temel spor eğitimi - video.eba.gov.tr

GÜZEL SANATLAR VE SPOR LİSELERİ

TEMEL SPOR EĞİTİMİ

YAZARLAR

Tarık ÇOBANSuna ÖZCAN

Hatice TUTARER

DEVLET KİTAPLARI

............................., ALTINCI BASKI

2015

MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI YAYINLARI .......................................................................... : 4840

DERS KİTAPLARI DİZİSİ ............................................................................................... : 1430

1 5 .?.Y.0002.3981

Her hakkı saklıdır ve Millî Eğitim Bakanlığına aittir. Kitabın metin, soru ve şekillerikısmen de olsa hiçbir surette alınıp yayımlanamaz.

Editör : E. Ülker AYKAÇ

Dil Uzmanı : Mehmet KONUKÇU

Program Geliştirme Uzmanı : Hakan SÖZ

Ölçme ve Değerlendirme Uzmanı : Gülseren TOPUZ

Rehberlik ve Psikolojik Danışma Uzmanı : Ender ATAMER

Görsel Tasarım : Oya YILMAZ

ISBN 978-975-11-3371-7

Millî Eğitim Bakanlığı, Talim ve Terbiye Kurulunun 17.12.2009 gün ve 243 sayılı kararı ile

ders kitabı olarak kabul edilmiş, Destek Hizmetleri Genel Müdürlüğünün 10.04.2015 gün ve 3897233 sayılı yazısı ile altıncı defa 19.810 adet basılmıştır.

Korkma, sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak; Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak. O benim milletimin yıldızıdır, parlayacak; O benimdir, o benim milletimindir ancak.

Çatma, kurban olayım, çehreni ey nazlı hilâl! Kahraman ırkıma bir gül! Ne bu şiddet, bu celâl? Sana olmaz dökülen kanlarımız sonra helâl. Hakkıdır Hakk’a tapan milletimin istiklâl.

Ben ezelden beridir hür yaşadım, hür yaşarım. Hangi çılgın bana zincir vuracakmış? Şaşarım! Kükremiş sel gibiyim, bendimi çiğner, aşarım. Yırtarım dağları, enginlere sığmam, taşarım.

Garbın âfâkını sarmışsa çelik zırhlı duvar, Benim iman dolu göğsüm gibi serhaddim var. Ulusun, korkma! Nasıl böyle bir imanı boğar, Medeniyyet dediğin tek dişi kalmış canavar?

Arkadaş, yurduma alçakları uğratma sakın; Siper et gövdeni, dursun bu hayâsızca akın. Doğacaktır sana va’dettiği günler Hakk’ın; Kim bilir, belki yarın, belki yarından da yakın

Bastığın yerleri toprak diyerek geçme, tanı: Düşün altındaki binlerce kefensiz yatanı. Sen şehit oğlusun, incitme, yazıktır, atanı: Verme, dünyaları alsan da bu cennet vatanı.

Kim bu cennet vatanın uğruna olmaz ki feda? Şüheda fışkıracak toprağı sıksan, şüheda! Cânı, cânânı, bütün varımı alsın da Huda, Etmesin tek vatanımdan beni dünyada cüda.

Ruhumun senden İlâhî, şudur ancak emeli: Değmesin mabedimin göğsüne nâmahrem eli. Bu ezanlar -ki şehadetleri dinin temeli- Ebedî yurdumun üstünde benim inlemeli.

O zaman vecd ile bin secde eder -varsa- taşım, Her cerîhamdan İlâhî, boşanıp kanlı yaşım, Fışkırır ruh-ı mücerret gibi yerden na’şım; O zaman yükselerek arşa değer belki başım.

Dalgalan sen de şafaklar gibi ey şanlı hilâl! Olsun artık dökülen kanlarımın hepsi helâl. Ebediyyen sana yok, ırkıma yok izmihlâl; Hakkıdır hür yaşamış bayrağımın hürriyyet; Hakkıdır Hakk’a tapan milletimin istiklâl!

Mehmet Âkif Ersoy

GENÇLİĞE HİTABE

Ey Türk gençliği! Birinci vazifen, Türk istiklâlini, Türk Cumhuriyetini,

ilelebet muhafaza ve müdafaa etmektir.

Mevcudiyetinin ve istikbalinin yegâne temeli budur. Bu temel, senin en

kıymetli hazinendir. İstikbalde dahi, seni bu hazineden mahrum etmek

isteyecek dâhilî ve hâricî bedhahların olacaktır. Bir gün, istiklâl ve cumhuriyeti

müdafaa mecburiyetine düşersen, vazifeye atılmak için, içinde bulunacağın

vaziyetin imkân ve şeraitini düşünmeyeceksin! Bu imkân ve şerait, çok

namüsait bir mahiyette tezahür edebilir. İstiklâl ve cumhuriyetine kastedecek

düşmanlar, bütün dünyada emsali görülmemiş bir galibiyetin mümessili

olabilirler. Cebren ve hile ile aziz vatanın bütün kaleleri zapt edilmiş, bütün

tersanelerine girilmiş, bütün orduları dağıtılmış ve memleketin her köşesi bilfiil

işgal edilmiş olabilir. Bütün bu şeraitten daha elîm ve daha vahim olmak üzere,

memleketin dâhilinde iktidara sahip olanlar gaflet ve dalâlet ve hattâ hıyanet

içinde bulunabilirler. Hattâ bu iktidar sahipleri şahsî menfaatlerini,

müstevlîlerin siyasî emelleriyle tevhit edebilirler. Millet, fakr u zaruret içinde

harap ve bîtap düşmüş olabilir.

Ey Türk istikbalinin evlâdı! İşte, bu ahval ve şerait içinde dahi vazifen,

Türk istiklâl ve cumhuriyetini kurtarmaktır. Muhtaç olduğun kudret,

damarlarındaki asil kanda mevcuttur.

Mustafa Kemal Atatürk

4. Ünite: VoleybolI. DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE VOLEYBOL.................................. 86

A. Dünyada Voleybolun Gelişim Süreci.................................. 87B. Türkiye’de Voleybolun Gelişim Süreci................................ 87

II. VOLEYBOLDA ALAN VE KURAL BİLGİSİ. 87A. Voleybolda Saha Ölçüleri Bilgisi........................................ 87B. Voleybolda Kural Bilgisi...................................................... 89

III. VOLEYBOLDA TEKNİKLER................................................... 90A. Parmak Pas.......................................................................

1. Vücut Pozisyonu....................................................................

2. Geriye Parmak Pas..............................................................

3. Sıçrayarak Parmak Pas........................................................

90

90

91

91

B. Manşet Pas.......................................................................

1. Vücut Pozisyonu ve Uygulanışı............................................

91

91

C. Smaç.................................................................................

1. Smaç Tekniğinin Uygulanması.............................................

91

91

Ç. Blok...................................................................................

1. Blok Tekniğinin Uygulanması...............................................

93

93

D. Servis................................................................................

1.Tenis Servis..........................................................................

2.Smaç Servis...........................................................................

9393

93

Performans Görevi.......................................................................... 95Ünitemizi Değerlendirelim.............................................................. 96

3. Ünite: Ritim Eğitimi ve DansI. DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE RİTİM EĞİTİMİ VE DANS..... 72

A. Dünyada Ritim Eğitimi ve Dansın Gelişim Süreci........ 72B. Türkiye’de Ritim Eğitimi ve Dansın Gelişim Süreci...... 73

II. RİTİM EĞİTİMİ VE DANS BİLGİSİ...................................... 73A. Nota Bilgisi................................................................... 73B. Ölçüler ve Sözlü Ritim Bilgisi........................................ 74

III. RİTİM EĞİTİMİ VE DANSTA TEKNİKLER........................ 75A. Hareket Merkezli Dans Etkinlikleri............................... 75

1. Lokomotor Hareketler............................................. 752. Lokomotor Olmayan Hareketler............................. 753. Manipulatif Hareketler............................................ 75

B. Hareket Kavramları ve İçeriği...................................... 771. Alan........................................................................ 772. Vücut...................................................................... 773. Çaba....................................................................... 784. İlişki........................................................................ 78

C. Dans Alanı................................................................... 801. Temel Ritimler........................................................ 802. Yaratıcı Ritimler...................................................... 813. Halk Dansları.......................................................... 82

Ç. Dersi Şekillendirme ve Biçimlendirme.......................... 821. Müziğin Hazırlanması............................................. 822. Kıyafet Seçimi......................................................... 833. Koreografi ................................................................ 83

Ünitemizi Değerlendirelim......................................................... 84

1. Ünite: AtletizmI. DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE ATLETİZM.............................. 16

A. Dünyada Atletizmin Gelişim Süreci............................... 16B. Türkiye’de Atletizmin Gelişim Süreci............................ 17

II. ATLETİZMDE ALAN VE KURAL BİLGİSİ.......................... 18A. Atletizmde Alan Bilgisi................................................. 18B. Atletizmde Kural Bilgisi................................................. 20

III. ATLETİZMDE TEKNİKLER................................................ 20A. Koşular......................................................................... 20

1. Kısa ve Uzun Mesafe Koşu Teknikleri.................... 202. Kısa Mesafe Engelli Koşu Teknikleri...................... 233. Uzun Mesafe Engelli Koşu Teknikleri..................... 264. Bayrak Koşuları Teknikleri...................................... 27

B. Atlamalar...................................................................... 291. Uzun Atlama Tekniği .............................................. 292. Üç Adım Atlama Tekniği.......................................... 313. Yüksek Atlama Tekniği........................................... 334. Sırıkla Yüksek Atlama Tekniği................................ 35

C. Atmalar......................................................................... 361. Disk Atma Tekniği................................................... 362. Gülle Atma Tekniği.................................................. 383. Cirit Atma Tekniği.................................................... 404. Çekiç Atma Tekniği................................................. 42

Performans Görevi.................................................................... 44Ünitemizi Değerlendirelim......................................................... 45

- İÇİNDEKİLER -2. Ünite: JimnastikI. DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE JİMNASTİK.................................. 47

A. Dünyada Jimnastiğin Gelişim Süreci.................................. 47B. Türkiye’de Jimnastiğin Gelişim Süreci................................ 48

II. JİMNASTİKTE TEKNİKLER...................................................... 49A. Düzen Alıştırmaları............................................................. 49

1. Sıralanmalar ve Dizilmeler............................................. 492. Yerinde Dönüşler, Yürüyüşler ve Çarklar....................... 52

B. Fiziksel Hazırlık Egzersizleri............................................... 53C. Koordinatif Beceri Gelişimi................................................. 53

1. Gösteri Hareketleri........................................................ 532. Sağlık Topu Egzersizleri................................................ 543. İp Çalışmaları................................................................ 54

Ç. Jimnastik Yer Hareketleri.................................................... 561. Jimnastikte Temel Duruşlar........................................... 562. Öne Takla, Geriye Takla ve Yunus Takla....................... 593. Öne ve Geriye Açık Bacak Takla................................... 624. Amut............................................................................. 635. Erişme.......................................................................... 646. Çember......................................................................... 667. Kartvil............................................................................ 668. Überşlag....................................................................... 68

Ünitemizi Değerlendirelim............................................................... 70

D. Perdeleme.............................................................. 1401. Perdeleme-Yuvarlanma..................................... 140

E. Bireysel Savunma................................................... 1401. Temel Duruş...................................................... 1412. Yer Değiştirme................................................... 1413. Yer Tutma........................................................... 1414. Blok................................................................... 141

Ünitemizi Değerlendirelim.................................................... 143

5. Ünite: BasketbolI. DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE BASKETBOL...................... 98

A. Dünyada Basketbolun Gelişim Süreci...................... 98B. Türkiye’de Basketbolun Gelişim Süreci.................... 99

II. BASKETBOLDA ALAN VE KURAL BİLGİSİ 99A. Basketbolda Kural Bilgisi.......................................... 99B. Basketbolda Saha Ölçüleri ve Donanım Bilgisi........ 100

III. BASKETBOLDA TEKNİKLER....................................... 101A. Duruşlar, Stoplar, Top Tutma ve Pivot Hareketleri.. 101

1. Stoplar (Durmalar)............................................... 1022. Top Tutma............................................................ 1033. Pivot Hareketleri................................................. 103

B. Top Sürme................................................................ 1041. Alçak - Yüksek Top sürme.................................. 1052. Önden El ve Yön Değiştirme.............................. 105

C. Pas Çeşitleri............................................................. 1061. Göğüs Pası......................................................... 1062. Baş Üstü Pas...................................................... 1063. Sektirme Pas...................................................... 107

Ç. Şut............................................................................ 1081. Turnike................................................................. 1082. Şut...................................................................... 108

D. Ribaunt..................................................................... 110E. Bireysel Savunma.................................................... 110

1. Kayma Adımı...................................................... 110Ünitemizi Değerlendirelim..................................................... 112

.

6. Ünite : FutbolI. DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE FUTBOL....................................... 114

A. Dünyada Futbolun Gelişim Süreci...................................... 114B. Türkiye’de Futbolun Gelişim Süreci.................................... 115

II. FUTBOLDA ALAN VE KURAL BİLGİSİ................................... 116A. Futbolda Alan Bilgisi........................................................... 116B. Futbolda Kural Bilgisi.......................................................... 116

III. FUTBOLDA TEKNİKLER......................................................... 118A. Topa Yatkınlık..................................................................... 118B. Farklı Yönde ve Tempoda Top Sürme................................ 119C. Vuruşlar.............................................................................. 120

1. Ayak İçi Vuruş............................................................... 1202. Ayak İç Üstü Vuruş....................................................... 1203. Ayak Üstü Vuruş........................................................... 1204. Ayak Dış Üstü Vuruş.................................................... 120

Ç. Kontroller............................................................................. 1221. Ayak Üstü Kontrol......................................................... 1222. Ayak İçi Kontrol............................................................. 1223. Diz Üstü Kontrol............................................................ 1224. Göğüs Kontrol............................................................... 1235. Kafa Kontrol.................................................................. 123

D. Aldatmalar........................................................................... 1251. Taban Aldatması........................................................... 1252. Lokomotif Aldatma........................................................ 1253. Şut Aldatması............................................................... 125

E. Teknik Kombinasyonlar....................................................... 1261. Kazanılan Teknikleri Grup Oyunu Formatında

Yapma.......................................................................... 126

Proje Görevi..................................................................................... 128Ünitemizi Değerlendirelim............................................................... 129

Ç. Sırtüstü Teknik Yüzme....................................................... 1531. Ayak Hareketleri............................................................. 1532. Kol Hareketleri............................................................... 1533. Nefes Koordinasyonu..................................................... 153

8. Ünite: YüzmeI. DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE YÜZME......................................... 145

A. Dünyada Yüzmenin Gelişim Süreci.................................... 145B. Türkiye’de Yüzmenin Gelişim Süreci.................................. 146

II. YÜZMEDE ALAN VE KURAL BİLGİSİ...................................... 146A. Yüzmede Kural Bilgisi........................................................ 146B. Yüzmede Havuz Ölçüleri Bilgisi.......................................... 147

III. YÜZMEDE TEKNİKLER........................................................... 148A. Yüzme Öğrenim Basamakları............................................ 148

1. Suya Alışma, Nefes, Göz Açma, Suda Kalabilme, Suda İlerleme............................................................... 148

B. Kayma Hareketleri.............................................................. 1491. Hareketli Kayma........................................................... 1492. Hareketsiz Kayma........................................................ 149

C. Serbest Teknik Yüzme........................................................ 1511. Ayak Hareketi................................................................ 1512. Kol Hareketi................................................................... 1513. Nefes Koordinasyonu.................................................... 152

7. Ünite: HentbolI. DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE HENTBOL. 131

A. Dünyada Hentbolun Tarihsel Gelişim Süreci........... 131B. Türkiye’de Hentbolun Gelişim Süreci...................... 132

II. HENTBOLDA ALAN VE KURAL BİLGİSİ..... 132A. Hentbolda Kural Bilgisi............................................. 132B. Hentbolda Saha Ölçüleri Bilgisi............................... 133

III. HENTBOLDA TEKNİKLER........................................... 134A. Top Tutma, Top Atma ve Pas Çeşitleri..................... 134

1. Topu Tutma......................................................... 1352. Topu Atma......................................................... 1353. Temel Pas.......................................................... 1354. Dış Bilek Pas..................................................... 135

B. Kale Atışları............................................................. 1371. Dayanma Adımlı-Adımsız Yüksek Temel Atış.... 1372. Sıçrayarak Atış.................................................. 1373. Düşerek Atış...................................................... 138

C. Top Sürme............................................................... 1391. Top Sürme......................................................... 139

Ç. Aldatmalar................................................................ 1391. Topsuz Aldatma.................................................. 1392. Topla Aldatma.................................................... 140

9. Ünite: Masa TenisiI. DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE MASA TENİSİ................... 161

A. Dünyada Masa Tenisinin Gelişim Süreci................. 161B. Türkiye’de Masa Tenisinin Gelişim Süreci.............. 162

II. MASA TENİSİNDE ALAN VE KURAL BİLGİSİ............. 162A. Masa Tenisinde Kural Bilgisi.................................. 162B. Masa Tenisinde Masa Ölçüleri Bilgisi...................... 164

III. MASA TENİSİNDE TEKNİKLER.................................. 166A. Raket Tutma ve Raketin Farklı Yönleri ile Top

Zıplatma Çeşitleri.................................................... 166

1. Masa Tenisinde Raket Tutma............................ 1662. Masa Tenisinde Forehand, Backhand Top

Zıplatma............................................................ 166

B. Forehand ve Backhand Vuruş................................ 1681. Forehand ve Backhand Düz Vuruş.................. 1682. Forehand ve Backhand Düz Servis................... 171

C. Forehand ve Backhand Chop (Kesme)................... 1721. Forehand ve Backhand Kesik Vuruş................. 172

Ç. Forehand ve Backhand Spin (Döndürme).............. 1741. Forehand ve Backhand Spin............................

D. Forehand ve Backhand Kesik ve Falsolu Servis.... 1751. Forehand Kesik ve Falsolu Servis..................... 1752. Backhand Kesik ve Falsolu Servis.................... 176


10. Ünite: TenisI. DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE TENİS.............................. 179

A. Dünyada Tenisin Gelişim Süreci............................ 179B. Türkiye’de Tenisin Gelişim Süreci.......................... 180

II. TENİSTE ALAN VE KURAL BİLGİSİ........................... 180A. Teniste Kural Bilgisi................................................ 180B. Teniste Saha Ölçüleri Bilgisi.................................. 181

III. TENİSTE TEKNİKLER................................................ 182A. Raket Tutma ve Raketin Farklı Yönleri İle Top

Zıplatma Çeşitleri.................................................. 182

1. Teniste Raket Tutma........................................ 1822. Teniste Forehand ve Backhand Top Zıplatma 183

B. Forehand ve Backhand Düz Vuruş (Drive)............ 184C. Forehand ve Backhand Vole Vuruş....................... 187Ç. Forehand Smaç..................................................... 190D. Servis.................................................................... 190

Ünitemizi Değerlendirelim.................................................. 192

12. Ünite: Macera ve Doğa Sporları Doğa YürüyüşüI. DOĞA YÜRÜYÜŞÜ KURAL BİLGİSİ........................... 215

A. Doğa Yürüyüşü İlkeleri........................................ 2151. Ekolojik.......................................................... 2152. Töresel............................................................ 2163. Davranışsal.................................................... 217

II. DOĞA YÜRÜYÜŞÜNDE TEKNİKLER........................ 218

A. Yürüyüş Çeşitleri................................................. 2181. Konaklamalı Yürüyüşler................................. 2182. Trekking.......................................................... 219

B. Doğa Yürüyüşüne Hazırlık................................... 2201. Giysi, Çanta ,Ayakkabı................................... 220

C. Kamp Malzemesi................................................. 222Ç. Yön Saptama Yöntemleri..................................... 224

1. Pusula............................................................. 2242. Kutup Yıldızı................................................... 2253. GPS.............................................................. 225

D. İlk Yardım............................................................. 2261. Donmalara Karşı İlk Yardım........................... 2262. Güneş Çarpmasına Karşı İlk Yardım.............. 2273. Kuru Kalmanın Yolları.................................... 228

Performans Görevi............................................................ 229Ünitemizi Değerlendirelim................................................ 230

D. Can Kurtarma ve İlk Yardım..................................... 1551. Suya Giriş........................................................... 1562. Yaklaşma............................................................ 1563. Boğuşma............................................................ 1564. Taşıma................................................................ 1565. Karaya Çıkarma................................................. 1576. İlk Yardım.......................................................... 157

E. Tekniklere Göre Atlayışlar........................................ 1571. Çivileme Atlayış.................................................. 1572. Balıklama Atlayış................................................ 157

Ünitemizi Değerlendirelim...................................................... 159

11. Ünite: BadmintonI. DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE BADMİNTON...................... 195

A. Dünyada Badmintonun Gelişim Süreci.................... 195B. Türkiye’de Badmintonun Gelişim Süreci.................. 195

II. BADMİNTONDA ALAN VE KURAL BİLGİSİ 196A. Badmintonda Kural Bilgisi....................................... 196B. Badmintonda Saha Ölçüleri Bilgisi......................... 197C. Badmintonda Malzeme Bilgisi................................. 197

III. BADMİNTONDA TEKNİKLER....................................... 198A. Raket Tutuşu ve Temel Duruş................................... 198

1. Badmintonda Forehand Raket Tutuşu............... 1982. Badmintonda Backhand Raket Tutuşu............... 1993. Badmintonda Temel Duruş Pozisyonu............... 200

B. Servis Atış Teknikleri................................................ 2011. Forehand Yüksek Servis.................................... 2012. Backhand Kısa Servis........................................ 203

C. Ayak Hareketleri...................................................... 2041. Merkez Noktadan Geriye Baş Üstü Vuruş

Adımlaması........................................................ 204

2. Merkez Noktadan File (NET) Önü Vuruş Adımlaması........................................................ 205

Ç. Temel Vuruş Teknikleri............................................. 2061. Clear.................................................................. 2062. Drop................................................................... 2073. Drive.................................................................. 2094. Smaç.................................................................. 210

5. File Önü Vuruşlar ( Net Vuruşlar )...................... 211Ünitemizi Değerlendirelim.................................................... 212

13. Ünite: OryantiringI. DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE ORYANTİRİNG.................... 233

A. Dünyada Oryantiringin Gelişim Süreci...................... 233B. Türkiye’de Oryantiringin Gelişim Süreci.................... 233

II. ORYANTİRİNGDE ALAN VE KURAL BİLGİSİ................ 234A. Oryantiringde Kural Bilgisi........................................ 234B. Oryantiringde Saha Bilgisi........................................ 235

III. ORYANTİRİNGDE TEKNİKLER..................................... 239A. Oryantiringe Hazırlık Malzemesi............................... 239B. Oryantiring Çeşitleri.................................................. 244

Ünitemizi Değerlendirelim...................................................... 246

14. Ünite: İzcilik ve KampçılıkI. DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE İZCİLİK VE KAMPÇILIK.................................................................... 248

A. Dünyada İzcilik ve Kampçılığın Gelişim Süreci................................................................. 248

B. Türkiye’de İzcilik ve Kampçılığın Gelişim Süreci................................................................. 249

II. İZCİLİK VE KAMPÇILIK BİLGİSİ............................. 250A. Çocuklarda ve Gençlerde İzcilik ve Kampçılık

Bilgisi.................................................................. 250

III. İZCİLİK VE KAMPÇILIKTA TEKNİKLER................. 251A. Temel İlkeleri....................................................... 251B. Temel Amacı....................................................... 252C. İzciliğin Türesi...................................................... 253Ç. İzciliğin Temel Andı............................................. 254D. Kampçılık............................................................ 255E. Teknik İzci İşaretleri............................................ 258F. Düğümler............................................................ 259

Ünitemizi Değerlendirelim............................................... 263

15. Ünite: BeyzbolI. DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE BEYZBOL.......................... 265

A. Dünyada Beyzbolun Gelişim Süreci........................ 265B. Türkiye’de Beyzbolun Gelişim Süreci...................... 266

II. BEYZBOLDA ALAN VE KURAL BİLGİSİ...................... 266A. Beyzbolda Kural Bilgisi............................................ 266B. Beyzbolda Malzeme Bilgisi..................................... 267C. Beyzbolda Saha Ölçüleri Bilgisi............................. 268

III. BEYZBOLDA TEKNİKLER........................................... 268A. Beyzbolda Savunma Oyuncularının Pozisyonları 268

1. İç Saha Oyuncularının Pozisyonları.................. 2682. Dış Saha Oyuncularının Pozisyonları................ 269

B. Top Tutma - Atma Tekniği....................................... 2691. Top Tutma Tekniği............................................. 2692. Top Atma Tekniği............................................... 269

C. Kale Koşu Teknikleri............................................... 2711. Birinci Kaleye Koşu........................................... 2712. İkinci, Üçüncü Kaleye ve Ana Kaleye Koşu....... 271

Ç. Vuruş Tekniği.......................................................... 2721. Temel Vuruş Tekniği.......................................... 272

D. Atış Tekniği............................................................. 2731. Temel Atış Tekniği............................................ 273


16. Ünite: GüreşI. DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE GÜREŞ.......................... 277

A. Dünyada Güreşin Gelişim Süreci......................... 277B. Türkiye’de Güreşin Gelişim Süreci....................... 278

II. GÜREŞTE ALAN VE KURAL BİLGİSİ....................... 278A. Güreşte Kural Bilgisi ve Malzemesi.................... 278B. Güreşte Minder Ölçüleri Bilgisi........................... 279

III. GÜREŞTE TEKNİKLER............................................ 279A. Isınma ve Temel Teknikler................................... 280

1. Isınma............................................................ 2802. Giriş, Çıkışlar ve Tempo................................. 282

B. Ayakta Temel Teknikler........................................ 2821. Tek Kol........................................................... 2822. Kafa Kol......................................................... 2843. Tek Dalma...................................................... 2854. Çift Dalma...................................................... 285

C. Yerde Temel Teknikler.......................................... 2861. Çırpma........................................................... 2862. Bel Kündesi.................................................... 2873. Kle.................................................................. 2884. Boyunduruk..................................................... 289

Ünitemizi Değerlendirelim................................................. 291

17. Ünite: EskrimI. DÜNYADA VE TÜRKİYE’ DE ESKRİM............................ 293

A. Dünyada Eskrimin Gelişim Süreci........................... 293B. Türkiye’de Eskrimin Gelişim Süreci......................... 294

II. ESKRİMDE ALAN VE KURAL BİLGİSİ 294A. Eskrimde Kural Bilgisi.............................................. 294B. Eskrimde Pist Ölçüleri Bilgisi.................................. 295C. Ekipman ve Giyim.................................................... 295Ç. Eskrim Silahlarının Özellikleri.................................. 296

III. ESKRİMDE TEKNİKLER 297A. Fiziksel ve Ussal (Zihinsel) Nitelikler........................ 297

1. Fiziksel Nitelikler................................................ 2972. Ussal (Zihinsel) Nitelikler................................... 297

B. Teknik Hareketler..................................................... 2981. Kol Hareketleri................................................... 2982. Ayak Hareketleri................................................ 2983. Gard Pozisyonu................................................. 2984. Hamle................................................................ 2995. Eskrimin Yönleri................................................. 300

6. Siperler.............................................................. 3007. Çatma................................................................. 3018. Karşı Koyma...................................................... 301


18. Ünite: OkçulukI. DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE OKÇULUK...................... 304

A. Dünyada Okçuluğun Gelişim Süreci..................... 304B. Türkiye’de Okçuluğun Gelişim Süreci................... 305

II. OKÇULUKTA ALAN VE KURAL BİLGİSİ 305A. Okçulukta Kural Bilgisi......................................... 305B. Okçulukta Malzeme Bilgisi................................... 306

III. OKÇULUKTA TEKNİKLER 308A. Yay Bakımı........................................................... 308

1. Kiriş, Kablolar, Eksenlerin Yağlanması, Yay Presi................................................................ 308

B. Okçuluk Tekniğinin Aşamaları.............................. 3091. Okun Kirişe Yerleştirilmesi.............................. 3092. T Formunun Oluşturulması............................ 3093. Hedefe Göre Ayak Basış Pozisyonunun

Ayarlanması.................... 310

4. Kirişin Çekilmesi ve Çapa Pozisyonu.............. 3105. Nişan Alma, Bırakma ve Takip........................ 310

Ünitemizi Değerlendirelim................................................. 312

19. Ünite: BisikletI. DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE BİSİKLET.......................... 315

A. Dünyada Bisikletin Gelişim Süreci.......................... 315B. Türkiye’de Bisikletin Gelişim Süreci........................ 316

II. BİSİKLETTE ALAN VE KURAL BİLGİSİ....................... 316A. Bisiklette Kural Bilgisi............................................ 316B. Bisiklette Malzeme ve Giysi Bilgisi........................ 317

III. BİSİKLETTE TEKNİKLER 319A. Yarış Türleri............................................................ 319

1. Yol Yarışları...................................................... 3192. Bisiklet Krosu ................................................... 3193. Veledrom (Pist) Yarışları.................................. 319

Ünitemizi Değerlendirelim................................................... 321

20. Ünite: KayakI. DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE KAYAK........................... 323

A. Dünyada Kayağın Gelişim Süreci........................ 323B. Türkiye’de Kayağın Gelişim Süreci...................... 323

II. KAYAKTA ALAN VE KURAL BİLGİSİ....................... 324A. Kayakta Kural Bilgisi........................................... 324B. Kayakta Malzeme Bilgisi..................................... 326

III. KAYAKTA TEKNİKLER............................................. 327A. Duruş-Yürüme...................................................... 327B. Düşme-Kalkma.................................................... 328C. Tırmanma............................................................ 329Ç. Düz Kayma.......................................................... 330D. Kar Sapanı Kayma.............................................. 331E. Yamaç Kayma..................................................... 331F. Yan Kayma......................................................... 332G. Dönüşler.............................................................. 333

1. Adım Dönüşü................................................. 3332. Basit Dönüşler................................................ 3333. Temel Paralel Dönüşler................................. 333

Ünitemizi Değerlendirelim.................................................Ekler..................................................................................

335336

Sözlük............................................................................... 349Kaynakça.......................................................................... 354

ORGANİZASYON ŞEMASI

Konunun başlıklarını ve alt başlıklarını içeren bölümdür.

Konunun içerisinde geçen, konuya ilgi uyandıracak anahtar kelimeler bu bölümde yer alır.

Öğrencilerin ön bilgilerini ha-rekete geçirecek, araştırma ve inceleme yapmalarını sağlaya-cak çalışmalar bu bölümde yer alır.

Kavram Haritası:

Ünitelerin açılımını ve öğren-meyi sağlayacak şematik düzen-lemeler bu bölümde yer alır.

Bilgi Notu:

Bilimsel nitelik taşıyan, ko-nuyu desteklemeye yönelik en-telektüel bilgiler bu bölümde yer alır.

Engelli Yarışmalarda Engel Araları ve Engel Yükseklikleri

100 m Engelli Bayanlar Engel Araları: Çıkıştan engele kadar 13.00 m, engel araları 8.50 m, son engel-varış arası 10.50 m, engel adedi 10, yüksekliği 84 cm’dir.

110 m Engelli Erkekler Engel Araları: Çıkıştan engele kadar 13.72 m, engel araları 9.14 m, engel adedi 10, yüksekliği 106.7 cm’dir.

400 m Engelli Engel Adedi: 10; Engel aralığı: 35 m; İlk engel mesafesi:45 m; Son engel ve bitiş aralığı: 40 m’dir.

Bayanlar Engel Yüksekliği: 76,2 Erkekler Engel Yüksekliği: 91,4

Uzun Mesafeli Engelli Koşular

3000 m Büyükler (28 engel, 7 su engeli)

Öğrencilerin bedensel ve fi -ziksel becerilerini geliştirmeye yönelik kazanımları destekleyen sınıf içinde yapılacak çalışmalar bu bölümde yer alır.

Konunun günlük yaşamda yansımalarını içeren kavramsal açıklamalar bu bölümde yer alır.

Konu ile ilgili çarpıcı açıkla-malar ve bilgiler, ilgi çekici notlar bu bölümde yer alır.

Örnek Olay

Defi ne Haritası Değil, Oryantiring HaritasıOryantiring Deneme Parkuru

Ormanda oryantiring yapmanın yerini tutacak hiçbir şey yoktur. Ancak bu harita oryantiring rotasının ve parkurunun neye benzediği hakkında bilgi verecektir. Buradaki yorum bir oryantiring rotasının nasıl tamamlanacağı ile ilgilidir. Tüm kontrol noktaları sıra ile ziyaret edilmelidir. Rotanızı siz seçeceksiniz.

Hazırlık: Yarım daire lider formatında yaklaşık olarak 15 dakika genel ve özel ısınma hareketleri yapınız. İkişerli gruplara ayrılınız. Grup içinde biriniz uygulayıcı diğeriniz gözlemci - kayıt edici rolü üstleniniz. Uygulama işlemi bittiğinde rolleri değişiniz.

Öğretim mmateryalleri: Cirit

Uygulayıcı: Atletizmde cirit atma tekniğine yönelik çalışmaların her birini 10 kez tekrarlayınız.

Gözlemci ve kayıt edici: Hareketin nasıl yapıldığını gözlemleyiniz ve dönüt sununuz. 15 dk. sonunda sonuçları kaydediniz. Alıştırma tamamlandığında görevleri değişiniz. Önce doğru yapılan hareketleri söyleyiniz. Daha sonra hatalar hakkında düzeltici dönüt sununuz.

Öğrenci Adı Soyadı:

Doğru Tut, Uzağa At+ +

Alıştırmalar ŞEKİL I. UYG. II. UYG. DönütBaş. TİV Baş. TİV

Cirit başın yan üst tarafında, atış kolunun dirseği bükülü olarak omuz üzerinde taşınır.

Atış kolu dirseği atış yönünü göstermelidir.

Çapraz adımlarda vücut hafi fçe atış kolu tarafına döndürülür. Cirit geriye alınır. Diğer kol dengeyi sağlamak için açık durumdadır.

Sadece kol ve omuzlar geriye dönmelidir.

Geçiş adımından sonra atış pozisyonuna gelinir. Cirit başın üzerinden atılır. Diğer kol dengeyi sağlar.

Cirit atış yapılacak yönü göstermeli. Ciriti atacak kol arkada gergin olmalıdır.

Baş.: Başarılı TİV: Tekrara İhtiyacı Var UYG.: Uygulama

Etkinlik

Öğrencilerin bilgilerini bir ürüne veya aktiviteye dönüş-türmelerine yönelik geniş kap-samlı çalışmalar bu bölümde yer alır.

Konu ile ilgili öğrenilen bilgi-lerin ve kazanılan becerilerin öl-çüldüğü çalışmalar (test, doğru-yanlış, boşluk doldurma, klasik soru) bu bölümde yer alır.

Öğrencilerin gruplar hâlinde veya bireysel olarak spor sos-yolojisi alanı ile ilgili yapması istenilen tasarılar bu bölümde yer alır.

la

tle

tizm

1. Ünite

AtletizmDÜNYADA VE TÜRKİYE’DE ATLETİZM

ATLETİZMDE ALAN VE KURAL BİLGİSİ

ATLETİZMDE TEKNİKLER

Alçak Çıkış Yüksek Çıkış Engelli Koşu Yüksek Atlama Uzun Atlama Üç Adım AtlamaSırıkla Yüksek Atlama Gülle Atma Cirit Atma Çekiç Atma Disk Atma

Temel Kavramlar

- 16 -

- ATLETİZM -

Ünitemize Hazırlanalım1. Olimpik düzeyde yapılan atletizm müsabakalarında kaç dalda yarışmalar düzenlenmektedir?

2. Son olimpiyatlara katılan atletizm dalındaki Türk sporcularının isimlerini ve yarıştıkları dalları söyleyiniz.

I. DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE ATLETİZM

Tüm sporların temeli olan atletizmin temel dalları koşma, atma ve atlama ilk beslenme yolu olan avcılığın önemli birer parçalarıydı. Atletizmi ilk yarışma konusu yapanlar İrlandalılar ve Yunanlılardır. İngiliz ve İrlanda eski eserlerinde İrlanda'daki atletik yarışmaların yer aldığı Tailteann (teıltın) Oyunları'nın MÖ 2000 yıl öncesine kadar gittiğini yazmaktadır. MÖ 776 yılında başlayan ve MS 392 yılına kadar süren eski Olimpiyat Oyunları içinde de atletizmin özel bir yeri vardı. Bu oyunlar sırasında; koşu, uzun atlama, disk atma ve cirit atma dalları güreşle birleştirilerek antik pentatlon oluşturulmuştu.

Olimpiyat Oyunlarının askıya alındığı, 4. yy. ile 12. yy. arasında atletizm konusunda hiçbir belgeye rastlanmamıştır. 12. yy. ile 16. yy. arasındaki dönemde zamanın temel askerî etkinliği olan okçuluğa ters düştüğü için diğer sporlarla birlikte atletizm, krallar tarafından sürekli yasaklanmıştır.

17. yy.’da soylular, uşaklar ve askerler arasında sonuçları üzerinde iddiaya girilen yürüyüş yarışları düzenlenmeye başlanmıştır. Bunu 18. yy.’da hız ve uzun mesafe koşuları izlemiştir.

Düzenli yarışlar ilk kez 1825’te Londra’da yapılmıştır. Modern anlamdaki atletizmin başlangıcı, İngiltere’de ilk resmî yarışmaların yapıldığı 1840 yılı kabul edilir.

1861’de ilk atletizm kulübü İngiltere’de, “Mincino Lane Athletic Club” (Minsino Layn Atletik Kulüp) ismiyle kuruldu ve 1866’da da ilk şampiyona düzenlenmiştir.

1877’de de İngiltere ve İrlanda atletleri ilk uluslararası karşılaşmayı yaptılar. Bunu 1895’te New York Atletizm Kulübüyle Londra Atletizm Kulübü arasında düzenlenen karşılaşma izlenmiştir.

Tarihte Atletizm

Etkinlik

Yönerge: Bu çalışmada atletizm sporu ile ilgili bir araştırma yapınız. Üçer kişilik gruplar oluşturunuz. Aşağıda belirtilen araştırma konularına göre görev dağılımı yapınız. Grup üyelerinin görev dağılımı aşağıda belirtilmiştir.

1. Kaynakça araştırmak

2. Bilgiyi sıralamak

3. Elde edilen bilgileri raporlaştırarak sunmak

• Bu çalışmadan sonra dünyada ve Türkiye’de atletizm konusunu ele alan bir program hazırlayınız.

• Bu çalışmada uzman kişilerden, atletizm kulüplerinden, üniversitelerden, internet sitelerinden ve kütüphanelerden yararlanabilirsiniz.

• Hazırlamış olduğunuz çalışmayı, sınıfta arkadaşlarınıza sununuz. Aynı zamanda konu ile ilgili soruları hazırlayarak sınıf ortamında tartışınız.

Araştırma Konu Başlıkları

1. Dünyada ve Türkiye’de atletizm sporunun gelişimini araştırınız.

2. Türkiye Atletizm Federasyonunun işlevlerini araştırınız, organizasyon şemasını oluşturunuz.

3. Uluslararası Atletizm Federasyonunun tarihçesini araştırınız.

Değerlendirme

Kontrol listesi (Ekler s. 340)

++

A. Dünyada Atletizmin Gelişim Süreci

- 17 -

- ATLETİZM -

Bu yıllardan başlayarak atletizm ABD, Kanada, Avustralya ve Avrupa'da yayılmaya başladı. Günümüzde tüm dünyada uygulanan atletizm kuralları, 1912'de Stockholm'de 5. Olimpiyat Oyunları yapıldıktan sonra kurulan ve bugün 181’den fazla ülkenin üye olduğu Uluslararası Amatör Atletizm Federasyonu (İnternational Ameteur Athletic Federation) (IAAF) tarafından saptandı. Merkezi Londra'da olan IAAF'nin kuruluşu 1913'te tamamlanmıştır.

1917'de Fransa'da kurulan bir ulusal örgütle bayanlar da atletizm yarışmalarına katılmaya başladılar. Katılımın artması nedeniyle 1921'de de Bayan Spor Federasyonu (FSFI) kuruldu. 1928 Oyunları, IAAF ve FSFI'nın ortak gözetimi altında beş dalda yapıldı ancak 1936'da IAAF'nin, bayan atletizm yarışmalarını da müsabakalara katmasıyla FSFI feshedildi. Bu tarihten sonra bayanların yarıştıkları dallar giderek artmıştır.

1939'dan itibaren kapalı salon yarışmaları Avrupa'da yaygınlaşmaya başladı, 1960'larda pistler sentetik maddelerle kaplanarak tartan pistler yaygınlaşmıştır.

Atletizm, 1896'dan beri olimpiyatların en temel spor dallarından biridir. Resmen tanınan ilk Dünya Kupası 1977'de, ilk Dünya Atletizm Şampiyonası 1983'te yapıldı. Olimpiyatlarda bayanlar arası yarışmalar düzenli olarak 1967'de düzenlenmeye başlandı. Olimpiyat Oyunlarının dışında kalan uluslararası yarışmalara katılacak atletlerin saptanması konusunda ortaya çıkan anlaşmazlıklar, 1979'da Atletizm Kongresi'nin (TAC) yapılmasına yol açmıştır.

B. Türkiye’de Atletizmin Gelişim SüreciYurdumuzda atletizmi başlatan Galatasaray Lisesinin Fransız asıllı Beden Eğitimi Öğretmeni Curel

(Corel)’dir. 1870’de öğrencilerini Kâğıthane’ye götürerek ilk idman bayramını düzenlemiştir. Aynı yıllarda da Robert Kolejinde atletizm faaliyetleri düzenlenmiştir.

1896 yılında İstanbul’da Kurtuluş (Tatavla) Kulübünde gerçek anlamda atletizm başlamış ve bu kulüpten Constantin Devecis (Konstantin Devesis) ve Çelebioğlu 1906 yılında Atina’daki ara Olimpiyat Oyunlarına katılmışlardır.

İlk Türk atleti Çanakkale Savaşlarında şehit düşen ve aynı zamanda futbolcu olan Galatasaraylı Celal İbrahim’dir. Celal İbrahim’i Şair Kazım ve Bedri Yıldırım izlediler. 1912 yılında Stockholm’de yapılan Olimpiyat Oyunlarına Robert Koleji atletlerinden Vahran Papazyan ve Mıgıryan katıldılar.

Birinci Dünya Savaşı sırasında diğer spor dalları gibi atletizmde de duraklamalar görüldü. 1922 yılında kurulan İdman Cemiyetleri ittifakına dâhil olan Atletizm Federasyonu, faaliyete geçti ve ülkemizdeki ilk atletizm yarışmaları başladı. Bunu Galatasaray, Fenerbahçe, Beşiktaş, Kurtuluş ve Beyoğlu Sporun yarışmalara getirdiği rekabet havası izledi.

Türk atletizm tarihinde ilk Türkiye Şampiyonası yarışmaları, 05 Eylül 1924’te Eskişehir’de yapıldı. Aynı yıl Türkiye Atletizm Federasyonu 1924 yılında IAAF’ye üye olmuştur.

1930 yılında Atina’da yapılan Balkan Oyunları’nda 100 m’de 11.1 sn. derecesiyle ikinci gelen Semih Türkdoğan’ın kazandığı gümüş madalya uluslararası yarışmalarda atletizm dalında kazanılmış ilk madalyadır. Bu yıllarda Mehmet Ali Aybar, Naili Moran, Cezmi Or, Cahit Önel, Çetin Şahiner, Muzaffer Baloğlu, Osman Çoşgül ve Doğan Acarbey de uluslararası düzeyde başarıyla ülkemizi temsil etmişlerdir. Özellikle Türkiye’nin ilk büyük atleti Ömer Besim Koşalay 13 yıl süren atletizm yaşamı boyunca altı ayrı dalda 29 Türkiye rekoru kırmıştır. Bu atletleri de Raif Emergen, Füruzan Tekin, Rıza Maksut İşman gibi atletler izlemişlerdir.

İlk bayan atletlerimiz 1926 yılında yapılan 50 metre branşında yarışan Neriman Tahsin, Emine Abdullah ve Mübeccel Hüsamettin’dir.

1932 Balkan Oyunları’nda gülle atma branşında Veysi Emre, 1939 Balkan Oyunları’nda 100–200 m branşlarında Muzaffer Baloğlu altın madalya kazandılar. Bu dönemin en önemli maratoncusu ise Şevki Koru’dur. Savaş sonrası yıllarda, atletlerimizin en parlak derecesini 1948 Londra Olimpiyat Oyunları’nda üç adım atlama branşında bronz madalya kazanan Ruhi Sarıalp yapmıştır. Sarıalp, Londra Olimpiyatları’ndaki başarısının tesadüf olmadığını 1950 yılında Avrupa Atletizm Şampiyonası’nda üç adım atlamada 14.53’lük derecesiyle Avrupa üçüncüsü olarak ispatlamıştır. Olimpiyat oyunlarında yarışan ilk bayan atletimiz Üner Teoman’dır. 1948 Londra Olimpiyat Oyunlarında 100 m branşında yarışmış ve serisinde 4. olup elenmiştir. 1955 yılında 800 m’de Akdeniz ve Balkanların en büyük atleti olan Ekrem Koçak, dünya ordular arası şampiyonluğunu kazanarak bir sezon içinde erişilmesi çok güç başarılara ulaştı. Bu başarıları Gül Çıray (Akbaş), Muharrem Dalkılıç’ın başarıları izledi.Olimpik alanda

- 18 -

- ATLETİZM -

bir başka başarılı atletimiz, 1968 Meksika Olimpiyat Oyunları’nda maraton branşında 4. olan İsmail Akçay’dır. Aynı yıl Atina da yapılan Balkan Oyunları’nda maraton koşan İsmail Akçay ve Hüseyin Aktaş’ın altın ve gümüş madalya kazanmaları da bu dönemin önemli başarılarıydı.

Dünya atletizmi dev adımlarla ilerlerken Türk atletizmi bir hayli gerilerde kalmıştır. 1970’li yıllarda Veli Ballı maratonda, Mehmet Yurdadön ve Sadık Salman kros koşularında, Ali Aydın cirit atmada, Sermet Timurlenk 800 m’de, Mehmet Tümkan orta mesafede, Ekrem Özdamar yüksek atlamada, Aşkın Tuna üç adım atlamada, Nurullah Candan dekatlonda, Neşe Çetin orta mesafede, Ülker Kutlu orta ve uzun mesafede uluslararası müsabakalarda önemli dereceler elde ederek kürsüye çıkan sporcularımız olmuştur. Durgunluk 1980’li yıllarda da sürmüştür. Bu durgunluk Semra Aksu’nun 1983 Balkan ve 1987 Akdeniz Oyunları’nda elde ettiği ikincilik ve üçüncülük dereceleriyle biraz olsun aşılmıştır. Ayrıca, Mehmet Terzi ve Ahmet Altun maratonda, Mehmet Yurdadön ile Necdet Ayaz krosta ve uzun mesafelerde büyük başarılar kazanarak uluslararası pek çok müsabakada madalyalar almışlardır. 1989–1994 yılları arasında atletizmde bir atılım olmuştur ve bu yıllarda çok sayıda Türkiye rekoru kırılmıştır.

1990’lı yıllarda Serap Aktaş maraton branşında uluslararası müsabakalarda altın madalya alan ilk sporcumuz olmuştur. Fatma Yüksel uzun atlamada, Ekrem Ay Gülle atmada, Murat Ayaydın uzun ve üç adım atlamada, Gülsüm Durak yüksek atlamada, Aksel Gürcan 100–200 m kısa mesafe koşularında, Ruhan İşim sırıkla yüksek atlama ve 110 m engellide, Alper Kasapoğlu dekatlonda, Cengiz Kavaklıoğlu 100 m’de, Zeki Öztürk 1500–5000–10000 m’de Filiz Türker (May) 100 m engelli yarışmalarında ülkemizi en iyi şekilde temsil etmişler ve madalya kazanmışlardır.

2000 yılında Eşref Apak çekiç atmada Dünya Gençler Şampiyonu oldu, Sidney Olimpiyat Oyunları’nda Süreyya Ayhan yarı fi nal koşma başarısını gösterdi. Orta mesafe atletlerimizden Süreyya Ayhan’ın 2002 yılında kazandığı Avrupa Şampiyonluğu atletizm tarihimizde alınan ilk Avrupa Şampiyonluğu olma özelliğini taşıyor. Yine 2003 yılında Süreyya Ayhan’ın 1500 m’de kazanmış olduğu ikincilik de bir ilkti. Elvan Abeylegesse 2002 yılında Avrupa Kros Şampiyonası’nda üçüncü, 2003 yılında ise ikinci olmuştur. 2004 yılına gelindiğinde ise Atina Olimpiyat Oyunlarında Eşref Apak çekiç atmada dördüncü olarak ülkemize Ruhi Sarıalp’tan sonra olimpiyatlarda madalya kazandırmıştır. Yine 2004 yılında Elvan Abeylegesse de bir ilke imza altı ve 5000 m ve 10000 m’de dünya rekorunu kırmıştır.

II. ATLETİZMDE ALAN VE KURAL BİLGİSİA. Atletizmde Alan Bilgisi

ATLETİZM

KOŞULAR ATMALAR ATLAMALAR

Kısa mesafe koşular

Orta mesafe koşular

Uzun mesafe koşular

Gülle atma

Disk atma

Çekiç atma

Cirit atma

Uzun atlama

Yüksek atlama

Üç adım atlama

Sırıkla yüksek atlama

Engelli koşular

Bayrak koşuları

Yol ve kır koşuları

Atletizim alt dalları aşağıdaki şemadaki gibidir.

- 19 -

- ATLETİZM -

Gülle atma alanı: Çemberin (Atış Alanı) iç çapı 2.13,5 m’dir. Metal çerçevenin bir üst ucundan başlayıp dairenin her iki yanından da 75 cm boyunca devam eden ve 5 cm kalınlığında beyaz bir çizginin çizilmesi gereklidir. Beyaz çizginin teorik uzantısı çember merkezinden geçer. Atış alanı 5 cm genişliğindeki beyaz çizgilerle sınırlandırılır. Çizgiler uzatılarak atış çemberinin merkezinde 34.92 derecelik açı yapacak şekilde çizilir.

Disk atma alanı: Çemberin (Atış alanı) dış çapı 2.50 m’dir. Metal çerçevenin üst ucundan başlayıp, dairenin her iki yanından da 75 cm boyunca devam eden ve 5 cm kalınlığında beyaz bir çizginin çizilmesi gereklidir. Beyaz çizginin teorik uzantısı çember merkezinden geçer. Atış alanı 5 cm genişliğindeki beyaz çizgilerle sınırlandırılır. Çizgiler uzatılarak atış çemberinin merkezinde 34.92 derecelik açı yapacak şekilde çizilir.

Çekiç atma alanı: Çemberin (Atış Alanı) iç çapı 2.13,5 m’dir. Çekiç atmada atış açısı 34.92 cm ve bu açı 5 cm’lik şeritlerle belirlenir. Çekiç tutamağı 13 cm uzunluğunda eşkenar üçgen veya yarım oval olabilir.

Cirit atma alanı: Koşu yolu en az 30, en çok 36.5 m uzunluğunda olmalıdır. Koşu yolunun 5 cm genişliğinde ve aralarında 4 m mesafe bulunan paralel iki beyaz çizgi ile belirtilmesi gereklidir. Atış yayı 7 cm genişliğindedir. Yayın uç noktalarından koşu yolunu belirten paralel çizgilerle dik açı yapacak şekilde düz çizgiler çizilir. Bu çizgiler 25 cm uzunluğunda 7 cm genişliğindedir. Cirit atış açısı 20 derece olup 5 cm genişliğindeki şeritlerle belirlenir.

Uzun ve üç adım atlama: Koşu yolu genişliği 1.22 m (max. 1.25 m), uzunluğu en az 45 m’dir. Koşu yolu her iki kenarındaki 5 cm’lik çizgilerle belirlenir. Kum havuzu en az 2.75 cm, en çok 3 m genişliğinde olmalıdır. Derinliği en az 30 cm olmalıdır. Basma tahtası havuzun uzak kenarına 10 m mesafededir. Üç adım atlamada ise basma tahtasının havuza yakın kenar uzaklığı bayanlarda 11 m, erkeklerde 13 m’dir. Uzak kenarına mesafesi 21 m’dir.

Yüksek atlama: Koşu yolu uzunluğu olimpiyatlarda, dünya şampiyonası ve dünya kupalarında 20 m, diğer yarışmalarda ise en 15 m olmalıdır. Şartlar izin verirse uzunluk 25 m olabilir. Yüksek atlamada çıta 4 m uzunluğunda, en az 2 kg ağırlığındadır. Minder 5 m x 3 m ölçüsünden küçük olamaz.

