ی/ الم

اساد

ص اقت

می عل

مهلنا

صف

ی/ هش

ژوی پ

لمه ع

قالم

الس

ت

یسب

کموی

ره ما

ش/

82 / ن

ستاتاب

1400

129

ینریبا تیو حقوقی فعال یفقه یبررس آپشن

24/03/1400تاریخ پذیرش: 12/10/1399تاریخ دریافت:

*احمدرضا صفا ____________________________________________________________________

**مهدی افشار

چکیدهمشتقه و فضاي مجازي است. با اين ابزار فرد روند قيمت یدر بازار مال ديابزار جد کيباينري آپشن

ینبيشپي اگر. فروشدخريده يا میآن را دوره كوتاه مشخص به ظاهر کي براي و بينیدارايی پايه را پيشپژوهش از نوع نيا. دهدمی دست از را اشاما در صورت اشتباه، كل سرمايه ؛دوشمیدرست باشد برنده

در اياست و به روش كتابخانه یلياز صنف تحل یو در مسائل فقه یفيتوص ،شناسیو در موضوع يكاربردمشهور فقيهان يآپشن بر مبنا ينرباي قانونی و شرعی ممنوعيت اثبات صدد در و پرداخته اسناد آوريجمع

مصداق ايت و آپشن يا قمار و حرام اس ينريبررسی اجمالی قمار، اثبات شد كه با ضمندر مقاله است.دارد. در یتنها حرمت وضع ینظر برخ بنا بهحرام است. البته فقيهانبيشتر يبازي با رهان بوده كه طبق فتوا

كل مال به باطل و الضرر بوده و أ. همچنين باينري آپشن مصداق شودیهر صورت برنده مالک اموال نم. ستيمتناسب ن ینيز با مصالح مل یاجتماع هايانيحرام است و به دليل خروج ارز و زو عقال ً شرعاًبدون هاوبگاه نيآپشن نيز آلت قمار يا در حكم قمارخانه مجازي است. مشاركت در ا ينرباي هايوبگاهاساس هرگونه فعاليت نيحكم بازي با آلت قمار بدون رهان را داشته و جايز نيست. بر هم زين يبندشرط

از باب اعانه بر اثم، حرام و غيرقانونی است. زيباينري آپشن ن هايوبگاه تيريو مد یكارگزاري، طراح .باينري آپشن، قمار، بازار مالی، غرر، ابزار مشتقه :واژگان کلیدی

.JEL :G21 ،G21 ،G29 ،Z12 بندیطبقه

. و دكتري علوم اقتصادي )نویسنده مسئول( و دانشگاه سطوح عالي حوزه علميهمدرس .*

Email: ahmadrsafa@yahoo.com. .Email: mtmh58521@gmail.com .رانی، قم، االمصطفي، دانشگاه قرآن و مدیریت يدكتر يدانشجو**.

میسال

د اصا

اقتی

لم ع

مهلنا

صف

/ ار

فشی ا

هدو م

فا ص

ضا در

حم/ ا

شیوه

پژمی

عله

قالم

130

مقدمه. 1

باشد. بنا ( یکي از ابزارهاي مشتقه در بازارهاي نوین مالي ميBinaryoptionباینري آپشن )

باینري آپشن نوعي قرارداد اختيار معامله ،کایبورس و اوراق بهادار آمر ونيسيكمبه تعریف

(Optionاست كه بازده آن بستگي به باال یا پایين )و آمدن قيمت یك دارایي خاص بوده

ينریبا رایز ؛ندارد حق اختياراعمال براي اختياري ، دارندهآن موقعيتبه يابيس از دستپ

ي نریبا كی، انواع حق اختيار معامله ریشوند. برخالف سايخودكار اعمال م طوربهآپشن

ي آپشننریبا يدهد. وقتيمشخص را نم یيفروش دارا ای دیحق خر ،به دارنده آپشن

زيچ چياصالً ه ای برنده شدهرا شدهنييتع شياز پ يمقدار نقد ای آنشد، دارنده يمنقض

(.SECشود )مينکرده و بازنده افتیدر

در بازار فاركس محدود نبوده و در ( Currency Pair)ارزها البته باینري آپشن به جفت

ريدرگ افراد زیادي در سراسر دنيا حاضر حال درباشد. نيز ميطال و نفت ،ارزمورد

در رونیازا ؛گردنديم متحمل را ينيسنگ هايخسارتكه باشنديم آپشن ينریبا معامالت

است. دليل این امر را يرقانونيغاین ابزار نقاطي مانند آمریکا، اتحادیه اروپا و استراليا

كميسيون بورس و اوراق بهادار آمریکا در چند امر خالصه كرده است:

؛هايكارگزارتوسط انیامتناع از بازپرداخت وجوه به مشتر .1

از آن؛ سوءاستفادهسرقت اطالعات هویتي و مالي افراد و .2

معامالتي براي باخت مشتري یا انقضا و تمدید خودسرانه يافزارهانرمدستکاري .3

(.Ibidمعامالت جهت باخت مشتري )

نیا در موجود يدهایترد در پي تحليل شرعي این پدیده نوظهور است تاپژوهش نیا

.گردد معامالت گونهنیا با مربوطه يهادستگاه مقابله سازنهيزم و روشن نهيزم

قیتحق نهیشی. پ2

شناسي موضوع در زمينهاما ،نوعي از قراردادهاي مشتقه است ظاهربههرچند باینري آپشن

معامله باینري آپشن كاري انجام نشده و بيشتر آثار مربوط به خصوصدر فقهي و بررسي

:بازار مشتقات یا فاركس است

صف

ی/الم

اساد

صاقت

ی لم

عمه

لنا

ی/هش

ژوی پ

لم ع

الهمق

رس

بر ی

قهف

یعال

ی فوق

حقو

ی ینریبا ت

شنآپ

131

«يفرياز نظر حقوق ك يمجاز يدر فضا يقمارباز»در مقاله (1398) موسويو نيچگ

كنديمو اثبات كردهبودن آن را در قانون بررسي ضمن بررسي قماربازي آنالین، جرم

بوده ينترنتیبه قمار ا ميتواند قابل تعميق.م.ا نم 711تا 705مانند ماده رانیاي حقوق نيقوان

كند.مي ديتأك مستقل نيقوان نیلزوم تدو به و

شناسي مکانيزم انجام معامالت درآسيب»در مقاله (1398) نيکومرامو فرديثغياحاجي

مدل پيشنهادي بازار متشکل ارزي مبتني بر واقعيت ارائه)فاركس( و بازار ارز جهاني

پرداختهمعامالت مارجيني فاركس و ررسي مکانيزم معامالت در بازار به ب «اقتصادي كشور

بازار در مشخص شد معامالت مارجيني این بازارن تحليل نظر فعاال بااست. در این تحقيق

است. بنديچون قمار و شرطفاركس داراي ایرادات شرعي

زیان اكثریت معامله يریناپذاجتنابمدلسازي »در مقاله (1391) زمانيو معيني، طيبي

زیان اكثریتد ندهنشان مي استفاده از نظریه فرایندهاي تصادفي با «فاركسگران در بازار

كند و اثبات مي است ریناپذاجتنابتجربي گران در بازار فاركس به لحاظ نظري ومعامله

ها در نرخ تبادل با افزایش دفعات معامله و با افزایش شدت نوسان گانكننددرصد زیان

گران و اعتبار اهرمي نيز احتمال زیان معامله سود هيحاشمستقيم دارد. افزایش رابطه ارزها

دهد.مي را افزایش

بررسي فقهي قراردادهاي آتي، اختيار معامله و فروش » نامهانیپادر (1391) صفا

به صورت مفصل به تحليل فقهي قرارداد اختيار معامله پرداخته و قائل است كه «استقراضي

غرر نمي سببعقد اختيار معامله، بازي قماري نيست. همچنين مجرد احتمال یا خطر نيز

به باینري آپشن نکرده است. ياهاشارولي ؛گردد

به بررسي فقهي ابزارهای مشتقه بررسی فقهی و اقتصادیدر كتاب (1387) نيامعصومي

قراردادهاي آتي و اختيار معامله پرداخته است و اختيار معامله را خرید و فروش حق

چون شرط یيهاحلراهدانسته ولي در اینکه این حق قابل خرید و فروش است تشکيك و

.است اي به باینري آپشن نکردهاما اشاره ،ابتدایي، جعاله و صلح را پيشنهاد داده

هاي باینري آپشن تنها جهت آموزش این وبگاهبيشتر منابع خارجي در این زمينه همانند

معامله به مبتدیان و تشویق آنان به فعاليت در این بازار است. در این نوشتارها دغدغه

خورد:قانوني به چشم نمي شرعي و حتي

میسال

د اصا

اقتی

لم ع

مهلنا

صف

/ ار

فشی ا

هدو م

فا ص

ضا در

حم/ ا

شیوه

پژمی

عله

قالم

132

توضیح عنوان نویسنده

ميندرزجيمز (2019)

The Money Maker

Best Binary

Options Trading

Secrets

موفقيت در معامله باینري يهاراهاین كتاب به آموزش .پردازدآپشن به مبتدیان مي

شارپنيل (2019)

The Advanced

Options Trading

Guide

كسب درآمد با معامالت يكامل برا يراهنمااین كتاب در سهام، يمخف يگذارهیسرما يهاياستراتژ، اراتياخت

ي است.نریو با ETF، يمعامالت آت

داگالسجيم (2019)

Options Trading كسب درآمد از طریق يهاروشاین كتاب به توضيح

پردازد.بازار باینري مي

مارك گراهمن

(2018) Options Trading

اصول و يريادگی يكامل برا يراهنمااین كتاب ينری، بايدر سهام، معامالت آت يگذارهیسرما يهاروش

است. و اوراق قرضه

ادوراد دورسي

(2018)

Binary Options

The Beginners

Guide to Trade and

Profit

خود را در زمينه معامالت باینري سالهدهنویسنده تجربه دهد.ارائه مي

ادوراد جانسن

(2017) Binary Options

باینري را يهاياستراتژو ایخطرات و مزااین كتاب دهد.آموزش مي انیمبتدبراي

جوردن سيکس

(2016) Binary Options

ياستراتژكتاب به توضيح باینري آپشن و انواع در این آن براي ورود بدان پرداخته است. يها

نورمنبري (2013)

The Binary

Institute كسب يهاروشاین كتاب به توضيح باینري آپشن و

.پردازددرآمد از آن مي

( ebooks-options-binary-https://bookauthority.org/books/new)1منبع:

این براي موضوعوجود ها به صورت نشر الکترونيکي و به هدف ترغيب افراد به سمت این بازار است. با این كتاب .1

شناسي این قرارداد بسيار مفيد است.

