Post on 23-Feb-2023
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Wydział Nauk Humanistycznych
Instytut Historii Sztuki
Historia sztuki, studia stacjonarne jednolite magisterskie
Stanisław Gurba
Nr albumu 109667
�ycie i twórczo�� Karola de Prevo. Próba monografii
Praca magisterska
napisana na seminarium pod kierunkiem
dr hab. Bo�eny Kukli�skiej prof. KUL
�
��
�
WSTP
Podró�e artystów oraz przenikanie wzorców artystycznych nale�� do najwa�niejszych
faktów historycznych w dziejach sztuki. W barokowej sztuce europejskiej mocno zaznaczyła si�
działalno�� twórców włoskich. Karol de Prevo (ok. 1670 – 1737) był jednym z wielu malarzy
północnowłoskich, którzy przybyli do Polski i tutaj pozostawili �lady swej aktywno�ci
artystycznej.
Niniejsza praca ma charakter monograficzny, jej przedmiotem jest �ycie i twórczo��
Karola de Prevo. W opracowaniu zagadnienia posłu�ono si� analiz� stylistyczno-porównawcz�
dzieł malarskich przełomu XVII i XVIII wieku, dokonano wypisu ze �ródeł archiwalnych
(korespondencja malarza, parafialne ksi�gi rachunkowe, kroniki, akta wizytacyjne),
wykorzystano dokumentacje konserwatorskie dzieł wykonanych przez Karola de Prevo i jego
współpracowników oraz literatur� omawiaj�c� �ycie i twórczo�� malarza. Analiza porównawcza
obrazów przypisywanych Karolowi de Prevo oraz jego pomocnikom, a tak�e opracowania
naukowe i popularnonaukowe o miejscach działalno�ci artysty, mecenasach sztuki oraz
zachowanych dziełach malarskich potraktowano szeroko. Wobec niemo�no�ci dotarcia do
wszystkich obiektów oraz tekstów �ródłowych w wielu kwestiach mo�liwe było podanie jedynie
hipotez. Jednak cało�ciowe spojrzenie na �ycie i twórczo�� malarza pozwala na sformułowanie
trafnych przypuszcze� i zach�ca do podj�cia dalszych bada�.
Praca składa si� z 4 rozdziałów. Rozdział I ma charakter metodologiczny, zawiera opis
stanu bada�, okre�la problem oraz obszar badawczy. W cz��ci tej podano tak�e uwagi dotycz�ce
przyj�tej metody bada�. W rozdziale II przedstawiono biografi� artysty: europejski kontekst
podró�y artystycznych (2.1.), etapy działalno�ci artystycznej na ziemiach polskich (2.2.) oraz
próba charakterystyki osobowo�ci malarza (2.3.). Rozdział III i IV po�wi�cony został
realizacjom artystycznym Karola de Prevo i jego warsztatu. W rozdziale III omówiono
działalno�� Karola de Prevo pod patronatem mecenasów sztuki. Wskazano na twórczo�� malarza
realizowan� na zlecenie El�biety z Lubomirskich Sieniawskiej (3.2) oraz Aleksandra Fredry,
biskupa przemyskiego (3.3.). Działalno�� pod patronatem Stanisława Łukasza Opali�skiego
(3.1.) ma przede wszystkim sens w aspekcie nawi�zania przez malarza kontaktów krakowsko-
�l�skich oraz zdobycia zatrudnienia na dworze hetmanowej. W ostatnim rozdziale (IV)
zwrócono uwag� na prace artysty wykonane na podstawie oddzielnych umów. Działalno�� ta
obejmuje cały okres twórczo�ci malarza, od pierwszego potwierdzonego archiwalnie kontraktu
na wykonanie cyklu obrazów z �ycia Chrystusa do kolegiaty sandomierskiej, poprzez liczne
prace w ko�ciele paulinów w Beszowej, ko�ciołach sandomierskich, ko�ciołach i klasztorach
�
���
�
pauli�skich (Jasna Góra, Warszawa, Stara Wie�). Realizacje te powi�zano z mecenatem
kanoników sandomierskich (4.1. Prace malarskie w Sandomierzu) oraz Ojców Paulinów (4.2.
Realizacje artystyczne dla zakonu paulinów). Działalno�� malarza na podstawie oddzielnych
umów w du�ej mierze przebiegał równolegle do prac realizowanych na rzecz El�biety
Sieniawskiej, potem bpa Aleksandra Fredry. Była wi�c wymagana zgoda lub polecenie podj�cia
prac od mecenasów zatrudniaj�cych artyst� „na pensj�”. Ostatnia cz��� monografii kontynuuje
wi�c w�tek przedstawiony w rozdziale III i uzupełnia katalog wykonanych malowideł przez
Karola de Prevo. Bibliografi� podzielono na �ródła r�kopi�mienne, �ródła drukowane, do
których zaliczono publikacje dost�pne w czasach działalno�ci Karola de Prevo, opracowania
archiwalne oraz opracowania drukowane. W przypadku wykorzystywania publikacji dost�pnych
online fakt ten zaznaczono przy adresie bibliograficznym, aby czytelnik miał łatwiejszy dost�p
do literatury cytowanej. Zaznaczono ponadto fakt wykorzystania archiwaliów zamieszczanych w
aneksach opracowa� b�d� cytowanych w publikacjach.
W zamy�le autorskim niniejsza praca jest prób� przedstawienia biografii Karola de Prevo
w oparciu o teksty �ródłowe oraz podejmuje analiz� stylistyczno-ikonograficzn� dzieł
wykonanych przez malarza i jego warsztat. Ogólne uwagi i wnioski zostan� przedstawione w
przypadku realizacji artystycznych, które zostały opracowane w publikacjach im po�wi�conym
lub nad którymi prowadzone s� oddzielne badania.
Dopełnieniem tre�ci tej pracy jest zebrany materiał ilustracyjny, na który składaj� si�
fotografie malowideł autorstwa Karola de Prevo i jego warsztatu oraz o atrybucji podawanej ze
znakiem zapytania. Obrazy te zamieszczono na ko�cu pracy w kolejno�ci ich omawiania. W
tekst natomiast włamano czarno-białe ilustracje pogl�dowe: plany budowli, detale obrazów oraz
ich układ w przypadku cyklu malarskiego, kopie niezachowanych malowideł Karola de Prevo,
grafiki i obrazy innych artystów, z których korzystał malarz przy tworzeniu własnych realizacji.
Niniejsza praca ma by� prób� cało�ciowego uj�cia �ycia i twórczo�ci Karola de Prevo.
Monografia artysty pozwala na rewizj� opracowa� o malarzu i polemik� z dotychczasowymi
opiniami, wysuni�cie nowych hipotez i wskazanie kierunku dalszych bada�.
�
���
�
MATERIAŁ FOTOGRAFICZNY
Fot. 1 Jan Tscherning wg Karola de Prevo, Matka Bo�a Zwyci�ska, ok. 1717, miedzioryt, 21,1 x 14,3 cm,
[w:] A. W�grzynowicz, Syllabus Marianus, Lwów 1717, s. tytułowa
�
���
�
�
Fot. 8 Karol de Prevo, Dekoracja malarska kopuły kaplicy bpa Aleksandra Fredry, ok. 1731, fresk, ko�ciół
katedralny w Przemy�lu, fot. S. Gurba.
�
Fot. 9 Karol de Prevo, �w. Wawrzyniec, ok. 1731, ol. na pł., ko�ciół katedralny w Przemy�lu, fot. P. Lasota.