1

Xhamia “Mehmet Akif”, fshati Shushicë dhe shqiptarët

Isa Mulaj

Fjalim me rastin e përurimit të xhamisë së rindërtuar “Mehmet Akif” në fshatin

Shushicë të komunës së Istogut

Shushicë, 07 maj 2015

I nderuar zotëri Kryetar i Republikës së Turqisë, Shkelqësia e Juaj, Rexhep Tajip Erdoan!

E nderuara zonja Ambasadore e Republikës së Turqisë në Kosovë, Shkelqësia e Juaj, Songyl

Ozan!

Të nderuar përfaqësues të Agjencionit Turke për Bashkëpunim dhe Koordinim (TIKA)!

Të nderuar përfaqësues të institucioneve nga Republika e Kosovës!

Të nderuar pjesëmarrës!

Zonja dhe zotërinj!

Jemi mledhur sot për ta përuruar objektin e rindërtuar të një rëndësie me

domëthënie të jashtëzakonshme për historinë, kulturën, traditën, besimin, dhe vlerat e

përbashkëta, pra xhaminë e Mehmet Akifit. Me anë të këtij fjalimi nuk e kam ndërmend

të promovohem, ose t´iu krijoj përshtypje se “edhe Isa foli me këtë rast; nuk e dijmë se

çka tha, po kryesorja foli diçka!” Kësaj ardhe duhet të më flani sepse e kam ndërmend ta

zgjas pak, dhe arsyeja është kjo: qëllimi im ëshë t´u tregoj disa gjëra jo aq të njohura

meqenëse njëra palë e të pranishmëve këtu, për shembull përfaqësusit nga Turqia, i

dijnë, e pala tjetër ose shqiptarët nuk i dijnë, dhe anasjelltas. Ka edhe gjëra për të cilat

nuk keni dëgjuar asnjëra palë. Prandaj, kjo ngjarje e kësaj dite, është një rast unikat ku

të dyja palët do të bëhën komplementare për këto që do t´i theksoj në vijim:

E PARA, Mehmet Akifi këtu në Shushicë, por edhe tek shqiptarët në përgjithësi

njihet si dikushi që e ka shkruar himnin e Republikës së Turqisë, madje shumica prej

tyre u thonë: “E di që e ka shkruar njëri me prejardhje shqiptare, por s´ia di emrin!” Sa

për informim të shkurt të shqiptarëve, Himni i Turqisë paraqet një pikë ujë në deti në

jetën dhe veprimtarinë e Mehmet Akifit, i shkruar brenda 48 orëve, por që edhe për këtë

pikë ujë në deti, shqiptarët nuk e dinë të vërtetën dhe rrethanat në të cilat u shkrua.

2

E DYTA, gjersa shqiptarët shpeshherë gabimisht e quajnë Mehmet Akif pejani,

ditkan diçka për të në bazë të asaj pike të ujit në deti por që është e rëndësisë epokale,

çka dijnë këta për Tahir Efendiun ose babain e Mehmet Akifit, i cili ka lindur më 1826,

është rritur dhe ka jetuar këtu deri në moshën 29 vjeçare, nja 400 metra prej këtij vendi

në këtë drejtim, ku kam lindur edhe unë nja 150 vite më vonë? Tahir Efendiu në vitin

1855 kishte shkuar në Stamboll, që do të thotë udhëtim brenda shtetit ose nga Shushica

në kryeqytet, për shkollim dhe duhej të kthehej si imam në këtë xhami, por nuk është

kthyer pasi nuk ka pasur arsye. Aty jashtë murit të këtij oborri, e vëreni një pllakatë të

vendosur nga Kuvendi Komunal i Istogut, në të cilën shkruan: “Mejtepi i Mehmet Akif

Ersojit, i ndërtuar në shekullin XIX.” Në fakt, në fillim kjo ishte xhamia e Tahir

Efendiut, ndërtimi i së cilës kishte filluar më 1272 sipas kalendarit Hixhrij ose më 1855,

nga familja Mulaj, administrata osmane në Pejë, dhe mjeshtrit nga rajoni i Dibrës.

Ndërtimi ka përfunduar, siç e tregon edhe epigrafi këtu mbi derë, më 1278, që i bie viti

1861 sipas kalendarit Gregorian. Ju e dini se Mehmet Akifi ka lindur më 1873 ose 12

vite më vonë pas ndërtimit të kësaj xhamie. Një shtesë e vogël e kësaj xhamie ose hajati,

është ndërtuar më 1908. Ja ku jemi edhe sot së bashku pas 143 viteve në rindërtimin e

saj.

Aty-këtu ndonjë banor i këtij fshati, mund ta dijë se Tahir Efendiu ka qenë i

familjes Mulaj, asgjë tjetër. Historiografia shqiptare as që ka dëgjuar për të. Ai ishte

myderriz në medresën Fatih të Stambollit. Titulli myderriz është ekuivalent i asaj që në

sistemin anglo-sakson njihet si “profesor”, ose në gjuhën shqipe “akademik.” Pra, në atë

kohë, shqiptarët kanë pasur akademikë të mirëfilltë dhe shumë personalitete të

shkolluara, kurse prej vitit 1913 iu kthyen një analfabetizmi, ndërtimit të një identiteti

artificial të bazuar në mite, dhe duke injoruar realitetin ose qënien e vet. Ky lloj

analfabetizmi vazdhon edhe sot. Ne kemi të ashtuquajtur akademikë, shumica e të cilëve

janë vegla të politikës ditore që udhëhiqet nga korrupsioni dhe krimi i organizuar.

Akademiku Tahir Efendi në të njëjtën kohë ishte mësues privat i familjes së

Myhyrdar Emin Pashës. Ai u jepte mësim djemve të Emin Pashës, Ibnulemin Mahmud

Kemal dhe Ahmed Tefik, si dhe fëmijëve tjerë të familjes. Këto mësime zhvilloheshin

dimrit në konakun e Emin Pashës në zonën Bakërxhëllar dhe verës në vilën Jakaxhëk.

Për këtë arsye Tahir Efendiu zhvendosej me gjithë familjen në dhomat e vilës së

Jakaxhëkut.1 I tillë ishte talenti intelektual i Tahir Efendiut; atë e kërkonin për t´iu

1 Yayinevi, Gonca (2009), Mehmet Akif Ersoj: Fletët – Safahat, vepra poetike e plotë,Shkup, LOGOS-A, përkthyer

nga turqishtja në shqip nga Mithat Hoxha, botimi i dytë, f. 20.

3

dhënë mësim elitës shtetërore edhe jashtë institucioneve arsimore. Po këta akademikët

tanë kush i kërkon sot? Askush për ndonjë qëllim të mirë. Janë vetë këta që kërkojnë të

bëhën vegla të oportunizmit politik. Çfarë vlerësimi dhe rezultati ka nga veprimet e

këtyre akademikëve? Realiteti dhe gjendja e Kosovës flet vetvetiu. Këtë e dijnë edhe ata.

Në anën tjetër, çfarë vlerësimi ka për Tahir Efendiun? Këtë më së miri na e vërtetojnë

studiuesit e kohës që kanë marrë mësim nga ai, si për shembull, Ibnulemin ose djali i

Emin Pashës, i cili e cilësonte si “njeri të mirë e të pastër, të virtytshëm, besëtar, bujar,

dinjitoz, altruist, dhe mjeshtër i përkyer i orientuar në rrugë të drejtë.” Për Tahir

Efendiun raporton edhe i biri i tij Mehmet Akifi në disa poema siç janë Xhamia Fatih,

Asimi, dhe më së miri tek ajo me titullin Unë jam shqiptar. Në moshën 40 vjeçare ose

më 1913, ja çfarë vlerësimi përmbledhës jep Mehmet Akifi: “Ai [Tahir Efendiu], ishte

edhe babai, edhe mësuesi im. E tëra çka di, prej tij e kam mësuar.”2 Në bazë të kësaj

porosie, është e qartë se merita për formësimin e personalitetit të Mehmet Akifit si një

ndër mendjet më të spikatura në botë për kohën, nuk i përket Anadollit, Rumelisë,

Arabisë, Turqisë, Kosovës, apo Shqipërisë, por babait të tij Tahirit. Po të bëjmë një

krahasim të përafërt se çfarë mësimi marrin djemtë e disa akademikëve të sotëm në

Kosovë, na del se shumica janë akademikë të veprave të këqija. Juve u kujtohet mirë se

si Urtaku, djali i një akademiku në zë të Kosovës (jo si akademik i duhur por më tepër si

politikan), nëpunës i ambasadës së Kosovës në Kroaci, në muajin e Ramazanit dilte i

dehur nëpër rrugët e Zagrebit me veprime prej huligani duke thyer vetura derisa e

arreston policia kroate. Duke tentuar të paraqitet si i “qytetëruar” dhe me identitet të

ashtuquajtur “evropian” (shpresoj e dini kush e llomotitë këtë parullë), edhe ky ka

mundur të thotë: “E tëra çka di, prej babait e kam mësuar!” E përmenda këtë shembull

vetëm sa për t´ua rikujtuar disave, se njeriu nuk është produkt vetëm i kulturës, por më

tepër edhe i gjeneve.

