Flora of Turkey- Ethnobotany Supplement: Wild Edible Plants: pp.345-380- 2014
36
345 Yenen Bitkiler Füsun Ertuğ Gıda bitkilerinin besleyici özelliği, çeşitlilik sunması, sağlığa ve aile ekonomisine katkısı kadar, yaşanılan yere ve kültüre bağlı ‘tat algısı/seçimi’ oluşturması da önemlidir. Toplumsal kimliğimizin, yerel kültürün önemli bir unsurunu, yabandan toplanan bu lezzetler oluşturur. Türkiye’nin biyolojik çeşitliliği, Anadolu halklarının beslenmesinde her zaman önemli rol oynamıştır. Bugüne dek yapılan çalışmalarda insanların yediği ve gıda olarak tükettiği belirlenen türler aşağıdaki tabloda derlenmiştir. ‘Gıda bitkileri’ ya da ‘yenen bitkiler’ dediğimizde, yaprakları, sapları, kökleri, yumruları, meyveleri ya da sürgünleri yenebilen, baharat olarak kullanılan, çay-salep olarak içilen, sakız yapılan, ya da çiçekleri-tohumları atıştırmalık olarak tüketilen geniş bir yelpaze kastedilmektedir. Burada sunulan liste, yenen mantarlar hariç yaklaşık 1200 bitkiyi, yani Türkiye florasının % 10’unu içermektedir. Bu kapsamda tüketilen endemik türler yüzü aşkındır. Listede endemik türler, yıldız (*) işareti ile gösterilmiştir. Her yörede sistematik etnobotanik çalışmalar yapılmadığı için, hâlâ kaydedilmemiş bitkiler olduğu da varsayılmalıdır. Buradaki derlemede, bitkinin yendiğine değinen tüm kaynaklar değil, o bitkinin yendiğine ilk değinen ve varsa farklı bölgelerden sınırlı sayıda diğer yayınlar kaydedilmiştir. Böylece bitkinin tanınırlığına da gönderme yapılmıştır. Listede ısırgan, tilkişen, ebegümeci, tere gibi yaygın yenen bitkilere çok sayıda kaynakta rastlandığı halde, bazı bitkilere sadece bir kaynakta değinildiği fark edilmektedir. Bu tekli değinmeler, az bilinen ve unutulmuş bir kullanıma işaret edebilir veya yanlış teşhis olabilir. Başka bölgelerde ya da aynı bölgedeki farklı çalışmalarda tür yeniden saptanırsa, bilgi doğrulanabilir veya tekil, şüpheli veri olarak kalır. Bu listede atıf yapılan kaynakların künyesi için “Etnobotanik Kaynakları”na bakılabilir. Aşağıdaki tablo sadece bilgi verme amaçlıdır. Yenen bitkileri tanımak ve kullanmak uzmanlık gerektirir. Tanımadığınız veya bilmediğiniz hiçbir bitkiyi yemeyiniz.
Transcript of Flora of Turkey- Ethnobotany Supplement: Wild Edible Plants: pp.345-380- 2014
345
Yenen BitkilerFüsun Ertuğ
Gıda bitkilerinin besleyici özelliği, çeşitlilik sunması, sağlığa ve aile ekonomisine katkısı kadar, yaşanılan yere ve kültüre bağlı ‘tat algısı/seçimi’ oluşturması da önemlidir. Toplumsal kimliğimizin, yerel kültürün önemli bir unsurunu, yabandan toplanan bu lezzetler oluşturur.
Türkiye’nin biyolojik çeşitliliği, Anadolu halklarının beslenmesinde her zaman önemli rol oynamıştır. Bugüne dek yapılan çalışmalarda insanların yediği ve gıda olarak tükettiği belirlenen türler aşağıdaki tabloda derlenmiştir. ‘Gıda bitkileri’ ya da ‘yenen bitkiler’ dediğimizde, yaprakları, sapları, kökleri, yumruları, meyveleri ya da sürgünleri yenebilen, baharat olarak kullanılan, çay-salep olarak içilen, sakız yapılan, ya da çiçekleri-tohumları atıştırmalık olarak tüketilen geniş bir yelpaze kastedilmektedir. Burada sunulan liste, yenen mantarlar hariç yaklaşık 1200 bitkiyi, yani Türkiye florasının % 10’unu içermektedir. Bu kapsamda tüketilen endemik türler yüzü aşkındır. Listede endemik türler, yıldız (*) işareti ile gösterilmiştir. Her yörede
sistematik etnobotanik çalışmalar yapılmadığı için, hâlâ kaydedilmemiş bitkiler olduğu da varsayılmalıdır.
Buradaki derlemede, bitkinin yendiğine değinen tüm kaynaklar değil, o bitkinin yendiğine ilk değinen ve varsa farklı bölgelerden sınırlı sayıda diğer yayınlar kaydedilmiştir. Böylece bitkinin tanınırlığına da gönderme yapılmıştır. Listede ısırgan, tilkişen, ebegümeci, tere gibi yaygın yenen bitkilere çok sayıda kaynakta rastlandığı halde, bazı bitkilere sadece bir kaynakta değinildiği fark edilmektedir. Bu tekli değinmeler, az bilinen ve unutulmuş bir kullanıma işaret edebilir veya yanlış teşhis olabilir. Başka bölgelerde ya da aynı bölgedeki farklı çalışmalarda tür yeniden saptanırsa, bilgi doğrulanabilir veya tekil, şüpheli veri olarak kalır. Bu listede atıf yapılan kaynakların künyesi için “Etnobotanik Kaynakları”na bakılabilir.
Aşağıdaki tablo sadece bilgi verme amaçlıdır. Yenen bitkileri tanımak ve kullanmak uzmanlık gerektirir. Tanımadığınız veya bilmediğiniz hiçbir bitkiyi yemeyiniz.
346
Resimli Türkiye Florası -I-
Latince adı Ailesi Türkçe adı Yöresel adları Yararlanılan organ Kaynaklar
Acanthus dioscoridis Ayıpençesigiller/ Acanthaceae lokman ayıpençesi ayıpençesi çiçek Baytop, 1994; Başer, 1997
Acanthus hirsutus Acanthaceae kıllı ayıpençesi ayıpençesi çiçek Baytop, 1994; Başer, 1997
Sambucus ebulus Mürvergiller/Adoxaceae mürverotu cücemürver meyve Başer, 1997
Sambucus nigra Adoxaceae ağaç mürver mürver meyve Baytop, 1994; Başer, 1997; Özbucak ve ark., 2006
Viburnum lantana Adoxaceae germeşe ayı meyvası, germeşo, germişek meyve Altan ve ark., 1999; Altundağ, 2010
Viburnum opulus Adoxaceae gilaburu girabolu meyve Baytop, 1994; Başer, 1997; Tekin, 2011
Liquidambar orientalis
Günlükağacıgill-er/Altingiaceae günlük ağacı günlük, sığla ağacı yaprak Tuzlacı, 2011
Amaranthus albus Horozibiğigiller/Amaranthaceae kömüş mancarı lita, tilkikuyruğu yaprak Lyle-Kalças, 1974; Baytop, 1994
Amaranthus blitoides Amaranthaceae mor darımancarı lita, tilkikuyruğu yaprak Lyle-Kalças, 1974; Baytop, 1994
Amaranthus blitum Amaranthaceae hoşkuran hoşmelik, susamotu yaprak Baytop, 1994
Amaranthus cruentus Amaranthaceae horozibiği bostan iştiri yaprak Aktan, 2011
Amaranthus graecizans Amaranthaceae ohraşan yaprak Baytop, 1994; Başer, 1997
Amaranthus hybridus Amaranthaceae melez mancar telliıştır, ıştır,
karagözmancarı yaprak Kızılarslan, 2008
Amaranthus retroflexus Amaranthaceae tilkikuyruğu
pancarotu, kızıl sirken, lita, bozoğlan, sılmastık, kırmızı pancar, kırmızı bacak sirken, vilita
yaprak Lyle-Kalças, 1974; Ertuğ-Yaraş, 1997; Ertuğ, 2000; Yeşil, 2007; Altundağ, 2010; Polat, 2010; Tekin, 2011
Amaranthus viridis Amaranthaceae yeşilibik sılmastık, delisirken yaprak Ertuğ, 2004; Arık, 2003
Atriplex nitens Amaranthaceae dağ ıspanağı unluca, yabani pazı yaprak Öztürk ve Özçelik, 1991; Baytop, 1994
Atriplex patula Amaranthaceae mızraklıca kızılca yaprak Güvenç ve Kaya, 1996
Atriplex tatarica Amaranthaceae unluca sirkenotu yaprak Tuzlacı, 2011
Beta corolliflora Amaranthaceae pancar g(k)ızılca, sırk, tirşok yaprak Altundağ, 2010; Arık, 2003
Beta lomatogona Amaranthaceae dağ pancarı ala pancar yaprak Öztürk ve Özçelik, 1991; Baytop, 1994
Beta macrorhiza Amaranthaceae kızıl pancar yaprak Ertuğ-Yaraş, 1997
Beta trigyna Amaranthaceae kır pazısı kızılca, yabani pazik yaprak Öztürk ve Özçelik, 1991; Baytop, 1994; Yeşil, 2007; Demirci, 2010
*Beta trojana Amaranthaceae pamukçu pancarı pazı yaprak Emre Bulut, 2008; Tuzlacı, 2011
Beta vulgaris var. vulgaris Amaranthaceae yaban pancarı yabani pancar, pezzik,
şeker pancarıyaprak, toprakaltı kısım Baytop, 1994; Başer, 1997; Metin, 2009; Tekin, 2011
Chenopodium album Amaranthaceae aksirken tel pancarı, kursalık,
akpazı, selmı, sirken yaprak Öztürk ve Özçelik, 1991; Baytop, 1994; Metin, 2009; Poyraz Kayabaşı, 2011
Chenopodium album subsp. album Amaranthaceae aksirken köpürgen otu, sirken,
tel pancarı, kindol yaprak Ertuğ-Yaraş, 1997; Vural ve ark., 1997; Altan ve ark., 1999; Ertuğ, 2000; Tekin, 2011
Chenopodium album subsp. album var. album
Amaranthaceae aksirkensalmanca, unluca, küllümancar, tavukotu, cimel, evlidaotu, güllüotu
yaprak Şanlı, 2006; Yeşil, 2007; Kızılarslan, 2008; Altundağ, 2010
Chenopodium album subsp. iranicum Amaranthaceae tel pancarı sirken otu, serkel otu, kindol yaprak Ertuğ-Yaraş, 1997; Ertuğ, 2000
Chenopodium album subsp. album var. microphyllum
Amaranthaceae telçe unluca yaprak Yüzbaşıoğlu, 2010
Chenopodium foliosum Amaranthaceae cülek itüzümü, kuş üzümü yaprak, meyve Baytop, 1994; Başer, 1997; Özbucak ve ark.,
2006; Yeşil, 2007; Altundağ, 2010
Chenopodium murale Amaranthaceae salmanca unluca yaprak Altundağ, 2010; Aktan, 2011
Chenopodium opulifolium Amaranthaceae vilita deli sirken, sirken yaprak Tuzlacı, 2011
Chenopodium polyspermum Amaranthaceae kursalık sirken yaprak Lyle-Kalças, 1974; Baytop, 1994
Chenopodium urbicum Amaranthaceae ıştır yaprak Baytop, 1994; Başer, 1997
347
14 - Etnobotanik / a - Yenen Bitkiler
Latince adı Ailesi Türkçe adı Yöresel adları Yararlanılan organ Kaynaklar
Chenopodium vulvaria
Horozibiğigiller/Amaranthaceae kokar sirken gülotluğu yaprak Kural, 2009
Salicornia europaea Amaranthaceae deniz börülcesi, deniz fasülyesi yaprak Baytop, 1994; Başer, 1997; Ertuğ, 2004; Polat, 2010
Salsola soda Amaranthaceae deniz fasülyesi yaprak Polat, 2010
Sarcocornia perennis Amaranthaceae koca geren deniz börülcesi, deniz koruğu yaprak Tuzlacı, 2011
Spinacia tetrandra Amaranthaceae yabani ıspanak yazı ıspanağı yaprak Ertuğ-Yaraş, 1997; Ertuğ, 2000
Allium akaka Nergisgiller/ Amaryllidaceae yer soğanı kuzukulağı, it soğanı, keçitaşağı,
dana soğanı, guhbızınyaprak, toprakaltı kısım
Öztürk ve Özçelik, 1991; Baytop, 1994; Altundağ, 2010; Kaval, 2011
Allium ampeloprasum Amaryllidaceae pırasa kaya sarmısağı, kurab, sir, sirim, sırın, sirmuk, karaköremen
yaprak, toprakaltı kısım
Baytop, 1994; Ertuğ, 2004; Güldaş, 2009; Kaval, 2011; Tekin, 2011
*Allium armenum Amaryllidaceae pembe sırım silim soğanı yaprak Altundağ, 2010
Allium atroviolaceum Amaryllidaceae lifli körmen sirmo, soğan, silim soğanı,
yabani sarmısak yaprak Baytop, 1994; Özçelik, 1994; Altundağ, 2010
Allium aucheri Amaryllidaceae mavi soğan sirmo, sirik yaprak, toprakaltı kısım Öztürk ve Özçelik, 1991; Baytop, 1994; Altan ve ark, 1999
Allium cardiostemon Amaryllidaceae yamaç körmeni sirmo, sirim, silim soğanı yaprak Öztürk ve Özçelik, 1991; Baytop, 1994; Altundağ, 2010
Allium flavum Amaryllidaceae sarısoğan silim soğanı, yabani soğan yaprak Tuzlacı, 2011
Allium flavum ssp. flavum var. flavum Amaryllidaceae sarı soğan silim soğanı yaprak Altundağ, 2010
Allium fuscoviolaceum Amaryllidaceae kara sirmo it soğanı, hağız, sirmo, sirim yaprak,
toprakaltı kısım Öztürk ve Özçelik, 1991
Allium giganteum Amaryllidaceae başlı soğan lüs yaprak Kaval, 2011
Allium kharputense Amaryllidaceae harput soğanı soryaz yaprak, toprakaltı kısım Yeşil, 2007; Arık, 2003
Allium longicuspis Amaryllidaceae it körmeni sirik yaprak Kaval, 2011
Allium macrochaetum Amaryllidaceae kaya sarmısağı yaprak,
toprakaltı kısım Baytop, 1994
Allium orientale Amaryllidaceae doğu soğanı soryaz yaprak, toprakaltı kısım Yeşil, 2007; Arık, 2003
Allium paniculatum Amaryllidaceae sürü salkım handuk,sirmo,yabani soğan yaprak Tuzlacı, 2011
Allium paniculatum subsp. paniculatum Amaryllidaceae sürü salkım sirmo, handuk yaprak Öztürk ve Özçelik, 1991
Allium pseudoampeloprasum Amaryllidaceae yalancı körmen pıraz, büyük pıraz yaprak Baytop, 1994
Allium pseudoflavum Amaryllidaceae küllü soğan kurad, yabani soğan yaprak Tuzlacı, 2011
Allium schoenoprasum Amaryllidaceae peynir sirmosu sirmo, sirik, sirim yaprak Öztürk ve Özçelik, 1991; Baytop, 1994
Allium scorodoprasum Amaryllidaceae peynir sirmosu it dirseği, sirmo, taş sarmısağı yaprak,
toprakaltı kısım Öztürk ve Özçelik, 1991; Baytop, 1994
Allium scorodoprasum subsp. rotundum
Amaryllidaceae deli pırasakömüren, körmen, çatlanguş, sirmo, it soğanı, silim soğanı, kurat
yaprak, toprakaltı kısım
Özçelik, 1989; 1994; Öztürk ve Özçelik, 1991; Üçer, 1992; Baytop, 1994; Altundağ, 2010; Kaval, 2011
Allium shatakiense Amaryllidaceae çatak soğanı sirmo yaprak Tuzlacı, 2011
*Allium sintenisii Amaryllidaceae dikenli körmen corin, suryas yaprak Öztürk ve Özçelik, 1991; Baytop, 1994
Allium stamineum Amaryllidaceae yaban sarmısağı kıvırcık yaprak Güldaş, 2009
Allium subhirsitum Amaryllidaceae tüylü körmen körmen yaprak Lyle-Kalças, 1974; Baytop, 1994; Ertuğ, 2004
Allium trachycoleum Amaryllidaceae boz sarmısak sirpen yaprak Kaval, 2011
Allium trifoliatum Amaryllidaceae keçi körmeni keçi kömüreni yaprak Lyle-Kalças, 1974; Baytop, 1994
*Allium tuncelianum Amaryllidaceae tunceli sarmısağı dağ sarmısağı, yabani sarmısak toprakaltı kısım Başer, 1997; Tuzlacı, 2011
Allium vineale Amaryllidaceae sirmo yaprak, toprakaltı kısım Öztürk ve Özçelik, 1991; Baytop, 1994
Allium zebdanense Amaryllidaceae çarşak sarmısağı yabani sarmısak, yabani soğan yaprak, toprakaltı kısım Tuzlacı, 2011
348
Resimli Türkiye Florası -I-
Latince adı Ailesi Türkçe adı Yöresel adları Yararlanılan organ Kaynaklar
Cotinus coggygria Menengiçgiller/Anacardiaceae boyacı sumağı çatlağan, dumanağacı yaprak Tuzlacı, 2011
Pistacia atlantica Anacardiaceae sakızlık mineç, menengiç, çıtırmık, çitlembik, melengiç yaprak, meyve Baytop, 1994; Ertuğ-Yaraş, 1997; Ertuğ, 2000; Polat, 2010
Pistacia eurycarpa Anacardiaceae bendek çeten, bıttım meyve Baytop, 1994; Arık, 2003
Pistacia khinjuk Anacardiaceae bıttım buttum meyve Öztürk ve Özçelik, 1991; Baytop, 1994; Kaval, 2011
Pistacia lentiscus Anacardiaceae sakız ağacı sakızlık, çıtırmık çitlenbik yaprak, meyve Baytop, 1994; Başer, 1997; Ertuğ, 2004
Pistacia palaestina Anacardiaceae çöğre çıtırık, çetemük, sakız ağacı, menengiç, çetene çiçek, meyve Özçelik, 1987; Öztürk ve Özçelik, 1991; Baytop, 1994;
Yıldırımlı, 94 ; Güldaş, 2009; Yüzbaşıoğlu, 2010
Pistacia terebinthus Anacardiaceae menengiçkurtmeç, sakız murcu, çitlembik, çıtlık, sakızlak ağacı, çitlemik, çetlemik, şehremik
yaprak, meyve Lyle-Kalças, 1974; Baytop, 1994; Duran, 98; Metin, 2009; Polat, 2010; Poyraz Kayabaşı, 2011
Pistacia vera Anacardiaceae antepfıstığı sakızlık menengiç, fındık yaprak, meyve İlçim ve Varol, 1996; Metin, 2009
Rhus coriaria Anacardiaceae sumak tetre, somak meyve Lyle-Kalças, 1974; Baytop, 1994; Özçelik ve Demir, 1997; Ertuğ, 2004; Güldaş, 2009; Polat, 2010
Ammi visnaga Maydanozgiller /Apiaceae hıltan dişotu, koşni yaprak Tuzlacı, 2011
Anethum graveolens Apiaceae dereotu darakotu yaprak Baytop, 1994; Başer, 1997; Metin, 2009; Tekin, 2011; Kaval, 2011
Angelica sylvestris Apiaceae kekire hitik, melekotu topraküstü kısım Baytop, 1994; Özçelik, 1994; Başer, 1997; Şanlı, 2006
Anthriscus kotschyi Apiaceae çahır kazyak yaprak Tuzlacı, 2011
Anthriscus nemorosa Apiaceae peçek hırhındilik, mendi, mendo, piçekli, gımıgımı, gımı, zire
yaprak, topraküstü kısım
Öztürk ve Özçelik, 1991; Yıldırım, 1991; Baytop, 1994; Altundağ, 2010
Anthriscus sylvestris Apiaceae gımı mendi, mendo, gımıgımı, zire yaprak, topraküstü kısım Öztürk ve Özçelik, 1991; Özçelik, 1994; Altundağ, 2010
Apium graveolens Apiaceae kereviz yabani kereviz yaprak Lyle-Kalças, 1974; Baytop, 1994; Koçyiğit, 2005; Polat, 2010; Poyraz Kayabaşı, 2011
Apium nodiflorum Apiaceae bendik yaprak, toprakaltı kısım Baytop, 1994; Başer, 1997; Demirci, 2010
Astrantia maxima subsp. maxima Apiaceae yıldızca yayla çiçeği yaprak Kural, 2009
Astrodaucus orientalis Apiaceae havyıldız yaprak Tekin, 2011
Berula erecta Apiaceae gendeme kazayağı, sukazayağı yaprak Ertuğ-Yaraş, 1997; Ertuğ, 2004; Ertuğ, 2000
Bifora radians Apiaceae gısbana yabani kişniş, aşuti yaprak Baytop, 1994; Başer, 1997
Bunium elegans var. elegans Apiaceae hoş aksar koçkuzu/ goçguzu toprakaltı kısım Altundağ, 2010; Demirci, 2010
Bunium ferulaceum Apiaceae incirop topalak toprakaltı kısım Baytop, 1994; Başer, 1997
Bunium microcarpum Apiaceae gıncırop incirop, yalık toprakaltı kısım Baytop, 1994; Başer, 1997; Duran, 1998
Bunium paucifolium Apiaceae koçkuzu incirop yağlık, handuk toprakaltı kısım Öztürk ve Özçelik, 1991; Baytop, 1994
Cachrys cristata Apiaceae tepeli çarşambaotu tarhanaotu topraküstü kısım Lyle-Kalças, 1974; Baytop, 1994; Ertuğ, 2000
Carum carvi Apiaceae kimyon tarakotu, durakotu, frenk kimyonu yaprak Öztürk ve Özçelik, 1991; Baytop, 1994; Özçelik, 1994
Chaerophyllum angelicifolium Apiaceae melekhanotu cacık yaprak Altundağ, 2010
Chaerophyllum aromaticum Apiaceae mishandok mendek yaprak Tuzlacı, 2011
Chaerophyllum aureum Apiaceae sarılakotu kındıra, deli manda topraküstü kısım Altan ve ark, 1999; Altundağ, 2010
Chaerophyllum bulbosum Apiaceae handok hırhındilik, kımı topraküstü kısım Baytop, 1994; Altan ve ark., 1999
Chaerophyllum byzantinum Apiaceae hılakotu hırhındilik, kimi yaprak Baytop, 1994; Başer, 1997; Kızılarslan, 2008
Chaerophyllum crinitum Apiaceae saçılakotu mendi, mendo, tarakotu, gitık yaprak Öztürk ve Özçelik, 1991; Özçelik, 1994
Chaerophyllum libanoticum Apiaceae koyu hilakotu mentik, hırhındilik topraküstü kısım Baytop, 1994; Başer, 1997; Mart, 2006
Chaerophyllum macropodum Apiaceae koca hılakotu mendi, mende, medik,
zırbendokyaprak, topraküstü kısım Baytop, 1994; Başer, 1997; Kaval, 2011
349
14 - Etnobotanik / a - Yenen Bitkiler
Latince adı Ailesi Türkçe adı Yöresel adları Yararlanılan organ Kaynaklar
