri gaire gait amuc drounmhar 1 ndegha,gairasluaigh 6s blai bruidhne gdir muirne is gan' mheadha.Tri cnuasabitls sun use aslatuibh,enuss ac tuitim, forumh ngnath cnuas f6 blath is cnuae abaigh.

Tri meic forfacuibh Lugaid gorset rulaidh abhfeadma,Ruidi mac Luigdech Lo thain Echaidh is Fiachaferdha.Dobhérsateisd ar Echaidh nach dechaidh traighidh madhms,ni bidh gan airfitiud gnath 111 bidh trath gau 61 corms .

Dobérsataled ar Fiachaig gerast rulaidh afaghla,noehan- ebert guth bud r6 is ui bhidh budh m6 calms .

Dobérsateisd ar Ruidi cus’tiodie natri thuile,

nar’ ernster nech um ui is nar’ iar[r] ni ar dhuine.

Tricharuit sch, trichatrieth trichaniahaforumh rt,

bahé lin aslliaig eétaig . trichado chétaib fatri .‘Adrae buaid 7 bennacht, aChailti ar Patrsic: ‘as urgair

diugud menman 7 aieentadhliin sin.

Ocus nir chian d6ibh (ann co) faeadar in t-aen6cldchan[d]a470gach ndirech dan- inn(saigid co ndeghéc)usc. Brat corcrauims,dealg 6ir isin bhrut (léine d)o shidabhuidi re grisu aehn

'

u,

urtlach [fo . l 62‘i 2] do chn6ibh eorracennbhuidhi 7 d’ubluillh

aille 6rbhuidhi leis, 7 cuiriear lar afiadhnaise Pdtraic.

‘Oanasatucais in cnuasach , amhacaim ? ’ ar Patraic.

‘A M

475 gégaluinn Gsibli,’ ar esium.

‘Carest comainm - sin , a6g16ichi'ar Patrsic.

“Falsrtach mac Ferghusamisi ar 86.

‘C idhatduthaig duit?

’ ar Patrsic.

‘Righi Tuath mBreg 7 Midi 7

Deisi Temhrseh as dual damh ,’ ar in t- 6clach , ‘7 foghlaid 1

dibercach mhé. ’ ‘Ciaar andéne foghsil? ’ ar Pan-

sic.

‘M

480braths ir damh féin , Becan mac Ferguss .

’ ‘Do dhuthaig ddco gairit,’ ar Patrsic.

‘Forchenn air , anaeimchléirigh arant- 6eldek.

‘Isin bliadain atam ,

’sr Patraic: ‘

eanasatucsis incnuss ?

’ ar Patraic.

‘Ro fedarsaam ,

’ ar Gailte, ‘caitasatucad:

is aRo s meic Treo in aBi dh Gsible anall, 7 lubhgho rt sealga«who dobhi ag 6glach gradh d ’

Finn mac Cumsill . i . Mac LngaehLaidir lainéchtach.

’ ‘Maith aanum,

’ ar Patraic, ‘is anusin aflfer grads dom muinntir so . i . Cessan mac rig Alban, 7 escort

méisi damsahé.

’ ‘Lubhghort sealgadon Féinn sin ,’ at Cfilta

do rnmhar, L iam . drondm6r, Fr. abaidh, Liam .

16 Acallamh naSendrach.

575acum anallanaar fogail 7 or‘Rigi usimsi duitsi

6 mhedh6n 1aamaraeh ,’ ar Patraic, ‘

7 do t sil ad deghuid

nogu ticthe t isin eclais ,’ Ocas docuired Becan atalam mar sin,

7 defne Patraic rigi d’Fulartaeh [C onidh Dith mBécsin ainm

in seeo il sin Fr .

530 Is and sin ro fiarfaig P6trsie do Chailte : ‘galin mbrathar

do bhi ac Finn ? ’ ‘Do bétar dd brathair aige,’ ar C liilte, [‘ocusnirb

urdrucu Find lo uait Fr] .i . Ei thal 7 C ithrumach.

Cailte cecinit

Diamairar senehaidi sund natri meic do bhi ag Cumuli,Finn oeus Cithramach den ocus Pithal nabfiled.

,C iadhar’ Mac Lugach ro fiarfaiges did aréir? ’ ar Fatralo .

cRo budh ceist ar neach eli sin,’ ar Gailte , ‘

7 111 hodh orumsa.M(ac) do Daire Derg mac Enn,’ ar Cailte, ‘

7 do Lugaig inginFinn . i . ingen dflius sindflius do bhi ac Finn , 7 tuesat in

olo bantraeht uili luighi eor’ ingen dilius d’Finn hi, 7 do comraic a

derbbrathair féin riaisr n- 6l (cor)mai Temhair Luaehra, 7derindi [fo . l 62b 2] in mac sin ria.i . Mae Lugach, [7 re b i

co cend nai mis terrach and , 7 tancatar bressabrighi 7 elladahindsaighid, 7 t ucustar gein meicann Fr . 7 inadsig

w rucad an mac tainic Finn 7 tri cathano. Féinne don bhaile,7 athair in mbeie . i . Daire Derg , co Temhair Luachra, 7 dohindisedh dho ibh sin.

‘As gains leam ,

’ ar Finn ,

‘6r as mact ocad sun, 7 damad ingen ro budh o lecabreith disi daderbbrdthair.

”550

‘Adraabaaid 7 bennacht , arighféinnid !’ ar each.

‘A s

buadhach in t-ainm tucuis sir . i . Gaine.

’Amail ssbert in fili :

Gaeine aium Meic Lugach luinn Daireaathair 68 gach druing,Cd muighi ainm Meic Rethe Briu[i]naathair Dairethe.

Tucadh an- ucht Finn in mac iarsin, 7 tuc Finn i n- ucht

555Mo ingfindi ingine Dubain . i . baincéle d ’Finn, 7 as i ro th6eaib

ocht cét sciatharmach don Féinn, 7 re oil in mac sin cur’bha

slau adhabliadain déc , 7 tucadhaethain sirm 7 éidid dho

sun, 7 téi nic reime co Carraic Chonluain, cu cenn S léibi Sm6il

meic Edleacsir,risi n-abar S liabh Bladmaaniu , sirm i raibhi

oooFinn 7 in Fian, 7 tsinie abfiadnsisi nafiathaFéinne, 7 ferais

18 Acallamh naSen6rach.

Nirsat sibleach thighi n - 6il narost ingnech ar sen6ir,in dai l adcluine as i in c6ir naben re duine nder6i1.

[Bidh co heistechtach cailli bid co féchsanach muighi,eir ui fedrais, mdr in modh nach bisd t’ escllral it fsrradh Fr .

Narsad diultsdach um bisd nArab cumthach duitainfial,nArad furai l féin ar flsith nahécnaiged gach n-ardflaith.

Lean do tt édach, lean do ttarm resiu their an gleo glasgharbh,us dens dibhe fad rath lean (d)on mine, aMeic Lugach.

(Adre)s baaid 7 bennacht ! ’ ar Patraie , ‘as maith in sod

sin (to indi)sis duin ; 7 caidhe Bro can seribhnid anseimhchléirigh ,

’ ar Brecan. [‘Tehair do lebar 7 t

’adharc 7

do pend cugat, 7 Fr. 1 1 scribhthar [fo . 2] an 5061

610 lit lat.’ Ocus dorinne Brecan seét6ir.

Is and sin t o fiarfaig Patraic do ChAilte : ‘in rabatar sir

fitigh acuibse isin Féinn ‘Do bhi imorro ,’ ar C éilte , ‘in

t- énairfitech is ferr do bhi an-Eirinn nai n-Albain.

’ ‘Ci

hsinm séin?’ ar Petraic.

‘Cnli Der6il ,’ ar Oailte .

‘Cait a615 frith ar Patrsic.

‘Bidit Cro taOhlis ch 7 Sid ban bhfinn tea'ar Cailte.

‘Crét athusrascbdil ? ’ ar Petrsie.

‘Ceitri duitu Finn

do bhi ins sirdi 7 tri duirn do isin erand chiuil do seinnedh,

7 sirfitigh Thuaithe dé Dananu dorinde tulith ris.

Luid Fi nn in lasin co S idh ban finn siar do seilg 7 d’fia63°dhach, 7 suidhisar in bhfirt f6tbhuigh and sin. Sillis iarom in

fiaithféinnid sechaconfsccain fer beeac sefnad 7 ac sairseiumachruiti or in fod lnafochuir, 7 is amlaid ro bhlii, 7 fo lt fadsfinnbuidi cc 0161 adhaleas fair, 7 ar faiesin Finn d6 tainiods innsaigid, 7 tuc alaim ’

nalaim, 6ras 6 oed- duine térlado“25 hé ar tuidhechtasin tsidh amach, 7 re bhul oc scium achruitiafisdnuisi Finn nogu tancstar in Fiann , 7 ’ar techt d6ibbatcusls tar in ceo l sirrechtach side.

‘Msith aanum, aFinn, ’ atan Fian : ‘

ss 6 slit in tree turcairtheas ferr fuaruis riamh .

’Oeus

do bhi se Finn nogu fuair has. Ocus adubairt Gailte in ldid:0” Abhuc do fus ir Finn ferdha do bhi d

’feabus amheabragaehacluinedh tier is tair do bhidh sigi do meabair.

Onil deroil aainm in fir an - Eirinn nir’ anaithnidh,

inmain leinbhln faglie ng16ir dar’ bo comainm Cull derdil.

tescarad, Fr.

20 Acallamh na8au6rach.

Ni raibhe righan ’san Féinn natAiseaeh naflaith co ceill

nach tuc grddh acne mains don lauamhuin lannaidhe.

Mar do thieedh do ineann dlit er in bFein, farighdardu,do bhitiaac Finn f6s bhrat Blathnaitacne in t-abae.

Intan ticed maith don Fein ui eheiled BMthnait co eéil,

intan do thieed d6ibh o le ui cheiled em in t-ahhee.

Gm Nochanfuil ceo l ar talmain inneoch budh nhian le menmainnar ’

suaill foghar i tigh 6i1 achtacanad CD11 der611.Tri turehairthe is ferr fusit riamh Finn in fiaithféinnid firfialBran o eue Seeo laing gan locht Blathnait m en

’san t-aboc.

N ir’chian d6ibh ass haithle co facadar in m6i1s eser gilla

685m6r dan- innsaigid.

‘Canas tancabair, adca? ’ ar Patraic, ‘

7

ciasibb féin ‘O Eogan Leithderg mac Aenghusa, 6 righ dach6icedh Muman tancamar ar do cenn- ea, anaet airaic.

‘Bachmaitne ann sin,’sr Patraic, ‘

or dlegar marabhfuigtermsinchisaangabhail ann.

’ ‘Crét degens sinne in n6nbar690 6cldch so ?

’ ar Gailte.

‘Failts mhis 7 raithi 7 bliadnaamfarradsadhaibh,’ ar Fatralo .

Is and sin tainie Petrsic reime , 7 as i slighs thAinie abhFidh‘ Gaible, 7 anDruim crisdh, risareidter Ceall dsraisintan- ea, 7 tar srllithlinn ar Dermagh, 7 tar Berbha[bithglais

696 Fr. 7 i t60harLeghi ingine Cuarnstan, s irm i to rehairLiagh [leC onall ar in nDergrusthar , 7 Fr. i senMag Ro ichetingine Déin meic Dileann, risaraidter Magh Busdh Ro ichet, [7]i set agh nEo risaraidhter Mag Laissi, tar in bFeo ir

n- iucharbhradanaig 7 d’Achadh b6 bsi trénbhuillig risa

700raidter Achad [fo . 164‘ 1] aslighidh Dhalameic

u -Mh6ir, 7 do Ro s in churad, re n-abar Ro s caemhalainn Ore,7 lamh dhes re Lathaig b6 Ledain meic Lit , risaraidhter C lairDaire mh6ir , 7 do Chorrocuibh Cmimhcho ille , 7 do ChuillindnaCuanach siar in baile i to rchair Guillenamac M6rnalsFinn, 7 do Leim in féinnedha, 7 d ’

Aenseh C uili mus Neehtsin,re n-absr Aenach setsch sen- chlochair [isin tanss , 7 tar Athmbraengair, risi rsiter Ath mo r isin tanss Fr. 1 1h ], 7 do ChennAbrat Sléibe Gain budhdhes, 7 do Tulaigh naFénne, re n- sbar

bhflgh, Liam .

Lism. l 64t l 164-1 2. 21

Ard Fannie isin tan - so , sitambai EoganLethderg mac Aengusa,ri dhac6ieed Muman, co maithibh in dacho ieed [Muman] uims. 710

Is ann sin do scailed aphuball tar Patraic, 7 tAinic ri

Muman co maithibhamhuinntiri, 7 tucacennan- ucht Patraie,7 re sleeht do , 7 re blii- sium sechtmain ann sin ac to tmharbh 7 ac slanugud dhaine ngalsir 7 esléinte .

Is ann sin tucadh abhreith féin do Pha'traic, 7 tainio 715Eogan Leithderg ro ime co Bo saigh us righ , dadunsd fein , 7dochuatar maithi Muman dandliintibh 7 dandegbhailtibh istein.

‘Haith aanum , aChdilte ,’ arPattale, ‘crét umatucadh

Findtulsch ar an tulaig so aratam ?’ ‘Adér frit afirinni,’ar Ctilte , ‘as so dochuamar- no tri oaths naFéinne do tabairtmoaths Findtragha, 7 tucad or sleaghadar n- innssigid , 7 tucod

Ethane fithnais do chrannuibh ar sleg , 7 re dhech Finn in

tnlsig uime 7 adubairt : ‘As firm in tulach.

’ ‘Ocns gs ferr

ainm dambiauirri inaFinntulaeh ? ’ [ar siat Fr. 12']

Cfilte cecinit

A thuluch ard sibinnsi cus’tiodie Fianafinda,

h gna'th longphort ltnadhbhul ort is gasrad ghlanghilla.Bahiar cuit re eomhairimh . tiemisard maighi mineIncaaeiamhdhasceachaire cn6 do cho llaibh Cinn tire.

(Mae)thltin (drisse) dealgnaigi gassin creams gau (ein)aidhdo(chaith)mis gaeh bealltaine buindéin bltithi (is barr) biro ir.

[fo. 16k 2] Eo inado iribh diamhaire t o so ichtis fulacht Fenne,tognaill breeaaBerramhain nit becaabennuibh slébhe.

Bu tfin lnnthaLindmuine escaunaSinus s6 iri,

amigo fedhaFidhrindi dobrsin adiamhraib Daile.

laseach maramuiridi . aerichaib BAi is Beire,medt FAide flrghlaine duilease acuanuibh Clare.

Suimh naLo ingsi lochaidhi . fameinic le Mac Lugach,tim is sluaigh is sochaidi . ar do thaobh thall athulach.

llaisi is Oisin ollbladach téighmis acorraib ourach,luaru gaibhthi glasmara. atimch 71 tonn is tulaeh.

Oeus isasso do chuamar-no do chur chathaFinntrégha, 7thonncamar 6clach do mhuinntir Finn d

’ar n- innsaigid .i .

Gael cr6dhacédghuineeh us Nemnainn.

‘Cau ass tAnacuis , a(h ell? ar Finn.

‘Asin Brug braenseh atm id ,’ ar Cael. 745‘Cnt do iarais ? ’ ar Finn .

‘D’

sealluim Muirinde ingine Deirg

Acallamh naSen6rach.

mo muime féin.

’ ‘Gidhaadhbhar sin?’sr Finn.

‘A.1 bhithin

leaunain tsidhe 7 ardnuachsir 7 torad aislings [tarfas dam.

‘Aderes sin rit, ar Finn Fr. . i . Grédhe ingen Gsirbri

760 cnesbhain ingen righ Giarrsigi Luachrs .

‘In bhfedrais,aChaeil,’ar Finn

,

‘eonid hi sin bainmheallt6ir ban Eircnn, dr is tere sét

maith anEirinn nar’bréc chum adl'maid 7 adeghAruis. ’

‘Ocus in fidir tl

'

i gs comhaism s sr obsch ?’ ar Gael. ‘Do

fedar,’ ar Finn ‘. i . gibé ags mbcth do dhi n né d

’filidhechfi

756 duau do dhénam dhi 7 tuarsscbhail acoach 7 acorn 7 aco ped:7 ahian 7 ahairdleasdar 7 arightheeh romh6r.

’ ‘Ataurlutacumesarnatabairt damh 6 Muirinn ingin Deirg, 6m huime féin.

Oeus doailsedhmar in cath don [d]ula‘sin, 7 tancamsr romuinntar taebhuibh cnoc 7 es trae 7 tulach cu Loch Guire i n- iarthur

760Eirenn. Oeus taneamar cu dorus in tsida, 7 do chansam in do rdfiansare crannuibh sr sleg n- ur(ard) n- orehrsi, 7 do éirghedaringena[mine Fr. macdhacllts (mongbuide) [fo . 164:b 1]arsceimhealborduibh grianan [7ar solustighib clAraigh Fr.

Oeus tainio Grédhi dar n-acallaim, 7 “LLL do mhnsibh uimpi,765 7 do rsidh in fiaithféinnid ria: ‘Is dod thogs

- se 7 dod tho ch

mhsrc[sa] thancamarne ,’ ar se. Fiarfsigis an ingen ciadhar’

Ail ato ehmharc.

‘Do Gael [chroda] chetguinech uaNeamhnainu , do mac righ Laigen anair.

’ ‘Do chualamar ascéla.’ar an ingen ,

gen gu iacamar 6, 7 in bhfuil aigi mo dhuan77°damsa? ’ ‘Ataimmorro ,’ ar Gael ; 7 do éirigh 7 do ghabh a

Turns seam dis M ine gé dech isam firAighe’

00 tech Créidhi, ui snimh suail re hucht in tsléibi anortliaid.

Atai einnedh dhamh dhul ann . gu 0rédhi a0ichaib Anannco rahbar ann fo dheeraibh eetra16 cans leithseachtmuin.

Aibinn in teeh inatd . idir firais maeais mn6,idir dhruidh o eus aes eeo il idir dhfiliumh is do irseo ir.

Idir gills scuir nach sceinn o eus ronnaire re reinu,

ate acomus sin uili ag Créidhi find fo ltbhuidhi.Budh sibinn damhsa’

nadiin idir cho lcaidh ' oens chllimh,

madail do Crédhi ro clos budhaibinn damh mu thuro s.

tuladh, Liam firfidhe, Liam. cho lcaigh, Lio n.

Liam. 164h 1 160 2. 23

3M aioe 11 oil sugh subh as dogniedh ablai dhubh,dabhchaglaine gairdheasca cuptinaici is oaeimessera.A dath amar dhath anaeil eo ileidh ‘

etum ocns aein,lids atom is brat gorm derg6r eturrais glanchorn.

A grinnan ac Loch Cuire d’erout oens d

'

6r bhuidhe,

tuighi druimneeh gan dochma d’eitibh donns is dergchorcra.

Daurlain uainidhi adei . aeomlani dochraidh hi,aircet éehta, cian ro clos in crand blii ’

nafordoro s.

Cathfir Chreidhi dot laim chli hasuaroa’se suarcahi,

casair uirre d’6r Ealpa facho suibh acaeimhleaptha.

Lebaidh luchair naline tuil o s cinn nacaithairidordnad ac Tuile thair (d

6r) buidi is do lie lo'

ginair.

(Lebeid eile) dod laim dheis d’6r is d

’aireet gau eisleis,

co pubaill co (mbrieht mb)ughaco caemslatuibh eredhumha.[fo . 160 2] An teghlach ata’

natigh as d6ibb as sibne t o chin,

uidat glaeaslimaambruit . at oasafinnaafo rfuilt.

Do eho ideldais fir ghona cons taescaibh tromfo lare henuibh sidhi so sienau 6s bhorduibh aglanghrianan.

Madam buidech sadon mhnAi . do Chréidhi daugairenn cti,

moraid ui bus liaaMidhi . madh dandilaaeommAine.

Madail le hingin Cairbre . ni dam euirfe ar cho ir cairdi,eu n -abrafein rim abhus ‘is mu mb 6ir- chen dod thum .

0ed traiged i tigh Créidhi 611 chuirr gu reich achole,is flake traiged tomhais aleithetadegdhorais.A hudhnaeht is atuighi d

’eitibh eu ngorm is mbuidhi,

ahurscar thair ac tobar . do ghlain is do carrmocal.Cetrahuaithne um gaeh lesbaidh d

6r is d’siroet co imscair,

gem glaine i eind gach utitne nidat eennaansuairee .

Dabhuch ann do chrono flathaasileaun sugh suarcbracha,abhull 6s cinn nadsibhche co n - imatatromthairthe.

In nair lintar corn Créidhi do mhidh nadabhchadéne,tuitit isin corn co cert naeethrahublaan-aeinfccht.

An cethrar tit do hfim hedh eirghit isin frithdhaileam,

tabrat don ceathraranuuu . deoch gaeh fir oeus ubnll.

In ti’

gati it sin uili d dir traigh om tuili

rue Créidhi atulchaib tri mbenn edh urehair do mnfibh Eireann.

IA idh sunn cuice ui crodh ’cas ui gres luighthi co luathbras,

co Créidhi cruthaig abhus bhudh luchair 16 mo thurne.Is and sin ro faie[s]tar in Isnamain sin ar feis leaptha7 see

Mimhdheraighthi , 7 do batar ann re sceht laithib ag 61 7 agco ilcigh, Lien . crogh, Lien .

24 Aeallamh naBon6tsch.

dibhnes gau esbaidh bhidh us leannanalessighthe oraindachtmad imnedh ole a(r Finn) . i . allmhuraigh do bheith ac Finntraigh. Oeus tuc an inghen eirredh dilius dingbhals (do gaeh)

8215son dib fo leith, 7 do timn(smar) oeilebhrsdh dachéile.

[fo . 165' 1]‘Tieeadhan inghen linn, ’ ar Finn, ‘

eo bhfinnumciauainn ds mbiamaith no

'

saith don nduls so .

’Oeus rucastsran

ingen drechtam6rado chrudh 16 do frithailimhan-aesagalair 7o thrsis. Oeusas ian ingen ro s- biath d ’as 7 d’

firleamhnachil iat oéinseo ro basag our in chatha. 7 is ins tigh do bhitis lucht ioee 7 o thrasa

naFénne, 7 mar do cinnan ingenar mhnaibh naFénne um thidh

naeul set7maine ro chinnesdar [Gael . i .]afor,angail 7angaisciudhar tri eathaib naFéimlc isin oath sin , 7 fs bét in m

der6ned

16. déidhinseh l in chatha. i . absdsdh Casil, 7 do bhadar hotbedss5 uigh ole

, 7 comhsaegal aeu re Gael, 7 tuc in tonn amuigh ’arnabhsdud hé 7 do riacht an ingen 7 maithi naFénne dainnsaigid , 7 do tocbhsd leo é cusin traigh ndeiseeartaigh lethan[d]esd

’Finntraig, conadhTrsighGaeilainm natrags 6 sin ile, 7FortGaeil.Tainio an inghen 7 do sin re (a) thaeibh hi , 7 dorinne

sao nualghubha7 to irrsi mh6r.

‘Gidh dhamsa,’ o l si ,‘

gsn hasd

’faghail do chumaid mu chéle intan stat nafisdmhilafo luaim

nechaac faghail bhais dachumhaid Oeus atbert Grédhe :Geisid cuan 6s buindi niad Rinn dabharc,badhudh laeich Loehadhachonn is ed ehAiness tonn re tracht.Luinehe corr aseisceann Dromadatrén,sisi ni aineenu abi . oo infiadh d6 1i ar ti ah6n.

Trusgh an faidh . doni in smo lach anDruim chainoeus ui nemhthruaighe in seo l dent in lonaLeitir laeigh.

Truagh an tseis doni in damh anDruim dhi. leis,

marbh eilit DromaSileann geisidh damh dilenn dahéis.

Baseeth lim has in laeich do luiged lim(mac na) musaDo ire dhadhes abheith (is e)ros faaehiun.

(Seeth lim) Cael do beitharieht mairbh rem thaebh,[fo . mm2] tond do thoct tarathaebh geal is ed remmer, metaaebh.

Truag in ghsir . doui tonn u'achtare tr6igh,6 do bhi idh fer seghdhasser seeth loam Gael do dul ’

nadAiI.Truagh in fuaimm dent in to nn risin u'acht tuaidhag cennghail um carraic ehsin ag esineadh Ches il 6 dochuaidh.

x déighinach, Liam.

Liam. l 66 t 2 1653 1 . 25

M in n-ens . doni in tonn risin traeht teas,

n'

ni dodeehaid mu ré mesaidi mu ghné ro fes.

(hince corr doni to un trom Tulchaleis,misi nechaniuil mu mhAin 6 rom-maidh an 8061 romgéis.

Odo buidhcd mac Crimhthain nochanfuil mh ’inmhain daéis,

is m6r triath do thuit lealaimh asciath a16 gAidh nir’ gheis.

Ocus do sin an ingen re taet haeil 7 fusir bAs daseoebmhaid , 7 do hadlaioed iat arsen an-aeinfert ann sin , 7

li misi fein,’ ar GAilte, ‘

ro t6cuibh in lis 61 68 alighi : oonidh‘Flrt Gaeil 7 Gréidhe ’ aderar ris.

‘Adrao buaid 7 bennacht, aGhAilti l’ aPAtraic, ‘as maithill toél do inuisis. Oeus caidhi Brecan scribnid ?

’ ‘Sunna,”s70arBrecan.

‘Scribtar lat gaehar’chan Gdiltc.

’Oeus do seribadh.

Nir’chian d6ibb iarsin co facadar m dirim deghsluaig da

n-innsaigid, 7amdhubach do sciathaib donnehoreraans n- uirthim

ditall, 7 fidhneimhesdh do sleaghuibh urardaorerai re guaillibdhuibh Oeus tancstar isin phupaill araibhi PAtraic, 7 tucastars75afighearnaacheann i n- ucht naemPhAdraie 7 re sleohtsat d6 .

‘Gathd féin,a6glaich? ’ ar PAtraic.

‘Bran macDeirg mbisi, ’ arint-oglacb , ‘mae rigMuman.

’ ‘Gidh um s tanacaisalé?’ arPAtraic.‘t naigheeht dob Ail damh d’

fogluim, anaeimhchleirig, or (doduals) 6c1ach do mhuinntir Finn do (bheith i)t farrad- sa, 7 dobtil loam (fo glaim) [fo . 165“ 1] duird fiansado denamh sigi.

‘Atcluini sut, aanum , aGhAilti ar Fatralo. ‘Atcluinim,

Ir oisiumh.

‘Msith, aBhrsin ,

’ ar GAilte , ‘cinnus doghnithi

i nfiadhach ‘Iadhmait ’mon tulaig n6

’mon earn n6 mon

cull maighshlebhe, [itir co in 7 gills 7 6elach , Fr. 13h] 7 885Unit to hedh in ehaemhlai andegaid an fiadhraidh, 7 marbhnait fisdh feeht sun, 7 feacht aile téit usinn.

Bo ehAieetar GAiltcannsinabhfiadhnaise PAtraic co dorsch

doll dnach, cur’

bo fiiuch blai 7 bruinne dho .

Is ann sin ro éirig PAtraic 7 GAilte in liu re bhAtar do ssoillagaibh co Genn Abhrat Sleibi Gain suas, 7 isamlaid do bhil l idiugud an inaidh_ sin arancatar tri gleanntaimon eleib 7

loch eturra, Lo ch M aainm , 7 Osmetalainm in tsléibi, 7 Gno o

nahadre allaniar don loch , [sitt ambidh ConAn Mael macHank Fr. 7 Findinisainm in chnuicairtheraigh [lid,

Aeallamh naSen6rsch.

sirm ambidh Fergus Finbél mac Finn 7 Ferdoman mac BuidhDeirg 7 co in leiethi Findaeco Fr . 7 cnoc Maine sin

in chnuic- sea[t1'

8 , sit ambui gills grAds do Find, 7 is annsmro bui flaithes foralethcusrain Fr. Oeus ano so do bhi

900 in bréeairi daimh . i . Liath natri mbenn, 7 téighedh 6n Fétnm ,

idir cho in 7 duine , re ré secht mbliadan fichet, 7 re mbath6c1aoh don Fhéinn 6 , 7 as misi in t- 6elach [i soin , 7 ui dabladh breithri adcrim sin

, sr Gdilte Fr.

Oeus do éirigh Cajlte iarsin 7 daoh6rsighamhuintir immen905 lochanair 7 aniar, anes 7 atuaid, 7 deisidh PAtraic ’

nasuidhe ,consdh Suidi Padraicainm an inaid sin aGenn Abhrat S léibiGAin, 7 toebhais GAilteasuasAn sealga7 fisdhuigh 7 fiancho scair6s sird, 7 re leicesteratri barannghlaedhabsdhbhaas, on nachraibhi i comfocrsibh no aoo imhnesadho fisdh fodilmhain a

910msigh us amo iu no amaighshléfb us acaill gau techt ins rus

mannuibh rorethaco ndechsat dau - infuarad tar 618 an-aistiral-Loch brighsch b6 inabhfiadhnuisi , co r’ ghsbh grain 7 egla7 uaman iat resin fidhrén 7 resin fo thram adhbul sin .i . re

damhuibhalltaidhi 7 re heilltib madharo imhera7 re torcsibh

915 taebhtroma; 7 ui m6r nach muirbfidis (acét61r) iat le fadaretha7 lo scis anAla. [fo . 1651, 2] Oeus ro loath in sltiag imon

loch , 7 ui dhechsidh élo idech beo as don tseilg, 7 do ro innset

in tsealg , 7 rAncatar ocht cét cum ronnaaeu .

‘s ur dechmad in fiadhuigh dun ,

’ ar Beneo in. N ir’

9oo escaidh le Bran mac Deirg in euid rsinic do féin do ro inarenech. Gabus galar ans bro inn mac righ Muman.

‘Do IAmh

air so , anaeimehleirig,’ ar Bran.

‘Dar mu breitir,’ ar GAilte,‘nogu tsrdaaluach usit ui raga. ’ ‘GA lnagh? ’ ar Bran.

‘Uair is at bro inn stain galar ,’ [ar Odilio Fr .

‘taitt925 gaehab6 7 gaehamuice 7 gaehacaerach usid do PAtraic 7don naeimeelais oo brath.

’ ‘Dobérsasin,’ ar Bran, ‘

7 dobbers

mo mhacam dhiaidh.

’Oeus do ehuaidh sin angnAthugad ac

feruibh Eircnn 6 sin imach. Tue iarsin PAtraic alAimh atbro inn Brain meic Dheirg 7 baslAn foeét6ir.

900 ‘Imtheehtagainn budesd,’ ar GAilte.

‘GA oonuir sin? ’ atPatrsic.

‘As cumain lesmes ,anaemPAtraic, nach lémdais sluag

28 Aoallamh naSen6rach.

conines in righlis clo ichi ro baiac oclach grAdhad ’Finn . i . so

Sonaeh mac Mhaeil - ehr6 do senmhuinntir Find meic Chumadl970Oeus is amhlaid ro bhai in lis sin 7 inneo ch thuc Fi nn do

thusrasdal d6 [inti] .i . .LLL . ningi d’

6r 7 .LLL . uingi dh’airoet 7

.LLL . uingi d’findruino [7 tri .L . falsch 6ir Fr. at

ndt’

lnad in liaclo ichi sin impa.Isann sinadubairtGAilto risnamnAibh : ‘GA lnagh dobérad

975 sibb dham dandornainn bhar bhfurtacht 7 bar bhfo iridin , 7

datucsind bhur bhfir féin cuguib ar gclil‘Dambeth sr

doman againn lnagh budh Ail lest,’ ar sist ,

‘dobérmais duithé .

’ ‘Ats imorro ,’ ar GAilte , ‘in righliaclo ichi ut i n- imel

nabruidhno .

’ ‘Dunsan duit arAdh !’ ar sist, 6r do bhAtar mor9s0so chraidi nacriche age. co rugud isin baili s t , 7 ro buia

n- ohair ans corugudann, giaro fodtasaat sonar ui dhi.’ ‘Misi

féin as mealltadho sin ,’ ar Odilio , ‘muns fédur.

’ ‘Rachaidusin duitsi sin oo mboannachtain,’ ar namnA.

Tainio - sium is tein asin mbsili amach , 7 tuc 1An aglaiei995 desi do lo ssibh sidhe sainomhlaleis dob sithnid dho ag righ

naibh 7 ag romhnAibh naFénne. Oeus tucas(dar do)namnAihh,7 re fo thraicset iat ss(nalo saib) sin , 7 tuc sin angrAdh arabferaibh féin (cor’

léicsot ar e)lilaaris namnA thucsat loo.[fo . 166“ 2] 7 tugad an liadho - sen, 7 athort GAilte :

A liaBhelaig Athahi l monicar eomdail cuici,mains Sencain maic MAil - cr6 do frith sund, ui himarg6 .

Atasund[a] lo ss dib is ui be less eon li,

ui bis’

se doman uile mnA bus tochu 1afiru.

Aderimsi ribsi dho is fir dam in faistine,nech rom - sithnid oech dialemsabahinmainan lia.

A lia.Oeus do bhi GAiltcanusin in sdaig ’ sin, 7 re fl eastlad 7

re frithailcd cu meith 6, 7 do (é)irig d(o ) mochtrathamamhérad ,

7 tuc ta(rraing don) lie cuigi do lAr thalman.

Oeus tAncatar rompaco Finntulaig, risan-abar Ard PM1000aniu, s irm araibhi PAtraie, 7 do fiarfaig PAtraic: ‘

cAit araba

For the rest of this po em (here taken from Fr. Lism . has on1y 7 r1.aguid, Liam.

Liam. 166 8 2 1665 1 .

dnisareit , aGhAilti ? ’ Oeus ro innis [GAilte] d6 in scél 6 th i s

co deireadh. Oeus nir’cian do bhAtarann oo bhfacatar in m6ir

itiser dan- innssigid.

‘Gan ass tancabair , a6ga? ’ ar PAtraic.‘A colgad C onnacht atuaidh ,’ ar iatsan.

‘Gidh ro imluaidhlib?

sr Pan-sic. ‘Ar do cenn-ea6 mhaithibh Connacht, anaoim 1005

chlélig, dar mbreith ar do so iscélaidir fir is mnAi.’

Adu

bailt PAtraic: ‘ni o6ir ar an Eclais gan asilcd.

Do gliiais PAtrsic cons muinntir, 7 tAncatar rompasues

tn medhan Muman 7 do Luimnoeh n-Uladh, 7 i (Fi)dh nacuan re n-absr Great[8]alach , 7 aS liabh uighi in righ, 1010

7aSliabh Eehtgo inghine Nuadha[t] Airootlaim, 7 do GhuailleOaptinan-Echtgho , sirm atorchait GepAn mac Mom s , 7 do

lochas M girre , risan-abar Loch Greine ingine Finn , 7 amBleicthir, re n-absr Tir Maine isin tan- 80 , 7 do Loch Linn

gllaetll, re n-abar Loch 0r6ino [isin tan- sa— Fr. Isann sin ro 1°15biiMuiredhach M6r mac Finaehta, ri Gonnacht,ar cinn Patrsic,7 srethadh aphupall 6s Patraic oonacléirehibh, 7 luidhsetmsithi chfiigid C onnacht cuigi annsin 7 slochtsit do PhAtraic,7 incest acinn ’

naucht.

DAlaPAtraic immorro , tainio amach asin pupaill, 7 suidis 1090

uan bhfirt f6tbhuigh , 7 luidh GAilto leis 7 rAidhis : ‘And so ,

aanum , anaet Atraic, tucastar Oscar achétcath.

’ ‘Gabidhbar bdi sigi ?’ ar PAtraic.

‘Ni annss , ’ ar GAilte, ‘um Neim

ingin AodhaDuian meic FerghusaFind , ingin righ (Uladh),10 madhmad d’

Aedh mac Fidhaig meic (Finntain , 7 tucadh)mmMdo mac tigh Co nnacht. Oeus ui rai(bhe so lin oaths) [fo . 166" 1]6’

Oscar nadon Féinn no gar’

siredh usidh so chraidhi sléigharOctane uaGhuinn , ar righ Eircnn , 7 do chuir Go rmsc . iiii .

madh Eircnn Isis do thabairt chatha7

don Féin , 7 do radadhan oath imon n- ingin isin maigin sin, 7 bahiat so céitghnimhaOscair isin oath sin, smail adubairt Find :

firigh suas, a0wair . ro fes as tu in bunad,gidh l6r med nandaighfer dingaibh din cét curad.

Eirigh trithais tarrsa. gursat maelaaméidhe,geibh sciath sugach uaine geibh clo idimh co ngéire.

Geihh sciath is geibh sleglla on arm niadh ro t- rut

geibh ldirigh rot- meals w maidhedh do thnbt .

30 Acallamh naSendrach .

As m6ran gnim damsaabhfiadnaise iiadhanderldgadh mu naidhen acinn anai mbliadan .

Ni thiefs is 111 thainic bhudh ferr 16m 11s luighe

is ui fail crann sleighi as sis doris anduine.

Mairg gas tibre asidhe lo claidem gu ngéiri

6 thic fergalaimhe an firghairgar n- éirghe.

Is an asbert Cailte :1046 CéitghnimaOscair co mbuaidh . ri mad gusan n-ardnaill

ocus ri Laigen gan acht . o cus ri cr6dhaConnacht.Is doralachuigi iar so in Aedh mac Fidaig meic Ennto in,ocus facbhais he gan cheann ui gnath an comhrag co imhthend.

Aedh Donn mac FerghusaFinn . ri Uladh gusan imrinnalo s scéith is cloidim cruaidh . do marb Oscar an -aenuair.

Baetan mac Fir nairb co neim do hé rt lonn do Laighnibh,do mharbh ger’

Mr 11 cruaidhi re hathladh 11ahaennaire .

A chomhaltacsemh crlnnaOscaralainn innrlghdha,Linne mac Ligne gu nglonn do mharbh Oscaran- imro ll.

1055 Tainic d'

féchat'n in chatha Niamh an éduigh ildatha,mebhuis in oathans cenn marbhthar in righan ro ithenn.

[Dobér teistaracuingid aralaech co lnathbnillibnar’ iadbadhacho is im each bud ferr engnum naeinech Fr. 16a]Adeirimse ritas dho aPhadraic co bhfirinde,ro bamorarect rigda. nir bo ceartachéitgnimha.‘Adrae buaid 7 bennacht, s Chailte ! ’ ar Patraic; ‘

7 caidhiBrocan Scrfbh(thar in) soel fit lat , gombagairdiughadh do[fo . 166" 2] flaithibh deridh domain é.

Ocus do serib Brocan.

‘Maith, s anum, s Chailte, ’ sr Patraic, ‘cis in fertsaar an

1066 tulaig at atam ? ’ ‘Ni amasa,’ at Oailte , ‘6clsch d’

fianuibhEirerm fuair has annso . i . Aim élach mac Adhmallain , macrigh Laigen, 7 tainio fer danalo dus in do annso , 7 do ghahhs dhuan.

‘Maith s anum ,afir dhana,’ ar eisiumh, ‘leic cairdidam nogu rsbst mu sheo it. 7 mh

’innmuss im farrsd .

’ ‘Dar1070mo bhréithiramb,’ aran for dana, ‘

ui leicesbh gsn do ghlamad7 t

’aeradh isin 16 sniu 1 mun haam buidech.

’Mar zit

seom sin, tucaaigid re talmain 7 nir’thocaib aghnfiis nogu

bhfuair bds do naire ; 7 do muiredh in tuluch thonnghlss so air,7 to tocbad alia6s achinn , gursb ris sts do dhruim - si , a

aniugh Liam , andiu Fr .

Liam. mm»2.

An fat fnil fan lig Lodain . bafm fir uallaigh o thaigh,has in Mich niamaigh nfir Aim elaigh meic Admallain Fr. 15t .]

Numb usimsi dho ,’ ar Patraic, ‘

s logh s naire , 7 s thabairt1 péin.

Oats tainio asum apein isin uair sin gu rmhhe lwo’

nacholnm ghel arin cairthi clo ichi os cinn Patraic.‘Ciaataisin chinn -as thes don tulaig,aChailti? ’at Patraic.

‘Silbhnidi mac Feidleacs ir, mac righ Muman, fusir ba's an s

ndegm'

dlo fiadhs sidhe .xxx . con 7 .xxx . gills 7 .xxx . éclach, 7mmuiredh in tnlach o rro

: ut dixit Céilte :

All isin chinn -as thee mac Sflbuidhi 11an - eceas,ni hfirimthi mar mhAin bhic cocoaconghlann finnaircit.

‘Do hamaith linn ,

’ ar Benen , ‘naseo it sin

‘Foghébha-as sin ,

’ ar Cailte , 7 to o slaic in fort, 7 do bhi lénmin ashlcigi d ’failghibh ann.

‘Tucsis nemh ar anaire don 1000fir 6 chianaib,’ at Beneo in, ‘

7 tehair nemh ar aséduibh don

MM ele nd.

’ ‘Doberthar,’ ar Patraic.Is and sin do fiarfaig Patraic do Chailti : ‘

créd to dithaigsibbuili in bar bhFéinn ? ’ ar so .

‘Inas chath tucssm fadeiredh,’Ir Ciilte, cs th Gahrs 7 cs th Ollarbhs . Tri cathadochus 1095

mar-as do chur chathaInnbhir Ollarbha, 7 111 thorachtacht 34!

ad min as , 7 nir’cheis menmaFinn ar an bhFéin riam co

linagcath naagcomhlorm, 7 tuc dauidhan nair sin esbadham hiath 7 natigemad 7 nacursdh 7 ns caithmhiledh 7 anas gradhado thuit isnac(sthaib sin):

Finnaidh dun in lln atdm ni meisdi nech uaib (aradh),co finnam snnn, lith gu ngal in liaduin n(adh6ib ’

sin oath).[Maith mo mu inter taeb re taeb noco r

marbad Cellach caem,

gu t do sleigh Deirg meic Dnlaigh isin trees aTuath i - Mumain.

Cellach aem . do bl fam sithail is braencodaclnindis in dias glan ni théighedh sou ar imral.Seiainr do bi ar mh’

inchaib ni leicdls nech fadimdhaigh,d

fo sh ighidis atechtamach cech daim hahecail d’écnach.

Beithech, Bari-nu, Bress l derg cruad Co nnlaus and oeslg,

Dubroid can Mac dader conochtaidis dam each 5061.

Dub Drumm n do hem d dam hahinmain lam gusts glan,ni tahrud sglnaraighidh is lughad’ facad ainimh .

Acallamh naSenorach.

Der mac Daigri clradh m’fo lt maith doni 00148 11! ho le,

111 benad finds ass tuind o cus ni briscdh deghbairr.

1115 cc cnilli doro inded bisdh inmain 6c1aoh fuilech fial,hamaith m’

imdaigh ar laighi o Dubthach mac Dairene.

Cd cailli trom abermaidh abuilli,bsi inesair aici co disn is n! benad alam ria[m].MaragabraGlas mac irg . uathad ro fit . .

Daire ro b ro ind ris bafm di in leth co s’teigmis.

Lir mac Gabrabsi fam sciath inmain gills robo

currs igh mo slegh ro sob ui delighidis rim

Taisech coméil Corc mac Suain ahairer Alban adfuair,M alaech ro bsi im thigh co laithi monamafaidh .

Cairpri Cas ro tindbed duind ar midh mas,don do ocht feraib déc do denam dambem oed.

Daassadon airgit ban . ro bi etarro is 16r(c)liabinar siric dar ler ims co rp comlan comgel.

Csthbarr caecdiabul co n - or bsi machi [leg.

’machinn] re

1180 cc cét ngem nglaine can o il co cét ngem do lig léghmair.

An uair dobcrtheaar cnid ddind 361m 6 ursaind co edil,

co indel do each sund imno a. cathbarr im cenn Cairbre.

Andum lim cesacht ar sluagh a. denam ni dam is daaloceaniaui dermu riam afo cus na11 n - eiterclsn. Fr . 1bb 16 0.

1185 [fo . 167 " l ] Becir d’Fatho d tachair frim mor lat o leasaiged lim.

111 do deo in Luighdech Meic con do thaichérad frim Fathod.

Is leasc leam tachar don u-

eas . giamad lim no ricthealesmu ceim as ceim co nglsine gu Dubhthor DhAil nAraidhe.

Ochtar is sé fichit fer doneoch hadingmaladhamh1140 do marbad ag Ard Abla faDonaghue mac Lanamhna.

Tri cét cath do chuir in Fh‘an . itir tuaid is tes is tiar,acchar’

chuirset riam co sé enchath as m6 egcaine.

An luct sin doehuadar dlnn no dhingebhdaisadhi. lln,sniu damairdis ar magh ui he Fatho d nach finnfadh.

‘Adrae busid 7 bennacht, s Oailti l’ sr PAtraic. [‘Is mardo maith do csnais isin laidh 1

sin ; 7 scrib sud,aBrogain,’ arPatraic, 7 to scrib Fr. Is an sin ro fiarfm'

gOainen mac Failbhe , meic Ferghusa, meic Eogain Mho ir do

Chailti : ‘Cait ar ’

marbad Oilill Olom mac MoghaNnadat?’1160Fresgrais Odilte sin : ‘Msrb 6 do crobhsinne chumad s mulluch

Slébhi C laire thes’ . ‘Ocus [cait inar’ marb S sdb ingen C uind?

1 laigh, Lam .

Liam. 1a7 s 1 167 2. 33

i s Cainen Fr. As marbh Sadb ingen Chuinn do chu

maid ameic mhorghradhaig . i . Meic con aTemhraig [nat igh, Fr.]

’ar Osilia. ‘Caitar’marbad Ferchis mac Comain

e ices ar Cainén.

‘Urchar’

,ar se,

‘tuc Ael mac Derg- dhuib do 1155

bhir chmaidh chnilinn [do] amulluch Sléibe Cro t do dhamhallm ’

d, gnr

mharbh Feirchis de.

’ ‘Ocus secht meicailli Aililla,’ar Cainén, ‘

cait s fuaradar has ‘Benne Brit ro s-mughaig iati cath mh6r Mhuighi Mucramhs ris morso chraidi Meic con.

1m isseal ar Magh minsdhbul, cidhas.a? ar Cainén. 1150

‘C o nnlaDerg aCnuc dhen ro ghonasdsr FiachaMnillethanEogan ann, 7 Am tuises l do sin hé

’. Oeus atbert came :

Ath h cirilainm anatha. do chach as fis firi6ths ,mu l l tuc Co nnlaOnnie dhean ar Fiachamaith Mnilleathan.

‘Ocns cath Samna,’ ar Cainén ,‘cis lass tugadh 7 cis 1155

tho rchairann ? ’ ‘C ormac Cas, mac Ailflls Olw’

m, tucustar héd

Eo chaidh Abhratruadh do righ Uladh stusidh, 7 do tuitan[n]Eochaidh Ahrstruadh, 7 do basilad Co rmac Cas snn , 7 ro bhaitri hliadnadéc ics leighins 7 s inchinn (ac si)led, 7 36 s t ighi

Mnmaaris sin. Oeus dor6nad duinsd (7 degbai)le sigi ac dan 1170ar sléibh, 7 is amlaid ro bhai (in dfinsd s)in, 7 lochtOpar grinnglainidi ar Mr an (dfinaid), 7 dor6nad righthech romhor sigi

imon [fo . 16 7' 2] tiprsit, 7 ro saidhit trf lisgans clo iche uimpe,

7 m suidhimd leshaidh in rfgh 7 s cenn siar idir natri huaithnibh cloiche sin , 7 oclsch gradhadamhuintir ag tabairt uisce n75amach 116 as sithal imacenn. Ocus fusir[- sium] has iarsinann, gs ? cuired fo fochlaidhibh talman hé isin diin sin. Ocns

as de sin ataDan tri liacc d ’ainm fair,’ ar Cailte .

‘Ocus as6 sin in 5001 to fiarfaighis dim , s C sinéin ,

’ ar Osilte. Ocus

Afihinn gidh in dlinsathair risan-abar Dan eochair,l l u

bhao fao thic lalo ighe Sadhbhais Oililla.I ubb Sadb do chumaid Meic con ro gast Ferchis d’aennrchordo inirind an: fan-ad marbh Ailill do thamhghalar.

Bum s Eo gan M6r gan mheth aoath Mucramhamaeithnech,beam 10 In 6 ghnimnib marbh Co rmac Cas d’fnillidhain.

Guil l FiachaMnillcthat'n mas meic Eogao’n gu n-airochas,Br alo lmham u ian . m m 1 0onnaic im lmInn-h.rm . xv , 1 . 8

Acallamh naSenorach.

[0m A'

th lethsn bodhéin slo indit si rfir co sércéill

1190 is Dun eochair o s maidh moir caidhi fochaindach echloigh ?A'

th sisel ainm in atha. is e so in fis firfadha,don tuisel tucConnlaacanoe dean arFischamaith Mullethan. n . 19 ]Csth Samhnat o ladh ann so in ann baraen madmaar Ulltm'

b,

do busilcd Cormac ’san oath do marbad rt nan - Ulltach.

1195 Tangadarachnedharis . re mac rlgh fegafidhlis ‘

gills ntr’

bho dimbuan bladh ’usce inniuar to fo ircad.

Gach 15 do théiged fon es mac OilillaCormac Gas,an less dis mbi do ho ghar dul fo Es Maighi ' morghlan.

Do luidh as co diin ar sléib co diinaathar budhéin,ro saidhteatri liagalais d

innfuaradachinn chaemchais.

Donatri liacuibh atciat aderar risatr! liac,as é aainm o sin ale . tar éis Chormaic chinn Chlaire.

Marbh mac rig Muman iar so in do chneadnibh is d’fuill - idh o in,

t o adnacht ’san d1in glan grind aleabaid innfuair sibind.

DalaMhuiredhaig mheic Finnschts righ C onnacht [indilbass haithle sin Ro boi mac gradsch sigi . i . Aedh macMuiredhaigh, 7 ro fuscrsdh imainag mscraid cho icid (Kannada)intan sin, 7 rue Aedh mac Muiredhaig sé (cluichi)ar an macraid gan nech dachuid(iugud leis) [fo . 167b 1] 7 ro énidho

1210 sstsr iarsin, 7 t o ghsb slaedan tiughmsine‘ tmmghalair he, 7fusir has snn sin, 7 ro hinnisedh damhuinntir sin 7 damhathaw. i . Aifi[Foiltfind] mgin righ Uladh, 7 dor6nad nnalghnbhamfi'

ag mnaibh an coicid do bbss in macaimh sin , 7 adubhairtamhathaér athabairt an-acht in Tailcind .i . inti dar ’

thidhluic

1215DiaEire uile, 7 comus lessigti csich innfi.

‘As imdergad m6rleamsasin,’ ar ri Connacht, ‘mun bhadh decin do féin hé.’

As an sin doonas sr cenn Patraic asin pubs ill au ili

ri C onnacht cons sloghuibh, 7 in mac marbhann, 7 brat comoorrtharach thsiris 7 culpait chsemh chorcsrdhs 5

’nathimceall.

1220Oeusadubairtamhsthair 7atri comhaltads 7adeirbhsiur cnmadmarbh dachumaid iat. Ocus o

’tchualansemPatraic sin bl

truagh lais, 7 tainio achraidhe forro .

Is ann sin tucadh lo ingsithal bhéno ir chum an chléirig, 7s Ian d’aisei innti , 7 co isercaidh in t- uisqi, 7 tucadh a(mad

1 leg. Feds findlis ? blagh, Liam.

tiudhmaine, Liam . tiugbaidhi, Fr.

5chorchardha, Lie-1 .

36 Acallsmh 11aSon6rach .

sin. N6 Almhaainm anti ro ghsbh re IinnNoimhidh. N6 dana1290Nusdhs drai doroino d1'in 7 dingnasnn , 7 do ghsb almhaindon dt

m, cunsd do ataAlmhs .

’Ocns adubairt Osilto

AlmhaLaigen, lis nafian bhaili ar’ ghnathac'g Find firflal,atasunn do réir gach sin . an n1 diafuil in t-ainm sin.

Almhaainm in fu do ghsbh re linn No imhid co nortbhladh,marbh thall ’

ssn tnlaig uaine do thamh chunn énnairo .

Oclsch d'Foruib Bo lg nar’ bhao th Inchnabahainm don 6claoc11,

bs Ianan dfin tiar is to it daéidib 7 daalmho ib.

Luidsotatainti Io tart d’6l usco cum natiprat,

gloacsat lo trams s tarts gnr’ facsatan- sdharcs .

D’adharcuibh 11s mb6 mbresc mban ro nsat imon uaran,as do fail snn sunns

’naadharc b6 sdbhul Inchna.

Co ic inghins ac Iachnasrd ’

con 6clach ghasdaglégharg,is usthaibh sin loath afat gaeh forsnn mar do ghsbhsst.Carmsn i Car-man nach min ’

gambitis baird (so l) combrig i,bon Trogs

’nathigh n'

oo rach (nir’

bh 1) ben nahaithgoonadh.

Mag Life a(r 11an 6ir) gun ogmhnai gasdagoalmho ir,dsr loam ui sonchus so obh so

san co'

icod ingen Almho .

Nusds drai bs gills garg do ronad Is is dun dronardan - Almhain gu nglo ino ngrinn do sorim adhuin dighainn.

Ao inghoal an dun dro imnibh dresnn mar do ghsbadh so l Eirann,donalumhnin tuc o tho igh as do staAlmhaar Almain.

‘Is maith do hinniscd an scél sin, aChsilti,’ ar Muirodachmac Finnachta. ‘Is ann do bamar- no ann sin ,

’ ar Cailto , ‘s

nAlmain Laigen}, 7 rainic fis naIo ingsi sin chugainn , 7 as i1295 tuc an fis sin 16, Sprédh aithinno , ingen Mhughns Mi[s]ncrao

saigh, bainechlsch righ Bireun. Oeus do gsirmodh abhainechlsch cum Find do thin61 7 do tho ichoasdul iisn Eircmz 7 Alban,7 do thin6il C ormac us Cuinn tuaths Tomra7 buidne Breagh7 morsochrs ido hfer nEirenn 7 tancs tar cdic cathafichit cusan

1290mag so , 7 doronad crandchsr idir in bhFéinn 7 aes natreabairociadhibh dat o ised tus do thabairtan chathadons hallmharchaib,7 to siacht donFéimz in csth do thabairtar tiis. Tucsd in cathgach IAi co cenn sectmaine 7 ro marbsd cuic cét doc d

’allmsrchaib 7 d ’

Eirennchsib, 7 tucadh in morebath iarsin 7 to rchnir

1295 Glas lo Finn mac Cumaill, 7 torcrstsrasocht meic loisin Féinn.

Oeus tri l . oclach docusmsir- ne maraen re Find do chur in

Liam. 168' 1 . 4 168' 2.

M s sin, 7 do thuit . l . Iacob Iagsch nech uainn, 7 dochuamam o triar oclach don Féin maraen ro Finn isin phupaill sraibhiGlas macDroagain, 7 fuaramar nai n- naituo 6irann, 7 ant- m ih o balaghadibb bacomm6r re cning n- imechtair, 7 ro w»

fo lchsmar isin m6in maidh- se don taeibh tuaidh don raith iat.[A Bt ith Glais cocatsthaighmis ‘ m6r n - nair,do io ilghu no

'

s'

n- naituo 6ir isin m6in ret maratuaidh.

Trh r hamar ’

cafo lach sin . bahé sr lin ro ar com6irom,

Find in Oil in, Cailti oruaid sind ros- fo ls igh ro bonnair.

l‘

ri cocoa“ t o lodmair- no fare Find 00 met maisi,

Om do cnirosdh Glas macDroacain fo thalmainannso , consdhu idho ataBAith GIais sr in raith so .

‘Adrao buaid 7 bennacht, aChailti ! ’ sr Patraic, ‘is maith 11110111 1061 do innisis duinn : 7 scribhtaran scélat 1st, s Brocain, ’7 do naibh Brogan.

Ocns do badar ann sin re hedh nahaidhchi sin, 7 do

fil’ghetar co mocharnsmhfirach, (7) tsncstar rompai Re carpuitFw'

ghnsa, fris(s r)aidhto r Imairo meic Chonnrsch isin tan so , 7 1315

do Onnc narig , {risan-abar Uaran nGarad , 7 do gsbsdh

lfo. 168' 2] sossd 7 longphort les snn, 7 do srethad aphuball[hr 09nd irsi nanG’

rsodel . i . Fr. 18] tar Patrsic, 7 do chsn

tin-(tbs ann sin, 7 do bonnaigan tuluch taebhaluinn togaidi,7 do raidh : ‘Bid hi so an t- ochtmad relose dhéc bhns dili loamm o

3nEirinn.

’ ‘As esdh sr do ilghi,’sr ri C onnacht, ‘

gan uiscc s

eM iochraibh di. ’ ‘Madh decin don D1iilcmain,’ ar Patraic, ‘biaidi n can so .

Inanusin sdrachtPatraic 7 boann cairrgi [clo ichi Fr.]admat ican- imoal in bhaili tsinicdahinnsaighidh,7 saidhis s trosdénmi n cart-s ic gur ’

bon ro grisu 7 re grinnoall, gur’ mobhsdarhi clu bhad ’

nisqi oochargo rm [firuaino Fr .] asin carraic.‘F‘chdaat in tiprait, s nset atraic,’ sr Beneo in.

‘Co imgi

gu cann nomhaidhi do gach neach ibhcs ahnisqi,’ ar Patraic,mahnimo bus marb é nom Dé d6, Fr. 18] 7 uses Eircnnm o

uili do dhighbhugud fo tri re doiroad an domain tro mh6id in

athaighcmaio, Lion . mu igh , Fr.

40 Acallamh naSon6rach .

‘Gnairo do ghills-as , aFinn ‘6clsch do bhi fo t fi[d]o11111,

ni maith in t-adbar dafail amarbad do mhac Broasuil.[Gabsr mac Brosail con brsth sr mac rochtsiro Tomrachbo o th do neoch comed tronfor marbad gills in righféindod Fr.

‘Gabhthsr mac Breasail,’ ar Finn ‘nagabhthar comhadachinn,

111 hacomairco dh6 dho Diarmait, Oisin, 1111 Gailtc.

‘Dar do 111111111, aFinn gu ngl6ir dar b ’asis[l]i is dar h’

onoir,

ni mnirbhfithcr mac Broassil 6 tarls ’naimroasain.

‘A athair, o iris ’

g1it cheill amheic Cumaill,’ ar Oiséin,‘hrcth dlrochas 1111 do flaith is 111 briathar bhaoghslbhraith.

Gidh sinno no bo th gan cho sc ditsadlogar ar tecoac,tabair fod déid 119 do mér nabcir luaithbrcith ar leithscél.Gabhthar Fao lchu mac Fir chruim gills mo ic Broassil barrtruim,

mad do marb - san Guairo glan marbhthar latsaféin Fao lchad .

Tiaghmait i ndogaid Finn Bhain 6 mac cumaaz o inechnairco tucsam mac Broasail lonn co righi

éinnid Fisn Eircm i .

Do fiafraig Find d’

Finn aiIi Find mac 0m m Almhaino ,‘créd

’maraibhi do Ghuairo ar n - imthochtar n-anbhuaino ‘

1’

‘Guairo do ghills -as, aFm bschlsch do 5111 fat fi[d]chill,tainio tri maitno muichi rom -

groannaig faoncluichi.Bucns cotrs cluchi ann so in ar Ghuairo mac Boobosrto igh,rom - lo ise in uair falonn leis tro (o irg ocuatro sitho is.

Dorat orum aithis 1111111 afisdhnaisi Fido Eirenn,nir

'

bhAm gills, nir'

bam Iaach tan bahairc ntr’bham 6c1aoch.

T6cbhsim m11 laim ndirigh adeianochs ndornas ann o islo is,

dorsdus dorn darabhol ni innisim acht fir-scél .‘Bonnscht don laim dorst d6

’ ar Oisin, ui him(arg6),do gills -as, aFinn 1111 fit 111 gan fath(sdh do bus ilod).Mans maithi in dorn co daith fcfaither rit, a(ardflaith),ro t- fiaacroabsl 6ir gsch fir clc dis (1111111111111 gan chluinsin).

[fo . 1693 l ] Do igh damad maith letas sin an - o lc do cho so 6t ghi

Guairo, Comdn’, Saltran song ag imdcrgadh fian Eirenn.

Gus iro do imdcrg Finn Ban Glas d’imdorgsd do Choman,

m6 gsch scél Saltran so lam do radh uilc ro Ferdhoman.

Finn mac Broasail 6 Raith chr6 mad thuc dom dod ghills -ao,tabair aflaith as corn cain dorn do gills meic Bhroasail.‘Bo ir mo bennacht, o irg do t tho igh’ ar Finn ro Finn mac Brcsa‘luach andubairt Gnairo féin dligid sarbris thar sarbéim .

As 1ascaidh iar[r]11im ort aflaith nafisn fsobham ochd,

narub 1169 6 aniu ' cu 111-1111 gills d’fnigoall ro h6clach.

linn, Liam. Conan, Lian. CamAn, Fr. aniugh,

Lism . 169t 1 169t 2. 41

Tm lughi 11111111 do flan meic Cnmnill oinechnair,mb lhadh beith ahiois Finn gills nach tibhrodh nirrim.

Hillas gills dhfibh anocht . orraim uaim dhaibh, abhanntrocht,has ion bréithir thoglaich nach tro tfainn ro hingonraidh.

Gidhcian do bhoimis male abhanntracht Finn Almaine,

‘Adrso bnaid 7 bennacht, aChailti,’ ar Patraic, ‘is maith11 51 7 in forus sin do innisis.

Ocns do oirghotar in sl6gh rompu do [C srnd nahairmi,1111n-abar Fr. 21] Carn Frao ich meic Fidhaigh [isin tanas ,Fox], 7 tainio Patraic suas isin cnuc.

‘Maith s anam , aCbiilti

,ar Patrsic, ‘ar’ chreideabairso do rig nimo 7 talman,iian ietnbair abeith snn etit ?

E '

ocraidh Cailto sin : ‘rofltir 1155

inflaithféinnid,’ ar Cailto, ‘6r bs drai 7 bafaidh 7 baflaith£7110 thuicomar- no uili cn raibhi Dis ann tre nrchraaeno idcheideonncamar’

.

‘Crétan nrchrasin ? ’ ar Patrsic.

‘Tog(l)sch m6rbii 1g tigh Eirenn ac Cormac mac Airt, deich fichit mac righi wdh s lin, 7 ni bai duino dib sin acht mac righ 7 righna, 1450[7 11 tabrad duino dibsih ban acht ingen righ 7 righns

Fr. 21] 7 ac Ro s nat igh iris Te(mhraig)ano rthnaidh no bitis .

‘Clit in ro s éisein ?’ ar Patrsic.

‘Ro s cs illedh,’ ar 0611119, ‘

7

mile do conél gachacrainn ann. 7 do bhi rigbhruidcn rom6r

inn 1g namacaibh t igh sin, 7 111 dentai acht s cuid do thid 1165

load 0 Themhraig d6ib , 7 do badar isr n- 6l 7 isr n-Aibnes

Adlaigh' ann 7 ro déirgct an- imdaidhi d6ibb, (7 (DO badarm 1s hedh naho idhchi ‘ sin.

Is an sin (tsi)nic primhrochts iri naTomrsch .i . Bindo

(Boiado) d ’agallaim mecc t igh Eirann do bhi isin bruidin, 5 (7 1470ro dhéch) uime in tech, 7 is amlaid do batar, [fo . 169‘ 2] [7 siatFr. 21] marbh uili , 7 do thuicomar assin go taibi in

firDhiafor6rdhasnn .i . in nech scaraibo comua7 cumachtaon inn nili.

Oeus athort Cailte :Baili narig, Ro s Tomhrach ann bamo inicc morthoglsch,hahimdhasluag is gro igi arathsobh go to nnghlaino .

ssno ightho, Liam . rlgbhm igon, Liam. aghaidh, Liam.

‘ brmg1n,"

Lum’

42 Acallamh naSon6rsch .

Dcich fichit msc righ bs rain . “ bl’

san toglach tromnair,an co imlfn cétns do mnaibh do bhi

’san tulaig thonnbhain.

Ni facanrchramar so in aPadraic uassil idho in,iar ndul uilias male in 3169 do bi i n - énbhaili.Ocus do hsdlaiced isin tulaig sin ns dcich fichit for 7 na

dcich fichit bsn sin, coniaocan sir sinm in chnuic 6 aina16,7 dalanacailledharabstsr t o sluican talam fans comair inros uili, 7 ro thuicsem ri[g] nime 7 talman trit sin,

’ ar (Milk .

‘Adrao buaid 7 bennacht, aChailti,’ sr Patrsic.

Is ann sin adubairt Cai lte : ‘As mithigh damsaimthochtamArach, aanam, a. naemPatraic.

’ ‘Crét 11m an- imthighi arPatrsic.

‘D’iarraid cno c 7 céito 7 dingnsdh in bhaili ir- tabaiat

mu cho icli 7 machomaltsda7 in flaithfénnid 7 maithi Fisn“90Eirann am fochair, or is fads Iim beith an-aein inad.

’Oeus

do batar sun inadsig 1 sin, 7 do éirigh in 816g uili, 7 do éirigb

Osilte, 7 tuc achenn a. n-acht Patrsic, 7 adubairt Patraio :‘Nemh usimsi duit gibé inad amuich n6 atigh angébhta]Dis lamh ort [am écmaisi ’ Fr.

1195 Isand sin do éirig Muircdsch mac Finnachtari Gonnachtroimo d

’imlusdh s t ighi 7 s flaithinsa, 7 tainio Patraic mime

do sflad chreitmhe 7 crsbaid [7 cro isflghill Fr. 7 do

dhichur doman 7 druadh s hEirinn, 7 do to gba’ nsomh 7 1111111

7 [do to cbail Fr. 24h] cro s 7 ulsdh ' 7 slto irodh , 71500thairnemh idhul 7 arracht 7 oalsdhsn ndraidhochta.

Dala011111 immorro , rainicro imo budthnsidh co leaImirg in Dagda, 7 tar C orrsliab ‘

naFéinne, risarsidtor Esn-Eircc isin tan-ao , 7 i S liabh S oaghsaus Eibric bndtm7 i mBernaidh nacét, risi rsidtor C ois Coruinn , 7 a

1505machairo in Choruinn amach.

Ocus is snn sinatcusladar in fidhrén 5 adbal dan- innss

7 déchsin (to déch) Osilte sechaco facaidh nanai n(discite)alltaidhi, 7 tucsat nai n- ur(chair doib, [fo . 1695 1]marbhsst nanai ndaimh , g u raibhi cuid nahaidhcho ac

1510do th6cbhatar orro iat, 7 tucs it co hEs meicModhaim , ro n

agaid, Liam. th6cbail , Liam. altud, Liam .

co irrleim, Liam.

5 flghrén, Liam. haighthi, Liam.

44 Acallamh naSon6rsch.

n- imfogus duin?’ ar for dibh.

‘Ataamb ,

’ ar Osilto ‘. i . tipn

Oisin.

’ ‘Is dorobaan sdhaig ar nahéclaich.

‘N i damhsaisdoroba,’ sr Osilto ,

‘uair ui fail inad ass tabar IAn énchnaicb

1550ahaillasa. habhuinn [noahindhar Fr . 25]aciiic o llcoigodnibhEirann sacham co lsch itit 1a7 o idhchi [indfib sin. Fr.

00118 ro gab ensch airgdidhi ’ isindara11111111 do , 7 aaloghs '

natiprst, 7 atcualain mblaisechtaigh 7 in mbuaidirt ar an1555 11isqi, 7 is edh b1ii ann, to rc taeibhloabar ag 61 an niagi ; 7tucastar amhér asuaineam ns sloigi soimnigi sodibraicthi, 7tucarchar don mhuic co ro s-marbh, 7 rue leis aramhnin 7 in

ensch’

na11111111 [sr sen risn Fr.

Ocus do batar snn re hedh ns haidhcho ‘ ain , cal l1550 tangatar rompu srnsmharach tar Es Buaid mheic Mho dnim , 7

co Sidh AodhaEsaRuaid, ocus ar tischtuin d6ibh andatciat in t-6clacharan tulaig tonnglais ar 11. cinn, 7 brat commoorrtharach uime , 7 doalg aircit isin brut 65 abruinne, 7goilsciath co tuaighmhilaibh 5 6ir deirg fair, 7 cuachansidn

1555 [loghmnr Fr. 26] arafo lt, 7 dacho inaoIgs ar alabradnibhsnimachasonaircit ’

naIsimh, 7 sirm trons tromghlasa’

naIfiim.

Oeus ar rochtain do Chailti dhs innsaigid to irbiris to o rap65co dil is co dichradh6 , 7 suidhis ar in firt ’

nafochair.

‘C iathusa, s 6claich? ’ ar Oailte .

‘Derg disnsco thach mac1570Eogain,a.tuathaib Uisnigamnieh, do chomalts budhéin.

" C inn1|l

ats do bothaag maintir do mha'thar? ’ ar 01111111 ‘N i fail an- uiroabsid duin do bindh 11a. d ’

étach,’ ar an t -6clach, ‘

7 bahiat triar is moss bothabfii isin Féin . i . Ligam e Licon 7

Semonn Sacsiro 7 Bec gills 11s mBromhsc [leg. Brodhmncc?)1575 7 ro bsdh foarr Iim -as beith ’

nambethaid sin ins bheith isis

bothaidh s fuilim isin tsidh.

Gidh uathsdh duitsi o c ao ilganiu ,

’ ar Cailto , ‘atco nnsrcss thu cu m6rbh11idnoch 8. C ount

tri n- niagi tos, sit acomraic S iuir 7 Beo ir 7 Berba, cuic cadeco 6c1aoh 7 cuic cét déc gills 7 cnic cét déc ban.

Oeus atbort:1 aghaid, Liam.

1 airghidhi, Lin».

1 ahlodha, Liam.

111113111111, Liam.

5 tuaidhmhllaibh, Liam.

0 111111, Liam.

aniugh, Liam .

Liam. 169b 2—170‘ 1 . 45

UM sslgs sin aDheirg do sonrais rodt i’o inn ’9 rot soilg,

inat so lach, comnll nglé a11- 0idhod11ib x naFénne ?‘Am so luch -as , linibh gal gsch bailo (a) torchratsr,[ia. 1700 l ]ge bho th i sith mo cliu chain fail mo monmaar naflanaibh.

Hocho rabhaaaf6s riamh to ir nathuaid nateanathiar,bhaili bnd gairdi rom ghal . n6 namoac g6mad 11athsd.

‘Maitli,aanum, aDeirg , ciadon Féinn ats isin flrt f6tbaighar s tfim?’ ar Cailte.

‘As misi 7 tusaro adhlaic hé,’ ar Derg,‘ofir gis beth afls acam ’

. OcuastbortClinnaaleo gills , mac Annscloo ros - fo irrghodh flrs afuirracoo ,umber fo ds irbro nduilloch fo irrgod in cningod dninnscloo .

Cl innscloo gér’

bhao th nir’

briathrach do bo Iaoch i 16 luaithcroach,ii!ato lltascéitb breaca nochar’

6 in t- ogal naimhnoch.

[00111 is eain , aC silti, isin flrt fotmaighi sea, 7 is aindmen to cnir fafochluidib talman Fr.

‘C‘is risandarnaan rith disn do ilig , s Dheirg?’ ‘Risan 1595

schndnb ro bsi ac Dil mac daCroac,’ ar DergEach dnbhac Dil mac dacroac in gsch cluicho t o chuirso t,

coon carraic 6s Loch Gair rnc tri Isnbhuadhaan aonaig.

iii tech arsbhnmar in adhaigh sin, aChailti ?’ ar Derg.

‘A

5311 Cathair meic Ailella,’ ar Osilto , ‘ar mbreith Fin 7 naleooFinns leisar cnh dh. Ocus do hamar too ra1s 7 tooraho idhchil 5511 Cathflir [conathscis, Fr. 27 gan uiresbaid bidh naleannanaIeasaigtho ar ar aluagaibh’

.

‘In taesam ni dh6 , aCbiilti?

’ ar Derg.

‘Tuc Enn ,

’ ar Osilto , ‘tri cét hé 7 .ccc

W 7 tri cét ningi dh’6r.

’Ocns adubairt Oailto :

Tfi caM is h i cét brat . tri cét claidom bacomnart,dorad Finn flsch aleannado Caithir mac Ailoalla.

‘Ciato o in t- ech dub d’Finn ?’ sr Derg,

‘an heDil macdi Oreacs n6 an he Caithir mac Ailells ? ’ [Fregrais C diltc co

M art sin : ‘N i nochtar dib ’

,ar Cailte, ‘scht Fr. Fischa1510

“M an mac Eogain,’ ar Céilto ; 7 adubairtAcafld dnitsi an t- och dub dian . ar Fiacharo flaith ns flan,toant 11111 chlo idom gu mblaidh ocnaoch uaim do taraidh.

Laid Finn d’

imlnad an eich duibh guain traigh 69 Derramais ,iatsichimso di fo m . or baam luaithi anagach nf.

‘noighsdbnib, Liam.

46 AcaIlamh naSon6rach .

Ocus luidhan t- ech gu cenn iarthsrach na(tra)gha, 7 fusir hisarm do ghal reths , consd Traigh in (eich) duibhainm natl'agha,7 Trsigh Berramain ahsinm co sin.

(‘Is dered do 16) snn ,

’ ar Osilia, ‘6r doehuadar nooil 61111

1690(aengela) an lai as , 7 tancs tar damaltadorcha[fo . 17O' 2] 11ahoidchi chucainn ’

.

As ann sin tainicc Derg Disnscothach roimo iain Manunu d ’

urfuigeall Chailti ro hIIbreac EssaRuaid 7 re hAsdb

Minbrec mac an Daghdha, 7 do innis a. imacallaim ro Oa'ilk1025 6 do riacht chuicaco haes nabusiri sin.

‘A thabairt iain sidh,’

ar sist,‘6r do chualamar aoinech 7 aengnam.

Oeus laidhDerg arachinn , 7 m o leis é cons mhuintir, 7 t o (auidigedh)iat ans n- inadaib dilao dingbhals isin tsid. Bahi sin aims!doralacocad m6r idir Lir S idhaFindachaid 7 I lbreac Essa

1690Rnaid, 7 ticodh 611 cc ngob iarnaide 7 co n- err toincdhar filindeo ig ordhaidi isin tsidh, 7 do chro thadh é gachan6naann, onnach facbsdh claidcm ar cennadairt , 115 sciath ar deslgain, n!slegaraidhlinn, gsn loscadhaceann lochtain tsidha. Ocus 1b

bitis lucht an tsidhaicadibhracsd 7 [cock archar do bordia1685 011ici Fr. is ed do thecmad ar conn meic n6 111111111 116

dhalts do lucht in tsida. Ocus ro hecradh atech n- o ls in

adhaigh 1sin aca, 7 do rischd in t- én cédnachucs 7 domino

in t- s idmilledh cédna. Ocus do bhadar luchd in ts idha’

gs

dibhracsd 7 nir’chuimngetsr a. bec dh6.

‘Ciafo t stain t- én mar sat? ’ sr Cailto .

‘Ré i adnaanosa’sr Derg,

‘6 t o gsbsam cocad 7 lucht an tsidhasilo .

[Ocmitbcrt Ilbrecc so and : F6 fo s nargart fisd firu airm ngrindi

colg dremni dibad dasachtach ui duindi is fé .Fo . foaFr. 27‘

Is an sin tuc Osilte aIaim acomraidh ascoith, 7 floatumhsidhi bsiaige, 7 tuc urchar don eon di [tronsacht Fr.

cu tus-marb [d’

o en urchar Fox], co tarlaar 111 in tsidhaones6.

‘In ndorns nech riam lamach budh ferr ins sin ?’ ar Ilbroac

‘In taibi isin Féinn,’ sr Aedh MinbreacEsaRnaid , ‘noch bhudh

aghaid, Liam .

50 Acallsmh 1111 Sena-sch.

Is and sin do éirghetar fir Eirenn nili um ar(gh atfaithchi 1 naTemhrsch sirm s mbfii Find.

‘Atchi sin, ari’ , srFind,

‘cenn an fir do lo isced Temair, 7 afesdan 7 s thimpu

1755 7 achairchi ciuil, 7 dsr loam to ssersdh Temair cons turum .

Is and sin do linsdh lathair leo , 7 do crntbaigcdh comb

sirli, 7as 1 coms irle do crichnaigedacu, righféinnidhedat Eitensdo tabairt d’

Find.

‘Maith, aanam, aGhnill mheic M oms ,’117

Co nn Cétchathach, ‘

(do ro )ghaduit, Eire d’facbdil n6 do limb1700do thabairt 1 laim E nd.

’ ‘

(Dar mu b)réithir,’ sr G01],‘as i 111!

Ismh dobér i laim Find.

Is snn (sin tainio) s nert isin sén 7 isin so lsdh . 7 do

éirghetar (hi caths na) Fénne, 7 taosat alambs alsim find.[fo . 17 1‘ 2] 7 tucG01] mscMom s rompacomsd lugsitian nails 10

1705 neach ele don Féinn atabairt. Oeus do bhi Find isin tighi

sin,’ ar 011159, ‘

nogu bhfuair has 7 sidhod an-Aill in bhrnie

aImschsir Degsdh . Ocus an teleg dobeirise am laimh-si, s

Ilbric, as di doronadan gnfm sochsir sin d’Eirmn, 7 as 16 fusit

Finn gsch rath riamh, 7 ‘Birgha’ ainm bunaid nasleigi. ,Oo imh6t

1770acut in tsleg, aOailti ’ ,ar Ilbrec, ‘

gn finnsm in ticfaLir [SidhiFindscbaid cons braitlarib,—Fr. do dighailtae(o in) orsinn.’

Is an sin t o t6cbait acuirn 7 acupsds , 7 do batar »61 7 ac sibhnes 7 ac urgsirdiugsd menman 7 sicents .

‘Haith.aanum ,aChailti,’ sr Ilbrcc: ‘

c(is datibérthar) comus in chatha1775 dati Lir cons braithrib do dhighsil aco in orainn? ’ ‘Don ti

databradh Find comus s chatha.i . do Derg Dbianscotbnfisnn Slit. Inn gebbe de laim sfit, s Deirg?

’ ar lucht in tsidha.‘Gabbaim cons sochsr cons dhochar,’ ar Derg. Oeus do bddsr

smhlaid in adhaigh sin. Ocus nir’chian d61b11 sr ms tnin gn

1790 cuslstsr seitfedsch nan- ech 7 culgaire nacarput, 7 glonnbfimnech nasciath 7 tairm in mh6rslo

7'

g, 7 tancadar ’mon sidh , 7

taucas asin sidb dafégad gs lin do badsr, 7 is edh do bidet ,

tri cathacr6dhs comm6rs .

‘Pudhur lesmes’

,ar Aedh M inbresc,‘andingéntar ann sin . i . bss 7 aidhedh d ’

fsghbsil dtiin , 7 at1786 sidhbrugb do beith ag clo inn Lir SidhaFinnachaid ’

.

‘Nsch

fs ighthe, Linn.

52 Acallsmh 11aSon6rsch.

gu bo th d’arm im Lir acht an tsleg sin as duitsi dorachsdh,

6r comarbs dflis dingbaladi thfi.

Ocus do batar team 16 7

teo rs adsig 1 isin sidh ’ iarsin.

‘Maith , aanum , aChailti ,’ ar Ilbrec EsaRuaidlt : ‘cis

sirm anderns E nd creidium , n6 inn dam s riamh ?’ sr so .

‘Dor61ne 6n’

,ar Cajlte.

‘Caitandorna7 crétadbaradénmhs ? ’ar Ilbrec.

‘Ag Braim ndiamhair, risan-abar Braim dhs én, sr

in S inaind, 7 hahé adbar in creitmhearbit{h]in Findine ingine1880Buidbh ro mharbh acéle féin . i . Conan, 7 t o mharbh each a

céli dhibh . i . Conan 7 Ferdhoman , 7 doriacht an 131m co

Fidh ’n- enaig, re n-abar Druim ndiaxhhair isin tanss , 7 tucadh

1o ingsithal ban6ir do ssigid Finn, 7 do innail aghelghlscs ,7 do chuir in t- uisqi eo chsrghorm im aghmiis, 7 tucaordain

M fo adhét fis, 7 do faillsiged fir dh6 7 do ceiledh gai fair, 7 dofaillsiged do gu ticfadh in Tsilceann tsbarthach re dereadhdomain, 7 gu ngébadh tech ar leth Eirann . i . C iarsn macantsseir

. Ocus adubairt Cailtelnmain ceall (bus comm)msch bias fo co chair ns hsbhnnn,

(inmain fortan forbs)rsch bidhanscsl mor n -annm.

[fo . 17 1b 2] Ocus doriacht fis an chomhraic sin cucainn comessin, 7 dorighne Find in creidemhsasun 7 fusir nemh trit:

Mairg féinnid atcualain scél ar techt dnin co Snamh dhs én,aidhed Cousin Mseil don Mhnigh ocus aidhed Ferdhomsin.

Braim ndiamhs ir aainm so cusns fiannaib,Braim n - énsig 6 sin ale d

énsch Find is us Féinno .

Is amrs in gein berthar ann do decin Buirc 11aro chlann,mac dingbalarigh uime singil icainmaid i.Bidh eisidhe Cisran caidh is 6 ber[th]sr

san rigraith,gébuidh leth Eircm t male mac in tsao iraMuirtheimhne.

Eschait fsghlaidh s chills has obunn do rns idhrinne,

crochad ‘ is riaghad gan rath ocus ifi'

ern ichturach.

Aderimse ribhsi dhe as fir dhamh in faitsine,creidim Athair o cus Mac is Spirat naem an -aeinfeacht.SAilim flsithiuarig nimhe as ferr ins gsch fine,in ri rom - cnir ar cs irdi nim - léicfe ’ fo bithmsirgi.

aguid, Liam. sith, Liam . figh, L iam . aeohfl d ,

ni smleicfe, Liam. n! leicfid, Fr .

54 Acallamh naSen6rsch.

‘Bisin mbaili aniartfiaid amne,’ ar Bogan. Do bsdar snn re

hedh naho idhchi sin, 7 ro fresstladh 7 ro frithoilodh dagsch1895 1[e]ith iat.

Do éirigh Cajlteaoenar cu mocharnsmhArach, 7 to ghabhasciath 7 achloidem 7 adhs. $1369, 7 tainio ro ime cusin

carraic ndithoghlaidi do thaeibh an chuain, 7 do bi re hedh 7re hathsid ann, co facuidh in ourach dainnssigid, 7 triar il in

1900 ourach . i . madragsirbhfindach glasodhar 7 81 s sgsrh

isrnaidi imabhraghait, 7 scailp ingini masili dnibhi faocsmadre boinu cairrgi do chein hi ato ssch in chursig, 7 birgaimdaingen isrnaidi ins laim, 7 in t- o stbachandeiredh in churaig,7 do gabsst cuan 7 calad acomfocus do Chsilti , 7 do gab

1905 grain 7 eglaOailte rompa. Adubairt an for m6r re aingin:‘Oslsic don cho in,

sr sé,’ ‘

7 léic cum in aendnine m6ir fit

hi cu ro lo ingi a16rdhaethain de re ndnl ar fact 7 at handOcus t o calnican ingen don cho in, 7 gabus grain 7 eglaCi iltero impi nar’ ghsbh riam aoath naacomlan». Ocus adubairt:

1910 ‘Mo dhfiilium 7 mho Thailgenn uaimse an bar atCsilte. Oeus go thnsit umhsidhi do bhi s igi ro di(brs ic r)011

n- urchair di cum nacon, cu tarls indara(cenn don bhi)r isincsrput uschturach 7 in cenn (ele isin carput) ichtsrsch, on roll

dfiin aglomar, ‘ocus do thuitasin curach co)mad i ndomain in

1915msrafusir bss ’

[fo . 172' 2] 7 do chair in tan 1 tir hi iarsin.

Tancatsr an dias eliatirar amus 051m, 7 do comrsicsatco danadfircraidech ris, 7 tuc an ingen .xxx . gon 6 ladhairacho isi 06 [a] urlaair, 7 tuc Cailte béim clo idim di gnr

' 160

ahabach 7 ahinsthsraisdi. Ocus ro dhansigh 7 ro dhichraigh1920in comrac t isin bfer m6r, 7 dorine tri ho irdne urgrsnns dho,

7 bahi in tress ordu dhibh, acenn. Ocus do ben 11 tri cind!

dib, 7 tuc leis iat cum nabruidhne, [co tech Eogain R .

Do éirigh Bogan 7 muinter Cajlte, 7 tucsat sithnear l1acennaibsin, 7 roaltuighset in gnfmh, 7 suidhis C silte co hsnmhunn étlsith.‘

[coax cecinit :

I n - sdhaigh ’ atigh Bogo in is im crsido sts abeoghnin,facs im Maelan is achli ar in trscht, nacomnaidhin

1 étlachtach, Fr. Maghsidh Fr. R . comns ighin Fr.

Liam. l 72l 2 1725 l . 55

Harbo im Muslim is s cti is s ingin can csomclti,

6 maidin co (n th ergi’

ro bo ornaidh ar comergi.’

Gachar’ sires teen is tusidh ’ don doman co mét mo rsluaigh,ni filt h “ i n- usir naa16 acomo lc ns baidoi so . Fr.

00118 to thuitset taiai 7 tsimnélln fair, 7 tucod lo ss icce dainnssigid , 7 bsi re hedh caicdhighis icaleighiua, co ndernsd

doman slsinchréchtach dho .

‘Imthect acainn smarach,’ ar Cailte, ‘

7 bennacht iacmsid 1986m ibhse.

[‘Beir buaid 7 bennachtsin ,

’ ar Eogan ,

Fr. 0 0118 ro thimnsdsr ceilebrad d’

Eogan, 7 tancstarrompasssin co Tulsig nacéd, risi rsidhter Tulach daoch isin tsn -as , 7 do Chuillend ro s naFéinne budhtfis id,

7 do Chnrrsch namilchon, re n-abar Currach [na] cuan, 7 do 1910Bhoith chn6 budhttis id, sit sr

thaispen an sicsi cenn do Lugh

unbinds mac Eithlenn, 7 in bhaile arucadh C o lum cille macFei[d]1imid, 7 do Dho ire Guill budhtlis id. Ocus ac to idhechtMibh dsr bord in dsire amach co facadar in t- sen6clsch 7 admim rs cairthi comdsingen clo ichi, 7 brat coro taoorrtharach 1946uims, 7 dealg 6ir isin brut 6s abruinne, 7 inar msethsréilmm , 7 dacho in caeimsealga’

nalaim , cusnsrt gadar ’

nafildhnaias. Bcnnschais Cailte don 6clach, 7 freagrais in t- 6clachin bennachad.

‘C iadanad muintcr sibhse ar in t- 6clach.

Ni mhs rsnn sr triath 116. or tigerns . i . Find mac CnmaflL’lOw

Is ann sin ro chéies sdsr an t- 6clsch dérais lcmaradrtrnagha, gnr’

baflinch blaei 7 bruinne dho .

‘C iathuss amblaid , a ar Cailte.

‘Doghén mo slonnad duitsi ,’ sr

éisinm :‘Do nn mac Aeds , mheic Gsraid, meic Mom s , misi.

’ ‘Do 1966

hamhsith h ’athsir,’ sr Osilte, 7 adubairtRo b 6 in brighsch buanblsdsch dob 6 in iénnid firghah ch,dob 6 in gbog to raid co mblaidh to fogail 06d in dambo in.

‘Haith,aanum,aCsilto ,’ ar Donn : ‘in fuil sleagh m ’stbsr

acnma? ’ ‘Atacidh s sciath 7 achlo idem,

’sr Osilia. (‘Ar ~fir)

do ghaili 7 do ghaiscid frit,’ sr Donn,‘innis d(aman fochsind)

‘ 6rgid, Fr.

‘ tuaigh, Fr .

56 Acs llamh naSon6rach.

bhnnaid umar’marbad hé. ’ ‘Indeo s(at duit,’ ar Cfilte , ‘

us ir

[fo . 172b 1] isam) mosbruch snn’

.

‘Dubh dithre righiemnidh fiann Osraige do mhsrbad do t1966 senathairse do Gharadh mhac M6rns , 7 Carrao Guill do

ghabhsil ar Go ll mac Mom s thisr, 7 tri caths naFéinne dobeith ac iorbhaisi fair gu cenn cseicdighis ar mbiaam , 7 abheith nai n-aidchi gan bhiadh, 7 scithlim do dul ar a16th 7sr alamach , 7 dul do Muc Smaili mac Duib dithre aunud

1970 isin carraic, 7 Go ll do dicennadh afiadhnaiae fisun Eire”,

7 tuc leis in cenn d’

innsaigid Find , 7 do bhi h’athairse sg

iarraidh dligid 7 corasr M 110 Smails . i . inneoch to bdi idir

righ 7 6clach do tabairt d6.

Gsilte cecinit

Adubairt nach tibhredh c61r don Aedh finnghes l bs m6r tdh,acht do bérsdh co rp re co rp an gsch o lc do rinne 11 1am.

Ocusadubairt h’athsirse co imdhilsi do lecon eto rrs 7 MacSmaile.

‘Dobérss comhaduit, aAedh,’ sr Muc Smaile.

‘G-s

comasin ?, sr Aedh.

‘Dobér,’sr eisium ,

‘daslaig Guill meic1980Mom s , 7 sciath C sirill i Conbro in . 7 corn Duibh dithre, 7

clo idem Muirinne Machs do bhi ac G01], 7 muinco ass lgaSigmaill, 7 misi,’ sr Cailte, ‘dochuaidh lesin techtsirecht

: dis

n- ebrad in laid :Tiagat techiauainn cu hAedh rsidhid riein segainn ssor

ar geallsdh d6 , to luibh gal co brath nocho co imeltsr.

Targadho mninci ess lga tucad d’Finn as Sith Nonnts

gsn cor no afiadb tar cladh n6chateit gsn amharbadh.

Targasciath Cairill co mblo idh‘ do bhidh sir isin imgho in,

as siro in set in sciath scenmdha grain 06d aratigerns .

1990 Targadho in clo idem caths do bidh ac Mu irinn Machs ,tsrgaf6s corn Duib dhithre gidh do badhuags dhicloit[l1],goal] caecamogadh tar muir std. d

6rans borduibh .

Targadhaslaig, monar nglé co crannuib m is robhnidé,

gid begafuili 716 alo it is marbh gach duini atiago it.1995 Ocns gé thargasasain nir

gabhsat clsnns Gsro idhar imad a916g ’

mssech namac m6r fialghsrg fuilach.

Do faeth 10 claim Mom s mcill Findtsn ferrdaaFeadhaibh’

mblo igh, Liam . fosghaibh, Liam.

Liam. 172h 2. 57

Bu t inm Scis thbrosc in sigh‘

. ocus Finn m6r msc fin.

Exit at Mnc Lugach lonn aérsic or do gon Go llis

O

sr CI ilto in sirm géir glo in .

’8ar . aLnacho ir

(0M do tbnsihh TamraBreag do for cninnscleo re Go ll ngoal,l u lu

-m [fo . 1723 2]’

san fleas, ferdhain ro inn dar’ ainm Flsithins

firslo inn.

DC mboitis M caccait mac . n o ll gs sdanangealghlscc,alt 'ho umalo claims co in nalimsamo dheghatho ir.

l’

nth irl i Dub dit[h]re disn féinnid foruads firiial,ni d11u s 6cnach acath . famsith allith ’

salsmhsch.

Bfidh rim feruibh, ui go uaim ui bérst ui bhus m6,

nb’

oit il s ndm im ro fcart . isin tuls ig atiagst.‘Ar fir do ghs ili 7 do ghaiscid ,aChailti ’ ,ar Donn, ‘tabhuir 2010

srmgs'

mced mh’

sthar dhamh.

’ ‘Dobhér immorro ,’ arCdilte, ‘d6igh

bu fislnér friahathchuingid hé féin.

Ocus tuc Cailte armg h n

'

scadaathar uili dh6 .

‘Tabsir eo lus dfiin sno sa,aDhuinn,’ar GAilte.

‘C is hsirm asire eo lus , arighiéinnid ar Donn‘D o tigh Co naill meic Néill, righ Ceneo il Conuill. ’

Osilio cecinit

ADhnind mbair o o luad6n . gsn meirg ocns gan mhinin,sfii at sonar male tar 6is h’

féinno is h’

fo irno .

Dodmndaras meic Mom s adbar br6 in is bithdogrs,k id cit h ock, bahedh alin dob 6 in t- o irecht gan imsnim.

M uirin n ribsi de bidh fir gsch s raidhemne,to h o ibh 6ir is orosit uill foghébhasin uaim, aDhninn.

‘Baghatsaromatsaann sin,’

sr Donn,‘nsir derbbhrat[h]sir

N 0 mha'floar hé, 7 as 6 ro ’o ileasdsr mhé, 7 gidh sigisium ata

in fighi is scamss ataatothacht. ’ Ocns do ghsbh Donn amW 7 tsinic ro ime co tech Conuill, ot in nambarc.

‘Innis

will dhuinn, aDhnind,’ ar Conall mac Ne1l. Do indis Dond

But toc Cfilto nahairm dh6 iéin 7 abeith ar sligid cnm in

tigh.‘Do gébhn- som sin,

’ ar Conall, ‘6ras do Leith Cninn d6,7 It s ndarns féin do maith.

R0 thsimhsen [leg. Bo thaisfen] 7080Donn nahsirm 7 nahiliaebair tuc Cailte dh6 .

‘Is 6 degdhuine

I in t-sirecht,‘frith nahaisceds fit.

’ ‘As deghdhuine immorro ,I Conall, ‘61' ui dubhrad mac 6clsich re duino budh ferranss.

[0m doriacht Ca'ilte reme dsr Smith naFeindi fo thnsidh 7

‘80 , Liam.

58 Acsllamh naSen6rach.

7085 tar Ard namacraidi, risi n-abar And nglss isin tanss , 7 d’Fid

m6r, co facatar in dunsd uaithib Fr. Oeus mar st

conncas Oailte cum in dfinsid, do eitigh Co nall co msitbibh lsl6igh 7 amhuinntiri d’

ferthsin idilte re C silto , 7 suidis Ciiltaar in can ando rus in M in, 7 suidhit in sltiag uime.

Do fiarfaig Conall do Chdilte, ‘crét imatucadh Cam Gairhll

daire sr in carn so ?’ Do froagsir Csilto in ceisd sin , 6r is

s igi do bhi afis.

‘Golach grads dh ’

Find mac Cnmaill do biiann so ,

’ at Cailte ‘.i . Garbh daire mac Aenghuas mac rid!

[Land 6 10, fo . for Mumanandes, 7 ro bdiac danam M y“ laithi n-aen annso , [7 ro bi selg taidiur taibs(en)ach sigi,

Fr. 31b ] 7 ro marb tri chsecadam 7 tri . l . muc 7 tri . l . 8ilit,

7 atconncadur lucht in tire 7 in feraind sin, 7 t o lingset chuim,

7 rucsat afisdach 7 atéelg uside , 7 ato rchair tri ca6clachleis ac breith atsolgauada, 7 ro iadsat lucht in tire nimms z

2050dorigned ubhall im rendsib de , 7 ro marbad hé , 7 doriacht:msrne tri caths naFéinne dadighsilt , 7 do falmaigemar inchrich 7 in ferann, 7 ro marbsamsr tri rigs in tire, 7 to 61311!

drong aile an- silensib , consr’ iacamar acht boccan dib gal

marbad.

Ocus adubairt CailtiMarbad Gairb daire issin traig 16 cans] Eogain imls in,marb - sum cocoalacob malls sunn andighail Gnith daire.

‘Oous isseataisain charun 80 cans srmgsisced , 7 isaidro b6i slabrad Loghameic Eithlend ro bid a[o] comet brsigi

mac Miled 7 Tuaithe dé Dananu aici. ’‘Ro bad maith lind,’ ar C onall , ‘

nahsirm 7 na1111qsin ‘Mad maith let,

’ ar Cailti, ‘to chs ilter in can!anocht. ’ ‘Ni hed, ar C onall, ‘acht tochailter smsirech hé, o l it

sdhsig sun, 7 61 7 sibnis dogentar scsind anocht. ’ Ocns tn

gsdur rompo issin mbruidin 1 mo ir, 7 tucad Cailti cons mninfi9005 i tech nderrait ndiamair , 7 ro frithsiled iat commsith , 7 is d51 bancheile do Chonall, Bé bhind ingen Muireds ig meic imnachts , ingen ri[g] Gonnacht. ‘Maith m ’ansm,

s ingen,’

sr Conall.[‘cid] fs t{a] gairit bes Cailteabbo s, tabsir proind deich céi old

mbruigin, Laud.

60 Acsllamh naSonomch.

ingen Chuind Chétchsthaig,’ at Cailte, ‘7 Eithno Ollamds ingen

Caithir Mo ir, 7 Ailbe Grusdbrec ingen Chormaic 7 ben in

2105 1echts. so . i . Bert sch Brec ingen Chais Chuailgne , ingen rig

Ulad stus id, bancheile grsdsch Fi nd meic Cnmsill, 7 1116 m béi

msithius imarcraid s mnAi dib sin is inti- si t o b6 i , 7 is antigh do bith in t

- sighi1[o llaman Fr. 6 loan tsito fismhns

co tait{e] n- imbnilg, 7 s ro ghado imthecht no beithacon mninfir2110 oesin amach, 7 in duine nach fsghsd s daeithin airm no chi;

(1o Bi do adseithin o ladhair s cho issi co urrla.’ ‘Adhlw

s. haidheda? ’ sr C onall. ‘Ats. limss duit, at Cailti ‘. i . matlnir

7 athair Guill meic Mom s t o ailcstar hi, 7 111 raibe do chom

alts mns. acco som acht hi , 7 ro cuindig Find srs . hathsir hlm s i . ar Chas Chusilgne rig Ulad. Ocus adubairt nach fill ed

d’Find hi munbsd decin le Go ll mac Mom s , 7 siris FindatG011achomalts , 7 sdubsirt G01] : ‘Fuil comaaratibarau duithi ,

sr se,‘. i . gan s léicen tre bithu

, sr Go ll ,‘

7 abeith dontres mnsi scout, 7 gan ahérs um ui dacuindigfeao rt

’ ‘Do

mso bérss. sin duitsiu nile,’sr Find ,

‘uair is maith in ben.

’ ‘Gl

bus cho ir duind?’

sr Go ll. ‘Doraghacuir duit,’ sr find, 7 too

Find atri comaltsds féin a[c] co raigecht [f]ris . i . Daigti :Garad 7 Conan. Ocus do b6iacFind co m c tri meic d6 . i .Fsshn

mac Find 7 Aed Bec mac Find 7 Uillind Faebm'derg mac Find,2125 7 do bf

na. mnai grédaigacFind noco ndechadur s o omsltsdln

si . i . clsnns Mom s sr fo ghail 7 ar dibeirg sr Find, 7 deich 03

ar .xx . cét 6clach a1111. Ocus adubairt Cailti :Is so l dam in 1111 stat clsnns Mom s 11s morbsrc,

ocns gan s irem ns fer . mr csch mnr, tsr csch ms igsn.

Deich cét ar fichit cét snn do clsnnsib Mom s mind ch nn,

céic cét déc o sin smach . lin s rfg is s tsissech.

Lodur maic Mom s co Daire Tharbgai ’ i cuicid Connacht, 7rucadur tri caths naFéine orro snn rs sin deirgedar assalongport amach , 7 t o thuitset .u . fir déc dighraisi degarmsch do

2135macaib Mom s issin Daire.

Isann sin sdracht in mils'd morchalma. i . Go ll mac Mom

7 tuc sciath tar lorg do ib, 7 nir’ fétsamar abee do ib 0 sin 0

t- sighid, Laud. thsrbdsi, Laud . tsrbhghs, L iam .