صف

ی/الم

اساد

صاقت

ی لم

عمه

لنا

ی/هش

ژوی پ

لم ع

الهمق

رس

بر ی

قهف

یعال

ی فوق

حقو

ی ینریبا ت

شنآپ

133

. آپشن است ينریبامعامالت شناسي موضوع تمركز برامتياز خاص این پژوهش

و متقدم متأخر فقيهانآن با استناد به آیات، احادیث و نظرات يفقه يبررس همچنين

پژوهشي است. فاقد سابقه باشد كهمي

آپشن ينریمعامالت با فقيهانمشهور يمبنابر »فرضيه این تحقيق عبارت است از اینکه

.«باشدو تحت عناوین دیگر فقهي نيز مشروع نمي باشديممصداق قمار

شناسي و تبيين معامالت باینري این پژوهش از نوع كاربردي است و از جهت موضوع

آپشن، توصيفي و در مسائل فقهي از صنف تحليلي است.

1نآپش ینریشناسی فعالیت باموضوع. 3

از پيش مرتبه در موضوع. روستروبه حکم و موضوع عنصر دو با استنباط مقام در فقيه

به ویژه در ؛اصلي براي صدور حکم است ازينشيپشناخت دقيق موضوع است. حکم

مسائل جدید كه شناخت دقيق زوایاي آن بسيار مهم است.

در ریاضيات به معناي نظام تركيب دو كلمه باینري و آپشن است. باینري ي آپشننریبا

در اینجا یك كنایه از .(Merriam Webster dictionary ) است كی و صفراعداد بر اساس

است و در ارياخت يمعن به ( نيزOption) آپشنشدن و صفر كنایه از باختن است. برنده

مبلغيپرداخت بادارنده یا خریدار در این قرارداد .معامله است حق اختيار قرارداد اصطالح

،دارایي پایه قرارداد را با قيمت توافقي در تاریخ معين و یا قبل از آن فروش یا خریدحق

فروشد بدون آنکه متعهد به این خرید یا ميخرد یا به او مياین قرارداد صادركنندهاز

(.Hermans, 2017, p.240) فروش باشد

در فضاي مجازي است كه درآمد كسب يبراي مشتقه مال دیجدابزار كی آپشن ينریبا

سرمایهدرست باشد نسبت به ينيبشيپاگر .ارزهاستقيمت جفت ينيبشيپاز طریق

هاي معامله باینري آپشن است همچون:بر اساس شواهد خارجي و برگرفته از وبگاهشناسي اطالعات بخش موضوع .1

https://www.bestfxbrokers.com; https://www.top10binary.com; https://www.tradingpedia.com.

میسال

د اصا

اقتی

لم ع

مهلنا

صف

/ ار

فشی ا

هدو م

فا ص

ضا در

حم/ ا

شیوه

پژمی

عله

قالم

134

از دست سرمایهبيني اشتباه باشد كل اما اگر پيش ؛آیدمي به دستسود ،شدهانجامگذاري

(.Investopedia dictionaryرود )مي

كند. همچنين، رمایه خود ضرر نميالبته در معامالت باینري آپش كاربر بيش از اصل س

-دالر ارزجفتمثل پایه، یيدارااگر به عنوان مثال ؛كندبيش از مقدار سرمایه خود سود نمي

ينيبشيپ گرمعاملهاست. 11:55 ساعت در دالر 1.2931 ينرخ فعل با (EUR/USD) یورو

رسد. اگر يم 1.2931به باالتر از 12ساعت يعنی دقيقه 5 انیارز در پاجفت نیكند كه ايم

65 مثالًبه اضافه سود حاصله هيپول اول، برسدباالتر از مبلغ تعيين نرخ قهيدق 5 نیپس از ا

كل ،1.2929 مثالً ؛برسد دالر 1.2931از اما اگر به كمتر ؛ وردآيم به دست هيدرصد پول اول

د.دهياز دست م اش راسرمایه

طال و دیگر چون يهاحوزهارزها نبوده و شامل تنها محدود به جفت، باینري آپشن البته

چون بازدهي سریع، سود باال، ریسك ياريبس يایمزاشود. فعاالن در این بازار نيز مينفت

شمارند.برمي آپشن ينریبا در تجارت يبراو زمان را نقطهدر هر يالمللنيبكم، تجارت

. مراحل انجام باینری آپشن3-1

:است مرحله نيازمند انجام پنج آپشن ينریبا بازارانجام معامله در

پذیرد. : معامله باینري آپشن از طریق كارگزار صورت مي(Brokerانتخاب كارگزار ) .1

ارتباط داشته باشند. كارگزار كی از شيبدهند با ترجيح مي انگرمعاملهالبته

و كندمي باز كارگزاري سرمایه نزد حساب كی گرمعاملهبازكردن حساب كاربري: .2

مبلغ حداقل ،هايكارگزار از ياريبس در. كندواریز مي آن دررا ايسرمایه لغامب

.است دالر 250 تا 10 حدودگذاري سرمایه

يبرا را ارزجفتدارایي پایه مثل سهم یا كگر یانتخاب موضوع معامله: معامله .3

.است یورو - دالر ،شنپآ ينریبا درجفت ارز نیترمحبوب. كندمي انتخاب معامله

معامله هر يبرا راگذاري خود گر باید مبلغ سرمایهمعامله ي:گذارهیسرما مبلغتعين .4

.كند مشخص

صف

ی/الم

اساد

صاقت

ی لم

عمه

لنا

ی/هش

ژوی پ

لم ع

الهمق

رس

بر ی

قهف

یعال

ی فوق

حقو

ی ینریبا ت

شنآپ

135

در صورت پيش. كندمي ينيبشيپ را ارزجفت آن يمتيق جهت گربيني: معاملهپيش .5

انتخاب را( PUTموقعيت فروش )نه گر و( CALLبيني افزایش قيمت، موقعيت خرید )

. كندمي

65 از قرارداد نوع و كارگزار به بسته معامله هر يبرا سود مقدارسود و زیان معامله: .6

باشد.گر ميزیان معامله نيز به ميزان كل سرمایه معامله .بود خواهد درصد 100 تا

گران در باینری آپشن. انواع معامله3-2

اند از:عبارت باینري آپشنگران در معاملهانواع

تا یككوچك مثل اريبس هايزماندر (: این دستهScalper( آني )Trader) گرمعامله. 1

روز انجام دهند. كیكنند و ممکن است چند ده معامله در طول يمعامله م قهيدق پنج

هاست. جهت قيمت رييبه دنبال تغ اني كهگرمعامله(: Momentum. روندنگرها )2

كه بازار است يادنبال نقطه به (Indicatorsنشانگرها )و هاتکانهبا استفاده از روندنگر

. ابزار استروند كیشکار در (Trendي )گر روندمعامله يجهت خواهد داد. سع رييتغ

نگیموو و (RSIي )شاخص قدرت نسب (،MACDي )مکد نشانگر شانمورد عالقه

است. (Moving Average) هاجیاور

و تیحماها و سطوح كانالگروه با استفاده از نیا(: Rangeمحدوده ) گرمعامله. 3

د. دارنو كسب سود حركت بازار ينيبشيدر پ يسع متيمقاومت ق

كی نيو ب مدتانيمگران، دسته از معامله نیاهاي (: معاملهSwingي )گر نوسانمعامله. 4

موقتي هايبه تکانهو بوده ياساس يهاروندتغيير به دنبال این گروه هفته است. یكروز تا

.كنندتوجه نميبازار

كیكه يگران هنگامدسته از معامله نیا(: Break outي )متيگر شکست قمعامله. 5

شوند.يوارد معامله م شود،شکسته يمتيق محدوده

یعني ار باز منتظر اصالح يگران اصالحمعامله(: Retracementي )گر اصالحمعامله. 6

.ي هستندو مقاومت يتیسطوح حما نيب هامتيقجهت حركت تغيير

طوربهي كالن اقتصاد يبا توجه به روندها دسته نیا(: Position) بلندمدتگر معامله. 7

كنند.ياقدام به معامله م ،سال یكماه تا یك نيب معمول

میسال

د اصا

اقتی

لم ع

مهلنا

صف

/ ار

فشی ا

هدو م

فا ص

ضا در

حم/ ا

شیوه

پژمی

عله

قالم

136

اقدام بين بازارهاي مختلف متيگروه با استفاده از تفاوت ق نیا(: Carryگر )تراژيآرب. 8

.ندنكيسود م و كسببه معامله

آپشن ینریبامعامله انواع. 3-3

:از انواع باینري آپشن عبارت است نیترمهمبرخي از

بيني افزایش قيمت : موقعيت خرید در باینري آپشن در صورت پيشدیخر موقعيت .1

متيق در ساعتهكی دیخر معامله كی 12:00 ساعت گرمعامله مثالً ؛در زمان مشخص است

درصد بازگشت 85با نرخ دالر 100 سرمایه مقداركه كنديم سهم باز هر يبرا دالر 1.1

احتمال وجود دارد: دو، 13:00 ساعت شدن موقعيت دربا بسته سرمایه است.