Chaerophyllum macrospermum
Maydanozgiller /Apiaceae iri handokotu tarakotu, mendi yaprak Özçelik, 1994; Kaval, 2011
Coriandrum sativum Apiaceae kişniş aşotu yaprak Lyle-Kalças, 1974; Baytop, 1994; Özçelik,
1994; Metin, 2009; Kaval, 2011
Crithmum maritimum Apiaceae denizteresi denizotu, denizmarulu,
kayakoruğu yaprak Baytop, 1994; Başer, 1997; Ertuğ, 2004
Cymbocarpum anethoides Apiaceae aşotu yaprak Altundağ, 2010
Daucus carota Apiaceae yabani havuç kazayağı, taraklık, daraklık yaprak Lyle-Kalças, 1974; Ertuğ, 2004; Kural, 2009
Echinophora orientalis Apiaceae çördük çöven yaprak Öztürk ve Özçelik, 1991; Baytop, 1994; Özçelik, 1994
Echinophora tenuifolia Apiaceae sarıçördük yaprak, çiçek Doğan ve ark, 2004
Echinophora tenuifolia subsp. sibthorpiana
Apiaceae sarıçördük çörtükotu, tarhana otu, çörtük, turşu otu
yaprak, topraküstü kısım
Yıldırım, 1991; Baytop, 1994; Özçelik, 1994; Ertuğ-Yaraş, 1997; Ertuğ, 2000; Ertuğ, 2004; Polat, 2010
Echinophora tournefortii Apiaceae dikenli çördük topraküstü kısım Ertuğ ve ark., 2003
Eryngium billardieri Apiaceae hıyarok boğadikeni, turi, mtusi, buğa
tikanı, demir, kerenknebi, küsüyaprak, topraküstü kısım
Öztürk ve Özçelik, 1991; Yıldırım, 1991; Baytop, 1994; Altundağ, 2010; Kaval, 2011
Eryngium campestre Apiaceae kırsenet eşek dikeni, şeker dikeni, kaldirek topraküstü kısım Öztürk ve Özçelik, 1991; Polat, 2010
Eryngium campestre var. virens Apiaceae yer kestanesi buğa tikanı, boğa dikeni,
eşek dikeni, devetabanı topraküstü kısım Öztürk ve Özçelik, 1991; Ertuğ, 2004; Altundağ, 2010; Demirci, 2010
Eryngium creticum Apiaceae gözdikeni çistok, deve dikeni, devetabanı yaprak, toprakaltı kısım Ertuğ, 2004; Koçyiğit, 2005; Tuzlacı, 2011
Eryngium giganteum Apiaceae boğadikeni atdikeni meyve, topraküstü kısım Baytop, 1994; Başer, 1997; Altan ve ark, 1999
Falcaria falcarioides Apiaceae has orakotu kazayağı yaprak Tekin, 2011
Falcaria vulgaris Apiaceae orakotu kazayağı, yer kazayağı, bagelask yaprak Öztürk ve Özçelik, 1991; Baytop, 1994; Kaval, 2011
Ferula caspica Apiaceae kırmızıbolu g(k)ırmızı bolu, gırmızı pölük yaprak, topraküstü kısım Altundağ, 2010
Ferula communis Apiaceae atkasnağı heliz yaprak Baytop, 1984
Ferula elaeochytris Apiaceae çağ çakşırotu yaprak Başer, 1997
Ferula orientalis Apiaceae kıngor kırkor, heliz, helizan yaprak Baytop, 1984 ; Öztürk ve Özçelik, 1991; Kaval, 2011
Ferula rigidula Apiaceae siyabu heliz, çakşırotu, çakşur yaprak Baytop , 1984; Baytop, 1994; Özçelik, 1994; Altundağ, 2010
Ferula szowitziana Apiaceae çakşır kasnı, hitik yaprak Baytop, 1994; Özçelik, 1994; Başer, 1997
Ferulago angulata Apiaceae oluklu çakşır cevri yaprak Kaval, 2011
Ferulago stellata Apiaceae yıldız kişniş büg yaprak Kaval, 2011
Ferulago trachycarpa Apiaceae kuzukemirdi kuzu kişnişi yaprak Baytop, 1994; Başer, 1997
Foeniculum vulgare Apiaceae rezenerezdene, arapsaçı, bokluk otu, yeşilot, ezene, malatura, marata, mayana, hüllebe, cumhur, raziyane, sırra
yaprak Lyle-Lyle-Kalças, 1974; Çolakoğlu ve Tömek, 1975; Özçelik, 1987; Baytop, 1994; Ertuğ, 2004; Güldaş, 2009; Polat, 2010
Grammosciadium daucoides Apiaceae kami meyve Mart, 2006; Yeşil, 2007
Heracleum antasiaticum Apiaceae kamşam keküre topraküstü kısım Altan ve ark., 1999
*Heracleum crenatifolium Apiaceae sov yaprak Öztürk ve Özçelik, 1991; Özçelik, 1994
Heracleum pastinacifolium Apiaceae van öğrekotu sov yaprak Özçelik, 1994
Heracleum persicum Apiaceae suh yaprak Öztürk ve Özçelik, 1991; Özçelik, 1994; Kaval, 2011
Heracleum platytaenium Apiaceae öğrekotu tavşancılotu yaprak Baytop, 1994; Başer, 1997
Heracleum sphondylium subsp. ternatum
Apiaceae devesil çağşur, devesli, devesliotu topraküstü kısım Tuzlacı, 2011
350
Resimli Türkiye Florası -I-
Latince adı Ailesi Türkçe adı Yöresel adları Yararlanılan organ Kaynaklar
Heracleum trachyloma
Maydanozgiller /Apiaceae poğluk baldırgan, keki(ü)re yaprak,
topraküstü kısım Baytop, 1994; Başer, 1997
Lagoecia cuminoides Apiaceae pülüskün karacaot, peynirotu, peynirçiçeği çiçek, meyve Ertuğ, 2004; Tuzlacı, 2011
Laser trilobum Apiaceae kefe kimyonu sıra meyve Baytop, 1994; Başer, 1997; Mart, 2006; Emre Bulut, 2008
Laserpitium glaucum Apiaceae enguban baldıran toprakaltı kısım Baytop, 1994
Laserpitium hispidum Apiaceae saçlı enguban kasnı topraküstü kısım Baytop, 1994; Başer, 1997
Ligusticum alatum Apiaceae selamotu küçüksov yaprak Öztürk ve Özçelik, 1991
Malabaila dasyantha Apiaceae dudakpatlatan ayıeli, laptaherçi, kelemkeşir, kelemekeşir, kelemenkeşir
yaprak, toprakaltı kısım, meyve Öztürk ve Özçelik, 1991; Baytop, 1994; Altundağ, 2010
*Malabaila lasiocarpa Apiaceae şabulgan ayıeli, laptaherçi yaprak Öztürk ve Özçelik, 1991
Malabaila secacul Apiaceae davarotukoyunekmeği, kelemkeşir, kelemekeşir, kelemenkeşir, manda
toprakaltı kısım, baharat Baytop, 1994; Başer, 1997
Oenanthe fistulosa Apiaceae kazyak gazyak, kazayağı yaprak Aktan, 2011; Tuzlacı, 2011
Oenanthe pimpinelloides Apiaceae deli maydanoz
kavallık, badibacağı, hadık, sakarotu, alan maydanozu, kasapotu, kazayağı
yaprak Baytop, 1994; Başer, 1997; Ertuğ, 2004; Poyraz Kayabaşı, 2011; Polat, 2010
Opopanax hispidus Apiaceae kaymacık kaymakotu, kaymecik, kaymaşık, kıllıca, sarıot yaprak Baytop, 1994; Başer, 1997; Ertuğ, 2004; Yeşil, 2007;
Polat, 2010
*Pastinaca armena Apiaceae kelemenkeşir yaprak Baytop, 1994; Başer, 1997; Altundağ, 2010
Pastinaca pimpinellifolia Apiaceae cezir kelemenkeşir yaprak Baytop, 1994; Başer, 1997
Pastinaca sativa Apiaceae şeker havucu kelemenkeşir yaprak Baytop, 1994; Başer, 1997
Peucedanum longifolium Apiaceae domur rezenesi çaşı(u)r yaprak Altundağ, 2010
*Peucedanum palimbioides Apiaceae bahar Tuzlacı, 2011
Physocaulis nodosus Apiaceae hacıkuş kıtık yaprak Tuzlacı, 2011
Pimpinella anisum Apiaceae anason yaprak, tohum Lyle-Lyle-Kalças, 1974; Başer, 1997
Pimpinella anthriscoides var. anthriscoides
Apiaceae mesireotu alo yaprak Kaval, 2011
Pimpinella kotschyana Apiaceae kır anasonu giyahevin yaprak Kaval, 2011
Pimpinella peregrina Apiaceae el anasonu mendi, taraklık, mendo yaprak, çiçek Tuzlacı, 2011
Pimpinella rhodantha Apiaceae van öğrekotu mendi, mendo yaprak Ünsal, 1997
Prangos ferulacea Apiaceae eşek çakşırı çaşır, heliz, sarı çaşır, tekesakalı yaprak Özçelik, 1989; Öztürk ve Özçelik, 1991; Altan ve ark., 1999; Altundağ, 2010
*Prangos meliocarpoides var. meliocarpoides
Apiaceae sultanteresi çakşır, hiltil yaprak Tuzlacı, 2011
Prangos pabularia Apiaceae beyik çaşır, çakşır, heliz, kerkür yaprak, meyve Öztürk ve Özçelik, 1991; Başer, 1997
Prangos platychlaena Apiaceae korkor çağşır, kırkok, korkok yaprak, topraküstü kısım Tuzlacı, 2011
*Prangos uechtritzii Apiaceae deli çakşır çaşır topraküstü kısım Güvenç ve Kaya, 1996
Scandix pecten-veneris Apiaceae zühretarağı kişkiş, iğnelikotu, kişniş yaprak Lyle-Lyle-Kalças, 1975; Baytop, 1994;
Duran, 1998; Ertuğ, 2004
Seseli libanotis Apiaceae dağhavucu kelemenkeşir, gitik yaprak Baytop, 1994; Başer, 1997
Sium sisarum var. lancifolium Apiaceae dere kerevizi kazayağı, su gerdemesi yaprak Lyle-Lyle-Kalças, 1974; Baytop, 1994; Mart,
2006; Polat, 2010; Kaval, 2011
Smyrnium connatum Apiaceae yabani kereviz baldıran, sarıkörek toprakaltı kısım Baytop, 1994; Başer, 1997; Duran, 1998; Ertuğ, 2004
Smyrnium olusatrum Apiaceae deli kereviz ğelendo, baldıran yaprak Ertuğ, 2004; Kaval, 2011
Smyrnium perfoliatum Apiaceae sarıkörek yaprak Lyle-Kalças, 1974
351
14 - Etnobotanik / a - Yenen Bitkiler
Latince adı Ailesi Türkçe adı Yöresel adları Yararlanılan organ Kaynaklar
Tordylium aegaeum Maydanozgiller /Apiaceae ege davulu aşımtatık yaprak Poyraz Kayabaşı, 2011
Tordylium apulum Apiaceae kafkaliada kafkaliza, şangırdak otu/sakız otu yaprak Polat, 2010
Turgenia latifolia Apiaceae karaheci pıtrak, geniş yapraklı pıtrak yaprak Tekin, 2011
Zosima absinthifolia Apiaceae peynirotu ayıeli, laptaherçi, bolu, pölük yaprak, topraküstü kısım
Öztürk ve Özçelik, 1991; Baytop, 1994; Özçelik, 1994; Başer, 1997; Altundağ, 2010
Arum byzantinum Yılanyastığıgiller/ Araceae yılanyastığı ocacık yaprak Aktan, 2011
Arum dioscoridis Araceae tirşik pancarı yılanyastığı yaprak Baytop, 1994; Başer, 1997
Arum dioscoridis var. dioscoridis Araceae tirşik pancarı ağı, kınaotu, yılanbıçağı yaprak Tuzlacı, 2011
Arum italicum Araceae domuz lahanası arko lahanası yaprak Baytop, 1994
Arum maculatum Araceae yılan ekmeği dilicek, delicek yaprak Doğan ve ark., 2004; Güldaş, 2009; Demirci, 2010
Arum rupicola Araceae dağsorsalı kari, kardu, dana ayağı, livik, kahri yaprak Öztürk ve Özçelik, 1991; Üçer, 1996; Kaval, 2011
*Arum rupicola var. rupicola Araceae dağsorsalı kari, kardu, danaayağı yaprak Öztürk ve Özçelik, 1991; Polat, 2010
Arum rupicola var. virencens Araceae dağsorsalı kari, kardu yaprak,
topraküstü kısım Arık, 2003
Colocasia esculenta Araceae gölevez göleğez toprakaltı kısım Baytop, 1994
Eminium rauwolffii Araceae yılancabağı livik yaprak Baytop, 1997; Üçer, 1996
Phoenix theophrasti Arecaceae/ Palmiyegiller datça hurması gölköy hurması meyve Ertuğ, 2004
Washingtonia filifera Arecaceae kalın vaşingtonya palmiye meyve Tuzlacı, 2011
Asparagus acutifolius Kuşkonmazgiller/ Asparagaceae tilkişen
cağ, melcu, melju, dikenli acı otu, tatlı filiz, çıtırgı, kuşkonmaz, gavur hücü
yaprak Lyle-Kalças, 1974; Baytop, 1994; Ertuğ, 2004; Polat, 2010; Polat ve ark., 2012
Asparagus aphyllus subsp. orientalis Asparagaceae papaz sakalı eneş, asparagi, tilkicek yaprak Emre Bulut, 2008; Tuzlacı, 2011
Asparagus officinalis Asparagaceae kuşkonmaz yaprak, topraküstü kısım Şanlı, 2006
Asparagus palaestinus Asparagaceae tülüzümü kuşkonmaz yaprak Öztürk ve Özçelik, 1991
Asparagus persicus Asparagaceae mereço it üzümü, mereçöyüt, merajo yaprak Altundağ, 2010; Arık, 2003
*Bellevalia forniculata Asparagaceae yağlıca yaprak, toprakaltı kısım Altundağ, 2010
Bellevalia paradoxa Asparagaceae aşpenceri yaprak Altundağ, 2010
Bellevalia speciosa Asparagaceae saplı sümbül yağlıca yaprak, toprakaltı kısım Altundağ, 2010
Muscari armeniacum Asparagaceae gavurbaşı karga soğanı yaprak Yüzbaşıoğlu, 2010
Muscari comosum Asparagaceae morbaş sümbül toprakaltı kısım Ertuğ-Yaraş, 1997; Ertuğ, 2000
Muscari neglectum Asparagaceae arapüzümü mor sümbül toprakaltı kısım Metin, 2009
*Muscari racemosum Asparagaceae müşkürüm sümbül çiçek Duran, 1998
Ornithogalum armeniacum Asparagaceae soryaz çiğdem, karga sarmısağı yaprak Tuzlacı, 2011
Ornithogalum lanceolatum Asparagaceae bulumbışık bullimbuççik, buççik yaprak, çiçek Metin, 2009
Ornithogalum montanum Asparagaceae dağ akyıldızı salepotu, akyıldız,
g(k)urtsoğanıyaprak, toprakaltı kısım Öztürk ve Özçelik, 1991; Özbucak ve ark., 2006
Ornithogalum narbonense Asparagaceae akbaldır akyıldız, kurt soğanı,
sipidak, çiğdemyaprak, toprakaltı kısım Öztürk ve Özçelik, 1991; Baytop, 1994; Yüzbaşıoğlu, 2010
Ornithogalum oligophyllum Asparagaceae kurt soğanı salepotu, tükürük otu yaprak,
toprakaltı kısımÖztürk ve Özçelik, 1991; Baytop, 1994; Koçyiğit, 2005; Özbucak ve ark., 2006
Ornithogalum sigmoideum Asparagaceae sakarca çiğdemçiçeği, kargasarmısağı,
tükürük otuyaprak, toprakaltı kısım Kızılarslan, 2008; Özbucak ve ark., 2006
Ornithogalum umbellatum Asparagaceae sunbala sabun çiçeği, tükrükotu yaprak Tuzlacı, 2011
352
Resimli Türkiye Florası -I-
Latince adı Ailesi Türkçe adı Yöresel adları Yararlanılan organ Kaynaklar
Puschkinia scilloides Kuşkonmazgiller/ Asparagaceae serhişing serhişeng, kardelen yaprak Baytop, 1994; Başer, 1997; Altundağ, 2010
Puschkinia scilloides var. libanotica Asparagaceae serhişing yaprak Özçelik ve ark, 1990; Öztürk ve Özçelik, 1991
Ruscus acueleatus Asparagaceae tavşanmemesi tavşankirazı, dikenli mersin yaprak Baytop, 1994; Başer, 1997; Göker, 1998
Ruscus colchicus Asparagaceae zermek zirmek yaprak Baytop, 1994; Başer, 1997
Ruscus hypoglossum Asparagaceae atdili karamut, aleksandra meyve Kızılarslan, 2008
Scilla persica Asparagaceae çatal sümbül cavsink yaprak Kaval, 2011
Asteriscus spinosus Papatyagiller/ Asteraceae dikenotu kel dallanpa, yıldızotu yaprak, çay Tuzlacı, 2011
Achillea arabica Asteraceae hanzabel amelotu, arıçiçeği, ayvadana yaprak Tuzlacı, 2011
Achillea nobilis Asteraceae binbiryaprak yaprak, çay Doğan ve ark., 2004
*Achillea tenuifolia Asteraceae çobankirpiği kirpit yaprak Altundağ, 2010
*Achillea teretifolia Asteraceae beyaz civanperçemi dağ kekiği yaprak Ertuğ-Yaraş, 1997; Ertuğ, 2000
Achillea vermicularis Asteraceae püşan püjan, yavşan, çay Tabata ve ark., 1994
Anthemis chia Asteraceae garga çiçeği papatya çiçek Duran, 1998
Anthemis cotula Asteraceae hozan çiçeği papatya çiçek Mart , 2006
Anthemis cretica Asteraceae dağ papatyası papatya çiçek Ertuğ ve ark., 2003
Anthemis hyalina Asteraceae derman papatyası beyaz yoğurt çiçeği, yoğurtotu çiçek Tuzlacı, 2011
Arctium minus Asteraceae löşlek galabak, dul avratotu yaprak Baytop, 1994; Başer, 1997
Arctium platylepis Asteraceae baldikeni garahort, deved(t)abanı, çiledağ
yaprak, toprakaltı kısım Baytop, 1994; Altundağ, 2010
Arctium tomentosum Asteraceae hanımyaması dul avratotu yaprak Baytop, 1994; Başer, 1997
Arctium tomentosum var. glabrum Asteraceae belgiftan, nusek yaprak Öztürk ve Özçelik, 1991
Artemisia abrotanum Asteraceae erkek pelin kafuru, kefere, kafire yaprak Ertuğ ve ark., 2003
Artemisia absinthium Asteraceae acı pelin yavşanotu yaprak, çiçek Duran, 1998; Altan ve ark., 1999
Artemisia austriaca Asteraceae yavşan darhun, gohulu yavşan yaprak Altundağ, 2010
Artemisia dracunculus Asteraceae tarhun yaprak Baytop, 1994; Başer, 1997
Artemisia santonicum Asteraceae deniz yavşanı pelin, süpürge yavşanı, yavşan yaprak Tuzlacı, 2011
Bellis perennis Asteraceae koyungözü yoğurtçiçeği, babaçça, beyazpapatya yaprak, çiçek Baytop, 1994; Başer, 1997; Koçyiğit, 2005;
Kızılarslan, 2008; Metin, 2009
Carduus hamulosus Asteraceae deve kangalı yaprak Baytop, 1994; Başer, 1997
Carduus nutans subsp. leiophyllus Asteraceae kerbeş devedikeni, eşek dikeni çiçek,
topraküstü kısım Tuzlacı, 2011
Carduus nutans subsp. nutans Asteraceae eşekdikeni şeker tikanı, kuşkonmaz topraküstü kısım Vural ve ark., 1997; Altundağ, 2010
Carduus pycnocephalus subsp. albidus
Asteraceae eşek soymacı diken, eşekdikeni, eşek kengeri topraküstü kısım Tuzlacı, 2011
Carthamus dentatus Asteraceae kınadikeni akdiken, arap dikeni, gökdiken, kelerkuyruğu yaprak Tuzlacı, 2011
Carthamus lanatus Asteraceae sarıdiken karabörek dikeni yaprak Polat, 2010
Carthamus tinctorius Asteraceae aspir haspir çiçek, tohum Baysal ve ark., 1993; Başer, 1997
Centaurea glastifolia Asteraceae kotankıran topraküstü kısım Baytop, 1994; Başer, 1997
*Centaurea haradjianii Asteraceae kaputkulak yaprak Mart, 2006
353
14 - Etnobotanik / a - Yenen Bitkiler
Latince adı Ailesi Türkçe adı Yöresel adları Yararlanılan organ Kaynaklar
Centaurea iberica Papatyagiller/ Asteraceae deligözdikeni çakıl dikeni, mamidok yaprak,
topraküstü kısım Öztürk ve Özçelik, 1991; Arık, 2003
Centaurea polypodiifolia var. szovitsiana
Asteraceae ali paşa yaprak Güldaş, 2009
Centaurea solstitialis subsp. solstitialis Asteraceae çakırdikeni belhok, çakırca, kababaşdikeni yaprak,
topraküstü kısım Ertuğ, 2004; Tuzlacı, 2011
Centaurea urvillei Asteraceae alakötürüm çobankaldıran, yağlıbide yaprak Ertuğ, 2004
Chondrilla juncea var. juncea Asteraceae karakavuk karaavlık, çengel,
sakızotu, eşek otu yaprak, özsuyu Baytop, 1994; Ertuğ-Yaraş, 1997; Vural ve ark., 1997; Duran, 1998; Ertuğ, 2000; Ertuğ, 2004
Chondrilla juncea Asteraceae karakavuk hindiba, acı hindiba, sakızotu yaprak, özsuyu, toprakaltı kısım Polat, 2010
*Chondrilla spinosa Asteraceae çöpçanak çengel sakızı özsuyu, toprakaltı kısım Öztürk ve Özçelik, 1991
Cichorium endivia Asteraceae bostan hindibası hindiba toprakaltı kısım Baytop, 1994; Başer, 1997
Cichorium glandulosum Asteraceae akkanak hindiba, talik, çakçak yaprak Öztürk ve Özçelik, 1991
Cichorium intybus Asteraceae hindibaçıtlık, yabani hindiba, talik, çakçak, cızdankuş, cırtlankuş, çırtlanguş, indibahar gıcı, karagıcı
yaprak, özsuyu, toprakaltı kısım
Lyle-Kalças, 1974; Ertuğ-Yaraş, 1997; Öztürk ve Özçelik, 1991; Ertuğ, 2000; Ertuğ ve ark, 2003; Polat, 2010
Cichorium pumilum Asteraceae dünek akkanak, çıtlık, düneyik, hindiba
yaprak, toprakaltı kısım Emre Bulut, 2008; Tuzlacı, 2011
Cirsium arvense Asteraceae köygöçüren diken, hamurkesen dikeni, hemirkesen tikanı, givar
yaprak, topraküstü kısım
Özçelik ve ark., 1990; Öztürk ve Özçelik, 1991; Altundağ, 2010
Cirsium arvense subsp.arvense Asteraceae Köygöçüren keçimemesi topraküstü kısım Vural ve ark., 1997
Cirsium ciliatum subsp. szovitsii Asteraceae kazandelen kazankulpu yaprak Baytop, 1994; Başer, 1997
Cirsium creticum subsp. creticum Asteraceae eşekçalısı eşekdikeni topraküstü kısım Kızılarslan, 2008
