1932: Temmuz Kararları Çerçevesinde Planlamaya Geçiş

Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Kamu Yönetimi Araştırma ve Uygulama Merkezi: 2

Türkiye Cumhuriyeti İdare Tarihi Araştırması (TİDATA)

AÇIKLAMALI YÖNETİM ZAMANDİZİNİ

1929 – 1939

Birgül A. GÜLER (Editör) Tekin AVANER

M. Murat BASKICI Sonay BAYRAMOĞLU

Tayfun ÇINAR Bülent DURU

Nuray E. KESKİN Ceren KALFA Barış ÖVGÜN Menaf TURAN Ozan ZENGİN

(c) AÜ SBF KAYAUM, Birgül A. Güler (Ed.)

Açıklamalı Yönetim Zamandizini: 1929-1939

Ankara, 2007

Yönetim Zamandizini II

Türkiye Cumhuriyeti İdare Tarihi Araştırması (TİDATA) AÜ SBF Kamu Yönetimi Araştırma ve Uygulama Merkezi : 2

Ankara, 2007

Prof. Dr. Birgül Ayman GÜLER Araştırma Yöneticisi Nuray Ertürk KESKİN Araştırma Yönetici Yrd.

Yrd. Doç. Dr. M.Murat BASKICI Yrd. Doç. Dr. Sonay BAYRAMOĞLU

Dr. Tayfun ÇINAR Dr. Bülent DURU Tekin AVANER Ceren KALFA Barış ÖVGÜN Menaf TURAN Ozan ZENGİN

ISBN: 978-975-482-743-9

1.Kamu Yönetimi 2. Türk İdare Tarihi 3. Cumhuriyet Tarihi 4. Yönetim Zamandizini I. Güler, Birgül Ayman (Ed.), II. Açıklamalı Yönetim Zamandizini: 1929-1939

Yayına Hazırlama: Serpil Hoşafçı Kapak Tasarım: Fikret Sarı

Baskı Yeri:

Ankara Üniversitesi Basımevi İncitaşı Sokak No:10 06510 Beşevler / ANKARA

Tel: 0 (312) 213 66 55 Basım Tarihi: .29/ 06/ 2007

Yayın Yeri:

AÜ Siyasal Bilgiler Fakültesi KAYAUM Müdürlüğü

Cebeci – Ankara

Tel: (0312) 595 12 85 Eposta: [email protected] Site: http://kayaum.politics.ankara.edu.tr

Bu çalışma Ankara Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Müdürlüğünce desteklenmiş

ve Temmuz 2005 – Kasım 2006 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir.

1932 Yılı III

İÇİNDEKİLER Kısaltmalar..........................................................................................................v Sunuş................................................................................................................. vii

Otuzlu Yıllarda Yönetim....................................................................................1 Birgül A. GÜLER

1929: Yönetimde Merkeziyetçiliğin İnşası......................................................21 Sonay Bayramoğlu ÖZUĞURLU

1930: Muhalefet ve Belediyeler Yılı...............................................................107 Nuray Ertürk KESKİN

1931: Tasarruf Yılı: Tek Partili Dönemin Başlangıcı..................................229 Bülent DURU

1932: Temmuz Kararları Çerçevesinde Planlamaya Geçiş ........................303 Tayfun ÇINAR

1933: Planlamada Sümerbank Modeline Geçiş............................................413 Ceren KALFA

1934: Devletçilik İçin Örgütlenme Yılı .........................................................521 Menaf TURAN

1935: Personel Sisteminde Barem Tartışmaları...........................................617 Tekin AVANER

1936: Parti ile Devletin Bütünleşmesi ...........................................................705 Ozan ZENGİN

1937: Anayasal Yenilenmeler ve Siyasi Müsteşarlık ...................................811 Barış ÖVGÜN

1938: Bekleyiş ve Endişe.................................................................................895 M.Murat BASKICI

1939: Yerde ve Yönetimde ‘Deprem’............................................................979 T. AVANER, N. E. KESKİN, B. ÖVGÜN, M. TURAN

Genel Kaynaklar...........................................................................................1075 Araştırmacılar Hakkında.............................................................................1083 Dizin ...............................................................................................................1091

1932 Yılı 303

1932 DEVLETÇİLİK YILI : TEMMUZ KARARLARI ÇERÇEVESİNDE PLANLAMAYA GEÇİŞ

Tayfun ÇINAR∗

Tüm dünyada 1930’lu yıllara damgasını vurarak uluslararası ve ulusal poli-tikalara yön veren en önemli olay kuşkusuz 1929 ekonomik bunalımının etkile-ridir. 1930’lu yıllar boyunca tüm ülkeler siyasal ve toplumsal politikalarını eko-nomik bunalımın gölgesinde belirlemek zorunda kalmışlardır. 1929 bunalımının etkilerini azaltma ya da derinleştirme potansiyeline sahip iki uluslararası toplantı ise daha gerçekleşmeden 1932 yılına damgasını vurmaya aday olmuştur. Dünya politikası açısından önemli bu iki toplantıdan ilki Cenevre’de toplanacak olan Silahsızlanma Konferansı, diğeri Lozan’da toplanacak olan Tamirat Konferan-sı’dır.

Silahsızlanma Konferansının önemi konusunda uluslararası beklentiler boşa çıkmamış; Şubat başında 60 devletin Cenevre’de katılımıyla açılan konferans dünyanın dört bir yanından en üst düzeyde temsil ve geniş katılımla dünya tari-hinde o döneme değin kaydedilen en büyük uluslararası konferans olarak tarihe geçmiştir. Silahsızlanma Konferansı sonuçları itibariyle kendisinden beklenen başarıların çok altında bir performans göstermiş olmasına rağmen ülkeler ara-sında savaş rüzgarlarının estiği bir ortamda uluslararası siyasetin merkezi olma niteliğini göstermiştir. Bu niteliği ile başta ABD olmak üzere Konferansa katılan pek çok ülkenin yer almadığı Cemiyeti Akvam’dan bile daha etkin bir işlev gör-düğü söylenebilir. Konferansta asıl konu olan ülkelerin silahsızlanmasının yanı sıra Tuna devletleri birliği, Almanya'nın tazminat meselesi, Japonya-Çin arasın-daki çatışma gibi uluslararası kamuoyunu meşgul eden sorunlar burada gündeme gelmiş, ülkeler arasında uzlaşma arayışları söz konusu olmuştur.

Silahsızlanma Konferansının yanı sıra önemi daha baştan bilinen bir diğer uluslararası toplantı Almanya gibi borçlu Fransa, İngiltere ve İtalya gibi alacaklı ülkelerin bir araya geldiği Tamirat Konferansıdır. Konferansın katılımcıları daha fazla olmasına rağmen asıl sorun borçlu olan Almanya ile başta Fransa olmak üzere diğer Batılı kapitalist ülkeler arasındadır. Konferansın önemini artıran ol-gu, söz konusu ülkelerin Almanya’dan alacakları parayla ABD’ye I. Dünya Sa-vaşında yaptıkları borçları geri ödeme niyetleridir. Ancak Almanya’nın 1929 bunalımını öne sürerek moratoryum ilan etmesi ve tazminat vermek istememesi uluslararası siyasetin yanı sıra ülkelerin iç politikalarına önemli etkiler yapmış,

∗ Dr., Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi.

Yönetim Zamandizini 304

örneğin Fransa’da ulusal hükümeti iktidardan düşürmeye yetecek kadar önemli gelişmeler meydana getirmiştir. Hassas dengelere dayalı bir konjonktür içinde Tamirat Konferansının toplanması planlandığı tarihten yaklaşık 6 ay sonra ger-çekleşebilmiştir. Burada belli bir uzlaşmanın sağlanması ülkeler arasındaki iliş-kileri bir ölçüde rahatlatmış görünse de, başta Almanya’nın kendisi olmak üzere ülkelerin iç politikalarında önemli sonuçlar doğurmaya devam etmiştir. Nitekim, söz konusu uluslararası konjonktür birkaç sene öncesinde kendisine hiç şans ta-nınmayan marjinal bir siyasal parti olarak kurulmuş bulunan Alman Nasyona-listlerinin lideri Hitler’in kısa bir sürede büyük bir güç kazanmasına yol açmış-tır.

1932 yılında yine uluslararası ilişkilerde Londra’da toplanan (İngiltere, Fransa, Almanya, İtalya) Dörtler Konferansı olarak adlandırılan toplantı Tuna Birliği çevresinde Orta Avrupa ülkelerine yönelik büyük devletlerin çıkarlarının çatışması sonucunda başarısızlıkla sonuçlanmıştır. Bu durumun ortaya çıkma-sında özellikle Fransa ile Almanya arasındaki gerilimin önemli bir rolü olmuş-tur. Böyle bir çekişme ortamında dünya politikasında uluslararası ilişkiler hassas dengeler üzerine kurulurken, ulusal hükümetler iç politikada asıl olarak kitlesel işsizlik sorunuyla yüzleşmek zorunda kalmışlardır.

1932 yılında ülkeler arasında esen savaş rüzgarları ve tam bir güvensizlik ortamında Batılı ülkelerde yaşanan en önemli sorun nedir diye bakıldığında, iş-sizliğin tüm ülke hükümetlerinin en çok başını ağrıtan sorun olduğu görülmek-tedir. Özellikle Batılı kapitalist ülkeler bu yüzden büyük çaplı bayındırlık işleri için kaynak arayışına başlamışlardır. İşsizlik ve ülkelerin kaynak arayışlarında birbirleriyle kıyasıya rekabeti, borçlu ülkelerle alacaklı ülkeler arasındaki çe-kişmeyi daha da sert hale getirmektedir. Bu uluslararası hava içinde bir yandan borçlu ve alacaklı ülkeler arasında kıyasıya pazarlık olurken, diğer yandan Batılı kapitalist ülkelerde yetersiz dış ticaret boşluğunun kendi sınırları içinde iç talebi canlandırarak aşma arayışına girildiği görünmektedirler. Ülkeler arasındaki kay-nak bölüşümü tartışmaları ve iç politikada bunun yansımaları sonucu diyalektik düzeyde daha da derinleşen çekişme, sonraki yıllarda II. Dünya Savaşının teme-lini hazırlayan etmenler olarak karşımıza çıkmaktadır.

Dünya siyasetinde ve Türkiye dışındaki ülkelerde ortaya çıkan gelişmeler kuşkusuz doğrudan ve dolaylı olarak Türkiye’nin hem dış ilişkilerini hem de iç politikasını etkilemiştir. Hükümet uluslararası gelişmeler ışığında özellikle ülke-ler arasında çekişmenin iyice kendisini hissettirmeye başladığı ve ülkeler arasın-da saflaşmanın yavaş yavaş ortaya çıkmaya başladığı bir ortamda dış politikasını belirlemeye çalışmaktadır. Bu noktada, Türkiye’nin komşu ülkelerle dostluk ilişkilerini geliştirmeye devam ettiğini söyleyebiliriz. Başta İran, Irak, Yunanis-tan ve diğer Balkan ülkeleri olmak üzere ilişkiler sıcak tutulmakta, bu ülkelerle dostluk ve ticaret anlaşmaları imzalanmakta, ülkenin güvenliğini sarsarak yakın tehdit oluşturabilecek gerginlikler en aza indirilmeye çalışılmaktadır. Kuşkusuz 1932 yılında izlenen bu dış politika, süper bir güce bağlı ama çevresindeki ülke-

1932 Yılı 305

lerle ticari ve güvenlik sorunları yaşayan bir ülke politikasından oldukça farklı bir çizgidir.

1932 yılında Türkiye’nin gelen davet üzerine Milletler Cemiyeti’ne girmiş olması da oldukça önemlidir. Komşu ülkelerle geliştirilen dostluk ve ticaret iliş-kilerinin yanı sıra uluslararası kurumlarda yer alınmakta, ayrıca farklı siyasi re-jimlere sahip Batılı kapitalist ülkelerle ve Sovyetler Birliği ile de ilişkiler sürdü-rülmektedir. Bu kapsamda 1932 yılında Sovyetler Birliği ile kredi anlaşması im-zalanmış ve buradan gelen uzmanlarla işbirliği sürecine de girilmiştir. Ancak sadece Sovyetler Birliği ile değil İtalya ve Almanya gibi Batılı ülkelerle de iliş-kiler sıcak tutulmakta, bu ülkelerden de kredi sağlama girişimleri yapılmaktadır. Bu ilişkiler bir ara uluslararası kamuoyunda Sovyetler Birliği, Almanya, İtalya, Yunanistan ve Türkiye arasında yeni bir ittifak mı kuruluyor sorusunun tartışıl-masına neden olmuşsa da, Türkiye’nin hem komşu ülkelerle hem de farklı eko-nomik ve siyasal düzene sahip ülkelerle ilişkilerini dengeli bir biçimde sürdür-meye çalıştığı söylenebilir.

İç politikaya bakıldığında Türkiye’nin 1932 yılında bir yol ayrımına geldiği görülmektedir. 1929 bunalımı sonrası gündeme gelen “ılımlı” devletçiliğin içe-riği, 1932 yılından itibaren genişletilerek devletin ekonomik ve toplumsal ya-şamda daha “girişimci”, “himayeci” ve “seçmeci” bir politika izleyebileceği “müdahaleci” bir içerikle doldurulmuştur. Bu içeriğe gösterilen tepkiler, daha sonraki yıllarda yapılan yoğun devletçilik tartışmalarında temel ekseni oluştura-caktır.

Temmuz Kararları ve Devletçilik Gerek dünyada gerekse Türkiye’de ekonomik bunalımın kendini en şiddetli

hissettirdiği yıllardan biri 1932 yılı olmuştur. Dünyada tarım ürünlerinin fiyatla-rındaki düşme eğiliminin güçlenmesi üretim azalmasına, buna dayalı olarak yaygın işsizliğin artmasına ve uluslararası ticaretin iyice azalmasına neden ol-muştur. Bir tarım ülkesi olarak dış ülkelere satılacak malları tarım ürünleriyle sınırlı olan Türkiye, bu bunalımdan çok ağır biçimde etkilenmiştir. Bunalımın etkilerini azaltma arayışları doğrultusunda 1932 yılı içinde dönemin Başbakanı İsmet Paşa başta Sovyetler Birliği ve İtalya olmak üzere dış ülkelerden yeni kaynak arayışına girmiştir. İçeride ise, bir süredir gündemde olan dış ticaret ve kambiyo rejimlerinin denetlenmesi uygulamalarının yanı sıra iç ekonomiye dö-nük müdahale önlemleri alınmıştır. Bu kapsamda devletçi uygulamalara “ani bir geçişi” temsil eden 1932 yılının Temmuz ayında Meclisten çıkarılan yasalarla ekonomik rejimin bir çeşit devlet kapitalizmine dönüştürülmesinin önü açılmış-tır.

İç ekonomiye devletin doğrudan müdahalesine olanak veren düzenlemele-rin yapıldığı 1932 Temmuzunda çıkarılan önemli yasalardan ilki 2058 sayılı Devlet Sanayi Ofisi Teşkili Hakkında Kanun, ikincisi ise 2064 sayılı Türkiye Sanayi ve Kredi Bankası’nın Teşkili Hakkında Kanun’dur. Devletçiliğin en


önemli adımlarını oluşturan bu kanunlarla ülkenin sanayileşmesini özel kesimin inisiyatifine bırakan bir politika anlayışı yerine, -sanayinin bazı sektörlerinde özel sektöre altyapı hazırlamanın ötesinde- devletin doğrudan asli yatırımcı ve üretici unsur olarak ekonomide yer aldığı politika benimsenmiştir. Böylece, da-ha önceleri ticaret burjuvazisinin çıkarları doğrultusunda şekillendirilmiş “milli iktisat” düşüncesi çerçevesinde kurulmuş olan Sanayi ve Maadin Bankası yerini Sanayi Kredi Bankası’na bırakmıştır. Devletçiliğe özgü yeni bir banka modeli olarak kurulan Sanayi Kredi Bankası, Devlet Sanayi Ofisi eliyle sanayi ve ticaret politikasında devletin daha müdahaleci bir şekilde yer alabilmesine olanak ver-mek üzere tasarlanmıştır. Devlet Sanayi Ofisi ve Sanayi Kredi Bankası’nın oluş-turulmasıyla geleceğin iktisadi devlet teşekkülleri sisteminin ekonomi kuralları ve hukuk yapısıyla oluşumu için ilk büyük adım atılmıştır.

Temmuz kararları çerçevesinde 2068 sayılı kanunla Türk limanları arasında posta seferleri yapma, yolcu ve yük taşıma işleri de devlet tekeline verilerek devletleştirilmiştir. Böylece ulusal bir ulaşım sistemi oluşturma çabaları deniz-yolu ulaşımında kendini göstermiş, 1920’li yıllarda özel imtiyazlı şirketlerce iş-letilen devlet tekellerinin tekrar kamu işletmeciliğine dönmesi yönünde önemli bir başka adım atılmıştır. Yine, Temmuz kararları çerçevesinde çıkarılan Şeker, Çay, Kahve İthalinin Bir Elden İdaresi Hakkında 2054 Sayılı Kanunla, artan dö-viz sorununa çare bulmak isteyen hükümete çay, şeker ve kahve ithalatında tekel kurma yetkisi tanınmıştır. Devletçiliğin önemli ayaklarından birini oluşturan bu kanunla hükümet halkın tüketiminde önemli yer tutan maddelerin ithalatını Ta-kas Komisyonu’na vermiştir. Temmuz düzenlemelerinden olan 2056 sayılı Ka-nunla ise buğday fiyatını korumak ve düzenlemek amacıyla Hükümetin belirle-yeceği fiyatlarla Ziraat Bankası aracılığıyla buğday alınıp satılacağı hükme bağ-lanmıştır. Buğday alış ve satışından doğacak yıllık 1 milyon liraya kadar olan zarar devlet tarafından karşılanacak; kar ise silo ve depoların inşasında kullanı-lacaktır. Hükümet tarafından alınan bu kararın üretim araçlarında devlet mülki-yetini genişletme amacı açıkça bulunduğundan devletçilik politikasının temel yasalarından birini oluşturduğu söylenebilir.

Ancak Meclis’ten 1932 yılının Temmuz ayının başında peş peşe çıkartılan ekonomide devletçiliğe ani geçişe yönelik kanunlar ticaret burjuvazisini oldukça rahatsız etmiş; bu süreç İktisat Vekili Mustafa Şeref Beyin istifası ve yerine sermaye çevrelerine daha yakın bir isim olarak bilinen ve Türkiye’nin daha son-raki siyasal hayatında önemli roller üstlenecek olan Celal Bey’in İktisat Bakan-lığına gelmesiyle sonuçlanmıştır. Böyle bir kabine değişikliği kuşkusuz ticaret burjuvazisine bundan sonraki yıllarda izlenecek devletçilik uygulamalarının müdahaleci içeriğinin “radikal”leşmeyeceğine, bir başka deyişle ticaret burjuva-zisinin çıkarlarıyla “denge”leneceğine yönelik bir işaret olmuştur. Bu kapsamda devletçiliğe ilişkin gelişmeler ve yaşanan tartışmaların 1932 yılının belki de en karakteristik özelliği olduğu söylenebilir.

1932 Yılı 307

1932 Yılında Kabine Üyeleri ve Türkiye’nin Mali Yönetimi 1932 yılında Türkiye Cumhuriyeti’nin Cumhurbaşkanı, Gazi Mustafa Ke-

mal Paşa, Başbakanı İsmet Paşa, TBMM Başkanı ise Kazım Paşa’dır. 6. İnönü Hükümeti olarak bilinen 4 Mayıs 1931’de kurulmuş olan kabine şu isimlerden oluşmaktadır: Başvekil İsmet, Adliye Vekili Yusuf Kemal, Milli Müdafaa Vekili Zekai, Dahiliye Vekili Şükrü Kaya, Hariciye Vekaleti Vekili Dr. Tevfik Rüştü, Maliye Vekili Mustafa Abdülhalık, Maarif Vekili Esat, Nafia Vekili Hilmi, İkti-sat Vekili Mustafa Şeref, Ziraat Vekili Muhlis, Sıhhat ve İçtimai Muavenet Ve-kili Dr. Refik, Gümrük ve İnhisarlar Vekili Ali Rana. Kabinede yıl boyunca iki değişiklik olacaktır. Bunlardan ilki İktisat Vekilliğine Mustafa Şeref’in yerine Celal Bey’in gelmesidir.1 İkinci değişiklik Maarif Vekilliğine Esat Bey’in yerine Dr. Reşit Galip Bey’in gelmesidir. Reşit Galip Bey 1933 yılında gerçekleştirile-cek üniversite reformunun mimarlığını üstlenecektir.

1932 yılı içinde kabine üyelerini en çok zorlayan olgulardan biri bütçenin hazırlanması olmuştur. 1929 Bunalımının beraberinde getirdiği sorunlar ülkenin yönetiminde yeniden yapılanmayı zorunlu kılmıştır. Bir yandan 1932 yılında ve yakın gelecekte devlet bütçesinin en önemli gider kalemi olmaya aday olan Os-manlı borçlarını yeniden yapılandırma arayışları, diğer yandan idarede tasarruf yapılarak bütçe giderlerini kısma ve toplumsal kesimlerden alınacak yeni ve ek vergilerle gelir artırma çabası söz konusudur. Tasarrufun hangi idarelerde nasıl yapılacağı, bazı idarelerde gerçekleştirilecek birleştirmelerde ne kadar memur ve müstahdemin açıkta kalacağı, kritik konumda bulunan bazı katma bütçeli kuru-luşlarda çalışanların devlet memuru sayılıp sayılmayacağı da dönemin önemli tartışma konuları olmuştur. Bu ortamda kuşkusuz Gümrük ve Tekel İdarelerinde ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarında sancılı da olsa yeniden yapılanmaya gi-dilmiştir.

Osmanlı Devleti’nin Borçları 1929 Bunalımının olumsuzluklarını diğer ülkeler gibi Türkiye de yaşamış-

tır. Ancak bu buhrana dayalı ortaya çıkan olumsuz siyasi ve ekonomik tablo Türkiye için bir yönüyle bazı olumlulukları da beraberinde getirmiştir. Bunlar-dan biri Osmanlı borçlarının yeni şartlarla yeniden yapılandırılması çabasıdır. 1932 yılına damgasını vuran olaylardan biri kuşkusuz budur. Türkiye Alman-ya’nın, Yunanistan’ın moratoryum ilan ettiği uluslararası konjonktürde en azın-dan borçlarını biraz olsun azaltarak ve vadeye yayarak ödenmesi konusunda

1 Türk iktisat tarihinde “Yalova Operasyonu” olarak bilinen söz konusu görev değişikliğine iliş-

kin iktisat yazınında çok sayıda değerlendirme bulunmaktadır. Bu değerlendirmelerden en çok bilinen birkaç tanesi için bkz. Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Politikada 45 Yıl, Bilgi, İstanbul, 1968; Korkut Boratav, Türkiye’de Devletçilik, Gerçek, İstanbul, 1974; Yalçın Küçük, Türkiye Üzerine Tezler I: 1908-1978, Tekin, İstanbul, 1980; Doğan Avcıoğlu, Türkiye’nin Düzeni: Dün, Bugün, Yarın, Birinci Kitap, Tekin, İstanbul, 1998; İsmail Cem, Türkiye’de Geri Kalmış-lığın Tarihi, Cem, İstanbul, 1989.


önemli bir çaba içine girmiştir. Düyunu Umumiye borçları devlet bütçesinin be-lini en çok büken gider kalemi olmuştur. Bu kapsamda Saracoğlu Şükrü Bey’in Paris’te yürüttüğü Duyunu Umumiye görüşmeleri önemlidir. Dünyada böyle gergin bir ortam içerisinde Türkiye bir yandan Osmanlı borçlarının bütçe üze-rindeki yükünü azaltmaya çalışırken diğer yandan hükümet denk bütçe arayışına devam ederek yeni gelir kaynakları aramakta ve masraflarını kısmanın çarelerini düşünmektedir. Bu kapsamda tasarruf anahtar kelime olarak karşımıza çıkmak-tadır. Söz konusu tasarruf kuşkusuz devlet memurlarının istihdam koşullarına da etkide bulunmaktadır.

Ekonomik Bunalım ve Bütçe Sorunu Devlet bütçesinin 200 milyon liradan 169 milyon liraya indirilmesi, devlet

kapitalizmine yönelen bir hükümet için kuşkusuz zor bir durum ortaya çıkar-maktadır. Bütçenin yaklaşık 80 milyonu maaşa giden bir ülke bütçesi kuşkusuz zor durumdadır. Devlet giderlerinin daha fazla kısılması devlet çarkının işleme-sini daha da zorlaştıracaktır. Yeni bütçenin masraf kısmı 169 milyon olarak tes-pit edilmiştir. Bu rakam 1931 bütçesine göre 25,5 milyon noksandır. 1931 yılı-nın masraf bütçesi de 1930 yılına göre 40 milyon noksan tutulmuştur. Şu halde iki sene zarfında bütçede 65 milyon liralık gerileme söz konusu olmuştur. 1931 senesinin nihayeti 31 mayıs akşamıdır. Ancak, mali yıl Haziran ayında başlama-sına rağmen bütçe yaklaşık bir ay gecikmeyle ancak Haziran sonunda yürürlüğe girebilmiştir. Ayrıca hükümet bütçe gelirlerini artırmak zorunda kalmıştır. Bu-nun için buhran vergisinin muafiyetleri kaldırılmış, çalışanlar için buhran vergi-sinden ayrı muvazene vergisi konmuş ve bina vergileri artırılmıştır. Yine tekel idarelerinin birleştirilmesiyle buralarda çalışan bazı memur ve müstahdemlerin sayısının azaltılmasına gidilmiştir. Bunun yanı sıra kaçakçılıkla mücadelede önemli bir rol oynayan temyiz mahkemelerinin kaldırılması gündeme geldiyse de hükümet buna yanaşmamıştır. Ancak mahkemelerin bazılarının Ankara’ya taşınması bütçe kısıtları nedeniyle ertelenmiştir. Yine dikkat çeken unsurlardan bir tanesi teşviki sanayi uygulamalarına büyük ölçüde dokunulmamış olmasıdır. Bu durum hükümetin vergi politikasına ilişkin önemli bir noktadır.

1932’de GSMH sabit fiyatlarla % 10,7 büyümüş, fiyatlar genel seviyesin-deki artış ise yıllık % -5,7 olmuştur. Dolar kuru 2,12 TL’dir.2 1932 yılı Devlet Bütçesi aşağıdaki tabloda sunulmuştur.

2 YKY, Cumhuriyetin 75 Yılı 1923-1953, Cilt 1, Yayın Yönetmeni Feridun Ansın, Mas Matbaa-

cılık, İstanbul, 1999, s.131.

1932 Yılı 309

Tablo: 1932 Yılı Devlet Bütçesi3 Masraf Bütçesi TL % Varidat Bütçesi TL % Büyük Millet Meclisi 2.417.985 1,4 İrat ve servet vergileri 33.775.000 19,9

Riyaseticumhur 373.112 0,2 İstihlak ve muamele vergileri 63.368.000 37,4

Divanı Muhasebat 565.560 0,3 İnhisarların safi hasılatı 33.675.000 19,9

Başvekalet 1.155.559 0,7 Devlete ait emlak ve emval hasılatı 2.825.000 1,7

Şurayı Devlet 200.728 0,1 Devlet tarafından idare olunan mües. hasılatı 5.336.800 3,2

İstatistik Umum Müdürlüğü 41.956 0,0 Umum mües. ve şirketler

has. devlet hissesi 1.100.000 0,6

Diyanet İşleri Riyaseti 607.169 0,4 Müteferrik varidat 2.425.000 1,4 Maliye Vekaleti 12.205.965 7,2 Cezalar 1.050.000 0,6 Düyunu Umumiye 49.705.693 29,4 Müteferrik hasılat 1.100.000 0,6 Tapu ve Kadastro U.Md.lüğü 997.000 0,6 Fevkalade varidat 450.000 0,3

Dahiliye Vekaleti 3.785.925 2,2 İktisadi buhran vergisi 10.000.000 5,9 Emniyet İşleri Umumi Md. 3.944.000 2,3 Muvazene vergisi 14.000.000 8,3

Umum Jandarma Kumandanlığı 8.308.379 4,9 Mülga vergiler bakaya-

sından 250.000 0,1

Hariciye Vekaleti 2.623.000 1,6 Sıhhat Vekaleti 3.501.884 2,1 Adliye Vekaleti 7.645.986 4,5 Maarif Vekaleti 6.064.875 3,6 Nafia Vekaleti 10.046.993 5,9 İktisat Vekaleti 1.252.610 0,7 Ziraat Vekaleti 3.973.691 2,3 Gümrük ve İnhisarlar Vekaleti 4.658.565 2,8

Milli Müdafaa Kara Müsteşarlığı 32.173.640 19,0

Hava Müsteşarlığı 943.000 0,6 Deniz Müsteşarlığı 3.605.560 2,1 Askeri Fabrikalar 2.955.800 1,7 Harita Umumi Müdürlüğü 546.265 0,3

Posta ve Telgraf 4.845.820 2,9 Umumi Masraf Yekunu 169.146.720 100,0 Umumi Varidat Yekunu 169.354.800 100,0

3 2031 Sayılı 1932 Mali Senesi Muvazenei Umumiye Kanunu, RG 30 Haziran 1932, Sayı: 2138


1932 yılı devlet bütçesini incelediğimizde ilk saptama bütçenin denk olarak bağlanmış olmasıdır. Hatta gelirin giderden biraz fazla olması bile sağlanmıştır. Ülkelerin yaşadığı ekonomik bunalım koşulları altında bu durum dikkat çekici-dir. İkinci en çarpıcı özellik Düyunu Umumiye borç ödemesinin devlet bütçesi içinde en ağırlıklı kalem olmasıdır. Düyunu Umumiye gideri olarak bütçeye kaydedilen yaklaşık 50 milyon TL’nin devlet bütçesinin yaklaşık %30’una denk geldiğini görüyoruz. Eski borçların geri ödemesinin devlet bütçesi üzerinde ya-rattığı yükü bu rakamlar çok açık biçimde ortaya koymaktadır. Devlet bütçesinin bu tablosu 1932 yılı içinde Saracoğlu Şükrü Bey’in Paris’te yürüttüğü görüşme-lerin gelecek yılların devlet idaresi açısından ne kadar önemli olduğunu bir kez daha ortaya çıkarmaktadır.

1932 yılı bütçesinde borç ödemeleri dışında en önemli gider kalemi Milli Müdafaa Kara Müsteşarlığı, Hava Müsteşarlığı, Deniz Müsteşarlığı, Genel Jan-darma Kumandanlığı ve Askeri Fabrikaların bütçe toplamını oluşturan yaklaşık %30’luk payıyla savunma ve askeri giderlerdir. Görüldüğü üzere devlet bütçesi-nin %60’ı borç geri ödemeleri ile savunma harcamalarına yönelmektedir. Geriye kalan %40’lık bölümün yaklaşık %7’si Maliye Bakanlığına, %6’sı Bayındırlık Bakanlığına, %4,5’u Adalet Bakanlığına ve %3,5’luk pay Eğitim Bakanlığına ayrılmaktadır. Geriye kalan %20’lik pay ise diğer bakanlıklarla devletin diğer kurum ve kuruluşlarına dağıtılmıştır.

1932 yılının gelir bütçesi ise uzun tartışmalardan sonra kabul edilebilmiştir. Buhran yıllarında toplumun hangi kesiminden vergi alınması gerektiği tartışma-lara yol açmıştır. Bu kapsamda bekarlık vergisi gibi vergi türleri bile Mecliste tartışma konusu olmuş ancak bu vergi kabul edilmemiştir. Bunun dışında buhran ve muvazene vergileri kapsamında eklemeler ve artırmalar söz konusu olmuştur. Ancak burada dikkati çeken unsur sanayi teşvik uygulamaları kapsamında bu kesime yönelik vergi artırımlarının tercih edilmemiş olmasıdır. 1932 yılının büt-çesinde en ağırlıklı gelir kalemini %37,4 gibi bir oranla tüketim ve muamele vergileri oluşturmuştur. Bu vergiyi %20’lik paylarla gelir ve servet vergileri ile inhisarların safi hasılatı takip etmektedir. Bu üç vergi kalemini %8,3’lük payla muvazene vergisi ve yaklaşık %6’lık payla iktisadi buhran vergisi takip etmek-tedir. Bu vergiler tüm vergi gelirlerinin yaklaşık %90’ından fazlasını oluştur-maktadır.

Adli Islahat Çalışmaları 1932 yılında adli ıslahat çalışmaları yapılmıştır. Bu kapsamda, 1918 sayılı

Kaçakçılığın Men ve Takibine Dair Kanunla 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu yayımlanmıştır. Söz konusu kanunlarla yeni mahkemeler oluşturulmuş, adli ıs-lahat yeni düzen çerçevesinde yerleştirilmeye çalışılmıştır. Ayrıca daha önceden adli alana ilişkin yapılan düzenlemelerin yeniden yapılandırılmasına gidilmiştir. Bu doğrultuda, 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu, büyük ölçüde İsviçre Federal İcra ve İflas Kanunundan tercüme edilerek hazırlanmış bulunan 24 Nisan 1929 tarih ve 1424 sayılı İcra ve İflas Kanununu yeniden düzenlemiştir. 1914 tarihli

1932 Yılı 311

İcra Kanunu Muvakkatinin yerine getirilen 1424 sayılı İcra ve İflas Kanunu ile “borç için hapsin” kaldırılması önemli bir dönüm noktası oluşturmasına rağmen, bu kanun Cumhuriyet idaresince “adli inkılabı” gerçekleştirmek için daha önce-ki yıllarda yürürlüğe sokulan Medeni Kanun, Borçlar Kanunu gibi kanunlar ara-sında en çok tepki gören kanun olmuştur. 1424 sayılı kanuna karşı çıkılmasının en önemli gerekçeleri arasında kanunun borçluyu daha koruyucu hükümler ba-rındırdığı ve kanunun işlemesi ve borçludan hakkın geriye alınmasındaki yavaş-lık düşüncesinin iş çevrelerinde yaygın olması gelmektedir. Bu nedenle henüz daha üzerinden üç yıl geçmeden 1932 yılında 2004 sayılı kanunla büyük ölçüde yeniden düzenleme yapılmış; yeniden düzenleme sırasında 1424 sayılı kanunda yer alan 150'den fazla madde değiştirilmiştir. Kuşkusuz böyle bir değişime gi-dilmesi ticaret burjuvazisinin bu dönemde varolan rahatsızlığını belli ölçüde ya-tıştırıcı bir etkide bulunmuştur.

1918 sayılı Kaçakçılığın Men ve Takibine Dair Kanuna dayalı olarak ise adli ve askeri ihtisas mahkemeleri adıyla Adliye Vekaletince sırf kaçakçılık da-valarını görmek üzere mahkemeler kurulmuştur. Bu kapsamda adli ihtisas mah-kemelerinin merkezleri olarak İstanbul, İzmir, Trabzon, Sinop, Kars, Van, Di-yarbakır, Siirt, Malatya, Muğla, Balıkesir, Lüleburgaz, Adana, Sivas, Antalya kabul edilirken, askeri ihtisas mahkemelerinin ise Gaziantep, Urfa ve Mardin'de kurulmasına karar verilmiştir. Böylece adli coğrafya yeniden şekillendirilmiştir. Bunun yanı sıra bu kanun, devlete önemli yetkiler vererek yeni denetim ve ceza hükümleri getirmiş böylece ticaretin denetlenmesini sağlamıştır. Bu yüzden ka-nunun çıkarılması Hükümetle ticaret burjuvazisi arasında gerginliğin doğmasına yol açmıştır. Ayrıca kabul edilen kaçakçılık kanunu ile gümrüklerde “kendile-rinden yararlanılmayan” memurlar tasfiyeye tabi tutulmuşlardır.

1932 yılında gerçekleştirilen adli ıslahat çalışmaları sırasında ayrıca istinaf mahkemelerinin kurulması gündeme geldiyse de, bu dönemde bunun gerçekleş-tirilmediğini görüyoruz.

Gümrük ve Tekel İdaresi’nin Yeniden Yapılanması 1932 yılı Gümrüklerin ve Tekel idaresinin yeniden yapılandığı yıl olma

özelliğindedir. Bu kapsamda bir yandan kadro değişiklikleri yoluyla bütçe tasar-rufuna gidilirken, diğer yandan yeni kurumsal yapılanma ile rejimin daha da oturtulmasına çalışılmaktadır. Merkezde Gümrük Muhafaza Umum Kumandan-lığının kurulmasına ilişkin yasal düzenlemeyle devlet tekellerinin görev sahala-rına ilişkin kaçakçılık yapanları önlemekle yükümlü Gümrük Muhafaza kuruluş-ları, Gümrük Muhafaza Umum Kumandanlığının emir ve kumandasına verilmiş-tir. Böylece gümrük yönetiminin askerileşmesi gündeme gelmiştir.

Kentsel Hizmetler ve Yabancı Şirketler 1932 yılı kentsel hizmetleri yerine getiren yabancı şirketlerle hükümet ara-

sında yolsuzluk tartışmalarının ortaya çıktığı bir dönem olmuştur. İzmir rıhtım şirketi ve İstanbul rıhtım şirketi aleyhindeki davalar, Terkos su şirketine yönelik


basında gündeme gelen haberler, Haliç şirketinin tarifeleri artırma isteği ve bu-nun hükümet tarafından uygun bulunmaması gibi örnekler kentsel hizmetler ala-nındaki şirketler ile hükümet arasında gerilime işaret etmektedir. Sorun aslında sadece yabancı şirketlerle hükümet arasında değildir. Ankara ve İstanbul’da Otobüs işletmeleriyle belediyeler arasında da sorunlar bulunmaktadır. Bu konu-da söz konusu belediyeler işletme imtiyazlarını alarak bu işleri kendileri yapmak istemişler ve talep ettikleri imtiyazlar hükümet tarafından iki büyük kent yöne-timine tanınmıştır.

Halkevleri Bu dönemin önemli özelliklerinden biri halkevlerinin tüm yurtta açılmaya

başlanmasıdır. Halkevleri belki de bu yılın en önemli karakteristiklerinden birini vermektedir. 19 Şubatta 14 il merkezinde açılışı yapılan halkevleri birkaç ay sonra 24 Haziranda 20 merkezde daha açılmış, daha sonra da kütüphanesinden tiyatrosuna ve sporuna kadar her çeşit konunun programlaştırıldığı Halkevleri birçok il, ilçe merkezi ve kasabalarda açılmaya devam etmiştir. 1951'de Demok-rat Parti iktidarınca bir yasa ile Halkevleri kapatıldığında 478 Halkevi, 4322 Halkodası bulunmaktadır.4 Halkevlerinin açılışındaki birincil amaca bakıldığın-da Cumhuriyet düşüncesini halk kitlelerine yaymak olduğu görülmektedir. Cumhuriyetin kurucuları tarafından Cumhuriyet düşüncesini ülkenin en uzak köşelerine yaymanın en önemli mekanizması olarak Halkevlerinin açılması dü-şünülmüştür.

Darülfünun Islahat Çalışmaları Cumhuriyet idaresi Darülfünun'un aşırı kalabalık kadrosundan ve köhnemiş

yapısından uzunca süredir rahatsızlık duymakta olduğundan Darülfünun'da ince-lemeler yapıp bir rapor hazırlaması için Cenevre Üniversitesi Pedagoji Profesörü Albert Malche 1932 yılında İstanbul'a getirtilmiştir. Darülfünunun ıslahı için Prof. Malche'den bir rapor istenmiş olması ve Malche'nın kamuoyuna "üniversi-te mütehassısı" olarak tanıtılması “müderrislerden” bir kısmını rahatsız etmiştir. Darülfünun çevresinden hükümete yöneltilen temel eleştiri bu meseleyi Türki-ye'nin kendi içinde halledebileceğidir. Ancak hükümet Darülfünunda köklü bir değişiklik yapmaktaki kararlılığına devam etmiştir. Bu hususta Falih Rıfkı Beyin Hakimiyeti Milliye gazetesinde yayımladığı bir makaleden şu alıntı 1933 yılında gerçekleştirilecek olan ıslahatın gerekçelerine ilişkin ipuçlarını vermektedir: 5

"...Türk inkılabı için yazılacak esere mukarrer mükafat senelerden beri ortada duruyor ve hiç kimseye verilememiştir. Fikir hayatı pek durgun gidiyor. Darülfünunun Türk inkı-labına dair on seneden beri henüz bir tek sahife telif edememiştir."

Prof. Malche'ın 1932 yılı içinde hazırlanan gözlem ve önerilerini içeren ra-porunda “bilimsel yayınların eksikliği”, “hocaların ek işler yapmak zorunda

4 Sami N. Özerdim (Haz.) Atatürkçünün El Kitabı, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara Üniver-

sitesi Basımevi, Ankara, 1981, s.53 5 Aktarılan kaynak Akşam, 22 Temmuz 1932.

1932 Yılı 313

kalmaları”, “öğrencilerin yabancı dil bilmemeleri”, “geleceğin öğretim üyeleri-nin yurt dışında yetiştirilmeleri gerektiği”, “Darülfünun'un Milli Eğitim Bakan-lığı'na bağlı olmasının özerklikle bağdaşmaması” gibi sorunlara değinilmiş, ay-rıca Prof. Malche, öğretim üyelerinin “müderris”, “muallim”, “müderris muavi-ni” olarak sınıflandırılmalarına da karşı çıkmıştır. Hükümetin Prof. Malche'tan asıl beklentisi ise Darülfünun'da bulunan öğretim üyelerinin sayısının azaltılma-sı ve kürsülerin yeniden oluşturulmasına yönelik öneriler yapmasıdır. Ancak Prof. Malche hükümetin bu beklentisini tam olarak karşılamamış, öğretim üyele-rinin zaman içinde ölüm, istifa ve emekliye ayrılma yoluyla azaltılmasından ya-na görüş bildirmiştir. Darülfünunun dağıtılıp, iktidarın ideallerine uygun bir üni-versite kurulmasında yabancı bir uzmandan yardım isteyen hükümet, özerklik konusundaki hassasiyeti nedeniyle bu uzmandan umduğunu bulamayınca, kabi-neye 1932 yılında katılan Dr. Reşit Galip'in öncülüğünde üniversite reformunun gerçekleştirilmesi işi 1933 yılına kalmıştır.

Yüksek öğretime ilişkin bunun dışında 1932 yılı içinde Hükümet tarafından İstanbul dışında Anadolu'da yeni Darülfünun kurulması düşünülmüştür. Devlet merkezi olan Ankara'da yeni açılmış bulunan fakülte ve yüksek okullara rağmen henüz üniversite kurulmamıştır. Ancak yüksek öğrenim görmüş hakimler ve memurlara duyulan gereksinim göz önünde tutularak Doğuda yeni bir üniversite kurma düşüncesi bulunmaktadır. Yeni kurulacak üniversitenin merkezinin neresi olacağına ilişkin Diyarbakır, Elazığ ve Van'ın adları gündeme gelmiştir.

Kadınların Kamusal Yaşama Katılımı Kadınların kamusal yaşama katılması açısından 1932 yılı önemli bir dönüm

noktasıdır. 1932 yılı Türkiye'de kadınların pek çok işi ilk kez yapmaya başladık-ları yıl olarak dikkat çekmektedir. Bu yılda kadınların kamu yönetimine katıl-masının önü açılmaya çalışılarak, kamu yönetiminde aktif rol alması sağlanmış-tır. Bu yıldan itibaren kadınlar kamu alanında önemli mesleklerde kadınlar gö-revler üstlenerek hakimlik, polislik, doktorluk, dışişleri ve gümrük muhafaza memurluğu gibi meslekleri icra etmeye başlamışlardır.

Dinde Islahat: Kur’an-ı Kerim’in ve Ezanın Türkçeleştirilmesi 1932 yılı dinde ıslahat çalışmalarının devam ettiği bir yıldır. Toplumsal ha-

yatta dinin konumuna ilişkin düzenlemeler, 1920’li yıllardan itibaren çeşitli dev-rimlerle gündeme gelmiştir. Ancak 1932 yılında bu durum biraz daha farklı bir çerçevede gerçekleşmiştir. Kur’an-ı Kerim’in ve ezanın Türkçe okunması isteği hayli eskilere dayanmasına rağmen uygun zaman ve zemin bir türlü oluşturula-mamıştır. Ancak, Gazi Mustafa Kemal Paşa'nın direktifiyle 22 Ocak'ta Kur’an-ı Kerim’in Türkçe okutulmasıyla başlatılan süreç doğrultusunda özellikle Müslü-manlığın üzerindeki Arapça etkisi bu yılda kırılmaya çalışılarak, Kur’an-ı Kerim ilk defa Türkçeleştirilmiş, ezan ve hutbe de ilk defa ülkenin önde gelen büyük camilerinde Türkçe olarak okunmuştur. Bu sürece yönelik olarak halkın geniş katılımının sağlanmış olmasına rağmen, yurtdışından bazı olumlu ve olumsuz tepkiler de söz konusu olmuştur. Nitekim bu süreç Mısır'da yankı bulmuş, ulus-


lararası düzeyde bazı önde gelen Müslüman alimleri Kur’an-ı Kerim’in Türkçe-leştirilmesini "dinsizlik" olarak değerlendirirken, bazı yenilik taraflıları bu ola-yın Türkiye'de imanı kuvvetlendireceğini ileri sürmüştür.

Polis Teşkilatında Islahat Çalışmaları 1932 yılının önemli kurumsal ve yasal düzenlemelerinden biri 2049 sayılı

Polis Teşkilatı Kanunu’nun çıkarılmasıdır. Bu kanun polis teşkilatında yeniden yapılanma çalışmalarını beraberinde getirmiştir. Bu düzenlemeye dayalı olarak ülke düzeyinde polis teşkilatında ve kolluk örgütlenmesinde yeniden yapılanma çabası söz konusu olmuştur. Bu kanun polisliğin özel bir meslek olduğundan ha-reketle, polis eğitiminin okullarda yapılmasını öngörmüş, polisi üniformalı ve sivil olarak kategorilendirerek, il polis yöneticilerini "emniyet müdürü" ve "em-niyet memuru" olarak ayırmış, sivil memur olmak için de polis okulundan me-zun olmayı şart olarak kabul etmiştir. Yine, bu kanunda polislik mesleğinin de-rece ve sınıfları belirtilmiş, polislik mesleğinde atama, denetleme, yükselme, yer değiştirme, eğitim, disiplin cezaları ve ödüllendirme esas ve usulleri yer almıştır. Kanun terfi için bir memurun bulunduğu sınıf ve dereceden en aşağı üç sene hizmet etmesini zorunlu tutmuş, bunun yanı sıra okuldan çıkan ve üç senelik zo-runlu hizmetini yapmayan bir memurun istifa edemeyeceğini hükme bağlamış-tır. Söz konusu yasal düzenlemeyle polis teşkilatının temel yapısı oluşturulduk-tan sonra polisin vazife ve yetkileri 1934 yılında yapılacak düzenleme ile ele alınacaktır.

Tarih ve Dil Kurultayları Bu dönemde gerçekleştirilen Dil ve Tarih kurultayları önemli olaylar ara-

sındadır. Dil Kurultayı ile birlikte dildeki Arapça ve Farsça kelimelerin yanı sıra bölgeler arasındaki lehçe farklılıklarının da ortadan kaldırılması için İstanbul Türkçesi örnek alınarak çalışmalara başlanmış, bu yönde yapılan çalışmalar “Belleten” adlı dergide yayımlanmıştır. Kurultayda seçilen yönetim kurulu Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal Paşa'nın başkanlığında toplanmış dil dev-riminin amacını öz Türkçe olarak ulusal bir dil yaratmak şeklinde belirleyerek çalışma kolları oluşturmuştur. Her bir çalışma kolunun başına dönemin önde ge-len kimseleri geçirilmiştir. Çalışma kollarının dışında illerde valilerin, ilçelerde kaymakamların başkanlığında "derleme kurulları" oluşturularak, halk ağzından söz derleme çalışmalarına başlanmıştır.

