KECAP PANUNJUK
date post
14-Jan-2016Category
Documents
view
160download
0
Embed Size (px)
description
Transcript of KECAP PANUNJUK
KECAP PANUNJUK
Kecap Gaganti Panunjuk
Iki, ike = ieuIku, iko = etaIka, ika = ituI = di(R)I = di
Lamun hiji kecap dimimitian ku ang atawa ng hartina eta kecap teh geus dipikawanohIki ng = iking = ieuIku ng = ikung = etaIka ng = ikang = ituIkana, ikanang = itu, di ditu
KECAP PANUNJUK NU HARTINA NU BOGANA (EMPUNYA)Niki, niking = nu ieu, ieu nu boganaNiku, nikung = nu eta, eta nu bogana
KECAP NUDUHKEUN TEMPATRiki, riking = di dieuRiku, rikung = di ditu
PIKEUN NGAYAKINKEUN, DIGUNAKEUN RARANGKEN TUKANG HNIka ikahnIku ikihnIku - ikuhn
Atika, atiki, atikudisingget jadi tiki, tika, tiku (nya eta)Lamun ditambahan ng jadi tiking, tikang, tikung
Ta, tang = eta
Conto kalimahLara niking priyawiraha.Atyanta praja nik.Rikanang hawan matmu raksasa len.Suka yan pacangkrama rikang jaladi.Hnngakna ng kath sakarng.Inalapnira tang Nandini.
Kecap SandangSiSangDang
Kecap sandang: Sinu geus raketsatodipikanyaahdipikaijid
Conto KalimahSi Pandu-suta = anak Pandu (loma).Si Singha = Singa (anu geus dipikanyaho).Si Jurumudi = Jurumudi (anu geus dipikanyaho).Si Panjahat = Penjahat (anu dipikageuleuh).
SaSarua jeung si tapi leuwih hormat
SangDipake di hareupeun kecap nu nuduhkeun ngaran, gelar, atawa sato nu dianggap raja, sohor, atawa dihormat
Conto KalimahSang hyang Bayu = Dewa AnginSang Ugraraw = sang UgrarawSang Bhima = sang BimaSang Kancil = sang Kancil
Dangpikeun nyebut jalma nu dihormat/ dihargaan, contona: ulama, guru, panditaContona:Dang Hyang Drona: Drona nu muliaDang Acryya: Guru nu dihormat
Conto KalimahIkang si akuntal singgih ikeLungh ta sang Menak.Wruh pwa bhagawn Kanwa ryambk sang akuntalaAn mangkana ling sang kany.
Conto kalimahMangkana ling sang hyang IndraMatang yan Poru ngaran sang ntha, apan wka PuruGlna ta mahrja Cantanu de ning ujar sang DacapatiDang Hyang Krpa tumtakn Dang Hyang Drona.
KECAP KANTETANDumasar susunan basa SansekertaDumasar susunan basa Jawa Kuna
1. D-NRajaputra = putra rajaMaharaja = raja agungTribhuwana = buana tiluDhannurwedacastra = kitab elmu manahYamaloka = tempat Dewa YamaKuruketra =lapang/kuburan bangsa kuru
2. JeungWanadri (wana-adri) = leuweung jeung gunungGajawa (gaja-awa) = gajah jeung kudaSukaduhka = senang jeung susahLakibini = lalaki jeung aweweTapatapi = nu tapa lalaki jeung awewe
3. Nu kahiji kecap bilanganAstadacaparwa = dalapanbelas bagian (jilid)Caturdwara = gapura opatPancksara = lima aksaraataguna =saratus kali lipet
4. Kecap kahiji nuduhkeun sipat tina kecap kaduaUttamajanma = jalma nu utamaMahaprabhu = raja agungRuksawayawa = awak ruksakMithysamaya = janji bohong
5. Dimimitian ku a, an, nir, nis (hartina henteu jeung leungit)Awighna = teu aya halanganAkampya = teu usikAkrta = teu mamurAnangga = teu awakan, bogohAnadara = teu sopan,teu hormat
Nisna = teu nyaahNiesa = taya sesanaNirdoa = teu boga dosaNirbhagya = teu bagjaNirbhaya = teu sieun
Hartina bogaPancamuka = boga lima beungeutRaksasarupa = rupana jiga raksasaTrinetra = matana tiluSamanama = sarua ngaranna
Dimimitian ku swa atawa sarwwaSwabhawa = tabeat, kaayaanna soranganSwawidya = elmuna soranganSwadharmma = kawajiban soranganSwaputra = anak soranganSwayambara = pilihan sorangan