Sırıkla yüksek atlama: Koşu yolu uzunluğu en az 40 m (en çok 45 m) olmalıdır. Genişliği 1.22 m, (en çok 1.25 m’dir.) koşu yolu sınırları 5 cm genişliğinde beyaz çizgilerle belirtilir. Sırıkla yüksek atlama çıtası 4.5 m uzunluğunda, en çok 2.25 kg ağırlığındadır. Minder 5 m x 5 m ölçüsünden küçük olamaz.

Koşular: Atletizm pisti 400 m olup en azından 1.22 m genişliğinde 6-8 kulvarı vardır. 400 m’ye kadar olan yarışlarda atletler bu kulvarlara dizilirler. Pistin dış kenarları 5 cm yüksekliğinde ve 5 cm genişliğindedir. 800 m’de atletler ilk dönüşe kadar kulvarlarında koşup daha sonra değiştirebilirler. 110 ve 400 m engellide her kulvarda 10 engel vardır. 3000 m engellide ise 28 tane engel vardır ve 7 su engeli atlanır.

Atletizmde koşu, atma ve atlama branşlarının saha içindeki yerleşim şekli aşağıdaki gibidir.

- 20 -

- ATLETİZM -

B. Atletizmde Kural BilgisiYarışmalar özel atletizm stadyumlarında yapılır. Stadyumun çevresinde kulvarlara ayrılmış elips

biçiminde koşu pisti vardır. Ortadaki çim alan ise atma ve atlama yarışmalarına ayrılmıştır. Bütün yarışmaların oyun alanları stadyum üzerinde aynı anda bulunur ve aynı anda birkaç yarışma birden yapılır. Yarışmalar açık havada ya da salonlarda düzenlenebilir. Atletizm yarışmaları için 400 m uzunluğundaki standart pist kullanılır. Bu pistlerin hepsinde “tartan” adı verilen sentetik bir bileşik olan yapay zemin vardır. Pistin bitiş çizgisi tüm yarışlar için aynıdır.

Pist üzerinde 8 kulvar işaretlenerek yarışmacıların birbirinden ayrılmaları sağlanmıştır. Sürat koşularının tümünde her koşucu, parkurunu kendi kulvarında koşarak tamamlar. Yarışmalar bir tabanca veya benzeri bir aletin havaya ateşlenmesi ile başlar. Çıkış hakemi “yerlerinize – dikkat – çık” komutu verir. Sürat koşularında yarışmacı çıkış takozu kullanarak alçak çıkış yapmak zorundadır. Sürat koşularında yarışmacılardan birinin hatalı çıkış yapması durumunda sporcu diskalifi ye edilir. Pist yarışmalarında diskalifi ye olan atlet, pisti hemen terk etmelidir.

Orta mesafe ve uzun mesafe koşuları pist üzerinde saat yönünün tersine koşulur. Orta ve uzun mesafe koşularında yüksek çıkış kullanılır. Çıkış hakemi yarışmacılara “yerlerinize ve çık” komutu verir. Her tur sonunda zaman yarışmacıya belirtilir. Son tura girerken kampana çalınır.

Atmalar yarışmasında yarışmacı sayısının 8 veya daha az olması hâlinde her sporcuya altışar atış hakkı tanınır. Yarışmacılar atışlarını 1 dakika içerisinde yapmak zorundadır. Sporcu sayısının 8’i aşması hâlinde yarışmacılar üçer hak kullanır. En iyi dereceye sahip 8 sporcu ilk 3 haklarında yaptıkları derecelerin sıralamasının ters düzeninde üçer atış daha yapacaklardır. Çemberde yapılan atışlarda (gülle, disk ve çekiç) atlet çembere herhangi bir yerinden girebilir. Ancak atışını tamamladıktan sonra çemberin merkezinde kesişen beyaz çizgilerin gerisinden çıkmaları gerekir. Atışların geçerli sayılabilmesi için aracın atış bölgesini belirten çizgilerin (açının) arasına düşmesi gerekir.

Atlamalar yarışmasında, uzun ve üç adım atlama yarışmalarında yarışacak sporcu sayısının sekiz veya daha az olması hâlinde her sporcuya altı atlama hakkı verilir. Sporcu sayısının sekizi aşması hâlinde yarışmacılar üçer hak kullanacak, en iyi dereceye sahip sekiz sporcu ilk üç haklarında yaptıkları derecelerin sıralamasının ters düzeninde üçer atlayış daha yaparlar. Yarışmacılar atlayışlarını 1 dakika içerisinde yapmak zorundadırlar. Atlayıcının ayağı basma tahtasını geçerse bu deneme geçersiz sayılır ve ölçülmez. Atlayışın geçersiz olduğunu bildiren kırmızı bayrak, hakemler tarafından kaldırılır. Yüksek atlamada yarışmacının uyması gereken en önemli kural, sıçramada tek ayağını kullanmasıdır. Yüksek atlamada yarışmacılar ilk atlayacakları yüksekliği kendileri seçerler. Alt sınırın yukarısında olmak kaydıyla herhangi bir yüksekliği atlamadan geçebilirler. Yüksek atlama ve sırıkla yüksek atlamada yarışmacıların her yükseklikte üç atlayış hakkı vardır. Ardı ardına üç hata yapan yarışmacı yarıştan elenir.

A. Koşular1. Kısa ve Uzun Mesafe Koşu Teknikleri

Kısa mesafe koşuları, sürat koşuları olarak adlandırılabilir.

Sürat, en büyük hızla ilerleyebilme yetisidir. Sürat koşularında, koşu sırasında vücut hafi f öne eğimli, kalça seviyesi mümkün olduğu kadar yüksek tutulmalı, bacaklar yeri tam olarak itmeli, kollar dirsekte oluşan açıyı bozmadan omuz başlarına doğru hareket ettirilmelidir. İvmelenme bölümünde vücut pozisyonu önemli bir noktadır. Koşu anında en rahat pozisyon gövdenin dik olduğu pozisyondur.

III. ATLETİZMDE TEKNİKLER

- 21 -

- ATLETİZM -

Yerlenize komutunda, önce ayaklar takoza yerleştirilir. Arka bacağın dizi yere konur. Öndeki bacağın dizi kollar arasındadır ve ileriyi gösterir. Vücut ağırlığının çoğu bacaklar üzerindedir. Kollar vücut ağırlığının sadece %25’ini destekler.

Dikkat komutunda, öndeki diz açısı 90, arka bacak 120–130 derece olmalıdır. Ayaklar iki takoza karşı kuvvet uygular. Kalçalar omuzdan biraz yukarı kalkar. Omuzların iz düşümü eller üzerine gelecek şekildedir. Vücut ağırlığı eller ve ayaklara dağıtılır, gözler yere bakar, dirsekler düzdür.

Çık komutunda, silah sesiyle birlikte atlet, her iki bacağı ile takozu iterek kollarını yerden kaldırır. Öndeki bacak tam olarak gerilerek itişi yapar. İlk adımlar kısa, çabuk ve alçaktır. Gövde normal koşu pozisyonuna yavaş yavaş getirilir. Gözler bitiş çizgisine bakar.

Kısa mesafe koşuları 100 m, 200 m ve 400 m koşularıdır. 100 m koşucunun yaptığı, düzgün doğrultuda ve yönde aynı zaman süresi içinde artan, sabit veya azalan mesafe miktarlarını alabilme özelliği doğrusal hareket grubuna girer. 200 ve 400 m koşularındaki viraj koşuları yani bir eğri üzerinde yapılan düzgün hareket, kavisli hareket grubuna girer.

Alçak çıkış kulvarlı yapılan koşularda (100 m, 200 m, 400 m, 100 m engelli, 110 m engelli, 400 m engelli, 4 x 100 m ve 4 x 400 m bayrak) uygulanır.

Alçak çıkış tekniğinde kuvvetli olan bacak takozun ön bölümüne yerleştirilmelidir. Kulvarsız yapılan 800 m koşusu dâhil bütün orta ve uzun mesafe koşularında uygulanır. Yerlerinize komutundan sonra gövde dik, kuvvetli bacak önde hafi f bükülü olacak şekilde çıkış çizgisinin gerisinde bekler. Bakış koşu yönünde, yerlerinize komutu verildikten sonra tabanca sesi ile çıkış yapılır.

Adım uzunluğu sürat koşularına göre daha kısa olmalı ve adım alma sırasında mümkün olduğu kadar kuvvet tasarrufu yapacak şekilde adım alınmalıdır. Adımlar yumuşak ve akıcı olmalıdır. Oldukça kısa ve alçak bir uçma derecesinden sonra yere basacak ayağın hareketi, önce ayak topuğundan başlamalıdır. Ayağın dış yan kenarı ile öne doğru hareket ettirilir. Ayakucundan sonra ayağın tümü yere basmalıdır. Gövde aşağı-yukarı dikey eksende tutulmalıdır. Kollar koşu ritmine göre çalıştırılmalıdır.

Çıkışta her üç komutta gerçekleşen pozisyonlar şunlardır:

- 22 -

- ATLETİZM -

Hazırlık: Yarım daire lider formatında yaklaşık olarak 15 dakika genel ve özel ısınma hareketleri yapınız. İkişerli gruplara ayrılınız. Grup içinde biriniz uygulayıcı diğeriniz gözlemci - kayıt edici rolünü üstleniniz. Uygulama işlemi bittiğinde rolleri değişiniz.

Öğretim materyalleri: Takoz, düdük

Yönerge: Atletizmde alçak çıkış, atak ve reaksiyona yönelik çalışmalar aşağıda verilmiştir. Her çalışmayı açıklamalara uygun olarak belirtilen sürede yapınız. Çalışmalar sırasında birbirinize mutlaka dönüt sununuz. Alıştırma sonuçlarını gözlem kartına işaretleyiniz.

Alıştırmalar Süre Dönüt1. Eşlerden biri çıkış işaretini verir. Sinyal sesini alan eş takozdan alçak duruş ile 20 m atak çalışması yapar.

10

tekrar

Kollarını gergin tut. Tek diz yerde ayakların takoza temas etsin.

2. Yaklaşık 10–12 m’lik bölüm düşük tempolu koşulurken eşlerden biri sinyal verdiği zaman atak ve sprint çalışması yapılır.

10

tekrar

Sinyal geldiğinde atağa kalkın. En az 20 m’lik bölümü sürat koşusu ile tamamlayın. Kollarını çapraz çalıştır.

3. Bu çalışma için süratleri birbirine yakın öğrenciler eşleşir. Eşlerden biri 2 m önde durur, sinyal gediğinde 20–25 m ilerde duran hedefe doğru atağa geçilerek öndeki eş yakalanmamaya çalışır.

10

tekrar

Biraz daha süratli olmalısın. Bravo.

4. Eşlerden biri sinyal verdiğinde diğer eş hafi f tempolu koşudan atak çalışmasına geçer.

Bu tür çalışmaları farklı şekillerde uygulayın. Örneğin; sırtüstü, yüzüstü, cephe duruşu vb. gibi.

10

tekrar

İşareti bekle, erken çıkma, hatalı çıkış alışkanlığı edinirsin.

5. Beşerli ya da altışarlı gruplar hâlinde takoz çıkışı ve 30 metre sürat koşusu yapın. Bir öğrenci starter olsun. Birbirinizi koşu esnasında destekleyin.

10

tekrar

Ellerinizi başlangıç çizgisinin gerisine yerleştirin. Vücut ağırlık merkeziniz kollara ve bacaklara eşit dağılsın. Çıkış anında gövdeni hemen dikleştirme.

Uyaranı Al, Tepkide Bulun

DeğerlendirmeGözlem Kartı

Öğrencinin Adı Soyadı:

Ölçütler Yapamıyor. Kısmen yapabiliyor.

Yapıyor.

1. Takoza önden yerleşmeyi yapabiliyor mu?

2. Alçak çıkışta kuvvetli ayağı öne, destek ayağını geriye koymayı yapabiliyor mu?3. Yerleşme sonrasında kolları yeterince açık ve gergin olarak yere konmayı yapabiliyor mu?4. Elleri kubbe şeklini alıyor mu, baş yere bakmayı yapabiliyor mu?5. Dikkat komutunda kalçayı yukarı kaldırabiliyor mu, vücut ağırlık merkezini öne doğru aktarabiliyor mu?6. Kuvvetli ayakla itiş yaparak destek ayağıyla adım alabiliyor mu, vücut öne eğimli mi? Kollar vücut yanında koşuya katılıyor mu?

Etkinlik

- 23 -

- ATLETİZM -

Etkinlik


Öğretim materyalleri: Takoz, düdük

Yönerge: Atletizmde uzun mesafe koşu tekniğine yönelik çalışmalar aşağıda verilmiştir. Her çalışmayı açıklamalara uygun olarak belirtilen sürede yapınız. Çalışmalar sırasında birbirinize mutlaka dönüt sununuz. Alıştırma sonuçlarını gözlem kartına işaretleyiniz.

Alıştırmalar Süre Dönüt1. 2 x 40 m ve 2 x 60 m hızlı tempoda koşulur. 2

tekrar

Kollarını gergin tut. Çıkışının hızlı olmasına dikkat et.

2. Beş kez iki dakikalık ve beş kez bir dakikalık koşular yapılır.

5

tekrar

Belirlenen sürede daha fazla me-safe koşmaya dikkat et. Temponu yavaşlatma.

3. Sekiz veya sekiz otuz dakika arası bir kez 2000 m koşulur.

1

tekrar

Belirlenen sürede koşuyu tamamla-maya dikkat et.

Haydi Koşalım

Değerlendirme

Gözlem KartıÖğrencinin Adı Soyadı:


Yapıyor.

1. 2 x 40 m ve 2 x 60 m hızlı tempoda koşuları yapabiliyor mu?2. Beş kez iki dakikalık ve beş kez bir dakikalık koşuları yapabiliyor mu?3. Sekiz veya sekiz otuz dakika arası bir kez 2000 m koşuyu yapabildi mi?

2. Kısa Mesafe Engelli Koşu Teknikleri

Koşu ritmi: Engelli koşu, koşu mesafesi içine yerleştirilen engellerle zorlaştırılmış bir sprint koşusudur. En çok koordinasyon ve teknik iş birliği isteyen dallar arasındadır. Her engel koşusu verimli koşu, teknik yeteneğe ve hazırlığa sıkı sıkıya bağlıdır.

- 24 -

- ATLETİZM -

Savurma bacağının hareketi: Savurma bacağının tüm hareketi, öne yukarıya engel tahtası üzerine savruluşu ve daha sonra aktif bir iniş için yere doğru bastırılmasından oluşur. Engeli iyi bir şekilde geçebilmek için üst ve alt bacağın kuvvetli bir şekilde kullanılması gereklidir. Bu arada üst bacak yere paralel pozisyondan daha da yukarıya kalkar, bu safhada alt bacak yere tam dik durumdadır ve mükemmel bir şekilde engele doğru kuvvetlice savrulur. Bundan sonra doğrudan doğruya iniş hareketi başlar. Bunun için iniş bacağı diz ekleminden hafi f bükülüdür. Yumuşak bir şekilde engel arkasına iniş sağlanmış olur. Engel gerisine aktif bir iniş, sonra gelen ilk adımın etkili bir şekilde atılmasına imkân verir.

Çekme bacağının hareketi: İyi bir engel geçme tekniği için, engel bacağının çok iyi hareket ettirilmesi gerekir. Engel bacağının yeri kuvvetli itmesinden sonra alt bacak dizden hafi f bükülüp rahat ve yumuşak bir şekilde yukarıya doğru ve biraz da dışa çevrilerek çekme hareketine başlanır.

Çekme bacağının aktif hareketi, savurma bacağının ileri-yukarı savurma hareketinin tamamlanması ve ayak topuğunun engel yüksekliği seviyesine geldiği an başlamalıdır. Ayrıca savurma bacağının dizi engel üzerinde bulunduğu sırada, engel bacağı dizi yere paralel gelecek şekilde iyice bükülmeye başlar. Bu pozisyon yandaki fotoğrafta gösterilmektedir.

Engelli Yarışmalarda Engel Araları ve Engel Yükseklikleri

100 m engelli bayanlar engel araları: Çıkıştan engele kadar 13.00 m, engel araları 8.50 m, son engel-varış arası 10.50 m, engel adedi 10, yüksekliği 84 cm’dir.

110 m engelli erkekler engel araları: Çıkıştan engele kadar 13.72 m, engel araları 9.14 m, engel adedi 10, yüksekliği 106.7 cm’dir.

400 m engelli engel adedi: 10; engel aralığı: 35 m, ilk engel mesafesi:45 m, son engel ve bitiş aralığı: 40 m’dir.

Bayanlar engel yüksekliği: 76,2; erkekler engel yüksekliği: 91,4 uzun mesafeli engelli koşular, 3000 m büyükler (28 engel, 7 su engeli)

Savurma bacağının inişe geçirilmesi sırasında çekme bacağının hareketi henüz tamamlanmamıştır. Engel oturuşu pozisyonu kalça eklemlerinin hareketliliğine bağlıdır. Çekme bacağının görevi, çekme hareketini gecikmesiz yapıp ilk ara adımını çabuk tamamlamaktır.

Kol çalışması: Kollar büyük ölçüde denge unsuru olarak kullanılır. Buna ilaveten savurma bacağına paralel öne uzanan ters kol, gövdenin öne eğilmesini destekler.

Gövdenin durumu: İyi bir engel adımının alınmasında en önemli unsurdur. İyi bir engel koşucusu engele çıkarken gövdesini yukarıya doğru ileri uzatmalı ve kendini biraz da zorlamalıdır. Gövdenin öne eğilmesi engele giriş anında başlar. Engel geçişinde gözler koşu yönündedir. İniş anında ağırlık merkezinin iniş ayağı üstünde veya az önünde olması gerekir. Yere basma ayak ucundan olmalı, ayak topuğu kesinlikle harekete karıştırılmamalıdır.

Engeller arası adım ritmi: Bunun için en uygun ritim 3 adım ritmidir. Engelli koşular belli bir ritim içinde koşulduğundan ritim duygusu koşucularda adım şeklinin devamlılığını koruduğu için çok önemli bir özellik sayılmaktadır. Koşu içinde adım ritminin bozulması genellikle hatalı engel geçiş tekniği ile süratte devamlılığın eksikliğinden kaynaklanmaktadır.

- 25 -

- ATLETİZM -


Öğretim materyalleri: Engel, düdük

Yönerge: Atletizmde kısa mesafe engelli koşu tekniklerine yönelik çalışmalar aşağıda verilmiştir. Her çalışmayı açıklamalara uygun olarak belirtilen sürede yapınız. Çalışmalar sırasında birbirinize mutlaka dönüt sununuz. Alıştırma sonuçlarını gözlem kartına işaretleyiniz.

Alıştırmalar Süre Dönüt1. Farklı araçlardan engel oluşturulur (cimnastik kasası, sağlık topları atletizm engelleri). Bir adım aralıklı olarak sıralanan engeller arasından bir sağ, bir sol adım atarak geçilir.

10

tekrar

Tek adımda geç. Dik dur. İleri bak.

2. Dizleri kalça hizasına çekerek yürürken (yüksek diz çekme), yukarıda olan bacak gergin olacak şekilde ileri uzatılarak adım alınır.

10

tekrar

Dik dur. Bacağın gergin olmasına dikkat et.

3. Engelin yan tarafından, yüzünü engele dönerek savurma bacağı engel üzerinden geçirilir.

10

tekrar

Vücudunu dik tut. Bacağının gergin olmasına dikkat et.

4. Engelin yanına geçilir. Bacak dizden hafi f bükülüp rahat ve yumuşak bir şekilde yukarıya doğru ve biraz da dışa çevrilerek çekme hareketi yapılır.

10

tekrar

Bacağın yukarı ve dışa doğru çevrik olmasına dikkat et.

5. Koşuya yavaş tempo ile başlanır. Üç adım ritmi ile engel geçilir ve adım sayısı sayılır. 10

tekrar

Adım ritmine dikkat et.

Savur, Çek ve Koş

Değerlendirme



Yapıyor.

1. Engeller arasından bir sağ, bir sol adım atarak geçişi yapabiliyor mu?2. Yukarı çektiği bacağını gergin olacak şekilde uzatıp adım alabiliyor mu?3. Engelin yan tarafında, yüzünü engele dönerek savurma bacağı ile engel üzerinden geçişi yapabiliyor mu?4. Engelin yanında bacak dizden hafi f bükülüp rahat ve yumuşak bir şekilde yukarıya doğru ve biraz da dışa çevrilerek çekme hareketini yapabiliyor mu?5. Üç adım ritmi ile engel geçişini yapabiliyor mu?

Etkinlik

- 26 -

- ATLETİZM -

3. Uzun Mesafe Engelli Koşu Teknikleri

Olimpik hendekli koşusu 3000 metre koşulan ve erkekler arasında yapılan bir yarışmadır. Hendek yarışının parkurunda 28’i kuru, 7’si sulu 35 engel bulunur. Yarışmacılar engellerin üzerine basıp geçebilirler ya da atlayabilirler. Engellerin arası ortalama 78 m olup yüksekliği 91.1-91.7 cm, genişliği 3.66 m, ağırlıkları ise 80-100 kg’dır. Çarpıldıklarında yıkılmayacak biçimde olup en içteki üç kulvara yerleştirilmişlerdir. Her iki uçlarında 120-140 cm arası tabanlar vardır.

Başlangıç noktasından itibaren 270 m’ye kadar hendek yoktur. Her turda 5 engel bulunur. Bunlardan dördü kuru, biri suludur. Su hendeğinin genişliği ve uzunluğu 3.66 m, engele en yakın su derinliği ise 70/75 cm’dir . Yarışmacılar su engelini aşarken engelin üstüne basabilir. Su hendeğinin önündeki engel, kımıldamayacak biçimde hendeğe yerleştirilmelidir. Bir hendek koşucusu; engelin yanından geçerse, su engelinin üzerinden veya içinden geçmezse, ayağını veya bacağını engelin yanından geçirirse diskalifi ye olur.

Hazırlık: Yarım daire lider formatında yaklaşık olarak 10 dakika genel ve özel ısınma hareketleri yapınız. İkişerli gruplara ayrılınız.Grup içinde biriniz uygulayıcı diğeriniz gözlemci - kayıt edici rolü üstleniniz. Uygulama işlemi bittiğinde rolleri değişiniz.

Öğretim materyalleri: Engel, düdük

Yönerge: Atletizmde uzun mesafe engelli koşu tekniklerine yönelik çalışmalar aşağıda verilmiştir. Her çalışmayı açıklamalara uygun olarak belirtilen sürede yapınız. Çalışmalar sırasında birbirinize mutlaka dönüt sununuz. Alıştırma sonuçlarını gözlem kartına işaretleyiniz.

Alıştırmalar Süre Dönüt1. Jimnastik kasası parçaları üzerinden veya jimnastik sırası gibi araçlarla çalışılır. Koşarak engele gelinir ve hangi ayak engele gelirse basılarak geçilir. Koşu temposu arttırılarak çalışılır.

10

tekrar

Engele denk gelen ayağınla rahatça geç.

2. Jimnastik minderinin ortasına kasa yerleştirilir. Minderin ucu engele çıkma noktası, arkasındaki ucu da engelden inme noktası ola-cak şekilde çalışılır.

10

tekrar

Çıkma noktası ile inme noktasına dikkat et.

3. Engele basarak ve basmadan geçme çalışmaları yapılır.

10

tekrar

Engeli geçerken dikkat et.

Engellere Aldırma


Öğrencinin Adı Soyadı:Ölçütler Yapamıyor. Kısmen

yapabiliyor.Yapıyor.

1. Koşarak engele gelip engele basıp geçebiliyor mu?2. Engelin çıkma ve inme noktasına dikkat ediyor mu?3. Engelden basarak ve basmadan geçebiliyor mu?

Etkinlik

- 27 -

- ATLETİZM -

4. Bayrak Koşuları Teknikleri

Atletlerin bireysel performanslarının ve iş birliği katkılarının, başarı için ölçüt olduğu ve de “ekip” kavramının yer aldığı, takım ruhunun yaşatıldığı ve sonucunda çıkan dereceye ortak oldukları tek yarışma bayrak koşularıdır.

Bayrak Değiştirme Bölgesi

Bayrak koşularında bayrak sopası “bayrak değiştirme bölgesi” adı verilen alanda mutlaka verilip alınma kuralı ile yapılır. Bu bölge 20 m’lik bir alanı kapsar. 100 m’nin bittiği noktadan 10 m ön, 10 m geride ve kulvarlar üzerinde işaretlenen 20 m’lik bir alandır.

Bayrak sopasını alacak olan her koşucu en fazla kendi bayrak değiştirme bölgesinin 10 m gerisinden çıkış yapar. Bu bölge “hız alma bölgesi” olarak adlandırılır. Hız alma bölgesi ile birlikte yarışmacı 30 m’lik bir mesafe koşar. Bayrağı alacak koşucu, bayrağı getiren koşucunun belirlenen hız alma koşusu başlangıcına 7-8 m yaklaşınca koşuya başlar. Genelde bu aralık iki sporcunun koşu hızına göre belirlenir. Bayrak değişiminin en yüksek hızda gerçekleşmesi için, değiştirme alanının ikinci yarısı en uygun yerdir. 4x100 m ve 4x400 m bayrak koşuları çıkışı takozdan yapılır.

Bayrak Değiştirme Teknikleri

Bayrak değiştirme tekniği iki farklı şekilde uygulanmaktadır. Bu teknikler;

• Alttan bayrak alıp verme

• Üstten bayrak alıp verme

Bayrak alıp verme aynı yön kollar ile yapılmaz. Bayrağı getiren sağ eli ile bayrak sopasını tutuyorsa bayrağı alacak olan sol eli ile alır. Bayrağı getiren sol eli ile bayrak sopasını tutuyorsa bayrağı alacak olan sağ eli ile alır.

Alttan Bayrak Alıp Verme

En çok kullanılan bayrak alıp verme yöntemlerinden biridir. Bayrağı getiren sporcu bayrağı avuç içinden dışarı taşmayacak şekilde tutulur. Bayrak değiştirme alanında, bayrağı alacak olan takım arkadaşına iki metre yaklaştığında seslenerek işaret verir. Bu sırada kolunu gergin olarak ileri doğru uzatırken, kol aşağıdan yukarı doğru hareket ettirilir. Bayrak çubuğu, kol ile aynı doğrultuda kolun uzantısı konumundadır. Bayrağı alacak olan sporcu, komutu duyduğunda elini kalça hizasından geriye doğru uzatır. Kol tamamen gergin değildir. Kalçadan çok uzaklaştırılmaz. Geriye uzatılan elin baş parmak hariç diğer parmakları kapalı tutulur. Bu parmaklar baş parmak ile V pozisyonunu alır. Parmak uçları aşağıyı gösterirken, avuç içi arkaya bakar. Bayrak çubuğu baş parmak ile diğer parmakların oluşturduğu V oluğuna yerleştirilir.

Üstten Bayrak Alıp Verme

En çok kullanılan ikinci bayrak alıp verme tekniğidir. Bayrağı taşıyan sporcu takım arkadaşına yaklaştığında seslenerek işaret verir. Bu sırada bayrak sopasını taşıyan, kolunu gergin olarak öne doğru uzatırken bileğini yukarı doğru bükerek bayrak çubuğunun ucucunun yukarı kalkmasını sağlar. Bayrağı alacak olan, kolunu gergin olarak geriye doğru uzatır. Bu konumda parmaklar geriye, avuç içi yukarı bakar. Bayrak çubuğu yukarıdan aşağıya doğru bir yol izleyerek bayrağı alacak olanın avuç içine yerleştirilir.

Kontrol İşareti

7 m10 m

1020 30

20 m

Hız Alma SahasıDeğiştirme Sahası

- 28 -

- ATLETİZM -

Hazırlık: Yarım daire lider formatında yaklaşık olarak 10 dakika genel ve özel ısınma hareketleri yapınız. Üçerli gruplara ayrılınız.Grup içinde ikiniz uygulayıcı diğeriniz gözlemci - kayıt edici rolü üstleniniz. Uygulama işlemi bittiğinde rolleri değişiniz.

Öğretim materyalleri: Bayrak sopası, düdük

Yönerge: Atletizmde bayrak koşu tekniklerine yönelik çalışmalar aşağıda verilmiştir. Her çalışmayı açıklamalara uygun olarak belirtilen sürede yapınız. Çalışmalar sırasında birbirinize mutlaka dönüt sununuz. Alıştırma sonuçlarını gözlem kartına işaretleyiniz.

Alıştırmalar Süre Dönüt

1. Eşler derin kolda sıraya geçer. Arkadaki eş, bayrağın 1/3’lük kısmından tutar ve alttan bayrak alıp verme tekniği uygulanır.

10

tekrar

Bayrağı tuttuğun 1/3’lük kısma dikkat et.

2. Eşler derin kolda sıraya geçer. Arkadaki eş, bayrağın 1/3 kısmından tutar ve üstten bayrak alıp verme tekniği uygulanır.

10

tekrar

Bayrağı tuttuğun 1/3’lük kısma dikkat et.

3. Eşler derin kolda belirlenen alan içinde yürürken alttan ve üstten bayrak alıp verme tekniği uygulanır.

10

tekrar

Bayrak alıp verirken koluna dikkat et.

4. Eşler aynı hızda koşmaya başlar ve alttan bayrak alıp verme tekniğini uygular.

10

tekrar

Koşu ritmine dikkat et.

5. Eşler aynı hızda koşmaya başlar ve üstten bayrak alıp verme tekniğini uygular.

10

tekrar

Bayrağı değiştirme alanı içinde değiştimeye dikkat et.

Elden Ele

Değerlendirme



Yapıyor.

1. Bayrağın 1/3’lük kısmını tutup alttan alıp vermeyi yapabiliyor mu?2. Bayrağın 1/3’lük kısmını tutup üstten alıp vermeyi yapabiliyor mu?3. Yürürken alttan bayrak alıp vermeyi yapabiliyor mu?4. Yürürken üstten bayrak alıp vermeyi yapabiliyor mu?5. Koşarken alttan bayrak alıp vermeyi yapabiliyor mu?6. Koşarken üstten bayrak alıp vermeyi yapabiliyor mu?

Etkinlik

- 29 -

- ATLETİZM -

1. Uzun Atlama Tekniği

Koşuya, ayaklar bitişik, hafi f koşu ritmiyle başlanır. Son hızla basma tahtasına yaklaşıldığında ulaşılması ve tahtaya iyi bir şekilde basılması önemlidir. Sıçramayı takiben dizler kolların altına çekilip uçuş yapılır. Bunu ayaklar üzerine ileri doğru denge temin edilerek konma izler.

Uzun atlama 4 bölümden oluşur.

1. Koşu bölümü

2. Sıçrama bölümü

3. Uçuş bölümü

4. Konma bölümü

Koşu bölümünün son birkaç adımında ağırlık merkezi hafi fçe aşağıya alınır. Sıçramaya, hazırlık safhasını içeren mesafe 30 ile 40 metre uzunluğundadır. Koşu mesafesinin tam olarak saptanması gerekmektedir. Koşu mesafesini saptamak için sporcu basma tahtasından ters tarafa doğru hızlanma koşusu yapar. Son hızına ulaştığında sıçrama ayağı ile basma tahtasına basar gibi sıçramasını yapar. Sıçrama noktası işaretlenir. Daha sonra sporcu bu noktadan havuza doğru aynı çalışmayı yapar.

Sıçrama bölümünde, ayak tabanı topuk dâhil yerle temas eder. Ağırlık merkezi sıçrama bacağına aktarılır ve kalça, sıçrama bacağı hafi fçe bükülür. Bu bükülme hızlı ve kuvvetli olmalıdır.

Koşu bölümünün son birkaç adımında ağırlık merkezi hafi fçe aşağıya alınır. Sıçramaya, hazırlık safhasını içeren mesafe 30 ile 40 metre uzunluğundadır. Koşu mesafesinin tam olarak saptanması gerekmektedir. Koşu mesafesini saptamak için sporcu basma tahtasından ters tarafa doğru hızlanma koşusu yapar. Son hızına ulaştığında sıçrama ayağı ile basma tahtasına basar gibi sıçramasını yapar. Sıçrama noktası işaretlenir. Daha sonra sporcu bu noktadan havuza doğru aynı çalışmayı yapar.

Sıçrama bölümünde, ayak tabanı topuk dâhil yerle temas eder. Ağırlık merkezi sıçrama bacağına aktarılır ve kalça, sıçrama bacağı hafi fçe bükülür. Bu bükülme hızlı ve kuvvetli olmalıdır.

Uçuş için çeşitli teknikler kullanılır. Her iki bacak bisiklet hareketi yapar ve kollar denge için kullanılır. Öncelikle havada koşu pozisyonundadır. Kollar yukarı ve uzanmaya yardım edecek biçimde öne ve aşağıya hareket eder. Gövde bacaklardan çok az önde bulunur. Bükülü olan dizler öne doğru uzatılır ve gövdenin çakı hareketi ile kapanması sağlanır.

Düşüş sırasında her iki bacağın bükülmeden ve mesafe kaybetmeyecek bir şekilde öne doğru uzatılması gerekmektedir. Ayak topuklarının yere dokunması ile diz eklemleri yumuşak bir şekilde gevşemelidir. Ayaklar aşağı yukarı aynı yükseklikte yere dokunmalıdır. Düşüş sırasında eğer atlayıcılar kendilerini öne veya yanlara doğru itebilirlerse hareket doğru oluyor demektir. Düşüş hareketi tamamlandıktan sonra atlama havuzu önden terk edilmelidir.

B. Atlamalar

2. Sıçrama bölümü

1. Koşu bölümü

3. Uçuş bölümü

4. Konma bölümü

- 30 -

- ATLETİZM -

Koş ve En Uzağa Uçmanın Keyfi ni Yaşa+ +


Öğretim materyalleri: Kum havuzu, basma tahtası

Uygulayıcı: Atletizmde uzun atlama çalışmalarının her birini 10 kez tekrarlayınız.

Gözlemci ve kayıt edici: Hareketin nasıl yapıldığını gözlemleyiniz ve dönüt sununuz. 10 tekrar sonunda sonuçları kaydediniz. Alıştırma tamamlandığında görevleri değişiniz. Önce doğru yapılan hareketleri söyleyiniz. Daha sonra hatalar hakkında düzeltici dönüt sununuz.

Alıştırmalar Süre Dönüt1. Beş adım yaklaşma koşusundan sonra çoklu sıçrama yapılır ve altı - sekiz adım alınır.

10

tekrar

Sıçrama yaparken kollardan yardım al.

2. Kasa veya alçak engel üzerinden yukarıya doğru sıçrama yapılır.

10

tekrar

Bacakların pozisyonuna dikkat et.

3. Beş - dokuz yaklaşma koşusundan sonra iyi bir itiş yapılarak diz kaldırılır. Düşüşte savurma bacağı geride düz, sıçrama bacağı önde bükülü olur. Sonunda bacaklar mümkün olduğunca ileri uzatılır. Konma hareketi yapılır.

10

tekrar

İtiş hareketini doğru yap.



Yapıyor.

1. Beş adım yaklaşma koşusundan sonra çoklu sıçrama yapabiliyor mu?2. Kasa veya minder üzerinden yukarıya doğru sıçramayı yapabiliyor mu?3. İleri doğru uzanma hareketini ve konmayı yapabiliyor mu?

Değerlendirme

Etkinlik

- 31 -

- ATLETİZM -

2. Üç Adım Atlama Tekniği

Üç adım atlama, peş peşe üç defa sıçrama yapılarak uygulanan bir atlama dalıdır. Üç adım atlama, sıçramalı koşu (kanguru koşusu) türü atlamaların, sıçrama kuvveti ile tekniğin kombine edilmesidir.

Kurallara göre üç adım atlamada ilk sıçramada, sıçrama ayağının üstüne, ikinci sıçramada öbür ayağın üstüne ve son olarak da iki ayağın üstüne düşülmelidir. Yaklaşma koşusu yaparak basma tahtasına gelir, tek ayağı üzerinde havalanır ve aynı ayağının üzerine iner. Bunu yerde atılan ikinci uzun bir adım izler. Adım için diğer ayağının üzerine düşmelidir. Bu süre içinde sporcu koşu alanındadır. Üçüncü ve son atlamayı yapılıp iki ayağıyla havuza düşer.

Üç Adım Atlamanın Hareket Bölümleri

1. Hız alma koşusu (yaklaşma koşusu)

2. Atlama-sekme (sıçrama, hop)

3. Atlama-adım alma (step)

4. Atlama-atlama (sıçrama) dır.

Hız Alma Koşusu (Yaklaşma koşusu): Tahtaya en yüksek hızda girebilmeyi sağlayacak kadar uzun olmalıdır. Bu mesafe genelde koşu başlangıcından basma tahtasına uygun basış sağlayacak kadar atılan adımların sayısıyla ölçülür. Genel olarak bu mesafe 17 ile 23 adım arasında değişmektedir, bu da yaklaşık olarak 30–45 metre arasındadır.

Koşuya başlangıçtan tahtaya varana dek vücut pozisyonunda birtakım değişiklikler meydana gelir. Başlangıçta hız kazanmak için vücut hafi f öne eğimlidir. Ancak dengeli bir sıçrama için vücut dik durumda olmalıdır. Bu nedenle ilk hız kazanıldıktan sonra dik pozisyonda koşulmalıdır.

Koşu sırasında sürat, koşunun orta safhalarında gelişir. Sonuna doğru özellikle son yedi adımda bacak ritmi hızlandırılır ve adım boyu kısalır. Koşunun bu bölümünde çok yüksek hızlara ulaşılır.

Sekme – Sıçrama (Hop): Sıçrama, hız alma koşusundan sonra, uçuş devresine başlama arasındaki aktif bir geçiş hareketidir. Burada en önemli nokta, sıçramanın hangi bacakla yapılacağı ve sekme hareketinin yapılmasıdır. Adım alma ve atlamanın başarılı olabilmesi sekme hareketinin doğru uygulanması ile gerçekleşir. Sıçramanın çok çabuk ve koşu yönünde ileri doğru olması şarttır. Sıçrama bacağı mümkün olduğu kadar gergin tutulmaya çalışılır. Vücut ağırlık merkezi sıçrama ayağı üzerine aktarılırken savurma bacağı bükülü olarak ileriye götürülür.

Sıçrama sırasında beden dik, sıçrama ayağı da yeterli yükselmeyi sağlayacak kadar kalçadan uzak olmalıdır, yani sıçrama bacağının diz açısı mümkün olduğunca geniş tutulmalıdır. Sıçrama bacağının ayak ucu basma tahtasını terk etmeden önce sıçrama bacağı gerilir ve kollar aktif bir savurmanın gerçekleşmesi için harekete katılır. Ayağın yeri terk etmesi ile birlikte savurma bacağı yere paralel gelecek bir durum alır. Gövde ile üst bacak arasında dik bir açı oluşur.

Daha sonra savurma bacağı gövde altına alınırken kalça gerisinde bulunan bükülü sıçrama bacağı yine bükülü olarak ileriye kalça hizasına kadar savrulur. Bu harekete kollar geriden ve aşağıdan öne doğru çift kolla veya önden aşağıya-geriden yukarıya doğru, birbirine ters yönde çevrilerek yardımcı olur. İniş devresi başlar. İnişte ayak vücudun yer çekimi merkezinden ileride önce topuk olmak üzere yere temas eder, vücut uçuş boyunca dik tutulur.

Adım Alma (Step): 3 adım atlamada en zor ve problemli olan adım bu adımdır. Sekme hareketi sonunda yapılan konma ile adım alma devresi başlamıştır. Savurma bacağı dizden bükülü olarak kalça hizasına kadar savrulurken kollar geriye ve aşağıya doğru ters yönde çevrilerek hem vücut ağırlık merkezini yukarıya alınmasına hem de denge sağlayarak hareketi düzenlemeye yardımcı olur. İnişe geçmeden önce savurma bacağı mümkün olduğu kadar rahat tutulmalı ve bacaklar arası açı bozulmamalıdır. Ayak alçakta yere basmalı vücut ağırlık noktası aşağı yukarı ayak topuğu üzerinde bulunmalıdır. Bu tür aktif konma 3. atlamanın sıçrama hareketini de kolaylaştırmaktadır.

Atlama (Jump): Bu atlama 3 adım atlamanın son bölümü olup tüm atlamanın uzun atlaması olarak ifade edilebilir. Sıçramadan sonra, uzun atlamadaki bütün teknikleri uygulamak mümkündür. Atlamada amaç, adım aldıktan sonra yere inişte yatay hızı en uygun şekilde iyi bir sıçramaya çevirmektir.

- 32 -

- ATLETİZM -

Koş, Sıçra, Uç ve Kon


Öğretim materyalleri: Kum havuzu, basma tahtası

Uygulayıcı: Atletizmde üç adım atlama çalışmalarının her birini 5 kez tekrarlayınız.



AlıştırmalarSüre Dönüt

1. 2 m aralıkla yerleşmiş olan engeller üzerinden tek adımla geçilir.Kollarla sıçrama çalışılır.

5

Tekrar

Engelleri tek adımda geçmeye çalış.

2. 2 m aralıkla yerleşmiş olan çemberlerin ortasına aynı ayakla basıllır. Yukarı ve ileri sıçrama yapılır.

5

Tekrar

Çemberlerin ortasına bas. Yukarıya ve ileriye sıçramaya çalış.

3. Farklı engeller üzerinde sıçrama ve sekme yapılır. Aynı ayakla sıçrama yapılır.

5

Tekrar

Sıçramayı aynı ayakla yap. Dengeyi sağlamak için kollarını aç.

4. Kademeli olarak artırılmış noktalara basarak atlanır. Yukarı ve ileri atlama yapılır. Kolları harekete katılır.

5

Tekrar

Noktalara bastığında daha fazla yukarıya çıkmaya çalış.

Değerlendirme



Yapıyor.

1. Engeller üzerinden tek adımla geçebiliyor mu?

2. Yerleşmiş olan çemberlerin ortasına aynı ayakla basıp, yukarı ve ileri sıçrama yapabiliyor mu?3. Farklı engeller üzerinde sıçrama ve sekme yapabiliyor mu?4. Kademeli olarak artırılmış noktalara basıp, yu- karı ve ileriye atlama yapabiliyor mu?

+

Etkinlik

- 33 -

- ATLETİZM -

3. Yüksek Atlama Tekniği

7 - 11 adım arası yaklaşma koşusunu, 30 - 40 derecelik bir açı ile giderek hızlanan bir koşu temposuyla yapılır. Çıtaya çok yakın basarak sıçranmalıdır. Sıçrayış tek ayakla ve geriye alınmış vücudun gergin bacak üzerine alınmasıyla başlar. Çıta üzerine gelince vücudun ekseni etrafından dönmesi, başın göğüs hizasına alınması ile sürer. Önce dış kol ile savurma bacağının mindere değmesi, sonra da gövdenin kalça ile omuz üzerinde dönüşüyle atlama tamamlanır.

Yüksek Atlama Teknikleri

1. Binme tekniği

2. Flop (sırtüstü) atlama tekniği

Flop (sırtüstü) Atlama Tekniği

Flop atlama tekniği, ilk defa 1968 Meksika Olimpiyatları’nda 2.24 m ile olimpiyat şampiyonu olan Amerikan yüksek atlayıcı Dick Fosbury Flop (Dik Fösbory Fılop) tarafından uygulanmıştır.

Flop atlama tekniği;

• Hız alma koşusu,

• Sıçrama ayağının yerleştiril-mesi ve sıçrama,

• Çıtayı geçme,

• Konma bölümlerinden oluş-maktadır.

Hız alma koşusu: Flop atlama tekniğinde “hız alma koşusu” savurma bacağı tarafından ve genellikle kavisten yapılır. Binme atlamaya göre daha süratli ve sprinter gibi ayak uçlarından yere basarak koşulur. Koşu sırasında sürat gittikçe artırılmalıdır.

Hız alma koşusunun kavis çapı, üç adım hız almada 6 m, beş adımda 7 m, yedi adım hız alma koşusunda ise 8 m civarında olmaktadır. Normal koşu mesafesi uzunluğu ise 5 - 9 koşu adımından meydana gelir. Flop teknikte koşu büyük bir “J” harfi ne benzer ve kendi içerisinde iki bölümde incelenir. Bunlar sırasıyla düz ve kavisli koşu bölümleridir.

Sıçrama ayağının yerleştirilmesi ve sıçrama: Sıçrama hareketi, tamamlanmadan önce, sırttan çıta yönünde herhangi bir dönme yapılmamalıdır. Savurma bacağı ya dizden bükülü ya da binme atlamada olduğu gibi hafi f gergin olarak içe ve yukarıya doğru çok çabuk savrulmalıdır.

Çıtayı geçme: Sıçramadan sonra, savurma bacağı bükülü olmalı ve yumuşak tutulan sıçrama bacağı gibi aşağıya sarkıtılmalıdır. Gövde, bütünü ile uzun tutulmalı, çıta üzerinde elverişli bir duruma gelmek için de çok çabuk geriye ve çıta yönünde döndürülerek yukarıya doğru burgu hareketi yapılmalıdır. Omuzların çıtayı geçmesinden hemen sonra, her iki kalça öne ve yukarıya doğru itilir. Bu sırada gövde çıta üzerinde ters “L” pozisyonu almalıdır. Kalça, çıta üzerine ulaştığında, kalça eklemlerinden çabuk bir bükülme ile dizler gerilerek vücut tekrar “L” pozisyonu almalıdır.

yüksek atlama minderinin ölçüleri

- 34 -

- ATLETİZM -

Etkinlik

Uçmanın Mutluluğunu Yaşamak İster misin?


Öğretim materyalleri: Minder, çıta

Uygulayıcı: Atletizmde yüksek atlama tekniğine yönelik çalışmaların her birini 5 tekrar yapınız.

Gözlemci ve kayıt edici: Hareketin nasıl yapıldığını gözlemleyiniz ve dönüt sununuz.5 tekrar sonunda sonuçları kaydediniz. Alıştırma tamamlandığında görevleri değişiniz. Önce doğru yapılan hareketleri söyleyiniz. Daha sonra hatalar hakkında düzeltici dönüt sununuz.


Alıştırmalar ŞEKİL I. UYG. II. UYG. Dönüt

Baş. TİV Baş. TİV

Çıta üstü hareketini yapma. Kollar geriden öne doğru savrulur.

Yükseğe sıçramaya çalış. Hareket esnasında kollarını kullan.

Beli yay yaparak çıta üstü geçişi yapma. Sırt üzerine düşme. Kollar arkadan öne doğru hareket ettirilir.

Belinin yay şeklini almasına dikkat et.

Kalça çıtayı geçtikten sonra ayaklarını göğsüne doğru topla.

+


Konma: Önce, yanlara açılan kollar mindere temas eder, sonra omuz üzerine konma yapılır. Bu sırada “L” pozisyonu muhafaza edilmelidir. Çeşitli sakatlanmaları önlemek için konma tekniği çalışmalarının yumuşak minder üzerinde yapılma zorunluluğu vardır.

- 35 -

- ATLETİZM -

4. Sırıkla Yüksek Atlama Tekniği

Atlama dalları arasında sırıkla yüksek atlama çok yönlü olmayı gerektirir. Bu dalda başarılı olabilmek için atlayıcıların hız koşucusu kadar süratli, uzun ve üç adım atlayıcılar gibi sıçrama gücüne sahip olmaları yanında karın, omuz ve kol kaslarının kuvveti ile cesaret ve koordinasyon güçlerinin de yeterli olması gerekmektedir.

Sırıkla Yüksek Atlamanın Bölümleri

Sırığın tutuluş şekli: Eller arası tutuş uzaklığı 40-60 cm genişliğindedir.

Hız alma koşusu: Üç bölümden oluşur. Bunlar yavaş, orta ve yüksek hızda koşulardır. Sağ elle atlayanlar için başlangıç işaretine X konur. Sol ayak bu işarete konarak sağ adım ile koşuya başlanır. Sol ayak yere her değdiğinde adımlar sayılır. Sağ-sol (1), sağ-sol (2), sağ-sol (3) gibi olmalıdır.

Sırığı taşıma: Sırığı sağ elle taşıyan sırıkçılarda sol el aşağıda olacak şekilde, yere düşey doğrultuda öndeki kolun ön tarafı yere paralel ve her iki dirseğin açıları 90 derecedir.

16-22 adım arası olan yaklaşma koşusuna başlar. Bu koşu yavaştan hızlıya doğru olup aynı tempo korunur. En yüksek hıza sıçrama noktasında ulaşılır. Sırığın saplama çukuruna yerleştirilmesini, yay gibi gerilen sırığın ucunda öğrencinin havaya yükselmesi izler. Bunu takiben eller ve ayaklar uzatılmış durumdayken sallanış hareketi başlar. Sallanmayı vücudu yükseltecek olan çekme hareketi izler. Bu sırada öğrencinin sırtı yere doğru olup sırıkla daha yükselmek için itme hareketine geçer. Çıtayı geçme sırasında sol eli sırıktan çekerek sağ eliyle ittiği sırığı bırakır. Düşüşün ayaklar üzerine, konmanın da uzun oturuş vaziyetinde, kalça üzerine olduğu iniş hareketiyle atlama tamamlanır.

En Yükseğe Kim Uçar?

Hazırlık: Yarım daire lider formatında yaklaşık 15 dakika genel ve özel ısınma hareketleri yapınız. İkişerli gruplara ayrılınız. Grup içinde biriniz uygulayıcı diğeriniz gözlemci - kayıt edici rolü üstleniniz. Uygulama işlemi bittiğinde rolleri değişiniz.

Öğretim materyalleri: Minder, sırık

Uygulayıcı: Atletizmde sırıkla yüksek atlama tekniğine yönelik çalışmaların her birini 5 tekrar yapınız.

Gözlemci ve kayıt edici: Hareketin nasıl yapıldığını gözlemleyiniz ve dönüt sununuz. On beş tekrar sonunda sonuçları kaydediniz. Alıştırma tamamlandığında görevleri değişiniz. Önce doğru yapılan hareketleri söyleyiniz. Daha sonra hatalar hakkında düzeltici dönüt sununuz.


+ +


Yaklaşma koşusu sırasında sırık yukarıyı göstermelidir.

Koşu sırasında dizlerini çekmeye dikkat et.

Sırık kazana saplandıktan sonra kalça ileriye sürülerek sıçrama yapılır. Ayaklar yukarıya doğru hareket ettirilir.

Sırığı kazana saplamadan önce kademeli olarak aşağıya indir.

Kalçanı ileriye sür.

Etkinlik

- 36 -

- ATLETİZM -

1. Disk Atma Tekniği

Geçmişte atış aracı, cilalanmış düz bir taştı. Sonraları dövülmüş, düzeltilmiş bir demir oldu. Bugün ise çelik çembere sarılı tahtadır.

Disk atma savurarak yapılan bir atış şeklidir. Atış, belli bir alanda yapılır. Yandaki şekilde de görüldüğü gibi atışın geçerli sayılması için diskin ölçülerle sınırlandırılmış atış sahasının içine düşmesi ve belirli kurallara göre atılması gerekir. Disk atma teknik ağırlıklı ve patlayıcı güce dayalı bir spor dalıdır.

Teknik Eğitim: Modern disk atma tekniğinin ögeleri şunlardır: Dönüşün birinci kısmında hareket yavaş, gövde hafi f öne bükülmüş vaziyette ve disk bu sırada gövde gerisinde bulunur. Dönüşün ikinci kısmında sağ ayağın yere basması ile birlikte atış gerçekleşene kadar dönüş hızı devamlı artar, hareket mümkün olduğunca patlayıcı olmalıdır.

Parmaklar birbirlerinden aralı tutulur, disk parmakların son boğumuna yerleştirilir. Diskin üst kenarı, bileğin biraz üstüne, alt kola dayanır. Başparmak, diskin duruşunu ve uçuş açısını yönlendirecek şekilde hafi fçe bastırmalıdır. Bilek kesinlikle bükülmemelidir. Diskin ağırlığı işaret parmağı ile orta parmak arasındadır.

Disk atma hareketinin analizi sonunda şu safhalar görülür:

Duruş, (Atıcının sırtı atış yönünü göstermeli.) diskin hareketlendirilmesi,

Dönüş sıçraması ve atış duruşuna geliş,

Atış.

Disk Atma Bölümleri

Duruş ve Diskin Hareketlendirilmesi (Diski Sallama): Atıcı atış çemberi gerisinde, ayaklar omuz genişliğinde açık, sırt atış yönüne dönük olarak durur. Bu duruşta disk şu şekilde sallanır: Sol eli omuz yüksekliğinde tutarak disk yüksekte tutulan sol ele doğru sallanır. Disk sol omuz yüksekliğine kadar

kaldırıldıktan sonra, doğrultusu değiştirilmeden sağ geriye götürülür. Böylece harekete başlama yolu da uzatılmış olur. Sallama hareketi diske ve atıcıya belli bir harekete başlama pozisyonu vermek ve uzun bir süratlenmeyi başlatmak için yapılır.

C. Atmalar

2.50 m

40°


Vücut en yüksek noktaya ulaştığında sırık bırakılır.

Sırığı bıraktıktan sonra vücudunu ileriye taşı.

Çıtayı geçtikten sonra kollar geriye çekilir. Sırtüstü düşmeye çalışılır.