2-11 Temmuz tarihleri arasında toplanan Tarih Kongresinde dört ana konu etrafında tartışmalar yapıldığı söylenebilir. Bunlardan ilki tarihöncesi ve ilk tarih dönemlerine ait kaynakların yetersizliği ve kullanımı meselesi, ikincisi ders ki-taplarındaki dil hataları üzerine tartışma, üçüncüsü Orta Asya'dan geniş çaplı bir göçe yol açan coğrafi ve doğal değişikliklerin tartışılması ve sonuncusu basılan ders kitapları üzerine genel tartışmadır. Bu ilk tarih kongresini her beş yılda bir toplanan kongreler izlemiştir. Söz konusu iki kurultaya da Cumhurbaşkanının öncelikle katılıp söz konusu kurultayların hazırlanması ve çalışmalarının sürdü-rülmesini himayesine alması kuşkusuz bu toplantıları çok daha önemli hale ge-

1932 Yılı 315

tirmiştir. Nitekim inkılap tarihi alanındaki çalışmalar 1932 yılından sonra Cum-hurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal Paşa’nın diğer alanlar arasında kültürel devrim-lere daha önem verdiği sıkça dile getirilmektedir. Bu açıdan 1932 yılı bir dönüm noktası olarak değerlendirilebilir.

Taşra Örgütlenmesi Dönemin ilgi çeken bir özelliği, ‘köy bağlılıklarının değiştirilmesi’dir. 1932

yılı içerisinde bir il ya da ilçeye bağlı bazı köylerin, başka il ya da ilçelere bağ-lanmasına ilişkin 40’ın üzerinde karar alındığı görülmektedir.6

Üst Düzey Kamu Görevlilerinin Atanması 1932 yılı içinde mülki, askeri, mali, adli ve hariciyedeki üst düzey atamalar

ve görevden almalar gözden geçirildiğinde şu saptamalar yapılabilir. Neredeyse her ay kaymakam ataması bulunmaktadır. Ancak bu atamaların bazıları bazen bir ay içinde iki kez toplu şekilde gerçekleştirilirken, bazıları tek tek yapılmıştır. Örneğin Ocak ayı iki kez toplu atamanın gerçekleştiği ay olarak dikkat çekmek-tedir. Yine kaymakam atamalarında dikkat çeken bir özellik toplu atamalardan kısa bir süre sonra bazı kaymakamların mektupçu, 3.sınıf mülkiye müfettişi, po-lis müdürü ya da müfettişi olarak atamalarının gerçekleştirilmesidir. Kaymakam atamalarının dışında vali atamaları toplu olarak Nisan, Temmuz ve Kasım ayla-rında gerçekleştirilmiştir. Hem vali hem de kaymakamların merkeze alınmaları-na ilişkin az sayıda da olsa örnekler bulunmaktadır. Buna ilişkin Urfa ve Aksa-ray Valiliği önemli bir örnek oluştururken kaymakamların merkez emrine alın-masına ilişkin çok daha fazla sayıda örnek bulunmaktadır. Ayrıca Urfa, Konya, Aksaray, Kütahya valiliklerine önceki valinin vekalet emrine alınması, vefat gibi çeşitli nedenlerle yıl içinde tek tek atamalar yapılmıştır.

1932 yılı içinde vali ve kaymakamlar dışında üçlü kararnameye dayalı üst düzey atamalar polis teşkilatına ilişkin olarak gündeme gelmiştir. Bu yıl polis teşkilatının yeniden yapılandırıldığı bir dönem olarak dikkat çekmektedir. En üstten en alta kadar polis teşkilatı 2049 sayılı Polis Teşkilatı Yasasının çıkma-sıyla birlikte yeniden yapılandırılmıştır. Bu açıdan, üst düzey atamalar kadar po-lis memuru tayinleri dikkat çekici olmuştur. Bu kapsamda Anadolu’dan bazı po-lis memurları İstanbul’a gönderilirken, İstanbul dışına da çok sayıda tayin dikkat çekicidir. Yıl içinde söz konusu atamaların niteliğine ilişkin üst düzey polis yö-neticileri arasındaki toplantılar ve yapılacak tayinler kamuoyunda da haber ol-muştur.

Vali, kaymakam, polis müdürleri tayinlerinin dışında 1932 yılında çeşitli Genel Müdürlüklere tayinler dışında il düzeyinde Sağlık ve Sosyal Yardım mü-dürlüklerine, Vakıf müdürlüklerine, Mal müdürlüklerine, Tapu müdürlüklerine, 6 Bazılarında birden fazla kez yeniden düzenleme yapılan söz konusu iller şunlardır: Adana, Af-

yon, Ağrı, Ankara, Aydın, Balıkesir, Bilecik, Bursa, Çanakkale, Denizli, Diyarbakır, Edirne, Eskişehir, Hakkari, Isparta, İstanbul, İzmir, Kars, Kastamonu, Kırşehir, Kocaeli, Konya, Kü-tahya, Manisa, Muğla, Muş, Siirt, Sinop, Sivas, Rize, Tokat, Van, Zonguldak.


Eğitim müdürlüklerine bazen tek tek, bazen de toplu tayinler yapılmış, ayrıca bu birimlerin başındaki üst düzey yöneticilerin vekalet emrine alınmasına yönelik kararlar söz konusu olmuştur. 1932 yılında adli alana ilişkin hakim, savcı ve yardımcılıklarına çok sayıda tayinler yapılmıştır. 1932 yılı içinde devleti yöne-tenlerle ticaret burjuvazisi arasında belli bir gerginlik yaratan, 1918 sayılı Ka-çakçılığın Men ve Takibine Dair Kanunun yayımlanmasıyla adli ve askeri ihti-sas mahkemelerinin kurulması söz konusu olmuştur. Bu kapsamda yurt çapında 15 bölge adli ihtisas mahkemesi merkezi olarak seçilirken 3 yerde askeri ihtisas mahkemelerinin merkezi olarak seçilmiş ve buralarda yeni kurulan mahkemelere tayinler gerçekleştirilmiştir. Yine 1932 yılında 2004 sayılı İcra ve İflas Kanu-nu’nun çıkması beraberinde adli yapılanmaya ilişkin yeni düzenlemelerin ya-pılmasına ve yeni mahkemelerin açılmasına neden olmuştur. Ayrıca temyiz edi-lecek davaları görülmesi için temyiz mahkemesinde icra ve iflas dairesi adıyla yeni bir daire oluşturulmuş ve buraya da Hakimler ve Savcılar Kanunu doğrultu-sunda yeni tayinler yıl içerisinde yapılmıştır.

1932 yılında askeri tayinler ve emeklilikler söz konusudur. 30 Ağustos as-keri bürokrasi içinde genel terfi ve tayinlerin yapıldığı gündür. Ancak bunun dı-şında askeri tayinler, emekliye sevketmeler yıl içerisinde tekil örnekler olarak görülmektedir. Bu örneklerin bir kısmı il düzeyinde il jandarma komutanlıkları-na ilişkin olanlardır.

Kaymakam atamaları kadar sık yapılan tayinler ise Hariciyede yapılanlar-dır. Neredeyse her ay atama söz konusudur. Bunun dışında merkeze alınma ve terfiler yıl içerisinde toplu atamaların dışında gerçekleştirilmiştir.

Araştırma Sürecine İlişkin Kısa Bir Değerlendirme Araştırma kapsamında Cumhuriyet tarihini iktisat, hukuk, maliye ve siyasi

tarih gibi farklı disiplinler açısından ele alan özel ve genel kronoloji çalışmaları öncelikle incelenmiştir. Bunun yanı sıra döneme yönelik inceleme ve anı kitap-ları gözden geçirilmiştir. Buna göre, gözden geçirilen kronoloji çalışmaları ve Cumhuriyet tarihini farklı disiplinler açısından ele alan kitapların genelde eko-nomik, politik ve toplumsal olaylar üzerinde yoğunlaştıkları, yönetsel yapıya ilişkin ayrıntılı bilginin bu çalışmalarda yer almadığı görülmüştür. Söz konusu çalışmalarda yer alan yönetsel yapıya ilişkin bilgilerin de büyük ölçüde hukuksal boyutu incelediği söylenebilir. Bu nedenle 1932 yılı açıklamalı kronolojisi, bü-yük ölçüde dönemin gazetelerinin gözden geçirilmesi, Resmi Gazete’nin taran-ması ve Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi’nde bulunan birinci el veri tabanlarının incelenmesi ile hazırlanmıştır. Bu kapsamda Cumhuriyet, Son Posta ve Akşam gibi günlük gazetelerde dönemin idari yapısına ilişkin yer alan haberler ve buna ek olarak Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi’nde bulunan farklı kataloglara dayalı veri tabanları seçmeci bir gözle taranmıştır.

Bu tarama yapılırken saptanan bazı özelliklere de dikkat çekmek gerekmek-tedir. Bu saptamalardan belki de en başta geleni seçilmiş bulunan söz konusu gazetelerin İstanbul gazeteleri olmaları nedeniyle önemli özelliklerinden birinin

1932 Yılı 317

İstanbul haberlerine geniş yer ayırmış bulunmalardır. Bu nedenle örneğin bele-diye meclisi, zabıta ya da mahalle bekçilerine ilişkin bir haber İstanbul ili çerçe-vesinde gündeme gelmektedir. Benzer olarak ülke genelini ilgilendiren atama veya terfilere ilişkin bir haberin tamamı gazetede yer almamakta, söz konusu ge-lişmenin İstanbul’u ilgilendirdiği kadarı habere konu olabilmektedir. Bir diğer deyişle, atama kararnamesinin gazetede tamamı değil İstanbul ve çevresine ait olan kısmı yer almaktadır. Gazetelerin İstanbul haberlerini çok yakından takip etmelerinin yanı sıra özellikle dış haberleri ve yeni yasal düzenlemelere ilişkin gelişmeleri de en az İstanbul haberleri kadar yakından takip ettikleri söylenebi-lir. Bunun yanı sıra az da olsa Anadolu’dan haberlere yer vermektedirler. Bu ne-denle günlük gazetelerin gözden geçirilmesinin araştırmacının dönemi anlama-sına yönelik önemli ipuçları elde etmesine dönük bir yararı olmuş; bu dönemde çıkarılmış kanunlara ilişkin kamuoyunun tepkileri gazete haberleri üzerinden ta-kip edilebilmiştir. Günlük gazetelerde yer alan İstanbul merkezli haber akışının beraberinde getirdiği sorunları aşabilmek içinse kronolojiye girecek olan olayın asıl olarak Resmi Gazete’den ve Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi kataloglarından elde edilmesine dikkat edilmiştir.

Araştırmada mevzuata ilişkin veri büyük ölçüde Bulmaç’tan7 elde edilirken, bununla sınırlı kalınmamış, Resmi Gazete tarama sonuçları da kronolojide kul-lanılmıştır. Böylece özellikle Bulmaç’ta yer almayan tayin, vekalet emrine alma, emekliye sevk, vatandaşlığa alma ve vatandaşlıktan çıkarma, idari taksimatın değiştirilmesine yönelik kararlar ile benzeri pek çok idari işlem, karar, sözleşme ve tasarrufa ilişkin gelişmeler buradan takip edilebilmiştir. Ayrıca yıl içinde im-zalanan ikili anlaşmalar, “Türkiye Cumhuriyeti’nin Akdettiği Milletlerarası An-laşmalar”8 başlıklı kaynaktan toplu olarak derlenmiş, Resmi Gazete’den de taki-bi yapılmıştır. Bu tarama asıl olarak Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi belgeleriyle desteklenmiştir. Bu açıdan en verimli kaynağın Başbakanlık Cumhuriyet Arşi-vinde yer alan kataloglar olduğunu söylemek gereklidir. Kronoloji ve tarih ki-tapları ile gazetelerde yer almayan pek çok idari karar ve olguya ilişkin belge ar-şivde yer almaktadır. Bunlar arasında üst düzey kamu görevlilerinin atanma ve görevden alınmalarının tam listesi, bürokrasi içi yazışmalar, istihdam edilen ya-bancı uzmanlar, yurtdışına eğitim için gönderilen kamu görevlileri, ihaleler, ka-mulaştırmalar, yönetsel sınır değişiklikleri, satın almalar, basın yasakları, çeşitli konulara ilişkin raporlar, günlük gazetelerde yayımlanan önemli haberler, ya-bancı gazetelerde Türkiye üzerine yayımlanan yazılar, bir kurumdan diğerine gönderilen bilgi notları, soruşturma raporları, yasa taslakları ve her türlü idari karara ilişkin kataloglar bulunmaktadır. Çalışma kapsamında kronolojiye gire-cek olaylar doğrultusunda bu belgeleri gözden geçirebilme olanağı olmuştur.

7 Tayfur Özşen, Bulmaç Mevzuat Kılavuzu (23 Nisan 1920-23 Nisan 1996), Cilt: 1-2, TAKAV,

Ankara, 1996. 8 Ahmet Yavuz (Der.), Türkiye Cumhuriyeti’nin Akdettiği Milletlerarası Anlaşmalar, (20 Nisan

1920-1 Temmuz 1976), Dışişleri Bakanlığı, Ankara, 1976.


1932 YILI YÖNETİMİ G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

1 Ocak Kadro Dergisi Şevket Sü-reyya ve arkadaşları tara-fından yayınlanmaya baş-ladı.

İmtiyaz sahibinin Yakup Kadri Karaosmanoğlu, ya-yın müdürünün Vedat Nedim Tör'ün olduğu ve ya-zarları arasında Şevket Süreyya Aydemir, Burhan Belge, İsmail Hüsrev Tökin gibi dönemin önemli ay-dınlarının yer aldığı Kadro Dergisi devletin ekono-mik yaşamda daha kapsamlı sorumluluklar yüklen-mesi ve ulusal sanayinin oluşturulmasında başlıca kurucu olması gerektiğini, bir başka deyişle "sermaye birikimlerini toplum yararına işletecek, sevk ve idare edecek bir iktisat devleti"ni savunarak, hızlı bir ulu-sal kalkınmanın gerçekleşmesi için planlamanın önemini vurgulamıştır. Bu açıdan ekonomik planla-ma konusundaki bilincin artmasında Kadrocuların önemli rolü olduğu söylenebilir.

TCSYK; TPC 44 TUSKUP 60-62; TD 146, 206-219

1 Ocak Belediye otomobiller hak-kında yeni bir kanun layi-hası hazırladı.

Son zamanlarda İstanbul'da otomobil kazalarının ço-ğalmasından ve belediye talimatnamesi ile verilen cezaların bir türlü önleyici olmamasından ötürü bele-diye kanun layihası hazırlayarak hükümete vermiştir. Layihaya göre şöför kaza yaptığı takdirde belediye tarafından derhal elindeki sürücü belgesi alınacaktır. Ayrıca hızlı giden araçlara yönelik cezalar ağırlaştırı-lacaktır.

A.2 Kanunusani 1932

1 Ocak İzmir şehri seylap tehlikesi geçirdi.

Göztepe Gümrük civarı bir metro su ile doldu. Elekt-rikli tramvay iki saat işleyemedi.

A.3 Kanunusani 1932

2 Ocak Kaymakamlar için askerli-ğe ilişkin bir tamim yayım-landı.

İlçe kaymakamlarının askere gidip döndüğü tarihlerin tespit edilerek merkeze bildirilmesi İçişleri Bakanlı-ğınca illere tebliğ olmuştur.

C.3 Kanunusani 1932

2 Ocak Belediye Muhasebe Usulle-ri Nizamnamesinin Vezne-darlık hükümlerine göre belediyelerin banka şubesi olan yerlerde vezneleri ilga edildi.

Belediye sınırları içerisinde devlet bankası var ise devlet bankası, değilse Ziraat Bankası vezne işini ya-pacaktır.

C.3 Kanunusani 1932

2 Ocak İstanbul tramvay şirketi ta-rafından yeni hat açılışı ya-pıldı.

Tramvay şirketi tarafından İstanbul Şişli ile Sirkeci arasında yeni bir hat kurularak seferlere başlanmıştır.

C.3 Kanunusani 1932; A.3 Kanunusani 1932

2 Ocak İstanbul'da tasfiye veya kadro dolayısıyla açığa çı-karılan belediye ve idarei hususiye memurlarına ik-ramiye ve tazminat nevin-den bir para verilmesi.

Ancak kanunun uygulanmasına ilişkin tereddütler bu-lunduğundan şehir meclisi daimi encümeni bu konu-da karar verememiştir.

A.3 Kanunusani 1932

2 Ocak Türkiye'nin 2. yeni kibrit fabrikası İstanbul Büyükdere'de tamamlandı.

Fabrika bu ay içinde işletmeye açılacaktır. Bu yüzden fabrikada çalışmak üzere kadın ve erkek işçi toplan-masına başlanmıştır.

C.3 Kanunusani 1932; A.3 Kanunusani 1932

2 Ocak İstanbul Belediyesi'nde iş hacmi.

İstanbul Belediyesi'nde 1931 senesi başından sonuna kadar geçen bir yıllık sürede muamele gören evrak sayısının 111,228 olduğu tespit edilmiştir.

A.3 Kanunusani 1932

1932 Yılı 319

G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

2 Ocak "Dünyanın umumi ve en büyük derdi: İşsizlik"

Çeşitli ülkelerde işsiz bulunanların sayısı 40 milyona yaklaşmıştır. (1932 yılında işsizliğe ilişkin haberler dönemin gazetelerinde sıkça yer almıştır.)

A.3 Kanunusani 1932

2 Ocak Sağlık Vekaletinde atama ve istifa.

Dr. Sadrettin'in Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı Müfettişliğine tayini ile Mardin Sağlık Sosyal Yar-dım Müdürü Aziz Cudi'nin istifasının kabulü.

BCA: 30..11.1.0/68.1..5./ 8271

2 Ocak Askeri tayinler yapıldı. Tümgeneral Sedat, Albay Hüseyin Abdullah, Albay İbrahim Lütfi, Tümgeneral Derviş, Albay Osman Nu-ri ve Albay Nurettin'in tayinleri yapıldı.

BCA: 30..11.1.0/68.1..6./ 8272

2 Ocak Jandarma Hastanesine baş-hekim tayini yapıldı.

Jandarma bir numaralı okul doktoru yarbay 3316 Zi-ya Bey Çanakkale Jandarma Hastanesi başhekimliği-ne tayin edildi.

BCA: 30..11.1.0/68.1..8./ 8274

2 Ocak Jandarma Mıntıka Kuman-danı emekliye sevk edildi.

Jandarma Mıntıka Kumandanı Miralay 162 Halil Fik-ri Bey emekliye sevk edildi.

RG 27 Ka-nunusani 1932

2 Ocak Tapu ve Kadastro Umumi Müdürlüğü Kadastro Mü-dürü Mekki Bey Vekalet emrine alındı.

BCA: 30..11.1.0/68.1..9./ 8276

2 Ocak Danıştay Başkanlığında açık bulunan 3. Sınıf Yar-dımcılıklara Tevfik ve Şevket'in tayinleri.

BCA: 30..11.1.0/68.1..1./ 8260

3 Ocak Adil Bey İnhisarlar Vekale-ti Müsteşarı oldu.

29 Aralık 1931 tarih ve 1909 numaralı kanunla ihdas olunan Gümrük ve İnhisarlar Vekaleti Müsteşarlığı'-na Maliye Teftiş Heyeti reisi Adil Bey tayin olmuş-tur.

BCA: 30..11.1.0/68.1..14./ 8282

3 Ocak "Ete narh değil azami bir fiyat konması düşünülü-yor."

İstanbul Belediye Reisi Muhiddin Bey et meselesi hakkında belediyenin incelemesinin devam ettiğini, özellikle son günlerde etlerdeki şarbon ve verem has-talıklarının insanlara geçtiğini söyleyerek, yapılan in-celemede hastalığın kaçak olarak kesilen yahut kente kaçak olarak getirilen etlerden geçtiğinin tespit edil-diğini açıkladı. Ayrıca, et pahalılığına karşı alınacak önlem olarak et için narh değil azami fiyat konması üzerinde çalışıldığını bu nedenle daha önce hayvan başına alınan mezbaha rüsumunun kilo üzerinden he-saplanacağını belirtti.

A.4 Kanunusani 1932

3 Ocak "Sığır Vebası ile mücadele için ziraat vekaletinde bir müdüriyet teşkil edilecek."

Ülkede hayvan hastalıklarının özellikle insan sağlığı-nı tehdit etmesi Tarım Bakanlığında bu konuya iliş-kin yeni idari yapılanma arayışını ortaya çıkarmıştır.

A.4 Kanunusani 1932

3 Ocak Türklüğü tahkir davası Akşehir'de bir kıraathanede verilen bir temsil esnasında Türklüğü tahkir iddiası ile maznun artistlerden Şük-ran H. Hakkında takibat icrası için meclisten müsaade istenmiştir. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivinde 1932 yı-lında Türklüğe veya Meclise hakarete ilişkin 200'e yakın takibat dosyası bulunmaktadır.

A.4 Kanunusani 1932



3 Ocak Ayakkabıcılar cemiyeti hü-kümete müracaat etti.

Ayakkabıcılar cemiyeti hükümete başvurarak yeni çıkacak "ecnebi tebaa tarafından icrası yasak sanatlar hakkındaki kanun layihasına" ecnebi kunduracıların Türkiye'de çalışamamaları için bir madde ilavesini istediler.

A.4 Kanunusani 1932

3 Ocak Başvekaletten zeytin ve zeytinyağını himaye eden tamim yayımlandı.

Bu genelgeye göre hükümet kuruluşlarında tercihan zeytinyağının kullanılacağı tebliğ olunmuştur.

A.4 Kanunusani 1932

3 Ocak Amerika'da 8 banka daha iflas etti.

ABD'de 1929 iktisadi buhranın olumsuz etkileri de-vam etmektedir.

A.4 Kanunusani 1932

3 Ocak Askeri Temyiz Mahkeme-si'ne tayin yapıldı.

Askeri Temyiz Mahkemesi 2. Başkanlığı'na Ömer Fahrettin'in tayini kabul edildi.

BCA: 30..18.1.2/25.2..6./ 39-115

3 Ocak Gaziantep ticaret ve zahire borsasının lağvı.

12109 sayılı kararname ile işlemlerin azlığı ve gelir yetersizliği nedeniyle Gaziantep borsası kapatılmıştır. 1932 yılında işlemlerinin azlığı ve gelir yetersizliği nedeniyle 9 adet ticaret ve zahire borsası kapatılmış-tır.

RG 2 Şubat 1932

3 Ocak 12087 sayılı kararname ile "Şark Demiryolları İşletici Türk Anonim Şirketi"nin esas sözleşmesi onaylandı.

RG 30 Kanunusani 1932

3 Ocak 3 krom madeni imtiyazı sözleşmesi tescil edildi.

Muğla'nın Fethiye kazasının Çenger ve Üzümlü köy-lerinde bulunan 3 krom madeni imtiyazı sahibi İngi-liz Stanley Paterson ile Fethiye Şirketi Madeniyesi TAŞ arasında yapılan sözleşme tescil edildi.

BCA: 30..18.1.2/25.2..10./ 12112/ 194-98

3 Ocak Maden işletme sözleşmesi devri yapıldı.

Balya-Karaaydın Madenleri Türk Anonim Şirketi uhdesinde bulunan Balya ve Edremit ilçelerindeki madenleri işletmek üzere Balya-Karaaydın Madenle-rini Kiralama ve İşletme Türk Anonim Şirketi'ne devredildi.

BCA: 30..18.1.2/25.1..7. /12089/ 192-83

3 Ocak Balya-Karaaydın Madenle-ri Kiralama ve İşletme TAŞ sözleşmesi tasdik edildi.

BCA: 30..18.1.2/25.1..3./ 12085

3 Ocak Çeşitli ülkelerden iltica eden 548 şahsın vatandaş-lığa alınması.

Yıl içinde 44 ayrı karar ile toplam 9102 kişi vatan-daşlığa alınmıştır.

BCA: 30..18.1.2/25.2..18./ 12120/ 1-337

3 Ocak Mühendis Albay Kiramettin, Albay Emin Abdurrahman, Albay Fuat, Albay Halil Kemal, Albay Veysel'in tayinleri.

BCA: 30..11.1.0/68.1..12./ 8279

3 Ocak Ankara Otobüs İşletmesi imtiyazı için hazırlanan mukavele ve şartnamenin tasdiki.

Bir süre sonra İstanbul belediyesi de otobüs imtiyazı için hükümete başvuracaktır.

BCA: 30..18.1.2/25.2..5./ 12107

1932 Yılı 321


4 Ocak Varidat Umumi Müdürlüğü gene İnhisarlar Vekaletine geçti.

Maliye Vekaleti varidat ve muhasebe memurlarından bir kısmı gümrük ve inhisarlar vekaletinin emrine ve-rildi. Yeni Vekaletin teşkilatı ile inhisarlar müsteşarı Adil Bey meşgul olacaktır.

A.4 Kanunusani 1932

4 Ocak İngiliz polisleri sabaha kar-şı Gandhi'yi tevkif ettiler.

Hindistan'da karışıklıklar devam ediyor. C.4 Kanunusani 1932; A.4 Kanunusani 1932

4 Ocak Türkiye ile İtalya hükümet-leri arasında "Anadolu Sa-hilleri ile Meis Adası ara-sındaki Ada ve Adacıkların ve Bodrum Körfezi Karşı-sındaki Ada'nın Ciheti Ai-diyeti hakkında anlaşma" Ankara'da imzalandı.

Bu sözleşme askerden arındırılması koşuluyla Oniki Adayı İtalyan egemenliğine bırakıyordu. Bu egemen-lik 1945 yılına kadar sürecek, 1945'te müttefiklerce adalar Yunanistan'a devredilecektir.

TCAMA, GB 96

4 Ocak Arap Harfleriyle Tedrisat Yapmak İçin Gizli veya Aleni Dershane Açanlara Dair Olan 12073 sayılı Ta-limatname yayımlandı.

BULMAÇ

4 Ocak Gazi Mustafa Kemal Paşa Ankara Türk Ocağına gitti.

Paşa, Türk Ocağı'nda F.N. Çamlıbel'in yazdığı "Akın" oyununu izledi.

AKSCK 233

5 Ocak İnhisar idarelerinin merkez-lerinin Ankara'ya nakli esas itibariyle kararlaştırıldı.

Hükümet tarafından Gümrük ve İnhisarlar Vekaletin-de yapılacak teşkilat projesi hazırlanmak üzeredir. Bu proje gereğince "inhisar idarelerinin merkezleri An-kara'ya nakledilecektir. Yalnız Fen kısımları İstan-bul'da kalacaktır. Vekalette inhisarlar ve gümrükler olarak iki genel müdürlük bulunması, memurlardan çoğunun bareme tabi tutulması, bir kısmının da ücret-le çalıştırılmasına devam edilmesi düşünülmektedir."

A.6 Kanunusani 1932

5 Ocak Terkos meselesi. Terkos Şirketi'nin imtiyazının feshi hakkındaki karar şirkete daha önceden bildirilmişti. Şimdi bir heyet şirketin hesaplarını incelemeye başlamıştır.

A.6 Kanunusani 1932

6 Ocak Orman Talimatnamesinin 12inci Maddesinin Tadiline Dair 12030 sayılı Karar-name yayımlandı.

Talimatnamenin bu maddesinin değiştirilmesiyle ağaç gövdeleri üzerinden tıbbi kullanım için çeşitli meyve ve nebati orman ürünlerinin ormanlardan elde edilmesinin ruhsata bağlı olmaktan çıkarılması dü-zenlenmektedir.

BULMAÇ

6 Ocak İstanbul Belediyesi tarafın-dan pidelere narh konması-na ilişkin haber yayımlandı.

Ramazan nedeniyle çıkacak pidelerin serbest satılma-sı doğru görülmediğinden ramazan pidelerine narh konmak üzere belediye iktisat müdürlüğünden daimi encümene teklifte bulunulmuştur.

A.7 Kanunusani 1932

6 Ocak Sınai Mülkiyet Gazetesi Hakkındaki Talimatname-nin 4ünci Maddesinin Şekli Muaddelinin Kabul Edildi-ği Hakkında.

Değişiklik, Eylül 1931'den beri yayımlanan gazete fiyatının yeniden belirlenmesi ve gazetenin uluslara-rası Sınai Mülkiyet Bürosu gibi bazı yerlere ücretsiz gönderilmesine ilişkindir.

BULMAÇ



6 Ocak Et meselesinde İstanbul be-lediyesi şiddetle tenkit edi-liyor.

Belediyenin ucuz ve sağlık koşullarına uygun et sağ-layamaması kamuoyunda şiddetli eleştirilere yol aç-maktadır.

A.7 Kanunusani 1932

6 Ocak Kaymakam tayinleri ger-çekleştirildi.

1. Umumi Müfettişlik Tahrirat Müdürlüğüne Lice kaymakamı Feyyaz, Kalemi Mahsus Müdürlüğüne Baskil kaymakamı Feyzullah Sacit, Gelibolu kayma-kamlığına Pertek kaymakamı Vasfi, Hayrebolu kay-makamlığına Babaeski kaymakam vekili Yeşilköy na-hiyesi müdürü Emin, Kızıltepe kaymakamlığına İn-cesu kaymakamı Avni, Babaeski kaymakamlığına Hayrabolu kaymakam vekili mahiyet memurlarından Seracettin, Adapazarı kaymakamlığına Hendek kay-makamı Agah, Hendek kaymakamlığına sabık Bire-cik kaymakamı İsmail Hakkı, Düzce kaymakamlığı-na sabık Burhaniye kaymakamı İsmail Hakkı, Tire kaymakamlığına sabık Akçadağ kaymakamı Nazif Beyler tayin edilmiştir.Terme kaymakamlığına Fatsa kaymakamı Hayri, Fatsa kaymakamlığına Terme kaymakamı Feridun, Milas kaymakamlığına Vakfı-kebir kaymakamı Sırrı, Havza kaymakamlığına Ma-halli İdareler Şefi Abdülkadir, Osmaniye kaymakam-lığına Gürün kaymakamı Sadri, Develi kaymakamlı-ğına Kumkapı Nahiyesi müdürü İlyas, Bafra kayma-kamlığına Hasköy nahiyesi müdürü Halil Mümtaz, Orhaneli kaymakamlığına vekaletinde bulunan mahi-yet memuru Nurettin tayin edildi.

BCA: 30..11.1.0 / 68.2..2. / 8292; RG 17 Kanunusani 1932

6 Ocak Kaymakam tayinlerinin de-vamı.

Harran kaymakamlığına Çumra kaymakamı Mustafa Rıfkı, Kadıköy kaymakamlığına İstanbul polis mü-dürlüğü 6ıncı şube müdürü İhsan, Fethiye kayma-kamlığına Galata nahiyesi müdürü Fikret, Pozat kaymakamlığına Kangal kaymakamı Mehmet Hamdi, Birecik kaymakamlığına mahiyet memurlarından Münir, Seferihisar kaymakamlığına Demirci kayma-kamı Fahri, Hopa kaymakamlığına Bucak kaymaka-mı Hazım, Bucak kaymakamlığına Sorgun kayma-kamı Rüstem Baha, Sorgun kaymakamlığına Kütah-ya sabık iskan müdürü mekteb-i hukuk mezunların-dan Nedim, Demirci kaymakamlığına Heybeli nahi-yesi müdürü Esat, Orhangazi kaymakamlığına Bursa ticaret odası başkatibi Nasıh, Lice kaymakamlığına Köyceğiz kaymakamı Ahmet, Baskil kaymakamlığı-na Gülnar kaymakamı Şevket, Göynük kaymakamlı-ğına Hopa kaymakamı Neşet, Pertek kaymakamlığı-na Kavaklı kaymakamı Yusuf Hulusi, Kavaklı kay-makamlığına Samatya nahiyesi müdürü İsmail Fuat Beyler tayin edildi.

BCA: 30..11.1.0/68.2..2./ 8292; RG 17 Kanunusani 1932

7 Ocak Dahiliye Vekaleti köylerin idare teşkilatına yeni bir şekil vermektedir. Ayrıca Dahiliye Vekaleti bir bütçe numunesi yaptı. Köy bütçe-leri belediye bütçeleri gibi bir arada bastırılacak.

Habere göre "..mevcut 40242 köyden 20305'inde Köy Kanunu tatbik edilmektedir. Kanun tatbikatının daha iyi kontrol edilmesi vilayetlere tamim olunmuş-tur. Dahiliye Vekaletince tabettirilen 20000 nüsha Köy Kanununa merbut köy bütçeleri örneğine göre yapılacak köy bütçelerinin de belediye bütçeleri gibi bir arada bastırılması için hazırlık yapılmaktadır."

A.8 Kanunusani 1932; C.13 Kanunusani 1932

7 Ocak TBMM kaçakçılık kanunu-nu kabul ettikten sonra tatil kararı verdi.

Meclis tatil kararı verdikten sonra milletvekillerinin pek çoğu İstanbul'a hareket etmişlerdir.

A.8 Kanunusani 1932

1932 Yılı 323


7 Ocak Dahiliye Vekaleti Türkiye'-deki belediyeler hakkında "Belediyeler" unvanlı bir eser neşretmeye karar ver-miştir.

Bu kitapta belediyelerin nüfusu, sınırları, belediyeye ait kuruluşlar ve belediye sınırları içinde yar alan ta-rihi anıtlara ilişkin bilgiler yer alacaktır.

A.8 Kanunusani 1932

8 Ocak Cenevre'de toplanacak olan Tahdidi Teslihat Konferan-sına hariciye vekili Tevfik Rüştü Bey'le birlikte Reisi-cumhur katibi umumisi Tevfik Bey de murahhas olarak gideceklerdir. Ali Şurayı askeri azasından bi-rinci ferik Cevat Paşa da müşavir olarak gidecektir.

Tahdidi Teslihat (Silahsızlanma) Konferansı 1932 senesinde dünya politikasında büyük önem taşıyan iki toplantıdan biridir. Diğeri ise borçlar konusunun görüşüleceği Tamirat Konferansıdır. Borçların görü-şüleceği Tamirat Konferansı Almanya ve bu devlet-lerden alacakları savaş tazminatı ile ABD'ye olan borçlarını kapatmayı düşünen Fransa ve İngiltere'yi de çok yakından ilgilendirmektedir.

A.9 Kanunusani 1932

8 Ocak Belediye cezalarını tetkik için İstanbul'da sulh hakim-likleri tesis edilecek.

Bu girişimle Sulh hakimlerinin belediye tarafından tayin edilen cezalara karşı itirazları süratle inceleye-rek karara bağlanması amaçlanmaktadır.

A.9 Kanunusani 1932

9 Ocak TC ile Irak Hükümeti ara-sında münakit İkamet Mu-kavelesi Ankara'da imza-landı.

Mukavele 4 Haziran'da tasdik edilerek 9 Haziran 1932 tarihli 2120 sayılı Resmi Gazete'de 2003 sayılı kanun olarak yayımlanacaktır.

TCAMA

9 Ocak TC ile Irak Hükümeti ara-sında münakit İadei Müc-rimin Muahedenamesi ve Notalar Ankara'da imzalandı.

TCAMA, CT

9 Ocak Cami ve Medreselerin İda-resi ve Bunların Hademele-ri Hakkında 670 sayılı He-yeti Umumiye Kararı ya-yımlandı.

Vakıflar Genel Müdürlüğü'nün 1931 mali senesi büt-çe yasası doğrultusunda camii ve medreselerin idare-si ile bunların hademesi Vakıflar Genel Müdürlüğü'-ne devredildiğinden Hükümetten 429 numaralı kanu-nun 5inci maddesinin ilgası istenmektedir.

BULMAÇ

9 Ocak Alman Başvekili M. Brüning, artık tamirat namiyle borç ödenmeyece-ğini söyledi.

Bu haber Ocak ayının sonlarında Lozan'da yapılması planlanan tamirat konferansının öncesinde Avrupa siyasetinde bomba etkisi yaratmıştır. Nitekim bu be-yanat kısa bir süre sonra Fransa'da hükümetin düş-mesine neden olacaktır. Ayrıca gelişmeler doğrultu-sunda konferans ertelenerek ancak Haziran ayının or-tasında yapılabilecektir.

A.10 Kanunusani 1932

9 Ocak Kilis Gazetesi kapatıldı. Sahibinin gazete çıkarmak için kanuni şartlara sahip olmadığının anlaşılması üzerine Kilis Gazetesi Hü-kümet tarafından kapatıldı.

C.10 Kanunusani 1932

9 Ocak Hariciye Vekili Dr. Tevfik Rüştü Aras ile İş Bankası umumi müdürü Celal Bey İstanbul'dan Tahran'a hare-ket ettiler.

1932 yılında Türkiye sadece batısındaki değil doğu-sundaki ülkelerle de iyi ilişkiler kurma arayışındadır.

A. 10 Kanunusani 1932

9 Ocak Garsonlar Cemiyeti garson-luğun Türk tebaasına inhi-sar etmesi için ticaret mü-düriyetine müracaat etti.

Bazı faaliyetlerin ecnebilere yasaklanmasına ilişkin kanun hazırlığı çerçevesinde çeşitli meslek grupları ve cemiyetleri idareye kendi mesleklerinin sadece Türkler tarafından yapılması yönünde başvuruları olmaktadır. Bunlar arasında garsonlar da yer almıştır.




9 Ocak Belediye otobüs işletenlere tebligatta bulundu.

Boğaziçi’nden geç vakit gelen bazı otobüslerde yol ortasında fazla para istendiği şikayetleri üzerine be-lediye otobüs işletenlere tebligatta bulunarak her ne bahane ile olursa olsun halktan fazla para almamala-rını istemiştir.


9 Ocak Paris'te yapılacak Duyun-u Umumiye görüşmeleri için sabık Maliye Vekili Saracoğlu Şükrü Bey tem-silci olarak tayin edilmiştir.

Ali İktisat meclisi genel katibi Nurullah Esat Bey, Saracoğlu Şükrü Beye eşlik edecektir.

BCA: 30..18.1.2/25.3..8./ 12130

10 Ocak Yeni ihdas edilen Evkaf umum müdürlüğü muavin-liğine ve Vakıf Paralar mü-dürlüğüne tayinler yapıldı.

Yeni kurulan Vakıflar Genel Müdürlüğü muavinliği-ne İstanbul vakıf paralar müdürü Hakkı Bey tayin edildi. Vakıf Paralar müdürlüğüne ise İstanbul gelir-ler müdürü Fahri Bey tayin edilmiştir.

BCA: 30..11.1.0/68.2..12./ 8307

10 Ocak İstanbul Merkez Kuman-danlığına Miralay Mehmet Arif Bey tayin edildi.


10 Ocak TC ile Irak Krallığı arasın-da Ticaret Anlaşması An-kara'da imzalandı.

Türkiye 1930'lu yıllarda komşu ülkelerle sınır ihtilaf-larını en aza indirerek ticari ilişkilerini artırma arayı-şında olmuştur. Bu anlaşma da Türkiye'nin güney komşusuyla ticari ilişkilerini artırma arayışının sonu-cudur.

TCAMA; A. 11 Kanunusani 1932

10 Ocak 1873 Numaralı Kanuna Müzeyyel 1913 sayılı Ka-nun yayımlandı.

Bu kanunla ithalat sınırlandırılarak bazı malların fi-yatlarını yükseltenler için hapis cezası dahil olmak üzere ağır cezalar getirildi.

BULMAÇ, GB 96

10 Ocak Gazi Hazretlerinin İzmir'e Gelmek Üzere Olan Hey-kellerinin Gümrük Resmi ile Muamele Vergisinden Muafiyetine Dair 1916 Sa-yılı Kanun yayımlandı.

Modernleşme sürecinde Türkiye'de Mustafa Kemal Paşa'nın çeşitli illerde yabancı heykeltıraşlar tarafın-dan yapılan heykelleri açılmaktadır. Bu yasada o dö-nemde geçerli olan gümrük vergilerinden söz konusu heykelin muaf tutulmasına ilişkin bir düzenlemedir.

BULMAÇ

10 Ocak Polis Müfettişliğine yeni tayin yapıldı.

Emniyet Genel Müdürlüğü Polis Müfettişliği'ne Ilgaz kaymakamı Ali Fuat Bey tayin edildi. 1932 yılı için-de neredeyse her ay toplu kaymakam ve mektupçu atamaları gerçekleştirilmiştir. Bazı aylarda da iki kez toplu tayin yapılmıştır. Bu kapsamda Ocak, Şubat, Mart, Mayıs, Haziran, Eylül, Ekim, Kasım aylarında toplu kaymakam ve mektupçu tayinleri yapılmıştır.

BCA: 30..11.1.0/68.2..10./ 8305

11 Ocak İzmir Rıhtım Şirketi'ne yö-nelik olarak devlet aleyhine usulsüzlük yapması nede-niyle soruşturma başlatıldı.

Şirketin kardan yüzde kırkına hissedar olan hükümet-ten gelirlerini gizlediği söylentisi üzerine Heyeti Ve-kile kararı ve İzmir Valisinin gözetimi altında Şirke-tin kasaları mühürlenmiştir. Ayrıca Heyeti Vekile ta-rafından İzmir Rıhtım Şirketi Müdürlüğüne Liman İnhisarı Meclisi İdare Reisi Hulusi Bey tayin olmuştur.

C.12 Kanunusani 1932; A. 12 Kanunusani 1932

11 Ocak Mustafa Kemal Paşa trenle Ankara'dan İstanbul'a hare-ket etti.


11 Ocak İstanbul Belediyesi otobüs imtiyazını almak için hü-kümete müracaat etti.

İstanbul Belediyesi Ankara Belediyesinin imtiyaz alması üzerine harekete geçmiştir.


1932 Yılı 325


11 Ocak Bütün vilayetler yeni büt-çenin tanzimi için senelik varidatlarını bütçe encüme-nine bildirmektedirler.


12 Ocak Gümrük Muhafaza ve Kara Müsteşarlığına tayinler ya-pıldı.

Kara Müsteşarı Mirliva Seyfi Paşa kanun ile yeniden oluşturulan Gümrük Muhafaza Genel Komutanlığı'na tayin edildi. Seyfi Paşa'nın yerine Müdafaa-i Milliye Vekaleti Kara Müsteşarlığı'na kolordu kumandanla-rından Vedat Paşa tayin oldu.

BCA: 30..11.1.0/68.2..11./ 8306

12 Ocak Mustafa Kemal Paşa trenle İstanbul'a gelerek Söğütlü yatı ile Dolmabahçe'ye geçti.

ATDK; A. 11 Kanunusani 1932

12 Ocak Gümrük Memurlarından Vazife-i Memurelerini Suistimal Edenlerle Vazife Veya Mesleklerinde Kendi-lerinden İstifade Edilme-yenler Hakkında Yapılacak Muameleye Dair 1920 sa-yılı Kanun yayımlandı.

1932 yılı Gümrük ve Tekel idarelerinin yeniden yapı-landığı yıl olma özelliğindedir. Bu kapsamda bir yandan kadro değişiklikleri yoluyla bütçe tasarrufuna gidilirken diğer yandan yeni kurumsal yapılanma ile rejimin daha da oturtulmasına çalışılmaktadır. Bu ya-sa gümrüklere ilişkin istihdam koşullarını bu açıdan düzenlemektedir.

BULMAÇ

12 Ocak 1841 Numaralı Kanuna Müzeyyel 1917 sayılı Ka-nun yayımlandı.

Merkezde Gümrük Muhafaza Umum Kumandanlığı'nın kurulmasına ilişkindir. Bu kanunla devlet tekellerinin görev sahalarına ilişkin kaçakçılık yapanları önle-mekle yükümlü Gümrük Muhafaza kuruluşları Güm-rük Muhafaza Genel Kumandanlığının emir ve ku-mandasına verilmiştir.

BULMAÇ

12 Ocak Gümrük Tarifesi Kanunu'-nun 28inci Maddesinin Ta-diline Dair 1926 Sayılı Ka-nun yayımlandı.

Gümrük tekel tarifesi üzerinde Türk lirası ile Türk al-tını arasında yeniden ayarlama yapılmaktadır.

BULMAÇ

12 Ocak 1918 sayılı Kaçakçılığın Men ve Takibine Dair Ka-nun yayımlandı.

Bu kanuna göre adli ihtisas mahkemeleri Adalet Ba-kanlığınca sırf kaçakçılık davalarını görmek üzere oluşturulacak tek hakimli asliye mahkemeleridir. Bu Kanun, ticareti denetlemekte, devlete önemli yetkiler vermekte, yeni denetim ve ceza hükümleri getirmek-teydi. Bu yüzden kanunun çıkarılması Hükümetle ti-caret çevreleri arasında belli bir gerginliğin doğması-na yol açmıştır. Ayrıca kabul edilen kaçakçılık kanu-nu ile gümrüklerde kendilerinden yararlanılmayan memurlar tasfiyeye tabi tutulacaktır.

BULMAÇ, A.8 Kanunusani 1932

12 Ocak Devlet Memurları Maaşatının Tevhid ve Tea-dülü Hakkındaki Kanuna Müzeyyel 1919 sayılı Ka-nun yayımlandı.

Bu kanun kaçakçılığın önlenmesi için yeniden oluş-turulacak ihtisas mahkemelerinde hakim ve memurla-ra verilecek uzmanlık ücretlerine ilişkindir.

BULMAÇ

12 Ocak Malaganlardan Noterlikçe Musaddak Senetle Satın Alınan Gayrimenkullerin Tapuya Tescili Hakkında 1921 sayılı Kanun yayım-landı.

Rusya'ya göç eden Malaganlar'dan Türkler tarafından noter senediyle alınan gayri menkullerin satın alanlar namına tapuya tesciline ilişkindir.

BULMAÇ



12 Ocak 1931 Bütçesine Merbut D Cetveline Dahil 41 Zabitin 1452 Numaralı Kanuna Merbut 2 Numaralı Cetve-line Nakline Dair 1925 sa-yılı Kanun yayımlandı.

Bu kanun, 41 zabit ve katibin Gümrükler Genel Mü-dürlüğü muhafaza kıtasından müdürlüğün vilayet memur kadrosuna aktarılmasına ilişkindir. Bu suretle tahsisatlar ücretten maaşa nakledilmiştir.

BULMAÇ

12 Ocak Dahili İhracat başlıklı yazı-da milli fordizmin nasıl ku-rulabileceğine ilişkin iktisat politikası önerildi.

Bu yazıya göre yeni iktisat kuramı olarak fordizmin ne olduğu açıklandıktan sonra Avrupa'da fordizmin uygulamaya konulmasında sorunlar ortaya çıktığı be-lirtilmektedir. Ancak bu sorunları aşmak için her ül-kenin kendi milli fordizmini uygulaması gerektiği söylenmektedir. Böylece her memleket ürettiği eşya-yı mümkün olduğu kadar kendi sınırları içinde tüke-terek milli tüketimin sağlanabileceği belirtilmektedir. Bu yüzden dış ticaretin azaldığı ve uluslararası tale-bin ortadan kalktığı bir ortamda memleketlerin tasar-rufa gitmeleri yerine harcamalarını artırmaları öne-rilmektedir. Bu öneri doğrultusunda dış ülkelere ihra-catın yerini "dahili ihracat" alabilecektir denmektedir.


12 Ocak Fransız Kabinesi istifa etti. Kabine'nin istifası Alman Başbakanı tarafından Al-manya'nın tamirat bedeli olarak bir para vermeyece-ğine ilişkin bir açıklamanın sonucu kabul edilmekte-dir. Bu açıklama karşısında Fransa'nın Almanya'ya karşı izlediği siyaset şiddetli eleştirilere uğramıştır.