62 Acallamh 11s Sentin el) .

‘Oous sts fuibhsi snnn,’arCailte, ‘in ben isss fert 7 isasoeln in.’

Oeus atrscht Cailti istein, 7 tuc lsm rissin mbailo botha2175 sid, 7 tsngadm'

csch ins diaid, 7 tuc a15111 at liaclo iche mboi s slis in dt

ms idamach, ocus ‘s fim ,

’ at so, ‘

gsbs id leithchmn

naclo iche 7 leicid damsain sendaile.

Ocus tangsdur na. slnn'

g

daindss igid. 7 nir’ fetsst o f di. ‘Cait s fuil, sr Cailti ,an d

mac Aeds meic Gsrsid?’ ‘Sund ,

’sr se Donn.

‘Eirig’

, atneo Cailti, ‘am sghaidh‘

, or mac cursd 7 csthmiled thri , 7 dafighsind etall fan clo ich do béraind s trisn duit.

Do sirgehr

arson do hindsaigid 7 tucsst snengthsrraing bodb[d]am i, 7do thsrrsingset co Ico n 7 co lsnlsitir, cor

chnirset ré 18 7

re lsntalam hi.‘Adrse buaid 7 bennacht, s m

’anam , s Dnind’

, ar Gi lli.‘is ferr dam do chungnum smain ins cungnum mnintire Conalluile. Oeus csit s fuil Conall 7 in rigan 7 Donn?

’e silli.

[fo . 123" 2]‘Sunn

, sr siat. ‘Eirgid isain n- nsim annnn’

,at

C silte,‘ocns atait tri dsbchainti . i . dsbsch o ir 7 dshsd

3190 sile lsn do cuachaib 7 do chopsnsib 7 do cho rrnnsib infi, 7dsbsch Ian d ’

sirgget, 7 natsbraid dons sétsib damsaacht mudin Crseb Glssach .i clsidem slissts Find, 7 escraIsms Find,00 tucar do Patrsic iat, uair sts tri .l . uinge d

or 7 hi .1.

uingi d’sirget 7 tri . l . gem glainidhe ins chomecor.

00m do

2195 cusdm '

striur issind uaim , 7 tucsstan- siri 160 do each msi“dib sin, 7 teit in slusg uile isin n- uaim 7 tucssta16rdo[e]tlnin160 , 00t raibe fine nonbuir dib gs [n]s ndaethin d ’

6r 7 d’airgat

I s and sin tainio s chsrpat chum C onaill. ‘Eirg m

csrpst, aCailti’ , sr Conall. ‘Ricim s les’

, sr Cailti, ‘nair il

2200 scithech me isin sirechtus’

. Ocus doehuadar isain carp“Do greis Conall brod forain echraid, 7 do ehuadar siar 00

Traig Conbice, 7 do fisrfsig Conall : ‘C id fs tacad Trfig Chmbice ar in traig seo , s Cailti ‘Ni ansa,’ sr Os illi. ‘Cll

gradsch do boi ac Find . i . Conbec s hsinm , 7 in fiad riallicthes hi ni fsghsd s din anEirinn , noco tsbrad s 001111

chon 7 gills. fisnn Eircnn, 7 nir’lo igh cti an- senlepsid 16

Find riam ach[t] hi, 7 is snn so t o bsid ’ Go ll mac M om s hi.

adhaigh, Laud. s nairid, Laud. bdig, Laud .

Land 1231 2 Lism. 174: 2. 33

l dn chnir tonn tuile ann so fo thir hi, co fuil fan carnn nglssassaeind natrags ’

. [Cdilte cecinit Fr.

Trnng lem o idhod ' Conbice Canho e ha151 s glo ino ,

ui faces bud chro bglici sndisid muiei m; o ighe.

Bo oth linm o idhedh ’ Co nbice Canhoe in go thagairge,ui fact: be chrobglicci ic marbsd do im nahairdo .

Bid saeth lem ’

gs forngaire o s tonnaib ards uaineaho idhod ’ bi comraime s has is lo ratrusigi.

Trung lem.

Tsngsdur reompo co D1'

1n us 111c ind sidchi sin , 7il l'm-msil'ech adubairt Conall re Cailti : ‘Atadruim snn sec i

confocraib duind . i . Druim Nair ainm in droma, 7 ats mucc" in, 7 m

fetait co in nadaine o f di .’ ‘Ro badus ls ’

, ar Cailti,“‘

7 rob fisdaigi maith muiei 1116, 7 cait afuil Donn mac Aedsm icGsrs id?

sr Cailti. ‘Sunn’

, sr Donn.

‘Gab t’airm 7 de

nam d’fisdach namuice in lin Feindeatamait’ . Oeus to gluaiuntidy rompo 7 tsngsdur issin druim aunud, 7 atchonncsdur in111000 sun [7 . .ix fisclaass carbut uschtarach Fr. 7 2225

miefiscls assacarps t ichtsrach, 7 t o screchs stsr in mucc ic

fl iclm 1111 con 7 us for mor, 7 t o gab grain 7 ecls ist - som

mislpe.

‘Lecs r etrumsa7 in muoc,’

sr Donn,‘

7 is cums mo

bed); no mo bss.’ ‘A iscid chnrad chuingi,

’ ar Cailti, 7 do ind“ lg Bond in mucc, 7 so drud don muicc chuici tuc C siltim o

l idhnd‘ don tsleig inti co rainic on o scsil co cheile di, 7 fusir

inmncc bss léo marsin, 7 nir fetss t abreith assin noco tainiolhlg Conaill uile aracend, 7 tucad i fisdnaissi Chonaill hi .

‘Is mo r in mncc’

, ar Conall. ‘Is fir,’sr Cailte, ‘

nair issil il inMnc tS langs , 7 is immaleithéit. sin tainio -3b 2] 2ss5(0k) clo inni Mom s 7 clo inni 134mm.

Oeus nir’

chian (ro batar snn co fscatar) [fo . 174‘ 2] inW iener [gills mor— Fr. cucu .

‘Osnass tancsbsir,aogu?’trConall mac Néil[l]. ‘Téncsmsr ,

’sr sist,

‘6 Phsdraic macCllpuim 7 6 Oisin mac Find 7 o Dhisrmaid mac C erbaill arm“cenn-as 7ar cenn Csilte.

’ ‘Ni héiter limos dhulann sniu “d’

éis

o ighodh, Laud . ho ighod, Laud .

l ghnd, Laud . aningh, Lien

mu sealga, 7 éirighse snn, s Co nnill,’ ar 0611110, ‘

7 hair let shaisceds 111: . i . in t- esscrs do bhi ac Find do Phsiraic, 7 inCraebhghlasach, clsidem Find, do Diarmait mac Gotham do

m u igh Eirenn, 7 in muc do msrbad ann do rig Eiram , 61' s !

so in Mhuc Slanghs , 7 co fsicit each i 7 gu roinne ri firu

d6ib hi idir mhsith 7 saith.

’ Dor6nsd nili mar sin, 7 tucadhin 010idem i laimh Dninn mheic A odhameic Ghsraidh mln

'

c

Mhorns .

‘A so chsr 7 s do ohat in chlo idim Of f, aghills,’ atm o Cailte , ‘

nogu ris co righ Eirena.’ Ocus tuc C onall fin in

t- esscraleis do Phstrsic, 7 tucsst namoghnid an muic ln,

7 lo tsr rompaco rancadsr Cnoc Uschtair Eros , re n-sbaUisnech isin tan so , [im -midi medo in do 16 Fr. 33 Om’sr rochtain d6ibb sun isan do bh6i Patrsic i mullach Uisniy,

2255 7 Diarmait mac Cerbaz'

ll aralaim ndois, 7 Oisin mac Endatala'im cli, 7 Muiredsch mac Finnachts ri Connacht foraKinsein, 7 Eochaid Leithderg ri Laigou aralAimh- sein, 7 Eoghn

Derg mac Aenghusa, ri ds. c6ieed Muman, ar ldim rig Eir“

Tainio C onull macNeill isr sin 7 tucacennan- o chtPat tie,2200 7 do slécht do .

‘Tar sunn,aChonaill, ’ srDiarmait. “A bhfindh

naisi Patraic bist,’ sr C o nall , ‘

gurub é bias 68 mu cinnanim 7 s ts lmsin.

’ ‘Rigi usimsi duit,’ ar Patrsic, ‘

ocns Malarig dot an arighi. Mo cathair 7 mh’ abds ine dnit foo, 7

inneoch foghébh o ch6ic o llcho icedhaibEirenado chaitbimh su t'2255 Tue C onall an t- eascrs o ir i lsimh Patrsic.

‘Do chm

féin, Cailte mac 1155 5111, tuc in siscz'

dh sin duit’

,at C onall ‘Al

cars , dsr mo bréithir,’ sr Patrs ic. Ocus tuc Pan-s ic secln i

laim rig Eirena6, 7 do bhi ri Eirenn icafégsd co fads , 7 sdu

bairt : ‘N i facsmar riam sét. budh ferr 1116. in t- escra, 7 déghlm o ld ,

aOisin, ciaicarsibe’.

‘Acam athair féin,’ ar Oisin, ‘acFind mac Cumaill. 7 tuc do bsinchéli dho [é] . i . Bem dl

Breac ingen Cais Cuailgno. As i ro marbhsst meic Mom[at in foghsil Fr . 7 is deimin lesmss ,

’ ar Oisin, ‘inll

fusir so oo fuair sé in sét eli as ferr do bi anEirim nt s

2275 nAlbain (. i . in) Crseb glasach, cloidem Find.

’ ‘Ats. scam s

sunn’

, ar Conall, ‘

(do ri)g Eirenn, 7 is maith in s ithne tucsit

Eirigh, s Dhuinn, 7 tuc in clo idem do righ Eirena, 51 is do

Liam. 1748 1 17432. 65

inc Cdilte (6. 00118 tuc in gills) in clo idem il- laim Oisin, 7 balin glas [fo . 174‘ 2] Dho iun do dornchlain chloidim.

‘Ingnadlim,

sr Oisin,‘do glsc do linsdh don chlo idem, or nir

’Ho 2290

glie riamacht glac fir do claim: Bhsiscni 916 do clo inn M6rns .

‘Csn dnit agilla? ’ sr ri Eirenn .

‘Donn mac A odha, mheicGlfllid, meic M6rnambisi. ’ ‘Dsr mu bhréithir,

sr Oisin,‘do

to mhsith h’s thair 7 do senathair.

Oeus tuc an clo idem il

liimh tigh Bireun.

‘Caidi deco an cloidhimh, at i Eirenn?’ sr 2295

Donn.

‘C é deco mm ?’

01 in ri. ‘Righféinnidhecht Eirenn smailbii sg derbbhrsthsir mo sensthar.

’ ‘Madh est lo ho isin 7

b Otilio ,’

[sr ri Eirenn , Fr.

‘ragsid dhuit.’ ‘As ced

inh,’

sr Oisin,‘6r is 6 mu chet- sacet Cailti, ocus as duthaig

do Dhonn hi , 6r t o ghabsat socht righauime righféinnidhecht 2290

Bram 7 Alban.

Is amlaid dobeirim duit hi ,’ ar an ri,

ganthis gsn chsnschus 6ir 11s. sircit do tabairt duit aisdi , smailfin d do gach righféinnid romut, acht comus sealga7 fiadsighfirm ; duit.

Ocus do ghabh - som cuir 7 tenntasnn sin , 7do bhi socht mblis dnafichet arighféinnidhecht Eirena7 2295

Albert no gnr’mharbh Dubh msc Bo lair acs th C uire thall a

Tucsd iamm in mbucafiadhnaisi righ Eirena. ‘Ac sin,’

It Conall , ‘in muc ro mharbh Cailte 7 Donn , 7 tuc Osilte

duitsi hi dat o ino sr feruibh Eirenn sr daigh cumad co imhdhi 29 00

di bhacuid do n Muic S lsnghs do rochtuin d6ibh.

Ocus do

uinn ri Bireun in mbuc dons .u . csthaib fichet batar fir

Eirenn i n- Uisnech gur’

bhst subaigh sobronaigh uili iat. 0 0118b s sin Muc Slanghadéidhensch 1 do ro inned idir feruibh

Is and sin adubairt Co no ll mor mac Neil re righ Eirenn‘Ci broth is 511 lotsado breith sr Chailte dati do t innssigid?’‘Phinu da'dacét éclach dho ,

01 in ri,

7 o cht fichit hé dodur i iérghnrt gabhsls 7 a[lo im do ] thabairt do [digh do ib

ré lo igi 7 dachomalts , dh’

Oisin.

Ocus do batar 2910an inadhaigh sin 00 harsbarach.

66 Acsllu nh no Sonon ch.

Dsls Cailti immorro , do gsbadh eich Chonuill do 7 do

hinnlosdh acarpat, 7 tainio ro ime i fosmhnllach S léibi Fusit,7 do Ohsorthonn ban finn, re n- sbar C so rtharm oluanadadhamh,

2915 7 d’Ard in ghaiscidatflaid, frisi rsidhter Fo chaird Muirt{h]emno,

bhaili s ndorus C lichulainn in fo ic[h]erd gaiscid sr sluaiged tanabo

Cuailngi, 7 d i d; us carpat budhtdaid, re n- sbar Atll Guill,7 d

’Echlaisc och Conculairm, re n-abar Ligbi in Léit{h] Mach

(iter Dim Dealgain 7 muir, 7 do S lish nacom risarfidtsr)2920 Sliabh Brogh.

As i sin ao s 7 nair t o ghabh (ittn Diarmait) [fo . 1745 1]mac Cerbaill i mulluch Uisnigh, 7 maithi bhfesr nEirenn

’no

fsrrad ann, 7 do fiarfaig in raibhi uisceacomfocrsibh do .

‘Ni

fuil,’sr cach. Do chuslaOisin sin 7 atbert : ‘S ithal damh,’ sr

2326 86 ,‘co ndechuinn d

’iarraidh nisei.

’ ‘Gills loat,’ sr Diarmait;‘Ni thiefs gills naoclach,’ ar Oisin.

Adracht Oisin 7 do chuir in caincinn [leg. cairei ?] frithroiscforalurg co nach facsd nechalongphurt for nEirenn 6, 7 téinicd

innsaigid natiprat . i . in Find[f]loascsch tipraUisnig , 7 6m o thucadh oath Gabrani fusir nech d

fersibh Eirenahi o o sin.

Ocus rainic Oisin co griantrachtan tobair, 7 atconnaic nahochtn- éicnoailli oochsirbreacasun, or do bi do dhiamhs iran inuidnar’

ecal leo sum ui arm, 7 bonsis o cht ngaiabhiro ir 7 ocht

ngais fo thlschta, 7 tuc in ts ithal f6n tiprait, 7 tuc Isis nahochtm 5 mbratsin bo o ac bao ithléimnech isin tsithail 7 nagais birsir 7fo thlachts arahuachtar, 7 tainio ro ime co hUisnechamlaid sin,

7 tuc in tsithal afiadnaisi righ Eirenn, 7 bahingnad lo eich

sin, 7 do théigod gll'

m Diarmadaambun gsch gsisi dibb.

‘A

ro inn slit ar dho,’ ar Diarmait, ‘

7 aloath do Phatraic 7 s loth

m sili dfiinno .

’ ‘N i hamhlaid ,

sr Patraic,

‘6r liadaibhsi, 7 ro innta’ar tri iat, 7 tabar atrian donn oclsis , or as i sinacnit féin.

Ocus do r6nad smhluidh.

‘Msith,ati Eirenn,’ ar Patraic, ‘

ni

benudh in dias tit do chuid nimhe ditsa. ’ ‘Cidh é- sein, s naemPatrsic? ’

o l Diarmuid.

‘A mhéd doheiri do t uidh iat,’ at Fatralo.DalaCailte [immorro , indisto r andso : Fr. 34h ] doriacht

sein co faithchi in Broghs atfiaid , tar Linn Féig ar Boinnfs ighthi, Liam .

68 Acallsmh naSonon ch.

Cairbre Lii'ochair 7 Oisin.

’ ‘Bamaith in t-6clach C ounsc,

’11

Osilte,‘

7 dob sithnid do choch msithes Finn.

’Ocnsathort Cailte:

Datissdh fo breith dsls amhsc cuigi’as nsma

bs do maithib line dho eturraui bérsd go.

‘Ocus,aOailti,’ ar Diarmait, ‘i11ar’ ferr Cormac 1116. Find 7inar’ ferr Cairbre ins Oisin? ’ [Athort Cailte] :

Dar in Righ iuil 69 mo chinn nir’

ferr Cor-mac int Find,’s nir

mess Oisin co mblaidh ‘. ins Cairbre Lifochair.

”90 Isand do fiarfaig Eochaid Lethderg, ri Laigou , do Chsilti‘Crét fodorad ’

Finn 7 donFéinn gan in péisd [adbalm6r Fr.

ataacainnanGlonn Ruis onaigh do mharbad sech gsch n-ahtacht oli dsr

dhichnir sibh ahEirinn ? ’ ‘Is ed fodcrasin,’ 11Cailte, ‘in co

‘athramsd rann d ’inchinn Mes-

gedrahi, 7 ro slnic

2995 in talamann hi co ndernapo isdadbul[mor] di. Ocus ui raibhiandan diiinno amarbsd nogu to irsedh an Tailcond 7 doiscibuldamhuintir chonglus d ’

s on sifinn luachraar deirodh nahsimsirihi, 7 biaidh 18111 cengal so in co ti in b(rath). ‘Cidh umatéigdisan Fian damarbad féin (7 do mharbad acon) o ran loch sin

2100don phéisd‘Leannan sidh(e) [Laud 6 10, fo . 124' 1] do b6i

ac Find, ’ ar Oissin . i . Us ino ingen Moduirnd, 7 tuc E nd 611

to chmairc furriaraimmat d ’

ilr[o]achtaibatéigod si, nair ui rsibebethadsch natéighod si richt, 7 tangadur ind Fiann laithe n- son

ar in cam n o s chind in lochasin, 7 tainio in fiadamachat inm loch, 7 do lonamsr - no ar in loch hé, 7 do eirig in peist duind,

7 do marb cét 011 7 cét for accs ind , 7 is ann sin do iarfsigCailte do Find : in lind tuitfis in peist, 7 mssed co cuirmis 1111

7 co ndighlamaisar muintir furri. Oeus tucFindao rdain fadédfis

, 7 ro faillsiged fir fsistino d6 , [7 ro co iled gso fair snn

341°Fr. 7 adubairt in laidGlend Ro is cns ig bid fir dam bid bind guth elaic snn nach ’ than,gé bo th 16 dsmaib rusda robsst ili aardbnads .

R0 gab in do inend dubsd ni so inond acht sr so laibb,do gab in talam trochull do gab cochnll cond n - cuaig.

Enach feinde iadb fulsig imruls ig garb re cons ib

sist sro ths elts enaig risn tregs in torchths ' trogsin

mbls igh, L iam . written over bisid, Laud .

risn trogs treghts , Fr. 3611. rian treghsin tercs, Liam . 176‘ l .

Land 1241 1 . 7 1

(5. don t ferunn don Fémd ind abrai frinm aOisséin ?ciato scar re gillaclu chon ciaro s - dil is thnarusdnl ?

[Cailto cecinit ]

Mohairx lem in at dis fnil ameic ingine in Deirg drnin,6 to loaaaig Fiachs in Poind co t o athrigis- si, aOisséin.

Bo ich mbliadnado ils ithius maith dnitsin s Ossin, s ardilaith,6 m - brog Fathsd in Féind co m tréigso t tn, aOissein.

c mac Fon daig dsr lim dar’ bo chomainm FischaFind,Eithno ingen Daire Dnib t o bi in mo rrigu amathair.

[fo . 1243 1] Forsdhach is Fischo Find ro indset Eirim t tind tind,

bnds f ar Ein‘

m s co mblad gan chocad, gan chomardsd.

Rnc do rogain mac ba16 beith ré Poind, ui himarg6,foithri, ftssaigi, feds aibhne is 111111 is indbors .

Bo gab Fon dach, dsr lem airdrigi sr feraib Eirenn ,

a6 01111, athairgthi, atigbi atainti ’

s s trebaire .

Bigi Fen-adhaig 51 maith co r

’thuit 16 1511 in

bl ti cc righ rnamnuaagail hi s in rig ind sidchi sin.

Laid FiachaaTomrat'g co rath 6 do rochair Farsdach,gabais nert Eirenn nile ls msrmnir mac Ro craide ’

.

IArl in dorat Finch: in Féind do Mornagusin morcheill,cethn r d6ib so in, dreimne gal i111 disid t o gsbsatar.

Ho rns mac Cairpn '

co ngus . deich mbliadnad6 ins flsithiua,1 deich do Gar-ad nsr

gsnn n6cor’ acatad ré chaomchend.

Daighri mac Garaid co 1'1gus . c61

c bliadnad6 ’naflaithiuc,

dirim socht mbliadan gan brath Donn mac Mom s in deidinach.

Eochaid mac Ni rchsdaanair ri Fisnn Eirenn ahUltnib,bliadau co leith aline 62 in Féindan-airdrigi.C11 mac Cannain, crns id aneim sen bliadan aici ahUl tsib,Duban amac, monar ngrind dabliadain aiciairbim ’

.

Gabon 2. hinmain, misd ceslg Liath Lnachrs is Labraid'

Lamdcrg,deich mbliadnado ib, lith nach gann do macsibaithig Arsnn.

Trénmo r hnaBs iscne bs balc bs h1'

1s do Set[n]s Si thbscc,m thair Find, segdo in ro ind athait Cumaill is Crims ill .Tan -aid Trénmo r, tron absig FiannaEirenn an- sondfil,rig h ts: arig andes socht mbliadnadécareimes.

Ro gab Cnms ll, crnsidaneim sl - lo s sceith ocus chlaidim,

rigi fatnc to o rs cs th scannlsch, congalach, co cthach.

[Bo gab Cnmsll, crns id anim il - lo s scéith o cus clo idim‘

deich mbliadnad6 snnn ans co to rchait i oath Chnncha.

Mosdbair, Laud . arMi l m6rmscRochrsidi,Licm. lnid tarmnirmu llachrside, Fr.37 1 . leg. tirmim (airmhim, Fr. clo igim,

Fr.

72 Acsllsmh naSon6r1ch.

’Arsin gabsst maic Mom s sr bran 7 sr bithdoghrs ,

trichalsech, bs morangsl im Daigri, im 6 011, im Gm d.

Go ll m6r bs milid i oath mac do Mom s déidensch,

deich mbliadnad6, lith nar’ gann ind -airdrigi fiann Eircam t .

’Ar sin ro gab in t- éo 6ir Find mac Cnmsill meic Trénmdir,sr tairbcrtsch ssor slnagach ar sai smrailbnsdach.

[Ar fisith, ar séghaind, ar sai sr mbreithem, sr ndm th, ar ndrsi,

sr cond cnmsing sr slicht sléigh Find mac Cnmsill maic Trénm6ir.

Dob 6 Find in céicind lsech nasal fom ts firgsoth

no oh dob forr delb o cus droob dob ferrarm om édsch F ’r.a6h]Dacét bliadan co mblaithe ocus trichagan tlaithesaogal Find, bs fats re co torehsir

gs loim bsissi.

Socht ri déc, is deimin leml do gab rigi Fiann Eirenn,

forr Find inait sin uile oathmilid srd Almaine.

[fo . 124b 2] Cnicir druad badam duilig is ferr taraill isth fninid,is mobs ir' limas co hocht an-aisneis is andrsi[d]ccht.Badib Ba[d]gns aBid Ba[d]gun dib Cathbsd drai dogamrs,Stocan mac Cniro chreohtaig chaim Mog Ruith is FindaFormail.Cnicir logha, lith n -amrs is ferr taraill tir Bsnba.cid cian arliss dan - éis isam so lach ’

nafaisnéis.

Misch is Oirmed, dslaib drocht 00118 an -athair Diancecht,Gabran lisig tar muiranair Find féin hnaBaiscne barrgls in.

Cuicer filed, nasal drem is ferr tharsill isth nEircwn,is mobsir' linman co hocht afaisno is, afilidccht.Cairbri fili fusir dsr ler Amsirgin indai Gaeidel,Feiroheirtne re Labrsid Lorc Mogh - Ruith is Find fseburnocht.

Cuicer is gsitho um co ill ngrind t o b6i an- sentig an - Eirimn,

Pitho l ocus Flaithri amac Csrprc o cuo Aillbhi is Cormac.In cheist do ohnirdis tri oheill prsp t o fnaslsicod Find féin,in cheist donith Find us fled nech don chnioer ui ohnimgod.

Cuicer lsech lns idiaforgs is ferr tAraill isth n- Elgs,

budh gairbe gnim o cas glonn bnd gs irge i oath ’sacomlnnn.

Lugh mac Céin meic Gainte anall C licnlat'am o cu s Conall,Lngs id Logds, lam ar gail Find féin huaBaisono barrgls in .

Cuicer is féile frith riam budh ferr um brat is‘ um biad,do chined 11anGaeido l ngle maith t o ehsithset amains .

Lug mac Eithlenn, Aengu s sin 011 nacords , cn isid absig,Consiro csem, cruth nsr

’ohlé Find is Mac Luohtasraenchsé.

Cnicir fls thaferrdi lem is ferr taraill tir nEircrm ,

is mebair' limas co hocht an -aisneis ’

ns flaithomnscht.Eirimon mao Mi led mo [i]r Ingaino andiaid Eirimo in,

lim, Laud . drnag, Laud . medbsir, Laud . i101, Laud.

Land 120 2 12611 l . 73

Au g- 1 Tnirboch, tro issi ahgsil Conn Cétchsthach, Find féindid .

1 11

gairbe, co ngnim nglonn . o cus 6glsch ar chomnnd,deitsch sr procopt Maic D6 . o cus flaith ré firinde.

Ki four lochtar Feind Find . dsr in Ri[g] [i]nil o s mo chind,

d t s Dé tndhaill tslman . gan in Mac do morsdh1-sd.

iii nairit in mnintor maith ui maironn Find in fir[f]laith,Ii Ind in cnire gan cleith nam ire ’

mnn rigiéindid.

Ferrau'o thans csch sresth . ferr ns csch rig ataissech,

Mt 111 for is mot s sciath motalsech ngssts ngsrblis th.

Bl rig, bi faid, bafili batriath co mot morfino ,1? find

1 ar hdrai ’2 ar ffid babind lind each ui do raid.

I N -abn im do thostaib Find dsr in Ri[g] fnil o s mo chind,

[fo . 125- 11 bs ferr som fo s co batri cid mor inat raidim - si.

G11 bu techt do chro id in ri Find mac Camain Almaini,in sechtmnd focht do b61ar fda is do thainicathingbas.lath bl og: so Eogan do b6i Trénmor is to laim t o lac,mao do onirin s gein Senil . bs bmd 1nis onoh ni ro rsid.

‘Adrao busid 7 bennachtsin, aChailti,’ sr Diarmait macBarnum,

1

7 oaid s filot sin 7 sonchaido Eironn ? Soribthar i tamm ‘

gsib filed 7 asloohtsib suad 7 ambriathrsib o llaman [snd, 2590Fr. cc mbere oach achuid Isis dacrioh 7 daforann

Wain daeach ni dar’ indis Cailti 7 Oissin damorgnimarthaibsale 7 gsiso id , 7 do dindsenchus Eirena. ’ Oeus dognid

IS anusin ro fisrfaig ‘ Find mac Faoburdeirg , mao rig 2595

FlaOoindselaig.

‘A Chailti ,’ or so ,‘crét fadorain Giussaoh

Find usim 7 fireo in io ahadhrad seo oh oach n- inad silo issin

uich?’

Froorsis Cailte sin. so lgad’Find hi,’ ar so ,

7 1m nafagdais in Fiann aonigod letharthach Laigou 6taIndeoin Ms ighi Feimin cc Beind Edenandso ithin solgade secoSubdis isain Ginsssig Find.

‘Msith m’anam , s Chailti ’

, ar Find mac Fs obair , ‘crot

imh] n-abar Ath Ferns risio n-ath até. ar lar iiaGinssaigi? ’M iaOissin sin : ‘Go ll mac Mom s ro marbs star Fornn macW ill snn sr foghail ohlsind[o] Mom s , 7 mac rig nanDeissi 2806

‘fieindig, Land .

1rigfeindig, Laud .

1 i'

iarfaid, Laud .

Ad lamh naSondrwh.

Doro ichfeain for fo luaimnech . atuaid aMaig Ro th,bid gairdiugud don chleirech . maiden co meit rath.

Tech Mo ling meic Faelain meic Feradaig Find,ningi d

’6r 6 nech . ar 3 thech ’

nachill.Bennan Mo ling Luachair bentar isnaM thfib,ui lemat Mich Luimnig ben Mnimnech amathair.

Tiucfat fir Chualann atuaid forbaaslnaig co Tech Moling6 sinamach co brath mend ferr issaferr Tech Mo ling,Adeirim - si rit reime bid fir dam in faistinegeib re hanmain Find 1 bho s tan ngaire Mo ling don Bo os. Bu .

[‘Maith aanum , aFind meic Faehair,’ ar Cailfi, ‘is i in

in ceist t o fiarfaigis dim Fr.

2690 IS andsin adubairt ri Eirenn re Patraic: ‘is mithig lemsadul co Temraig hodesta, 7 in ticti - si lim co Temraig', ItDiarmait [‘don dulasa, Fr. asenorchn? ’ ‘N i rechnm,

’ atsiat, ‘

co cend mbliadm . IS annsinadubairt Eo chaid Lethderg tiLaigen : ‘BératsaOissin lem,

’ ar se,‘frissin mbliadain - seo co

2696 D1’

1n LiamnaLendchaime ingine Bobtain Duhthaire.

‘Benbu

Cailti lem,

’ ar Conall Mor mac Neill, ‘co Bnu nambamc ho

thuaid rissin mbliadain seo .

‘Berat- saPa’ traic lem ,

’ arDiarmailmac Cerbaill co Temraig do baisted 7 do hennachad 7 d’win

gud fer nEiremz inacirt 7 ins. riagail féin.

2700 Ro scailset firEirenn do chumacrichi féin, co t o chomraicl !aeind bliadnc i Temraig.

C om b h1’

Accallaim naSeno rachac in charkhaamullachUisnigsin 7 cachar ’

chansat d ’fis 7 d’

eclus d’feraib Eirann uile 6 sinamadl

DalaChailti immorro , ro eirig sein reime matacu re Conall2706 mac Neill co Raith Artrach bo thnaidacrichaih C eineil Cousin.IS annsin do eirgedur ingenamine macdachtam ongbuide 7meic beccabratuaine [7 amais Fr. 7 éclaig in dtinsidd

’ferthain faeilte re Cailti. Badm ' ac 61 7 ac Aibnius re hell

7 re hathaid 1 in cacmlaithe sin noco r’

eirig grian assacim ill

2710 truim teintidhi ’ co r’linastar alla7 essa7 indberain talum

INadegaid sin tainio Conall 7 Cailti co maithihamninfimassin baile amach , 7 re fiarfaig 3 Conall : ‘

cid fatacad BaifllArtrach ar in raith seo , 7 cid imatucad Raith Mongaig‘ st

1 hathaig, Laud .

ateintighi, Laud. fiarfaid, Laud .

mongaid, Laud .

Land 1265 l 1265 2. 77

n raith- soo thnaid, 7 cid immatacad Lis nan- éices at in lisso thae?’ Freer-ais Cailte sin : ‘Tri meic ro badur ic Bodb Dergm s

M in Dagdaisain Brug brecso lus . i . Artrach 7 Aed Alaind7 Aengus, 7 tan-laimressan eturru 7 an -athair fein.

‘Maithu

mam, amaccu, ’ ar Bodb Derg, ‘facaid- si damsaTuathadéDam n, 7 im[t.hi]gid chum rig Eirenn . i . chum 1 C ormaic hciiChuind , 7 ataadbhar ’

manacoir daib [fo . 125b 2] Tnatham o

de'

Danann d’fagbail , uair ui fail do crich ac Tuathaib

(16 Danann afulang féin 7 afuil do maithius ic Artrachinm in , 7 is lis d

Aengas mac Buidb 1115. do Taathaib déDanann uile etir gilla7 éclach , 7 is liad ’

Aed Alaind sices

m sint us do chliaraib Eirenn 7 Alban.

IS ann sin tangadur tri meic Buidb co Co rmac, 7 fiatfligis dib cid do gluais iat. ‘Ar n-atbair fein ro fogairaTuathaibdéDanann sind , 7 tangamar d ’

iarraid feraind fortsa. ’ ‘Do

sebthai - si sin ,

’ ar C o rmac, ‘dober- sadaib ceithri trinchanagubthire,

frisaraiter Tir Conaill 7 t o b6i in mac ro - bam o

fine dib . i . Artrach 7 broiden secht ndo rus aioi, 7 mochenl! (ad. ndaim . Bo b6i Aengus ilclessach i raith Mongain, 7man rig Eirenn 7 Alban ac fo ghlaim lamaig , 7 t o boi Aed

doesaLis nan- éices 7 cliaraBireun 7 Alban inafarradh anndeich mbliadnafichet ro ehsithset do flaithius Chormaic hdc' zm

Chuind ’noco fuair bas ic Raith SpelaiaamBregaib.

Tangadar ar culado ridhissi co Tuathadé Danaan , 7

who lis ballach breicderg in lis- so do chno ib casmacendchorcrauillide 7 d

ublaib aille 6rbuidhe, cid raith ruad aniu.

Cailti cecinit :13mad sniu “ Raith Artrach ger

bo raith 6c ilarmsch,0011 1 bodes is bo thnaid in raith - sec co n- ilat mbuaid.

1Kdoch sain taib thuaid don lis sochaide ata’nahainfi s,

Vi cocoau ingi fatri . f11il fo bm inde naclo ichi.Aim n: ratharind atuaid . degraith Mongaig in morsluaig,l nirit uaithe bo des co Raith Aeds nan eices.

[Di d mbliadm fichet bacert . co trath erghid 11amo rmac,fil l nochsr

’tro itset ris fein cou ch creiti cach roreidh Fr.

chnind, Laud . brnigen, Lau d. chnaind, Laud .

dorighissi, Load .

5 aning, Laud .

78 Aenllnmh no Sandi -sch.

‘Caita61 in cloch, aChailti?’ ar Conall, ‘fo fuill in W

1750 7 in t-airget? ’ ‘Ni hi in chloch as doilig d’fagbail, ’ ar Cailti,‘acht atabairt atalmain.

’ ‘Ni do ilig 6n,’ ar Conall , ac i rgi

co ceithri cét[aib] fer n-armach nertmur, 7 tucsatalama.an-amfecht chum naclo iche datarraing atalmain, 7 ui taibi tallisain trénfeidm , or nir

’ fetss t abecc di . ‘Ni fnil fer oobu thl

m s nat6cbalaaire acaind ano ssa, ’ ar Calltc, ac tabairt sddaid‘ 1b

crann atsleigi fuithe cor’thoc hi dabait, 7 tuc Cailtc 15m 3

n- inad naclo iche 7 tuc liaFind meic Cnmsill as inataibi t i.1. uinge d

’airget 7 tri . l . ningi do derg6r 7 tr i . 1. chin d

6rda7 claidim cathaassahinad [7 to iadb ’ came in cloth

m o iar sin Fr.

‘Maith , aChailti, ar Conall , ‘mind

naseoit,’ ‘IN clo idim 7 in slabrad dnitsi,

’ ar Cailte, ‘7 in

liadergo ir do néemPatraic, or iss é lianacreidme 7 irsi m

nGaeidel hé.

IS andsin to fiarfaig Conall [Derg. Fr. macNeilldomaChailti : ‘Filet tri tulchaacaind annseo 7 nil afis acaind dddiafuilet nahanmannaataorro . i . Lo cht nalaechn ide lr

thnla-ig dib 7 Tulach in banchuiriar tnlaiy [fo . 126‘ 1]ails ddl.7 Lecht namaccraide ainm in tres tulaig dib, 7 tipraisin tillsin, 7 abhann aisti amach, 7 Glaisai nafer ahainm sein?

2770‘Do geba- su a58 sin uaimsi,’ ar Cailte [‘c1

ngob inand in ui dil

tait Fr. Ben tuc Find . i . Sadb ingen Buidb Ddrgmeic [in] Dagda, 7 t o tsirestar co ibchi ar in flaith ar Find .i.

leth feissi 7 leth n- stalado thabairt di , 7 rob é adhbnr liarratasin, uair is tcrc mado b6i 6 Thiprait faine ’

co Gend:

2775 n- Isperdaben budh ferr inahi , 7 ro naidmed d’Find hi i t

S idat Femen, risaraiter S idh ban find isain tan -ao , 7 kmnaidm do do chuaid E ndar slicht lo rg chlainde Mom s, 7 ro 115

ar fogail 7 ar dibeirg fair noco toracht conici in raith seo .i.

Raith Artrach, 7 re gahad so ssad 7 longport aioi annso , 7 (b2790 r'éid Find re Ferrdoman mac Buidhb Deirg meic in Dagda, nbrathair nahingine : ‘Is fata, ’ ar se,

‘le Saidb ingen Buidbattisaamuigh , 7 aderais ail 7 aithis 7 eisleis tucusauni nbliadain ano ssa, 7 techtaas cho ir damsado chnr er ao snn,’ at

sagaid, Laud . Iagh, Fr. Tepro fane, L isa.

Land 126 3 1 126. 2. 79

Find,‘

7 ciaas cho rado chnr ar 9. cend?’ ar Find.

‘A cethrur

m alts fein . i . Conaing 7 Cathal, da[mac Duib meic Aen 2735

an Tirigh, da Fr. mac rig Muman, 7 in dacomaltatile . i . Cathal 7 Crimthan damac Cuind C étchathaig . i . damac rig Laigen, 7 is iat- sin cethrar as diie leissi an-Birian.

0a: m trath nabith ben i lebaid Find iss iat- sin do bith inai1md’

, a.r Cailti , ‘

7 cianaib , afiru , rechus ann?’ ar Find. 2790

‘Rachmaid- ne ann ,

’ ar- si damac rig Muman . i . Com ing 7

0111111,‘nair is ’

nar crich 7’nar ferann ata, 7 issi is disli 7 is

(1051111 lind do mnaib Eirenn.

’Oeus tangadur sin reompo ceithri

a?! 6clach 7 ceithri cét gillaconaconaib co S id ban find, 7doehuadar issin sid so lusmérannnd, 7 ro canad firchain faeilte 2796bin gan meing 7 gan mchail ’ ann , 7 tacad do ib nuagachaM111 7 sen gachadighi, 7 do badarann re teo rala7 re te0ra

In marg. De scelaib Saidbe ingine Baidh Deirg.

7 to raidset ria: ‘isar do chenn- eatanacamar (sic)6 Find mac 2300Cmaill. ’ ‘Cred fil ann? ’ ar inn ingen, ‘ach[t] dul daindsaigid.

IS ann sin to gabsat in bantracht an- eirred 7 an- étachlisfir 7 imthechtaumpu, cét ingen rig 7 taissech co n- étaigib(20111 datha, 7 tangadur conici in tulaig- sea, 7 do scuired aM d , 7 do geltsat

i

fér co hurchleithe talman. IS ann do gab 2805itu mor in ingm . . Sadh ingen Buidb 7 in bantracht uile.

haichnid ’ dam nisei ann so acomfocraib, ar GanaingmacDuib meic AengusaTirig, mac ri[g] Muman, 7 in ri[g]liaChloichi t o boi amullach natulcha[7 t o ergetar in l1

'

n fer to

Mar, Fr. 39b ] 7 tucsat feidm ferrdacachafir farri cor

’2810

Chainet assatninide in tromchloch, 7 ro mo id lochthopur grind

glainide assahinad.

‘Is feramail ro to chlad in t- nisei sin,’ ar

h inge»,

‘7 caferr [fo . 126“ 2] aium dambiaurri naGlaisai

l l fer?’

Oeus atibset alo rdaeithin don uisci.‘DalaFind , ro geallsabair do beith annso ,’ ar in ingen.

2815

‘Duar mbreithiram is andso t o geall beith, 7 ataafisaccaindis 1 ndegaid chlaindc Mornadochuaid i co iced o llbladach

m altsd,Laud . modhail,Laud . mobs il,Fr. haichnig,Laud .

80 Acallamh naSonorach.

Ulad,’ ar siat, ‘7 co Bennaib Bo irchi. ’ Oeus ui cian to badl r

ann co facadar in luathgrindeaigh 7 irgaile atuaid each dim2820chncca, ir- rabadm'

ocht cét 6clach.

‘In aithinti siut? ’ ar Sadb.‘Aithnigmait ,’ ar Conaing . i . Go ll morglonnach mac Momfuilann 7 dar n- indsaig-ne thie

’. [Oeus ré ergetar nafir 7 to hind

ledacarbait, Fr. 39b ] 7 do cuired in ingen inacerpat 180,annsin adubairt Go ll : ‘in aichinti nafir fit?

’ ‘A ithnimaid,’ It2825 Conan mac Mo rna. i . damac Duib meic AengusaTirig .i.

damac rig Muman, 7 dafer grads d’Find mac C nmaill iat ’IS andain tucsat muinter Find glun re gliaid 7 sighed

re heislind do Go ll conamuintir, 7 do dibraioedar eachacheile dib, co to rcradar ceithri cét fer n-armach n - inchomlaind

2880do macaib Mornals muintir Fi nd, 7 atorcradur sum fin galleladhachambethaid dib. Dalain banchnire tucsata. n-aichthire lar 7 fnaradur bas d ’

uathbas ann : conid de ataTulachanbanchuire ar in tulaig- seo ,

’ ar Cailte .

IS anusin tainio Fi nd 7 tri cathanaFeine conici seo,

2885 7 atconnairc in t-ar, 7 daladamac rig Laigen tangadm' is in

tnlaig, 7 tucsat ambeil re lar, 7 fuaradar bas ann do cnmaidadacomalta, 7 atconnairc Find sin , 7 do thuitedur aaimassalamaib , 7 t o chaiestar frassafalcmara

.

firthrnagacor‘hl

flinch blai o s bruinde d6, 7 ro chaiestar ln Fiann uiliarchenA,2810 7 adubairt Find : ‘is mairg,’ ar se,

‘ro so issed o o teoh Cuind

Cétcathaig co S id LiamnaLendchaime, 7 is o lcc in scel indestv

do Dub mac AengusaTirig do rig dacho iced Muman on

cathair tsleibe C laire bodes 7 co forimell téleibe C tiabodn,7 is o lcc in scél ro siacc Bodb Derg, cc S id ban find bodu

2845 i . has aingine. Oeus t o sirig Find iarsin 7 ro fechadh m H!aicci, 7 ni fusir Sadh. Oeus ro eirgedur in Fiann, 7 do cuired

naceithri cét sin do muintir Find fé fochlaidib talman , 7 it

amlaid do geibtheaeach fer do muintir Find, 7 fer do macaibM o rnamarb foi, 7 ro scribadan-aium o ghaim 038 aeind, 7asso ferad cluiche ’

caintech ann, gurub dc ataCno c nalaechraidear in cno c- sa, 7 com b de ataCnoc in banchnire ar in 01100

bo sdes, Laud . cluithe, Laud .

Land 1251»1 . 31

ails seo , 7 Ard namacraide or in cnoc so thuaid 6 macaibtig h igcn ro cnired fo thalmain ann. Ocas iss é sim a

ISann sin do fiaxfaig Conall [fo . 126" 1] do Chailti in raba-asas(in genafor Find.

‘Rob imdal iat,’ ar Cailti, ‘

7 ni hiat tainic111, 7 do gab crith 7 nromainannsin haithli[n mninfire] sin do chnr fo talmain.

Oeus adubairt :18 tmag in gnim . damac Duib, damac in rig,

cagillaom oét oon . ato rchradar gan imro l.H6r in soél . im Raith A.rtrach immat dér,has Com ing ocun Cathail do beith im chennaen -achaid.

Glail nafer bid hé in to pur satbaiasen,

bid ird faicac cach in scel . meraid co tl brath nammeadh.

Gan imthecht maitne amo in Breg gan teiched re daim filed,gm feis adhaig icarath gan tuarustui dan - 6c1ach.

Gan feiare hingin Buid[b] Deirg fescur is faide tar Io irg,’l gan imtecht Sfdhat Femen re daigir nuandeirgthened.

Ni ro dinlt re dnine riam . dar Mac Muiri nam01-giali,dh

’nlcc no do maith, comali ngle Find mac Camaill Almaine.aCathail is Crimthain chais atait £5 thnlaig tonnglais.

ni faca- os thee nathnaid amar sin uilean - sonnait .

Do marbad Find naFeinde ic tabairtalaechleime,

IS truag.

‘Adrao bnaid 7 bennacht, aChailti.’ ar Conall, ‘is mor in

5 d’

facais acaind ré indissin do lucht deirid nahaimsire.

0m tangadur issin mbails anunu ’arsin, 7 t o badur ac 61 7“2aibnins co trath cnmsantad6ib. Oeus eirgis Cailti arnaI lirech 7 timnais ceileabrad do Ghanall Derg mac Neill 7 damsol l infir uile, 7

‘is mitbig damsaimtechtar leith aili festa,’ arh i m, 7 teit reime sair co Loch daim deirg in 1asin ,

t il Am ide, co hairm ir - rabadur dachruimtir naisli do moinfir Patraic . i . Co lman Ela7 Eoganan, 7 siat ic gahail nadwine caime co imdeta7 ic etarmo lad in Duileman.

5.marg. Aigidccht 055115aco tech C o lma'inE13 7 Eo ganain

Bo bimda, Laud . a, Land . Aidigccht eblaiti, Laud .

Tas te IV , 1. 6

Acallamh naSen6rach.

medhonlas suairc so illsighi uaim ré hetrad m un.

N6in ind-aghaid n- occohair . ar brd taim thaind,espartasuairc soccomail . uaim re to irsi thoind.

Compléid re anim sechmallach or is com -cind cho ir,

iarmeirge thenn togaide friamaithnighi m6ir.

gumm- saeraari hrothaig . alssn faocht.

‘Adrae bnaid 7 bennacht,aC o lmain Ela,’ ar Cailte, ‘is maithto naslaicis in cheist sin. Oeus cidh damsa,’ ar Cailti, ‘

gan nabocht trathasin do thathaighid 6 ro fuirigDiamé 1 comaimsir rin?’

2870 IS anusin do fiarfaig Co lman [Ela Fr .] do Chailti:‘créd fan-abar Tiprain bantrachtarissin tiprait -seaacind mlocha?’ Oeus do frecair Cailte sin :

‘Niam ingen AengusaTirig , ingen rig dactiioed Muman,2875 111idh ar athad 7 ar elod le hOissin mac liind 6 taDon nambérc i céiced Muman aniar conice in tiprait- sea, 7 m hiii

Oissin inafarradann caeicis ar mis ac denam tsolga7 fiadaigchuicidUladann, 7 ticed in ingen deich mud .n .

’cadaamaithe

d’indlat a16m 7 angnnissi assinn nisei oochargorm - ea. Dal:

28801mmorro AengusaTirig ri Muman, ro choir co m6rairaingendo dul 16 bOissinarathad 7a1 élod, 7 to tino iled dac6ieedMumanleis .i . céic cathamora7 deich cétar fichit cét cachacaths”tangadur an- iarmoracht naFéinde conici- seo , 7 ro bdi N

111111

intan sinac indlatac in tiprait 7 abantracht, 7 atchonncadarm m 5610 caths er in tulaig 088 aeind.

‘Truag sin !’ ar - si in

ingen :‘mogenar do gébad has 7 aidhed”, ar si,

‘sul do chifed

ao idi 7 aathair 7 atri derb[b]raithri , 7 maith[i] daafiddMuman amlaid sin hi !

’IS anusin tuc inn ingen agnnis to

lar, 7 fiiair bas ann in tri chaban ro bo i , 7 ro chnir acraide2880 inaliafo latar abél amach. Conid Cnoc indair ainm m

tulchao ssinanali co sam'

u, 7 curub Tiprain banchnine ainmmtiprat 6ssin ille.

’Oeus adubairt Cailte :

1 maichnighi, Laud . . x . .xx . ban. with 1. mad written ou t

.x ., Laud. aidheg, Laud .

86 Acallamh naSenoraoh .

rium . .i Osocur mac Oissin 7 Ferrdoman mac Baidh Deirg,meic in Dagda, 7 Diarmait mac Baind, meic Donnchada. ’ 00118

80m faem Find sin , 7 dochuadur in F1ann 7 ri Muman oo

fl‘omraig 1 7 issi broth rucsat nabroithemain ro toghad ann . i .

inn ingen do tho gbail oesin tnlaig thogaido ir- raibe, 7 it our amoidh , 7 aoomthrom d

6r 7 aoomthrom d’airget inahéirio o

do rig Muman, 7 éirio ar leith in each ingin rig 7 taissig

IS annsin adubairt Find : ‘cindas ro indfimait ind oirio fit,

aFiannaEirena? ’ Ocas ro fregrad sin aooo em :‘atrian do

ohlaind Baiscne 7 adatrian duinde inar fiannaib.

C om b

hisiu’

, ar- si Cailte, ‘aenéiricc do ro ind Find riam at in Féind,

8040 7 is 6 sin,’ ar Cailte, ‘achleirig, in scél [fo . 127" 1] to thsiris orum ,

7 in ui diataCnoc indair 7 Tiprain bantrachtaainm natiprat.IS andsin ro ohuir Eochaid Faoburdorg mac Firglindi

ri Ulad, fossa7 tochtaaroenn Chailti o Raith Aini, 7 do

timnaCailteceilehrad do Cho lman 7 d ’Eoganan, 7 gellsatnaclairig

nem désum, 7aécnairc do gahail, 7Bi nimo 7 talman do gnidhe fair.DalaChailti immo rro , do lnid i carput rig Ulad co Baith

Aini ind -airther Ulad , ait ir - raibi Eochaid Faoburdcrg macFirglinde ri Ulad , 7 bari nassal o ir[d]nide in ri sin , nair ui

8050airged nech con ch6ir, 7 ui henadabunad chenol féin do neo oh.

In marg. Raith Aine cid diata?IS anusin ro b6i in ri tri cathacatramaind-aeninad, 7

is annsin doriacht Cailte chnccu , ocus tairlingid sasin cal -put,7 doriacht ri Ulad chucn ocus foraid faeilti fris cona

8055 tslnagaib.

‘Maith m’anum, aCailti,’ ar in ri

,

‘caferr duind ui

dafiarfochamais dit nasonchus narathaso . i . Baith Ains ?’‘Ataacnmsainni diatasin,’ar Cailte ‘

. i .Airie ingenMugh[d]nimn,ingen rig Alban anall , 7 ro badar fir Alban ic arada1ia:‘C id taissiu , arigan , gan fois re fer maith ind -Albain 286 a

soso nEirinn ?’

Oeus adubairt nach raibe inti sin fer budh dingbala15 acht madh Find mac Cumaill amain, 7 atclo s do Find sin.

co co Temraig, Laud .

88 Acallamh 11aSen6rach.

Tri cét rigan isain lis sochaido ita’nan -aniis,

o cus tri oét fer ngrada ocus ndaltandinghalaDob ferr in ben naeach ben do h6i d

’immstahaighed,

famarb uile sin malle co ro falmaig in baile.

‘Ocas do cuired fo [fjochlaidib talmanannso hi ’ ,ar- se Cailte,‘

7 t o t6cbadalia088aligbi, 7 ro ferad acluiche l oainto ch 7ro scribad ahainm oghaim .

‘Adrao buaid 7 bennacht, aChailti,’ ar ri Ulad : ‘as maith3105 in soel ro hind[i]sis duind ; 7 scribtar lib in 8081 lit i tamlo rgaib

filed 7 ii- lochtaib fiann.

IS anusin immorro do lnid Eochaid Faoburderg mac Firglindi, riUlad, reime co Raith nasciath os chind TrachtaromitRudraig, risan-apm' tonn Rudraigi isatan- so , 7 tangadur isin

8110ndfinad anunn , 7 to cad tech derrait diamair do Cailti and, 7do frithailed hé do cach maith mm , 7 tacad in baile uile aroomas Chailti 6 bec oo m6r. [Oeus ro batarac 6l 7 acaibnius o otainio la00218. lanso illsi arnamarach, Fr. 42‘

IS annsin ro fiarfaig ri Ulad do Chailti : ‘Atait dafortar8115 Traig Rudraigi annsoo , 7 cid diafuilet? ’ ‘Issim moabrach innidiafuilet ,’ ar Cailte ‘

. i . damac d’A od mac Fidaig, maic

Fintain , do ri[g] C onnacht aniar, do hadhlaicedand . 011158 ro b

inmain 16 Find 7 loisin Feind uile iat, 7 rob é adbur angradaac Find 7 ac ind Féin , uair ni raibe do thoiroe no d

’immat

8120eladan ac nech dorochad falam uaithib- sium gan ni, 7 ui bi andebaid re Find 7 rissin Feind nach sidaigdis re bliadain , 7

oomlann oeithri cét oclach oochtar do dib, 7 socht mbliadnadécro badur issin Feind,’ ar Cailte, ‘

7 do badamac dingbaladoChormao mac Airt mi d’Fi nd iat. Feoht dano doriacht E nd

8125 7 tri cathanaFéinde co Traig Rudraigi annsoo ar moréeilgEirenn , 7 adubairt Find foraire 7 foroo imet do donam , uairdias mac rig conamuintir donith foraire Find 7 naFeinde eachn-aidchi, 7 do damac rig Connacht . i . Art 7 Bogan, rainicind foraire indaidohi sin. Oeus do eirgodur oeithri oét 6clach 7

3180 oeithri oét gilla, 7 tangadur co cind natragaso . Oeus nir’

cluitho , Laud .

Land 1275 2 1280 1 . 89

chian do ib sun 00 tangadur darig do rigaib Lochlann itnaid. i . Cams 7 Conmao lan- sumauna, ar marbadan-athar d ’Find

mac Camain i oath DromaDeirg tall ind - Albain , 7 do

riachtadur in darig sin dachath orodaontrumaconici in traig880 do digailt an-athar at Find.

IS annsin atohonncadur na.iiii . cét soiatharmach urlum

aracind ar in tracht, 7 is amlaid b61 Art mac rig Connacht7 311 noimneoh [fo . 128‘ 1] nillindglas aioi tucasdur Find d61

7

11101411101 ro ime- sin 7 inn Orlasrachahaium, 7 slegaile tucusdarFind d

’Eogan fo s . i . in Mnnderg ahainm .

IS annsin ro fiarfaigedur nahallmuraig ciado b6i a[c]o omét natri ga? 7 adubairt Art oorub do muintir Find iat.‘Moohin immo rro do gébad in comlin- so damuintir, uair ui

rechad élaithochas dib.

’ ‘Mafrith drem ambaegnl riam dib,’

[ar Art,] ‘ui sinde sin.

In marg. Cath TragaRudraigi inso .

Ocuo tangadur in dacath morasin atir, 7 ro bo mor in

t-anborlann donahocht oét 6clach in dachath morad ’ ialang,7 to ohnmaiso in n- imguin annsin 7 in t- imbualad o fained0611 116naco tainio medonaidchi. Oeus issi sin 7 uair at- 8150

dlonnairc Find fis 7 aislingthi , 7 iss ed atchonnairo , daron

slan ao dinl adachioh , 7 ro musoail in fiaith Find asaCbotlnd.

‘Cait afo il Fergus Finbél ar eissiam.

‘Snnna’ , arla. ‘Crét ind aislingthi atconnarcus . i . dar6n mniride acdial mo dachich? ’ ‘Damac rig Connacht do chairiado for- 8155

Oomét naFéindo anocht atait an- éccomlann ac allmurchaib,’t r in fili ’ . ‘Eirgid, afirn,’ ar- si Find

,

7 is fir an-abair infl ab ? Oeus is annsin ro eirgodar ind Fiann an-aonfocht 7

n-aonnair, 7 tangadar co Tréig Rudraigi, 7 ni fuaradur béodaFeind féin acht damac rig Connacht, 7 irsi asciath immameolilhnigdib, 7 ni m6 ro b61 for maiti gnimadon ’ dachath tangodar nahallmuraig boo , 7 is amlaid do frith damac rig Con

M dd, 7 acnirp inacr611ndtib fo la7 asooith 7 aslegaicaMM irm sessum, 7 nir

dingbadar dias roime sin riam don

90 Acallamh naSen6rach.

8155Feind comrac mar sin. Oeus luidset ind Fiann 7 ro airg'setlaidhonga‘ do b6i ac naLochlannachaib , 7 ro tairrngodlongasin 180 atir, 7 do cuired damac rig Lochlann f6 [fJ ochlaidib talman . i . Carma7 Conmael. Oeus daladamac rigConnacht . i . Art 7 E6gan , marbh iat f6 M 61: 7 t6cbait in

8170Fiann suas o s chind Tuinde Rudraigi iat annsoo , ’ ar Cailte, 7to fiarfaig ’ I'i nd dib : ‘In bud inloighis sib, achairde?’ ar 88.

‘Dursun duitsiu sin do rada,’ ar siat som ‘7 febus t

’aithne,nair rangadur nae oe

t laech uim each for uaind 7 ado rcradarearn 7 torcramar dona, 7 dentar ar fort 7 t6 otharat 118. 08 ar

8175 1ighi, 7 nahairm dandemnsamar maith,’ ar siat, ‘7 tucaissi a

tnarustal duind adhlaicter iat maraen rind.

’Oeus ro doilig

anam re corp d6ib sun , 7 re cuired andis brathar is. [findlaidib talmcm anusin iat, 7 is i sin in ohfiis imaraibo amblad7 an68 dan- ois.

’00148 adubairt Find :

Fortan Airt oons‘ Bogaia sochaido risar' heognin,inmain dias, nir’

daerambreth nangillan- 6c n-amnlchach.

Damhac rig Connachtaniar rop aiti chon is choniall,rob aiti maitius malle eisdrocht ocus ohhlo ire.

Ado irim - si riat reime is fir inni raidim - no ,

inmain dias facalms glecc noclmr’cuired iat ’

sin fort.

[fo . 128" 2]‘Ar fir do gaile 7 do gaiscid riut,aChailti, tahaLI

nahairm duindassin fit t f6tbaig‘anis ’ . ‘IS loso lemsasin,’arCailie ,

‘arson Find meic Cnmsill 7 namuinfiro mo ire ro adlaio iat, 7do gébthai si iat. ’ Oeus ro o irgetar 7 ro o slaioetar in fort, 7

3190 tuosatar nahairm as anis . i1 . in Orlasrach 7 in Mnnderg,‘

J

tucod indarnaslog dib d’Aengas, do mac rigUlad, 7 in tslegail .

<3

.i . in Orlasrach,ac ri[g]Ulad féin. C onidh Cath TragaRudrmgainm in cathasin , 7 tallann do thallannaib 5 nafiannaigecht?Oeus ro cuired issin fort iarsin iat, 7 re t6obad alia, 7 r

' "

8185 scribad an-ainm oghaim and.

‘Adrao busid 7 bennacht, am ’anum ,aChailti ,’ ar 5

Ulad : ‘is mor in fis 7 in t- eo las do facais acaind.

Oeus ta1gadur isin ndfinad anunn, 7 ro c6irgod tech n- 6las oon, 7 d/

laighenga, Laud . laidhongalanmora, Fr. fiarfaid, Laud.

is, Laud. fo thaid, Laud.

5 thallannannaib, Laud .

Land 1285 1 12832. 93

ar Cailte, ‘

7 dnrsain dam atarrachtain inni data, 7 in fetrais,ari Ulad, in cethrar is ferr oineach ro b6i anEirinn 7 an—Albain i comté 7 i oomaimsir rin . i . Find mac Camaia7 8270amac Oissin, 7 Dub mac Tréin annso do Ultaib 7 amac séin

. i . Fial macDuib, 7 ro b6i enoch d’imaroraidaccu sin. Uair da

tncthair- raibhi anEirinn 7 anAlbain do ib ro thidlaiofidisni t co faghbadais nooh da. iarraid orro , 7 do ho truag 16 Cormac 7 16 Find in t- einech sin do beith acco , 7 gan abeith do emmaithius moradbnl acco ui ro dilfad hé.

IS annsin tangadur fir Eirenafooht cc haouach Taillten.i . Cormac htiaCuind ri Eirena7 Find mac Cnm sill, tri cathanaFeinde 7 see natrebairo uile , 7 doriacht ann Duh macTréoin 7 amac Fial mac Duib, 7 ro tsuidhodarafiadnaissi rig 8280firm 7 ameic. Oeus nirb

’ aichnid do ri[g] Eirenn ro ime sin hé

isin naamac, acht achlo istecht, 7 iss é ro b6i ar 18th1aimChm-maic . i . Find mac 0tod 7 Oissinar laim Fi nd, 7 Cairpre1118011811 ar laim aile Chormaic.

‘Haitham ’annm,aChormaic’

, orFind, ‘indaichnid duitsin 8285in tdclach ataat hfiadnaissi ? ’ ‘Ni haiohnid um ,

’ ar C o rmac.[111. 128b ‘Dnb mac Treo in, do cuioed Ulad atuaid, 7 amacFial mac Dnib.

’ ‘Inn 6 siut,’ ar ri Eirenn ,

‘in t- 601ach daibirdi g- einig atohlninmid d ’

imrad? ’ ‘Iss 6 immorro ,’ ar Find, 7

N fiarfaig ‘ ‘: Caid8 Fial do mac?’ ar 88 .

‘Ic- seo amm o

fund 55, arm

Dnl) mac Treo in.

‘Cred imatarrlain t- einoch

ali iioaib etcr athait 7 mac,’ ar in ri ’ ,‘7 sibb in bar macaib

6clach?’ ‘Truag sin, auassail,aChormaic,’ ar in mac . i . Fial,‘dar lind datucmais eitech no 6raar nech do gébmais one, starathait 7 mac.

’ ‘IS trnag duib , afim Eirenn ,

’ ar Cairprcss85L“mhair mac C ormaic 7 ar Oissin mac Find, ‘

gan fartacht 7Sin foirithin ’ do thabairt ar Dub mac Treo in 7 ar 8. mac.

0m atchnalaFind 7 Co rmac sin , 7 maithe for nEirerm,

7

M am- no } ar siat, ‘ind fo irithin ‘aderthai - si orru, uair is re

fenib Eirenn caithfither atiubarthar do ib.

’ ‘Dohérsa, arasoo

fiarfaid, Laud . rig, Laud fo irichin, Laud .

fo irichin, Laud

94 Acallamh m Sandi-nob .

Co rmac, ‘cét do each crud cache. bliadnado ib.

’ "Dobérsainco ibeis cétna’ , at Find , ‘

cachabliadnado ib ,’ 7 do gellsatarmaithi fer nEirerm fo s maithius aile do ib. Oeus tainio Dubmac Treo in reime chum adfinaid féin , 7 to b6ia[o] caithem

8305 in maithiasasin ann co cend secht mbliadan ndeg, 7 n! heitir

a.airim in neoch dorinset do maith rissin re sin, noco tainiotorrthaim 7 tupaist chuico ar faichthi ad1'maid féin adhaigann . i . marcsluag sirrechtach sidhe do thiacht adhaig n-aenann co raith Duib meic Treo in i co iced Ulad,’ at Cailti, ‘

7 to

8810fiarfaigedur ciain baile sea, 7 adubairt nech riu : ‘baile Duibmeic Treo in, in aenéclaig as ferr oinech do macaib Mild 7

do Tuaith dé Danann.

Oeus adubairt fer dib : ‘Is trnng ganfer afrestail accainde do Thuaith dé Danann’

, 7 ro gabustarfer dib sleg neimnech to b6i aici, 7 tuc builli do ind - odhura

8015 chiche cor’marb. Oeus gabais Fial a. mac 8. inad 116 ré .x .

mbliadan 7 tri .xx . bliadan.

‘Maith m’anam , aingen ’

, arCailte, ‘

cacam drad do bdi duitsi rinsin intan no fiarfaigis dims:in scél sin?

’ ar Cailte.

‘DIgen don oclach déidenach ’sin

msi,’ ar issi ‘

. i . do Fial mac Duib , 7 ui maironn don muintir

sszomo ir sin do conncais acht mad missi am senur , 7 airi sin ,am

’anam,aChailti, tuc ri Ulad comus atset 7 amfine damsa

re tindlucudh.

’ ‘Ocus cacomainm tusa, a. ingen ? ’ at Caille.«Uaini ingen Foil meic Duib m ’ainm

,

’ ar si ; 7 adubairt Cailti :Rana. A U[a]1nf, aingen Féil ropo maith t’athair do chain,

ro b 6 sin cars nacliar in lsech form firfisl .

‘Ocus iss 6 sin,’ ar- si Onilia, ‘

ciall in soeil to fiarfaigis dim 1

7 cérugud t’athar 7 do tsenathar, 7 cubaid do rig Ulad comm a

atéét 7 ameine ’ duit re tindlucud.

IS anusin adubairt in rt . i Eochaid Faebarderg macssssoFirglinde, re mac . i . re hAengus :

‘tabair,a. m ’anam, agill, ’ art :se,

‘in ingin ut, uair ni fuighbé hi 8 c6ieed aile anEirinn bu tas ferr scelaathar 7 senathar ins sf.

Oeus tuc in tp éclsch ht

ist ein , 7 do b6i d’aenmnéi aici n6co ndechaid éc. Oeus ine

dtinaig, Lau d . deigenach, Laud. mained, Lau d.

Acsllsmh ns Senérsch.

A8 marb uile FiannaFind ge doehuadar glind do glind,o lc stfi s ndisid ns rig ran . mreis Disrmm is Ohom n.

Deis Guill meic Mom s don Msig oeus Ailella06mg,iar ndith Eogain in gai glais om abom in don chemAdeirim - si riut reime as fir dam ind fs istine,is mor ar n- esbadaann . gan Dub dirmaic Tech D1-nmsnn.

’Ar ndith nacnire is ns cét . is truag nscb ann fmm éc,

isms M 11] 8 horand- o r coro o forlsn in forud.

Forud.

IS anusin tuc Geilte dauidh 7 daaire esbaid nae-rahna. comalta1 7 nandrong buidhen mor iterataibi, 7 to chih

tar ’ dératroms firthruagaann, cor’bo flinch blai 7 bruinde d6.Oeus tangadur amach sasin co Tulaig ’ in trit , 7 do timidhedr

snn .i . rI Ula.d 7 Cailte 7 cacharchens , 7 m fiarfaig ‘ri Uld

do Chailti : ‘IS filaind in talam tonnglas toghaide ,’ at in ri',‘

7 cret imatacad Tulach in trit at in tulaig seo , [fo . 129‘

cid fatucad Abhann deisi sr indabhaind seo, 7 cid fatuendasssLecht chind can at in inad lit thall ?’ ‘Gingnb 11118 inatdiam,

indessat duit in ni diatasin , 7 ni basen missi ind

uair do lenadar nahanmannasin ucut . i .

Rf ro biar Albain . i . Iruatb mac Ailpin, ri Albaag 7 robadwr tri bingens aici .i . Muiresc 7 Aim 7 Aillbian -anmanm,

8890 7 tucsat gradh do thriur éclach i fiannaib Eirenn . i . do thi

macaib AencherdaBerra. i . Ger 7 Glas 7 Gubaan - numanus7 tucsat nahdclmg sin gréd d6ib- sium , 7 re bdi comédm re

.xx . bliadan eturru, 7 to éladar fecht n- 6en sun, 7 tsngadt

co nici in tulajg- sea, 7 ro thuit ato rrthaim suain 7 co talh . form

3396annso , 7 issi sin uair 7 simser to cuired bruigen6uathmur 10

Find mac Cumaill 7 re mac Mic con, maic Maic nia, i cuiced

lfinslaind Laighen , 7 nocho n- uil sirem ac filedsib a. to rehsirdons Fiannaib sun 7 do muintir Fathad Canand, 7 <1odono ann natri geraiti gaiscid sin . i tri meic AencherdaBerra

3400Oeus dalain trir ingen sin, t o o irgedur assacotlnd, 7 do

chonncadar tr iar éclach don Feind dan- indsaigid , 7 to flar

comsltad, Lau d . chAiesthar, Laud . tulaid, Laud.

fiarfaid, Land .

5rig, Lau d . bruiden, Lau d .

Laud 1293 2 1295 1 . 97

faigedm'

80618 dib , 7 indissit in brnigenl do thabairt 7 fir na.

Féine do thabairt arm, 7 tri meic AencherdaBerrado tho itim.

IS annsin doronsat nabingens 1111811 7 to irrsi isin tulaigsin, 7 fnamdur hi s ann do chumaid na. tr i mac sin AencherdamBern , 7 do hadur daderbchomsltaso no. hingenaib sin . i . dé.

mac rig Catt atuaid . i . Uillenn 7 Eochair 8. n- sumauna, 7dannsatairbirt tenn treo rachandiaidacomalts 7 doriachtsdurconici ind abhnind seo , 7 to thuil ind abhann riu, 7 atchonncldar m hétsigi indhlaidhe ingantachadon leithaile, 7 tanga3410dsr isind nth co rodana, co no bfiid in tuile nahabhann iat,7 ias iat sth fs in ds fert glasat’1t for ur ind atha’

‘Ocus cred fa. n-absr Lecht chind chon rissin lecht fit allantll don ath? ’ ‘Cfl grédach to b6i 8c Find mac Camaia, ar0lt . i . Adhnnsll ’ ahainm, 7 doralasr sechrfin 7 or mem 3415

M hi d brnidin ‘ bo thnaid, 7 ro tsir Eirima£6. thri co torachtin t-sth so , 7 tncatr i donalaaisti ann seo , 7 fuair b68 8nn,

mid naith[i] sin,’ sr- si Cailti, ‘ataLecht eind chon, 7 issi sin,

am’

mnm,ariUlad,’ sr Cailte, ‘in tres cti is ferr fusir Find riam.

Dals immorro dari[g]feinded Ulad .i . Go ll Qulban 7 088 3420

Cu ilgne, no badm ac seilg 7ao fiadach in maigi- sea, 7atchonnall. m hri hingenamongbuide, 7 siat marbar in tulaig sea,o n ni ine étaig cachadathaumpu , 7 to badar icé n- écaine co

filh 7 no chniredar fé thalmain atriur derbsethar iat, 7 tangadw sis isin math, 7 atconncadur in dis maccaem ann m e 8425

m bidnd 7 no chnirset fa[f]och16itib talman iat fo s. Oeus

l dlhairt Cailti in Mid and :[lo . 1295 1] IS 1 seo Tnlach in trit as‘

tangsdnr tir do thir,bid he ahs inm o snnnamach co ti in dine déidinsch.

18 i 89 0 Abhann Deissi chum arb ’eo lach fo s misse,

don dis 860 ro btidtea’ arm frith faphormib nabahamu .

[acht con 8 eind ind atha indeo ssat ds ib gan fsths,Adlmnall rob é ainm 118 con 8d6r rib gan imressnn.

Nor céite is mor carrac cruaid immandernus airm d 1mlnsd,

gid athad thsnag as tir snnn». co Tulaig in trir.

IS seo .

comaltsd, Laud. aghnnsll, Laud.

hung-ia, Lau d . mbi gud, Laud . déiginnch, Lau d.

Acallamh naSen6rach .

s505 bmgaidi- sea7 mo biataig sin,’ ar Eogan. Oeus t o eirgedara

n-aenfecht 7 to tslectsat do Pdtraic uili. ‘Bar mbéomaicne 7bar marbmaicne don Machs co brath,’ ar Pa'traic.

IS anusin no ferastur tromsnechtamor 7 sineiainardachhar in 06iced uile, co ro iched co sleasaib fer 7 co fom naib mild

3510 7 co feix-[tjsib carpat , co nderna. gatsnim do barr nafidbaideformade , co nach fétadais daine imtecht ann. Oeus is annsinadubairt Cailti : ‘Inam amb,’ ar 86 , ‘do damaiballtaide 7 d’

eilltih

dul an- indib cnoc 7 carrao inno is,’ ar eissium,‘7 innm finned

do dul acnassaib braach ann.

Oeus adubairtIS fuar geimred, atracht gaeth eirgid dam discir dargbnetb,u i to anocht in sliab slan g6 bath dam dian ic dordan.

Ni thabairathaeb re isr dam fileibe cairnn nacomdfl,

m lughaatchluin 555 1 cas ino dam chind Echtgi indiu mMissi, ar Cailte, ar is Diarmaid donn om 08m aitbédromro chlo isdis re ceo l cnaine daredaidohiadhnaire.

(Liam. 181 11 As maith chodlns in dam donn fail isaclimate comm,

mar do bo th fathuind tuaidhi deiredh o idcho indmaire .

Aniaisam senéir sen ni aithnim acht been for,

ro chraithinn co irrsleig co cruaidh amadnin o ighridh innfnl ir.Atlochar do righ nimo do Mac Maire inghinedobeirinn m6r sochd ar slung ge her anocht co hadfnar.

‘Is mithigh dum imthecht,’ ar Eogan , ‘dar ndtinad 7 dir

ndegbaili. ’ Oeus do e1rgetar rompa, 7 atchonncatar an (1aaracind, 7 tucadh in baili ar acomus fémar mchtain dfib,

3530 7 tucadh Cailte conamuintir angrianan ndeirrit ndiamair, 7do badar anusin teorala7 teoraaidohi ac 61 7 ac 61'tacht in comt do bitis nacléirig ac d6nnm amaid 7 s

trath 7 ac edarmho lad in D1'1ilemhan.

Is anusin tainio Eogan ardbrugaid d’acallaim PM 7

3535 do b6i gaindisi do gan uisce do beith acomhfochraib dh6ibh.6r baseith daine ag (tabair)t uisce cum an baili sin. 0M

ingnad mar dho (bui in baile i)n 15 sin inalatharpholl b lman (7 bruindi cethr)asliab uimeanunn 7 anall (7 gan dunairacht in dorus) or aticte amach, 7 nach [fo . 181" 2] 16m

3540fir dhomain foghail 116. dibferg air cémad £111 16 0. Do fiarfaigPdtraic d’

Eogan : ‘in bfuarubar slicht slaaig 5 5 sochaide romh

102 Acallamh naSen6rach.

505 lin atai do mhuindtir,aChouain?’ ar Finn. Ctiic 061

5515 511 7 cuw cét gilla7 6 1356 0655 00 11; ar sé. o stai in coimlin

ar Fi nn, ‘sir f6in Eirim i, 7 in trichacét thoghfns tn fe

in

innti dobérsadnit hé.

’Oeus do lnidsinm -ne ochtar 661ach la's,’

ar Cailte, ‘conice in mbaili- si am , 7 ui raibi tainsiag 00min,

giaro gabsst i nFian hé chum sidha, nogu tainio don baili-se,7 6

tchonnairc in baili- Bi cur’

bs d1in diamair ds ingiun dithoghlaidi3585 6 tucssdar gradh dho , 7 tainic lion asla'ig 7 amnindtiri, 7 do

gsbsdh in baili- Si leis iris ré .xxx . blindan, 7 gsch cath 7 gachcomracc thieed cum naFénne frissin t o dingbhadh som imachgaehacomhraic dhib.

‘Crétaidhidh l in C honain sin?’ ar Patrs ic.

‘An cethramd11500 fer,

’ ar Cajlte , ‘fusir has re hadhsrt don Féinn hé .i . anim1|h eime do ghabh ’

nachinn, 7 fus ir bds 6n trath co smili.’

‘Créd rob visoc dho andao ? ’ ar Patrsic. Tiprafirnisoeatasan baili so ,

’ a1 051115 613 diamhair an t- inad its,’ atBogan ,

‘6r ni faghmait ar lar talman hi.’ ‘As nathad don

3595Féinn dsr’ eo luch ar Geilte, ‘nogur

o rmais aen6clach dhibhuirre , 7 nogm

urmaises sa’

nadhegaid , 7 gnr’ armais fer

in baili fe’ in iarsin.

’ ‘C iain cétoclach? ’ ar Patrs ic. ‘Aedll

mac Finn ,’ ar Cailte , ‘

7 adeirim nach raibhe inadh ass tucduine Ian bledhi n6 sasoraahaill n6 ahabhnind n6 a

3500n6 ahinadh dithoghlaanEirinn nach bérad- som eo lus amed6n o idhchearm , 7 rucastar eo lus gusin tiprait its. ’

sa.n baili-si.0 6 118 is ann ataan tipra,’ ar Cailte , ‘aslisbho rd nacairrgicenngairbhi clo iche 7 faircle comhdhaingen comhdhlliths cloichi

nitre. Ocus m6r 15 fusir Smirgat 7 Der dhubh (aD)nibsléib'

1505 11i.’

Ocus s ibert Cailte(Ata) tiprasan leith thes dogh611[sjad halbh bur ndeighleas,(do bérsa) dfiib forali t usce eochsrgo rm imélan.

(‘Nochaafuil tipra) ocon (hin

’ athert Eogan gan mhinin,‘minacabrari nimbe Mac maith Muire

3010 R0 bs mhs ith m’

engnsm’

san chath an -agaid nanro thuitset limas fo thri tri odecafer co cseimhli .

Smirgat ingen Fathaig féil ocu s Der dhubh aDnibsléibh,inmain dias téiged afad don Féinn do brath anAmad .

aighidh, L ism.

104 Acallamh naSéno rach.

(aAed ?’ sr Cailte .

‘C s ferr dam u)i dh6 fiafrochainn did ini.cid fatucadh Cam Manannéin aran cam so ?

‘Colsch do Thaaith dé Danann,’ ar Cailte ‘. i . Aillén mu:

3550Eo gabail, tuc gradh do mhnéi Mhanannain meic lir, 7 tnc derbsinr A illéin gradh do Mhanannan .i . Aine ingen Eogsbail, 7bahannsa16 Mananna'n i ir1é. in drong dhaena. A8 annsinro fiarfaig Aine dabrathair . i . d

Ai llén : ‘cidh, at si, ‘

ro Iri igll

in dealbh rigdaromh6r do bh6i fort?’ ‘Dar Ar mbréitbir 611111,3555 9. ingen,

’ ar Aillén, ‘ui fuil don dro ing daens nech dh6 n- ind

esmais sin acht mad thusa. at aenar,’ 7 do indis di : ‘

grid

tucus ,’ ar 36 ,

‘d’

Uchtdeilbh ingin AengusaFind, do mhni i

Manannain.

‘Am laim - se s td afo iridin sin ,

’ ar Aine , ‘6r inc

Mahamidagradh damsa7 datucasom amhnai duitsi f61fet-n3550 lais tar cenn furtachtad’

faghbhail duitsi. Ocus tancadsr rompa,ar Cailte , . Aillén 7 Aine, conico in tulaig- sea 7 dosinci

Manannan 7 absinchéli Isis , 7 ro suidh Aine ar laimh daiMananmiin , 7 tairbiris teorap66 ndil ndichradho , 7 to 5m

faig céch scéladaobé16 dhibh. Maratchonnaic ben Mmau diu3555 Aillén tuc grad dho [fo chéto ir, 7 do indis each dib scélad:

cheile Fr. Is ann sin adubairt Patrsic: ‘As gablénsch in scélaigecht sin . i siar Ailléin meic Eo gsbail do thabairt gradhado Manannan, 7 ben Manarmdin do thabairt gridlndh

Aillén.

C onadh de sin atain tseinbriathar : gablanach in3570 rét an scéluighecht. Oeus tuc Manannan amhnai f6in d’Aillén

mac Eogabail, 7 tuc féin Aine sinr Aillem .

[Ocus ro bs i Aine ingen Eogabail 0c brécad Manauowiin,’ar Cailte, 7 dorigni in laid and

A Meic lir tairri linm co Daire nDairbri 08 each dind,gs irfid cailigh beraid lon daris clochan dabo rbchon .

Canfaither ‘ dnit ilar ceo l iter 601am anéo l,bidgfsidh guth ensch o s chaill céir re dordan daim damaire.

Fascnam fedain feds faind snaghach sno idi claraig craind, ’o ig ocabran re gaith nglus ir cerc frsich re aidche n-adhnair.Eistecht re sianan sonma re hairfitind n - ilerds,

ingonasills ’

n -ar tigh do gebtar dait, s Meic lir. A .

canfaighter, F r. cro ind, Fr.

Liam. 18211 1 182h 2. 105

00113 ruc Aillon mns i Manannam co sid Eoghabail, 7" 10 Mano -m n Aine ingin Eogabail leis co Tit Tuirngire.

Fr.

(ham. 182" Oeus as is tein, aanum, aAed’

,ar Cailt6 , 3555i n d£ chadad do fisrfaigis dim.

Ocus do batar isin baili sin re

h e dh m htmaine, 7 do thimnsdsr ceileabrsd d’

Eoghan ardbhrnsaid, 7 tuc Patrsic nemh dho arandernadé. téit .

Is anusin tancsdsr rompaco Gleann in so ir , risi

m—abar Mnindter Diugraisin tan - so , ait araibhe Patraic a8580n daeire ac Milco in mac h1'1i Buain ac rig Dhail nAraide , 7ami d st strt aracind , 7 .xxx . mac n- eculss innti acad m o lad in Dtiileman co dicrs , 7 ac déch[s]ain d6ibh don

taeibh aili sechaatciat in 6 6 811 (silo 81° in gort) clnanare a

t aeibh. ‘Do righ nime (7 talman atloch)amar.’ ar Cailte, ‘rob 3585

aA lhbasl6gh [fo . 182" 2] 7 sochaide sin gidh imst naemh 7 firén

m oss‘C iadon Féinn do bhi isin baile fit? at Patrsic.

‘m ghne Boiscletban mac Finn isindarabaile dibb 7 C s ince

G ou rderg mac Finn isin baili at Cailte , ‘

7 do mharbhS at clsnnaMom s Raighne mac Finn. Co nadh uadaataMagh 8700B lip s. Ocns no marbss t in mac aili, consd nadhaataS lish

Ocns nir’chian do batar ann co facadar ingin min mac

d l ditamongbhnidhi dan- innsaigid , 7 suidhis ar an firt f6tb huigh acn.

‘C iathuss, aingen? ’ ar Patrsic.

‘Edain fo iltfinn 8705i t”: BaedAin misi,’ ar si,

‘ingen righ Dail nAraidhe.

‘C idh 11m

8 tincais, aingen? ’ ar Patrsic.

‘Do thabairt ar mbeomaicne7 tr marbmaicne daitai , anaet a’traie ,’ sr an ingen ,

‘6r ui

Bl doman beo acht m6 f6 in 7 mo dherbbrathair.

Oeus tucali mb storm 7 a15mm 7 tuc .1. bruth 6ir 7 .1. brath aircit8710l raibhi .1. uingi d

’airoet 7 .1. uingi d’

6r ins screabsl so iscélado Phiaaic, 7 do slécht do.

‘Gaainm ataat do bhrathair,ingal ? ’ sr Patrsic.

‘Lo ingsech mac Baedain ,

’ ar inn ingen.

‘mghi nEirevm usimsi dho ,’ ar Patrsic, ‘

7 triur dis fail arighi51 Ga’ “Gach ui bias acaindne dh’

Eirinn co brath daitai, a8715N imhchleirigh ,

’ ar an ingen. Ocns do cheileabair dh6ibh

1m , 7 do bhadar ar in tulaig re hat haid taras nahingine.

108 Acallsmh 1111 Son6rach.

thairrlingetar sun, 7 tsngadur co Loch luehrs 7 co cathairMansnnain , 7 tsirnic tech n- 61ado tsuidhingud mmpo , 7 do

frestlad 7 do frithailed iat acethrar 6clach ins dogsid sin, 737mm benad aceindbe'cadandabchaib donninbhsir 16 0, 7 to t60

bait ounich 7 cuirnn 7 copana, 7 ro eirgedur gilli dilliaghmabhrsdgormare bennaib blathchaine busbsill, 7 t o Beinded 160

timpanatéitbindi 7 cruite nnabinde naethétschaco tarls m tedin[s] cho irchi chifiil.

IS annsin do eirgedar bachlaich srnbfatatéalfatafishedchaelamadmaelarintachs no bith ac denam 011168 7 chlnicbo'

atigh Manannain, 7 bahé seo cles donidis . i . . ix . mbnnnsachsbirgaissi ins laim 7 andiubrncud ar 16thcho is 7 at letblaim on

féice nabruidne 7 angabsil d6 fon cor cans , 7 is nine

8800donidis sin , d’

imdergad s6erchlann sochineo il ticdis aaichl ibcianacomaichthi am 11ich. Ocus dorinde ind adhaig sin acmfeib donith riam ro ime, 7 tainio d’

indsaigid Chiabain Chasmalgaig meic Echach Imdeirg, 7 tuc nanae mbunnsachainaKim,uair iss 6 is ferr delb 7 taichim 5

7 tuarascbail do b6i do TMaifiM dé Danann 7 do macaib Miled isin tigh sin Manannsin, 7 10

eirig C iaban 7 dorigne in cles sin afiadnaissi Msnannain 7maithe Thire Tairriigaire mar badh hé budh aen elndhaddriam reime sin, 7 tuc il- laim Eo lais meic rig Greg, 7 dorigne

fan cumacétna, 7 tuc in cles il- laim Lodain meic rig m

8810hIndia, 7 do rigne fan cums cétna.IS anusin ro b6i primo llam maith ac Manannan‘aTit

Tairrngs ire . i . Libraprimliaig, 7 ro badar tri hingenaaici .i.

Clidna7 Aifi7 Etain Fo ltfind, 7 ro biat sin tri taiscedagenais7 sentamaThuaithe dé " Danann, 7 nir b

ecai1 ni damarbsd3315acht gai chr6 nagenmnaidechtas , 7 tucsat an-aennair griddon triar sin, 7 ro chindset élod fan do be 11m

d6ib, 7 tangadur co calathpo rt inaco inde in trit écIach in.7 tainio Lodan mac rig nahIndia7 Eo lus mac rig Grég ind

buadbaill, Laud . bs thlaich, Laud . clnithed, Laud.

bruigne, Laud . taithim,Laud . mannann, Laud .

116116, Laud . genmns igechts , Laud .

Land 13011 1. 109

ileBIChurach, 7 tainio C iaban mac Boback Imdeirg 7 Clidnabeen Librainaenchnrach, 7 ro th6cbadur in snathbre1d sidaide 8320in hair uachtar in chraind taini] , 7 lnidedar reompo 0 té. sin

an Tm '

gThéite [fo . 1301, 1] ingine Ragamnach i ndeiscert Eirenna, 7 is nime soo tacad Traig Théite arri . i . Téite Brec ingen

h p mnad do dul sun, 7 tri . 1. ingen 16 do chluiche 8 thuinde,

o no haidhed ann iat, 7 conid naithe ataTraig Théite.

Oeus dalaChiabhain meic Echach Imdeirg , ro gabustnrnan 7 calathpo rt ar in traig cétnasin , 7 do lnid do tseilg 7

o tindach f6n crich facomnessadé , 7 tainio in to nn amaichhochnm Chlidns , 7 ro bsidhed hi ann. Conid uaithe ataTonnBidh nrri. Oeus tangadur toglach tigbi Mansnnain ins ndegaidi . l]latbach 7 adamac ’ar tabairt grads donn ingin , 7 ro

bl idhed l ar in traig cétna,’ ar Cailte. Ut dixit Cailte :

Glidas dreindfind, hdan in bét ar in traig tainio ah6c,damn: damathair beith marb inni diatarls in senainm .

D: ndernsd in t-aenach te ac lucht Tire Tairrngs irein 6 than in mnai tre cheilg Ciabhan mac Echach Imdcirg.

Rigan ind aenaig thall tra ingen dan’comainm Clidna

h r in ler lo thaalongach tuc leis C iabhan casmongach.

Bo ingaib hi ar in tnind laid naithe echtran- etrnim,

d’

iarm id tso lga, monnr mas laid reime fan fidh fo ltchas .

Tainio in term tars 6is do Chishan nir’ho deggres,

morgnim hadimdalinde hadhad ’ Chlidns ceindi’

mde,

Tonn dnine Téite natriath iss 6 ainm t o b6i sr in is th

nocor’bfid ’ in te rm sin traben dsrnb‘

comainm Clidna.Lecht Teite sin traig- seo thnsid ro gaet amesc in mo rslus ig,locht Olidas ar in tuile thes re sid Duirnn bnidhe benas .

Flinchthar fo lt in Duirnn bnidhe a1.0a in tromtnile,

gid imdado neoch fail snn iss i Clidnano s - haidhend.

Gu m long lodur tar sal teglach tigbi Msnannain,nochsr

’bi in chongs ib gan gs ro baided“

sr Tnind Clidna. C .

lllathach is {a} damac t o baidtea‘ in triarac to chmsrc,uair-g d ’adhair don luing dam nachas -ainic Tonn Chlidns .

Mighed, Laud . baghsd, Laud . baig, Lau d.

dun , Land .

5 bt iged. Laud . baigtea, Laud.

1 IO Acallamh naSenorach.

IS anusin immorro doriacht C iaban Casmongach dsr n

3855 indsaigid co Druim nAssail maic limo ir, 7 isainaidchi sin 10

marbsd Eochaid Imderg ri Ulad , 7 ro rigastar Find CiabanCasmongach tar 618 aathararigi nUlad. Oeus iss 6 sin,aChnirc meic Daire, in 806] t o fiarfaigis dim,

’ ar Cailte.Oeus ins degsid sin no eirgedar in sluag nile 00 Faith

8550Medba, 7 Patraic maraen ri1'

1.‘06 in Medb o raiter in midi

sea?’ ar Patraic.

‘Medh ingen Echach Feidligh.

’ ‘IN 6 800

ro babaile bunaid di?’

or Patraic.

‘N i hé fim ,

’ ar Cailte,‘acht falith laithe nasamns tieed d

’acallaim adruad l 7 afiled ann d1'18 cid rs biad sr maith mi s t saith in bliadaln in

3855 di, 7 is amlaid tieed si, ins nae cairpthibann . i . use carpet?

ro impe 7 1166 carpait inadisid 7 use carpait cechtar do dibleithib di.

’ ‘Créd m6 ndenad si sin?’ ar Patraic.

‘Naminedbraensco id naconaire 7 glomarchind nahechraidi, 7 andsalchads is nadechealtanuaglana. ’ ‘Adbhar snbhach sin!

’01

8870Pdtraic.

‘Caide ainm ind achaid sea? aChailti ? ’ ar Pdtraic.

‘God

ind fo stéi d ainm in gnirt seo ,’ ar Cailte.

‘Cred in fostod?’sr

Patraie.

56518511 d’Find tarmairt imtecht uadar bithia8 than:astail , nair fataleis co rainic do . i . Druimderg danamac

8575Duibdechelt do C onnachtaib inso , 7 tangadar tri caths naF6inn[6 ] dafsstnd, 7 nir

thairis so on, 7 doriacht Find dafastud, uair badnr b1’18ds arafsstnd 6c1aig [fo . 130b 7 hadonsbuadaib sin, acht co ndernsd Find tri raind do comad tsidadliat [leg. 6 inadegaid. Oeus adubairt Bi nd :

T1’

1 sin, aDruim deirg danaanrdeirg nahurbagha,gé this uaim sniu co mblad is cetlud dnit ceilebrad.

Bo ratus duit ic Rs ith chr6 tri co cctauingi an-aenl6,Ian mo chnaich 8 Cam Ruide d

’airget ocus d ’6r bnide.

IN cumain let ic Rs ith nai dafuarsmar in damndi,ocus sduadmar' nacno missi snn ocus tusso .

T6 sin.

IS ann sin do eirgedar in slnag nili assahaithle sin 00

Ro s nahechraide, risan-abar Ailfind isin tan- so , 7 is nim[e]

druag, Lau d . hechm igi, Lau d . adnagmar, Laud.

1 12 Acallamh naSenorach.

Atait ceathradabhcha6ir afirmhullach Sléibi an oil,in dabhuch as lugs dhibh fairsing ndési, cnmang trir.

[Atafer 6iracnimrech isin raith ic Sen- Lnimnech1

slabrad airgit air dib nglond afnil tri c6¢cait conglonn.

Atat tri sréin mi c1'1ic sro in arnafo lach dom laim f6in,

in t - 6o lss t6ighim don driil 601 i taib DnmaMassain.

Atamo 16nd conadelg is conacimss ib 6ir deirg,isin cnnc ic Tnsighimne t o facas hé ic Osm ighi .Atamo scisn becc oroda conaheim do lig loghmairamullach Dromatinde ni fo laighi acht casnaidhi.Dabach fnil i n- illaths ib t o ceilfed macar 8 mdtbair

,

begni ro s- heir o ds inib Ian dnirndaenfir do tlathsigh.

Atat daco rnd mi tri cuirnd re taeb go dnilb ac Ros cuill,

co cochlnib 6ir gribdagle co carrmocls ib findrnine.

Ata’

satnlaigh leith anfar ro bs saithech trinr datrim ,

iter dacs irthe atain cornd or in faithchi ac D6 11 Moghdornd.Atat cethri tindi dh’

or isin carraic o s Connl6n,

isin tindi is lugs dib degheiri deisi no trit .

R0 facas clesan Cam i sr in fortan ac Sanchai,s haithle in fir Conculaind meic Snbsltaigh.

Tafithcell Crimthain Niadh Nair a08111 mac ndraigh in main.Ian do iriallaib 8 runs con fo irfed socht lansmna.Ats mo clo idemh l

calms isin 00 0 0 i Csr[n]d Abla,cid hé t o héradh imach ro bo g6 11 tri cét lo ilghech.

Atamo brandah co mblo idh isin tsléib o s Leitir bro in,

cnicinrairgit gil can gl6t o cus ochtar do derg6r.

Atam ’

fithcell ic Ess Ruaid ’ isin tuls igh leth atnaidh, ’ats iscidh amedon craind cen esbaid fir dafo irind.

Atait cethri cieib do gus l do ] i taib Lo ici nandrnadh,‘co ceilit mor do ms inib cingo somain do dainib .

Gabar ss ilm, gsbsr créda saltrachs ocus so iscélas timcell eind Gsraid glain anInis Cnind Cétcaths igh. Fr.23‘r'

Adeirimse ritsadh6 ambeie Chalpairn co naeime,gu mairit nahinnmhnsais nach mairit naddine.

‘Ar ndénam athréth 7 amrd 7 aaithfrind do Phih'l3960 tucadh Cailte cuigi 7 do fiarfaig de : ‘

crét fatucad Glenncaillige 81

‘ an nglenn- so this ?

[‘Inneo sat duit , anaemcléri

Fr.

‘Aen do 16 do bhi Find 7 in Fiann annso ,atchonncamar amuit chs illigi co rrlnirgnigi cirdhnibhi cncai

clo ighem,Fr . dr nsgh, Fr .

3 maig, Fr. atonigb,

Liam. 1845 1 Fr. 2811. 113

7 Ghmnnaighis sinn um cho imhling do dhénam ris 7 angnaithM 6nFéinn nimi sin. Ocns bahiat gealltado snsidhmedhaess" In,achenn do bhein donts do ffiicfidhe ann. Ocus do rith

anme triar don Féinn ris . i . Oisin 7 Diarmait naDuibne 7l l iisi. Ocns do rithamar co hAth m6r, re n-absr Ath mogaisin1 11- 80 , 7 as misi fatfisca80 dul tar in 6th siari,’ ar Cailte,d’

im an-agaid naoailligi aniar 7 tnoas heim cloidim 8970

1 gur’chnires acenn dé. co lnind. C ons is uaithi ainmnigther

m glam. sin 6 sin

C ons tancstar isin mbaili anunu iarsin 7 do bennachadhc u hé, 7 do bi 16geon d

’ainglib 6s achinn srnabennachad,do badsr ann iarsin co ceann caeicdigis ar mis.

[Fr. Laithe n-aen ro bi Patraic ic denamabrath, 7 marairnig natrathado denam isann itcus latar in suasan selga7iadsigh aBerrobail isin cnuc re taib.

‘IS becc gotha118 canus itclninmit ,

’ ar Canto , 7 is do dith nadathaFind ataI ! tselg so o cadenam , 7 do dith Meic Lugach lanoalma, 7 8950l o dith Disrmsts uaDuibne 7 AedaBeic meic Find to mar)ad i oath Conraite thairaSaxanaib, 7 d’

esbaid Duib daco nd7 Duib dithrib meic righ Galéon 7 do dnl Dithrubaigh meic

1 1 80611 meic Eoghain, mac ma’thar Find, ro marbustar CailtiC oscsr righ mac righ Frangc, 7 ar m1

1r8d talman s r Consu mes

Mael mac Mornda7 Ferdoman mac Buidb tre bithin Findinniingine Buidb.

IS anusin adubairt Patraic re Cai lte : Is truagh in nuallcumaduitsiu beith msrsin taréis t’féindi , 7 ui hamlaid sin is

”(it duitsiu do oreidem do beith festa,’ ar Patraie, ‘acht, isin 3990firDiafo rordaro ornthaig nem 7 talmain.

’ ‘Msith aanam, 8

tllemolérigh , damad aithnid duitsiu an Fiand dobértagradddb in trath is misi is inmain let, 7 me ar taircs in mo 111ith7 mo him s igh.

Oeus itcns laid in slnagh nile sin, 7 batruagh 160andernad 8995infirlaech 7 in firgaiscedaoh a. n- inguaiaaFeindi in lasin.

M aanam, aChdilti,’ ar Patraic, ‘cid duitsiu oen dul do

M ain?”‘Ro badai] ,anaemPa’traic,’ ar Ca'iite, ‘acht archarlb dibraic Seiscend mac Ei r duib i oath C ind mars thes dam.

h i s Tau xv . 1 . 8

114 Acallamh naSen6raoh.

4000 7 ni fédaim 16 gaeib or6 in urchsir sin [Fr. 24‘ 1] 7 rob é

dinbrucud dédhenaoh sum 6, uair itorcair f6in and , 7 is

Ri[g] M e 7 talman itlocharsabeith ac 6istecht re guth 0811

an baile sea. ’‘Cait indut atarrlain tslegh, aChdilti ? ’ ar Patraic.

m taeb ndesaandao , anaemPatraic, ‘i fail naraibi in sci:

orum .

’Oeus tuc Patraio 8 derndaind ndois re hinad nagt

co tainig in ts legh imach taraladh nagona, 7 gltin an fir

m6 don tsluagh téighed t8raor6 7 tar indamanasleighi, 7 11banesado isin 6 01818 .1. Maeltrenamac Dinertaigh.

macaim,

’ ar 86 ,‘

geib mo laim , nair docnaidh in Tailginddféohain naselga. ’

Cdilte cecinit.

A soo l6g rom - beiramach o tsirnic in celebradd

’éstecht 118 can taifnes ’ fiad aBerrobo lA cailigh doni in gairm glan ciadandenaidh t

o irfidedh?

mo r doberim dom sire ui datam an - enbs ile.

Co o l donidis meic Lodain babind 16 feraib in domain,oliars idheoht oethrair rom - chsr cethri meic Conaill CrunchinBas Meic Lughach do Laighnib aoath Gabraornadhairmigll.sen gnin dafo stud malle mo r in co seat ornadhlaime,Dub daile Dub sin do brondad maine,co soar oed i Co ill dithrib gnath 16 Dub ndithmsr ndi ile.

Slegh derg i laim Ditrebsigh bidis 61g aratairbeirt,inmain aguth issel becc o cu s agnim n -ard n -airdu 'o.

Daco in Disrmsts dnalaigh Baeth is Bnidi co mbuadaib,tri co in Cailti, comall ngrind Bret o cus Luath is Lanbind.

Fortan Find i Fatharls igh hafort firandinid engmaid,ro cuir m6r lsech falochtaib ro teros igh misi atalmain.

Ar n -aghaidh ac Daire Brain nirhi i n-aghaidhar cuid Ciii.

do marbas, baansit o in slat deich n - eilti ocus daticket.An 86 1g 8 nDaire Tarbgha t o bo maith lind sr momma,ro msrbas re ndul amach ocht fichit dam dasachtach.

Ferdoman o Lathrsig oain o cus Conan taeb re taib,inmain dias mo r garg co mbladh leis ar menic deghlnmaall.Fiann Find t o fedsrsa inmain slnagh ' sochlasétach,u i bendais duine [o cus] ni dendais d’

éonach.

déghensch, Fr . taithfnes, Fr . sluogh, F r .

