Dr. Ramazan DEMİRTAŞPlanlama ve Zarar Azaltma Dairesi Başkanlığı

Risk Belirleme, Jeolojik-Jeoteknik Etüd, Planlama ve Denetleme Grup Başkanlığı

Değişik Tip ve Amaçlı Planlarda Arazi Kullanım Kararları İçin Yüzey Faylanması Tehlikesi Zonuna

İlişkin İlkeler ve Rapor Hazırlama Yönetmeliği

AMAÇ, diri fayların etrafındaki yapılaşmalarla ilgili esasları düzenleyen Yüzey Faylanması TehlikeZonu yönetmeliği hazırlayarak Türkiye Fay Yasası adı altında yeni bir yasal süreci başlatmak veyüzey faylanmasından ileri gelen tehlikeleri azaltmak.

Bu Yönetmeliğin amacı, ilgili idarelerce yapılacak/yaptırılacak değişik tip ve amaçlı planlarınarazi kullanım kararlarında diri (aktif) faylar boyunca Yüzey Faylanması Tehlike Zonu (YFTZ)’nunbelirlenebilmesi ve YTFZ boyunca meydana gelebilecek yapısal hasar ve risklerin azaltılmasıamacıyla Koruma Bandı oluşturulması için yapılması gereken araştırma ve uygulamaları tanımlamak vebunlara ilişkin etüt raporunun hazırlanması sürecinde uyulması gereken teknik kurallara ilişkin asgarinormlar ile 15.05.1959 tarihli ve 7269 sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla AlınacakTedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanunun 2’nci maddesine göre gerçekleştirilecek idari işlemleribelirlemektir.

Makamlarınızca da uygun görüldüğü taktirde;

1 - Diri fay izleri üzerinde ve yakınında kurulmuş ve/veya planlanacak yerleşim

alanlarında insan barınımı amaçlı yapıları yasaklamak, böylece yüzey faylanmasından ileri

gelecek riskleri azaltmak, diri fay izi üzerinde ve yakınındaki yapılaşma esasları, politika ve

kriterleri düzenlemek, diri faylar etrafında tampon bölgelerin oluşturulması sürecinde ve

sonrasında yaşanan teknik, idari ve hukuki sorunları engellemek amacıyla, 7269 Sayılı

Kanunun 1054 sayılı kanunla değiştirilen 2. maddesi gereğince, hangi faylar etrafında, ne kadar

genişlikte tampon bölge oluşturulacağı ve güvenli yapılaşmanın faylardan ne kadar uzaklıkta

olmasına yönelik teknik ve idari esasları içeren “Kentsel Planlamaya Esas Diri Faylar

Etrafında Tampon Bölge Oluşturulması Hakkında Yönetmelik” hazırlamak üzere aşağıda

isimleri verilen teknik uzmanlardan oluşan bir Komisyon’un kurulması ve görevlendirilmesi,

2 - Komisyonun her türlü sekreterya hizmetleri ile ilgili gerekli ihtiyaçların

sağlanmasından Afet İşleri Genel Müdürlüğü, Kriz Başkanlığının sorumlu olması, bu konuda

yapılacak tüm harcamaların Afet Harcamaları Yönetmeliğinin ilgili maddesi gereğince Afet Tertip

Hesabından karşılanması hususunu,

Olurlarınıza arz ederim.

Dr. Ramazan DEMİRTAŞ AİGM Prof. Dr. Ali KOÇYİĞİT ODTÜ Cahit KOCAMAN AİGM Prof. Dr. Okan TÜYSÜZ İTÜ Fikret KURAN AİGM Prof. Dr. Berkan ECEVİTOĞLU A.Ü. Mustafa TÜFEKÇİ AİGM Prof. Dr. Polat GÜLKAN ODTÜ Cenk ERKMEN AİGM Prof. Dr. Murat BALAMİR ODTÜ Ulubey ÇEKEN AİGM Dr. Ömer Emre MTA Oktay GÖKÇE AİGM Dr. Fuat ŞAROĞLU Dr. Gülcen ŞİRİN

Mustafa TAYMAZ Genel Müdür Uygun görüşle arz ederim …./.…/2008 Sabri Ö. ERBAKAN Müsteşar

OLUR …/…/2008

Faruk Nafiz ÖZAK Bakan

T.C.

BAYINDIRLIK VE İSKAN BAKANLIĞI

Afet İşleri Genel Müdürlüğü

SAYI : B.09.0.AİŞ.0.00.00.00/ Kriz .../.../2008

KONU: Kentsel Planlamaya Esas Diri Faylar Etrafında Tampon Bölge Oluşturulması Hakkında Yönetmelik ile ilgili Komisyon Oluşturulması

BAKANLIK MAKAMINA

Yüzey faylanması oluşturan M ≥ 6.5 depremlerde, fay izi üzerinde yer alan binalar

tamamen yıkılmakta, diri fayları dikine geçen galeri, otoyol, metro, tünel, tüp-geçit, sulama-

kanalizasyon kanalları ve doğal gaz boru hatları gibi çizgisel mühendislik yapıları, çarpılmakta,

bükülmekte ve ötelenmekte; baraj, hidrolik santraller, nükleer reaktörler ve petro-kimya rafineleri

gibi geniş bir alanda kamu güvenliğini tehdit eden kritik mühendislik yapılarında geri dönüşü

olmayan ekonomik kayıplara neden olmakta ve daha da önemlisi gökdelen, alış-veriş

merkezleri, hastahane, okul ve stadyum gibi çok kalabalık insan barındıran yüksek katlı

yapılarda çok sayıda can ve mal kaybına yol açabilmektedir.

“Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik” ile yapıların yer

sarsıntısına karşı dayanıklı olmasını sağlayacak tasarım ölçütleri geliştirilmiştir. Benzer şekilde

yüzey faylanmasından ileri gelecek riskleri azaltmak amacıyla bazı yasal düzenlemelerin

yapılması gerekmektedir. Diri ya da potansiyel diri faylar yakınında yer alan yapılar ile ilgili

düzenlemeler, Amerika Birleşik Devletleri'nde “1972 Kaliforniya (ABD) Fay Yasası”, Yeni

Zellanda’da ise “1991-Aktif Faylar Üzerinde ve Yakınında Arazi Gelişim Planlaması” adı

altında yasal mevzuatlarla yapılmaktadır. Ülkemizde diri ve potansiyel diri faylar üzerinde ve

yakınında yer alan yapılar ile ilgili düzenlemelere yönelik teknik ve idari esasları içeren mevzuat

bulunmamaktadır.

Ülkemizde Kuzey Anadolu Fayı üzerinde Erzincan, Amasya, Bolu, Düzce, Sakarya, İzmit

gibi; Doğu Anadolu Fayı üzerinde Bingöl, Elazığ, Malatya, Adıyaman, K. Maraş, Hatay gibi ve

Batı Anadolu Çöküntü fayları ve diğer faylar üzerinde İzmir, Manisa, Aydın, Manisa, Burdur,

Eskişehir, Bursa, Kütahya, Aksaray ve Kayseri gibi kentler ve çok sayıda ilçe ve beldelerin yer

aldığı göz önüne alındığında, “Kentsel Planlamaya Esas Diri Faylar Etrafında Tampon

Bölge Oluşturulması Hakkında Yönetmelik” şeklinde bir mevzuatın acilen hayata geçirilmesi,

faylanmadan ileri gelen riskleri azaltmak açısından büyük önem taşımaktadır.

Bu yönetmelik

a) Diri Fay zonları boyunca Yüzey Faylaması Tehlike Zonu’nun imar planlama ve uygulamalarıaçısından zon genişliğinin belirlenmesine yönelik yapılacak olan diri fay ve paleosismolojik etütçalışmaları ve raporlarının hazırlanmasında uyulacak idari ve teknik usul ve esaslarını,

b) Yönetmelik kapsamına giren etüt raporlarının onama işlemlerini,

c) Raporların sonuçları açısından izlenmesi ve denetlenmesini,

d) imar ve afet yönetiminde etkin ve yaygın biçimde uygulanabilmesi ve işlevlerinin güçlendirilmesiiçin gerekli alt yapı çalışmaları kapsamaktadır.

KAF

Yüzey Faylanması Tehlike Zonu oluşturulacak diri fay ile ilgili raporda;a) İnceleme alanında ya da yakın civarında yer alan tehlikeli fayların varlığı ve yerleri,b) Fay tipleri,c) Mümkünse yüzey yerdeğiştirmelerin miktarı ve tipi,d) Gelecekte olacak faylanmaya ilişkin yüzey yerdeğiştirmeleri ile ilgi düşük, orta, yüksekgibi kategorize edilmesi,e) Tehlikeli faylardan ne kadar uzaklıklarda yapılaşma yapılacağına ilişkinYüzey Faylanması Tehlike Zonu oluşturulması,f) Ek çalışmalara gereksinim duyulup duyulmadığı veg) Önerilmiş proje yerine ilişkin kabul edilebilir risk değerlendirilmesi konusunu içerenbilgiler mevcut olmalıdır.

Diri Fay Çalışılma Sınırı ve Haritalanması1) Fay/ların yerinin tespiti, fayın haritalanması, planlama ölçeğiyle uyumlu ölçekteki paftalar üzerinde birebir arazide yapılması gerekir. 1/25000 ölçekli haritalara işlenmiş olan faylar, daha alt ölçek plan (1/5000 ve daha büyük planlar) paftalarına doğrudan aktarma yoluyla işlenmeyecektir.

2) Fayların diriliği ve koruma bantlarına ilişkin değerlendirmelerin parsel ve/veya ada bazında yapılması mümkün olmadığından bu yönde hazırlanmış jeolojik-jeoteknik raporları Bakanlıkça işleme alınmayacaktır. Bir Deprem Fay Zonunda segment bazında bir değerlendirmenin esas olduğu göz önüne alınarak en azından fayın Belediye sınırları içinde kalan parçası için bütünlüklü bir tektonik-paleosismolojik çalışmanın yaptırılması gereklidir

ŞEHİRLER (91) İLÇELER (36) American Canyon

Hemet Rosemand Alameda Solano

Antioch Highland San Bernardino Alpine Sonoma Arcadia Hollister San Bruno Butte Stanislaus Arcata Huntington

Beach San Diego Contra Costa Ventura

Bakersfield Indio San Fernando Fresno Yolo Banning Inglewood San Jacinto Humboldt Barstow La Habra San Jose Imperial Benica La Habra

Heights San Luis Obispo Inyo

Berkeley Lake Elsinore San Marino Kern

Bishop Livermore San Pablo Lake

Brea Loma Linda San Ramon Lassen Carson Long Beach Santa Clarita Los Angeles Cathedral City Los Angeles Santa Rosa Marin Coachella Mammoth

Lakes Seal Beach Mendocino

Colton Milpitas Signal Hill Merced Compton Monrovia S. Pasadena Modoc Concord Moreno Valley S. San Francisko Mono Corona Morgan Hill Temecula Monterey Culver City Murrieta Trinidad Napa Daly City Oakland Ventura Orange Danville Pacifica Walnut Creek Riverside Desert Hot Spring

Palmdale Whittier San Benito

Dublin Palo Alto Woodside San Bernardino El Cerrito Pasedena Yorba Linda San Diego Fairfield Pleasanton Yucca Valley San Luis Obispo Fontana Portola Valley San Mateo Fortuna Rancho