13 Ocak Beynelmilel Hava Federas-yonu Konferansı toplandı.


13 Ocak Gazi Hazretleri dün de Dolmabahçe Sarayında meşgul olmuşlar, akşama kadar bir yere çıkmamış-lardır.

Dahiliye vekili Şükrü Kaya ve Sıhhat Vekili Refik Beyler öğleden sonra Saraya giderek Gazi Hazretleri tarafından kabul edilmişlerdir.


13 Ocak Antimon madeni imtiyazı feshedildi.

İzmir vilayetinin Ödemiş kazası dahilinde Mesçitli köyünde bulunan antimon madeni imtiyazı feshedil-di.

BCA: 30..18.1.2/25.4..2./ 12144/ 195-54

13 Ocak Denizli'nin Kumluca ve Tirkaz köylerinde Hacı Emin'e ait petrol madeni arama izni feshedildi.

Petrol madeni imtiyazı yasal süre içinde sondajda bu-lunulmadığından feshedilmiştir.

BCA: 30..18.1.2/25.4..1./ 12143/ 212-25

13 Ocak İstanbul'da su işlerinin tan-zimi için bir yıl müddetle yabancı uzman getirtilmesi.

BCA: 30..18.1.2/25.4..8./ 12150

13 Ocak Kaçakçılıkla mücadele için Adliye Vekaleti intihap en-cümeni ihtisas mahkemele-ri hakimlerini tefrik etti.

Adli İhtisas Mahkemelerinin merkezleri şunlardır: İs-tanbul, İzmir, Trabzon, Sinop, Kars, Van, Diyarbakır, Siirt, Malatya, Muğla, Balıkesir, Lüleburgaz, Adana, Sivas, Antalya. Askeri İhtisas Mahkemeleri ise Gazi-antep, Urfa ve Mardin'de kurulacaktır. İlk çıkan ka-rarnamede Gaziantep yerine Cebelibereket yazılmış-sa da daha sonra bu hata düzeltilmiştir.


1932 Yılı 327


13 Ocak 547 müslümanın vatandaş-lığa alınması.

BCA: 30..18.1.2/25.4..5./ 12147/ 1-338

14 Ocak İstanbul Ticaret Odası'nın 50. yılı merasimlerle kut-landı.

C.15. Kanunusani 1932; A.15 Kanunusani 1932

14 Ocak Gazi Hazretleri Dolmabah-çe Sarayı'nda meşgul ol-muşlardır.

Akşam Darülfünun emini Muammer Raşit ve Edebi-yat Fakültesi reisi Muzaffer Beyler saraya giderek Gazi Mustafa Kemal Paşa'yı ziyaret etmişlerdir.


14 Ocak Fransa'da yeni kabineyi tekrar M. Laval teşkil etti.


14 Ocak 5.sınıf Maliye Müfettişliğine tayin yapıldı.

Maliye müfettiş muavini Halil Hilmi Bey 5inci sınıf maliye müfettişliğine tayin edildi.

RG

15 Ocak Vali yardımcısı ve bir kaymakamın bakanlık em-rine alınması.

Elazığ Vali Yardımcısı Sezai ve İspir Kaymakamı Ahmet Bakanlık emrine alındı.

BCA: 30..11.1.0/68.2..17./ 8313

15 Ocak Samsun'da Mustafa Kemal Paşa'nın Anadolu'ya ayak bastığı yerde dikilen heykel açıldı.

Heykel Viyanalı heykeltıraş Kripel tarafından yapıl-mıştır.

TCSYK; A. 16 Kanunusani 1932

15 Ocak Muallimler Birliği Kongre-si toplandı.

Muallimler Birliği Kongresi Darülfünun konferans salonunda Köprülüzade Fuat Bey'in başkanlığında toplandı.


15 Ocak Şurayı Devlete atama ya-pıldı.

Danıştay 3üncü sınıf muavinliğe 1inci sınıf mülazım-lardan Mükerrem Hanım tayin oldu.


15 Ocak Viyana'da Yedinci Asırda Türk Eserleri Sergisi açıldı.

Sergi Avusturya Cumhurbaşkanı M. Miklas tarafın-dan açılmıştır.


15 Ocak Üçüncü sınıf Mülkiye Mü-fettişliği'ne tayin yapıldı.

Üçüncü sınıf Mülkiye Müfettişliği'ne Kadıköy kay-makamı İbrahim Mesut Bey tayin edildi.

BCA: 30..11.1.0/68.2..14./ 8309

15 Ocak Sağlık ve Sosyal Yardım Müdürlüğü'ne tayin yapıldı.

Sabık Kayseri hükümet tabibi Dr. Halit'in Niğde Sağ-lık ve Sosyal Yardım Müdürlüğüne tayini gerçekleş-tirildi.

BCA: 30..11.1.0/68.2..16./ 8311

15 Ocak Hariciye Vekaleti'nde tayin yapıldı.

Milano 2inci sınıf konsolosu Refik Bey 8inci derece-ye terfi edilerek merkeze nakledildi. Yerine Munir Pertev Bey tayin edildi.

BCA: 30..11.1.0/68.2..13./ 8308

16 Ocak İstanbul Darülfünun'da ya-pılacak bir reform hareke-tine temel olmak üzere bir rapor hazırlayacak olan Prof. Albert Malche İstan-bul'a geldi.

Hükümet uzunca süredir Darülfünun'un aşırı kalaba-lık kadrosundan ve köhnemiş yapısından rahatsızlık duymaktaydı. Bu nedenle Darülfünun'da incelemeler yapıp bir rapor hazırlaması için Cenevre Üniversitesi Pedagoji Profesörü Albert Malche İstanbul'a getirtil-miştir.

ÜKC 185 / GB 96



16 Ocak 12036 sayılı kararnameyle 31 kişi vatandaşlıktan çıka-rıldı.

Sabık Osmanlı tebaasından olup milli mücadeleye katılmayıp milli sınırlar dışında kalan 31 kişi vatan-daşlıktan çıkarıldı.

RG

17 Ocak Cumhuriyet Gazetesinde "İzmir Rıhtım Şirketine Ni-çin Vaziyet Edildi?" adlı makale yayımlandı.

Makaleyle şirketin devlet aleyhine gerçekleştirdiği savunulan usulsüzlükler kamuoyuna duyuruldu.


17 Ocak Kurtuluş savaşı komutanla-rından Derviş Paşa İstan-bul'da öldü.

CYBY

17 Ocak Gazi Mustafa Kemal Paşa Ihlamur Köşkünü gezdikten sonra saraya döndü.

Gazi Mustafa Kemal Paşa, Dolmabahçe Sarayı'nda ferik Emin Paşa ile bütçe encümeni reisi Gümüşhane mebusu Hasan Fehmi Beyle görüşmüştür.


18 Ocak Gazi Hazretleri Sarayda da-irelerinde meşgul olmuş-lardır. Besim Ömer Paşa ve Akil Muhtar Beyler saraya gitmişler ve Reisicumhur hazretlerine arzı tazimat yapmışlardır.

Gazi Mustafa Kemal Paşa Sırp Büyükelçiliğine yar-dımcısı Şükrü Beyle kartlarını göndermişler, büyü-kelçinin vefatından dolayı taziyelerini bildirmişlerdir.


18 Ocak Ankara'da muhtelif devlet-ler için sefaret binaları in-şasına devam ediliyor.

İran Hükümeti tarafından Şark üslubunda yeni bir bi-na inşa ettirilmiştir.


18 Ocak 12035 sayılı kararname ile 19 şahıs vatandaşlıktan çı-karıldı.

Aslen sabık Osmanlı tebaasından olup yabancı ülke-lerde askerlik hizmetini yapmakta oldukları anlaşılan 19 kişi vatandaşlıktan çıkarıldı.

RG

18 Ocak İzmir rıhtım şirketinde tet-kikat devam etmektedir.

"Yapılan tetkikat neticesinde şirket muamelatında doğru bulunmayan bazı işler görülmüştür. Bu me-yanda şirket erkanından birinin şirket hesabına 300,000 frank çektiği anlaşılmıştır."

A. 19 Kanunusani 1932; A. 23 Kanunusani 1932

18 Ocak Askeri tayinler yapıldı. Kara Müsteşarlığına Tuğgeneral Cemil Cahit'in, İz-mir Mst. V. Komutanlığına Tuğgeneral Hüseyin Hüsnü'nün tayinleri yapıldı.

BCA: 30..11.1.0/68.3..6./ 8326

18 Ocak Tuğgeneral Hüsnü Emir emekliliğe sevk edildi.

BCA: 30..11.1.0/68.3..6./ 8326

19 Ocak 12065 sayılı kararname ile Bayburt ve Kilis belediye-lerine ait maaş teadül cet-velleri tasdik oldu.

Cetveller İcra Vekilleri Heyetince onaylanmıştır. RG

19 Ocak Tuğgeneral Ali Muzaffer emekliliğe sevk edildi.

BCA: 30..11.1.0/68.3..13./ 8339

1932 Yılı 329


19 Ocak Mardin, Urfa, Gaziantep illeri Askeri İhtisas Mah-kemelerine askeri hakim, savcı ve yardımcıların tayi-ni.

BCA: 30..11.1.0/ 68.3..12./ 8337

20 Ocak Ankara otobüs imtiyazı be-lediyeye verildi.

Ankara otobüslerinin işletilmesi hakkının belediyeye verilmesi hakkındaki sözleşme belediye başkanı ile Bayındırlık Bakanı tarafından imzalandı.


20 Ocak Hazine Usulü Hesabiyesine Dair Talimatnamei Umu-minin Bazı Maddelerini Tadil Eden Talimat

BULMAÇ

20 Ocak Ankara kalesi surları ile muhafaza edilecek.

Almanya'nın önde gelen gazetelerinden Deutsche Allemaigne Zeitung'da Ankara hakkında uzun bir makale yayımlanmıştır.


22 Ocak Halk Fırkası umumi katibi Recep Bey Adana, Konya, Afyon, Burdur, Isparta, Denizli ve Aydın vilayetle-rinde fırka teşkilatını teftiş etmek için Ankara'dan yola çıktı.

İstasyondan bakanlar, milletvekilleri ve Ankara Vali-si tarafından uğurlanmıştır. Recep Beye genel idare heyeti baş katibi Ziya Bey eşlik etmektedir.

A. 21-23 Kanunusani 1932

22 Ocak Kur'an-ı Kerim'in Türkçe tercümesi ilk kez İstanbul Yerebatan Camii'nde Hafız Yaşar (Okur) tarafından okundu.

C.23.1.1932; A. 23 Kanunusani 1932

22 Ocak Emniyet müdürlüklerine yeni tayinler yapıldı.

Samsun polis müdürlüğüne İstanbul polis müdürlüğü sabık dördüncü şube müdürü Sadeddin, Mardin polis müdürlüğüne Kastamonu polis müdürü Halit Beyler tayin edilmişlerdir.

BCA: 30..11.1.0/68.3..19./ 8347

22 Ocak Gazi Mustafa Kemal Paşa İstanbul'da Opera Sinema-sına gitti.

Paşa burada Çanakkale filmini izlemiştir. AKSCK 233; A.23 Kanunusani 1932

22 Ocak Hariciye Vekaleti'ne tayin yapıldı.

Rio de Janeiro Elçiliği başkatibi Siret Bey merkeze tayin edildi.

RG 4 Şubat 1932

23 Ocak Türkiye - İran hudut hattı-nın tayini hakkında itilafname Tahran'da imza-landı.

"İtilafnamede tasrih edilen yeni hudut hattını arazi üzerinde tayin etmek üzere bir tahdidi hudut komisyonu teşkil edilecektir. Bu komisyon ikisi Türkiye hükü-meti ikisi de İran hükümeti tarafından tayin olunacak dört murahhastan mürekkep olacaktır."

TCAMA; A. 23 Kanunusani 1932; A. 3 Mayıs 1932

23 Ocak Türkiye-İran hükümetleri arasında aktedilen Uzlaş-ma, Adli Tesviye ve Ha-kem Muahedesi Tahran'da imzalandı.

"Türkiye ile İran hudut muhafaza karakolları Barolan gölü mansapları sularile mezkur gölün muhitinde ka-in çayırlardan ve Salep, Kozlu ve yukarı Yarımkaya mansapları sularından müştereken istifade edecekler-dir."

TCAMA, CT; A. 3 Mayıs 1932



23 Ocak İzmir Rıhtım Şirketi'nin gizli hesaplarına ilişkin ha-ber Cumhuriyet Gazetesin-de yayımlandı.

İzmir Rıhtım Şirketine yönelik çok sayıda haber bu dönemde kamuoyunun gündeminde yer bulmuştur.


23 Ocak Eskişehir Adahisar'da Os-man Senai'ye Maden Suyu işletme ruhsatı verildi.

BCA: 310..10.0. 26/1075. 1536..0./ 719/439

25 Ocak Kaymakamlar arasında ta-yin, nakil ve becayişler ya-pıldı.

Bandırma, Erdek, Dursunbey, Kartal Kaymakamlık-larına Erdek kaymakamı Recep Ragıp, Dursunbey kaymakamı Mehmet Ali, Kartal kaymakamı Kerim ve Gemlik kaymakamı Hamdi'nin tayinleri yapıldı.

BCA: 30..11.1.0/68.4..5./ 8355

25 Ocak Mustafa Kemal Paşa İstan-bul'da Darülbedai'ye gitti.

Mustafa Kemal Paşa "Yalova Türküsü" adlı ilk mü-zikal komediyi seyretti.

AHKYG; A. 26 Kanunusani 1932

25 Ocak Almanya'da işsizlerin ye-kunu 6 milyonu buldu.

Almanya'daki işsizlerin altı milyona ulaştığının res-men tespit edilmesi siyasi ve iktisadi çevrelerde kay-gıyla karşılandı.


26 Ocak Gayri mübadiller kongresi toplandı.

"Halkevinde toplanan kongrede o güne değin tevzi edilemeyen yüzde seksen istihkaklarının vadeli ve fa-izli bonolar şeklinde tasviyesi için teşebbüsatta bulu-nulmasına karar verildi."

A.27 Kanunusani 1932; A. 5 Şubat 1932

26 Ocak Ankara şehrinin su gelirle-rini artırma çalışmaları de-vam ediyor.

"Ankara Belediyesi tarafından idare edilen şehrin su işletme işinin varidatını artırmak gayesiyle belediye bundan böyle su saati bulunmayan evlere saat koy-maya karar verdi."


27 Ocak Askeri Fabrikalara tayinler yapıldı.

Tuğgeneral Osman Zati'nin Askeri Fabrikalar Fen ve Sanat Genel Müdürlüğüne, Tuğgeneral Eyyüb'ün As-keri Fabrikalar Genel Müdürlüğüne tayinleri yapıldı.

BCA: 30..11.1.0/68.4..12./ 8366

27 Ocak Rize Vakıflar Müdürlüğü'-ne İsmail Hakkı'nın tayini-ne ilişkin karar görülen lü-zum üzerine iptal edildi.

BCA: 30..11.1.0/68.4..10./ 8363

27 Ocak Vakıflar Müdürlüklerine tayinler yapıldı.

Rize, Kocaeli, Çanakkale Vakıflar Müdürlüklerine Tahir, Ahmet Hamdi ve Bekir Behlül'ün tayinleri ya-pıldı.

BCA: 30..11.1.0/68.4..10./ 8363

27 Ocak Tuz tekeli idaresine atama yapıldı.

Tuz tekeli idaresinden bulunan murakıplığa sabık Ba-lıkesir milletvekili Haydar Adil Bey ve Topçu Albay Latif'in denetçi olarak tayinleri yapıldı.

BCA: 30..11.1.0/68.4..18./ 8373

28 Ocak II. Balkan Konferansı Konseyi İstanbul'da Yıldız Sarayı'nda toplandı.

Konferans 31 Ocak'ta sona ermiştir. TCSYK; CYBY

1932 Yılı 331


28 Ocak Uzakdoğu'da Japonlar Çin'in Shangay şehrini işgal etti.

Japonya ve Çin arasında resmen bir harp ilanı olma-masına rağmen şiddetli muharebeler ortaya çıkmış ve çatışmalar kısa süre içinde Çin'in payitahtı Nankin'e sıçramıştır. Hemen harp ilan edilememesinin sebebi olarak ise iki devletin de Cemiyeti Akvam'a üye ol-masından dolayı harp ilanı için uzun prosedürel iş-lemlerin varlığı gösterilmektedir.

GB 97; A. 2 Şubat 1932

28 Ocak 12033 sayılı kararname ile Heyeti Vekile İzmit ve Adapazarı borsalarının il-gasına karar verdi.

Adapazarı ve İzmit Ticaret ve Zahire Borsalarında gerçekleşen işlemlerin azlığı ve gelirlerinin masrafla-rı karşılayamaması göz önünde tutularak ilgasına ka-rar verilmiştir.

RG

29 Ocak Ankara'dan gelen Meclis reisi Kazım Paşa Dolma-bahçe'de Gazi Mustafa Kemal Paşa'yı ziyaret etti.


29 Ocak Sultanahmet Camii'nde se-kiz hafız Türkçe Kur'an-ı Kerim okudu.

CYBY

29 Ocak Recep Bey Afyon'da Cum-huriyet Halk Fırkası bina-sının resmi açılışını yaptı.


30 Ocak Adli ıslahat çalışmaları ya-pılıyor.

Hazırlanmakta olan yeni Adliye teşkilatı projesi ile kurulacak ilk mahkemelerin sayısının artırılması ile temyiz mahkemelerinin iş yükünün ve sayılarının azaltılarak merkezinin de Ankara'ya taşınması söz konusudur. Bu durumda Adliye sarayında vekalet bu-lunduğundan Ankara'da yeni binaların kiralanması gündemdedir.

A. 30 Kanunusani 1932; A. 31 Kanunusani 1932

30 Ocak Darülfünun Islahı için İs-tanbul'da tetkiklerini sürdü-ren Prof. Marche, Vali Ka-zım Paşa tarafından İzmir'e davet olundu.

A. 1 Şubat 1932

30 Ocak İlk Türkçe ezan Fatih Cami minaresinden okundu.


31 Ocak Hariciye Vekaleti'ne tayin yapıldı.

Görülen lüzum üzerine Viyana elçiliği ikinci katibi Hayrettin Fuat Bey merkeze nakledilirken yerine konsolosluk işlerinde muavin konsolos Bedri Tahir Bey tayin edildi.

BCA: 30..11.1.0/68.5..2./ 8381

31 Ocak Emekliliğini isteyen il jan-darma kumandanları emek-liye sevk edildiler.

Emekliliğini isteyen Samsun Vilayeti Jandarma Ku-mandanı Binbaşı M. Ali Beyle Van Vilayeti Jandar-ma kumandanı Binbaşı Nuri Bey emekliliğe sevk edildiler.

RG 21 Şu-bat 1932

31 Ocak 21 ilin bütçelerine ait ak-tarma ve ek ödenekleri tas-dik edildi.

BCA: 30..18.1.2/25.6..2./ 74-151



31 Ocak Tekirdağ Ticaret ve Zahire Borsası Talimatnamesinin 31 ve 33üncü Maddelerinin Tadiline Dair

Bu tadille bütçe gelirlerine ilişkin yeni düzenleme yapılmıştır.

BULMAÇ

31 Ocak Ticaret Umum Müdürlü-ğünde tayinler yapıldı.

Ticaret Genel Müdürlüğü Dahili Ticaret Şubesi Mü-dürlüğü'ne Mehmet Nihat'ın, Deniz Ticaret Şubesi Müdürlüğü'ne Muhiddin Tahsin'in tayinleri yapıldı.

BCA: 30..18.1.2/25.10..5./ 170-34; BCA: 30..18.1.2 / 25.10..4. / 170-33

31 Ocak Belediye Sıhhiye Müdürlü-ğü'nden istifa eden doktor Neşet Osman Bey'in istifası Sıhhiye vekaleti tarafından kabul edildi.

Neşet Osman Bey'in istifasında belediyenin sıhhiye bütçesinden 8000 liradan fazla tasarruf yapmasının rol oynadığı belirtilmektedir. Ayrıca Neşet Osman Bey'in Sağlık Bakanlığı arasında bazı ilkesel çatışma-ların çıktığı söylenmektedir.

A. 30 Kanunusani 1932; A. 1 Şubat 1932

31 Ocak Muğla'nın Sultaniye kö-yünde bulunan ve imtiyazı Amerikalı Rofoz Leyin'e ait olan krom madeni imti-yazı feshedildi.

İmtiyaz maden işletilmediği için feshedilmiştir. BCA: 30..18.1.2 / 25.7..17. / 12220 / 194-99

31 Ocak Yugoslavya, Bulgaristan, Romanya ve Rusya'dan ge-len 247 müslümanın vatan-daşlığa alınması.

BCA: 30..18.1.2 / 25.8..14. / 12237

1 Şubat Ankara'da I.Tütün Kongre-si Mustafa Şeref Bey'in nutkuyla açıldı.

Kongre 5 Şubat 1932'de son toplantısını yaparak da-ğılmıştır.

C.2 Şubat 1932; CYBY

1 Şubat Başvekil İsmet Paşa Dahi-liye Vekili Şükrü Kaya Bey-le İstanbul'a geldi.

İsmet Paşa ve Şükrü Kaya Bey Dolmabahçe Sara-yı'nda Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal Paşa ta-rafından kabul edildiler.

A. 1 Şubat 1932

1 Şubat Malatya-Fırat demiryolu hattının işletmeye açılışı.

ATDK; BCA: 30..10.0.0/ 152.76..15./15337

1 Şubat Çin-Japon savaşı Cemiyeti Akvam'ın dağılması tehli-kesini ortaya çıkardı.

Örgütün ABD'nin katılımı olmadığı için gücünün za-yıf olduğu bilinmesine rağmen Çin'le Japonya ara-sındaki muharebe durumu örgütün güçsüzlüğünü da-ha da açığa çıkarmıştır. Bu kapsamda İngiltere'de ABD ile daha sıkı bir politika yürütmek amacıyla ör-gütten ayrılması gündeme gelmiştir.

A. 2 Şubat 1932

1 Şubat İhtisas mahkemelerine ta-yinler yapıldı.

13 Ocakta kurulacakları yerler belirlenmiş olan 15 adet adli ihtisas mahkemesi hakimliğine 15 adet ve adli ihtisas mahkemesi savcılığına 16 adet ve adli ih-tisas mahkemesi sorgu hakimliğine 11 adet tayin ya-pılmıştır. Sayısı 15 olarak belirlenen adli ihtisas mahkemeleri içinden İstanbul'a iki adet savcı atan-mıştır. Eksik kalan hakimlikler 24 Şubat tarihindeki tayinlerle tamamlanacaktır.

BCA: 30..11.1.0 / 68.5..6. / 8386

1932 Yılı 333


2 Şubat Mustafa Kemal Paşa İzmir Belediye Reisi Behçet Sa-lih Beyi ve Edirne Belediye reisini kabul etti.

A. 3 Şubat 1932

2 Şubat Terki Teslihat (Silahsız-lanma) Konferansı 60 dev-letin katılımıyla Cenevre'de toplandı.

O döneme değin kaydedilen en büyük uluslararası konferans olarak adlandırılmıştır. Dünyanın dört bir yanından en üst düzeyde temsilin olduğu bir konfe-rans olarak tarihe geçmiştir. Konferansta ülkelerin si-lahsızlanmasının yanı sıra Tuna devletleri ittihadı, Almanya'nın tazminat meselesi ve Japonya-Çin ara-sındaki çatışma gündeme gelerek uzlaşma arayışları söz konusu olacaktır.

A. 4 Şubat 1932; A. 27 Nisan 1932; BCA: 30..10.0.0/ 228.532..8. / 4048

3 Şubat Milli Sanayi Birliği Kong-resi yapıldı.

C.4 Şubat 1932; A. 4 Şubat 1932

3 Şubat Kadir Gecesi Ayasofya'da Kur'an-ı Kerim'in Türkçe okunduğu bir törenle kut-landı.

Kuranın ve ezanın Türkçe okunması isteği hayli eski-lere dayanmasına rağmen uygun zaman ve zemin bir türlü oluşturulamamıştır. Ancak, Mustafa Kemal Pa-şa'nın emriyle 22 Ocak'ta Kuran'ın Türkçe okutulma-sıyla başlatılan sürece halkın geniş katılımı olmasına rağmen yurtdışından bazı tepkiler de söz konusu ol-muştur. Nitekim bu süreç Mısır'da yankı bulmuş, Şeyh Muhammed el-Guneymi et-Taftazani Kuranın Türkçeleştirilmesini "dinsizlik" olarak değerlendirir-ken, yenilik taraflısı Muhammed Ferid Vecdi bu olayın Türkiye'de imanı kuvvetlendireceğini ileri sürmüştür.

CYBY

3 Şubat Elhamra Sinemasında reji-sörlüğünü Muhsin Ertuğ-rul'un yaptığı ikinci sesli Türk filminin gösterimi ol-du.

A. 4 Şubat 1932

4 Şubat Mustafa Kemal Paşa Darü-laceze balosuna katıldı.

A. 5 Şubat 1932

5 Şubat İstanbul Süleymaniye Ca-mii'nde ilk Türkçe hutbe okutuldu.

C.6 Şubat 1932

6 Şubat Jandarma Umum Kuman-danlığı 1inci şube mülhakı Binbaşı Fahri Bey emekli-ye sevk edildi.

RG 6 Şubat 1932

9 Şubat Matbuat Balosu Maksim salonlarında yapıldı.

A.10 Şubat 1932

9 Şubat Dahiliye Vekili Şükrü Kaya Bey Gazi Mustafa Kemal Paşa'ya arzi tazimat etti.

A.10 Şubat 1932

10 Şubat Gümrüklerde kadın muha-faza memurlarının görev-lendirilmesine karar verildi.

Gümrük Baş müdüriyeti Trabzon için bir kadın mu-hafaza memuru aramaktadır. Bunun için gazetelere ilan verilmiştir.

A.11 Şubat 1932



10 Şubat Cemiyeti Akvam meclisi toplandı.

Çin'le Japonya arasındaki çatışmalar toplantının te-mel meselesi olmuştur.

A.11 Şubat 1932

10 Şubat İzmir Rıhtım Şirketi Mü-dürleri tevkif edildi.

"İzmir Rıhtım Şirketi'nden Hükümetçe vaziyet edil-meden evvel kaçırılan kıymetli evrakın meselesi gün geçtikçe önem kazandı. Şirketin müdürüyle murah-has azası ve muhasebecisi tevkif edildi. Söz konusu kişiler rüşvet, evrak kaçırma ve Hükümet'in hissedar olduğu şirket muamelatında suistimaller yapmakla maznundurlar."

C.11 Şubat 1932

11 Şubat İstanbul Belediyesi Dahili-ye Vekaletine başvurdu.

Belediye başvurusunda Ankara'da olduğu gibi İstan-bul'da da otobüs imtiyazının Belediyeye verilmesini istedi.

C.12 Şubat 1932

11 Şubat Mustafa Kemal Paşa İstan-bul'da Darülbedai'ye gitti.

Paşa burada Akın piyesini seyretti. AHKYG

11 Şubat Erzurum ve Bilecik Vila-yetlerinin Jandarma Ku-mandanları Binbaşı Abdul-lah ve Şevket Beyler kendi istekleriyle emekliye sevk edildiler.

RG

12 Şubat Hariciye vekili Tevfik Rüş-tü Bey Alman başvekil M. Brüning'i ziyaret etti.

A.13 Şubat 1932

12 Şubat Zabıtayı belediye gene be-lediyeye raptedilecek mi?

"İstanbul Vilayeti ile belediyesi birleştikten sonra zabıtai belediye teşkilatı polis müdüriyeti emrine ve-rilmiş ve polis müdüriyetinde 6. bir şube teşkil edil-mişti. Bu şube, belediye mukarreratını tatbik etmekle mükelleftir. Belediye kararları polis müdürlüğüne bildiriliyor, polis müdürlüğü 6. şube vasıtasıyla Be-lediye işlerini idare ediyor. Fakat bu şubenin maaş, ücret vs. masrafı Belediye bütçesinden veriliyor. 2 seneden beri yapılan tecrübeler neticesinde Zabıta-i Belediye teşkilatının şehrin ihtiyacına daha uygun bir şekilde idaresi lazım geldiği anlaşılmıştır. Eskiden olduğu gibi Zabıta-i Belediye teşkilatının doğrudan doğruya Belediye riyasetine raptedilmesi daha muva-fık görülüyor. Bunun için Dahiliye Vekaletine müra-caat edilecektir."

A.13 Şubat 1932

13 Şubat Yeni Adliye teşkilatı için layiha hazırlanmaktadır.

Bu layihaya göre müddeiumumiler daha ziyade me-mur olacaklar ve Valilerle birlikte çalışacaklardır. Yeni teşkilatlanma için hazırlıklar yapılmaktadır.

A.14 Şubat 1932

13 Şubat İstanbul'da mahalle bekçi-lerine yönelik yeni düzen-leme yapıldı.

Mahalle bekçileri yeni yapılacak teşkilatlanmaya gö-re diğer memurlar gibi aylık ücretle çalıştırılacaklar-dır. Bunlara verilecek aylık kendi mahallelerindeki ev ve dükkan sahiplerinden alınacaktır.

A.14 Şubat 1932; A. 16 Mart 1932

13 Şubat Mektupçuluklara yeni ta-yinler yapıldı.

Samsun, Malatya, İçel, Gümüşhane ve Kars Mektup-çuluklarına, sabık Adapazarı kaymakamı Talat, sabık Mesudiye kaymakamı İsmail Hakkı, sabık Mihalıççık kaymakamı Eyüp Sabri, Hozat kaymakamı Tevfik ve sabık Ayaş kaymakamı Şefik'in tayinleri yapıldı.

BCA: 30..11.1.0 / 68.5..7. / 8387

1932 Yılı 335


14 Şubat İzmir'de komünist tahrikatı yapan şebeke meydana çı-karıldı.

1932 yılında komünistlikle ilgili çok sayıda soruş-turma yürütülerek dava açılmıştır.

A.15 Şubat 1932

15 Şubat Büyük Millet Meclisi yeni-den açıldı.

A.15 Şubat 1932

16 Şubat Askeri tayinler. 2inci Jandarma Mıntıka Kumandanı Albay Nihat Be-yin 11inci Jandarma Mıntıka Kumandanlığına ve 3üncü Jandarma Mıntıka Kumandanı Yarbay Fahri Beyin 2inci Jandarma Mıntıka Kumandanlığına ta-yinleri yapıldı. Ayrıca Jandarma Ambar ve Levazım Müdürü Binbaşı Rıza Bey sağlık nedenleriyle emek-liliğe sevk edildi.

BCA: 30..11.1.0 / 68.5..18. / 8412

16 Şubat Milli Eğitim Müdürlükleri-ne tayinler yapıldı.

Manisa, Kocaeli, Sinop ve Trabzon Milli Eğitim Mü-dürlüklerine Hilmi, Ekrem, Şevket ve Said Nazif'in tayinleri yapıldı.

BCA: 30..11.1.0 / 68.5..19. / 8416

17 Şubat İzmir rıhtım şirketi hakkın-daki tahkikata devam edil-mektedir.

Soruşturma devam ettikçe yeni yolsuzluk ve rüşvet dosyaları ortaya çıkmaktadır.

A.18 Şubat 1932; A. 7 Mart 1932

18 Şubat 12228 sayılı Seyrüsefer Ta-limatnamesi yayımlandı.

150'lik listeye dahil olanlarla Türk uyrukluğundan çıkarılmış olanlar dışında Türk pasaportu almaksızın yabancı bir memlekete kaçmış olanların ülkeye hangi koşullarda döneceğine ilişkin düzenlemeleri içeren talimatnamedir.

BULMAÇ

18 Şubat Kurtuluş savaşı komutanla-rından Nurettin Paşa İstan-bul'da öldü.

CYBY

18 Şubat 12229 sayılı Markaların Beynelmilel Tescili Ni-zamnamesi yayımlandı.

BULMAÇ

19 Şubat TC ile İsveç Hükümeti ara-sında akdedilen Uzlaşma, Adli Tesviye ve Hakem Muahedenamesi Cenevre'-de imzalandı.

TCAMA, CT; A. 20 Şubat 1932

19 Şubat 14 il merkezinde halkevleri açıldı.

Çalışmaları dokuz alanda düzenlenen halkevlerinin faaliyet alanları şunlar olmuştur: 1) Dil ve edebiyat, 2) Güzel sanatlar, 3) Temsil, 4) Spor, 5) Sosyal yar-dım, 6) Halk dershaneleri ve kurslar, 7) Kütüphane ve yayın, 8) Köycülük, 9) Tarih ve müze. 24 Haziran 1932'de 20 merkezde daha Halkevleri açılmış, ilerle-yen dönemde birçok vilayet ve kasabalarda açılmaya devam etmiştir. 1951'de Demokrat Parti iktidarınca bir yasa ile Halkevleri kapatıldığında 478 Halkevi, 4322 Halkodası vardı.

TCSYK, C.20 Şubat 1932, TCTD 145; AE 53

19 Şubat Adli ıslahat için Vekalet ta-rafından yeni kanun layiha-ları hazırlanmaktadır.

1932 yılında adli reform çalışmalarına hız verilmiştir. A.20 Şubat 1932



19 Şubat Yeni Adana Gazetesi mah-kum oldu.

"Halkı hükümet kanunlarına karşı gelmeye teşvik ve tahkir cürümlerinden dolayı Yeni Adana Gazetesi sa-hibi Ahmet Remzi Beyin ağır cezada nakzen devam edilen muhakemesi neticelendi. Mumaileyh 8 ay ağır hapse ve 133 lira para cezasına mahkum oldu."

A.20 Şubat 1932

19 Şubat Japonya işgal ettiği Mançurya'da kendine bağlı kukla bir devlet oluşturdu.

CYBY

20 Şubat Van, Erciş, Ahlat, Siirt ve Beşiri belediye reislikleri-nin vali ve kaymakamlıkla-ra bağlanması.

Belediye kanununun 94üncü maddesinin B ve D fık-ralarına dayalı olarak bu işlem yapılmıştır. Buna göre 94. maddenin B Fıkrası "İcra Vekilleri Heyetince gö-rülecek lüzum üzerine tesbit edilecek bazı beldeler-den vilayet merkezi olanların belediye reisleri Dahi-liye Vekaletince," D fıkrası ise "bu gibi belediyelerde ve Ankara'da reislik Dahiliye Vekaletinin inhası ve Reisicumhur'un tasdikiyle vali ve kaymakamların uhdesine tevdi olunabilir" denmektedir.

BCA: 30..18.1.2 / 26.11..5. / 12288

20 Şubat Şeker meselesi: Alpullu fabrikasının buhrana sebep olduğu iddia ediliyor.

Şeker ve çikolata fabrikatörleri şeker buhranı hak-kında Ticaret müdüriyetine müracaat ettiler. Ancak Ticaret müdüriyeti şikayetlerin savcılığa yapılması gerektiğini söylemiştir. Ancak yine de Ticaret müdü-rü Muhsin Naim Bey şekercilerle Alpullu fabrikası arasında bir uzlaşma zemini bulmayı vaat etmiştir.

A.21-22-23 Şubat 1932

20 Şubat İlk Tohum Islah Kongresi Ankara'da açıldı.

Kongre Tarım Bakanı Muhlis Bey'in nutkuyla açıl-mıştır.

C.21 Şubat 1932

20 Şubat Sinema sansürü: Artık bu işi üç kişilik bir heyet ya-pacak.

Sinemalar bir polis memuru tarafından sansür edil-mekte iken yapılan tetkikat sonucunda bu sansürün bir kurul tarafından yapılmasına karar verilmiştir. Kurul üç kişiden oluşacaktır ve üyeleri vilayet ve po-lis memurları arasından seçilecektir.

A.21 Şubat 1932

20 Şubat 6 kişi vatandaşlıktan çıka-rıldı.

Sabık Osmanlı tebaasından olup milli mücadeleye katılmayıp milli sınırlar dışında kalan 6 kişi vatan-daşlıktan 12269 sayılı kararname ile çıkarıldı.

RG 9 Mart 1932

20 Şubat Samsun'da kurulan tütün istifa tecrübegahı için bir yabancı uzman getirtilmesi.

BCA: 30..18.1.2/ 25.10..17./ 12280 / 243-97

20 Şubat Vatandaşlığa alınmalar. Yugoslavya, Bulgaristan ve Romanya'dan gelen 223 müslümanın vatandaşlığa alınması; Bahri Kerim'in karısı Valantina'nın vatandaşlığa alınması; Ayrıca, 28 müslümanın vatandaşlığa alınmasına ilişkin belgeler.

BCA: 30..18.1.2/ 25.10..15. / 12278 / 1-341; BCA: 30..18.1.2/ 25.10..14. / 12277 / 1-340; BCA: 30..18.1.2/ 25.10..12. / 12275 / 1-339

1932 Yılı 337


22 Şubat 12226 sayılı Dahiliye Ve-kaleti Memurları Sicil Ni-zamnamesi yayımlandı.

BULMAÇ

22 Şubat İstanbul Şehir Meclisi hara-retli müzakerattan sonra "ete narh konacak" kararını verdi.

C.23 Şubat 1932; A.23.Şubat 1932

23 Şubat Eski İspanya Kralı 13. Alfous İstanbul'a geldi.

TCSYK

24 Şubat Askeri adli hakimliklerine yapılan çeşitli tayinler.

BCA: 30..11.1.0 / 69.6..3. / 8421

24 Şubat Yargıtay Başsavcılığı yar-dımcılıklarına tayinler.

Yargıtay Başsavcılığı yardımcılıklarına Rüstem Ni-yazi, Mehmet Kemal, Arif, Osman Yümni, İbrahim Senih, Mehmet Tevfik, Ömer Lütfi, Mustafa Remzi ve Hüseyin Rıfat'ın tayinleri yapıldı.

BCA: 30..11.1.0 / 69.6..10. / 8433

24 Şubat Bazı eski kaymakamlar ba-kanlık emri altına alındılar.

Elmalı, Cizre, Gevar, Yıldızeli, Mardin, Koçhisar, Mut, Kahta, Babaeski, Görele ve Bafra eski kayma-kamları Baha, Hayri, Osman Fikri, Yusuf Sıdkı, İs-mail, Numan, Sabit, Samih, Muhtar, Nihat, Rauf, Sü-leyman Sırrı bakanlık emri altına alındılar.

BCA: 30..11.1.0 / 69.6..6. / 8429

24 Şubat Adli ihtisas mahkemelerine tayinler yapıldı.

Sivas Adli İhtisas Mahkemesi Hakimliğine Sait'in ta-yin edildi. Sivas, Diyarbakır, Siirt, Kars ve Van Adli İhtisas Mahkemesi Sorgu Hakimliklerine Yusuf Ce-mal, Mahmut Hayri, Nazım,Ahmet Hamdi ve Naci tayin edildiler. Böylece 1 Şubat tarihinde eksik kalan atamalar tamamlanmış olmaktadır.

BCA: 30..11.1.0 / 69.6..7. / 8430

24 Şubat Balıkesir ve Antalya ille-rinde yapılan idari değişik-likler.

Antalya Vilayetine bağlı "Döşemealtı" nahiyesi mer-kezi Karataş köyünden kaldırılarak Bıyıklı Çiftliğine nakledildi. Balıkesir Vilayetinin merkez kazasına bağlı Bigadıç Nahiyesine merbut Usular namıdiğer Yağbey, Kocabey, Gelemiş köyleri ile Sındırgı kaza-sının Gölcük Nahiyesine tabi Kozlu köyünün mezkur nahiyelerden irtibatları kesilerek Sındırgı kazasına bağlandılar.

BCA: 30..11.1.0 / 69.6..5. / 8427

24 Şubat Hariciye Vekaleti'nde tayin yapıldı.

Berlin Büyükelçiliği üçüncü katibi halen Varşova Büyükelçiliğinde müstahdem Nihat Refik Bey dere-cesiyle merkeze nakil, yerine dördüncü daire birinci şubede Füruzan Selçuk Bey terfi edilerek tayin edildi.

RG 6 Mart 1932

27 Şubat Darülfünun Islahı için İs-tanbul'da bulunan Prof. Malche ülkesine geri dön-dü.

Darülfünun meselesi halen devam etmektedir. Darül-fünun reformu için Prof. Malche'den bir rapor isten-miş olması ve Malche'nın kamuoyuna "üniversite mü-tehassısı" olarak tanıtılması hocalardan bir kısmını ra-hatsız etmiş görünmektedir. Bu konuda eleştiriler ve tartışmalar kamuoyuna yansımaktadır. Darülfünun çevresinden hükümete yöneltilen temel eleştiri bu meseleyi Türkiye'nin kendi içinde halledebileceğidir. Ancak hükümet Darülfünunda köklü bir değişiklik yapmaktaki kararlılığına devam etmektedir.

A.28 Şubat 1932



28 Şubat Kastamonu Mebusu Suat Bey Belediye maaş ve üc-retlerinin bütçenin %25'i geçmemesi yönünde Mec-lis'e bir Kanun projesi teklif etti.

Bu teklif Belediye Kanununun 117. maddesinin de-ğiştirilmesine ilişkindir. Suat Bey, Belediyelerce ve-rilen maaş ve ücretlerin %40'ı bulduğunu, bunun hiç-bir yerde görülmediğini, bu yöntemle tasarruf edile-cek paraların imara harcanabileceğini söylemiştir.

C.1 Mart 1932; A.1 Mart 1932

29 Şubat İstanbul'da komünistlik propagandası yapmakla maznunen altı kişi yaka-landı.

A.1 Mart 1932

1 Mart İstanbul ve havalisi otobüs-çüler cemiyeti isimli bir cemiyet teşkil edildi.

Dernek belediye tarafından hazırlanarak uygulamaya konmuş bulunan otobüs talimatnamesinin kaldırılması için girişimde bulunacaktır. Ayrıca İstanbul Belediye-sinin otobüs işletme imtiyazı için bakanlığa başvur-muş olması otobüs işletmecilerinde kaygı yaratmıştır.

A. 2 Mart 1932; C. 27.3.1932

2 Mart Tapu Müdürlüklerine tayin-ler yapıldı.

Urfa, Gaziantep,Tekirdağ ve Çanakkale illeri Tapu Müdürlüklerine Faik, Lütfi, Sabri ve Münir'in tayin-leri yapıldı.

BCA: 30..11.1.0 / 69.7..3. / 8453

2 Mart Eski Maliye Müfettişlerinden H. İbrahim'in uhdesinde bulunan fahri müfettişlik unvanının elinden alınması.

BCA: 30..11.1.0 / 69.7..5. / 8455

2 Mart Vatandaşlığa alınmalar. Yugoslayva, Bulgaristan ve Romanya müslümanların-dan 1230 şahsın vatandaşlığa kabulü.

BCA: 30..18.1.2/ 26.13..19. / 1-344

2 Mart Hariciye Vekaleti'nde yeni tayinler yapıldı.

Bükreş Elçiliği 3. Katipliğine İlhami; merkezden Rüştü, Selahattin ve Feridun Cemal'in 8. derece Or-taelçilik Müsteşarlığına; Ragıb'ın da terfi ederek ta-yini yapılmıştır.

BCA: 30..11.1.0 / 69.7..8. / 8463

2 Mart Gazi Mustafa Kemal Paşa Çankaya'da yeni yapılan Cumhurbaşkanlığı Köşkü-ne yerleşti.

Cumhurbaşkanlığı konutu olarak Ankara'ya hakim Çankaya tepesinde Avusturyalı mimar Clemens Holzmeister'e yaptırılan Çankaya köşkünün birinci katı resmi daire, ikinci katı ikametgah olarak tasar-lanmıştır.

AYG (s. 461); A. 3 Haziran 1932; CYBY

2 Mart Kütahya Ticaret ve Zahire Borsası kapatıldı.

Kütahya Ticaret ve Erzak Borsası gelirleri masrafını karşılayamadığı ve devamında fayda görülmediğin-den 12329 sayılı kararname ile kapatılmıştır.

RG 17 Mart 1932

2 Mart Krom madeni işletmesinin el değiştirmesine izin veril-di.

Eskişehir ili Başören köyünde bulunan krom made-ninin bütün hukuksal haklarının Baştaş Türk Limited Şirketi'ne satılması Orhan Brand Bey tarafından iste-nilmiş ve gerekli izin Hükümetçe 12350 sayılı karar-name ile verilmiştir.

RG 17 Mart 1932

2 Mart İsak Yusef Yahyel'in Eski-şehir'in Sepetçi köyündeki magnezit madeni imtiyazı-nın feshi.

Magnezit madeni imtiyazı madenin işletilmemesin-den dolayı feshedilmiştir.

BCA: 30..18.1.2 / 26.14..1./ 12344 / 194-101

1932 Yılı 339


2 Mart Eskişehir'de Lületaşı imti-yazı özel bir şirkete verildi.

Eskişehir'in Sarısu mevkiindeki hükümete ait lületaşı ocakları imtiyazının, sözleşme hükümleri dahilinde Lületaşı Madeni Türk Anonim Şirketi'ne verildi.

BCA: 30..18.1.2 / 26.13..9./ 12332

2 Mart Eskişehir'de krom madeni imtiyazı el değiştirdi.

Eskişehir'in Başören köyündeki Orhan Brand'a ait krom madeni işletme imtiyazının Baştaş Türk Limited Şirketi'ne satıldı.

BCA: 30..18.1.2 / 26.14..7. / 12350 / 194-102

2 Mart İşletilmeyen krom madeni imtiyazı feshedildi.

Kastamonu'nun Taşköprü kazasının Hocavakıf kö-yünde Zeyyine Hanım'a ait bakır madeni imtiyazı madenin işletilmemesinden dolayı feshedildi.

BCA: 30..18.1.2/ 26.13..17. / 12340 / 192-84

2 Mart İşletilmeyen demir madeni imtiyazı feshedildi.

İçel'in Gülnar kazası Çağlabıyık köyünde Şarlmas'a ait demir madeni imtiyazı feshedildi.

BCA: 30..18.1.2/ 26.13..20. / 12343 / 195-55

2 Mart İzmir ilinde İdari taksimat yapıldı.

İzmir Vilayetinin Çeşme kazasına bağlı Barbaros na-hiyesi merkezi Uzunkuyu köyüne nakledildi.

RG 14 Mart 1932

2 Mart Edirne ilinde idari taksimat yapıldı.

Edirne vilayetine mülhak Tatarlar nahiyesine bağlı Vaysal ve Hacıdanişment köylerinin mezkur nahiye-den irtibatları fekkedilerek Lalapaşa nahiyesine ilhak edildi.

RG 14 Mart 1932

2 Mart Vatandaşlığa kabul edilme-ler.

Rus çarlığı uyruğundan, Sergev Vinagrodof ile Ser-ver ve eşi Lidyan'ın vatandaşlığa alınması.

BCA: 30..18.1.2 / 26.14..4. / 12347 / 1-345

3 Mart Adliye tayinleri yapıldı. Adliye Vekaletinin kararnamesiyle ülke düzeyinde 255 hakim, savcı ve yardımcılarının tayini yapılmış-tır.

BCA: 30..11.1.0 / 69.7..10. / 8467

3 Mart Amerika Elçisi Joseph C. Grew Ankara'dan ayrıldı.

Tokyo'ya elçi olarak atanmıştır. Amerika'nın Ankara Büyükelçiliğine Arjantin elçisi Charles Sherrill tayin edildi. C. Sherrill 65 yaşındadır ve avukattır. O güne kadar sadece 1909'dan 1911'e kadar Amerika'nın Ar-jantin elçiliğinde bulunmuştur.

