ΑΡΧΑΙΑ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΑΠΟ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

Επιμορφωτικά σεμινάρια

Ιουνίου 2012

ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟΥ

Το επιμορφωτικό σεμινάριο για τα Αρχαία Ελληνικά από μετάφραση θα διαρκέσει συνολικά τέσσερις ώρες

Ο χρόνος αυτός θα κατανεμηθεί σε δύο συναντήσεις μία των 150 και μία των 90 λεπτών

Στην πρώτη συνάντηση θα εκτεθεί η μορφή η φύση και η φιλοσοφία του εκπαιδευτικού υλικού που ετοιμάστηκε με παράδειγμα την ενότητα ε 151-261

Στη δεύτερη συνάντηση θα αναλυθεί μία διδακτική πρόταση από τους Υποστηρικτές

TI ΑΛΛΑΖΟΥΜΕ ΚΑΙ ΓΙΑΤΙ H ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΩΝ ΑΛΛΑΓΩΝ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑΣ ΑΠΟ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

bull Δεν ήρθαμε να χαλάσουμε τον ναό και να τον ξαναχτίσουμε σε τρεις μέρες

bull Συστηματοποίηση οργάνωση και θεσμοθέτηση καλών πρακτικών και προσεγγίσεων που εμφανίζονταν διάσπαρτα και με προσωπική πρωτοβουλία των διδασκόντων

bull Συντονισμός του μαθήματος με τον σύγχρονο επιστημονικό λόγο περί των επών με laquoχειρουργικέςraquo παρεμβάσεις και κυρίως με ανανέωση του εκπαιδευτικού υλικού

bull Αποφασιστική οριστική και αδιαπραγμάτευτη στροφή του μαθήματος προς την κατεύθυνση της ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ και όχι πια της περιβόητης και παρεξηγημένης laquoαρχαιογνωσίαςraquo

ΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ Πώς θα διδάξουμε την Οδύσσεια ώστε να υλοποιήσουμε τους στόχους του Νέου Αναλυτικού Προγράμματος

Υποστηρικτικό υλικό για τοντην εκπαιδευτικό

Δημιουργήθηκε υποστηρικτικό υλικό για τοντην εκπαιδευτικό Το υλικό αυτό είχε πέρσι τη μορφή ηλεκτρονικού βιβλίου (e-book) σε αρχείο pdf και ήταν ελευθέρως διαθέσιμο στην ιστοσελίδα του ΠΙΚ Φέτος το βιβλίο αυτό θα κυκλοφορήσει και σε έντυπη μορφή

Από τον Σεπτέμβρη θα έχετε στη διάθεσή σας επίσης τευχίδιο μαθητή Το τευχίδιο περιλαμβάνει το κείμενο σε μετάφραση ΔΝ Μαρωνίτη με συνοδευτικό οπτικό υλικό

Γενική περιγραφή του βιβλίου

Το υλικό για τοντην εκπαιδευτικό αποτελείται από εφτά κεφάλαια ένα για καθεμιά από τις ραψωδίες άλφα έψιλον ζήτα λάμδα χι ψι και ωμέγα

Το υλικό συγγράφηκε υπό την επιστημονική καθοδήγηση και με την τελική ευθύνη του ομιλούντος

Για τη συγγραφή του υλικού συνεργάζονται οι συνάδελφοι Ειρήνη Ροδοσθένους (ραψ Α) Πόπη Πούγιουρου (ραψ ε και ζ) Λουκία Χατζημιχαήλ (ραψ λ) και Σταύρος Σταύρου (ραψ χ ψ ω)

Η δομή του βιβλίου

Το υλικό περιλαμβάνει

(α) Στοιχεία Φιλολογικής Ερμηνείας των ενοτήτων προς διδασκαλία

(β) Διδακτική πρόταση (με τη μορφή μαιευτικών ερωτήσεων και πορείας διδασκαλίας)

Φιλολογική ερμηνεία

Η ενότητα laquoΣτοιχεία Φιλολογικής Ερμηνείαςraquo κάθε κεφαλαίου είναι η εκτενέστερη

Παρέχει στον φιλόλογο αφομοιωμένη σε εύληπτη και πρακτική πιστεύουμε μορφή την τελευταία λέξη της σύγχρονης φιλολογικής επιστήμης για τα εν λόγω αποσπάσματα της Οδύσσειας

Το υλικό αυτό ελπίζει ότι συμβάλλει έτσι στο να πραγματωθεί ένας από τους μείζονες στόχους του Νέου Αναλυτικού Προγράμματος των Αρχαίων Ελληνικών

Διδακτικοί στόχοι

Σε κάθε κεφάλαιο ξεκινάμε προτάσσοντας τους Διδακτικούς Στόχους

Αν το κεφάλαιο περιλαμβάνει υποενότητες ειδικότεροι στόχοι για κάθε υποενότητα καταγράφονται στη Διδακτική Πρόταση

Με τον τρόπο αυτό ο φιλόλογος γνωρίζει εξαρχής ποιο θα πρέπει να είναι το καταληκτικό αποτέλεσμα του μαθήματός του

Είναι αυτονόητο ότι η Φιλολογική Ερμηνεία κάθε ενότητας περιλαμβάνει στοιχεία που θα δυσκόλευαν τον μαθητή της Α΄ Γυμνασίου

Με Οδηγό αυτούς τους Διδακτικούς Στόχους λοιπόν επιλέγουμε πώς θα παρουσιάσουμε το υλικό μας

Η Διδακτική Πρόταση

Ως επιπλέον βοήθημα για τον σκοπό αυτό προσθέτουμε στο τέλος κάθε ενότητας και μια στοιχειώδη laquoΔιδακτική Πρότασηraquo ή καλύτερα κατευθύνσεις διδασκαλίας

Η πρόταση αυτή περιλαμβάνει ερωτήσεις μαιευτικού τύπου

Με τις ερωτήσεις αυτές εισηγούμαστε στον φιλόλογο πώς θα μπορούσε να εξασκήσει τους μαθητές στον εντοπισμό της ερμηνευτικής ουσίας

Οι ερωτήσεις αυτές δεν αποτελούν βεβαίως ολοκληρωμένο διδακτικό σενάριο

Η θέση της ραψωδίας στην Οδύσσεια

Κάθε κεφάλαιο ξεκινά επίσης τοποθετώντας την ενότητα στο πλαίσιό της (στο πλαίσιο της ραψωδίας από την οποία προέρχεται και στο ευρύτερο πλαίσιο του έπους)

Είναι αυτονόητο ότι ο μαθητής δεν κατέχει αυτό το πλαίσιο στο σύνολό του παρά μόνο όσα προηγήθηκαν Επαφίεται στον φιλόλογο να βρει τον τρόπο να μεταδώσει αυτές τις πληροφορίες με τρόπο έμμεσο ώστε αφενός να υπενθυμίζει στον μαθητή όσα γνωρίζει και αφετέρου να τον προϊδεάζει για όσα θα γνωρίσει οσονούπω χωρίς να τον βαρυφορτώσει με άκαιρες πληροφορίες

Βοήθημα αλλά όχι τυφλοσούρτης

Το βιβλίο δεν φιλοδοξεί άλλωστε να καταστεί τυφλοσούρτης που θα ποδηγετεί τον φιλόλογο που θα ευνουχίζει τη δημιουργικότητά του

Αναμένουμε από τον φιλόλογο να μελετήσει την επιστημονική ανάλυση της κάθε ενότητας και να μετουσιώσει ότι διάβασε σε ουσιώδη διδακτική πράξη σύμφωνα με τα δικά του βιώματα και τη δική του δημιουργική προσωπικότητα

Η ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΚΤΕΑΣ ΥΛΗΣ Πόση Οδύσσεια θα διδάξουμε Ποια κομμάτια από τον υφιστάμενο προγραμματισμό παραλείπονται ποια άλλα τα αντικαθιστούν και γιατί

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

Η ύλη διαρθρώθηκε με γνώμονα τα εξής

(α) Οι διδασκόμενες ενότητες πρέπει να επιτρέπουν στον μαθητή να παρακολουθήσει την εξέλιξη της πλοκής τουλάχιστον στους σημαντικότερους σταθμούς της και να γνωρίσει τους σπουδαιότερους πρωταγωνιστές του έπους ανθρώπους και θεούς

(β) Μέσα από τα διδασκόμενα αποσπάσματα ο μαθητής πρέπει να μελετήσει εις βάθος τα σημαντικότερα θέματα της Οδύσσειας

(γ) Τα κείμενα οφείλουν να καθιστούν εφικτή τη σπουδή των πιο αξιοπρόσεκτων τεχνικών επικής σύνθεσης και αφήγησης

(δ) Βασικός γνώμονας στις επιλογές μας ήταν η ανάγκη να μειωθεί η διδακτέα ύλη τουλάχιστον κατά 25 χωρίς όμως επrsquo ουδενί να διακυβευθεί η ποιότητα της διδασκαλίας και η επίτευξη των διδακτικών στόχων

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

ΒΑΣΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Διδάσκουμε τα ομηρικά έπη ως λογοτεχνήματα

Για τις ανάγκες του μαθήματος της Αρχαίας Γραμματείας από Μετάφραση τα ομηρικά έπη δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται ως μεταλλεία ιστορικών πληροφοριών laquoγια να εξακριβώσουμε μια εποχήraquo αλλά να αναλύονται ως μεγάλη λογοτεχνία να προσεγγίζονται όχι ως ιστορικά ντοκουμέντα αφορμή για διαδρομές έξω από το έπος και πέρα από αυτό αλλά ως εισιτήριο προς τα ενδότερα αυτής της ιδιαίτερης θεμελιακής ποιητικής μορφής που καλείται έπος

Τα πάντα στο έπος μας ενδιαφέρουν ως λογοτεχνικοί και όχι ως ιστορικοί κώδικες

ΟΤΙ ΞΕΡΩ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ ΜΕ ΕΝΔΙΑΦΕΡΕΙ ΩΣ

ΚΛΕΙΔΙ ΕΡΜΗΝΕΙΑΣ ΤΩΝ ΠΟΙΗΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ

Η περίφημη laquoαρχαιογνωσίαraquo πρέπει να είναι μέσον και όχι αυτοσκοπός

Ζητάμε λοιπόν να διδάξουμε την Οδύσσεια ως ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Το ζήτημα της περιβόητης laquoαρχαιογνωσίαςraquo πόσες και τι είδους αρχαιογνωστικές πληροφορίες χρειάζεται να αναφέρουμε στο μάθημά μας ώστε να επιτύχουμε τους διδακτικούς μας στόχους

Το ζήτημα της σχολαστικής ανάλυσης που υπερσυσσωρεύει πληροφορίες η οργανική σημασία των οποίων η σκοπιμότητά τους ως κλειδιών ερμηνείας δεν καθίσταται πάντοτε σαφής ήκαι δεν υπηρετεί τον ευρύτερο στόχο της κατανόησης της Οδύσσειας ως ποιήματος

Ζητάμε λοιπόν να διδάξουμε την Οδύσσεια ως ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Το ζήτημα της φορμαλιστικής προσέγγισης που αντιμετωπίζει φαινόμενα όπως οι φόρμουλες οι τυπικές σκηνές οι παρομοιώσεις κτλ μόνο ως laquoμορφήraquo αγνοώντας ότι στη λογοτεχνία το ΤΙ το πώς και το ΓΙΑΤΙ του ποιήματος είναι άρρηκτα συνδεδεμένα

Σχεδία Καλά κάτι καλύτερο δεν είχαν να δώσουν οι θεοί

πολύτλας

bull Ιλιαδικό ηρωικό ιδεώδες θάνατος καταστροφή αταξία

ΠΟΛΕΜΟΣ

bull Οδυσσειακό ηρωικό ιδεώδες αντοχή ευστροφία επιμονή

ΝΟΣΤΟΣ

bull Το διακύβευμα τάξη αρμονία δικαιοσύνη

ΟΙΚΟΣ

ΒΑΣΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Προσεγγιζουμε τα ομηρικά έπη μεγαθεματικά Για να βοηθήσουμε τους μαθητές μας να αντιληφθούν την ουσία της Οδύσσειας στον λίγο χρόνο που έχουμε στη διάθεσή μας απαιτείται να επιμείνουμε και να επανερχόμαστε διαρκώς στα αδρά συστατικά του έπους αυτού

Τα μεγάλα θέματα και μοτίβα της Οδύσσειας ο ΝΟΣΤΟΣ ο ΟΙΚΟΣ και ο

ΠΟΛΕΜΟΣ επανέρχονται διαρκώς και συνέχουν τις βασικές

αφηγηματολογικές μονάδες γύρω από τις οποίες κτίζεται η αφήγηση δηλαδή

Τα ΠΡΟΣΩΠΑ τον αφηγηματικό ΧΡΟΝΟ και τον αφηγηματικό ΧΩΡΟ του έπους

Χαρακτηριστικό της Οδύσσειας αλλά και της παραδοσιακής αφήγησης εν γένει είναι ότι οι

αφηγηματολογικές αυτές μονάδες αρθρώνονται στη βάση ευδιάκριτων παραλληλισμών και αντιθέσεων

συμμετρικών δηλαδή σχέσεων

ΒΑΣΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Είναι λοιπόν σκόπιμο να ωθούμε τους μαθητές να παρατηρούν σχέσεις και συνδέσεις μεταξύ

προσώπων τόπων και καταστάσεων ώστε να

αντιλαμβάνονται τη ροή της αφήγησης στο ποίημα και να

συλλαμβάνουν τα νοήματα που κρύβονται πίσω από τη ροή αυτή

Ο Οδυσσέας και η αθανασία

Ο Οδυσσέας ορίζεται από τα πρόσωπα που τον περιβάλλουν κατά τον νόστο

Οδυσσέας

Αχιλλέας

Μενέλαος

Αγαμέμνων

Πρωτίστως οι μεγάλοι ήρωες της Ιλιάδας

Η Καλυψώ και οι laquoεπικίνδυνες γυναίκεςraquo της Οδύσσειας

Ο Οδυσσέας ορίζεται από τα πρόσωπα που τον περιβάλλουν κατά τον νόστο

Οδυσσέας Αθηνά

Καλυψώ

Κίρκη

(Σκύλλα Χάρυβδη)

Ναυσικά

Πηνελόπη

(ΚλυταιμήστραΕλένη)

Ο Οδυσσέας και οι laquoεπικίνδυνεςraquo γυναίκες

Ναυσικά

Ελένη

Καλυψώ

Κλυταιμνή-στρα

Κίρκη

ΠΗΝΕΛΟΠΗ

Ο Οδυσσέας καθηλωμένος στο νησί της Καλυψούς

Θεϊκά δώματα

Ανθρώπινος

χωροχρόνος

οἶκος

Κύκλωπες

Οριακοί χώροι

ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟΥ

Το επιμορφωτικό σεμινάριο για τα Αρχαία Ελληνικά από μετάφραση θα διαρκέσει συνολικά τέσσερις ώρες

Ο χρόνος αυτός θα κατανεμηθεί σε δύο συναντήσεις μία των 150 και μία των 90 λεπτών

Στην πρώτη συνάντηση θα εκτεθεί η μορφή η φύση και η φιλοσοφία του εκπαιδευτικού υλικού που ετοιμάστηκε με παράδειγμα την ενότητα ε 151-261

Στη δεύτερη συνάντηση θα αναλυθεί μία διδακτική πρόταση από τους Υποστηρικτές

TI ΑΛΛΑΖΟΥΜΕ ΚΑΙ ΓΙΑΤΙ H ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΩΝ ΑΛΛΑΓΩΝ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑΣ ΑΠΟ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

bull Δεν ήρθαμε να χαλάσουμε τον ναό και να τον ξαναχτίσουμε σε τρεις μέρες

bull Συστηματοποίηση οργάνωση και θεσμοθέτηση καλών πρακτικών και προσεγγίσεων που εμφανίζονταν διάσπαρτα και με προσωπική πρωτοβουλία των διδασκόντων

bull Συντονισμός του μαθήματος με τον σύγχρονο επιστημονικό λόγο περί των επών με laquoχειρουργικέςraquo παρεμβάσεις και κυρίως με ανανέωση του εκπαιδευτικού υλικού

bull Αποφασιστική οριστική και αδιαπραγμάτευτη στροφή του μαθήματος προς την κατεύθυνση της ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ και όχι πια της περιβόητης και παρεξηγημένης laquoαρχαιογνωσίαςraquo

ΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ Πώς θα διδάξουμε την Οδύσσεια ώστε να υλοποιήσουμε τους στόχους του Νέου Αναλυτικού Προγράμματος

Υποστηρικτικό υλικό για τοντην εκπαιδευτικό

Δημιουργήθηκε υποστηρικτικό υλικό για τοντην εκπαιδευτικό Το υλικό αυτό είχε πέρσι τη μορφή ηλεκτρονικού βιβλίου (e-book) σε αρχείο pdf και ήταν ελευθέρως διαθέσιμο στην ιστοσελίδα του ΠΙΚ Φέτος το βιβλίο αυτό θα κυκλοφορήσει και σε έντυπη μορφή

Από τον Σεπτέμβρη θα έχετε στη διάθεσή σας επίσης τευχίδιο μαθητή Το τευχίδιο περιλαμβάνει το κείμενο σε μετάφραση ΔΝ Μαρωνίτη με συνοδευτικό οπτικό υλικό

Γενική περιγραφή του βιβλίου

Το υλικό για τοντην εκπαιδευτικό αποτελείται από εφτά κεφάλαια ένα για καθεμιά από τις ραψωδίες άλφα έψιλον ζήτα λάμδα χι ψι και ωμέγα

Το υλικό συγγράφηκε υπό την επιστημονική καθοδήγηση και με την τελική ευθύνη του ομιλούντος

Για τη συγγραφή του υλικού συνεργάζονται οι συνάδελφοι Ειρήνη Ροδοσθένους (ραψ Α) Πόπη Πούγιουρου (ραψ ε και ζ) Λουκία Χατζημιχαήλ (ραψ λ) και Σταύρος Σταύρου (ραψ χ ψ ω)

Η δομή του βιβλίου

Το υλικό περιλαμβάνει

(α) Στοιχεία Φιλολογικής Ερμηνείας των ενοτήτων προς διδασκαλία

(β) Διδακτική πρόταση (με τη μορφή μαιευτικών ερωτήσεων και πορείας διδασκαλίας)

Φιλολογική ερμηνεία

Η ενότητα laquoΣτοιχεία Φιλολογικής Ερμηνείαςraquo κάθε κεφαλαίου είναι η εκτενέστερη

Παρέχει στον φιλόλογο αφομοιωμένη σε εύληπτη και πρακτική πιστεύουμε μορφή την τελευταία λέξη της σύγχρονης φιλολογικής επιστήμης για τα εν λόγω αποσπάσματα της Οδύσσειας

Το υλικό αυτό ελπίζει ότι συμβάλλει έτσι στο να πραγματωθεί ένας από τους μείζονες στόχους του Νέου Αναλυτικού Προγράμματος των Αρχαίων Ελληνικών

Διδακτικοί στόχοι

Σε κάθε κεφάλαιο ξεκινάμε προτάσσοντας τους Διδακτικούς Στόχους

Αν το κεφάλαιο περιλαμβάνει υποενότητες ειδικότεροι στόχοι για κάθε υποενότητα καταγράφονται στη Διδακτική Πρόταση

Με τον τρόπο αυτό ο φιλόλογος γνωρίζει εξαρχής ποιο θα πρέπει να είναι το καταληκτικό αποτέλεσμα του μαθήματός του

Είναι αυτονόητο ότι η Φιλολογική Ερμηνεία κάθε ενότητας περιλαμβάνει στοιχεία που θα δυσκόλευαν τον μαθητή της Α΄ Γυμνασίου

Με Οδηγό αυτούς τους Διδακτικούς Στόχους λοιπόν επιλέγουμε πώς θα παρουσιάσουμε το υλικό μας

Η Διδακτική Πρόταση

Ως επιπλέον βοήθημα για τον σκοπό αυτό προσθέτουμε στο τέλος κάθε ενότητας και μια στοιχειώδη laquoΔιδακτική Πρότασηraquo ή καλύτερα κατευθύνσεις διδασκαλίας

Η πρόταση αυτή περιλαμβάνει ερωτήσεις μαιευτικού τύπου

Με τις ερωτήσεις αυτές εισηγούμαστε στον φιλόλογο πώς θα μπορούσε να εξασκήσει τους μαθητές στον εντοπισμό της ερμηνευτικής ουσίας

Οι ερωτήσεις αυτές δεν αποτελούν βεβαίως ολοκληρωμένο διδακτικό σενάριο

Η θέση της ραψωδίας στην Οδύσσεια

Κάθε κεφάλαιο ξεκινά επίσης τοποθετώντας την ενότητα στο πλαίσιό της (στο πλαίσιο της ραψωδίας από την οποία προέρχεται και στο ευρύτερο πλαίσιο του έπους)

Είναι αυτονόητο ότι ο μαθητής δεν κατέχει αυτό το πλαίσιο στο σύνολό του παρά μόνο όσα προηγήθηκαν Επαφίεται στον φιλόλογο να βρει τον τρόπο να μεταδώσει αυτές τις πληροφορίες με τρόπο έμμεσο ώστε αφενός να υπενθυμίζει στον μαθητή όσα γνωρίζει και αφετέρου να τον προϊδεάζει για όσα θα γνωρίσει οσονούπω χωρίς να τον βαρυφορτώσει με άκαιρες πληροφορίες

Βοήθημα αλλά όχι τυφλοσούρτης

Το βιβλίο δεν φιλοδοξεί άλλωστε να καταστεί τυφλοσούρτης που θα ποδηγετεί τον φιλόλογο που θα ευνουχίζει τη δημιουργικότητά του

Αναμένουμε από τον φιλόλογο να μελετήσει την επιστημονική ανάλυση της κάθε ενότητας και να μετουσιώσει ότι διάβασε σε ουσιώδη διδακτική πράξη σύμφωνα με τα δικά του βιώματα και τη δική του δημιουργική προσωπικότητα

Η ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΚΤΕΑΣ ΥΛΗΣ Πόση Οδύσσεια θα διδάξουμε Ποια κομμάτια από τον υφιστάμενο προγραμματισμό παραλείπονται ποια άλλα τα αντικαθιστούν και γιατί

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

Η ύλη διαρθρώθηκε με γνώμονα τα εξής

(α) Οι διδασκόμενες ενότητες πρέπει να επιτρέπουν στον μαθητή να παρακολουθήσει την εξέλιξη της πλοκής τουλάχιστον στους σημαντικότερους σταθμούς της και να γνωρίσει τους σπουδαιότερους πρωταγωνιστές του έπους ανθρώπους και θεούς

(β) Μέσα από τα διδασκόμενα αποσπάσματα ο μαθητής πρέπει να μελετήσει εις βάθος τα σημαντικότερα θέματα της Οδύσσειας

(γ) Τα κείμενα οφείλουν να καθιστούν εφικτή τη σπουδή των πιο αξιοπρόσεκτων τεχνικών επικής σύνθεσης και αφήγησης

(δ) Βασικός γνώμονας στις επιλογές μας ήταν η ανάγκη να μειωθεί η διδακτέα ύλη τουλάχιστον κατά 25 χωρίς όμως επrsquo ουδενί να διακυβευθεί η ποιότητα της διδασκαλίας και η επίτευξη των διδακτικών στόχων

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

ΒΑΣΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Διδάσκουμε τα ομηρικά έπη ως λογοτεχνήματα

Για τις ανάγκες του μαθήματος της Αρχαίας Γραμματείας από Μετάφραση τα ομηρικά έπη δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται ως μεταλλεία ιστορικών πληροφοριών laquoγια να εξακριβώσουμε μια εποχήraquo αλλά να αναλύονται ως μεγάλη λογοτεχνία να προσεγγίζονται όχι ως ιστορικά ντοκουμέντα αφορμή για διαδρομές έξω από το έπος και πέρα από αυτό αλλά ως εισιτήριο προς τα ενδότερα αυτής της ιδιαίτερης θεμελιακής ποιητικής μορφής που καλείται έπος

Τα πάντα στο έπος μας ενδιαφέρουν ως λογοτεχνικοί και όχι ως ιστορικοί κώδικες

ΟΤΙ ΞΕΡΩ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ ΜΕ ΕΝΔΙΑΦΕΡΕΙ ΩΣ

ΚΛΕΙΔΙ ΕΡΜΗΝΕΙΑΣ ΤΩΝ ΠΟΙΗΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ

Η περίφημη laquoαρχαιογνωσίαraquo πρέπει να είναι μέσον και όχι αυτοσκοπός

Ζητάμε λοιπόν να διδάξουμε την Οδύσσεια ως ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Το ζήτημα της περιβόητης laquoαρχαιογνωσίαςraquo πόσες και τι είδους αρχαιογνωστικές πληροφορίες χρειάζεται να αναφέρουμε στο μάθημά μας ώστε να επιτύχουμε τους διδακτικούς μας στόχους

Το ζήτημα της σχολαστικής ανάλυσης που υπερσυσσωρεύει πληροφορίες η οργανική σημασία των οποίων η σκοπιμότητά τους ως κλειδιών ερμηνείας δεν καθίσταται πάντοτε σαφής ήκαι δεν υπηρετεί τον ευρύτερο στόχο της κατανόησης της Οδύσσειας ως ποιήματος

Ζητάμε λοιπόν να διδάξουμε την Οδύσσεια ως ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Το ζήτημα της φορμαλιστικής προσέγγισης που αντιμετωπίζει φαινόμενα όπως οι φόρμουλες οι τυπικές σκηνές οι παρομοιώσεις κτλ μόνο ως laquoμορφήraquo αγνοώντας ότι στη λογοτεχνία το ΤΙ το πώς και το ΓΙΑΤΙ του ποιήματος είναι άρρηκτα συνδεδεμένα

Σχεδία Καλά κάτι καλύτερο δεν είχαν να δώσουν οι θεοί

πολύτλας

bull Ιλιαδικό ηρωικό ιδεώδες θάνατος καταστροφή αταξία

ΠΟΛΕΜΟΣ

bull Οδυσσειακό ηρωικό ιδεώδες αντοχή ευστροφία επιμονή

ΝΟΣΤΟΣ

bull Το διακύβευμα τάξη αρμονία δικαιοσύνη

ΟΙΚΟΣ

ΒΑΣΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Προσεγγιζουμε τα ομηρικά έπη μεγαθεματικά Για να βοηθήσουμε τους μαθητές μας να αντιληφθούν την ουσία της Οδύσσειας στον λίγο χρόνο που έχουμε στη διάθεσή μας απαιτείται να επιμείνουμε και να επανερχόμαστε διαρκώς στα αδρά συστατικά του έπους αυτού

Τα μεγάλα θέματα και μοτίβα της Οδύσσειας ο ΝΟΣΤΟΣ ο ΟΙΚΟΣ και ο

ΠΟΛΕΜΟΣ επανέρχονται διαρκώς και συνέχουν τις βασικές

αφηγηματολογικές μονάδες γύρω από τις οποίες κτίζεται η αφήγηση δηλαδή

Τα ΠΡΟΣΩΠΑ τον αφηγηματικό ΧΡΟΝΟ και τον αφηγηματικό ΧΩΡΟ του έπους

Χαρακτηριστικό της Οδύσσειας αλλά και της παραδοσιακής αφήγησης εν γένει είναι ότι οι

αφηγηματολογικές αυτές μονάδες αρθρώνονται στη βάση ευδιάκριτων παραλληλισμών και αντιθέσεων