Cucamonga Santa Barbara

Fremont Redlands Santa Clara Gardena Rialto Santa Cruz Glendale Richmond Shasta Hayward Ridgecrest Siskiyou

Bu yönetmelik esasları dahilinde yapılacak olan Yüzey Faylanması Tehlike Zonu araştırma raporları MTA Genel Müdürlüğü’nün 1:25 000 ölçekli Türkiye Diri Fay Haritaları’nda varlığı bilinen ya da planlamaya esas jeolojik-jeoteknik çalışmalar esnasında yüzey jeolojisi ve jeomorfoloji çalışmalarından elde edilen yeni bulgularla ortaya konan diri fayların bulunduğu alanlar için hazırlanır. Bakanlık, MTA’nın diri fay haritalarını kullanarak Yüzey Faylanması Tehlike Araştırması ve Sakınım Bandı raporlarının düzenleneceği il, ilçe ve belde belediyelerini belirler. Adı bu listelerde olamayan, ancak yeni bulgularla diri fay varlığı ortaya konan proje alanlarında da bu yönetmelik hükümleri uygulanır. Diri fay bulunmayan proje alanlarda bu yönetmelik esaslarına göre etüt yapılması ve rapor hazırlanması zorunlu değildir.

Etüt Gerekliliği

EYALET JEOLOGU

DOĞAL KAYNAKLARI KORUMA DAİRESİ

MADEN VE JEOLOJİ DAİRESİ

MADEN VE JEOLOJİ KURULU 8 Jeolog

Özel Çalışma Zonlarını belirler

Özel Çalışma Zonları ile ilgili Politika ve Kriterleri belirler Potansiyel

Diri Fay

Yeterince Diri Fay

Kesin olarak Diri Fay

Fay Değerlendirme Kuşaklanma Programı 3 Jeolog

Kuşaklanmamış potansiyel diri fayları değerlendirmek

Önceden kuşaklanmış fayları yeniden değerlendirmek

Özel Çalışma Zonlarını 1/24.000 ölçekli topoğrafik haritalara aktarmak

ŞEHİR VE İLÇE YEREL YÖNETİMLER

Yasayı uygulamak ÖÇZ ile ilgili Ayrıntılı Jeolojik-Jeoteknik raporları istemek

JEOLOJİK -JEOTEKNİK FİRMALAR

ÖÇZ ile ilgili ayrıntılı jeolojik raporları hazırlamak

Mevcut verileri derlemek

Hava fotoları yorumlama

Arazi Çalışması Ayrıntılı haritalama Fay Kazı Çalışmaları

25.00 25.50 26.00 26.50 27.00 27.50 28.00 28.50 29.00 29.50 30.00 30.50 31.00 31.50 32.00 32.50 33.00 33.50 34.00 34.50 35.00 35.50 36.00 36.50 37.00 37.50 38.00 38.50 39.00 39.50 40.00 40.50 41.00 41.50 42.00 42.50 43.00 43.50 44.00 44.50 45.0034.00

34.50

35.00

35.50

36.00

36.50

37.00

37.50

38.00

38.50

39.00

39.50

40.00

40.50

41.00

41.50

42.00

42.50

43.00

KIRKLARELİEDİRNE

TEKİRDAĞ İSTANBUL

ÇANAKKALE

BALIKESİR

BURSA

YALOVA

MANİSA

İZMİR

AYDIN

MUĞLA

BİLECİK

İZMİT

KÜTAHYA

UŞAK

DENİZLİ

ANTALYA

BURDURISPARTA

AFYON

ESKİŞEHİR

ADAPAZARI

ZONGULDAK

BOLU

BARTIN

ANKARA

KONYA

KARAMAN

KIRIKKALE

ÇANKIRI

KASTAMONU

ÇORUM

YOZGAT

KIRŞEHİR

NEVŞEHİR

AKSARAY

NİĞDE

MERSİN

ADANA

KAYSERİ

AMASYA

SİNOP

SAMSUN

TOKAT

SİVAS

KAHRAMANMARAŞ

OSMANİYE

ANTAKYA

GAZİANTEP

ORDU GİRESUN

MALATYA

ADIYAMAN

ŞANLIURFA

ELAZIĞ

TUNCELİ

ERZİNCAN

GÜMÜŞHANE

TRABZON RİZE

BAYBURT

BİNGÖL

DİYARBAKIR

MARDİN

BATMAN SİİRT

MUŞ

ERZURUM

ARTVİN ARDAHAN

BİTLİS

ŞIRNAK HAKKARİ

VAN

IĞDIR

AĞRI

KARS

KARABÜK

KİLİS

0 100 200 300 400 500

TÜRKİYE ÖZEL ÇALIŞMA ZONLARI (DEPREM FAY ZONLARI) HARİTALARI İNDEKSİ

Rapor kapsamında, diri faylar ve potansiyel yüzey faylanması tehlikesinin saptanmasında uygulanan araştırma yöntemi ve kullanılan cihaz ve ekipmanın teknik özellikleri tanımlamalı, Kullanılan labaratuvarların yeterliliği belgelenmelidir. Toplanan bulgular (jeomorfoloji, yeraltı jeolojisi, paleosismoloji, jeodezi, tarihsel sismisite, vb.) bilimsel araştırma ve değerlendirme kurallarına uygun olarak anlaşılır şekilde açıklanmalıdır. Ulaşılan sonuç ve önerilen koruma bandı genişliğinin belirlenmesinde kullanılan bilimsel ve teknik parametreler açıklamalı ve koruma bandı genişliği araştırmadan elde edilen bulgulara dayandırılmalıdır.