E TRETA, emri Tahir, për nder të Tahir Efendiut, filloj të ripërtërihej si nga

familja e tij e mbetur në Kosovë, ashtu edhe nga pasardhësit e tij në Turqi, ndoshta me

shpresën se do t´i gjasojnë atij me talent dhe funksion, e në bazë të kësaj, të krijohet një

sistem emërtimi me numra si Tahiri i I-rë, i II-të, sikurse që ishte Murati i I-rë, Murati i

II-të, Henriku i VIII-të, Luigji i XVI-të, e kështu me radhë. Studiuesit nga Turqia që e

njohin jetën familjare të Mehmet Akifit, e dijnë se djali më i vogël i tij quhej Tahir. Pse

më i vogli? Se Mehmet Akifi i kishte tre fëmijët e parë vajza: Xhemilen, Feriden, dhe

Suadën? Se ka mundur këtë emër t´ia vë djalit të madh që quhej Naim, të dytit Ibrahim,

2 Yayinevi, Gonca (2009), po aty, f. 21.

4

apo edhe të tretit Emin, por emrin e babait ia la të katërtit ose të fundit? Kjo ndodhi për

shkak se emri Tahir ishte në përdorim në familjen tonë, dhe atë e mbante djali i vetëm i

Selim Halitit. Kush ishte Selimi, është një pyetje e cila duhet të parashtrohet meqenëse

ndërlidhet shumë edhe me këtë xhami?

Selimi ishte djali i axhës së Mehmet Akifit, i biri i Halitit prej nga rrjedhi edhe

unë. Këtu në mesin e pleqve të Shushicës, Selimin e mbajnë mend si “askeri i mbretit.”

Ai ka lindur në vitin 1866 në të njëjtën shtëpi ku lindi edhe Tahir Efendiu, pra ishte

shtatë vite më i vjetër se Mehmet Akifi. Selimi kishte vetëm një djalë të cilit ia kishte

vënë emrin Tahir, por i cili kishte vdekur në moshë të re. Ka ende dëshmitarë që e

mbajnë mend Selimin se kishte fituar mirënjohje për shërbimin e tij si asker i mbretit në

Vilajetin e Kosovës, dhe për tri vite, siç thonë këta, ishte marrë rob nga qeveria

xhonturke dhe dërguar në rrethinat e Stambollit e në Çanakala. Ai ishte kthyer në

vendlindje në verë të vitit 1916, çka do të thotë se ishte marrë më 1913. Pse ndodhi kjo?

Ju ndoshta e dini se prej vitit 1908 deri më 1918 pushtetin e kishin xhontruqit. Selimi

ishte asker i Sulltan Abdylhamitit të II-të, ose atij që e quante Kosovën “margaritari i

Perandorisë Osmane.” Në vitin 1913 situata kishte ndryshuar. Turqia ose pjesa e mbetur

e Perandorisë Osmane kalon në aleancë me Serbinë kundër hegjemonisë bullgare. Dhe

ky është viti kur xhontruqit e marrin Selimin në formë të një mobilizimi të dhunshëm,

me arsyetimin se askeri i mbretit duhet të paraqitet për luftë kudo që e kërkon mbreti.

Ky ka refuzuar meqenëse e dinte se mbreti ose sulltani që erdhi, Sulltan Mehmeti i V-të

Reshati, nuk i kishte kompetencat dhe ideologjinë e dikurshme të cilës i shërbente

Selimi si ushtar i dalluar dhe trim. Selimi shërbeu në Armatën e Pestë për luftë kundër

forcave aleate në Çanakala, respektivisht kundër pushtuesve britanikë, kanadezë,

francezë, indianë, dhe ANZAC-ut.3 Beteja e Çankalasë, të cilën tekstet shkollore të

historisë në gjuhën shqipe nuk e përmendin, ishte disfata më e madhe dhe më

poshtëruese e Aleatëve në Luftën e Parë Botërore. Për Turqinë, ajo betejë zë vendin

qendror në kuadër të luftës për pavarësi dhe historinë moderne të Republikës së Turqisë.

Në qarqet private tek shqiptarët, pranohet kontributi i madh i shqiptarëve në

mbrojtjen e Galipolit, madje thuhet se ushtarët shqiptarë ishin faktori vendimtar që

vulosën fatin e asaj lufte në të cilën, sipas pretendimeve që duhet të hulumtohen, kanë

rënë deri në 25 000 luftëtarë shqiptarë. Selimi kur është kthyer në vendlindje, shërbente

si zëvendës hoxhë në këtë xhami, e pasi hoxha duhej të vinte nga rajonet tjera përreth

dhe mungonte shpesh, e gjithmonë në namazin e teravive, rolin e tij e ushtronte Selimi

3 ANZAC – Australia New Zeland Army Corps (Korparmata e Australisë dhe Zelandës së Re).

5

deri në vitin 1951 kur kishte ndërruar jetë në moshën 85 vjeçare. Çka duhet të mësojmë

nga kjo përvojë? Neve na duhen ushtarët tanë për ta mbrojtur këtë vend për interesa të

përbashkëta, e jo t’i dërgojmë për luftë në Afganistan, dhe Siri. Po ashtu, ne duhet të

përpiqemi më shumë vetë për mbrojtjen e këtij vendi, të kësaj xhamie të cilën nuk e

kemi mbrojtur si duhet më 1999, e jo vetëm të presim nga NATO, Amerika, dhe Turqia.

Në prag të Luftës së Dytë Botërore dhe gjatë saj, Selimi ishte shumë i moshuar

për të luftuar, por vendin e tij e zë një luftëtar tjetër trim i familjes Mulaj, e ai ishte

togeri i Lëvizjes së Rezistencës, e më vonë edhe i Divizionit 21 Alpin “Waffen SS

Skenderbeg”, Ahmet Nuhi, nipi i Salih Hajredinit.4 Salihu ishte axha i Mehmet Akifit.

Për nder të Selimit, vëllai im i madh quhet Selim, kurse i dyti Tahir, si nostalgji që

kishim gjithmonë për Tahir Efendiun. I treti jamë unë, Isa. Ju ndoshta e dini se nga

rrjedhë emri im, pse e kam të tillë, dhe çka simbolizon? Vetëm po ua rikujtoj; emri im

vjen nga ishulli i ilirëve Issa, i cili sot në Kroaci quhet Vis, vendi ku babai im ka shërbyer

në Armatën Popullore të Jugosllavisë më 1951, dhe nga qyteza e lashtë Isus afër

Iskenderunit të sotëm në Turqi ku u zhvillua beteja ndërmjet maqedonëve të lashtë dhe

persianëve në vitin 333 para epokës së re.