Cirsium leucocephalum subsp. leucocephalum
Asteraceae hamurkesen eşekdikeni, ıstriyekaran topraküstü kısım Tuzlacı, 2011
Cirsium leucocephalum subsp. penicillatum
Asteraceae üç hamurkesen eşekdikeni yaprak Duran, 1998
*Cirsium libanoticum subsp. lycaonicum
Asteraceae toros kangalı sulu kenker yaprak Ertuğ ve ark., 2003
Cirsium pubigerum var. spinosum Asteraceae dere kangalı kivariavi yaprak Kaval, 2011
Cirsium rhizocephalum Asteraceae bargana köygöçüren, diken? yaprak Öztürk ve Özçelik, 1991
Cirsium rhizocephalum subsp. sinuatum
Asteraceae medik keçi memes(y)i toprakaltı kısım Altundağ, 2010
Cirsium rhizocephalum subsp. rhizocephalum
Asteraceae bargana medik toprakaltı kısım, topraküstü kısım Baytop, 1994; Başer, 1997
Cirsium tomentosum Asteraceae tüylü kangal sitirme topraküstü kısım Arık, 2003
Cirsium vulgare Asteraceae yaygın kangal sudikeni topraküstü kısım Baytop, 1994; Vural ve ark., 1997
Cnicus benedictus Asteraceae topdikenşevketibostan, tülüdiken, yumuşak hasan, akdiken, mayasılotu
yaprak Baytop, 1994; Başer, 1997; Polat, 2010; Poyraz Kayabaşı, 2011; Tuzlacı, 2011
Cota tinctoria Asteraceae boyacı papatyası çiçek Doğan ve ark., 2004
Cota tinctoria var. pallida Asteraceae kingözü, papatya çiçek Yeşil, 2007
*Cousinia eriocephala Asteraceae yünlü kızan kara kangal topraküstü kısım Tuzlacı, 2011
Crepis foetida subsp. rhoeadifolia Asteraceae sakarkanak kohum, koyunotu yaprak Ertuğ-Yaraş, 1997; Ertuğ, 2000
Crepis reuteriana subsp. reuteriana Asteraceae avlan kıskısı keklikotu yaprak Tuzlacı, 2011
Crepis sancta Asteraceae yaban kıskısı hindiba yaprak Şanlı, 2006
354
Resimli Türkiye Florası -I-
Latince adı Ailesi Türkçe adı Yöresel adları Yararlanılan organ Kaynaklar
Cyanus cheiranthifolius var. cheiranthifolius
Papatyagiller/ Asteraceae perpatikan perpatyan, perpatikanı yaprak Altundağ, 2010
Cyanus cheiranthifolius var. purpuracens
Asteraceae perpatyan, perpatikanı yaprak Altundağ, 2010
Cyanus depressus Asteraceae gökbaş gökçebaş yaprak Ertuğ-Yaraş, 1997
Cyanus segetum Asteraceae gelintacı kapele, peygamber çiçeği yaprak Tuzlacı, 2011
Cynara cardunculus Asteraceae yaprak enginar yabani enginar, enginardikeni yaprak Lyle-Kalças, 1974; Ertuğ, 2004
Doronicum orientale Asteraceae kaplanotu toprakaltı kısım Lyle-Kalças, 1974
Echinops heterophyllus Asteraceae mavidünya bağuğe yaprak, çiçek Kaval, 2011
Echinops orientalis Asteraceae dağşekeri topuz, topuz dikeni, gavurbaşı çiçek, toprakaltı ve topraküstü kısım, Baytop, 1994; Başer, 1997; Tekin, 2011; Kaval, 2011
Echinops pungens Asteraceae bongıl topuz, serteş topraküstü kısım Öztürk ve Özçelik, 1991; Baytop, 1994
Echinops pungens var. pungens Asteraceae kangal dikeni, topuz,
toptop, gongılçiçek, topraküstü kısım Ertuğ-Yaraş, 1997; Ertuğ, 2000
Echinops spinosissimus subsp. bithynicus
Asteraceae kirpibaşı akdiken, deve dikeni, eşek dikeni toprakaltı kısım Ertuğ, 2004; Tuzlacı, 2011
Geropogon hybridus Asteraceae melez yemlik yemlik, haleleyn yaprak Öztürk ve Özçelik, 1991
Glebionis coronaris Asteraceae alagömeç dağlama, bazı yaprak Baytop, 1994; Başer, 1997; Ertuğ, 2004
Glebionis segetum Asteraceae kasımçiçeği dağlama, horozibiği yaprak, topraküstü kısım Lyle-Kalças, 1974; Baytop, 1994; Ertuğ, 2004
Gundelia tournefortii Asteraceae kenger gereng, kerenk, gağnak, garang yaprak, tohum, topraküstü kısım
Öztürk ve Özçelik, 1991; Üçer, 1992; Baytop, 1994; Metin, 2009; Güldaş, 2009
Gundelia tournefortii var. armata Asteraceae has kenger kengel, kenger, kereng yaprak, tohum,
topraküstü kısım Demirci, 2010; Tuzlacı, 2011
Gundelia tournefortii var. tournefortii Asteraceae kenger kengerzer yaprak,
topraküstü kısım Yeşil, 2007; Kaval, 2011; Tekin, 2011
Helichrysum arenarium Asteraceae ölmez çiçek püren, paryavsani, çoban çiçeği çiçek Ertuğ-Yaraş, 1997; Ertuğ, 2000; Şanlı, 2006; Metin, 2009
Helichrysum plicatum Asteraceae mantuvar altın çiçeği, arı çiçeği, sarıçiçeği çiçek Tuzlacı, 2011
Helichrysum plicatum subsp. plicatum
Asteraceae mantuvar altın çiçeği, altınotu, gulazar çiçek Mart, 2006; Tuzlacı, 2011
Hyoseris radiata Asteraceae semirten dağmarulu, keçimarulu yaprak Lyle-Kalças, 1974; Baytop, 1994
Hypochaeris radicata Asteraceae dağmarulu yaprak Tuzlacı, 2011
Inula heterolepis Asteraceae ak andızotu ayı kulağı, yaban nanesi, çakşır çayı, çekşir çayı yaprak Polat, 2010; Poyraz Kayabaşı, 2011
Inula oculus-christi Asteraceae yolotu şekerliot çiçek Baytop, 1994; Başer, 1997
Inula thapsoides subsp. thapsoides Asteraceae kanatlı andızotu yıldızotu toprakaltı kısım Tuzlacı, 2011
Inula viscosa Asteraceae sümenit akıllı sarıot, bozot yaprak Tuzlacı, 2011
Jurinella moschus subsp. pinnatisecta Asteraceae yayla dedegülü gazangulpu toprakaltı kısım Altundağ, 2010
Lactuca aculeata Asteraceae mikirge liğirte, milkide, dağ sakızı yaprak, özsuyu Baytop, 1994; Başer, 1997
Lactuca orientalis Asteraceae sızıkamışkan marul, tahliç yaprak Öztürk ve Özçelik, 1991
Lactuca serriola Asteraceae eşekhelvası marulotu, yazı marulu, acı marul, tahliç yaprak, özsuyu Baytop, 1994; Ertuğ-Yaraş, 1997; Metin, 2009; Ertuğ, 2000
Lactuca tuberosa Asteraceae topar marul sütleğen yaprak, toprakaltı kısım Tuzlacı, 2011
Lactuca viminea Asteraceae çukurçıtlığı kediçıtlığı, çiniçıtlığı, tahliç yaprak, özsuyu Öztürk ve Özçelik, 1991; Baytop, 1994; Ertuğ-Yaraş, 1997
Leontodon asperrimus Asteraceae aşyemliği yaprak Altundağ, 2010
355
14 - Etnobotanik / a - Yenen Bitkiler
Latince adı Ailesi Türkçe adı Yöresel adları Yararlanılan organ Kaynaklar
Matricaria chamomilla
Papatyagiller/ Asteraceae alman papatyası çiçek Doğan ve ark., 2004
Matricaria chamomilla var. recutita
Asteraceae acı papatya, deli papatya çiçek Emre Bulut, 2008; Tuzlacı, 2011
Matricaria chamomilla var. chamomilla
Asteraceae acı papatya, deli papatya çiçek Tuzlacı, 2011
Notobasis syriaca Asteraceae yavan kenger diken, eşek dikeni, yavankenger yaprak Ertuğ, 2004; Emre Bulut, 2008; Tuzlacı, 2011
Onopordum acanthium Asteraceae galagan eşekdikeni, gangal, kenger topraküstü kısım Baytop, 1994; Başer, 1997; Altundağ, 2010
Onopordum bracteatum Asteraceae sıyırma eşek dikeni, kaluğan topraküstü kısım Baytop, 1994; Başer, 1997
Onopordum carduchorum Asteraceae kav dikeni eşekdikeni topraküstü kısım Baytop, 1994; Başer, 1997
Onopordum illyricum Asteraceae dolma kengeri eşek dikeni, delikenger,
şevketibostanyaprak, topraküstü kısım Baytop, 1994; Başer, 1997; Ertuğ ve ark., 2003; Ertuğ, 2004
Onopordum myriacanthum Asteraceae aladiken kenger çiçek,
topraküstükısım Tuzlacı, 2011
*Onopordum polycephalum Asteraceae beyaz kangal kalg, kavlanık, kalganık topraküstü kısım Yeşil, 2007
Onopordum tauricum Asteraceae atdikeni topraküstü kısım Doğan ve ark., 2004
Petasites hybridus Asteraceae kabalak kaldırek, kaldirek, galdirel yaprak, toprakaltı kısım Poyraz Kayabaşı, 2011
Picris rhagadioloides Asteraceae maki şirosu yapışkanot yaprak Tuzlacı, 2011
Pulicaria arabica Asteraceae arap yaraotu çayırtotu yaprak Tuzlacı, 2011
Scolymus hispanicus Asteraceae şevketi bostanaltın dikeni, akçakızı, sarıdiken, akkız, akdiken, telli gömlek, kenger
topraküstü kısım Baytop, 1994; Başer, 1997; Metin, 2009; Ertuğ, 2004; Polat, 2010
*Scorzonera acuminata Asteraceae sivri tekesakalı yemlik yaprak Baytop, 1994
Scorzonera cana Asteraceae tekesakalı dedesakalı, kara kök, iskorçin yaprak Baytop, 1994; Işık ve ark., 1995; Ertuğ, 2004
Scorzonera cana var. jacquiniana Asteraceae yemlik, yelmik, tekesakalı yaprak, çiçek Altundağ, 2010; Yüzbaşıoğlu, 2010
Scorzonera cana var. radicosa Asteraceae tekercik, dede sakalı yaprak Ertuğ-Yaraş, 1997; Ertuğ, 2000
Scorzonera cana var. cana Asteraceae tekesakalı yemlik yaprak Tuzlacı, 2011
Scorzonera cinerea Asteraceae bozkonak dağsakızı özsuyu, toprakaltı kısım Baytop, 1994
Scorzonera dzhawakhetica Asteraceae bozkulak sakızı dağ sakızı, nerebent? özsuyu,
topraklatı kısım Öztürk ve Özçelik, 1991
Scorzonera elata Asteraceae çetotu fener çiçeği, sütleğen, tekesakalı yaprak Ertuğ, 2004; Tuzlacı, 2011
*Scorzonera inaequiscapa Asteraceae guzer yaprak,
toprakaltı kısım Yıldırım, 1985; Baytop, 1994;
*Scorzonera lacera Asteraceae dedesakalı tekesakalı yaprak Tuzlacı, 2011
Scorzonera laciniata subsp. laciniata Asteraceae parım yemlik, yelmik yaprak, çiçek Altundağ, 2010; Aktan, 2011
Scorzonera mollis Asteraceae iskorçina bırçalık, katırtırnağı, yemlik, gofsigoda
yaprak, toprakaltı kısım Yıldırım, 1991; Baytop, 1994; Başer, 1997; Duran, 1998
Scorzonera mollis subsp. mollis Asteraceae iskorçina tülü, kencelizk,
kurzi, palumink toprakaltı kısım Vural ve ark., 1997; Kaval, 2011
Scorzonera mollis subsp. szowitzii Asteraceae goftigoda bırçalık, adam yemliği,
dombalanyaprak, toprakaltı kısım Ertuğ-Yaraş, 1997; Ertuğ, 2000; Yeşil, 2007; Altundağ, 2010
Scorzonera papposa Asteraceae tekecan yemlik yaprak Baytop, 1994
Scorzonera parviflora Asteraceae çatalkök yemlik yaprak Baytop, 1994
Scorzonera phaeopappa Asteraceae kırzı yemlik, helegıştan yaprak Özçelik ve ark., 1990
Scorzonera pseudolanata Asteraceae keçimemesi burçalak toprakaltı kısım Aykurt ve ark., 2009
Scorzonera rigida Asteraceae sert tekesakalı dağsakızı, nerebent özsuyu, toprakaltı kısım Öztürk ve Özçelik, 1991
356
Resimli Türkiye Florası -I-
Latince adı Ailesi Türkçe adı Yöresel adları Yararlanılan organ Kaynaklar
*Scorzonera semicana Papatyagiller/ Asteraceae kıvrım dağsakızı, yemlik, gızer yaprak, özsuyu,
toprakaltı kısım Öztürk ve Özçelik, 1991; Baytop, 1994; Güldaş, 2009
Scorzonera suberosa Asteraceae çalık yabani havuç yaprak, toprakaltı kısım Baytop, 1994; Başer, 1997
Scorzonera suberosa subsp. suberosa Asteraceae çalık kıvrım, bivok, g(k)
ız baldırı/ yemlikyaprak, toprakaltı kısım
Özçelik ve ark., 1990; Öztürk ve Özçelik, 1991; Vural ve ark., 1997
Scorzonera sublanata Asteraceae topalan kanlık özsuyu, toprakaltı kısım Baytop, 1994; Başer, 1997
*Scorzonera tomentosa Asteraceae alabent dağsakızı, nerebent? Öztürk ve Özçelik, 1991; Yeşil, 2007
Senecio vulgaris Asteraceae taşakçılotu sütlüce yaprak Tuzlacı, 2011
Silybum marianum Asteraceae devedikenigengel, kenger, kenger dikeni, yabandikeni, akkız dikeni, kozal diken
yaprak, topraküstü kısım
Lyle-Kalças, 1974; Baytop, 1994; Başer, 1997; Polat, 2010; Poyraz Kayabaşı, 2011
Sonchus asper Asteraceae eşekgevreği zoho, sütdikeni yaprak Şanlı, 2006; Poyraz Kayabaşı, 2011
Sonchus asper subsp. glaucescens Asteraceae gevirtlek
sukangalı, sütlük dikeni, eşekhelvası, sütcükotu, zogu, (Ayvalık pazarı), sütlüot
yaprak Öztürk ve Özçelik, 1991; Ertuğ-Yaraş, 1997; Ertuğ, 2000; Ertuğ, 2004; Polat, 2010
Sonchus oleraceus Asteraceae kuzugevreği sütotu, eşekmarulu, sütlengeç, eşekhalvesi yaprak Lyle-Kalças, 1974; Öztürk ve Özçelik, 1991; Baytop, 1994;
Ertuğ, 2004; Poyraz Kayabaşı, 2011
Taraxacum androssovii Asteraceae zeze acıgıcı, hapşurukotu, zeze yaprak Altundağ, 2010
Taraxacum buttleri Asteraceae karahindiba radika yaprak Aykurt ve ark, 2009
Taraxacum fedtschenkoi Asteraceae hapşurukotu acıgıcı, hapşurukotu, zeze yaprak Altundağ, 2010
Taraxacum macrolepium Asteraceae kars çıtlığı acıgıcı, hapşurukotu, zeze yaprak Altundağ, 2010
*Taraxacum microcephaloides Asteraceae ebemçıtlığı karahindiba yaprak Yıldırım, 1991; Ertuğ-Yaraş, 1997; Ertuğ, 2000
Taraxacum officinale Asteraceae radika, hindiba, tatlı hindiba, indibahar, akgıcı yaprak, çiçek Çolakoğlu ve Tömek, 1975; Lyle-Kalças,
1994; Ertuğ, 2004; Polat, 2010
*Taraxacum pseudobrachyglossum Asteraceae rariço hindiba, kara hindiba yaprak Tuzlacı, 2011
Taraxacum scaturiginosum Asteraceae kıvırkıvır sütlüot, sarısütlü, hindiba yaprak Kızılarslan, 2008
Taraxacum serotinum Asteraceae çukur çıtlığı, çukurotu yaprak Ertuğ-Yaraş, 1997; Ertuğ, 2000
Taraxacum sieheanum Asteraceae sarısütlü tülü yaprak Ertuğ ve ark, 2003; Tuzlacı, 2011
Taraxacum stevenii Asteraceae gelingöbeği çıtlık, hindiba, keklikotu yaprak Tuzlacı, 2011
*Taraxacum turcicum Asteraceae ağcakavağı karahindiba yaprak Baytop, 1994; Şanlı, 2006
*Tragopogon aureus Asteraceae sarıyemlik tekesakalı, yemlik, yelmik yaprak Öztürk ve Özçelik, 1991; Yüzbaşıoğlu, 2010
Tragopogon buphthalmoides Asteraceae zeze acıgıcı, hapşurukotu, zeze yaprak Ertuğ-Yaraş , 1997; Ertuğ, 2000
Tragopogon buphthalmoides var. buphthalmoides
Asteraceae sıpıng yaprak Gümüş, 1994; Kaval, 2011
Tragopogon buphthalmoides var. latifolius
Asteraceae ebem ekmeği, sirinok yaprak Gümüş, 1994; Güldaş, 2009; Kaval, 2011
Tragopogon coloratus Asteraceae katır yemliği tekesakalı, at yemliği yaprak Öztürk ve Özçelik, 1991; Altundağ, 2010
Tragopogon dubius Asteraceae at yemliği yemlik yaprak Baytop, 1994; Ertuğ ve ark., 2003; Altundağ, 2010; Demirci, 2010; Tekin, 2011
Tragopogon latifolius Asteraceae ıskınk yemlik yaprak Üçer, 1992; Baytop, 1994
Tragopogon latifolius var. angustifolius Asteraceae ıspıng, yemlik yaprak Yeşil, 2007
Tragopogon porrifolius Asteraceae yemlik beyaz iskorçina, salsifi,
yemlikotu, tekesakalıyaprak, özsuyu, toprakaltı kısım Lyle-Kalças, 1974; Baytop, 1994; Metin, 2009
Tragopogon porrifolius subsp. longirostris
Asteraceae helevan tekesakalı, yemlik yaprak Öztürk ve Özçelik, 1991; Işık ve ark., 1995; Vural ve ark., 1997; Duran, 1998
Tragopogon pratensis Asteraceae salsifin tekesakalı, yemlik yaprak, toprakaltı kısım Yıldırım, 1991; Tuzlacı, 2011
357
14 - Etnobotanik / a - Yenen Bitkiler
Latince adı Ailesi Türkçe adı Yöresel adları Yararlanılan organ Kaynaklar
Tragopogon pratensis subsp. orientalis
Papatyagiller/ Asteraceae sarı salsifin yemlik, at yemliği yaprak Baytop, 1994; Altundağ, 2010
Tragopogon pterocarpus Asteraceae boz yemlik tekesakalı, yemlik ? yaprak Öztürk ve Özçelik, 1991
Tragopogon reticulatus Asteraceae hinza yemlik, at yemliği yaprak Baytop, 1994; Altundağ, 2010
Tripleurospermum parviflorum Asteraceae beybunik kır papatyası çiçek Ertuğ-Yaraş, 1997; Ertuğ, 2000
Tussilago farfara Asteraceae öksürükotu kabalak, deve tabanı, kersim yaprak Lyle-Kalças, 1974; Gürbüz, 1986; Baytop, 1994; Yüzbaşıoğlu, 2010
Berberis crataegina Karamukgiller/ Berberidaceae karamuk sarı agaç, kirit, ze(i)rinç,
amberparis, hanım tuzluğu yaprak, meyve Baytop, 1994; Yıldırımlı, 1994; Ertuğ-Yaraş, 1997; Duran, 1998; Ertuğ, 2000;Yeşil, 2007; Aykurt, 2009; Altundağ, 2010
Berberis cretica Berberidaceae dikenüzümü yaprak, meyve Başer, 1997
Berberis integerrima Berberidaceae sarıçalı kızambık, kızambuk, kızamık meyve Tuzlacı, 2011
Berberis vulgaris Berberidaceae kızılkaramuk kızambuk, kirit, ze(i)rinç, karamuk meyve Altan ve ark., 1999; Altundağ, 2010; Tekin, 2011
Carpinus orientalis Huşgiller/ Betulaceae istiriç gürgen tohum Kural, 2009
Corylus avellana Betulaceae fındık yabani fındık meyve Ertuğ-Yaraş, 1997; Başer, 1997; Ertuğ, 2000; Tekin, 2011
Corylus avellana var. avellana Betulaceae fındık fındık yaprak, meyve Emre Bulut, 2008; Yüzbaşıoğlu, 2010
*Alkanna froedinii Hodangiller/ Boraginaceae gedik havacivaotu güzrik yaprak Kaval, 2011
Alkanna orientalis var. orientalis Boraginaceae gedik havacivaotu sarısormuk, sormuk, sorma çiçek Altundağ, 2010; Yüzbaşıoğlu, 2010
Alkanna tinctoria Boraginaceae havaciva otu baldıranotu, danadili yaprak, çiçek Metin, 2009
Anchusa azurea Boraginaceae sığırdili güriz, mıjmejok yaprak Öztürk ve Özçelik, 1991; Baytop, 1994; Polat, 2010; Kaval, 2011
Anchusa azurea var. azurea Boraginaceae çoban çedenesi tohum Ertuğ-Yaraş, 1997; Ertuğ, 2000; Kaval, 2011
Anchusa azurea var. kurdica Boraginaceae çıtdayış çiçek Altundağ, 2010
Anchusa azurea var. macrocarpa Boraginaceae güriz yaprak Özçelik ve ark., 1990
Anchusa hybrida Boraginaceae tatlıbaba ballık yaprak Ertuğ-Yaraş, 1997; Ertuğ, 2000; Ertuğ ve ark, 2003
Anchusa leptophylla Boraginaceae ballık nermedev? yaprak Öztürk ve Özçelik, 1991
Anchusa leptophylla subsp. leptophylla Boraginaceae ballık dikencik yaprak Yüzbaşıoğlu, 2010
Anchusa strigosa Boraginaceae gelezan güriz, sığırdili, gezivan, dindingana yaprak, çiçek Baytop, 1994; Başer, 1997; Yeşil, 2007; Güldaş, 2009
Asperugo procumbens Boraginaceae nevazilotu yalancı totre yaprak,
topraküstü kısım Arık, 2003
Borago officinalis Boraginaceae hodan yaprak Lyle-Kalças, 1974; Başer, 1997
Cerinthe major Boraginaceae alacakız ballık, ballıcak, börekotu yaprak Ertuğ, 2004; Tuzlacı, 2011
Cerinthe minor Boraginaceae cücegözü mum çiçeği, nermedev, lesse yaprak, çiçek Öztürk ve Özçelik, 1991; Baytop, 1994
Cerinthe minor subsp. auriculata Boraginaceae livarotu cücegözü, hışhış yaprak Altundağ, 2010; Tekin, 2011
Cerinthe minor subsp. minor Boraginaceae cücegözü nermedev yaprak Özçelik ve ark., 1990; Altundağ, 2010
Cynoglossum officinale Boraginaceae gözpıtrağı pisiktetiği, pisikcırnağı yaprak Baytop, 1994; Başer, 1997
Echium italicum Boraginaceae kurtkuyruğu sorma, sormuk, engerek otu yaprak, çiçek Doğan ve ark., 2004; Özbucak ve ark., 2006; Altundağ, 2010