Aosllsmh naSenor-80h.

4.145 hi, 7 ro 0611'ig1ceilg 7 eladhsin adhaig n-aen ins imdaid ’

féin . i . ingen rig Eirenado breith 00 lsr in

s tslechtadh uimpi, 7 tech derraith daingennaenbar comalts 3 do b61 81001 16, 7 aradha

B0 gabad 8 eich don rig 7 t o

4150 reime do aoosllaim rig Eirenn 00

Eitens 50618 d6 .

‘Scelao loca, ’ bar ritucaissi duind s h60 araeir s ooaind.

dom indsaigidsi sr Tuathal , ‘nair ui chusla- 88 8061 is

16m 1118 in 8061 sin.

’ ‘T6nsgsad ’

iarrsid nabiagino aili4155 ar eissiam,

‘uair ui h611 16m scarthain ret chsrsdrad. ’

ar mbreithir am,

’ ar ri Eirenn,‘u i thaispen snn 561mi na

damsam ’ingen do tabairt duit. ’ ‘N i hacoumsaro b61 [fo . 131“

oomus ahanms ,’ sr ri ‘ Laigen. [Cailte cecinit

Nir’sgsr re hiarraid co nocht is re tacrad co toro cht,

00 rue Fithir leis dathigh oerbarithir lo muinntir Fr.

Oeus tuc[ad] in ingen 8116 d6sum ,

’ ar Cailte,dochum in baile 86 0at atamaid hi, 7 smal doriachtsin

,sr Cailte , ‘

chum in baile , is ann ro b61 ingen 8116

Eirenn isin tigh aracind.

Gailis cecinit :

Tuc Fithirab61 re lsr nir’b 6 in csradrad comltn,

cor'brisedacrside sr tri 18 m o 8 nert sr nemfni .

Oeus 6’

tconnairc 5 in ingen 8116 sin .1. asinr do 60 in:

fiadnsissi marsin, fusir bas do chumaid s sethar fochetoii

Cajlte cecinit :

Fithir ocus D6irin[6 ] daingin Tuathail tnbhaig,marb Fi thir do n61rine marb Dairfine dacumsid .

Oeus dorigned 8 tansch 8 1m 86 0 so ri[g] Laigen, 7 isbert iri ‘: ‘IS garb in tsns oh,’ at 86. Conid usd sinat6 ‘Gs rbthsnaclar in n- inad so daneis. Oeus ro cuired isain fort f6tbsig se

iatan-aenuaig, 7 188 6 in 8061 ro fiarfaigis dim, 8. naemP6trsic

‘Adrao busid 7 bmnachtain, am’anum, s Chailti,’ s

P6traio, ‘is maith in 806 1 to indsis duind.

t o o61rid, Laud. imdaig, Laud. comsltad, Laud .

rig, Land.5 atoo nnairc, Laud. fotbsid, Lau d .

120 Aoallsmh naSen6rsoh.

Chailt-i,’ sr C o scrach us 0613,‘tabsir furtacht 7 f6iritbin 0mm

«m um dingbail in daim sin dim .

’ ‘Ind simsir do bsdasa1m luth

7 im lathar,’ at 0811156 , ‘t o dingebsind sin dit.

IS annsin atchonncsdar in luathgrinde 6igh 7 irgaile dnn- indsaigid, 7 fidhnemed do tslegaib urardu re nguaillib, 7 6mdabach dascisthaib donnadefligthi forro .

‘Ciasnt, am ’snum,

4420aC o scraig? ’ 8 r Cailte.

‘Tnsthal méc Finnaohta, ri ’ in fire

seo ,’ ar C o scrach, 7 ro tsuidh in t- 6018 6 0h at in faithche ‘

81arabadar. 00755 is anusin ro fiarfaig Osilio do Cho scrach dzfagthateohtairedaco C luain cain nafairohi i 06106d Muman7 Daire nafingaile, ‘

ocus 8t6it mo téecht linafisdsigh seaann4135 sin.

Oeus docuadur nateohtairedam ad, 7 tncsdar 118 1108

160 d6 n- indsaigid , 7 ro ch6irig Cailte in tselg’

sr sin , 7 to

ch6raig ting ns fer 7 immat nacon in t- eo lus ro $ 81] in damsin do thiaohtain, 7 do ch61rig 8 lintaar allsib 7 at essaib 78r indberaib ind feraind, 7 doriacht m fiad mor dan- indssighid

4430mars ticed caohabhadua, 7 atchonnsirc Cailte in dam 81181111

80 tnidecht co hAth in (181111 ar S laine. Oeus ro s-

gab Osilioin C o sersig . i . 8 tsleg , 7 tuc r60 n - urchuir don dam 7 86alenmain isin lin co tarls fat 16m8 laich don ohrsnn ns 81ntrit. ‘Adar limas do dergad ar in ndam ,

’ ar C o scrach , ‘7

4135 ferr ainm dambeth 8 r ind 8th 1118 A th dergthain daim ? ’ ainmind sths o ssin anal] co ssaniu . Ocas rucsat adruim 00 Bruin

lethan, riss raiter Druim ndeirg nadamraide isin tan- so .

‘A

Chailti,’ sr sé C o scrach nace’t, ‘maith do tho isc dsr n- indsaig,’[7 adubairt an ldid 8nn

4440 08 1188 tio idh s seno ir tsin cait 8r’sgarais ret mu intir ?

ro t- iarraid oro tfall crine ni msirend do comdine.

IS iat is comdine dam locht to irimtechts in talmanFind cons mu intir misds igh lucht tsirbtheoh sn trenfisdhs igh.

Dobers ind o irchisseoht ort nair do ralacorsai no chtdamsrbths dam co gsibthech in sendsm crin oomrsithnech.

Cindas do mnirbfind si 6 afir dorst duinne gué,s marbad, famo r in mod can co in, oen lin am fsrro d ?

Atait mo lins s Cluain osin dobér cugum mad 811 daib,budh ésin 8 Mn co mbladh raohaidh ’

58 568 an sendsm .

f0 1riohin, Laud . rig, Laud .

3 faichthe, Laud .

120 Aosllsmh ns Sen6raoh.

Chailti, 8r Co scrach us 0613,‘tabsir fartscht 7 f6irithin 0mm

4415 nm dingbail in daim sin dim .

’ ‘Ind aimsir do bédusaim lnth

7 1m lathar,’ ar Cailte, ‘t o dingebsind sin dit.

IS anusin atchonncadur in luathgrinde 6igh 7 irgaile dan - indssigid, 7 fidhnemed do tslegaib nrsrdu re ngusillib, 7 6m

dsbach dasciathaib donnadefligthi forro .

‘Ciasut, 8. m ’

snum,

4480aC o scraig ar Cailte.

‘Tusthal m60 Finnachta, ri ’ in tire

seo ,’ ar C o scrach, 7 ro tsuidh in t- 60186 0h ar in faithche ’

81'a

rsbsdar. 0 0148 is annsin ro fisrfaig Cailte do Cho scrach dafagths teohtairedaco C luain cain nafairchi i c61wd Muman7 Daire 118 fingaile, ‘

o ous 8t61'

t mo tsecht line. fiadaigh seasnn

4435 sin.

Oeus docuadwr nateohtairedaaracend, 7 tnosdar 118 lina160 66 n- indsaigid , 7 ro oh6irig Cailte in tselg

8r sin, 7 ro

ch6raig ting 118 for 7 immat nacon in t- eo lus r0 téail in damsin do thiachtain

, 7 do ch6irig alintaar allaib 7 ar essaib 78r indberaib ind feraind, 7 doriacht in fiad mor dan- indsaighid

4430mars ticed cachabliadna, 7 stchonnairc Cailte in dam allaithac tnidecht co hAth in daim sr S laine. Oeus ro s-

gab Cailtein C o scraig .1. s tsleg , 7 tuc r60 n- urchuir don dam 7 86 8.

lenmain isin lin co tarls fat 16m8 laich don chrsnn nasleigetrit. ‘Adar limes do dergad at in ndam,

’ at C o scrach , ‘7 ca

4435 ferr ainm dambethar ind 8th 1118 Ath dergthain daim ? ’ ainmind sths o ssin anal] co ssaniu . Ooas rucsat 8 druim 00 Druim

lethan,riss raiter Druim 11t nadamraide isin tan- 80 .

‘A

Chailti, ’ sr 86 C o scrach nace’t, ‘maith do tho iso dsr n- indsaig,’[7 adubairt an ldid 8nn

08 1188 tio idh s seno ir tsin caitar’ sgarais ret mu intir ?

ro t- iarraid oro tfall crine ui msirend do comdine.

IS iat is comdine dam locht to irimtechtain talmanFind cons mu intir misds igh lucht tairbtheoh an trenfiadhsigh.

Dobers ind o irchisseoht ort nair do ralaoorsst nochtdamsrbths dam 00 gsibthech in sondam crin oomrsithneoh.

C indas do mnirbfind 81 6 afir dorst duinne gué,s marbad, famo r in mod can co in, cen linam fsrro d ?

Atait mo lins aCluain 061n dobér cugum mad ail daib,budh 681n s has 00 mbladh raohs idh ’

88 868 an sondam.

f01riohin, Laud . rig, Lau d. faichthe, Laud .

124 Aoallamh naSen6rsch .

nArside atuaid. Maine 7 Art 7 Aralt tri meic rig Album

anal] . E6br8n 7 Aed 7 Eogan tri meic rig Bretan. Blsi ri

4555 111 7 adamac . 1. C om d 7 Cemabrog , darig Indsi Gallatuaid, Diure 7 Barrao 7 Idae tri meic rig tusiscirt Lochlann.

Luath 7 Indell 7 Bogan tri rig Msirtine Muman suist . Glas7 Delga7 Duibne, tri meic rig Tuath Breg 7 Midhe. Illann7 Aed 7 Eoganan tri meic rig Ceinel Eogain stusid. S smaisc

4550 7 Artlir 7 imber tri meic rig Gallgaeidel anal]. C onid 18minsumaunanatriath 7 118 tigerns 7 118 for fersind t o bdidh 1 in

smeirdris Lo ohs Lurggan do chétféinn Find meic Cumsill.’

Oeusadubairt Cailte: ‘

g6 dochuaid etat [mo 111th 7 Fr.

mo 16mach tarras in maghso co r’bo loch linidhe i

'

uar hé, 7 10 ba4555 glas gleor[d]a8 uisce.

’Oeus adubairt Cailte :

Uisci glsissi gleorsigi féth snaissi foam n - inbhraige,6tsoh fiallsig 6n gaire ac bregad mac n - ings ire .

Reithis fseillesn findlscha re hur tragatrethns ide,no cho n= eil cor mars risn nochn chian nach gsethlaigi.

4570 [Cormac, Co bthsoh, Cu - muighi Aedan, Fergal fo ltbuidhi.fer dato ] temhel tnatho l Eo chaid Aiblen sdnsthmar.

Druimderg d61r6 , Dub dadét maraen conriadhaidis 600,Ibar soher, Aed 18 Art Csirill 086m, Caioher, Co rmac.Cursoh Blsi do rs t tonn do chum tiri,

sr mbathud B181 18 s meic uch is misti 61g 3116 .

Maine mend mo dsltsn - ss inmain fer to ss igh téelga,in nair dobcrim dom s ire inmain socht inmain Maine.

Rohsum comorbs righ riam b61 tan ni gabaind di miadh,ro fo staind - ses firn and ro slo ighinn slusghs sseroland Fr.

Deioh fir deich fichit deich cét 188 ed afir 18 ui brég,

do laeohrsid lonn, [fo . 1324 2] lathar udil marb is ui do ohls ind sandt.Bortsamo ohnbu s co grisu in each oath i 1'1deohs[d] riamgu nar’

msrbusaann do acht mac rig n6 roduine.

R0 80611 mo delb 18 mo dath '

8 8m mall metamuirbillsch,dochuaid mo ohisll 18 mo chruth corms ms irenn dimacht mh’

noh,

Dochns id mo delb is mo dath '

8 am mall metamuirbillsch,becc nsr

bris mo ohrs ide ar tri 6 scsrus rissin uisci.

Uisci .

IS annsin tuc sum dauidh 7 dasire abeith an-écmais4590 8, feine 7 8 foirne 7 8 mormnintire 7 an- esbaid aluith 7 s

b6igh, Laud .

Laud 1315 2 1325 1 . 123

‘IS oet lium ,

’ ar Pdtraic, ‘in bail st6 ar Mag Rsigne s

flnoud don ts lmain snn.

Oeus doronad mar sin, uair do sluiced 4530

11111hé tre breithir naemPa'traic, 7 gsn nert do gahail d’firainsidar Laighnech(aib).[fo . 132‘l ISannsinadubairt 1 Laigen : ‘Mo morcheh do

tiachtam ’anum, s Chailti, cidar th’

sghaid féin do thists , 7 dualduitfischtain .i . Eithne ingen Taidg do mdthair. Oeus maith 4535n

snsmarigfeindid s r ri 1 Laigou, ‘0red ims tucad '

.1i prs nad iroe er in fiprait st6 s ndornanarathaaccaind? . i .

808thderc ingen Chumsil] ro bsidhed inti ac dechain nasmirdliai Lo ohaLnrgs in, ’ ar Cailte, ‘

coruh eisti siu ro eirig Lachlinide lindi

'

nar Lurgan, co ro 16thsstar 6tain ohorrsbhs l] i cind 4530

lSleibe Sm6il meic Eidhlecoair, riss n-apar S lish Bladmaissintan-88, oonicoi 86 0 , 7 ro b61 ic 16 thnaohnd tar in cuicid nile

110116118 . 00143 18 annsin dorigni Find ind sirbirt tréntoghaideis iorr dorigne nech reime riam 7 ins disid . i . sughmaire atirno hIndia7 nadraithi s tir nahAlmaine 7 nabangaisgedaohs 4535l tirib Sacsan 7 Franc, 00 to tsnighedwr

’ in loch linide

‘Ocus rob an urdrsio in ohétfisnn sin Find maic Cnmsill,’3 ti Laigou.

‘Nir’

messacach sen fer dib 1116 each for nainde,l oit gan s tarrachtsin i oomré miaoomaimsir dnibsi, 7 188 6d 4540

ll gairdingud d’segsirib 7 do buachsillib beithac tino l s n- sirm

7 1 n-6taig annsoo tri caths naFéinne . 1. Find mac Cnms ill7 Fer-doman mac Imomain 6 Lathrsig 061n do cho ioed Gailian0 110 3 ‘Ar fir do gaili 7 do gaiscid riut,

s Chailti, EochaidIdflidsrg ri Laigen , ‘indiis (sic) duind ins drongaib 7 1m m

N in ib inneoch ro b61d in smirdris Locbo Lurgan dib.

’Oeus

‘Faelsn Findlaohs aniar s cuiced Chonnacht 7 Aengus 7Dobnrohn s cuiced Laigou . Druimderg Daire 7 Dubh dadéts Ceinel Chonaill atusid. Iubhar 7 Aicher 7 Aed 7 Art4550

ceithri rig Chaille in chosnnms , riss rsiter Osraigi isin tanso ,Cairell 7 Caioher 7 C ormac 7 C 6emh 061thri meic rig D81

rig Laud . rigfeindig,Laud . t6u1dhedur,Laud . b(ig,Laud .

124 Acallamh 11aSendrach.

nAraide atuaid. Maine 7 Art 7 Aralt tri meic rig Albananal]. Eobran 7 Aed 7 Bogan tri meic rig Bretan. Blai rl

4555 111'

7 adamac . i . Cemd 7 Cemabrog , darig Indsi Gallatuaid, Diure 7 Barrae 7 Idae tri meic rig tuaiscirt Lochlann.

Luath 7 Indell 7 Bogan tri rig Mairtine Muman aniar. Glas7 Delga7 Duibne, tri meic rig Tuath Breg 7 Midhe. Illann7 Aed 7 Eoganan tri meic rig Ceinel Eogain atuaid. Samaisc

4550 7 Artlir

7

7 Inhet tri meic rig Gallgaeidel anal]. Canid iatsinanmannanatriath 7 natigerna7 nafor feraind to baidh l ln

smeirdris LochaLurggan do chétféinn Find meic Cumu'

li?’Oeusadubairt Cailte: ‘

gé dochuaid atar [mo lath 7 Fr.

mo IAmach ta1-m s in maghso cor’bo lo ch linidhe fuar he, 7 ro ha

glas gleor[d]aauisce.

’Oeus adubairt Cailte :

Uisci glaissi gleo raigi feth snaissi fflam n - iubhraige,étach fiallaig on gaire ac bregad mac n - ingaire.

Reithis faeillean findlacha re bur tragatrethnaide,nocho ns eil cor mararian nochu chian nach gaethlaigi.

4570 [Cormac, Cobthach, Cu - muighi Aedan, Fergal fo ltbuidhi.fer da101 temhel tnatho l Eochaid Aiblenaduathmm '

.

Druimderg dai re, Dub dadet . marasu conriadhaidis écc,Ihat acher, Aed is Art . Cairill caem, Caioher, Cormac.Curach Blai . dorat to nn dochum tiri,

4675 ar mbathud Blai is ameic . uch is misti dig file.

Maine mend mo daltan - sa iamniafer bo saigh tselga,in uair dobcrim domaire inmain secht inmain Maine.

Robsum comorbs righ riam bai tan ui gabaind d! mfadh,t o fo staind- seafiru and t o slo ighinn sluaghasaercland Fr.

Deich fir dcich fichit deich cét . iss ed aflr is nf brég,

do laechraid lonn, 2] lathar udil marb isat do chlaindaenfir.Bertsamo chubus co grian in cach cath i 50555q riamgu nar’

marbusaann de acht mac rig no rodnina.R0 scail mo delb is mo dath ’

sam mall metamuirbillach,dochuaid mo chiall is mo chruth connamairenn dimacht mb ’aon,Dochuaid mo delb is mo dath '

s am mall metamnirbillach,becc nar’

bris mo chraide ar tri 6 scam s rissin uisci.

Uisci.

IS anusin tuc sum dauidh 7 daaire abeith an- écmais45soafeine 7 afoirne 7 amormuintire 7 an- esbaid alaith 7 a

haigh, Laud .

Land 1331»l . 129

7 Mac Lugach ar lar in chatha, 7 tucastar cach nech dib

ceithri co isceimendadochum araile tar braigit nasleg slemaneruaid 7 to gab cach dib acend acheile donaclaidmib, 7 4735cid cian gairit ro has ac in comrac sin atrochair M61 macA éil le Mac Lugach, 7 re cuired fathalmain hé issin tulaigsea, ’ ar Cailte. Oeus adubairt Cailte

IS i see Tulach in Mail is tulach diamb6i mor n

bade" Mich sun 11 fuilib o cus nertaluathguinib .

Socht fidu’

t long do lnidh M61 tar in sails so lwbén,

11! dec t dib’

nambethaid acht mad fo irendaen - ethair.

Lo s scaith is claidim catha ocus étaig ildatha,hacalms Mal tar in muir baluath alam an - imguin.

Mot n -aill is mor n - indber n - damor n -abhann is mor sruthan, 4745

mor cor, mor padhar, mor n- uch n6co tainic in tnluch.

IS i see.

Gonid nad at6. Tulach in Mail ar in tulaig - seo , 7 cathTulchain Mail ar in oath , 7 Tulach Aifiainm natulchasoth is , uair is farri to b6i in ingen gen ro has ic tabairt in 4750catha,’ ar Cailte, ‘

7 re b6i ac Mac Lugach oesin amach, conidhi famathair chlainde d6.

Oeus is anusin ro eirig Patraic 7 in sluag uile an-aenfecht don tulaigararabadur, 7 do luidedur reompo co Tulaig1111 findallaniar don tulaig sin, 7 atconnairc Cailte daraith do 4755[xii im Thnlaig nafiad .i . Raith Spelain 7 Raith in Mail.

‘IS mor in daraith, am ’anum, aChailti ,’ ar ri Laigen,‘

7 ciato b6i intib? ’ ‘Dabriugaid do rig Eirann,’ ar Cailtedo Ghormac huaChuind. Is intib sin do bidis braigde fernEiro om o laithe mis trogain, risaraiter in lugnassadh, co laithi 4750an samnacachabliadne icambiathad ac Béccan b6aire 7 acSpalau mac Babainac in dabriugaid sin.

[Cailte cecinit

D11 raith isin tulaigh tigh ciabetandiu cen cinaidh,ham6r aciss is asmacht tieed do ib on rig

Raith Co naill is Raith Cairbre ciabeit sniu gan cairdi,Rfitb Cairill is Raith Comair bitts 6ig an - éncomaidh.

ar ri Laigen.

nacho m u xv. 1. 9

130 Acallamh naBon6tsch.

Cethri taisigh sguir do ri[g]am » 7 cethri (15 : 5m4770 iat, 7 o laithe nasamnanaheich sin righ l‘h

enn intib sin 00

laithembelltaine, 7 dobertis do ri[g]Eremo co Temraig iatIS anusin atchonncadur tulaig aile afacus do ib.

‘Cid

imatucad Caelesnaat in tulaig see, aCailfi,

’ ar ri Laigen.

‘Is mebair l liumsasin,’ ar Cailte ‘. i . Milid mac Trachomnig,

4775mac ri[g] in domain mo ir ansir, tainio tri .l . 6clach do gabailrigi nEirerm, 7 re bo i ac iarraid braiget ar Find mac Om ill,

7 adubairt Find ui thibred gialln naetere don chomlin sin do

dainib isin doman uile, 7 re iogair Milid mac Trechosaig canracaenfirar Find, 7 do eirgissadono ,’ ar Cailte, ‘

uair ro b6i

4780dingbail deigfir indum in lasin , 7 atomhair sium linm atchem - [fo . 133“ 2] - raic,’ ar Cailte. ‘

7 do b6i dafebus 16 fai l)Eirenn atho itim , co tacad ni de cachatulchaaireghda, 7 10facad dachaelesnaer in tulaig - seo de. Conid and at: int-aium sin.

Gid Cellas nandém dasgin daraibi padhar d’faicain,do marbad sice eo es milad safortatcithe.

‘Ocus is e sin,aanum,ari Laigen,’ ar Odate, dindéenchnnacno cc 7 natulach ro fiarfaigis dim ’

Fr.

4790 Taraeis sin tangadur rompo co Raith moir Maigi Fenco danad ri[g]Laigen, 7 isanusin ro co irged tech [n-6h ] indaidchi sinac Eochaid Leithdergac ri[g] Laigen. Oeus adubairtin ri ’ : ‘tabar athim51au do Chas cho rach mac CAincindo 00ndernaairfided duind.

’ ‘Tabrad 'in gillafuaramar,’ 11: PM

47s5 . i . agillaféin , athimpan d6.

’Oeus tuc in gillain tianpan

leis 7 tucustar il- laim ind airfidig hi, 7 intan tacad ininalaim is annsin ro gab teine aféice in tigbi ib rabadur, 7re b6i cach ac fegad nateined i n-aenfecht , 7 re i6bair int-airfidech athimpan do chur assalaim inacomet, 7 adubairt

4800agillafris : ‘natairmisced t1’1 do t’eladain nado t’airiidind, 7

léic damsain tech d’fo irithin’ 3 Oeus liaclo iche m bdi s

linsco it alened ac in gillaro diubraic r6 n- unchair de 00 m

in tene 7 in féice tar sonnaigib sithardain baile amach, validmedbair, Laud .

’3rig, Laud . fo irichin, Laud .

132 Acallamh naBon6tsch.

Tech cruind do baile dnthaig . aflr cen mac is een mnfl,

mo malladst is mallacht ri[g] nimo ar lin in tighiseai tai— Fawl.

INadegaid sin tangadur nasluaig reompo co hArd cnil

lind i Machaire Laigen, 7 re badm' ac dechain nahailli 7 m1habhann uaithib 7 airdi Cuanaide. IS anusin ro fiarfaig n

'

Laigen do Chailti : ‘Cred’matacad Aird Cuanaide ar inaird

allanall ? 7 cred imatacad Ard Cuillend ar in n- inad- sa?’4845 Oeus ro chaiestar Cailteannsin derafalcmarafirtlmmgacor’ bl

flinch blai 7 bruinde d6, 7 adubairt : ‘Aenchomaltaro bdi

accumsaannso . i . Cuanaide mac Lind meic Faebair, mac ri[g]Laigen annso , 7 nir

bo deigben amathair . i . C uillind ingen

Dubthaig, 7 inadegaid sin,’ ar Cailte, ‘do bamarnear slichtlag

4860 chlainde Mornaannso 7 doriachtamarne do gillib 60afididhacha1 fiann Eirena. i . deichnebur 7 secht .xx . sdatham sdl

annso , 7 ui raibi gualagan sciath 7 ni raibi cenn gan chathbarr. Oeus adubartsa’ , ar Cailte, ‘

re Gael orodacétguined

huaNemnaind in lorg do lenmain , 7 do sirig in t- 6clach nil

4855ar in slicht conici in mbails ir- raibe in banmuilleoir, 7ateonnaimin gillan- 6c n-abratgo rm i farred namnaac 4 hacallaim, 1léine do tsro ll rig re chnes, 7 brat ciumsach corcarglan nine,

7 delg 6ir issin brut, 7 86 inatéuidhe ar scemelbo rd in lehifl

inafarrud.

‘Maith, m ’anum,adeigmeie,’ ar in Chuillend inp4860D11bthaig , ‘

ni binat duits iu beith acom acallaim - si annso , 7 Saenmeic,’ ar si,

‘dénaimthecht bodesta, 7 doriachtadur chm

maione Mornatar in n-ath 7 tar ind abaind, 7 bidbaid bum“d

’Find iat. ’ Oeus do lnid Cael crodachucaind,’ ar Caille, ‘l

to hindissed duind in scel sin. Ocus ro éirgemarne an-aalf’

echt cirgi athlumaenfir, 7 do riachtamar daindsaigid, 7 litucsum aithne fair . i . ar Chuanaide mac Lind meic Faebl 'l .ar mo chomalta- sa, annsin , 7 re impaaaighed foraind, 1tainio fecht fathri treomaind, 7 in tres fecht tainic tuc mull !do tsleig damsaco ndechaid tri adam ghin , 7 each 01100 1

4870 each carracc risarithimseaiss é iarsmanasleige sin tic ril l,

6idighacha, Laud .

Land 1883 2 1835 1 . 131

A111 féice fos aium inn inaid ossin ille ar in lamaoh doro inAedmac ri[g] Laigenac badudh nateined.

Bo ht idh ’ an tenidh astigh Aed mac rig Laigou lnmghil,is é nainm o sin ille . Ard féigi ar in faithche

‘Bl lid lan nig ort,ameic ! ’ ar Pdtraic, ‘

7 bneid ro inni 7 buaidoonuir) Oeus m rfidset lucht in tigbi uile

‘ui faccamur riam ’

, 4810

I t fist,‘acairfitech gillabudh ferr luth nalamaoh naeinech

M in gillatit.’ Oeus ro badur ann mar sin ind aidohi sin co

M ic] 14 conalanso illsi arnabarach, 7 ro eirgedur in sluagnib maraen 7 naed traic, 7 doehuadar ar Cnoc 11arig, risamiter Maisfin, 7 saidis Pa'traicann.

Dalarig Laigen immorro , to coirged selg 7 fiadach leis3mm n- inadh risan-abar Ard namacraide isin tan - se, 7 Ard

ten] 3 comainmanois, 7 co Lis 11aMorrigna, risaraiter Majetini in tan-ao , 7 ui raibe do muintir nacleirech inafarrud annsinCdt in t-airfidech 7 agilla, 7 ui rainic nech do muintir rigwao“gen oetgnin muice naaigheac in airfidech 7 icagilla, 7 ui

duind 6 docnaid in Fiann selg bud tarthighe inain tselg sin.

18 anusin to eirig Pdtraic 7 dorigne procept 7 senmoir

io chach , 7 tucsat cfiiced Laigou trian aclainde 7 trian al -indmais do naed traic, canid Cnoc nadechmaide ainmwasill dnmic sin o sin anal] gusaniu , 7 Mag in t1rin ainm i11

“ ghi, 7 Ard in precepts. ainm ind aird andernaPa’traic

18 can immon o ro gab itu mor naed traic ahaithleIII m ora7 in proceptadorinde. Oeus atchonncadur baile i 4sso“ do ib 7 Tech cruind ainm in baile , 7 is amlaid ro b6i

ill b ile, 7 dodh mor urlumarm, 7 ro cuinged deo ch do Pa'traictrhr in baile . i . Maelan mac Dubain eissideic, 7 érais Patraici dig don deid sin , 7 lonnaigther in firen ann lisin leochaill,7ndnbairt [fo . 1335 1]

‘Ni rab gein meic naingine 9.0c aDubain, 4835in far fine naaicme,’ 7 111 ro ibe done.

N gudh, Laud . Ro bt igh, Fr.

134 mum in Sena-sch.

m aimsig he co comnert co tarrlainahalt 7 ins him dh fin

coir amal do both aimser reime’

gahindsma. ‘Ameo do tfl

am ’anum,ari,’ ar Cailte. Gabaid in ri in lfleg 7 msith

boi. ‘Doberim adam ech 7 mo charpai duit, aCailti,’ atri,

‘fiach indsmanasleigi. ’ Conid iat sin da0011 7 car-pat 14910 raibi Cailte fadeiredanEirinn, 7 géb 6 m indisfed in see]

.i . imthechtaCailti 7 anmannain daoch d

’fiarfaigi dcErr 7 Indell an-anmanna.

Oeus to boi in teleg il- laim in rig, 7 do b6i ica. sirié|

7 bado ilig leis gan comarbameic leis fahnrchomair, 74915mebaid 1 dérauiscide tar agruaidib, 7 adubairt naemPa'fi

ris : ‘cred immandenai in to irrsi sin, a bar eissilm .

hadhbur acam,

’bar in ri ’ . ‘C réd in t-adbhar ? ’ ar Pa'tn

‘A loss in meic adubartas tint reime- soo ,’ ar in rl ’ , 7 gan

marbadilis dingbalaaccum fachomair nasleige- seo ro i

4920 smastar Cailte dam .

’ ‘Maith am’anum,

’ ar Patraic, ‘tabaillaim gillaindairfitig hi co findam in balanaglacc dahind7 dam i , 7 tuc in téleg il

- laim gillaind airfitig , 7 m be

to bertaig hi co lanchalma. ‘Ben dit do chochall dudebodesta,’ o l Pa’traic, ‘

7 rot-melasleg th ’athar.

Oeus to her

4925 tar achochall de, 7 111 taibi ann nech natucustar aithni 1‘Is taiscid deigchleirig, darar mbreithir,’ er in t-airecht. 0acleiriy ,’ ar ri Laigen ,

‘nabith comus Tuaithe dé Dam

festafair in mac 6 ro ailis 7 o ro altramais oosaniu hé."has to ordaig Rf uime 7 talman do geba,’ ar Pdtraic.

IS annsin do eirgetar sluaig 7 sochaide, 7 do rcuss

cuir 7 amuintem s rissin maccaem, co taibi se .x . cado tilim trath eirge arnamairech.

IS annsi n tangadur rompo in sluag uile 7 Pdtraic marriu, 7 do lnid Cailte issin carpat tuc ri Laigen do in 14 six

4936 tangadur rompo co hArd fo studanaFeine amach ar 811issin tan - so , 7 tairrlingid Cailte assin charpat anusin, 7c6irged in tselg léo .

‘Maith am ’anum,aCailti,’ ar ri Lai

‘cred matacad Ard fo stadanaFéinne or inard so ?’ ‘Is meb

medbaid, Laud. rig, Laud . medbuir, Laud .

136 Acallamh naSen6rsch.

don aidohi dochuaid aneim do thengaid Find, 7 in fo oht dédenach to fastissaiat tainio achiall 7 achetfaid f6in d ’Find,

4975 7 dob ferr leis to itim imaarmgaisced 7 has d’fagbail mabeith

ambethaid l . Oeus iss 6 sin darnalaas m6 fuarus d’nlc riam,

ar Cailte, ‘in lasin ac fastod naFeinde 7 - ih lam fuaslaicaFind 6 Chormao 7 tucas in chorrimirchi d6. Oeus couid Aid

in fo stadadesin hé 7 Ath in fo stada.’ Cailte cecinit :

Ath fo stadaFeinde Find adér riut co haithimrm'

d,

issé ainm 6 sin ille Ath fo stadano Peinne.

Bas Comam' g ocus Cathail doralaim cenn aennchaid,to rcradnr don tseilg Ar sin Bran is Bresal ’

nambrnithrib .

ma. 3 Sengabair nasreth Flann ocus Find Findabrnch,Aed ocus Congal Clidna iatamen faendingnn.

Famor esbaid Feine Find ’ar ndul do ib at bhnrglm’

d,

mo 3 n- esbaidaeind trachtacath fithnassach Finding;’Ar n - esbaidacath Monaid ’ar ndith Déicill in do lnid,

’ar marbad Ailbi meic Main ocus Mergi’

na. fochréib.

’Ar n - eshaid i csth Chlidna datainic rindahidhnn,’ar mnrbad cét fer fathri do laechraid fal6rlnindi.Ceithri néi crechtais deich cét [fo . 134112] inneoch dar “dili“ 60.

gid fatabes ‘

garim de ni horro etam ’

nirbire.

Adeirimsi ribei de is fir dam ir- raidimne,ge beth mo ohrside inn mairg is maith ro anus ’

conaird.

Ath founda.‘IS mor d

ulcc 7 do chathaib 7 do chomraicib frithannsin -a, m ’anum,aChailti,’ ar Eochaid Lethderg mac AengunFind, ri Laigen.

‘Ni hed thio aniu ’rind dib sin, [at CM ]

5000acht mad in crine 7 senordacht. ’IS anusin tangadur rompo in sluag nili 7 Pdtraic maraen

riu tar Dubfidh, risaraiter Pidh dorchaarms , 7 co S lish ns

1i1ban, risaraiter S liab Aighi meic Iugaine ; 7 tangaduramullachin téleibe suas, 7 ro badur re hadh 7 re hathaid inasnideann

5005 IS anusin adubairt ri Daigen re Cailte : ‘crét in sliab-m

7 in t- inad atamméid?’ ‘S liab sin,’ ar Cailte, ‘

7 sidbrngharm,7 ni fuair nech riam héach[t] Find seissir éclach .i . baethliegalaind alltaide ro dnisced duind,

’ ar Cailte,ac Toraig tnaisdlf

mbethaig, Laud. eining, Laud .

136 Acallamh naSen6rsch.

don aidohi dochuaid aneim do thengaid Find, 7 in fecht dadenach to fastissaiat tainio achiall . 7 achetfaid féin d

’Find,4975 7 dob ferr leis to itim imaarmgaisced 7 has d’

fagbail inabeithar’nbethaid l . Ocas iss é sin darnalaas mo fuarus d’

nlc riam, ’at Cailte, ‘in lasin ac fastod naFeinde 7- in laro fuaslaioesFind 6 Chormao 7 tucas in chorrimirchi d6. Oeus canid An“in fo stadadesin he 7 Ath in fo stada. ’ Cailte cecinit :

Ath fo stadaFeinde Find ader riat co haithimrind,issé ainm 6 sin ille Ath fostadanaFéinne.

Bas Com ing o cus Cathail do talaim cenn aenachaid,to rcradar don téeilg Ar sin Bran is Bresal ’

nambro ithrib.

AteaSengabair nasreth Flann ocus Find Findabrach,Aed ocus Conga] Clidna iataraen faendingna.Famor esbaid Feine Find ’ar ndul do ib at bharglind,mo an- esbsid aeind trachtacath fithnassach Findtrdgu.

’Ar n - esbaid aoath Monaid ’ar ndith Déicill in do lnid,

’ar marbad Ailbi meic main ocus Mergi’

naiochraib .

’Ar n - esbaid i oath Chlidns datainio rindahidhna,'ar marbad cét fer fathri do laedwaid falorlnindi .Ceithri”of crechtais deich cét [fo . 134t 2] inneoch dsr “filial: E

gid fatabes ‘

garim de ui horro ats m ’airbire.

Adeirimsi ribsi de is fir dam ir- raidimne,ge beth mo dwaide ins mairg is maith t o anus ’

conaird.

Ath fostada.‘IS mor d

ulcc 7 do chathaib 7 do chomraicib frith annsin a, m ’anum,aChailti,’ ar Eochaid Lethderg mac AengmFind, ri Laigou .

‘Ni bed this aniu ’rind dib sin, [ar Cailte,]

5000acht mad in crine 7 senordacht. ’IS anusin tangadur rompo in sluag nili 7 Patraic maraen

riu tar Dubiidh, risaraiter Fidh doroba 7 co Sliab namban, risamiter S liab Aighi meic Iugaine ; 7 tangaduramullachin tsleibe suas, 7 ro badur re hadh 7 re hathaid inasnide ann.

6006 IS anusin adubairt ri Laigen re Cailte : ‘crét in slish- so

7 in t- inad atammaid?’ ‘S liab sin,’ ar Cailte, ‘

7 sfdbrughann,7 m

fuair nech riam héach[t] Find seissir oclach .i . baethlaegalaind alltaide to duisced duind,’ ar Cailte, ac To taig 3 tuaiscirt

mbethaig, Laud . eining, Laud. toraid, Laud .

140 Acallamh naSen6rsch.

Find: ‘Tsitsi lemsaamach ar in fai[th]che co faicce tli in bailacuirmid- no oath 7 Tuath dé Danann cachabliadne.

’Oeus

tangaduramach, 7 ro badurac fégad nafert 7 nalecht. Omconice seo ate. dail Tuaithe dé Danann chuccainde.

‘Ciadib,’ ar si Find, asadali atachuocaib? ’ ‘Bodb Dergcona.uii . macaib, 7 Aengus (lo mac in Dagda, conamacaib, 7 Findbarr Medasiuil cona.uii . macaib déc, 7 IirS idaFindachaid cona.uii . macaib .xx . 7 conachlannmaicnearchena. Tadg mac Nuadhat asid flaind Almaine. Donn

smoAilein 7 Doud Dumaigi, 7 in daGlas asidh Glais acrichOsraige. Oeus Dobran Dubthaire asid LiamnaLaunch-imaannso acuiced Laighen. Ocus Aed Aileain aBat h-uindatuaid, 7 Ferai mac Eogamail, 7 Aillean mac Eogain, 7 Himac Eogabail, 7 Faindli mac Eogabail aMumain au int , aSid

5125 Eogabail, 7 Oian 7 C obban 7 C onn, tri meic rig tsidaMonaidanallahAlbain, 7 Aed Minbrecc EssaRuaid cona.uii . macl ibaSidh EssaRuaid, 7 olanu naMorrignaingine Em nmais, conaseisserar .xx . bangaiscedach, 7 conaseisserat .xx . fergaiscedach,7 in daLuathaLifenmaig aMaig Life, 7 Brattan 7 Ballgeal 7

5130Ubhalro isccaS id OchtaC leitigaBregmaig, 7 Cathal 7 Caithri 7CatharnnachaS idDromadeirgacrichaib Chineil Chonaillatuaid.Derg 7 DreganaS idBeinde hE tairanair. [Sanb conasochtmnsibacrichaib nanDéisi Mumanandes, — Fr. Bodb Derg fainconamortheglach . i . deich fir 7 deich fichit 7 deich cét bahé

5185 3in alin Conid iat sin natriatha7 natigernadaferaind doThuaith dé Dananu tic do thochailt ar sidao raind ouch

bliadne.

Oeus tangadur anunu assahaithle sin issin sid, 7 no ind'

n

Find damuintir sin.

‘Ocus ase e cumtha,’ ar- si Find,

‘is that5140 éioen 7 so ithfir namuintire acafuilmid, 7 doralai morfioin

sibsi, [fo . 135“ 1]ar se,‘

7 munaderntai maith icabhnr cosnnm

is cuntabairt daib nech dabm' feind nadabur fo irind‘Cait afaocais , am ’anum, 9. Find ,

’ ar Diarmait hiiaDuibne,‘ar ndrochengnum -no in trath atai ac tabairt robaid duind?

5145 ‘Doberimsi mo breithir,’ ar Find, ‘dasirind- seain doman uile

nach biad omun naeclaorum 7 in oomh'

n so d’Fianmib

Land 184" l 130 2. 139

IS m nsin adubairt Bodb Derg mac in Dagdare Midhir

fi n-athait -nez‘munachnire do olanu nait,’ ar se,

‘mnirfe

Ilait do tfid ort.’Oeus tangamarne amach, ’ ar in troclach, ‘in

t- o chtm'ar .xx . brathar so d’iarraid inaid tsida, 7 ro tsiremarsoso

Eir-in n6co fuaramar in n- inad ndiamair nderraid - sea, 7 atamait sun 6 sin ille,

’ ar Donn mac Midhir, ‘

7 ochtur ar . xx .

dahathn atam snnn, 7 deich cét 6clach re each n-aenfer uaind,7 ro dibaigflwanile sin acht in t -ochturar fichit seaatamaiddo chlaind aenathar 7 aenmathar.

’ ‘Ocus cindas dibaigter 1 6086uib?

’ar Find.

‘Tuathadé Danami do thiachtain fathri cachblindm

u do thabairt chathaor in faithche ’ feraig seaamniehduind. ‘Ocus ciain fert fatamiaatchonncamar er in fai[t.h[chewaig? ’ ar Find.

‘Fert Diangalaig drai sin ,

’ ar in tf 6clach,-i. drai maith do b6i ac Tuaith dé Danann, 7 is tres easbaidaosoI 156 11t ar Tuaith dé Danann ,

’ ar Donn mac Midhir,H i n hi

[fo . 134b ‘Ocus ciaro marb hé?’ or Find.

‘Missi,’

It Donn,‘do marb he.

’Oeus caide ind espaid aile?’ ar Find.

‘Indeoaat dnit,’ ar Dond, ‘. i . in neoch ro b6i do tsetaib 7 do

Illinib 7 d’indmusaib, eter chorrnaib 7 chuachaib 7 chOpanaib 5095

7 bla'dedaib buis 7 ban6ir, ac Tuaith dé Danann tucsamarlindan-aenfecht uaithib iat. ’ ‘Ocus caide in tree espaid?’ arnud‘

.i .Fethnaid ingen Fidhaid, banairfitechTuaithe déDanann,’l l

'Dond mac Midir . i . a0601 7 an- indtlas menman nili sin

0m at6 andail snnn amairech do thabairt cathaduinde, 7 ni sioo

ll l'

llnid- ne do lin cathaacht in t- ochtar ar . xx : derbrathar ataI l

'

t inan-aghaid sin , 7 ro rathaigemar ar mbeith ar’

nbaegalin n-aghaid sin , 7 to chuirsemar in ingin Mail 1

'

1t ar do

dhumaco To taig thnaiscirt Eirenn, ar- richt baethléig allaid,7 m lensabairsi hé co rangabair in sid sa, 7 in maccaem litmus

M 7 in brat uaineaendathauimpiac in dAil, issi sin hi,’" Donn.

‘00108 in leth falam atchisi don téid, ’ ar Donn, ‘inadinmm no marb Tuath dé Danann sin.

Oeus do badur sum ac 61 7 ac aibnius indaidohi sin, 7W do eirgedm

' arnamairech adubairt Dond mac Midhir re 5110

1 dihsidur, Land.

1 faichthe, Laud . torrid, Laud .

132 Acallamh 11aSen6rsch.

Tech cruind do baile dnthaig afir cen mac is can mnsi,mo mallacht is mallacht ri[g] nime ar lin in tighiseai ti i — Fr. 55-1

INadegaid sin tangadm'

nasluaig reompo co hArda1il~lind i Machaire Daigen, 7 no badur ac dechain nahailli 7 mhabhann uaithib 7 airdi Cuanaide. IS annsin no fiarfaig n

Laigen do Chailti : ‘Cred’matacad Aird Cuanaide ar inaird

allanall ? 7 cred imatucad Ard Cuillend ar in n- inad-as?’4845 Oeus ro ohsiestar Cailteannsin derafalcmarafirthruagacor’ heflinch blai 7 bruinde dé, 7 adubairt : ‘Aenchomaltato bfi

accumsaannso .i . Cuanaide mac Lind meic Faebair, mac ri[g]Laigou annso , 7 nir

bo deigben amathair .i . Cuillind in”Dubthaig, 7 inadegaid sin,

’ ar Cailte, ‘do bamarnear slichtla'g486° chlainde Mornaannao , 7 doriachtamarne do gillib 6caGdidhacha1 fiann Eirann i deichnebm'

7 socht xx sdatharmaellannso , 7 ui taibi gualagan sciath 7 ui raibi cenn gan chathbarr. Oeus adubartsa’ , ar Cailte , ‘

re Cael oro dacétgninecl

haaNemnaind in lorg do lenmain , 7 do eirig in t- 6clach nil

4855 er in slicht conici in mbails ir- raibe in banmuilleo ir, 7amountinin gillan- 6c n-abratgorm i farrad namnaacahacallnim, 1leine do tsro ll rig re ehnes, 7 brat ciumsach corcarglan aim.

7 delg 6ir issin brut, 7 sé inatsuidhe ar scemelbo rd in lebiliinafarrud.

‘Maith, m ’anum ,adeigmeic,’ ar in Chailland i113!4860Dubthaig , ‘

ni binat duitsiu beith acom acallaim- si annso , 7aaenmeic,’ ar si,

‘dénaimthecht bodesta, 7 doriachtadur dammaicne Mornatar in n-ath 7 tar ind abaind, 7 bidbaid bum“d

’Find iat. ’ Oeus do lnid Cael orodachucaind ,’ ar Cailte, ‘1

ro hindissed duind in see] sin. Oeus ro éirgemarne aMfecht eirgi athlumaenfir, 7 do riachtamar daindsaigid , 7 litucsum aithne fair . i . ar Chuanaide mac Lind meic Faebl 'l ‘,ar mo chomalta- sa, anusin , 7 t o impaasighed foraind, 7tainio fecht fathri treomaind, 7 in tree fecht tainio tuc mull !do tsleig damsaco ndechaid tri adam ghin , 7 each cnoc 1

4870 each carracc risarithimseaiss é iarsmanaeleige sin tic rill,

éidighacha, Laud .

134 Acallamh m Sen6rsch .

m aimsig hé co comnert co tarrlainahalt 7 inahinadh féin co

coir amal do beth aimser reime’

gahindsma. ‘Aeso o do libs,

am ’anum, ari,’ ar Cailte. Gabaid in ri in fileg 7 maith dobdi. ‘Doberim adam ech 7 mo chatpat dnit, aCailti ,’ ar inri,

‘fiach indsmanasleigi. ’ Conid iat sin daech 7 car-patata4910 taibi Cailte fadeiredanEirinn, 7 géb é ro indisfed in see] i n

i . imthechtaCailti 7 anmannain daech d’fiarfaigi do .i.

Err 7 Indell an-anmanna.Oeus to boi in taleg il- laim in rig, 7 do b6i icasfriégad,

7 bado ilig leis gan comarbameic leis fahnrchomair, 7 to

4915mebaid derauiscide tar agruaidib, 7 adubairt naed tmic

ris : ‘cred immandenai in to irrsi sin, a bar Oissin ‘A

hadhbur acum,

’bar in ri ’ .

‘C réd in t at PM‘A lo ss in meic adubartas t int reime- seo ,

’ ar in ri ’, 7 gan cc

marbadilis dingbalaaccum fachomair naaleiga- so o ro ind

m o smastar Cailte dam .

’ ‘Maith am ’anum,

’ ar Pa'traic, ‘lnbair iilaim gillaindairfitig hi co findam in balanaglacc dahindnm7 dasr6 , 7 tuc in téleg il

- laim gillaind airfifig , 7 to banro bertaig hi co lanchalma ‘Ben dit do chochall cim-lab!bo desta,’ o l Pa'traic, ‘

7 ro t-melasleg th ’athar.

’Oeus to bann

4925 tar acho chall de, 7 ui raibi ann nech natucustar aithni fair.‘Is taiscid deigohleirig, dar ar mbreithir,’ ar in t-airecbt. Ou tacleirig ,’ ar ri Laigen ,

‘nabith comus Tuaithe dé Darnel l

festafair in mac o ro ailis 7 o ro altramais oosanin hé.’ ‘IN

bas ro ordaig Ri nime 7 talman do géba, ’ ar Patraic.4990 IS anusin do eirgetar slnaig 7 so chaide , 7 do r6nstta

cuir 7 amuinterus rissin maccaem, co raibi se .x . cét do filing

im trath eirge arnamairech.

IS annsin tangadur rompo in sluag uile 7 Pa'traic mamrin, 7 do lnid Cailte issin carpat tuc ri Laigen do in 111 sinn

4935 tangadur rompo co hArd fo studanaFeine amach ar Slainissin tan - so , 7 tairrlingid Cailte assin charpat anusin, 7 moéirged in téelg leo .

‘Maith am ’anum, aCailti,’ ar ri Inig‘‘cred matucad Ard fo stadanaFéinnear inard so ? ’ ‘Is mehuir'

medbaid, Laud . rig, Laud . medbnir, Laud.

Land 136143. 143

filighmis hé ?’ ar Find , ‘

nair ui caraid bnnaid duind in luchtl eati .

’ ‘Adér rint,’ ar Dond mac Midhir. ‘Mochthrath do

li the tic-aim assin brug amach do thino l lossaice co tairthedis lindbn en namaitne iat.’ ‘Faghsa, am ’anam , aDnind,’ arW ,

‘nech doberaaithne ar in liaig 7 ticfaabéo no am o

IS annsin adracht Aed mac Midir 7 F‘lann M ech mac"idir. ‘I‘air reomaind , am ’anum , aChailti,’ bar iatsom.

n adnr reompo co fai[th]che in bro gabraenaig brecso lais, 7intan rangadm' ann atchonncadur flesc gilla6ic eitedaig 00 6226

min t d’olaind nan- o smo lt aTir thrétaig Thainflgaire, 7 Ian

icl lhir abruit sice do lossaib leighis 7 icslainti dachor i

cn edaib 7 acrechtaib in lochtado lo ited iasin cat[h] do Thdaith

‘Ciasint, am ’annm,aAed? ’ ar Cailte. ‘Iss 6 sin in to o - 5280

lad datangamar d’iarraid,’ ar Aed , ‘

7 fritho ilid co maith hear m dechad naib isain sid.

Oeus to rithamarne an-aenuairfi fli

’ar Cailte, ‘7 ta1-ruse ar [fjormnahe, 7 tncsamar lind hé

6 “ sin 00 hAth fostadanaFeinde ar S lains ar laechmachairem an”in tnlaig ic inath, is an atchonncamnr in cethrar,7 cu

'

tlcri bruit corcrachortharachaumpo 7 ceithn'

clo idme

é rdnirnn inalamaib, 7 oeithri co in chaemselgaacn. Oeus nir’léir

flan-sum sinde leisin fiafiad to bo i nmaind , 7 baleir duinde‘l hom. Oeusaichnim si in oethrur,

’ ar Cailte , ‘.i . Co llamacCailti sw

7 Psalm mac Cailti, 7 Baigne Ro sclethan mac Find 7 CaineiM g mac Find ; 7 ro badar ic comrad, 7 band comraddoman] . i . esbaid Find meic Cnmaill atriath 7 atigama’

llIli deisi mac 7 comrad damac E nd , 7 batruag linm amHash im, 7 adnbradur : ‘C id dogenat FiannaEirenn bodestam triath 7 gan tigernaacco ? ’ ar Baigne Rosclethan macFind. ‘Nocon [ijnil acco ,’ ar Co llamac Cailti , ‘acht madM do Themraig 7 scailed do donam inadegaid [fo . 136”1] no

l ochn oh, Lo ud . athigernn, Laud .

136 Aoallamh naSen6rsch.

don aidohi dochuaid aneim do thengaid Find, 7 in fooht d6denach ro fastissaiat tainio achiall 7 aohetfaid f6in d'Find,

4975 7 dob ferr leis to itim imaarmgaisoed 7 bas d’fagbail mabeith

ambethaid l . Oous iss 6 sin darnalaas mo fnarus d’

nlc riam,’ar Cailte, ‘in lasin ac fastod naFeinde 7. in laro fuaslaicuFind 6 Chormao 7 tncus in chonimirohi dé. Oeus canid Aidin fo stadadesin hé 7 Ath in fo stada.’ Osilio cecinit :

Ath fo stadaFeinde Find ader tint co haithimrind,iesdainm 6 sin ille Ath fostadanaFéinne.

Bas Com ing o cus Cathail doralaim cenn aenachao'd,torcradar don tseilga: sin Bran is Bred ’

nambn ithrib.

AtaaSengabair 11asreth Fiann ocus Find Findabraoh,Aed ocus Congal Clidna iatamen facadingan.

Famor esbaid Feine Find ’ar 11ado ib at bharglind,m6 an- esbaidaeind trachte oath fithnassaoh Findtrtgs’Ar n - esbaid aoath Monaid ’ar ndith Deioill in do lnid,

’ar marbad Ailbi meic Main ocus Mergi’natwin-sib.

’Ar n - esbaid i oath Chlidns datainio rindahidhnl ,’ar marbad oét fer fathri do laechraid faldrlnindi .Ceithri néi creohtais deich cét [fo . 130 2] inneoch dar fi lial “;

gid fatabes ’

garim de ui ho rro atam’airbire.

Adeirimsi ribsi de is fir dam ir- raidimne,ge beth mo ohrside ins mairg is maith ro anus ’

oon aird.

Ath foatada.‘IS mor d

nloc 7 do chathaib 7 do chomraio ib frith annsin -a, m ’anum,aChailti,’ ar Eochaid Lethderg mac AengunFind, ri Laigou .

‘Ni hed thio anin rind dib sin, [at 05mg ]5000acht mad in crine 7 senordacht. ’

IS anusin tangadur rompo in sluag nili 7 Pdtraic maraenrin tar Dubfidh, risaraiter Bi dh dorobaano s , 7 co Bliah nu

mban, risaraiter S liab Aighi meic Ingaine ; 7 tangaduramullach

in tsleibe suas, 7 ro badur re hadh 7 re hathaid inasnideann5005 IS anusin adubairt ri Laigen re Cailte : ‘

crét in sliab-so

7 in t- inad atammaid?’ ‘S liab sin,’ ar Cailte, ‘

7 sidbrugham ,

7 ui inair nech riam héach[t] Find seissir éclach .i . baethléegAlaind alltaide ro dnisoed dnind,

’ ar Cailte, ac Toraig tnaiscirt

mbethaig, Laud. eining, Laud. toraid, Laud.

138 Aoallamh naSen6rsch.

laich am laim ni fnarus adhaig as mo ro chnir ornm

adhaig anocht. ’ Oeus adubairt FindCnngnum duind, aChailti is m forar comlaithfi],dafsgtlm teine ocus tech do lethtaib tileibe s igneoh.

Adar liumsafoam tech aflaith nafiann flrbnilleoh,ocus nir

tsill neoh acli aentechaili bndailli.Aenbenann issin tigh m6r l afuilet oaoh ac ind 61,bindither ré tétaib oro t agaeidelg blaithmin etro cht.

Ro benadh dind issaand fuaramwrann midh is fin,is ro hamarann ’arsin cor

’bo lomnan ar mbliadao'n.

Neoch ro tsirius teais tnaid isain domun co morbnaidamao samlain lae seaanin . ni fimm ann,a0alfin.

‘INadegaid sin,’ ar Cailte, ‘tangamur annsasid schism

anunn in seisir soiatharmach sin ro bamar .i . Find mac Cnmsill7 m6 féin 7 Diarmait 6 Duibne 7 Oissin 7 Oscnr 7 MacLugach ; 7 ro tsuidhimar ar co lbachiuil isain tsid , 7 tainioingen min macdachtamongbuide d ’

nmalfo ssaic dnind, ’ ar Caille,tuc in ingen sind acathair gleordaglainide ar lacchlér in

ts ida, 7 tacad sen cachalennaduind 7 nuagachabid. Oats indnair taim io ar n-aithgéire 7 ar n- itu do chosco , is ann ro flarfaig in flaith Find : ‘C iaaccaib dafiarfo ohnm scela?’ bar ciasin‘Eiarfaig don ti dar b ’ail let féin ,’ ar in t- 6clach bamd dib.

5055‘Ocns ciathusa, am ’anum , aoolaig?’ ar Find, ‘

nair ui fetalin oomlin so do dainib anEirinn gan an-aithne accaind. ’

IN t-ochtur ar .xx . o olach fit atchisin iasin téid , inannmathair 7 athair d6ib, 7 oland do Midhir mongbuidhe mac inDaghdaiat,’ ar in t- 601ach , 7 Findchaem ingen rig tsidha

5070Monaid ansir ar mathair, ‘

7 do rigned tino l 7 toichestal acTuathaib dé Danann deich mbliadna.xx . gusin laar in tr oolach, ‘ac tabairt rigi Tuath dé Danann do Bodb Dagmac in Dagdaio in brug braenach brecso lus thnaid, 7 to bfi

ac ouingid braiget orainde in lin brathar so atAmait , 7 adu5075 bramar noco tncdais Tuathadé Danaan braigde d6 mot

tiurmais féin.

mo ir, Laud . tucadad, Laud .

Land 1341'1 1345 2. 139

IS annsinadubairt Bodb Derg mac in Dagdare Midhir

. i rér n-athair -nez‘munachnire do olanu nait, ’ ar se,

‘mnirfe

mait do tsid ort’Oeus tangamarne amach, ’ ar in t-601ach, ‘in

t - o chtnr ar .xx . brathar so d’iarraid inaid tsida, 7 ro tsiremar5090

E irmn n6co fnaramur in m in d ndiamair nderraid - sea, 7 atamait an 6 sin ille,

’ ar Donn mac Midhir, ‘7 o ohtur ar . xx .

derbratharatam snnn, 7 deich cét oolach re each n-aenfer uaind,7 ro dibaigthoanile sin acht in t- o ohtarar fichit seaatamaiddo chlaind aenathar 7 aenmathar.

’ ‘Ocas cindas dibaigter 1 5005sib ?

’ ar Find.

‘Tnathadé Danann do thiachtain fathri cachbliadain do thabairt chathaar in faithohe feraig seaamniehduind ‘Ocus ciain fert fatamiaatchonncamarar in fai[th[oheamnig? ’ ar Find.

‘Fert Diangalaig drai sin ,’ ar in t-6clach,‘.i . drai maith do b6i ac Tuaith dé Danann, 7 is tree easbaidaogoas m6 thncad ar Tuaith dé Danaan ,

’ ar Donn mac Midhir,‘issi sin hi

[fo . 134° ‘Oous ciaro marb hé? ’ ar Find.

‘Missi,’

ar Donn, ‘do marb he. Ocus caide ind espaid aile ar Find.

‘Indeossat duit,’ ar Dond, ‘. i . in neo oh ro bdi do tsetaib 7 do

mainib 7 d’indmusaib, efar chorrnaib 7 chnachaib 7 chopanaib 5095

7 bleidedaib buis 7 banoir, ac Tuaith dé Danann tnosamarlind an-aenfecht naithib iat. ’ ‘Ocus caide in tree espaid arFind ‘

.i . Fethnaid ingen Fidhaid, banairfitechTuaithe déDanann,’ar Dond mac Midir . i . a0601 7 an- indtlas menman uili sin

Oeus at6 andail stmn amairech do thabairt cathaduinde, 7 ni 5ico

fuilmid- ne do lin cathaacht in t- ochtar ar .xx : derbrathar atamait inan-aghaid sin , 7 ro rathaigemar ar mbeith ambaegalinan-aghaid sin , 7 to chnirsemar in ingin Mail t

'

it ar do

ohennsaco To taig thnaiscirt Eirena, ar- richt baethlaig allaid,7 to lensabairsi hé oo rangabair in sid sa, 7 in maccaem tit 5105

atchithi 7 in brat uaineaendathauimpiac in dAil, issi sin hi,’ar Donn.

‘Ocus in leth falnm atchisi don tsid,’ ar Donn, ‘inadin mlnaig to marb Tuath dé Danann sin.

Oeus do badur sum ac 61 7 ac aibnius indaidohi sin, 7mar do eirgedur arnamairech adubairt Dond mac Midhir re 5110

dibaidtor, Laud. faichthe, Laud. toraid, Laud .

162 Aocllamh no Bon6tsch.

5595aillechtaanas, 7 tangamarne,’ ar Cailte , ‘doichneabar ar fid itsoiatharmach marigféindid Eirenn 7 Albau ar nden[nm] selg:tSleibe Cuaduind, 7 ro tsuidhemarar colbachiuil arm, 7 snl

taim ig féssaic ’ do denam duind tuc for in tigbiail 7 aithis atcach fer faleith uaind cen mothngud d

’Find.

5590 IS anusin do labair for borb don Feind . i . Cnindscleo macAinscleo , mac rig Bretan anair ris, 7 adubairt: ‘I s mer in scum

chind chon dobeir in t- eathach ar fiannaib Eirm ,

’or as.

‘Tarrais bnaid focail fair 7 n-anma,’ ar Find, ‘

7 léic Conn chon

air tre bithu.

‘Ocus crét fatucad [fo . 136b 2] Raith in bantrachtaat in raithsea? ’ ar ri Muman re Cailti. ‘Isaccnmsaat6a55 gon gub nnainni diata.i . cocoaban [n]gressais ferr b6ianEirinn do thino il in flaith Find do indsaigid narathaso faoomair erraid 7étaig do denam d

’ iiannaib Eirenado ib , 7 tucad aoennus sin

m o nile d’ingin rig Bretan dar’bo chomainm Dergodabancheile

Oscair meic Oissin , 7 ro badur issin baili - seare ré mo ir do

bliadnaib. Conid nathasin ataRaith in bantrachtaar in raithsea7 Raith Chind chon ann.

‘Ocus cret in cairthi comdaingen clo iche ntaté.ar lair naratha.M tall ?’ ar ri ’ Muman.

‘Oaindelbrain bantrachtasin,’ ar Cailti,‘nair ui hail leo teine aoh fathri cachabliadna.i . namissedsmal nadendgor nadetach natcined iat naan- étaigi. Oeus

t o badur isin baile marsin re treimsi do bliadnaib ac doumulamda7 ac o6rugud étaig naFéine, 7 b6i gairdingud mor ac

5550 in bantracht sin .1. tri hingonarig 6 Ceindselaig . i . Findohas7 I

‘i ndruine 7 Findingen an-anmanna, 7 do b6i timpan beccaccu conaleithrind airgit 7 conadeilgib 6ir bnidhe, 7 m i re

gur lamnadaro cho iteldais lo issin céo l sirrachtach sidhe ro

chandais natri hingenasin don bantracht ’

5555 Oeus crét in dafort moraso atchiamait, aChailti?’ at inri 3. ‘In triar oolach dorigne amuintiras ic Raithin nan- in

gnad re Find 7 in 011accu iss iat do marb in da6clach assafert sin .1. Don 7 Duban, damac rig Ulad atuaidh.

’Oeus

rigieindig, Laud. fo ssaig, Land .

3rig, Laud .

155 Aoallamh 11aSen6rsch.

colbachiuil in righthighi issin tsid, 7’arsin dorindedar n- nmal

fo ssaig, ocus ro olaeedar ngere, 7 ro soniredar n- ita. Oeus mardo bamar ann atconnairo in flaith Find in n- ingin min mong

5670bnidhe os urdreich nandabhach , 7 ensch findairgit inalain,7 si ac dhi] do ohach.

IS anusin adubairt in flaith Find : ‘Adar lind issi sint inningen ro fo cair comrith 7 comling er in Feind 6 Che-thairtSleibe Crot aniar co Beind Etair meic Etgaith

6675 ‘Nocho ui sint do b61 remut etir,’ ar Aed Uchtgel ri in kids,

‘nair issi sin benas mailli até. accainde.

’ ‘Ciaro b6i romaindcamlaid ?’ ar 11nd ‘Bé mannair ingen Aingceo il, ’ ar Aed Uchigel mac Aengasameic in Dag[d]a.i . banechlach Thu-iii!

de Dancun. Ocus issi theit aricht in spegdubain 7 in mil

5090mo ir, 7 delhas arioht nacnile hi féin, 7 delbaid aricht old !fircharat etir fir 7 muai fo s , 7 co léicenn each ar6n ria, 7issi sin to b6i reomntsaaniar isin comling retha, 7 i ii hi in

ingen nt,’ ar Aed, ‘acht ro b6i ac 61 7 acaibnius os obind m

ndabach issin tsid.

’ ‘Ocus cahainm in ingen dt?’ ar Find

‘Etain Fo ltfind sin ,’ ar Aad Uchtgel ‘

. i . ingen damsa7 m 0

caem Tuaithe dé Danann nili hi.’ ‘IS amlaid atain in”

sin,’ ar abethair, ‘

7 lendann aioi d ’Fiannaib Eirena.’ ‘Hnitb

am ’anum,

’ ar Find, ‘oiaaccaind in lendan sin ?

’ ‘Oscur macOissin anusici, ’ ar eissium,

‘7 issi do chnir ind echlaig ’ ar b

5590 cendsi co Cathair tSleibe Cro t bodes, 7 tairgid Cairpre Lifeohairmac C ormaic in trichacét is ohomnessado Tnathaib Brag 7Midbe do thabairt dé Thuaith dé Danann in[a] tindscra7 i111turtho chmarc dogrés , 7 aour fein ameidh 7 aoomthrom

d’

6r inti 7 aoomthrom d’airgid 7 athabairt sin di. ’ ‘Cid 1m

6696 nar’ faemabhair- si hi do mac rig Eirenn tar aéis sin?’ at

E nd.

‘Nir’

gabnmar,’ ar Aed, ‘nair ui raibi cuit menman nu

aiccentadi m m, 7 ui demamar ui adail naacaingon

‘Maith,’ ar find ,‘cacomatsire orainde? Maith m

’anam, lingen, cacomaiarrai ar mac mice in rigfeinded . i . 8: Oscar?

5700Adnbair[t] in ingen : ‘Gan mo léicen trebithin n6co ti m’aninlh

banethlaoh, Laud. ethlaig, Laud .

Land l37a1 137' 2. 155

u ndhaig d’

indsaigid Find gan fis amm 119.amairh nafer- 5690mi 100, 7 andalasin conic{i] sin.

DalaPatraic immorro 7 rig Muman, tangadar sechabodes00 Reind mbain in rethaetir S liab Claire 7 Sliab C ro t. Oeusmfinidhetar in sluag uile arm , 7 ro tsnidh Patraic 7 Cailte,7 ldnban‘t ri Muman : ‘Crét fatucad Benn ban in rethaar in 5095n-imd so ?

’0q fregrais Cailte sin

fil m y, C id dictaBenn banm rethaeter S liab C laire 7 S liab Cro t?‘Foacht n-aen dataibi Find mac Camaill ar in tnlaig- sea

M unoadur in mndi aracind isain tnlaig, 7 brat corcracorrflnnch uimpe , 7 delg 6ir issin brut 7 Ian d

’6r bnidhe rem

Mun, 7 ro fiarfaig Find sceladi canas tainic, 7 fregrais si d6 :‘0Beind Etair meic Etgaith ind feindidaanair.

‘Cacomainm"like , aingen? ar Find.

‘Etain Fo ltfind m’ainm - si,

’ ar issi‘.i. ingen EdaUchtgil aS id Beindo hEtair anair.

’ ‘Cret’

matIngllis assin conici seo ?

’ ar E nd.

‘D’iarraid comlengaconfit

u Fiannaib Eirenn,’ ar si . ‘C indas nai do rith?’ ar Diarmait

11118 Duibne [fo . 137‘ 2] rissin ingin.

‘IS maith mo rith,’ ar inn

ingen,‘gid fatagair bias tir 916 talam fam cho is is onmalem

beitham rith,’ ar inn ingen. Cailteadubairt :

I n thm gu nn don Beind bain doriachtasubon inar ndail,i do i'nncl irar Fain Find comling confix gerb

’eislind,

Bo rithin m’am n . g1m n n-ard 09 Badhamair,

h m lm th dnind issin chnoo . is limsaro bo lano lcc.

IS do riflmmr’ar sin . assin chnoo os Bcdhamair

hr m in tar oohtnib glinde . co ddn danair Dnbli[n]de.

IS mé fn h isci iu in dtin . nir’

bo m6 in Cailtc gan 1-nu,

is dochnaduc dib uile stir co in ocus duino .

Oeno do ohnqdjmnr'ar sin gusin n - ucht no Beind Etair,

ecr'bc 6 01110 nile in sluag issin tsid Alaind indicar.

n nmarannnn ’

sasid . fnaramarann midh is fin,il ro bnmarann ’ar sin . fiche aidohi ’

nadegaid.

Brilfl mo rbrideam ohli chain j s natnrcnam dom anmain,io fcohnin cnat thnlohaiar tain . oous nabeindear marthain.

‘Ocn iss é lin tangmnar gusin sidanusin,’ ar Cailtc, ‘xx . 0 .

d'l'ilnnaib Eirena’ma‘Find mac Cumaill, 7 ro tsuidsemsr ar

'

M m .

Acallamh 11aSen6rsch.

in inad so, 7 oréd

matucad Ligbi ind 6ic ’ar in tulaig M 75785 C lad 11aFeine er in clad so ataatimchell ind foraind 7 m

criche Oeus fregrais Cailte in cheist sin

‘Laithe n-aen,’ ar- si Cailte, ‘daraibe Find mac Can cinacRaith chuiri stir Ddc 1

1Delga7 muir i eind TraghaBaile 7Leapaid nahinbraige dondarnataeb d’

[F]ind . i . Raith nahec5740 raide inad in Duib- sai[n]glenn 7 in Leith Machadon leithaili 7Dnn delgaar ar mil, 7 ui cian ro bamat ann ,

’ ar Cailte, ‘m

faocamar in trichacairptech lssin traig atuaid, ar Cailte, ‘oact

dirge chucaind, 7 ro tairrlingetarann, 7 to sonirsetaran—echrsid,7 snidis in t- 6clach ro solethan mor basine 7 babas isli new

5745ar gualaimzFind meic Camain, 7 fiarfaigis in flaith Find sechde.

‘Canas tangais , am ’anam, a6claig, 7 ciathli f6in? atso .

‘Callann mac Ferguss Find missi ,’

er in t- 601aoh , ‘ml c

rig Ulad atuaid, 7 mo dorbrathair fein Aed Donn mac Fergus:Find ataaccnm indarbanach léicend ac C ormac hn- Chnind

5750me 7 nach léicenn am dnthaig 1 féin. Oeus tanao do t'accullaim - si, arigféindid, 1 nair ataar fialoharadrad araen .i . Mes

Mnngel, ingen Aengusari Ulad, do tsenmathair- sin derbtsinr

m’atharsa7 mathair Cnmaill isseic.

‘Mass ed is 6 Ultaib,’ ar Oissin, ‘tucamarne in mire 7 in

5755 torcdacht atainduind.

’ ‘IS naithib,’ ar Find, ‘co deimin. IN

11. n-Ultaib isail let ferann d’ fagbail?’ ar Find.

‘Ni bed um,’

ar eissiam ,

‘uair ui dingnem fingal etraind féin.

’ ‘Maas ed,’ at

Find ,‘rachatsaamairech romnm co hEocho Faeburderg mac

I‘hud, co rig dac6ieedMuman, 7 sirfetsaferann re hed [fo . 1371 2]5750 7 re hathaid ’ duitsi air.

Oeus mnnafaghbur ferann ar aisdobersaoath 1 eind TragaBaile tim it ferann fein do ri[g] Ulad.

IS anusin do eirgedm' tri cathanaFeine, 7 Callann mac

rig Ulad reompo bodes co Cathair tSleibe Cro t co hairmaraibe ri Muman, 7 tainio in nacomdail Find 7 Fiann mm ,

5755 7 adubairt : ‘Mocheu do tiacht, am ’anum, aFind,’ ar ri Mc

man, ‘is tairise linde ind faeilte sin.

’ ‘Is tairissi 6n,’ ar in ti, 7

tangadur issin ndnnad anunn ’arsin, 7 ro frithailed uile iat, 7

1 duthaid, Laud .

1rigfeindig, Laud .

1 hathaig, Laud .

Laud 1885 2 138‘ 1 . 163

Pdtraic conamuintir co Cathair nacét bodes ar lethmnllach 5005tSlu

'

b[e]Mia. Oeus taugadur darig Iarmuman inan-aghaid, 1 7b u t fu ilte re Patraio 7 re rig Muman, 7 tucsat sorepallN icosiado naemPa’traic . i . tri fichit ningi d

6r 7 tri fichituingi [djairget each fir dib.

IS anusin to fiarfaig Bogan Leithderg mac Aengusameic5010RM ri Muman do Chailti : ‘Ocus cred

’matucad Daire in

woouir fit in inad- so ? [fo . 1381’ 1] ocus cred’

matucad Druimnt mnamairbe or in druim- sea? 7 cret

matucad Raithin nath igcchtaar in raithin - seo rind andes Fregrsis Cailtelinz ‘h accumsaataafis ,’ ar Cailte, ‘

con gub miain nim s

diath.Feacht n-aen datainio Find mac Cnmaill 7 tri cathana

F'filldc conici 900 do tseilg 7 d’fianucho sour, 7 ui cian ro ba

h t : sun co faooamur in t-aenduine dar n- indsaigid , 7 suidhis

11 ' ni hilaig - seo inar farrad, 7 ben do b6i ann, 7 leine do m

N rig re ones 7 brat oimsach coroarglan uimpi, 7 delg o ir

m , 7 inar faun olechtach for6rdauimp[i] conauohtchlar“ j am . 7 mind 6ir faoenn. Ocus ui snaill in ni ris fa“ malts lind hi .1. re séo lorand luingi lanmo ire as ardmnllach,7 xob

’uathad aocaind nech nar’

gab grain 7 ecla7 nrnamainm1" fibus delbanamnd 7 aramét. Usit nir

’lucht oomaimsire

i i l inde, uuir bam6 issi co moi . Ocus iss é ro b61ar 1ethlaimd Q is Find intnn sin . i . Go ll mao Moma, 7 tuoustar Cailto tcistl i lac Goll afiadnaissi daco ioed Muman annsin : ‘Rob 6 1al t ar Cailte, ‘in annachtar, 7 in tonn bais os borbbnid- w

h ib, 7 in leoman lonn , 7 in cniced gaiscedach is ferr ro b6i

uEin'

nu 7 ind Albain i comré 7 i comaimsir ris féin ar ctil

“ ill 7 chlaidim 7 tsleighe. Dair rob iat- sin onicir is ferr

M d ro b6i au -aenaimsir anEirinn .1. Find mac Cnmaill7 Ingl id IAga7 0sour mac C iasin , 7 Go ll mac Moms , 7 0 6

Acallamh naSen6rsch.

6075 Dalanahingine indister ann.

‘Haitham ’annm, 8.Find,’

bar inn ingen, ‘dentar m ’fert 7 m’adhnacnl co maith , uair is

ar do chomairchi thanacsad’

indsaigid Fitcau , 7 ar th’einech

fuarus bas .

’Oeus tucustar afailgi donaes dana. i . do Chat

deireo il 7 do Blathnait 7 do Daighre cruitire, 7 to doiliganam6060 re co [r]p di, 7 ro cuired fathalmain hiannso . 06116 is with

tucad Druim namnamairbear in ndruim seo ,’ ar Cains, ‘acl s

iss é sin in scél ro fiarfaigis dim, ari Mnman, ’ ar Cailb .

‘Ocas cret’matacad Daire in choccair ar in Maire-mo,

aCailti ar r1' Muman.

‘In cethraratcualaidis linm ic Raithineosanan- ingnad .1 . in triur 6clach 7 in mi t o chocradflr indFiann amarbad annso .

’ ‘Cafochaind choccair to b6i accoform 7 siatacco [fo . 139‘ 2] féin ?

’ ‘Nir’

thuicsetar ind Fiann incom gud no in tinrum tucsat forro , rob é sin fochaind aoomir. i . longpo rt ar leith acco 7 m1'1r teined ar lassad nmpn, 7 gsn

6060nech dafeicail assin m1ir theined sin co trath do 16 arm»

mairech. Oeus adubairt Find : ‘ui hail liamas amarbad etit

nair triur is ferr lamaoh 7 luth atad ’feraib in domain iat, 7

atait tri héladhnaacco , 7 nir’

cho ir d’

feraib in domain 1

marbad il- lo s nan- eladhan sin do beith acco .i . fir in domain,’6095ar Cailte, ‘do beith angalar 7 an- eslainti, 7 in tree fer dib

sin do chur lo ssaris do beth slemain slanchrechtach iarsin.

00118 each uiathchuingither ar indarafer do geibthcr uad. Oeus

in tres fer,’ ar Cailte, ‘

esbadhain domain do indissin d6, 7 1

faghbail uad gau esbaid. Oeus ro b6i donaimarcraid aicce6100 seoch each nech dib . i . fedan do boi aicci, 7 fir in domain do

cho iteldais ris gemad m6r angalar. 0611s in 6 11 imm rro,’ ar

Cailte, ‘

gen co marbmaisne nili fiad namil 11i biad nresbaidoraind aice si.

IS anusin adubairt in flaith find riu : ‘in fetabair- si cid

6 105’matucad sib dom accallaim - si ?

’ ar Find.

‘Nf fetamur ,’ at 1111

hoclaig.

‘NI tairissi lé fiannaib Bircan sibsi ,’ ar Find, ‘fom

heladhnaib donithi accu , 7 is an 1130 afo cradaibei im thechtimslan 7 bar tuarustal do tabairt duib.

’ ‘Caho lcc do rindseml r,’ar nah6claig, ‘ind nair focarthar imthecht duind ‘N i fett

6110mar,’ ar in Fiann, ‘bur n- o lcc, achtabhaissi accaib nach faces

Land 139- 1 161) 2. 167

‘IS annsin ro eirgemarne,’ ar Cailte, ‘tri catha11aFéinnen acht mad triuramain i

11d 7 Go ll mac Moms 7 in ben beogonta; 7 gabmfidne uile

ndin’

d ind oclaig co Baith namacraide, risaraiter Raith“caerach main tan- so , alaechMachaire Li thes , 7 do corcaig eousaigi Ulad siar,ait ir- rabadur Ulaid il- longpo rta. forbaissi a1thair naclaenrathadar’

marbsatar Cfi- ri mac Daire, 7 doutin ir luingiais,aita.mbidis longaclaindeDedad 1

, 7 d’Inhet

M thninde ré hEiriunanfar— . i . Labur ingen Miled Espaincbdided ’ an , 116 ro labair to nn re tir ann, 7 do Thipraiteosolaich leisc siar ar Traig Li meic Oidhremail , 7 do Rindmasiar, a[n] bailatabradais nahallmuraigacis chanachm'

s

Gbo in - ri mac Daire cachabliadna. Oeus to o asighed arcfian comlethan amach , 7 ro bamarne cethrur 6clach i

nfochraib dé,’ ar Cailte ‘.i . Diarmait h1iaDuibne 7 Glas mac oosa

m hendaBerra, 7 Oscar mac Oissin, 7 mé féin in cethramad,’Cailte. ‘Ocus tucsamar sighed ar natonnaib amach, 7 tnc1 sidhe retharindlnaith inadegaid , 7 tucas sréo n- urchairar Cailti , ‘

co tarls in tsleg an- iris asceith 7 in guand chli, 7 co tarlain sciath ar in tuind sis, 7 ro frithailiasaeoeo06 1 th im laim chli, 7 tuc som alaim ndeis dochum nasleigebasin as, 7 tncusasidhe dochum nalamaaile, 7 to benasfilegh assalfim, 7 in h 'ath ro f11abr11saadiubrngud daeig fain doralaremur naten 7 domain in marastrum 7

0611s mar do bamar ’

gatsirfegad atchonncamar in lning lann

'

r aniar‘each dirge da[r] n- indsaighid, 7 dias isahin tam,

do chuaid-ainm issin lning inar fiadnaisi , 7 ui fetamarne ca111 do ehuadar uaind ’arsin,’ ar Cailte.

‘Ocns doriachtamarne aniar conici in tulaig- seo , tri catha1 F6in6 , 7 ro fiarfaig Find sceladind, 7 ro indisisu ar scelawmdochnadmnr noco tangamur aris,’ ar Cailte, ‘

7 re chnirsemar‘Maith nahairm

ar in ingen ‘. i . in taleg dar’bo comainm in Torannchlessach

in Donndwaebach in sciath.

' M M .

’ N igod, Laud.

‘andiar, Laud.

170 1 6mm na86 11611161 .

Féinde ,’ at Cailte, ‘

7 atconnoamar triar soo lo o mach-sad dc

n- indsaighid, [fo . 139“ 1] 7 tri co in madainaIsmail), 7 h i slyaoou’

7 neim aran-armaib 7 neim aran—étaoh 7 neim -l

61so lamaib 7 neim araoo ssaib 7 neim ris oacl1 ni risambmdl i‘Canas tangabair, afim ?’ or Find ,

‘7 ouioh sibb f6in?

”‘Tfi

meic Uair meic Indaist sind,’ at siat, ‘do Tm dé Dal“ ,

7 6clach dot muintir- oi do marb ar n-athair i oath m fl

Danann i Slish hEn tair— , risan-ab11r SlishAighimeic Inghfl'

m,6166 7 tangamar d ’

iarraid sirico ar n-athar ortsu, 3 Find,’ at iat‘Fataoo tangabair dahiarraid, ’ ar Find.

‘Ni fetamar,’ at i l i,‘naoh iat meio Midhir do chnir in oath sin ndco “ngail-1 1feis naTemrach, 7 oo fetadar fir Eirm cofid h sam gfl

braigde Tacithe dé Danann do macaib Midhir iasin edh'

cahéolaoh dom muinfir- si ,’or Find ,

‘araonirflni- l i,’ IFind,

‘marbad bar n-athar? ’ ‘Ar Cailti mac Bfinain,’ at i l i.Dar mo breithir 6 in seissed fier ro b6ialfarrud- sasun, 7 cahanmannafuil oraibsi? ’ or Find. ‘Aihgd

7 Dighbail 7 Espaid ar n- sumauna,’ bar iat 80111, ‘7 ct frm

madobeire- si foraind, 9. Find1» ‘Ni thno dnine reomnmsaam 1

duine do muirfi[de] aoath , 7 ni md dobérsa,’ at Find. ‘Do'

génamne fogha[i]l 7 diberg fort,’ ar iat som.

‘06 fogail ‘ sin?ar Find.

‘Atamaid triur brathar,’ ar siat 60m,‘

7 dogennmwar leith each fir as ind.

’ ‘Dogénsatra,’ ar Ainoel, ‘in triar no6170in dias 116 in cethrar don Feind teioemus dam , gebataco

7 al- lamanili riu .

’ ‘Dogensadono ,’ ar Dighbail, ‘ui resin 3

naib gan esbaid chon 116 gilla116 éolaig d’Fiannaib M ’ 1mreohsanaib dono ,’ ar in tres for .i . Espaid, ‘

gan esbaid dai”116 daime 116 oho issi 116 laime 116 lethtsnlaoraib.

’ ‘t i al l6175 faghbam ui dar oobair orro sin,

’ ar Cailte, ‘ui biaduino s 1110

thaid aeind bliadnaaoaind.

IS anusin adubairt in flaith Find : ‘Maith,aFiann 5 »

rmn,’ ar se,

‘dentar danad 7 deghbaile accaib annso inH i

tardhadar sint mé, uair ui biusareompo6180 sum am deghaid no oo findam ciaasind bus traissi. ’ 00 N

fodail, Laud .

170 Acallamh naSondrach.

Féinde ,’ ar Cailte, ‘

7 atconnoamar triar sco loo mad mad dsrn- indsaighid, [fo . 139" 1] 7 tri coin madainalamsih, 7 tri sleg:aoou’

7 neim aran-armaib 7 neim aran- étaoh 7 neim tn

616o lamaib 7 neim araoo ssaib 7 neim ris oacl1 ni risambendai‘Canas tangabair, a. fim ? ’ ar Find , ‘

7 cnioh sibb f6in? 'l'ri

m6 1'

o Uair meic Indaist sind,’ ar siat, ‘do Th iaitk (16 Dawn ,

7 6clach dot mnintir- si do marb ar n-athait i oath W 116

Danann i Slish himtair risan-abur SlishAighimeic Iughaim,

6166 7 tangamar d ’iarraid eiricear n-athar ortsu, 6 . Find,’ ar siat

‘Fataco tangabair dahiarraid,’ at Find.

‘Ni fetamar,’ at 111111,‘naoh iat mcio Midhir do chnir in oath sin n6oo tangaid co

feis naTemraoh, 7 oo fetadar fir Eirm cofid tusam glb

braigde Tdaithe dé Danann do macaib Midhir issin oath'cahéolaoh dom muintir- si ,

’ ar Find , ‘araonirthai- si,’ 11'Find,

‘marbad bar n-athar? ’ ‘Ar Cailti mac B6nain,’ ar siat.Dar mo breithir é in seissed fer m b6i m

farrud- saann, 7 cahanmannafuil oraibsi?’ ar Find.‘Aingal

7 Dighbail 7 Espaid ar n- sumauna,’ bar iat som,‘7 ct frog”

6166 dobeire- si foraind, 9. Find ‘Ni thuc dnine reomumsa6iric induino do muirfi[de] aoath , 7 ni m6 dobérsa,’ ar Find. ‘Do

génamne fogha[i]l 7 diberg fort,’ ar iat 60111.‘06 fossil sin?

ar Find.

‘Atamaid triur brathar,’ ar siat 60m,‘7 dogenam foghl l

ar leith each fir asind.

’ ‘Dogénsatra,’ ar Ainoel, ‘in triar no6170in dias 116 in cethrar don Feind teioemus dam , gebat a0083

7 al- lamanili riu.

’ ‘Dogensadono ,’ ar Dighbail, ‘ni reohsa1‘

naib gan esbaid chon 116 gilla116 éclaig d’Fiannaib M ' M

reohsanaib dono ,’ ar in tres for . i . Espaid, ‘gan esbaid dmingo

116 daime 116 oho issi 116 laime 116 lethténlaoraib.

’ ‘t t mm

6176 faghbam ui dar oo bair orro sin,’ ar Osilio, ‘

ui biaduino s. 111116

thaid acind bliadnaaoaind.

IS anusin adubairt in flaith Find : ‘Maith,aFiannafirm ,

’ ar so ,‘dentar dtinad 7 deghbaile accaib anaso in fail i

tardhadar sint m6, uair ui biusareompo seohno in Eirena7 iat6160 sum am deghaid no oo findam ciaasind bus troissi.

00118 to

1 fodail, Laud.

172 Aod ltmh t1a86n6u ch.

6216 gnathfo oal f6s ‘tarraid Dighbail 7 Espaid tfi,’ inti risaInbounddighbail 116 espaid.

IS anusin,’ ar- si Cailte, ‘dorigned tino l 7 toiohestal ac 00tmao biia- Chuind , ac ri[g] Eirenn. 0cht cathafichd 7 (k id

cét ar fichit cét oaohacathacanice in tnlaig 86 0 do changezso num 16 Find 7 re Fiannaib Eirenn. Oeus ferais Find fad lte

re C o rmac 7 re maithib for nEim marchena, 7 to indis Find

in moréioin sin ir- raibe 7 naFiannarissin mbliadain sin, achtmunabeitis tri meic rig nahIruaithe 16at oabair ’

nan-agaidh‘C id ,

’ ar Co rmac, ‘in lucht ioafuilet naheladhnasin naci6226 fuighbitis do téén n6 do tso lad 116 d

’eladhain ui dobérad 1

hEir1'

m1 iatsom ‘

P’ ‘0 ous is anusin adubairt Co rmac rinmsa,’

ar Cailte, ‘aaroenn tri mac rig nahIruaithe. Dochuadhu7 tucus lim iat d’

indsaigi Chormaic 7 Find 7 maithe innEirmn, 7 atohonnairo C ormac iat. ‘Alaind nafir,’ ar 81 Co r

6260mao , ‘

7 maith andelb 7 atuarusobail. 06116 maith, am oon ,

ar C ormac, ‘in fuighbed sib sén naso lad ro dichuirfed natainaimde fitahEirinn neo oh ataa(c] milled Fiann Eirena? ‘Dafaghmais iat,’ ar nah6claig, ‘aoomfo ous duind ni risafnaio é ‘

mais do ib imthecht, ro dingébmais d ’feraib Eirenn iat.’ Ow

6235 0811: afuil Agh mao rig nahIruaithe? ’ ar Find. atin t- 6olach.

‘Caid afuilet natri naimhde ut millis Ein’

nn ?

‘Ataid i Carnu Daire sunn aeind in longpnirt,’ ar Agh.

‘Owcait afail Garbohronan 7 Saltran Saliata? ar Find.

‘Sund,

a ar nagilli. ‘Eirgid araoend sfit 7 spraid 1111

6210dobersabroth rig Eirenn do ib inan-athair.

’00118 tangadar

nagilli reompo aracend conici sin, 7 ro indissidur sin do ib, 7

tangadur sum d’1ndsaighid Chormaic 7 Find leis nateohtairib

sin, 7 to téuidhedar in trio r sinar clad narathasa, 7 to b6i 0011nacann o cht cathaticket, 7 to bamarne tri cathanaFéine,’ at Cailte.

‘Iss anusin adubairt C o rmac: ‘Eirig, aDuib maic rig nahIruaithe, 7 fuaoair déib sint re sén 7 re so lad Frire d’ fagbail.’Oeus to eirig Dub 7 adubairt : ‘Eirgid anert in tséin seo 7 in

tso laid,atri naimhde tuathohaeohalesbaooaoh[a] leisbréna, lethri féinig, Laud .

174 Acsllamh 1111 86 11611 611.

tres fecht teoait, ui fécbhait minén 1 naoiss6n ar lat , nahad hlenum beco, nani is tualaing iat do th6obail nad1 berait léo.’

6286‘00u8 caitassatecait? ’ ar Cailte, ‘n6 01

'6t iat f6in, n6 co Il l

tiagait?’ ‘Drem aoaind 16 6 r6da,’ ar Derg mac Dinertaig, ‘oo

rub asidbrughaib 6 Thdaith dé Danann teoait. Dram l ilo’

garédais 6nlaith ahifirrnn iat do dénam niloo 7 Goa-n t

feraib Eirenn, 7 cip 6 inadhassateocat,’ ar nah6cMig, ‘ni im

'

l

m acainde acht in crich so 7 in ferann d’féobail déib, uair ni

fétmaidafulang ui as sia.’IS anusin adubairt Osilio re Pdtraio : 10111afoil figmn

ind eo lais 7 narime .i . naemPatraio ?’ ‘Fiarfaigi rob ail 1mdit daraib aocumsaafis ,’ ar Pdtraic, ‘do gebasn, nair minic

6206 liumsafiarfaige do denam ditsn.

’ ‘06 bliadain ambi mi 9 11ésooa,’ ar Cailto , ‘

7 ésscoagan mi , 7 mi oongeib tri hfiool ?’‘Eliada1'11 quartill ,’ ar Patraic, ‘bis eter damili bliadam .i.

mile ro impi 7 mili’

nadeghaid, 7 in oétmi bis don bliadaillsin,

’ ar Patraic, ‘iss é bis gan éssoca, 7 in mi is nessa,’ 11W Patraic, ‘bith ésscoaann, 7 ni bi mi aoatre mi fie 7 in tmmi,

’ ar Patraio, ‘gabaid tri hésscoafair .i . in oétéssooadon

cétmi roairmemar ’ i tur ar oestamomaind 7 in oétéssoadonraithe reomaind in mi oétnagabus, 7 in trés ésos ,’ at PM‘éssoaoallanraid aéo ir bunaid in mis sin he,

’ ar Pdtraic.6606 ‘Adrae bneid 7 bendachtain, anaemPatraic,’ at Cailte, ‘

7

mo chin tainio angeinemain fer nEirom in latangais dln- indsaigid. Ueir to b61 deman aI

'

nbun each 6nfeornin intireomut, 7 at6.aingel [a] mbun each 6nf60irninanin inti. Ou t

mo chin d’feraib Eirenn atchichera‘ tusa, 7 in drem

6610faiofe dib thi'1, 7 is siat t’ferta- eu 7 do mirbuile fo ighenus ddib.Ooas maith m ’anum, aPatraic,’ ar Cailte, ‘

7 ouin in bliadaiuquartill sin adubartais rim ?

’ ‘In cétadhaigaréeir di,’ at P6traio .

‘Ocus in mi chonghuanatri hessoa,’ ar Osilio , ‘onin

tic ‘Ind adhaig amairech adhaig athossaig,’ ar Pdtraic, ‘7

6815 in 16 man-airther.

’ ‘0oas ouin is abbaid bar nguirt, a. Deirgmeic Dinertaig? ’ ar Cailte. ‘Munathairisit in dam ainoa'l

minen, Laud. airbemar, Laud . suing, Laud .

atchithera, Laud .

178 Acallamh naSenorach.

Beindeohat- se in coiced -ao om choun is om oheill,

connach lo itet allmuraig co millit fadéin.

Nadénaduind tabarthaaingen min mas,eirig is beir bennachtain is imthigh

‘ fablas.

‘Ocus ind hi sin d6.il ohinti fuil eont?’

er in ingen,‘

gan 1110

thabairt- Si don rig cen bias in ben tit aioi?’ ‘Issi immo rro ,’ at

Pdtraic.

‘C ret fail ann, anaemohleirig.

er in ingen ,

‘acktatfir do breithri riut, damad thusoe ben in rig ami ssa, mo the

6 130 bairt- Si d6 .

’ ‘A deirim afiadneissi ar Pdtraio , ‘mid

t6isoi co tiubarthar thusad6 .

00116 is anusin t o ohsiestar in ingen co falcmur firtlwom.

‘Is inmain let, aingen, missi,’ er in ri. ’ ‘Is inmain 6m,’61

in ingen.

‘Ni fuil don dro ing deennachtanech is annsalimesaneissiu ,’ [01 in ‘acht nafétaim techt tar slenaib 7 tar 66111111in Tailgind 7 Die .

Ocas abrecht in ingen ro impe dochum 1

side’arsin, noco tabeir in ace] fairmed doridhissi furri.IS ann ro badur in sluag 7 Petraio 7 Cailte co cenn

teo ra16 7 téo raaidohi inadegaid sin ac S cind in beilb, 7

6140 tangedur ’arsin rompo co rangedur Fert Fiadm6[i]rarMachairein 86 611, risareiter Mag nAe meic A llgubaisin tan-ao , 7 10

téuidhetar in sluag uile enn , 7 suidhis Pa'traic , coaid SaidkiPdtraio ainm in inaid sin.

IS enn t o fernster ri Connacht faeilte ré Cailte 7 10

fierfaig de : ‘Meith,am ’anum ,aChailti , cret m6 tacad [fo . 140.2]

Fort Eadmo ir er in n- inad- so , 7 oréd’matucad 011006 in

ohircei ll er in ard- so thiar , 7 cred fatucad Cnoc in ohongm

er in ono o - se re theeb

In marg. Fort Fiadmo ir 7 Cno c in chirceill 7 C noc in ohongnl .

Fregrsis Os ilio in cheist sin , do ig ro b6i a. fis ‘11100

in m’

diaraibe.

‘INgen mo rgradach meith to b6iac Find mac 0111110 171; 11Cailte, ‘dar ’

bo ohomainm AI Ardnallach ingen Find , 7 10

ohuindig Fiadmor mac Airist, ri Alban, anall hi eraathait .i.

6165ar Find. Oeus adubairt Find damad meith lé f6in feis leis ui tib

imidh, Laud . rig, Laud. fie, Laud .

178 Acallamh naSenorach.

Beindeohat- se in céiced -ao om choun is cm ohoiil,

connach lo itet allmuraig co millit fadéin.

Nadénaduind taberthaaingen min mas,eirig is heir bennacbtain is imthigh

‘ fablas.

‘Ooas ind hi sin dai] chinti fail aout? ’ er in ingen,‘

gan m o

thabairt- Si don rig cen bias in ben tit aioi?’ ‘Issi immorro ,’ at

Pdtraic.

‘Cret fail arm , anaemchleirig.

er in ingen ,‘acht ar

fir do breithri riut, damad thusoaben in rig amisse, m o the

6 190 bairt- Si dé.

’ ‘Adeirim afiadneissi er Pdtraic, ‘m6d

téisoi co tiubarthar thusad6 .

00116 is anusin t o ohsiestar in ingen oo falomur firthrom .

‘Is inmain let, aingen, missi,’ er in ri. ’ ‘Is inmain 6m,

’er

in ingen .

‘N i fuil don dro ing daennachtanech is annsalimasaneissiu,’ [01 in ‘acht nafétaim techt tar slaneib 7 tar senadin Tailgind 7 Die .

’0 0113abrecht in ingen ro impe do chum a

side’arsin, noco tabair in ace] fuirmed doridhissi furri.IS ann t o badur in sluag 7 Petraio 7 Cailte co cenn

teora16 7 téo raaidohi ina. degaid sin ac Beind in bailb, 76440 tangadur ’arsin rompo co rangadur Fert Fiadm6[i]r erMachairein S061], risareiter Mag nAe meic Allgubaisin tan- so , 7 10

téuidhetar in sluag uile ann , 7 suidhis Pdtraic, conid Suidhi

Pdtraicaium in ineid sin.

IS ann ro ferustar ri Connacht faeilte ré Cailte 7 to

fierfeig de :‘Meith,am ’anum

,aChailti, cret m6 tacad [fo . 140" 2]Fort Fiadmo ir er in n- inad- so , 7 oréd

’me tacad C uo co in

chiroeill er in ard- so thiar , 7 cred fatucad Cnoc in ohongnaer in cnoc- se re thaebIn marg. Fort Fiadmo ir 7 Cno c in chiroeill 7 Cno c in ohongna.

Fregrsis Cailte in cheist sin , do ig ro b61 afis ‘nice

in m°

die reibe.

‘INgen morgradach meith ro b6i 6 0 Find mac Cnmaill; er

Cailte, ‘dar ’bo chomainm Ai Arduallech ingen Find , 7 ro

chuindig Fiadmor mac Airist, Alban, anall hi ar e.athait .i .

er Find. Oeus adubairt Fi nd damad meith lé fem feis leis ni tib

imidh, Laud . rig, Lau d. fis, Laud.

Land 141 1 l . 181

7 dam6dail let, séo it 7 mains dorechad duit. ’ ‘Is ferr- de

thase. atairgsin sin, 7 ui rioim - si alo s iat. ’IS anusin tangadar nasluaig reompo co Breicsliab (. i . 6660

sliab Formaile i Connachta), risaraiter S liab Formaile i 0011nachtaib isin ten- so , 7 co Suide Find amullach in tsleibe , 7

mar do tsuidhidar ann ro mo idedur déraco t1'6m falcmur taragrnaidib do Chailti ao feioail inn ineid e mbith Find macCamaiainatsnidhe.

‘Ocus orét dobeir cai o rt, am ’anam ,

Chailti? ’ ar ri Connacht, ‘7 in ac feioail in ineid ambid Find

inatsuidhe 7 Formaile naFiann ? ’ ‘Iss ed immorro ,’ ar Cajlte

,

‘nair roghaselganagnathFeinde in sliab- so , 7 Loch nan- eillted,

risaraiter Loch Formaile isin tan- so , 7 C luein nadamraide, risam iter C ell tulaoh isin tan- so , 7 baile sin Conain Mail me1°0 6540M om s, 7 Ro s nahechraide-

risam iter inn A irm isin tan- so ,

bail ambidis drong d ’echaib naFeinde, 7 D1’1n Saltrein Sal

fata, risaraiter C ell Chaimin er Suoca, 7 co Mo in nafo stada,risareiter Mo in in tacheir connedaisi[n] ten- so , 7 co Cerraicind fomorach, risaraiter D iin mor isin tan- so .

IS annsin t o flarfeig ‘ri Connacht do Cailti : ‘

can do Findmac Cnmaill ? ’ ‘Do Laignib,’ er Cailte.

‘06 teeth do Laignib ?