درصد 85 به توجه با. رسدمي سود به معامله و هبود دالر 1.1 از باالتر سهم متيق( الف

.رددا خالص سوددالر 85 گرمعامله ه،یسرما بازگشت

هیسرماتمام و كرده ضرر گرمعامله ودهب دالر 1.1 ریز 13:00 ساعت سهم متيق (ب

.دهديم دست از را( دالر 100)

دارایي پایه را متيق كاهش ينيبشيپ ،قبل حالت عکس گرمعامله: فروش موقعيت .2

85و دالر 100 هیسرمابا ساعتهمين فروش معامله كی 14:30 ساعت گرمعامله مثالً ؛كندمي

يبرا دالر 1.1 متيق با 15:00 ساعت در معامله يعنی ؛كنديم باز هیسرما بازگشت درصد

:امکان دارد حالت دو .شد خواهد سهم بسته هر

سوددالر 85 گرمعامله و هبود دالر 1.1 از ترنیيپا سهم متيق 15:00 ساعت( الف

.دارد خالص

دالر 100 و هكرد ضرر گرمعامله. باشد دالر 1.1 يباال 15:00 ساعت سهم متيق (ب

.دهديم دست از را هیسرما

در دارایي متيق كه كنديم ينيبشيپ گرمعامله(: One Touchموقعيت تماس ) .3

ارز جفت مقدار مثال يبرا ؛گيردقرار ميمعامله زمان انیپا از قبل ،شدهنييتع متيقمحدوده

كرده و دايپ دقيقه دیگر 60 تا متيق يعنی است. موقعيت خرید 1.25 جمعه دریورو - دالر

كاهش دقيقه 60 يط درارز جفت مقدار يعنی فروش موقعيت. یابد شیافزا 1.28 به حداقل

صف

ی/الم

اساد

صاقت

ی لم

عمه

لنا

ی/هش

ژوی پ

لم ع

الهمق

رس

بر ی

قهف

یعال

ی فوق

حقو

ی ینریبا ت

شنآپ

137

قرار مي سطح بين این متيق دشويم ينيبشيپ صورت نیا در. برسد 1.22 به تا ابدیيم

.دگير

. است معامله تماس هيشب درست معامله نوع نیا(: No Touchمعامله عدم تماس ) .4

كی از دارایي پایه متيق معامله، يانقضا زمان انیپا از قبل این است كه گرمعامله ينيبشيپ

گر این بيني معاملهپيش است،دالر 540 ماكروسافت سهام مثال يبرا ؛نکند عبور يمرز

مشخص زمانمدت در دالر 620 به متيق اگر. گذردنميدالر 620 از مرز متيق است كه

.گر برنده استمعامله نرسد،

گرمعامله كه است آپشن ينریبامعامله ينوع هم نردبان(: Ladderمعامله نردبان ) .5

كه يمقدار از ترنیيپا ای باالتر معامله زمان انیپا از قبلداراي پایه متيق كه دارد انتظار

.باشدمي درصد 500 تا 1 از معامله نیا سود. كرده باشد نيمع كارگزار

گر عملکرد نسبي دو دارایي مانند سهام دو شركت (: معاملهPairedمعامله جفتي ) .6

بندد. اگر عملکرد مورد آن باینري آپشن مي بر اساسبيني و مختلف را تا زمان خاصي پيش

ال سقوط بودند، برنده وگرنه بازنده است.انتخابي بهتر بود، گرچه هر دو در ح

پشنآ ینریبا در . کارگزار3-4

گذار از طریق آنان در بازار فعاليت گران اصلي این بازار بوده كه سرمایهكارگزاران، معامله

يالمللنيب يهاسازمان و مراجع ها وابسته بهكند. اعتبار و سطح امنيت این كارگزاريمي

يمقررات و قانون چيه از اي كهنشدهدیيتأ كارگزاري انتخاب. كنندمي دیيتأ كه آنان را است

شکایات فراواني در این رابطه کا،یآمر تجارت انجمندارد. یيباال سكیر ،كندينم يرويپ

است داده هشدار آپشن ينریبا مورد در گذارانهیسرما به رونیازا ؛دریافت نموده است

(SEC.)

)سود( هیسرما بازگشت نرخ. 3-5

؛شودتعيين مي ،معامله هر هیسرما ميزان بر اساس (Payoutنرخ بازگشت سرمایه )سود( )

نرخ شنهاديپ كارگزار ،دالر - وروی ارزدالري روي جفت 100گذاري اگر در سرمایه مثالً

79سود خالص ي،نيبشيپبا تحقق دهد، بدین معناست كه را درصد 79 بازگشت سرمایه

.دشويمگر آورده معامله درصد

میسال

د اصا

اقتی

لم ع

مهلنا

صف

/ ار

فشی ا

هدو م

فا ص

ضا در

حم/ ا

شیوه

پژمی

عله

قالم

138

نرخ بازگشت سرمایه دالر 179(=هياول هیسرما از درصد 79) دالر 79+ دالر 100

نیا متوسط طوربه. دارد را خود به مخصوص نرخ بازگشت سرمایه كارگزاري هرالبته

. باشديم درصد 92 تا 65 نيب كارگزارها نيب در نرخ

:اند از، عبارتگذارديم ريتأث بازگشت سرمایه نرخ يروعواملي كه

ينگینقد انیجر كه یيبازارها معمول، حالت در :شوديم معامله آن يرو كه يبازار .1

.است كمتر بازگشت سرمایه درصد ،دارد يكمتر

بازگشت درصد ،تر باشدطوالني انقضا زمانهرچه :شوديم انتخاب كه یيانقضا زمان .2

.دارد كمتر سرمایه

رقابتالبته است. متفاوت اريبس هاكارگزاري كارمزد :گيردكارمزدي كه كارگزار مي .3

.گرددمي افزایش نرخ بازگشت سرمایه سبببه دليل افزایش آنها، هاكارگزاري نيب

بستن اجازهتواند بسته به نوع معامله، كارگزار مي :معامله زودتر از موعد بسته شود .4

در این صورت نرخ بازگشت سرمایه .دهد ،ديسررس موعد از زودتر را آپشن ينریبا معامله

یابد.كاهش مي

شناسیموضوع یبندجمع. 3-6

كسب يبرا يروش و ي مشتقهمال دیجدابزار كباینري آپشن ی توان گفتمي بنديدر جمع

ارز و مانند آن( بيني و ریسك قيمتي یك دارایي پایه )سهام، جفتاز طریق پيشدرآمد

كل بود،بيني اشتباه اما اگر پيش بردهسود ميزان سرمایه،به ،بيني درستپيشبا .است

بندي رود. در واقع هيچ تبادلي در باینري آپشن انجام نشده و تنها شرطاز دست مي سرمایه

گر دریافت كرده و به او یعني كارگزار در ازاي پولي كه از معامله ؛هاستبينيروي پيش

بيني افزایش و كاهش قيمت كاالي پایه از قبيل سهام، طال، فلزات و ارز پيشاجازه و امکان

شود وگرنه گر پرداخته ميبيني، نرخ سود، به معاملهدهد، در صورت تحقق پيشرا مي

بازد. گر كل سرمایه خود را یکجا ميمعامله

كنند. فعاليت ميگران از طریق آنان ست و معاملهكارگزار واسطه بين انجام معامله ا

كه آنان است يالمللنيب يهاسازمان و مراجع ها بسته بهاعتبار و سطح امنيت این كارگزاري

صف

ی/الم

اساد

صاقت

ی لم

عمه

لنا

ی/هش

ژوی پ

لم ع

الهمق

رس

بر ی

قهف

یعال

ی فوق

حقو

ی ینریبا ت

شنآپ

139

دیيتأ يالمللنيب ينظارت مراجع و سازمان چيه در كه يكارگزاران انتخاب. كنندمي دیيتأ را

دارد. یيباال سكیر ،كنندينم يرويپ يمقررات و قانون چيه از و نشده

هاي باینري آپشن و بودن اطالعات در سایتپایاني، عدم اطمينان نسبت به واقعينکته

منافع نيتأمصحيح در راستاي اطالعات غير ارائهو يردارهبكاللذا امکان ؛كارگزاران است

وجود دارد. گروهي

آپشن ینریبا یفقه . بررسی4

تنها سودبري از طریق مشخص شد، در باینري آپشن هيچ تبادلي نبوده و طوركه همان

بيني افزایش یا گر اجازه و امکان پيشهاست. كارگزار در ازاي كارمزد به معاملهبينيپيش

در صورت تحقق .دهدكاهش قيمت كاالي پایه از قبيل سهام، طال، فلزات و ارز را مي

ورت كند و در غير این صگر پرداخت مينرخ سود، مبلغي را به معامله بنا بربيني، پيش

ها از جهات گوناگون از بازد. در ادامه این فعاليتگر كل سرمایه خود را یکجا ميمعامله

شود.قبيل قمار، غرر، اكل مال به باطل، ضرر و مصلحت بررسي مي

. قمار در باینری آپشن4-1

برد و باخت و گروگذارى ند. جمعي در مفهوم قمار اشناسان در تعریف قمار دو گروهلغت

نمي برد و باخت را شرط آندر و برخي ( 115ص، 5جق، 1414منظور، )ابندانسته را شرط

به معناى غلبه و پيروزى نيز قمار را المنیرمصباح(. 547ص، 3جق، 1416)طریحي، دانند

(.515ص، 2ج، ق1425)فيومي، داند و برد و باخت را در آن شرط نمى دانسته

شده است. قمار گفتهدر اصطالح نيز تعاریف مختلفي براي

ق، 1403 محقق اردبيلى،)داند ميقمار وسيله مخصوصبازى با قمار را محقق اردبيلي

(.41ص

به نظر .داندگذاشتن در بازي با آالت قمار مياصل قمار را رهن و گرو كركيمحقق

(.24ص، 4جق، 1414)كركي، ایشان بازي با آالت قمار بدون رهن و گرو نيز قمار است

ق، 1410)شهيد ثاني، داند قمار را اعم از بازي با وسایل مخصوص قمار مي ثانيد شهي

(.216ص، 3ج

میسال

د اصا

اقتی

لم ع

مهلنا

صف

/ ار

فشی ا

هدو م

فا ص

ضا در

حم/ ا

شیوه

پژمی

عله

قالم

140

داند كه گرویي از سوي برد و باخت را در قمار شرط دانسته اما الزم نمي نراقيمحقق

(.104ص، 14جق، 1415)نراقي، بازیگران باشد

و بازي با آالت قمار گرونهادن بر بازى با آالت قمار ،اصل قمار جواهربه نظر صاحب

(.109ص، 22جق، 1404، نجفي)اگر همراه رهن و گرو نباشد، اشکالي ندارد

با آالت يكه مطلق باز كندمي تیحکا المقاصدجامعهمچون ياز برخ انصاريشيخ

و برد و باخت اصل قمار را مغالبه يبرخحتي قمار است و زيقمار ولو بدون رهن و گرو ن

:كندتصویر مي چهارگونهرا برد و باخت يبرا يبازو سپس داننديم

نوع بدون خالف حرام است. نیا یيقمار با گرو وسيلهبا ي( بازالف

است. قسم تردید نیا یي كه در قماربودنبا اسباب قمار بدون گروي ( بازب

ظاهراًقسم نیاكه يراندازيو ت يدواناسب ريدر غ یياسباب قمار با گرو بدون ي( بازج

قمار و حرام است.