Kollarını geriye çek. Düşüşü sırtüstü yap.


- 37 -

- ATLETİZM -


Baş. TİV Baş. TİVYüz, atış yönüne dönülür. Çember atarken öne bir adım alınır. Çemberi atarken savrulur.

Yüzün atış yönüne dönük olsun.

Küçük adım al.

Dönüş sıçraması ve atış duruşuna geliş: Dönüş sol dizin bükülü durumda dışa dönüşü ve sağ bacağın öne getirilmesi ile yönlendirilir. Gövde dik olarak dönme bacağı üzerindedir. Dönüş sıçraması, çember merkezine dek sürer. Atıcı burada atış duruşuna gelir. Vücut ağırlık merkezi bu sırada arkada kalan sağ bacak üzerindedir. Öndeki bacağın (sol bacak) yere basışı ile gövdenin doğrulması başlar. Atış kolu atış yönünü gösterir.

Dönüş sırasında omuz ve gövde gerisinde taşınan disk dönüş sırasında göğüs kasları için bir ön gerilim oluşturur. Dönüş hareketinin sonun-da omuz ekseni yere paralel duruma gelmelidir ve atış kolunun eli disk ile birlikte yere bakmalıdır.

Atış hareketi gövdenin sağ tarafından başlar (sağ ayak, diz, kalça). Gövdenin sol tarafı sağ bacağın itişine karşı bir kaldıraç işlemi görür. Kalça ve omuz ekseninin atış yönüne çevrilmesi ile göğüs ve gövde atış yönüne döner. Serbest olan sol kol atış hareketini yönetir. Atış kolu diskin savrulması sırasında gövdeden uzaktadır. Bu sırada atış kolu ile gövde 90 derecelik açı yapar. Son bir dayanma ya da sıçrama ile hareket sona erer.

Çemberin gerisinde ters olarak sabit duran öğrenci diski ortası tam merkeze gelecek şekilde ve kenarı son parmak boğumlarının yukarısına dayanacak şekilde tutar. Atış hareketi, bir veya birden fazla yumuşak hazırlık sallanmalarıyla başlar. Dönüş yürüme süratinde, yumuşak bir biçimde ve ayaklar birbirine yakın olarak yapılır. Bu sırada kollar geniş bir kavis çizer. Disk elden çıkarken koldan daha ilerde 35 - 40 derecelik uçuş açısında olmalı ve rüzgâr durumu göz önünde bulundurulmalıdır. Diskin elden çıkması üzerine öğrenci, hareketin devamı olarak arkaya doğru dönerek dengesini sağlar ve durur.

Elindekini En Uzağa Kim Savurur?


Öğretim materyalleri: Çember

Uygulayıcı: Yardımcı araçlarla disk atmaya hazırlayıcı çalışmalarını her birini 5 kez çalışın.

Gözlemci ve kayıt edici: Hareketin nasıl yapıldığını gözlemleyiniz ve dönüt sununuz. 5 kez sonunda sonuçları kaydediniz. Alıştırma tamamlandığında görevleri değişiniz. Önce doğru yapılan hareketleri söyleyiniz. Daha sonra hatalar hakkında düzeltici dönüt sununuz.


+ +

Etkinlik

- 38 -

- ATLETİZM -



Çember belirli bir yükseklikten atılır. Atarken adım alma ve savurma yapılır.

Çemberi yukarıya atmaya dikkat et. Adım almayı unutma.

Çember kasa üzerinde oturularak atılır. Çember gergin kolla geriye götürülür, atarken savurma yapılır.

Kolu gergin olarak geriye çek. Savurma hızlı olsun.

Sırt atış yönüne döndürülür, ayaklar omuz genişliğinde açılır. Sol bacak üzerinde dönülür. Çember savrularak atılır.

Ayaklarını omuz genişliğinde aç. Savurmaya dikkat et.

2. Gülle Atma Tekniği

Atış hareketine sabit duruşla başlanır. Gülle tek elle avuç içi çenenin altına bakacak şekilde yakın tutulmalı, atış süresince bu el başlangıç durumundan aşağıya düşmemelidir. Gülle hiçbir zaman omuz çizgisini geçmemelidir. Süzülüş ile gülle atışına geçilmesi arasındaki hareketler tempolu ve kesintisiz yapılır. Öğrenci gülle yere düştükten sonra yarışma alanını çemberin arka yarısından ve ayakta terk eder.

Tekniğin Hareket Bölümleri

• Duruş ve harekete başlama: Atış çemberi içinde dairenin arka kısmında sırt atış yüzüne dönük olarak durulur. Sağ elini kullananlar için sağ ayak önde ve orta çizgiye yerleştirilir. Ayak burnu çemberin çevresine değer. Sol ayak ucu çemberin çevresinden 40-42 cm geridedir.

• Geriye Kayma: Kalça geriye düşürüldüğü zaman sol ayakla geriye tekme atılır. Vücut ağırlık merkezi geriye getirilir. Aynı zamanda sağ ayağın sürüş hareketi ayak burnu ve tabanının çekilmesiyle başlar.

• Atış Pozisyonuna Geçme: Sol ayak burnu ve sağ ayak topu aynı hizadadır. Vücut ağırlığı sağ ayak üzerindedir.

• Atış Hareketi ve İtme: Atış hareketi sol ayak yere iner inmez başlar. Sağ ayağın yukarı ve ileri doğru itme hareketi başlamadan ayak yere getirilir.


Gülle atma alan ölçüleri

Erkek: 11-13 cm

2.135 m

40o

75 cm Erkek: 7.26 kg

Kız: 9.5-11 cm

Kız: 4 kg

Atış yönü

Gülle ağırlığı

- 39 -

- ATLETİZM -

Gülle, atış elinin parmak boğumları üzerine oturtulur. Orta parmak, güllenin tam ortasından, işaret ve yüzük parmakları biraz aralı şekilde güllenin arkasında, başparmak ve küçük parmaklar da yanlardan denge sağlayacak şekilde güllenin tutulmasına yardımcı olur. Parmaklar arasındaki mesafe ne çok açık ne de çok kapalı olmalıdır.

Güllenin doğru tutuluşu sağlandıktan sonra gülle köprücük kemiği ile boyun arasındaki boşluğa yerleştirilir. Atış kolu dirseği, hafi fçe ön - yukarıya doğru kaldırılır. Baş hafi fçe gülle tarafına doğru yatırılarak çene altı ve boyun ile gülleyi tutmaya ve destek olmaya yardımcı olur. Diğer kol, rahat bir şekilde ya ön - yukarıya veya gövde uzantısına doğru yukarıya kaldırılmalıdır.

Hız + Kuvvet = Uzaklık


Öğretim materyalleri: Sağlık topu

Uygulayıcı: Yardımcı araçlarla gülle atmaya hazırlayıcı çalışmaların her birini 5 kez tekrar ediniz.



+ +


Etkinlik


Baş. TİV Baş. TİVSağlık topunu öne adım alarak yukarıya ve eşine at.

Sağlık topunu iki elinle at. Öne adım almayı unutma.

Sağlık topunu çene altından omuz üzerinden göğüs hizasında atma.

Sağlık topunu iki elinle atmaya dikkat et.

Öne adım alarak sağlık topunu engel üzerinden atma. Topu olabildiğince yukarı ve ileriye atma.

Sağlık topunu yükseğe atmaya dikkat et. Dayanma adımını kullan.

Sağlık topunu atarken atış kolu üzerine yatma, tek elle öne adım alarak ileri ve yükseğe atma.

Atış kolu üzerine yatmayı unutma, sağlık topunu tek elle atmaya çalış.

- 40 -

- ATLETİZM -3. Cirit Atma Tekniği

15 - 20 m mesafeden hız alınır ve gittikçe artan bir tempo ile koşulur. Bunu 3–10 m arası ciriti geriye alıp atma hazırlığını içeren çapraz koşu izler. Cirit atışı sırasında vücudun sol tarafı sabit bir durumdadır. Atış kolu çok çabuk öne çekilirken el bileği ile silkme hareketi yapılır. Bu hareket ciritin yere saplanmasına yardımcı olur. Atış sırasında sağ bacak atış yönüne doğru bükük bir şekilde konur. Sol ayak arkaya doğru kaldırılır ve vücudun üst kısmı öne doğru yatırılır. Bu hareketler öğrencinin, cirit elden çıktığında bir adım daha atmamasına yani faul yapmamasına yardımcı olur. Ciritin atıldıktan sonra, 29 derecelik açı içine düşmesi zorunludur.

Cirit atma tekniğindeki hareketlerin bölümleri; tutuş ve taşıma, yaklaşma koşusu, ciriti geri alma, beş adım ritmi (çapraz adım), atış pozisyonu, atış, vuruş (tokatlama) tur.

Cirit: Üç kısımdan meydana gelir. Uç veya metal baş, ağaçtan veya metalik gövde ve ağırlık merkezinin etrafına konan kavrama ipi. Erkek ciriti 2,60 - 2,70 m, bayanlarınki ise 2.20 - 2.30 m uzunlukta olur.

Cirit ortasında sarılı bulunan sarfının arka son kısmından tutulur. Böylece ciritin ağırlık noktası elin ön kısmında bulunmuş olur. Parmaklar sargıya dayandığı için arkadan kuvvet taşımasında parmakların dayanaklığı da arttırılmış olur. Günümüzde cirit atma müsabakalarını izlediğimizde iki tür tutuş şeklinin hâkim olduğunu görürüz:

1. Cirit başparmak ve işaret parmağı ile tutulur, cirit başparmağın birinci boğumu ile işaret parmağının birinci boğumları arasına yerleştirilerek tutulur. Tutuş yine sargının arka tarafından olur. Diğer parmaklar ciritin üzerine hafi fçe kapanır. Avuç içi cirite destek olur. Cirit elde yumuşak olarak ve rahat durmalıdır.

2. Cirit yine sargının arka ucundan ve başparmağın birinci boğumu ile orta parmağın birinci boğumunun arasına sıkıştırılarak tutulur. İşaret parmağı, bu tutuş biçiminde iki varyasyon gösterir. İşaret parmağı ya ciritin uzantısında alt taraftadır veya ciritin iç tarafında ve cirite dayalı olarak boşta bulunur.

Cirit atmanın bölümleri:

Ciriti taşıma: Cirit, başın yanında yaklaşık alın yüksekliğinde omuz üzerinde ve omuza dik olarak taşınır.

Yaklaşma koşusu: Cirit atmada atış durumuna gelmede ciritin geriye götürülmesi, geriden çekilmesi ve yaklaşma koşusu da büyük önem taşımaktadır.

Cirit atıcı birinci bölümde kendisine gerekli olan sürati sağlamak için cirit ile birlikte ritimli bir biçimde artırma yapar gibi koşmalıdır. Koşu anında yumuşaklık ve rahatlık esastır. Birinci bölümde kazanılmış olan sürat ve çabukluk hiç kaybedilmeden ikinci bölümün (beş adım ritminin) birinci adımına bağlanabilmektedir. Son bölümde aynı sürat devam ettirilmeye çalışılarak atıcının kendisine özgü becerisine ve tekniği uygulamasına bağlanmış olur .

Beş adım ritmi: Yaklaşma koşusu sonunda ve koşuya bağlı olarak atış durumuna değin yapılan bir bakıma çapraz adım da dediğimiz bölümdür. Bu bölümde yer alan beş adım ritmi bazı atletler tarafından beş adım, bazı atletler tarafından da üç adım ya da yedi adım olarak uygulanmaktadır. Ancak tüm bu varyasyonlar arasında beş adım ritmi, en elverişli ve en uygunu olduğu için daha fazla sayıda atlet tarafından uygulanmaktadır.

Beş adım ritminin uygulanışındaki hareketlerin tümü yaklaşma koşusunda elde edilen süratin atış durumuna gelinceye değin devam ettirilmesini sağlamaktadır. Bu bölümde yapılan hareketleri şu şekilde sıralayabiliriz:

1. Ciritin geriye alınması 2. Akıcı ve ritimli bir koşu 3. Atış durumuna gelme 4. Atış

Ciriti geriye alma: Bu evre beş adım ritminin ilk adımı ile başlar. Ciriti sağ eli ile taşıyan ve atanlar pist üzerindeki işaretlenmiş noktaya geldiğinde sol ayak ileriye giderken cirit de geriye gitmek üzere harekete geçer. Ciritin geriye gitmesi aktif olarak beş adım ritminin ikinci adımında başlar ve üçüncü adımda biter.

- 41 -

- ATLETİZM -

Bu pozisyonda kolun geriye tam uzanmasına ve omuz ekseninde atış alanına doğru döndürülmesine dikkat etmek gerekir. Ciriti tutan el yeri gösterecek, alt kol uzanmış olacak ve kalça ekseni doğruya yakın bir açıda atış alanına doğru olacaktır. Bu pozisyonda cirit vücuda yakın olarak bulunmaktadır.

Atış durumu: Beş adım ritminin sonunda elde edilen bir pozisyondur. Atış durumunda her iki ayağın birden yerle temas hâlinde olması gerekir. Ancak bu pozisyonunun aktif olarak oluşumu beş adım ritminin son adımında (beşinci adımda) sağ ayağın yere basması ile başlamış olur.

Atış: Sağ ayağın ve diz eklemlerinin atış alanına doğru öne - yukarıya gerilmesi ve sağ kalçanın düz olarak öne döndürülmesi ile sağlanır. Sol bacak ise dizden hafi f bükülü olarak önde topuk - pençe olarak dayanmış durumdadır. Sol bacak daha sonra atışın ikinci yarısının ortalarına doğru gerilerek dayanma görevini üzerine alır. Bu pozisyonda omuzlar ve kalça eklemi birbirine paralel durumda ve atış istikametine bakarlar. Atış kolu dirseğinin atış istikametine doğru ve baş hizasında, ciritin atış durumundaki pozisyonu ile atış pozisyonundaki açılı durumunun aynen korunması gerekir. Ciritin son olarak elden çıkışındaki pozisyona vuruş ya da tokatlama denir.


Öğretim mmateryalleri: Cirit

Uygulayıcı: Atletizmde cirit atma tekniğine yönelik çalışmaların her birini 10 kez tekrarlayınız.

Gözlemci ve kayıt edici: Hareketin nasıl yapıldığını gözlemleyiniz ve dönüt sununuz. 15 dk. sonunda sonuçları kaydediniz. Alıştırma tamamlandığında görevleri değişiniz. Önce doğru yapılan hareketleri söyleyiniz. Daha sonra hatalar hakkında düzeltici dönüt sununuz.


Doğru Tut, Uzağa At+ +


Cirit başın yan üst tarafında, atış kolunun dirseği bükülü olarak omuz üzerinde taşınır.

Atış kolu dirseği atış yönünü göstermelidir.

Çapraz adımlarda vücut hafi fçe atış kolu tarafına döndürülür. Cirit geriye alınır. Diğer kol dengeyi sağlamak için açık durumdadır.

Sadece kol ve omuzlar geriye dönmelidir.

Geçiş adımından sonra atış pozisyonuna gelinir. Cirit başın üzerinden atılır. Diğer kol dengeyi sağlar.

Cirit atış yapılacak yönü göstermeli. Ciriti atacak kol arkada gergin olmalıdır.


Etkinlik

- 42 -

- ATLETİZM -

4. Çekiç Atma Tekniği

Çekiç, çift kolla atılan tek atma disiplinidir. Hızlanma tarzı, daireseldir.

Başı, demir veya pirinçten yumuşak olmayan diğer metallerden yapılır. Tam küredir.

Teli, başla tutma halkasını birbirine bağlar. Tel tek parça, çapı 3 mm’den fazla olmayan çeliktendir.

Tutma halkası, sert, eğilmez kalınlığı 9 mm olan metalden yapılır.

Eni 110 mm, uzunluğu (telin tam gerilmesinde) 115 mm’dir. Aletin uzunluğu 117.5 cm’den az olmamalıdır.

Koruma kafesi, disk atmadakiyle aynıdır.

Atma dairesi, gülle atma ile aynıdır.

Çekiç atmanın bölümleri: Çekiç, başparmaklar çapraz, sol el sağ elin altında olacak şekilde sapından tutulur. Çekiç başı sağ tarafta atış istikametinin ters tarafında yere konur veya ileriye doğru sallanır. Buradan geriye alınır ve baş üzerinde birinci döndürme hareketi yapılır. Çekiç başı, mümkün olduğunca kollar bükülmeden büyük daire çizebilir. Kalça, çekicin olduğu tarafın ters istikametindedir. Genellikle ayaklar yere sabitken iki döndürme hareketi yapılır.

Geçiş ve dönüşler: Dönüş hareketi sol ayak ökçesi üzerinde yapılır. Çekiç, göğüs önündeyken gövdenin üst kısmı dönüş hareketini yapar. Bu es-nada bacaklar da dönüşe katılır. Sağ ayak küçük bir dönüşle sol ayağa paralel duruma getirilerek yere konur. Normal olarak üç dönüş hareketi yapılır. Dönüş sırasında kollar gergindir ve kalça geride tutulurken omuzlar da önde bulunur.

Son safha: Son dönüş hareketine başlamadan önce, atıcı çekici çekmeye başlar. Ağırlık iki bacak üzerindedir. Dizler sola doğru dönerken bacaklar çapraz pozisyona gelir.

Atış: Bacaklar şu anda son derece gergindir. Baş geriye doğru uzanmış ve vücut geriye doğru kavis çizmiştir. Atlet atış istikametine bakarken kollar yukarıya kaldırılır ve çekiç elden çıkarılarak atılır. Bacakların pozisyonunu değiştirene kadar atılan çekiç gözlerle takip edilir. Çekiç atma alanı

- 43 -

- ATLETİZM -

Döne Döne Fırlat


Öğretim mmateryalleri: Çekiç, sağlık topu

Uygulayıcı: Atletizmde çekiç atma tekniğine yönelik çalışmaların her birini 10 kez tekrarlayınız.


+ +

Değerlendirme



Yapıyor.

1. Sağlık topu veya gülle ile çift el atış çalışmaları yapabiliyor mu?2. Eşler karşılıklı sağlık toplarını birbirlerine doğru ata biliyor mu?3. Çömelip gerilerek yüksek hedefl er üzerinden atış yapabiliyor mu?4. Durarak büyük sağlık topları ile yanda yukarıya doğru atışlar yapabiliyor mu? 5. Çekiçi baş üstünden çevirerek geriye doğru atışlar yapabiliyor mu?

Alıştırmalar Süre Dönüt1. Sağlık topu veya gülle ile çift el atış çalışma-ları yapılır.

10

tekrar

Kolların pozisyonuna dikkat et.

2. Eşler karşılıklı sağlık toplarını birbirlerine doğru atarlar.

10

tekrar

Vücut dengesine dikkat et.

3. Çömelip gerilerek yüksek hedefl er üzerinden atış yapılır.

10

tekrar

Dizleri bük ve savurma hareketini kuvvetli yap.

4. Durarak büyük sağlık topları ile yandan yukarıya doğru atışlar yapılır.

10

tekrar

Ayakların pozisyonuna dikkat et.

5. Çekiç baş üstünden çevrilerek geriye doğru atışlar yapılır.

10

tekrar

Kolları savururken dengeni koru.

Etkinlik

- 44 -

- ATLETİZM -

Performans Görevi

Öğrenme Alanı Sınıf Düzeyi Beklenen Performans Puanlama Yöntemi

Atletizm

Olimpiyat Oyunları 9. sınıf

Araştırma becerisi

İletişim becerisi

Yaratıcılık

Dereceli puanlama anahtarı

Performans Değerlendirme Ölçeği

Sevgili Öğrenciler,

Önceki olimpiyat oyunlarından birinin yarışma CD’sini edininiz. Atletizm dalının fi nal yarışmalarını izleyiniz.

• Yarışmalarda kaç ülke fi nale kalmıştır?

• Kaç dalda yarışmalar gerçekleşmektedir?

• İncelediğiniz olimpiyat oyunları hangi ülkede, kaç yılında yapılmıştır?

• Kaç dalda olimpiyat ve dünya rekoru kırılmıştır? Ülkeleri, isimleri ve derecelerini listeleyiniz.

• Olimpiyat oyunlarının anlam ve önemini yorumlayınız.

Yönerge

• Bu çalışmayı 15 gün içinde teslim ediniz.

• Program akışını öyle hazırlamalısınız ki arkadaşlarınızın atletizmin, olimpiyatların anlamını ve önemini daha iyi kavramalarını sağlamalısınız.

• Çalışmaya başlamadan önce atletizm dalında uzman kişilerin görüşlerine başvurup Atletizm Federasyonundan, Olimpiyat Komitesinden yardım alabilirsiniz.

• Gerekli olan yerlerde arkadaşlarınızdan ve öğretmeninizden yardım alabilirsiniz, ancak çalışmanın çoğunu kendi başınıza yapmanız gerekir.

• Çalışma başında size verilecek puanlama anahtarı ile çalışmanın hangi ölçütlere göre değerlendirileceğini görebilirsiniz.

• Hazırlamış olduğunuz çalışmayı, sınıfta arkadaşlarınıza sunabilirsiniz.

- 45 -

- ATLETİZM -

Ünitemizi Değerlendirelim

A. Aşağıdaki sorularda uygun seçeneği işaretleyiniz.

1. Atletizmde düzenli yarışlar ilk kez hangi yıl yapılmıştır?

A) 1825 B) 1827 C) 1860 D) 1861 E) 1961

2. Aşağıdakilerden hangisi atletizmde uzun mesafe koşularından değildir?

A) 400 m B) 3000 m C) 5000 m D) 10000 m E) Maraton

3. Aşağıdakilerden hangisi kısa mesafe engelli koşu tekniklerinden değildir?

A) Koşu ritmi

B) Savurma bacağının hareketi

C) Çekme bacağının hareketi

D) Kol çalışması

E) Su engeline basmak

4. Aşağıdakilerden hangisi atletizmde atlama branşındandır?

A) Çekiç B) Disk C) Gülle D) Yüksek E) Cirit

5. Aşağıdakilerden hangisi atletizmde atma branşındandır?

A) Disk atma

B) Uzun atma

C) Üç adım atlama

D) Sırıkla yüksek atlama

E) Yüksek atlama

6. 2004 yılında 5000 m’de dünya rekorunu kıran bayan sporcu kimdir?

A) Süreyya Ayhan

B) Elvan Abeylegesse

C) Gülsün Durak

D) Ülker Kutlu

E) Aksel Gürcan

B. Aşağıdaki ifadeler doğru ise “D” harfi ni, yanlış ise “Y” harfi ni işaretleyiniz.

7. Ülkemizde, atletizmi ilk olarak başlatan Galatasaray Lisesinin Fransız asıllı Beden Eğitimi Öğretmeni Curel’dir.

Doğru ( ) Yanlış ( )

8. Orta ve uzun mesafe koşuları pist üzerinde saat yönünün tersine koşulur.

Doğru ( ) Yanlış ( )

C. Aşağıdaki boşluklara uygun ifadeleri yazınız.

9. Atletizmde takım ruhunun yaşatıldığı ve sonucunda elde edilen dereceye yarışmacıların ortak oldukları tek yarışma …………………………………. dır.

10. Atletizm yarışmaları için …………… uzunluğundaki standart pist kullanılır.

Jim

na

stik

Jim

na

stiikik2. Ünite

JimnastikDÜNYADA VE TÜRKİYE’DE JİMNASTİK

JİMNASTİKTE TEKNİKLER

Sıralanmalar ve Dizilmeler Stretching (Esnetme) Amut Koordinatif Beceri Erişme Überşlag Çember Öne ve Geriye Açık Bacak TaklaKartvil Öne ve Geriye Yunus Takla Yerinde Dönüşler, Yürüyüşler ve Çarklar

Temel Kavramlar

- 47 -

- JİMNASTİK -

Ja

stÜnitemize Hazırlanalım

1. Jimnastik alanı ile ilgili Türkiye’de ve dünyada yapılan yarışmaları araştırınız.

2. Türkiye’de jimnastiğin gelişim süreci hakkında yapılan çalışmaları araştırınız.

A. Dünyada Jimnastiğin Gelişim SüreciJimnastik, Eski Yunan uygarlığına, Eski Mısır’a ve İndus uygarlıklarına kadar eski bir geçmişe

sahip olan spordur. Jimnastiğin ilk örnekleri, ilkel toplum kabilelerinde dinsel törenlerde av başlangıç ve bitimlerinde, gerçek anlamda jimnastiğin bir fi ziksel egzersiz olarak uygulanması Eski Yunan uygarlığında görülür. Ancak bu tür fi ziksel eğitim yalnızca soylu sınıfın çocuklarının bedensel gelişimlerini sağlıyordu. Bu tür uygulama daha sonraları da Roma uygarlığında benimsenmiş, jimnastiğe yönetici soylu sınıfl arın çocuklarının eğitildiği okullarda büyük önem verilmiştir. Ancak jimnastik Rönesans ve Reform dönemlerinden sonra çeşitli Avrupa ülkelerinde okullarda ders olarak uygulamaya konulmuştur. Jimnastik 1450 yıllarından 1800 yıllarına kadar gerçek anlamda bir eğitim aracı olamadı ancak 1800’lerde yaygınlaşmaya başlamıştır. Eski uygarlıklardan beri fi ziksel egzersizlerin bir çeşidi olarak yapılan jimnastik modern olarak 19. yüzyılın ortasında popüler olmuştur.

Napolyon’un orduları Almanya’yı istilaya hazırlanırken, bir papazın oğlu olan Friedrich Ludwing Jahn (Frederik Ludving Can) adlı (1778-1852) genç bugünkü modern jimnastiğin temelini atmıştır.

Jimnastiğin uluslararası bir boyut kazanmasıyla 1881 yılında merkezi İsviçre’de bulunan Uluslararası Jimnastik Federasyonu FIG kurulmuştur.

I. DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE JİMNASTİK

Tarihte jimnastik

Yönerge: Bu çalışmada jimnastik sporu ile ilgili araştırma yapmanız istenmektedir. Üçer kişilik gruplar oluşturunuz. Aşağıda belirtilen araştırma konularına göre görev dağılımı yapınız. Grup üyelerinin görev dağılımı aşağıda belirtilmiştir.




• Bu çalışmadan sonra dünyada ve Türkiye’de jimnastik konusunu ele alan bir program hazırlayınız.

• Bu çalışmada uzman kişilerden, jimnastik kulüplerinden, üniversitelerden, internet sitelerinden ve kütüphanelerden yararlanabilirsiniz.

• Hazırlamış olduğunuz çalışmayı, sınıfta arkadaşlarınıza sununuz. Aynı zamanda konu ile ilgili tartışma soruları hazırlayarak sınıf ortamında tartışınız.

Araştırma konu başlıkları

1. Dünyada ve Türkiye’de jimnastik sporunun gelişimini araştırınız.

2. Türkiye’de Jimnastik Federasyonunun işlevlerini araştırınız, organizasyon şemasını oluşturunuz.

Değerlendirme

Kontrol listesi ( Ekler s. 340 )

++

Etkinlik

- 48 -

- JİMNASTİK -

İsveçli Pehi Henrik Ling (Peh Henrik Ling)’in jimnastik alanında yaptığı çalışmalar ve geliştirdiği sistemler ise çağdaş jimnastiğin oluşmasında büyük rol oynamıştır. 1896’da modern olimpiyatlar başlarken seçilen 7 spor dalından biri de jimnastikti ama yarışmalara yalnızca erkekler katılmıştır. Bayan jimnastikçiler ilk olarak 1928 Olimpiyat Oyunları’nda yarışmışlardır. Günümüz olimpiyatlarından önce ve sonra yapılan dünya şampiyonaları 1934’te başlamıştır.

1949 yılında uluslararası yarışma kuralları ilk şekliyle uygulanmıştır. FIG tarafından resmen tanınan ilk dünya jimnastik şampiyonası 1950 yılında yapılmıştır.

Her yıl düzenlenen dünya kupaları ise 1975’te başlamıştır. 1960 yılından sonra televizyon yayınları bütün dünyada jimnastiğin yaygın bir spor hâline gelmesini sağlamıştır.

B. Türkiye’de Jimnastiğin Gelişim SüreciModern anlamda jimnastiğin ülkemizdeki ilk uygulandığı yer, Galatasaray Mekteb-i Sultanisidir. Bu

uygulama okulun kuruluşu ile başlar. Ülkemizde benimsenen ilk jimnastik türü aletli jimnastiktir. 1903 yılında temelinde jimnastik hareketlerinin ağırlık kazandığı Beşiktaş Osmanlı Kulübü, bu sporun çok sayıda genç tarafından yapılmasına ve gençler arasında yayılmasına öncülük etmiştir.

Cumhuriyetin ilanından sonra okullarda, jimnastik derslerine yön verme çalışmaları için Selim Sırrı Tarcan görevlendirilmiştir. Türkiye Jimnastik Federasyonu 1957 yılında kurulmuş. 1960 yılında FİG üyeliğine kabul edilmiştir. 1957 yılından itibaren bölgeler arası yarışmalar organize edilmiş, 1960 yılından itibaren jimnastikçilerimiz uluslararası yarışmalara katılmaya başlamıştır.

1990 yılından itibaren sporcularımız Balkan Şampiyonası’nda yer, atlama beygiri, paralel ve barfi ks aletlerinde birincilikler kazanmaya başlamışlardır.

1990 ve 1992 yıllarında Suat Çelen, 1992’de Murat Canbaş, Dünya Okullar Şampiyonası’nda birincilik elde etmişlerdir. 1991 yılında yapılan Balkan Jimnastik Şampiyonası’nda ve 1993 yılında İsviçre’de düzenlenen Avrupa Gençler Şampiyonası’nda Murat Canbaş’ın atlama beygirinde, Suat Çelen’in paralelde altın madalya almaları, jimnastik sporuna verilen önemi artırmıştır. Aynı yıl Akdeniz Oyunlarında Murat Canbaş atlama beygirindeki başarısını tekrarlamış ve birinci gelmiş, Romanya’da yapılan Balkan Gençler Şampiyonası’nda Bahadır Altay paralelde bronz madalya almıştır.

1970 yılından beri dünya jimnastik şampiyonasına katılmayan Türkiye 1994 yılında Murat Canbaş, Bahadır Altay ve Hakan Ünal’dan kurulu bir ekiple yarışmalara katılmıştır. Avustralya’da düzenlenen bu şampiyonada Murat Canbaş atlama beygirinde dünya yedinciliğini elde etmiştir. Bolu’da yapılan Balkan Büyükler Artistik ve Ritmik Jimnastik Şampiyonası’nda sporcularımız bir altın, iki gümüş ve yedi bronz madalya almıştır.Ritmik jimnastikte ise Aslı Saa-det, Balkanlardaki ilk bronz madalyayı kazanmıştır. Jimnastikçilerimiz erkeklerde takım hâlinde üçüncü, bayanlarda ikinci, ritmik jimnastikte üçüncü olmuştur. Aynı yıl Murat Canbaş bir trafi k kazasında hayatını kaybetmiştir. 1995 Uluslararası Boğaziçi Jimnas-tik Turnuvası’nda bir altın (Suat Çelen-yer minderi), iki gümüş, iki bronz madalya kazanmışlardır. 1996 yılında yapılan Boğaziçi Turnuvası’nda ise Bahadır Altay bir altın madalya almıştır.

Biliyor musunuz??

• 1976 Montreal Olimpiyatları’nda 10 tam puan alan jimnastikçi Nadya Komaneçi’dir.

• Dünya jimnastik litaratürlerine geçen, çifte burgulu hareketi ile anılan jimnastikçimiz Suat ÇELEN’dir.

Murat Canbaş

- 49 -

- JİMNASTİK -

II. JİMNASTİKTE TEKNİKLER

SERBEST JİMNASTİK

Düzen Alıştırmaları

Temel Jimnastik Duruşları

Koordinatif Beceri

Sıralanma ve dizilmeler

Çarklar Yerinde dönüşler ve yürüyüşler

Geniş kolda

Derin kolda

Sağa

Sola

Geriye

Gösteri hareketleri Küçük aletlerle hareketler

Eşli hareketler

Grupla hareketler

Sağlık topu

İp çalışmaları

Jimnastik topu

A. Düzen AlıştırmalarıUygulamalı çalışmalarda ve ders dışı çalışmalarında düzeni sağlamak için düzen alıştırmalarının çok

iyi bilinmesi ve hatasız uygulanması gerekir.

Komut, herhangi bir duruşun, dönüşün, yürüyüşün, çarkın, koşunun, sıralanmanın ve hareketin öğrenciler tarafından başarı ile yapılabilmesi için bu egzersizleri öz ve net olarak ifade eden ve yüksek sesle söylenen emirdir.

Komutlar, kısa ve açık olarak verilen kalıplaşmış emirlerdir. Genel olarak, yaptırım ve bildirim olmak üzere ikiye ayrılır:

1. Bildirim komutu: Uygulanacak hareket hazırlık aşamasıdır. Komutu uygulayacak olan fert ya da gruba yapılacak hareketin ne veya nasıl olduğunu ve alınacak düzeni bildirir. “Sağa dön” komutunda ‘’sağa’’ kelimesi bildirim komutudur.

2. Yaptırım komutu: Uygulanacak harekete emir niteliğindedir. Bu komutla hareket tamamlanır.

“Sağa dön” komutunda “dön’’ kelimesi yaptırım komutudur.

1. Sıralanmalar ve Dizilmeler

Düzen alıştımalarının genel olarak yararları şunlardır:

• Isınma devresinin başında yapılan düzenli yürüyüş ve koşular yoluyla derse uyum sağlanır.

• İyi kavratılmış terimler, komutlar yoluyla tüm grup disiplinli bir şekilde yönetilir ve kontrol altına alınır.

• Çeşitli şekillerde yapılan dizilme ve sıralanmalar dersin işlenişine akıcılık, aktarılmasına rahatlık getirir.

• Uygun adım ve merasim adımı yürüyüşlerinin geliştirilmesi iştirak edilen resmî bayramlarda öğretmene büyük kolaylık sağlar.

• Yine verilen komutun herkes tarafından aynı şekilde algılanması, dizilme ve sıralanmaların hemen yerine getirilme-si zamandan tasarruf sağlar. Böylece öğretmen her defasında alınacak düzeni izah etmek durumunda kalmaz.

Geniş kolda sıralanma: Öğrencilerin yan yana bir doğru üzerinde sıralanmalarına denir. Bu sıralanma 2’li, 3’lü ... olarak çoğaltılabilir. Hiza, rahat durumdayken alınır. Geniş koldayken hiza, sağ baştan alınır.

Serbest Jimnastik alt dalları aşağıdaki şemadaki gibidir.

Geniş kolda sıralanma

- 50 -

- JİMNASTİK -

Aralıkların eşitliği için kol boyu ölçüdür. Sıralanma kaç öğrenci ile oluşturulmuş ise o sayı ile anılır. Tekrar birerli kolda sıralanma istenirse öne geçen öğrenciler, sol ayakları ile adım alarak eski yerlerine geçerler.

Dizilmeler: Dersin ısınma devresinde veya işlenen konunun özelliğine göre ana devrede sınıfın belli düzenleri almasıdır.

Yıldız şeklinde yerleşme: Öğrencilerin geometrik bir şekil olan yıldız şeklinde dizilmeleridir. Yüzleri yıldızın merkezine veya dışarıya dönük olabilir Bu diziliş öğrencilerin problem çözme, yerini bulma, dikkat gibi becerilerini geliştirmelerine yardımcı olur.

U şeklinde yerleşme: Öğretmen ve öğrencilerin birbirlerini rahatlıkla görebildiği bir diziliş şeklidir. Öğrencilerin yüzleri içeri veya dışarı dönük olabilir. Spor oyunlarında ve beden eğitimi uygulamalarında sık kullanılan bir diziliştir. Öğretmenin yönünün

grubun tamamına dönük olması kontrolü sağlaması açısından uygun olup diziliş diğer formatlara geçiş için kolaylık sağlar.

L şeklinde yerleşme: Öğrencilerin alfabedeki L harfi şeklinde dizilmeleridir. Yukarıdaki diziliş ile aynı faydaları sağlar.

Derin kolda sıralanma: Öğrencilerin bir çizgi üzerinde arka arkaya sıralanmalarına denir. Bu sıralanma 2’li, 3’lü ... olarak çoğaltılabilir.

AÇILMA VE YAYILMALAR

Belirlenmiş alan içerisinde öğrencilerin istenilen aralıklarla yerleşmeleridir. Kolaydan zora doğru başlayarak;

1. Önceden işaretlenmiş yerlere öğrencilerin dizilmeleridir.

2. Tek veya çift sıra geniş kolda sıralanmış olan gruplar tek veya çift sayanların istenilen sayıda adım ile öne-geriye açılmalardır.

3. Açılma ve yayılmalar ileri düzeydeki gruplarda tek komutla uygulanabilir. Öğrenciler yönlerini duruma göre kendileri belirler. Komut “öne-arkaya-sağa-sola açıl’’ şeklinde tek ifade ile verilir.

4. Açılma ve yayılmalar derin kol sıralanmada uygulanırken adımlar yana doğru alınır. Her adımda iki sayılır.

5. Açılma ve yayılmaların en zor şekli hareket hâlinde uygulanışıdır. Yürüyüş ve koşu hâlindeki gruplar sayı sayma işlemi ile alana yerleşmeyi birlikte yaparlar.

Kare - dikdörtgen şeklinde yerleşme: Öğrencilerin ders alanının şekline göre kare, yarım kare, dikdörtgen, yarım dikdörtgen dizilişler de yapılabilir. Bu dizilişteki avantaj ve dezavantajlar daire ve U şeklindeki dizilişlerle paralellik gösterir.

Derin kolda sıralanma

Kare - dikdörtgenşeklinde yerleşme

U şeklinde yerleşme

Yıldız şeklinde yerleşme

L şeklinde yerleşme

- 51 -

- JİMNASTİK -

2. Yerinde Dönüşler, Yürüyüşler ve Çarklar

Yerinde Dönüşler

Sola dönüş: Sola doğru 90 derecelik yön değiştirmedir. Hazır ol duruşunda yapılır. Sol ayak topuğu ve sağ ayak ucu yere basarak 90 derece sola dönülür. Sağ ayak sol ayağın yanına getirilerek esas duruşa geçilir. Dönüş sırasında baş, vücut ve kollar durumlarını muhafaza eder.

Sağa dönüş: Sağa 90 derecedir. Sağ ayak topuğu ve sol ayak ucuna basılarak dönülür. Sol ayak sağ ayağın yanına getirilerek hazır ol vaziyetine geçilir. Dönüş sırasında baş, vücut ve kollar durumlarını muhafaza eder.

Geriye dönüş: Dönüş açısı 180 derece olup sola dönüş kuralları geçerlidir. Geriye daima soldan dönülür. Dönüş egzersizlerinin şu sıralama ile yapılması eğitim açısından faydalıdır:

Hareket Hâlinde Dönüşler

Sola dönüş: Sol ayak basarken “Sola!”, tekrar sol ayak yere basarken “Dön!” komutu verilir. Daha sonra sol ayak ile sola dönüş adımı alınır. İkide sağ ayak solun yanına getirilir. İstenilen komuta göre yerinde sayma veya ileri yürüme-koşma yapılır.

Sağa dönüş: Sol ayak basarken “Sağa!”, tekrar sol ayak yere basarken “Dön!” komutu verilir. Daha sonra sol ayak ile sağa dönüş adımı alınır. İkide sağ ayak solun yanına getirilir.

Geriye dönüş: Sol ayak basarken “Geriye!”, tekrar sol ayak yere basarken “Dön!” komutu verilir. Geriye dönüşler dört sayıda soldan yapılır.

Yürüyüşler

Adi adım: Yürüyüş grubundan adım beraberliği istenmemekle birlikte, sıraların bozulmamasına dikkat edilir. Komutu, “Adi adım marş!” şeklindedir.

Uygun Adım Yürüme

Kız öğrenciler: “Uygun adım, marş!” komutu ile sol ayakla yürüyüşe başlanır. Ayak bilekleri gergin olmak üzere önce ayak ucu sonra topuk yere basar. Gövde dik, bakışlar karşıyadır. Kollar dirsekten bükülmeden avuç içleri birbirine dönük parmaklar yumuşak tutulur, öne arkaya sallanır. Sol ayak yere basarken sağ kol önde, sağ ayak yere basarken sol kol önde olacak şekilde sallanır.

Erkek öğrenciler: “Uygun adım, marş!” komutu ile sol bacağı dizden çekip sol ayak tabanı yere basarak yürüyüşe başlanır. Gövde dik, bakışlar karşıyadır. Kollar dirsekten bükülmeden, ellerin üstü karşıya dönük hafi f yumruk yapılarak omuz hizasına ve geriye doğru sallanır. Sol ayak yere basarken sağ kol önde, sağ ayak yere basarken sol kol önde olacak şekilde sallanır. Kolların bükülmemesi için avuç içlerinin hafi fçe dışarı çevrilmesi sağlanmalıdır.

Tören adımı: Adımlar kalçadan atılır. Bacaklar dizden bükülmez ve ayak tabanları karşıdan görülmez. Protokolü selamlarken, baş sağa çevrilir ve kollar sallanmaz.

Ayak değiştirme: Uygun adım, yürüyüş sırasında hatalı ayakla yürüyen öğrenciler, sol ayakla bir adım atar, sonra sağ ayak ucu, sol ayak topuğunun arkasında yere basar (bir sekme); tekrar sol ayak ileri atılarak yürüyüşe geçilir.

Çarklar

Çark dönüşü sağa, sola veya geriye yapılır. Birey olarak değil sıra hâlindeki bir grubun bütün olarak yön değiştirmesidir. Komutu öncelikle birinci sıra uygular, diğer sıralar birinci sıranın çark dönüşünü yaptığı yere gelince komutu uygularlar.

Hiza: Çark yapan dış kanattan, aralıklar ise çark noktası olan iç kanattan alınır. Dış kanattakiler tam, iç kanattakiler yakınlık durumuna göre kısa adım atar. Dış kanattakiler başlarını içe, çark noktasındakiler başlarını dışa çevirerek bakarlar. Çark sırasında kollar sallanmaz.

Sola çark: “Sola Çark!” komutu ile sol baştaki yerinde sayarak sola dönmeye, yanındakiler kademeli olarak hizayı bozmadan dönüşü tamamlar. “İleri marş!” komutu ile yürümeye devam edilir.

Sağa çark: Sağa doğru olmak üzere, sola çark gibidir.

Geriye çark: Komut verildiğinde ilk sıradakiler kendi solundan geriye dönerek yürüyüşe devam eder, diğer sıralar ilk dönülen yerden dönüşü yapar.

- 52 -

- JİMNASTİK -

Düzenli Ol, Tempolu Yürü

Hazırlık: Yarım daire lider formatında yaklaşık 10 dk. genel ve özel ısınma hareketleri yapınız. Üçer kişilk gruplara ayrılınız. Grup içinde ikiniz uygulayıcı diğeriniz gözlemci - kayıt edici rolü üstleniniz. Uygulama işlemi bittiğinde rolleri değişiniz.

Öğretim materyalleri: Düdük, huni

Yönerge: Düzen alıştırmalarında, sıralanma, dizilme ve yürüyüşlere ilişkin alıştırmalar aşağıda verilmiştir. Her çalışmayı açıklamalara uygun olarak belirtilen tekrarda yapınız. Çalışmalar sırasında birbirinize mutlaka dönütler sununuz.

Uygulayıcı: Düzen alıştırmalarında sıralanma, dönüşler ve yürüyüşlere yönelik düzenlenmiş alıştırmalar aşağıda verilmiştir. Her çalışmayı açıklamalara uygun olarak belirtilen 5 tekrarda yapınız.

Gözlem ve kayıt edici: Hareketin nasıl yapıldığını gözlemleyiniz ve dönüt sununuz. 5 kez tekrar sonunda sonuçları kayıt ediniz. Alıştırma tamamlandığında görevleri değişiniz. Önce doğru yapılan hareketleri söyleyiniz. Daha sonra hatalar hakkında düzeltici dönüt sununuz. Bütün grup üyeleri alıştırmayı bitirdiğinde diğerine geçiniz.

1. Alıştırma: Derin kolda sıralanma

2. Alıştırma: Geniş kolda sıralanma

3. Alıştırma: Yerinde dönüşler ( sola, sağa, geriye dönüşler)

4. Alıştırma: Hareket hâlinde dönüşler ( sola, sağa, geriye dönüşler)

5. Alıştırma: Yürüyüşler ( serbest yürüme ve uygun adım yürüme )

6. Alıştırma: Çarklar

+



Yapıyor.

1. Derin kolda sıralanmayı yapabiliyor mu?

2. Geniş kolda sıralanmayı yapabiliyor mu?

3. Yerinde dönüşleri yapabiliyor mu?

4. Hareket hâlinde dönüşleri yapabiliyor mu?

5. Yürüyüşleri yapabiliyor mu?

6. Çarkları yapabiliyor mu?

Etkinlik

Değerlendirme

- 53 -

- JİMNASTİK -

B. Fiziksel Hazırlık EgzersizleriStretching (Esnetme)

Kasların gevşemesine, hareketliliğin daha verimli hâle gelmesine ve kas gruplarının güçlenmesine yardımcı olan çalışmalardır. Bu çalışma ısınma amacı ile yapıldığında, dolaşımı düzenler ve kasların daha iyi beslenmesine yardımcı olur. Hareketliliği artırır. Stretching büyük kas gruplarını ve eklemleri kapsayan çalışmalar şeklinde olmalıdır. Çalışmaya yumuşak bir biçimde başlanmalı ve her esnetme 20–30 sn. gerilmiş pozisyonda yapılmalıdır.

C. Koordinatif Beceri Gelişimiİstemli ve istemsiz hareketlerin düzenli, uyumlu, amaca yönelik bir hareket dizisi içerisinde

uygulanması olup organizmanın sinirsel bir gücüdür. Hareketin uygulanması kasların, eklemlerin ve eklem bağları ile merkezi sinir sisteminin iş birliğine bağlıdır.

1. Gösteri Hareketleri

Jimnastikte kullanılan gösteri hareketleri alet kullanılmadan eşli ve eşsiz yapılan yüksek piramitler, öne - arkaya salto, yunus takla vb. gibi hareketleri kapsamaktadır.

Alıştırma ŞekilI.UYG. II.UYG.

DönütBaş. TİV Baş. TİV

1. İki gruba ayrılın. Eşlerden biri sırtüstü yatar pozisyonda diğeri ise dizleri bükülü ve hafi fçe karnına doğru çekili olsun. Eşiniz tabanlarınıza doğru yaslansın. Eşinizi yukarı doğru kaldırın. Eşinizin elini avuç içi tam temas edilecek şekilde tutunuz.

Kaldırmada ve yukarıdaki duruşlarda vücudu gergin tutunuz.

Ritmik + Estetik Hareketler = Jimnastik++ +

Hazırlık: Yarım daire lider formatında yaklaşık 10 dk. genel ve özel ısınma hareketleri yapınız. İkişerli gruplara ayrılınız. Grup içinde biriniz uygulayıcı diğeriniz gözlemci - kayıt edici rolü üstleniniz.Uygulama işlemi bittiğinde rolleri değişiniz.

Öğretim materyalleri: Düdük, minder, kasa

Yönerge: Jimnastikte yer alan eşli çalışmalar ile ilgili hareketlere yönelik düzenlenmiş alıştırmalar aşağıda verilmiştir. Her çalışmayı açıklamalara uygun olarak belirtilen tekrarda yapınız. Çalışmalar sırasında birbirinize mutlaka dönütler sununuz.

Uygulayıcı: Jimnastikte eşli çalışmalar ile ilgili temel becerilerin her birini 5 kez tekrar ediniz.

Gözlem ve kayıt edici: Hareketin nasıl yapıldığını gözlemleyiniz ve dönüt sununuz. 5 tekrar sonunda sonuçları kayıt ediniz. Alıştırma tamamlandığında görevleri değişiniz. Önce doğru yapılan hareketleri söyleyiniz. Daha sonra hatalar hakkında düzeltici dönüt sununuz. Bütün grup üyeleri alıştırmayı bitirdiğinde diğerine geçiniz.


Etkinlik

- 54 -

- JİMNASTİK -

2. Sağlık Topu Egzersizleri

Sağlık topu ile yapılan çalışmalar vücuda hareketlilik ve atiklik kazandırır. Kuvvetin ve çabukluğun gelişimi için sporcuların programlarında yer verilir.

3. İp Çalışmaları

İp atlamaları, yalnız sıçramayı geliştirmez. Tüm vücut kaslarının çalışmasına yardımcı olur. İp atlama; duruş bozukluklarını, çabukluğu, sıçrama kuvvetini ve dayanıklılığı geliştirir. Aynı zamanda iç organların gelişmesini sağlar, koordinasyonu geliştirir, kol ve bacakların birbirine uyumunu sağlar.

Baş.: Başarılı TİV : Tekrara ihtiyacı var UYG.: Uygulama

Alıştırmalar ŞekilI.UYG. II.UYG.


2.Eşinizin kaldırma hareketinde ayak uçları gergin olarak kasaya dokunur. Aynı hareketi indirme ve kaldırma şeklinde tekrar et.

Ayak uçla-rını gergin tut.

3. Eşiniz mum duruşunda iken diğer eş ayak bileklerini kasanın üzerine yerleştirir. Vücudunu gergin tutar.

Vücudunu gergin tut.

4. Eşlerden biri, kasaya dayanmış şekilde durur. Diğer eş, bir bacak sabit, diğer bacak dizden bükülerek eşinin üst bacağına yerleştirilir. Diğer bacağınızı yanına alarak, kollarınızı öne uzatarak, eşinizin bileklerinden tutun. Gövdenizi gergin tutun.

Bacağını dizden bük.

Gövdeni gergin tut.

- 55 -

- JİMNASTİK -

Kuvvet, Yaşam İçin Ön Koşuldur.

Hazırlık: Yarım daire lider formatında 10 dk. genel ve özel ısınma hareketleri yapınız. İkişerli gruplara ayrılınız.

Öğretim materyalleri: Sağlık topu, ip

Güvenlik: Uygulama alanında sadece uygulayıcı, gözlemci - kayıt ediciler bulunsun.

Yönerge: Grup içinde biriniz uygulayıcı diğeriniz gözlemci - kayıt edici rolü üstleniniz. Uygulama işlemi bittiğinde rolleri değişiniz. Uygulayıcıya komut sinyallerini zamanında veriniz. Uygulanacak teknikler başarılı bir model tarafından gösterilir.

Uygulayıcı: Jimnastikte sağlık topu ve iple ile ilgili alıştırmaların her birini 10 sn. yapınız.

Gözlemci ve kayıt edici: Hareketin nasıl yapıldığını gözlemleyiniz ve dönüt sununuz. 10 sn. tekrar sonunda sonuçları kaydediniz. Alıştırma tamamlandığında görevleri değişiniz. Önce doğru yapılan hareketleri söyleyiniz. Daha sonra hatalar hakkında düzeltici dönüt sununuz.

Jimnastikte sağlık topu ve iple ile ilgili alıştırmaları yapalım.

1. Alıştırma: Sağlık topunu duvara atma - tutma hareketini yapınız.

2. Alıştırma: Sağlık topu elinde, jimnastik sırasında sağa sola sıçrama hareketini yapınız.

3. Alıştırma: Sağlık topu ile ters mekik hareketini yapınız.

4. Alıştırma: Düz atlama; ip önden arkaya veya arkadan öne çevrilirken düz atlanır. Zaman zaman ipin hızında değişiklik yapınız.

5. Alıştırma: Çapraz atlama; düz atlama yapılırken eller önde çaprazlanır, ip önden arkaya, arkadan öne çevrilirken çapraz atlanır. Bir düz, bir çapraz atlama yapılabilir. Belirlenen mesafede çapraz atlama yapınız.

6. Alıştırma: Bacakları karına doğru çekerek atlama; gövde dik ve bacaklar karına doğru çekilerek atlanır. İpin hızında değişiklik yapınız.

Değerlendirme Alıştırmalarda karşılaştığınız zorlukları belirtiniz.


Gözlenecek kazanım Yapamıyor. Kısmen yapabiliyor.

Yapıyor.

1.Sağlık topuyla duvara atma-tutma yapabiliyor mu?2. Sağlık topu ile jimnastik sırasında sıçrama yapabiliyor mu?

3. Sağlık topu ile mekik yapabiliyor mu?

4. İple düz atlama yapabiliyor mu?

5. İple çapraz atlama yapabiliyor mu?

6. Bacaklarını karnına doğru çekerek atlama yapabiliyor mu?

++

Etkinlik

- 56 -

- JİMNASTİK -

Ç. Jimnastik Yer Hareketleri

1. Jimnastikte Temel Duruşlar

Bacaklar kapalı, ayakta duruş: Bacaklar bitişik, kollar yanlarda gövdeye paralel, baş ve gövde dik olarak yapılan duruştur.

Bacaklar açık, ayakta duruş: Ayaklar omuz genişliğinde açık, kollar gövdeye paralel, baş ve gövde diktir.