’er in ri. ’ ‘A Hib Teirrsig Laigen,’ er Cailte.

‘Cabaileissin tuaith sin ?

er in ri. 3 ‘A Gleissi Bulgein,

er Cailte.

00113adubairt Cailte : ‘Find mac Camaill, meic Threduirnn, mei0 6560Trenmo ir, meic Cairpm

'

Gerbsro in, meic Fiachach Fobrio , aGlaisai Bulgain de Hneib Failge.

‘Ocus can damathair (10110

ar ri Connacht. ‘Muirnne Munchaem,ingen Taidg meic Nuadat,

do Thaaith dé Danann. 0 0113 rob 6 sin in lam tho irberte sét

7 maini 7 indmusaiarthair thuaiscirt in botha, 7 rob 6 sin in 6556

c6ieed gaisoedach is ferr thainic er sceith 7 chlaidim, 7 be

ferr tiim thidlucud set 7 tuarustail t o bo i d ’feraib in domain, 7

in tree for is ferr thainicahinis nanGaeidel, 7 inti nar’ dinltre nech riam acht co mbeth cenn ré caithem neich eicci 7 oo ssahimthecht, 7 nar’

dech taraeis riam arnaheprad nech daG660

fiarfaid, Laud . rig, Laud. rig, Laud .

Laud 14h 2.

3 ll-achtacheile, 7 ui bith duag nadeccair ar nech intan dochluined in ceo l sin ro chanad in cairche ciuilaccu .

’ ‘Ocus caideanmannanan- 6clach sin?

’ ar ri Connacht. ‘Luath 7 Leitmech 7 6596Lanhidiran-anmanna,’ar Cailte, ‘

7 don gnathFeind iat,’ar Cailte.

Conid iatsin aumann natriath 7 natigcrna7 naferh i nd do bith ac Find, 7 do freslad 7 do biathad £5 thri hécam bliadnainalis féin , 7 to chanad in dord fiannachta.Can'd ht sin, art Connacht, in oboist t o fiarfaigis dim .

Oeus to thuit- sium ar in tnlaig t ro ibe anellaib 7 i tamaiban nsin, 7 to b6i teo ra15 7 teo raaidohi annsin gan tuailngesaisfir naimthechtaahaithleacho icle 7 achomalta. 1 IS annBin to gabad longport ac ri[g] Connacht annsin , 7 dorigned

f o fllmcnd accu do Cailti.Oeus tar aéis sin tangadur in sluag reompo co rangadur

C lflalin nandam, risam iter C luain imdcrgthaissin tan-as , 7m suhast longpo rt ann , 7 t o bennaig Patraic in baile. Ocus

I '

D fin faig rt Connacht do Chailti : ‘crét

’matacad C luain dam

5 1 ‘ in n- inat-ao , 7 crét’matucad C ltiain imdergthaar in cluain 6610

Oeus ro frecrais Cailte sin . i . ‘turchairthe 1 selgatuairE nd anuso, 7 tri cathanaFéine . i . dam cachadeissi d ’Fiannaib Eirenn 7 tri daim d

’Find, 7 is aire sin tacad C luain dama? in n- inad sin. Oeus is uime thucad C luain imdergthafair- i intan ro badur clannaMor naac fo ghail ar Find , nir

’66 15

W mtar in t- inam ro badur ar 3. cuit 7 acomraind inafiadM imi co tangamar- ne tri cathanaFéine co r

gabsamar um inn

d“Iim- seaumpa. Oeus adubairt Go ll mac Morna: ‘is mo r in

t'ilndergad ,’ ar se ,‘tucsat nafir duind.

’ ‘Ocus 55 ferr ainm48 mbiad ar in n - inad - sa? ’ ar Conan Mael mac M orna, 6620in Cluain imdergtha? ’ Canid desin tacad C luain imderg'hauirre. Oeus amaith ni dleghmait do cheilt ar chlaindMo m ; ar Cailte, ‘acht tangadur inacipc throm tre

nlaidirW lar cathanaFeinde amach , 7 ui rainic fuiliugud 11aW gud nainde orro , 7 to tsuidemar ac nateintib anusin, 06267 h ead sithel banéir chum Find co n- uisci inti , 7 nighid a

1acho icled 7 achomaltnd, Land.

1 turchairche, Laud .

Acallamh naSenomch.

gnuis 7 alamaaisti , 7 cuirid aordain fadét fis, 7 ro faillsiged firinde d6 , 7 ro thairrnngair co ticfatais n6im 7 fireoin

andeo , 7 adubairt6630 Ram . Druim o s loch bid coall tsidach cid port rign d ar so dain

,

cadus ar Cluain imdergthatiaetare deired domain.

Oeus tangadar rompo nasluaig iarum co C luain carpaitsiar amBreicthir , risam iter Firchuing isin tan- so . i . carpatPdtraic ro mo id ann, 7 ro téuid naemPatraic ‘ar in firt f6tbaig 1

m ar Mo idm naoninge , 7 m’

cian r[o ] badur ann co facadar incarpat dan- indsaige, 7 gilla55 issin chatpat, 7 bacomderg re

co rcair chaille cechturadagruad, bacomglas re bughacechtaradaro scc, 7 bagoal cach ballaile inacho laind, 7 bacomdnbre gual in blai fntairlli do boi fair, 7 tainic dan- indsaigidmar- sin.

‘Ratho illfed ort, afir in charpait, ’ ar Beineon, ‘fo iri

thin 11noed traic? ’ ‘Ciasint amlaid ? ’ ar in gilla60.

‘Patraic mac Alpraind siut,

’ ar Beineon, ‘. i . cenn irsi 7 crabaid fer

nEirenn.

’Oeus t o sirig in gillaassin charput, 7 tucachenn

a. n- ucht Pdtraic 7 adubairt : ‘Nt maith in carpat ré ro ind,’

6645ar se ,‘

7 in carpat uile do Patraic.

’ ‘Raith dnit gan chom

raind 7 do t mac 7 do t’ lia,’ ar Pdtraic, ‘

7 léo . i . thusaamaccaim ? ’ ar Pdtraic.

‘Dub mac Muirgissa(meic Tomalt)aigmisi ,

’ ar se.

‘Is fir um ,

’ ar Beineon ,

‘is ‘M o de

bro th um,

’ ar Pa'traic, ‘bid Hi Badnib chaidchi (festado tsil)0650 [fo . 1411) l ] 7 do tsémed tré t

’umalo it. ’ ‘M o maicne- si duitsiu

eter béo 7 marb,’ ar in gilla. ‘Ac eter,’ ar Pdtraic ‘

. i . i eind

cét bliadan ontu do béo 7 do marb damsa7 do Diaco brath.

Oeus adubairt Pa’traic:Radub caithfid mor do rat h sochaide atail 0 so amach,uadain tres aicme co mbuaid i crich Connacht in morsluaig.

Dambat sunn haithleair clann Badnib co métaouaich,achtadhlaicfer co brath mban am Fahbar is am Chruachan.

Facaim - si d6ib na[n - ]inadh bliaid n -abbad is buaid filed,

busid tighidhts o rro de btiaid céi[l]lo is bus id comairle .

Adeirim - si ribsi de bid ftr dam ind faistine,mgaitafir o rand or iss ed geinfes 6 Radd b.

Radub.

1 f6tbaid,Laud 11 fo irichin Laud.

Land 141 b 2. 187

a(h ill, builli do chrann tsleige do thabairt do mac rig Chin

u'

l Cluaindamsaac seilg thSleibe Gem , 7 is 511 lemsaduldadighail sin orro anocht. ’ ‘Dar ar mbreitbiram,

’ ar Go ll,‘nt héar cam budh ail lind do thachar riu , nair is grithngud£1m uice leo .

’ ‘Rachat- se ceithri cét oclach dan- indsaigid, ’ 673611 Conan. Oeus do eirgedar damac brathar do leis, Taman 7

11611an-anmanna, 7 doriachtadur naceithri cét 6clach sin

d hid in baile- seaim -medon 155 do 16. Oeus do eirgedur

lin ceithri cétaile dan- indsaighi,’ ar Cailte, ‘

7 atorchair Trén7Taman 16 damac rig Chene[i]l Chonaill fachétoir. C id tra6740fit fer indisti soel nathuillti tuarustail ni thern6 assin achtConn

’naaenur, 7 iris asceith immabraigit, 7 minio reime

amici in n- inad ir- rahadat abraithri.‘Olc in turns sin , aChouain ,

er nabraithri so .

‘Ro

finilnemar- ne treomutsa,’ ar siat, ‘

7 to thuitsetar damacar 6745lilhrsthar 7 naceithri cét fer dochuaid let. ’ Oeus ro cuired

nabocht edt oolach sin,

’ ar Cailte , ‘to thalmain annso , 7 to

“ chadalia. ossaligbi, 7 ro scrtbadh an-aium oghaim ind.

Raith Conaill is Chobthaig Chais atait fan talua’y tonnglais,afiitann 0 sin ille isin Chnnc

’nacomnaide.

Fau n Ailbi ocus Etain i eind Athaimeacail,finn ds r bas leor tmaige do galwr uilcaenuaire.

Her cab, mo r co nga], mor tres mor sluag do rignes d’aimles,as bristi mo chraide am chlt ac faicsin narathasteht. Raith.

‘IS mor in fis 7 in fireo lus sin m indsis duind, aChailti,’i t rt Gonnacht.

In marg. Topur Patraic.

Oeus tangadur in sluag nile reomp[o ], 7 Pdtraic maraenl'fll, co Muine nan-ammaite 1

siar, risam iter TipraPdtraic isin 6760WHO, 7 doriacht rt’ in tire d

indsaigi Pdtraic . i . C onn C um

Udhchachomainm .

‘Ocus indis duind cid iman-abar Muine

h n-ammaite 1ris- seo ,

’ ar Cailte ‘. i . Nonbur ban to b6 1acam

lfidecht, 7 nt léicdis ben nafer naithib gan marbad, 7 ré ré

li m ited, Laud . rig, Laud.

188 Acallamh naSen6rsch.

fichet bliadan do ib ic falmugud ind orba7 ind fem ind amlaidsin. Oeus adubairt Conn Cumachtach re Pa’ traic: ‘Haith,am

’anam, anaemchleirig, dingaib dind nahamaiti 7 nahaimiataac milliud in ttri 7 in talman.

IS anusinadubairt Pa'traic : ‘Caide,’ ar se,‘mac no. truth?

6770 ‘Sunna,anaemchleirig,’ ar se.

‘Fég let in fail nisoi i comicaraib duind.

’ ‘Nt feicim ann hé,’ ar in mac ecalsa. Is an

sin t60bais Pdtraic in laim , 7 saidhis 1 in tro stan fachomair intalman

, gur’mo idh in lochtopur glainideasin talmac

n. Oeus m

bennaig Patratain t-nisei, 7 adubairtIN t- nisei acaind abus ar Patratagan imarb tu ,

bid o rdraic te each 1 1110 in topuranainglide.

[fo . 1421 1]‘IS cet liumsa, ’ ar Pdtraic, co imde m teora

la7 re teo raaidchi do cashaen ibius ui de, 7 each sincis tanrachaafurtacht 7 af6irithin 1 do.

6790 Ocus ui cian ro badur ann co facadar na. nae n-muniti

dubaduaibsechasin dan- indsaighi, 7 damad gnath marbatalmain do eirge doberdais naheigmi donithi umpado curl

thaib dib. Oeus gabais Pa’

traic in t- uisci bennaichthi, 7 crathliarnahamaidib hé , 7 to theichset uad co rangadur Inis gui.

6786 risam iter Inis nascriine, ar Findloch C era. C onid anusinro cualadur in gul fadeired naithib , 7 t o tsuidedur in slug’arsin ar in firt f6tbsig,

‘7 adubairt rt Connachtannsin: ‘ll

tafann deigcleirig tucais arnademnaib, achleirig, ’ ar 80

Oeus is anusin adubairt Cailte re Pa'traic: In fetu in,a6790naemchleirig, so ithfir dom riachtain- seai cath buidnech BeindhEtair thair? ’ ‘05 so ithfir sin alé ar Pa’traic.

‘Mane macrig Lochlann ro boi sleg neimnech aici , 7 ui thernadnine iriam gan éc n6 gan beithainbech acht co ngontai di he, 7 mbadur cét lsech lanchalmaacomrac rimsaissin cath,’ t

6796 Cailte, ‘

7 t o badhusaeind comraic riusom, 7 t o diubmic Mm

mac rig Lochlann misi gan rathugud dam ar lar in chatha”nt fetar- se canassar’

diubmiced dam ht,achtatchualaafothra7 afidhrén nasleige dom indsaigid, ’ ar Cailte, ‘

7 ro thocblls in

1saighis, Laud.

1 to chach, Laud.

1 f6irichin, Laud.

f6tbaid, Laud.

Land 1428 2 14211 1 . 191

in: Kim , 7 do indamaCatlte ht. ‘Ocus ar se,‘t

'aghah gnblach it laim, 7 denaaindsmafachomair in tres fer dib

l in.

’Oeus tuc in crann inalaim, 7 ro mo idh 1 inahindsma, 7

h el d sedlt craind d6, 7 to mo idhset’nan- indama, 7 in t- ocht 6870

I nd crann tucad ’

nalaim to indsmustar co trebair deingou hé.

100111 mogenur ,’ ar se Fergus ,

‘do gebad camit do gébad dohim in Mar fandernad comair nahairm sin do tuitim leo .

“Oun ce hanmanna1 nahairm- seo arCailte.

‘C [r6 c]o sccuraium indlll idim,

’ ar Fergus, ‘

7 Ben bodbdaaium nasleige, 7 Deogh 6876

Illil ainm ind fagha.’ ‘Bo b6i andan damsa,’ ar Cailte, ‘echt

b denam damad buidech fir Eirena7 Alban 7 Tuath déDu nn , 7 nt demasaas m ’

6ici sin, 7 cafis nach antu at6.ai n damsasin do denam

‘Ciatho itis don chlaidim ? ’ ar Cas C o rach mac Caincinde.6890

‘In bangaiscidach,’ ar Fergus.

‘C iatho itis don fagha? ’ arFar-m issi mac Eogabail. ‘Leithrt1 in domain , 116 leithrt1

b eblm n, 116 leitln'i 1 Bireun,’ ar Fergus mac in Dag[d]a. ‘Ocus

d: b ites do tsleig?’ ar Cailte.

‘Garb mac Tairb, rt Lochlann.

M atairrhgaire ic Tuaith dé Danann do tho itim di ,’ ar 6885

Fm .

‘Ocus leic im laim - seain tsleg,’ ar Catlte.

Oeus ro badur ann mar sin re teora15 7 re teoraaidchein degaid sin , 7 to thimnadar ceilebmd do lucht in tsida, 7tucsat 160 nahairm - sin, 7 tainic Fer-maissi mac Eogabail 160 ,.i. daltaFerguss , 7 tangadur rompo co hEs nan- én, risamiter “890

h dam issin tan- 8a, [7 do Dro ichet 1 nanonbo r, risi raiter Dro iM 'martraisin tan- se., Fr. 7511 7 do Druim derg naFeindebothnaid, risam iter Braim cliab issin ‘ tan- Ba, 7 [16 14211 1] tarAlli daim glais , 7 do Chailli in cho snuma, risam iter Cellmu dnatan, 7 do Lighi in feindida, in bail ar’

marb in muccfiflm5dnilfidrai[d]edutaDiarmait hdaDuibne, 7 i Mag C éitne meicAllgnbabo thnaid, in bail i tabarthaacéin do fine Fomorach 16 feraib Eirenn . i . 6 Thuathaib dé Dananu , 7 do Cho isceimh e Rnaid annas, 7 d’

Ard namacraide bailandendais mac

1 muigh, Laud .

1 hainm, Laud, hanmanna, Fr .

1 leith rig, Laud .

1 dmitbchet, Fr.

1 im in, Laud .

1 fomn , Laud.

192 Acallamh naSenomch.

6900raid Tu’aithe dé Dananu an- immain. Badarandorus in ts

. i . Aed EssaRuaid 7 Ilbrec EssaRuaid. Ocus no ferad fatgan meing, gan mebail 1 re Cailte accu.

‘Is tairissi lind ind faeilti sin,’ ar Cailte. Oeus is anntainio Bé - bhind ingen Elccmair in Brogaamach conatrifindban uimpi , 7 ro tsuidh ar firt f6tbaig , 1 7 tairbiris tatp6c co dil 7 co dichrado cechtar de dib . i . do Chas Choremac Caincinde 7 do Fir-maissi mac Eoghabail , 7 ro fen

lucht in tsidafaeilt[i] re Cailti 7 riu sum. Oeus adnbrad1‘Olcc in caradrad duib in bail acluinfed sib moréicen orain

6910 gan tnidecht dsr f6irithin.

’ 1 ‘N1 re hengnam ro hailed meféin,’Cas C orach mac Céincinde, ‘acht ind uair bud ch6ir 116 budhduibei m

eladhu do dénam 1 dnib dogenaind ht. ’ ‘Nt ré gaiscatamaid anallanastir,’ ar Fer-maissi mac Eogabail, ‘

ocus c'

genam cungnum lihsi ind uair ricfaidthi ales.

Oeus is anm6915 ro indis Cailte atho ise 7 athuras do lucht in tsidha. ‘lZ

gentar do leighis acainde co maith ,’ ar siat. Oeus tangadanunn issin std

’arsin, 7 re. badur ann re téora[15] 7 re tee

aidchi ac 61 7 acaibnius.

Oeus in fer thainic co dorus in tstdaadubairt co raibe6920cuan Ian do longaib 7 do lfibarccaib amuich , 7 co tangad

sluagh moradhbul ar in traig suas. Oeus is gan dirim si

adubairt CatlteIS 6 ltn tainio ille mtle long co hesmaire,tangadar co cenn trachta seirrgind ocus sithbarcca.

‘Meith, m’anum

,artgféindid, 5 aChailti,’ ar siat, ‘

cid

cho 1r duind do dénam ? ‘C omhatsid[a] as ch6ir duib d’

iarrzo rro ,

’ ar Cailte , ‘n6co ndernsd Tuiath dé Danann tino l

to ichestal. ’ 1 Oeus do 1'6nad mar- sin. Ocus ro thino ladur Tticdé Danawn co rabadur dacath déc ar faichthe in tsida

6930namairech. Oeus doriachtadur techta6n lo ingis dan- indsaig7 adubradur : ‘Tabrad Tuath de’ Danann braigde dnind ,’siat re feraib Eirena. ‘Ocus cindas dogentar ant, aChailt

1 medbail, Laud.

1 fo tbaid, Laud.

1 féirichin, Laud .

1genam, Lau d.

1rigfeindig, Laud.

1 toicheltal, Laud.

202 Acellamh i1aSen6rsch.

Adeirim - si rib reime bid fir in ui raidim - ne,

gé imthigher buan mo smacht faceim efus mo bennacht.Bennacht.

‘Dar er mbreithiram,

’er lucht in tsida, ‘

ui i'

eccamar-ne

riam 6clach bud ferr enaissiu at tonnchler in telman, 7 dsr

lind nir’ferr Find féin enaissiu.

’ ‘Tm eg, no sin !’ ar Caille,

‘demed hé Find do chifed 1 sibsi dobéredh sib in dro ng dem

7250nanile ine feisneis. 00143 as mithig damsaimthecht,’ arGeilte,

7 bennacht ar lucht in tsida, 7 etadail fer nEiramacind bh

'aduado Temraig, 7 ui ietaim - si gen dul d’accallaim

m o cho iccli 7 mo chowalta. i . Oissin mac Find, 7 tre for

chongrain Tailgind do aichin dim dul ann , 7 meithe fer

m nEirenn an- eeninedh d’indissin mod 7 morgnim geili 7 geisdd

naFeinde 7 Find meic Cnmaill 7 fer nE ircmz archena, 7 dolesugud 1

'

1dar 7 o llomen done sceleib indesmait- naann co dcred

aimsire.

[fo . 144‘ 1]‘Ocus fil coheiraccainde duit,’ er in ingan

‘C e coheir sin ?’er Cailte.

‘Deoch cuimnig'thi céille d

indlncnd

7260 duinde duit co Temraig connech tecmaduit es mi abhannao'indber n6 acath no

' acomlann nech bie acuimne accut.’ ‘Il

furtecht caret 7 firmuintire sin,’

er Cailte, ‘

7 de mbethacaindeui dobermais duib n6 budh ail lib dobcraind,’ ar Cailte.

‘I s mor in commein tucais duind,

er in ingen,‘ueir is tli

7266 ro dingaib do Thziaith dé Danann in lucht ro b6i ao foghail7 ac dibeirg forru gache sechtmed bliadna. Oeus ate léimesnedhach 6rsnz

'

1ith acnmsaduit, 7 ui gébaturbr6d tii aislietir, [7] brat cimsach co rccarglan d ’

o leind TireTarrngaireanall,cone chimeis do bz

'

tn6r bnidhe inaurthimchel], 7 sémaissi cad !7270 dale 7 gache hairechte er in ti immambia86, 7 aiscid tsedhl il

tSeno rach duit, ’ at in ingen ‘. i . duban, 7 Aicill ’ meic Mogbe s

chomainm , 7 mi chuirfeaind es 716an-abaind héare ticfadilmain.

‘Ocus cid do gona- su,aFir- maissi meicEo gabail? ’ er Ceilk‘Do gen beithannse tsid annso ,’ er eissium ,

‘néco ndernntar ES

7276 Temra, 7 co mberar lium inni t o gel] Ré- bind duitsin.

’ ‘Oastussadono , aChais Cho raig , cid dogenair? ’ ‘Dlil letsu,

’ at

chithfed, Laud . aichchill, Laud .

Land 14“ 1 . 203

Gas Comch, ‘d’ foghlaim iesa7 iireo lais n6co ndeiligitfirEirend

i Temraig.

0 0113 is anusin ro thimnadur ceilebrad do lucht in ts ide,

7 ti ngedar ’co Cnoc in nuaill amach , 7 tucsat lucht in bailem n

nuall mor annsin ac deiliugud re’

Geilte. Conid Cnocc i n nu

aill aainm 6 sinanall. ‘Ocus ui thiucub- se er in baile seo noc6

ti in breth dithi in betha. ’IS ann (tancatar) rompo co hEs nafingaile , frisamiter

Es Cmnain meic in Bailb isin ten- so . Ueir morseissiur dear- 7285hathair t o badur ann, 7 tarrlaeturraimmon n- es, co ro marb“ch 11 cheile dib, canid naithib sin at6. Es 11afingaile fair, 7lb mairistar e n-athait dan-cis, 7 ticed co nice so o . i . Or6nanmac in Bailb, 7 donith C r6nan m macainedamac. 7 t o mo id

l eraide ine medbon adhaig ann . Conid ued ate Es Or6nain.729°

Oeus x1i cian to badur ann co tangadur néo ill deirid lee

chnes, 7 tangadur reompo 611 es, 7 atco nncadur fer mo r afertulat'g are cind, 7 ro téuidhedm‘ i farrud ind

‘Canus tangebair? ’ er in t- 6clach, 7 ro indissedur

46 e n-einm 7 aslo inded 7 atuirrtechta. ‘Ocus cuich thussa?’ 7295m

’ennm ?

’ ar iatsum.

‘Blethmac Boaire missi ,’

er se,‘6

eo chairim lib téleibe Luge inso o Ch1’

1il radaircah uso ,’ rise m iter

cti ! 6 Find iasin tan- so .

‘Oc'us eighidhecht’nahaidhchi anocht

lo b ail linde uait, ’ ar Cailte. Ocus is amlaid ro b6i in fer sin,

fit is m6 do ichell 7 dibe t o b6i anEirinn hé.

‘Datucad sib 2900

lung damsa,’ er se ,‘dobcraind frithailim 7 feis dithat 11a

iii -idchi anocht d6ib.

’ ‘C ersat luag sin, e m’anum ar Cailte.

Tri carthedaclo ichi ate acind mo baile , 7 Carthadain trit

ttbcrar rfn, 7 ni fetamar cid o slo imltcr iat. ’ ‘Ho fetat - se duit,’

tr Cailte, ‘uair isam mebrach ‘ inni die fuil

. i .

Oclech maith to b6i i E'annaib Eirann . i . Find ban htia

Brae“, 7 do chlennaib Baiscne d6 , 7 t o badur tri hingenaKimmie nicci, 7 u i raibi do chlannaib Beiscuc acht med triarfaracommaith . i . Find mac C nmaill 7 Oissin 7 Oscar 7 na“i Innasin, 7 t o badur bcssaac namnaib [fo . 144“ 2] sin e n- eghaid 7310

eirind, Laud . (engedar 7 tangednr, Laud .

tidhighccht, Laud . medbrech, Laud .

Land 144h 1 . 207

7 lame do tsro ll rig re ones, 7 inar maethsro ill tairai ie1' 7415n -echtair, 7 brat ciumsech co rcrauimpi, 7 delg 6ir enn. Oeus

to eirig inn ingenac faiesin Chailti, 7 tairbiris p6c d6, [7 '

be

cian mime sin 0 thuc ben p6c d6 Fr.

‘Ciathan ,

aingen? ’ er Cailte.

‘Echnaingen Muiredaig meic E nnadde,ingen rig Connacht missi, ’ er in ingen. Oeus is amlaid ro be 7120

dsr namne, 7 fi[d]chell ecu ice him[b]irt 7 beiglend‘ do .

midh soole so on. 10ah6l, 7 benn buabaill er uachtar nabeiggfindc, ’ 7 in treth do thairsed in cluichi 3 do breith do ibhdis

deoch, 7 do bidis ac 61 7 acaibnius ’arsin. Ocus is amlaid10 1161 in ingen 7 tri buede farri , uair t o bo do mnaib gliccawnin domain di , [7 is i ben is aille robi isin doman hi, Fr.

7 inti de tabrad comairli do bith conech 7 airmitin nici.

Rum. A Ecbnach aingen Find is glan do niem o ssin lind,

dobérthe bro the co mbri d'fcreib bothare haenmi.

‘Ocus cait e rabhais areeir, am ’anam e Chailti?’ er in

mm ‘A tigh Blaithmeic boaire ,’ er Cailte, ‘aC liil redeirc

“8aLuigne Chonnacht.

’ ‘Ocus Die do betha, am ’anum , e

Cailti; er in ingen ,‘

7 issi do choueir féin tangais , 7 geb, er’

"1

‘indarne cenn don fi[d]chill. Ocus gebaid Cailte 1n fi[d]chill 7*85

in; ocht. ‘Fade ned, er se,‘nar’ im[b]risse fi[d]chell, aingen,

iut it ni bored Co rmac 1111.Find naOisin lethtidchellacht ommsa. ’‘1

' W e Fr. 8 Oeus taréis ahim[b]ertatrell t o chui

Mar 111 ii[d]chell naithib, 7 etchonncedur tri d1’

1naid 1 n- imfocusd6ib, 7 ro iiarfaig Geilte do n ingin :

‘Cé natri dunaid seo ?’

m 0

at se.

‘Accnmse don6ned, er in ingen.

‘Isac degmnéi do r6nad,l l

'

Cailte. ‘C re'

t in t-airiidech fit it farrud ,aChailti? ’ er in

ingen.

‘Cas C o rach mac C ziincinde , airfidech Tu’aithe dé Da

M u nili,’ ar Cailte , ‘

7 in t-airfidecb is ferr anEirinn nili 7

t ‘Is meith e delb, er in ingen,‘damed meith a7445

l irfidod.

’ ‘Dar er mbreithiram ,

’ ar Cailte, ‘acht gid maith e

delb is ferr e airfited. Gab bic ale do thimpfm,

er in ingen.

00018 gabais Cas C orachatimpen, 7 to b6i ic e sefnad 7 ic e seer

bu nglend, Laud. banglinde, Laud . cluithi, Lau d.

seinm, 7 tuc in ingen in de feleig ro boi imme lamaiba7450 ‘Adree bneid 7 bennacht,aingen,’ ar Cass C orach, ‘

7 ui ridm"

ales iat, 7 ui thibet do nech aile iet budh ferr lem enaisféin, 7 bennacht duit f6in leo .

[Oeus etbert Ceo ilte :

A Ecnn, aingen in ri[ghj in iiairaderarafir,11i feccuse er tir naer mind acomsneircc daltaonhm in .

IS to is feile atcondec riam be ferr im lind is im budh,

u i dechaattech mne budh fcrr in isth Alban no Eirenn.

IS 1'

is feile itcondac riamh budh fcrr im lind is im budh,

is i be ferr dealbh is dath do sluagaibh nafninedhecb.

Aderim - searit reme bid fir inareidim - no ,

no chan feccuse o te biu commaith do dealbha, aEcua—10 . 81q

Ocus be dered don 16 annsin, 7 tangadur isain diin fanemd6ib donatri dfiintib, 7 tucadatech nderrait ndiamair iat. 0m:ro éirig Etrum mac Lugairaheiti nahingine, 7 no femdlldfaeilte reim Chailte

, 7 doriacht in ingen estech ir- rebadur in7455 degaid sin, 7 ro badur ic 61 7 icaibnius ann.

‘Ocus, e m’anm,

e Cailti,’ er in ingen,‘crét

me tacad Carnn nafingaile in

carnn so , 7 crét imatucad Dumanacon er in nam e

amuich ‘Ben meble ingen Ronain , bandrai do Thaiadh 1“Danarm, tucustar grad d’

Ifind mac Cnmaill 7 adubairt Elli7470n1

thibred handrai caidchi in comiat do gebed mnsi aile indomnn. Ocus doriachtedur co in leic[th]e Find conici seo ,

’if

Cailte ‘. i . deich co in 7 secht fichit, 7 tuc in ingen (sin) eand

fuithib , cor’

chair issin ndume iat ar ulcaib [fo . 1441b 2] 10

Find. Conid dib ataDumanacon air seo ,’

er Cailti.‘Ocus Carn nafingaile, no

,

’er in ingen ,

‘cret die ind?

‘Lam luath macC umaisc debtha, meic Déntacomlaind, do lain tire so hé

, 7 in comlann ticed chum C ormaic rig Eitw

7 A irt 7 Cairpr'i Lifechair eissium 7 aathair 7 atéemthl'

l

donith cach comrac dib aeind acheile. 00113 is annsin do if4so 6clach a1

'

1Dubth1’

r 7 anDubfid 3 7 aS leib Guaire, rise n-ahltS liab Cairpri, 7 Borbchii mac Trénlamaig ainm ind 6claig, ?ro b6i ingen aici . i . Niam ingen Bo rbcho n aheinm , 7 n6nbl

derbrathar ro b01 ac Leim luaith mac Cnmaisc deabths , 7

11aEirionn, Fr. medbla, Laud . ndnbfind, Laud.

210 Acallemb naSen6rsch.

manna; 7 to marbad Eogan le hAed ac Lic ind fomo rach, 11117515 reiter Lic Gnathail issin tan- so , 7 ind aidchi sin,’ ar- si Cailte,

‘to cad natri hesbadheas m6 thucad ar chuiced Connacht rim.i . in t- es t o - imarcraid do thieed 6 Indhar nafer , line raibin Muaid isin tan- se, do tragad, 7 in Ian more do thieedai lmuir amuich er in nG

‘reillimh 1, 7 co mbith lessngud [fo . 145“ l]

7520co icid air cache bliadnado tragad fo s indaidohi chétna7 inTipraso Aillbi.

‘Ocus imtecht is lindamairech,’ er Cailte, ‘

7 ui thncusa1mcheud atech mnabod ferr enaissi,’ er Cailte. ‘Ocus n ot 1»

deithfirech robail liumsad ’ fiarfaighi dit re n- imthecht,am’amm.

7626aCailti,’ er in ingen.

‘Ce ni sin?’ ar Cailte.

‘Onich b6 1!

t-airfidech utateat ferrades , 7 ciaamatheir 116 aathait ? ‘C.

C o rach mac Caincinde, mac o llaman Tuaithe dé Dananno llam Tuaithe dé Danann hé fein, 7 R6 bind ingen Elem! "in Bro gae mathair.

’ ‘Dursan sin dono ,’er in ingen,

‘nd

7680mac do Bodb 716 d’Aengus n6 do Thadg mac Nuadat 0

féth itir 6n, e ingen ?’er Cailte.

‘Grad trom tueuse do,’ ar '

n

ingen ,‘

7 ui thucus grad do neoch ro ime riam.

’ ‘Ni 51 in

nech dib sin fadeired naeissium ,

er Cailte, ‘tre breifl'

l ]neemPa’traic commbiao llamnacht Eirenn sicci fadared, 7

7535 cuirfid Ttiaith dé Danarm ind - étnaib cnocc 7 carracc dmunafaice tni tedhel talman do thaidbsi, acht madh in t-I

'

r

fidech so . C eide th’aicned nimmi sint, e Chais Cbon ig?’ l

Cailte.

‘Iss 6 m’aicned

,ar’ ar se,

‘nafaccado manib in dona!

riam ben budh ferr lem ine in ingen tit.’ ‘Crét

,dabeir mi

7510 gen comaentngud do denam ? ’ [er] Geilte.

‘Do déo in - si 7 dd

chomairle er in ingen.

‘Feis Temre no 5 dennm ac fcrflEirenn ,

’ ar Geilte, ‘

7 doberthar thussado Chas Corech l l

Caincinde enn, 7 dobérthar o llomnacht Eirenn 7 Alban doVI .7 naidmecar tuse aco raidecht aenmnad6 .

’ ‘Ce fat 00 ndil

7515 gentar feis Temrach er Cas C orech.

‘A eind reitbe omi-l:ar Cailte. Ocus faemais in ingen sin 7 06 8 C o rech manu

[IAr sin to bei Cailte ic formo ledh Find, 7 adubairt soand:ngaillibh, Laud .

Fr. 22 Liem. 211

A tainig do sluagh Banbe itir righ is righdamna,ferr Find innfit sin uile cathmils’d ard Almaine.

‘IS mo r in teist sin , e anam ,

’er Patraic.

‘Ni m6r,’

er 7550

061115,‘uair dambeitis socht tengthe im eind 7 socht so laberta

M b cache tonged dib ui téirsed uaim leth natrianamaithesahe“d

’indisin ‘

er Find. Uair bei aadbar sin aigi ’ , ueir nir’

dinlt Find ro im duine riam acht co mbeith cend re caithemndoh‘ sigi 7 0088. re himthecht.

Oeus itbert

INti ntch leicedh nech’natheach t o leiced Find inatech,

to bidi nigi re 11 15 sin i cen t o bei’1111 bethaidh.

‘Adn e buaid 7 bennachtain,’ arPetraic, ‘is meith to indisis sin.

Ase haithle sin tancstar naslo igh rompu co Cnoc in

eolairo re Cruachain eniartuaidh ‘C red’me tucad Cnoc in 7550

adeire er in cnoc- se , acam? ar Patraic.

‘In t-aenduine ison delb don Adhemclo ind 7 do dro ing delbde duineta. i .

l olair mac righ in domain m6ir ano ir, 7 dorinde acuru 7 e

nuinntcrus re Find néi cét cu 7 néi cét gille 7 1101 [cét] oclach,b . 22 [I i sm . 195' l ], 7 dor6nad selg Bleibe gem 7 S léibe na755sashes naEbrio 7 clermhechairi in C oraind chladhuaine achi s

, 7 do rith in gillae ndegaid fiadhaenn co terlae sleg

i naforfo lumh acléib,’co ndechm

'

d fo t lamhe leeich do

dlrlmd mad roremur asleigi fein trit. Ocus tancemer-no tri

filth naFéinne daindsaigid , 7 do b6i . ix . n - o idhche’na757o

Maid ac taircsin e leighis aceind [7 t o féimed ni d6

b . 7 fusit bas istein , 7 do mnired in tulach thonnghlas

Finn ccce'

m'

t in rannTrnsgh, aEclair ilchro thach s chnr chrodhs chommmach,fuil do chnirp ins cni thécht . do sil tar crecht confsdhsch ! ‘

‘Ocus Cnoc in eo lnis ainm ele dh6 ,’

er Ceilte. ‘Crét in

t-eolns sin1'ar Pa’traic.

‘C o innillsciath drai do mhuintir Finndo bhi ac cailleo racht er néllsib nafirm[a]mcnti i fiedhnaise

inidisin, Fr. nigi nigi, Fr. neith, Fr. sniartul igh, Fr.

111 Fr. 22 this quetmin isascribed to 061110, and runs thus :'

h '

nngh sin, 11 Eclair iloro thnigh 11 cleith com oorrtharach,fuil do culrp m ad u'

nim téct . er siledh cr6obt confadsch.

14°

212 Acellamh naSen6rsch.

7550Finn, [7 t o féchustar er co iced nGeile6n budes, 7 t o bei cc 5

radare Find Fr .

‘Ac sflt ,’ ar 56 ,

‘in bhaili e cuir

fider bruiden re Fathad Canunn mac Mac- con mbeie Mimic

niedh.

’ ‘Atciuamh sin,’ ar Finn, [7 no taispénustar do Goindol

sciath drai, Fr. 7 etbert

7585 [F.] Atciu tri neo llu co neim e Co indilscéith os bruidin,’

abair re each mesacet tucair gafeth '

me fuilet.

[C .] Atciu nél glanamar ghlo in ii] 68 brnidin ’ bémethain,(bieid) trieth dame, te ilc in modh cailc nasciath (oc 1) sco ltod.Atciu néll glas geellus br6n fuil eetorrai ceirtmhedhon,ticfe mien 11ambadhbh don hbert niamh ne n- erm ic 1 n - imert.

Néll derg nech deirgi cr1i glan etciu ennare n - uachtermed cath budh fathafeirgi detb 1111 this fo irdheirgi .

Tarngairit cwrpu do chradh ocus dith morslo'

g mocha-(th,e ri Ohlisch etgeo in gsch 11 na1ri neo ill obisch etchin- n .

7595 [F.] A Co indilscéith, abair sin gsch m 35 finfreigidb,116. ceilar do trieth mar 11 natri neo ill obisch stein- se. Liam.

[Laud 145' 1] Ocus ro timnedur ceilebrad iardain don ingin,7 tangadur rompo co Cuoco nadele bodes, rise reiter Cum

Fraich meic Fidaig, 7 fuaredur eenduine [m6r] erecind ii n76°Ochem n

, 7 fo lt garb treliath fair, 7 brat odhar nimer 7 fit !

findumaissin brat, 7 lo rg find fete findchuill ine leim, 7 eirgli

do bueibaférgurt gabelaine fiadnaissi. Oeus suidhis Onilio in:

farrad er in tulaig.

‘C iathussa, e m’anum , aoolaig?’ a

Cailte.

‘Bairnech mac Cairbh missi,’ er in t -6clech ‘. i . rochtain

7606 do rig Eirerm . i . do Diarmaid mac Cerbaill, 7 issin crich-m

ataferann ecum 6 rig Eirann.

’ ‘Can duitsi do bnnudhn ,s

m’anum , a6elsig?’ ar Cailte.

‘A C o llamair Breg enair,’ er int- 6clach.

‘Ocus in fetrais dam , e 6c1aig ,’ ar Cailte, ‘cis I[l]

ferr tainio e C o llemair Breg riam ? ’ ‘Ro feter 7 rofeW7610fir Eirena7 Alban . i . Cailte mac B6nein,’ er Beirnech,

7 in

fitir tusacéit afuil in t- 6clach sin?’ ar Beirnech.

‘Bofibt:er Cajite.

‘Atasom er saerchuairt Eirenn in bail ir-rehed'

acho icle 7 achomaltade inafarrad, 7 missi in for sin, ’ er 011111.‘7 brathair bunaid duitsi me, 7 inann senathair lind eraen.

t bruigen, Lem. bm igin, Liam. bn idhin,n .as:

214 Acellnmh naSen6rsch.

M idhe to marb e bethair 7 e senethair ne hingine, 7 d i d

ac 5 ndigheilt er cach nech acceibsi e ndegsid e cheile.’

Ocus tangedur rompo anusin co dtin ind 6c1£ig . i . on In

nafleidhe, il- leith aniar do Charnn Fraich maic Fidaig, 7 mfresled co meith iat enn re teora11 7 re teoraaidohi. ‘Owmeith

, [a] anum , a6claig,’ er Geilte,‘dar lium saiss anocht

aidohi tsemne .

’ ‘Mas si,’

er in t- 6clech,‘is inti sin tic in inga

7555 d’fogeil 7 do dibeirg orainde.

’ ‘C indas do bieth damse ,’ aCes C orach mac Ceincind , ‘dnl co dorus in tside anocht [sCailti7’ ‘Erigh, amh’anum, 7 gebh th

erma7 dena11mmFr. Gone dochuaid , 7 ui cien b6i enn oo feceid is

ingin seocho amach assin tsid, 7 brataleind aendethe nimll'

,

7660 7 delg 6ir enn. 7 leine do tside bnidhe m ones, 7 sneidm dfl

lénid itir e dasliasait, 7 de tsleig ine limeib, 7 ui raibe meeclaurti don leith de heghaid , 7 nirb

ecail 16 abee dflleith da0111. 00113 m c C es C o rach side ine haghaidh 1

, 7 h e

achorrmér gaiscid e suainem nasleigi no b6i ine laim, 7 h e

7665 urchar don ingin co terlain tslegh ine hucht, cor ’

bris easideine clieb.

Cailte cecinit

tarm . Ro marb Ces Corech ne co r in n - ingin mir, nir’ bo chol,

in dorus in tside thueid com - commhig re heennnir.

76700 0113 ro dichend hi’ersin, 7 tuc leis in cenn chum in oelsig ]

chum Cailti. ‘Ocus ac siut, e m’

enum , e 6claig, ’ er se,‘om

nahingine donith ind fogal 7 in dibeirg ort cache blind“ :

Ocus ro badur enn re teorala7 ré teoraaidchi ine degaid i n.IS annsin adubairt in fer cetun : ‘Meith, am ’

enum,1

7675 Chailti, in fitir tuse in t -ingreim aile etaommae '

min tir-seo?‘Cahingreim sin, am ’anum ? ’ er Geilte. ‘Tri sedhe 1 con

ahuaim Cruachan cache bliadnaco millit in neoch his 1b

mo ltaib 7 do chaerchaib ecceind 7 ui thair baogal 00 M[fo . 145b 1] ind uaim Om echau doridhissi,acht is mogener on

7190 de ticfad e ndingbail dind.

‘Ocus meith , e m’anum, e Gail

Choreig,’ ar Cailte, ‘in fitir tuse 06 natri co in doni ind fight]

1 hadhaigh, Laud.

216 Acallamh 11aSen6rsch.

7715Ocus atrecht Ces C orech chucca, 7 no ben e tri cindu dib.

Canid Glenn 11aconricht ainm in glennail- leith itneid do

Charnn Bricrenn 0 sin anall gusaniu.

‘IS meith in t- enguem dorignis, e Cailti,’ er C es Corech,‘

7 ui hengnum sen6rach sin eniu, 7 t o b6i 7 robe meith do

7720 t’airfidech beith it farrud. Ocus caferr in t -enguem dorignis se m

eng[num] ind eirfidig . i . dorignis e mbrégad o rechteib om i

rechtai daine.

Ocus tangedur rompo [fo . 1451 2] dochum dunaid 1 ind 6clnig’arsin , 7 eind natri mben sin leo e mbuaid co scsir 7 chom

7725 maidme, 7 ro badur enn re teorala7 re teoraaidohi.IS issie ees 7 uair doriacht neemPetraic co Fert in drned'

risareiter Fert in Gedig issin tanso .i . Godechaspac do muintirPatraic ro b6i enn. N6 donaGeidech drai Medba7 Ailillsato rchair enn. Ocus is anusin doriacht Aed mac M uiredaig

7730meic Finneohta, ri Connacht, co Raith cheeirechMedba, rise reit-Pin Mairtini meic Contach isin ten- so . Oeus ind aidohi sin 10

gab slaetan tromgalair d ’

indseigi Bé- bind ingen Echach Leithdeirg ri Laigen, ben ri[g] Connacht , 7 fuair bas enn, 7 m

hedhlaiced hi ind-Ard nan-aingel, rise reiter Unren nGarsid’7735 isin ten- se , uair mili d’ainglib tainio fathri enn d

eccellainPetraic and ac denam atreth. Conid aire sin ederar Ardmn-aingel riss.

Ocus tainic iarsin ri Connacht co Fert in druad, 1 mar irraibe naemPatraic, 7 dorighned tino l 7 to ichestal chuicid Car

7740 nacht leo 6 taLeic EssaLomanaig , risareiter Luimnech, 0°

hEss Eneid meic Moduirnn .

Dale Chailti, immorro , tainio ro ime cone muintir 6 ts Lil

namben co hairm ir- raib Pdtraic 7 maithi Connacht, 7 too Ichenn an- ucht Pa’traic anusin. 7 ro feredur meithe W

7745 faeilte re Cajlte 7 ré Cas C orach mac Caincinde.

‘Ocus (1!

ar mbreithiram,

’er siat

,

‘ui faccamer 6 do scarebair rind dil

budh annse lind inasib.

’ ‘Dar mo breithiram,

’er Osilia, ‘

Ii

1 duneig, Laud.

1 druag, Laud .

1 ngareig, Land .

1 dmag, Lau d.

218 Acallamh naSen6rsch.

Chailti,’ ar Pdtraic, ‘mo soela7 m ’

imthechtarisin mbliadaa'aatfisi am ’

écmais. ’1785 ‘Adrao buaid 7 bennachtain, anaed traic,’ ar Cailte : ‘in

mor in so cho r sin to facaiado Gaéidelaib issinn inndh sin.

IS anusin to scailed apupull tar Pdtraic ind fidchi sin,

7 dorigned longport ac ri[g] Connacht ann ré hed caeicis armis n6co to irsifis c6ic o llcho icid Eirenn do dénam feissi na

7790Temrach. Oeus dorigned tech derrait diamair do Chailtc' acco

iter thech rig Connacht 7 pupal] Pdtraic, 7 is uime dorigned

atechamlaid sin, comed urgairdiugud do cechtar de eistecht ris.

00748 is anusin ro gab Cas C orach mac Céin[cinde] athimpan , co r’

cho ir inasuan sirchotaltaiat. Oeus t o oirgetaram:7790mairech , 7 to cad fi[d]chell dan- indsaighid dahimirt, 7 dofrith esp[aid] tr i fer don fi[d]chill, 7 adubairt in ri ‘: ‘Ni faishther fir bus chosmail riaanEirinn naanAlpain.

’Om it!

anusin adubairt Cailte : ‘Nahimridh in ar se,‘ndoo

ndechur- sad’iarraid fi[d]chle atchonnarc icafo laeh fechtai10

7800Oeus tainio reime sair co cenn S leibe C lithair, risaraitat SliabBaghnaissin tan- so , 7 atehonnairc carthe eomdaing[en] cloicheando rus in tsidaamnieh, 7 tuca(19. 1am uimin carthe, 7 tn0atalmain hé 7 fairele comdaingen clo iche ro b6i ar in fi[d]f

chill an- inadh in ehairthe, 7 faircli fuithe, 7 tuc in So lush irm fich as . i . fi[d]ehell Guill meic Morna, 7 tucustar tri fir 6ir 7

bri firairgitaisti, 7 do cuir in fi[d]chill itir in daehlar com

dlutaehloiche chetna, 7 tainic reime d’indsaigid rig Connacht, 7

tuc nafir ’nalaim , 7 doruh ind fir fam6 don tamin g in ad

do bith in each fir dib.

‘Ocus in raibi ui budh m6 inas bar7810 in ri ‘.

‘Ro b6i immorro ,’ ar Geilte, ‘tri co

'

ecafer n- 6ir 7 tri

céecafer n-airgit. ’ ‘Cret tuc ort,’ at in rt 1,

gan in fi[d]chill dothabairt let damsa ‘Nf fi[d]ehell do tsiris orum ,

’ ar Cailte,‘acht tri fir chum tf1[d]chle , 7 tucusagein 7 aithgein dnit, 7ui dingen

- saagluassacht assin n- inad inatuc in t- 6clach assafi[d]ehell hf.

’Oeus tucad nafir ar in fi[d]chill

’arsin.

‘Oeus

ciaiearaibe ind ar ri Gonnacht. ‘Ac Go ll mac

rig, Laud.

Land 1463 ] 146 0 2. 219

Ima,’ ar- si Cailte. ‘Duman gan atabairt duitsi let damsa,’c d‘Gonnacht. ‘Nacnir- si ris sin , ari ,’ ar Osilia, ‘

nair 111

Hit in fi[d]ehill dnit etir, 7 ui thibar ui bus m6 dafo irind.

Oeus ui cian ro badur ann co faccadur Aillenn Fialehor 7820

at ingin Buidb Deirg meic in Dagda, dan- indsaigid 7 hi .1.

In do mnaib Tdaithe dé Danann inafarrud, 7 t o tsuidh(es)tarIt infirt f6tbsig

’ ifiarrad naemPa'traic 7 rig Connacht, 7 t o

W in ingen ac indissin ato isce ann.

‘Ocus caide do frecraun

’ at, ati Gonnacht? ar Pa’traic. ‘In ui adérlis- sa7 bns '

zsss

I l ith let (do) denam dam iss ed dogen- sa,’ ar in ri ‘Is waithh asatab- [fo . 146‘ 2]-airt duit,’ ar Pa'traic, ‘

uair ro gellus ria00 tinbartha- sahi acht co léieed acreidem do ilfi drai[d]eehtal l itbe 7 co slechtad si do tso iscel Big nime 7 talman.

’ ‘In

fienni- si sint, aingen? ’ ar in ri‘. ‘Faemaim ,

’ ar inn ingen. 7sso

0am to eirig in ingen conabantracht, 7 to tslechtadur uile do

Pan ic, 7 t o chengail Pa'

traic iat 7 to ph6s , comb hi sin

calimlmain t o po s in Tailgenn inn-Eirnm amal airmid o dair.

‘Oeus lunch 1n posta,’ arBeineon mor mac Aeda. ‘Rachaid um,

fll ’ in ti l ‘. i . raghabaile cachatuaithe o Leic Lomenaig rissem ;

M iter Imimnech co LeicEssaRuaid.

’ ‘Ocus luag naifai inal dbaig sidt, aPatraic,’ ar Beineo in, ‘do lucht in chnieid.

’ ‘Do

her imm o ,’ at Pdtraic ‘

. i . tri rig do gahail Eirenn naithib,7 rath Eirenn fo deiredacco gan dibaid .

Oeus scribais Brogdnm ficbalasin do cho iced Connacht, 7 scribais neoch tucad do 7emParade. Oeus ro faeidur in lanamain sin indaidohi sin arleoptha7 lAmdéirigthi . i . Aed mac Muimdaigh meic Find

M ta7 AillennFialchorcraingen Baidh Deirg meic in Dagda,.Oeus t o eirig in ri ‘ co moch arnamairech, 7 ri[g]lin clo iche

adruim rissin eartha7 7mdo m y do Chailti : ‘C id immatucad Liain imracail ar inlis no ? at se.

‘Fecbt n-aen datangadur meic Mom s. co Guaill Cbepainind-Eehtgo Gonnacht; at Cailti , ‘ac fogail 7 ac dibeirgar Find7 at in Féin, 7 doriachtamar- no tri cathanaFeine co mullach -mo

tu m n ow-saw .

' ih rh id Las d.

220 Aeallamh naSen6rsch .

téleibe Cairnd tes i crich Co reamruad , 7 t o b6i ceist ac Findim dalamae Morna. i . ui fitir ind annsaMum[ain] bodes doehuadar M in sechu bo thnaid i cuiced Connacht. Oeus adubairt find renadamac féin do] acuiced Muman d

'fis seal7866 mac Moma. i . Uillend 7 Gaines conaf6in 7 was fo irind, 7do chnir Aedan 7 Cathal, damac rig Ulad, 7 daec

'

t oolachmaraen riu

,i ediced chaem[al]aind Connacht d

’fis claindoMorna. Oeus ro badur d6. mac rig Laigen in[a] fiadnaimi .i.

Conla7 Cellachan Oeus tangadur sin dacét 6clach7860 11 ndegaid aeomalta, ’ 7 tarraid eachare cheile dib co rabad. ’

eeithri cét éelaeh an-aeninad , 7 doriachtadur chum inn inaidsea, ’ ar Cailte, ‘

7 do tsirdis each lac o Ath eo ltaco hAth

mberehaac iarraid mac Mem e, 7 ticdis each n-aidhehi coniciseo . Oeus bahingnad 16 Find dalaamuintir[e], uair ui tainio

7865fis naithib daindsaighid.

‘Bo eirgemar- ne tri cathanaFeine 7 do fuaramnr sliehfla'gin tsl6ig remaind , 7 dar lind bahé slicht chlainde Moms , 7

to iad eachalaim acheile umpa, 7 re luathmarbad , etit gill!7 6clach, natri cét fer ro badur. Ocus ind nair thainic lé m

787016nso illsi arnamairech is ann tucsat aichne aramuintir fin, 7

re léieset annsin tri gaire moraeistib ieacainead amuintirero marbsat an- imrull, 7 adubairt Find ri[g]liaoleiche d ’

iarmidar in eethrur eaem sin . i . air damac rig Ulad 7 damac tig

Laigen. Oeus do eirgius- se,

’ ar Geilte. ‘

7 Oissin co Raith Medba.7876 risaraitcr Raith Chaereeh Medhaisin tan- se , 7 fuaramar in

ri[g]lin clo iche ann , 7 tucsamar conici seo hi, 7 re téaidemar’o s chind nafer sin annso .

‘Adrae bneid 7 bennachtain, am ’anum, aChailti !’ at insluag nili ,

‘is mor in fis 7 in faillsiugud firinde dobcri duind

ar each m'

[fo . 146b 1] fiarfaigther dit.’Oeus is desin 1a

Liain imracail ar in liaso , d’imracal find 7 naFeinde, eor’

marbadur amuinter fein aricht Chlainde Mo rna.IS anusin do ehuadar co Temraig , 7 re indissetar ma

d’fis 7 d

’fireo lus i fiadnaissi fer nEircrm . i . Cailte 7 Ohi o,7885 7 ro lessaiged each 111 adubradur ac o llomnaib Eirann.

1comaltad, Laud . tsaigemar, Laud.

Lend 14Gb 2 Liam. 1955 2. 223

ro badur ee 61 7 se aibnius ann ind aidehi sin, 7 re eirgetarnaslnaig ’amamaireeh , 7 re seailset fir Eirann daeriehaib 7 7055de coicedaib f6in 7 dan- inataib bunaid. Oeus atraeht ri Eirenn

co mo eh arnamairech co Lie naaad 1 fri Temraig snairtnaid, 7 Bé- bind ingenAlaisemeicAengusa, ingen rigAlban,ahen

‘ISail lemsa,’ ar se ré mnsi ,‘dul ar saerehuaird Eirerm.

[7] isan lem do beith- si i Temraig ie frithailem nasen6rach 7950on e riaail mi aithis missi 6 feraib Eirerm.

‘Dogenter areirmar o irdeeheir- si 7 mar aderat féin, ’ er in rigan. Oeus tangedm' araen rom[po ] issin tech ir- rehadur nasenoraig . i . Oissin

7 Cailte, 7 re indis in ri ’ do ib sin. Oeus is amlaid ro b6i

Oissin : iss é fer be fialnairige ro b6ianEirinn he, 7 adubairt : 7955‘NI hamlaid dogentar,at i , ar eissim ,

‘aeht bid do baneheileit

’ farrad iéin 7 aithin don rechtaire sinde.

’ ‘Méss ed, tabairin rechtaire ehueaind,’ er in ri ’ ; 7 tuend hé f6in 7 ahen enn.

Oeus adubairt in ri rin : ‘Ae seo mar ordaigim duib biathad nasenoraeh .i . sochtfichit hé do ehur i fergurt gabsla, 7amblegon 7970sin d6ib cech n-aidehi, 7 pro ind deich cét o feraib Eirenn do ibe lind 7 aleim i Temraig, 7 fo thrueud each re 11, 7 esrad drlnaehrainalepdaib, 7 conatair deired in lennad ’

6l intan biasin lind nuaurlum acco . Oeus atait secht meic aeeutsa,’ri ’ Eirenn,

‘7 muir[b]fither acenmsaiat 7 tusaleo daraib 111 7975

e n-airesbaid d6ib.

‘N ir’

hinganta,’ ar eissim ,‘ligbi ind abaio aTemraig, da

tictis fir Eirann uile dafegad , inar mbeith ’

gar n-aithne arMaelmuirirmacnDnbain,arreehtaire naTemrach, 7 do Chuarnaitm o

ingen Béceain b6aire eramnéi . ’ ‘Oeus meith, e m’anem, a

Dissin, cret eissein in t -abbaco ? ’ ‘aehairthe flathe fnair Conn“ d u bach; erDissin ‘

. i .abhoce, 7 tri duirrnd Cnind Ceteathaigin: airde, 7 iss e fi[d]ehellaeh 7 brannaige as ferr do bo i anEirinn he. Oeus uile galrain domain do beith ar nech achtmco tacad alam air ro fo irf(ed) [Liam . 195b 2] 7 fir Eirenn do

beith i léthair cathaJ eomraie doghénad- sen sidh eturru , 7

ndmag, Laud . rig, Laud.

226 Translation o f parts of the Acallam omitted in S ilvaGadolicl .

no t go to see (the“Fain would I go , ho ly Patrick, but

for aspearcast which S eseenn, son of Fer- dub, made uponmeat the battle o f Kenmare in the so uth,and I canno t go becauseo f the blo odclo ts o f that east. But it was his last shot, for

he himself fell there. And now I thank the K ing of heavenand earth that I may be listening to the crow o f the cock

in this place.

”“W hereon then did the spearalight? asked Patrick.

“011

my right side here , ho ly Patrick , where the shield was not

pro tecting me. Then Patri ck put his right palm to the classo f the blow, and the spear(head) came forth thro ugh the wound,and the knee o f the biggest man of the ho st wo uld pass throughthe socket and fitting o f the spear. The nearest to Cailte inthe church was Mael- trena, son of Dinertaeh.

“M y boy”, up

Geilte ,“take ho ld of my hand, for the Adzehead has gm to

see the hunt.

Cailte sangO scho lar, take me o ut, since Celebration has ended,

To hear the hound that hunts adeer o ut o f Berro bo l

O cock that erowest clearly, fo r whom do st thou make thy music? on

Then Cailte came forth, and Mael- trene , Patrick’s pn

'

m l

pupil, held his hand, and to ok him to the bed - ho use after thespear had been extracted , and there he remained that night,groaning and lamenting.

The Death o f Dubchre ide the R o bb er.

[Textz lines 4049

There was abrigand in that country, Dubchreide, son 4!Dubtntithaeh (‘Blackheart, son o f Dark emperilling

and persecuting Patrick ; and Patrick saidI give permission to deer Geilte, who has put many homes into gram

though he kill Dubchreidech and get him gratis.

And after that the man died.

o r perhaps ‘

getting advantage over’. see Glossarial index.

The Origin o f Ard Senaig. 227

The Origin o f A rd S enaig.

[Textz lines 4064—4071 ]

And there theyabode for three days and three nights, andthen they all fared forward to the Fiann ’

s Valley on the hither

side o f Cruachan,and sat down on Ard Senaig (Senech’

s Height’

)above the Fiann ’

s Valley.

“0 Cailte, said Patrick , “why wasthis height called Ard Seh nig?

” “I will tell thee, answersCailte.

“Find had an excellent minstrel named Senach naDaigri , and here he died o f an hour’

s illness. And the hillo ek

was built over him, so that from him it is called Ard Senaig.

And Ceilte said :‘I rememberwhat Sonach go t from Find fo r his music ’

twas no grief

and being with naught thirty o unces every quarter. A go lden penny

for every man in the ho st to comely, ruddy- haired Senach, that he might

sing great the deed and send them into a(charmed) sleep.

Geilte, my soul, says Patrick, “manifo ld was thatabundanceo f wealth.

”“It was manifo ld, says Geilte ; “fo r if he had givenno treasure save what he gave to women and minstrels the

treasure (so given) would be vast. “And did he endowmanywomen thus ?

’ asks Patrick.

“Truly he did endow them,

”answers Geilte , saying

Three hundred women Find endowed, by the King who is abo vemy head (God), aseparate brideprice to every woman vast was the

treasurealtogether.

“Great was that warrior’

s genero sity ! says Patri ck.

“It

was great,”says Cailte ; “for he left no woman without herbrideprice , nor servant without his due , nor man (-at -arms)witho ut his pay. And he never promised in the night what hewould no t fulfil in the (fo llowing) day, and he never promised

in the day what he would no t fulfil in the (fo llowing) night.”

The s to ry o f Etain Fairhair ’

s wo o ing and death.

[Textz lines 5638

Once upon atime, when Find son o f Cumall was on this

hill, they saw upon it awoman a-waiting them . She wore amimso n fringed mantle with ago lden brooch therein, and she

16‘

228 Translation o f parts o f the Acallan omitted in SilvaGado lica.

hadafrontlet o f yellow go ldat her forehead. Findaskedfidim g :

o f her, whence she came , and she answm d him :“From t i l re

Peak of Etar, son o f Etgaeth the champion, in the east;“W hat is thy name, 0 damsel ?”says Find.

“Etainmy name,”says she,

“daughter o f AedWhitebreast, out of theElfmound o f Ben Etair in the east” “Why hast then come

hither thence ?”says Find.

“ ‘To ask one o f the Fiann o f Erin

to race me,

’she replied.

“How do st thou run?”asked Diarmait

O’Duibni. “Go od is my running,

”says the damsel , “whether

long or short is the earth or ground under my foo t,’tis the same

to me to be running. Said Cailte‘When we came to Benn ben awoman jo ined our co mpany’

, etc.

[They raced to the hillo ek overBadammar, thence to Dublin, where Guiltswas the first to arrive, and thence to the elfmoundat Howth, where theyfo und mead and wine, and remained twenty nights.]

“And this was our number when we reached that elfmound”,says Geilte , “twenty hundreds of the Fiann o f Erin includingFind son of Cumall ;and we sat on the bedrail of the palace in theelfmound, and then our feet were washed,and our hunger wasabated,and our thirst was quenched. Andas we were there, Findsawagentle yellow-haired damsel in front o f the vets, withacupo f white silver in her hand, and she distributing to every one.

Then said the prince Find : “It seems to us that yon is

the damsel that challenged the Fiann to run and race fromthe Fort o f Slieve Grod in the west to Benn Etair ’

.

“It wasno t sheatall, says A edW hitebreast, the king o f the elfmound,“for yo u is the slowest o f o ur women.

”“W ho then was it?”asked Find.

“Bé-mannair, daughter o f Ainceo l, replied AedW hitebreast, “the she -messenger o f the Tuath dé Benenn. And’tis she that shifts into the shape o faspegdubanandawhale,and fo rms herself into the semblance o fafly, and o f atruelover

,bo th man and woman, so that all leave their secret with

her. She it is that outraced thee in the east,and no t you damsel,who was (then) drinking and making merry at the vets in the

elfmound “And how is yo u damsel named?”asked Find.

i . e. from Howth.

230 Translation of parts of the Acallan omitted in SilvaGadoliel .

love, as she beheld him. And she was taken to her own elf

mound, to the Elfmound of Ben Etair,and was laid in earthenho llows. S o that Fert B‘

ta’ ine (‘Etain’

s Grave ’

) is its name.She left three noble sons with Oscar. Lnath and Indell

and Oscar were their names. That is the sto ry which you

asked o f me ,”

says Game, “and therefore this place is calledBenn ban in retha”(‘the White Peak of the

The sto ry o f C u il lenn and Callannand th eir s o n Fo r 61:

(Text : lines 6725—6886)And there they staid that night till day with its full rad

iance came on the mo rrow. And saint Patrick and all the hostaro se and fared forth to Cuillenn and to Callann in Htii

Cuanaeh , and there Patrick sat down , so that S uide Pa'tm o

(‘Patri ek’

s seat’) is the nam e o f the place from that time to this.The king o f Munster sits at Patri ck’

s shoulder, and in front ofhim sat Geilte.

Then Eogan Bedside , son o f Oengus, king o f Mum ,

demanded o f Cai lte : “W hy was this place called CallannandGuillenn? and why was the name Lige in die (‘the Warrior’sGrave’

) given to yonder hill, and Clad naFeine (‘Dyke of fileFian’

) to this dyke surro unding the land and the district?”

And Cailte answered that question (thus“One day,”says Cailte, “find, son o f Cumall, was atBtith

Chuiri between Dundalkand the sea, at the end o f Traig Baili,and Lepaid nahiubraige (‘the Bed o f the Iubraeh ’

) on one side

o f Find , and Edith nahechraide (‘the Bath o f the the

place o f the Dub- sainglenn and the Liath Meeha1, on the otherside , and Dundalk behind us. W e had no t been there longwhen we saw on the strand to the north thirty chario teers comingstraight towards us . They alighted and unyoked their hmand the great wide- eyed warrior, who was eldestand noblestd

them ,sat down by Find ’

s shoulder. The lord Find asked listidings :

“whence hast then come, my soul, my warri or, and who1 Cdchulainn’

s two horses.

The story o f Cuillennand Callann and their son Fer 6c. 231

art thou thyself? quo th he.

“Callann, son o f Fergus the Fair,um I ,

”says the warri or, “

son o f the king o f Ulaid in the north ;

and my own brother Aed Donn, is banishing me, and he letsme no t be with (king) C o rmac ht’raCuinn , and keeps me 03

my own heritage. S o I have come to have speech with thee,0 ro yal champion, for weare related, Mes Mungel

daughter o f Oengus, king o f Ulaid, thy grandmo ther, being own

sister to my fatherand mo ther o f C umall.“If so , says Ossian, “’

tis from the Ulaid we have broughtthe fury and the fierceness thatare in us.

’ “’

Tis from them

assuredly,”says Find.

“Is it in Ulster that thou wouldst getland “Nay indeed,

”says Callann ,

“since we should no t

commit parrieide between us.

”“If so , says Find, “I will go

tomo rrow to Eochaid Red - edge , son o f Find , king o f M

star’s two provinces, and I will seek fo r thee land from him fo r

atimeandaseason. And unless I get thee land from him withhis consent, I will deliver battle at the end o f Trdig Baile to

the king o f Ulaid for thine own land.

”Then the three battalions of the Fiann, with Callann, son of

theking o fUlaid, before them, marched so uthwards to the Fort o fSlieve Gro d, to the place where the king o fMunster was dwelling.

And the king came and met Find and the Fiann o f Erin, andsl id : “Welcome is thy arrival, my so ul, 0 Find,

“and loyal isthis greeting o f ours.

”“’

Tis loyal indeed,”says the king (ofthe Fiann). Then they entered the fortress, and they wereministered to , and the drinking- ho use was arranged for them,

and Go ll mac Mo rnawas placed on one o f Find’

s hands, andthe son of the king o f Ulaid on the o ther hand.

Then said the king o f Munster : “have ye seen o f the men

Of Erin, or the men of the who le world, athird who se shape ishott er than that o f you warrio ratFind son o fCumall’s shoulder?”And the king asked : “who is that warri or in thy company, 0Find ?

”So Find to ld him Callann’

s name and description,and that Callann had come to ask him for land and heritage.

“By my wo rd,”says the king of Munster,

“if oneas go od asy o u should come himself to ask for territo ry and land, it were

232 Translation of parts o f the Acallam omitted in SilvaGado lies .

preper to bestow it upon him but when then, my so ul , my

royal champion askest it, ’

tis the more preper to give it to

him . And 10, there are two eantreds from me to him,

”says

the king of Munster.

“And athird centred to me and to the

Finn !”

says Find. And that also was given to Callann , so

that he had three cantreds.

“In what place do st then give him that land says Find.

“Brecethir now called Hui Chuanaeh and Tulach nadela” now called Cuillinn.

“Rude and Ultonian are my

people, says Callann, son o f Fergus.

“I haveacounsel for theeas to that,”says the king of Munster.

“Let the Fiann there

build arampartand afortification ro und thy land.

”So the

Fiann’

s three battalions aro se, and built it in the seven daysof the week, and a‘ho st—doo r o f contention

’ was made on it.

And after it was built fo r him , Find and the menu’

s three

battalions,and Callann, son o f Fergus, son of the king o f Ulaid,went with them again to the Fortress o f S lieve Grod.

Then said Find .

“W ell , my so ul, 0 king of Munster

knowest then on what other errand we came to thee?”“TrulyI know no t

”, says the king.

“To demand thy daughter C uillennfor Callann , son of Ulaid ’

s king.

”“What is her bride- priceand her present? asked her father.

“An hundreded bride- pri ce,”says Find, that is , ahundred to her of every kind o f cattleand o f every generation (now existing); and by my word , it

shall go to her,”says Find. S o that (bride- price) was bo undto her, and on that night the king o f Munster

s daughter waswedded to the king of Ulaid’

s son.

And Callann went no rthward for his people,and they camewith him to the land which the king of Munster had given

him, and there he built agreat fortress.The damsel bore him afamo us and beautiful son named

Fer 6c (‘young and in all Ireland there was scarcely

one who se shape and vigour and speareasting were as go odas his.

1 I read (with Fr.) rachaid, dar mo breithir, instead o f the co rrupl :

rach sin ar breithir o f Land.

234 Translation o f parts o f the Acallsm omitted in SilvaGado lics.

damsel. “Take the ‘measure or hundreds’

unto thee , and putinto it thrice its fill of go ld and thrice its fill o f silver , andgive that to For 6c as his wage.

”And the youth divided it

into three, to wit, athird to his father, athird to his mo ther,andano ther third to sagesand to o llaves and to the treasurerso f the Fiann o f Erin.

“W isely bath the wage been divided,”says Find. And they were there till on the morrow day camewith its full radiance.

Then wasahuntandabattue held by the three battalionso f the Fiann. Howbeit, on that day, owing to Fer 6c (andhis superi or skill) to none of the Fiann it fell to get first bloodo f pig o r deer. Now when they came home, after finishing the

hunt, asore lung- diseaseattacked Fer 6c, through the (evil) eyeso f the multitude and the envy of the great best, and it kindhim , soulless , at the end o f nine days. He was buried on

yonder green-

grassed hill, says Cajite , “and the shining ston e

that he held when he was at games and diversion is that you .

der rising out of his head .

S o that from him Tulach in oio (‘the hill of the youth’

) i s

the name o f that hill .And his mo ther remained fo rayear in this steedafter he r

son. And every day she wo uld go to her son’

s grave, an dthrougho ut that year she was bewailing him . And one day sh e

died o f grief for her son, and she, to o , was put into this hilloekS o that from her is the name Cuillenn.

“And this”, says Cailte, “is one o f the four placesat which

the Fianns o f Fri n used to don their fine comely-mantled garments, namely, Tarao f Bregia, and Temair Luachra, and inbroad-

great Allen of Leinster, and here in Cuillenn. Here, too ;

in every year the lord find used to deliver three battles to theFiann, and champions were brought and cho sen fo r velour in

place o f all the Fiann that were killed. And here the flow8

wild stage and the heavy - sided boars were bro ught to us to the

flo or o f the ho use o f drinking and delight. And on that daiCuillenn was an abode o f deer and game.

And Cailte said :

11 10 beginning o f the sto ry o f the Ridge o f the Dead Women. 235

Cuillenn wssanabode o f deer, was afort o faking with rulo , wasM tiful in the hour o f battle, with its reiment o f many co lours, etc.

“Victo ry and benison be thine says Eogan Bedside,

an of Oengus ;“and O Cailte, sad is the tale thou hast to ld

in, the tale of For 6c.

The beginning o f the sto ry o f the R idge o f the

D ead W o man.

[Text : lines ssm

Not long were they there when they sawagreat andgslhut body of men marching towards them in two divisions :

fight scorearmed with shields in each band o f them, and buln rks of brown red shieldsaround them ; awo od o f lo fty spearsat their shoulders ; alad, brown, excellent, beautiful, in the vanIf the band , with ago lden diadem on his head as asign o f

royalty, apurple mantle round ano ther warrior who was their

chief,and who wore on his head ahelmet o f go ld. They kneltto Patrick, and laid their heads in his bosom.

“Who are ye, O warriors says Patrick.

“Two kings o f

West Munster. I am Derg, son o f Dinertach, son of Mael- dhin,and the o ther is F1a11n, son o f Fiann, son o f Failbe. A greatInd beautiful banquet we have (ready) fo r thee , 0 king of

l ouster”, say the warriors ; “and we shall be the better iffilmbring saint Patrick with thee to drink our feast. For we wishour districts and lands to be blessed by him,and (wealso wish)to give him our live - service and our dead - service , for never

hrs we had aclerical friend except him.

“Precede us,”

says the king, “and we will fo llow in yourrear. They remained there that night, till on the morrow dayOne with its full radiance. And the who le o f that ho st, andPltrick with his people, came so uthward to Cat hair nacét on

u s of the two summits of S lieve Mish. The two kings of

West-Munster came to meet them , and made welcome to

Patrickand the king of Munster, and they gave saint Patrick3 ‘

gospel- penny,’

to wit, for each o f them three score ounces

°f goldand three score ounces o f silver.

236 Translation o f parts o f the Acallan omitted in SilvaGadoliu .

Then Eogan Bedside, king of Munster,asked Cfilte : “Andwhy was this place called the Oakwo od o f the C o nspiracy:and why was this ridge called theRidge o f the DeadW oman,andwhy was this little rath called the Little Rath o f the Incantation?C éilte answered : “I have knowledge thereo f, tho ugh its origin

is ancien‘Once uponatime, when Findand the three battaliom d

the Fiann came hither to haveahuntandabreaking - up (ofden),we were not long here till we sawasingle perso napproaching I .

He sat down on this hilloek m our company,and awomanthere, with asmock o f royal velvet next her skin. A ro und hawas amantle fringed and purple, withago lden bro och thai n.She woreasott‘, plaited, gilded tunic, withago lden breastplabthereon, and adiadem o f go ld on her head. N ot trifling u s

the thing to which we compared her, to wit, the mast o fagradship over ahigh summit ; and there were but few o f us who

felt no t horror and fear and awe at the excellence of tin

woman’

s shape and at her size. For we were no t folk of til

same eraas she, for she was bigger, greatly bigger. Go ll, allo f Morna, was then at Find’

s right hand, and there, in pmo f Munster

’5 two provinces, Oailte gaveagreat testim onyas in

G011. “He,”

said Cailte ,“was the upper hand (in fighting).

and the deadly wave over fierce bands, and the bo ld lion,andone o f the five best warriors behind shieldand sword and spatthat were in Erin and Albaat the same epoch and eraas beFo r these were the five who se bravery was bestat one time inErin , namely , Find , son o f Cumall , and Lugaid U gda,andOscar, son o fOssian,and G011, son o f Morna,and by myword,”says Cailte , “’

tis no bragging (to say) that I was the fiflh.

”Then said Find to G01] , (speaking) past her : “East fil l

ever seenawoman bigger than you woman ?”“By my wall."answered Go ll , “I never saw, nor has any other ever seen,awoman bigger than she is.

”Fo r the rest o f this story see SilvaGadelicaII, 288 bis 242.

1 lit. weak.

238 Translation o f parts o f the Acallam omitted in SilvaGadolic .

W e know not, say the Fiann ,“save that ye have custom

which we never saw nor heard of being practised by men be

fore you, namely , arampart o f fire around you every night,

and that after nightfall ye do not like anyone to see you, so

ye put that rampart of fire around you.

”“And what harm byou is o ur do ing that, 0 Find?”say the warrio rs : “fo r not to you

shall we be oppressive, (but) every go od thing we do , to you

it belongs .

”Then said the lord Find : “that is the speech of

gentlemen ; and shewing you spite o r making reproach by meo r any o f the Fiannao f Erin shall never occur by day or by

night. And there is something I fain wo uldask you,”says Fill].“If we know it,

”they say, “it shall be to ld thee.

”“Whatnames do ye bear?”asked Ihud.

“I am called Dub”(‘Datfl

says the warrio r who wro ught the cures.

“I am Ag”(‘Battlc'jsays the middle warri or.

“I am I lat” says the 0th!

warrior. And Cailte said , in describing tho se men and tinhound

Dub and Ag and Ilar , lo ving the triad, dear was the page,al lFermao , go od was the hound, used to be in the midst among than, t .

“Now go to yo ur home,”says Find ; “and so longasany“

shall fo llow me ye shall be 1 and the fellowship ye haveno t found ye shall get henceforward.

” “And th erefore,”at} !

Cailte , “this oakgro ve about which you questioned me, 0 king.was called ‘The Oakgro ve of the C onspiracy.

‘Victo ry and benison fall to thee !’

says Bo gan Be inde,king o f Munster, to Cailte : “well hast tho u so lved those two

questions. But tho u hast been asked athird question (still)unanswered, namely, why was this little rath called Edith“asSénaigechta.

9

The sto ry o f the L ittle Rath o f the I n cantation.[Textz lines 6 146

One day when Find was here on his seat, with the thin

battalions o f the Fiann, we saw three bald- red husbandmell1some word seems wanting here in Laud. The ‘

7 tumor? of Pr.”onakes no sense.

The story o f the Little Bath o f the Incantation. 239

coming towards us, ho lding three red hounds in their hands,andthree spears ;and (therewas) venom on their weapons,and venomm their dress,and on theirhandsand their feet,and on everythingwhich they touched.

“Whence have ye come , my men?’

saysEnd,

“and who are ye yourselves ?”“Three sons of Uar, son o f

M ost,are we,”theyanswer, “of theTuath déDanann. A warrio r

(i thy people killed our father in the battle o f the Tuath déDonann on S liab En (‘the Mountain o f Birds ) in the eastnot called ‘the Mountain o f Aige, son o f Ugaine ’ and wehave come to demand of thee, 0 Find, the eric o f our father.

“You have been long in coming to demand it, says Find.

“Wesuppo sed,”say they, “until thou camestto the Feast o fTara,

that it was Mider’

s sons that fo ught that battle , and the

mar of Ireland knew that it was thou that gave ho stages o f

theTuath dé Danann to the sons o f Mider in that battle.

”“And what warrior of my people,

”asked Fi nd, “do ye chargewith the killing o f your father?”“Geilte, son o f Ronan,”theywily. “By my word,

”says Find, “he is one o f the six men

Ibo were in my company there. And what names do ye

bur?’ asks Find.

“Aincél (‘Ill- omen

)and Digbaillad FApd d are our names ; and what answer do yougive us, 0 Find?

” “N0 one before me has given an eric for

l man killed in battle, and I will not give one, says Find.

“We shall inflict plunderand robbery upon thee.

”“What plunder'

I that? ’ says Find.

‘W e are three brothers, they say, “andvs shall, each of us, inflict plunder.

”“I will do saysAincél : “whether three or two or four of the Eann chance uponI t, I will take all their feet and hands fi'

om them .

”“I will

b says Digbail ; “I will not go a. day from them

I ifiront (causing) lack of bound or gillie or warrior to the

Emmaof Erin.

”“And I will no t leave them, says the thirdM , Bepaid, “without their lacking aband or company or foo t

3 hand or one eye.

” “Unless we get somewhat to help us

against them,

”says Cailte, “

no one o f us will be alive at thefind ofayear.

Then said the lord Find : “W ell, ye Fiannaof Erin, leta

240 Translation o f parts o f the Acallam omitted in SilvaGadoliea.

fortressand go odly stead be built by you here, where yonder menmet me ; for, until I find out which of us is the stronger I will

no t be (retreating) before them throughout Erin, and they inmy rear (pursuing). S o the Eann aro se , and each o f their

captains built alittle rath (rdithin) and fortress aro und him o

and his company, fi‘

om the summit o f S lieve Miah in the west

as far as this,”says Cailte .

“W e suppo se,”says the king of

Ulster,

“that for some reason these little rathawere (each) calledRa'ithin nan—othrus”(‘the little rath o f the healings ’

)“It was

for this,”says Cailte ; “because the three remained here fora.

month and aquarter and ayear inflicting every ailment andevery bane upon the Fiann. And here the healing of the

Fiann from these hurts was performed.

”At that time and hour the three sons o f the king o f

Iruath, who were accompanying Find'

, came to have speech

with him,and to ok him apart ona‘so d o f scrutiny of prudence,

and said to him :“W ell, my soul, 0 Find , we desire to give

thee acircuit of our wo lfhound , that is , to let him go

ro und thee thrice in every day. And then , tho ugh amultitude be intending to do thee evil

, or to plunder thee, theywillachieve no thing fro m one day to the next , provided there

be no t fire o r weapon or dog in the same house with him. Fo r

it is ageis (tabu) o f his, to have none o f these things in th e

same house.

”‘None o f them,

says Find, “shall be in the sam e

house with yo ur hound, and he shall return safe to you.

”Thu s ,

every day the ho und was sent to Find, havingabo ut his neck hi s

ridgy red go lden chain, wherein were fifty conchlanns o f refine d

go ld. And the hound used to go in that wise thrice roun ‘3

Find, and put his tongue thrice upon him . And to those wb ‘

were nearest the ho und it seemedas ifavat o f mead,after beinn- l

strained, was there, from the odo ur that wo uld come from hint

and to others it seemed that the odour that came from him ,when t”!

entered the house to Find, was the perfume o fafragrantappl‘garth.

“During that year says Cailte, “tho se three (sons o f Car:committed great plunderings o n the Fiann : but for every sic

ness and every evil that Aincél caused, Dub, son o f the kirfi

242 Translation of parts of the Acallam omitted in SilvaGadelica.

yonder men, and tell them I will give them what the king dIreland awards in respect o f their father.

”S o the gillies fatal

forth fo r them as faras this,and gave them the message. Thu

they came,with the messengers, to Co rmacand Find,and those

three sat down on the dyke of this rath ; and C ormac u

there, with eightand twenty battalions, and we (also), the threebattalions o f the Fiann”.

Then said C ormac : “Arise, 0 Dub , son o f the king 1!

Iruath,and command them by spelland charm to leave Ireland!”So Dub aro se and said : “Go by virtue o f this spelland chm ,

ye three fo emen, one- eyed, lame- thighed, foul

- thighed, half-Hil l.left- handed , o f the race o f wondrous evil

, from the grad )plains o f Hell below, and o f the race of Buadnat, daughter (1Herod, daughter o f him who gave up and delivered into the

hands o f the unbelieving J ews the true and glori ous Godandthe Lord o fall human beings ! And go forth o n the liflaLdeep brine , and let each o f you deal aswo rd - blow on the

crown o f each o f his bro thers. Fo r long enough are ye pluderingand robbing the truly-judging royal champio n, even Fifi.

son o f C umall. Get you gone to the o riginal kindred of ya?fatherand mo therand grandsire, to the gravelly hillocks ofHellbelow

, and may fire consume yo u there !”

Then the wo lfho und raised his tail , and bro ughtabldunder them from below,and forth they fared on the fruitful gremsided sea, and each o f them dealt aswordblow on the 0M

head. S o thus the three bro thers died and went to Hell.Cailte sang :

They fared forth from us on the seathat was hugely -waved,atAnd because o f that spell this little rath is called “lbs

Little Rath of the Incantation ’

.

The s to ry o f the balefu l Birds : Cai lte ’

s p ro b lem ; andA il lenn

s l o v e fo r the king o f C o nnau ght.(Text : lines 6270

Then said Flann son o f Flannand Derg son o f DinertachIt were meet fo r us to ask fo r that spell, O Cailte, my soul

'.

The baleful Birds. Cailté ’ s Problem. 243

“Fo r what reason?”asks the king o f Munster.

“Each of our

men, including the two that we are, has eight cantreds , whichamo unt to the who le kingdom o f W est Munster, and at thevery time and hour for reaping our harvest three flocks o f

birds come to us from the western sea, with beaks o f bone

and breaths of fire out o f their necks ; and as co ldas aspringwind is the wind that issues from their wings. And when

every one wishes (to put) ahand to the fields , they come to

us”, says Flann, son o f Flann, “and at one time in every twelve

m o nth abird attacks every car in o ur cornfield , and theycarry it 03: the second time they bear away (our fruit), so

that they leave neither apple on appletree , nor nut on hazel,no r berry on rowan ; and when they come the third time theyleave neither fledgling no r fawn on the ground , nor silly littlechild ; nor is there aught that they can lift that they take no t

away”.

“Andwhence do they come says Cailte, “o rwhatare theyth emselves ? o r to what end do they go “S ome o f usare saying”,qno th Derg, son o fDinertach, “that they come out o fthe elfmcundsand from the Tuath dé Dananu . Others are saying that theyare abirdflock o ut o f Hell (sent) to do evil and injury to the

m en o f Ireland”.

“But whencesoever they come”, say the

warri o rs, “we must leave them this district and land , for wecanno t any longer endure them

Then said Cailte to Patri ck : “Where is the lord o f know

ledge and computation , even saint Patrick? I would fain askthee aquestion’

.

“If I know the answer”, says Patrick, “thou

shalt have it, for I have o ften put questions to thee”

.

“In whatyear is there amonth without amo on”, says Cailte, “and amo o n without amonth , and amonth that includes three

mo o ns “The year o f the Quartill”, says Patrick, “which is

between two thousands o f years , that is , athousand before

it and athousand after it The first month o f that year iswitho ut amo on. In the next month there is amo on, but themo o n has not amonth because o f the fo llowing month. The

third month”, says Patrick , “takes three mo ons upon it, i. e.

the first mo o n o f the first month, which we have recko ned in

1 6‘

244 Translation o f parts o f the Acallam omitted in S ilvaGadslica.

the course (P) of our previous question, and the first moon d

the previo us quarter the same month takes ; and the third moon”,says Patrick, “is the mo on o f the kalends o f that monthoriginal era

“Successand benison attend thee, O saint Patrick!”as)!Geilte ;

“and ablessing came to the generation o f the men d

Ireland the day then camest unto them . Fo r there wasademon at the butt o f every single grassblade therein before thimadvent, but today there is an angel at the butt o f every grublade therein. And blessing to the men o f Ireland who shallsee thee and to tho se o f them who shall no t see thee, tor thy

miracles and marvels will serve them. And well, my soul, 0

Patri ck”, says Cailte ,

“when is that year o f the Quartill dwhich thou to ldest me?

”“Yestreen was the first night of it”,

says Patrick , “And the month that contains the three moons”,says Cailte, “when comes it?

”“Tomorrow night is the eve of

its commencement , and the day next to it. “And whenareyour co rnfields ripe, O Derg, son o f Dinertach ?”“Unless thatill- omened flock o f birds tarry (here), we shall be reaping tomorrow

”says the warrior.

“When do ye expect those birthto come to yo u ?

”asks Cailte.

“Tomorrow certainly”, say!Flann , son o f Flann , “at the same time 1 o f day to morrowasDub, son o f the king o f Iruath, put aspell and charm on the

three sons o f Uar, son o f Idast, when weapo ns killed drem,and the wave o f the flo od o verwhelmed the three bro thers

"

.

“And why then”, says Cailte ,

“should I not bestowaspan

and charm on Flannand Derg, the two kings ofW est Munch !»

in the name o f the Tri nity, unchangedand unchangeable,agaifithe birds that come every year to ruin them ?

”S o , early on the morrow, he fared fo rward, with the noblfl

o f the pro vinces o f Munster , and Patrick to gether with then,up to the summit o f S lieve Mish. Then the birds came to thecornfields as they used to come every year, and every one be

held them,and they settled on the cornfields, and Cailte said:

Fo r comainm I non read comaimser .

246 Translation of parts o f the Acallam omitted in SilvaGadolica

his househo ld around him,he saw on one sideagentle, yellov

maned damsel , who lo oked no t at the ho st , but at the kingalone ; and strange was the damsel’ s fashion.

“W hence lust

thou come, my damsel? says the king of C o nnaught. “ou

o f the glittering Brugh in the east”, says the damsel. “For what

hast thou come?”

says the king.

“Thou art asweetheart dne.

’ “Who se daughter art tho u ? says the king, “and whatis thy name?” “Ai llenn the Multiform I

”, quo th she,

“daughter o f Bodb the Bed, the Dagda’s son”

.

“Knowest thou,my soul, my Aillenn

”, says the king, “thatasore lung-diam

seized me , and draughts o f sudden death were go tten by myfatherand my mother ; but the Adze-head, saint Patri ck, bro ughtme back to life, and bound me to have only one consort, em

Aifi the Multiform ,daughter o f Eogan Bedside, the fing of

Leinster. And yet, by my word says the king, “never have

I seen awoman whom I would rather have to wife than thou.were I not subject to the cleric

’adiscipline and to fear of theKing o f heaven and earth. And now, my so ul , my damsel”,says the king , “wouldst thou like to be seen by the nobles of

the province?”“I should like , indeed”, says the damsel, “fir

I am no ta. . elfwoman, but one o f the Tuath dé Danann, withmy own body about me And the damsel displayed herself bthe ho st, and never saw they, befo re or after, awoman lovelierthan she.

“And what do om do st thou pass upo n m e”, 0 king

o f C onnaught?”says the damsel. “Truly”, says the fing,“I

will pass the do om that saint Patri ck will pass. That I willgive thee

Then the king commanded seven of his househo ld to go it

saint Patrick to Cathair naClo enrathain the so uth, to the

summit o f S lieve Miah ; and they fared forth till they canthither, and there they fo und Patrick.

Then Patrick bade farewell to the two pro vinces ofMn!

ster, and left ablessing with them , and came on with thin

envoys to Benn in Bailb, now called Benn Gulban, in Manmag. And thither Aed the king o f Connaught came to medsaint Patrick,and he laid his head on Patrick’

s breast,and knell

Fiadmor’

s quest o f Find’s daughter A6. 247

to him , and gave him power o ver the province from small togreat. And the king was relating to Patrick the story o f

the damsel. “And art thou asked Patri ck, “the damsel thatgave love to the king o f C onnaught?”“Iam”, replies the damsel.

For the rest o f this sto ry see S ilvaGadd icaII . 243.

Fiadm o r’

s qu es t o f Find’

s dau ghter A é.

(Text : lines 6444

Then the king of C onnaught welcomed Cailte and enquit

ed o f him (saying): “W ell, Cailte my soul, why was this placecalled Fert Fiadmo ir (‘Fiadmor’

s Gravemound’

) and why wasthis height to the west called ‘C ircall’ s Hill,’ and why was thehill beside it called ‘C ongna’ s

Cailte answered this question , because he knew what itreferred to .

Find mac Cnmaill hadagood, very loveable daughternamedAé Arduallach , and Fiadmor , son o f Arist , king of Albainthe east, so ught her o f her father. Find said that, if she herself wished to wed Fiadm0r, he, Find, would no t refuse him.

80 the question was put to the damsel, and she said that she

would never sleep with ahusband o utside Erin. Then saidFind to his daughter : “I will give thee, my daughter, to the

man whom thou hast refused, even to the king o f Alba.”Now

the girl hadalover in the Fiannao f Eri n, namely Ailbe Airmderg from A thlis, from the bo rders o fFeeguile,andAc said to him :

“A ilbe, my so ul, how wilt tho u deal with me,and Find giving me to the king o f Alba?”Then Ailbe answered : “Go under the safeguard o f Go ll , so n o f Mama, andof the Fiann o f Erin, no t to have mmpulscry wo oing upo n

thee.

”Then the damsel bo und her safeguard on the three

equal families that were in the Fiann, namely, on the Children

ofHom e, the Children o fBéiscne,and the Children o f Xemnann.

And she binds her safeguard on the who le o f the Fiann, and

the Fiann accept it.And this is the timeand season that Fiadmor, king o fAlba,

with three great battalionacame to the fitrami of ffl thaile. His

248 Translation o f parts o f the Acallam omitted in SilvaGadoliea

two bro thers , Circull and Congna, were along with him ; andamessage came from them to Find

, even to this cairn, (domending)Fiadmor’

s wife. But the damsel refused : so Fiadmcrsaidthat unless she were given him, battle against the Fiann wouldbe proclaimed by the king o f Alba. And he declared that hewould not. leave Ireland until either his wife was given him,dead or alive , or the head o f Find. Then said Find : “hot

three o f you go to Ess nan- én (‘the Cataract of the Birds')

today called Ess Dara and keep watch and ward againstthe foreigners who are on the beautiful Strand of Eothaibin the no So we three Fiannaobeyed that order, myselfandDiarmait O'

Duibni and Oscar, son of Ossian. And as wereached the end o f the strand we beheld three huge mm

approaching us , and the six of us warri ors met in the midst

o f the strand. W e asked tidings o f them, and they said thithe king o f Albawas there three warrio rs in all him

selfand his two bro thers , C iroall and Gongue , to seeka‘chance of slaughter’ on the Fiann.

“By my word, says Cailte ,

“if ye desire the Fiann tosuffer shame or want, ye sho uld put your face upon us,awl(then) we should be naught in E nd

’s Op inion.

”“And if,”say!

the king o f Alba, “in his Opinion ye were lacfing , what is itto us that ye are no t lacking to him ?”

“So then,”says Cailte , “we fo ught aduel, blo ody,aggra

sive , truly- venomo us. Hands were mo ved quickly , blows weredealt bo ldly, hearts were hardened, and feet were stayed.”

For the rest o f this story see S ilvaGadolicaII. 244.

The s equ el o f the s to ry o f the Lawn o f R eproach‘.

(Text : lines 6626

And abasin o f pale go ld with water in it, was broughtto Find , and he washes his face and his hands, and puts hi!thumb beneath his to o th o f knowledge ; and the truth was to

300 S000 Gadd ica, i. 218, II 247 .

250 Translation o f parts o f the Acallam omitted in SilvaGadolica.

Ro dub, of much grace will amultitude o f his race partake hencefo rward : from him (descends) one o f the three gifted families in the territo ry o f Connaught o f the mighty ho st, etc.

And I permit, says Patrick, “the grindiugud of every

decree and every covenant in which one o f thy race shall beconcerned to be made in his favour, pro vided it be just. Forlovingly (co grinn) hast thou bestowed the chario t upon me.”

They had not been long there when they saw anothschario t coming towards them, with two well - matched horses

harnessed to it. Therein was aruddy woman , wearingaredmantle, withabro och of go ld therein, andafrontlet of yellowgo ld at her forehead. She alighted, and laid her head on

Patrick’

s breast,and knelt to him .

“W ho art thou, O damsel?”says Patrick.

“Aifi the Red , daughter o f C o nall C ostadadr.daughter o f the Icing o f C onnaught.am I”, quoth she.

“I havem tand treasurous wealth,and I have come to consult with thee

for tho u art the best man in Ireland as to whom I shallwed.

”“Beho ld him there,”

says Patrick, “at one o f thy hands.”“Who is he ? says the damsel. “Dub, son o f Bo dub,

’say!

Patrick.

“What bride- price and present has be for me?”askedthe damsel. “W hat brideprice do st thou demand o f the youth?”asks Patrick.

“That I sho uld be the only wife o f him thatmarri es me ; for I do not deem it fitting that I sho uld be left

by him .

”“Do st thou accept that, 0 youth?”says Patrick. “I

accept,”the yo uth answers, “whatever thou tellest me to do.

”“If so , wed the damsel,”rejo ins Patrick, “and let thy childrenandthy family be by her, and grant her that condition.

”So thus

he wedded her thro ugh saint Patrick’

s co unsel. “Butat presentwe have no land,”says the damsel, “and that is sad.

”“Where

is the king o f C onnaught? asks Patrick.

“Here, thou holy

cleric,”says the king.

“Grant land fo r me to this co uple, whogave me the right to advise them .

”Says the king : “the can

tred o f land that belongs to himself shall belong to them

j o intly. And so they parted from him .

The sto ry o f the raths o f Cass and Conall . 251

The sto ry o f the raths o f Cass and C o nall.(Text : lines 6691

That night the ho st came on to BernanaC on (‘the Gapoi the R ound). The king o ver that country was then Tigernl ch , so n of Conn the Mighty. W hen he heard the ho st

Approaching him,he go tafit o f grudgingand niggardliness,and

he left his landand co untry, and fled fiom the king o f Co nn

aught and Patrick. Patrick heard this and said : ‘I pray to9o d that the sway o f ano ther sept be o n them for ever !

”Then the host sat down on the two raths that were there, halfthe host at either rath.

Then the king o f C onnaught asked Cailte : “What arethese two rathaon which weare?”“Two o f Find

s dear warrio rs dwelt therein, even C onall C o scurach and C obthaeh Cass,lN'o sons o f the king o f Tyrconnell in the north, two hero es andhawe- so ldier's and ‘hurdles o fagap o f hundreds .

They hadin Ireland inveterate foes , even the clans of Moma, and this"as the cause of their enmity. A hunt o f Slieve Gam washe ld by Find and the Fiann o f Erin , and C onan the Bald,90 m of Morna, chanced to be huntingalongwith the men on thatday. Now he was the mellgalach o f the ho useho ld , and the

‘I l lam lsome one o f the council, and the contentious one o f the

“ sembly ; and he never sought justice from any one , and he Vc u rsed the man who gave justice to him ; and thro ugh C onanth e Bald’

s curse the who le clan Mo rnadied and peri shed.

N owafierce savage stag was started by them there , and atl I im Conan cast his spear. The two sons o f the king o f Tyr

c o nnell also cast their spears at the stag , so that they passedc l ues-wise thro ugh him . Said C onan : “Let go the deer, mym en.

”“W e will no t let go , say the men.

“Ye have not

k i lled him mo re than I , and it was I that first wounded him .

”“ By o ur word ,

”say the men ,

“even tho ugh thou woundedst

h im, he will not be yielded to thee ; butwe will give thee Find

s

an d .

”And Conan answered banningly : ‘Curse on him who

l bflll give me justice, and I will not give it to anyone.

”Then

252 Translation o f parts o f the Acallam omitted in SilvaGadolica

C onall raised his hand and dealt Conan ablow with the

o f his spear, and left on him alump and amark as thirthe spearshaft. Then the bulk o f the Fiann came between tand thus there was an intervention.

Howbeit, Conan neither shewed grudge no r made repr

till the Children o f Mo rnabegan plundering and ro bbing I

They were killing his fo stersons and his dear ones ; andcame”, says Cailte, “to Forbs nafer (‘the Men

s v

is now called Lennain baili.Then said C o nan to Go ll : “knowest thou, Go ll, tho u 1

champion that the blow o faspearshaft was given me athunt of S lieve Gam , by the son o f the king o f Tyrconnell,

I desire to go and avenge that on them tonight.“By

word,”

says Go ll , “we sho uld not wish afriend o f cm

fight them,for they have the ‘

grunting o fasingle pig ’

s hr

Says C onan : “I willattack them with four hundred wan -is

S o he and two sons o f o f his bro thers , named TamanTrén, arose, and, with the fo ur hundred warriors, came toplace in the very middle o f the day. But fo ur hundred

attacked them ,

”says Cailte, “and Tamanand Trén straigh

fell by the two sons o f the king o f Tyrco nnell. And no

(on either side) escaped to tell the tale o r earn the wage,C onan alone, with the sling of his shield ro und his neck ;

he fared fo rth till he reached the placewhere his (o ther) hwtwere hiding.

Bad is this jo urney, 0 C onan, say these bro thers. “Thu

thee have we fallen , and two so ns o f o ur bro thers , andfo ur hundred men who marched with thee .

” “So tho se 1

hundred warrio rs ,”says Geilte ,

“were buried here , andgravestones were raised o ver their graves , and thereon

ogham - names were inscribed.

”And Cailte said

The rathao f Co nall and Co bthach Cass are under the green-m

hill : there they are from that to this in the mo und co ntinually, etc.

Great is the knowledge and true wisdom that thoutold us, 0 Cailte,”says the king o f C o nnaught.

254 Translation o f parts o f the Acallam omitted in SilvaGadelim.

Cailte ’

s Vis it to A s saro e.

(Text : 6789Then said Cailte to Patri ck : “knowest tho u, O ho ly cleric

the misfortune that befell me in the banded battle of Howth

in the east?”“What misfortune is that?”asks Patrick.

‘Msne,

son of the king o f No rway, had avirulent spear, and no one

struck by it ever escaped without death or blemish. There wasahundred valiant warrio rs fightingagainst me in the battle,andI was at the head o f the fray when, witho ut my perceiving it,Mane madeacastat me in the centre of the battle. I knewnot

whence the cast came, but I heard the no iseand rushing sound of

the spear as it sped to me , and I lifted my shield to guardmy head and my body. But this did not help me , for fire

spear struck below on the calfand sinew o f my leg, and left itsvenom in the leg, so that I am compelled to go and seek is

help and succo ur.