Echium vulgare Boraginaceae engerek otu sütlücan, sorma, sormuk, pişik guyruğu çiçek Altan ve ark, 1999; Altundağ, 2010
Lycopsis orientalis Boraginaceae öküz dili çiçek Tekin, 2011
Moltkia coerulea Boraginaceae mavi kesen gelin parmağı yaprak Üçer, 1992
*Nonea macrosperma Boraginaceae eşek sormuğu sorma, sormuk çiçek Altundağ, 2010
358
Resimli Türkiye Florası -I-
Latince adı Ailesi Türkçe adı Yöresel adları Yararlanılan organ Kaynaklar
Nonea persica Hodangiller/ Boraginaceae acem sormuğu sorma, sormuk çiçek Altundağ, 2010
Nonea pulla Boraginaceae kara sormuk güzrik yaprak, toprakaltı kısım Kaval, 2011
*Nonea stenosolen Boraginaceae oyalı sormuk sorma, sormuk çiçek Altundağ, 2010
*Onosma argenta Boraginaceae gümüş emcek sorma, sormuk çiçek Altundağ, 2010
*Onosma armena Boraginaceae hevajo yalancı havacıva otu? çiçek Öztürk ve Özçelik, 1991
*Onosma bornmuelleri Boraginaceae amasya sincarı sorma, sormuk çiçek Altundağ, 2010
Onosma mollis Boraginaceae divankoşk çiçek, meyve Tuzlacı, 2011
*Onosma nigricaulis Boraginaceae kara sincar sorma, sormuk çiçek Altundağ, 2010
Onosma sericea Boraginaceae kağıt emcek yalancı havacıvaotu çiçek Özçelik ve ark., 1990; Öztürk ve Özçelik, 1991
Onosma taurica Boraginaceae emzikotu yaprak Metin, 2009; Aktan, 2011; Tuzlacı, 2011
Onosma taurica var. taurica Boraginaceae ballı çiçek, akzambak,
yalancı havacıva otu çiçek Metin, 2009
Symphytum brachycalyx Boraginaceae dere kafesotu somruk yaprak Demirci, 2010
Symphytum kurdicum Boraginaceae kürt kafesotu ezmangag yaprak Kaval, 2011
*Symphytum sylvaticum Boraginaceae tomara galdırık yaprak Kural, 2009; Tuzlacı, 2011
Symphytum tuberosum Boraginaceae şiş tomara kaldırak, kalapak yaprak Aktan, 2011
Trachystemon orientalis Boraginaceae kaldirik hodan, kaldırık, galdirek,
tamara, zılbıt, galdırıkyaprak, topraküstü kısım
Baytop, 1994; Yıldırımlı, 1994; Özçelik ve Demir, 1997; Özbucak ve ark., 2006; Yüzbaşıoğlu, 2010
Alliaria petiolata Turpgiller/ Brassicaceae sarmısak hardalı sarmısakotu yaprak Baytop, 1994
Alyssum constellatum Brassicaceae goramaz yaprak Mart, 2006
Barbarea plantaginea Brassicaceae götlezgötü yaprak Ertuğ-Yaraş, 1997; Ertuğ, 2000
Barbarea vulgaris Brassicaceae nicarotu su teresi yaprak Öztürk ve Özçelik, 1991; Yıldırım, 1991; Aktan, 2011
Brassica cretica Brassicaceae ada lahanası karnabahar çiçeği çiçek Lyle-Kalças, 1974; Metin, 2009
Brassica nigra Brassicaceae kara hardal kara hardal yaprak Ertuğ, 2004
Brassica oleraceae var. capitata Brassicaceae lahana çiçeği çiçek Lyle-Kalças, 1974; Metin, 2009
Bunias erucago Brassicaceae deliturp kerdeme yaprak Lyle-Kalças, 1974
Bunias orientalis Brassicaceae çırşalgamı eşekturpu, deliturp, galaturpenk topraküstü kısım Altan ve ark., 1999
Calepina irregularis Brassicaceae top hardal yaprak Kızılarslan, 2008
Camelina hispida Brassicaceae kıllıketentere bozot yaprak Ertuğ-Yaraş, 1997
Capsella bursa-pastoris Brassicaceae çobançantası
kuşkuş ekmeği, kuşçiğni, pervane çiçeği, çobanekmeği, kuşkuşotu, tavuk büzey, tavukbüzüğü, tavuk muşuratı, ufak muşurat, kuşgıcısı, gıcı, dağmarulu
yaprak, tohum, topraküstü kısım
Öztürk ve Özçelik, 1991; Ertuğ-Yaraş, 1997; Ertuğ, 2000; Ertuğ, 2004; Metin, 2009; Yüzbaşıoğlu, 2010; Polat, 2010; Tekin, 2011
Capsella rubella Brassicaceae ayşecik kuşkuşotu yaprak Üçer, 1992; Baytop, 1994
Cardamine hirsuta Brassicaceae kıllı kodim yaprak Kızılarslan, 2008
Cardamine penzesii Brassicaceae tere, pıçik, su teresi, püz, sukerdimesi yaprak Ertuğ, 2004; Altundağ, 2010; Kaval, 2011
Conringia clavata Brassicaceae topuztelkari yaprak Öztürk ve Özçelik, 1991
Conringia orientalis Brassicaceae kocatelkari yabanitütün, trişof, horuztaşağı yaprak, tohum Öztürk ve Özçelik, 1991; Altundağ, 2010
Conringia persica Brassicaceae kocatelkari yaprak Öztürk ve Özçelik, 1991
359
14 - Etnobotanik / a - Yenen Bitkiler
Latince adı Ailesi Türkçe adı Yöresel adları Yararlanılan organ Kaynaklar
Crambe orientalis Turpgiller/ Brassicaceae akyumak tohum Öztürk ve Özçelik, 1991
Crambe orientalis var. orientalis Brassicaceae akyumak topraküstü kısım İlçim ve Varol, 1996
Diplotaxis tenuifolia Brassicaceae türpenk yaprak Altundağ, 2010
Eruca vesicaria Brassicaceae roka hardal, hardalotu, ızgın yaprak, tohum Lyle-Kalças, 1974; Baytop, 1994; Ertuğ-Yaraş, 1997; Tuzlacı, 2011
Hirschfeldia incana Brassicaceae nadas turpu deli turp, kel turp, yabani turp yaprak Tuzlacı, 2011
Isatis tinctoria Brassicaceae çivitotu eğriboyun yaprak Duran, 1998
Lepidium draba Brassicaceae diğnik yabani tere yaprak Doğan ve ark., 2004
Lepidium latifolium Brassicaceae nujdar kerdeme yaprak Başer, 1997; Tekin, 2011
Lepidium ruderale Brassicaceae tuzık muşuratotu, yabani tere yaprak Polat, 2010
Lepidium sativum Brassicaceae tere tereotu yaprak Baytop, 1994; Başer, 1997; Ertuğ, 2004; Yüzbaşıoğlu, 2010; Polat, 2010; Poyraz Kayabaşı, 2011
Lepidium sativum subsp. sativum Brassicaceae tere diğnik, kormik, rişvat yaprak Baytop, 1994; Başer, 1997; Emre Bulut, 2008
Lepidium spinosum Brassicaceae dikentere kerdime? yaprak Ertuğ, 2004
Lepidium vesicarium Brassicaceae çakakotu tereotu yaprak Tuzlacı, 2011
Microthlaspi perfoliatum Brassicaceae giyle yaprak Doğan ve ark., 2004
Nasturtium officinale Brassicaceae suteresi acıtere, gerdeme, çimenotu yaprak Özçelik, 1991; Vural ve ark, 1997; Ertuğ-Yaraş, 1997;
Öztürk ve Duran, 1998; Metin, 2009; Polat, 2010
Raphanus raphanistrum Brassicaceae eşek turpu turpotu, turplukotu yaprak, çiçek,
topraküstü kısım
Baytop, 1994; Lyle-Kalças, 1974; Vural ve ark., 1997; İlçim ve Varol, 1996; Başer, 1997; Ertuğ, 2004; Yüzbaşıoğlu, 2010; Polat, 2010
Rapistrum rugosum Brassicaceae kedi turpu türpek, türpenk topraküstü kısım Altundağ, 2010
Rorippa islandica Brassicaceae acice acı, gıcı yaprak Altan ve ark., 1999
Sinapis alba Brassicaceae mamanık hardal, turpotu, manuk, manık, hardalotu, hardal filizi
yaprak, topraküstü kısım
Baytop, 1994; Yüzbaşıoğlu, 2010; Polat, 2010; Poyraz Kayabaşı, 2011
Sinapis arvensis Brassicaceae hardal hardalotu yaprak Lyle-Kalças, 1974; Ertuğ-Yaraş, 1997; Ertuğ, 2000; Ertuğ, 2004; Yeşil, 2007; Güldaş, 2009; Polat, 2010
Sisymbrium altissimum Brassicaceae ergelenotu elgelen hardalı, ergelen yaprak Ertuğ-Yaraş, 1997; Ertuğ, 2000; Ertuğ ve ark., 2003
Sisymbrium officinale Brassicaceae ergelen hardalı yaprak Doğan ve ark., 2004
Sisymbrium polyceratium Brassicaceae sülün bülbülotu deli mancar yaprak Tuzlacı, 2011
Opuntia ficus-barbarica
Kaktüsgiller/ Cactaceae frenkinciri kaynanadili meyve Baytop, 1994; Başer, 1997; Ertuğ, 2004
Asyneuma limonifolium subsp. limonifolium
Çançiçeğigiller/ Campanulaceae tavşanekmeği Karangtujik topraküstü kısım Yeşil, 2007
*Asyneuma michauxioides Campanulaceae çamdeğneği yalancı sütlü topraküstü kısım Tuzlacı, 2011
Campanula cymbalaria Campanulaceae dulda çanı yerotu yaprak Ertuğ-Yaraş, 1997; Ertuğ, 2000
Campanula glomerata Campanulaceae yumak çanı çıngırakotu yaprak, topraküstü
ve toprakaltı kısım Baytop, 1994; Başer, 1997
Campanula glomerata subsp. hispida Campanulaceae yumak çanı hayek çiçek Özçelik ve ark., 1990; Öztürk ve Özçelik, 1991
Campanula lyrata subsp. lyrata Campanulaceae memek inek memesi toprakaltı kısım Ertuğ ve ark, 2003; Ertuğ, 2004; Emre Bulut, 2008;
Polat, 2010
Campanula rapunculoides Campanulaceae elmacık çançiçeği yaprak Öztürk ve Özçelik, 1991
Campanula sclerotricha Campanulaceae dere çıngırağı nermedenk yaprak Kaval, 2011
Campanula trachelium Campanulaceae kovan çanı çıngırakotu yaprak,
toprakaltı kısım Baytop, 1994; Başer, 1997
Campanula trachelium subsp. athoa
Campanulaceae kovan çanı çançiçeği yaprak, toprakaltı kısım Tuzlacı, 2011
360
Resimli Türkiye Florası -I-
Latince adı Ailesi Türkçe adı Yöresel adları Yararlanılan organ Kaynaklar
Michauxia campanuloides
Çançiçeğigiller/ Campanulaceae keşir keçibiciği, çeşir, kırtmaç yaprak,
toprakaltı kısımYıldırımlı, 1987; Baytop, 1994; Başer, 1997; Duran, 1998; Mart, 2006
Michauxia laevigata Campanulaceae kırtmaç silgivir topraküstü kısım Kaval, 2011
*Michauxia tchihatcheffii Campanulaceae keçibiciği yaprak Baytop, 1994; Başer, 1997
Celtis australis Kenevirgiller/ Cannabaceae çitlembik kara çitlenbik meyve Başer, 1997; Ertuğ ve ark., 2003; Emre Bulut,
2008; Polat, 2010; Aktan, 2011
Celtis planchoniana Cannabaceae dahum dargun, davrun, çitlenbik, divan, kenir, tevk meyve Baytop, 1994; Yıldırımlı, 1994; Duran, 1998; Kaval, 2011
Celtis tournefortii Cannabaceae dardağan çitlenbik, çitlambik, davum meyve Ertuğ-Yaraş, 1997; Başer, 1997; Ertuğ, 2000; Ertuğ ve ark., 2003; Yüzbaşıoğlu, 2010
Humulus lupulus Cannabaceae şerbetçiotu çiçek Başer, 1997
Capparis aegyptia Keberegiller/ Capparaceae tırmıkotu keber, kebere çiçek Tuzlacı, 2011
Capparis sicula Capparaceae delikarpuzu gebere, kapar, kebere yaprak, çiçek, meyve Tuzlacı, 2011
Capparis spinosa Capparaceae kebere kedi tırnağı, kapari, gebere, gebre çiçek Lyle-Kalças, 1974; Baytop, 1994; İlçim ve Varol,
1996; Başer, 1997; Güldaş, 2009; Polat, 2010
Centranthus longiflorus subsp. longiflorus
Hanımeligiller/ Caprifoliaceae mahmuz çiçeği soryaz yaprak Kaval, 2011
Cephalaria setosa Caprifoliaceae zivan pelemiri pelemir tohum Öztürk ve Özçelik, 1991
Cephalaria syriaca Caprifoliaceae pelemir tohum Öztürk ve Özçelik, 1991; Baytop, 1994
Knautia drymeia Caprifoliaceae velika kulağı uyuzotu tohum Öztürk ve Özçelik, 1991
Lonicera iberica Caprifoliaceae dadaş hanımeli ilik meyve Altan ve ark., 1999
Morina persica Caprifoliaceae merdivençiçeği çiçek Baytop, 1994; Başer, 1997
Valeriana alliarifolia Caprifoliaceae pisot kediotu yaprak Öztürk ve Özçelik, 1991
Valeriana dioscoridis Caprifoliaceae çoban zurnası kedi otu yaprak Öztürk ve Özçelik, 1991; Duran, 1998; Poyaraz Kayabaşı, 2011
Valeriana officinalis Caprifoliaceae kediotu yaprak Öztürk ve Özçelik, 1991
Agrostemma githago
Karanfilgiller/ Caryophyllaceae buğday karamuğu arapotu, ekinebesi, karamık,
karamük, karanfil yaprak Tuzlacı, 2011
Ankyropetalum gysophiloides Caryophyllaceae aççöven helva kökü, çövenotu toprakaltı kısım Öztürk ve Özçelik, 1991; Özçelik, 1994; Baytop, 1994
*Gypsophila adenophylla Caryophyllaceae yayla çevgeni çövenotu toprakaltı kısım Özçelik, 1994
Gypsophila arrostii Caryophyllaceae çöven toprakaltı kısım Baytop, 1994
Gypsophila bicolor Caryophyllaceae alaca çöven çöven toprakaltı kısım Öztürk ve Özçelik, 1991; Baytop, 1994
*Gypsophila bitlisensis Caryophyllaceae bitlis çöveni çöven toprakaltı kısım Tuzlacı, 2011
*Gypsophila eriocalyx Caryophyllaceae bozkır çöveni çöven toprakaltı kısım Baytop, 1994
*Gypsophila laricina Caryophyllaceae alçıotu çövenotu toprakaltı kısım Özçelik, 1994
Gypsophila pallida Caryophyllaceae şark çöveni çövenotu, helvaotu toprakaltı kısım Özçelik, 1994
Gypsophila perfoliata Caryophyllaceae helvacı çöveni çöven toprakaltı kısım Baytop, 1994
Gypsophila ruscifolia Caryophyllaceae acem çöveni çövenotu toprakaltı kısım Öztürk ve Özçelik, 1991; Özçelik, 1994
Gypsophila venusta Caryophyllaceae kara çöven çöven toprakaltı kısım Baytop, 1994
Silene compacta Caryophyllaceae kanlıbasıra otu horo(u)z pipiği yaprak Altundağ, 2010
Silene confertiflora Caryophyllaceae gıcıpancar yaprak Mart, 2006
Silene conoidea Caryophyllaceae şıvananotu brejka şıvanan meyve Yeşil, 2007
Silene italica Caryophyllaceae yuğuşyüreği kıyışayık yaprak Ertuğ, 2004
361
14 - Etnobotanik / a - Yenen Bitkiler
Latince adı Ailesi Türkçe adı Yöresel adları Yararlanılan organ Kaynaklar
Silene latifolia subsp. eriocalycinae
Karanfilgiller/ Caryophyllaceae gıcıme gıcı, gıcıoğlak, cincioğlak,
kırcıoğlakyaprak, topraküstü kısım Yüzbaşıoğlu, 2010
Silene longipes Caryophyllaceae ballı süpürge ak kıvşak yaprak Tuzlacı, 2011
Silene vulgaris Caryophyllaceae ecibücü siyabu, serçe otu, gıvışgan, cıvrıncık yaprak Öztürk ve Özçelik, 1991; Yıldırım, 1991; Baytop, 1994;
Başer, 1997; Başer, 1997; Özbucak ve ark., 2006
Silene vulgaris var. vulgaris Caryophyllaceae
tavşan ekmeği, siyabo, çığıştak, goştberğ, gıvışgan otu, gelinparmağı, kıyışak
yaprak Yıldırımlı, 1987; Özçelik, 1989; Ertuğ-Yaraş, 1997; Ertuğ, 2000; Ertuğ, 2004; Güldaş, 2009; Tekin, 2011
Stellaria media Caryophyllaceae kuşotu kuş yüreği, huşotu, hevdidik, cicibici, cicibücü, urgancık
yaprak, topraküstü kısım
Lyle-Kalças, 1974; Yıldırım, 1991; Baytop, 1994; Ertuğ, 2004; Yüzbaşıoğlu, 2010; Polat, 2010
Stellaria pallida Caryophyllaceae kuşmak havalotu yaprak Ertuğ-Yaraş, 1997
Cistus creticus Ladengiller/ Cistaceae laden pamuklu, pamukla,
tavşancık, tavşanak yaprak Polat, 2010
Cistus laurifolius Cistaceae karağan pamuklu, pamukla, tavşancık, tavşanak yaprak Polat, 2010
Cistus salviifolius Cistaceae kartli pamuklu, pamukla, tavşanak yaprak Polat, 2010
Colchicum cilicicum Acıciğdemgiller /Colchicaceae ayıçiğdemi seli salep toprakaltı kısım Baytop, 1994; Sezik ve Baykal, 1991
Colchicum kurdicum Colchicaceae yırtık mahrut gülfaki toprakaltı kısım Öztürk ve Özçelik, 1991
Colchicum triphyllum Colchicaceae öksüzali çiğdem toprakaltı kısım Metin, 2009
Convolvulus arvensis
Tarlasarmaşığıgiller /Convolvulaceae tarla sarmaşığı yeşil sarmaşık, dolaşg(k)
an, lavlavk, sarmaşığe raş yaprak Öztürk ve Özçelik, 1991; Üçer, 1992; Baytop, 1994; Yeşil, 2007; Altundağ, 2010; Kaval, 2011
*Convolvulus assyricus Convolvulaceae yastıkçık çobandöşeği yaprak Tuzlacı, 2011
Convolvulus betonicifolius subsp. betonicifolius
Convolvulaceae büyük yayılgan koyungözü, kuzu sarmaşığı, leksiotu yaprak Koçyiğit, 2005; Tuzlacı, 2011
Convolvulus betonicifolius subsp. peduncularis
Convolvulaceae kuzu sarmaşığı lavlavk yaprak Kaval, 2011
Convolvulus cantabrica Convolvulaceae çadırçiçeği sarmaşık yaprak Tuzlacı, 2011
Convolvulus galaticus Convolvulaceae bozsarmaşık sarmaşığe ıspi, sarmaşık yaprak Yeşil, 2007; Tuzlacı, 2011
Convolvulus lineatus Convolvulaceae bozsarmaşık tavşan kulağı yaprak Ertuğ-Yaraş, 1997; Ertuğ, 2000
Convolvulus scammonia Convolvulaceae bingözotu dolaşg(k)an yaprak Altundağ, 2010
Cornus mas Kızılcıkgiller/ Cornaceae kızılcık erkek kızılcık, yabani
kiraz, delice kiraz, kiren meyve Öztürk ve Özçelik, 1991; Baytop, 1994; Duran, 1998; Aykurt, 2009; Polat, 2010
Cornus sanguinea Cornaceae kiren kızılcık, dişi kızılcık meyve Baytop, 1994; Başer, 1997
Cornus sanguinea subsp. australis Cornaceae kansiğdiren kızılcık meyve Yıldırımlı, 1994
Cornus sanguinea subsp. cilicica Cornaceae demircik meyve Baytop, 1994; Başer, 1997
Hylotelephium telephium
Damkoruğugiller /Crassulaceae mandakulağı camışgulağı, camuzkulağı yaprak Yıldırımlı, 1993; Baytop, 1994; Başer, 1997; Altundağ, 2010
Phedimus spurius Crassulaceae al pisikulağı camuskulağı yaprak Baytop, 1994; Başer, 1997
Prometheum sempervivioides Crassulaceae horozlelesi kaya koruğu, çoban
dürmeği, çoban çöreği yaprak Baytop, 1994; Altundağ, 2010
Sedum album Crassulaceae çoban kavurgası kaya koruğu yaprak Baytop, 1994
Sedum hispanicum Crassulaceae damkoruğu kuşekmeği yaprak Tuzlacı, 2011
Sedum rubens Crassulaceae kayaüzümü yaprak Ertuğ, 2004
Sempervivum armenum Crassulaceae gelinparmağı koluncuk, musluk otu, çoban
dürmeği, çoban çöreği yaprak Ertuğ-Yaraş, 1997; Tuzlacı, 2011
Sempervivum davisii Crassulaceae talifüm çoban ekmeği yaprak Altan ve ark., 1999
Bryonia cretica Kabakgiller/ Cucurbitaceae karahaylin dağ karpuzu yaprak Tuzlacı, 2011
Juniperus communis Servigiller/ Cupressaceae ardıç adi ardıç, andız meyve Metin, 2009
362
Resimli Türkiye Florası -I-
Latince adı Ailesi Türkçe adı Yöresel adları Yararlanılan organ Kaynaklar
Juniperus communis var. saxatilis
Servigiller/ Cupressaceae bodur ardıç ardıç, yapışak ardıç meyve Tuzlacı, 2011
Juniperus drupacea Cupressaceae andız enek ağacı, ardıç meyve Özçelik, 1987; Baytop, 1994; Başer, 1997; Semiz ve ark., 2007
Juniperus oxycedrus subsp. oxycedrus Cupressaceae katran ardıcı ak ardıç, cicamuk, ervist ağacı meyve Koçyiğit, 2005; Demirci, 2010; Tuzlacı, 2011
Cyperus esculentus Hasırotugiller/ Cyperaceae abdülaziz toprakaltı kısım Doğan ve ark., 2004
Cyperus glomeratus Cyperaceae gecebiten fındıkotu toprakaltı kısım Baytop, 1997
Cyperus rotundus Cyperaceae topalak kara topalak toprakaltı kısım Baytop, 1994
Pteridium aquilinum Eğreltigiller/ Dennstaedtiaceae eğrelti ifteri, kızılot yaprak Emre Bulut, 2008; Tuzlacı, 2011
Dioscorea communis Dolanbaçgiller/ Dioscoreaceae dolanbaç
acıotu, tarla sarmaşığı, çertlemik, kır sarmaşığı, acıfiliz, filiz, yadırgan, sarmaşık, gavur börülcesi
yaprak Lyle-Kalças, 1974; Baytop, 1994; Başer, 1997; Ertuğ ve ark., 2003; Polat, 2010; Poyraz Kayabaşı, 2011
Dryopteris pallida Pilunçgiller/ Dryopteridaceae solucan eğreltisi eğrelti, karaeğreltisi, sueğreltisi yaprak Emre Bulut, 2008; Tuzlacı, 2011
Diospyros kaki Abanozgiller/ Ebenaceae trabzon hurması meyve Baytop, 1994; Başer, 1997