συμμετρικών δηλαδή σχέσεων

ΒΑΣΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Είναι λοιπόν σκόπιμο να ωθούμε τους μαθητές να παρατηρούν σχέσεις και συνδέσεις μεταξύ

προσώπων τόπων και καταστάσεων ώστε να

αντιλαμβάνονται τη ροή της αφήγησης στο ποίημα και να

συλλαμβάνουν τα νοήματα που κρύβονται πίσω από τη ροή αυτή

Ο Οδυσσέας και η αθανασία

Ο Οδυσσέας ορίζεται από τα πρόσωπα που τον περιβάλλουν κατά τον νόστο

Οδυσσέας

Αχιλλέας

Μενέλαος

Αγαμέμνων

Πρωτίστως οι μεγάλοι ήρωες της Ιλιάδας

Η Καλυψώ και οι laquoεπικίνδυνες γυναίκεςraquo της Οδύσσειας

Ο Οδυσσέας ορίζεται από τα πρόσωπα που τον περιβάλλουν κατά τον νόστο

Οδυσσέας Αθηνά

Καλυψώ

Κίρκη

(Σκύλλα Χάρυβδη)

Ναυσικά

Πηνελόπη

(ΚλυταιμήστραΕλένη)

Ο Οδυσσέας και οι laquoεπικίνδυνεςraquo γυναίκες

Ναυσικά

Ελένη

Καλυψώ

Κλυταιμνή-στρα

Κίρκη

ΠΗΝΕΛΟΠΗ

Ο Οδυσσέας καθηλωμένος στο νησί της Καλυψούς

Θεϊκά δώματα

Ανθρώπινος

χωροχρόνος

οἶκος

Κύκλωπες

Οριακοί χώροι

TI ΑΛΛΑΖΟΥΜΕ ΚΑΙ ΓΙΑΤΙ H ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΩΝ ΑΛΛΑΓΩΝ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑΣ ΑΠΟ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

bull Δεν ήρθαμε να χαλάσουμε τον ναό και να τον ξαναχτίσουμε σε τρεις μέρες

bull Συστηματοποίηση οργάνωση και θεσμοθέτηση καλών πρακτικών και προσεγγίσεων που εμφανίζονταν διάσπαρτα και με προσωπική πρωτοβουλία των διδασκόντων

bull Συντονισμός του μαθήματος με τον σύγχρονο επιστημονικό λόγο περί των επών με laquoχειρουργικέςraquo παρεμβάσεις και κυρίως με ανανέωση του εκπαιδευτικού υλικού

bull Αποφασιστική οριστική και αδιαπραγμάτευτη στροφή του μαθήματος προς την κατεύθυνση της ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ και όχι πια της περιβόητης και παρεξηγημένης laquoαρχαιογνωσίαςraquo

ΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ Πώς θα διδάξουμε την Οδύσσεια ώστε να υλοποιήσουμε τους στόχους του Νέου Αναλυτικού Προγράμματος

Υποστηρικτικό υλικό για τοντην εκπαιδευτικό

Δημιουργήθηκε υποστηρικτικό υλικό για τοντην εκπαιδευτικό Το υλικό αυτό είχε πέρσι τη μορφή ηλεκτρονικού βιβλίου (e-book) σε αρχείο pdf και ήταν ελευθέρως διαθέσιμο στην ιστοσελίδα του ΠΙΚ Φέτος το βιβλίο αυτό θα κυκλοφορήσει και σε έντυπη μορφή

Από τον Σεπτέμβρη θα έχετε στη διάθεσή σας επίσης τευχίδιο μαθητή Το τευχίδιο περιλαμβάνει το κείμενο σε μετάφραση ΔΝ Μαρωνίτη με συνοδευτικό οπτικό υλικό

Γενική περιγραφή του βιβλίου

Το υλικό για τοντην εκπαιδευτικό αποτελείται από εφτά κεφάλαια ένα για καθεμιά από τις ραψωδίες άλφα έψιλον ζήτα λάμδα χι ψι και ωμέγα

Το υλικό συγγράφηκε υπό την επιστημονική καθοδήγηση και με την τελική ευθύνη του ομιλούντος

Για τη συγγραφή του υλικού συνεργάζονται οι συνάδελφοι Ειρήνη Ροδοσθένους (ραψ Α) Πόπη Πούγιουρου (ραψ ε και ζ) Λουκία Χατζημιχαήλ (ραψ λ) και Σταύρος Σταύρου (ραψ χ ψ ω)

Η δομή του βιβλίου

Το υλικό περιλαμβάνει

(α) Στοιχεία Φιλολογικής Ερμηνείας των ενοτήτων προς διδασκαλία

(β) Διδακτική πρόταση (με τη μορφή μαιευτικών ερωτήσεων και πορείας διδασκαλίας)

Φιλολογική ερμηνεία

Η ενότητα laquoΣτοιχεία Φιλολογικής Ερμηνείαςraquo κάθε κεφαλαίου είναι η εκτενέστερη

Παρέχει στον φιλόλογο αφομοιωμένη σε εύληπτη και πρακτική πιστεύουμε μορφή την τελευταία λέξη της σύγχρονης φιλολογικής επιστήμης για τα εν λόγω αποσπάσματα της Οδύσσειας

Το υλικό αυτό ελπίζει ότι συμβάλλει έτσι στο να πραγματωθεί ένας από τους μείζονες στόχους του Νέου Αναλυτικού Προγράμματος των Αρχαίων Ελληνικών

Διδακτικοί στόχοι

Σε κάθε κεφάλαιο ξεκινάμε προτάσσοντας τους Διδακτικούς Στόχους

Αν το κεφάλαιο περιλαμβάνει υποενότητες ειδικότεροι στόχοι για κάθε υποενότητα καταγράφονται στη Διδακτική Πρόταση

Με τον τρόπο αυτό ο φιλόλογος γνωρίζει εξαρχής ποιο θα πρέπει να είναι το καταληκτικό αποτέλεσμα του μαθήματός του

Είναι αυτονόητο ότι η Φιλολογική Ερμηνεία κάθε ενότητας περιλαμβάνει στοιχεία που θα δυσκόλευαν τον μαθητή της Α΄ Γυμνασίου

Με Οδηγό αυτούς τους Διδακτικούς Στόχους λοιπόν επιλέγουμε πώς θα παρουσιάσουμε το υλικό μας

Η Διδακτική Πρόταση

Ως επιπλέον βοήθημα για τον σκοπό αυτό προσθέτουμε στο τέλος κάθε ενότητας και μια στοιχειώδη laquoΔιδακτική Πρότασηraquo ή καλύτερα κατευθύνσεις διδασκαλίας

Η πρόταση αυτή περιλαμβάνει ερωτήσεις μαιευτικού τύπου

Με τις ερωτήσεις αυτές εισηγούμαστε στον φιλόλογο πώς θα μπορούσε να εξασκήσει τους μαθητές στον εντοπισμό της ερμηνευτικής ουσίας

Οι ερωτήσεις αυτές δεν αποτελούν βεβαίως ολοκληρωμένο διδακτικό σενάριο

Η θέση της ραψωδίας στην Οδύσσεια

Κάθε κεφάλαιο ξεκινά επίσης τοποθετώντας την ενότητα στο πλαίσιό της (στο πλαίσιο της ραψωδίας από την οποία προέρχεται και στο ευρύτερο πλαίσιο του έπους)

Είναι αυτονόητο ότι ο μαθητής δεν κατέχει αυτό το πλαίσιο στο σύνολό του παρά μόνο όσα προηγήθηκαν Επαφίεται στον φιλόλογο να βρει τον τρόπο να μεταδώσει αυτές τις πληροφορίες με τρόπο έμμεσο ώστε αφενός να υπενθυμίζει στον μαθητή όσα γνωρίζει και αφετέρου να τον προϊδεάζει για όσα θα γνωρίσει οσονούπω χωρίς να τον βαρυφορτώσει με άκαιρες πληροφορίες

Βοήθημα αλλά όχι τυφλοσούρτης

Το βιβλίο δεν φιλοδοξεί άλλωστε να καταστεί τυφλοσούρτης που θα ποδηγετεί τον φιλόλογο που θα ευνουχίζει τη δημιουργικότητά του

Αναμένουμε από τον φιλόλογο να μελετήσει την επιστημονική ανάλυση της κάθε ενότητας και να μετουσιώσει ότι διάβασε σε ουσιώδη διδακτική πράξη σύμφωνα με τα δικά του βιώματα και τη δική του δημιουργική προσωπικότητα

Η ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΚΤΕΑΣ ΥΛΗΣ Πόση Οδύσσεια θα διδάξουμε Ποια κομμάτια από τον υφιστάμενο προγραμματισμό παραλείπονται ποια άλλα τα αντικαθιστούν και γιατί

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

Η ύλη διαρθρώθηκε με γνώμονα τα εξής

(α) Οι διδασκόμενες ενότητες πρέπει να επιτρέπουν στον μαθητή να παρακολουθήσει την εξέλιξη της πλοκής τουλάχιστον στους σημαντικότερους σταθμούς της και να γνωρίσει τους σπουδαιότερους πρωταγωνιστές του έπους ανθρώπους και θεούς

(β) Μέσα από τα διδασκόμενα αποσπάσματα ο μαθητής πρέπει να μελετήσει εις βάθος τα σημαντικότερα θέματα της Οδύσσειας

(γ) Τα κείμενα οφείλουν να καθιστούν εφικτή τη σπουδή των πιο αξιοπρόσεκτων τεχνικών επικής σύνθεσης και αφήγησης

(δ) Βασικός γνώμονας στις επιλογές μας ήταν η ανάγκη να μειωθεί η διδακτέα ύλη τουλάχιστον κατά 25 χωρίς όμως επrsquo ουδενί να διακυβευθεί η ποιότητα της διδασκαλίας και η επίτευξη των διδακτικών στόχων

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

ΒΑΣΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Διδάσκουμε τα ομηρικά έπη ως λογοτεχνήματα

Για τις ανάγκες του μαθήματος της Αρχαίας Γραμματείας από Μετάφραση τα ομηρικά έπη δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται ως μεταλλεία ιστορικών πληροφοριών laquoγια να εξακριβώσουμε μια εποχήraquo αλλά να αναλύονται ως μεγάλη λογοτεχνία να προσεγγίζονται όχι ως ιστορικά ντοκουμέντα αφορμή για διαδρομές έξω από το έπος και πέρα από αυτό αλλά ως εισιτήριο προς τα ενδότερα αυτής της ιδιαίτερης θεμελιακής ποιητικής μορφής που καλείται έπος

Τα πάντα στο έπος μας ενδιαφέρουν ως λογοτεχνικοί και όχι ως ιστορικοί κώδικες

ΟΤΙ ΞΕΡΩ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ ΜΕ ΕΝΔΙΑΦΕΡΕΙ ΩΣ

ΚΛΕΙΔΙ ΕΡΜΗΝΕΙΑΣ ΤΩΝ ΠΟΙΗΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ

Η περίφημη laquoαρχαιογνωσίαraquo πρέπει να είναι μέσον και όχι αυτοσκοπός

Ζητάμε λοιπόν να διδάξουμε την Οδύσσεια ως ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Το ζήτημα της περιβόητης laquoαρχαιογνωσίαςraquo πόσες και τι είδους αρχαιογνωστικές πληροφορίες χρειάζεται να αναφέρουμε στο μάθημά μας ώστε να επιτύχουμε τους διδακτικούς μας στόχους

Το ζήτημα της σχολαστικής ανάλυσης που υπερσυσσωρεύει πληροφορίες η οργανική σημασία των οποίων η σκοπιμότητά τους ως κλειδιών ερμηνείας δεν καθίσταται πάντοτε σαφής ήκαι δεν υπηρετεί τον ευρύτερο στόχο της κατανόησης της Οδύσσειας ως ποιήματος

Ζητάμε λοιπόν να διδάξουμε την Οδύσσεια ως ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Το ζήτημα της φορμαλιστικής προσέγγισης που αντιμετωπίζει φαινόμενα όπως οι φόρμουλες οι τυπικές σκηνές οι παρομοιώσεις κτλ μόνο ως laquoμορφήraquo αγνοώντας ότι στη λογοτεχνία το ΤΙ το πώς και το ΓΙΑΤΙ του ποιήματος είναι άρρηκτα συνδεδεμένα

Σχεδία Καλά κάτι καλύτερο δεν είχαν να δώσουν οι θεοί

πολύτλας

bull Ιλιαδικό ηρωικό ιδεώδες θάνατος καταστροφή αταξία

ΠΟΛΕΜΟΣ

bull Οδυσσειακό ηρωικό ιδεώδες αντοχή ευστροφία επιμονή

ΝΟΣΤΟΣ

bull Το διακύβευμα τάξη αρμονία δικαιοσύνη

ΟΙΚΟΣ

ΒΑΣΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Προσεγγιζουμε τα ομηρικά έπη μεγαθεματικά Για να βοηθήσουμε τους μαθητές μας να αντιληφθούν την ουσία της Οδύσσειας στον λίγο χρόνο που έχουμε στη διάθεσή μας απαιτείται να επιμείνουμε και να επανερχόμαστε διαρκώς στα αδρά συστατικά του έπους αυτού

Τα μεγάλα θέματα και μοτίβα της Οδύσσειας ο ΝΟΣΤΟΣ ο ΟΙΚΟΣ και ο

ΠΟΛΕΜΟΣ επανέρχονται διαρκώς και συνέχουν τις βασικές

αφηγηματολογικές μονάδες γύρω από τις οποίες κτίζεται η αφήγηση δηλαδή

Τα ΠΡΟΣΩΠΑ τον αφηγηματικό ΧΡΟΝΟ και τον αφηγηματικό ΧΩΡΟ του έπους

Χαρακτηριστικό της Οδύσσειας αλλά και της παραδοσιακής αφήγησης εν γένει είναι ότι οι

αφηγηματολογικές αυτές μονάδες αρθρώνονται στη βάση ευδιάκριτων παραλληλισμών και αντιθέσεων

συμμετρικών δηλαδή σχέσεων

ΒΑΣΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Είναι λοιπόν σκόπιμο να ωθούμε τους μαθητές να παρατηρούν σχέσεις και συνδέσεις μεταξύ

προσώπων τόπων και καταστάσεων ώστε να

αντιλαμβάνονται τη ροή της αφήγησης στο ποίημα και να

συλλαμβάνουν τα νοήματα που κρύβονται πίσω από τη ροή αυτή

Ο Οδυσσέας και η αθανασία

Ο Οδυσσέας ορίζεται από τα πρόσωπα που τον περιβάλλουν κατά τον νόστο

Οδυσσέας

Αχιλλέας

Μενέλαος

Αγαμέμνων

Πρωτίστως οι μεγάλοι ήρωες της Ιλιάδας

Η Καλυψώ και οι laquoεπικίνδυνες γυναίκεςraquo της Οδύσσειας

Ο Οδυσσέας ορίζεται από τα πρόσωπα που τον περιβάλλουν κατά τον νόστο

Οδυσσέας Αθηνά

Καλυψώ

Κίρκη

(Σκύλλα Χάρυβδη)

Ναυσικά

Πηνελόπη

(ΚλυταιμήστραΕλένη)

Ο Οδυσσέας και οι laquoεπικίνδυνεςraquo γυναίκες

Ναυσικά

Ελένη

Καλυψώ

Κλυταιμνή-στρα

Κίρκη

ΠΗΝΕΛΟΠΗ

Ο Οδυσσέας καθηλωμένος στο νησί της Καλυψούς

Θεϊκά δώματα

Ανθρώπινος

χωροχρόνος

οἶκος

Κύκλωπες

Οριακοί χώροι

bull Δεν ήρθαμε να χαλάσουμε τον ναό και να τον ξαναχτίσουμε σε τρεις μέρες

bull Συστηματοποίηση οργάνωση και θεσμοθέτηση καλών πρακτικών και προσεγγίσεων που εμφανίζονταν διάσπαρτα και με προσωπική πρωτοβουλία των διδασκόντων

bull Συντονισμός του μαθήματος με τον σύγχρονο επιστημονικό λόγο περί των επών με laquoχειρουργικέςraquo παρεμβάσεις και κυρίως με ανανέωση του εκπαιδευτικού υλικού

bull Αποφασιστική οριστική και αδιαπραγμάτευτη στροφή του μαθήματος προς την κατεύθυνση της ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ και όχι πια της περιβόητης και παρεξηγημένης laquoαρχαιογνωσίαςraquo

ΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ Πώς θα διδάξουμε την Οδύσσεια ώστε να υλοποιήσουμε τους στόχους του Νέου Αναλυτικού Προγράμματος

Υποστηρικτικό υλικό για τοντην εκπαιδευτικό

Δημιουργήθηκε υποστηρικτικό υλικό για τοντην εκπαιδευτικό Το υλικό αυτό είχε πέρσι τη μορφή ηλεκτρονικού βιβλίου (e-book) σε αρχείο pdf και ήταν ελευθέρως διαθέσιμο στην ιστοσελίδα του ΠΙΚ Φέτος το βιβλίο αυτό θα κυκλοφορήσει και σε έντυπη μορφή

Από τον Σεπτέμβρη θα έχετε στη διάθεσή σας επίσης τευχίδιο μαθητή Το τευχίδιο περιλαμβάνει το κείμενο σε μετάφραση ΔΝ Μαρωνίτη με συνοδευτικό οπτικό υλικό

Γενική περιγραφή του βιβλίου

Το υλικό για τοντην εκπαιδευτικό αποτελείται από εφτά κεφάλαια ένα για καθεμιά από τις ραψωδίες άλφα έψιλον ζήτα λάμδα χι ψι και ωμέγα

Το υλικό συγγράφηκε υπό την επιστημονική καθοδήγηση και με την τελική ευθύνη του ομιλούντος

Για τη συγγραφή του υλικού συνεργάζονται οι συνάδελφοι Ειρήνη Ροδοσθένους (ραψ Α) Πόπη Πούγιουρου (ραψ ε και ζ) Λουκία Χατζημιχαήλ (ραψ λ) και Σταύρος Σταύρου (ραψ χ ψ ω)

Η δομή του βιβλίου

Το υλικό περιλαμβάνει

(α) Στοιχεία Φιλολογικής Ερμηνείας των ενοτήτων προς διδασκαλία

(β) Διδακτική πρόταση (με τη μορφή μαιευτικών ερωτήσεων και πορείας διδασκαλίας)

Φιλολογική ερμηνεία

Η ενότητα laquoΣτοιχεία Φιλολογικής Ερμηνείαςraquo κάθε κεφαλαίου είναι η εκτενέστερη

Παρέχει στον φιλόλογο αφομοιωμένη σε εύληπτη και πρακτική πιστεύουμε μορφή την τελευταία λέξη της σύγχρονης φιλολογικής επιστήμης για τα εν λόγω αποσπάσματα της Οδύσσειας

Το υλικό αυτό ελπίζει ότι συμβάλλει έτσι στο να πραγματωθεί ένας από τους μείζονες στόχους του Νέου Αναλυτικού Προγράμματος των Αρχαίων Ελληνικών

Διδακτικοί στόχοι

Σε κάθε κεφάλαιο ξεκινάμε προτάσσοντας τους Διδακτικούς Στόχους

Αν το κεφάλαιο περιλαμβάνει υποενότητες ειδικότεροι στόχοι για κάθε υποενότητα καταγράφονται στη Διδακτική Πρόταση

Με τον τρόπο αυτό ο φιλόλογος γνωρίζει εξαρχής ποιο θα πρέπει να είναι το καταληκτικό αποτέλεσμα του μαθήματός του

Είναι αυτονόητο ότι η Φιλολογική Ερμηνεία κάθε ενότητας περιλαμβάνει στοιχεία που θα δυσκόλευαν τον μαθητή της Α΄ Γυμνασίου

Με Οδηγό αυτούς τους Διδακτικούς Στόχους λοιπόν επιλέγουμε πώς θα παρουσιάσουμε το υλικό μας

Η Διδακτική Πρόταση

Ως επιπλέον βοήθημα για τον σκοπό αυτό προσθέτουμε στο τέλος κάθε ενότητας και μια στοιχειώδη laquoΔιδακτική Πρότασηraquo ή καλύτερα κατευθύνσεις διδασκαλίας

Η πρόταση αυτή περιλαμβάνει ερωτήσεις μαιευτικού τύπου

Με τις ερωτήσεις αυτές εισηγούμαστε στον φιλόλογο πώς θα μπορούσε να εξασκήσει τους μαθητές στον εντοπισμό της ερμηνευτικής ουσίας

Οι ερωτήσεις αυτές δεν αποτελούν βεβαίως ολοκληρωμένο διδακτικό σενάριο

Η θέση της ραψωδίας στην Οδύσσεια

Κάθε κεφάλαιο ξεκινά επίσης τοποθετώντας την ενότητα στο πλαίσιό της (στο πλαίσιο της ραψωδίας από την οποία προέρχεται και στο ευρύτερο πλαίσιο του έπους)

Είναι αυτονόητο ότι ο μαθητής δεν κατέχει αυτό το πλαίσιο στο σύνολό του παρά μόνο όσα προηγήθηκαν Επαφίεται στον φιλόλογο να βρει τον τρόπο να μεταδώσει αυτές τις πληροφορίες με τρόπο έμμεσο ώστε αφενός να υπενθυμίζει στον μαθητή όσα γνωρίζει και αφετέρου να τον προϊδεάζει για όσα θα γνωρίσει οσονούπω χωρίς να τον βαρυφορτώσει με άκαιρες πληροφορίες

Βοήθημα αλλά όχι τυφλοσούρτης

Το βιβλίο δεν φιλοδοξεί άλλωστε να καταστεί τυφλοσούρτης που θα ποδηγετεί τον φιλόλογο που θα ευνουχίζει τη δημιουργικότητά του

Αναμένουμε από τον φιλόλογο να μελετήσει την επιστημονική ανάλυση της κάθε ενότητας και να μετουσιώσει ότι διάβασε σε ουσιώδη διδακτική πράξη σύμφωνα με τα δικά του βιώματα και τη δική του δημιουργική προσωπικότητα

Η ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΚΤΕΑΣ ΥΛΗΣ Πόση Οδύσσεια θα διδάξουμε Ποια κομμάτια από τον υφιστάμενο προγραμματισμό παραλείπονται ποια άλλα τα αντικαθιστούν και γιατί

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

Η ύλη διαρθρώθηκε με γνώμονα τα εξής

(α) Οι διδασκόμενες ενότητες πρέπει να επιτρέπουν στον μαθητή να παρακολουθήσει την εξέλιξη της πλοκής τουλάχιστον στους σημαντικότερους σταθμούς της και να γνωρίσει τους σπουδαιότερους πρωταγωνιστές του έπους ανθρώπους και θεούς

(β) Μέσα από τα διδασκόμενα αποσπάσματα ο μαθητής πρέπει να μελετήσει εις βάθος τα σημαντικότερα θέματα της Οδύσσειας

(γ) Τα κείμενα οφείλουν να καθιστούν εφικτή τη σπουδή των πιο αξιοπρόσεκτων τεχνικών επικής σύνθεσης και αφήγησης

(δ) Βασικός γνώμονας στις επιλογές μας ήταν η ανάγκη να μειωθεί η διδακτέα ύλη τουλάχιστον κατά 25 χωρίς όμως επrsquo ουδενί να διακυβευθεί η ποιότητα της διδασκαλίας και η επίτευξη των διδακτικών στόχων

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

ΒΑΣΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Διδάσκουμε τα ομηρικά έπη ως λογοτεχνήματα

Για τις ανάγκες του μαθήματος της Αρχαίας Γραμματείας από Μετάφραση τα ομηρικά έπη δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται ως μεταλλεία ιστορικών πληροφοριών laquoγια να εξακριβώσουμε μια εποχήraquo αλλά να αναλύονται ως μεγάλη λογοτεχνία να προσεγγίζονται όχι ως ιστορικά ντοκουμέντα αφορμή για διαδρομές έξω από το έπος και πέρα από αυτό αλλά ως εισιτήριο προς τα ενδότερα αυτής της ιδιαίτερης θεμελιακής ποιητικής μορφής που καλείται έπος

Τα πάντα στο έπος μας ενδιαφέρουν ως λογοτεχνικοί και όχι ως ιστορικοί κώδικες

ΟΤΙ ΞΕΡΩ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ ΜΕ ΕΝΔΙΑΦΕΡΕΙ ΩΣ

ΚΛΕΙΔΙ ΕΡΜΗΝΕΙΑΣ ΤΩΝ ΠΟΙΗΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ

Η περίφημη laquoαρχαιογνωσίαraquo πρέπει να είναι μέσον και όχι αυτοσκοπός

Ζητάμε λοιπόν να διδάξουμε την Οδύσσεια ως ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Το ζήτημα της περιβόητης laquoαρχαιογνωσίαςraquo πόσες και τι είδους αρχαιογνωστικές πληροφορίες χρειάζεται να αναφέρουμε στο μάθημά μας ώστε να επιτύχουμε τους διδακτικούς μας στόχους

Το ζήτημα της σχολαστικής ανάλυσης που υπερσυσσωρεύει πληροφορίες η οργανική σημασία των οποίων η σκοπιμότητά τους ως κλειδιών ερμηνείας δεν καθίσταται πάντοτε σαφής ήκαι δεν υπηρετεί τον ευρύτερο στόχο της κατανόησης της Οδύσσειας ως ποιήματος

Ζητάμε λοιπόν να διδάξουμε την Οδύσσεια ως ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Το ζήτημα της φορμαλιστικής προσέγγισης που αντιμετωπίζει φαινόμενα όπως οι φόρμουλες οι τυπικές σκηνές οι παρομοιώσεις κτλ μόνο ως laquoμορφήraquo αγνοώντας ότι στη λογοτεχνία το ΤΙ το πώς και το ΓΙΑΤΙ του ποιήματος είναι άρρηκτα συνδεδεμένα

Σχεδία Καλά κάτι καλύτερο δεν είχαν να δώσουν οι θεοί

πολύτλας

bull Ιλιαδικό ηρωικό ιδεώδες θάνατος καταστροφή αταξία

ΠΟΛΕΜΟΣ

bull Οδυσσειακό ηρωικό ιδεώδες αντοχή ευστροφία επιμονή

ΝΟΣΤΟΣ

bull Το διακύβευμα τάξη αρμονία δικαιοσύνη

ΟΙΚΟΣ

ΒΑΣΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Προσεγγιζουμε τα ομηρικά έπη μεγαθεματικά Για να βοηθήσουμε τους μαθητές μας να αντιληφθούν την ουσία της Οδύσσειας στον λίγο χρόνο που έχουμε στη διάθεσή μας απαιτείται να επιμείνουμε και να επανερχόμαστε διαρκώς στα αδρά συστατικά του έπους αυτού

Τα μεγάλα θέματα και μοτίβα της Οδύσσειας ο ΝΟΣΤΟΣ ο ΟΙΚΟΣ και ο

ΠΟΛΕΜΟΣ επανέρχονται διαρκώς και συνέχουν τις βασικές

αφηγηματολογικές μονάδες γύρω από τις οποίες κτίζεται η αφήγηση δηλαδή

Τα ΠΡΟΣΩΠΑ τον αφηγηματικό ΧΡΟΝΟ και τον αφηγηματικό ΧΩΡΟ του έπους

Χαρακτηριστικό της Οδύσσειας αλλά και της παραδοσιακής αφήγησης εν γένει είναι ότι οι

αφηγηματολογικές αυτές μονάδες αρθρώνονται στη βάση ευδιάκριτων παραλληλισμών και αντιθέσεων