Çizelge. Oakland şehri fay araştırma raporları sonuçları

Rapor Yılı

Yer Sokak-en yakın yer ismi

Araştırma Yöntemleri GR T B GP R

Kazı Logu Kalitesi

Hava Foto

Belir- lenen Fay

Tampon Bölge

Reviz-yon

81-82 98./MacArthur x x 2+ '47 H H 1a 80-81 Stearns/94. x x x HY '47 H H 1b 81-81 Peralta Oaks Ct/Dr x x x 2 '39 H H 1a 81-81 Cochran/Sheridan x HY '50 H H 0 81-81 Frye/Rettig x x x HY '50 H H 0 81-82 Outlook/72. x x 3 '70 E E 1a 81-82 Golf Links/Flintridge x x x 2 '68 H H 1b 82-82 Golf Links/Mountain x x 2 '58 E E 1b 83-83 Simson/Altamont x x 2 '50 E E 1b 84-84 Simson/Altamont x HY '50 E E 1a 84-85 Mills College x x x 3 '39NR H H 1b 85-85 Bishop O'Dowd x x HY '39 H H 1b 85-86 Ney/Parker x HY '74 H H NCc 85-86 Antioch/Mountain x x 2 '47 H H 1b 85-86 Merced/Mountain x x x 2 '59 H H 1b 86-86 Seminary/Oakdale x x 2+ '39 H H 1c 86-86 Claremont/Hotel x x x 2+ NI E E 1b 86-86 Shepherd Cyn/Snake x x HY '39 H H 1b 87-87 Ney/El Monte x x 2 '50 H H 1b 81,88-88 Buena Ventura/Simson x x x 2- NI H H 2c 88-88 Monterey/Redwood x x 2 NR H H 1b 88-88 Sheridian/Agnes x HY '39 H H 1b 88-88 Mountain/Scout x x x '47 H E 0 88-88 Redwood/Aliso x x 2 '57 E H NCa 79,87-88 Mattis Ct. x x 2- '47 H H 1c 88-89 Moneterey/Norton x x 2- NR H H 1c 89-89 Mountain/Mountain x x x x 2- '50 H H 1b 89-89 Castlewood/Oak Knoll x x 2 NR E E 0 89-89 Bentley School x x 2 '66 H H 1b 89-89 Norman Temple x HY NI H H 1b 79,84-89 Moneterey/Leimert x x x x 2 '53 H E 1b 89-89 Sheridian/Florence x x x 2 '50 H H 1a 87-89 Ney/Parker x x x 2 '50 H H 1b 89-89 Golf Links/Castlewood x x HY '39 H E 0 89-90 Sunkist/Michigan x x 3 '39 H H 1c 89-89 73./Sunkist x x 3 '39 E E 1b 89-89 Fair/Huntington x HY '39 H H 2b 89-89 Sheridan/Cochrain x x 2+ '39 H H 1b 83-91 Revere x x 1 '39 H H 3NCc 89-90 Observatory/Mountain x x 2+ '39 H E 1b 86-90 Cunningham/Davenpor x x 2 '50 E E 1b 90-90 Frye/Maple x HY '39 H H 0 90-90 Mountain/Guidio x x x x 2- '39 H E 0 90-90 Mountain/Rusting x x x 2- '39 H H 1c 87-90 Cumberland/Parker x x x x 3 '39 H H 1b 90-91 Mountain/bM edeau x x 3 '39 E E 1b 91-91 Griffin/Mountain x x 2 '39 H H 1b 90-91 Mountain/Guidio x x x x 2- '39 H Y 0

GR : Jeoteknik Rapor HY : Uygun Hendek yeri yok T : Hendek (Fay Kazısı) NC : Tamamlanmamış B : Delgi (Sondaj) NR : Referans verilmemiş GP : Jeofizik Yöntemler NI : Araştırma yapılmamış R : Arazi Denetimi E : Evet H : Hayır Fay Kazısı Kalitesi 1) Kötü 2) Orta 3) İyi Revizyon - Sayı ve Kalite a) çok az b) orta c) önemli

Veri Kalitesi ve haritalama ölçeği

Yapılacak araştırma kapsamında zorunlu eklerden olan bölgesel ölçekli diri fay haritası 1:25 000 veya daha küçük ölçeklerde, Proje alanındaki diri fay zonlarında yapılması zorunlu Yüzey Faylanması Tehlikesi Sakınım bandı ise planlama ölçeğine (1:5000, 1:2000 veya 1:1000) uyumlu olmak zorundadır. Yüzey Faylanması Tehlikesi Sakınım haritaları diri fay çizgileri ve sakınım bandı uygulamalarda lokasyon hassasiyetini sağlamak amacıyla jeodezik ölçüm yöntemleriyle haritalanmalı, 1:25 000 veya daha küçük ölçekli diri fay haritalarından büyültülmüş olmamalıdır.

Veri Kalitesi ve haritalama ölçeği

Pucci vd. 1999

Yüzey Faylanması Tehlikesi Zonu (Sakınım Bandı) BırakılmasıDiri faylar boyunca Yüzey Faylanması Tehlikesi Koruma Bandı jeoloji, jeomorfoloji,, paleosismolojihendek çalışmaları, jeodezik ve proje müelliflerince gerekli görülen alanlarda uygulanacak jeofizik vb.yeraltı araştırma yöntemleri ile çok disiplinli bir yaklaşımla belirlenir ve planlama ölçeğindekiharitalara işlenir. Bu haritalarda yüzey faylanması ana deformasyon zonu niteliğinde olan fay çizgisive fay çizgisinin her iki yanını kapsayan koruma bandı jeolojik haritalama teknik kurallarına göregösterilmek zorundadır.