E KATËRTA, juve, në këtë rast pjesëmarrësve nga Turqia dhe të gjithë ata që nuk

janë shqiptarë, u intereson shumë të dini diçka rreth këtij vendi ku jemi sot, cila është

historia e shkurt e vendlindjes së Tahir Efendiut, dhe çfarë origjine kanë popullsia e

sotme që jeton këtu? Shqiptarëve nuk u intereson aq shumë ta dijnë këtë pasi janë të

indoktrinuar me përralla, mite, e thashetheme të cilat i kanë mësuar nga tekstet e

historisë së tyre të trilluar. Shqiptarët e sotëm të këtij vendi, por edhe ata që kanë

emigruar në pjesë tjera të Kosovës, në Turqi dhe tjetërkund nëpër botë, janë të ardhur

në këtë vend nga Shqipëria veriore dhe Juniku. Si, pse, dhe kur ka ndodhur kjo? Për mbi

800 vite ose tetë shekuj gjatë Mesjetës, territori i Kosovës së sotme ishte nën sundimin

sllav, dhe në shekujt XIV dhe XV i populluar me shumicë dërmuese ose mbi 95% sllavë,

respektivisht serbë. Kosova ishte bastion i fuqishëm serb. Kryeqyteti ose Uashingtoni i

tyre ka qenë Prizreni, ndërsa Pentagoni i tyre Peja. Sipas defterit osman për Sanxhakun e

Shkodrës, Shushica në vitin 1485 kishte 38 shtëpi, që të gjitha sllave ose serbe.5 Kjo do të

4 Ahmeti (Nuhi) Mulaj, ishte vrarë nga partizano-çetnikët në Skënderaj në natën ndërmjet 6 dhe 7 janarit 1945, vetë i

katërmbëdhjeti. Kjo ngjarje u bë shkas që Shaban Polluzha të kthehej në Drenicë nga udhëtimi për në frontin e

Sremit për kinse luftë kundër okupatorëve gjermanë, gjersa partizanët të përzier me çetnikë masakronin shqiptarët

në Drenicë. Për më shumë rreth veprimtarisë së Ahmet Nuhit, shih Hoti, Avdullah (2011), Ahmet Nuhi Mulaj:

Monografi, Prishtinë. 5 Pulaha, Selami (1974), Defteri i regjistrimit të sanxhakut të Shkodrës i viti 1485, Tiranë: Akademia e Skencave e

R.P. të Shqipërisë, Instituti i Historisë, f. 202.

6

thotës se afër 100 vite pas Betejës së Kosovës, Shushica nën sundimin osman ende ishte

qind për qind serbe. Pse sot është qind për qind e banuar me shqiptarë? Kjo është një

pyetje kritike që kërkon përgjigje.

Baraspesha etnike e Shushicës, por edhe e territorit ku shtrihet sot Kosova, fillon

të ndryshoj në favor të shqiptarëve pas Luftës së Madhe ose luftërave austriako-osmane

kah fundi i shekullit XVII dhe gjysmës së parë të shekullit XVIII. Vendimtare ishte

kundër ofensiva osmane të cilën e udhiqte kryeministri ose Veziri i Madh Mustafa

Kyprili me prejardhje shqiptare nga Roshniku i Beratit të Shqipërisë. Shqiptarët pos që e

mbrojtën Beratin më 1455 nga kryqëzata e udhëhequr prej figurës më tragjike serbe të

Mesjetës, Skënderbeut, e çliruan Kosovën nga fushata serbe e përndjekjes së pakicës

muslimane shqiptare. Atë fushatë kundër pakicës shqiptare e udhëhiqnin nga Patrikana

e Pejës, Arsenije Cërnojeviq i III-ti, stërnip i Skënderbeut nga motra Mara të cilën vetë

Skënderbeu e kishte martuar për Stefan Cërnojeviqin e I-rë. Nëse dikush dëshiron ta dijë

identitetin tipik serb, këtë mund ta bëjë po që se bazohet në familjen e Skënderbeut dhe

kauzën e tij të kryengritjes. Patriku i Pejës e koordinonte fushatën me arqipeshkin e

Shkupit Pjetër Bogdanin i cili e quante veten herë Petar Bogdanoviq, e herë Pjetër

Bogdan Maqedoni, dhe mburrej si “mbret i Serbisë.” Natyrisht, vetë mbiemri i tij serb

Bogdan që do të thotë “Dita e Zotit”, si dhe emërimi i tij nga Vatikani si “arqipeshk i

Shkupit dhe administrator i gjithë mbretërisë së Serbisë”, tregon se për çka u përkushtua

ai.6

Pjetër Bogdani ose Petar Bogdanoviq kishte bërë masakra kundër shqiptarëve nga

Prishtina e deri në Shkup. Kësaj fushate serbe i kundërvihet kundërofenziva osmano-

shqiptare e dinastisë së Kyprilëve. Stërnipi i Skëndërbeut, Arsenije Cërnojeviq i III-ti

udhëheq të ashtuquajturin migrimin e parë serb nga Kosova ndërmjet viteve 1689 dhe

1692. Në vitet 1736-39 përsëritet repriza e luftës 1687-90. Austriakët marrin Nishin në

korrik të vitit 1737 ku edhe e vëjnë shhtabin për sulm në Kosovë. Këtu në Pejë gjendej

patriku serb i radhës, stërnipi i Skënberbeut Arsenije Cërnojeviq i IV-ti, ndryshe i quajtur

Arsenije Jovanoviq Shkabenta i IV-ti. Planin e tij Cërnojeviqi e koordinon me

arqipeshkin e Shkupit Mëhill Suma me të cilin kishte qenë në bisedime të përhershme.

Merr pjesë në fushatën serbe kundër shqiptarëve edhe fisi i Kelmendit, identiteti etnik i

të cilit edhe sot mbetet i dyshimtë ose i paqartë sikurse i fisit Kuqi. Pas kundërfofenzivës

osmano-shqiptare, austriakët ishin tërhequr nga Kosova, e me ta, ndërmjet vitit 1737-39

edhe një numër i madh i serbëve i njohur si Migrimi i Dytë, së bashku me 5 000

6 Ibrahimi, Nexhat (1999), Islami në trojet iliro-shqiptare gjatë shekujve, Shkup, LOGOS-A, f. 108-110.

7

katolikë, kryesisht të fisit Kelmendi me duar të përgjakura. Vendin e tyre do ta zëjnë

rreth 30 000 shqiptarë muslimanë e katolikë nga Shqipëria veriore dhe Malësia e

Gjakovës.7

Tre personat e parë të ardhur në Shushicë ndërmjet viteve 1750-60, ishin tre

vëllëzërit: Mula (prej nga rrjedh mbiemri im Mulaj), Musa (pasardhësit e të cilit sot

quhen Salihaj, ose kjo lagja një kilometër më poshtë në jug), dhe Zeka (prej nga rrjedhin

Zekajt e Shushicës atje në kodër dhe të Mojstirit). Ato 38 familje serbe që ishin këtu më

1485, sot do të ishin bërë së paku 300, e ndoshta 3 000. Në realitet, Shushica sot ka afër

300 familje, që të gjitha shqiptare, që të gjitha të ardhura pas luftërave austriako-

osmane. Në këtë mënyrë Peja me rrethinë nga bastion i fuqishëm serb, u bënë

vendbanime me shumicë shqiptare gjatë sundimit osman. Rajoni i Mesjetës i njohur si

Metohija, u bë Rrafshi i Dukagjinit, toponim që e sollën me vete banorët shqiptarë nga

Dukagjini i Shqipërisë dhe njerëzit e klanit të Lekë Dukagjinit si rivalë dhe armiq të

Skënderbeut dhe dhëndrrit të tij serb Stefan Cërnojeviq.

Mirëpo, administrata osmane, gjersa u jepte shqiptarëve përparësi për shkak të

rolit të padiskutueshëm në pushtimin dhe sundimin e Ballkanit, nuk i ka prekur ose

ndryshuar toponimet e vendeve të cilat edhe sot mbesin serbe. Në këtë vend këtu ku

jemi sot, ngado që e kthejmë kokën në të gjitha anët e botës, hasim në toponime serbe.

Atje në Lindje është një fshat i quajtur Suhogërllë (ose Syrigana e sotme) që do të thotë

“fyti i thatë”, në Verlindje e kemi Vojdollin ose “Luginën e Vojës”, nën të Bellogdovin

apo “pëllumbin e bardhë”, në Veri Moknën (vend me ujë) dhe Gollubicën (vendi i

pëllumbave), kah Verperëndimi Zalipën (anablini), Liskoravnën (rrafshi i dhelprave),

Lisacin (dhelprakun), në Perëndim Satarasellën (fshatin e vjetër), në Jugperëndim

Dubravën (qarret), në jug Serbobranin (mbrojtësin serb), në Juglindje Belicën

(bardhoka), Rudniku (xehrore), Padalishta (rënia e gjetheve), e plot të tjera. Ups! Më

falni, se gati harrova! Po vendi në të cilin jemi sot ose qendra e këtyre toponimeve,

Shushica, çfarë toponimi është dhe çfarë domëthënie ka? Është toponim serb me

domëthënien “vend i thatë.” Prandaj, u bëjë thirrje shqiptarëve, sidomos atyre që thirren

si historianë, të jenë të kujdesshëm e të mos ia fusin kot se kinse shqiptarët qenkan

pushtuar në Kosovë nga Perandoria Osmane. Është fakt konkret që shihet me sy edhe

sot, se pushtuesit e vërtetë të Kosovës, Maqedonisë, dhe Serbisë ishin shqiptarët osmanë

të cilët ua morën këto territore serbëve dhe i kolonizuan me shqiptarë. Çfarë do t´i

7 Horvat, Branko (1988), Kosovosko pitanje, Zagreb: Globus, f. 70-71.

8

thuani ju një studiuesi të huaj kur u pyet: pse në Kosovë 90% e popullsisë janë shqiptarë,

e 90% e toponimeve serbe? Këto gjëra nuk përputhen?!