συμμετρικών δηλαδή σχέσεων

ΒΑΣΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Είναι λοιπόν σκόπιμο να ωθούμε τους μαθητές να παρατηρούν σχέσεις και συνδέσεις μεταξύ

προσώπων τόπων και καταστάσεων ώστε να

αντιλαμβάνονται τη ροή της αφήγησης στο ποίημα και να

συλλαμβάνουν τα νοήματα που κρύβονται πίσω από τη ροή αυτή

Ο Οδυσσέας και η αθανασία

Ο Οδυσσέας ορίζεται από τα πρόσωπα που τον περιβάλλουν κατά τον νόστο

Οδυσσέας

Αχιλλέας

Μενέλαος

Αγαμέμνων

Πρωτίστως οι μεγάλοι ήρωες της Ιλιάδας

Η Καλυψώ και οι laquoεπικίνδυνες γυναίκεςraquo της Οδύσσειας

Ο Οδυσσέας ορίζεται από τα πρόσωπα που τον περιβάλλουν κατά τον νόστο

Οδυσσέας Αθηνά

Καλυψώ

Κίρκη

(Σκύλλα Χάρυβδη)

Ναυσικά

Πηνελόπη

(ΚλυταιμήστραΕλένη)

Ο Οδυσσέας και οι laquoεπικίνδυνεςraquo γυναίκες

Ναυσικά

Ελένη

Καλυψώ

Κλυταιμνή-στρα

Κίρκη

ΠΗΝΕΛΟΠΗ

Ο Οδυσσέας καθηλωμένος στο νησί της Καλυψούς

Θεϊκά δώματα

Ανθρώπινος

χωροχρόνος

οἶκος

Κύκλωπες

Οριακοί χώροι

ΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ Πώς θα διδάξουμε την Οδύσσεια ώστε να υλοποιήσουμε τους στόχους του Νέου Αναλυτικού Προγράμματος

Υποστηρικτικό υλικό για τοντην εκπαιδευτικό

Δημιουργήθηκε υποστηρικτικό υλικό για τοντην εκπαιδευτικό Το υλικό αυτό είχε πέρσι τη μορφή ηλεκτρονικού βιβλίου (e-book) σε αρχείο pdf και ήταν ελευθέρως διαθέσιμο στην ιστοσελίδα του ΠΙΚ Φέτος το βιβλίο αυτό θα κυκλοφορήσει και σε έντυπη μορφή

Από τον Σεπτέμβρη θα έχετε στη διάθεσή σας επίσης τευχίδιο μαθητή Το τευχίδιο περιλαμβάνει το κείμενο σε μετάφραση ΔΝ Μαρωνίτη με συνοδευτικό οπτικό υλικό

Γενική περιγραφή του βιβλίου

Το υλικό για τοντην εκπαιδευτικό αποτελείται από εφτά κεφάλαια ένα για καθεμιά από τις ραψωδίες άλφα έψιλον ζήτα λάμδα χι ψι και ωμέγα

Το υλικό συγγράφηκε υπό την επιστημονική καθοδήγηση και με την τελική ευθύνη του ομιλούντος

Για τη συγγραφή του υλικού συνεργάζονται οι συνάδελφοι Ειρήνη Ροδοσθένους (ραψ Α) Πόπη Πούγιουρου (ραψ ε και ζ) Λουκία Χατζημιχαήλ (ραψ λ) και Σταύρος Σταύρου (ραψ χ ψ ω)

Η δομή του βιβλίου

Το υλικό περιλαμβάνει

(α) Στοιχεία Φιλολογικής Ερμηνείας των ενοτήτων προς διδασκαλία

(β) Διδακτική πρόταση (με τη μορφή μαιευτικών ερωτήσεων και πορείας διδασκαλίας)

Φιλολογική ερμηνεία

Η ενότητα laquoΣτοιχεία Φιλολογικής Ερμηνείαςraquo κάθε κεφαλαίου είναι η εκτενέστερη

Παρέχει στον φιλόλογο αφομοιωμένη σε εύληπτη και πρακτική πιστεύουμε μορφή την τελευταία λέξη της σύγχρονης φιλολογικής επιστήμης για τα εν λόγω αποσπάσματα της Οδύσσειας

Το υλικό αυτό ελπίζει ότι συμβάλλει έτσι στο να πραγματωθεί ένας από τους μείζονες στόχους του Νέου Αναλυτικού Προγράμματος των Αρχαίων Ελληνικών

Διδακτικοί στόχοι

Σε κάθε κεφάλαιο ξεκινάμε προτάσσοντας τους Διδακτικούς Στόχους

Αν το κεφάλαιο περιλαμβάνει υποενότητες ειδικότεροι στόχοι για κάθε υποενότητα καταγράφονται στη Διδακτική Πρόταση

Με τον τρόπο αυτό ο φιλόλογος γνωρίζει εξαρχής ποιο θα πρέπει να είναι το καταληκτικό αποτέλεσμα του μαθήματός του

Είναι αυτονόητο ότι η Φιλολογική Ερμηνεία κάθε ενότητας περιλαμβάνει στοιχεία που θα δυσκόλευαν τον μαθητή της Α΄ Γυμνασίου

Με Οδηγό αυτούς τους Διδακτικούς Στόχους λοιπόν επιλέγουμε πώς θα παρουσιάσουμε το υλικό μας

Η Διδακτική Πρόταση

Ως επιπλέον βοήθημα για τον σκοπό αυτό προσθέτουμε στο τέλος κάθε ενότητας και μια στοιχειώδη laquoΔιδακτική Πρότασηraquo ή καλύτερα κατευθύνσεις διδασκαλίας

Η πρόταση αυτή περιλαμβάνει ερωτήσεις μαιευτικού τύπου

Με τις ερωτήσεις αυτές εισηγούμαστε στον φιλόλογο πώς θα μπορούσε να εξασκήσει τους μαθητές στον εντοπισμό της ερμηνευτικής ουσίας

Οι ερωτήσεις αυτές δεν αποτελούν βεβαίως ολοκληρωμένο διδακτικό σενάριο

Η θέση της ραψωδίας στην Οδύσσεια

Κάθε κεφάλαιο ξεκινά επίσης τοποθετώντας την ενότητα στο πλαίσιό της (στο πλαίσιο της ραψωδίας από την οποία προέρχεται και στο ευρύτερο πλαίσιο του έπους)

Είναι αυτονόητο ότι ο μαθητής δεν κατέχει αυτό το πλαίσιο στο σύνολό του παρά μόνο όσα προηγήθηκαν Επαφίεται στον φιλόλογο να βρει τον τρόπο να μεταδώσει αυτές τις πληροφορίες με τρόπο έμμεσο ώστε αφενός να υπενθυμίζει στον μαθητή όσα γνωρίζει και αφετέρου να τον προϊδεάζει για όσα θα γνωρίσει οσονούπω χωρίς να τον βαρυφορτώσει με άκαιρες πληροφορίες

Βοήθημα αλλά όχι τυφλοσούρτης

Το βιβλίο δεν φιλοδοξεί άλλωστε να καταστεί τυφλοσούρτης που θα ποδηγετεί τον φιλόλογο που θα ευνουχίζει τη δημιουργικότητά του

Αναμένουμε από τον φιλόλογο να μελετήσει την επιστημονική ανάλυση της κάθε ενότητας και να μετουσιώσει ότι διάβασε σε ουσιώδη διδακτική πράξη σύμφωνα με τα δικά του βιώματα και τη δική του δημιουργική προσωπικότητα

Η ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΚΤΕΑΣ ΥΛΗΣ Πόση Οδύσσεια θα διδάξουμε Ποια κομμάτια από τον υφιστάμενο προγραμματισμό παραλείπονται ποια άλλα τα αντικαθιστούν και γιατί

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

Η ύλη διαρθρώθηκε με γνώμονα τα εξής

(α) Οι διδασκόμενες ενότητες πρέπει να επιτρέπουν στον μαθητή να παρακολουθήσει την εξέλιξη της πλοκής τουλάχιστον στους σημαντικότερους σταθμούς της και να γνωρίσει τους σπουδαιότερους πρωταγωνιστές του έπους ανθρώπους και θεούς

(β) Μέσα από τα διδασκόμενα αποσπάσματα ο μαθητής πρέπει να μελετήσει εις βάθος τα σημαντικότερα θέματα της Οδύσσειας

(γ) Τα κείμενα οφείλουν να καθιστούν εφικτή τη σπουδή των πιο αξιοπρόσεκτων τεχνικών επικής σύνθεσης και αφήγησης

(δ) Βασικός γνώμονας στις επιλογές μας ήταν η ανάγκη να μειωθεί η διδακτέα ύλη τουλάχιστον κατά 25 χωρίς όμως επrsquo ουδενί να διακυβευθεί η ποιότητα της διδασκαλίας και η επίτευξη των διδακτικών στόχων

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

ΒΑΣΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Διδάσκουμε τα ομηρικά έπη ως λογοτεχνήματα

Για τις ανάγκες του μαθήματος της Αρχαίας Γραμματείας από Μετάφραση τα ομηρικά έπη δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται ως μεταλλεία ιστορικών πληροφοριών laquoγια να εξακριβώσουμε μια εποχήraquo αλλά να αναλύονται ως μεγάλη λογοτεχνία να προσεγγίζονται όχι ως ιστορικά ντοκουμέντα αφορμή για διαδρομές έξω από το έπος και πέρα από αυτό αλλά ως εισιτήριο προς τα ενδότερα αυτής της ιδιαίτερης θεμελιακής ποιητικής μορφής που καλείται έπος

Τα πάντα στο έπος μας ενδιαφέρουν ως λογοτεχνικοί και όχι ως ιστορικοί κώδικες

ΟΤΙ ΞΕΡΩ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ ΜΕ ΕΝΔΙΑΦΕΡΕΙ ΩΣ

ΚΛΕΙΔΙ ΕΡΜΗΝΕΙΑΣ ΤΩΝ ΠΟΙΗΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ

Η περίφημη laquoαρχαιογνωσίαraquo πρέπει να είναι μέσον και όχι αυτοσκοπός

Ζητάμε λοιπόν να διδάξουμε την Οδύσσεια ως ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Το ζήτημα της περιβόητης laquoαρχαιογνωσίαςraquo πόσες και τι είδους αρχαιογνωστικές πληροφορίες χρειάζεται να αναφέρουμε στο μάθημά μας ώστε να επιτύχουμε τους διδακτικούς μας στόχους

Το ζήτημα της σχολαστικής ανάλυσης που υπερσυσσωρεύει πληροφορίες η οργανική σημασία των οποίων η σκοπιμότητά τους ως κλειδιών ερμηνείας δεν καθίσταται πάντοτε σαφής ήκαι δεν υπηρετεί τον ευρύτερο στόχο της κατανόησης της Οδύσσειας ως ποιήματος

Ζητάμε λοιπόν να διδάξουμε την Οδύσσεια ως ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Το ζήτημα της φορμαλιστικής προσέγγισης που αντιμετωπίζει φαινόμενα όπως οι φόρμουλες οι τυπικές σκηνές οι παρομοιώσεις κτλ μόνο ως laquoμορφήraquo αγνοώντας ότι στη λογοτεχνία το ΤΙ το πώς και το ΓΙΑΤΙ του ποιήματος είναι άρρηκτα συνδεδεμένα

Σχεδία Καλά κάτι καλύτερο δεν είχαν να δώσουν οι θεοί

πολύτλας

bull Ιλιαδικό ηρωικό ιδεώδες θάνατος καταστροφή αταξία

ΠΟΛΕΜΟΣ

bull Οδυσσειακό ηρωικό ιδεώδες αντοχή ευστροφία επιμονή

ΝΟΣΤΟΣ

bull Το διακύβευμα τάξη αρμονία δικαιοσύνη

ΟΙΚΟΣ

ΒΑΣΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Προσεγγιζουμε τα ομηρικά έπη μεγαθεματικά Για να βοηθήσουμε τους μαθητές μας να αντιληφθούν την ουσία της Οδύσσειας στον λίγο χρόνο που έχουμε στη διάθεσή μας απαιτείται να επιμείνουμε και να επανερχόμαστε διαρκώς στα αδρά συστατικά του έπους αυτού

Τα μεγάλα θέματα και μοτίβα της Οδύσσειας ο ΝΟΣΤΟΣ ο ΟΙΚΟΣ και ο

ΠΟΛΕΜΟΣ επανέρχονται διαρκώς και συνέχουν τις βασικές

αφηγηματολογικές μονάδες γύρω από τις οποίες κτίζεται η αφήγηση δηλαδή

Τα ΠΡΟΣΩΠΑ τον αφηγηματικό ΧΡΟΝΟ και τον αφηγηματικό ΧΩΡΟ του έπους

Χαρακτηριστικό της Οδύσσειας αλλά και της παραδοσιακής αφήγησης εν γένει είναι ότι οι

αφηγηματολογικές αυτές μονάδες αρθρώνονται στη βάση ευδιάκριτων παραλληλισμών και αντιθέσεων

συμμετρικών δηλαδή σχέσεων

ΒΑΣΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Είναι λοιπόν σκόπιμο να ωθούμε τους μαθητές να παρατηρούν σχέσεις και συνδέσεις μεταξύ

προσώπων τόπων και καταστάσεων ώστε να

αντιλαμβάνονται τη ροή της αφήγησης στο ποίημα και να

συλλαμβάνουν τα νοήματα που κρύβονται πίσω από τη ροή αυτή

Ο Οδυσσέας και η αθανασία

Ο Οδυσσέας ορίζεται από τα πρόσωπα που τον περιβάλλουν κατά τον νόστο

Οδυσσέας

Αχιλλέας

Μενέλαος

Αγαμέμνων

Πρωτίστως οι μεγάλοι ήρωες της Ιλιάδας

Η Καλυψώ και οι laquoεπικίνδυνες γυναίκεςraquo της Οδύσσειας

Ο Οδυσσέας ορίζεται από τα πρόσωπα που τον περιβάλλουν κατά τον νόστο

Οδυσσέας Αθηνά

Καλυψώ

Κίρκη

(Σκύλλα Χάρυβδη)

Ναυσικά

Πηνελόπη

(ΚλυταιμήστραΕλένη)

Ο Οδυσσέας και οι laquoεπικίνδυνεςraquo γυναίκες

Ναυσικά

Ελένη

Καλυψώ

Κλυταιμνή-στρα

Κίρκη

ΠΗΝΕΛΟΠΗ

Ο Οδυσσέας καθηλωμένος στο νησί της Καλυψούς

Θεϊκά δώματα

Ανθρώπινος

χωροχρόνος

οἶκος

Κύκλωπες

Οριακοί χώροι

Υποστηρικτικό υλικό για τοντην εκπαιδευτικό

Δημιουργήθηκε υποστηρικτικό υλικό για τοντην εκπαιδευτικό Το υλικό αυτό είχε πέρσι τη μορφή ηλεκτρονικού βιβλίου (e-book) σε αρχείο pdf και ήταν ελευθέρως διαθέσιμο στην ιστοσελίδα του ΠΙΚ Φέτος το βιβλίο αυτό θα κυκλοφορήσει και σε έντυπη μορφή

Από τον Σεπτέμβρη θα έχετε στη διάθεσή σας επίσης τευχίδιο μαθητή Το τευχίδιο περιλαμβάνει το κείμενο σε μετάφραση ΔΝ Μαρωνίτη με συνοδευτικό οπτικό υλικό

Γενική περιγραφή του βιβλίου

Το υλικό για τοντην εκπαιδευτικό αποτελείται από εφτά κεφάλαια ένα για καθεμιά από τις ραψωδίες άλφα έψιλον ζήτα λάμδα χι ψι και ωμέγα

Το υλικό συγγράφηκε υπό την επιστημονική καθοδήγηση και με την τελική ευθύνη του ομιλούντος

Για τη συγγραφή του υλικού συνεργάζονται οι συνάδελφοι Ειρήνη Ροδοσθένους (ραψ Α) Πόπη Πούγιουρου (ραψ ε και ζ) Λουκία Χατζημιχαήλ (ραψ λ) και Σταύρος Σταύρου (ραψ χ ψ ω)

Η δομή του βιβλίου

Το υλικό περιλαμβάνει

(α) Στοιχεία Φιλολογικής Ερμηνείας των ενοτήτων προς διδασκαλία

(β) Διδακτική πρόταση (με τη μορφή μαιευτικών ερωτήσεων και πορείας διδασκαλίας)

Φιλολογική ερμηνεία

Η ενότητα laquoΣτοιχεία Φιλολογικής Ερμηνείαςraquo κάθε κεφαλαίου είναι η εκτενέστερη

Παρέχει στον φιλόλογο αφομοιωμένη σε εύληπτη και πρακτική πιστεύουμε μορφή την τελευταία λέξη της σύγχρονης φιλολογικής επιστήμης για τα εν λόγω αποσπάσματα της Οδύσσειας

Το υλικό αυτό ελπίζει ότι συμβάλλει έτσι στο να πραγματωθεί ένας από τους μείζονες στόχους του Νέου Αναλυτικού Προγράμματος των Αρχαίων Ελληνικών

Διδακτικοί στόχοι

Σε κάθε κεφάλαιο ξεκινάμε προτάσσοντας τους Διδακτικούς Στόχους

Αν το κεφάλαιο περιλαμβάνει υποενότητες ειδικότεροι στόχοι για κάθε υποενότητα καταγράφονται στη Διδακτική Πρόταση

Με τον τρόπο αυτό ο φιλόλογος γνωρίζει εξαρχής ποιο θα πρέπει να είναι το καταληκτικό αποτέλεσμα του μαθήματός του

Είναι αυτονόητο ότι η Φιλολογική Ερμηνεία κάθε ενότητας περιλαμβάνει στοιχεία που θα δυσκόλευαν τον μαθητή της Α΄ Γυμνασίου

Με Οδηγό αυτούς τους Διδακτικούς Στόχους λοιπόν επιλέγουμε πώς θα παρουσιάσουμε το υλικό μας

Η Διδακτική Πρόταση

Ως επιπλέον βοήθημα για τον σκοπό αυτό προσθέτουμε στο τέλος κάθε ενότητας και μια στοιχειώδη laquoΔιδακτική Πρότασηraquo ή καλύτερα κατευθύνσεις διδασκαλίας

Η πρόταση αυτή περιλαμβάνει ερωτήσεις μαιευτικού τύπου

Με τις ερωτήσεις αυτές εισηγούμαστε στον φιλόλογο πώς θα μπορούσε να εξασκήσει τους μαθητές στον εντοπισμό της ερμηνευτικής ουσίας

Οι ερωτήσεις αυτές δεν αποτελούν βεβαίως ολοκληρωμένο διδακτικό σενάριο

Η θέση της ραψωδίας στην Οδύσσεια

Κάθε κεφάλαιο ξεκινά επίσης τοποθετώντας την ενότητα στο πλαίσιό της (στο πλαίσιο της ραψωδίας από την οποία προέρχεται και στο ευρύτερο πλαίσιο του έπους)

Είναι αυτονόητο ότι ο μαθητής δεν κατέχει αυτό το πλαίσιο στο σύνολό του παρά μόνο όσα προηγήθηκαν Επαφίεται στον φιλόλογο να βρει τον τρόπο να μεταδώσει αυτές τις πληροφορίες με τρόπο έμμεσο ώστε αφενός να υπενθυμίζει στον μαθητή όσα γνωρίζει και αφετέρου να τον προϊδεάζει για όσα θα γνωρίσει οσονούπω χωρίς να τον βαρυφορτώσει με άκαιρες πληροφορίες

Βοήθημα αλλά όχι τυφλοσούρτης

Το βιβλίο δεν φιλοδοξεί άλλωστε να καταστεί τυφλοσούρτης που θα ποδηγετεί τον φιλόλογο που θα ευνουχίζει τη δημιουργικότητά του

Αναμένουμε από τον φιλόλογο να μελετήσει την επιστημονική ανάλυση της κάθε ενότητας και να μετουσιώσει ότι διάβασε σε ουσιώδη διδακτική πράξη σύμφωνα με τα δικά του βιώματα και τη δική του δημιουργική προσωπικότητα

Η ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΚΤΕΑΣ ΥΛΗΣ Πόση Οδύσσεια θα διδάξουμε Ποια κομμάτια από τον υφιστάμενο προγραμματισμό παραλείπονται ποια άλλα τα αντικαθιστούν και γιατί

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

Η ύλη διαρθρώθηκε με γνώμονα τα εξής

(α) Οι διδασκόμενες ενότητες πρέπει να επιτρέπουν στον μαθητή να παρακολουθήσει την εξέλιξη της πλοκής τουλάχιστον στους σημαντικότερους σταθμούς της και να γνωρίσει τους σπουδαιότερους πρωταγωνιστές του έπους ανθρώπους και θεούς

(β) Μέσα από τα διδασκόμενα αποσπάσματα ο μαθητής πρέπει να μελετήσει εις βάθος τα σημαντικότερα θέματα της Οδύσσειας

(γ) Τα κείμενα οφείλουν να καθιστούν εφικτή τη σπουδή των πιο αξιοπρόσεκτων τεχνικών επικής σύνθεσης και αφήγησης

(δ) Βασικός γνώμονας στις επιλογές μας ήταν η ανάγκη να μειωθεί η διδακτέα ύλη τουλάχιστον κατά 25 χωρίς όμως επrsquo ουδενί να διακυβευθεί η ποιότητα της διδασκαλίας και η επίτευξη των διδακτικών στόχων

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

ΒΑΣΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Διδάσκουμε τα ομηρικά έπη ως λογοτεχνήματα

Για τις ανάγκες του μαθήματος της Αρχαίας Γραμματείας από Μετάφραση τα ομηρικά έπη δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται ως μεταλλεία ιστορικών πληροφοριών laquoγια να εξακριβώσουμε μια εποχήraquo αλλά να αναλύονται ως μεγάλη λογοτεχνία να προσεγγίζονται όχι ως ιστορικά ντοκουμέντα αφορμή για διαδρομές έξω από το έπος και πέρα από αυτό αλλά ως εισιτήριο προς τα ενδότερα αυτής της ιδιαίτερης θεμελιακής ποιητικής μορφής που καλείται έπος

Τα πάντα στο έπος μας ενδιαφέρουν ως λογοτεχνικοί και όχι ως ιστορικοί κώδικες

ΟΤΙ ΞΕΡΩ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ ΜΕ ΕΝΔΙΑΦΕΡΕΙ ΩΣ

ΚΛΕΙΔΙ ΕΡΜΗΝΕΙΑΣ ΤΩΝ ΠΟΙΗΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ

Η περίφημη laquoαρχαιογνωσίαraquo πρέπει να είναι μέσον και όχι αυτοσκοπός

Ζητάμε λοιπόν να διδάξουμε την Οδύσσεια ως ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Το ζήτημα της περιβόητης laquoαρχαιογνωσίαςraquo πόσες και τι είδους αρχαιογνωστικές πληροφορίες χρειάζεται να αναφέρουμε στο μάθημά μας ώστε να επιτύχουμε τους διδακτικούς μας στόχους

Το ζήτημα της σχολαστικής ανάλυσης που υπερσυσσωρεύει πληροφορίες η οργανική σημασία των οποίων η σκοπιμότητά τους ως κλειδιών ερμηνείας δεν καθίσταται πάντοτε σαφής ήκαι δεν υπηρετεί τον ευρύτερο στόχο της κατανόησης της Οδύσσειας ως ποιήματος

Ζητάμε λοιπόν να διδάξουμε την Οδύσσεια ως ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Το ζήτημα της φορμαλιστικής προσέγγισης που αντιμετωπίζει φαινόμενα όπως οι φόρμουλες οι τυπικές σκηνές οι παρομοιώσεις κτλ μόνο ως laquoμορφήraquo αγνοώντας ότι στη λογοτεχνία το ΤΙ το πώς και το ΓΙΑΤΙ του ποιήματος είναι άρρηκτα συνδεδεμένα

Σχεδία Καλά κάτι καλύτερο δεν είχαν να δώσουν οι θεοί

πολύτλας

bull Ιλιαδικό ηρωικό ιδεώδες θάνατος καταστροφή αταξία

ΠΟΛΕΜΟΣ

bull Οδυσσειακό ηρωικό ιδεώδες αντοχή ευστροφία επιμονή

ΝΟΣΤΟΣ

bull Το διακύβευμα τάξη αρμονία δικαιοσύνη

ΟΙΚΟΣ

ΒΑΣΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Προσεγγιζουμε τα ομηρικά έπη μεγαθεματικά Για να βοηθήσουμε τους μαθητές μας να αντιληφθούν την ουσία της Οδύσσειας στον λίγο χρόνο που έχουμε στη διάθεσή μας απαιτείται να επιμείνουμε και να επανερχόμαστε διαρκώς στα αδρά συστατικά του έπους αυτού

Τα μεγάλα θέματα και μοτίβα της Οδύσσειας ο ΝΟΣΤΟΣ ο ΟΙΚΟΣ και ο

ΠΟΛΕΜΟΣ επανέρχονται διαρκώς και συνέχουν τις βασικές

αφηγηματολογικές μονάδες γύρω από τις οποίες κτίζεται η αφήγηση δηλαδή

Τα ΠΡΟΣΩΠΑ τον αφηγηματικό ΧΡΟΝΟ και τον αφηγηματικό ΧΩΡΟ του έπους

Χαρακτηριστικό της Οδύσσειας αλλά και της παραδοσιακής αφήγησης εν γένει είναι ότι οι

αφηγηματολογικές αυτές μονάδες αρθρώνονται στη βάση ευδιάκριτων παραλληλισμών και αντιθέσεων

συμμετρικών δηλαδή σχέσεων

ΒΑΣΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Είναι λοιπόν σκόπιμο να ωθούμε τους μαθητές να παρατηρούν σχέσεις και συνδέσεις μεταξύ

προσώπων τόπων και καταστάσεων ώστε να

αντιλαμβάνονται τη ροή της αφήγησης στο ποίημα και να

συλλαμβάνουν τα νοήματα που κρύβονται πίσω από τη ροή αυτή

Ο Οδυσσέας και η αθανασία

Ο Οδυσσέας ορίζεται από τα πρόσωπα που τον περιβάλλουν κατά τον νόστο

Οδυσσέας

Αχιλλέας

Μενέλαος

Αγαμέμνων

Πρωτίστως οι μεγάλοι ήρωες της Ιλιάδας

Η Καλυψώ και οι laquoεπικίνδυνες γυναίκεςraquo της Οδύσσειας

Ο Οδυσσέας ορίζεται από τα πρόσωπα που τον περιβάλλουν κατά τον νόστο

Οδυσσέας Αθηνά

Καλυψώ

Κίρκη

(Σκύλλα Χάρυβδη)

Ναυσικά

Πηνελόπη

(ΚλυταιμήστραΕλένη)

Ο Οδυσσέας και οι laquoεπικίνδυνεςraquo γυναίκες

Ναυσικά

Ελένη

Καλυψώ

Κλυταιμνή-στρα

Κίρκη

ΠΗΝΕΛΟΠΗ

Ο Οδυσσέας καθηλωμένος στο νησί της Καλυψούς

Θεϊκά δώματα

Ανθρώπινος

χωροχρόνος

οἶκος

Κύκλωπες

Οριακοί χώροι

Γενική περιγραφή του βιβλίου

Το υλικό για τοντην εκπαιδευτικό αποτελείται από εφτά κεφάλαια ένα για καθεμιά από τις ραψωδίες άλφα έψιλον ζήτα λάμδα χι ψι και ωμέγα