Sarwwapuspa = rupa-rupa kembangSarwwaphala = rupa-rupa buahSarwwayudha = sagala pakakas perang (rupa-rupa perang)Sarwwawaditra = sagala waditra)
Kantetan aworLituhayu = rupana geulisTamolah = teu usik, cicingJanmottama = jalma utamaNyugading = kalapa gading
Lawas ikang yaja dwadasa warsa.Ngaran ing carita Astadaaparwwa, gawe bhagawan ByasaNangkn Soma niraharaSwabhawa nisna sira
Ahad: dityaSenen: SomaSalasa: AnggaraRebo: Buddha Kemis : WhaspatiJumaah: ukraSaptu: anaicara (Tumpk)
rawana (Juli-Agt)BhadraAsujiKarttikaMargairaPosyaMaghaPhalgunaCetraWeakhaJesthasadha
SADWARA(PARINGKLAN)TunglaiAryangWurukungPaningronUwasMawulu
PancawaraPahingPonWageKliwonLegi
CONTO KALIMAHSajna haji! Kumwa kengot ra bhujangga haji, ikang pancadaci krsna.Buddhawara pahing sangangatus wwaluwelas ikang cakakala.Kunang mangke Mawulu WageNangken Soma mwang Wrhaspati sira niraharaEkadaca cuklapaksa asujimasa
KECAP PANANYAApa, mapa = naon, Paran = kumahaAparan = naon, saha, kumaha, naha
Sapa, syapa (si-apa) = sahaSangapa (sang-apa) = saha (hormat)Ndi, ndya = naon, mana, di mana, ka mana, kumahaPira, sapira = sabaraha, sababaraha, kumahaKapan = iraha, kumaha
CONTO KALIMAHAparan ulah nikang naga ri huwusnya cinapa de sang ibu?Aparan ta rahadyan sanghulun kabeh ginantung ri petung sawuluh?Aparan ta sang Ugracrawa ngaranira?
Sangapa makaputre kita?Mwang ndi paranira matangyan asepikang acrama?Kadi mapa karmma awaku mangdadi?Syapa karika tinonta kinabhaktya ning Indra kuneng?Sangapa ngaranira sira sang siniwinta kuneng?
KECAP PARENTAHMiceun rarangken -um-Make ta (hormat)Make ndah (mangga)Ngarobah ma- jadi pa-, maka- jadi paka-, maha- jadi paha-,ang- jeung mang- jadi pang-,Make rarangken i atawa aken ditambahan de atawa dening, atawa teu make de atawa dening,
CONTO KALIMAHTinghali de nta!Patyani juga uson!Patrem tekemaken i tenggek!
NYAREKHaywa
Contona:Haywa kamu sangcayaHaywa magong wuyungta
KECAP PANYAMBUNGanusing, asing
Contona:Asing apulih pejahSing abangSing lungha
KECAP GAGANTI TEU TANGTUNgwwang: jalma (nu teu tangtu)Anu: nuBari, bari-bari: saha wae, sing saha, naon waeAngken/nangken: unggalSira: hiji, hiji jalmaPira, pirang: sabaraha, sababarahaWaneh (jalma sejen), len (nu sejen, salian), lyan (sejen), dudu (nu sejen), mwah (deuih)
CONTO KALIMAHLawan ngwwang kadi sanghulun.Bari-bari ni wuwusira.Pirang warsa kunang lawasnira temutangan pinakanaknira ta sang Citranggada mwang Citrawiryya.Pira kunang lawasnireng swarga, manangkil ta sire Bhatara Brahma.Pira karika lawas narendranungsuka cangkrama met lango.
KECAP RAJEKANDwilingga murniDwilingga rarangkenan
Dwilingga murniHartina loba, sababaraha kali:anak-anak, ingid-ingid, tunggal-tunggal, inggal-inggalb. Ngurangan kecap asalna:phala-phala, kunda-kunda, gunem-gunemc. Teu pasti: (a)paran-paran, tiru-tiru
d. Nandeskeun harti asalna:tuhu-tuhu, sipi-sipi, laki-laki
DWILINGGA RARANGKENANPulupuluhan, sirasirat, lipurlinipur, ananghyananghyaken, amedi-medi,patukar-tukar
CONTO KALIMAHAnak laki-laki lituhayu paripurna.Tonton t arupa nyawaknyam aticaya gongnya.Atyanta ramya nika de ning sarwwakusuma.Ika tamuta-mutani hyang Atma ngaranira.