اكثر قائل به زيقسم ن نیا دركه يراندازيو ت يدواناسب ريدر غیي بدون گرو بازي( د

(.384-371ص، 1جق، 1411)شيخ انصاري، اندشده میتحر

آید:بندي كالم فقها چنين برمياز جمع

باشد؛. اصل برد و باخت در صدق قمار شرط مي1

قمار محقق ناًيقی. اگر برد و باخت با آالت معروف قمار همراه با گرو )رهن( باشد، 2

گردد.مي

. در مواردي كه آالت قمار یا رهن نباشد، بين فقيهان اختالف است.3

. دیدگاه فقیهان معاصر در مورد قمار4-1-1

شده است: يآورجمعدر جدول زیر نظر فقيهان معاصر

ت عظاماآی

بازی آالت با

قمار با رهن

قمار آالتبازی با بدون رهن

با یبندشرطآالت غیر قمار

با رهن

بدون یبندشرط آالت با رهن

یبندشرط وبگاهی

- - حرام حرام حرام خمینی امام

حرمت وضعي حرمت وضعي حرام حرام حرام ایامام خامنه

صف

ی/الم

اساد

صاقت

ی لم

عمه

لنا

ی/هش

ژوی پ

لم ع

الهمق

رس

بر ی

قهف

یعال

ی فوق

حقو

ی ینریبا ت

شنآپ

141

حرام حرام حرام احتياط واجب حرام حرام مکارم شیرازی

حرام - حرام احتياط واجب حرام حرام بهجت

حرام حرام حرام احتياط واجب حرام حرام سیستانی

حرام وحید خراسانیاحتياط واجب اكيد

حرام حرام حرام حرام

حرام حرام حرام حرام حرام نوری همدانی

حرام حرام حرام احتياط واجب حرام حرام شبیری زنجانی

- - حرام حرام حرام فاضل لنکرانی

حرام حرام حرام حرام حرام صافی گلپایگانی

حرام حرام حرام حرام حرام مظاهری

حرام حرام حرام حرام حرام جوادی آملی

.(86-79، ص1399)افشار، منبع:

نظر فقیهان و تطبیق بر باینری آپشن یبندجمع. 4-1-2

چهار معيار فقهي براي تشخيص قمار وجود دارد: يبندجمعدر

گيرد در قالب یك مسابقه و بازي باشد.. لعب یا بازي باشد: فعاليتي كه صورت مي1

كه آالت قمار وجود يدر حالت. آالت قمار باشد: لعب باید با آالت قمار باشد و 2

باشد.صدق قمار مورد اختالف فقيهان مي ،نداشته باشد

داشته باشد.. رهان باشد: باید مال و گرویي ضمن فعاليت قماري وجود 3

شدن یك نفر و باخت دیگران . برد و باخت باشد: قمار باید به برد و باخت و برنده4

منتهي شود.

هاي باینري آپشن مسلم است:در فعاليت آنچهرهاي فوق از معيا

بيني حساب باشد: در باینري آپشن فرد براي شروع پيشالف( رهان و گرویي مي

بيني اشتباه گذارد. این گرویي در صورت پيشكارگزار مي اعتباري را تعيين و در اختيار

بيني صحيحي داشته، تعلق ميرود و بيشتر آن به فردي كه پيشكامل از دست مي طوربه

رسد.گيرد و بقيه به كارگزار مي

میسال

د اصا

اقتی

لم ع

مهلنا

صف

/ ار

فشی ا

هدو م

فا ص

ضا در

حم/ ا

شیوه

پژمی

عله

قالم

142

یعني در طي یك شرط و تعهد كاربر، یا مالي را كه آورده :باشدب( برد و باخت مي

رونیازا ؛آوردمي به دستیا اینکه سودي را عالوه بر سرمایه خود دهد واست از دست مي

ماهيت برد و باختي در باینري آپشن وجود دارد.

اشته و در ادامه به بررسي آنان پرداخته جاي بررسي د «آالت قمار»و «لعب»دو معيار

شود.مي

. وجود لعب در فعالیت باینری آپشن4-1-3

فعاليت باینري آپشن، لعب و بازي نيست، بلکه با تحليل ممکن است تصور شود كه در

گذاري هاي مختلف، آگاهانه دست به انتخاب و سرمایهبنيادي و تکنيکي روي آمارها و داده

اي است كه شود. عالوه بر آن تحليل در این بازار مالي كار بسيار سخت و پيچيدهزده مي

ها ربوي و این فعاليت تنهانهپس شود. ها آموزش و تحقيق صرف ميبراي آن ساعت

باشد.اي نوظهور ميقماري نبوده بلکه معامله

اما ؛هاي باینري آپشن موجب اشتباه شده استفعاليت در پاسخ باید گفت فرایند پيچيده

كاربر، در واقع همان گرو و زیرا سرمایه ؛قاعده كلي قمار یعني رهان و شرط در آن هست

رهان اوست كه همراه با تعهد و شرط است و كل این گرویي در صورت عدم تحقق پيش

گردد. بيني از حسابش به نفع برنده، برداشت مي

باشد، مشکل اما اینکه این فعاليت نوعي تحليل با محاسبات پيچيده اقتصادي مي

شود كه هدف عقالیي بر آن عملي اطالق ميزیرا لعب به ؛كندقماربودن آن را حل نمي

در يبندشرطمترتب نباشد و نيازي به وسيله، آلت و یا حركاتي خاص ندارد و فرقي بين

رونیازا ؛بيني مسابقات نيستبر پيش يبندشرطلعب به آالت غيرقماري یا قماري و

داراي صفت مذكور بيني فني باشد نيز در صورتي كه باینري آپشن حتي اگر مبتني بر پيش

به بيان دیگر فعاليت باینري آپشن ؛گيردبودن، باشد مصداق لعب قرار ميعقالیيیعني غير

گونه آلتي شرط نيست. براي تحقق لعب وجود هيچ چراكه ؛لعب است

معامله چراكهها نيز وجود دارد. بينيگري در این پيشهمچنين، ماهيت مسابقه و غلبه

بيني یکدیگر پرداخته و مانند همه مسابقات كه سنجش قدرت پيش گران در این بازار به

بر دیگري است. غلبهپایه آنها بر غلبه بر دیگري بوده، قصدشان

صف

ی/الم

اساد

صاقت

ی لم

عمه

لنا

ی/هش

ژوی پ

لم ع

الهمق

رس

بر ی

قهف

یعال

ی فوق

حقو

ی ینریبا ت

شنآپ

143

؛بودن باینري آپشن را نپذیریم، در برخي مصادیق قمار، بازي وجود ندارداگر بازي

یرا ازالم تنها تيرهایي ز ؛(90و 3 :مانند ازالم كه نص قرآن بر حرمت آن تصریح دارد )مائده

شد و بر اساس قرعه برخي برنده و بقيه كشي بودند كه اغلب با آن قمار ميبراي قرعه

بودن یك فعاليت شرط نيست.بودن در قماريشدند. پس لعببازنده مي

بندي، برد و باخت و رهان در قماربودن یك فعاليت، كافي در نتيجه تنها وجود شرط

نري آپشن وجود دارد.است كه همگي در بای

. وجود آلت قمار در باینری آپشن4.1.4

فقيهان از جهت حرمت تکليفي و نظراتفاقممکن است گفته شود كه قماري كه مورد

باینري ازآنجاكه .وضعي بوده قسم اول قمار یعني لعب با آالت قمار همراه با رهان است

آپشن از جمله آالت قمار نبوده پس فعاليت باینري آپشن مصداق مسلم و اتفاقي قمار

باشد. نمي

آالت قمار با رهان، همانند لعب به آالت قمار با ريحرمت لعب به غگویيم، در پاسخ مي

یعني عالوه بر حرمت وضعي كه اجماعي است، حرمت تکليفي نيز دارد. ؛رهان حرام است

گر به حرمت تکليفي آن قائل نباشيم، باز حرمت وضعي و عدم امکان تصرف در حتي ا

مالي كه فرد برنده شده باقي است.

از طرف دیگر اگر اثبات گردد كه مصادیق جدیدي از انواع قمار به وجود آمده است

در فضاي مجازي هرچند ؛ابزار متناسب با آن، حکم آالت قمار را خواهند داشت ناچار

قمار در زیرا آالت ؛ و این امري نيست كه نياز به استدالل و اثبات فقهي داشته باشد باشد

به بيان دیگر ضابطه در آلت قمار غلبه ؛بوده و هستمختلف متفاوت يهامکانو هازمان

ق، 1404، نجفي)و كثرت استفاده از آن ابزار در قماربازي در زمان یا مکان خاص است

(.109ص، 22ج

بندي و قمار در هاي شرطهاي باینري آپشن كه بستري براي فعاليتسایتبنابراین

، حساب افزارهانرمباشند، از مصادیق جدید آالت قمار هستند. همچنين فضاي مجازي مي

هاي مختلف كاربري، نمودارها، ابزارهاي تحليل تکنيکال، امکانات انتخاب انواع استراتژي

میسال

د اصا

اقتی

لم ع

مهلنا

صف

/ ار

فشی ا

هدو م

فا ص

ضا در

حم/ ا

شیوه

پژمی

عله

قالم

144

و از باشنديمر حکم بستر، ابزار و آالت مجازي قماري براي انواع معامالت و مانند آن د

یك نگاه نيز حکم قمارخانه مجازي را دارد.

