Post on 10-May-2023
r o : B AR T H OL OM E Ì MA R,I É
A N I PA TRIC II M E D ÌO L A
N BN … A N T IQVA E R O
M A E I O P Q GRA P H IA
£ IBRJ 5 5 131 5 M …
Imprd'
f‘
or, m gocîa to r , qu i î
'
qu îs :S in&c r'
rr umn um hbrum hunt ne imp r im to
,
fi aduerfu s P M iufi îonemri fa a reus cfio
TA B
ìr:
gîmgu n faturn1 î é
L P agina
e es a cme non o«Aequ1me l 1um .
mms tempi:,àz8
AggeresTa 1quinu .I
Age n.3 4.
.Agona l 1'
a .2 S
'
A lmoHu .
A l ta fem it3 .
.Albu l a .
.Ambu l ationesO&auîanas .
Ambitus v rb1S .z. . 1 9 .
Ampb1theat1um .
Sm i l idTauri.
Cìaud1î.
.Am um Faunì P icî.
Ania N ouus.
Anio Vetus .Anio flu .
Antrum Cyclopìs.Anfer a rgenteu s .Antipol is .
«Aqu aeduflus .
.Aquae quot .
Aqua Claudia.Ma rianaT ra 1ana .
A l exandr1na
Tepu la .
Iu l 1a .
Ma rc in.
V 1rgo .
.Al fi e tina .
J} ugu lìab abbatma .
Me rcur1i .
9 49 41 89 5
"
1 3 41 671 67
1 4I S
'
6'
I S'
6
3 69
TAB ILA"
Cm s LinenAppia . 1 6 S
‘
5 4.Ara Hercul 15 79 27
Sep t1m1ana 2 0Sa turni S
‘
2
M am s ;1 o 1 IFebr is 4 5
'
îM a l : fortn um l I 2 l 9Iunonis Iugy 4-2 29A i l o Paci s 5 4 2 -1.A pol l iniS 8
673 21311 15.V ifiofi x . 72 2Cnrmenwut 71
°
17M amma 8 7Confi 8 .9 . 8 f . 3 30 919 8 1 4 60618113 8 I 4 6
8 6°
1Iow s E l i:u i o: 6l ouis Inuento115 02 S
'
l ouis Vim inei l 6 2Iouis _Pxfioris 40 2 8Murcea:
o 8Neptun1 1 9 4 3D i tis 3 s
‘
1P roferpm 3 f 3 4lam1m i I40 2.
Arcus Tr1umpha l e5 43 3 2 8 9 3 9Romul i 4 3 2D om i ri:mì I 4 3 9T1a iani
_4 ÎSev eri Î 9c
'
pafîafli'
7 ! 24Fab1anus 7 lCochtiS 77 3 iGo nfiant ini S
'
9 3 8
TA BVIA001613 1110 11116111
T1beru f à rî3
TheodofiiCam 1111
A reaVulcani.Armamehta 1ium inCoeîî0.Aamamenta r1um Tel lun s.A1nu lufi‘rum.A1g1l etus.Arg1h tuè ImusA rxCapuohi.ArxCrefc
‘
cnt1iA rena quic
'
i.Afyl us 2 6
.Am um inCap1tolf&In P a la t1oP ompe iVene r15M 1nerux
Vefi ae
{Libe11atîs.Augu1 a tor ium
A uétinus Més . 2 .
544 .I 1
B
Bafi l ica P ortiaP aul ib lfim iflì
S€111p 1011î3
Ca i1&Lum
0 p111111
B a lm a P au l 1B a lae g P a la t inx
B l bl 10 thec a M a iorum:.Augufii
P au l r
Folio [ inci1 1 1 3 31 1 2
1 3 1
1 3 5
1 3 7
67
I I I
8 2.
1 1 3
TABVLA Fol io LineaVulpin 1 1 7 4 3M arcell i 1 2 6 3 5
8 113 3 Ga l li caap 1tohuma p 1tol 1um uetus
ampus Ma 1t1usTybermusV a ti canusMQICIHS M inorM a rt ia l1s 111 coel 1
'
0
E fqu 1l 1nu8
Vim ina l18S ce le ra tusFlor ;.Ag1 1ppxHora t1Otum
Capena Ciu i ta f:apu:N eron1sCas : Romul iCa l cer Tu lhanusCa fira pexegrmaCafiw mCuflodixCa 1 111 ve
Ce l la IonisCe l ia Concord1
'
z
Ce lla Ma tris deo rumCenat1o 101113C1rcu5 qu1dC1rcu5M ax imus
Floral 1umFl am 1musN CIOHÉS
A lexandriCl îuus Ca p ito l111115
CA
l 8. î f .
3 3! 1 6
1 3 4
3 1-9 '
I
1 9
1 3’
2 9
i z.
2 1
3 1
3 9
)"
6'
fi
4 1l o
2 1
5'
o
1 3°
1 9
3 6
1 0
4
4 4S'
!
7
1 3
3
1 1’
4 1
4 6°
3 4
4 4
4.
4 9
TA B VI. .A Folio LineaVirbius 1 1 0 l o
Subur1 anus I 4 2.P ubhcus 7 1 z3 5 4
Clvpfius Mam s 3 S
'
4 6Cl ite l lx loca 6 2 3 oC loa ca Mamma 6 3 Y 64 3Ga l lus 2 . l 9 90 l o
Cgl 1olus 90 3 4Co la ll
'
eus 1 07 9Cololl u3 Apol l inis 3 o. 7 4 8 1 6
N eronis 3 I 1 0
Ma t is 2 9 S oComitium 64 5 3 )
'
2 . f 4v 9 8 2 6Co lumn:r a rene in cap itò
’
l 1o 3 4 2. 6
Colum n Rofirata 3 5 4 8Tra ianì 4 6 3Cit 1211 15 6 6
'
7Mana 6 6 2
l’orric, us Concordia:
Bel lia 8 8 .MI…afla *… îa 75
'
l
Antonini PH 1 40Coll is Hortu lorum 3 .S 1 1 4 6
Cremera flu. 9 3 9Curia 3 3 8 3 6
Ca labra 3Sa l îomm 4 8 I
Holh l ia 6 3 .29 .72 J9 . 9 1 5P ompei 1 3 0 5 51 11113 78 l oVetus I09
N Gua l 09 30 &aufa 7
CuratomsTabular1orug 7
Domus urbisRomul i i
.AA
TABV I. A Fo l ioT .Ta tii 3 5
Romuli 3 î .2 8. 47N 11111£ 3 9
Tull i 1 1081111 47
Ta rqu inu P l i î'
Cî 4 8
S e r . Tu l hì Io‘
.Anci M3 1111 70
M anl 1i - 3 2 2.
M 110n13 3 2
O u idi i 4-3
Va l erii Max. 4 5
Ca til ina: 47
S ezu 1 i 4-7
C1ccronis 4 7
M .Fl a cc i 4 7
4-7
V itu rbii 4-7
Vani 4 8Au gu ll a na 4 8T1be :1ana 4 8L .Am eu mni 4-2.
Ca lui J ra tori: 4 8Ho rtcnlî 1 4 8P ubl ico lx 4 8f a ti s 1 S
'
M .Anroni ì 6 9
Corncl 1i 1 1 3
P ompei 8 8 . 24 . 1 09J 6 .1 3 0
La teranom n'
1 9 1
M ammurrx 9 6Cl audi l Cent imal i 9 6
Tetr icorum 9 6Ium i b ena to 1is 9 6T .Cl a d11Clyptî 9 6P hy l idis I 03
09
LineaI l
24
3 01 6
TA B V I…N e10111sA ureaTxanfiton a‘
V1rgi l 1iP .Afr1c anì.Ae l 1orum
0 0 1d1a 111
M .Grafl'
i
.Catu l i1111
P ompon1iA tticiFl eu1 03 b1.11M a 1 t1
'
21115
]?111c11 $m atoris01u1111:1
Empor iumE qu1n a
EgunsTra 1am.
C& fa riSConfiantini 6 6
D om 1t1ani 6 1 .4 1 . 5 3 .Z I . 6 6'
IL.VC11
P h1dia: P 1axite l is 1.
1 0
Fauifl'
e
Fa guta l 1 1 6
P 1cusRumina l is 6 6
fi gl ine? 1 1 64
!îorum T1a ianiN 611192
RomanumL a t l um
Cx ùfi S
Follo Linea1 3
1 1 0 3 0I I I
8 2. 1 6
1 1 3 3 6
1 1 3I l ? 1 6
1 1 6 4 11 1 6 4 3
1 1 1 1 91 1 1 y z.1 1 3 3 ?1 1 4
43 5 f
TA BVTraniirorium
H011:01111111P 1Ic a t iu tn
Bo a 1 1umS ua rium.Arcb1monuS a lumiE fqn 1l1nun1
Fornix D € l t l l l l ionsFanniFOU%ÎHCùIH£BFoca l us
C t x gu fia l îs S'
I I 1
C ab11 qu1 nut1c 1 8 4 0G ra cchus un s d1tcxit 6 I 3 9
Hippodromu3Hyl crnaB O1010g1um CampHot t ee l’O .RD .
Hora Mecosna tls
Ma r tia l isb a ln lì1i
Neronis
O u id1iTe 1 entianiGa lbaa
f a 1. iS
l'
auigu lusIanus s eptim1anu5Iezx fam a 111Va ticanq
Folio Linea1 3
74 5 4
79
471 3 8 1 31 1 3 1
'
1 1 1 1 1
1 1 1 1 1
8 7 5 48 8 1 6
3 9 1 ;1 1 1 4 6
1 5 8
1 5 31 41
‘
TA BV .CA. Folio l ineaIupp1ter P 1fior S
'
9 1 7
Laurenta l ia 1 o 3Laurus qua tt 1nphantes coronabìtur 4 8 1
La 1hom iae 8 S
L acus Iururmr i 8La cusCurt1u5 3Laua c1um Ag1 ippil1: I I 6 3Leges 11 01111111 3 3I. 1gna ri i of 1 0
I.1m ina Cap itol 1i a me: 3 6 4I. 1bri Sibyl l 1ni 3 6 l 7L ichni temp loApol l inis 4 6 4 9Locus P a l l adi l 4 7 1 S
’
Locus Iuberonum Circo 8 8 9
Locu3 ba :er Me1cu11o 1 6 9 f
l uperca l 40.S'
4 1 6
Lucus Ve li a: 3 9 1
A fyl i 1 1 l 4M a 1 t is I o 8 l 0
Iunoms La t inix 1 1 1 1 1 o8 1 o
E fqu1l 1nu5 1 o 8 1 7P c111111113 1 6 3Faguta l iS 08 l
Lamm 08 1
Qi_1erquetu lanus 1 1 . 4 1 1 8 1 1
amoena 1um I 9 S'
1 3
Honori s 1 6 8 1 s'
A egeri ae 1 70 6
Ludi P i l'ca torii f 6 4 8Lupana ria 8 8 9
Manti e ne:.Albanx 9 0 S'
4M a cdlum Magnum 9 6 3 9
Ma cdlu1n Liuianum 1 1 S'
1
ManfoleumAugufii 45
1‘
A BVI AMarfoxiu8
M a l um punirumM anaus l a pi sManfura Viarum
M eta s udansMxha rium Au reum
Montes a Romulo indufiMontesVrbisMonsCapitol inu5
Sa turniu3
Ta rpeiu3Vau canu5
Cl a trx Apol l inisMoke Had:ianiMum ex faxo quadra toM umCol l inam non excedeban:Mur: refii tut:
Mu ri cui difion iMur:an in pu l
'
c is fundamentis
N ana l iaN aum a chia qu id
n ci MaximiD omitianiN etomsCz ià t iS
N emusA lexandr iN o ifocoml on
0 b dif'
cus qu idInCi rco Max.
Lun:Campi Ma t ti i
.AdMaufialeumAugufiîVa ticani I
Exgga90111114.S.Laur‘
:
I
Fol io Linea
1 1 1
i o
;y z
1 7'
3 7
3 4
1 8;S î41 1
I o
2 49
TA BVLA Fol io6 8L
inea
AdcaputBOULS S'
o
D flîci na Moneta; 27.24. 6 1 1 3O ffi cmx Mmi i
3 4-0 3 4
P a l ladium 47 1 3'
P a l l i um m i 1um 3 3“
P a lus Cap rea 1 3 S'
444? l ate aeAntonianx 4 9 5
l?a1a tmm 1 S
6 4 9P i na i 1 6 3 7N eruae S
'
8 4Romul i 7 1 3 6Gonfiant ini 9 1 l o
Se ib 11ani 9 1
Ca raca l la: 9 9 3 oh u manum 1 1 4 3D emi Imp . 1 1 6 1 9Antonini 9 11 I 4 0 2 9
A ugufli I 44P a latua l 4 9 9P an theon I 3 1 4 9P i la Ho ra tia 6 4 3P da Tiburtina 1. 3 3 6
P y i am tdes I S'
2. 6
P ons Hercu l is 1 To 1 o
Sa a r 1 S'
1 7
Subl i c ius I 6 . 1 5 4 4 9l epidi 1 S
'
3°
7M i luiu’i S
'
40…Ac hu3 1 S
'
1 9
Iriu1n phal is 5'
“v a ti canus 1 6
.Am ehu s uei Ianicu lenfis S'
1 z 3
_Iqrp e1usdue l Fab1iu ns 1 f 1
T À BVLA FolioÈ i
'
quil inus ne l Cefi ius 1 S'
S ena torum nel P a la tinus 1
S a la rius I 6 3N umen tanu5 1 64Mam£ uS 1 6 S
'
l ucanus 1 Y 6
O c r icu l i 1 6 1
N a * neaa 1 6 1
V a l entinianu3 6 8Cahgu l ae in foro
.
3'
o . l 9 . 6
InCampo M art1cî…
I 4 1P ome rium 3P ome rium quibus p ropaga_tuin 3
Pome rifi à qu1has propagan paterat 1 f!—P ortz v rbiSRomul i 9
Camm ta l is 3 . 1 1 S’
S ce lera ta 9Romana 9
_
M agoni:Trigonia 9P andana S
’
E…ibera o
Romanu la o
S a turnia‘
1
Ianua l is 1 o
M inuti au e r uetu anQì udìfcu la 1 S
'
%ancu ah
'
s 1 S"
rx nè flî11: S'
S a lu ta ni s 1 S’
a tola r ia 1 S'
l aue rna l i3 1 S'
M ut ia 1 S'
1 a urentim 1
Eerentma
1 7
4 1
S'
}
1 9S'
;i l ?S i
'
3 1
n
3 3
1 4
4 51 5
5 2.
1 6°
4 5’
1 9214
1 5’
_
1 7
1 91 :
l o
l o
1 3
TA BVI.A Folio;Linea
1F ia c
u!a ri5 2. ifi… ioi rmenfis 1 S
'
2 3Ra gumm a
,w l V eientana 1 S
‘
1
f l umétana v el Flamini a . 1 1 .4 I S'
2
Co l latma 1 6 1 9Agona xl îs,w l@irina l is,v ei Sa la ria v e l
ol l ina 1 i . ; 1 6 4-8Vimina l is v el Numentana v e l Ficulflen
fi s f .4°. 6 fInta aggeres 1 S
’
1 0°
1 7 6E fqu,
1lma v l’
Tauria l 7. l 1 8 . f 1
N a n a v_el l ab1cana 1 8 . 1 S'
1 S'
7oel un 6tana ul
’
Afina rù 1 o . 1 f 8C a biu ià l f 2 2
{La ti na 1 8 4 2Capena v e lApp ia . 1 8 . 4-7 . I 9 9I e rgem îa, l
’
Hofl1£lìs l 8 3 4 1 9 1 4 1 5 l o
P ortuexifis VI°Na nans . 1 i l l 9 3 8
…Aureh a 1 9 4 4f òtina l i5 v i
’
Ssptimiana l S’
1 1 l o 1 1
T 1 tfiphalj v l’
v a ti cana l 1 3 1 9 1 4 20 4'
I'
1burt1na 1 s‘
1 1
Va ler i a 1 5 1 4Stercora ria 3 3 1 1
P o rta Ve tus P a l a ti i 4 9 3P o rtae P anthe1 1 3 1 1 6P oztae tep l i Romul Remi S
'
4 4 3Portwus Cl iu 1Cap i tohni 3 2 4 8
M ete l l l 3 f 1 8P a l l a tina 4 8 l o
Conco rdi: 3 7 4 9
Confiantmi 3 S’
1 9
Libe rta t is 4- S'
3 6
Q .Ca tui i 4-7 5 4A ugufi 1 4-4 47Eor .Augnfi i 6 8 1 3
'
I ABVI AÀ MO!1ÎI]ÌJ iiT l.
’
a l £l ll l
.Antomni &Faulìina:{Luna:Cl andl ?C1r:i M ax.
Amph1theatriN enumum n1
%tî auixCo rinth::MercuriiSeueriP ompei:P anthdVeneriSErycinà
P ra ta Ma tiaP r a ta Qg intraP red101um IulmP aul i poet:P u teus Pm b rF urens aqu ae ià l ientiiP HClCU I£P utea l Adi iP uteal ; . 1boni s
@ irinafmés3 .4 t 8 1 9 1 6
Regione 3 v rbi3 4Reg l a N um: 3 9Remu rrus 1110118 1 00
Remou a 03 3 5Rom a v bi S
'
3 1Rom a ab E ua ndro condi ta 7 3 9Romam roum:1a3 fia tuiS fpol iarnt 3 1
1
2 4Ro lìra oua Vetcra 4 9RumonTybe 1rs efi d1&us 32l'0 45
TA B VI.A'
Fol io,
LineàRupes Ta rpe ia 3 3 1 1 1
Saturnia’
oppidum l o. 1 I . 2 I
S a im aa I 2.77
Saxum Ca rm entae 3Sa cra r ium N nm ::
.Sa crar ium Bom deze 6 8S ca la:Ca c i 7. I 03
Annu la riae 4 8Gemonix 1 03
S ciphiri î .Arion eqm 1 4-7S err a b er is e ll diti us 4 8S epuzo nium b eueri 8 8S eptrzo nia duo
,8 8
Seurge5 am a ti 3 S'
S ena cu lum 3 .44J'
Sena ru lum Mulie1um I 2- 38cna tula tr iaS ena tus ubi pote ra t haberiSec re ta rium Po .Ro .
Sepul c rum Faufiu l iA cca La u ; entiae.A
‘ rgi 82 .4-o’
Rom ul iN e ton1sP lon i
Vefi a l rum
Ma rcel liS cyl lzr
In l ix
B r1tanicà
N um .e
H i rt 1i P anfaeCecrlu fia tu poemH:driani
: r,
3 1
24l o
1 5,
37
1 8
4 6
3 5
4 0
3 41 2.
1 2.
T A'B V I A Fo l io l inea
Boni Eum tus 3 of 1 3 3 4 6
f ortuna? 1 67 3
Bonae fm tunx 3 o .5
P rofe rpmae1 1 6 1 1
M u ià rum 1 1 6 1 3
Apol lm is . 3 7 . 3 1 1 2.
1 1
Iani 0
.V ener i s il 5 9Cup idini8
1 5 9
N i li 3 2 1 5 9
S a tyri 1 1 6
Tygris3 0
Ca lìoris 3 0. 1 3 . 5 1 , 1 4 6 8
P o l luci3 3 o
Iunoni s 1 1 6
î atonae 4 8
D iana? 1 1 6
.Aefcu l ap11 3 1 3
H ygix3 7
M ineru:e 3 4 1 3 1
Ce te ris 3 7
1 9 1 6 8
Mm curii 3 8
Vertumni 8 1L
B a cch i 3 1 1 6
S tatae ma tris 6 5
P udicitia:Rheni f lu .
5 9
S ibyl lae 6
S i byl l aeTiburtinae 1 64
V ene i is1 6 3
Cupidini3
Ca il'
andr ae
Rom uli RemiScip10ms
TAB I.ACa rminiM .Aéh iTr emdhfA l exand1 i MagniCr ià rxS 6 5 49
Maxcu
Jà ugufii.Agu px
1cerom'
3
A lc1biad13I a l…Sp .Me ticiL .Rol î iCx î l i00211t 8C amnwdi5S a p io…Syl l x 3A e tr i îi îM e te l l iCom e l tx
T 1 cbnTyber i3f abi i Max.
B rutiClue l ixMutiS ex.Tu lhlT1be1u
Va u onis
Bxi ramc il aocoontîsCleopatrzSocra tisA Id biadisLudwms
6 5
5 4
3 06 1
3 0
3 1
3 1
1 5 9
3 1
70
70
4 84 8
“
1 09
1 5 91 47 1
1 4 7
BB Il
TA B V I. A Fol ioCn .O tî auxi 6 I
M . S t a un 6 2
P . S c 1p10ni36 9
L . Scxpw ms6 9
Em… 6 9
Summ anî
S tag11a N e 1oni 3 1 07
S ubu1ra 1 1 4
S ubm ra P l ana . 3 . 3 o f 1 1 5
S ubu rbanîi L1be tu Ne16is I7 1 1 64
.T abem ol a 1“
1 I 3
I abu l :r publ i cx
V 1&ozi ae Sc ip ionîs 3 I
Iugm t'
nx 3 1
R aptu s p 10î'
e 1pinae 3 1
Fosdem m Ca u haginenfium 3 3
A er ea? xefi1tutx 3 3
D e rebus ge lti s Clodxo 3 3
A e rea m La ta ano 3 3
I abém a? noux 6 6
V ere i e s 6 6
S ep t em 6 6
mn 6 6
.f% ge?taxi r 6 6
I a ncae 8 1
B 1b110po lmum 8 1
Cze dm ae 1 70
M er itor ia 1 5 6
A 1g1]e ta nx 8 1
D ecem 1 1 6
I emph ,A <:des l'
a cn e ,S a ce l la Fama
Ion is 1 1 1
Iou1s pheretu i 1
l ouis O p t .Mnx.2 3
X'
Iou15Tona nt13 1 6
Iow s Cufiodis 1 7
'
L AE V I. A Fol io Line:Iouxs Sponforxs 1 9 1 7Iouxs :> ta t01 13 3 7 1 9 4 0Iouxs V1tìor15 4 6 1 7Vexou15 1 6 4 8Sa turn i 1 1 }
1 0 1 3 1
i amm 1 0 4-71 5 9 1 4
Iauéxs Mòe tx . 1 3Itinonis Luc1nx 1 4-4 9Iunom
'
3 M a tu tx 80 5IunonisRegm
'
ae 1 0 1 3 5 3
1Iunom s S ofp1tse'
4 5'
.2 5 . 8 II
IaniQ :adrxfrontis 8 I 4 5..Ap a l hms 2 1 6 . I 1 7 1 6H ercu lxs 1 2 7 I oH e rcu113 Mu fîu um 1 1 9 1 6Hexcuhs cu lìodl s 1 1 9 1 4H erc uh SV1C1011878 .3 9 . 1 o I 3Texm 1m. 2 8 8M em s 2 8 3'
Ve1191 18 6 7 1 6"
Vene r is E rycinas 1 6 1 5 4V ener l s V16ìr 1c iS 3 0 5 0V enerxsG em t1ic1S 5 1 1 S
'
V enen sCloa cmx 5 4 4 5Vene 1 i sCa l u se 1 9 1 4V eneu s &Cup idinis .9 0 5 5
9 7 3 01 5 8 2 3
Ma rt1s V1101 18 2 9 I 5 2F 1de i 4 5For tuna: 1 6
BB iu
TA B VLA Fol io LineaFor.Mafcul zr 80 . 1 6
For .P r im igèk :1 9 . 1 1 6 . I 1 3 9For .O bfixqucnti s 1 9 1 1
Fo r .Viu hs 76 6
For . P rofperae 80For .P am …? 80 1 9FortisFortuna 4 . I 5 6 2 6
For .Equeflxis 1 07 4 4For .Mu lxebds 1 67 5
For . P ubl icx 1 1 8 1
For . Se ix 1 1 0 5 4M a l az Fortune 1 I 1 1 9
Vul cani 5 1 1 0
P aci s 5 3 5 4P e lton 1 1 8 4 ?Tel l uri8. 5 6 6 9 5 1
S a lutis 1 1 1 1
Ba cchi 1 1 1
P tctatiS 1 1 4- 1 5 5
Rhex 5 3 1 4Carmenti o 75 1 0
Spe i 1 6 8‘
1 4M atutze 02 1 3
P udic itîx 79 3 9P uchc iti ae P Iebci se 80
Vertumni 5 1 5 1
Cmfi 8 5 3 1
M ercum 5 8'
3 7
F101x 1 1 3 S'
!
Mmeru r . 1 5
M ince a l cxdxcz 1 3 7 4 6
Concorda .I I 65 3 . 1 9
’Vefix
TA BV I.A Folio Line:Ce teris 3 8 6
"
1 8
Y 161011x . 2-9 .9 .4-4 . .3 41 0 1 .47
4 1 1
Romu l î 3 3 1“
Qg irmi 1 6 8 . 1 1 .5 3 . 1 4
Ma tr is Deum 4-5
,L1berta tis . 1 9 . 9 . 4 51 0 1 5 1
H el iogabà l iP enatum
n .4 5
Caflor is Pol luc is 5 0A ugu lì i 4—7 . 1 6 5 0Fa uflmx 5 0Cx là r is 6 7b er i I 64l ibe rar 8 6P rc fe rp înx 8 6D iamar . 5 3 .24 . 1 00
Faunì 9 0.5 1 1 5 33
D ex Cam a: 9 6Cl audu Ca f. 9 0H onoris97 .z 6 l 2 3 l I I 63
1 6
V irtuu s 1 6 8Ifidxs 1
.41
Boma D ex
03 15118
FCIICÎCQCÌSb 1luani
1 0 1
1 07I l !
1 1 5
1 1 2. f l .
BB xi ii
TA BVI AP apthx nis 1 3 ID 1 1F1d11 1 1 3Bom E uentus 3 3
Raum atium 1 5 6
Nmm 1 64 6 R id1cuh 6 84 6
Iutur nae 1 4 1A efcu l apiî l 5 3amoefla rum 1 6 8I empefia tis 1 6 8q tumni 70Febri s 4-5D ex v ir ipl acx 4 6M urtxx 3M a rianum
\1 3
N ifen cord1'
ze,1 6
Termina l ia 1 70Tefia ceu3 co l l i s 1 04Tcfiam entum M i l itare 1 1 5Terenzus locus campoMan io 3 5Theatrum genere 1 1 5
Scanu.1 1 5 4 5 P ompa 3 0
M a 1cdh 1 1 6
Therm ae in genere 9 7Antoniana 9 9D 10811t13 11£ 1 1 6D ccmnx 9 5 S
'
3 1 03’Va rxanx
I l a l ami 1 03Txu anx 1 09P hxhppxImp . 1 09C ordxam 1 1 3O lympxadxs 1 I 6
N ouatu nx 1 1 6
f 0110 L inea4 9
4
1 1
4 31 84 81 8
3 9
3 1
1 5
1 5
3 75 6
1 0
1 0
4 1°
1 5
3 1
l o
1 45 4
3 9
4 1
1 1
4 6
4- 6“
3 5
3 6
TA B V I. ATr ifiphahs . 1 5 9 8T ybcrîa . 1 Ca lìî a . 1 6 1
Col la tma . 6 1 ,4-0. Sal an a . I 6 1
N um è ta n1
Ficu lnèfi3I iburtia .
Cà pana .
l a rma .
Y a l en a .
Laurent inaHofi îenl î3
Trau maP 0 1 tuen lîs
Vu eltaV ix a Vefp . rcfi i tu ta°
V1-:us Inga n us
Thu -”
cus
Thura r1ug
P ad1
F01 111111 refp ic ientîsP a n m us 6 6M ammurrî01 1181101 umCyp rxu sS ce l exa tus
P ublxcus
Yn u au orumV1Ha publ icaV i l l a C 1 ("a n sV 1l l a Txbm tma
V 1uau um
V r b s Rauena tiumVrbs Rom a
î’
v'
1b ìs P l anx fi tu3
V 1 b1s p rum cu l tore:,Vrb l s magmtudo
1 641 641 6 5
1 6 6
1 6 6
1 671 70
1 701 701 701 70
: 4
4 1
4- 1
4-1
4 9
4-9
1 1 5
1 1 1
1 1 0
6 9
6 9
8 01 041 4 1
1 6 1
1 1 1
1 6 5
1 5 5
7
4
5
1 4°
Fol io LineaA rdea tîa . 9 9 1 4°
1 7
4-9
1 71 9
3 9
4 1
81 7
,
4 0
3 0
4 5 °
5 6
l o
3 1
1 0
8
81 1
85 1
2- 41 5
5 1
5 6
2 0
1 5
9
5 5
4-77
3
7
A VT H OR E SAmmxanusMa rcel l i nus E p1c a rdus.Apxanus.A.Ge l ius
.Aufomue.Aga thoc le9.AntifliusLabèoA 1 1RideSA nton ius P ius.Alphenus.Af:onia s.Anio Viter . ”
A ugu lî inus.Ant1ma chuiA ntia sA e ron
.Apol lodom aA 1 1fiophanesB londus
B apzifia LeoC01 .Ta cxtu9
Cor .Cel fusC1ccxoCaroCa lpu lmu î
81 1101au%
epha lon .GerCa lfi odorusC0 1 N eposCxpr ianusCa lfi u s heminaCa tul luSB l ony.Al ica rnafeuîD 1uus e ronymu3D 1uusAmbrofiu îD ionD u nconCorey.
Eufèbius
5 1111013115E 11113
E nniusE umenìufi
Fu luiu sFab . p1&orFrontmus
Fu lgentm€
He rodianu3
Hora tiusInterpre3 P inda rîIu l iusCapitol inusq enahs
I:. fephusl ampndiu3:LininsLa th ntiu&
I. . E10 1118I. .n mus
l ucretm8
l uce iu9
;LucanusMaxt1a l i@
M acrobiuS
Ma rce l l us Intee .
N onius Ma rce l l usN mu iu3
Naza rius in pan.
O nidi a s
O rofius
P luta rcuSP l in iusP etrus l ateran.
I’ropertiuS
l îus Iun iorP r ocop1u5P oxphy .
P om .Letus
P la toP robusP .V1۔or fiue
S e x .RuffusP l a utu 3P ohbius01110
P e l fiuS
P a u îà nia s
î?om hu sP 1fo 10 ann iP 1ndaxuS
P ano’u lphus Bib.
Î 1 .Cmm .
Sp 3 1 t1an113
H O R E SSa lufi ius
S ueton i usSolmusS i l ìus Ita lS tau us
S enecaS tephanusS tr ab0
S ifinius
Î 1bu l lus
T1mx us
V11g111us.
V a f to
Vol a texanus
V a l .Max .
V111 uu 1u S
Vop 1fcus
V u lp l a nus Im ec .
Xenon
Rmermdm . 111. Io. D ominica Capo, (2.da ta!: T raum . Io.BardadomemMarlianm Putn amMediolanen. S . D
Rb:Rom prom iu: imperia tanfli.
mendo immor ta l:tatég%e pro?ag…m:
da,mr1m
,formna,ac :pfizfimul na tara t er!aj]è uzdentur v mz tantum
dzgmtxtu ,fi flJlendort: dedere, ut nib:!angufltm,
mkrhp m tota erbe terra
nm:admirabtliu; unguam uoluerxnt, m fm1um tandemuerfix,abzllz; dcmumgenu?nu zdrfi plané a b ommini ;guarum mur a uzfî r:xfuera t,firpe pofiea mi l a fxpe dzre?ta)fg pefmìyflîme mcenfix,fa ta lig3 nmflîta te gum
bammz'
ìm fmt,u a Pro;; èfundzru; wna dzt,utmfimmxuefi:gyxmfizterzt. l acmtmîg; dm m a lttjfimu rmnu ,0adbuc :arerd ,
nzquarundam doé?zj]ìmorum uìrorum m:
duflrza cura,0 labor accurr1flét.g zbm fm è nej ìm an
magi ; debe ag quam zllu,qm uary:eam fi bfirufîzombu:
cxom arunt.N am xllzmterztura pofiterzmt,bt, qua: m a
rìerà'
t,ab interztu reunmrefi mt conati.Tamen,gum in r e
dtjfzt :flzma pnmxxdtentarunt,zflzrmcn ta :gnofi'
endum
fi neque omnm inuenermt,naqa repertufimm nztorcm,filum Iacum
,fimm dcmq5 ordmem,aut mne brauztate aut
uarj :occupanombuy,reddere pvtum rzt @od ego etfincmjòlm anzmaduerterem,
ne@j ì lw molefi efi rrem, eo;
przfa ; nou: mzjìmjfi,acmter uarw
,dubxùyga opmzom
‘
anx ium lefìorem ral:guzjfi ;jb lw tamen,euolutn amm:
genem jìrzptarzbm,qm adban: remf acere a ldebanturra «mhparte operam dedz,ut uetuflu nomtatÉ, obj?
rìx lut em,duby.cfidem, emdarem.lî t ni]?
me l ab n tabcfla ]} efîandaamm.:propofin .m n eo amm o tamen,ut aderem fid guòinfiudy
'
1 bumamorzkm,guazOpportuna,ef nmfi à m ui
dermtur,hmc 1a ex penu.deprgmgrem.Prenbuf ’dem
de amzcog.: ed1ttonetnfi agztantzumf a tzgatm,cum 111 [m iem:ttere confi11mj fim
,ct uelutt gx a ltajpem la dj} ice
rem,rm pot:fllmum lucubra ttone; dedicarm i, m bac
mzbzdel:berattonc tu P rmcep1 amp]:[fimem m v a urri
fi t,apudquemm: mfi aumta ha : urbmm mafer,at daoxy
zlla apud N fi cam,m rzto collocaretur.N m Inbac ma
1mi a dtgmta t€,ut omztl am,qum uolubzlufortuna temerel xrgztur,temeréque aufi
=:r bona,e lucafixtm te
’fide:mmrruptx, contmm tu:mcredzl nlu ,fingularzx mumficcntmgu1 a l m prma pe optah lms, lmdabtltzîme mume
potcfi .Arcedunt rurfi u,adpbzl
afiapbm ]?ztrwq; thenia
gza fizentzam, lzterce bumamore:,m quibus ua excel hs
ut m m:Èdofhflîmz:noflm a ta… mm iudl cem (:r
babeam . l n y'
1 uero, que ad relrgioms cultum pertm
'
ét
cxzmm pze ta1 , ma tug: confi lzîi,ex a fîa dzltg'
étiu, ( estera
gue amm:bonutta xctumul a ta,ut zll a dmma Homer:[nînc v)
/0.8 0111 d. w otv
'
r cx. d\oo’
ow (“660 55nin te mx locum b.:berom.lefl ur.ogofit ut omne: [mm 11
Inbene rupmnt:pmpterea quad optime normt
,m ea rep.uzgere a rte:,merraturam ex ercen fiudm
florere,cmes lwta r:,nulliìmapnî eflÈ
,nrufiii beHo:3: metîì,
null a ; rapmay,mzmr dof hjfimux,a c _]à pzîtglfimm moderetur .q cadPbaq lzdex prud?ter bkm: car
mie expreflît,
w e… ,
1 3 1 N E'-ew“
S ednon efi baì:u ÎO(Ì,Ò‘ temiaorî:reìmjèndi innumemBile: lauda tua:,nec nofirxeflzngenj tdpmfiare
"
. Hoc
tamen Ì: tua m plztudmem mcpetzmm,ut nqflrîi, qu:la îì
g; efl,munu1
,€y fi non omnìnoabfi lutum,tuògg a lt:jfimo
iudztiodignum,itezfixjìzpzaf,ut ad melzora mdte: m.:gz:
magijàue no:,rmter5fque omnes barrem ,excite1, gr im
pefla:.V4le.
1 1B 13R‘
fi 1iffm r9 rupìenta ,buzufmodzlaboremfibîfifpgìflî z?cum forafint arbztm z.M e autem
, guem baudmgrutum gn am futum ,
exterq nat:ombuy preeflare epoi
et,fi;mmx opemt:decct,ut abzlìu ,quamnque ratzone,
omzflfz,dzlzgm ter explere uaIeam,ne Lua ani fabula?»guandam 1m1tam: m a i re
,aranea rfimque c
'
ampo (f dt.
firm tpfi:mfi aurxjfi ,uel potzmflva rfiflì mdzcer .@are
mm nobzf,ficuttpoetzf ,non ltreat,etu m m re urdu:
Ù dzjf mlz, aÉàdeorfim zmmortdzummuocatzone,bz:fi:ltem ab:lloriìdamza lzozdd? Cap tcha, duj uma
rz. P'
Capzt93mm zgztur mom mazormzub:ofi endzt lati
tudznemfiaa mdum pedi ; R omam antxgu.mzmmfi1ram,offmg
ento; non ex t ecit.‘ pede: lorzgztudc ucròprg/Pciem ocazfigm aj hgymmzlle,@ quzngemoy. habet autemutrzmq; com um ?mzq chformam,€a m orbem fiptem
fermè {la dza amplex .ztur.è gua,j l-cundum longztudm
‘
é,
conu.zfle emfdemm el paulo ampl:om ,latttudmu dzfler
mzmztur m6 una latere pedà'
jèx 1ìgè'
torx'
ì
bmc t zmmmet,utCapztolmm utmnq; ultra zpfi;m por
ngn! cornm5a und‘um uerò(a lu: emfdem m ortum wfi i
num uergem,afìPrimo Pedzlvm rentum prolzxmx.A ter
tìo,ortmn hyemalem,m humg5montem rcfl:mente, da
plzczferè longztudmefi p8ramr.qg artum,cceteris omnibm mazm,czrcmh
r ammet Maxzmum eregzone ner?!
Anantmui fl at Conf?ztamx m q; qu…:dmngdurn
quatuor la temm znc€gmz’mm daremo: pafl
‘
m
:ontznat ? a latmw . Adfèamdù’
lata ; mm:matt ;« lanì
515,gme ragzteforzRo.-né:adextrem5 coUn eg trM-i
rw
Î! R 1M v
h'
f portem in Sub;m ;om uergm tem, q« îgentìopezfioimrpedzbus .natord txmon lantudohaec uormtur.Longìta
do autem comprehenfizabutroqafrontomter Copztol.um
,fomm N eruw,0 Coolzum montem:a'
tq3 kme oboc
dem Cacho,0 Pol .:tmonndouoròà Suburro,v Efquilj 5,quoad S MJT(€ÙMI oedem ottiqgot,mzlle prop?odzmplatpojfi u.Ada l terum autem Cdpztolj com u, a ltom ploma ex,quoe apudMartell:theatrum,unde pr i
« p um b.:bere Holumm,ab ipfò montoad Tyberim in
qumgento; f f?pades:mox uerò, erogzone (onua l
l l ;,de gua m prma pioog:mm,gmafluuim zpfi a n:/Zrm
oblzqueflfl zt,Auîtmàfqg m6: P ola to-
xoreoedzt,latzu5
d1ffundttur, coorfì‘ot14r da ndoM er oofd
'
ém51€5,ficun
dum uor1om eorumformdm,uq adCwlzolum. a lterni !
n 38 adportamCoponam,ipjè tantum uioA uentmu:
Cwlzolodzrzmztur.Lo-zgztudo dextera T ylmzm
A uemmum:à fimfîroCop:tolmm,P olatmum,fi Cc
In? babet,mzllémpoj]zlvm mx tronfigzmn Copxtoly,P aIotmz
'
$ m6tz:fi tu defi rzpto,kifm tormmz'
jq, a ra mfipto,cumCa lm: tertms url::fuer1t oddztu5, tortioa rdme zare/59m uzdotur .bzc enim pl anzoie Pyramxdi1
f orma»:l ta confîztoente,ut bafi: gumgentorum pedumprope « mpb:tbeatroîfir,à p a lotmodzfiungzmr .m e.: o::
tom e} ? ma Appm,qme apud m mm Maxzmum fi laCos lmm à Polatznod:florminat,tenfi tgi adportam Capenom,
rblmgum s è m:flrojntor Cwlmm (7 Cwlzalîi
a gllem pedumfixx@mtorum lor:tudmo,fimndum om .
Jem uzom nam odgm*tom Gobmfom drm dzmzdzan
9
E R'
partom do niaAppìa ultra eandî
partum progredzo'
rzrfl adza quatuor coutmotdezncepr ma ma adfi adzum qua
-
,adportam Afinarì
am ufq5,cum Ca l za zung untur .Coolrolu1 ga ra ha: ua!l r,uza Appta .abortthp a fimo
,dtt} ; byema l: mosmbu:
urbzr daudztur . ambzt autem prope n ulle paj]ìu Sed
adCa lxum rouertamur .bzc ab Afi narza ]Etundz'
i
muro: urbu ,m ortum refizuum per quatuorferè fîadzaf rrtur:
J
ocrurruntda ndomm afronte adfludza duo,ufas adportamN amamtà qua rodeandomoccajì m afliuum ma Labl f ana abEfquzly
'
; ds artztur .mox enum
à f ronto apud.8.Maroollmarn [ efi afferm i ad amphitheatrum ufas progredztur .ambtt autem duo mzfle v
gumgmtos eomodo,ut nulla certaf0rm a e: gonfi1tuz uzdeatur:quemadmodum necfiqu?tzbur.N am Aucntmur quartu; m ordine duo: monte ;compl efîzuzdt tur,pa rrg3 adTybm m latzor ad
dm ndt
umzpfiuxmontu ,firundum longztudmem Ì! Tykert adm a nta exzfîentcm,oualemformam confhtuere uzdotur.
max amm prop'oportam Hofhenfimfimdztur ma oblt:
oua,gam adangulum a rci Maxzmz,Ca
‘ Cody montudut enr
,à dextera a lteram Aumtmzmon…partem r ea
Imquzgdutg/Etm Coelzoma Appm ufcp adportam Ca
penam,rì qua adHofi tenfim mummtcrzu:jbgfim (urua
amorzdzo,ortiìqahyema lzbanomdudunt Ambztum
autem tatzurAuentmi nonmagzr ox noflra dzmenfione,
m .A‘
w aAuentmum coll era modzce eduum,m orbem
P RIMVS 3
fla iìaformèdecem,ezr ofì‘o complefi eutem'
muro cm.
x tt.In dea motam.n baudmmm duodea m fr'ady'
: e
tradtt. Sedbum:druerfi tatu duln um tolhtzpfi dum]ubiungtt.N on er am totu1 . M ,
Va lon a, < a Sp . V trgmtoCgf.babttabotur,fini era tpublzcur, €7 fyluarum pie.
nut .Habet autem A uentmur aboccafi;jb lu la; ema il m‘
pum late patentem quadrangulum qua t:mr la rerum ma:gua lmm confi ztuentemzquorum przmummm er idzf uer
gemfix propemofum contm t fi adta,© qHI"Q5m ore .:
firm:urln' q; moembur ambo cmguntur .fi f iìdo oppofi tum
param mmon tra nfig:ta r fitauo r
guotuor uero fladyr
quartu”:Tyéertm,mter bunc 1p umu ampum l
e’?
tybermam regzonemfluente'
m,r tjpzczem.8equebatur r e
fi o ardme Iamculu ; mom ,uerum rum abA nco M a r :
a o,non m0p1a lat i,/Edne a lzquandoarx bqflzum
ej]ét,addztu5fit urbz, eommod…r relmquetur adeam pa rt?gua:T ranflyberznam rogzouem porcurr
et; adEfquzlza ;igztur tranfi umuf . guar mertdxe uz: Labzcana,ab orca
fit uer.o afi 1uo,uafle mter Ca lzum,Pa la tmum, zpjf uEfquzha: pofi ta,dzuj îmut .A
‘
fiptentrzone autem Sub:
um,0 demcep:mou:Patrztzur
aVzmma lzcollo, ufq;adthermar D zocltttam,
dzrzmunt:ultertu5 omm mnfî‘ce
eum eadem colle ufg; adma ma utdenturtfi tundr'
i quae
in portam Efquzlmam l at1u:dj undm tur.ambztur aut'
é
quatuor mzlltbu ; puf.ulx perfia tur,nullam (ertam ba
bemf ormam,uaflèfgamrerdum breue:r zn» lurùmtur ut
iure aptzmo Var. Efquzhar :pjî u duo: monte! dlrat
,mpiurefg; duudatpane:.A:Vzmma lu (OHMab
oa
A ry
1. IE E Rrinalem fefl>zczt.rntortacet autem rirta fladi5È
Sakurra,quw plana appellatur:demceps à jc‘ptentrm e,
inter eofdem coller,uafltrwzrma lzr,quatmr zugemm lg
tttudzne,longztudme uerofiadzorum duorum ruin dtmi.
dxo.Mox erum Vzmmahx,ut cum Efqmljr,ita cum quì
riualz,ufq; admama zungztur,ut nullo modo dzrzmi pofuzdeatur
,guodam d:fle arbztramur, quia“
monte; za.fi t;fom tttkmjùnt a guatt,€a
‘
nedumdepre_U15 lam]?pertmpofitt[unt amplzflìmzformrex:uerum zpfi r eti am
moutn'
ìuzcer:bm exeauatir,perfon îxqs tota pene url:;
(ut a l t Phniur)penflzrfafîa eH.Iu orbem aut? Vzmì
nah: tp]Eduomzllé€a quingenfor contmet paflî u;olalongam,ficut1Qt_t l rma ltt,babemformam,jèd latztudo ua.
mata r.Q_xy a demorgflratum ef?quidbabeat q _u rmdz:dextera
,conjìquom efi reltgua perturrere A fim ra
emm ref?a tum l ztiarum adfladtdquatuor, planéurbem adoccafumpertmentem,
djptctt; tertzo uero Iatere,adHadiafex,coll emHortulorum, m aquzlonem ton.
uerfum.intertacet autemuallzr latztudme,ub:mazor,quatuor zugerum, adportam Salarzam ufu3 propemodum
produfi a Cl n‘
mt q rina lu mzllza pa_]firum forém a Sex
,fècundum V a r . urliz: montzbm'
« tg; um?
conuaUzburmm ql?mfir,hz: colle»:Hortulorum qum è}
cxtra antzquumf uztpomerzum,addere,non aburfurdumopinamur; ut omne; parte:l ae urbz: melzu5 :ntel hgî
f ur,fa tzltérg fittogmttoeorum, qua fu:r lo"
… uemunl
declarmda.h ig tur col hs uat°
it Martue interfifiTyberim tat?“odfladta ultra tria plutzmtt:mt“0158
R IMV 3Îti îu; Îougîtudo porta Fiumantaua ad Colîatìnam fer undum muro ; urbu ,tc2tem la terzbur efi longzor nam
mzllzburpajfibu:mx perficztur; €a m medzo u l adm:
flar curua tzad(ub:tum bracbj ext/?zt.quanta ommma
gu adCollatmam act edzt,eòamplzoromprgebetcamprî:
.a in orbemfi adz…zdecem,cî ofi oplur,mmu5 amp le :x atur .T empuf efi ram m Fl am m urbem de]?endere,gute Capztoltomcboanr ad portam Flammmm nunc
cermìua è;a b artu afltuo,fiue Septentr10uo,rurriculo ot
odumfiadtorum @l f l fla l l,H0f tub rq col
l efepta,aboct afu uorò paulo matorijpatzo T,,bert a lluuitur tl l eomuì0f lflJa tlodzximu:propter rzpar zpfiu:fi ummì: retortarogodfi ab ea parte tol hr Hortulorr'ì
,
gua: D omztpam naumacbue zmmm t,lmeam refi am de
dux erìmur;fiadj rduobur perafh: ad rzpam ezufdemfi u. tregzfie molti H adrzam
'
peruememuf ;guamérgi laterum mrequa lmm,pafluum ultra trza mzfl:a complefîeu.tem
,quadrangulum confi ttuemut .relmquoturautem ex
t ra uallt:Mam a,gum ta efi Inter (a ll emHortuloxp ,moem a urlm
,v Tyberim. tuutr l a tztudo,quòmaga a t t e
dtt adportam Plamznzam; eòmag : arfi atur.Re lzquumr r a! in T ranfl; bermam rezzonem tranfire, edprzu.
c uidendum efi quo t urfu tpfi1m aburbe Tyberzr mterjèdf t-H it omm urbemmgred1em, murorumg; extremampartem,Flaminza
'
mqgportam àfimfi ra r
‘
Èlmquens, gui«f a {flua llu Marti re longztud
cv,fluxu pa ramobl iquo,
t efortodeg‘èrturgmox uorofinfim àfep tentrzone m ocra
[ um conuorfu1,Îemicyclzf ortnum confluu:t; rmu: comA nj
i B E R
s umVaticanux,toncauum ueroMartiur exiflate:?pufi
demeept,mfra mol? H adrzam,adprg/ìmum turfum re
dzt,ufq3 adprzmar Auentmzrad:ce5; abt obl tgu: m meridzem uerfu5 d.flums
,baud l onge porta Portuenst,ur=
bem egredl tur.At zpn u:regzomr m um aggredzamur .
przu: tm mfi:endum efi Iamtubmontzr p.rtem,ultradzmzdmm,mtra marma non eJF? comprehenjam.£a a iît
par: gute a campo Vatte.mo adfladta m a tu men dzem
efi ex tenja,flummzquzdem adu cet; re lzqua ucròmum
daujîz,quantom::gzrfi rtur adex ttum ezufdem flumtnu
,lmwrom relmqmt campum.Mur t omm urbzs ab
pfi>flumme refi a m oceajumperfi adza m a afoendunt,max per dcrfunt zpn u5 Ianl tult,totldemfi rmèperafi t:
in oegua lem defc.na’untplamezem,mde breu fli a tto ad
exztum Tyoam perdufi z cumfluuzozpfi Émhformc'
i
propemodum confi rtuuut,rumr l a tzor par: aporta Au
r elza 1nrs at,du mat autem ad num:
n yptzacw. E a autem parr Iamm lz,quoe e]?mum a r
run l a ta,qumqg contmetfladzu.Ambtt autem tota ba c
tranflyberm a r egto (um [ ama domzl -paflìu‘
ì a rca m a .
Ha r de m u url m:rut toll€m,€7 campum Vam a.
num add:re non tm onuenzeu . eflè dux:mux. s fum efiemm IamoulzPof tf
’fl: t ampa Va tzcanommum fume
re;fupra quem‘
eampum uerfur ocra um, tol h: ezufj emnomu… a tto£îtur
,quzduoporrtgrtmrnua ;unum adIani
cuium,a lterum mfip
‘
entn orzem,artzìmggmamme Inte r!
fum ef tett,cmu: conuexummzfle p…tflù; romplcfi atur o
Abzpfoueròcoll e dzfl'
undttur adTybertmplanta e: 15
L 1 B E R
D epr:mrr tultorzbu1,ea condztorzbur urbir. Cap.î î .‘
RbrmRomam in ora duìr partzbur, ìuxta'
g;Tyberimflumenpqfitam, Ing; reutumuzgmtzfi ady
'
r ìx Tyrrhena mart dzflantemEarhart Sa ul:przmì ommum tenuere .Art
l ta nero neg; ut bubztata fit nrg; ut defet tofuer it
,quoddzoamur,mkzl rertzbabemur.Mox autem Abo
r igmer,duce OeuotroLytaom'
rfilto,ex Arradta adin
gutfi tzmrem otn mehorzrflwnte bue profi fîz,bz; expul
fi r,lotum occuparunt.qutburdemde Polargz,€7
Gra eox3: quzdam err aBundz,profugìqs ex Theflà lza ad
mix tr,aux rlzo ez; adbelt.: cum popultrfintttmtr,fuert .
P ermanjéruut autem in bzr]édzbur ufg; adbellum troianum
,przj ìtam zllam A% rzgznttm appdlationem _]Éruanter,Horum autem regem Saturnîr
'
fmflì memorant,qui
Grette rex baberzr eum Iouefilzode ag… contentron‘
e'
,
bello expulfirr,m Ita lzam uemt,0 cum ufi«r umeaxp
(7f a la r Ianum docuz_flì t,ab eom partem zmpery efiadmgflìrr,roetemm Ianodefunfì
'o adeumjb lum zmpe
n umf orte peruemt.Anmr demdefixagmta ante re ;
trozanar,jìruut Arcade; ex urbe P a lantro ex eunmfidémqa dure E uan1roquwrenta ,atqs m bunc lorum,ub:mmcR oma efi,
delator,à Fauno Al wrzgmum rege,
bemgnefirfi eptorfcjfi ,@ agrzporttonem arcepzflì
,
i lléfm€e baud pracul Tykert dtfiante elefi o,jtruxj è oaflellum
,Pdantzumq3,à metropolzeorum m Ar.cadra
,appeflcj è .Paum uerò
I
amm tuterpofittr alm a
? a IN V
el aflem gra tam,dueente Hercule , eundem tenui/je fegzonem,ex birq3 quofdam mzfionem ab eadem Herculeprecatar m eolie
,qu:tune Saturnzurdzcebatur, pofi zflì
fidem .HorP e loponnenfir,Pbanetar,v Epzor,quzex El tde,fuz/]E comperio:qurbur nullum erat amplzur defy=dertum redztur,euer]lxez: patrza ab Hercule. Hz ah.guantulumtempore: remfiram ratzm admzmflra
r unt : cx terum baud rta multo uzfi um,leger,fi era
cum Abmgmumfitcrtr emférentor,ficutzArcader,€î z
prin:P elargrfi eu ant,a uztatzr etufdem partictper fa
ueròretate, poll Hereulzr profefi to=nem,La tinur exfil za Fauni,autkore T rogo,uel ut aliidi enne,ex Hyperborzdefiuproconceptur, Aborzgznumr exf utt:quo regnante A enear.pofi Ily
'
dzreptionem, in
Ita lram cum appulr/jì t,preltojl atim ex cepturdl:cîiggciem exerci tum duxrflì t,adcol!ogotium uocatur, ti
tam adm:ratienm fi aL arma proebuzt, utm]bczetatemimperj receptur,Lauinzimin matrimonzum e: datagener afi tfi eretur .c demde Aborzginer,T rozanòrcpcommun:nomine L atino ; nommauit.Pq/l base utriufaubellum aduerfirr T um umRutulorurn regem propterf raudatarLauinia
* nuptiar,furt,in quoT urnur,€u Laf inn: interìerunt.qgar e Am ear,jbeerzregnumfiefi zpi.
e n:,quarto anno Impery
'
fi a in bella aduerfier Me’
umHetrufi orum regem,oecubutt,m cuiur locumu imfilzurfieeeedenr tr:gefimo anno,poflLaumy conflitutwnem,A lbam condtdtt.Armo deinde ofi auo
,0°tri.
gj ìmo,mortuoAfi an:o,durfratrr Syluiur,pdl morti
L I E E RAenece ex Luinia nutur,zr npertum a rcepit,erlm$ undet t lgl nta ImperaflZ
—
t annor,A enoo€ Sylutofilzo relzquzt
bzc ueròpefi unmn,0 tr:gmta L atino Syluzo:Latznuf
q; pOflqumgmgmta A lboe, qu: undequadragmta i llud
te nuti :pg]É eum u:gwu gua tuor A tyr,demtep: Copy:uzgznrzoci o,mde C apetur tr edea m,0 Tybermur po.
fie a ocìo. Tyoermofirccedenr Agr1ppa,quadragznta re
gnam:anno; :Romu lur demde undetrzgmta pOfl bum:
trzg«nta,€a fi ; tem Auentznur,guzP rocm zmperzum
pjumper manu: tradzdzt.Pme a uzgmtt,€a tre: zmpe
r auzt annor,H umztoremq5, Amulzum procreauzt
Amuluu duor,€a quadragmta armor regnum,quodN 11
m:torzf ra trzfinwrzdebebatur,baudture occupans,filt.am em:Rbeam
,ne quer umdex regnzfiexur un :…ex
genere N um:tom
duo: pueror mcertofi upro un ex Marte (Ol l f f ll Î0f,e î l i‘
x a dl,quor Amulzur'
exponzzuflzt. Sedf ortuna orzgml
R omane pro *
zczenr,pueror lupoe a lendar obtulzr, quae
cum]repl ut adpa ruulor,uelutzadcatulor reuertere
tur,rem Fou/l ulu:pt:/lor m zmaduertxt,firbflrafléfqafi
rre eum A cn e uxorz,qua meretrzx erat,nutrzendor de
dfi èt,grandtufluior Intergreger perorum agt'
ffi ì demde ul ta nutrtuztuu_mdautem lupa dtcantur educate
,
f abulofiemfigmentum efl,adewiandam outbow R oma
nzgene r i s turp1tudznem,nec mcongruef afl um efi,nam
mere-tru e ; lupa: uncamur,conj ldtcp boe anima l m
tutela eflî Marm,mx tm iiud…Mar i ta ; affabq r apuit
lupm.N omznu autem puert.t alter:Remo, alter: Ro
P R IM v s 7
m ,fiue Romulofuere .Adultzr inter pafior erde uirtute quotzdzana certamma,uirer,€a pernzczra tem ouxer e. Igz:ur cum latroner arapma pecorumfreqtrenterfiemouerent
,R emur abbrr tapeur reg:offertur, erzmznzqi
da tur quafigreger N umztortr mfi fî are Jb ltturT une rega m ultronem N umuorzt
radttur,qu: adule
:
fi entza zuuenzr permotur,mfirfluuonem expcfi tz nepotzr adducrtur:eî eum eum nunc lmeamentorumfiiuefim tlztudo
,nune re tar expofitmnzr anxzum teneret, Pau
fluiur efi Romulofieperuenzt,bquo origine cognzta puer orum,fafl a comum tzone Amulzum rmerficzunt,N umi
toria; auo regnum reflztuunt.$equentz uerò anno n gn:N um1toru quadrzgentefimntrzgefimofi cundo(ut tr a:di t Cato)poflIltumcaptum,
duodectmoCa l. Mazar.
bo
r a pofljecundam, ante tertzam Romam ub: expofittf uerant,condzderunt . l i tquanj, ut Je tempore,ttd de (6dztore
,mzra enterfi rzptorcr uarzetar exrjlzt, communt:
tamen opzmoRomulum Marmfilrum urbir autborem
babet.Vnde Ci t t’t’0de nat.deorum.P rma pzo urbtr pa
r en:Romulur nonjblum aufpzcato,jedzpfe ct1am optz.
mu: augurfufi rradzrur .$olznur etzam pofi non null orumu arzar de urbzr outbore opznzonerjubdrt Vertu;tamen putantdRomulo condztam R omam e am que
quadrata di ll a efi .Ser .autem grammatzcur de V rbzr
orzgme ancepr,Condrtarum,mquzt,urbrum dzfi enfio m
uemtur.adeo ut ne urbe; qui dem ortga dzlrgenter pofll t
agn0fi z.N am Sa l .dtt tt.Vrbem Romam ,ficut ego acce
pl,condzdere,ètgametro babuere Troi ani ga cum y:
m m? 1borìginer.Aly abEuandra,fi cundum gum Vlr£lîTune rex E uandrur romana condztor arm .
A lyӓzR omulo
,ut.
E n buzur nate arjptcjr tlla inelytu R oma.Se zg:tur tantae ctu:tattr certa ratto non appare!non mirum m a lzarum opmzone dubztatur undenee bzî iorzcor
,nec commentatorer
,uarze decenter
,impe
n tue condemnare debemur.N am antzguitar in mulme reauzt crrorem:€a pierrq;funolant,plerìq; augent ,adfi tranfierunt nomzna .N am Romam ettam R amu
l urfi ry]è dzcitur,quam ante Ba andee condzdzt Rom::dum autem,nonRemum,Romarue urbz,U czuzbur no:n on dedj ìfi runt:quza capta tif auguryrRemus przorfix uulturer utdtt .Romuiur max duodorzm
,gme rer,cuunur tempore
,a lter numero certaret
,bellum creauzt m
gua exunfloRema,à RomuloRomanzfi mtdenomznatit
D e Farma,e
'
y Magnitudine urbzrRomulz. Cap.III.‘
Rbir noumfiguram quadrangularem Ramu
l um defignaj]ì outbar efi P lut . (a D on,og adratam Romam appellatam tradze Salmur, ebmquzlrbraf 6ret pofi ta .Sedut def orma certa ell opmtoapudferrptorer,ita de ambrtu,quzbusue termmu fimrefur uarza .Luuur enzm refirtRomulum P a
'
l atmum primum, in quo erat educatur mum°
uj]èGellzur anttquum pomerium abR omulo mfiztutum
lu mi montir radreibur terminatum.Secundum ho; ben
P R IMV’
S 8
ne pratedìt,quodalt Cor .T ac.Capitolium Romanumq; forum à T a tzorege Sabinorum urbt cred1tum cuxur
nerba,fi mtbte e. l nztzum zgztur,€a quodpomerium Ro…
mulurpofiterztnofiere,baudabfitrdum rear.Igttur fi:roBoarzo,ubr ce reum taurzjìmulacrum ajpzczmur, gumìdgmur anima ltum a ratrofirbd:tur, [ulcur defiga andioppzd1 ea ptur;utM
agnum Herculzr aram ampl efl ere.
tur.1ud.: certzrj?aryrmterzcfi zlap i de; per zma mon.; ir P a latmzadaram Confi,mox adCum : ueterer, tii
adjaceflum Larzum,forumq; R omanum Capztolzum
non Romulo,jèd TuoT atto addztum urbzeredztur.
S im,-3 manzfi ftum ejfet T a tzumdedulì
‘o muro ir jh a
carmenta lzm oceafum aduzum, quuznunc baud longe
abe/? à Tyberz;mde m merzdzem ufcp adcira Maxzmi
partem ex tremam,conuerrégs max i n ortum afl1uum
paulo ultra Ampbztbeatrum,binccp adforum N erua ,tandem tpfirm murum eum a ltero com u Cap i to
comungentem,Capztolmum,€7 P alatmum montem in.c lufi]]e . Sedcum (onfi dtt!fit apinto Carmentalem por.t am adrad1cer Caputofitam,m noua urbe Romulocdprebenjam,Lzurufq; m bello aduerfirr Saburo: Capi:ealtum urbzt arcemf uzj]e ofi enda ttcumqa m urbzr am.
plzatzone pofi Roma!:mortem quid,quòue tempore, Ca‘
ga z bur reg1bur add1tumfi t eommemoranr,nullam de Capi toiro,tanqudde prim.e urbz:parte,fartatmentxouem,extfi rmumur urbem Car .defcrzptm nonmagzr T a tjr fgl f,qudRomulz monzmentum.nec olfia t qu6dLiu zur dea r.Ramulu pr imumP a lmmum,m gua erateda
L IB ER
datur,muniuìj]înìneo enzm uarbo primum,uim efi? bi t
opmor,utmunzto przur P a la tino urbem condzdem
Srcut eadem m bello zpjî°Romulm tcfi a tur,dum precao
tur Iouem,utfirorumfugamfifla t .H tc,mquzt,m P a la
tioprima urbrfundamm tu en St puma ergo a lzapollmodii :eeera tfundam?tuurbzr zllzur di co
,qud, c6
tra erud Cor.opmzouî,îcrperc afylua,derat m Ara
Apoflzmr ,0 adfirp u lu'
i lìa lagz Can , ub:pafieafutt
porta T ergemmafinzre,legzapit‘
Solznii .Q uédmax ab
e ademRomulo,0 T atzoaufi af ucrzt, nulle?bum: reia uthorembabemur,nzfi Dzany.gucm rta laquearem au.
dzamur .Romulur, ea Tatzur urbemfia ttmmaiorem efîficerunt,duor ezcaller al to; adj f zenter qu rmum
Coelzum;fipu antéfgobabi tauonem a lter ab a ltero mproprjr [om utrrp unam agebm t.Roma lur
\
qutdem Pa
l atzum occupanr,€7 montem Cce lzum P a le tta PYOPMS
guum:T otrur ueròCapttolmm,gw dabn utro ca pera t,( 7 quzrma lem rupem:fvrumg3 lb! conflztuerunt quo
nunc e::am R omani utunturoumq; Ser . a tt A l zo: drcer e Ronrulumjeptem collzculor abInl tlomcrufij fi
,a l zo:
nelle bor tpfi r,quznunc]?mt à Romuiomclufi u tdeflP a
Cce lziì,
m a lem,EIguzlmum, (7 Ian:cularem,a lyr tamen nomm:bur appell ator,quoe mutata ]?mtpofiea . l n gua i:Limo apertzfllme eo; d1j èntzre tnfi riur
,ul nde um a urbzr
ambztu loquzmur,apparebzt.Prre terea dmmurnon ucri
fimzle#,pafl0rer,rebur adbuc unguflzr,mntum eam
pr,:ntanta kommunepauu tute complexor
l
eJ]? cum
P aut.
1. 1B E R'"
mmontir babitatuliìCa rmentcefuit,ubi Él
farment'
d;
l e nuncfanum cfl,d
,qua Carmenta lzr portar nomen efi.