E PESTA, shumë shqiptarë, ku përfshihen edhe pseudohistorianë, profesor

doktorra, e akademikë me bateria t´ç´prazta, ankohen se shumë personalitete shqiptare

kanë kontribuuar në Perandorinë Osmane, por jo për shqiptarë. E vërteta është se vetëm

shqiptarët osmanë dhe turqit osmanë kanë kontribuar më së shumti për shqiptarët, por

që shumë shqiptarë të Kosovës tregohen bukëpërmbyst dhe nuk duan ta njohin veten se

kush janë. Po që se unë ua bëjë një pyetje të thjeshtë këtyre shqiptarëve, “si quhet himni

i Kosovës”, çfarë do të thonë këta? S´ka himn fare! Disa të tjerë do të reagonin: e kemi

himnin e flamurit, duke aluduar në atë të Shqipërisë ose të një shteti tjetër. A e dinë këta

se muzika e himnit të Shqipërisë është e vjedhur nga një marsh rumun i kompozuar nga

Ciprian Porumbescu më 1859?8 Kur të vie reprezentacioni i Shqipërisë për të luajtur

futboll në Turqi, nëse u mungon himni i Shqipërisë, ju lirisht mund ta lëshoni

intonimin e marshit të Ciprian Porumbescut sepse e kryen të njëjtin funksion si Himni i

Flamurit. A e din këta se “flamuri kombëtar” nuk është i Bizantit siç pretendohet nga

historianët e moderuar, por më tepër sllav dhe me simbol serb? E shihni atë flamur atje

me atë shqiponjën dykrenore? E dini si quhet ai simbol? Jam i bindur se nuk e dini. Ai

quhet “Kosovo”, që nga sllavishtja në shqip do të thotë “Zogu i zi!” Ta shikojmë edhe një

herë ngjyrën e atij simboli! Po, po, e zezë qenka. Ai është simbol i atyre që e kanë djegur

këtë xhami më 4 prill të vitit 1999. Ju mund të thuani se këtë flamur kinse shqiptar e ka

ngritur Skënderbeu në Krujë më 1443! Jo, ai e kishte ngritur flamurin e ngjashëm me

këtë që po e shihni, që do të thotë falmurin serb. Ai s´kishte kurrfarë flamuri shqiptar

për ta ngritur. Ai dezertoj nga radhët osmane me ndihmën e tezës së vet Mara

Brankoviq, filloj kryengritjen kundër qyteteve shqiptare të Ulqinit dhe Antivarit që ishin

nën sundimin e Venedikut, me ndihmën e dajës Gjuragj Brankoviq dhe dhëndrrit Stefan

Cërnojeviq. Vendeikasit ofronin shpërblim për vrasjen e tij.9 Djali i vetëm i Skenderbeut,

Gjoni, u martua me të bijën e despotit serb Llazar Brankoviq, Irenen. Me një fjalë,

Skendërbeun e lidh gati gjithçka me serbë, e gati asgjë me shqiptarë. Tani llogarisni se

në çfarë identiteti “kombëtar” bazohen shqiptarët. Këta këtu nuk kanë himn, ata atje në

Shqipëri e kanë të vjedhur, e ankohen se Mehmet Akifi ua paska shkruar himnin

Republikës së Turqisë. Dëgjoni me vëmendje se cila është e vërteta tronditëse. Mehmet

8 Marshi rumun i Ciprian Porumbescut mund të dëgjohet nga kjo adresë:

http://www.youtube.com/watch?v=7uxykLh9ZVw. 9 Në mes tjerash, shih Fine, John van Antwerp (1994), The Late Medieval Balkans: A Critical Survey from the Late

Twelfth Century, Michigan: Universioty University Press; dhe Schmitt, Oliver Jens (2007), Arbëria Venedike 1392 –

1479, Tiranë: K&B, përkthim nga gjermanishtja në shqip nga Ardian Klosi.

9

Akifi së pari e shkruar himnin për shqiptarët, e më vonë për Turqinë. E dini si quhet ai

himn? Mos “himni i flamurit” me të cilin mburreni ju duke mos e ditur se himni është

rumun e flamuri serb?! Mehmet Akifi i dinte këto gjëra, prandaj më 1913 e ka shkruar

poemën me titull “Unë jam shqiptar” në Kajro.10 Pse në Kajro? Sepse pushtetin në

Egjiptin e asaj kohe e kishin shqiptarët, Said dhe Abaz Halim Pasha nga dinastia e

Muhamet Ali Pashës. Himni “Unë jam shqiptar” i ka 100 vargje, pra një herë e gjysmë

më i madh se himni i Turqisë “Marshi i pavarësisë” i shkruar tetë vite më vonë ose më

1921. U lutem pjesëmarrësve nga Turqia t´ua sqarojnë shqiptarëve dallimin ndërmjet

kronologjisë së vitit 1913 dhe 1921! I ashtuquajturi “Himn i flamurit” është adaptuar si

himn i shtetit të Shqipërisë, ndërsa himni “Unë jam shqiptar” është i të gjithë

shqiptarëve; i atyre në Shqipëri, këtyre në Kosovë, atyre në Maqedoni, Serbi, Greqi, Mal

të Zi, Itali, dhe i të gjithë shqiptarëve origjinal nëpër botë. Mehmet Akifi nuk donte t´i

shihte shqiptarët kështu të përçarë dhe copëtuar siç janë sot, me një himn dhe flamur të

vjedhur në Shqipëri, e të tjerët nëpër Ballkan ku janë shumicë pa himn fare. Mehmet

Akifi e shkriu pjesën më të madhe të talentit dhe jetës për kauzën e shqiptarëve, ndërsa

shqiptarët mburren me gjëra të vjedhura prej serbëve të cilat i paraqesin si identitet

shqiptar. Ku kanë arritur shqiptarët me këto hajni? Janë bërë populli më i prapambetur

dhe më primitiv në Evropë, sepse ikin nga vetvetja, origjinaliteti, dhe injorojnë

kontributin e gjeniut shqiptar më të madh të të gjitha kohërave – Mehmet Akif Ersojit.

Këta shqiptarë që injorojnë të mirën dhe përqafojnë të keqen, dihet se ku i kanë sjellë

sot shqiiptarët si popull. Këtu në Kosovë nuk janë në gjendje të mbajnë zgjedhje dhe e

përdorin pushtetin për krime kundër popullsisë, atje në Maqedoni situatë e ngjashme

me trubullira politike për fajin e askujt tjetër pos vetë shqiptarëve, në Shqipëri edhe pse

pak më mirë, edhe atje me plot të meta. Dhe shihni se si e përshkruan këtë gjendje të

sotme të shqiptarëve Mehmet Akifi në poemën e tij “Vaizi (predikuesi) në katedër” para

100 viteve: “Popuj të mjerë që lavdërohen me robëri.”11 E dini se cili është populli i cili

lavdërohet më së shumti në botë me robëri? Janë shqiptarët e Kosovës, duke përfshirë

edhe këta që janë të pranishëm këtu, prej të parit e deri në të fundit. Kosova sot është një

vend i okupuar nga krimi dhe të zezat ku ka ardhur lloj-lloj bërllogu i huaj për të bërë

eksperimente me shqiptarët si me minjët laboratorik, kurse këta mburren: na ka çliru

Amelika, Gjermania, Britania, Franca, njësoj si mburreshin dikur me okupimin

jugosllavo-komunist, e ata në Shqipëri me Bashkimin Sovjetik për llogari të të cilit bënin

10 Poema është përkthyer nga Rizaj, Skënder (2002), “Dukagjini 1202 – 1462: Sanxhaku i Dukagjinit (1462 – 1846)

dhe Sanxhaku i Pejës (1881 – 1912)”, Arkivi Kombëtar i Kosovës, nr. 27-28, Prishtinë, f. 304-308. 11 Yayinevi, Gonca (2009), po aty, “Vaizi në ketedër”, f. 344.

10

edhe ekzekutime të shqiptarëve. Pse tash shqiptarët flasin keq për Rusinë? A nuk e dinë

këta se sa intelektualin e kanë ekzekutuar për hatër të komunizmit jugosllav dhe rus?