Fayın aktivitesinin belirlenmesi ve Yüzey Faylanması Tehlikesi Koruma bandı oluşturulması vegenişliğinin tesbitinde kullanılan her türlü bilimsel veri ve bulgular (jeolojik kesit, eski depremlerdegelişmiş yüzey faylanmasına ilişkin jeomorfolojik kanıtlar, plaeosismolojik hendek kazı logları,deprem olay horizonları, fayın hareketine ilişkin yerdeğiştirme miktarının ölçümlerinde kullanılanjeolojik ve jeomorfolojik referanslar ve bunlara ilişkin ölçümler, fayın tarihsel ve aletsel dönemsismisitesi vb) rapor metni içerisinde veya ek doküman olarak sunulmak zorundadır.

Yüzey Faylanması Tehlikesi Zonu (Sakınım Bandı) Bırakılması

Fay çizgisi boyunca oluşturulacak olan Koruma bandı genişliği fayın tipi, ve üretebileceği tahminimaksimum deprem büyüklüğü, fay zonunun yeryüzeyindeki geometrisi ve yapısal karakterine bağlıolarak göre değişebilir. Yüzey faylanması deformasyon zonunun genişliği fay boyunca lokaliteye bağlıdeğişkenlik gösterebilir. Fay tiplerine göre Koruma bandının genişliği minimum aşağıdaki gibi belirlenir.

Yüzey Faylanması Tehlikesi Zonu (Sakınım Bandı) Bırakılması

TAMPON BÖLGE

FAY TİPİ

ATIM MİKTARI

FAY DÜZLEMİEĞİM AÇISI

ÜSTTEKİ MALZEMENİNKALINLIĞI VEGEOMETRİSİ

YÜZEY JEOLOJİSİ

Belirgin

Saçılmış

Belirsiz(Sıçrama)

Yüzey Faylanması Tehlikesi Zonu (Sakınım Bandı) Bırakılması

a)Düşey bileşenli normal ve ters faylarda en az 15metre ?b)Yanal bileşenli doğrultu atımlı faylarda en az 20 metre c) Fayın saçılma yaptığı bölgeler ile sıçrama ve büklümlerde

araştırmadaki bulguların gerektirdiği genişlikted) Fay zonu boyunca yüzey ve yeraltı bulgularının yeterli olmadığı sıçrama ve büklümlerde belirsiz

YFTZ

(DOĞRULTU ATIMLI FAYLAR)

1972KALİFORNİYA FAY YASASI

(ALQUIST-PRIOLO)

1991YENİ ZELLANDA FAY YASASI

Kesin olarak belirlenmemiş aktif fay izleri ve diri kollarından itibaren 20 şer m

toplam 40 metre

Kesin olarak belirlenmemiş ana fay izleri ve diri kollarından itibaren toplam 150 metre

Kesin olarak belirlenmemiş küçük fay izleri ve diri kollarından itibaren toplam 60 - 90 metre

Yüzey faylanması Tehlikesi Sakınım Bandı’nın Kesinleşmesi ve Planlara İşlenmesi

Bu yönetmelik esaslarına göre hazırlanan Diri Fay ve Yüzey Faylanması Tehlikesi Kesin Raporu onanmak üzere idarece AİGM’ne teslim edilir. AİGM altı ay içerisinde gerekli inceleme ve değerlendirmeleri yaparak raporu onaylar, veya değişiklik önerileri isteyebilir veya reddeder. AİGM onayı ile Yüzey Faylanması Tehlikesi Sakınım Bandı kesinleşmiş olur.

Kesinleşmiş Yüzey Faylanması Tehlikesi Sakınım Bandı idarelerce aynı ölçekli planlara işlenir ve plan kararları oluşturulur. Plan kararları idarece usulune uygun olarak mahallen ilan edilir.

Kategori

Yinelenme Aralığı

I ≤ 2000 yıl

II > 2000 yıl ≤ 3500 yıl

III > 3500 yıl ≤ 5000 yıl

IV > 5000 yıl ≤ 10,000 yıl

V > 10,000 yıl ≤ 20,000 yıl

VI > 20,000 yıl ≤ 125,000 yıl

Yüzey Faylanması Tehlikesi Sakınım Bandı İçerisindeki Arazi ve yapıların Kullanımı

Kesinleşmiş Yüzey Faylanması Sakınım Bandı içerisinde yapılaşma olmayan alanlar idarece kamulaştırılırak yapılaşma yasağı getirilir. Bu karar mahallen ilan edilerek kamuoyuna duyurulur.

Yüzey faylanması Tehlikesi Sakınım Bandı içerisinde kalan her türlü bina türü yapılar, raporlarda aksiyönde bir öneri yok ise, ekonomik ömrü boyunca kullanılabilir. Ancak yeni yapılaşmaya izin verilmez.

Koruma bandı içerisinde kalan mühendislik yapılarının durumu, ilgili kamu kurum veyerel yönetimlerce değerlendirilir.

Gerekli görülen hallerde Yüzey Faylanması Tehlikesi Sakınım Bandı kentsel altyapı, her türlü ulaşım(karayolu, demiryolu, köprü, viyadük, havalanı vb), haberleşme ve enerji nakil hattı,boru hattı ve benzeri mühendislik yapılarında geçki olarak kullanılılabilir.Ancak, bu tür kulanımlar için yüzey faylanması tehlikesinden kaynaklanan riski en aza indirgemekamacıyla paleosismolojik etütlere dayalı özel geçki projelendirilmesi yapılır.

Koruma Bandı İçin Afete Maruz Bölge Kararı Alınması

Koruma bantlarına 05.05.1959 tarihli ve 7269 sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler DolayısıylaAlınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanunun 2’nci maddesine göre Bakanlığının teklifiüzerine Bakanlar Kurulunca Afete Maruz Bölge kararı alınır. Bu suretle tespit olunan sınırlar,Bakanlığın isteği üzerine ilgili valiliklerce mahallinde ilan olunur.