E odem modo Sex .Pomp. qu: temp lum Ian:fu:extra tpfirm portam apudMarcel]: tbeatrum tradzt
A ita efi ratiobanc portam non f…]fi prope Auentz:num.og_todVzrunduczt Euandrum ab ara M amma m
P a latinum progredzentem monfl rare H erculz portamCarmentalem,qute nzmzrum,fi
'
ad rad1cer Auentmz
pafi fuzj]ì t rclzfi a .Huzc autem portar Sceleratus pafieu
nomenfuzt,g; per eam egreflî F aby'
adCremerdPiu.
ex lacu attragente B accbanararrea rem omne: interfe=
fi zfint.Vnde tdem Sex ? omp.rcfi rt relzgzont e_UÈ quì
bufdam porta Carmenta l: egredt,€a m a de Iani quae
e ra t extra zpjbmfinatumbabert,g; ea tgt fix 0
trecentzFaby apud Cremeram omne: m terfefl t fintt um m cede erufdem Iant.S.Cf afi um eflet
,ut profict
fi erentur .$edadrelrguar uemamur.Romanamm bor.
tzr red1r dune Marra nome baudprocul ab angulo P a latrm,quzumpbl t
beatrumflì efl at, f…gt mnuzt i dem au.
tbor,mm a thRomana porta mflztuta cfl à a ul o mi nfimo elmo s iorrm
,quzlocurgradzbur
'
i quadra turam
formatar ell .Appellata efi autem Romana à Sabtntr
pra npuegg; proxzmur ad1tur eratRomamfi mt tamen
gu:Mugontam,quce T rigoma à trz
bur angulzr efi.do
ndmmata,rbzrcfiztuant,qmburfi a enter:uolumur,drce
mur à R omulo przurRomana ,demde abcuentu,boc ellmugztu
bad, ue l gr per eam bauermtroducerentur,Mu
goniae nommfitrtztam Pandana, dzfi a,
P R IMV 3
bebur ìllatir in urbempanderetur,ezdem Cr Lzberae
,e?
R omanulee nomenfuzt quam prope Velabrum fujfiprobantgmefiquuntur Var.uerba .Laurenta lza db AC
ca Laur?tm;buzurfi crzficzumfitm Ve labro,qua m N ou am uzam €xztur,ut a tune quzdam adSepulcrum Ac:
coe ;qut locur extra urbem antzguamfmt,n5longe por
ta Romanul a Exzflzmamur autem Rom anulre nomenadeptam,poflquamR omana Mugonuefirmpfi t cagnamen.Mzror autem B landum Fuluum
,V armutbo
r e,uede bantfurflì nonR oma’
,edSaturnue urbzr, quì
dum proba t&zturmum oppi dumfutjfi prope Sa turni:um mantem,fi cfiquztun £zur uejlzgza m
'
ic manent tria,
gr Saturnzfanum mf aua bur Saturma parta, quamIumurfi rzbrt rbt quam nunc uocant P andanam; qua
u ltima uerba înuua andanamfuzflè dRomulo conflitutd
,eo in loco,ubt prrurm Sarurn:oopp:do,fuerat Sa .
turnza .qr_rznerouoluntRamulum urbem quatuor por.tarum relzquzflb quartum
_adr adzcer Vzmmalzr flame
r e; abcuenta pofiea defl am Ianua lem N am bell o Sa.bmorum cumRoman:eam clauderefifi 1narent,gma mipj ltm beg/l er zrruebant pq/lguam efi claujlt max
]ponte patefaf'
t'
a efi cunmzterum a c terno zdem con
ttg:j ì t , urmatt plurimi pro lzmme quia claudere neguzbant cufloder ficterunt cunque ex al za parte ac
cerrzmopreito certaretur fitbzto fama pertulztfujbrà T atzoRomanor Quam ob caujlzm qu: adztum tuc
bantur term eprofugerunt;cump Sabmzper portam patent
'
éirrupturzejfint,firtur ex nde l amp banc portiB fl
LIE ERmagamuim torrentium mal
tu'
q perduellzum cateruar,aut exu/l arfirumtz agua
a utdeuoratnr rapida uoragzne depcryjfi ea re piact:
tum ut bell:tempore,uelutzadurbzr aux:lzum f are:l am re[è rarentun Ha c autem porta Opportuno locofuer atfita, tamen cum conflanrfit opmtopomerrum Romulr adradtcer Vzmma lzr non peruentflì
e
,nulzbrp leg
r imur Ian: templum eom locoflettjfi‘
,credimurRomu
l um tre: tantummflzm:flè parta:;guznumerur,m urbe
adbuc parun,publrcozjì ufirttrfnu re poflÈ uzdebatur
D e auria ambztu,€r moembur urbir.
Vm Romulur,urbe nona confiztuta que ad
deorum relzgzonem,bommrimg3 zura pertine:r e uzdebantur,curarer,Romam Interim a lza
,
a tq3 alia loca appetebant ut urbr mdzer amplzorzbur
munztzombur cre/Zet et,cum tnfl; em magzrfutum mul
tttut hmr,quii ad:d bommum, quod tum erat
,eam mu
nzrent.Vzfi ìr pofi ea Sabmrr,€r ex duabur una f af'
c'
a
czuttate,erzarnbommum multztudme aul l a efi,m6xg3
A lba euerfir,duplrca tétp ex zllzur ruznir riun'
i numeroT uilur Coelmm urbr addrdzt
,Eguzlrdfg3,autbore Lmro,
aux tt. ex quoconj ctmur,auflonumero a utum, Roma.nor eti am extra murormmontzbur,uaUzbufp adi acen=
ti bur,cr fi noproxm norzburdomorflruxtjfi
'augae loca
cum ram ej]?nt occupata,deutfl trA lbantr T udum ad:
l ui;/fe Cu lrum,Efguzlzdfqr,premium urbradreflar ,nu
PRIM V S1
x iflè . $ecundam autem urbrr amplza tionem capta P oliron o
,omniqs multttudtne Romam tradul ?a
,fi tzt Ant ur.gut cum cerca P a latzumjbdem ueterer R omam S.:bm:Capztolzum, a
'
tg; arcem,Coelmm AIban:zmpleu;ff.]ènr,Auentznum nome multztudmt conce/fit .Multtr derude mzllzburLatmorum m cun tatem accept1r Iantculù
'
guocp urb i comunxzt,ponte Sublzcio tune prtmum mTyberzmf a l l o,qum numq; fofldm in planwrzbm urbirczrcunduxzt.Hznc conflatAuentinum non futflè urbisRomulzpartem,utputauztB lon.mznur di ligenter Liu_unerba confyderanr .gut ettam przmodecadzr quznt reAuentmum zpfirm extra urbem
,fi c collocat.Aedzler extr a portam T ergemtnam tn Auentmum portzcumfi ltceflraue runt.eodem modo Gellzur
,ezur nerba bce c riît.
A uentmur jb lur, quaep arr non longmgua,nec inf requfrgfl,
ex tra pomcrtum e/l,neqs Ser .Tullur,nega Sull a, quiprofi re ndzpomerzum tttulum queefi uzt,nequeptj l ea D ìuur Iulzur
,cum pomerzumprofi rret
,mtra urbrrfincr m
clufi runt.Cnu/bm a rtM ffi dla,p m mo
'
nte R ema ;u rbtr condendre gratta atjptca tur,auer zrrztar babuerit
,fi perntufqueùRomulo m arr/lun a fit.Icczrco amuar,
9u1_pomertum protulerunt,montem’
tflum ex clufi runt
gua/l auzbur obj?oenzr ammo/dm .Autbore poflea.D .
Cl audi o receptum, 0 mtra pomery'
finer ol rnatumefl.T a rqumw autem Prz]ìo, qu: urbem muro a nger:pa rauerat,mortuo,eam curam Ser .Tull:urj bflep:t, (7V tminalem
,qgtirtna lémgue qumgue codtbur addenr,ur=brr ambuum ampizauit.Muror uero
Ì. IE'
E R
queflrufl urìr a difia tar T arqumiurfizpburprunu ca:
prtjdxtrmagmrformatzr adregulam extruera. Ex eo
guzppe tempore porta:Romulect’paulatzm, €9'
nomen,
ufirm ammzfij]? uzdentur, ltcetCa rmm ta lzr dzutzur
fidi rettnuertt, h t confi rul'
l to urbtr regum tempore ul
terzur,ut reflzr e]?D rony.nonprocèfll t non
'
permztten
te numme,quanquam omnza ci rcum urbem erant babtta
ta N am cum anttqut nellent urbrr moena , quae Collunam non ex cedebant portam
,uf95 adl utum pontem
producere probtbuere aruflttcer quta non lteeba t murbe comtttnf a cere mtl1ter legere .btnc Czc. adAt
ttcum,Sedca/ît tnquzt fi rmo Capttone de urbe au
genda ponte Melara adTy'
bcr1m pauc: [Ecundit'
m6
ter V ati canor campumM artzum tum aedtficarz,tllumautem t ampam V a ti canumfiert quafi Martzumouare
a rbztror magna parte urbtr P lanar tedzficy‘
r occupataS enatumfaepe ag:ttauzfle de tramfi rendo campo Mar:
ttom Vattcanum , nunquam tamen 1d comprobatum effèo r_rodautem B lon. uclizt eum
,quem nor collem Hortul orum deczmur,q _u rm a lm ej]è ,fa lfi; m e[ E oflendttA:
pi anur,cum art Syll am ultertur progreflîrm ex erczrum
i n cdmpoMartza ante urbrr portarfl a tuzjfi ,€7 eil bic
collzr Campo Martto:mmzneat,mmtrum nece]]edi re:cepta,ficundum nor
,code Hortuiorum,ut etmm idem cd
purm urbem,contra omni um opmzonem fit receptar.
N on tamen Fuluy approbamurjèntenttam,qut quq uid
c amp: ruter Capttoltum,€a Tyben'
m efl,M arttum ap
pellari,muréfgrurbe:Caprtoltumnon excefij]°
e,putet
P R ÌMV S‘
1 1
N am fi boe ue3y e]?tp ; regum,qnoddubito,ultra tamen tpjîrm mont? Con/è lum, aut zmperatog: temporem urar proce/ij]? optnor P lurznnr emm autbortbur crc:d1dertm Flumentanamportam antigutfllmam e]]è .quodfi,fi cundum B lonwpmtonem,jbrttta efi nomen g; pere am a ltquandoTybertrflux crtt
,mcenzbur monter non
excedentzbur,non utdeoubzloco1p tpjdpqfllt codocari
,utTyberzr per eam lab:potuerzt.P rte terea no
'
dzcrmurtbea tge P5pez, tbermar Agrzppmar, Mmeru.e templii,a ra?Flamznu
'
l m cdpoMartto:fi cutOur!e,uzlld P ublt.
multa a ltaouare arbi tramur part? url nr P ia:me
,pr1fcoEt tp gfutflemtra urbè'
,dedufì'ouzdelzcet mu
ro rt Gadma adTyberim,eregzone muro:; ab Anco mTranflyberma regi one codoca tog:,Flumrntanumcp por:tam
,ubtm
'
lc efl, longotp e pol i tranfla tiî. N ec obflot gifrefi rilt:Martrìî c5piì appellatu
'
,gutdqutd i nterCapi tolziì,eî Tybertmdi ; rii Lru.dzca tqutdqutd ruterurb?Cr Tyber
'
i,quiIcdm nq/irdopznton
'
è'
,bene.p
cue uzdetur,uzdLatd
,fotpP tldTyburtznditer m5ter T tberî rarÉter î feptrmaurbtr tradzt dbm? urbtrfiro tp e milt.pafixx fuj]ì Vopz/Zur ueròAure/zani?îp.muror urbzgfic dpltajfi ,
ut. l .prope m ha €013; dbttur teneret.SedM arcel .dubitattonif
'
tolltt,cz? îquit,Vrbr Ramadi; quaemuro c'
ìgeretur,ut A lpbenur att.Roma‘
Étgudtr'
l diritti?tra tedzficta e
'
ént.Phu taq5,dil.xx .mzl.paj]ìu]Zrzbtt,@Vaptfi t'
î,dil quenquagtnta,Romoe,w redn
'
i c5tmEnî hà‘
fi darti/]Èdzczmur fibttll .SflEd8il!moenia urbrrfg pe .
B 113
I. IB E R
barbarìr ap ta,€1 mazorzbur,tnjl aurata ambiti; nattie
'
babutj]ì’.Magnduero partem Honorzum 0 Arcadtît
'
rl tu1/fi ,uetur m marmorefitpra portam Portuenfcm
incrfiu brc mdcx oficndzî .
IMPF , CAE S. D D .N N . INVICT ISSIMIS
.PRINCIPIBVS ARCAD IQ ET HONG:
RIO VICTORIBVS ET TRIVMFATORI:
Jav a/ SEMPER AVGG. 03 IN STAVRA
TOS MVROS. ET T VRRE S EGE STIS
INMEN SIS RVD ERIBVS . E SVGGESTI:
ON IBVS. V .Co ET IN LVSTRIS M ILI!T IS ET MAGISTRI VTRIVSQ,
MILL
T IAE AD P ERFETVITAT EM N OM IN IS EORVM SIMVLACRA CON STI:TVIT .
Ambttur autem urbzr noflrotempore uix paj i n mel .tredea m tmplet.Moenza ucroutrum m 1i ) permane.ant prg/l c uej lzgtoueterzrf undamentzdm ancepr fut.N on emm mzbzperfuadere paternm,
antz9uor rta dtflortor
,quemadmodum nunc cemuntur, muror
demde dzltgenttur confyderata,znuenzfitur tpjbrrt opt:mdcor babutfle rattonem qu:afi orbzcular
'
é,a14tqua
drangular'
é,uel gudlzbet a lu
'
i,cortamformdurbtr
tuere uolutj]ì nt,cuentebat mart Interdum per montt:
um creptdtner duflz,mterdum ueroper ua ller monttbur
extra reltfi trf actle,perfol]d,ca excauata parte mon:tir appofitd,abbojl tbur euertz potutjfint, aut na
fle in:
fur ex1flente,ex montrbur uzctntr fi pcriorz'
gue loro t i
I. IE E Rmug!g]bt,quam q; mururp ojl td, Pomerium Romaniappellar îtt,Lzutur . 8oepe tam?protottur urbtr ambiti?
loc6q; cert:rfintbrtr proej ìripto acczpztur£ ellzur omm
trad1t Pomermf ae erefin?urbà'
t aujc j ,tbzq3 no'
a ullar
c5memorat,quzRoman17propagariìtPomerru. Sedpoft
Syllc'
ìfi rè oErglorzz,bonorzfqgmagrr cup:dztate,qudnet e]]i ta te addufl t tdfi cere
,mter quor numeratur Clau
dzur Clan
dzur more przj ìo,quoj r,qut protulere îpertfi;€a termi=
no: urbtr propagare datur,moxfirbdzt. l î t quor til c loudzur terminor pofiterztfa ci le cognttu 0 m publzzi;a l l trpjcrzptir
'
:Q_denì pomeru'
i propagauerzt,multa ex
tant ex?pla,utm tabula te nta m Lateran'
e'
fi bafi ltcafita,cu1ur re:caput boe efi.
VTIQ_VE E I FIN I-ES POMERII PROFERR E CVM EX REPVBLICA CEN SEBIT
E SSE LICEAT . ITA VTI LICVIT CLAV
D IO CAESARI AVG GERMAN ICO
E tm laptde tiburtina efibfl'
ofirpertortbur anntr apudC loa cddura:Lucue .cumr tttulur el l buzufmodi .T I CLAV D IV S D RVSI.F .CAESAR 1 AVGo
GERMAN ICVS PON T .MAX.TRIB POT .
VIIILIMP .XVI. COS. IIII. CEN SOR . P . P .
AVCTIS POPVLI ROMAN I FIN IBVS POMERIVM AMPLIA51T T ERMINAJITQ_ .
Sedtamen quar termznor pomeru'
pqîtertt,nultbt mueni(’r. Vopzfiur uerofi rzbttA xr el tani
'
t zmperaterî adbtbì
ta]enatur c5fi ltomum urbtr di latauj è,nep tile quzdj
P R IMV S 1 4
addi l tflì Pomerì0,fidpofiea ; cii non ltceret,nlfi ei, qui
ngn barbari e:a lzqua parte Ro.R emp. lorupletautflbt,Pomm um propagare
.At tam narra efi de urbtr ambi
tu atq3 Pomerzoopmzo ut nemo paflîtfingultr qu1 =
buq temportbur proprzorfiner determinare bmc art
D rony . St qu1r ueitt Romae magnztudmem exqurrere
nullumbabebttfignum cer tum quodtgnofi a tur quoufq;'
fi ebarc urbr progrefld aut unde non amplrur urb.:
mcrpta t.c zmur autemficundum uzam,quoe ell abur
be ad0trzculzpontem omnia redtficjr ,futflè plena.Vnde A rtflzder zpfiur url nrmeredzbzlem oflendenr ma
gnitudmem,in bunc loquztur madam.D efimdttbre c uf:
q; admare ub:Commune emportum communifq; o:mnzum
,quaa terra prouemunt'
djpenfdtzo quaa mq;
in parte etur urbtr confltterrt qutr ntbzl prohi berquo:mznurfit,pan tcr 0 m medzo:qmdqmd nunc Itaina
re[lat,completum It‘
! uniuerjb mzbt urdetur una fu:tura urbr perpetua m Immmmare protenjd.
D e partir anti9uir qua:bodte nonfi at. Cap.VII.
Vemadmodum ambrtur urbir nario: termi.q nor c6ficutur efi ,
eadem modoe’; parte :qua…rii non nulla?m Famery amplzatzone mtra ur
bemrelzfl a-,ca°ufinn,Za por ting; nomen beet ammrfi:
n nt multe tamen tranflatn przfîmum retinuere
Multe ettam nouum_adeptte [ant.Et quanguam altgm
'
L I E E RSer. Tufli
, Auguflz,Aurel i anique tîportbur aufifi at,certo numero p5fi to,proprzum,€u nomm
, <a locum tll trconflttueremulla tamen ratwne
,nullouc autbore
,quod
fi rtpfire,comprobarunt.P lz. autem quntuor,ea tr1gzntaretatefil afut e prodzdtt,ezurfi mt bre c nerba Mummetur collegere ambrtu zmperatorzbur, cenjbrtbufque .
Ve:
mm ter.VIl .l pfà diuzdztur tn regzoner.Xl l l l .Capetofingularum.t lxxV..
e tufdemfltaty marfun: currente è capztefori Romaniflatuo adfi ngular portar:qucefi mt badze trigmtaquatuor:zta utduodea m porte fimel numerentur,prrtttereantrirque ex ueterzburfiptem,quce defi crunt. Bf ;fia tpaflîmm per dzrel l um.XXX,M . D . LXV . Adextrema nero tol lorum cum cafirzr pra torjr ab eademturban oper utcor omntum utarum menfiera collt t peulo amplrur.Lxx .M
,paj]îrum.Cumfi rmonemforte babere
/
mm de porter antzqua: urbrr cum uzro pra clarllfiu
ma ICAN N E GAD OCamp.clerzcotntegerrrmo Int tdtj]bmufque m nerba ella . Ita utduodeczmfi
’mel nu=
merentur,proetereanturque ex uetertburfiptem,quce ef
je utt m e elle,ut efi omnium bonorum ar:
ur,qued eom locofibznellet P lzn. Ego
uer6 qu:baudquaquammzbt ajà feoeam]dpzentzam, utde {
e dub:a,€a dlfitt l lt ex 1mproulfiî refltondmm,fin:
zentu'
i meam tn altudtempu: ddlult Igztur aggreflì; rbunc trail atum
,quome cere a ll f'
fl0ex imam,eam tu me
drum adducere non uabor. Vnde fi rendum efiipfirportir al iquar plura babuere n
o
€'
P R IM V SF
É lumentanaj îue Flamtnia.qunma lrr, ueAegonenfir,uel Collina.N ummtana
,fiue Vtmma ltr.Ianualtr
,fiue Sab1ujd,quoe ddeebat in Sabino»Efqutltnu,fiue Tauri na.N euta
,fiueLabzcana .Cwizmontana
,j ìue AfinariaCapena
,fine Apptd.T ergemma,fiue Hq/l1enfir.P ortumfir,fiue Nm a lrr.
R atumena,fiue Veientana.
T riumpba ltr,fine Vati cana.
Hirfimel numeratir,Carmmtal:r
, og erquetulana,R adu/Zulu
P andann,
S ancua lzr,quar an ar ej ie nomini dubium qll,pre tereantur,relmquentur fiquenter.Cofiatmn, Catularia
,Salutar ir
Interraggerer, Laurentina,Mutta,
Tyburtzna, Fonzinah'
r,
Pzaculart'
r,
Gabzujr'
r Lauerna lzr,Proenefitnu,
Mmutia,
Va leria,T arpera . quiburfi duodeczm,quar deritfimel n
'
ume:
randar,addtderir
,adnumerum.XXXIIII. partorì
trer tr'
itr'
ìdeerunt quar nulzl n iuuemmur ar_anima necapudant:quorfcrtptorer 172?r {Il de trzbur,ulttmoloco
pqfitir.î njîtper non Plim tate,jèddiuerfir temporibu;pra dtfì
‘a namtunporn: imq ttu e]]è arhtramur:l i
umque cum azt,fi mtbadze porta:urbzr tr:ginta,€a qua:tuor
,nonjb lum de parti r urbzr:ucrum etiam de jr, qua:
e rantmfi1burby'
r tntella tj fi,cum appeflatrourbr: conti
nentzbur redtficy'
r finzatur. quan9uam apud P im .[?mt
qui legunt.xxn l l .D e porta autem ‘Ferenttna fi c me
mmttP lut.Romuirtr exptattontbur ciuttater expurgastut,guar adbuc etiamFerentmnm ad portam objì ruarìtradunt.Antiquarum autem portarum etymologtam do
cet Sex .Pomp.quam brcfi poncremur,cum tl.
l arum nullur uficr,neq3 uefirgzum extet,fitperflua certewidertpq[]ìt.w u e adutrltora tranjì amur
D e partir antiquir,@ moentbur que:nunc jim.
Cap.VIII.
Mbitum urbir iz nobir iam dimerjirm, marnea bur
,€a parti r,que nunc extant tempur efl
ctrcunda re .Exordzamur autem ab òccqfit byemali
,Tybermzq3,fiumîr rtpa :dqua mm .C.XX.pajl
produmntur,przufj Flumentm amP ortam a ttmgant
denominatam,utB lon .uell e dtxrmur q; T ybertr per
e am a l:quando l aberetur in urbem .Ipfil , mqu1t, indica:nulla,inter omner urbtr portar,tta Tyberi
appoji ta,ut eam a liquando trfluuzur potam e mfluede CampoMartroallegaBlumentana
‘et nomen
P R IMV S 1 6
Wat.Procopiur ucròm loco edztzort’
eam ponit. Liuj eriam nerbomnut'ìt ohm Capttolzoprocul e e
,qua be eunt. Ita pre del l a due In P ettlmum ucum
,extra parte?
F lumentanam,unde confirel?ur m Capttoltum non efi
conceirum popult mdzfl um .og_todfi campum M arttum
extra urbem relmquzmur non a rdea quomodo Ap i anicum L l uy conuentantuerba:At cumdu‘l um fit moenza,que Colltnam portam non ex cedebant
,dedufîa oltm per
urbem planam,ufq3 adTybertm,eregzonefi tltcet mur o
r um [lruli orum abAnto m T ranjlyberma regzoneexgfltmamur portam tpfilm In rtpa etufdemflumtnzr
,-£audprocul è ponte nuncXtfit,tunc pofitum eflè : au:certe mfine une L ata , (7 m pf lnf lpl oF lam inia: Flu:mentanteq5
‘
jb r tttam nomen,quadadfluuziî per tiner etnon autem quodper tp]dmfluuturm urbem laberetur,Cm quzd
'
éadA ttzcumjì rzbenr tanquam de porta urbzra ntzqua zta memmtt,N efczo enzm cur cum portam Flu.M entanam Coelzur occuparzt,egoP uteolar non f actumm eor. c1uzuero extra anti quum pmnerzum zpjbm fintue
f a,mcenza m quibur nunc efi ,
a B elz]dn a condi ta putdtnor ucronan conà ta
,fidfirper a li orummurorumf undamena rmflaw ata,edq; multo tempore ante B elt/i ammfutflè ;nztenzbufqa,Coll mam portam non ex t edentzbur
,*
amplza ttr,c oll
atmdqg addzta,Flumentanam eò,ubz nile
efi, trunfla tam;aut certe extra pomerzum triumpba l ema r cumfi uflè
,Sedeo tn loco
, ubznt'
Zc efl,porta nefuerzt,an tr:umpbalzr arcu; ,znmedi o r elmquo.Flammraz dcm.de trax tt nomen dura
,quam Flamznzu; j lraurt P orta
IIIB E RP opulinuncdicitut. abbac muri per col h
'
rHortulomtìr adi ce.:paf.ultra mtlle adempienter,Colla tmre tungun:tur P ortae, cut itCollatza Opp ido prope Romam,in quoda lzarum ctuttatum operfuere cpll aue ,nomen tndttum e}
quq uzdctrca zllam agrzerat Sabtntr ademptum . Setuat quqa ta r noflra morem appell andzm Collatta,quq azd ere
grane e1urportoe bobet ager Romanur.P tnctanam nunc
uocant prox imo Pmcyjénatortr ohmP a latzocatur, uefi tgh! hcet ex tent,marmora tamen adornarirentum pcjîta Tbeodorzcur Ofi rogatborum
outbar Cafliodorur$ tta autem ell tn eadem Hortulorum code
,0 ,utFlamma
,aquzlonemflmfiat Interte
fitt demde Hadjr ]Ex peruenztur adP arton: quzrtna=
l em ; prtjì tr tempor:bur ita denommatam q: ea mc ollem ogzrma lem tretur,j iue qrproxzme eam wirmiS aceflum.Aegonenjem ettam
,qrmwzrmah ej]Et ,‘
qui,uelutzfine angulu,Aegenor appellabatur,dzx ere porte?.Qtodautem pofi ea ì:Qu iri nalzmutatiifi t nomenm Colimam docetV ar.Sa larue naar/fimo,u adbuc tmmu:
tatum retmet,nomen efi confi tuta;quza per eam Sa ltinijb l umor:tn urbem deferrebant.ortum ajlzuum pro/luictt
,ficutVzminahr,guu quarta m ordmejl ady
'
r quznqtdtj l at Collma .Vzmznahr autem gli nuncupa ta rbi
uiminir'
fyluafutflb uidetur,ueldFano IouzrVzmzneit ui portre(autbore Lmzo)Etm lenfi nomen ettdmf utt,dproximo extra tpfirm loco,ubifiglznoe ohmfiebant N ileS .Agattir,ta N ummtana dtcztur Porta. Hanc prope
Salartam
L1 B E R
fi i . Herminiur ub: tumultumji nfit coneurrit ex in
,]îdzjr , uerrz'
q tn Lucrettum Hotrufi zr terga credi t
dex tera, lceuciqg‘
bic i:porta Colltna,tl hnc à N e u1a red
dttur clamor Et qui a Leuzur non memmzt de s urti
n a Ful . autumat pojl ea condi tamfutflb tnf orma ar
cur ub:nunc efi claufi:Efquzlma .Refi e nefintzat ui
dramur . In przmtr autemfi rendum tempore qua con:
dita efi T i burtina moeni a nefin:pr0paga ta . Stfil nt,non uzdeo cur Efqu:lma magzr n tranfluta quam
claujit. St uera non quiderat oe antiquzfllmam
e andémq3 celeberrtmam ciaudendz portam quo non.?
excttarent t w are baud me poenttet eorumfintentue ef{è qu:uoluntfi per zpjdm aqua duflum dm uatummon
ipfitm znforma a rcur ex trufi am cum con/lot ::q ad
A ugufit tempora apertam futfle de qua Ctt. Stc me
mmzt Cr? egoCoelzmontana porta tntr
r efltonfione me m1mtca Efquzhna entro'
yfle boma prompttflhnur l ace [huzt Sm s urtmam e]]E cancedzmur,lEq hna inter bam Cr N umentanam fiuc Interag
gorerpotiur erat ex cztanda qndmter N a uram,zprdm
q; T i burtinam cum Inuzur hbrofix to]è tundt bel .pu.
qll endat Col hmm Eft na'
mq; tnutcem propefuzflè ,
Commemorm rF lacum porta Capena eil ex ercztu Romam tngrej]ìrm medi a urbe per Carmar Efqu1har contmdz]]ì rude eg mter E qu:hnam Collmq ;
artam p E tplacutfle Corr.czrca portarCol buam
,Efqutlmq 3 ponere cafi ra .Vndefi
na erat ub:pon1tur dFuluzo non oportuerat
l i i l IMV S
c àgé;minèrdfim in Can na: m ia per Efquiliw ad
portam zpfitm peruenzro cum magzt retn breunìftter per Coelum: autLabtcanam utam guar:
mag : zndznat anzmu: ut credam portam nunc S . Laur entj Efqmlznam el ]? s nrtznam addztam znter
kane E'
J‘ N umentanam ub:Efqmlmm efi campu;
t'
? ma ma N umentana adportam$ . Laurentj duo
dm mfirmè tmplentfladza ; ut m boe mteruafio portaInteraggem TzEurtt q5 ( ammode potuemtt t aUotd
rf . N on emmfiqmtur,q uzlma Straboms aetate era t
danja , erga etiam mme e]?daufi . q mlzna ab EjÎ
guzlyì ub:fi ta efi dmomznabatur ; eadem T au:
n na , a eapzte taurt quod me lat adbttt tnf ronti :tezomtm orì t ernttur In ortumfivlz: uergzt, quem
admodum N aama ; qnam Varro. apropm9mt nemo:n ba: nomen adoptam tradzt . Sant autem gm a elznt
non portam trmmpka lemfmfle a rtam @odfim a ma manent l n przfi o uetem fundamentz ne 1 .
gio non mdeo, fi cundam ordznem portarum ?t Li .
wo pofitam ,mr potmx a lz£nfum t quam eo in lo
(0 qu:adufitm porta tommodtffimut uideba turEgo tamen ipfi m a ltguando afi en
,E'
J‘ omnia dz.
lzgenter perfirutatu: , mbxl inuenz m r m.:gu por
tam, quam triumpha lem am tm f’j fi
,mdmzrem . ue
ram cum arm trmmpka letfile r ntm nj: da cent:l mxadporta: exa tart uamìmg3 ambttumm l n pro
bauerimux;pctuit a lzqaando porta prop m
mmm mmore f afi o nel :!Wpltatop'
omerxo,
L IE E R'
i ramfirrì,Haéautem porta ohm etiamI. abiiana,nrtrîéuera Mazar nuntupatun H inc uer
o ad C e limontana,Coelzomonte ,«m rum:margine efifita, rta cognomi:
natam fladtafi rm?of?o tntercurrunt ; Quam”
portamL .Cornelzo.fi .Q, MmutzoCoflî tafi am de t elonar.
r at Lima: curAfinartee regno ut atunt afinorx?
guodefi N mpolttanum quomztttt, etzamf u1tnomen,nunc uero. 8:Ioannin adortztmhyem
alem,pertinet
cut adaflzuumGabzuja ; quaztn angulo murorum [ubCa l zolo occurrtt jtdcl aujà per quam ingredztur r i.uu: aqua nuncMa rzanott.Gabzufie autem obtmmt no:
meta'
g; ref?a mGabtoroppzdum nuncGalzcanum,mit
teretaMetrodj detnde porta menfitf a efi dtfla . a:
dza propequmq; Coelzmdntana dzflat. Sequztur Lati.na tn Cwlzalo,guaequodtn L at1umdureret,jì rttta efinomen , adq3 zmmutatum adbuc retinetJ
—Zfl autem pro
pe azdem drm Io.Euangelzfla ,znhyemalem ortum uera
gem,fiadta qumgà t um dzmzdzo&Cabìujîza l ufi (a to
i taem Capena .dzfi a(znquzt Ful.)à Capenatzbu; La
tmzr populz: adquo:mzttebat, uelà Capenateflu. ut
tradzt Stlzu:Italrcu; tum znqu1t.
quo]à cer bumeé'
t'
atfluuìa lta rura C apena;V erum g; Capenattbu: Capena nuntuparetur,autboxrem non addzt nerj
'
3 $s t armen Flu.portam nomenfirmpfij è probat.Solmur autem refirtl ta lum regem ex
Szczlta cum Syratujanzt adIanum uentflî: ac ein5 con
filza,auxzhcq3 eiuztatem zuxta A lkam condtdzflè'
Ca,-n
penam nomme abea pofimodum Capena: nomen
FR I M V 3f u: e.Ser .uerogrammati ca: burn/Ze porta,am a ltunde trabtt N am
_]ìrper ea Vtr . emtr6fq5 t apenof ,azt,Vnde to‘ porta Capena gum iuflaCamaenat efi nomen a t t ep:t.Afi eflamjìrzhzt extrabangportamLueum
,e A edem Camoenarum e]]E:propterea Cammna tì non nulla olim efi appella ta,nunc ueroPorta .8. 5ebaflzanz. E t certe nafium efi dul nu gumfit7? re c Cap ena tum ri .P. t ?ore in prima reg i oneetufdem nomini:ponatur Appue deinde nomen aere.p tt abAppm eenjore qui uiam mamus zr.pro MInne.Hw entmftepe ab {fltr dta tur permde gua]? Ap:pim t
\
tmtu: uzammunzertt non gua populu: uterotur fedul nzmpunejr)i pqfler i l atroemnrentur E ra:bre : porta multum ( Elebr tt .% tdam etiam T rmmphal em appeflant N on dcji mt eti am guiFontzna lz; nomenafi rtbant, afonttum ubertate propter i lludMar.Capena grand:qua pluutt gutta .
q ena ltr .Madzdamg Capenam.n dzdeod13 uma rbi tramur propter aquaedufi umfà per eamlder iuatum;nel inter (a ltera ; parta:depreflofi t loro.Vnde Cie.ad.Q .I—‘
ratrern.Rm a mquzt max ime Appia,adMartt; mira proluu1er born, tabernaeplurzmw,mu.utt aqua ,ufq3 adPg/21nam publzeam R efi at ultzmo loro rztra Tybm m, Tergemtna tn meridzern
utAppta .Tergm ina di uetufltjfima alla pergnam tergemtnzHoraty‘
dztunfur egrefl gua tunef uiti nter Tyberzm (a A uenttnurn fidi angulo mann: re
Ì. 1 13 ER
pe Saiina:; ruim adbu_c apparent ruina]? u.î {i3în in.
ter prox ima; uznea ; Hu1ur foa memzntt Frontinu: inba r nerba D uftu; aqua Appia? habet longi tudznemrapi te nftp adSa lma: ; qut [oem efi adportam
gemznam Ù mox £ a tur babttau1t loeum ubl,Sa l l =
na:nomen ub:T ergemzna porta Hofitenfir quadHO
fi 1am nntta t a l iquadoefi appellata,"
nune . S Pault .di
fi ac à C apenafi adtafi rmè of?o.AbH c>fiz'
e’
fi deîde mu1 1 adT ybm mfi adza duodectm tmp!enb A
‘Fluuzo ue.
ro zpfi3 adPortumfim trafizberznam P ortam fladtumdzmzd:um mx zntercurrtt.Portuenfir entm tndztum efinomen qui a dua t zn portam Hofitenfim a ClaudiaImp.exezta tum .nunr P ortam R ipa? uoa tant adore.:
.t iìjòlzr byema lzrp tznet.H îcdeieep:
'
i Iantculiì afi'
ÉdÉr,
fiptem fi adyr uei a rea perafi tt adP artam nunc .
S.Panera ty oltm Aurelzam peruenier ; quam guidiabAemtlzo uzro eonfi; lart fiue ab Aurel i o Imp.nomenfirmpfiflè autumanr qa tdam uero aul a A urel i a
,
non nullzuzam abrpja parta ,ouo autem nomi ne apudora retur fieutt de P or tttet1fi int ertum babe
mux ; neg5fi lum de nomzne neram ettam de lot o dub:tatur. N am Preeopms tradtt Aure ltam portam f utffè mx ta molemH adrzant abafiitra prop inquapo rtam.8.Petrznuncupatam Sepult rum mqmt)Ha:drzam ex tram portam Aure ltam zafi u Iapldzr tmpofi:
turn Seduelzmfi tre utrum bee t extra quam P rompimf aa tmol em H adrzanz extra ne T ybertmfum t,tfno:. 51 erat mtror òProcopy
'
adnofira tempora ita tii
P R IMV S QGna nna; euanuìj} e ut nullaprorj ìzr extentuefitgta . niuelzmurm a dua ponti:Aely exa tatam ab ip_/5A elzoH adrtanoAcham non A ure ln
'
rm denomina.tam quare utdendum e]?ne apud P rocopzum A elz:amfi t Legendum t ita; ex tl?zr,quae extra pomertumponuntur
’addzragg mag i: adponti ; nao/u orna tit
'
,
gnam ej]Et neej]à rza ; tb:prope porta uatzrana ex tflente bot enzm modo figueretur P anera tzanam Au:
ham efi? rerte nta ab admartzna boe nomine appefla tur AEAurel i a per Ian?rulum fi tundummbt; muro; defi enden; muemerP ortam quam Sula»tm Ianum Ian1tula fèbta eeat,nunt not ant
,olzm Se
pttmzanam Septzmm Imp.denomma téputant ex ea
5; Spartzanur de tpjò Septzn no loqu?r S€pttîottl fì, Septìm iandfq; tbermar tn trdfitberma regi one ad partii fuinoir ex tmflè co'
memore . au7tq5 Septtmg £nom
'
e’
fi/perej è , przurj A !ex£ider P ont.VI. edInfi au
ra ret tbz'
qs Iani.”
Septtmtanir,Septzmzanciqg AB lon . a iit Fontina]? appella t .z,dmhurfi ntzum fi t ram .
adbut n ugme mol i :murt St a tentu? adbucfontnî rereptaeulafitbmote gut A ureut nuncupa tur,:pfi porta prox imo porti(fi adporti Fontina l'é
,adMartti Aram pe rdur ero.
Qtodautem ba c [ a l a ptfli t efi? fontzna lzr inde t er atum babemur gu za nulla efi porta a lta qua m cantpor Vatzeanz iter ej e pofl?t nq ponte Sublzt i a excepto ad Tybertm ex tfiento A t Fulutuf
‘E IE É R”
eumproenl aburbe e]]è nt ref'
ftutfortafi3 deVatitaemadm remut ; quoru menttof requentior efi apudfi ri.
ptoret .Cit .tampumV a ti canum fieri quafiMm mm.
P r.e ta ea .Lrutur prtmo 67 tert:o ab ur .m .de C apena quinto bel .mac.]eorfitm de Pont:nalt memtntt.guodfatttut extfizmem Fontznalem non eandem efi l
e
,
gua:efi C apena (o t um Fontma lzr antiqutfi tma fi:urbr: porta potuzt a lquando am dere goa Septzrmoinfiaurata igim nomen tnfi rtptzone addzta fit ton
fi euta nam(ut dtxtmu5)plerzqsfundant plertmau.
gent (S‘
adfi?tranfierunt nomtna ,fireffat jEptenm o.
nem,dzfiat autem abAureltafi adza quatuor, &Tybert :uga ajìptem.Fluuzurdeznde ipjè per fiadta duo
deu m uei a rea, lot o murorum ufip adportam Piumentanam urbem planam,eampum 0 uallem Mar..
tram ambzt.81gnz: autem urbtt etrtuttum ex pofitorfifi adzorum numero mDegertt inueniet profittotrede=
a m mzllxa paf. utdtxtmut non ex t edere . Turrer uerorum murorum trecentum fix.:gznta numerantur:
quaram multatjìmt ( Ulldp multa l ta uetufi ate tor:
r afae ut tn dre ; ra tnam mmentur .Sedguta pome T riumpha lzr t rebra efi mentto apud ferzptoret quanquaej]Edetu
'
t tamen ex B lon.op1nwne locum ub: eafuen t indicare, non ahenum ej]? a rbi tror .Pont emut pi larumfundamenta nunc inf ra molem H adrzam remun
tur e porta adznttmam Tybem ripam,tutu:fund4
mentorum molexex ta t C? ma ab eo pontem obeltfiumprotenja areà
'
a; bafilttte .S,Petrifi bre.
'LIE E Rlot itfit exeitatum indztemm .Exordiamur itaa; tan
“
ga i: capi te Capztolto;qcî ,anti urlrem tondttd
,ab anti:
gua opp i do nomme Ìaturnìa fitbtp[òmonte ex tfiente,Saturntum montem appellatummemorzte prod1dztV ar.
P lznzu; Saturn:a,znguzt,ubznunc Roma efi ,
Anttpclts
ub:Iamculum in pa rte Romte .
'
a ly nero Sa tumrtt
tb:ba lntauertt. utV trg.kt; t armmtbu5.
H a t duoprae terea defiefì'
u oppzda mum
R eliquzat,ueterumqa utde; monumenta un orum.
H anc Ianut pater hanc Saturnu: rondzdzt urbemIammlum tilt
,bttztfuerat Saturni a nomen
Sex .Pomm t Saturn1am Ita lram ,CT montom
,qui nunc
efiCapttolznut,8aturntum nuncupatum:gotn tutela Sa
t'
urnt q]? ex tfizmctum$olznut logum r de comttzbus Hert ulu ba t habet uer lm.Izdem monh m Capztolznu Sa
;
turnmum uotauerc Cafi ellzquoos quod exa tarunt,
portam appell arunt Saturmamfl uze detnde Capztoly'
d1xere nomen ( aputhumanum apertentzhurfmdamenta templt Iama dzt ttur apparuzj]e, qua j i et ie:baud per ambager ar t em e am tmperg t aputq: re
rumfor tBrew prrebutt, tdg; l ta t en nero uater . N ou1fifime nero Ta rpera ezdem mont:nomenf ea t NdeumRomulut contra Sab i no; bell a tra fîmet T a rpem
tu1dam dedtjfi’t art em tuendd,fil za emy T arpeza aqua
tum prof ec‘îa tn bofi et zna dzt quam tum eobortaren:
!ur adprod1twnem ,i lia propra mto papofi tt ornatum
manuumfimfirarum tdefi armdm.fafi a ztaq; a rm prodtttone bofiet ingentoja mortepromj d jbluerunt "fi
S E C VN D v S a
finta idefifinifirarum manuum ornfl umfirper ifla‘
m ia( tente; eam luce prmauerunt,qua
e zfltcfepa lta Tarpo.ia fedz, a t dtx:,n0m.n tmpofirtt.P lat.@ V a r . D tuid:.tar autem m Art em C7 Capitol:am.Czc.tn Cat. Vobu Art em Capttohum, rel tqua .Lmzm ex a let(o
'
fi ra t da t e ApproHerdonto Sabmonotte Capttol t.um, €7 A rtem arrapauere . Et t um l ib. Septtmo, loguîtde Iunontt manette .edqofi enda t domum Manly f a t,/fein aree .Vzrgmero adrapem T a rpeta ttt, boe carmi ne.Iamj?rmmo rafia: ta rpeia Manitu! armContendunt qa1 rapem tpj îtm ad datum Capitolmiî
ponunt Art em adTyberzm pet ttnutj]e not a ero adaquzlonem« cugùt dum Cor.Ta t . tnfiqaentz t apzte dl =a t D ruerlî n Capitoly
'
a du a: tna adant tuxta IueumA tylt qua tarpeza rape: t entam grad:butadztur (7fitbzungzt a t: am or per
'
Afylam mgruebat redtfit tdq3 tn a l l am ed:tajb lam Capttolj a qua:boa t nea; de art e a llamf a ti ar a erbum fit a er tjìmzleip]à m a lztn quam adAfylam,fi etzfle
,bqfi6fque bdc
partem Capi to ij tanquam art e znfirmtorem aggref.fò! e t\t t edzt bart nofira: opznton:et1am ba t contefi ura quod part Capzto Tybert tntà
'
benr erat ip_/i u;fia . uta nttatejdt1t mantta, a ta; tedtba ; fi rm refi rta .N ee ol9fi a tLzaj ,aa tVzr .Autborztax,qara tota:mdt ab
btfiorzm (7 poeta rupe; T arga ::fa pe appefi
’a ta r Co
' Ser,Captt:hum a rbr: ara m
I.IE E RCapitolium quo uatam fi rafi'am dedit atum im
fi auratam guatze; arjèrzt. Cap.II.
Apitolmm Tarquini…Pnfiut beflo Sabinoa d:fieataramjì nouerat fundamenta
'
a; terer at
,eum deeejfit.V eram T arqutnzodefam
‘ì‘o
Superba ; capta Pometza exflmlykq hum t on/‘
a.
mauzt; quopuljò,Horatzur Puluzllu: Cot . Confi t ratto:
nem obj t.autb.P lat.w Crt .Intertefi o de inde quadra:gentorum guindedm annaram
_]Patw Sa pzone,HorbanoCoj .per martana bella tgnt torjamptum
efi ; quo autem modo tncertum bmc Apzanu: Cap i:tal i an: quodfirb regrbur per quatert ento: Co
'
amp l iu: anno; concittumfutt igne corrept5untuerfi r latuzt.
Cazur zneendj idem Ci t . tt memms umr urbtt, at.
q; to rperj gut e]]Et decima: anna: pofi arrgznum abjòIuttonem Capztoly
'
autem int tnjìonem utggfimur E o
a utem tempore,guoprtmum arfit,exfè xoquadratof uzfff , f ia t uefi lgta plurtbu; in (om adbut ofiendunt;zdquo
g; Lu nar Sex toabur. t0.R ejìfi rontr autem curam a i:
fior Syllafujìepit.dedtt attonem ueroobyt i l . Cata
l a: cura r nomen,znter tanta um opera njai ad
V tteflz"
ttm manfi t.auth P lut. tterum V ttellza :
no bet't’o:de quozntendto Cor. T at .fi tfi rzptum rel i
guzt Fare: tn prominentem,partzeam tacere,0 figa:
bantur 1gnem,ambufi rifqt Capttolyfore: penetrafim,niSabznut und:q3fi ata ar decora matorum tn tpjò adttu, uit e muri obiet iflì t.T ttmdtuetfi i Cap ito adua: rn.
S E C V N D V S'
23
uadunf, ina taLamm A ry]: qua'
Uarpeza rupe!rentum gradtbu: adttur…tmprouifixatraq; uz: propzor,a tq; am or per Atylum ingruebat ner fifit poterant
fi andente:per cantanfi a aedtfit ta , que , utm multa
pace , in a ltum edztajblum Capitoly'
a quab.mt H tc
ambtgztur tgnem tefiu oppugnaturztntet erznt an
qua:t rebrtorf ama efi , a nitente; a t
depellerent.Stt Capztolzum claafi tforzbut zndej'
en
mdzreptum tonflagrauzt. Tertio a utem unì
eumV ej afianzinterna tgmdi reptum efi ,Sutt. Refi i=
tutionem CapztolyVefl; afianur aggnj]ì u ruder tbu:pur
gandi:manu; prima: admouzt atfito tallo qua dam ex
tuitt.N am tneenfò Capì:olmt um tur:1_flì t,at umì tum
publttit tabulzt monumenti: (ofwderzbur intener: inafit refi ttueretur da d/it D omzttanu: dem
de magnzfitentiu: eleganttufq5 quam anteafuy]ì t,re
fiztuzt m iu; tmpen]ì duodeeimmtl. talentcrum ex eej'
:
fij]è autumat P lut T urr e:planmatCtt .inCat.qaaru non nulla:de t elo taîf
D eIoni:Feretry, 0pt.Max.l uncnir (a Miner
aa:T empli ; Cap. III.
Apitolium deorumdomirilium ea nempe deeaujd appdlauit C in q; in eo omntum deor iì
fimulacra ttmphi@malta (5°celeberrima
fa t-f]? commemorant quorum temploramprzmum oi
mnRomafi tratum Ioan Feretrj tn beflo Cennmen
Ì. IBER
fium i:Romq uotum ejfe (a po]?uifi oriamin nertu e tpfia:Capttoltnt t allt: extrufi am firunt. B zany.…E
‘
/
x t u ff o temp lo tn uerttt e Capttolmt t ollt: l out,quemFeretrgam aorant.Cvgnomen autem Fert tr_ij e a re obtinuir
,qy tum At ronem da tem interfi tjfet, at u0tumfit=ummax ime l outgratam t tutbufqgjìttt torandum ejfi=
f e'
ret,fitolta tpfia: dat i: fabrtt ata adidfi rtulo
,geft'
:
in Captto’tum
,adquereun:pnfiortbut fil t ram in tro:
pboe1f ortnumfifî am bofi tt arma depq/îrertt, defigndntfimul tum dono,temploIouttfinet eognoménp addît,l outFeretrto,àfi rtédobofiî,ut uom pettera t. P lat. au=tb. Sex . a ero Porn.qopnt
'
éfirre putaretur,tu ex tì
piofirmerà .fi eptgr,per quodmrar'
ét,€a l aptd? StlttE,
quof «fdurfin rent,fi retrzii denominati?fi rtbtt. Hum:
niit templi tefîa ( iìuetufi ate, (7 tnturia prolaber‘
étur
ammanna Pomponj A ttttt(a t Cor.N epo.c tn eta ; unattfi a tar )reflttaenda taraatt Augufiut, quod ntfi tum
ampha tìî ettamfi t, m:ror qutdIfi tdtt ant,fitp tll tu: fundamentt:Arm e l t templii futjfe ex t ttatiì.N a înmemo:me tradtdtt D tony.teta tefita uefitgta ub:ma tora ,denfi,ubza ero mtnora
,qutnu pedum tantii exttttj e. er certe,
in ea re; : tenuttate,pu uiî, tbtdEtamenfutjfe,t redtmut:l tt et abAntoM arti a ampltfit atfi r:fi ra tLtutut. T em
plum l out; Opt.Max .aouttT arqutntut P rzfi ur. Superbut de inde l ibrarum a rgent:quadragtnta mi l. tn funda.mentu impendtt,u.
*rumfi rèperfiRt (anfi t rattonem nò
'
obj t,parum entrn adab/ZiIuttonemdetrat,quo tempore:tyranntde exa dzt u me dedttat;ontxgloria adQra
S E C VN D V Sffi umP ablttolte collegam peruentt.V t etiamprobatur
i ndtt e tn marmore mcg/5 ex tfi entt tn cede dzuroAgatbr2 bmufmodtM .ORATIV S CON SVL EXLEGE TEM :
PLVM IOVIS OPTIMI MAXIMI D ED I
CAVIT ANN O POST REGE S EXACTOSA CON SVLIBV S P OSTEA A D D ICTA:
TORE S Q VIA MAIVS IMPERIVM E
R AT SOLENNE CLAVI FINGEND I
T RAN SLATVM E ST
P att autem ce leberrtmam (’a
‘
max imum,de quo apud
eundem D tony. tn bunefìrtptum efi modum Ex trufi iì
efi autemjuper t rep:dtne firma tum a lta , of?ozugeru
in t ireuztu dueentorumfi rme pedum unumquodqa la:
ta r habent emmentzam a ltttudtne ne garnderzm aux:
dem pedrbus tntegrt: ri parte qutdem quafronr mer tdzcm flaefi at , comprehenfitm trtplttz columnarum
ordtne : ab obl i qui ; uero parttbut fimp'tt t.In eo a tt=
tem trtafitnt fi n a. aequa lta ta ter fi communta ba
bentta l a tera medium qmdem Ioan, ab utra
que parte Iunonr5 Mmerua: fitb una a qui launi que uella ta tefi ura .Qtldafl l putant boe a tte r .m
cj]? temp lo Ioan Capttoltnt , tum tdem j tt ut
probat Cte bi t aerbtt Mo a rca Capttoz’
zne,qacm
propter benefit ta Po Ro . Opttmum proptermm M ax imum nomtnauzt . L i t et enim druerj ît
fint nomina, unam tamm temp lum una ; erat dc
n: .Habutt bot temp lumfifiula5 q…,bìb‘
aquaf tp=
I. IE ER
peditabdtttt‘ reliquie temp i:: at fidibut ut idertì
pro R abtrto te/Ìatur qa: ettam contra Rulium
pro D omofua . s .C.eî orattonetfa’
pe in“
eadem babi:
tat dotet .Eòettam tbant tum populo nout Confitl etja trtfit atum qui detnde m Curtam dedutebantar.Ioazautemideo rem dtutnamfa t tebant quodei qui?-eadmodum Iano omne debetur tntttum.unde efi .AbIo
ue przna ptum .P ltn. prodtdttLauream tngremi o Iout:
fòl l tdttt depont quottent la tzttam uti?orza nouam attu
Itjfet.tdq3 eti am ofi end:t Sa t t.ru D ona ttantuzta.In bui ur templt f.zfitgtoSiimanum tn ltbm de dmmattone po
fi atGie .N on ne,i nqutt eum multa a lta mirabtlta
,
tum tfludtn przmit eum Summamun nf afizgzo Iom'
t
Opt.Max .qut tum eratfifi tht celo rita : tflì’t nee af:
q etut Stmulat ri caputmuemretar ,ora/pice: tn T ybénm iddepulfitm dtxerunt. Temp lum tpfitm eum
tedtbut Ù jdt t‘fll t’ cantanti ::V 1telltano tonflagrauit
bello (7 T ttt temporc.autb.D tan.v Cor . T ae. In
e a Capttolj partef un,quae uer‘gent ad
oet afitrttfòltt,Tybertm dejptttt ; ubt paua : ante annuf aera t cede:dtui Sa luatorzr cognomento in Max:mzr Lora: tflt
nane efi propbanur [Edmagna (o dttfipata funda.mentaram uefizgza \extare adbut remuntur Habuitbot templum Cedam qua erat part templi [etrettori n quam non eratfa:propbanoingredz,lztetVol.Max.
dttat Afrtt anmn non ante negotta oby'
fie, quam tn Cel‘
l a Ioni: Capitol… moratu: eflet:fidforte tune faeroeD taltt Inbacfuere Corona:aurea:daa ,quarum alte
romex
I IE E R
dedt . autfle‘
memarue pradtdttV ar . L iet i enim uarìe
fi a t Op ini one; tamen confyde ra ttt temporzlaa s toll ttttt‘
amm ; dabtta tto.D ute enzrnfuere Saturnz_fil ( f t€ a de:
d1uerfi3 ex ezta tce tempore,uel,firun.tiî a l iquot,tret .ba c
a utem ( Jp1tolmcl tnmerzdzem uergent fui t prop: ]dxiiCarmentae t ltuum mquzt
Orrfi 15 abA rttta R omam tranfiata,C7 condtta ante
temp lum Sa turn: quod efi ante thuam Capztolznum
E x qutbut ue rbu pa tt tB lan.baudrefi efintzre de ba .
tut templt loea .refi tta1t emm eregtane drm N u ala: tn
Ca rce re,tutfi aflenttrzue l1mut apartetf a tert et1am
t ltuum Capi talznuvn f a partefietrjje, utfi
=rundum Ser .
a nte tp um fit Sa tttrnt templum . au te aptnto,pr te terqufi
quod ,defirutt omni a a rgumenta tp ur B ian. ad
nem t lzut Capztolzm addufta N t
_fi dtta =
ma: Sa turnum a lter am A edem tn Captt0!ta ba bulj '
,
fi candum Cr ttalaum, qut pbanomenan lzbro terttofi r i
ptunzre lzquzt Sarurnum ab agrtt a la quodamLatznzge
nem loaflattzofirfieptum Enatrtam eza ; filzam ……qqua Ianam Hymnum F efium,
@ Fe l reem pepertt,
quzbu.jèmnda utm r a ttonem utm confit tendt Sa:
turnut pate r (fi tndtt et;q 3 mune… a lyr outboret efi
fZ= (Ottt
’
dj l t @a refintttmt agrttolaa t ummfitlttatt patto
m t utgr auzfi mna pre_[fi dtu 1a ( ttlflè ttt experef?t tufi;
flu ttonem dat:uenent tnt tderunt, unde Ianam lapldl :
bu ; apprejfi re EMS autem pa ell.e patrtrmarte dolore
l tqaeo gulamf regerunt.Sat..rna5 uem zn t e lum omne:
_
tt‘
a tyflultt . appefluutur autem
S E CV N D V $ 26’
u inderniam ortafira pra aemant, Injì eutotempore, rumR omam labararent Apollo rejpandzt non prtut
aram quam Saturntplaca rent 1ram e refiq3 perintarzam mantbutfittttfa t erent.Lufi arzur ttaq3 Ca talu: A edem tpfi Saturno tn T arpezo monte pofi.zt Ia.numq;fi atuzt quadrtf rontem uel numero pudlarum,
quaepatrtjptrttuparentauerunt uel quatuor annt tì".efi a ttbur ab ertifq; nomtnt Ianaarzum menfim appella utt .H ce t uero
,de qua Ser.dza mut pofi tam ea tn
l at a,ubtpauett ante annufuerat tum turn ja t ellam to
gnomento.S .Sa la atorzr tnA eran a tneumbent haj tt11.8.Marta: tn P ortreu.T urrzt muti lata adbut t erm
tur quae eumja te tn ufi ubum.mar efi eonaerfa . Ibta utem pr0x tmts dtebttt eflaj]?tm efi ma rmortrf rufi um
,
quodtn.f rant1fl)tetoetutdem templtfm/jè arbttramur .
Inquo,finfi.tmperfi flo, tnetfi erant bet aerba.
AVG.PON .MAX.TRIBVN
CEN SOR COS.VIII.
AN TON INVS PII. AVGG. FELICE S REST ITVERE .
Idea nofir a tempore m teramo uot atur;quia tbt Romam pr1mum a rari am babuere .T radunt a l iqutV a l . P u:
blttal am przmam omntum ex afi t: r egzbut A edem Sa .
turnzAera rtum det l arautfi"
€ Sequztur l out:Tonanttt.T emp lum abAugttfi0prope eundem eltuam
,fi a e ut
uult.P .t îor m €0dem f l i tto pefitum q; /1bera tu ,c
per i t a lo eum expedtttane t antabn ea per nafi ur.
num tter lef?ztam eta tfulgurpetfirtnxtfi ? t fi rua rnqa
D 31
I. IE E R
datentem exanimjfi t. uergtt tnmeridiem fiat in 53tum bruma lem; quo tn loca nane naxj punzuntur .H aad
praeulfm:Fortume ut tefi antur carmtnafi ta tn tem.
pio tpfiut P renefie qua firntTV Q VAE TARPEIO COLORIS VICINA:
TONAN TL
VOTORVM VINDEXSEMPER FORTV
N A MEORVM .
ACCIPE, Q,
VAE PIETA S p om"
: TIBB
DONA. MEREN TIEFFIGIEM N OSTR I CON SERVATVRA
PAREN TIS< :s NE TACEAT MEMORAN D VM
LITERA NOMEN .
CAE SIVS mc ID EMQ,TITIVS PRI
MVSQ_.VOCAT VR
Q,VI LARGE CERERIS ME SSE S FRV :
CTV5Q_ .RENATOS
D IRIGIT IN PR ETIVM CVI CON STATFAMA FID ESQ,
(:r reltqua Temp lum Vezautt inter Art em, Ca
pi ta ltamfut e leg:muc,m plata a a dzum nunc C5fi rua
torum,tuturfimul atg
'
am ]dgl tl a! teneret qua: efi n:
uzdelttetpara tce adnoeendum quapr0pter eum Apol linem pleriq5dtxerunt.Vetauem
enzm appellauere uete=
r et doum cat tuuand1 e ademptaf a tultar. tfi enim
ue prtuattua‘
partu ula ammolatur:bare n ta bumano ea
pra utftrtbttGellzat.Afylum ldffiMgfirzcordza TÉ=
S E C V N D V S 27
plum in Capitdzofutfiè bt:uerbtt tefiatur D iany .£tlcum ambrcfimmedram Capitoltt
'
q; ,:CJ‘
a r t t: ,quoduoratarmtermantzum duorum quer eetorum temp lumidefi A :ylum eonfi ttutt
,Qtare autemR omula: confina:m fi t docet Lmza: Lora: qui nunc/Eptw denfi:fenttbu: Inter dua: luco‘:Aj} r1um appel
/ant,eòexfimttmtf
amnt: turbafine dtfi rtmzne l i ber anfi ruu: efifi t autda nanaram rerum perfugtt:ftt Outdm:.R omulm utfiv ca [a ram a rcandedtta lt
'
o:
inqu2t tonfi rgc’
,tatu: e’î tf .
E x ea enzm nemo ex tra bebatur . T ibertu: tum er tfi t'
èma e tbanc ma lef at tendt eau/frm ej]? trrttum fi a t.P rzmzautem omnium Herra lt’: nepotet A :ylumfi a ta tfdtt antur timente: tnfidza: tllarztm quot
i
aau: pria:? è terri:mtgraret afflix erat Hmc Statta t .H eri
ma efi f andafi? nepate:.B lan.aeròfi cutCor. T a c .panttA ty lam tn campa qui efi drup e T arpeia faro B oario adTybertrn…@tdautem de tpfitram optniortefentram ab:deAequt
'
melt'
a ertz‘mentta
inf ra aperìemu: Templum Iunont:Moneta in area
doma:Manly'
ponttur Lima ruta: a erbafitnt ba tD amnatumManltam Tr ibant dejax a T arpf
’tc:
Funi : adtel‘ta’mor’tua notte/a nt, pablzt a una ,quad t ii
doma: eiu:fuij]è t,ubt nan e A ede: dtq; Ojfitttta Ma
nette efi latumadpopulum efi n'
e qnt; patt in a: inaree
,a afCapztolra babitaret A libttamen a tt.M . Fa
bia D og/6,0 Ser . Sulpttia ( amorinoCegfiÎs'
t'
a torem'
freatmn.l r.Furium, A runt ano'
qs be tnter ipfitm di£
L IB E R
micatianem temp lumManeta uouzfliz Secundo aeroquîtoe detadt: refi rtAedemManette uatam è Cteercto
p re tore tn Car_fit a Sedforte tntelltgtt de ea quam
tnA uentzna refizta emu: aut certe di cendiì ear l i bro:,
qut naper tn lucem edtttfitnt non efi ? L zaq Outd.ue
ro uult ce dem bam Capi tolinam am m .gz lr Ca.m tfla . etutfirnt ba mCarmtnaA rt e quoque tnfirmma Iunont temp la Manette
Ex uota memorantfa l l aC armll e tuo.Maneta (îqut u era)à man?do,Ndpqfleladè
'
tlldma
m m.?è Senantbu:Ga lltsf afî am aud1ta aox ex a ree
Iunonz:futt ex qua i lla appellata efi m neta .T emplii
bacf a tt , ubt nunc re de: Senatoru .T rmplum Ian: (u
fi adt: capi tolina: ara : B lon.fi rzl ntfaq]? eo in\la toubt nuncf acznvrtfi rum cufi adne ca rt ert: lat a:
uerfi u artam byema lem eregzonefort Romant.E t t iiunum Ianamfutj]éprtfi um ue ltnt plure: a ero pafie=n are: credzder tm Captta ltnarn Romu
'o,ue l Ta tto
ex tzta tum N am pc>fiquam bt tn faedera conuenerunt
l anofimula trum dupl tct:franttt ejfi t tum efi , qa afi ad
imagtnem duorum populorum . t t Vtrg.Ianumq3 b; :f rantem .D ra tan a ero Carcyrtnfi: fi rtptum reltqutt ,
Ianum btctpttem fingt propter mgemtam fi mmq ;
ezu:jblerttam :.prtmu: enzm cot onam rate: ufitm na
uz: tnuentt a neam qaeq5 numum prtinutfignautt.D tt ita r autem Iana: ab eundo q: eat ea net tut roelum
ca tera'
q; omma . g are eundem Vertumnam ej} Eazant TemplumIoat:Cufiodt: D omtttanu: adeptu.f
S ECV N D V S
imperium exeztauzt tn Capttolto,réqj infinu ipfi a:de i
fi er auzt Ql tdam uoluntf upfi?,ub1 nunc Sa’tnce,prope
Ianum.
D e templt: deorum tneertamjèdem tn Cap i tal i a '
nune
babenttbur. Cap. V.
EmerantR omano: lapzdem informem dtq3
radem ea lutfi@T ermznum appellantet ; emu:
templum aT atta rege dedtea tamf ut e V a r.
efi tefit: .P lu‘
t.ueroaN uma e6dttum,trudrt
:
unde'
eanfiat anttqutjfimum efi ? propterea lzbutt pt t
ma laeo inter ea qua nunc t et tum non ha bent,eallaz
ca re R a tta autem eur T erm ina: tn Capztolza (C=
l ereta r ba tufmodt trad:tur Cum T a rqutntu: Super=bu: uellt’t l out: templum tedtfiea re e trptt augury: ea
ptare qut mon:buzt templa e]]Et aptlflimuf eum
tn omnibu: T atpetu: t"j]è t tnuentu: tn qua crunt ma l.
ta dtuetfi?mm nummumfiteell a a l l am efi ut"
extnde
adal za temp la numma euoearentur fltertfity:,qoa paf :fi t ltbere Za fine pertt ula templum Iata : redtfiea t e(unq; omne: dy l tbent€r m1gmj]ì nt, Term ina:fi la :boe efi ltmttum dea : ab/Eedcre nolutt fidt£he rema rt
fi t :tune de boe tpfi)fi ertfiea tum efiq; T ermtnu: eum Ioue remanent ,
/
ee ternum urbztmpt.
n um eum reltgtonefigmfiea ret pr0pterea tn Cap i to.ho pr tma pa r: tt pa tet qua l apzdem tpfitm T ermt
'
namfitet'
l a t ,N am T ern ana non ntfifi; bdio [deflfif .t:batur
,.U ut attLafl afltttt: publtee quafi tufi cd:
D 115
LIE E Rfiniumdeo Augufimu: uerafi rxbit unaeam Terminò
Martem quoq; (’u q entatem r eg: deorum credere no
l ug/fi q: imperium Romanum nulla:baberettermmat,
neefinfl amfintzret Menti:, V anert:E ryeimefil
era:Aede: tn monte T arpetajedem obtntuzfiì na rrat
L ima: bt: a erbt:. Interea duamuzr: ereatifirnt.Q_ .