” “Whither do st thou desire to go ?”ash

Patrick.

“Northward to Aed Minbrecc o f A ssaro e,”says Cailte.“for he has awife , even Bé- bind daughter of Elcmar of the

Brugh, and she has the Tuath dé Danann ’

s draught o f leech

dom and healing, and with her is all that remains o f Go ibniu’

s

ale , and ’

tis she that dealt it to them . And brief were my

guidance and my road if Find mac Cnmaill were alive, andOssianand Diarmaitand Oscar ! ’ And then he uttered the lay:

Guidance to me from (this) country no rthward , to the Cataract ofModorn o f the mighty ho st , to have my leg healed, so that my journeymay be the longer, etc.

“And where is Cass corach, son of Caincenn asks Cailte.‘Here, my so ul ,

”says Cass co rach.

“Arise and take thy luteupon thee so that we may wend our way.

”And they arose,

and apatem o ster was recited fo r them , and Patrick said toCailte : “At the end of the year there is anassembly at Tano f the men o f Erin. C ome thither to meet us and the men

of Erin, that tho u mayst relate some o f thine own great deed!o f valour, and the deeds o f Find and the Fiannao f Erin.

"

Cailte agreed to this, and said : “What thing so ever thou hast

Cailte’

s Visit to Assaroe. 255

told me , that will I do . Tis meet fo r thee to say that,quoth Patrick, “for to me thou art dear and loveable.

”Then

Geilte bade farewell to Patrick and to the king o f C o nnaughtand the who le ho st, and fo rth they fared to the Elfino und o f

Druim Nemed, now called S id Duma in Luigni o f Conn

loght. W hen they reached the green of the elfmound theysawayo uth clad in agreen mantle with abro och o f go ld

fiercin, and on his head ago lden diadem , and what he wasflinging was melodious music. Cass co rach came,and the yo uthbestowed three kisses upon him.

“W hat,”says Cailte, “is the

“use of thy fri endship , fo r hitherto he has been unknown to

thee?” ‘Go od cause have we , ’ replied the youth ; “we have

the same mo ther.

”“And what is thy name, my boy?”asksCailte.

‘Fer-maisse (‘man o f son o f Eogabal , is myname,”says the yo uth.

“Meseems it is no t an excessive namefor thee,

”says Cailte , “for thy beauteousness is sufiicient.”

“Co me ye into the house ,”

says the youth.

“I will no t

80 5 says Cailte, “until thou gettest leave from the fo lk o f the

Elfinound, lest the blame o f my intrusion be put on thee.

’Then

th e youth entered the elfmound,and to ld this to Fergus Fairhair,the Dagda’ s son.

“Go o ut fo r them, say they, “and bring theminto the elfmound , for never have we heard o f awarrior’sso n in his time better than Cailte. S o they were broughtinto the elfmound, and were well entertained with all the bestthey had, and there they abode for the space o fanight.

“Well , Cailte , my so ul”, says Fergus , the Dagda’s son,

“I have aswordhilt, and I wish thee to put it to rights,il ’ the Tuath dé Danaan have refused to do so .

”“Let it be

lined in my hand,”says Cailte . S o the swo rd was deliveredto him, and fo r the who le fair day till night he wasarrangingitand he finished it by night, and put it complete into Ferm ’

hand.

“And knowest tho u , Cailte , my soul , our real reason for'“PQ iring that sword ?”“Truly I know no t

”, says Cailte.

“A

" Pr ior has long been at enmity with the Tuath dé Dananu,nfin e ly

, Garb, son o f Tarb, king o f Norway in the north. And

256 Translation o f parts o f the Acallam omitted in SilvaGadolia

he, with Eo lus his bro ther, comes to us every third year wit:agreat fleet. And thus they come, having with them ashebrave named Bé drecain , daughter of Herod , and no thing i

hidden to her, from elfmound to elfmound of the Tuath déDanann. For awoman o f magical formation fo stered her,andhence there are no jewels o r treasures or valuables in the

mounds that she do es no t succeed in carrying 03 by her know

ledge. And she brings aho st and amultitude to the midsto f every elfmound o f the Tuath dé Dananu, to sack and harrythem . And beho ld the spear in thy hand,”says he, “fit it (to

aspearhead)against that she- brave.

”S o he put the spear into

his hand , and Cailte fitted it. “And beho ld ,”

says he, “the

barbed javelin in thy hand : fit it against the third o f than”

(Eo lus). S o Cailte to ok the shaft, and it broke in its socket,

and seven shafts were brought to him,and they to o broke in

the socket. But the eighth shaft that was put into his hand,he fitted skilq y and strongly.

‘Blessed says Fergus, “were

he who should getafriend to undertake that the three againstwhom these weapons were made should fall by them!

"

“What names (have) these weapons? asks Geilte.

‘Blood of

mangling’

is the name of the swo rd,”answers Fergus, “and ‘War

like W oman’

is the name of the spear , and ‘Drink of death'the name o f the javelin.

”“It was my fate”, says Cailte, “to do

some deed for which the men o f Erin and Albaand the Tnath dé Danann wo uld be thankful. I did it no t in my youth.Who knows but that my fate is that I should do it today?

Who shall fall by the sword says Cass C o rach.

‘Tht

she- brave,”answered Fergus.

“W ho shall fall by the javelin?says Fer-maisse.

“One o f the two kings o f the wo rld or of

Norway, or o f Erin,

”says Fergus , son o f the Dagda. “And

who shall fall by the spear? says Cailte.

“Garb. so n of Tarh,king o f Norway : the Tuath dé Danann have apro phecy thatby it he will fall.”“Let the spear be in my hand,”saysCailte .

After that they remained there for three days and threenights. Then they bade farewell to the fo lk o f the elfmound,

258 Translation o f parts o f the Acallam omitted in SilvaGadolica.

This is the number that has come hither, atho usand vessels

they came to the end o f the strand, scythe - headsand long - ships.

W ell , Cailte , my soul , my ro yal champio n l”say they,“what is meet fo r us to do “Ye shouldask them foratruce" ,1answers Cailte , “

until the Tuath dé Danann make agatheringand amuster.

”And thus was it done. The Tuath dé Danann

assembled, so that on the mo rrow there were twelve battalionson the green o f the elfmound. And envoys came to them fromthe fleet, saying to the men o f Erin : “Let the Tuath do Donann give us ho stages.

” “How shall that be done, 0 Cailte?”said the fo lk o f the elfmound and the chiefs o f the Tuath déDanann. Answered Cailte : “Let us send these twelve battalionsof ours to the end o f the shore to observe them .

”So those

twelve battalions marched fo rward,and Cailte said : “Hathanyo f yo u a chario t?”“ I have,”says Midir Yellowmane,ason o f the Dagda. S o it was bro ught to them , and Geiltego t into the chari o t , and the spear (called) Warlike Woman,was given to him . The o utlanders arranged afence of shield!

about them ; but then Cailte set his left knee against the chari ot, and put his valoro us fore-finger into the thong of the

spear,and deliveredacastat the king o fNo rway, so that thespetrsped straight to him and miserably broke his hack in twain. The

king fell in the midst o f his army , and his so ul thus partedfrom his body. And Cailte said :

Garb was slain at the beginning , amid his ho st in the van. Cailtikilled him with his viru lence, by afatal cast that was cruel.

Then his people carried king Garb into his vessel, andthe army said : “A great deed the man has done , to havekilled with asingle cast him who was best in the wo rld !”

Hence‘the Shore o f Garb ’

is the name o f the shoreafter himThen said the she- brave to the ho st : “Board your ship”:

quo th she ,“and I will face the Tuath dé Danann.

”Andthen Cas s C o rach enquired o f the Tuath dé Dananu : “Hm

ye for me ahard and strong shield?”

For the rest o f this story see SilvaGadolicaII 247.lit. acondition, o r article, o f peace.

The killing o f three birdflocks from Slish Fuait.

How Cailte and his co m rades kil led three b irdfl o cks fro m S li s h Fu s it.

(Text : lines 7 126

That was the time and season that three ruddy beautifullirdflocks came from the bo rders o f S lish Fus it. in the north

to the green o f this elfino und. They ate the grass down to

he gravel and bedro ck and bare flagstones. Ilbrecc sangThree bald flocks, ruddy, thick, beautiful, comeand graze the green,

having no t enough fo rasingle race.

“What are yon?”asked Cailte .

“Three birdflo cks thatcome to us every year, and they leave no thing on the green

outside witho ut eating it down to the graveland bedroc Then

Cailte and his comrades threw three throwing- sto nes that layheim them, and the birdflocks fell thereby.

“Take successandablessing !”say the elves : “

go o d is the deed ye have done.

Cailte ’

s running and the C hase o f S l is h Lu gde.

(Text : lines 7364

They fared fo rward to Les namban (‘the Garth o f

the Women’

) on C riil Radairc, now called C o o lavin , and en

tar-cd the fortress , where they were well served that night.

There they remained till the mo rrow, when day came with itsfull radiance. And then his left leg caused pain to Cailtethe day, and kept him from walking. And awarrio r o f

"10 house was saying to him :“Great the vigour that has been

lhewn by that leg , tho ugh to night it is in sickness and illhealth !”And Cailte uttered the lay :

I ran from Tarao f the tro ops this is truth and no lie thrice

harried or from it three sco re hundred first blo o ds.

“For the truth o f thy valo urand gallantry, O Cailte, t ho uthe of the Fiann,”says Blathmec, “tell us the cause o f thy"icing against them .

”Then said Cailte

The firs t of the runs that I made bro ught many to grief, when Ilook fair was my run aco uple o f every wildanimal. The run that

17‘

260 Translation o f parts o f the Acallam omitted in SilvaGado lica.

was next thereto’tis the truth and no falsehood when I put

“Great was that vigour , O Cailte, says Blathmcc.

“It

was great,”answered Cailte ; “for from one day to the next I

sped from Tonn C lidnain the south to Tonn Rudraigi in the

north. And Cailte saidThis is my run on the third day ’

tis the truth and no falsehoodwhen I cast calves to cows in beautiful, chilly Erin.

“And that, Blathmec, my soul, is the cause of those rum

as to which thou didst enquire.

”Then they heard the concert o f three packs o f hounds hun t

ing round the head of S lish Lugde with Taiglech , son o f

Ailill , king of the C onnaught Luigni. “What is this chas e,

O Cailte says Blathmec.

“A chase by three packs o f ho und s,

with three quarriesahead o f them .

”“W hatare those quarriesasks Blathmec.

“The chief chas e which the packs achieve is

the chase o f fierce wild stage and bulky binds.

” “And th is

pack after them asks the warri or.

“That is the melodio uschase by beagles after swiftand gentle hares.

”“And this third

pack? says Blathmec.

“That is the furious and urgent chaseafter heavy boars, killing them vehemently.

” “What is this

fo urth chase, O Geilte,”asked Blathmec.

“The chase o f heavysided, low- bellied badgers.

”And behind the hunt they heard

the shout o f the gillies , and the swiftest o f the boys, and thereadiest o f the warriors, and the men who were the straightestsho ts,and the strong slaves who bore the greatest burdens. On

that day Cailte and Blaithmec were at the rear o f the hunt ;

but the warrio r (Blaithmec) went forth to see them (the packs);and just as Cailte had said, so they were.

Cas s co rach ’

s marriage , the Prais e o f Find , and the

beginning o f the s to ry o f the H il l o f Gu idance.

(Text : lines 7537And thou, Cass corach, said Cailte ,

“what is thy mindabout her? “My mind is this,

”he answered , “that o f th,

“e

262 Translation o f parts o f the Acallam omitted in SilvaGado lica.

The sto ry o f Bairnech and the s lay ing o f S co thn iam.

(Text : lines 7697And thereafter they bade the damsel farewell , and came

on southwards to the Hillock of the Assembly , now calledthe Cairn o f Fraech, son o f Fidach. They found before themon the cairn aman who se hair was rough and very gray. He

wore adun mantle with aho llow pin o f bronze therein : in

his hand was along staff o f white hazel , and in fro nt

o f him was aherd o f kine in afenced grass -field. Cailte satdown beside him on the hill. “Whoart thou,my soul ,my warrior?”asks Cailte.

“Bairnech, son ofGarbh,am answers the warri o r,“the steward o f the king o f Erin , even Diarmait mac C siri ll ;and in this district I ho ld land from the king of Erin.

”“W hence is thy o rigin, my so ul ?

”says Cailte.

“From Co llamairo f Bregiain the east,”says the warrior.

“And knowest thou,”

says Cailte, “who was the best that ever came o ut ofC o llamair?”“ I know, and the men o f Erin and Albaknow.

Tis Cailte,son o f Roman ; and do st thou know where that warri or is ?

”“I know,

”answers Cailte.

“He is makingacircuit o fErin whereso ever his comrades and his fo sterbro thers used to be in his

company ; and I am that man ,”says Cailte,

“and I am thyfirst co usin, for we have the same grandsire.

”Then Cailte bestowed upon him three kis ses, lovingly and

fervently, and Bairnech made abeautiful welcome befo re him.

“And’

tis thy ri ght way tho u hast come , my so ul , my ro yalchampion,”says he ; “and at the end o faweek hence comes

Patri ck along with the nobles o f C onnaught to the Druid’

s

Grave which is now called Geidech ’

s Grave “and do

then abide in thy co usin’

s house , partaking o f fo od and ale ;and tho ugh fo rmerly tho u didst repair to it withagreater number—Jo f Fiann and people, tho u wouldst get welcome until the Adze

head comes to thee. And in this distri ct,”

says Bairnech, “we

have great troubles.

”“W hich be they ?”asked Cailte.

“I have »

many herds o f kine, and on Halloween in every year awoman :

comes to us o ut o f the elfmound of Cruachain, and the ma. .

The story o f Bairnech and the slaying o f Sco thniam. 263

bu t cows in every herd she takes , and there is no pursuingher, so that she gets (back)into the elfmound. And neithermyselfnor my sons,

”says the warrior, “are athletes ; for our share o f

vigo urand might is in theeand in the two sons that thou hadst,namely C o llaand Faelan.

”“Go od indeed was Co lla’avigour,says Cailte .

“What vigo ur had he beyond the o ther so n?

asks the warrior.

“It chanced that he played amatch atdraughts one night on the rampart o f Tara, because the wife

of Bind Boinde, the steward o fTara, had fallen in love with him ;and they that is, Cells and the Fiannao f Erin had amatch at running and draught - playing.

“How wo uld ye fainhave the race? ’ says Cells to the Fiann.

“Let you, the three

battalions o f the Fiann, set your faces in one direction ,and I

will run And thus the race was run , and het o ok away the draughtboard fromthe Fiannao f Erin. And he

v ent over the summit o f Ben Etair o ut into the sea, and wasd rowned therein. And alas ,”says the warrio r, “that it is no t

h e whom I have met for (then) my cows wo uld no t be

l ifted without vengeance .

”“Cass co rach ,”says Cailte , “knowest thou which o f the

T uath dé Danann yon damsel is ?”“I know,”he answered

‘ i t is Sco thniam, daughter o f Cuasima, the wizard. Out o f t he

e lfmound o f Cruachan here she makes this plunder upon t hee.

C athmog , son o f Fircherp , the so n o f the king o f BregiaandH eath, killed the damsel ’ s fatherand grandsire,’and she is takingV engeance (fo r them) on each o f you, one after the o ther.

”Then they fared fo rward to the warrio r’

s strongho ld, Less

maFleide (‘The Garth o f the Feast’ ) o n the western side o f

Fraech’

s Cairn, and there they were well tended fo r three daysand three nights.

“W ell, my so ul , my warrior,”says Cailte ,“meseems that to night is Halloween.

” “If it he ,”

says the

warrior, “’

tis then that the damsel comes to plunderand rob us.”

“0 Cailte, asks Cass co rach, “how wo uld it be fo r me to go

t(might to the do or o f the elfmo und?”“Go , my so ul , and

literally, ‘I will put my back before me’

264 Translation o f parts o f the Acallam omitted in SilvaGadslica.

take thy weapons, and cast thy spear. S o he went. And not

long afterwards he saw the damsel passing by them out of

the elfmo und : abeautiful, one- co loured mantle abo ut her, withabro och o f go ld therein : asmock o f yellow silk at her skin,

aknot o f the smock between her thighs, two spears in hehands ; and she had no great fear from the side she faced,and little was her fear from the side behind her. Then CanC o rach blewablast against her , and placed his fo refinger ofvalour into the thong o f the spear that lay in his hand,andhurled the spear at the girl, so that it lodged in her bosom

and broke the heart in her breast.Cailte sang

Cass corach o f the melodies killed the furious girl ’twas no sin :atdis

do or o f the elfrnonnd in the no rth, and in one hour tri umphed o ver‘ her.

And then he beheaded her , and brought the head to thewarri orand to Cailte.

“Beho ld,”said he, “0 warri or, the head

o f the girl that used every year to wreak plundering and rob

bery upon thee. Andafter that they were there fo r three daysand three nights.

The sto ry o f the three S he - wo lv es.

(Text : lines 7678Then said the same man : “Cailte, my soul. knowest thou

the o ther persecution which I suffer in this co untry ?’ “What

persecution , my soul ?’ asks Cailte .

‘Three she-wo lves issue

every year from the Cave o f Cruachan , and destro y all ourwethers and sheep, and we get no chance at them till they

retreat again into the Cave. Blessing on the fri end by whom

they shall be driven from “W ell , Cass co rach, my soul,”

says Geilte ,“knowest then what are the three wo lves that

plunder the warrior?”“Truly I know,”answered Cass corach;“three daughters o f Airitech, o f the rear o f the OppressiveC ompany, from the Cave o f Cruachan.

“’

Tis easier fo r them toplunder as wo lves than as human beings. And they trust to

1 I take commarg to be misspelt for commdid .

266 Translation o f parts o f the Acallan omitted in SilvaGadeIica.

the name o f the glen on the northern side of Bricrin’

s

Cairn.

“Go od is the prowess thou hast wrought, O Cailte !”saysCass co rach : “today it was no t an o ld man’

s prowess , andwell it was for thy minstrel to be in thy company.

” “And

what better”[says Cailte], “is the prowess that I wro ught thanthe prowess o f the minstrel ? For thou beguiledst them from

the shapes o f wo lves into the shapes o f humans.

”Then they fired forward to the warrior’s fo rtress, having

the heads o f tho se three women as prize o f slaughter amtriumph ; and there they abode fo r three days and three

nights .

The death o f the king o f C o nnau ght ’

s wife : Patrick’

s

m eeting with Cailte and Cas s co rach ; and the king’

s

wedding with A illenn.

(Text : lines 7726

Thatwas the timeand season when saintPatrick reachedtheDruid

’aGrave , now called ‘the Grave o f Godech, abishop ofPatrick’

s community, who dwelt there. Or it was Gedech,

Maive and A ilill’ s wizard who fell there. And thither cameAed son o f Muredach

,king o f C onnaught, to Raith chiirech

Medha(‘the rath o f Maive’a now called the Mairtineo f C onra’ason. And on that nightasore lung- diseaseattackedthe king o f C onnaught’s wife , Bé bind, daughter o f EochaidBedside, king o f Leinster ; and there she died,and was buriedinArd nan-Aingel (

‘the Height o f theAngels’

) nowcalledUarinGereid fo r thrice did atho usand angels come thither to

speak with Patrick when he was reciting his (canonical) hoursThereafter came the king o f C onnaught to the Druid

s

Grave , where saint Patrick was hiding ; and they madeagathering and muster o f the pro vince o f C onnaught from LincEssaLomanaig (‘the Flagstone o f Lomanach’

s not

called Limu ick , to Ess Busid meic Moduirn (‘the Cataract of

Ruad son of Modorn’

, Assaroe).

Patri ck ’s meeting with Cailte and Cass corach. 267

As to Cailte , he and his people fared fo rward from the

Garth o f the W omen to the place where Patrick was staying withthe nobles o f Connaught,and there he laid his head on Patrick’

s

breast. And the C onnaught nobles welcomed Cailte and 0888co rach.

“By our word,”say they, “

never since you parted fromus have we seen twain that were dearer to us than you.

”“By my word,

”says Cailte, “

never since Find departed, haveI seen aband that was dearer to me than you .

”And Cass

co rach aro se, and laid his head on Patri ck’

s breast, and kneltto him.

“Palm o f eloquence on thee , my son,”says Patrick ;

“and let every third word uttered by men o f thine art seem

melodio us to every bearer, and let one o f them po ssessed of

thy skill always be aking’

s bedfellowand the torch o f everyassembly !”And unto Patri ck the arrival o f that pair was adelight of spirit and nature.

Then Patrick asked Cailte ’

s tidings from the time theyseparated till Cailte came to him again. And Cailte to ld himtrue tidings.

‘W ell, Brocan, says Patrick, “let Cailte’

s tidings

be written down and revised by thee , so that they may no t

be lo st, and that they may be apastime to the multitudes andthe nobles o f the end o f time.

”“And ho ly Patrick, says Cailte, “what are thy tales and

tidings from the time I parted with thee till today ?”“Here

they are for thee,”says Patri ck : “Maelan, and Mugan , andBro tbrechen, and Dnbchr’r o f the W iles have been banishedfrom Oenach Derg” now called Achad Abair Umaill .

Patrick sang :The well which I left in the land , and my two untro ubled salmon

they will remain there till the white Judgment, I will tell thee, O dear

“Fer benn, and For ho gs , and Fer gabla, three bro therswho were do ing evil and injustice in the west o f Ireland , andthree hundred thousand demons ro und the Cruach (Croaghpatrick),I dro ve them fo rth into the seao ver A ilén in tanama (

‘the

I sle o f the Swimming wherefore it is now calledA ileu nandeman ‘the Isle o f the Demons.

268 Translation o f parts o f the Acallam omitted in SilvaGadelica.

My bird and my water and my eagle , and my beautiful holyCruach : they will be asafeguard from me to every one in transgression.

“And well,ho ly Patrick

,my soul,

”says B'enén Mor, son of

Aed,“what do st tho u o rdain to be our wo rdas to that (place)for

all who go to the earth of the Cruach and drink the watero f the Dabar “They shall be in thy power , bo th o ld andyo ung. And I have left (my word) that the place be aplaceo f the ho ly and true , and that who so ever shall there commit

evil o r wrong or fraud shall have decay of children and kindred and people ; but my blessing to him who shall honour it ;and defend it !”

“S o these, Cajlte, my soul, says Patrick, “are my tidingsandadventures during the year that thou hast beenabsent from me.”

“Success and benison attend thee, ho ly Patrick !”saysCailte : “

great is the profit thou hast left in that place to

the Gaels.

On that night then, his tent was spread over Patrick, andacamp was pitched by the king of C onnaught for afo rtnightandamonth, until the five great pro vinces o f Erin should come

to ho ld the Feast o f Tara. And they built asecret secluded

house fo r Cailte between the king’

s house and Patrick’

s tent

the reas on why it was so built being that each of the two

(the king and the saint) might have the enjoyment of listening

to him .

Then Cass corach to ok his lute and sent them into alongslumber and sleep. And they ro se on the morrow,

and adraughtboard was brought them to be played upon. Three of

the men were found lacking,and the kingaverred that none likethem were to be go tten in Erin or A lba. Then said Cailte“Do no t play until I go and seek adraughtboard whichonce upon atime I beheld when hiding it.

”S o forth he

fared eastward to the head o f S liab C lithair , now calle dS liab Baghna and out befo re the the elfmo und (there)he sawaso lid pillar- sto ne. Round the pillar he put his armsand heaved it out of the earth, and there was astrong lid of

270 Translation o f parts o f the Acallam omitted in SilvaGadelica.

king in wedlock, and as authors reckon, that was the first

marriage that the Adzehead perfo rmed in Ireland.

“And the

wedding- fee says Beuén Mor.

“Ye shall have ,”says theking ,

“the cho ice o f the homesteads o f every tribe from Iim

Lomenaig” now called Limerick “to the Flagsto ne of

Assaroe.

” “And,”says Benen, “the fee from thee in return,

O Patrick, to the fo lk of the pro vince ?”“I will grant,”saysPatrick, “that three kings o f their race shall capture Erin, andthe pro sperity o f Erin at the end shall be theirs without

extinction.

”Then Brocan wro te down tho se blessings

‘on the

pro vince o f C onnaught , and also all that had been given to

Patrick. And on that night, after the feast of bedding andhandspreading, that co uple slept to gether, even A ed, son of

Muredach,and A illenn Fialchorcra, daughter of Bodb the Bed.

The sto ry o f the S to ne o f the M istake.

(Text : lines 7844

On the morrow the king ro se early,and upon the hill hardby them was ahuge mass o f rock. The king set his back tothe pillar stone , and inquired o f Cailte : “W hy was this stone

called Liain imracail ‘

(The Stone o f the Mistake ’

)Once upon atime , says Cailte , “when the sons of

M o rnacame to Guaill C epain in Echtge o f C onnaught , plundering and robbing Find and the Fiann , we, three battalionso f the Fiann, marched southward to the top o f S lieve Cairn inthe distri ct o f C orcomro e. And E nd was doubtful as to the

do ings o f the sons o f M orna, that is , he knew not whether

they had gone southward into Munster or past them no rth

ward into the pro vince o f C onnaught. S o he ordered his own

two sons , Uillenn and Caince , to march with their Fiann andtheir people into Munster to get news o f the sons o f M om s,

and for the same purpo se he despatched Aedan and Cathal,the two sons o f the king o f Ulaid, to gether with two hundred

lit. leavings, which may be either curses o r (as here) blessings.

The story o f the Stone o f the Mistake. 271

warrio rs , into the dear and beautiful province of C onnaught.N ow there were two sons o f the king o f Leinster in his (Find

s)

presence : their names were C onlaand Cellach ; and they, with(o ther) two hundred warri o rs , fo llowed their fo sterbro thers

(A edan and Cathal), and o verto ok them , so that in all theywere four hundred warriors. They came to this place,”saysCailte ; “and every day they used to sco ut from Ath C o ltatoAth Berrcha, seeking the Children o f Morna, and every night

they used to come here. And Find marvelled at the do ingso f his people, fo r no messenger reached him from them .

Then we , the three battalions o f the Fiann,aro se

and found the track o f the ho st before us , and it seemed to

us to be the track o f the Children o f Morna: so we clo sed

ro und them (at night), hand in hand, and kil led them quickly,bo th gillie and warri or, the three [leg. four] hundred men thatthey were. But on the morrow,

when day came with its fullradiance , then we recognised o ur own people , and we uttered

three great cries, bewailing tho se whom we had killed in error.

A nd Find o rdered aroyal pillar - stone to be so ught fo r tho se

dear four , the two sons o f the king o f Ulaid and the two sons

o f the king o f Leinster. S o I , says Cailte, “and Ossian wentto RAith Medba now called Raith Chaerech Medha “andthere we found this stone,and we fetched it hitherand plantedit here abo ve these men.

”“Success and benison attend thee , Cailte my so ul !

”said

the who le ho st. ‘Great is the lore and the disclo sure o f truth

which thou givest us upo n all that is asked o f thee !”

Hence this sto ne is called ‘The S tone o f the Mistake,’fro m the mistake o f Fi nd and the Fiann , when they killedtheir own people, suppo sing them to be the Children o f Mo rna.

o t e s

o n Acallam naS en6 rach(co fo ire Muire 7 Patraic mo laim l).

Line 1—3. Fr. (the Franciscan ms.) begins thus in a modem

hand : A haithle chathaGombor et cathaCeide 7 cathaGabhra7 cathaOllarbha7 cathaMuighe p eilg. nair iss 6 sin cath déighinach tugsadanPlan , 7 do thu itsed an Plan as us catho ibh so ionadrongo ibh 7 ions

diormagho ibh, ionagcuiruihh 7 ions gcédaibh, connar mhair, etc.

3. hamm,misprinted haimn in SG. (SilvaGadelica) I . 94 .

20. in tree sét is ferr‘one o f the three best treasures, ’ no t ‘the

third best thing o f price,’

SG. 11 102. Examples o f this use o f the

o rdinals are numerous.

21 . in t- Anghalach C haimha: oranglonnach tugasdur Muirfathinghen ri Greg lé tar mu ir , 7 do bhert don flaithfeinnigh d’

Fionn e, 7

tug Ftonn do Chamado chionnacho imhédaféin, 7 do gheabhamne o idh

eacht naho idhche ano cht uaithe. Fr. 1a, l b .

22. SG. 1 . 94 omits mhara: Mo riath was daughter o f the king

o f the Seao f the Greeks.

45, 46 . Is tuirsech aniugh ar Gama do ralaacao ined nahfer,Camagion mac gau tiado talamho miar ciodh sen . F r. 23.

42. That three days and three nights was the regular perio d forwhich aguest could claim ho spitality see 436 , 1601, 1823, 2797 , 3531,

7352, 7652, and Rev . Celt. IX. 495, no te 3.

43. Here R .,the copy in Rawl . B. 487, begins to be legible .

45 . doralai eind asndmha‘it has come to an end with her

career’

(lit. swimming) is rendered in SG. II 102 by‘she is come to the

po int where she must swim .

46 . sent-

12a‘o ld and blighted’

SG. II 102. But see the glo ssarialIndex, 3. v .

51 . S idh o chtaC leitigh : S lodh Ochtair, Fr. 23.

62. Bla: Blath, Fr. 23.

274 No tes on Acallam naSen6rsch.

224. Here in Fr. 5 fo llows the acco unt o f Oscar’ s first bath(infra Adbar in cathasin aanum, aGaflti ? ar Fatral'o . i . Kil l

ingen Aeds Duib meic FergusaFind , ingen righ Ulad 7 lendan d’Orw

mac Oisin hi , 7 tuc ri Candacht tar asarugud hi , 7 bahé sin 1.d

in catha, aPatraic, ar Cail te, 7 idubairt Find re hOscur : Erigh m

etc. (Text 1032226 . The Irish set great sto re by skill in lamaoh (rd the

art o f throwing javelins : see infra576 , 1648 , 1652 , 2007 etc. After .E f f/W”, R . 133 2 has : inaré fein , 7 do bo dingmalaEiri do bathaigi.

228. conach raibi o Tibrait ho faine co cathair nanIsperda, Fatcanach raibe o Thipraid bo finne co Gardhai nanlsberrdha, R . 13t 2,

‘frou

Taprobane to the Garden o f the Hesperides’

.

253. Doratsamar cum : Do ucsamar curu , F r . 6 Lines 253.

254 are printed as pro se in SG. i. 100.

254. hah6glach diles iar sin. gusin laithi re n - égaib , R . 135 1. Find

is said, 1. 2538, to have lived 230 years. As to the fabulous lo ngevity o f heathenhero es and Celtic saints, see Liam . Lives 346 .

264— 285 . R . omits this po em .

266 . Eo chaid : échtach, Fr . 6 Aignech : Oighrech, Fr. 6 .

267 . in Co scrach : in No sta, Fr . 6 . Gormldsrach : Go rmlainti, P M268. in Badhbh : Ben hai, Fr. 6 .

270. In Echtach : créchtach, Fr. 6 .

271 . Fo r mairg and S i’

dhmaill Fr. 6 has mai’rye and S igh-will276 . Fo r Du b esais Fr . 6 has Dubdcss ocus

, and fo r Asylumit has Aenglu indi .

277 . amach : co mblad . F r. 6 .

279. ar sliabh : i fan. Fr 6 .

283. For mo'

rs’

luaigh Fr. 6 has marcsluaigh. After this line Fr.

has Gerbo linmu r eich fer Fail. i n - entu laigh, i n - éndail,ger

m6r gradacech eich ann. do cindedh ar each in Om an.

287— 289 . acht munamaidnecht urnaigthe 7 munatréigeanin Co imdhedh cumachtaigh hé, R . 131) 1 .

294. Aibeldn : aillen, Fr. 73 R . 13h. 2.

295. in budh moid le Righ nime ‘whether it were the King 0!

heaven ’

s wish ’

(maid borrowed from Lat. eon). Otherwise in SG. 11 1mtdmlorg

‘atablestavc’

(acontraction o f ‘tabul- lo rg),also in 2589,31th

see the sto ry in the Bo ok o f Armagh 19t 1 , where such tablets weremistaken fo r swo rds.

301 . do dr ougu ibh 7 do degdam ibh : do rigaih 7 do romaithib, I ? it310. Linn : Rinn, R . 13h 2.

311 . Failbe : Anle, Fr . 7 8 .

314 An fetabar cidh matucad cacumen sib ? Fr . 7 '

No tes on Acallam naSen6rsch. 275

318. For ag cinn, Fr. 7t has . i . cend. The passage is wronglyfl irted and translated in S ilvaGadolica, where ‘

preparato ry to the

hq tim and conversion o f all Ireland’should be ‘by the head o f the

initial: and belief o f the men of Ireland.

’ With tmm baitsi cf. teoraM M (

‘three waves o ver us’

) in babtismo , Wb . 27 a14.

R,

324. do ghabudh : do so ithed (leg. do so iched), Fr. do ro ichedh,

14‘ 1.

326, 327 . Tucadh iarsinar ceo lanuibh 7 chailchibhaifrinn le PatraicIn, R 14 r. The ar M eo lann‘bh trdth o f Lism. (

‘on blessed handbells

“the m enial hours’ ) is rendered in SG. 11 108 by‘on canonical handbells.

335. in d ldi : an cuach, R . 14 ! 1

340—351 . B. omits this po em.

341 . ambiadhta: fambenntar, Fr.

342. m ain : mo inti, Fr. 7 t .

344, 345 Milco in is gadair garga. sméra7 airne is ubla,draighne dluithi inafedhaib . daimar deguil sin dairbairibh,

Fr. 73, 7b .

347 . m dghail laeig breacaac bedhgaigh (‘leaping went on and5m . were akipping’

SG. II 109) is corrupt . Read surdgal leeg [m]brecc“ b e dgaigh, Fr. 75 ,

‘the no ise o f dappled fawns askipping.

350. Breicc rmbruachaibahabann .aibind do ib o tic so inend, Fr. 7b .

351. firm -all ‘white clifi" (no t‘

grand clid’

, as in SG. II

354. uaid M des gaeh ndirech ‘due south from him.

Otherwisein 109 .

362. aniarttiaid : anairtuaid, Fr. 7b .

366 . The ‘wo o l o f the Land o f Promise’

is mentionedagain in 5226Ind 7268. It was produced by the seven sheep which furnish the inhabim fi of the Irish Elysium withall the clo thing they require, Irische Textear 1 97, 215.

371 . f uitbendacht ro tendacht ‘

great starkness’ no t ‘dazzlingfi lam ent; as in SG. II 1 10, the translator thinking o fm ithen ro ten .

373. ISannsin t o érgetar nameic 7 baceim re less 7 re lith sin, Fr. 75.

374. 2 adds . i . Brugh naBo iune.

377 . Here fasting (troscad , the Indian dhuma) is used to compel“0 Tuath dé Dananu to deliver land.

331 . one o f the many proo fs that the aristocracy o f the ancientwas yellow- haired : see also 779, 2166, 2706 , 3704.

382. cadm dithe o er‘aslender sno od o f go ld.

402. mblaith mblaitheguir, R . 145 1 .

4m. 7 re linadh lathur 160 , 7 t o cinnedh comairli due cid dogen

h i re ch inn rig Em u , 1 .

406 . M agda: urrunta, B. 145 1 .

415. a-abuack: n-abhnach, R. 145 1 .

276 No tes on Acallam naSen6rsch.

420. The change o f water to mead was an o rdinary miracle , seeLismo re Lives, p. 331 : suggested, o f co urse, by John II, 6—10.

432. ru idhbh’amaruachtad canno t mean ‘though saws were being

plied’

,as in SG. II . 1 11 . The corresponding wo rds in R . 14b 2are midhaigh ’arnarébhadh, ‘brave men lacerated.

437 . F idh Omna: Pidh DomnaR . 14h 2.

444. R 14b 2 adds : 7 tathrusanafirsin dandernadh ha.446 . Tri tu ile sin, tri tuile tigdis d

fisardaRuidhe, R . 141) 2, where

the scribe has spo iled the metre (randaigecht chetharchubaid garit recomarcach) by inserting sin and repeating tri tuile. S imilar mistakesaremade in SG. i . 104, 1 13.

446 , 447 . Tri thu ili tascnat dun ard[a] Rude tu ile n - o oc, tuile

n - ech tuile milchon mac Lughdech, H. 3. 18 , p. 42. The who le poem

is in LL . 206 9 . where ercca452 , is glo ssed by M , and as blaM d} !

454 by uas faigthi in baile.

452. gair ceathnata(Liem . ceaclmata) ‘sound o f sheep

(‘no t sound

o f tramping’

,as in SG. II

454. gair mogh o s findlind ena, Fr. 8b .

afoghla: aforbs , Fr .

462. i i i dubairt riam ni budh gai is ui bai laech budamro , Fr. 81.466 . cétaig : co tai. Fr. 8b .

470. Falartach ’

s dress is thus described in Fr . 85 : bratt com

uime 7 delg airgid arm , 7 inar t'andclechtach forordauime conaudrtzltr

ordaigi arm, 7 léne do slemin sidahu ide re grian acuts, co cimais 6irbuidi inatimchill.

472 . urtlach : ultach, R . 158 I .

475 . gégdlu im t Gaibli : gécanach Gaillbi , Fr. 8b glanalaiadGaillbhe, R . 15 t l .

483. snuas : cnuasach, F r . 8b .

487 . sacart méise, lit. ‘

priest o f the table ’

is said to mean ‘chap

lain .

See Trip. Life, pp . 264, 266 , 574.

489 . do chmascalyado n Fain : dith ai seilg naFeindi,Fr.at .

490. tri la7 teo rao idhche, R . 153 2.

496 . ro ireabaig : ro remair, Fr . 9 .

497—504.

Ge bet leighind isin lo ind . ro bai tan nir’

bo to llcho ill,

bahadhbasnamharnasech adhbacranain cluain cletbach.

Maith acrim re cam nan - eu waith ames railgech ro trén,

caem ahairne cen nrchramaith ahublafirchumra.Tainig in tairngire tra. tailgind trebait Cluain Cessan,adubairt Find fial failghech comad nemed uaemaingleeh.

Tri fichit righan co recht batar agum an -aenfecht,donin alessanile bam clesach in cluanaighi. Fr. 9 .

278 No tes on Acallam naSen6rsch.

587 . dénta: canta, Fr. 10.

588. dhé rett aes alle ret fer, Fr. 10.

589. imghaibh lu ighi claen is co ll , rendered by‘

perverse allianceshun and all that is prohibited’

, SG. II 115 , seems to mean ‘avoidaodomy and incest. ’

591 . Ferr cen aradhaco tend minath1 ditt acomall, Fr. 10.

592. Narsat tréigid do ruirigh comfad beirar bith buidhi, Fr. 10.‘do no t forsake thy lord so long as thou art in the yellowworld

(not‘the universe

, SG. II

594. Nahécnaidh cid it ferda nair ni ddladuino , Fr. 10.

603. at furail seoch cach cech maith nar écnaighe cechardflaith, Fi lo.605 . m i dénadibhe fdd rath ‘do no t be niggardly in thy bounty

(no t‘do no t renounce to back thy luck

, SG. II

618. dorinde : ro gabhsat, R. 16 ‘l 2.

622—623. fo lt findbuidi ar lar 7 ar lantalmain anair 7 aniar uime,Fr. 11 3,

pale yellow hair on the ground and the earth beforeand behind (i. e . on every side)abo ut her.

625. robi ic sefnad 7 ic sirseinm acruiti itir dageléliaaait find,playing ‘his harp between Find’

s white thighs’

, Fr .

628. in tres turcairthe as ferr ‘one o f the three best windfalll ’

(no t‘the third best windfal l ’ , SG. II

636 . sléib ban fim t : Sidh bhan bfind, R . 165 1 .

642. is do thanac tar cech n-acht, Fr.

643. de tanag W Glend nan- echt do beith sod ad co imedad t.R . 16h 1 .

644. ocus 6r derg deghdaine, Fr. 11 8 .

658. Doraidh Sgiri mac Eogain, R . 16» 2.

659. indeo sat dar cend mbagba, Fr. bean afail adingmhtll iR . l 6b 2.

66 1 . indis duinne, radh cen 3018, Fr. 115 .

663. atathall taiténaig rit, Fr. 115 .

670. Cethri duirnd i n- sirdi an fir aodic isin mnai mairgllil,Fr . 1 1b

‘four fists in the man’s height, five in the white - fingeredwom

’.

673. embro idery is mentioned again in 11. 7312, 7321 . Itwas tanghtto chieftains’ daughters by their fo sterers, Laws II 154.

675—678. natucustar grad nile do Cni i cusacaemglaine.

In uair ticed do inenn dron is an Fiann in forcomo l‘)do bfac Find fein fabrut Blathnait becc is an t - nhuoc, Fr. 113.

The picture o f Blathnait and her mannikin husbandsheltered in the sto rm under Find

s mantle is,beautifully tender. Not!

the prophetic powers ascri bed to these elves.

An nair tiged do inend trom aran Fein, bahécomlomo, R 161 2.

No tes on Acallam naSen6rsch . 279

681 . habeccafogur fadedigh acht andenad Cnli derdil, Fr. l l b .

689. mainchiso : manchu, Fr. l l b .

698—701 . EtasenMad [leg.- Mag] nAe, risi raiter Mad Laighisi in

tan- n , 7 m in mBeoir nfiuchraigh nfuaranaigh, 7 i sen- Sligid nDalameicUnloir, I t .

699. M ar- bratdnach ‘full o f salmon- spawn'

, aderivative o f brafin ‘

salmon’734, 2335, for which fish there are three o ther names in the

Aeolian ,viz ., tone, eo and maigre.

711. do scaded : do cresad,Fr. 128 .

713. ac to dhoiscad etc : s o taithbeougud daine 7 cc asaerad arNor 7 ar eslainti 7 ar cech n -aingeis arcena, Fr. 128 .

721, 742. Findtrdgha: Findtrachta, Fr . 128 .

722. Fethanafithnais : feth fithnaisi, Fr. 128 .

733. breea: becca, Fr. 128 ,‘

partico lo ured squirrels out o f Berramainl td little nests from mountain-

peaks.

’As there are no edible birdnests

in Ireland, these ‘little nests’must have been used fo r the co oking

- fire,

Pfl'haps as acharm against evil spirits . As to the efficacy against rak

M o f milk -

po rridge bo iled onafire made o f birds’

nests , see M . Blo om

field , Atharva- veda458.

734, 735 . Lindmu ine, Fidhrindi : Linduaine, Fidgrinti, Fr. 12a

737 . Fdide : feiti, Fr. 128 .

738. 9776 1707 na: snamrad, Fr . 128 .

739 . o r do thaeb etc. ort ataebglas atulach, Fr. 128 .

748. ardmcachair : blaithben banntrachta, Fr. 123.

752. ni fuilet tri sedit i nErim i nai uAlbain nar’

bréc- si doeum

d n naidh, Fr. 128 .

758. do dilsedhmar : Ro eislemar, Fr.

759. Lo ch Ou ire : Carraicc cloch Guiri, Fr.

782. The Irish ladies no t only blackened their eyebrows, but dyedthe i r nails, Ir. Texts i. 79.

787 . dochma: dochta, R . 178 1 . Fo r o ther instances o f thatch madeof wings see l. 805, Irische Texte m 226, 283, and se. i. 245, wherel“‘k lan says o f his ho use : is d

eitib eu bfinnbuidhe dar lium filathugha.789. aircet échta(earged eohta, R . 17 8 1, airget echt, Fr. 125) is

{e n listed in SG. II 120 by

‘silver taken as spo il from the slain But

“alto (leg. eohta) is O'Clery

s eachda i glan ‘

pure’

, and seems cognatewi lli Lat. aequum,and ORG. éhaft, nowecht. With Crede’

s lintel (fordoros)of silver cf. the dpyiioro v 737789375940 4: in the palace o f Alcino us, 0d. VII 90.

792 . line : laighi, Fr. 125 .

793. Tuile : Ainnle, R . 17 8 1 .

795. co mbricbt irrt‘with brightness o f hyacinth ’

(no t‘having

appearance of the foxglove’

s fiewer’ , SG. 11

No tes on Acallam naSen6rsch.

797 . is co rcrais ni slim ambruitt . is fadafind afo rfuilt, Fr.

gidh ad casaslimaafuilt . is man finnaafiarfuilt, R . 17 8 1 .

798. That sleep is irresistibly caused by fairy music is acommonplace in the Acal lam : seealso 433, 1668, 1700, 1727, 3469, 4620, 5609, 7794

799. bhorduibh : barraib, Fr. 12h.

804. on cu[i)rrcorraighco ceile, Fr. 12 .ann on ursaiun co ceile, R. 1781.

807 . aturscur tall do copwr, do glaine is do carrmogal, Fr. 12!

afir chorrthair ag tobut do glo ine is do charrmhocul , R . 17 8 l .

810. Dabhachann do chrann lachaasilend sugh sao rbracha, B. 1782.

Dabachand do erund lathaasilend sugh suarcbracha, F r. 138 . Theaimso f Lism ., rendered by

‘bronze’in SG. II 121 rather means ‘

red enamel’,as to which see the Tripartite Life , p. 86 l . 7 , LU. 858 , Odie

“ Art-tana,27, and O’

Dav . g] . 7 1 on io n from ou t ‘blood’

, as ham m (PlinyH. N. 36, 198) from alga. Rev. Celt. XIV . 345.

822—823. acht mad lethlamh n - o ll n-aile ar Find , F 7 . 138 . addant eile ar mbreith crainn ar Finn, R . 17 8 2.

829, 830. Oeus do bamwr secht laithi déca[c] cur cathaFinntn gln’

nadhiaidh sin , 7 is at Greidhe do biathad d’ ass 7 d ’

firlemnadot sinnuile in co in do bas i[c] our in chatha, R . 17 8 2—175 1.

831 . thidlmacu l : thinnlucud, R . 175 1 .

834. do haidhedh hé isin ladeigbenach don chath ’ar ndulalenmhain afir comraic 7 comlaim l isin fairrge amach dh6 , 7 do bhtdur

bethadaighe ele 7 comtsaoghul re Gael Grodhaacu, 7 flier-adv hi s do

cumaigh [leg. cumaidh] Chail, R . 17b 1 .

‘Ou the last day o f the battlehewas drowned while pursuing his opponent o ut into the seaand therewasliving creatures o f the same age as Gael the Hardy which died of grief

for Gael. ’ Fo r the death o f birds etc. co eval with Gael cf. the first Homeric

hymn to Aphrodite , where trees co eval with anymph perish when her

so ul leaves the light o f the sun.

838. R . 171» 1 adds : ainm in ferta.844 . bathad laich Lachadathonn, R . 175 1 .

846 . coinfiadh : sinnach, R . 17" 1 .

852. 86 ano s o cus cro s facend , R . 175 2. abeith is cross on

eind, Fr. 138 . In SG. (I. 113, II 122) the co rresponding passage is pn'

n

ted : abheith [is t]ro s faachionn , and translated ‘sho uld be newwith

atruss beneath his head.

861—862.

Githi crom donf tonn trom Tulchaleis,misi nechanfuil mo main . 0 re maigh in scél ro geis.

Marb in géis dubach aleth eu dahéis,mor doni domenmain dam in doghrarom gab in geis. Fr. 13‘.

862. 6 rom - maiwi in scél ram -

geis [leg. with F r. 7 0 géie]‘linca

the tale which it (the wave) roared has broken me’

(no t‘the calamity M

No tes on Acallam naSchorsch.

Cailigh fedhao s maeth cluain ergid re gredhain gaethsluaigh,iasc Lochahé cuid ar sluaigh laigh breccabeindi maethmaigh.

Flaithes fer alethcuarain conaco in aCnuc Maine,Fer doman aFindinis Conan aCnucc nahairs .

940. nechadénmais dighairse ‘we used no t to make any halt’ , SG. II

124 . The meaning o f dighairse is obscure : it occurs also in LL. 343.

ferr luathe digairsi ‘better is speed than hurry’

(dé-gu irai from957 . The frontlet o f go ld is mentionedalso in 11. 3895, 5640, 6669.959. iat : fadsan leisnamnaibh, R . 185 1 .

969 . Seanchan mac Mail cr6ich, R . 18b 1.

972. d’

findru im : d’

finnbruine, R . 18b 1.

978. at in imel : ataaeind imellaigh, Fr. 143.

985. Ano ther sto ry illustrating the use o f philtres by the Irish will

be found in Lismore L ives 1478— 1487 .

1008—1009. am s nUladh : aMartine mo ir Mumanandes 7 doLo imenach Ulad, Fr. 14h .

1010. u ighi : uidhi, Fr. 14h, uidhe R . 185 2.

1021 . f6tbhuigh : fotnaighi, Fr. 153.

1032— 1043. This spirited po em stands thus inFr. 5 (themetre isr-indum

Erigh suas, aOscair t o fess is tti in bunad,ce beit[h] med nandaighfer . dinggaib dim cét curadh.

IM [th]igh trithu is tarsu cursat maelamaidi,geib sciath engach uaine geib clo idem ‘

co ngéiri.

Geib sciath is geib sleagha. naram maeth ro t- t uba,geib luirigh ro t-meals nar’

maidet do tuba.As mo r in gnim damsa.afiadhnaisi ’ m ’ fiadhan,derrlucud mo naidhen" acinn adeich mblt'adan .

Ni ticfais ui tainio is ferr lam naluighi,is 111 fu ighi

‘crand sleighi is siaro siain nduine .

Mairg risi tibt e aside le clo idem ‘co ngeiri

o thie ferg alaime an fir gairgar n- érghi‘

.

1046 . Fo r yam.acht, Fr . 15. has naleckt, and fo r crodha, cuicidh1051 . Baetan : Bécan, Fr. 1511 .

1052. hathladh : hathlum, Fr . 153.

1053. chomhalta: comdalta, Fr. 15a.1054. Line macLeith in laech to it ro s- marb Oscaran - imrail, Fr. 15'

Line macLéigan Iaoch do r ro marbh Oscara- n - imro l,

1060. m'

rbo cert : nirbaterc, R . 19. 2.

1069 . The obligation o f giving po ets and musicians apreper fee ittheir work (dwt lvav dvt égtov t éxvag, Theocr. XVII . 114) is constantlyrecognised in Irish literature. See infra3252, 3472, 4621 , 5488, 6078, 7483

Ms. clo igem . ms. fiaghnaisi. ms. naighen . leg. fail?ms. nérghidh .

No tes on Acallam naSen6rsch. 283

107 1. fain 16 anu z do genum [leg. dénum]atraiti, R . 19a2.

1080. As to theappearance o f righteo us souls in the form o f doves

01 other white birds, 800 Revue Celtique II 200, XIV 48.

1 136 . dobenfadh rem feind Fathod, Fr.

1140. Lana-ma: Anamna, Fr. 16 0 .

1150. One o f the many tales o f death from grief : see also 3405,4168, 5718, 5357, 7491. In 835 , 842 wild birds die o f grief fo r their

eom l Csel. crébhas'mte : cro buindi, Fr. 16 3. It means ajet o f go re (no t‘snapoplexy’

, SG. 11,

1158. ros-mughaig (rectius ros-mudhaigh): t o marb Fr. 16 1 .

1160. isseal : sfsil, Fr. 16 11.

116 1 . 0mm dhen : Cnuc Dhein, R . 191) 1 .

116 1 . re gbonasdar : ro buailestar, Fr. 16 3.

1195 . Fo r feghafidhlis , Fr. 165 has fedhafindh’

s, which seems the

Ben. sg. ofaplace - name (Fid findlis

1198 . an leas ghar : afiesc laime t o bo ghar, Fr.

1203. Marban rt sin do cnedaibh d’

fuillldhain is d’anfalaigh, Fr.

1207 . re fuacrad : ro cruthaiged, R . 19b 2.

1210. The slaetén tromgalair seems to have beenapulmonary disease.

1217 . ro bui in mac marb ar lar in tigbi , 7 co ilcid clumdéraighti,7 brat oorrtharach tsiria, 7 cuilebair cain co rcardainatimcell, Fr.

1220. adeirbhsiur : adhaderbhsiair, R . 19h 2.

1233. tucsataseo it 7 amaine 7 amaithiusa,ambrad 7ambt inti,i l l - eich 7an- echradha,afailgi 7aseoitarchenaar comus Patras

c, Fr. 17 .

1248. After tainic R. 20t 1 has : aLo chlamm ibh atuaidh.

1250. Cathair Ro earach : Cathraig . Ruisarach, R . 20! 1.

1254. Bracan : Bocan, F r. 17 .

1259—1281 . For these lines Fr. 17and R . 20. 2 have only : 7 it bert

Almo ro bo caem daco is ingen Bocain‘ breccso lais,is uaithi sin slechtaibh sundh o reiter Almo armrtiadh’ .

1260. do ghabalmhain don dd”‘he put (burnt)alum to the fortress’

,

I s to whiten it. Here SG. II 131 go es farastray : ‘from which fortalicelb

produced analmhao r ‘herd o f kine.

’ But see Rev. Celt. II 88, LU. 415 .

“ can oralam , acc. almain, is o f co urse bo rrowed from Lat. alum .

1285. Sprédh aithimw: Spréidli aithindi, Fr. 17 .

1286, 1287 . Oeus . . . Alban : is annsin do faidhestar Find fessa7“datado timsugud naFeindi co héninad , Fr. 17 . The ‘

she-messenger’

(bil l'

s - 0M ) o f Lism . o ften occurs in Irish sto ries. Were women used byth, ancient Celts as envoys from reliance on the chivalro us feelings o f tho se\0 vhom they were despatched, o r were they sent fo r the purpo se mentioned

inSpencer and Gillen’

s Native Tribes o f Central Australia, pp. 97

Decaiu R . armruagh Fr .

No tes on Acallam naSen6rsch.

1290. do ronad : bacres (better focres), Fr. 1 7 . crandchar (erandchur, Fr. 17)

‘lo t - casting’ was as common apractice in Ireland as inHomeric Greece (v . Iliad III 325, VII 182, Od. X

1300, 1301. imechtas’r, ro fo lchamar : imechtraigh, ro fo ilgemar, Fr. 17.

1314. R 6 carpu it Fearghusa: Réidh charbuid Ferguss , R . 205 1.

1318— 19. do chaos amama: dorighneadhrsdh, F r. 18.

1320. an t- ochtmad relecc dhéc bkas dai ‘one o f the eighteen

burial - grounds that will be dearest’ : see no te on I. 20.

1326 . saidhis in tro stan an 7 canuidhan orrthuin naiade, R. 208 1.

1331 . dhighbhugud : dibhad, R . 20b 1 .

1333—34 . 7 gaeh duine galm’

r ibhus ahuisci mailli - re efsidanbudh slan fochétdir, R . 208 2.

1335 . imatarmairt : fatarmas, Fr. 18, imar fobrad R . 205 2.

1342. an treas fidcheal lach is ferr ‘one o f the three best draught

players’ : see no te on 1. 20.

1348. ail 7 aithis : o il 7 atho il, R . 201’ 2.

1354—55 . Indister mharbad : ‘Maith, aanum, aAed Morn-

com,ameic rechtaire naTemrach’

, ar Find, ‘findtalet cret ’matuil in taim

mdrsaalongport naFeindi ’ . Oeus tainic an gillaco tie in seeoil sin

leis d’Find, nair itclo s dd 6 , 7 adubairt Find ’arsin : ‘Marbtlsar Find

Ban mac Bresail conafianaib’

, Fr. 18.

1374. uair robi scithlim [leg. scichlim]araluth 7 aralimach 7atlaighiaisi fair, Fr. 198 .

1379. It would seem that o ld Garad, having locked the seven doors,burned the womenalive in the house.

1382. sibsi 08 bar n- sindri glico, Fr. 198 .

1383. Bruth disi tuc snas mar sin. im comsen re bar n -aithrib, Fr. 198.

1384. isaithe each delg as 86 ‘every yo unger them is sharper’ .an

ironical pro verb (strangely misrendered in SG. II 134)applied to conceit

ed youngsters. So luaitlu'

mung ind ma'thas’r ‘the fawn is swifter thanthe dam,

’Corm. Tr. 118. Other pro verbs o ccur in 3669, 4480, 6214, 6215.

1395. fialallataallmarda, Fr . 198 .

1397 . Camain: Gusin, Fr. 198 .

1403 Guaire do gillasafein ar caman blardaablaithsleib, Fr. 198.

1411 . A ardflaith airis ret ceil] do raid Oisin co caemgne, Fr. 198.

1414. luaithbreith : lethbreath, Fr. 19 8 .

1415. barr'trm'

m : barrduinn, Fr. 198 .

1424. mm cafn tre dil, tre s ithie, Fr.

1430. do gillalaeich Lochagair . n1 can fathadh do buailed, Fr.

which co uplet lacks rhyme. Fo r nafledh ‘o f the feasts’ , SG. i. 125 In:

naflath, which is rendered (ibid. II 135) by‘o f the chiefs

.

1432. ro t- fiascrepull o lr cech fir mad fé letaathcuingidh, Fr.

1440. sérbez’

m : salbeim, Fr. 195 .

No tes on Acallam naSen6rsch.

1564. The ‘white shield’

(gelsciath) has already been mentioned in

231 : cf. Aelmoflo v l svxéam da, Iliad XXII 294 .

‘The Irish co vered their

targets with leather, which they pipeclayed’

, SG. II 56 1 .

1566 .

nalaim Oeu s ar ro chtain : ar fetaib faenglasains fingnaisi

, [leg. fiadnaisi] 7 ic dirghugud, Fr. 26 .

1574. mBromhac: mbrodhmucc, Fr. 26 .

1577 . atconnarcsa . comraic: itcondcamarne tni ac Ath Cam i!tess aitt i comraicend, Fr. 26 .

1563. me cliu co in ‘my fair bo dy’

(cliu fo r d i 5662 at), misprinted mo chil chain in SG. i . 128,and mistranslated ‘my gentle hound [andmyself ibid. II 140.

1584. No chataibi misi riam tuaidh nu thes us. their on th iar, Fr. 26

1587— 1592. IS misi 7 tusaro adnaic he , cinco beith afin ssm[leg. acut?] . i . Cuindscleo mac Gillameic Annscleo , mac rig Bream ;

Saxan 7 Frangc.

’ Derg cecinit

Cuindscleo mac Gills meic Andscleo ro fo irrgid firu afuirrsceé,nonbar fo dairbri duilli fo irrged in cuingid Cuindscleo .

Cuindscleo ger’baeth ntr

briatb rach nt geib o cleith acruadhbhad .

acht ro to lladh sceith brecon nocarb é in t- scal uaimnech, Fr. 278,

where the first line is hypermetrical .1596— 1613. Cf. LL. 206b and Rev . Celt. VII . 290—296 .

1613. is ferr duit nadul cen ui .amaic Cnmaill Almaini, Fr. 278.

1620. damalta: samalta, Fr. 27 8 . Dam -alto (rendered by ‘shsdes

in SC . II literally ‘ex - herds

(cf. altaib ‘flocks’ , AU . 960) here me

taphorically applied to the clo uds o f night. So the Vedic po ets regard thecl o uds as the rain - making cows o f the sky , and the stars as Binder orRinderheerde

,Grassmann s. v . go .

1624, 1625. do innis . sin : do indis Cailte d ’facbail lethamuich

don tsidh, Fr. 278 ,‘he to ld (them ) that Caelte was left o uts ide the elfmound .

1626— 1628 . laid . tsid do luidh Derg at acend , 7 tuc isin sid 6.

7 tucad in nonbar rebut inafarrad , 7 tucad acathair ngrind ngloinidhi

ar laechlar an tsidhaiat, Fr . 27 8 .

1628. aimser : s ea7 uair, Fr . 27 8 .

1629. I lbreac: Aed Minbrecc, Fr . 27 8 .

1645 . acomraidh in sceith ‘into the bo x o f his shield'

, as O’

Curry

renders it, The Fate o f the Children o f Tuirenn, p . 231 : see also 11. 319.2373 Comm usually means ‘ark’

o r‘co ffin’

. Here it seem s to signify the

ho llow o f the bo ss in which the owner o f the shield could keep

asmall red,an ingo t , o r achain : it certainly do es no t mean the ‘

rin'

(bile, 6'

vt v5), as in SG. II 108.

1653. no fo r dose, 0 . Ir. done, occurs frequently in LL .

1657 . afoirtcedh 7ahincasnaidi : afortci 7ahimtacfaind, Fr. 275.

1660, 17 10, 1722, Co ngha: Cnomga, Fr. 275, 288 .

Notes on Acallam naSen6rsch. 287

1662 , 1698, 1733 M idlma: Midgna, Fr. 288 . Paillén macN h g hs, R. 21 8 1 .

1666 . i lithlaithi 91asandmagaehabliadlma: lacinnti gaehabli

1668. do séidedh . . teinedh : ro imbo lgad re nert analain cairchih e d , Fr. 278 . do tséted sanail 7 do ligedh coirthi tenedhasabhel, R . 21 8 1 .

1675. do bi ag gabhail o irbertaair, R . 218 1 .

1677 . Feis no Temra. It seems from 11. 1680 and 5367 that the“not of Taralasted for six weeks, and during that time feuds were fo rUdden cf. thesacredarmisticefixexstpia)during the Olympicgames .

1680. rathaigset : mo thaighedar, Fr. 278 . T he nine lines nextafter1580 have beenaccidentally omitted in the marginal numbering. They will

1680 o ofler mblisdna, Fr. 278 inserts . i . in mal mulletan , andR 2 18 1 : 7 mdo lmullach lo thaafair.

R0 dhech : Ro midh 7 re m6r- dféch, Fr. 2711 .

1700, 1703. aair etc. Ueir ro idb’arnaroguin, 7 mm re cuir lamna,

7 111 i maithi mom enmnacha’arnaluathledrad , ro co ideo ltais t isin ceo l

“ i nd sidhi, 7 risin ngo than nglestanguthbind, ro canadh an for sirrech8t=h sidhi tieed do lo scad naTemrach cechablcadna

, Fr. 281 .

1706 . C ithrtiadh mac Aithairne on 1103 dena, R . 218 2.

1713. dibraicedh : teilged, Fr . 288 .

1714. gkébado lau h dheas : fogébado lethlamdesdamsatrebithu ,Fr.288 .

17 18. ben craisighi : bo in - siu aco imet do iarand nasleigi,P" 288 . beenaco imed d ’

iarann nasledhe [leg. sleghej, R . 21b 1 .

1720. gro'

in : fidhrén, Fr. 288 . In Lism . grain 11asleigi means ‘the po int

°f t h e spear’ , no t ‘the missile’

s ho rrific efi'

ect’

, SG. II 144 : see no te on l. 1726 .

atigh Themra . :Temraan- Erinn. Gabais FindIn sgis th 7 an tslegh , 7 adubairt Fiacha: ‘mar itclu infeatu an ceo l

M 113111 [leg. sidhe] 7 in timpen tetbind 7 in fedan fuidhi fird dens andubart rit’ , ar Fiacha. Oeus ro cuimnigh Find iarsin a

“d nhsirt Fischnafris, Fr. 288 .

1725—6 . tuc Finn fograinne nasleidhe [leg. sleighs] neime rénakl i n, R. 218 1 . Here fograim te, like the fo r

-

grain o f Lism .,means ‘

spearN int

, no t‘dire energy

, SG. II 144 .

1737 . ddhmo r ‘fo rtunate’ ‘lucky’

, no t‘well - calculated’

, SG. II 144 .

1739. lio ‘flo od ’t . i . tuile, no t ‘lump

, SG. II 144.

1739 - 1751. Oeus chuairt : co tainio amcitho ir ds indsaigidi. Tudhchabanliaigh Abairchi, 7 atbert Cdilte

Do gset Aillen mac Midhgna do sleigh Piccho meic Cnomga,don brut bodba, don birgai marbtho randsin mac MidhgnaAillon mac Midhgns aS liab Fuait ris n - srgairitacaemcusirt[Here in the me. ablank space is left fo r aline.)

288 No tes on Acallam naSen6rsch.

Re érigh amdthair do tarraing nasleighi asamac, 7 ntr’

fétabee L i,

7 tainig Find isin std 7 re tarraing an sleigh ass , 7 re dichend, 7 n o

leis in cend ar cul co Temraig , 7 re cuir in cend ar beocuailli bodba,

co raibi and co r’

erigh righ Firm 7 grian glanso lns ass circailltentigi, co ro lin alla7 essa7 indberain betha, Fr. 2811.

1740. re chuir ar bir bodhbahé , R . 21b 1 . eno flle 11W

11 warlike stake’

(no t‘apo le o f sinister significance’

, SG. 11 i. a n

the stake or po le on which the head o faslain enemy was fixed . Cf. 11i- A l

XVIII 176 : xeeo lfiv 66 9 11776 ; eivaiyet 77175011 dmi 0 770167780 171 ro p6v9’

6117011 17; 6 776 6819179 ; and see R. K5hler, Kleinere Schriften i. 411, an d

Ralston,Russian Fo lktales, 93, 94, 181.

1744. Toirrche, abainnliaig Amharrtha‘come hither, o she

o f Amarthal’ o r Abairche, (no t ‘A lamentable case, 0 mo stadmirable she -1 9

physician’

, SG. II She is called Tudhchabanl iaigh Abairchi in Fr. 28‘i

and doubtless resembled Agamede, ii 7 60 01 (péoyo xo £661) 30 1: rosy“

81308711 Iliad xi, 741 .

1749 . aBo irche ‘out o f (Benn) Bo irche

.

1767 . Luachair Degadh : Luachair Deghatiar, Fr. 2811.

1769—1820. This sto ry was editedand translated by O’

Curry, (h is:

dren of Tu irenn, pp . 231—233, where ‘ho uses’is amisprint fo r ‘houndg fl

.

1780, 1781 . seitfedach mh6rsléig : in fo thram 7 in fidrén - l

teitimnech nated 7 basgaire nan - ech 7 culgaire nacarbet 7 glondbeiu’ r

nech nasciath 7 drongair naluirech 7 taitim in morsluoigh, Fr.

S eitfedo ch no n - ech ‘the sno rting o f the steeds

’is misrendered by

‘blowi—L'

ns

o f horns’

,in SG. II 145 .

1780. séitfedhach nan - ech 7 glscanach nacarpad, R . 215 2.

1783—4. Truagh lim aticfadhesin , ar Aedh Minbreac, R . 21» 2.

1790— 92. R0 so ich treithirne tu laigh re conairt ’con orohhcuhhoig h.

ro so ich buiredhachabhidhg re conairt chuannacro ibhdii 81

R . 228 1 .

1802. do ghaanaibh begabiracha, R . 228 1 .

1803, 1804. re cuired in cath co fergach fortrén feramo il 7 co 10: ‘ nd

leidmech lanlaidir o to sach in lae co tainio midi medcin lae 7 laithi, Fr . 221 -3 93

1810— 1813. do tecaib Derg Diansco thach in sleigh, 7 tucustar si:—5°

n - urchair co tarlatar ségh[1]aind ainair 7 tar bro tlachalened do nco r

’tregdacraidi ’

nacliab, 7 co ndeghbrisadruim isinfir basiauada. F r.2" 9'

1829. arbithin ‘because o f’

,no t ‘the rehabilitating o f

, SG. II 1

F indine : Finninne, R. 228 2.

1834. The thumb deno ted vigour in Walesand, probably,also in I 31 9 °

land. That vigo ur combinedwith knowledgeattains to truth seems the mesnz i l ng

o f Find’s symbo lic action here and elsewhere. (203, 2408 , 2607 , 25 62

5416 ,

290 No tes on Acallam naSen6rsch.

1964, 1969, 1980, 1991 . dithre : dithrib, Fr. 3011.

1968. scithlim (better soichlim) is rendered by‘adebility’

in SG. II

151. It rather means ‘avanishing’ .

1969, 1972, 1978. Mac Sm ile, no t Mac Sm ile, as in SG. II 137.

1985 . to lu ibh : codnaib, Fr. 31 8 .

1989. scenmdho ,better spelt scenbdain LL . 1088 48, is derived

from scenb LL . 888 44, 1148 42. Whatever it means , it certainly is not‘ubiquito us

, as in SG. II 151 .

1990. Here Liem. omits the second half-

quatrainsecht treghdtai mfled tar magh ‘ isin arm re himbualad, Fr. 318.

1994. Here in Fr. 318 ends the po em , the who le o f which R

1999, 3033, 6 155, 6 165, 7085. éraie,anglicised eric, ‘were-

gild’

, 7100 15,in the Acallam always means compensation fo r death wro ngfully maul.In Niam’

s case, 3031, the amount o f the compensation was fixed by three

arbitrators, one o f whom was awoman.

2012. fialnar : fial hairech, R . 235 1 .

2020. deich cét : xxx. Fr. 318 .

2021. ardidhemne : an faistine, Fr. 31 8 .

2024. as 6 re eileasdo r mhé : mh ’o idi tairisi, Fr . 31 8 . iss 6 ron

alt,R . 23b 1 .

2025 . t6thacht, rendered by‘reversion

in SG. II 152, rather mesns‘

property’: see to thacht in Wind. Wbrterb .

‘though he has the kingship,

’tis 1 that have the property in it’ , i . e. the right to it.

2030. R0 thaimhsen : ro taispén, Fr. 31 8 .

2040. Co rn Gairbh daire : Carnn Duibh do ire, R . 235 2.

2050. dorigned uball ion rendaib de ‘an apple ro und spear-pointswas made o f him

’ akenning fo r aco rpse pierced by many spears.2057 . The practice o f burying armour with its owner (do ubtlem for

his use in the o ther world) prevailed in Ireland as elsewhere. See infn

2076 and 3175 .

2068. tabair pro inn ect gaeh lei damu intir, R . 248 1 .

2074— 5.

‘The cairn was dug up and Garb daire was fo und thereinwith hisarms, and Lug mac Ethlenn’

s chain was found’

. The words ‘Gsirt

conaairmgaisced and 7 frith’ are omitted in SG. i . 140, though plsinl]

in Liem. 1738 1 .

2078. tu laig sin : tsluiogh, Fr. 31 11 .

2082. do no emPo tro ic : do rt Eirenn no do Patro ic dafigs -11h

fein, Fr. 31h.

ro mu ired : ro dunadh, R . 248 1 .

2090. in tree inadh ‘one o f the three places.

madh, Fr.

Notes on Acallam naSen6rsch. 291

2094 . irgairdingnd menman ‘an amusing o f the spirit’. Derived

n gairit ‘short

, as Cymr. di- fyrwch from byr.

2097 . iiii . ix. tro ig : secht xx . traighed, Fr. 315 2.

2098. add tro igthi am : xx traighed, F r. 328 .

2101 . in cethramad ben is ferr‘one o f the four best women’

.

M ar : leigh, Fr. 328 , Liem. 1738 2.

2109 .

.ce taite n- imbu ilg : co luau taite n - imbuilc, Lism. 1738 2,

are the transported n is wrong. After n - imbu ilg, Fr. 328 has : 7 beseiscend aaighidechtaan cétadhaig aro gha, etc.

2110. R . 248 2 adds : ag tigerns 116 ag bainntigernaeile.

21 11 . do gheibedh uaithi alérdhaethain, Lism. 1738 2.

2113. re a17estar : tuargaib, F r. 328 .

2114. nl ruihi bancemalta, Lism. 1738 2, no t‘banchemdalta’ as in

i. 140.

2116 . deo in : ced, Fr. 328 O. Ir cet ‘ flpermissien

21 17 . o r atibarsadnit hi ; ar atibrinn duit hi , Lism. 1731 2.

2118. o r se . leicen : mine tucar ni tiber. Cred an coma? ar1d . Can alegon, Fr. 328 .

2121 . Do ro ghacu ir : Do roghacor , Fr. 328 ,‘thy cho ice o f co

u nm’: rogha, roghafo r O. Ir. rogu , ro o t gas.

2124. Uillind : Illann, R . 248 2.

2128, 2129. are emitted by L ism.

2129 . ocus go n airem no fer : is co lsch dam lin nafer, Fr . 328 ,

£01 damsalin afer, R . 248 2.

2133. tarthamairne em and tri cathanaFeindi, 7 111 r’ergetar maic

m s ass lengpho rt amach anuair rucumairne o rro , Fr. 328 . For re sin

rgedo r, Lism. 1738 2 has ré siu do 6irghetar.

2134. degarmach : datharmacha, R . 24b 1 .

2137 . tuc sciath tar lorg ,literally ‘he put shield over track ’

, 11

m en idiom fo r ‘he co vered the retreat’ .

2140, do léigen : do léicen as, Lism . 1738 2.

2144 .

caro dacréd :’

gabrethnugad cid, Lism. 1735 1 .

2155. cachaslessa: gaehabairdi, L iem. 1735 1 . iasin mbatle : lsin1nd, Fr. 3211, ann, Lism. 1735 1 .

2163. re hadhlaiced hi isain ddn : re hadhnacht isin firtsa, Lism.

18 1 .

2165. Fo r the Bearrach breac o f Lism. 173b 1 , SG. i. 142 has,u gly , Berrach brec on Berrach brec : see no te en 1. 446 . For nir

t, Lism. has me team ; fo r o cu s dirmo , faben dtla; fo r no r thlo ith,

ctir ; and fo r rob i in fogail go n miriln, deb I in loghal co mfrlin.

2166 . ocus : atu's, R . 24b 2.

2169. brandub : brannam, R . 245 2.

2178. nir fetsat ni di : nIr'

fétadarabecc di, Fr. 328 .

19‘

292 No tes on Acallam naSen6rsch.

2181 . trian : tres mir,Fr. 32h.

2183. do tliarraingset : re tairngetar, Fr. 3211.

2189. After 6ir, Liem. 17311 2 has : 7 dabach aiteit.2193. do Patro ic iat : don Tailgend 7 den tabartach 6, Fr. 3211.

2199. uair is scithech me : 6ram seith, Lism. 173b 2.

2200. isin airechtns : re fed in airechtais , 7 isim senduine nods

caemnacair, Fr. 338 . isam scltheach 6 eirechtus 7 isam sen6ir dh’aia, R . 258

2201 . The Irish used geads, no t whips, when urging chario t- heroe s

2205 . risalicthea: frisaléicthi, Liem. 173ID 2.

2210. bal6r aglo ine : ‘sufficient was his jaw’

, no t ‘o f abundnm l

symmetry’

, SG. II 157 . Here gloine is glaine (gl . mala) 8g. 488 17 .

2214. Bai faelan ’cafongaire es tondaib ards naine, Fr. 338 .

Seeth leam o idhed Conbice 6s tennuibardauaine, M 1735 2

2219. Braim N dir : Druim nDegair, Fr. 338 . Druim nDsnafiir,R . 258 1 .

2220. no dame : nait fir, Fr. 338 , uait daine, Lism. 1735 2.

2222. 7 denam : co ndechsum,Fr. 338 .

2228—2231 . ro impe . . :Donn rempi, 7 raides so and : Scréch fl

muc falamsih laechraidi . is find co fuaramar . is fell co facmsit ui o n

rt’os rabamar ar einech 7 ar inehaib namuici ’ , ar Donn. 7 is eum8

me bo tha7 mo bas. Aiscid curad sin, ar Cailte. 7 mil l it

an gillaar einech 7 ar inchaib namuiei, 7 oc tabairt cuir don muic com

in gilla, tuc Odil le builli do sleigh inti , co r’

gab on ascaill co céile di,

Fr. 338 . co riacht 6nascaill co araili di, L ism . 173h 2.

2235. The ‘Slangapig‘

is mentioned also in 11. 2246 , 2304.

2249—2250. A sechar Cailte : Ac so co r 7 athcer, agille, sr 591

in cleigem ort, Fr. 3311. Docho r ‘less’

, the oppo site o f sechar ‘

pmfit’

,i!

rendered by‘

peril’

in SG. 11 158.

2260, 2261 . To r 6mm : Aléraanis, aChonaill, ar Diarmait macCerbaill. Ace um , ar Co nall , acht sundaan - ucht Petraie co rob 6

bes es mo chind etc.,Fr . 3311.

2265. 7 tuc Conall alaim tar bretlach ainait 7 aléne, 7 tuc int- escra6irass, 7 tuc il - laim Patraic, Fr.

2274. in sét eli as ferr ‘one o f the two best treasures .

2278. clo idem : cleigem aith urnechtanier, Fr. 3311.

2279. dornchla: derndcho r, Fr. 3311.

2283, 2284. do be mhaith h’athair 7 do s

enatho ir : gér’114ml

t’athair 7 do senathair is inmain lind to, Fr. 348 (

‘tho ugh thy fatherwasafee , and thy grandsire, thou art dear to us

) ger’naimdi damsa111 fir

sin rob dedhfir [leg. deghfir] iad, R . 251) 2 (‘though these men were fees of

mine they were noble

2296 . cath Ou ire : cath Cuirri, R . 25b 2.

2300. coimhdhi : c6mhdha, Fr. 348 . co imhdhe, R . 255 2.

294 No tes on Acallam naSen6rsch .

talman 6, 7 co dtsad se re deired n -aimsiri 7 co tt in brathadbulmoxmes ar bith 7 ar marbaib. C idh fedora, ar rt Erenn , ar feraib 7

conaib naFeindi cen dul do marbad napiastaar in loch sin Fr.

The tale is obscure and defective Why do es it bring in Pi

rejected fairy sweetheart ? Did she transform herself into the quarrycaused the drowning o f the Fiannaand their hounds ?

2407 . tnitfie : taethsadh, Liam . 1758 1 .

2413. dubad selaibh : duba séala, Fr. 358 .

2419. Co scrach adctusaan muir mbig m s -

geeghuin breth

buidhnibh, R . 27 8 1 .

2431 . ailithrech no r : eirithlech n - tiar, R . 27 8 1 .

2432. ticfaCdemgein : co ti Caimgein, R . 27 8 1 .

2434. Nt fuil arim, 7 nt feto r afaisnés 7 ui teillend anuimiineech re indsedar do , Fr. 3511 .

2442. ligdha: licda, Fr. 3511.

2444, 2445 . deich fichid : . xxx ., Fr. 355 .

2445 . chu irm glain gabaltaig : breg6id, Fr. 355 , R . 27 8 2.

2448. rachaisi : raghthaise, Lism . 1758 1 .

2457 . sobr6nach : semhenmnach, Liem . 1758 2.

2460. o ch rigdamna: acht rt n6 rtgdamna, Liem . 175 8 2.

2476 . afiado ch : atuirc taebtroma7 aheilti ruagha[leg. rusc'

reremra7 adaim imdisciri alltaidi, Fr. 368 .

2478. somlo ithi : binaud, Fr. 368 . samhalta, Liem . 1758 2.

2486 . eo lus : d’

éelus, Fr . 36 8 .

2489. ciares- dil fatlmarusdu l : ciado tee atuarustal ? Fr.

2493. ao rdflaith : ittardflaith, Fr. 36 8 .

2496 . morrigu : righan , Fr . 36 8 . morrighan , R . 275 1 . A249‘ R . has : Feradhach Fechtnach bafiaith rob 6 athair in maic ms

Eithne ingen Daire Duibh debi in rtghan amathair.

2497 . tind o tind : eind aeind, Fr. 36 8 . druimar druim, R 27

2498. batar ar Eriwn can on cen cecadh do cemm6rodh, Fini

2502. trebaire : treabairi, Liam. 175h 1, misprinted rebraide ini. 149.

2505 . 6 derechair : on 16 torchair, R. 2711 1 .

2506 . gabthar nert Brenn uile lais to r murmac Rechrside, R. 271

2507 . morcheill : merscéim, Fr. 36 8 . m6irmh6in, L ism . 1751 1.

2509. ino flaithins : an - firdcennus, Lism. 1751) 1 .

2511 .

’naflaithins : an - o irechus, Liam. 175b 1 .

2513. Ndrchada: Marceda, L ism . 17511 1.

2514. bliadan co leith aline : dabliadain ce leth line, Fr. 3

adbd co leith aline, R . 27b 2.

2515 . neim : gail, Lism . 1751» 1 .

296 No tes on Acallam naSen6rsch.

2586 . mac do Csirill ingen Scail , Fr . 378 . mac do Chair ing—11

in 811611, R . 288 2. mac dho Chairill Ghunio in Scfil, Liem. 1768 1 .

2589 . scribthar libb atamlerguibh filed 7 ambreachtaibh o llaim—n

gach ut re innis Cailte 7 Oisin duinn, R . 288 2.

2592. do gaeh fie 7 do gach ferus 7 de gach dhinnsenchus 7 dom e

gntmuibh gaili 7 gaiscid do innis Cailte 7 Oisin, Lism. 1768 1 .

2593—4. 7 do scribo d 06an- ugdaraib 7 cc 8 filedaib 7 ocanamnaib in scélaighecht sin , 7 rue each acuid cum 8 crichi 7 aceig= d

leis di, Fr . 378 .

2595 . cred faderadtth selgaisin Giusaigh Find ? ar se. Nsei7 fireein ac adhradh dhi sech cech inad ele isin crich, 7 lubgert 8615 :

d’

Find t, ar Oisin, Fr. 378 .

2598. lubgort : longphort, R . 288 2.

2601 . 68 do chind : uasat, Liem . 1768 1 .

2616 . bo t imfo icsi do Dio : biaidh aesadhac Dis , Fr. 37 11.

2618. bid ro ibhchind dwini Dio : bid reim indlaicthi do Dz zn,

Fr. 3711.

2620. dariamac no rétlainde ‘the son o f the star will arrive.

Tr he

mo ther o f Ciaran o f Saigir was impregnated by astar, and see Lives of

Cambro -Bri tish Saints, p. 232.

2621 . Bid 6 an t- inad eirdnigi nt biafiandafan fulacht, fl .

2623. tu lchdinim super] . o f tu lchdin‘fair- brewed ’

: tulchhin, R . 285 1

tulchaighi, Fr. 37h. tulchainim, Liam . 1768 2,‘I progno sticate’

, SG. II 1—6&

2635. Laigen : Gaileen, Fr. 3711 .

2636 . ac cechtar dc dib : ag cechtarnae, Liem. 1768 2.

2642—2643. fo irid mbeno rm : cech aen his angalar 7 an 98

laiuti icaidh uisci an baile sin 6 , coreb slemain slancrechtach da’ in

An fetraisi aadbar sin, 8 Find maic Faebair ? ’ ar Cdilte. Nt fedar, I f

Find, Fr . 3711 . f6iridh gaeh galar risambenann, Lism. 1768 2.

2652, 2653, 7 1i i therné o mi : conatern6gh fer indisti seel 1 18

tuillti tuarustail as cen lo scad, Fr.

2654. intan tairnic: mar thairnic, Liem. 1761 2 (thainic, se . i. 15 5,

perperam).2658. o r faichthe in dimaid :ac fechain in bhaile trethenidh, Fr . 3188

2662. in treefis is m6 ‘one o f the three greatest revelations’ : cf. 626

2666 . in cethramad fer ‘one o f the four men

’. The o ther three

prophets of the Gaels were Co lomb cille , Brénann o f Birr, and Borohan.2668. As to the battle o f Mo iraand Suibne Geilt see The Banquet

of D6 11 no ngédh etc. 231 . As to the geilt ibid. 234.

2669. aidhléothar : adlaicfidter, Fr. 388 .

2673. cid cian gairit no ce ti,Fr . 388 gairid co ticfauaim ind,

R . 298 1 .

298 No tes on Acallam naSen6rsch .

2782. o il eisleis : 6islind, Fr. 398 .

2784. A cethrar comalto : A cethri derbcemdalta, Fr. 398

2791 . arsi : ar siat, Fr . 395 .

2792. disli by metathesis for dilsi(u), compar ef dilis.

2795. re canad : re ferad, Fr. 39h.

2797 . dighi : lenda, Fr. 3911.

2798 . R . 29 b 2, adds : sul do rensat an - uraghall (leg n- uradll all).2800. 7 re raidset ria: 7 re tircanato r an-ail 7 i n -aithesc r i slu

ingin : Maith, aanum, aingen, ar siat, Fr. 39 18.

2803— 2805 . cét talman : tri ci t ingen righ 7 righan co w ine

6daigh cechadatha, iter brecc 7 glas 7 gorm 7 co rcra7 buidhi 7 uai ne;7 doriachtadar cenice in tulaigh taebalaind togaidi sea, 7 re scuiritan- e ich

7 an - echrada, 7 re cuirit afidletrendafestafuithib , co r’

geltadar fél‘

hartglas barmaine co grisu 7 co grindell 7 co lecco ib lema, Fr. 39b

2806 . itu mor : tart n - tta, Fr . 39h .

2811 . re maid : re mebaid, Fr. 3911.

2812. assahinad : abun in co irthi ants, Fr. 3918.

2814. o tibset : ebait sin, F r. 39h.

2819 . co ck dirge: gaeh ndtrech, Liem . 1778 2 .

2822. dar n - indso igne thic: dar ndianmarbo dne in 1m atsm fl i ‘s

Fr. 3911.

2824. aithnimaid aithnighimait immorre, Fr. 408 .

2827 . glan heislind : glun re gail 7 re gaisced, Fr. 40 11. 31 68

re gliaigh [leg. gliaidh] 7 aghaidh re hirghail, Liam. 1778 2.

2829 . after dib : do seighdib sithgerma7 do beraib birgéra7laighnib lethanglasalanm6ra, Fr. 408 .

2838. 7 re tuitasciath damuin 7acleigem [leg. cleideb] dab ra-P

gid, Fr. 408 .

2849. essacind : nasda, L iem . 1771) l . The inscribing o f 118 111 6 5

in the Ogham character is mentioned also in 3103, 3195, 6748.

2850. Funeral games the Ro man lndi funebres, Gr. 677 17 67 ! 0‘

dyein g are mentioned also in l . 3102, and in Togo 17 Trei, LL. 241

After o nn : 7 re t60bad alts lenderdao sacendaib, Fr. 408 .

2856 . Rob imdo iat : ntrb imdaair iat, Fr . 40 Ntr imdhsadR . 308 1 .

2858. The fo llowing po em isascribed to Find in Fr. 408 ,where itbe,

gins thus : IS fuar in gnim damac duib ’

s damac in righ aMumsin.

cét gillaocus cét con cét feraratuarnstel . R .also ascribes it to Find.2864. mero id mmeadh : méraidh co brach [leg. broth] in bith

lén, Fr. 408 . bidh urdraic in seelag each m6raidh co tt brath 11ambrtth,Liem. 177b 1.

2865. amain Breg : um B6inn Breagh, R . 30b 1 .

No tes on Acallam naSen6rsch. 299

Other tabus o f Find are mentioned infra, to refuse the eh'

er o fafeast 496 1, to lo ok at the co rpse o f one no t slain by weapons 5480.

2866 . cen feis adaigh ac Dun Raech is gan tuarustal d’

6claech,

2868. isargain Sidhaar Emir re gillamis ndergtenid, Fr. 408 40h.

sidh ar ghach Sidh ar Eimhir re gillandubh ndergeinigh,

R . 30b 1 .

2869. do r Mac Maire no morgiall : famaith acruth isachiall,Lism. 177h 1 .

2873. Ano ther mention o f Find’

s fatal leap.

2877 . After acaind, Fr . 40b has : 7 o car n- ughdaraib,and R . 3oh 1

has : agar n- o llomnaibh.

2881 . o r leith aili : leth n -aill, Fr . 4011 .

2890, 2891 . 7 atconno irc ldid : amar doronsat nameic ecalsaele 7 itcondcatar Cdilte 7 itcondaic Cdilte iat. A fir Diaforo rda, ar se,

is m6r n- ingnad itco ndcns , 7 at mo napend risi tairised sin, ar 86 7

do rdan deghban 7 naFeindi itcluinind - seaandsin, uair ruidb’arnaroguin,

7 mnare guiri lamna7 mtlid maithi menmnacha’arnaluathletrad re

ceideo ldais risin ceo l dentdts findbandtracht naFeindi and . Cdilte

2892. cleistecht re léigind es lind : eisdecht re léigenn lainbhinn,Lism. 177b 2.

2894. icambiad : ’

cateemad, Fr . 4013.

2895. is truagh mo thnm s abhns m6r d’inga[n]taibh do foam ,

R . 3oh 2.

2901 . 116, ar - si Co lman, 7 is : meic Cnmo dl, 7 do deired naFeindi,7 etbar dan - indsaigid, ar Co lman, uair

,Fr. 4oh .

2904. after iat : 7 re freslad 7 re fritho iled co maith iat, Fr. 401)

2909. lendbraenaigi : lanbraenaigh[e] , Fr. 4018.

2910. Torthamo rne : rucamarne, R . 30b 2.

2913. Lugach : Lughach Laméchtach, Fr. 4011 .

2914. do chaithim : is ann re dibraicsium, Fr . 418 .

2920. ce beraind : co mbéraind , Fr. 418 . co mbéruinn , Liem.

1 788 1 .

2924. De reathadh re cenuib Finn re tiachtain 6 glinn de ghlinn,R . 318 1 .

2932. do marthain ac nech : do fecaisacaind, Fr. 418 .

2934 . mu ir 7 tir : la7 aguid [leg. adaig], R . 318 1 .

2935—2937 . IS annsin re érigh Cdilte do eum nacu1le iarthwraigh[e]hai isin eilen, 7 tucalaim sts isin brusch 7abailatuc sathud sétrechaircalmaiter te l no tu indi tulguirme 7 in bruach cét mbliadnareme sin,

7 tuc leis so und [in oengus ] ce laechlar in tigbi atabatar naclerigh,cer

1111 e airidin co harlot , Fr . 418 .

300 No tes on Acallam naSen6rsch.

2940. 86 meic coo lea: arnamarach seisiur mac n - ecalsa, Fr. 43 :

arnamharach 7 cuiger mac cléirech, R . 318 1 .

2942, 2943. deich onn : xxx . fer- 6glsch ar Mr 8 dunaidh 7deghbaile fein, Fr. 418 .

2947 . senchns cachacriche : co icrich cechaferaind 7 cechaenun ci

Fr. 418 .

2948. eterdeiliugnd each fine accaind ‘discrimination o f each fi ll

o ur families’ (no t ‘efall o ur co untries

, SG. II

2952. an - eirigthisi : an - éirgenn sibse, Liem. 1788 1.

2956 . co ceilet : cengheiltet, L iem . 1788 2.

2964. Maiten : Maidnfn, Fr. 418 .

2963. iairmeirgi fuar leathrannach re m6idhmhigi m6ir , Lis—I l l1788 2.

2965 . Here ends Addl . 18, 949.

2975. Other elopementsare reco unted infra11. 3393, 3816,and steria s

about such incidents (aithedo ) fo rmed alarge section o f Irish literatuL—d .

2983. re bai ec indladh aglace 7 so our nisei immagnnis righaruithenta, Fr. 41h .

2986 . su l do chifed : suil do cichsedh, Liem . 1788 2.

2989. Ano ther instance o f death from shame will be fo und i n

4166, 4171 .

2990. lia‘aflo o d’

(not‘alumfi SG. II

2996 . oraind : o rumsa, ar rt Muman. Rucsat mh’ingin uaim, 7

fus ir bas do naire acco , 7 ergidh- si damsaco Slish eind can i fail i “

Find, 7 fuacarthar cath uaimsi air an - tcc mh’ingine tucsat 16 0 , I 7 . 4] b :

2999. dit ir- ratbc ind F iann : ce hairm ataibi Find , 7 86 0 c

frasad 7 ic fath imbert nafithcilli 7 macamic . i . Osgnr mac Oisin, Fr . 4, —b '

3003. éliugo d : élechon , Fr. 4111.

3007 . mine tardacath co grind . cathar do shelbo d, 8 Find, Fr. 4L”

3013. tucsat aithne air co raibi mo r so thli fir aigi, Fr. 41 b . fo r“

feadatar co raibhi deithber mh6rair, Liam. 178b 1 .

3014. after F iann : in ndo rnchuraib acleigem [leg. cleideb] m'c n j

tertbuillech 7 aslegh seimnech snastaslemencruaid, 7 acusalaib ascia—t nmbreccrendach retlannach, 7 re co raighed cath firalaind firétrecht Find ma“ :

Cnmaill, 7 re co irighed amdubach do sciathaib disle deligthi dondcertj 'f fl

inan - urtimcell amu igh anechtair, 7 fidnemed do sleghaib urardaerchr ‘fl i

re gelguai[l]lib do ib ; 7 re baloch ar leithi, 7 re bacathair ar cruind ‘r

7 ro badun dithoghlaighi ar daingne in cath sin Find maic om enFr . 41b 41 A 8

.

3018. is cath écoir du itsiu in cath sin do thabairt : ut fuil fir

cathaacatsado thabairt catha, Lism . 181b 1 . Fo r the inexpediency of

fighting in awrongfu l cause see Iliad VII . 351 : éco ir : ectaidhi, Fr . 41 A8.

3020. ac maithib : ag ocht fichit fer6glacl1 do maithib, R . 328

302 No tes on Acallam naSen6rsch.

3119. ut taibi o lc namaith nabo ladan riam ac nech o rarschsiuaithib cen nt d6, Fr. 428 , literally : ‘

never was there had o r go od if

the art po ssessed by any for which he would go from them withest

somewhat to him’

, i. e . whatever were the excellences o r defects ofanartist, he was sure no t to quit the two princes witho u t some reward.

3123, 3124. 7 do ba iat : 7 is tecmais mare seithed [legso iched] cétguin muiei naeigid [leg. aige] naduino do neo ch d

FiansibErenn nach iat sen re seithed, 7 tuam stalar leith uaithibsium do clim ibns

Feindi ; 7 damad amlaid co teieemad ‘Co rmac’ no‘Find

o r damac 6‘feraib Brenn badingmalanahanmannasin do beith ar damac righ Cos

dacht, ar Odal te, Fr. 428 .

3128. do do mac: do da. mhacuib, Liem. 1798 2 .

3134 . in dd rig : in danartgh, Lism. 1798 2.

3140. Aithinis ainm slegi Bogo in, R . 325 . In R . 338 this spur

is called in Aitinis derg .

3145 . ui sinne 1; ar clann righ Gonnacht, R . 328 .

3149, 3150. re chamo ise medono idchi : re cindsetar sum ln

guin 7 imbualad, 7 tucsat g11'1n re gail 7 re gaisced 7 re heislind 0 fried

11611 nan6naco tainio tar medon nahaidci, Fr.

3151. do ren glo sa: dar6n rianglassa, Fr. The function of

interpreting dreams,here performed byapo et, is generallyascribed toawind(dm i): see, fo r instance, the dindsencho s o f Loch Garman, Rev. celt. XV 429.

3152. re mnscad : ro duisigh, Fr. 42h .

3160— 3164. Fr. 42b describes the two princes thus : irisi asciathicacongbail, 7 asleghaecan - imfulang, 7 an - édaigi inambréidib umpu,

7 acraidhedaamar ceirtli i fasbulg, 7 acairp inacrelindtib fela.3174. t6ctho r : t6caibter, L ism . 179b 1 .

3176 . The burial o fweaponsalong with their owners has been mentioned in 2057 and 2076 .

3178, 3179. is i sin do n - eis : is buanfatamartanach ambladn6adian- eisi, Fr . 42h .

3183. maitius : amus, Fr. 42h .

3188. After iat, Fr . 42b has : Is meit[h] lindi afaghail arighfeindi[d], ar siat. Madh meith lib, ar se, dogebthai.

3201 . After sin , Fr . 438 has : 7 nirb’éitir leis imtecht do doom.

7 in nech re indis d’

fis 7 d’

eelns an 16 sin atr’

lesaigedar ughdsir n!

ho llomain abecc de, 7 re batar and re hed nahaidchi sin co tainic 14arnamarach .

3208. After téelg, Fr. 438 has : iter Etaigh 7 Cend canamBennsibBairchi.

3209. Ethaig : Etaigh , R . 351 . ind o ird tno iscirt : i n -airthisrtuaisceirt, Fr. 438 , an -ardtuaisceirt, R . 338

No tes on Aeo llam naSen6rsch.

3219—3221 . Lt ban ingen Eogain meic Ailellamisi, ar si , ingenf ish tron-1 , 7 re baighed [leg. bsidhed] mear in tuind - sea, 7 filet trid Him sun, 7 itusauirri 0c marcaidecht t isin ré 8111, 7 tecaid tendsEl ena7 Alban do treid rim, 7 nt cuimgitabecc dam . IS ed sin, ar rt

mad, M ore in etanargan sidhi fil isin tuind. Is ed immo rre , ar si,

mg i : on 16 tests in fiaith Find ntr’

taispenasacend ar in tuind- seaco san i ugh , 7 bsi cech 0c eistecht riein sianarghan sidhi denim ,

co cuirend

d i e 7 tréo in in tiri ins laemannaib codulta,Fr. 4311.

3222. R . 338 adds : dam .

3239. Cailti : Catlte 7 rt Ulad, Liem . 179h 2.

3245. Raith inmil : Raith inmtl, Fr. 4318. Raith inmhil, R . 3311 .

3251 . After mongbuide, Fr. 43b has : (16t ntamanda3252—4 253. 0c tidhnacel taed 7 matne ar in neoch do gahad do

d m nsib 7 do dréchtaib 7 do admo lod isin tigh, Fr. 4311 .

3257—3264. As to matching half- quatrains, see Co rmac’

s Glo ss. s. v .

M and compare the Portuguese singing ao desafio , and the Indianm ayo ‘

giving to ano ther person part o f astanzaand requiring him

t o cou plete it’

(Benfey).

3262. D6 11 fir dhuib as 6 in dunsd fe staat bhfuil, Lis 1

8264. dechuadur ass nile in Ftan. nechamharann Ftal ar fuin,R

8262—3264.

‘The Dark (Dub) Man’

s fort, this is the fortress where'ln dor is o ur bleed.

Chilte said‘All the Fiann have departed : Fial remains no t at the end o f them.

Here F ial (son o f Dub) is apro per name, and no t (as taken in SG.

11 185)anadjective.

8270. After rin , R . 33b has : Nt fedar 6n ,ar in rt. Indéesadsa

d u id tad, sr Cdilte .

3271. Min (sein, Liem . 1808 1)asisterferm o f f6in‘self

from ’svéeni,

° °8n . with Go th. eves‘eigen

, Pruss. swais .

3272. after sin, R . 33b has : tar Finn 7 to r Oisin.

3288 , 3289. do ibir atchlninmid : daidbir

3282. chlo istecht : cluinsin, Liem. 1808 1 .

3301 . 5796 , crud, dat. o f cred ‘cattle ’

,

‘wealth ’

,is cegn. with Cymr.

“ 'd d ‘

greup'

,

‘troop

, Go th. hairdo , Eng. herd, O. 8107 . Eri da.

3315 . ni héitir aairim ; nt teillend to il lend ?] arim na11

3314, 3315. tuc marb : tuc d6 i n - edhur acichi 016 co tainio‘i n hsllsin chlo ichi re 5111 ar in faithchi ce tieed in eo ibés cans" an 7 d

fu lrschtas on uair re lo ited e co cend secht mblio don . xx . 00

304 No tes on Acallam naSen6rsd 1.

fuair bts fade6igh dhe tre tnuth 7 tre f0rmst iaifie d6 Da1n s,

3334— 5. co cenu tri 11 7 teoran- eidhche, R . 348 .

3338 annso : annso amarach. Aemaimsi sin , ar Ode'

lio , R. 318 .

3339. Itcondarc amh , ar Cailte , ’

namachairo nlaind so , cisti‘n

co ill duilligh 7 ins mo ther m6radbul 7 ins do s dttin [leg . dtten] sueas,Fr. 4418.

3347 . bro t : sithalbrat, Fr. 4411 .

3349. After mnin, Fr. 44b has : 7 imceimed do ltnigh lughauil i ,Fr. 44 11 .

3351 . andes 116 : 7 ret-aistrigh, 7, Fr. 4411.

3355 . doro ine : do ghabh athimpan 7 der6 ini, L ions. 1”1.

3360. do denam : d’

fegluim ,Liem. 180b 1.