( باینري آپش، امکاني است كه كارگزاران در اختيار Demoهاي آزمایشي )نسخه

هاي باینري آپشن آشنا گردند. متقاضيان قرار داده تا در فضاي غيرواقعي با شيوه فعاليت

و این امر انگيزه فرد است تر از فضاي واقعيآسان بسيار آزمایشيكردن در حساب البته كار

دهد.را براي شروع فعاليت در فضاهاي واقعي افزایش مي

بندي با رهان و قمار بوده با توجه به اینکه فعاليت در باینري آپشن مصداق شرط

ها فعاليت در این وبگاههاي باینري آپشن نيز در حکم آلت قمار دانست و توان سایتمي

بندي حکم بازي با آالت قمار بدون رهان را داشته و جایز نيست.حتي بدون شرط

در نتيجه باینري آپشن یا مصداق قمار حرام بوده و یا مصداق رهان و بازي با آلت قمار

است كه طبق فتواي اغلب فقيهان حرام است و طبق نظر برخي از فقيهان تنها حرمت

آید.به ملکيت فرد در نمي آمدهدستبهته و اموال وضعي داش

کل مال به باطل بودن باینری آپشنأ. 4-2

. (52ص، 2ج ،ق1425 ،يومي)ف است كه فاسد و حکم آن ساقط است يزيباطل در لغت چ

در يو عقل يو باطل عرف يباطل شرع يسه معنا درباطل را هانيفق يلغو معنايعالوه بر

.(281ص، 2ج، ق1423 ،يشاهرود هاشمي) اندگرفتهنظر

نزد يعقلريعمل غ ایمفسده آشکار ياست كه دارا يامر يو عقل يعرفمقصود از باطل

اساس نیا بر قرار گرفته باشد. ياست كه مورد منع شرع يامر زين يعقال باشد. باطل شرع

نيب ياعتبار ايرابطه تيمالک رازی ؛است مندضابطه يو تصرفات مال تياسالم در مورد مالک

كه حق تصرف و سلطه بر آن داشته و از است ايگونه( و مال بهيو حقوق يقيشخص )حق

ياجتماع يزندگ اتيبر واقع ياعتبار مبتن نیشود. ا گرانیبتواند مانع تصرف د ينظر حقوق

هاراه نیا .دانديم حيكه وضع كرده است، صح يتنها از طرق رونیازا ؛استو مصالح آن

:اند ازعبارت

است.يو اح ري، تحجازتيو حق: عبارت از ح تيمالک یياسباب ابتدا .1

صف

ی/الم

اساد

صاقت

ی لم

عمه

لنا

ی/هش

ژوی پ

لم ع

الهمق

رس

بر ی

قهف

یعال

ی فوق

حقو

ی ینریبا ت

شنآپ

145

مانند ارث، ارتداد، خمس و يو حق: عبارت از اسباب قهر تيمالک ياسباب انتقال. 2

تنها رضایت بنابراین در هر قرارداد ؛است قاعاتیمعامالت و ا يزكات و اسباب اراد

منفعت عقالیي براي طرفين نيز داشته باشد. عالوه بر عادتاًطرفين كافي نيست بلکه باید

اگر المث طوربه ؛نيست حيصح معامله گرنهو بوده دیيتأي نيز مورد شرعاین باید از جهت

نیا ،بدهد برنده بهمالي را بازنده كشتي، يباز در برد صورت در كرده كه توافق نفر دو

براي یك طرف مال كيتمل عقالیيشخصي و منفعت يدارا هرچند ؛است باطل قرارداد

باطل پس ؛ندارد ي براي طرف مقابلمشروع و عقالیي منفعت چيهاین توافق لکن ،است

يدارا شرط هرچند ؛شوديم باطل زين شرط ياول قیطر به است باطل عقد چون و است

چيهیك طرف، برد صورت دربودن این است كه . نتيجه باطلباشدبراي برنده منفعت

به دیباپس انتقالي صورت نپذیرفته و مال ؛وردآينم وجوده ب يگرید يبرا يتعهد

شرط قرارداد در شرط . در این صورت بطالن توافق تفاوتي ندارد كهگردد مسترد صاحبش

فالن ،باختن صورت در كند شرطشرط نتيجه مثل صورتي كه . باشد جهينت شرط و فعل

صورت در كنند شرط كهنيز به این صورت است فعل شرط .دیدرآ برنده تيملک به خانه

. در هر دو صورت این توافق یا شرط كند كيتمل برنده به را خانه فالن دیبا بازنده باختن،

(.173، ص1398)صفا، ستينشرعي یعني انتقال مالکيت اثر داراي

:در باینري آپشن دو امر باطل وجود دارد

جهت كه باشد و از آنباطل مي نيمابيف. از آن جهت كه مصداق قمار است معامله 1

ریسك باالیي دارد از نظر عقال امري باطل است.

زیرا فردي كه مالي را به دست آورده )برنده( در مقابل چيزي را از ؛. باطل است2

نسبت به این -اگر عاقل باشد - طبيعي فرد بازنده طوربهدست نداده و تعهدي ندارد و

تعهد رضایت ندارد و اگر ابراز رضایت هم نماید یا ظاهري بوده و یا سفهي و یا اینکه به

كل مال به باطل بوده و أاميد كسب سود در قمارهاي دیگر است كه در هر صورت مصداق

باشد. حرام مي و عقالً شرعاً

میسال

د اصا

اقتی

لم ع

مهلنا

صف

/ ار

فشی ا

هدو م

فا ص

ضا در

حم/ ا

شیوه

پژمی

عله

قالم

146

. غرر در باینری آپشن4-3

ها و اختالفات، تمام معامالت دادن معامالت مردم و جلوگيري از نزاعاسالم براي سامان

و اگر این غرر ناشي از خدعه و نيرنگ یکي از متعاملين یا هر دو شمارديمغرري را باطل

، 1391)موسویان، بر حکم وضعي بطالن، حکم تکليفي حرمت نيز دارد باشد عالوه

(.155ص

معامالت، ممنوعيت معامالت غرري است. پيامبر از قوانين عام فقه اسالم در بخش

هاست و با نهي از چنين معامالتي در صدد تنظيم روابط معاملي بين انسان اكرم

ها را كه بر اثر خدعه، غفلت، جهالت یا هر عامل دیگري خواهد آن گروه از معاملهمي

عرض هالكت و كند و مال یکي از طرفين معامله یا هر دو را در مصفت غرري پيدا مي

همان، )خارج و حکم به فساد آنها كند هاي مجاز دهد، از دایره معاملهنابودي قرار مي

دانند؛ البته بودنشان باطل مي بب غررفقيهان شيعي و سني برخي معامالت را به س (.150ص

(.186ص ،1ج ق،1411)شيخ انصاري، اي كه منتهي به نزاع و اختالف در معامله شود مخاطره

اگر خطر به حدي باشد كه عرف رونیازا ؛غرر معيار براي ميزان خطر عرف است در

(.152، ص1391)موسویان، گردد اهميت داده و از آن اجتناب كند موجب بطالن مي

اگر ميزان ؛بودن معامله عرف عقالئي استفقيهان معيار قضاوت درباره غرري به اعتقاد

اي باشد كه وقتي عرف متوجه شود ترتيب اثر ندهد، خطر و احتمال خسارت به اندازه

اما اگر مخاطره به حدي ؛ شودفساد معامله نمي سببآید و اي به حساب نميچنين مخاطره

موجب بطالن يامخاطرهبداند و از آن اجتناب كند، چنين تيبااهمباشد كه عرف آن را

(.94ق، ص1417)نراقي، شود معامله مي

بدون ای فبا مخاطره متعار) حيصح يقرارداد متصور است: قراردادهاسه نوع در نتيجه

يقراردادها و (يپوشچشم رقابليو غ فرمتعاريبا مخاطره غ) يغرر ي، قراردادها(مخاطره

(.23ص ،1396نيا و نظري علوم، )حکمت( مخاطره زانيم نیشتريبا ب) يقمار

آپشن گفته شد، باینري آپشن شناسي باینري بر اساس مطالبي كه در بخش اول موضوع

؛است تصادف و شانس به وابسته معامله سرنوشت و نيطرف روابط كه فعاليتي است

رونیازا ؛رودبيني كل سرمایه فرد از دست ميصورت عدم تحقق پيش دركه ياگونهبه

صف

ی/الم

اساد

صاقت

ی لم

عمه

لنا

ی/هش

ژوی پ

لم ع

الهمق

رس

بر ی

قهف

یعال

ی فوق

حقو

ی ینریبا ت

شنآپ

147

کومنخواهد پذیرفت و مح گاهچيهخطري را به دليل مخالفت با رویه عقالیي، نيچنعرف

. است بطالن به

در نظرگاه فقيهان غرر از جهات گوناگوني ممکن است محقق شود كه در كتب فقهي

كه خطر موجود در شوديمكه در تمامي موارد مشاهده سه مورد براي آن ذكر شده است

بر بودن باینري آپشن را نپذیریم بنابراین حتي اگر قماري ؛ستاباینري آپشن بسيار بيشتر

باید حکم غرري گردديمشدن یك معامله و عقد غرري موجبميزان خطري كه اساس

بودن آن را قبول نمایيم.