P a l au:Max. €a Attzltu:Crafia: a dtba: dedu andz: .M enùAttzltu: Fabtu:V erter:E ryetnte utramtnCa
pttolta efi t ana lt una d1fi reta . D e templo autemMeri
tt:Ouid. tnfafi zememtmt
Men: quoq; numen babet,Mentt delubra uidemu:
Vota meta be llzperfi_de porne tai
Ìdè'
Ltuzuf:trddtt.h g zntio,
Cn.D omìtìoCq]]ÎAZ
de:dua: l au:dtt ata’
:e a lterdL .Furzu: parpan o P ra tar Ga lin a bello a aa erat,a lrerde6fi:l dedteautt
R a iladuiiatr.Capttoltiì ?tIunanz:Regina:
T Eplit'
babutt,aCn.Flammta bello adaerfi4:L igure: uot ii:de qua memmzt td?autb. e:a
' C i t. ad Equzte: antequiìi ret tn ex tltum.T emplurn Opt:
uoazt T ana:rex.V ar.
Op: tnquxt terra q; bre omne apu: ad uzuendum
tdea dtt ttur Op:mater. q: terra mater
ba c enzm ter:
r t:Gigante” omnen‘
pepertt , re/îtmt'
t denuo que
dat, etbarta E audem quamMa1am T erram,Faunii,
ìa B onam uolunt e [fi.D e apt: autem temp lo Cie .p la.pu ma mantranemfi cfaezt P etunta utinam ad a demOpt:manen t {ecunda Sede ttam regnat,qut ma
x zmote a re a lteno adeedemOpt: ltberafig. Hone Sp.
Pojlbit'
ta A lbtnoCa .Q,.MartxoPbtltpp0Caf.tafi :î de
I. IE E Rpitol:a non jb lum a ir:: prafiantzfi imi: qui de WJ
pu bene mm :: efi bnt eret'
t'
te uerum ettam dj:tmmartal tbu: uary:ex t aufi : confi eratae ex qutba:nan a ettamfi rtttrefitnteagnomtna Flora: enim fi rt
'
u
bi t quo tempore Pyrrl7u: tn Stetltam tra tectt Ieut:
S tatuam'
i Cap::almfulmtm de:el l am.P ltnrut aeroai
fi t: Samntttbu: etajdem de:Statuam Sp . Coruzlw fafrà , :mbt er: fî am,cuzu: ampl:tudo cernebatur Ioue
L ati an o eu Statuafi mlite pede:difi t l aut:poflta . l dé
Ioan T onantt:5tatmmzn eadem Cap i tal ia pafin t:Liam: autem l out: Imperato… Stgnu, à .T ,autntta P rae
m’fi e deueflum,tntera ellam tpfia:Iout: Mtnerute
dtt a tum .Ctefipttma afi :one tn tm
peratorem quanta honor:tnfuo temp lofutj]è arbttramint:bzne eoll tgere potefitt,fi reeordart uoluerttt: quanta
r el igi onefuertt ea demfi:eete,atq;forma fignum 117ud
quod ex Macedonta raptam tn Cap:tolta pafiterat Ela:m tntu:.t tartoe Statuam tn templo l aut: Opt.M ax .
fia tu:t P lut.Idem nero Cte.terfla afi nuxta tdtempl iî,F1de:S:mula trum eutu:fi mt bee t a erba .@ t :gttur zu:
turandum u:olat,z:fidem utol at
,quam m Cap::alto atei
nam l aut:Opt.Max .ut tn t atontt ora tmne efi mata:
re: ndlrt tj fi: u0luerunt.lteetde temp lo tntellex tj]e ut:
de atur .N emefi: S:mulatrum tn eadem eoUe f a tt Efien:m N emefi:dea qua juperba: ult tfittur, ruta: lati:num nomen non :nuenttur:Rbamnufia ettam appellataì:Rhamnunte utt o atttea tn quoealebatur Adrafi ece
nomen areeptt abAdrafia , a quoprzmam tema
s E c"v N D 3 so
plumdl CapitoliumH ereul:: p iare: Statua: quaram una pofitafutt a.P .8ulpttta Auerr:out P . Sempronto
Cajf.Altam,utfi u T arenttnt: Fab.Max . Romei de
tultt ; Lmtu: P lut.BonzEuentu: B om: For.
tuna:Stmulaera P rax ttelt: opera tn Capttolto ea lloeat
P ltn.ea' Apalltnem d:adema tum etujdémq3 Colei/finntrtgtnta eub:torum eentum quadragtnta ta lentt:f afì‘um ex Apollama pont: La taflo tn urbem tpanfia.tum.In eademmonte Ian:S:mula erodextera trecento.rum finzfi rafix agtnta qu:nq:numeram tenent: adde
manfirandam ann:dzmenfianem,qutdam [ammfi eere
fieut: P ltntu: Cafiort: P a lut t: tn templo Iouì:
T onantt: T remelltu: l aut: Opt…Max .Statute au
re te deqern pedum D .Claudzod:t a tai 8edcum tn bac
deorum damte:lroommum deorumfimulaera f a: e dt.
eat Ser .firperfluum efi puuea ex tnfinztt: uell e reeen
fi re . t eamu: ergo quae nunefit:e fi mt fi atu.e P ra
cedtbu: tg:tur Confi ruatommduo part f o‘
rma marma
reaflautaram Stmula tr ajem.nuda utfirntur qua tn.
qu:t Fa l . quantum ex rerum argumentodeprebend:patefi N tlt ae Tyg:i:flmnumznafi mt quorum a lte
ram Spbmg: Aegyptt prea l l are antma l eu:eubtto mi
tttur habet. A lteram a ero Tygrtdtm Armenne :racu
l entamfi ram tn quorumfintfi rt: efi eornueoptte re:il
affluenttamfignpfiean: Intra ltmen è dex trt: Szgnum
re t eam aura perfufirm nad:H ereult:,
adbue tmber
bl i …dextera t lauam fimfiraq aero He]pertdunt
Ì I B E Rinala renen: eon
,l} neztura uadprope SeolamGra
'
can’
i
tn rutnt: ara M axtma,faraq3 Boarw repertum e [t i
ma:.Vrfi mtur marmoreafigna partettbu:V er:Antantntde triumpba partbteo:fiue .M., Antonin:de tn umpb0daezeo fitl l d ex cede . S .M arttna In
a ula uerofi:pertor: Statua e€tt€etSatyrt.puleberrtma,vqua dam a lta deorum S:mulaerafirntfita .
ÎDe Statut:bom:num,Regum, fa Imperatorum, que iti
Captt0lmf a t t e . Cap.VII.
Onjb lum immarta l:um deorum fima laemuerum ettam ut dtx tmu: pr:e elarrflimo
ram bomtnum regum a'
tq; tmpera toruSta:
t'
ui: Capztolzum :llafi ratum eJ]? quamplurtm:memor i a:prod1dere . l n eo entm Setpiont: qu:bellum inAfiageffit Anttacbumqgdeatett,8tatuam nanfi lum eil (blù:
n ude [ede ttam tum erepundj t,f erefl am fa:]fiR abtrta refi rt Cte. Syllaza ero pedefirem tn Pbtltp. Si
qui: efi mquzt finfit: tn morte a nmfi a tuafutara,fie a pedefin : magi: quam maa rata equefim qua l::L.Syllce przmafi atua efi .quzadA ttzeum ettam eam:
memorat Setpionem praauumMetell i adOpt: loco ex
eelfi: eenjor:am babutfi'
e .P rreterea Senatu:A emtly Le
puer t Sta tuam ba ll atam preetex tatam, q:ba.tn ae:e tnteremtfiet t tu?q3 firuaflì t tn eadem
munere dtgnu: babttu: efi ettam Mei
tellu: q; ex cede_V efite palladtum ab :neendta
S E C V N U V S 3
pij]?t.CornelmGra ecbarummater non caruitbac gloàn
’
a fieut T rebia: g::n a di ltta tefiga frumentumP0.Ro. a[ Ma:prafi:tzt Pitti .autb. P lat. a ero trudie
equefirem ex a re tux ta H er
Romano: B ratt tl11u: qu:
T arquini o: expa l:t, Stamani pofitt]]b med:am i nter
r egum Statua: cum boe indi ce. VTINAM ERV:
TE VIVERE S. D omtttanum autem non uffi aure
a: 67 a rgentea: , certt'
q3 ponderi rfibi pani permififi.fi? fi rtbtt Suet. < î E utropiut .wzdam non eantent: o
l i:fi atutt tubul i: ettumf amam,( a glor i ampofieri : rel ìnquere cena::fi:nt : quemadmodum u:florza ft:a Afiati ca Afia t:eu: i lle de quafi tper1u:fatta efi meana .B at ebu: eti am ut Pa Ro del:mret fimulSfil a grati am aueupatu: triumpba le:l magtnet eolla.eaa i t ; inter qua:mera:aurent Iagurtba ab eo Syll.atradi tut .N i eamaeut P rafirpina raptam pmx:t i ii T a=bulafita m temploIva::Opt.Max .Ex ta t adbae tag?;a neum Caput , quod a t tefi atur Lamprtdia: dem.
ptum ea lej î:N erant:fira impg/ìi tt Statua Cpmmodu:tmp.euiut Colofiìi: ex marmare frat7u: eern:tur ina dtbu:C6firuatag:.Innumerabi le: autemfuerefiatuain Capttalto quarum matarem pa rtem ex proumeg:deuté?z:R omano: tn urbem trafiuq fi .Cze .de nat dearum docetb:: uerbtt . lî tenim/f ana multafi7ol:atafl a fimulaera deorum de lat::jdnfi tfi i an: able ta utdema: Zino autem pra dit
'
l a ru'
a d:um a rm?illudLupa simulacrum ex emu:uberibu: pender. ur
Ì. IB E R
bi : eonddore: alt V i r . refi i tutum nane uidemu: D !
qua in Ca ti l inam Cte .fi c memintt.T aflu: efi.r ti am i l :
l e, qu1 bane urbem eand:dztRm ulur quem maurat5
in Cap i tali a paruum lafl entem uber:bu: inbt
temfuzfi è mem:mfii :.Et prima de dtuinattone bt: En:ny carm inibu:
H i t yluefi r i: era t romani nomini:a ltri::M arti a qua paruai m auart:: femine nato:H uber
'
ibut grauidi: utta li rare r igabat.
a\ua tum tum puer1:fi ammatafulmi ni : tf
'
lu
Cane:dzt,atq; auulfii pedum uefi:g:a l iquit.
V ifii ntur i njupertortbu: loci :doma: eorundem duo Sima lacra a nea iuueni lzforma a lterum fi an:fi t ti :babi tu a lterum nudum puer:fidenti: pafiart baud
abfim:lt: curuata corpore è p lantafitpparat:pedi:jp:nam aen euellent:
D e Clzua Capitol ino Tarpeia rupe, fimoCarmîta l l o Cflp+ VIII:
Liuu: Capitol1nu:,per quem publi ca: in ar:
cem era: afi enfit : ubi namf am : permagna efi inter ant:qu:tatv di ligentiore: dubi ta
tio»Blon.enzm adeam are::partem fazjfi qua uerfi:i n Auentmum,nune eeeleji am. S . Geargj tn V e la broe reg:one refl
e
:ezt uerbi: L:uu bi: ni tttur comprobare .quam eammtfiì an pra l ium tjfit, Ctj]Îtramfugq:N umidaruni , qui ma: inAuentmo admi lle « a tinte?
S E C VN D V Smedia urbe tranfi re Efqui lta:mfi
”cruttt na l.
lo: apt i are: inter t anua lle:, tefiaq5ba’
rtorum, fipul
era a aeua: und:q3ma: ad pugnandum futuro: rat:
"
quo: quam ex a ree Capi tol iéq; eltuopub li co tii equi:deturrente: qu:dam utdfi è nt c aptam A uentznum con
e lama runt.E t certe Sut t . in Cafi m: atta banc tpfitminnui t loeum.Gallie i inqui t tr:umpbi di e Velabrum
pra terueben: peneeurru ex eu]fa: efi axe d1fira t‘l a
afi endi:q3 Cap i tol ium adl imi na quadraginta be’epban
t t:dex tra finifi ra lyebno:gefianttbut, quemadm odum 67 Ouidiu: bi : carm inibu:.
Inde,uelul nane efi per quemdefiendu i:, inquit,
A rduu: i n uafle: Ca fara t l iuu: era t.IE: quanquam ama ta ba c a ertfimi lem B lau . rati onemf a t tane non tamen certuni lomm (fi endunt;qui a cam
( l l ll ll t emineret f aci le potaeruntN umida ex a lt:orzlaca dem rrente: ex aa ry: Capztolq part1bu: fi eft
'
a r:
S er . autem,ut uifiim efi fi rzbzt Saturni templumfa iflîa
ante Cl1uam Capi toly'
:ux ta Concordi a temp lum,
quodfi intell igimu: de templo Saturn:Capi tol ino,n6utdea quomod0fiet :ux ta Contardue
,quod ua lde difi a
bat.E ra t enzm pr ope Seuer i a reum .V erum cum in a r=
be Concordi a ma ltafuermtfi crat: a de:,neeeflè ell
aut certe di cere el1uum Cap i ta.lmumfu:j]é ab eadem Seuer1 a rea adSenatori:fi aba1a .ub:fundammta anti qua non :agi ter ref
'
t'
a ]Z=d intro
j lex a adbac eernuntur qua porta locum ma num r e l i n
quunt te enim proced1t , quoddi cit Ser .Ili i qa 1d'
e'
fut:
L IB ER
Saturni templum i ntra ip_/un: Co
' Concordia Clìuu: collocaretur .E tmebereleCte.afl tonefix ta i ii Ver.prape Fo.Rafmjfi bi: admonetuerbtt. T amen t um
deforo in Capi tolium eurrumflefi ere tnc:p:unt i llo:duc:i i i careerem tubent.Areu:eti am Seuer i ad radi.ce: Capttolj i n capi tefort exettatu: fiib quem m um
pbante: tranfiuii te: Cap i tolium afiendebant , fan : utB lond:opinionem afi
'
i rmare dubi tem ti ifi a el imu: di .
ut rfi: temporibu: utraq; in locofutjfe quad earet r_a =ti one,P luret tamen ad::u:babuifie Cor .T a a uerbafi:periu: addufi a,fittt:afi endunb $edde e lmo Cap i tali .noquiq quam proba t, eamfiquatar aptmonem.Hune
autemfi l i t efi ratum ejfeLtuiu: prima decadi: qumt_a_fic dotet.M .A emi l ioCof.Cenfitrt t e l i uil Cap::olmilfil i cefi ernendum eurauerunt Portieum ab a de San
turn: in Capi tolium adSenaculum ae]è ptr :dCuriamfirauerunt.Ha e autem parti ca: uzdetar una ex i lli :de quibut idein Cor . $tt loquttur.E rtgunt netem per aduerfi:m eallem ufq; adprima:Cap ito l ina are::fare:.E ran:anti qui ta :parti t a:i:latere el i a :dex:era fii beuntiba t .In eadem cl:uo D omani M i lonem babui
_jfefi uti:
refirtam cammemora tCte.dubitatur autem utrum be…
red:tar:am an candufi am qui afi:per iut dtt:t.nuflumangipo
rtum ij'
e i n quaMi lani non efi et eandufi a do.
ma:.Blon.m R ama triumpbantifi r ibi tfi ara l i a ad ( l l :
num Capi tol inum menfi Maw eelebrar:falzta effe:ubi
prape prcfi:tuta mul i er e:pauc:: a nte anni: tabernat,( 7 cafi :babeban: Seduellembuia:re:aatbarem ada
I. IE ER
pla ai: Capitolini di l igentiflime ab a d:l:bu: confinenata V efiì afi anìimqa
‘
a rea ram tabula rum tri a mi lita
qua eum Capi tolto eorj lagrauerant inuefitgati : ex ema
p laribu: refiztumd: turam fiifi eptj]e in quibu:tabu
l i : publi ca mantrmnta eant:nerentar ;qearum una corn:
tar adbut in Lateranen ecclefia Clodia: eti am tabal a: i n qu:ba : re: tn tribunatu fao gefia eon:mel mn:
t ar,bi e ajfix:t;qua: t . ab ex i l ia rea erfit:u:deleui t,
autbar P lut.Idem Gi t .tit Ca t. eammemora t a ra legurn
in Cap ital i a ta li a de ca lo C7 l iquefatî a. l dem propemodum de di a
,bt:Enny carmtn:bu:
N am pater a ltttanan:fie llautu n:xu:olympo
Ipfifita:quandam tumula: ae temp i.: petta te,E :Capi toli ni: tntet:tfidrlau: igne:T umfi:ec:e: ex a re aeta: genera ta :p nata
Cant:d:t lapfa q5uetufio numine l ege:Brant (a lege: Romulotigfiituta quaram argumen
tum ta le efi .
'N e qui d tn auguratof aeiuntoP a tt e:fi era
,m ag:firattifpfoltperaganta , ineuntoq3
P lebe: agro: colunto.
S acrorum omnium patefi a:firbreg:bu: efio
S acra p atre: euflod:unto.
P opulu:mag:firatu: creanto.Lege:difiunto.
B ella decernunta
D eorumfabula: ne ctedunto:
D ea:peregrino: pra ter Faun:tm,tte cotanto
S B CVN D V S
fi oflurna: in templo uzg:lta t_ne babento.P ar r i ci da: omne: cap i te puntunto.N e qui:prafintibu:faemini t abfi a na nerba f acito.
Qu i,/qui ! demi/Jam adtolo: tagam tn urbe babetaM onfifl’fi7f pa rta:qu::quz:finef raude Ca dunto.N e qui :,nlfi per porta: urbem ingredttor,néu
e egre
M a n:afitcrqfitnfl afirrtt0Mul l er u:ro legi time eamanfi afortunarum [dero
ramjb e:a i ll: efio,ut damu:qa i lle dammu:,ita ba cdomina
Fi li a a?patri ita defunfl a un a bere: e fi'o
A dulterycona:fi am a ir Za eagnatz(utao'
m t)needtoS i umum biberi t dami,ut adultera nt puntuntoP arentum l i bero: omne tu: efia re legandt uendcndi
È'? aceidendt.
Brant autem apudRomano: curatore: eo1;: lotage , inquibu: tabula publ ica fi ra abdtur
,a t i ndex bi t afiendi t.
C. CALPETANVS SATIVS .
SEXMETORIVSÌMÈ ERP ENN A LVRCO
T . SART IVS D ECIAT VS CVRATORES
TABVLARIORVM PVBLICORVM
EAC. CVR .
Augufiu:mitor tatin:Aegypti quam Cafi:r pro partèfnper a ui t multa de naua l:certaminefirfiul it rq/l rda re a quibu: confla t:: quatuo r ej ea :Columna : quapofi ea a Domiti ano in Cap i tal i afi m:pofita , qua : ba."dle
'
q: inquit.Ser.coiqpi tzmu:.Nunc nero i n L aterano”E i
t…B‘
E R
ecclefiafirnt»fita de bi :m tcllex itVir.*
cum”
dixit:Sa rgente: a re columna .Legzmu: autemSyllam ex Io:
i i i : temploA tbeni: columna: a diba:Capttal in i: uex iffi nCum oltrn Anfi rt:elangare arx ej]è tjè ruata in per
p eta am re: memor i am R omani ei a: argenteuni &vl acram tn eademfi atuore aree de qua Lacretta:fi c:
R amuhdag: are:: erantor candi da: anfit .EtP rap tiu:Anfirt: tutam aaee Iouem
Obbac mquzt P l ini a: tutam efi ut cibaria an
fi rum eenjòre: in primi: locent.
D e quibufdam Epttbapby: T i tuli: in Capitaliaex tfi tnt:bu:. Cap.X.
OSSAN BRCN IS CAESARIS GERMAN ICI CAESAR IS F . D IV Iv AVGV .PRON . .FLAMIN ‘
.
AVGV ST A LIS Q.VE STORIS .
OSSAAGRIPPIN E .M 0 AGRIPPAE D IV]? AVG.
N EPTIS VXORIS GERMAN ICI CAE SARIS MATRI&C.CAE SARIS AVG . GER:
M AN ICI PRINCIPIS.
OSSAT I.CAE3ARISDIVIMAXIMI TRIB .POT .XXXIXJMP . V I I I.COS
,V .
Vi a: autem urbi:magna ex parte d:fiurbatat q a
L IE E R
e: Gonfi antiniPorticum babui t Capitolinu: nitt;B ibl iotbecamMa iorum pa lcberrtm:: ma rmo:e ifq; eol umni: exornatamtÀ tr tiimqs publi cum,quodtafi um di:
celo memorat Li a iu:. Ser. a tt locum fi crum f a il]? in
Cap i tol i o ex quofirmebatur uerbena qua coronabans
ta r P aterpatra tu:fa deraf a fi a r i, acl bellaind:fi urt: lap i dem Si li cem quem tenebant tu a iut iper Iouem ba c uerba di centet .Stfi tentfa llo,tum n e
c jpi ter ,fitlua urbe areéqs boni: eqt:a t,ut ego bune
l ap:dcm.Fautjfi ,1nqui tGe lliu: lat a i n Cap i tal i a t el
11: cj l ernq jimi li a ubi reponebantur ea qua tn
temp lo uetufi a te erantf afia i nuti l i a.Se iuges in Cap i tol io aurati Cn.Carnelza p
afitijunt.M .Va lerto M
l a 67 Ltuta Sal i natore tempore duode=a m e lypea aur ata ab Sa l.
p inoGa lba ex pecunia qua f rumentarta: ab annoname ampre/fitm cond
'
e'
nauerat aatbar efi Liutu:,qui quintobell i pu.Clypeum Ma rti:eum imagine A druba l i:fi a
tutt tn eadem colle,za fi tundodecadi: qui nta columna'.
Rofi ratam li t .Infitfii enja r i a ttate ad expefl a
nau:befli noc‘i urna tempefi a te columna rofi ra ta tn capitolto be llo pu.tota adimumfulmine difi ufi it efi . A t ter
tio e:ufdem deca di : .tn Capi tal i a fii lttiibaber i .Eo
,inqui t f a l io auaeatam ltfi’cauci onem tribu
nu: quellu: (a in ardintmfi eoaft‘um ex Capital i a,ub:er a: eonc:lzum babut. l n temp lo l out: Capi tol inif a tt P . llmm b etue purpureum la nefi rum adquod euma trona ::t Aurelmnu:Imp.:ungeret purpurea:fa
S ECV N D V S 3 G’
a uefle5 einem decoloratie uidebantur diui'
nì
eompara ti anefulgar ix. boe manu: rex P e:fii rum ab
Indu zntermrzbuxfi1mptiìAure l i ano perbibe
tur.Cn .Ù .Q_ .Ogumio iedi l ibus eurulzbuaL imina Ca
pi toly'
wneafi mtfabrefafî a .Tg ulm autem aerea t .Q .
Ca iulun naurautt author P im. bmc Vi rg. Capi tal i aaure a dix i t quanquam (’a‘ propterfla tua: aureat
,a li a
q; pi ena/Î: ornamenta aurea dix ifle exzflzmaue
r im N umam anteguam’tmpertum adi ret a ugur i .
um in Cap i tal i a ( dpl dtl lflZ’fi r ibzt P lut. Solmue autem
T .T a t1um in aree,ubzf uzt temp lum [ unam Manette,
babztauj]à qgo in loro priutfletera t D amm Manly'
de qua Cze.prodoma/?a i ta m emini t. M. Manlq t u
ab alten/u CapztolyGa llorum impetum repuliflet, non“
fufi rontentuxbenefitjfii iglor i a,regnum a ppet1flè efiiudzea tux; ergo ciu:damum euerjam duabu5 lam ( or mefli tam uideti t .Libri Sibylli ni i n temp lo Iouzr Cap i tal i.
“
ni [db terra ,:n arca lap i dea ab bammtbu: decem eufloa
à ebantur, autb.D iony i dr prima eanfizla tu m a
n ul l i .: panda aurì fum tu5 e‘ Cap i tal ia taniundem m
curati am repofiî it.Suet.
D e Laudzbu:Capitolys Cap.Xh
I qui: Capi toly pulcbr i tudinem dzuii ìdt,(7 ornamenta orattone celebrare ,pr6cp i lla
rum admirabi l i C7 pene incredi b i li amp litudi ne uerbi: ifluflrare eoneiur nuflampr_af efîò inne.
E nj
L I E E Rnîet tantamdieendi elegannam aut copiam qu.n uer
borum exi l i ta tedepr ima t quae]ìfiiex tolt
'
ere page (6
fidebat,t utCm nullum i nueni ens ep i theton magi s ( an.
uemen5.D earum,€a Iout:tt rt eflre dom i ci l i um appe l:l auit. iu_i are inbum: laudem ero contentui refirre ea
tantum quae memori aetraduntur aMa rcelli no, qui loquem de Go
nfian'e Conflm tznzfilza tune pr imum Ro:
mann ueni tnte ,fi efiqui tur.D einde intrafiptem mont!um culmina per a et ltuztater plan1ttémq; pa i ta urbi:
membra tolluflrant jitburbana qu:dqutderat pr i amum eminere i nter a l i a eunfî a pefh bat 10u15 tm
r
pei
delubra quantum terreni ; diuina pra t elhmt. E t infradeferzbem A egypti mi rabi l i afie babet. fl i i at eedunt a l
af afliggf templa,mterquae emznet Serapefi
guad1i eetminua tur ex i li tate uerborum,atrye tamen eo
l umnarzhuxampl i/Jimi ; v jpi rantibui fignorum figm enin rel i qu ie aperum multi tudine i ta efi exornatum
,utpoflCapi toliu
'
quo]? uenerabi li i Roma in ceter=
num a ltoll l t,n lbl l orbi : terramm ambi ti afiui t em at.
Bandem imi tatuifi’ntenti am Cafl?odarux. Tr a tani i n
gui t Forum ue lfub aflîduztate uzdere mn aeu'
um efi ,
C ap i tal i a confÌ endere,li ac efi kumana urgenza fit:perata mdere .
N unc ueropenè‘
nudui efi rel ifî ut.
D e Concordia! Cr Iouìi Statorî:Templa,€a gui i'
fitCum . Cap. } fll .
L'! E E R
QB AMH IFICATAM TOTO ORBIS REMPVBLICAM FACTI S CON SILIISQ,
S . P .R
ABDEM CON CORD IAE VETVSTATE
COLLAP SAM IN MELIOREM FACIEM 0
P ERE BT CVLTV SPLEND ID IORE RESTI
TVERVN T .
H ine autem centumgradi lau; adMoneta Iunonìx templum afi endebatur.Cze.pb.fèpt1ma .0eeulta enim fuite orum uoluni at iudza umq; da M.Antomo ,quzf re
guentifi imzingradibu: Coneordza fi eterunt, 0uid.
Candi da te niuea pofiezt lux prox ima templo<majìrtjì blzma a lta monetagradui .
Furi a ; antiquum popul i ]è pera tor betrufi iVOM€MÎ
,CT uotijo'
luera t i ll efidemCaufiz,g; patrzbu:fitmptzsfireflì ra t am ieV ulgux (7 ipfilfi m R oma timebat opes.
In Concordia:Senatusf reaaenter babelaa iur f, C7 eon:
a one:.Idem Ci c. in pb.pra Sex tto domojì1a . L&:di u; eum Senatur inqui t f reguem i n ( un am boe
in a dem Concordi a? templum auguratum eonuen
fi t.In eadem templo fui t Statua Apoll ini: Iunam:
C7 Latonae Apoll inem D i anam inf ante:fi;fizp erti l: A efi ulapi i
'
qg' N ygia
f Hyt era t0f abref afi mStbenu autem Cererem Iauem Mmeruam fleet
tefa, matronas, adorantet, fi t ri_fieantéfq5 fi a t
gua:erdut in ade em]dem Concordia . Martem uera ,
S E C V N D V'
S 3 8
è'? MercurìumP ificcate i .Z eu,
fi5 manu inConcordia?delubr o era tM a rfia: re l iga i ii s .E ra t C7 L i£e r p a ter ,Cafieì ndrdq; aTkeodorop i ll a In prona o temp l i fui tV i ll or i a
,quie .M,Marcello Claudi o €7 .M . Va ler io
Colf al'
?a efifuli i i ine.H abui i Concordia? temp lum Cell am de qua Ci c pli .terti a fic memini t fi rmato; i n
C ell a Concordi a cum Sena tum baberet 1nc lufir tt
qumtaa n Ce ll a Concordat col loìarz a rma ta:,la1ro=
ne: ficarto; è templo cart eremfieri .Concordi a diHa mquztVar.acorde congrue nte.E regione autem kuiu; adradi ce ; tamen P a latini monti ; Templum Io:
MU Stator i : , aRomu'o uotum futj]e tefi i ; efi Liuiu e apud quem i ta loqui tur Romulua.Iuppi ter tute nui
bu: i u_]fii5 hi c in P a la izo pr ima urlazf undamm ta ze:
ct a rcem i amfi elere W ptam Sa l am habent,mde lou:
a rma tzficpera ta uafle medi a tendunt a t tu pater deubommumq5 bi ii t_/Îi lùm a r t e hofi ee deni e terroremRm anu fuga
'
mq5f aedamfifi e . ln e egoti bi templum Sta.
tor i Ioui quod monzmentumfitpcfi em tua praefend
opejerua tam ur bem e]]Zg uoueo C7 Ci c. P r iq enim
iret in ex i li um bi: Iouem precata i efi uerbi i .T éq5 Iup
inter Stator quem uere hum; impery Statorem mato
re: nofirz nominauerunt cuzac in temp lo bofii lemimpetum C a ti l ina repu l i mum cui ui tcmplum
Ra inq uzf?zr S a bi ni : i n P a l a ty ra di ce cum u i :
Bon a efi colloca tum oro a'
1q5 obfi cro f erte apem pam er reip. cunfî ieq3 ci ui tati, melfq5fortuni t ,0uid.ett:
ammfi4fian radice Pa latinzfic (allora:.
L I B E RT empu: idem Sta tom er i t quodR omulus olim
,Ante P alati ni candidi t ora i ugi .
% 0 i n loco nuncfi m:fi wndaemuraram a ltij]imie adboî f’ampertinentei .In bac cann one: haber: Senatufqìfi leba t.Ide’m i nCat.pra lege agrari a a li b i :.epe .e
N am.$ G. iurefieri nonpatera t nel? in locoper augur e: confiztuta quod templum appellaretur . non enimomne: a de:jdcra templa erani .Curi a in qua habebaatur Senatu; temp lum erat autb.Gell iu.f Va r .Vnde i nter A edeij acra r templa i llud intere]? quodin bi t . 8.C.patera t haben in i ll i ; uera nequaque
'
i
'
. Egot amen caufit eui tandzcrebrac emfdem uerl u repetttzo:ne: Ca qua per n omen templzfaa liu; inueni a iur,quod.
qui,/q; cup i t ,hanc dijf%irenti am non pldneferuaui . Hoc
autemtemplum incendi oN eroni ! exuflumfujfè docetCor .T ac.L1uzuxuera uotum bi s befiouzdehcet Samui…ti co in pugna adLucertam.Mi ror autem quid eficur qui dam Ioui ; Seaton ; templum adra di ce: Capito:ly pO/ì m nt adeam inquam partem quae in planamurbem uerg i t ubi nunc efi ce de; diut Andrea? i ti Stater a deceptijolo cognomento qui Cecerome Oui .uerba objeruaj]ì nt Romuhdi centi i apudLiui umm P alatzo
,non tamfoede in kune apfi e[Ji mi errarem
D e Temp lo Vella: C7 Ramuk ac de Luco e iufdeVefla . Cap.XIII.
Emplum autem Vefice inter Capitolmii, e',
r:1'
B'
E lidiu.Atrium fiue R egi a N uma propeVefiè fitc'efiIum P lut.fuzflizex ifiima t, non autem ,
ui Ser. a dei V e
fi a A tr i um N ume . Videamu: autem obi ter quid fili iu =lz:Vi r . cummquzt.
C ma F i dac,
Vefia,Remocumf ratre i uirinu:
Iura dahunt
P e rfidem enim F idei templum intell igit,antiquiflimum,
nipote ah Aenea , uel(ut a ly'
uohmt)a N uma in P a lù
ti a cx trufi um quo cogeha iur Senatur cum de rehax
adfi a tum rezp.fitut in Atr i um V efia cum P ont.m ax . ciipe rebus ad religi on? pertinentihui ej e t del ibera turui .Api anui .hi t i ta]è habentihut Senatur in Fide i templum contul i t.per R emum autem Qi_i i t i nii iti
Fo.Ro.zn quo erantfimulacra conduorum url…l amb?
Hum uhera lupa . L iuiui d i le ; adficum rumma lenì
er a t enim i n Com ino) imulacra mf antzum conditori'
i
urhi cfii huber ihuf lupa pqfiterunt E t cum inf oro caufee agerentur ut i dem author de V i rgini a loqueni ofi
’
é
pontifici a: adr el igionem per tinente: unzue rfò orb i da:furor omniumq, te rr a rum imper ium quem a dmodumIupp i ter pallu ehatur hahi turoi . T emplum Romuhfi e
tera t adr a di ce , P a latznz in med i o eme Inter i ; quodC ap i tol ium refli i ci t ubi nunc fi a de: d iua Theodoradi cata de quo uzdetur in m de luperca l i loquitur in hua c mod endi turficundum …a;q i a i tur adCercum templdmg; e i prox imum,
î
in qua
efi lupa pneheu: puer15duohu:uhera antiquce operi?
S E C'
V’
N D V S
D e Lupercali .w f eu Ruminali . Cap.XIIIIJ
Vperca l autem fuit qua dam fli elunca fichmonte P 1 l a tl no in qua de capro luehatur a .
fdcrtficaha i ttr : unde Lupercal di fi i imputanb Aly uera di cunt q; i ll i t lupa Romulum, R e
m um nutn ertb A ly' quod efi uerifi ini lius lutum hunt
fi cra tum P am deo Arcadtae cui eti am mom Ly*
ea uxin A rcad i a efi confi cratue di fl ur Q Aum b a'
idefi lupo ; nonfinat i n ouerfiutre .Idea Euander ]acrau i t locum
,Lupercdlq; nomtnau1t…cie quoD iony.fi cfi r i
ytum rel iqui t .A rcade ; in ca lle ipfiifirm ati cum cedzfi:
c i a a lza more p atr i o exornaflî=nt tempia quoq; confirux erunt
,dtq3 primum qui dem P ant lycie o admonente.
eo; Carmentaefi enim apud Arcade; P an uetufi ifli.mu; plurimum inhonore hahl tlU .N tiflc tamen ci rca
fi ptoced1ficyt templo prifi‘
am loci na turam compre=hendere nequi t comeîl ura . l ì ra t enim ant:quttur utdi
a tur antrum magnum /ichcode arhufiocontefi um,€a‘
fonteyji4hpetr i : profundi adherénfq; rupzhus fii ltu;( r quidem opacur uhzAra deo confiruli a fitcrifici a
patri a perfici ehant. l dem tradtt apud luperca l R amuz
ktm e r R emum expofitosf uzfl? quem i i i locum lupa uaden; [è ]E condzderat.A l iorum autemf ama efi ,
Luperca li um morem à Romulo Romo originemW x1j]? tune cum lt€ l ltld exultanter quod_yr… auut
L I E E RNumitor ea loto uhi educa ti erdut , urhem ( anderemzfi rab Fafì
'a emmjdcnficzo cie i i
'
tqa capr i ; epula ruhi lari tate ac uma la rgzare prouefi i cuni?i numi ; pelli:hu; m mola tarumhofimrum zocante5 gefii erunt V erum utde nomini ; etymolog ia origi ne i ta de locouarza efi opinio.Pom.Lctut i tafi r ihi t Sub Capi ta lia
Tyherz:mfi r eha tfinum qui pertzngeha t radi ce ; P a la.
ty'
uhznunc efi cedi i . s .Theodori ubi expoficucRamulur Cr R emu: i n a lueola ihi
'
qaf ui tficut Rumi .ital ic :fiipr a inCapi tal i a eregione lfi0rum locorum Lu
per ca l hac efi manfio lupoe . era t autem luper ca l *pro:
pe tra: columna:.V t autem(jecundum a l i quot)acc:pzmux qure defica Ruminalt ezu5 efi fintenti a i ta
quaede Luperca li prorfi u reycimut de utroq3 uero
quie efi Seruy, qui in a rco Max imo ponti Lupe rca lem:ficnt haec uerba .Rumon Tyhertt difl ut efi unde
ficu; Rumina l i t adquam ezefh fune Romulue Co‘
R emut que fmt ubi nunc efi Luper ca l in ci rca hac
enim laheha tur T yherit antequam V ertumnui f afi i :
fi m : auer i erctur .£t ubi V i rg. induci t A enedex Ty.
hm muro.:P a lanteoy @efi antem mquzt N et fi tum
prafintem conf; dera re dehemm . tune enim nulli ; ohfi à'
t ihit: cedificyi per luperca l Tyherzfluente faci le mon:
poterat u1der1 P a latznur @0dautem Tyhem finumi nfi rret adradice ; P a l atznz bene procedtt uerum g;
per Ci rcum laheretur ca ret rati one ; qui a Auentinu: ada lteramfiumi ni i ripam e]]Z
-t relilîut net [EquereturLiuiu: ;Hercule
'
traheen e Tyherim,er
dum
I. IE E RP lut.hit uerbi:.Lomm Cr:monum uoÉant fid
‘
pridem
Germana nomenfum i quodgermano ;f rui rei uocemux
,nec porrà langzmficus Rum ina l i t .N on defi nt
qui Lupe rca l ere,gwne Septiììi nj Seuei if uijfi.
’
putent ,
quosfieutu: efi B lou . in Rama trtumphantt. a thocfi ul
tum efi credere .quomodo enim Euander è‘
Tybert murbem redi ent potutt ofi enderegehdum ut a i tVi r . luz
per t a!ab a ltero latere monti ; auerfo exzfi en: meridi
ém‘
q5fi ue ortum mfizuum refineten: cum adboreamgt inere i funde ref?e P oeta
,ge l idum appe llauifi e uidetur.
qu i: autem L uperca l i a infi i tueri t ,uhz quomodofi erent fer ibi tV a l M ax .Ser .C7 P lat. in Antony ui
t a .Rumina lem autemficumficnt qui uoluntdRomulo,guafi romularem denomma tam.A ly ci l a fì
‘e i nf antibut
datom am pareguttum ruma di ci iur .Huiut a utem ar
bom eti am Augufi t tempore uefi:gua ext:ttfiì docet0uui .hu ca rmznzhut
A rbor erat remanent uefi igia qua q; uocaturR omeda nuncjicu; rummaficu: erat
—D e uia Noua, uìcoIugario, Thu/Eo. Cap.XV.
Ia inN ouamfutj]e eregione temp l i Iouit Statom pèrq3 uafiem inter Cap i tol i um, (7 P alati um produfl am fignificant haec Liuy
'
uerha Exficpeciore parte tediumperfinefira; in NM
S E v N D V S 4“
eti am uer[ut(habi taha t eni rex adIouitpopulum T anaqml a lloquttur .Idem .T emplum i ii N o
ua ui a/upra a:dem Vefice A roextrufi um @anquamC i t .de dmmatzone non templum di ci t fidAr am . D e
uia hac memini t Outdzur.emrfi mtha c carmina .Forte reuerteba rfi’
fii : uffi a lthut i lla c,Qt a noua romano nunc ui a tunfi aforo efi
Cr dider imhanc uzam antrquzflimam,d1uer tdmip ab
e a,qure i nfi aurata dCaracaflafi.b thermi t ipj iu: fui t.
V 1cu: Iugar i u; qui auth. P . Vi t . Thur ar iuf dl :cehatur per radi ce! Capi tolj ci porta Ca rmmta ltadf orum R omanum adi tum preehui t Liui u: ahce de mquzt Apoll ini : houe5 foemime dure a lba:
porta Ca rmental i i n urbem dufl a tpofi ea; duofignacuprefi
'
ea Iunoni ; Regime portabantur:tumfiptmuiginti utrgznet longam mdutee uefi em ca rmen in l una
nem R egmam canenter tbant ifla tempefi ate fotj i tartl audabi le r udihu; ingenue nunc ahorrem inconditum i rq?ratur.Vzrg num ordinemfiquebantur decemum corona ti l aurea preetefi ati
'
q3. à porta Iugamo m a
inf orum uenere.B lon.uero a i t n ihi l a lzudhabere qué»
guodi dem author di c i tjdxum mgens li Capi tal i a in i .un um procidiflè ; que uerba cer ium locum non
ant ficutzqua m a a llegauimut .Fuluiur aut?ponti utcum Iugrzum intera Romanum Boarzumq; foxy ,giif a lt i
'
i e? prmdi fi a Li u_lj uerha ofiÉdfit.Inhoc ui cofui t D amm i … Amertmm equttt: Ro. ut ex filj fpl tl:hl egitur Iuga ry autem nomen obtmuzt g; ibif ue a
E 31
L 1B E R
ratAra Iunanii Iugez quammatrimonia iungere putahant auth. Sex .Pompoigemadmodum autem ui coIu:
ga rza per radi ce: Capitoly porta Carmenta l i in fog;
R omanum i ta utto Thufi a per ra dice:P a lacini mon.t i r _aheodemforo inVelahru_m pai cha i acce_]fi y 5ficuti
ezufdem Li uty nerba quafiquuntur , ofiendunt. l n fay opompa confirm per manu: re;/l e da ta utrg nerjònum uom plaufit pedum modulante:mce]]ì runt inde
utco Thufio Velabr6q5per Boar i umforum i n Cl1uumP ubl i cum a
'
rqa in ce dem Iunoni t R egina: perrel îum
P atet ergo uirgine; ingrej]a t porta Ca rm:nta lz Iuga.
r io utt o per radi ce ; Capi toly produfîo in forum pa :
fi ea ui ca Thufi‘
o ad P a ia ty r adi ce ; M f f’ti tl,P8f V e
l abrum farq ; Boarium i ii Auentznum peruenzfiì .N efim autem quo auth.Fuluzus uelzt id camp i
,quad
efi i nter C ap i tol ium P a laununî montem Auenflnîi
Tyberim uzcum Thufi ur
_
n appell atum ; 1 na ef.mfuerarL iuiodix ij e Inde ul to Thufi o in di .
num pub l i cum a tq3 in cedent Iunonte Reg ina: pen e.Bum :fidVel abrum ii urca Thujìo diutdent afi end,; zbzfinemfu ij]e uzczThufi z ubt uelahrum incipi e
bat quod,cumj am Boarzo,zneo campofutjfi,demon.
fi rahi tur.Ab eadem di Liuiohui ufce ui ci etymologi a Épetmda .N arrat enim in hello aduerfii :Am mo:H etrufi i t pattern en uam zpfii rumR omam pr
ibiq3 benigne excepta i di ui sofq3 in boj ni za dem
de curati: uu!nerzhut a l i a:domum profi li oi multo:
autemR oma:hqpi tium urbiq chari tutem i enutfi iz,
arcubut intellexi e Iurt.cumdi cit.
Subfimt aduetere ; artu; madidn'
mq5 capenam.
(Luod fi a ccipimut B’
londi repugm bzmur opinioni,ntfiuelzmu: bi tfirbfi ifl e . Sednefi io qua rati one uelintRomnlum a rtu; po uz]]è , cum ea tempefi ate non eflet
adhuc ex ci tandi triumpha ler arcut confii etudo. S enninlum in quofinatorex conficltandzcaufiz confifi ebant
f ui t inter C apztolmm Ca Forum,uhzrede } C6cordteé
,
ut uifi/m efi'
fiipr a.0uidiut autem D omumfirdfithCapi tol iohi : carmzmbur pofiafi ia pa tet .H anc ego i ci ent abhac Cap i tal i a cernem
,
@a n f rufira muffa_fuere la r i .
og_cidam uoluntfut e prope ce dem di uce Man as de con:
fi latione Secunda autem pm efitu: urhu.
expedi ta,sI’a latznum montem afi endamu5.
LIB E R TE R T IV S
D e naria P a laty etymologia. Cap.primum.
Vanquam P a la tinut
mon:multi : tutti una
nu ante urbem tondiiedificyt ej er 65
uefittut ah R omaIta l ifil i a Va lenti a
“abE uda
'
ro de i nde di‘
ce confina ta urbéq;
orta R ega €27 Im:
eratorerfindem inibi
habu erunt utmhzlfit apud hifiortcot aut poe ta t ma .
git ce lebratum, attamen eru; etymologza tam um a tra
di tur ut ex multi : dutl)0r lbttf quemfiquam habe.
a:neminem.Var .quartce mquzt r egi oni ; Pa lati umq; P a lante: qui cum E uandra uenere qui ettam P a la
ttm A borigine; ex agro Rheatzno,qm appella tmi
P a latmm i bi confiderunt.A liqui uera a P a lm e pro
auo Euandri P a la tino nomen manfiJ]? refi runt fidendum quo:Vi rg . a i t
Ar cade:ha: ara5genu:dP a l aitteprofil7um,Q1_4i regem E uandmm comrte: quifi3nafi
’f ll ti
D elegt’re locum (7 pafirere in manttbu: urbem,
P alantu proa ui de nomine pa lanteum.
Liuzui montemhunc è P a lanteourbeArcadi a Paldti=E i iy
'
L IE E R
um deinde P_alatium appd]atumtradit.Al P a latid
L atini uxore.A ly q; P alant6Hyperboretfilm qure exHercule Latmumjicfi epzt hunc i ncolueri t.Alq ii P a.l antza Euandrzfiha abHercule ui tzata i ll i c fipul:ta.A lj P a lante qui (7 inibifipulcrum ej è t c6:fi cutu: Eundem hunc locum ìi pecore difl um putantmulti quodpafi en: ibi ba lare confi enerzt.fl bullur .Sedtune pafi ebantherbajd p alari a uacce,E tfiahanthumi ler in Iauz: arce cafe .
Vnde N a uru:Ba lanti ii nommamt uel q; polare ide/ierrarefi lerent armm ta.Cepha lon autem“
G€rgl tmt memarne prodidi t homi nem qumdam comi tem Aeneie o ;cupa ta monte qui nunc P Jlutl fi lt! di ci tur urbem con
didij]E Romamq; denammajfe .T remellzur uera P a laimum R amuleum montem uacor
,cun: inqui t.Fui t e me
fi atua in pede monti :Romulei ante Sacram uiam.
,i ii
ter temp lum Faufiinie adci rcum Fabi anum. I: mon!
hodi e P a latiumMa zur uon tatur
D e V iflor im.Cereri r l unonir e . M a i r ie deum,0
° L i berta ti s T empio (7 m Portzcu, ac dedomo Cafiy
'
. Cap. l l
Vm Romani p lurimi ! utfi orq: partir im:
perufine: propagaj]?nt Vi :'
torue dea gratiam referente: qua infuturum pro/pera;
ficccefi ir! dart i ei Templum inP al atio confi e rauere,
i ti ea\
mquamparte qua:uidet borto; dirne Marne nao
I. IE E R
in P a latia ncj'iri matore: ante templum in
,‘ipfir Ma:
gna matrz: confi:efi u mega lenfibu:fieri celebra r i
'
qa u‘
o
l uerunt quijunem ore Infitl ltl ij@max ime cafii ,fii lenne: re l igiofi
fAduefl a efi a utem Ma ter deorum ca rmi
ne in l i br i :fibyflini: i nuento.P ell i Ita li a a l i enigendha:
fi em po]fi fi deportata e]]i t Romam.Era t enim la :
p i : quem incola»hoc appellabant nomine L ibertati:a utem C7 T emplum,z
î P orttcumfi rux1t. Clodiu:
i n p arte damn: C iceroni: prope Ioui: S idiam t'
e'
plîie
D e Fano (’a
‘ Ara Febri:.Aede L amm D ea uirrpla.
cce Sacell o ac de Templ o Fldel .€7‘ l out: V lfi Oi‘l !
A ede. Cap.III.
Anumf ebri'
: in P a latzofuzfle Va l. Max .ficf docet.Febrem admmu:nocendum templi: co
l ebant,quorum adhuc unum in P a latio, a li eru
'
in ara Marmnorum,torizum i nfiimma parte ma L6gi,
in edq3 remed1a, quae corporibu: agrotorum dnexa f uer ant dgfirehantur.D ct et (a Ci t .hi : nerb i : Illud profi li o ( anfiteamini longe a li ter remfi ha bere a
'
iq; ho:
m inum opiniofi t ; eo: enim, qui dy appellaniur, rerumnatura: ej]è nonfigura:deorumom tantu: errorfuit,ut perni ciofi: eti am rebu: n5nomen deog: tri bueretur,fidetzam]dcra confi i tuerenturf l
’ebri: enim Fanum in
P a laci o uzdemu: E t]è cundode lo.Ara, mquzt uetu:
fi a t in P a l atio Febrt:.H i c autem notmdurn ficuadum
,Stau o:unum elfi deum cui nomina narianturpro al ii
T E"
R T I v s 46
bit?,e’
: ofii ty: unde eti am dupl i ci:fix u: numina ef.fi di cuntur ut tum i n afiufint mare:fini fwmmler um pati endi habent naturam.Aedem La rum 1dè
'
Ci t .
P a latmamf actt:ficutt Va l.Max , dece V i r iplaccefii ce ll um ; 1n quo utr i ur are: contentzone ammorum de.
pofi ta concorde:domum reuertebdtur .Aga tbocle: D ro
n;.Cie teriq3 Grit
’ctfi i‘
i liuri t Aeneam cum Afi anio,0
°
e ru:filza Rhama in Itahamuenti]? c6didifiéque in Fa1atzo Templum Fi de!
,a puella: nomine di catum fi.b
ho: t i tula . T EMPLVM FID EI Orta de inde mul.a i:pofi anni: i nter R amulum R emum contenuo:ne de nomine urbi: appellanda u S .P Q . R . placutjfi:urbem Romam li pue ll a nominare cum: eulogium in te
«
pl if rontifiai cio ex infi r iptione leg i]]Ènt. Sex . P am. re
fi rt RhomdA eni'oe ri eptÉ hoc tEpl i7pofit ifjîi
,N umduero D iony. za Liuiu:.Longi:pofifi tulr: uetufiate lap:iiAugufiu: infiaurauit.Templum .Ioui:V i ll ar i : d. Q_ a
Fabi o hello Sabino uotum in eadem P a latino m5tefuiffi
‘
uolunt dedzcatuq Idibu: Apri l i:Oui .Si c.c0 ccupat Apr i le: idu: cognomine ui l‘iorIuppi ter hoc i lla/unt datafifi a di e.
D eH eliogaba li , Apodmi: P enatium Templo,aede A ede 0rcz
,locoque Pafladj Cap .II I I .
Ntoninu:Helzogabalu:, H eleogaba lum deumin P alatino monte confi crauzt eq T empliì
fim eo.zn loco,ubi pri n:Orti cedi:fuerat,
L IE E R
fi“tl lOîé@curauitMatr i: deum Typum‘
, Cr Vefiéignem P all adium Ancyli a omni a R omam:uen e randa,re l igionem Iudeorum (g Chr ifi ianorum de.uotzonem i n i llud trd:ferre contendi t, agen:ne qui:dem,n ifi H el iqgaba iu: coleretur auth.Lampridiu:. in
l oco cyphum non typum legendum puto propter ea ;quae i nf rafiquuntur ra delzcet E t a deo ebacchatu: efiut typhum er iperet T emp lum Apafiznt: in ea parteP a l .…m€ doma:A ugufiu: ex ci taui t qudfulm i ne i fi e
'
i
defydera r i ci deo am)} nce:pronunci arunt,eiq3 Porti cumau:h. Su:t add.di t quam laudatP roperttu: (J
'
for e:templ i eburnea:f a ci t fitperfafiigi um autem turrum
fi l i: ex a urafl; lendentem qua tuòrq; boue: idefi pf ei lsda: cenea: aMyr ionef ufl a: in ara ponzt.0uidiu: uero in Apollini :Be i'ide5
,cum a tt
D ucor a a mtonfi candi da templa deiS igna peregr ini: ubifii nt a lterna ta lumni:
B elide: fin fi'
ofi a tfi ru: en]? pa terInhoc temp lo Augufiu: i amfinwr p e Senà tum ha:
butt Ca' decuri a: tudi cum re cognoui t. In eadem pende
ban:Lychm mfi a r arbor i :ma la fi rentz: ubi probati
poeta fi r ipta fica repanebant bmc Horatiu: i n arte
p oeti caScr ipta pa latmzquamnq; reponzt Apollo .Hmu: aut? templi uefizgza ex tare mdenturfi1pra cir
t um‘Maxzmum prope umeam Fedra , in qua T ibe
i i an afuerat D omu:D e apollmt:flymologia plura P lato in Cra.de apol:
L IE E R
fimr.T uflu: autemhofi i l iu: priu:èî Curiam candidiffi t
,in Vel i a B amum ha bui t ubi pofieafmt ce de: prai
d i l l a deorum P enatzum auch.Solmu:.Ca tdzme uera
handpracul hinc,in ea parte P a la ty que: uidet forunì
R omanum i nde ad.M .Scauri breui :tr anfitut . de
qua A fic inqui t. D emonfirajjè uobi:memi ni hanc dam um in ea parte P a laty ej e quae cum abS acra ma di
fi efi ? rz: per proxzmum un um qui efi abfintfird
pa rte prodi er i : pofita efi .D omum i eeronz: emptam
uzcze:fix teri iod.L Craflb uolunt ffi lj]l’ fitpru cedem
Ioui: Sta iom .E t certe in celeberr ima P a latmz monti:p a rte era t propq P a la t1umfita ut pro D amo fi m
ipfi Ci c.hi:nerb i: te atur. D omu:a rdeba t in P a la tio ;nonfortui to fidabl a io incendio Cr i nf ra.In confin tati n: urbr: domu: efi mea . Admonendi autem
eo in loco ubi di ci t A rdebat in P a lano,non aca ptfi:cundum nunc uulgzopi nionem pro monte P a latino ,cum y: temporibu:P a latium ex iguam ipfiu: partem oc
cupa ret neq5 eti am,
ignificare domum Ci ceroni: intra pa la tium ipfiim compr.henfim fidinuidiofi addì
tum efi le i n P a l atio acfi di ceret orator .Catzlzna in co'
burendodomum meam adeo i ra era t accenfii : furor e amen: ut nullam pror u: ra tionem haberet locatumpubl i corum (a ipfiu:P a latq
'
cui eadem damn: meaf uerat i unfl a .q ta quam pomt B amum .M.Flacci:qna
cuerfii .Q .Ca i ulu:de manubq: Cibri ci : Porti cum ex
truxzt.Crafizora tori : V i turby D omo: in P alatioMamerco g: . C Platino
T E'
R T IV S 48Cij ÎPlì.efi auth.Vani duci: B arnum inpala tmfiatuitL i uiu: S zent Augufianam, T iberi anq : Cor . T a c.de quzhu:jicpen on cap i tememi ni . Augufi anam autem
ab o qui utfi rzbzt Suet.natu: efi in r egione
P a adcap ita B ubula,uhznunc , inqui t , Sacrari umhabet a lzqu.mtopii/Iquam exce[]it confi i tutum . lî t a l i birefi rtprima 1ux tafarumR omanum fi1prafi a l a: Annul a ri a: in D oma, que Ca lm ora tori : fuera t habi tai i i e pofiea in P a latio nihi laminu: red1bu: mod ici:ortenfian1: D e tiberi ana i dem Cor .mentionem ficf aci t Ocho ex cede Apoll ini:d1fi eden:per T iber i anamdomum adM i l i arium aureum peregtt£ urta Sa liorumin P a l a tio quae cumflagraj]ì t mueniu: efi Li tuu: ROmuli i ll ie u: tradi t Publi colam D omum habuifie Subuel i am nuncupa tam, f a.r6q3 imminentem Ta rquini; nero prifi t D omu; adIouz: Sta ior i : templumfuit .Li ui u: og um c lamar tm
petalfq; multi tudi ni : utx /ìrfi iner i pofi c ex fliperioreparte iedium perfi nefira: i n uzam N o.nam ue rfic:(habi tabat enim rex
adIoui: Sta tor i : cedem)populum Tanaqui l a llaqui tur . Ser .att
Augufium
pOfi afi ta cum
bel lum P a latium exficopree tepto e dificatum quum ij]ii tdamn: priuai a re:pu . donau:fli
D IB E R'
:
D e SummaV elia,Sta iui:pa la i inì: altifpîrebu:ingenere . Cup.Vl
I
Bli am Summam adeam P a latq partem, quat el/i ar uerjd efi i n ortum afizuurn,diuieqaMarue N oua: eadem ut uult
V ar. ex eomdnum efi nomen q; ibi pafiore: pa latini,ame tonfii ram inuentam nel/er e lanam conficeuertntA ugufiu: i n P a latiotux i a Fi de i templumB ibliothecamex i ruxzt latinam gree tq 3 cum Porti cu qua: P a lati
na di cebatur i n qua Senaru: StatuamN umer i ano zm
pe.pofii i t cum infi r iptione".
D IVO NVMERIANO ORATORI POTENT ISSIMO
adhuc eandem porticum exorn :utt tefie Poll:one.s lzothecam ner o Apollmz:Co:loJ]l U tbufi anl (uf oLp edum apolli ce rere nobzlzor, a i:pul f lî i
'
l iudine dubzum.I-’
mtzn P a latio Auguratorzum
Idefi loca: ubi auguri .: captabantur : Zr Apollocogmento P e latmu: apu: Scopre Latonaq5 in pala ty
'
del::
bro ut l S uet.Commemora t.T l tum Imp.Sta
tuam auream B r i tani co i n pa l a tzo pejii ij îe.Arbor fuitin eodem P a latina nata ex hafia K amuh qui captatoauguri o hafiam ipfiim de Auentinomente in P a latinii
i eczt , qua fim fronduzr urbarem fia t . Laurufq;nata codi e qua A ugufiu: unde triuinphante: coronar i confii eueruni , B a lneae quoq5,qua:Ci t .praRofio paluana:appellui cum: uefiigi a extant ci rc
Man mum
I. IB E R
in eopromontndo ejfea tme erat in medi afora,tim e]]É t.8edquodfi r ibttB lon.de P alatioM ai or i gd.
quoq; de P a latioV aticano…ni'
icdi cere pafli mut . A i rti .dt P al ati iihabui t a ugurato co_ndttum in qua conficlebafur Senatu: ari etéfq3 immolabantur.P a latj netu: por .
ta adqndbella Sabinafufii:ef]? Romana: c5memoratLiutu: fui t prope Rqfira .e: [ i qui: ad i ll i ii : nerbadi l igenter attenderrt,nudibi, quam eregzone ddi: datti .Laurenty tnM i randa exifitmabi
'
t.Luidam hanc Ro…Ii po. tam appellant P a lati on: autem coll i : pr interunam at a lteram domunculam
,l r
p'
ra dzfi am,rtullum nunc habet cedifici um :totu: enimninetti plenu: aut pafiuu: ager non ouibu: magi :
9““l"caba ll i: (a capri: efi reltfìu: ut nere Balanti
D e temp loIani.Augufit,€r Fauflma . Cap.VIII.
bu:di uini: il l immortahbu: principiumf a l l art r i te uidemur in primi q: abeo qui
omnium rerum'
tanua habetur , hoc efi dIana, cum: T iplum preeter capi toli num,a liudinf oro Tranfiioriofuij]? fic probat Ser .Captt:Fa l ifi: cinti ate Thufi i ie i ii
neurum derum Ian:cumf ronnbu: quartie r, fueapud theat
N uma infii iuerat tran
'
E…ERT v to
tini Er quatuorpartarum unum templum infittuiumIn qua autem partef or i pa rum liquet ed credtderî
in ea qua i nfo.Ro. efi uerfii prope Bafili cam P auli;utfiquatur quodattMar.
E tfora tot numera: l ane quot ora gerì:.P rocopm: tradi t a ta i efica Iam templumfuifie in ,
me.
droforo ex aduerfii Capi ta paulofi:pra eum locum,quem tune Romam tre:»P arca: appellahant £ra t mquit fi ceflum totum ex a re confiztutnm,
qua drata quadam dimenfione tanta
’
q: ampbtudmt: , quanta l fl l t’griIamfiatua poterat a nca qumquepeda lu . capt , capi tedumtax athzf ron: parte: utrmq; cenere qu.e paci: ti .pare claudebantti r infiante autem bello ape riebanturuocaba turq; Ianu:Gemmu: Verum a lterum
'
erat ab
eo de quoSer .qma ut dix imu: plure:f uere IamD e quadr ifronte autemmtcll exttMar. cum dix i t E t
,
l i ngua paritcr locutu:omni nam omne :de duohu: nondi ci tur TemplumAugufi i mfo.Ro.pofitnm era t qi
T iberi o imparante imperf efl um Cahgula abfolmt ,p5géq; ]îrper ipfitm l i
‘
dflfm ifll)Capi tolium P_a latto_contmt
x i i unde ex tribu: eolumnt: etu:ponti :prope pa lati.num montem Cr tandem adradi ce: Capztolq adhuc
faci le pojfiimu: conj cere ubi nam ej]i tfi t templum,]uperquodpantem tranfmtfin t C aligula .Vefizgza
'
_I
‘
emplt Faufitm: , quamH adr ianu: man ta:p.
‘
rmtfitdiui ni :bonombu: àfinatu coltde lan: ci rcenfi,
hu: mul ta infignta'
q; ex tare mdemu:
am.3 .Laurentj in Miranda D e qua
a i
"L
'
1 B 15R
Spartianu:fi c memini t Inter deo: reintut efi babe!templum
,ha bet Sa lio: habetfida le:Antoniana , quì
Faufiuue templum quodeifiib tam radi cibu:funda=
nerat martin: in qua pofieafiliu:hum: Heltogaba(lù:Antonmu: tibi , ue!l ou: Syria nel Salt interim i l
di tm plumfirtt.
omnibu:fi rtptoribut collocdtur Lucretia 0
fi lia: confi datum potentt'
erat i lla autemjblmtatu: è multi: umerat
Quemmifiit: ab eocenturi a iugulanti ; ipfi in
a de/Eden: credem Èfirggefioficìre me fii eflabHerma : trzumphan: in urbem tcdj t fia.
ra .
inter anti qui: ut l u:nu: ubi dini Cafma:
u: neroLe
ma Sacra Fulu m:fiebpalatto luxta Iutumae fontem ubt na: l out:Stata… remplumécui uidemur adfitpulari D iony.uerba quiefiq
'
uiî turfl u
in:autem inopinatae admirabdzfq; appun tioni: rum
figna adbul'Romi:multa tumneroefi cede: Poflucitî
“
,
e L IE E R
{ententiamfirrent uiderent E t cumfinùntia lnRofirt:fi rrijblerent pa tt i quadl .ettamrtefi atur
,
[l am « demante Rqfira,mdelccet apudEdufiznae
plum nunc.8.Laurenty tnMiranda futfl'
è .q co tn laco paum di ebu: ante urbt:direptianem à .barbar i:fa .fi om utdimu:marmora m i ra arte .fi ulpia calumndfq; pukherrtma: effi:dt ut ex ifiimem e
_
a:. ej]è coluna: edqa ej]? ornamenta de quibu:memini C i t . multaloqut quod nr]? uel imu: ibi Cafiort: cedem :i l
mar efi coflocare nec fi cundum Ful . a l i bi",
.quam tn radi ce Pa latj fiatuere non enim pro- ceditqi utrua fi t ad radi ce: P a lati ni monti :Rofira ante ce dem Cafiorum $ i autem
f
eandemea dem apud Vefiz l i bet panere di cendum dua:
apudforum quarum a lteram.A .Pofihuni iu: difl ai or bella L atino uoui t e iuq film: duumutr creatu: di cana A lteram .L.Metellu: D a lmattcu:de ma:nuby
'
: peg/irti quanquam Afi .di i i tMetellummfiaurafnon pafitj]è.N on defimt autem qui a dem di ua Caf
m ie 0 D ami ano nuncfacram C igliari'
ca .P ofluct a:tribuant :quacum temp lum cum max imum
,nobtltfli.
rnq ac multi: columni: exornatumfmflè in V er
r em itt dix: afiendaeC i cero , harum opinionem re:
futamut . Cal ma: enim D am1ant ta l ium columnarunuHum pra fifi rt uefiigi um autfignum . Hmu: cedi:
gradu: reuulfi :dClodi o memora i i dem author prodòneofita proSex . a l i bi eoncwnéfin eadem habitat e]]è aocct Put: autemfia
T ER T 1 v S
Tiil: U‘
nobi li pi i?ura it Ceci lioMetello perbelle.
exe,:
=n a tum qut ,ui refirt P lu. f lor ie S imulacrum pulchri .
rudine i nfigne in eadem poli ni Inera t Tabula ma.fi tmentuin a iutati: equttibu: campani:data .