Çömelik duruş: Baş ve gövde dik, vücut ağırlığı ayak uçlarında çömelme hareketi-dir. Kalça ve topuklar bitişik, kollar gövdeye paraleldir.

Diz üstü duruş: Bacak-lar dizlerden bükülü, ayak bilekleri gergin olarak yere dayalıdır. Üst bacak ve gövde dik, kollar yanlarda vücuda paraleldir.

Bank duruşu: Diz üs-tü duruştan kollar önde yere dayanır. Üst bacak ve kollar yere dik, birbirine paraleldir.

Düz cephe: Cephe duruşu bank duruşunda bacaklar arkaya gergin uzatılarak ayak uçları yere dayanır. Kollar yere dik, vücut gergindir.

Yan cephe duruşu: Cephe durumunun yan olarak, tek kol ve tek ayağın dış yüzüne dayanılarak yapılmasıdır.

Dört ayak duruşu: Çömelik duruşta, eller omuz hizasında yere dayalıdır. Dizler, kolların arasında yer alır.

Diz üstü oturuş: Diz üstü duruştayken topuklar üzerine oturuştur.

Ters bank duruşu: Sırt yere, göğüs yukarı dönüktür.

Ters cephe duruşu: Vücudun ön kısmının yukarıya, arka kısmının yere dönük olma duru-mudur.

Uzun oturuş: Gövde dik, kalça yerde, bacak-lar ise öne gergin olarak uzatılır. Kollar yanlarda gövdeye paraleldir.

- 57 -

- JİMNASTİK -

Açık bacak, uzun oturuş: Bacaklar yanlara “V” şeklinde açılır.

Engel oturuş: Uzun otu-ruşta, bir bacağın bükülüp arkaya alınmasıdır. (Bükülü bacak ile diğer bacak arasında 90° olmalıdır.)

Bacaklar bükülü oturuş: Uzun oturuşta, her iki bacağın dizlerden bükülerek tabanların yere dayanmasıdır.

Sırtüstü yatış: Bacak-lar bitişik ve gergin, gövde sırtüstü yatar durumdadır. Avuçlar yerde, kollar vücu-dun iki yanında gergindir.

Mum duruşu: Sırtüstü yatışta, ellerle vücut yanlardan kavranır, bacaklar gergin olarak yukarı kaldırılırken dirseklere dayanarak ağırlık omuzlara aktarılır. Day-anak yüzeyi omuzlar ve üst kol olup, vücut ayakuçlarına kadar gergin ve yere diktir.

Öne hamle duruşu: Öne bir adım alınırken bacak diz-den bükülür. Gövde arkadaki gergin bacağın doğrultusunda olup ağırlık öndeki bükülü ba-cak üzerindedir. Kollar yanlar-da serbesttir.

Bağdaş oturuş: Açık ba-cak uzun oturuşta, bacakların dizlerden bükülerek önde çaprazlanmasıdır. Gövde dik, kollar yanlarda serbesttir.

Yan yatış: Sağ ve sola olmak üzere dayanak yüzeyi vücudun yanı ve gergin bu-lunan bacaklardır.

Çakı duruşu: Uzun veya bacaklar bükülü oturuşta, bacakların ve gövdenin gergin olarak 45 derece yukarıya kal-dırılmasıdır.

Yana hamle duruşu: Öne hamlenin sağa veya sola uygulanışıdır. Ayak uçları ve diz adım alınan yönü gösterir, gövde karşıya dönüktür.

- 58 -

- JİMNASTİK -

Geriye hamle duruşu: Geri-ye adım alınır, vücut ağırlığı arka bacak üzerinde olup öne uzatılan bacak gergindir.

Kartal duruşu: Ba-caklar açık ayakta duruşta gövdenin öne bükülerek yere paralel durumuna getirilmesidir. Kollar omuz hizasında açık ve gergin, yere paraleldir.

Planör duruşu: Ağırlık tek bacak üzerinde diğer ba-cak gergin olup yukarıya kaldırılır, kollar yanlarda açık ve gövde ile yere paraleldir.

Hazırlık: Yarım daire lider formatında 10 dk. genel ve özel ısınma hareketleri yapınız. İkişerli gruplara ayrılınız..

Öğretim materyalleri: Minder, salon

Güvenlik: Verilen sürelere ve tekrarlara uyunuz.


Uygulayıcı: Jimnastikte temel duruşlar ile ilgili temel becerilerin her birini 5 kez tekrar ediniz.


Jimnastikte temel duruşlarından denge hareketleri ile ilgili alıştırmaları yapalım.

1. Alıştırma: Mum duruşu hareketini yapınız.

2. Alıştırma: Planör duruşu hareketini yapınız.

3. Alıştırma: Kartal duruşu hareketini yapınız.



Yapıyor.

1. Mum duruşu hareketini doğru yapabiliyor mu?2. Planör duruşu hareketini doğru yapabiliyor mu? 3. Kartal duruşu hareketini yapabiliyor mu?

Vücut Şekli Önemli Değil, Dengede Kal!++

Köprü duruşu: Dayanak noktaları ayaklar ve arkaya uzanan ellerdir.

Etkinlik

Değerlendirme

- 59 -

- JİMNASTİK -

2. Öne Takla, Geriye Takla ve Yunus Takla

Öne Takla

Harekete ayakta, temel duruş pozisyonundan başlanır. Çömelik oturuşa gelirken kollar birbirine paralel ve gergin şekilde ileriye uzatılarak eller bir adım ileride yere konulur. Ayak uçlarıyla ittirilir. Kollar gergin olarak omuzlar ileriye yatırılır. Çene göğse yaklaştırılır ve ense ellerden ileriye konur. Yuvarlanma başladıktan sonra eller diz altından bacakları kavrar. Topuklar kalçaya doğru çekilir. Göğüs süratle dizlere yaklaştırılır, ayağa kalkılır ve hareket tamamlanır.

Basamaklamalar

Çömelerek Dayanmaya Geliş: Çömelik pozisyonda, eller ayaklardan bir adım ileriye konur. Ayak uçlarında yükselirken dizler gerilerek omuzlar ileriye yatırılır. Çene göğse yaklaştırılır. Tekrar çömelik pozisyona geri dönülür.

Beşik Sallantısı: Yere sırtüstü yatılır. İki bacak diz altından ellerle kavranır. Çene göğse yaklaştırılır. Sırt kavisli durumda önde, ayaklar geride, ense yere değecek şekilde salınım yapılır.

Meyilli Düzlemde Öne Takla: Sıçrama tahtası üzerine konulmuş minder sisteminde, eller mindere yerleştirilir. Bacaklar ileriye doğru ittirilirken ense eller arasına getirilir. Yumuşak bir yuvarlanma ile ayağa kalkılır.

Yardım Şekli

Harekete, üst bacaktan itme ve enseden başı yönetme yolu ile yardım edilir.

Geriye Takla

Harekete ayakta temel duruş pozisyonundan başlanır. Çömelik vaziyette, kalça üzerine oturularak vücut ağırlığı ve kollar ilerde, geriye doğru sırt üzerine yuvarlanır. Geriye yuvarlanma sırasında dizler süratle göğse çekilir. Kolların gergin duruma gelmesiyle birlikte ayaklar yere basar ve hareket tamamlanır.

Basamaklamalar

Beşik Sallantısı: Öne takla çalışmasında uygulanan beşik sallantısıdır.

Sırtüstü Yatıştan Dayanmaya Geliş: Sırtüstü yatışta eller başın iki yanında, dirsekler birbirine paralel ve el ayası yere tam temas edecek şekilde dayanır. Kapalı ve gergin olarak yukarıya kaldırılan bacakların ayak burunları başın gerisinde yere basar. Bu sırada uzanım tam olmalıdır.

Meyilli Düzlemde Geriye Takla: Eğimli bir yerde geriye takla yapılır. Önce dizleri, sonra tabanları düşer.

Yardım Şekli

Yardımcı, hareketin uygulanışını dikkatle izler. Ayaklar baş hizasına geldiği zaman üst bacaktan kavrar ve yukarı doğru çekerek alıştırmacının amuda kalkmasına yardım eder.

Beşik sallantısı

Çömelerek dayanmaya geliş

- 60 -

- JİMNASTİK -

Öne - Geriye Yuvarlan++

Alıştırmalar I. UYG. II. UYG. Dönüt

Baş. TİV Baş. TİV1. Çömelik oturuşa gelerek kol-lar birbirine paralel ve gergin şekilde, ileriye uzatılarak eller bir adım ileride yere konur.

Kollarını gergin bir şekilde uzat. Ellerini bir adım ileriye koy.

2. Eller mindere yerleştirilir. Çene göğüse yaklaştırılır ve ense ellerden ileriye konur. Ayak uçlarıyla vücut ileriye doğru yuvarlanır.

Yeri kuvvetle it. Enseni ellerden ileriye koy.

3. Yuvarlanma sırasında dizler süratle göğse doğru çekilir.

Dizlerini süratle göğüse doğru çek.

4. Kolların gergin duruma gelmesiyle birlikte, ayaklar yere basar ve hareket tamamlanır.

Kollarını gergin tut.

5. Geriye doğru çömelik oturuş yapılırken dizler düşey doğrultunun önüne geçmemelidir.

Çömelik oturuşu tam olarak göster.

6. Geriye doğru yuvarlanırken eller süratle başın iki yanına getirilerek yere dayanma hareketi yapılır. Yer güçlü bir şekilde itilir.

Ellerin arası omuz genişliğinde olmalı.

7. Geriye yuvarlanma sırasında dizler süratle göğse doğru çekilir.

Dizlerini süratle göğse doğru çek.

8. Kolların gergin duruma gelmesiyle birlikte, ayaklar yere basar ve hareket tamamlanır.

Kolların gerginleşmesiyle bitlikte ayaklarını yere basmaya dikkat et.

Hazırlık: Yarım daire lider formatında yaklaşık olarak 10 dk. genel ve özel ısınma hareketleri yapınız. İkişerli gruplara ayrılınız. Grup içinde biriniz uygulayıcı diğeriniz gözlemci - kayıt edici rolü üstleniniz. Uygulama işlemi bittiğinde rolleri değişiniz.

Öğretim materyalleri: Düdük, minder

Yönerge: Jimnastikte yer alan öne, geriye takla çalışmaları ile ilgili hareketlere yönelik düzenlenmiş alıştırmalar aşağıda verilmiştir. Her çalışmayı açıklamalara uygun olarak belirtilen tekrarda yapınız. Çalışmalar sırasında birbirinize mutlaka dönütler sununuz.

Uygulayıcı: Jimnastikte öne geriye takla çalışmalar ile ilgili temel becerilerin her birini 5 kez tekrar ediniz.




Etkinlik

- 61 -

- JİMNASTİK -

Yunus Takla

Çok kısa bir koşu veya duruştan sonra iki bacakla kuv-vetli bir sıçrama yapılır. Kısa süreli olan uçma devresinde kol ve bacaklar gergin, vücut kalçadan bükülüdür. İniş anında vücut ağırlığı kolların yere dayanması ve bükül-memesi ile frenlenir. Baş göğse doğru çekilir. Ense yere konur ve bacaklar gergin, kalçadaki açı korunur. Son yu-varlanma devresinde dizler hızla karna çekilir ve kolların yardımı olmadan ayağa kalkılır.

Basamaklamalar

Bacakları yükselterek öne taklaya giriş: Bir duvara veya duvar parmaklıklarına sırt dönülerek yerde düz cephe pozisyonuna gelinir. Ayaklar parmaklığın birinci basamağına basar. Eller üzerinde geriye doğru yürüyerek bacaklar parmaklıkla gittikçe amuda doğru yükselir ve öne taklaya girilir.

Tramplenden sıçrayarak taklaya giriş: Diz yüksek-liğinde emniyetli ve kolayca yuvarlanmayı sağlayacak bir yumuşak minder düzeneği hazırlanarak ön tarafına bir sıçrama tahtası koyulur. Kısa bir koşudan sonra tramp-lenden yapılan sıçrama ile hazırlanmış olan düzeneğe uçuşlu öne takla yapılır.


Öğretim materyalleri: Salon, minder

Güvenlik: Can güvenliğini tehlikeye atacak hareketlerden kaçının.


Uygulayıcı: Jimnastikte yunus takla ile ilgili temel becerilerin her birini 5 kez tekrar ediniz.


Jimnastikte yunus takla ile ilgili alıştırmaları yapalım.

1. Alıştırma: Duvarda düz cephe pozisyonunda yunus takla çalışmasını yapınız.

2. Alıştırma: Duvar parmaklıklarında taklaya giriş çalışması yapınız.

3. Alıştırma: Tramplenden sıçrayarak taklaya giriş çalışması yapınız.

4. Alıştırma: Tramplenden sıçrayarak mindere uçuşlu öne takla çalışmasını yapınız.

Önce Sıçra, Sonra Öne Yuvarlan!++

Etkinlik

Yunus takla

Tramplenden sıçrayarak taklaya giriş

- 62 -

- JİMNASTİK -

Açık Bacak Öne Takla

Hareketin başlangıcı ve öne yuvarlanış öne taklada olduğu gibidir. Yuvarlanış tamamlanırken bacaklar gergin olarak süratle yanlara açılır ve eller bacakların arasında yere kuvvetle dayanır. Omuzlar ileriye yatırılırken kalça süratle yukarıya kaldırılarak açık bacak duruşuna gelinir.

Basamaklamalar

Beşik sallantısı çalışmasında, yuvarlanıştan ayaklara gelinirken bacaklar süratle yanlara açılır ve ellerle yere dayanılarak açık bacak duruşuna gelinir.

Açık Bacak Geriye Takla

Hareketin başlangıcı ve geriye yuvarlanış geriye taklada olduğu gibidir. Yuvarlanış tamamlanırken ellerle yere ittiriş sırasında bacaklar gergin olarak yanlara açılır. Kolların gergin duruma getirilmesiyle birlikte açık bacaklarla yere basılır.

Basamaklamalar

Beşik sallantısı çalışmasında geriye yuvarlanıştan enseye gelişte ellerle başın iki yanından dayanma yapılır. Bacaklar gergin bir şekilde açılarak başın gerisinde yere basar. Tekrar başlangıç pozisyonuna gelinir.



Yapıyor.

1. Duvarda düz cephe pozisyonunda yunus takla uygulayabiliyor mu? 2. Duvar parmaklıklarında taklaya giriş çalışmasını uygulayabiliyor mu?3. Tramplenden sıçrayarak taklaya giriş yapabiliyor mu?4. Tramplenden sıçrayarak mindere uçuşlu öne takla çalışmasını uygulayabiliyor mu?



Güvenlik: Can güvenliğini tehlikeye atacak hareketlerden kaçının.


Öne Açık Bacak ve Geriye Açık Bacakla Takla Atalım!++

Değerlendirme

Etkinlik

3. Öne ve Geriye Açık Bacak Takla

- 63 -

- JİMNASTİK -

4. Amut

Ayakta temel duruşta eller omuz genişliğinde açık, kollar gergin ve birbirine paraleldir. Kollar başın iki yanındayken omuzlar kulak memelerine değecek şekilde yukarı uzatılır. Dayanma bacağıyla ileriye doğru büyükçe bir adım alınır ve diz bükülür. Gövde öne katlanırken gerideki bacak yukarıya kaldırılır. Dayanma bacağındaki bükülme eller yere değene kadar devam eder. Eller yere değdiği an savurma bacağı hızla savrulur. Dayanma bacağı yeri kuvvetle iterek gergin bir şekilde savurma bacağı ile birleşir. Böylece amut pozisyonuna gelinir. Yere doğru eğilişte kolların gövde ile birlikte hareket etmesi ve uzantısının bozulmaması için başın kollar arasında, sırtın ise düz olması gerekir.

Basamaklamalar

Robot çalışması: Yere sırtüstü yatılır. Yandaki şekildeki gibi kollar başın iki yanında birbirine paralel ve gergin, bacaklar ve vücut sıkı olmalıdır. Bu pozisyon bozulmadan yüz üstü yatışa geçilerek hareket tekrarlanır.

Hamle çalışması: Tek bacak gerideyken öndeki bacak bükük, kollar başın iki yanında gergin ve yukarıya uzanmış durumda gövde öne eğilirken arkadaki bacak yukarıya savrulur. Eller yere değince hemen ittirilir ve gövde yukarıya kaldırılarak tekrar hamle pozisyonuna gelinir.

Gözlem KartıÖğrencinin Adı Soyadı


Yapıyor.

1. Beşik sallantısı hareketini doğru uygulayabiliyor mu? 2. Bacaklarından tutarak taklaya girişi uygulayabiliyor mu?3. Tramplenden sıçrayarak taklaya giriş yapabiliyor mu?4. Sıçrama sırasında bacaklardan göğüsten destek alarak hareketi uygulayabiliyor mu?

Uygulayıcı: Jimnastikte öne geriye açık bacak takla ile ilgili temel becerilerin her birini 5 kez tekrar ediniz.


Jimnastikte öne ve geriye açık bacak takla ile ilgili alıştırmaları yapalım.

1. Alıştırma: Beşik sallantısı hareketini yapınız.

2. Alıştırma: Tramplenin üst noktasından bacaklar açık yuvarlanma yapınız.

3. Alıştırma: Tramplenin üzerinde geriye yuvarlanma yapınız.

4. Alıştırma: Gruplara ayrılarak alıştırmaları tekrarlayınız.

Değerlendirme

- 64 -

- JİMNASTİK -

Basamaklamalar

Geriye takladan cephe pozisyonuna gelme: Geri takla yapılırken sporcu bacaklarını arkaya yukarı savurarak ön cephe pozisyonuna gelmeye çalışır.

Yardımlı yukarıya uzanma çalışması: Yere sırtüstü yatan sporcu geriye taklada olduğu gibi ellerini başının iki yanında yere dayar. Bacaklarını kapalı ve gergin olarak baş hizasına kadar kal-dırır. Yardımcı, sporcunun ayak bileklerinden kavrar, ‘‘hop’’ komu-tuyla yerde yatan sporcu elleri ile yeri iterek dirseklerini düzeltir. Ba-caklarını yukarıya uzatırken yardımcılar ayak bileklerinden yukarı-ya kaldırır ve amuda gelişe yardımcı olurlar.

5. Erişme

Harekete ayakta temel duruştan başlanır. Gövdenin öne eğilmesini vücudun arkaya düşüşü izler. Geriye sert oturuşu yumuşatmak için ellerle dizlerin yanından en kısa zamanda yere anlık bir destek sağlamak gerekir. Gövde dizlere iyice yaklaşmış ve bacaklar gergin olmalıdır. Kalça yere temas eder etmez eller süratle omuzların arkasına alınarak, başın iki yanından yere dayanma yapar. Bacakların geriye doğru hareketi devam etmektedir. Dizlerin izdüşümü gözler hizasına geldiğinde yer güçlü bir şekilde ittirilerek dirsekler düzeltilir. Kalça ve bacaklar yukarıya doğru uzanma yapar. Kolların tam olarak gerdirilmesiyle vücut gergin olarak amuda gelir, baş kolların arasındadır.

Duvarda amut çalışması: Hareket duvarda veya duvar parmaklığında çalışılabilir. Harekete hamle duruşunda eller duvara yakın koyularak başlanır. Bacak savruluşu ile tüm vücut duvara temas edecek şekilde amuda kalkılır. Özellikle ayak parmak uçları duvara değmelidir.

Yardımlı erişmek çalışması: Sporcu, harekete ayaktan başlar. Oturuş yaparak geriye yuvarlanışa geçer. Bacakları yukarıya yükselmeye başladığı anda yardımcılar bacaklardan kavrayarak yukarıya çekerler ve hareket amutta tamamlanır.

Meyilli düzlemde erişme çalışması: Sporcu, meyilli olarak hazırlanan düzenekte hareketi yardımsız olarak yapar. Meyilli düzlem geriye yuvarlanışı kolaylaştırır, geriye hız kazanılmasını sağlar. Bu durumda kalçanın ve bacakların yukarı ya doğru uzatılması daha rahat yapılabilir.

Duvarda amut çalışması

Erişme

Yardımlı yukarıya uzanma çalışması

Meyilli düzlemde erişme çalışması

- 65 -

- JİMNASTİK -

Dünyaya Tersten Bak++



Yönerge: Salonda amut ve erişme alıştırmaları ile ilgili hareketlere yönelik çalışmalar aşağıda verilmiştir. Her çalışmayı açıklamalara uygun olarak belirtilen tekrarda yapınız. Çalışmalar sırasında birbirinize mutlaka dönütler sununuz.

Uygulayıcı: Duvarda amut çalışmasını ve yukarıya uzanma hareketini 10 kez tekrar ediniz.



Alıştırmalar I. UYG. II. UYG. DönütBaş. TİV Baş. TİV

1. Amut taklaya, ayakta temel duruşta kollar gergin ve birbirine paralel olacak şekilde başlanır.

Kollar gergin olmalı.Dayanma bacağı önde olmalı.

2. Dayanma bacağı ile büyük adım alınarak diz bükülür.

Dayanma bacağının dizini bük ve yeri kuvvetle it.

3. Eller yere değdiği anda savurma bacağı süratle yukarıya savrularak dayanma bacağı ile birleştirilir.

Amut pozisyonunda kalça ve sırt aynı doğrultuda olsun.

4. Amut pozisyonunda takla bağlantısı yapılırken omuzlar ileri yatırılarak ense, ellerin ilerisinde yere konur.

Amuttan taklaya geçişte omuzlarını ileri yatır. Enseni, ellerin ilerisine koy.

5. Hareket, başlama pozisyonuna gelinerek bitirilir.

İleriye doğru uzan ve temel duruş pozisyonuna gel.

6. Erişme ayakta temel duruştan başlanarak gövde öne eğilirken vücudun arkaya düşüşü izler.

Vücut gergin olmalıdır.

7. Geriye sert oturuşu yumuşatmak için ellerle dizlerin yanından en kısa zamanda yere anlık bir destek sağlanmalıdır.

Eller dizlerin yanında olmalıdır.

8. Gövde dizlere yaklaşmış ve bacaklar gergin kalça yere temas ederken eller süratle omuzların arkasına alınır.

Bacaklar gergin olmalı ve süratle omuzların arkasına alınmalıdır.

9. Bacaklar geriye doğru harekete devam ederken kalça ve bacaklar yukarıya doğru uzanır. Kolların gerilmesiyle vücut gergin olarak amuda gelir ve baş, kolların arasındadır.

Baş kolların arasında olmalıdır.


Etkinlik

- 66 -

- JİMNASTİK -

Basamaklamalar

Jimnastik Sırasında Kollara Dayanma Ça-lışması: Yandaki şekildeki gibi jimnastik sıra-sına ellerle dayanıp, dizleri karna çekerek sı-ranın üzerinden sağa-sola atlama çalışması-dır.

Yardım Şekli

Yandaki şekildeki gibi yardımcı, alıştırmacının arkasında durur. Kal-çadan iki elle çevirip alıştırmacının ayağa kalkışını kolaylaştırmak için, üst bacaktan itme yoluyla yardım edilir.

7. Kartvil

Harekete giriş, çember girişiyle aynıdır. Bacak savuruşu ile amuda gelirken bacaklar süratle birleştirilmelidir. Ellerin arası çembere göre biraz daha açıktır. Eller yere, çemberde olduğu gibi yerleştirilir. Birinci el çemberde olduğu gibi yere konurken ikinci el bilekten içeriye doğru çevrilerek (90 derece) hareketin giriş yönünün tersine bakacak şekilde yerleştirilir. Kartvil hareketindeki çeyrek dönüşün daha kolay yapılmasında etkili olur. Gövdenin yerden süratle yükseltilebilmesi için kollarla yeri güçlü bir şekilde ittirmek gerekir. Bacak savuruşu çok süratli olmalıdır. Yerin ittirilmesi ve gövdenin yükselmeye başlamasıyla birlikte vücut 1/4 dönüş yaparak ayağa kalkılır.

Basamaklamalar

Çember ön çalışması: Çember hareketindeki ön çalışmalar kartvil hareketi için de uygulanır. İleri uzanma ile eller yere koyulduğunda eller arasındaki açıklığın çembere göre biraz daha fazla olmasıdır.

Tek parça kasadan kartvil çalışması: Yan koyulmuş kasa üst parçası üzerinden kartvil yapılır. Bacakların içeriye daha kolay çekilebilmesini ve göğsü yukarıya daha kolay kaldırabilmeyi amaçlar.

Jimnastik sırasında kartvil: Jimnastik sırasının bitimine yumuşak minder konularak hazırlanan düzenekte, jimnastik sırasından mindere kartvil yapılır.

6. Çember

Hareket için hız almanın son şekli, tek bacak üzerinde sıçrama ile olur. Kollar, elleri yere koymak üzere önde ve gergin tutulur. Sıçramadan öndeki bacağın ayağı yere basarken, gövde kalçadan öne bükülür. Arkadaki bacak gergindir. Eller yere yaklaşırken savurma bacağının yönündeki el, ileri alınır ve iki el, hareketin yönü doğrultusunda aynı hizaya gelir. Bu sırada gövde doğal olarak döner. İlerideki el yere konurken, arkadaki bacak gergin olarak yukarıya savrulur. Savurma eğrisinin baş üzerinden geçmesi teknik bir zorunluluktur. Gergin bacağın savurması ile aynı anda yerdeki bacak yeri iter ve gerili duruma geçer. Harekete yandan bakıldığında tam bir yan amut şekli görülür. Bacaklar bükülmeden hareket bitirilir.

Meyilli düzenekte çember çalışması: Yandaki şekilde tramplen ve minderler yardımıyla oluşturulan meyilli düzlemin yüksek ucuna çıkan sporcu, teknikte anlatıldığı şekilde hareketi yapar.

Çember

- 67 -

- JİMNASTİK -

Vücudunun Dört Temas Noktasını Kullan++

Alıştırmalar I. UYG. II. UYG. DönütBaş. TİV Baş. TİV

1. Dayanma bacağı ile ileriye doğru çizgide bir adım alınır.

Dayanma bacağını ileriye al.

2. Adım alındıktan sonra diz bükülür, gövde ileri doğru uzanır ve (harekete sol bacak kaldırılarak giriliyorsa) sol el dayanma ayağından uzağa aynı doğrultuya konulur.

Dizini bük. Gövdeni öne al.

3. Dayanma bacağı, yeri kuvvetle iter, diğer bacak süratle savrulur, eller omuz genişliğinde ve aynı doğrultuda yere konulur. Açık bacak amut pozisyonuna gelinir.

Dönüşte savurma bacağını gergin tut.

4. Amut pozisyonunun ardından önce savurma bacağı sonra da diğer bacak yere konulur. Hareket tamamlanır.

Savunma bacağına dikkat et.

5. Baş, hareket boyunca kolların arasındadır. Başına dikkat et.

6. Hareket çember girişi ile aynıdır. Amuda gelirken bacaklar süratle birleştirilir.

Bacağını süratle birleştir.

7. Eller çemberde olduğu gibi yerleştirilir. İkinci el bilekten içeriye doğru çevrilerek giriş yönünün tersine bakacak şekilde yerleştirilir.

Diğer elini bilekten çevir.

8. Gövdenin yerden süratle yükseltilebilmesi için kollarla yeri güçlü bir şekilde ittirmek gerekir.

Kollarla yeri güçlü bir şekilde ittir.



Yönerge: Salonda çember ve kartvil çalışması. Her çalışmayı açıklamalara uygun olarak belirtilen tekrarda yapınız. Çalışmalar sırasında birbirinize mutlaka dönütler sununuz.

Uygulayıcı: Meyilli düzenekte çember çalışması ve jimnastik sırasında kartvil çalışması hareketini 10 kez tekrar ediniz.



9. Yerin ittirilmesi ve gövdenin yükselmeye başlaması ile birlikte vücut 1/4 dönüş yaparak ayağa kalkılır.

Vücudunu döndürerek ayağa kalk.

Baş.: Başarılı TİV: Tekrara ihtiyacı var. UYG.:Uygulama

Etkinlik

- 68 -

- JİMNASTİK -

8. Überşlag

İleriye küçük bir sıçrayış veya kısa bir koşu sonrası sekme hareketi yapılır. Amut hareketine girişte olduğu gibi eller öndeki dayanma ayağından mümkün olduğu kadar uzağa konur. Savurma bacağı süratle savrulur. Dayanma bacağı ve kollar güçlü bir şekilde yeri ittirir. Bacaklar amuda kalkmadan önce birleştirilir ve kısa bir uçuş sonrası ayağa kalkılır. Hareket süresince baş, kolların arasında kalmalı, vücut sıkılı tutulmalı, belde esneme veya kalçada katlanma yapılmamalıdır. Kolların yeri ittirişi omuzlardan uzanma yapılarak gerçekleştirilmeli, dirsekler kesinlikle bükülmemeli, ittiriş anlık olmalı ve hareketin tamamlanmasında kesinlikle ayak uçlarına gelinmelidir. Hareketin bitiminde kollar yukarıda ve gergin olmalıdır.

Basamaklamalar

Amuda girişte kanguru sıçraması: Harekete giriş amutla aynıdır. Savurma bacağı hızlı bir şekilde savrulur. Dayanma bacağı ve omuzların, yeri çok güçlü bir şekilde ittirişi ile vücut yukarıya doğru blok bir yükseliş yaparak tekrar amut pozisyonuna getirilir. Omuzun, el ittirişinin ve bacak savuruşunun iyi koordine edilmesi gerekir. Eller yere değdiği an yer, çok belirgin ve anlık olarak ittirilmelidir ve tekrar amuda gelişte vücut pozisyonu bozulmamalıdır.

Amuttan blok devriliş: Sporcu dizi sevi-yesindeki üst üste konulmuş yumuşak minderlerin üstünde amuda kalkar. Vücut tutuşu hiç bozul-madan tamamen sıkılı, baş kolların arasında omuz başları kulak memelerine değecek şekilde uzanım yapılarak mindere düşülür. Bu çalışma kısa bir koşudan sonra el ittirişi ve uçuş sonrası blok düşüş şeklinde devam ettirilir.

Jimnastik sırasında mindere überşlag: Jim-nastik sırasının önüne aynı yükseklikte konu-lan kasa parçaları ile “T” şeklinde bir düzenek hazırlanır. Bu düzeneğin önüne daha alçak sevi-yede jimnastik minderi konulur. Bir önceki çalışmada anlatıldığı gibi harekete başlanır. Uçuş ve ayağa geliş safhasındaki vücut pozisyonu blok devrilişte anlatıldığı gibidir.

Tramplenden überşlag çalışması: Tramplenin üzerine ve önüne konulan minderlerle düzenek hazırlanır. Sporcu koşu sonrası birkaç adım sek-me hareketi yapar ve ellerini tramplenin üzerine koyarak hareketi tamamlar.

Yardım Şekli

Omuzdan tutuş, yukarı doğru çekme dayanmalı parendede olduğu gibi kuvvetli uygulanmaz. İki yardımcının bir elle üst koldan ters tutuşla kavramaları, diğeri ile de sırt kısmından yukarı itme yolu ile yardım etmeleri, hareketin tekniği bakımından en uygun olanıdır.

Überşlag

Amuda girişte kanguru sıçraması

Blok devriliş

Tramlenden uberşlag çalışması

- 69 -

- JİMNASTİK -

Hazırlık: Yarım daire lider formatında yaklaşık olarak 10 dk. genel ve özel ısınma hareketlerini yapınız. İkişerli gruplara ayrılınız. Grup içinde biriniz uygulayıcı diğeriniz gözlemci - kayıt edici rolü üstleniniz. Uygulama işlemi bittiğinde rolleri değişiniz.

Öğretim materyalleri: Salon, minder, jimnastik sırası, tramplen

Güvenlik: Ayak tabanını ve topuklara gelinmesi omurgada sakatlıklara yol açabilir.

Yönerge: Minderde überşlag çalışmasına yönelik alıştırmalar aşağıda verilmiştir. Her çalışmayı açıklamalara uygun olarak belirtilen tekrarda yapınız. Çalışmalar sırasında birbirinize mutlaka dönütler sununuz.

Uygulayıcı: Amuttan blok devriliş ve tramplenden überşlag çalışmasını 10 kez tekrar ediniz.



Alıştırmalar

I. UYG. II. UYG.DönütBaş. TİV Baş. TİV

1. İleriye küçük bir sıçrayış veya kısa bir koşu sonrası sekme hareketi yapılır.

Sekme veya sıçrama hareketini yap.

2. Amut hareketine girişte olduğu gibi el-ler öndeki dayanma ayağından mümkün olduğu kadar uzağa koyulur.

Ellerini dayanma aya-ğından uzağa koy.

3. Savurma bacağı süratle savrulur. Da-yanma bacağı ve kollar güçlü bir şekilde yeri ittirir. Bacaklar amuda gelmeden önce birleştirilir. Kısa bir uçuş sonrası ayağa kalkılır.

Savurma bacağını süratli savur.

4. Hareket süresince baş, kollar arasında kalmalı, vücut sıkı olmalı, belde yaylık veya kalçadan katlanma yapılmamalıdır.

Başın kolların arasın-da kalsın.

5. Kolların yeri ittirişi omuzlardan uzan-ma yapılarak gerçekleştirilmeli, dirsekler bükülmemeli, ittiriş anlık olmalıdır.

Dirseklerini bükme.

6. Hareket tamamlandığında kesinlikle ayak uçlarına gelinmelidir.

Ayak uçlarına gelme-lisin.

Ellerle İttir, Ayaklarla Bitir!


++

Etkinlik

- 70 -

- JİMNASTİK -


Sorularda uygun seçeneği işaretleyiniz.

1. Jimnastik aşağıdaki ülkelerden hangisinde uluslararası boyut kazanmıştır?

A) İsviçre B) Rusya C) İngiltere D) İsveç E) Finlandiya

2. Bayan jimnastikçilerin ilk olarak yarıştığı Olimpiyat Oyunları hangisidir?

A) 1920 Olimpiyat Oyunları

B) 1924 Olimpiyat Oyunları

C) 1928 Olimpiyat Oyunları

D) 1932 Olimpiyat Oyunları

E) 1936 Olimpiyat Oyunları

3. Sporcularımız, ilk defa jimnastik alanında hangi şampiyonaya katılmıştır?

A) 1990 Balkan Şampiyonası

B) 1992 Balkan Şampiyonası

C) 1993 Avrupa Şampiyonası

D) 1995 Boğaziçi Turnuvası

E) 1996 Olimpiyat Oyunları

4. Aşağıdakilerden hangisi temel jimnastik duruşlarından değildir?

A) Bacaklar bükülü oturuş

B) Çömelik duruş

C) Bank duruşu

D) Kedi duruşu

E) Hamle duruşu

5. Aşağıdakilerden hangisi jimnastikte yer hareketlerinden değildir?

A) Amut B) Çember C) Kartvil D) Öne takla E) Yana hamle

6. Çember çalışırken aşağıdakilerden hangisi yapılmamalıdır?

A) Bacaklar gergin olmalıdır.

B) Eller omuz genişliğinde konmalıdır.

C) Bacaklar kapalı olmalıdır.

D) Düz bir çizgide çalışılmalıdır.

E) Meyilli düzenekte çalışılmalıdır.

7. Aşağıdakilerden hangisi überşlagı tanımlar?

A) 1/4 dönüşlü çember yapılır.

B) Geriye elli aşmadır.

C) Havada öne takla

D) Alın yere konur, bacaklar savrulur.

E) Geriye takla yapılır.

iti

Rit

Rit

im e

git

imi

mi

3. Ünite

DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE RİTİM EĞİTİMİ VE DANS

RİTİM EĞİTİMİ VE DANS BİLGİSİ

RİTİM EĞİTİMİ VE DANSTA TEKNİKLER

Hareket Merkezli Dans Etkinlikleri Hareket KavramlarıDans Alanı Dansı Şekillendirme ve Biçimlendirme

Temel Kavramlar

- 72 -

- RİTİM EĞİTİMİ VE DANS -

Ünitemize Hazırlanalım1. Ritmin bireyler üzerindeki olumlu etkileri nelerdir?

2. Dansın bireyler üzerindeki olumlu etkileri nelerdir?

3. Dansın günümüzde hızla yaygınlaşmasının nedenleri nelerdir?

A. Dünyada Ritim Eğitimi ve Dansın Gelişim SüreciDansın gelişimi insanlık tarihi kadar eskidir. Dans, ilk insanlardan

günümüze kadar gelen bir sanat dalıdır.

İlk insanlar, algılayamadıkları, anlamlandıramadıkları veya herhangi bir nedene bağlayamadıkları olayları doğa üstü güçlerle açıklamaya, anlamlandırmaya çalışmışlar, birtakım kutsal varlıklar yaratıp bunlara inanmışlar, tapınmışlar ve bunlar için ayinler ve ritüeller yapmaya başlamışlardır. Dans sanatının ilk örnekleri işte bu şekilde ortaya çıkmıştır. İnsanlar pek çok doğa olayını, savaş, evlenme, ürün ekimi ve hasatı gibi durumları gerçeklikten soyutlayarak hareket ve ritm eşliğinde anlatmışlardır. İlk insanların anlaşmakta çektikleri güçlüklere kadar buldukları çözüm dans olmuştur.

İnsanoğlunun yaptığı en eski duvar resmi kalıntısında dansa rastlamak mümkündür. Bu resimde davul eşliğinde dans eden dansçılar görülür.

Tarihî uygarlıklara baktığımızda da dans sanatının çarpıcı örneklerini görmekteyiz. Eski Yunan’da dans, şiir ve ezgiden meydana gelen ve “müzik” olarak adlandırılan sanatın kalıntılarına rastlamak mümkündür. Apollo’nun onuruna yapılan festivalde dans eden kız ve erkek fi gürleri görülür. (İÖ 410)

I. DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE RİTİM EĞİTİMİ VE DANS

Tarihte Ritim ve Dans+

Yönerge: Bu çalışmada ritim ve dans sporu ile ilgili bir araştırma yapınız. Üçerli gruplar oluşturunuz. Aşağıda belirtilen araştırma konularına göre görev dağılımı yapınız. Grup üyelerinin görev dağılımı aşağıda belirtilmiştir:



3. Elde edilen bilgileri raporlaştırarak sunmaktır.

• Bu çalışmadan sonra dünyada ve Türkiye’de ritim ve dans konusunu ele alan bir program hazırlayınız.

• Bu çalışmada uzman kişilerden, ritim ve dans kulüplerinden, üniversitelerden, internet sitelerinden ve kütüphanelerden yararlanabilirsiniz.



1. Dünyada ve Türkiye’de ritim ve dans sporunun gelişimini araştırınız.

2. Türkiye’de Ritim ve Dans Federasyonunun işlevlerini yazarak organizasyon şemasını oluşturunuz.

3. Uluslararası Ritim ve Dans Federasyonunun tarihçesini araştırınız.

Değerlendirme

Kontrol listesi ( Ekler s. 340 )

Etkinlik

- 73 -


Roma uygarlığında dans, sahnede söylenen şiirlere eşlik etmek ve konu edilen olayları veya insanları taklit etmeye dayanan bir aktivite olarak görülmekteydi.Önceleri Romalılar dansı bir soysuzluk göstergesi olarak kabul ettikleri için sadece esirleri dans ettirirken imparatorluğun yıkılış dönemine doğru dansa önem vermeye başlamışlar hatta kız çocuklarına dans dersleri dahi aldırmaya başlamışlardır.

En köklü uygarlıklardan biri olan Mısır uygarlığına baktığımızda, dans yaşamıyla ilgili pek çok önemli arkeolojik bulguya rastlanıldığı görülmektedir. Eski Mısırlılar da dansı pek çok uygarlık gibi dinsel amaçlı ve şenlik amaçlı olarak kullanmışlardır. Cenazelerinde bile maskeler takarak ölüm dansları yaptıkları bilinmektedir.

Çin uygarlığında dönemsel ve düzenli dinsel törenlerde veya savaş-barış gibi olayların anlatımında dansın kullanıldığı görülür. Japon uygarlığında da dans sanatı yine Çin uygarlığındaki gibi dinsel amaçlıdır. Japon danslarının atası sayılan Kagura, Japon tiyatrosunun temelini oluşturur.

Görüldüğü gibi dans, insanlığın oluşumundan beri var olan en köklü sanat dalıdır.

B. Türkiye’de Ritim Eğitimi ve Dansın Gelişim SüreciTürk toplumu, batı kaynaklı danslarla 19. yüzyılın son çeyreğinde

azınlıklar kanalıyla tanışmıştır.

Dans Türkiye’ye geldiği ilk yıllarında tango, resmî baloların, düğünlerin ve eğlencelerin asri dansı olmuştur. 1930’lu yıllara doğru bütün dünyaya yayılan çarliston dansı Beyoğlu’na kadar uzanmış, çeviklik isteyen bu yeni dans, kısa sürede genç, yaşlı herkes tarafından benimsenmiştir. Son yıllarda unutulan eski danslar yeniden gündeme gelmiştir. 1991 yılında Swissotel’de Viyana Opera Balosu Orkestrası eşliğinde, Viyana Balosu düzenlenmiştir. Altı haftalık vals dersi alan çiftlerin katılımıyla gerçekleştirilen balo, 1996 yılına kadar her yıl düzenli olarak, daha sonraları ise aralıklarla gerçekleştirilmektedir. Tango Dostları Derneğinin yaptığı dans gösterili konserlerle başlayan tango geceleri, yerini öncelikle 1994 yılından itibaren Armada Otel’de süregelen “Tangolu Pazar Geceleri” ne bırakmıştır.

Günümüzde dansa yönelik ilgi yeniden canlanmıştır. Çok sayıda dans aktiviteleri ve geceleri düzenli olarak yapılmaktadır. Yurtdışından gelen yabancı dans eğitmenleri de atölye çalışmaları

II. RİTİM EĞİTİMİ VE DANS BİLGİSİA. Nota BilgisiDuygu ve düşüncelerin melodik sesler ve ritimlerle anlatılma sanatına müzik denir. Seslerin yük-

sekliklerini (incelik-kalınlık) ve sürelerini (uzunluk-kısalık) göstermek için kullanılan simgelere nota adı verilir. Müzikte yedi temel nota vardır (Do, Re, Mi, Fa, Sol, La, Si). Sözlerin nota şekilleri ile üzerine yazılan beş yatay paralel çizgi ve dört eşit aralıktan oluşan şekle porte (dizek) denir. Sesler porte üzerinde kalından inceye doğru sıralanmıştır. Notaların porte üzerindeki bu dizilişe ses merdiveni denir.

Bir şarkıyı oluşturan notaların hepsi birbiriyle aynı vuruş değerinde değildir. Konuşma dilimizdeki hecelerin doğal söylenişinde olduğu gibi, notaların kimi kısa, kimi uzun sürelidir. Bu durum şarkıya çeşitlilik ve zenginlik katar. Seslerin birbirine göre kısalık ve uzunluklarının oluşturduğu bu uyuma ritm (tartım) denir. Vuruş değerleriyle yapılan çalışmaya da ritim (tartım) çalışması adı verilir.

Bir müzik eserinin vuruş sayıları birbirine eşit olarak bölünmüş küçük parçaların her birine de ölçü adı verilir.

- 74 -


B. Ölçüler ve Sözlü Ritim BilgisiRitim, hareketlerin akımıdır. Belirli ve düzenli hareketlerin birbirini izleyen gruplar hâlinde yapılması,

görülmesi, duyulması ya da hissedilmesidir.

Ritmik Konuşmayı Öğrenelim++

Yönerge: Bu çalışmada nota, vuruş, ölçü, tartı kalıplarını kullanarak ritim ve ritim çeşitleri hakkında çalışma yapınız. Bir ezgi seçiniz. Bu ezgi ile ritim çalışması yapınız ve müziğin ritmine uyarak bir çalışma hazırlayınız. Bu çalışmada kol ve bacaklarınızı uyum içinde kullanınız. Seçtiğiniz ezgiyi sınıf ortamında uygulayınız.

Öğretim materyalleri: Nota tablosu

Değerlendirme


Ölçütler Evet Hayır

1. Nota ve nota birimlerini doğru yapabiliyor mu?

2. Tartı kalıplarını doğru uygulayabiliyor mu?

3.Ritmik konuşmayı doğru uygulayabiliyor mu?

Etkinlik

- 75 -


III. RİTİM EĞİTİMİ VE DANSTA TEKNİKLERA. Hareket Merkezli Dans EtkinlikleriHareket merkezli içerikler, dans etkinlikleri gelişiminin temel esaslarıdır. Hareket merkezli dans

etkinlikleri üç bölümden oluşur. Bunlar lokomotor hareketler, lokomotor olmayan hareketler ve manipulatif hareketlerdir.

1. Lokomotor Hareketler

Lokomotor beceriler, zeminde bir yerden diğer bir yere hareket sırasında vücut hareketini gerektirir. Lokomotor hareketler, sabit ve değişken hareketler olarak tanımlanır. Sabit lokomotor hareketler; yürüme, koşma, sıçrama ve atlamayı içerir. Değişken hareketler ise ip atlama, kayma, hız değiştirerek yapılan koşulardır.

Lokomotor becerilerin kullanımı, ritim ve dans etkinlik tipine bağlı olarak değişir. Lokomotor beceriler, tek kişilik veya birkaç kişilik gruplarda kullanılabilir.

Lokomotor hareketleri dans etkinliklerinde uygulama önerileri:

• Lokomotor hareketler, vücudun tümünün bir özgürlük içinde yaptığı hareketlerden oluşur.

• Lokomotor hareketler, iki temel hareketten oluşur. Bunlar yürüyüş ve sekmedir.

• Kollar hareketi desteklemek ve denge sağlamak için ayakların aksi yönüne doğru hareket ettirilir. Bu hareket bazen aynı yöne de olabilir. Ancak bu doğal biçime aykırı olduğu için daha zordur.

2. Lokomotor Olmayan Hareketler

Bu hareketler bükülme, gerilme, itme, çekme, sallanma ve dönmeyi içerir. Bunlar, bireysel hareketler, lokomotor olmayan ve lokomotor hareketlerin kombinasyonu hâlinde uygulanabilir. Lokomotor olmayan beceriler, hareket kavramlarıyla kullanımda çeşitlenebilir.

3. Manipulatif Hareketler

Bireyin herhangi bir nesne ile ilişkisini gerektiren hareketlerdir. Bu grupta, büyük ve küçük kas gruplarının çalışmasını gerektiren hareketler yer alır. Nesne kontrollü hareketle, bireyin nesneleriyle ilgilidir; nesnelere güç verme ve onlardan güç alma şeklinde sınıfl andırılır.

- 76 -


AlıştırmalarI.UYG. II.UYG.


1. Uygulayıcı duruş pozisyonunda topuklar bitişik, ayak uçları yanları gösterecek şekilde durur. Yükselme ayak ucunda gerçekleşir. Ayak ucu gergindir.

Vücudunu gergin tut.

2. Parmak ucu gergin bacak yana doğru açı-lır. Eşin sinyaliyle bacak geriye çapraz alınır, dizler bükülür. İkinci sinyalde ilk konuma gelinir.

Dizlerini büktüğünde kalçanı dışarı çıkarma.

3. Dizler bükülü sağ ayak önde çapraz duruş sağlanır. Eşin sinyaliyle dikey sıçrama ya-pılır. İnişte dizler bükülü, ayak uçları yanları gösterir. Kollar yana açılır. İkinci sinyalde tersi yapılır.

Ayaklar çapraz konum-dayken eller önde düz konumdayken yana gergin olmalı.

4. Kollar büyük bir balonu tutuyormuş gibi kaldırılır, baş hafi fçe geriye doğru verilir. Tek ayak diğerinin önüne gelecek şekilde yana doğru açılır. Bel geriye doğru esner.

Başını hafi fçe geriye al.

5. Uygulayıcı duruş pozisyonunda durur. Eşin sinyaliyle sırayla sol ayak ucunu öne yana geri getirir. Sonra diğer ayakla tekrar-lanır.

Hareket değişimi için sinyallerimi bekleme-lisin.

6. Eşin sinyaliyle ipin bilekten çevrilmesine dikkat edilir. Vücut düz pozisyonda ayak uçları gergin sıçrama yapılır.

İpi bileklerden çevir.

7. Eşin sinyaliyle çapraz kolda ip atlama çalışması yapılır.

Vücudunu düz tut.

8. Eşin sinyaliyle uygulayıcı öne doğru me-safe alarak iple atlamalar yapar.

Sıçrama gerçekleştiril-diğinde vücudunu iyice ger.

Hazırlık: Yarım daire lider formatında yaklaşık olarak 15 dk. genel ve özel ısınma hareketleri yapınız. İkişerli gruplara ayrılınız. Grup içinde biriniz uygulayıcı diğeriniz gözlemci - kayıt edici rolünü üstleniniz. Uygulama işlemi bittiğinde rolleri değişiniz.

Öğretim materyalleri: Düdük

Yönerge: Estetik hareketlere ilişkin dalgalanma çalışmalarına yönelik alıştırmalar aşağıda verilmiştir. Her çalışmayı açıklamalara uygun olarak belirtilen tekrarda yapınız. Çalışmalar sırasında birbirinize mutlaka dönütler sununuz.

Uygulayıcı: Topuk ve dizlerin bükülmesi hareketini 10 kez tekrar ediniz.

Gözlem ve Kayıt Edici: Hareketin nasıl yapıldığını gözlemleyiniz ve dönüt sununuz. 10 kez tekrar sonunda sonuçları kayıt ediniz. Alıştırma tamamlandığında görevleri değişiniz. Önce doğru yapılan hareketleri söyleyiniz. Daha sonra hatalar hakkında düzeltici dönüt sununuz. Bütün grup üyeleri alıştırmayı bitirdiğinde diğerine geçiniz.


Vücut Bölümlerini Gergin ve Estetik Kullan+ +

Baş.: Başarılı TİV : Tekrara İhtiyacı Var UYG.:Uygulama

Etkinlik

- 77 -


B. Hareket Kavramları ve İçeriğiDans etkinliklerinde, bütün hareket kavramları kullanılır. Dans

etkinliğinin uygulanması sırasında, düşüncelerini anlamlı bir şekilde ifade etmede, bu kavramlara çok dikkat edilmelidir. Ritim ve dans etkinliklerinde vücudun etkin kullanımında, “vücudun farkında oluş” esastır. Dansta, vücudun tam kontrolüne sahip olmalı, düşüncelerini iletmede ve karmaşık dans fi gürlerini uygulamada, vücudun en üst seviyede kullanımını yakalamalıdır. Alan kavramları, alan kullanımı, bir araçla ve grupla yaptığı ortak dansta hareket kavramları iletişim için önem taşır. Hareketin nitelikleri bütün ritim ve dans etkinliklerinde önemlidir. Güç, denge ve zaman gibi öğelerin hepsi etkili bir biçimde kullanılmalıdır.

Hareket kavramları şunlardır:

1. Alan

Vücut, hareketlerini alanda gerçekleştirir. Bireysel hareket ve problem çözmeye önem veren bir ritim ve dans programında kişisel ve genel alan önemlidir. Alan kavramı, alanı etkili kullanma, farklı yönlerde ve seviyelerde hareket etme yeteneğini geliştirir.

Kişisel alan: İnsanın doğal vücut alanını da dâhil eden, insanın çevresindeki alandır. Birey hareket ederken kişisel alanlarını öğrenmelidir.

Genel alan: Birey ve nesne sayısı ile alanın fi ziksel boyutları arasındaki değişen hareketler için mevcut olan alandır. Değişen alana uyum sağlamak genel ve kişisel alanlar arasındaki ilişkiyi geliştirir.

Yön: Vücudun etkin kullanımında hareket yönleri önemlidir. Bu yönler, ileri, geri, sağ, sol, yukarı ve aşağıdır.

Seviye: Vücudun bir bölümünün diğer bölümlere göre durumudur.

Koşu yolu: Koşu yolları, alandaki düz, dalgalı ya da zikzak hareket çizgileridir.

Oran: Kişisel alan ile vücut arasındaki ilişkiyi ya da vücut bölümleri arasındaki ilişkiyi içerir. Bunlar; büyük, küçük, uzun, kısa, geniş, dar, yakın ve uzak gibi kavramlardır.

2. Vücut

Vücut farkındalığı; vücut şekillerini ve vücut pozisyonlarını tanımayı içerir.

Vücut farkındalığını geliştirmek için şu özellikler üzerinde durulur:

Kendilerinin ve arkadaşlarının vücut bölümlerini tanıma: Hareketleri etkili bir şekilde yapabilmek için vücudun bölümlerini tanımak önemlidir.

Hareket hâlindeyken vücut bölümlerinin birbirleri ile olan ilişkisini fark etme: Hareket ederken bazı vücut bölümleri harekete destek olur, bazıları hareketsiz kalır, bir kısmı ise birlikte ya da zıt hareket eder.

Vücut bölümlerinin olası hareketlerini tanıma: Vücut bölümlerinin bir harekete nasıl yardım ettiğini anlamak, çeşitli hareketleri uygulayabilmede vücudun etkili kullanımı için önemlidir.