. خطر عدم وجود کاال یا بهای آن در خارج1.3.4

اصالًرود در عالم واقع اي است كه احتمال ميگاهي در معامله، كاال یا بهاي آن به گونه

وجود نداشته باشد، در این صورت بایع یا مشتري مال خود را در مقابل عوضي داده كه

هایي چون فروش حمل حيواني را كه هنوز حامله خطر فقدان آن وجود دارد. فقيهان مثال

(.94ق، ص1417)نراقي، اند نيست، براي این مورد آورده

دیده شده و كالهبرداران با ساخت با توجه به موارد فراواني كه در بازار باینري آپشن

كنند و ساختگي و با فریب مردم سرمایه آنان را جمع مي يافزارهانرمهاي جعلي و سایت

خودشان را از محيط ورسماسماما بعد از مدتي ،دنبراي مدتي نيز ممکن است سود بپرداز

حق خود ندارد و همه ، هيچ راهي براي استيفايباختهمال كهيطوربه ؛دارنداینترنت بر مي

تردید این. پس بيه استها را در پي داشتدهد كه هشدار دولتسرمایه خود را از دست مي

و در نتيجه غرري است. زيآممخاطرهگونه معامالت

. خطر عدم قدرت بر تسلیم کاال یا بهای آن2.3.4

است كه قدرت بر تحویل و دریافت آن ياگونهبهگاهي هر دو یا یکي از كاالها یا بهاي آن

مانند فروش ؛نيست، در نتيجه خرید و فروش و پرداخت عوض در مقابل آن، غرري است

هاي آزاد رها شده یا اي كه در آباي كه از قفس پریده، ماهيحيواني كه فرار كرده، پرنده

(.همان)انگشتري كه گم شده است

میسال

د اصا

اقتی

لم ع

مهلنا

صف

/ ار

فشی ا

هدو م

فا ص

ضا در

حم/ ا

شیوه

پژمی

عله

قالم

148

یك معامله غيرواقعي بوده و در آن نقل و انتقالي با توجه به مطالب قبلي باینري آپشن

بندي روي تغيير قيمت با خطر باال و غرري بيني و شرطپذیرد و تنها پيشصورت نمي

است.

. خطر در شرایط پرداخت عوض3.3.4

گاهي كاال یا بهاي آن از حيث وجود و قدرت بر تحویل و ارزش مالي روشن است، اما

اي است كه پرداخت عوض در آن معامله با آن شرایط به گونه خصوصيات و شرایط معامله

براي مثال فروش كاال به شرط اینکه هر زمان بایع یا مشتري ؛و خصوصيات خطرناك است

بخواهد بتواند معامله را فسخ كند یا فروش كاال به شرط اینکه مشتري در هر زمان یا در هر

بپردازد، غرري است. چون همه این موارد به اي خواست قيمت كاال رامکاني، به هر وسيله

اي به خطر در كاال یا بهاي آن از حيث اصل وجود تزلزل در مالکيت و مقدار ماليت بر گونه

در باینري (.310، ص1379)امام خميني، گردد و مشمول ممنوعيت معامالت غرري است مي

دست دادن تمام سرمایه فرد زیاد بوده و خطر ازآپشن همه چيز بستگي به شانس دارد و

گردد.این امر شبهه غرري بودن آن تشدید مي

. ضرر در باینری آپشن4.4

اتیروا در .(360ص، 2ج ،ق1425 ،يومي)ف و فقر آمده است انیز يضرر در لغت به معنا

د و موا طیقراردادن شرا ،يسودمند، آزمند يكاالها در تجارت بر مردم، احتکار يريسختگ

،ق1408 ،ي)نور شمرده شده است يضرر عموم قیدر قراردادها از جمله از مصاد يليتحم

نوع ضرر و اضرار در اسالم مورد هيچمعناست كه این به قاعده نیا .(158ص ،13ج

باشديدر اسالم م يضرر يوضع ای يفياساس نه حکم تکل نی. بر استيني و شرع رشیپذ

بر ای تيثيصورت هرگاه بر جان، مال، ح نیاست. در ا رشیمورد پذ يو نه موضوع ضرر

و مشکل بر يسخت سببوارد شود كه يانیز ميرمستقيغ ای مياز حقوق انسان مستق يحق

است گرانیبه مفهوم واردآوردن ضرر بر د زي. اضرار نگردديفرد گردد به آن ضرر اطالق م

ایكه اصل آن، اطالق آن كنديم دیيتأرا يشرع مقدس تنها معامالت (.181، ص1398)صفا،

به ایضرر يضابطه نف لهيصورت به وس نیا ريضرر و ضرار نشود. در غ سبب طشیشرا

كند و در يم يطیشرا تیبه رعا ديمعامله را مق يوديبا آوردن ق ایبطالن عقد حکم شده و

صف

ی/الم

اساد

صاقت

ی لم

عمه

لنا

ی/هش

ژوی پ

لم ع

الهمق

رس

بر ی

قهف

یعال

ی فوق

حقو

ی ینریبا ت

شنآپ

149

، 1391 ان،ی)موسوكند يرا الغا م طیراششده باشد آن يشنا طیكه ضرر از وجود شرا یيجا

.(97ص

صحت ي، اصل لفظ«اوفوا بالعقود»چون يعمومات ياساس گرچه به مقتضا نیا بر

قاعده الضرر و الضرار آن گروه از يبه مقتضا يول ،است یيتمام معامالت عقال يشرع

يدر معامله منته ينبود شرط ایاز اوصاف معامله يکیكه اصل معامله با یيمعامالت عقال

يکیجهت اسالم معامله نیآور است. به اشود، از نظر شرع حرام و ضمان يگریبه ضرر د

مغبون و حق يغبن برا اريبدون لحاظ خ يغبن عياز شركا بدون لحاظ حق شفعه، لزوم ب

، همان)داند يرا مجاز نم يگریضرر به د واردكردنبا يخصوص تياز مالک يبرداربهره

.(116ص

هاي باینري آپشن از دو بعد فردي و اجتماعي ، فعاليتگفتهشيپبر اساس مطالب

ضرر است: ق قاعده المصدا

در باینري آپشن افراد ،شناسي دیده شدكه در بحث موضوعگونههمانضرر فردي: .1

كنند. در صورت عدم ها ميدر روند قيمت يبندشرطو ينيبشيپ، يرواقعيغدر یك فعاليت

كه موارد آن در مجموع كم هم نيست افراد تمام سرمایه خود را از دست ينيبشيپتحقق

بنابراین از باب مقدمه ؛دنشويمضرر به خود یا دیگران سازنهيزمدهند و با این كار مي

.باشديمحرام، حرام

فرهنگي، سياسي و اقتصادي ـ ضرر اجتماعي: این ضررها از ابعاد مختلف اجتماعي .2

هاي اجتماعي هاي قماري موجب آسيباست. از بعد فرهنگي رواج فعاليتقابل بررسي ـ

بودن این معامالت و يرواقعيغگردد. از بعد اقتصادي نيز رواج دشمني و فساد در جامعه مي

هاي جدي دارد.اقتصاد در این بازار آسيب يرواقعيغشدن بخش پررنگ

. مصلحت و فعالیت باینری آپشن5.4

محرمه، مکاسب همانند ؛اندگفته سخن مصلحت از فقه گوناگون ابواب در عهيش هانيفق

يتول و تیوال از سخن جا هر معمول، طوربه .راتیتعز و حدود جهاد، وقف، حجر، ع،يب

مطرح هم يتول مورد مفسده عدم ای مصلحت تیرعاشده، مطرح فقه در يكس ای امر بر

.(84-83، ص1383)صرامي، است شده

میسال

د اصا

اقتی

لم ع

مهلنا

صف

/ ار

فشی ا

هدو م

فا ص

ضا در

حم/ ا

شیوه

پژمی

عله

قالم

150

:دهديم هشدار حکومت كارگزاران به مهم نکته نيهم به اشاره با خميني امام زیـ عز اسـالم شکسـت موجب آن از غفلت يگاه كه است يامهمه امور از نظام، مصلحت

است ممکن آن مقابل در مقاومت كه است يامهمه امور از مردم و نظام مصلحت. گردديم یيکـا یآمر اسـالم و ببـرد سـاال ریـ ز كینزد و دور يهازمان در را نيزم پابرهنگان اسالم

ـ پ آنـان خـارج و داخل يادیا توسط دالر اردهايليم پشتوانه با را نیمتکبر و نیمستکبر روزي

(.176، ص1386)امام خميني، گرداند

فقيه متکفل رونیازا ؛است مأخوذو موضوع احکام شرعي مبدأمصلحت به عنوان مبنا،

توجه به عنصر مصلحت باشد و دو كارایي استقاللي بيتواند در استنباط خود استنباط نمي

و ابزاري دارد. در كارایي استقاللي مصلحت در كشف حکم شرعي و در اجراي حکم

مکشوف در مقام تزاحم مصالح و مفاسد كاربرد دارد. در كارایي ابزاري مصلحت، راهکاري

(.58-35، 1387 ست،)عليدوداده است ارائهاست كه شارع مقدس براي فهم اسناد شرعي

یابى و سامان اموال، مایه قوام اًيثاناموال، امانت الهي است و اوالًبا توجه به اینکه

منافع اجتماعي نيتأمدر تزاحم منافع شخصي و اجتماعي، مصلحت در ،اجتماع است

باید رونیازااست. البته باید توجه داشت تشخيص مصلحت در مقام تزاحم با شرع است و

دليل شرعي و اوامر و نواهي الهي تعيين گردد. اساس بر

در بازار مالي نيز مصلحت نقش مهمي در تنظيم و هدایت بازارها در جهت منافع

تواند به نمي اوالًاجتماعي و جلوگيري از ضررهاي اجتماعي دارد. از این جهت بازار مالي

اري و كسب سود در موارد گذمعطل بماند و از طرف دیگر سرمایه انتظار كسب هر سودي

باشد.مضر براي جامعه اسالمي مجاز نمي

. تخلف قانونی در فعالیت باینری آپشن5

مسموع به آن راجعه يدعاو و باطل يگروبند و قمار»قانون مدني 253 مادهبر اساس

،باشد شده ديتول نامشروع معامالت از كه يتعهدات يهكل مورد در حکم نيهم. بود نخواهد

.«است يجار

اي جرم محسوب با هر وسيله يقماربازقانون مجازات اسالمي 711الي 705طبق ماده

مخصوصقماربازي با آالت و وسایل »شده و براي آن مجازات در نظر گرفته شده است.