Το υλικό συγγράφηκε υπό την επιστημονική καθοδήγηση και με την τελική ευθύνη του ομιλούντος

Για τη συγγραφή του υλικού συνεργάζονται οι συνάδελφοι Ειρήνη Ροδοσθένους (ραψ Α) Πόπη Πούγιουρου (ραψ ε και ζ) Λουκία Χατζημιχαήλ (ραψ λ) και Σταύρος Σταύρου (ραψ χ ψ ω)

Η δομή του βιβλίου

Το υλικό περιλαμβάνει

(α) Στοιχεία Φιλολογικής Ερμηνείας των ενοτήτων προς διδασκαλία

(β) Διδακτική πρόταση (με τη μορφή μαιευτικών ερωτήσεων και πορείας διδασκαλίας)

Φιλολογική ερμηνεία

Η ενότητα laquoΣτοιχεία Φιλολογικής Ερμηνείαςraquo κάθε κεφαλαίου είναι η εκτενέστερη

Παρέχει στον φιλόλογο αφομοιωμένη σε εύληπτη και πρακτική πιστεύουμε μορφή την τελευταία λέξη της σύγχρονης φιλολογικής επιστήμης για τα εν λόγω αποσπάσματα της Οδύσσειας

Το υλικό αυτό ελπίζει ότι συμβάλλει έτσι στο να πραγματωθεί ένας από τους μείζονες στόχους του Νέου Αναλυτικού Προγράμματος των Αρχαίων Ελληνικών

Διδακτικοί στόχοι

Σε κάθε κεφάλαιο ξεκινάμε προτάσσοντας τους Διδακτικούς Στόχους

Αν το κεφάλαιο περιλαμβάνει υποενότητες ειδικότεροι στόχοι για κάθε υποενότητα καταγράφονται στη Διδακτική Πρόταση

Με τον τρόπο αυτό ο φιλόλογος γνωρίζει εξαρχής ποιο θα πρέπει να είναι το καταληκτικό αποτέλεσμα του μαθήματός του

Είναι αυτονόητο ότι η Φιλολογική Ερμηνεία κάθε ενότητας περιλαμβάνει στοιχεία που θα δυσκόλευαν τον μαθητή της Α΄ Γυμνασίου

Με Οδηγό αυτούς τους Διδακτικούς Στόχους λοιπόν επιλέγουμε πώς θα παρουσιάσουμε το υλικό μας

Η Διδακτική Πρόταση

Ως επιπλέον βοήθημα για τον σκοπό αυτό προσθέτουμε στο τέλος κάθε ενότητας και μια στοιχειώδη laquoΔιδακτική Πρότασηraquo ή καλύτερα κατευθύνσεις διδασκαλίας

Η πρόταση αυτή περιλαμβάνει ερωτήσεις μαιευτικού τύπου

Με τις ερωτήσεις αυτές εισηγούμαστε στον φιλόλογο πώς θα μπορούσε να εξασκήσει τους μαθητές στον εντοπισμό της ερμηνευτικής ουσίας

Οι ερωτήσεις αυτές δεν αποτελούν βεβαίως ολοκληρωμένο διδακτικό σενάριο

Η θέση της ραψωδίας στην Οδύσσεια

Κάθε κεφάλαιο ξεκινά επίσης τοποθετώντας την ενότητα στο πλαίσιό της (στο πλαίσιο της ραψωδίας από την οποία προέρχεται και στο ευρύτερο πλαίσιο του έπους)

Είναι αυτονόητο ότι ο μαθητής δεν κατέχει αυτό το πλαίσιο στο σύνολό του παρά μόνο όσα προηγήθηκαν Επαφίεται στον φιλόλογο να βρει τον τρόπο να μεταδώσει αυτές τις πληροφορίες με τρόπο έμμεσο ώστε αφενός να υπενθυμίζει στον μαθητή όσα γνωρίζει και αφετέρου να τον προϊδεάζει για όσα θα γνωρίσει οσονούπω χωρίς να τον βαρυφορτώσει με άκαιρες πληροφορίες

Βοήθημα αλλά όχι τυφλοσούρτης

Το βιβλίο δεν φιλοδοξεί άλλωστε να καταστεί τυφλοσούρτης που θα ποδηγετεί τον φιλόλογο που θα ευνουχίζει τη δημιουργικότητά του

Αναμένουμε από τον φιλόλογο να μελετήσει την επιστημονική ανάλυση της κάθε ενότητας και να μετουσιώσει ότι διάβασε σε ουσιώδη διδακτική πράξη σύμφωνα με τα δικά του βιώματα και τη δική του δημιουργική προσωπικότητα

Η ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΚΤΕΑΣ ΥΛΗΣ Πόση Οδύσσεια θα διδάξουμε Ποια κομμάτια από τον υφιστάμενο προγραμματισμό παραλείπονται ποια άλλα τα αντικαθιστούν και γιατί

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

Η ύλη διαρθρώθηκε με γνώμονα τα εξής

(α) Οι διδασκόμενες ενότητες πρέπει να επιτρέπουν στον μαθητή να παρακολουθήσει την εξέλιξη της πλοκής τουλάχιστον στους σημαντικότερους σταθμούς της και να γνωρίσει τους σπουδαιότερους πρωταγωνιστές του έπους ανθρώπους και θεούς

(β) Μέσα από τα διδασκόμενα αποσπάσματα ο μαθητής πρέπει να μελετήσει εις βάθος τα σημαντικότερα θέματα της Οδύσσειας

(γ) Τα κείμενα οφείλουν να καθιστούν εφικτή τη σπουδή των πιο αξιοπρόσεκτων τεχνικών επικής σύνθεσης και αφήγησης

(δ) Βασικός γνώμονας στις επιλογές μας ήταν η ανάγκη να μειωθεί η διδακτέα ύλη τουλάχιστον κατά 25 χωρίς όμως επrsquo ουδενί να διακυβευθεί η ποιότητα της διδασκαλίας και η επίτευξη των διδακτικών στόχων

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

ΒΑΣΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Διδάσκουμε τα ομηρικά έπη ως λογοτεχνήματα

Για τις ανάγκες του μαθήματος της Αρχαίας Γραμματείας από Μετάφραση τα ομηρικά έπη δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται ως μεταλλεία ιστορικών πληροφοριών laquoγια να εξακριβώσουμε μια εποχήraquo αλλά να αναλύονται ως μεγάλη λογοτεχνία να προσεγγίζονται όχι ως ιστορικά ντοκουμέντα αφορμή για διαδρομές έξω από το έπος και πέρα από αυτό αλλά ως εισιτήριο προς τα ενδότερα αυτής της ιδιαίτερης θεμελιακής ποιητικής μορφής που καλείται έπος

Τα πάντα στο έπος μας ενδιαφέρουν ως λογοτεχνικοί και όχι ως ιστορικοί κώδικες

ΟΤΙ ΞΕΡΩ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ ΜΕ ΕΝΔΙΑΦΕΡΕΙ ΩΣ

ΚΛΕΙΔΙ ΕΡΜΗΝΕΙΑΣ ΤΩΝ ΠΟΙΗΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ

Η περίφημη laquoαρχαιογνωσίαraquo πρέπει να είναι μέσον και όχι αυτοσκοπός

Ζητάμε λοιπόν να διδάξουμε την Οδύσσεια ως ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Το ζήτημα της περιβόητης laquoαρχαιογνωσίαςraquo πόσες και τι είδους αρχαιογνωστικές πληροφορίες χρειάζεται να αναφέρουμε στο μάθημά μας ώστε να επιτύχουμε τους διδακτικούς μας στόχους

Το ζήτημα της σχολαστικής ανάλυσης που υπερσυσσωρεύει πληροφορίες η οργανική σημασία των οποίων η σκοπιμότητά τους ως κλειδιών ερμηνείας δεν καθίσταται πάντοτε σαφής ήκαι δεν υπηρετεί τον ευρύτερο στόχο της κατανόησης της Οδύσσειας ως ποιήματος

Ζητάμε λοιπόν να διδάξουμε την Οδύσσεια ως ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Το ζήτημα της φορμαλιστικής προσέγγισης που αντιμετωπίζει φαινόμενα όπως οι φόρμουλες οι τυπικές σκηνές οι παρομοιώσεις κτλ μόνο ως laquoμορφήraquo αγνοώντας ότι στη λογοτεχνία το ΤΙ το πώς και το ΓΙΑΤΙ του ποιήματος είναι άρρηκτα συνδεδεμένα

Σχεδία Καλά κάτι καλύτερο δεν είχαν να δώσουν οι θεοί

πολύτλας

bull Ιλιαδικό ηρωικό ιδεώδες θάνατος καταστροφή αταξία

ΠΟΛΕΜΟΣ

bull Οδυσσειακό ηρωικό ιδεώδες αντοχή ευστροφία επιμονή

ΝΟΣΤΟΣ

bull Το διακύβευμα τάξη αρμονία δικαιοσύνη

ΟΙΚΟΣ

ΒΑΣΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Προσεγγιζουμε τα ομηρικά έπη μεγαθεματικά Για να βοηθήσουμε τους μαθητές μας να αντιληφθούν την ουσία της Οδύσσειας στον λίγο χρόνο που έχουμε στη διάθεσή μας απαιτείται να επιμείνουμε και να επανερχόμαστε διαρκώς στα αδρά συστατικά του έπους αυτού

Τα μεγάλα θέματα και μοτίβα της Οδύσσειας ο ΝΟΣΤΟΣ ο ΟΙΚΟΣ και ο

ΠΟΛΕΜΟΣ επανέρχονται διαρκώς και συνέχουν τις βασικές

αφηγηματολογικές μονάδες γύρω από τις οποίες κτίζεται η αφήγηση δηλαδή

Τα ΠΡΟΣΩΠΑ τον αφηγηματικό ΧΡΟΝΟ και τον αφηγηματικό ΧΩΡΟ του έπους

Χαρακτηριστικό της Οδύσσειας αλλά και της παραδοσιακής αφήγησης εν γένει είναι ότι οι

αφηγηματολογικές αυτές μονάδες αρθρώνονται στη βάση ευδιάκριτων παραλληλισμών και αντιθέσεων

συμμετρικών δηλαδή σχέσεων

ΒΑΣΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Είναι λοιπόν σκόπιμο να ωθούμε τους μαθητές να παρατηρούν σχέσεις και συνδέσεις μεταξύ

προσώπων τόπων και καταστάσεων ώστε να

αντιλαμβάνονται τη ροή της αφήγησης στο ποίημα και να

συλλαμβάνουν τα νοήματα που κρύβονται πίσω από τη ροή αυτή

Ο Οδυσσέας και η αθανασία

Ο Οδυσσέας ορίζεται από τα πρόσωπα που τον περιβάλλουν κατά τον νόστο

Οδυσσέας

Αχιλλέας

Μενέλαος

Αγαμέμνων

Πρωτίστως οι μεγάλοι ήρωες της Ιλιάδας

Η Καλυψώ και οι laquoεπικίνδυνες γυναίκεςraquo της Οδύσσειας

Ο Οδυσσέας ορίζεται από τα πρόσωπα που τον περιβάλλουν κατά τον νόστο

Οδυσσέας Αθηνά

Καλυψώ

Κίρκη

(Σκύλλα Χάρυβδη)

Ναυσικά

Πηνελόπη

(ΚλυταιμήστραΕλένη)

Ο Οδυσσέας και οι laquoεπικίνδυνεςraquo γυναίκες

Ναυσικά

Ελένη

Καλυψώ

Κλυταιμνή-στρα

Κίρκη

ΠΗΝΕΛΟΠΗ

Ο Οδυσσέας καθηλωμένος στο νησί της Καλυψούς

Θεϊκά δώματα

Ανθρώπινος

χωροχρόνος

οἶκος

Κύκλωπες

Οριακοί χώροι

Η δομή του βιβλίου

Το υλικό περιλαμβάνει

(α) Στοιχεία Φιλολογικής Ερμηνείας των ενοτήτων προς διδασκαλία

(β) Διδακτική πρόταση (με τη μορφή μαιευτικών ερωτήσεων και πορείας διδασκαλίας)

Φιλολογική ερμηνεία

Η ενότητα laquoΣτοιχεία Φιλολογικής Ερμηνείαςraquo κάθε κεφαλαίου είναι η εκτενέστερη

Παρέχει στον φιλόλογο αφομοιωμένη σε εύληπτη και πρακτική πιστεύουμε μορφή την τελευταία λέξη της σύγχρονης φιλολογικής επιστήμης για τα εν λόγω αποσπάσματα της Οδύσσειας

Το υλικό αυτό ελπίζει ότι συμβάλλει έτσι στο να πραγματωθεί ένας από τους μείζονες στόχους του Νέου Αναλυτικού Προγράμματος των Αρχαίων Ελληνικών

Διδακτικοί στόχοι

Σε κάθε κεφάλαιο ξεκινάμε προτάσσοντας τους Διδακτικούς Στόχους

Αν το κεφάλαιο περιλαμβάνει υποενότητες ειδικότεροι στόχοι για κάθε υποενότητα καταγράφονται στη Διδακτική Πρόταση

Με τον τρόπο αυτό ο φιλόλογος γνωρίζει εξαρχής ποιο θα πρέπει να είναι το καταληκτικό αποτέλεσμα του μαθήματός του

Είναι αυτονόητο ότι η Φιλολογική Ερμηνεία κάθε ενότητας περιλαμβάνει στοιχεία που θα δυσκόλευαν τον μαθητή της Α΄ Γυμνασίου

Με Οδηγό αυτούς τους Διδακτικούς Στόχους λοιπόν επιλέγουμε πώς θα παρουσιάσουμε το υλικό μας

Η Διδακτική Πρόταση

Ως επιπλέον βοήθημα για τον σκοπό αυτό προσθέτουμε στο τέλος κάθε ενότητας και μια στοιχειώδη laquoΔιδακτική Πρότασηraquo ή καλύτερα κατευθύνσεις διδασκαλίας

Η πρόταση αυτή περιλαμβάνει ερωτήσεις μαιευτικού τύπου

Με τις ερωτήσεις αυτές εισηγούμαστε στον φιλόλογο πώς θα μπορούσε να εξασκήσει τους μαθητές στον εντοπισμό της ερμηνευτικής ουσίας

Οι ερωτήσεις αυτές δεν αποτελούν βεβαίως ολοκληρωμένο διδακτικό σενάριο

Η θέση της ραψωδίας στην Οδύσσεια

Κάθε κεφάλαιο ξεκινά επίσης τοποθετώντας την ενότητα στο πλαίσιό της (στο πλαίσιο της ραψωδίας από την οποία προέρχεται και στο ευρύτερο πλαίσιο του έπους)

Είναι αυτονόητο ότι ο μαθητής δεν κατέχει αυτό το πλαίσιο στο σύνολό του παρά μόνο όσα προηγήθηκαν Επαφίεται στον φιλόλογο να βρει τον τρόπο να μεταδώσει αυτές τις πληροφορίες με τρόπο έμμεσο ώστε αφενός να υπενθυμίζει στον μαθητή όσα γνωρίζει και αφετέρου να τον προϊδεάζει για όσα θα γνωρίσει οσονούπω χωρίς να τον βαρυφορτώσει με άκαιρες πληροφορίες

Βοήθημα αλλά όχι τυφλοσούρτης

Το βιβλίο δεν φιλοδοξεί άλλωστε να καταστεί τυφλοσούρτης που θα ποδηγετεί τον φιλόλογο που θα ευνουχίζει τη δημιουργικότητά του

Αναμένουμε από τον φιλόλογο να μελετήσει την επιστημονική ανάλυση της κάθε ενότητας και να μετουσιώσει ότι διάβασε σε ουσιώδη διδακτική πράξη σύμφωνα με τα δικά του βιώματα και τη δική του δημιουργική προσωπικότητα

Η ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΚΤΕΑΣ ΥΛΗΣ Πόση Οδύσσεια θα διδάξουμε Ποια κομμάτια από τον υφιστάμενο προγραμματισμό παραλείπονται ποια άλλα τα αντικαθιστούν και γιατί

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

Η ύλη διαρθρώθηκε με γνώμονα τα εξής

(α) Οι διδασκόμενες ενότητες πρέπει να επιτρέπουν στον μαθητή να παρακολουθήσει την εξέλιξη της πλοκής τουλάχιστον στους σημαντικότερους σταθμούς της και να γνωρίσει τους σπουδαιότερους πρωταγωνιστές του έπους ανθρώπους και θεούς

(β) Μέσα από τα διδασκόμενα αποσπάσματα ο μαθητής πρέπει να μελετήσει εις βάθος τα σημαντικότερα θέματα της Οδύσσειας

(γ) Τα κείμενα οφείλουν να καθιστούν εφικτή τη σπουδή των πιο αξιοπρόσεκτων τεχνικών επικής σύνθεσης και αφήγησης

(δ) Βασικός γνώμονας στις επιλογές μας ήταν η ανάγκη να μειωθεί η διδακτέα ύλη τουλάχιστον κατά 25 χωρίς όμως επrsquo ουδενί να διακυβευθεί η ποιότητα της διδασκαλίας και η επίτευξη των διδακτικών στόχων

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

ΒΑΣΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Διδάσκουμε τα ομηρικά έπη ως λογοτεχνήματα

Για τις ανάγκες του μαθήματος της Αρχαίας Γραμματείας από Μετάφραση τα ομηρικά έπη δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται ως μεταλλεία ιστορικών πληροφοριών laquoγια να εξακριβώσουμε μια εποχήraquo αλλά να αναλύονται ως μεγάλη λογοτεχνία να προσεγγίζονται όχι ως ιστορικά ντοκουμέντα αφορμή για διαδρομές έξω από το έπος και πέρα από αυτό αλλά ως εισιτήριο προς τα ενδότερα αυτής της ιδιαίτερης θεμελιακής ποιητικής μορφής που καλείται έπος

Τα πάντα στο έπος μας ενδιαφέρουν ως λογοτεχνικοί και όχι ως ιστορικοί κώδικες

ΟΤΙ ΞΕΡΩ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ ΜΕ ΕΝΔΙΑΦΕΡΕΙ ΩΣ

ΚΛΕΙΔΙ ΕΡΜΗΝΕΙΑΣ ΤΩΝ ΠΟΙΗΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ

Η περίφημη laquoαρχαιογνωσίαraquo πρέπει να είναι μέσον και όχι αυτοσκοπός

Ζητάμε λοιπόν να διδάξουμε την Οδύσσεια ως ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Το ζήτημα της περιβόητης laquoαρχαιογνωσίαςraquo πόσες και τι είδους αρχαιογνωστικές πληροφορίες χρειάζεται να αναφέρουμε στο μάθημά μας ώστε να επιτύχουμε τους διδακτικούς μας στόχους

Το ζήτημα της σχολαστικής ανάλυσης που υπερσυσσωρεύει πληροφορίες η οργανική σημασία των οποίων η σκοπιμότητά τους ως κλειδιών ερμηνείας δεν καθίσταται πάντοτε σαφής ήκαι δεν υπηρετεί τον ευρύτερο στόχο της κατανόησης της Οδύσσειας ως ποιήματος

Ζητάμε λοιπόν να διδάξουμε την Οδύσσεια ως ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Το ζήτημα της φορμαλιστικής προσέγγισης που αντιμετωπίζει φαινόμενα όπως οι φόρμουλες οι τυπικές σκηνές οι παρομοιώσεις κτλ μόνο ως laquoμορφήraquo αγνοώντας ότι στη λογοτεχνία το ΤΙ το πώς και το ΓΙΑΤΙ του ποιήματος είναι άρρηκτα συνδεδεμένα

Σχεδία Καλά κάτι καλύτερο δεν είχαν να δώσουν οι θεοί

πολύτλας

bull Ιλιαδικό ηρωικό ιδεώδες θάνατος καταστροφή αταξία

ΠΟΛΕΜΟΣ

bull Οδυσσειακό ηρωικό ιδεώδες αντοχή ευστροφία επιμονή

ΝΟΣΤΟΣ

bull Το διακύβευμα τάξη αρμονία δικαιοσύνη

ΟΙΚΟΣ

ΒΑΣΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Προσεγγιζουμε τα ομηρικά έπη μεγαθεματικά Για να βοηθήσουμε τους μαθητές μας να αντιληφθούν την ουσία της Οδύσσειας στον λίγο χρόνο που έχουμε στη διάθεσή μας απαιτείται να επιμείνουμε και να επανερχόμαστε διαρκώς στα αδρά συστατικά του έπους αυτού

Τα μεγάλα θέματα και μοτίβα της Οδύσσειας ο ΝΟΣΤΟΣ ο ΟΙΚΟΣ και ο

ΠΟΛΕΜΟΣ επανέρχονται διαρκώς και συνέχουν τις βασικές

αφηγηματολογικές μονάδες γύρω από τις οποίες κτίζεται η αφήγηση δηλαδή

Τα ΠΡΟΣΩΠΑ τον αφηγηματικό ΧΡΟΝΟ και τον αφηγηματικό ΧΩΡΟ του έπους

Χαρακτηριστικό της Οδύσσειας αλλά και της παραδοσιακής αφήγησης εν γένει είναι ότι οι

αφηγηματολογικές αυτές μονάδες αρθρώνονται στη βάση ευδιάκριτων παραλληλισμών και αντιθέσεων

συμμετρικών δηλαδή σχέσεων

ΒΑΣΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Είναι λοιπόν σκόπιμο να ωθούμε τους μαθητές να παρατηρούν σχέσεις και συνδέσεις μεταξύ

προσώπων τόπων και καταστάσεων ώστε να

αντιλαμβάνονται τη ροή της αφήγησης στο ποίημα και να

συλλαμβάνουν τα νοήματα που κρύβονται πίσω από τη ροή αυτή

Ο Οδυσσέας και η αθανασία

Ο Οδυσσέας ορίζεται από τα πρόσωπα που τον περιβάλλουν κατά τον νόστο

Οδυσσέας

Αχιλλέας

Μενέλαος

Αγαμέμνων

Πρωτίστως οι μεγάλοι ήρωες της Ιλιάδας

Η Καλυψώ και οι laquoεπικίνδυνες γυναίκεςraquo της Οδύσσειας

Ο Οδυσσέας ορίζεται από τα πρόσωπα που τον περιβάλλουν κατά τον νόστο

Οδυσσέας Αθηνά

Καλυψώ

Κίρκη

(Σκύλλα Χάρυβδη)

Ναυσικά

Πηνελόπη

(ΚλυταιμήστραΕλένη)

Ο Οδυσσέας και οι laquoεπικίνδυνεςraquo γυναίκες

Ναυσικά

Ελένη

Καλυψώ

Κλυταιμνή-στρα

Κίρκη

ΠΗΝΕΛΟΠΗ

Ο Οδυσσέας καθηλωμένος στο νησί της Καλυψούς

Θεϊκά δώματα

Ανθρώπινος

χωροχρόνος

οἶκος

Κύκλωπες

Οριακοί χώροι

Φιλολογική ερμηνεία

Η ενότητα laquoΣτοιχεία Φιλολογικής Ερμηνείαςraquo κάθε κεφαλαίου είναι η εκτενέστερη

Παρέχει στον φιλόλογο αφομοιωμένη σε εύληπτη και πρακτική πιστεύουμε μορφή την τελευταία λέξη της σύγχρονης φιλολογικής επιστήμης για τα εν λόγω αποσπάσματα της Οδύσσειας

Το υλικό αυτό ελπίζει ότι συμβάλλει έτσι στο να πραγματωθεί ένας από τους μείζονες στόχους του Νέου Αναλυτικού Προγράμματος των Αρχαίων Ελληνικών

Διδακτικοί στόχοι

Σε κάθε κεφάλαιο ξεκινάμε προτάσσοντας τους Διδακτικούς Στόχους

Αν το κεφάλαιο περιλαμβάνει υποενότητες ειδικότεροι στόχοι για κάθε υποενότητα καταγράφονται στη Διδακτική Πρόταση

Με τον τρόπο αυτό ο φιλόλογος γνωρίζει εξαρχής ποιο θα πρέπει να είναι το καταληκτικό αποτέλεσμα του μαθήματός του

Είναι αυτονόητο ότι η Φιλολογική Ερμηνεία κάθε ενότητας περιλαμβάνει στοιχεία που θα δυσκόλευαν τον μαθητή της Α΄ Γυμνασίου

Με Οδηγό αυτούς τους Διδακτικούς Στόχους λοιπόν επιλέγουμε πώς θα παρουσιάσουμε το υλικό μας

Η Διδακτική Πρόταση

Ως επιπλέον βοήθημα για τον σκοπό αυτό προσθέτουμε στο τέλος κάθε ενότητας και μια στοιχειώδη laquoΔιδακτική Πρότασηraquo ή καλύτερα κατευθύνσεις διδασκαλίας

Η πρόταση αυτή περιλαμβάνει ερωτήσεις μαιευτικού τύπου

Με τις ερωτήσεις αυτές εισηγούμαστε στον φιλόλογο πώς θα μπορούσε να εξασκήσει τους μαθητές στον εντοπισμό της ερμηνευτικής ουσίας

Οι ερωτήσεις αυτές δεν αποτελούν βεβαίως ολοκληρωμένο διδακτικό σενάριο

Η θέση της ραψωδίας στην Οδύσσεια

Κάθε κεφάλαιο ξεκινά επίσης τοποθετώντας την ενότητα στο πλαίσιό της (στο πλαίσιο της ραψωδίας από την οποία προέρχεται και στο ευρύτερο πλαίσιο του έπους)

Είναι αυτονόητο ότι ο μαθητής δεν κατέχει αυτό το πλαίσιο στο σύνολό του παρά μόνο όσα προηγήθηκαν Επαφίεται στον φιλόλογο να βρει τον τρόπο να μεταδώσει αυτές τις πληροφορίες με τρόπο έμμεσο ώστε αφενός να υπενθυμίζει στον μαθητή όσα γνωρίζει και αφετέρου να τον προϊδεάζει για όσα θα γνωρίσει οσονούπω χωρίς να τον βαρυφορτώσει με άκαιρες πληροφορίες

Βοήθημα αλλά όχι τυφλοσούρτης

Το βιβλίο δεν φιλοδοξεί άλλωστε να καταστεί τυφλοσούρτης που θα ποδηγετεί τον φιλόλογο που θα ευνουχίζει τη δημιουργικότητά του

Αναμένουμε από τον φιλόλογο να μελετήσει την επιστημονική ανάλυση της κάθε ενότητας και να μετουσιώσει ότι διάβασε σε ουσιώδη διδακτική πράξη σύμφωνα με τα δικά του βιώματα και τη δική του δημιουργική προσωπικότητα

Η ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΚΤΕΑΣ ΥΛΗΣ Πόση Οδύσσεια θα διδάξουμε Ποια κομμάτια από τον υφιστάμενο προγραμματισμό παραλείπονται ποια άλλα τα αντικαθιστούν και γιατί

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

Η ύλη διαρθρώθηκε με γνώμονα τα εξής

(α) Οι διδασκόμενες ενότητες πρέπει να επιτρέπουν στον μαθητή να παρακολουθήσει την εξέλιξη της πλοκής τουλάχιστον στους σημαντικότερους σταθμούς της και να γνωρίσει τους σπουδαιότερους πρωταγωνιστές του έπους ανθρώπους και θεούς

(β) Μέσα από τα διδασκόμενα αποσπάσματα ο μαθητής πρέπει να μελετήσει εις βάθος τα σημαντικότερα θέματα της Οδύσσειας