Problemet e shqiptarëve nuk ndalen vetëm këtu. Këta kanë nam të madh nëpër

Evropë kryesisht për të zeza. Sa herë lexoni lajme në gjuhën shqipe ose gjuhë tjera për

shqiptarët në shtetet e Evropës Perëndimore, shpesh hasni në titujt e tillë si: shqiptari në

Zvicër vret gruan e tij me thikë, mafia shqiptare e para në Gjermani, shkatërrohet një

rrjet shqiptar i prostitucionit në Itali, në veri të Shqipërisë kultivuesit e marihuanës

rrëzojnë helikopterin, goditet grupi i trafikantëve shqiptarë të drogës në Angli, kapen

trafikantët shqiptarë të qenieve njerëzore në Hungari, e të ngjashme. Ky është identiteti

më i përhapur evropian i shqiptarëve. Pse ndodhin këto gjëra nëpër Evropë? Sepse,

Kosovën e sundojnë po këto shtete, prandaj këtë lloj “qytetërimi evropian” shqiptarët

vetëm e bartin si përvojë në shtetet e mentorëve të tyre. Është po ashtu edhe historia dhe

e tashmja më e përhapur e shqiptarëve. Ka vetëm disa kontribute pozitive individuale të

shqiptarëve si sportistë në Evropë. Kur është në pyetje sporti, a e dinë shqiptarët se çfarë

sportisti i spikatur ishte Mehmet Akifi? Ai dilte gjithmonë i pari në vrapimet e gjata dhe

të shkurta, në hedhjen e gjyles (ose siç e njohin shqiptarët e Shushicës, me gjujt

gurapesh), në not, në mundje popullore, dhe ishte kalorës i mirë. Ai notonte nga Azia në

Evropë dhe anasjelltas, bënte vrapime nga mëngjesi der në darkë, dhe në mundje

popullore ose me u gaxhumitë, shkonte nëpër fshatrat përreth se ata të qytetit i

dukeshin të lodht, e i bënte fuzë ata të fshatrave.12

Për histori të shqiptarëve në Perandorinë Osmane nuk kemi nevojë të flasim

shumë. Roli i tyre ka qenë thuajse më i madh se i osmanëve-turq. Pushtuesit dhe

sunduesit më të mëdhenj të kohës osmane ishin shqiptarët. Pos sulltanit, administrata

osmane dominohej nga shqiptarët, me afër 40 kryeministra, disa prej të cilëve shërbyen

në dy mandate. Rektori i parë i universitetit të Stambollit ishte shqiptar – Hasan Tahsini.

Sami Frashëri ishte kontribuesi kryesor i alfabetit turk, i cili shkroj edhe enciklopedinë e

Perandorisë Osmane. Djali i tij Ali Sami Frashëri ishte themelues i kompleksit të sportit

që sot njihet si Gallatasaraj. Sipas disa burimeve, edhe Mustafa Kemali ishte me

prejardhje shqiptare. Në Republikën e Turqisë shqiptarët ishin ose janë kryetar shteti si

Kenan Evren, shefa të shtabit të përgjitshëm të ushtrisë si Ilker Bashbug, golashënues

me rekordin më të shpejt të kohës për gol si Hakan Shykyr (i njohur si “taraku i

Bosforit”), kryetar bashkishë metropolesh të mëdha si Rexhep Altepe i Bursës, Melih

Gykçek i Ankarasë, Ahmet Prishtina i Izmirit, aktorë të spikatur dhe më të bukur si Ebru

12 Yayinevi, Gonca (2009), po aty, f. 23.

11

Shalle, Nurgyl Jeshilçaj, Kenan Imirzaliollu, aktivistë në Lëvizjen e Gylenit, e kudo tjetër

në sferat më të rëndësishme të zhvillimit. Historia, e tashmja, dhe e ardhmja e

shqiptarëve është dhe gjendet vetëm në këso vlera, e jo në antivlerat shqiptare që

ushtrohen në Kosovë, Shqipëri dhe Evropën Perëndimore të cilat Mehmet Akifi në të dy

himnet, pra atë për shqiptarët para 100 viteve dhe Marshin e Pavarësisë së Turqisë para

93 viteve, i quante “qytetërim perëndimor.” Tek himni i shqiptarëve, kjo referencë

gjendet në strofin e 24-të, kur tek “Marshi i Pavarësisë” është në strofin e katërt. Ju, e

kam fjalën edhe për pjesëmarrësit dhe studiuesit nga Turqia, së pari duhet ta mësoni

himnit e Mehmet Akifit “Unë jam shqiptar” jo se është shkruar tetë vite para Marshit të

Pavarësisë, por për shkak se në të çështja e “qytetërimit” sqarohet më mirë, është më

origjinal, i cili pastaj bartet tek Himni i Turqisë.

Tani ju më tregoni se cili është qytetërim: trafikimi i drogës, qenieve njerëzore,

krimi i organizuar, korrupsioni, prostitucioni, apo pozitat e kryetarit të shtetit, shefit të

shtabit të përgjithshëm të ushtrisë, dhe poet kombëtar? Ju do të ishit në gjendje t´i bënit

këto dallime po të kishit shfrytëzuar dhe zbatuar veprat e Mehmet Akifit. Ata që i kanë

zbatuar, sot janë bërë fuqi e madhe, kurse bashkëkombasit e tij që e kanë injoruar, janë

bërë populli më i mjerë dhe më i përgazt në Evropë me punë të këqija. Shqiptarët si

popull në Ballkan mund të bëhen fuqi e madhe, siç kanë qenë dikur kur e sundonin

Ballkanit, nëse i kthehen origjinalitetit të vetvetes, dhe mësimeve të Mehmet Akifit. Në

të kundërtën, me këtë identitet falls dhe të vjedhur, dhe me konsumimin e antivlerave

të gjertanishme si “qytetërim”, shqiptarët do të degjenerohen si popull edhe më shumë.

Dihet se çfarë personalitetesh me vlera të pakrahasueshme ka prodhuar Kosova kur

ishte në periudhën osmane, e dihet çka prodhon sot nën sundimin Evropian – krime dhe

të zeza për Evropën.

E GJASHTA, e ndërlidhur me atë që e theksova në kuadër të së pestës. Disa

vizitorë e studiues nga Turqia me rastin e vizitave të tyre, më pyesnin se a ekziston

dikush prej juve si farefis i Mehmet Akifit që shkruan poezi, apo merret me ndonjë lloj

publicistike. Kjo ishte një pyetje më së e qëlluar, të cilën mendoj se do të ma bënte secili

nga Turqia që ka njohuri për veprën e Mehmet Akifit. Disa përgjigje ua jepja sipas

pyetjeve të rastit që m´i bënin. Disa nga ju të pranishmit ndoshta do të mendonit se edhe

me këtë rast, atë që na e tregove deri më tani, në një far forme vërteton se paskeni

trashëguar diçka rreth pendës. Por kjo që po u tregoj sot, është vetëm një rutinë e imja.

U thashë në fillim se do ta zgjasë pak kësaj radhe, dhe mendoj se më mirë është si për

mua, ashtu edhe për juve, t’i ofroj disa përgjigje me një vend ose me një rast siç është ky

12

i sotmi, për një numër më të madh të interesuarish, se sa të vazhdojmë me pyetje e

përgjigje të njëjta kohë pas kohe deri në pakufi sipas rasteve.