3369 . truagh in beathabeith mar tsim taréis Diarmadais 00Ain, L iem . 180b 1 .

3373. go n Dub dirmaic Tech Drumand : cen Dub dibraictu hDrumand, Fr. 4411 .

3379 . After d6 , Fr. 458 has : 7 adar leis cech cno c 7 ced 06156 7

cech dingnatararachad co teicémad dias no triur n6 cethrar 116 cuicisr

no cu iri don Feind d6 , 7 nt bitis acht ’

natulchaib felma7 ’ns muighi

mtnreidi, cen co in, cen gilla, cen o o lach d’faicsin erra.

3385 . inad : leacht, Liam. 1801) 2.

3392. comleirc: cemsercu s, Fr. 458 . ceimhsearc, L ie-1 . 1”2.

3393. re éladu r : do éladar namna, Lism. 180b 2.

3400. re eirgednr : do mhusgladar, Liem. 180b 2 .

3407 . Catt : fer Cat, R . 345 .

3410. iudhlaidhe ingantacha: ongachaidlaighi ordaighi aladbrecl ,

3424. After iat : Fr. 451) has : 7 nt facetar bee riam triur has badaille innait 7 iat marb .

3440. In the battles o f Gitirech (‘seme distance 8. E. o f Athlone'

and Ilgairech the Ulaid ro uted their invaders in the Tain 56 Cusilgne

see the Rennes Dindsenchas, no s. 66 , 120 , Rev . Celt. XV 465. XVI 72

For andegaid catha, Fr . 4511 has cum catha.

3445. acinn Reeadh nacerpat, R . 358 .

3451 . re delaig : re deghail, Fr . 4511 . do dealuigh, L ism . 1818 l.

3456 . ambrnt gorm : abhradgherm, Lism . 1818 1 .

3466 . riam reime : nacleirig, L ism. 1818 1 .

3475, 7750. With St. Patrick ’

s blessings on minstrelsand minstrelflcf. Odyssey VIII . 479— 481

716 0 1 71810 022300377 0 10 111 6n1x9 o vlo i ow 6 0 1601

7 171 179 37171 0001 810 1 77012 0116060, eimen’

6001 0 71611;012101; 71 066 86161751 , 63 716 11011 60 160

”v .

306 No tes on Acallam naSen6rsch .

3523. IS aniugh ’

sam seno ir sean ntm rataighind cech aen fa,Fr. 46 11.

3535, 3536 . re bai ec indisin naso thbirech re bai sigi do .i . s

beith cen an , cen uisci oc foghnum d6 , 7 co caithed moghaidh 7 moghlatraind ac tarraing nisei do eum an baile , Fr. 46 11. do b i ag innisin samhgo ire dho . i . gan nisei do bheith, etc. R . 35h.

3543. io rnleastar : ibarlestair, Fr . 468. iarannlestnr, R . 358.

3550. Conan maca[n] Luin Leith aLuachair aniar, F r. 468.

3553. Réndin : Baiscne, Fr. 47 8 , R . 35h.

3558. taraarmgaisced 6 7 taraformnain fiaith Find mac Ci t- oilmaic Trenmo ir amar gabar mac becc to raaidblib aininsaaned ttair, curathugud do, Fr . 47 8 .

3567 . ris : ris i Carnd Luighdech i co iced Muman thiar, Fr. 4lx

ris ar CarnaLuighdech tier 8 co iced Muman, R . 358 .

3569 . m6 bandmnit : m6 b6i inanamuid dacheile, B. 36

3570. R . 36 8 adds : . i . Fin 7 Canon.

3571 . inor m6ro lco ibh : is 1118 ho lco ib dorinnis rinn ? R . 368 .

3573. dorio cuco ibh : doregbadabar n - indsaigid, Fr . 47 8 .

3574, 3575 . do to itersa thoiter : dataetharsaand do tsirististibur falaid 7 bur n - 6c6ir o rum 7 minataethar is o raibsi bias s 1161

7 aallud 7 aurdarcus , Fr . 47 8 . do teiter ann thirfidhi si bar isle “

;

bar n - 6c61r 6m m 7 minatho iter is oraibhsi bhiss anos 7 aerrdem it.

R . 368 .

3576, 3577 . nt tuc nech riam reime sin fregrabud ferr ins sin.

7 nt tiubraco brach [leg. breth] , Fr. 478 .

3591 . Fr. 47 8 adds : aMo idh [leg. Maigh] Dalatease aCrich file.R . 96 1 : aMu ighi (sic!) Dhal these aCrich Ele.

3604 . Smirgat : Smtrgat ingen Athaigh Etualaing ht, F r . 4711. Smirglfl

ingen Fathaig Etualaing cuice, R . 36 8 .

aDu ibsléib : in Duibhéléibhe, R . 36 8 .

3606 . do ghénsadhi bhar n -airdles, R . 36 8 .

3608. Ni fo il tiprait isin dun, R . 36 8 .

3622. IN cloch 7 in tibrad’faghbail, aCdilti, ar Patraic. 18 00 111

Fr. 478.

3629 . r6dbhnindi ro imer : buiredh remar, R . 36 8 .

3631 . ereadhail : crédhai n -aithrighi n - tdhain, Fr. 47 11.

3642 . After bru indi, Fr. 47b has : 7 felt fadafathmandach fortiflllfindbuidhi, 7 fo rthlacht buidi becalaind taraformnasiar seal d6, 7 Gel8n6ithi 6 ir in cech triliaden fo lt sin ardaigh nach gluaised in gaeth gN igailbech gabs lach findafaro se no faradharc de . Ulchadeghgsblsnsdlfindbuidi co co rran acaithrech fair , Fr. 47h . After bru inne R . 368 III :

7 bamaith c6rugud in 6glaich sin.

3647 . fiafrechainn did : fiarfechaind dtt, Fr. 488

No tes on Acallam naSen6rsch. 307

8648. Co rn Mano nnai n : Carnd brécthamnaMo ic Lir or in carndsa,l ur e d matucad Carnd Manandainar in carndsa, Fr. 488 .

8650. tucustar Mananndn grad daderbsiair sium . i . do Aine inginEogabatl, Fr. 488 .

8653. re traigh : re teimligestar, Fr. 488 .

8665—6 . scélo do cheile : atnrrthachtadtareile, R . 368.

8669. After 14177611,Fr. 488 has : Caferr ainm dambiaair , ar

Ben e oin , ins gablannch in rét in scelaighecht den gahail ataar in scel

sin . And R . 365 has : Caferr ainm dambiaar in scél inagabtin acelaigecht, ar Beineo in, den 66 seel ata888.

8690. Mnindter Dingro : Glend Mnnteri Dungair, Fr. 48 8 . Glenn

Difig n , B. 86 8.

8691. ac M ilco in mac hu i Bu o in : Milchen maic Dubain, Fr. 488 .

'8 M ohein macu Bht in , R . 368 . This is the Milino maccu Buain o fthe Bk. o f Armagh and the Tripartite Life.

For the dindsenchas o f Mag Raigni, aplain in the bareny o fKal l e, co . Kilkenny, see Rev. Celt , XV 434.

8702. S liab Co ince : Slish Caincend, Fr. 488 . Sliabh Chince, R . 37 8 .

8704. after mongbu ide, Fr. 4811 has setasemide selnsta.8707, 3708. mbeemaicne . . . marbmaicne : mbeemaincine marb

8710. aléinid : ltnsg6italéned, Fr. 4811.

8716 . do cheileo bo ir dh6ibh : re deilig an ingen rtu, Fr. 4811.

0

8725. Here Fr. 488 has the tale o f Aed, so n o f Eo chaid Bedside,“ fa-1 4080—4100. The tale o f Clidnais in Fr. 19

8733, 3803. In deirg : Airmdeirg, R . 37 8 .

0

8784. in t - ésccainacho iced dig‘the mo on in her fifteenth

e . the full mo on. The co rresponding passage in L iem. 1821, 2 is 6800 inoad o iged 1760,which is misrendered in SG. 11 198 by

‘the mo on in her

t'7 l e pro vinces’. Cf. LL. 26 5 1, 48 : esmal taraésca’

nao llch6iciud décagudis,‘h Q r face resembled the moon in her great fifteenth cf. toe, theK t i l no l

'ic hymn to the moon : 600 171 11v 1700 7 60010'

61000 1101117 011“if f t ouc, 80 17 8011; 611 671 171105 b

'

t e u idh p éyo g 671 00, 10 7171067 0 7 0 1 7’0 13701

t o !"defoy émc 7 8168 1110 111 0 600 11608 11.

3785 . ardrennachaib : rétlannaib, Liem. 1821, 2.

8744.

‘ahigh -

prowed, swo rd - straight beat o f bro nze.

’Fo r colgdiriuch

SG. i. 1“ has c6il[deir idh], and the passage is misrendered thus : ‘ahigh

P l ’ o wed carrach having anarrow stern o f copper’

, SG. II 198.

8745. phutairle : phudhairle, R . 37 8 .

8751. in tibreadh cumaid den churach dho ? L ism. 1838 1. cf. 11

“ ‘ Q enleapaid rio t 7 an-aen - chumaid infra4106 . An tibrad sibb leabalu i ngs den 11 doberadh cungnum éelu is daibh ? R . 37 8 .

8754. din : dtden, R . 37 8 .

No tes on Acallam naSen6rsch.

3755. do thimain ceilebrad damhu intir, Liam. 1838 1 .

3757 . do ro nsatacomann 7 acairdine friaceile. F r. 208 .

Re th6gaibhset in see] iarsin 7 re cengladwracumann re 0111t R 878.

3768. IN triar atamaitar tuind rem - tarrlai n -aitt n - écomh ind,

Fr. 208 .

3769 . rochtain : nduthaig, Fr. 208 .

3772. Maghles : n -aimles, Fr. 208 .

8776 . each beccasach dubhghlas fai 7 srian sechtairghech 6ir iris.

R . 87 8 .

3777 . in mibad tom s do airged : in dechmad to nn do éirged

huachtar, Lism. 1838 1

8780. Ataimmorro , ar Manannan , bar mbeith fein ar cum 7atmu intcm don tiado fo irfed sib

,Fr. 208 .

3786 .

‘Land o f Promise’

(also in 5226) is one o f the names for the

Irish Elysium .

3787 . 00 Lech luachra(‘lake o f rushes’ ) duambai cathairMhanl nnfin,R . 37b . The L och Lachrao f Laud and Liam. is rendered in SG. II 99

by‘loch o f the pigmies

, which surely is net the meaning.

3793. M e nuabinde ndctbétacha‘fresh - melodio ua, nine- stringed

harps’ . naethétach éweézo odoc, no t‘dulcet- cho rded

, as in SG. II

3810. Fr. 2oh and R . 37b add he.

3815 . 967 obre z gaithi cr6, Fr. 2oh. gfithe ere nagenmnm‘

ged b

7 braenan namaisi do luighe forra, R . 37h. gac'

076 770 gmliterally ‘the deadly pang o f chastity ’

, is rendered in SG. II 20) by‘

pernicio us effects o f co ntinence’.

3821 . barr uachtar : midhuachtar, F r. 205 .

lu idcdur reompo : seeluit rompa, Lism. 1838 2.

3824. Fo r chlu iche Laud 130b, has chlm'

the, R . 371, adds : documnatragha. The spo rtperhaps resembled the surf- riding o f the Pacific islanders.

3831 . I llathach : Illdathach, Fr . 2uh. Ildathach, L ism. 1835 1.

3833—3852. This po em is also in the Rennes Dindsenchas, 100 1.8834. iss 9 sin gidh garbh in gairbh in ni datarls in senainm, R.388

3835. in t-aenach te : in t-aenach de, Lism. 183b 1 , intanach te,3840. feltchas : fedghlas. R . 388 .

3841 . deggrcs : deghmais, Fr. 2oh . deghéis, R . 388 .

3842. mo r in gnim is aluindi do eum Clidnacennfindi, Fr.

3846 . bcnas : buinges, Lism. 1835 1 .

3850. re baites ar tondaib Clidhnai, Fr. 21, l. 4.

3852. is mairg re adhair don luing naehar’ aini o ar t entnind.

Fr. 21 . ll. 3, 2.

3856 . Imderg : Lethderg, Fr. 21 .

3867 . nach ro ithed [leg. reiched] braen uisci aconair hi 7 glonraidhi nahechraidi, Fr. 21 .

310 No tes on Acallam naSen6rsch.

4103. mm 7 mainchesado gebad am t : indtib , maus ig 7 m in

chess do gahail ann , Fr. 498 ,‘to acquire monks and nuns therein.

’In

SG. II 205 mainchesais rendered by‘benet

‘actions to the Church.

’R 38l

has : 7 mainchesad’fagad dadh .

4106 . aam en - chumaid ‘in the one berth’

(no t‘in the one con

dition’

, SG. II see no te on 1. 375 1. cumaid perhaps fo r es baid, cogn.

with Lat. cu be ?

41 14, 41 15 . ar in tuaith o s fertas blai is fud ata81abus, Fr. 498.

4123. Carnn naew'ad z Caill nacuradh, Fr . 49 8 .

4134. E ochaid : Eo chaid Do imlen, Fr. 498 .

4156 . u i taispenann sin so inenn nasubadam , F r . 49h . ui th in

senaun saimhe nasubhaighe damsa, L iem . 1845 1.

4170. tubhaig : tsubaigh, Lism . 184b 1 : toraid, F r. 49 .

4173. garb - thanach ‘ro ugh washing’

is rendered by‘cm el bur

’nl

in SG. II 205, 206 . But the tanach (better tonach, ro o t 0769) means thuwashing o f the two girls

co rpses in the fo rd, see the Bo re-la, Rev. Celt

XIII. 38, 124. The Greeks, to o , washed their co rpses : Iliad 18, 350:24, 44, Eurip . Pho en. 1319, 1667 1, and the Romans : Varg . Aen. VI 218.

4 180. so ithim : so ithimh , Lism. 184h 1 . For f6rbrug gabalc iudimeccus, Fr. 491) has : fer bruit glanco rcrai n-athfo cu s .

4194. amal- ésaic lit. ‘humble feetwashing’

(dsaic bo rrowed from che

qm‘

um). Paraphrased in SG. II 207 : ‘where with all reverence they fi l e

ministered to .

Of. 5033, 5059, 5528, 5668and L ism . Lives, pp. 326, 891

4200. re béi : do bhi maraen fris, Lism . 184b 2 .

4203. After fair, Fr. 50 has : 7 daorethaurtlach do cno ib cend

co rcracaille fair con enfadais an - imairib 7 an - etrighib an fuilt tind

clechtaigh forerdhabai fair.

4208. cora: curo b, Liam. 184b 2.

4424. annsin : 7 is ed tacmaingid uu xxx cét, all 7 ens 7 ch ind

7 madhreigh [leg. maghreidh], Fr. 50.

‘and ’

tis this they surro und, seven

cantreds, cliffand cataract, riverand plain .

égxowoevn miwas well understo od in ancient Ireland.

4428. linta: lintafiadaig , Lism. 1858 1 : cf. dypo t épm; lin ,

Theocr. 8, 58.

4432. réo n - urchu ir : ro t n - urchair, Liam. 185b l .

4437 . Braim ndeirg : Druim derg, Fr. 50.

4458—5 9 . 7 Odate fair : 7an géraitaingceo il 7 in tlam tusthafl[leg. tuachail ?] ro bai ac milled amaithiusa7 aarbado tu itim la06770in less aile, Fr. 51 .

4465 .

‘the sto ne on which the Fiann used to grind their weapon!

on samain (No v. every year’ is mentioned also in 4 196 . The grind

ing was pro bably some kind o f religious o r magical observance.

No tes on Acallam naSen6rsch. 311

446 6 . After bliadna: Fr. 51 has : 7 ui clsechls idis 11s faebair dolir d i s on e i cath no acleith 116 s comlann.

4469—4472. Fo r similar legends see Co rmac s. v . du e , and the

m 7 of Fro di in Su e Grammaticus.

4473. doehuadar as narigasin ‘tho se kings departed (this30 6 0505: ‘he went’ in Fél. Oeng. qro l. 95, Feb . 18, means ‘he died

'

.

4474. re thu it Cairpre i cath Gabra: ro scaigh Cairpn’

Lifechairl e m -Gabar i crichaib Ua- Mo rc, risi rsiter Us Conaill Gabra, Fr. 51 .

4430. dcibidach : deiberesdhach, L iem. 1858 2, (misprinted doimmtcdac h in so . i. 185) seems a‘

co ntamination’o f deibedach and dcifireach,

bo th words meaning ‘hasty’

.

4490. A Coscraigh, inaithnidh in lis co s’

t[ath]aighedan righnis ’

,Fr.51

4502. n o dimda: m ’ail 7 m ’airbire, Fr. 51.

4515 . Fae : Fedha, Fr. 51 .

4515 . co ti hi : co tis, Lism. 18511 2.

4518. Walking ro undacertain stone dcsel ‘righthandwise’ will ensure

m ay to the king o f Leinster, see Lismore Lives 348.

4526, 4527 . Tipraid ns Scis thscrci, R . 398 1 .

4528. Scathderc: Scisthscrc, R . 398 1.

4528, 4546, 4562. The emirdn'

s o r smeirdn'

s (smirgris, R . 398 l )d l o ch Lurgan must have been awater - monster , like the mu irdn

'

s o f

b e } .Rudraige, Laws 1. 73. The translation ‘bramble - bush’

in so . 11 210,91 1

, seemsabad guess . The emer may po ssibly be cognate with Gr.

NBG. ecbmcrlc.

4532. ic lcthnadmd : cc lethadh, Fr. 528 .

4583—37 . This strange tale seems the tradition o fanancientattemptb d rainalake or swamp.

4537 . Fr . 528 adds : co nach mo nainad aenindsiatasr msrthain.

455 1. cethri meic righ Osilli in co snuma, Fr. 528 .

4555. Ccrnabrog : Cem nbo lg , Fr. 528 . Cernnabhorg , R . 398 2 .

Ge l -lsd 7 Cernabrocc, Lism. 185b 1.

4557 . 1ri rig : tri meic rig, Fr. 528 .

4558. Dclga: Elga, R . 398 2. Breg, better mBreg, L ism.

4599 . cro s - figill‘

prayer with the arms cro ssed’

, misrendered byTQ l -

vent prayer’

in SG. II 212.

4560. Gallgacidcl ‘o f Galloway’

.

4563—4565. re sgaigh mo 111th 7 mo lamaoh 7 mo lanco ibled 0 re

“G ingham re hesaib 7 re hindberaib nahErcnn do snam, 7 docuaid motr e eir uisci uaim, 7 re scaigius fein 0 sin ille, 7 tsrradhsain madhsa[leg.

“i tch- se] cor’

be loch lmidhi lindfuar hé, 7 re baglas gledhrachs uisci,Fr.

4565. gleo rda: gleblusda, R . 398 2.

4566 . gleoraigi fuam : greagraige fuaim, R . 39 8 2.

4569 . no es nfuil co romrarian noes chian nach cechlaighi, Fr. 525

No tes on A’

callam naSen6rsch .

4575.

‘After the drowning of Blse and his son, ah the warriors ofIslay are the wome l’ The printer should have given us c , with amarkof length o ver Y.

4581 . lonn : luind, Liem. 185b 2 , lend , F r. 528 . m 5 is 116 do

chlaind acnfir : marbus sr comlond aenfir, Fr.

4584. Re sedil mu irbillach : Re sgaigh mnirbellach, Fr.

Re scsil mcrballach, R . 398 2.

4586 . do chuaid mu irbillach : Re sgaigh muirbellach, Fr.

4587 . is re bris mo chraidhi sr tri 0 re scam e re hu isci,

4596 . to irrsi : in triteamls us in teitei, R . 395 1 .

4603. do chairm sodlatéemblasta: do bunad cechabeo iri 7ad !braithlisi [leg. braichlise], Fr. 528.

4604. derabuidecha: dsrabuidighi , Fr. 528 . darub buidhidli,Liam. 185h 2.

4607 . do irséoraid . ronnairida: do irséo rsigh ro ndairi, n .

4608. re benad : ro bo inedar, Fr. 528.

4609, 4610. re cirgedar sin : ro ergetar macaim becc: bn tmino

lo hescraib 6ir 7 lo humsidhib 7 re hirlighib 6ir 7airgid, 7 re diansmiltubiad 7 linn do each do cech leth, Fr. 528.

46 14. mac no truth , lit.‘son o f the canonical ho urs’ , is rendered

by‘aco lyte’

in SG. II 212. But the Irish o f ‘aco lyte’is 00 6 1111663Wb.

248, 32, 31 8 , 20, or far briths lésbo iri, 25 8 3.

4619—20. tuc cheitcldais : re bhen sisn ndo rdan sidhe siadeinnas co co idelddis, R . 39b 2.

4620. do reir ahindisti : is amlaid indister, Lism . 186 8 1 .

4626 . dogeib : dafaghann, R . 39b 2.

4637 . The incident o f fairies carrying 03human children is common

in modern Irish fo lklo re.

4639— 4641 . Is gaeth re héinbhile mb isi tar eis m ’ae inmheic, Lin .

186 8 2. Is gaeth re henbile misi daeisi, ar se, an- écmais m ’aen meiccen nech ec ramrusthad m ’ fo rbs nam ’ fers ind, 7 tests in mac sinamlaidsin, sr se 7 atussa’

naeasps id 0 sin alle nach feedar cait isin doman sfuil, Fr. 538 . Atticamar aenbhile re gaith 0 sin ale afégmais mo maic,7 re bo maith learn 6 8 abi no amairbh d’

fagail daidse, anaemPatrait,R . 39b 2. The expression

‘likewindagainstaso litary tree’o f Landand Lin .

and Fr. is amuch wo rse simile for abereavedand lonely father than the‘so litary treeagainst wind’

o f R .

4649 . ticfait sleig : doro iset sluo igh, Fr. 538 .

4650. dar n - indsaigid ann : insr co inne, R . 408 1 .

4651 . crabud : cro isine, R . 408 1 .

'

4659. Aehel : Aiel, Lism. 186 8 2.

4665. Afterann Fr. 538 has : o cero ico dusn 7 duchand 7 dréchtyeladln.4666 . testa: tdarascbals, R . 408 l .

No tes on Acallam naSen6rsch.

allaniar : allaaniar, R . 401, 2.

4756 . Raith in Mad : Raith imill m6ir, F r. 548 .

4761 . After bliadne Fr. 548 ,b has : ac 6] assa7 lemnachteand 7.4766 . coracht is doubtless meant for co rcacht, th e reach anim

4773. Caclesna: Cellas nanddm, Fr . 5411.

4777 . do raidh Find nach tibhrad, R . 40b 2.

‘Find said that hewed!no t give ho stages (g ialla) o r guarantees’

: (no t‘he wo u ld no t yield 11

much as agillao r o ther captive ’

, SG. II

4782. This distribution o fadefeated invader’

s limbsamong the hill!o f Ireland , reminds one o f Lucan ’

s opinion (Phars. X 22—23) tlnt 6 1

members o f Alexander the Great should have been scattered o ver the 1 11011

globe,and, like that Opinion, smacks o f primeval savagery . F r . 543 substitl tl!

amore civilised incident : co tucad anmandacechatulach 7 cechadingnade, 7 re fagadh dams imdaisin tuls igh sea, conid uadaataCallus nndam fair.

4785—4787 . This quatrain was inadvertently inserted in the printedtext, suprap. 130. It sho uld have been here in the no tes .

4790. F ea: Fedha, Fr. 5411.

4791 . n—éla: n- oil 7 sibness , Fr. 545 .

4793. tabar : tabartsr, Fr. 548. taburthar atimpan alaim GIN :

cho rach, R . 401) 2.

4797 . re ghabh in tone greim afeige, R . 41 8 1 .

4802. linsco it aléncd ‘the linen sheet [ON . linskau ti] o f his shirt’

,

no t ‘aco rner o f his shirt’

, SG. II 217 .

rd n -archair : sree n - urchair, Fr . 5411. rod n - urchair, L ism. 1878 1.

4803. tar sonnaigib : tar so cht so ndaigib, Fr . 5411.

4809. buaid co scair : busid rdine 7 bus id co mlo ind 7 buaidco scs ir ar ri Laighen caidhci ins tigh n - dls, acht nach dernntar doithcsfland, Fr. 5411 .

4815. arm : aMullach Meisten, Fr . 5411.

4834 . leo chadl : léo chaille, R . 41 8 2.

4835 . Dubain, ascribal erro r fo r Maeldin o r fo r Maclain n it

Dubain . Calin s taisiu eter, aanum,aMaelain maic Dubain ? ar Patrsic.

Cen mac, can ingin 7 cen fer fine nahaicmeacht meam denur. Sirin - sil

ar Dia, ar Pstraic, u i raib fer fine nahaicme acut , 7 cid cech bailedo Laighnib gabthar nir

gabthar do baile - sin co brath, Fr . 55 8 .

4847 , 4866 . Cuans ighe mac Linne mic Faebu ir, R . 41 8 2.

4848. nir’

be deigben amdthair ‘his mo ther was no t alady’

(she

was only ashe - miller, The rendering in SG. II 218 ‘ahe mno tago od womsn ’

conveys an erroneous impression.

4853 After chathbarr,Fr. 55 8 has : 7 ni raibi dom d des cen do

manais m6ramuim echs inar lamaib. Re bamar oc fécain nahaille 7 us behind

No tes on Acallam naSen6rsch. 315

4860. 111 annso : ui hinadh do t dochelt nusglan - sabeith ’com

C11- s in enn, Fr. 55h.

tri adam glan : trit adam luan, Fr. 55h. trem glun, 7 isin

i t ir is mall n hiai iss é iarame neimo nasleidhe [leg. sleighe] sin tig riam,

B. 415 1.

4891. cend ainmi : ainem eind, Fr. cenn ainmeach, R . 41 b 1 .

4894. fab fithnaissi ‘amagical smo o thening, dressing o r finish’

.

The corresponding wo rds in Liam . feth flthnaisi are misprinted cctri

M o ic,and misrendered by ‘fo ur to uches o f thy skill'

, in SG. i. 194, II 219.

Pt. 558 has here feth fithnaisi, while R . 4i h 2 has : do b ail lim fiachs s

th i l o ighe do thabairt duidsi.4896, 4897 . Adcrim nach : N1 bs i isin doman u ilo crandsigi

hd commaith rim, ar Ca'dtc, ueir in crand na, Fr. 55 h.

4904. rd m ohair do ckum in chind : sreo n - urchair doeum iaraind"l sleighi, Fr. 56 . ro t n- urchair do eum in eind, L iem . 187 b 1 .

4909. {10 05 indsma: fiachaimsns (sic), R . 41 b 2.

4915. n ebaid : mebatar, Fr. 56 . mhebhadar, Liem. 187 1) l .

4916 . cred ri : Cid . donisiu co cismail to irrsech etcr ? Fr. 56 .

4918. adubartas : adubart, Liam. 187 b l .

4921. cc findo m : co fesam,Lism. 187 h 1.

4923. co lénchu lma: co tainig Ianairmidhi cét do sblangcanaib tinedh r

gingo b nasleighi, Fr. 56 .

4924. 7 ro t-mela: 7 gar mhela, R . 42 8 1 .

4948. IN : Fis na[flidhland naaisling d ’

faghbs il dé , ar Patraic,"1 fnighbeaacht in, Fr. 56 .

4929. An bas do o rdaighan Déntoir dé, ar Patraic, iss é doghe'bha,7 h i fuighe d

urcbraacht sin, R . 42 8 l .

4936 . The wo rds issin tan so are emitted by Lism . and Fr.

4942. itcondcamar an éningin mai l sr in clo ich cuirt tid aeind

“in 4thatall , 7 leine ’arnadérghudh do derg6r re grian acnis, 7 inar" D ill so t-cmo ing tairai anechtair , 7 bratt uaine o endsthauimpi , 7 delg6i r isin brut es s bruindi , 7 . 1. urls ndeghbuidi on cluais co ceile di, 7t lind o ir acomartharighnachts es s eind, Fr. 56 .

4952. After feis , Fr. 57 has : leptha7 lamdéraighti .4958. ensch fetafindairgid co cetheorangem nglainidi imabél, Fr. 57 .

4959. 1110 Cumaill : itnai il - laim Find in mid imonall 7 imonIbeind, Fr. 57 .

496 1. d’

ebu : d’

o badh, Fr. 57 . L iam. 187 h 2.

4965 . re Umbh : re thubhad, Fr. 57 . re thuibh, L iem. 187 ° 2.

4970. no fdc : nafacaid, Fr. 57 .

4974. re fastissa: do fastnas , Fr. 57 . re fo sdus,Lism. 1888 1, (no t

do floodas, as printed in SG. 1.

4976 . darnala: in dars Is ‘one o f the two days ’ , R . 42b 1.

No tes on Acallam naSen6rsch.

4978. 7 tacus in chorrimcrci 7 an t- drass, R . 425 1 .

4980, 81 . Ath fo stada: A rd fo sdada . ard fo sdadha, R. 423 1.

4987 . cath fithnassach Fmdtragaacath uAthmur Hunt!“R . 42b 1 .

4988. Déicill : degh -

gills , Fr. 57 .

4989. Ailbi : Failbhe, Lism. 1888 1.

4990. do ainic ri ar irchra, F r . 57 .

4993. airbire : éccaine, Liem. 1888 1 .

5002, 5003. S liab namban eliab Aighi : Slish nafianSliab Aighid, Fr. 58 8 . Sliabh nan - én Sliabh A idhne, R . 423 1.

5006 . sin : sidhi see, Fr. 588 .

5014. derdaine : ferthans, Fr. 588 . After ann, F r. has : 7 realitiched [leg. so iched] in snechts co formnaib for 7 co slesaib mflcd 7afer[t]sib carpet. And R . 428 2 has : 0011a hinfedms neachanion is

5016 . bertagad : bertnugu d, R . 42b 2.

5026 . chaem chenndlaind : chaemhchruthach, L iens. 188 8 2.

5028. futairli : pudrailli, L iam. 1888 2.

5030. After sirscinm, Fr. 588 has : 7 bindithir re ceo laib cuislindi

bindfoghar s go tha7 agaedeilgi nahingine , ‘and sweet as pipe- tu n

was the melodious sound o f the maiden’

s vo ice and her Gaelic’.

5037 . detach dibscom : aenoclach ahairenach in tighi, Fr. 588.

5040. n - ingnais : n- écmais, Liam. 1888 2.

5044. 010119 1114111 : Cudhns , Fr. 585 . The who le poem is emitted

by Liem.

5048 . afu ilet cachac ind 67: abail its each 00 61, Fr. 585, when

abad is i fail, here taken to be asubstantive.

5053. A Caltiu : re oudun, Fr. 58b . The - 11 in Cam- u , added tomakearhyme withaniu , isan example o f dechncd, Rev. co lt. XX.

5062. tairnic: do scuir, R . 438 1 .

5066 . in cowlin so : in o iretss , Lism. 188b 1 .

5069. After iat, Fr . 58h has : aBri Leith atudid. R . 438 1 hasag in Brugh Breacso lus ati mid .

5071 . deich mbliadna.xx .

‘ten plus twenty years’ , xxx bliadcaLiem. 188b 1 .

5076 . tiurmais : tibrimis , Fr. 58h . tibramais, R . 438 1 . tihru'

n

Liam. 1880 1 .

5082. ille: co saniu cingob comaing duind agahail, Fr. 585 .

5084. re dibaigthea: ro fo irrghit 7 re fodbaighid, F r . 588. ro dibh

adh, R . 438 2.

5089. fartDiangalaig drai sin : fort Fianghalaig dn iadh sin, R. 438 2.

5090. o cus in tres casbaid as 1116 . issi sin hi : ocus as 6 sinan tress esbaidh as md, Lism. 188b 1,

‘and that 18 one o f the three greets !lo sses

(no t‘the greatest lo ss’ , SG. 11 224, translating an erroneous ten}.

No tes on Acallam naSen6rsch.

5165 . Imrsclidc: hurlsighe, Fr.

5178. 7 “athad : liair began, R . 44 8 1 .

5184. dr so : srmach, R . 44 8 1 .

5199. rob ainicncch sinn is rendered in SG. 11 227 by‘wewe

come ofi'

well’ . But the phrase means exactly the o ppo site , meansbeing aderivative o f ainicin o n econ)

‘to rment, o utrage’

.

5201 . lubdn finddmill : lubafaidi finnchuill, R . 44 8 1 .

5205 . d’facbail mo dalta7 mo comdalta. i . Oscar 7 Diarmait, F7.all .

5213. manar’

tesccad smirandroma: mine tesctsam ore m et-tail.

Fr . 608 .

5215. Cinnas doghébhmaisne he, at Finn , on 16 nach chan idfinddinn inti

gs ta, R . 448 2.

5218. cc tdirthcd : gu mbenann, R . 44 8 2.

5219. Faghaibhsi duinn, R . 448 2. Faghaibhse dhamsa, L isa. 18987.5228. issin cath : acath Sleibi 611, Fr. 608 .

5232. arnadcchad : nadeach, F7 . 608 .

5235. féth fiaumaind, ae s7tc, conar’ lfirfineoch sind risin feth fis ro bsi umaind, Fr. fé fiadh amainaiGeilte, conar’

leir do neoch sinn, R . 448 2. fedh fiaeta, Idea.

5239. leisin fiafiad : feth fia, Fr. trésin fedh fin, L isa.W 1.

Seealso 7505 , and of. Iliad XI 752 (170161110 ; 4159. nevi )and XX311(’

Azzlfio g 0919 0 100711 0xé60 0’

01 11511 9 8077801qv).

5248. N1 fuil scaacht cechtar do dhs comurli, R . 44° 1.

5249 . scailed : sailgiudh, Fr.

5251 . taidbscch : taidhiur taibsenach , Fr. co trees to“‘heavily, manifestly’

is rendered, by‘bitterly (lit. heavily], copiouslf i!

SG. II 228.

5263. ré naemaidc: ré nemaidhi, Lism. 189° 2.

5264. cenarbeainmhech cechtar dibb, R . 44° 2.

5266 . ar mbliain cheille d’Finn, R . 44° 2.

5267 . d’

él : ambreith d ’dl, Fr.

5269. fir : co in 7 duine, Fr.

5270. Fr. 60° adds : acht mad in seisiur 6clach re bs iar im i luaithib risin mbliadain sin.

5272. After Erenn, Fr. 60° has : uair is é is Aux-ata7 is 111-

ru b

re bsi d’Fiannaib Ercnn sadein.

5278—9 . Oeus in t- inrum : Cahindmm , Fr. 618 . 64 hill :

ramh no sdiurad, Lism. 189° 2, misrendered (SG. 11 229) by‘what uni

gatien o r steering’

, indramh (i . e. indrcm) being mistaken fo r m5281 . duidsiaGhuill mic Mo rns resin mbliadain sin, R . 44° 2.

5286 . i talmain : d’

esbaidh fo r each, L ism. 189° 2.

5287 . Ercnn : iiad’feraib Alban, Fr. 61 8 .

5295 . Der baaDaighri : Donn mac Daigri, R . 458 1

Notes on Acallam naSen6rsch. 319

5297 . scnscéIaidc ‘the teller o f o ld tales’ the scitlieissi o faBritishmo n ument.

m 4. Priwl[s]ordan : Primsorthan, Fr. 61 8 (the s inserted byacorrector), prfmhsorrdhan, Lism. 190 8 1 . primhordan, R . 458 .

5305 . After Rudraigi, Fr. 6 1 8 has : 7 aisgid ar leith o cech mns i

7 0 00011 fir d’ feraib Ercnn , 7 einech cech righ co icidh anErinn leislin d o ib.

sees Leichi : L6ich, R . 45 8 1 .

faso rrthain d6ibh, R . 45 8 1 .

5810. Area Tcmraig : 7 tancs tar rompu i tech Temrach ’arsin,7 l e esan istudhare bs i o c in Feind in comiat ro bitisaTemraig, 7 trianhid do ib, Fr. 61 8 .

5311 . do suidhigcd gaeh nech do reir s daiali lo Co rmacann, R . 45 8 1 .

5812. duthaig : dualgus, Liem. 1908 1 .

5316 . After Adlbi, Fr. 6 1 8 has : 7 Muriath ingen righ MaraGréc,h ails do Find, ar 11 laim - sido , 7 Crimthan fial , ingen Eoghain, arahiIll - side.

5816—17 . Fo r ro co irged iar sin , Lian. 1908 1 has : each ar“uaib 7 ar dhualgus 6 sin amach . 7 re forscailesdh biadh 7 re ddilcdh

53euro iarsin.

5318. adracht : sic Liem . 1908 1 (re eirig, SG. i. 203, perperam).5822, 5328. Bernngal , Berrnngal : Braengal , Fr. 6 18 . Braenghal

Boiy edsch , R . 45 8 1 .

5325. After b6i , Fr . 6 1 8 has : 7 re bui acaccaine mét nadraighed h [leg. draidhechta].

5340. 6 th eta: 6 ’

dbath, R . 45 8 2.

5343. Airim Find is mebair lind raithi is mi, bliadan blaithbind,F7 .

5356 . hindsind : finnann, Fr.

5358. M ferr - de 16 Find fein scel do donam fair ‘no t the better

wo uld Find himself be o f (my) telling on him’

, (‘he wo uld no t himself

wish ’

, etc. SG. II

5360. cach ni thurgaib (For 111 the ms. has nir, but the r is imporfeatly erased) : cach ui re tirchan , Fr. cach ui re thirchan, Lism.

190 2. do fedadwr gaeh ui ro raidh C ithmaidh gur’

fir he,a45. 2.

5862. atcithfithcr : atchifisiu, Fr. adcichfider , Lism. 1908 2.

5387 . 6 dd for 6 016 , as in L iam. 190° 1 .

5400. atchifca: dochichfe, Lism . 190° 1. An instance o f measuringagrant o f land by the extent o f the do nee’

s eyesight. Fo r o ther such in

stances see J . Grimm’

s Dcu lschc Reddsaltcrthamcr.

5403. Icigcen 7 111170 : mile leighidhon, R . 45° 1. As leigcen means‘ten thousand’

, Icigeon 7 111170 should be rendered by‘eleven thousand ’

, no t

(as in BG. II 232) by‘atho usandand one legions

.

320 No tes on Acallan naSen6rsch .

5410. The o ther two fires are : teine Brfghde an - A'

th dsra7 ti nsCo laim chille, R . 45° 1 .

5416 . ar 0 dét fis : foradhét fis, Linn. 190° 1 . (co rrectaccordinglySG. i. 205, penult. line).

5423. clo ch daingen : cladh daingen, Lis-m. 190° 1 .

5426 . haithle : d’aithle, F 7 . 628 .

5427 . benn imateigfca: baile nabsidfi, Fr. 62 8 .

5428. 90 11 rcomaindc: lies amb6i mdr righ ro ime, F7 . 628. at16 achis do righ ele, Lism. 190° 2.

5429 . mo rsluaig : cathsluaig, Lism. 190° 2.

5435 . is ed gabas csem mo chell d’abbadaib indsi Ere-111,

5436 . paitrccha: saltracha, Fr.

5444. isindarnacind :’as dsracend, R . 45° 1 .

5454, 5455. Fr. 62° describes the bound thus : moains ced d aii,7 ilbrechtnugad cech dathainti. gile naaneckte , dnibi as gu

nabughs cech dath mar sinac cinned ar ereile.

5461 . feidm : fedmanna, R . 45° 2.

5461—5467 . According to Fr. theanswer o f the first nailis : Cach uair bes oman n6 eclaar Fiannaib Ercnn . .afo raire ocs- J

ni baeghlaidter 011 nagills ns fisnnaigi acco thorn . The second un it

answers thus : Atafeidm agumsa . i . cech eigen catha7 comlaiimdeogus ortss 7 ar Fiannaib Ercnn dingébatsacan cungnum o nechails.The third warrior says : Atafeidm agumsa . 1. cocks chuinghian7 ecncstads n - isrfaigthcr o rtss 7 ar Fiannaib Erenn dogebthar atil tsgumss in comfad bar afianaigecht, 7 gaeh galar 7 gaeh cued 7 ced

crécht 7 cech aingcis imdeoghas orraleigheosat uile iat. The thili

warrior , acco rding to R . 45° 2 , replies : Gach m6r thso ifir theigcnll'

doeum mo tigérns dingebhadsahf (etc. as in Laud).5479. After énrian, R . 45° 2 has : 7 innésam sin daid. N1first“

6n, ar Finn .

5481. bidhmdidne’

gafaire 7 is uime sin nachail linn neach d:faiesin

, R . 46 8 1.

5488. Airm : Airne, R . 46 8 1 .

5490. Fr. 638 adds, unnecessarily, that Find had no t the fee de

mended by the seven po ets (7 ni f o ibi sin ‘ac Find).

5493. IS ferr linn afagail amdrach, ar iadsom, R . 46 8 1 .

5504. tan no wcaibhtheadon dsil bahadhbhulalfin do linn, E l191 8 1 .

5505. Tabo r : Tacthar, R . 46 8 1 .

5522. mac Daibdét : mac Duib deds , R . 46 8 1 .

5523—24. Occus ciaro bdi in maithius mdr sin aicisism 111mi

isin doman uilo duino bud dimicnigi nabudh léochsille o ldi e, F7 . 8 8.

322 Notes on Acallan naSen6rsch .

5693. The tindscraand the tartho dmarcseems to have correspondedwith the Greek 60790

gifts from the wo o er to the bride’.

5697 .

’arsin : dahaindeo in, R . 51° 2.

5704. 5 F'

iannaib Eirenn : o chlannuibh Baiscne, B. 5 18a5705. re faccstar : re faemastar, Fr. 65.

5714. do scnch naidi : do s6ad uada, F7 . 65. ar scuchad, R .

Etain became green with fear (of. imadeface, Iliad X 8761, d

dark with so rrow.

5720. do claidhcdh afart ar faithci in tsidha, R . 51° 2 .

5721, 5722. re facaib tri co in maithi acoscnr . i . Luath 7 Indell :

Co cur i. n- snmanna, F7 . 65 (where it is doubtful whether we shallread ac occur

‘at bounding’

, o r ac Oscar ‘with (apud) Oscar’

, or (Clcescur

‘at triumph ’

) ro fagaibh tri maccu maithare hOscur . i . Lnath ]Inneall 7 Oscar an-anmanna, R . 51° 2.

5738. Baile: Baile maic Buain, Fr. 65.

5742—3. cech dirge: gaeh ndirech, R . 47 8 1 .

5755 . torcdacht : togranntacht, Fr. 66 8 . to rchsn tacht, R . 478 1.

5760. Fr. 66 8 adds : duitsiu uada.5775. d

iarraid crichi 7 feraind, Fr. 66 8 .

5780. in trees trichs cétadt o u6ir- si d6 , ar ri Muman, 7 si nFéinne Brenn, R . 47 8 2.

5786 . dénad in Fisn annsud , o s riu doberisi taeb do thairisi chli7 daingen fad t

fcrann innus nach so ithedh [leg. so ichedh] nech n ighil

fair, R . 47 8 2.

5797 . 7 ro ck sin ar breithir di : rachs id dsr mo breithir, Fr.

5804—5. 7 ui reibe d’

feraib Brenn naAlban fer budh fen deal !7 ludh 7 lamech 7 lanco ibliud inns, Fr.

5808. The youth is thus descri bed in Fr. in t- o enmacam séh

semidi sithgel snechtaidbi , 7 donnfuathr6c builidi breccsro ill fri demeritachuirp arnichtur , léne asnadach 6rsnaith fris grian aehnis, 7 inarm illso thachms ing co cnaipeachsib disle delighti donncorcradar bro llaigib 7 hrbernads ib in insir sin.

5811 . 7 do yabad ctarbuais inaglaic: co ngabad itcr enmib 8

glac, Fr.

5814. in fedrabur, afiru, ciahé in maccaem ? R . 47° 1.

5816 . The ‘

greatand gallant men’ here referred to were 011 chalainConall Gernach and Laeguire Bdsdach, R . 47° 1 .

5818. Deni - sium cles is do ilghe ins sud , ar cech, R . 47° 1.

5820. arlann datsleg : urlsnn adaslegh , Fr. orrlann 48tsleg, R . 47° 1 .

5821. sluagdorus : stuaghdorns , Fr. sduaghdorns , R . 47° 8

anarched do o rway. The slaagdo rns (if this be right) is the 17610 4!

6’

600 177 0 106c o f Iliad VIII . 58.

Notes on Acallam naSen6rsch. 323

5822. allanall : allaanall, R .

5834. tuc alam ’nalaim , 7 tuc Finn alam ’

nalaim - sium. An

am’anum, 11 Find, ar Oisin, cles eli do beith ac Fir 6g nafédaitfir Brenn naAlban ui dd ? C iacles sin ? ar Finn. N 6i slegs seim

n e chasithfadado dibrucud do noubar o olach fair 7 frithsilig - sium sin

u i l e gan fuiliugnd gan fordcrga[d] fair, 7 . ix . liathreiti do diubrucad i nl n nfecht air, 7 frithailig sium sin isindaralaim dé cen ni do rochtant l lman dib, 7 naelegbaisin laim ele d6 . Ar fir do gaile 7 do gaiscidl i t , aFir eig, ar Find , denadun in cles tit. Re erig in macaem 7 do

r inde in cles afiaghnnse Finn maic 0111110 171. 000 8 re toghsit danoubaro e lach don Feind 7 . ix . sleghail- lsim nonbair dib , 7 . ix . liathro iti ilh im n6nb11ir ele , 7 re dibraicedar sin uilo i n- o enfecbtar in maesomin : fecht fan6o gan fuiliugud i[s] gan fordcrgad fair. Ocns adubairt sIt!“ . i . Guillenn ingen rig Muman, nach biad afiagnnsi s maic so ad ibrucnd don Feind, 7 re tho iriain t-athair . i . Callann mac righ Ulad i6 i clnmsi amaicamlaid sinacadibrucnd.

IS annsin do rigne in maesom camachts lamaigh orro . i . no nos slegaN dibraiced airafrithalum ’

nalaim ole, 7 11s . ix . lis thro iti re dibraiccddfiafritho lum ’

nalaim deis. Ds ro ib co fads ’ns bethaid in mac, ar

Find, ui be hurdairci nech daraibi ’

saFeind riam inas, Fr. 67 8 .

Compare the conditions required from acandidate fo radmission to

the Fiann, one o f which was that nine warriors were to cast their javelinshim simultaneously, and if they

- wounded him he was no t admitted,E ln oraLira, preface XI .

5836 . Berrach : Berrach Brecc, Fr. 67 8 . Earreach Brecc, R . 47° 2.

5889 . Fr. 67 8adds : 7 tabair ores 6ir 7 cro sairgidar uschtur cechak in-ids dib.

5842. do Inchtraid maithiusaF iann Eirenn : do lucht raiti maithinsai fllghnnei Fiann Erenn 7 Fian Alban, Fr. 67 8 .

5849 . As to the superstition o f the evil eye, seealso Co rmac’s glossary

1. v. milled, and cf. fer tuadcsech co suil millethaig, LU. 97 8 .

5880, 5881 . IS trung ruirigh in rigthigh rain is mo oh docustar don dail.nach maironndib sunnamne achtmadmisi isOisine,Fr. 67

5852. in 50 lainderda, cf. the 7767 9011 146900 90 11 hurled by Pan-

o c

lus, Iliad XVI 734—5.

5866, 5902. For these lines R . 48 8 1 has only : Conadh iad sin naao icho re flarfaigis dim, ar Cdiltc.

5887—88. Ni himcian re bamat co faeamar in ds buidin orodaoutrun sh n- innsaigid, Fr.

5891. in tonach : i n-airenaigh, Fr. The in tossaclt o f Landmust be ascribal erro r for inatossach or i to ssacb .

5898. After cann, Fr. 67° has : 7 sciath caladbusiltech co tuagmtls ibdergdir fair, 7 re cuirsitar i n- sirm re f6taib faenglindi uaithib.

21‘

324 No tes on Acallan naSen6rsch .

5899. maseems ascribal error for no , the reading o f Fr. 688.

5900. rhbdomaicnc marbmaicnc: mbeemainchine m rt

msinchine, Fr. 688 .

5905. lethmallach : laechmullach, Fr. 688 .

5914. After ancs , R . 488 1 has : 7 cred fatucadh Druim ne l l

marbhe ar in druim - si ? see infral. 6081 .

5924. o s‘ ardmid lach : o s murloch li nadbu l , F r. 688 . Am

giantess is described in the Life o f Brénainn, L ismo re L io es, pp. 109,fl

5927 . uair be 1116 issi co n 6r z acht mar do bemais ’nar lenhb

blisdnc n6 ’nar n- sbhcaib becs , Fr. 688 .

5930. berbbnidnib : berbbuindi, Fr.

5936 . do bocassach : do bogasaigh, R . 488 2.

5941 . lcabargasta: lesbairghil, Lism. 1928 1 .

5943. comrcmwr : remithir, Fr. acomparative o f equality.5948—5952, apassage reminding one o f Gu lliver ’

s Travels, wherebMan - Mountain o ffers to lie down that the Principal Secretary to Lilli“might the mo re conveniently reach his ear.

5960. re geined : re genir, Fr.

5967 . do gluais : ro agdah, R . 48° 1 . Fr. 68° adds : 7 re in

luaid tonna.5971—2. do bcnastar al - ldmaind di : ro ben 11 cennmsiai lain

ds laim . i . s lamann , Fr. Hence we see {that the hand used in

striking acontract must be naked.

5984. frithailcm : fritho lum egut, unir ni md naco indiumantatamsit do co iclib 7 do comaltsib . i . tri caths naFeindi 7 do timfein, ar Find, . i . misi, Fr. 698 .

5985 . findairgcaccamsa: findairghidhagumes il - lestraib findminnt.Fr. 698 .

5986 . Luachra: Ldachrs Deagad, R . 48° 2.

5992. do scail afelt finnal [leg. finnslaind araibhe octt .n .

ddsl deghdatha, R . 48° 2. re scail afelt finnchas fordrdhaim acenn inhocht [no t shecht, as in SG. i . 212] fichtib dual, Lism. 1918 2.

5993— 4 : 50 scailcd : basamaltare deshile bereas sagao fidllbaid in fo lt bdi ar in ingin, Fr. 698 .

5994. Ano theradjuration o f heathen gods is in 6987 .

5998. Maith am ,aanum , ar Finn fris , capro inn foghnns daid?

Re crom sisi ar in abbao, R . 48° 2.

6001 . afiadnaissi F ind : iter dagelsliasait Find, F7 . 698 .

6003. ni bcc limao wrdail ris : is lor limes ao iret, ar si, R. 412 2

6006 . Smeramill : maic Smeracuil, Fr. 698 . Smérthaill, R. 48°2

Smerapuill, Lism. 1928 2.

misprinted as.

326 No tes on Acallan naSen6rsch.

cho in i n -all mi an - es mi an - inber no i n -abaind gsn marbsd. iB

annsin adubairt Find : Erighsiu , aChailti 7 aOisin 7 aOscair,at cannan- oglach sin. Oeus tangamaim e aracenn , ar Cailti , 7 tuc-mu lind

iat d’indsaigid Find maic Cnmaill. This last sentence is also in R.

6115. uair 111 be hors ih traisgérus acht is lib cuingenas oech m itl

dodenum [leg. dogénam]. IS and sinadubairt Find : Glor dfine seed

lach sin , ar se, 7 dar mo brethir falad nafrithmalad do tpbairt dndib,ar Find, nado neo ch d’

FianaibErmani rachado 16 nad'o idchi, Fr. 70.

6138. Ergid docum bur tigbi,ar Find, 7 in comiat bes duino im dag-ssi blthi si 7 tuilled. muinterus nach fuarabairinallanadogebtai uodedaJ '

rJ D.

6154. Sliab Aidhne meic Ughaine, R . 508 1 .

6171, 6173. m‘

reohsa: ui rachsa, Fr. 718 . ui raghalauaiml i dmR . 508 1 .

6179 . tardbadar : tarustar, Fr. 7 18 . tathradur, R . 508 1 .

6 189—6216 . omitted in R .

6191 . fo'

t som tan gaisse seems alegal phrase deno ting , pawl-p,aplace to which judges retired to consider their decision. Fr. 718 unit

6198. ch“ ind : dochum, Fr.

6200. couchlann d’

dr forlet’

scthe : conglonn d'

or drlasrach aItArabiasnair fair, Fr.

6201 . fair : tar cech geltracht don rigfeindig, Fr .

6203. amaMm cagad : ar m um in scacaid , Fr. beh o l d

bo lltnugud, Fr.

6204. chu bra: cumbra, Fr.

6230. tuam cbaa’l : taichim,Fr.

6232. uain de : hamaidi, Fr.

6232—34. Dafaghmaisne iatamarach acomfogus dninn d’

ftsgswamais do ib imtecht, 7 do dingébamais d’feraib Erm iat, F r. 715 ,

6236 . naimhde : hamaiti, Fr.

6237 . i Carnn Daire : i clar Daire mo ir, Fr.

6238. Saltrdn Salfata: Saltrach Salfada, R . 508 2. Hence to 6565

there is alacunain F r.

6247 . Ano ther specimen o fan incantationwill be fo und in 6632—63446250. That Buadnat is made the daughter o f Hero d is

,of own.

due to Christian influence. So in Russian exorcisms the Twelve Sim ancalled the Daughters o fHerod, Balato n, S ongs of the Russian People, p.397.

6257 . go grian [broghuib] ifrinn ichtaraigh sis, R . 50° 1 .

6276 .

‘The wind that comes from their wings is as co ldas the viflo f spring.

’Like the wind o f hell, in guith n- uair u LU. 1138.

6284. lemma: leanbhdn, R . 50° 2.

6294. should have been printed : dit’.

‘Daraib aocumsas fis’at.Patrick ’

s so lution o f Cailte’ s problem ‘in what year is there 3an ti

No tes on Acallam naSen6rsch. 327

'kh o utamo on, and amo on withoutamonth, and amonth that containsm s mo ons ?

’is agood example o f obscum m per obscurius.

6315 . in Id ma' n -airther : in lais nessadhi, R . 51 8 1 .

6321. incir should o f course be Uair, gen. sg. o f Uar, as in 6 153.

6326 . nar’

cumscnaiged 7 nach cuimscneochur, R . 51 8 1 .

6332—6636 . Rugatail z Rugadmhail, R . 51 8 1 . The Miller o f Hell,'i n grinds to dust and ashes the treasures o f niggards, appears also in“0 Voyage of Mad du in ,

c. xiv , and the Voyage of the Htii Cerra,6 es, Revue Celtique 1x 483, 485, XIV 53.

6341. in fidir sibh in seisedh leasdur deg duino is ferr tainigacoh iud do beith ar in sleibh in bar ffadnaise . i . Patraic mac Arplaismt ilde-shoe nahErem t 7 cenn crabaid 7 irsi nahinnsi- si claiim i Gaigil,7 M aid Ere, uair ni cubaid ris beith an-aen o ilen ribb , R . 51 8 2.

6382. Aillenn’

s exhibition o f her beauty to the host isaparallelto Cdchulainn ’

s display in the Tsin be Cualngi, LU. 81 8 , and to that o f Niallof the Nine Hostages to the Frenchwomen , v. the Rennes Dindsenchas,Rev. Celt. XV 296 .

6401 . do tuarascbail t’

indheall, Liam 1938 1 misprinted cm in

SG. i. 214. chethaigis : chonnmhus, Liem. 1938 1 (printed chongbus in

6402. The prophylactic virtues o f Go ibnenn’

s (better Go ibniu’s) feast

are mentioned elsewhere. As to Go ibniu himself, the mythic smith o f the

Tuath dé Dannun , see the first o f the St. Gallen incantations, GC .

’ 949,

W indin h, Berichte derKenigl. Sachs. Geseuschaft def Wissenschaflen 1890,IL . 94, 97, and d’

Arbo is de Jubainville, c le Mythologique, pp. 181, 308.

6418. nir’

bo einech firgadair rachaidh riut in phailm, Lism. 1938 1,

SG. i. 215 (where duit is misprinted for f iat).6432. firthrom : firtruagh, Liem. 193 1 .

6437 . no co tabair in scel fu irmed do ridhissi fun-i ‘

until the story

sp in to uches on her’

, see 1. 7820.

6441 . For the ‘magh meic Allgubha’ , o f Lism. 1938 1 (SG. i.

B. 528 1 has ‘magh [nAei] mhallghuba’ .

are omitted by Lism .

6457. leth amaieh : allaamuidh, R . 528 1 .

6458. Dobares tussadodt’ ainneoin do, ar Finn, R . 528 1.

6462. aces ; thabairt : ’

gum tabairt dom ainneo in, R . 528 1.

6467 . Nm aind : Nemnuaill, R . 528 1 .

6495. co raibhe ar n-eidedh inabrédaigh brisdi inar timcell, 7 arcairp ins oonuir cr6 , R . 528 2.

7 aid ed in is sinde fatrén : arai traas siune bachosfi n ch, Lism. 1938 2.

6509 . cengailte as applied to battalions is rendered by‘serried

'in

80 . II 244 ; cf. the nezwal (pa'

layysc o f Iliad IV 281, V 93. But it maymean that the warriors were chained together to prevent one from fleeing

328 No tes on Acal lan naSen6rsch .

without the consent o f the o ther, see the Battle of May Huarin e S 48(Rev . Celtique XIII and the Battle of M o iraed. O

’Donovan, p. 178.

6528. dorechad : dobermais, Liem. 1938 2.

6541 . R08 nakechraide : Lism. 938 2 has, corruptly, Ro s m macraidhe ‘

the wood o f lads.

6576 . Guban : Gulbain, Liam 193° 1.

6565—6596 . The corresponding list in Fr. 72 begins imperfectly

thus : mac Bregmaile Brogha. i . fer gabslalongport Fian Ereun 7 in

so lais 7 co raigthi acatha 7 00mm mac naCerdi ro coraighet im

Ereun iter co in 7 gilla7 oclach inan- inadaib selga, 7 Alias Bsnchenn,fer clo istechtaFian Erem nagluaised én do 4th no

'

d’eas mi d’abaind no

d’indber nahairighed sum, cidh i n-aidhciao' il - ld, do cluinfed [‘the IrishFiann’

s‘man o f hearing‘

. No bird used to stir from ford or cataractariver or estuary without his perceviug it : he would hear it whether byday or by Dabur Dalléiges, 7 nfr

dibraical - lam urchar n - im

raill riam do 16 nad’o idchi , 7 Hanan Rigbrithem , fer dobered breth:

d’Ffanaib , 7 at bored imm'

craig iter amac 7 animait, 7 natrf BailbBodraaBo irindaniar.

Cred iat sein fein ar ri Connacht.Triur ingnad no bi isin Feind , ar Odate, 7 111 cualatar ui o duino

riam , 7 111 cualanech ni uaithib , 7 ui facetar do denam do duino riamui nach tuicfitis, 7 111 tuiced nech nf uaithib, 7 ni ruihi d’ feraib in domainnili co co itcinn triur bud caeme innsit. Oeus tech ar leith acco 6 longport naFeindi amach , 7 engnum enduineacco , 7 gemad becc m6r in 111

cum atabrad o enduine dib alam doberdisatriur i n- o enfeabt. Adubairtin rannann tareisi sin

Natri Bailb is caem ro biathaidis baidh,111 deachaid nabethaidh riam acht co riachtaisair i n-airm.

Oeus natri fir in chairchi aheochariml ib Sleibi Fuait fonnchosaighathuaid, 7 tri cairchi ciuil acco , 7 siat acachur i n- uchtacheili, 7 ni

fuil do tit us do decair tecmad do chinn neich aracuiredh air risin

oeo l sirrechtach sidhi ro chanad in cairchi ciuil iter glaccaib nan-oclach.

Anmann nan- oclach sin ?’ ar ri Cendacht.

Luth 7 Léitmech 7 Lanlaidir i n -anmanna, 7 don gnat[h] - Feind iat,ar Odate. Druim derg danamac Duib Decheat 7 amac Fer corraocusArtuir mac Beindi Brit maic rig Bretan inall , dolach no bi ac fogail 7ac dibeirg or Find 6 , 7 t o gabadar an Fian 6 , 7 tucad fuaslucud mord

Find dacinn . i . 000. do cech crudh , 7 na. u . Gnith . i . Garb cro tt,

7 Garb gréine , 7 Garb fidgrinne , 7 Garb Sfdaar mm , 7Garb Daire.

Aed naDemnain, 7 Aed nahUaine, 7 Aed Ollbertach Mne, 7 Aed naTeimnéin, Oeus Conan . c. 7 Conan Etan re sliab, 7 Concerr, 7 Fer scarsconasecht macaib, 7 tri maic Leitdech leith . i . Bond 7 Eochaid 7 Funvhn i n - sumauna. Finntan aFidcho ll 7 Ablach mac Echtaid 7 Mug

330 Notes on Acallam naSen6rsch.

6636—6641. cemderg marsin : dergithir re corcair los s liar.cechtar adagrued , 7 glaisithir re bodb mucc cechtar adarighrosc, llmaltare snechtaniian- o enaidchi cech n-alt 7 cech n -aighi dho , 7 duilithir re sméraib ’arnaour 8 ndobur- nisei gemretaan ourach fuilt cais dnibro bf fair, 7 doriachtan cerpat dan- indsaigid, F r . 738 .

6640. R0 tho illfed ort , afir in carpait, ar Beneo in , hennaclhilnoemPatraic do tuilled, Fr. 738 .

6645—47 . Anuair t o siarath dnit, ar Patraic, cen commind crichi

co idhci ret mac narét uait degaid. Caslondud tusa, amacaim? aPatraic, Fr. 738 .

6648. debreth : deghbreithir, Fr. 738 .

6650. maicne- si : mainchine, Fr. 738 .

6656 . Doraghadh sunn d’aithleair cland Badnib co maM d.

aecomaidléctarco brath ’

com Adhbaid is ’com crunchi n, Fr. 738.

6663. grindiugud : glinniugud, Fr . 738 .

66 65. uair is cuithglind in carput tucais dam, Fr . 73

6680. i i i heirches lem me léicen : ni hiris lim mo leccud, Fr. 73.

6696 . M‘

itge- si : M

’firt- sa, Fr.

6697 . Of. the Homeric hymn to Apo llo 542, 543: M oe bay intexamin ees ; drape; lom at, ta‘iv im’ dvayxaly 68614176 8 6 8 ?

iipatau'

nl .

6708. trotach : tro tghalach, Fr.

6712. dam : calpacb do im, Fr.

6734. gf itbugud : cruthugud, Fr. 748 .

6738. immeden lde : uair midi medon, Fr. 748 .

6772. sdidhis in trostam : seithis an bachall, Fr. 748 .

6 775 . In t- usque faccaim abus ar Patraic gan amwrus,bid crechtrado each i cli in topuran ainglidi, E . 748.

6781—6783. 7 damad dib : 7 fuilt do cennaib daine m b l

talmain anis umpu do cech idlib, Fr. 748 ,

6789. nach fedraisiu sigin eile o rumsaanaemPatraic? Cuba'gin sin ? ar Patraic, Fr .

6831—32. 7 baceo l bind in m‘

re chanad : 7 binnithir rs M

menncro tt il - lamsih sliadh oc asirseinm bindfogwr go thain mac-in 7 8irlabra, Fr. 758 .

6837—38. Dar lind maissige : Dar lind , ar Ca'ilte, ni ianmar d’

feraib in domain riam nech,

bud Aille inntii, F r. 75 8 .

6841 . Fr. 758 adds : 7 d‘

Aiii Fo iltfind dastair 7 d'Etain imh

Buidb Deirg maic in Dagda.6845—46 . Oeus . iat : 7 tainio Cailte reme isin sid

’arain, 7 ro f¢nifirchain failti ris

, 7 tucad acathair grind gleordaglo inidi ar laechlb 8!

tsidaiat, 7 t o freslait 7 ro frithailit do cech maith 7 do cech lith iat, Faih6855 . re fadad ’aimsir : re mile bliadan, Fr. 758 .

6856 . The 7 after Eo lus is an obvio us scribal error.

No tes on Acallam naSen6rsch. 331

6874. Co sccur : Cr6 coscsir, Fr. 758 .

6883. MM Emm i : ri Erenn,Fr.

6886. Fr. 75°adds : uair ro tairrngired damsa6en écht do denumr6 deired mh

disi 7 mh’dimsire damad buidech fir Erenn 7 Alban 7 Tdath

d é Dananu .

6894. after glais , Fr. 75° has : 7 do Lighi Cailti Co scor rig, bailar ’

marb Dithrubach mac Seeil Deirg, mac mdthar Finn maic Cumadl be.

6897 . Aagnba: Al l6id, Fr.

6898. do Cheisceim EssaRuaid do Chaisceim naFeindi 08 Bus

Ruaig, Fr.

6900. an - immain tsida: an - imain andornain tsidhacechaaeclstmad bliadne, 7 is ar in tulaigh sin do batar smachtcumachtaighi intafdain 16 8111, Fr.

6920. 7 tancstar . x . catha. xx er in traigh suas 7 . x . cétar .xx .

cét gachacathadib. Cailte cecinit

18 ed re rim tainic ille mile long co linmaire,tancstar co cend trachte sithlongao cus sithbarca, Fr. 75°—76 8 .

6936 . cuchtglinde : cuithglind, Fr. 76 8 .

6940. Cf. Iliad VIII 389 : 6c d’ dxeami dyeano el fiesta, l eigst e( Kn ee, x . r . l .

6942. co div-ed»: dar sedhlaingaleined 7 tar bro llachainsir, Fr. 76 8 .

6943. Afterann, Fr. 6711 has : 7 cor’

bris in sciath o bili co br6n.

6964. beith : becht, L ism. 194; 1 .

6965. 00103 is annsin ro chomraicetad' : ar ti sin no chomraicset,Lism. 1948 1 .

6967 . after n—inethrais, Fr. 76 8 has : 6 isdair cho isi co hurls .

6985. corranaas each taeb dibsin : .xxx . corrin ar cech ngabail,F r.

As to cutting hairsagainst astream see Irische Texts 111 227—228,and add no didiastais finnae for u isci“

,LU. 79° 12, 958 34, 96 ° 28.

6995. uaine : idhlaighi , Fr.

6997 . iitbili : mbo lg, Fr.

6998. 00 rainic: trit : co nducu [a]idh trit, Lian 1948 2 (omitted

in S .G. i.

6999 . inadubliafo la: ’naohaip chr6, Lism. 1948 2.

7012. sechtmad : tress, Lism. 1948 2.

7022. is Lind : anGlind, Fr.

7040. After m m, Fr. 77 8 has : Acc iter, ar 86 .

7043. flrgaiscid : firgaiscedaigh, Fr. 77 8 .

7044. iarnnait : co maidin dninn, Fr. 77 8 .

7047 . after dib,L ism. 194° 1 has : gsch agaid [leg . ads ig] ssmhns .

7049. bha: naFr. 27 8 .

in triar wads-tar : natri hamait, Fr. 77 8 .

332 Notes on Acallam naSen6rsch.

7055. After cdicfir Fr. 77 8 has : 7 tsiplis gaehacethrair.

For cachafichet, Lism . 194° 1 has : gaehadeichenbair.

7058. fudomain : himdhomsin, Liam 194° 1 .

7060. maraticdis : mar donftis, Lism. 194° 1 .

screcha: greche, Lism. 194° 1 .

7072. ato rcradur naheo in tra: Dorocradar 11aheo in , ar Cailti :

trit in cairdi leighis robi ormsa, Fr. 77 8 .

7090. in tsidhaso roiches : Sic in Lism. 194° 1, though i. 25

has : in tsidaso ichio s.

7098. imngasbthi : inggaibthi, Fr.

7099. imgabail : inggabail, Fr.

7 106 . tnam scbad : indeall, Lism. 194° 1 .

7 115. marbmaid triar : donfamait triur do marbo d, Fr.

7122—23. IS fitchi gaehasida do chur duibh is caemcisa,abreith dib is gnim fachad andighailar senathar, Fr. 77

” “1

7153. Gaeithe : gai, Fr. 788 .

7134. Cf. y sydl ei o'l t s xepyadleww, Iliad XL 255, 541.

7156 . cre'

bainde : crobuindi,Fr. 788 .

7 160. gai eni : sic Fr. 788 ; but Limit. 196 8 1 has cumha‘griss

The first spewing (greenish) was the results o f the hardships which Gail “ ‘I

had sufl'

ered in his hunts : the second (red) was the gore o f his wound s

in battle : the third (jetblack) was his grief for his comrades and his lord .

7 164. ceimét 7 fu lrechta: co iméta7 fuilrechta(misprinted fuibrechu ,

S .G. i . Liam . 196 8 1 .

7174. baiglenn : baidhleng , Fr. 788 . Fo r the second inadegaidsin , Fr. 788 has : atib aIAn do senmid inadiaigh [leg. diaidh] .

7 180—81 . 7 each éis : 7 cech o en tars tabartar aracheud é nicumgand gual nagrés nagortatre bithu sir 111 d6 , 7 inti databhurtar secht

fo ilc[th]i tarachend de is commaitharadarc il - l6 7 i n- o idchi, Fr. 788 ,

7 194. cernnadaib nacelbad : cernaib naco lba, Fr. cernuibh

naco lbhadh, L ism. 196 8 1 .

7197 . borbgleeaib : barrannglaedaig, Fr.

7200. re meidhetar : ro mho idhset [no t‘mAidset

J , Lism. 196 8 2.

7203. Uainibhu idhe : Uaine ingen Buidi, Fr.

7204. Foralo vely legend o f the birds o f the Land o f Promise see

the dindsenchas o f Findlo ch Cera, Rev. Celt. XV 468.

7205 . banairfidech ‘female minstrel ’ , no t ba[hairfitech],as inSG. i2 23.

7207 . After acainde, Fr. 78° has : 7 ni cualais riam ,am ’anum,

aCdilti, ceo l bud commaith t isin ceo l doni an ingen .

7209 . corraib : co rrogaib, Fr .

7212. 7 re gabdais ind énlaith leis : do gabdisan enlaith f6s, F r .

7216 . esbaid m isc no'

chlo istechta: esbaidh amhairc naéisdechda,

Lism. 196 8 2. agin : cen, Fr. incéin, Lism. 196 8 2.

Notes on Acallan naSen6rsch.

dsaigid . i . idhn eithigh 7 idhu eta7 idhn forluaimnigh , F r. 81°

7500. rem chenn : rim , ar si , 7 gan mo dAithin suain nacodsltsacht mar cuirim usque oochargorm umum chend, Fr.

7505 . fiad : fiancruth, Fr.

7509. 7 técbaid do chach hi : 7 tadhbhaidh do chech hi , Lisa197° 2. 7 do teighed glfin Ceilti , 7 se fillti tre cuss cechagais bircir ;fothluchtaro bi ar in tiprait, Fr.

7514. fomo rach : fomo raigh, Fr.

7530. Bodb : Bodb Derg mac in Dagda, Fr .

7533. breith[ir] : brethir, Fr. breith, Liem . 197° 2 .

7541—7565 are lacking in Lism.

7544 . naidmecar : snaidmebhthar, Fr. 828 .

7551 . Cf. Iliad II 489 : 066’

si’

[404 déxayew 7 16 mm : “a! 3par’ slew,7578. Co indelsciathach, drai do muintir Find, ro bui andso a

naisi [leg. fiadnaisi] Findac fechain in seo ir, Fr. 22.

7579. néaadéirecht is said to mean ‘astro logy ’

(I r. Ghana, 9. C ).

In H. 3. 18, p. 623nel ladeirecht glossesairdnthes . But its primary lamainmust have been vwsl opavt sla.

7586 . indis do cach mass cert abair cafath ’mafuilet, Fr.a

7588. The practice o f chalking shields is o ften mentioned. 8st

F led Bricrenn 15 : co mbo énlaith glegel al - leth n -aile di cailc nasciath,

7597—7882 are lacking in Lism .

7600. ho llowfibulas o f go ld have been found in Ireland.

7615 . Caflte: Baim ecb , F r.

76 19. Geindig : Geigidh, Fr.

7679. As to the Cave o f Cruachu , seealso F led Bricrenn 5 57.7837 . adhaig : corrupt spelling o f aghaidh.

7883. 7 do indiseadar mor d’ fis 7 d’eo lus afiadhnaise fer nfiru .

Liem. 1958 1 (no t‘do innis i fiadnaise fher nEirenn

, as in SG. i.

7888. ro badh tin6ilte d’fearaibh Eirenn i n -aeininad di bsi-1.

Liam. 1958 1 .

7898. an- ingnais a7u [i]th : an - écmais al - ltiith, L isas. 1958 2.7908. labra: sic Liem. 1958 2 : (misprinted labairt, SG. i.

7909. sen6raig : sen6raig, L iem. 1958 2 (misprinted sen6 ire, SG. i.

7915. for deissel : for desenl, Lism. 1958 2, misprinted Fionn dais l.SG. i. 231.

7931 . eo ibeis : co imremhar, Lism. 1958 2.

7944 . 6clach grdda: 6clach gradha, Lism. 195° 1 (SG. L2S2 uaib

Index of Things.

“h e; (awe-'

in) 2288.

“ M ontanannsnetc.3649—367 1 .

“8 (co iras, linn) 2445. 2449. 4603.

ill elfmound 642.

818m , erection o f, 1499 .

81m , fortress whitened with 1280.

1290.

" Gels 3974. 5407 . 6308. 7735, bless

water 2644. Patrick ’

sguardian 294.

sneer (bean, congna)900. huge 2744.

M e o f the Gaels ’ island' 6341.

'ipple ro und spearpo ints ’

2050.

Qplegarth 6204.

Inlss 472. 813. 815. 2739. 6280.

Ini s - trees 6281 , o f Fid Omna437,in 0r6de

’s ho use 811 .

apportionment o f eric 8036 .

armour, burial with 2057 . 2076 .

. pc gillum (asriat) 66 .

m bly (airecht) 597 . 7270. 7752.

W on (banddl) 1228.

M (aman who becomesamonkin his o ldago) 235 1.

award (breth) 3028. 3031.

author (ngdar, sidar) 2593 n. 7257 .

7833.

badger 1766 . 2880. 2872. 7892.

barren woman 8002.

baptism in wells 81, o f Cdilteandhis comrades 314—318 , wave o f

Christ’

s 317, by Patri ck 2698.

basin, go lden, 202.

bath 6005 , daily 7972 , containingfairy herbs 987 .

battle o f Ventry 823, Oscar’s first

1022. o f Mag Mucruime 1159. o f

Mo ira2668. Samain 1165 . Cnucha1670. 2526 . Cuire 2296 . TritigRudraigi 3192. Geirech and Ilgdirech 3441. Tulach in mAil

4749. Traig Eo thaile 6526 . see

challenge.

battles in which the Fianns weredestroyed, 1, 2 . 33. 1095.

beamends, boat on 3785 .

beagles 502. 7388.

beard 380. 6018.

beating bounds and servants 565.

‘bed o f leeching’

7186 . Crede’

s 792.

Cormac Cas’ , 1174. hound’s 5495,

5510. imdas spread 1467,seeruahes.bedfellow 2467 . 2789. 4 106 , king

’s

(fer lep tharig)3478. 7752 . Find’s

ho und 2206 .

bedhouse 26 . 4047 .

beheading foes 247 . 1739. 1921.

6498. 7715.

bellies o f cows , swine and sheep

924. 925.

336

bells 2411 . 2610. Mo ling’s Benndn

2682.

beltane 731 .

betro thal 1025 . 2775 . 3075 .

bills o f bone 6275, 6347 : o f iron 1630.

bird with ironbeakand tail o ffire 1630.

birds o f Aran 338. from oakwo ods732. o f Land Qf Promise 7204.

fairy birds 799. o ut o f hell 6288.

see fowling.

bishops 109 . 292. 3443

hits o f go ld 244.

blackberries (sméra) 344. 729.

blackbird (Ion) 848.

blackening eyebrows 782.

blessingarath 59 , fo od 109, water1224. 6774. ahill 1319 . by Patrick2698. ahomestead 3973. astone5406 . the pro vinces o f Munster

6391 . the elves 7225.

boar 914. 1787 . hunt o f, 2224— 2233.

7390, Diarmait killed by , 1516 ,killed by Geilte 1555 .

boat (curach) 740. 3744. 3755. 3763.

(ether) 4742, (Idbarc) 6504. 6920.

body see weight.

bogberries (monainn) 342.

bo ok 608.

bo oks o f Ho urs 26 10.

bowing to Patrick, 2350.

box (cemra)o fshields 319 . 1645. 2373.

bragget (bregéid) 2445 n.

bragging 1651 .

brain, Cormac Cas ’

1169. Mes gegra’ s2394.

breastplate, go lden 5922.

breatho fhound5585,fiery6276, 6347o f druidess 7472.

bride-

price (ceibche) 669 . 2772. 3900.

3918. 4072. 4074.

bridle 242. 243. 3929, go lden 3776 .

see bit.

brine 4741. 6252.

Index o f Things.

bronze, white (findrm’

ne) 972.

bro och (dely) o f go ld 367 . 47 1 . 958.

3488. 3641 . 4202. 4858. 5375. o f

silver 956 . 1563. 3347 . o f iro n 3504.

bro oklime (fo thlucht)88 . 2336 . 2369.

bufl‘

o on (genaide) 583.

bulwark o f shields (amdubads dosciathaib) 873. 4418. 5889 . 6939.

burialwitharmo ur 2057 . 2076 . 3176.

burial - mound (earn, fert)2139 . 2097.

2375 . 3189 .

burial - place (rodeo) 1320. 4514. (no).

burningwomenalive 1378. the coun

try 4513.

cairn 2039. 2375.

camp (longport)pitched 6565 mm6608.

canonical hours (truth )2610. 2955 ~

2965. scriptures 2885.

canticles, heavenly, 2614.

centred (trichacét) 2729 . 35m. 56 91.

5779. 6272. 6689.

‘carbuncles ’

o f white bronze 393 8 .

casting (fecherd) C lichulainn’s 23 16.

cattle (cred) 828.

causeway (téchar)695. 1237 . see roadcavalcade, elfin 3308.

celebration 2610.

chain, iron 1900. go lden, 2758. silver

3928. o f Lug mac Ethlenn 2053.2075 . 2081 . 2374. dog

s 6199.

challenge to battle 4511 . to race3964.5645 .

chalk o f shields, 7588.

chanting the dominical canon 58.chaplain (sacart ntéise) 487 .

chario t 260. 2823. 3047 . 3440. andpair 2198. 4908. 6666 . given to

Ceilte 6645.

chario teer 5742.

charm (sén) 1762. 6320. 6337 . 6331.

6246 .

338

division o f Ireland 2472—2476 . see

provinces.

do e (eilit)850. milked 6582.

dog (gadar) 193. 344. (madra) 1900.

see beagle, deerhound, hound, pup.

Do omsday 2398. 2864. 6657 .

do o rway, arched 5821 n.

dord fiansa760. 881 .

do tard 2351 n .

do ve, soul in form o f, 1080.

down (chins) 780.

draining Loch Lurgan 4534—4537.

draughtboard (fidchell, brandub) o fCrimthan NiaNair 3945, o f Cai lte3949 . 3951 o f G01], 7805—7811.

draughtmen 7810.

draughts (fidchell), matchat, 13371350, 1374, 7054.

3151 .

drinking- horns (cairn)21 122—126 .

132—162. 418. 1695. Find’s 5501 .

drinking - house (tech n- c'

d) 598. 681 .

1636 . 7231 .

druid see wizard.

druidess 7470.

duel 7477 .

dulse (duilesc) 737 .

dustand ashes 5585. 6336 . 6340.

dwarf (abacc), bed o f the, 7978. see

eagle 7774.

earth, Becan swallowed up by, 521 .

and Ailill king o f the Dési 4520.

ecclesiastic (mac ecalsa)2933. 2943.

677 1 .

eels 734.

éxszapla1677 11.elfmo und (sid)described5017 5033,

digging- up 5136 . see sid in In

dex o f Places.

elfwoman carrying ofi'

child , 4637 .

elopement 2975. 2981 . 3393. 3816 .

Index o f Things .

embro idery (kinda, dru inechas)$ 7 47312. 7321.

emetic 7 151 .

enamel, red (cruan) 810.

enlistment, forcible, 3566 .

equative 594311.eric 1999. 3033. 3039. 6155. 6165

7085. 7 125.

eulogies 4669 .

evil eye 5849.

exhibition by girl 6382.

eyebrows blackened 782.

eyesight, measurement by, 5400.

fairy sweetheart (lemsdn side) 748

2400. birds 799. deer 11e

as philtres 985 .

farewell, bidding, 825. 1937.w .

3045. 3716 . 5385. 6390. 6826 6883

7279. 7410.

fasting for land 377 . by the kingof

Munster 5408, trédan 519.

fawn (ldegh) 94. 347 . (01719611) 6283.

Faust cited 5576fear, green with, 5714, o f God 6378.Feast o f Tara1677 . 168011. lastedsix weeks 5367.

feathers, dressof, 6017no te . seewings.

fee for baptism 320—322 , for gift

o f sword 2285. 2291 . fo r poem

1069. 3252. 3472. 4621. 5488.

6098. 7489. for leeching 5261.

7035. for marriage 7834.

fenced grassfield 2309. 7602.

feud (fata)forbiddenatFeast o fTara.Fiann, destru ction o f the, 1093

1097 .

fiann - boo th for cooking 1544 .

Fiann - chieftainship 2286 . 2295 .

fillet (o r m ood) of go ld 382.

Index of Things.

rig 1374 : from mo nth 1665,

ckedwith 2154. 2168. 2651,

year 5546 : wall o f, 5188.

170. 5583. 6089. o fhell 6258.

eltane and St. John’s eve

ethree last, 5409.and no te.

5.fisherman(iascaire)5967duban,aiccdl), wonderful,

89.

are 4901—4906 .

1pearthongs .

rrenn 5679 n. 7679 n.

ach) 6857 (lo inges) 6977 .

g (6saic) 4195. 5033. 5059 .

668.

(all-mrach) 3610. 6052.

939 .

gaballo rg) 2442.

3975. 5367 .

14.

ier 4846 .

2024. 2113.

dalta)198. 21134046 4685.

or (mo isture, buime) 364.

13.

146 .

ild dog o f two co lo urs’846 .

i t o f Ireland ’

7959.

o racy on, 772.

sair) o f silver, 367 .

go ld 957 . 3895 . 5640. 6669.

in our tongues’

120.

Mananndn’s house 3796

19 droughts, funeral game,swimming.

o f Find 116 . 1 17 . 500

1 217—222 : o f the king

339

o f Connaught’s sons 3120. o f Casco rach’agillie 4622 : the five mo stgenero us 2561—2564 : the four

most genomes 3270- 3272.

gentian (areas) 730.

gentleman, duties o f, 580—605.

gentleness 605. to women, children

and po ets, 586 .

genufiexion 876 . 2260. 3490. 3712.

4457 . 5378. 5391 . 6396 . 7829.

giantess 5920—5925. 5945.

gifts by Fi nd to Cama19. onmarriage410—435 . from wooer 5693.

glass (bus), goblets o f 122. 5018.

5096. glan 807

glo veremo vedinmakingcontract5972.

goad (brat) 2201 .

goblet (bleide) 122. (escra), Find’s,

2192—2194.

God, Findand the Fiann’s knowledge

o f 1457—1484. pro longed Cdilte’s

life 2968.

gods (dee)adiured 5994. 6987 .

Go ibniu’s ale 6402. 6806 .

go ld, goblets o f pale, 122. basin o f

pale, 202. bridleadornedwithm .

o f Arabia1658. 6200n. o f Ealpa791 . dogchain o f 6 199 .

gospel 316 . 7829 o fPatrick 1006 .5385 .

gospel-

penny”(screpul so iscéla)

3711 . 5393. 5907 .

grass (fir gen. feeir)386 . grassblade(rushlet7) (feéirnin) 6307 .

gravemo und (fer-t),huge,2097 . opened

3189.

graveyard (relec) 1320.

grazing 2805.

green (faithche)2912 658 3307 .3638.

4121 . 4462. 5087 . 6363. 6929. 7104.

greyhound (milché ) 344. 447 . 1940.

grief, death from 1150. 1152. 3405.

4168. 4171 . 5718. 5857 . 7491.animals dying from 835. 842.”0

342

match at draughts 1337 . at draughtsand running, 7632—7642, betweenman and horse, 1595—1618.

matins 2964.

mead 2445, water changed to , 420.

drunk inelfmound 642. vatof, 7339.

measure 5838.

memory, Cmi dereoil’

s 630. 631 . po

tion to strengthen 7259 .

messenger (techt) 2783. 6391 . 6930.

(techtairc)4423. 4425. 6242 . (fessa)5384. (cchlach) 586 . 3025 11. see

she- messenger.

metres, see randaigecht, rindard.

midsummer- night 2867 .

milk 829. 2070. 2309. 7970.

milking hinds 6582.

miller, of hell 6332. see she-miller.

minstrelso fBodbDerg43l .o ftheFiann611 . 5295, prophecyas to Irish3475.

minstrelsy, blessings on, 3475, like

themusic o f heaven 3485, paymentfor 4064. 4621 .

miracles, Patrick's, 6310. 6373. 6772.

missals (Zebm'

r o ifi'

n’

nn) 328.

mist, magic 5235 . 5239.

mnemonic po tion 7259.

modesty o f Gailte , 2455. 5035. o f

Ossian 7965.

monastery o f Drogheda, 53. o f Clon

macno is 1837 n.

monk, 3498. see athlaech.

monogamy 3333. 6406 . 6410. 6679.

month 3975 . o f trogan 333. with

three mo ons 6296 . 6313: without

amo on 6295 .

mo on, rising o f the 2933: fifteenth

day of, 3734 : see month.

music, sleepcausedby432 threekindso f,449.450:custo mary460. see singing.

musicians o f the Fiann 650. 6590.

o f Créde 777 .

mustache (fésao'c) 6019.

Index o f Things.

nails dyed, 782 n .

names from wo rds etc. “ birth,“

nets as fuel 5524 and no te than .

of Cellach son o f Blacktooth 5521nine pillars o f go ld 1299, nine vo

tures , shields , spears , m i ,hounds 1862, nine tasks of bar2225. nine chario ts, fo urat: d.

nuts 729 . 2738. m

oath 2580.2869 .5775 .5936 .5939.6162.

6376 . 7246 . n o debt-och 6648. 6781

oblation o f the Lo rd’

s Body, “11.‘odd- dro ve

(con - imitate) 4978.Odyssey, seeHomer, Index o fPm

ofi'

er o f jewels to Cdilto , 6528.ogham,nameso ld men, no t to be carped at,ao llave 300. 2590. 7257 . 7885. oftho

Fiann 1357 . o f the Tuath 46Danann 3352. o f Mananam3811.

o llaveship o f Erin 7894.

omens from clouds 7579.

ordeal 7995—7998 .

ornament (comcco r) o f E nd’s nai

o sier (birgan ) 3798 .

nine sons o f atrue chief b fi

with king o f Munster maail lbest cows carried 06 7626 . l b

attendants o f queen 7413. hi!

witches 6763. death beforeatend o f nine days 216 . new

nine- stringed harps 3798 .

ninth wave 3777 .

Index of Things . 343

C h ance (wings) o f go ldand silver321 .

412 . 668. 972. 1340. 1360. 2681 .

2744. 2758. 3711 . 3924. 7120.

5594. 4063. 5489.

. addock, fenced(lubgortyabcila)3890.

I- lalace (bru iden) 454. 967 . o f Credo

(W ) 756 . 772—819. with

seven do ors 1378. 2731. o fManannan 3799.

j alm of hand 6009 .

j u gs, three 7488 n.

jparricide 1239. awell afiected by,3635 . 7521.

pen 609. 2894.

penalty fixed by weight, 3033n.

phalanx (cathgrmdc) 2153. (luathgrinde) 2819. 4417, (cipc) 6623.

pillars o f go ld 1299. king’s 4182.

pillar- stone (cois-the clo iche) 1081 .

1945. 2702. 3450. 3940. 4464. 5592.

7343. 7350. 7801 . 7845. (liuaiaM ) 1173.

pillow-death 3590.

pipe (musical) 1718. 6 100. (cuislenm)7056 . pipe

- tunes 5030 11.

pipe (fan ) o f white copper in

mantle 2441. 7600. used as a

plebeian (0M ) 2518. quarrel (bu ige-s) 3395. 3402.

ploughlands (m ocha) 6 10. quartill, year o f 6297 . 6312.

plunderer (foglas'

d)478. of the church quatrains , Find’

s three pacifying1851 . 3878. half—quatrains 3257 .

poem (duan) 755 . 769. 1067 . queen (rigan) 503. 1m 4691 . 7414.

po et of the Fiann 3017 . 5302 ; the diadem o f 4944 .

five po ets 2549—2552, poets’ta

bular staves 300.

‘Garth o f the

Po ets’2714. 2734. po ets

trains(cliara) 2725. 2734. togss, 6017 n.

po etry, rewards for, 3252. 5488.

po le, head placed on, 1740.

po lygamy 965 . 4955.

po pular etymo logy 2773n.

po tion, curative 6805 . see emetic.

prayer 128. 288. to God 3046 .

preaching 4823. 4830.

presbyter (cru indhs'

r) 2883.

preserve (hunting) 484. 488. 2598.

priests 109. 292.

priest o f the table’

(sacart méiee) chaplain 487 .

prime 2958.

privilege o f hunting 2293. 5281 .

promise 4076 .

pro nged javelin (fogafogablacb)6868. 6948.

pro phecy 499 . by Cnd DeredilandBlathnait, 678. 679. on sustain,3864. by Find 6628. by Eogan7021 .

pmphet (faith) Find was a, 1456fo ur Gaelic prephets 2664. Eoganfaith, 7014. 7027 .

pro verbs 1384 . 3669. 4480. 6214.

6215.

pro vinces , o f Ireland 2264. 4129.

7789 . o f Munster 5759. 6390.

pro vincial kings 1706 . 3889. 5272.

psalmodism 109 . 292. 3443.

psalters 327 .

pupil, benison o f 7891.

pup 193.

Index o f Things.

rainbow 6017 no te.

rakshasas 733n.

randaigecht 446 n.

ransom of foreign slaves 1992 : o f

m m4977 .

raven (bramar) 5191. three ravens(fiat

'

ch) 7045. 7060, (badb) 7590.

reaping 4211 . 6274. 6317 .

recensions ofsages (skchtamad)2590.

remembrance, drink o f, 7259.

requiem 3046 .

retreat, co vering, 2137 .

revelation to Find, 203.

rib (cona) 4773.

rindard metre, 1032 n.

ring o f go ld 972. 5942, to test emcacy of rule, 4469. 4484. given

to artist 6078.

rivets o f go ld 1658.

road (nit) 2348. 3439. (d igs) 3918.

see causeway.

roaring o f shield 864 .

robber (dfbergach) 479.

robe (tuigm ch) 3745.

ro o ftree (fét’

cc) 3799. 4797 .

rowan 2314. 3439. 6282.

rowing 6065.

rule o f Patrick 2698.

rushes, beds o f, 784. 7972. monster

bound with 2397 . see sedge.

safeguard (comairce)593. 5971 . 6077 .

6463. 6465.

sage 2590.

sails 3820, sailtree mast) 5924.

salmon 699. 734. 2332. 2335. 2371 .

2475. 3513. 376 1.

‘salmon o f go ld

2531,‘salmon o f theprincedom’

64.

salutation 2443. 3746 .

samain , prophecies on, 3864. grin

ding weapons on, 4465, eve 7047 .

camasya3259 n.

satin 3348 . 4857 .

scales (M d) 3033.

science, rewards for, 3253. M

scith’

o isei 5297 n .

scribe 607 . 870. 1062. 1311. (sai

sea(mu ir, ler), dangers o f, 741. 2214.3838. depth o f 6064 . birds 5

western 6275 .

seafish 736 .

seals 3151.

sedge for thatch 1545.

sempstresses 5537 .

sermon 4823. 4830.

serried battal ions (cathaM6509.

seven doors o f apalace (bu-'in)1378. 2731 . seven po ets 5437.

seven envoys to Patrick mservant (gilla) 198 . servants (gillrad) 566 .

shame, death from, 2989 . 4165. 4171.

shape - shifting2401 .2402 . 5104. 5679.

7037 .

she- captives 7328 : she - chiefandcl stodian 15. 16 . she-co ok 429. she

deceiver 751. she - leech 1744. she

landowner 1877 . she - mem e!

1286 . 2997. 5678. she- miller“

she minstrel 5098. 7215 . she

physician 1744 . she slave 951.7222. she-warrio r 4535. 6858. she

wo lves 7676 .

sheep 452.

shield whitened 231. 1564. 7563

dun crimson 873. purple - redmbox of, 1645. 2373. andabad 04873. 4418. peg o f, 1632 . buried

with owner 2076 . branchyanschalked 7588.

‘shield o ver tu ck

2137 n.

346

sunrise 1740. 2709. 4645. 5441.

sunwise (deisel) 520. walking, 4518.

sureties 1705 . 2121. 2294. 3026 . 5702.

surf- riding 3824 n.

swallowing up, earth 521 .

sweetheart.swimming 498. 738. 3785. 7228

7230 : three modes o f, 3212—3.

7228n. o f deer 177 , career 45 .

swine 348. 453.

swo on (nai; 6601.

sword 423. inlaid 1862. gilded, 3489.

straight3744. threehundred swords

1606, pillow o f, 1632. Find’s (the

Oracbglasach) 2275. go ld- hilted

5375.

sympathetic roar o f shield 864 n.

tablet- staves o fpoets 300. 2589. 3105.

tabus (gcssasg. geis) o f Find 28652868. 4961 . 5482. o fahound 6 196 .

tail o f magic hound 5580. (lac)6259.

Tain bo'

Oilalngi 2316 . 3440.

targets pipeclayed 1564 n.

tasselled shields 6o22 n.

tent (papall) 251 . 7 11. 795. 875.

1017 . 1242. 1317 . 2459. 7787 . the

mo on’s aerial, 2933.

terce 2958.

thanks 7232.

thatch o fsedge 1545 . o fwings787 . 806 .

thighs, playing harp between Find’s

625 n.

thong o f spear 232. 1737 . 1811 . 6941 .

6997 . 7664. 7709.

three battalions o f Harm 332. 568.

833. 3850. three fifties

3442. three jets o fwater 1327 . three

birdfiocks 7126 . three kisses v.

kisses. three daysand three nights ’ho spitality 42. 42 n. 436 . 1601 .

1823—24. 2797 . 3531. 7352. 7652.

Index o f Things.

55. 1512. 2208. 6322.

timpanastringed instrument 5551 n.

tinecra4139. 4958. 5692. 5795. 6673.

tithe 919. 4825.

‘to o th o f knowledge’

, Find’s , ros.

1414. 1835. 2408. 2607 .

6627 . front teeth (M ada)1852. Q‘track, shield over

’ 2137 n.

trail (slichtlo rg) 2777 . 7866 .

treasures o f niggards 6332 n.

tree, athousand o f every kind Q 41464. torn up in wrath 1536.

tresses 5993.

tribute to chief o f the Fiann sass.

to Cd- roi 6052.

Trinity, belief in, 1854. 6326.

triple immersion 318 n.

Tromdam, the, 7683.

trout (brecc) 93. 350.

truth o f the Fiann 129.

tunic (cliabinar) 1128.

tuning musical instrument 3465.

tutor (aite, aide) benison o f, 7892.

Twelve Sisters, the 6250.

vat (dabach) 418. 3935. 7399 .

venery (fiannaigecht) 879.

vespers 2961 .

vessels (longa) 755. 756 . 469 1. 4741.

6504. 6993.

7673. three drops of ho ly water1226 . three hundred cows, three

hundred swords 1606 . three warning shouts 3011 . threebitchwolm

7676 . three perfections o f Echm

7425 n. three enneads 7896 .

throne (cathair) 395. 790.

throwing javelins (Ids-tacit) 226 n.

thrush (smo'

lach) 847 .

thumb, Find’s, 203. 1834. etc.

Index o f Things . 847

"8 011: deno ted by thumb 1834 n. whale (mil user) 5679 .

" t ion 6161 . wife (ben, banchélc) 555 . 582. 2066 .

W an-cloak 277311. 2106 . 2271 . 5540. fortune or mis

Q Initing, liquo r 5576 : go ldand silver fortune from, 408. the four best

5496 . Cdilte cured by repeated wives 2101—2106 . thirdwife 2119.

7151—7 176 . wild swine 93.

‘ ddha- pabbajito 2351 n. windagainstaso litarytree4639. o fhell

magical5581 .fromwings6277 .6276n.

wage (M o dal) 322. 2866 . 3176 . windfall (twrchairflw) 682.

3362. 5301 . 5592. 5839. 6 108. 6611 . 7982.

window, gilded 1632.

1833- 34 2979. corpses 4172. wine, brine chm ged to , 420.

417311. feet4194.Flann’s7189. 7215. wings used as thatch 787 . 806 . see

- stsr , douching head with 1175 feathers .

miraculously produced 1325 : wall winter 3515.

of 5189. see ho ly water. wise women 7425.

.atercrees (biror, bilar) 88. 91 . 2335. witch (ammait)585. 3963. 6763. 6780.

(bandrdi) 7468. 7470.

withies,charmed(fcthanafithnai3fl22.

ing 6050. famo us waves 3226 wizard. find a, 1456 . five wizards3231 . threechief-waves8000. sitting 2541—2544. interprets dreamsonawave3213.

‘thick o f thewaves ’ 3151 n. Créde’swizards 777 .Medb

’s

6134. wave-

game 3824. wizard 3863. expulsion o fwizards' u ponsburiedwith owner2057 . 2076 . 1498. wizards from Germany 4535.

3176 . grinding Fiann’

s 4196 . 4465. wizard’s kno t 938.

wizardry 1500.

days o f,5788. wo lfdogs, huge 62.

weeping 24. 40. 888. 1520. 1952. women, gentleness to , 586 .

2658 . 2838. 3265. 4845 . woodcocks, 735.

5250. 6432. 6533. 7200. wo o ing o f Credo 765, o f Aine 3063.

weight o f body, fine fixed by 3032 : woo l o f the Land o f Promise 366 .

usedas ameasure 5693. 7268. o f wethers , 5226 .

welcome for month, quarterand year worm in Conan’s head 3590.

690. for threenights, 7352. fo rthree wo unded men sleepingat fairymusicyears 2731n. bymaidens, bo ysand 798. tending , 828. supporting

warriors 2706 . in elfmound 2795 . clo thes o f, 5201 .

by king 3054. 5765. 6444. by wrongful cause, fighting in, 3018 11.Patrick 4523. from Halloween to

Beltane - eve 3497 . to Cdilte 6901 . year o f ques-till, 6297 . 6310.

well, baptism in, 82. virtues o f Uaran yellow hair 381. 623. 779. 2166 .

(had 1328—1331. gushing forth yellow silk 3348. 3641. 7660.

2811 . discovered 3592. drying up yellowwo rld 592 n.

from fratricide 7510—7513. 7521 .

warl ild 1999 n. yoke (cuing)1300. 5943. bro ken6635

Index of Persons.

(Bare numbers refer to the lines o f the text : numbers fo llowed bya. bthe no tes . b .

= ben wife : i. - inghen daughter : m.- mac eo n. Refer

ces to the Dindsenchas (Dinds.)are to the edition o f the pro se talesthe Rennes Dindsenchas , Rev. Celt. XVand XVI . References to theOi

'

t

Am ams (CA .)are to the editi on in Irische Texts, Bd. III .)

Abartach 3021.

Admallan, rf Laigen 1066 .

Admall 3415. 3433.

Ao m. Allguba6441 . see Dinds . 69 .

Aed 4985.

Aed Aileain aRachrainn 5122.

Aed A'

laind m . Buidb Deirg 2716 .

2733.

Aed Becc m . Find 2123. 3091 . 3981.

6569.

Aed Donn m . FergusaFind 1024.

1049 . 5748.

Aed EssaBusid see Aed Minbrecc.

Aed Lethderg m . Eogain 311 .