(γ) Τα κείμενα οφείλουν να καθιστούν εφικτή τη σπουδή των πιο αξιοπρόσεκτων τεχνικών επικής σύνθεσης και αφήγησης

(δ) Βασικός γνώμονας στις επιλογές μας ήταν η ανάγκη να μειωθεί η διδακτέα ύλη τουλάχιστον κατά 25 χωρίς όμως επrsquo ουδενί να διακυβευθεί η ποιότητα της διδασκαλίας και η επίτευξη των διδακτικών στόχων

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

ΒΑΣΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Διδάσκουμε τα ομηρικά έπη ως λογοτεχνήματα

Για τις ανάγκες του μαθήματος της Αρχαίας Γραμματείας από Μετάφραση τα ομηρικά έπη δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται ως μεταλλεία ιστορικών πληροφοριών laquoγια να εξακριβώσουμε μια εποχήraquo αλλά να αναλύονται ως μεγάλη λογοτεχνία να προσεγγίζονται όχι ως ιστορικά ντοκουμέντα αφορμή για διαδρομές έξω από το έπος και πέρα από αυτό αλλά ως εισιτήριο προς τα ενδότερα αυτής της ιδιαίτερης θεμελιακής ποιητικής μορφής που καλείται έπος

Τα πάντα στο έπος μας ενδιαφέρουν ως λογοτεχνικοί και όχι ως ιστορικοί κώδικες

ΟΤΙ ΞΕΡΩ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ ΜΕ ΕΝΔΙΑΦΕΡΕΙ ΩΣ

ΚΛΕΙΔΙ ΕΡΜΗΝΕΙΑΣ ΤΩΝ ΠΟΙΗΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ

Η περίφημη laquoαρχαιογνωσίαraquo πρέπει να είναι μέσον και όχι αυτοσκοπός

Ζητάμε λοιπόν να διδάξουμε την Οδύσσεια ως ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Το ζήτημα της περιβόητης laquoαρχαιογνωσίαςraquo πόσες και τι είδους αρχαιογνωστικές πληροφορίες χρειάζεται να αναφέρουμε στο μάθημά μας ώστε να επιτύχουμε τους διδακτικούς μας στόχους

Το ζήτημα της σχολαστικής ανάλυσης που υπερσυσσωρεύει πληροφορίες η οργανική σημασία των οποίων η σκοπιμότητά τους ως κλειδιών ερμηνείας δεν καθίσταται πάντοτε σαφής ήκαι δεν υπηρετεί τον ευρύτερο στόχο της κατανόησης της Οδύσσειας ως ποιήματος

Ζητάμε λοιπόν να διδάξουμε την Οδύσσεια ως ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Το ζήτημα της φορμαλιστικής προσέγγισης που αντιμετωπίζει φαινόμενα όπως οι φόρμουλες οι τυπικές σκηνές οι παρομοιώσεις κτλ μόνο ως laquoμορφήraquo αγνοώντας ότι στη λογοτεχνία το ΤΙ το πώς και το ΓΙΑΤΙ του ποιήματος είναι άρρηκτα συνδεδεμένα

Σχεδία Καλά κάτι καλύτερο δεν είχαν να δώσουν οι θεοί

πολύτλας

bull Ιλιαδικό ηρωικό ιδεώδες θάνατος καταστροφή αταξία

ΠΟΛΕΜΟΣ

bull Οδυσσειακό ηρωικό ιδεώδες αντοχή ευστροφία επιμονή

ΝΟΣΤΟΣ

bull Το διακύβευμα τάξη αρμονία δικαιοσύνη

ΟΙΚΟΣ

ΒΑΣΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Προσεγγιζουμε τα ομηρικά έπη μεγαθεματικά Για να βοηθήσουμε τους μαθητές μας να αντιληφθούν την ουσία της Οδύσσειας στον λίγο χρόνο που έχουμε στη διάθεσή μας απαιτείται να επιμείνουμε και να επανερχόμαστε διαρκώς στα αδρά συστατικά του έπους αυτού

Τα μεγάλα θέματα και μοτίβα της Οδύσσειας ο ΝΟΣΤΟΣ ο ΟΙΚΟΣ και ο

ΠΟΛΕΜΟΣ επανέρχονται διαρκώς και συνέχουν τις βασικές

αφηγηματολογικές μονάδες γύρω από τις οποίες κτίζεται η αφήγηση δηλαδή

Τα ΠΡΟΣΩΠΑ τον αφηγηματικό ΧΡΟΝΟ και τον αφηγηματικό ΧΩΡΟ του έπους

Χαρακτηριστικό της Οδύσσειας αλλά και της παραδοσιακής αφήγησης εν γένει είναι ότι οι

αφηγηματολογικές αυτές μονάδες αρθρώνονται στη βάση ευδιάκριτων παραλληλισμών και αντιθέσεων

συμμετρικών δηλαδή σχέσεων

ΒΑΣΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Είναι λοιπόν σκόπιμο να ωθούμε τους μαθητές να παρατηρούν σχέσεις και συνδέσεις μεταξύ

προσώπων τόπων και καταστάσεων ώστε να

αντιλαμβάνονται τη ροή της αφήγησης στο ποίημα και να

συλλαμβάνουν τα νοήματα που κρύβονται πίσω από τη ροή αυτή

Ο Οδυσσέας και η αθανασία

Ο Οδυσσέας ορίζεται από τα πρόσωπα που τον περιβάλλουν κατά τον νόστο

Οδυσσέας

Αχιλλέας

Μενέλαος

Αγαμέμνων

Πρωτίστως οι μεγάλοι ήρωες της Ιλιάδας

Η Καλυψώ και οι laquoεπικίνδυνες γυναίκεςraquo της Οδύσσειας

Ο Οδυσσέας ορίζεται από τα πρόσωπα που τον περιβάλλουν κατά τον νόστο

Οδυσσέας Αθηνά

Καλυψώ

Κίρκη

(Σκύλλα Χάρυβδη)

Ναυσικά

Πηνελόπη

(ΚλυταιμήστραΕλένη)

Ο Οδυσσέας και οι laquoεπικίνδυνεςraquo γυναίκες

Ναυσικά

Ελένη

Καλυψώ

Κλυταιμνή-στρα

Κίρκη

ΠΗΝΕΛΟΠΗ

Ο Οδυσσέας καθηλωμένος στο νησί της Καλυψούς

Θεϊκά δώματα

Ανθρώπινος

χωροχρόνος

οἶκος

Κύκλωπες

Οριακοί χώροι

Διδακτικοί στόχοι

Σε κάθε κεφάλαιο ξεκινάμε προτάσσοντας τους Διδακτικούς Στόχους

Αν το κεφάλαιο περιλαμβάνει υποενότητες ειδικότεροι στόχοι για κάθε υποενότητα καταγράφονται στη Διδακτική Πρόταση

Με τον τρόπο αυτό ο φιλόλογος γνωρίζει εξαρχής ποιο θα πρέπει να είναι το καταληκτικό αποτέλεσμα του μαθήματός του

Είναι αυτονόητο ότι η Φιλολογική Ερμηνεία κάθε ενότητας περιλαμβάνει στοιχεία που θα δυσκόλευαν τον μαθητή της Α΄ Γυμνασίου

Με Οδηγό αυτούς τους Διδακτικούς Στόχους λοιπόν επιλέγουμε πώς θα παρουσιάσουμε το υλικό μας

Η Διδακτική Πρόταση

Ως επιπλέον βοήθημα για τον σκοπό αυτό προσθέτουμε στο τέλος κάθε ενότητας και μια στοιχειώδη laquoΔιδακτική Πρότασηraquo ή καλύτερα κατευθύνσεις διδασκαλίας

Η πρόταση αυτή περιλαμβάνει ερωτήσεις μαιευτικού τύπου

Με τις ερωτήσεις αυτές εισηγούμαστε στον φιλόλογο πώς θα μπορούσε να εξασκήσει τους μαθητές στον εντοπισμό της ερμηνευτικής ουσίας

Οι ερωτήσεις αυτές δεν αποτελούν βεβαίως ολοκληρωμένο διδακτικό σενάριο

Η θέση της ραψωδίας στην Οδύσσεια

Κάθε κεφάλαιο ξεκινά επίσης τοποθετώντας την ενότητα στο πλαίσιό της (στο πλαίσιο της ραψωδίας από την οποία προέρχεται και στο ευρύτερο πλαίσιο του έπους)

Είναι αυτονόητο ότι ο μαθητής δεν κατέχει αυτό το πλαίσιο στο σύνολό του παρά μόνο όσα προηγήθηκαν Επαφίεται στον φιλόλογο να βρει τον τρόπο να μεταδώσει αυτές τις πληροφορίες με τρόπο έμμεσο ώστε αφενός να υπενθυμίζει στον μαθητή όσα γνωρίζει και αφετέρου να τον προϊδεάζει για όσα θα γνωρίσει οσονούπω χωρίς να τον βαρυφορτώσει με άκαιρες πληροφορίες

Βοήθημα αλλά όχι τυφλοσούρτης

Το βιβλίο δεν φιλοδοξεί άλλωστε να καταστεί τυφλοσούρτης που θα ποδηγετεί τον φιλόλογο που θα ευνουχίζει τη δημιουργικότητά του

Αναμένουμε από τον φιλόλογο να μελετήσει την επιστημονική ανάλυση της κάθε ενότητας και να μετουσιώσει ότι διάβασε σε ουσιώδη διδακτική πράξη σύμφωνα με τα δικά του βιώματα και τη δική του δημιουργική προσωπικότητα

Η ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΚΤΕΑΣ ΥΛΗΣ Πόση Οδύσσεια θα διδάξουμε Ποια κομμάτια από τον υφιστάμενο προγραμματισμό παραλείπονται ποια άλλα τα αντικαθιστούν και γιατί

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

Η ύλη διαρθρώθηκε με γνώμονα τα εξής

(α) Οι διδασκόμενες ενότητες πρέπει να επιτρέπουν στον μαθητή να παρακολουθήσει την εξέλιξη της πλοκής τουλάχιστον στους σημαντικότερους σταθμούς της και να γνωρίσει τους σπουδαιότερους πρωταγωνιστές του έπους ανθρώπους και θεούς

(β) Μέσα από τα διδασκόμενα αποσπάσματα ο μαθητής πρέπει να μελετήσει εις βάθος τα σημαντικότερα θέματα της Οδύσσειας

(γ) Τα κείμενα οφείλουν να καθιστούν εφικτή τη σπουδή των πιο αξιοπρόσεκτων τεχνικών επικής σύνθεσης και αφήγησης

(δ) Βασικός γνώμονας στις επιλογές μας ήταν η ανάγκη να μειωθεί η διδακτέα ύλη τουλάχιστον κατά 25 χωρίς όμως επrsquo ουδενί να διακυβευθεί η ποιότητα της διδασκαλίας και η επίτευξη των διδακτικών στόχων

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

ΒΑΣΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Διδάσκουμε τα ομηρικά έπη ως λογοτεχνήματα

Για τις ανάγκες του μαθήματος της Αρχαίας Γραμματείας από Μετάφραση τα ομηρικά έπη δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται ως μεταλλεία ιστορικών πληροφοριών laquoγια να εξακριβώσουμε μια εποχήraquo αλλά να αναλύονται ως μεγάλη λογοτεχνία να προσεγγίζονται όχι ως ιστορικά ντοκουμέντα αφορμή για διαδρομές έξω από το έπος και πέρα από αυτό αλλά ως εισιτήριο προς τα ενδότερα αυτής της ιδιαίτερης θεμελιακής ποιητικής μορφής που καλείται έπος

Τα πάντα στο έπος μας ενδιαφέρουν ως λογοτεχνικοί και όχι ως ιστορικοί κώδικες

ΟΤΙ ΞΕΡΩ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ ΜΕ ΕΝΔΙΑΦΕΡΕΙ ΩΣ

ΚΛΕΙΔΙ ΕΡΜΗΝΕΙΑΣ ΤΩΝ ΠΟΙΗΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ

Η περίφημη laquoαρχαιογνωσίαraquo πρέπει να είναι μέσον και όχι αυτοσκοπός

Ζητάμε λοιπόν να διδάξουμε την Οδύσσεια ως ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Το ζήτημα της περιβόητης laquoαρχαιογνωσίαςraquo πόσες και τι είδους αρχαιογνωστικές πληροφορίες χρειάζεται να αναφέρουμε στο μάθημά μας ώστε να επιτύχουμε τους διδακτικούς μας στόχους

Το ζήτημα της σχολαστικής ανάλυσης που υπερσυσσωρεύει πληροφορίες η οργανική σημασία των οποίων η σκοπιμότητά τους ως κλειδιών ερμηνείας δεν καθίσταται πάντοτε σαφής ήκαι δεν υπηρετεί τον ευρύτερο στόχο της κατανόησης της Οδύσσειας ως ποιήματος

Ζητάμε λοιπόν να διδάξουμε την Οδύσσεια ως ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Το ζήτημα της φορμαλιστικής προσέγγισης που αντιμετωπίζει φαινόμενα όπως οι φόρμουλες οι τυπικές σκηνές οι παρομοιώσεις κτλ μόνο ως laquoμορφήraquo αγνοώντας ότι στη λογοτεχνία το ΤΙ το πώς και το ΓΙΑΤΙ του ποιήματος είναι άρρηκτα συνδεδεμένα

Σχεδία Καλά κάτι καλύτερο δεν είχαν να δώσουν οι θεοί

πολύτλας

bull Ιλιαδικό ηρωικό ιδεώδες θάνατος καταστροφή αταξία

ΠΟΛΕΜΟΣ

bull Οδυσσειακό ηρωικό ιδεώδες αντοχή ευστροφία επιμονή

ΝΟΣΤΟΣ

bull Το διακύβευμα τάξη αρμονία δικαιοσύνη

ΟΙΚΟΣ

ΒΑΣΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Προσεγγιζουμε τα ομηρικά έπη μεγαθεματικά Για να βοηθήσουμε τους μαθητές μας να αντιληφθούν την ουσία της Οδύσσειας στον λίγο χρόνο που έχουμε στη διάθεσή μας απαιτείται να επιμείνουμε και να επανερχόμαστε διαρκώς στα αδρά συστατικά του έπους αυτού

Τα μεγάλα θέματα και μοτίβα της Οδύσσειας ο ΝΟΣΤΟΣ ο ΟΙΚΟΣ και ο

ΠΟΛΕΜΟΣ επανέρχονται διαρκώς και συνέχουν τις βασικές

αφηγηματολογικές μονάδες γύρω από τις οποίες κτίζεται η αφήγηση δηλαδή

Τα ΠΡΟΣΩΠΑ τον αφηγηματικό ΧΡΟΝΟ και τον αφηγηματικό ΧΩΡΟ του έπους

Χαρακτηριστικό της Οδύσσειας αλλά και της παραδοσιακής αφήγησης εν γένει είναι ότι οι

αφηγηματολογικές αυτές μονάδες αρθρώνονται στη βάση ευδιάκριτων παραλληλισμών και αντιθέσεων

συμμετρικών δηλαδή σχέσεων

ΒΑΣΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Είναι λοιπόν σκόπιμο να ωθούμε τους μαθητές να παρατηρούν σχέσεις και συνδέσεις μεταξύ

προσώπων τόπων και καταστάσεων ώστε να

αντιλαμβάνονται τη ροή της αφήγησης στο ποίημα και να

συλλαμβάνουν τα νοήματα που κρύβονται πίσω από τη ροή αυτή

Ο Οδυσσέας και η αθανασία

Ο Οδυσσέας ορίζεται από τα πρόσωπα που τον περιβάλλουν κατά τον νόστο

Οδυσσέας

Αχιλλέας

Μενέλαος

Αγαμέμνων

Πρωτίστως οι μεγάλοι ήρωες της Ιλιάδας

Η Καλυψώ και οι laquoεπικίνδυνες γυναίκεςraquo της Οδύσσειας

Ο Οδυσσέας ορίζεται από τα πρόσωπα που τον περιβάλλουν κατά τον νόστο

Οδυσσέας Αθηνά

Καλυψώ

Κίρκη

(Σκύλλα Χάρυβδη)

Ναυσικά

Πηνελόπη

(ΚλυταιμήστραΕλένη)

Ο Οδυσσέας και οι laquoεπικίνδυνεςraquo γυναίκες

Ναυσικά

Ελένη

Καλυψώ

Κλυταιμνή-στρα

Κίρκη

ΠΗΝΕΛΟΠΗ

Ο Οδυσσέας καθηλωμένος στο νησί της Καλυψούς

Θεϊκά δώματα

Ανθρώπινος

χωροχρόνος

οἶκος

Κύκλωπες

Οριακοί χώροι

Η Διδακτική Πρόταση

Ως επιπλέον βοήθημα για τον σκοπό αυτό προσθέτουμε στο τέλος κάθε ενότητας και μια στοιχειώδη laquoΔιδακτική Πρότασηraquo ή καλύτερα κατευθύνσεις διδασκαλίας

Η πρόταση αυτή περιλαμβάνει ερωτήσεις μαιευτικού τύπου

Με τις ερωτήσεις αυτές εισηγούμαστε στον φιλόλογο πώς θα μπορούσε να εξασκήσει τους μαθητές στον εντοπισμό της ερμηνευτικής ουσίας

Οι ερωτήσεις αυτές δεν αποτελούν βεβαίως ολοκληρωμένο διδακτικό σενάριο

Η θέση της ραψωδίας στην Οδύσσεια

Κάθε κεφάλαιο ξεκινά επίσης τοποθετώντας την ενότητα στο πλαίσιό της (στο πλαίσιο της ραψωδίας από την οποία προέρχεται και στο ευρύτερο πλαίσιο του έπους)

Είναι αυτονόητο ότι ο μαθητής δεν κατέχει αυτό το πλαίσιο στο σύνολό του παρά μόνο όσα προηγήθηκαν Επαφίεται στον φιλόλογο να βρει τον τρόπο να μεταδώσει αυτές τις πληροφορίες με τρόπο έμμεσο ώστε αφενός να υπενθυμίζει στον μαθητή όσα γνωρίζει και αφετέρου να τον προϊδεάζει για όσα θα γνωρίσει οσονούπω χωρίς να τον βαρυφορτώσει με άκαιρες πληροφορίες

Βοήθημα αλλά όχι τυφλοσούρτης

Το βιβλίο δεν φιλοδοξεί άλλωστε να καταστεί τυφλοσούρτης που θα ποδηγετεί τον φιλόλογο που θα ευνουχίζει τη δημιουργικότητά του

Αναμένουμε από τον φιλόλογο να μελετήσει την επιστημονική ανάλυση της κάθε ενότητας και να μετουσιώσει ότι διάβασε σε ουσιώδη διδακτική πράξη σύμφωνα με τα δικά του βιώματα και τη δική του δημιουργική προσωπικότητα

Η ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΚΤΕΑΣ ΥΛΗΣ Πόση Οδύσσεια θα διδάξουμε Ποια κομμάτια από τον υφιστάμενο προγραμματισμό παραλείπονται ποια άλλα τα αντικαθιστούν και γιατί

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

Η ύλη διαρθρώθηκε με γνώμονα τα εξής

(α) Οι διδασκόμενες ενότητες πρέπει να επιτρέπουν στον μαθητή να παρακολουθήσει την εξέλιξη της πλοκής τουλάχιστον στους σημαντικότερους σταθμούς της και να γνωρίσει τους σπουδαιότερους πρωταγωνιστές του έπους ανθρώπους και θεούς

(β) Μέσα από τα διδασκόμενα αποσπάσματα ο μαθητής πρέπει να μελετήσει εις βάθος τα σημαντικότερα θέματα της Οδύσσειας

(γ) Τα κείμενα οφείλουν να καθιστούν εφικτή τη σπουδή των πιο αξιοπρόσεκτων τεχνικών επικής σύνθεσης και αφήγησης

(δ) Βασικός γνώμονας στις επιλογές μας ήταν η ανάγκη να μειωθεί η διδακτέα ύλη τουλάχιστον κατά 25 χωρίς όμως επrsquo ουδενί να διακυβευθεί η ποιότητα της διδασκαλίας και η επίτευξη των διδακτικών στόχων

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

ΒΑΣΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Διδάσκουμε τα ομηρικά έπη ως λογοτεχνήματα

Για τις ανάγκες του μαθήματος της Αρχαίας Γραμματείας από Μετάφραση τα ομηρικά έπη δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται ως μεταλλεία ιστορικών πληροφοριών laquoγια να εξακριβώσουμε μια εποχήraquo αλλά να αναλύονται ως μεγάλη λογοτεχνία να προσεγγίζονται όχι ως ιστορικά ντοκουμέντα αφορμή για διαδρομές έξω από το έπος και πέρα από αυτό αλλά ως εισιτήριο προς τα ενδότερα αυτής της ιδιαίτερης θεμελιακής ποιητικής μορφής που καλείται έπος

Τα πάντα στο έπος μας ενδιαφέρουν ως λογοτεχνικοί και όχι ως ιστορικοί κώδικες

ΟΤΙ ΞΕΡΩ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ ΜΕ ΕΝΔΙΑΦΕΡΕΙ ΩΣ

ΚΛΕΙΔΙ ΕΡΜΗΝΕΙΑΣ ΤΩΝ ΠΟΙΗΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ

Η περίφημη laquoαρχαιογνωσίαraquo πρέπει να είναι μέσον και όχι αυτοσκοπός

Ζητάμε λοιπόν να διδάξουμε την Οδύσσεια ως ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Το ζήτημα της περιβόητης laquoαρχαιογνωσίαςraquo πόσες και τι είδους αρχαιογνωστικές πληροφορίες χρειάζεται να αναφέρουμε στο μάθημά μας ώστε να επιτύχουμε τους διδακτικούς μας στόχους

Το ζήτημα της σχολαστικής ανάλυσης που υπερσυσσωρεύει πληροφορίες η οργανική σημασία των οποίων η σκοπιμότητά τους ως κλειδιών ερμηνείας δεν καθίσταται πάντοτε σαφής ήκαι δεν υπηρετεί τον ευρύτερο στόχο της κατανόησης της Οδύσσειας ως ποιήματος

Ζητάμε λοιπόν να διδάξουμε την Οδύσσεια ως ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Το ζήτημα της φορμαλιστικής προσέγγισης που αντιμετωπίζει φαινόμενα όπως οι φόρμουλες οι τυπικές σκηνές οι παρομοιώσεις κτλ μόνο ως laquoμορφήraquo αγνοώντας ότι στη λογοτεχνία το ΤΙ το πώς και το ΓΙΑΤΙ του ποιήματος είναι άρρηκτα συνδεδεμένα

Σχεδία Καλά κάτι καλύτερο δεν είχαν να δώσουν οι θεοί

πολύτλας

bull Ιλιαδικό ηρωικό ιδεώδες θάνατος καταστροφή αταξία

ΠΟΛΕΜΟΣ

bull Οδυσσειακό ηρωικό ιδεώδες αντοχή ευστροφία επιμονή

ΝΟΣΤΟΣ

bull Το διακύβευμα τάξη αρμονία δικαιοσύνη

ΟΙΚΟΣ

ΒΑΣΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Προσεγγιζουμε τα ομηρικά έπη μεγαθεματικά Για να βοηθήσουμε τους μαθητές μας να αντιληφθούν την ουσία της Οδύσσειας στον λίγο χρόνο που έχουμε στη διάθεσή μας απαιτείται να επιμείνουμε και να επανερχόμαστε διαρκώς στα αδρά συστατικά του έπους αυτού

Τα μεγάλα θέματα και μοτίβα της Οδύσσειας ο ΝΟΣΤΟΣ ο ΟΙΚΟΣ και ο

ΠΟΛΕΜΟΣ επανέρχονται διαρκώς και συνέχουν τις βασικές

αφηγηματολογικές μονάδες γύρω από τις οποίες κτίζεται η αφήγηση δηλαδή

Τα ΠΡΟΣΩΠΑ τον αφηγηματικό ΧΡΟΝΟ και τον αφηγηματικό ΧΩΡΟ του έπους

Χαρακτηριστικό της Οδύσσειας αλλά και της παραδοσιακής αφήγησης εν γένει είναι ότι οι

αφηγηματολογικές αυτές μονάδες αρθρώνονται στη βάση ευδιάκριτων παραλληλισμών και αντιθέσεων

συμμετρικών δηλαδή σχέσεων

ΒΑΣΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Είναι λοιπόν σκόπιμο να ωθούμε τους μαθητές να παρατηρούν σχέσεις και συνδέσεις μεταξύ

προσώπων τόπων και καταστάσεων ώστε να

αντιλαμβάνονται τη ροή της αφήγησης στο ποίημα και να

συλλαμβάνουν τα νοήματα που κρύβονται πίσω από τη ροή αυτή

Ο Οδυσσέας και η αθανασία

Ο Οδυσσέας ορίζεται από τα πρόσωπα που τον περιβάλλουν κατά τον νόστο

Οδυσσέας

Αχιλλέας

Μενέλαος

Αγαμέμνων

Πρωτίστως οι μεγάλοι ήρωες της Ιλιάδας

Η Καλυψώ και οι laquoεπικίνδυνες γυναίκεςraquo της Οδύσσειας

Ο Οδυσσέας ορίζεται από τα πρόσωπα που τον περιβάλλουν κατά τον νόστο

Οδυσσέας Αθηνά

Καλυψώ

Κίρκη

(Σκύλλα Χάρυβδη)

Ναυσικά

Πηνελόπη

(ΚλυταιμήστραΕλένη)

Ο Οδυσσέας και οι laquoεπικίνδυνεςraquo γυναίκες

Ναυσικά

Ελένη

Καλυψώ

Κλυταιμνή-στρα

Κίρκη

ΠΗΝΕΛΟΠΗ

Ο Οδυσσέας καθηλωμένος στο νησί της Καλυψούς

Θεϊκά δώματα

Ανθρώπινος

χωροχρόνος

οἶκος

Κύκλωπες

Οριακοί χώροι

Η θέση της ραψωδίας στην Οδύσσεια

Κάθε κεφάλαιο ξεκινά επίσης τοποθετώντας την ενότητα στο πλαίσιό της (στο πλαίσιο της ραψωδίας από την οποία προέρχεται και στο ευρύτερο πλαίσιο του έπους)

Είναι αυτονόητο ότι ο μαθητής δεν κατέχει αυτό το πλαίσιο στο σύνολό του παρά μόνο όσα προηγήθηκαν Επαφίεται στον φιλόλογο να βρει τον τρόπο να μεταδώσει αυτές τις πληροφορίες με τρόπο έμμεσο ώστε αφενός να υπενθυμίζει στον μαθητή όσα γνωρίζει και αφετέρου να τον προϊδεάζει για όσα θα γνωρίσει οσονούπω χωρίς να τον βαρυφορτώσει με άκαιρες πληροφορίες

Βοήθημα αλλά όχι τυφλοσούρτης

Το βιβλίο δεν φιλοδοξεί άλλωστε να καταστεί τυφλοσούρτης που θα ποδηγετεί τον φιλόλογο που θα ευνουχίζει τη δημιουργικότητά του

Αναμένουμε από τον φιλόλογο να μελετήσει την επιστημονική ανάλυση της κάθε ενότητας και να μετουσιώσει ότι διάβασε σε ουσιώδη διδακτική πράξη σύμφωνα με τα δικά του βιώματα και τη δική του δημιουργική προσωπικότητα

Η ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΚΤΕΑΣ ΥΛΗΣ Πόση Οδύσσεια θα διδάξουμε Ποια κομμάτια από τον υφιστάμενο προγραμματισμό παραλείπονται ποια άλλα τα αντικαθιστούν και γιατί