D : Cc:/li tà ,C7 Veneri:Genitrici: T empio, a uf.
démq:Veneri:Atri o . Cap .X.
Inu:autem Caefii r Templumpropeforumfied
‘
umhabutflè di ci tur, de quoCor.T a c .j i e memuni Ante mdem diut 1q iacui t prima
dél u: loqui tur enimde Galba ddlacumCurti um ini erjé’
Ho P it.narratAugufium tn Templo Cwfi f t: patrt:
C afiore: acV i l l ar i am pofitij fi' In eademf ora Vmer i:Geni tri ci :T emplumfi atuttApi anu: P ofi utl îopi
am mquzt contra Pompe:um Cie/dr A trium temploV eneri : crrcumdux t
'
t w dH adrzanu: longo tempore«
pofi infi auraui t N am utfi rzbi t D i on. Apollodoro archi tec‘îodefirtpt ionem formam:emplzVeneri:m
'
i
fit fignifican:fine tlliu: opera Cr mtnifierto eti am î‘
genti a redtficm extrutpiij]è Ql ct’t‘
f bdt i raq; an d'
il lfif ìumzllud ref?e commmlefi haberet Refi ripfit de:emplofirblzme i llud concauun
‘
rfie ri oportere ut
ex loca [uperiori tn Sacram ufq; mum infignior pflflJhHu: ij]ì t Cr magi: cwfi ncuum concauum
”
adexcepti
da: ludorum machina: quae in eo loco la tenter compigt item ex occulto i n theatrum duci pOfll’nt g ad
fi altudf ii it'
abeo quodpofititCafi r uotum bello'
phàe.
e e:
iL IE E R
j lico fuit omninoe
prape man:Sacrati:,‘
fi i itt’
Ce
fitt i: licetpofi Faufirna:templum nunc .S Lau
renty'
i n Mi randa Augufiu:Aedem Marti : Vltore:bedo phi l ippenfi uotdinfil o excztauitfora,de qua Suri .ita memi ni t.PubliCa opera p lurim i: extruxi t quzbu:
pm czpuaforum tutti a d: Marti : Vltort:. Meminit
Ouidiu:hi: carminibu:.
taradipfijè o: celo defi endtthonore:Templaqatn augufioconfii ici endaforo.
P l in.autemdi t i tfi utdijfe Scypha: efi rrodicata: in ed
dem templo, antiq; ipjicm dua: Statua:A lex5drt Ma
—
gnt tabernaculumfiifi inente: Cor.ueroTa i . Senato.
re:decreuifit utGermanien:bemmi roterent ci
l'
io: efi ? arcu: cum Arbi tramur au
rtemM at ti:di na: Martinett i e temp lo aut certe
D e Vulcani,Concordia P ati: Romuli acVena
r i:Cloacinie Templo. Gap.Xl
0lcant Temp lum ficpra Comitium lacauit:Sex .Pomp.etu:fitnthu c uerba . S tatua Lu.di eni; qui quondm fulmme i il u: la, cerco
fipultu: efi i n Ianiculo cum: pofiea ex prodigy:oraculori
'
imq3 re anfi: Smatu:decreto mi ra urbem rel ata,mVa lcanah quodefificpra Comtti tî ,obruta
‘
:ilz.
Et cii Comitiii,ut uidebimu:,fitmira P ala iznr
'
im6tè'
,
Romulz Remì,atqi Pact: Vali ant ad
I. IB E R‘
t ione:fi li ta:haberi In hum: autem area Concordia —
ì
T emplumfiaturt $ex .P amp.a P l iti . Si i ntell igi t di‘
co quod Fulutu: tHe,lih; rtinopai r: po
pula reconctlmjjè t ordine»:Senatorum Ù
'
eque/imm,firui i um anni:. CCCIII. pifi captiolrnum fiemme:. tnutdtdnobi lium
,ex multati ci a pecuni af a ntra ton bu:
.15dinaun'
i radi ce P a latini mi ti: fuifléopmamurtnoautem in Palatio, ut puta t B lau. equeretur enim,ji cun.dum ipjiim, in eadem montefutJ]i Ca Volcamj quadad
— duci adjitfii i candum nullo moda P‘ìll llm cum in Con
,cordi a:a rea itdi l'
i i : auth.colloca tum jit I nera
4empore Graccho Fulni o truci dati: t hoc
infiaura tumfui t ahOpimi o Coffi:mmo popul i dolore.Vnde nol l u mfirtptumfutt. OPVS VECORIHABTEMPLVM CONCORD IAE FECIT .
Apranu: a ir tujfii Senatu: erei'
ium In huiu:aut?
area L iutu: refi rt.C .B ehza P amphi lo L . Am i:
l ta biduumfiinguine plutflì .Concordm tem
p lum erex tt 67 L i uta D rufilla ohum eil ea (0fi f0rdl ;
quod T iberiu: dedicaui t Suet . memmit,€a Oui . tia:T empla
'
q3 ficzfit , quam col i : ipjè ,de ie,Ha c tua confittmi gcmtrtx Cr rehu: (7 ara
,quod î porticu L iutie hi : carmmzhu: collocaj è ofi idit.,T e quoq; magnifica Concordi a dedi ca i a d:Liui a quam chara prafii ti t i lla utro.
ugo i n locodei nde V efli afianu: mi ra celeritai? T emplum P act: ii Claudi o prin: inchoatum pofi ,
hella
Julia e dificauii. tum:t.mpl i par:prope due: Marti!
T E RT IV S
fl otta! cedem adhuc extare uidemur Fecit ; mqmt ,Suet.noua opera templum. Pact:f aro proximum cio
'
l ofiphu: Pofi triumphum (a roman: impery'
firmiffimumfiatumPact temp lum a d;ficaurt Futt aut
‘
é hac
temp lum maximum longitudine Cr l ati tudine qua
dratafitrma max imi: pulcherrzmifq; exornatum co
l umnz:, quarum una ibi dem adhuc efi erefl a tanta t ra!
‘
fitudini: ut tribu: ulnt: ut5c amplefl atur . In'
eodem
uajit ornamenta templ i H i ero{hlymi tm:phoT i ti adueii a repoji at .Vejpafianut ; Ca
‘
untuerfit=donan a i ii eo conficrauzt auth.
”
diuu:H i erony. Vene‘
rémq; dedu autt Incendi o autem exhaufium e]]i reni:
pare Commodi tmp.fi rth1tH erodmnu: in het : uerha.
N am cum neq3 imbre: neq; nube: tantumqi ex tguu:
terremotu:antece i t feu noil urm cafic fulmini: finigni a liquom tpfii terrarum motu urluti extrzio'
totumdetmpromfitP aci : temp lum corjiunptum i ncendi o efiquod unumfi i l i cet apu: cunfiorum tota urbe max1mfi
fui t a'
tq; puleherrtmum i dem templorum omnn'
i opt:
l entt_l]imum egregiéq3munitum mult6qs ornatum au:
ro O_argento.u uppe untuerfi fi rmi illuc di ui tia:
quafi in the/burum congerehant . In P at t: Ganimedi:
S idtuamfuîg‘
è ofienditInu.cum i nqui t Ganimedè'
P am , aduefl afi treta pa latta matru . A ram aut?
excetauit Augrgfiu: aux:edeznde Agrip
dedux itP aci: adlaramHa c e
'
fl t menfi:finefi eunda di et.
I.IE E R
figoautem in loco parum li quet Intra Pdci:, 0 Pati
fluue exta t anttgutfi imum Templum em:partiti::due columnae nuncdiua Cofm.e
itera L ateran,»bibliothecariu:Ca a ly , Ramuh jine % l t
’iti l Re.
wmi . idmii Carui lioCof.utl'
lu Samnitihu:dedicatum
ldtq3fiioly'
:hofii i'
i exornatum quorum tantafuit*
in nonmoda templumhoc (a farum fideti amfi cy'
:
* adtemplorumpublicoriimqj locorumornatum druider'
t'
îtur author Liuiu:.Var.uerouult Tuitum regemi ntefieJci e
4ror cui adradice:P alatini monti: lociidedimu:.l autemhabetprimam pa ttern in ipjh« um tefiudme foramtne ficut
:quoip ualua: qua przu:figm: a rel:qi ,ornamei i r m i:trorjpi cuai Sedqui: olim adornatum erant maxime î
,
…nunc tantum adcl audendumf a l‘i ce uideniur.
»nert:Cloacina:Aedem prope[dreamul amfi ii tmt.
acini: autem S imulacrum inCloaca mdfatima repertum confi craui t T atiu: rex quia cuni:
eflì refligie: ignorahat ex loco i ll:nomen impq[ii i t.Î
D e T efluri: Sa luti: .Vi iiorice .Sali: Ca' Lum: TÉ.
pia ,de D omoCa::j de Armamentari o.CdP: XI[ e
Emplum Telluri : quodinquarta regione dittiquie « rbi : canfi ituit.P .Vi fior Pa lati a pra
piu: quamEfqmlj:fmj]i putatf ul.Aliqiii
I.IE E R
fificmemorai Putant enim non nudi ad‘
me porting.re A rmamentarium Telluri :aper ire . Inhoc ambi tufu,
i t Saluti :Aede: nota hello Sammtu od.C.Iunio B,;
hacula Cof. aheodimq3 Cenjòre l ocata (a D i l i aiofe,
dicata.Li uiu: author H ahmtha r part, fitti : urhu , ,
V i l l orta Aedem, quei propeforum. L.Volumniu: Aedi li : ex multa i i ti a pecuni afan endam curamt H ahn:
it (a Apollini:Aram de qua memini t Sol inu:,zq Li,uiu: Pomp.Letu: uult Concordia (7 A efiulapj Téplumf uzj]? i n bot ti :dtua Marta N oua
, uerjic: A…
phi theui rum Ifidi : autem (J Serapidi: autumat Fui
mu: q: P V i l l orfi ribi t tertia urbi : regionemfi Ifidi: e
’
: Seraptdr: i n qua eafitnt _templa,V i truuiu: i ta di cti . T empla dj:fi cdifi ribuenda Mer.
,curta i nf oro. lfidi : (a $erapidi: in empori o quédgV an innutt emportum ,
zhfuj hfio . huiufi e inquam
pomary'
fiimma Sacra ura Egonero fil li : 0° Lume
er edider im cum ex duahu: tefiudinihu:duorum tem.
plorum uideamu:a lteram artumfi lz: a lteram itera. oe'
caficmjpel'
l are Va rmmtradat'
T ati um regem Sol i :Luna Volcani a de:dedi caujfi
’
, qua inui cem pro
T raiani (a de y:qua in eofuere,uelfii nt.
Cap .XIII..Nfi aurati:maxtme locz:fi eri: ac renoua:ti:,qua adho'ium memori a, laudi
,jpel l tit,hreutter refiituamu:, ahopttmoq; i llo Trat9
T E R"
T‘
IV f a
nataujpii
'émur.T ratdnt igi tur Parumfuit interN erua ,i
Cap i toli um eademQ_ti ri na lem tum:archzttfi um
Apododoyumfm e hi : uerbt:ofiendi t D i on Hadriet e
nu:Apallodorum archttel ium qui T ra i an:forum Metodoum e: Gymnafium zlla i uhente fabr icauer a t
primum urbe expuli t pofiea mierfectt. Hum: autem‘
fort tel ium a neumfitt_fli ,fi rihi t P aufiGclltu:a nforoinqui t T ra iantfimulacrafirnifita ci rcumundiq; maura ta equorum dtmjignorum mi li tar ium fi bfinpruwefiex manuhj:oi_i afimulacra oha liquod tn remp
m n tumjiimptu publ ico loc dit i ttu .
l i:! excifii : i n marmore in eade
i dli r.'
ANNIO PAVLINO IVN . pnocos . ASIAE
E T HELESPON TI c os .on D IN ARIO »PRE:
FEC. VRBI VICE SADRA IVD ICAN TI
03 MERITVM NOBILITAT IS ELO ;
Q.VII IVSTITIAB *
ATQ_.V E CEN SV.
RAE Q_VI PR IVATIM E T PVBLICE
CLARVS EST PETITV PO. RO. T E
STIMONIO SEN ATVS 1 v m c 10 D . D .
TRIVMPHATORVM AVGG .
CAESARVMQ,. STATVAM SECVN D AM
om o PERFVSAM LOCARI SVMPTV
PVBI,ICO PLACVIT .
E IB E RHuiu: autemPorticu: cum ampliflimi:,
“
excelfii j : caq …
lumni:,magnifqi epifiyly'
: tani am aj erehat intuentibu:.admi rationem ut nonhomin
omntafafi a crederentur intua:pulcherrima: nero tranfidta:fui_j]è admanet Lamprtdtu:. Ad quem nEpe locumcum Confian:Cotgfiantinifil iu:perum:fii tfingularemfi rifluram primum attoni tu: ternen: pérq; giganteoe.contextu: ci rcunféren:nientem omni talia confici.end:ammai a Tra tani equumfi lum locati? in any medio imitariji nelle dicehat: cui regali:Ormfda reflui:di t Stahulumpriu: tale conda: Hum: ante
imagmcm in ent:numifmatibu:uidimu: eumhoc . ind;ce. PRIN CIPI. Ex colum=
ni:nero;qua:dix imu:, dua mi ra magnttudmt:jiehte llure adhuc tacent prop: eccle/i am.8.Maria cognomen=goLoreti .Forum autem exornautt ettamArcu: m um:
phdl i: t tufdem principi:,de quoD iofiJl t loqmtur. T riumpha lt: tune arcu: praeter a li a multa quarem ttu: 0
° decreta (a f afl afuerant m‘lfllm’
fiiìrofi hilrufi u: efi T ratanu: qui d? i ntbt Pa latium ei ld
narj:marmorthu‘
: intu:neropi l?ilt i: fiatui:q3 exornatum
num I tabula: publ i ca: adprmatarumj i ueritatem in Tratani foroexuri . In cutu:
'
med:ofiat ad.bue Cochl idit,e iut columnic , in qua ,ctrcunquaque rem
ca inprimi:D acicumhedum Intu:uerogradu: ‘
em.
tum
LIB E R
IMP .CAESARI m v : N ERVI-'
ETRAIANO
AVG. CERM. n a c i c o PON TIF. MAXI.M O
D ECLARAN D VM Q,VAN TAE ALTITV.
D INISMON S ET Loc v s TAN T m v s
s e r EGESTVS .
D e Fara,? a latzo ,Ca P artien N erua . Cap.Xl l l l :
E rua autem Forum occurrit pqfi a dem niit
S.H adr i ani in tr ibu:fort: in medi o cum:columna a nea ingenti:magmtudmt: ext/len:
“Hum,ex lamtni: auri ca lcbi ex i rufi um,fi.fitnebat in.
trtnficu: nero lumen era t ambzguum,aurh.P auf. Hocforum tam anteamchoauirat D omi ti anu:.8uet. N ouam
,
i nquit,excztauit a dem i n Capi tal ia Ioni cufiodi (a'
f orum,quodnuncN erua uocatur Fuifi îe autem uarj:c e lumm: (a fiatui: exornatum tefiatur Sparti anu:de
.Alexandro Seuero loquen:, hi: uerbt: Statua:zoccji t,nel pedefi re: nuda : ue l
'
equefire:di ui : imperatorihu:
i nforoN erua quod nunc Tranfitor iumdi i i tur locahat ommhu: cum mul i : (a columnz:a re:: qua ge.
fiorum ordznem continerent T ra:jitorj inde trax1t nomen q: ab eo in Augufit Cafi m: R omanum farum tranfiretur. Extarc enim adhuc uzdetur par:Por
l ieu: ipfiu:forzi ncendi o abfiimpta cum quibujdam‘
ca
lumm: exce lfi: pulcherrimi : ubi l i tera l egni}tue titu.
'
oi N erua prafi rente: qua funt‘
,huticfnf0dt.
T E RT —IV S S'
8
IMP .N ERVA CE SAR TRIBJ’OTEST JIÌ
IMP .II.mUa î: epzfiylj xdj î mtncî nulla .n locur carrupta uombuloproarcuN eram,area N oe:dzcztur.Ezufdi?N (T…? P a laty
'
3 5 ex lapzdzbut quadram,îj téfqa to
lumnae m nuntur adhucmter Comztum l ztm
tum m cum a de/î n. S . B l.uy'
zndujà
D e Foro R omano Carcere T ufizan0. 0 MarforySzmula(ro. Cap.XV.
Omnnum Forum quodC7 L\
atium appella.utt Statzu: radmbu; Capztoly producebaa
turfi à‘
m l6gztudm?mq; ad
N ome, ut tefla tur D zony .memoram Va lm um rolle ’
îmmmentzfow domum b;; buzj fi tunqgfi1pra demonfi ratumfit dcmum hancm V elzafuj fi
,eregzone em]
dem ecclefiw,futt nm j]?forum eau-[qa yem en: e; qua
e: tmmzneret Aborzgme autem urbzx,angztflzore; fi
nei babuzflè apmamur . N am cum Lu ant nurretCurtium abaree detutumflè Romano; ej uj5: to:to quantumforoefi } Pafi um ufq3 adphrtam P alaty
'
'
umîmquefitRomulum l out: Statortt templum in radi‘
t e Pa latm:montu uht exerci tumfirm…xuera t,pq]?1jfi ,
fi m congetmutf orum zpfitm non ultra przma: radzcet
ezufJEm5tu termino ; babuzj]? Multa?nero pofi fina;
arnplzauzt Auguflu:,tefie Suet.Comztzum uero era tfaro tunf?um
,_uel potìus tp
tu udt andemdm;: Man
L 1 B E R
eoagamut qua inforo u:dendumdi In radice Capì:o qua parte mom ip]? ortum bruma lemfipefi at,Cart erem ce citfieauzflè AncumMm mmfit docetLtututFecztCareer:mmedi a urbe immmentemfom adterra
r em cre/Eentz; audatiw.P artem deinde addzdztT uflzm,
tm Tull i ano name:: impalè :t lie quoCalp.Flarcux rta[ Erzbzt t ea Careerem publztum fi x i: ingentibut
flruf'
fum,anguflitforamimbu; ,fi oblongit lum umbri?
r ecipienttbut mhunt abzefizrei robur tu.ll_1anum a i:
m ent , quatie: l a tentetfi rrati pcafi tsfi ridor ex ti.
l at ex animuntur (J‘
a ltm umfflpplm um
fi um dzfi unt Sonant uerbera intu:, retufi nt:bm j} >urt a manu: cam:fim zngm tur fil et ianitor inexorabi.l u pefi ore guiflente matrefi eeoxtenet oculo: i lluni
eorpu5 ax a erat manu; catbenmpremunt D eli ribitur perbefle etiam Sa l.boc modo Efllocus in came
r e quodTull ianum appellatur ubt paulum defi ende.
:ri:deprejfi uadIm am czra ter.xx .pedet tum muni
zmt undzq3partetet at "fi lm‘
ramer a lapidei ; fat ibuf iunfîa fi ci m ulta tenebrit Ca
' odore f aedo at.
î€t’
t’lbl l l i e:u:f acm Vnde autem dzt atur haec de
c larantVar .uerba.Carcer eoercendo,guodex i te pro
bgb?tur m boe pan quefizb terra T ull:anum idea
&T ullzo rege ,quod Syramfis ub: bac de
druntur uorantur (arbamiaz.Latbomue eni
cxgraeèo 67 mamme Syraeufimz: quì Latbomia:appeflant , (
'
a' habent admfiar careerit ,xex gui.
bu: lam exafifi mt lapide; aden ruendà'
urbem.autb.
L IE E P.apparet ratio cur N ar uemret à Romani; excitandmîM arfan um cur uaa tmt nzkzl efi ( em quod dzcatur
,
mfi ueltmu: ex eo,gpm Augufltfv ro ej]? t ut quonm
Jam efi opmto ubt Marti: temp lum.
D e Serrataric Po.Ro.Arru Septt'
my. Tempio Saturn: a ; deAtrano.0 0ff mna (udendzperuntumé
Cap.XVI
Dfi autem Marfory jimulaerum , eregìontD
artu1 $epttmj ,figuztur ce de; dzuu Mamme
nunejdera ub:ohm Seeretarzum populzRa
e tn ma rmore iaf a index probat buxufmodi.SALVIS. D D . NN . HON ORIO ET THEO
B OSIO VICTORIOSISSIMIS PR INCIPI
E VS SECRETARIVM AMPLI SSIM I SENATVS Q VOD VIR ILLV STRIS FLAVIVS
ANN IVS IN STITVERAT ET FATALIS
IGN IS ABSVMP SIT FLAVIVS ANN IVS
BV'
GARIV S E PIFAN IVS . VC.PREF. VRB .
VICE SACRA IVD .REPARAVIT .ET AD
PRISTINAM FACIEM RE DVXIT .
ne buzujî e a dv adradi ce:rupu T a rpeice flat
Arcu: utducimus . L . Septzmj mnnzum
pulcherrtmu: (7° parummuttlatut m utroq; f r ont:
n o
‘
gum; zne _/i mt a lata? uzfiome rum tropba tt,e naualifg bell:fimulacra cum bar in
T E R T I V S 60
{MP . CAE S.LVCIO SEPT IMID . M. FILISEVERO. P IO. P ERTINAC I AVG. PA .
TRI PATR IA E. PARTHICO. ARABI.
CO . ET PARTHICO AD IABEN ICO PON
TIF. MAXIMO TRIBVN IC. POTE SI“.
xx. ÎMP . x x. COS . m . PROCOS. ET
IMP . CAE S . M . AVRELIO. L . FIL . L .
AN TON IN O AVG. PIO FELICITRIBV.
N IC. POTE ST . V f COS. PROCOS . P .P .
OP TIMIS FORTISSIMISQ VE PRIN CI .
PIBVS OB REMPVBLICAM RE STITV .
TAM IMPERIVMQ_VE POPVLI ROMAN I PROPAGA
’
I'
VM IN SIGN IBVS VIP .
TVTIBV S EORVM D OMI FORISQ_VE .
s P R
H aberbt: arcur i: latere marmorea ; gra tin: per quo:egomultotm anaji rum Illudautem]?zmdumSeuerum trmmpbum ne de a mb uzfîorta ui
deretur trzumpbare tumettam morbo arti culari int urru baudfaa le confiflere laoterat. Sequi tur flatmxr ei?a nuncdm:Hadrzani ol im Saturn: Templum a
Numatw P lanea tondttum, auth. $ue .uel tnfi auraium,
t anflat an E t qui dam du unt in.tzanem location:: aceep T .Largzum.Var. au:
tom.L.T arguznzum regem m Largzum dedteauij'
mprama 0 M.MznutwCoj .dit
n atum,0 a P lanro reflztutum . m quodex ca
f il ola a rarmmPo.Rv.Tranfiatumfi…m ut etuiitx
Lì B BRuidetur i m uerbt: D um d aini
narentur agebatur enzm t aufi:pra Rqflm ) PompeiutadAerarzumjeden: tumultudodzanae multztudmzt perturba tur 0 max . E unt16ut adtabell amfi'
rendam pa
fi ero dre iudzczbut t laufmfuere tota urbe tabernae,prrefidta inf oro 0 a rea omnerfon ad:tur P ompei…diflJa/i at ipfi pra wrarw utprzdze tonjèd1t.Aerariumtn Saturn:templo tdea repamt Sex .Pom
‘
p.C7 Mam a.
btu:quod/idi :lîonuilumfurtumfuerit tom
guia mhz!erat cuzufguam priuatum P lut.in prob.giut
ren: caujdm cur cera rzumf uerzt m rede Saturn: an
inquzt ex ea 3:f ama abtmuzt Saturn: tempore nee
duarztzam nec zmprabztatem ufquam tnhomintbutfutf[Edzufi 1ttam fidem C przanu: autem rafia
Saturnum m [ mlm primum tn ang]; numa ; figuara ;(:r Propterea Saturn:mrarmm uocari In aerari a pra
mulgarafi ruabantur :‘
Cit . tertza de Ie.ogzagent atfl; ìt ia fi ruamo.Augurzpubltta para no Promulgata pra@0fi ta m ce ran o rognzta agunta . Seruabantur 0 l i brie lephant… m tonfi r lptrt tri:
bu: am bhearum rattonum l i br i Suet.m Cz
fi m Tabula:uetere:wrarij debito.
rum ueiPrcî’f lpuam ta lumntand:materzam exufit
Seruabantur figna mi li tari a.Ltuzus S igna inquit
eodte à agraflorzbu: ex m arta prompta quorum duarammunm erant
,mfium pra pedtttbu; tumMulo. S. P .
Q ( tru18um pt‘
0 equ:tzbur color amm t em i:
u: efi mart: ddeocum:muentum eguumf abulatttttf .
‘
I. I E E R.
aureum opperìmntur mane Ga lbam fi lutauit Cali:guia perf orum
'
E amanum i: tofle pa la ti na ad ( apztolz:
num P ontem marmoreum dux1t; quombt!ambi tibfiuttota urbe :fi1flentabatur enim ofi uagmta ingentzbu:ca )lumnu
,randtdgl]imt marma… quarum tre: adbutut,
totzdémq5 adzlizus mon…radi ce; adbu(fidniej t ernun
tur prope qua: paum ante anni: efl'
qfldfuere marmara tum etrrula rt bumfinadzznfi rzptzone VICEN Aa
,
LIA IMPERATORVM. A ltera autem par.:ba,buztfarerdoter ta urumfizerzfirante: Sem: tpfimg parttem l n medwfora at eregwne a dv dm:Ha dm
'
ani
ex ta tmgenr marmorea columna quam extfltma unamex dh: e]]è ,qua:equum .e neum, mauratum D omm anì
fiflznebant de qua quidem equo P apmzu:'
mentzanem
fi cf a ezt.Q re
J/uper impofitomalergemmata toltj]ò
S tat Lati um (ompiex af orumA si pede: rum:pracubuztRbentflu.Germanire fimulan um,de qua prauzna a tnumphum egzflì
= D om:ttanii
dixzmu: i dem author tetzgzt,cum inqui t.
A enea t apttui crinem tegzt ungula Rbent.
Cutj imulaeroMarfartum nunc du ant nomen. Ex ro.
fim nau1um Antratzumjizggefiummforo, quod Rqflradeno
'
iauere Romam,fabm atum ejfi,Ltututfi c camme
m on t . N aue:Anttattum parum zn m ua lza Romwfi bdufîw partem zntenfae Rofirz
'
fq; earumfi ggefium unf oro ex trufium adornari placuzc, Rofira
'
q; ldtempliappellati . Romanie
'
fog:ubtnun:RO,/ira jimt,mt Fer5
T E R T IV 9 62.
Faer:autemRoflra adradi ce ; Pa la tyg, ubi nunc drumM arzz lzbera trim efljii cellum ,
in medi o foro. VndeApi anu5 laqueu
r de cap i te Ma rj i uniorir abfrijfii na r
r a t Syll am for i in medi o ante Roflra , 1Hada ; pertdljft‘. quodautemM ,Var.dm tfujje ante turi amHa
fli li am fic accipimuy mquzt B lcndu: pa rtim ( ii
i li a Zi Gae li c monte in qua eam freq]? cer . ifli
profii i magni tudine Rofi ra uerjirr,part1m Ra
fi ra i:P a latinom6te m 1Ùiîproi è
'
deri tur.H anc prafi fi ò
r ati anî fi qui t locorumfitum tonfyderet p lane abfii rJam C7 meptam tudi t abi t nimi rum uzam expedmffimam qu:e deinde Appi a efi den:mmat.i , omnefq3 P al atjf ermè adztu: occupa1Tent pr ie terea nonfit uer1fim i le in f a rerumf ruga l i ta te tam amplam tamq; ma
:
gnificam (un am Tullum mdtficauj e Qtare di e imu;
fii ijfe Rofira N oua adradi ce:P a latini monti5, (a Ve
tera apud Curi am. D e nouit quidem paula ante Ser.memznzt de M€t€rl ii ut uef a Suet. in funere Augufiz bit
utrbi t B ifa ri am laudatm efi ,pra rededi ui Iuly i:T i
bem (’r pra Rofir i: ueterzbu: ii T iberj
a c Senatorumbumerzt delatur i n campum t rema
Afi.fm i ntClady'
rorpm utuulnera uzdertpojfent, del atum i nfara e; pr
oRofirzr pofitum populuq de“
inde in ( im am tulzfl? a'
tq; t remauifle,eéqa igne Cu.
m m,P artza
'
mq; baj ì lzt am e l comunfi am conflagr aflè .
fi bdi t l onge pofl.E rant enim Rofira non ea loro, quanune
,fidadComi tium progr muffa Cur i e Si erga
Ra,/ira i nGomma ante Curtam,utuult Var. di am“;
Ì IB E R
fmfi . intedigîdum efi dua: ex tztzj è Curia:Hofizii a} ,un am proge f orum, ubi nunc temp_lum P am
,mru:
iu: ruini ; i nuentum di marmor eum indice bum].modi . IN GVR IA HOSTILIA . aut eerte iuxta
ip]?4m utpoflitRoflra ante [e habere a lteram uefa
in Cx l ia monte de qua infra uzdebzmur In Rofiri :agebantur ca ufce quemadmodum apudLiui um legi turde Vi rginea utrumfirua an l ibera e]]Et fi rebantur
Rab.bakebantur cont ionex,idem in
P if. i dr Iuli am ami tam uxorémmCorneliam de:
funfì‘ar proRoflrir laudaui t.Suet.e P lut.autb. l i
ur,eonrionaturi inquit Roflra iifi endebant In eu :
dem dmflimorum uzrarumflatuu: erigifi lebant hincCie , inph.Cn.Ofiauj dan magni ni r i qui priu:
ii i eamfami li am quizpofiea uim fortifliniit floruit,afiuht confirlatum Statuam uidemur inRq[irir. A12.
pro.M.$eauroCami ll i togatam, li nem a i.: inbit t odocat. ante ine :nora Apianut Sylke equeflrem ex aura
tonfi a tam,eum ha: infi riptzone. COR . SY LLAB
IMPERATORI FORTVN ATO» In pre dara
fori Romanzloro pra Rofir ir firper leonem l apidei?impq/i tum earpur Faufiult qui ibi reddi t dumcertamen Romuh, R emi di rimere udiet tradi t
D iony .M .autemVar.pciflRofira Romult fipulero lat umf f fl t.Ful tproRofim H errulzr fi atua tunicati
ha bi tu wleo,faa e torua u ta.
L .LVCVLLV S IMPERATOR D B MANV
BIIS HOSTIVM D EDICAVIT
L IB E R
la ca]? lacu:Curtiu: in medi o max ime Romani f oriL i uiur.eodem annoji u motu terra? ji u qua ui a lta, o.rum medmmfi rm?floecu uafiocollapfirm in immenfiima lti tudinemdi ci tur ,ncc eam uoragznem coni ei
'
lu terra’,
quum profi quifq,ger i rei, eXpleri potmflîz pri ufq‘
ade
ummonitu qua n ca ptam quoplurimum popula r Ramanu; pej} e i idenim i ll i loco di candum uater cane.
bant i remp.Ro.perpetuam ijfe uellent,tum N .Cur
ti um tuuenem bolla egregi um cafizgaflì f runt dubi tangte t an ullum magi ; romanum bonum quam arma
,uir
tufq3 tiji lentzcîqìf“fio temp la deorum immorta li iî
immi nent Capitoln’
rmq; mtuentem ma.
nu:mmc i n caelum nunc in patente; terne bi atu: ad
deo:mane:porngeni em fé deuouzjfi equo deindepaim i maxime exorna io mfidentem armatum [E in
fli ecum… i dona'
q; acf ruga firper eum a multi
i ndwe uir0rum ac multorum congefi ac ladimq; Car:imm non ab antiguo i llo T .T a igmil ite Cum o Me:
tto jèdabhoc appella tum Atde hac re cum triple } :fi t loi/lan a hancfiqmtur V a l .Max.q: Porci li ur.P i .
jb uero in annalzlmr bello Sab ino quod fui t Romulo,e T a tio uzrumfortzj]imnmMeti um Curtzum Sabi .numR omulo cumfim exfuperwre pa one
f actonte in locum pa lufircm qui tum an
tej cloacm ej]?ntfafi aa eceflij]ì m Ca
pi ioliumi llaejiimperuenij]e abe6q3 lacum mnem e n
'
a
n memori a:prodidi t.Comel iui nero (7 Lucezarlocum fulgumtum cx.S.C.ii CurtzoCor.
T E R T IV S 64
fiptii ii i (a‘
ab eo lacum Curt1um appedatum apu'
d
quem Ca lbamm i erfifium mori entemfiinguine la:ci: ip/ìrm mfi c1j]? a ttCor .T ac.w Suct. Sequi tur Cloa
'
c a M ax ima de qua i tafi ribi tLi uiur .T a rqui niur foro; i n czrcof aczendor curau1t, cloaca
'
mq; Maxzmam re
cepta culum omnium purgamentorum urbu fiib terra inagendam quibut duobuxoperzbur uix nona baie magni
fi cent1a qutdcj adit qua re potui t Bundem f ere]?nfuml y lue c habent uerba .Cloacam operum omnium di :Ru max 1mamfiifiQ[fit mont1but urbe penfilz fii btu;n auigatafici t. H ae c autem adIoutr Sta tom mdem in
tre:dut'
l ur di uidi tur quorum duonunc claufi ,
‘
tertiu:
l impidi/]imafluen ; a qua i nVela broofi endztur deindecana li è fin… quadr ati; ex trufio i n T yberzm ut di:
Hum efi dimi iti tur P lum fuij è rbi ! cloacar i c qfiendi t i dem L iuzut Pofi i ncenfiim urbemGalli ; dum mfi aurart tur fifi inati a curam ex emi t ui
co:di rigendi dum omzflî:fi n a lzmz'
q5 difi rimine i n
uacuo aedzfirant ea qll t anja ut ue i ere:Cloaca: primaper publ i cum dufi ae nunc pr iua i a pa_Ifim [ubeant tefi a forma
'
q3 urbztfit occupata magi ; quédiuifie fi :mzlu .n dfi i
tuncd:flìczle diffi ci ll imum certe nunc ui
den p5t ut qui t urbrr reguiet diuidere pofi l t,ci.’loro; ;
p mag; a uzx extent (7 ea qui dem perpa uc‘
a,
ga incerta .Qi_iare no:non more pr ij i o regi one ;mu: uerum eoordine quo omni a f aci lzo m (7 ma:
git p€rfli cua uiden pofil mt Sedad rem redeamur .
Clo.ìca *
um autem probat mfirtptto in
L IB E Rmarmore apudpontemAme lzum inutnto buiuj
'
q i .
IMP . CAE SARIS DIV I TRAIAN I PAR
THICI. DIV I N ERVAE N EPOT,IS
TRAIAN I ET ADR IAN I AVG. PON .
MAXI. TRIBJPD T J (XILIMP . IL CONS .
III. TIRR . RVSTICVS CVRATOR AL
VEI ET RIPARVM TYBERIS ET CLOACAR VM Rurfi u in a lia marmare.
BXAVCTORITATE IMP . CAESARIS
D IVI N ERVAB .F. N ERVIE TRAIAN I
AVG. GER . DAC I. PON T . MAX. TRI.
POT . VII. IMP . IU I. COS. v. P P . IV
LIVS FEROX CVRATOR ALVE I ET
R IPARVM TYBERIS ET CLOACARVM
VRBIS T ERMINAV IT R IPAM . R. R .
PROX. c,PPP .C.XV. A . FAB IO . A .
C loaca mquzt Pompetu: à cloamndo.z. inquinando ,uel à calandozdefifluendo q ta Cloacam erat latur
,
qu: uocabatur B al zol a ri dol tol i tfitb terra ubi non li:
cebatj]i uere . uei ufizor autem memor i a {Il ea in locomyfizm quaedam N um e condi ta fim! qui putantGallcrumfin
onum cineret .
D e Comitia T emp lo Veneri:Genitricit.8tntui:fimi.lacrit quze in eo Foro Romanofuere a:
doc ce/ari ; Columna . C
Omztzumfon Romani p attern ri ti:
difi um efi incipi ent a porta P a lutj ,termt
L IE E R
fici tempeflatt ; a pe probibuifi ì'
. Longo autem'
tempqre pqfiCa
*fii r locum mfi aurauit authore Tranquzlo.
Afc.Ludzfiepe in eo celebrati_fiznt inibiqa l ibri
$ lbyll l fll .P .C0f fi él lO Bobw Cort. t remati ut
in‘
N umwmtafi rzbztP lut.In ComztzofuztCoclttts‘
Sta
tua qua cumde celo tal i a ej]et ex aruflztct: refimnfit in area Vulcdnz loca a ltiori pofita efi ex qua re,bene Po.Rmfitcceflit Lzuiut .In cornzbu5 nera ezufd
‘
é
comi ty'
fuit Statua P i tbagorce e A lczbzadu in
g radibu: uera adla nam CumoA il y'
P lzn. autbor,a t,zur A li gi Cotem, N auaculè
'
:bldÉ defq/fi m, fizpe
'
rqiimpofitum Puteal aitCzc. idernq; I_.iuzus . Statue matri:Sm ulacrummforo colebatur pofi j idcolufirau:t n?.
Idpldt’f ignt corrumpereniur qui plurzmur ibzfiebat
flurno tempore magnapar:populi infizar quzfqa uicos retulerunt ein; deze cultum ut refirt Sex P ompal nforo ante Veneri; Gemmm zedem fui t Caefi:rt;S tatua equdlm e: Q, Marcy ante Cafiori :
,e:
que/iris ipfiz ac T remelly togata u ream. M. At=
tiouelatam in eodemforopgfizztT arquiniut: l z'
u: ue
t oCtefi mt Simulacrum cometam in capi te ha bent A t
bac i n locofifiatua t pra clarir um : i n Fo.Ro. ecui in
Rofirz: eredi:; recenfire uellem finem profefio non
inuenzret oratza Iliad autem ji m: eri t admonuiflìboe munere degnbt babitot eg } eo; amuei qui itt dzx i
mar a l iquodegreg1umfacznu:obyflîznt pro rep .autem
marznondubitaflìnt quodprobant Cze.luec uerba.Acj i tune .P. Sextzu: templo Cafiortt ammazza,
T E RT V'
S 66
quam uix retinuzt nondubita quin fi ma :
da ejfi t in rep.Senatut mazefi a:
a lzquandofi a tua bui t ob remp.mterfi flo i nforafi atue
retur N ec uero tllorum quzfquam qua; maior ibu: ria
fim marte abi ta pafito: in i llo loco utq3 i i i rofirz: collaca ta ; uideti t eflet.P . Sex tzoprmponendut .P apulut au
temRomanus m Ccefi ri sgrati am Columnammarmo
ream lapi di ; numidi co.XX.pedum cum T i tulo,bac
PATRI ‘
PATRIAÉ mforofi atutt de qua Lal l itzu:memtnzt i dem Ci c. inbase nerba Ta li: anz=
maduerfiofutt D olobeflti’cum in audace; fielera
fimo: tum i n impuro: nq‘arzo: l lb€t05
euer zo i llzur ex ecratce columna: utmi rum miki uzdea
tur tam ua lde rel:quum tempu: ab i lla una di e djfi‘
ijiffi .
D e Columna Ma nia Pi la baratta D e Cafi rìr,Con
fi anti nz D omi ti aniq; Equo ,ac de Temp lo g:,A ra ezufdrmCiffi l
'
l î o Cap.XXI.
AbuttforumColumnam Ma nian: denamz:nati? izqua La beo mreconfizltu:Moemana de
dum tummquzt Inter zmmzjfi4m pro
i f fl umboe interej]è purant quòdprozefi um ej è t idQuod i ta praueberetur ut
t
requzefi eret qua li t:magmm a (7 da e Immtj itm quod ina l iquo loco requ ret uelutztzgna tra be: qum m:
mzuerentur.l nqua: uerba cumANTONIVSTtiq1 ?
L IB P. R:
tiur,€9‘ SCARAMVT IA ezu:f ratef nobi liflimi udii
Iefi entt’t,î zuri: trul li tfi iîti afitpra ci tati egregioda
i i i i nc:d1j]ient roga ru'
nt me unde dicerentur Mq:
mana quibut i ta rejpanfizm cfi .Moenzur cum domuni
fizam uonderetCatani 0 F lacco Cenf.ut ibi bafi lzeaa dzfimrerur exceperat i u; j ibi umu: columna , jitper
quam tefl umproyceret pronolantibui tabulati: i npofier i ezui [pefi are munu:gladtaiorumpof
font quad eti am tum inf ero dabatur ex i llo igi tur Cal ii
'
naMaenza uocztai a efi ,bmc Moenzana.Masmana ,in
quzt Sex .Pomp.izMa nzo cenjòre qui pr:mut ìultra columna:tigndproieci t qua amplmrentur
'
fitperzarafi:efimula . D e Columna meminit A «5 CiC.
de D i u.nt pro Sex . i n bte cnerba Veni t utfizm ad
ColumnamM a ni am tantu; efi ex omnibu: fli t l?cit iil i t uq iz Cap i tal i a tantu: ex for:cancella plaufie }exci tatur ut nunquam ma ior confinfio Fuìt mm in
f a partefori ubi bafiltt a Porti a de qua infra eritm'
è
i ta.In fora l nqmt D iony, erat petra angulam fizperqua pofitaf uerm tfi mlza T ergm znorum a lbanorum,P i
l a bara tza di c7a fida rma ( all eipfiîfi mt uetufi ate D e:
t orau1t autemforum R omanum equa: Caefizm ,€u C5
flantmz tut D omztzanz A tri umMineruze ta.
berne N ome,ac Vetere: de quzburfi c loqui turLi uiur.
Bodem temporefiptem T aberna qute pofiea quinq; ,e a rgenta r ia , quaenunc noua: appellantur arfi re .D e
bi: zntelle'
xzt q enalzs tum l l t fidquznq; tabermt
quadragint’
a parant Inforo magifiratui imper i ii R’
o:
I.IE É R
diregiampofiutbi i tarminibut .
A t laterum pajfitt hwt Iuli a tempia fuentur,
Ideuc bellzgm jizblzmz; regi a P aul i
T ergu pater blandoqi utdetConcordi a anliu
Czefii r mquztP lut.P aulum Aîmzlmm c oll egarti Cai
Marcelli in confii latu'
mtlle 0 qumgentz: ta lentzrfibi
amu um definjbrémq; parauzt , ex qua max pecu
ni a
ani i lle i nforo bajìlzcam extruxzt , quit P au.
di eebatur ,q_uam publ i cam confiztuzflè i efi rt
Apmnus .Fuitautem prope Cafiom Polluctt tem:
plum,qua in loco uzdzmn: efiodt multafrufia carum‘
lumnarum quibus mi rabi lemfuzj e di t i tP lin. In ha:
adIanumfiabantfteneratore: undeHor .Haec Ianut
fi mmu: ab ima perdoret.Et in Sermonibu: Pofiquam
ret mea Ianum admediumfraf'
fa efi .Cic. ita nefIanus
mfdiut in.L.Azi tonj cl i entelafit?quzxunquiî in i llo Ia:
m inuentus efi fqui .L.Antonia mill e numumfi’rret ex.
E i Pauli B ibliotbecam bafili cat mnl‘
id
quib autbarzbut erediderim
D efora Augufii .vorticuAntonini.Faufizna ufu Liuig
di' deCee/ii… D omo.Cap.
XXIII .
OrumRomanum Ciefiirit , Augufi i in:
f ui cem propefuj]è innuzt P apzmur
in fyluzt
tum di ci tN ecfi ltem tua di l l a conti
nentem,
ag e triziotuuenit foro tonabat.
T E R T } VS
EtMar.bir carmznibu:
Cicerone dzfirtim ipfi)A tq3 er i t in trzpltczpar mibi nemof oro.A ugufizautemf orum l i cet apudMarfory
'
ulacruirt
quzdam ponant , nonnulli tamen pofi Fa tem
p lum [Ed p ri or op ini o magi ; probatur B reue qui .
dem ficut et i am Cw[drir,fuzt, quia zpfi princept t'
i5
efi a iifii r prox ima: domo; piififlî:rzh r extorquepèe rat tamen muli ttfi a tui t ornati
_flimum. Iner .ct eni Ca
fio m (7 Polluczt cum utfi or i a A lex andri Magni . c oe“mm 0 i n ezut caj ide pugnaczr còruifimul a t rum A.
poll ini ; eburnea,dqua Hor .Szc me]è ruauztApollo
Ìuu.Iurîfq5perztut Apoflo For i autem extrucndi ci u
j i:fuit bomznum indi ci orum multztuda ; quae uideba tur non]à jfi cientibuîi duobu: eti am i ertzo i ndigere,i tdqefifimantzus necdum perj
‘èfl aM arti ; a d? publicatum efi cautiimqa ut/iperatim in eopubl i ca iudztzi
’
z,
e fi rtztzoner iudi cumfierent /bnx itqa uttriumpbi ; bi c confirleretur Senatur.Prouinczas cumzmpen a poti turz bmc deducerentur .quzq3 uzfi ortr redufjim but infignza trzumpborum mfi rrentouodf orum infiaurauzt pofi ea H adrzanu: autb.Spar . l dem Suet.do
t ei f orum zpjîzm dua ; Porti cut babuiflè in qu:bur fitua:omnium triumpbalz effigi e dedzt au1t Augufiu:B lau.autem inR oma triumpbanti hocforii ,e Marti:
templum in t ampaMartia bit refittui t uerbzr .CampiMarty proprium locumfux_l]è ofiendzmu5, cui calunni aAntoninafuit appofita eq contznebatur
I
campo,
Am
ny
L I.
E E R
gufi:forum, teinploM ar in coni tguii . Sed quum Sil t’îd
dici t breueform fi rux tflè qui a non efi aufi u prax imar domo:pojfefloribut ex torquere e extrui
'
dz eau
fi m bomznum mdzczorum multziudrnemfuijfi i jiìt i ; ofiendfi firm P .Vi fior in celcberrima urbi:partefietifle cum rdpm Martrur extra urb
'
e;ncq; pn
untorum domibui occupatut latz_lfimum cmcunqaforo prieberet ca
mpum w are B iondi opi ni o prorfii ir eyci
'
enda P arti turA ntonini Faufinue pulcberrima: uarzz
’
fq; marmon bur exornatmextant apud di uiLaurenty
'
inMiranda columme ingente; cum buiufmo.di indi ceD IVO AN TON IN O E T D IVE . :I
’AVSTI
N E . EX s c .
Fuzt a iit inma Sacra,zn qua uia publi ca D omo,fita ubitemplum P act: Cajdrem habi taui efi ribit Suet.qua
domum Augufiui aLzui a nepte nimi t fizmptuofi: amatamfi lomquarzzufli t. ; in cuq area ex cztata efideideP ortzcur Liui te . P tzn. tradtt i a rom D ifi atorem toti
'
i'
f orum unimq3 Sacram è domofira adclmum Cap i tolinum in muneregladza torio lintezr operujfi u D e domaporti cu 0uzd.znf afi .fi c momini t
D ifi e tamen uenten: ce tar ubi l i ui a nunc efiP arti tur immenfie tefl afuere domui.A
l
t de porti cu eti am prima de arte i ta
N et tibi uttetur quae prifi ujParfiz tabelltiP arti t ur autbor i r L ima nomen habet.D i on N eruru n Augujlt foro nunc iii portiere
I.IE E R
eiuei additi conjiderunt qui ci bono amine ‘
id appeflaè
runt prope bunc Vi tti: Seeleratu: M i ror autem qua
r ati one B lon.8celeratum utrum ej]è uelzt uiam quei:nunc dut it adT rzuy
'
fontem contra D iony .opinion'
é;pra ter bifiori iefidem.Solznur enim tradzt Ser…Tu!:
l i uni inEfqmly'
rfizpra cl iuumV irbium babi tauiflegqu’
é
u rca P atri ci ofi pereminere probat Sex .Pom.quum di .
ci t Vi ctim P atr1czum appellatum q; ibi zubeme Ser .
Tulli o patn c'
y babztauerunt utfi quidaduerfizr ip_/ammolzrentur ex loczsfii periarzbu; opprimi poj è ii t V;:
'
de pofij Tudza interfifiopatre properanr r‘
i Curia far6q5Romano in paternam po]]Eflionem adul f um Cy:
pri um perueni t auriga ut inqui tLiui ur dex tera i ii
V i rbzum cl1uum carpentumflexzt ut i ii
harum eueberetur quoeimafiultum eratper uiam T riuy fuerat enim neeeflì fi cundumno: ,per w irinal
'
e'
,
V imina lif'
ip coflî trdfire;qdalifii rdue?uidetur,65breuiòrYa expedidor e]]è i per eum quem diximu.ccl iuum,qui
baud proeul z‘
i V i rbioerat cui iam propinquum ini eifi{Tum ej]e regemfugzentemmnuit D iony.A lza efi ratiocontra B lari .gi confi at inter omne; u iam T rzuj extraurbem tunef uzjfi Haudpracul ii templo diuzniic P arttaleoni i olim T ellurzt.M.Antcn…m D oinum
tefi atur Api anu:bi i uerbzr. l zt perafîxr decretum na:
Hu perlefi’um efi Antontum fiqumti di e in templo
T edurzr baud longe ab ipfiut domo,Senatum babiturum.
D eBulli:Callum ,Cap.XXV.
T ER ‘r I v s 70
Vfia Gal kca locu: ubi Gadi Ìi ,Cami llo'
ins
b tnfi l?z fipu hzfuere Liuzur uero commemorat Ga llo:morbo i nteremptoi bufioxy Ga l
l orum nomine l ocum ubzf uerefipultz m]?gnemfi czf=autem locurf uit ubi nunc ecclefia .S.Andrea ad
Gaflzca,quit corrupto nomine Portuga llo uoca tur,
baudmultum abAmpbi ibe atro quod i ii medi ain s . collocatur ficut izm bufia Ga l
li ca, cui a ifii nt b ie c uerba .oz_i ii efiEtfi…! a ltum Ianzcuhim ubijédei i:pro/pefi aret boflem difi ffl ll l t in tequu,
urbe qua nunc bufi a Ga ll o.Flaccuin porta Capena igm]
urbe per Car i na: E qui‘
li iiq contendifo adAmpb7tbeatrum.V a r . autem contra
L ing opmzonem ut infra demonfi rabi tur bufi a Gadt'
ca pr ope E quimeli umfiutuj]? uidetur E quzmelmm“
inqui t q:a guata Me domur publzce q; regnum occupare uoluit. Ii locur adbufi a Ga ll i ca q; Roma recuperata Gadorum aj d qui pofiìde runt urbem ibi coa cerua
ta ac confipta 10q qui uoca tur D oliol a ad cloacamMaximam. $i uero i ta liberdifiznguere ut nerba ba c.I.f locur adbufi a Galli ca iungan iur cumfii bfequentz.bu: optimeVar.conuenzet cum Liuio cce terum crdinem fen/iui:uix elzci et duare uzdendum ne a l iqui:e r ror bor a utbare i dzfi order efll t l a t og tdam prope
aflicaf uj]e perpe ram puta runi ,D e ma Sacra A rcu Fa b i ana
‘
Vefpafi am.
Cap.XXVI
I. I E E Rl am Satram princip ium babuifle i
‘
i curiaVe
im i n angulo pa latj iuxta arcum Confiamini uulgam efi opznzo.V ar . autem i:Carmic.
Carina inqui t Gem ma q:bwe on tur caput Sacrama abSternia Saccllo q _ezbur uerbz: adducor inma
x zmum dubium ne ba cma a liquandoper borto: « dina
Man a N oua [ Ecm temp lumP am f orum Ca lìm refia ada rt emCap i to efl
°
et produl î a,prafirtzni
qa in e i dem born:ficundum eum quem dzc1mur,cur.
firm _uidimui ui am ex lapide quadratofiratam. Si
dtxerit artum Ve afi anz ignare n ubi : fuzj]ìdum radi ce.:Pa latini monti: refi:ondebzmttr ampliata curi a Vett ri erefi z
'
jq; ba_filzci s partem ipji u; ebtranfiatam Sacra quidE,obtinuitnomen q; per eam au
gum ex aree profi l i ifii lerent inaugurare ]ii criimqquot menfibu: in arcemfi rrgjì cundii Var. Sex .autini
Z_
Pomp.Sacram idea uocat q: in eafa dus i fi umfi t in.te r Romulum (a
‘ T atium Infizmma buiu: babitauttAncui Mari tur prope a dem L arum de qua inur
bi i R omuli defi r1ptiouef afi a ell mentra ago in locofi
‘
qui ; confyderauer i i qua di cuntur ii Cor. T aci to defli atto e iud urbzt non improbabztforte qua de maSacra dix imui Sacra inbacma Ca lia Statuam i t
P lut.Injizmma ueropartefui tMutj In eadem ru
(l u:uenunda iot elfi Quid.de artefic docet.Rurejiiburbanop0tt
’t'
l i‘
tibi dicere mi,/Id
Illa uel in afint ltcet empi a ui a.inqua_rnpomarjfirmrn.t Sa
I. IE E RVESPASIANO AVGVSTO.
E xtrufiw autemfui tdeuzli tr bi crofolymir inqua[culptafi mt uifioria cum arcafa deri t pra cedeii tif afibui confizlarzbu: ab a lterofronte i r ium
pbi jpoli a aureum candelabrum fiptem babi: ramor,i n quibui erantfi
'
pi em Lucerna erratzcarfiguzficantetfiell at ,dua que tabella logu ino/dica . Vafii templi;
aurea ponderi i ta lenti ; magni .de quibu: p luraIti/èpbui .Licet lpfè
”
artu; melmr quam Iofipbt defiripim nabi t e a omni a declarei . Huzur autem uifioria
mentiobabetur eti am ex marmore in ci rcaMamma eff‘Îlfi’i I“” ‘ifl
S o P . Q_ . R .
IMP . T ITO CE S. DIVI V ESPASIANIFILIO VE SPA SIAN O AVG. PON T . MA
XIMO TR POT X IMP XV II.X III P P PRIN CIP I SVO Q_VI
PRE CEPTIS PATRIIÈ CON SILIISQ,…
BT AVSPICIIS GEN TEM IVD EO
RVM D OMVIT ET VRBEM HIB
BOSOLIMAM OMN IBV S AN TE SE
D VCIBVS REGIBVS GEN TIBVS AVT
ERVSTRA PETITAM AVT OMNIa
NO INTENTATAM D ELEVIT.
D eGragqfiafi.Curia.h /ìliea 0pimj Portia.
Cap.XXVII
T E R T I V 8 72
Ragofiafir locur addexteram Rqfirorum èComi ti a ubi natzonumfizbfifi erent legati
qui adSenatum mij i e]]i3ntVar.At animaduertendum Var .de ue i erzbut rofim zntellzgere IdempropeGra gofiafim OpimyB afilzcm ficfi acun .$ena=
culumfiipra Gragofiafim, ubi adi ; Concordza ,€u ba
fi lica Opimj .senaculum uocatum ubi Senatur autubi
finzorer confi[lerent difl um Y’=QOW i GL apud Gra ==
co; .Lzuzm prima abur. con. aitCurzam in Com inofi didem quodSenaculum cj]? mnuuntVar.uerm lz.
memor ia prodtdi t Cafi rem i n curi a quam i ii comitiacon[dcrauzt dua: tabula: impreflìfiè cui cur i a P lut.
iux taf orum locumf eit Curi a locur ubi publ i ca: cit:r a tgerebant duplex tumen,us dcerdvtm rei di uinar,
ubi Senatur bumanat turabat . Curia ubi dabatur
S enatu! templum erat ,ui dzxzmui . Var. in l ibr i ; adOpzamtum a it.S .C.non pojjéfierzii ifi in loco
’
per au:
gur1um confiztuto quadtemplum appellareiur
r ea v in curi a bofizlza i ii P ompei aIuli a cum propbana ea locafuijfent templaaugurzunzconfiztuta ut in S C more ma i orumiuxta fieri peg/fini In curia Aram V i fiori a fui eHerodi ani ba c docent nerba Ca ten e antefare:prafio!antzbu; duo trei ne adfiemmficurzofiorer audzendiC urn
'
i mgreflific ut ultra Ardquoq; V i flori a penetr a rent . Feruni quzddbuiur dea S ignum ex aura puroingradibui curia autem quoautborc iux
taf orum è I-‘
uluioCuria Calabra codocetur,quamnot,
L IE E R
ex $ef .opìnìmxe,ìnCapi ta lia pofi umu: P lut. Commemorut Ca tonem lzeam
,ex aere publ i co ma num fo:
r af ehrun a è]? a l am, Portzam uppellauzflà l ì rat,inquzt bafilzea quaedam Pom a gum Maguu: Ca toin t enfi; ru edzderat em:b::fi lmt tr:b.pleb.quomum ini lla zu:dzeefe eonfieeuerant tolumnam qua: earn
impedzremdebatur den eueranttodere . A ettam bd
fi lzeamhanc :unfîam Curiazfuzflì trudzt.Pal.m îi Ro
mul:apudeadem dm;:Mame N oua:non rxq reflnuunt IlludautemfizendumImc amma loca mun e»; pro
pefmflì totùmq; idfl)atium oreupuu:flì quod efi Î:Comma eundouaji uP am dzuazMarne N ome tem:plum (7
° borto: peneudEfqmlmrum rudl tef;
mfi tnterm e6.mt templuquwd.zm ,guz
benji/perm: ì nobujìde; e]?aflìgndtc
L IE E R
fet in pace aero t laudz urupertu ìn am m e eìuim
tem ( l au uera p a cato: em a omne; populo ; figmfi.
c a rent Cla ufizm e]]efi’ì unt Ianum fame! abgpjò ,
Quo (ondztum v e rum a T MaulzoCoe. T em o abA ug.
/flo poflbe…um afi zaeum Orofiu5/Zr1btt A ugu=
fium tn [ um templum ( laufifl2‘
.Claudendl autem, ue!
aperzendzr a:.o,uarza efi A xy, ut dzxzmux,uolunt Ra
mulo contr a Sabi no; pugnante quum eo e]]et ut uma :
fl tur ( a ildum aquam ex eo loro uot temp lum l am,
e rupz e, qua
e exerem'
i Sabmorumfugauzt kmeq; traHum morem ut pugna turzapertrent temp lum quod meofuera t eonflztutum guafi adfl)e t l eni
‘
przflm l aux i:Ij A ly uera T a ttu5 Romulu1f a fî of er dere boet emplum eon ztuermt unde Ian…lp]? dua: fa r l e ;habet
, quafi ut ofienda t duorum regum (omonem Hu
ius templ i Pofie: Coe.alaerzebat gu:grì'
or ( rea
f ur t . Vzrg.
Inflgoi. apemflrzdentzuIzmiua con/ZI.Cor o autem T a e . refi rtCu .D uxlzum Iani temp li? cedzfie auzj]e ezuxfimt ba c uerba .E odem loco a.I… M .Pu
Bing: [ ano templum quod apudf orum bolztom‘
ì Cu.
D u:lzufflrux era t,Speiqa fi de. Germanzcofeera tur.
Foam Ambu:uouerar eadem bello. Idem a lzbz,narrat
T u3erzum Cwfi rem Ian: templum dedzrauzj]? agudforum bc lztorzum uotum D u:l:o bella ma rzt:mo aduer
fit: P ce aof pr0flî et’
e peraffo.@ol m platea mmc Mo…
tauam fi ztuzt,dza erezémq; abzdoN um.e puta:Pul . Sed
eumXenm ph ma It.leoarum ue!»Iauu momutumpri
Q V A R T V Smum dj! tm plafi afl? m u: mfluuzfl? fi rroxy ,ob idq5mfderzfiey:pr ufè.?l ouem rr e mfle perpfl uam
,
gurarz'
q; (um ( laut uzrga quafi porta rum eufloe,refi or um um c .njèmm N umam e: ten plum mfi i
tmj]è apud portam Ca rmenta lem pofifize eflunu $.Cdterzme m?ejb lo cequa tum utfi t adzmum Argzlasm,
ìuxta theatrumMa ree l h ut Ser.placet C7
ut Luna
Ouzdxddex tera Fa by ; ex efitxbus adbe llil , ac ex tragvaf féCa rm?ta le, qdazr Sex .P6.Szuero
,ut qbufdcî pla
cet,legzmuf a ; iî Var .ftéîm T ykerî adIanfifog; P dfi d
riz'
i,de eo îte lhgere opinamur,qdpofi zt D uxlzu:.D ofi fi î
emm apud pr l](05 um«mfuzjfi Ianum,pluref uero apÎ
pafi er:ore5 utmxrum uzderzmmzme pojfit,loa duo l'
e'
pla Prope muze'
éfimjfi,fieut fm*
a .Vnde Out. îquzt
Cum totfi nt Ian:turjla5/Z1era tuom uno,
H ze,ubz(unfîafom temp la duobu5 ba be; f
N eq; Ouzdzm(utBlow ]?opznzo)de B oan o jed Holz°
ton o Pzfi arzom tdlzgttforo quq; ex multi ; î boo
fi loja era tum,propter ezurjxm la rrum abA ugufio ex
E gypto ut author e]?l . aduefi um (7 m ea demIan:templo collocatum .T emplum P reta…znforo bol:torto, apudmmc ea l eflam. 8.N eeolazroguom
'
e'
tom ca?“cere uel certe eozpjom loto.quodÌLM . Atlzlzo Gla=
bn ane dedzea tum tradxtLzuxux. l .— autem loeum’
l m
uerl u:pa tef an t.Humzlu mplf bf ,Cî 1deozgncbzlz: pu
e rpera fiepp’1eq eau[d career; e melufi m m a trem eum
impetraj è t adztum à zamtore fimper ex b f]îzne quid€?g
‘èrret a bz degr.benj à fiflul erzîu:fi m a le quo
L IE E R
miraculo man i“ /a lu; d onata filme ptetdte efi ambceg
yerpetux; alzmentu
,€o l ocu ; zlle e l d'
econfi cratus"
è'
dea:
Colf. temp lo P teta tu ex tra:fi om 1U1u: ca rt em fide uht nuncM a rcell i theatrum
dl . Sex . autem Pom.non matrem ]ed patrem mclun'
i
carcere uberxbusfilzam clam a lu:flèff rzbztdî cqui a P lt.ubzt5ea trum efiMarceflzdzc1t zta a cczpzendum, thea
trum eoufq; peruelîzflè , ut uefizgza ex [ax a quadratoapud e andem ce dem ex tfle ntza fi m: ofi endzmt
Hoc autem temp lum tafi umfuzt de celo Gojf. Cottaut przmodedzu. teflatur t .Caufixquzdem carceri : ex
truendzfuzt q; auf'
t'
a multitudme cum mdze ; m agi:
magîfcp flag:tm crej ì erent nq totfi ele/hr noxn'
fguuurfim career creatu decemucm alterum ex
truere decreuerunc quare el efîo adtdapu:Ap. Clan
diodecemuzrum una eum mter Capttolzum Tybertm
,ubt nunc prcedzfl am ecclefiam.$ N zcol azfi tam
uzdemuo,cmfiztuzt quem locum Carcerem fiue damt.
czlzum pl .Ro,uuncupautt in qua reu5 iu
dzcy'
tp]? fi li imortem confi zu1t ut docet Lzuzu5 tertto ab ur.co.
D e Foro Holztorìo.Aide Iunonit Mature Spfì,84
eran o N uma .Calumna Lafi an a, ac de Ara e; Fa
noCarmentce . Cap. I I .
OrumHolztorìum extra portam Carmen:gf ta lemfuzflè tdlu eflAfi .m toga candxda .
E il lociì Platee'
i Montanartdnuuc ej]e quzdd
L IB E ÉE cundîìTya erî adIumfiFog; P rfi arìum ua
cant mquzt Va r . a\g zhur uerl tr zux ta mcert
drum, quodfix tobe l]:pmdefi rthttur a Lzuza,
Izcet exg/l lmarefuzfle tnter . S . M am e m portzcu
E gypftacce templ a mtr aq5portamCarmenta l e: quod
baud longe à Boarw ponttur Vola terann,fedcerte neprope efi dzcendum . l n eo autem ma le fintzre ul de
tur q; Cupedmu ,P tflaru
'
i,€7 Holztorzum zux ta cedi
V eflw cj]? puta t emm rta e]]Et ]Equeretur contraAfi .forum Holztorzummtra portam Ca rmenta l
'
e'
fut]fi quodf a lfirm e]]Îemulm a rgum?tzf apparere pote/l
‘
,
mfi uelztVell am extra zpfi m portam temp lum habuzjfi’
,]Ed1dquoq3 caret authore.T emplum M.!
r ta:Aigzptzaa e mmc dzcatum, zuxta Tyberzm,€r eru]dem cognommtt pontem qutdam A yl1. t.mzfirzcorduz
temp lum dicunt,A lu Fortuuw
,AlzzPudzcztza',utVol .