Aed m . Aedanan -abu sach415 . 3643.

Aed m . Aeds Rind 3554.

Aed m . Echach Lethdeirg 4089Aed m . Fidaig 1047 . 3116 .

Aed 111. Find 3597 .

Aed m . Garaid 1955. 2179 . 2221.

2248 . 2282.

Aed m . Midir 5222 .

Aed m . Muiredaig 1206 . 1227 . 6358.

7729. 7842.

Aed m. rfg Caille in cho snuma4550.

4573.

Aed m . rig Ceneo il Eogain 4559 .

Aed m . rig Laigou 4807 .

Aed Minbrecc m . in Dagda1m6803. Aed EsaRafi

1561 . 5126 . 6 901 . see Dinda91.Aed nan-abusach 3643.

Aad ri Connacht 7513.

Aed Rind m . ROnain 3m .

Aed Uchtgel 56 44 . 5675.

Aedan 4570.

Aedan m . Blae Aeds. 2355 .

Aedan m . rfg Ulad 7856 .

Aehel m. Domnaill Dublo ingsigmAel m . Dergduib 1 155 .

Aencherd Berra2913 3391. 3399.

3403. 3405 .

Aengus acu iced Laigen 4548.

Aengus ain 2563.

Aengus Angluinne 276 .

Aengus m . Buidb Deirg 2717 . 2721

2732 .

Aengus m . Mugna2355 .

Aengus m . Natfraich 55 15. 5910.

king o f Cashel temp. Patricii, '

ll'ip

Life 194 . 196 . 250.

Aengus 6c m . in Dagda424. 5116

also cal led Aengus mac ind 60»see Diuds . 19 . 32 . 7 1 . 79.

Index o f Persons.

tuated in SG. II 151 as if threepersons were intended.

Banba2545. Dinds. 51 .

Barrae m . rig tuaiscirt Lochlann 4556 .

Barran 1109.

Bé - bind i. Alaise 7958.

Bé - bind i . Chobain 4888.

Bé - bind i. Chuain 4086 .

Bé- bind i. Echach Leithdeirg 7732.

Bé - bind i. Elcmair 6804. 6904. 7 139.

7 146 . 7180. 7241 . 7258.

Bé - bind i. Muiredaig 2066 .

Bé - bind i. Treoin 5956 . 5997 .

B6 dreccain i. Iruaith 6859.

Bé-mannair i. Ainceo il 5677 .

Becc gillanamBromac 1574.

Becc Lo ingsech 54.

Béccdn boaire 4761. 7981.

Béccan m . Ferguss 480. 510.

Beccnait banbrugaid 1876 .

Beithech 1109.

Ben meblai. Ronain 7468.

Beneo in (rectius Beuén)morm. Aeda1091 . 13328. 3498. 5393. 6640

Beuén ,Benignus , Trip. Life,

passim.

Benne Britt 170. 237 . 1158. CA. 220.

Rev . Celt. XIII . 460.

Bertsch Brecc i. Chais Chualngi2105 . 2144 . 2165. 2271 . 5836 .

Berngal Béchétach 5322. 5328.

Bind i. Mogduim 7221 .

Binde Boinde 1469.

Blae Aedam. Fergais 2355 .

Bldi m . Oissin 51 . 101 .

Blai ri Ili 4554. 4574. 4575 .

Blat Breccdu irn m . Aedain 2355.

Blathmec Boaire 7296 . 7367 .

Blathnait b . Cnu dereoil 663. 677 .

5299. 6079 .

Bodb derg m . in Dagda224. 390.

896 . 1830. 2715 . 2844. 3350. 4091 .

5077 . 5115. 5133. 5183. 6370. 7821 .

As to Bodb’s elfm o und see Dials

12. 55. 57

Bolcan m. Nemid 6337 .

Bo rbchti m.Trénltmaig 74314

Bracan 1254, leg . Brown

Bran 4983.

Bran Beoc 6 Buadachfiin mBran m . Deirg 87 7 . 920.

Brattan aBid OchtaC leitig 5129.Brénann 1241 .

Bressal 4983.

Brassal derg 1 109.

Bressal m. Eirge 795 1.

Bricriu, gen. Bricrenn 7689. 7711.

Brigit noeb, 5433. o f Kildare, p hness o f Leinster.

Briuiu 553.

Broccdn scribni d 607 . 870. 10a1146 . 1311 . 3481 . 3485. 77573183

Perhaps the crum thir mmentioned in LB. 2205

574)as one o f St. Patrick ’11wsiu l .

Brdnach 7947 .

Bro thrachAn 7762 .

Buadnat i. Irhuaith 6250.

Gas] erddacétguinech hdaNamath212. 744 . 767 . 834. 4853.asIn 863he is called m . Crimthainn.

Caem m . rig Dail AruidiCaemgin 2420. 2432 . Co emgein,Trip.

Life, 398.

Caicherm . rig Dail Araidi 4552.4573.

Calite Co scair rig 1532. 3985.

Cailte m. Crundchon , maic 116114115. 73, but mac Ronain 6578, vi

sits cama11—46 , meets Patrick52 his journeyto Raith Aine 3047 . his co lloquy

with L1 ban 3215 . his bride-

gill

to Sco thniam 39 18. jo urneys to

Leinster 4108 . refuses to bend s

ped by magic 7040. collects l

Index o f Persons.

pair o f everyanimalas Grfim e’s

bride-

price 37 1 jo insPatrickin Co nnaught 77m. at Tara7884.

7964. his mother Ethne 6812. his

drinking horns 141. 159. see

Dinds. 45. his hounds 5387 . verses

ascr ibed to , 91 . 116 . 125. 197 . 210.

253. 264. 340. 446 . 493. 534. 630.

726 . 935 . 990. 1045. 1077 . 1086 .

1163. 1181 . 1230. 1262. 1302. 1475 .

1529 . 1535 . 1580. 1606 . 1612. 1791 .

1839. 1926 . 1957 . 1975. 2017 .2055 .

2128 . 2165. 2210. 2354. 2384. 2491.

2741 . 2859 . 2892. 2922.

3224. 3324. 3364. 3428. 3515 .3606 .

3674. 37 19. 3833. 3921 . 4013. 4062.

4071 . 4114. 4159 . 4165 . 4170. 4490.

4517 . 4566 . 4687 . 4739. 4764.4786 .

m 7 . 4875. 4980. 5450. 5485 . 5503.

56m). 5650. 5870. 6125. 6264. 6352.

6512. 6750. 6810. 6923. 6946 . 6972.

7008. 7018. 7031 . 7069. 7077 .

7108. 7235 . 7344 . 7365. 7370. 7377 .

7429 . 7453. 7576 no te. 7668. 77 13.

7915. 7926 . 7938.

Gaimin 6543.

(h ince Corcarderg m . Find 226 .

3699. 3701 . 5241 . 6567 . 7855 .

Cainén m. Failbi 1148. 1179.

Cairbre (Cairpre) 2555.

Cairbre Cas 1125.

Cairbre Cnesbtn 749 .

Cairbre fili 2551.

Cairbre Garbtrén m. FischachFobricc 6551 .

Cairbre Lifechair, ancestor o f the

Airgeill, 1876 . 2382. 2389. 3283.

3295 4468 4474. 5990. 7941 . Dinda.4. 31. 1 17 . CA. 114.

Cairell 1980. 1988.

Cairo ll gein Scail 2586 .

Gairell m. rig Ddil Araidi 4552.

351

Caissirne drui 7646 .

Caithri from S id DromaDeirg 5130.

Callann m. Ferguss Find 5747 . 5762.

5784 . 5790. 5799.

Calpurn 1533. 3957, corruptly Al

prand 57 , Calpurnius diaconus,St. Patrick ’

s father Trip. Life

8. 16 . 357 . 494.

Gama(Gamma?) 15 . 23. 45.

Carbh Cymr. cam gen. Cairbh7604. 7624 .

Cm 1274.

Cass Co rach m . Caincinne3345. 3447 .

3457 . 4104. 4613. 4617 . 4619. 4631 .

4793. 6817 . 6832. 6906 .

7899.

Cass Cualngi 2105 . 2115. 2272. 3420.

6576 .

01188 m . Gennaia2515.

Cathair m . Ailella1600. 1607 .

Cathair M6r 5996, o verking o f Ire

land from AD . 120 to 123. Dinds.

18. 40. 102. CA . 40. 198.

Cathal, gen. Cathail 4982.

Cathal from Sid DromaDeirg5130.

Cathal m . Guinn Cétchathaig 2787.

Cathal m. Duib 2785 . 2871 .

Cathal m . rig Ulad 7856 .

Catharnach aBid DromaDeirg5131 .

Cathbad drtii 2543. Ir. Texte II‘

110. 118. 143. 170, where it ismisspelt (by the scribe) Cathfacls.

Cathmog m. Firchirp 7647 .

Cellach Braonbili 2634.

Cellach caem 1102. 1105.

Cellach m . Duibdét 5522.

Cellach m. rig Laigou 7859.

Ceptn m. Home 1012.

Cernabrdg ri Inse Gall 4555 .

Cem d (leg. Coma?)ri Inse Gall 4555.

Cessan m . rig Alban 487 .

352 Index o f Persons.

Cétach Crobderg 5963. 5965.

Getue m. Allguba6896 .

Ciaban Casmongach m . Echach Imdeirg3733. 3737 . 3802. 3836 . 3854.

verses ascribed to , 3768.

Cian m. Caiuti 2559.

C ian m . rig SidaMonaid 5125.

Ciardn m . in tsaeir 1837 Céranusfilius artificis, Trip. Life 104. 305 .

318. abbo t o f Clonmacno is, Mart.Gorm. at March 5.

Cinaed m. Fiachach 2355.

Circall m. Airist 6484. 6523.

Cithramach m . Cnmaill 532.

Cithruad m. Airme m. Fir choecat

Cithruad m . Fir- chéecat 1706 . 3024.

5354. 5362.

ClidnaCennfmd i. Libra3813. 38 12.

In the Dindsenchas 45 her fatheris Genann mac Triuin. see tonn

CnuDeredil 614. 5298. 6000.

6079, Find’

s mannikin minstrel.Cohan m. rig SidaMonaid 5125.

Cobthach Cass , m . rig Cenedil Co

naill 6703. 6750.

Co inchenn 97 .

Co indillsciath drtii 7578. 7585 . 7596 .

verses ascribed to , 7587 .

Co llam. Bairnig 7630.

Co llam. Cailti 5240. 6579.

Co llam . rig Ulad 7076 . 7077 . 7108.

Co lman Ela(E10) 2886 . 2899. 2940.

2955. 3045 . verses ascribed to,

2956 . Co lman E10, Trip . 246 . Oh.

6 10. Mart. German Sep. 26 . Trip .

Life 246 . 398.

Co lumb cille , his birthplace 1942.

buried with Patrick and Brigit,5433. Oh. 597 .

00mi n 1434.

Conning m. Duib 2785 . 2807 .

Conaire (M6r) 2564. 5275 . Dind:Trip. Life 534.

Conall Cernach 2559 . Dinda. 2.

106 . CA . 249. 251 . 252.

Conall Co scarach m. Aengusa3m. rig Ceneo il Chonaill 6 7m.

Conall Co stadach ri Co nnacht 66Conall Cruachan 4018 , Dinds. 1

where he is said to have ll

fo sterfather o f Co nn o f the HI

dred Battles.

Conall Derg m. Neill 2880. Co r

m . Néill 2015. 2027 . 2040. 20

2259. 2306 . 2696 . 2704.

Condn Cerr 5874.

Conan comaltaFind 2122. Co r

do clannaib Morna7323.

ConAn m. in Leith Luachra353556 . 3574. 3589.

Condn Mael m . Morna894. 18

2141 . 3915. 3985. 5875. 6620. 67'

6 7 11 . 6725. 6730. his ho rse 2

Conang (leg. Consing 7) 4982.

Congal Clidna4985.

Congal m. rig Ulad 7075. 707 7. 71

Congnam . Airist 6485 . 6524.

Conmael 3132. 3168.

Conn cétchathach 1678. 1759. 25

2840. 4468. 5276 . o verking o f 1

land from A.D. 123 to 157, Din

4 . 58. 132. 153. Trip. Life 5

Conn cruthach m. Midir 5198.

Conn cumachtach 6761 . 676 6 .

Conn m . rig S idaMonaid 5125.

Conn m . rig Ulad 7075 . 7108.

C onnla1109.

ConnlaDerg 1161 . 1188. 1 192.

Connlam. rig Laigen 7859 .

Conus 3132. 3168, ri Lochlann.

C o rc m . Dairini 3728, m. Dairi 31Com m . Suain 1123.

Cormac Cass, m . AilellaOlu im 1

1 186 . 1197 . Dinds. 4 5 28. CA .

354 Index o f Persons .

ho unds 5336 . his drinking - hom e

136 , 141 . his sons . 1530.

Digbail 6163. 6209 . 6215. 6266 .

Dil mac dd creca1596 . 1609. CA . 42.

Dinertach m . Mails duin 5896 .

Dithrubach m . in Scail 1532. 1539.

3983. 4023.

Diure m . rig tuaiscirt Lochlann 4556 .

Dobarchii acdiced Laigen 4549.

Dobran Dubthaire 2695. 4636 . 5121 .

Do irenn i. Midair 410.

Domnall Dublo ingsech 4659. 4724.

4729 .

Donn Ailéin 5119.

Donn Dumaige 5120.

Donn m . Aeds 1955 . 2178. 2221.

2248 . 2282.

Donn m. Donnchada3029 .

Donn m . Ergi Anglonnaig 1807 .

Donn m . Midir 5082. 5091 . 5099 .

5152. 5210. 5368. 5376 . 5381 . 6955 .

Donn m . Mnsd 662, 665, Trip. Life

Donn m . Morna2512.

Donn m . rig Ulad 5558. 5563. 5604.

Donnchad m . Diarmata1530.

Donnchad m . Dubain 207 .

Donngus m. Lanamna1140.

Do rn huide 3846 . 3847 . 7204.

Dregan 8 Sid Benne hEtair 5132.

Druimderg daire 4549. 4572.

Druimderg dana3874. 3880.

Dub 85 conn 3982.

Dub dadet 4549. 4572.

Dub dirma3373.

Dub dithre 1969. 1991.

Dub dithrib m . rig Galeon 3983. 4022.

Dub drummann 273. 1111 . 1400.

Dubm .AengusaTirig .2825.

Dub m . Do lair 2296 .

Dub m . Ergi Anglonnaig 1807 .

Dub m . Muirgissa6647 Dub m.

Badnib.

Dub m . rig m hIruaide 6121 . 6125

6 169. 6208. 6245 .

Dub m . Tredin 8271 . 8279. 8287.

3297 .

Dub tuinne 276 .

Dubdn 270.

Duban m. Caiss 2516 .

Duban m. Dubnéna150.

Duban m. rig Ulad 5558. 5563. 5604.

Dubchreide m. Dubtndthaig 4050,Dubchreidech 4052.

Dubchu nacolg 7763.

Dubdechelt 3875.

Dubrind m. rig Ceneo il Kognin

4685 .

Dubréit 1110.

Dubthach m. Dairene 1116 .

Duibne m. rig Tuath Breg 4558.

Eba(gen. sg.) i. Geibtine 1512.

Ebrec gen. Ebric 1508. 7565.

Echna(Echnach, Ecnn) i. MM !

7419. 7429. 7453.

Echtach m . Oissin 6566 .

Echtge i. Nuadat Airgetlaim 1011.

Elcmar in Broga7528.

Eobran m. AedaRind 3554.

E6bran m . rig Bretan 4554.

Eochaid Abratruad 1167, Dinds. 139.

Eochaid Ainchenn 4134.

Eochaid Do imlén Do - mlén), ti

Laigen, 4134. Dinde. 91 . CA. 141.

Eochaid Faeburderg 111. Find 5758.

Eochaid Faeburderg m . Fir-

glinne,

ri Ulad, 2938. 3042 . 3048. 3107.

3205 . 3329.

Eochaid Imderg 3737 . 3803.

Eochaid Lethderg , ri Laigen 2257.

2390. 2693. 4083. 4501 . 4545

4893. 4998.

Eochaid m. Eogain 3219.

Eochaid m. Lir 266 .

Eochaid m . Luigdech 359 . 367 . 458.

Index o f Pemons. 355

Eo chaid m. Ntrchada2513. Ethne Ollamnai. Cathfiir Moir, 2103.

Eochaid Munderg, ri Ulad, 7085. 3024. 5313. 5996 . mo ther o f

Eochair m. rig Fer Catt 3407 . Cathair Mdr, CA . 114.

Etrum m . Lugair 7463.

Eogan Ardbriugaid 3491.

Eogan Derg m. Aengusa2258.

Eogan Faith 7014. quatrainascribedto , 7021 .

Began Flathbrugaid, 1875 . 1923.

1937 .

Eo gan Lethderg m. Aengusa, ri

coicid Muman , 686 . 709. 7 16 .

5389. 5447 . 5515. 5589. 5732.

5884. 5910.

Eogan m. Aeda3128. 3169. 3180.

Bogan m. Aeds Rind 3554.

Eogan m. Ailella3219.

Eogan m. rig Bretan 4554.

Eogan m. rig Fer- maige 962.

Eogan m . rig Mairtine 4557 .

Bogan M6r 1148. 1185 . CA . 36, 37 .

Eo gan ri Connacht 7513.

Eoganfin 2886 . 2899. 2940. 3045.

Bo genau m . rig Ceneo il Eogain4559.

Eo lus br. Gairb 6856 . 6977 . 6991 .

7001 .

Eo lus m. rig naGréce 3748. 3818.

Eremon m. Miled 2561 . also calledGede Ollgo thach CA. 78.

Ergo Anglonnach 1807.

Espaid 6 163. 6209 . 6215. 6266 .

Etfiin Find i. Find bain 7847.

t rain Fo iltfind i. AedaUchtgil5644. 5685. 5718.

Etain Fo iltiind i. Baetain 3706 .

Etain Fo iltfind i. Libra3813.

Etar m. Etgaeith 186 . 249. 4679. Fer m m 1706 .

5674. Dinds. 29. Fer - doman 1881 . 1844 .

Etg40th 189. 249. 4679. 5674. Fer- doman m. Buidb Deirg 224.

Ethne i. Dairi Duib 2496 . 896 . 2760. 8026 . 8966 .

Ethne i. Taidg 4525. Fer- doman m. Immomain 4543.

23.

Faeburderg, ri HdaCennselaig 2595 .

Faeldn Feramail m. Find 6568.

Faalau Findlacha4548.

Faeliin m . Bairnig 7630.

Faelan m . Cailti 5241 .

Faeldn m . Feradaig 210.

Faeldn m. Feradaig Find 2666 . 2680.

Faelan 111. Find 2123.

Faelchad 1416 .

Faelchu m. Fir chruim 1415

Faeth m. Deg6ic 6577

Failbe m. Ferguss 1148

Falibe m. Flainn 306 .

Failbe m . rig Dsil Araidi 312.

Faindle m. Eogabail 5124.

Falartach (leg.Fulurtach 7)m.Ferguss

476 . 508. 523.

Fathad (better Fo thad) Canonn 3398.

m. Mec con 7582. Perhaps Fathod1135. 1136 : see Rev. Celt. XIV .

248.

Fer ti m. Eogabail 5123.

Fer benn 7768.

For bogs 7768.

Feradach Fechtnach 2470, Find

fechtnach 4128. CA 107 .

Feradach Find m. Fidgai 2666 .

Feradach m. Fiachach 211, the firstname o f king Dathi , C A 146 .

Ferchertne fili 2552. CA. 175.

Ferchis m. Comain 1154. 1183.

Perches, Rev. Celt. XIII 434.

356

Fer gahla7768.

Fergal Fo ltbuide 4570.

Fergus Finhél m . Find 896 .

Fergus Finbel o llam (fili) naFéinne1356 . 3017 . 3153. 5302. 5339.

Dinds. 52. versesascribed to , 5343.

Fergus Find 1024.

Fergus Fo lti‘

ind m. in Dagda6841 .

6847 .

Fergus m . Cinaeda2855.

Fergus m . Eogain Méir 1148.

Fer- maissi m . Eogabail 6836 . 6882.

4961 . 6889. 6907 . 6982. 7066 . 7144 .

Fernn m . Cairill 2604. 2609 .

Fer 60 m . Callainn 5815. 5839. 5847 .

5849 .

Fer tuinne m . Trogain 432. 450.

Feth m . Degéic 6577 .

Fethnait i. Fidaig 5097 .

Fisco, gen. Féic 56 .

FiachaFindio laid 4128. CA . 108.

Rev. Celt. XIII . 452.

FiachaFi nd m. Feradaig Fechtnaig2471 . 2495.

FiachaFobrecc 6551 .

Fischam . Airt 2356 .

Fiacham . Congha1660. 1722. 1745 .

Fiacham . Luigdech 358. 366 . 458.

FiachaMuillethan 1 161 . 1187 . 1 192.

1610. 5421 . CA . 42.

Fiadmér m . Airist 6454. 6469. 6523.

Fial m . Duib 3272. 3280.

Fidach m . Finntain 1047 . 3116 .

Find aFo rmail 2544.

Find Ban m . Bressail 269. 1338.

1342. 1387 . 1439 . 6574. 7306.

Find Fer in champair 3062. 6575.

Find Faebum o cht 2552.

Find Findabrach 4984.

Find in cro tha283.

Find m . Abratruaid 6573.

Find m . Casurla6571 .

Find m . Gusin 5982. 5985 . 5989.

Index o f Persons.

Find m . Cumaill 14. 16 . 60. 74. 114.

554. 572. 969. 1343. 1604. 16 14.

1676 . 1687 . his belief in God 1455 .

1826 . 2106 . 2381 . 2534. his wifeMo ingfinn 555, his wife Sadb 2771 .

2826 . 3133. his vision o f the seals3150. 4538. 4542. hisfightwith the

Tuath dé Danann 5180. 5173. 5737 .

6565. his deadly leap, 254. 27 66 .

2538. 2873. Find huaBAiscni 2548 .

2560. Find nafied 281 . 2556 . his

drinking- horns 21 . 142. 151. his

bro thers 531 . his tabus 2856 . his

ho unds 179. 159. 2204. 3415. 5334.

hishorses280—283. hisswo rd2244.

2275. versesascribed to 580. 1032.

1101 . 1843. 2411. 2672. 3180. 3880.

5044. 5162. 6630. 7575. 7585. see

Dinds. 27 . 31 . 139. Trip . Life 536 .

Find m. Faeburdeirg2595. m . Faebair2626 . 2641 .

Find m. Fogaith 6573.

Find m. Temenain 6570.

Find m. Urgna6572.

Find m6r m . Cuain 1998. m . Cubain6569 .

Findbarr 5184.

Findbarr Medasiuil 5117 .

Findchaem i. rig SidaMonaid 5069.

Findchad 267 .

Findchas i.

5550. 5606 .

Fi ndingen i. rig HuaCennselaig5551 . 5606 .

Findine(Findinne)i.Buidb 18293986 .

Findruine i. rig HuaC ennselaig5551. 5606 .

Findtan Ferda1997 .

Fithel 2554, perhaps the E thel Féigbriathrach o f Trip. Life XXXIV .

Fithal m . Cumaill 532.

Fithir i. Tuathai l Techtmair 4133.

4160.

rig Hus C ennselaig

358

Lo ingsech, Binds . 9. CA. 174. 175.

212.

Laegaire m. Ugaini 4501 . 4517 .

Lam luath m. Cumaisc debtha7476 .

74800. 7485.

Lan- IAitir 6596 .

Leitmech 6596 .

Lend m. Faebair 4847 .

Leod Lo ingsech 6361. 6394.

Lo rgan Luath aLuachair 6581 .

Ling i . Cuarnatflin 695 .

Liamain Lennchaem i. BobtainDubthaire 2695. 4636 .

Liath Luachra2517 .

Li him i. Echach m . Eogain 3219.

3236 . 3547 .

Li m . Eogabail 5123.

Li m. Oidremail 6051 .

Libraprimliaig 3812, liaig 5255.

Ligam e Licon 1573.

Linne m. Ligne 1054.

Lir m. Gabra1121 .

Lir SidaFindachaid 1629. 1770.

1785. 1794. 1805. 5117 . 5185 .

Lochan m. rig Fer maige 962.

Lodan m . Lir 185. 234. 702. 1077 .

For the sto ry o f his daughterSinenn see Dinds. 59.

Lodan m . rig nahIndia3747 .

3809. 3818.

Lo ingsech m. Baetain 3713.

Lomanach , gen. Lomanaig 7740,

Lomenaig 7835.

LonAn m. Senaig 2354.

Luaimnech Linn 310.

Luath, in (la, aLifenmaig 5129.

Luath, fer in chairchi 6596 .

Luath m. Oscair 5722.

Luath m . rig Mairtine 4557 .

Lug 5276 .

Lug (gen. Lugach) i . Find 538.

Lug m . Céin 2559.

Lug (IAmfada) m. Ethlenn 635.

Index o f Persons.

1942. 2058. 2075. 2374. 2563.

Rev. Celt. XII. 75 . 127 .

Lugand IAgda(IAigde) 2560. 5935.

Binds. 48. 118. CA . 22. 70.

Lngaid Mac con 1136 . Rev. Celt.

XIII. 460. CA. 71 .

Lugaid Menn m. Aengusa357 .

Lugaid tri rem 158.

Mac Bremil 1404.

Mac dd der 1110.

Mac con 1153. 1159. m. Mair. 1111417582. Dinds. 131, Trip . Life 122.

324. 570. et 7 . LugaidMac Luchta2564.Mac Lugach 33. 327 . 536 . 577. 738.

1999. 2912. 8067 . m 3980.

4019. 4707 . 4712. 47 18. 4737 .

5057 . 5165. 5195. 5207 . 5347. 6583.

7949. his hounds 5338, his horses

267 . 268, his drinking- hom e 138.

Mac Muire Ingine 3525 . 3609. v.

Grist.

Mac Nia(d) 3296 . Dinds 89.

Mac Rethi 155 . 553.

Mac Sidmaill 27 1 .

m’Aedoc 2613. etc. bp. o f Ferns,

Mart. Gorm . Jan. 31 . o h. 624.

Maelan 1927 .

Maelan banished 1162.

Maelan m . DubAin 4833.

Mael enaig 1399.

Mael muirir m. Dubain 7980.

Mael - trons m. Dinertaig 4009 . 4046 .

Maiginis i . Garaid 5315.

Maine m . rig Alban 4553. 4576 .

M61 2503, m. Rochraidi ?Mal m . Acil 4660. 4663. 4666. 4724:

4729. 4736 .

3683. 3788. 3797 . 3805 . 383C

Dinds. 29. 74. CA. 156 .

Index o f Pers ons .

l im e m. rig Lochlann 6791. 6795.

l emon do chlannaib Morna7323.

Hodh (Cruachan) i. Echach Feidlig386 1, b. Ailello , Dinds. 61, leadero f the TAin hé Cualngi ih. 66 .

Maine m. Lurgan Luime 4682.

Merge 4989.

Mess - gegrari Laigou 2394. Binds.

28. Rev. Celt. VIII . 56—62.

Mess Mungel i. Aengusa5751 .

M inch liaig, m. Diancecht 2547 . Rev.

Celt. XII . 66, 68. 127 .

M idir Mongbuide m. in Dagda407 .

5068. 5184. 6937 .also called MidirBri Leithand Midir Mérglonnach.

M il (Espfine) 399. 2059. 3909.

ancestor o f the Milesian Irish.

CA. 78. 79. 99.

K ilid m. Trechossaig 4774. 4778.

M iliuc mac hdi Buain 3691. Trip.

Milino maccu - Bo in magus, Trip.

Life 302. gen. Mileon MaconBo o in, ib. 311 .

Madam 1510.

Mod -mad, son o f Fergus by Modh.

aquo Co rcmnmad.

Mogduim ri Alban 3057 . 3071 .

Mog Nusdat 1149 .

Mog Ruith 2544. 2552. m . Ferguss .

Dinds. 110.

Mo ling Luath 2635 .

Mo ling (Luschra) m. Faelain 2666 .

26 73. 2680. Mart. Go rm. June17 . Ob. 697 .

Mongfind i. Dubain , Find’s wife

555. His fostermo ther was alsocalled Mongfind, Binds . 52.

Mo riath 21 .

Mom s m. Cairpri 2509 .

Mom s m. FaeIAin 210.

Morrigan i. Emmais 5127 . Dinds.

4. 13. 111 . 113. CA . 149.

Muadnattn 1542.

359

Nemed 1259. 1264. m. Agnomain?Dinds. 94. Trip. Life XXVI] .

Nemnfin 212. 744 .

Niam i . AedaDuinn 1024. 1055.

Niam i. AengusaTirig 2974.

Niam i. Bo rbchon 7480s .

NuadaAirgetlaim 1011 . Dinds. 24.

CA . 154. Rev. Celt. XII 66 .

Nuadadnii 1260. 1278.

0 irmed liaig , m. Diancecht 2547 ,Airmed i. Diancecht Rev. Celt.

VII 68. Airmed banliaig LL . 9 b.

23.

Oissin (Oissén) m . Find 5. visits

cm 23—46 , goes to Sid OchtaCleitig 50. his genero sity 217 . 221.

246 . 740. 2255. 2382. 2389. 2447 .

Mu Chuam . LonAin 2352. Mart.Go rm. Dec. 24. o h. 657 .

Muc Smaili m. Dub dithre 1969.

Mugfln 7762.

Hugnam . Blait Breocduirn 2355 .

MugnaMianchraesach 1285.

Muiredach m . Eogain 21 1. 2357 .

Trip . Life 150. 480.

Muiredach m . Findachtari Connacht,1205 . 1230. 1246 . 1495 . 2066 .

2256 . 3726 . 7419. 7729 .

Muiredach m . Tuathail 4184.

Muiredach M6r m . Finachta1016 .

M . m. Find ?)Muirenn i . Deirg 746 , 757 .

Muirenn i . Muirisci 2997 . verses

ascribed to 3002,

Muirenn Machs 1990.

Muiresc i. Iruaith 3389.

Muirgius m . Tommaltaig 6647 . ri

Connacht, Trip. Life 520.

MuirneMunchaem i.Taidg m . Nuadst1672. 6553.

Mumain i. Buidb Deirg 4091 .

360

2448. 2494. 2973. 3967 . 5057 .

6565. 7253. 7965 . Trip . Life 1VIII.

thirty years junio r to Cailte 2466 .

his horse 277 , his hounds 5335.

versesascri bed to , 45. 1345. 2486 .

2613. 7766 . 7774. 7911. 7918.

7923. 7935. 7946 . see Dinds. 52.

Oissind m. Oissin 6566 .

Orlam ri Fo thartaandes, 7943.

Oscar m . C iasin 32. 145. his prowess

223. 239. 1022. 1031 . 3028. 5057 .

5165. 5173. 5195. 5541 . 5688.

5713. 5722. 5935 . 6056 . 6480.

6566 . 7941. 7948 . his drinking

hom 145. his hounds 5336 . his

horse 270.

Patraic m . Calpuirn (Alprainn) 57 .

65. his delight in Cailte’s tales

126 . 163.286 .352.467, his guardianangels 294, baptizes CAilte 317 . atSliab Fuait3446 . brings Aim elacho ut o f purgat- ry 1079, raises theking o f C onnaught’ s son from death1225. produces water 1325 . invi

ted to Tara, 2697 . journeys to

Munster 692— 710. heals BranmacDeirg 928, journeys to C onnaught1007 . his guerdon to the minstrel

3475 . jo urneys to Leinster 4108. his

sermon 4823, curses Maelan 4835.

resto res his son to the king o f

Leinster 4920 goes to Ben 86m

in retha5633, go es to Hui Cuanach5727 . meets two kings o f West

Munster 5895. answers Céilte’s

problem 6297 . leaves Munster

6390. invites Gailte to Tara6821.

versesascribed to 519. 4838. 5425.

6415. 6654. 6775. 7774.

Ragamain, gen. Ragamnach 3822.

Raigne Ro sclethan m. Find 225.

3697 . 3700. 5241 . 5247 . 6567 .

Index o f Persons.

Rairenn (Roirin) i. R6n£in am4109 . This is probably the Ro iriti. Ronain rigfiled rig Laigou o

Binds. 33.

Ro chraide 2506 .

Ro iche, gen. Ro ichet, i. Déin 696.

RenAn 5. 160.

R6n4n rigoclsch 3062.

Buad m. Mo (g)duirn 1560. 1880.

Rudraige 3109.

Ruide m. Luigdech 358. 365. 858.

Sadb i . Buidb Deirg 277 1 . 2799.

Sadb, .gen Sadba,i.GuinnChétchaflnu1151 . 1182. 2102, b . AilellaOlninTrip . Life XXIII . Rev. Celt. XII]

427 . 460, 462.

Salbuide m . Feidlecair 1083.

SaltrAn 1434. Salt -An Sflfo ta60056238.

Samaisc m. rig Gallgaedel 4559 .

SanhacrichaibnanDéiseMuman 5133Sctil fo caill 271 .

Seal, in, m . Eogain 1532 . 3984.

Scandal htiaLiatham 5491. 6587 .

Scandlan m . Aengusa308.

Scandlan m . Dungaile 4513.

Scathderc i. Chumaill 4528 .

Sci 111 Eogain 658.

Sciathbreccm . DathchAin 4947 . 4948

6588.

Sco thniam i. Buidb Deirg 3898.

Sco thniam i . Cho issirni 7646 .

Scuirin 273.

Sechnall eps. 106 .

Selbach m. Diarmata1530.

Semenn Sacaire 1574.

Senach airfitech 652.

Sonach m. Aengusa2354 .

Senach m . Maeilchro 969 Sencht

991.

of Places.

Ahsun deise 3384. 3430.

Achad Abair Umaill 7763.

Achad be b. 699.

Aenach Cuile 705.

Aenach derg 7763.

Aenach setsch sen- chlochair 706 .

Ail find 3888, now I9W .

Aileu in tsnAma7770.

Aileu nandeman 7771 .

Albagen. Alban 159. 487 . 3058.

dat. Alpain, Albuin330. 356 . 3059,

aoc. Alpain 332,at first Albion,but in the Acallan Scotland .

All in bruic 1766 .

AlmAni Germany (Alemanni), gen.

sg. Almaine 4535 , dat. Almain,Mart. Go rm. July 8, gl. 5 .

Almu (Alma) Laigen 1251. 1262.

3365 . 5862. gen. Almaine 285.

1419. 1447 . dat. Almain 7328.

acc. Almain 47 17 . 5708, the Hill

o f Allen, 00 . Kildare.

Amarrtha, gen. 1744 Abairchi Fr.

Araib Arabia, gen. Araipe 321 .

Ard Abla1140 , now Lisardowlinnear Longford, Liem. Lives p. 264 .

Ard Caemain (CoemAin)3719. 3721 ,

now Ardcavam, co . Wexford.

Ard Guans idi 4813. 4873.

Ard cuillenn 4840. 4844. 4878.

Ard féice 4804. 4808.

Ard fo studanaFéinne 4935. 4980.

Ard in procepta4827 .

Ard namaccraide 2035. 2852. 4

6899.

Ard nan-aingel 7734.

Ard nateined 1 731 .

Ard nglss 2035.

o f.

Co ehled, S . o f Kilmallock

2518, the island between 6 1 111and Cantire.

Ath ainmnedo naseine 4040.

AmBercha7862. (Bercna10.Braengair 707AmCo lta7862. (001m , 55»

Am daim glais 1514. 1531 . 689

Ath dergthain daim 4435 .

Ath Ferns 2603. 26 13. Mn 0

Feb. 11 gl. 4. FM . 1030.

Ath findglaisse 1111 2617 .

Ath fo stadanaFéinne 5234.

Ath Guill 2317 .

Ath hi 990.

Ath immecail 6752.

Ath in chomraic 15 13.

Ath in daim 4431 .

Ath lethan 1188, now sawAth lothaaLo ichi 5307 .

Index o f Places. 363

Ath moga3968. now Ballymoe on

the river Suca.Ath m6r 3968, older name o f Athmoga. The Ath m6r o f Dinda.66 is the elder name of Athlnain.

Au: sisel 1191 , pahapsAth 5 51, nowM ussel, on the Snir,W . o f Cashel,

Au. tuisil 1162. 1163.

Badmair 5652. 5654. 7919. 7926 .

Bt i (gen. sg.) 736 . Ouan Bao i Top.

Po ems 164 is now Bantry Bay .

Banba7548,abardicname of Ireland,as inDinds. 40. 78. 160,andMart.Gorm. March 27 . Trip. Life 426 .

Belach 105 .m 990.

Belach Gabrtin 7929. 7936, GowranPass,co .Xilkenny,Dinds .37 . Trip.

Life 194. 468.

Benn bi n in retha5638.

Bonus Bo irchi 1748, 2818. 7092,

part o f the Mourne Mountainsco . Down , Dinds. 98. Trip. Life

Benn Etair (Howth) 171 . 188. 249.

2600. 3228. 4679. 4681 . 4683.

5309. 5642. 5658. 5674. 5710. 6790.

7640. Dinde. 29. 30. CA . 70.

Benn Gulbdn 1515. 1542 . 6392.

6395, nowBinbulbin.

Benn in Bailb 6392. 6395. 6439.

Becir gen. F - eo ir 1578.

Berba(the river Barrow, in Leinster)694. 1578. 2630. 2655. Dinde. 13,

when the legend reminds one o f

Theocr. XXIV 86 and Verg. Eel.

VIII 101 .

Bernanacét 1504.

Cael - esna4773.

Caerthenn Cldanadd dam 2314.

3439.

Caerthenn ban find 2314.

011111 co iméta1362.

Caill mac nDraigh in casain3945.

Csill Muadnatan 1541 .

Caill nambuiden 1541.

Cailli in chosnuma4512. 6894.

Caissel narig 5387 . 5397 cenn

Berramain 733. 1614. 5875 , nearTralee, Dinde. 63and Rev. Celt.

VII. 295.

Bérre (Béire) 736 , Berra2913. 3391 .

3399, Bears, 00 . Cork.

Berrobo l 4014.

Beind dat. acc. Beind 56, 2346, the

Baym river.

Bo th chn6 1941 .

Brece- slish 6530, nowBreckh'

eve, amo untain in 00 . Sligo .

Brecc- thir 5782. 6633.

Broga, gen. pl. Breg 53. 82 . 313.

2736 . 6572. 7647 . Dinde. 115.

CA . 206, the eastern part o f theco . Meath.

Breg- mag 5130. Mag Breg Plainof Bregia, CA . 262. Top. Poems

14. XV.

Breicc- thir 1014 , o ld name of Tir

Maini .Bretain, pl. gen. Bretan 185 . 204.

4554. 5531 . 5540 , dat. BretnaibhCA . 54. HenceBretnas’gh CA . 156 .

Brug , gen. Broga374. 388. 745.

1254. 2716 . 4093. 5073. 5224.

Commonly called the Brug maicind O6, near Stackallan Bridge,

co . Meath. v. Dinda. 28. 79. 141 .

Trip. Life 516 . orBrugh naBdinne,Top. Poems VII . O

Don. Supp.

364

Erenn 5427, Cashcl, co . Tipperary.

Trip. Life 194. 196 .

Callann 5727 . 5733. A river so called,near Armagh, is mentioned in Top.

Po ems 97 .

Cam Abla3947 .

Cam Bricrenn 7689. 7717 .

Cam Céireda3902.

Cam Daire 6237 .

Cam Findachaid 1663. 1735 .

Cam Fraeich 1452. 7599, nowCamfree, co . Ro scommon, Dinde. 132.

Cam Gairb daire 2040.

Cam in f’

éinnida173, ‘to the west

o f Ro ssach Busig’

, CA. 28.

Carn Manannain 3648.

Cam nahAirme 1451 .

Cam nacurad 4123.

Cam nafingaile 7412. 7475.

Cam Ruidi 3884.

Cam sogradach 3912.

Carr-se Almaine 7320. 7321 .

Carrao Conluain 558.

Carrao Guill 1965.

Carrac ind fomorach 6545.

Gam e nahénlaithe 6348.

Cathair daim deirg 1870.

Cathair daim dilenn 1250.

Cathair nacét 5905.

Cathair naclaenrétha6047.

Cathair Sléibe Cro t 5673. 5690.

5763. 5791.

Catt, fir, 3407, Caithm ss : see Bezz.

Beitr. XVIII 92.

Oéis Corainn 1504. nowKcshcorramco . Sligo , Dinds. 77 .

Cell Buadnatan (leg. Muad° 6895.

Cell Chaimin ar 811008 6543.

Cell dara693, nowKildare.

Cell tulach 6540.

Cellas nandam 4786 .

Cenél Conaill 307. 2015. 2705. 5131 .

6572. 6703.Tircom ll,co .Donegal.

Index o f Places.

Cenél Eogain 4559. 4686 . Tyro slaReeves Columba33 no te i .

Cenn Abtat Slébe cain 707 . 891.

906 . 947 Cenn Febrat, Dink48. 121 , CA. 6 1, one o f the Ballyhowramountains , co . Co rk : seaO

Don. Supp.

Cenn mars 3999, Kinvara?Cenn tire 729, Gunfire, Dinds. 66.

Ciarraige Luachra755, the northernpart o f 00 . Kerry. Trip. Lifem

C ichaAnann 774 ,‘Anu ’

s Paps ’D6. Chigh Anann 68 Lunchait

Degad , CA. 1 . in the barony oiMagunihy , Kerry, Co rm. G1. 8 7.

Ana. O’Don. Supp. s. v.Di d“

Danaifmc.

Clad naFéinne 5735.

C li r Daire m(fir 702.

Clarach 100.

Gland Degad (Dedad 7) 6048.

Clére gen. sg. 737, cuan 01m 1119

bay between Cape ClearandMinnHead , in S . o f co . Cork, Top.

Po ems 104, LXV.

Cliu , gen . Clinch 7594. ri Clinh

Muman, Dinds . 61. Trip. Life 342.

Cloch nacet 5425.

C loch nan -arm 4196 . 4464 Lid

nan -arm 4492 .

C luain cain nafairche 4123. 4448.

Cluain carpait 6632.

Cluain Cessdin 493. 495 . 499 .

Cluain dam 6609. 6612.

Cluain ialach 4487 .

Cluain gamna3721 .

Cluain imdergtha6610. 6621 .

Cluain nadamraide 6539 .

Cnai 651 .

Cnamcho ill, now 676971076 , 00 . Tippe

rary, see Corréca.Cuoce Aiffi 4657 .

Cuoco Ardmulla416. 3643.

366 Indes o f Places.

in Ireland, Dinds. 78, Top. Poems

XIIX. In 735 it probably meansthe Deel rising near Charleville,co . Cork, and flowing through

Rathkealeand Askeato n, 00 . Lime

rick , into the Shannon.

Daire Brain 4029.

Daire dado se 852.

Daire Dairbri 3674.

Daire Guill 1932.

Daire in choccair 5910. 6140.

Daire nadsmraide 1543.

Daire nafingaile 4424.

Daire Tarbgai 2132. 4031 , in Con

naught, Binds. 73.

D41 nAraidi 312. 1138. 2883. 2887.

2999. 3691. 3706 . 6574. Dinde. 20.

CA. 249, the district from Newryto Blemish, co . Antrim. 4512.

Dessi Déssiandes2606 . DessiMuman657 1 .Dinds .55.CA.169.nowDecr

'

es,

co . Waterford. Top. Poems. IXII .

Déssi Temrach 478. Dinds. Introduc

tion, Deece S . o f Tarain Meath .

Dermag 694 . nowDwrrow, in King’s

Co unty.

Dro ichet sths 53, nowDrogheda.Dro ichet martra6891 .

Dro ichet nan6nbor 6891 .

Druim n- Assail 3855 : there was aCno c DromaAssil, nowTory Hill,near Cro om

, Limerick , Bk. o f

Rights 296 .

Druim cliab 1513. 6893, Dm mcliff,co . Sligo .

Druim criad 693, former name o f

Celldara.Druim criad , 1363, latter name o f

Csill Co iméta.Braim dd leis 849.

Druim dathrén 845.

Druim derg 1513. Druim derg i

nAlbain 3133.

Druim derg nadamraide 4437 .

Druim derg naFeinde 6892.

Druim ndiamair 1832.

Druim lethan Laegairi 4501 . 41

Druim nammi mairbe 5912.

Druim ni ir (Nfir ? n- fir?) 2219

Echlais Banguba363.

Dubfid 5002. 7480.

Dublind, to nd Duiblindi 3231,‘m

o f Dublin‘

, dun Dublinde 56‘fort o f Dublin

, Top. Poems

F. M . 840.

Dubsliab 3604. 3612.

Dubthir 7480, hardly the DuibhtlnowDuffry, oo . Wexford

Dubthir DAil Araidi 1138.

DumaMassain 3930.

Dumanacon 7412.

D011 Delga5738, Dan Delgain23the Most o f Castletown nearDdalk, Dinde. 54. 119.

Dan Dublinde 5655.

Drin Eochair 1181 . 1190.

D011 LeodaLo ingsig 6361 . 6394.

Dumbo eat Ballinasloe 00 . SaltDun Mogdorn 3940. nowDoor

Aruhall.Drin Monaid 3070.

D6 11 mdr 6545 . Drmmo re.

Dun nambarc 2217 . 2975.

Dun rath 2866 .

Dun Ro sarach 1250.

D011 Saltrain Salfo ta6542.

Dun So bairchi 3743, Duncanon the northern coast, 00 . An

Dinds. 66 . 98. Trip. Life 162

Dun tri line 1201, nowm rylec

in 00. Limmick, nine miles

Kilmallock, O’Don. Supp .

36 7Index o f Places .

Euhlasc ech Conculainn 2318.

Echtge 3518. Echtge Connacht 7849,Slieve Aughty, on the confines o f

Galwayand Clare.

fla2967 , Ely O’

Oarro ll in King’s co .

flpa791 gen. sg. for Slish Elpaflue Alps? or for A lba? as in

Fisco’s hymn, stanza5 .

Erin , Eire, gen. Erenn ,dat. Erinn

1332. Ireland .

flmnnaig 1294 . 6131 . 6477, Irishmen .

Eruni Muman 310. Dinds. 22. 01 .

29 . 31 . 56 . Top. Po ems IXXI .

FM. 186 .

36 114111, gen . sg. Espfiine 6049 . dat.Espain, Trip. Life 426 , Mart. Gorm .

May 15, Hispam'a.Ess Créntin 7285. 7290.

Beedara1511 . 6891 . nowBallysadare,

Eas mac n- Eincc 1502, Trip . Life 142,

nowAng/lin, (Ess hdi Flo inn) nearBo yle, co . Ro scommon.

Ess 11afingaile 7284.

Bee nan - eu 6476 . 6890.

Bee Busid maicModuirn 1510. 1560

6819. 7102. 7 192. 7226 . Dinds. 81 .

now Assume , acataract on the

Erne , new Ballyshannon. Top.

Po ems XXX.

Ethach, gen. Ethaig, 3209 .

Pabur 6657 , for Fo bar , now Fore

in Westmeath.

Faide (gen. sg.) 737 .

Fatharlaig, dat. sg. 4027 .

Feds cuill 1997 .

Pedir 698. 2630, the river N ore.

gen. naFeo ire, Top . Poems 94.

FertGaeil 838. Fert Caeill o cus Créde

Fert Diangalaig 5089.

Fert Etaine 5720.

Fert Fiadmdir 6440. 6446 .

Fert in druad 76 19. 7726 . 7738.

Fort in Geidig 7619. 7725 .

Fert nandruad N. W . o f Tara361 .

Fert Rairinne 4107 .

Fid dorcha5002.

Fid énaig 1832.

Fid Gaible 693. 474. 484. 6460. now

Feegm‘

le , awo od in Leinster , inwhich St. Berchan built the churcho f Clonsast, King’

s 00 . Top . Poems

li Binds. 11. The wo od has disappeared, but the river which flowedthrough it is called by its name,Bk. o f Rights 214.

Fid nacuan 1009.

Fid Omra437 .

Fidrenn, gen. Fidrinni 735.

Find- flescach tipraUisnig 2329.

Find - inis 895 .

Find- loch Cera6785, Lough Carra,co . Mayo , Dinds. 68.

Find- traig 721. 742. 4987, Ventryin the west o f 00 . Kerry.

Find- tulach 719. 999.

Fir Bo lg 1266, Dinds. 128. CA. 224.

225. Trip. Life 532.

Firmaige 96 1, the barony o fFem oy,

00 . Co rk. Trip. Life 208.

Fir- chuing 6632.

Fochaird Muirthemne 2315. now

Faughard, co . Louth.

Fomoraig CA . 234. gen. pl. Fomorach6897 . Binds. 42. dat. Fomorchaihibid 147 .

Forbs nafor 6728.

Formael 2544 .

Formaile naFiann 6537 .

Forud naFéinne 3338. 3364.

Fo tharta7943. 7946 , the barony o i

Forth , co . Carlow. Top. Poems

368

Ernino Trip . Life 104 pl. gen.

Franc, pl. 11. 3985. 4536 . CA. 92.

Gabragen. sg. 1. 1095. 7941, now

Gowra, astream flowing into the

Boyne, near Tara, oo . Meath.

Gaedil 66 . 2763. 7786, the Irish.

Gaillim 7519, the Galway river.

Gdirech 3441 . Dinds. 66 . 120.

Galedin Leinstem e», Gailo in CA.

212. 226, pl. gen. Galéon 3983.

Gailian 4543.

Gall - gaedil 4560. 7951 Galloway.

Gann-mag 1236 .

Garb - thanneh, in, 4124. 4173.

Garb - thir 2730.

GarrdhananIsperda229, Garden

Giussach 115 4 2596 . 2601 . 2603.

Glaisaberran 1389.

Glaisse Bulgain 6549. 6552.

Glaisse nafor 2769. 2813.

Glenn in Scail 3689, ‘the Valley o f

the Hero ’. Ano ther glen so named

is in the parish o f Oranmore, co .

Galway, O’Don. Supp . 8. v. sodl .

Glenn nacaillige 3960.

Glenn naconricht 7716 .

Glenn Ruiss énaig 2392. 2411 .

Glenn énaig 2429.

Godo lb gen. Goduilb 3937 .

Gortin tige Mo ille 4682.

Gréc 3748. 3808. 3818 , Greece,

Dinds. 134.

11111 Chennselaig 2596, in 00 . W ex

ford, conterminouswith the diocese

o f Ferns.

Hui Chuanaeh 5727 . 5731 . 5783,

Trip . Life 198 , the barony o f

Co onagh, in the east o f Limerick.

Hui Failgi 6552 , Dinds. 155 , the

Index o f Places.

Iarmumu 5895. 5906 . 6273. 6324,

Hui Méith Machs 3501 , in the

barony and county o f Monaghan,Top. Po ems, XXII .

Hui Muiredaig 4124, Dinds. 33, the

tribe- name o f the Hui Tuathail,the so uthern half of co . Kildare.Top. Po ems. XVII, L111.

11111 Raduib 6649 Glahn Badnib6656 .

Hui Tairrsig Imigen 1363. 6548.

lath n -Elga2557,abardic name forIreland. Dinds. 42. CA. 243, where

elg is said to be Old - Gaelic for‘

pig’.

Ile 4555,Yle 4575, Islay in Sco tland.

Ilgairech 3441 . Dinds. 66 .

Immaire meic Chonnrach 1315 .

Ind Airn 6541 .

Indber Bicc Lo ingsig 52.

Indber Co lp[t.h]ai 3228, the estuaryo f the Boyne, Dinds. 4. 28. Trip.

Life 40. 278.

Indber Dubglaisse 2655.

Indber Labarthuinne 6049.

Indber MaraGaimiach 184.

Indber nafer 7517 .

Indber Ollarba1095.

Indedin Maige Fomin 2600, calledIndeéin nanDése in Dinds . 55.

now Mullaghnoney near Clonmel,oo . Tipperary.

India3748. 3810. 3818. 4535.

Inis Guinn Chétchathaig 395 b .

Inis guil 6784 .

Inis nanGaedel 6558 ,

‘the Isle o f

the Gaels’ , Ireland .

Inis nascrine 6785.

370 Index o f Places.

named is new ‘theBay o f Galway’

,

Bk. o f Rights, 105 .

Loch naho girre 1013.

Loch nan - eillted 6538.

‘Lochla, gen. Lochlann 1248 . 3131.

3167 . 4556 , N orway ,Binds. 5,

CA . 245 , where the gen. sg . is

Lochlainne , as if from anem.

sg. Lochlann .

Lo chlannaig, pl. dat. Lochlannachaib3166, N orwegians.

Lo ingsi gen. sg. 738.

Luachair 2000. 2909. 5986 , now

S lieve Logher,amountain rangedividing Limerick from Kerry.

Trip. Life 208.

Luachair Dogad (Dedad 7) 1767 .

in Munster, CA. 1 . 53.

Lugharta(Lubgerta7) hi m 8, the

o ld name o f Lugmad.

Lugmad 9, Lou th.

Luigni Connacht 6829 . 7383. 7433.

Dinde. 103. CA . 238. LL. 33811,

the barony o f Leyny, co . Sligo .

Luimnech, gen. Luimnig 2683. 7740.

7836, the Lower Shannon. Dinds.

55. Hence Limerick.

Luimnech Ulad 1009 perhapsmiswritten for Lurlmech, Dinds.

121.

Machs 1981 . 1990. 3499. 3507,

Armagh.

Machaire in Scail 6440.

Machaire Laigou 4506 . 4647 . 4654 .

Machaire Li 5045.

Maelglenn 98.

Maenmag 278. 6292, newM o inmoy,

co . Galway, Dinds. 63.

Mag, dat. Muigh 1844.

Mag n - Ae (n -Ai) m. Allguba6441.

aplain in 00 . Ro scommon , alsocalled Machaire Connacht.

Mag Getai m. Allguha6896 , inTirconnell, FM. 1011 .

Mag Fomin 5443. 5507 . 5523, 1

plain in the S . E. o f co . Tippem'

y,

Dinds . 44. Trip. Life 468.

Mag Find 1236, in Hui Maini, baronyo f Athlone. Dinds. 79, Top.Poems

XLVI .

Mag in trin 4826 .

Mag Laissi 698.

Mag luirg in Dagda1501. HyM .

77, May luirg o f Dinds.

new M oylurg , in the baronyo f Boyle, co . Ro scommon. CA.

42, 43.

Mag Mucraime 1 159, Dinda. 70, tplain near Athenry , co . Galway.

Mag Baigui 3700. 45 13. 45m,1

plain in the barony o f Kells, oo.

Kildare, Dinds. 43.

Mag rath 2668. 2678. 2939, not

M o ira, 00. Down ?Mag (rund)Ro ichet 697 , perhaps theMag Becket o f Dinds. 154. 155

newM orett in Queen’

s co .

Mag Ulad 6046, Dinds . 96 .

MainistirDro ichitAtha53‘Monasteryo f Drogheda’ , new M ellifont, co.

Lo uth.

Msirtine meic Conrach 7731.

Msirtine Muman 4557, aFirbolg

tribe, in co . Tipperaryabo utEmly.Dinda. 72. Top. Po ems LXIX.

O‘

Den. Supp. 8 . v. Mairtine.

Maistiu 4815. 4818, now M u llaghmast, co . Kildare, Dinds . 32.

Mide 83. 313. 6572. 7648, Med ,

Dinds. 7 .

Méin Breg 2866 .

Moin in tachair chonneda6544.

Moin nafo stada6543.

M onad 4988.

Muaid, (better Muad) in, 7518, the

Index o f Places .

river flowing into the bay11a, in Connaught.n -ammaite 6762.

)iugra3690.

niach 184.

no 1850 , the part o f theh from theCualnge (Co o ley)ins to the Boyne , Bk. o f

22.

unster , gen . Muman , dat.1 660. 662 . 687 . 2044. CA. 1.

Dairine 3231.

1095 . 5879 , the Lam e

co . Antrim.

$93.

64.5121, Ossory, inQueen’

s

Binds. 18. CA. 213.

1, Rachrainn 416 . 3644.

m 5122, nowM in, 03

E. coast o f Ireland .

rrpat 3442. 3445 .

lanan - eices 2746 .

1e 3043. 3051 . 3056 . 3094.

'ach2705 . 7212.2779. 286 1.

énainn 1241, new Bath7, co . Ro scommon.

drill 4767 .

erech Medba7730. 7875.

lairbri (Lifechair) 4766 .

117 .

m chon 2999 . 55 16 . 5543.

~hthaig 427.

mair 4767 .

naill 4766 .

S 3882.

iri 5738.

ms deirg 57 . 60.

s 1241. 1247 . 1302 .

111 3245 .

rantrachta5542.

37 1

Rdith in mail 4756 .

Raith Medba3859. 7874.

RAith Mo ngaig 27 13. 2745 .

Raith Mongdin 2734 .

Raith mdrar Machaire Laigen 4506 .

Raith °

m6r Maige F011 4791. 4884.

5383. 4505.

Raith nacaerech 6044.

M ith namaccraide 6044.

RAith nasciath 3108. 3245.

RAith Nai 3884 , perhaps Ritith

Ndi, Dinds. 154. newRathnew, co .

Wicklow7Bilith Spelain 2736 . 4756 .

174m m nan - ingnad 5443. 5448 .

5495. 5510. 5556 . 6084.

RAithin nan6nbur 5620.

R4ith in nan - o thrus 6 184.

R41thin nasénaigechta5913. 6 144.

6268.

Ré (leg. Roe ?) carpait Fergusa1314.

Rind 6051 .

Rind dabarc 843.

Rind Eba1512.

Rind ruiss i n - Albain 4663.

RomAin 55 .

Ro sach (leg. Ro ssach ?) narig 7 16 .

Ro se mbrocc 2630.

Ro ss cailled 1463.

Ro ss Camain 1239. Ro s Commriin

Mart. Gorm . Dec. 26 , gl. 1, now

Ro ss Cré 702, Ro screa, co .Tipperary.

Ro ss cuill 3937 .

Ro ss in churad 701 .

R088 ind féinnida567 .

Ro ss meic Treo in 484. 494, now

N ew Ross, co . Wext'

ord .

Ro ss nahechraide 3888. 6541.

Ro ss naflngaile 1239.

Ro ss narig 1462.

Ro ss Temrach 1475.

M t nacarpat 2348. 3439.

as

372 Index o f Places.

Saxain Saxons, England , gen. Saxan Sh ine 4431. 4935. 5234 , the river

281. 3982. 4536 . pl . 306 . SaxanuDinds. 122.

Segnis, see Slish Segsa.Sen-Bregmag 56 .

Sen - Chae 3943.

Sen - Gahnit nasret h 4984.

Sen - Luimnech 3927 .

Sen - Mag n- eltan - Etair 250, the

plain o f Clontarf.Sen- Mag n - eo 698.

Sen -Mag Reichst 696 .

Sid AedaEssaBusid 156 1, Binds. 81.

16 1, M nllaghshee, alittle to the

no rth o f Ballyshanno n.

Sid Almaine 5119 .

Sid ar Femin 2776 . 2868.

Sid Badgna(Badbgna7) 2543.

Sid ban find , 6 15. 6 19. 642. 2776 .

2794. 2844.

Sid Benne hEtair 5132. 57 19.

Sid Cruachan 7626 . 7646 . Dinds. 57 .

65. 1 13.

Sid dai en 5253.

Sid Dromadeirg 5131 .

Sid DromaNemed 6828.

Sid Duirn buidi 7204.

Sid duma6829.

Sid Eogabail 3682. 5124.

Sid EssaBusid5127 Sid Aedaq. v .

Sid Findachaid 422. 1629. 1770.

1785 . 1795. 1805 . 5118. 5185.

Sid LiamnaLennchaimo 2841. 4085 .

4636 . 5121.

Sid Monaid 5069. 5125 .

Sid Nennta1986 , Dinds. 60.

Sid OchtaCleitig 51 . 5130.

Sinenn the river Shannon, gen. Sinna734. 1998 , (S inme, S innae Trip .

Life 312, 313) dat. Sinaind 1829 .

The gen. is cogn. with Skr. sindlm .

Sidir 1578. 2630. the river Su ir,

CA . 42. 47 .

S laney, in Leinster, CA . 133.

Slish Aigi m . Iugaini 5003. 5019.

5253. 6154.

Slish Baghna7800, leg. Badbgna7nowS lieveBaune, co . Ro scommon,

Trip. Life 94. 6 19.

Slish ban find 636 . leg. Sid b. i f

Slish Bladma559. 4531. 4682. 4707,

now Slieve Blo om, Dinds . 10, on

the frontiers o f the King’

sandQueen

’s counties.

Slish Breg 2320 in co . Louth

Slish Caince(nn) 3701 .

Slish Cairbri 1869 . 7481, new81m

Carbry, oo . Longford.

Sliab cairn 7851 .ad mentem Caitlin ,

Slish céite 1869 .

Slish Claire 1 151 . 2843. 5633, s hil ’

in the barony o f Cochles , et"

Limerick, O’

Don. Supp. MSlish clithair 7800.

Slish cret 1156, 5633, new M

Grad, oo . Tipperary.

Sliab Cris 2843. 5527, S lieve W

Slish cuire 1869.

Slish Echtge 1011 . S lieve AW ,

between Galwayand Clare, Binds60. Bk o f Rights 260.

S lish Elga3760.

Slish 611 5364. 6 154.

Slish Etair 3760.

Slish Formdile 6531 . now Sliabhm

Flainn, co . Ro scommon.

Sliab Priait 7 . 1735. 1750. 2313.

3438. 3446 . 3923. 5323. 6591.

7127 . the F etus,amountain in 00.

élfé

nagh , Dinds. 100. 132. CA.

4

Slish Gam 6708. 6732. 7565, S lieve

Gamph, co . Sligo , Dinds. 137 .

374

Tlachtga2347 . the Hil l of Wardnear Athboy inMeath, Dinds. 110.

Tochar Find 1238.

Tochar in hanchuiri 1237 .

Tochar Leige 695.

Tenn Clidna3230. 3725 . 3729 . 3829 .

3850. 3852. 5304. 7204. 7375.

Dinds. 45 . new TouncleenainGlando re Harbour, FM. 1557 .

Tonn Rudraigi 3109. 3226 . 5305.

Tenn Teite 3730.

Tenn tuile 3209. 3210. 3224.

Tenn Tulcha861 .

To rach 1881 5008. 5104,gen.Terebno ,Ann . Ult. 616, Tory I sland , o f?the N . W. coast o f Donegal.Tracht Rudraigi 3108 “ Traig R. gm .

Traig Baili 3229 5738. 5761. 7086 .

‘Baile’s strand’

, new Dundalk,co . Lo uth. Dinds. 95.

Traig Berramain - mna7) 1618.

Traig Cas il 838.

Traig Conhice 2202.

Traig dé. ban 91 .

Traig Eochailli 6470. 6478. 6526 ,

rectius T. Eo thaille 3227 . TrachtEo thaili

,Trip.Life98. litusAuthuili,

ibid. 327 . now Trawohelly , co .

Sligo .

Traig ind eich duib 1617 .

Traig in Gairb 6951 .

Tréig in chairn 3742.

Traig Li 2896 . 6051 , the Littas Lyo f the Latin Lives o f St Brendan,Top . Poems IXXII, now Tralee,00 . Kerry.

Trtiig llatrénfer 3742.

'

I'

réig Rudraigi 3115. 3125. 3146 .

3159 . 3192.

Traig Teite 3822. 3825.

Index o f Places.

Tuaig- imno (7) 3932.

Tuaths Breg 477 . 51 1 . 4558. 5

Tuaths de Danann 392. 400.

442. 2720.

Tuaths Temra1288. dat. Tuath:Temrach CA. 198.

Tuath - Mumu 311 . 1104.

‘N1

Munster’

, Thomond .

Tuile 793.

Tulach Aiffl 4749.

Tulach daech 1938.

Tulach in banchuiri 2767 . 2832,

Tulach in M411 4647 . 4654. 4656

Tulach ind 6ic 5854.

Tulach in trit 3380. 3383.3428.343

Tulach nan-arm 2939 .

Tulach nacét 1938.

Tulach nadala5783.

nafaircsen, Dinds . 133.

Tulach naFéinne 708.

Tulach us find 4755.

Tulach narig 1371 .

Uaim Cruachan 7677 . 7679. 762

Cave of Cruach“, Dinds. 70. l

113. T‘ri dorchaE ir-cams, Uni!Gruaclma, Uaimlr S ldine, DelF earna, O’

Don. Supp., citing

1 . 15, p 947 .

Uaran Garnd (Garaid) 1316 . 77

Dinda. 66 . Trip Life LVIII . 1

Uisnech, gen. Uisnig, 83. 2253. 25

2303. 2336 . 7314 , Usnaghin Westmeath. Binds. 7 . 160.

Ulaid Ulstermen, Ulster , prepthe eastern part o f co . Down,Ulad, dat. Ul taib 306 . 1212. 2

CA . 245 .

Yle = Ile q. v.

Glessarial Index.

(Bare numbers refer to the lines o f the text. Numbers fo llowed by n. to

the no tes. 86 . deno tes S ilvaGadelica. Fo r wo rds occurring in the text

and no t found in this Index, see W indisch’

s W tb ., I rische Texte I .)

.baec dwarf 5998n, pl. dat. abcaib5927 n.

abaisse 6110.

ahall F. appletree : compd. aballso rt 6204, appleaarfll .abasach 415, 4l 5n, 3643, foramsach,q. v. 7

abba963, cause, = - apain ar aba‘because’

O’Don. Gr. 285 . ar

apai- de,ar-apa, Zimmer KZ . 30.

5, d r-abbaLL . 56 11 3.

abbdaine 2263, abbacy. deriv. o f

abbabbo t, pl. dat.abbadaib, 5435n.

ablach 2738n.,fo r aballach having

abu t -

germ 3792. 4o8o n. 4856 ,

ac eter 6651, netat all = acc iter7o4o n.

actined 7289,alamenting, bewailing(ad - cainiud),accaine 5325n. Cymr.

accrnaing ialmaisi 7695 power of

acc seo 4906 . 6865. 7969. se- sin

6674. 5256 . lo that! so so 2249n.

ic see 3290, lo this ! ac- siut 5779.

6993. 7671, lo yon !

sch 2460. 5482. 5546 . 6014, fo rachtbu t

,except (ix rég).

achétéir 7 109 . acéto ir 421. 610,

fachétéir 6740. O. Ir. fe - chét- cir

3169. 4168, at once.

achmusdn61 17, 6725, ‘repro o f, repro

sch, censure’

, O’

R., aco rruptiono f athchomsa'n .

ad fo r ed 5004, 5019.

adam 4869. 4908 , my two,LL.

208t 27 .

Adam - chlann 7562, the human race,Cymr. p lant Addaw.

adar seems, adar lind 5672, dar lem1755, adar limas 4434.

ad -agar Lat. adigitur. 4450.

ad-araim do I stick clo se to , pret.

sg. 3 d’adhair 3852 ro adhair

Fr. 21)‘that trusted ’

SG. 2017

verbal no un adharadh from Low

Lat. adherere,O

Br but the ro o t

is pro b . ar. To this verb,and no t

to adraim ‘ado ro ’

. belong ni

adraim do go thaib eu YBL. co l.

320. ro adhrattnr do bharamhlaihexamhlaib, FM . 1537 (p.

adhairdo ttriath 1111who i tres, 11. 3.

18, p . 37, etc.

Glossarial Index .

adarchorn 1269. but in 608, inkhorn.

Adarcdn 135 ,‘Little Heru ’

, nameo fadrinking - horn .

ad - bonn,adhbunn 721 1. (cd - vonn

melody, twne. Hence adbannachYBL. 1295 26 .

adbul - mo r 2396n. vastly great.na- f’nar 3520. 3526 . 6130. 7378 very

co ld aduar, Wind. WOrterb.

admall 133, name o f adrinkinghom ,adhmall ‘wanton, desulto ry,nimble

, O’Br. v . LL. 267b 35

airlabraairard admall aci.admar 1737 . 1811, lucky, fortunatederiv. o f dd ‘luck

: cogu. with

Skr. padgate ‘falls’ ? co rruptly

aghmhar, O’Br.

cd - mo lad 3252n. laudation ?ad - nacht 2432 , aburial place.

(adhnacht O’

Cl., O’R.)

aemaim fo r fo emaim 3338n.

aen- c homalts. 4846 , ‘aspecial fo sterling

.

aéo ir 6304, gen. sg. o faer, bo rrowedfrom Lat. aera‘an erao r epoch

from which time is reckoned’

.

aérda2933, aerial , from dér 5405,

bo rrowed from Lat. aer .

aes cumtha588. 5134, companio ns‘familiars ’

. ses dana4664. 6078.

p o sts,aess grads 6727 beloved ones,aes galair 7 o thrais 827 , invalids .

383 natrebaire 1290,‘the settled

[i.e. non - nomadic] fo lk ’

. SG. II

132.

488 (die) in lai 5o5 u trath do 16 .

see nahuaire 1625 ‘that instanthour

’s date’

. SG. II 141 .

383 o cus uair 2321 . 3442. 7726,

ais 7 unir 3150.

“the very po int

and period o f time’

. SG. II 16 1 .

agmar 6967 ,warlike, Ceir Anm . 100,

eo in etechaingnechaagmaraiar

naide , LU. 3311 28, aderiv. oi

dg‘battle'

aicen3224, o cean aigén .i. fain-

gr,

O’

C l., gen. sg . aiegéin SR 6,

borrowed from becau se. Capt].sruth aigen q . v .

sicill 727 1 fishho ok? bo rrowed in.Fr. aigml le , Hence the nail.diminutive aigilin ‘atag' O’

R

s idhliainiusa3558n. seemsan mforaidmiain iusa‘to ys

,o radha

dninsaLL. 62 4 45, 625 26.

aidche beltaine 3497 , beltane ere.aidlenn 1633. 1655 , araé in

javelins : metaph . aidlenn gai rid6588.

aigide icy, 6276 n. deriv . of o igON . jaiti .

ail sp earpoint, aec. sg. 6040. d h i

arm, O'

Cl . ‘asting er prickle’

, O’Br.

ail 165. 3398, (where bad dil is uhprinted badds?) 4 135 . 4155, plansant, cogn. with Go th . fagre.ailén 2086 . 2902, island, gen. 111160111

Ann. Inisf. 867 , pl. dat. ”4LL. 6763.

aillsigim I neglect. do fiilsechmar[leg. aillseghmar] 758. ademon .

from aillse ‘delay , neglect, heed

lessness’

, O’Br.

aim- les 3l 72n. disad vantage.ainbech 6793, blemished, fo r sinneth,aderiv. o fan im ‘b lemish

’.

ainbthech 6353. sto rmy , deriv. oi

ainfed an - feth O’

Don . Supp.

ain - cél gen. ainceil 6316 , aingctlgen.aingceoil 4458n . ill - om .

”ainceo il i. nile o rra

, O’

Cl.

378 Glo ssarial Index.

(allaanall 5822n). do athehor andibergaaalldnall, LU. 84b 18.

allan- iar do 894 , 4755 al - laaniar 4755n. to the westward of.

allatal395n. 4080n. famo us ? deriv.

o fallud ‘fame’.

all - mardal395n . savage? cf.allmarWind. Wbrterb .

all murach 823 lit. ‘an over - seaman’

, aforeigner, stranger, outlander, ef. Russ. cf. aamorskaya.alma4189. herd, drove.

alt house .i . teach, O’Dav . 54. (‘bed

SG. II the so cket o f aspear, 4905 .

altaflo cks 1620n.

-altaig fo r -atlaig 4121 .

altramaim I foster, realtramais 4928.

1. am 1582. 2l 99n, I am, at 1581,thou art.

2. amb indeed, 3512. 7036 . am 38.

7233. 3566 . 1522. 1547 . 3753. 3764.

main 2186 , alone.

amar as 2890n. 3160n., 3558n.

umarc eyesight, gen. amhairc 7216 n.

amaro s 3720, amurus 6775n. do ubt,

su spicion, mistrust,amharus O’

Br.

amdabach do sciathaib 873. 4418.

5 l 59n., 5889. 6939 , abu lwarkof shields : for damdabach.

um -

go ire 3535n. unkindness .

amm nahuaire 3, lit. the time ofthe ho ur,

po int o f time’

SG. 11

101 . cc ham nahuaire sea3452.

um - bliadna71 18. 7206 . the time

(amm) of year. The do t o ver m

isascribal erro r in Laud, whichdo es no t o ccur in L ism . ammmaycome from "ad-men,as aimserfrom ‘ad-menacra.

ammait F.

, 585, 6355 . 6760. 6763,

witch, no t‘mad man ’

, as in SG. II

115. ind ammait LL. 120° 16, pl.

dat.amaidib 6784 , pl. ace.amaiti 6767 . 6780, nateoraamLL. 1201 11

ammaitecht 6763, witchcraft.

amne 5880n. thus, Ase. Gloss.

amaneh 3643, note 3. so ldiers, col

tive o famus.

an water (from ‘apnasee.anain 7] 3535n.

nu aithnid 632, unknown.

an bannanbfasaig (leg. 62

deriv . o f anbhds ‘asudden

untimely death’

, O’Br.

an- bo rlan, 3148,an- forlann tyram

an - buain 822n. uneasiness, andanbhuan O’

Br.

an - buaine 1420, impermanence.

andar lemsameseems 4209. am190 6220, it seems to them.

cu - diriit 4027 , inflexible , stubbo

ar babagach andiriit in challeLL . 46b 36 .

an- écéillide2772mnetunreasonaban - fainne 916 11. great weaknessnu - fala, dat. anfalaig 1203n. be1

anfo laid ? pl.an - falta5700, evil deeds . see O

I

Supp. 3. vv . anfo laidh , anfoltan- fial 602shameless, (no t ‘

penurie

SG. 11 ar in ngalar n -a1n - o lc, Chalcidius 68h . com

anféliu LU. 69b 29 .

anghalach 21 , name o f adrinkho rn .

nnnlacud 2087 , sepu lchreann - siut 5786 , there yonder .

anrata5272n. warlike , deriv

durud .

an - éuairc 809, unp leasant .

anum so u l, usedasaterm o f en.

382

bind melo dio us : equative bindithir4080n . binnithir 6831 . bindither

5049 . compar. binde5295 . Compds :

bind - iogur 53oon. 6831 n. LU. 90h.

bind-

gahail 7388.

bind -

guth, pl. dat. binngho thaib336 .

bir -

gse 1745 . 1902 , spit- spear, a

compo und o f bir Lat. veru .

bir-

gass osier, gen. bunsachabirgaissi3798,

‘o sier - rods

SG. II 200,

compd. o f bir ‘water’ and gass‘stalk ’

.

bir -

ger 1802, 2829 n. spit- sharp .

bith - bind 192. 3002, ever -melodio u s.

bith - dogra2019 . 2527 ,‘constant

heaviness’ , ‘chronic so rrow’

.

bith -

glas 694, evergreen .

bith - lén 2864n. constant sorrow.

bith -mairge 1856 . eternal wo e.

bith - slan 7236 , ever-who le.

blad bréthre 903, bragging.

blad - nee 3l 78n., afamous custom?blai from Low Lat. p laia, p lagia,Ducange. blai bru idne 454 , apalace green, fertas blae 4115.

bla. i . is ithebe C’

C l. et v . 446 n.

agreen field, O’Br.

blai ocus bruinne 889 ‘breast andchest

. blai futairlli 6639, shaggybreast.

blai fo r brai eyebrows 782.

1 . blaisechtach 1554 tasting, ‘sound

o f fluid mouthed’

, SG. 11 139.

2. blaisechtach adj. pl. n. m. blaisechtaigh 4037 .

blaith - ben 748n. blaith- bind 5343n.

blaith - eco r 4o2u . blaith - mfn 5049,

smo o th gentle. blaithsliab 1403n.

blards 1403n.

‘military , warlike’

P. C’

C . citing from Seanddntap . 15, the line ar caman bldrdaablditheleib.

Glo ssarial Index.

blath chain 1696 ,‘smo o th and

po lished’

.

bleide goblet, (AS . bleda), gen. bledhi

3599 , pl. 11. bleidida122 , gen.

bleide 2170, dat. bleidedaib 5096 .

b6 -aire 476 1. 7296 . 7432. 7981,

boccaim , I shake , bocais LL. 65'

21. re boc ‘wielded’

, SG. II bogadhto stir , shake or to ss , O

'

Br.

ro o t gvag, Tent. gab.

bo co - hlaind 381. 3642n. soft- beau

boccasach 1651. 3776 n. 5936 , brag

hé - chétach 5322. 5328, having cowsin hundreds.

bocéitech 241 ‘decked with spots’

,

S . G. 11 107, boco idech (gl. manulo sus) Ir. G] . 653.

bodb mucc 6636 n. , name o f some

plant.bodestahenceforward 5246 . 6 140.

6408. 6685. 7073. 7 138. alsofedeste

,KZ . XXX 20. feasdaO’Br.

bogs 6057 n. abow.

bo inim : t o bo inedar 4608n. bo ined

3050n.

helgum 6010 , asup , Trip . Life li.

bo ltunud 6203. 6204, o do ur, bo lltanadh, Ir. G1. 1088 .

borb haiden 5930, asavage band.

bOl'b - Chll , savage hound, gen. dual,daborbchon 3675.

barb -

gleo 7197 . fierce fight.

borb - léech 6067 n. fierce hero .

bord in daire 1944 ‘the gro ve

s edge’

.

bord nalu inge 7000, gunwale.

From AS . bard .

borrslat 1186 , agreat ro d.

bo ss F. palm (ex ‘bo s - ta)acc. bo is

6009.

braenach dewy, 374. 389 . 745. 1254.

Glo ssarial Index

5073. 5224 astanding epithet

for the Brugh mace ind 6c, vario usly rendered ‘

perilo us’

SG. 11 119,‘teeming

’ih. 131 ‘hospitable’

ih.

294,‘dew- shot

ih.

hm u nisei 3867 n.

hu man namaisi 3815n. the shower

bm n-

go r, gen. braengair 707 . leg.

bréngair ? broengar ?h en - sedit 3868 ,

‘miry spattering’

80 . II . 202.

braichles 460311. malt-wort, ler dobraichlis, LB. 215b.

bfi ige neck, gu llet , gen. braiget.dimin. breighdfn 4734n.

brandub 2169 . 3949. 7055, brannam2169n.

, some kind o f dro ughts,

and the board on which it is

played : see KZ . 30. 79, Ir. TexteII, 1, 197 . Arch. 1. Celt. Lex. i. 7 1.

b rannaige 7984,aplayer o f brandub .

b ran - eu 5 191, araven .

b rat uaine 1392. 2707. 4603n.,

green-aantled .

brecad 7267n. (leg. brécad ? breccadgen. br6ctha3648n.

b récl ire liar , brécaire daim 900,‘n rogue stag’

, SG. 11 123, lit.

‘3 liar ofasmg’

.

b recc- derg 157 , speckled - red (the

name o f s drinking- ho rn), 2738.

brecc- don 2355, freckled fist.

b rew-u ndach 3014. n. epithet fo r ashield, speckled (and) po inted.

brecc- bo lus 374. 389 . 1254. l259 n.

‘fleclted with light’

,

glittering’

,

astanding epithet fo r the Brugh

maic ind 0c.brecc- sro ll 5808 11. speckled satin.

brag - darn 2355 11 . havingabeau tifu l(brag) hand.

bré itacloth , pl. ds t. bréidib 3160n.

383

compd . snathhreid brétach briste6495 n. 3820.

bressabrige 7 01111, 543, breeabrighi7 fo saithi 908n. 6 .

brethach 2965 ‘

judicial ’ , deriv. o f

breth.

brethnugud 2144n.adiudging, deciding .

brl 7430. anger? strength ? bri‘anger’

C’

Br., o ramisspellingo fbrig.

briathrach 1591, wo rdy.

1. bricht bugs 795 , co lour of hyacinth . briocht . i . taithneamh ,

briocht . i . dath no 11, P. O'

C .

Cf. Go th. bairhts , Ags . beo rht

briht, Eng. bright. The Irish word

may possibly be aloan.

2. bricht (gl. carmen) M1. 76' 21,pl. dat. ambreachtaibh o llaman2589n. Cognate with ON. bragr‘

poetry’

,Bragi ‘

god o f poetry’.

Or identical with 1 . bricht, justasSkr. arkd means sunbeamas wellas song and rk. means bright

ness as well as po em .

bricht side afairy spell o r charm.

gen. brechts side 3482.

- briugaid 3491. 4186 . 4758 , fo r

brugaid : fo r iafrom u cf. Inguine

2567, fo r Ugaine.

bro odit , bro go id 2445n. , bragget,Cymr. bragau'd.

brecc badger (Cymr. broch), pl.

gen. 7392.

bro inn- derg 94, red - chested .

bro llach 283. 487 1. 694211. sinus,

pl. dat. bro llaigib 5808n. KZ .

30, 87 . In bro tlachalened 1810n. ,

bro tlaeh ainair 2265 n. the tl

(pro nounced dl) seemsadialecticaldevelo pment o f ll.

br6nacc. sg. 6943n., amistake forbroinn, ace. sg. o f bh i.

384

brondad 4021. bronnadh to bestow,O

’Br.

bruidenapalace (with seven doo rs)1379. 2731 . Cogn. with Go th.

baurd KZ . 35, 151.

bruigen 3395 . 3402 , aquarrel.bruighean O’Br.

bruigin , bruighin ahillo ek, O'

R.

v. grian- bruigin.

buaball buffalo ,gen. sg. benn hushuill

4634. Compd. Buabalchenn, gen.

Buabalchind . i . cendmar e , LL.

3183.

blind - focal 5533n. apalmary word.

bus idcomairli 5406 ‘virtue o fcounsel

’.

SG. 11 232.

buaid tecnil 5533, apalm of aword ,

‘ahappy word’

, SG. 11

235 .

buaidert 1554 , for buaidred troub

lniailim I stnlce, ro buailestar 116 1u .

do buailed 1430n. Also bilalaitn.

buain céille de 5266 n. deprivation

buan - bladach 1957 , ‘o f lasting fame’

SG. II .

buan- fo ta3l 78n. lasting (and) long .

buan - seelach 596 , ‘continually tatt

ling’SG. II 115.

bu - cress fo r fo - cress 4709n.

buidnech 908n. tro opfu l , deriv. o f

buiden.

builid 4655 11 . beau tifu l. builigh (leg.

builidh) Go rm. E00 . 146 .

builide 5808n . perhapsasister- form

o f had id .

buiredach 943, the belling (o fastag)buireadh O

’Br. do din namac

mbuilid mbinu , Fél. Oeng. Jan.

18 no te.

buinde 843,9‘

raceoutburst sp outing,

Glossarial Index.

buindén asho o t, pl. buindéin 731.

buinnéan O’Br.

hairech 1792, seemsacorruption of

buired q. v.

buired remar 3629n. seems to meanathick jet of water .

buired 3629n. bellowing, buireadhO

’Br. Hence buiredaeh 1792n

and buiridan 1788, bellower.

bun- cho rcral 544n. p urp le at thebase? bun -

gel 1545,‘

pale towardsthe ro o ts

, SG. II .

bunad - chin616256 , original kindred.

bus glass , crystal . i . gloor no

glaine, O’

Dav. 56 . gen. buis 122.

5018. 5096 .

cach dirge 5742. 6066 , gsch ndirech

470, directly.

‘as straightas maybe

, SG. II 1 12.

cach'

re n-adaig 5469, every second

night , cach’re fer 5169 m y

second man . gach ’

re mbaile 1882every second homestead. So eachran - uair every seco nd hour, LU.

3oh 13, from each -ara- n-usir,

whereara Old Ir. alain Mala, GO 309.

one] (0 . Ir. ceil, slender, compds.

cael - esna4783, ‘short- rib

.

cael- snaithe 382. 3642n. aslenderfillet.

cael - traig 4690, narrow strand.

m m (0 . Ir. coim, odem) dear, mild.Compds :

caem -alaind 701, 7414. 7857, dearand beau tiful.

caem- chass 1200, fair and curly.

seem - chi li 7021 . fair fame.

caem - chluain 502. afair lawn.

caem - chro tt 649, amild harp .

caem - chruthach 5026 11 . beauti

386 Glossarial Index.

calad - buailtech 5893n. hard- uniting .

ealann v . morehalann.

calath -

port 3786 . 3817 . 3827 , a

callanraid 6304, gen . sg. o faderiv.

o f co lland ‘Kalendae’

.

ealpaeh (for co lpach) do im 67 12n.

afawn .

caman 1403n. , meaning obscure.

camm - lindtech 2674,‘o f the eddying

po o ls’

, SG. 11 170.

campar anger , grief, venation ,fer

in champair 3062. 6575 ,

‘man o f

quarrel’ , ‘man o f contention’

, SG.

11 180. 246 .

einachus2292 ‘tribute’

. eischanachais6052. ac(omair chisa7) chanachair, 3914 . From ‘lcopn n

canaim I make? do ehan dorighne,

l318n. canta dénta587 n. ro

canad refered 2795 11 . re

chandaia donltis 5554n. eachclessach nachaund eheilg. manaeh sein [i]sin gaedilg , LL.

144h 27

canéin co imdeta58, dominical canon(o f the Scriptures).

caratrad friendship , gen. caratraidM] . 6 10 8 , but in 4165, 4698,

relationship , alliance, aderiv . o f

cum ,

‘friend,relative ’

, gen. carat.carmocul lit. carbu ncle ; butcarmo cu ilfindru ine 3938 means studs ofwhite bronze.

1 . carpat chario t, c. cuchtglinne 6936,

from carpentum Cymr. cerbyd .

2. carpat 1352. 1913. 2225 . 2226,

jaw, carbad, gen. carpuit, Wind.

Wetterb . Seems Cymr. gorfant‘upper mandible’

,but how?

carrach 1871 n. scabby, cend carrachcno ccremur ciar , LL. 210' 6 1.

Hence carraige ‘seald - head ’

: co se

end

cenn -alaind 159. 5026, havingabeau tifu l head.

cenn -ard 3744, ‘high -

prowed’

.

cenn - buide 472, yellow- headed.

cenn- chase 3456, curly- headed.

ar carraigi ‘aremedy fo r scaldhead’

, Re v. Celt. IX. 243.

carest 390. 475. 3490. 4205. 7302,

what is to thee ?earthanaeh 4685 . 7025, lo ving.

easair 791 ‘an o verlay’

SG. II. 120,ashower?

casan 3945 apath, O'Br.

easnaide 3934, chip , shaving ess

no idhi(gl. s[e]indo la) Ir.

easnaighe, Four MM. 1434(p.

cass - mongaeh 3838, curly-tonedcetat 6955, hard, es tet, cetat Wind.W tb.

cathair chair, gen. caithairi 792.

cath - erred 699 1, battle-

garb.

cath -

grinne 2153, battle-

phalanx.

cath - milid 7549, dd.chathmilid 6703.cath - sluag 5429n. battle- hostcéim re less 7 re lith 373n.

eechlaigi 4569n.

eeisim I comp lain (lit. I question)nir cheis meums Finn 1097.

es iet 932anxiety, perplarity : (‘dresd’

SG. 11 5363. 5364 questiofl,

problem .

1 . celebrad 4013, celebration, Mgen. ceilebartha2610.

2. celebrad farewell 3881, timnsise. 2880. 5385 . 6826 . re timns c.

3045 , re thimain e. 6390. to

thimnadar ceileabrad 3687 . 6888.

7279 . 7410. 7597 : verbal noun ofcelebraim,

Wind. W tb .

eengailte 6407,wedded 6509‘serried

'

.

part. pass. o f cenglaim ,Wind.Wtb.

oeun o cus fo rcenn 536 1, head and

Glossarial Index.

cann

cenn - en lainte 7500 , headache.

(esslaintecenn - find 3842 white- headed.

cenn -

gal 858, buttingcann - maise lt ime 597 l n.

glo ve’

.

cenn - mullach 6253, crown of the

enn-becc 3790. 4608. spigo t. The

“cc may perhaps be cogn. with

Gaul. becoo ‘

gallinacei ro strum’

,

Baoto u”whence Ital. becoo , Ir.

bee ; but the length o f the emakesadimculty.

eeoil- hind 191n. musically- sweet.

core frtich 3679 , mo o r-hen,heath

has. O’

H.

ecandanaco lhad 7 194 ,‘eo rners

oi the couches’

, SG. 11 252.

Oct, ced permission 2116 n.

cét- iret, cét-ads ig 6312. first night .

cét - chath 1022 , first battle. cét

chnindscleo 6501 first conflict.

eet- éscs 6301 . first mo on .

d t-Fiann 4562, ‘original Fiann’

.

etc- bu 337 1, first discharge (litshower.)

tit -

guinin 67 17 , I first wound ,

drawfirst blo od .

d t -

guin 564n., 4821 . 5846 ,

‘first

blo od’

, pl. gen. cétguini 7366 .

d l -guinech2l2. 767 . 4853,astandingepithet for Co el oroda, meanseither ‘

one who draws first blo od ’

,

or‘one who slaysahundred (cét).

ea- li nnmain 7833, first married

cét -ml 6298, first month.

ci t - muinter 2151. 57 18.

cét rith 7370.

cét-ch consisting of ahundred,tindscrs cétach 5796 .

387

cete 1488. 2948. 3434 ‘acompactkind o f hill . smo o th and plainat the top ’

, O’

Br.

ostheere 4958n. four , fem.

cethern kerne, gen. eeitheirne 524.

eethir- fillte 1731 . 3504n, fourfo ld .

eethnait sheep , pl. gen. cethnata452.

cethramad 2101. 2666 . 3589. 5277 ,

one of fo ur.

cetlud 3881 (leg cétlud), an obscure

word, rendered‘amatter o frejo icing’

in SG. 11 202. But cf. cétliid

sine samraid, Com . 8 . v. Cetsoman,

which Asco li, Glo ss, 183, renders

by primus vigo r tempestatis aestivae, see 111th infra.

elm - ind 27 19 . 5719. 6 198, cu - inn

2726 n. co ind usque ad fines t,eynon. with dochum .

ciamail 4916 n. sad, ciamhairFél. Go rm . June 23, No v. 1.

cian , gairit 2673n. 4736 ,‘he ita

long time orashort time’

.

siar- lebar 46 17 . 4889. 4923. 7706 .

‘darkandample’

: ciar cogu . with

air, gen. cera‘

jet’

.

cinn eomraic 6795 , at the end ofthe conflict.

cinnim ar I surpass. ro chindsetarar mni ib Erenn 7311. raehind arachomdinib , Ir. Texte III 508.

ripe phalanx , dat. 6623, inachruadchippe chathaLL. 243' 36 , aderiv. o f eepp Lat. cippus .

cir j et , in clrdub q. v. gen. ensch

cera, Oath F inntrdgha, p. 101 .

sec. duhidir eir as black as jet,LL. 252b 20.

circall 2709 . 4645. 5442, sone, circul

Wind. W tb. gen. sg . eircaill 6447 ,but dat. sg . circaill 1739n. 5442,

as if it were fem . Pl. dat. dochirclaih eruaidiairn, LL. 2185 49.

25’

388 Glo ssarial Index.

ctr- duh 3963. 7159, jet - black , acompo und of cir q. v . with the

i lengthened by po sition , as incir- bachlaib LL . 248b 3.

ciss 4765, tribute, gen. eonair ehissa7008.

cithi erom 861 n.

clad - uaine 7566, green- dyked.

claen - raith F. 6047 . 6387,aslop ingrath : better olden- r.

elaideb - rued 6512, red- sworded.

clais - lethan 4735n. wide - trenched

(class - l .)cland - maicne 4861 . 51 18. 5119n.

5283 ‘clan’

SG. 11 219,°

ofl’springih. 225,

‘issue’

ih. 229. In Dinda.132 Conall conaclandmaicnedeno tes C . with his three

so ns.

chit adales 623, ‘his lo ins’

, lit.

the fist o f his two thighs.

cldr-fiaeuil 1352, front- to o th.

elar - maehaire 1504. 7566 ,‘level

land’

.

clechtach5922 fo lded, see finnchlechtaeh . clecht plectilis Cymr.

p leth.

elémnas 442 , affinity, marriagealliance

,clemnus, LB. 123; 20,a

deriv . o f cliamain .

cles 5818. 5834n feat, game, O’Br.

clius , cogn. with Skr. kridati(Thum eysen)

clesan 3943 trick , seems adimin.

o f cles ‘feat’ .

clethach 497 11. having stakes, rods

o r wattles (o letha).cli fo r crl bo dy 5662. 6082 11 . 6755.

6 775n . cliu 1583. 5441 . mo ehliu

. i . mo cho rp LU. 1194 25. cli‘bo dy, ribs

in the Highlands .

cliab - inar 1 128, LU. 81 t 29, jacket.cliaraigeeht 4018 , LB. 121 4 22,

‘singing

O’Br.

‘bardship, singing’ ,O

’R .

cllath combat : dat. cleith 4466 u.

clfath berrnaig (leg. bernaid chat6704 , lit.

‘hurdle o f agap of

hundreds‘.

eltathach aconflict, O’Br. dat. cliathaig 7167 .

clithair recess ? 2332n. ace. clithair4957 . clithair Wind. Wtb. clio

thair O’R.

cliu bo dy see cli .

cloch duingen 5423, prob. s scribalerro r for cladh do ingen ‘astrongdykefl

clo ice by metathesis for co icle (q. v.)1489n.

cluanaide 504,‘artfully skilled

deriv. o f cluain ‘deceit’.

cluiche cainte 2850.afuneralgene,cluiche thuinde 3824 ‘awavegame’

[i. e. surf- riding] 8G. 11

200—201.

cldm- déraigthe 1217 n . featha'bedtAlexr. 872.

cnaipech 5808n. seemsaderiv. from

cnap ‘button’

, LL . 98b 50. CG.G.

142 , aloan from Ags. cncpp‘knOp, to p

.

cues- ban 750, white- skinned.

enesta546 l n. Fél. Go rm . May 11,mo dest (cneastaand cneosda,O

Br.)cno c- remut 1871n. thick- lumped.

cn6 -maidm 5717 , Dinds. 118, breaking like anut , verbal noun of

cmi mo chraidi 4876 ,

‘nut o f my

heart’ .

cnuasach 474 , 483n. agathering,co llectio n .

co car 1715, (‘inmo st eo nfidence ’

eogar awhisper, O'

Br.

Glossarial Index . 391

41 7576 , furious,I

F. torment, gen. kg. 6265

inpere Rev. Celt. XIV 454.

co npére LU. 59b 6 cred

$211 43.

3850,‘assemblage’

, SG. 11

ch 2524 combative, warlike,o f congal.I see conchland.

M. 2917 . 2919 . 2927 ,antler,in chongun 6447 . A sister

congan ,exists , which

an (KZ . 33. 305) connects

Lat. cornu .

1 4451 , having antlers.

dog- tho ng, leash.ace. coneill

tawo lfshape, gen. pl. 7716 .

aim contingo , b - fut. pl. 3

{fat 2426 : cf. taghad ‘ag, o r the sense o f feeling

Lat. ta- n -

gere , Gr. t e

7712, seems borrowed from

1rticiple contractus ‘clo sely

together’

.

pper , dat. sg . co pur 807 11 .

2674n. fo r co rrach q. v.

1t 1691 . 1707 . 2122, stipu

eo raigecht aenmna4954.

‘stipulation to be aso le

eo raigechtar eo inacontracted by duress .

F. marsh, dat. co rcaig 6045.

to rh .

caille 6637 , co rca(i)r lessa5636 n , purple o r crimso n

s, no t yet identified

lsrg 226 , purp le- red.

mban 133. 143, the horn

women, name o fadrinking

hem . co rn di le 1683,‘ho rn o f state’

.

co r - enn 3521 ,‘bulging ro ck

, SG.

11 192.

1 . co rr , dat. sg. f. cuirt 4942,‘round

’SG. 11 221 .

2. co rr o dd 4530. 4978, dismal 86 1 .

Compounds :

corr-aball 4530, ‘the oddappletree’

,

SG. 11 211 .

co rr - imirehe 4978,‘odd dro ve

, SG.

11 222.

co rr- luirgnech3963,crooked- shinned,

SG. 11 204.

3. co rr corner, O’

Br. pl. dat.ar corraib7 ar co lbadaib in tsfda7209 ‘

on

the co rnices and co uches o f the

dwelling’

SG. 11 253.

co rr- mer 6941 . 7664 . 7709, forefinger.

‘index’

, O’

Gr. Cat. 270.

corrach 2674 , eddying ,

‘turbulent’

SG. 11 170,‘wavering, inconstant’

O’

Br.

corran acaithrech 3642n. meaningobscure.

co rroc dimin . o f co rr co rner , pl.

dat. corrogaib 72o9 u .

corset 4444 , that thou art.008t 267 , name o faho rse.

co ssair lepaid 5202. alitter - bed

co sair ere 6495n. alitter of gore.

eo thaigim I support, maintain ?eo thaigis 6401 ‘maintains ’

SG. 11

243. Verbal noun : eo thugud LL.

218b 39. 23911 29 .

eraeb glssach 2192. 2244 . 2275,

name o fasword.

eraeb side 7 fo rsidaighte 6565n.

branch of peace and pacificatio n .

craebaeh 6022 , epithet o fashield,branchy ?

ernido 7290 heart : tainio achraidefo rm 1222. becc nar’

bris mo

chraide ar tri 4587 , see end. pl.

Glo ssarial Index.

11. craidida6493. dimin. craidheu 4687 n.

crdisech F. 1719, ajavelin, gen. nacraisighi 1719. pl. 11. craiseeha4728n.

crine 497n. (rhymes with sndmha),bo rrowed from Ags. ordn ?

crann eiuil 617 . 3456 . 3480,‘instru

ment o f music’

SG. II 116 . 190.

crann - chaem273811. having beau tifultrees .

crannaige 4896 . 4896 n.

‘ashafttrimmer

’SG.

-11 219.

crann - chii 5573,‘lapdog’

, SG. 11

237, fo llowing O’R . ; but this would

be o rce. crann here pro bablymeans ‘awo oden table’

(o r‘

platter

’7); cf. the Homeric mis s;

rpau sgrjsc.

crann6c F. 3914. 3917 , ahamperO

R., anglicised ‘crannoge’

SG. II

203.

crann- remur 6023n. thick- shafted.

crechtra eretra?) 6775n. relics,

W . creir.

créda3955 . 5436, crédo s.

creisine 4651 n. crabud. creisine

cen tsechta, Rawl. B. 512, fo . 37a.crem (crim 497 n .)

gentian ’

. gen.

creama730, SG. 11 119, generallymeans garlic. Cymr. craf , Gr.

xgoy vo v, Bo eo t. xoéavo v .

cremach 496 . 498,‘

gentian - bearing’.

SG. 11 113.

cresad 7 11 n .- scailed.

crichnaigim I decide. do crichnaiged182,

‘was put into action’

SG 11

105.

crinna1053, ‘

prudent’

, SG. 127 .

1. ere 4922 hu t , socket cogn . with

Ags hro, Eng. ro of, ere- daingen1553 ‘

so lid - so cketed’

SG. II 139 .

2. ere gore (Lat. cru or) in compds :

ere- baiune 1150. 7156 , agondrop .

cro - ligb 7172, gory bed.

ere- lindti 3163. 7157 , pools of

ere- lintech 5194. having pools ofgore.