Bina

Önem

Kategorisi

(BIC)

Yapı Tipi Açıklamalar

1 Düşük tehlike taşıyan yapılar

-30 metre kare’den az yüzölçümü olan yapılar

-Çiftlikler, ayrık nizam yapılar, kırsal kesimlerdeki kuleler

-Çitler, duvarlar, havuzlar, direkler

2a Barınım amaçlı Ahşap yapılar

-Ahşap tek katlı konutlar

2b Normal yapılar -300 metre kare’den daha fazla yüzölçümü olan ahşap yapılar

-5000 kişi ve 10 bin metre kare’den az yüzölçümü olan çok kullanım amaçlı barınım, ticari, endüstriyel ve ofis amaçlı kullanılan binalar

-1000 metre kare’den az yüzölçümü olan kamu binaları, tiyotro ve sinema binaları

-Otoparklar

3 İnsan yoğunluğu yüksek ya da risk taşıyan yapılar

-Afet sonrası amaçlı kullanılmayacak acil servis ve sağlık binaları

-300 kişi’den fazla insanın toplanacağı binalar

-250 kişi kapasiteli binalar, ilkokul, lise, kreş binaları

-500 kişi kapasiteli binalar, kolejler ve eğitim binaları

-50 kişi kapasiteli fakat acil servis işlevi olmayan sağlık binaları

-250 kişiden daha fazla kapasiteli havalimanları, ana gar istasyonları

-5000 kişiden daha fazla insanın olabileceği yapılar

-Enerji, su ve atık arıtma tesisleri ve Kategori 4’e girmeyen yapılar

-Tehlike oluşturan İkamet yapılarına yakın Kategori 4’e girmeyen tehlike sunan yapılar

4 Afet sonrası işlevi olan yapılar

-Özel binalar ve tesisler

-Afet sonrası işlevi olan yapılar ve tesisler

-Hastaneler ya da cerrahi müdahalelerin yapılacağı binalar

-Yangın, güvenlik ve acil durum araç parkları gibi acil servis tesisleri

-Acil durum sığınakları

-Acil merkezler ve yardımcı tesisler

-İkamet yapılarına yakın tehlike taşıyan yapılar

125, 000 yıldan daha fazla yinelenme aralığına sahip faylar

diri faylar olarak düşünülmemektedir.

Yüzey Faylanması Tehlike Zonuoluşturulmuş deprem üreten diri faylar ile ilgili Afete Maruz Bölge Kararları alındıktan sonra, bu bölgeler yeşil alanlar olarak bırakılır ya da bina önem derecesi ile yinelenme aralıkları arasındaki ilişki gözönüne alınarakdüşük-orta-yüksek yoğunluklu

yapıların planlaması yapılır. Böylece gelecekte olası büyük deprem/lerde, bu bölgelerde faylanmadan dolayı yıkılacak yapılar ile can ve mal kaybı önlenmiş olacak, deprem olması durumunda karşılaşılabilecek hukuksal davaların önüne geçilmiş olunacak, yerel yönetimlerin sağlıklı kent planlaması yapması ve kentlerin geleceğe hazırlanması sağlanılacak, Yüzey Faylanması Tehlike Zonuiçerisinde yer alan mevcut yapılar bir program dahilinde yıkılacak, risksiz bölgelere nakledilecek, mülk sahipleri haberdar edilerek hak sahibi yapılacak ve faylanmadan ileri gelecek deprem tehlike veriski en aza indirgenebilecektir. SONUÇLAR

Denetim Komisyonu Diri Fay Yüzey tehlikesi Sakınım Bandı oluşturulmasına yönelik hazırlanmış jeolojik ve jeotekniketüt raporlarının bu yönetmelik esaslarına göre arazi ve büro incelemesini yapmak ve değerlendirmeküzere Bakanlık tarafından 3 asıl ve 3 yedek üye katılımı ile diri fay haritalaması ve paleosismolojikonusunda uzman kişilerden oluşan Rapor Denetim Komisyonu oluşturulur.Komisyonun 3 kişilik asil üyellikleri; 1 kişi AİGM, 1 kişi MTA Genel Müdürlüğü, 1 kişi Üniversitelerinilgili bölümlerinden Bakanlıkca seçilir.

Komisyonun ilk toplantısında sekreter tarafından raporun orijinal kopyaları üyelere dağıtılır. Üyeler 2 ay içerisinde raporla ilgili kişisel Bilimsel ve Teknik incelemelerini bitirirler. En geç dört ay içerisinde yapılacak ikinci toplantıda komisyon üyelerin görüşlerini tartşır ve karara bağlar. İnceleme sonuçları ve varılan karar “Rapor Değerlendirme Sonuç Raporu” adı altında üyelerin tamamı tarafından imzalanarak sekreterya vasıtası ile Bakanlık’a iletilir. Komisyonun değerlendirme raporları kesin olup değiştirilemez.

Komisyonca onanan raporlar Bakanlıkça ilgili idareye gönderilir. Değerlendirme Sonuç Raporunda Komisyon gerekçelerini açıklayarak değişiklik veya ilave araştırma önerisinde bulunabilir. Rapor kapsamı bilimsel ve teknik olarak yetersiz görülür Komisyon ise gerekçelerini açıklayarak Raporu reddeder.