ATDK; A. 5 Mart 1932; A. 8 Mart 1932

3 Mart Maliye Vekaleti'nde tayin-ler yapıldı.

Boş olan Personel Müdürlüğüne Genel Muhasebe Takip ve Teftiş Müdürü Yusuf Kemal Bey ve bundan boşalacak müdürlüğe Bayındırlık Bakanlığı Muhasebe Müdürü Behçet Bey ve Maliye Muhasebe Müdürlüğüne Hesap İşleri Müdürü Kaşif Bey ve Hesap İşleri Mü-dürlüğüne Genel Muhasebe Murakkıbı Nuri Bey ve Muntazam Borçlar Müdürlüğüne Bursa Defterdarı Memduh Bey tayin oldu.

BCA: 30..11.1.0 / 69.7..11. / 8468

3 Mart Krom madenleri işletme ruhsatları.

Bursa Mihalıçcık ve Çöreler'de Şevkettin ve Bursa Toros Kromları A.Ş.'ne verilen Kil ve Krom madeni işletme ruhsatı.

BCA: 310..10.0. 16 / 621.906..0./ 107 / 24



3 Mart Askeri atamalar yapıldı. İstihkam Albay İbram ve Harita Albay Cerrahpaşalı Ahmet Şemseddin'in emekliye sevkleri ve İstihkam Albay Kasım'ın muvazzaf sınıfa nakli onaylandı.

BCA: 30..11.1.0 / 69.7..9. / 8466

4 Mart Mustafa Kemal Paşa İstan-bul'dan Ankara'ya trenle hareket etti.

AHKYG; A. 5 Mart 1932

4 Mart Riyaseticumhur umumi ka-tibi Tevfik Beyin vazifesi-ne son verildi.

A.5 Mart 1932

5 Mart Mustafa Kemal Paşa Anka-ra'ya geldi.

AHKYG

5 Mart Mülhak Bütçe ile İdare Olunan Bazı Devairin Ba-remlerine Dair 672 sayılı Heyeti Umumiye Kararı yayımlandı.

Ankara Şehri İmar Müdürlüğü ile Konya Ovası Su-lama İdaresi memurları maaşlarının merkezi yönetim teşkilatı için geçerli esaslara göre belirlenmesi uygun görülmemiştir. Böylece bazı katma bütçeli idarelerin memurlarının merkezi yönetim teşkilatında çalışan memurların sahip olduğu haklara sahip olmaları uy-gun görülmemiştir.

BULMAÇ

6 Mart Leipzig'de açılan uluslara-rası sergide bir Türk pav-yonu kuruldu.

ÜKC 185

6 Mart Rize ili idari taksimatında değişiklik yapıldı.

Rize ili Pazar ilçesine bağlı Bubleyisulfa Köyünün Pazar ilçesi belediye sınırları içine alınması.

BCA: 30..11.1.0 / 69.7..13. / 8470

7 Mart Mustafa Kemal Paşa George Washington'un 200.doğum yıldönümü ne-deniyle ABD Başkanı Hoover'a telgraf çekti.

CYBY

7 Mart İktisat Vekaleti iş kanunu layihasını meclise gönder-di.

Layihaya göre işçiler için sigorta, işçi çocukları için bakımevleri tesis edilecek, küçük yaştaki çocuklar çalıştırılmayacaktır.

A.8 Mart 1932

7 Mart Bakır madenine ait imtiyaz madenin işletilmemesinden dolayı feshedildi.

İstanbul ilinde Sarıyer'de bulunan ve imtiyazı Ali Hayri Bey'deki bakır madenine ait imtiyaz madenin işletilmemesinden dolayı feshedildi.

RG

8 Mart TC ile Danimarka arasında akdedilen Uzlaşma, Adli Tesviye ve Hakem Muahe-desi Cenevre'de imzalandı.

TCAMA, CT

9 Mart 1580 Numaralı Belediye Kanununun 83üncü Mad-desine Bir Fıkra İlavesine Dair 1929 sayılı Kanun ya-yımlandı.

Bu kanun, belediye kanununda olmayıp da özel ka-nunlarla belediye meclislerine verilen görevlerin meclisin toplanmadığı dönemlerde belediye encü-menlerine bırakılmasına ilişkindir.

BULMAÇ

10 Mart Sovyet uyruklu bir kişi va-tandaşlığa kabul edildi.

Aslen Kırım doğumlularından ve Sovyet uyruklu İs-tanbul'da ikamet eden bir kişi vatandaşlığa kabul edildi.

RG 28 Mart 1932

1932 Yılı 341


10 Mart Vatandaşlığa alınmalar. Yugoslavya, Bulgaristan ve Romanya'dan gelen 627 Müslüman'ın vatandaşlığa alınması. 20 müslümanın vatandaşlığa alınması. Sovyet tebaasından Abdülhalim'in vatandaşlığa alınması. Rus Çarlığı te-baasından Ressam Veladimir Zinder ve diğer adı Velidemir ile karısı ve oğlunun vatandaşlığa alınma-sı.

BCA: 30..18.1.2/ 26.15..15. / 12378 / 1-346; 30..18.1.2/ 26.15..20. / 12383 / 1-349; 30..18.1.2/ 26.15..17. / 12380 / 1-348; 30..18.1.2/ 26.15..16. / 12379 / 1-347

11 Mart İsveç Grubu ile hükümetin 1932 borçlarının tecili için müzakereler devam etmek-tedir.

Irmak-Filyos, Fevzipaşa-Diyarbakır hatlarını inşa eden İsveç Grubu ile şimendifer inşaat programında ve hükümetin ödeme planıyla ilgili müzakereler de-vam etmektedir.

A. 10 Mart 1932; BCA: 30..18.1.2/ 27.26..14. / 152-43 / 12597

12 Mart Irak sefiri güven mektubu-nu sundu.

Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal Paşa yeni Irak sefiri Emir Zeydi huzurlarına kabul etti.

A.13 Mart 1932

12 Mart Evkaf ile İstanbul belediye-si arasındaki su meselesi.

Sular Kanununa dayalı olarak İstanbul'daki vakıf su-lar belediyeye devredildiği halde bu suların gelirinin belediyeye aktarılmasına ilişkin sorunlar devam et-mektedir. Bu sorunu çözmek için komisyon oluştu-rulmuştur.

A.13 Mart 1932

12 Mart Kastamonu vilayetindeki bazı köyler Sinop vilayeti-nin Boyabat kazasına nak-ledildi.

Kastamonu ilinin Tosya kazasına bağlı Kargı nahiye-sinin Yamansaray, Sinanözü, Saraycık ve Karaoğlan köylerinin mezkur nahiyeden irtibatları kesilerek Si-nop vilayetinin Boyabat kazasına bağlandı.

RG 28 Mart 1932

12 Mart Erzincan, Erzurum ve Mar-din illerinde yapılan idari değişiklikler.

BCA: 30..11.1.0 / 69.8..8. / 8490

13 Mart Vatandaşlığa alınmalar. Bulgaristan müslümanlarından 326 şahsın vatandaş-lığa kabulü.

BCA: 30..18.1.2 / 26.16..1. / 1-350

13 Mart Kişiye ait maden arama im-tiyazı şirkete devredildi.

İçel'in Anamur kazasının Korin köyünde maden ara-ma ruhsatına sahip Etyen Mas'ın imtiyazının, Maadin ve Cevahir ve Mevaddı Madeniye Türk Anonim Şir-keti'ne satılması onaylandı.

BCA: 30..18.1.2/ 26.16..10. / 12393 / 192-85

14 Mart Yeni Adliye tayinleri ya-pıldı.

Samsun Ağır Ceza Başkanlığına Hidayet, İzmir Sav-cılığına Mustafa Asım, Üsküdar Savcılığına Mehmet Burhanettin, İstanbul Sulh Hakimliklerine Selahaddin ve Abdülkerim Celalettin, İstanbul Aza Mülazımlığı-na Murat'ın tayinleri yapıldı.

BCA: 30..11.1.0 / 69.8..15. / 8500

14 Mart Gümüşhane Belediye Baş-kanlığına getirilen Muhsin Sahir'in memurluğu tasdik edildi.

BCA: 30..11.1.0 / 69.8..11. / 8494



14 Mart Askeri yargı atamaları ya-pıldı.

Tuğgeneral Küşat'ın Askeri Yargıtay üyeliğine ve Pi-yade Albay Hafız Besim'in Askeri Yargıtay yedek üyeliğine tayin edildiler.

BCA: 30..11.1.0 / 69.8..9. / 8492

14 Mart Devlet Şurası'nın teşkilat ve vezaifine dair yeni bir kanun layihası hazırlanarak Heyeti Vekileye tevdi edildi.

A. 15 Mart 1932

14 Mart İki tapu müdürü vekalet emrine alındı.

Sabit olan lüzuma binaen Bilecik vilayeti tapu müdü-rü İhsan ve Çorum tapu müdürü Haşim Beyler veka-let emrine alındı.

BCA: 30..11.1.0 / 69.8..12. / 8495

15 Mart Almanya'da adaylar Cum-hurbaşkanlığı için yeterli oyu alamadılar.

Almanya'da Cumhurbaşkanlığı seçimini Hitler'e karşı oyların yarısına yakınını almasına rağmen Mareşal Hindenburg Cumhurbaşkanlığı için gerekli oyu sağ-layamadığından seçim tekrarlanacaktır.

A. 14-15 Mart 1932

15 Mart Çanakkale ili idari taksima-tında değişiklik yapıldı.

Çanakkale ili Biga ilçesine bağlı Sinekçi Nahiyesinin merkezinin Dimetoka köyüne nakledilmesi onaylan-dı.

BCA: 30..11.1.0 / 69.9..1. / 8506

15 Mart İstanbul Belediye hudutları dahilinde otobüs işletmesi imtiyazının Belediyeye ve-rilmesi.

A. 16 Mart 1932; C.23.3.1932; BCA: 30..18.1.2/ 26.16..14. / 158-33 / 12397

19 Mart Hariciyede tayinler yapıldı. Hariciye vekaletinde 7inci dereceden münhal dört memuriyetten birine 2inci sınıf müdürlerden Antep muhasibi Ragıp, orta elçilik müsteşarlığına 9uncu de-recede memurlardan Rüştü, Altıncı dereceden Salahattin ve Londra büyükelçilik başkatibi iken 9uncu derecede münhal bulunmadığı için merkez onuncu dereceye getirilmiş olan Feridun Cemal, Bük-reş elçiliği ikinci katipliğine meslek memurlarından İlhami Beyler tayin oldular.

A. 20 Mart 1932

19 Mart Balıkesir ve Adana ili idari taksimatında değişiklikler yapıldı.

Balıkesir vilayetinin Sındırlı kazasının Çorum nahi-yesine bağlı Kıran köyünün mezkur nahiye ile olan irtibatı kesilerek Sındırga'ya ve Susığırlık kazasının Ömerköy nahiyesine bağlı Soyutçayırı köyünün mezkur nahiyeden irtibatı kesilerek Susığırlık kazası-na; Adana vilayetinin Karaisalı kazasına bağlı Ulucak, Göküz, Posyağbasan köylerinin mezkur ka-zadan irtibatları fekkedilerek Karsantı nahiyesine ve Karsantı nahiyesine bağlı Kösefakılı, Eğeceuşağı köylerinin mezkur nahiyeden irtibatları kesilerek Çatalan nahiyesine bağlanmışlardır.

BCA: 30..11.1.0 / 69.9..2. / 8509

19 Mart Matbuat Kanununun 51nci maddesinin birinci fıkrası-na ilave yapılmasına dair hükümet kanun layihası hazırladı.

Bakanlar Kurulu'nun bazı yabancı gazetelerin ithali-nin yasaklayabilmesine imkan veren değişiklik şu şe-kildedir: "Kezalik yabancı bir memlekette ve bir ka-nunun birinci maddesi tarifine dahil olan bilumum matbuaların Türkiye’ye sokulması ve dağılması İcra vekilleri heyeti kararıyla menolunabilir."

A. 20 Mart 1932

1932 Yılı 343


19 Mart İhtiyat Zabitleri ve İhtiyat Askeri Memurları Kanunu-nun 4üncü Maddesine Bir Fıkra İlavesi Hakkında 1931 sayılı Kanun yayım-landı.

BULMAÇ

19 Mart Cenevre'de yapılan Tahdidi Teslihat konferansı 15 gün süreyle tatil edildi.

A. 19 Mart 1932

19 Mart Posta ve Telgraf İdaresinin Nafiaya raptı.

Posta ve Telgraf ve Telefon Genel İdaresinin tüzel kişiliğinin Bayındırlık Bakanlığına bağlanmasına dair olan teşkilat layihası meclise gönderildi.

A. 20 Mart 1932

20 Mart Yeni Belçika Elçisi Gazi Mustafa Kemal Paşaya iti-matnamesini sundu.

Mustafa Kemal Paşa Çankaya'da Belçika elçisinin güven mektubunu takdim töreninde elçinin söylevini cevapladı.

AHKYG; A. 21 Mart 1932

20 Mart Ankara İli Tapu Müdürü Niyazi'nin Bakanlık emrine alınarak, yerine Bursa ili Tapu Müdürü Mehmet Ali'nin tayini.

BCA: 30..11.1.0 / 69.9..6./ 8515

21 Mart Toprak bayramı Halkalı Zi-raat mektebinde törenlerle kutlandı.

Bayramda Vali Bey, Ziraat ve orman müdürleri, zira-at odası yöneticileri hazır bulunmuştur.

A. 21-22 Mart 1932

21 Mart Sağlık ve Sosyal Yardım Müdürlüklerine tayinler yapıldı.

Isparta ve Mardin Sağlık ve Sosyal Yardım Müdür-lüklerine Murat ve Tahsin'in tayini gerçekleştirildi.

BCA: 30..11.1.0 / 69.9..18. / 8532

21 Mart Diyarbakır ilinin idari tak-simatında değişiklik yapıl-dı.

Diyarbakır ilinin merkez kazasına bağlı Devegeçidi nahiyesi merkezi Karakilise köyüne ve mermer nahi-yesi merkezi Alibardak köyüne nakledilmiştir.

BCA: 30..11.1.0 / 69.9..12. / 8523

22 Mart İhtiyat Zabitleri ve İhtiyat Askeri Memurları Kanunu-nun 7inci Maddesi İlk Fık-rasının Tadiline Dair 1933 sayılı Kanun yayımlandı.

BULMAÇ

22 Mart Hayvan Sağlık Zabıtası Ni-zamnamesinin Bazı Mad-delerinin Tadili Hakkında 12353 sayılı Nizamname yayımlandı.

BULMAÇ

24 Mart Temyiz mahkemesi azalığı. Açık bulunan temyiz mahkemesi üyeliğine İstanbul birinci ticaret reisi Şemseddin Bey tayin oldu.

A. 25 Mart 1932

24 Mart İspirto ve İspirtolu İçkiler İnhisarı İdaresinin 1931 Senesi Bütçe Kanununda Mevcut Memur Tabiri Hakkında 674 sayılı Heyeti Umumiye Kararı yayım-landı.

BULMAÇ



24 Mart 6 şahıs Türk vatandaşlığın-dan çıkartıldı. Daha önce Alman vatandaşlığına geç-mesine izin verilmiş bir şa-hıs da Türk vatandaşlığına tekrar alındı.

Sabık Osmanlı uyruğundan olup şimdiye kadar ülke-ye gelmedikleri ve Kurtuluş Savaşına katılmadıkları tespit edilen 6 şahıs 12459 sayılı kararname ile va-tandaşlıktan çıkartıldı.

RG 11 Nisan 1932

24 Mart Vatandaşlığa alınmalar. Yugoslavya, Bulgaristan, Romanya ve İran'dan gelen 360 Müslüman'ın vatandaşlığa alınması.

BCA: 30..18.1.2/ 26.19..20. / 12463 / 1-352

25 Mart Bekarlık vergisi Bekarlardan vergi alınması hakkında Yozgat mebusu Süleyman Sırrı Bey tarafından verilen teklifin bir komisyon tarafından incelenmesine devam etmekte-dir. Daha etraflı inceleme için alt komisyon oluştu-rulmuştur. Buna göre bekarı en çok olan şehirler İs-tanbul, İzmir, Ankara iken en az olan Isparta'dır.

A. 26 Mart 1932

26 Mart Cami Hademesi Nizamna-mesinin Bazı Maddelerinin Tadili Hakkında 12398 sa-yılı Nizamname yayımlan-dı.

Nizamnamede yapılan değişikliklerden biri şu şekil-dedir: "Hizmet sahiplerine ait işlerle meşgul olmak üzere vilayetlerde Evkaf Müdürlerinin ve kazalarda Evkaf Memurlarının riyaseti altında mahalli müftüsü ile bir azadan mürekkep bir encümen teşkil edilir. Bu aza imam veya hatip olmak üzere valiler ve kayma-kamlar tarafından intihap olunur."

BULMAÇ

27 Mart Askeri yargıda yeni tayin-ler.

11.Tümen Askeri Hakimliğine İsmail Hakkı, 3. Ko-lordu Askeri Hakimliğine Hikmet ve Çatalca müstah-kem mevki Askeri Hakimliğine İhsan'ın tayini.

BCA: 30..11.1.0 / 69.10..1. / 8537

27 Mart Sağlık Müdürlüğüne tayin yapıldı.

Dr. Fazıl Berki Burdur Sağlık Müdürlüğüne tayin edildi.

BCA: 30..11.1.0 / 69.10..3. / 8540

27 Mart İstanbul polis altıncı şube zabıtai belediye müdürlü-ğüne belediye yazı işleri mümeyyizi ve hukuk me-zunlarından Faik Bey veka-leten atandı.

A. 28 Mart 1932

27 Mart Kocaeli vilayetinde acizleri görülen 80 memur tasfiye-ye tutulmuş ve isimleri vi-layete bildirilmiştir.

Bu dönemde eski düzen taraftarı ya da muhalif görü-len memurların devletten tasfiyesi devam etmektedir.

A. 28 Mart 1932

27 Mart Jandarma bölük kumandanı sağlık sorunları nedeniyle emekliye sevk edildi.

Akmadeni Jandarma Bölük Kumandanı Yüzbaşı Ha-lis Efendi sağlık sorunları nedeniyle emekliye sevk edildi.

RG 3 Ni-san 1932

27 Mart Jandarma mektep imamı emekliye sevk edildi.

Bitlis'te 8 numaralı Jandarma mektep imamı Mahir Efendi sağlık sorunları nedeniyle emekliye sevk edildi.

RG 3 Ni-san 1932

27 Mart Karaköse kaymakamı veka-let emrine alındı.

Görülen idari lüzum üzerine Karaköse kaymakamı Şevket, Tokat mektupçusu Arif Sacidi Beyler bakan-lık emrine alındı.

BCA: 30..11.1.0 / 69.10..2./ 8539

1932 Yılı 345


27 Mart İçişleri Bakanlığı tarafın-dan kaymakam atamaları yapıldı.

34 kaymakamın nakil ve becayişleri yapıldı. BCA: 30..11.1.0 / 69.10..2./ 8539

28 Mart Osmanlı borçlarında ku-ponlar meselesinde çözüm arayışlarında mesafe katedildi.

Paris'te sabık Maliye vekili Saraçoğlu Şükrü Beyle Dayinler Vekilleri arasında uzlaşma zemini sağlandı.

A. 28-29 Mart 1932

30 Mart İhtiyat Zabitleri ve İhtiyat Askeri Memurları Hakkın-daki 1076 Numaralı Kanu-nun 23 üncü Maddesindeki "H" Fıkrasının Tadiline Da-ir 1936 sayılı Kanun ya-yımlandı.

1632 sayılı Askeri Ceza Kanununun 32inci maddesi gereğince haklarında ihraç cezası hükmolunanların bu kanunun yayınlanmasından itibaren cezalarının uygulanacağı yönünde değişiklik kabul edilmiştir.

BULMAÇ

30 Mart Terkos Şirketi'nin heyeti umumiyesi toplandı.

A. 31 Mart 1932

30 Mart Devlet Tarafından İdare Olunan İnhisarlar Memur ve Müstahdemlerinden Va-zifelerinden Ayrılanlara Verilecek Tazminata Dair 1935 sayılı Kanun yayım-landı.

Kamuoyunda uzunca bir süredir tartışılmakta olan tekel idarelerinin yeniden yapılanması ve bazılarının Ankara'ya taşınması sonucunda açıkta kalacak memur ve müstahdemlere tazminat verilmesine yönelik bir ka-nundur. Buna göre açıkta kalacak memurlardan iki senelik hizmeti olanlara bir aylık, iki seneden fazla hizmeti olanlara ilk iki senelik hizmetleri için bir ay-lık ve bundan fazlası ve her sene ve kesirleri oranında hesaplanacak aylık tazminat verilecektir.

BULMAÇ

31 Mart Kabil Büyükelçisi Hikmet Bey Cumhurbaşkanlığı Ge-nel Sekreterliği'ne atandı.

GB 97; A. 1 Nisan 1932

31 Mart Dahiliye Encümeni matbu-at kanununun 51inci mad-desinin tadili layihasını de-ğiştirdi.

Encümenin yeni teklifi şu şekildedir: "Madde - Ya-bancı memlekette çıkan ve bu kanunun birinci mad-desinde yazılı olan matbuaların Türkiye'ye sokulması ve dağıtılması İcra Vekilleri Heyeti kararı ile meno-lunabilir. Dağıtılan matbualar İcra Vekilleri Heyetin-den müstacel karar alınmak suretiyle Dahiliye Veki-linin emrile karardan evvel toplattırılabilir. Menolu-nan matbuaları memnuiyet hilafında bilerek Türki-ye'ye sokan ve dağıtanlardan 300 liraya kadar ağır para cezası alınır."

A. 1 Nisan 1932

31 Mart Kastamonu vilayetinin idari taksimatında bazı değişik-likler yapıldı.

Kastamonu Kozyaka nahiyesi Alpaslan, Örencik, Bidamiş, Pırlaklar ve Kumarı Köyleri Merkez ilçeye; Zonguldak Beycuma nahiyesi Bozca Köyü Kozlu'ya, Kozlu nahiyesi Taşçılar Köyü de Beycuma'ya bağlandı.

BCA: 30..11.1.0 / 69.10..7. / 8545

31 Mart Kırşehir vilayetinin idari taksimatında değişiklik ya-pıldı.

Kırşehir'in Arapsun ilçesine bağlı Ayhan, Sarılar, Kışlalar ve Baraklar köylerinin adı geçen ilçeden alı-narak Avanos ilçesine bağlandı.

BCA: 30..11.1.0 / 69.10..6. / 8543

31 Mart Jansen İstanbul'a gelerek Ankara ve İstanbul planları hakkında beyanatta bulun-du.

Jansen Ankara'da 6 gün kalarak Ankara planının şeh-re uygulanması işlerini kontrol edecektir.

C.1 Nisan 1932



31 Mart Polis 6ıncı şube müdürlüğü vekaletine belediye yazı iş-leri mümeyyizi Kadri Bey tayin edildi.

A. 1 Nisan 1932

2 Nisan Vatandaşlığa alınmalar. Yabancı uyruklu, 26 kişinin vatandaşlığa alınması. BCA: 30..18.1.2 / 27.23..1. / 12524 / 1-354

3 Nisan Mustafa Kemal Paşa Anka-ra Halkevi'ne giderek Ço-ban piyesini seyretti.

AHKYG; A. 4 Nisan 1932

3 Nisan İstanbul Rıhtım Şirketi mahkemeye verildi.

İzmir Rıhtım Şirketinden sonra İstanbul Rıhtım Şir-keti de Hazine aleyhine yapılmış suistimalden dolayı mahkemeye verildi. Hükümet şirketten iki milyon li-raya yakın para istemektedir.

A. 4 Nisan 1932

3 Nisan Ankara İmar Komisyonu Jansen'in de katılımıyla toplandı.

Jansen Komisyon'a Ankara imar planı hakkında bilgi verdi.

A. 4 Nisan 1932

3 Nisan Manisa ilinin idari taksima-tında değişiklikler yapıla-rak 18 köy Akhisar ilçesine bağlandı.

Manisa'nın Palamut nahiyesine bağlı Yayaköy, Üçhavlu, Ivakofteke, Süleymanköy, Sundelli, Erdelli, Dereköy, Ballıca, Hamidiye, Bünyanosman, Pala-mutlu, Işıkköy, Belloba, Arabacıboz, Büknüş vb.köyleri Akhisar'a bağlandı.

BCA: 30..11.1.0/ 69.10..18. / 8562

3 Nisan Bazı illerin idari taksima-tında değişiklik yapıldı.

Bursa, Kars, Bilecik, Siirt, Muş, Denizli, Isparta, Zonguldak vilayetlerinin idari taksimatında değişik-lik yapıldı.

RG 27-28 Nisan 1932; BCA: 30..11.1.0/ 69.10..13. / 8556

3 Nisan Dışişlerinde tayin yapıldı. Moskova Büyükelçiliği başkatibi Zeki Nebil Bey merkeze tayin edildi.

RG 25 Nisan 1932

3 Nisan Tütün tüccarı Emin Kazım Bey'in vatandaşlığa alınma-sı.

BCA: 30..18.1.2/ 27.23..12. / 12535 / 1-355

4 Nisan Orduda askeri mühendis ve askeri fen memuru sınıfları ihdas ediliyor.

"Orduda askeri mühendis ve askeri fen memuru sınıf-ları ihdası gerekli olmuş, kanunun tadili hakkındaki layiha Meclis'e gelmiştir. Layiha'ya göre 1455 sayılı Kanunun 2. maddesi askeri memurlar, askeri mühendis-ler, askeri adli hakimler, askeri fen memurları, mua-mele memurları, rasat memurları, muallimler, harita-cılar, imamlar, makinistler, sanatkarlar ve mızıka mu-allimleri kısımlarından teşekkül edecektir."

C.5 Nisan 1932

6 Nisan İnhisar Beyiyeleri Üçte Birlerinin Harp Malullerine ve Şehir Yetimlerine Tah-sis ve Tevziine Dair Olan Kanunun 4üncü Maddesi-nin Tefsiri

BULMAÇ

1932 Yılı 347


6 Nisan Londra Konferansı açıldı. Fransa, İngiltere, Almanya ve İtalya'nın katılımıyla Dörtler Konferansı olarak adlandırılan konferans ka-tılımcı ülkeler arasında Tuna Birliği konusunda çıkan uzlaşmazlık neticesinde kısa sürede dağılmıştır. Ga-zeteler ve yayın organları konferansın bu şekilde bitmesini benzeri görülmemiş hezimet olarak nite-lendirmişlerdir. Bir başka deyişle bu konferans Av-rupa devletleri arasındaki varolan anlaşmazlıkları ve rekabeti bir kez daha gün yüzüne çıkarmıştır.

A.7 Nisan 1932

7 Nisan Muhtelit Mübadele Komis-yonu Bitaraflar Heyetinde inhilal eden azalığa bir ye-nisinin intihap edilmemesi-ne ve Bitaraflara mevdu vazaifi ahdiyenin sureti ifa-sına dair teati edilen Nota-lar Ankara'da imzalandı.

TCAMA

7 Nisan 10 Mart 1296 Tarihli İhtira Beratı Kanununa Bir Mad-de İlavesi Hakkında 1939 sayılı Kanun yayımlandı.

BULMAÇ

8 Nisan Fransızlar tarafından ku-rulmuş bulunan Bursa elektrik şirketi İtalyanlara devredildi.

A.10 Nisan 1932

9 Nisan Isparta ilinin idari taksima-tında değişiklik yapıldı.

Isparta'nın Atabey nahiyesine bağlı Bozanönü ile Ke-çiborlu nahiyesine bağlı Gölbaşı köyleri il merkezine bağlandı.

BCA: 30..11.1.0 / 70.11..5. / 8574

9 Nisan Edirne vilayetinin idari tak-simatında değişiklik yapıl-dı.

Edirne vilayetinin Kavaklı kazasına bağlı Çiftlikçalı, Karayayla, Kurdu, Gemici köyleri mezkur kazadan irtibatları kesilerek aynı vilayete bağlı Uzunköprü kazasına bağlandı.

RG 28 Nisan 1932

9 Nisan Sivas ilinin idari taksima-tında değişiklik yapıldı.

Sivas Hıdırnalı nahiyesi Borazitler, Hayranlı, Aydoğmuş ve Dere köyleri il merkezine, Edirne Ka-vaklı ilçesi Çiftlik, Çalı, Karayayla, Kurdu ve Gemici köyleri Uzunköprü ilçesine bağlandı. F361

BCA: 30..11.1.0 / 70.11..8. / 8578

9 Nisan İstanbul matbuatını takip etmek üzere yeni tayin ya-pıldı.

İstanbul matbuatını takip etmek üzere 7.derece me-murluğa Kadınhanı Kaymakamı İbrahim'in tayini ya-pıldı.

BCA: 30..11.1.0 / 70.11..6. / 8575

9 Nisan Edirne vilayeti tapu müdü-rü vekalet emrine alındı.

Edirne ili tapu müdürü Şemsettin Bey bakanlık emri-ne alınarak yerine Tapu ve Kadastro Genel Müdürlü-ğü Personel ve Levazım müdürü Hüseyin Hüsnü Bey tayin edildi.

BCA: 30..11.1.0 / 70.11..9. / 8579

11 Nisan Ankara ilinin idari taksima-tında değişiklik yapıldı.

Ankara ili Zir nahiyesine bağlı Kayı Köyü ile Karkın ve Ereksu çiftlikleri Ayaş ilçesine bağlandı.

BCA: 30..11.1.0/ 70.11..14. / 8589

11 Nisan Seyrisefain Vapurunda grev girişimi sözkonusu olmuştur.

Deniz ulaşımı idaresi amele ve müstahdemleri maaş-larını düzenli alamadıklarından iş bırakanlar olmuş-tur. Bu yüzden seferlerde gecikmeler ortaya çıkmıştır.

C.12 Nisan 1932; A. 12 Nisan 1932



11 Nisan Açık bulunan Adliye Veka-leti Hukuk İşleri Müdürlü-ğüne tayin yapıldı.

Adliye Bakanlığı Hukuk İşleri Müdürlüğü'ne İzmir Ticaret Mahkemesi Başkanı Yusuf Kemalettin'in ta-yini yapıldı.

BCA: 30..11.1.0/ 70.11..10. / 8580

11 Nisan Almanya'da Cumhurbaş-kanlığı seçimini Hitler'e karşı oyların %53'ünü alan Hindenburg kazandı.

A. 11 Nisan 1932

11 Nisan Bazı illerin Vakıf Müdür-lükleri'ne tayinler yapıldı.

İzmir, Balıkesir, Amasya, Maraş ve Urfa Vakıflar Müdürlüklerine Ahmet, Behzat, Necip Namık, Refik ve Naci'nin tayinleri.

BCA: 30..11.1.0/ 70.11..16. / 8591

12 Nisan 1683 Numaralı Askeri ve Mülki Tekaüt Kanununun 6ıncı Maddesine Dair 697 sayılı Heyeti Umumiye Ka-rarı yayımlandı.

Son memuriyet maaşını 2 sene süreyle alamamış olan memurlara yönelik bir düzenlemedir.

BULMAÇ

12 Nisan 12514 sayılı Mektep Pansi-yonları Nizamnamesi ya-yımlandı.

1838 sayılı kanuna dayalı olarak çıkarılan bu Nizam-nameye göre mektep pansiyonları, ilgili memurların müracaat ve teklifleri üzerine valilerin görüşleri alın-dıktan sonra Milli Eğitim Bakanlığının izniyle açıla-caktır.

BULMAÇ

12 Nisan 7 Mart 1927 Tarih ve 1757 Numaralı Kanunun 1inci Maddesinin Son Fıkrası Hakkında 696 sayılı Heyeti Umumiye Kararı yayım-landı.

TBMM personelinin ödenek ve harcamalarına ilişkin 1757 numaralı kanunun 1inci maddesinin son fıkra-sında vefat eden mebusların kanuni mirasçılarına yö-nelik ödenecek tazminat hakkındaki düzenleme açık-lanmıştır.

BULMAÇ

13 Nisan 11 Nisan 1334 tarihli Güm-rük Kanununun 906 Numa-ralı Kanun ile Tadil Edilen 107inci Maddesinin Tadili-ne ve Mezkur Kanunu Muaddil 1723 Numaralı Kanunun 1inci Maddesine Bazı Fıkralar İlavesine Dair 1940 sayılı kanun yayım-landı.

Gümrük kanununu 7 Haziran 1926 tarihinde değişti-ren 906 numaralı kanunun 107inci maddesinde deği-şiklik yapmaktadır. Buna göre gümrüklerde yapıla-cak işlemlerdeki bazı noksanlıkların yaptırımı yeni çıkan kaçakçılığın engellenmesi hakkındaki kanunla sağlanmasına ilişkindir: "... bu farkların teallük ettiği muamelede alakadarların fatura ve menşe şehadetnamesi gibi gümrüğe ibraz ettiği evrak haki-kate muhalif olduğu veya gerek bu evrak ve gerek ib-raz edilen beyanname sahte veya muharref bulundu-ğu taktirde faili hakkında kaçakçılığın men'ü takibi hakkındaki kanunun 20inci maddesi hükmü tatbik olunur."

BULMAÇ

13 Nisan Jandarmadan Olan Şoförle-re Verilecek Ücret Hakkın-da 1941 sayılı kanun ya-yımlandı.

Bu kanuna göre şoförlük eden Jandarmalara 30 lira aylık verilmesi kabul edildi.

BULMAÇ

13 Nisan Mazbut Emlak, Yurtluk ve Ocaklık Maaşı Mukabili Verilecek Emlak ve Arazi Hakkında 1943 sayılı Ka-nun yayımlandı.

BULMAÇ

1932 Yılı 349


13 Nisan 1331 Tarihli Kanuna Tev-fikan Verilen Tapu Senetle-ri Harçlarının Bakiye Tak-sitlerinin Affına ve Gayri Mübadillere Verilecek Gayrimenkul Emvalin Ta-pu Harcından İstisnasına Dair 1944 sayılı Kanun ya-yımlandı.

Bu kanun mubadil, gayrimubadil ve muhacirlere çe-şitli kanunlarla tahsis edilen gayri menkullerin tapuya geçirilmesinde alınan tapu harçlarının henüz alınma-mış olan taksitlerini affetmektedir.

BULMAÇ

13 Nisan Tapu Sicili Nizamnamesi-nin Bazı Maddelerinin Ta-diline Dair olan 12498 sayı-lı Nizamname yayımlandı.

BULMAÇ

13 Nisan Tabiiyet Muamelelerinden Alınacak Harçlara Dair Olan 1260 Numaralı Kanu-na Müzeyyel 1942 sayılı Kanun yayımlandı.

Bu kanun 15 Mayıs 1928 tarihli 1260 numaralı kanu-na ek getirmektedir. Buna göre Türkiye'de 1 seneyi aşkın süredir bulunan muhacir ve mültecilerden fa-kirliklerini bulundukları vilayet ve kaza idare heyet-lerine onaylatanların kanunun 1inci ve 3üncü madde-lerinde belirtilen harçlardan muaf tutulmuşlardır.

BULMAÇ

13 Nisan Valiler arasında nakil, be-cayiş ve tayinler yapıldı.

Erzincan valiliğine Bayazıt valisi Muhtar, Bayazıt valiliğine Erzincan valisi Ali Kemal, Kırklareli vali-liğine Mersin valisi Faik, Mersin valiliğine Samsun valisi Saim, Samsun valiliğine Kırklareli valisi Mus-tafa Arif, Bilecik valiliğine Edirne valisi Emin, Edir-ne valiliğine Bilecik valisi Özdemir Salim, Giresun valiliğine Muğla valisi Salih Cemal ve Muğla valili-ğine Mülkiye Müfettişlerinden Ömer Cevat Beyler tayin edildiler. Valilerin toplu tayinleri yaklaşık her dört ayda bir Nisan, Temmuz, Kasım aylarında ger-çekleştirilmiştir. Bunun dışında çeşitli nedenlerle boşa-lan Valiliklere yıl içinde tek tek tayinler yapılmıştır.

BCA: 30..18.1.2/ 27.26..13. / 12596 / 71-357

14 Nisan Afyon ihracatı hakkında TC ile Yugoslavya Hükü-metleri arasında imzalanan Afyon İtilafnamesi Anka-ra'da imzalandı.

TCAMA, CT

14 Nisan Çocuk Bayramı Münasebe-tiyle Nisanın Yirmisinden Otuzuna Kadar Posta Müraselatı ile Telgraflara Şefkat Pulu Yapıştırılması Hakkında 1947 sayılı Ka-nun yayımlandı.

BULMAÇ

14 Nisan Vergi Mektumları ve Ka-çak Mefhumları Hakkında-ki 700 sayılı Heyeti Umu-miye Kararı yayımlandı.

BULMAÇ

16 Nisan TC ile Flemenk Krallığı arasında münakit Uzlaşma, Adli Tesviye ve Hakem Muahedenamesi Cenevre'-de imzalandı.

TCAMA



19 Nisan Bekarlık Vergisi ihdası hakkındaki teklifin kabulü muvafık görülmedi.

A. 20 Nisan 1932

20 Nisan Afyon ilinin idari taksima-tında değişiklik yapıldı.

Afyonkarahisar ili Çobanlar nahiyesine bağlı Hamidiye köyünün Bolvadin ilçesine bağlandı.

BCA: 30..11.1.0 / 70.12..8. / 8609

20 Nisan İran tebaasından olup, Ay-dın'a yerleştirilmiş Halikanlı Aşireti'ne mensup 300 kişi-nin vatandaşlığa kabulü.

BCA: 30..18.1.2/ 27.25..13. / 1-360

20 Nisan Mimar Yansen İzmir'in imarına yönelik tetkiklerine devam etti.

İzmir Belediyesi tarafından yapılan davet üzerine İzmir'e gelen Jansen kentin imarına yönelik incele-meler yapmaktadır.

A. 21 Nisan 1932

20 Nisan Yunanistan moratoryum ilan etti.

Yunanistan harici borçlarını veremiyor. Ayrıca Yu-nan Meclisi tasarruf amacıyla kontenjan kanununu kabul etti.

A. 21 Nisan 1932

20 Nisan Balıkesir'in Tahtalı köyün-deki maden arama iznine ait hissenin devri.

BCA: 30..18.1.2/ 27.28..18./ 12641 / 191-48

20 Nisan Yabancı uzman görevlendi-rilmesi.

Hava Mektebi ile, Yeşilköy Makinist Mektebi için getirtilecek 3 yabancı uzmanın görevlendirilmelerine izin verilmesi.

BCA: 30..18.1.2/ 27.25..20. / 12583 / 241-58

20 Nisan Muğla Özel İdare Bütçesi'-ne ait değişen ödenek cet-velinin tasdiki.

BCA: 30..18.1.2 / 27.26..5. / 12588 / 74-160

20 Nisan Vatandaşlığa alınmalar. İran'dan gelen 340 şahsın vatandaşlığa alınması. Yu-goslavya, Bulgaristan ve Romanya müslümanlarından 110 şahsın vatandaşlığa kabulü.

BCA: 30..18.1.2/ 27.26..11. / 12594 / 1-361; 30..18.1.2 / 27.25..5. / 1-356

23 Nisan Kütahya-Balıkesir demir-yolu açıldı.

Demiryolunun açılışı Meclis Başkanı Kazım Paşa ta-rafından yapıldı.

TCSYK; A.24 Nisan 1932

24 Nisan Yeni Bütçe Layihası Büyük Millet Meclisi'ne tevdi edildi.

1932 bütçesinde yapılan tadilat layihası Meclise gön-derilmiştir. Layihaya göre masraf bütçesi 171 milyon 112 bin 705 lira, gelir bütçesi 171 milyon 118 bin 800 liradır. Bu suretle yeni bütçe 6095 lira fazla gelir ile kapatılmaktadır.

A.25 Nisan 1932

24 Nisan Balıkesir'in Gönen kazası-nın Tahtalı köyündeki ma-den arama ruhsatname his-selerinden bir kısmının Ki-raz Zade Mehmet Sadık'a satılması.

BCA: 30..18.1.2 / 27.29..5./ 12648 / 191-50

1932 Yılı 351


24 Nisan Maden arama imtiyazının feshi.

Muğla'nın Hamitli çiftliğindeki krom madenine ait imtiyazın feshi.

BCA: 30..18.1.2 / 27.28..6. / 12629 / 194-103

24 Nisan Afyonkarahisar Ticaret ve Zahire Borsası lağvedildi.

İşlemlerin azlığı ve gelir yetersizliği nedeniyle kapa-tılmıştır.

BCA: 30..18.1.2 / 27.28..9. / 12632 / 176-83

24 Nisan Uzunköprü Ticaret ve Za-hire Borsası lağvedildi.


BCA: 30..18.1.2 / 27.29..7. / 12650

25 Nisan Başbakan İsmet Paşa SSCB'ye resmi ziyarette bulundu.

TCSYK

25 Nisan Ağıllar Kanununun 1inci Maddesini Muadil 1948 sayılı Kanun yayımlandı.

Bu düzenlemeye göre 1423 sayılı Ağıllar Kanununun 1inci maddesinde yazılı zorunlu süre üç yıl daha uza-tılmıştır.

BULMAÇ

25 Nisan PTT Merkezleri Müdür ve Başmemurlarının İdareye Muhtas Binalarda İcarsız İkametleri Hakkında 1949 sayılı Kanun yayımlandı.

Bu kanunun 1.maddesine göre PTT işlerine verilmiş ve devlete ait binalarda PTT müdür ve başmuavinle-rinin aileleriyle ikamet edebilmeleri düzenlenmiştir.

BULMAÇ

25 Nisan Hariciye Vekaleti'nde ta-yinler yapıldı.

Başbakanlık Özel Kalem Müdürü Mustafa Vedit'e Büyükelçilik unvanı verildi; Cenevre Konsolosu Şevket Fuat Büyükelçilik müsteşarlığına terfi edile-rek Bakanlık emrine alındı; Tokyo Maslahatgüzarlığı Talat Rauf, Berlin Büyükelçiliği Müsteşar ve Daimi Maslahatgüzarlığana Kemal Aziz Beyler tayin edildi.

BCA: 30..11.1.0 / 70.15..1. / 8678

25 Nisan Dahiliye Vekaleti'nde veka-let emrine alınma.

Aksaray Valisi Yusuf Ziya'nın Vekalet emrine alın-ması.

BCA: 30..18.1.2/ 29.41..20. / 12903 / 71-360

26 Nisan Komünistlik faaliyetleri. Beş kişi komünistlik faaliyeti yapması gerekçesiyle polis müdüriyetine celbedildi.

A.27 Nisan 1932

26 Nisan Kocaeli ilinin idari taksi-matında değişiklik yapıldı.

Kocaeli ili İhsaniye nahiyesine bağlı Ferhadiye kö-yünün Bahçecik nahiyesine, Bahçecik nahiyesine bağlı Umniye köyünün İhsaniye nahiyesine bağlan-ması onaylandı.

BCA: 30..11.1.0/ 70.12..11. / 8614

26 Nisan Adli teşkilata ilişkin ıslahat çalışmaları.

Adliye dairesinde Adliye Vekili Yusuf Kemal Beyin riyasetinde temyiz mahkemesi reislerinden Fahrettin, temyiz azasından Şemsettin, muddeiumumi Kenan, ağır ceza reisi Hasan Lütfi, asliye mahkemeleri birin-ci reisi Feyzi Daim, baro reisi Hilmi, ikinci ticaret mahkemesi reisi Nuri Beylerle diğer bütün asliye ce-za ve hukuk reisleri huzuriyle bir içtima yapılmıştır. Bu içtimada Adliye vekaleti tarafından millet mecli-

A. 28 Nisan 1932



sine verilecek olan yeni "teşkili mahakim" kanunu projesinin esasları müzakere edilmiş ve bazı kısımları tespit edilmiştir. İçtimada istinaf mahkemelerinin teşkili, münferit hakimliklerin ceza işlerinden başka hukuk kısmına da teşmili İstanbul ağır ceza mahke-mesi yanında bu mahkemenin yükünü hafifletmek için ikinci bir ağır ceza mahkemesi kurulması mese-leleri görüşülmüştür.

27 Nisan İnhisarlar vekaleti müsteşa-rı Adil Bey inhisar idarele-rinin birleşmesine ilişkin beyanatta bulundu.

Beyanat şu şekildedir. "İnhisar idarelerinin birleşmesi hazirandan itibaren başlayacak, bir sene kadar süre-cektir. Tevhid ve idarelerin Ankara'ya nakilleri söz konusudur. 1932 bütçesinde 800-900 bin lira arasında bir tasarruf yaptık." Adil Bey ayrıca inhisarlardan 8 memurun açığa çıkarılacağını söyledi.

A. 28 Nisan 1932

27 Nisan 18 kişilik iskan yapıldı. Muş vilayeti havalisinden 18 şahsın Ayvacık ve Ge-rede kazalarına yerleştirilmesi.

BCA: 30..18.1.2 / 28.32..1. / 12704

27 Nisan Vatandaşlığa alınmalar. 342 müslümanın Türk vatandaşlığına kabul edilmesi. BCA: 30..18.1.2 / 28.31..5. / 1-362

27 Nisan Maden imtiyazlarının fesih-leri.

Balıkesir'in Yenicebekir köyündeki Şarıllayn'a ait antimuan madeni imtiyazının feshi ile İçel'in Anamur kazası Kelviran ve Gökçebelen köylerinde imtiyazı İtalyan Alfred Biliyoti ile Fransız Etiyenmes'e ait simli kurşun maden imtiyazının feshi.

BCA: 30..18.1.2/ 28.31..11./ 12694 / 195-57; 30..18.1.2 / 28.33..3. / 12726 / 195-58

28 Nisan Hariciye Vekaleti'nde ta-yin.

Roma sefirliğine Moskova sefiri Hüseyin Ragıp Bey tayin edildi.

A. 29 Nisan 1932

28 Nisan İstanbul'un imar planı. Jansen İstanbul planının nasıl hazırlanacağına dair bir teklif mektubu hazırlayarak Vali Muhiddin Beye verdi.

A.29 Nisan 1932

29 Nisan Hükümetin memlekette müteahhitlik eden ecnebi gruplara olan kısa vadeli borç taksitlerinin teciline ilişkin müzakereler devam ediyor.

Hükümet buhran dolayısıyla memlekette müteahhitlik eden yabancı gruplara başvurarak kısa vadeli borç taksitlerinin uzatılmasını istemişti. Bu hususta Irmak-Filyos-Fevzi Paşa-Diyarbakır hatlarının inşasını yapmakta olan gruplarla müzakereler devam etmek-tedir. Kütahya-Balıkesir hattını yapan Yulius Berger grubu ile de müzakerelere başlanılmıştır. Müzakere-ler bu gruba mali yardımlarda bulunan Deutche Ban-kın müdürü tarafından idare edilmektedir. İtalyan şir-ketlerini Ankara'da Commercial Bank müdürü temsil etmektedir. Bu şirketlerle de müzakerelere başlanıl-mıştır.

A. 30 Nisan 1932

30 Nisan Gümrükler Umum Muha-faza Kumandanı Seyfi Paşa gümrük muhafaza teşkilatı-nı teftişe çıktı.

A. 30 Nisan 1932

1932 Yılı 353


30 Nisan Kocaeli Müstahkem Mevki Komutan Muavini Yarbay Galatalı Rıza Hasan emek-liye sevk edildi.

BCA: 30..11.1.0 / 70.13..2. / 8625

1 Mayıs İktisat Vekili Mustafa Şeref Bey 3.Milli Sanayi Sergi-sinde konuşma yaptı.

Mustafa Şeref Beyin konuşması, günün, iç piyasa bü-tünlüğüne yönelen politika çizgisinin bir özeti gibi-dir. Ürünlerini Milli Sanayi Sergisinde sunan yerli sanayiye sağlanacak destekler bu politika çizgisine göre ayarlanacaktır.