Diospyros lotus Ebenaceae hırnık kara hurma, kocayemiş meyve Yıldırım, 1991; Baytop, 1994; Başer, 1997; Aktan, 2011
Elaeagnus angustifolia İğdegiller/ Elaeagnaceae iğde meyve Emre Bulut, 2008; Polat, 2010; Tekin, 2011; Aktan, 2011
Elaeagnus angustifolia var. angustifolia Elaeagnaceae iğde kıriğdesi, kuşiğdesi meyve Ertuğ-Yaraş, 1997; Ertuğ, 2000; Yeşil, 2007
Elaeagnus rhamnoides Eleagnaceae çıçırgan dağyemişi meyve Öztürk ve Özçelik, 1991; Baytop, 1994; Başer, 1997
Arbutus andrachne Fundagiller/Ericaceae sandal ağacı ak davulgu, çilek ağacı, hatlap meyve Demirci, 2010; Aktan, 2011; Tuzlacı, 2011
Arbutus unedo Ericaceae kocayemiş davulgu, dağ çileği, ak davulgu, davulgu üzümü meyve Lyle-Kalças, 1974; Baytop, 1994; Ertuğ, 2004; Polat, 2010;
Poyraz Kayabaşı, 2011
Rhododendron ponticum Ericaceae kumar komargülü, ormangülü, avu çiçek Kızılarslan, 2008
Rhododendron luteum Ericaceae zifin özsuyu,
topraküstü kısım Tuzlacı, 2011
Vaccinium arctostaphylos Ericaceae likarpa çay üzümü, ligarba, likaba meyve Baytop, 1994; Başer, 1997; Özbucak ve ark., 2006
Vaccinium myrtillus Ericaceae ayıüzümü çobanüzümü, çalı çileği meyve Baytop, 1994; Başer, 1997; Şanlı, 2006; Kural, 2009
Vaccinium vitis-idaea subsp. vitis-idaea Ericaceae çalıçilek ayı üzümü meyve Tuzlacı, 2011
Euphorbia chamaesyce
Sütleğengiller/ Euphorbiaceae şebrem sütleğen yaprak Baytop, 1994; Başer, 1997; Özbucak ve ark, 2006
Euphorbia erubescens Euphorbiaceae kınalı sütleğen haşul, sütleğen yaprak Tuzlacı, 2011
Euphorbia helioscopia Euphorbiaceae feribanotu yaprak Doğan ve ark., 2004; Metin, 2009
Mercurialis annua Euphorbiaceae parşen yaprak Doğan ve ark., 2004
Ricinus communis Euphorbiaceae hintyağı kahve tohum Kaval, 2011
Alhagi maurorum subsp. maurorum
Baklagiller/ Fabaceae aguldikeni devedikeni topraküstü kısım Baytop, 1994; Başer, 1997
Argyrolobium crotalarioides Fabaceae collik tohum Tuzlacı, 2011
Astragalus hamosus Fabaceae koçboynuzu keçiboynuzu meyve Tuzlacı, 2011
Astragalus lagopoides Fabaceae somgeven geven toprakaltı kısım Altan ve ark., 1999
Astragalus robustus Fabaceae koçkuyruğu tohum Baytop, 1994; Başer, 1997
Bituminaria bituminosa Fabaceae asfaltotu acımık, katran yoncası, kokarot yaprak Tuzlacı, 2011
Ceratonia siliqua Fabaceae keçiboynuzu harnup, harup meyve Baytop, 1994; Başer, 1997; Ertuğ, 2004; Polat, 2010
Cercis siliquastrum Fabaceae erguvan gelinyemişi çiçek Baytop, 1994; Lyle-Kalças, 1974; Duran 98
363
14 - Etnobotanik / a - Yenen Bitkiler
Latince adı Ailesi Türkçe adı Yöresel adları Yararlanılan organ Kaynaklar
Cercis siliquastrum subsp. siliquastrum
Baklagiller/ Fabaceae erguvan melengeç yaprak Ertuğ ve ark., 2003
Cicer anatolicum Fabaceae nakaçe nohut, yabani nohut tohum Baytop, 1994; Başer, 1997; Altan ve ark, 1999; Yeşil, 2007
Cicer isauricum Fabaceae geyiktuzu yabani nohut tohum Duran, 1998
Cicer montbretii Fabaceae deli nohut yabani nohut meyve Polat, 2010
Coronilla scorpioides Fabaceae akrep burçağı colban tohum Tuzlacı, 2011
Galega officinalis Fabaceae keçisedefi keçisakalı yaprak Doğan et al, 2004; Özbucak ve ark., 2006
Glycyrrhiza echinata Fabaceae pıtırak meyan meyan, biyan, şirin miyan toprakaltı kısım Öztürk ve Özçelik, 1991; Baytop, 1994
Glycyrrhiza glabra Fabaceae meyan meyankökü, tatlımeyan toprakaltı kısım Lyle-Kalças, 1974; Sezik, 1990; Öztürk ve Özçelik, 1991; Baytop, 1994; İlçim ve Varol, 1996
Glycyrrhiza glabra var. glabra Fabaceae şirinbiyan, şirmiyan toprakaltı kısım Altundağ, 2010
Lathyrus annuus Fabaceae dağdırılcası tohum Tuzlacı, 2011
Lathyrus aphaca Fabaceae sarı burçak fink bakla tohum Lyle-Kalças, 1974
Lathyrus cicera Fabaceae colban yazi fiği tohum Ertuğ-Yaraş, 1997; Ertuğ, 2000
Lathyrus ochrus Fabaceae gambilya fafulvas, tarla bezelyesi tohum Lyle-Kalças, 1974; Ertuğ, 2004
Lathyrus rotundifolius subsp. miniatus Fabaceae hırıgürü gelin parmağı, gülçiçeği, gürül yaprak, tohum Altan ve ark., 1999; Altundağ, 2010
Lathyrus sativus Fabaceae mürdümük tohum Başer, 1997
Lathyrus setifolius Fabaceae büllü baklası tohum Duran, 1998
Lathyrus tuberosus Fabaceae koşkoz gürül, gırıgürü toprakaltı kısım Baytop, 1994; Başer, 1997
*Lathyrus undulatus Fabaceae istanbul nazendesi bağlaotu, payluk yaprak Şanlı, 2006; Aktan, 2011
Lupinus albus subsp. albus Fabaceae termiye tohum Baytop, 1994
Lupinus angustifolius subsp. angustifolius Fabaceae acıbakla domuz baklası, cavur
baklası, yahudi baklası tohum Tuzlacı, 2011
Lupinus micranthus Fabaceae domuz baklası cavurbaklası tohum Lyle-Kalças, 1974; Ertuğ, 2004
Medicago arabica Fabaceae benli yonca yonca yaprak Kızılarslan, 2008
Medicago falcata Fabaceae kart yonca yonca, methi yaprak Öztürk ve Özçelik, 1991
Medicago orbicularis Fabaceae paralık teknecik, bitcik meyve Baytop, 1994; Başer, 1997; Duran, 1998
Medicago phrygia Fabaceae uşak yoncası üçgül çiçek Ertuğ-Yaraş, 1997
Medicago sativa subsp. sativa Fabaceae karayonca hespıst toprakaltı kısım Kaval, 2011
Medicago x varia Fabaceae yaban yoncası piç yonca, yonca raş, yoncaye paser yaprak Yeşil, 2007; Tuzlacı, 2011
Onobrychis argyrea subsp. argyrea Fabaceae gümüş korunga pişiktaşağı tohum Baytop, 1994; Başer, 1997
Onobrychis cornuta Fabaceae kuş kaçıran dağ çöveni /geven toprakaltı kısım Öztürk ve Özçelik, 1991
Ononis spinosa Fabaceae kayışkıran semisk, kekik yaprak, çiçek Mart, 2006; Kaval, 2011; Tekin, 2011
Ononis spinosa subsp. leiosperma Fabaceae demirdelen siğek dikeni, kayışkıran,
kaynaşık yaprak Öztürk ve Özçelik, 1991; Özçelik, 1994; Ertuğ-Yaraş, 1997; Ertuğ, 2000
Pisum sativum Fabaceae bezelye şonik, yabani bezelye tohum Şanlı, 2006; Tuzlacı, 2011
Pisum sativum subsp. elatius var. elatius
Fabaceae boylu bezelye bezelye, kürü meyve, tohum Altan ve ark., 1999
Pisum sativum subsp. elatius var. pumilio
Fabaceae bezelye, collıkeyhatuna, yabani bezelye tohum Tuzlacı, 2011
364
Resimli Türkiye Florası -I-
Latince adı Ailesi Türkçe adı Yöresel adları Yararlanılan organ Kaynaklar
Prosopis farcta Baklagiller/ Fabaceae çediotu çeti, çedi meyve Baytop, 1994
Robinia pseudoacacia Fabaceae yalancı akasya akasya, katırtırnağı çiçek Tuzlacı, 2011
Securigera varia Fabaceae körigen yaprak Baytop, 1994
Trifolium ambiguum Fabaceae pisikkulağı kuş elması, alma otu, üçg(k)ulak otu, pişikg(k)ulağı çiçek Baytop, 1994; Başer, 1997; Altundağ, 2010
Trifolium campestre Fabaceae üçgül üzüm çiçek Altundağ, 2010
Trifolium pratense Fabaceae çayırgülü yonca, çayır dutu çiçek Baytop, 1994; Başer, 1997; Özbucak ve ark., 2006
Trifolium pratense var. pratense Fabaceae almaotu, eşek yoncası,
üçg(k)ulak otu çiçek Altundağ, 2010
Trifolium repens Fabaceae ak üçgül çayır üçgülü yaprak Özçelik, 1994
Trifolium repens var. repens Fabaceae almaotu, eşek yoncası,
üçg(k)ulak otu çiçek Altundağ, 2010
Trifolium spadiceum Fabaceae çayır dutu üzüm, tut çiçek Baytop, 1994
Trigonella foenum-graecum Fabaceae çemenotu boyotu, çemenotu, buyotu baharat Baytop, 1994; Başer, 1997; Ertuğ-Yaraş, 1997; Güldaş, 2009
Vicia aintabensis Fabaceae antep fiği collik tohum Tuzlacı, 2011
Vicia alpestris subsp. alpestris Fabaceae dağ baklası gelgıres tohum Kaval, 2011
Vicia anatolica Fabaceae yılan fiği fiğ tohum Tuzlacı, 2011
Vicia cracca subsp. cracca Fabaceae kuş fiği gürül tohum Altundağ, 2010
Vicia cracca subsp. tenuifolia Fabaceae kır fiği ğıyarok tohum Kaval, 2011
Vicia grandiflora Fabaceae koca bakla fiğ tohum Tuzlacı, 2011
Vicia narbonensis var. narbonensis Fabaceae mürdümük tohum Ertuğ-Yaraş, 1997; Ertuğ, 2000
Vicia peregrina Fabaceae kavli topraküstü kısım Yeşil, 2007
Vicia sativa Fabaceae fiğ arpa fiği, buğday fiği tohum Baytop, 1994; Başer, 1997; Altan ve ark., 1999
Vicia sativa subsp. nigra Fabaceae eşek gürülü dağ fiği tohum Ertuğ-Yaraş, 1997; Ertuğ, 2000
Vicia sativa subsp. sativa Fabaceae fiğ yabani bakla tohum Tuzlacı, 2011
Vigna unguiculata Fabaceae karnıkara fink baklası, dene börülce tohum Baytop, 1994; Başer, 1997; Duran, 1998
Castanea sativa Kayıngiller/ Fagaceae kestane meyve Baytop, 1994; Başer, 1997; Emre Bulut, 2008; Polat, 2010
Fagus orientalis Fagaceae kayın bahraz meyve Tuzlacı, 2011
*Quercus aucheri Fagaceae boz pırnal ak pinar, boz pinar, pinar meyve Tuzlacı, 2011
Quercus brantii Fagaceae karameşe palamut meyve Baytop, 1994; Güldaş, 2009; Kaval, 2011
Quercus cerris Fagaceae saçlı meşe meşe, pelit ağacı, balambut ağacı meyve Ertuğ-Yaraş, 1997; Ertuğ, 2000; Metin, 2009
Quercus coccifera Fagaceae kermes meşesi palut, meşe, pilit meyve İlçim ve Varol, 1996; Ertuğ, 2004
Quercus infectoria subsp. infectoria Fagaceae mazı meşesi pelit ağacı, meşe meyve Ertuğ-Yaraş, 1997
Quercus ithaburensis subsp. macrolepis Fagaceae pelit ağacı meşe, palamut meyve Ertuğ-Yaraş, 1997; Ertuğ, 2000; Ertuğ ve ark., 2003;
Ertuğ, 2004
Quercus libani Fagaceae lübnan meşesi gezengevi, kudret helvası özsuyu Baytop, 1994
*Quercus macranthera subsp. sypirensis
Fagaceae ispir meşesi palut meyve Altan ve ark., 1999
Quercus pubescens Fagaceae ispir meşesi pelit ağacı, meşe meyve Ertuğ-Yaraş, 1997; Ertuğ, 2000
Quercus robur subsp. robur Fagaceae saplı meşe pelit ağacı, meşe, çılo meyve Ertuğ-Yaraş, 1997; Ertuğ, 2000
365
14 - Etnobotanik / a - Yenen Bitkiler
Latince adı Ailesi Türkçe adı Yöresel adları Yararlanılan organ Kaynaklar
Quercus trojana Fagaceae makedonya meşesi pelit ağacı, meşe meyve Ertuğ-Yaraş, 1997; Ertuğ, 2000
*Quercus vulcanica Fagaceae kasnak meşesi pelit ağacı, meşe meyve Ertuğ-Yaraş, 1997; Ertuğ, 2000
Erodium acaule Turnagagasıgiller/ Geraniaceae leylek gagası leylek gagağı yaprak Aktan, 2011
Erodium ciconium Geraniaceae kocakarı iğnesi saat çiçeği yaprak Tuzlacı, 2011
Erodium cicutarium Geraniaceae iğnelik leylak otu, kocakarı iğnesi, leylek gagası, saatotu yaprak Lyle-Kalças, 1974; Ertuğ, 2004; Özbucak ve ark., 2006;
Metin, 2009; Polat, 2010
Erodium cicutarium subsp. cicutarium Geraniaceae iğnelik inelik yaprak Ertuğ-Yaraş, 1997; Ertuğ, 2000
Erodium efftianum Geraniaceae eşek iğneliği kuzugöbeği yaprak Ertuğ, 2004
Erodium malacoides Geraniaceae dönbaba iğnelik yaprak İlçim ve Varol, 1996; Ertuğ, 2004
Erodium moschatum Geraniaceae kulunca kocakarı iğnesi, iğnelik yaprak Ertuğ, 2004; Koçyiğit, 2005; Poyraz Kayabaşı, 2011
Geranium asphodeloides subsp. asphodeloides
Geraniaceae yaramerhemi yaprak Kızılarslan, 2008
Geranium dissectum Geraniaceae dilimli ıtır yaprak Doğan ve ark., 2004
Geranium lucidum Geraniaceae dakkaotu turnagagası yaprak Şanlı, 2006
Geranium purpureum Geraniaceae ebedön hıdır, yabanihıdır yaprak Emre Bulut, 2008; Kızılarslan, 2008
Geranium tuberosum Geraniaceae çakmuzaddol, tavşantopu, tavşantopuğu, yerelması, deve tabanı, çakmuz, kokali, mavolok
toprakaltı kısım Baytop, 1994; Ertuğ-Yaraş, 1997; Altan ve ark, 1999; Yeşil, 2007
Pelargonium quercetorum Geraniaceae sardunya tolk yaprak Kaval, 2011
Ribes alpinum Bektaşiüzümügiller/ Grossulariaceae çalıçileği orman yemişi meyve Altan ve ark., 1999
Ribes nigrum Grossulariaceae karagat firenk üzümü meyve Baytop, 1994; Yıldırımlı, 1994; Yüzbaşıoğlu, 2010
Ribes orientale Grossulariaceae çeçem meyve Baytop, 1994; Başer, 1997
Ribes petraeum Grossulariaceae kaya çeçemi orman yemişi meyve Altan ve ark., 1999
Ribes rubrum Grossulariaceae firenk üzümü meyve Baytop, 1994; Başer, 1997
Ribes uva-crispa Grossulariaceae bektaşi üzümü meyve Baytop, 1994; Başer, 1997
*Crocus ancyrensis Süsengiller/ Iridaceae ankara çiğdemi çiğdem, kırmızı çiğdem çiçek,
toprakaltı kısım Ertuğ-Yaraş, 1997; Ertuğ, 2000
Crocus biflorus subsp. crewei Iridaceae çarpık çiğdem katırtırnağı toprakaltı kısım Aykurt ve ark., 2009
Crocus biflorus Iridaceae ikiz çiğdem çiğdem toprakaltı kısım Duran, 1998; Yıldırım, 1991
Crocus cancellatus Iridaceae gözenek toprakaltı kısım Baytop, 1994
Crocus cancellatus subsp. damascenus Iridaceae pivok çiğdem, çidem toprakaltı kısım Yeşil, 2007; Öztürk, 2006
Crocus chrysanthus Iridaceae sarı çiğdem toprakaltı kısım Baytop, 1994; Ertuğ ve ark., 2003
Crocus flavus Iridaceae yer çiğdemi çiğdem, yaylakovan yaprak Koçyiğit, 2005; Tuzlacı, 2011
Crocus flavus subsp. flavus Iridaceae yer çiğdemi çiğdem, yeriğnesi toprakaltı kısım Tuzlacı, 2011
Crocus kotschyanus Iridaceae gezgin çiğdemi yayla kestanesi toprakaltı kısım Baytop, 1994
Crocus kotschyanus subsp. kotschyanus Iridaceae gezgin çiğdemi çiğdem toprakaltı kısım Tuzlacı, 2011
Crocus kotschyanus subsp. suworowianus Iridaceae yayla kestanesi çiğdem toprakaltı kısım Altan ve ark., 1999
Crocus pallasii Iridaceae güzçimi bivok, safran toprakaltı kısım Öztürk ve Özçelik, 1991
Crocus sativus Iridaceae safran baharat çiçek Baytop, 1994; Başer, 1997
366
Resimli Türkiye Florası -I-
Latince adı Ailesi Türkçe adı Yöresel adları Yararlanılan organ Kaynaklar
Gladiolus atroviolaceus
Süsengiller/ Iridaceae kıraç süseni sümbül, salepotu, papakotu toprakaltı kısım Öztürk ve Özçelik, 1991; Ertuğ-Yaraş,
1997; Ertuğ, 2000; Altundağ, 2010
Gladiolus illyricus Iridaceae osman çiçeği acı çiğdem toprakaltı kısım Duran, 1998
Gladiolus italicus Iridaceae kılıçotu salepotu toprakaltı kısım Öztürk ve Özçelik, 1991
Gladiolus kotschyanus Iridaceae çayır kılıçotu papakotu toprakaltı kısım Altundağ, 2010
Gynandriris sisyrinchium Iridaceae keklik çiğdemi toprakaltı kısım Duran, 1998
Iris caucasica Iridaceae kaf navruzu navruz çiçek, toprakaltı kısım Baytop, 1994
Iris caucasica subsp. caucasica Iridaceae kaf navruzu gızmemesi çiçek Altundağ, 2010
*Iris danfordiae Iridaceae sarı navruz çiçek, toprakaltı kısım Baytop, 1994
Iris elegantissima Iridaceae alaca kurtkulağı kurtkulağı, gurtgulağı çiçek Altundağ, 2010
*Iris galatica Iridaceae kaba navruz navragaz toprakaltı kısım Ertuğ-Yaraş, 1997; Ertuğ, 2000
Iris histrio Iridaceae sultan navruz kara kavşan çiçek Tuzlacı, 2011
Iris persica Iridaceae buzala navruz, nagroz, nevruz, bızolık çiçek, toprakaltı kısım Baytop, 1994; Güldaş, 2009; Yeşil, 2007
Iris pseudocaucasica Irıdaceae van navruzu çiğdem toprakaltı kısım Yüzbaşıoğlu, 2010
Iris reticulata Iridaceae kara körpeze meşe navruzu çiçek, toprakaltı kısım Baytop, 1994
Iris unguicularis Iridaceae çalı navruzu toprakaltı kısım Baytop, 1994; Başer, 1997
Ixiolirion tataricum Köpekotugiller/ Ixioliriaceae köpekotu tatarcık çiçek Baytop, 1994; Başer, 1997
Juglans regia Cevizgiller/ Juglandaceae ceviz güz, goz, koz meyve Baytop, 1994; Başer, 1997; Yeşil, 2007; Güldaş, 2009;
Polat, 2010; Kaval, 2011; Tekin, 2011
Ajuga reptans Ballıbabagiller/ Lamiaceae meryemsaçı öküz dili, lisan-ı sevr yaprak Gürbüz, 1986
Clinopodium acinos Lamiaceae kayrakçayı güveotu yaprak, baharat Poyraz Kayabaşı, 2011
Clinopodium graveolens subsp. graveolens
Lamiaceae filiskin yazi irfani yaprak Ertuğ-Yaraş, 1997
Clinopodium insulare Lamiaceae ada fesleğeni yaprak Tuzlacı, 2011
Clinopodium menthifolium subsp. ascendens
Lamiaceae leylak fesleğeni çay yaprak Mart, 2006
Clinopodium serpyllifolium subsp. serpyllifolium
Lamiaceae taş nanesi yaprak Baytop, 1994
Cyclotrichium leucotrichium Lamiaceae karaçekme dağ nanesi yaprak Tuzlacı, 2011
*Cyclotrichium niveum Lamiaceae külotu dağ nanesi yaprak Baytop, 1994; Başer, 1997; Güldaş, 2009
Cyclotrichium origanifolium Lamiaceae dağnanesi naneruhu, su nanesi topraküstü kısım Baytop, 1994; Başer, 1997; Duran, 1998
*Dorystoechas hastata Lamiaceae devrenkekiği dağ çayı çiçek Baytop, 1994
Hyssopus officinalis subsp. officinalis Lamiaceae zufaotu zulfa otu topraküstü kısım Baytop, 1994; Başer, 1997
Lamium album Lamiaceae balıcak ballıcak, kovanlık yaprak Tuzlacı, 2011
Lamium amplexicaule Lamiaceae baltutan ballı mor çiçek, somurcak yaprak, çiçek Ertuğ ve ark, 2003; Doğan ve ark., 2004; Metin, 2009
Lamium garganicum Lamiaceae bolbalıcak ballık çiçek Duran, 1998
Lamium garganicum subsp. striatum var. striatum
Lamiaceae tel balıcak emlikotu, sormuk yaprak, çiçek Tuzlacı, 2011
Lamium macrodon Lamiaceae bolbalıcak yaprak Tuzlacı, 2011
367
14 - Etnobotanik / a - Yenen Bitkiler
Latince adı Ailesi Türkçe adı Yöresel adları Yararlanılan organ Kaynaklar
Lamium maculatum Ballıbabagiller/ Lamiaceae benli balıcak somurtlak çiçek Demirci, 2010
Lamium moschatum Lamiaceae lünlünotu güllez, kokarot yaprak Tuzlacı, 2011
Lamium moschatum subsp. moschatum Lamiaceae lünlünotu deveotu, ballıbaba yaprak Ertuğ ve ark., 2003
Lamium orientale Lamiaceae güzelce sormuk otu çiçek Ertuğ-Yaraş, 1997
Lamium purpureum var. purpureum Lamiaceae ballıbaba balotu, arıotu, petekotu yaprak Kızılarslan, 2008
Lavandula stoechas Lamiaceae karabaş lavanta çiçeği, karabaşotu, karağan çiçek Tuzlacı, 2011
Lavandula stoechas subsp. stoechas Lamiaceae karabaş karabaşotu yaprak, çiçek Şanlı, 2006
Leonurus glaucescens Lamiaceae boz aslankuyruğu çedene tohum Altan ve ark., 1999
*Marrubium globosum subsp. globosum Lamiaceae bozcaboğum amelotu, beyaz şabla yaprak Tuzlacı, 2011
Marrubium parviflorum Lamiaceae bozotu yaprak Öztürk ve Özçelik, 1991