3. ere death Wind. Wtb. in the

phrase gae cro'

q. v. cro .i. Ni,

O’Cl. Cognate with mjpand rips.

crob - chuhaig 1790n. leg.- bsid?

crob - derg 1790n. 5963. 5965 , red

handed.

crob -

glico ,‘expert o f fo o t

SG. 11

157 , compar. 2211 . 2213.

cred cattle, stock, wealth, dat. crndh828. 3301 . 5796 . 6565 n. credas818 ,

‘bride -

gift o ut o f shape'

,

SG. II . 121 . Cymr . cordd M‘s

group,co llection, tribe’

,idg.ko rdlw

inablaut- relation to herdhaGoth.

hairdo , Age. heord.

cromm -

'

cl1ennach , head- bowed , pl.

nem . m . cromcendaigh 4038.eromm - liath 3906 , bowed (and)gray.

ero s 852. 1499 . 3620. 5419. 5838s.

acro ss . tarladar inacro is 6714,

fer nachar’

creid cro is nacill3620.inad crabaid is cro s 3720.

cro s- figill 1497 . 4599 , prayer withthearms stretched ou t in the for!»

of across : see The Academy forFeb . 10. 1894, p . 125 .

cro tach 3906 hwnchbacked, ‘bent in

the back ’

, SG. II 203, deriv. of

cro tt.

cret- ball sen6rach ‘adecrepidancient,’

SG. II 249 . cro tfall crine 4441,

acompd. o f ball ‘limb’

,and crott

Cymr. crwth anyth ing bulging,akind o f ro unded box, 8 . Evans.

cret - bo ll sadaile 7 senordachta3200‘afit o f inertness and o ld age’ ,

cdl - snam 3212. 7228n. swimmingon the back, SG. II 184.

culpait 1219 , clupait 1226 , ho od,Wind. W tb.

, seems based on Lat.co lobium though the meaningsdifi

'

er.

cumanai 1751, co fe nei.

eumaid, comaid 3751 11. 4106, 4767,dat. bedroom,

‘berth’

SG. 11 199,

no t‘condition

’ih. 205) cognate

with xapoioa, camera, perhaps, to o ,withIr.mll

cumtach 347 co ver; in 17 18 the

casing o fajavelin.

eumthacb 602 ‘afamiliar’ , SG. 11

115 : cf. aes cum thasupra.cups cup, pl. cupada1772.

curach fuilt eais 6636 n.

eusal 3014n. rim? (acusalaib asciath : cf. i cdslaigih a. sciath,LL. 3041) 3513n. (aeusalaibtalman).

cutrummaigim I equalise, cutrum

maigur MI. 250 12, 55d 3. imperat.2454.

dabar pitcher , gen. dabair 7778,

where it seems the name o f awell on Croaghpatrick.

daennacht 6434, fo r doendacht thehuman race.

daer (O. Ir. deir, deer). daer- brissim

4871 . 6943. 6998. daerbris ‘

grimly

cracked, ’ SG. 11 219.

dag - fer 4518 ano bleman, pl. daigfirWind . W tb.

dag - les 3772 go o d profit.daibir 3288 (better daidbir), po o r,needy, epp. to saidbir.

daigir 2868 , blaze , deriv. o f daig‘fire

.Hence daigderdaLU. l 06 t 20.

dtil 599 decree, ordinanceSG. 11

dalti n 4687 n . 4688 . fo sterling,dini11

o f dalte.

dam dilenn 850. 1250 , amightystag, lit. ‘astag o f flood’

.

dam -alts dereba1620, dam-alto lit‘herds o f o xen

,and then ‘clouds?

5033, ui dem 5034 . pl . 1 ni dids

mam, Wind . W tb .

dam - n 256 . 555 11. 3l34n. two .

dtnaigim in comrac 1919 , I du e

the conflict, denom . o f ddnsandardar fo radar q . v . dardar liumsa7653. meseems, darlind6837 . 7247 . 786 7, u s - seems.

daririb 1392, in earnest , really‘certainly’

, Bk . Fen. 248,‘

psrticu

larly’

, O’

H.

darna4976 one o f two ,acorruptiono f ind-alan-ai .

dath -armaeh 2l34n . having colouredarms.

debro th 6648. an obscure word used

by 8. Patrick, and supposed to

mean ‘

go o d judgment’

, o r‘God

s

do om.

debthach laithreeh 6 709, co ntentiousone of the meetingplace. Fm

debaid, Wind. W tb .

deceair 6565 n. 65 93. harddup, pldat. deeraib, Mart . Germ . Sep. 25.

deacair ‘hard’

, O’

Br.

dece 2285. 2286 ,‘fee

'

, SG. II 160.

dechelt 4860n. do ublet, deehealtdothO

Br.

dechmad F. tithe , gen. dechmside

(where it means athird) 4825.

dechmad in fiaduigh 914.

déé 6987 . gods , vo c. pl . Ro o t dhm

whencealso 9 561; and dusius.

deg go od, prefix

deg- slaind, 5891 . 7313, go od (and)beau tifu l.

Glo ssarial Index. 395

deg -amra2543.goo d(and)wonderfu l .

deg -amach 2134, ‘well - weaponed'.deg

- M 3354. 752,ago o d dwellingp lace.

deg - baile 717 . 950. 4663. 4884.

5420. 6178, ago od homestead.

deg - briathar 6648n. ago o d word.

deg- brissim 1810n. 6035n. I breakwell.

deg buide 4080n. 4942 11 go od

(and) yellow.

deg - clérech 4926 . agoo d cleric,

gen. deigcleirig 6788.

deg- daingen 5292, ‘well - secured.

deg - dath 5992n. ago od co lour .

deg- dorus 805, ago o dly do or.

deg- éco sc 470, ago o dly appearance.

deg- eis 3841 n.

deg - enech 3289. go o d ho spitality.

deg- eo las 1817, go od gu idance.

deg- ere 3942,

‘an ample lead ’

.

deg- fer 4780 agentleman .

deg- fethem 1809,

‘vigilantdefence’

.

SG. 11 146 .

deg-

gablach 380 well - fo rked .

deg-

gabldnach l 544n. 4642 11.

deg - lamech 4034. go od spear

deg- lamda7312, skilled handiwork SG 11 255.

deg- les 3606,

‘especial weal’ , SG.

11 195.

deg - 111th 7362. 7631 . gen. deg

luith 7628, goo d vigour .

deg- mac 4859, ago o d son.

deg - mais 3841 n.

deg - raith 2745, ago o d rath.

deg- sluag 872, ago o dly ho st.

deg- thenn pl. deightbeanna937 ,go o d (and) strong.

dega453, gen.pl.an epithet for swine,

‘excellent

, SG. 11 112 , as if itcame from deg .

dégalet 2269 , ‘consider it well,

SG. II 159. from de - figa?deguil fo r - deleig 3451 n.

deibidach 4480. deibeadhaeh Fr. 51,‘

perfervid’

SG. 11 209, rather seemsto mean quarrelsome, from deibedh‘dispute ,

Land 615, p . 106 .

deiligim re deilig 37 16 n. re deiligh

ius 456311 .

déinmech 4688 , practical , active,deriv. ef dénum ? gen. pl. cét fer

ndéinmech (16 cc foglaim dru i

dechtausd, LU. 61 0 21 . A dein

mesh with short penult , meansvain, frivo lous ’

gen. sg. m. ntrb

epar duine denmeieh, BB. 351b

19, Hence, apparently, the ‘spor

tive’

o f SG. 11 214.

deimnitaeh 4481 , denmnidach Fr.

51, hasty , impatient : ‘

perfervid’

SG. 11 209 .

deithbir 3013, haste, urgency, deithfir O

H. Hence so - deithfirech

infra, and deithbhreaghadh amaking haste, and deitbbhrighimI hasten

, O’

Br.

delb druidechta7039,ashape causedby magic.

delg 5552, peg o fastringed musical instrument deilgnib 5552n .

seems dat. pl. o f adiminutive(delgne

delgan 1632, peg on which shields

were hung.

den 535 no table? distingu ished ? ‘o f

the feasts ’

SG. 11 114. Connexion

with air - dena‘sign

is po ssible .

dendgo r 5547 , dust SG. 11

dengo r 5587 n.ace. sg . co facadendgo r nasliged do chairpthibamac

,Dinds. 144.

de - nocht 5808n, pudenda.déntaid 7040, Maker.

dooch po tion, d. leighis 7 leee 6805.

do o ch cuimnigthi céille 7259. (cf.

deo ch dormait,Wind. pl.

deo chadianéca6601 n. cf. dig

to nnaid LL . 129 1! 30.

derb chomalts. 3406 , own foster

bro ther derb - chomalts 2784n.

dordan F. 2945 , storm , gen. naderdaine 5014. met naderdaine,Land 6 10, to . 134. 2.

derg red : equative dergithir

comderg) 6636 n. C ompds.

derg - has th 3515 ‘redand unquel

led’

SG. II 192.

derg- einech 2868n.

derg- thene 2868, red fire.

dergaim I redden (i. e. hack andhew’

2 dy pres. pl. dergmaism6r lsech 943.

der - lagad 1039 ,

‘devo ting’

SG. II

127 . (dearlugbadh !O’

R), Cogn.with

laigim ‘I lie’

,

des - do rn 232, right hand .

det 63 203. 1414. 1835 . 2408. 2607 .

2662. 5416 . 6627, teeth of know

ledge, the to eth under which Find

placed his thumb to obtain reve

lations : cf. Fr. dent de sagesse,Eng . wisdom - to o th.

det- bsn 3251 white- to o thed .

Diado betha7433, hail ! (lit.

‘God

be thy

dian vehement 3516 .

‘ungo vernable

SG. II 192 . C ompo unds

disn- badud 3630 ,

‘to completely

swamp ’

SG. II 196 .

dfan - éc 6372. 6601 n. swift death .

disn- marbad 2822n. 7390 , swift

killing .

dian- scailim 4609. 4609n . I qu ickly

distribu te.

Index.

dian - seethach 52 . 101 , havingvehement wo rds,

‘o i the forcible

language, ’ SG. II wedfbe 5524 . 6694. 7300, niggardliaan,churlishness ace. nadenadibhe

dichraigim 1919 , make eager (ed ement),denom . from did ra

di- chnimne 299 ,‘lack o f memay’

,

SG. II 108.

di - derc s513n. perh. agreat can ,

from di intensive and dare.di -

gairse 940 hu rry ?‘halt’ SG. II

124.

di - glaim 346 ,agleaning , dioghlnim,O

’Br.

‘acrop’

, SG. II 109 . Perhapscogu . with O.Fr. glenir ,

whence

Eng. glean .

di- go inn plentifu l , in géc- digo inn,

q . v . dioghainn .i . neamhghanO

Cl .

digraisi 2134, ‘assured ’

SG. II 155.

digraissi 7313, an epithet for raiment ;

‘special’ SG. II 256 .

dlgu selga5475 , lit. undwwe ofhunting ,

‘the wo rst o f hunting

.

‘the po o rest game - co untry

, SG.

II 234 . C f. diguanme, Wb . 4b 3.

dil 4597 ,‘state ’

, SG. II 212, seems

rather to mean ‘fate’

o r‘end

:

to rchratur sund is eandilLL . 45‘ 20. dio l ‘an end

, O’

Br.

dflaim I pay, dandfla801, ‘if she

requite’

: dflait 2954, ‘they Purse’

.

re dilad 3342 ‘was assuaged°

.

lines: in thy bo un ty .

dibraicthech 3373n. do dibniesd

4728n.

di- berg p lundering , dat . dibirg 525m

corruptly dibfeir(gl 525.

dibugud fe thri 1331 . M arfailure, thn

'

ee (SG. II 183 omits

Glo ssarial Index.

donn- fuathrbc 5807 n. abrown

donn - inbat 3790. 4608 , brown

yew.

dordfiannachta6599. something, per

haps , like “the long dro ne halfhum , half rear, with which Zulusbeguile the warpath”, sir JohnRobinson, Co rnhillMagazine, Dec.

1899, p. 724.

do rd fiansa760, 881 .

do - rithim accurre, doro rithius 2924sdorn- chla2279, hilt.dorn- cho r 2279n. , 6848, hilt, pl . dat.do rnchuraib 3o14n.

dorns do o r, in the nominal prep.

ando rus 2039 , 4507 . 4527 . 6900.

7802, before, in front of.

dremnib drenn 1280 , dremne gal2508, chevilles .

drech bad :dro ob - engnam 5144, bad prowess,slaclmess in fight, ‘faintness ’

SG.

II 225.

dro ob - is thapaltry cause, pl.acc.

1396 .

dro cht 2964 black,dark, obscure,

O’

Br.,

‘sullen

SG. II 178.

dron su re,steadfast, firm ,

so lid,

Wind. W tb . do inenn dron, 675n.

C ompds. dron -ard 1278 ‘strong

high’

. dron -

gair naluirech 1780n.

dro ng- buiden 4651 , dadrongbuidh

in '

two great companies ’

, SG. II

214.

dronnmar 453, great- chined . cf.

drennan the back, O’Br.

duag 6565 n . 6593, duadh Lism .

‘tro uble

SG. VI 246 .

dual 478, belo nging to .

dual 5993, 5992n. tress .

dualgus b312n .

, 5316n. aright,

du e.

duille derg 3924 red leaf, name o f

aswo rd : ‘aspear’s name ’

SG. 11

203. But one o f the Irish lea!shaped swords seems meant.

duinn - scleo 1590, meaning obscu re.

- duisig 3l 52n . awoke .

dumaselga237 , ahun ting -mo u nd.

dun - ob lad 5786 , rampart.

dur 2964, hard, du ll SG.

II 178)dur- chraidech , 1917 hard - hearted.deriv . o f durchride Wind. W tb.

echlach F. 3000 , 3025n . messenger,

acc. echlaig 5689n. pl. echlacha7 oblaire LL. 109 14b dat echlachaib urlair 586 . see ban - echlach .

echta789, purean, epithet fo r silver:eachda1 . glan, O’

Cl., 789n .

échtach 270 name o faho rse : deriv.

o f echt murder.

duanach 4687n. po etic.

duas dnaine 5488. 5492 , fee for 0

poem (duan).dub subst.. Dub esa, Dub thuinn e

276 , names o f horses .

dub adj. dark , equative duibith i r

6636n. Compds. :

dub- dro igen 344, blacktho rn.

dub - fun 1739 , black blo o d , gen

dubfo la8002.

dub -

glas 8775. dark grey.

dub -

gorm 242, dark-

grey.

dub - lis 6999, adark floo d.

dub - luirgnech 270, dark- thinne d .

name o f ahorse .

1 . dubhn v. specdubtn

2. duban 7271, fiehho ok. ladubhm i h

iasgairechta, O'Br.

duchand 4665n. melody, dnchonm i.

lo inniucc no ceo l, C’

Dav.

duilesc 637 , dulse, akind o f edib l e

Glossarial Index.

écnairc3046, requiem, O’Don. Supp.

aéccnairc do gahail to chant hisrequ iem (no t

‘to entertain his complaint, ’ SG. II

écnesta546 1n. immodest, v . cnesta.écbir wrong, gen. écorach 7769, see.

éco ir 7781 . is sib ataar in éco ir

7 119. cath éco ir 3ol 8n.

ectaidhi 3018n.

ega5993n .

ég‘aib for ecaib death, 254n .

é icin some, nair eiciu 3901 .

‘once

upon atime’

, SG. II 203.

eislemar ailsedhmar 7b8n.

eistirn 3b2ou . fo r étsim .

eitigim I refuse, eitighis 5l 4n.

aitim 4049, danger, hazard, O’

Br.

gen . sg. tancstar do gahailetmafor Brigit, Liam . Lives, 320.

é itir it is po ssible 3385 , but used

as asubst. in 3201n.

ele 2274 aile) one of two : in

set ele as ferr one of the two best

j ewels, no t‘the second best trea

sure’

, as in SG. II 159.

é lecho n 3oo3n. éliugud accusatio n Wind. W tb.

el l bressabrigs 7 ella543, meaningo bscure. P.O

’C . has ‘

eall .i. greim

no basgal , astrait o r difficulty,

hazard, danger’

.

élo idech 517, 917 , fugitive,aderiv.

o f élud , verbal noun o f élaim.

en water, gen. ena, 454n.

enach 2415, amo o r, amarsh, gen.

enaig 2411, 2414.

ensch 1846 , fowling, aderiv. o f en‘bird

’ acc. sg. do [aitis fiadach7 enach 7 iascach, Dinde. 134.

anach, einech 4073, 4623, 4625, genero sity . enech - nAr 1417 . 1443,

‘o f

tender - hono ur’

,

‘high-

punctilious’

1 . engach 1035, epithet fo rashield,

399

angu lar ? SG. II

2. engach 6995, epithet fo r raiment(étach), ‘

o f mail’ SG. II 248 .

3. engach 6418, nir’

be engach firgadhair ; meaning obscure.

engmaid 4027 engbaid 6947 perhapsfo r engnamaid,aderiv. o f engnam‘

prowess,’ ‘bounty

.

éo salmonWind. W tb ., éo flaithemnais 64, 60 fir 64n, 60 bit 2531.

eo chair , brim , edge, Wind. W tb

eochair nahabuun 1839. Compds .

eochair- brecc 2332. 2476 . 3762.

co char-

go rm 419, 1327 , 1834, 2979,

3607, 3629, 7500n,

eochar - immel 5322. 6591 . 7297

border- edge, Aisl. p. 175.

eo laire 7560, 726 1, agu ide.

eo lus gu idance, way 4427.

erb kid , acc. sg. eirb 6057n.

erc cow, pl . gen. area452. ercc .i.

be , Raw] . B. 502 ,fo . 57b 1 . earc

.i. M,O

Cl . et v . 446 n.

oretha5163. crowded ? acrowd ?‘let us mention the crowd o f spears,which is in the fo refront o f the

band’

. Fo r the verb ercaim see

Zimmer, KZ . XXX. 100.

éricF. blo o d/line, n o rm} . Wind . W tb .

gen. cirice 6 155 . éiricce 7085, dat.éric Ml. 127 l 1, ace. éiric 6 165 .

erim 268 , course, name o faho rse .

erlal 9l 7n. , 4080n. hair, also urla.escaid 920. readiness, cogn. with the

adj . escaid, Wind. W tb.

escann eel , pl. n. escanna734 , aco rruption o f esc- ung, gen. escon

gan LU. 74a40.

esera6ir 2265n . cup of go ld .

esleis 638, 1427 , 2781, neglect, carelessness,

‘indifi'

erence’

SG. 1 16,‘in

diligence lb . 135, nir’

bo thabartad

eisleiss,LL. 110b . 22 , to irsi

cen eisleis, Rawl. B. 512. fo . 37a

gau eisleis 794 ‘unerringly

, SG.

II 120. cieliaO'Br.

eslinn 2828. 5651 danger , Wind.

W tb. (no t‘fray

'

, SG. II ni

reilced riam in- eislind, LL . 1065

10. No bitis cauraid arabélaib hi cathaib 7 immaircib arnabad eslind d6 , ibid. 12.

camaire, co hesmaire 6923, meaningo bscure.

asnadach 7267 , epithet forafrock(lens),

‘ribbed

, SG. II 254.

esrad urluachra7971, astrewing of

fresh rushes .

esriat 66 , sprinkler (o f ho ly water).ess cataract, gen. essaLL. 298= 13,

pl. dat. eas ib 4563n.

esseic 6034, he, essideic 4833.

easel 7911 . 7918 , 7935,‘unlearned’

SG. II 262, seems O’

C lery’s eisil

.i. eiséo lach no nemheo lach .

éstechtach 600, listening, for étsechtach, deriv . o f étsecht.

estrecht 3183, ap laything ? , pl.milcho in 7 estrechtaarchena(eisrechtao lchena, YEL. Com . 8. v.

o rc tréith ,im essrechtamaccru

,

Laws i . 124, suchas hurlets, ballsand ho o ps (camdna7 liathraiti 7lubéca) ibid. 138.

etan brow (o fahill), pl. dat. étnaib3438 , 7535 .

‘face ’

SG. II 190.

‘fo reheads’,ibid. 260.

ptar- baegul 4095, ‘achance epeniiig

to escape ’

SG. 11 204.

atar- mo lad 59 . 289, 2785, lau dation ,

gen .- mo lta289.

étedach, gen. sg . m . eitedaig, 5225,‘clad in garb o f defence

, SG. II

227 .

eter - deligud 2948,

‘discriminatio n’

SG. II 177 .

Index .

ethach aithech) 5532, ‘boor’ 86.

II 335 .

é - tlaith , 31 , etlaith 1924 , feeble

Ano ther étldith (éadtldith, G’

Br-l

means courageous, strong.

etruth 6582, milking- time evening?

0 etartrath co hetrud LB. 219b

84.

from no on to evening’

.

tschala1328. 7840 the leaving! ofasaint, i. 0 . his blessing or his

curse.

1 . fee under Gr. imai : fie natri carthadhaib, 7342.

2. £40 un der him, 3776 . fai 7999.faebar-

glico 664,‘skilled to plythe

edge’

, SG. II 117 .

iso bar- nocht 1441 , bare- edged.

faelan 22l 4n. , fo r failenn ?faen-

glas 1b66n. sloping-

green, better

foen -

glas .

fags M . fo r fogao javelin, gen. riml

ind fagha7000. ainm ind

9876 . dat. 6881.

taidi 5201n.

fail F. bracelet : gen. nafalsch 4485.acc. dual, as falaig 5942. 7449.

pl. nem . failgi 5942 (ace. pro nem.)

gen. pl . falach 972 . dat. failghibh1090 see. failgi 6078. Hence

failghech adj . 497 n.

failenn gu ll , pl . n. failinn 351.

fala1684 61 17 . 6725, fo r fo lafeud.

fainle 6057n. aswallow.

faitiuran , faidaran 366 , 957 , 2440.‘mantle ’

, SG. II 264. isidoras . i .

inar ‘tunic

,Lec. Voc. 544 . The

fu ideran o f Egerto n 90 (Ben . B.

XIX 33) may be aco rruption

o f faideran .

falcmar 2838. drenching , steeping,

abundant, fo r fo lcmar , deriv . o f

fo lc.

Glo ssarial Index .

11 gen. fiann- cho scair 5281,dat. fiann- cho scur 5918, LU. 104;

11 .

flan - chruth 7505n., flan- shape.

flan -

gaisced 5208 ,‘fian - service in

arms’

, SG. II 227 .

fiannaige 5461 n. 6526, afenian .

fiannaigechtF. 879,5286 , 6039,fianaigecht 545411 . flan- ship, gen. nafiannaigechta6586 .

f- iarfo lt. gen. sg. fiarfuilt, 797 n. darkhair .

fid - cho ll 349, leg. findcho ll. q. v.

fid -

gae, tar fedaib fidhghai , 2l 2n.

perhaps aplacename.

fid- lann 4928n., some magical process,po ssibly gvl oyav t sla, Rev. Celt.

XII. 440.

fid- letrenda2803n. lit.wo oden traces,lethrena, Wind. W tb. s.v . loman.

fidrén 913, 1506 , 1780n., 2159, 6798,‘rushing no ise

, SG. II 124,‘rushing

so und’ih . 137 ,

‘hurtling so und’

,

ih. 156 ,

fin- b61 191n. wine - mou th.

1 . find milk (honn .i. lachd,C ompo und : find -airge 514, 1882,1887. 5985, mach- herd .

find white blessed bright,

C ompo unds

find -all 351 , white cliff. finnal5992n.

find- ben,afair lady , pl. gen.

findban 6905 .

find- bantracht 2890n. , 5289,‘fair

woman- fo lk’

.

find- bruins 972n. white bronze.

find- buide787n.3642n . paleyellow.

find - chas 5992 n. fair (and)

find - cheo ldn 327 , 2610, blessed

handbell, findcheo lan celebarthaamass- bell.

403

find - chlechtach 381 , 4203n. fair(and) p laited.

find- cho ll 3489, white hazel.find gel 1975, bright

- white,‘fair

skinned’

, SG. II 151 .

find- lebar 2610, white bo ok.

find- liath 3487, silvery-

grey .

find - lind ena454n. afair p o o lof water.

findru ine F. (ex‘find - bru ine ?)

5612,white bro nze

,findru inne

5985n.

find - uma2441 , white copper,

bronze o f some kind.

fir - true : is o ften amere intensiveprefix

fir -aige 772, atrue guest (eigi).fir-alaind 2003, 3014n., 3629,

‘ex

ceeding handsome ’

.

fir- bind l 723n. , tru ly melo dio us .

fir - brethach 6255 . 6341 , j u stlyjudging .

fir- bu illech 5046 . tru ly striking .

fir- chain 5830, 9845n. tru ly gentle.

fir- chsine 561, true gentleness .

fir- chalmal 955n. truly valiant.fir - chlum 60 17n . fir - chorrthair807n. fir- chumra497n.

fir-Dis 2890n. very Go d .

fir- eo las 6756 . 7015 . 7277 , true

gu idance.

fir- étrocht 3o i3n. truly bright.

fir- filth 1 163, 1191,atrue cause.

fir- fart 1230 , atrue miracle.

fir - fial 682 , 1262 , 2006 , 3325,tru ly generous .

fir- flaith 5408, atrue prince.

fir-

gadhair 6418. meaning o bscure.

fir-

gaeth 2535, truly-wise.

fir -

gaiscedach 3996 , 6025 . In 7043

perhaps the gen . sg. firgaiscidsho uld be firgaisgedaigh , as in7043n.

404

fir-

galach 1957, ‘o f genuine auda

city’

, SG. II 150.

fir -

garg 1043, tru ly fierce.

fir-

glan 535n . tru ly pure.

fir-

gnimach 6966 , true- deeded .

fir-

gorm 367,2440,

‘deep blue’

.

fir-

grana1884, ‘mo st hideous’

.

fir-

grinn 197 , truly pleasant.fir- lsech 3996 , atrue hero , gen.

firlaich 7043.

fir - lemnacht 829 , 829n.,

milk’

.

fir-muinter 7262atrue lo ver, furtacht carat 7 firmuintire ‘help

ful gift o f very kinsmen ando f friends

, SG. II 254. But here

carat is gen. sg. and mu inter(as incétmu inter) deno tesasingleperson.

fir- mullach 3925 . very top .

fir- neimnech 6492, tru ly viru lent.

fir- scél 1428,atrue tale.

fir- throm 6432. tru ly heavy.

fir- thruag 1521, 1952, 4199, 4845,5715, 6432n. very lamentable.

fir - us ine 957 , 1327,‘bright green

.

fir- niece 82. 3592, spring-water .

fir catha3018n. tru th of battlefirmamaint F. 4639, 5405, firmament,gen. sg. nafirmamenti 7579.

fithnassach 4987 , magical? where itco rrespo nds with uathmwr ‘awful ’in R'

.

f- iuchrach 998n. spawnfu l, deriv . o f

iuchar with pro thetic f.

flaith féndid 19 prince champ ion,‘captain o f the Fianna’ , SG. II

102 .

fiath - brugaid 1875 , fiaith - briugaid2439. 5323. 5521 ,

princely ho s

pitaller’

, SG. II 148 ,

principalbrughaid ih. 164,

‘royal ho spitaller’

ih. 230. 235

Glo ssarial Index .

fiescgilla6ic5225, ‘astrappingyoungfellow

, SG. II 227 .

fiesc laime l 198n. f. ldma6689. fieasglamhaj . fearann, O’

C l. fleasgldnlm‘land, afield, farm, o r tenement

,

O’

Br. aruidles . i . afiesc linn,

LU. 51a23.

desceu l47n. dimin. o f M e.

fiiuchaim I drench, pass. pres. sg.3

fliuchthar 3847 .

fobartach 6966 aggressive , deriv. offuapart : ‘with go od endeavour’SG. 11 248, as if it were acompound o f fo

'‘

go od’

.

fochlaféinneda3251, champ io n’

sseat.sg. dat. dind fochlai fenneda, LL.

1 11b 6 .

fochlaide 1177 , 2847 , fo chlaite 2605,‘excavation’

,

‘dug- o ut cavity’

,SG.

II 129, 168 : part. pass. o f fo -claidim .

fodbaigim I disarm , re fod gllid

5084n . denom . o f fodb, verbalnounfo dbugud, LL . 240m

fo - dilmain 909, fiadh fodilmain3244SG. II 123,

‘afree - roaming stag’,rainic XXX. fiagh fodhilmhain‘fo r theiraliquo t share came thirtydeer

,ibid. 185 .

fo en - derg 6565n . (p. 7)pront

red.

fo -

gablach 6868, 6984, pronged.

fo -

grainne l 725n . spearpoint, (gl.cuspis) Sg. 67b 1 .

fogur- bind 17 18 , sweet- sounding

(‘du lcet- breathing ’

, SG. II 144)

fo i - cherd gaiscid 2316 , ‘hero ic m

ting’

, SG. II 16 1.

- fo irim fo r fo rithim I succour. pret.

sg. 3 nir’

fo ir 6799 .

fo irithnech 6802,assistance ? gen . sg.

arbithiuafo irithnech do Cho inculainn, Céir Anm . 149 .

406

fo rtail 2568n. able.

fo r- thlacht 3642n. acape, o vercoat?fo rusta2535 learned ? deriv. o f fo rus

3891 n.

fo saithi gen. sg. 908n.

, meaning obscure : leg. fo saigthe ?

fo scad ago tha7 urlabra4080n.

fess -mullach 2313, 3438, summit.fo ssad - mullach 3446 , m mit ?

f- essaie 5528, from Lat. obsequ ium.

fessait delba7416 n.

ictso d,f. scrutan galase, 6191 .Compds.

f6tb14ith 2711n. fet-

glas 384011.fo thlucht 75o9u . bro oklime.

fo threm 913, l 5o6 n.,1780n.

‘reso

nance’

, SG. II , fo thrum 6797 , aco rruption o f fothrond Cymr.

go do run‘tumultuous no ise

Wind. W tb.

fraigred 345, ‘dwellings’SG. II 109 .

Co llective o f fraig ‘wall ’ .francan 272, 273, name o fahorse.

frasad 2999 11 . making ready ? fromfras ‘

ready’

,

‘active’

, P.O’C .

frestlaim I attend on , re freastladh1894 . denom . o f frestalWind.W tb .

frith - dailem 814 ,‘dispensing

, SG.

II 121.

frith - fala1680d .

‘cro ss - feud

, SG. II

142, frithfalad 6115n.

frith ing,dat. sg.5822,backward track.

frithir ‘so re

O’R . , cer

ba[fjrithirlo muinntir 4160, ferglend frithir,

Laud 6 15, p. 106 .

frithlacht 724l n.

fritho lum b834n. attendance.

frith - reise 2327, backwards,16 1 .

f- |1aranach 698n. fu ll of springs.

f- uardacht 35l3n. chilliness.

fu ib - si, 2173, un der you .

fu idhi , meaning o bscure : in fedanfuidhi firbind l 723n.

SG. II

Glo ssarial Index .

fuilim I am 1576 , fuilmid 2477 . 5140

weare,filet2765 fuilet2854theyare.fuiliugud 5834n . 6624 . fuileochad6o73u . drawing blo o d.

fuill 2749 fo r fuil is .

f- uill- idu 1186 , 1203, agreatpm(fo r u ill- idu , o ll- idu ),

fuinedach awestern, pl . gen. 7458,

aderiv . o f fuined, Wind. Wtb.

fuirmed 6437 ,asetting, noco tabairin scél fuirmed furri ‘

until the

story touches on her’

. SG. 11243.

fuirrsceo 1587 , 1586 , meaning obscure.

fuithe 2756, for fuie‘under it

.

fulachtad 1546 ,‘seething

, SG. 11

139 . imdanafu lachtoritriar o c, denam fulachta, LU. 941

line 24. tri primfulachtore ih. lnlachtaig [leg.

- tuid] mennan 7 bendlais in bro thchan , LB. 1131 49

Derived from fulo cht, Wind.Wtb

fulracht 33l 4n , much blood or

gore, P.O’

C .

futairli ', futairlli , 5028.

putrall.6918, 89“

gaanjavelin, pl. dat. gaanaibh 1802sdimin. o f gae.

gahail, écnairc do gabail 3046 .

gabalach 3642n. forky, ep. forwind

gabal - lo rg aforked po le. pl. gen

2442 ‘fo rk - spears, ’ SG. II 164.

gabaltach, dat. sg. f. gabaltaig 24451‘fermented

, SG. II 164 .

gablanach 3666 , 3669n. 3674,‘com

plicated’

SG. II 197 , deriv. oi

gabldn ‘alittle fo rk’

.

gaeh ré n-

, see each re - n. gaeh ndirech355. 5742n. 6066n .

gad want, need , danger (gadh . i .

gabhadh, gen. gaidh 864,

sec.arin- chomalnathar cach ngad,

Glo ssarial Index

Wb . 313 14 ‘that he may supplyit, everywant’ ,where gdd = = xiiro g.

gadar dog, pl. nom . gadair344n. gen.

1947,aco rruption o f gagar, borrowed from ON . gagarr.

g iachr6 literally adart, o r sho o t

ing pain, of death,adeadly pang,(no t

‘clo tted blo od

, SG. II

pl . 11 . gao ithe m i 7153, dat. gaeibare 4000, see. gai chr6 7223. gaichr6 nagenmnaidechta3815 the

deadly pang Of chastity, (‘pem icio us efi

'

ects o f continence’

, 8G.

gaeth re basubila4639,windagainstaso litary tree.

gu th - eluag 938n lit. wind - ho st,

the fairy - ho st coming in ablast o fwind : cf. tanic sluag sid naside

,

LB. 186 ! l 14. (K. Meyer).

guidrine 191 n. 193, puppy , dimin.

o f gadar ‘dog’

, q . v .

gailbech 383, 3642n. 6057 n. tempes

tu ous, rectius gaillmech, deriv. o f

gaillim ?gaill im sto rm, gen. gaillme 582, dat.

ui raibhe rempe riamh adhaigh1111 mesainhs an adaigh sin , do

ghaillim 7 do snechtado dorchada[i]db, Three Frags. 72.

gfine 547 , 552, go o d . gao ine .i. maith,O

Cl. gainne 547 n.

gairb 3834 n . atorrent, Cymr. geirw.

gair- desead, gen. gairdeasc[th]a783,

‘fermenting grains ’

SG. II 120.

gnirechtach bellowing , 3759. Cogn.

with guirim,ich rufe,Wind. W tb .

gairit short, compar. gairde : is guirdeduit 4649 ‘it

.will divert thee mo re

gairdi - te 6815 .

gairtingud 287 . 301, 5549, pastime.

gal rethadat. sg. 1617 , lit. puff ofrun,

‘o ver-

galloping ’

, SG. II 140.

407

garb ro ugh . C ompo unds

garb - findach 190, rough - haired .

garb - liath 2576 . rough-

grey.

garb - thanach 4173rough-washing.

garb - thir 2730, rough land .

gardhagarden, 228n. ON . gardr.

gartha597 , ‘chivalrous qualities ’ ,

SG. 11 1 15.

gasan 730, sprig, dimin. o f gas ‘stalk,

stem, boy

’.

gasrad 727, ‘apicked body’

, SG. II

118 ,

‘aband o f domestic tro ops’

,

O’

Br. co llective o f gas .

gat- snim 3510, 5013, withe- twist.

géc to raid 1958 ‘

productive branch’

,

SG. II 150.

géc- hlaind 475, beautifu lly branched .

gécAnach 475n. deriv. o f gecdn‘branchlet’ .

gee digo inn 64n. abounding in

branches.

gegar barbaAaron , wakerobin,cucko o -

p inae (Rev. Celt. IX.

gen. geghair 96 .

géisim I resound, geisid 843, 850,

ro [m]geis 862, nir’

gheis 864,

(rhym ing with tie). Cogn. with

geis‘swan’

, as Lat sonare withEng. swan .

gel bright, white. Compo unds :

gel- brage 3488n. awhite neck.

gel-

glue 1833, 2004, white hand .

gel-

gualawhite sho ulder, dat. pl.gelguaillib 3o l4u .

gel- mérach 148, white- fingered .

gel- m6r 1276 , fair (and) big .

gel- sciath 231, 1564, awhite (orbright) shield .

gel- sliasait 625n.,ace. dual 6001n.

awhite thigh.

gel- tracht 2162 , 6201 n. awhitestrand .

genmnaidecht F. chastity , gen. sg.

408

- echta3815, deriv. o f genmnaid‘chaste ’

, Wind. W tb.

gérait gaiscid 3399 , champion ofvalo ur . geraitaingceo il 4458 n.

go rr in urcuit, garr in eir, names o fho rses 274.

gérsat 39, 46 1 . 597, though theywere.

gillafedma5627 , ‘drudge’

SG. II

238, gillanafidchle 1344, ‘lad o f

the chessboard’

, SG. II 133.

gillascuir 778 ,‘ho rsekeeper

, SG.

II 120.

gillacht chon 2489 ,‘the post o f

gillacon’

(dogboy), SG. II 165.

gillaigecht 1349, servito rship .

gillanrad servitors, gen .- raidhi 566 .

7393. gillarad LL. 1095 . 219b .

gin-

gob nasleigi 4923n. , lit.‘the

mouth - beak o f the spear’.

gischnach nacarpad 1780n. the rum

bling ofthe chario ts,deriv.o fgio scdn‘the no ise o fawheel o r do o r’

, O’

Br.

glan, clear, pure. Compo unds

glan slaind 475 11. pure andbeau tifu l .

glan - bile 64n. pure sacred tree.

glan - cho rn 785,‘apo lished drink

ingho rn’

, SG. II 120.

glan -

gilla727 , afine boy.

glan-

grianan 799 , apure bower.

glan - mebra3731, clear memo ry.

glan - eo lus 1739n. clearand bright.glas green , gray : equative glaisithir6636 n.

glas guillme 282 , name o faho rse.

C ompo unds :

glas -

garb 604, gray- rough.

glas - mu ir 741, green- sea.

glas - odar 1900, gray -

pale.

glasach 2192.

glé clear . Compo unds :

gle- blusta4565 n. , leg . gléblasta,clear- tasted.

Glo ssarial Index.

gle-

garg 1272 ‘cheery yet vehe

ment’

, SG. II 131 .

glecaim I fight , glecsat 126 9 , denomo f glee

‘afight’ (gleic Wind. W tb.,

gleac o r gleic, O’Br.)

gledrach (glegrach 4563n . ep . for

water. O’Br. has gleaghrach ‘alo ud

cry or shout’

.

gléorach 4566 , i. q. gleorda.

gleo rda4565, 5060. 6845 n .

‘bright,

transparent , lumino us’

O'Den.

Supp.

glésta1702, tuned, tuneful ? ‘subtle

,

SG. 11 143.

glifit 7074 agony? to rture? glifid

.i. gair ou tcry, O’

C l. ‘no ise

, O’

Br.

his certainlyno t a‘feud’

as in SG. II 250.

glo inide 6845n., for glainide cryst

glomraide nahechraide 386 7 n. foamfrom the ho rses

bits ?

glonn - béimnech 1780,‘clashing’

, SG.

11 145 .

gluaisim I mo ve (trans itive) 5967 .

gltin knee, idiomatically : tucsat gh’

m

re gail, 3l49n.

gnath - fiann 6538, 6563, 6565 n .

‘the

standing Fiann, ’ SG. II 245 .

gaeth - focul 6214 . 6215 , aproverb.

gnath -

gell acusto mary stake,’SG. II 204.

gnath - mu inter 3o66 n. astandinghouseho ld .

gon wound, gen. pl. 1917 .

go rm- lasrach 267, name o f aho rse.

go th gaethe 6579 , ‘spear of wind

,

aman’

s name.

410

iam - lestar 3543, an iron vessel.

iar- nbin 6519, afterno on .

iarame 4870, 7896 , 7903, relic, remnant , O’

Br.

‘after SG. II .

219 ‘remnant’ , ‘

residue’

, ibid. 262.

iarthar cinn 187l n. the backpartof the head .

isth fu inid 2541 . country of thewest,Ireland.

ihat - lestar110,3543n.,avesselofyew.

icabhur 5141, at yo ur.

icseo 3290, lo this acc. see 4906 .

ic - slainte 5227 , healing , ‘balsamic’

SG. II 228.

idu eta7488, pang of jealousy. pl.

idain 7488n.

il many . Compounds

il -armach 2741, ‘filled with manyweapons’ , SG. II.

il-brechtnugud5454n.mu ltivariety,deriv. o f ilbrecht no l vno lxd oc.

il - brechtugud 7 168 , ilbrech

trugud q. v.

il - cheela7192. many melodies.

il- clessach 2732, ‘o f the manyac

complishments’

. SG. II .

il - chro thach 6375, 7575 mu ltiform .

il- datha7240, many co lours .

il - delbach 1680 , 3905,‘o f varied

aspect’ , ‘investedwithall comeliness

, SG. II 142, 203.

il - faebair 2031, 2060, many edgedweapons .

il- gaire 3094, many laughs.

il - rechta2403, many shapes.

iliu : i leith iliu do Chruachain4056 . aliu in the phrase aliu7 anall O’

Don. supp .

‘hinc et

indok

illatha, pl. dat. illathaib 3935, ilathaWind. W tb.

im - bertsch 1389,ap layer, deriv. o f

imbert.

Glo ssarial Index .

im - bo lg candlemas , imbuilg 2109.

dat. imbulc, LL. 763 47 .

im - bo lgaim I blowas with abd lows.

ro imbo lgad l 668n. cf. ionbho l

gadh O’

Br.

im - bualad 1990n. 3149 n. mutual

im - chian 5157 6989, very far.

im - cho imét 3349n. awrap .

im - cho ssaitech 214 ,‘amalicious

mischief-maker’

, SG. deriv.

o f imchossdit, Wind. W tb.

im - daingen 1902 ,‘substantial’ , 80.

II 149.

im- discir4212, 5866 , 7386 ,veryfierce,‘most impetuous

, SG. 11 207.

im- domain 7058n. very deep .

im - focus 1547 , 4180,7439, verynear;compar. imfo icsi 26 16 .

im -

gann 7082, very scarce.

im -

garr 1920n. very short.

im -

grind 7241, very p leasant.

imm - din 4084,Wind.W tb .

‘aguidingmatah’

, SG. II 204,gen . nahimmins4086 . 7054 dat. 06 im

7046 .

imm -aincél 6267 , very ill-amend ?imm - dinic 254l n .

, perf. sg. 3 of

imm - icim ?

imm -aire ridge, 4203n.

immaraen 5440, likewise.

immarbréc 6972, alie.

immarran 2717 11 . fo r immforran i.cathugud, O’

C l.

imm - ecal 6752, very fearfu l? cf. immécla, Wind. W tb .

imm - echtar : commer re cuing n

imechtair 1300, ‘equal to athree

ex yoke’

, SG. II 132.

imm - echtrach ou tside : re cuing

n- imechtraig 5943.

imm -allach, gen.-aig 978 11 border,

412

1 . issa, iss 2173, whose is , betterassa, q. v.

2. issa3360, in the.

istud apalace, gen. istudha5310n.

itir traig 7 tuili ‘bo th at ebb andfiew

, i. e. in their entirety, SG.

iubrach 4566 , is explained (O’Don.

Supp.)as ‘awooden vessel formed

like apitcher, narrowat topandbroad at bo ttom’

. But in 4566 it

may be the ship mentioned in

Aided mac n Uisnig .

inchar- bratanach 696 , full of spawning salmon.

iuchrach having spawn, ace. fem .

finchraigh 698n.

iudlaide 3410 rich? lit.

ido latrous ?J ewish?

111 cinnte l 999n. afixed day.

labar 596, loquacious. Compd . labarthenn 6049, speaking wave.

laach, gen . laich 6051, laeich 7568Compounds :

lacob - buille 4740n.

laech - lar 395 . 1626 n.,5024, 5029,

5060, 6845n . hero - flo o r .

laech - leim hero ic leap , gen . laechleime 2873.

luech - machaira4109, 5223, 5234,5523, 5621, 6045 hero -

p lain .

lacob - mullach 5905 n.

laem co tultatime of sleep , LL . 108a13, pl. dat. laemannaib codul ta32l 9n .

lai 5580n. ethell ‘tail’ .

laideng , galley ? pl. acc. laidhonga3166 ,

pro bably cano esco veredwithhides

, O’

Curry, B. Maghlena45 .

But Bugge says that ldideng isbo rrowed from ON . leidangr ‘alevyo f ships fo r war’ ,which is relatedto lidendr ‘

seaman’

.

Glo sarial Index.

laithe mis trogain 333, lam inae- day,August

laithir, gen. laithrech 6709 ,ameetingplace lathar, O’

R.

lam hand : compo unds :lam- dérgud handspreading, handstrewing , gen.

- deraigthe 821,4718n., 4952n .

- déirigthe 7842.

lfim- échtach 227 , 2913, deadlyhanded .

lam-

gel 671 , 4807, whitehanded.

111111111111 5972, glo ve.

ltm da673, 5549, bro idery, see deglamda.

limnad , childbed, gen. sg. mnarecuir lamna, leg. lamnada? l 7oon.

11111 fu ll, subst. 11111 crainn aéleige1089,

‘his spear’

s full depth,’

SG.

II 128. bin mars 75 18 flo o d- tide.

Compds : léu -adbul 727 5924n. full

vast.lain - bind 2892n. full melodio us.

lan- braenaige 2909 n.

lan- biiaid 1598, ‘

prize’

.

Ian- chasm 7001 , fu ll dear.

lan- chalma4731 , 4923, 6794, fullbrave.

lan- obs tat 233, ful l -hard .

li n- cho ibled 4563n . 5804n. 7038,- cho iblid 7193.

Ian- chonach 577 n.

lain- eohtach 486 ,full- slaughterous .

Ian - faide 4080n. fu ll

lain -

gel 103, 244 , 3488 n. fun

lan-

grad 644, full affectio n .

Ian- laitir 1803n.,2183, fu ll strong.

lain-mehair2539n fu llreco llection.

Ian- ele 5194, 5653, full - evil.

lan - so illse 1235, 7053, fu ll light.

Ian - talam 622n. 2184 fu ll earth.

lanamain gaeh fiada737 1 . 111111111111

672. This word is construed

414 Glo ssarial Index.

win from me half the gameso f draughts’

.

leth- 14m 1714n. 5768, one of the

hands ar lethlaim deis 5927 ,ardo lethlaim 6675, for lethlama236 1n . acht mad lethlam 822n.

leth - mullach 5905 , one of two

summits .

leth- ri 6882 , one of two ln'

ngs.

leth - rannach 2963n. ?

leth - rinn 5552 , leithrind 5610,

some part o falute.

leth- scél 1414,‘ene- sidedevidence

.

leth - sechtmain 775, halfaweek.

16 111 - 51111 6174, one of two eyes .

leth - sailech 6248, having but oneeye, O

’Br.

leth- taeb one oftwo sides, dat. leth

taib 5045.

lethad4532n., spreading, verbal reuno f lethaim .

lethan-

glas 2829n.,5708, broad -

green .

lethan- m6r 5862, broad-

great.Iethnachud 4532 , verbal noun o f

lethnaigim ,Wind. W tb . O. Ir.

lethnaigur, s -

pret. sg . 2 re leth

naigser (g1. deletasti) Ml . 50a14.

1 . liaflo o d, 1iadubiel 1739,aflo o dof black blo od, liafo la2990.

1 . 1iaM . stone 2757, 2762,‘astone

cofi’

er’

, SG. 11 172, liaclo iche 2175,4701 ,

‘ahuge stone’

, SG. II 156 ,‘alump o f astone’

, ibid. 217 .

1 . lin net : lin fiadaig 4424,ahunter’

s

2. lin amu ltitude , linib gal 1582,acheville.

linaide 244 ,epithet fo r abridle,

lip ide 2374, epithet fo r achain‘reticulated’

, SG. 11 107 , as if

from 1 . lin.

lind - braan 5219 ,‘mo isture - bead, [i.

e . the dew], SG. 11 227 .

lind - 11ar(MS .

line 792 Lat. linea, ’naline ‘laid

out’

, SG. 11 120.

1 . linide, epithet for lo ch , 568 , 4530,

4536, 4564,‘swelling

SG. 11 114.

2. linide 2374, see linaide .

lin- sedit 37 10n., 4802 , 480211. ON.

linskau ti, Ai sl. 184 .

lisdacht 563, slo th, liosdacht ‘tedio us

ness, slowness ’ , O’

Br.

lith 6845n. plenty,abun dahce, festival, Bret. lit, lid ; chevilles : lith

gu ngail 1 102, lith nach gann 2518.

lith from cogn. with

711 1319159 (Thum h, o ccurs as awoman’

sname inMart Go rmMayl l .lithlaithe 1666 , 3863, festival day.

lecaim I refuse , O’Br. re lecamar

6499,‘we abandoned ’

, SG. 11 245.

lo chaide 738, brightish Hardly ‘loch

fo rming’

, as in SG. 11 119.

lochar - blaith 3488n .

,epithet for 11

mantle, meaning o bscure.

loch - theput 87 , 1171 , 2811 , 67731

aclear o r bright co o lwell. Thelochis cymr. llwg, (um - lwg, cyf

- lwg1

and cogu . with Ir. luac(h)uir .i

taitnem, Co rm . B luacham ,Gr.

l svxo’

g, Skr. ru ed,rehd.

1 . lo ighe 1172,‘lying

-

place'

.

2 . lo ighe disso lution ? 1375 , SG. 11

130 lo ighi aeisi dho in lo ighiadhs,

‘the condition in which he

is is that o f o ld age ’

, SG. 11 134.

Cognate with do - lu igim‘remitte

.

leckt ‘death ’

, 0 . Br. acomloe (gl.inso lubile).

lend - ban 6265n. (p. 339 , C . b )strong

-white.

long- eithal, lo ingmthel 202 , 1223,

1833, 7148, abasin .

ler- daethain 334 2111 11. 5292 , full

416

maath- mad 63811. soft (and) red

maeth -at o ll 5374. 7415, soft satin .

maethan, pl. 11. maethain 730, ‘tender

twigs’

SG. 11 119, The wordalsomeans ‘

gristle’

, O’

Gr. Cat. 230.

maeithnech 1185,meaning obscure .

mag - sliab 885, 910, ‘amountainrisingfrom aplain’

,SG. 11 123.

mag - ré id 4424n.

maiene 6650, seemsascribe’

s mistakefo r mainchine q. v .

maidnecht 287 n. negligence?

maill - néill 1749 , (pl. o f mall-ni l)‘numbing deathmists’

, SG. 11 144 .

mainches 689 4103,‘endowment

,

‘benefaction SG. 11 117, 205 . In

Fr . 49‘mainchesais taken to mean‘nuns

,and is co upled with manaig

‘monks’: see 4103n.

mainchine6650n.service.Compds: bee

mainchine , marb - mainchine 91 v.

maindechtnaige 127 , maidnechtnaige 288, negligence, inattentioncf. mainéachtnach indevou t,

negligent in sp iritualaffairs,O’

Br.

mairge wo e, asister- fo rm o f mairgWind. W tb . : fo bith - mairgi 1856 .

maissige 6838 , comeliness, deriv . o f

maissech ‘handsome’

(maiseach,

maith 6622, ‘

gallantry ’

, SG .11 247 .

maithfech fo r moidmech vainglo rio us, mho ithfeach, O’

Br.

maithnige F.acc. sg.maithnighi 1963:readingand meaning do ubtfu l : cf.go latrogamaithnecha, LB. 140b

51 , rogab mifrigi, 7 maithnechusmer lo seph, LB. 34a13.

mars fuinend grisu 5954 . mars raibiin bangaisgedach 6959 .

marb - maicne 3507 3708, 5900, seemsaco rruption o f marbmainchine.

111arb - n1ainchine 370711

Glo ssarial Index.

mer qu ick, sudden , O’

Br. mer in

seem chinnchon 5531 ,‘amighty

readybito fdog’

shead snappingandsnarling’

, SG. 11 235 .

meraigthech 6132,mistaking . erringderiv o f merugu d .

b9oon. service (to the church) bythe dead , iii bequests to pious

uses : see beomainchine,supra.

marcaidecht 3219n.

mare- sluag 283n.ho rse- ho st, cavalry.

mebrach 1963, 3115. 5414. 7305

reminiscent. aden v . o f mebuir,

Wind. Wtb .

medar- chain 5507 and LL . 8b 47 ,

cheerful (and) jelly, ‘cheerily voci

fero us’

, SG. 11 235,‘

gently merry’

,

O’

Curry M . C . III 415 .

medban 737 , meaning o bscure.

medescal 5305, meaning o bscure.

melimmeaning obscure : geibh l1’1irigh,ro t- meals 1037, ‘win mail

,may it

serve thee ! SG. 11 127 , ro t - melasleg th

’athar 4924,‘well mayst

thou wear thy father’

s spear ! ’ SG.

11 . Here ro t-melaseems he cogn.

with ,uékw,”il eum and to mean‘may it(the mailcoat, the spear-Marefor thee !

In the Caillech Berre’

s

song,(0tiaM erseianai . 122), 1nelinmeans ‘I wear’

o r‘I use

: cf. usl s'

rrz‘

practice, usage’

. Verbal no unmealadh ‘

enjoying , having , ho lding'

.

P. O’

C .

mell- galach 6708, ‘warlilce hill’ 8

term fo r aquarrelsome member

o faho useho ld.

mellta982 , deceived : part. pass of

mellaim, Wind. W tb .

meng F. fraud, deceit, Wind . Wtb.

ace meing 6902, meingg SR . 3071.

mennchro tt 4080n., 6831 11 . lute (lit.

418 Glossarial Index.

m6ir- esbaid 199,agreat shortcoming.

m6r- tairge 4678, agreat sea.

m6r - fégad 4689. lo oking farandwide.

m6r- fine 2577 , agreat family.

m6r -

giall l479n. , 2869 , 2928. agreat ho stage.

m6r-

glan 1198, very pure.

m6r-

glonnach 1675, great- deeded .

m6r-

gnimrad great deeds, pl. dat.m6rgnimarthaib 2592.

m6r-

gradach1153,6452,wellbelo ved.

mor-

grain 155, great horror.

m6ir- lebar 232, greatand lengthy .

m6r-mac 2747 . agreat son .

m6r-menmnach 1700n. 8005,greatsp irited .

mdr-mninter 4590,agreat househo ld .

mor- o lc 3572, 3573agreat evil.m6r- rigi: 2496 , agreat queen,morrtgan 2496n.

m6r- scéim 2507 n.

m6r- selg 3125, agreat hunt.

mdr- sleg 4494, agreat spear.

mdr- sluag 2745. 5429. 6813,agreathost.

m6r - sochraide 979 , 1 159 , 1289,agreat army.

mdr- theglach 1475, 5134, agreat

m6r- theist 467 1,agreat testimony .

mor- thonnach 6264, great-waved,billowy .

m6r- thrén 1401, p otent.

m6r- dall, 7004, great pride.

mo thar 190n., 3339n.

‘apark ’

,O’

Br.

mo thugud 5529,aperceiving, verbalnoun o f mo thaigim, Wind. W tb .

mudaigim I destroy, pret. sg. 3 rog

mughaig 1 158 (leg.- mudhaig),

‘slaughtered them

,SC . II 129.

Verbal no un mudugud .

mudu destruction : do chuaidamudlm5346 , nach dech[s]atamudha7758.

mtidan, name o fahorn, 141, 144.muilleéir miller , gen. muilleorach6332 , deriv . o f muilenn M. mall,gen. muilind 6336 .

muincinn mm 183,‘sea's surfaca’ .

SG. II 105 .

muinterF.familia, but in fir-wainitu(q. v .) famulus : so in LU. 134“

38 : fersait faelti m6ir fri muintirMongan, where mu intir (ace. sg.)correspondswith teohtaire, ih.

muinterach 26 17, 26 19, 2624, hatingacommunity ,

‘o f the numerous

familia’ , SG. II 168.

muinteras , gen.-ais 5458, ‘frientl

ship°

, SG. II 233.

muirbillach 4584 , 4587 giddy?

terrified ? deriv. o fmu irbell ‘

giddi

ness’

, B o fMo ira234, 236, (aloanfrom ON . hvirfell Or rectins

mairlnl lach, derived from mairbill.i. cath no imecla‘battle or term”,C orm . Tr. 119

muirim , I close in : do muiredh

1073, ro muiredh 1085 , 1257,

2082.

muim ech 4853n. epithet foraspear,‘belonging to b o om o r bands':mu irn . i . buidhean , P. C

'

C. cf.

muirnighim‘I burden, load’

, O’Br.

mullach ochta77 10. m . gualann 325m. tulcha1566 . m . droma1738,m. cairnn 7692. m . sléibe 7850.

Compd. mullach - lethan 4080n.

mun - chaem 6553,‘smo o th - neck

.

munad 6994 ‘to po int o ut’

, SG. II 548.

mtirad talman 3985, interment?mnr - loch 5924n.

mnr- mac 2506 n.

mdr- thoun 376 1,awave likeawall.(miir from Lat. mum s.)

Glo ssarial Index .

m usclaim I awo ke, pret. sg. 3 ro

muscal 3152, do muscladar3400n.,

musclais asasunn , YBL.

Z immer (KeltiseheBeitraege II 185no te) explains this verbas inferredfrom O. Ir. imm - us eldit sie

wende sich um .

I infixed pers . pron. o f 3d sg. msc.

inte do - n -

gabastar, 3559.

at e - thench 3793, nine - stringed,

fw edzopdoc.

naem - singlech 497 n. 500, havingho ly angels .

m emad F. gen. naemaide 5263,

asisterform o f no'

mad q. v .

nfiflne 4171, dimin. o f ndre ‘shame’

.

naonmar fo r no enbar 6 17 . 107 .

ni l-bat 596 . naras t 598, 602.

aarant 592, ne sis .

neiche things ? pl . o f nech ? 5866 n.

nell 756 1,acc. nél 7587, nél clo ud,

nell 7589. pl. 11 . neo ill 7291, neo ill

7595, 7596 , neo il 16 19, gen. nell

10 , 7963. dat. néllaib 7579 . see.

aco lla7585 : compd.maill- néll 1749.

11611 trance , pl . dat. nellaib 6601,ametaph. use o f néll ‘

clo ud'

?

nellado irecht 7579 , nephelomancy ?nem -armcht3905 n.aheavenly image?nemed 497 n. Gaul . nemeto n), v.

Wind. Wtb.

nem - firinnech 3903, untru thful.nemfni 2874 for neph

- ni no thing .

nem - irchradach 3908 , imperishable.

nem - tim ing no t sad , cheerfu l.

compar. nemhthruaighe 848.

nert - blad 1264, vigour (and) fame.

net nest, Wind . W tb ., gen. nit, LA.

Tirechan 1 . pl . n . nit 733.

ui té, lit. no t ho t, bitter- co ld.

niamach 1078 , lustrous . niamanda3251 n. derivatives o f niam.

4 19

gaehabid

o blo ire 3183, jugglery ? deriv . o f

oblo'

ir . i . fuirseoir , Wind. W tb .

Ano ther deriv .

, oblo irecht , is

rendered by‘

power o f amusing ’

in Laws i . 135.

obu 496 1, to refuse, acorruption o f

o bbad, Sg. 90s 2.

ocabar- n 5 141n. o c- ua- bar- n.

(Scan 447,ayoung man, dimin. o f 6c.

oc- benayo ung woman, dat. ogmnAi1276 .

ochar -

go rm 7229n. see eo char-

go rm .

ochlachaib 6460 , perhaps for eoch

raehaib pl. dat. o f eochair brim,

edge, bo rder.

ochtmad 3547 ono vi eight, ochtmad27‘

nfam - lann957,3895,aglitteringplate.

nil 2765, 3256 ui fail 2754.

nirbha- m 1426 , I was no t. nirsatthey were no t 597 . 1377 . 4037 .

4038. nfrsat be no t 598.

nith 39, afight.no 1653. 7475, fo r due, 0 . Ir. dano .

n6bad 3777 . for nomad ninth

nomad, gen. n6maide 216 , 52 14, 5260,5850, aspace of nine days.

n6nbar 36 , 205, pl. 11 . naenbair, n6nbair 17 1, 181.

1168, 3575, fame : ni fair bias an6snach aallud nachairdarcus, LU.

78b37 ,gen. ferno is,Ann . Ult. 1370.

nésta267 n.

nuacachabidh 27 , nua506 1 . Compo unds

nua- bind 3793, fresh-melo dious.

nua- char v . ard - n.

nua-

glan 3869, 4860n. fresh- clean .

nuall, gen. nuaill 7280, ‘o utcry

'

, SG.

II 255 : nuall cuma3988, wail ofregret.

nuall - o rgan side 4620,‘acertain

fairy cadence', SG. 11 213.

420

déc 1320 , one of eighteen.

6clachas 580, ‘armed service’

, SG. II .

1 15, deriv. o f detach, Wind. W tb.

odar pale grey , 7600, Wind. Wtb .

(ex‘udro KZ . XXXII 563, cogn.

with Eng. o tter). odar- buide2739n.

pale-

yellow.

cdar ctche 3314 ‘the pale o f the

nipple’

.

odran indbit 138,name ofadrinkimhorn.

dice youth, dat. 6ici 6878.

o irbert 1675n., forairbert.

o irithlech 2431n. forailithrechC OIr- Bcél 164, atale.

o issén 6283,afawn, dimin. o fass,Wind. W tb.

61 (O. Ir. disyllabic 601) drink, gen.

sg. dla4791, Oil 479l n.

011 Compounds

ell - bladach 740 , 2817 , greatlyrenowned.

o ll - buidnech 2629,well - manned.

ell - choiced 1550 2264, 7789, greatpro vince, pl. dat. o llchuicedaibh190n.

o ill - idu, dat. d’ tuill - idhain 1203n.

o llamda2103, 3024n., 5315, p o etic,

deriv. o f o llam, Wind. W tb.

o llamnacht 7894, o llaveship .

o uchu 1899 11 . said to mean leopard .

ono iss 76 18 6 ano iss.

do c 46 n. yo ung, fo r dac.

or go ld : bo rr. fromaurum . Compds

dr- chrai 874, go ld - socketed.

6r - lasrach 320, 3139, 3192, go ldflaming’

.

6r- so lus 138, go ld- bright, name o f

ahorse.

orc . i . co lbtha, O’

C l. calf of the

leg , acc. ores in 9800. Windischgives the nom . sg. as orca;

Glossarial Index.

but O’Curry to ld me that this

meant ‘the am from elbowto

shoulder’

. pl. gen. mail aoranforaluirgnib, LU. 72s 20.

1 . ordu thumb, gen. o rdan 1917n. tcc.sg. ordain 203.

2. o rdu N. 1921 p ortion , pl. sec

o irdne 1920, dual acc. co ndenn

dé. n - o rddain de, LL.

obsequ ium.

o scarda1395 , renowned , famous,O

'

Br.

owmo lt 5226, 7268n. awether.

pailm 6418. 6418n. branch of l

palmtree, here used for success.

pater 6820, apatem o ster, pl. paltrecha5436 .

peist 2391, 2395, 2405, 2407, reptile.

Here it is masc. , but in 2396n.

(napiasta) it is fem . From bestiapenn msc. 609. 2894 , pen. in pens

(gl. calamus) Ml . 64d 4. From

Lat. penna, with change o fgender.poc kiss , acc. sg. 7416 , 7417 . act.pl. poc 6833, 6906 ,butp6ca7615. In

tairbiris teorap60 n - dil n- diehm

3633, the writer seems to haveregarded p6cas gen. pl. governed

by teora tréde.

po ind 7934 , from Fr. p o int: nachralhe po ind air , lit. ‘that thenwas no thing on him

,

‘that he

suffered nought’.

po ll 4470. 4477 , 4484, ho le. From

Ags.p o'

l : compd. lathar-

pho ll3537.

p68aim I espouse. ro phds 7832

verbal no un posad, gen. posts 7834.

prap 2555 , at once, instantly. issc

422 Glossarial Index.

rindtach satirical , pl. 11. rintacha187 1n .

, 3796 ,“full o f ribald quips ’ ,

SG. II 200. 00n with rinntaid‘satirist’ , Gorm. , and rindad‘satirizing’

, Laws i. 184.

t itbit 4160, see frithir.

1 . rd acast : acc. wu - umhair 4802,4904, 5810 : see réo .

2. rd 462, excessive.

ro -alaind 2662, very beau tiful.ro bad 5 144 , awarning. pl . dat.robthaib, LL. 57 5 22.

no - ben anoblewoman , pl. dat.romnaib 989.

robsam 939. ro bsum 4578, I havebeen . robant 2412, they have been.

to - buide 1993, very yellow.

ro - chaem 7130. very dear.

ro - chlann 1847 , agreat clan .

ro - chretem 3486,‘ino rdinateaddict

ion’

, SG. II . 162.

ro - dtas 3410, very bo ld .

rodb champ ion ? pl. 11. ro idb l 700n.

ruidhbh 432, 2890n. Perhaps fromro - dobo cogu . with O. Slov. dobli‘stark, tiichtig’

, dobrii‘schon, gut

,

Eng . dapper, Germ . tapfer.

rodbuinde ro imer 3629,avery vehement burst.

ro - dfrech 6057 u . very straight.ro - dub , radub 6648, 6649, very dark.

ro - duine 4583, 5573, agreat man .

ro - ecla766 1, great fear.

roga5283, cho ice, see raga.ro -

gu in l 7o0n. , 2890n. , agreatwownd .

ro ib - chenn 26 18 , meaning obscure.

ro im prep. ro im naconaib 3235.

t o -meithamagnate,pl. dat. romaithib301n.

ro - mer 914, roimer 3629, very mad,

t o - muir great sea, gen. t omra4559 n.

no - nert great strength , gen. ronirt

7 170.

ro - rebach 496 , very spo rtive.

ro - reid 2748. very smo oth .

ro - remur 908n., 2476 n. 7385, 7596,

very fat, very thick, roremair496 n.

ro - rith, gen. roretha911 , ‘headlongspeed

, SG. 11 123.

ro se - lethan 225 , 2055, 3698, 4691,

4702, 5744, wide- eyed .

ro se awo od, gen. ruiss 1993.

no - thenn, ro ithenn 1056 ,‘tenacious ’

SG. II 127 , adv. co ro thend 37 19.

ro - thrén 497 n. mighty.

ro t n- urchair 4432n , 4802n., 49o4u.

ro ut n-aurchora, W ind. W tb.

rda, in senniaq. v. seems to means‘lady’

, and to be cognatewith Skr.

purva,Gr.”06 1 09 from ‘npwfiat og.

niachtad 432, arouting , defeating?deriv. o f ruacht ‘defeat, rout,

undo ing, destruction’

,O’R pro hably

aguess. see note.

rued 2739 ,‘blighted

, SG. II 172.

cf.Lat. rudera, Im lmiat 'l‘rfimmer?Or is it the common ruad ‘

red’

?

rued - mael 3796 , ‘foxy and bald',SG. 11 200.

ruad - rinne 1851, red sp earp o ints.

niag 7126, 7130, for ruad ‘red

’.

ruam? mamann ? flight? career ? pl.dat. inaruamannaib ro retha910,‘in his career o f headlo ng speed

,

SG. II 123.

rtiathad v. ramruathad .

rn- bavu lneraverit,ro t - rubha1036,

‘that shall have wo unded thee

,

SG. 11 127 . From benim .

rudigud 5162n .

ruibne lance, Wind. W tb . gen. pl.

5163. acc. pl. ruibni rinndglanretglann, SR. 7292, where it means‘rays .

424 Glossarial Index.

acts maige 116 taige 6534 , wearinessof p lain or house, i. e. in go ing

o ut or coming in.

seoit in bruen - scéit q. v . sedit

lind, Co rm . s. v. ness, sgo it lind,

Lec. Glo ss . 277.

800160 3346 , 6147, ahusbandman,afarm - servant', (‘anon-warrior’ ,SG. II see Liam . Lives.

screpul 6ir 1432n., 4064,apenny of

go ld, screpul(screpall)so iscéla3711,5393, 5907, go spel-p enny.

scrIbnéo ir 3450, ascribe.

sechmallach 2962, omitted (‘perverting

'

, SG. II

socht-airghech 3776 n. , worth seven

herds (airghi ?)sedlaing6942n.asmo clc7adalaim triadercasedlaig immach,YBL .co l. 716 .

efnad 625n.averbal noun o f sennim,

based on the port. sephainn .

segainn 1984. 2533. 5347, a‘chiet

,

SG. II 151 .

seglann , acc. seglaind 1810n.,leg.

sedlainn smo ck?

segda, seghdha856 , ‘comely

, SG. II

122,seda5808n.

sein féin 3271, self.

séis 849 , music, seis .i. ceo l, O’

Cl.,

from "svensi ?

séitfedach 1780n. seitfidach,Wind.

W tb . blowing , sno rting , pl. dat.setfethchaib (gl . flatibus) M1. 161110,cognatewith séitim ‘I blow’

,séited‘ablast. ’

sel 643n. aturn , awhile (Cymr.

chwyl) : ar selaib 2413, at whiles.

selbad po ssession : ar do selbad 3007(‘we quarter ourselves) on thy

resources’

SG. II 179 . Cymr. helwi.

sémed 6650, seed, descendants . Trip.

Life 38, l. 17 .

sem ide (semide ?) 3704n. 5808n.

slender , delicate ? corp semide,

Laws i. 10, I. 11 . P.O’

C . hasséimhidhe 1.

‘small’ , 2.

‘civil, co urt

eo us’

. 3. single, simple’.

semnech 423. 1556 , 5834n . riveted,deriv. o f seim rivet,pl. semann 1658.

son o ld : compar. sine 2465 sen caclndighe 28. sen cechalenna5061.

Compo unds

sen-airget 1566, antique silver.

sen- chlochar 706 .

sen- dam 4445, 4449, o ld deer.

sen- duino 22oon. an o ld man.

sen- focul 6213. apro verb.

sen- lsechan o ld hero , pl. 11. sen

laeich 298.

sen-muinter 141, 969,3066‘o riginal

people’.

sen- mid 7 l 74n., old mead .

sen- rann 1380, an o ld stave.

sen- nia46 , an o ld lady ? justas

see rua.sen- scel ‘ancient legend’

, acc. sg.

- sceo il 1385 .

sen - scélaide 5297 ‘reciter o f o ld

tales’ , SG. 11 230.

sen acharm, 6268. séon 6320, gen.

sein 6350, nert in tséo in 6338

R. 515 2 nert in ts’euin

, LL.

123t 8. Cymr . swyn.

senad 6435 denial, refusal, verbalno un o f sénaim.

sénaigecht 5914. 6144. 6268 , in

cantation.

senmoir F. 4823,for sermoin, gen.

senmdra4830.

sen6ir 1385, voc. 4440. pl. 11. seno ire

7905, sen6raig 7909 , 7963, gen.

sen6rach 27027 960 7970.Bo rrowed

froman oblique case o fLot . senio r .

senordacht 5000, o ldage, gen .

-achta3201 .

Glossarial Index .

sndm i. swimming metaph. career,doralai eind asusma45 . dat.snhm 7228 , Compds. v . cultuam,

taebsnam , traigirsntm . 2. aswimming -

p lace. Hence. snamrad738n.

snas ar sin 1383,‘wear and tear o f

my antiquity’

, SG. 11 134.

snasta3014n.

‘brave, gallant’ , O’Br.

snt th - breit 3820, athreaden sail.snimach 1566 , twisted, Salt. 1446 ?so - breusch 2303, 2457, cheerful .

soccair 6357, easy. Aial. oppo site todoccair 7022, difficu lt.

so ccomail 2961 , ‘

profitable’

, SG. 11

socumail M1. 535 8.

so char 1778 , 7035 , 7786 , profit,emo lument (socho r, Wind.

conasochar, conadhochar. sochar7 dochar 2249 , gein tochair 635,‘

propitious ofi'

spring’

, gnim sochs ir

1768,‘beneficial

so - chenélach 6 115, having noble kindred .

so - deithfirech 7523,‘most urgent

,

SG. 11 260 : see deithbir supra.so deithbir Trip. Life 6 , l. 15.

so - dibraicthe 1556,wen- hurled,‘well

po ised’

, SG. II 139.

soer (ms. generally step ), Compds.

séer- braich no ble malt, gen. sto r

bracha810n.

soer- chuairt 76 12, afree circuit.

seer- fer cluiche 6589 ,‘best man

at games’ , SG. 11 246 .

seer- maccAem 6585, ‘primestyoungman ’

, SG. 11 246 .

ader- machnacht 7038 ,

‘chief

command o f yo ung men’

, SG.

II. 249.

séer- seinm621, 7448,no bleplaying .

so -

grAdach 3912 , Ann. Ulst. 1317,

very lo veable, ‘acceptable’

, O'

Br.

427

so ichim (mss. so ithim)4180‘adable’

,

SG.II207 : from‘so - fechim sair- Twit“ .

so ichle F. 7510,‘ho spitality’

, SG. 11

259 ,‘

pleasure, mirth , gladness ’

,

O’

Br.gen. ttrnasaime is naso ichle,Land 615, p. 107 .

so irbius 3479, happiness, prosperity.

Cogn.with so irb, soirbe,W ind.Wtb .

so ithbir, so ithfir 5140, 6790 ,7624,

hardship ? ‘extremity, SG. 11 225,

gen. sg. so thbirech 3535n. , pl .

so ithfrecha7623.

so - labarthe 7551,nom. pl. o f 80l

eloquence? so labhra.so lad p rofit : acharm used to pro

cure some benefit 1762, 6225, 6231,6246 , 6248. 6320, 6323(so lod,W ind.

W tb.) always in connexion with

sen. gen. so laid 6338, tainicanertisin sén 7 isin so ladh 1762 , is

thus paraphrased in SG. 11 145,‘the charms used to pro cure luck

and ago o d event had worked‘

,

literally ‘their power entered the

the spelland the charm’

, i. e. they

began to wo rk. so lad ‘

profit’

,

pro s

perity’

,

‘oppo site of do lod loss,

detriment’

so lus bright. Compo unds

eo lus - ban 4741 , bright-white.

so lus - mdr 2795 , 5018, spacious

so lus - tairthech 7804 , bright andfru itfu l?name o fadraughtboard.

eo lus - tech 763, abright ho use.

eo lus - treth 1804, abright ho ur.

so -maisse 7269 , somasse, Wind. W tb .

great beau ty.

so -maissech 726 7 11. very beau tifu l.so - mblasta4603, ‘tine- tlavoured’

, SG.

11 212.

so - mesca406 1 , pro b an erro r fo r

somescdaq s .

428

so - mescda420, ‘having virtue to

into xicate,’ SG. II 111 .

so -milis 4961,‘delectable’

SG. II

221 . Hence somilse, Wind. Wtb.

sonnach apalisade, Wind. Wtb. pl.

nom . sondaighi , 3080n. dat.sonnaigib 4803, aderiv. o f son

5591 Cymr. fi'

onn‘astafl" .

so rrthain 5309, sordan5304—sorthan.i so las, O’

Cl. sorthan ‘

prosperity’

,

O'Br.

‘comfortable maintenance’

,

SG. II 230.

setal - borb 6o35n. sotalbhorb ‘im

perious, overbearing’

, O’Br.

so thacmong 4942 11.

sethle, mor so thli 3013n. for sciable?sphss,apace,pl 11. sbhis 86 .Borrowed

from Lat. passus with pro thetic s.

spec- duban awater - sp ider? gen.

speg- dubain 56 79 : cf. O

’Brien’

s

du bhan alla‘aspider’ ,and cmduban, Corm . Tr. s. v. fo thond.

speis 66 1, fondness, P.O’

C . tre speis‘fo r friendship

, SG. II 117 . nacuirspéis

‘takeno delight’ ,O’Gr.Cat.280.

Perhaps bo rrowed from Lat.pensuspro thetics.

splangcan 4923n. asparklet, dimin.

o f sp lane ‘asparkle , ablaze, aflash o f bo rrowed

from AS . blancawith prothetic s.

spréidle 1285n. sparks, deriv. o f

spre'

d, Wind. W tb .

srengabowstring, pl. dat. srengaib472811 . AS . strong, Gr. o t payydl r).

sreng- tharraing2182,apu lling drag,

‘awrench’

, SG. 11 156 . Here srengis cogn. with Lat. stringo .

sree n- urchair,acc. sg. 1810n., 4802n.,

49o4u .

, 6058. C ogn. with sréim‘I throw, cast

Glo ssarial Index.

srian M. Cymr. ffrwyn from Lat.n. srein3929.

st ub- feta3795, long-m uted .

sm ith - linn 694, lit. stream -

p o o l.

sruth-aigén 6067n. 1it. stream- o cean.

sruthan 4745 , (Gyn t . fl'

rydan), astreamlet, burn. dimin. o faruth.

stinted5278,steering,fromAS . steoran

snagnime6017m‘arcuscse1i’rainbow.

811 7109, for re siu.

susrc- braich 810 ‘merry malt’ , SG.

11 121.

mm selga907, 3977, the huntingho llo ? the no ise ofahunt. (no t‘waving signal o f chase’

, SG. II

123) derived from suas ‘up 1

subs igo 4156 n. cheerfulness : denasubaigi 7 somenmain fris, LB. 135m

sdcach 3869n. mer1y.

sdgmaire 4534, ‘sucker

, SG. II 211 .

sdil 5286, lit. eye,‘expectation’

, SG.

11 229.

sul before re siu re, 3030n ., 5527,sul do chffed 2986 , su il do eich

sedh 2986 n. sul tairnig 5528, sul

doneor, LL. 8l h 26 : cf. resin do

eirig 6983.

surd -

gal 347,347n. meaning obscure

cf. surdlaig, YBL. co l. 372, Rev .

Celt. IX 464.

t infixed pers. pron. 2d sg. ro - t- rabha1036, ro t-meals 1037 ro - t - fia1435.

ro - t - imluaid 3351 , 38993, ro - t

gabadh 3562, ro t-aistrig 3899 , ro ttarraid 4441 .

tacca6996 , anail , peg , fastening.

O’

Br. tuc som acho s re taccatalman ‘

gave his fo o t 11 so lid

bearing on the ground’

, SG. I1

tachar an afl’ray , gen. sg. tachair

430

attained’: tarm saar formnahé

fo r tarrathsa, sg. 3 iarraid 2916 .

pl. 1 thrthamarne 2911 . From to

air - rath, Ase. G1. 189.

2. tarrasalinde 2089, ‘come with us

,

SG. II 154, from‘to -air - regs

- eu ?

see Asc. C 1. 198 s. v . reg.

tarr- nocht 42n. barebacked ?tart n - ita2806 n.

tarthamar 2133n.

tascrig 2504.anno uncement (repo rt)ofaking Fél . Oeng. Jan. 18, tasccGo rm. Jan. 18 , (not

‘the perish

ing o f aking’

, SG. 11 165. 0 re

chus laimmorro tasc adaltai domarbad , Raw] . B. 502, fo . 473 2.

From ’ to -ad- scq,Asc.G1. 147—249.

t-ath - beougud 6374, to revive, bring

back to life. Trip. Life 558.

tathrnsa444n.

tathugud 5128 11. leg. tathiugud ?tech leptha26, bedhouse. tech n - 61a1636 , 3198 , 4809n. , 3249 3788‘

7231, drinking- ho use. tech oil

2448, and Wind. W tb. tech ifl'

irn

ho use of hell, 217 .

tecmail 4209,achancing, happening,verbal no un o ftecmaim (teagmhaim,

O’

Br.)tecmais 3l 23n. an accident? toagmuiseach accidental, O’

Br.

techt 7576 , coagu lated : cf. Muir

Techt, Maund. 92, 102.

teimligim I darken . t o teimligestar3653n. A denom . from temel,

verbal no un teimligu d , Raw] . B.

502, f. 59b 2.

teit- bind, 1718, 3793, sweet- stringed .

teitimnech natet 1780n. LL. 83s 5

1771) 26 , perh . fo r ‘teit- béimnech,

KZ . XXVIII , 328.

tennta1705, 2294, 3026 , sureties.

Glo ssarial Index

teora49o u ., teo ra577 n . three (fem.)ace. o f teo ir Skr. tiaras , idg.

tisores, from trisores (Uhlenbeck).tercaigim 4028, denom . o f terc 5804.

scarce,Wind. W tb .

testadeest adbath 5340n .

tet string , chord , pl. dat. te'taib,561 1. The genderand declensiono f this word are unsettled . The

pl. 11 . (trom) theo it LL . 335 48.

po ints to the mac. o - decl . , while

the ace. sg. téit LU. S b 42, andthe ace. pl . téta(LL. 249 5 ) po int

to the fem. a- decln. so the gen.

sg. nadeicht[h]étae (gl. decim

cho rdarum), M1. 51 3 4 .

tet- bind 1723n. téitbind q . v .

ti design , intention , ar ti 846

(‘intent 6194, fo r ti, Wind.

W tb.

tia4698n. an tia inte 3559.

tidlocad 3252, verbal no un o f tid

laicim3273,Wind. Wtb .XZ .

tigides , gen. tighidhis tigedaisCog. G. 118) 6659, ho u sekeep ing,

also spelt tigadu s, LB. 227b .

timpanach 3454 , lu tep layer , Ann.

Ult. II 186 .

timsugud 1286n. co llecting , muster

ing .

tindlucud3322, 3328, tinnl ucud 831n.

tidnacul .

tindscra4139 , 4953, 4954 , 5692,

bride-

price, Dinds . 120.

tinne ingo t, pl. tindi 3941 . ace.tinn iu , Ml . 60b 5 .

tinrum 5279, 6088,course,p ro cedure?

rectius tindrem, Wind . W tb .

1 . ting thick : used as asubst. ting

nafer 4427 . ting naFeinde 6723.

2. ting end , Wind . W tb . C ompd.

ting- bas 2584.

tiurmais 5076 , fo r tiubarmais : co

Glo ssarial Index .

tiubarthar 6431. co tiubartha-as7828. hi tiubra3576 n. tiubhradh‘to give, to deliver up

, O’

Br.

tlam 4458n.

tlathach dat. tlathaigh 3936, rhymeswith mdthair : meaning obscure.

tochmarc fo réicne 6464, compu lsorywo o ing.

tocht (to - socht 34 , silence.

tog-mall some smallanimal, guessedby O

’Curry to beasqu irrel . gen. sg.

togmaill,acc. to gmall,LU. 64s 42,pl .

11. togmaill 733. dimin. togmalldn,gen. sg. pettatogmallain , LL .

68h. togan LU. 64b 1 .

togranntacht5755 11.also torchantacht,meaning obscure.

to ichestal 5070, ‘muster’

, SG. 11 224.

to illcill497,meaning o bscure: ‘church’

,

SG. II 113. to llcho ill Fr. 9 andR. 15s 2, rhymingwith loud. (laindR.) seems to give abetter sense.

‘though (now) there is reading overthe lann, there was atime whenthere was no broken (empty)wo od’

i. 0 . when Cluain Cesain wasdense with forest. Cf. toll -airbe.

to illim for tuillim : ro tho illfed 6640.

tair- che 1744, 1749, come hither .

to irimthecht 7019 , for tairimthecht.to irtemail 6067 n. bu lky, huge, from

to irt : see tortbuillech.

to ise 4438 , 5793, 6915, 7033, 61)

‘advent’ , errand .

to ll - oheill 497 11. see to illchill.

to luib gal 1985 , to luib suas 580,

chevilles .

tomaltus 105 , ‘

provant’ , SG. II 104.

‘verzehren, zehrung

, Wind. W tb.

tonn bais 5930, wave of death.

to nn baitse 317 , 318n. wave ofbaptism. tonntuile 55,waveoffload.

to nn , tond surface , sward : (Cymr.

431

to n), Wind. W tb . Compo unds

tonn - ban 1478, white- surfaced .

tonn- chldr 7247 .

‘surface’

.

tonn -

glaine 1476 , 3095 , smo o th

award .

tonn-

glas 2871, 6750, 7572, greenawarded .

to rann- chlessach 6073, thunder- featful, deriv. o f to randchless ,Wind.

Wtb .

torcdacht 5755 , seems aderiv. o f

to re 7390, boar , but the word isdoubtful, see no te, p. 322.

to rchantacht 5755 n. togranntachtq. v.

tor machad 233l n. increasing , fortormagad, O. Ir. to rmach .

torman 3233.ano ise or sound, O’

Br.

rumbling no ise, O’

R.

to rrthaim 3307 ,‘accident’ , SG. 11

186 . torrthaim [to irrthirg L ism .

180b 2] suain 7 co tulta3394, ‘afit o f sleep and slumber

, SG. II

189. trom - thortim co tulta, LU. 783.

sch ach as tind ar to irrthimm,

LB. 105, marg. inf.

to rt- buillech 3o14n. sto utly- smiting,

pl. 11. claidib trommatortbuillecha,LL . 266 11 4.

to stadach 403, silent , co to stadachFo ur M . 1561 . Deriv. o f lost

‘silence

(to sd Wind. W tb .

to thacht 2025 fo r tothochtpo ssession,Wind. Wtb. (no t

‘reversion

, SG.

II

trAigim I cause to ebb, I waste, rotraigh 3653, tragit 7678 , they ebb,

they retreat : verbal noun trugud

7518, 7520, better trdgud, Wind.

Wbt.

traigir- snam 3213,‘treading water’

traigedénhm 7228n.

trebar-

glan 7268 11. skelfuland pure.

432

tre - bliadnach2731 11. lasting for threeyears.

tredan 519, gen. tredain, Mart. Go rm.

Dec. 5 , fasting for three days,from triduanum (j ejunium).

tregdaim (ex tre-

gataim) 1810n. I

transfix .

tregdtai l 99on. meaning obscure.

tréicid, tréigid 592n. , aforsaker.

personal noun o f trécim .

tre- liath 7600 very grey.

tremse : re tréimhse chian 76 ‘fo ralong while

, SG. 11 103, tremse do

bliadnaib 5548, ‘aspan o f years’ ,ibid. 236 .

trén strong . Compounds

trén- brugaid2438,astrong farmer.

tren- buillech 699,‘mighty striker

.

trén - feidm 2754,‘amighty efi

ort.

trén- iiadach 4443,amighty hunter.

trén- 111ith

trén- mug 7395 .astrong slave.

trén - to re 1787, amighty boar.

treeir aguide , treo ir ar lindtib

7229n. treeir nisei 4563n.

1. tres 1742 , strength , tuc treas artho irsi

,literally, put strength on

grief,‘after giving way to great

grief’

, SG. II 144 : cf. the sister

fo rm tresse, A181. 198.

2. tres 20. 628 , 2090 , 2662 , 3475,

3552, 5411 , 6558. one of three.

tretsch 5226 ,‘flo ck -abounding’

. deriv .

o f tret, 7365, flo ck, herd.

trethirne l 790n.

,1791, awild boar.

trethnachmarine,gen. sg . f. trethnaide(leg.

- na1ge), 4568, deriv. o f trethan‘sea’ , Wind. Wtb.

tritemla4596 n . meaning obscure.

trichacét3580, 5779, lit. thirty (great)hundreds, i. e. 3600, acantred orbaro ny, O’

Br. trincha2729 .

trithfa711 1,through them, tritha,1034.

Glo ssarial Index.

trochull 2414 , disso lution ? Cogn.

perhaps with trochladh .i. agacileadh no truailleadh, P.O

C .

trogan laithemis trogain.i.1ngnasmdhlammas 4760.

tro itim I contend , tro itset 2748.

verbal noun tro it dat sg . 3216 n.

The secondaryb - fut. tro tfainn 1446seems to come from aby - fo rm

tro taim,adenom. o f tro t, pl. tro tatulbo rba, LB. 1203.

trom heavy , oppressive , gri d trom

7531 , compar. train i - te 5153.

Compo unds

trom - chloch 2811, heavy stone.

trom - tu il 798, aheavy (j et of)blo od.

trom -

glas 1566, heavy- blue.

trom - lo itim 571 1, I wound severely.

trom - nair 1477, ‘wo rshipful’

?

trom - énechta3508 , 5012 , heavy

trom - thorad 81 1, heavy fru it.trom - thuile 3847, heavy flo od .

tro tach airechta2141 , 6 708 , the

quarre lsome (or rio to us) one ofthe assembly.

tro t- galach 6 708n. tro tach q. v .

tniag - thim 6510, sad (and) ti mid .

tfiag - mil 1564, 4o80n., 5893n. sciathco tuaighmhilaibh 6 ir fair‘shield having ornament o f inter

laced creatures in red go ld’

, SG.

II 139 . The word seemsacompd.

o f tuag ‘bow’ and ‘mil Gr.

with) ‘aprobe' , whence milech

.i. dealg, O’

Cl no t mi l ‘animal ’Gr. y i l o v. The tuagml l seems tohave been abro och whereo f the

pin fo rmed the chord o f an arc.

tuailnges 6602, ‘capacity ’

, SG. I I 246,

deriv . o f tualang ‘able, capable’

.

tuairimI encompass,O’

R. tuaires3230.

434

angles ’ , SG. II 142, nor‘with

sheeny head’ibid.

uirchennach, pl. 11 . uircendaig tecuisc,4038 : meaning obscure.

nir - chleithe talman 2805 , ro of ofthe earth .

air- derc 3880. consp icuous, preémip

nent, forairdirc Wind.W tb .

nir - drech 5670 11em. prep.esurdreich

nandabach‘facing’

o r‘infront o f, the

casks’ : from drech ‘face’

.airdrech‘o stentum

, Strachan Dep. 27 .

air- esbaid 1572 , 1602 , 3082, 6102,

want, defect airespaid q. v.

uresbaid 2458, 3082, 4640, 6102,uireasbadh, O’

Br.

nirrim 1444, SG. 11 136 .

o rraim 1445 ,‘reverence

’ih.

uirraim, O’

Br.

uisce bennaichthe 6783. uisce co is

rectha7504, 7508, ho ly water.

1 . ulad, gen. pl. 1499,‘station- stones

,

SG II 137 , u llaO’

Br.,who defines

it as ‘aburying -

place’

,

‘acro ssor calvary belonging toacathedralchurch

. see Wind . Wtb.

2. ulad 758, occasion .

ultach 472n. urtlach q . v.

ultachda5784, like Ulstermen, deriv.

o f Ultach.

um 962. 4136 . 5794. 5818. 6648, 1im

3486 amam q. v ., om , LU.

21s 5.

amaide abrazen vessel , pl. dat.umaidib 4609n.

umal - essaie 4194, 5033, 5059, 5667,literally humile obsequ ium,

‘fo ot

washing’ .ar-agall 2798n. ar -aghall ‘

speech,

Glossarial Index.

talk, utterance’

P.O’

C . fo rurfuigell

q. v.

tit - bi s, sen which 3880, glowiflg‘enco unter

’SG. II 202. But see

autbag,arbag, irbdg inW ind. W tb .

ar- chomair 4914 , aurchomair,Wind. Wtb. fo chomair ‘for’

,

‘against’ ,O’Don supp.ft hurchomair‘thatshould succeed to it’ , SG. II 220.

nrdail 6003, equ ivalent , as mu chas, urdail frigead, YBL co l . 320.

- fairsing 1544n., very spacio us .

ur- fuigell 1623, d’urfuigeal l Chailti

‘for the purpo se o f telling allabout Cdilte’

, SG. II 14 1 .

ar-

grdnna1920, very horrible, deriv.

o f urgrdin,Wind.W tb . s . v . 2 tuath.

ar-mor thegreater part, gen. urmdir

1366 .

ur- nocht 5574. 2278n. qu ite bare.

ur- omain 2857, great fear.

urraind 6040ace. sg.,ascribal erro r

for urlaind , acc. sg. o f urlann‘spearshaft’ : nach tibred aail 7aurrann ar siut

,Fr . 69h nach

tibraaail 7 aurlann ar in ferugud, R . 493 2.

urrunta40611. urrundta5272n. resp ec

table? deriv . o f urraim resp ect.

ar- scar 807 , ‘

parapet’ , SG. 11 121 .

ar - sclide (leg. ursclaige,as in W ind.

5165, casting (darts ?)airsclaige, LL. 24411 4 , d

’airsclaigi,LL . 2443 12.

ar- thimche11873,asurrounding, inan - urthimchell 7269

,allabou t them.

ussaas chach 6980, ‘moreand moreeasy’

?

Correctionsand Additions.

Line 36, read itamtit. 21 inte. 485 gradhla]. 486 Midir. 592a[r] bith. 701

Umho ir. 714 add 7 gaehahaincesaarchena. 742 dochuamarne. 758,

for dularead uladh . and cancel the no te. 820 ro laietar. 835 after0331 insert [7 fuaradar bds dachumaid Chaeil]. 836 , 1625 , 1637,

doriacht, 927 , 1743 dochuaidh. 1117 berrnaidh. 1146 no te, fo r Liem.

mad Fr. 1161 Cnuc Dhe[i]n. 1271 Adharc. 1281 tuc [d]o . 1302

no te, for Liem. readFr . 1577aniu". 1582 (ina). 1649 nech. 1652 lhmaigh1787 da[i]mh 1848 uime. 1947 7 cuanart. 1991 Targa. 2070 doberthar.

2121 Do ragha2134 degarmach[a]. 2139 Find. 2144’ca. 2149 1336.

2208 , in headline, Lism. 1740 1 . 2237 [fo . 1740 2278 in headl ine1743 2. 2311 har[n]ab4rach . 2403[

‘un] richt 2432 ticfa. 2448 racht[th]aisi.

2461 issindarna. 2564 aenchhe. 2693 co cend. 2747 fichit. 2764 Fr.

2770Dogoba- su . 2777slichtlorg. 2801mm ? 2848 dogeibthea. 3057 ingen .

3205Dogeba.3233cas.3294dogebmais. 3348maethsro ill. 3378drongbuidhen.

8382 for talam read tulach. 3439 dele [leg. 3457 mac elleman.

3495. add ‘Cahadhaiganocht? ’ arEoganardbriugaid . 3496 Dogebthai.3510 barr[aib]. 3519 dele the second ar and read aith edrom. 3522

indfuaire. 3543Dogebhthar. 356 1 foghail. 36 12 Ddr. 36 18 Erin . 3621

co npaiti . 3681 dogebtar. 3751 sib [cumaid] dd ? 3779 doberad . 3824

chluichi [ms chluithe]. 3839 [at] echtra. 3856 marbad . 3863 1ithlaithe.

3906 Dofuil. 3925 Smdil. 3937 Goduilb . 3950, 3953, no tes 2, 3, 4 sho uld

be 4, 2, 3. 3979 nafer itcluinmft. 39 50 Lughach. 3982 eonpaite. 3990 dele

the third comma. 3998 had dil. 4000 gaeib. 4001 itorchair. 4016 énbaile4024 n-ard. 4156 thaispenann. 4205 clo iche 4465 inmain 4467an sehtchomart[h]a4473asan. 4509 ‘Ocusgd. 4533trén to ghaide . 4545 [n]drongaib.

4551 ceithri[meic]. 4557 tri[meic]. 4573Acher. Caem. Co rmac. 4626 dogeib.

4720 bliadain. 4765 co r[e]aeht. Lines 4785—4787 sho u ld be transferred tothe no tes. 4787 milid . 4929 dogeba. 4960—61 somescca. 4998 sin, am

’anum . 5073 Brug. 5090 in tree. 51m mhil . 5115 dt il. 5123 Ai lleanmac Eogabail. 5202 comair- leapaid fai[th]che. 52m a[c] congbail.

436 Correctionsand Additions.

5212 fir[u]. 5315 Glunduib sr. 5360 each ni thurgaib. 5417 creidim.

5579 6 Find. 5518 haithli sin. 5624anair. 5675 Nocho n- i. 5721 dele

[leg. co in]. 5734 ar. 5777 crich[e]. 5737 amatt ferunn. 5810 do bered.

5820 urlsnn da. 5924 08. 6 159 cath[sin]. 6195 dele o’

. 6 198 chu

ind. 6257 grianbruignib, and cancel no te 3. 6294 dit’

.

‘Daraib. 6321.

man. 6333—4 ifirrn , aidhmillis. 6422 fadéin. 6541 hechraiderisa. 6591 tSléibe. 6635 mo idm. 6728 tangadur, ar Guilts . 6810 as tlr.

6811 taidi - te . 6860,

7001 . in headline , Land 1421» 2. 7061

duaibseach . 7066 Eogabail. 7118athbliadna. 7139 in headline 1439 27160 for [Gai crd] read [Cumha] . 7186 fat[a]. 7236 51331411 7289

acdined. 7300 correct the marginal number. 7334 [7 ro fheeat] in.

7356—7359, dele INa. . . iat. 7423linde 7429 find. 7501 1 focus. 7520

in cho icid. 7683Airitig. 7839 dibad .7891 cach[a].P. 226 , l. 4, for blo odclo ts read deadly pain ; 1. 10 for o lace read place.

234, l. 29, for Frin read Erin.

237 , l. 0, for 6 141 read 6 145.

242, l. 12, for left read crippled. P. 244n. for non read now.

264, l . 21 , for 7729 read 7725.

274, 1. 36, prefix 300.

281 l. 18, after 3379 insert so in the Druden Dd Derga, LU. 895,

For regain weeps ‘so that his mantle before him became wet’ .

285, l. 2, read Fr. 19h. 20, 21 .

290, l. 27, fo r ion read im .

296 , l. 20. Foran instance o f impregnation by the sun, see the Prahandhacintamani, tr . by Tawny, p. 170.

298, l. 7 , dele (leg. n - uradhall).295, l . 9, add see Kuno Meyer, Celt. Zeitschr. i. 463.

299, l . 2, for 5480 read 5482.

301 , l . 12, after injured insert or injuring. l. 20, add : In his play of

The Phrygians, Aeschylus described the ransoming o f Hecto r fo r his

weight in go ld, Leaf, Companio n to the I liad p. 363.

303, l . 8, add Perhaps identical with the Liban o f LU. 39, 40.

306 ,after 1. 32 , add : 3615, 737 1. That 04i co llected apair of everywildanimal for Grdnne’

s bride -

price, see Rev. Celt. XI . l34n .

311, l. 6, for qro l. read pro ].314 , l. 10, when writing the no te on 1. 4782 , I had fo rgo tten the

distribution o f the limbs o f Wallace (1305)and o f Montro se318, l. 22, add Fo r moreas to magic mists see Bugge, The Home ofthe Eddie Po ems , 351 .

320, after 1. 13. insert 5448. An abridgement o f the sto ry o f the‘Little Rath of the Marvels’ is also in what the late W. M . Hennessycal led the Acallam Becc, Bk . o f Lismo re 1535 2—154' 1 .

438 Corrections and Additions.

P. 307, l. 4. for thrust read grasped. 1. 5 deleat her. 1. 25 for visited

read came saint (troubled)315 5 60add He was son - in- law o f Conn of the Hundred Battles.

317, 5 67, l. 6, for by read for (Henebry).321, l . 16 , 323, l. 15, for obtained by, taken by, read conceived from

(Henebry).325, 5 76 , add Or Gonnachtai. e. Guinn ichta‘Coun

s children’

, for

icht means children or kindred .

last line, for the sweetnessand sound read very sweetwas his vo ice.

The sound.

327, cancel theno te : binniudh is for binniu,andamal beginsasentence.

335, ll. 1, 2, 5, judgments o f the Law used to serve him , for he practised talio .

337, 5 114, 1. 6 , for that went no t from him, read no escaping from it337 , 5 116, l. 6, Took the kingship of the troops .

341, 5 122, l. 5, for pro fessed by him read made for him .

345, l. 2, afterand insert to them she.

347, ll. 7, 8. read for I will do no thing whichmo Chutawould think evil.360, 5 165, l. 2, read luaithiu .

361, l. 6 for Ddil read D41.365, 5 176, l. 3after parricidal insert 1. e. pest icide was inflicted upon

him,and he committed it on someone.

I. 7, read, tis he who killed Laegaire Lo rc when etc.

371,1. 10, for near read with.

377, l. 6, fo r hound read hounds. 1. 11, for men read nun.

379, l. 10, for had no king read was aking’

s ofispring (gin fo r gein).

391, 1. 3, read and out o f them (the flowers) wine o r honey was taken.

363, 5 251, for Amargein’

s wife read wife of Amargen the Darkhaired .

395, 1. 10, for half read one side o f his.

397, 5 259, l. 3, for from her read hence.

5 260, l. 3, read black - to o thed (and) big was he.

399, penultimate 1. read When be slow the great man etc.

401, 1L 5, 8, for kno ts read lumps .

403, 5 276 , l. 2, after Watching insert on Slish h ait.7, 14, 32, read He shouts (Eighther ims,an idiom like ddstar imme).

410, l. 1, for fine read ina.413, after 1. 21 insert : 5 54, Versified, LL. 1453 32—45 .

414 , l. 3, after queens insert Thence grew today all the co lo urs in

bishops’vestments .

421, l. 22, for twenty read thirty.

W . S .

Druck von P5 s ch e laT rep te in Leipzig.