- 78 -


3. Çaba

Çaba farkındalığı hareketin hızı, gücü, akıcılığı ile vücudun bir pozisyondan diğerine nasıl geçtiğini tanımlayan kavramları içerir.

Zaman

Hareketin sürati ve sürekliliği ile ilgilidir. Zamanı keşfederken, süratin ölçüsünü ve kendi ritimlerinde ya da verilen bir ritimde hareket etme zamanın farkına varılır.

Kuvvet

Kuvvet, bir hareketteki efor ve zorluktur. Hareketi yaparken nasıl kuvvet uygulayacağını ve vücudunu nasıl durdurabileceğini bilmelidir.

Akış

Bir hareketin ya da hareketler dizisinin amaçsal bir şekilde birbiri-ni takip etmesidir. Sınırlı akış ise hareketler serisinin dengeyi kurmak için durdurulması, sonra başka bir statik harekete geçilmesidir

Denge

Hareketi anlamada, vücuttaki bölümlerin dengeyi sağlamadaki rolü büyük önem taşır. Alan içerisinde hareket ederken denge kay-bı ve denge kazanımı sağlanır. Böylece durağan denge ve hareket eden denge arasındaki farkı irdeleyebilir.

Vücut bölümlerinin yapabileceği hareketleri gösterme: Temel motor becerilerinin başarılı bir şekilde öğrenilmesinden ve kullanılmasından önce, vücut bölümlerinin fonksiyonlarının gösterilmesidir.

İletişimde vücudun kullanımını anlama (vücut dili): Duruş ifadeleri ve hareketleri ile iletişim kurabileceğini fark eden birey kendini çevreye daha rahat ifade eder. Vücut dilinin kullanılmasının öğrenilmesi, yaratıcılığın gelişmesine yardımcı olur.

Vücut bölümlerinin gerilmesi ve gevşemesinin farkında olmak: Gevşeme ve germe hareketlerin vücudu rahatlatmada-ki rolünün öğrenilmesi, hareket içerisindeki vücut bölümlerinin farklı çalıştığı duygusunu geliştirir.

4. İlişki

İlişki farkındalığı, bireylerin birbirleriyle ve nes-nelerle olan ilişkisidir. Bireyin vücudunun nesneler veya bireyler ile ilişkisini anlamasıdır.

- 79 -



Öğretim materyalleri: Düdük, çember

Yönerge: Ritim eşliğinde aletli ve aletsiz çalışmalara yönelik alıştırmalar aşağıda verilmiştir. Her çalışmayı açıklamalara uygun olarak belirtilen tekrarda yapınız.

Uygulayıcı: Kol hareketi, dizlerin yaylanması ve ayak ucunda vücudun dik pozisyonda durmasını 10 kez tekrar ediniz.



+ Müzik Eşliğinde Dans Et!


DÖNÜTBaş. TİV Baş. TİV

1. Tek kol yukarıda sabit durur. Diğer kol yana açılarak eşin sinyaliyle dirsekten bükülüp açılır.

Kollarına dikkat et. Eşin sinyalini dinle.

2. Uygulayıcı kollarıyla dalgalanma hareketi yapar.

Dalgalanmayı yaparken esnekliğini göster.

3. Uygulayıcı eşin sinyaliyle dizleri ile yaylanarak kollarıyla sağa sola salınımlar yapar.

Hareketi yaparken dizlerden kuvvet almalısın.

4. Ayak ucunda vücut dik pozisyonda durur sonra dizler bükülerek sırt geriye doğru esnetilir.

Gövde salınımını sinyalle gerçekleştirelim.

5. Eşin sinyaliyle çember dik durumdayken en üst seviyesinden tutularak yerini değiştirmeden döndürme hareketi yapılır.

Avuç içi çembere değmesin.

6. Eşin sinyaliyle uygulayıcı çemberi geriye doğru dönecek şekilde ileri doğru atar.

Atıştan sonra kol hareketini yarıda kesme.

7. Eşlerden biri sinyal verir. Uygulayıcı çemberi dizlerinde çevirme çalışması yapar.

Çember dizinin arkasına temas ettiğinde dizleri bük.

8. Vücut düz pozisyonda kollar yanlara gergin açık, çember sağ elden sol ele gidecek şekilde arkadan yuvarlandırılır.

Çemberin enseden geçişi yapılırken başını hafi f öne eğ.

9. Çember kollar çapraz olacak şekilde tutulur. Yukarı kaldırıldığında bir tur dönüşü sağlanacak şekilde fırlatılır, yanda tek elle tutulur.

Çemberin geçişi için kol eğimini sağla ve döndürme hızını doğru ayarla.

Baş.: Başarılı TİV: Tekrara İhtiyacı Var UYG.:Uygulama

Etkinlik

- 80 -


C. Dans Alanı1. Temel Ritimler

Temel ritimler lokomotor hareketlerin ritmik olarak gerçekleşmesidir.

Müzik eşliğinde hareket etmek, performansın üst düzeye ulaşmasına katkı sağlar. Basit ritimlerde yürüme, koşma, sıçramalar, aniden ritim değişmesi, ritim duygusunun gelişmesine destek verir.

Dans, Dans, Dans+

Alıştırmalar ŞEKİLI.UYG. II.UYG.


Eşler birbirine döner. Bir adım alarak eşinin elini tutar.

Adım al.

Eşini bir adım alarak kendine doğru çeker. Bir adımda geriye alınarak hareket tekrarlanır.

Eline dikkat et.

Eşini tuttuğu eliyle kendine çekerek döndürür.

Baş karşıya bakar.

Hazırlık: Yarım daire lider formatında yaklaşık olarak 10 dk. genel ve özel ısınma hareketleri yapınız İkişerli gruplara ayrılınız. Grup içinde biriniz uygulayıcı diğeriniz gözlemci - kayıt edici rolünü üstleniniz. Uygulama işlemi bittiğinde rolleri değişiniz.


Yönerge: Ritim eşliğinde eşli hareketler aşağıda verilmiştir. Her çalışmayı açıklamalara uygun olarak belirtilen tekrarda yapınız. Çalışmalar sırasında birbirinize mutlaka dönütler sununuz.

Uygulayıcı: Kol hareketini, dizlerin bükülmesini ve eşlerin birbirine dönmesini 10 kez tekrar ediniz.



Baş.: Başarılı TİV: Tekrara ihtiyacı var UYG.:Uygulama

Etkinlik

- 81 -


2. Yaratıcı Ritimler

Yaratıcı ritimler, ritmik hareketlerde bazı özgür tercihlerin yapılmasına olanak sağlar.

Ritim ve dans yoluyla yaratıcı arayışlar ortaya konması, başarılması çeşitli biçimlerde yapılabilir. Bir müziğin kolaylaştırdığı bir hareketi yapmak bilinen bir şarkıya uyarak basit dans alıştırmaları bulmak büyük önem taşır.

Yaratıcı ritim çalışmalarında dikkat edilmesi gereken temel hususlar şunlardır:

• Farklı görüşlere saygılı olunmalıdır.

• İlginç yaratıcı davranışlar kabul edilmelidir.

• Düşünmeyi gerektiren sorular sorulmalıdır.

• Sahip olunan beceriler geliştirilmeli, öğrenmeye yaratıcı bir şekilde olanak sağlanmalıdır.

• Zihnin ve vücudun bir hayal âleminde hareket ettirilmesine izin verildiğinde daha güzel dans edilebileceği vurgulanmalıdır.


Öğretim materyalleri: Düdük, cd çalar

Yönerge: Önceden öğrendiklerimizle birlikte vücut bölümlerini kullanarak küçük şekillere yönelik hareketler oluşturunuz. Tercih ettiğiniz müzikle oluşturacağınız kompozisyonu sınıf arkadaşlarınıza sergileyiniz.

Uygulayıcı: Müzik eşliğinde önceden belirlediğiniz koreografi yi uygulayınız.

Değerlendirme

Duygu ve Düşüncelerini Hareket Yoluyla Anlat+



1. Sergileyeceği çalışmaya başlamadan önce hazırlıklarını tamamlamış mı?2. Kıyafetleri müziğe uygun mu?

3. Sergileyeceği seride ne kadar yaratıcılık kullanmış?

Etkinlik

- 82 -


3. Halk Dansları

Halk dansları, öğrencilere toplumun kültürünü aktarmaya yardımcı olan danslardır. Aynı zamanda başka toplumların halk dansları da öğrencilere öğretilerek toplumlar arasındaki dans kültürü aktarılmaya çalışılır. Böylece öğrencilerin çok farklı ritimler ile dans etmelerine imkân sağlanmış olunur. Halk dansları öğrencilerin lokomotor ve lokomotor olmayan becerilerinin gelişmesine katkı sağlar.

Ç. Dersi Şekillendirme ve Biçimlendirme1. Müziğin Hazırlanması

Yapılan ritmin ve dansın, mutlaka müzik eşliğinde öğretilmesi gerekir. Müzik, yapılan dersin konusuna uygun seçilmelidir. Müziğin konuya uygun seçilmesi öğrencinin derse karşı enerjisini, çalışma gücünü ve isteğini artırır.


Öğretim materyalleri: Düdük, cd çalar, kamera, slayt vb.

Yönerge: Farklı yörelere ait halk dansları uygulamaları yapınız. Halk Eğitim merkezlerinden ve yörede yaşanan kaynak kişilerin bilgi ve becerilerinden yararlanabilirsiniz.

Uygulayıcı: Müzikle birlikte halk dansları fi gürlerini 5 kez tekrar ediniz.

Değerlendirme

Halk Danslarımızı Bilelim+



1. Halk dansları fi gürlerini doğru uygulayabildiler mi?

2. Müzikle birlikte fi gürleri doğru uygulayabildiler mi?

3. Sergiledikleri fi gürle, müzik birbirine uyumlu yapabiliyor mu?

Etkinlik

- 83 -


2. Kıyafet Seçimi

Kıyafet seçimi, ritim ve dans dersinin konularına yönelik serilerin hazırlanması ve sunulması izleyici üzerinde olumlu etki bırakması, konunun anlatımında önem taşır.

3. Koreografi

Adım tasarımcılığı ve dans besteciliği yapan kişilere koreograf denir Bir tasarımcı olan koreograf adım düzeni tasarımını çoğunlukla, müzisyen veya besteci gibi çalışarak oluşturur. Hazırlanan tasarımın kâğıt üzerine aktarılmasına ve hareketlerin noktalandırılmasına koreografi denir. Günümüzde dansın kurgusunu, yapısını, adım düzenini ve bu adımlara bağlı hareket akışını anlatmak için koreografi kullanılır.

Yönerge: Sizden vücut bölümlerini kullanarak küçük şekillere yönelik hareketler oluşturmanız istenmektedir. Tercih ettiğiniz müzik eşliğinde oluşturacağınız kompozisyonu sınıf arkadaşlarınıza sergileyiniz.

Uygulayıcı: Öğrencilerin sergiledikleri kompozisyonlar izlenir. Yaptıkları çalışmalar hakkında dönüt verilir.

Öğretim materyalleri: Düdük, CD çalar

Değerlendirme:

Dansı Organize Et+



1. Müziğin yapısına göre hareketler belirleyebilmiş mi?

2. Dansın niteliğine göre kıyafet seçebilmiş mi?

3. Kareografi lerin tasarımını yapabilmiş mi?

4. Kendine özgü dans kareografi si yapabilmiş mi?

Etkinlik

- 84 -



A. Aşağıdaki soruları defterinize cevaplayınız.

1. Dünyada dansın gelişim sürecini kısaca açıklayınız.

2. Türkiye’de dansın gelişim sürecini açıklayınız.

3. Ritim nedir?

4. Ritim ve dansta teknikler nelerdir?

B. Aşağıdaki sorulardan uygun olan seçeneği işaretleyiniz.

5. Aşağıdakilerden hangisi ritim ve dansta kullanılan ritim aletlerinden değildir?

A) Davul

B) Üçgen

C) Timpani

D) Saz

E) Gong

6. Aşağıdakilerden hangisi sabit lokomotor harekettir?

A) Yürüme

B) Büyüme

C) Gerilme

D) İtme

E) Çekme

7. Bireylerin birbiriyle ve nesnelerle olan ilişkisine ne denir?

A) Çaba farkındalığı

B) İlişki farkındalığı

C) Vücut farkındalığı

D) Alan farkındalığı

E) Dans farkındalığı

- 85 -- 85 - Vo

ley

bo

lo

lV

ole

yb

ol4. Ünite

VoleybolDÜNYADA VE TÜRKİYE’DE VOLEYBOL

VOLEYBOLDA ALAN VE KURAL BİLGİSİ

VOLEYBOLDA TEKNİKLER

Parmak Pas Manşet Pas Smaç

Servis Blok

Temel Kavramlar

- 86 -

- VOLEYBOL -

I. DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE VOLEYBOL

Ünitemize Hazırlanalım1. Türkiye’de ve dünyada tanıdığınız ünlü bay ve bayan voleybolcular kimlerdir?

2. Voleybol oyunu kaç kişi ile oynanır?

3. Voleybol oyunu ile ilgili kurallardan hangilerini biliyorsunuz?

Tarihte Voleybol

Yönerge: Bu çalışmada voleybol sporu ile ilgili bir araştırma yapınız. Üçerli gruplar oluşturunuz. Aşağıda belirtilen araştırma konularına göre görev dağılımı yapınız. Grup üyelerinin görev dağılımı aşağıda belirtilmiştir.




• Bu çalışmadan sonra dünyada ve Türkiye’de voleybol konusunu ele alan bir program hazırlayınız.

• Bu çalışmada uzman kişilerden, voleybol kulüplerinden, üniversitelerden, internet sitelerinden ve kütüphanelerden yararlanabilirsiniz.



1. Dünyada ve Türkiye’de voleybol sporunun gelişimini araştırınız.

2. Türkiye’de Voleybol Federasyonunun işlevlerini yazarak organizasyon şemasını oluşturunuz.

3. Uluslararası Voleybol Federasyonunu tarihçesini araştırınız.

Değerlendirme


Etkinlik

- 87 -

- VOLEYBOL -

A. Dünyada Voleybolun Gelişim SüreciVoleybolun atası olarak kabul edilen Mintonette adlı oyun, ilk olarak 1885 yılında ABD’de oynandı.

Bu oyun, Massachusets’in Holyoke kentinde genç bir beden eğitimi öğretmeni olan William G.Morgon tarafından ortaya konmuştur. Voleybolun gelişmesinde 1913 tarihi çok önemlidir bir temel taşı oldu. Voleybol oynayanlar bu tarihte ilk kez “smaç hareketi” ile tanıştılar. Voleybolun en gösterişli hareketi olan smaç hareketinin karşısında güç anlar yaşayan sporcular, vurulan sert smaçları kurtarmada güçlük çekmeye başladılar. Bu amaçla smacın karşısında, tenis oyunundaki fi leye yaklaşıp karşıdan gelen topa raket tutarak kesme hareketinden esinlenerek, top fi lenin üzerinden geçerken sporcuların ellerini fi lenin üzerine yükselterek topu karşı alana düşürme, günümüzdeki “blok hareketi” oluşturuldu. 1916 yılında ABD de ilk voleybol kuralları kitabı yayımlandı. Dünya Voleybol Şampiyonası’nın ilki 1952’de Moskova’da yapıldı.

B. Türkiye’de Voleybolun Gelişim Süreci Türkiye’ye voleybol 1919 yılında Amerikalılar tarafından getirilmiştir. Erkek Lisesinde Beden eğitimi

öğretmenliği yapan Selim Sırrı Tarcan bu sporla ilgilenmiş ve öğrencilerine öğretmiştir. Okuldan mezun olan öğrenciler de voleybolun tüm yurda yayılmasına öncülük etmişlerdir.Voleybol 1922 yılından başlayarak Galatasaray, Vefa Kabataş ve İstanbul Lisesi başta olmak üzere tüm liselerde oynanmaya başlamış, ilk voleybol kulübü 1927 yılında Fenerbahçe Spor Kulübü tarafından kurulmuştur. 1923 yılında düzenlenmeye başlanan İstanbul Kulüpler Ligi’nde ilk şampiyonluğa Beşiktaş ulaşmıştır. Liselerarası ilk şampiyonada ise birinciliği Kabataş Lisesi (1924) kazanmıştır. 1958 yılında Bağımsız Voleybol Federasyonu oluşturulmuştur.

• 1948 yılında ilk Türkiye Şampiyonası düzenlenmiş ve Vefa Spor Kulübü şampiyon olmuştur.

• 1953 yılında Millî Voleybol Takımı ilk resmî maçını İstanbul’da Yugoslavya ile oynamış, maçı 3-0 kaybetmiştir. 1958 yılında Millî Takım’ımız ilk kez Avrupa Voleybol Şampiyonası’na katılmış ve Değer Erbayar şampiyonanın en iyi altı oyuncusundan biri olarak seçilmiştir.

• 1967 yılında Eczacıbaşı Spor Kulübü, voleybol şubesini açan ilk kulüp olmuş, bunu Büyükdere Boronkay Spor Kulübü takip etmiştir. Aynı yıl Türkiye erkeklerde yirmi, bayanlarda on beş ülke takımlarının katılımlarıyla ilk kez bir Avrupa Şampiyonası’na ev sahipliği yapmıştır.

• Voleybolda ilk Cumhurbaşkanlığı Kupası 1989’da düzenlenmiştir.

• 1922 yılında ise Türk voleybolu o güne kadar tarihinin en iyi derecelerini elde etmiştir. İzmir’de yapılan Balkan Şampiyonası’nda A Millî Erkek Takımı hiç yenilgi almadan ilk kez Balkan şampiyonu olmuştur.

• 1993 Akdeniz Oyunlarında Bayan - Erkek A Millî Takımlarımız bronz madalya kazanırken Batı Avrupa Bahar Kupasında Erkek ve Bayan Millî Takımlarımız ilk kez Avrupa Şampiyonluğunu elde etmişlerdir.

II. VOLEYBOLDA ALAN VE KURAL BİLGİSİ

A. Voleybolda Saha Ölçüleri Bilgisi Voleybol sahasının uzun kenarı 18 m kısa kenarı 9 m’dir. Saha iki eşit parçaya ayrılmıştır. Yarı

sahanın ön bölgesi 3 m, arka bölgesi 6 m’dir. Tüm çizgilerin kalınlığı 5 cm’dir.

File direği yüksekliği 2.55 m anten yüksekliği 1.80 m’dir. Filenin uzunluğu 9.55 -10 m genişliği 1m’ dir.

- 88 -

- VOLEYBOL -

3x3 m ısınma sahası

Takım oturma sırası

Yazı-skor hakem masası Takım oturma

sırası

3x3 m ısınma sahası

ceza sahaları1m1m

1m1m

1,5 m 1,5 m

OYUN SAHASI

Liberonun oyuna giriş-çıkış böl. Liberonun oyuna giriş-çıkış böl.

Takımların Saha Değişim Yönleri

Oyuncu değiştirme bölgesi

FİLENİN YAPISI

9 m0,80 m

0,07 m

0,05 m9,50 - 10 m

1 m

0,50/1 m

2,55 m

ip

ip

Kablo

Eksen

2,43 m Erkekler

2,24 m Bayanlar

Kablo

ip

0,05 m

0,07 m

0,10 m0,10 m

0,10 m

Üst yatay bant

Yan bant

Voleybol oyun alanı ölçüleri şemadaki gibidir.

Anten Anten

- 89 -

- VOLEYBOL -

B. Voleybolda Kural BilgisiVoleybol takımı en fazla on iki oyuncudan ve bir antrenörden

oluşmaktadır. Libero dışındaki oyunculardan biri müsabaka cetveline takım kaptanı olarak yazılır. Her takımın, takım listesinde bulunan 12 oyuncudan birini libero olarak belirtme hakkı vardır. Bir voleybolcunun giymesi gereken malzemeler forma, tayt, çorap ve spor ayakkabısıdır. Her takımın maç sırasında 6 oyuncusu olmalıdır. Voleybol oyununda servis atma hakkını kazanan takım bir tur dönüş kuralını uygular. Oyun alanındaki oyuncuların dönme sırası takımların müsabakaya başlangıç dizilişleri ile belirlenir ve bu dönme sırası set boyunca korunur. Eğer takımlar bu dönme sırasını koruyamazlarsa “pozisyon hatası” yapmış olurlar. Bu da hata yapan takımın sayı kaybetmesine neden olur. Servis karşılayan takımın servis atma hakkı kazanması ile takım oyuncuları saat yönünde bir pozisyon dönerler. Örnek: 3 numaradaki oyuncu 2 numaraya gider, 2 numaradaki oyuncu servis atmak için 1 numaraya gider.

Müsabaka sırasında her takımın bir sette en fazla 6 oyuncu değiştirme hakkı vardır. Bir ya da daha fazla oyuncu aynı anda değiştirilebilir. Başlangıç dizilişinde yer alan bir oyuncu bir sette bir kez oyundan çıkabilir ve yanlızca bir kez diziliş pozisyonundaki yerine dönebilir. Bir yedek oyuncu başlangıç dizilişindeki bir oyuncunun yerine bir sette bir kez girebililr

Voleybol oyunu müsabaka öncesi yapılan kurada servis atma hakkını kazanan takımın servis atışı ile başlar. Servis atışını karşılayan takım, topu en fazla 3 pas yaptıktan sonra rakip alana geçirmek zorundadır. Bir müsabakada bir set, 25. sayıya ulaşan takım tarafından kazanılır. 24 - 24 eşitlik olduğunda sayılar iki farklı skor olana kadar set devam eder. Maçlar kazanılmış üç set üzerinden oynanır. Setlerde 2 - 2’lik beraberlikte maçta beşinci set (netice seti) oynanır. Beşinci sette 15. sayıya ulaşan takım müsabakayı kazanmış olur. Bu sette sekizinci sayıya ulaşıldığında takımlar oyun sahalarını değiştirirler.Değişim yapıldıktan sonra takımlar değişimden önceki son diziliş pozisyonlarını korumalıdır. Bu sette de 14-14 beraberlik olduğunda sayılar iki farklı skor olana kadar devam eder. Voleybol oyununda 5. set hariç, takımların ikişer tane teknik molaları vardır. Bunlar 8. ve 16. sayılarda verilir. Bu molaların dışında her takımın ikişer mola alma hakkı daha vardır. Beşinci sette takımların ikişer mola hakkı vardır. Teknik molaların süresi 60 saniye, diğer molalar 30 saniyedir.

Voleybolda yeni bir oluşum olan libero oyuncusunun müsabaka içerisindeki görevi; libero oyuncusunun oyun öncesi müsabaka cetveline belirtilmesi gerekmektedir. Libero oyuncusunun giydiği forma ve taytı diğer takım oyuncularından farklı renkte olmalıdır. Libero oyuncusu oyuna girdiğinde arkadaki (savunma alanı) oyuncularından herhangi birinin yerine girebilir. Görev yeri savunma alanı ile sınırlandırılmıştır. Servis atamaz, blok yapamaz ve blok yapma teşebbüsünde bulunamaz. Oyun alanının arkasından topu rakip alana gönderebilir. Oyun alanının ön bölgesinden topa yapmış olduğu temas fi lenin üst kenar yüksekliğini tümü ile aşmışsa bu topa smaç hareketi yapılamaz, parmak veya manşet pasla rakip alana gönderilmelidir. Libero oyuncusu bir sette arka alandaki oyuncularla sınırsız olarak değişebilir. Değişme alanı hücum çizgisi ile arka alan çizgisiyle sınırlandırılmış bölgeden değişiklik yapabilir. Değişiklik yaptığı oyuncunun pozisyon sırası hücum alanına geldiğinde libero oyun alanından çıkar. Değişiklik müsabakaya başlangıç pozisyonu yardımcı hakem tarafından kontrol edildikten ve servis atma düdüğü çalınmadan, top oyun alanı dışında iken yapılabilir.

- 90 -

- VOLEYBOL -

1. Vücut Pozisyonu

Topu istediğimiz noktaya eller ve parmakların yardımıyla göndermeye pas denir.

Parmak pas, voleybolda topu istenilen noktaya gönderebilmek için kullanılan etkili bir yoldur.

Parmak pas yapılırken;

• Bir ayak önde ve vücut dengeli olacak şekilde ayaklar arasında aralık olmalıdır.

• Kollar dirseklerden bükülü, eller yüze yakın, dirseklerin açıklığı omuz genişliği kadar olmalı ve bileklere doğru üçgen olacak şekilde tutulmalıdır.

• Pas yapılırken top, alın hizasında olmalıdır.

• Vücut bacakların yardımıyla hafi fçe öne doğru eğilmelidir. Pas yapılırken elin bütün parmak uçları topa temas etmelidir.

• Topa pas yapılacağı sırada eller bileklerin yardımıyla hafi fçe geriye bükülüp topun geliş hızı düşürülmelidir. Top karşıya, kollar, bacaklar ve bütün vücudun ileri ve yukarı hareketi ile gönderilir.Parmak pasta hareket, topu göndermek istediğiniz yöne doğru yapılmalıdır.

Voleybolu Kuralına Göre Oyna!

Yönerge: Sizden, daha önce izlemiş olduğunuz ya da izleyeceğiniz voleybol le ilgili bir maçtan hareketle:

• Voleybolda uygulanan oyun sistemlerini

• Voleybol ile ilgili genel kuralları ve bir setin kaç sayıdan oluştuğunu belirlemeniz istenmektedir.

Elde ettiğiniiz bilgileri arkadaşlarınızla paylaşınız. İzlediğiniz maçtan aşağıdaki sorulara cevaplar bulmaya çalışınız.

• Hakem sayısı

• Hakemlerin görev yaptığı bölgeler

• Hakemlerin oyunu yönetirken kullandığı hareketler

• Takımların oyuncu sayısı

• Oyuncu bölgeleri

• Liberonun görevleri

Değerlendirme

Kontrol Listesi (Ekler s. 343)

III. VOLEYBOLDA TEKNİKLER

A. Parmak Pas

VOLEYBOLDA TEKNİKLER

PARMAK PAS MANŞET PAS SMAÇ BLOK SERVİS

Voleybol teknikleri aşağıdaki şemadaki gibidir.

Etkinlik

- 91 -

- VOLEYBOL -

C. Smaç

1. Smaç Tekniğinin Uygulanması

Smaç hücumun en etkili silahlarından birisidir ve kuvvet ile koordinasyon gerektiren bir harekettir. Genel olarak yüksek, kısa ve orta yükseklikteki toplara smaç vurulabilir. Voleybol oyununda smaç hareketi çok etkili bir hücum tekniği olup sayı almada çok önemlidir. Oyuncular sağ elini kullanıyorsa smaç adımlamasında ilk adım sağ ayakla atılır. İkinci adım sol ayakla ve büyük adım atarak alınır. Üçüncü adım da sağ ayakla alınır. Sıçrama sonrası düşüş çift ayak olmalıdır. Sol elini kullanan oyuncular ise bu smaç adımlamasının tam tersini yaparlar. Adımlama yapılırken kolların savrulması smaç vuracak oyuncuya yüksek sıçrama fırsatını sağlar. Oyuncu, kollarını gövde yanından yukarıya doğru çektiğinde vücut da onu takip eder, oyuncu topa vuracağı kolunu yukarı kaldırır. Smaç hareketinde zamanlamanın önemi büyüktür. Topla buluşmada zamanlamanın doğru yapılması hareketin istenilen nitelikte gerçekleşmesine imkân sağlar.

Manşet pasta denge çok önemlidir. Çünkü servisten veya hücumdan gelen hızlı topa yapılan vuruşun kontrolü çok daha kolay olacaktır. Vücut ağırlığı ayak uçlarına doğru olmalıdır. Bu da manşet alan kişiye hareket kolaylığı sağlayacaktır. Kalça hafi fçe geriye doğru çıkarılır. Manşet pas hareketinde aşağıdakilere dikkat edilmelidir:

• Kolların dirseklerden bükülmemesi gerekir.

• Topa kolların bilek ve dirsek arasındaki kısmı ile vuruş yapılır.

• Topa vuruş her iki kol ile olmalıdır.

• Topa vuruş yapıldıktan sonra kollar serbest pozisyona getirilmelidir.

B. Manşet Pas1. Vücut Pozisyonu ve Uygulanışı

Manşet, top karşılamada voleybolun temel hareketini oluşturmaktadır. Kolaylığı ve az riskli oluşu nedeniyle çok kullanılmaktadır. Servisi karşılarken, hızlı hücumlarda fi le üzerinden yapılan vuruşlarda manşet hareketi tercih edilir. Kolun dirseklerle bilek arasındaki kısmı ile topa yapılan vuruştur.

Oyuncu harekete topun gelişine göre yani topun uzağındayken hazırlanmalıdır. Manşet pasta kollar vücudun yanında veya önünde açık durumdadır. Ayaklar omuz genişliğinde açık ve bir ayak önde olmalıdır. Dizler hafi f bükülü pozisyondadır. Ayak topukları yere temas etmemelidir.

2. Geriye Parmak Pas

Vücut pozisyonu, parmak pasta olduğu gibidir. Topla buluşma noktasında kollar baş üstünde, baş geriye eğik şekildedir. Kollar ve eller vuruş sonrası topu takip eder ve vücut belden geriye bükülür.

3. Sıçrayarak Parmak Pas

Vücudun ağırlık merkezinin yönünü değiştirme imkânı yoktur. Sıçrama anında bir an havada asılı kalma, denge açısından çok önemlidir. Rakip takımda blok yapan oyuncuları şaşırtmak, onları tereddüte düşürüp hücum eden smaçörlere rahat top kullanma imkanı vermek amacıyla kullanılır. Sıçrayarak parmak pas öne ve geriye yapılır.

- 92 -

- VOLEYBOL -

Parmakların, Kolların ve Bacakların Sihrine İnan

Hazırlık: Yarım daire lider formatında yaklaşık olarak 10 dk. genel ve özel ısınma hareketleri yapınız. Üçerli gruplara ayrılınız. Grup içinde ikiniz uygulayıcı biriniz gözlemci - kayıt edici rolünü üstleniniz Uygulama işlemi bittiğinde rolleri değişiniz.

Öğretim materyalleri: Düdük, top, fi le, huni

Yönerge: Voleybolda parmak pas, manşet pas ve smaç hareketlerine yönelik alıştırmalar aşağıda verilmiştir. Her çalışmayı açıklamalara uygun olarak belirtilen tekrarda yapınız. Çalışmalar sırasında birbirinize mutlaka dönütler sununuz.

Uygulayıcı: Voleybolda parmak pas, manşet pas ve smaç tekniği ile ilgili alıştırmaların her birini 10 kez tekrar ediniz.


1. Alıştırma: Karşılıklı parmak pas yapınız.

2. Alıştırma: Filede karşılıklı parmak pas yapınız.

3. Alıştırma: Kontrol parmak pas yapınız.

4. Alıştırma: Karşılıklı manşet pas yapınız.

5. Alıştırma: Filede karşılıklı manşet pas yapınız.

6. Alıştırma: Smaç adımlaması çalışması yapınız.

7. Alıştırma: Filede smaç çalışması yapınız.

8. Alıştırma: Bu çalışmada öğrendiğiniz teknikleri topun geliş pozisyonuna göre uygulayınız.Değerlendirme



Yapıyor.

1. Karşılıklı parmak pası yapabiliyor mu?

2. Filede karşılıklı parmak pası yapabiliyor mu?

3. Kontrol parmak pası yapabiliyor mu?

4. Filede karşılıklı manşet pası yapabiliyor mu?

5. Smaç adımlamasını yapabiliyor mu?

6. Filede smaç hareketini yapabiliyor mu?

7. Vuruş tekniklerini topun geliş pozisyonuna göre yapabiliyor mu?

Etkinlik

- 93 -

- VOLEYBOL -

D. Servis

Servis, voleybolda oyunu başlatan harekettir. Aynı zamanda da ilk hücum hareketidir.

1. Tenis Servis

Vücut sabit ayaklar omuz genişliğinde açık ve vuruş elinin ters bacağı bir adım öndedir. Topa vuruş kolu yukarıda, parmaklar kapalı olur. Topa vuruş, elin avuç kısmı ile olur. Bilek sabit durur. Top ise diğer elde ve omuz hizasında tutulur. Top vuruş koluna doğru ve baş üstüne 20 - 30 cm kadar yükseğe atılır.

2. Smaç Servis

Voleybolun en önemli tekniklerinden biridir. Bugünün voleybolunda çok önemli bir rol almıştır. Üst düzey sporcular servislerini smaç servis olarak kullanmaktadırlar. Bu nedenle smaç servis neticesinde sayı kazanılması, dolayısıyla maç kazanılması takımların servis karşılama çalışmalarına büyük önem vermelerini gerektirmektedir.

Fileden uzak sıçramamak, başparmakları öne doğru tutmamak, topu yakaladığı anda bilekleri kapatmak, sıçrarken elleri aşağıdan getirip fi le hatası yapmamak, gözleri kapatmamak, dengesiz sıçramamak, çabuk hareket etmek gerekir.

Blok hareketinde yapılan dikkatsizlikler önemli sakatlıklara neden olmaktadır.

Müsabaka içinde gerekliliğine göre tekli, ikili veya üçlü blok yapılabilir. İki türlü blok vardır: Pasif ve aktif blok.

Pasif blok, ellerin ve kolların aynı yerde sabit durmasıdır.

Aktif blok, eller ile kolların topa ve rakip alana doğru hareket etmesidir.

1. Blok Tekniğinin Uygulanması

Bir veya birden fazla oyuncunun, rakip takım tarafından yapılan hücumu fi le üzerinde kolların, ellerin ve vücudun yardımı ile yapılan engelleme hareketidir. Blok, özellikle rakip takımın sert hücumlarına karşı en önemli ve aynı zamanda en etkili savunma hareketidir.

Blokta her iki ayak yan yana, omuz genişliğinde açık ve ağırlık ön bölümdedir. Kollar omuz üzerinde, avuçlar fi leye dönük, parmaklar açık, dizler biraz bükülü ve sırt diktir. Blok hareketinde sıçrama dik olarak yapılır, kollar düz ve omuzlardan parmak uçlarına kadar gergindir. Kolların açıklığı top aradan geçemeyecek kadardır. Blok yapan oyuncular her zaman oldukları yerden sıçramazlar. Bazen de sağa sola hareket ederek blok yapmak durumunda kalabilirler. Blok yaparken;

Ç. Blok

- 94 -

- VOLEYBOL -

Rakibine Bir Duvar Oluştur ve Topu Karşıya Uçur


Öğretim materyalleri: Düdük, top, fi le, huni

Yönerge: Voleybolda blok ve servise yönelik alıştırmalar aşağıda verilmiştir. Her çalışmayı açıklamalara uygun olarak belirtilen tekrarda yapınız.

Uygulayıcı: Voleybolda blok ve servis tekniği ile ilgili alıştırmaların her birini 10 kez tekrar ediniz.


1. Alıştırma: File önünde 4-3-2 numaralı bölgede tekli blok çalışması yapınız.

2. Alıştırma: Duvarda tekli blok çalışması yapınız

3. Alıştırma: Eşler karşılıklı fi le önünde blok çalışması yapınız

4. Alıştırma: Topla blok çalışması yapınız

5. Alıştırma: Duvarda servis çalışması yapınız

6. Alıştırma: Eşler karşılıklı servis çalışması yapınız

7. Alıştırma: Belirlenen noktalara 1-6-5 numaralı bölgelere servis çalışması yapınız

8. Alıştırma: Bu çalışmada öğrendiğiniz teknikleri topun geliş pozisyonuna göre uygulayınız.



Yapıyor.

1.File önümde 4-3-2 numaralı bölgelerde tekli blok yapabiliyor mu?

2.Duvarda tekli blok yapabiliyor mu?

3.Eşli olarak fi le önünde blok yapabiliyor mu?

4.Topla blok yapabiliyor mu?

5.Duvarda servis çalışması yapabiliyor mu?

6.Eşler karşılıklı servis çalışması yapabiliyor mu?

7.Belirlenen noktalara servis atabiliyor mu?

8. Öğrendikleri teknikleri birlikte uygulayabiiliyor mu?

Etkinlik

Değerlendirme

- 95 -

- VOLEYBOL -

Performans GöreviÖğrenme Alanı Sınıf Düzeyi Beklenen Performans Puanlama YöntemiVoleybolVoleybol örgütlenmesi

9. sınıf Araştırma becerisiİletişim becerisiYaratıcılık

Dereceli puanlama anahtarıPerformans Değerlendirme Ölçeği

Sevgili öğrenciler,

Her biriniz (hakem, sporcu, antrenör ve öğretmen) ortaöğretim düzeyindeki grupların müsabakalarını izleyerek şu sorulara cevap veriniz:

• İzlediğiniz takım servisten kaç sayı aldı, kaç sayı kaybetti?

• İzlediğiniz takım smaç hareketinden kaç sayı kazandı?

• İzlediğiniz takım basit hatalardan kaç sayı kaybetti?

• İzlediğiniz takım pasörü, takıma kaç sayı kazandırdı?

Yönerge


• Program akışını öyle hazırlamalısınız ki arkadaşlarınızın voleybolun, olimpiyatların anlamını ve önemini daha iyi kavramalarını sağlamalısınız.

• Çalışmaya başlamadan önce voleybol dalında uzman kişilerin görüşlerini alabilirsiniz.

• Gerekli olan yerlerde arkadaşlarınızdan, öğretmeninizden yardım alabilirsiniz, ancak çalışmanın çoğunu kendi başınıza yapmanız gerekir.


• Yaptığınız çalışmayı (sunu, anlatım, poster vb.) arkadaşlarınızla paylaşınız.

- 96 -

- VOLEYBOL -

A. Aşağıdaki ifadeler doğruysa “D” yanlışsa “Y” seçeneğini işaretleyiniz.

1. Kolun dirsek ve bilek arasındaki kısmı ile topa yapılan vuruş hareketine blok denir. D ( ) Y ( )

2. Voleybol oyununda teknik molalar 8 ve 16. sayılarda alınır. D ( ) Y ( )

3. Voleybol oyununda dönüşler saat yönünde gerçekleştirilir. D ( ) Y ( )

B. Aşağıdaki boşluklara uygun ifadeleri yazınız.

4. Voleybol oyununda galip gelebilmek için ……..…. set kazanmak gerekir.

5. Voleybol oyununda teknik mola süresi ………..…. saniyedir.

C. Aşağıdaki sorularda uygun seçeneği işaretleyiniz.

6. Aşağıdakilerden hangisi voleybol oyununu başlatan harekettir?

A) Blok

B) Servis

C) Smaç

D) Parmak pas

E) Manşet pas

7. Aşağıdakilerden hangisi liberonun oyun içerisinde yapamayacağı harekettir?

A) Hücum

B) Parmak pas

C) Manşet pas

D) Servis

E) Savunma

8. Voleybol oyununda her takımın bir sette kaç oyuncu değiştirme hakkı vardır?

A) 3

B) 4

C) 5

D) 6

E) 7


- 97 - Bk

bB

ask

etb

oBasketbol

DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE BASKETBOL

BASKETBOLDA ALAN VE KURAL BİLGİSİ

BASKETBOLDA TEKNİKLER

Duruşlar Stoplar Top Tutma

Ribaunt Pivot Hareketleri

Temel Kavramlar

lo

l

5.Ünite

- 98 -

- BASKETBOL -

Ünitemize Hazırlanalım1. Arkadaşlarınızla kurallarını birlikte ortaya çıkardığınız yeni bir oyun var mı? Varsa bu oyunu tüm

yönleriyle anlatınız.

2. Basketbol hakkında neler söyleyebilirsiniz.

3. Dünyaca tanınan Türk basketbolcuların isimlerini ve oynadıkları takımları söyleyiniz.

Yönerge: Bu çalışmada basketbol ile ilgili bir araştırma yapınız. Üçerli gruplar oluşturunuz. Aşağıda belirtilen araştırma konularına göre görev dağılımı yapınız.Grup üyelerinin görev dağılımı aşağıda belirtilmiştir.

1. Kaynakça araştırmak,

2. Bilgiyi sıralamak,


• Bu çalışmadan sonra dünyada ve Türkiye’de basketbol konusunu içeren bir program hazırlayınız.

• Bu çalışmada uzman kişilerden, basketbol kulüplerinden, üniversitelerden, internet sitelerinden ve kütüphanelerden yararlanabilirsiniz.



1. Dünyada ve Türkiye’de basketbol sporunun gelişimini araştırınız.

2. Türkiye’de basketbol federasyonunun işlevlerini yazarak organizasyon şemasını oluşturunuz.

3. Uluslararası basketbol federasyonunun tarihçesini araştırınız.

Değerlendirme

Kontrol listesi (Ekler s.340)

Tarihte Basketbol++

I. DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE BASKETBOL

A. Dünyada Basketbolun Gelişim SüreciBasketbol, dünyanın her yerinde her seviyedeki milyonlarca

insanın oynadığı veya seyirci olarak izlediği, popüler bir spor dalıdır. Çok ilgi gören bu spor dalının nasıl doğduğunu ve nasıl bu kadar hızlı yayıldığını biliyor musunuz?

Tarihte baketbola benzer ilk bilinen oyunun, Amerika'da Kızılderililer tarafından basit olarak oynandığı belirtilmektedir. Basketbolun bugünkü durumuna gelmesindeki ilk bilinçli çabalar, 1891 yılında Amerikalı bir beden eğitimi öğretmeni olan Dr. James Naismith (Ceyms Neysimit)tarafından başlatılmıştır. Massachusettes Springfi eld (Masaçuses Sipringfi ilt) Koleji'nde on üç maddelik ilk oyun kuralları ile oynanmaya başlanan oyun, kış döneminde atletler, beyzbolcular ve Amerikan futbolu oynayan çocukların salon içinde sakatlanmalarını önleyici ve faydalı bir kış antrenmanı gerçekleştirmeleri amacıyla ortaya çıkmıştı. Kısa bir sürede geniş kitlelerin ilgisini çeken basketbol, yardımcı antrenman özelliğinden kurtulup popüler spor dallarından biri hâline gelmiştir.

Dr. James Naismith

Etkinlik

- 99 -

- BASKETBOL -

B. Türkiye’de Basketbolun Gelişim SüreciBasketbol Türkiye'de ilk defa, 1904 yılında Amerikan

Robert Koleji öğrencileri tarafından oynanmıştır. Basketbolun Türkiye'de bilinçli ve kapsamlı yayılmasını, 1911 yılında Galatasaray Lisesi Beden Eğitimi Öğretmeni olan Ahmet Robenson (Ahmet Rabınsın) sağlamıştır. Yine 1913 yılında ilk basketbol şubesi Fenerbahçe'de açılmıştır. İlk zamanlarda savaş yılları olması ve oynayacak rakip bulunamaması nedeni ile basketbolda bir gelişme olmamıştır.

Bilinen ilk resmî müsabaka 1921 yılında Yüksek Öğretmen Okulu öğrencileri ile İstanbul'da yaşayan Amerikalılar arasında

olmuştur. 1923 yılında ilk resmî spor teşkilatı olan Türkiye İdman Cemiyetleri İttifakı kurulması ve yine 1927 yılında halkevlerinin kurulması, bu spor dalının bütün yurda yayılmasında etkili olmuştur.

Basketbol Millî Takımı 1934 yılında kurulmuş, ilk resmî maçını 1936 yılında Yunanistan'la yapmıştır. 49-12 gibi bir skorla galip gelen basketbol takımı şu oyunculardan kuruluydu: Naili Moran (Kaptan), Jak Habib, Feridun Koray, Dionis Sakalak (Daynıs Sakalak), Hazdayi Penso (Hazdayi Penso), Hayri Arsebük, Sadri Usuoğlu ve Nihat Ertuğ’dur. Basketbol 1936 – 1959 yılında, Spor Oyunları Federasyonu adı altında voleybol ve hentbolle birlikte yürütülmüştür. 1 Mart 1959 yılında Türkiye Basketbol Federasyonu resmen kurulmuştur. 1966 yılına kadar yapılan Türkiye Basketbol Şampiyonalarının yerini Deplasmanlı Türkiye Basketbol Ligi almıştır. 1977 yılında Fransa’da yapılan Avrupa Yıldızlar Basketbol Şampiyonası’nda Türkiye, Avrupa şampiyonluğu’nu kazanmıştır. 1980 yılında İzmir’de yapılan İslam Oyunları’ndaki şampiyonluğu, 1981 yılında Efe Aydan’ın İspanya’da ilk kez Avrupa Karması’nda yer alması izlemiştir. 1985 yılında Fransa’da yapılan Dünya Liseler Basketbol Şampiyonası’nda Türkiye’yi temsil eden Galatasaray Lisesi dünya ikincisi olmuştur. 1997 yılında da takımlarımız Avrupa Kupalarında fırtına gibi esmiş, ligimizin 9 ekibi Avrupa Kupalarına katılma hakkını elde etmiştir. Avrupa Ligi’nde 3, Avrupa Kulüpler Kupası’nda 2, Koraç Kupası’nda 4 takım Türkiye’yi temsil etmeye hak kazanmıştır.

II. BASKETBOLDA ALAN VE KURAL BİLGİSİA. Basketbolda Kural BilgisiBasketbol, oyun içinde her takımdan beşer as, saha kenarında beşer yedek oyuncuya sahip iki takım

arasında onar dakikalık 4 periyot hâlinde oynanır.40 dakikalık bir süre oynanan basketbolda ikinci ve üçüncü periyot arasında 15 dakikalık dinlenme

devresi olur.Takımların üçten fazla maç yapacağı turnuvalarda, takım kadrolarında 12 takım oyuncusu

bulunabilir.Oyunun normal süresi olan 40 dakika sonucu her iki takım da aynı sayıyı atmışsa, takımlardan biri

diğerine üstünlük sağlayana kadar oyuna beşer dakikalık uzatma devreleri eklenir.Oyun içinde rakibiniz size 1 metre içinde baskılı savunma yapıyorsa topu elinizde en fazla 5 saniye

tutabilirsiniz. Top sürerek veya paslaşarak rakip sahaya geçebilirsiniz, tekrar kendi sahanıza doğru top süremez ve pas veremezsiniz (geri pas). Rakip sahaya 8 saniye içinde geçme zorunluluğu vardır. Rakibe hücum etmek için 24 saniyelik bir zaman dilimi vardır. Topla sıçradıktan sonra yere düşmeden önce top mutlaka elden çıkarılmalıdır. Topa kasti olarak ayakla vurulmamalıdır. Top sürülüp tutulduktan sonra bir daha top sürülemez.

Ahmet Robenson

Basketbol, Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra hızla Amerika'dan Avrupa'ya oradan da Afrika, Asya ve Avustralya'ya yayılmıştır. Dünyada yaygınlaşan bu spor dalını yönetmek amacıyla FIBA (Uluslararası Basketbol Federasyonu) 1932 yılında Cenevre’de kurulmuştur. Bilindiği üzere FIBA, basketbolun daha hızlı yayılması ve daha zevkli bir oyun hâline gelebilmesi için gerekli her türlü düzenlemeleri ve oyun kurallarını hayata geçirmektedir.

İlk Avrupa şampiyonası 1935 yılında Cenevre'de düzenlenmiş ve Letonya birinci olmuştur. Yine 1936 yılında Berlin'de yapılan olimpiyatlara resmî oyun olarak dâhil edilmiştir. İlk dünya şampiyonası ise 1950 yılında Arjantin’in Buenos Aires (Boynes Ayres) kentinde yapılmış, Arjantin birinci olmuştur. 1951 yılında başlayan Erkekler Dünya Şampiyonası’nı 1953’te başlayan bayanlar dünya şampiyonası izlemiştir. Olimpiyat oyunlarına basketbol dalında bayanlar ilk kez 1976 yılında katılmışlardır. Avrupa ligi 1995 - 1996 sezonunda başlamıştır.

- 100 -

- BASKETBOL -

Top pota altından veya sahanın kenarından oyuna sokulurken sahanın kenar çizgilerine basılmamalıdır. Rakip takıma hücum ederken 3 saniye koridoru denilen bölgede, 3 saniyeden fazla durarak veya hareket ederek kalınamaz. 3 saniye koridoru rakip potanın altında, koyu renkte boyanmış bölgedir. Takımlar her periyotta birer mola, 4. periyotta ise ikişer mola alabilirler. Her mola süresi bir dakika ile sınırlıdır. Top sürdükten sonra top tuttulduğunda sadece bir ayakla her yöne hareket edebilirsiniz. Diğer ayak sabit tutulmalıdır. Maç süresince 5 faul yapma hakkı vardır. 5 faul hakkını dolduran oyuncu oyun dışında kalır. Bir takımın oyuncuları her periyotta toplam 4 faule ulaştığında, takım faullerini doldurmuş olur ve daha sonra yapılan fauller hücum fauller oldukça karşı takım tarafından serbest atış olarak kullanılır. Maç programına ilk yazılan takım (ev sahibi) açık renk forma giymelidir. İkinci sırada yazılan takım (konuk) koyu renk forma giymelidir.

B. Basketbolda Saha Ölçüleri ve Donanım BilgisiBasketbol saha ve donanım bilgisi şemadaki gibidir.

- 101 -

- BASKETBOL -

Basketbol Sahasını TanıyalımYönerge: Sizden, daha önce izlemiş olduğunuz ya da izleyeceğiniz basketbol ile ilgili bir maçtan

hareketle:

• Basketbol oyun sahasını

• Basketbol ile ilgili genel kuralları ve bir maçın kaç dakikadan ve kaç peryottan oluştuğunu belirlemeniz istenmektedir.

Elde ettiğiniiz bilgileri arkadaşlarınızla paylaşınız. İzlediğiniz maçtan aşağıdaki sorulara cevaplar bulmaya çalışınız.

• Hakem sayısını ve hakemlerin faul olduğunda kullandıkları hareketler

• Takımların oyuncu sayısını

• Oyuncu değişikliği ve sayısını

Değerlendirme

Kontrol Listesi (Ekler s. 343)

III. BASKETBOLDA TEKNİKLER

+

BASKETBOLDA TEKNİKLER

TOP SÜRME

PAS ÇEŞİTLERİ

ŞUT RİBAUND BİREYSEL SAVUNMA

Alçak – yüksek top

sürme

Önden el ve yön

değiştirme

Göğüs pası

Baş üstü pas

Sektirme pas

Sağ-sol turnike

Şut

Kayma adımı

Savunma

Hücum

ALDATMA

Toplu

Topsuz

A. Duruşlar, Stoplar, Top Tutma ve Pivot HareketleriTopsuz Temel Duruş

Temel duruş, ayaklar omuz genişliğinde açık, sırt düz, dizler bükülü ve top göğüs hizasının aşağısında olmalıdır. Parmaklar mümkün olduğunca açık, bilek

yumuşak ve esnek olmalıdır. Top beklerken baş yukarda ve dengeli, gözler hedefte olmalıdır.

Topla Temel Duruş

Top avuç içine temas etmemeli, parmak uçlarıyla tutulmalı, parmaklar topun üzerinde topu kavramalıdır. Top sıkılmadan rahat bir şekilde tutulmalıdır. Tutuşlar sırasında parmaklar ve bilekler çok esnek olmalıdır. Ayak parmak uçları ileriyi gösterir pozisyonda olmalıdır. Vücudu öne doğru fazla eğmek denge kaybına yol açar. Vücud rahat bir şekilde dik olarak tutulmalıdır. Top göğsün biraz altında karna yakın tutulmalıdır. Dirsekler yana doğru fazla açılmamalıdır.

Basketbol teknikleri şemadaki gibidir.

Etkinlik

- 102 -

- BASKETBOL -

1. Stoplar (Durmalar)

Topla durma; iki zamanlı topla durma, tek zamanlı topla durma diye ikiye ayrılır.

Tek Zamanlı Durma

Bu duruş şekline, tek hareketle durulduğu için tek zamanlı topla durma denir. Tek zamanlı duruş yaparken, iki ayak da aynı zamanda yere temas eder. Koşarken, öne doğru bir ayak üstünde sıçradıktan sonra, yere düşerken, iki ayak aynı anda yere temas eder. Kontrollü ve dengeli bir duruş çok süratliyken yapılamaz. Hızı, dengeyi kontrol ederek daha rahat duruş yapılabilir. Tek zamanlı duruş, topsuz olarak ve yavaş koşup durarak yapılabilir.

İki Zamanlı Durma

Koşarken veya top sürerken önce sağ, sonra sol veya önce sol, sonra sağ ayağın yere temas etmesine iki zamanlı durma denir. İki zamanlı duruş normal bir hızla, topsuz olarak çalışmalıdır. Hareket hâlindeyken aniden iki zamanlı duruş yapmak için, vücut ağırlığı arkaya vermeli, hız yavaşlatılmalıdır. Ayak duruş hareketiyle yere temas ettiğinde ayağın arası omuz genişliğinde açık olmalıdır.

Temel Duruşu ve Stopları Yap


Öğretim materyalleri: Basketbol topları, düdük, basketbol sahası

Yönerge: Basketbolda topla temel duruş, topsuz temel duruş ve stop tekniklerine yönelik alıştırmalar aşağıda verilmiştir. Her çalışmayı açıklamalara uygun olarak belirtilen tekrarda yapınız. Çalışmalar sırasında birbirinize mutlaka dönütler sununuz.