Pul . sed Fortuna,Pudzcrtza cp patrzct.e [Emas ce de:
inf ara Boarcof uere ut tnf r a demonflrabztur . N on
emm uer:firml. qucdmmmFul .quum dzczt Pudzcmce
ce dem efle qu .m nunc d1catam . S . M am e dtx tmuf
eq 5 taf a ro Bom afla tutt)tpfirmf orum Velabro,
Iana,uht (0 eflb
,peruemflì adhanc ufq3 « ae,in rfipa Tyba tam eomax ime qa u locur ej i extr aref?am uz am ab z;jò Vel a brom Auentmum neq, con
uenzret cum Lzuzo quza tt uzrgme: af oro R omano ui
coThufi o Ve l abr6q; per Boartum forum m clzuum
P uhlu um atq; m ce dem Iunont; R egime era t emm
inAueutmo)perueaz e qwbu:uerbu qflmdrt f orum
Q VA R'
T V S 76
Boarìumfurj]è prope Ianum nan: quadrtf rontcmfiuc
qu :tuor po:ta rum uerfitr Auenrmum non autem T y
be rzm D e temp lo Mtfi rtcordtce mhrl n m ha betur, nà
t qaB lm. eom loco , dufi ur ta
ntum conzefl ur a qui a
ah:A )lu5 collocauzt Sad nor d1czmur cj ? Form
me V rrzlu templmn dea'
m.p zpjbm m eo ambztu dua
babujfi zampîaa lterum mforoB aa rta a lterum ue
ro prope Tyhe rzm Huzc emm op:man fiefiraganmr
D zony. uerba quwf5quuntur D uobu»ex trufltr tem
plz, Fortuna ,a ltere m foro Bom a a ltero ad rtpa5
Tybern ez quam un .l.m appdlaurt. l
n hoc autemfuet
ìpfiuxSer .T ullubgneajl a tua auro perfujfz quae or to
UVB??l a e tem concrcmatzrjola zncorruptapermana
fi t . auth.V al.Max .
D e TîploV efice :8a ltnìf:w Coclztz:Arcubur.C. l l î î
D Mame autem E gyptzacw extat Pi dee
antzquzfllma dzuo Stephano nunc dzcata: cuszur orma ctrculam efi columnceqa tu
( tr a
euìtudzj]:ome eru; tefludmem quae umcatotum ope
:
m oedem ,fi1fiment hanc Matutaz fiue Auror.e
P omp . L etur adzudzcat :quamLzuzu5 m foro B om a
atuzt qua re eadem r a ti one quce efi de . 5. Mame
E gyptl a cce cede non ref?efm trre arbttramurquem
a dmo nec Val .nac Ful.quzuoli hdc tpf cìH erculzs e
fe.Romulur enzm ,utfifpra a tt Cor.T ac.dforo Boa
0,lìrlfum defignand:oppxdtmczpzensM
agnam H ermaK nj
L IE E R
l i: aram ubi poflea templum habuit complexur efi ,
S l templum uc a utumatFul .fux_j]et ubznunc dzuz See.
phant ecclefia A ra adportam T ergemznam quo
modo :pjdm Intra mmm…: comprehenden:Romulur qua
dratum ut eflomnzum apznzo urbem pofi njfi t Q_l aupropter ue lzm zflo: dl l!g€nl lOf f ! ej e neg; mcerta pro
certa ajfirma re.B lon. autem ex Ouzdy ca rmtmhu:Ve
flag eflè nztitur comprobare .0uzdj carmma haecfirm.
Sy lum uefla lu (qutdentm uetat rude mouerzf)Sacra l auatura5mane petebat a qua ;
V entum erat admaflzdecltuè'
tramzte rtpam,P onttur È]ì1mmafifhltr urna coma .
Feflè refed1thum: uent6fq; accep:t apertoP efîore turbata: refletuîtq; t ornar.
D umfede; ,umbrofaefi lzce: uolucréq canoraPa eruntjòmnor, leue murmur aqua?
A thzuerfitr non probant uedem Vcfi ce prope Tyheriu:ext:trflè ficutzDzany.hmc uerba. Sunt quzconflruc‘îtanem templzV eflce R omulo afi rebant confintaneum
e exzfi tmanter urbe candrta uzro dzumatwnzr perito confirufi am eJ]? przmum Veflam communem urbr:
condztore etur prafertzm Albee nutrrto m qua uetu:
hum:dect! ex quourbs condztaf uzt templum erefl îc'
e rat,neq3 qurcquam antzqu1ur Romulo efi ? debu1t
, qVell am colere quze1m dewfimulacrum ex Ilzotran
fi ulem Sedde confittuzzone templt, quad nunc ex tat,lfll uzdentur zgnomj]à neq5 enzm locum rllum m quo
c]dcer cuf bdztur zgnu,Romulut dedu auzt dect,m
L 1 B E R
Sa li ti .“ at portam Carmenta l em Hlut' (Onfia t i)a
portam nonfut_jfe adf adl t‘
t’5 Auenttm quem .dmodum
B lon .puta utt . Arcu:Hora ty'
COCll t15 adprima ; Au'
é
tm:radi ce:mter tpfit tttfizlzcetmontem Tybertm
fuere,ubzpaucot ante rino; erutafitx a kuzufmod1 tttfi tt
pttonem habebartt.
P .LEN TVLV 3 . C N . E . T .Q_ VIN T IV S
CRISP IN VS VALERIANV S COSS.R . S . C.
PACIVNDVM CVRAVERE Il D EMQ,.
COMPROBAVERE.
D e Foro,C7 Arcu Boario.
Xpofitir y: qua? inhac quinta p arte dex =
tera ecundum Tybertmfieterant, conferi ta.neum ej e utdetur , ut tnfintfiram dmerta:
m u: Cr qu:dqurdoccurrerit explzcemut .Sedqui a ex
fortBoargdcfi rtpttone unaquceq; re: propri um locumf au ltu5 a t t tptet de tpfi)prtu: uzdebtmut . Foriî igi tur
B oa ra? ltcet '
i terR0manii,etTybefi a Fu
l.fit collocatt‘
i,
tam?Ltuy uerba ,î tptiìp no; pa ulo ante addufl a,clatetndtcautfut prope Ve labrum Ianum
,mter P a
l atmum montem Scholamgne cam . ofiendtt de
ft rtptta urbtr Romult Cor.T ac . ab ceneo taurzSimu
l a t ro tnt tt pta .Vnde ex una m p lum îczdere errore:Ful .appa ret. B aa rtum ab eadem taurt Stmula crodtf?iiquzdam uolunt qui dam uera ob taurum tmma la tum m:
terfi fioCaco a'
tq3 hobu:recuperati ; Cuzd. pri ori]?
Q VA R T V S'
quitur apinzomm e:urfi mt bee t carminae
Immolat ex tllu tattrum tib i Iuppzter unum
V i l l ar,
Euandmm rurl toluq uaca t.
Confi ttuùq5jtbt quit max ima dt( l l tt t‘ a ram
H tc ubt pan urbu de boue nomen habet.ul lhl .
P ontrbu: magna iunfî a efi ce leberrima circa
A rea quae po ttode bone nomen habe t.Sex .uaroPamp.q; ibt bauer uenunda rentur tui adfi t
'
pulatur Var. tum znqutt.utoquzdemgenera confi rr ent
f orum appellatum addttumq3 ab co cogr omen ut f a:
r um Boarzum. Ltuta t ettam prtmobell i pu. znnutt boue ; Il?! ucnundatcr cl]? rnemt r ant tn eodemfom hou
'
é
tn torttam conttgnattonem afiendzfle . In fn ntj} ntzo ci t
porte!:marmorea ,:dhuc
qpude cclefi am…S.Gw rgy ex i
fi enttt,tnfiulpta hee cfitnt uerba .
IMP.CP5 5. M …AVRELIOANTON INO P IO
FELICI AVG. TRIB. POT . VII. COS . III.
P oP . PROCOS FORTISSIMO FELICISSI:
MOQ VE PRIN CIP I . ET IVLIFE AVG.
M ATRI AVG. ET CASTORVM BT SE
N AT VS ET PATR IE . . ET IMP.CE S .
M …AVRELII AN TON IN I PII FELICIS
AVG. PARTHICI MAXIMI BRITAN ICI MAXIMI ARGEN TARÎI ET N EGOCIAN T E S BOARI HVIVS LOCI Q.
VI
IN VEHEN T DEVOTI N VMIN IEORVM .
Ibidem autem ugfitntttr taurorumImmolattonet m
L IE E R
fleummta ci?uil'
t'zmarj r v ]?xcrrfica’ir adjc
°
zcrificia3fd perag
'
éda a t t ifl tt.Infora Boartogladtatot;zmunutprzmiiRamce efi datum.Lzuiur refi rt Fabm,
€a Mar.
cello Ctj . trt eademfi ngutne ,puerumqi jemefi r'
e'
trtumphum proclama/fi Va l.MaX. ltcetL1utut mHa.
lttortodtt at
D e TemploHercu1i: t ?arit Ara Maxima.
CdP. VI.
Erculz:Viflori5 T emp lum pru ter i llud,
h quadadp ortam T ergemmam 1uxta Tybe
rtmOfi autum H erenum impetrato a.
magi=
fi rattbu: l oco ton]? crauj]? fi rtbtt M« rob. a lterum
r0tundum‘
tnfaroBoa rioponttur ìt Ltuia (a Sa lmoin haec uerba SaceflumHercul tt tn Boartofaro efiin quoargumenta (o conutuia mn e/l atte eru: rema:
nent nam dtutnttut nq mujìu i ll ti neq3 canzhu: m
grafite; {Il Etontm cum utfi era tzanemjdcrtcoltr dare:Mtagzrum tde;flmufi arum congregatorem deum dtctturimprecatur clauam uero tn adttu rel:qutj]ì cuzur al
fatu refugerunt cant: idq; ufq; nunc dura t.Ramte, inquitP ltn. tn ce dem Herrulu nec mufi ar nec cane) tn:
trant.Hac templum eum multi : antiqui tattbu:d1rutum
tempore Letut,baud pracul cìfihola Gret ca,uht aenea ipfiur dezflama
fuit reperta quz hodte ut dm mur tn redtbur Can
firuatorum qflji ta.l îodem autem tnloco quaSimula.
I. IE E Rnefabrica appdl arunz.£fi entm mgent fi cut hodzéQu idemur znquzt $er .de qua poetafic memini t .H mc a ram lucofi a tuzt qua maxtmafimperD ecemr nobt; en tqua max ima fimpere t P ropet ttut .
Maxzma qua gregzbur deuota efi ara reperti:Am per ha t tnqa tt max imaf a lta manue.
utt autem uener a tzont znter a t cal a r pra c1pua , adqui?H ercule ; bouum decuma: obtultt dix itq3 tl’or uttambea t1fiim am utt
‘ì‘a rot quzfibzhonorum decumam di ca
u ljfi nt quodfia t Sylla,Lutullup M de:a ma herculanea nuncupa tur. P lan. D etrax tt mquzt
p artem herculaneam. Abha cfique/i rarz mutterer uo:
l utt qua nthtl attingerent neq5degufi arent quodfitpra aram immol atum cjfe:.
D e Pudrcit1a Fortuna pro/pata Matuta Partir
Fortuna A ede ac de Vl t0P ublzto.Vel abroA cca Laurenti a Sepulcro . Cap.VII.
D H ercultt aut?Pudm t1am P atrindAedè'
,
abAemi li a condttnm habuzfi e fic tefla tufL1u1ut, Certamen tn S aceda Pudtcttta P att i
t ia,gua tnf oro B oa r i o , efi ot tum N on unam quid'
e'
,
fivdpluret Pudtt tttafil cr at a de: tn ttrbe,ajf m
m ant,qua fiquuntur,Prope rty ca rmena .
T emp la Pudzcztza qui d Oputfla l tty]èSt cutuzr nupfa qutaltbc t
Q v A-
R T v s s o
et Sex .Pemp bac modo.? udzcttta S ignum tufar
‘a Boa
rra, ubtfiamtl l a ed:fiet H ercultt rututfixcra nonî obt=
bent plebeta. o
\
uare tn utto Longo P udtctttce P l ebctaSacellum a uzrg
tne p lebe i a ex c:tatum efi Fortuna P ro
era Mam a A ede tfitcra5 tn eadem foro onfittutt Ser .T ullzu; .P rcjperam zdeo appéllautt q
uodtufitpfi) Cce ca nonf uzfi et htnc Outd
Ca t a Inhoc unono.:futt i lla utto.
E p autem In locome l ex'
o'eafl tenetfama,arufi
‘
ì
céfip dtx'
z e fumma nob i li tate i ll a ; futura; eo
rumq3 tufi }.ex i lla olea arcam eJfifafi am edq; con
dl tdtfiî t‘
tc’î qua Fortuna momtu pum manu m1fi ebii
tur dtq3 ducebantùr P lut. i n p rob.fi rzbtt Ser.T uflzurn
omne; afi urfortuna adfi rtpfij i? d‘
quaficbleua tusfue
r at ab anctlla matre adregnum proatef
'
l at htncq; For
tuna P rzn enzot Mafiula T emp la erexzjfi’a lt:
udconuertentu a ltud benefirer antu ; a lzudFortuna ui
denti ; qu…:fi abea not pracul captamur negocqr
a c rehu: tnhere amut Confiruxzt etzam Fortuna'
P ar=
ua T emplurn,quafidocen: homme; di l igenter a ttende:
r e deber e ne ea qua acctdunt qe afi panta contem.
nercnt.Lzutut tem oqu1nta dec. prodldtt. Q . Mam o
Phi l ippa rtet;z .Q . Ser.CeptoneCofiîm urbe duo;
a d1tuor nunttajfe a ltegt m a de Fortuna anguem tub atum cò
'
plun bus utfitrtt eflE,a ltegt m a de P rtn enta
f ortuna, qua ta colle era t,
duodruerfi! prodzgxa , p almi?in a re a cu r tam fitngutnom erd…P”"ll è ’ Matura!
A ede ; refi tl a pr…: a Ser Tull io longo tempor e
L I E E R
pn]? Camillo futt dedi ca ta qui 6e uekìmtinm
e am n,aucrar ,
Vtrttìfq; autem dere fi=flum eadem re
l ebratur dl e eadem ettammrendzoutruq; cede; exb.m
fi a efi eadem autb.qut a ltbt narra:Carutltum Car.exbelloH etrufco ce rt:gram: tul ljff tn ze ra rtum trec
'
ent:
m nagznta "HUM de rel:quoce re wdem Fartt: Fortumede manuby
'
rfm endam lorautj]e prope a dem etufd'
é
dew ; E tpr:moquzntw dec.m cede Mat…Matura: t.3
bulam t um hoc mdzte pqfitxm.
T . SEMPRONII GRACCHI COS . IMPE.RIO AV8PICIOQ . LEGIO EXERC I:TVSQ . P . R . SAR D IN IAM $VBECIT
IN EA PROVINCIA HOSTIVM CAE SAAVT CAPTA SVPRA . L. XXX . MILIA
REP‘
. FELICISSIME S ESTA ATQ,VE LI
BERAT IS VECTIGALIBVS RESTITVTIS
BXE RCITVM SALVON ATQ_VE INCO
LVMEN PLEN ISSIMVM PREDA DOMVM
REPORTAVIT .IT ERVM TRIVMPHAN S
IN VRB EM ROMANI RE D IIT CVIVS
R E I ERGO HAN C TABVLAM DONOIOVI DEDIT.
A f or o autem B om 'o ìna pìel mt Virus Publtcu:in A uentmum adtemp lum Iunonts R egu m dutentut tdem Ltututjìtprnofiendtt
,rum tnductt utrgmer ab
ipjìforozn chunm afi endenter publzrum quo tn lorofignatfi
’dem Velu5r1 propeforum Boan um 1451 nunc
cede:dm:Georgy rognomentom uelabro.Auentmuroli
ernt ab
I. I E F. R:fi ntbt€t
Qg tdmzrnre meu tot in una corpof eformdr,A crzpe uertumnzfigna paterna de l
Tbujìm egoTbufa r on or nee paenztet interA
P roel l a uulj ì tnok.deferuzflì fot o:Ne; me turba zuunt nee temp lo lector eburno,R omanumfirm efi poj]? uzdereforum.
H ac quandum tybertnut tterfua ebut, a ìunt
R emorum audrtorper ua da fimo:A t po]?u zllefim tantum concejfit a lummrV ortumnur uerfia dtt0r ab amne dem .
S eu gum uertentufrufi um percepzmu: miniV ertumnt eredzdzt e]je jdcrum
A]Eon1urfignu m ultzmomeo Thurm o,fine
ut bufi lttae angula plefi entthu: l ìadpoflruamur dex ternm partem ejm@deum inuer.i endnrum rerum :deflmercotune e]]è uult.Fuzt en
'
i pro
pe Innum nunc quadrzf rontm ,ukzA rre Opl f,®j Cera
rJr.01_nddgVertumnum, fi Ianum eundem tradidere .
Ctr.:n uer. lot ummnu:tki! uerbzn wu dfi ngno ,V en .
Mmmm a rrumMaxzmum uenttf
guzn un,oquo@gra:
du de quan tu:tua commaneretur V ertumna lta dze;
fiflur Vertumnodtfì‘ur rutu:fi rtte afîobrt menfi ee
l ebrabantur.Sex .P amp.refi rt Vertumnum Templumbabuz mM .Fuluj Fiam tr:umphantu pzfi ura da rti,
”
quod m MZ(0Tbuff o pofittt. P .V tflor .fi td efi quadIan: eerte a ltud e[]e ubbot quod marmoreum qua
drzf romg5 exter tn Velabro opznumur. eflentm pen'
è
Q_
‘
VA R TV 82.
îmegrum ut al: nlrguonautfllmarum imperatarum ef
a ta tum putem,non autem N uma utf a l ; òedztB ld.t um; aptntonem guttguefa ctlltm rtj]cuet a ttendere dl l:
g enterfi uelzt adea qua: dn‘?a fi mt fitpra , ubt de
e adem trafi auzmur templa .Huzuf uera tefluda gua tu=ar tantum pzlufirfiznetur,guatuor part.:rum tnfittutîìut dtxzmur , adquatuor ann: temporumfim:lztudzn
’
é
unde znfingulu frontzl m: duode\
czm lacuh fine fine
firoejpell antur ; qua uidenturfigntfica re zpfi;m dzui'
l
prma pzum Ianuam e e tanu: ann: m duodea nt
menfi:dtutfi .H trìt Ctr.de nat.de. cum in omntbu: zn
gmt,rebu: utm baberentmax1mam pnma en extre
ma prznczpemmjà mfim ndo Ianum ef e uoluerunt
quad ab eunda nomen e]?dedul'
l um ex quo tranfit16e:
perutue Ian: foréfq5 tn Izmmzlmr prof anarum a dmm
Iannaznon'
nnantun A eder .P .Afrzeam,fi B nfi ltt amS emprong adfignum Vertumm,prope nunc. S , Georgi n Ve l abr o ecclefiamfuyje,dacentL1uy uerl2a,qu;e exl tbr;a quarto det .guzntaz[unt base. T . S?pronzu: ex ea
pecuni a , ame tpfi a ttrtbuta erat ceder. P Af rtta ttt
paneueterer adVortumnzfignum , Lanedrg; ta=
bernar cantunfìar tn publttum emtt B afilzrdmgafariendam rurauzt
,guazSemprmna appellata efi.
D eArgileto D ama (for:;e Aequìmelìr, 67 Sara?due Sat ella. Gap. lX.
L I E E RRgìletu: afine ma Thufizineìpiè
'
: adMdf“
cell:theatrum te:mtnabatur Fa b:ur autemP tfì
‘ar prznc:pzoum T hufi 1fil l? Ca l zolo
inter cirr‘
umMnx:mum 0°Aum tmum
,dedux1t .Hu
im etymologzajè t ttndum Var. trulrztur ab argi lla, gazbi.»t zdgenur terne fine f a bula N am Euander f Ar
gum quendam bojpzctofi;fi ep:t gm cumde ezu5 cagna
r et tnterttu ut tpfi regnaret E nandro ba c nonfi nti .
ente joey zntellex erunt qut Argum nerarunt,rurBud
der fipuln umfi a t locum fi … n:de quo
poetafic aztN ee nan Za fircri monflrat nemu: ArgiletìImu: autem A rgzletu: adtheatrum Mart ell: fuit ut
‘
fitpra de Iana locumafiendtmur. l n bar una erant apjìcum Tabernae B tblropolarum prwfi rtzm qùn; Argi.
l etana: appell a t.Mar.hoc carmine.
A rg:letanar manu ba l ntare ta lverna ;
Cornelzum D omztzanzpatrie deentem D amîl ìuxta ut :l abrum babuifle tgflatur Car .T a t . tn qu
‘
afugienf D a :mztzanur delztuzt.Aequtmelzumfitb Capttolzofi atutt
Ltuiue cummqutt. $ulgflrufi zonem f tper A cqmmeltù'
inCap::olzo C7 uzamfi lzceflernendam dporta Cap:
na adMarttra dem lacauerunt
, Adquam partem c a
ptto indu af lzbro quarto bel .pu.znter Sa lw ar, ac por
tam Carmm ta lem cum A equzmelto, Iugartéq; utto aiafi era propbana tgm a lgfirmpta efle commemordr.
tertzo erufdem bell: lupum Efqutlma parta tngref:fi;mfreguentfi ma urla:: parte decururrzflè tn forum,
LIB E R
lot aj ent ul nfreguenr Senatur de reburpub.deltberdr et Intranet Infame: conf ugere. S .P .Q,
.R .per
Girru:quid unde dtfi ur 67 a … rei (Ei infi 1tutureCap. X,
Oeuturìde Cira'
t mprimìr de eo quì
prtmur tnj lttutur Max:mur ejl appeflatur,confintanmm effe tttdetur de y: quaedam
pmfarì non mmarem ut:lztatem a llatura quà‘
tp]btum locorum fidzr rogntttopa_[fit afierre . Czrcu5igttut
‘
ohm latur ubt Iudtrra t elelrrabantur certamz'
na forma ablonga adtnflar arcur,zn rzrruitu ha lten;
gradu:j} efi atarzhurjèdem rommodzfllmampnebenter
eta ut a lter a ltertur projpet‘l um non tmpedtrt t In me
dto camp:dua:meta part znteruallafi abant de autbuf
Suet. tta memtntt N am gua lax:us dzmzcaretur fi blatte mette tnque e a rttm Zaffi Inna t a,/l rn ex aduerjò con
fixtuta crunt Idem tn Claudzo Czrco uera Mamma
marmarm carrer:lrur,auratz
'
fq5mettr,qure utraq3 .
topbì
na l tgneafuerant ex rulta. Qta entm anno Pm,
uernum Raman: abfidel> ant Carrerer qut m pria parte a ra crunt
, pr imum a d1firatorfi rut,atl i
't gr55 tour
t erentur equz ne znde ex1rent , quam mugdlr a turfignum mtfijjet D zreba tur autem a rrusfeamdumVar.
g; a rrùmj} eflar:drr aedzfit attr tl n‘
ludzfierent 0 gr
(bi mmmmetasfi rtetur pampa,; z egut cur ment.lzu
Q V’
AR T VS 8 fF'
dorum uero celebra tzoner deorum fijl a eraur,figuz
'
d’
é'
obnata le: eorum ue!templorum nouarum dedzea lza :
ne5firnt ranjlztutt przmztur quzdem um atzonef
qua uoeantur munera S a turno a ttrzbutu: Ludt fi eni
a Lzlrero . Cm enfi‘
:N eptuno a ly'
a lur dy: un:
ryrue ex eauj î r firutt Stfiniut zn lzbru jpefìaeularummemortoe prodzdzt Ctr
eenjer,ettam tn honorem Cere.m relebratar probant Cor.T ae.kaer nerba . T an:
demfla’uta ( lr f enfium ludorumdre gut Cerert cole.
bratur Outd. 51t
Ctrru: en t pompa eeleber numeroggdeorum,.
"
P rtma'
q3 uentqfir pa lma petetur eqt'
ar.
t e Gere… (ud: non efl apu: indtre t aufteoSponte dea, munur
,promerztumq; patet
Ci rtenfit dtl l tfi mtgr i n lzttore
“
fi umznz: « agztabantur
in a l tero l atere p,ofi tzr enfi l m: Sedad a ra Max:mì
amur.
D e CirroMaximo.
Îrf um autemMaxzmum"‘
T arguim'
utn Pr i a
fi um inflztnjfi commemorat uzu‘
r ,e : D m
ny.zn lue r uerba Ex truî tt Ctreum —Ma tta
î’Ifarguinùtr quze]?Inter Auentmtnm P a lattnunî,m ea eum prtmurfan en; [Edelza eaoperta . prtmiì enni:
—jPefl abantflantetfitb taberna f ults ligne i: ba rundmìbu: arzdzsfulm . Longztudo a rtt efi tr:umfladtarumr umdm ndto lamuda quatuor iugerum Czre um -t
'
tm
nj
L 1 E F. Rrofirundumma lora Intera < a firundum unum mino.rumflagnum tnfirjì eptionem aquarum defi r
_jfirm efl,a ltum latumq; pede:dfn0.‘ paflq5,flagnum a d:ficatdt
fitnt partum tefl ura trtplm harum autem pautmen
ta habent utm theatrt: paramfitperflantta lapideafiddta ,tnfitpertarthtìfq; lgnea .Condurumur autem munum comunguntur muirem ma tore: mmm :
,adfiguram lunarem rta utfia tportu uguna a reulart:
,ex tr:hur , qua? ahunofimul omne: uerhere redudun=
tur of?ofi adwrum rapax homznum t entam (a qui
quagzntamtfltum. re ltquum autem mtnorum Interi?apr ìrum at habet apertumm modum forfirum equom
emzjfione: , qua:per unumfimul omne:fltmulum reclu
duntur.Efl autem a rea eiìdem a rrum ex trtnfieur al zaparam: untu: tel l urre ofitctnar tnje habenr,€a habttanone: fi1per ear per. quamfi mt tngre_]fit: (a afim
fi nuenzentzhur adJpefl aeulum iux ta quanq; o trtniìrta ut:nzh1l turhet totmzflm tngredtenttum ,
6*
aheunti
um Non cred:mur autem'
i eam amplztudmem, 67 ma
gntfirentzam quam defi rzhtt D tony .T argumrum a rm
Ij]? legzmm entm apud P lznzum extrufi um Ce
longztudznej ladtorum trzum latztudme uero uni.
u: rum a d:firyr Exornanztdemeep:Auguflur. Clau=dm: utdtx tmut rat tere; marmoreo:fia t meta
'
fqideaurautt Coll apfimz uera amplrorem elegantto
=
r imq3 reflztuzj]e T ratanumfi r:htt D ton.MotcHeltogdha lu: t a lumnt: puleherrmu: aur6q5 tflufi rautt eum:
gauimentum ex cryfieolafi a t.l îfi _
€nzm Cryjbcala ma
L IE E R
D e Templit eg Arì: qua:tn Ctrra Mak. ttel apudleguntur. Cap. XII .
Onfit: eanfilzorum deu: in circa Max. T em
plum hahuzt tel l o utdlenderetur te:Hum deher tum eflè .Ideòautem drea.
toCanfifimula cra rapuerunt Sahw at ut tegeretur mi
tum de rapta confihum.îfle Con-[ur Ù eque; N eptu.
nur dm tur unde €9‘
m eru:honorem (If f f ttfi’! celebra
bantur F lut.uara a tt Romulum cuzurdam det Aram
rondztamfithterra tn a rea znuemj]è ezq; deozndtd1f=«fi nomen Conj5 fi ue deanfi lzo eonfi ltarturforet,fiue N eptune equeflrtr t a ranta; tpjam re ltquum tempu;l atere , in equeflrzhur uera eertamznzhur apertrì.D iany
°
.
l thra ter tzopradtdttArcadt t N eptuno equeflri T em:p lum [ b lennemq3 dmn ranfl1tutjfè .Aram un a pafieaGenta rutdam arcano oceultorum confi lwrum due:,àq;t uflodt eonflrul l am quzhur nerbis tnnuìtCon amt ara
'
tantum N eptunum nero templum hahuzflè , neq; eund‘
e'
tyTEN eptumtm quz cut adjltpulart'
uidemur
V a r.uerha qmefi mt . Canfita lm dtfi a è Can]ò q:tiim gpuhltea ei deo 67 in a rea Max imo adara « erat
ah[deerdotthurfiunt ludt tllt quzhur Sahzna nt ra :
pta .P ra terea anno.M. D .XXVI.repertum fi ne!.
Zum in zpj5 (m a pOfldrumAnafi afi ae templum,tn ra
dm hur monta pa latmt tpji u: rire:fundamentt; inf lauarj r eonehzr mannu uarzz
'
kfl apzflu inu1eem
rm puleherrime exornatum ;fitbma:orzhur tau:
Q,VA R T V S 8 9
Ythìt latehat ruhra ptfl ura , na llam tamen utdehar una
gwem‘
,prae ter aquzlae efi
'
tszem colore t u ndtdam ,
Ém
terum t r1flam rubrum habentem tn tefi urlzne temp l iex hu1ufi e lapi ll tt €
'
J'
tonehtrf ahr efafl am qua tn lo
f a D eum patrem nunc ponerejalemu: hot templr'
i Ne
ptumfu:j fi confl.:nr erat omnzum opznzo.quod tum lon
e e}]è t remotum ahea parte a m uht Cor .T ae .zn de
%rtpttone urhzt Romult a ram Confi tollot autt nopaffi m non probare quod D tony. u1detur uelle
,mdelzeet, tÉ
plum N eptuno,aram uero fi on]òfmj]ì fizcram.agtan
qadL?a lztt Con ua lta N eptuno attrthmt Sex . Pò'
.
admanet celehra rtmuhgfitl1tar eJ]? m a rea
emo,quta tdgenu: quadrupedum prtmoputaretur
currìu,uchzm léq; adzunfi um.H ahmt Czreur etia tres
A rarfiera: unamMagntr dj: alteram dut P enati :
hu: . tertzam dy: Ce l—t (7 T erra: à quzhur o
'
ìa ori:
untur Hoy R omam Genta: P enam ,urhifqaprte
fide ; (a t ujloder uocant Lthert Lzhera q5,atmCer em Templo 1ux ta m eam Max:mumfedem Car .T a .
fi tfi t tt Itfdtm temporthur dum a de: uttufla tt’ aut
tgm ahahta: toepta'
q ahAugufiodedteautt ,L thera,Ltherteq3, ettam Cererzzux ta a rrumMax 1mnm .T ra
“adunt a ly Cajfium Cor . a dem Cereru Lzhert
,
P rojerptna qt qua era tfitpra Qtrt t tern ana: ,_ultratp]dr md]?oner dedzeauzflè eum uou1fl? t dj: eam re
I’f 0m’ip5f’m pro urhoP o humtut aduegfu tLatznar pu
gn aturue [ A tde Vener'
zf fa lta h‘
ahe l FahiurGarget Cor
t
.filzur a ltquatmatronae adpopulum [lu
L IB E R
pri damnata:pecunia multautt, ex quomultatitio a r;
V enert: a dem quae prope czrcum efi,f actendam cura
uzt.ea m bellomacj cnbzt tn eadem A edem q entuu:
Lucmta duumuzrodi catum.0utdtu: neroMercury t’
é
p lum ci rcumMaximumjpefl autfle. SoluFlo.
ra:eadem tn loca quoCererz: locauttCor. Tat .V erii
Salt: T attum regem a lteram a dem priu: dedi t auj è
tefiz: e]?V ar. l zu: narra:S imulacrum Fortuna:Se
tmfita tempore ma rcofut e
D eN aumachia CirciMax. Cap.XIII.
Aumarhia locu: ita appellatut,ofl auge
T d ; b‘
w w ; p a xaotv-
r o iddl quad rbi
na‘
nzhu: certarent N am loca Infiar lacuna:
rumfodiente:naualz:pugnu:fimulacm th: committe
bant adexercendam tuuentutem Romanum qua di
fi eret in aqui: aduerfit:hofie:pugnare huiufmo.
dt ludttra certamina nonfitlum tn ctrtz: uerum ettam
in amphttheatri: cammtflu ej e tefi atur Sue Veflzgiu
a utem tlltu: quamdtx:mu: comprehenjiim inter ctr
cumMaximum (a Auentmum adradice: ciufdem
monti: adhuc apparent.efi entm lacu: tb:deprefli uhar
tì: perpetui:aqui: i rrigui:
D eOhehjì i:duohu:Citti Mux. Cap.XIIII
Ì. IE E R
nunquc'
ìfignificahant integrorfinfit: tuîuf reifi lmtidin hz: t…:terzrn duahu: habet ex emplum . P er uulturem
n aturae uacahulum pandunt gum nuflo:mare: poj]e inte r ha: a l tre:muemrt ra ti one:memoranfli eczem apt:mella canfictentt:mdtcant reg: moderato: ,rzc um tocundttate a culea:quoq5mud/Zt debere ht:fi:
gnz: o,’l endente: @
‘
fimtlta plura D e humfmadt l ittm :memmtt Car .T a t .0helt/Zar ex laptde Slm l =the ej]? tradtt P lt.hac moda .T raher ex fimzthe fi cere
r ege: quondam certamzne ohelrfi o: nat ante: Salt: nm
mm:conferm a:,radi aram eru: a rgumentii tn e
_fiìgteel l ttafign1ficatur namta e A egyptt.P rzmu: omni
um r ex Methre: ohelzfium znflttutt Obelzfi o: autem,
qut Roma? nulla ctu1um opera aut rura ex ctfi : con:
fiat jtdThebtr, ex A egypttacirue urhzhu:perdufl or,ut idemP it. ea Mareellmu: te/l antur . l n a rcoMax ima duorum a lter al l uagznta ofl o era t pedum a lter ue
r o tat en: adhuc In na umachza ohrutu:.
tellure t enttt
grzg nta dodrantz: pret ter hafim quem Auguflu:e x Hm opolzA egyptzorum urbe tranfluht, nunc efi m
dua: pa rte:f r afi u: quad qui dem acctdtt cum pfi princep: erigere uellet. Ex czjiz: rege Semnefreteo quar egnante P tthagora:m Ey ptofutt.D e Fornzce Serttny i n Czrco, Loco Tuberonii.Lupa
"arthur.PompezD omo ; IuturnazFonte . Ca .XV.
E cora tu: autem czrcu:Max . eratFornire è
Sertmto ex cztata ut refimtLzutu:ht: uer gi
bz: Serttnut: tx ulterioreHzflrania ne tf t!
Q,
. V A R T V S 8 8
ta ta quidem triumphtfli e, qutnquagmta milita panda ar .
genttm a n n um tultt Ca de manuhy: duo: forni t e: .
anfora B oari o ante Fortuna:ce dem C7 Mam :Mutu…
tre unum mMaxtmo ci rcofi ctt ht: farnzczhu:figna aura ta tmpojiczt. He ltorumfamzltafutt haud di .ue: eadem autem temparefuerafixdecim m um: a d:
hu: T uherone: qu1hu: ut ludo: ell arent m ci rca
M ax . Flaminia lam: ahutrtutem puhlzce e[l danatu: auth. Va l.Max .Apud ci rcum Lupm arza ubi
meretrtculre carport:quaflumfaa ehant, undeM . C? ,
tttfld:praflrarepuell a: Fuere ettam na[l rotM pore ,
mter Ianum quadrf rantem,Tyli erim,w fiha .
lamgra wam peneadzpfitm ci rcum produfi a ci proflztutt:multerthu:. occupa ta ; ccr terum quamor ahhmt
annu jb lo a quatz: a dzficy: remanfi t area ruim:oppreffit.
“ Suntquztn ctrcofa tj]? tolumnamB ellzcam tradunt,propter Ou1.qua fiquuntur,mrmmaP raflam t i: tergofi mmum breui: area circum
Ej l 1l nnon para te parua columna nata ,Hmc]òlethaji: manu hell:praznuntta mut iIn regem gentem cump lacet urma capi.
N o: uero dra ma: Our.deF lamini o non autem de ctr
toMax a ntella j]? utmfra uh:de”
a rco Flami ni oag:tur apparet. P ompe:D omu: apud ci rcum, de quaP lt.fi t memtntt.H en ule:apudt trcum Maxzmum i n
cede P ompe:Magnt.Iuturnte aqme Fantem m Ve labroadhucfi aturtre putat Ful. €î a l1mfie è lacum znf o:
toRomano tuxta temp lum Y ejia ajuq 5 tpfitm fi:
L IE E R
luherrimam habitam Sed utdeclarauimut ,antiquaefi e loaca uel aqua dufl u: ut forni ce: ex finto quatirato in Tyherim u q; produt
'
l i,t lare ofiendunt
D e $€Pl l î6it Seueri . Cap.XVI.
Fquztur i njex ta partefitti : urbi:tertio ordine monttum Ca lm: quem tertium a ddi tumurb:fizpra demonfi ratum efi jtdpr1ufébìc
afiendamu:paura quaedam dtt enda occurruntde SenaTl rSeptl îpmo Ca Gonfi antini urcu i nter ipfiim Coe
l ttlm « a P a latmum montem ex cztatt: P rm: autem
quidfit Scpttìònium ut uideamu:,ifludno: admonet, qe
“
f
anni : ahhinc quatuor dum Rhodol numnata lem mihi
patrtam profiajì erer e]]Entq; uerba de rel:quy:urhi:cum (0tii l tlhttf
,(î conterranei:met: IAQ buhmo C7
IAC .fi aramut1a utm ,l i terati: prabi r
,a lter raga
mt,qui d eJ]et an a liquodRoma:ex taret Septzî3.
mum cui memini mehi : uerl n: rcfli ondert . lìfi Sept:%ini um magna qtue cl am mole: quadra ta qua fipt
'
é cm
gul i: i ddi tolumnarum ordmthu: inui cem ficperzmpafit i: inmodum quatuor parti ture amh1tur i t.:ut ca lum
na: quanto a ltzore: eam inore: breuioréfq3 di]]iontur tn cutu:medi o quatuor pan ete: loculo:quo:ddfan ente:ji:rgunt mjitmmoregum uel impe
r a tarum cò'
dehantur cinere: D uo autemRoma furj]? muenzuntur antzquzon:memini t P l i .ea Suet.qui a tt T i tii aptl
=
S epi i î miu_m culnculoparuo e: ohfcura natl
um quartoC8 e
L IE E R
iu:Septiî i njfrontijpi cio l i tt rehutufmadi legittim a
C. TRIB ‘ POT. VI.
COS . FORTVNAT ISSIMV S NOBILISSL:
MVSQ VE
M a le: entm qua fi:perefi,ita efi i nclinata ut iam ta
l apfi:ra uideatur .
D e Arcu T riumpha l i Gonfiantini Imp. Cap.XVII.
R eu:autemT riumph::le:i n honorem i llorum erig
ehantur qut proutncq'
: aut ex te
r t:na tioni liu: debella ti: rehu:Po.Ro fi l:citergefi i: , tr1umphum mer i ti ejfint aqua H i ll mll e:denomznantur . i n quzhu:fimulacru app:darum,fluumram numum i llorum quo:deuzcerant
‘
,in rei per:
petuam memori am mctdehant quemadmodii i nhi:
quzadhucfi.mt cernere lteet Sed urcu: trmmpha
l e: ante imperatorum tempora excztauztnemo utquo
r undam efi op inio neq5 antiquiorem,quam T i ti , a reu
in urbe uidemur. P l im hunt moremfi:o tempore ca pif[è narrat. pr iu: enim tri umpha lerfiatua:, uel traphcenponere fi lehaa oma tr iumpha le: arca: plure:. exhi : uero qu:hodi e Gonfianti ni ad angulum monti:P a latmt iuxta Amphti tutrum trmmphahhu: orna:‘menti: to cunq3 trophae i: utfl arj: a lia
ti :,pa rumn confi i cimui :fitperatoMeî
’entia apà
"
l utum pontem Ei Gonfiantina ipfò poji tum t ii hot
i”dl (€o
Q,V A R T V S 90
IMP . CE S. FL. CON STANTINO MAXIMO . P . F .AVGVS I
'
O Q VOD
IN STIN CT V D IVIN ITATIS MEN TISMAGN ITV D IN E CVM EXERCIT V SVO
TAM D E T YR AN NO, Q_VAM D E OM
N I FACT IONE VN D T EMPORE IV.
STIS REM PVBLICAM VLT VS E ST AR
MIS ARCVM TRIVMPHIS IN HGN EM
D ICAVIT .
In m a i or i autemforni ce,parteq3 inter i ori a dextri:(_J' fintfim l egi tur hinc .
LIBE RATORI VRF—I S. i lla FVN DATO
R I Q VIET IS. Superm: extrafi c .VOT 18. x .
VOT IS.XX. qua uota zn max tmt:fivmrat peri culi:
confii ttttu: quemadmodum apparat i ii q::zhufdammij
-
muti lati: ,_qu1ji mt apud no:.
D e Ca l ia monte Ca lzolo. Cap.XVIII.
OE l1ummontem ag erquetulanum priu: ap:pella tumfi t ihi tCor.T aa ta l i : Sylua frequan: ,foeeundùfq; tj]ì t Mox Coe l i um ci
Ca le Vihenna qu i dux genti:H etrufia f mt fidémi ii to act eper at ci T a rqui nia P r i/Za,feu qut: a lta: re
gum dedi t nam]?n ptore: i n eodifini tunt R et‘l e uit
difi’ntmnt Sex . enim Pamp.r:f ert Ca lenR omulo au
x i l ium Pf t€hulflî’aduerfii : Sabmo:. M autem V ar .
e6tra Latmii reg'
é hinc pqfiGa ly'
ohi tii q: rami: mi:M e
I. IE E R
v ita loca tenerent neg; finefiijpicione ej im,deduliotin planum, ab t i : utcum Thufi um appella tum ,
i deò ibi Vertumnum flare , q: i:“den: Ha run a
prtncep:. D e Coelu m: qui ci fuflal l tmt€ l i ber i effi ni tradul l o: uol a nt in eum locum
, qut uoca tur
Ga l i atu: xdefi minor Ca lm,de qua Ma rt. i ta me
mm; : M azar Coe l iuf minorfa t1gnt Catholu:
j i ue Coetzeotu i : efi ut dm mu: uht nunc di…Bud
ge lrfi.e a de:, tim D i ana , u i rgo_
enim ui rgini rej]i t. Inhoc a utem n ihi l a l iud memori a dignam fuiflè ma empra ter ipj iim a dem D i ana , quemadmadum de f r
tefia tur Ci t .@are adCa lmm reutfi amur .ag ii
T iber iu: appeflatiane mutata uacari Augufium i uf_fit auth.Suet.
D e Fauni Vencri:, Cupidint: Templo . CuriaHofi:lm .Cafim P eregrmz: D omo L a teranorum.
D e Cdfi antmt (a Sejòrtant P a l atto ae de Equo.
L .Veri . Cap.XIX.
N :ne tgitur Cot ly monti :darfo extatTEplum ctreulariforma nunc di ua Stephana,ol im a ero Fauno di ca tum . Faunu:
{
m m di .
Ru: atm-
a T W CPC q:uat e nonfzgm: futura o
fi enderet . Ex peregr ini: autem dy: quodam temporehunc]òlum Romani caluet e Manfione: A lbana uht
S .Ma ta i n D ommzce a de:.Veneri : Cupidini:
T emp'
um haudpracul ci porta N a ui afiatui l P .V i t .
L IE E R
D e Amphi theatra.S tati T auri Cap. XX.
Equztur Statu'
u'
T auri Amph:thea trum. Sed
pr:ufqaiide ipfi: agamu: pant a qua dc
'
i pra :
l ihandafii nt ut quidj i t amphi thea trum,cuiu: r eigrati a ex trueretu
r intelligamu: Thm trum
igi tur agra ra trah:tur etym
ologi a dici tur enim a mo
T °” 9ì fi>i* d l quod efi eli o €27 hahet hemi cycli
f ormam Amphttheatrnmautem oua lem
,appellatum
“E °T °” Xd ; Gw y…,quod e l c:reumfli e
fio quafi i n unum :unt'
ia duou:fi :ia Caflio. T i tum
omni um primum amphi theatrum i nuenifleputauit, t tu:
[unt ha : uerba Hoc T i t:potenti::pri ncìpi :diui ti aru
pr0fufifiumine excogitau:t a d:fie:um fier i (a cum
Thea trum hem:fir.r:umgra ce di caturamphi theatrt
'
t'
,
quali in unum i i:nfi .t duou:fima ret‘i e confi a t eJ]? no
mmatum quodfltecum etu: arena con:ludat ,‘
ut
current:hu: aptum daretu._fii atium Zaflaefl ante: aia
f at t/zu: uiderent dum qua dam prohx a rotundi ta: uni
uer collegerat.A t pr:u:.
amphi theatri
malem tn CampoMam a efiCar . T a e.
quam ah:llodefimatamAugufim max Maufii leum a di
ficaturu:defi rux:t,
mm i n Cafim: ui
t a c5memor at Stat:ltum Tuaram pr i u:T i to amph:theatrumpafi::flè a l ter:imq; deinde ci T i ber i o mchoatufidnon perfifl um In amphztheat
m autem multi j}i e
pra my quod publ ice daba tur cum htfij : pugn:hdt.
capite etici damnat: hello eapt:_hac mi/i‘
rrimo cer
Q v A R T v S è :
tamine cap i ti:difir imenfii bi re togebantur . Claudia:enim Imp.paca ti :Aegyptu: quum mi l i tum noi: p a t aua manu:rebel!aj]i t pa rtem i llarum occidtt pa t ternRomam m lfit tum befiq
'
:pugna turo:.Vnde mquzt Iu
l i u:Cap i tol ina: tr:fi umfit utprafic:ff entrt adbeiliiimpera tore:muna:gladtatmum uena tu: darentbreu:dicendum efi Mul i:apud uetere: d1cunt hancdeuot:m emf a fi am contra hofi e: ut nonjanguine l itaf0fl
‘
t’l l f’pugnarumfi uer:orzr utm quandamfortuna ]cì
tinrent h um: a utem adbellum Romano:debut e pu
gna: utdere uulnera , (7 fi rrum nuda : intercohorte: ne in bella a rma to:hofie: timerent neue
propter uulnera autfi ngumcm horrerent. E i u: a utem
fa ur]fim:mll:tutt cauj a confi:euer£it i tur i adbella exhibere injpel
'
l aruli :multa gl adi a toruin p ari a quà
q q; di ti or erat eop lura.D e pa rtibu: autem amphitheatri uide V i truui um.Stati ly Taur i Amphi thea trii
*magnam partem adhuc ex tare cernimu: apud ect lefiiiS.Crua : inhi erufii lem prope Mt'l ma ni a,quodef :
trux:tAugufio t iue: Romano:hortante,ut qu:fq3 praum bu: urbem exarnare n::eretur
,auth. Suc: «L‘1’ in
C ahgula narra t ipfirm prmc:pem munera gladi a tori .:pa n em in hot amph:theatro partim i r:fipti: al i quot
Aqua dufl u: cur inuenti @:bu: modi : aqua deduce.t entar cu:uji a, qui: pria: dedux i t quot aqua“de ll e .
L IB E RVaniam de dufi u aqua C laudi a locur p
q fi uIa t u:loquamur crebra'
q; m j?qa ennhuide aqua dufi ibu: .t i t ma tti a placet qua dîi
de y:pra m:ttere quot au/dm a qua: dedu . e nd: qui
bu:modi: tuiue ufii i ti qua pr imum quotdi“BC/î ! tempor ibu:m urbem dufi a j i nt inl €U1gamuf
V rbe enim ambi tu hominum numero a ufl apa ula tim dfluu:ohunc atq3 i llum locum appet
‘
édo,m:t
gna t intum par:ret ej i t qua cum longo interua ll o a
quam petere cogeretur max imumqafi’nti ret incommo:
dum cog:taueruntprtfi t ut ile hui t map:a i :buentreh:nt deducend:a qua: origo. Aqua eni ex omn:hu: ele
menti : morta l ibu: max ime efi necej]d:i a .quare Pindaru: a:t tpjitm optimam cj]? 67 ut a urum i nter meta l
la ca tm : prafi are e l ementi:. Adha c urbt:fi luhri.tati mamme cantu t.fia tur Frontina :. Sî i i thdctut am impera tor i : h erua pr incip i:fil l Romaregina orbi : te rr a rum domina eu:par efi nihi l
,
mh:lfi’rundum magi :finti !fi lubr i ta: a uf.dem a terna u .bi : aufl a ( afiellarum operam munerum,
l acuum numero nec mmu: adprma to: commodum
ex merem nto benefici oe e:u:dfi undi tut . nam :m
mundi ti arumf a t i e: zmpur:orfptr:tu: grau:ort: ceI: qu:bu: apud uetere: urb::mfam i: a er fui t li m:tema:: Buabu: autem modi:dedufl a: a rcua to ut:del i t et opere 0 fi:bi t rrane i: cuni cul i : i d i m i t.: de
e la t a t H:[unt areu: a ltd]imt ji:bleua i i in qu:bufi=
dum loci:pede: centum nouem i vi aquq_rum tii mula
L IB E R
tafit cop ia qua piibl:t i :, pr:uatz'
q nonfiat… ufibur,‘
auXi ly: uerum eti am uolupt:tthurjizflk zg per
quai cafiell a ; quibafq; regionibu:deduca tur . quantumextra urbem quantum i ntra urbem ex eo qua tttii
l acabu: quantum muner:bu: quantum oper:bu: pui
ci : quantum nomine cafitt i : quantum pr:uatz: ufibu:e rogetur @:dautemfit Cafie llum m aqua dufl :bar,Va lp i ana: i ta declara t Cafi ellum efi receptaculii
quod a quam publi camficfi ipi t. quam i taq3 da fia : aquarum adu:arum dmort:a nel reg:anum urbz:fine: per:duff: t rant c.:fi ella informarumfi:mmtta tt erant, a cqu:ba: aqua per digi to: ann a: modulo: a d:fieii : opet ibufq5 muner:bu: publtt:: ac pr:u:torii
ufibu:dm:debatur dCafieflar:a .I—Ìrat enim Cafiella.r ta: cafieà
'
:aquarum rafia: ut probatur epithaphiojì
quenti,uidelicet.
D
CLEMEN TI CE SARVM N SERVOCAST ELLAR IO AQ,
VPE CLAVD IÌE FE
CIT CLAVD IA SABBATIS ET SIBI ETSVI S .Infi lo autem lara: erant a lza aquarum receptaculaex quibu: tum Romana pleb i : f uflonum cor:a=t iorum a liorumq3 op:ficum nere/]i tat1bu:_fii ti:fierettum hart:l i‘t lgahdii l li i
‘
. I dem uero Fran cufiodi am
aqui: adhibi tam e]]è ,fic tefiatur .Tute lam a utem jin
gularum aquarum lorur ijb l:tam i nuenio,pofitamqa re
demptor:bu:nece[fitatem certuni ‘
numerum circa‘due
Q,
V A R T V S 91
8u:extraurbem centum aburbefimorum opificum ha
head: quidem i ta ,ut nomina quoqa eorum,quo:habi turiji mt in mm:fiermper quafq3 regi one: in tabula :
publica:defi rre ii t eorumq3 operam probandorum cu:
t amfuifi? per Cenfi re: al:quando Aedil e: inter
dum eti am Canfa l:bu: e am prauma am oha emfle a:
apparet ex eo,quodf afl um efi .C.Lufl atio CafiJ=
ti e CqfiÎ@antapere autemcura fue t i t ne qui: ti tolare
dufi u: aqua ram nec non cont ej fiim der:uar t a uderet;
cum ex mula : apparere pot: tum ex hoc quad ci r
cu:M ax ima: ne di ebu: quidem ludorum c:reenjium,
mfi E di li um autCenfi rum perm:fli: i rrigabatur
…An uero,qao: a
qua publi ca t antra legem quz: i rri:
gaflÈt publi cabantur, caru:re: t aujd .PEdl lt’! tura le: tu
behantur pe r ui ta:fin_ga lo: ex i t e qui in unoquaq3 utco
hah:tarent pra didue haberent bmo:praficere quo:
rum arbi trata aqua i n publi eumfi l i ret .P r:mu: aut?
M . Agr ippa pofi a di li ta teni quam ge]]tt corqitlari :
aperumficorum mant ram uelut perpetua: cura:
torfu:t qu: i am copra perm:dtnte defer ipfit qdaqua
r um publ i ci : operibu: quid lacubu: qui d pr iuati rdar etur Omnium autem pr imum Ap.Claudtii ex agroLucu llano a rcua to opere dedux:jff aquam,ab eodè
’
aa :
thore l i ter i : tradi tur qu:nouemfii lum aqua:fica tem
pare ti:urbemflare: efi t commemorat N un: autem
m Mtb?mfla fit Appi ci ,Amo
li :: V i rgo A lfi etmri , qua eadem uocatur Augufi a
Claudi a Ania Nouuf .ma autemfuermt ifia aqua ,
I. IB E Runde quotq; pafi um mi ll i ba r
,uelfi:hterrain uei
art ubu:ducerentur plut iba: tti ”bl f pfi met recenfi t .Sex .urra Raffam, eopafi er:or î quem D i acl i ti ani tempartba : urbemRomam defi r ipfi e puta: B lau nou?decem aqua: animadurrtt
D eAquaduflu Claudia aqua . Cap. XXI I.
m m Claudi um duo: aqua dufi u: Ca ligulainchaata:peg?cqfii*,ji e deelarat Fran.Alteroimperjjii i anno duo: duflu:mchoamt
,quod
apu: Claudi a:magmficenflflime con/irma… dedi ca.ult a lter i q:exfantibu: Cerulea, Cum a perdurehatur Cla udi a da tum nomen ha c bannate prax i:ma Mam a a ltera
, quoni am dua An:ent: a qua i iiurbemfluere ca perant utf a t:lmr appeflauombu: di :gnafi erentur Anta N oua: uoca t: ca p i t Sud .opera,i nquit, magna patta:a necej]dri a quei multa pe rfi :
t i t fidnel pra t tpue aqua dufi um ii Cai o inchoa tum.
M em:ntt€? P l in .hi: uerbi :. V i r i t antece dente: aqua.rum dufiu:nou:j]imum impendram operi : mchoati ciCa to perfi l
‘l i i:Claudi o qu ippe l apideà'
f’Xf f lfia
tatem omne: urbe: monte: a quantem ut lauacr:iimpleret Cum o: atq3 Cera lev:fonte: addufia r,erogata ad:d apu: ta lentumjéx agmta nnfl:a . l r efi qqua duflu: quem porta N a u:a per Coelj mani:: dor/um îA uent:num perdut tt Ca f tontiflnc:o
porta de t ij l i iutiane e:ufdrmaquadufiu:ba t le =
L IB E R
RVM A SOLO VETVSTATB D ILAPSAÉ
E SSEN T NOVA FORMA R EDVCEN :
D AS SVA IMPEN SA CVRAVIT .
In eadem aqua dafl u :ux ta hei/pi tale lateranenje, inter
pofi tu: efi i ndex .M. AVR ELIV S AN TON INVS F IVS FE
LIXAVG . TRIB . POT . I I II . PROCOS‘.ARCVS COELIMON TANOS PL…VRIFA :
R IAM VETVS FATE CON LAP SOS ET
CONRVPTOS A SOLO SVA. PECVN IA
R E5T1TVIT .
P a t tern a utem hu:ufi e aqua in Capttol:um Caraca l:1afu:j]ì dedufl umfi runt.Ex tant enim rama formarum inP a lat:um ufq; In arca a ero ti burtina , ha l faqua dufì
'u: ton:unfi o , prope a dem d:ua Marta i ii
D omimee,uetufi ate corrcfa firnt li tera ta le:.P . COR
,P . F . D OLOB ELLA c os c .
IVN IV S C F SILANVS FLAMENMART IAL EX S C . FACIVN D VM
CVRAVERVN T ID EMQZ E PROBA .
VERVNT .
A quam quidem pfirm i:Tra iano inAuentinum perdu:fi am
,T ra tanznomen accep:t aa:h Front cata: ad
ha c appa rentformarum uefi:gza apud S Pnfcam ,
in r uini : Therma rum D ecy marmar pauc:: anteanni :.fl%jfi… i quodFrantza:uerba , figu:fit abri t.
D e y:qua i ncertanifidemnunc in Ca lw monte ha:
Q_V A R TV 3CdP,XXIIIo
Ruta:prima:Ca: . palfi: Tarquinia Car :na dea T emplum in Ca l ia monte ex truxi t
,
fi crrimq3 uan reu:fi ci t,qui a cordi :benefici o,( a ia:diffimulatione habebatur idonea: emendatmni
publ:rzfiata: ex ti ti t Hanc enim deam uzta lzbu: ha:
m ani: pra efie credebant,ab edq3 petebatur a t teci nara,corda quéqsfi mtmtr:nfi cu:u:fi era ]Îi lua eonfer=
uaret Temp lum Claudy Caf . condztum ii c ]tdfitîno
, jèdpr i a: ca ptam ab Agr:pp.na Ca l i a mani e
N eronemfund:tu:defirux:j fi auth efi Suet.Mamur
r .:Formidnu:fabroruni Cafim: in Ga ll i a pra fìflut,D omani quam in monte Ca lmhabebat pr ima:om:mum R oma marmorei : ct u/l :: exornau:t,l . l n Cee
l ia D amum Claudj Cent1ma lzfutflè u i t Va l .Max.
de qua Ci t fi t memini t . Cum i n aree augur:um augu
re: a l l urzejfint T Claud:um Cent:ma lum qu:a de:m Ca lza monte habebat demoli t ie a: qu:rum a ltitit:l0offi cer e i aufii :cq: em:tCa lphur
ma:Lunat i a: . D omu:T etr:corum(inqui t Polito qut
duo,ex tr:gmta,tyrannogtfi ierut,hodiéep ex ta t i n m5te
Ca lzo; iter duo: luca:,ccitra Ifu?Metellmii pa leht rria.
In eadem monteIuny Senatori : D omani canfi:tutt Cor.T ae .Adduntur
,a tt fintenti a ut man:Ca l1u:m p2:
fierum Augufiu: appella retur , quando canil i: conflagrantzbu:fi la T thery
'
€filgl :‘
fl fl dama Iunq Senatori!initialai a manfij e:.Habm:,Coel:u: D omum. T .Clau
L IE E Rdy elyptihymnologi ,qum admodum in eia:
l egzmu:. Cornq D omum q,ut a lq uol unt prima:e ammarmorei: tabella exornau:t.Matri a li : Campur,i n qua [ i quando aqua Tyber1:Mart::m: campum oc
cupaj]?nt equ:r:afiebant tn Ca iro ci Sex .Pam. cal
locatur,fieut ab Ouid.hi: t armznzhu:.
A lten gr amzneofii el‘l abi t equ:rta campo
quem Tyber:: cura:: i r: la ta: urget aqui} .
(Lift tamen es l a fiforte tenebztur andaCa lm: a rcipiet puluerulentu: equo:.
Fu:tzn eadem monte MacellumMagnum.Antrum Cyt lopi : Spoli ar i um Am amentarzii . Sedde Ca:
lzofitz:. V ideamu: qui d latere ipfiu: quodA uent:£num reflizei t fit autfuet it
D e Appi a N oua uia . acde I Hana
m,atq3 % mm fiue Mam : f i de A lmoneflu.
Cap.XXIIII.
N fitti: urbr: defir:ptione difium gli conuall em Appiq ; u:am quantum ad fipttntrzonemfii efl a i dP a la imo, quantum uero
ada t t afi:m hyema l'
é,ii m6te Auentino
,Ca l:um di r ime
r e .Pom autem L etu: App:am Brundufium afqa pm:
da… ci porta autem adtherma: Antoni ana: N ouam
uult appeflar: Sedappzam e ti am intra urbem fa:ujq5 adGonfi antini a rcam innui t Spa t ti anu: in ea 88
qttl îòmllm Sruer:cum collacautr:t potuti tamen alt
quando
I. I E FR
prima tonjîdatu u0tum i n Ga ll i ar i t bl/ JH5 memini t (. i t .de na t .deo. M a rti ;
duo i nqui t Ser unum «u_a r im i ntra u rbem Pr ope por?tam ; yuafi (uflo.fl f
, tr anqui i i . a lta ; ; in A pp i a ut:extra urbem qua/i b:!îatom gr a a
'
1ut . Fui . uera
fi r ibi t duo ex tra portan f i e M a r ti ; temp la v num '
quatuor mz!u ryr a burbe auta n , a lteru rn p aulo ex :tra por tam quodfi ttuJi cur Sc r . dix i t duo
, ndt za e iui tempia unum q u rmz intra ur li em duoex tra : quod era t rorzfintaneumfrd
‘
m ipfiim ,A lmoflu.pe r ui am Ap; i im A uenwnz
’
q; ra di ce ; in Tyni ‘r lflum r longe ab urbe ad.Xm i l .pa t . in agro ma rtttmoori tur Appi i
'
q3 Ri uum uulgonunt nomi nant in quaM ater deorum Ca l . Apr i l i : anni ! a Ga ll ixjdt erdotibur a blm ba tur unde P upl nlmI]? locur ante urb.m qu: primum nafi 1tur in
gentAppi a qua’
q; Ita logemtm A imone CybefieP m 1t
, Ida w i am non remi nifi i tur a n mer. OuidiurEflIoruf , in Tybet im qua lubr i tui i nfìui iA lmo,Et nomen a m agnoPerdit ab amnemi nor
D e Thermit ingenere. Cap.XXV
H erma.”gr
weum e]? uerburn quodneq; lati :num nom en neq; fign lfit
'
a l l ùfl f ’fl uni ca di :
{Ti one t emperePate]! T .,
ta ii i um tun
Q V A R T V S 98
tumfignìficat N o: uer0lata quae t a lenti t'i ur aqui l ,dut
tpfi:fi loforni te t a lefafi o lauandi fitda tur deputa tafimt eadem nomtne quoGrit t i tber
ma r appeflamm P r ifi i namq5Romani ; {ei naudi uriìfuzfl? prope quotidi anumfc i i ; eon/ h t quoue! pul ire.r em
,fii rdéfqi ablue 'ent ue lfirdcrem prouoea rent, erudq 3 adi uuu rentdigej tenem quod tf tlél t q . rum
4 nquzt
l i t e ruaum pananem in ba lnea porm .
S ie pe tamen tantum caufii idfafî i tarunt,pro
pterea uel medi at r i ter di ue.< prìua i a ba lnea , fiue l auae r a&abuzflì , i llud a rgumento efi Ci t . T erenfl am
u xor :m m onet ut turet l a brum in ba lneo ne defit, (erfi oremg; fam Q Fra trem Afia: de ba l
ne i ; qua .< in A rzpinuti ex trui tura ba t Multa dem e
de ba lnea paula tim ex trufi a in; qu:buf . ad l i li i
tum p lebe Laua ret Pr imus autem omni um,S,rgius
Ora ta penfi l i afacere mflztut fi tu‘
:V a l Mary. ,
mm
m emora t R e pq/Îmodum adpr int ipurr. luxun am,€7
f ..fîum produt‘î a ewpere laua tra in modum ut a i t
Ammzanm prouznetarum extruere qua ; ibermu ap
pefla runt in qui bus iedifit andi ; nuflum nq modumnap menfi rm fi ruafl? ex i llarum quae nunc ex tantu efligur,fa t i!e unuequzfq; pote]?i udi t a re . Va r i a enimpropemodum i nfini ta babebant la t a uarj e afibmuoluptatrbuxdeputati quae dam ad t a lefa t i enda :
aqua:forma ci rculari ex quibui pe rfipbone s fifi ular ba lneit nedum in fi lo expo zm uerum e ti am
L IB E R
yenj îà bur calidamminzfirabant quaepofl lauatìonemi nuti li; per cana le: in mfi rwrem partem inde fi di.terranei r meatibus i ii Cloat at mtdel mtur Habfbant
T hermic eti amApodyteria, in quibue balnea "1nr i uefle: deponebant ut ofiendttPh.tn ep1flolu ba
,
bebant arca ; ampli/Jima:parti t iburfli a twfijfimt:t i rtunda tat eamer ata
'
q; firperbgflimu fornza butiedifiei a in ezreuztuhabente: in quei: diuerfi colori:marmorea? ingentéfq; columnae quarum quwdarn
fi anter nonnulleg uera ia tente: adhuc eernuntur, mqta3 adtemplorum ornamenta tranflat:e P auimenta uero l i tnoflra tii dinerfii [dpldlbttf confli ttua parietéfq;m armorei: tabefll: inmulti ; merufiat: Brant eti am
Xyfii , nemora natatoria papult , ludtt del iti ifqyexpofita Prolitereafrequenr in inermi: uerjabaturpr mczpésq; ad idinfi nite uenerant ut tum eo yromì
fi ue lauarent . Sparti anu; de Hadri ano publzee in
qui t , frequenter eum omnzbu: lamt . Vnde rum
ueteranum quendam notumj ìbt inmi li ti a dor]à m,€rt retera; parte: eorp
‘
om uidij]et atterrere pereonfîa=
tu: turfi‘marmarzhur difi ringendum daret ubi nudi.
ui t bat i (t i reofier i quodfi ruum non haberet firm:eum donauit firmptibu; Verum eum a lzodi e ed.
plum finee ad prauoeandam/
print i'
pi i l ibera li tatem
boe idemf a terent euorari eo: tuj i t a lium ab a lm
defn earz Tradunt autem M . Aurelmm Antoni .num iauacra m ixta praebutflè .Lauandtuero tantafuitC6mado Img uolugta: utfiptier indi e lauene_ ui
L I E E R Q_ V ART V S
fit in ea: ol im aquam dedutebat Sub thermu Antoni.nut ipj? no!n l ijfimum fia tP a latium
ruim uejtigi a utxfilpt tfimt.