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

Η ύλη διαρθρώθηκε με γνώμονα τα εξής

(α) Οι διδασκόμενες ενότητες πρέπει να επιτρέπουν στον μαθητή να παρακολουθήσει την εξέλιξη της πλοκής τουλάχιστον στους σημαντικότερους σταθμούς της και να γνωρίσει τους σπουδαιότερους πρωταγωνιστές του έπους ανθρώπους και θεούς

(β) Μέσα από τα διδασκόμενα αποσπάσματα ο μαθητής πρέπει να μελετήσει εις βάθος τα σημαντικότερα θέματα της Οδύσσειας

(γ) Τα κείμενα οφείλουν να καθιστούν εφικτή τη σπουδή των πιο αξιοπρόσεκτων τεχνικών επικής σύνθεσης και αφήγησης

(δ) Βασικός γνώμονας στις επιλογές μας ήταν η ανάγκη να μειωθεί η διδακτέα ύλη τουλάχιστον κατά 25 χωρίς όμως επrsquo ουδενί να διακυβευθεί η ποιότητα της διδασκαλίας και η επίτευξη των διδακτικών στόχων

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

ΒΑΣΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Διδάσκουμε τα ομηρικά έπη ως λογοτεχνήματα

Για τις ανάγκες του μαθήματος της Αρχαίας Γραμματείας από Μετάφραση τα ομηρικά έπη δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται ως μεταλλεία ιστορικών πληροφοριών laquoγια να εξακριβώσουμε μια εποχήraquo αλλά να αναλύονται ως μεγάλη λογοτεχνία να προσεγγίζονται όχι ως ιστορικά ντοκουμέντα αφορμή για διαδρομές έξω από το έπος και πέρα από αυτό αλλά ως εισιτήριο προς τα ενδότερα αυτής της ιδιαίτερης θεμελιακής ποιητικής μορφής που καλείται έπος

Τα πάντα στο έπος μας ενδιαφέρουν ως λογοτεχνικοί και όχι ως ιστορικοί κώδικες

ΟΤΙ ΞΕΡΩ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ ΜΕ ΕΝΔΙΑΦΕΡΕΙ ΩΣ

ΚΛΕΙΔΙ ΕΡΜΗΝΕΙΑΣ ΤΩΝ ΠΟΙΗΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ

Η περίφημη laquoαρχαιογνωσίαraquo πρέπει να είναι μέσον και όχι αυτοσκοπός

Ζητάμε λοιπόν να διδάξουμε την Οδύσσεια ως ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Το ζήτημα της περιβόητης laquoαρχαιογνωσίαςraquo πόσες και τι είδους αρχαιογνωστικές πληροφορίες χρειάζεται να αναφέρουμε στο μάθημά μας ώστε να επιτύχουμε τους διδακτικούς μας στόχους

Το ζήτημα της σχολαστικής ανάλυσης που υπερσυσσωρεύει πληροφορίες η οργανική σημασία των οποίων η σκοπιμότητά τους ως κλειδιών ερμηνείας δεν καθίσταται πάντοτε σαφής ήκαι δεν υπηρετεί τον ευρύτερο στόχο της κατανόησης της Οδύσσειας ως ποιήματος

Ζητάμε λοιπόν να διδάξουμε την Οδύσσεια ως ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Το ζήτημα της φορμαλιστικής προσέγγισης που αντιμετωπίζει φαινόμενα όπως οι φόρμουλες οι τυπικές σκηνές οι παρομοιώσεις κτλ μόνο ως laquoμορφήraquo αγνοώντας ότι στη λογοτεχνία το ΤΙ το πώς και το ΓΙΑΤΙ του ποιήματος είναι άρρηκτα συνδεδεμένα

Σχεδία Καλά κάτι καλύτερο δεν είχαν να δώσουν οι θεοί

πολύτλας

bull Ιλιαδικό ηρωικό ιδεώδες θάνατος καταστροφή αταξία

ΠΟΛΕΜΟΣ

bull Οδυσσειακό ηρωικό ιδεώδες αντοχή ευστροφία επιμονή

ΝΟΣΤΟΣ

bull Το διακύβευμα τάξη αρμονία δικαιοσύνη

ΟΙΚΟΣ

ΒΑΣΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Προσεγγιζουμε τα ομηρικά έπη μεγαθεματικά Για να βοηθήσουμε τους μαθητές μας να αντιληφθούν την ουσία της Οδύσσειας στον λίγο χρόνο που έχουμε στη διάθεσή μας απαιτείται να επιμείνουμε και να επανερχόμαστε διαρκώς στα αδρά συστατικά του έπους αυτού

Τα μεγάλα θέματα και μοτίβα της Οδύσσειας ο ΝΟΣΤΟΣ ο ΟΙΚΟΣ και ο

ΠΟΛΕΜΟΣ επανέρχονται διαρκώς και συνέχουν τις βασικές

αφηγηματολογικές μονάδες γύρω από τις οποίες κτίζεται η αφήγηση δηλαδή

Τα ΠΡΟΣΩΠΑ τον αφηγηματικό ΧΡΟΝΟ και τον αφηγηματικό ΧΩΡΟ του έπους

Χαρακτηριστικό της Οδύσσειας αλλά και της παραδοσιακής αφήγησης εν γένει είναι ότι οι

αφηγηματολογικές αυτές μονάδες αρθρώνονται στη βάση ευδιάκριτων παραλληλισμών και αντιθέσεων

συμμετρικών δηλαδή σχέσεων

ΒΑΣΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Είναι λοιπόν σκόπιμο να ωθούμε τους μαθητές να παρατηρούν σχέσεις και συνδέσεις μεταξύ

προσώπων τόπων και καταστάσεων ώστε να

αντιλαμβάνονται τη ροή της αφήγησης στο ποίημα και να

συλλαμβάνουν τα νοήματα που κρύβονται πίσω από τη ροή αυτή

Ο Οδυσσέας και η αθανασία

Ο Οδυσσέας ορίζεται από τα πρόσωπα που τον περιβάλλουν κατά τον νόστο

Οδυσσέας

Αχιλλέας

Μενέλαος

Αγαμέμνων

Πρωτίστως οι μεγάλοι ήρωες της Ιλιάδας

Η Καλυψώ και οι laquoεπικίνδυνες γυναίκεςraquo της Οδύσσειας

Ο Οδυσσέας ορίζεται από τα πρόσωπα που τον περιβάλλουν κατά τον νόστο

Οδυσσέας Αθηνά

Καλυψώ

Κίρκη

(Σκύλλα Χάρυβδη)

Ναυσικά

Πηνελόπη

(ΚλυταιμήστραΕλένη)

Ο Οδυσσέας και οι laquoεπικίνδυνεςraquo γυναίκες

Ναυσικά

Ελένη

Καλυψώ

Κλυταιμνή-στρα

Κίρκη

ΠΗΝΕΛΟΠΗ

Ο Οδυσσέας καθηλωμένος στο νησί της Καλυψούς

Θεϊκά δώματα

Ανθρώπινος

χωροχρόνος

οἶκος

Κύκλωπες

Οριακοί χώροι

Βοήθημα αλλά όχι τυφλοσούρτης

Το βιβλίο δεν φιλοδοξεί άλλωστε να καταστεί τυφλοσούρτης που θα ποδηγετεί τον φιλόλογο που θα ευνουχίζει τη δημιουργικότητά του

Αναμένουμε από τον φιλόλογο να μελετήσει την επιστημονική ανάλυση της κάθε ενότητας και να μετουσιώσει ότι διάβασε σε ουσιώδη διδακτική πράξη σύμφωνα με τα δικά του βιώματα και τη δική του δημιουργική προσωπικότητα

Η ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΚΤΕΑΣ ΥΛΗΣ Πόση Οδύσσεια θα διδάξουμε Ποια κομμάτια από τον υφιστάμενο προγραμματισμό παραλείπονται ποια άλλα τα αντικαθιστούν και γιατί

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

Η ύλη διαρθρώθηκε με γνώμονα τα εξής

(α) Οι διδασκόμενες ενότητες πρέπει να επιτρέπουν στον μαθητή να παρακολουθήσει την εξέλιξη της πλοκής τουλάχιστον στους σημαντικότερους σταθμούς της και να γνωρίσει τους σπουδαιότερους πρωταγωνιστές του έπους ανθρώπους και θεούς

(β) Μέσα από τα διδασκόμενα αποσπάσματα ο μαθητής πρέπει να μελετήσει εις βάθος τα σημαντικότερα θέματα της Οδύσσειας

(γ) Τα κείμενα οφείλουν να καθιστούν εφικτή τη σπουδή των πιο αξιοπρόσεκτων τεχνικών επικής σύνθεσης και αφήγησης

(δ) Βασικός γνώμονας στις επιλογές μας ήταν η ανάγκη να μειωθεί η διδακτέα ύλη τουλάχιστον κατά 25 χωρίς όμως επrsquo ουδενί να διακυβευθεί η ποιότητα της διδασκαλίας και η επίτευξη των διδακτικών στόχων

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

ΒΑΣΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Διδάσκουμε τα ομηρικά έπη ως λογοτεχνήματα

Για τις ανάγκες του μαθήματος της Αρχαίας Γραμματείας από Μετάφραση τα ομηρικά έπη δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται ως μεταλλεία ιστορικών πληροφοριών laquoγια να εξακριβώσουμε μια εποχήraquo αλλά να αναλύονται ως μεγάλη λογοτεχνία να προσεγγίζονται όχι ως ιστορικά ντοκουμέντα αφορμή για διαδρομές έξω από το έπος και πέρα από αυτό αλλά ως εισιτήριο προς τα ενδότερα αυτής της ιδιαίτερης θεμελιακής ποιητικής μορφής που καλείται έπος

Τα πάντα στο έπος μας ενδιαφέρουν ως λογοτεχνικοί και όχι ως ιστορικοί κώδικες

ΟΤΙ ΞΕΡΩ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ ΜΕ ΕΝΔΙΑΦΕΡΕΙ ΩΣ

ΚΛΕΙΔΙ ΕΡΜΗΝΕΙΑΣ ΤΩΝ ΠΟΙΗΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ

Η περίφημη laquoαρχαιογνωσίαraquo πρέπει να είναι μέσον και όχι αυτοσκοπός

Ζητάμε λοιπόν να διδάξουμε την Οδύσσεια ως ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Το ζήτημα της περιβόητης laquoαρχαιογνωσίαςraquo πόσες και τι είδους αρχαιογνωστικές πληροφορίες χρειάζεται να αναφέρουμε στο μάθημά μας ώστε να επιτύχουμε τους διδακτικούς μας στόχους

Το ζήτημα της σχολαστικής ανάλυσης που υπερσυσσωρεύει πληροφορίες η οργανική σημασία των οποίων η σκοπιμότητά τους ως κλειδιών ερμηνείας δεν καθίσταται πάντοτε σαφής ήκαι δεν υπηρετεί τον ευρύτερο στόχο της κατανόησης της Οδύσσειας ως ποιήματος

Ζητάμε λοιπόν να διδάξουμε την Οδύσσεια ως ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Το ζήτημα της φορμαλιστικής προσέγγισης που αντιμετωπίζει φαινόμενα όπως οι φόρμουλες οι τυπικές σκηνές οι παρομοιώσεις κτλ μόνο ως laquoμορφήraquo αγνοώντας ότι στη λογοτεχνία το ΤΙ το πώς και το ΓΙΑΤΙ του ποιήματος είναι άρρηκτα συνδεδεμένα

Σχεδία Καλά κάτι καλύτερο δεν είχαν να δώσουν οι θεοί

πολύτλας

bull Ιλιαδικό ηρωικό ιδεώδες θάνατος καταστροφή αταξία

ΠΟΛΕΜΟΣ

bull Οδυσσειακό ηρωικό ιδεώδες αντοχή ευστροφία επιμονή

ΝΟΣΤΟΣ

bull Το διακύβευμα τάξη αρμονία δικαιοσύνη

ΟΙΚΟΣ

ΒΑΣΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Προσεγγιζουμε τα ομηρικά έπη μεγαθεματικά Για να βοηθήσουμε τους μαθητές μας να αντιληφθούν την ουσία της Οδύσσειας στον λίγο χρόνο που έχουμε στη διάθεσή μας απαιτείται να επιμείνουμε και να επανερχόμαστε διαρκώς στα αδρά συστατικά του έπους αυτού

Τα μεγάλα θέματα και μοτίβα της Οδύσσειας ο ΝΟΣΤΟΣ ο ΟΙΚΟΣ και ο

ΠΟΛΕΜΟΣ επανέρχονται διαρκώς και συνέχουν τις βασικές

αφηγηματολογικές μονάδες γύρω από τις οποίες κτίζεται η αφήγηση δηλαδή

Τα ΠΡΟΣΩΠΑ τον αφηγηματικό ΧΡΟΝΟ και τον αφηγηματικό ΧΩΡΟ του έπους

Χαρακτηριστικό της Οδύσσειας αλλά και της παραδοσιακής αφήγησης εν γένει είναι ότι οι

αφηγηματολογικές αυτές μονάδες αρθρώνονται στη βάση ευδιάκριτων παραλληλισμών και αντιθέσεων

συμμετρικών δηλαδή σχέσεων

ΒΑΣΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Είναι λοιπόν σκόπιμο να ωθούμε τους μαθητές να παρατηρούν σχέσεις και συνδέσεις μεταξύ

προσώπων τόπων και καταστάσεων ώστε να

αντιλαμβάνονται τη ροή της αφήγησης στο ποίημα και να

συλλαμβάνουν τα νοήματα που κρύβονται πίσω από τη ροή αυτή

Ο Οδυσσέας και η αθανασία

Ο Οδυσσέας ορίζεται από τα πρόσωπα που τον περιβάλλουν κατά τον νόστο

Οδυσσέας

Αχιλλέας

Μενέλαος

Αγαμέμνων

Πρωτίστως οι μεγάλοι ήρωες της Ιλιάδας

Η Καλυψώ και οι laquoεπικίνδυνες γυναίκεςraquo της Οδύσσειας

Ο Οδυσσέας ορίζεται από τα πρόσωπα που τον περιβάλλουν κατά τον νόστο

Οδυσσέας Αθηνά

Καλυψώ

Κίρκη

(Σκύλλα Χάρυβδη)

Ναυσικά

Πηνελόπη

(ΚλυταιμήστραΕλένη)

Ο Οδυσσέας και οι laquoεπικίνδυνεςraquo γυναίκες

Ναυσικά

Ελένη

Καλυψώ

Κλυταιμνή-στρα

Κίρκη

ΠΗΝΕΛΟΠΗ

Ο Οδυσσέας καθηλωμένος στο νησί της Καλυψούς

Θεϊκά δώματα

Ανθρώπινος

χωροχρόνος

οἶκος

Κύκλωπες

Οριακοί χώροι

Η ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΚΤΕΑΣ ΥΛΗΣ Πόση Οδύσσεια θα διδάξουμε Ποια κομμάτια από τον υφιστάμενο προγραμματισμό παραλείπονται ποια άλλα τα αντικαθιστούν και γιατί

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

Η ύλη διαρθρώθηκε με γνώμονα τα εξής

(α) Οι διδασκόμενες ενότητες πρέπει να επιτρέπουν στον μαθητή να παρακολουθήσει την εξέλιξη της πλοκής τουλάχιστον στους σημαντικότερους σταθμούς της και να γνωρίσει τους σπουδαιότερους πρωταγωνιστές του έπους ανθρώπους και θεούς

(β) Μέσα από τα διδασκόμενα αποσπάσματα ο μαθητής πρέπει να μελετήσει εις βάθος τα σημαντικότερα θέματα της Οδύσσειας

(γ) Τα κείμενα οφείλουν να καθιστούν εφικτή τη σπουδή των πιο αξιοπρόσεκτων τεχνικών επικής σύνθεσης και αφήγησης

(δ) Βασικός γνώμονας στις επιλογές μας ήταν η ανάγκη να μειωθεί η διδακτέα ύλη τουλάχιστον κατά 25 χωρίς όμως επrsquo ουδενί να διακυβευθεί η ποιότητα της διδασκαλίας και η επίτευξη των διδακτικών στόχων

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

ΒΑΣΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Διδάσκουμε τα ομηρικά έπη ως λογοτεχνήματα

Για τις ανάγκες του μαθήματος της Αρχαίας Γραμματείας από Μετάφραση τα ομηρικά έπη δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται ως μεταλλεία ιστορικών πληροφοριών laquoγια να εξακριβώσουμε μια εποχήraquo αλλά να αναλύονται ως μεγάλη λογοτεχνία να προσεγγίζονται όχι ως ιστορικά ντοκουμέντα αφορμή για διαδρομές έξω από το έπος και πέρα από αυτό αλλά ως εισιτήριο προς τα ενδότερα αυτής της ιδιαίτερης θεμελιακής ποιητικής μορφής που καλείται έπος

Τα πάντα στο έπος μας ενδιαφέρουν ως λογοτεχνικοί και όχι ως ιστορικοί κώδικες

ΟΤΙ ΞΕΡΩ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ ΜΕ ΕΝΔΙΑΦΕΡΕΙ ΩΣ

ΚΛΕΙΔΙ ΕΡΜΗΝΕΙΑΣ ΤΩΝ ΠΟΙΗΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ

Η περίφημη laquoαρχαιογνωσίαraquo πρέπει να είναι μέσον και όχι αυτοσκοπός

Ζητάμε λοιπόν να διδάξουμε την Οδύσσεια ως ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Το ζήτημα της περιβόητης laquoαρχαιογνωσίαςraquo πόσες και τι είδους αρχαιογνωστικές πληροφορίες χρειάζεται να αναφέρουμε στο μάθημά μας ώστε να επιτύχουμε τους διδακτικούς μας στόχους

Το ζήτημα της σχολαστικής ανάλυσης που υπερσυσσωρεύει πληροφορίες η οργανική σημασία των οποίων η σκοπιμότητά τους ως κλειδιών ερμηνείας δεν καθίσταται πάντοτε σαφής ήκαι δεν υπηρετεί τον ευρύτερο στόχο της κατανόησης της Οδύσσειας ως ποιήματος

Ζητάμε λοιπόν να διδάξουμε την Οδύσσεια ως ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Το ζήτημα της φορμαλιστικής προσέγγισης που αντιμετωπίζει φαινόμενα όπως οι φόρμουλες οι τυπικές σκηνές οι παρομοιώσεις κτλ μόνο ως laquoμορφήraquo αγνοώντας ότι στη λογοτεχνία το ΤΙ το πώς και το ΓΙΑΤΙ του ποιήματος είναι άρρηκτα συνδεδεμένα

Σχεδία Καλά κάτι καλύτερο δεν είχαν να δώσουν οι θεοί

πολύτλας

bull Ιλιαδικό ηρωικό ιδεώδες θάνατος καταστροφή αταξία

ΠΟΛΕΜΟΣ

bull Οδυσσειακό ηρωικό ιδεώδες αντοχή ευστροφία επιμονή

ΝΟΣΤΟΣ

bull Το διακύβευμα τάξη αρμονία δικαιοσύνη

ΟΙΚΟΣ

ΒΑΣΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Προσεγγιζουμε τα ομηρικά έπη μεγαθεματικά Για να βοηθήσουμε τους μαθητές μας να αντιληφθούν την ουσία της Οδύσσειας στον λίγο χρόνο που έχουμε στη διάθεσή μας απαιτείται να επιμείνουμε και να επανερχόμαστε διαρκώς στα αδρά συστατικά του έπους αυτού

Τα μεγάλα θέματα και μοτίβα της Οδύσσειας ο ΝΟΣΤΟΣ ο ΟΙΚΟΣ και ο

ΠΟΛΕΜΟΣ επανέρχονται διαρκώς και συνέχουν τις βασικές

αφηγηματολογικές μονάδες γύρω από τις οποίες κτίζεται η αφήγηση δηλαδή

Τα ΠΡΟΣΩΠΑ τον αφηγηματικό ΧΡΟΝΟ και τον αφηγηματικό ΧΩΡΟ του έπους

Χαρακτηριστικό της Οδύσσειας αλλά και της παραδοσιακής αφήγησης εν γένει είναι ότι οι

αφηγηματολογικές αυτές μονάδες αρθρώνονται στη βάση ευδιάκριτων παραλληλισμών και αντιθέσεων

συμμετρικών δηλαδή σχέσεων

ΒΑΣΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Είναι λοιπόν σκόπιμο να ωθούμε τους μαθητές να παρατηρούν σχέσεις και συνδέσεις μεταξύ

προσώπων τόπων και καταστάσεων ώστε να

αντιλαμβάνονται τη ροή της αφήγησης στο ποίημα και να

συλλαμβάνουν τα νοήματα που κρύβονται πίσω από τη ροή αυτή

Ο Οδυσσέας και η αθανασία

Ο Οδυσσέας ορίζεται από τα πρόσωπα που τον περιβάλλουν κατά τον νόστο

Οδυσσέας

Αχιλλέας

Μενέλαος

Αγαμέμνων

Πρωτίστως οι μεγάλοι ήρωες της Ιλιάδας

Η Καλυψώ και οι laquoεπικίνδυνες γυναίκεςraquo της Οδύσσειας

Ο Οδυσσέας ορίζεται από τα πρόσωπα που τον περιβάλλουν κατά τον νόστο

Οδυσσέας Αθηνά

Καλυψώ

Κίρκη

(Σκύλλα Χάρυβδη)

Ναυσικά

Πηνελόπη

(ΚλυταιμήστραΕλένη)

Ο Οδυσσέας και οι laquoεπικίνδυνεςraquo γυναίκες

Ναυσικά

Ελένη

Καλυψώ

Κλυταιμνή-στρα

Κίρκη

ΠΗΝΕΛΟΠΗ

Ο Οδυσσέας καθηλωμένος στο νησί της Καλυψούς

Θεϊκά δώματα

Ανθρώπινος

χωροχρόνος

οἶκος

Κύκλωπες

Οριακοί χώροι

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

Η ύλη διαρθρώθηκε με γνώμονα τα εξής

(α) Οι διδασκόμενες ενότητες πρέπει να επιτρέπουν στον μαθητή να παρακολουθήσει την εξέλιξη της πλοκής τουλάχιστον στους σημαντικότερους σταθμούς της και να γνωρίσει τους σπουδαιότερους πρωταγωνιστές του έπους ανθρώπους και θεούς

(β) Μέσα από τα διδασκόμενα αποσπάσματα ο μαθητής πρέπει να μελετήσει εις βάθος τα σημαντικότερα θέματα της Οδύσσειας

(γ) Τα κείμενα οφείλουν να καθιστούν εφικτή τη σπουδή των πιο αξιοπρόσεκτων τεχνικών επικής σύνθεσης και αφήγησης

(δ) Βασικός γνώμονας στις επιλογές μας ήταν η ανάγκη να μειωθεί η διδακτέα ύλη τουλάχιστον κατά 25 χωρίς όμως επrsquo ουδενί να διακυβευθεί η ποιότητα της διδασκαλίας και η επίτευξη των διδακτικών στόχων

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

ΒΑΣΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Διδάσκουμε τα ομηρικά έπη ως λογοτεχνήματα

Για τις ανάγκες του μαθήματος της Αρχαίας Γραμματείας από Μετάφραση τα ομηρικά έπη δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται ως μεταλλεία ιστορικών πληροφοριών laquoγια να εξακριβώσουμε μια εποχήraquo αλλά να αναλύονται ως μεγάλη λογοτεχνία να προσεγγίζονται όχι ως ιστορικά ντοκουμέντα αφορμή για διαδρομές έξω από το έπος και πέρα από αυτό αλλά ως εισιτήριο προς τα ενδότερα αυτής της ιδιαίτερης θεμελιακής ποιητικής μορφής που καλείται έπος

Τα πάντα στο έπος μας ενδιαφέρουν ως λογοτεχνικοί και όχι ως ιστορικοί κώδικες

ΟΤΙ ΞΕΡΩ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ ΜΕ ΕΝΔΙΑΦΕΡΕΙ ΩΣ

ΚΛΕΙΔΙ ΕΡΜΗΝΕΙΑΣ ΤΩΝ ΠΟΙΗΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ

Η περίφημη laquoαρχαιογνωσίαraquo πρέπει να είναι μέσον και όχι αυτοσκοπός

Ζητάμε λοιπόν να διδάξουμε την Οδύσσεια ως ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Το ζήτημα της περιβόητης laquoαρχαιογνωσίαςraquo πόσες και τι είδους αρχαιογνωστικές πληροφορίες χρειάζεται να αναφέρουμε στο μάθημά μας ώστε να επιτύχουμε τους διδακτικούς μας στόχους

Το ζήτημα της σχολαστικής ανάλυσης που υπερσυσσωρεύει πληροφορίες η οργανική σημασία των οποίων η σκοπιμότητά τους ως κλειδιών ερμηνείας δεν καθίσταται πάντοτε σαφής ήκαι δεν υπηρετεί τον ευρύτερο στόχο της κατανόησης της Οδύσσειας ως ποιήματος

Ζητάμε λοιπόν να διδάξουμε την Οδύσσεια ως ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Το ζήτημα της φορμαλιστικής προσέγγισης που αντιμετωπίζει φαινόμενα όπως οι φόρμουλες οι τυπικές σκηνές οι παρομοιώσεις κτλ μόνο ως laquoμορφήraquo αγνοώντας ότι στη λογοτεχνία το ΤΙ το πώς και το ΓΙΑΤΙ του ποιήματος είναι άρρηκτα συνδεδεμένα

Σχεδία Καλά κάτι καλύτερο δεν είχαν να δώσουν οι θεοί

πολύτλας

bull Ιλιαδικό ηρωικό ιδεώδες θάνατος καταστροφή αταξία

ΠΟΛΕΜΟΣ

bull Οδυσσειακό ηρωικό ιδεώδες αντοχή ευστροφία επιμονή

ΝΟΣΤΟΣ

bull Το διακύβευμα τάξη αρμονία δικαιοσύνη

ΟΙΚΟΣ

ΒΑΣΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Προσεγγιζουμε τα ομηρικά έπη μεγαθεματικά Για να βοηθήσουμε τους μαθητές μας να αντιληφθούν την ουσία της Οδύσσειας στον λίγο χρόνο που έχουμε στη διάθεσή μας απαιτείται να επιμείνουμε και να επανερχόμαστε διαρκώς στα αδρά συστατικά του έπους αυτού

Τα μεγάλα θέματα και μοτίβα της Οδύσσειας ο ΝΟΣΤΟΣ ο ΟΙΚΟΣ και ο

ΠΟΛΕΜΟΣ επανέρχονται διαρκώς και συνέχουν τις βασικές

αφηγηματολογικές μονάδες γύρω από τις οποίες κτίζεται η αφήγηση δηλαδή

Τα ΠΡΟΣΩΠΑ τον αφηγηματικό ΧΡΟΝΟ και τον αφηγηματικό ΧΩΡΟ του έπους

Χαρακτηριστικό της Οδύσσειας αλλά και της παραδοσιακής αφήγησης εν γένει είναι ότι οι

αφηγηματολογικές αυτές μονάδες αρθρώνονται στη βάση ευδιάκριτων παραλληλισμών και αντιθέσεων

συμμετρικών δηλαδή σχέσεων

ΒΑΣΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Είναι λοιπόν σκόπιμο να ωθούμε τους μαθητές να παρατηρούν σχέσεις και συνδέσεις μεταξύ