BTİP, I.Cilt, s.217-18

1 Mayıs Ankara'da Milli Sanayi Sergisi Mustafa Şeref ve Rahmi Beyler'in açılış ko-nuşmalarıyla açıldı.

Milli iktisat ve tasarruf cemiyeti tarafından düzenle-nen III. Sanayi sergisine yirmiden fazla firma katıl-mıştır.

C.2 Mayıs 1932

1 Mayıs Arazi Vergisi Kanununun Sureti Tatbiki Hakkındaki 12566 sayılı Nizamname yayımlandı.

4.5.1932 Tarihli ve 2089 sayılı RG'de düzeltmesi vardır. Ülke sınırları içinde bulunan sahipli araziden 1833 numaralı kanuna dayalı alınacak arazi vergisine ilişkin işlemleri bu nizamname hükümleri düzenle-mektedir.

BULMAÇ

2 Mayıs İlçe adının değiştirilmesi. Van iline bağlı Saray kazasının adı Kazımpaşa şek-linde değiştirildi.

BCA: 30..18.1.2/ 26.13..10. / 73-84; A. 3 Mayıs 1932

3 Mayıs Veraset ve İntikal Vergisi Kanununun Sureti Tatbiki Hakkındaki 12567 sayılı Nizamname yayımlandı.

7.5.1932 Tarihli ve 2091 sayılı RG'de düzeltmesi vardır. 12 Temmuz 1931 tarihli 1836 sayılı veraset ve intikal vergisine dayalı işlemler bu nizamname hü-kümlerine tabi kılınmıştır.

BULMAÇ

3 Mayıs İçişleri Bakanlığında veka-let emrine alınma.

Ordu mektupçusu İbrahim Bakanlık emrine alındı. BCA: 30..11.1.0 / 70.13..5. / 8629

3 Mayıs İçişleri Bakanlığı tarafın-dan bazı kaymakam ve mektupçuların tayinleri ya-pıldı.

17 kaymakam ve mektupçunun tayinleri gerçekleşti-rilmiştir.

BCA: 30..11.1.0 / 70.13..5. / 8629

4 Mayıs Uluslararası Paris Sergisi açıldı.

Paris'te bulunan Türk-Fransız ticaret odası sergiye katılmıştır. İktisat Bakanlığı Ticaret İşleri Genel Mü-dürü Naki Bey Türk pavyonunun başındadır.

A. 4 Mayıs 1932

4 Mayıs Mal Müdürlerinin nasıl ta-yin edileceğine dair mesele çözümlendi.

İlçe Mal Müdürlerinin tayininde Valilerin görüşleri-nin alınıp alınmayacağı meselesi İçişleri ve Maliye Bakanlıkları arasında uzlaşmazlığa yol açmıştı. İçiş-leri ve Maliye Bütçe Encümenleri Valilerin görüşle-rinin alınmasına gerek olmadığını, Maliye'nin tayin-leri illerden görüş almadan yapabileceğini kararlaş-tırmışlardır.

C.4 Mayıs 1932

4 Mayıs Dahiliye Vekaletince hazır-lanan yeni iskan kanun la-yihası Meclis'e geldi.

"Layihaya nazaran memlekette 1,2,3,4 numaralı is-kan mıntıkaları bulunacaktır. Heyeti Vekilece karar-laştırılacak olan bu mıntıkaların 1incisinde Türk nü-fusunun teksifi, 2 numaralı mıntıkaya hariçten gele-

C.5 Mayıs 1932; A. 4 Mayıs 1932



cek temsili matlup nüfusun nakil ve iskanı, 3 numara-lı mıntıkanın hariçten gelecek paralı Türk mühacirlere tahsisi, 4 numaralı iskan mıntıkasında iskan ve ika-metin men'i için Meclis'ten salahiyet istenmektedir. 4 numaralı mıntıkalar Heyeti Vekilece peyderpey tespit olunacaktır. Ayrıca ecnebilerin köylerde tesisi ikamet edememesi, şehir ve kasabalarda nüfusun %10'unu tecavüz eylememesi için de kayıtlar konulmuştur."

4 Mayıs Meclis'te teşkil olunan Muhtelit Encümen Beledi-ye memurlarının yeni teka-üt kanunundan istifade edemeyeceklerine karar verdi.

C.5 Mayıs 1932

5 Mayıs Talebe Bayramı memleketin farklı yerlerinde çeşitli et-kinliklerle kutlandı.

A. 6 Mayıs 1932

5 Mayıs Ateşkes imzalanmasından sonra Japon askerleri Şanghay'dan çekildi.

CYBY

5 Mayıs İmtiyazlı şirketlerin vergi muafiyetlerinin kaldırılma-sı hakkında Nafia Vekaleti tarafından Meclise müraca-at edildi.

A. 6 Mayıs 1932

6 Mayıs İzmir Rıhtım Şirketi'nin hükümet tarafından alınma-sına yönelik görüşmeler başladı.

Görüşmeler şirket hissedarlarının temsilcisi Fransız bir avukatla Bayındırlık Bakanlığı arasında yapıl-maktadır.

A. 7 Mayıs 1932

6 Mayıs Fransız Cumhurbaşkanı'na suikast yapıldı.

Fransa Cumhurbaşkanı Paul Daumer 7 Mayıs'ta öl-müştür.

C.7 Mayıs 1932; A. 7 Mayıs 1932

6 Mayıs Ticaret müdürleri arasında değişiklik yapıldı.

Bursa Ticaret Müdürü Mesut Bey Trabzon'a, Trab-zon Ticaret Müdürü Necdet Bey Bursa'ya nakledildi. Vekalet emrine alınan Kayseri Ticaret Müdürü Bur-han Beyin yerine Konya Ticaret Müdürü Ekrem Bey tayin oldu. Mersin Ticaret Odası başkatibi Haydar Beyin İktisat Bakanlığı Neşriyat Müdürlüğüne tayini yapıldı.

A. 7 Mayıs 1932

6 Mayıs Tahrikat yapan 20 kişi ne-zaret altına alındı.

Komünistlikle suçlanan kişiler hakkındaki işlemler 1. Şube müdüriyeti tarafından yürütülmektedir.

A. 7-8 Mayıs 1932

6 Mayıs İktisat vekaleti deniz mü-şavirliğine tayin yapıldı.

Denizcilik zabitlerinden Abdürrahim Bey İktisat Ba-kanlığı deniz müşavirliğine tayin oldu.

A. 7 Mayıs 1932

7 Mayıs Sınai yatırımlar için kulla-nılmak üzere Sovyetler Bir-liği'nce açılacak 8 milyon dolarlık bir kredi anlaşması Moskova'da imzalandı.

Buna göre Sovyetler Birliği Hükümeti 8 milyon do-larlık (16 milyon liralık) tekstil makineleri vermeleri karşılığında Türkiye'den mal alacaklar ve taksitle ya-pılacak geri ödemelerde faiz istemeyeceklerdir.

GB 97; A. 8 Mayıs 1932

1932 Yılı 355


8 Mayıs İstanbul Hükümetince Te-kaüde Sevk Edilmiş İken Bilahara Hükümeti Milliye Tarafından Hizmete Alı-nanların Tekaütlükleri Hakkında 702 Sayılı Heyeti Umumiye Kararı yayım-landı.

Meclis İstanbul Hükümetince emekliye sevk edilmiş ancak milli hükümetçe hizmete alınanların emeklili-ğine ilişkin Bahattin Efendi'nin durumunu görüşerek karara bağlamış ancak bu tip başvurulara ilişkin ge-nel bir düzenleme için Hükümetin 7 Haziran 1336 ta-rih ve 7 numaralı kanunun değiştirmesinin gerekli ol-duğunu belirtmiştir. Nitekim 2 Temmuz 1932 tari-hinde bu yönde düzenleme yapılmıştır.

BULMAÇ

8 Mayıs Fransa'daki seçimlerde sol kanat partileri çoğunluğu elde etti.

CYBY

9 Mayıs Gümrükler Genel Müdür-lüğü'ne tayin yapıldı.

Gümrükler Genel Müdürlüğü Tarife Müdürlüğüne Başmüfettiş Raif tayin edildi.

BCA: 30..11.1.0/ 70.13..10. / 8635

9 Mayıs İstanbul vilayeti Nafia başmühendisi Avni Bey emekliye sevk edildi.

A. 10 Mayıs 1932

9 Mayıs Bakanlık Teftiş Heyetinden Alb.Erzincanlı Ali Rıza'nın emekliye sevki.

BCA: 30..11.1.0/ 70.13..12. / 8637

9 Mayıs Jandarma kumandanı kendi isteğiyle emekliye sevk edildi.

Emekliliğini isteyen Denizli Vilayeti Jandarma Ku-mandanı Binbaşı Kasım Bey emekliye sevk edildi.

RG 17 Mayıs 1932

10 Mayıs Devlet Memurları Maaşatının Tevhid ve Tea-dülü Hakkındaki Kanunun 5inci Maddesinin Tefsiri

BULMAÇ

10 Mayıs Yeni Yapı ve Yollar Kanu-nu Layihası Meclis'e tevdi olundu.

"Layihaya göre bütün belediyeler 5 sene zarfında şe-hirlerinin 1/500 mikyasında halihazır haritalarının yaptırmaya mecbur tutulmaktadır. Bundan başka her belediye 3 sene zarfında Dahiliyece ihtisası tadik edilmiş bir mütehassısa belediyenin imar projesini ve programını yaptırmaya mecbur olacaklardır." La-yiha ancak 18 Haziran 1933 tarihinde 2290 sayılı Be-lediye Yapı ve Yollar Kanunu olarak kabul edilecek-tir.

C.11 Mayıs 1932

10 Mayıs Albert Lebrun Fransa'nın yeni Cumhurbaşkanı oldu.

A. 11 Mayıs 1932

12 Mayıs Teftiş Mıntıkaları Merkezi Haricinde Tahkikat veya Teftişatla İştigal Ettikleri Sırada Hastalanan Müfet-tişlere İkamet Yevmiyesi Verilmeyeceğine Dair He-yeti Umumiye Kararı ya-yımlandı.

BULMAÇ



12 Mayıs Nispeti Askeriyeleri Katolunan Zabitan ve As-keri Memurlara Reddolu-nacak Tekaüt Aidatları Hakkında 706 sayılı Heyeti Umumiye Kararı yayım-landı.

BULMAÇ

14 Mayıs Tahlisiye İdaresinin Teşki-lat ve Vezaifi Hakkındaki 1445 Numaralı Kanunun 1755 Numaralı Kanun ile Muaddel Üçüncü Maddesi-nin 1inci Fıkrasının Tadili-ne Dair 1955 sayılı Kanun yayımlandı.

BULMAÇ

14 Mayıs Tekaütlüğü Tasdiki Aliye İktiran Eden Zabitan ve Askeri Memurların Tasdiki Ali Tarihi ile Vazifeden İnfikak Eyledikleri Tarih Arasında Geçecek Müdde-tin Tekaütlük Müddetine İlave Edilmiyeceğine Dair 707 sayılı Heyeti Umumiye Kararı yayımlandı.

BULMAÇ

14 Mayıs Maarif Vergisi Kanununun 5inci Maddesinin Mülga Olduğu Hakkında 709 sayı-lı Heyeti Umumiye Kararı yayımlandı.

BULMAÇ

14 Mayıs Mecidiye köyünün İstanbul belediyesi hududu dahiline alınmasını heyeti vekile kabul etti.

A.15 Mayıs 1932

14 Mayıs Levazım Binbaşı Bahaettin emekliye sevk edildi.

BCA: 30..11.1.0 / 70.14..2. / 8647

14 Mayıs Bazı valiler ile Umumi Mü-fettişlik Başmüşavirleri arasında yapılan nakiller.

Boş bulunan Konya valiliğine Adana valisi Vehbi Bey, Adana valiliğine 1inci Umumi Müfettişlik başmüşaviri Mümtaz Bey, 1inci Umum Müfettişlik başmüşavirliğine İstanbul vali muavini Fazlı ve İs-tanbul vali muavinliğine İstanbul polis müdürü Ali Rıza Beyler tayin edildiler.

BCA: 30..18.1.2/ 28.36..17. / 12800 / 71-359

14 Mayıs Boş bulunan Eskişehir, Gümüşhane, Bolu Maarif Müdürlüklerine tayin ya-pıldı.

Eskişehir'e Hüsnü Oluğ, Gümüşhane'ye Safa, Bolu'ya Kaşif Beyler tayin edildi.

RG 26 Mayıs 1932

15 Mayıs İstanbul'da Balkan Tütün Kongresi toplandı.

C. 16.5.1932

1932 Yılı 357


15 Mayıs Zonguldak Amele Birliği ve İhtiyat Teavün Sandığı Talimatnamesinin 6ıncı Maddesinin 1inci Fıkrası-nın Tadili Hakkında

BULMAÇ

15 Mayıs Uluslararası futbol federas-yonunun 21inci kongresi Stockholm'de açıldı.

Kongreye federasyona dahil 29 ülke temsilcisi katıl-mıştır.

A.16 Mayıs 1932

16 Mayıs İzmir Ticaret ve Zahire Borsası Talimatnamesinin 27inci (Eski 31inci) Mad-desinin 5inci Fıkrasının Tadili Hakkında.

Bu değişiklikle borsada satılan mal üzerinden bayi-den alınan binde birlik oran binde ikiye yükseltildi.

BULMAÇ

16 Mayıs Japon Başbakanı suikaste uğradı.

C.17 Mayıs 1932

16 Mayıs Sanayii Harbiye Bnb.Beşiktaşlı Halis Meh-met ile Kocaeli Romorkörü Çarkçısı Kd.Yzb.Tosyalı Mustafa Hasan emekliye sevk edildi.

BCA: 30..11.1.0/ 70.14..10. / 8658

17 Mayıs Aşiret iskanları yapılması. Kışları İçel'de, yazları Karaman'da geçiren Erdemli, Yağda Koyuncu, Çiriş ve Hacı Hasanlı aşiretlerinin, Erdemli bölgesinde iskan edilmeleri.

BCA: 30..18.1.2/ 28.38..20. / 12843

17 Mayıs Tütün İnhisarı Kanununun Sureti Tatbikini Mübeyyin 12677 sayılı Nizamname yayımlandı.

Bu nizamnamede kaçakçılığın önüne geçmek için bazı önlemler alınmıştır. Tütün depolarının kontrolü, tütün sevkiyatı, tütün ziraatı için yeni maddeler bu-lunmaktadır.

BULMAÇ; A. 25 Mayıs 1932

17 Mayıs Antalya Tekfürova'da Teki-rova Madenleri Ltd.Şti.ye verilen Krom Madeni iş-letme ruhsatı.

BCA: 310..10.0./ 260.343..0. / 177 / 49

17 Mayıs İnegöl Ticaret ve Zahire Borsası lağvedildi.

Borsa işlemlerin azlığı ve gelir yetersizliği nedeniyle kapatılmıştır.

BCA: 30..18.1.2 / 28.37..9./ 12812 / 176-85

17 Mayıs Kocaeli Vilayeti'nin 1932 Yılı Bütçesi'nin tasdiki.

BCA: 30..18.1.2/ 28.37..20. / 12823

17 Mayıs Vatandaşlığa alınmalar. Celal oğlu Kadri'nin vatandaşlığa alınması. Yugos-lavya, Bulgaristan ve Romanya'dan gelen 223 Müs-lüman'ın vatandaşlığa alınması. İran tebaasından 150 şahsın vatandaşlığa alınması.

BCA: 30..18.1.2 / 28.39..5. / 12848 / 1-365; BCA: 30..18.1.2/ 28.37..19. / 12822 / 1-364; BCA: 30..18.1.2 / 28.37..8. / 12811



18 Mayıs Berlin Uluslararası İktisat Kongresi toplandı.

C.25 Mayıs 1932

18 Mayıs 1111 Numaralı Askerlik Mükellefiyeti Kanununun 105 ve 106ncı Maddelerini Muadil 1958 sayılı Kanun yayımlandı.

BULMAÇ

18 Mayıs Askeri ve Mülki Tekaüt Kanununun 2inci Maddesi-ne Bir Fıkra İlavesi Hak-kında 1956 Sayılı Kanun yayımlandı.

BULMAÇ

18 Mayıs Ali İktisat Meclisi üyelikle-rine yapılan tayinler.

BCA: 30..18.1.2/ 28.40..16. / 12879

19 Mayıs 1881 Numaralı Matbuat Kanununun 51inci Madde-sinin Tadiline Dair 1959 sayılı kanun yayımlandı.

Bu değişiklikle bazı yabancı gazete ve yayınların ül-keye sokulması Bakanlar Kurulu kararı ile yasakla-nabilecektir. Ayrıca dağıtılan yayınlar Bakanlar Ku-rulu kararından önce İçişleri Bakanlığı tarafından toplattırılabilecektir. Bunun yanı sıra yasaklanmış yayınları ülkeye sokanlara da ağır para cezası geti-rilmiştir.

BULMAÇ

19 Mayıs 1580 sayılı Belediye Kanu-nunun 103üncü Maddesinin Son Fıkrasının Tefsiri

Belediye Kanununun 103. maddesinin son fıkrasın-daki "İşbu kanunun meriyeti tarihinde müstahdem ve hakkı tekaütten müstefit memurların tekaütlükleri mülkiye tekaüt kanunu ahkamına tabidir" yolundaki hükmünün uygulanmasında belediye memurlarının tekaütlüğünde eski mülkiye tekaüt kanununun mu yoksa 1930 tarihli 1683 sayılı askeri ve mülki tekaüt kanunu hükümlerinin mi dikkate alınacağında tered-düde düşülmesi üzerine konu Büyük Millet Meclisi'-nin görüşüne gönderilmiş ve meclisin bu kararında 103. maddedeki tekaüt kanunundan 11 Ağustos 1325 tarihli mülkiye tekaüt kanununun kastedildiği bildi-rilmiştir.

BULMAÇ, TB 360

19 Mayıs Askeri Yargıtay’a tayin. Tuğgeneral Zeki'nin Askeri Yargıtay Üyeliğine tayi-ni.

BCA: 30..11.1.0/ 70.14..15. / 8667

19 Mayıs 1931 Senesi Bütçesinde Münakale Yapılması ve İs-tiklal Harbi Malüllerine Verilecek Para Mükafatı Hakkında 1964 sayılı Ka-nun yayımlandı.

BULMAÇ

19 Mayıs 14 Eylül 1330 Tarihli Tayinat ve Yem Kanununa Müzeyyel "Demirbaş Erzak ve Yem" 1960 sayılı Kanu-nu yayımlandı.

BULMAÇ

1932 Yılı 359


19 Mayıs Ziraat Makinelerinde Kul-lanılan Mevaddı Müştaile Hakkındaki 752 ve 1527 Numaralı Kanunlara Müzeyyel 1710 Numaralı Kanuna Tezyil Edilen Maddelere Dair 1962 sayılı Kanun yayımlandı.

BULMAÇ

19 Mayıs Bursa'da Tayyare cemiyeti binasının açılış töreni ya-pıldı.

Bursa'nın en büyük binası olarak inşa edilen yapıda en mühim kısım 1000 kişilik sinema ve tiyatro salo-nudur.

A. 20-21 Mayıs 1932

19 Mayıs Askeri emeklilikler. 1.Sv.Tüm.K.Tuğg. Mustafa İzzet ve As.Yargıtay Üyesi Tuğg.Emin Abdurrahman'ın emekliye sevki.

BCA: 30..11.1.0/ 70.14..15. / 8667

19 Mayıs 4üncü sınıf gümrük müfet-tişliklerine atama yapıldı.

Müfettiş yardımcıları Pertev Rüştü ve Cevat Beyler terfi edildi.

BCA: 30..11.1.0/ 70.14..12. / 8662

19 Mayıs İstanbul damga müdürlü-ğüne tayin yapıldı.

Açık bulunan İstanbul Damga Müdürlüğüne 2inci sı-nıf Maliye Müfettişlerinden Fuat Bey tayin edildi.

RG 4 Haziran 1932

20 Mayıs Avusturya şansölyeliğine Hıristiyan Sosyalist lider Engelbert Dollfuss seçildi.

CYBY

20 Mayıs Mustafa Kemal Paşa, Çan-kaya'da Amerikan ve Litvanya Büyükelçilerinin itimatnamelerini takdimi töreninde elçilerin söylev-lerini cevaplandırdı.

AHKYG; A. 21 Mayıs 1932

20 Mayıs Devlet istatistik müdüriyeti tarafından yapılan istatis-tiklere göre memlekette banka sayısının arttığı açık-landı.

Bu açıklamaya göre 1920 senesinde Türkiye'de 2 milli, 3 yabancı banka varken, 1925 senesinde milli bankaların sayısı 7, yabancı bankaların sayısı 8 ol-muştur. 1931 senesinde ise Türkiye'deki bankaların sayısı 29'a ulaşmıştır. Bunlardan 6'sı yabancı, 23'ü Türk bankasıdır.

A. 21 Mayıs 1932

21 Mayıs Cevat Beyin vefatı üzerine Roma büyükelçiliğine İz-mir mebusu Vasıf Bey ta-yin edildi.

Kısa bir süre önce Roma Büyükelçiliğine tayin edil-miş olan Cevat Bey Varşova'da vefat etmiştir.

A. 22-23 Mayıs 1932

21 Mayıs Yeni nakliyat vergisi kanun layihası Meclis ruznamesi-ne alındı.

A. 22 Mayıs 1932; A. 24 Mayıs 1932

21 Mayıs Polis teşkilatında ıslahat çalışmaları.

Son dört sene süresince Avrupa'dan iki yabancı polis uzmanı gelmiştir. Yabancı uzmanlar tarafından polis teşkilatı hakkında hazırlanan raporlar Emniyet Genel Müdürlüğüne verilmiştir. Genel Müdürlük tarafından bu raporlar dikkate alınarak hazırlanan layiha İçişleri Bakanlığına bildirilmiştir.

A. 22 Mayıs 1932



21 Mayıs Yunanistan'da Venizelos Başbakanlıktan istifa etti.

25 Mayıs'ta Andreas Papanastasyu Yunanistan Baş-bakanı oldu.

C.22 Mayıs 1932; A. 22 Mayıs 1932; A.24 Mayıs 1932

22 Mayıs İdam kararı. Adana Ağır Ceza Mahkemesi'nin Ağrı Dağı bölge-sindeki ayaklanma olaylarına karışanlardan 34 kişi hakkında idam kararı verildi.

C.23 Mayıs 1932

22 Mayıs Vilayet İdaresi Kanununun 14üncü Maddesinin "B" Fıkrasında Kaza Malmü-dürleri Tabirinin Tayyına Dair 1965 sayılı Kanun ya-yımlandı.

BULMAÇ

22 Mayıs Devlet matbaalarının tahdi-dine dair olan layiha mecli-se gönderildi.

Layihada genel bütçe ile idare edilen bütün matbaaların birleştirilmesi ve Ankara'ya nakli kararlaştırılmıştır. Bu matbaalar Başbakanlık emrine alınacaktır. Askeri matbaalar da Milli Savunma Bakanlığına bağlanmıştır.

A. 23 Mayıs 1932

23 Mayıs Gayrimübadiller Halkevi-nin toplantı Salonunda top-landılar.

Toplantıya bine yakın gayrimübadil katılmıştır. A. 23 Mayıs 1932

23 Mayıs 5. Uluslararası Şehirler ve Mahalli İdareler Kongresi Londra'da toplandı.

Uluslararası Şehirler ve Mahalli İdareler Kongresi'ne İstanbul'u temsilen, Londra Konsolosu Dürrü Mazhar katıldı. Kongreye İstanbul Belediyesinin katılmasına yönelik teklifin İçişleri Bakanı Şükrü Kaya tarafın-dan reddedilmiştir. Bunun gerekçesi Belediyeye bir-kaç bin lira tasarruf ettirmek olarak gösterilmiştir.

TBAY, s.122; BCA: 30..18.1.2 / 25.8..8. / 12231; BCA: 30..18.1.2/ 27.29..18. / 12661 / 412-23; A. 24 Haziran 1932

23 Mayıs Türk parasının kıymetini koruma 5 numaralı karar-namenin sureti tatbikatına dair izahname Resmi Gaze-te'de yayımlandı.

RG

23 Mayıs Başbakan İsmet Paşa İtal-ya'ya resmi ziyarette bu-lundu.

İsmet Paşa, Dışişleri Bakanı ve kalabalık bir heyetle resmi ziyaret için İtalya'ya gitti.

TCSYK; GB 98

23 Mayıs 8 ilin özel idarelerine ait 1932 yılı bütçelerinin tas-diki.

BCA: 30..18.1.2/ 29.41..11./ 12894 / 74-168

24 Mayıs Lise ve Orta Mekteplere Alınacak Leyli Meccani Talebe Hakkındaki 915 Numaralı Kanuna Müzeyyel 1967 sayılı Ka-nun yayımlandı.

BULMAÇ

1932 Yılı 361


24 Mayıs 796 Numaralı Kanuna Bir Madde Tezyili Hakkında 1968 sayılı Kanun yayım-landı.

BULMAÇ

25 Mayıs TC ile İtalya Hükümeti ara-sında aktedilen Bitaraflık, Uzlaşma ve Adli Tesviye Muahedesinin temdidine dair Protokol Roma'da im-zalandı.

TCAMA

26 Mayıs Mülkiye Müfettişliğine ta-yin yapıldı.

3. Sınıf Mülkiye Müfettişliğine Menemen kaymaka-mı Mekteb-i Mülkiye mezunu Mustafa Adil Bey ta-yin edildi.

BCA: 30..11.1.0 / 70.15..6. / 8685

26 Mayıs Adana, Rize, Şebinkarahi-sar illeri bütçelerinde yapı-lacak aktarma ve ek öde-neklerin tasdiki.

BCA: 30..18.1.2 / 29.42..6. / 12909 / 74-191

28 Mayıs Vakıflar Genel Müdürlü-ğüne tayinler.

Vakıflar Genel Müdürlüğü İdare Encümeni ve Tev-cih Heyeti Başkanlığına İbrahim Sabir, katip ve üye-liğine Raif, Muhasebe Müdürlüğüne Hakkı, Muame-lat ve Mülhak Vakıflar Müdürlüğüne Hamdi, Tahrirat Müdürlüğüne Kenan ve Emlak Müdürlüğüne Raşit'in tayini.

BCA: 30..11.1.0/ 70.15..11. / 8690

28 Mayıs 1076 Numaralı Kanunun 3üncü Maddesindeki İlk Fıkra ile Cetvelin ve 1555 Numaralı Kanunun 5inci Maddesindeki Birinci Müzeyyel Maddenin Tadi-line Dair 1972 sayılı kanun yayımlandı.

BULMAÇ

28 Mayıs Türk masonluğunda tasfi-yeler yapılarak ıslahat ya-pılması gerektiği üzerine bir yazı Akşam gazetesinde yayımlanmıştır.

Makale, tarih öğretmeni M. Sait tarafından kaleme alınmıştır.

A. 28 Mayıs 1932

28 Mayıs 1076 Numaralı Kanunun 3üncü Maddesine Bir Fıkra İlavesine Dair 1976 sayılı kanun yayımlandı.

Bu fıkra askeri lise mezunlarından yabancı ülkelerde askeri mühendis ve askeri fen memuru seçilenlerin ihtiyat zabit vekili olmadan önce çalışma süreleri ve yerleri ile ilgilidir.

BULMAÇ

28 Mayıs 1683 Sayılı Kanununun 4 ve 6ıncı maddelerinin Tadi-li Hakkında 1977 sayılı Kanun yayımlandı.

Askeri ve mülki idarede emekli maaşlarının nasıl ve-rileceğine ilişkin hükümleri düzenleyen yasadır. Bu kanuna göre askeri ve mülki tekaüt kanununun 4üncü maddesine merbut cetvelin 20,21 ve 22inci derecele-rine ait emsal hasılları 35, 24 ve 22 olarak tashis edilmiştir. Kanunun 6ıncı maddesi ise şu şekilde de-ğiştirilmiştir. "Şu kadar ki tahsis olunacak tekaüt ma-aşları memuriyet maaşları emsali hasılının ve maaşatın yevhit ve teadülü hakkında 1452 numaralı kanunun mevzuu haricinde kalan memurların maaşı asli ve tahsissatı fevkaladeleri mecmuunun yüzde 75ini tecavüz edemez."

BULMAÇ; A. 11 Haziran 1932



28 Mayıs İtalya'nın Türkiye'ye yarısı peşin olmak üzere 30 mil-yon liraya yakın kredi aça-cağı haberi.

Bu kredinin üçtebirinin peşin, üçtebirinin makine ve benzeri araçlara tahsisi söz konusudur. Kalan üçtebir ise İtalyan şirketlerine olan borçların ödenmesine ay-rılacaktır.

A. 29 Mayıs 1932; A. 3 Haziran 1932

28 Mayıs Paris gazetelerinde Türki-ye'nin İtalya, Almanya, Sovyetler Birliği ve Bulga-ristan'la birlikte bir siyasi blok oluşturduğuna ilişkin mütalaalar gündeme geldi.

A. 29 Mayıs 1932

28 Mayıs Konya Ovası Sulama İdare-sinin Teşkilat ve Vezifi Hakkındaki 1053 Numaralı Kanunun 1inci Maddesinin Tadiline Dair 1971 sayılı Kanun yayımlandı.

Bu düzenlemeyle 26 Mayıs 1927 tarihli 1053 numa-ralı kanunda şu şekilde değişiklik yapılmıştır. "Kon-ya Ovası Sulama İdaresi şahsiyeti hükmiyeyi haiz olup muamelatı mülhak bir bütçe ile ve Ziraat Veka-letine merbut bir nüdüriyet marifetile idare olunur."

BULMAÇ; BCA: 30..18.1.2 / 27.27..1. / 12604

28 Mayıs İnhisar Bütçeleri Meclis'te kabul edildi.

C. 29.5.1932

28 Mayıs Dışişlerinde tayinler yapıl-dı.

Çeşitli ülkelere 34 adet tayin yapıldı. BCA: 30..11.1.0/ 70.15..12. / 8691

28 Mayıs Polis Müdürlüklerine tayin-ler yapıldı.

Boş bulunan İstanbul Polis Müdürlüğüne Bakırköy kaymakamı Fehmi Bey ve Antalya Polis Müdürlüğüne Serih kaymakamı Memduh Bey naklen tayin edildiler.

RG 12 Haziran 1932

29 Mayıs TC ile Macaristan arasında imza edilen İadei Mücrimin ve Cezai Mevatta Adli Mu-zaheret Mukavelenamesi Ankara'da imzalandı.

TCAMA, CT

29 Mayıs 1980 sayılı Muvazene Ver-gisi Kanunu yayımlandı.

Bütçe denkliğini sağlamak amacıyla getirilen bu ver-ginin mükellefleri ücretliler olacaktı.

BULMAÇ; A. 10 Nisan 1932; A. 29 Nisan 1932

30 Mayıs Tapu Müdürlüklerine yeni tayinler yapıldı.

Çorum, Adana, Antalya, Mersin, İçel, Bilecik, Kırşe-hir, Balıkesir, Van, Trabzon, Erzurum, Kars, Amas-ya, Muş, Burdur, Antalya Tapu Müdürlüklerine Seyfeddin, Hayri, Bekir, Sabri, Salih, Haydar Hamdi, Mustafa Ragıp ve diğerleri tayin edildi.

BCA: 30..11.1.0 / 71.16..1. / 8704

30 Mayıs Mülkiye Müfettişliğine ta-yinler yapıldı.

3. Sınıf Mülkiye Müfettişliklerine Balıkesir valisi İsmail Hakkı, Mudanya kaymakamı Şükrü, Sivrihisar kaymakamı Cavit ve Vilayet İdaresi Umum Müdür-lüğü 2inci Şube müdürü Şevki tayin edildi.

BCA: 30..11.1.0/ 70.15..19. / 8702

30 Mayıs İzmir Belediyesi İş Banka-sına borcunu veremiyor.

Belediye İş Bankası'ndan borçlanılan paranın geri ödemesi için bütçeye tahsisat koymamıştır. Valilik belediye bütçesinde İş Bankasına olan borcun geri ödenmesi için ödenek konmadığını görünce bütçeyi belediyeye iade etmiştir.

A. 1 Haziran 1932; A. 4 Haziran 1932

1932 Yılı 363


30 Mayıs Milli Eğitim Müdürlüğüne tayin.

Sivas Milli Eğitim Müdürlüğüne Ahmet Kutsi'nin ta-yini.

BCA: 30..11.1.0/ 70.15..20. / 8703

30 Mayıs Dışişlerinde tayin yapıldı. Kudüs konsolosu Ruşeni Bey Bakanlık emrine alındı. BCA: 30..11.1.0/ 70.15..15. / 8697

31 Mayıs 1111 Numaralı Askerlik Mükellefiyeti Kanununun 111inci Maddesine Bir Fık-ra İlavesine Dair 1988 sayı-lı Kanun yayımlandı.

21 Haziran 1927 tarihli 1111 numaralı askerlik mü-kellefiyeti kanuna yapılan ekleme ile talim süresince hastalananların ilaçları ve hastanede yatanların yiye-cekleri bedelsiz sağlanır.

BULMAÇ

31 Mayıs 1679 numaralı Kanunu Muaddil 1997 sayılı kanun yayımlandı.

5 Haziran 1930 tarihli 1679 sayılı kanunda değişiklik yapılmıştır.

BULMAÇ

31 Mayıs Takas Komisyonu Teşkili Hakkında 1993 Sayılı Ka-nun yayımlandı.

Bu kanun 1932 yılı içinde ekonomide devletçiliğe geçişte kilit yasalardan birini oluşturmaktadır. İktisat Bakanlığı'na bağlı olarak oluşturulan Takas Komis-yonunun görevi resmi daireler ve kamu yararına hiz-met eden kuruluşlar ile derneklerce yurt dışından ge-tirilecek eşyanın satın alınmasına ait istekleri bir elde toplamak ve gerektiğinde bunları takasa bağlamak ve bu konu ile ilgili olarak Hükümetçe verilen tüm işleri yapmak olarak belirlenmiştir. Komisyonun genel katibi, bir muavini, büro şefi, mümeyyizi ve katibi olacaktır. Komisyonun vazifeleri Heyeti Veki-le’ce tasdik edilecek bir talimatname ile tayin oluna-caktır.

BULMAÇ; A. 20 Mart 1932; A. 31 Mayıs 1932

31 Mayıs 1452 Numaralı Kanuna Merbut Cetvelde Tadilat İcrasına Dair 1992 Sayılı Kanun yayımlandı.

Bu düzenlemeye göre İktisat Bakanlığında bulunan "Mukavelatı Ticariye Tetkik Dairesi", "Uluslararası Ticaret ve İktisat Mukavelelerini Tetkik Müdürlü-ğü"ne dönüştürülmüştür.

BULMAÇ

31 Mayıs Maliye Vekaleti Tarafından İdare Olunan İnhisarlar Hakkındaki Kanuna Müzeyyel 1989 Kanun ya-yımlandı.

Bu düzenleme ile 3 Haziran 1930 tarih ve 1660 nu-maralı kanunla Maliye Bakanlığına verilmiş bulunan tekeller Gümrük ve Tekeller Bakanlığına bırakılmak-ta ayrıca tütün tekelinde birinci, ikinci, üçüncü, dör-düncü şube müdürlükleri teşkilatı birleştirilerek zira-at, fen, yaprak tütün şubeleri birleştirilmiştir. Mali sene içinde aşamalı olarak tekellerin birleştirilmesi yapılarak Ankara'ya nakli de gerçekleştirilecektir. Birleştirmeden sonra bir kısım memur daha açıkta kalacaktır.


31 Mayıs İktisadi Buhran Vergisi Kanununa Müzeyyel 1996 sayılı Kanun yayımlandı.

Bu değişikliklerle evvelce yalnızca ücretler üzerine eklenen buhran vergisinin kapsamına binalardan alı-nan vergilerle muamele ve şeker tüketim vergileri alınıp bu vergilere zam yapılmaktaydı.

BULMAÇ; A.12 Nisan 1932

31 Mayıs Dahili İstihlak Vergisi Ka-nununun 1inci Maddesinin Tadiline Dair 1994 sayılı Kanun yayımlandı.

Bu Kanun ülkenin gittikçe büyüyen döviz ve ihracat sorunu nedeniyle gündeme gelmiştir.

BULMAÇ



31 Mayıs Muamele Vergisi Kanunu-nun 5inci Maddesindeki Vergi Nispetlerinin Tadili-ne Dair 1995 sayılı Kanun yayımlandı.

Bu kanunla muamele vergisinin bazı oranlarında artı-şa gidilmiştir. Böylece ekonomide devletçiliği be-nimseyen hükümet bir yandan da gelirlerini artırmayı hedeflemektedir.

BULMAÇ

1 Haziran Almanya'da yeni hükümet Franz von Papen tarafından kuruldu.

CYBY

1 Haziran Prof. Malche İstanbul Da-rülfünun'u için hazırladığı raporu Milli Eğitim Bakan-lığı'na vermek üzere Anka-ra'ya geldi.

Prof. Malche'ın gözlem ve önerilerini içeren 100 say-falık raporunda şu noktalara işaret edilmektedir. Bi-limsel yayınların eksikliği, hocaların ek işler yapmak zorunda kalmaları, öğrencilerin yabancı dil bilmeme-leri, geleceğin öğretim üyelerinin yurt dışında yetişti-rilmeleri gerektiği, Darülfünun'un Milli Eğitim Ba-kanlığı'na bağlı olmasının özerklikle bağdaşmaması. Prof. Malche ayrıca öğretim üyelerinin müderris, muallim, müderris muavini olarak sınıflandırılmala-rına da karşı çıkmıştır. Ancak Malche'tan asıl istenen Darülfünun'da bulunan öğretim üyelerinin sayısının azaltılması ve kürsülerin yeniden oluşturulmasına yönelik önerilere ilişkin Malche öğretim üyelerinin zaman içinde ölüm, istifa ve emekliye ayrılma yoluy-la azaltılmasından yana görüş bildirmiştir. Darülfü-nunun dağıtılıp iktidarın ideallerine uygun bir üniver-site kurulmasında yabancı bir uzman olarak Prof. Malche'tan yardım isteyen hükümet, özerklik konu-sundaki hassasiyeti nedeniyle ondan umduğunu bu-lamayınca üniversite reformunun gerçekleştirilmesi Dr. Reşit Galip'in öncülüğünde 1933 yılına kalmıştır.

CYBY; GB

2 Haziran Tütün İnhisarına tayin ya-pıldı.

Sabık kambiyo borsası komiser vekili Abdülkadir Bey tütün inhisar idaresi personel müdürlüğüne tayin edildi.

A. 3 Haziran 1932

2 Haziran Eskişehir Ahişeyh'de Hü-seyin Fevzi, Asaf, Zeki'ye verilen Amyant madeni arama ruhsatı.

BCA: 310..10.0. 26/1078. 1546..0. / 749 / 112

2 Haziran Paris Büyükelçiliğine tayin yapıldı.

Paris Büyükelçiliğine sabık Roma Büyükelçisi Suat Bey tayin edildi.

RG 28 Haziran 1932

4 Haziran Vakıflar Müdürlüklerine tayinler.

Aydın, İzmir, Edirne, Mardin, Bursa ve Ankara Va-kıflar Müdürlüklerine Ahmet, Cemal, Hamdi, Ferit, Faik ve Selahattin'in tayinleri.

BCA: 30..11.1.0 / 71.16..8. / 8712

4 Haziran Türkiye'deki yabancıların kamu işlerinde çalışması yasaklandı.

CYBY

4 Haziran Askeri hakimler tayin edil-di.

Askeri Hakim Şakir Mehmet, Osman Cevdet ve İb-rahim Gaziantep Askeri İhtisas Mahkemesi Başkan-lığına, Milli Savunma Bakanlığı Müsteşarlığı Askeri Hakimliği ve 5. Kolordu Askeri Hakimliklerine tayin edildi.

BCA: 30..11.1.0 / 71.16..3. / 8706

1932 Yılı 365


4 Haziran Devlet demiryollarında bir-çok memur kadro harici bı-rakıldı.

Eskişehir'de devlet demiryolları teşkilatında bir çok memur kadro dışı bırakılmış, demiryolu idaresinin istasyondaki numune bahçesi amelesinin sayısı da son derece azaltılmıştır.

A. 6 Haziran 1932

4 Haziran 5inci sınıf maliye müfettiş-liğine tayin yapıldı.

Maliye müfettiş muavini Ekrem Yaver Bey beşinci sınıf maliye müfettişliğine tayin edildi.

RG 14 Haziran 1932

5 Haziran Nakliyat Vergisi kanunu-nun bu sene müzakeresin-den vazgeçildi.


5 Haziran Mustafa Kemal Paşa Roma Seyahatinden dönen Başbakan İsmet Paşa'yı karşıladı.

AHKYG

5 Haziran Fenerbahçe'nin Kuşdili'ndeki Klub binası yandı.

Fenerbahçe kulübünde yangın çıkmış, klüp binası içindeki kıymetli eşyalarla birlikte yanmıştır.

A. 6 Haziran 1932

5 Haziran Hariciyede yeni tayinler yapıldı.

Tokyo Büyükelçiliği maslahatgüzarlığına Talat Rauf Bey tayin edildi. Kudüs konsolosu Ruşeni Bey ba-kanlık emrine alınmıştır. Cenevre birinci sınıf konso-losu Fuat Şevket Bey yedinci derece ve Büyükelçilik müsteşarlığı unvanıyla merkezde protokol işlerine ta-yin edildi.

A. 6 Haziran 1932

5 Haziran Başvekalet hususi kalem müdürü Vedit Beye büyü-kelçilik müsteşarı unvanı verildi.

A. 6 Haziran 1932

5 Haziran Vapur iskelelerinde inzibat ve asayişin muntazam bir şekilde sağlanması için sivil ve resmi polislerin sayısının artırılmasına karar verildi.

A. 6 Haziran 1932

5 Haziran Ankara ilinin 1932 yılına ait bütçesinin tasdiki.

BCA: 30..18.1.2/ 29.43..17./ 12940 / 74-171

6 Haziran Maliye müfettişi Ahmet Numan Bey vekalet emrine alındı.

RG 14 Haziran 1932; BCA: 30..11.1.0/ 71.16..11. / 8715; A. 13 Haziran 1932

7 Haziran Ziraat müdürleri arasında değişiklik yapıldı.

Adana Ziraat Müdürü Hamdi Bey Ankara Müdürlü-ğüne, Sabık Ankara Ziraat Müdürü Tayyar Bey Kır-şehir Ziraat Müdürlüğüne, Merkez Ziraat Memurla-rından Nuri Bey Söke Müdürlüğüne ve Hüseyin Bey Malatya’ya, Rize Ziraat Müdürü Adana’ya, Kasta-monu Ziraat Müdürü Bahtiyar Bey Sivas Ziraat Mü-dürlüğüne nakledildi.

A. 8 Haziran 1932



7 Haziran İzmir ilinin idari taksimatında değişiklik yapıldı.

İzmir ilinin Seferihisar kazasına bağlı nahiye ve köy-lerde idari taksimat değişiklikleri yapılmıştır.

RG 14 Haziran 1932

9 Haziran Kayseri belediyesi tarafın-dan yapılan bütçe Vilayetçe incelendikten sonra kabul edilmeyerek belediyeye ia-de edildi.

Kayseri Belediyesinin 1932 senesi gelir ve harcama bütçesi 123 bin lira üzerinden düzenlenerek Valiliğe sunulduktan sonra Valilik bütçeyi kabul etmeyerek gerçek dışı gelirlere değil, fakat gerçek gelire göre hazırlanması için belediyeye iade etti.

A. 11 Haziran 1932

9 Haziran Aksaray Valiliğine tayin yapıldı.

Aksaray Valiliği'ne Şebinkarahisar Valisi Arif Hik-met'in tayini kabul edildi.

BCA: 30..18.1.2/ 29.44..17. / 71-361

9 Haziran Matbuat Kanununun 38inci Maddesinin Tadiline Dair 2001 Sayılı Kanun yayım-landı.

30 Temmuz 1931 tarihli 1881 numaralı Matbuat ka-nununun 38inci maddesindeki değişikliğe göre mem-leketin içi ve dışındaki intihar olaylarını ve intihar re-simlerini gazetenin basıldığı mahallin en büyük zabı-ta makamından izin almaksızın yayımlamak yasak-lanmıştır.


9 Haziran 1932 Senesinden İtibaren Tıp Fakültesinden Neşet Edecek Tabiblerin Mecburi Hizmetlerinin Lağvı ve Leyli Tıb Talebe Yurduna Alınan Tıp Talebesinin Tabi Olacakları Mecburiyetler Hakkında 2000 sayılı ka-nun yayımlandı.

Bu düzenlemeye göre 1932 senesinden itibaren İs-tanbul Tıp Fakültesinden mezun olup yabancı üniver-sitelere gideceklerin 8 Teşrinisani 1339 tarih ve 369 sayılı kanuna göre uymakla zorunlu oldukları iki se-nelik zorunlu hizmet kaldırılmıştır.

BULMAÇ

9 Haziran İzmir'in Kuşadası'nda Rişard Abot ve Amede Luhner'e ait zımpara made-ni işletilmediğinden imti-yazı feshedildi.

BCA: 30..18.1.2/ 29.46..11./ 12994 / 196-48

9 Haziran Balıkesir Ticaret ve Zahire Borsası lağvedildi.


BCA: 30..18.1.2 / 29.45..2. / 13965 / 176-86

9 Haziran 1932 yılında askeri fabrika-larda çalıştırılacak yabancı uzmanlara ait kadronun tasdiki.

BCA: 30..18.1.2 / 29.45..6. / 12969 / 241-59

9 Haziran Muş, Aydın, Erzincan, Ela-zığ, Tekirdağ ve İçel illeri-nin özel idareleri bütçeleri-nin tasdiki.

BCA: 30..18.1.2/ 29.44..19./ 12962 / 74-172

9 Haziran 248 kişinin vatandaşlığa alınması.

BCA: 30..18.1.2/ 29.45..17. / 12980 / 1-367

1932 Yılı 367


10 Haziran Dışişleri Bakanlığının yurt-dışı teşkilatına yapılan ta-yin ve nakiller.

BCA: 30..11.1.0 / 71.17..1. / 8729

11 Haziran Mustafa Kemal Paşa Anka-ra Halkevine gitti.

Paşa, Aka Gündüz'ün Mavi Yıldırım piyesini seyretti. AHKYG; A. 12 Haziran 1932

11 Haziran Temyiz mahkemesi azalığı. Ankara ağır ceza mahkemesi üyesi Şevki Bey temyiz mahkemesi üyeliğine seçildi.

A. 12 Haziran 1932

12 Haziran Hicaz genel valisi Emir Faysal Mustafa Kemal Paşa tarafından kabul edildi.

C.13.6.1932; A. 13 Haziran 1932

12 Haziran Kadın Birliği Kongresi top-landı.

C.13.6.1932

12 Haziran Tirana gönderilecek masla-hatgüzar tayin edildi.

Sabık Berlin müsteşarı Basri Reşit Bey Tirana mas-lahatgüzar sıfatı ile tayin oldu.

A. 13 Haziran 1932

12 Haziran Vakıflar Müdürlüğü'ne yeni tayinler yapıldı.

Aydın Vakıflar Müdürlüğüne İzmir Müdürü Ahmet, İzmir'e Edirne Müdürü Cemal, Edirne'ye Samsun Müdürü Hamdi, Mardin'e Diyanet İşleri sabık Leva-zım Müdürü Şerif, Bursa'ya Ankara Müdürü Faik, Konya'ya Bursa Müdürü Mithat, Ankara'ya Konya Müdürü Salahaddin Beyler nakil ve tayin edildi.