*Marrubium parviflorum subsp. oligodon
Lamiaceae bozotu dağ çayı yaprak Yeşil, 2007
Marrubium vulgare Lamiaceae karaderme bozotu topraküstü kısım Lyle-Kalças, 1974; Baytop, 1994; Demirci, 2010
Melissa officinalis Lamiaceae oğulotu melisa yaprak Baytop, 1994; Başaran, 1999; Ertuğ, 2004; Emre Bulut, 2008
Melissa officinalis subsp. inodora Lamiaceae anababakokusu oğulotu yaprak Mart, 2006
Melissa officinalis subsp. officinalis Lamiaceae oğulotu melisa, limon otu,
arıotu, kalpotu yaprak Polat, 2010; Tuzlacı, 2011
Mentha aquatica Lamiaceae su nanesi dere nanesi, su yarpuzu, narpuz, dağ nanesi yaprak Baytop, 1994; Özbucak ve ark., 2006;
Yüzbaşıoğlu, 2010; Poyraz Kayabaşı, 2011
Mentha arvensis Lamiaceae kır nanesi yaprak Baytop, 1994; Vural ve ark., 1997
Mentha longifolia Lamiaceae pünk pune, nane, pünge, yerpuz yaprak Öztürk ve Özçelik, 1991; Baytop, 1994; Ünsal, 1997; Özbucak ve ark, 2006; Tekin, 2011; Polat ve ark, 2013
Mentha longifolia subsp. longifolia Lamiaceae pünk b(p)ung/ yarpı(u)
z,/ punk/püng yaprak Mart, 2006; Altundağ, 2010; Yüzbaşıoğlu, 2010; Kaval, 2011
Mentha longifolia subsp. typhoides Lamiaceae dere nanesi pune, püngasor, yarpuz,
yaban nanesi yaprak Ertuğ-Yaraş, 1997; Polat, 2010; Kaval, 2011
Mentha pulegium Lamiaceae yarpuz filiskin, narpuz, çayırnanesi yaprak Üçer, 1992; Baytop, 1994; Ertuğ, 2004; Polat, 2010
Mentha spicata subsp. spicata Lamiaceae eşek nanesi
pune, punı, antep nanesi, kıvırcık nane, yarpuz, pünge, anık, anığ, pung
yaprakÖztürk ve Özçelik, 1991; Baytop, 1994; Özçelik, 1989; 1994; Altan ve ark., 1999; Güldaş, 2009; Polat, 2010; Polat ve ark, 2013
Mentha suaveolens Lamiaceae kaba nane yaprak Baytop, 1994
*Micromeria cristata subsp. orientalis Lamiaceae kıllı boğumcuk çay, kaya çayı topraküstü kısım Güldaş, 2009
Micromeria graeca subsp. graeca Lamiaceae boğumcuk kekik yaprak Tuzlacı, 2011
Micromeria juliana Lamiaceae topuk çayı kır çayı yaprak Emre Bulut, 2008; Tuzlacı, 2011
Micromeria myrtifolia Lamiaceae topuk çayı çayotu yaprak Baytop, 1994; Ertuğ, 2004; Mart, 2006
Nepeta italica Lamiaceae eşekçayı yaprak Baytop, 1994; Başer, 1997
Nepeta racemosa Lamiaceae pisikotu aşotu yaprak Baytop, 1994; Başer, 1997; Altan ve ark., 1999
Ocimum basilicum Lamiaceae fesleğen reyhan, festiken yaprak Özçelik, 1989; Baytop, 1994; Başer, 1997; Duran, 1998; Poyraz Kayabaşı, 2011; Kaval, 2011
*Origanum acutidens Lamiaceae zemul mercanköşk yaprak Baytop, 1994; Özbucak ve ark., 2006
Origanum majorana Lamiaceae mercanköşk guyotu, merzengüş yaprak Baytop, 1994; Emre Bulut, 2008
*Origanum minutiflorum Lamiaceae toka kekik eşek kekiği, toga kekiği yaprak Baytop, 1994
Origanum onites Lamiaceae bilyalı kekik dağkekiği, izmir kekiği, incirkekiği, salmankekik yaprak Baytop, 1997; Ertuğ, 2004; Emre Bulut, 2008; Polat, 2010
368
Resimli Türkiye Florası -I-
Latince adı Ailesi Türkçe adı Yöresel adları Yararlanılan organ Kaynaklar
*Origanum saccatum Ballıbabagiller/ Lamiaceae tahtacı kekiği bayır çayı, çayotu yaprak Sezik ve Demirezer, 1987; Duran,
1998; Sezik ve Yeşilada, 1998
*Origanum sipyleum Lamiaceae mor mercan bayır çayı, tahtacıotu, güveyotu yaprak Sezik ve Başaran, 1989; Baytop, 1994
Origanum syriacum Lamiaceae hababa dağ kekiği yaprak Baytop, 1994
*Origanum vogelii Lamiaceae küçük kekik sinekkanadı yaprak Baytop, 1994
Origanum vulgare Lamiaceae karakınık çanakkale kekiği, güveyotu, akkekik yaprak Öztürk ve Özçelik, 1991; Baytop, 1994; Polat, 2010
Origanum vulgare subsp. gracile Lamiaceae kuş zemulu anzer çayı, eşek kekiği, kır
kekiği, yaban kekiği, kekik yaprak Baytop, 1994; Şanlı, 2006 Güldaş, 2009
Origanum vulgare subsp. hirtum Lamiaceae kara mercan deli kekik, karakekik,
güve kekiği yaprak Ertuğ, 2004; Koçyiğit, 2005; Emre Bulut, 2008; Polat, 2010
Origanum vulgare subsp. viridulum Lamiaceae istanbul kekiği cantır, çayotu, kekik yaprak, çiçek Şanlı, 2006; Tuzlacı, 2011
Origanum vulgare subsp. vulgare Lamiaceae karakınık dağ kekiği yaprak Poyraz Kayabaşı, 2011
*Phlomis angustissima Lamiaceae ince çalba yaylaçayı topraküstü kısım Ertuğ, 2004
Phlomis armeniaca Lamiaceae boz şavlak silvanok topraküstü kısım Öztürk ve Özçelik, 1991
Phlomis bruguieri Lamiaceae kaba çalba çalba çiçek Baytop, 1994; Başer, 1997
Phlomis fruticosa Lamiaceae parşamba deli çalpa, dağçayı çiçek Ertuğ, 2004; Tuzlacı, 2011
Phlomis grandiflora Lamiaceae bahar gülü çalba, ballıkotu çiçek Baytop, 1994
Phlomis lunariifolia Lamiaceae ayı kulağı çalba topraküstü kısım Baytop, 1994; Başer, 1997
Phlomis lycia Lamiaceae tüylü çalba deli şalba topraküstü kısım Baytop, 1994; Başer, 1997
Phlomis pungens Lamiaceae silvanok şalba topraküstü kısım Öztürk ve Özçelik, 1991
Phlomis vulgaris Lamiaceae gelinciklemeotu sosın, belsesıng topraküstü kısım Emre Bulut, 2008; Kaval, 2011
Rosmarinus officinalis Lamiaceae biberiye kuş diliotu, kisre yaprak, meyve Lyle-Kalças, 1974; Baytop, 1994; Ertuğ, 2004; Polat, 2010;
Poyraz Kayabaşı, 2011
*Salvia absconditiflora Lamiaceae kara şalba ballıkotu, adaçayı, kokuluot yaprak, çiçek Tuzlacı, 2011
Salvia aethiopis Lamiaceae habeş adaçayı maldili, öküzgulağı yaprak, topraküstü kısım Altundağ, 2010
Salvia aucheri Lamiaceae mavi şalba koramaz yaprak Tuzlacı, 2011
*Salvia aucheri var. canescens Lamiaceae koramaz adaçayı topraküstü kısım Baytop, 1994; Başer, 1997
Salvia brachyantha Lamiaceae kazan şalbası gazangulpu, kazankulpu yaprak Altundağ, 2010
Salvia candidissima Lamiaceae galabor topraküstü kısım Öztürk ve Özçelik, 1991
Salvia candidissima subsp. candidissima Lamiaceae galabor palağ topraküstü kısım Yeşil, 2007
*Salvia dichroantha Lamiaceae kutnu kızlaryülmesi, yağlıkara topraküstü kısım Tuzlacı, 2011
Salvia forskahlei Lamiaceae dolmayaprağı şalba yaprak Baytop, 1994; Başer, 1997
Salvia frigida Lamiaceae sağır şalba palaği mor topraküstü kısım Yeşil, 2007
Salvia fruticosa Lamiaceae adaçayı boz şalba, elma çalbası, almekekik topraküstü kısım Lyle-Kalças, 1974; Baytop, 1994; Başer, 1997; Ertuğ, 2004;
Emre Bulut, 2008
*Salvia hypargeia Lamiaceae siyahot çayotu topraküstü kısım Ertuğ-Yaraş, 1997; Ertuğ, 2000
Salvia limbata Lamiaceae maldili topraküstü kısım Altundağ, 2010
Salvia microstegia Lamiaceae yağlambaç yagli börek topraküstü kısım Ertuğ-Yaraş, 1997; Ertuğ, 2000; Yeşil, 2007
Salvia multicaulis Lamiaceae kürt reyhanı kaşgatenik topraküstü kısım Öztürk ve Özçelik, 1991
Salvia poculata Lamiaceae küllü şalba ezmangag yaprak Gümüş, 1994; Kaval, 2011
369
14 - Etnobotanik / a - Yenen Bitkiler
Latince adı Ailesi Türkçe adı Yöresel adları Yararlanılan organ Kaynaklar
Salvia russellii Ballıbabagiller/ Lamiaceae kurdeşk künceyi beyi, şaplamaotu topraküstü kısım Tuzlacı, 2011
Salvia sclarea Lamiaceae paskulak ayıkulağı, dağçayı, adaçayı yaprak, çiçek Tuzlacı, 2011
Salvia staminea Lamiaceae erkek şalba adaçayı, gazankulpu, kazankulpu yaprak Baytop, 1994; Başer, 1997
Salvia syriaca Lamiaceae çevlikotu topraküstü kısım Yeşil, 2007; Arık, 2003
Salvia tomentosa Lamiaceae şalba adaçayı, boşapla, boş yaprağı yaprak Baytop, 1994; Başer, 1997; Ertuğ, 2004; Emre Bulut, 2008; Polat, 2010
Salvia verbenaca Lamiaceae elmakekiği adaçayı yaprak Ertuğ ve ark., 2003; Özbucak ve ark., 2006
Salvia verticillata Lamiaceae dadırak adaçayı yaprak Özbucak ve ark., 2006
Salvia verticillata subsp. verticillata Lamiaceae dadırak dadirek, hart yaprak Tuzlacı, 2011
Salvia virgata Lamiaceae fatmanaotu palaği mor topraküstü kısım Ertuğ ve ark., 2003; Koçyiğit, 2005; Yeşil, 2007
Salvia viridis Lamiaceae zarif şalba adaçayı yaprak Özbucak ve ark., 2006
*Satureja aintabensis Lamiaceae antep kayakekiği zahter topraküstü kısım Öztürk ve Özçelik, 1991
Satureja cuneifolia Lamiaceae kayakekiği dağ kekiği, yayla kekiği yaprak Baytop, 1994; Başer, 1997; Duran, 1998; Koçyiğit, 2005
Satureja hortensis Lamiaceae çibriska kayakekiği, sater yaprak Yıldırım, 1991; Baytop, 1994; Başer, 1997; Yeşil, 2007
Satureja parnassica Lamiaceae arı kekiği dere çayı yaprak Baytop, 1994; Başer, 1997
Satureja spicigera Lamiaceae çorba kekiği trabzon kekiği yaprak Baytop, 1994; Başer, 1997; Özbucak ve ark., 2006
Satureja thymbra Lamiaceae halilibrahim zahteri kaya kekiği, kekik, limonkekiği yaprak Lyle-Kalças, 1974; Baytop, 1994; Ertuğ, 2004
*Sideritis akmanii Lamiaceae kuyrukçayı dağçayı yaprak, çiçek Tuzlacı, 2011
*Sideritis albiflora Lamiaceae akçiçekçayı dağ çayı yaprak Tuzlacı, 2011
*Sideritis arguta Lamiaceae köyçayı dağçayı yaprak Ezer ve Sezik, 1988; Baytop, 1994; Duran, 1998
*Sideritis argyrea Lamiaceae boz eşekçayı eşekçayı yaprak Sezik ve Ezer, 1983; Baytop, 1994
*Sideritis bilgerana Lamiaceae altınbaş çayı dağ çayı, havaotu, altınotu yaprak Baytop, 1994; Metin, 2009
*Sideritis condensata Lamiaceae kozalıkekik yaprak Baytop, 1994
*Sideritis congesta Lamiaceae başakçayı dağçayı, yayla çayı yaprak Sezik ve Ezer, 1983; Baytop, 1994
*Sideritis hispida Lamiaceae sertçay dağ çayı yaprak Baytop, 1994
Sideritis lanata Lamiaceae ipekçayı dağçayı yaprak Ertuğ ve ark., 2003
*Sideritis leptoclada Lamiaceae kızlançayı dağçayı yaprak Baytop, 1994; Ertuğ, 2004
Sideritis libanotica Lamiaceae gevreğen acem arpası, altınbaş, çayotu, yayla çayı yaprak Öztürk ve Özçelik, 1991; Baytop, 1994; Duran, 1998
Sideritis libanotica subsp. microchlamys Lamiaceae gevreğen balbaşı, dağçayı yaprak Güldaş, 2009
Sideritis libanotica subsp. linearis Lamiaceae torosçayı çayotu, dağçayı, göktepeçayı yaprak Sezik ve Yeşil, 1999; Ertuğ, 2004; Yeşil, 2007
Sideritis libanotica subsp. violascens Lamiaceae topuklu çay dağ çayı yaprak Tuzlacı, 2011
Sideritis lycia Lamiaceae kemer çayı dağ çayı yaprak Tuzlacı, 2011
Sideritis montana Lamiaceae karaçay yaraotu yaprak Öztürk ve Özçelik, 1991
Sideritis montana subsp. montana Lamiaceae karaçay dağ çayı, tilkikuyruğu yaprak Tuzlacı, 2011
Sideritis perfoliata Lamiaceae fincançayı dağ çayı yaprak Sezik ve Ezer, 1983; Baytop, 1994; Emre Bulut, 2008
*Sideritis phlomoides Lamiaceae tilkiçayı dağ çayı yaprak Tuzlacı, 2011
370
Resimli Türkiye Florası -I-
Latince adı Ailesi Türkçe adı Yöresel adları Yararlanılan organ Kaynaklar
*Sideritis pisidica Ballıbabagiller/ Lamiaceae eldiven çayı kedi kuyruğu yaprak Baytop, 1994; Baytop, 1997
Sideritis scardica subsp. scardica Lamiaceae pazlak çayı adaçayı, başak çayı yaprak Tuzlacı, 2011
*Sideritis sipylea Lamiaceae sipil çayı kumral çay yaprak Tuzlacı, 2011
*Sideritis stricta Lamiaceae tilkikuyruğu çayı dağ çayı yaprak Baytop, 1994
*Sideritis syriaca Lamiaceae amanos çayı dağ çayı yaprak Baytop, 1994
*Sideritis syriaca subsp. nusairiensis Lamiaceae amanos çayı dağ çayı yaprak Mart, 2006; Tuzlacı, 2011
*Sideritis tmolea Lamiaceae sivriçayı yaprak Baytop, 1994
*Sideritis trojana Lamiaceae sarıkız çayıkazdağı çayı, kandil çayı, dağ çayı, tilkikuyruğu çayı, yüzüklü çayı, adaçayı
yaprak Baytop, 1994; Emre Bulut, 2008; Polat, 2010
Stachys annua subsp. annua var. annua Lamiaceae hacıosmanotu dağçayı yaprak Tuzlacı, 2011
*Stachys cretica subsp. anatolica Lamiaceae yağlıkara dağçayı yaprak Yeşil, 2007
*Stachys cretica subsp. mersinaea Lamiaceae boncuk şalba dağçayı yaprak Yeşil, 2007
Stachys iberica Lamiaceae tokdeliçay yaprak Öztürk ve Özçelik, 1991
Stachys lavandulifolia Lamiaceae tüylü çay eşekotu, tokalı çay, dağ çayı, çayotu yaprak Öztürk ve Özçelik, 1991; Baytop, 1994; Duran, 1998;
Güldaş, 2009
Stachys mardinensis Lamiaceae kaya pungu punge tehta yaprak Tuzlacı, 2011
Stachys recta Lamiaceae kara kurbağaotu dağ çayı yaprak Baytop, 1994
Teucrium chamaedrys Lamiaceae kısamahmut kısamahmut otu yaprak Başer, 1997
Thymbra capitata Lamiaceae acıkekik beyaz kekik yaprak Baytop, 1994; Başer, 1997; Ertuğ, 2004
Thymbra spicata Lamiaceae zahter kara kekik, zahter, mor kekik yaprak Öztürk ve Özçelik, 1991; Baytop, 1994; Çubukçu ve ark., 1994; Duran, 1998; Güldaş, 2009; Polat, 2010
*Thymus argaeus Lamiaceae erciyes kekiği kekik yaprak Ertuğ-Yaraş, 1997
*Thymus bornmuelleri Lamiaceae ulu kekik kekik yaprak Baytop, 1994; Şanlı, 2006
Thymus cilicicus Lamiaceae kılçık kekiği kekik, limonotu, peynir kekiği yaprak Tuzlacı, 2011
Thymus comptus Lamiaceae boğumlu kekik kekik yaprak Tuzlacı, 2011
Thymus eigii Lamiaceae çalı kekik kekik yaprak Mart, 2006
Thymus fallax Lamiaceae catri kekik, zahter, kekotu, keklik otu yaprak Öztürk ve Özçelik, 1991; Yeşil, 2007; Altundağ, 2010
Thymus fedtschenkoi Lamiaceae cüce kekik kekik, zahter, catır yaprak Özçelik, 1994
Thymus kotschyanus Lamiaceae kekik zahter, onıx, onık yaprak Öztürk ve Özçelik, 1991; Polat ve ark., 2013
Thymus kotschyanus subsp. kotschyanus Lamiaceae kekik catri, çatıra küvi, zahter,
catır, kekotu, keklik otu yaprak Özçelik, 1989; Yeşil, 2007; Altundağ, 2010; Kaval, 2011
*Thymus leucostomus Lamiaceae ana kekik kekik yaprak Tuzlacı, 2011
Thymus longicaulis Lamiaceae dağ kekiği kekik baharat Baytop, 1994; Şanlı, 2006
Thymus longicaulis subsp. chaubardii Lamiaceae dağ kekiği kekik yaprak Tuzlacı, 2011
Thymus longicaulis subsp. longicaulis Lamiaceae aş kekiği çayotu, çobrisa yaprak Tuzlacı, 2011
Thymus migricus Lamiaceae peynir kekiği kekik, zahter, kekotu, keklik otu yaprak Öztürk ve Özçelik, 1991; Özçelik, 1994; Altundağ, 2010
Thymus nummularius Lamiaceae limon kekiği anzer çayı yaprak Baytop, 1994; Başer, 1997; Özbucak ve ark., 2006
Thymus praecox Lamiaceae yayla kekiği kekik yaprak Baytop, 1994; Şanlı, 2006
Thymus praecox subsp. grossheimii Lamiaceae yayla kekiği kek otu, kekik, keklik otu yaprak Altundağ, 2010
371
14 - Etnobotanik / a - Yenen Bitkiler
Latince adı Ailesi Türkçe adı Yöresel adları Yararlanılan organ Kaynaklar
Thymus pubescens Ballıbabagiller/ Lamiaceae tüylü kekik catır, kekik, zater yaprak Tuzlacı, 2011
Thymus sibthorbii Lamiaceae top kekik kekik yaprak Tuzlacı, 2011
Thymus sipyleus Lamiaceae sipil kekiği çal çayı, yaban kekiği yaprak Baytop, 1994; Ertuğ-Yaraş, 1997; Vural ve ark., 1997; Demirci, 2010
Thymus transcaucasicus Lamiaceae kır kekiği kek otu, kekik, keklik otu yaprak Altundağ, 2010
Thymus zygoides Lamiaceae bodur kekik kabe kekiği, kekik, dağ kekiği, yabani kekik yaprak Tuzlacı, 2011; Poyraz Kayabaşı, 2011
Vitex agnus-castus Lamiaceae hayıt ayıt yaprak Tuzlacı, 2011
Ziziphora capitata Lamiaceae anuk dağ reyhanı, kekik, kokulu zater yaprak Tuzlacı, 2011
Ziziphora clinopodioides Lamiaceae dağ reyhanı keklik otu, kır nanesi, nane
ruhu, zater, merze, ireyhan, kekik yaprak Özçelik, 1989; Yıldırım, 1991; Baytop, 1994; Yeşil, 2007; Metin, 2009; Tekin, 2011
Ziziphora taurica Lamiaceae çöl reyhanı nane ruhu, çaykekiği, sivrikekik yaprak Baytop, 1994; Ertuğ, 2004
*Ziziphora taurica subsp. cleonioides Lamiaceae nane ruhu filiskin otu yaprak Sezik ve Tümen, 1988; Ertuğ ve ark., 2003
Ziziphora taurica subsp. taurica Lamiaceae çöl reyhanı nane ruhu, merze yaprak Sezik ve Tümen, 1984; Altundağ, 2010
Ziziphora tenuior Lamiaceae fareotu anık, karınağrısı otu, narpuz yaprak Baytop, 1994; Ertuğ ve ark., 2003; Ertuğ, 2004
Laurus nobilis Defnegiller/ Lauraceae defne tenel yaprak Lyle-Kalças, 1974; Baytop, 1994; Ertuğ, 2004; Polat, 2010;
Poyraz Kayabaşı, 2011
Lilium candidum Zambakgiller/ Liliaceae ak zambak zambak çiçek Tuzlacı, 2011
Lythrum salicaria Aklarotugiller/ Lythraceae hevhulma yaprak Tuzlacı, 2011
Punica granatum Lythraceae nar zivzik narı meyve Öztürk ve Özçelik, 1991; İlçim ve Varol, 1996; Polat, 2010; Poyraz Kayabaşı, 2011
Trapa natans Lythraceae sukestanesi göl kestanesi tohum Baytop, 1994; Başer, 1997
Alcea apterocarpa Ebegümecigiller/ Malvaceae gülfatma devegülü, hatmi çiçek Ertuğ-Yaraş, 1997; Ertuğ, 2000
Alcea flavovirens Malvaceae sarı hatmi ıljin yaprak Kaval, 2011
Alcea hohenackeri Malvaceae hevur hiru yaprak Arık, 2003
Alcea striata subsp. rufescens Malvaceae kaya hatmisi gülçiçek, gülhatmi çiçek, meyve Altundağ, 2010
Althaea officinalis Malvaceae deli hatmi fatma çiçeği, hatmi yaprak Tuzlacı, 2011
Corchorus olitorius Malvaceae mühliye mülhiye, yahudi ebegümecisi yaprak, tohum Fl. of Turkey 2:424; Baytop, 1994
Malva linnaei Malvaceae tolik develik yaprak Ertuğ, 2004
Malva neglecta Malvaceae çobançöreğiebemgümeci, eb(m)emkömeci, ebemekmeği, tolık, kömeç, gömeç, ebe gömeci
yaprak, meyve, tohum
Lyle-Kalças, 1974; Ertuğ-Yaraş, 1997; Ertuğ, 2000; Yeşil, 2007; Güldaş, 2009; Yüzbaşıoğlu, 2010; Tekin, 2011
Malva nicaeensis Malvaceae ilmikotu ebegömeci, ebegömeç, ebegümeci yaprak Emre Bulut, 2008; Kızılarslan, 2008
Malva parviflora Malvaceae mülkek ebegümeci, ilmik, kaba, kabalık yaprak Tuzlacı, 2011
Malva sylvestris Malvaceae ebegümeci ebemgümeci, kömeç, develik, ebegömeci, kedigözü, gaba, ilmik yaprak Lyle-Kalças, 1974; İlçim, 1996; Ertuğ-Yaraş,
1997; Ertuğ, 2000; Ertuğ, 2004; Polat, 2010
Malvella sherardiana Malvaceae hubaz kömeç yaprak Tuzlacı, 2011
Tilia platyphyllos Malvaceae yaz ıhlamuru çiçek Baytop, 1997; Baş, 1998