صف

ی/الم

اساد

صاقت

ی لم

عمه

لنا

ی/هش

ژوی پ

لم ع

الهمق

رس

بر ی

قهف

یعال

ی فوق

حقو

ی ینریبا ت

شنآپ

151

ضربه 74ماه حبس و یا تا ششاي ممنوع و مرتکبين آن به یك تا قماربازي با هر وسيله

«. شوندبه هر دو مجازات محکوم مي يقماربازتجاهر به شالق محکوم و در صورت

هر كس قمارخانه دایر كند یا مردم را »قانون مجازات اسالمي آمده است: 708در ماده

سال حبس و یا از سه ميليون تا دوازه براي قمار به آنجا دعوت نماید به شش ماه تا دو

«.شودميليون ریال جزاي نقدي محکوم مي

جهت حقوقي این مواد تصریح به قمار اینترنتي كه بستر فعاليت باینري آپشن البته از

نيموسع قوان ريبودن جرم و مجازات و عدم تفسياز جمله اصل قانون يلیبه دالبوده و

و يمجاز يگسترش در فضا در حال يهايبندشرط ،ينترنتیبه قمار ا ميقابل تعم يفريك

(.331، ص1398ي و موسوي، )چگن ستين يورزش مسابقات ينيبشيپمرتبط با يرفتارها

هاي اشخاص حقيقي و تيفعالبانك مركزي كليه 16/01/1390مورخه هيدر اطالعالبته

قانون 49و 33ه ماد حقوقي بازار ارز خارجي، فرابورس و مانند آن ممنوع است. همچنين

و بدون اخذ مجوز باشدها در بازارهاي سرمایه با ، باید كليه فعاليتبازار اوراق بهادار

مجوز ممنوع است. همچنين طبق فتواي مقام معظم رهبري و مراجع عظام تقليد تخلف از

تنظيم قوانين الزم جهت جلوگيري از رونیازا ؛قوانين جمهوري اسالمي جایز نيست

رسد.هاي قماري در فضاي مجازي ضروري به نظر ميفعاليت

باینری آپشن یهاتیساقهی و حقوقی کارگزاری و . حکم ف6

هاي باینري آپشن در اصل، ایجاد زمينه و كه اشاره گردید، كارگزاري و وبگاهگونههمان

رسد این امر تحت قاعده اعانه بر اثم و كنند. به نظر ميبسترهاي تحقق باینري آپشن مي

.رديگيمعدوان قرار

است «يبانيپشت و يريدستگ» ،«ياری» يمعن به «ونع» شهیر از ،«إعانت»و « معاونت»

كردن است بر اثم، یارى همراد از اعاندر اصطالح فقهي (.484ص، 5جق، 1414)ابن منظور،

یا مقدمات هشود و حال این معاونت با ایجاد همیعنى گناهى كه از مباشر صادر مى ؛بر گناه

. آیات و روایات دال دهدنجام مىبعضى از مقدمات فعل حرامى است كه شخص گناهکار ا

گردد و بر ممنوعيت كمك بر اثم و عدوان است. اثم شامل همه گناهان و مقدمات آن مي

(.309ق، ص1419)بجنوردي، عدوان دشمني و ستمکاري آشکار است

میسال

د اصا

اقتی

لم ع

مهلنا

صف

/ ار

فشی ا

هدو م

فا ص

ضا در

حم/ ا

شیوه

پژمی

عله

قالم

152

كه است يكس يبرا تيمعص اسباب و مقدمات هيته ينيخم امام حضرت دگاهید از

در مثاچه نه، ای باشد هدف به دنيرس يبرا ابباس هيته چه ـ دارد را آن ارتکاب قصد

.است حرام و بوده مثا بر انتعا ـ هن ای دباقق یتح خارج

معتبر ثیاحاد بنا بر و است اعانه بر اثم شراب هيته جهت انگور عيب ه،يامام فقه در

ای شرط نامشروع استفاده كه يصورت درنيز فقيهان. است باطل آن معامله و حرام ،يفقه

)شيخ انصاري، اند داده معاملهحکم به بطالن رديگ قرار معامله نيطرف لحاظ مورد عقد يمبنا

(.45ص، 1جق، 1411

برخي مصادیق آن در بيانات فقيهان در این مورد وجود دارد:

هاي حرام مانند احداث قمارخانه، اعالن خرید یا اجاره خانه یا زمين براي فعاليت .1

(.564، ص1379)امام خميني، ميخانه و مانند آن

، 22جق، 1404، نجفي) رشدنياج و اجاره قیطر از حرام معامالت در معاونت .2

(.307ص

آن ينگهدار و حفظ ای حرام لیوسا ساخت ای حرام يزهايچ حمل يبرا اجيرشدن .3

(.9، ص1380شعبه حراني، )ابن نيمسلم و اسالم بر ضرر قصد به مسجد يرانیو ای

ق، 1411)شيخ انصاري، دارد حرام استفاده كه تنها توليداتي قیطر از گناه بر معاونت .4

(.7ص، 1ج

)فاضل گردد هاي فکري نيز ميالبته معاونت تنها كمك عملي نبوده و حتي شامل كمك

(.449، ص1392لنکراني،

بر اثم ممنوع است: اعانهزیر در قانون نيز در موارد

؛ياسالم مجازات قانون 43 ماده 2 بند بنا به جرم ارتکاب لیوسا هيته .1

؛راتیتعز ياسالم مجازات قانون 584 مادهبنا به جرم ارتکاب يبرا مکان هيته .2

؛ياسالم مجازات قانون 664 ماده طبق لیوسا ساختن قیطر از جرم در معاونت .3

.قانون مجازات اسالمي 708طبق ماده جرم ارتکاب قیطر ارائه در معاونت .4

هاي باینري آپشن از جهات گوناگون مصداق اعانه بر طراحي، ساخت و مدیریت سایت

اثم است:

صف

ی/الم

اساد

صاقت

ی لم

عمه

لنا

ی/هش

ژوی پ

لم ع

الهمق

رس

بر ی

قهف

یعال

ی فوق

حقو

ی ینریبا ت

شنآپ

153

دادن مکان براي فعل حرام: در اصل بروكرها بستر و فضاي مجازي در اختيار اجاره .1

ضا اقدام به قمار و رهان حرام دهند تا در آن فهاي قماري باینري آپشن قرار ميفعاليت

باشد.مصداق اعانه بر اثم و حرام مي رونیازا؛ نمایند

و است حرام ،بوده محض فساد آنچهصنعتي است كه فقط استفاده حرام دارد: .2

با (.325، ص1380شعبه حراني، )ابن است حرام آن بر مزدستاندن وآموزش عمل، ،آموختن

هاي پس ساخت و مدیریت سایت ،حرام استو رهان یاتوجه به اینکه باینري آپشن قمار

باشد.آن نيز حرام مي

هاي باینري آپشن مصداق تهيه و تهيه وسایل ارتکاب جرم: ساخت و مدیریت سایت .3

باشد.در اختيار قرار دادن وسایل ارتکاب جرم در اختيار مجرم مي

هاي باینري آپشن با طراحي و تبليغ این فعاليت يهاتیساب جرم: طریق ارتکا ارائه .4

الزم را براي قماربازي يبسترهاهاي مختلف براي كاربران، آموزش ارائهقماري و همچنين

.شودفراهم مياز این طریق زمينه تحقق این جرم در نتيجه كنند و قماربازها فراهم مي و

فعاليت در باینري آپشن مصداق قمار یا رهان و حرام است، نکهیاخالصه مطلب

اذا »ها نيز از باب اعانه بر اثم حرام است. طبق قاعده فقهي طراحي و مدیریت این سایت

هاي ها توسط مدیران سایتدریافت هرگونه مبلغي بابت این فعاليت «حرم اهلل شیئا حرم ثمنه

باشد.و طبق شرع و قانون حرام و غيرقانوني ميباشد (، جایز نميPay outباینري آپشن )

یریگجهینتو یبندجمع. 7

ي از طریق نترنتیا درآمد كسب يبرا روش كی و ي مشتقهمال دیجد بازار كباینري آپشن ی

سود ،شدهانجامگذاري سرمایهنسبت به بود،بيني درست اگر پيش .بيني و ریسك استپيش

رود. در واقع هيچ از دست مي سرمایهكل بود،بيني اشتباه اما اگر پيش ،آیدمي به دست

یعني كارگزار ؛هاستبينيبندي روي پيشتبادلي در باینري آپشن انجام نشده و تنها شرط

بيني افزایش و كاهش قيمت گر دریافت كرده و به او اجازه و امکان پيشپولي را از معامله

بيني، نرخ دهد، در صورت تحقق پيشارز را ميكاالي پایه از قبيل سهام، طال، فلزات و

گر كل ها معاملهبينيشود و در صورت عدم تحقق پيشگر پرداخته ميسود، به معامله

بازد. سرمایه خود را یکجا مي

میسال

د اصا

اقتی

لم ع

مهلنا

صف

/ ار

فشی ا

هدو م

فا ص

ضا در

حم/ ا

شیوه

پژمی

عله

قالم

154

گران از طریق آنان در بازار فعاليت ميست و معاملهاكارگزار واسطه بين انجام معامله

است يالمللنيب يهاسازمان و مراجع ها بسته بهاین كارگزاريكنند. اعتبار و سطح امنيت

يالمللنيب ينظارت مراجع و سازمان چيه در كه یيبروكرها انتخاب. كنندمي دیيتأ كه آنان را

دارد. یيباال سكیر ،كنندينم يرويپ يمقررات و قانون چيه از و نشده دیيتأ

باینري آپشن مسلم بود، رهان، گرو، برد و باخت هاي در فعاليت آنچهرهاي قمار از معيا

ن و در يحساب اعتباري را تعي ينيبشيپزیرا در باینري آپشن فرد براي شروع ؛باشدمي

گذارد. همچنين در طي یك شرط و تعهد كاربر یا مالش را از دست داده و اختيار بروكر مي

ماهيت برد و باختي در باینري رونیازا ؛آوردمي به دستیا سودي عالوه بر سرمایه خود

جاي بررسي داشت. «آالت قمار»و «لعب»اما دو معيار ؛ آپشن وجود دارد

با توجه به اینکه لعب نيازي به وسيله و آلت خاص نداشته و تنها الزم بود هدف

فني باشد نيز ينيبشيپفعاليت باینري آپشن حتي اگر مبتني بر ،عقالیي بر آن مترتب نباشد

همچنين ؛گيرداراي صفت مذكور یعني غيرعقالیي باشد، مصداق لعب و قمار قرار مياگر د

باینري آپشني هستند آلت قمار يهاتيفعالاي براي انجام باینري آپشن كه وسيله يهاتیسا

بوده و احکام آن را نيز به دنبال دارد.