A. 13 Haziran 1932

13 Haziran Şurayı devletin yeni teşki-lat layihası Meclise verildi.

Bu layihanın içerdiği yeni kurallara göre şura nizam işleri dahili işler, bayındırlık, maliye ve iktisat işle-riyle dava işleri adıyla dört daireye ayrılacaktır. Dava dairesi bir başkan ve on üyeden, diğer daireler ise bir başkan ile ikişer üyeden oluşacaktır.

A. 14 Haziran 1932

13 Haziran Yozgat, Van, Zonguldak, Afyon, Muğla, Denizli ve Cebelibereket özel idareleri 1932 yılı bütçelerinin tas-diki.

BCA: 30..18.1.2/ 29.46..12. / 12995 / 74-173

13 Haziran Dışişlerinde yeni konsolos-ların tayinleri yapıldı.

Celal Hazım, Talat Kayaalp, Basri Reşit ve Kudret Beyler'in tayinleri gerçekleştirilmiştir. Leninakan muavin konsolosu Nusret ve Batum konsolosu kançı-ları Ferit Beyler merkeze tayin edildi.

RG 20 Haziran 1932

13 Haziran Temyiz Mahkemesi azalı-ğına seçilen adaylar arasın-dan atama yapıldı.

Açık bulunan Temyiz Mahkemesi azalığına Ankara Ağır Ceza Reisi Şevkati Bey tayin edildi.

RG 7 Temmuz 1932

14 Haziran Dahiliye Vekaleti vilayetle-rin teşkilatına ait hazırladı-ğı layihayı Meclise gön-derdi.

Bu layihaya göre her ilde bir yazı işleri bürosu, bir hukuk işleri bürosu, bir nüfus işleri dairesi, bir de jandarma kumandanlığı olacaktır. Yazı, hukuk, nüfus işleri dairelerinin ayrı ayrı şubeleri olacaktır. Yalnız beş ilde bulunan hukuk müşavirlikleri bütün illerde oluşturulacaktır.




14 Haziran Sağlık ve Sosyal Yardım Müdürlüğüne tayin yapıldı.

Dr. Faik'in Gaziantep Sağlık ve Sosyal Yardım Mü-dürlüğüne tayini.

BCA: 30..11.1.0/ 71.17..11. / 8742

16 Haziran Devlet Memurları Maaşatının Tevhid ve Teadülü Hakkın-daki Kanuna Merbut Cet-velde Bazı Tadilat Yapıl-masına Dair 2006 sayılı Kanun yayımlandı.


16 Haziran 1838 Numaralı Kanunun Bazı Maddelerinin Tadiline ve Bu Kanuna Bazı Hü-kümler İlavesine Dair 2005 sayılı Kanun yayımlandı.

Milli Eğitim Bakanlığı tarafından idare edilecek mektep pansiyonları hakkındaki 6 Temmuz 1931 ta-rih ve 1838 sayılı kanunda değişiklik yapılmıştır.

BULMAÇ

16 Haziran Türkiye'de Türk Vatandaş-lığına Tahsis Edilen Sanat ve Hizmetler Hakkında 2007 sayılı Kanun yayım-landı.

Bu Kanun uzmanlık gerektirmeyen bazı meslekleri saymak yoluyla belirleyerek yabancılara yasaklıyor-du. Yabancıların başka bazı mesleklerde çalışabilme-leri de Bakanlar Kurulu'nun iznine bağlanıyordu.

BULMAÇ; A. 20 Mart 1932; A. 5 Haziran 1932; A. 7 Haziran 1932

16 Haziran Ertelenen Tamirat Konfe-ransı Lozan'da açıldı.

Tamirat konferansı Almanya'ya karşı ortak bir tutum belirleyemeyen Fransa ile İngiltere arasındaki uyuş-mazlık nedeniyle ertelenmişti.

C. 17.6.1932

16 Haziran Credit Lyonnais Bankası İstanbul'daki şubesini ka-patma kararı aldı.

Banka 1931 yılında da İzmir'deki şubesini kapatma kararı almıştı. Banka Türkiye'de Osmanlı Bankası'n-dan sonra ilk kurulan bankalardan biridir.

A. 17 Haziran 1932

17 Haziran 1932 senesi bütçe kanun layihası meclis azalarına tevzi edildi.

1932 mali masrafları için 169,072,111 lira tahsis edi-lirken, 1932 senesi gelir miktarı 169,084,800 lira ola-rak tahmin edilmektedir.

A. 17 Haziran 1932

17 Haziran Türkiye Turing ve Otomo-bil Kulübü ile Milliyet ga-zetesi tarafından Türkiye'de ilk kez otomobil yarışı dü-zenlendi.

Yarış, İstinye-Zincirlikuyu arasında yapılmıştır. TCSYK

19 Haziran 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu Yayımlandı.

5.7.1932 tarihli ve 2142 sayılı RG'de düzeltmesi var-dır. Kanun 369uncu maddesi gereğince 4 Eylül 1932 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiştir. 2004 sayılı kanun büyük ölçüde İsviçre Federal İcra ve İflas Kanunun-dan tercüme edilerek hazırlanmış 24 Nisan 1929 tarih ve 1424 sayılı İcra ve İflas Kanununu yeniden düzen-lemiştir. Türk Hukuk tarihinde 1914 tarihli İcra Ka-nunu Muvakkatinin yerine getirilen 1424 sayılı Ka-nun ile borç için hapsin kaldırılması önemli bir dö-nüm noktası oluşturmasına rağmen, Cumhuriyet ida-resinin adli inkılabı gerçekleştirmek için yürürlüğe sokulan kanunlar içinde en şiddetli karşı çıkılan ka-nun olmuştur. 1424 sayılı kanuna karşı çıkılmasının en önemli gerekçeleri arasında kanunun borçluyu da-ha koruyucu hükümler barındırdığı ve kanunun işle-

BULMAÇ; A. 1 Haziran 1932; İHE, 10-21; İİH, 38-39

1932 Yılı 369


mesi ve borçludan hakkın geriye alınmasındaki ya-vaşlık düşüncesinin iş çevrelerinde yaygın olmasıdır. Bu nedenle üzerinden üç yıl geçmeden 1932 tarihin-de İcra ve İflas Kanunu büyük ölçüde yeniden düzen-lenmiştir. Bu yeniden düzenleme sırasında 1424 sayı-lı kanunda yer alan 150'den fazla madde değiştiril-miştir.

19 Haziran Beyşehir Kaymakamı Ba-kanlık emrine alındı.

Müfettişlikçe işten el çektirilen Beyşehir kaymakamı Nafi Bey Bakanlık emrine alındı.

BCA: 30..11.1.0/ 71.17..18. / 8750

19 Haziran Denizli, Manisa ve İzmir'de tapu müdürlükleri yerine bilumum muamelatı tasarrufiyeyi idare etmek üzere tapu sicil muhafızlık-ları kuruldu.

C.20 Haziran 1932

19 Haziran Polis müdürlüklerine tayin-ler yapıldı.

Ziya Bey Konya, İbrahim Bey ise Adana Polis Mü-dürlüklerine tayin edildi.

BCA: 30..11.1.0/ 71.17..15. / 8746

19 Haziran Van Posta, Telgraf ve Tele-fon Başmüdürlüğüne tayin yapıldı.

Van Posta, Telgraf ve Telefon Başmüdürlüğüne İz-mir Telgraf Merkezi Müdürü Kenan Bey tayin edil-miştir.

RG 3 Temmuz 1932

19 Haziran Kaymakamlar arasında ta-yinler yapıldı.

Lapseki kaymakamlığına Hekimhan kaymakamı Ne-cati, Kemalpaşa kaymakamlığına İncesu kaymakamı Kamil, Mustafa Kemal Paşa kaymakamlığına Hayrebolu kaymakamı Emin, Görele kaymakamlığına Sürmene kaymakamı Nureddin, Of kaymakamlığına Bala kaymakamı Hamit, Sürmene kaymakamlığına Kınık kaymakamı Recep Hilmi, Dörtyol kaymakam-lığına Islahiye kaymakamı Nuri, Gülnar kaymakam-lığına Antalya polis müdürü Hıfzı, Zağra kaymakam-lığına Sivas mektupçusu Aziz, Vezirköprü kayma-kamlığına Kelkit kaymakamı Celal Tayyar, Mudanya kaymakamlığına Sındırgı kaymakamı Salahaddin, Elbistan kaymakamlığına Göksun kaymakamı Hüs-nü, Alaiye kaymakamlığına Çıldır kaymakamı Hayri, Nazimiye kaymakamlığına Bordor nüfus müdürü Be-kir Sıtkı, Mecitözü kaymakamlığına Seydişehir kay-makamı İhsan Beyler tayin edildiler.

BCA: 30..11.1.0/ 71.17..18. /8750

20 Haziran İnhisar İdarelerinin tevhi-dine başlandı.

C.21 Haziran 1932

20 Haziran Gümrükler umum müdür-lüğüne vekaletinde bulunan Cemil Bey tayin oldu.

A. 20-21 Haziran 1932

20 Haziran Gazi Mustafa Kemal Paşa yeni kulüp binasının inşa-sına yardım olmak üzere Fenerbahçe'ye 500 lira teberrü etti.

TCSYK; C.21.6.1932; A. 21 Haziran 1932



23 Haziran Askeri Fabrikalar Umum Müdürlüğüne Mütedavil Sermaye Verilmesine Dair 2013 sayılı Kanun yayım-landı.

Bu kanun hükmüne göre askeri fabrikalar ticari sipa-rişleri de kabul edebileceklerdir. Yasanın içerdiği esaslara göre "askeri fabrikalar, Milli Müdafaa Veka-letinin siparişlerini kemakan yapmakla beraber veka-letin derecei mezuniyet hududu dahilinde ticari iş-letme salahiyeti ile diğer devlet devairinden ve hariç-ten sipariş ve avans almağa ve piyasada geçecek mamulatını tüccarı şekilde satmağa mezun buluna-caklardır."

BULMAÇ; A. 20 Mart 1932

23 Haziran Tuğgeneral Ahmet Vefik ve Tuğgeneral Küşat'ın emekliye sevki.

BULMAÇ

23 Haziran BCA: 30..11.1.0 / 71.18..7. / 8763

24 Haziran Türkiye'nin 20 yerinde da-ha Halkevleri açılarak hiz-mete girdi.

Halkevlerinin toplam sayısı 34'e yükseldi. Halkevi açılacak olan il merkezleri şunlardır: Antalya, Bile-cik, İçel, Edirne, Kastamonu, Kayseri, Kırklareli, Kü-tahya, Rize, Sinop, Şebinkarahisar, Giresun, Ordu, Zonguldak, Gaziantep, Kocaeli, Yozgat, Van, Tekir-dağ.

C.25 Haziran 1932

25 Haziran İstanbul ticaret müdüriyeti mıntıkası dahilindeki tica-ret odaları kongresi toplan-dı.


25 Haziran Açık bulunan Temyiz Mahkemesi azalıklarına en çok oy alanlar arasından tayin yapıldı.

Temyiz Mahkemesi üyeliklerine Bursa Ağır Ceza Başkanı Ramazan Saim Beyle Temyiz Baş Sorgu Hakimi Akıl Bey tayin edildiler.

RG 7 Temmuz 1932

26 Haziran Meclis 1932 bütçelerinin tetkikini bitirdi. Heyeti Umumiyesini ittifakla ka-bul etti.

C.27 Haziran 1932

26 Haziran Almanya'da dahili vaziyet karıştı.

Berlin sokaklarında iç savaş tehlikesi ortaya çıktı, ül-kede gazeteler kapatılırken Nazilerin Yahudilere sal-dırıları artış gösterdi.

C.27 Haziran 1932

27 Haziran Lozan Konferansı'nda Al-manya alacaklı ülkelere ye-ni bir teklif yaparak borçla-rının ilgasında ısrar etti.

C.28 Haziran 1932

27 Haziran Dahiliye vekili Şükrü Kaya nüfus, idare ve genel mü-fettişliğe ilişkin bir nutuk verdi.

C.28 Haziran 1932

28 Haziran Muş, Isparta, Sinop illeri-nin idari taksimatında deği-şiklik yapıldı.

Muş ili Gençkaza merkezinin Varamerik'e, Isparta ili Hayran nahiyesine bağlı Yağcılar, Akçaşar ve Kurusarı Köyleri Yalvaç Kazasına, Sinop ili Akkıraç Köyü Gerze Kazasına bağlandı.

BCA: 30..11.1.0/ 71.18..20. / 8792

1932 Yılı 371


28 Haziran As. Hakim Lv. Yz. Sarıyer-li Ferit Hüsnü'nün Marmara Deniz Üssü ve Müstahkem Bölge Komutanlığına tayini.

BCA: 30..11.1.0/ 71.18..14. / 8776

28 Haziran Bursa, Balıkesir, Niğde il-leri özel idarelerinin 1932 yılı bütçelerinin kabulü.

BCA: 30..18.1.2 / 29.48..8. / 13031 / 74-176

28 Haziran Kaymakam ve mektupçu-luklara tayinler yapıldı.

Sivas mektupçuluğuna Görele kaymakamı Mülkiye mezunlarından Fahri, Manisa mektupçuluğuna Tokat mektupçusu Talat, Ordu mektupçuluğuna Gaziantep mektupçusu Avni, Tokat mektupçuluğuna Artvin mektupçusu Hikmet, Gaziantep mektupçuluğuna Kasaray mektupçusu Hilmi Beyler tayin edildi.

BCA: 30..11.1.0/ 71.18..19. / 8789

29 Haziran 1580 sayılı Belediye Kanu-nunun 110uncu Maddesinin 6ıncı Bendinde Yazılı "Avarız ve Hasılatı" Tabi-rinin Tefsiri

BULMAÇ

29 Haziran Bina Vergisi Kanununun 3üncü Maddesinin 5inci Fıkrasının Tefsiri

BULMAÇ

30 Haziran Polis Teşkilatında yeni atamalar yapıldı.

Eminönü merkez memuru Ahmet Bey 2inci şube 3üncü kısım baş memurluğuna, başmemur Haşim Enveri Bey Üsküdar merkez memurluğuna, 3üncü kı-sım baş memuru Cemal Bey birinci kısım baş me-murluğuna, Üsküdar merkez memuru İsmail Rasih Bey Beyoğlu merkez memurluğuna, Necati Bey Sa-rıyer merkez memurluğuna, Sarıyer merkez memuru Murat Bey Kadıköy merkezine, Kadıköy merkez memuru Yunus Vehbi Bey Eminönü merkez memur-luğuna tayin edildi.

A. 1 Temmuz 1932

30 Haziran 1993 numaralı Kararname ile teşkil edilmiş olan Ta-kas Komisyonu Umumi Katipliğine İktisat Vekaleti Müsteşarı Hüsnü'nün tayini.

BCA: 30..18.1.2/ 29.48..16. / 13039

1 Temmuz I. Konya Sanayi sergisi açıldı.

ÜKC 185

2 Temmuz I.Tarih Kongresi Ankara'da toplandı.

Kongre 2-11 Temmuz tarihleri arasında halkevinde toplanmıştır. Kongre Cumhurbaşkanı, Meclis Başkanı, Başbakanın katılımıyla açılmıştır. Kongreye lise ve ortaokul öğretmenleri(198), üniversite profesörleri ve asistanlar(18) ve çoğu milletvekili olan Türk Tarihi Tetkik Cemiyeti üyeleri(25) katıldı. Kongre'deki tar-tışmalar dört ana konu etrafında toplanmıştır. Tari-höncesi ve ilk tarih dönemlerine ait kaynakların ye-tersizliği ve kullanımı meselesi, Türk dilleri ve ders kitaplarındaki dil hataları üzerine tartışma, Orta As-ya'dan geniş çaplı bir göçe yol açan coğrafi ve doğal değişikliklerin tartışılması ve aynı yıl basılan ders ki-tapları üzerine genel tartışma. Bu ilk tarih kongresini her beş yılda bir toplanan kongreler izlemiştir.

GB; S.P. 3 Temmuz; CYBY



2 Temmuz 825 Numaralı Kanunun 4üncü Maddesine Bir Fıkra İlavesine Dair 2023 sayılı Kanun yayımlandı.

Bu kanun belli koşullarda örneğin cezasının belli kısmını tamamlamış ve iyi hali görülen mahkumların hapishane komisyonunca sakınca görülmezse gündüzleri hapishane dışında kendi sanatlarına, mesleklerine ve bedenlerine uygun işlerde çalışabilmelerini düzenle-mektedir. Söz konusu mahkumlar akşamları hapisha-neye geri döneceklerdir. Bu esnada kaçan mahkumla-rın asli cezalarında artırmalar olacaktır.

BULMAÇ

2 Temmuz Keriman Halis Hanım Tür-kiye güzellik kraliçesi se-çildi.

CYBY

2 Temmuz Ati Senelere Sari Taahhüdat İcrasına Dahil Olan Kanunlarla Verilmiş Bulunan Salahiyetlerden Şimdiye Kadar İstimal Olunmamış Bulunanların Ref'ine Dair 2027 sayılı kanun yayımlandı.

BULMAÇ

2 Temmuz 7 Numaralı Kanuna Müzeyyel 2026 sayılı Ka-nun yayımlandı.

8 Mayıs 1932 tarihinde gündeme gelen İstanbul Hü-kümetince emekliye sevk edilmiş iken Milli Hükü-met tarafından hizmete alınanların emeklilik duru-muna yönelik bir düzenlemedir.

BULMAÇ

2 Temmuz Gümrük Muhafaza ve Mın-tıka Memurları Hakkında İnzibati Ahkamı Muhtevi 1321 Numaralı Kanununun 8 ve 9uncu Maddelerinin Tadiline ve 1 Madde İlave-sine Dair 2017 sayılı kanun yayımlandı.

BULMAÇ

2 Temmuz 766 Numaralı Kanunun Bazı Maddelerine İlaveler Konmasına ve Tadiller Ya-pılmasına Dair 2024 Sayılı Kanun yayımlandı.

Bu kanun hakimlikten çıkarılmaya ilişkin koşullarda bazı değişiklikler ve eklemeler yapmaktadır.

BULMAÇ


Bu kanunla yürürlükte olan ve tarifeli araçlarla yol-culuk edenlerden alınan ulaştırma vergisinin kapsamı genişletildi.

BULMAÇ

2 Temmuz Menafil Umumiyeye Müte-allik İmtiyazat Hakkında Kanuna Bazı Maddeler Tezyiline ve Bu Kanunun Bazı Maddelerinin İlgasına Dair 2025 sayılı Kanun ya-yımlandı.

BULMAÇ

2 Temmuz Riyaseticumhur Orkestra-sının Maarif Vekaletine Raptı Hakkında 2021 sayılı Kanun yayımlandı.

BULMAÇ

1932 Yılı 373


2 Temmuz Tapu Sicil Müdürlüğü ve Tapu Sicil Muhafızlığı Teşkilatına Dair 2015 sayılı Kanun yayımlandı.

5.7.1932 tarihli ve 2142 sayılı RG'de düzeltmesi var-dır.

BULMAÇ

2 Temmuz Seferde Bulundukları Sıra-da Bahriye Zabitlerine Taamiye Verilmesi Hak-kındaki 22 Nisan 1341 Ta-rih ve 659 Numaralı Kanu-na Müzeyyel 2022 sayılı Kanun yayımlandı.

Buna göre "beşinci sınıf mevki deniz askeri memur-lar ile zabitlere, madun deniz askeri memurlar ile baş gediklilere gedikli zabitler ve harita umum müdürlü-ğü emrindeki mesaha gemisi deniz zabitlerine de mu-avin sefinelerdeki zabitler gibi taamiye verilecektir."


2 Temmuz 1455 Numaralı Kanunun Bazı Maddeleriyle Bu Ka-nunun 2inci Maddesini Ta-dil Eden 1637 Numaralı Kanunun 1inci Maddesini Muaddil 2016 sayılı Kanun yayımlandı.

Bu kanun orduda askeri mühendis ve askeri fen me-muru sınıflarının oluşturulmasına yöneliktir.

BULMAÇ

2 Temmuz 863 Numaralı Ordu Zabitan Heyetine Mahsus Kanuna Bir Madde Tezyiline ve Aynı Kanunun 1494 Nu-maralı Kanun ile Tadil Edilmiş Olan 1inci Madde-sine Bir Hüküm İlavesine Dair 2018 sayılı Kanun ya-yımlandı.

BULMAÇ

2 Temmuz 12 Haziran 1930 Tarih ve 1718 Numaralı Dahili İstih-lak Vergisi Kanununa Müzeyyel 2029 sayılı Ka-nun yayımlandı.

Bu kanun benzinden alınacak iç tüketim vergisini dü-zenlemektedir.

BULMAÇ

2 Temmuz Temyiz Mahkemesi Teşki-latına Dair 1221 numaralı Kanunun Bazı Maddeleri-nin Tadili Hakkında 2020 sayılı Kanun yayımlandı.

Buna göre temyiz teşkilatında dört hukuk dairesi ye-niden yapılanmaktadır.


2 Temmuz Temyiz Mahkemesi Teşki-latının Tevsii Dolayısıyla 1452 Numaralı Kanuna Müzeyyel 2019 sayılı Ka-nun yayımlandı.

Bu kanuna göre 4 Eylül'de yürürlüğe girecek yeni İc-ra ve İflas Kanunu doğrultusunda temyiz edilecek davaların görülmesi için temyiz mahkemesinde icra ve iflas dairesi adıyla yeni bir daire oluşturulmakta-dır. Buna göre, barem kanununun ikinci maddesine bağlı cetvelin Adliye Bakanlığına özgü kadrosunda ikinci derecede bir ikinci reislik, beşinci derecede üç üyelik, onuncu derecede bir başmümeyyizlik, onbirinci derecede iki mümeyyyizlik, onikinci dere-cede üç katiplik, on dördüncü derecede üç katiplik ve on yedinci derecede yedi katiplik eklenmektedir.


3 Temmuz Gümrük Kanununun Mu-addel 43üncü Maddesi Hakkında 716 Sayılı Heyeti Umumiye Kararı yayım-landı.

Karar kontenjan komisyonunun bazı eşyanın ithaline izin vermesine ilişkindir. Bu kararla teşviki sanayi kanunundan yararlanan kurumlar ve fabrikalar için gerekli makineler ve aletler yurda sokulabilecektir.

BULMAÇ



3 Temmuz 2061 sayılı Türkiye Afyon Yetiştiriciler Satış Birliği hakkında Kanun yayımlandı.

Bu kanunla Hükümet uluslararası alanda sıkı kayıtlar altına alınan Afyon üretim ve ticaretini daha yakın-dan denetlemeyi amaçlamaktadır.

GB; A. 4 Temmuz 1932

3 Temmuz Vapurculuk layihası hazır-landı.

İktisat encümeni toplantısında deniz posta seferleri genel müdürlüğünün kurulmasına dair kanun layihası esaslarının düzenlenmesi için bir geçici komisyon oluşturulmasına karar verildi.

S.P. 3 Temmuz

4 Temmuz Ankara-İstanbul arasındaki ilk otomobil yolculuğu.

Yolculuk İçişleri Bakanı Şükrü Bey tarafından ger-çekleştirildi.

TCSYK

4 Temmuz Askeri Muhakeme Usulü Kanununun Bazı Maddele-rinde Tadilat İcrasına Dair 2035 Sayılı Kanun yayım-landı.

BULMAÇ

4 Temmuz Askeri Ceza Kanununun Bazı Maddelerini Tadil Eden 2034 Sayılı Kanun yayımlandı.

BULMAÇ

4 Temmuz 1452 Numaralı Kanunun 5inci Maddesinin Son Fık-rasının Tadiline Dair 2041 Sayılı Kanun yayımlandı.

BULMAÇ

4 Temmuz 1525 Numaralı Kanunun 4üncü Maddesine Müzeyyel 2031 sayılı Ka-nun yayımlandı.

BULMAÇ


BULMAÇ

4 Temmuz Hakkari Vilayetine Tabi Şemdinan Kazasının Lağviyle Muş Vilayetine Tabi Olmak Üzere Solhan Namiyle Bir Kaza Teşkili-ne Dair 2042 sayılı Kanun yayımlandı.

BULMAÇ; CT; BCA: 30..18.1.2/ 29.46..13. / 12996

4 Temmuz Hava Sınıfı Mensuplarına Verilecek Zamaim ve Tazminat Hakkında 2047 sayılı Kanun yayımlandı.

Bu kanun hava zabitlerine verilecek zammı düzenle-mektedir. Buna göre "tayyare zabitlerine, balon rasidi zabitlere, pilot gönüllü zabitlere, pilot gönüllü küçük zabitlere her ay otuzar lira uçuş zammı verilecektir. Uçuş zamları iki yılda bir artırılacaktır."


4 Temmuz TC Merkez Bankası Kanu-nunun Bazı Maddelerinin Tadiline ve Bu Kanuna Ba-zı Hükümler İlavesine Dair 2062 sayılı Kanun yayım-landı.

Yeni düzenlemeye göre yüzde yetmişi tamamen ödenmiş ve devlet memurlarının elinde bulunan ban-ka hisse senetlerini satmak arzusunda bulunanlardan Hazine bunları satın alacaktır.

BULMAÇ; A. 5 Temmuz 1932

1932 Yılı 375


4 Temmuz 444 Numaralı Kanuna Müzeyyel 1697 Numaralı Kanunun 2inci ve 3üncü Maddelerinin Tadiline ve 1301 Numaralı Kanunun 5inci Maddesinin Son Fık-rasının İlgasına Dair 2036 sayılı Kanun yayımlandı.

Buna göre ziraat bankasının ziraat kooperatiflerine vereceği kredilere ve ipoteklere ait her türlü işlem noterlik yerine ihtiyar heyetleri tarafından yapılabile-cek ve banka memurlarının yazılı bildirimi üzerine ipotek işlemleri ifade alınmaksızın tapu idarelerince yapılacaktır.


4 Temmuz Evkaf Umum Müdürlüğün-ce Bazı İnşaat İçin Taahhüdat Akti Mezuniye-tine Dair 2037 sayılı Kanun yayımlandı.

BULMAÇ

4 Temmuz Eskişehir Ahişeyh'de Hü-seyin Fevzi, Asaf, Zeki'ye verilen Amyant madeni arama ruhsatı.

BCA: 310..10.0. 26/1079. 1548..0. / 751 / 114

5 Temmuz Müfettişlerin İkamet Yev-miyeleri ve Muvakkat Tazminatları Hakkında Tefsir

BULMAÇ

5 Temmuz Müfettişlere İçtihat Hatası Dolayısı ile Verilmiş Olan Muvakkat Tazminata Dair Heyeti Umumiye Kararı yayımlandı.

BULMAÇ

5 Temmuz Mübadil ve Muhacirlere Harikzedelere Meccanen Temlik Edilen Gayrimen-kullerin Veraset ve İntikal Vergisi Hakkında 721 sayı-lı Heyeti Umumiye Kararı yayımlandı.

Bu karar söz konusu gayri menkullerin veraset ve in-tikal vergisinden istisna edilip edilmeyeceğinin açık-lanmasına ilişkindir. Mevzuatta bunların vergiden is-tisna olduğu açıkça belirtilmiş olduğundan ayrıca bir açıklamaya gerek görülmemiştir.

BULMAÇ

5 Temmuz 1076 Numaralı Kanunun 3üncü Maddesiyle Bu Maddeyi Tadil Eden 1972 Numaralı Kanunda Yazılı "Tam Devreli Lise ve Muaddilleri" İbaresindeki "Muaddilleri" Kelimesinin Tefsiri

BULMAÇ

5 Temmuz Portekiz'deki faşist rejimin başkanlığına Antonio da Oliveira Salazar getirildi.

GB

5 Temmuz Sağlık ve Sosyal Yardım Müdürlüklerine tayinler yapıldı.

Tokat, Çorum, Samsun Sağlık ve Sosyal Yardım Müdürlüklerine Şükrü, Zühtü ve Saffet'in tayini, Adana ve Konya Sağlık ve Sosyal Yardım Müdürlük-lerine İbrahim ve Halit'in tayini, Aydın Sağlık ve Sosyal Yardım Müdürü Sadık'ın istifası kabul edildi.

BCA: 30..11.1.0/ 71.19..10. / 8815

6 Temmuz Cemiyeti Akvam Türkiye'-yi üyeliğe davet etti.

CYBY



6 Temmuz Askerlik Mükellefiyeti Ka-nununun Bazı Maddelerini Tadil Eden 2053 sayılı Ka-nun yayımlandı.

Buna göre kanundaki ceza usulü para cezasına tahvil olunmaktadır. Ancak para cezasını veremeyenler kamu hizmetlerine ilişkin inşaat ve yol işlerinde ça-lıştırılacaklardır.


6 Temmuz 2049 Sayılı Polis Teşkilatı Kanunu Yayımlandı.

10.7.1932 tarihli ve 2146 sayılı RG'de düzeltmesi vardır. Bu kanun polisliğin özel bir meslek olduğun-dan hareketle, eğitimin okullarda yapılmasını öngör-müş, polisi üniformalı ve sivil, il polis yöneticilerini "emniyet müdürü" ve "emniyet memuru" olarak ayırmıştır. Bu kapsamda sivil memur olmak için po-lis okulundan mezun olmayı şart olarak kabul etmek-tedir. Yine bu kanunla polis mesleğinin derece ve sı-nıfları belirtilmiş, polis mesleğinde atama, denetle-me, yükselme, yer değiştirme, eğitim, disiplin cezala-rı ve ödüllendirme esas ve usulleri gösterilmiştir. Ka-nun terfi için bir memurun bulunduğu sınıf ve dere-ceden en aşağı üç sene hizmet etmesini zorunlu tut-maktadır. Bunun yanı sıra okuldan çıkan ve üç sene-lik zorunlu hizmetini yapmayan bir memur istifa edemeyecektir.

BULMAÇ; A. 19 Temmuz 1932; CDTA 1638-1639

6 Temmuz Dahiliye Vekaleti Merkez Teşkilat ve Vazifeleri Hak-kındaki Kanunun Bazı Maddelerinin Tadili Hak-kında 2050 sayılı kanun yayımlandı.

Bu kanuna göre emniyet işleri genel müdürlüğü altı şubeden ve müstakil evrak ve tahkikat bürolarından oluşacaktır. Birinci şube iki bürodan oluşarak mem-leketin genel emniyetine ilişkin işlerle meşgul ola-caktır. İkinci şube idari, beledi ve adli zabıta işleriyle, üçüncü şube polis amir ve memurlarının personel iş-leri, polis okulu, talim ve terbiye ve genel zabıta teş-kilat ve tevziatı hesap ve levazım işleriyle, dördüncü şube yabancılara yönelik muamelat ile meşgul ola-caktır. Beşinci şube zabıtaya ait teknik işlerle, istatis-tik ve yayın işlerini yerine getirecektir. Altıncı şube ise memleketin genel asayişiyle uğraşacaktır.


6 Temmuz 1513 Numaralı Kanuna Müzeyyel 2048 Sayılı Ka-nun yayımlandı.

Eski borçların geri ödenmesine yönelik bir düzenle-medir. Buna göre 1513 numaralı kanuna dayalı ta-hakkuk eden alacaklardan yüz liraya kadar olanların nakden ödemesi yapılacaktır. Yüz liradan fazla olan-ların yüz lirası için peşin para verilecek kalanı bono ile geri ödenecektir.


6 Temmuz Şeker, Çay, Kahve İthalinin Bir Elden İdaresi Hakkında 2054 sayılı Kanun yayım-landı.

Büyük Dünya Buhranının gittikçe daha fazla etkisin-de kalan ve döviz sorunu büyüyen Türkiye'de hükü-met halkın tüketiminde önemli yer tutan maddelerin ithalatını Takas Komisyonu'na bırakmaktaydı. Söz konusu karar devletçilik uygulamasının önemli karar-larından birini oluşturmaktadır. Nitekim kanunun ge-rekçesinde "karşılıklı ihracat ve ithalat usulünün tat-biki, ticari...teşkilatı...inkişaf etmiş yerlerde hususi teşebbüsler marifetiyle icrası kabil ise de, memleke-timiz (de)...hükümet tarafından idaresinde zaruret mülahaza edilmiş(tir)." denmektedir.

BULMAÇ; A. 3 Temmuz 1932; TD 168

7 Temmuz Dışişlerinde tayin Leninakan Konsolos Yardımcılığına Bakanlık 1.Daire 1.Şube Memuru Fevzi'nin tayini.

BCA: 30..11.1.0/ 71.19..14. / 8821

1932 Yılı 377


8 Temmuz Yeni ölçüler için tedbirler Yeni ders yılı başında yeni ölçüleri talebeye ve halka öğretmek için okullara ve millet mekteplerine Milli Eğitim Bakanlığı tarafından tebligat yapılacaktır. Şe-hir ve kasabada dükkanlara levhalar asılacak ve bu işle Ticaret Odaları meşgul olacaktır.

S.P. 8 Temmuz

9 Temmuz Tamirat Konferansında an-laşmaya varıldı.

Uzun süren müzakerelerden sonra Fransa ile Alman-ya arasında anlaşmaya varılarak Almanların tamirat adıyla götürü olarak üç milyar altın mark vermeleri ancak bu paranın ödenmesine üç sene sonra başlan-masına ve itfa süresinin 37 yıl olmasına karar verildi.

A. 9-10 Temmuz 1932

9 Temmuz Maarif Müdürlüğüne tayin yapıldı.

İl İlköğretim Müfettişlerinden Kaşif Bey terfian Bolu Milli Eğitim Müdürlüğüne tayin oldu.

A. 11 Temmuz 1932

10 Temmuz Memurin Kanunun 70inci Maddesine Dair 724 Sayılı Heyeti Umumiye Kararı yayımlandı.

BULMAÇ

10 Temmuz Askerlik Çağına Girdikten veya Tekaüt Edildikten Sonra Yaptırılacak Yaş Tashihleri Hakkında 723 sayılı Heyeti Umumiye Ka-rarı yayımlandı.

BULMAÇ

10 Temmuz Talebe Olmayanların Mek-teplere Mahsus Kasket Ta-şımalarının Men'ine Dair 2060 sayılı Kanun yayım-landı.

BULMAÇ

10 Temmuz 2058 sayılı Devlet Sınai Ofisi Teşkili Hakkında Ka-nun yayımlandı.

Ekonomide devletçiliğin en önemli adımlarından bi-rini oluşturan bu Kanun Sanayi ve Maadin Bankası'-na bağlı işletmeleri ayrı bir kuruluş çatısı altına so-kuyor ve bu işletmelerin hukuki çerçevesini çizmeye çalışıyordu. DSO'nun kurulmasıyla belirlenen hedef, her şeyden önce ekonominin yapısını ve dengelerini geliştirecek büyüklükte sanayi tesisleri kurmaktır. Bu kanunun gerekçesinde ülkenin sanayileşmesini özel kesime bırakan politika yerine bu işlerin doğrudan devlet tarafından yerine getirilmesi düşüncesi günde-me gelmiştir. "Memleketin iktisadi muvazenesinin sü-ratle tanzimi ve imkan(larının)...tahakkuku için icab eden sanayi teşebbüslerinin doğrudan doğruya devlet tarafından vücuda getirilmesi ve işletilmesi bir zaru-ret teşkil etmekte(dir)." Böylece geleceğin iktisadi devlet teşekkülleri sisteminin ekonomi kuralları ve hukuk yapısıyla oluşumu için ilk büyük adım atılmış-tır. Ofis 1933 yılında Sümerbank Kanunuyla ortadan kaldırılmıştır. Bu sosyal devletçilik yaklaşımından vazgeçişi temsil etmektedir.

BULMAÇ; GB; TD 167; BTİP 286-291

10 Temmuz Menkul Kıymetler ve Kambiyo Hakkındaki Ka-nuna Müzeyyel 2059 sayılı Kanun

BULMAÇ



10 Temmuz İşgale Uğrayan Bazı Ma-hallerde Vuku Bulmuş Olan Tasarruf Muameleleri Hakkında Olunacak Mua-meleye Dair 2057 sayılı Kanun yayımlandı.

BULMAÇ

10 Temmuz Hükümetçe Ziraat Banka-sı'na Mubayaa Ettirilecek Buğdaylar Hakkında 2056 sayılı Kanun yayımlandı.

Ziraat Bankası'nın köylüden satın alacağı buğday be-delini alacağına mahsup etmemesine ilişkin bir dü-zenlemedir. Ziraat Bankası pazar yerlerinde alacağı buğday bedellerini peşin olarak sahiplerine ödeye-cektir. Kanun, buğday fiyatını korumak ve düzenle-mek amacıyla Hükümetin belirleyeceği fiyatlarla Ziraat Bankası aracılığıyla buğday alınıp satılacağını hükme bağlamıştır. Buğday alış ve satışından doğacak yıllık 1 milyon liraya kadar olan zarar devlet tarafından karşılanacak; kar ise silo ve depoların inşasında kul-lanılacaktır. Hükümet tarafından alınan bu kararın üretim araçlarında devlet mülkiyetini genişletme amacı açıkça bulunduğundan devletçilik politikasının temel yasalarından birini oluşturduğu söylenebilir.

BULMAÇ; A. 1 Temmuz 1932; A. 4 Temmuz 1932; TD 170, 249

11 Temmuz Tapu Kayıtlarından Hukuki Kıymetlerinin Kaybetmiş Olanların Tasfiyesine Dair Kanunun Tapu İdarelerince Sureti Tatbiki Hakkındaki Nizamnamenin Bazı Mad-delerinin Tadiline Dair 13041 sayılı Nizamname yayımlandı.

Bu değişikliğe göre "müsakkafat ve emsalini 15 sene, diğer araziyi 10 sene kimse tasarruf etmezse bu ara-ziye tasarruf etmek isteyenlerin talepleri reddoluna-caktır."


11 Temmuz Büyük Tarih Kongresi sona erdi.

S.P. 12 Temmuz

11 Temmuz Ulukışla-Niğde demiryolu işletme emrine alındı.

Yeni hatta 8 Ağustos'tan itibaren seferler başlayarak yolcu kabul edilmeye başlandı.

A. 8 Ağustos 1932; BCA: 30..10.0.0/ 152.76..16. / 15338

12 Temmuz Mustafa Kemal Paşa'nın di-rektifiyle Türk Dili Tetkik Cemiyeti kuruldu.

"Ülkesini, yüksek istiklalini korumasını bilen Türk milleti, dilini de yabancı dillerin boyunduruğundan kurtarmalıdır" diyen Mustafa Kemal Paşa'nın direkti-fiyle kurulan derneğin başkanlığını Samih Rıfat yap-mıştır. Diğer kurucu üyeler arasında Ruşen Eşref, Ce-lal Sahir ve Yakup Kadri bulunmaktadır. Derneğin Türk dilini incelemesi, sonuçlarını yayımlaması, Türkçe'nin özelliklerini, söz varlığını belirlemesi, dili kendi köklerine, gelişimine ve gereksinmelerine uy-gun biçimde geliştirmesi öngörülmüştür. Derneğin adı III. Türk Dil Kurultayı'nın 31.08.1936'da kabul edeceği Tüzük değişikliği ile Türk Dil Kurumu ola-rak değiştirilecektir.

TCSYK; CYBY

12 Temmuz Türkiye'nin Milletler Ce-miyetine İltihakının Tasvip Edildiği Hakkında 726 sa-yılı Heyeti Umumiye Kara-rı yayımlandı.

BULMAÇ

1932 Yılı 379


12 Temmuz Doktor ücretlerinin Beledi-ye tarafından tespit edilme-si istenildi.

Belediye İktisat Müdürlüğüne doktorların aldıkları muayene ve tedavi ücretlerinin Belediye tarafından düzenlenmesi teklif edilmiştir.

S.P. 13 Temmuz

12 Temmuz İzmir Rıhtım Şirketindeki suistimal davasına devam edildi.

S.P. 13 Temmuz; BCA: 230..0.0.0/ 131.19..5.

13 Temmuz Rusya'dan alınacak pamuk-lu mensucat fabrikaları te-sisatı için getirilecek uz-manlara, ülkemizin sanayi planının incelettirilmesi.

Getirtilecek uzmanlara hazırlatılacak rapor gene Sovyetler Birliği'nden alınan krediler ve teknik yar-dımla birlikte dokuma sanayindeki devlet sektörünün habercisi olacaktır.

BCA: 30..18.1.2/ 30.53..19. / 13142

13 Temmuz Tapu ve Kadastro Müdür-lüklerine tayinler yapıldı.

Kadastro Müdürlüğüne Saadettin, İstanbul Tapu Mü-dürlüğüne Agah, Tapu ve Kadastro müfettişliklerine Ziya ve Sadi ile Müfettiş yardımcılıklarına Nahit, Sıtkı ve Şakir Ziya tayin edildi.

BCA: 30..11.1.0 / 71.20..1. / 8829

13 Temmuz Avrupa ittihadına doğru adımlar atıldı.

İngiltere ve Fransa bütün Avrupa devletlerini birleş-meye davet etti. Kendi aralarında da yeni bir itilaf sözleşmesi imzaladılar.

A. 14 Temmuz 1932

13 Temmuz Harita Umum Müdürlüğü Jeodezi Uzmanı Prof. Boltz'e ait kadro tasdik edildi.

BCA: 30..18.1.2/ 30.51..12./ 13095 / 241-63

14 Temmuz Şarkta yeni bir Darülfünun açılması tetkik ediliyor.

Hükümetçe yalnız İstanbul'da Darülfünun bulunmasına karşın İstanbul dışında Anadolu'da yeni darülfünün kurulması düşünülmektedir. Devlet merkezi olan Ankara'da yeni açılmış bulunan fakülte ve ali mek-teplere rağmen henüz Darülfünun kurulmamıştır. Ancak yüksek eğitim görmüş hakimler ve memurlara duyulan gereksinim göz önünde tutularak doğuda ye-ni bir Darülfunun kurma düşüncesi bulunmaktadır. Yeni kurulacak Darülfünunun merkezinin neresi ola-cağına ilişkin Diyarbakır, Elazığ ve Van'ın adları geçmektedir.

A. 15 Temmuz 1932; A. 17 Temmuz 1932; A. 18 Temmuz 1932

14 Temmuz Cemiyeti Akvama gidecek Türk murahhasları kararlaş-tırıldı.

Buna göre murahhas olarak seçilenler Dışişleri Bakanı Tevfik Rüştü, İçişleri Bakanı Şükrü Kaya, Büyük Millet Meclisi hariciye encümeni mazbata mukarriri Necmeddin Sadık ve Bern sefiri Cemal Hüsnü Bey-lerdir.

A. 15 Temmuz 1932

14 Temmuz Kabulu Muvakkat Suretiyle İthal Edilen Kutuluk Keres-telerin İhraç Müddetinin Bir Sene Temdidi Hakkın-da 2066 sayılı Kanun ya-yımlandı.

BULMAÇ

14 Temmuz Tapu Müdürlüklerine yeni tayinler yapıldı.

Balıkesir, Afyon, Bolu, Diyarbakır, Siirt ve Yozgat illeri Tapu Müdürlüklerine Rahmi, Niyazi, Saffet, Kamil, Fethi ve Sadettin'in tayinleri yapıldı.

BCA: 30..11.1.0/ 71.20..14. / 8846



14 Temmuz 2064 sayılı Türkiye Sanayi Kredi Bankası Teşkili Hakkında Kanun yayım-landı.

Sanayi ve Maadin Bankası kredi bankası şekline dö-nüştürülmüştür. Bu karar devletçiliğe geçişte önemli bir dönüm noktasıdır. Çünkü Sanayi ve Maadin Ban-kası ticaret burjuvazisinin çıkarları doğrultusunda şe-killenen "milli iktisat" düşüncesinin önemli bir aracı konumundayken bu politikadan vazgeçilmekte, bu-nun yerine devletçilik politikasına özgü yeni bir ban-ka modeli oluşturulmaktadır. Kanunla ilgili bütçe en-cümeni mazbatasında "sınai siyaset ve faaliyetimi-zin...devletin...tam bir nezaret ve murakebesi altında bulunmasına lüzum bulunduğu kanaatindeyiz" den-mektedir. Banka makine ve sanayi inşaatı, sanayiye ait gayrimenkul mallar üzerine sanayicilere kredi açmak, küçük sanayi kooperatiflerine, imalat koope-ratiflerine, tamirhanelere ikrazatta bulunmak, milli fabrikalarla müşterileri arasında komisyonculuk yapmak gibi görevleri bulunmaktadır. Ancak asıl önemlisi önceden Bankaya tabi fabrikaların devletin daha sıkı kontrolündeki sanayi ofisine geçmesidir. Banka, 1933 yılında Sümerbank'ın kurulmasıyla bir-likte ortadan kaldırılmıştır.

BULMAÇ; S.P. 8 Temmuz; A.23 Mart 1932; A. 6 Temmuz 1932; A. 8 Temmuz 1932; TD 167

14 Temmuz Ankara Yüksek Ziraat ve Baytar Mektepleri ile Ens-titülerin İnşaat ve Tesisatı İçin İstikraz Aktine Dair 2063 sayılı Kanun yayım-landı.

BULMAÇ

14 Temmuz Bayazıt Vilayetine sağlık müdürlüğüne tayin yapıldı.

Beyazıt İli Sağlık Müdürlüğüne Dr. Salih Rahmi Bey tayin edildi.

BCA: 30..11.1.0/ 71.20..13. / 8845

15 Temmuz Mustafa Kemal Paşa Anka-ra'dan trenle Yalova'ya ha-reket etti.

AHKYG; A. 16 Temmuz 1932

16 Temmuz Mustafa Kemal Paşa Anka-ra'dan trenle Derince'ye ge-lerek Ertuğrul yatıyla Ya-lova'ya hareket etti.

Mustafa Kemal Paşa Yalova'da kaplıca inşaatında tetkiklerde bulunmuştur.

C.17.7.1932, AYG 461

16 Temmuz Hariciye Vekaleti'nde yeni tayinler yapıldı.

Dışişleri Bakanlığı şifre müdürlüğüne birinci daire ikinci şube müdürü başkonsolos Celal, birinci daire ikinci şube müdürlüğüne orta elçilik müsteşarı Feri-dun Cemal, üçüncü daire birinci şube müdürlüğüne şifre müdürü Vehbi, iktisat işleri şubesi müdürlüğüne sabık Tokyo müsteşarı Talat Rauf Beyler tayin edildi.

A. 17 Temmuz 1932

17 Temmuz Türk Gemi Kurtarma Ano-nim Şirketi Teşkili Hak-kında 2070 sayılı Kanun yayımlandı.

BULMAÇ

17 Temmuz 1050 Numaralı Kanunun 83üncü maddesine bir fıkra ilavesine dair 2069 sayılı kanun yayımlandı.

BULMAÇ

1932 Yılı 381


17 Temmuz Darülfünunda yapılacak ıs-lahat Heyeti Vekile'de tet-kik edilmektedir.

A. 18 Temmuz 1932

17 Temmuz Türkiye İskele ve Limanla-rı Arasında Posta Seferleri Hizmetinin Devlet İdaresi-ne Alınmasına Dair 2068 sayılı Kanun yayımlandı.

1932 yılında ulusal bir ulaşım sistemi oluşturma ça-baları, denizyolu ulaşımında da kendini göstermiştir. Çıkarılan bu kanunla Türk limanları arasında posta seferleri yapma, yolcu ve yük taşıma işleri devlet te-keline verilerek devletleştirilmiştir. Ancak şilepçilik, özel tertibatlı hayvan nakli, liman içi ve körfez içi nakliyat ve devletin düzenli vapurlar işletmediği li-manlar arasında yapılan nakliyat devlet tekeline tabi kılınmamıştır.