Komisyon çalışmalarla ilgili proje sahibinden sözlü olarak bilgi vermesini, araştırma sonuçlarına esas olan arazi bulgularını yerinde tanıtmasını, yeterliği kabul edilebilir kuruluşlarca ek analiz, hendek kazısı ve ölçümler yapmasını veya yaptırmasını isteyebilir. Arazide inceleme ve değerlendirme yapılmasına gerek duyulduğunda Komisyon üyelerinin yol ve yolluk giderleri yüklenici tarafından karşılanır. Komisyon proje sahibinden değişik ve ilave araştrımalar yapmasını en çok iki kez isteyebilir. Yapılan düzeltme ve ek araştırmlar komisyonca yeterli görülmez ve/veya altı aylık sürede tamamlanamaz ise rapor reddedilir ve başvuru Bakanlıkça geçersiz sayılır.

Rapor Dış Kapağı: Raporun/Projenin adı: Proje lokasyonun adı, mevkii: Raporun hazırlanış tarihi: Raporu hazırlayan müellif firma/üniversite, kurum, kuruluş adı

Rapor İç Kapağı: Raporun/Projenin adı: Raporu hazırlayan müellif firma/üniversite, kurum, kuruluş adı, telefon ve faks

numaraları, e-mail adresi Proje grubuna katılan Araştırmacıların adı, soyadı Bakanlık onay tarih ve sayısı

İÇİNDEKİLER

1. GİRİŞ I.1. Amaç ve gerekçe Araştırmanın amacı ve gerekçesi açıklanmalıdır. 1.2 .Coğrafik Konum ve Mekansal Özellikler İnceleme alanının genel coğrafik konum ve özellikleri, proje alanı içerisindeki Arazi Kullanım Planlarına ilişkin mekansal tanımlamalar yapılmalıdır. 1.3. Araştırma Yöntemi ve Ekipman 1.3.1. Araştrıma Yöntemi Projede kullanılan araştrıma ve haritalama yöntem ve metodolojileri açıklanmalı, Diri Fay Haritalalarının hazırlanması ve yüzey faylanması tehlikesininin belirlenmesinde kullanılan jeolojik, jeomorfolojik, paleosismolojik ve jeofizik yöntemler açıklanmalı, haritalama , loglama v eörnekleme teknikleri hakkında bilgi verilmelidir.

1.3.2. Ekipman ve Laboratuvar Özellikleri Araştırmada kulanılan cihaz, ekipman ve labaratuvar özellikleri tanımlanmalıdır. 1.4. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR 1.4.1. 1.Mevcut İmar Planı ve Yapılaşma Durumu. 1.4.2 .İmar Planına Esas Jeolojik-Jeoteknik Etüt Raporu Sonuçları 2. JEOLOJİ 2.1 Jeolojik ve Tektonik Yerleşme Bölgesel jeolojik yapı içerisinde inceleme alanının konumu belirlenmeli ve inceleme alanı v eyakın çevresindeki bölgesel güncel tektonik rejim tanımlamalıdır. 2.2. Proje alanı jeolojisi İnceleme alanı içerisinde yer alan kaya stratigrafi birimleri 1:25 000 ölçekli jeolojik haritalar ve dikme kesitler yardımıyla tanımlanır ve fayların aktivitesini belgeleyen jeolojik bulgu ve bilgilere ağırlık verilmelidir..

2.3. Jeomorfoloji İnceleme alanının genel jeomorfolojik özellikleri tanımlanır , fayların Kuvaterner-Holosen aktivitelerini belgeleyen morfotektonik bulgular açıklanmalıdır. 2.3. Neotektonik İnceleme alanı ve yakın çevresinde neotektonik dönem yapısal özellikleri ve morfotektonik evrimi açıklanmalıdır. 3- DEPREMSELLİK İnceleme alanı ve yakın çevresinin tarihsel ve aletsel dönem sismisitesi v e bölgedekiş diri faylarla ilişkisi tartışılmalıdır. 4. DİRİ FAY ÖZELLİKLERİ VE YÜZEY FAYLANMASI TEHLİKESİ 4.1. İnceleme Alanı ve Yakın Çevresinin Diri fay özellikleri İnceleme alanı yakın çevresindeki diri faylar araştırılarak 1:25 000 ölçekli vey adaha küçük ölçeklerde Diri Fay Haritası hazırlanmalı, bu haritalarda Kuvaterner yaşlı jeolojik birimler sınıflandırılarak gösterilmeli, fayların Kuvaterner/Holosen aktivitesini gösteren jeomorfolojik oluşumlar (Holosen fay sarplıkları, ötelenmiş akarsu ağı ve sırtlar, kapatan sırtlar, yüzey çarpılmaları vb) gösterilmelidir. 4.3. Diri fay özelliklerinin ayrıntılı tanımlanması Bu bölümde inceleme alanında belirlenen her diri fayın türü, yapısal paterni ve morfotektonik özellikleri açıklanmalı, fayların deprem potansiyelinin ortaya konulabilmesi açısından uzunluk, geometrisi ve segment yapısı inceleme alanı ile sınırlı kalmaksızın araştırılmalı, fayın aktivitesini kanıtlayan yerbilim bulgular açıklanmalı, kayma hızı, deprem tekraralanma peryodu ve yüzey faylanması tehlikesi açısından üretebileceği maksimum deprem büyüklüğünün kestirimine ilişkin değerlendirmeler her fay veya fay segmenti için aşağıdaki alt başlıklar kapsamında incelenmelidir. 4.3.1.Tektonik konum 4.3.2.Jeolojik ve jeomorfolojik özellikler 4.3.3.Fay geometrisi ve segment yapısı 4.3.4.Fay aktivitesinin değerlendirilmesi -Jeolojik ve jeomorfolojik bulgular

-Paleosismolojik bulgular -Jeofizik (jeoradar) bulgular 4.3.5. Kayma hızı ve deprem tekrarlanma peryodu 4.3.6. Tahmini maksimum deprem büyüklüğü ve yerdeğiştirme miktarı 5. Yüzey Faylanması Tehlike Zonlaması 5.1.Yüzey Faylanması Tehlike Zonlaması’nda kullanılan kriterler Yüzey Faylanması Tehlike Zonu’nun belirlenmesi açısından araştırmada kullanılan bulguların değerlendirme yöntemi ve kullanılan parametreler ve uygulamalar açısından, önerilen Yüzey Faylanması Tehlike Zonu’nun karakteristikleri aşağıdaki alt başlıklar halinde açıklanmalıdır.