Ne kemi krijuar, zhvilluar dhe mundohemi me ato forca që kemi ta mbrojmë, një

pjesë të identitetit origjinal të shqiptarëve, atë më të bukurin. Ne u kemi dhënë

shqiptarëve muzikën me fletë ahu, lloj druri emrin e të cilit e kemi trashëguar nga

maqedonasit antik ahos, mandej, muzikën me lëvore shelgu, pipa të luleve, lahutë, dhe

çifteli. Unë ua kam zbuluar dhe zhvilluar teorinë për Illirikum Sakrumin, Lulijen,

Luljetën, dhe Syrin e Vështrimit të Gjithanshëm.13 Këta emra tingëllojnë të panjohur për

juve sepse ju keni dëgjuar e mësuar për ta nga ajo që u kanë thënë njerëzit tjerë, ndërsa

unë i kam në formë të zbulimeve arkeologjike që i kam bërë vetë, po në këtë vend. Këto

janë zbulime me ndikim botëror. Po u tregoj se me çfarë emrash falls i njihni ju dhe

pjesa tjetër e botës. Illyricum Sacrumin ju e njihni si Ylli i Davidit ose ai simboli që është

në flamurin e Izraelit, i cili nuk ka të bëjë fare as me David, as me çifutë, as me

judaizëm, e as me Izrael, pavarësisht se përdoret i tillë i huazuar ose vjedhur. Lulien ju e

njihni si Lulja e Jetës, ndërsa Luljetën si Ylli Pesëcepësh ose Pentagrami. Pra, e kam

zbuluar gjenezën dhe teorinë e atyre simboleve që i shihni nëpër xhamija, sidomos në

xhaminë Sulltan Ahmet dhe Aja Sofia. Unë pos që e kam zbuluar gjenezën, e kam

zhvilluar edhe teorinë për kultin e Lulijes tek shqiptarët, sepse këta, pavarësisht se edhe

sot i këndojnë asaj këngë orë e çast, nuk e kanë ditur të vërtetën për të. Nuk e kanë

ditur, dhe ende nuk e dijnë se si ne ua krijuam kompozimet Dul Lulija te bunari (te ai

bunari aty prapa murit), Oj Lulja e blinit (e këtij blini, i cili është i vjetër 160 vite), Oj

Lulija jonë me limona, e kështu me radhë.14 Syrin e Vështrimit të Gjithanshëm ju e

njihni si ikona e masonëve ose iluminatit. Tani, ju më tregoni mua: a është simbol

kombëtar i shqiptarëve asaj sorra e zezë e serbëve, apo Illyricum Sacrum, Lulija, Luljeta,

dhe Syri i Vështrimit të Gjithanshëm?

Çka tjetër kam zbuluar nga ky vend dhe që hedh poshtë shumë teori botërore të

cilat ju i keni mësuar gjer më tani? Në historiografinë botërore ka ende dyshime se cila

është prejardhja e shqiptarëve të sotëm, dhe shumica e historianëve të huaj, po them të

13 Mulaj, Isa (2014a), “Why ercheological tourism does not work?: Evidence from two discoveries in Kosovo”,

paraqitur në 3rd Interdisciplinary Tourism Research Conference, 3-8 June 2014, Istanbul. Punimi mund të sigurohet

nga kjo adresë e internetit:

https://www.academia.edu/7494648/Why_archeological_tourism_does_not_work_Evidence_from_two_discoveries

_in_Kosovo. 14 Mulaj, Isa (2014b), ‘Zbulim arkeologjik nga gjeometria e shenjtë: Kulti dhe realiteti i Lulies tek ilirt dhe

shqiptart’, gjendet në faqen e internetit:

https://www.academia.edu/8810892/Zbulim_arkeologjik_nga_gjeometria_e_shenjt%C3%AB_Kulti_dhe_realiteti_i

_Lulijes_tek_Ilir%C3%ABt_dhe_Shqiptar%C3%ABt.

13

huaj për shkak se shqiptarët kanë vetëm pseudohistorianë, e hedhin poshtë tezën se

shqiptarët kanë prejadhje nga ilirët. Nëse hedhet poshtë nëpër botë, vërtetohet nga ky

vend ose Shushica. E kam zbuluar se shqiptarët e kanë prejardhjen nga iliri i cili në

realitet është kulti i hundrakut, ose në terminologjinë moderne, e kam riemëruar

gjarpri i Ramush Shakut. Ua kam zbuluar se lulaku me të cilin mbështjellet fëmija në

djep, ka mbetur si simbolikë nga gjarpri i Ramush Shakut.15 Pentagonit të dikurshëm

serb, pra Pejës, i kam krijuar identitet shqiptar me Fjalorin e Pejës dhe Istogut.16

E shihni se u kam krijuar identitet orgjinal shqiptarëve, por këta, siç ua theksova

edhe më herët, parapëlqejnë t´i përbuzim vlerat e veta kombëtare dhe të vjedhin nga të

tjerët për të na i paraqitur ato si identitet i joni. Këta e urrejnë qenien e vet dhe të gjithë

ata që krijojnë vlera. Qytetërimi britanik mua ma ka vjedhur doktorraturën, ndërsa ai

amerikan ma ka mbyllur organizatën joqeveritare për hulumtime dhe analiza

ekonomike. E dini pse? Sepse, sipas këtij qytetërimi, ne nuk duhet të kemi të drejtë të

zhvillohemi ekonomikisht, por të jemi vetëm vegla për t´u shkërdhyer dhe për

eksperimente. A po e kuptoni tash pse shqiptarët dallohen në perëndim me krime dhe

vepra të këqija? Qytetërimi i tillë në Kosovë krijon, lejon veprimtari të organizatave jo

qeveritare, dhe për këto u mbështet me diplomaci dhe financa, që ndikojnë në pedofili

dhe prerje kokash siç ishte rasti në Banjë të Pejës. Populli të cilit ia kanë fshirë trurin, i

cilëson këto veprimtari si qytetërim sepse kështu kinse paska qejf Amelika! Dhe ç’është e

vërteta, ambasada e SHBA-ve në Prishtinë, ka qenë mjaft e ashpër në mbrojtjen e një

organizate jo qeveritare të quajtur Kosova 2.0 që promovon të drejtat e homseksualëve,

lesbikeve, vagabondëve, drogirashëve, dhe prostitutave. Kjo OJQ ka shkuar aq larg sa që

dilte publikisht në Prishtinë me parullën “Kosova 2.0 e mbështet Gezi Parkun”, ose atyre

trazirave të dhunshme të kriminelëve në sheshin Taksim të Stambollit. Këtij qytetërimi i

pengon çdo gjë pozitive, jo vetëm këtu, por edhe në Turqi. Shkojnë edhe më larg sa që

veprimtaritë humanitare, arsimore, kulturore, dhe për zhvillim të TIKA-s në Kosovë, i

quajnë rrezik terrorizmi, kurse financimet e tyre për pedofili, degjenerime seksuale dhe

prerje të kokave, si qytetërim! Shqiptarët po u dashka të mbajnë përegjegjësi dhe të

turpërohen pse ndodhin prerje kokash në Siri, Irak apo në Mars që s’kanë kurrfarrë

ndikimi këtu, ndërsa kur shqiptarëve këtu në Kosovë u prehet koka nën sundimin e këtij

15 Origjina nga hundraku http://www.albaniapress.com/lajme/18595/Shqiptaret-dhe-origjina-e-tyre-nga-Iliri-

Hundraku.html 16 Fjalori i tillë, i cili është përmbledhje e shumë shprehjeve dhe emrave nga rajoni i Pejës dhe Istogut, kryesisht nga

dialekti Gegë, gjendet në disa vazhdime në kët adresë:

http://www.kosovarimedia.com/index.php/biblioteka/studime-per-gjuhen/2131-fjalori-i-pejes-dhe-istogut-pjesa-1-

isa-mulaj.html.

14

qytetërimi, atëherë qenka në rregull! Këtë lloj gjykimi nuk do ta pranonte as instinkti i

kafshës më të prapambetur.

E SHTATA, Mehmet Akifi, e jo Naim Frashëri është poet kombëtar i shqiptarëve.

E kam fjalën kur është në shprehje krahasimi i veprave, dhe sa u shërbejnë ato

shqiptarëve. Çka mund të mësoni nga Naim Frashëri? O malet e Shqipërisë, e ju o lisat e

gjatë, ju kodra me hardhuca, gjarpi e zhapina, u kam ndërmend ditë e natë! Çka u ka

shërbyer dhe shërben kjo shqiptarëve? Ndoshta për të menduar ditë e natë për malet

dhe lisat e gjatë, e të shkojnë të nesërmen për t´i bërë rrafsh me tokë! Duket sikur Naim

Frashëri u ka treguar shqiptarëve se ku ta orientojnë talentin! Ka plot poezi tjera të

poetëve shqiptarë si kjo që kanë prodhuar antivlera me pasoja. Ndërkaq, kur lexoni

Mehmet Akifin, e shihni se poezitë e tij nuk janë thejshtë poezi, por histori e gjallë. Secili

strof dhe varg i poezive të Mehmet Akifit ku bënë fjalë për shqiptarët në Shqipëri,

Kosovë, dhe Maqedoni, është histori në vete për kohën, realitetin e tashëm, dhe me

rekomandime për të ardhmen se çka duhet të bëjnë shqiptarët. Për shkak të kohës, po ua

përmendi vetëm disa vargje të tij.

Tre milionë njerëz po vuajnë nga tri koka të pa tru

Shiko, si po masakrohen baba! Ngrihu nga varri baba, ngrihu!