προσώπων τόπων και καταστάσεων ώστε να

αντιλαμβάνονται τη ροή της αφήγησης στο ποίημα και να

συλλαμβάνουν τα νοήματα που κρύβονται πίσω από τη ροή αυτή

Ο Οδυσσέας και η αθανασία

Ο Οδυσσέας ορίζεται από τα πρόσωπα που τον περιβάλλουν κατά τον νόστο

Οδυσσέας

Αχιλλέας

Μενέλαος

Αγαμέμνων

Πρωτίστως οι μεγάλοι ήρωες της Ιλιάδας

Η Καλυψώ και οι laquoεπικίνδυνες γυναίκεςraquo της Οδύσσειας

Ο Οδυσσέας ορίζεται από τα πρόσωπα που τον περιβάλλουν κατά τον νόστο

Οδυσσέας Αθηνά

Καλυψώ

Κίρκη

(Σκύλλα Χάρυβδη)

Ναυσικά

Πηνελόπη

(ΚλυταιμήστραΕλένη)

Ο Οδυσσέας και οι laquoεπικίνδυνεςraquo γυναίκες

Ναυσικά

Ελένη

Καλυψώ

Κλυταιμνή-στρα

Κίρκη

ΠΗΝΕΛΟΠΗ

Ο Οδυσσέας καθηλωμένος στο νησί της Καλυψούς

Θεϊκά δώματα

Ανθρώπινος

χωροχρόνος

οἶκος

Κύκλωπες

Οριακοί χώροι

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

ΒΑΣΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Διδάσκουμε τα ομηρικά έπη ως λογοτεχνήματα

Για τις ανάγκες του μαθήματος της Αρχαίας Γραμματείας από Μετάφραση τα ομηρικά έπη δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται ως μεταλλεία ιστορικών πληροφοριών laquoγια να εξακριβώσουμε μια εποχήraquo αλλά να αναλύονται ως μεγάλη λογοτεχνία να προσεγγίζονται όχι ως ιστορικά ντοκουμέντα αφορμή για διαδρομές έξω από το έπος και πέρα από αυτό αλλά ως εισιτήριο προς τα ενδότερα αυτής της ιδιαίτερης θεμελιακής ποιητικής μορφής που καλείται έπος

Τα πάντα στο έπος μας ενδιαφέρουν ως λογοτεχνικοί και όχι ως ιστορικοί κώδικες

ΟΤΙ ΞΕΡΩ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ ΜΕ ΕΝΔΙΑΦΕΡΕΙ ΩΣ

ΚΛΕΙΔΙ ΕΡΜΗΝΕΙΑΣ ΤΩΝ ΠΟΙΗΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ

Η περίφημη laquoαρχαιογνωσίαraquo πρέπει να είναι μέσον και όχι αυτοσκοπός

Ζητάμε λοιπόν να διδάξουμε την Οδύσσεια ως ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Το ζήτημα της περιβόητης laquoαρχαιογνωσίαςraquo πόσες και τι είδους αρχαιογνωστικές πληροφορίες χρειάζεται να αναφέρουμε στο μάθημά μας ώστε να επιτύχουμε τους διδακτικούς μας στόχους

Το ζήτημα της σχολαστικής ανάλυσης που υπερσυσσωρεύει πληροφορίες η οργανική σημασία των οποίων η σκοπιμότητά τους ως κλειδιών ερμηνείας δεν καθίσταται πάντοτε σαφής ήκαι δεν υπηρετεί τον ευρύτερο στόχο της κατανόησης της Οδύσσειας ως ποιήματος

Ζητάμε λοιπόν να διδάξουμε την Οδύσσεια ως ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Το ζήτημα της φορμαλιστικής προσέγγισης που αντιμετωπίζει φαινόμενα όπως οι φόρμουλες οι τυπικές σκηνές οι παρομοιώσεις κτλ μόνο ως laquoμορφήraquo αγνοώντας ότι στη λογοτεχνία το ΤΙ το πώς και το ΓΙΑΤΙ του ποιήματος είναι άρρηκτα συνδεδεμένα

Σχεδία Καλά κάτι καλύτερο δεν είχαν να δώσουν οι θεοί

πολύτλας

bull Ιλιαδικό ηρωικό ιδεώδες θάνατος καταστροφή αταξία

ΠΟΛΕΜΟΣ

bull Οδυσσειακό ηρωικό ιδεώδες αντοχή ευστροφία επιμονή

ΝΟΣΤΟΣ

bull Το διακύβευμα τάξη αρμονία δικαιοσύνη

ΟΙΚΟΣ

ΒΑΣΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Προσεγγιζουμε τα ομηρικά έπη μεγαθεματικά Για να βοηθήσουμε τους μαθητές μας να αντιληφθούν την ουσία της Οδύσσειας στον λίγο χρόνο που έχουμε στη διάθεσή μας απαιτείται να επιμείνουμε και να επανερχόμαστε διαρκώς στα αδρά συστατικά του έπους αυτού

Τα μεγάλα θέματα και μοτίβα της Οδύσσειας ο ΝΟΣΤΟΣ ο ΟΙΚΟΣ και ο

ΠΟΛΕΜΟΣ επανέρχονται διαρκώς και συνέχουν τις βασικές

αφηγηματολογικές μονάδες γύρω από τις οποίες κτίζεται η αφήγηση δηλαδή

Τα ΠΡΟΣΩΠΑ τον αφηγηματικό ΧΡΟΝΟ και τον αφηγηματικό ΧΩΡΟ του έπους

Χαρακτηριστικό της Οδύσσειας αλλά και της παραδοσιακής αφήγησης εν γένει είναι ότι οι

αφηγηματολογικές αυτές μονάδες αρθρώνονται στη βάση ευδιάκριτων παραλληλισμών και αντιθέσεων

συμμετρικών δηλαδή σχέσεων

ΒΑΣΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Είναι λοιπόν σκόπιμο να ωθούμε τους μαθητές να παρατηρούν σχέσεις και συνδέσεις μεταξύ

προσώπων τόπων και καταστάσεων ώστε να

αντιλαμβάνονται τη ροή της αφήγησης στο ποίημα και να

συλλαμβάνουν τα νοήματα που κρύβονται πίσω από τη ροή αυτή

Ο Οδυσσέας και η αθανασία

Ο Οδυσσέας ορίζεται από τα πρόσωπα που τον περιβάλλουν κατά τον νόστο

Οδυσσέας

Αχιλλέας

Μενέλαος

Αγαμέμνων

Πρωτίστως οι μεγάλοι ήρωες της Ιλιάδας

Η Καλυψώ και οι laquoεπικίνδυνες γυναίκεςraquo της Οδύσσειας

Ο Οδυσσέας ορίζεται από τα πρόσωπα που τον περιβάλλουν κατά τον νόστο

Οδυσσέας Αθηνά

Καλυψώ

Κίρκη

(Σκύλλα Χάρυβδη)

Ναυσικά

Πηνελόπη

(ΚλυταιμήστραΕλένη)

Ο Οδυσσέας και οι laquoεπικίνδυνεςraquo γυναίκες

Ναυσικά

Ελένη

Καλυψώ

Κλυταιμνή-στρα

Κίρκη

ΠΗΝΕΛΟΠΗ

Ο Οδυσσέας καθηλωμένος στο νησί της Καλυψούς

Θεϊκά δώματα

Ανθρώπινος

χωροχρόνος

οἶκος

Κύκλωπες

Οριακοί χώροι

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

ΒΑΣΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Διδάσκουμε τα ομηρικά έπη ως λογοτεχνήματα

Για τις ανάγκες του μαθήματος της Αρχαίας Γραμματείας από Μετάφραση τα ομηρικά έπη δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται ως μεταλλεία ιστορικών πληροφοριών laquoγια να εξακριβώσουμε μια εποχήraquo αλλά να αναλύονται ως μεγάλη λογοτεχνία να προσεγγίζονται όχι ως ιστορικά ντοκουμέντα αφορμή για διαδρομές έξω από το έπος και πέρα από αυτό αλλά ως εισιτήριο προς τα ενδότερα αυτής της ιδιαίτερης θεμελιακής ποιητικής μορφής που καλείται έπος

Τα πάντα στο έπος μας ενδιαφέρουν ως λογοτεχνικοί και όχι ως ιστορικοί κώδικες

ΟΤΙ ΞΕΡΩ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ ΜΕ ΕΝΔΙΑΦΕΡΕΙ ΩΣ

ΚΛΕΙΔΙ ΕΡΜΗΝΕΙΑΣ ΤΩΝ ΠΟΙΗΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ

Η περίφημη laquoαρχαιογνωσίαraquo πρέπει να είναι μέσον και όχι αυτοσκοπός

Ζητάμε λοιπόν να διδάξουμε την Οδύσσεια ως ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Το ζήτημα της περιβόητης laquoαρχαιογνωσίαςraquo πόσες και τι είδους αρχαιογνωστικές πληροφορίες χρειάζεται να αναφέρουμε στο μάθημά μας ώστε να επιτύχουμε τους διδακτικούς μας στόχους

Το ζήτημα της σχολαστικής ανάλυσης που υπερσυσσωρεύει πληροφορίες η οργανική σημασία των οποίων η σκοπιμότητά τους ως κλειδιών ερμηνείας δεν καθίσταται πάντοτε σαφής ήκαι δεν υπηρετεί τον ευρύτερο στόχο της κατανόησης της Οδύσσειας ως ποιήματος

Ζητάμε λοιπόν να διδάξουμε την Οδύσσεια ως ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Το ζήτημα της φορμαλιστικής προσέγγισης που αντιμετωπίζει φαινόμενα όπως οι φόρμουλες οι τυπικές σκηνές οι παρομοιώσεις κτλ μόνο ως laquoμορφήraquo αγνοώντας ότι στη λογοτεχνία το ΤΙ το πώς και το ΓΙΑΤΙ του ποιήματος είναι άρρηκτα συνδεδεμένα

Σχεδία Καλά κάτι καλύτερο δεν είχαν να δώσουν οι θεοί

πολύτλας

bull Ιλιαδικό ηρωικό ιδεώδες θάνατος καταστροφή αταξία

ΠΟΛΕΜΟΣ

bull Οδυσσειακό ηρωικό ιδεώδες αντοχή ευστροφία επιμονή

ΝΟΣΤΟΣ

bull Το διακύβευμα τάξη αρμονία δικαιοσύνη

ΟΙΚΟΣ

ΒΑΣΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Προσεγγιζουμε τα ομηρικά έπη μεγαθεματικά Για να βοηθήσουμε τους μαθητές μας να αντιληφθούν την ουσία της Οδύσσειας στον λίγο χρόνο που έχουμε στη διάθεσή μας απαιτείται να επιμείνουμε και να επανερχόμαστε διαρκώς στα αδρά συστατικά του έπους αυτού

Τα μεγάλα θέματα και μοτίβα της Οδύσσειας ο ΝΟΣΤΟΣ ο ΟΙΚΟΣ και ο

ΠΟΛΕΜΟΣ επανέρχονται διαρκώς και συνέχουν τις βασικές

αφηγηματολογικές μονάδες γύρω από τις οποίες κτίζεται η αφήγηση δηλαδή

Τα ΠΡΟΣΩΠΑ τον αφηγηματικό ΧΡΟΝΟ και τον αφηγηματικό ΧΩΡΟ του έπους

Χαρακτηριστικό της Οδύσσειας αλλά και της παραδοσιακής αφήγησης εν γένει είναι ότι οι

αφηγηματολογικές αυτές μονάδες αρθρώνονται στη βάση ευδιάκριτων παραλληλισμών και αντιθέσεων

συμμετρικών δηλαδή σχέσεων

ΒΑΣΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Είναι λοιπόν σκόπιμο να ωθούμε τους μαθητές να παρατηρούν σχέσεις και συνδέσεις μεταξύ

προσώπων τόπων και καταστάσεων ώστε να

αντιλαμβάνονται τη ροή της αφήγησης στο ποίημα και να

συλλαμβάνουν τα νοήματα που κρύβονται πίσω από τη ροή αυτή

Ο Οδυσσέας και η αθανασία

Ο Οδυσσέας ορίζεται από τα πρόσωπα που τον περιβάλλουν κατά τον νόστο

Οδυσσέας

Αχιλλέας

Μενέλαος

Αγαμέμνων

Πρωτίστως οι μεγάλοι ήρωες της Ιλιάδας

Η Καλυψώ και οι laquoεπικίνδυνες γυναίκεςraquo της Οδύσσειας

Ο Οδυσσέας ορίζεται από τα πρόσωπα που τον περιβάλλουν κατά τον νόστο

Οδυσσέας Αθηνά

Καλυψώ

Κίρκη

(Σκύλλα Χάρυβδη)

Ναυσικά

Πηνελόπη

(ΚλυταιμήστραΕλένη)

Ο Οδυσσέας και οι laquoεπικίνδυνεςraquo γυναίκες

Ναυσικά

Ελένη

Καλυψώ

Κλυταιμνή-στρα

Κίρκη

ΠΗΝΕΛΟΠΗ

Ο Οδυσσέας καθηλωμένος στο νησί της Καλυψούς

Θεϊκά δώματα

Ανθρώπινος

χωροχρόνος

οἶκος

Κύκλωπες

Οριακοί χώροι

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

ΒΑΣΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Διδάσκουμε τα ομηρικά έπη ως λογοτεχνήματα

Για τις ανάγκες του μαθήματος της Αρχαίας Γραμματείας από Μετάφραση τα ομηρικά έπη δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται ως μεταλλεία ιστορικών πληροφοριών laquoγια να εξακριβώσουμε μια εποχήraquo αλλά να αναλύονται ως μεγάλη λογοτεχνία να προσεγγίζονται όχι ως ιστορικά ντοκουμέντα αφορμή για διαδρομές έξω από το έπος και πέρα από αυτό αλλά ως εισιτήριο προς τα ενδότερα αυτής της ιδιαίτερης θεμελιακής ποιητικής μορφής που καλείται έπος

Τα πάντα στο έπος μας ενδιαφέρουν ως λογοτεχνικοί και όχι ως ιστορικοί κώδικες

ΟΤΙ ΞΕΡΩ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ ΜΕ ΕΝΔΙΑΦΕΡΕΙ ΩΣ

ΚΛΕΙΔΙ ΕΡΜΗΝΕΙΑΣ ΤΩΝ ΠΟΙΗΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ

Η περίφημη laquoαρχαιογνωσίαraquo πρέπει να είναι μέσον και όχι αυτοσκοπός

Ζητάμε λοιπόν να διδάξουμε την Οδύσσεια ως ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Το ζήτημα της περιβόητης laquoαρχαιογνωσίαςraquo πόσες και τι είδους αρχαιογνωστικές πληροφορίες χρειάζεται να αναφέρουμε στο μάθημά μας ώστε να επιτύχουμε τους διδακτικούς μας στόχους

Το ζήτημα της σχολαστικής ανάλυσης που υπερσυσσωρεύει πληροφορίες η οργανική σημασία των οποίων η σκοπιμότητά τους ως κλειδιών ερμηνείας δεν καθίσταται πάντοτε σαφής ήκαι δεν υπηρετεί τον ευρύτερο στόχο της κατανόησης της Οδύσσειας ως ποιήματος

Ζητάμε λοιπόν να διδάξουμε την Οδύσσεια ως ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Το ζήτημα της φορμαλιστικής προσέγγισης που αντιμετωπίζει φαινόμενα όπως οι φόρμουλες οι τυπικές σκηνές οι παρομοιώσεις κτλ μόνο ως laquoμορφήraquo αγνοώντας ότι στη λογοτεχνία το ΤΙ το πώς και το ΓΙΑΤΙ του ποιήματος είναι άρρηκτα συνδεδεμένα

Σχεδία Καλά κάτι καλύτερο δεν είχαν να δώσουν οι θεοί

πολύτλας

bull Ιλιαδικό ηρωικό ιδεώδες θάνατος καταστροφή αταξία

ΠΟΛΕΜΟΣ

bull Οδυσσειακό ηρωικό ιδεώδες αντοχή ευστροφία επιμονή

ΝΟΣΤΟΣ

bull Το διακύβευμα τάξη αρμονία δικαιοσύνη

ΟΙΚΟΣ

ΒΑΣΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Προσεγγιζουμε τα ομηρικά έπη μεγαθεματικά Για να βοηθήσουμε τους μαθητές μας να αντιληφθούν την ουσία της Οδύσσειας στον λίγο χρόνο που έχουμε στη διάθεσή μας απαιτείται να επιμείνουμε και να επανερχόμαστε διαρκώς στα αδρά συστατικά του έπους αυτού

Τα μεγάλα θέματα και μοτίβα της Οδύσσειας ο ΝΟΣΤΟΣ ο ΟΙΚΟΣ και ο

ΠΟΛΕΜΟΣ επανέρχονται διαρκώς και συνέχουν τις βασικές

αφηγηματολογικές μονάδες γύρω από τις οποίες κτίζεται η αφήγηση δηλαδή

Τα ΠΡΟΣΩΠΑ τον αφηγηματικό ΧΡΟΝΟ και τον αφηγηματικό ΧΩΡΟ του έπους

Χαρακτηριστικό της Οδύσσειας αλλά και της παραδοσιακής αφήγησης εν γένει είναι ότι οι

αφηγηματολογικές αυτές μονάδες αρθρώνονται στη βάση ευδιάκριτων παραλληλισμών και αντιθέσεων

συμμετρικών δηλαδή σχέσεων

ΒΑΣΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Είναι λοιπόν σκόπιμο να ωθούμε τους μαθητές να παρατηρούν σχέσεις και συνδέσεις μεταξύ

προσώπων τόπων και καταστάσεων ώστε να

αντιλαμβάνονται τη ροή της αφήγησης στο ποίημα και να

συλλαμβάνουν τα νοήματα που κρύβονται πίσω από τη ροή αυτή

Ο Οδυσσέας και η αθανασία

Ο Οδυσσέας ορίζεται από τα πρόσωπα που τον περιβάλλουν κατά τον νόστο

Οδυσσέας

Αχιλλέας

Μενέλαος

Αγαμέμνων

Πρωτίστως οι μεγάλοι ήρωες της Ιλιάδας

Η Καλυψώ και οι laquoεπικίνδυνες γυναίκεςraquo της Οδύσσειας

Ο Οδυσσέας ορίζεται από τα πρόσωπα που τον περιβάλλουν κατά τον νόστο

Οδυσσέας Αθηνά

Καλυψώ

Κίρκη

(Σκύλλα Χάρυβδη)

Ναυσικά

Πηνελόπη

(ΚλυταιμήστραΕλένη)

Ο Οδυσσέας και οι laquoεπικίνδυνεςraquo γυναίκες

Ναυσικά

Ελένη

Καλυψώ

Κλυταιμνή-στρα

Κίρκη

ΠΗΝΕΛΟΠΗ

Ο Οδυσσέας καθηλωμένος στο νησί της Καλυψούς

Θεϊκά δώματα

Ανθρώπινος

χωροχρόνος

οἶκος

Κύκλωπες

Οριακοί χώροι

Άχαρη υπόθεση να laquoκόβειςraquo την Οδύσσεια

ΒΑΣΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Διδάσκουμε τα ομηρικά έπη ως λογοτεχνήματα

Για τις ανάγκες του μαθήματος της Αρχαίας Γραμματείας από Μετάφραση τα ομηρικά έπη δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται ως μεταλλεία ιστορικών πληροφοριών laquoγια να εξακριβώσουμε μια εποχήraquo αλλά να αναλύονται ως μεγάλη λογοτεχνία να προσεγγίζονται όχι ως ιστορικά ντοκουμέντα αφορμή για διαδρομές έξω από το έπος και πέρα από αυτό αλλά ως εισιτήριο προς τα ενδότερα αυτής της ιδιαίτερης θεμελιακής ποιητικής μορφής που καλείται έπος

Τα πάντα στο έπος μας ενδιαφέρουν ως λογοτεχνικοί και όχι ως ιστορικοί κώδικες

ΟΤΙ ΞΕΡΩ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ ΜΕ ΕΝΔΙΑΦΕΡΕΙ ΩΣ

ΚΛΕΙΔΙ ΕΡΜΗΝΕΙΑΣ ΤΩΝ ΠΟΙΗΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ

Η περίφημη laquoαρχαιογνωσίαraquo πρέπει να είναι μέσον και όχι αυτοσκοπός

Ζητάμε λοιπόν να διδάξουμε την Οδύσσεια ως ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Το ζήτημα της περιβόητης laquoαρχαιογνωσίαςraquo πόσες και τι είδους αρχαιογνωστικές πληροφορίες χρειάζεται να αναφέρουμε στο μάθημά μας ώστε να επιτύχουμε τους διδακτικούς μας στόχους

Το ζήτημα της σχολαστικής ανάλυσης που υπερσυσσωρεύει πληροφορίες η οργανική σημασία των οποίων η σκοπιμότητά τους ως κλειδιών ερμηνείας δεν καθίσταται πάντοτε σαφής ήκαι δεν υπηρετεί τον ευρύτερο στόχο της κατανόησης της Οδύσσειας ως ποιήματος

Ζητάμε λοιπόν να διδάξουμε την Οδύσσεια ως ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Το ζήτημα της φορμαλιστικής προσέγγισης που αντιμετωπίζει φαινόμενα όπως οι φόρμουλες οι τυπικές σκηνές οι παρομοιώσεις κτλ μόνο ως laquoμορφήraquo αγνοώντας ότι στη λογοτεχνία το ΤΙ το πώς και το ΓΙΑΤΙ του ποιήματος είναι άρρηκτα συνδεδεμένα

Σχεδία Καλά κάτι καλύτερο δεν είχαν να δώσουν οι θεοί

πολύτλας

bull Ιλιαδικό ηρωικό ιδεώδες θάνατος καταστροφή αταξία

ΠΟΛΕΜΟΣ

bull Οδυσσειακό ηρωικό ιδεώδες αντοχή ευστροφία επιμονή

ΝΟΣΤΟΣ

bull Το διακύβευμα τάξη αρμονία δικαιοσύνη

ΟΙΚΟΣ

ΒΑΣΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Προσεγγιζουμε τα ομηρικά έπη μεγαθεματικά Για να βοηθήσουμε τους μαθητές μας να αντιληφθούν την ουσία της Οδύσσειας στον λίγο χρόνο που έχουμε στη διάθεσή μας απαιτείται να επιμείνουμε και να επανερχόμαστε διαρκώς στα αδρά συστατικά του έπους αυτού

Τα μεγάλα θέματα και μοτίβα της Οδύσσειας ο ΝΟΣΤΟΣ ο ΟΙΚΟΣ και ο

ΠΟΛΕΜΟΣ επανέρχονται διαρκώς και συνέχουν τις βασικές

αφηγηματολογικές μονάδες γύρω από τις οποίες κτίζεται η αφήγηση δηλαδή

Τα ΠΡΟΣΩΠΑ τον αφηγηματικό ΧΡΟΝΟ και τον αφηγηματικό ΧΩΡΟ του έπους

Χαρακτηριστικό της Οδύσσειας αλλά και της παραδοσιακής αφήγησης εν γένει είναι ότι οι

αφηγηματολογικές αυτές μονάδες αρθρώνονται στη βάση ευδιάκριτων παραλληλισμών και αντιθέσεων

συμμετρικών δηλαδή σχέσεων

ΒΑΣΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Είναι λοιπόν σκόπιμο να ωθούμε τους μαθητές να παρατηρούν σχέσεις και συνδέσεις μεταξύ

προσώπων τόπων και καταστάσεων ώστε να

αντιλαμβάνονται τη ροή της αφήγησης στο ποίημα και να

συλλαμβάνουν τα νοήματα που κρύβονται πίσω από τη ροή αυτή

Ο Οδυσσέας και η αθανασία

Ο Οδυσσέας ορίζεται από τα πρόσωπα που τον περιβάλλουν κατά τον νόστο

Οδυσσέας

Αχιλλέας

Μενέλαος

Αγαμέμνων

Πρωτίστως οι μεγάλοι ήρωες της Ιλιάδας

Η Καλυψώ και οι laquoεπικίνδυνες γυναίκεςraquo της Οδύσσειας

Ο Οδυσσέας ορίζεται από τα πρόσωπα που τον περιβάλλουν κατά τον νόστο

Οδυσσέας Αθηνά

Καλυψώ

Κίρκη

(Σκύλλα Χάρυβδη)

Ναυσικά

Πηνελόπη

(ΚλυταιμήστραΕλένη)

Ο Οδυσσέας και οι laquoεπικίνδυνεςraquo γυναίκες

Ναυσικά

Ελένη

Καλυψώ

Κλυταιμνή-στρα

Κίρκη

ΠΗΝΕΛΟΠΗ

Ο Οδυσσέας καθηλωμένος στο νησί της Καλυψούς

Θεϊκά δώματα

Ανθρώπινος

χωροχρόνος

οἶκος

Κύκλωπες

Οριακοί χώροι

ΒΑΣΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Διδάσκουμε τα ομηρικά έπη ως λογοτεχνήματα

Για τις ανάγκες του μαθήματος της Αρχαίας Γραμματείας από Μετάφραση τα ομηρικά έπη δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται ως μεταλλεία ιστορικών πληροφοριών laquoγια να εξακριβώσουμε μια εποχήraquo αλλά να αναλύονται ως μεγάλη λογοτεχνία να προσεγγίζονται όχι ως ιστορικά ντοκουμέντα αφορμή για διαδρομές έξω από το έπος και πέρα από αυτό αλλά ως εισιτήριο προς τα ενδότερα αυτής της ιδιαίτερης θεμελιακής ποιητικής μορφής που καλείται έπος

Τα πάντα στο έπος μας ενδιαφέρουν ως λογοτεχνικοί και όχι ως ιστορικοί κώδικες

ΟΤΙ ΞΕΡΩ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ ΜΕ ΕΝΔΙΑΦΕΡΕΙ ΩΣ

ΚΛΕΙΔΙ ΕΡΜΗΝΕΙΑΣ ΤΩΝ ΠΟΙΗΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ

Η περίφημη laquoαρχαιογνωσίαraquo πρέπει να είναι μέσον και όχι αυτοσκοπός

Ζητάμε λοιπόν να διδάξουμε την Οδύσσεια ως ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Το ζήτημα της περιβόητης laquoαρχαιογνωσίαςraquo πόσες και τι είδους αρχαιογνωστικές πληροφορίες χρειάζεται να αναφέρουμε στο μάθημά μας ώστε να επιτύχουμε τους διδακτικούς μας στόχους

Το ζήτημα της σχολαστικής ανάλυσης που υπερσυσσωρεύει πληροφορίες η οργανική σημασία των οποίων η σκοπιμότητά τους ως κλειδιών ερμηνείας δεν καθίσταται πάντοτε σαφής ήκαι δεν υπηρετεί τον ευρύτερο στόχο της κατανόησης της Οδύσσειας ως ποιήματος

Ζητάμε λοιπόν να διδάξουμε την Οδύσσεια ως ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Το ζήτημα της φορμαλιστικής προσέγγισης που αντιμετωπίζει φαινόμενα όπως οι φόρμουλες οι τυπικές σκηνές οι παρομοιώσεις κτλ μόνο ως laquoμορφήraquo αγνοώντας ότι στη λογοτεχνία το ΤΙ το πώς και το ΓΙΑΤΙ του ποιήματος είναι άρρηκτα συνδεδεμένα