Uygulayıcı: Basketbolda topla temel duruş, topsuz temel duruş ve stoplarla ilgili temel becerilerin her biri 5 kez tekrar ediniz.


1. Alıştırma: Topsuz olarak temel duruş hareketini yapınız.

2. Alıştırma: Topla olarak temel duruş hareketini yapınız.

3. Alıştırma: Tek zamanlı durma hareketini yapınız.

4. Alıştırma: Çift zamanlı durma hareketini yapınız.

Değerlendirme

+



Yapıyor.

1. Topsuz olarak temel duruş hareketini yapabiliyor mu?2. Topla olarak temel duruş hareketini yapabiliyor mu?3. Tek zamanlı durma hareketini yapabiliyor mu?4. Çift zamanlı durma hareketini yapabiliyor mu?

Etkinlik

- 103 -

- BASKETBOL -

Oyunda topu rakibe vermemek için topun nasıl tutulacağı bilinmelidir. Topla yapılan temel teknik hareketlerin mükemmel yapabilmesinin ilk şartı, topun nasıl tutulması gerektiğinin bilinmesidir. Top sıkılmadan rahat bir şekilde tutulmalıdır. Tutuşlar sırasında parmaklar ve bilekler çok esnek olmalıdır. Ayrıca pas verirken, şut atarken, bir sonraki harekete geçerken hızlı ve kontrollü olunmalıdır. Top tutarken dirsekler yanlara doğru kanat şeklinde açılmamalıdır. Top tutarken dirsekler göğüs hizasında olmalıdır. Top rakipten saklanırken vücut topla rakip arasında tutulmalıdır. Rakip, topsuz elin omuz, kol ve dirseğiyle toptan uzak tutulmalıdır. Çok fazla top kaybetmemek için el, topun üzerinde uzun süre tutulmamalıdır. Topu korumak ve daha geniş yer işgal etmek için dirsekler çok abartılmadan yanlara açık tutulmalıdır. Top tutulurken top, savunma oyuncularından, rakipten saklanmalı ve korunmalıdır.

2. Top Tutma

3. Pivot Hareketleri

İyi bir basketbolcu ayaklarını elleri gibi kullanmalıdır. Pas aldıktan sonra veya top sürerken tek zamanlı duruş veya iki zamanlı duruş sonrası bir ayak yerde sabit kalırken diğer bacak istenilen yöne çevirilebilir. Sabit kalan ayağa pivot ayağı denir. Pivot ayağın üzerinde dönerek diğer ayağın dengeli ve kontrollü hareket etmesini sağlanır. Duruşlardan sonra yapılacak dönüşlerde, pivot ayağı yani sabit bacak dizden hafi fçe bükülüdür. Böylece vücut alçaltılmış denge ve kontrol sağlanmış olur. Hareketli ayak istenilen yöne doğru uzatılır, top ise pozisyona göre bel hizasında saklanır. Matematik dersindeki pergelin sivri kısmı, sabit olan pivot ayağının kullanımı ile aynı özelliği taşır. Nasıl sivri kısım zemine bastırılıp diğer ayak açılıp hareket ettirilirse pivot ayağı da pergelin sivri kısmı gibi sabit kalacak şekilde durur.

- 104 -

- BASKETBOL -

Basketbolda Top Tutma ve Pivot Hareketlerini Yap

Hazırlık: Yarım daire lider formatında yaklaşık olarak 10 dk. genel ve özel ısınma hareketleri yapınız. Üçerli gruplara ayrılınız. Grup içinde ikiniz uygulayıcı biriniz gözlemci - kayıt edici rolünü üstleniniz. Uygulama işlemi bittiğinde rolleri değişiniz.

Öğretim materyalleri: Basketbol topları, düdük, basketbol sahası, işaret hunileri

Yönerge: Basketbolda top tutma ve pivot hareketlerine yönelik alıştırmalar aşağıda verilmiştir. Her çalışmayı açıklamalara uygun olarak belirtilen tekrarda yapınız. Çalışmalar sırasında birbirinize mutlaka dönütler sununuz.

Uygulayıcı: Basketbolda top tutma ve pivot hareketleri ilgili temel becerilerin her biri 5 kez tekrar ediniz.


1. Alıştırma: Göğüs hizasından gelen topu tutunuz.

2. Alıştırma: Yukardan gelen topu tutunuz.

3. Alıştırma: Yerden gelen topu tutunuz.

4. Alıştırma: Hareketsiz durumdayken gelen pasla (tek ve çift zamanlı) pivot hareketinin yapınız

5. Alıştırma: Koşarken alınan pasla (tek ve çift zamanlı) pivot hareketinin yapınız.

Değerlendirme

++

B. Top Sürme Top Sürmede Dikkat Edilecek Kurallar

Top sürerken asla topa bakılmamalıdır. Top sürerken baş dik, vücudu hafi fçe öne doğru eğik tutulmalıdır. Top sürerken top her saniye rakipten saklanmalıdır. Top sürme, rakibi geçmek ve takım arkadaşına uygun pozisyonda pas alıp verilmesi veya sayı kazanılması için yapılır. Savunma oyuncusuna yakın olan kolun dirseği hafi fçe bükülerek rakip oyuncuya engel olmalı ve diğer kol ile top sürülmelidir. Top, bel ve en fazla göğüs hizasında sürülmelidir. Hızlı hücumlarda rakip sahaya geçmek ve daha uygun hücum pozisyonu sağlamak için top sürülmelidir. Top gereğinden fazla elde tutulmamalı ve sürülmemelidir. Topu sürecek olan el, topa parmak uçları ile temas ederek üstten iter; el bileği, dirsek ve omuz birlikte hareket ederek topun zemine çarpıp ele dönmesini sağlarlar. Top sürerken gözler her zaman hücum sahasında olmalı ve topa asla bakılmamalıdır.



Yapıyor.

1. Göğüs hizasından gelen topu tutabiliyor mu?2. Yukardan gelen topu tutabiliyor mu?

3. Yerden gelen topu tutabiliyor mu?

4. Hareketsiz durumdayken gelen pasla pivot hareketini yapabiliyor mu?5. Koşarken pivot hareketini yapabiliyor mu?

Etkinlik

- 105 -

- BASKETBOL -

1. Alçak - Yüksek Top Sürme

Alçak top sürme, (kontrollü top sürme) genellikle yakın savunma yapan bir oyuncu varsa yapılmalıdır. Alçak top sürmede dengeli ve kontrollü bir pozisyon bulabilmek için dizler, bükülü ve hafi fçe oturur durumda olmalıdır. Top sürülen yönün aksi tarafındaki kol ve bacak kullanılarak top, savunma oyuncusundan korumalıdır. Top yumuşak parmak hareketleri ile kontrol ederek sürülmelidir. Avuç içi topa temas ettiği zaman kontrol kaybedilir ve top savunma oyuncusuna kaptırılabilir. Top iki ayağın arasında ve topu süren el yönündeki ayağa yakın bir noktada korunmalıdır. Rakip oyuncusunun değişik bir yönden gelerek topu çalabileceği düşünülerek çok dikkatli davranılmalı ve topla gereğinden fazla oynanmamalıdır. Yüksek top sürme, başka bir adıyla çabuk top sürme, önümüzde herhangi bir savunma oyuncusu yokken, boş alanları kat etmek için kullanılır. Hızlı hücum pozisyonlarında veya savunma oyuncusunu geçtikten sonra, pas vermek ya da atış yapmak için çok çabuk top sürülmelidir. Yüksek top sürmede hızı düşmemelidir. Top kontrollü bir şekilde vücudun önünde ileriye doğru sürülmelidir. Top vücudun yanında sürüldüğünde ise hücum oyuncusunun hızını azaltabilir. Yüksek top sürerken gözler her defasında olduğu gibi hedefte olmalıdır. Baş ise hücum alanının tümünü kontrol edebilecek açıda dik olarak tutulmalıdır.

2. Önden El ve Yön Değiştirme

• İyi yapılan savunmalara karşı rakibi normal top sürüşü ile geçmek oldukça zordur. Bu durumlarda top süren oyuncunun, top sürme elini değiştirmesi gerekir. Eğer sağ elle top sürüyorsa sağ bacakla sağ öne doğru bir adım alınır. Top, sağ ayağın önünde veya yanında sürülürken vücudun merkezinden yaklaşık 50-60 cm uzaklıkta olmalıdır.

• Gövdenin ağırlığı hafi fçe öne doğru aktarılmalıdır. Rakip oyuncunun topa müdahalesinde veya müdahalesine gerek kalmadan kısa bir sürüşle top, vücudun dış tarafından iki bacağın arasındaki yere vurularak çekilir. Aynı anda sağ ayağın (sağ elini kullananlar için) kuvvetli ve çabuk olarak yerden kaldırılıp çekilmesi gerekir.

• Top sağ elden sol ele geçirilirken aynı anda sağ ayağın kuvvetli ve çabuk olarak yerden kaldırılıp geri çekilmesi gerekir. Bu şekilde top sağ elden sola ele geçirilebilir. Sağ bacak, topla rakip arasında olmalıdır. Omuz ve vücutla top korunurken sol elle top sürülerek rakip oyuncu geçilir. El değiştirmede en önemli husus top süren oyuncunun topu yaklaşık 90 derecelik bir açı ve “V” şekli içerisinde sağ taraf tan sol tarafa aktarmasıdır. Önden el değiştirerek top sürme çabuk ve iyi savunma yapan rakip oyunculara karşı oldukça tehlikeli ve risklidir.

Her Yönü Kullan Ama Topu Kontrol Etmeyi Unutma!



Yönerge: Basketbolda alçak ve yüksek top sürme, el ve yön değiştirme hareketlerine yönelik alıştırmalar aşağıda verilmiştir. Her çalışmayı açıklamalara uygun olarak belirtilen tekrarda yapınız. Çalışmalar sırasında birbirinize mutlaka dönütler sununuz.

Uygulayıcı: Basketbolda alçak ve yüksek top sürme, el ve yön değiştirme hareketleri ile ilgili temel becerilerin her biri 5 kez tekrar ediniz.

++

Etkinlik

- 106 -

- BASKETBOL -


1. Alıştırma: Alçak top sürme hareketini yapınız.

2. Alıştırma: Yüksek top sürme hareketini yapınız.

3. Alıştırma: Top sürerken el değiştirmenin hareketini yapınız.

4. Alıştırma: Top sürerken yön değiştirme hareketini yapınız.

Değerlendirme

C. Pas Çeşitleri1. Göğüs Pası

Oyunda en çok kullanılan pas çeşididir.

Topun göğüs hizasından hedefe doğru atılmasıdır. Hareketli ayak, pas verilen hedefe doğru uzatılır. Sabit olan pivot ayağının topuğu hafi fçe yükseltilip ayak parmak uçları sabit kalacak şekilde tutulur. Top elden çıktıktan sonra, kollar birbirine paralel, ellerin üstü birbirine dönük olmalıdır. Başparmak yeri, diğer parmaklar hedefi göstermelidir. Top hedefe varana kadar, eller bileklerden bükülü olarak sabit tutulur.

2. Baş Üstü Pas

Genellikle rakip oyuncunun, pas verilen hedefl e pası atan oyuncu arasına girmesi hâlinde verilen pas türüdür.

Topun rakibe kaptırılmaması için top iki elle tutulur. Kollar dirseklerden hafi f bükülerek gergin ve düz şekilde baş üstüne kaldırılır.

Top hedefe gönderilirken bir ayak öne uzatılır. İki el bileğinin kuvvetli itişiyle top hedefe gönderilir. Pas, pası alan oyuncunun alın bölgesine doğru atılmalıdır.



Yapıyor.

1. Alçak top sürmeyi yapabiliyor mu?

2. Yüksek top sürmeyi yapabiliyor mu?

3. Top sürerken el değiştirmeyi yapabiliyor mu?4. Top sürerken yön değiştirmeyi yapabiliyor mu?

- 107 -

- BASKETBOL -

3. Sektirme Pas

Genellikle kısa mesafelerde ve yakın savunma yapan oyunculara karşı yapılan pas türüdür.

Özellikle uzun oyuncular için kullanılan bir pas türüdür. Top tutma ve atma temel tekniği, göğüs pasının aynısıdır. Yerden sektirme pas atarken topun zemine bir kez çarpmasına özen gösterilmelidir. Top, pası veren oyuncu ile pası alan oyuncu arasındaki mesafenin 2/3’lük bölümüne atılarak sektirme pas gerçekleştirilir. Böylece top kalça yüksekliğinde pası alan oyuncuya ulaşır. Top yere çarpıp hızını kaybedeceği için pas verirken top kuvvetli bir şekilde hedefe gönderilmelidir. İncelediğimiz bu paslardan başka tek ve çift el alttan pas, aşırtma pas, sıçrayarak pas, arkadan pas türleri vardır.

İyi Bir Oyun ve İş Birliği İçin Doğru Pası Kullan!



Yönerge: Basketbolda pas çeşitlerine yönelik alıştırmalar aşağıda verilmiştir. Her çalışmayı açıklamalara uygun olarak belirtilen tekrarda yapınız. Çalışmalar sırasında birbirinize mutlaka dönütler sununuz.

Uygulayıcı: Basketbolda pas çeşitleri ile ilgili temel becerilerin her biri 5 kez tekrar edilir.


1. Alıştırma: Karşılıklı olarak göğüs pasını yapınız.

2. Alıştırma: Karşılıklı olarak baş üstü pasını yapınız.

3. Alıştırma: Karşılıklı olarak sektirme pasını yapınız.

4. Alıştırma: Hedefe göğüs pasının, baş üstü ve sektirme pasın yapınız.

Değerlendirme

+

Gözlem KartıÖğrencinin Adı Soyadı


Yapıyor.

1. Karşılıklı olarak göğüs pası yapabiliyor mu?

2. Karşılıklı olarak baş üstü pası yapabiliyor mu?3. Karşılıklı olarak sektirme pası yapabiliyor mu?4. Hedefe göğüs pası yapabiliyor mu?

5. Hedefe baş üstü pası yapabiliyor mu?

6. Hedefe sektirme pası yapabiliyor mu?

Etkinlik

- 108 -

- BASKETBOL -

Turnike atışı, çembere en yakın yerden yapılan isabet oranı çok yüksek, öğrenmesi en kolay temel atıştır. Top sürerken top sürüp aldatma yaptıktan sonra turnike atışı yapılabilir. Sağ turnikede topa sahip olduktan sonra, sağ ayak ileri doğru uzatılıp ilk adım atılır ve gözler çemberde olmalıdır. Sonra sol adım atılır ve sol ayak üzerinde sıçrayarak çembere doğru yükselirken aynı anda sağ diz yukarı doğru çekilir. Sağ kol yukarıya doğru uzatılır. Sıçramanın en yüksek noktasında top çemberin arkasında bulunan kareye çarptırılarak sağ elle atış yapılır. Sol turnike de sağ turnikenin aksine sol ayakla başlanır, sağ ayakla zıplanılır, sol elle atış yapılır. Turnike atışı yapılırken top, belin yanında saklanmalıdır. Adımlar hızlı, sıçramanın çok kuvvetli ve dengeli olması gerekir. Top çembere bırakılırken çok yumuşak ve dengeli olunmalıdır. Turnike atışı için çembere yönelirken rakip ayak ve vücut hareketleriyle aldatılmalıdır. Turnike ritmine ulaşmak veya turnike atışını refl eks hâline getirmek için sağ ve sol turnike atışları çok çalışılmalıdır.

2. Şut

Durarak şut

Sağ ayak, çemberi gösterecek şekilde olmalıdır. Sol ayak ise yaklaşık 40 - 45 derecelik açı ile diğer ayağın yanında olmalıdır. Sol ayağın parmak ucu sağ ayağın topuğu hizasında olmalıdır. Bu pozisyonda dizler bükülerek vücut ağırlığı her iki ayağa eşit olarak dağıtılır. Atış yapacak olan sağ elin dirseği vücudun yan tarafından içeri doğru çekilerek potaya doğru döndürülür. Top baş üstüne çıkarılırken sağ bilek iyice bükülerek topun altına girer. Sağ diz, dirsek ve bilek aynı yöndedir. Diğer el topu dengelemek için yardımcı pozisyondadır. Şut, bükülen bacakların gerilmesi ve topun baş üzerine doğru kaldırılması ile devam eder. Top, atış elindeki parmakların ucundan çıkar ve topa kendi ekseninde dönüş hareketi yaptırılır. Atış sonrasında atış yapan elin avuç içi yere bakar, işaret parmağı potayı gösterir. Diğer parmaklar ise yere bakar vaziyettedir.

Ç. Şut 1. Turnike

Sıçrayarak Şut

Modern basketbolda sıçrayarak şut bir hücumu sonuçlandırmak için kullanılan önemli ve etkili bir şut şeklidir. Sıçrayarak şut üç safhadan oluşur:

Stop (Durma) evresi: Top sürdükten veya pastan sonra ayaklar pota yönünde olmak üzere her iki ayakla aniden durulur. Ayaklar omuz genişliğinde açık ve paralel şekilde yan yana olup dengeli temel duruş hâkimdir.

- 109 -

- BASKETBOL -

Sıçrama evresi: Durduktan sonra zaman kaybetmeden her iki bacakla dikey olarak yukarı doğru sıçranmalıdır. Aynı anda top, baş üzerinden yukarıya doğru şutun çıkış pozisyonuna getirilir.

Şut evresi: Sıçrama atışının şut safhası, durarak şuttan biraz farklılık gösterir. Sıçrayarak şutta topun elden çıkarılışı sıçramanın en yüksek noktasında gerçekleşir. Durarak şutta ise top baş üstünden çıkarılır.

Kısacası, iyi bir atış için aşağıdaki dört unsurun bir araya gelmesi şarttır:

1. İyi, dengeli ve güvenli durma 2. Dengeli, kuvvetli ve dik sıçrama

3. Sıçramanın en üst noktasında durarak isabetli atış yapma 4. Yüksek konsantrasyon sağlama

Turnikeyi Kullan, Şut At!



Yönerge: Basketbolda sağ turnike, sol turnike ve şut tekniğine yönelik alıştırmalar aşağıda verilmiştir. Her çalışmayı açıklamalara uygun olarak belirtilen tekrarda yapınız. Çalışmalar sırasında birbirinize mutlaka dönütler sununuz.

Uygulayıcı: Basketbolda sağ turnike, sol turnike ve şut tekniği ile ilgili temel becerilerin her biri 5 kez tekrar edilir.


1. Alıştırma: Sağ turnike adımlamasının ve topun baş üstünden potaya bırakılışını yapınız

2. Alıştırma: Sol turnike adımlamasının ve topun baş üstünden potaya bırakılışını yapınız

3. Alıştırma: Durarak şut tekniğinini yapınız.

4. Alıştırma: Sıçrayarak şut tekniğini yapınız.

Değerlendirme

+



Yapıyor.

1. Sağ turnikeyi yapabiliyor mu?

2. Sol turnikeyi yapabiliyor mu?

3. Durarak şut tekniğini yapabiliyor mu?

4. Sıçrayarak şut tekniğini yapabiliyor mu?

Etkinlik

- 110 -

- BASKETBOL -

Baks Yapma

Ribaunt, çembere yapılan atışlardan sonra, çarpma levhasından veya çemberden seken topların tutulmasıdır.

Kendi potanız altında ribaunt yapıyorsanız savunma ribauntu, rakip potanın altında yapıyorsanız hücum ribauntu denir.

İyi bir ribaunt alabilmek için oyuncunun çok hareketli, mücadeleci, akıllı ve zamanlamasının mükemmel olması gerekir. Bir takımın oyuncuları ne kadar iyi ribauntcu olursa o takımın başarısı o kadar artar.

Uzun oyuncuların ribaunt alma ihtimalleri çok fazla olmasına rağmen, ribaunt tekniğini iyi bilen kısa oyuncular da en az uzun oyuncular kadar ribaunt

alabilirler.

İyi ribaunt alabilmek için rakip ile çember arasında kalınmalıdır.

İyi zamanlama yaparak yani topun nereye, ne zaman düşeceğini izleyerek ve hissederek, kuvvetlice sıçrayarak top en yüksek noktada yakalanmalıdır. Topu rakipten korumak için dirsekler açık, top karna doğru indirilirken yumuşak bir düşüş gerçekleştirilir.

Savunma yapan oyuncuların hücum oyuncularına göre daha fazla ribaunt alma şansları vardır. Atış yapılan potaya daha yakındırlar, hücum oyuncusu ile savunulan pota arasında kalınırsa daha kolay ribaunt alınabilir.

E. Bireysel Savunma 1. Kayma Adımı

Temel Savunma Duruşu

Baş dik ve yukarıda olmalıdır. Ayaklar omuz genişliğinden biraz daha açık, her an hareket edebilecek şekilde olmalıdır. Kollar her iki yöne açık, parmaklar birbirinden ayrık ellerin içi karşıya bakmalıdır. Dizler bükülü, vücut öne doğru eğilmiş durumda olmalıdır.

Kayma Adımı

Savunmanın temeli kayma adımıdır. Savunma oyuncusu kayma adımı ile hücum oyuncusunun hareketlerine karşılık verebilir. Savunmada rakip hangi yönden sizi geçmeye çalışıyorsa o yöne yakın ayakla çapraz kayma yaparak rakibin önüne geçip durdurabilir.

Kayma sırasında ayaklar birbirini geçmemelidir. Adımlar kayar gibi olmalı, ayaklar hiçbir zaman yerden kesilmemeli ve sekilmemelidir.

Hücum oyuncusu yön değiştirirken yöneldiği taraftaki ayak geri alınır. Hücum oyuncusu soldan sağ tarafa yön değiştirince savunma oyuncusu da yön değiştirilen taraftaki ayağını geriye çeker.

Sağa doğru kayma adımı yapılırken sol ayak yerden fazla kalkmamalı, kaydırılarak öndeki ayağı takip etmelidir. Aynı uygulama sola doğru kayma adımı yapılırken de geçerlidir.

Hücum oyuncusu savunma oyuncusunun sağından veya solundan geçebilir. Hücum oyuncusu hangi elle top sürüyorsa savunma oyuncusu da aynı elini rakibi ve topu rahatsız edecek şekilde tutar. Hücum oyuncusu ne tarafa götürülmek isteniyorsa savunma o tarafa açılı olarak yapılmalıdır.

D. Ribaunt

- 111 -

- BASKETBOL -

Rakiple bir kol uzunluğunda mesafe olmalıdır. Diğer kol, hücum oyuncusunun görüşünü engelleyecek şekilde açık ve hareketli şekilde sallanmalıdır. Ayaklar yanlamasına çekilirlerken yani çapraz kayma adımlamasını uygularken birbirine değmemelidir. Hücum oyuncusunu durdurmak için çapraz kayma adımları hızlı olarak gerçekleştirilmelidir.

Rakibin hücum yönüne doğru atılan ilk adımı ne kadar kuvvetli, dengeli ve çabuk olursa, rakibe zor anlar yaşatır, savunmada başarılı olur. Rakip oyuncu savunma oyuncusunun her iki yanından geçebilir. Çapraz kayma adımları kullanılarak rakibin geçmesine izin verilmemelidir. Rakip top sürerken kenar çizgilerine doğru yönlendirilmelidir.

Kayma Adımı Yap, Ribaunt Almayı Unutma!



Yönerge: Basketbolda ribaunt ve kayma adımına yönelik alıştırmalar aşağıda verilmiştir. Her çalışmayı açıklamalara uygun olarak belirtilen tekrarda yapınız. Çalışmalar sırasında birbirinize mutlaka dönütler sununuz.

Uygulayıcı: Basketbolda ribaunt ve kayma adımı ile ilgili temel becerilerin her biri 5 kez tekrar ediniz.


1. Alıştırma: Pota altında ribaunt çalışmasını yapınız.

2. Alıştırma: Kayma adımı çalışmasını yapınız.

3. Alıştırma: Eşlerden biri yüksek top sürerken diğer eşin kayma adımı çalışmasını yapınız.

Değerlendirme

+



Yapıyor.

1. Pota altında ribaunt yapabiliyor mu?

2. Kayma adımını yapabiliyor mu?

3. Eşlerden biri yüksek top sürerken diğer eş kayma adımını yapabiliyor mu?

Etkinlik

- 112 -

- BASKETBOL -



1. Basketbolda temel duruş kaça ayrılır? Kısaca açıklayınız.

2. Tek ve çift zamanlı stop arasındaki farkı açıklayınız?

3. Basketbolda pivot hareketi neden kullanılır? Açıklayınız.


4. Basketbolda çemberin yandan yüksekliği……….cm’dir.

5. Üç sayı çizgisinin çembere olan uzaklığı……….dır.

6. Çembere atılan atışlardan sonra çarpma levhasından veya çemberden seken topun alınmasına………….denir.

7. Modern basketbol’da sıçrayarak şut bir hücumu sonuçlandırmak için…………..şut kullanılır.

C. Aşağıdaki seçeneklerden uygun olanı işaretleyiniz.

8. FIBA oyun kurallarına göre bir oyuncu kaç faul yaparsa oyundan atılır?

A) 3

B) 2

C) 5

D) 6

E) 4

9. Basketbol maçında bir periyot kaç dakikadır?

A) 5

B) 10

C) 15

D) 20

E) 25

10. Aşağıdakilerden hangisi basketbolda pas çeşitlerinden değildir?

A) Göğüs pası

B) Sektirme pas

C) Karın pası

D) Sıçrayarak pas

E) Baş üstü pas

11. Sağ turnikede kullanılan doğru adımlama aşağıdakilerden hangisidir?

A) Sol - sağ

B) Stop - sağ

C) Stop - sol

D) Sağ - sol

E) Sağ - stop

- 113 - Fu

tbo

lF

utb

ol

FutbolDÜNYADA VE TÜRKİYE’DE FUTBOL

FUTBOLDA ALAN VE KURAL BİLGİSİ

FUTBOLDA TEKNİKLER

Vuruşlar Penaltı FrikikTop Sürme Korner DefansTop Kontrolü Faul Taç Aldatmalar Pas Vole

Temel Kavramlar

6. Ünite

- 114 -

- FUTBOL -

I. DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE FUTBOL

A. Dünyada Futbolun Gelişim SüreciDaha ilk çağlarda futbolu andıran oyunlar oynandığı bilinmektedir. FIFA Eski Başkanı Sepp

Blatter'in açıklamasına ve birçok tarihçiye göre Çinliler binlerce yıl önce deri toplarla futbolu oynayan ilk ulustur. Futbolu İngilizlerin bulduğu konusundaki yaygın anlayış yanlıştır. Futbolu Çinlilerin icat ettiğini ve İngilizlerin kurumsallaştırdığını söylemek mümkündür. Avrupa'da MÖ 3. yüzyılda Romalılarca yaygınlaştırılan bir oyun futbola çok benziyordu. Bu oyun bugünkü futbolun öncüsü sayılır. Bu eski Roma oyunu, Fransa'da öylesine sevilmişti ki karşılaşmalar kentler arasında çatışmaya bile yol açmıştı. Bundan dolayı bu oyun 10. yüzyılda yasaklanmıştır.

Günümüzde oynanan futbol, İngiltere'de 19. yüzyılda sonlarında kurallara bağlandı. 1863'te kurulan Futbol Birliği bu kuralları belirledi. İlk takım ise Sheffi eld FC oldu. Oyunda sert, acımasız ve kırıcı hareketler yasaklandı. Bu anlayışı sürdürenler ise futbolun değişik biçimi sayılan ragbiyi geliştirdiler. Futbol, 19. yüzyılda sonlarında İngiltere'den Avrupa'ya yayıldı. Kısa bir süre içinde de dünyanın birçok ülkesinde oynanan bir spor haline geldi. 1904'te Uluslararası Futbol Federasyonu (FIFA) kuruldu. FIFA’nın yönetiminde 1930’da ilk Dünya Kupası karşılaşmaları düzenlendi.

Tarihte Futbol

Yönerge: Bu çalışmada futbol ile ilgili bir araştırma yapınız. Üçerli gruplar oluşturunuz. Aşağıda belirtilen araştırma konularına göre dağılımı yapınız. Grup üyelerinin görev dağılımı aşağıda belirtilmiştir.

1. Kaynakça araştırmak,

2. Bilgiyi sıralamak,


• Bu çalışmadan sonra dünyada ve Türkiye’de futbol konusunu ele alan bir program hazırlayınız.

• Çalışmaya başlamadan önce uzman kişilerin görüşlerine başvurup, futbol kulüplerinden, üniversitelerden, internet sitelerinden, kütüphaneden yardım alabilirsiniz.


Araştırmanın konu başlıkları şunlardır

1. Dünyada ve Türkiye’de futbolun gelişimini araştırınız.

2. Türkiye Futbol Federasyonunun işlevlerini araştırınız ve organizasyon şemasını oluşturunuz.

3. Uluslararası Futbol Federasyonunun tarihçesini araştırınız.

Değerlendirme


++

Ünitemize Hazırlanalım1. Millî Futbol Takımımızın uluslararası turnuvalardaki başarıları nelerdir?

2. Futbolun toplum üzerinde yapmış olduğu olumlu veya olumsuz etkiler nelerdir?

3. Futbolu diğer spor branşlarından ayıran en önemli özelliği nedir?

Etkinlik

- 115 -

- FUTBOL -

Bütün ülkelerin futbol federasyonları FIFA’ya bağlıdır ve FIFA’nın merkezi İsviçre'nin Zürih şehrindedir. Ayrıca Avrupa Futbol Federasyonları Birliği (UEFA) gibi beş tane de kıta konfederasyonu vardır. (AFC, CAF, CONCACAF, CONMEBOL ve OFC). Ulusal futbol karşılaşmaları, her ülkenin kendi futbol federasyonunun yönetiminde yapılır. Olimpiyat Oyunlarındaki futbol karşılaşmalarını ise FIFA düzenler. Ayrıca her kıta konfederasyonu da kendi yetki alanında karşılaşmalar düzenler. UEFA'nın düzenlediği, UEFA Şampiyonlar Ligi, UEFA Kupası ve İntertoto Kupası turnuvalardır.

B. Türkiye’de Futbolun Gelişim SüreciTürkiyede ilk futbol ligini 4 takımla (Moda, Elpis, İmogene, Kadıköy) İstanbul Futbol Birliği kurmuştur.

1905-1906 sezonunda Türk Takımı Galatasaray’ın da katıldığı birliğin 1908 yılında 1. Kümesini Galatasaray Kadıköy, Moda, Elpis, İmogene ve Fenerbahçe oluşturur.

1903 yılında kurulan birlik ağustos 1909 yılında cemiyetler kanununun çıkması ile 12 Kasım 1910 yılında İstanbul Futbol Kulüpleri Ligi adı altında tekrar teşkilatlanmıştır.

Yine bu yıllar içerisinde futbol Anadolu’nun her yerinde hızla yayılmaya başlamış ve İstanbul’un dışına taşmıştır. Fakat gerek İstanbul’da gerekse Anadolu’nun diğer bölgelerinde seyirciler ve sporcular maçlar pazar günü yapıldığından ve Müslümanların tatil günü cuma günü olduğundan maçlara katılamıyorlardı. Bu lige alternatif olarak cuma ligi kurdular (1914).

İstanbul futbol kulüpleri ligi dışında kalan Üsküdar Anadolu, İstanbul Jimnastik, Terbiye-i Medeniye, Şehremeni Sanayi Mektebi ve Fenerbahçe Spor Kulüplerinin oluşturdukları gönüllü birliklerdir. Bu takımların genellikle müesseselere ait olması nedeni ile lig idarecilerinin diğer birliklerden farklı olarak futbolcuların dışında seçilmeleri de bu lige bir ayrıcalık ve yenilik katmıştır. Daha sonraki yıllarda ise Kurtuluş Savaşından çıkan Türk ulusu, 1922 yılında Türkiye idman cemiyetleri ittifakının çalışmaları doğrultusunda atletizm, futbol ve güreş federasyonlarını kurmuş ve faaliyetlerini sürdürmüştür. 1923 yılında ise Türkiye Futbol Federasyonu kurulmuş ve 1951 yılında da profesyonel lig kabul edilmiştir. Türk futbolu hem ulusal hem de uluslararası alanda kendini hızla geliştirmiş ve kısa zamanda büyük başarılara imza atmıştır.

1996 yılında Avrupa Futbol Şampiyonası grup elemelerindeki zorlu maçlardan başarıyla çıkan A Millî Takımımız İngiltere’de yapılan fi nallere katılarak Türk futbol tarihinde bir “ilk”e imza attı. 2000 yılı Türk futbolu açısından tarihî bir öneme sahiptir. A Millî futbol takımımız Hollanda ve Belçika’nın ortaklaşa düzenlediği 2000 Avrupa Şampiyonası’nda grubundan çıkarak çeyrek fi nale yükseldi. Çeyrek fi nal maçında Portekiz’le oynayan ay yıldızlılar, 2-0 yenilerek elendiler. 2002 yılında yükselişini sürdüren Millî Futbol Takımımız, Japonya ve Güney Kore’nin ortak organize ettiği 17. Dünya Kupası’na katılarak dünyanın en iyi 32 takımı arasına girdi ve grup maçlarından sonra Japonya (3. tur) ve Senegal (çeyrek fi nal)’i mağlup ederken yarı fi nalde Brezilya’ya yenildi. 3.’lük maçında Güney Kore’yi yenen Millî Takım şampiyonayı dünya üçüncüsü olarak tamamladı. Almanya’da düzenlenen 2008 Avrupa Şampiyonası’n da yarı fi nalde ev sahibi takımı Almanya’ya 3 - 2 yenilen Milli Takımımız şampiyonayı 3. olarak tamamlamıştır. Bu sonuçlar A Milli Takımı’nın tarihinde katıldığı Dünya ve Avrupa Şampiyonalarındaki en büyük başarılardır.

- 116 -

- FUTBOL -

II. FUTBOLDA ALAN VE KURAL BİLGİSİ A. Futbolda Alan Bilgisi

Sınıf içinde gruplara ayrılalım. Aşağıda belirtilen çalışmaları yapalım.

1. Futbol sahalarının ölçülerini alalım.

2. Alınan ölçüleri karşılaştıralım.

3. Sahaların en alt ve en üst ölçülerini çıkaralım.

4. FİFA’nın belirlediği standart saha ölçülerini bulalım.

Değerlendirme

1. Futbol sahasında neler dikkatinizi çekiyor? Tartışınız.

2. Sonuçları tartışarak doğru cevapları bulmaya çalışınız.

3. Futbol sahası çizilerek sınıf panosunda sergilenir.

Kural Her Zaman Temiz Futbolu Getirir.

B. Futbolda Kural BilgisiFutbol, herkesin rahatlıkla anlayabileceği basit kurallara

sahiptir. Bu nedenle her yaş, cinsiyet ve seviyede kişiler tarafından rahatlıkla oynanabilir. Bu özellikleri nedeniyle futbol dünyanın dört bir yanında milyonlarca insan tarafından hem oynanan hem de seyiredilen en popüler spor dallarından biri olmuştur. Her takım, kaleciler dâhil onbir sporcudan oluşur ve kaleciler dışındaki oyuncular ellerini kullanmadan, belirlenmiş kurallar dahilinde vücudunun herhangi bir yerini kullanarak, rakip kaleye gol atabilmektir. En fazla gol atan galip sayılır.

Aynı takım oyuncuları, aynı renk ve desen forma, şort, tozluk, tekmelik ve özel futbol ayakkabısı (krampon) giyerler. Genellikle deri malzemeden yapılmış top kullanılır. Oyuna orta saha çizgisinden bir takımın başlama vuruşuyla başlanır. Oyun, topun oyun alanı dışına çıkması, kural ihlali, faul veya gol olması dışında devam eder. Oyun süresi, özel turnuvalar dışında 45 dakikadan oluşan iki devre halinde 90 dakikadan oluşur. Oyunun duraklama zamanları hakemin takdiriyle her devre sonuna eklenir. Devre arası molası 15 dakikadır. Oyun

bir orta ve iki yardımcı hakem olmak üzere üç hakem tarafından yönetilir. Oyun sırasında dördüncü hakem de yedek olarak bulunur.

+

penaltı noktası

ceza sahasıorta yuvarlak

köşe yayı

korner bayrak direği

yarı saha çizgisi

başlangıç çizgisi kale alanı

taç çizgisi

kale

çizgis

i

ceza yayı

Etkinlik

Futbol sahasının belirleyen çizgiler ve bölgelerin ismi şemadaki gibidir.

- 117 -

- FUTBOL -

Kale direkleri, beyaz renkte olmalıdır. İki direk arasındaki mesafe içten içe 7.32 m, üst direğin alt kenarının yerden yüksekliği 2.44 m'dir.

Futbol Topunun Özellikleri:

1. Yuvarlak olmalıdır.

2. Deriden ya da uygun bir maddeden yapılmalıdır.

3. Çevresi 70 cm'den çok, 68 cm'den az olmamalıdır.

4. Maçın başında ağırlığı 450 g'dan fazla, 410 g'dan az olmamalıdır.

5. Deniz seviyesinde basıncı 0.6 - 1.1 atmosfere eşit olmalıdır.

Ceza alanı içinde yapılan fauller ve ihlaller penaltı olarak değerlendirilip penaltı noktasından kaleye direk vuruş olarak kullanılır. Ceza alanı dışında yapılan kural ihlalleri ve fauller endirekt vuruş olarak kullanılır; yani topun oyuna sokulabilmesi veya gol olabilmesi için pası yapan oyuncu dışında bir başka oyuncuya da değmesi gerekir.

Top yan çizgilerden oyun alanını terk ederse diğer takım oyuncuları tarafından iki elle atılan taç atışıyla oyuna sokulur. Taç atışı sırasında ayaklar yerden kesilmemelidir. Eğer ayaklar yerden kesilirse bu kural ihlaline girer ve taç atışıyla topu oyuna sokma karşı takıma geçer. Taç atışı, hiç kimseye değmeden kaleye girerse gol olarak değer bulmaz. Oyun karşı takımın endirekt vuruşuyla başlar.

Uzunluk en büyük 120 m en küçük 90 m

Yarı çap 9.15 m

Uzun

luk e

n bü

yük 9

0 m

en

küçü

k 45

m

Kale çizgisi 7,32 m

16.5 m

40,3

m 9,15 m 11 m

11 m

Top, savunma oyuncuları veya kalecinin müdahalesiyle kale yan çizgilerinden çıkarsa bu durum karşı takıma korner atma hakkını kazandırır. Korner atışı, köşe bayrakları noktasından topa ayakla vurularak yapılır. Eğer top, atak yapan takımın oyuncularının müdahalesiyle kale yan çizgilerinden geçerse bu aut olarak değerlendirilir. Top, ceza alanı içinden kaleci veya savunma oyuncusu tarafından ayakla aut atışı yapılarak oyuna sokulur. Ofsayt ise hücum yapan takımın oyuncularından biri diğerine pas attığı anda savunulan kalenin savunma oyuncularından daha önünde olamaz.

Kale: Kale direkleri 12 cm'yi geçmeyen eşit kalın-lıktadır. Gol çizgisi kale direkleriyle eşit kalınlıktadır. Ağlar, kale direklerinin arkasına kaleciyi rahatsız etmeyecek şekilde direklere ve yere tutturulur.

5.5 m

18.32 m

- 118 -

- FUTBOL -

Biliyor musunuz??

Futbol Oyuncularının Zorunlu Olarak Kullanacakları Malzemeler

1. Kazak ya da forma

2. Şort (Eğer tayt giyilirse taytın rengi şortun esas renginde olmalıdır.)

3. Uzun çorap (tozluk)

4. Tekmelikler

5. Ayakkabı (krampon)

III. FUTBOLDA TEKNİKLERA. Topa YatkınlıkFutbol oyununa bağlı temel motorik özellikleri geliştirmeye yönelik çalışmalardır. Ayrıca futbolun

içinde yer alan koşma, sıçrama, yer değiştirme, topla ve topa yönelik becerilerin gelişimini sağlamak için de bu çalışmalar yapılır. Bir başka deyişle futbolun temelini oluşturan temel teknik hareketlere ön hazırlık çalışmaları veya ön kazanımlar da diyebiliriz.

Edindiğin Teknik ile Topu Sakla ve YönlendirHazırlık: Yarım daire lider formatında yaklaşık olarak 10 dk. genel ve özel ısınma hareketleri

yapınız. Dörderli gruplara ayrılınız. Grup içinde ikiniz uygulayıcı ikiniz gözlemci - kayıt edici rolünü üstleniniz. Uygulama işlemi bittiğinde rolleri değişiniz.

Öğretim materyalleri: Top, huni, düdük

Yönerge: Futbolda top sürme ve topa yatkınlığı kazanmaya yönelik alıştırmalar aşağıda verilmiştir. Her çalışmayı açıklamalara uygun olarak istenilen nitelikte yapınız. Çalışmalar sırasında birbirinize mutlaka dönütler sununuz. Alıştırmalar tamamlandıktan sonra öğrencilerin saat yönünde yer değiştiriniz.

Uygulayıcı: Futbolda top saklama ve top sürme tekniği ile ilgili alıştırmaları 10 kez tekrar ediniz.


1. Alıştırma: Oluşturulan dairelerin merkezinde bulunan öğrenci ile topla ve topsuz yer değiştiriniz.

2. Alıştırma: Topu sağa ve sola kaçırmadan karşılıklı isabetli pas yapınız.

3. Alıştırma: 5 m’de karşılıklı doğrultu üzerinde top sürünüz.

4. Alıştırma: Slalomlar arasında top sürünüz.

5. Alıştırma: Topu dizinizin üstünde sektirme çalışması yapınız.

6. Alıştırma: Topu kafanızla sektirme çalışması yapınız

+

Etkinlik

- 119 -

- FUTBOL -

B. Farklı Yönde ve Tempoda Top SürmeAyak iç yüzeyi ile top sürme: Topa ayağın iç yüzeyleri ile temas

edilerek yol alınır. Eylemin hareket biçimi, teknik kurgusu nedeni ile ılımlıdır. Yanlara ve çapraz doğrultularda, hızlı olmamak şartı ile güvenilir ve dengeli olanakları sağlanır. Topla temas eden yüzey, ayak başparmağının bitiş noktası ile topuğun ayak içi bitiş noktası arasında oluşan üçgen şeklindeki bölgedir.

Ayağın içi ile top sürme tekniği, savunmadan çıkışlarda, orta alanda oyun kurma aşamalarında ve oyunu yavaşlatmaya yönelik eylemlerde kullanılır.

Ayağın dış yüzeyi ile top sürme: Top ile ayak dış yüzeyleri temas ettirilerek yol alınır. Eylemin hareket biçimi, teknik kurgusu düz ve çapraz doğrultularda hızlı ve güvenilir biçimlerde yol almaya uygundur. Topa temas eden yüzey küçük parmak ile ayağın dış yüzeyi ve topuğun ayak ucuna doğru bittiği nokta arasıdır.

Ayak dışı top sürme adam geçmede, hızlı hücumda, boş alanlara yönelim sırasında sıkça kullanılır. Bu tarz top sürmenin en olumlu yanı hızlılıktır.

Ayak üst yüzeyi ile top sürme: Top ile ayak üst yüzeyi temas ettirilerek yapılır. Topun taşınma sırasında ayaktan açılmasına (belli

ölçüler dâhilinde) izin verilerek hareketin devam ettirilmesidir. Hızlı ve çabuk hareket etme imkânı sağlayan teknik yapısına karşı temas etme yüzeyinin kısıtlı olmasından dolayı güvenirliliğinin azaltması ve kontrol zorluklarının olması olumsuz yanlarıdır.

Ayak üstü ile top sürme “hızlı hücum” dediğimiz çabuk ataklar, adam geçmeler ve uzun mesafeli top taşımada kullanılan tekniktir.



Yapıyor.

1. Topla ve topsuz alan değişikliği yapabiliyor mu?

2. Topu sağa ve sola kaçırmadan karşılıklı isabetli pas yapabiliyor mu?3. Top sürerken bir çizgi doğrultusunda top sürmeyi yapabiliyor mu?4. Top sürerken huniler arasında dripling yapabiliyor mu?5. Topu dizinin üstünde sektirme yapabiliyor mu?

6. Topu kafasıyla sektirme yapabiliyor mu?

Değerlendirme

- 120 -

- FUTBOL -

2. Ayak İç Üst Vuruş

Bu vuruş, uzun mesafeli paslaşmalarda, korner atışlarında veya serbest atışlarda kullanılır. Topa, çapraz veya yay şeklinde gerilerek vurulur. Destek ayağı topun yanında veya yan arkasında durur. Vücudun belden yukarısı hafi fçe topun üzerine eğik durumdadır. Topa ayağın üst-iç tarafı ile vurulur. Hareket kalça ve dizin ritmik birlikteliği ile yapılır. Topa vurduktan sonra, vurma ayağı topun gidiş yönüne doğru hareketine devam etmelidir.

3. Ayak Üstü Vuruş

Ayak üstü vuruşla gol vuruşları için ayağın üstüyle topun merkez sayılan bölgesine yapılan sert vuruş tarzıdır. Ayak üstü vuruşun en önemli özelliği topun, ayağın en sert bölgesiyle sert, alçak ve düzgün doğrusal açıyla hedefe atılabilmesidir. Bunu yapabilmek için, ayaküstüyle topun merkezi adı verilen yere vurulması gerekir. Eğer topa merkez adı verilen orta bölgesinden aşağı vurulursa top yükseklik kazanır. Topun sağ veya sol tarafına vurulursa top falsolu şekilde yön değiştirir.

Destek ayağı topun 15 cm yanında ve ayak ucu topa vurulacak yöne doğru dönük olmalıdır. Destek ayağı topun ne çok arkasına ne de çok önünde olmalıdır. Eğer bu hata yapılırsa isabetli ve güçlü vuruş yapmak mümkün olmaz.

Vuruş sırasında, topun fazla yükseklik kazanmaması için, vücut top üstüne doğru ve biraz öne eğik olmalıdır. Baş topun önüne doğru bakmalı ve vuruş ayağının dizi, vuruş esnasında topun üzerinde olmalıdır. Vuruş sırasında vuruş ayağı kalçadan yumuşak bir salınım hareketi yapmalı, diz ve bilekler mümkün olduğunca sabit olmalı, top ayaküstüyle topun ortasına vurmalıdır. Vuruştan sonra, ayak topun gidiş yönüne doğru hareketine devam etmelidir. Vuruş sırasında kolların ritmik olarak açılması, vücut ve vuruş dengenizi korumanıza yardımcı olur.

4. Ayak Dış Üst Vuruş

Bu vuruş, uzun mesafeli paslaşmalarda veya serbest atışlarda tercih edilir. Topa vuruş koşusu, şut yönüne göre çaprazdır. Ayak gergin ve mümkün olduğunca sabit, ayak bileği içe doğru dönük ve sabit olmalıdır. Vücudun belden üstü, destek bacağının üstüne eğik vaziyettedir. Topun ayakla temas yeri, vuruş ayağı üstünün dış tarafıdır.

C. Vuruşlar1. Ayak İçi Vuruş

Futbolda en sık kullanılan ve isabet oranı en yüksek vuruş çeşididir. Bu vuruş, korner atışlarında, uzun mesafeli paslaşmalarda veya serbest atışlarda kullanılır. Çapraz ya da yay şekline gelinerek atılmak istenen mesafeye göre topun belirli bir noktasına vurulur. Destek ayağı topun yanında veya çaprazında durur. Topa vücudun belden üst-iç tarafı ile vurulur. Hareket kalça ve dizin ritmik beraberliği vardır. Topa vurduktan sonra vurma ayağı topun hareket ediş yönü doğrultusunda hareketine devam etmelidir.

- 121 -

- FUTBOL -

Topa Yön Ver, İsabetli ve Sert Vurarak Adrese Gönder!

Hazırlık: Yarım daire lider formatında yaklaşık olarak 10 dk. genel ve özel ısınma hareketleri yapınız. Dörderli gruplara ayrılınız. Grup içinde ikiniz uygulayıcı ikiniz gözlemci - kayıt edici rolünü üstleniniz. Uygulama işlemi bittiğinde rolleri değişiniz.

Öğretim materyalleri: Top, huni, düdük ve kale

Yönerge: Futbolda ayak iç üstü, ayak üstü ve ayak dış üstü vuruş tekniklerine yönelik alıştırmalar aşağıda verilmiştir. Her çalışmayı açıklamalara uygun olarak istenilen nitelikte yapınız. Çalışmalar sırasında birbirinize mutlaka dönütler sununuz. Alıştırmalar tamamlandıktan sonra öğrencilerin saat yönünde yer değiştiriniz. Alıştırmalar tamamlandıktan sonra öğrencilerin saat yönünde yer değiştiriniz

Uygulayıcı: Futbolda ayak iç üstü, ayak üstü ve ayak dış üstü vuruş teknikleri ile ilgili alıştırmaları 10 kez tekrar ediniz.


1. Alıştırma: Karşılıklı ayak içi vuruşla paslaşınız.

2. Alıştırma: Ayak iç üstü vuruş tekniği ile kaleye şut atınız.

3. Alıştırma: Huniler arasında topu ayak iç-üst vuruşla sürünüz.

4. Alıştırma: Topu sürdükten sonra ayak içi pas yapınız.

5. Alıştırma: Ayaküstü vuruş tekniği ile kaleye şut atınız..

6. Alıştırma: Ayak dış üstü vuruş tekniği ile kaleye şut atınız.

Değerlendirme

+



Yapıyor.

1. Ayak içi vuruş ile pas yapabiliyor mu?2. Ayak iç üstü vuruş ile şut atabiliyor mu ?3. Ayak iç üstü vuruş ile top sürebiliyor mu?4. Top sürdükten sonra ayak içi pas yapabiliyor mu?5. Ayaküstü vuruş tekniği ile kaleye şut atabiliyor mu?6. Ayak dış üstü vuruş tekniği ile kaleye şut atabiliyor mu?

Etkinlik

- 122 -

- FUTBOL -

Ç. Kontroller1. Ayak Üstü Kontrol

Yukarıdan dik olarak veya kalça yüksekliğinden gelen topları ayağın üst yüzeyi ile durdurmak, hızını azaltmak için yapılan kontroldür. Oyuncunun hareket hâlinde iken kendisine pas olarak atılan veya rakipten seken topları, ayağın üst yüzeyi ile yere temas etmeden önce durdurması, hızını azaltması ve bir sonra yapılacak hareket için elverişli duruma getirmesidir.

Yukarıdan dik veya dike yakın durumda gelen toplar, zaman ve rakip baskısının söz konusu olduğu anlarda ayaküstü ile yere temas etmeden önce kontrol edilir. Kontrol edecek ayak, dizden bükülü vaziyette gelen topa doğru uzatılır. Ayak, topa temas anında hızlıca geriye - aşağıya doğru çekilir (Bir sonra

yapılacak pozisyonun yönüne doğru çekilir.). Kollar dengeyi sağlarken vücut ağırlığı destek ayak üzerindedir. Gelen top gözler ile izlenir.

2. Ayak İçi Kontrol

Futbolda en sık kullanılan top kontrol şeklidir. Yerden yuvarlanarak veya havadan yandan gelen topların kontrolünde kullanılır. Bu kontrol sırasında vücut topa doğru dönmelidir. Yerden yuvarlanarak gelen topun kontrolü sırasında, destek bacağı yanda olmalıdır. Top, kontrol edecek ayağa geldiğinde şiddetini azaltmak için ayak ritmik olarak geriye çekilir. Bu hareket topun şiddetini yumuşatır, top daha kolay kontrol edilir. Havadan yandan gelen topların kontrolüyse top ayakiçi bölgesiyle yer arasına sıkıştırılarak, topun gidiş yönüne doğru biraz kaydırılarak kontrol altına alınır. Kontrolden sonra ya top sürülerek götürülür veya takım arkadaşına direk pas yapılır.

3. Diz Üstü Kontrol

Kalça yüksekliğinden gelen toplar bacağın diz üst bölümü ile kontrol edilir.

Oyuncu topun geliş istikametine doğru durur. Vücudun ağırlığı kontrol yapacak bacağın üzerindedir. Diğer bacak kalçadan kaldırılarak dizin üst ve alt kısımları elli altmış derecelik açı oluşturacak şekilde bükülür. Diz üstü, topun uçuş yönüne doğru kaldırılır. Eğer top çok yüksekten gelirse diz yere paralel olan şekilden biraz daha fazla kaldırılır. Topun dize teması ile birlikte kontrol bacağı topla beraber geriye doğru çekilerek ivmesi azaltılır ve topun kontrolü sağlanır.

- 123 -

- FUTBOL -- FUTBOL -

4. Göğüs Kontrol

Yüksekten veya göğüs seviyesinde yerden gelen topları kontrol etmede kullanılır. Top, göğüs kafesinin bulunduğu bölge ile kontrol edilir. İki türlü göğüs kontrolü vardır. Biri yüksekten gelen topların göğüsle kontrol edilmesi, diğeri yerde seken ve göğüs seviyesindeki topların kontrol edilmesidir.