LIB E R Q V IN T V S
D eAuentino. C« put.I.
Ventinue autem
(Olli ! quartu; i n or
d inemontzumfue raccoll . t a tur ; de t ut i
am51tu fo:m .t
t um mu!ta lì:pra dt:
fi afi nt rel /quam e,
ut qa zbur ced:ficytexornatu: nut
u ide amu; pr i u ; ta n
mon unde di t atur . Auentznum igi tur montem ab a ut:
bu: quae uej} aeri ex Tyb: rt iflut tubi tum aduolahant,
denommatum qui dam uolunt bint V l rg,
D i ra rum ni di ! domut apporuna uoluerum.
de A uentmo loeutur A lj rege A bougl fl ll'îî idr:
Of t lfò fipulto. Va r tamen di t i t inseri ti; Po. Ro.
S abi no: è Romulofit /Èerto: tfi îì a t t ep1flè montem,qu
'
éubAum te prouint i ce finefluui
'
a appefla runt Auenti snum Confla t e rgoua rtamp1n
*oner
Pofleajè .utat N éì przn ipi oAuenti nur difi u; efi ab auibu. ue i regeA borzgznum unde kune H erru
'
tt fi11um t ia t now en
‘
ei monte a erep1j é non prafi ttlj]? autb.Ser.IdÉEt Var. pofi na r i a: quarundam op ini one ; fiib.ih . Egomaxime guto abaduefîu nani ohm p a l udibui mono
I.IE E R
erat al: reliqui:d1filzq’
i u i ta'
q3 ebex urbe uia qui aduehebantur ratibut quadrantemfii luebant. Alj abaduentuhominum quod commune latmorum ibi D i ana:
templumfit eonflttutum Hutt autem monti Remuriaa ltquand0dir ete namen.Etquanqueî Sex .Pomp. refi rt
Romuriam locum {”E infi minoAuentmo, ubzRemu;de urbe eondmda aufli i t atutfuerat non tamen objia:quin totut mont Remurim appeflaretur , quem Romu.
lu: nemmem paflìuefi habitare fidfi (fl l tfif f fltfl efuoluit ufq3 adby!ernam D iony.autem prodiditAn
eumMartiumAuentmummuro t inx iflè t antra €topinionem,qui ut demonfiratum efi di ci t neq; Ser.
T a l kum nemquempmm a ltunt addi utClaudy'
tem.
para ufque kune montem tanquii auibu; objìoenie'
a
mimjirm intra pomerjfinee reeepijjà w are aut po]!Anmmj?atzm exdzjî u autfleundum Liutum
,ab ea
notti! multitudini datue non tamen url n addi tur efi.iuxta eiufdemGdìy
'
opmton‘
e'
qui uult urbanum dij} iìe iumpamerjjinemfaeere.@z autem in eofutflè tradumur kreuztor expanamur.
D e D iana,
'
Bome dere H ereuli; Vifi orit Iunoni:
R egime Manette Luna: Vi fiori te Mmm
tue Libertat uTempio at A’
ra l out: BizejCapJ I.
N uertire autem,
Auentini montie,qui Tyb:
rim dej} i tit fiatdiuae Sabina Temp lum],qua in locoolimD i ana ; adeamnemge “
gai:
I. IE E R
tangeli antur,neml i e i ba t uim i nterej]e unde Cie.'
erîrnm …t
_tur P L lodium q; aufi ufi t bee tja eru quae pra
fi lme Po.Ro.fitbantjìi a pres /inti a turba re a tq5polua
,
r e Spam m a : a tt H adrmnum iedem Bonre deve tr an.
[ MU]? quo autem non dl t l t In cr ep i dine adeundema ui um pertinente,ubi m m! di…A lexy,fui t H er eult:V i ti om templum, ab tobaud prot ul IunontrR eginee ex pa rte V e i entanie praeda
e dCama eondztmnde quo{èt und0bel .pu .m?tu»nemf am Li uiut .Sed H ert ule5 a lterum babuy]e di ci tur, i o i n loro ul nnunt in
ruini ; therma rum D eeg'
imper a tom etde/î a di uee P r ifim efi [ i ta In dor]ò autem Lume tonflttutt Quid. bi :t a rm ini li ur
Luna t’égl tmenfi ; buiur quq tempora menfi:F i n i t Auennni Luna (olenda tuga .
L i a iut . A trax eum uonta tempefi a rforem ex aedeLu.me quie ta A uenuno efi raptam tul i t Ifi t; autem
t e t tum locum è pertti t to; ograpbue url n: afligna rzfòle t mue rtum uerofiquentibut, ueluti Vi f?or i ie T ettipio quod a li A rt adibut ex truli um ab ezjde
'
mq5 {at ra e i dem deae ron/Muta narr a t E tony.M ineruet aut?dSex .Pomp. l unon i s uero è Va l er i o Max. in eademmonte tollot a i ttr LiuioueroLibertati t
,exmul ta ti ti ii
pecuni a tum a=reu t a lumni : flatut: pulchem mzt
à p a tre T Gra t tbi t ondi tum dedtt atum. tu
tu.: Atr i um a bHel i o peto Cor. cibego tmfiart.
buefui t refi fium amplmtum neuL/fime a Poll i one uttradi t Suet.trjlauratum,
de quo LiuiurΓÎ'È
Q V IN T V S r 03
to ,det'
adi t quintie memini t l m uer l*
tt .He t int. r ip]5 t
di ,/Zepta ta , poflremo eòdf/Ef flfii fll ell ,ut
e x qu . tuor ur‘
bam:tr ibubus unam pa l iim in Atr i o Libertati rjorti rentur Libertatem enim deam in pr imi s coluere Romaii i utpote Liberta i i t
ajfer i ore; H abui t Auentmut
A r am Ioui :E l zey ii N uma di eatam quae ab elu 1'éV a r .nomen a depta efi H akuzt M ur
( t te ut terem Aram nam pr ift i Venerem mur t e amW t abant,à myrt
o ei di t ata ne l ut a ly' prae ter mo
dum non mouerot a tfa tere t kommen:mum dummmi e defidiolum mafiuofi.m Iunonn Manette
f i derei ettam in Auentznafuzfl? , lu em Ca
m i llut autem diti a tor m eademMatuta= ma tr i T empli;(onfi tr a ui t . author B lon .qu i ex P un. refi rt Laurentiît
'
Syluam Ion fim amfu ijfe i n boe i pfi) ( a lle in ea
V a lentini anum,Ga llee P la t idictfil ium,mtefi fl um.D e
fylua bat utde Li uium.
D e Caco ttu: Spelunta . Caf . III.
Ari Spelunmm [irpra tedein diun Marne i n
fi laolagrwea qua p arte Auentinus P a latiumu idet ,fu ijfi pui at B lon.at
,l0tut , a tel iui .‘
n ullumj]:elun mpraefi
*
fir t uefi igium V l i’gi li ll )‘
a utè'
i n monti : t repulzne loromuxzme edito poni t li ti t a rmm bu5
Sta b a t a eutafil .=x pra nfit undiq; jax itSpelunt ie dorfi injurgi nt altiflìma
I. IE E RMelior efi ratio qrf aa t adTyberim incumli ere dumfi lidi tHant ut prana iugo l ieui
'
i'
ineumlreba t ad omnem,
D exter in aduerfirm ni tent t antuIfit timi:
Auul/Î1mfolu1t radzeibut inde repenteImpulzt impullîr quomax tmui infi nat wi li er
,
D iflìtltant ripov ex teri tu; a mm: o_uodfiplaeetj]i eluneam ipfiim adP ai attnum montemperti ner e non proecdzt quoda1t poeta incumbebat ad am
nem a lrejl enim locu: i llenfluuio adteli iafium,à T-
yberig3 e]?auerfi u. oy_wdautem Ser.di t i tTykerzm pert irtumMaximumfluxzj]e de a lia tempore quéquoHercule ; in Ita lian:uenit laqui opinamur .Si enim adHereulu adueritumref ere uoluniu: obflant qua: deii Vir. Liuio traditafitnt quemadmodum de
ruminahjìnbenta fiepra demonflrauimu: Arbi
tramar lgltlh‘Caaflwluneam eregione.8.Mari ie Auer:
fi na:cedi:futflo ubi fluuiur aet edi tqndmax im—
e pro
pe Auentino mon: ip]ì plurimu; attoflitur rupéfq; tota efi jì ali ra _lPelunt i ; aptij]ima quodmnuttD iony.prope porti T ergemtnamflaelunratn ipjam quitonfi ituit narrati:Hereulem Cacoelaua mafi ato,elunea euer]ì AramIoui tInuentori
’
: ereflflì et loroproximam , edm@fiwtempore tuxta portam Tergeminam ex titifle Came autem[èeundumfabulam Va lanifilzu:funp re ignem aefumumnomen: qui mi…omni a pOpulabatur Vem ar tamen babetJ7unc’
LIE E R
per qua:nequam fonte ; unco traneli antur . erat eni
l oeu i pr ie cep. in quem faci noroj i te . fl i ex ca rnifie aban
tur Suet. in T ibery Imp.funere A ly i nqui t,unt i'
i,
Gemona ; in Vi tel .T andem apudGemonio: rnunztfi l n i i s i fi i i
'9u: ex ca rnifica tui i nde un
to i n Tybei im . D omum Pbyl ldl ! apud D i a
nce templum P roperttut Phyl i s a ue nti nie quae dam efiu ci na D i ane r el iqua . Remar i a locur, ut duc i , in
Auenti na ubi Ramulm Remum [Epel i ui i qu andoqui dem u inam eum locum i lle ]?dba 5 deflmaba t .Therm a e D e ci anac in honorem D e cy Imp iì.S P Q .
R . tedificata i in eademmontof iti/fe uolunt ; apudbar Va rtanut . T r a i ani nero tum pr i u .i ti r iedi lî u i i ti
ni nea Fr ancifli A lbertini em: quzqua dam curfim de
antiq. i ta tibur urbi r i n lut em edidi t Fabulantur in
A uentznofutj]è Faunt P i t t Antrum Fontémqjex quobibtbant ata,; Numam i lli t uma appojì 0 ea:
ebi io.f afl ot conye i ifle in utncula ab l71.fulm mle l i cere didi cij]e .de boe autemfonte Ould. in Fafl.ita
mem ini t
Lucux Auenti no_fit li era t niger i li t i
'
t umbra,
pofl@v u ijb d i cere numeri ade/lIn medi ogramen mu/Ééq5 adoperta ui rentiM anaba tfi xo uena pe renni ; aquae .
M . Cato Ita lum Auentinam t o luzfl? Liuiut uera in
ea dem cum p lebe patrtlaut i n montem S acrumfi t decem trzb.pl . i reatac Cot.T ac. D i ni l 6
’!
rj tempare incendi o exufium e e,memorant. Ha ll e
Q V I N T V Snut autemde Aueni ino.
acea monte de y:quae in eo ambi iufue\
CQPOV O
N ter Auentinummontem Tyberi'
m,
.i t
urbz:mceni a,quatuor l a terum i ne qua l i i
'
i pl.:n i ezam coll oca umi ut in qua, baud p‘
raculmoenibm
°
adar l um bytma lempertinentibur,fitrgi t col:Ii ; q.em uu’goT e]?m um uoeant Qi?) cum animi re
c reandi gra ti a munrfit tntJfimu: un N ICOLAVSr em
, prot ap qut rerum expen entta fingul a ri
j'lde Ga llogz regi s aficreti t ex 1flzt
,moaddux:j fet efi
fi ntq; una AMBROSIVS r eca lca tur, ANTO=
N IVS quidam a li,bondl i uir i in quorum numerofu.t eti am BART .de forbi cibut di FRAN .ponttuc p lace n .(bor enim omne ; l i l e'ur i t
,bonejl i rmmon bu: ornato: i ntegerrimot bono
m t anja nom ino)rogaflè nt que,an coll i : ip]? ex f r agm enti:uajòrumfic
‘i i tum, in quiburPf0ll l fl ( l t€ tr ibutumP o.Rojef ebant eflEt coa ceruatui :r îfpondi inuetera
t am opzmonem ib’
am prorjî uMa n’… e nq a pud
al iquemfi r iptorem inuen i rifitbdi to: R omani ; tr i butajtd(ut eti am Blon . refirt)prouincta: m i lti quibu ; e a
ex igen . t cura efl2t exafi a'
q; l egionibut i nflipendi a difi r tbuendt
,ii i /i in m an um R omam m a l ent defir r t ,
Ca tonémqsVti tè'
ftm Afi am,Cypr12mq;
E R
mifll4m babita à prouincza l:bux mbuta non fifl i libti fa rni e fid]i
'
i ccul i ; infiimma nani: puppe geflautj]eea ra ti one longzflimi t all igatirfunibus, ut nau
cum nau: ip]è pergflì t fiipernatan:fi ber ofienderet infundodepofitum, tributorîlqapecunia Po.Ro.fi lua ej è t propterea me credere collem ipfiimtum quidem ej]e exfif?i li umf ragmentu at ex y:,quar
i n ea regi one offi cina ; babent1bu:,contulj ènt.quandoquzdem P lin. ofi endztfiflzlzum. max imumufitm
ore:, adeo ut deorumfimulacra, tornplo&q3 ipfit pan etti crujl am
‘
e'
ta exfifli l i.
bue confictrîtur,cuiurfii nt bie c uerba .Turiamimq3Eragell i : am tum cui locarat Tarquini… .P rifi utui : efligi em in Capitali a dedicandam fill i lem fuij fee am idea non mtranfitlerefiflder in fafl:gto templi em:quadriga: de quibutfiepe diximut.demf afl umHeiculem,qm bodzeg matericaurbe retinet.bie enim tamen efi igi et deum laue rant nec pwnttet no.: iflorum quz
au mm argentum ne m dyt qui dem confia ebrtfur . durant ettamnum p len t in loci ; ta lmfimulacra.E tmoxA t quzNuma rex li ptem coflegi afiguloruni i ii
fli tui t u m defunfl ijejefifi i libui dolq: (ddi maluere ma i or par.:bomtnum terreni… utztur uafi r.M.
eti amVar .figulot una in lacofuj]? i ndi ca i quucitVener?Myrteam zntcrfigulomlìt Sex.
urbi rRoma defiriptiobabet, in regi one primaCapenafum,!e Vi tui ii Vi triariorum _
Cum i tagi
rum
LI E E Rbnini nomini: tradi t etymotogtam.Pyramidet, inquittn A egypto tedificium in qu0afèruntur expenja fuj]Ei n tep a t a lli a cafi um ta lenta decem mtlltaqumgenta N animatafirnt autem pyrami der a zzo
T …; w t)eidefi atri ti co quod i lluc conduce} rex
penurtamfi ci tf rumenti per tatam E gyptum Ratio:n em ex c:dendt a imflatuendi pyramzdet docet l .
hoc moda . D i cantur p; ramider in eadem E gypto regum Permu te oczajà a cj lulta q/lm ta i io nepecuni ani
fi cce/]Bn bur aut emultr infid1antibu; pr ieberent, autne pleb: eJèt a tto/Î! Extat adbuc ex omnibu.c una '
apud portam li a/l i enfim miembu; urbu mclujdm quz
fuztfipulcrum.0 Cdlqfiptemuzrt cpulonum, quemadodii ba tufcemodi proba t indett o
C CE STIVS L . F . PCB. EPVLO. PR .
TR. PL. VII. VIR EPVLON VM.
Infirtur uera l i ter ie minore ; lgguntur breOP V3 . ABSOLVTVM. - EX. TESTAMENTO. D IEBVS . C C C XXX.
ARBITRATV
PON TI,
F. CLAMEL.FE HERED IS ET
PON TH I LB landat autem tatin; coll egq]Eptemui rum epulonumjEpulcrut
‘
n ex iflimaui t . Epulonec enim di cebantur quzepular dgr i nfl i tuendi pa to,/l atem babebanta utb. Ci c. tem a de oratore Horre a P a .Ra , c xxxx.i ter Tyberimfuij]e marmor efibflîim î
Q v 1'
N‘ T v 3 m a
ìiiii tà Martedi de Capoîuccl n: ta li infi riptic'
i
'
e
N VM . D OM. AVC. SACRVM GENIOCON SERVATORI HORREORVM GAL:
B IANORVM . M LORIN VS FORTVNA.
TV S MAGISTER . S . P . D . DA b a li a uera l a tere ba c leguntur .
N VM . D OM . AVG. SACRVM FORTV
N 55 CON SERV ATR IC I HORREOR.GAL
B IAN ORVM . M . LORINV S FORTVNA
TV S .MAGISTE R. S. P . D . D.ApudT yben m ,
i n eo ambi ta fui t bylerna luca:dequo. Qui d i ta memini t.Adi acezantiquu: tyberzme lucu:bylerme ,Pontifit e: ic nue quoqajà cr afèmnt.
Capenam autem opptdulum in eadem ambitufmflì quiJam tradzdere .
D egmetd que Sudan:di f?a efi,
Ioui: Simulacro.CdP. VII.
O]?Auentini'
monti:defiriptionem Ianitìtlr'
i
rel l a ordine]?quzdtxeramu: eum aut? cornma diu: re lzfl uro: adearn pa tternfitut tu bi:,
fili:! Tranflybe rinam complei‘l i tur regianem. Sur cedet
igi tur Efqmlue ; gua: ii mer idie fiue artu hyema l i nzaLabi cana
,aboccafi.ue ro ufq; adAmpbi tbea trum con
Haile. c c c c pedum lat i tudi ne t andem uiam comp lefiente Coeliomonte di uifimu: pria: tamen quant
0 5°
ìp/Z: aggrediamur,jdin ba c ipjii uia counaîle fue ,
r ig. autfi t bremter du endum.Abborn: l tqi% templi di nie Ma rne nome unde digi e]]ifirmw ,
aufli i ca.r t conueni en: eri t Ante Gonfi antini tr iumpha lem art um ex ta t antiquie mette la ter in a dimi di ata ro.tundtta: quaeMeta Suda: ii P .Vi ll ore appellatur 9ex ea aqua: manaj]?f ama efi quzbu: plebo ex prax im i Ampbztbeatrifi efi a cul i:fitim ex ti ngueret. In iru:iu: uerti ce Ioui: a neum Simul acrumflabat Illud a i
'
itbac loro notandum ma tore: adpercutiendum f eederaIoui : Simulacrum adbibere corj è eugfl'
é quod cum te :d1q/îtm e]]è e pr.e a pue quando cum longe pQfitl ! .gentibu:percutiebantur i nuentum eflutfceptrum teneninemfimulacr i redderet Ioui: cuiu:propritrum ea peragerent.
D e Ampbi tbeatro Tm Vtfliqflani ac de TempleFortunee, Quem. Cap. VII I.
Vrgit inter Co:hum montem Efquzlt'
a:A nipli i tbeattum uulgoColo/fi um appellatum quod medi a urbe ut deflmafle compat eratAiiguflum Vfi qfianu: ex c:tauzt ; T i tum dein
de em:fi l1um dedi cauffle oflendi t Suet .bi t uerbzt E ttamen nemme ante munzfic
J
entta minor ampbi tbeatrodedi cato ibermi q: l uXta celeri ter extrut'
iz:appa ratt]fimum l argiflimumqa dedit Vtr1q5 tamentdg/l pam Vejpafiana T ito etu:film ampbitbea.
i ; B i nfem forinjì tu: partimm uma:firui?urf per quamf uerant ingreflu: afi enjîr: Infingulz: ucro arcuburfiiper ioribu:marmorea fi atuae tum incruj la tione
figm: intrtnficu: ex trmficu: in qui bud ue.
roforni cibu: amm onta ex gypjo adbuc cernuntunjicbipfitmole dedufi'iefitnt Cloaca quibu:magna pa r:jiefi tnetur Caa ed qua
= ludo/ ii di ebu: li
tei: ope ri ebatur, locajEptem of?uagmta mi lita ca:
refirt.P .Vi flor.A tjìdenti um loca , cunei quà
l i ter eflìentdiuifi quibu: gradibu: fingult ordine:
adfide:fita: afi anderent,faa lm:ex Veronenfi,
quamRomano ampbi tbeatro terri ere l i cet .cui u:
,ciî ue.
tuflate,tum barbarorum inuidi a immanttate nut
gna par: euerfi efl oy e enim pemtu: delere non poterant impi a lancznaruntmanu quemadmodum in plerifa lq
'
: iedificj:fi cifle uidemu:. Ex tant A lba: in
bortu . 8.Pauhantiqui/Jimi ampbi tbea tr i uefligi a. For:tunte Equejl ri: E dem,apudampbi tbeatrum, ii FuluiaF lacco pofitani ej e Li uiu:fi cundo quinta: dec . bi tuerl n:dettam i Q Ful .Flaccu: cenfòr tedem For
tunte equefl ri : nouera t fatteba t entxofludio ne ullumRome ampli u: aut magnificentiu: templum e
_flÉ t,m4gnum ornamentumjl? templ o ratu: ad1efi urum,fi tegu:
l ie marmore ie e ‘
ént prcy‘ìflu: in Bruno: Iunoni: La.
cinte adpartem dimidiamdetegi t,idja i i :fore ratu: adtegendumquadwdtfif aretur. Fartunam autemplur ibu:
in lat i : cemp’a babuq]e tefla tur T an tu:fiptmzo l ibro.Inuia Labuannfuzt o_gieti:fi de:
D e Efqui lyt . Cap. IX.
Squi l i a: in p lui e:parte: c‘
i .M V ar . di uijt'
i :
{Je difl um efi qui a ipfiu: uerba nomo.do earum pa rtmm nomina uerum eti am un
de denominata fint Efqui li ce, declarant fiibtex ere bi c
nongrauabor S ecund.e inquit , regi oni: Efqui l i ti'.A ly ba:fi rz;fi runt ab ex tubq: regi :dufi at .a
ly ex.
cu l tte è rege Tull o e]]Ènt hui c Or igin! magi : conuent.unt luci ui ci ni q; ibi lucu:M ar i n , Iunom: L at ini a’
“
Baguta l i : l a r1um querquetulanam Sa cellum
Lucu:.Efquzltmduo monte: babzti q; par: Cm0n:fito antiquo nomine ettam infitt i i :Argeorumfi ri
ptum efific.0pp1ur mon:pr incep: efqu:lznum lutum
faguta lemfintfi ra quiejiebmoerum efi Oppiu:mon:
terti cep: lucii efqui linum dex teri or ma i n T abem ol a ell Oppiu:mon: qua dri cep: lucu Efquzlznum uiam
dex tm orem i nfigul i: efi. Septin:mon: quinticep: lucum pwttln? ex quibu; ?.Crfln u:mon:fix ticept,apud« dem Iunom:Lacintm
,ubi iedi timu: b a berefi let.Haze
a utem monttum nomina aduenfltzorum D ucum fugge,memor i a proditum efi qut eo:ante urbem condi taco:luere H i : etenim Va roni 0pinionibu: al ter i quidemfi.jfragantur Ouidy bie c carmina.’
A dde quad ex eubia: ubi rex romanu:agebat,o_u i niit Efquzha: nomina cofit:ha bet
A lteri uero.M .Cato,qut a tt E qui li a: ab excubq:,fidqua:Romul oLucino C CC.
I. IE E R
urmrtorum adcorpori:cuflodi ani fimélq; dignitatî,cum .T .T atiu:mfidefòczetatu nonfineficflncmne ef.
fi uideretur .Alq ab aucuptbu:,quodibi qui:qui lj:fli arfi : a tte: 1Huderentur.Voliittamen eam partem quie , ecundum uiam labi canam bmc adfi nf?orum quadragî
ta Martyrum C lementi:,inde ad. S.Petr i in V in
Martini in montibu: ecclefia: perduci t"
,Cari
narum nomen babuij é, quodLiui u: proba t,cumfix ta
beUi pu. inqui t.Medi a urbe per C anna:q ui li a: con:
tendit,ubi unum ab a ltero diuidi t.E t quann?bee t pa r:
anteq‘
; Ser.Tudi u:Efqui li a: augeret prima urbi era:
:unfia , ab ipjii refi e aufl, ncaturz uidemur
D e Carini:: Curia Veteri N oua.Cap.X.
Arincejîtnt €dlfi( l l fdfi d in modum Carinarum;qure erant intra templum T eflurz:, autb.Ser.Lauta:dix i t P oeta aut propter t legan
tiam mdzfictorum aut propter Augufium,qm natu: efiCum: neter ibu: nutrttu: in l auti :Ca rmz:.gx_eo in
locouidendum ne apud Ser.ulubrz: non cuni: fit le.
gendum Scr ibi t enim Porpbyrzo Auguflum nutn tum
eflè m aui tafii burbano i uxta Vel i tra: lacumq3 V lu:
brem appella / i quaq ut duct Suet.ue l i t ipjum nati
adcapi ta Porpby.nutr i tum,non natum fi i'i
bi t.Carince inqui t Var.poflea cerioni a q; bmc ori
tur caputja cree une ab Sterni te Sat ella . l n ea aut’
e'
par.
te Carinatum ubi nunc apudeadem.S Petri ad
te abfi lutjfi'dif?um efi . bat quid? D omu:Aurea Nebtoni:pri u:dedufîa era t ut tdi atur Mar.bi: carmini
but .
H tt ubi mi ramar uelot ia munera tbermat,
Abflu lera t nafir i: tefi afi1perbu: agerIn bi : the rrm: duomarmot t:frufln inuentafitnt, in quar um a ltera era tfiammaj i ulpta, cum bot mulo.IOVI . In a lter o uero.VESPASIAN V5 AVG
P ER COLLEGIVM PON TIFICVM FEC IT .
H int baud protul t tui: romanu:i n utneafii a Laoraontt: Statuarn reperi t,eafli eci e,qual i : Poeta defi ri bitur.de qua P im.fic momi ni t. Laoco
on inTm Imperatori: dama apu: omnibu: pi.
Fiume flatuaria arti:pm ponendum ex una lap ide eum l ibero: dra tonumq; mi rabi le: nexu: decoafi lq
'
fintenttafi cerefitmm artifice:Agefii nder,P o
‘
lydoru: Antbenodoru:Rbodj .N unt autem ui.
fitur i nV aticano. P a latmm V ej} i a T i ti apude a dem Therma: pojl qua: i nter ortum boream
infitpert i liomonti: apparent ruina ingente:T berma :rum ut uolunt Pbi lippi Imp u tdam putatfitpraiberma: T i ti ana: iuxta pra difîam
Martini fuzflì tberma:'
H adri ani argumenta q:
ibi repert.efintdua Statute Animoi put ri Hadri a
imp.dilefi iflimi 9 lacu:bodte Hadrtanelu: nient i:
petur . D omu:B a lbini inquitLampridiu: ettam nue
R ama ofiendi tur in Carini:magna poteri:, ab
t tu:f ami li a butufq3porfi’flîi .l n er:demPompnum,Dq
Q VIN T V S x I 0
inumbabui/]ie auth. T ran.tn in libra degrani
mutu i::ubi Lenza: Pompei libertu: gr ammatu am
D t Cimo D omzbu:Ser.Tq Aurea N e
rom: Vi rgi ac de T um M emena tt: H ar
ti : fimulqade Fortune ,Foelzcrtau: Temp l o.
Cap.XIIA autemq uzlzarum par: quae p lur ima ecclefire . S Laurenty
'
inf ontana imm inet Gli
uu:V i rbi u: e]? appellata ubi lucu:Faguta.
l i :,‘
quo in loco Ser . T ulltumdomum babuifle u{/iim
firpra ubi de utt o St elerato egimu: D omu: AureaN eroni: totum id[pa ty oceupa ui t quod e]? ab ea P a .l a tj parte quae nunc. S Gregory avdem eregione ba:
b et,refi
‘e ueniendoper Confianttnt
cit Carina: quoujmin Efqui li a:,paula u ltra .S. Mas
fi a M a i ori: ecclefiam,perueni'
amu: M ecce na tz:f.:tti ngamu:borto: quod proba t Cor .Tac.bi: uerbt:. Eotempore N ero Aniq
'
agen:non ante i n urbem regrejfir:efi quam damni , qua P a lati um Mecwnam bor.
to: contmuauerat tgm:propinqua ret nemtamenfi t potuti , quin P a la tium domu:
,cunil a
c ircum baurrrtniur i nfru .Crr terum N eroinixu: Épatr i ae ruini: ex i ruere domum,
inqua non tamgemmet ,aurum mi ra tulo ]5 l1ta pr idem, luxu uu!
gata quéa rua flagna in modum [b li tudini'
i
'
bmcfylua ini t—
apertajpacia prqpei‘l u:. Sut:
L 1 13 E R .
e
N ero.inquit domum a,Pal atioEfqurlra:ufq;ficit;quì
pr ima Tranfitori ani mox incendi o abjitmptam reflituta
'
mq; A ureum nominaui t Hunt:autem amplztudr.
nem aflendti i lle ,qui dix i t.R oma domu:fiet Vei o:migratew rrite:.
Si non Vei o: occupai i,!l ri domu:
T anta qdemfutt e i a: laxrta:,utparti ca: trip lite:mil tar i a:babert t i temjl agnum marr: i nflar a rcumfe
pi um iedificy: adurbrum rura in uper ar.
ur: utqi uineu: prifi ui : pluri/q; um a cum multi
l adine omnu genert:pecudum fi rarum . In cot te:
rr:partrbu: cunii a aura lita difl infi agemmi: uni onnumqs cancbi : erani ca natioe: laqueatae, tabuli: cbur
ner: uerfittdrbu: utflore:fifiult: unguenta defi{pfl:argrrentur pra t ipua comattonum rotunda, qua perpetuodrebu: ac nofl tbur
,ui t e mandr
,crrcumageretur
B a lne.e marini: albulr: aqui:fluente:.Huzufmodi domum cum abfòlutam dedi carei bafi enu: compra?:ut t quafibominem tandem babi i are coepif.
i ii cum: ueflzbulofi abat ut dix imu: etufdem prit ipi:Colgfl?u a lti tudine . C.XX.pedum ,qui eo defunflomutato nomine Salt fui t di tutu: bunt Z enodorr
'
i
Ga lli a acci tumfi’ crudi tBl i n.fia tuarumqà ma
le: turr ibu:pare: to uocari . Sex .Pomp. ii prima'
i
neutore Coloflirm denommatumfi rrbrt. l dem l .com
memoratN eronm in domo aurea Ai dem Fortunaemt lufiflè qua ex lapide phengite tran:lucen: for1bu:e largi:_clarrtatem drer u nu: baberet bi ntq; priu:
I. IE E RD e Bafilica Sifimini. Campo l’oroÈ:quìl ino, l iica og
'
erquetulano, Iunam:Lacintae Martin a:
de Fano AraMahe f ortuna . Cap.XIII.
Afil i t a S ifimini cini: romani apud cedem
b S .Ma ria:M aron :q memorant. Camp:?nero Efqurlrnum ab Efquzlq: denominatu
propeMeeoenatr: turrim inter montem fi.peraggereurbi :ma ma
, quo i n loco apud prrfio: cadauerd
fipelzebnntur bint Ci t .
‘
a i t Senatum cenjì re utq;
rep.ex ifiimart A edi li um turulium edi£l um quod def uneribu: babena i Ru
fi funer i .mittere ti tiq3 locum]Epulcroin campo Bf.qui lino C P anja Co:.jEu qua in locouidetur pede:i ngrata quaque uerfii :defignet quo Ser. Sulpttiu: in
fi ratur : quad]Epult rum \
lpfitl .‘ l iberoruni , pafitror;2mq5t tu:fit Hunt autem campum nunc Facalum
uocant ab anti qui : ufirmt: N am prijifi t adaueraibi t amburerejolebant : emu: rernidor t um urbi ef:
fei perntcrqfijfimu: Auguflu:jluduit aerem emendare S P Q ,
R confinfit t ampam i llumMe
ca natr concej]i t ubi i lle , ut dix i borto:fiio:fia tIn bi :quidam firtbunt inuentum marmor cum indicekii iufmodi . CVRTIA L . PRAPIS CVIVS
PARS D IMID IA HVIVS MONVMEN TI
CON CE SSA E ST AB C MECOENA
T E HELIO SIBI ET P CVRTIO
Q V,IN T V S x i
s p P COL MAX em o ET TI,
IVLIO AVG L GLICON I ET SV.
1 3 P05T ERISQ_V E EORVM .
Illud autem notandum P li . ue lle,ante Sqflam,nemi
nem t rematum ej e , etimq3 idea cremat i uolugj è
qui a r e l iqui a. M ary apud Anienem tum dift ipei t iiuflifl?t ; ucreba tur nefitte boflibu: i tidem ludubrzo
efle nt . S i de pa tr i tj: intel/igimu: uerum efi ,nam
p ri n: cremat i tonfi.euifle oflendi t T erentiu: i n And.In campo Efqutltno Claudin:Imp. ciui tatem Roma.
nte:jÉcu'
rzpercufit Forum Efqurlznum in
pranu: . D um Mari u:,
Sulprtru: ad
Efquzlznumfomm idi ot turrunt.H te c autem pa r:,quie
pertinet ad( allemV iminalem,babui t Lutum % erquetulanum Iunonr: L at inne . de quzbu:jìepra,fi tflapud Outd.bi: carmzntbu:
,fit mentra .M ontefi.b efqutltomulti : inteduu: anni:Iunont: magna nomine lutu:erat.
In etfdem Efqurlj : Fanum ,A ra Malte Fon
tuna de Fano memini t P im de Ara uero Ci t .
i n l i br.: de na t de bi : neri n: A ram M a lu:
Fortuna in q :a ly: mdtmu: In eo autem [irpert i lto Efqmlr.rum qui imminet temp lo . S I.au=r enty in ci rcum putautt Fui . a rgu=
mento in a rci ia oflendant Sed
conua ll1: i lla i nter V imina lem Efqurlra: nonf a c i lem locum
\
ctrtopreefla re utdt tur .mtereluliflh eni
V i tum P a trm um nelfiiburrie partem ; neq3 magi:
I. IB E R
t it t i qndmaximarumdarnorum i llafim!ueflrgia;c'
uni
ibi Ser.T ulltu: babitaueri t babi 1aueri nt P atr i tjbqwbu: urcum nomen adeptum eq]? ofiendrmu: In
e a . autem ma,quae adportam Interaggere:duceba t, i n
ipfi: T arquznj agger1bu:,GwdranrArtu:jl eterat,marmort i : ornamenti: trtumphi t infiulptt: confl:rtuu: cu
i t:man nara adP a laty . S. Georgy i n D amafii fiabfint[ l i onem f uere tranfiata.
D e CliuoSuburrano Arcu Cali eni‘
. Macello Ly‘
.
bi te V i a Marj T ropbazi t.Ca .xn l I
N capite Suburriefiqtur cl iuu:abip]a Subterra Suburranu: appeflatu:,î E qui l i a:f a ci lem
pra ben: afi enfum.Rdia max,apud
V i ti,oteurri t Arcu: triumpba li:Ga li em Imp ex ti
burima lap i de baudmulti:OHMMÉ ÌIIIIi rtfigni:,i qua legi ur tantum bi t ti tulu:.
GALI EN O . CLEMEN TISSIMO PRIN C IP I CVIVS INVICTA V IRTVS SOLAP IETATE SVPE RATA E ST M . AV
R ELIVS V ICTOR D ED ICAT ISSIMVS
N VMIN I MAIESTATIQ V E EIVS .
P roptfui t L bue fine,ut]a rt.P .Vrfl or Liuianr
'
i
M at t llum,it quodamM acello denominatum qui in ur
be l atrocrmum exerceba t, quodamna toCenfi re: Aîmi
l i u:, Pe
'
utu:fla tuerunt ut domu: eru: publtt art .tue uenderentdrqa ibi tbfiinia autb. P lut. in Prob.
Var.
I. IE ERci : eminentioribu:£ a l. de P ompew . D ouifl i: H ifli a=ii i : tropbce a in Pyrenner
'
: tugi : conflttutt
D e D ant a E lrorum Sace lt'
oMariano R egi one T a.barna l a T i
'
i ermz:, D omo Gordzanz.Bafilrca Cay,Lucy a t de P a lai toL1crntano. Cap.XV .
Omu:Aì liorum i nqui tVa l. Max . tibi niit
d fi t a r1ana n.onimenta S acellumMar tanum , i n qua i llud . S C de redini Ci te
reni: in pa trzam L entulo Co:.refi’rente f afi um efi.
H inc ea tota Efquzlmrum par: qua efi pl ana,Efqui lia : i nter Cat l i um mantm ,
bafilrcamq. La teranerij i m, uergtt . bodi c di ci rur Merulana pro M ariana .
uetere: regi o T abernol ie di t eba tur , ut refirtV a r . bi :uerbr: Efqurlmu:dex terror ura T abernola .
Afintfi ra ura P r ienejl ina prope. S Eufiby tem
p lum Tbermce D omu: Gordi ani Imp.fuere de
quibu:Capi tol i nu: i ta loqui tur D omu: Gordi anorumeti am nunt ex ta t
,u1a P r iene/l ina ducenta: colunma:
unafl i lobab en: Therma: qua le: pree ter urbem,nufqudbaberet orbt: terra tum. quod rui na: multa
,at
ingente: e ti am nunc ofi e i ,dunt. Inter portam Efqii i linam N c8ui am baud procul Zi mcenibu: uetufii ,infignzf:p a dtficq rui naDflyefi antur i nter ha: con:
camera tutforni x pene inttger qua po]? P antheumittiflu: nunc in urb e ma tar locum kune Ga luty tber=m a: nulga uocant . Fui t autem mj gnz:_zlla Bafilrca ,
Q V IN T V S x4
Partien: quam Ca]drjîrb nomine nepotum Ca'
jLucy
'
erex i t. B audbint procul, iux ta. 8 B a lbim2tedem ad P .leatum f uit Pa latium L icini ani
‘
i .
D e AquaMarcia fiue Tra iana Ifidi t Temp la.Cap. XVI.
Que autem M a rene dufi u:firper T aurinarntr anfim : portam per Efquzlznum camp ii adD iot l iti ani Tberma: primum
,de inde in pro
x imo:cofle: ut uel lrgza ofiendunt perducebatur dea qua ip[ti [ i t loqui tur P l in.Cl a r ij]ima aquarum omntiitoto orbef ngort: , fi lubr l ta l lq pa lma pra t aniaMar..
e ra efi ,Îter reliqua de li munera urb i tr ibuta Vocaba=
f ur l2i8 t‘ quondam Aufi i a Fon: autem ipje P i coni aoritur i n ultimi :montibu:P e lrgnorum tranfit M a r.
fi : Fuci num la cumRomam baud dubi t petent .maxfbecu mer]b in tiburtina aperi t.P r imu: e am inurbem aujpi catu:Ancu:Martiu: unu: ex r egibu:. Pa
fi ea oQ… Marczu: rex i n pra tum dedux tt, rur:rlfq;rdlztui t .M Agnppa .Fronttnu:hanc ma Va leria adn n
’rartum . XXX[ Il j ito tempore i n Auenttnum tì
T rai ano dedufl am ab eodenomma tronem babuifj i:doce t Mam amq5patiti relzqua: uero a ly: uj i bu:a_flignat.P lrn. autem na tationi V i rginem uera taflu
praflttzj]ì j i n bi t Infrantj]i rtzoautem parte EIquil ince rta leg1tur .
IMP CE S M AVREI…IVS AN TON INVS F IVS FELIX.AVG. PARTI-î .MA
P 3
LIB E R
XIM BRIT MAXIMV3 PONTIÎEX MAXIMVS AQ VAM MAR :
CIAM VA RIIS KASIBVS . IMPED I:TAM
'
. PVRGATO FON T E EXCISISET P ERFORATIS MON TIBV S RE STITVT A FORMA . ADQ VISITO ETIAMFON TE N OVO . AN TON IN IANO IN
SAGRAM VRBEM SVAM PERDVCEN .
D AM CVRAVIT
IMP T ITVS CE SAR D IVI . F. VE SPA
SIANVS AVG PONTIF MAX. TRI:
BVN ICII'E POT ESTAT . IX IMP . K v a
CEN S COS VII DE SIC RIVOM
AQ_VAÉ MARCIE VETV5TATE DILAP SVM REFECIT . ET AQ VAM Q VAE
IN VSV ESSE D ESIERAT RE D VXIT .
Hum: autem aquae Cor . Tac . i ta meminit. Luxu:cupidomfami am per i culum N eroni adulti ; quifi ncem a qua Ma rt ine ad urbem dedufl ce nando tri te];fi r a t Ifidi: temp lum in regione Efqui li na ponttur iì
P .V lfi ol'
é’o
D e Suburra D omo Cafi rt:,
Lelue di de uica
P a tri ci o . Cap.XVII.
R i ufq3Vtmina lem ( allem afi endamut, paut a qu…e dam di cendaficntde Suburra, Vi
to P attm a Suburra igi tur princip iumbabu
I. IE E RD e Suburra P lana Temp lo Si luani teflamentomi li tari Iatundt. Cap.XVI II.
Imma li: autem coll i : aboccafit pat tern oggi..r tna lt: appofitam habet ua i nterra teri
ti P l ana:Suburr iefui t nom'
é,ub i
,a d r a dice: ta
mi Vtmîa l i:ferme'
IEpir'i,
exci tig'
è tum ex ma rmart:f ruflo ipfiu:di ui memori .am cdnttntntt tum ex mi l i tar i tdi amenta in Lufitani a reperto didi cimu: quod pulcherr imum memo.r a tuq5dignam l e.c os i S imonetti: Epift . P lj iiur i en.R otta auditor i: cl art_flimi moni ti:, tiburi brc fubi ii
gere
I OCVN D L
GaGbllu:Fauoniu: Iotundu:. P .Fauanu.F.
qui bell o contra V l r l ul um octubui Iacui:dii,
P rudentemfilio:eme‘
, Ql intl d Fa bi aconiuge mea orto: bonorum Iot undt pa tt i: mei,
eorum que m i b i Ipfi’ a cquifiui ben de: relrnquo.ba t tamen condrttane ut ab urb e Roma but ueni ant,
c]]d b int m ea intra qutnquem tum exportentma L ati na cond.mt
,m fipult r0 i uflîi meo condi to
mea uoluntatt In quo uehm neminem mecum neg
firuum neq5 l ibertum infi r i . E t uelzm o]]ci quorumcu.
fèpult roj l a ttm meo eruantur, tura Ro.]Z’ruentur
ruuma iorumretinendi:uoluntattm\
tefi ato
Q V IN T V S x 1 6
t i:. E tfifi cu:fi certnt nifi legi timte arzantur caujctueizm ea omni a. qua filq:mez: re l inq'uo pro repa r arida temp lo de i Si luari i quadfi:b Vimina le monte ell,a ttr i bui M anefqgmetdPont.Max . fi ci Fl amtnzbu:
D i a l ibu: qu i in Capi to i nfi mi opem imp lorent ad l i :
berorum meorum impi etatem ul t ifce ndam . T eneantri r:
q5firct rdote: de i Si t'
uant me i n urbem refi rre je:
pult ra me m eo cantier e Va la quoq3 Verna:q, qut domi
mete’i.nt omne: a P raetore urb ano l i ber o: cum ma tr i
bu: d1m1l‘l l, Jl i ngtdtfp l ibram a rgenti pur i ue/lem
unam d'
ar t .In Lufit .nza zn agro.VII Ca l .Qi i nti lfl ,
bella V i r i a ttno. D e templo Si la ani memi ni t Vopijtut .In ea dem autem ua llefuere D et em T a be rna i ta a nu
mero denominata quemadmodum apuda dem , S, Agatbie efioj]i ti bur tini l ap i de: l ndl f uî
'
l h.t P uteu: duneP rob.e quem P robafeci t zuxta a dem.S.Mar ia to.
gnamento in Campo.
D e Vtmina lt P a lati a B ety Lauacro Agrrppince
Thermi :Olympi adi : N oua.z a c de D ama.Q_.Ca iult.Craffi Cap XIX .
Imtna lr: autem inter Efqudta: ii . M Var.connumera tm
’
collémq3 nan montem appel.l a t ci Ione V tm1nea q: etti: a r ie ibi e[fine
,
q: ibi urrntna nata A ngli/l a t?! ,(tdoblwgam or.
mum habere mjttu: urb i: expofitione uifiim efi . l n prima autem elmo apud S Laurenty i ii pan i : pet its:
e
L IE E Rcedem D ecq Imp. P a l a tiumfan]? inuenio rui.
na: i ngente: oflendunt Hra c handprocul i n ea par
te qua: S V i ta l i : delpi t i t ecclefi am . Lauacrum
Agr ippina:matr i :N eroni : ulnfirpertorrbu:dm: duoJimula t r a B acchi repertafuem cum bot i ndi ce.
IN LAVACRO AGRI-P PIN AE
A t,
‘
qua Suhurram, ThermaeOlympi adi: ponutur ab
j : qui B earzL aurentg gefia narrant. N ouati anie ue
roubi S Pudenttanre templum B lon.tamen una:ipa
tiu: putat quédua:. Sed0'
ymptadt: tn monti:j ìipert i l i0extant ue/l igi a adradi ce:nero N ouati iqua: par
canale:ful iginafi qui nunc fitnt in eadem,
endunt.H abutt Vimina li : i nter ca mera, tre:
nobzld]ima:domo: unam .M . Crafl a ltam Q .
Catult i lli te: qui cumMarroCrmbra:fud1t a t Capìtolq
°
tegula: mauraurt T ertiam uero.C.Aqmly equiti: romani quem clar iflimum turi : ciui li : firentut fi .
t i t harum damorum ue/l igi a ex fundammtt: uineti :t ontefl i: in dar]b eru]dem monti: adhuc cernuncur In
eadem codefiebat ol i mjacrificium nomine f agutal ut
memor iaepr0didti Antrfitu: Labto
D e Thermi: D iat lrti ani . B ibl i otheca uulpia CampaV iminali .Porta Interaggere: unlle % !f l tl dll .
Cap.XX.
Herma D iot l i ti ani i dorfirV imina li:maio.r i exp te di rutce adhuc cernuntur .Farni
te: ta
mfdpl ij]i ii ii et colina,atqs ci came
L I E E R
quam autem infimoj îzmptu ex truerm'ur a’ou =t Sem!
l m uerba . A t nunt gut: efi quzfic i amm fixflmeut@auperfi btmdetur , fi brtu ; ntfi pa r l ate: magna ,pretzofi: orbtbu; ref ulfi runt
,mfi a lex5drma mar
mara numzdta t ddìznfi‘a [unt mfi thg/îm lu=
quondam rurum m a ltguofl; efî uculum temp lo, pifima: nofiru; ctrt undedtt m qua multafi dattane corpara ex umm:zta dzmtutmu; nzfi a quam a rgentea epz=tonmf udarmt adhuc p lebe… fiflula: laquorfq adrum adB a lm :ltbertmorum peruenero.
"quantum j iu.tuaruq tmntum :a
'
umnxrum d? mhz!fitflznenttum
fidm omm m tumpofitarum,tmpenfie t au/a . quuntumaquu
rum yergr41ut tumfrtgore lubenttum.H îc Iu lm;Capttolznu:.Lauutra m modum prouznrtug: extrufîu.B tbitotbecam aut?Vulymm H adrzanuf m D tat ltt14nitherma:Fofi … m ea ltbra: lmteo; elephantm6fq3,prma pumgqfìu, S C. tonfcrzpta,auth. F allzone,…da
bar V0plfi tt! ttumemmu .Vfi ufum praea pue ltbmex biblzotbeca Vulpm,mtm meu tbarmz: D todmanu ,
a lzfn B tblzotbet a uulpza elqvbantmz pugl ia… in
(Exte arman ofit: Suut qu:hmfit mnflttuth n'
é Tram:
no .zfi rzbant . In ume; eni pofita Inter zpfi t therma l
unì adpartii N umentamì ducentè', me]Pafl ante mp8rtum efi Savelli; rum; tqfludom morem mucha ma:rzmefculpta, ex duobuyf ruflty marmo… ( undtdtjfimi,f anfictt .butu; azît ornamenta t0fi t?platut cut deo effi tdtt a tut null o potutfigno c5prebendere.q f tbermar,fi;b aggere Targumy,Vtmmults Cnmgu:uq adT‘ÎÎ
Q,V I N T V S I I 8
uia dijfunditur,ubt porta Inta aggerer t laufit adhuc refmta r .quagnobt:placet tpfitmm Efqmlmo campo finigflì . l rttbt auremfuerat P uteut aquz Sa ltenm quz di
cebatur puteu5V1uarj,quonomme num appeh’atur
pu:zll e abmenin gum eom loro apudanttgum amm .:
l ta mcluderè’
tur . E xtant udba t adma ma cauerme ape
r a bomtmtm adtdf a f?ct uelutlfi ragz lattbula Hw:
de V 1m1nah quz{z ret thermz: D tocltttaat ad moe:
ma bmc rum Efqml_zjf mde t um @ l rtfi a lt tungatur,
par: tamen gute efi a D todtttam ufq3 ad C6flantmz
thermat dl uldl tttf ua ll e qua: dtc1tur de
qua memmzt cum mquzt Ojfi m rn t ra t przmofi lem bt peragendum ua lîe og nmz. lì t a ltbt.In u tt /Jem de
fi endo qu am: In ba tfi rm t Romu’um tum relum a
fi :nderer.h lzo Proculo A ll:? r edeîin a r te lucem app4
ruljfe. 8unt autem quzue lmt m chua montu,fi1pr a cedè
'
nunc .S.Vtta ltt . l n e a dem ua11e futt Fortume Pul ina:E den de qua 0uzd. fim t ba c m rmzna .deret quondamflzfrata m uaUe qu1rmi
H a tfortuna dl e Publzca uet ut en t.
J o ott
Montem nunc Cabafium quzrma!em ej]? contra BISdzogmtw em . Cap XXI.
Efi rtptt: qutngj m5zzbu5 exfipt? quo; urb;Roma (5plex a r efla t a tra Tybe rî ulttmtt;
Qt_t trm a l ti eum : cedtfi ta prtufgf a tttngamm
,Izbet tétra B lon.opmtonî ez? e?, uu1gomans C…!
@allu:dta tur,demoflrare .g? ggdzltgenter confiden ti.“
L I E E R
y: qua:de urbi; ampltatzonefi rtpt:f mt, quixq; in noflramjèntenttm fac:l ùme uemet tamen adca,/ne c ad
dzmun g:. P . t ?or. pqflj Efguzlmam regtonem tum
tum colle Vtmma lt m gwuza regmnumfla tuzt or.
dine tn]éx to a ltamfi‘m l tam ponti In 60D omum
P ompmgAma , ea teraq; emma que ex uaryr ratio
mbur authorzbm m uy rmah fut e traduntur in
e a tnguam par te gute B iondo mter Efqudm efipr.benfiz.gafi,
ut zpfi*uult
,aca pzmuxeadem ,quem na:
bortulorum dta mu5 u urma lem ej e multa j?quentur ta tonuementta uerum tflud m ax tme g) Campu;entra urbem receptu; uzderetur quem extra du:
l uum e]?nemmt.unde Apu n…aztCaefixrem ex era tum
? roplm’
urbzadmautflf: m campum quzMumm dl
reretur .P ra terea cum D wny. lzbrofi cundamquzt m.
ter @trma lem Capitoltum raflr a pqfiut,fitti: tn:ma t Caba llum montem@trtna lem ej e non entm a lt:
ter procedere:t aflra mter lpfòi monte: pofitaeum m Efqutlysflatueremu: Hun optmonifi4fimganta r ,
\qutefiqauntur ezujdem autb.uerba .Vrbìîma
iorem ejîetere adgttente:@trtna lem Ca ldi . Ro.
mu!uf qu1dem P a la ttum occupam Ca?ltum P a la:
ttopr0pznquum. T a ttut ueroCapztolzum, quodab ini:tto @trma lmzrupem . quare nonfit uertfiml le T a tmm mtcrxefî a,fèrundum B ian Eft arum
pa . te fi rumium no; Luzrma lt rollem bortulorum oc
rupautjfi . {nfitpe rfi Meca matu born m mar ne caballaf uer.mt qu:
£
erat necej è quodattSuet.Ttberto dedu
I IE E Rra latitudinemVimirmlu part tgl tur afi’
ptentrîanc manm dzem mfiar caruatzadcubttum bra tbj ufq; adi am m nunc Camttum . unde exardzrt ex fi tut urbr:
apt1me raauemt In pr ima tgttur t l:uo,fitlaraforum Tra tam fia tzm at turm Turm Mummy ,(utm ina Tra tam zbtfla tl anem oltm babmte; na
menfi t e re qua m lat a mfi nm tamen,ex ta nt tripli
a t ant amera t.6ef arntt et l a bem:cyclzf arma cryptaportzcugùf:ante caueam the atr a lem reddentet
, pro
pe quae Ia t a efi.flzfuere m an nara kat tttuia nota taP OTEN TISSIMA D OS IN PRIN CIPE LIB ER ALITAS ET CLEMENT IA”
H aud tta multa pafî eaJem chua B a lmea P au!zfletzffiférunt.qu la ut t arrupto uaeabula B agnanapa lt nutdu ttur. In dej?enfu uera atua pa rttt@trta altt tut pia
nam Sukurr amjubtaeerefir tptum efi m kartu Lea:
nardzbartba lta tfla t adhuc Sat ellum uarzarum plfi tum,man narq t anekarum nobzh pzf?ura e leganter
'
exorna tum quod ex pzfi ura N eptuna ]òt rum futflè
'
fitfluca rzlt( f t Hm: autem infiptentrzanem qw: pra:
gredzm:m maxzm1 oltm aedtfity tlltt0ma det ruina ;gua ; ltt et damum Carndzarum re ltqutat cj]? multi0pmentur f orm tet tamen amplzjfimz cant amera
ta lata mgentza non altam gm?thm narum aflendîit
f ormam gy_fi ( anfiteuere prma pe5 amata/?a mammenta una m lata traffica re dzrzmuxflatuat Canfla
'
tmt pe'
defi re:,m1htan babttu qua let m numtfmatdyu: zpfiu:
utdtmu: num m angul l .‘bafit equorum Ph:due
o_ V IN T v 3P raxîtelttflantet, a rgumento e therma5 Gonfiantini
ìbzfuzjfi D amm ueroCarnehorum in utt o etufdemgen ti ; adaut retmenti nemen . Sedad them a: r e.
deam a a qua ; Ful. autb.Apalladaro Marrellma
aflì rtt ùCmflantmo ex trufîat {UE . A t M a rcelltnu:
de Laua cro conflant1ana tantum memmtt neg; apudueterem fi rzpzarem ulla apparet r a tto eur pro t etto
teneamut , ha: Canfiantmum ex t ttauyjì , pree ter tl
l am,quam dzxzmu: quad m bt: ohm legebatur
ta ltt m’i rxptza .
P ETRON IVS PERPENNA MAGNVS
Q VAD RAT IAN V S V .C . MI . PR PEF#
VRB THERMAS CON STAN T IANA S
LONGA IN IVRIA E T ABOLEN D AÈ
C IV ILI S V EL“
POT IVS FOE D ALIS
GLADI S VASTATION E VEH EMEN TERAFFLICTAS ITA AGN IT ION E SVI EXOMN I PARTE P ERDITA D E SPERAT IO
N E CVN CT IS R EPARAT ION IS AD FER
RAN T D EPVTATO AB AMPLI SSIMOORDIN E PARVO SVM PTV Q,
VAN :
T VM PVBLICI’E PAT IEBAN TVR AN :
GVST IE“. AB EXTREMO VIN D ICAVIT
ET PROV I S ION E LON GI SSIMA IN PRI
ST INAM FACIEM SPLEN DOREMQY ERE ST ITVIT .
Bt quod muentum d?marmor tanttnent zpfiut Canfi r
'
t
'
m memoriam butufmoat.
L IB E RQ_, PABIVS HON ORATVS T AN N AEVS
p u cm v s AMPLIFICAT OR I VRB IS ROMAED O M IN O N O S T R O
CON STAN T INO M A .
XIMO PIO FE LICI v rCTORI AC TRIVM
P H A T OR I SEMP ERAVG. AN ITIVS PAVLIN VS IVN . v . O . CON
SORD AN IVS PRAEF
VRBIS ET 1v mzx SA:
CRARVM CON ST IT V :
T 10NVM P IE T A T I
m v s SEMPER D E D ICATISSIMVS.
D e Saturni B ardot Sa li: @irinì TerapiaP artu u. Capìtalzo V.tert Sa ee!Ia l aut: Iunamt,w
Mmeruae acde D omo P omp . Atim . Cap. XXI II.
P olla l orut de qua proxima efi mentra, memarie pro itdtt, m un a Carnelzamm futStatua ; dua: toltflè a tfinumfi mmudorum
gui rum re ltquo tor
pore ta t erent,pefî v re fuerant ere:fi t a l tera
'
q; manu cornutoptam tenerent qua s Satur
B an ba ad:udzcautt,addzclît@m praxtmt: t ut.
mt,
I. IE E R
panìutArmut D ondi kabutt ragnamenta P amph:lia
nam a l: a unnru’o lneredztate rel tfì‘am tutut ama nt.
t a t non a drfieta ]Ed tylna eonfiabat. autlo.Car. N e.
par qua tn loro autrm:templum pofleatondttîì f un.
ex t utut ornamenttt tn umea H terany genuty'
eflîvjfit
flrufi zfitntgradus tn Capttol:a ,adAm f e lt err lefitî
Qt_ttrtnzautem templum amnt tempore erat ( la u am,
quad apm re non ltte l ut quafi a reanum habere uell 'ét,bum:ne tateret an in deorum numerum relatm e)]è t.w dam prope qg trtnt templum ,
uoluntfutfle Part:eum e:ufdem nomtnu ,quo conuentelaanthomme: t ampanendamm negat tarum t aufi tl?t a ltquandafl
tonfitl t.:cj ? per.:fîa de qua portttuMar.:ta memtntt. a i
pete partteumQ trtnt.
D e A lta Semtta D amo Sabinì.V im Statua Ma:
mum . Fora Horttr Sa lufly'
ae de Cììpo St elerae
to. Cap.XXIIII
Lta autem $emìta à tkermi: Gonfi antini ad
Ì portam Vtmtna lem per qgtrtna lu darfirmer atprodufi a emu: ueflzgra era t cntm ex
quadrata Iapzdeflr.ta)nu;aer m utnea Sodalett utdi
mu; tpfi tn eadén .q3 adMdum Punteum f a D a:
mum Fl an:Sabtnt,tn qua D amtttanum natum ]?riInt ex tzburnno laptde tl nefiaflb dtdtt tmm .In eo
emm l eg:zadn em ba tufmodt.INTER D VOS
_JPARIETES PRIVATVS
Q V IN TV'
.AN DITVS FLAVI SABIN IE xtantm eadem urne .: una Iap:defi ulpta tria dea:
r umfimulat ra quorum afintflrafiden: unum ,Genta
Ca ltmontett u:tttu’ut aj lzndzt erat ( anfieratum a l
rerum afimfiraflant H ertult Iu lm T erttum IoniCa tzmontetr s antur :btdem
,m radte e mantzt, antt.
qu:aquaeduflus uefizgza rum aqu15 l tmptd1flImw,
potut non :ngr am V ttu: autem Mamurr: tn qua :Il:
fi a tuafuera t pc>fi ta, apude t t lefiam. s . Safi na d:uo
Ambrofi a ecf ut atur f a tt en:m baud proeulSa lufiy foro emu:Hart:a l: eadem et t lefi a ad rampaSce lerata , prope portam Colimam exzfle
'
tem,dtflunde
bantur m q:abu5 hart:t ua lantfmjfi aqua:fitbterranea ; bamtnum ope ra /?atartentes ad :rrtgandum :p]555:0rtor tommodtflîmat At de Horttr Ct r . T ae me=
m tnrt l m uerlatt . Ventttaba tN era adpontem M tlutu,
quafi luttu .< urbem ex tra l afi:utret Igttur regred:fntt
per a ram Flamtntam rompo/Ita: tnfid:a t ,f a taq; euttdtax, quemaJ:uerfi::t1nere Sa lufltanat m borto; remeceuertt Vaptl?ut de Aurelu
no laquentfit D jPlicebat e: eum qfi. Romae kabttare tn P a latto
,a::
magre pla cebatm bom :Sa lufiy'
nel D om:tue u:uere.
S a lufl1ut emm patron a to Cceja rttf aua re eanfiet:'
tut d:t ttur pratturam Afrm e tnterw rzt ex qua d1ue5<f af
'
l uy ha:borto: campan a:: utllam Tzbut ttnam,
quae id:E:Cze. 1denttìem abya tur .Ex tant adhuc harta
r um uefl:gta tn profunda uafle tnter montem uum:
qua:da rtt adportam Salm an: t uta ; ua lltt pa rtemQ- H
LI '
B E R”
In bat ti eun:riflerm:occupabant unde rofli: in quaquota par; D omu; S a iu]? tur abmt alu Sa 5:l u]lrtt um du ttur qua m fun marmor t iiba t tnd1re .
M AVRELIVS PAC ORVS M COQCEIVS STRATOCLE‘S E D IT VI VEN ER IS HORTORVM SALVSTIANORVMBA SEM (. VM P IEMIEN TO MARMORATO D 1AN PE . D . D .
îVltra a'
:ha:borto; p rop e partii Cadm5,larut e]? edi
{ ut ubt ohmV(fla la , quae / tnt eflum eammfi jfi nt u:
uwjèpeltebantur tatu: t campu: fi cut uiaadeum
,Sre lera tus —
appt llatut auth. Sex .Pamp Limu: E a anna mquzt ,Mut:a V cfi alttfafi omdmo ui
b te rra adpartaCafitnam dextera uta /l ra ta deelerato t ampa ; abma:/l a :de: loronomen fa
D e Templa Sa luti: Dg Ftdy Fortune primigeniaGefim Fl au:w Honou r. H er t ultt . ww w . a e de na.
(al: loroD omtttan: Sanara la mulzerum . Q.XXV
A bu:t autem Ql if ìfldl l ! multa ; rede:fi era.
guthat non e]? f erturm ea lora: uelu:tApre,
Sa lutn,à Fa bi a p:fi are aeptt‘îa Claudy ue.
rotempore :nt enfi: kane eum Iun:ur Btba tulut d:fl a tor de Equtt trtumpbant uauj èt Cenfi r loranze,t î a tar dttautt.Saflut,Ftdtut dyfueriît Sabtnogt ;
L IE E RM em planampercurrere optzmum f are arbitramurÀInter tgttur :pfi:m (allem qu trtna l tm ua llem
quadra::gularem fini oblongam f orm.m habentem
:aeer e,m defir:pttanefi tut urbtt a ee la ra tum dì tn ru
in: parte fix!) Cl e trce Apolltnttmonte,Arthtmontun:forumfutj]Ìe memora ::t a rgumento q; :fnfit a dtt
S …N nolat ( agnomentode Arrh:monj r. H aud :ta mu!
topOflfa tt lam : P tla ttburt:na qu«:fi tthar dmoz
mmatut ; ut ar fi B amum babu:j]e l m tt‘
fi atur
earmmtbm .
Seduburtm:efirmproxima ; at t ela ptltequa u:det antiquun:rufl:eaflora Iauem
Sequebatar demeep: Ctreut ub:flara!:a In honoremdea:Flame ag:tabantur F lora entm rum magna:
‘
ape:
ex arte meretrm a queefiuj]?t , Po . Ra . fi rtpfit later edem certa
'
mq; pecunmm rel:qutt rum: ex annuo
f a norefiru:nata lt:dm eelebraretur ed:t:one ludo:rum
,qud: appell afmnt flora l:a . quod qu:a Sena turflag::iojì4m utdeba tur ut pudendce ret qua dam d:gnttat
adderetur deamfinx erunt qua flortbut pra ef=
fi t eq s apartere pla t afl ut f ruges cum a rbor:bu; bene pro]peréq larejì erent Sunt a utem qu:bui tt/?a:dea: templum tn @:rtnahflatuant [Edfi ue m
coll e fine m ua île,omntnof trtt prope (m um . P ..q ul.
tra m mm Ofi ìa nae confir:endt mtnzum arcurrebant,
ut]?nbttV1truuzu : prope qua ; P ubl i c:m ( ltuumfutffi"
fit docet V ar .Chuus proxtmu5 adfiora le: ,uer.fi nCapttoltttm Vetut
Q V IN T V SD e Colle Hortularum .Templo Srl:! Sepulerd
N erontt . Cap XXV II.