است كه طبق پس فعاليت باینري آپشن یا مصداق قمار حرام بوده و یا مصداق رهان

فتواي اغلب فقيهان حرام است و طبق نظر برخي از فقيهان تنها حرمت وضعي داشته و

آید.به ملکيت فرد در نمي آمدهدستبهاموال

؛ باشدكل مال به باطل، غرر و ضرر منهي نيز ميأعالوه بر قمار، باینري آپشن مصداق

براي هر دو طرف نداشته و سود یك زیرا در باینري آپشن از نظر عقالیي و شرعي نفعي

اش را از دست داده، در مقابل طرف متضمن زیان دیگري است. شخصي كه تمام سرمایه

شانس به وابسته معامله سرنوشت و نيطرف روابطآورد. همچنين نمي به دستهيچ چيزي

بيني كل سرمایه فرد از دست صورت عدم تحقق پيش دركه ياگونهبه ؛است تصادف و

. در اصل معامله و است بطالن به کومخطري را نپذیرفته و مح نيچنعرف رونیازا ؛روديم

زیرا فردي كه مالي را به دست آورده )برنده( در مقابل چيزي را از ؛اي در بين نيستمبادله

نسبت به این ـ اگر عاقل باشد ـ طبيعي فرد بازنده طوربهدست نداده و تعهدي ندارد و

باشد.حرام مي و عقالً شرعاًكل مال به باطل بوده و أتعهد رضایت ندارد و مصداق

صف

ی/الم

اساد

صاقت

ی لم

عمه

لنا

ی/هش

ژوی پ

لم ع

الهمق

رس

بر ی

قهف

یعال

ی فوق

حقو

ی ینریبا ت

شنآپ

155

تنها آن گروه از معامالت عقالیي كه اصل معامله یا یکي از قاعده الضرر نيز بنا بر

اوصاف معامله یا نبود شرطي در معامله منتهي به ضرر دیگري شود، از نظر شرع حرام و

شود. مصلحت ت. ضررهاي باینري آپشن به دسته فردي و اجتماعي تقسيم ميآور اسضمان

نقش مهمي در تنظيم و هدایت بازارها در جهت منافع اجتماعي و جلوگيري از ضررهاي

و باینري آپشن فاركس بازار معامالت واسطه به ارز خروج اساس،این براجتماعي دارد.

داشته يمنافع يمعدود افراد براي هرچند تيفعالاین . شودمي ياقتصاد مشکالت سبب

يمل منافع و مصالح با وجهچيهبه كه دارد دنبال به يفراوان ياجتماع يهاانیز اما باشد،

ها نيز از باب اعانه بر اثم حرام است. همچنين طراحي و مدیریت این وبگاه ؛ستين راستاهم

و مآخذ نابعم

.میكر قرآن*

حوزه نيجامعه مدرس يانتشارات اسالمقم: ،2؛ چتحف العقول ؛حسن ،يحرانشعبه ابن .1

.1380، قم هيعلم

ق.1414، ، بيروت: دار صادر3، چ5ج ؛لسان العرب ؛منظور، محمدابن .2

؛«آپشن ينریبر فعاليت با ديتأك با دیقمار در معامالت جد يقيتطب يبررس»افشار، مهدي؛ .3

.1399، قم: حوزه علميه قم، 3سطح نامهپایان

، ينينشر آثار امام خمو ميتنظسسه ام :تهران ؛عالبی کتاب ؛اهللروحسيد ،ينيخمامام .4

1379.

.1386، ينيو نشر آثار امام خم ميماسسه تنظ :تهران، 20ج ؛صحیفه نور ؛ــــــــ .5

ق.1419، نشر الهادي :قم ؛قواعد الفقهیه ؛محمددسي بجنوردى، .6

؛«يفريازنظر حقوق ك يمجاز يدر فضا يقمارباز»؛ موسوي ي، مهدي و سيداحمدگنچ .7

.1398، 100ش ،مجلس و راهبردفصلنامه

شناسي مکانيزم انجام معامالت درآسيب»فرد، محمدحسين و هاشم نيکومرام؛ غياثيحاجي .8

واقعيت )فاركس( و ارائه مدل پيشنهادي بازار متشکل ارزي مبتني بر بازار ارز جهاني

.1398، 39، ش10س ،فصلنامه مهندسی مالی و مدیریت اوراق بهادار؛ «اقتصادي كشور

میسال

د اصا

اقتی

لم ع

مهلنا

صف

/ ار

فشی ا

هدو م

فا ص

ضا در

حم/ ا

شیوه

پژمی

عله

قالم

156

بر ديدر قراردادها با تأكواكاوي مفهوم مخاطره »نظري علوم؛ ميثم نيا، محمود و حکمت .9

.1396 ،3ش، 18س ،پژوهشنامه حقوق اسالمی ؛«قمار و غرر ميمفاه

منشورات :قم، 1ج ؛اراتیو الخ عیالب المکاسب المحرمه وي؛ مرتض ،يانصار خيش .10

.ق1411، دارالذخائر

يفروشكتاب، قم: 3ج ؛(كالنتر) الروضة البهية في شرح اللمعة الدمشقية؛ نیالدنیز، يثان ديشه .11

ق.1410داوري،

رساله ؛«اسالم يدر اقتصاد متعارف و ضوابط نظام مال ينظام مال ليتحل» ؛صفا، احمدرضا .12

.1398دكتري، تهران: دانشگاه عدالت،

نامهانیپا ؛«بررسي فقهي قراردادهاي آتي، اختيار معامله و فروش استقراضي» ــــــــ؛ .13

.1391، قم حوزه علميهقم: ،3سطح

قم:، 32، ش9دوره ،مجله قبسات ؛«مصلحت در فقه گاهیبر جا يدرآمد» ؛اهللفيس ،يصرام .14

.1383 ،اندیشه اسالميگ و نپژوهشگاه فره

زیان اكثریت معامله يریناپذمدلسازي اجتناب»طيبي، كميل، معيني، شهرام و زهرا زماني؛ .15

.1391، 11، ش3س ،یاقتصاد یسازمدل قاتیتحق؛ «گران در بازار فاركس

ق.1416، مرتضوى يفروشكتاب ، تهران:3؛ جمجمع البحرینطریحي، فخرالدین؛ .16

.1387، 18، شمجله فقه و حقوق ؛«مصلحت در فقه اماميه»عليدوست، ابوالقاسم؛ .17

.1392، نشر مركز فقهي ائمه اطهارقم: ؛القواعد الفقهیه ؛فاضل لنکراني، محمد .18

منشورات دار :قم، 2ج ؛المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی؛ احمد فيومى، .19

.ق1425، الرضي

.ق1414 ،ماسسه آل البيت :، قم2چ، 4ج ؛فی شرح القواعد المقاصد جامععلى؛ كركى، .20

دفتر انتشارات :قم؛ مجمع الفائدة و البرهان فی شرح إرشاد األذهانمحقق اردبيلي، احمد؛ .21

ق.1403 ،اسالمى

سازمان انتشارات ؛ تهران: یو اقتصاد یفقه یمشتقه بررس یابزارها ؛نيا، غالمعليمعصومي .22

.1387ي، اسالم شهیپژوهشگاه فرهنگ و اند

شهیانتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اند تهران:؛ (1بازار سرمایه اسالمی) موسویان، سيدعباس؛ .23

.1391 ،ياسالم

صف

ی/الم

اساد

صاقت

ی لم

عمه

لنا

ی/هش

ژوی پ

لم ع

الهمق

رس

بر ی

قهف

یعال

ی فوق

حقو

ی ینریبا ت

شنآپ

157

دار إحياء :، بيروت7چ، 22ج ؛جواهر الکالم فی شرح شرائع اإلسالم ؛، محمدحسننجفي .24

ق.1404، التراث العربي

ق.1417، دفتر تبليغات اسالمى حوزه علميه قمانتشارات قم: ؛امیعوائد اال؛ نراقى، احمد .25

ق.1415، ماسسه آل البيت، بيروت: 14؛ جمستند الشيعة في أحكام الشريعة؛ ــــــــ .26

ماسسه آل ، بيروت: 13ج ؛مستدرك الوسائل و مستنبط المسائل ؛حسينميرزا ،ينور .27

.ق1408، البيت

، قم: 2ج ؛رمعاص هیقراءات فقه ؛جمعى از پژوهشگران و محمودسيد ،يهاشمى شاهرود .28

.ق1423، تيباهلفقه اسالمى بر مذهب المعارفدائرةماسسه

29. Hermans, D. & Alessio M Pacces; Regulation of Banking and

Financial Markets; Encyclopedia of Law and Economics:

Regulation and Economics, 2nd Edition, A.M. Pacces and R.J.

Van den Bergh, eds., Elgar, 2017.

30. Merriam Webster dictionary; (merriam-

webster.com/dictionary/binary).

31. (SEC); Securities and Exchange Commission;

(https://www.investor.gov).

32. https://bookauthority.org/books/new-binary-options-ebooks.

33. https://www.bestfxbrokers.com.

34. https://www.top10binary.com.

35. https://www.tradingpedia.com.