Tilia rubra subsp. caucasica Malvaceae felamur kafkas ıhlamuru çiçek Baytop, 1997; Baş, 1999; Şanlı, 2006; Yüzbaşıoğlu, 2010
Tilia tomentosa Malvaceae gümüşi ıhlamur ıhlamur yaprak, çiçek Polat, 2010; Tuzlacı, 2011
Ficus carica subsp. carica Dutgiller/ Moraceae incir yemiş, bardacık,
incirboğası, erkekincir meyve Lyle-Kalças, 1974; İlçim ve Varol, 1996; Baytop, 1997; Ertuğ, 2004; Emre Bulut, 2008
Ficus carica subsp. rupestris Moraceae it inciri hincır, köpek inciri,
yabani incir meyve Yeşil, 2007; Tuzlacı, 2011
Myrtus communis Mersingiller/ Myrtaceae mersin murt, hambeles meyve İlçim ve Varol, 1996; Baytop, 1997; Başer, 1997
372
Resimli Türkiye Florası -I-
Latince adı Ailesi Türkçe adı Yöresel adları Yararlanılan organ Kaynaklar
Myrtus communis subsp. communis
Mersingiller/ Myrtaceae mersin çakal üzümü, hambeles yaprak, meyve Ertuğ, 2004; Emre Bulut, 2008; Demirci, 2010; Tuzlacı, 2011
Olea europea subsp. europea
Zeytingiller/ Oleaceae zeytin deli zeytin, delice meyve Emre Bulut, 2008; Metin, 2009; Poyraz
Kayabaşı, 2011; Tuzlacı, 2011
Epilobium hirsutum Yakıotugiller/ Onagraceae hasanhüseyinçiçeği yakı otu topraküstü kısım Yıldırım, 1991
Anacamptis pyramidalis
Salepgiller/ Orchidaceae sivrisalep çam salebi, peynircik,
yoğurtçuk, salepçiçeği toprakaltı kısım Sezik, 1969; Baytop, 1994; Ertuğ ve ark, 2003; Ertuğ, 2004
Barlia robentiana Orchidaceae patpatanak ayıkulağı, keşkeş çiçeği, patpatan toprakaltı kısım Sezik, 1984; Ertuğ, 2004
Dactylorhiza iberica Orchidaceae kırım salebi salepotu toprakaltı kısım Öztürk ve Özçelik, 1991; Baytop, 1994; Kasparek ve Grimm, 1999
Dactylorhiza osmanica Orchidaceae osman salebi çam salebi, öz salebi toprakaltı kısım Öztürk ve Özçelik, 1991; Baytop, 1994;
Kasparek ve Grimm, 1999
Dactylorhiza romana Orchidaceae elçik çam köklü toprakaltı kısım Sezik, 1984
Dactylorhiza romana subsp. romana Orchidaceae elçik sahlep, çamkökü toprakaltı kısım Sezik, 1969; Yüzbaşıoğlu, 2010
Dactylorhiza umbrosa Orchidaceae gövdeli salep salepotu, dondurmaotu toprakaltı kısım Öztürk ve Özçelik, 1991; Baytop, 1994
Epipactis persica Orchidaceae acemdanakıranı salep toprakaltı kısım Ertuğ ve ark., 2003
Gymnadenia conopsea Orchidaceae başak salebi salep toprakaltı kısım Tuzlacı, 2011
Himanthoglossum affine Orchidaceae keşkeş çiçeği ayıkulağı, patpatan toprakaltı kısım Baytop, 1994; Kasparek ve Grimm, 1999
Himanthoglossum comperianum Orchidaceae meşe keşkeşi salep toprakaltı kısım Ertuğ ve ark, 2003; Tuzlacı, 2011
Limodorum abortivum Orchidaceae saçuzatan salepçiçeği toprakaltı kısım Ertuğ, 2004
Neotinea maculata Orchidaceae benli çamsalebi salep toprakaltı kısım Sezik, 1984; Kasparek ve Grimm, 1999; Ertuğ, 2004
Ophrys argolica Orchidaceae beyaz salep toprakaltı kısım Duran, 1998
Ophrys fusca Orchidaceae kedigözü kazankarası toprakaltı kısım Baytop, 1994; Kasparek ve Grimm, 1999; Ertuğ, 2004
Ophrys holoserica Orchidaceae deşdiye salebi şaknalı salep, salepçiçeği toprakaltı kısım Baytop, 1994; Kasparek ve Grimm, 1999
Ophrys iricolor Orchidaceae alkım salebi kediközü, salep toprakaltı kısım Tuzlacı, 2011
Ophrys lutea subsp. minor Orchidaceae sarı salep salep, salap çiçeği, teketaşağı toprakaltı kısım Sezik, 1969; Ertuğ, 2004; Tuzlacı, 2011
Ophrys oestrifera Orchidaceae sinek salebi kazankarası/ kedigözü, sinekli salep toprakaltı kısım Baytop, 1994
Ophrys oestrifera subsp. oestrifera Orchidaceae sinek salebi salep toprakaltı kısım Ertuğ, 2004
Ophrys omegaifera Orchidaceae geyik salebi koyungözü toprakaltı kısım Ertuğ, 2004
Ophrys tenthredinifera Orchidaceae böcek salebi salep, salap çiçeği, koyungözü toprakaltı kısım Ertuğ, 2004; Tuzlacı, 2011
Ophrys umbilicata Orchidaceae göbekli salep kazankarası, kedigözü toprakaltı kısım Baytop, 1994
Ophrys umbilicata subsp. umbilicata Orchidaceae göbekli salep arı çiçeği, koyungözü,
salepçiçeği toprakaltı kısım Ertuğ, 2004; Tuzlacı, 2011
Ophrys bombyliflora Orchidaceae bombus salebi koyungözü toprakaltı kısım Sezik, 1969; Kasparek ve Grimm, 1999; Ertuğ, 2004
Ophrys ferrum-equinum Orchidaceae nallı salep kazankarası, koyungözü toprakaltı kısım Sezik, 1969; Ertuğ, 2004
Ophrys mammosa Orchidaceae kedikulağı kedi tırnağı toprakaltı kısım Sezik, 1969
Ophrys speculum Orchidaceae ayna salebi toprakaltı kısım Sezik, 1969
Ophrys speculum subsp. speculum Orchidaceae ayna salebi toprakaltı kısım Kasparek ve Grimm, 1999
Orchis anatolica Orchidaceae dildamak dili çıkık, damartartık, dildamak, tespih salebi, gelincik toprakaltı kısım Sezik 69/84; Ertuğ ve ark., 2003; Ertuğ, 2004
Orchis anthropophora Orchidaceae kukla salebi toprakaltı kısım Sezik, 1984; Kasparek ve Grimm, 1999
Orchis coriophora Orchidaceae pirinççiçeği çam salebi, su salebi toprakaltı kısım Baytop, 1994; İlçim ve Varol, 1996; Duran, 1998; Özbucak ve ark., 2006
373
14 - Etnobotanik / a - Yenen Bitkiler
Latince adı Ailesi Türkçe adı Yöresel adları Yararlanılan organ Kaynaklar
Orchis italica Salepgiller/ Orchidaceae teketaşağı tavşantopuğu, topbaş,
topanbaş, tavşantopu toprakaltı kısım Sezik, 1969; Baytop, 1994; Ertuğ, 2004
Orchis lactea Orchidaceae albenli salepçiçeği toprakaltı kısım Ertuğ ve ark., 2003; Ertuğ, 2004
Orchis laxiflora Orchidaceae salep sümbülü salep toprakaltı kısım Lyle-Kalças, 1974; Baytop, 1994; Ertuğ, 2004
Orchis mascula subsp. pinetorum Orchidaceae çam salebi gelincik toprakaltı kısım Sezik, 1984; Baytop, 1994
Orchis morio Orchidaceae gelincik salebi gelincik toprakaltı kısım Baytop, 1994; Sezik, 1984
Orchis pallens Orchidaceae solgun salep salep otu toprakaltı kısım Sezik, 1984
Orchis palustris Orchidaceae çayır salebi toprakaltı kısım Baytop, 1994; Sezik ve Baykal, 1991
Orchis papilionacea Orchidaceae dilçıkık dildamak, katırtırnağı, salep toprakaltı kısım Ertuğ ve ark, 2003; Tuzlacı, 2011
Orchis pauciflora Orchidaceae seyrek salep gelincik toprakaltı kısım Sezik, 1969
Orchis provincalis Orchidaceae katrancık salep, salep çiçeği toprakaltı kısım Tuzlacı, 2011
Orchis purpurea Orchidaceae hasancık salepotu toprakaltı kısım Sezik, 1984; Baytop, 1994
Orchis sancta Orchidaceae püren salebi pirinç çiçeği, pürin çiçeği toprakaltı kısım Sezik, 1969; Baytop, 1994; Ertuğ, 2004
Orchis simia Orchidaceae salep püskülüpüsküllü, tavşantopuğu, dondurma otu, solmazsoluk, toramantoslak
toprakaltı kısım Sezik 1969; Öztürk ve Özçelik, 1991; Baytop, 1994; Ertuğ, 2004
Orchis spitzelii Orchidaceae dağ salebi toprakaltı kısım Baytop, 1994
Orchis tridentata Orchidaceae katranalacası tavşantopuğu, beyaz dağ salebi toprakaltı kısım Sezik, 1984; Baytop, 1994; Ertuğ ve ark., 2003; Özbucak ve ark., 2006
Platanthera bifolia Orchidaceae guguk salebi salepotu toprakaltı kısım Tuzlacı, 2011
Platanthera chlorantha Orchidaceae çarpık salep salepotu toprakaltı kısım Tuzlacı, 2011
Serapias bergonii Orchidaceae ince sağırkulağı katırtırnağı, sağır kulağı toprakaltı kısım Sezik, 1969; Sezik, 1984; Ertuğ, 2004
Serapias orientalis subsp. orientalis Orchidaceae dilikulak katırtırnağı, sığırkulağı toprakaltı kısım Ertuğ, 2004; Tuzlacı, 2011
Serapias politisii Orchidaceae bodur sağırkulağı sağırkulağı toprakaltı kısım Ertuğ, 2004
Serapias vomeracea Orchidaceae sağırkulağı katırtırnağı toprakaltı kısım Baytop, 1994; Kasparek ve Grimm, 1999; Özbucak ve ark., 2006
Pedicularis comosa var. acmodonta
Canavarotugiller/ Orobanchaceae somrukotu yaprak Tuzlacı, 2011
Pedicularis comosa var. sibthorpii Orobanchaceae sorma, sormuk çiçek Altundağ, 2010
Oxalis acetocella Ekşiyoncagiller/ Oxalidaceae ekşi yonca yaprak Baytop, 1994; Başer, 1997; Özbucak ve ark., 2006
Oxalis pes-caprae Oxalidaceae koca ekşiyonca ekşiot, ekşiyonca, ot kınası çiçek, toprakaltı kısım Ertuğ, 2004; Tuzlacı, 2011
Paeonia arietina Ayıgülügiller/ Paeoniaceae şakayık guluç, savul, ayıgülü yaprak Yıldırımlı, 1985
Paeonia mascula Paeoniaceae ayıgülü savul, şakayık yaprak Baytop, 1994; Yıldırımlı, 1994
Chelidonium majus Gelincikgiller/ Papaveraceae kırlangıçotu yaprak Şanlı, 2006
Corydalis erdelii Papaveraceae kazgagası menekşe yaprak Öztürk ve Özçelik, 1991
Fumaria officinalis Papaveraceae şahtere yaprak Doğan ve ark., 2004; Özbucak ve ark., 2006; Metin, 2009; Demirci, 2010
Glaucium corniculatum Papaveraceae çömlekçatlatan al göğündürme, gelincik yaprak Tuzlacı, 2011
Glaucium leiocarpum Papaveraceae gavurhaşhaşı kuşçiğni, dağ anemonu yaprak Metin, 2009
Hypecoum procumbens Papaveraceae yavruağzı yaprak Ertuğ ve ark., 2003
Papaver bracteatum Papaveraceae adamuğusu yaprak, tohum Öztürk ve Özçelik, 1991
Papaver dubium Papaveraceae köpekyağı gelincik, sabuncuk yaprak, çiçek, tohum
Öztürk ve Özçelik, 1991; Baytop, 1994; Başer, 1997; Ertuğ, 2004
374
Resimli Türkiye Florası -I-
Latince adı Ailesi Türkçe adı Yöresel adları Yararlanılan organ Kaynaklar
Papaver dubium subsp. laevigatum
Gelincikgiller/ Papaveraceae kulilkasor lala, gula sor yaprak Yeşil, 2007
Papaver lacerum Papaveraceae karagelincik haşhaş yaprak, çiçek Baytop, 1994; Başer, 1997; Aktan, 2011
Papaver macrostomum Papaveraceae minimitçe adam haşhaşı yaprak, çiçek Öztürk ve Özçelik, 1991; Baytop, 1994 ; Yeşil, 2007
Papaver orientale Papaveraceae ala haşhaş doğu haşhaşı, haşhaş, gobuh, lâle
çiçek, meyve, tohum
Öztürk ve Özçelik, 1991; Baytop, 1994; Altan ve ark., 1999; Altundağ, 2010
Papaver pseudo-orientale Papaveraceae gelinalı ala haşhaş, yabani haşhaş çiçek, tohum Baytop, 1994; Başer, 1997
Papaver rhoeas Papaveraceae gelincikgülotu, lâle, gelinali, gelincik otu, gernelli, gelin eli, kapçıkotu, kapırcık
yaprak, çiçek, tohum
Lyle-Kalças, 1974; Öztürk ve Özçelik, 1991; Ertuğ-Yaraş, 1997; Ertuğ, 2000; Ertuğ, 2004; Metin, 2009; Polat, 2010
Papaver rhopalothece Papaveraceae yordanlı gelincik, kapçıkotu yaprak Ertuğ, 2004
Papaver somniferum Papaveraceae haşhaş afyon haşhaşı yaprak Baytop, 1994; Başer, 1997
Papaver virchowii Papaveraceae borcanka gelineli yaprak Ertuğ ve ark., 2003
Andrachne telephioides
Duvarnohutugiller/ Phyllanthaceae duvarnohutu siğilotu yaprak Güldaş, 2009
Phytolacca americana Phytolaccaceae şekerciboyası kuşüzümü yaprak Kızılarslan, 2008
Abies cilicica subsp. cilicica Çamgiller/Pinaceae toros köknarı göknar, köknar, mezdeğ,
mezdeğe, mezla, mezle tohum Tuzlacı, 2011
*Abies cilicica subsp. isaurica Pinaceae bozkırköknarı göknar, lâdin, iledin özsuyu Özçelik, 1987; Duran, 1998
*A. nordmanniana subsp. equi-trojani Pinaceae kazdağı göknarı andız çam, andız çamı, göknar tohum, özsuyu Emre Bulut, 2008; Tuzlacı, 2011
Picea orientalis Pinaceae lâdin sakız, tatlı Kural, 2009
Pinus brutia Pinaceae kızılçam şam, işam, çam, sakız çamı toprakaltı kısım, sakız, tatlı Duran, 1998; Ertuğ, 2004; Demirci, 2010; Polat, 2010
Pinus nigra subsp. pallasiana Pinaceae karaçam çam özsuyu Özçelik, 1987
Pinus pinea Pinaceae fıstık çamı künerçamı tohum Baytop, 1994; Başer, 1997; Ertuğ, 2004; Polat, 2010; Poyraz Kayabaşı, 2011
Pinus sylvestris Pinaceae sarıçam özsuyu Altan ve ark, 1999
Kickxia elatine subsp. crinita
Sinirotugiller/ Plantaginaceae fukara otu yaprak Tuzlacı, 2011
Plantago coronopus Plantaginaceae boğaotu çığnak yaprak Baytop, 1997
Plantago coronopus subsp. commutata Plantaginaceae çığnak horozibiği yaprak Tuzlacı, 2011
Plantago coronopus subsp. coronopus Plantaginaceae boğaotu çayotu, horozibiği yaprak Tuzlacı, 2011
Plantago lanceolata Plantaginaceae damarlıca yılandili, yılanotu, belgibrin yaprak Özçelik ve ark., 1990; Öztürk ve Özçelik, 1991; Şanlı, 2006
Plantago major Plantaginaceae sinirotu belgibrin, boduk kulağı, bağa yaprağı yaprak Özçelik, 1987; Öztürk ve Özçelik, 1991; Üçer, 1992;
Baytop, 1994; Özbucak ve ark., 2006; Polat, 2010
Plantago major subsp. intermedia Plantaginaceae yedidamarotu bağa, bağa yaprağı, belhavıs yaprak Baytop, 1994; Başer, 1997; Altundağ, 2010
Plantago major subsp. major Plantaginaceae sinirotu balazağva, damarlıot, damarotu,
kırksinirotu, sinirliot yaprak Kızılarslan, 2008; Aktan, 2011
Veronica anagallis-aquatica Plantaginaceae sugedemesi camak yaprak Ertuğ-Yaraş, 1997; Ertuğ, 2000
Veronica polita Plantaginaceae mavişot cüce bağırsığı yaprak, topraküstü kısım Yüzbaşıoğlu, 2010
*Acantholimon acerosum
Kardikenigiller/ Plumbaginaceae pişikkeveni pişikgeveni, atgeveni toprakaltı kısım Baytop, 1994
*Limonium effusum Plumbaginaceae kayamarulu yaprak Tuzlacı, 2011
Limonium sinuatum Plumbaginaceae deniz lavantası denizotu, herdemtaze, limonotu, denizmarulu yaprak Ertuğ, 2004; Tuzlacı, 2011
Cynodon dactylon Buğdaygiller/ Poaceae köpekdişi ayrıkotu toprakaltı kısım Polat, 2010
Cynodon dactylon var. villosus Poaceae ayrıkotu toprakaltı kısım Emre Bulut, 2008; Tuzlacı, 2011
Hordeum bulbosum Poaceae boncuk arpa çavdarcık, çımardik, pivok toprakaltı kısım Kaval, 2011
375
14 - Etnobotanik / a - Yenen Bitkiler
Latince adı Ailesi Türkçe adı Yöresel adları Yararlanılan organ Kaynaklar
Lolium temulentum Buğdaygiller/ Poaceae delice çim delice tohum Başer, 1997
Panicum miliaceum Poaceae darı arnavut darısı, tavuk darısı tohum Baytop, 1994; Başer, 1997; Duran, 1998
Setaria italica Poaceae kirpi darısı acı darı meyve Başer, 1997
Sorghum bicolor Poaceae süpürge darısı darı, kanyaş meyve Başer, 1997
Polygonum alpinum Madımakgiller/ Polygonaceae elayaz keçimemesi, kuzukulağı,
elayaz, elayız, guştubehyaprak, topraküstü kısım
Baytop, 1994; Başer, 1997; Altan ve ark., 1999; Altundağ, 2010; Yüzbaşıoğlu, 2010
Polygonum amphibium Polygonaceae yerdeğiştiren kune, ıştır, kızılbacak yaprak Poyraz Kayabaşı, 2011
Polygonum arenastrum Polygonaceae bezmeceotu ca surık, madımalağ yaprak Yeşil, 2007
Polygonum aviculare Polygonaceae köyotu kuşekmeği, eşek madımağı, atgötü, kuşdili yaprak Öztürk ve Özçelik, 1991; Üçer, 1999;
Yüzbaşıoğlu, 2010; Aktan, 2011
Polygonum bistorta Polygonaceae çimen eveleği küçüktene yaprak Tuzlacı, 2011
Polygonum bistorta subsp. bistorta Polygonaceae çimen eveleği bozpencer, pencer yaprak Kural, 2009; Altundağ, 2010
Polygonum cognatum Polygonaceae madımak mercimelek/ gıbışgan,
atgötü, kuş dili, kuş eppeği yaprak Ertuğ-Yaraş, 1997; Başer, 1997; Duran, 1998; Üçer, 1999; Ertuğ, 2000; Yeşil, 2007; Altundağ, 2010; Tekin, 2011
Polygonum lapathifolium Polygonaceae tirşon söğütotu yaprak Öztürk ve Özçelik, 1991; Baytop, 1994
Polygonum patulum subsp. patulum Polygonaceae atmercimeleği yaprak Ertuğ-Yaraş, 1997
Polygonum polycnemoides Polygonaceae harmanotu pancar yaprak,
toprakaltı kısım Arık, 2003
Rheum ribes Polygonaceae ışgın uşgun, okçun, ışkın, gavalak(t), ribes, eşgın, rives, kap
topraküstü ve toprakaltı kısım
Yıldırımlı, 1985; Öztürk ve Özçelik, 1991; Tuzlacı ve Meriçli, 1991; Baytop, 1994; Güldaş, 2009
Rumex acetosella Polygonaceae kuzukulağıeşkileme, kuzum oğlağı, çimen turşusu, kır turşusu, kuş turşusu, tırşok
yaprak Ertuğ-Yaraş, 1997; Başer, 1997; Ertuğ, 2000; Ertuğ, 2004; Altundağ, 2010; Tekin, 2011
Rumex alpinus Polygonaceae şortah dağ pazısı, ışgın, tırsıktırs yaprak, topraküstü kısım Baytop, 1994; Başer, 1997; Kaval, 2011; Aktan, 2011
Rumex chalepensis Polygonaceae ekşiot dirşok yaprak Baytop, 1994; Başer, 1997
Rumex conglomeratus Polygonaceae ekşikulak labada/ herdem güzeli yaprak Yıldırım, 1987; Baytop, 1994; Poyraz Kayabaşı, 2011
Rumex crispus Polygonaceae labadakazan kulpu, evelek, evelik, alabada, adam eveliği, efelek, efelik
yaprak Ertuğ-Yaraş, 1997; Başer, 1997; Duran, 1998; Ertuğ, 2000; Altundağ, 2010; Yüzbaşıoğlu, 2010
Rumex dentatus subsp. halacsyi Polygonaceae kıvırtrak kır pancarı, labada yaprak Tuzlacı, 2011
*Rumex gracilescens Polygonaceae güyreyik evelik yaprak Altan ve ark., 1999
Rumex obtusifolius Polygonaceae kökükızıl evelik, yabani pazı yaprak Baytop, 1994
Rumex obtusifolius subsp. subalpinus Polygonaceae kökükızıl kuşekmeği yaprak Öztürk ve Özçelik, 1991
*Rumex olympicus Polygonaceae ulu efelek ebelek, ilabada yaprak Baytop, 1994; Başer, 1997
Rumex patientia Polygonaceae efelek evelik, develik, labada, at eveliği, avilok, ilebada, alabada yaprak Lyle-Kalças, 1974; Baytop, 1994; Yeşil,
2007; Altundağ, 2010; Polat, 2010
Rumex pulcher Polygonaceae ekşilik tirşo, ekşimelek, beçikkulağı yaprak Baytop, 1994; İlçim ve Varol, 1996; Koçyiğit, 2005; Emre Bulut, 2008
Rumex scutatus Polygonaceae ekşimen ekşikulak, d(t)aş turşusu, tırşık yaprak Yıldırımlı, 1987; Ertuğ-Yaraş, 1997; Ertuğ, 2000; Yeşil, 2007; Güldaş, 2009
Rumex tuberosus Polygonaceae kuzukıkırdağı kuzukulağı, trişok yaprak Baytop, 1994; Başer, 1997; Özbucak ve ark., 2006; Poyraz Kayabaşı, 2011
Rumex tuberosus subsp. creticus Polygonaceae humadotu kuzukulağı yaprak Tuzlacı, 2011
Rumex tuberosus subsp. horizantalis Polygonaceae kömeturşusu tırşok, tırsıkakera yaprak,
toprakaltı kısım Yeşil, 2007; Altundağ, 2010; Kaval, 2011
Rumex tuberosus subsp. tuberosus Polygonaceae kuzukıkırdağı dırşo, kuzukulağı yaprak Emre Bulut, 2008; Tuzlacı, 2011