Xpafit:: y: quae uidebantur pertinereaduaflemfi:pradtfi arn :pfitm a fienda
mu:Hortularun: (all en: qu:ltret magni
babear amb:tum tamen ob eam ra tton'
é
pri/Fi: tempartbu: extra pomertum fuer at pauramemora tu dtgna ccmplef?ztur mter qu:e D amum P i
eq Senator15 , qut @ roll: porta cognome:: jetzt .bod:e emm man: dtt:tur parta .Hu
zu: autem damn: uefl:gza exta re :raduntur apud pa rt
'
é
ant:quzma rz lax a ta compage mclmat: cadenttqafimìlt:. Hm: autem ]?t undum mura: progredzem lango tn.(e rua acrurrttmole: î bem:eyrl armam q uam So.I:: templum q::rdamfuzjfi autumant . In bor tpfi: (a lle
fi rmè ereg:one ficundum a ltqua: {Epult rtMart edt m
ura Flamtnta pofit: N erafizua:fin tttu: qll ut docetSuet l n: uer l n: Reltquza:Aeglage A lex andru:nutr:ee: t um Afl:a ranrub:nagent:h D omztzarum ma
numento tandtderunt quod conflna tur eMarna ram
pa,:mpqfitm colle Hormlorum.m ea manumenmfi lu'
i
parpbyre:ztz\marmor ttfir
perflantt luna :/Ì a ra a rcam.
fiptum l aptde t5afi a H:: ( all !: Hartulorîl qdem a l:
ttnu:t ragnamen q:fitb :pjò altmfi rttltjfim t per:
petut: aq: :rr:gutfuerdt bom ,ut ub:deAugufi:Mau]B
l eoment:onem fa t tmu:,mfra appa rel nt Ex Hat tularum rode mag:jl ratu: petttur: in M arttum cam e
L IB E Ri an:adlaeorum declarattanem aggrediarnur quiaTheatroMa rrell:pr incip ium r e li ef a f?urzuidemur,paura de theatropra lthandafitnt .Theatrztg:tur or:gfinem hutafmodztr adi t Ca Cum agrtt ultore:fi rtatt: d:ehu:jhera dmerfi: numzntlru: per luca: ut.(ofque t elehrarent A theni enje: primum agrefle pr:nrip l um :n urbanumfli efl aculum rallegerunt Theatrumgra co uaeahulou:/òrrum appelldte: quod emma: ajia
'
:turba eonuen:en:fi ne a liquo tmpedtm
e
nto utdeatur E t:nfra Rtta :R oman: [ i rut (cetera externa adfita
'
r emp.naa :nuttl:ter trahente: a d:fie:um a lta ( agitanone conceptum magnantmtta
'e m:rahzlr candideruntT hea tr a prtu: adtempu: l ignea pofita fuere pall e.:uerjattlta muenta quae moda unam modo a lteramfa( h
’m oflmd.rent q :a l:a duo.M . Curi a : infunebri patri :manere l uxtafi f l t.P r lmtlm autem thea trum Ro:
mafi a b M . $taurri t i n a d:lttatefi m.XXX. drew/haera dura turum omni um max imum qua:unque? humana man::fafî af uere t auea enim hominum ofiuagintami lita
pnmu: thea tra temporaneo ludo:[ho triumpho d::ttur deinde Srauruf.V:truutm autemfi rthtt pofi Suenam partteu: {fié con
fi ttuenda: un rum :mhre: repentini interpeda rtnt, hahea t papulu:qua ,ler :’t lpiat ex thea tra non mado
parttea: fini eti am ambulat:one: quae rta rollamhan:tur ut dupl i ce: eflènt haberentqj ex termre: t alumanna: dar:ra:
,tum e; ifiq : ornamenti: ex rat:one
modulattant:pecfifi at al:l n Tefîum.inqutt,pag
S EXT V 26
atut quodfuturum efi :nfimmagradatìane ( il traente
a lti tudine ltbratum perflne:atur tdea q: nox erefi en:
e qua ltter adfiemma:gradat10net tefl um perueni
et. Sed:ymmetrta: locorum d:]lmfiwne:docet li
bra quinto.
‘
D e TheatraMart ell: B ibl i otheca ac de Parti.
eu Curi a Ofi auta n Cap .II .
Vgufiu:multafitha l i ena nomine tondzdzt
in przrm:TheatrumMa rt ell:nepot
t: ex
fi rore Ofi auta ( a lu:par: uetufla te :gne'
q?
corrupta uh:nun: efi P a la tium Sahe ll.rum :nter Ca
pi toltum Tyhertm adhuc cernttur. Captehat
au
tem lat a ofiuaginta mi lita . oputjanemax imum, fimul
pulchernmum utpote ah’
eo ex ritatum qu: max ime
,ex aptahat multi: pra clan : ornamenti : urbé
:liuflrare. In hoc [ta na reflttuta V .]pafianu: ludo:
edtdtt. A t de hac them a lege Afiomum. l uxta thea tflî
P arti tum Ofi autam tngra ti am Ofi auza.
’
fi rm : idem
A uguflu: tondzdtt quam max incendi o deform:tamrefluun In ha t partica raptu: P rafi rptme B a
'
clî w’
,
Sa tyrutfuere, P rax:telt: oper a (In eadem Apoll inem D tanam nanemMu]h:fia tT tmarthtte:.Intrahanc tp]dm pa rtttum Iunonu E dem pont:P im. m qua
e l ujdem derefimula t rum D ronyfiu: Bolyt le:fire s
re Idem auth. a e Ofi aune Curi a mem i ni t in 6-1
Cup:d:nemfulmen tenentempontt. Confintaneum au:
L IE E R
efi hanc tut iamfui/fis ub:para t a: quam ante theatgflatutt Aptanut. Ineludehatur autem :nter a de: fi era:
dtutN :tola t tn carcer e , . S.Marite que ah ea m
P artteu rognamen ahttnutt Qu:lacu: ex'
rutnt:
rue partu m: emtnenttor eern1tur th:q3jax a tiburtina
, mannara p lurima efihdmntur . D efunfi o neroM art ell o prope thea trurnOflauza mater Bthl tothet am
infl:tuzt :dd? l:hrarum repofitartum, qua: L:hrar:a et:iì
dm tur . Gefim: f arte,mqmt,in liberarta ego L.
P aula: poeta u1rmemarta noflra t lartfi mu: confidentma:. T radunt autem P zfiflratum tyrannum p r imumomni umAthem: dtfl
'
lpll ttdt'
ti tît libera lium l ibro: publit e legenda:pg/îtij]è Romae uera Afintum
D e CirroFlaminio Tempio Apollinit. Cap. IIIJ
Ireu: autem Flaminia: ub:fuerit permagna ell tnterjìrtptare: dubi tano rontentto.B lan. namqsqu:hufdam rantef?um adm“
dum leuzhu: ronatur afiendere quem nunc Agana oli
C:reum Flammtum appeflatum rum: re: nullum ha
125: a rgumentum,P andulphum lateranenfi: ert lefite ha
fi :ar:um tantum addurtt qu:fir:hitHadr i anum P ontifieem. S Apa li:nar:: tedem wd:fimurj]ì uh: pm “
Lem: quem dei nde fi cu
fW ell Ful. eum ej è unlt emu: uejirg:a qu:hufdam mleer: adhuc extant apudApotheta:ohfiura: in cunei
I.IE E R
D iuum Auguflum dtt1mu: pofi afi iueum uìflorìani
fi téri t tfidtllam demonflrart quia efi extra portamCa rmen:a lem inter forum Holuor:um ci rcum
Flaminium @:hu: uerhi : ohfi ruau:nudamodo Agomum campum ci rcum Flaminium e qui: con”deretforum Hoi:tortum
,:edéq Apollini: iter ipfiim,
ctrt umFlamm.um uolueri t eoflot a i'e certe Pompa
nyopinionemfa ci litme prohahi t. non enim pracul I:parl a Cam fta l1fuitApoll i ni: a de:.Liuiut Aha de Apoll ini:houe:faem inte dua a lhie ,porta Carmenta l: tn ur
hem dufhe Qu iz uera B lan.adduruntur ea omniapraeter P anduiphi argumentum non magi firam con
firmani quam deflruant opinionem.w idenim fili i uo=l untha c L:uj uerba Itaq; inde Còfii le: ne crtmma
t i on: locu: ,:n pra ta F lami nia
,uh:niit re de:Apol
l ini: ell i am tum Apollmarem appellahant aduatu.
uere Senatum nempe nihi l a liud,quiî [ a penumera Ro
mano: prox imo Capital ia confii itandtgrati a in cireà'
Fiamm:um defi endifle Vnde ahh: Liuiu: Afi um
de imperia Ma rcell i tn a rco F lamini o og id Caj]:ado:r: Saitta: ej e abAugufltM aujhlea]Ex porti: dimi triiunil a: curru: qui per Equ:r:a i n Flamini um ci rcum
—
currereni nihi l mj? ahEqu:ry: uh:ceder. S. Maria:
i n E qutra,refla curru:jhittas ejfi uemre adApotheca:
per parte? anttqmi,cum: ue[l igi a adhuc exi
flunt circum ingreflì :meta: circui re q;fi de Agonioi ntel rga
tur c ampo non rel l a aMaufi lea Augujlt ue
rum addex:eram necej]è erit cur/ u: fleii ere ut_
:n
: S E X T V S x 8
Agonium peruenia: campum ,quem in Ma ri ta
,turn
i nP” …Flami ng; ci reur F lamini a: el l: confiei . Ctr.
cu: F l am ini a: inqui t M Var.dtcttut qu: a d:fiea
tu: efi ci rcumFl amintum f am; umquadth: qa a cp
l ud i: taurtct: equi ctrcil meta: cur runt Sex .uero Pò.
à Flaminta Co:. apud iamm T rafitmenum a li Ann:ha.
le :nterfi fi o ci rcum ,fimul utam dmomma ttan'
è'
ccepij fi— refi rt. P la i .nera i n probl.debutut nomini : ety
ma lagza dub ita re uidetur @c efi inqui t qi ci rcu:
Fiamm:ur dtfi u: efi ,an q:? larn
m1u: quidam pr1fEug,'
cum‘
ciui tat: agrum re liquzj]et equefir ihu: ludi t e i utf_rufi n uefi tga iihu
: utehantur nam eum pecuntafii p
peteret uu m quoq5F
iamìntam mun:erunt Cut autem
afin ej]Et i ll a md:cantVar. uerba paulo ante addafî n,
qua retuiìmu:ex Liui o q; Ci rca
F lamini o manda'
ca ludi Apollinare: extra portam Calhnd porta i:funt.Inter . S .nune Angefl:,olzm,
ut qui dam putant Iunant:
Ci tranguit turr:m
,marmarece coiumme tre:
m i re era tindini: adhuc extent , quo inin locoMarti: T emplumfutflè tenemut .columnte en im
r eli qui a? u:dentur earum qua inhum:di…templo ah
0 u:dtomtrum in modum celebr antur . Apalitnt: a ero
A ede: uh:nunc ecciefia diuceMar i a cagnomentofith
C api talia,:nterforum c:rrum Fl ami ni ii
'
,
fi cundum A prope portam Ca rn…i ti lem,quad'
inu
» :tLtutu: qu:pr ima dec.quzntz ea ftepe
fdctiî e?, etutfi mtha c e l io Sc:pzfie H i
fi ala,
.Q_.Petrlto Spart a de Ape l
L IB E Rl ini: legatot;i nerbi: audi ti ifiippli catianem in bidufideereui t.In cad? a rca Et N eptuuu fi dem hahu:j]e tejlaeur ep i taphium quodfiqui turAB SCAN TO AVG. LIB.E D ITVO E D ISN E PTVN I Q_VAE E ST IN CIRCOFLA
M IN IO FLAVIVS ASCAN IV 3 ET PAL
LAN S CA ES N SER AD IVTOR A
RATIONIBVS PATRI P IISSIMO FEC.
D e Vulcani.Marti: Bellante Hereuii:. Ioui: Stator::T empio ae de Collina B ell i ea .Ara N eptum.P ar =
i ttuCorinthi a‘
ColejfoMarti:. Cap.IIII.
Vere autem cum in circa Flaminio, tii apud,f :!t celeberrima deorum cede:fi era ueluti
Vulcani , in qua pro edi tui: cane:fu:j]efabulanmr fi cr:legu tantum aflatrante:. Mar i:: :uxta
eundem ci rcum ut dm mu: S imul B ellona: uer=fit: portam Ca rmenta lem inqui t.P .t ior. inter Mar:
ti : Apollmt: temp lum ac portam .Carmmta:
l em qu: iacu: ex ruini: emment:or nunc eern:tur.
ubifrequenter Senatu: habebatur Liutu:qui nta dee.
quinta . M mquzt,Pompi liu:Co:.Romam redjt,3 enatuap
’extemploada dem B ellante uacata Ante Bel:
lona,ex iflenti t partì Carmenta
lem,fuera :Coiiina marmorea index bell i infimend{B elitca denominata è quaRoman:i nbellum profi ling!
hafiam
I. IE E Rfigetem efi? idefi comztemj
‘ducemqàMujhrii,idd primu:nauemfigna hocdi omn:um Camwnarumfimulaera ex Ambra ttenfi oppido tranflatafi:h tutela far ti:j imi nummr:confi crautt. qui a mutuit apertbut, pre
mj : om ar: i ttua ri'
q5deberent Mujhrum quze:defin
fione B ereult: utrtu:B ereult: uoceMufi rum. le
g e Eumemum. fEdm autemhanc urtuflate deforma ti
M arna:Ph:i:ppu:Augufli uifl ri cu: reficzt,quodOui.in f afl.fi t tetigi t.
S i c ego fic Cl io clari monimema Phi lippiABi tt i: ,unde trah1tmarzi a rafi a genu:
In eadem Ci rcoMacro.Iouz: Statari:jl atutt D elubril.ZE:cal i ce:fieri fòii tat,fic tdl aturMar .
A ccipe de ci rco pacula Fl amin i oÌ’ltn.uero ArdN eptuntfu:flì ait
,ecîmqà ol
'
ifitdare mavia)]e. Et tì c6]?rlatu Ofi au
'
y ,qd‘
P erfio rege trtt'
iphii na
ua le egtt,f a i idParti t ii dup li c'
eapudeundie' cirrii qu:gii capi ta li : cerc i : columnarum Corinthi a ab autho
re Ql i auia efi appellata .Futt autem inter tpfiam c:rciieccle
_fiam .S.N n oia i cognomento in cha im ta,quad
cognomen ab ipjl:part:cu rettnuifle uidetur,xd y\x_oc
e nim ce:dici tur. Idem tradi t CaloflumMarti:furl]? îtemplo Brut:Cail ai t i apud circum Flam:mum.
D e P ortici:Mercury,t? Ofiauy.Pompei theatra. D a.
Portici:emfdem.ac de templo Veneri:t l t’l tih
S EX V S 30
N ter Flamin:um ci rcum Tyberim ex;tat Parti tu: in ueflibula cedi:in pifi ina olimMercurio url ut a ly ,Iu
ì:anifi cra .quam igne exhaujiam.L.Septimium Seuera
rating]; infi r lpt10ofiendtthui ufmodi .IMP C£ S.I SEPT IMIVS
SEVERVS F IV S PERTINAXAVG. ARABIC. A.
D IABENIC PARTH IC.
MAXIMVS TRIB POTB
;STAT .XI. IMP. XI. COS._111. P . P .
IMP. g ra s. M . AVRELIVS‘
AN TON IN VS F IV S FELIXAVG. PON T .MAX. TR IB .
IN
CEN D IO CON SVMPTAMRE STII
'
VERVNT
P art:cum autem diam qme nunc dirutaam Iudearum Ceuram appell ant Seueri Impf utfl? to;
no: nerade hac nihi l certi habemm . Sequ_imolem Ha
p rimi:: omni il :p]?
uxit.utzn inquit Pd
tum ò,feniaribu:jerunt quodmanficram
.fbf dtr lfi
‘dt’m pofii ifli’t N am ante.:fii li ttarj:gradi
bf“ fiwmg_
intempu:flrufla .$cd confidtum par/î »monia ggperpetua them ojìdeg, locataji t pati ti:
L B ER’
:mmerffifirmptu perfingula:dna:confii rgeret acr etur . Et l i cet P5peiu: inchoauerit,magniîqa ex
eXtruxeri t.C.Ca ligulam tamen abjhluiflèfiribi tSuet.‘eumfarturto:gne confirmptumjé extrufîu:um pafitcitu:e]]ètT iberiu:.Longoautem tempore pofl Theodoricu:Ojl rogatorum rex magna ex parte dtfiurbatum tu
jl auraun .ficut: Cajfio. uerba adSenatum md:cant,qum
f i nt.Et i deòtheatr:f abrtcamji malefi lueme cò'
filio'
fi ra cred:mu: ej .rabarandam ut quadab authortbu:
noflrt: tn ornatum patri a! confi at ej]ii conrd]?rm, no'
u i
deaturfi:bmel:arzhu:pafi i ri: immunitum.ouidn6jb l;ua:finel l u: quae tam robufi a quafijl :fMante:faa h=u: cadere putarentur quà
'
jhltdi ta: i lia qua tenetur;
quando mole: p[Zifi c tel l a caut:bu:fuzt ut pra ter artem additam ipfii quaq; natura l i: efl? credatur.
H oc potuiflemu:forte negl:gerefi '
no: cont:giflet ta li anon utdere magni tudinemex eoeti
amgoygzmu: ,q:N ero nobi libu:Germani:Po.Ro.mul
ti tì'
tdinem «fienjè ru: eo: tn hac thea trum populo p lea°’
numi:ntrodux ft. Captebat enim la i a.Lxxx . mi lita.'
c:iiu:uejiigta pn cella[ar ie adhuc cerna
'
it
P5peì
Ma
in qua
P ropè'
thè‘
afri m dutem À‘
triunl
i ;fiueSite“:pfirmÈòrtì
'
ciiP6pelu:,hdbuij è dicitur. É iuttfi tqùi
I. IE E RIfi eden:qui: Pompei theatra in jìptentri0nem adlocum pera en:rt qui nue Cyamhi ll ?di ci tur ,prope P antheona ubi . M .Ag
r ippte
Thermarum rel iquia adhuc ext.:nt e::namtp Agr:p
pim: nomine nomen imp0fitl t Agrippa . de qu:ba:memini tP l i n.hi :uerbi:.M Agrippa rujl i ci ta i i , quamdel1tj: propwr, unicunq; fi lze:tatu exemplummulta,
eg regta tn urbe perfi rtt opera Auguflo e ta:fi cera
imperante . Idem therma:de (ita nomine exci taui t,ha:l i thoflrato, encaajlopinxf: area:
,
cx u:tra pafittt E t pautn:îta cat
ptauere tamfidi Syll a paruulu certe‘ex ta
’
tque
hodi e quad in Fortuna de lubro F ra ne/lefi ci t.puj îi deinde ex huma paa imenta i n camera: tranfiuere, utpra
num u’ttum hac certe Ìnuentuu: ab Agrippa mthermi t qua:Ram fictt figlmum apu: encaaflopi i:x i t rel iqua a lban i: adornaui t nondul ne uttrea:f af?tiru: camera : fi pri a: inuentumfuiflîet .Ccîjpici tur prope therma:T emplum inter a nti qua urbi: cedifici a ua la“
de corj]:tcuam fi rmemtcgrumtab a nti qui : qua]?awa zha:dj:fii crum P antheona i:noflr:: Zi ci rcuit:
riform a. S Marta rotunda nuncupatum Eli enim
Jpheri cafii rma ue iertjl rufl uru . quod l autVii ariab eadem Agrippa pafitam t rfia tur P l in.D i on uei
f a,fiue Mam deum a tq: omni bu:dj : ji mam
jiue q:muni tf armamhabe ret ,P antheana appell a tam
:rad:i .Îdcani Agrippa Augufi a uede t dedica re ac i l:
l e rejpueret ,,Martt Veneri confetramt. Hutu: tti?!
S EXT V S 3
palchrttudinem non faci le uerbi}
qui: expnmeret Habet enim i ntrinjì cu: ii thofi ratun:
uary:ma rmar:bu:perpuichre exornatum tolumndfq;c i rcunquaqa nobi lijl ri fì
‘ura ep:fiyiy: optime con
r inata: ac :nter ip/lt j li cella i n quibu: per ambi tum
atua ol imerant colloca ta .Syra cufana,inqut:P im.:ilt
i n P anthea cap ita colamnarumZ:.M .Agnppa pafita.m'
calumni: temp i: e i a:prohantur tnter pauca ei a: opera,fi ca::nfafligi a pOfitafigna jed propterlac:mtnu: cele bra ta A itttad0eni m br achi a cantine:
LXXVI I tandem l at:tad utu: tempi: conca
m erata teliuda m i ra a rte laque ata ha bet in jammav erti ce ci rcularefi iramen quofii la l iberum lumen e:
admittuur adhuiu: :mbre: ex c1p1endo: reflò
di ametrotn ipfii ltthofira t0impiumum neramnete/luda immenfii ponderegranaretur, uacui ci rcunquaq5jpecu: ab ima adfitmmum reli i?ifiint Ia ta: tata ce de:a ut
,marmorata autmarmorei: e ru/l:: exornata efi
e xteri u: tefl ori a ditta. lif r onte a eroa re i: iamm : a r:
genta a ur6q; tfiiti : l eil a.Teflada nunc plumbei:, olima rgenta :l amrm: coope rta fa erat qua: Carjl anti nu:tertiu:Heracly
'
nepa:Romam uenìen:fiijlultt j imi?!amne:flatua: ex rere marmore adurb i: ornatapOfita: amutag3 templorum ornamenta paula decentio
r a de trax it naazh:ifq5 adidpara ti: :mpofiti: aul t.Pa rtie a ero tempi: te rece mm e magni tudini : ue:
teri flrufi ura, cum cerci:fiipra ua lua: cancellt:.In pro
L IE E Rra tempiaMarti: Veneri: ex ca in:auribu:pertadebut uma mme magn:tudmt: ta r a tioni: quemutfrr:bztMacr . Cleop atra tn aurzbu: gereba t caru:
m agnam pa rtem aceto conficmpfiratm cana iuio, quo
M .Antontum jhmptibu: fi:per a re contendeba t qui:
una haufiu centte:jefierttum eb:btt j?dqu:]ì:perflurtu:fi a regina capta Aegypto Romam data ta :fi dfq; efi f afi :e ex una marga ri tte
ut dix imu: Venert:fim:dacra Phidi a: inqui tP im.
fi a t ex ebarea
Mmeruam A theni: quie di i n Pd:heone afi an: Hercule: in P antheone adquem P a n:Oi
ha : una::humanaficrtficant uifi ima,hamifian:. VI:g.enim D i dani:defi riben: templum a lludere uidetur ad
hoc in quodtotgradiba: nunc defiend:tur quot a lm:afi endebatur ut columnarum bafi: in parti ca ipfiu:ex ifientmm ofimd:t,fimul area ex quadrata lap idefiiper ioribu: anni:detefi a ex quo deprehend: patefiquantum ruini : creueri t urbr:jòium N otandtîmqt etti
har m l oco omni a tempia apud uetere: infichi:mi (and!tagradibu: afi end: a tq3 unum tantum habutj]? adi til.
V nde Van 0mne i nim temp lum debetptum nec plafqudunum i ntroi tum ha bere Agrippaautem tempia P arti ram add:dtt li qu:bufdam prathyrum appellatam cum: a erb:fignrfica ttonem A curj i u:Iurecan.je ignora refa teiu f
. lìfi a utem lara: ornamenticaufi: ante tanaam ueiuti aefiiba lum,
aut partica .È o
-
r uqgu Haec a ero parti ca : pa lcherr im
firmi integra adhucfiat cum: telium a re:: ae ina“
'
I. IE F R
pa .Particu: autem num:uzbu:prtfi o:dedicare con
y ij ie probat tn marmore excj it:bi c indexSILVAN O SAN CTO.L. VALLIVS SOLONPORTICVM EX VOTO FECIT D ED Ià
CAVITQ_VB RAIC. APRILIB P ISONE
E T BOLAN O COSSIn area autem P antheant:u:]i mtur pariforma duo leo.numfimulaera ex m a rmartdum lapi defitbntgro,fici:jiebafibu:( adora ta cumbreragliphi ci: l iter i:,tnter duo
porphyrettca l abra que tu prox imi: Agrippa aut
N eroni: thermt:futflè multi apmantur. Temp li BaniE uentu:uefizg:a quadrata ablongajpef
'
t'
antur in.
terMmerua: pla te a: Colebatnr niit
fi l i cite'
rqì euentrent.quare
V ar .ad cu:u;fimulacrum erathabi tu paupen: dextera mana paten t,fimfira aero tenen:fiizcam Prax tteiemhum:di u:Si;
mulacrum inCapitol:afi aj]è tefi atur Pl iniut .
D e Thermi:N eraniani: Aiexandrmi:.arde Cir
eo qui Agandi citur . Cap.Vl I.
H ermarum olimN eroni:fornire:, arca:”
quidam adhuc extare uidemu: pafi . S. Eu
fi achy eadem? inter Pantheani: Longo.bardaram platea: de qu:bu:Mara u:d N erone peiu:,quidthem a:mel i a:N erani ani:tHat A lexandrum tn.
fi auramjjì nonnuiii arb:trantur.Lampm im:aero noi
s 12 Tv s 4
era: iur ta N eroniana:A lexandrum excitautjfi . ruin?
fi m:ha t uerba. Therma:firrnomm:tfictt tuxta ea:,
qua neromana faerunt a qua inda ii a nuncA lexan:drma qu.e dtcttar . N emu:therm::de priuatt: a d:bu:
liti : qua: emerat,dtruptl i a dtficq'
: feci t Pulcherri
m amfi rè omnium arttum ueli iga l i nfi i ta i t : ex e6q3 tu
fi t therma: qua: tpfi’fundauerar fiiperiore:
populi ufi:t exhtber: Syiua: in thermi:publi ci :de“
putaa tt Etqui a therma rum uditgi a late patent li .S.cBafiachw ufq: addoman:Gregory N am i en. utrL 0ptt:
mi hit’
antfi mg in rella uman a caru: utdtmu: ther
murum pauimenta piumbea:fifiuim Lamprtdjopinionem potra:prahamu:,u:deltcetAlex andram na
na:prope neroni ana: ex ::tauj]è thermat .prafirtim qi
in eadem domo i n prox:mt: ji mi pute i aqut: l imp:drl]imr: qu:nulla a rte pafiì.nt
‘
exficcan ut €Xifi l :m em cj]? dufì
‘um i iii ii : a qua qua abA lex andr o indù
fi a,ei ufdem adqu:fia rt nomen. q ta aut?ha:. P . V i .
fl or therma:Had::antp t . quidamfi runtfuml ì ,ubinanc.8.A loi:y templum d cu‘
m null a ib: appar eant
T herma rum uefi igi a certuni locum idi: non audeo a i
figuam Vr/i mmr hodi e in celeberr ima urb i:piante par'
te uefitg:aflmctofifi imi t i t t i quem nunc Agonem uo.
t itan i . quad tn eo ad. ix . di em Ianaa rgpAgcna l:a Ianafil tra celebrarentur, tì N uma utfi r:ptum rel iquttAn
ti a: infittuta I: enim dea: rehu: agendt: praj iderecredebatur Ego aero cred:dertm ibi nonjb lum Aganz:ita uerum naria: ludo: aartdg:editafi ei‘iacula
‘ I: IE E R
.cammuni nomine Agonem de::ommatam quo nomini
cu:ufitbt tgener::flteil acula appellant Gra c:.N on ent
p lacet quod uult Fut.hutc loca Equ:rtre nomenqui a utdi x imu: refl :or erat ura abAuguiltl ea ad. S.Martte tti Equ:ro a di, ut inde curra: tn a rca
Flamm:um ficutt Cajfio, att dim:tterentur P ra te=
r ea rede: ipjli tn Equ:rodicitur,non tnAqutro.nq legitar locum :htfut e pa lude/um ut ab aqui: a de:
omenfi t adepta Leue jl me efi a rgumm tum q:
cerea: anate: in ea dtcantur.fi lent enim anti quahammam deorumfigna fimul an:ma i:urn ad
l ocorum ornatum ha c i iiuc tran:fi rrt;fi cutt u:demu:
et nea: pauone: tn.8.P etrrb.:fi itca quo: altm tn pm::
et nea adSc:ptonumfipuicrumfuijfi memorant. o_uare
cum fi lerît pr incip e: utfitpra patutt,omnta fi amg
r umenta una tn loca extruere N eroni: fine A lexan:dr: ci rcum exifitmauerim Sant enim harum them a.
rum uefitgi a prope fi rmè contigua.N on negamu:
tamen in i oEqu:r:a ficut alza certamina fu:]fi cele:
hrata Sant autem Equir:a ludi qua: apudBird? Grc:era c iui tatem0enomaum przmam omnium edtdtj]hfirihtt Sex .Pam. Pmdar:mtcrpre: Romulu: pcjleaeum imi tata: eo:dem tn rapi a Sabinarum Ita l ia qfieridi t.de qu:hu:0a:.ficundofafia ta memmit.Iammdare rdlant nol l e:de mmfifecundoMar:que ci to: tanfi t: (arriba: arget equo:.
Ex uera pgfiti :permanfit equ:rta nomen.
I. IB ,E R.
rum cl i:.fiìfit iifi ttifiè di ci tur .
’htnc Quid.
Iamque r atem dali a manituCarmentt: in amnan.
Egerat thufi l: ahuiu: that a qui:Flami ni : ida lata: ru:fi mt a ci da :unfl a T erenti
]parjii : per iocafi la ca[à :.N otandum autem nonjhlu_m Dm: fid P rofèrpimt.
‘
Ar amfii bterrane,amf utflh quam Va l Max tradtt
terra ad.XX.pedum a lti tudinem,apud Teren.
tum inuentam Vaie/i ::quodam anibare è Sahtni : lot tiplete rufi :tae a tta homme qu:l ibera ti: tr ibu:fi.
ij : ibi i rtnofi i amf arute hag/l i re fi cnfia um exhibai t
unde Aufini:t:.
Terna terentino celebrata trinat'
i ia ludo.Ipfi m qdem a ram Roman:hedo a lbano confiituerarit,a tq3 a lta occultaurrant terra,ut ommbu:,pra te:j pji
P a ludem i n rampa Martto an
te urbemfiatuttLiuiu:.P iut.uera locum e dici t aerfii :mare in rheuma tthu:Tyher i : adquemunu: eratudi ta: propterea tuta: ahi Romulu: cum exercitum recenfi eret fithttu orta tempdiate fitbiutit: èmedi a apparere, detjt.
D e DomoCoruina .V ta Lata TempioIfidi:.Cap.X
Liet a autem pa r: urbr:plana: ficundam ra
di ce: «w i ri na li: àforoTra i an: ad portamFlamtntum produfi a,hahui t prope Capi toli ;
D amm:Corumamt t‘
i‘qua loca: inhanc ufqa diem no.
S EXT V S 3
menfiraat,Maceflum enim Caruorum uulga dicitura
ubi i n pan ete dama:V i rgi de mani aco tiburti na fi :
x :: tufi ulpta ieguntur hate .
C POBLITIO L F BIBVLO.FED
PL HONGRIS. VIRTVTISQ VE CAV
SA SEN A TVS CON SVLTO POPVLI
Q.VE 1 v s sv LOCVS MONVMEN TO
O_VO IP SE POSTERIQ,VE EIVS IN
FERREREN TVR PVBLICE D ATV S EST.
Y bi nott'
idum hanori: uirtutzfq; a ddi tum quiaD ueiito qut: i n urhe {i pel i =retar qut utrtut:: caujit leg:hu: non tenerenta rVade Ctr .Hommem martuum mqun,lex tn.XII. taha i:: tn urbe nefipehta ne
'
ae urtto credo propterigm: peri culum atqui in urhefipa ltt ji mi dari a tri.C redimm eo: quthu: ante hanc legem ,utrtut::ranjit,tributam efi ,
utPublttal:e utT :hurt:e quod eorumpofi eri ture tenuerunt aut eo: fi quthu:hoc, ut C.Fahriciu:utrtuti: caufitfitiutt legthu: non jim i fi cutt.
P ropterea :mperatore: utrginc:V efiae qui a l egi.ha:non tenerentur in ciui tatehahehantjipulcra .n eni
q; eti am nocente:utrgme:V efite l i cet uma tamen tn
t ra urbem campa Sceler ato ohruehantur .Sedunde di:
gre eòreuertamur . AMarella Caruorum adfiptacamp:Marij a ta L ata adhuc prifium ohtinen: nom
'
e'
,
prciduci tur à qaa ti:un:lata nom'
e'
ac
ceptt prope quam nunc multa eruuntur mannara in
quthu: tropho'
a, tria imagine:u:di t ii hac
LI E E Rìnfiriptionr.VOT18 X ET XX qual?efi l:in arca Gonfiantini di ii um efijhpra .ex quoconj cimu:
a rcam tr iumpha lem ibtfiett e bal l ena: tamen nihi l
a l:ud apparati ut t a tu: ej ì t tudi caremu: Perant
Innocenttum ofi auum panttfit em m renoa a twne pra:
di l l a? cedi: hanc dirutfi ì Inhac ata Ifidi:T i
plum ex t:ttt .Bian. autrm ex Sex ipti one
ubi a de: ndc.8 .Marcell i pon:t.m nu,
T rium nol l e i lia qua tri umphum pre c t,qu:euj]ie
memora i Suet .q enal:: aeroprope fip:aflatuit, cuml uqa i t.
A m m portabat aqua: qua:jhargat in cedem
Ifidt: ant:quoqua prox imafitrgtt amit.îEt l i cet a de: pra dtéî a
non multum ii Septi:dtfiet n8
tamen prox ima di cetur . Vade a ij pcji:ere Ij idi : i n P iatra nunc Sci arra ,
nannuilt apuda dem .S . Marta: tn
E qu:ra . Atcertuni locum noht: n5ltcet afi ignare ni
fi quad pr0pe. S.Man eflt templummuentum efi mar
morhac tttuiotnfi ulpt:.m
T EMPLVM I S IDI S EXORAT ÎEl ’un autem Ifi:A egyp:tmum de a i n magna apudipfii: uenerattane cu:u:j ixcm Romam adaei‘l a ej]?
:efiatur Lucana: Lampr:dta: inCon:.Ant.Imp…uzta.
S acra inquitIfi .it: i ta roa iu1t , a i caparraderet,
Ifiat o: aer o p lum uq erntc:em pefl u: tundere 1u
hehat.Colebatur autem cum Ofiride a tro qui Se:
r apt: efi nominata: ; ii quzbu:Iteam Serapeum laca publi c.:m tfglgti r Flumtnta t:omenfi mpfim l n Ifi.
di:
L IE E Rmagnifica eidemdea?fi nj]è a
D eArmCamzflz.TemplaMinerua! ForoCag.XI e‘
I[ Eadenrquì: uìaLamuwfi uP antheona,nò
'
multo po]?l ll:occurret rudy null ifq; orna.menu: :nfign15 artu; roetermn ut uzdetur
,antiqutflìmu; quam Camzlîzanum, tangCami llo era:fi t? nunc uoa tjant. A t nefi toquomodo uelmt Cav a lla?«m um babutj]5 trzumpba lem cum: ufit: multa fim:
In poflCamzllum znumtuxè multa du ztur przu5 eniIrtumpba lza tantumfigna cumflatuz: tropboeùdua bu; tr:umphatorzlvu: eng:fi lebant , qua l l aMd
ry adhuc uzdernur.gfi,utpar efi,trzumpba lem ar
ed1mu: non a l l a…“Imperator i ; aut dut , qué ex ya quzpofi .0.Ccejarem fuerunt. Se
gutturflatzrnmm P antheona hunt arrum,T am
plu'
m Mmerua3,a quonum cima: M arne fi crum
,no=
men renna . Iflzus a utem antiquzext£ìtm m nebzofratrum parl ate ; quadratamfardlendentea ,
‘
fidnonmagnam.ogodtemplum ohm te
fludznatum,multzfq, ornamenti : znfign:tum Pompa u:
rondzdtt un quotn umpka l l a gfflorum brcuzarmmpofim,
utm marmorea ta bula legimu: ezfdcm fir è uerbu P lzn.fi c tefi atur. Tom : tmperator antequammn
’en pnjh
oa adtot man a deinde fi ll : ad OW !
mtjfi ubos retuht p atri aetztuloy more [acrì5 « n ami
S EXTV S 3 8
nìl m uim ntìum nega tpfi torom ntttt‘
fid p a'
tria ;
fi a: eoronant kot ergo bonat e; url ntrtbutt tn D e lybroMtneru.z quod ex manui dedzeabat Cn. Pam.
petu: Magnu: Impera tor . B ello.XXX. annmum eon
fi lîo,fufit fuga… orafi; tn dedttmnem a t te:
ptt:bom:num centre: utrte:fimel .LXXXl l l mzllt:
bux.depreflìs aut ( apt15 nautbuf .DCCCXLVI. Opptdt: eafi eflu mtlle guingentm XXXVI II tnfidemr eceptt: term Maeam lam adrubrum mare
fi t: uot.tm men toMenem ae boe brema rtum em: ab
a ttente Adradtee5 autem Quzrzna lt: tn bo m:Columnenfium prope eltuum gut nunc In montem Caba llum
duczt Forum Sua rtum o!s uerat tta denomznatum,
quad eo tn lacofua uenunda rentur quapropter . S N i
cola: ce de: intbt nuncfi ta tn P ora l tbu; eognomen
tum rettnet. M. quzdem Va r. daret ant:quoy bxbutflìl oca confi1tuta ubt re:pecultartter uenderentur, qua: la( a nomenfi rtirm tur ab tp/î t rehu:. ut Boartum ubi
bone; Pzfia rzum ubt plfi et,Hol l t0r l um ubt balera
,
Suartum ul nfi m oy dam tn radtce etufdem montt:in regwne uzae Latw,campum Agr:ppae Septafutffi ,
autbore Lampndzo,aflemnt fideertunz locum non
ofiendunt Lamprtdg uerba qua:f ent bw: Infi ttue =r at A lex ander Seueru: bafi ltcam A lex andrmaminter eamgumMartzum fipta Agr:ppma»
D e CampoMartio,fiue Tyberìno.
. L I E E RVanqufi tn eoCap i te quodefi de uat io urbi;
q'
aml ntu jam decl aratum a thttror, qu1d de
camptM a rtj termum fintbutcpfinttr'
é ta
men tum adeum pe'
ruenerzmux,lxbet quaedam znterjè
fi contrarta quae utdentur addere quo eutdenttor tbu;
comefi urzx a rgumentu patent Pul .band rel ?e kilomonttum r adu zbur flm uni]g; npa termtnautfle . ltcetLtu1ut quem habet authorem ogrum T a rqutntoru m
M artt eonfet ratum tnter urbem T ybertm tacer:
dn a: gum a ltud efi enter urbem Tykerzm, ab eo,
quod tpjè uult znter monte: Tybertm. ex quo Lt
uy'
uerba none repugnant y: qua: dtx 1mm’
. utdelteet
moenta aporta Cofltna dedufî a per med1am urbem planam adrtpam Tybert eregrone murorum fimHarum abAnco rege t ben na r eg:one Atme
Iter ell rntto.St url…maema monte.: non ex tedebant
eun dem Ll u1m pr rtttrflnmtng: ea omnta al l a dtxtt,non m campo Mam o cumflamzny prata iter m5
te; Tybertm gum m eant n.,gu e poj]1t nemo :
pe gum non erant ( amp:Martypa rt .N onfit qu:ppe uertfimde eum agrum qutfuerut Mart:fi eer m
tm prtuatum tranfi utj]? P a r terre rum B zany. omntaa rcum urbem habi ta ta eommemoret domàfq; przua:tas m ba r plantrtefut e l egenmu: ut Corutnorum
P ompe: Martta£tr m campo Maf tra ba rflamemux.’
nlfq3 prtua tt5 bomzn'butflruendt domo ; tn loto fi ero
dabttur autf orum quofi m uenundentur znfi 1tue.tut oggere butu5glanm ezpartem eeatficy: ta ng
"
; fa.
L I E E Rnaturdicitur quiaMam amazartbutfuerat eonfier
‘a
tu: N am cum coetert eampt reg:; T a rqumy gut ob
i tt/ ha te Contemptumdzl‘îu: efi]aperbut pofi ezur ex i
hum datu:y; e]]E't quzagro ; non haberent , unu:b1cager Ma rttfuzt eonficr atur eampurq; Mm m: dt.
fi ur auth.Lrutut D tony memzntt Stra bo mlue r uerba .Veteret tll tRomam nere/fi nge rebut ma:gt,: îtè
'
tt urbr; pulcbrttudm'
ér6t?pfere. Pofierzuera,
prufèt‘
r
'
i nq/l rttfuere tg tbut,mnumerabtltbur
yneda rrl]îm15 zmpleuerunt tnfigmbm . Pompemy eni
uxor fitror runl?orumfiua’zumfimul tm:
yenfi u adpra ga r:mda decorafitperauerunt.Max1mrî
a utem bar;; p an emM arttu5 (apu; babet pra ter natiuum latog; ama nttat? fi lertza: exerettan6e;adm:ttenr.Campz enzrn adn urabzlt:magnztudo,fimul
eurulet {'ar1ter curfit; a l l a equefirza t ertan n:
na expedtta fitppedttrtt nee mtnu: tam mu1tìr,ptlant
( trculum pa l ajlram ex era tatzone traffanttbuf
a lma; mmmbentzu fimul opera og_nd perenne; fidoberba t corona t6fq5 adflumtnt: a lueum roller! Sam ieorum ofientauo ptfi ur art
'
l,etura; gene… [Pefi a eula
,
gr afi ant ut drfi
fteulter :m mm abfi edar .P rzuri
enzmMart: t on/b eraretur Tybermur auth. Qell za,
dtt eba tur Campur fieut Tyberr:M a rttur , ut
efi Stattu:fieundoSyl .B eltj an um autembumr campipartem(erat enzm adpontem Mtlutum uf45produfîuf)mm :per radere; (Oll i! bortulorum a mda adTybe
S E X T V S x40
fi m dufi tt Intra urbem ra eptjfe fi rzbtt P roeoptztt .
St rendt'
ìlg) tn (d M am o ue lutt tn C apttolzo ,
”
fia.
tu te utrorum tllufirtz'
ì ertgebantur Vnde Ca ltgula c; uafdan: abAugufio ex e apttolma a rea propter angufitart1lòtranfiata: ttajîtbuerttt a ta; d1fiea t ut relittuì
faluts tttultt non ua luermt . Sed a lta etur ornamentai am pereurramur.
D e Pom ru ,Temp lo Columna Pa latio Antoni
m Pj , ac de Sept“,fiue 0mlzbu:. Cap.XIII.K tat bodze tnter Sci arra P antbeonz
'
tq; pia:
tea ; 1uxta uedem. S. Stephane de T rullw,Portzcu5 cuzur przna ptum
.fi,… hce:
m n uppareat columme tamen marmorea! urgente:
numero undea m,quwfitperfirnt rta dj} ofi tae e ernun
tur,utfiadta tam porti cum Antonin:Putmp f mi]? multt arbttrentur quom loroTemp lum etzam fbabugj è a
'
:
rttur argumentv ltteree cubtta ler,zn ma rmore tbl mtrentomafie ,burur templi memor iam ront1nere
‘
nt Sun:
tamen qu:Martu temp le? tbtdè'futjfi eontendant.Hzne
e ntm tpfiut Antonmt eoebltdts Columnam parum dtfi rt
r e utdemue quam :nfia r T r a tant tpjèfibt erextt. a ltitudtntr pedum .CLXXVI.cum Intertore rockleagr adtbll t
'
. CVL acfi na=fi efltr.LVI.mcîdtopag: defarm atam czrcunguaq; re: àfi gefire meme nuncfl:efîmtur tn uerttce uero etur oltmfimulaerum nudum qua
le tn tpfim num1fmuttbu: eernere lm t.Columnam niit
Sex.Rujfitrm ara Flaming ej e [Zrtbzt. enter
I. I E E R'
portìeumImperator tpfi P a la ttum babut'
t. ex tuiut ruìm ; loeuf peulo ernznentwrf a lî uy uzdetur . l nter tpjamri t columnii a quam Vtrgzn Sqotafuer e Brant
:mmfi‘
pta lora tabula 1nrlaja trulla ta tn gutbutPo.Ro firjfi agta la turur elaudeba tur Ma rtta lt:In jentre Ma rnurra dru
,multumq3 roga 1u5 .Outlta etta
'
,
firmptafimzlttudtne ab aurum fipttt fimt appell a talrrer B lon. ue lztOutltaf rufle mmom ambttur lat a tn
gu1bm centua le tota tr ibu/epura to? de agendtr,prtufj( tra renturv (onfizlt.tba ttt de bj:Luram u Et mtfi
*
n e maculaurtOutlta Romm.H a r tux t.zutam Former:tam Flamtntq 5 à Ltuzoponuntu
'
t‘ N otandum
boe tn loro Ful uy ( ontrart tatem.Luranur tnqutt nò'
de Septu ut t redttur,jèdde utlla Pub/tea tntdlt‘xtt
ubz. l ebztogzmzllm t re/lt dtrutur autbore. Sylla . D emu: autem tn uzll a Pub l i ca tfio; eafi vfu: e nunqurdìpfizm utt
’
lam Ouzlta appellauztLuranurfeerte non fidi deòOu:lza ma:ulaflî
‘
a tt Syllam qu i a ex ea nonntfug:enter tn 0mltbmfimt tnte rfi l?t. ng]? dreamer: rattone ma ntra… loeumproloeopofinjjè cut op ini on: uerba tpfiu5 F.duuaperte r epugnunt , quafi.nt Sa tu (5:
fi a tfeptaf u:Uè .n eo.
ambttu ubt num eo’
umna eorblìdz:Antontnt py Supr a uero url/am P ublteafirbC apìtolto pomt,gme , ex uerbu Ci ceronzr , per 1rfi1m m a
addufi a propefiptafuj fi’ max app.:reb1t.
D e Monte Crtatorum t la Publtra T.mploN ep lunt P onte tn campoM am o. Cap.XIIII.
L I E E R
l ippo Antiorboficper atu cum Romam urnìjfimu:ex publtcobcflutto rn curiamgratulatum uobtt . E . C.
ex Cum tnCapttolzum addeo: uefi ro: dona firenta,
nunc exfiìrdtdzfllmodzuer[òrzo utx mercede receptt
a c propè lug/hum more extra urb’
émanere tufi ,tn bo;
fgu.:lore uen1mu5 inCurtam R omanumRhody N o.
tandum efi ettam eadem autbore Romano; confic qfifi mptum locum prcebere de publtcononfirlum legatte uerum ettam amm : Po.Ro. eturfi; nt ba c uerba
ex quarto etufdem dec. Onefimo Pytbom: filto nobi liM acedont adR omano: cum tran:fugtjfi t Senatur locîi,L autzam prcebert tufi t Sed adt lam Publtcam re.
uer tamur in qua ettam cenficm babertfidzturn fi runt.
Sylla inquzt Va l .Max .m Publtca utll a quae tn cam.
É’°Martza erat quatuor l egione; contrartae par…fidi
fi amjè cuta f,obtruncart zufll t.Memzntt etmm.L.Florur
Grc.adAtttcum bt: uerbtt . Eff memur rem glorto.
fi m nam in campo Martm Sept: trtbunicj5 comztg:ma.nn
r eafitmu: tef?a faf?urz eda; a ngemu: ex
cel porta ? ut mtlle pajfi mm conficcamr fimul ad:iugetur buie op.
'
t;t t la P ubltca .cu_to tn loco mnntt utllè'
yublzcamprope :‘ epta ex cttartjòhtam efi îe. nea; intel
l tgzt Cte . efigure a t quam ubt prq erant fidli
gnea gumerant. ex marmore, afi urum g od ramen
nec t .zpfir necp a ltu:pofi eajì=ctt bello czuzlt pofi
e am ep1flolamficborto, probtbence q ta'
autem Sept.:N eptunzTemp lum a?Forum pulcberrtmafur/jì [Eribu D ron.quem locum. M Agr:gpa mula: de
wrautl ,
S EXT V S 42
omamentî:.Erat autem apud Ctta tarummontem An
tontnîqs columnamP ont per quem cttatt pafij tule:r antficfi agza ne laturit fi tmmzfi erent, cut f antffi nt att ere poj]5nt tranfiunte:fiparabantur de quo
Suet. tnte llzgtt ubtde confi ly'
c conturatorum bt;
m uerbtc.Qutprzmt cunfi a tt utrum zllum i t ampo percamma
, tr:bur ad-fitflragta uocantem parttbut dt
ulfi ; è ponte deycerent ,atq; ex ceptum truczdarent, a rt
in Sacra uia nel rn adttu tbeatrt adartrentur. N ani
145Mar.rejìrtfix agenarw ; per pontem non m l tl t‘
fid0f,
qui afilflrag1um nonfi rant quodpropantefiebat
D e AquaVìrgine.Lacu Aide Iuturme at P ie
tam . Cap.XV.
Qt_ta autemV1rgo, quaenunc potufìtauit anrzquum rettnet nomen prope pontem Sa la:n um concrpztur profundr/fimafiuenr cu
nicq per Coflattna'
mcp tngredten: portam ficb colleHortullorum attal htur. opere detnde a rcuato perMarti
um campum dedul ì’a multttfifiult; przuatzr
accolte commadzfi lme aquam fibmzmfira t Sub bartt:
uero Lucuflnnu m eadem campo ficut AppmA lfictzna oltmfintebatur In €IHJ equa:dufi u marmortnclufi;m bunc mdtcem tnctficm continet
T IBERIVS CLAVD IV5 D RVSI FILIV S
CE SAR AVC. .D VCTVS AQ VE . VIR=
L IE E R
GÎ.NIS D ESTIN ATOS PER CE SAREMFVN D AMEN T L8 N LVOS REFECI
'
B
AC RLST ITVIT .
In bartula uero A ngell :Golotydttqta tu uirtflud10fit‘
fimzttbu rttno laptdefi u pra bu1ufn.odt legunturT I CLAVD IVS D RV SI F CE SARAVGVSTVS GERMAN ICVS PONT IFEXMAXIM TR IB . POT V i MP . XI.P P COS DESIGN III[ .ARCVS
.3.Q VA3 D VCTVS V IRGIN I S D IST VR.
BATOS PER C CAESAR EM A FVN
DAMEN TIS N OVOS FECIT AC RE:
ST ITVIT .
Suer. tamen a qua: V trgrnìr in urbem perdulhe .M.
Agrtppc2 laudem afi rzbuzt u.: tnfra c…fiendemm . Far
ma autem bum: aqua: magnam Marty camp: abuba t pa ti .m . Outd.
T e quaml ari eadem Turnifi ror a de recepìt.
H tc ul :utrgme .t campu: obttur a quaEx quo apparet Iuturnam A edem m campo babuìj]?iux ta a ufdem nomtntr [acum Futt entm Iuturna T ur
nzfi uor, qua l acut m quofiebmerfi efi ,
nomen de:
dtt quzlocur nunc proIutum a corrupto namtne du i.tur Lotreglto H .e c autem aqua apud uetere: [b lubrttbabeba tur Vnde V a r. N ympba,tnqutt Iufum a quaeiuuaret . quare agrotzpropter ul nomen ex eo fante
aquam pe terefitlebant.P teta ttt T emplum ut qmdant
tfl
radtdere fu1tm campo Mam o ubt nunc cedet .
Ì.IE ERS .Laurît
'
y'
in lucina a dem,i cella uinarla cuiufdà'
cìuîe
Ro.uefitur cò'
frafi u5. î cueu5 bafi lem6: lagetur tttuluteCAE SAR . D IVI. I. L. AVGV > T VS
P ON TIFEX MAXIMVS IMP
XII. COS. XI.
. TR IB POT .
XIV. ABGVPTO IN POTESTATEMPOPVLI
ROMAN I RE D ACT.
SOLI D ON VM DEDIT .
D e quo loquetur P len.bet uerbe'
e I: obeltfi ttt quì efiin campoMarteo t antum decem pedum efi c
‘
: M erfiede.de enfi reptuc rerumq3 enterpretateonem Aegypteorum
pbelajbpbee2 contmet cur Augufiue addedtt mtrabtlem
u]?tm addeprebendenda:j ì lze umbra.: deerà mop ac
magnetudîu ,fi rato lapede adobelejètmagnetudt'
n?,cueparfieret fibra R oma cò
'
fiflodeefix ta bora,pa ttl atìp regul ar,j m ex ce rte îclufafingule:deebu:decre
j eret,ac rurjì u a ugefi eret. degna cagnetu igenia
f er cîìda .M.î ltu:ma thema tecu: apecepeli auratum addì
dtt:(u l tl t uertece {ibra collegeretur'
ifimetepuî a lea,atq3l e. eaculdeem apece,r5ne,utfirunt
,à capete bo
m i: îtcllel î a .bte cdtetgr objeruafi a treg'
itafìrè e.…néai
gruet,fi ttefiele; pfta:deflî mo curfic,et cele a lequa r5nemuta to fine uneuerfit tellure a leqdei c?trofimdtmota
,
ut en a lj t lace: accepw,fiue urbu tremorebu; rbt tantum gnomone entorm,fiue enlìda teone Tyl e .15 fide/nemoma leef afì
‘o . Ibedem autem effofl?.m
fuet Hon ogeum cum l tne z: gradel ut deau
s'
EX’T V S x 44
9atît . înfingule'
e uero quatuor uentorum imagene: ex
opere mufiuofiulptae uefibantur cum bac mfi reptnîe.
VT BOREA S SPIRAT. Claudeum autem Imp.
Ampbetbeatrum tuxta fipta redeficauefi ì fi atuet
columner pukberrtme exornatum,qu od T eberto em
perfifi um fuem re lelî um fi rebet Suet.etem N ero
nem ludo:jbelî autflè eprofi eny'
fafitge0munere, quod‘
in ampbetbea tro legneo en regtoneMartj rampe entra
annefi:aceumf abreca ta, dedee Iunom:Lucente A ede;ube nunc. S.L aurenty
'
m Lucena
D e ValleMartia P al atia P artìcuAugufie,y de
D omina!N a lla cbea,acF lauece g
'
éte:T ÉpIO.C.XVIIA llee autemMartta à campo ,
cut coberet
nel en quo efi nomenfi rma , eacet znter Ty
berem callem Hortulw um . l n bac autem
adradecexetufdem colle; loca maxeme depreflb appar entN aumacbeee D amettant uefiegea N am Suet. azt
ìpfitm ededejfi: naua ley pugnat pene eufiarum claflîe'
i
efiaflîa cercunfirul î a tuxta Tyberem lam atq3 en
ter magna: embreejpel l auefle ; ruxetréqa StadtumMe
tbadeum N aumacl nam ac ex eru: lapede pofiea
cercam Maxemum deufitt utrenq; l atenbw eXtr tt.
Rum H anc qdem D omitianeN numaclream ubepri
u:Augufie,fueflè openamur, Augufiz'
q3 fiagnum longe
deefieetudtne lemo repletum abepfie expurgaewn , d.r:omena teonémqa
‘
a ccepefi e S edcum cerca T ybe reen de.
cat Sutt.nanfub code bor tularum de loca dui* tumf a =
L IB E R
cere uidetur Salutro efi quod parum difiat îuxtadec:potefi.N am Str a bo collet
,queplur defin e cer
nuntur coronato: adflumenes a lueum dexet Legemut
autemAugufie D amettanzmonementa quaedam cer,
c.:bunc lacunefutfiè ut parfit credere fi cut na tu.
ra laceofiendet)eln utrtufqnnaumacbeamfietefi e. q =
ta quam edem Suet.genttt F lauto? Templum cofiocautt.
cu e…quadrata; latere; amplefi îmo; e5c ruene: qua: ec( lefi am . Sò yluefire ettìfq5monta ltum mm afiereum ]Épeunt extra l?aefi map
”
. a tt B lan.quoxy n5nulle (eterne,haberent en ba c uerba . D OMIT IAN A MAIORPARS DOMITIANA MIN OR Ex quoconj cere dm t,quedqdfiue Tberm.e fiueMethode
,
um,fiue N aumacl uafuertt D ometeane opera omnia
quae ad.S.Syludlrurn undeq3 nunc cernuntur u_[g ad
S.Laurentg en L ua na a dem . l lludautem encerte? nau.
mmbea lacur unum edem una m loro: unnomene loco.deuerja . Iultut Capttal enut refi rt Au
gufium enfiztmfi ? Partrcum en campo fieb colle pedumamile eta ut ab a ltera pa rte porte…:melle pedumfie:ret a tq5 enter eatjpateum bmc ende.uereda rea cj]Entl auro myrto buxaf r equenta te
'
i medeum uera le
,tbofi ra tum breutbue ca lumnet entrenjécut pofite: fingule:per pedum n ulle quod eflEt deambulatartum ita
ut capete tyfi t B afiltcct pedum qutngentorum cutusHc
’fl lgl d en rudta bm coderH artulorumfirm nauma cbe'
am adl uc apparet e decuntur.Sunt que putant eeufdemp rem e; u P a lateumfuej]e enter a dem.S.Fe lecee en pen.:
Ì. IBER
rei: canceHot kabene plantdtat interitut phefèfi rî .
tf ! popular Hueut autem M aufi leememmet H er.
rony.‘
prema contra’
Iaheanum.Ex tnt udhuc ube uulga Au.
g»fia dea tur,iuxta. S.Rocbe ecdefiam enterrar cercumn .
fi r entea reteculato opere oltm uera tre; cu cunfirentta:futfi ì uefiegeafi tze ofiendunt muecem eta defiantet, ut
en plum pa rte! enterficarentur,pluréfip efi'
eeerent loculor quo qutq fiorfiem acceteret fèpeleretur Habuitenem btc lam e en banarem AugufieP act: ac Veli a:
uera nci ma
da tmperatore. en eo conderentur probatVer .:n Mar.
nere cum a tt.
quanto; elle utrum magnammauartìt adurbemCampus agetgemetut nel qua Tyberene uedebe
'
r
Funer a cum tum.dum pra terl abere re centem
w angnonnullemolem tll am enfiar terrei: qua gli cui
portam nunc P apule ornamm teejboleatamMa rct fe.
pulcrum efi ? putent'
.fidcum ultra fi orpzanm eafi um
dtfi et ei Tybert refieu: intell igent…de Maufialeo…Ty:
bereencumbente N am poeta eouerba pra terlabere. ennuet Marce llejipukrum iuxtafiuueum.E t en Maufi leqe ttam lebert0t
,uel certe apud condetoc ej è .probîet
‘
epi
tapbeum cueufdam leberteAugufit enmarenare exctfitm,zbz
'
qs enuentum quadefi
VVLPIO MART IALI AVGVSTI LIBERTO A MARIV.QÀ IBVSQ
S EXT V S 1 46
Maufi lei autemnomen empafiettAugufiut {ma adfi.mel1tudtnemjèpulcreMaujb la regis Cm c ab Artcmi
fi a etu: uxor9firul hfabrecauem t . Apudbac eni duo
fuere 0belefcemagnetudene pam fingule
quorum a lterum enter epfamMaujbleum Tyberem
confra l ium tacere trema uedernu5. Alter uera enum
tu: nec ej bfim,pofi.S.Rocbecedemj ebtellure latet.
D eV ea Flaminia T eopboe it qutbufdane a lii t ornamente:camp:Marty engenere. Cap. XIX .
l am Flam:niam quae ohm iur ta Antmnne
c a lummm encbaaba t,Cn.Flameneus . M.
Lepede collega en canfida tu uefior Legurum
firauit Haec autem perN arneam Futegaeum N uce
r iam Ca ll1um Fanumfortum P tfiur um Aremt.
num duceba t Leueu: etero firzbte M. Aemelu'
l Cot.
Lugarebuxfi bafi t: utam aP lacentea produfi am F lamima:comunxtjfe .Q .Flamenrum mum ,quamfiami
etiam appell autt,fir autjfi ,innuetmbabuej fi: fine ; ab
lfi!ura,niîc Eolea,adVaternum I-
‘
oreCorne ly'
amuem
A ennltam uero ende adT rebtéP lacentia urbnfiuueîî.
S edFlamenea era t contielaret ; de qua Suet. en Augufioi ta memmet wof aa leue undeqs urb; ad:retur defi m.
ptafibeFlamenea uta Aremzn0 teme: muneenda rele.
qua: trtumpba lebut un it ex naua le pecunea fiernenda:
D IB E R
curauit Et Cic. adAtl ecum Propterea , inquit ,‘
qîTbermue curator efi ma»Flamenue qua cum eret ab:
fi luta r elequa In bac autem Augufi e Maujb leie'
collem Hortulorum T ropboea Ma ry de Iugur
tbafuere argumento q; ebemarmorea ta bula enumta
e ll cum endece. C .Mary de trtumpbo Iugl
urtbtna bu:
PR TR PL Q_ AVGVR TR
MIL EX SORT EM BELLVM CVM IV
GVRTHA MVMID . VEL PROCOS. GES
SIT BVM COEPIT ET TRIVMPH_AN S…
IN IOVI S AVT f M SECVN D O CON SV'
LATV ANTE C VRRVM SVVM D VCI
IVSSIT . IILCON SVL ARSEN S CREAT,VS
CEST I II I T EVTONORVM EXERC I.TVM D ELEVIT V CON SVL CIM :
BRO S FVGAVIT EXEIS ET TBVTO =
’
N IS ITERVM TRIVMPHAVIT REMP
T VRBATAM SED ITIÙ N IBV8 ET TR .
PL ET PRE TOR Q_VI ARMATI CAPITOLIVM OCCVPAVERAN T . VI. c os.
VIN D ICAVIT POST LXX.AN NVM PA
TRIA P ER ARMA CIVILIA PVLSVS
ARMIS RESTITVTV S VII c os .mCTVS E ST D E MANVE IIS CIMBRICISBT TEVTON ICIS AED EM HONORI
_ET
VIRTVTI V ICTOR VE STE TRIVMPHA
L I E E R
fi l'
io: Seculo: adIta lram eam ten
R oma efi A lbula'
mq3flumen ademagmemfojfi fi mcufi!na Tb7brem qu …p uocautj]é A ly uero
Tbybrim regem Tbufcorumfutflt? tuxta kune f lu
mum pugnantem cecedz]]ì ,ficeeeéqi eenamen.Aly uole'
igefimn epfi;m regem l an acznatum a rca bueut fiumin ur epa: tranfiunttbur crebra t entureat entultj]eìTbybremmqu
\
afi Ugg,“defi um q _
eedam eì b en'
memo"gula Yetentum T ebrim appdlatum putant
autb.Var .ogodautem leTeberena A lbanorum rege ttT ebermu; nuucupatur ut [ crebet Ful .non procederi deòquea etiam ante A lbum Tybre:defì'ut ienueneturInjacre
'
; quedem Tyberenu5: en communefirmane Tybem en poem'
ate Tybe:er uocatur, Sed'
quodpreut A!bula deceretur j l endetVerg. cum enquet.Amifit uegguetut A lberta nomen quod a colore aquarum p,reu.rob:tenue rat.Aurea uera Rumore uocabatur quafi repo
exedent enfiecre: Serra unde efi ;Btpmguta cultafi c.mtem In a lequa ettam urbe; parte,
T erentum ea cp repa: tereret Idem poeta ceruleum,
Horatiug ueroflauum appella t 0retur a utem ex.
Ap'
t
nino paulofiepra A rnum tenue:primu,de1nd&XLl le
‘
r
'
nebu‘
t auf?ue excrefcet pne cepue N Antena.Tberfieam premum abVmbret
,deende a Sabene: nouef
Jime ci Latente deremem urbémqa àfiptentreone igredìen: ameredee enter bafi eenfim por
tuenfim uzam‘
eì dextre.c Ianeculum àfimfiree urbem relenquît,esrîz
S F.XT V’
3
LI CA'
LCE IS PVN ICEIST rapbce t
'
aueernfigntficateoaVar . en bumarco ita tra .detur . Fuga boll eum gra ce uoca tur (,
e bint
fleolia capt.fix afitpettbur appellantur tropbaea. Sylla
fipulcrumM aettam campofiatutt Apeanut LemutH ercy P anfae Flam e uera Iuleee N am AugufiutIulm fileam neptémm,
q
fi qued ee: accedej fit,uetuetjè
pulcmfica infi r rt autb.Suet In ea dem campo Cor.T a c. Bretanecejepulcrum pafi.tt en qua pre…expugnateonemfi corat $uct. D r ufi deue Cl audy
'
parret In da
ma cit €? bartuloAngell:Goloty'
ba c uej i untur,$ocratetSta tua A lcebeadem ampl ex antet Iouee bamomt P ro.
thee'
q3 Ae!?ulapyfimulacra . Men/i e eum figne:dy; tutella rtbu; Scypbeut A rran eque qua:
in Tbefla lea perm/fit terra tredente N eptunut edu.
x et Men [irrq pede: Romam qua nos urbem fitmu:demenfi Verum en prruattt a debut qua nunc
fi m:ex prefi es ornam entu fi nume ra re uellemut lan.
gumfimul , labareofiem uteq3fote t frufiur uero p .tenute cum eb:nanfint muenta , fl
*dbmc,ende tran
fiata Qt_tare ba c plutfitttt cureofie re lenquemuc. Mar:
t to autem a lterumm enorem campum prox emum futf=
fi quedam uolunt propter,que fiquuntar, Ca tuh uet
fi “. Seme quefia ree menare Campo tum ennumera .
bele: cermm cerca partu m borte numerqfi tbeatra
trea fimul ampbetbea trum ,templa mageeficenteflim a enterfe contegna ut 9Mt{fi al tud agentea rele.