Yüksek toplarda, ayaklar omuz genişliğinde açık, dizler hafi f bükülü, vücut belden yukarısı hafi f geriye doğru bükülü, göğüs şişik olmalıdır. Topun göğüse temas etmesiyle birlikte, göğüs hafi f içe doğru hareket ederken, kollar yana açık vaziyette olmalıdır. Bu vücut dengesinin sağlanmasını, göğüs alanının genişlemesini, topun ele değmesini ve topun fazla vücuttan uzağa sekmeden kontrolünü kolaylaştırır.

Yerden seken toplarda, ayaklar omuz hizası kadar açık, vücut yüksek gelen toplardaki gibi geriye değil; tersine belden yukarısı biraz öne doğru eğik olmalıdır. Topun, göğüse teması sırasında vücut biraz daha öne doğru eğilmeli, topun vücuttan uzaklaşması engellenmelidir.

5. Kafa Kontrol

Boy seviyesinde ve yüksekten düşen toplar, doğru bir zamanlama, boyun bölgesinde oluşturulan ve vücudun diğer bölümleriyle desteklenen esneme bileşkeli bir eylem ile alın yüzeyi ile karşılanarak denetim altına alınır. Topun hızını kesmek amacıyla, vücut hafi f geriye yatırılarak boyun bölgesinde oluşturulan ve vücudun diğer bölümleriyle desteklenen bir yaylanma hareketi yapılır ve top karşılanır.

- 124 -

- FUTBOL -

Topa Sahip Ol, Dizini, Göğsünü, Kafanı Kullan ve Maçı Kazan


Öğretim materyalleri: Top, huni, düdük

Yönerge: Futbol ayak içi, ayak üstü, diz üstü, göğüs ve kafa ile top kontrolüne yönelik alıştırmalar aşağıda verilmiştir. Her çalışmayı açıklamalara uygun olarak istenilen nitelikte yapınız. Çalışmalar sırasında birbirinize mutlaka dönütler sununuz. Alıştırmalar tamamlandıktan sonra öğrencilerin saat yönünde yer değiştiriniz. Alıştırmalar tamamlandıktan sonra öğrencilerin saat yönünde yer değiştiriniz

Uygulayıcı: Futbol ayak içi, ayak üstü, diz üstü, göğüs ve kafa ile top kontrolüyle ilgili alıştırmaları 10 kez tekrar ediniz.


1. Alıştırma: Komutla, birlikte bir grubun elindeki topları karşı köşedeki gruba orta yükseklikte gönderelim. Diğer grubun, topu ayaküstü ile kontrol etmesini sağlayalım. Ayaküstü ile kontrol yaptık-tan sonra topu tekrar karşı gruba gönderelim.

2. Alıştırma: Komutla birlikte bir grubun elindeki topları, karşıdaki gruba yüksek bir şekilde gön-derelim. Diğer grubun topu ayak içi ile kontrol etmesini sağlayalım. Ayak içi ile kontrol yaptıktan sonra topu tekrar karşı gruba gönderelim.

3. Alıştırma: Komutla birlikte bir grubun elindeki topları, karşıdaki gruba yüksek bir şekilde gönderelim. Diğer grubun, topu diz ile kontrol etmesini sağlayalım. Diz ile kontrol yaptıktan sonra topu tekrar karşı gruba gönderelim.

4. Alıştırma: Komutla birlikte bir grubun elindeki topları, karşıdaki gruba yüksek bir şekilde gön-derelim. Diğer grubun, topu göğsü ile kontrol etmesini sağlayalım. Göğüs ile kontrol yaptıktan sonra topu tekrar karşı gruba gönderelim.

5. Alıştırma: Komutla birlikte bir grubun elindeki topları karşıdaki gruba yüksek bir şekilde gön-derelim. Diğer grubun topu kafası ile kontrol etmesini sağlayalım. Kafa ile kontrol yaptıktan sonra topu tekrar karşı gruba gönderelim.

Değerlendirme

+



Yapıyor.

1. Ayak üstü ile kontrol yapabiliyor mu?

2. Ayak İçi ile kontrol yapabiliyor mu ?

3. Diz üstü ile kontrol yapabiliryor mu?

4. Göğüs ile kontrol yapabiliyor mu?

5. Kafa ile kontrol yapabiliyor mu?

Etkinlik

- 125 -

- FUTBOL -

D. Aldatmalar1. Taban Aldatması

Oyuncunun ayak tabanını kullanarak yaptığı aldatmadır. Topa sahip oyuncunun, rakip baskısına rağmen, ayağının tabanını kullanarak topun ve kendisinin rakipten kurtulmasını sağlamasıdır.

Top, rakibe yakın ayak ile sürülürken, onun baskı yapmasına ve müdahale etmesine kolaylık sağlayacak şekilde ortam yaratılır. Rakip, müdahale etmek için topa hamle yaptığı sırada ayağın tabanı ile geri çekilir, aynı anda vücut rakibe doğru 90 derece döndürülür, rakibin arkasındaki alana doğru süratli bir şekilde top sürülür. Bu şekilde baskı yapan rakip pozisyonu kaybetmiş olur.

2. Lokomotif Aldatma

Topa sahip oyuncu, top sürme anında ayağıyla topun üzerinde sağa sola veya ileri geri yarım daire çizer. Bu, rakip baskısından topu kurtarmak için yapılan bir aldatmadır. Bu aldatma türü genellikle kanatlarda yüksek tempo ile top sürerken uygulanır. Top süren oyuncu vücudunu rakip ile top arasında tutar. Ağırlık merkezi, diğer bacakta, gözler rakibin ayaklarındadır.

3. Şut Aldatması

Oyuncunun, kaleye şut atma veya orta yapma hareketi ile engelleme yapan rakip oyuncuyu aldatarak daha elverişli pozisyona girmesi için kullandığı bir aldatmadır. Topa sahip oyuncunun, top sürme anında rakip baskısından ve rakibin engellemesinden kendisini ve topu kurtarmasını sağlar.

Topa sahip oyuncu, rakip savunma oyuncusuna doğru top sürerken şut veya pas atacakmış gibi yapar ve savunma oyuncusunu bulunduğu konumdan uzaklaştırır. Topu ve kendisini kurtararak, kaleye şut veya arkadaşına pas atar.

- 126 -

- FUTBOL -

Topa Yön Ver, İsabetli ve Sert Vurarak Adrese Gönder!


Öğretim materyalleri: Top, huni, düdük ve kale

Yönerge: Futbolda taban aldatma, lokomotif aldatma ve şut aldatmasına yönelik alıştırmalar aşağıda verilmiştir. Her çalışmayı açıklamalara uygun olarak istenilen nitelikte yapınız. Çalışmalar sırasında birbirinize mutlaka dönütler sununuz. Alıştırmalar tamamlandıktan sonra öğrencilerin saat yönünde yer değiştiriniz. Alıştırmalar tamamlandıktan sonra öğrencilerin saat yönünde yer değiştiriniz

Uygulayıcı: Futbolda taban aldatma, lokomotif aldatma ve şut aldatması ile ilgi her alıştırmayı 10 kez tekrar ediniz.


1. Alıştırma: İki grubu karşılşıklı aralarında 10 m’lik mesafe olacak şekilde durduralım.Uygulayıcıları birbirlerine doğru hareket ettirelim. Ayağında top olan uygulayıcının topsuz uygulayıcıyı taban aldatması yaparak geçmesini sağlayalım. Daha sonra karşı gruba pas atalım.

2. Alıştırma: İki grubu karşılşıklı aralarında 10 m’lik mesafe olacak şekilde durduralım.Uygulayıcıları birbirlerine doğru hareket ettirelim. Ayağında top olan uygulayıcının topsuz uygulayıcıyı lokomotif aldatması yaparak geçmesini sağlayalım. Daha sonra karşı gruba pas atalım.

3. Alıştırma: İki grubu karşılşıklı aralarında 10 m’lik mesafe olacak şekilde durduralım.Uygulayıcıları birbirlerine doğru hareket ettirelim. Ayağında top olan uygulayıcının topsuz uygulayıcıyı şut aldatması yaparak geçmesini sağlayalım. Daha sonra karşı gruba pas atalım.

Değerlendirme

+



Yapıyor.

1. Taban aldatmasını yapabiliyor mu?2. Lokomotif aldatmasını yapabiliyor mu?3. Şut aldatmasını yapabiliyor mu?

E. Teknik Kombinasyonlar1. Kazanılan Teknikleri Grup Oyunu Formatında Yapma

Futbol oyunu, iki oyuncu grubunun birbiri ile olan kompleks bir faaliyetidir. Futbol, geniş alanı kullanmaya ve takım olgusunu geliştirmeye yönelik bir oyundur.

Etkinlik

- 127 -

- FUTBOL -


Öğretim materyalleri: Huni, top, tenis ağı ve kale

Yönerge: Futbolda teknik kombinasyonları geliştirmeye yönelik alıştırmalar aşağıda verilmiştir. Her çalışmayı açıklamalara uygun olarak istenilen nitelikte yapınız. Çalışmalar sırasında birbirinize mutlaka dönütler sununuz. Alıştırmalar tamamlandıktan sonra öğrencilerin saat yönünde yer değiştiriniz. Alıştırmalar tamamlandıktan sonra öğrencilerin saat yönünde yer değiştiriniz

Uygulayıcı: Futbolda teknik kombinasyonları geliştirmeye yönelik alıştırmaları 10 kez tekrar ediniz.


1. Alıştırma: Ceza sahasının sağ çaprazından penaltı noktasına doğru top sürme ve kaleye şut atalım.

2. Alıştırma: Karşılıklı konulan hunilere ayakla vurmaya çalışalım.

3. Alıştırma: Belirlenen bir alan içinde üçe bir top kapmaya çalışalım.

4. Alıştırma: İkiye iki top kapmaya çalışalım.

5. Alıştırma: İkiye iki ayak tenisi oynayalım.

Değerlendirme

Sınıf ortamında tartışmak üzere hatalı yapılan kontrollerin, vuruşların ve pasların şekillerini tartışınız.

Şimdi Oyun Zamanı!+

Alıştırma 4 Alıştırma 5

Alıştırma 1

Alıştırma 2Alıştırma 3


Yapıyor.

1.Top sürdükten sonra şut atabiliyor mu?

2. Değişik vuruş teknikleri kullanarak hedefl eri isabet ettirebiliyor mu?3. Top saklamayı ve pas yapmayı birlikte yapabiliryor mu?4. Rakip baskısı altında pas yapabiliyor mu?

5. Topu kontrol ederek pas yapabiliyor mu?

Etkinlik

- 128 -

- FUTBOL -

Proje Görevi

İçerik Süre Beklenen Beceriler Araç ve Gereç Değerlendirme

Futbol 2 ay Araştırma

Girişimcilik

Karar verme

Bilgi teknolojisini kullanma

Yazılı ve görsel yayınlar

Canlı kaynaklar

Proje değerlendirme

Bu projede sizden;

1. Futbolun toplumdaki önemi araştırmanız,

2. Futbolun olumlu ve olumsuz etkilerini karşılaştırmanız,

3. Ülkelerin gelişmişlik durumuna göre yerini sorgulamanız istenmektedir.

Proje Adı: Futbol ve Toplum

Sevgili öğrenciler, futbol ile ilgili yaptığınız araştırma sonuçlarını arkadaşlarınızla paylaşmanız istenmektedir.

Bu proje gerçekleştirilirken aşağıdaki aşamalara uymanız çalışmanızı kolaylaştıracaktır.

Hazırlık:

• Bir hafta içinde çalışma yapacağınız arkadaşlarınızı belirleyerek grubunuzu oluşturmalısınız.

• Araştırmanın verimli ve zamanında hazırlanması için aranızda iş bölümü yaparak her bireyin sorumluluklarını belirlemelisiniz.

Uygulama:

• Her grup üyesi, futbol ile ilgili ayrı bir bölüm seçip araştırma yapabilir.

• Araştırma için dergilerden, kütüphanelerden, İnternetten, öğretmeninizden, yakın çevrenizdeki kişi ve kuruluşlardan yararlanabilirsiniz.

• Bu konuda ülkemizde yapılan çalışmaları araştırabilirsiniz.

• Sunumunuzu resimlerle, grafi klerle vb. çalışmalarla zenginleştirerek sınıfta arkadaşlarınızla paylaşınız.

Sunum:

• Çalışmanızı raporlaştırınız. Raporunuzdan yararlanarak ürün dosyası oluşturunuz.

• Sunumunuzu belirlenen sürede yapınız.

- 129 -

- FUTBOL -


A. Aşağıdaki sorularda uygun olan seçeneği işaretleyiniz.

1. Futbolda kale direkleri arasındaki mesafe içten içe kaç metre olmalıdır?

A) 2.44 B) 3.46 C) 6.72 D) 7.32 E) 8.72

2. Futbol kaç sporcu ile oynanır?

A) 9 B) 10 C) 11 D) 12 E) 13

3. Millî Takımı’mız Avrupa Futbol Şampiyonası’na ilk defa kaç yılında katılmıştır?

A) 1992 B) 1996 C) 2000 D) 2004 E) 2008

4. Hücum eden takım oyuncularının müdahalesiyle topun kale çizgisi hizasından çıkmasına ne ad verilir?

A) Taç B) Penaltı C) Aut D) Korner E) Frikik

5. Türkiye FIFA’ya ne zaman üye olmuştur?

A) 1923 B) 1924 C) 1925 D) 1926 E) 1927

6. Uluslararası Futbol Federasyonu’nun kısa yazılışı aşağıdakilerden hangisidir ?

A) FİLA B) FİFA C) UEFA D) IAAF E) FIVA

7 İlk dünya kupası karşılaşmaları ne zaman düzenlenmiştir?

A) 1923 B) 1925 C) 1927 D) 1929 E) 1930

8. Topun, savunma oyuncusuna ya da kaleciye çarparak kale yan çizgisinden dışarıya çıkmasına ne denir?

A) Korner B) Aut C) Taç D) Penaltı E) Serbest vuruş

9. Futbolda kalça yüksekliğinden gelen toplar nasıl kontrol edilmelidir?

A) Ayak içi ile B) Ayak üstü ile C) Diz üstü ile D) Kafa ile E) Göğüs ile

HHe

ntb

ol7. Ünite

HentbolDÜNYADA VE TÜRKİYE’DE HENTBOL

HENTBOLDA ALAN VE KURAL BİLGİSİ

HENTBOLDA TEKNİKLER

Topu Tutma Topu Atma Temel Pas Perdeleme-Yuvarlanma Dış Bilek Pas Sıçrayarak Atış Düşerek Atış Topsuz Aldatma Top Sürme Topla Aldatma Temel Duruş Yer Değiştirme Yer Tutma Blok

Temel Kavramlar

- 131 -

- HENTBOL -

Ünitemize Hazırlanalım1. Türkiye’de ve dünyada tanıdığınız ünlü bay ve bayan hentbolcular kimlerdir?

2. Hentbol oyunu kaç kişilik takımlarla oynanır?

3. Hentbol oyununun hangi kurallarını biliyorsunuz?

I. DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE HENTBOL

A. Dünyada Hentbolun Tarihsel Gelişim SüreciHentbol, tarihi çok eskilere dayanan bir spor dalıdır. Antik Yunan ozanlarından Homeros bu oyuna

oldukça benzer bir oyunun oynandığını yazmaktadır. MÖ 600 yıllarında yapıldığı tahmin edilen bu sporla ilgili olarak atletlerin bir duvara topu vurduktan sonra kapma çalışmaları ve bu süreç içindeki mücadelelerini anlatır. Yine Bizanslıların “Harpaston” adı verdikleri oyunsa neredeyse günümüz hentbolunun temelini oluşturur. Orta Çağda Alman ozan Walter ise “top yakalama” adında hentbole oldukça benzer bir oyundan bahseder. Ancak hentbol, gerçek şeklini 19. yüzyılda Danimarka’da almıştır.

Hentbolun kökeni Danimarka’da oynanan “Haandboll” adı verilen bir oyundan gelmektedir. Hentbol oyununun gelişimi diğer Avrupa ülkelerinde de görülmüştür. Bu sporun Avrupa’ya ve dünyaya yayılmasını Berlin’deki Alman Yüksek Beden Eğitimi Okulu sağlamıştır. 1848’de yaygınlaşan bu oyunu Alman Jimnastikçi Konrad Koch 1897’de Almanya’ya taşımış ve adı raffbol olarak değişmiştir.

Yönerge: Bu çalışmada hentbol sporuna yönelik bir araştırma yapınız. Üçerli gruplar oluşturunuz. Aşağıda belirtilen araştırma konularına göre görev dağılımı yapınız. Grup üyelerinin görev dağılımı aşağıda belirtilmiştir.

1. Kaynak araştırmak


3. Elde edilen bilgiyi raporlaştırarak sunmak

• Bu çalışmadan sonra dünyada ve Türkiye’de hentbol konusunun işlendiği bir program hazırlayınız.

• Çalışmaya başlamadan önce uzman kişilerin görüşlerine başvurup, hentbol kulüplerinden, üniversitelerden, internet sitelerinden, kütüphaneden yardım alabilirsiniz.

• Hazırlamış olduğunuz çalışmayı, sınıfta arkadaşlarınıza sunabilirsiniz. Aynı zamanda konu ile ilgili tartışma soruları hazırlayarak sınıf ortamında tartışabilirsiniz.

Araştırma Konu Başlıkları

1. Dünyada ve Türkiye’de hentbol sporunun gelişimini araştırınız

2. Uluslararası Hentbol Federasyonunun tarihçesini araştırınız.

Değerlendirme


Tarihte Hentbol++

Etkinlik

- 132 -

- HENTBOL -

Hentbol, adını ilk olarak 1910’da İsveç’te aldı. İlk uluslararası hentbol maçı 1925’te Almanya ve Avusturya arasında yapıldı. O dönemlerde hentbol hâlâ 11 oyuncu ile futbol sahalarında oynanmaktaydı. Hentbol, 4 Ağustos 1928 tarihinde Amsterdam’da yapılan Uluslararası Amatör Hentbol Federasyonu kuruluş kongresinden sonra ayrı bir federasyon tarafından yürütülmeye başlanmıştır. 1936 Berlin Olimpiyatları’nda ilk defa olimpiyat spor dalı olarak on birer kişilik futbol sahasında oynanmıştır. Önceleri sadece açık havada oynanan hentbol, 1934 yılında Kopenhag’da İsveç ve Danimarka arasında yapılan bir müsabakada ilk defa salonda oynanmıştır. Bu tarih, aynı zamanda salon hentbolünün de başlangıç tarihidir.

İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra, Batı Avrupa’da hentbol çok popüler rekreatif bir spor dalı hâlini almıştır.

Uluslararası Hentbol Federasyonu (IHF) 1946’da kurulmuştur. Hentbol 7 kişiyle oynanan salon sporu şeklini, 1960’larda almış ve ilk olarak, 1972 Münih Olimpiyatları’nda yedişer kişiyle salonlarda oynanmıştır. İlk Hentbol erkekler dünya şampiyonası 1938’de, ilk hentbol bayanlar dünya şampiyonası, 1949’da

oynanmıştır. Günümüzde hentbol 150 ülkede oynanmakta ve dünyada bu oyunu oynayan lisanslı 8 milyona yakın sporcu bulunmaktadır.

B. Türkiye’de Hentbolun Gelişim Süreci Türkiye’de hentbol ilk kez 1927-1938 yılları arasında açık

alan hentbolu olarak başlamıştır. Almanya’da öğrenim gören beden eğitimi öğretmenleri Hüsamettin Güreli, Zeki Gökışık ve Nafi Tağman askerî okullarda alan hentbolunun öncülüğünü yapmışlardır. Bu askerî okulların yanı sıra, Gazi Eğitim Enstitüsü Beden Eğitimi Bölümü de bazı kuralları tespit ederek futbol sahalarında “El topu” adı altında hentbolun yaşatılmasına ve yaygınlaştırılmasına katkı sağlamıştır. Ülkemizde ilk resmî saha el topu (hentbol) oyun kuralları, 1934’te Türkiye İdman Cemiyeti İttifakı tarafından yayımlanmıştır. Ülkemizde ilk resmi açık alan hentbol maçı 1938’de oynanmıştır.

Ülkemizdeki salon hentbolu ile ilgili ilk ciddi çalışmalar 1974-1975 yıllarına dayanır. Bu tarihlerde Millî Eğitim Bakanlığı tarafından yurt dışına eğitime gönderilen bir grup beden eğitimi öğretmeni, eğitim gördükleri Federal Almanya’dan dönerek görev aldıkları Beden Eğitimi Bölümlerinde modern salon hentbolunun temellerini atmaya çalıştılar. 1975’te Gazi Eğitim Enstitüsü

ve Ankara Spor Akademisi öğretim görevlisi Yaşar Sevim, ülkemizde ilk kez salon hentbolünün oyun kurallarını içeren bir kitap yayımladı. Özellikle Gazi Eğitim Enstitüsü Beden Eğitimi Bölümü ve Ankara Spor Akademisinde hentbola yönelik çalışmalar, bu spor dalının kökleşmesini ve yaygınlaşmasını sağladı. Hentbol Federasyonu 1976’da kuruldu ve ilk federasyon başkanlığına Yaşar Sevim getirildi.

II. HENTBOLDA ALAN VE KURAL BİLGİSİA. Hentbolda Kural BilgisiHentbol, oldukça hızlı oynanan bir spor dalıdır. Her takım, sağ kanat, sol kanat, pivot, orta oyun

kurucu, sağ ve sol oyun kurucu olmak üzere altı oyuncu ve bir kaleci olmak üzere toplam yedi oyuncu ile sahaya çıkar. Bir takım en fazla on iki oyuncudan oluşur. Takımlar kurallara uygun olduğu müddetçe sınırsız oyuncu değiştirme hakkına sahiptir. Oyuncular sahanın istedikleri yerinde oynama hakkına sahiptirler.

Top deri veya sentetik maddeden yapılmış ve küre şeklinde olmalı; dış yüzeyi parlak veya kaygan olmamalıdır. Topun çevresi ve ağırlığı kategorilere bağlı olarak aşağıdaki gibi değişir.

- 133 -

- HENTBOL -

On altı yaşından büyük erkekler için 58-60 cm ve 425-475 gram, 12-16 yaş arası erkekler ve 14 yaşından büyük bayanlar için 54-56 cm ve 325-375 gram, 8-12 yaş arası erkekler ve 8-14 yaş arası bayanlar için 50-52 cm ve 290-330 gramdır.

Karşılaşmalar otuzar dakikalık iki devre hâlinde oynanır. Devreler arasında bir mola süresi vardır. Bir saha oyuncusu elindeki topla dripling yapabilir ya da aldığı topla üç adım atabilir ve pas verebilir. Aldığı topla üç adım atıp topu yere bir kez çarptırdıktan sonra bir kez daha üç adım atıp sonrasında şut ya da pas atabilir. Yere vurdurarak aldığı ya da sürdüğü topu tutup bir kez daha yere vuramaz. Hücum oyuncuları rakip kaleye atışlarını, rakip kalenin kale alanı çizgisinin dışından yapmak mecburiyetindedirler. Topa diz altı dahil vücudunun her yeri ile dokunabilir. Kale sahası yalnızca kaleciye ait bir yerdir. Oyuncular bu alana giremez. Kaleciler bu alan içinde topa her şekilde ve tüm vücudu ile müdahale edebilir. Bu alanda duran ya da yuvarlanan toplara saha oyuncuları müdahale edemezler.

Karşılaşma iki hakemle yönetilir. Yazı ve saat hakemi de bunlara yardımcı olur. Hakemler oyuncuların davranışlarını, oyun salonuna girdikleri andan oyun salonunu terk ettikleri ana kadar denetler. Hakemler maçtan önce oyun alanını, kaleleri ve topu gözden geçirirler. Maç başlamadan önce baş hakem, yardımcıları ve her iki takımın kaptanlarının önünde kura atışı yapılır. Maç esnasında hakemler ara sıra yer değiştirmelidirler. Herhangi bir durumdan dolayı hakemlerden biri maçı yönetemeyecekse diğer hakem maçı tek başına yönetir. Hiçbir kişi ve yetkili tarafından hakemin verdiği karar değiştirilemez. Siyah kıyafet yalnız hakemler içindir. Oyunda iki hakem de farklı karar verirse daima en ağır ceza kullanılır.

Hakemlerin biri kale sahası gerisinde, diğeri ise orta sahaya yakın ve eşinin çaprazında durur. Bu hakemler genellikle aralarında belirledikleri zaman aralıklarında, serbest atış, yedi metre ya da gol sonrasında pozisyonlarını değiştirirler. Hakem bir oyuncuya en fazla üç kez 2 dakika zaman cezası verebilir. Üçüncü kez verilen iki dakikayı oyunun kuralları gereği diskalifi ye izler. Oyun kurallarının belirlediği biçimlerde yapılan hatalar sonucu bu cezalar doğrudan diskalifi ye ve ihraç olarak da verebilir. Oyuncular bu sürede yedek bankına çıkarak bu sürenin geçmesini bekler ve takım bu esnada eksik oynamaya devam eder (2 dakika sonra başka oyuncu girebilir).

B. Hentbolda Saha Ölçüleri Bilgisi

Oyun alanı: 40 m boyunda, 20 m genişliğinde, iki kale sahası ve bir oyun alanını içeren bir dikdörtgen şeklindedir. Uzun kenarlara kenar çizgisi, kısa kenarlara kale çizgisi, direkler arasında kalan bölüme kale çizgisi ve kalenin her iki yanında kalan bölüme ise dış kale çizgisi adı verilir. Saha koşulları bir takımın üstünlüğüne yol açacak şekilde değiştirilemez.

Not: Oyun alanını kenar çizgisinden itibaren en az 1 m kale çizgilerinden itibaren en az 2 m genişliğinde bir güvenlik alanının çevrelemesi gerekir.

Hentbol saha ölçüleri bilgisi şemadaki gibidir.

- 134 -

- HENTBOL -

Kale sahası: Kale çizgisine paralel, 6 m uzaklıkta ve 3 m uzunluğunda düz bir çizgi ile belirlenir. Bu çizginin köşesinden ölçüldüğünde 6 m yarı çapındaki iki çeyrek daire ile birleştiği görülür. Alanı sınırlayan bu çizgi kale sahası çizgisidir.

Serbest atış çizgisi: Kalenin 9 m önünde, kale sahası çizgisinin 3 m uzağında ve kale sahasına paralel, çizgiler ve aralarındaki boşluklar 15 cm’dir.

7 m çizgisi: 1m uzunluğunda ve kale çizgisine paralel, kale çizgisinin dış kenarında 7 m uzaklıkta, kalenin tam karşısındadır.

Kaleci sınır çizgisi: (4 m çizgisi) 15 cm uzunluğunda, kale çizgisinin arka kenarına 4 m uzaklıkta, ona paralel ve tam karşısındadır.

Değişme çizgisi: Her iki değişme çizgisi orta çizgiye 4,5 m mesafede, orta çizgiye paralel, saha içine doğru 15 cm uzunluğunda bir çizgi ile sınırlanmıştır. Takımlara kolaylık sağlamak amacıyla bu çizgiler saha dışına da 15 cm uzatılır.

Not: Sahadaki tüm çizgiler çevreledikleri alana dâhildir. Çizgiler 5 cm genişliğindedir.

III. HENTBOLDA TEKNİKLER A. Top Tutma,Top atma ve Pas Çeşitleri

Yüksek Top Tutma Alçak Top Tutma

HENTBOLDA TEKNİKLER

TOP TUTMA

TOP ATMA PAS ÇEŞİTLERİ

KALE ATIŞLARI

Topu tutma

Topu atma

Temel pas

Dayanma adımlı adımsız yüksek

temel atış

Sıçrayarak atış

Düşerek atış

TOP SÜRME

Top sürme

Dış bilek pas

PERDELEME

BİREYSEL SAVUNMA

ALDATMALAR

Topsuz aldatma

Topla aldatma

Perdeleme - yuvarlanma

Temel duruş

Yer değiştirme

Yer tutma

Blok

Hentbol teknikleri şemadaki gibidir.

- 135 -

- HENTBOL -

1. Topu Tutma

Oyuncunun, topu kontrol altına alıp kullanmaya uygun pozisyona getirmesidir. İyi top tutma tekniğine sahip olan oyuncular, hareketlerini hızlı ve amaca yönelik bir biçimde uygulayabilirler. Top tutma, oyuncunun tekniğine, topun geliş yüksekliğine göre değişim gösterebilir. Buna göre top tutma;

• Yüksekten gelen topların tutulması,

• Baş ve göğüs yüksekliğinden gelen topların tutulması,

• Kalça yüksekliğinden gelen topların tutulması,

• Yere yakın ve yerden gelen topların tutulması biçiminde çeşitlere ayrılır.

Yüksekten gelen toplar tutulurken kollar dirseklerden bükülü bir biçimde, parmak uçları yukarı bakar vaziyette ve başparmaklar topun aradan geçmesini önleyecek yakınlıktadır.

Alçaktan gelen topların tutuşunda parmak uçları yere bakar ve serçe parmaklar birbirine yakın olur.

2. Topu Atma

Hentbolda temel teknik beceriler, top tutma ve paslaşmayla başlar. Çünkü oyunun gelişebilmesi bu becerilerin iyi kazanılmasına bağlıdır. Kural gereği bir elle pas atabilmek ve iki elle top tutabilmek gerekir.

3. Temel Pas

4. Dış Bilek Pas

Top bel yüksekliğinde iki elle tutulur. Ayaklar omuz hizası açıklığındadır. Top atılacak yöne doğru bir adım atılır. Dirsek hedefi gösterecek şekilde kaldırılır. Top, pas atılacak elin parmakları tarafından kavranır. Dirsek gerginleştirilerek top bilekten itilir ve pas yapılır. Kol ve bilek topu gidiş yönüne doğru takip eder.

Hentbolun en önemli ve güvenle yapılabilen pas çeşididir. Bu paslaşmada top, iki elle hemen hemen omuz seviyesinde tutulur. Top parmaklarla kavranarak atış eline alınır. Bu durumda dirsekler 90 derece geri bükülüdür. Sağ elini kullanan oyuncu destek almak için atış anında sol ayağını öne alarak yere basar. Ağırlık arka bacaktadır. Atış sırasında sağ ayak öne götürülürken vücut gidiş yönüne doğru hareketi ile top elden çıkarılır. Atış eli topu takip eder. İkiye ayrılır, dayanma adımlı ve dayanma adımsız.

Dayanma adımlı: Bu pas şekli uzun mesafelerde kullanılır. Atış, vücudun temel hentbol duruşunda yapılır.

Dayanma adımsız: Bu pas koşu durumunda ve her oyun pozisyonunda uygulanır. Hareket daha hızlı ancak daha yumuşaktır.

- 136 -

- HENTBOL -

Topu Ellerle Güvenli At-Tut ve İsabetli Pas At++

Hazırlık: Yarım daire lider formatında yaklaşık olarak 10 dk. genel ve özel ısınma hareketleri yapınız. Üçerli gruplara ayrılınız. Grup içinden ikiniz uygulayıcı, biriniz gözlemci - kayıt edici rolünü üstleniniz. Uygulama işlemi bittikten sonra rolleri değişiniz.

Öğretim materyalleri: Salon, hentbol topu

Yönerge: Hentbolda top atma tutma temel pas ve dış bilek pası konusuna yönelik çalışmaları belirtilen tekrarda yapınız. Çalışmalar sırasında birbirinize mutlaka dönütler sununuz.

Uygulayıcı: Top atma-tutma ve dış bilek pası çalışmasını 10 kez tekrar ediniz.



AlıştırmalarI. UYG. II. UYG.

DönütlerBaş. TİV Baş. TİV

1. İkili gruplara ayrılınız. Karşılıklı du-rarak top atma ve tutma çalışması ya-pınız.

Koluna dikkat et.

2. Karşılıklı yer değiştirerek top atma ve tutma çalışması yapınız. Adımına dikkat et.

3. Eşit gruplara ayrılınız. İki top ile dörtgen dizilişte temel pas uygulaması yapınız.

Kolunu arkadan öne daha hızlı getirmelisin.

4. Duvarda belirlenen hedefl ere da-yanma adımlı ve adımsız temel pas uygulaması yapınız.

Hedefe vurabilmek için daha da yaklaşmalısın.

5. İki top ile dörtgen dizilişte dayanma adımlı ve adımsız temel pas uygula-ması yapınız.

Dayanma adımına dikkat et.

6. Eşler pozisyon değiştirmeden karşı-lıklı olarak dış bilek pası atma ve tutma çalışmasını yapınız.

Bileğinin pozisyonuna dikkat et.

7. Eşler karşılıklı koşarak dış bilek pası atma ve tutma çalışmasını yapınız.

Koşarken dış bilek pasını doğru yapmaya dikkat et.

Baş: Başarılı TİV: Tekrara İhtiyacı Var UYG: Uygulama

Etkinlik

- 137 -

- HENTBOL -

B. Kale Atışları

1. Dayanma Adımlı-Adımsız Yüksek Temel Atış

Savunmanın ve kalecinin engellemesine rağmen topun uygun teknik ve pozisyonda kaleye atılmasına kale atışı denir.

Yüksek temel atış iki şekilde uygulanmaktadır.

Dayanma adımlı ve dayanma adımsız yüksek temel atışta:

Top iki elle tutulduktan sonra gövde öne doğru sürülür ve top tek elle aktarılır. Atış kolu geriye doğru alınırken kol dirsekten 90 dereceden daha büyük açı yapar. Atış kolunun omuzu biraz geriye alınır. Atış kolunun aksi bacağı öne adım alır biçimde yere sağlam basar ve tüm ağırlık bu bacağın üstüne aktarılır. Top aynı zamanda bileğin kamçı hareketiyle elden çıkarılır.

Dayanma adımsız yüksek temel atış, genellikle koşu durumunda ve çok çabuk uygulanacak kale atışlarında kullanılır. Gövde ve kol pozisyonu aynen dayanma adımlı temel atıştaki gibi uygulanırken bacakların konumu aynı olmayabilir.

Sıçrayarak atışı hücum oyuncusunun hızını savunma blokundan daha yüksekte kullanıp kuvvetli ve etkili bir biçimde kale sahası dışından ya da kale sahasına doğru sıçrayarak yaptığı atış biçimidir.

Sıçrayarak atış hentbol oyunun en çok kullanılan kale atışıdır.

Sağ elini kullanan oyuncu atış yönüne doğru üçlü ritim içinde (sol-sağ-sol) koşar. Sıçrama, sol ayakla başlar (3. pozisyon). Bu anda, vücudun ağırlık merkezi sıçrama ayağının üzerindedir. Gövdenin üst kısmı öne doğru bükülü, atışı uygulayan kolun omzu hafi f geriye döndürülmüştür. Kullanmadığımız el ise rakip oyuncuya kalkan şekilde tutulur.

Kuvvetli sıçrama sonrası gövdenin üst kısmı doğrultulur. Önceden bükülmüş olan bacak, dengeyi ve sağlamlığı korumak için açılır. Temel atışta olduğu gibi kolun ve omzun geriye doğru alınmasıyla atış için gerekli olan yay gerilimi alınır. Sıçramanın en yüksek noktasında savurma hareketiyle top hedefe gönderilir. Atışı uygulayan oyuncu sıçrama ayağının üzerine düşer ve oyuna devam eder.

2. Sıçrayarak Atış

- 138 -

- HENTBOL -

3. Düşerek Atış

Düşerek atış hücum oyuncusunun kale sahasına havadan uzanarak kale atışı sonrası vücudu ile yere temas etmesi ve yuvarlanması hareketidir.

Düşerek atış öne doğru uygulanan temel formunda başlangıçta bacaklar hafi f açık, dizler bükülü ve kalça öne alınmış şeklinde durur. Dizlerin ve kalçanın öne doğru getirilmesi anında atış omzunun geriye alınmasıyla beraber düşme hareketi başlar.

Düşme hareketi sırasında gövdenin üstü yakarıya doğru gerginleştirilir. Bu gerilmede omzun öne doğru çok hızlı alınmasıyla ve atış kolunun savurma şeklindeki hareketiyle top, kuvvetli olarak elden çıkartılır.

Sağ elini kullananlarda düşme hareketi ya sol elin yere dokundurulmasıyla ya da alış omzunun üzerine, yani vücudun sağ tarafına yuvarlanmasıyla meydana gelir.

Hazırlık: Yarım daire lider formatında yaklaşık olarak 10 dk. genel ve özel ısınma hareketleri yapınız. İkişerli gruplara ayrılınız. Grup içinden biriniz uygulayıcı, diğeriniz gözlemci - kayıt edici rolünü üstleniniz. Uygulama işlemi bittikten sonra rolleri değişiniz.


Güvenlik: Uygulama alanında sadece gözlemci, uygulayıcı ve kayıt ediciler bulunsun.

Yönerge: Hentbolda sıçrayarak, düşerek ve kaleye atış konusuna yönelik çalışmaları belirtilen tekrarda yapınız. Çalışmalar sırasında birbirinize mutlaka dönütler sununuz.

Uygulayıcı: Hentbolda sıçrayarak, düşerek ve kaleye atış ile ilgili temel becerilerin her birini 5 kez tekrar ediniz.


Hentbolda sıçrayarak, düşerek ve kaleye atış ile ilgili alıştırmaları yapalım.

1. Alıştırma: İkili ve üçlü pas sonrası sıçrayarak atış yapınız.

2. Alıştırma: Kale sahası çizgisindeki oyuncuya pas veriniz. Bu oyuncuya dönerek tek adımla sıçrama atışı yapınız.

3. Alıştırma: Pozisyon değişme sonrası sıçrayarak atış çalışması yapınız.

4. Alıştırma: Yüzüstü atış durumunda pas alarak atış çalışması yapınız.

5. Alıştırma: Eş oyuncuya dizüstü durumda 6-10 m arası mesafeden atış çalışması yapınız.

6. Alıştırma: Düşerek atışları kale sahası çizgisinin her alanından atış çalışması yapınız.

Sıçra, Uç, Düş ve Atışını Yap!+ +

Etkinlik

- 139 -

- HENTBOL -

Topun durarak ya da hareketli durumdayken oyun kurallarına uygun olarak tek elle yere vurdurularak götürülmesidir. Top sürme alıştırmalarında dikkat edilmesi gereken temel noktalar:

C. Top Sürme1. Top sürme

Topu sürerken parmaklar açık olmalı, parmaklar topu kavrayacak şekilde bükülmelidir. Topa avuç içi temas ettirilmemelidir.

Top yere yumuşak bir biçimde bilek hareketiyle itilmeli ve yukarıya çıkarken kontrol altına alınmalıdır.

Top sürme temposu ile koşu temposu uymalıdır. Top kalça yüksekliğinde ve gövdenin yanında sürülmelidir.

Değerlendirme


ÖLÇÜTLER Yapamıyor Kısmen yapabiliyor

Yapıyor

1. İkili ve üçlü pas sonrası sıçrayarak atış yapabiliyor mu?2. Dönerek tek adımla sıçrama atışı yapabili-yor mu?3. Pozisyon değiştirme sonrası sıçrayarak atış yapabiliyor mu?4. Yüzüstü atış pas alarak atış yapabiliyor mu?5. Eş oyuncuya dizüstü durumda 6-10 m ara-sı mesafeden atış yapabiliyor mu?6. Düşerek atışları kale sahası çizgisinin her alanından atış yapabiliyor mu?

Ç. Aldatmalar1. Topsuz Aldatma

Aldatma, rakip oyuncuyu vücutla toplu ya da topsuz bilerek yanlış hareket etmeye yönelten bir aksiyondur. Bu hareket sonucu boşalan alanı hücum oyuncusu kullanır ve gole gider. Aldatma yapılarak etkili pas, kale atışları gerçekleştirilir. Yapılacak olan aldatmaların etkili olabilmesi için aldatma yapacak olan oyuncunun çok iyi bir top tekniğine ve top kontrolüne sahip olması gerekir. Bu aldatmalar sahanın tümünde stoplar, yer ve yön değiştirmeler, değişik tempolar ve de katlar biçiminde uygulanabilir.

- 140 -

- HENTBOL -

2. Topla AldatmaTopla yapılan aldatmaların ba-

şarılı olabilmesi için aldatmaya bağlı tüm ögelerin yerinde ve zamanında kullanılması gerekir. Bunlar sağlan-dığı takdirde hücumda başarı sağla-nabilir.

Sırtı rakibe dönerek aldatma, hü-cum oyuncusunun, en etkin aldatma türüdür. Hücum oyuncusu, savunmayı dinamik dönüş sonrası geçtiğinde çizgiye yakınsa ona basmamak için çift ayak sıçrayarak atış yapar. Oyuncunun eğer kale sahası çizgisine yeterli mesafesi varsa normal dayanma adımlı sıçrayarak atışı uygular. Dönüş öncesi yukarıdaki şekilde olduğu gibi sağa aldatma yapar ve soldan savunma oyuncusunu geçer.

Topsuz aldatmada vücut pozisyonu sola doğru sol ayakla geçiş aldatması yapılır. Ağırlık merkezi sağ yöne aktarılmış şekilde sağa doğru, sağ sol adım alınarak savunma oyuncusu geçilir. Geçiş sonrası atış, pas ya da top sürme gerçekleştirilebilir. Aldatma vücut aldatmasıyla desteklenilir.

Topsuz aldatmalar tüm sahada uygulanır. Yön değiştirmeler, stoplar, tempo değiştirmeler ve bunların iç içe kullanılışı gibi örnekler gösterilebilir.

D. Perdeleme 1. Perdeleme-Yuvarlanma

Perdeleme, pozisyon değiştiren oyunculardan birinin boşta kalarak gol atma şansını artırmak amacıyla yapılan bir harekettir. Oyunda uygulanan perdeleme sonrası, perdeleme yapan oyuncu içeriye doğru yuvarlanarak pas ya da kale atışı ortamı yaratabilir. Perdelemelerde rakibin savunma yolu vücutla kapatılır. Eller ya da bacaklar kullanılmaz.

E. Bireysel Savunma1. Top rakibe kaptırıldığı anda savunma oyuncusunun görevi başlar. Savunma oyuncusunun amacı

topu tekrar kazanmak, rakibin hücumlarını mümkün olduğu kadar önlemek ve yapılan hatalardan kendi lehine yararlanmaktır.

- 141 -

- HENTBOL -

2. Savunma, bir takımın oyun kuralları içinde yeniden topa sahip olmaya kadar yaptığı etkinliklerin tümüdür. Savunma, hangi nedenle olursa olsun top rakibe geçtiği an başlar ve top tekrar kendi takımının kontrolüne geçtiği anda biter.

Bu nedenle topa daha çok sahip olabilmek için iyi savunma yapmak gerekir. Bu nedenle oyuncuların savunma davranışlarını kendi savunma bölgelerinde daha etkin bir biçimde uygulamaları gerekir.

Bir takımın iyi bir savunmaya sahip olabilmesi, disipline dayanan ve bütün oyun süresince korunması gereken uyumla sağlanır. Bunun için oyuncuların tümü, savunmada gelişmiş motorsal özellikleri ve teknikleriyle her yeni duruma uyum sağlayabilmelidir. Yakın mücadelelerden, temaslardan hoşnut olmalı, oyunu sürekli kontrol edip topa sahip olmaya istekli davranmalı ve savunmanın temel ilkelerini çok iyi uygulayabilmelidirler.

1. Temel Duruş

Savunma oyuncusunun, hücum oyuncusunun hareketlerine anında yanıt verebilmesi için uygun bir duruşu olması gerekmektedir. Bu nedenle temel duruşu çok iyi bir biçimde uygulayabilmesi gereklidir. Temel duruşta ayaklar ve bacaklar omuz genişliğinde açık, vücudun ağırlık noktası her iki bacağın üzerinde dengeli bir biçimde dağıtılmıştır. Genelde ayak parmak uçlarında, bacaklar dizlerden bükülü biraz yanda, eller omuz hizasında ya da biraz yukarıda, kollar açık, rakip oyuncuyu, topu ve oyunu görebilecek, her an her yöne kolayca hareket edebilecek pozisyondadır.

Bu temel duruş, savunma oyuncusunun hücum eden oyuncunun hareketlerine göre yanlara, öne ve geriye kayma adımı ile hareket etmesini, kollarını en kısa yoldan anında yukarıya, aşağıya, öne ve yanlara uzatabilmesini sağlar. Bakışlar, her an rakibin üzerinde olup tüm oyun akışını da görebilecek şekilde olmalıdır.

2. Yer Değiştirme

Savunma oyuncusu, yanlara hareket edecekse, ayaklarını çapraz yapmamak ve sıçramamak koşuluyla zeminle teması kesmeden bir ayağı diğer ayağın yanına getirmelidir. Tekrar kayacağı yöndeki bacağın yana açılması gerekir. Öne ve geriye hareket edilecekse uzun mesafelerde ilk adımlar koşu, son adımlar kayma biçiminde olmalıdır. Bu ideal aksiyonların dışında davranıldığında denge bozulabilir ve hücum oyuncusuna avantaj sağlanabilir.

3. Yer Tutma

Savunma oyuncusu, müsabaka anında hücum oyuncusu ile kale, top ile kale, top ile hücum oyuncusu arasında olmalıdır. Toplu oyuncu savunma yaparken, kale ile oyuncu arasında yer almalıdır. Özel bir görev ya da taktik verilmediği sürece toplu oyuncunun atış koluna baskı yapabilecek biçimde savunulmalıdır. Hücum oyuncusuna baskı kurulduğunda pas verilmesi, kale atışı ve aldatma yapması engellenmelidir.

Hücum oyuncusu, kaleden uzakta savunuluyorsa bir iki adım mesafeli kale alanı çizgisi etrafında savunuluyor ise yankında savunulmalıdır.

Not:

Bireysel savunmanın temel ilkesi olarak baskı altında tutulması gereken, süratli ve çabuk hücum oyuncuları iki-üç adım uzaktan ağır ve hantal hücum oyuncuları ise yakından savunulmalıdır.

4. Blok

Savunma oyuncusu hücum oyuncusunun hareketlerini önceden kolaylıkla tahmin edemez. Atış yapacak anda topu kesmek (blok) için kollar uzatılmalıdır (yukarıya, aşağıya ve yanlara).

Kalça seviyesindeki atışlar genellikle tek el ve gerekirse ayakla kesilir. Topun rakibin elinden çıkması anında bükülü kol, atış yönüne doğru gerginleştirilir.

Yakın atışlarda savunma oyuncusu rakibin atış kolunu iyi takip etmelidir. Top hücum oyuncusu tarafından atış için bir an geriye alındığında bundan yararlanarak atış önlenmeye çalışılır.

- 142 -

- HENTBOL -

Hazırlık: Yarım daire lider formatında yaklaşık olarak 10 dk. genel ve özel ısınma hareketleri yapınız. İkişerli gruplara ayrılınız. Grup içinden biriniz uygulayıcı, diğeriniz gözlemci - kayıt edici rolünü üstleniniz. Uygulama işlemi bittikten sonra rolleri değişiniz.


Yönerge: Hentbolda top sürme, toplu ve topsuz aldatma, savunma konularına yönelik çalışmaları belirtilen tekrarda yapınız. Çalışmalar sırasında birbirinize mutlaka dönütler sununuz.

Uygulayıcı: Hentbolda top sürme, toplu ve topsuz aldatma, savunma ile ilgili temel becerilerin her birini 5 kez tekrar ediniz.


1. Alıştırma: Sınırlandırılmış bir alanda çeşitli formlarda top sürme çalışması.

2. Alıştırma: Durarak, çömelik duruşta, dizler üstünde ve oturarak top sürme, engeller arasında top sürme

3. Alıştırma: Karşılıklı gruplarda ve engeller arasından dönerek top sürme

4. Alıştırma: Oyuncunun kale atışı aldatması yaparak yaklaşık 5 m uzaklıktaki eşine pasını verip onun arkasına geçmesi. Pası alan oyuncunun aynı hareketi yapması

5. Alıştırma: Aynı dizilişte ortaya geçen oyuncunun kale atışı aldatması yapması

6. Alıştırma: Dörtgen dizilişte oyuncuların kale atışı aldatması yapması. Topu pas ile eşine vermesi grubun arkasına geçmesi

7. Alıştırma: Savunma oyuncusunun sağından ve solundan topsuz geçmesi. Daha sonra pas alması

8. Alıştırma: Topa sahip oyuncunun eş oyuncusuna pas vermesi ve koşu içerisinde topu tekrar alması. Topun aldatma ile savunma oyuncusuna geçmesi ve kale atışı uygulaması

Değerlendirme



Yapıyor.

1. Çeşitli formlarda top sürme yapabiliyor mu?

2. Engeller arasından top sürme yapabiliyor mu?3. Kale atışı aldatması yapabiliyor mu?

4. Topsuz geçme yapabiliyor mu?

Rakibini Aldatarak Temel Duruşu Öğren+ +

Etkinlik

- 143 -

- HENTBOL -

Ünitemizi DeğerlendirelimA. Aşağıdaki soruları defterinize cevaplayınız.

1. Hentbolün dünyada ve Türkiye’de gelişim sürecini karşılaştırarak açıklayınız.

2. Hentbolda yüksekten gelen topu tutmada nelere dikkat edilmelidir? Açıklayınız.

3. Hentbolda top sürmede nelere dikkat edilmelidir? Açıklayınız.


4. Karşılaşmalar ........dakikalık ...... devre hâlinde oynanır.

5. Hentbolda her takım,bir maçta ...........oyuncu değiştirme hakkına sahiptir.

6. Hentbol oyunu ........ hakemle yönetilir.

C. Aşağıdaki sorulardaki seçeneklerden uygun olanı işaretleyiniz.

7. Hakem bir oyuncuya en fazla kaç kez 2 dk. oyundan çıkarma cezası verebilir.

A) 1

B) 3

C) 4

D) 5

E) 6

8. Hentbolda saha oyuncusu aldığı topla kaç adım atabilir?

A) 5 adım

B) 4 adım

C) 3 adım

D) 2 adım

E) 1 adım

D. Aşağıdaki Hentbol sahasında gördüğünüz noktalı yerleri doldurunuz.

......

.. m

çiz

gisi

........ m

......

.. m

çiz

gisi

......

.. m

çiz

gisi

......

.. m

- 144 - Yü

zme

Yü

zme

YüzmeDÜNYADA VE TÜRKİYE’DE YÜZME

YÜZMEDE ALAN VE KURAL BİLGİSİ

YÜZMEDE TEKNİKLER

Serbest Yüzme Sırtüstü Yüzme Ayak-Kol HareketleriCan Kurtarma Atlayışlar

Temel Kavramlar

8.Ünite

- 145 -

- YÜZME -

üe

I. DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE YÜZME

A. Dünyada Yüzmenin Gelişim Süreci İnsanların yerleşik yaşama geçmesiyle birlikte ilk yerleşim alanları, kolayca yiyecek bulabilmeleri

açısından, genellikle su kenarları olmuştur. Bu nedenle yüzmenin tarihçesi en az insanlık tarihi kadar eskilere dayanır. Elde edilen arkeolojik bulgular, Eski Mısır, Sümer ve Hititlerde yüzmenin pek çok çeşidinin bilindiği ve uygulandığını ortaya koymuştur. Eski Yunan ve Roma uygarlıklarında ise yüzme, askerî eğitimle birlikte temel eğitimin de çok önemli bir parçası olarak görülmüştür. Eski Yunan'da zaman zaman yüzme yarışmaları düzenlenmiş; Romalılar da, hamamlardan ayrı olarak yüzme havuzları yaptırmışlardır. Japonya ise okullarda yüzme eğitimini zorunlu kılan imparatorluk fermanı yayımlamış ve çeşitli yüzme yarışmaları düzenlemiştir.

Yüzyıllar boyunca, belli gereksinimleri karşılayabilmek amacıyla sistemsiz olarak sürdürülen yüzme aktiviteleri, 19. yüzyılda yavaş yavaş, organize yarışlar şeklini almaya başlamıştır. İlk açık hava havuzunun, 1828’de Liverpool’da yapılmasından bir süre sonra ilk uluslararası yüzme yarışları 1837’de Londra’da ve ardından 1846’da Avustralya’da düzenlenmiştir. 1875’te İngiliz Mathew Webbe (Matev Vebi), Manş Denizini kurbağalama tekniğiyle yüzerek geçmiştir. Bu gelişmeler paralelinde, 1882’den sonra çeşitli Avrupa ülkelerinde de yüzme federasyonları kurulmaya başlanmıştır. 1896’da kurulan Londra Metropolitan Yüzme Kulübü, daha sonra Amatör Yüzme Birliğine dönüşmüştür. Bu birlik aynı zamanda İngiltere’deki amatör yüzme sporunun yönetici organıdır.

Amerikan Kızılderililerinin çok iyi yüzücüler olmalarına karşın, ABD’de yüzmenin örgütlü bir spora dönüşmesi, 1888’de Amatör Spor Birliği (AAU)’nin kurulması sayesinde gerçekleşmiştir.

Ünitemize Hazırlanalım1. Olimpik düzeyde yapılan yüzme müsabakalarında kaç dalda yarışmalar düzenlenmektedir?