Të gjallët nuk u shkuan në ndihmë, të paktën ti eja

Shqipëria digjet, dhe kësaj radhe për tmerr.17

Çka do të thotë kjo? Tri kokat e patru, edhe pse nuk përmenden, ishin Ismail

Qemali, Isa Boletini, dhe Hasan Prishtina. Edhe popullin të cilin këta e përfaqësonin,

sidomos atë pjesë të aftë për luftë, e cilëson kryesisht si kufomë të gjallë, prandaj i bënë

thirrje babait të vet në varr Tahir Efendiut “ngrihu baba ngrihu, se ti edhe ashtu i vdekur

mund të bësh më shumë se këto kufoma të gjalla.” Dhe vazdhon:

Ku është ajo pari e kombit që popujve i shpalli dyluftim?

Nuk pashë në fushëbetejë njeri, madje asnjë njeri....Mjerim!

Frikacakët të prostitutat duke vrapuar,

As pallate as shtëpi nuk lanë pa u futur,

Rrënjët e palidhura të pavarësisë ku janë?

Ku je “Bashkim” i shkëlqyer, fantazi e lartë e krijuar?

17 Rizaj, Skënder (2002), po aty, f. 304.

15

Ty, madje me vite të hutoj ajo ëndërr e mallkuar.

Je në gjumë....Nëse do të zgjohesh, kanë për të zhdukur.

O komb i robëruar, pavarësinë ku e ke?

Juve u provokuan me marifetet e tyre katër-pesë të marrë

Ja pra, pse nuk mund ta prisnit këtë përfundim të poshtër!

Bashkohuni, përkundrazi do të humbni, do t shkatërroheni

As Qeveria nuk do të mbetet, për Zotin as dini! 18

E kuptoni se për çka është fjala këtu? Është shumë interesante se e njëjta situatë i

karakterizon gati fije për pe edhe shqiptarët e Kosovës sot? Mehmet Akifi po pyet: ku

janë gjithë ata trima e heronj të gjallë? Mos janë duke vrapuar pas prostitutave dhe

pallateve? Po janë. Ky populli i robëruar në Kosovë, ku e ka pavarësinë? S´ka kurrfarë

pavarësie. A po kërkojnë këta bashkim kombëtar në këto rrethana okupimi, a? A nuk po

e dinë shqiptarët se ende janë në gjumë, dhe nëse zgjohen kanë për t´i zhdukur? Ju as

qeveri për interesin e kombin nuk keni, e për Zotin as që e dini!

Tek poezia me titullin “A s’ njeh, a? [Është] Kosova!”, thotë:

O ju pesë-gjashtë të poshtër që e përgatitët këtë zjarr,

Që na turpëruat neve para kroatëve e serbëve,

Pse e ndatë Shqipërinë,

Dhe e shkatërruat tërë vendin? 19

Edhe sot i kemi nja pesë-gjashtë të poshtër që po na turpërojnë jo vetëm përpara

kroatëve e serbëve, por përpara tërë botës. Ju i dini emrat e tyre se cilët janë. Cili poet

ose intelektual shqiptar pos Mehmet Akifit ndonjëherë u ka ofruar pasqyrim kaq real

për shqiptarët, dhe alternativa se çka duhet bërë edhe në ditët e sotme dhe të ardhme?

Asnjë. Çfarë mësimesh mund të nxirrni nga vargjet e Naim Frashërit si “Ti Shqipëri, më

jep nder, më jep emrin shqiptar?” Çka janë këto fantazi dhe shtrembërim i realitetit?

Çfarë nderi fitojmë ne si shqiptarë në vendin e okupuar, të udhëhequr nga antivlerat,

dhe me krime nëpër Evropë?

E TETA, Mehmet Akifi, e jo Mustafa Kemali, mund të jetë Ataturku i vërtetë.

Pjesëmarrësve nga Turqia kjo mund t´u duket si blasfemi, ashtu siç po u duket

18 Rizaj, Skënder (2002), po aty, f.306-308. 19 Yayinevi, Gonca (2009), po aty, “A s’e njeh? Kosova!”, f. 378.

16

shqiptarëve çështja e identitetit fals të tyre me gjëra të vjedhura prej popujve tjerë. E di

se edhe në Turqi ka gjëra për të cilat ekziston një vijë e kuqe, siç është rasti me statusin e

Mustafa Kemali të cilit Kuvendi i Turqisë më 1934 i ka dhënë titullin Ataturk ose Babai i

Turqve, edhe pse sipas disa burimeve, ai ishte me prejardhje shqiptare. Por, keni

parasysh një gjë. Unë nuk mund të besoj në gjëra për të cilat nuk ka dëshmi bindëse. E

kur ka dëshmi, atëherë duhet rishqyrtuar disa gjëra që nuk përkojnë shumë me veprat

dhe ato që kanë ndodhur. Për këtë temë, pra, se cili mund të jetë Ataturku, kërkoj pyetje

dhe vërejtje nga studiuesit turq dhe të huaj, por jo nga shqiptarët sepse këta nuk dijnë të

bëjnë pyetje dhe nuk u interesojnë të vërtetat.

E NËNTA, Mehmet Akifi, e jo Ismail Qemali apo Isa Boletini është patriot

shqiptar. Ismail Qemali e cilësonte veten patriot osman dhe nuk dinte shqip. Ai u caktua

nga austriakët për ta shpallur pavarësinë e Shqipërisë pasi xhonturqit, të cilët ky i kishte

përkrahur, nuk e lejuan të bëhej ministër osman i punëve të jashtme. Pavarësinë të cilën

e shpalli ai ishte vetëm në letër, ndërsa gjendja në terren ndryshe. Ai ia dorëzoj Janinën

grekëve, ndoshta nga shkau se gruan e kishte greke. Janinën e mbronte gjenerali

shqiptar në shërbimin osman, Mehmet Esat Pasha, i cili më vonë do të krijoj

formacionin më të shkathtë luftarak në Betejën e Çanakalasë.

E DHJETA, me profesion unë jam ekonomist. E kam një punim të hollësishëm

për ndihmat e jashtme në Kosovë dhe efektin ose defektin e tyre. Për çudi, në statistikat

që i kanë botuar institucionet ndërkombëtare dhe vendore, nuk figurojnë ndihmat nga

Turqia. Dhe besoj kanë të drejtë pse veprojnë kështu, edhe pse shumica prej jush do të

mendonit se kjo nuk është e drejtë pasi njerëzit që kanë sy i shohin gjërat gjithandej, e

po i shohim edhe këtu. Unë mendoj se kanë të drejtë në këtë anashkalim pasi Kosova

është Turqi, e Turqia Kosovë!

Këtu ku jemi, a po shihni kund investime të huaja ose nga institucionet vendore?

Këtu përballë xhamisë nja 100 metra, e kemi shkollë fillore “Mehmet Akif” të rindërtuar

po ashtu nga TIKA. Kjo vërteton se mbrojtësi dhe mbështetësi më i madh i identitetit,

kulturës, dhe arsimimit të shqiptarëve është Republika e Turqisë dhe populli turk. Ajo

shkollë kur unë isha nxenës, kishte vetëm 4 dhoma mësimi, dhe mbante emrin

“Jedinstvo” që nga serbishtja do të thotë “Bashkimi.” Bashkim me kë? Kuptohej,

bashkimi me “vëllëzërit serbë dhe jugosllavë.” Pas luftës më 1999, shqiptarët kinse u

mbushen pak mend kur serbët e kishin djegur këtë shkollë, por jo. Ia vënë emrin kësaj

shkolle të një prifti katolik nga Shkodra e Shqipërisë, në fshatin me 100% shqiptarë dhe

nxenësa muslimanë! Një sherr budallaki se jo mahi, në shtetin kinse laik. Tani, shkolla

17

është e trefishuar në madhësi nga TIKA, dhe mban me krenari emrin e nipit të këtij

fshati, gjeniut më të madh shqiptar të të gjitha kohërave – Mehmet Akif. Neve nuk na

duhen emrat e priftërinjëve katolikë nga Shqipëria në shkollat e Kosovës, sepse gjëra të

tilla janë provokime të rënda dhe të poshtra. Bëni sytë katër ndaj këtyre provokimeve

sepse janë tinëzare dhe më urrejtëse kundër nesh se sa dikur politika shoviniste serbe.