Portulaca oleracea Semizotugiller/ Portulacaceae semizotu
parpar, bahçe semizotu, tömeken, töhmeken, tokmakan, ebemeç, porpine, pirpirim, pirpirin
yaprak Baytop, 1994; Ertuğ, 2004; Özbucak ve ark., 2006; Polat, 2010; Polat ve ark., 2013
Anagallis arvensis Çuhaçiçeğigiller/ Primulaceae farekulağı yaprak Doğan ve ark., 2004; Özbucak ve ark., 2006
376
Resimli Türkiye Florası -I-
Latince adı Ailesi Türkçe adı Yöresel adları Yararlanılan organ Kaynaklar
Cyclamen persicum Çuhaçiçeğigiller/ Primulaceae alayaprak yaprak Baytop, 1994; Başer, 1997
Primula acaulis subsp. acaulis Primulaceae çuhaçiçeği mart çiçeği yaprak Gürbüz, 1986
Primula auriculata Primulaceae felçotu mustafa çiçeği, belsesıng yaprak Altundağ, 2010; Kaval, 2011
Primula veris subsp. macrocalyx Primulaceae ayrançiçeği yaprak Altundağ, 2010
Cytinus hypocistis subsp. orientalis
Yernarıgiller/ Cytinaceae inekmemesi piren tutkalı, kızılcık, saya çiçek Ertuğ, 2004; Tuzlacı, 2011
Cytinus ruber Cytinaceae yernarı ballıca allıgöme, ballık, bal tüp, balcık, emicek çiçek Polat, 2010
Anemone blanda Düğünçiçeğigiller/ Ranunculaceae dağlâlesi arpalık, nezleotu toprakaltı kısım Tuzlacı, 2011
Caltha palustris Ranunculaceae lilpar bizbizik, lulpar, lulupar yaprak Baytop, 1994; Başer, 1997; Altundağ, 2010
Consolida orientalis Ranunculaceae morçiçek çiçek Üçer, 1992; Baytop, 1994
Nigella arvensis var. glauca Ranunculaceae tarla çörekotu tohum Ertuğ-Yaraş, 1997; Ertuğ, 2000
Nigella damascena Ranunculaceae şam çörekotu çörekotu tohum Lyle-Kalças, 1974
Nigella sativa Ranunculaceae çörekotu tohum Baytop, 1994; Başer, 1997; Metin, 2009; Poyraz Kayabaşı, 2011
Ranunculus argyreus Ranunculaceae çitemik meyve Tuzlacı, 2011
Ranunculus arvensis Ranunculaceae mustafa çiçeği sarı çiçek, yara otu, düğün çiçeği çiçek Metin, 2009; Altundağ, 2010
Ranunculus caucasicus subsp. subleiocarpus
Ranunculaceae sarı yaraotu mustafa çiçeği, sarı çiçek çiçek Altundağ, 2010
*Ranunculus crateris Ranunculaceae çünk düğün çiçeği yaprak Öztürk ve Özçelik, 1991; Özçelik, 1994
Ranunculus cuneatus Ranunculaceae körükotu çünk, şelepuk yaprak Tuzlacı, 2011
Ranunculus diversifolius Ranunculaceae cilo düğünçiçeği düğün çiçeği yaprak Öztürk, 1994
Ranunculus ficaria Ranunculaceae arpacıksalebi basur otu toprakaltı kısım Baytop, 1994; Başer, 1997
Ranunculus ficaria subsp. ficariiformis Ranunculaceae arpacıksalebi yağlıot, devetabanı toprakaltı kısım Sezik ve Baykal, 1991; Ertuğ, 2004; Aktan, 2011
Ranunculus ficaria subsp. bulbifera Ranunculaceae buğdaycık katırnalı, yağlıot yaprak Koçyiğit, 2005; Tuzlacı, 2011
Ranunculus kochii Ranunculaceae karçiçeği mayıs çiçeği yaprak Altundağ, 2010; Kaval, 2011
Ranunculus kotschyi Ranunculaceae giritlâlesi cüngk yaprak Kaval, 2011
Ranunculus marginatus Ranunculaceae çırnıkotu kök çayı, sarı çiçek, yağlıca topraküstü kısım Tuzlacı, 2011
Ranunculus oreophilus Ranunculaceae yayla yağotu mustafa çiçeği, sarı çiçek çiçek Altundağ, 2010
*Ranunculus poluninii Ranunculaceae keşiş yağlıçanağı çünk yaprak Öztürk ve Özçelik, 1991
Ranunculus polyanthemos Ranunculaceae savotu sav, çünk yaprak Özçelik, 1989; Öztürk ve Özçelik, 1991 ; Baytop, 1994
Thalictrum minus var. microphyllum Ranunculaceae kaytaran gaytaran, kahraman kaytaran yaprak Altundağ, 2010
Hovenia dulcis Cehrigiller/ Rhamnaceae şeker ağacı, Japonüzümü ağacı çiçek Baytop, 1984; Başer, 1997
Paliurus spina-christi Rhamnaceae karaçalı karadiken, çaltı, karaçaltı meyve Öztürk ve Özçelik, 1991; İlçim ve Varol, 1996; Mart, 2006; Polat, 2010
Rhamnus lycioides subsp. oleoides Rhamnaceae top cehri kızılcık, kızıl üzüm meyve Ertuğ-Yaraş, 1997
Zizyphus jujuba Rhamnaceae hünnap ünnap meyve Baytop, 1994; Başer, 1997; Polat, 2010; Aktan, 2011
Zizyphus lotus Rhamnaceae sarı hünnap hannep meyve Baytop, 1994; İlçim ve Varol, 1996
Amelanchier parviflora Gülgiller/ Rosaceae karagöz çepni meyve Baytop, 1994; Başer, 1997
377
14 - Etnobotanik / a - Yenen Bitkiler
Latince adı Ailesi Türkçe adı Yöresel adları Yararlanılan organ Kaynaklar
*Amelanchier parviflora var. parviflora
Gülgiller/ Rosaceae kurt ağacı, kurt çalısı, yemişen meyve Tuzlacı, 2011
Amygdalus arabica Rosaceae arap bademi badem, behiv, çağilok meyve Tuzlacı, 2011
Amygdalus communis Rosaceae badem bayi tohum Altundağ, 2010; Polat, 2010; Kaval, 2011
Amygdalus graeca Rosaceae şeytan bademi dağ bademi meyve Tuzlacı, 2011
Amygdalus lycioides Rosaceae behiv çalı bademi, keçi çağlası meyve Baytop, 1994
Amygdalus orientalis Rosaceae payam acı badem meyve Ertuğ-Yaraş, 1997; Ertuğ, 2000; Tekin, 2011
Cerasus angustifolia Rosaceae kızıl kiraz kuş üzümü, yabani kiraz meyve Baytop, 1994; Başer, 1997
Cerasus avium Rosaceae kiraz yabani kiraz meyve Altan ve ark., 1999; Emre Bulut, 2008; Kural, 2009
*Cerasus hippophaeoides Rosaceae iğde kirazı ceraz meyve Yeşil, 2007
Cerasus mahaleb Rosaceae mahlep melhem, idris, endülüs tohum Sezik, 1985; Baytop, 1994; Başer, 1997
Cerasus mahaleb var. alpina Rosaceae melham, mahlep meyve Demirci, 2010
Cerasus microcarpa subsp. tortuosa Rosaceae sarıdağ kirazı helhelok meyve Yeşil, 2007; Kaval, 2011
Cerasus microcarpa Rosaceae yaban kirazı yabani kiraz meyve Ertuğ-Yaraş, 1997; Başer, 1997; Ertuğ, 2000
Cerasus vulgaris Rosaceae vişne yabani vişne meyve Ertuğ-Yaraş, 1997; Ertuğ, 2000; Metin, 2009; Yüzbaşıoğlu, 2010
Cormus domestica Rosaceae üvez bahçe üvezi meyve Baytop, 1994; Başer, 1997
Cotoneasterintegerrimus Rosaceae garagat tavşan topuğu, dağ muşmulası,
daş gilası, karakat meyve Baytop, 1994; Başer, 1997; Altundağ, 2010
Cotoneaster melanocarpus Rosaceae kara muşmula Dardakan meyve Altan ve ark., 1999
Cotoneaster nummularia Rosaceae dağ muşmulası kız elması, yabani
muşmula, sorık meyve Ertuğ-Yaraş, 1997; Vural ve ark., 1997; Ertuğ, 2000
Crataegus azarolus var. azarolus Rosaceae müzmüldek sarı alıç, g(h)urmut, gıvıj,
siz, sinz, sez, risok, roğık meyve Baytop, 1994; Başer, 1997; Ertuğ ve ark., 2003; Altundağ, 2010; Polat ve ark, 2013
Crataegus azarolus var. pontica Rosaceae alıç, çevreşk, gühüj meyve Öztürk ve Özçelik, 1991; Kaval, 2011
Crataegus meyeri Rosaceae roğuk alıç, g(h)urmut meyve Ertuğ-Yaraş, 1997; Ertuğ, 2000; Yeşil, 2007; Altundağ, 2010
Crataegus microphylla Rosaceae kocakarı armutu kocakarı elması,
kocakarı hurması meyve Tuzlacı, 2011
Crataegus monogyna Rosaceae yemişen alıç, kızılcıyık meyve Ertuğ, 2004; Metin, 2009; Yüzbaşıoğlu, 2010; Tekin, 2011
Crataegus monogyna var. monogyna Rosaceae yemişen gıvıj meyve Ertuğ, 2000; Ertuğ ve ark., 2003; Güldaş, 2009; Aktan, 2011
Crataegus orientalis subsp. szovitsii Rosaceae koyun alıcı koyun alıcı meyve Baytop, 1994; Başer, 1997
Crataegus orientalis Rosaceae alıç it alıcı, yemişen, yumuşan, siz, sinz, sez, risok, roğık meyve Baytop, 1994; Öztürk ve Özçelik, 1991;
Vural ve ark., 1997; Polat ve ark., 2013
Crataegus pentagyna Rosaceae kömüş dikeni alişan çalısı, galagun, karamuk meyve Aktan, 2011; Tuzlacı, 2011
Crataegus pseudohetrophylla Rosaceae öküzgötü aluç, gıvıj meyve Baytop, 1994; Başer, 1997;
Crataegus rhipidophylla var. rhipidophylla
Rosaceae gelin elması, yemişen meyve Ertuğ ve ark., 2003; Tuzlacı, 2011
*Crataegus tanacetifolia Rosaceae kotan alıcı ayva alıcı, çakır alıcı meyve Baytop, 1994; Başer, 1997
*Crataegus x bornmuelleri Rosaceae kızlar yemişi alıç, cıvic, cıvica zar, gıvicazar meyve Yeşil, 2007
Crataegus x sinaica Rosaceae çöl alıcı öküz götü, aliç meyve Ertuğ-Yaraş, 1997; Ertuğ, 2000
Eriolobus trilobatus Rosaceae at elması keğelması meyve Baytop, 1994; Başer, 1997; Ertug ve ark, 2003
Filipendula ulmaria Rosaceae çayır kraliçesi rıhana kuvi yaprak Kaval, 2011
378
Resimli Türkiye Florası -I-
Latince adı Ailesi Türkçe adı Yöresel adları Yararlanılan organ Kaynaklar
Fragaria vesca Gülgiller/ Rosaceae dağ çileği amahta, hamuçara meyve Baytop, 1994; Başer, 1997; Emre Bulut, 2008; Yüzbaşıoğlu, 2010; Poyraz Kayabaşı, 2011
Geum heterocarpum Rosaceae sarı arapçiçeği kök karanfil toprakaltı kısım, çay Baytop, 1994; Yeşil, 2007
Geum urbanum Rosaceae meryemotu çay bitkisi toprakaltı kısım Arık, 2003
Laurocerasus officinalis Rosaceae karayemiş karamiş meyve Baytop, 1994; Başer, 1997; Kural, 2009
Malus sylvestris subsp. orientalis Rosaceae ekşi elma yabani elma, acalma,
a(e)lma, çöl alması meyve Baytop, 1994; Öztürk ve Özçelik, 1991; Yıldırımlı, 1994; Kaval, 2011
Malus sylvestris subsp. orientalis var. orientalis
Rosaceae acı elma a(e)lma, çöl alması meyve Mart, 2006; Kural, 2009; Altundağ, 2010; Aktan, 2011
Mespilus germanica Rosaceae muşmula döngel yaprak, meyve Baytop, 1994; Honda ve ark., 1996; Başer, 1997; Polat, 2010; Poyraz Kayabaşı, 2011
Padus avium Rosaceae kuş kirazı meyve Yüzbaşığlu, 2010
Padus avium subsp. avium Rosaceae kuş kirazı meyve Yüzbaşıoğlu, 2010
Potentilla speciosa Rosaceae kaya parmakotu kök çayı toprakaltı kısım Tuzlacı, 2011
Prunus cocomilia Rosaceae dağ eriği domuz eriği, güvem meyve Ertuğ-Yaraş, 1997; Ertuğ, 2000; Ertuğ ve ark., 2003; Tuzlacı, 2011
Prunus divaricata Rosaceae yunus eriği yonuz eriği, dağ eriği, sarı erik, mamığ, mamık meyve Öztürk ve Özçelik, 1991; Baytop, 1997;
Duran, 1998; Güldaş, 2009
Prunus divaricata var. divaricata Rosaceae erik meyve Ertuğ ve ark., 2003
Prunus spinosa Rosaceae çakal eriği dağ eriği, kuş eriği meyve Ertuğ-Yaraş, 1997; Başer, 1997; Metin, 2009; Kural, 2009
Pyracantha coccinea Rosaceae ateş dikeni tavşan elması meyve Baytop, 1994; Başer, 1997; Yüzbaşıoğlu, 2010; Aktan, 2011
Pyrus amygdaliformis Rosaceae çöğür armudu ahlat meyve Baytop, 1994
Pyrus amygdaliformis var. amygdaliformis Rosaceae çöğür armudu ahlat, alfat, çöğür, aklat meyve Ertuğ ve ark, 2003; Ertuğ, 2004; Emre Bulut, 2008;
Polat, 2010
Pyrus amygdaliformis var. lanceolata Rosaceae ahlat meyve Tuzlacı, 2011
Pyrus elaeagnifolia Rosaceae ahlat armut, dağ armutu, boz armut, geyecek elması, yabani armut meyve Lyle-Kalças, 1974; Ertuğ-Yaraş, 1997; Duran, 1998;
Ertuğ, 2000; Metin, 2009; Güldaş, 2009
Pyrus elaeagnifolia subsp. bulgarica Rosaceae bulgar ahlatı ahlat meyve Tuzlacı, 2011
Pyrus elaeagnifolia subsp. elaeagnifolia Rosaceae ahlat bozıka hur, çakal armudu meyve Yeşil, 2007; Tuzlacı, 2011
Pyrus elaeagnifolia subsp. kotschyana Rosaceae dağ armudu yabani armut, banda, karçin meyve Altan ve ark., 1999; Ertuğ ve ark., 2003; Mart, 2006;
Yeşil, 2007
Pyrus syriaca var. microphylla Rosaceae bozuka hur, küçük armut meyve Yeşil, 2007
Pyrus syriaca var. syriaca Rosaceae çakal armudu gırsık meyve Kaval, 2011
Rosa agrestis Rosaceae yaban gülü it gülü, kuşburnu meyve Şanlı, 2006; Tuzlacı, 2011
Rosa arvensis Rosaceae kır gülü it gülü, kuşburnu meyve Tuzlacı, 2011
Rosa canina Rosaceae kuşburnu gülpüntü, itburnu, sırgul, gülburnu, şillan meyve Ertuğ-Yaraş, 1997; Başer, 1997; Duran, 1998; Ertuğ,
2000; Güldaş, 2009; Polat, 2010; Polat ve ark, 2013
Rosa damascena Rosaceae ısparta gülü çiçek Baytop, 1994; Başer, 1997
Rosa dumalis Rosaceae it gülü kuşburnu, sırgul, şilan meyve Tekin, 2011; Tuzlacı, 2011; Polat ve ark. , 2013
Rosa gallica Rosaceae hokka gülü kuşburnu, orman gülü meyve Tuzlacı, 2011
Rosa hemisphaerica Rosaceae kadıngöbeği yemişen, gaydın göbeği meyve Altundağ, 2010
Rosa iberica Rosaceae gülezer it gülü, kuşburnu, yaban gülü meyve Tuzlacı, 2011
Rosa micrantha Rosaceae göz gıvıştıran it gülü, kuşburnu, yaban gülü çay, meyve Tuzlacı, 2011
Rosa phoenicia Rosaceae fenike gülü kuşburnu, it gülü, yaban gülü, öküz götü meyve Polat, 2010
Rosa pulverulenta Rosaceae bodur gül deli gül, gıllıca, it gülü meyve Emre Bulut, 2008; Tuzlacı, 2011
379
14 - Etnobotanik / a - Yenen Bitkiler
Latince adı Ailesi Türkçe adı Yöresel adları Yararlanılan organ Kaynaklar
Rosa sempervirens Gülgiller/ Rosaceae itburnu deli gül, sıtma gülü meyve Poyraz Kayabaşı, 2011; Tuzlacı, 2011
Rosa spinosissima Rosaceae kara kuşburnu atgötü, koyungözü meyve, toprakaltı kısım Altan ve ark., 1999; Altundağ, 2010
Rubus caesius Rosaceae büküzümü yaban üzümü, böğürtlen, tuntırk, düdırk, dırne, mimırk meyve Yıldırımlı, 1994; Kaval, 2011
Rubus canescens Rosaceae çobankösteği bögürtlen, tuntürk meyve Öztürk ve Özçelik, 1991
Rubus canescens var. canescens Rosaceae çobankösteği böğürtlen meyve Emre Bulut, 2008; Öztürk, 2006; Demirci, 2010; Aktan, 2011
Rubus canescens var. glabratus Rosaceae karamık, karamuk,
böğürtlen, garantı, garaltı meyve Emre Bulut, 2008; Polat, 2010; Poyraz Kayabaşı, 2011; Aktan, 2011
Rubus hirtus Rosaceae tüntürük böğürtlen, karamuk meyve Tuzlacı, 2011
Rubus idaeus Rosaceae ahududu böğürtlen meyve Baytop, 1994; Başer, 1997; Altan ve ark., 1999; Emre Bulut, 2008; Aktan, 2011
Rubus sanctus Rosaceae böğürtlen dağ dutu, tuntırk, düdırk, dırık, garantı, garaltı, tiri meyve Yıldırımlı, 1994; Ertuğ-Yaraş, 1997; Duran, 1998; Ertuğ, 2000;
Ertuğ, 2004; Polat, 2010; Kaval, 2011; Polat ve ark., 2013
Rubus saxatilis Rosaceae köslek horozgözü meyve Baytop, 1994; Başer, 1997; Kural, 2009
Sanguisorba minor Rosaceae çayırdüğmesi mayasılotu yaprak Ertuğ, 2004
Sorbus aucuparia Rosaceae kuş üvezi üvez, cinav meyve Baytop, 1994; Başer, 1997; Altan ve ark., 1999
Sorbus kusnetzovii Rosaceae ufa üvez meyve Altan ve ark., 1999
Sorbus torminalis Rosaceae pitlicen soredar, kuş üvezi meyve Ertuğ-Yaraş, 1997; Ertuğ, 2000
Sorbus torminalis var. torminalis Rosaceae pitlicen böğürtlücen, geyik elması,
dağ elması, keğ elması meyve Şanlı, 2006; Emre Bulut, 2008; Tuzlacı, 2011
Sorbus torminalis var. pinnatifida Rosaceae devedikeni, öküzdikeni,
tavşanmemesi meyve Demirci, 2010
Sorbus umbellata Rosaceae geyik elması yabani elma, geyik elması meyve Ertuğ-Yaraş, 1997; Duran, 1998; Tuzlacı, 2011
Cruciata taurica Kökboyasıgil-ler/Rubiaceae kırım güzeli topacık tohum, yaprak Mart, 2006
Gallium aparine Rubiaceae çobansüzgeci dilkanatan, yapışkan ot yaprak Tuzlacı, 2011
Theligonum cynocrambe Rubiaceae kuşyüreği yaprak Baytop, 1994; Başer, 1997
Verbascum eriorrhabdon
Sıracaotugiller/ Scrophulariaceae anzer sığırkuyruğu vumburaotu yaprak Kural, 2009
*Verbascum lydium var. lydium Scrophulariaceae akgömlek eşekmemesi, ballık çiçek Ertuğ, 2004
Smilax aspera Dikenucugiller/ Smilacaceae gıcırdikeni silcan, dikenucu, dikenözü,
özlemik filizi yaprak Lyle-Kalças, 1974; Baytop, 1994; Başer, 1997; Ertuğ, 2004; Polat, 2010
Smilax excelsa Smilacaceae dikenucu öz dikeni, saparna yaprak Başer, 1997; Başaran, 1999; Koçyiğit, 2005
Hyoscyamus albus Patlıcangiller/ Solanaceae akbanotu balotu çiçek Ertuğ, 2004
Physalis alkekengi Solanaceae güveyfeneri yerkirazı tohum Demirci, 2010; Aktan, 2011
Solanum aethiopicum Solanaceae firenk patlıcanı baldurcani meyve Çağatay, 2013
Solanum americanum Solanaceae itüzümü stifnos, bambul otu, istifno, köpek üzümü, it üzümü, deli domata yaprak, meyve Lyle-Kalças, 1974; Öztürk ve Özçelik, 1991; Baytop, 1994;
Polat, 2010
Solanum decipiens Solanaceae eceavlusu kara üzüm, köpek üzümü yaprak Tuzlacı, 2011
Solanum americanum Solanaceae itüzümü üzümcük, tarlaüzümcüğü, köpeküzümcüğü meyve Şanlı, 2006; Kızılarslan, 2008; Polat, 2010
Styrax officinalis Ayıfındığıgiller/ Styracaceae ayıfındığı tesbih çiçek Duran, 1998; Emre Bulut, 2008
Tamarix smyrnensis Ilgıngiller/ Tamaricaceae ılgın yaprak Metin, 2009
Urtica dioica Isırgangiller/ Urticaceae ısırgan
cızlağan, derzinık,ısırgan otu, geznik, gizirkan, gezgezok, gezgezk, gidişken, derzinık, yeğıç, yandırgan, dalan
yaprakÖztürk ve Özçelik, 1991; Ertuğ-Yaraş, 1997; Ertuğ, 2000; Ertuğ, 2004; Güldaş, 2009; Polat , 2010; Altundağ, 2010; Polat ve ark, 2013
Urtica memranacea Urticaceae çinçar cızgan, dalağan, dalan yaprak Aktan, 2011; Tuzlacı, 2011
380
Resimli Türkiye Florası -I-
Latince adı Ailesi Türkçe adı Yöresel adları Yararlanılan organ Kaynaklar
Urtica pilulifera Isırgangiller/ Urticaceae dalağan ısırgan, ıstırgan yaprak,
topraküstü kısımİlçim ve Varol, 1996; Şanlı, 2006; Emre Bulut, 2008; Metin, 2009
Urtica urens Urticaceae cılağan küçük ısırgan otu, ısırgan yaprak Işık ve ark, 1995; Başer, 1997; Özbucak ve ark., 2006; Yüzbaşıoğlu, 2010; Poyraz Kayabaşı, 2011
Viola sieheana Menekşegiller/ Violaceae çayır menekşesi menekşe, mor menekşe çiçek Tuzlacı, 2011
Viola tricolor Violaceae hercai menekşe menekşe çiçek Tuzlacı, 2011
Vitis sylvestris Asmagiller/ Vitaceae deli asma ak asma, çivek yaprak, meyve Tuzlacı, 2011
Asphodeline globifera Çirişgiller/ Xanthorrhoeaceae dededeğneği kılçirişi, yabani çiriş yaprak Demirci, 2010
Asphodelus aestivus Xanthorrhoeaceae kirgiçkökü kirişlik, çiriş toprakaltı kısım Tekin, 2011
Asphodelus ramosus Xanthorrhoeaceae çirişağusu çiriş yaprak Güvenç ve Kaya, 1996
Eremurus spectabilis Xanthorrhoeaceae çiriş dağ pırasası, kiriş, gullık, sıtırk, yelık yaprak Özçelik, 1991; Baytop, 1994; Kaval, 2011; Polat ve ark., 2013
Tribulus terrestris Çobançökertengiller/ Zygophyllaceae çoban çökerten diken, guerçal tohum Güldaş, 2009