5.1.-Fayın türü, geometrik özellikleri ve segment yapısı 5.2-Yüzey deformasyonu genişliğinin kestiriminde kullanılan parametreler ve 1:5.000 ölçekli haritalama yöntemi 5.3. İmar Planlama ve Uygulamaları açısından Yüzey Faylanması Tehlike Zonlarının sınıflaması

5.4. Yüzey Faylanması Tehlike Zonlarının Detay Tanımlanması Araştırmada belirlenen her diri fay boyunca YFTZ’nun 1:5000 ölçekli topografik haritalar üzerinde gösterilmesi ve var ise, lokaliteye bağlı olarak zon genişliği değişkenliğinin açıklanması

6 SONUÇ VE ÖNERİLER

İMAR UYGULAMASI VE DİĞER PLANLAMALAR AÇISINDAN SONUÇLARIN YORUMU VE ÖNERİLER -Mevcut Yapılaşma açısındanYüzey Faylanması Tehlike Zonu -Kentsel ve Sanayi Gelişim açısından Yüzey Faylanması Tehlike Zonu -Ulaşım ve kentsel altyapı açısından Yüzey Faylanması Tehlike Zonu 7. DEĞİNİLEN BELGELER Rapor içerisinde değilen belgeler liste halinde verilmedilir.

8. –EKLER

1- Yerbulduru haritası 2. İnceleme alanının genel jeoloji haritası (1:25 000 ölçekli) 3-İnceleme alanının ayrıntılı Kuvaterner jeolojisi ve jeomorfolojisini de içeren diri fay haritası 1/25.000 ölçekli)

4-1:5.000 ölçekli Yüzey Faylanması Tehlike Zonlama haritaları 5-Paleosismolojik Hendek logları 6- Jeoradar yapı kesitleri 6. Fotolar ve boyut açısından uygun olan skeç ve kesitler metin içerisinde verilebilir. Ancak, A3 boyutunu aşan foto, skeç ve kesitler ek olarak verilmelidir.

YÜZEY FAYLANMASI TEHLİKESİ SAKINIM BANDI ETÜDÜ RAPOR FORMAT VE İÇERİĞİ

YÜZEY FAYLANMASI TEHLİKESİ ZONU DEĞERLENDİRİLMESİ İLE İLGİLİ KILAVUZ RAPOR TASLAĞI

1. METİNA. Araştırmanın Amacı ve HedefiB. Jeolojik DurumC. Araştırma Yöntemleri

a. Literatür Derlemeb. Hava Fotoğrafları, Uydu göürüntüleric. Yüzeysel Gözlemlerd. Yeraltı Araştırmaları

i. Hendek Kazılarıii. Sondaj ve Araştırma Çukurları

e. Jeolojik Haritalamaf. Jeofizik Araştırmalar

i. Sismik Kırılmaii. Manyetikiii. Rezistivite, Gravite, Elektrik,

Sismik Yansımag. Diğer Yöntemler

i. Havadan tanımlama Uçuşlarıii. Jeodetik, Deformasyon Ölçümleri

Mikrosismisite gözlemleriiii. Radyometrik yaşlandırma

D. Sonuçlara. Tehlikeli Fayların varlığı ve yerleri b. Gelecek Faylanma ile ilgili potansiyel durum

(yüksek, orta, düşük gibi olasılıklar)

c. Veri ya da sonuçların güvenirliliği ve sınırlamalar

E. Önerilera. Tehlikeli Faylardan ne kadar uzaklıklarda

yapılaşma yapılacak, tampon bölge oluşturmab. Ek çalışmalara gereksinim duyulup

duyulmayacağının saptanmasıc. Kabul edilebilir risk değerlendirme

2. REFERANSLAR

A. Değinilen BelgelerB. Hava Fotoğrafları ve Uydu Görüntüleri ile

ilgili bilgilerC. Kuyu Logları ile ilgili bilgiler

3. RESİMLER

A. Bulduru HaritasıB. İnceleme Alanının Gelişme HaritasıC. Jeoloji HaritasıD. Jeolojik Enine KesitlerE. Hendek ve Sondaj LoglarıF. Jeofizik Veriler ve Yorumlamalar

4. EKLER

5. YETKİLİ: İnceleme Yapan Jeologun imzasıve sicil numarası

FAY DEĞERLENDİRME RAPORLARI- SAYISAL ÇIKTILAR

İletişim BilgileriAdres: Dr. Ramazan DEMİRTAŞT.C. Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı, Planlama ve Zarar Azaltma Dairesi Başkanlığı, Risk Belirleme, Jeolojik-Jeoteknik Etüd, Planlama ve Denetleme Grup BaşkanlığıTel: 0 507 746 87 29 – 0 533 529 57 42Faks:E-posta: demirtas@deprem.gov.tr

İletişim BilgileriAdres: Dr. Ramazan DEMİRTAŞT.C. Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı, Planlama ve Zarar Azaltma Dairesi Başkanlığı, Risk Belirleme, Jeolojik-Jeoteknik Etüd, Planlama ve Denetleme Grup BaşkanlığıTel: 0 507 746 87 29 – 0 533 529 57 42Faks:E-posta: demirtas@deprem.gov.tr

Teşekkürler