Σχεδία Καλά κάτι καλύτερο δεν είχαν να δώσουν οι θεοί

πολύτλας

bull Ιλιαδικό ηρωικό ιδεώδες θάνατος καταστροφή αταξία

ΠΟΛΕΜΟΣ

bull Οδυσσειακό ηρωικό ιδεώδες αντοχή ευστροφία επιμονή

ΝΟΣΤΟΣ

bull Το διακύβευμα τάξη αρμονία δικαιοσύνη

ΟΙΚΟΣ

ΒΑΣΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Προσεγγιζουμε τα ομηρικά έπη μεγαθεματικά Για να βοηθήσουμε τους μαθητές μας να αντιληφθούν την ουσία της Οδύσσειας στον λίγο χρόνο που έχουμε στη διάθεσή μας απαιτείται να επιμείνουμε και να επανερχόμαστε διαρκώς στα αδρά συστατικά του έπους αυτού

Τα μεγάλα θέματα και μοτίβα της Οδύσσειας ο ΝΟΣΤΟΣ ο ΟΙΚΟΣ και ο

ΠΟΛΕΜΟΣ επανέρχονται διαρκώς και συνέχουν τις βασικές

αφηγηματολογικές μονάδες γύρω από τις οποίες κτίζεται η αφήγηση δηλαδή

Τα ΠΡΟΣΩΠΑ τον αφηγηματικό ΧΡΟΝΟ και τον αφηγηματικό ΧΩΡΟ του έπους

Χαρακτηριστικό της Οδύσσειας αλλά και της παραδοσιακής αφήγησης εν γένει είναι ότι οι

αφηγηματολογικές αυτές μονάδες αρθρώνονται στη βάση ευδιάκριτων παραλληλισμών και αντιθέσεων

συμμετρικών δηλαδή σχέσεων

ΒΑΣΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Είναι λοιπόν σκόπιμο να ωθούμε τους μαθητές να παρατηρούν σχέσεις και συνδέσεις μεταξύ

προσώπων τόπων και καταστάσεων ώστε να

αντιλαμβάνονται τη ροή της αφήγησης στο ποίημα και να

συλλαμβάνουν τα νοήματα που κρύβονται πίσω από τη ροή αυτή

Ο Οδυσσέας και η αθανασία

Ο Οδυσσέας ορίζεται από τα πρόσωπα που τον περιβάλλουν κατά τον νόστο

Οδυσσέας

Αχιλλέας

Μενέλαος

Αγαμέμνων

Πρωτίστως οι μεγάλοι ήρωες της Ιλιάδας

Η Καλυψώ και οι laquoεπικίνδυνες γυναίκεςraquo της Οδύσσειας

Ο Οδυσσέας ορίζεται από τα πρόσωπα που τον περιβάλλουν κατά τον νόστο

Οδυσσέας Αθηνά

Καλυψώ

Κίρκη

(Σκύλλα Χάρυβδη)

Ναυσικά

Πηνελόπη

(ΚλυταιμήστραΕλένη)

Ο Οδυσσέας και οι laquoεπικίνδυνεςraquo γυναίκες

Ναυσικά

Ελένη

Καλυψώ

Κλυταιμνή-στρα

Κίρκη

ΠΗΝΕΛΟΠΗ

Ο Οδυσσέας καθηλωμένος στο νησί της Καλυψούς

Θεϊκά δώματα

Ανθρώπινος

χωροχρόνος

οἶκος

Κύκλωπες

Οριακοί χώροι

Ζητάμε λοιπόν να διδάξουμε την Οδύσσεια ως ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Το ζήτημα της περιβόητης laquoαρχαιογνωσίαςraquo πόσες και τι είδους αρχαιογνωστικές πληροφορίες χρειάζεται να αναφέρουμε στο μάθημά μας ώστε να επιτύχουμε τους διδακτικούς μας στόχους

Το ζήτημα της σχολαστικής ανάλυσης που υπερσυσσωρεύει πληροφορίες η οργανική σημασία των οποίων η σκοπιμότητά τους ως κλειδιών ερμηνείας δεν καθίσταται πάντοτε σαφής ήκαι δεν υπηρετεί τον ευρύτερο στόχο της κατανόησης της Οδύσσειας ως ποιήματος

Ζητάμε λοιπόν να διδάξουμε την Οδύσσεια ως ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Το ζήτημα της φορμαλιστικής προσέγγισης που αντιμετωπίζει φαινόμενα όπως οι φόρμουλες οι τυπικές σκηνές οι παρομοιώσεις κτλ μόνο ως laquoμορφήraquo αγνοώντας ότι στη λογοτεχνία το ΤΙ το πώς και το ΓΙΑΤΙ του ποιήματος είναι άρρηκτα συνδεδεμένα

Σχεδία Καλά κάτι καλύτερο δεν είχαν να δώσουν οι θεοί

πολύτλας

bull Ιλιαδικό ηρωικό ιδεώδες θάνατος καταστροφή αταξία

ΠΟΛΕΜΟΣ

bull Οδυσσειακό ηρωικό ιδεώδες αντοχή ευστροφία επιμονή

ΝΟΣΤΟΣ

bull Το διακύβευμα τάξη αρμονία δικαιοσύνη

ΟΙΚΟΣ

ΒΑΣΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Προσεγγιζουμε τα ομηρικά έπη μεγαθεματικά Για να βοηθήσουμε τους μαθητές μας να αντιληφθούν την ουσία της Οδύσσειας στον λίγο χρόνο που έχουμε στη διάθεσή μας απαιτείται να επιμείνουμε και να επανερχόμαστε διαρκώς στα αδρά συστατικά του έπους αυτού

Τα μεγάλα θέματα και μοτίβα της Οδύσσειας ο ΝΟΣΤΟΣ ο ΟΙΚΟΣ και ο

ΠΟΛΕΜΟΣ επανέρχονται διαρκώς και συνέχουν τις βασικές

αφηγηματολογικές μονάδες γύρω από τις οποίες κτίζεται η αφήγηση δηλαδή

Τα ΠΡΟΣΩΠΑ τον αφηγηματικό ΧΡΟΝΟ και τον αφηγηματικό ΧΩΡΟ του έπους

Χαρακτηριστικό της Οδύσσειας αλλά και της παραδοσιακής αφήγησης εν γένει είναι ότι οι

αφηγηματολογικές αυτές μονάδες αρθρώνονται στη βάση ευδιάκριτων παραλληλισμών και αντιθέσεων

συμμετρικών δηλαδή σχέσεων

ΒΑΣΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Είναι λοιπόν σκόπιμο να ωθούμε τους μαθητές να παρατηρούν σχέσεις και συνδέσεις μεταξύ

προσώπων τόπων και καταστάσεων ώστε να

αντιλαμβάνονται τη ροή της αφήγησης στο ποίημα και να

συλλαμβάνουν τα νοήματα που κρύβονται πίσω από τη ροή αυτή

Ο Οδυσσέας και η αθανασία

Ο Οδυσσέας ορίζεται από τα πρόσωπα που τον περιβάλλουν κατά τον νόστο

Οδυσσέας

Αχιλλέας

Μενέλαος

Αγαμέμνων

Πρωτίστως οι μεγάλοι ήρωες της Ιλιάδας

Η Καλυψώ και οι laquoεπικίνδυνες γυναίκεςraquo της Οδύσσειας

Ο Οδυσσέας ορίζεται από τα πρόσωπα που τον περιβάλλουν κατά τον νόστο

Οδυσσέας Αθηνά

Καλυψώ

Κίρκη

(Σκύλλα Χάρυβδη)

Ναυσικά

Πηνελόπη

(ΚλυταιμήστραΕλένη)

Ο Οδυσσέας και οι laquoεπικίνδυνεςraquo γυναίκες

Ναυσικά

Ελένη

Καλυψώ

Κλυταιμνή-στρα

Κίρκη

ΠΗΝΕΛΟΠΗ

Ο Οδυσσέας καθηλωμένος στο νησί της Καλυψούς

Θεϊκά δώματα

Ανθρώπινος

χωροχρόνος

οἶκος

Κύκλωπες

Οριακοί χώροι

Ζητάμε λοιπόν να διδάξουμε την Οδύσσεια ως ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Το ζήτημα της φορμαλιστικής προσέγγισης που αντιμετωπίζει φαινόμενα όπως οι φόρμουλες οι τυπικές σκηνές οι παρομοιώσεις κτλ μόνο ως laquoμορφήraquo αγνοώντας ότι στη λογοτεχνία το ΤΙ το πώς και το ΓΙΑΤΙ του ποιήματος είναι άρρηκτα συνδεδεμένα

Σχεδία Καλά κάτι καλύτερο δεν είχαν να δώσουν οι θεοί

πολύτλας

bull Ιλιαδικό ηρωικό ιδεώδες θάνατος καταστροφή αταξία

ΠΟΛΕΜΟΣ

bull Οδυσσειακό ηρωικό ιδεώδες αντοχή ευστροφία επιμονή

ΝΟΣΤΟΣ

bull Το διακύβευμα τάξη αρμονία δικαιοσύνη

ΟΙΚΟΣ

ΒΑΣΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Προσεγγιζουμε τα ομηρικά έπη μεγαθεματικά Για να βοηθήσουμε τους μαθητές μας να αντιληφθούν την ουσία της Οδύσσειας στον λίγο χρόνο που έχουμε στη διάθεσή μας απαιτείται να επιμείνουμε και να επανερχόμαστε διαρκώς στα αδρά συστατικά του έπους αυτού

Τα μεγάλα θέματα και μοτίβα της Οδύσσειας ο ΝΟΣΤΟΣ ο ΟΙΚΟΣ και ο

ΠΟΛΕΜΟΣ επανέρχονται διαρκώς και συνέχουν τις βασικές

αφηγηματολογικές μονάδες γύρω από τις οποίες κτίζεται η αφήγηση δηλαδή

Τα ΠΡΟΣΩΠΑ τον αφηγηματικό ΧΡΟΝΟ και τον αφηγηματικό ΧΩΡΟ του έπους

Χαρακτηριστικό της Οδύσσειας αλλά και της παραδοσιακής αφήγησης εν γένει είναι ότι οι

αφηγηματολογικές αυτές μονάδες αρθρώνονται στη βάση ευδιάκριτων παραλληλισμών και αντιθέσεων

συμμετρικών δηλαδή σχέσεων

ΒΑΣΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Είναι λοιπόν σκόπιμο να ωθούμε τους μαθητές να παρατηρούν σχέσεις και συνδέσεις μεταξύ

προσώπων τόπων και καταστάσεων ώστε να

αντιλαμβάνονται τη ροή της αφήγησης στο ποίημα και να

συλλαμβάνουν τα νοήματα που κρύβονται πίσω από τη ροή αυτή

Ο Οδυσσέας και η αθανασία

Ο Οδυσσέας ορίζεται από τα πρόσωπα που τον περιβάλλουν κατά τον νόστο

Οδυσσέας

Αχιλλέας

Μενέλαος

Αγαμέμνων

Πρωτίστως οι μεγάλοι ήρωες της Ιλιάδας

Η Καλυψώ και οι laquoεπικίνδυνες γυναίκεςraquo της Οδύσσειας

Ο Οδυσσέας ορίζεται από τα πρόσωπα που τον περιβάλλουν κατά τον νόστο

Οδυσσέας Αθηνά

Καλυψώ

Κίρκη

(Σκύλλα Χάρυβδη)

Ναυσικά

Πηνελόπη

(ΚλυταιμήστραΕλένη)

Ο Οδυσσέας και οι laquoεπικίνδυνεςraquo γυναίκες

Ναυσικά

Ελένη

Καλυψώ

Κλυταιμνή-στρα

Κίρκη

ΠΗΝΕΛΟΠΗ

Ο Οδυσσέας καθηλωμένος στο νησί της Καλυψούς

Θεϊκά δώματα

Ανθρώπινος

χωροχρόνος

οἶκος

Κύκλωπες

Οριακοί χώροι

Σχεδία Καλά κάτι καλύτερο δεν είχαν να δώσουν οι θεοί

πολύτλας

bull Ιλιαδικό ηρωικό ιδεώδες θάνατος καταστροφή αταξία

ΠΟΛΕΜΟΣ

bull Οδυσσειακό ηρωικό ιδεώδες αντοχή ευστροφία επιμονή

ΝΟΣΤΟΣ

bull Το διακύβευμα τάξη αρμονία δικαιοσύνη

ΟΙΚΟΣ

ΒΑΣΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Προσεγγιζουμε τα ομηρικά έπη μεγαθεματικά Για να βοηθήσουμε τους μαθητές μας να αντιληφθούν την ουσία της Οδύσσειας στον λίγο χρόνο που έχουμε στη διάθεσή μας απαιτείται να επιμείνουμε και να επανερχόμαστε διαρκώς στα αδρά συστατικά του έπους αυτού

Τα μεγάλα θέματα και μοτίβα της Οδύσσειας ο ΝΟΣΤΟΣ ο ΟΙΚΟΣ και ο

ΠΟΛΕΜΟΣ επανέρχονται διαρκώς και συνέχουν τις βασικές

αφηγηματολογικές μονάδες γύρω από τις οποίες κτίζεται η αφήγηση δηλαδή

Τα ΠΡΟΣΩΠΑ τον αφηγηματικό ΧΡΟΝΟ και τον αφηγηματικό ΧΩΡΟ του έπους

Χαρακτηριστικό της Οδύσσειας αλλά και της παραδοσιακής αφήγησης εν γένει είναι ότι οι

αφηγηματολογικές αυτές μονάδες αρθρώνονται στη βάση ευδιάκριτων παραλληλισμών και αντιθέσεων

συμμετρικών δηλαδή σχέσεων

ΒΑΣΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Είναι λοιπόν σκόπιμο να ωθούμε τους μαθητές να παρατηρούν σχέσεις και συνδέσεις μεταξύ

προσώπων τόπων και καταστάσεων ώστε να

αντιλαμβάνονται τη ροή της αφήγησης στο ποίημα και να

συλλαμβάνουν τα νοήματα που κρύβονται πίσω από τη ροή αυτή

Ο Οδυσσέας και η αθανασία

Ο Οδυσσέας ορίζεται από τα πρόσωπα που τον περιβάλλουν κατά τον νόστο

Οδυσσέας

Αχιλλέας

Μενέλαος

Αγαμέμνων

Πρωτίστως οι μεγάλοι ήρωες της Ιλιάδας

Η Καλυψώ και οι laquoεπικίνδυνες γυναίκεςraquo της Οδύσσειας

Ο Οδυσσέας ορίζεται από τα πρόσωπα που τον περιβάλλουν κατά τον νόστο

Οδυσσέας Αθηνά

Καλυψώ

Κίρκη

(Σκύλλα Χάρυβδη)

Ναυσικά

Πηνελόπη

(ΚλυταιμήστραΕλένη)

Ο Οδυσσέας και οι laquoεπικίνδυνεςraquo γυναίκες

Ναυσικά

Ελένη

Καλυψώ

Κλυταιμνή-στρα

Κίρκη

ΠΗΝΕΛΟΠΗ

Ο Οδυσσέας καθηλωμένος στο νησί της Καλυψούς

Θεϊκά δώματα

Ανθρώπινος

χωροχρόνος

οἶκος

Κύκλωπες

Οριακοί χώροι

πολύτλας

bull Ιλιαδικό ηρωικό ιδεώδες θάνατος καταστροφή αταξία

ΠΟΛΕΜΟΣ

bull Οδυσσειακό ηρωικό ιδεώδες αντοχή ευστροφία επιμονή

ΝΟΣΤΟΣ

bull Το διακύβευμα τάξη αρμονία δικαιοσύνη

ΟΙΚΟΣ

ΒΑΣΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Προσεγγιζουμε τα ομηρικά έπη μεγαθεματικά Για να βοηθήσουμε τους μαθητές μας να αντιληφθούν την ουσία της Οδύσσειας στον λίγο χρόνο που έχουμε στη διάθεσή μας απαιτείται να επιμείνουμε και να επανερχόμαστε διαρκώς στα αδρά συστατικά του έπους αυτού

Τα μεγάλα θέματα και μοτίβα της Οδύσσειας ο ΝΟΣΤΟΣ ο ΟΙΚΟΣ και ο

ΠΟΛΕΜΟΣ επανέρχονται διαρκώς και συνέχουν τις βασικές

αφηγηματολογικές μονάδες γύρω από τις οποίες κτίζεται η αφήγηση δηλαδή

Τα ΠΡΟΣΩΠΑ τον αφηγηματικό ΧΡΟΝΟ και τον αφηγηματικό ΧΩΡΟ του έπους

Χαρακτηριστικό της Οδύσσειας αλλά και της παραδοσιακής αφήγησης εν γένει είναι ότι οι

αφηγηματολογικές αυτές μονάδες αρθρώνονται στη βάση ευδιάκριτων παραλληλισμών και αντιθέσεων

συμμετρικών δηλαδή σχέσεων

ΒΑΣΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Είναι λοιπόν σκόπιμο να ωθούμε τους μαθητές να παρατηρούν σχέσεις και συνδέσεις μεταξύ

προσώπων τόπων και καταστάσεων ώστε να

αντιλαμβάνονται τη ροή της αφήγησης στο ποίημα και να

συλλαμβάνουν τα νοήματα που κρύβονται πίσω από τη ροή αυτή

Ο Οδυσσέας και η αθανασία

Ο Οδυσσέας ορίζεται από τα πρόσωπα που τον περιβάλλουν κατά τον νόστο

Οδυσσέας

Αχιλλέας

Μενέλαος

Αγαμέμνων

Πρωτίστως οι μεγάλοι ήρωες της Ιλιάδας

Η Καλυψώ και οι laquoεπικίνδυνες γυναίκεςraquo της Οδύσσειας

Ο Οδυσσέας ορίζεται από τα πρόσωπα που τον περιβάλλουν κατά τον νόστο

Οδυσσέας Αθηνά

Καλυψώ

Κίρκη

(Σκύλλα Χάρυβδη)

Ναυσικά

Πηνελόπη

(ΚλυταιμήστραΕλένη)

Ο Οδυσσέας και οι laquoεπικίνδυνεςraquo γυναίκες

Ναυσικά

Ελένη

Καλυψώ

Κλυταιμνή-στρα

Κίρκη

ΠΗΝΕΛΟΠΗ

Ο Οδυσσέας καθηλωμένος στο νησί της Καλυψούς

Θεϊκά δώματα

Ανθρώπινος

χωροχρόνος

οἶκος

Κύκλωπες

Οριακοί χώροι

ΒΑΣΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Προσεγγιζουμε τα ομηρικά έπη μεγαθεματικά Για να βοηθήσουμε τους μαθητές μας να αντιληφθούν την ουσία της Οδύσσειας στον λίγο χρόνο που έχουμε στη διάθεσή μας απαιτείται να επιμείνουμε και να επανερχόμαστε διαρκώς στα αδρά συστατικά του έπους αυτού

Τα μεγάλα θέματα και μοτίβα της Οδύσσειας ο ΝΟΣΤΟΣ ο ΟΙΚΟΣ και ο

ΠΟΛΕΜΟΣ επανέρχονται διαρκώς και συνέχουν τις βασικές

αφηγηματολογικές μονάδες γύρω από τις οποίες κτίζεται η αφήγηση δηλαδή

Τα ΠΡΟΣΩΠΑ τον αφηγηματικό ΧΡΟΝΟ και τον αφηγηματικό ΧΩΡΟ του έπους

Χαρακτηριστικό της Οδύσσειας αλλά και της παραδοσιακής αφήγησης εν γένει είναι ότι οι

αφηγηματολογικές αυτές μονάδες αρθρώνονται στη βάση ευδιάκριτων παραλληλισμών και αντιθέσεων

συμμετρικών δηλαδή σχέσεων

ΒΑΣΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Είναι λοιπόν σκόπιμο να ωθούμε τους μαθητές να παρατηρούν σχέσεις και συνδέσεις μεταξύ

προσώπων τόπων και καταστάσεων ώστε να

αντιλαμβάνονται τη ροή της αφήγησης στο ποίημα και να

συλλαμβάνουν τα νοήματα που κρύβονται πίσω από τη ροή αυτή

Ο Οδυσσέας και η αθανασία

Ο Οδυσσέας ορίζεται από τα πρόσωπα που τον περιβάλλουν κατά τον νόστο

Οδυσσέας

Αχιλλέας

Μενέλαος

Αγαμέμνων

Πρωτίστως οι μεγάλοι ήρωες της Ιλιάδας

Η Καλυψώ και οι laquoεπικίνδυνες γυναίκεςraquo της Οδύσσειας

Ο Οδυσσέας ορίζεται από τα πρόσωπα που τον περιβάλλουν κατά τον νόστο

Οδυσσέας Αθηνά

Καλυψώ

Κίρκη

(Σκύλλα Χάρυβδη)

Ναυσικά

Πηνελόπη

(ΚλυταιμήστραΕλένη)

Ο Οδυσσέας και οι laquoεπικίνδυνεςraquo γυναίκες

Ναυσικά

Ελένη

Καλυψώ

Κλυταιμνή-στρα

Κίρκη

ΠΗΝΕΛΟΠΗ

Ο Οδυσσέας καθηλωμένος στο νησί της Καλυψούς

Θεϊκά δώματα

Ανθρώπινος

χωροχρόνος

οἶκος

Κύκλωπες

Οριακοί χώροι

ΒΑΣΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Είναι λοιπόν σκόπιμο να ωθούμε τους μαθητές να παρατηρούν σχέσεις και συνδέσεις μεταξύ

προσώπων τόπων και καταστάσεων ώστε να

αντιλαμβάνονται τη ροή της αφήγησης στο ποίημα και να

συλλαμβάνουν τα νοήματα που κρύβονται πίσω από τη ροή αυτή

Ο Οδυσσέας και η αθανασία

Ο Οδυσσέας ορίζεται από τα πρόσωπα που τον περιβάλλουν κατά τον νόστο

Οδυσσέας

Αχιλλέας

Μενέλαος

Αγαμέμνων

Πρωτίστως οι μεγάλοι ήρωες της Ιλιάδας

Η Καλυψώ και οι laquoεπικίνδυνες γυναίκεςraquo της Οδύσσειας

Ο Οδυσσέας ορίζεται από τα πρόσωπα που τον περιβάλλουν κατά τον νόστο

Οδυσσέας Αθηνά

Καλυψώ

Κίρκη

(Σκύλλα Χάρυβδη)

Ναυσικά

Πηνελόπη

(ΚλυταιμήστραΕλένη)

Ο Οδυσσέας και οι laquoεπικίνδυνεςraquo γυναίκες

Ναυσικά

Ελένη

Καλυψώ

Κλυταιμνή-στρα

Κίρκη

ΠΗΝΕΛΟΠΗ

Ο Οδυσσέας καθηλωμένος στο νησί της Καλυψούς

Θεϊκά δώματα

Ανθρώπινος

χωροχρόνος

οἶκος

Κύκλωπες

Οριακοί χώροι

Ο Οδυσσέας και η αθανασία

Ο Οδυσσέας ορίζεται από τα πρόσωπα που τον περιβάλλουν κατά τον νόστο

Οδυσσέας

Αχιλλέας

Μενέλαος

Αγαμέμνων

Πρωτίστως οι μεγάλοι ήρωες της Ιλιάδας

Η Καλυψώ και οι laquoεπικίνδυνες γυναίκεςraquo της Οδύσσειας

Ο Οδυσσέας ορίζεται από τα πρόσωπα που τον περιβάλλουν κατά τον νόστο

Οδυσσέας Αθηνά

Καλυψώ

Κίρκη

(Σκύλλα Χάρυβδη)

Ναυσικά

Πηνελόπη

(ΚλυταιμήστραΕλένη)

Ο Οδυσσέας και οι laquoεπικίνδυνεςraquo γυναίκες

Ναυσικά

Ελένη

Καλυψώ

Κλυταιμνή-στρα

Κίρκη

ΠΗΝΕΛΟΠΗ

Ο Οδυσσέας καθηλωμένος στο νησί της Καλυψούς

Θεϊκά δώματα

Ανθρώπινος

χωροχρόνος

οἶκος

Κύκλωπες

Οριακοί χώροι

Ο Οδυσσέας ορίζεται από τα πρόσωπα που τον περιβάλλουν κατά τον νόστο

Οδυσσέας

Αχιλλέας

Μενέλαος

Αγαμέμνων

Πρωτίστως οι μεγάλοι ήρωες της Ιλιάδας

Η Καλυψώ και οι laquoεπικίνδυνες γυναίκεςraquo της Οδύσσειας

Ο Οδυσσέας ορίζεται από τα πρόσωπα που τον περιβάλλουν κατά τον νόστο

Οδυσσέας Αθηνά

Καλυψώ

Κίρκη

(Σκύλλα Χάρυβδη)

Ναυσικά

Πηνελόπη

(ΚλυταιμήστραΕλένη)

Ο Οδυσσέας και οι laquoεπικίνδυνεςraquo γυναίκες

Ναυσικά

Ελένη

Καλυψώ

Κλυταιμνή-στρα

Κίρκη

ΠΗΝΕΛΟΠΗ

Ο Οδυσσέας καθηλωμένος στο νησί της Καλυψούς

Θεϊκά δώματα

Ανθρώπινος

χωροχρόνος

οἶκος

Κύκλωπες

Οριακοί χώροι

Η Καλυψώ και οι laquoεπικίνδυνες γυναίκεςraquo της Οδύσσειας

Ο Οδυσσέας ορίζεται από τα πρόσωπα που τον περιβάλλουν κατά τον νόστο

Οδυσσέας Αθηνά

Καλυψώ

Κίρκη

(Σκύλλα Χάρυβδη)

Ναυσικά

Πηνελόπη

(ΚλυταιμήστραΕλένη)

Ο Οδυσσέας και οι laquoεπικίνδυνεςraquo γυναίκες

Ναυσικά

Ελένη

Καλυψώ

Κλυταιμνή-στρα

Κίρκη

ΠΗΝΕΛΟΠΗ

Ο Οδυσσέας καθηλωμένος στο νησί της Καλυψούς

Θεϊκά δώματα

Ανθρώπινος

χωροχρόνος

οἶκος

Κύκλωπες

Οριακοί χώροι

Ο Οδυσσέας ορίζεται από τα πρόσωπα που τον περιβάλλουν κατά τον νόστο

Οδυσσέας Αθηνά

Καλυψώ

Κίρκη

(Σκύλλα Χάρυβδη)

Ναυσικά

Πηνελόπη

(ΚλυταιμήστραΕλένη)

Ο Οδυσσέας και οι laquoεπικίνδυνεςraquo γυναίκες

Ναυσικά

Ελένη

Καλυψώ

Κλυταιμνή-στρα

Κίρκη

ΠΗΝΕΛΟΠΗ

Ο Οδυσσέας καθηλωμένος στο νησί της Καλυψούς

Θεϊκά δώματα

Ανθρώπινος

χωροχρόνος

οἶκος

Κύκλωπες

Οριακοί χώροι

Ναυσικά

Ελένη

Καλυψώ

Κλυταιμνή-στρα

Κίρκη

ΠΗΝΕΛΟΠΗ

Ο Οδυσσέας καθηλωμένος στο νησί της Καλυψούς

Θεϊκά δώματα

Ανθρώπινος

χωροχρόνος

οἶκος

Κύκλωπες

Οριακοί χώροι

Ο Οδυσσέας καθηλωμένος στο νησί της Καλυψούς

Θεϊκά δώματα

Ανθρώπινος

χωροχρόνος

οἶκος

Κύκλωπες

Οριακοί χώροι

Θεϊκά δώματα

Ανθρώπινος

χωροχρόνος

οἶκος

Κύκλωπες

Οριακοί χώροι