Nuk po përmendi investimet tjera turke nëpër territoret shqiptare, universitetet

dhe kolegjet Mehmet Akif, por dua të theksoj se në mungesë të këtyre investimeve në

këtë fshat, gati gjysma e banorëve do të iknin dikah, sepse, institucionet dhe popullsia e

Kosovës udhëheqin spastrimin etnik kundër shqiptarëve, dhe atë me presion më të

madh se serbët me sundimin e Millosheviqir gjatë viteve 1990-ta. Në atë kohë, secili

shqiptar u thoshte bashatdhetarëve të vet “mos e lëshoni Kosovën”, dhe u bënin thirrje

atyre në perëndim që të kthehen! Kur Kosova u çlirua nga Serbia dhe tash kinse qenka

shtet i pavarur, nuk ka shqiptarë, i ashtuquajtur burrë i mirë, i ndershëm ose siç i quante

regjimi i Millosheviqit “poshteni shiptari”, që nuk u bënë presion e represion vetëm për

një gjë, duke iu thënë: “Ju duhet të ikni natën nga ky vend i mallkuar se këtu nuk ka

perspetivë!” E vërteta është kjo: në mesin e 7 miliardë banorëve sa llogaritet se i ka sot

bota, askush nuk e urren këtë tokë të shenjtë ose margaritarin e perandorisë, se sa

shqiptarët e sotëm me identitet falls. I shihni këta shqiptarë këtu? Secili prej tyre e ka në

mendje këtë ide: me mujt me nxanë një vend pune diku në institucionet shterërore dhe

publike, që do të thotë me hangër djersën e të tjerëve, me vjedh nëse ka diçka për të

vjedhur, ose me ikë jashtë duke lënë porosinë “flaka i dalt këtij vendi!” Kujt me i dal

flaka, sipas tyre? Kosovës, ose kësaj toke të shenjtë siç e quante Mehmet Akifi. Unë e dua

këtë tokë të shenjtë, por jo me këtë popullsi dhe udhëheqësi që e quan dhe punon për ta

bërë këtë tokë të mallkuar!

Pengesa e parë për mos zhvillimin ekonomik të Kosovës janë njerëzit e saj.

Pengesa e dytë dhe e tretë janë po ashtu njerëzit. Edhe pengesa e fundit janë njerëzit.

Shqiptarët sot kanë mbetur të pazhvilluar sepse janë pajtuar me, dhe po e mbrojnë, të

keqen. Po i sjellin në pushtet dhe mbrojnë hajnat. Gjatë sundimit osman, veziri i madh

shqiptar Mehmet Kypryli kishte ekzekutuar mbi 30 000 hajna, shumicën prej të cilëve i

kishte hedhur në deti. Zgjidhjen e problemit të hajnave si formë e qeverisjes së

shqiptarëve, na e rekomandonte edhe Mehmet Akifi para 100 viteve tek himni i

shqiptarëve “Unë jam shqiptar”, në këtë formë:

Shumica prej jush, u mor vesh, rrugën e gabuar s´po e shihni,

Hajni, që tani ju shërben si këshilltar, dëbojeni,

18

Dëgjojeni këtë prej meje, që vërtetë jam shqiptar.

Gjë tjetër s’mund të them... Ja, atdheu im ësht rrënuar. 20

Është e vërtetë se shqiptarët e Kosovës janë marrë vesh ta ndjekin rrugën e

gabuar, siç është po ashtu e vërtetë se ata janë duke u udhëhequr nga hajnat. Mehmet

Akifi thotë se ne duhet t´i shporrim këta hajna. Por ekziston vetëm dikush që na ndalon

t´i shporrim hajnat, e kjo pengesë është populli si kufomë e gjallë. Më lehtë është t´i

shporrim hajnat me ndihmën e kufomave në këto varre, se me kufomat e gjalla ose

popullin që na e kanë zënë rrugën dhe i mbron hajnat. Kjo është e vërteta në Kosovë

edhe sot pas 100 viteve. Shqiptarët udhëhiqen prej hajnave, dhe këshilltarët i kanë hajna.

Ne i kemi në dispozicion dy mundësi për zgjidhje. E para, është ajo që na e rekomandon

Mehmet Aifi, pra që t’i dëbojmë hajnat sepse shqiptarët e vërtetë, sipas tij, nuk duhet ta

pranojnë udhëheqjen nga hajnat dhe tradhtarët. Alternativa e dytë është mësimi nga

përvoja e vezirit të madh shqiptar Mehmet Kypryli. Edhe pse Mehmet Akifin e kam më

yë afërm nga familja, në këtë pikë unë më shumë do ta parapëlqeja strategjinë e

Mehmet Kyprilit kundër hajnave. Sot Kosovës më tepër se kurrë i duhet një Mehmet

Kypryl i II-të.

Këtu në mesin e të pranishmëve të atillë hajna që rrahnin gjoks tek disa gjysmë

analfabetë të këtij fshati se “Unë (siç thoshte ai për veti) jam ba kajl për rindërtimin e

kësaj xhamie”, derisa kam dëgjuar unë dhe më ka detyruar t’ia çjerri maskën publikisht.

E quaj hajn sepse është përgjegjës për vjedhjen e tre kompjuterëve nga kjo shkollë në

cilësinë e drejtorit. Kompjuterët ishin ndihmë humanitare për arsimim nga Turqia,

respektivisht nga TIKA, për nevojat e nxenësve të kësaj shkolle. Ne e kemi të

ashtuquajturën Ministri të Arsimit, Shkencës, dhe Teknologjisë e cila ishte dashur të

merret me këtë problem, por duket se edhe zyrtarët e saj kompetentë janë hajna siç janë

edhe shumica e kolegjeve private që janë themeluar me veprimtari kriminale dhe

shpërlarje të parave. Kjo është arsyeja pse unë për këtë problem e favorizoj më shumë

përvojën e Mehmet Kyprylit se porosinë e Mehmet Akifit, sepse shumica shqiptarëve të

sotëm nuk marrin vesh me fjalë. Unë kam përvojë të madhe me institucionet

përgjegjëse të organizatave ndërkombëtare që janë përgjegjëse për kontrollin ndaj

keqpërdorimit dhe vjedhjes së ndihmave në Kosovë, siç janë Inspektori i Përgjitshëm i

USAID-it, zyret e Bankës Botërore dhe të UNDP-së për reagim të shpjetë, ombudsmanin

e Institutit për Shoqëri të Hapur, divizionin për rapotimin e keqpërdorimeve në

fondacionin Friedrich Ebert Stiftung, e shumë tjera. E dini se cila është përgjigja e tyre

20 Ky është strofi i fundit nga poema “Unë jam shqiptar!”

19

dhe reagimi në formë të përgjithësuar? “Nuk kemi çfarë të bëjmë pos t’i tërheqim

organizatat tona nga Kosova dhe t’i ndalojmë ndihmat, ose të dërgojmë ushtri për t’iu

zhdukur më shumë se gjysmën. Ne nuk jemi fajtorë pse keqpërdoren e vidhen ndihmat,

por jeni ju si popull që e lejoni dhe praktikoni këtë dukuri!” E shihni se edhe shtetet

perëndimore tërthorazi pajtohen më shumë me praktikën e Mehmet Kyprylit se me

porosinë e Mehmet Akifit se çka duhet bërë me problemin e hajnave. Ju e dini fort mirë

se këta hajna e gjunjëzuan edhe EULEX-in duke e korruptuar me një ryshfet prej 300

000 eurove!

Për fund, më lejoni të shpreh falendërimin tim për popullin turk, Republikën e

Turqisë, organizatën qeveritare TIKA për financimin e rindërtimit të kësaj xhamie dhe

asaj shkolle. Ka edhe disa institucione tjera shumë të ndërlidhura me rindërtimin e kësaj

xhamie, e të cilat dua t’i falënderoj, siç është Instituti Junus Emre, Shoqata e

Arsimtarëve Përparimtar “Öncü Eğitimcileri” nga Stambolli me të cilën kam një

bashkëpunim të mirë shkencor. Prej se kam filluar të bshkëpunoj me këtë shoqatë, kam

qenë në gjendje t’i bëjë disa zbulime të mëdha të cilat ua përmenda më herët. Duhet të

falënderojmë edhe ndërmarrjen “Star-M Engineering” nga Dibra për punën e saj. Jo

çfarëdo ndërmarrje është në gjendje të bëjë një punë të tillë cilësore.

Fare në fund, lavdi veprës së Tahir Efendiut, Mehmet Akifit dhe “Askerit të dekoruar”!

Poshtë rrencat, hajnat, dhe kriminelët që e kanë kapur shtetin dhe popullin e Kosovës!