I. IE E R 3 EXT V 9quan:ur be; uenufi a t?afi entare uedeantur .Viatfi
reflam appell a tam,en campo Mar
teofuj]èfi releet Sen
L IE E RMettere raboreofirpea ponte fi let;
Seden bet uerbet null afitmentra de ponte Sacro. $ubli.dum uero peul urbem candetam pgfitum efi fitttt com
’
:
fiat.Lafi anttut uerode ponteMelueopra cepetartfieltre att en ba c nerba Saturnurm Latea eta
'
cultur efi,
utboma en Tyberem de ponteM i letto metteretur,quod
ex refitonfitquoddamf a l i etatum Varro efi autbar. S ileauteîn ponte:numero ol i o Melmue.£ leut. Vatecanut Ianeculenfit . Ccfi tue.Fabrtctut .P a latenut . Sublia ut quae, praeter Subltceîe
'
,T attlagohm demoletm ?a
D e P onteMelueo. Cap.]II.
IlueuePon; quem nunc uulga Moluium uo.
cetant tnmaFlam1mafitut ultra premuml apedem define aburbe . Ferunt autem bum:
uraeum nebel ex neret i
fi rul?ura pra terfundamenta , retene r e. de quo memin1tP le.de ueru ellufirebut, Ammeanu:Marcellenur
,
aetq; a.M Scaura quefutt tempore Syfla )extrul
'
imn. ad quem pontem N eronem nente
demonfiratum efi In eadem legateA ll abrogum nol?ufnotempore cum letem adCatehnamdeprebenfi fitnt,quebu:coneurateanem patqfdi am e]]r
'
rji rebet t . Apd°
eundem pontemConfi antmm mugnut Imp Mex entee'
ityrannumM axemeamfileum magecee a ruba: dedetummeletarzfiratagema te ma terea ac nauebut [icpra Tybarem de]} vfiee: flautofiebmerfiem fitpera ul t N am ct
'
idmeefi t certtgfi tprce lyt carjpefi odemum en .e tberecruce: uexl llo
,damdtj
.
qi uat e audtta gv T 0UT 6)VI
S E PT IM V S *
1 49,
Jitur inmitre'
mTyrrbenum prope bofit'
dmuna l eger.
ma ofi eofi exonerat ; qua lebet magnatum nautummer.
catar pl andeffimunbîc Dyony. lî x Ianecula confi n ua
efi R oma l atttudoTyberes quatuor efi tugerum a l.
mado tanta ut pofi itmagnat perfi rre naue; neq; pe
debut tranfi requea t mf:per pontem, queCor.L. Ebu
teo unìq era t Seuum autem utd;=
Rum efi Tyberee efiundebat ufq; adra dece; Capetolq
'
T arqumtue eni premu: amneum a lueum derexet.
P ofi ea Agreppa re d1l1; curficm derex et, a lue=
um mutauet magnz'
fipfitxorum molebut m utra@repalocatu jb
'edauet. A:g ufiut uero adcoercenda ; munda.
ttonet eundem lax aurt ac repurgautt . L ongo temporepofi Aureleanm Imp.firmejfemomuro utrmqs uq ad
m are extrul'
io coercuzt ; cueur oper e: udi rgea multe:in lace:adhuc cernuntur Ancum autem Maretum na.
ualea extruxefi i commtmara tD iony.bit uerbtt.Cunq3e_[fi t amme uq adpantet fluuea lebetefiapbet l attt,
’
md
gne:nauegareedoneue: adR omam aut?maritem uquoq;
n autbue,onerarj t ,magnet n auale a lequod excogztautt
adegrefiì.m eru; extruere l l ln ut partu ofi eoam:
n ee epfiut P andetur autemmulturn en latrtudene conefig?5fim art fimtîfq3 conceptt magno; qua le: portuurnm aretemarurn eflufi reum nec obfiruetur adafieumma:'
m a letore,mcorruptueficut pleraq3 a leaflumena nei
pa ludebut autfiagnet e rran; a lequa en loco confimetu?‘
preufqua'
mare contenga! reuue :fidefi peru:ue ubeq3 nauebut una tantum effiutt ofieo legetemo perfi f5.‘dor;
L'
IB E R
firmmarx: N aute igitur afiuareaeperofie'
unt eiux irti
trant Romam ufq; truffa ad
ducuntur matore ; uera ante ofi eum adancb0ramfi a.
8 a antetfluuta lebue enacua ttefi apbe; exonerantur. P li
neue.P lurelmr propejì lu: en amnebut term amm: acco
l etur afiteceturq; ueler null iq;fluuearum menu; lecet en( ltdfit! utrenq; laterebur nec tamen tpje pugnat quanjcreber nunu magnet aquet quei tn tpfie urbe,rezfi agnantebu; quentmmo ua tecmtrl
’egetur poteut moni:_tor aufi ufimper relegzofiet. P lura a utem erdut bac m
l oca decenda de buzueflu.natura cur.P len aufiu
fica relegtajì m e_fie uelet. Sedcum LVDOVICVS Gomenu: quem :uree deum: bumanefi eentea ac ui
ta: entrgretar prafi antd]lmumRotta audetorem feterede be: tebellum elegante orateone en lut em ededertt ea:
dem m nofirum traeetfirre ficperuacaneum cj]? dux i.mu; w are de Tybermoflu.bafi enut. l lludtamen uo;moneta ; nelem prefi e: temporebue non lecuefl? en buzuerepa quedpeam a dtficare tanu numenefi cra
gue a luet reparum curatore:,ut ex endete
,
tem R hum reperto ha betur bueufmodi.EXAVCTORITATE IMP CR S VEQ
SPASIAN I AVG P M . TR IB . POT .
II I I IMP X P P COS.IIII .V
CEN SOR CAIVS CALPETANVS RAN
TN S Q,VIRIN ALIS VALERI v s CE ST!
v s CVRATOR R IPARVM ET ALVEI
TYBERIS TERMINE—VIT.R R.PROXI.
I. IE E R
D BRESIVS RVSTICVS CVRATOR VA.
LETRIARVM TYBERIS ET CLOACARVM VRBIS R R REST ITVIT SE
CVN DVM PRE SIDEN T TERMINAT ION EM PROXIMAM.CC. P. C II.
T radunt autemAntonenum P eum marmareumficefii ,( tutltbut beflet demoletum pontem ruptum uoceta
tum.Longìtud0 pedum.CCXv .Xyfiut uero Pon.M ax.quartur multe; pofifi culee en e am quam t erne.
mu: magneficenttam pulcbrttudentm enfi aurautt,
quemadmodum tttulu5 ebedem enmarenare exceji uqfi?=dtt unde abeadem nomen accepit.
D e PonteFabreceo Cefita . Cap.V.
Ofi Aureleum pontem adfiadeum erege'
on:
tbeatrtMarcelle fi.rgtt en medy: Tyberenisflufi ebut Infiela quam urbe coneungtt Pon:
prim T arpetu: aT orpeza rupe propenqua deende Fa
breceut i .L.Fabrecea que eumfa ceende'
e
'
curauet elena
menata: ut tgfiatur endex m arcuponttt infiulptut bu
iufmodtL FABRICIVS c P CVRvJVIAR.
FACIVN DVM COERAVIT . ID EMQ.VE
PROBAVIT .Q,LEPID VS M F M.
LOLLIVS . M F .COS C PRO .
BAVERVNT .
N unc decetur pont quatuor Capitum ,si quatuor mar
maree: emulacree qu adref rentebut en adetu ponte: collocate: o_ue aero eandemmfirlam tranfiybermee regeoni
S E P T— IMV S
Ionefiet,‘
Efqdelenur fiue Cefi eue olim, nile uero P i tBartbolomee i propenquobu
tut deui temp lo nun=“
cupatur quem V a lenti…anii V a lentem infiaurafdextri5 fintfiret trt tabule; marmoree: ebe col:
l ocati ; ba:infi ripteonet tefianturD OMINI NOSTRI IMPERATORES CE
SARE5 FL VALEN T IN IAN V3 . F IV SFELIX MAX.VICTOR AC TRIVMF
SEMPER AVG PON TIF MAXIMVS
GERMAN IC - MAX. ALAMAN N . MAX.
P RAN .MAX,GOTH .MAX .TR IB . POT .
’
V II. IMP . VI. COS II .PPP .II.
FL VALEN S P IVS FELIX MAX VI
CTOR AC TRIVMF SEMPER AVG
FON TIP MAX.GERMAN IC.MAX.ALA
MAN N MAX FRAN C . MAX CO
T HIC'
. MAX TR IB POT VII .
IMP VI COS. I I . P . P . P .
FL. GRATIAN VS PIVS PELIXMAX.VI
CTOR AC TRIVMP SEMPER AVG.
PONT IP MAX GERMAN IC . MAX.
ALAMANN MAX FRAN I: MAX.
GOTHIC oMAX TRIB POT I I IIMP I I COS PRIMVM. P . P . P .
PON TEM FELICIS NOBIIN IS GRATIAN I IN V SVM SENATVS AC POPVLI
ROM CON 8T 1TVI D E D ICARIQ_
l VSSBRVN T .
L IE E RLongitudin
‘
è'autempafl2;umnqlîrutìum.Lx.baéeredì,?
f itur,jîepm oru erol XXD e Iufiela T yberzna. Cap.VI.
Rzufquà'
autem adrel ua: ponte:deuenìa ,amm
,u1d
'
édîi efi unde ortga Infil lazTyberima quamf ormambabeat quantafit,guzd
ue in eafuerit P rma pzum uera bum; mbzl maguragnafiztur quam ex uerbzf B zany Pqflqucî cwmT a rquiny
'
m Lua ettuwfluprum commemora uzt, ab id
95T a rqumio: omne: adunum urbe ewfi o:qflendzt ,fizbdn D eeretum confi lzumdemda bona omma tyrannogef rente ; m publzcum a uzbm omnibus expofi erunt ut
”
guzcunq; ex ez; eaperm t,quhquu oktmeret agrumq;amuem quantum 1111poflìderant j! quì nullam babe.
pum mm urbem Tykerzmzat?tî, qu‘
éjì crum ef:[e Ma…ante.:det reuerunt eque:pratum aq;
* iuuen_ibu: adbelîu as exera tatzone: ludum opoftumfl;mumHunt t ampum,PrzufquéMartljà erum,afinbens fibi:T arqum1mfiuera t N am rum matera tyrannorum bana papulo aufirenda rantefljfint fidquadm cumpai lia narum era tfiumentum a lzudm arm adhuc m ia
,a l:ud m tulm u (9
° quod tam trztum erat aujî rre nemim perm: erune ,fidut execra lnl a nec
’
zdoneum quodin re de:portaretur,iaczendumfa r… influmen deiereuerunt unde znfi; la t reuttTykerzna .Lzujuf f i l anie ademfi re gwe D zony .de origine mfidm dw t
'
. Par.—Zmam autem bzremu ba be: utma iu.cjì tmter 1pfiu pw:
te;,
LI 8 ER
g odtamen ex ìpfi: lzeuztmek:ditere‘
fifli;Satrauere patre; bre:duotemp!a dre.
Acceptepha bo nympbrîq; Coromde natum
Infida d:u1dua quam premit'
amnì: aqua.
Iuppzta=r zn parte efi ewpzt locus unu: utrunqì
'
,
Iunfl ag; untmagno tempia neyam nuo
l out: duumuzr dech(auìt uotcîfixamm anteCalla o bell o L.FurtoP urpurwne pres tare,
ab eadem eonfifle l ocaram In znfi; la 1deoaegroti exponebantur qui d&]Eulapzu:modum :deu; habetur:
obkane [ nemmm rn deorum numerum aereptur
auth.Cor .Celfi n AdAti/Zula templum,futt N ofit=eomzon
,idefi locur ub:agrot::ur.bantur .Vnde Arifio
phone ; m P lutomurze l anguentarm cede Adl'
ulapjutmedelarumfomenm r efoa fientur P lau.m Gur.
L enonem eapadocem ieeoro]um pulmond
n umm ezufdem del cedem ineubantem Sunt gu:uelmtA efi ulapzoce dem zn Infiela zdeò eonfiztutam, agro
m przmu aqua zndzgere arbttrarentur ue!aurk.P lu.
3;fluxu motuq,‘
aguaramaer gflEt/ì hbrior nam a l zogumbuzuxfizm e cede. extra urbem ex a tan fi lobant
‘.
C laudzu: tmp. quum qmdam agra‘
,afl?fîa manti.
pia i Ira/i la (t
’l medmdzexponerent:hberos e_jfifimdec. ,eommemorat Lurret:um
pre torem tabultx ptf?” ex pre da fanum Aa]?ulapjexornauzflì .H abuzt bo nfida pr ora,“FauneAedè
'
,
gua 1!afluf?zhur ( eflìt ut ne uditgm qui dem app.:
w ant Memmztbum:Vuruuz'
ur,mbaz: uerba.Prgflyu
75P T IM V SIi exemplar efi in tnfi; lu T; berma in rede Iouu ,Ù
*
Faw nOutd:ut .
Idtbut agrefit; fumant a ltdrtaf aunîH tc ub:dtftreta:mjî da rumpit aqua } .
I.:utur autem azt CmD omtnumAeneobarbum,v Cn.
S t rzbontum a dtlet multo:peruartoy ad popult mdtttuaddux tj]ì trefq. ex bu damna 0 ex eog;
multau tza petuw a cedem Faun: fi t t_[fc u P ro
but jì r1btt Fa unum pn mum a dzfia a numt ut Iu.
t65cp [a t r aj]? ab eoP a na dtfla eflè.In ba t tnfi ddf un Sta tua .D .Iulu, quwfi reno
,€a :mm0t0dze ab ot t idente tn ortentem eonuer[à efi:ficutzCor.T a t.0 Sut.
î qflanturD a P onte Senatorum fine P a latino Subltt io.
Cap. V II.
V reedtt autemmfra znjîelam adteli iafîîî
fipttmu; pont Senatorzbut Sena to; qui
(7 P a latium aP a lattnomonte propmqua‘
e'
denominatur N am aufi a urbe ma nzour (Ì:
mum numero,tum Sublttzu; non[&tt'
t u1dereturf acere,hunt qut ura Aurelta tn marmma T l mfizdmg; mttteret addzdere de quo inteflexzfl? opinantttrLtul fi rum
inquzt.M. Fuluturmato…ufitt loeauttportum pi.l a: pont:tn Tybert gutour ptlttforntt et pofl a ltguotanno:.P .Setpto e: .L . Mumiu: een]òrcr loeaueruntimponendo ; Efl entm pans multtpht tforntte compa.flu: adexeipzena
'o:btfido; prox 1ma tmmtnenti5 znfie:
le a lueot bodte Pon:.8.Marm agypttaea'
propnt.
L I E E Rgua eìut cede m7tupatur. î i eoEt ìfi ulpta sfitha t,uîdel îN VMIN I D EORVM AVG. IOVI OPT"
MAX AED I—ZM VOT O SVSCEPTO.CL . LE
. M .F .CO S. III.S 0 P 0 Q R
IMP CAE SAR DIVI TRAIAN I PAR
T H ICI N ERVAE N EPOTI TRAIANOH AD RIANO AVG. PON T . MAX. TRIB .
POT . II COS . Il Q VOVIS OMN I:VM PRIN CIPVM E T SOLVS REMIT :
TENDO SEXT l -.RTIYM N AVI—28 M ILLIE S CEN T Ì:N A MILLIA ENIM IBE BI :TVM
_,m c r TE S EN S SVAQ,
E T POST EROS sv os RE STITVIT B ACLIBERTATE SECVROS IVLIA AVG .
MATER AVGG. ET CASTORVM MA:
TRON IS RESTITVIT
SABINA AVGVSTA
MATRON IS
D ÌVVS
V lt2mm uero antzquzflîrnu:ommumfiguttur Subltadu: abA ntoM at ti a rege non ad tempus ut pr…!
H ereule5,a t m ufie Po.Ro.perpetuomanfi/ rut,extru=
fi ut i tt et tata f Itgneut.N amfinefi rreo el auo,finefultut 15 ata dg} ofitut erat tonttgnattone ut traberp befld
eu zm. r e ntur a e reponerentur quod gutdem fi ffdf f ir e ptflj Cocli te defindent€ agre rtf
fi.t g t, Subtztzut a i?tdtflttt qui a dex
I. IE E R
Tyberim tam}?patrtet tnutzle: deuterent‘ut
‘
unde
depontanetjex agenary dtt ebantur Verna: tam? boebe bet quodfèx agenary fi1firag10repellebantur
ita eos pontedeyt tfialttorfi runt quzpon; ut r etta li,
ohm era t apud Septa. Ifludautemfi tendmn p0ntc’5, tà
'
gut extra quì qut tn urbe erant uaryrtp :but du.er
fi.f.u]è refletutot bomintbut enter a lto: abA la utboe etur epìtbapbtum tefiaturVRSVS ALVS CIVIS SATRAP ES EXVMBRIA IN ARMIS FLOKVJT A DVLE
s c:s V ERO POSTQ VAM FA .:r v s
BST AEQ VATVM CAPITOLIVM R E
CON DXD IT TABVLAR [ VM LEGES SER
V AVIT . R .P. A FALIXCLS LIBERAVIT
Q.VIRITBS IN EXLLIVM PON TES RE
FECIT PLEBEM PACAVIT D LVISVM
IMPERIVM RECONCILIAVIT
VIX.
'AN .XLIIL MEN .X.D .IIIÎ.
Sedponttbu; ex trufi u ,tn T r6fiybermam regtonemtt i
fi amu:.
D e T ranflyéerìna regzone Rauenatium (a Forti:Fortuna T emp:o.Thermu Seum anzr.Hortrt
ac de Agua AUî etzna, de P ratt.:Mutu:. C.VIII
R anfiybert'
na regio prtj ì tt tg tbut Ianìeult'
,ì
monte, qu:plurtmur et îmtnet nomen a tee:
pit. R aum atxum Et urbem noîatam muento.Augufiu:enim contra Antontum <a Cleqaatnî ui
S E P T 1 MV S f 6
Fiori:! poritnr,bznam unam apud Mefi nzwnLuranne portam , quzIrnhw znfi; lm ora
'
mg;
Galina; marzttmmn Hfj} nznm Afnm M aurim
nidfq; tueretur Alteram apudRnnemm m n: par.
te; gj ènt Adm m zfinuy,l llyrzci D a lm ine Gm :
rim Thrane Font:,(J Afi c€ t 3 A egyptzore
nerefl?tat:bmfir5ucniro Cum :taga Romano Senatorie a m przmu e]]2t cura utnufla Romm f reguì
'
taromultxtudo u nnon aj]Et bobm;n locur pub!
fignntur attrzbutn murnnm cl aflî:mzlztzbus rrgzo
T rnnfiyberina que rx inde urlo: R nuenattum dt
£fl jî rut T emplum,Meri torrèg5 tabernn; ubi nfic
&m code:. In bac a fit regzone paura admodîì me
nn extztere quia nddzta (Hmfu1flì t urbr, miinopin loa
'
fidne Innzm lm mom nrx loofimm quando? propter peflzfi ror nufirw qwbm znfifldmtur à mlzflimi: tantum bommzbus fordtdtl fimdfipexercent:bur a rtu
,rultn era t . og arr nummr mzrn nz:
der:potei]? fi p1um trnnfig1 uerl nm dehztur. Spam ::
nm trad:t Smog: Imp.Tkerm ayfi nnomi; regi oneVoPxfiur,Aure lznnumbyem:t
l e: quod em 1c deej éntozgog: uefizgìa, lzcrt qui dam :ntermontem a urèum S. Franci :ji:wdem cj]E dzrant uq bi tamen narra appor
'
e'
t. Ca
fi rHorror, N aumachi a":mxtn Tyberzmbnbmj]è
dzcitur ubzForti ; Fortune T emplum s ery'
tg ? dl
( amm. A ffiattnn aqua quz A ugufln dzrebatnr,exlam A{fiennoma C laudi a mzlmrxo.Xl l l l . abAugu
L IE E R"
fio in naumacbzam perdufì'
a T ranflfi erina!
fi ruzebat rog:onz,dc gua rcafcrzbzt Pran.oua ra tm ma
un Augufium prourdennjfimum prma pcm producer:A lfim nam aqua qua uocatur Augufla non [am per
} } Jza o;nulfzuf gr a tta ,1mmo Co' pag:]à lubretn, nufjm ufit ; p0pulcfiucntcm .mfi force cu opus naumackza:aggredcretur ne quzcja lubrzorzbu; aguzc detrabcrct ,a nt proprxoopere perdux it (7 quod naumacktae coepera bortzcfirbzacentxbur,fiv priuatog: ufibu: Sc let tamen rx T ranflyberzm: rcgzoneguotm ponte; raficcuntur, à cxcerzore npa aqua: exnerefl?tatemfirhfidcum publzcag; ]Blrentzum darz.H à
°
c
autem aquamH adn anum przmumpom:ficem refiztucfi:
en?fq3 aqua fontem m Ma rta trmfiyberìme extarc tene: fama; A lbwmcmg3 in bac regioneagram ab Alb:ona3z luca quom loco bo; a lba îmolabaturfuxfl?,P ratdq; Mucza errgzée N aua lu
'
ì.D cony.Mu
h um a l'
2tmort eflzà entem propatrza rrgzonem tran/Îyb'
e
r im donauerode publ i co. bcc locur pra ta Mutìa ufip adhanc aacatcm uocantur . Lud:pr]ì atorj in n pa Tybesm prope ubznunc N aua lca
,olzm celebrabantur
,aut?»
Sex .PompD e Sepulcro N uma Ceczly poct@,T rzbunalzAu
rel:o Ianzculo,Horm Marcmlzr. Cap. IX.
Vma rox Ianìculo ]?pultu: o]? inquitSolmu: D rony. Iacet autemN uma cn Iauccq tranfl; bcrim Cafi u:Hcmcna guar
L IE E R
refiflere inMacedònzam mctterentur,firbducì, in na
ua lzbu: colloca rì Senatur ruffit. Sed Ianzca lum tem
put efi afiè'
dere,9utttt montemOutd.arcem appellauitd
bu carmznzbu5.
A rx mea colin erat quem cultrix nomme noflriNuncupacba c a ta:,Iantculrìmg; uocat.
Hoc l cnomenfutflì put5t , quod Ianut cbr, nelfitfi.
pultut uel babctauerzt.Vzrgtltut
H tc duopra terea d1fief?u opptda murit
R et uta t,uetertîmcp utde5 monumenta .
uìrorum.
H anc I.mu: pater bcîc Saturnat conduizt urbem.
Ianzculum l ll: bu c uerat Saturni a nomen"
.
A lj quod ex IantculoRoman:prtmic'
cter inHttrun a
f t ere abeo trè'
fitu Iann ulc'
idtfi îi .Ianut .n. tranfitus uocatur u m
guzt ub1mmc Roma ntrpolu ubz Iann ulur m
pa rte Roma:. In hoc coll e Mar .bortot ammutjfimotbabuit quo:zpjèmet ltbroprzmomulta celebrat uerfibu:.Idcm dtfi a torem cum
in Ian:culumjì ceflìjfit Iegem cn afi ulctotulzflè . Bufi :
btu; ueroCeczlmm Stattum,poetam,m eademfipuhum8j]? Huiu.c autem colluform a m longum porrrgztur, auj ncatur porta nunc Tum onzs 67 fix plui mmutfiady
'
: tn merzdzem extmdztur. aflitrgtt plurimct: ad
portam A urel:am
D eMonte Campo Vat:cano Templo Apoflmit,Za Marm .N aumacbra C1rco
,g bortu N eronzs ac
deObelgfioCaf. Cap.Xd
S E P T IMV S 3
Xpofitu y; qua adT ranfi; berinam regìa
nem ,fiue Ianztulum,pertmere uz‘
debantur
Van t anum dtco montem t ampam(extra urbem)ku proxzmum addere exfi q def m
ptzone admonemnr. Vatzcanm tgrtur Mom i t efl,m
quo.S.Petrt templum Pontzfia'
fa; P a la tl flmflj t’fì a tuì
’
o
V am anzautem uarta tradrtur t tymologta Gefim: eni
flrzbtt,agrum uattcanum out]
-
dem agr i deumprafidem appeflaturn à V atm ny
'
r,quae ut,€7 tnfitnfîct dei
e iur tn eo agrofierzjè lrta eflEnt.V ar .m ltom drumazy
a lzam tradtt tflrm nommtr ratzonem .N .:mfi cut Aiur,
ingurt dear, ara'
q5 etfi atuta qua efi tn tnfima N ouaa ia quodm eo loco dcutnztut uox edtta erat Ita Vati
t anu:deu ; nominatut , pene; quem ejf mt uom kumame mw a quoni am puerzfim latq; parttfirnt, eam primum uocem edunt qua prtma m Va ti cano tyflabaSex . uero Pompetut uult coflem hunt Va ttcanum nun.
(upa tum quod pulfit Httrujì tr cop0t1tmfitPo. Ro.natri rej} acîfit .P lzmut rg?rt t?pafiatefira Iltcem m Vaticana fut)]è inqua trtulur a neu lzterzr,betrufiu re li.
grane ram tum dgnam arboremfmflèfignaret Apo!Imc: Temp lum eo tn lorofiatuunt ubt nunc flcellum
S.P etronzflm ficutMartu cognomento
de Felmbur tn ura ohm T rzumpba lt Iultum P auhmr,P oetam
,Pr:edwlumm Vartt ana po commemo:
r a tGel?zur Cor. autem T ac.N eronem cl aufij]? m ua!
l e V atteanzfl:atrum tn quo equo ; regerct apud? ne.
mu: quodnauahflagno czrcumpofnzt confiugj fi.Con
LIB E È
nenticula fa cauponar rxnux ijjì obmlirrîéBortotfi or adnarra in Chr tfltancntormento;y genera ,B)actuma; zlludctrcum appellatum. In quo tdem N ero ( l f :
t enjè ludtct;r babttu auriga edeba t,perm:tttus pleîo’
1,ùel
czrculomfiflenr. lî t quza l zurObelz/É um Vancanì in
Caj N erontt Czrco pontt arbttrantur n6nul hnd
ua l efi agnum fiue N aumachzam /écur tpfitm montem,gua adportam P en n
,/am ztur fu:flè Hortor ueroc laufirra zl hu: rrrrr adTybef im .Obelrfertt autemfi cus
ecel .=fiam Apoflofl03z,ìn ura ohm tf tîipha lt,fialut ex maìor1bur ommbu; ,nuncdl erefîut bit tttuhr tnfi rtptttr.
D IVO CE SARI D IVI IVLIL F. AVGV
STO. TI.CE SARI D IVI AVGVST I F
AVGVSTO SACRVM. Ab a ltero uera l a terinaD IVO CE SARI D IVI IVLIL F . AVGV:
STO.TI.CPESARI D IVI AVGVSTI F
AVGVSTO SACRVM.
In cuìut ut rtice pda aurata pofita efi . D e boe autem
obehfio t u: ita m btt.T ertiur efi îV atttanv Caj ,N eronz:princìpum a rco ex omnzbur unu:
'
omnino
f rafi ur inmolttudmt eru: quemfirerat SofirzdtrfilmN uncareur pol? corcztatem uzfit redzto Soltfitcrauzt
,ahztudzne cubztogzcentum. l derrz ubzde magni:
tudzne arboga erafi a t ba c habet uerba.Abza ddmzra:
tioun pra a pua ut]à eflm nani ,qua.
’ex E gypto Cajprtnctpu iuflîtObehfi um m Vatccano a rcoflacutmnquacuorq3 tru
'
cor laptdt; erufdem adfirfiznendum eum,
adduxitqua nau:mhr!admirabzlmr uifi.m tn marzcer
I. IE E Rtìficit uifinnbodieN il:fima la trii,0 lt itcî ; ttdu aial tc
’
s
gener a in eo ac Tybrrtt , tum puertt urbt: condttortbut lupa:mammam traflanttbut . Apodem:
arca ]} nculrr Signum Laoraontirg3 uzrgzlzanit um duoburfilyr de quofi;prafaffa ell mentra:Venem paruum Cuptdtnem tuxtajè dcflna etttit v C leo.patra fi mtt appqfitum ex angutfimtltt q ue omnzaexornat locumgratta bw e tnde ròji m
'
t tranflata .Extant 67 multa a lta antiqua mamma ri a tn porttcu eru
dem ponttfim ,ac tn ninea adprtmum lap i dem fi rmò
( regi one ponttr Mtluj ga re cum 1bi nonfim tnuenta,null a»: a nttquogt locogt pra bent cogntttonem @a rt
l m0m lfll t adutt -’tora uentamut .Sabba tma agua Sab.ba ttno Anguzlla rta
’la cu R omam perdufi a era t caru:
f orma:utjlrgù gun dam extra portamAure ltam exta=re di cuntur.banc H a dr i ana: prima: pantzfc3x reflttutt,perdaxz
'
tq; tnB ajtltcam dtutP etr: adufinn ]dcerdotii,adl auando; paupegz pede:mmena dommt. l n cam
po Vattcan0,ba ttdprocul a ma le H adrtant fui t tngertt°
M eta fiue Pyramtt quam A lex ander [èxtus ponti:fix deflrux tt ut uram adeandem bafiltcam apertret,uel ne ejfì t bofltbtir tangpropugnaculii contra proptarrem
, cutut ft'
idame'
ca utdtmu; cfiodtfirp tortbut Enti .St
'
itdtquzuelmt Septem Epulonumfutfl?fipulcrii urlSczptontt .de quoA tr6Hora ty i nterpret fi c memtntt.D eutfi a Ca rtil agine utrtute Serpwntr Afr i cani cuni
aduerjè t Romano; denuorcbell arent,mnfir ltooni:q rrj}oorjîrttrdl ut Sepulcrum Sa pwnnfieret,guod
S E P T I!MV S 1 60
Cartbaginem refluiceret tunc l euat:ctneret'
fimt de pyr am1de m Vati cano bumatztnfipulcro eru: in portu
,utCarthagina
’
ret teret.0entde tamen Sctptonum
fipulcrnm in ura Appmfutj]ì dechrabtmttr.Hurur autem pyramzdtrforma utfitur tn porta a nea ecclefiae
rum fidata
D eMoleH F ram ogmtyr. Cap. XII.:E lm:Hadrmnu: Imp
. tux ta Aelzumfi n ca.
a gnomtntt pontem,Molem,ji ue Sepulcrii, ere.
g one Mau ole:Augujlr,excttautt’
ut indexin incrfirr ojlendtt butufmodt .L. HAELIO CAE S D IVI HADRIANI
AVG. F. COS. II. F. 0
$partranur.Fea t Za fitt nomtnitfipulcrii iuxta Tybt=m n. In boe autem tpfi prtmutfipultu; dzcttur, pofiomnium Antonmorum cmerercondtto: efli: tnfirzptto=
ner (a epztbapbta tbtd€tnmarmorewcrlit ofi rndunt,
t x qutbutjc'
tttr erttba c qua jequuntur notautflé.
IMP . CAE S . D IVI TRAIAN I PARTI-HCI FILIO D IVI N ERVAE . AD N EPOS
TRA IAN O AVG. PON T.MAX. TR IB.
P OT . XXII IMP . II. CD S I II . P P .
”
BT D IVAE SABINAE IMP CAP S T .
AELIVS HADRIANVS AN TON IN VS
AVG. FIVS PON T . MAX. TR IB . POT .
II. DE SIGN . IU I COS. II .P.R PAREN
T IBVS S VI S . Item
IMP .CAESARI. L AVRÉ LIO VERO
L 1 B E R
AVG. ARMEN I AC. MED PARTI-IIC.PONTIF. T RIBVN IC. POT .VIIII. IMP .
v . c os m . p . p .
Lamprtdtut autem refirt Commodum inj a Pertinadtin monumentum H admmz tranfla tum Iulm uera
C api tol ina: Seuert cadauer tll a tum tn Hadrtantfipul=crum m gua (7 Ca]dr pater e ius natura l i:fipultm
fuerat. Idem docet Antontnum P tum H adriant patriefipulcrum tnfiauraflè cimtemplumdedtm utflè .H anc
e…; d'
émolem bodze'Pontrficet pra prrej idtohabent. Eflentm amp la
,rotunda fi ltda,€7 enexpugnabtltr ohm
ex trtnjì curmarmaremcruflatn D tfi a efi ettam arx
Crefcency à Crefitenttoquodamfaé'
ttoja dut e ex oppi.da N omento quztllam tnfiram pottfia tem cum redegzj]Et dtu tenutt donec Tbeutonzcog; fidei qui diamoppugnabantjì committent abzllts efi trundatut. D e
fi rtbttur à P rocopw bacmado.Hadrtantquondam imp.fipulcrum ex tra portam Aure l:ant,fiut ut nobu pia.
bi tut quadr rga ttfiguram ka bet , can/l at entm tatu; ex
marmore p a rto,firmma arttficum dzlrgantza a dtficatut.In media nera bum quadra ti rotunda male; ajfil tgttexce lfit a ltttudzne tanta ut tnfirprema eru: partea re,; fit cum: di ameter utx zafi u
‘
laptdu tranfigttut‘
.
quam molem Bellzfitrtur occupant pra artt , prwfidto contra Garbo ; uflu efi .E rant oltm tnfiemma partea ndra; magna jlatu hammam equosz,quadrtgagg mi
ro arttjìtm elaborata bar pattini Integra ; m i li te:demolti::
L IBER
pidem occurritMtluiur pont de quo paula ante a ti:decl a ratum efl fi cut de artu naturi q3 Tybertr acura Fl amini a:qua ,ut dtxtmur,ìt Cn.Fl amtnto Ariminum ufq;flrat:t ab eadem et1am denomtnattonem a cceptt.Vtar enî urbzr exfiltcefi rmeomnetflratu fuzf:j i tndtcti t uefi tgta tam extra quétntra urbem mula:tn lam ex t/temm. Idebfi rmi omne ; dtfi um e]? quzaLtutut prima dec.qutntae Cot.Cenjbrt tura5flernendarfi lu e tn urbe glaren extra urbemfitbflruenda: margznanddr@omnium prtmotet P lut .Cn.6 ra ccburn certtt regiontbut utar
ea:paj im laptdeflrautflle pa rtiq; arena muntutffè aggertbur ini qua ada:quantm e quantum uallet,torrentérmabrumpebant, ponttbut requalr a lti tudi ne c5
iungm tema uzbur uerbtt patet non omne:fibrefi r atar.Idem autem Graccbut dimenjourag tgultt mtlzarj r columnar laptdear j} acjfigna prwfi rîter corgflttutt laptdc ; pag: tnterjédyl antet ex utraq; uiag; p arte djpo/ittt ut ex tllttf actlem equa ; ej Etafierjà : InFlamznta Augujlut quatuor ptmter,praetermznoga ponttum turbam,max tmoex trux tt opere att?impendto ex quibut nunc integerfi)lur extat, quz A t im tnum fi burbrumq; contungzt. l urur multa
, qua abeo a ccepzt ornamenta prorj i u amt/i c: qui Tyber i
'
itemfirbOertcula tungebat parte unafirm j]ì4; , ar :ctrfundamenta conce]fi t.I uera quzfi bN arnea N a r?amplefì
‘aba tur Flu .multtr ut utdetur feculu uelfi; ea un ue! collapfirm uettgflate,forntcem medtum ami
5 E T IM v s
ji: B lon.!n eadem autem utajépeltebantur defunfi i.
Inu.
al i orumFlaminia tegitur cinir,a tq3 LatinaV tfil ntur Ca bodte m ea magna jìpulcrogzmolet . P lin iu:docet tn El am:nza Cafi rrr utllam,qua ad Calma:
di t ebatur,pqfitam efl? .etutji mt ba c uerba .Sed ctr
ca druum Auguflum cunfi a t tu; dtgna mm oratu.NdjIa ma D rufilla qua pofiea Augujla ma trtmony nom
'
é
a cceptt cum pafi a ej]Et i lla Ca li … ga lmd conflrztuirandom fedentzaquzla ex a lto abrea tmgremium dla :
]Îtm t tntrep1dédt mtrantt accejfit mi raculumquanti
tenentem roflro laureum r amam annfium fi …bam :
rza l:tem €5‘
jbbolem 1uflEre ar:j} ncer,ramìga t m e cufiodtrr quédq3fafi m efi tn utlla
Cajiu;zfluuza Tyberztmp0fita tuxta nanum lap i demFlammta ura qua ob tduom tur adCa lma: E adem
fi rmèfi rzbtt Suet.znGal ba utta .Hutc autem nia tun
fi a eratClaudra,ubrHart:Outdy'
ut zpfi tdl atur, bt:uerfibut.N ec gua pomzfirtt pofitor tn collzbut borto:
Spefî atflammm claudi a runfi a ma .
E mtlta ura leprdoFlaming'
coll egaflrata,ut quorum:
Jam efi 0pl t t ,abE mtlta regi oneBonontam ujq,,cu1utuefltgta mul ttt tn lof tt adbuc cernuntur .Fuerunt autem.tEmzlza dua a ltera qua Flamtnzd ex crpzebat,alt
era
guamfirautt Scaurur per P t./bt; (a Lunam’
tn Sabattot ufqa.Fuzt T yberzna ma
Cajfta ex tra por .tam num Vi t i larram qua Sutrtum Vetra llam, V::
I…IE E R’
terbium@, Q’5'Vulfinenjèm mtttebat,cuiut quota part;
e x [dxoquadratoflrata,ahtubt adbuc utd€tur.Glztdl a
,mqutt Sex .Pampetur di cuntur iron tdba qmbu;
fi rcma collegata mah: portantur fidettam locur Roma perfimtlttudtnem (
’a m uta Flamtma lotnqua dé
deuexa a cchuta Gahenut autem Imp. pa rauera t portn um Fl ammtam afqa adpontemMtluzum uttetrafltcefieret fine pentaj hte ut primus orda pela:haberet (7
°ante [E columna: rumflatut: ]è tundu:
(a tem a: demde dtatd]rìron tolumnat auth.T remetl ta: perfi eertt ne
,mcertum Extra autem partì Coda
imam ura etufdemnomini; extt m qua Vi rgo aqua cacipztur
”:Coflattam ohmmtttebat
,nunc uero
, baudpra.cul ri porta , Salm a ma tung1tur. E t qui a ma nia ColImamportam non excedebant Collatina pri/?a , urbitporta non erat tdeopaura qua extra bancfuerecogntt:onem nojl rampa]]i mt peruentre.D e gr qua extra P ortam Cofitnattt futfl5 traduntm*
e
Cap .XIIII,
Equitur porta Cofltrta cuiut nia nunc, ut
oltm Sa larta nuncupatur quod per eam Sabtntja lemm urbem defirebant ductt tn Sa:
binot apud Eretum m tpfitm znetdzt N umentana .D e Salm a memtntt Con T a t.boe moda . Term? agmè
'
per Salarzam Coflma porta appropmquabat In hac“
V enertr Eryctna T emp lumfuj]è dtx tmrtt ,fl
ubt rafi a.gnante Tybert Apal hnare: celebrabantur bot autemtt
’
ph? prope portamfuj i Apzanu5fic dotet.Cum to!
L IB E Rfiatuit Cic.ficundode le.cum enquit.N ofitt extrdparatam Col hnam E d?Honor1rfC7 A rc? tn eo locofmflèmemori a prod:tum efi. ade am cum Lan na mu?
ta,m ea fifrzptum domina bono… ea a dr:
em:a d:firanda . $edcummulta tn eo loco fipuhrafuJfint,exarata fnnt. Statutt enzm coll egmm locum pubh.cum non potu:jfe przuata rehgzoneobl igart ,P er Gailmir
'
autem memorantGaRar Senonar mgre]]ì t urbem dtt icAb tpfi: porta tertto mzharto pracul Anniba l
rafi ra cum pafitrflì t,adH erculrr templum propre/fit:
efi urbi?expugna turut fidter zmbrtbut grandiner epulfur obfidtrîe urbifi> luzt.Vza S a lari a ad. III. lapidemfitpraAntenem otturrtt pom Sa lartut prrfi um
adbuc]i ruan; nomen ficut C? ma In eo autem mci.
fitfimt butufmodtIMPARANTE . D .N . PIISSIMO. AC. TRI
VMPHALI. SEMPER . IVST IN IANO.P .P.
AVG. ANN . XXXV II I. N ARSE S . VIR.
GLORIOSVS. EX. PRAEPOSITO SACRIPALATII . EXCON S, ATQ VE . PATRIC IV S . POST VICTOR IAN . GOTHICAM ;
IP SIS. EORVM. REGIBVS. CELERITAT E. MIRABILI. CON FLICTV PVBLI=
LIB ERTAT E. VRBIS ROMAE . AC TO
TIVS ITALIAE . RE ST ITVTA PON TEMV IAE . SALARIAE .VSQ VAE .AD AQ ,
VAM
A'
N EEAN DISSIMO. TOT ILA . TYRAN :
S E I’T I MV S 1
N O. D IST RVCTVM . PVRGATD . FLV
MIN I S. A LVEO . IN MFLIOREM . STA
T VM . Q,VAM. Q VON D AM. FVERAT
R EN OVAVIT . Item ca rmma ba c.
q _t am bene curbati dtrefla efifim1ta pontttA tq3 i nterruptum contmuntur l tt’t
‘
Ca l t amut raptdatjnbzel i tgnrgzttt anda tE t hbet tr ata cernere murmur aqua .
Ite tg:turf aczler pergaudza uefi ra Qt_ttttttt
E t Natfim re]5na nr pl arq'
ìrt ub1qg canat
ag :potutt r lgtcl ar Gotborumfitbdere mente:H tc dacuttdurumflummafi rre tugum.
A nto, mquzt D tony. ex urbe s ure effufi aper excel:fitmfi apulum multa ; per plantczem Sabmoxy , Romanomq3fi rtur dtflermmant utranq; re,;zonem,
mfluz'
tr?tn Tyberzm p aga mfra pontem Sa lartum, alpefî u pu!eher
, potu dulctr.E t quta exfirbhmt m ua ll'
èfitbtt:fi amfi rtur pra crpztemHorattut appell autt;fim t (TSt attur przmo Syl Inbotfipultamfutjfi Iltam fcrzbztA cron.Apudeundem pugnaurt Torquatur.Marriq5fe
pult rz'
ifuzjfi tcjl tt efi (l in de leg. Simulacrum,Stbylla
T i burtina,qua T i burr colebatur ut dea, tn gurgtte
A nttnts znuentum efi teneri:m manuhbrum,cutm fdera Sena tur mCapttohum tranfiuhtD e y:qua extra po rtam N umentanam (9
° Interaga
gem fuere ue l bod1eji mi . Cap.XV.
q Varta ordtnefitccedzt porta N um?tana ab tu
nommtr uia,quq ttur N umftii,
L IE E R
quodefi in Sabinit . t i a efi ettamFiculnenfir nia. Ltume,D ecemutrt N umentana cut tumfitulnenfi t nomE
f att, profiéî t cafira m monte Sacro locauere. Etculnt’
.
fim autem appellautt à loco ubtfighna ,fieut apud T e:fi aceum fiebant. E xtra eandem portam N ema
,qua
cantu querulafunerzbue ade_[fi’t Templum f ay e legitur .N am deogz, quot obefi ì putabant, templa,extra
urbem utpl a rtmum ponebantur . i dea ut plurtmumdtctmut quza tn P a latza Feb… Pant? tn bfqurly:Ma
l a Fortuna . adradttet Auentmi Socordta (a apudA ugufltfog; Ma rti } V ltortt templumfulfle
,utfitm e
’
.
qua numtna,non ut opemfi rrent fidne obeflent
,colea
bantur V i a N umentana,cztrajècundum l aptdem,ot=a de; prope quam uzfitur
un ufizfltmum Baerln Templum, Spherica f orma ro.
lumm: ctrcunquaq5 tngyrumdlfl90fitl i , temph'
q5t
nemfitfi tnenttbut . ubi è mufiuo opere ornamenta ptt7ura
,ipfiur detgefia efi
’
tgtata eernuntur , 0 Far.
pbyrettcumjepulcrum utttbu: e uuu infi ulptum
quod B accb1 eflè multt f abulantur Apparent autemapud bac temp lum uerfirtfiptentrtonem,
m gnr cumfdam a d:fiey
'
ruma,ubt Theatrum extztr e memorant.
nor uerombtl certt babemut quad de tpfò dtt a tur . I-Iîc
uero adfi ad'a qua tuor, tterumfifi qffer tAnto fitper
quo efi pont N ummtanur przfium retment nomen,cut ma quem pontem N arfi t eunucbu: ex trux 't.
Inter hanc qdern uram Ca Sa lartam ad.IIII. mtha:
rrumfuzt SuburbanumhberttN eronir, quofugrè’
:
I. IE E Rmanubut de Pzt tbo captzr. l tempofi biennium af?um
tn Sonata de con]ùmatwne etut. tam n ex .S.C .duumui
r t aquam perducentet creatt,Curtut , Fulutur Flaccut locauerant.Curtut tntra qutntum dz em,
decefltt.glorta perdufi a perttnutt adFulutum. Sed quoni am dua:A ntentt a qua m urbemfluebant utf acthut degno/Ze.r entur Anto nouur ca ptt uocarz,pn v rt uero cognomenuetu; adtef?un uN ouus a utem Anco Subla cenfi com pitar uta admthartum.XLl l .zungttur et n um Hercu=
lanem,orzenr eademma admtltarum.XLIIL B ufi us
Ameni cN our eflìctt pat .LVIl l .mflm cum: r 1uum
Frontmu: aN erua Imp.procurator aqua t;z confirtuttl t,reflttu:t m urbem dedux1t Strabo extra Efquzh.nam portam Labi canam P ra ntfimam uni egredi
oflendtt l?l t uerbtt .Porrom unum cad1t Labtcana ura
porta qutdem E quzlma aqua Ca P ra nefima;à fini
fi ra nero bant Ca Eft num campum ornata ; ul
tra centum utgmtt[ladra pergtt, tum Labzcopropzrt
quat,
bac,(a T ufiulum re lmqutt Abbac eadem
porta baudprocul erat latur quzohmPutzcola du e.
b atur qa tb: pa term quibus condeban
fur combufiotgzo]]d ex propmquo campo Efquzhnv .Pu=ttcola mqutt Ehut quod putrdì ant rbt cadauera prai efî a qut locur pubhcur ultra Efqucha5. Vta pra nefitna mterfixtum, ofî auum mrlta rtum,tn,agra Lucul
l ano concrpztur a qua Appta,dtuerttculofintfirorfitr paffi mm.D .CCLXXX.babet longrtudmem captte uf.
qa adSahnar.ha c.M.Va lerto Max. P D ecto Mure
S'
E P T IMV 3 I 66
Can ia na.XX.pofi tntttum Samnzttct bell:mdufi'
a efiabAppia Claudrocen/bre tut pofiea E grofutt cognemen. Cq gam autem babutt.C. P lauttum cur ob tnquafi tat etur uenat Venom cogn omen da tum efi .jediri ntr a annum fix menfi : deceptu: collega tanq;
idem f afîuro abdi cauzt acenfitra nomen aqua ad
Appyhonorem tantum pertmurt quzmul ttt terg1uer=fi ttombur ex trax tj]e cenfitrr
'
i tradttur . dona uu?
C7”
aqua dufium confitmm et,P ltn.Agrzppa mquzt,e°
Vzrgmem addux tt abofî auo laptde dzuertxculo. l l .mzt.
paf.ut:t pra nc’fima,tuxta Herculaneum rtuum,quem rc
fugzen: uzrgmtrnamen obtmuzt. €r rurjîtt Agr ippa ma dtlttatefita adteft
'
a utrgmea aqua ca terz'
fq3 rom ua
tit atq3 emendattr lacu:fipttngmtarfi ctt. l ìx quo Au
gufiur Po.Ro, umum petenttfitbtratum refirondzflè fi .
runt.Tot aqua:mtroduxttAgr ippagener mem (a ui
num querzttr.Adehdzt autemAgrippa omntbur aquttfign a a rea autma rmorea utpote det aqua }; quaha
nunc quaedam tn urbe eernuntur .wod ettam tefi antur
carmma tnfi ulpta m marmore,tacentt tnter flunetn, m
P latea .S.P auh qua fi mt ba t .
PERD ID ERAT LAT ICVM LONGEVA INGVRIA CVRSVS
Q VOS TIBI N VN C PLEN O CAN ;
THARVS ORE VOMIT . P roperty ba c.E t l eutter lympbtt tota crepttanttbut urbeCumfitl nto trtton ore r econdtt aqu am.
A edtcula mquztFronttnut f orm appoj i ta hanc unge
I. IE E R
manubq; de P irrba captzr.Itempofi bimnium afium É
tn Sona ta de con/umattone etut. tam cn ex .S .C .duumui
r t aquam perducentes creatt,Curtut , (a Fuluzur Flact ut iocauerant.Curtut tntra qutnttrm drem ,
decefi z.gla
rta perdufi a parttnutt adFuluzum. Sed quantam due
Antentt a qua m urbemflucbant utf acthut dtgnofi e.
r entur Anto nouur ca ptt uocart,prtort uero cognomenuetut adtef?um N ouuy a utem Anto Suhlacenfi concstur ura admtltartum.XLl l .zungttur ezn um Hercu=
lanem,orzcnr eadem ura admtharum.XLIIL D ufîu5
Amenu N our eflìctt pat.LVIII.t ha cuzur r1uum
Fronttnut aN erua Imp.procurator aqua tp conflttuttd:,
refi ttutt Ca m urbem dedux tt Strabo ex tra Efquzh.nam portamLabtmnam P riene/Imam utdegredì
oflend1t htt uerbu .Porra m unum cadrt Labicana ura
ti parta qutdem Efquzlma qua Pra nefima ;à fini
fi ra uera hanc (a Eft num campum omttfar ul
tra centum urgmttfiadta pergtt, tum L abi co propmquat
,hoc
,T ufiulum re lmgurt Abbac eadem
orta haudpracul erat locur quzoltmPuticola du e.b atur q; tbl ej entf requenta putetm quzbur condebantur combufiogt ex propmquo campo Efquzlmv .Pu=ttcola tnqutt Ehm quod putre/ì ant tb:cadauera prai ef?a qut locuxpublttur ultra Efquzlmr. Via pra nefitna tnterfix tum, ofî auum mtha rtum,m,agroLucul
l ano concrpztur aqua Appza,dtutrttculofintfirotfil :paffi1um.D .CCLXXX.M W longttudtnem ci ( aprte uf.
adSahnar.ha r.M.Va lerro Max. P D etto Mure
L IB E R
nem pn‘i amofiend:t.N y autem Vtrgmem appeflatam
tradunt quod qua rentzbur aquam mthttbur V trguncul a uena r quajdammonfi rautt
, quatfi cutt wgentem a:
qua modummuenerunt.Fulutur autem ahea porta,quat
M azar nunc uoca tur tanqud ohm ab Efqmlma aut
certe prope q:.afuerrt Labtcanam Pra nefitnamutam nunc egredzfirtbzt.Lahzcana i:dextrtr
,l uxtafint:
mani aqua Claudra ,adColumnamopptdum ; Pra nefiina nera Gahcanumnunc, oltmGab:or detnde Fra ne.fie è qua nomen acceptt tendtt.A Ca hmontana uerainctptt ura Campana quafla tun extra portam tn du
a t det tmtturfimttat i ;jedpofi pant afiadta utraq; La.tzna tungztur. Inter Ca hmontanam Latmam Ca=
btufirm lacauimur portam,dqua ohm extbat uia Gabi:
na,de ea tta memtnzt
eum modtctt cop '
y'
r ad.II. l aprdemCabina uia occulta:tum obfidere laptdem uenere uia
Gabma .Fuerunt autemGabj ucdzxzmur nia pra ne{ hna. Straha. Sunt Romano:;zopprda itfingflraLatlna
,ineer eam ca V ahrtamGabi; extant in um pra
nefizna uht l athomta firnt plufqut'
i reltqua laptdet
Romafi ppedttantet d1fiantes R oma Fra ne/Ieex a quofi adyt centum.
D e jr qua extra portamLatmam e r Capenamfuezre uelji; nt. Cap.XVII.
Latina aut?porta Vra,eiufd?nomtm t extt,
qua m La t!tt05 popula r duett ; utde ltcet per
Leutcanum nuncVa lmontonum nunc
S E P T IMV S x 67
Campaniamufq; adCafinatem . s .Germani5ahum, de
qua Straboficfcrtbtt . P ra clartj]? nt ura Appm,
Va lerta ; med1a mtrr hat L a lm adC afinum
opp:dum tungitur Appia :XIX. it Capua dtfinnt fidgr. Inhac.Il l l .aburbe laptde,futt Templum Fortu.
na Muhebm eturdémq.dea Szmulacrum nepha: a:
tmg1mfiab ea qua jcmel nupfi t. Va l. Max Muhe.
bre îqt, Fortuna Stmulacgt,qd€i ura La tl tta adquarta?mthartum eotempore cum tn a defita confi cra tii Ca l.decembrtt qua Corzalanum ab ex a dta urbr; materna
pra cer repulerunt ,nonfimel fidbu locutum confiz=ttt htt uerbtt R ue me uzdzfitr.R tte me dedtcafits j.Badem conctpttur aqua T epula.Xl .mzharto druert1c
’
u
loeunttbut abRoma dextrorfit: fiabterra pn uc ,demde arcuato opere
,Iulta pofi admtfimM.Agr tppa a d:
It:praprrat uire5 collegzt (7 T epula rtuum tntercoe
ptt,acqutfita q3 abmuentore nomen Iulta da tum Iulm
autem reuocattt dertuattontbut,per qua:]hbrzpteba tur,
modumfimm, quamuzs notab1l1ficcttate fi ruautt.T e=
pula tgl ttl t‘ muenta dedufìa abAgrippa efi ,
annoab Iulm uera abAure
hano utfirtbttAntnn i tinerarro.Vta autem Va let taadmrhartum.xxXIII.Fronttnm aquamMaretam cd
cipifi rthth de qua p lurafitpertut locuttfiemut . P enuht.man:enzm omntum porta ;; ctt Tybertm Appzam ap
pellautmut, it qua etuj'
dcm nomtmr,cumr p0rta , egr e
d1tur ura AbAppta Claudtoceajòre, quzCapuam ufeamfirautt denomutattonem acceptt ed latitudine
L IE E Rut plaufira duo,rx aduerjò tnutcem occurtentia
,hbere
exczperet.Ltutut Memorta fihcztatzr nomen Appjumm muntutt Apptam a quam tn urbem dedu.
x 1t.q mm qui dem utam Cafi n t ì'at0r url exorna :mt ue l refittutt.P lut.C0mmtj]a dehtnt tl hAppta utt:cura tngentee prodegztpecunzar .N outjfime nero T ra.i anur eam relhtuenrBrundufium uq firautt defiera:ttt pa ludtbu: exctfi ; colltbm ,
aggerattt ua lhhut, fit .xcr c5flratt:rehqr j ; ctrcii, ac p6ttbur magnjìcenttflì=
mt opertt ex c:tatir per meabtltr fi a t. auth. U tany.
T r a tanum autem quamplurtma a dtficm relhtutjfi ,ex
hterm nmarinare apud Ctrcum Maxzmum muento inctfit, ]?tttt appart t, qua fitnthutufmodt.IMP . CAE S. m w N ERVE
,F . TRAIA:
N O GERMAN ICO DACICO PON T . MAX.TRIB . POT . V I II. IMP . IX. COS . PP .
T R IB. Q_VOD LIBERALITATE 0PTI:
M I PRIN CIPIS COMMODA EARVM E TI
AM LOCORVM AD IECTIONE AMPLIAT A SIN T .
Appm mquzt Strabo , admart protendzt prin: tam?in A lba
,An tta q
’
à rumar perductt mum ohm
Ponttna pa ludzr adT erractnam,mde per Fundar ,Ma
l a t pofiea Smq medtum Stedatum cam
pum ufq5Brundufium max tranfuerfi) tt1ner ep Atel=l am nunc aduerjdm,
P utea lu , t i t tum Ba zanr'i ohm
finum nunc T r:pergula ba lnear ufa Cuma: Hutc
ui : Claudta nonen datum muenzo Sen. m ludo
I. IE '
E R
men portam utdtxi .Sunt enzm ha c numina optimi oummtt quoqt temp la m urbe excttanda uemrent pori :mqua
'
extra Adportam a utem admonerent pro
fi; zj i enter adbella ntfi per urrtucem retfirenue gejfiffi at , adttumfibt nonfutu3t adhonorem glomamhoc efi adtr tumphum, t c- efi quod Augufimu; a tt.
N em tnem honortt templum tngredt pol]? ntfi primV trtuttr ejfet tngrq/fit t.Marcellut autem tn Corficaflt
,
Sardm1am nautganr,gr autj]lmam pa_lfitt efi tempe.fiatem cunq3 nauf ragzo efi nfiruatur R omam reuerfifa T empe/l am Aedem extra portam Capenam exct.
f aul t. 0utd.
T e quoq; tempefiarmerztamdelubraf atentur,Cum peneefi Corfir obruta puppzr aqutt.
E xtra eandem Ridicult cui nomen tndttum efi quod lbl At1tttbdl cafi ra=
mentatur tUtj?tt reuerjirr Appia harta: T er '
e'
tmnor.XX, tugt3efutflè legimut .E adem ma ad.II.la
ptdem ruter Caput bout; î proel onga conua lle extat ctrcut,fiue Htppodromut fi tte rudt: abAntantnoB afl?ano(ut credttur)ex trufiut,ubiin medto adhuc apparentmetatpfigna Obehfcu:mzra magnttudtntr,tnpluret confraf?ut parte ; cum
nom A egypttotp ubt olymptcz ohm fiebant ludi, adex ercendor mthtet pra tortanot qut tl ht cantubernta a
T iberio Cafi re confittuta habebant. Ca lort amnzficiidojhpra Sabba tum mthartoV a lentinut pon:futt ttt
ma Appta pcj'
mn,e appellata: à V.lente tmp. nunc
dirutur.
S E P I IMV S. 6
dirutur. în eadem nta ubt ea primum afi îgtt M‘
afi t t'
t'
m5te'
,urbt e
‘
Smmflft,ohm P0m£tl u.Ftttt pr tfi tr tp tbut
A pptd uetegtfi’
pulcrtt ddex tm fintflr tt f requcntt
, /fim} quorum mu'
ta adhuc eernuntur ue]ttgzauelutr ex
’
T .burtmo lapi de cx:r'
utî a flahertca form a,tee meta ,
cagnomentonunc Caput bout; q; tb’tebubulogt capttumfimul a t ra laptde ca l a ta utdt‘
r entur ubi. ]?pulcrum Metella uxom Craflz futflè,htc tndex gli.ndtt .c m rt fre . cx .c man cm
’M ET ELLIE CRA S »It .prtmo T uf an tu ey e/fiat inquit . porta CapenacumCa lattnì Sctptom m, Saruthotp M e tellogzfipul eera utder mt
./era t puta: idart l n e a dem A pra . VI ab
urbe l ap1de.M. T ullq, T ulltogz monumenta fue r e,ut
.
marmora j î‘
rtpta, tbtqs'
tuita ap tefigurfica rt'
ìh In 32
ti lt autem $t tpt0nitmfijpulcroE nntum p0fitt'
i comemo
r a t t .pra Arthra .Cha rm tnqutt furtAf rtt anofit
p‘
erzo‘
tr noficr E nntut ttaq; mfepulcra Sc:pzonum pu:tatur tr efi? confhtutut . Adbuturfipulcrt ornamenti
.L . Sctptont'
i . tem a tpfittt Ennq,auth.Ltutut
,qde loco ub1 Pubhur marcuus,etfèpultur ancepr tcfiquttur. A lq
'
Roma a ly Lttt r
m‘
,mortuum , fipuhum utrolnq
’; montmenta
qfienduntur , fi fi a tua .nam Li ternt mantmentum ;montmentoqìflatuafitper tmpofit.:futt quam tempefla te d1fi ef?am nuper utdtmus tpfi Roma ex tra
portam Captuam tn Sc1ptonum monimento tre:fia tua
Y
L IB E R
[ i nt,dua .P.
ta. Q…Ennj Bt tamen qmnta quinta dec.pdetur tenere Af rtcanumLtternt e efipuhum. îuht eniapudtp nm .M.$rrutlj CqUÌcontra Ser. Galbam proL .P a u o A e ba ba c. Satirpeccatum m Can u!l a i:mator:hur nrgfirtr efi quem tamen ante receptamper eum Èt Gal h; urbem uw!aurrunt.$atzr tnfitper ua
damtciltum fedemdom itom Af rica Ltterntjèpulcrum ofi endt. Inbaautem [latita E nnqha c erant inci/it cam una .
A SPIC’
ITE . o. C IVE S . SEN IS. ENN II.IMAGIN I& FORMAM.
H EIC. VOSTRVM . PANXIT. MAXIMAFACTA. PATRVM .
N EMO . ME . LACRVMIS D ECORETN EQ VE. FVN ERA . FLETV.
YAXIT . CVR. VOLITO. VIVVS . PEReORA . VIRVMSepulcrr
'
ijòrori:Horaty, erur ,qui ex tergemini:fie: tpfilm tnterjectt,exfi xo quadra to confirufluante portam Capenam, quotn loco tpj it cectderatJìxtra eandem portamHorattogtfipulcra,Campti tmubi
pugnauerunt locur Mercurta ]Bcer,Aquaq3 Mercurq
'
appeda ta,adqua'
cum conuent]]bt. Po. Ro.unurqutfrp laurr rama a lteriut caput e a tj} î ergfbdf aquaM er eu. tum tnuocant
, ut tlJ} t€tfi l peccata pra/i rtiperturta dtlue ret.0utd.
Efi aqua Mcreurq'porta nicina capena
L I B E R S E P T IM V Sr elia .I-
'
o»nmahr fiue ut a'
y uolunt Septtmiana AP artuenfimchou a ta etuf lem nomu… qua duett ,E;dp a r t um Hofizenfimtdquo ficut
ptj]bfi tur .In eo a a 'em portpo. pra efi tn cu:ur a dtr
l t a ce lebra ta efi? tradt ur .Vta aut? Aur elta egredtturporta etufdern nammtr qua ,ut dtx1mur tendtt p_erm a rtttma Thufi ta Ptfit t Aure lio confi lar ini c o fi ra ta denomtna ta. un…le confi la rt. eratura .hutut memmztCtt . tn Eutrapturfi q.
E trur ia perA ureham ufq3 a tA lpe ; ma rtttm.u i ng n=te t ag
r !fient. T r e tana e ttam efi dtfi a ci T r azano tmp”
.
qu: e am rtfi ttu tt.m ha e fueruntH art:Ga lba tmp? ubitdem pr l nf f ptfi
’
pub
tufful t, auth. Suet .Fonttnaht,fi tteS epttmzm a p0 ta, tnGampum Va tt( anttttt ohm
prude:
ba t Ianiculum,fitutVa ttcana ]?u Tptumpha ltfi
de quafitpra fa ?a efi mantta. Suet.T radtt*
utamVue.
Itamf uifi? ab Iantcu loufq5 adma” 0
LAìt$ D EO oe r . MAX.
Ìmprjfirm Roma per Antonium Bladumide AfidaCampo E or a ttt &ìdtbut. D . Ioan.B ap. de M a x tmtr . A nno D on ntitiM . D XXXIIII. VlN.
m
D E C'
I'
0 R I.
Libuit leflar candt_dflìmehanc locum refir re atq; ?arrtgere nonnullgg
crunt tuttmrt bue m cdhme emendabxt..Vale
P ag.i.Ver. opera prrrium 3 7 ì deorum43 hemi()Èlt 46 fi x qerftbrum 2. utraq; 1 7
‘
jéx cîtog; angufi tat uide tun î 3 3 tota 40 mtdta
termina tur 28 hemycich 4 3 rhombi 3*
attodi7 tuuentbur 4 3 Abortgtnum 6 mij]ioni
9“p
_
ra ho 2 Lauìnta 3 N umttorem 48 Ihbl f iHo; 8 .Z .addttum 911 ireht 1 0.25
' pra ho i f nul:hh? tttlt £ “I-S
'
agttaui e 47uelzt 23 pm
nufllbi 4. 7 certu.n
3 7mrnfitra 3 8 Agonenj i r 7 .nt a
bt 3 urbe: Xyfi t 8 Puteolot 4-9 Agoners
fi m 4-6 Agono: aqua dufiuzs htq; 5 Placa?"
porta Capena cum hemtfitthta mm : 22
magna utt 20 .8 A uteham 4 7 ter centum 2 49N oulj]tme lege Antea 22 3 3 uouer at 3 N orbanor2 3 .6 tef?tt 8 indefinlì m 24 . PICEN D I ue.
l ata 2 m ij i 45pha nornenori 26 3 Pra nefie4 3 TITVS qutd@ ht expungefihr 3 S
'
Caruitrof att.m .so. 9fiholam 3 gua 3