BULMAÇ; A. 6 Temmuz 1932;TUSKUK, 73; TD 269-272

18 Temmuz Türkiye Cemiyeti Akvam'a 56ıncı üye olarak kabul edildi.

Cemiyeti Akvam 6 Temmuz'da Türkiye Cumhuriye-ti'ni üyeliğe davet kararı almış, 9 Temmuz tarihinde Büyük Millet Meclisi Türkiye'nin Milletler Cemiye-tine giriş davetinin onaylanmasını kararlaştırmıştır.

TCSYK

18 Temmuz Mustafa Kemal Paşa Yalo-va'da kendisini ziyaret eden İtalyan Filosu Komutanı Amiral Moreno ve İtalya Elçisi Baron Aloizi'i kabul etti.

C. 19.7.1932

18 Temmuz Diyanet İşleri Başkanlığından İstanbul Müftülüğüne yazı-lan bir yazı ile ezanın önü-müzdeki aylarda Türkçe okunacağı bildirildi.

Türk Ceza Kanunu'nda buna ilişkin ceza, 1951'de Demokrat Parti iktidarınca kaldırılarak Türkçe ezan okunmasına son verildi.

AE 54

18 Temmuz Valiler arasında yeni beca-yiş, tayin ve nakiller yapıl-dı.

Gaziantep Valisi Nazmi Bey Kayseri’ye, Kayseri Va-lisi Fuat Bey Denizli’ye, Zonguldak Valisi Arif Bey Maraş’a, Maraş Valisi Bekir Sami Bey Yozgat’a, Nü-fus işleri müdürü Akif Bey Gaziantep'e tayin edildi.

BCA: 30..18.1.2/ 30.53..16. / 13139 / 71-362

19 Temmuz Mustafa Kemal Paşa'nın Abbas Hilmi Paşa'yı kabul etti.

AHKYG

19 Temmuz 12979 sayılı Sinema Film-lerinin Kontrolü Hakkında-ki Talimatname yayımlan-dı.

BULMAÇ

19 Temmuz Türkiye ve Sovyet Rusya arasındaki ilişkiler.

Milletler Cemiyetine girmemiz dolayısıyla Dışişleri Bakanı Tevfik Rüştü Bey tarafından Sovyet Rusya'-nın Ankara maslahatgüzarına ikinci bir mektup gön-derilmiştir. Bu mektupta, Türkiye'nin Milletler Ce-miyetine girmesinin Türk-Sovyet dostluğunu kesin-likle ihlal etmeyeceği, bu dostluğun devam edeceği önemle dile getirilmiştir.

S.P. 20 Temmuz

19 Temmuz Muğla'nın Bezkise köyün-deki Hasip Nesimi'ye ait manganez madeninin % 1 vergiye tabi tutulması.

BCA:/ 13167 / 194-107 30..18.1.2 / 30.55..4.



20 Temmuz Şeker meselesi: Ticaret Müdürlüğü yeniden tetkikat yapıyor.

Piyasada şeker ve kahve buhranı devam etmektedir. Yerli fabrikaların elinde de çok az toz şeker kalmış-tır. Bu vaziyet üzerine Ticaret Müdürlüğü, şeker tüc-carlarına bir tamim göndererek şeker stok miktarları-nı sormuştur.

S.P. 21 Temmuz

20 Temmuz Sanayi müdüriyeti fabrika-larda çalışan ecnebi müteahhassıs işçilerin ma-hiyeti hakkında tetkikata başladı.

Bazı fabrikalarda uzman adı altında Türk işçilerinin yapabileceği işlerin yabancılara verilmesinin söz ko-nusu olduğu haberleri üzerine Sanayi Müdürlüğü'nün bu gibi işçilerden uzman olduklarına dair vesika ara-ması gündeme geldi.

A. 19 Temmuz 1932; A. 21-22 Temmuz 1932; A. 24 Temmuz 1932

20 Temmuz Yugoslavya, Bulgaristan ve Romanya'dan gelen 202 müslümanın vatandaşlığa alınması.

BCA: 30..18.1.2/ 30.56..11. / 13194 / 1-373

21 Temmuz Şeker bollaştı. Bu ayın beşinci gününe kadar gümrüklere gelmiş olan şeker, kahve ve çayın serbest çıkarılacağı hak-kında gümrüklere emir gelmiştir. Bu haber üzerine kahve yüz beş, kesme şeker de otuz yedi liraya satıl-mıştır. Bakkallarda şekerin 49 kuruşa satılacağı söy-lenmektedir.

S.P. 22 Temmuz

21 Temmuz Yozgat Valisi Galip Bey nüfus müdürlüğüne tayin edildi.

RG 31 Temmuz 1932

21 Temmuz Tapu müdürlüğüne tayin yapıldı.

Bursa Tapu Müdürlüğüne İsmail Beyin tayini kabul edildi.

BCA: 30..11.1.0/ 71.20..19. / 8852

21 Temmuz Maliye Vekaleti'nde yeni tayinler yapıldı.

İstanbul İli Gelirler Müdürü Hilmi Bey Maliye Ba-kanlığı Gelirler Genel Müdürlüğü şube müdürlüğüne tayin edildi. İzmir İli Gelir Müdürü Amir Bey de İs-tanbul İli Gelirler Müdürlüğüne tayin edildi.

A. 22 Temmuz 1932

21 Temmuz Darülfünun Islahatı tartış-maları yapılmaktadır.

Kamuoyunda Darülfünunun reformuna ilişkin tartış-malar yaşanmaktadır. Bu hususta Falih Rıfkı Beyin Hakimiyeti Milliye gazetesinde yayımladığı bir ma-kaleden şu alıntı 1933 yılında gerçekleştirilecek olan reforma ilişkin ipuçlarını vermektedir. "...Türk inkı-labı için yazılacak esere mukarrer mükafat seneler-den beri ortada duruyor ve hiç kimseye verilememiş-tir. Fikir hayatı pek durgun gidiyor. Darülfünunun Türk inkılabına dair on seneden beri henüz bir tek sahife telif edememiştir."

A. 22 Temmuz 1932

22 Temmuz Mustafa Kemal Paşa Çı-narcık’a geldi.

AYG 461; A. 23 Temmuz 1932

23 Temmuz Tahdidi Teslihat Konferan-sı tatil edildi.

Konferansta o döneme değin yapılan görüşmeler so-nunda alınan son kararın başlıca noktaları şöyledir: "Bütün devletlerin, bilhassa taarruzi mahiyette, silah-

A. 21 Temmuz 1932; A.

1932 Yılı 383


larını azaltmaları için bir mukavele yapılmalıdır. Tayyareler sivil ahaliye taarruzda bulunmamalı, as-keri tayyareler tahdit edilmeli, gayri askeri tayyareler beynelmilel bir teşkilata tabi olmalıdır. Tanklar tahdit edilmeli, kimyevi, mikrop harbi, yangın çıkarmaya mahsus bomba atılması menolunmalı, bu hususta mukaveleler yapılarak mürakebe teşkilatı vücuda ge-tirilmelidir."

23-24 Temmuz 1932

23 Temmuz H. Jansen'in hazırladığı Ankara İmar Planı 13209 sayılı Bakanlar Kurulu ka-rarnamesi ile onaylandı.

TBAY, s.122; BCA: 30..18.1.2 / 30.57..6. / 13209 / 101-27

24 Temmuz Mustafa Kemal Paşa Mar-mara'da yatta bir gezinti yaptı ve Büyükada'ya uğra-dı.

AYG 461

24 Temmuz Sanayi müdürleri arasında değişiklik yapıldı.

İstanbul Sanayi Müdürü Nafiz Bey Havza Müdürlü-ğüne, Havza Müdürü mühendis Refik Bey İstanbul Sanayi Müdürlüğüne tayin edildi. İstanbul'da komiser Ali Rıza Bey Trabzon İktisat Müdürlüğüne tayin edildi.

A. 25 Temmuz 1932

25 Temmuz Adliye Vekaleti tarafından müteahhassıslardan oluşan bir heyete hazırlatılan mahkemeler teşkilatı kanun layihası barolara ve diğer adli müesseselere gönde-rilmek üzere çoğaltılmakta-dır.

Layihada istinaf mahkemelerini, müddeiumumileri ve ağır ceza mahkemelerinin teşkilatlanmasını yakın-dan ilgilendiren hükümler bulunmaktadır.

A. 26 Temmuz 1932; A. 14 Ağustos 1932

27 Temmuz Başvekil İsmet Paşa İzmir'-de konuşma yaptı.

BTİP, I.Cilt, s.307-308

27 Temmuz İzmir'de Gazi Mustafa Ke-mal'in heykeli, İsmet Paşa'-nın konuşması ile açıldı.

C. 28.7.1932

28 Temmuz Dışişlerinde tayinler yapıl-dı.

Konsolos Firuz'un 1. Sınıf konsolosluğa, memur Zeki Nebil'in Ortaelçilik Müsteşarlığına tayinleri.

BCA: 30..11.1.0 / 72.21..2. / 8856

28 Temmuz İzmir Rıhtım Şirketi'nin sa-tın alınmasına Heyeti Veki-le tarafından karar verildi.

Bu durum şirket hakkında yapılan adli takibatın de-vamına engel olmayacaktır.

A. 28 Temmuz 1932

28 Temmuz Trabzon iktisat müdürü Mesut Bey, İstanbul Ticaret müdüriyeti sigorta komiser-liğine tayin edildi.

A. 29 Temmuz 1932

30 Temmuz Gazi Mustafa Kemal Paşa Başvekil İsmet Paşa ile Ya-lova'daki köşkünde görüştü.

A. 31 Temmuz 1932



30 Temmuz Hayvan Sağlık Zabıtası Ni-zamnamesinin 1inci Mad-desine Bir Fıkra İlavesi Hakkında 13160 Sayılı Ka-rarname yayımlandı.

BULMAÇ

30 Temmuz Los Angeles Olimpiyat Oyunları açıldı.

CYBY

30 Temmuz Maliye Teftiş Heyeti Ni-zamnamesinin 9uncu Mad-desinin 2inci Fıkrasının Tadiline Dair 13134 sayılı Kararname yayımlandı.

BULMAÇ

31 Temmuz Türkiye Güzellik Kraliçesi Keriman Halis, Belçika'da yapılan yarışmada "Dünya Güzellik Kraliçesi" seçildi.

C.1.8.1932

31 Temmuz Mustafa Kemal Paşa, Ya-lova'dan İstanbul'a hareket ederek, Dolmabahçe Sara-yı'na geldi.

C.1.8.1932

31 Temmuz Almanya'da seçim sonuçla-rına göre Naziler birinci parti konumuna geldi.

Almanya'da yapılan genel seçimlerde Naziler 230, Sosyal Demokratlar 133, Komünistler 89, Merkez fırkası 76, Bayvera Halk fırkası 22 milletvekilliği el-de ettiler.

A. 1 Ağustos 1932; GB

31 Temmuz İzmir Kemalpaşa'nın Kızlar Yaylası'ndaki, Ziya ile va-rislerine ait bakır ve arsenik madenleri işletme imtiyazı-nın feshi.

BCA: 30..18.1.2 / 30.58..9./ 13232 / 192-87

1 Ağustos Mustafa Kemal Paşa Keriman Halis'in dünya güzeli seçilmesi nedeniyle demeç verdi.

Cumhurbaşkanı verdiği demeçte "Türk ırkının soylu güzelliğinin daima mahfuz olduğunu gösteren dünya hakemlerinin bu Türk çocuğu üzerindeki hükümle-rinden memnunuz. Fakat Keriman, hepimizin işittiği gibi söylemiştir ki, o bütün Türk kızlarının en güzeli olmak iddiasında değildir.Bu güzel Türk kızımız ır-kının kendi mevcudiyetinde tabi olarak tecelli ettirdi-ği güzelliğini dünyaya, dünya hakemlerinin tasdikiy-le kanıtlamış olmakla elbette kendini memnun ve bahtiyar addetmekle haklıdır" dedi.

AHKYG

1 Ağustos Dördüncü Yerli Malları Sergisi İstanbul'da açıldı.

A. 2 Ağustos 1932

2 Ağustos Hükümetçe Ziraat Banka-sına Mübayaa Ettirilecek Buğday Hakkındaki 13204 sayılı Talimatname yayım-landı.

Yayımlanan talimatnameyle Ziraat Bankası'nın üreti-cin elinden alacağı buğdayın fiyatı belirlenmiş ol-maktadır. Banka, buğday tespit edilen fiyattan aşağı düşerse alımda bulunacaktır. Banka alım merkezleri olarak tespit edilen Ankara, Sivas, Polatlı, Eskişehir, Balıkesir, Akşehir, Konya, Adana, Nazilli mıntıkala-rında alımda bulunacaktır.

BULMAÇ; A. 21 Temmuz 1932; A. 31 Temmuz 1932

1932 Yılı 385


3 Ağustos TC Merkez Bankası Esas Mukavelenamesinin Bazı Maddelerinin Tadili Hak-kında

BULMAÇ

4 Ağustos Mustafa Kemal Paşa Ertuğ-rul yatı ile Dolmabahçe'den Yalova'ya geldi.

Mustafa Kemal Paşa 31 Ağustos 1932 tarihine kadar kaldığı Yalova'da Alman ve Amerikan büyükelçilerini kabul etmiş ve dil çalışmaları yapmıştır.

C.5.8.1932, AYG 231

5 Ağustos Beynelmilel ilk mukayeseli hukuk kongresi Lahey'de toplandı.

A. 6 Ağustos 1932

6 Ağustos İlk Venedik Film Festivali başladı.

CYBY

6 Ağustos İstanbul Belediyesi aleyhi-ne 900 bin liralık bir dava açılmıştır.

Belediye 1914 senesinde Fransız Perye Bankasından bir milyon altın liralık bir istikraz yapmıştır. Sözleş-meye göre Belediye bu parayı elli senede ödeyecekti. Şimdiye kadar borcun 500 bin lirası ödenmişti. Perye Bankası borcun altınla ödenmesini ileri sürerek Lo-zan Muahedenamesine göre İstanbul'daki Fransız Hakem Mahkemesine ve Belediye ile kefili olan Ha-zine aleyhine 900 bin liralık bir dava açmıştır. Davaya 8 Eylül'de başlanacaktır.

S.P. 7 Ağustos

6 Ağustos Gümrük ve Tekel Bakanlı-ğına tayin yapıldı.

Maliye Müfettişi Mahmut'un Gümrük ve Tekel Ba-kanlığı Müfettişliğine tayini yapıldı.

BCA: 30..11.1.0/ 72.21..15. / 8880

6 Ağustos Kırşehir Sağlık ve Sosyal yardım müdürlüğüne tayin yapıldı.

Kırşehir Sağlık ve Sosyal Yardım Müdürlüğü'ne Amasya Sağlık ve Sosyal Yardım Müdürü Dr. Mu-harrem Nüzhet'in tayini yapıldı.

BCA: 30..11.1.0 / 72.22..1. / 8887

7 Ağustos Devlet Memurları Tarafın-dan İdare Olunan İnhisarlar Hakkındaki 1989 Numaralı Kanunun Sureti Tatbikine Mütedair 12999 sayılı Ta-limatname yayımlandı.

BULMAÇ

8 Ağustos Kaymakam ataması yapıl-dı.

Bor Kaymakamlığı'na, Ardahan kaymakamı Avni'nin tayini kabul edildi.

BCA: 30..11.1.0/ 72.22..20. / 8911

9 Ağustos Mustafa Kemal Paşa Yalo-va Millet Çiftliği'nde Al-man Elçisi'ni kabul etti.

ATDK

9 Ağustos Devlet Demiryolları ve Limanları İşletme İdaresi-nin Hesabı Kat'isini İhtiva Eden Hesaplar Hakkındaki 13097 sayılı Talimatname yayımlandı.

BULMAÇ



12 Ağustos Prof. Orlof başkanlığında bir Sovyet Sanayi Heyeti planlama çalışmaları yap-mak üzere Türkiye'ye geldi.

Heyet 13 Ağustos'ta Dolmabahçe Sarayı'nda İsmet Paşa ile görüştükten sonra Anadolu'nun çeşitli illeri-ne ziyaretlerde bulunacaktır. Heyet 1934'te I. Beş Yıllık Sanayi Planının çekirdeğini oluşturacak olan "Sınai Tesisat ve İşletme Raporu"nu hazırlayacaktır.

ÇAS 90, GB; CYBY

12 Ağustos Gümrük Muhafaza Genel Komutanlığına tayin yapıl-dı.

Gümrük Muhafaza Genel Komutanlığı Hakimler Şu-besi Hakimliğine İstanbullu Mustafa Necmettin'in ta-yini yapıldı.

BCA: 30..11.1.0/ 72.22..19. / 8910

13 Ağustos Almanya'da Hitler, Şansöl-ye von Papen'in yardımcısı olmayı reddetti.

CYBY

13 Ağustos Takas komisyonu azalıkla-rına tayinler yapıldı.

Üyeliklere Milli Savunma Bakanlığı'ndan Harita Ge-nel müdürü Hakkı Murat Paşa, İçişleri Bakanlığı hu-kuk müşaviri Ekrem, Maliye Bakanlığı'ndan Gelirler müdürü Cezmi, Bayındırlıktan imtiyazlı şirketler müdürü Ziya, İktisat Bakanlığından başmüşavir Şe-fik, Sağlık Bakanlığı'ndan başmüfettiş Fuat, Gümrük-ler ve İnhisarlar Bakanlığı'ndan Tarife Müdürü Raif, Tarım Bakanlığı'ndan Orman Müdürü Bekir Beyler tayin edildi.

A. 14 Ağustos 1932

13 Ağustos Dışişlerinde tayin. Orta elçilik başkatiplerinden Zeki Nebil Bey müste-şarlığa terfi etti.

A. 14 Ağustos 1932

14 Ağustos Mustafa Kemal Paşa Yalo-va'da Millet Çiftliği'nde Amerikan Elçisi Sherrill'i kabul etti.

ATDK

14 Ağustos Propaganda filmleri güm-rükten geri çevriliyor.

Ülkeye gelen yabancı sinema filmlerinin kontrolüne başlanmıştır. Bu kontrol filmlerin din propagandası yapıp yapmadıkları veya ahlaki ilkelere uygun olup olmadıklarına ilişkin yapılmakta, aynı zamanda mil-liyet ve vatanseverlik duygularını rencide edecek şe-kilde bulunup bulunmadıkları da tespit edilmektedir.

S.P. 15 Ağustos

16 Ağustos Üsküdar-Kadıköy T.A Su Şirketi Su Tevziatına Dair 13172 sayılı Talimatname yayımlandı.

BULMAÇ

21 Ağustos Ziraat Bankası Ankara za-hire borsasından buğday mübayaa etti.

Ankara zahire borsasında buğday fiyatı beş kuruşa düştüğünden Ziraat Bankası alım yapmıştır. Banka fiyatlarda istikrarı sağlamak amacıyla sekiz bin okka buğday satın aldı.

A. 22 Ağustos 1932

21 Ağustos Emniyet memurları arasın-da tebeddülat ve terfiler yapıldı.

Balıkesir polis müdürü Fehmi Bey Aksaray birinci sınıf emniyet memurluğuna, Urfa polis müdürü Salih Bey birinci sınıf emniyet memurluğuna, Kars polis müdürü Sami Bey Afyon birinci sınıf emniyet me-murluğuna, Sivas polis müdürü Hamit Bey Afyon bi-rinci sınıf emniyet memurluğuna, Mersin polis müdü-rü Celal Bey Denizli birinci sınıf emniyet memurlu-ğuna, Çanakkale polis müdürü Server Bey Sinop bi-rinci sınıf emniyet memurluğuna, sabık Bursa polis müdürü Nuri Bey Maraş birinci sınıf emniyet me-

A. 22 Ağustos 1932

1932 Yılı 387


murluğuna, sabık Sivas polis müdürü Nurettin Bey Niğde birinci sınıf emniyet memurluğuna, emniyet işleri dördüncü şube şefi Galip Bey Burdur birinci sı-nıf emniyet memurluğuna tayin edildiler. Ayrıca 24 memur çeşitli vilayetlerdeki ikinci sınıf emniyet me-murluklarına tayin edildi.

22 Ağustos Eskişehir Zahire Borsası Talimatnamesinin 21inci Maddesinin Tadili Hakkında

BULMAÇ

23 Ağustos Ankara'da yeni teşkil olu-nan temyiz mahkemesine tayinler yapıldı.

Temyizde yeni kurulan icra ve iflas daire reisliğine Temyiz azasından Kazım, üyeliklere başmüddeiumumilik başmuavini Abdürrahim Hilmi ve İstanbul altıncı hukuk reisi Cemalleddin, İstanbul üçüncü ceza reisi Kudretullah ve başmüfettişlerden Sabit ve Sadi Beyler tayin edildi.

BCA: 30..11.1.0/ 72.23..16. / 8936

23 Ağustos Genel Müfettişlik Adliye Müşavirliği'ne Ankara Sav-cısı Ekmel'in tayini.

BCA: 30..11.1.0/ 72.23..18. 1. / 8938

23 Ağustos Dr. Vahap'ın Sağlık Bakan-lığı Müfettişliği'ne, Dr. Münir'in Sinop ili Sağlık Müdürlüğü'ne tayini.

BCA: 30..11.1.0/ 72.23..11. / 8931

23 Ağustos 1.9.1932 tarih ve 2049 nu-maralı Kanun gereğince Polis Müdürlükleri yerine yeni ihdas edilen Emniyet Müdürlüklerine yapılan ta-yinler.

BCA: 30..11.1.0/ 72.23..14. / 8934

23 Ağustos Bazı hakim ve savcılıklara yapılan tayin ve nakiller.

BCA: 30..11.1.0/ 72.23..15. / 8935

24 Ağustos İzmir'in Sanayi Şehri olma-sına karar verildi.

S.P. 25 Ağustos

25 Ağustos Fabrikatörlerden mürekkep bir heyet İktisat Vekili Mustafa Şeref Beyle gö-rüşmek için Yalova'ya gitti.

Heyetin İktisat Vekilini ziyaret etmesinin nedeni fab-rikaların hariçten getireceği hammaddelerin konten-jana bağlı olmasına ilişkindir.

A. 27-28 Ağustos 1932

26 Ağustos Şirket komiserlerinin sayı-sında azaltma çalışmaları yapılmaktadır.

Yerli ve yabancı şirketler yanında her sigorta şirke-tinde de bulunan komiserlerin sayısının azaltılması, açıkta kalacak komiserlerin İktisat Vekaletinin yeni-den oluşturacağı dairelere naklolunması düşünülmek-tedir.

A. 27 Ağustos 1932

28 Ağustos İş Kanunu Meclisin kış dev-resinde müzakere edilecek.

S.P. 29 Ağustos

29 Ağustos İzmir Rıhtım Şirketi Erkanı Hapis cezasına mahkum edildiler.

Karara göre şirket murahhası ve müdürü rüşvet, ev-rak imhası cürümlerinden dolayı bir sene üçer ay ve dörder gün hapse, muhasebeci bir sene iki ay, hukuk müşaviri Gad Franko Efendi 52 gün hapse mahkum edildi.

S.P. 30 Ağustos



29 Ağustos Ticaret müdüriyeti yerli şirketler komiseri Ahmet Rasim Bey Samsun iktisat müdürlüğüne, Ahmet Ra-sim Beyin yerine de Zon-guldak maden dairesi mu-amelat müdürü Niyazi Bey tayin edildi.

A. 30 Ağustos 1932

29 Ağustos Ordu terfi listesi ali tasdike iktiran etti.

A. 30-31 Ağustos 1932; A. 1-2 Eylül 1932

31 Ağustos Kunduz-Kalın demiryolu hattı işletmeye açıldı.

TCSYK

31 Ağustos Mustafa Kemal Paşa'nın Yalova'dan Ertuğrul Yatı ile İstanbul'a hareketi ve Dolmabahçe Sarayı'na gelişi.

C.1.9.1932, AYG 231

31 Ağustos İhracat Komisyonlarının re-isleri tayin edildi.

Son kontenjan kararnamesine göre başlıca ihracat li-manlarındaki ticaret odalarında birer ticaret odası oluşturuldu. Bu komisyonların reislerini İktisat Ba-kanlığı atamaktadır. Bu doğrultuda İzmir, Giresun, Ordu ticaret odası ihracat komisyonu riyasetlerine ih-racat ofisinden Avni Bey ve Halil İbrahim'le ticaret müdüriyeti ikraz ve istikraz sandıkları murakkıbı Na-hit Tahsin Bey atandı.

A. 1 Eylül 1932

1 Eylül Müzayede, Münakasa ve İthalat Hakkındaki 11865 Numaralı Talimatnamenin Tadiline Dair 13245 sayılı Kararname yayımlandı.

BULMAÇ

3 Eylül Anadolu polis kadroların-dan terfik edilen 86 polis İstanbul'a geldi.

Sivil bulunan bu memurlar birkaç güne kadar bir kısmı sivil olarak şubelere, bir kısmı da merkezlere gönderilecektir.

A. 4 Eylül 1932

4 Eylül Dünya Barış Konferansı Viyana'da toplandı.

GB

4 Eylül Terkos'un artık tarihe gö-müldüğüne inanabiliriz: Terkos Şirketi'nin satın alınmasına kat'i şekilde ka-rar verilmiştir.

S.P. 5 Eylül

6 Eylül I. Türk Dil Kurultayı Dol-mabahçe Sarayı'nda Musta-fa Kemal Paşa'nın katılı-mıyla toplandı.

Toplantıya dilciler, yazarlar, her meslekten aydınlar, halk temsilcileri katılmıştır. Kurultaya 22 tebliğ su-nulmuş, kongrede, dildeki Arapça ve Farsça kelime-lerin yanı sıra bölgeler arasındaki lehçe farklılıkları-nın da ortadan kaldırılması için İstanbul Türkçesi ör-nek alınarak çalışmalara başlanmıştır. Yapılan çalış-malar Belleten adlı dergide yayımlanmıştır. Ayrıca

TCSYK; CYBY

1932 Yılı 389


Kurultayın seçtiği yönetim kurulu Mustafa Kemal Paşa'nın başkanlığında toplanarak dil devriminin amacını ana öğeleri öz Türkçe olan ulusal bir dil ya-ratmak olarak belirleyerek çalışma kolları oluşturul-muştur. Çalışma kollarının dışında illerde valilerin, ilçelerde kaymakamların başkanlığında "derleme ku-rulları" oluşturularak halk ağzından söz derleme ça-lışmalarına başlanmıştır.

6 Eylül Beynelmilel Mason Kong-resi toplandı.

S.P. 7 Eylül

7 Eylül Ankara Hüseyinoba'da Nefi Solün ile Murat Fikri ve or-taklarına verilen Molibden madeni işletme ruhsatı.

BCA: 310..10.0.6/ 191.238..0. / 756 / 15

7 Eylül Kütahya Çayır'da Halil Rahmi ve Ahmet Rasim'e verilen Linyit Kömürü iş-letme ruhsatı.

BCA: 310..10.0. 43 /1814. 2500..0. / 771 / 532

7 Eylül Kuyut Müdürü Hazım'ın Bakanlık emrine alınarak yerine Edirne Vakıflar Mü-dürü Hamdi ve onun yerine de Esat'ın tayini.

BCA: 30..11.1.0/ 72.24..14. / 8958

8 Eylül Mustafa Şeref Bey İktisat Bakanlığı'ndan istifa etti.

CYBY

9 Eylül İspanya'da hükümet Katalonya bölgesinin özerkliğini tanıdı.

CYBY

9 Eylül Celal Bayar İktisat Bakan-lığı'na atandı.

Mustafa Kemal Paşa'nın isteği ile istifa eden İktisat Bakanı Mustafa Şeref' Beyin yerine İş Bankası Genel Müdürü Celal Bey getirildi.

C. 10.9.1932

12 Eylül Belediye bütçesi henüz tas-dik edilip iade olunmamış-tır.

Belediyenin bütçesi henüz Dahiliye Vekaleti tarafın-dan tasdik edilerek iade edilmemiştir. Belediye müs-tacel işlerde geçen senenin bütçesini nazarı itibara alarak sarfiyat yapmaktadır. Dahiliye Vekili Şükrü Kaya Bey Ankara'ya döndüğü için bütçenin şu gün-lerde tasdik edilip gönderileceği tahmin olunuyor.

S.P. 13 Eylül

14 Eylül Türkiye ile Avusturya ara-sında iki taraf uyruklarına ait ahvali şahsiye evrakının mütekabilen tevdiine müte-allik mektup teatisi suretiy-le yapılan anlaşma Anka-ra'da imzalandı.

TCAMA

14 Eylül Askeri tayin ve emeklilik. Tüm.L.K.Tuğgeneral Muhittin'in mezkur Tüm.K. Vekilliğine tayini ile Yarbay İbrahim Kemal'in emek-liye sevki.

BCA: 30..11.1.0/ 72.25..10. 9. / 8998



14 Eylül Milli Eğitim Müdürlükleri-ne tayinler yapıldı.

Cebelibereket, Bilecik, Mersin, Çorum, Gümüşhane, Van, Artvin, Amasya, Elaziz, İçel ve Kayseri Maarif Müdürlüklerine Mehmet Bali, Seyfi, Neşet Rıza, Mahmut, Vehbi, Mustafa, Nazif, Şefik, Rahmi, Hamdi ve Hüsnü'nün tayinleri yapıldı.

BCA: 30..11.1.0 / 72.25..3. / 8982

14 Eylül Sağlık müdürlüğüne tayin yapıldı.

Aydın Sağlık Müdürlüğüne, Malatya Sağlık Müdürü Dr. Hayri'nin tayini yapıldı.

BCA: 30..11.1.0/ 72.24..20. / 8967

14 Eylül Çeşitli illerin bütçelerinde yapılacak aktarma ve ek ödeneklerin tasdiki.

BCA: 30..18.1.2/ 31.61..17. / 13301 / 74-153

14 Eylül Yugoslavya, Bulgaristan ve Romanya'dan gelen 1577 müslümanın vatandaşlığa alınması.

BCA: 30..18.1.2/ 31.61..19. / 13303 / 1-381; 30..18.1.2/ 31.61..18. / 13302 / 1-380

14 Eylül 22 kişinin Türk vatandaşlı-ğına alınması.

BCA: 30..18.1.2/ 31.61..15. / 13299 / 1-379

15 Eylül Avrupa Birliği tetkik ko-misyonu reisliğine Fransız başvekili M. Herriot seçil-di.

A. 2 Teşriniev-vel 1932

18 Eylül Vakıflar Müdürlüklerine tayinler yapıldı.

Afyon, Mersin, Samsun, Maraş ve Niğde Vakıflar Müdürlüklerine Mazlum, Sadık, Refik, Ali Hilmi ve Şükrü'nün tayinleri kabul edildi.

BCA: 30..11.1.0/ 72.25..13. / 9008

18 Eylül Dışişleri atamaları yapıldı. Marsilya, Londra ve Hamburg Kançıları Haydar İs-kender, Saffet ve Fuat Hıfzı merkeze alınarak eski Kahire Elçiliği Başkatibi Mahmut Sait'in elçilik baş-katipliğine tayini kabul edildi.

BCA: 30..11.1.0 / 73.26..2. / 9029

18 Eylül Tarsus Ticaret ve Zahire Borsası'nın lağvedilmesi.

Borsa işlemlerin azlığı ve gelir yetersizliği bu neden-le giderlerinin karşılanamaması nedeniyle kapatılmış-tır.

BCA: 30..18.1.2 / 31.62..4. / 13308 / 176-88

18 Eylül 6 yabancı uzman istihdamı kabul edildi.

Eski Hidiv Abbas Hilmi Paşa'ya ait Nimetullah Ya-tı'nda Türk uzman yetiştirmek üzere 6 yabancı uzman istihdamı kabul edildi.

BCA: 30..18.1.2/ 31.62..18. / 13322 / 243-109

18 Eylül Fransız tebaasından Suzan-'ın vatandaşlığa alınması.

BCA: 30..18.1.2/ 31.62..20. / 13324 / 1-383

1932 Yılı 391


18 Eylül Batı Trakyalı Hüseyin Sa-ki'nin vatandaşlığa alınma-sı.

BCA: 30..18.1.2 / 31.62..5. / 13309 / 1-381

19 Eylül Milli Eğitim Bakanı Esat Bey'in istifası üzerine yeri-ne Dr. Reşit Bey Maarif Vekilliğine getirildi.

13 Ağustos 1933 tarihine kadar bu görevde kalmıştır. C.20.6.1932; GB; S.P. 20 Eylül

20 Eylül İstanbul'da mümessili bu-lunan bir Alman müessese-si belediyeye İzmir Karşı-yaka’ya deniz altından çe-lik borularla su isalesi tekli-finde bulundu.

Bu teklif de diğer projelerle birlikte belediyece Ba-yındırlık İşlerine gönderilmiştir.


21 Eylül Yugoslavya, Bulgaristan, Romanya ve Arnavutluk'-tan gelen 384 müslümanın vatandaşlığa alınması.

BCA: 30..18.1.2 / 31.64..9. / 13353 / 1-386

22 Eylül Kütahya Özel İdare Bütçesi kabul edildi.

BCA: 30..18.1.2 / 31.64..7. / 13351 / 199-42

22 Eylül Ahmet kızı Nafia'nın, va-tandaşlığa alınması.

BCA: 30..18.1.2 / 31.64..4. / 13348 / 1-385

22 Eylül Batum'dan gelen Hidayet'in vatandaşlığa alınması.

BCA: 30..18.1.2 / 31.64..2. / 13346 / 1-384

24 Eylül Kütahya ilinin idari taksi-matında değişiklik yapıldı.

Kütahya'nın Tavşanlı ilçesi Gümüş Nahiyesi ve 28 köyünün merkeze bağlanması, İstanbul'un Kartal il-çesine bağlı Alemdar, Sultan Çiftliği ve Reşadiye Köylerinin Üsküdar'a bağlanması kabul edildi.

BCA: 30..11.1.0/ 73.26..18. / 9057

24 Eylül Vakıf Müdürlerinin beca-yişleri.

Kırklareli ve Çanakkale Vakıflar Müdürleri İsmail Hakkı ile Bekir Behlül'ün becayişleri.

BCA: 30..11.1.0 / 73.26..4. / 9031

24 Eylül Gümrük Muhafaza Genel Komutanlığına tayin yapıl-dı.

Gümrük Muhafaza Genel Komutanlığı Hakimler Şu-besine Demirci Savcısı Sıtkı'nın tayini kabul edildi.

BCA: 30..11.1.0 / 73.26..3. / 9030

24 Eylül Mülkiye Tayinleri: Kay-makamlar arasında yapılan nakil ve becayişler, 20 kaymakam ve mektupçu-nun nakil ve yeniden tayin-leri.

Sarıkamış kaymakamlığına İmroz kaymakamı Hikmet, Kagızman kaymakamlığına Karaisalo kaymakamı Mesut, Ardahan kaykamlığına Akseki kaymakamı Nuri, Savsat kaymakamlığına Ünye kaymakamı Ömer, Cildir kaymakamlığına, Burhaniye kaymakamı Muhsin, Ergani madeni kaymakamlığına Porcka

BCA: 30..11.1.0/ 73.26..20. / 9059



kaymakamı Mehmet Ali, Tortum kaymakamlığına Karacasu kaymakamı Halit, Sivrihisar'a Seyitgazi kaymakamı Rüştü, İznik’e Genç kaymakamı Vehbi, Acipayam’a Suruc kaymakamı Abdurrahman, İslahi-ye’ye Garzan kaymakamı Kemal, İncesu’ya Bitlis kaymakamı Orhan, Gole’ye Muradiye kaymakamı Celal, Bitlis’e Cine kaymakamı Yahya Ömer, Mazgir’de Gercus kaymakamı Haşim, Bazkil’e Hozat kaymakamı Hamdi, Ünye’ye Tarsus kaymakamı Ke-mal, Burhaniye’ye sabık Çatalca kaymakamı Mehmet Emin, Aksaray mektupçuluğuna sabık Kızıltepe kaymakamı İsmail Beyler tayin edilmişlerdir.

24 Eylül İller İdaresi 2. Şube Mü-dürlüğü'ne Kandıra Kay-makamı Halit'in tayini.

BCA: 30..11.1.0/ 73.26..16. / 9048

24 Eylül Darphane Müdürü Ali Ce-mal'in Bakanlık emrine alınması.

BCA: 30..11.1.0/ 73.26..13. / 9045

24 Eylül Maliye Bakanlığı'nda tayin-ler yapıldı.

Maliye Müfettiş Yardımcıları Namık Kemal, Nihat Ali ve Tevfik'in 5 S. Maliye Müfettişliği'ne terfien tayinleri.

BCA: 30..11.1.0/ 73.26..15. / 9047

24 Eylül Bazı elçilik, Konsolosluk ve Kançılarlık personelinin tayin, görevden alma ve merkeze alınmaları.

BCA: 30..11.1.0/ 73.26..17. / 9055

25 Eylül Amerika Genel Kurmay Başkanı Mac Arthur Türki-ye'ye geldi.

C.23.9. 1932

26 Eylül Türk Dili Kurultayının ilk toplantısı yapıldı.

Kurultay 5 Ekimde sona erecektir. S.P. 27 Eylül

27 Eylül Mustafa Kemal Paşa Ame-rika Genel Kurmay Başka-nı Mac Arthur'u Dolma-bahçe Sarayı'nda kabul etti.

AHKYG

28 Eylül Gaz ve benzin ihtikar ya-pan şirketler mahkemeye verilecek.

İstanbul Sanayi Müdürü Refik Bey gaz ve benzin fi-yatlarında doğal olmayan bir yükselme olup olmadığı hakkındaki incelemesine devam etmektedir. İnceleme tamamlanır tamamlanmaz Sanayi Müdüriyeti gaz şir-ketlerini savcılığa verecektir.

S.P. 29 Eylül

29 Eylül Türkiye ve Avrupa: Devlet-lerle iktisadi münasebet te-sisi için müzakerelere baş-landı.

İtalya, Almanya, Belçika, İsveç, Macar; Avusturya Devletleri mümessilleri İktisat Vekili Celal Bey'i zi-yaret etmişler ve bu devletlerle iktisadi ilişkilerin ku-rulması için görüşmelere başlamışlardır.

S.P. 30 Eylül

1 Ekim Çikolatacılar, ihraç ettikleri çikolatalardaki şeker res-minin iadesini istiyorlar.


1932 Yılı 393


1 Ekim Belediye hastaneleri içinde en çok hasta kabul ve teda-vi eden kurum Cerrahpaşa hastanesidir.


1 Ekim Kartal belediye reisi Kemal Bey istifa etmiştir.

Yeni başkan seçilinceye kadar yerine vekil tayin edi-lecektir.


1 Ekim Dahiliye Vekaletinin İstan-bul Belediyesine gönderdi-ği tezkere doğrultusunda Belediye tetkikat yapacak.

Tezkerede tramvay, tünel, elektrik, havagazı, telefon, terkos gibi şirketlerin halktan fazla para alıp almadık-ları sorulmaktadır.

S.P. 2 Teşriniev-vel

2 Ekim Sultan Ahmet ile Ayasofya arasındaki boş ve çıplak sahanın bir park haline if-rağ edilmesine ilişkin bele-diye bütçesi tasdik edilmiş-tir.


2 Ekim Önümüzdeki kanunusaniden itibaren belediye tarafından idare edilecek olan terkos su tesisatının ne suretle iş-letileceği hakkındaki proje ve nizamname hazırlanmış-tır.


2 Ekim İcra ve İflas Kanunu Tatbi-katına Dair 13307 sayılı Nizamname yayımlandı.

19 Haziran 1932 tarihli 2004 sayılı İcra ve İflas Ka-nununun 14.maddesi doğrultusunda hazırlanarak yü-rürlüğe konmuştur.

BULMAÇ

3 Ekim İzmir Rıhtım Şirketi devlet-leştirildi.

TCSYK

3 Ekim İstanbul Telefon Şirketine 3000 Lira ceza kesildi. Şir-ket damga vergisi kaçakçı-lığı yapmakla itham edili-yor.

S.P.4 Teşriniev-vel

3 Ekim Bağımsızlığını kazanan Irak Milletler Cemiyeti'ne katıldı.

CYBY

3 Ekim Dışişlerinde yeni tayinler yapıldı.


4 Ekim Gazi Mustafa Kemal Paşa Diyarbakır Gazetesi'ne de-meç verdi:

"Diyarbakırlı, Vanlı, Erzurumlu, Trabzonlu, İstanbul-lu, Trakyalı ve Makedonyalı hep bir ırkın evlatları hep aynı cevherin damarlarıdır."

AY

5 Ekim Malatya'nın 55 kilometre şimalinde Kömür han bo-ğazında inşa edilen İsmet Paşa köprüsü Başvekil İs-met Paşa tarafından açıla-caktır.

Fırat nehri üzerinde yapılan ve Asya'nın en büyük köprüsü olan bu yeni eser 164 metre uzunluğunda ve 6 metre genişliğindedir.




6 Ekim Macar tarihçi Prof.Ferencz Mustafa Kemal Paşa tara-fından kabul edildi.

CYBY

9 Ekim Terkos işi: Belediye bir ka-nun layihası hazırladı.

"Belediye erkanından ve daimi encümen azasından mürekkep komisyon toplanarak suyun idaresi projesi etrafında müzakerelerde bulunmuştur. Belediye hal-kın susuz kalmaması için su işlerini ticari bir şekilde idare etmek istiyor. Bunun için de kanuna ihtiyaç vardır. Komisyon kanun projesini de hazırlamıştır. Bu kanunun esaslarına göre İstanbul'un su işleri ticari bir şekilde idare edilecek ve şehrin su noktai nazarın-dan sıhat ve emniyeti temin edilecektir. Yani İstanbul hem bol hem de temiz, sıhhate muzir olmayan su bu-labilecektir. Kanun layihası yakında dahiliye velaşetine gönderilecektir. Belediye kanunusani başında terkos tesisatını idare etmeğe başlayacağı için büyük millet meclisinin teşrini sani içtimaında kanunun müstacelen müzakeresini rica edecektir."


9 Ekim Sürmeneli 20 ailenin evle-rini kendileri yapmak şartı ile Van iline yerleştirilme-leri.

BCA: 30..18.1.2/ 31.65..19. / 13383

9 Ekim Müzayede, Münakasa ve İhalat Kanununa Ait Tali-matnamenin 2inci Madde-sinin "K" fıkrasının tashihi hakkında 13325 sayılı ka-rarname yayımlandı.

BULMAÇ

9 Ekim 19 müslümanın vatandaşlı-ğa alınması.

BCA: 30..18.1.2/ 31.66..10. / 13394 / 1-389

9 Ekim Eski Rus tebaasından Ma-lik'in vatandaşlığa alınması.

BCA: 30..18.1.2 / 31.66..9. / 13393 / 1-388

9 Ekim Yugoslavya, Bulgaristan ve Romanya'dan gelen 435 müslümanın vatandaşlığa alınması.

BCA: 30..18.1.2 / 31.66..8. / 13392 / 1-378

10 Ekim Sınai Mülkiyet Gazetesi Talimatnamesinin 4ünci Maddesine Bir Fıkra İlave-sine Dair.

BULMAÇ

10 Ekim İstanbul Ticaret Odası'nın toplantısında şiddetli tar-tışmalar yaşandı. Toplantı-da sanayiciler ziraat odası gibi ticaret odasından ta-mamen ayrı ve müstakil bir oda kurulması konusunda ısrar ettiler.

İstanbul Sanayi Birliği'nin Umumi katibi olan Nazmi Nuri Bey Ticaret Odasından ayrı bir de Sanayi Odası kurulması gerektiğini savundu.

S.P 11 Teşriniev-vel

1932 Yılı 395


11 Ekim Şoförlüğe ilişkin kanun la-yihası

Dahiliye vekili Şükrü Kaya Bey hükümetçe şöförlük hakkında bir kanun layihası tanzim edilmekte oldu-ğunu söylemiş ve demiştir ki: "Şoförlüğü bir meslek haline koymak istiyoruz; şoför olacak kimselerde bu-lunması lazım gelen evsaf ve şaraiti tayin eden bir kanun hazırlanıyor. Bu kanun ikmal edilince meclise verilecektir."


12 Ekim Avrupa'ya gönderilecek ta-lebe doktora yapacak

Maarif vekaleti bu sene tahsil için Avrupa'ya elli ta-lebe göndermeyi kararlaştırmıştır. Avrupa'ya gönde-rilecek talebe, bundan sonra gelişi güzel bir Darülfunun’a gönderilmeyecek, Türk ilim ve harsını inkişaf ettirecek feyizli neticeler almak için en muva-fık merkezler seçilecektir.


12 Ekim Mimar Jansen geldi. İstanbul'un planı hakkında tetkikat yapmak ve teklifte bulunmak üzere mimar Jansen İstanbul'a gelmiştir.


12 Ekim Maliye Vekaleti 1933 yılı-nın bütçesini tanzime baş-ladı.


16 Ekim Yeni İtalya sefiri İstanbul'a gelmiştir.

Yeni İtalya sefiri M. Vincenzo Lojacco Stella Ditalya vapuru ile İstanbul'a gelmiştir.


16 Ekim Gümrük Kimyagerleri Ta-limatnamesine İlave Edilen Madde

BULMAÇ

16 Ekim Prof. Yansen İstanbul Pla-nına ilişkin bir beyanat verdi.

"İstanbul’u modern bir şehir yapmak çok masraflı ve güç olacaktır."

S.P.17 Teşriniev-vel

18 Ekim Mustafa Kemal Paşa Dol-mabahçe Sarayı'nda Fran-sa'nın Suriye Fevkalade Komiseri M. Ponsot ve Fransa elçisi Comte de Chamoron'u kabul etti.

AHKYG

20 Ekim Riyaseticumhur başyaver-liğine vekaletinde bulunan binbaşı Celal Bey tayin edilmiştir.


20 Ekim Tevkifhane müdürü Meki Beye işten el çektirilmiştir.

"Müdürlük vazifesini vekaleten asliye mahkemeleri baş katibi Avni Bey görecektir. Bu hadiseye sebep tevkifhanede bazı mevkufların yeni gelenlerden so-yarcasına para almaları iddiasıdır."


21 Ekim Tacirler Ecnebi Bankalar-dan şikayete başladılar.


22 Ekim Mustafa Kemal Paşa'nın İs-tanbul'dan Ertuğrul Yatı ile Derince'ye geçti ve buradan trenle Ankara'ya hareket et-ti.

C. 23.10.1932 AYG 231



23 Ekim Mustafa Kemal Paşa Anka-ra'ya geldi.

C. 24.10.1932

24 Ekim Hakkari ili idari taksima-tında değişiklik yapıldı.

Boyabat, Durağan nahiye merkezinin Çerçiler köyü-ne nakli; Hakkari ili Gevar ilçesi Bacirge'ye bağlı İle, Dire, Bani, Gelenkani, Bikozan, Besiki Kurtekevil, Avik, Hermi, Mitirban, Aylavan ve Meşkan'ın Gevar'a nakli.

BCA: 30..11.1.0/ 73.28..7./ 9106

24 Ekim İstanbul, Konya ve Ağrı il-leri idari teşkilatında deği-şiklikler yapıldı.

BCA: 30..11.1.0 / 73.27..6. / 9069

24 Ekim Eskişehir ili idari taksima-tında değişiklikler yapıldı.

Eskişehir Merkez İlçesine bağlı Özdenk ve Dere; Çif-teler nahiyesine bağlı Uyuzhamam ve Koşmak, İsmetpaşa nahiyesine bağlı Arapsu köylerinin Alpu nahiyesine bağlanmaları, Yarımca nahiye merkezinin Taşköprü köyüne nakli; Seyitgazi ilçesi Numanoluk köyünün Kırka nahiyesine, Göknebiköyünün Seyit-gazi ilçe merkezine bağlanması; Balıkesir Gönen il-çesi Sarıköy nahiyesi Babayaka köyünün Gönen ilçe merkezine bağlanması kabul edildi.

BCA: 30..11.1.0/ 73.28..13./ 9116; 30..11.1.0 / 73.28..4./ 9099; 30..11.1.0/ 73.28..15. / 9119

24 Ekim Van ilinin idari taksimatın-da değişiklik yapıldı.

Van'ın Timar Nahiyesine bağlı Şivekar Köyünün Muradiye İlçesine bağlanması kabul edildi.

BCA: 30..11.1.0/ 73.27..15. / 9083

24 Ekim İstanbul Emniyet Müdürlü-ğü 6.ŞubeMüdürlüğüne Fa-ik Bey tayin edildi.

Faik Bey bu görevi vekaleten sürdürmekteydi. BCA: 30..11.1.0 / 73.27..9. / 9074

24 Ekim Behisni (Besni) Kaymaka-mı Abdülkerim Refii mer-keze alındı.

BCA: 30..11.1.0/ 73.28..14. / 9117

24 Ekim Kulp Kaymakamı Zafer Nezihi Bakanlık emrine alındı.

BCA: 30..11.1.0/ 73.27..14. / 9082

24 Ekim Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü'ne Naci Bey ta-yin oldu.

BCA: 30..11.1.0/ 73.27..14. / 9082

24 Ekim Kaymakamlık ve mektup-çuluklara tayinler yapıldı.

Kandıra, Karaman, Ereğli, Ermenek, Geyve, Miha-lıççık, Genç, Foça, Hınıs ve Pazarcık Kaymakamlık-ları ile Artvin, Amasya, Aydın, Isparta, Maraş ve Trabzon mektupçuluklarına tayinler yapıldı.

BCA: 30..11.1.0 / 73.28..8. / 9108

24 Ekim Adalet Vekaleti İstatistik ve Neşriyat Müdürlüğü'ne Mehmet Behaettin'in tayini yapıldı.

BCA: 30..11.1.0/ 73.28..17. / 9121

24 Ekim Elazığ ve Erzurum 2. S. Emniyet Müdürlüklerine Dörtyol ve Yıldızeli Kay-makamları Nuri ile Şevket'in tayinleri.

BCA: 30..11.1.0 / 73.27..5. / 9065

1932 Yılı 397


25 Ekim Gelecek sene ilk mektep ki-tapları öz Türkçe olacaktır.

Milli Eğitim Bakanı Reşit Galip Bey bakanlığın gele-cek sene özellikle ilkokul kitaplarını tamamen Türk-çe basmak kararında olduğunu beyan etmiştir.


25 Ekim Mustafa Kemal Paşa İtalya, Yugoslavya, İspanya elçile-rinin Çankaya'da itimatna-melerini takdim törenlerin-de elçilerin söylevlerini ce-vapladı.

AHKYG

26 Ekim İstanbul'da "yo-yo" revaçta. Bütün dünyayı saran yo-yo oynama merakı İstanbul'-da da çok kısa sürede artmıştır. Yo-yo oyuncağı tica-reti de kısa sürede en çok kar getiren işler arasına girmiştir. Beyazıt'tan Tahtakale'ye inen caddedeki 27 dükkan yaptıkları geleneksel işleri bırakıp İstanbul halkına yo-yo oyuncağı yetiştirmeye çalışmıştır. Yoyonun çıkardığı sesten bıkan İstanbul halkının şi-kayeti üzerine Kasım 1933'te belediye bu oyunu ya-saklamıştır.

CYBY

26 Ekim Urfa Valisi Kadri Paşa Ve-kalet emrine alındı.

BCA: 30..18.1.2 / 31.67..9. / 71-63

26 Ekim Kütahya Valiliği'ne Mülki-ye Müfettişi Sahip Behiç tayin edildi.

BCA: 30..18.1.2/ 31.67..10. / 71-364

26 Ekim Bazı illerin bütçelerinde aktarma yapılması ve tahsi-sat ilavesi tasdik oldu.

BCA: 30..18.1.2 / 31.68..8. / 13432 / 74-185

26 Ekim İran'dan gelen, Halikanlı Aşiretinden 27 kişinin va-tandaşlığa alınması

BCA: 30..18.1.2/ 31.67..18. / 13422 / 1-390

27 Ekim Mustafa Kemal Paşa öğ-retmenlere yönelik sözler söyledi.

"Memleketi, ulusu kurtarmak isteyenler için, hami-yet, hüsnüniyet, fedakarlık, gerekli olan vasıflardır. Fakat, bir toplumdaki hastalığı görmek, onu tedavi etmek, toplumu günümüz icaplarına göre ilerletmek için bu nitelik kafi gelmez; bu niteliğin yanında ilim ve fen lazımdır. İlim ve fen teşebbüslerin merkezi, uygulamaları ise mekteptir. Mektebin vereceği ilim ve fen sayesindedir ki Türk ulusu, Türk sanatı, ikti-sadiyatı, Türk şiir ve edebiyatı, bütün mükemmel ve yeni şeyler ile inkişaf eder... Bu hayat ancak ilim ve fen ile olur. İlim ve fen nerede ise oradan alacağız ve her ulus ferdinin kafasına koyacağız. İlim ve fen için kayıt ve şart yoktur."

AHKYG

27 Ekim Veteriner İşleri Genel Mü-dürlüğü'ne Sabri Bey tayin edildi.

BCA: 30..11.1.0/ 73.29..15. / 9151



27 Ekim Mustafa Kemal Paşa Çan-kaya'da İran Dışişleri Ba-kanı'nı kabul etti.

C. 28.10.1932

27 Ekim Fransa ile itilafname. Suriye'de Türklere ait emlak ve Türkiye'de Suriyeli-lere ait emlak hakkında Fransa hükümeti ile itilafname Ankara'da akdedildi.

TCAMA

27 Ekim Türkiye-Suriye hududu üzerinde demiryolların işle-tilmesine dair Türkiye - Fransa hükümetleri arasın-da yapılan mukavele Anka-ra'da imzalandı.

TCAMA

28 Ekim Gazi Mustafa Kemal Paşa'-nın MacArthur'la konuşma-sı.

Gazi konuşmasında Avrupa'da Almanya'nın Versay Antlaşmasını tasfiyeye çalışacağı ve batılı devlet adamlarının gafleti ile Avrupa'da savaş çıkarsa bun-dan Bolşevikler'in yararlanacağı Sovyet Rusya'nın yalnız Avrupa'yı değil Asya'yı da tehdit eden başlıca kuvvet halini alacağını belirten uzak görüşlü sözleri söylemiştir.

AY

29 Ekim Cumhuriyet bayramının dokuzuncu yıldönümü kut-landı.


30 Ekim Terkos Şirketi casuslukla itham ediliyor.


30 Ekim Mahalli İdareler Genel Müdür yardımcılığına tayin yapıldı.

Mahalli İdareler Genel Müdür Yardımcılığı'na 2. Sı-nıf Mülkiye Müfettişi Hüseyin Sabri tayin edildi.

BCA: 30..11.1.0 / 73.30..1. / 9157

30 Ekim Mülkiye Müfettişliğine ta-yinler yapıldı.

İnebolu, Balya ve Kemaliye Kaymakamları Ahmet Rasim, Ahmet Refik ve Kamil Fuat'ın 3. S. Mülkiye Müfettişliklerine tayinleri yapıldı.

BCA: 30..11.1.0/ 73.29..18. / 9154

30 Ekim Gaziantep Emniyet Müdür-lüğü'ne tayin.

Gaziantep Emniyet Müdürlüğü'ne Karaburun Kay-makamı Fazlullah Necati'nin tayini.

BCA: 30..11.1.0 / 73.30..2. / 9158

30 Ekim Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Personel ve Levazım Müdürlüğü'ne Danıştay Muavinlerinden Celal Agah tayin edildi.

BCA: 30..11.1.0 / 73.30..8. / 9165

30 Ekim Tahran Büyükelçiliği'nde Ortaelçilik Müsteşarı Nu-man Tahir'in merkeze nakli ile yerine merkezden Sela-hattin Refet'in tayini yapıldı.

BCA: 30..11.1.0 / 73.30..6. / 9163

30 Ekim Erzurum Pülk'de Ahmet Celalettin'e verilen Petrol madeni ruhsatı.

BCA: 310..10.0. 25 / 1024.1453..0. / 45 /

1932 Yılı 399


30 Ekim Dikili, Gördes ve Urla kaymakamlıklarına Fikri, Fuat ve Nazım'ın tayini, Simav Kaymakamı Cemil'in Bakanlık emrine alınması.

BCA: 30..11.1.0 / 73.30..4. / 9161

31 Ekim Esnaf cemiyetleri yeni öl-çüler için hazırlıklara de-vam etmektedirler.

Bakkallar cemiyeti, kilo ile okka arasındaki farkı gös-termek için resimli tablolar bastırmıştır. Diğer esnaf cemiyetleri de bu tarzda tablolar yaptırmaktadırlar.

A. 1 Teş-rinisani 1932

31 Ekim Terkos hakkında bir itham. "Terkos Şirketi'nin umumi harpten evvel Rus askeri hareketini kolaylaştırmak üzere Ruslar'a bir mektup verdiği hakkında Türkiye post gazetesinde çıkan bir makale belediyenin nazarı dikkatini celp etmiştir. Gazetenin bu nüshası ile tercümesi belediye riyaseti tarafından dahiliye, hariciye, nafıa ve adliye vekalet-lerine gönderilmiş, hükümetin nazarı dikkati celbedilmiştir."

A. 1 Teşrinisani 1932

31 Ekim Osmanlı döneminin son sadrazamı Ali Rıza Paşa İs-tanbul'da öldü.

TCSYK

1 Kasım Gazi hazretlerinin nutku sesli filme alındı.

Gazi hazretlerinin meclis küşadındaki nutku İpek film tarafından sesli filme alınmıştır.


1 Kasım TBMM'nin 4. dönem 2. toplantı yılı Cumhurbaşka-nı Mustafa Kemal Paşa'nın bir nutkuyla açıldı.

"Türk dilini kendi benliğine, aslındaki güzellik ve varlığına kavuşması için, bütün devlet kuruluşlarımı-zın özenli olmasını isteriz… Kültür işlerimiz üzerine ulusa gönüllerimizin titrediğini bilirsiniz. Bu işlerin başında da Türk tarihini doğru temeller üzerinde kurmak, öz Türk diline değeri olan genişliği vermek için candan çalışmakta olduğunu söylemeliyim..." Büyük Millet Meclisi Gazi hazretlerinin nutku ile açıldıktan sonra divan başkanlığı seçimine geçilmiş-tir. Başkanlığa Kazım Paşa, Reis vekilliklerine Trab-zon mebusu Hasan, Bursa mebusu Refet ve sabık maarif vekili Esat Beyler seçilmişlerdir.

GB, AHKYG, ATDK, S.P. 1 Kasım 1932, A. 2 Teşrinisani 1932

1 Kasım Diş Tabibleri Kongresi açıldı.

S.P. 2 Kasım; BCA: 30..10.0.0/ 229.540..8. / 4098

1 Kasım Tahran Büyük Elçiliği Müsteşarlığına Selahaddin Refet Bey tayin edilmiştir.

S.P. 2 Kasım

1 Kasım Seyrisefain ile İnhisar İda-resi arasında anlaşmazlık ortaya çıkmıştır.

S.P. 2 Kasım

2 Kasım İskan idaresinde suistimal işinden dolayı elli kişi hak-kında Vilayet İdare Heyeti tarafından lüzumu muha-keme kararı verilmiştir.

A. 3. Teşrinisani 1932



2 Kasım Mustafa Kemal Paşa, An-kara Halkevini ve Numune Hastanesini ziyaret etti

AHKYG

2 Kasım İktisat Vekaleti iktisadi iş-lerde ihtisaslarından geniş ölçüde yararlanmak üzere ecnebi uzmanlar getirmeye karar verdi.

Bu doğrultuda vekalette daima ecnebi bir müşavir bulunacağı, her şubenin başında da uzmanların yer alacağı belirtilmiştir.

S.P. 3 Kasım, A. 2 Teşrinisani 1932

2 Kasım Dahiliye Vekaleti tarafın-dan yeni Nüfus Kanunu projesi hazırlanmaktadır.

S.P. 3 Kasım

2 Kasım İstanbul Emniyet Müdürlü-ğü kadrosunda terfiler ya-pıldı.

S.P. 3 Kasım

3 Kasım Isparta Maarif Müdürlüğü'-ne,Yüksek Öğrenim Daire eski Şube Müdürü Ziyanın tayini yapıldı.

BCA: 30..11.1.0/ 73.30..18. / 9175

3 Kasım Orduda görevlendirilen ya-bancı uzmanlara ait 1932 yılı bütçesindeki kadroları tasdik edildi.

BCA: 30..18.1.2/ 31.68..15./ 13439

4 Kasım Birkaç gün evvel İstanbul Vekaleti makamına Terkos Şirketi'nin vergi kaçakçılığı yaptığı hakkında ihbar ol-muştur.

İhbara göre şirket beş senedir kaçakçılığı gizli tutma-yı başarabilmiştir.

S.P. 5 Kasım

5 Kasım Türkiye - İran Devleti ara-sında aktolunan dostluk muahedenamesi Ankara'da imzalandı.

TCAMA

5 Kasım TC ile İran arasında aktolunan Emniyet, Bita-raflık ve İktisadi Emek Be-raberliği Muahedenamesi Ankara'da imzalandı.

TCAMA

6 Kasım Gazi hazretleri ile İran şahı Pehlevi hazretleri arasında bir mülakat vuku bulması tekarrür etmiştir.

Türkiye'nin dış politikada komşu devletlerle iyi ge-çinme stratejisi devam etmektedir.


6 Kasım Hariciye tayinleri yapılmış-tır.

Kahire maslahatgüzarı Mehmet Ali Şevki Bey büyü-kelçilik müsteşarlığına terfi etmiştir. Hariciye müdür-lerinden Celal Bey, ortaelçilik müsteşarı unvanıyla Hicaz, Necit ve mülhakatı maslahatgüzarlığına tayin edilmiştir.


7 Kasım Yeni tütün layihası yakında matbuata, ticaret, ziraat odalarına verilecektir.

İstanbul'da hazırlanan yeni tütün kanun layihası inhi-sarlar vekaletine geldi. Vekalet projeyi bastırarak ya-kında matbuata, ticaret, ziraat odalarına, tütün işleri ile uğraşan müesseselere gönderecek ve mütalarını soracaktır.


1932 Yılı 401


8 Kasım Halk Fırkası grubu toplan-tısında vapurculuk layiha-sının tadiline karar verildi.

Yeni layiha ile geçen sene mecliste kabul edilen va-purculuk kanunu tadil edilecektir. Yeni layihaya göre milli kabotaj işi devlete ait olacaktır. Devlet bu işi ehli olan gruplara ve bazı şerait altında verecektir. Yeni layiha ile ayrıca seyrisefainin idare tarzında da bazı değişikler yapılacak. Seyrisefain iki teşekkül al-tında idare olunacaktır. dalar ve mütecavir sahiller teşkilatı ayrı bir idare olacak, limanlar arasında işle-yen vapurlar da ayrı bir teşkilata tabi tutulacaktır. Bu idarelerin başına ayrı birer müdür tayin olunacaktır.

A. 9 Teşrinisani 1932; S.P. 9 Kasım

8 Kasım Zonguldak'ta Uzun Mehmet adına dikilen anıt açıldı.

TCSYK

8 Kasım Almanya'da Nazilerin du-rumu.

Almanya'da seçimlerde 34 sandalye kaybeden Nazi-ler elde ettikleri 196 milletvekilliği ile en büyük parti olma durumunu korudu.

CYBY

8 Kasım ABD'de başkanlığa De-mokrat Parti adayı Franklin D. Roosevelt seçildi.

GB

9 Kasım Siirt Mektupçusu Atıf'ın Bakanlık emrine alınması.

BCA: 30..11.1.0 / 74.31..7. / 9184

10 Kasım Maliye vekaleti bankaların kontrolüne ilişkin yeni bir kanun layihası hazırlamak-tadır.

Bu layihaya göre bakanlık bankaların durumunu ve bankalardaki mevduatı kontrol edebilecektir.


10 Kasım 23/4/1932 Tarih ve 1949 Numaralı Posta, Telgraf ve Telefon Merkezleri Müdür ve Başmemurlarının İdare-ye Mahsus Binalarda İcar-sız İkametleri Hakkındaki Kanunun Sureti Tatbikini Mübeyyin 13349 sayılı Ta-limatname yayımlandı.

BULMAÇ

11 Kasım Herkesin bir soyadı olacak Dahiliye vekaleti bir soyadı kanunu layihası hazırla-maktadır. Layihanın ihtiva ettiği esaslara göre kanu-nun tatbikine geçilmesinden altı ay sonra herkes ken-disine bir aile adı bulmaya ve bu adı nüfus kütüğüne yazdırmaya mecbur tutulacaktır. Bu adların bir şahıs adı, tarihi bir ad veya yer ve yurt adlarıyla alakadar olmasında mahzur görülmeyecektir. Yalnız adı kul-lanacak adam ve ev halkının o adla olan alakasının vesikalarla ispatı lazımdır.


11 Kasım TBMM Yüksek Reisliğinin 11.11.1932 Tarih ve 2/48/1618 Numaralı Tezke-resiyle Heyeti Umumiyenin 10/11/1932 Tarihli 3üncü İnikadında Değiştirildiği Bildirilen Büyük Millet Meclisi Dahili Nizamname-sinin 22inci Maddesinin Değişik Şekli

BULMAÇ



13 Kasım Ziraat Vekaleti tayinleri yapıldı.

Samsun orman müdürü Asım Beye işten el çektirildi. Yerine vekaleten İstanbul orman fen kontrolörü Ce-mal Bey tayin edilmiştir. Erzincan ziraat müdürü Ek-rem Bey Kastamonu’ya, Trabzon müdürü Hüseyin Avni Bey Eskişehir'e, Eskişehir müdürü Fehmi Bey Bilecik müdürlüğüne, sabık Bilecik ziraat müdürü Ömer Lütfi Bey de Trabzon müdürlüğüne tayin edil-mişlerdir.


13 Kasım Bir mebus istifa etti. Samsun mebusu Aziz Bey Meclis riyasetine gönder-diği bir mektupta ahvali sihhıyesinden dolayı istifa ettiğini bildirmiştir. Kendisi bir seneden beri rahatsız bulunmakta idi.


13 Kasım Askeri Memurlar Talimat-namesinin 25 ve 26ıncı Maddelerini Tadil Eden 13397 sayılı Talimatname yayımlandı.

BULMAÇ

13 Kasım İlk kadın hükümet tabibi Dr. Müfide Kazım göreve başladı.

1932 yılı içinde kamu yönetiminde kadınlara önemli görevler verilmeye başlanmıştır.

ÜKC 185, AE 54

13 Kasım Dışişlerinde tayin yapıldı. Üsküp Konsolosu Ali Rıza'nın merkeze alınarak ye-rine Ahmet Nesip'in ve Köstence Konsolosluğuna da Asaf'ın tayinleri.

BCA: 30..11.1.0/ 74.31..10. / 9187

14 Kasım Ankara şehrinin kati planı meclis koridoruna asılmış-tır.

Planı alaka ile tetkik eden mebusların çoğu İstanbul'-da da bir plan yapılmasını ve plansız inşaat yüzünden husule gelen emrivakilerin önünün alınmasını istiyor-lar.


15 Kasım İki ecnebi müşavir geliyor: Biri inhisarlar, diğeri güm-rüklerle meşgul olacak.


15 Kasım Sivas'ın idari taksimatında değişiklik yapıldı.

Sivas'ın Gürün İlçesine bağlı Karatoruk Nahiye mer-kezinin Konakpınar Köyüne nakli kabul edildi.

BCA: 30..11.1.0/ 74.31..17. / 9194

15 Kasım Kaymakamlıklara tayinler. Akseki, Kemah, Sürmene, Mudurnu, İmroz, Hekim-han, Beypazarı, Nallıhan, Mutki, Hozat, Ovacık, Mu-radiye, Yaylak ve Suruç Kaymakamlıklarına tayinler yapıldı.

BCA: 30..11.1.0/ 74.31..15. / 9192

15 Kasım Muğla'nın idari taksimatın-da değişiklik yapıldı.

Muğla'nın Karaabat nahiyesine bağlı Bayır Köyünün Milas’a bağlı Sekiz hanelik bir mahallesi Bodrumun Bayır Köyüne bağlandı.

BCA: 30..11.1.0 / 74.32..2. / 9199

15 Kasım Emniyet umum müdürlü-ğünde tayinler

Emniyet genel müdür yardımcılığına, genel müfettiş-lik asayiş müşaviri Şükrü Bey, altıncı şube müdür yardımcılığına da beşinci şube şefi Şükrü Bey tayin edilmişlerdir.

BCA: 30..11.1.0/ 74.31..13. / 9190

17 Kasım Almanya'da hükümet kur-mayı başaramayan von Papen şansölyelikten istifa etti.

CYBY

1932 Yılı 403


19 Kasım Fabrika sahipleri bekledik-leri yardıma kavuştu.

Millet Meclisi'nin sanayiye verilmesini kabul ettiği bir buçuk milyon liralık ibtidai madde muafiyetinin 750 bin lirası sanayinin muamele vergisi için alıkon-muştur. Geri kalan 750 bin lira teşvike muhtaç sana-yiye verilecektir. Böylece hissesine muafiyet düşen müessese gümrüksüz mal alabilecektir. Hazırlanan liste İktisatVekaleti Müsteşarlığındadır.

S.P. 20 Kasım

20 Kasım Muş Mektupçusu Tevfik'in Bakanlık emrine alınması.

BCA: 30..11.1.0 / 74.32..7. / 9204

21 Kasım Çemişkezek ve Maden be-lediye reisliklerinin kay-makamlar tarafından idare edilmesine karar verildi.

BCA: 30..18.1.2 / 32.72..5. / 13509 / 82-28

21 Kasım İstanbul tacirleri arasında kurulmak üzere ticaret bir-liğinin nizamnamesi yapıl-dı.

Nizamnameye göre birlik, tacirler arasında çıkacak ihtilaflarda hakem olacaktır.

S.P. 22 Kasım

21 Kasım Maden imtiyazları verildi. Kırşehir Buğuz, Arabın ve Yazıpınar'da Celalettin Uslu, Tahsin ve Nihat Beylere verilen Linyit ve De-mir madeni işletme ruhsatı.

BCA: 310..10.0. 40 / 1622. 2235..0./ 767 / 16

21 Kasım Urfa Valisi Kadri Paşa emekliye sevk edildi.

Kadri Paşa emekliye sevk edilmeden önce merkeze alınmıştı.

BCA: 30..18.1.2 / 32.71..9. / 13493 / 71-365

21 Kasım Bazı Valilerin yerlerinin değiştirilmesi hakkında Ka-rarname.

Muş valisi Feruh Bey Şebinkarahisar valiliğine, Van valisi Mithat Bey Muş valiliğine, Isparta valisi Ah-met Durmuş Bey Afyon Karahisar valiliğine, Afyon Karahisar valisi Fevzi Bey Isparta valiliğine tayin edildiler.

BCA: 30..18.1.2/ 32.71..10. / 13494 / 71-366

23 Kasım Damga Resmi Kanununun 32inci Maddesinin 20inci Fıkrasının Tefsiri

BULMAÇ

26 Kasım Soyadı layihası ikmal edilmiştir.

Layihanın son şekline göre soyadı kullanmaya herkes zorlanacak, birinin soyadını diğeri kullanmayacaktır. Ad bulamayanlara hükümet ad bulacaktır, bunun için soyadı olacak adlar hazırlanacaktır.


26 Kasım Arazi Vergisi Kanununun 5inci Maddesinin Tefsiri

BULMAÇ

26 Kasım Bazı illerin bütçelerine ait aktarma ve ek ödenekleri tasdik edildi.

BCA: 30..18.1.2/32.72..18./13522 / 74-186

27 Kasım Musiki Muallim Mektebi Talimatnamesinin 9uncu Maddesinin Tadiline Dair

BULMAÇ



28 Kasım Fatih Belediyesinde tahki-kat: Baş mühendisle bir mühendisin vazifelerine ni-hayet verildi.

Fatih Belediyesi fen heyeti katiplerinden Nazmi Efendi bir müteahhitten para istemek cürmile zan al-tına alınmıştır. Bu husustaki tahkikat, belediye mü-fettişlerinden Necati Bey tarafından idare edilmekte-dir. Necati Beyin verdiği rapor üzerine Vali Bey Nazmi Efendiden başka Fatih Belediyesi başmühen-disi Fuat ve bir kısım mühendislerinden Saim Beyle-rin vazifelerine son vermiştir. Müfettiş Necati Bey, Fatih Belediyesi heyeti fenniyesinde tahkikatını ge-nişletecektir.


28 Kasım Danıştay Başkan yardımcı-lığına Emin Ahmet'in tayini yapıldı.

BCA: 30..11.1.0/74.32..16./9213

29 Kasım Vekaletlerde yeni sene büt-çesi için hazırlıklar devam ediyor

Bütçeler kanunuevvel sonuna kadar bitirilerek maliye vekaletine gönderilecek ve oradan heyeti vekileye gönderilecektir. Heyeti vekile tetkikatını bitirdikten sonra bütçe Şubat'ta meclise tevdi edilecektir. Yeni bütçe sıkı bir tasarruf esasına göre hazırlanmaktadır.


29 Kasım Sıhhiye vekaleti bu sene Büyük Millet Meclisinde müzakere edilmek üzere hastaneler hakkında bir ka-nun layihası hazırlamıştır.

Yeni kanunun bir maddesine göre hiçbir hekim bir hastanın ameliyatı için tek başına bir karar vereme-yecek, mutlaka hastanın muzdarip bulunduğu hasta-lığın mütehassısı ile konsültasyon yapmaya mecbur olacaktır.


29 Kasım Jön Türk Hareketi'nin ön-derlerinden Ahmet Cevdet Bey İstanbul'da öldü.


30 Kasım Ziraat vekaleti iki mütehas-sıs getirtiyor.

Ziraat vekaleti zirai iktisat ve ziraat makineleri hak-kında iki ecnebi mütehassıs getirmeye karar vermiş-tir.


30 Kasım Belediyede teftiş: Müfettiş-lere dair yeni bir talimat-name

Yeni talimatnamede belediye müfettişlerinin salahi-yeti tevsi edilecektir. Talimatnamede belediye müfet-tişlerinin salahiyeti tevsi edilecektir. Eskiden zabıtai belediye vazifelerine ait bütün teftiş belediye müfet-tişlerine aitti. Vilayetle belediye birleştirildikten son-ra zabıtai belediye de polis kadrosuna sokulmuş ve bu suretle bunların teftiş ve mürakabesi polis ve mül-kiye müfettişlerine verilmişti. Bir zabıtai belediye memuru hakkındaki tahkikat yapmak ve bu tahkikata memuru mesul etmek polis ve mülkiye müfettişlerine aittir. Yeni talimatnamede bu hususta yeni hükümler bulunacaktır.

A. 1 Kanunu-evvel 1932

30 Kasım Bazı illerin bütçelerine ait aktarma ve ek ödenekleri tasdik edildi.

BCA: 30..18.1.2/32.72..19./13523/ 74-187

1 Aralık Askeri ve Mülki Tekaüt Kanununun 53üncü Mad-desinin Tadiline ve Mezkur Kanuna Bir Muvakkat Madde İlavesine Dair 2071 Sayılı Kanun yayımlandı.

BULMAÇ

1932 Yılı 405


2 Aralık İstanbul mebusluğuna yeni seçim yapıldı.

Merhum Ahmet Rasim Beyden boşalan İstanbul me-busluğuna Halk Fırkası adayı İbrahim Tali Bey se-çilmiştir.


2 Aralık İstanbul vilayeti dahilinde-ki köy mekteplerindeki münhal muallimliklerin hemen hepsi dolmuştur.

Bu sene muallim mektebinden çıkan muallimler de tamamıyla köylere dağıtılmışlardır.


2 Aralık Almanya'da Kurt von Scleicher şansölye atandı.

CYBY

3 Aralık Dilci ve Şair Samih Rıfat Bey Ankara'da öldü.

CYBY

3 Aralık Belediyenin geçen seneler-den kalma üç yüz bin lira-lık istimlak borcu vardır.

Belediye söz konusu borcu halka bir an önce vermek için şehir meclisinde bir karar almıştır. Karar dahiliye vekaletince tasdik edildikten sonra borçların tesviye-sine başlanacaktır.


4 Aralık Arazi vergisi varidatının mahalli idarelerle belediye-lere devri ve bina iratları vergisiyle kazanç vergileri-nin hazine emrinde bulun-durulması hakkındaki tet-kikata devam edilmektedir. Yakında bir layiha hazırla-nacaktır.


4 Aralık 13507 sayılı Söz Derleme Talimatnamesi yayımlandı.

BULMAÇ

5 Aralık Harcırahlara ilişkin yeni kanun layihası hazırlanmış, meclise tevdi edilmek üze-redir.

Bu layihaya göre harcırahlar kilometre üzerinden he-saplanacak, ayrıca gerçek masraflar verilecektir.


5 Aralık Takas usulü: Yeni talimat-namenin mühim bir mad-desi

Takas komisyonunun neşredilen yeni talimatnamesi-nin dokuzuncu maddesine göre devlet, idarei hususi-ye, mülhak, menfaii umumiyeye hadım müesseseler bütçelerinden veya imtiyazlı müessese ve şirketler ta-rafından ödenmek şartıyla ecnebi memleketlerden it-hal edilecek mallara mukabil halı, tiftik, gülyağı, pa-lamut ve hülasası, kereste ve travers ihraç olunacak-tır.


5 Aralık Takas Komisyonu Teşkili Hakkında 13501 Sayılı Ta-limatname yayımlandı.

BULMAÇ

5 Aralık Sağlık müdürlüğüne tayin yapıldı.

Kütahya Sağlık Müdürlüğüne Dr. Fazıl Berki, Diyar-bakır Sağlık Müdürlüğüne Dr. Fehmi'nin tayinleri.

BCA: 30..11.1.0/74.33..13./9230; BCA: 30..11.1.0/74.33..12./9229



7 Aralık Hariciye tayinleri Hariciye vekaleti elçilik işleri müdürü Muammer Hamdi Bey Moskova sefareti ikinci katipliğine, Bük-reş sefareti üçüncü katibi Bekir Bey de Bükreş ikinci katipliğine tayin edilmişlerdir.


7 Aralık Muhsin Ertuğrul'un çektiği "Bir Millet Uyanıyor" filmi gösterime girdi.

Muhsin Ertuğrul bu filmle Kurtuluş Savaşını konu alan ilk film "Ateşten Gömlek"ten 9 yıl sonra yeni-den milli mücadele dönemine kameralarını çevirmiş-tir. Filmde tarihsel gerçekler yer yer bir macera hava-sı içinde nakledilmiştir.

TCSYK; CYBY

7 Aralık 11 Teşrinievvel 1929 Ta-rihli Kararname ile Kabul Edilen Vakıf Zeytinliklerin İdare, Müzayede ve İhale-sine Dair Talimatnameye Müzeyyel 13504 sayılı Ta-limatname yayımlandı.

BULMAÇ

10 Aralık Uluslararası Telekomüni-kasyon Mukavelesi Mad-rid'de imzalandı.

TCAMA

10 Aralık 21 Temmuz 1931 Tarih ve 1857 Numaralı Kanunun İlgasına Dair 2072 sayılı Kanun yayımlandı.

BULMAÇ

10 Aralık 1931 Mali Senesi Zarfında Amenejman ve Teşcir İşle-rinde İstihdam Edilmiş Olan Orman Fen Memurla-rının Yevmi Tazminatları Hakkında 2073 sayılı Ka-nun yayımlandı.

BULMAÇ

10 Aralık Yugoslavya, Bulgaristan, Romanya ve Suriye müslümanlarından 263 ki-şinin vatandaşlığa alınması.

BCA: 30..18.1.2/32.74..6./ 13550/ 1-398

11 Aralık İstanbul'a özgü yeni eğitim teşkilatlanması.

"Yalnız İstanbul'a münhasır olmak üzere yeni ders senesi başından itibaren yeni bir maarif teşkilatı yapı-lacaktır. Bu bağlamda İstanbul'da bir umumi müfet-tişlik kurulacaktır. Kurulacak umumi müfettişlik orta mekteplerin, liselerin, maarif vekaletiyle alakası olan sair müesseslerin işlemlerine bakacaktır."

S.P. 12 Aralık

12 Aralık İlk kadın Dışişleri memuru Adile Maksudi Arsal göre-ve başladı.

AKSCK 236

12 Aralık 3. İktisat ve Tasarruf Haf-tası Başbakan İsmet Paşa'-nın bir konuşmasıyla açıldı.

GB

13 Aralık İktisat Vekaletinde tayin. İhracat ofisi raportörlerinden Avni Bey iktisat veka-leti mukaveleleri tetkik dairesi müdürlüğüne tayin edilmiştir.


1932 Yılı 407


13 Aralık Tapu Müdürlüklerine tayin-ler yapıldı.

Yozgat, Aksaray, Rize ve Gümüşhane Tapu Müdür-lüklerine Ömer Lütfi, Niyazi,Bilal ve Ahmet Tevfik'in tayinleri.

BCA: 30..11.1.0/74.34..9./ 9246

13 Aralık Hariciye tayinleri yapıldı. Bükreş Elçiliği ikinci katipliğine İlhami Bey, Mos-kova sefareti ikinci katipliğine de Muammer Hamdi Bey tayin edilmişlerdir. Moskova ikinci katibi Ekrem Bey vekalet emrine alınmıştır. Bern sefareti ikinci katibi Nedim Veysel Bey de merkeze nakledilmiştir.

BCA: 30..11.1.0/74.34..11./9248; BCA: 30..11.1.0/74.33..18./9235

16 Aralık Samsun-Sivas demiryolu (395 km) hizmete açıldı.

TCSYK

17 Aralık Vekiller heyeti Osmanlı borçlarını görüştü.

Vekiller heyeti toplanarak Saracoğlu Şükrü Beyle hamiller arasında, Osmanlı borçları hakkında son du-rumu incelemeye başlamış, hariciye ve maliye bakan-larının verdikleri bilgileri dinlemiştir.


17 Aralık İcra ve İflas Kanununa Gö-re Tanzim Olunan Numu-nelerin Kullanma Tarzına Dair Talimatname yayım-landı.

BULMAÇ

17 Aralık İstanbul İncirli'de Hafız Bey'e verilen Çimento ve Kireç işletme ruhsatı.

BCA: 310..10.0. 34/1332. 1875..0./ 609/234

17 Aralık Erzurum Mektupçusu Sır-rı'nın Bakanlık emrine alınması.

BCA: 30..11.1.0/74.34..16./9254

18 Aralık Yeni ölçüler kanununun tatbikinin geri bırakılması kararlaştırılmıştır.

Buna sebep memleketin her tarafında yeni ölçülerin bulunamaması ve diğer vasıtaların hazırlanamaması-dır. İktisat vekaleti bu hususta bir kanun layihası ya-parak Heyeti Vekile’ye gönderecektir. Heyeti vekile kanunu acele müzakere edilmek üzere meclise gön-derecektir. Ölçüler kanununun tatbikine 1935 senesi başında başlanması teklif edilecektir.


18 Aralık Ankara'da İsmet Paşa Kız Enstitüsü'nde "I.Kadın İkti-sat Sergisi" açıldı.

Mustafa Kemal Paşa Ankara'da İsmet Paşa Kız Ensti-tüsünde açılan 1. Kadın İktisat sergisini ziyaret etti.

ÜKC 185

21 Aralık Orman Amenajman Grup-larına ve Bu İşlerde Çalışan Orman Mühendislerine Yevmiye Hesabiyle Veril-mekte Olan Tazminatın Su-reti Tediyesindeki Tered-düdün Tefsir Tarikiyle Halledilemiyeceğine Dair 737 sayılı Heyeti Umumiye Kararı yayımlandı.

BULMAÇ



22 Aralık Hindistan'daki İngiliz yöne-timi, aralarında Gandhi'nin bulunduğu 28.000 mahku-mu serbest bıraktı.

CYBY

24 Aralık Adalet Bakanlığı Müfettiş-liklerine tayinler yapıldı.

BCA: 30..11.1.0/74.35..14./9272

25 Aralık Mustafa Kemal Paşa Anka-ra'da Başbakanlığa teşrif ederek Bakanlar Kurulu'-nun oturumuna başkanlık etti.

AHKYG

25 Aralık Erzurum'un Ağzıaçık mev-kiinde linyit madeninden % 5 resmi nisbi alınması.

BCA: 30..18.1.2/32.80..5./ 13670

25 Aralık Vatandaşlığa alınmalar. 260 müslümanın vatandaşlığa alınması. Rus tebaa-sından Natali'nin vatandaşlığa alınması.

BCA: 30..18.1.2/32.79..18./13663/1-408; 30..18 .1.2/32.79..8./ 13653/ 1-407; 30..18.1.2/32.79..5./ 13650/ 1-406

26 Aralık İstanbul Belediyesi 1933 bütçesini hazırlıyor.

1933 mali senesinin idaresi hususiye ve belediye büt-çeleri hazırlanmaya başlanmıştır. Bütçe iki ay içinde hazırlanarak şehir meclisi daimi encümenine verile-cektir.


26 Aralık Milli eğitim müdürlüğüne tayin yapıldı.

Adana Milli Eğitim Müdürlüğüne Rasim’in tayini. BCA: 30..11.1.0/74.35..18./9277

27 Aralık Mustafa Kemal Paşa'nın Heyet-i Temsiliye ile An-kara'ya gelişi ilk defa tören-le kutlandı.

CYBY

28 Aralık Terkos belediyeye geçti. Terkos şirketi ile nafıa vekaleti ve İstanbul belediyesi arasındaki mukavele Ankara'da imzalanmıştır. Bu mukavele mucibince Terkos tesisatı yeni seneden iti-baren belediyeye geçecektir. Belediye kanunusaninin birinden itibaren şehre su verecektir.


28 Aralık 2 Haziran 1929 tarih ve 1513 numaralı Kanuna Müzeyyel 2076 sayılı Ka-nun yayımlandı.

BULMAÇ

29 Aralık İstanbul'da Darülfünun ve yüksek okullar gençliğinin yerli malı lehinde miting yapıldı.

C.30 Kanunu-evvel 1932

1932 Yılı 409


29 Aralık İspirto ve Meşrubatı Küuliye İnhisarı Hakkında-ki 790 Sayılı Kanunun Sureti Tatbikiyesini Mübeyyin Olan Talimat-namesinin Tadili Hakkında 13586 sayılı Kararname yayımlandı.

BULMAÇ

30 Aralık İktisat vekaleti yakında birkaç ecnebi mütehassıs getirtecektir.

Söz konusu mütehassıslar memleketin umumi iktisa-di vaziyetini esaslı surette tetkik edeceklerdir. Bu tet-kik neticesine göre alınacak tedbirleri kararlaştırmak üzere büyük bir mütehassıs getirtilecektir.


31 Aralık Mustafa Kemal Paşa, Atina Ajansı'na demeç verdi.

Demeç yeni yıl münasebetiyle Türk-Yunan dostluğu hakkındadır.

AHKYG

31 Aralık Afyon ilinin idari taksima-tında değişiklik yapıldı.

Afyon Karahisar'ın Dinar ilçesi Dazkırı Nahiyesine bağlı Baraklı Köyü Dinar ilçesine bağlandı.

BCA: 30..11.1.0/74.35..23./9282

31 Aralık Tokat ilinin idari taksima-tında değişiklik yapıldı.

Tokat'ın Erbaa ilçesine bağlı Ferenge, Holay, Hosan ve Zilhor Köyleri Alinek Nahiyesine bağlandı.

BCA: 30..11.1.0/74.35..22./9281

31 Aralık Aydın ilinin idari taksima-tında değişiklik yapıldı.

Aydın'ın Merkez ilçesine bağlı Karahayıt nahiye merkezi Karahayıt köyünden Dalama köyüne nakle-dildi.

BCA: 30..11.1.0/74.35..21./9280

31 Aralık Mustafa Kemal Paşa, yılba-şı balosuna Ankara Palas'a gitti.

AND 128


KAYNAKÇA ALADA, Adalet Bayramoğlu, “Türkiye’de Belediye’nin 70 Yıllık Tarihine Kronolojik

Bir Yaklaşım: 1930-2000” içinde Cevat Geray’a Armağan, SBF Yayını, Ankara, 2001.

Anadolu Ajansı, Türkiye Cumhuriyeti 80. Yıl Kronolojisi, Ankara, 2005. Atatürk’ün Türkiye Büyük Millet Meclisini Açış Konuşmaları, TBMM Kültür Sanat Ya-

yın Kurulu Yayınları, TBMM Basımevi, Ankara, 1987. Atatürk’ün Tamim, Telgraf ve Beyannameleri IV, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek

Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi, TTK Basımevi, 1991. Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri I-III, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Ata-

türk Araştırma Merkezi, TTK Basımevi, 1997. AVCIOĞLU, Doğan, Türkiye’nin Düzeni: Dün, Bugün, Yarın, Birinci Kitap, Tekin, İs-

tanbul, 1998. BORATAV, Korkut, Türkiye’de Devletçilik, Gerçek Yayınevi, İstanbul, 1974. BORATAV, Korkut, Türkiye İktisat Tarihi 1908-2002, İmge Yayınevi, Ankara, 2003 CEM, İsmail, Türkiye’de Geri Kalmışlığın Tarihi, Cem, İstanbul, 1989. ÇANKAYA, Necati (der.), Atatürk'ün Hayatı, Konuşmaları ve Yurt Gezileri, Tifdruk

Matbaacılık Sanayi, İstanbul, 1985. ERDİLEK, Neşe, “Hükümetler ve Programları”, Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklope-

disi, İletişim Yayınları, 4. Cilt. FEYZİOĞLU, Turhan, Atatürk Yolu Adlı Kitabın "Giriş" Yazısı ve Atatürk Kronolojisi,

(Atatürk Yolu adlı kitaptan ayrı bası), 1981. GOLOĞLU, Mahmut, Tek Partili Cumhuriyet (1931-1938), Türkiye Cumhuriyeti Tarihi

İkinci Kitap, Kalite Matbaası, Ankara, 1974. GÜVEN, H. Sami, Türkiye’de Ulaşım Sistemi ve Karayolu Ulaştırma Kooperatifleri,

TODAİE, Ankara, 1982. İNAN, Afet, Türkiye Cumhuriyeti ve Türk Devrimi, Başbakanlık Basımevi, Ankara,

1973. KARAOSMANOĞLU, Yakup Kadri, Politikada 45 Yıl, Bilgi, İstanbul, 1968. KORKUD, Refik ve Sevim Yiğitbaş, Cumhuriyet Takvimi, Türk Fikir Ajansı Yayını,

Ankara, tarihsiz. KURU, Baki, Ramazan Arslan ve Ejder Yılmaz, İcra ve İflas Hukuku, Yetkin Yayınları,

Ankara, 2004. KURUÇ, Bilsay, Belgelerle Türkiye İktisat Politikası 1. Cilt (1929-1932), AÜSBF Yayı-

nı, No: 569, Ankara, 1988. KÜÇÜK, Yalçın, Türkiye Üzerine Tezler I: 1908-1978, Tekin, İstanbul, 1980. METİN, İsmail, “Polis Örgütünün Görevleri ve Yapısı”, Cumhuriyet Dönemi Türkiye

Ansiklopedisi, İletişim Yayınları, 6. Cilt. MİNİBAŞ, Türkel, Çağ Atlatma Serüveni, Bağlam Yayınları, İstanbul, 1994. ÖKÇÜN, A. Gündüz; Ökçün, Ahmet R., Türk Anlaşmaları Rehberi (1920-1973), A.Ü.

SBF Yayınları, Ankara, 1974. ÖNDER, Mehmet, Atatürk'ün Yurt Gezileri, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Anka-

ra, 1998. ÖZAKMAN, Turgut, Atatürk, Kurtuluş Savaşı ve Cumhuriyet Kronolojisi, Bilgi Yayın-

ları, Ankara, 1999.

1932 Yılı 411

ÖZERDİM, Sami N., Atatürkçünün Elkitabı, Türk Dil Kurumu Yayınları, AÜ Basımevi, Ankara, 1981.

ÖZŞEN, Tayfur, Bulmaç Mevzuat Kılavuzu (23 Nisan 1920-23 Nisan 1996), Cilt 1-2, TAKAV, Ankara, 1996.

POSTACIOĞLU, İlhan E., İcra Hukuku Esasları, İstanbul Üniversitesi Yayınları, Fakül-teler Matbaası, İstanbul, 1982.

ŞAHİNGİRAY, Özel, Atatürk'ün Nöbet Defteri: 1931-1938, Türk Tarih Kurumu Bası-mevi, Ankara, 1955.

TANYELİ, Uğur (ed.), Üç Kuşak Cumhuriyet, Tarih Vakfı Yayını, İstanbul, 1998. TOPRAK, Zafer, Milli İktisat-Milli Burjuvazi, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul,

1995. TÜMERKAN, Sıddık, Türkiye'de Belediyeler: Tarihi Gelişim ve Bugünkü Durum, İçişle-

ri Bakanlığı Yayınları, R. Zelliç Basımevi, İstanbul, 1946. ULUATAM, Özhan, Geçmişe Bakmak: Cumhuriyet Dönemi İktisadi, Mali, Siyasi Olay-

lar Kronolojisi 1920-2000, İmaj Yayınevi, Ankara, 2001. YAVUZ, Ahmet (Der.), Türkiye Cumhuriyeti’nin Akdettiği Milletlerarası Anlaşmalar,

(20 Nisan 1920-1 Temmuz 1976), Dışişleri Bakanlığı, Ankara, 1976. YKY, Cumhuriyetin 75 Yılı, 1923-1953, Cilt 1, (Yayın Yönetmeni) Feridun Ansın, Mas

Matbaacılık, İstanbul, 1999.

Gazeteler Cumhuriyet Gazetesi Son Posta Gazetesi Akşam Gazetesi Resmi Gazete

Arşiv T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Cumhuriyet Arşivi Daire Başkanlığı,

Bakanlar Kurulu Kararları Kataloğu. T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Cumhuriyet Arşivi Daire Başkanlığı,

Başbakanlık Muamelat Genel Müdürlüğü Kataloğu. T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Cumhuriyet Arşivi Daire Başkanlığı,

Başbakanlık Özel Kalem Müdürlüğü Kataloğu (1924-1949), Ankara 1999. T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Cumhuriyet Arşivi Daire Başkanlığı,

Bayındırlık Bakanlığı Kataloğu. T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Cumhuriyet Arşivi Dairesi Başkanlı-

ğı, Cumhuriyet Halk Partisi Kataloğu. T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Cumhuriyet Arşivi Daire Başkanlığı,

Diyanet İşleri Başkanlığı Kataloğu. T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Cumhuriyet Arşivi Daire Başkanlığı,

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Maden Dairesi Başkanlığı Kataloğu 1870-1951, Ankara 2001.

T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Cumhuriyet Arşivi Daire Başkanlığı, Müşterek Kararnameler Kataloğu.

T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Cumhuriyet Arşivi Daire Başkanlı-ğı, Toprak İskan Müdürlüğü Kataloğu.

1932: Temmuz Kararları Çerçevesinde Planlamaya Geçiş

Documents

Transcript of 1932: Temmuz Kararları Çerçevesinde Planlamaya Geçiş