2. Yüzme dalındaki son olimpiyatlara katılan Türk sporcularının isimlerini ve yarıştıkları dalları söyleyiniz.

Tarihte Yüzme

Yönerge: Bu çalışmada yüzme sporu ile ilgili bir araştırma yapınız. Üçerli gruplar oluşturunuz. Aşağıda belirtilen araştırma konularına göre görev dağılımı yapınız. Grup üyelerinin görev dağılımı aşağıda belirtilmiştir.




• Bu çalışmadan sonra dünyada ve Türkiye’de yüzme konusunu ele alan bir program hazırlayınız.

• Bu çalışmada uzman kişilerden, yüzme kulüplerinden, üniversitelerden, internet sitelerinden ve kütüphanelerden yararlanabilirsiniz.



1. Dünyada ve Türkiye’de yüzme sporunun gelişimini araştırınız.

2. Türkiye’de Yüzme Federasyonunun işlevlerini araştırınız ve organizasyon şemasını oluşturunuz.

Değerlendirme


++

Etkinlik

- 146 -

- YÜZME -

1896’da modern olimpiyat oyunlarının tekrar başlatılması kararı üzerine, düzenlenen ilk olimpiyatlarda yüzme yarışlarına da yer verildi. Önceleri sadece erkeklerin katıldığı yarışmalara, 1912’de bayan yüzücüler de alındı. Yüzmenin bütün dünyada örgütlü bir spor olarak yaygınlık kazanması ve olimpiyat programına alınması ile birlikte, bu spor dalı için uluslararası bir federasyon kurulması gerekliliği ortaya çıktı. Böylece 1909’da Londra’da Uluslararası Amatör Yüzme Federasyonu (FINA) kuruldu. FINA’nın kurulmasından önce olimpiyatlarda yer alan yüzme yarışları sportif olmaktan çok uzaktı. 200 m engelli yüzme yarışları, bir direğe tırmanmayı ve bir dizi kayığın üstünden geçtikten sonra, bu kayıkların altlarından yüzerek geçmeyi içeriyordu. Diğer yarışlar ise su altında en uzun mesafe yüzme (4000 m yüzme vb.) gibi yarışlardı.

FINA'nın kurulmasıyla birlikte yarışlarda FINA yönetmeliği esas alındı. Bu yönetmelikte yarış mesafelerinin metre cinsinden ölçülmesine karar verilerek yarışma stilleri serbest, sırtüstü, kurbağalama ve kelebek olarak belirlendi.

Senkronize yüzme, diğer adıyla su balesi 1800'lü yılların sonlarında ortaya çıkmış ve uzun yıllar sirk ve panayırlarda, gösteriler şeklinde ortaya konmuştur. 1952'de FINA tarafından tanınarak aynı yıl Helsinki Olimpiyatları’nda "gösteri sporu" olarak yer aldı. 1973'te ilk kez Senkronize Yüzme Dünya Şampiyonası yapıldı.

B. Türkiye’de Yüzmenin Gelişim SüreciYüzme sporu 1932–1933 yıllarında

ünlü Alman yüzme antrenörü Teletof’ un İstanbul’a getirilmesi ile başlamıştır. 1931’de yılında Şirket-i Hayriye adlı denizcilik şirketinin İstanbul Büyükdere’de 50 metrelik bir açık yüzme havuzu yapması sonucunda, Türkiye’de sportif amaçlı yüzmenin ilk tohumları atılmıştır. Çok kısa bir süre içinde yetiştirilen Türk yüzücüleri ilk olarak gittikleri Rusya’da büyük başarılar elde ederek dönmüşlerdir.

1945–1950 yıllarında patlak veren II. Dünya Savaşı ile Türk yüzme sporu, duraklama dönemine girmiştir. Bu dönemde Türkiye’de yüzme sporu genellikle yaz aylarında yapılmaktaydı. Yüzücüler, kış aylarında Yalova’da bulunan tarihî termal hamamlarının açık havuzlarında çalışarak, yazın yapılacak yarışlara hazırlanıyorlardı.

Türkiye’de ısıtmalı kapalı havuzların kurulup faaliyete başlaması 1970–1975 yıllarına rastlamaktadır. Kışlık havuzlarda yetişen sporcular, yaz aylarında yapılan yarışmalarda büyük başarılar elde ederek yurt dışında yapılan yarışmalarda Türkiye’nin adını duyurmaya bu tarihlerden itibaren başladılar.

II. YÜZMEDE ALAN VE KURAL BİLGİSİA. Yüzmede Kural Bilgisi Yüzmede serbest, kurbağalama ve kelebek yarışlarında çıkış atlayarak yapılır. Baş hakemin uzun

düdüğüyle yüzücüler depar taşı üzerine, her iki ayağıda ön taraftan aynı uzaklıkta aynı hizada olacak şekilde çıkarlar ve orada beklerler. Çıkış hakeminin "Yerlerinize" komutuyla, yüzücüler yeniden en az bir ayakları depar taşının önünde olacak şekilde çıkış durumu alırlar. Bütün yüzücüler hareketsiz hâle geldiği zaman, çıkış hakemi çıkış işaretini verir. Sırtüstü ve karışık bayrak yarışları suyun içinde başlar. Başhakemin uzun düdüğünden sonra yüzücüler suya girerler. Başhakemin ikinci uzun düdüğüyle yüzücüler gereksiz gecikmeye sebebiyet vermeden geri döner ve suyun içinde çıkış durumu alırlar. Çıkış hakemi komut verir ve bütün yüzücüler hareketsiz hâle geldiği zaman çıkış işareti verilir. Hatalı çıkış işareti, çıkış işareti ile aynıdır, fakat daha uzundur. Aynı zamanda çıkışın hatalı olduğu, çıkış ipinin düşürülmesi ile belirtilir.

- 147 -

- YÜZME -

B. Yüzmede Havuz Ölçüleri BilgisiOlimpiyat Oyunlarında, havuz 50 m uzunluğunda ve 21 m genişliğinde olmalıdır. Başlangıç duva-

rında veya ilave olarak dönüş duvarında, elektronik zamanlama ekipmanı içeren dokunma panelleri kullanıldığında, iki panel arasında 50 m olmalıdır. Havuzlar başından sonuna kadar 1.80 m derinliğinde olmalıdır.

50 m’lik bir havuzda kulvar sayısı en az 8 olmalıdır. Her biri 2,5 m genişliğinde ve sırasıyla 1’inci ve 8’inci kulvarların dış kısımlarında 50 cm genişliğinde iki aralık olmalıdır. Havuzların kısa kenarlarında, yarışmacıların üzerinden atladıkları ve yükseklikleri en az 50 ila en fazla 75 cm arasında olan çıkış blok-ları bulunur. Yüzeyleri kaymayan maddelerle kaplanmış olan bloklar düz ya da 10 dereceye kadar eğimli olabilirler. Sırtüstü çıkışlar için kullanılan tutacak yerleri su yüzeyinden 30 ila 60 cm arası yükseklikte bulunur.

Sırt dönüş bayrak çizgileri: Sırtüstü yüzenlerde dönüşlerin gösterilebilmesi amacıyla, havuzun her bir ucundan 1.8 m yukarıda işaret bayrakları bulunur. Bu bayraklar diğer yarışmalarda kullanılmaz ve kaldırılır.

Pisin (Yön çizgisi): Her kulvarın ortasında olacak şekilde, havuzun dibinde gözle görülebilecek şekilde siyah çizgiler bulunur. Bu çizgiler, havuzun her iki ucuna 2 m kala biter.

Suyun derecesi en az 26 °C (+/- 1 °C) olmalıdır. Müsabaka süresince havuzdaki su göze çarpan bir hareket olmadan sabit seviyede tutulmalıdır.

Uzunluk : 50 m

Genişlik : 21 m

KulvarAralığı:2,5 m

Sırt üstü Bayrakları: 5 m

Derinlik : En az 1.80 m

Yüzmede havuz ölçüleri şemadaki gibidir.

Yüzme sporunda dört stil vardır:

1. Serbest stil

2. Sırtüstü stil

3. Kurbağalama stil

4. Kelebek stil

Yüzme yarışmalarındaki yaş kategorileri şunlardır:

9–10–11–12 yaş (Bayan–Erkek) : Minikler

13–14 yaş (Bayan) : Yıldızlar

- 148 -

- YÜZME -

13–14 yaş (Erkek) : Yıldızlar

15–16 yaş (Erkek) : Yıldızlar

15–16 yaş (Bayan) : Gençler

17+ yaş (Bayan) : Büyükler

17–18 yaş (Erkek) : Gençler

19+ yaş (Erkek) : Büyükler

III. YÜZMEDE TEKNİKLER

A. Yüzme Öğrenim Basamakları1. Suya Alışma, Nefes, Göz Açma, Suda Kalabilme, Suda İlerleme

Suya Alışma: Derin havuzda ve çırpınma havuzunda, malzemeli ve malzemesiz olarak yüzme bilmeyenlerin su korkularını gidermek ve suya alışmalarını sağlamak amacı ile yapılan bu çalışmalar öğrenim basamaklamalarının ilk aşamasıdır.

Nefes: Yüzme sporunda doğru nefes alışverişi yapmak, hızımızı arttıran ve doğru şekilde yüzmemizi kolaylaştıran en önemli etkenlerden birisidir. Nefes alma işlemi, baş suyun üzerinde, nefes verme işlemi ise baş suyun içinde iken yapılır.

Göz açma: Temel eğitimin birinci basamağındaki aşamalardan biri olan göz açma aşaması, suda ulaşacağımız mesafeyi, yarıştığımız rakibi ve süreyi görmek, yönümüzde doğru ilerlemek için önemlidir. Su dışına çıkıldığında gözlerdeki su ellerle değil, gözler sıkıp açılarak silinir.

Suda kalabilme: Yüzme öğreniminde ileriki aşamaların yapılabilmesi için öncelikle su üzerinde kalabilmeyi öğrenmek gerekir.

Suda ilerleme: Yüzme stili tekniklerinin öğrenilebilmesi için öncelikle suda iler-lemenin yapılabilmesi gerekir.

YÜZMEDE TEKNİKLER

SERBEST TEKNİK YÜZME

Ayak hareketi

Kol hareketi

SIRT ÜSTÜ TEKNİKYÜZME

Ayak hareketi

Kol hareketi

Nefes koordinasyonu Nefes koordinasyonu

Yüzmede teknikler şemadaki gibidir.

- 149 -

- YÜZME -

Balık Adamlar


Öğretim materyalleri: Havuz, pinpon topu

Yönerge: Havuz içinde nefes verme, göz açma, suda kalabilme ve suda ilerlemeye yönelik alıştırmalar aşağıda verilmiştir. Her çalışmayı açıklamalara uygun olarak belirtilen tekrarda yapınız. Çalışmalar sırasında birbirinize mutlaka dönütler sununuz.

Uygulayıcı: Kollar ve bacakları karna çekmeyi, nefes tutmayı ve vermeyi 10 kez tekrar ediniz.




DönütlerBaş. TİV Baş. TİV

1. Küçük havuzda karşıdan karşıya yürü-me yapınız.

Acele etme ve yavaş yap.

2. Su dışında derin bir nefes alarak suyun içine girdikten sonra hem ağızdan hem burundan nasıl nefes verileceğini göste-riniz.

Suyun dışında nefes al ve su içerisinde nefes ver.

3. Pinpon topuyla su üzerinde nasıl nefes verileceğini gösteriniz.

Hızlı nefes ver.

4. Su üzerinde bacaklar ve kollar açık bir şekilde durma hareketini yapınız.

Vücudunu serbest bı-rak.

5. Kollar ve bacaklar karna doğru çekiniz. Derin bir nefes aldıktan sonra su üzerine bırakınız.

Vücudu sıkma, derin nefes al.

+

B. Kayma Hareketleri1. Hareketli Kayma

Ayakların duvarı itişi sonrası, ayak vurarak su üzerinde ilerleme şeklindeki kaymadır.

2. Hareketsiz Kayma

Hiçbir şekilde hareket etmemek kaydı ile ayak itişi sonrası, su üzerinde ilerleme şeklindeki kaymadır.

Baş.: Başarılı TİV. : Tekrara ihtiyacı var UYG.: Uygulama

Etkinlik

- 150 -

- YÜZME -

Hareketli ya da Hareketsiz Yeter ki Suyun İçinde Kay

Alıştırmalar Süre Dönütler1. Havuzun içinde bir el öndeyken diğer el ile havuzun duvarına tutununuz. Öndeki el gidilecek yönü gösterecek şekilde gergin ve başın üst noktası ileriyi gösterir şekildeyken ayaklarla duvarı iterek kayma yapınız. Kayma esnasında duvardaki eli öndeki elin yanına getiriniz.

5 dk. Başı, iki kolun arasında tutalım.Bir el diğerinin üzerinde olsun.Omuz başları kulaklarına gelecek şekilde kollarını başın önünde birleştir.Vücudunu su üzerinde gergin tut.

2. Havuzun içinde çömelik duruş şeklinde kayma yönüne sırtınızı dönünüz. Bir el önde, havuzun duvarını tutunuz. Diğer eli geriye doğru gergin uzatınız. Ayaklarla duvarı iterek kayma hareketini yapınız. Kayma esnasında duvardaki eli, arkadaki elin yanına getiriniz.

5 dk. Başını, iki kolun arasında tut. Bir el üzerinde olsun. Omuz başları kulaklarına gelecek şekilde kollarını başın önünde birleştir. Vücudunu su üzerinde gergin tut.

3. Yüzüstü pozisyonda havuz duvarından hareketsiz kayma yapınız. Kolları baş hizasında ileriye doğru gergin uzatınız. Eller birleşik, vücut gergin ve ayakları suya vurarak hareketli kaymaya geçiniz (7-8 m).

5 dk. Başını kaldırma, kolların ve vücudun gergin olsun.

4. Havuzun içinde çömelik duruş şeklinde kayma yönüne sırtınızı dönünüz. Havuz duva-rından hareketsiz kayma yapınız. Kolları baş hizasında ileriye doğru gergin uzatınız. Eller birleşik, ayakları suya vurarak sırtüstü pozisyonda hareketli kaymaya geçiniz (7-8 m).

5 dk. Başını kaldırma, kolların ve vücudun gergin olsun.

5. Küçük bir havuzda uygulayıcının açık ayakları arasından suda kayarak su yüzeyine çıkınız.

5 dk. Su altında gözlerinizi açmayın.

+


Öğretim materyalleri: Havuz

Yönerge: Havuz içinde suda kaymaya yönelik alıştırmalar aşağıda verilmiştir. Her çalışmayı açıklamalara uygun olarak belirtilen tekrarda yapınız. Çalışmalar sırasında birbirinize mutlaka dönütler sununuz.

Uygulayıcı: Kollar ve vücudu gergin tutmayı, su altında gözlerini açmayı, nefes tutmayı ve vermeyi 10 kez tekrar ediniz.


Etkinlik

- 151 -

- YÜZME -

Gözlem KartıÖğencinin Adı Soyadı:

ÖLÇÜTLER Yapamıyor. Kısmen yapabiliyor. Yapıyor.

1. Omuz başları kulaklarına gelecek şekilde kollarını başın önünde birleştirebiliyor mu?

2. Ayaklarla duvarı iterek kayma yapabiliyor mu? Kayma esnasında duvardaki eli arkadaki elin yanına getirebiliyor mu?3. Vücut gergin pozisyonda ayakları suya vurdurarak hareketli kayma yapabiliyor mu?

4. Havuz içerisinde yedi metrelik mesafeyi kayarak geride bırakabiliyor mu?

5. Vücut suda mükemmel paralellik kazanabiliyor mu?

C. Serbest Teknik Yüzme1. Ayak Hareketi: Yüzme eğitiminin ilk eğitimi olan ayak

vuruş hareketinin doğru bir şekilde yapılması vücudun su içinde dalgalanmasını önleyecektir. Bu durum, su içinde vücudun daha az direnç görmesini ve daha iyi kaymasını sağlayacaktır.

Ayak vuruşu birbiri ardınca gerçekleşen aşağı yukarı bacak hareketlerinden oluşur. Ayak vuruşu, ayağın gergin düz pozisyonda iken kalçadan gelen aşağı doğru hareketle başlar. Suyun basıncı diz ekleminde bükülmeye neden olur. Daha sonra diz eklemi de düz pozisyona getirilerek hareket tamamlanır. Ayak vuruş hareketi kalçadan ayak parmak ucuna kadar bir kamçı hareketini hatırlatır.

Ayaklar, vuruşu sırasında mümkün olduğu kadar birbirine yakın, vuruş derinliği ise 30–35 cm olmalıdır.

2. Kol Hareketi: Vücut ve ayak vuruş tekniğinin çok iyi bir şekilde yapılması, el parmak aralarının kapalı olması şartı ile serbest teknik yüzmede kol hareketi vücudun asıl ileri hareketini sağlayan en önemli unsurdur ve beş bölümde incelenir. Bu bölümler şunlardır:

Suya Giriş: Elin suya girişinde doğru açı ve yeri yakalamak bu aşamanın en önemli unsurudur. El 45°lik bir açı ile, dirsek 90°lik bir açı ile suya giriş yapmalıdır. El, suya omuz ve başın ön tarafından, omuz hizasında kolun 90° açısını bozmadan başın ilerisinden girmelidir.

Yakalama: Elin suyu yakalamasındaki en önemli unsur canlı suyun yakalanmasıdır. El suya girdikten sonra suyun yüzeyinde 35-50 cm aşağıda yakaladığı su canlı sudur. Suyun bu mesafeden daha yukarıda yakalanması sporcunun ileriye sevkini kısıtlayacaktır. Bundan dolayı daha dipteki canlı suyun yakalanması önemlidir.

Çekiş: Suyu çekiş hareketi boyunca kol dirsekten bükük olmalı ve bilek sıkı tutulmalıdır. Parmaklar ise aralarından su geçişi olmayacak şekilde kapalı tutulmalıdır. Kısacası parmaklar çekiş sırasında kürek görevi görmelidir. Bu aşamada suya maksimum basınç uygulanmalıdır.

İtme: Çekiş aşamasını takip eden itme aşamasında karnın altına kadar toplanan su, arkaya ve kalçaya doğru itilir. Kolda herhangi bir bükülme kalmayıp kol, vücuda paralel uzayıncaya kadar devam eder.

- 152 -

- YÜZME -

Toparlanma: Toparlanmada amaç, eli ve kolu başlangıçtaki elin suya giriş pozisyonuna getirmektir. Geriden gelen elin vücuda yakın olarak öne getirilmesi gerekir. Bu sırada elin su üzerinde çizmiş olacağı çizgiye riplle (yumurta çizgisi) denir.

3. Nefes Koordinasyonu: Serbest stil yüzmede nefes alışverişinin sağlanması en zor öğrenilen konulardan birisidir. Nefes alma, kollardan biri ileride suyu yakalama safhasındayken diğerinin tam sudan çıkma toparlanma aşamasında baş yana çevrilerek gerçekleşir. Nefes verme ise baş suyun içinde iken yapılır ve asla nefes su dışında baş yana çevrildiğinde verilmez. Nefes alma işlemi ağız ve burun su dışındayken nefes verme işlemi ise ağız ve burun suyun içinde iken yapılır.

Doğru Tut, Uzağa At!



Yönerge: Havuz içinde serbest teknik yüzmeye yönelik alıştırmalar aşağıda verilmiştir. Her çalışmayı açıklamalara uygun olarak belirtilen tekrarda yapınız. Çalışmalar sırasında birbirinize mutlaka dönütler sununuz.

Uygulayıcı: Kol ve bacak hareketlerini, nefes tutmayı ve vermeyi 10 kez tekrar ediniz.



ÖLÇÜTLER ŞEKİL I.UYG. II.UYG. DÖNÜTBaş. Tiv. Baş. Tiv.

Tahtayı önde tutarak kollar gergin, ayak su üzerine çıkacak şekilde tahtalı serbest ayak vurma hareketini gösteriniz.

Kolları gergin tut. Ayakların su üzerine çıksın.

Sağ elinizle yüzme tahtasını tutunuz. Bu sırada sol elinizi sudan çıkartırken vücudunuzu çok hafi f sola döndürünüz. Sol el ve dirsek en yüksek noktaya ulaştığında başınızı sola doğru hafi fçe döndürerek koltuk altından nefes alınız. Aynı hareketi sağ elinizle tekrar ediniz.

Kolları gergin tut.

Ayakların su üzerine çıksın.

Her kol atışında altı ayak vuruşu yapınız. İki kolda bir, nefes almaya çalışınız.

Başını hafi f yana çevir, koltuk altından nefes al.

+


Etkinlik

- 153 -

- YÜZME -

Ç. Sırtüstü Teknik Yüzme1. Ayak Hareketleri: Sırtüstü yüzmede,

ayak vuruşu vücut yatay pozisyonunu ve dengesini sağlamaktadır. Ayrıca ayak bileği esnekliğinin derecesine göre ileriye doğru ittiriş gücü de değişmektedir. Vuruş kalça kemiğinden başlayıp ayak parmak ucuna kadar devam eden bir dalgalanma hareketi şeklinde yapılır. Aşağı yukarı vuruşta ayak kamçı görevi görür. Vuruş sırasında ayaklar birbirine yakın şekilde olmalıdır.

2. Kol Hareketleri: Kol hareketi, sırtüstü yüzmede ileriye sevki gerçekleştiren esas etkendir. Serbest sitilde olduğu gibi suya giriş, suyu yakalama, suyu çekiş, suyu ittirme ve toparlanma aşamalarından oluşmaktadır.

Suya Giriş: El ve kol dirsek ve bilek ekleminde herhangi bir bükülme olmaksızın düz bir şekilde başın ilerisinde omuz hizasından suya girmelidir. Suya ilk başta avuç içi dışa bakacak şekilde küçük parmakla giriş yapılır.

Suyu Yakalama: Suya elin dış kısmı ile yüzeyi küçültülerek girer. El yaklaşık olarak 15 cm’lik derinlikteki suyu yakalar. Bu sırada vücut, kol çekişine geçiş yapmak için bir miktar yana doğru döner.

Çekiş: 15 cm’lik derinlikte yakalanan su, kolun kademeli olarak bükülmesi ile çekilir. El, vücudun baş bölümünden ayağa doğru getirilirken kol kademeli olarak 90° bükülür. Bu sırada elin parmak araları kapalıdır. (Çekiş sırasında el, ağzı su yüzeyine bakan bir yay çizer.) Kol 90°’ye getirildiğinde el ve omuz aynı doğrultuda olmalıdır. Bu aşamada kol çekişi bitirilmiştir. Bundan sonra itme aşamasına geçilir.

İtme: Omuz, dirsek ve elin aynı hizaya gelmesiyle başlayıp kalçada son bulur. İtme aşamasında el ağzı havuz tabanına bakan bir yay çizer. İttirişin son safhasında, avuç içleri havuz tabanına döndürülerek suya basınç uygulanır.

Toparlanma: Elin kalça kısmından su üstüne çıkıp başın ilerisinde suya giriş yaptığı yere kadar olan anı kapsar. Elin ilk olarak baş parmak kısmı su yüzeyine çıkar. Kol su yüzeyi ile 90°lik açıya geldiğinde avuç içi dışa bakacak şekilde el ve ön kol döndürülür.

3. Nefes Koordinasyonu:

Sırtüstü yüzme tekniğinde yüz sürekli suyun dışında, vücut sırtüstü durumdadır. Göz üzerine önemli bir basınç olmadığı için nefes alıp verme problemi yoktur. Birçok yüzücü nasıl, nerede nefes alıp verdiğinden habersizdir. Sırtüstü yüzme tekniğinin en önemli özelliği yüzerken nefes alıp vermede bir ritim oluşturmaktır. Bunun için kolun bir tam dönüşünde nefes alıp vermek gereklidir. Bir kolun suya giriş evresinde nefes alınmalı, diğer kolun suya giriş evresinde nefes verilmelidir. Nefes ağızdan alınıp, ağız veya burundan verilmelidir.

- 154 -

- YÜZME -

ÖLÇÜTLER ŞEKİL I. UYG. II. UYG. DÖNÜTBaş. TİV Baş. TİV

Diz hafi f bükülür, parmak uçları gergin ve içe doğru rotasyon yapınız.

Ayak vuruşu sırasında dizle-rin hafi f bükülü olsun.

Diz su üzerine çıkar-ken alt bacak ve ayak yukarıya doğru bir “kırbaç” gibi hareket ettiriniz.

Ayak vuruşunu yukarı çabuk ve sert hareket ettir.

Kolun suya girişi ve suyun tutulması sıra-sında, kolunuzla dışa doğru suya rotasyon yaptırınız. Kolunu-zu düz olarak suya sokunuz.

Suya ilk önce elin serçe par-mağı girsin.

Suyu çekme evresinde kolun düz olsun.

Dirseğiniz ile fl eksi-yon hareketi yapıp 90 derecelik bir açı oluşuncaya kadar ha-rekete devam ediniz.

Kulaç atılırken her bir kol devi-niminde nefes almayı unutma.

Suyu itişin kısa olmasın.

Sırtüstü Yüzmenin Keyfi ni Çıkart!



Yönerge: Havuz içinde sırtüstü teknik yüzmeye yönelik alıştırmalar aşağıda verilmiştir. Her çalışmayı açıklamalara uygun olarak belirtilen tekrarda yapınız. Çalışmalar sırasında birbirinize mutlaka dönütler sununuz.

Uygulayıcı: Kollar ve bacakları karna çekmeyi, nefes tutmayı ve vermeyi 10 kez tekrar ediniz.



+


Etkinlik

- 155 -

- YÜZME -

Beceri Kontrol Listesi

Yönerge: Bu kontrol listesi öğrencilerin temel teknik hareketlerindeki gelişimini izlemek amacıyla hazırlanmıştır. Öğrencilerinizin temel teknik hareketlerini gözlemleyerek aşağıdaki boşlukları uygun bir biçimde doldurunuz.

Temel Teknik Hareket Becerileri Ölçütler

1. Gözlem 2. Gözlem

Geliştirmek için çalışıyor.

Yeterli Geliştirmek için çalışıyor.

Yeterli

Bacaklarını doğru ayak vuruşunu sağlayacak şekilde düşürüyor.

................. ................. ................. .................

Vücut kalçadan itibaren hafi fçe bükülü şekildedir.

................. ................. ................. .................

Baş sabit ve kulaklar suyun üzerinde hafi fçe görünecek şekildedir.

................. ................. ................. .................

Gözler ileri ve yukarı doğru bakar.

................. ................. ................. .................

Ayak vurmada esas vuruş aşağıdan yukarıdır.

................. ................. ................. .................

Kolun su içinde çekişi sırasında vücudun düz pozisyonundan yanlara doğru sapmalar olmaması için kuvvetli ayak vuruşu yapıyor.

................. ................. ................. .................

D. Can Kurtarma ve İlk YardımCan kurtarma, boğulmakta olan bir kişinin kurtarılması

olayıdır. Can kurtarmanın belirli aşamaları vardır. Bunlar;

1. Suya giriş (atlama),

2. Yaklaşma,

3. Boğuşma,

4. Taşıma,

5. Karaya çıkarma,

6. Gerekirse ilk yardımdır.

Boğulmakta olan kişi ilk olarak cankurtarana sarılmaya çalışacak ve cankurtaranın hayatını da tehlikeye atacaktır. Bu nedenle, cankurtaran kişi kurtarma işlemine başlamadan önce, çevreyi kontrol ederek kendi güvenliğini sağlayabileceği ip, tahta parçası vb. araçlar bulup bunlarla suya girmelidir. Cankurtaranın sakin davranması, boğulmakta olan kişinin çırpınışları ile kendini yormaması önemlidir.

- 156 -

- YÜZME -

1. Suya Girişİki şekilde yapılır.

Az rizikolu atlayışlar: Suya ilk önce ayakların girdiği atlayışlardır. Güvenliğinden emin olmadığımız sularda az rizikolu atlayışlar tercih edilir. Bu atlayışlar üçe ayrılır:

Açık bacak (makas) atlayış

Çömlekleme atlayış

Ayaküstü atlayış

Rizikolu atlayışlar: Güvenliğinden emin olmadığımız sulara atlanırken kullanılır. Bu tekniklerde balıklama atlayış ağırlıklı olduğu için yaşamsal organlarımız tehlikededir. Rizikolu atlayışlarda amaç, kazazedeye hızlı ulaşmak ve baş dışarıda atlayışlarda kazazedeyi gözden kaybetmemektir. Çeşitleri şunlardır:

Arka üstü düşüş

Devrilerek atlayış

Balıklama atlayış

Start atlayışı

Koşarak balıklama atlayış

Diz çöküşü ile atlayış

Ayakta eğilerek atlayış

Can yeleği ile yüksekten atlayış

2. Yaklaşma: Üç yaklaşma tipi vardır:

Arkadan yaklaşma: Kurtarıcıyı kazazede-nin tutmaması için zorunlu olmadıkça yüz yüze yaklaşılmaz.

Önden yaklaşma: Kurtarılacak kişinin size yaklaşmasına izin vermeden elinden ya da saçından yakalayarak kendinize doğru çekilmesidir.

Dalarak önden yaklaşma: Kurtarılacak kişiye yaklaşık 1–1,5 m kala suya dalarak onu yukarıya itmektir.

3. Boğuşma

Arkadan boynu tutmak

Önden bele sarılma (kollar serbest)

Önden boyundan tutmak

Arkadan boyna sarılmak

Arkadan bele sarılmak (kolları tutarak)

Önden boyna sarılmak

Önden ayaklara sarılmak

Önden bileklerden tutmak

4. Taşıma: Taşıma çeşitleri şunlardır:

Baştan tutarak taşıma

Alın ense taşıma

Saç veya elbiseden tutarak taşıma

Koltuk altından sarılarak taşıma

Baştan tutarak taşıma

Koltuk altından sarılarak taşıma

- 157 -

- YÜZME -

5. Karaya Çıkarma

İlk yardımda karaya çıkarmada taşıma teknikleri şunlardır:

Sığ ve düz olmayan kıyıda omuza alma, omuzda taşıma (itfaiyeci taşıması)

Sığ ve düz kıyıda rantex tutuşu ile karaya sürükleyerek çıkarma

Merdivenli, dik duvarlı kıyılar için omuzda taşıma

Derin sulardan bota alma ve havuzdan dışarı çıkarma

6. İlk Yardım

Suda boğulmalarda yapılacak ilk yar-dımda ilk olarak sudan çıkarılan kazazede sırtüstü yatırılır, varsa ağızdaki takma diş ya da yabancı cisimler çıkarılır ve boğazda-ki salgılar temizlenir.

Sonrasında, baş arkaya yatırılarak alt çene iki elle kavranır ve geriye doğru çe-kilir. Ensenin altında katlanmış giysiler ko-nulabilir. Bir el kazazedenin alnına, diğer el ise işaret ve başparmakları burnu kapa-tacak şekilde yerleştirilir. Kurtaran kişi de-rin bir nefes alır, kazazedenin dudaklarına kendi dudaklarını birleştirerek aldığı nefesi güçlü bir şekilde verir. Soluk verme işlemi-nin ardından kazazedenin ağzı açık tutula-rak soluk vermesi sağlanır.

Bu işlem iki kez tekrarladıktan sonra kalp masajına başlanır. Kurtaran kişi kazazedenin yanı başına diz çökerek, bir elini göğüs keminin alt bölümüne, diğer elini ise bu elinin sırtına yerleştirir. Omuz ve vü-cut ağırlığı göğüs kemiği üzerine gelecek şekilde 30-40 kg’lık bir güç oluşturulur. Bu güç hızla bırakılır.

Kazazedenin solunumu sağlandıktan sonra yutulan suyu çıkarmak için kazazede iki el ile karnın al-tından yukarı kaldırılır ve böylelikle hava yolundaki suların boşaltılmasına yardım edilmiş olur.

E. Tekniklere Göre Atlayışlar1. Çivileme Atlayış

Ayaklar yere dik gelecek şekilde, kollar kapalı ve ileri doğru dikey bir şekilde havuza atlanmasıdır.

2. Balıklama Atlayış

Bacaklar omuzlar genişliğinde açık, ayak parmakları depar taşının ucunda kıvrılmış hâldedir. Yüzücü depar taşında suya atlamadan önce dizlerini hafi f bir şekilde büküp öne doğru eğildiğinde ağırlık noktası öne doğru verilir. Yüzücü bu pozisyonda ellerini arkadan öne doğru getirerek güç alır. Yüzücü depar taşından kuvvetli bir şekilde öne doğru atlayışını yaptığında baş önce ileri ve yukarı doğru olmalı, suya girerken ise kolların arasında saklanmalıdır.

- 158 -

- YÜZME -

+ Çivileme ve Balıklama Atla



Yapıyor.

1. Dik pozisyonda havuza atlayabiliyor mu?

2. Sıçrama yaparak dik pozisyonda havuza atlayabiliyor mu?

3. Çömelik duruştan havuza atlayabiliyor mu?

4. Ağırlığını öne vererek ayakta havuza atlayabiliyor mu?

Etkinlik


Öğretim materyalleri: Mayo, bone ve havuz

Güvenlik: Can güvenliğini tehlikeye atacak hareketlerden kaçının. Bu çalışmayı yaparken ilk başlayanlar için derinliği daha az bir havuz seçilmelidir.

Yönerge: Yüzmede havuza çivileme ve balıklama atlayışa yönelik alıştırmalar aşağıda verilmiştir. Her çalışmayı açıklamalara uygun olarak belirtilen tekrarda yapınız. Çalışmalar sırasında birbirinize mutlaka dönütler sununuz.

Uygulayıcı: Yüzmede havuza çivileme atlayış ve balıklama atlayış ile ilgili temel becerilerin her birini 5 kez tekrar ediniz.

Gözlemci ve Kayıt Edici: Hareketin nasıl yapıldığını gözlemleyiniz ve dönüt sununuz. 5 tekrar sonunda sonuçları kaydediniz. Alıştırma tamamlandığında görevleri değişiniz. Önce doğru yapılan hareketleri söyleyiniz. Daha sonra hatalar hakkında düzeltici dönüt sununuz.

1. Alıştırma: Hazır-ol vaziyetinde bir ayak öne uzatılarak sıçrama yapınız. Dik pozisyonda havuza atlayınız.

2. Alıştırma: Hazır-ol vaziyetinde kollarınızı öne uzatınız. Bir ayağınızla öne adım alırken diğer ayağınızla sıçrama yaparak dik opzisyonda havuza atlayınız.

3. Alıştırma: Bir ayak önde diğer ayak geride çömelik duruşa geçiniz. Kollarınızı öne uzatarak ellerinizi birleştiriniz. Başınızı omuzlarınızın arasına alınız. Kalçanızı yukarı kaldırınız. Havuza atlayınız.

4. Alıştırma: Ayakta bacaklarınız kapalı, dizleriniz gergin, kollarınızı öne uzatırken ağırlığınızı öne vererek havuza atlayınız.

5. Alıştırma: Depar taşında aynı alıştırmaları tekrarlayınız.

Değerlendirme

- 159 -

- YÜZME -


A. Aşağıdaki soruları defterimize cevaplayalım.

1. Yüzmenin Türkiye’de gelişim sürecini açıklayınız.

2. Suda boğulmalarda ilk yardım nasıl yapılır? Açıklayınız.

3. Yüzme yarışında yaş kategorileri nelerdir? Yazınız.

B. Aşağıdaki seçeneklerden uygun olanını işaretleyiniz.

4. Uluslararası ilk yüzme yarışı hangi tarihte ve nerede yapılmıştır?

A) 1828, Liverpool

B) 1837, Londra

C) 1846, Avustralya

D) 1875, Avustralya

E) 1896, Londra

5. Aşağıdakilerden hangisi yüzme sporunda kullanılan stillerinden biri değildir?

A) Serbest

B) Sırtüstü

C) Kurbağalama

D) Kelebek

E) Köpekleme

6. Olimpiyatlarda, yüzme havuzunun uzunluğu ve genişliği kaç m olmalıdır?

A) 40 m uzunluk–19 m genişlik

B) 50 m uzunluk–21 m genişlik

C) 55 m uzunluk–25 m genişlik

D) 40 m uzunluk–21 m genişlik

E) 50 m uzunluk–19 m genişlik

7. Yarışmalarda havuz suyunun derecesi en az kaç derece olmalıdır?

A) 24 C°

B) 25 C°

C) 26 C°

D) 27 C°

E) 28 C°

8. Aşağıdakilerden hangisi can kurtarmada kullanılan taşıma tekniklerinden biri olamaz?

A) Saç ve elbiseden tutarak taşıma

B) Koltuk altından sarılarak taşıma

C) Önden ayaklara sarılarak taşıma

D) Baştan tutarak taşıma

E) Alın enseden tutarak taşıma

MMa

sa T

en

isisi9. Ünite

Masa TenisiDÜNYADA VE TÜRKİYE’DE MASA TENİSİ

MASA TENİSİNDE ALAN VE KURAL BİLGİSİ

MASA TENİSİNDE TEKNİKLER

Raket Tutma Düz Vuruş Düz ServisChop (Kesme) Spin (Döndürme) Servis

Temel Kavramlar

- 161 -

- MASA TENİSİ -

Ünitemize Hazırlanalım1. Masa tenisi sporu bireylere neler kazandırır?

2. Masa tenisi ile ilgilenen sporcu isimleri söyleyiniz.

3. Masa tenisinde başarılı ülkeleri söyleyiniz.

A. Dünyada Masa Tenisinin Gelişim Süreci Masa tenisi 1880’li yıllarda Hindistan ve Güney

Afrika’daki İngiliz ordu subayları tarafından salon tenisi adı ile oynanırdı. Salon teniside puro kutularının kapaklarını raket, yuvarlatılmış şarap şişesi mantarlarını da top olarak kullanırlardı. File olarak da kitaplardan yararlanırlardı.

1890’lı yıllarda İngiltere'de bu oyunun diğer çeşitleri geliştirildi. Bunlar "whiff whaff" (vif vaf) ve "gossima" (gosima) gibi değişik isimlere sahipti. Bir masa tenisi fi rması masaya kurulabilen portatif net, dışı fi le kaplı küçük toplar ve minyatür raketlerden oluşan salon tenisi malzemeleri satmaya başladı.

1900’de Amerika’yı ziyaret eden İngiliz James Gibb (Jeyms Gib), dönerken yanında içi boş selüloid toplardan getirdi ve salon tenisini bu topları kullanarak oynamaya başladı. Gibb, topun rakete ve masaya çarptığı zaman çıkardığı sesi temsil eden “ping pong” ismini kullanmaya başladı. Fakat 1901 yılında İngiliz spor ekipmanları üreticisi olan John Jacques (Jon Jaggus) “ping pong” ismini kendi adına tescil ettirdi.

Tarihte Masa Tenisi

Yönerge: Bu çalışmada masa tenisi sporu ile ilgili bir araştırma yapınız. Üçerli grup oluşturunuz. Aşağıda belirtilen araştırma konularına göre görev dağılımı yapınız. Grup üyelerinin görev dağılımı aşağıda belirtilmiştir.




• Bu çalışmadan sonra dünyada ve Türkiye’de masa tenisi konusunu ele alan bir program hazırlayınız.

• Bu çalışmada uzman kişilerden, masa tenisi kulüplerinden, üniversitelerden, internet sitelerinden ve kütüphanelerden yararlanabilirsiniz.



1. Dünyada ve Türkiye’de masa tenisi sporunun gelişimini araştırınız.

2. Türkiye Masa Tenisi Federasyonunun işlevlerini yazarak organizasyon şemasını oluşturunuz.

3. Uluslararası Masa Tenisi Federasyonunun tarihçesini araştırınız.

Değerlendirme

Kontrol listesi ( Ekler s. 340)

++

I. DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE MASA TENİSİEtkinlik

- 162 -

- MASA TENİSİ -

Bir başka İngiliz, E. C. Goode, 1902’de tahta raketin yüzeyini pürüzlü lastikle kaplayarak topa falso vermeyi başardı. Aynı yıl İngitere’de Ping Pong Federasyonu kuruldu fakat isim hakkının Parker Brothers fi rmasında olması ve ekipmanların çok pahalı satılmasından dolayı 3 yıl sonra kapandı.

Diğer üreticilerin genel bir isim olan “table tennis” masa tenisi adı altında sattıkları ekipmanlarla bu spor İngiltere ve Avrupa’da sessizce yaygınlaştı. 1921’de İngiltere’de yeni bir masa tenisi federasyonu kuruldu. 1926’da İngiltere, İsveç, Macaristan, Hindistan, Danimarka, Almanya, Çekoslovakya, Avusturya ve Galler’in Berlin’de yaptıkları toplantıda “International Table Tennis Federation” Uluslararası Masa Tenisi Federasyonu kuruldu.

Masa tenisi alanında ilk dünya şampiyonası 1927’de Londra'da yapıldı. Macaristan sporcuları 1927’den 2. Dünya Savaşı’na kadar yapılan tüm yarışmalarda çok başarılı oldular. Bu dönemin en başarılı sporcuları bayanlarda yedi dünya şampiyonası kazanan Macar Maria Mednyanszky (Maria Mendiyanski) ve beş defa dünya şampiyonu olan yine Macar Viktor Barna ( Viktor Barna)’ydır.

Amerika Ping Pong Federasyonu 1930’da kuruldu, fakat sadece Parker Brothers (Parkır Bıradırs)fi rmasının ekipmanları kullanılabildiği için üye sayısı fazla olamadı. 1933’de iki rakip federasyon daha kuruldu. Bunlar U.S. Amatör Masa Tenisi Federasyonu ve Ulusal Masa Tenisi Federasyonuydu. Bu üç grup 1935’te birleşerek U. S. Masa Tenisi Federayonu adını aldı. Bu federasyon 1994’de adını U.S.A. Table Tennis (teybıl tenis) olarak değiştirdi.

2. Dünya Savaşı’ndan sonra bir süre daha Orta Avrupalı oyuncuların egemenlikleri sürdü. 1953’ten itibaren Asyalı oyuncuların egemenliği başladı. Asyalı yıldız oyuncuların aniden ortaya çıkmalarının bir sebebi Japon Horoi Satoh'ın 1952’de ilk defa kullandığı süngerli lastiklerin kullanılmaya başlamasıdır. Bu yeni malzeme oyunu hızlandırdı ve oyuncuların topa daha fazla falso vermelerine imkân sağladı.

Asyalı oyuncular "penholder tutuşu" adı verilen ve raket sapının başparmak ile işaret parmağı arasında tutulduğu bir tutuş şekli geliştirdiler. Bu tutuş şeklinde her tür vuruş için raketin aynı yüzünü kullanıyorlardı. Bu tutuş bugün birçok üst seviye uluslararası oyuncu tarafından kullanılmaktadır. 1988’de masa tenisi erkek ve bayanlarda tekler ve çiftler müsabakalarını içeren olimpik bir spor dalı hâline geldi.

B. Türkiye’de Masa Tenisinin Gelişim SüreciMasa tenisinin Türkiye’de ilk defa 1920’li yılların ikinci yarısından başlandığı ve ilk kez Robert

Kolejinde oynandığı bilinir. Cazip ve hareketli bir spor dalı olan masa tenisi İstanbul’da hızla yayılmış ve ilk turnuva Altınordu Spor Kulübü tarafından düzenlenmiştir. Bundan sonra 1948’e kadar bir duraklama devresine giren masa tenisinin ikinci doğuşunu Güneri ARTUNKAL, Hamit PİŞKİN, Aleko MARISIS (Aleko Marisis) ve Ojen READ (Ojen Rid) gibi genç idealistlerle birlikte bu spora gönül veren Kosta MAVRIDIS’in çabaları gerçekleştirilmiştir. 1966 yılı masa tenisi için dönüm yılı oldu. Uzun yıllar çatısı altında olduğu Tenis Federasyonundan 1966’da ayrılarak bağımsız bir federasyon halinde örgütlenen Masa Tenisi Federasyonunun başkanlığına tecrübeli bir gazeteci olan Ali ABALI getirildi.

Ülkemizde modern masa tenisi çalışmalarını 1967’de Türkiye’de göreve başlayan Macar Antrenör Hırbut başlattı. Daha sonra bu çalışmaları aynı ülkeden Yeno devam ettirdi. Yapılan bu çalışmalar Türkiye’de bayanlarda Selda DOĞAN, Kadriye POYRAZOĞLU; erkeklerde Vasıl ALEKSANDRISIS (Vasıl Aleksandrisis), Oktay ÇİMEN ve Gürhan YILDIZ gibi yetenekli sporcuların uluslararası düzeyde başarılar elde etmelerini sağladı.

II. MASA TENİSİNDE ALAN VE KURAL BİLGİSİA. Masa Tenisinde Kural Bilgisi Masa tenisi müsabakası tek bayan, tek erkek, çift bayan, çift erkek ve karma çift olmak üzere oynanır.

Isınma süresi 2 dakika, setler arası dinlenme 1 dakikadır. Bunun dışında 2 kişi ya da 2 çift arasında oynanan bir müsabakada tarafl ardan, her birinin bir defaya mahsus olmak üzere maçın başladığı ilk sayıdan bittiği son sayıya kadar 30 sn’lik bir dinlenme hakkı vardır. Bu tercihe bağlıdır. İstenirse kullanılır.

Oyun oynarken kullanılacak masa 14 m’den kısa, 7 m’den ve 5 m’den daha alçak olamaz.

Oyun alanı, yaklaşık 75 cm yüksekliğinde, tümü aynı, koyu renkte çevre panoları ile çevrelenir. Işık kaynağı zeminden en az 5 m yükseklikte olur.

- 163 -

- MASA TENİSİ -

Maç

Takım müsabakalarında 5 set üzerinden 3 set alan taraf galip gelir. Ferdi müsabakalar 5 veya 7 set üzerinden oynanır. Eğer 7 set oynanacaksa 4 seti alan müsabakayı kazanır.

Set

Seti her iki oyuncunun 10 sayı alması haricinde, ilk olarak 11 sayı alan oyuncu kazanır. Her iki oyuncu 10 sayı alırsa seti peş peşe 2 sayı alıp rakibinin 2 sayı önüne geçen oyuncu kazanır.

Top

Topun çapı 40 mm ve küre şeklindedir.

Topun ağırlığı 27 g’dır.

Top selüloid veya benzer plastik malzemeden mat beyaz veya portakal rengidir.

Servis Kullanma Hakkı ve Saha Seçimi

• Müsabakaya kura atışı ile başlanır. Kurayı kazanan oyuncu veya çift, saha seçimi veya servis kullanma hakkına sahip olur. Eğer oyuncu veya çift istediği sahada başlama hakkını seçerse oyun diğer oyuncu veya çiftin servis atışıyla başlar.

• Her iki oyuncunun onar sayı almaması haricinde servis iki sayıda bir el değiştirir. Ancak her iki oyuncu veya çift onar sayıya ulaşırlarsa veya çabuklaştırılmış sisteme geçilmişse servis atma ve karşılama sırası aynı şekilde devam edecek, ancak her oyuncu sırası geldiğinde sadece bir servis atar.

• Çift yarışmasının her setinde, ilk servis atma hakkına sahip çift, kendi aralarında ilk servisi kimin atacağını belirler. İlk sette karşılayıcı çift kendi aralarında ilk karşılayanın kim olacağını kararlaştırır. Bunu takip edilen setlerde, ilk servisçi belirlendikten sonra bir önceki sette bu oyuncuya servis atan oyuncu ilk karşılayan olacaktır.

• Çiftlerde her servis değişiminde, bir önceki servisteki karşılayıcı servisçi, servisçi ise karşılayıcı olacaktır.

• Bir sette ilk servisçi olan oyuncu veya çift, bir sonraki sette ilk karşılayan olacaktır. Çift yarışmasının yapılacak son setinde çiftlerden biri 5 sayıya ulaştığında, takip eden servis karşılama durumunda olan çift, kendi aralarında servis karşılama sırasını değiştirecektir.

• Her sette, oyuncu veya çiftler, saha değiştirecektir. Ayrıca, yarışmanın yapılacak son setinde, tarafl ardan biri 5 sayıya ulaştığında, tarafl ar yine saha değiştirecektir.

Servis

1. Servis başlangıcında top, oyun yüzeyinden daha yukarı seviyede ve uç çizgisinin gerisinde, servisçinin açık ve düz olarak duran servis elinin ayasında serbest ve hareketsiz olarak durur.

2. Daha sonra servisçi; topu, falso verdirmeden serbest el ayasını terk ettikten sonra en az 16 cm yükselecek şekilde, dikeye yakın doğrultuda yukarıya doğru atar.

3. Servisçi, topa yörüngesinin en üst noktasından düşmeye başladıktan sonra vurur. Öyle ki top önce kendi sahasına değer, ağın üstünden veya etrafından geçerek karşılayıcının sahasına düşer. Çift yarışmalarında ise top sırasıyla servisçinin ve karşılayıcının sağ yarı sahalarına değmelidir.

4. Top ve raket, topun yukarıya doğru atılmasından önce serbest elin ayasında hareketsiz olarak durduğu son andan vurulduğu ana kadar, oyun yüzeyinden daha yukarı seviyede bulunmalıdır.

Zemin açık renktir; yansıtma yapacak şekilde parlak ve kaygan olamaz. Dünya ve olimpiyat yarışmalarında ise zemin, ahşap veya ITTF tarafından onaylanmış marka ve tipte serilebilir sentetik malzemedendir.

- 164 -

- MASA TENİSİ -

a. Eğer baş hakem ya da yardımcı hakem servisin kurallara uygun olmadığından şüphe duyarsa, maçta buna benzer ilk olayda, aleyhte sayı vermeksizin oyuncuyu uyarır.

b. Maçta, aynı oyuncunun veya çift maçında eşlerin bundan sonraki aynı veya başka bir sebeple şüpheli görülen servis atışlarında, karşılayıcı bir sayı kazanır.

c. Maç başlamadan önce oyuncu hakeme fi ziksel özürü nedeniyle iyi bir servis atışının gereklerini yerine getiremeyeceğini söylerse servis atan bu oyuncu hakem tarafından uyarılmayabilir.

Sayı

Rallide bir let olmazsa oyunculardan birisi şu şartlarda sayı alacaktır: Rakibi geçerli bir servis atamazsa, rakibi geçerli karşılama yapamazsa, geçerli servis veya karşılama yapıldıktan sonra rakip vurmadan önce net (fi le) düzeneği dışında başka bir şeye değerse, rakip vuruş yaptıktan sonra top oyun alanına değmeden uç noktalarının dışına çıkarsa, rakip topu engellerse, rakip topa peş peşe iki defa vurursa, rakip veya rakibin giydiği veya taşıdığı herhangi bir şey oyun alanını yerinden oynatırsa, rakip veya rakibin giydiği veya taşıdığı herhangi bir şey fi le düzeneğine dokunursa, rakibin serbest eli oyun alanına dokunursa, çiftlerde rakip ilk servis atan ve karşılayan ile başlayan sırayı bozacak şekilde vuruş yaparsa, hızlandırılmış sistemin gerektirdiği durumlarda uygulanır.

5. Topa vurulduğu anda top, servisçinin uç çizgisinin gerisinde olmalı, ancak servisçinin kol, baş veya bacağı dışında, gövdesinin kendi uç çizgisinden daha geride olmamalıdır

6. İyi bir servis atışının gereklerinin yerine getirildiğinin hakem veya yardımcı hakem tarafından görülebilmesini sağlayacak şekilde servis atılmasından servisçi sorumludur.

Yönerge: Sizden daha önceden izlemiş olduğunuz ya da izleyeceğiniz masa tenisi ile ilgili bir maçtan hareketle;

• Masa tenisinde uygulanan oyun sistemlerini

• Masa tenisi ile ilgili genel kuralları ve bir setin kaç sayıdan oluştuğunu belirlemeniz istenmektedir.

Elde ettiğiniz bilgileri arkadaşlarınızla paylaşınız.İzlediğiniz maçta aşağıdaki sorulara cevap bulmaya çalışınız.

• Hakem sayısı kaçtır?

• Hakemlerin görev yaptığı yerler nelerdir?

• Hakemlerin oyunu yönetirken kullandığı hareketler ve işaretler nelerdir?

• Maç kaç set üzerinden oynanmıştır?

• Kaç sayıda bir servis değişmektedir?

• Maç boyunca oyuncu kaç mola kullanmıştır?

• Bir set kaç sayıdan oluşur?

Değerlendirme: Kontrol listesi sf. 343

Masa Tenisini Kuralına Göre Oyna!+

B. Masa Tenisinde Masa Ölçüleri Bilgisi• Oyun yüzeyi olarak tanımlanan masa üst yüzeyi 2,74 m uzunluğunda ve 1,525 m eninde bir

dikdörtgen şeklinde ve zeminden 76 cm yükseklikte yatay bir düzlemde bulunur.

• Oyun yüzeyi, masa üst düzeyinin düşey kenarlarını içermeyecektir.

• Oyun yüzeyi, 30 cm yükseklikten bırakılan standart bir topun yaklaşık 23 cm sıçrama sağlayacağı herhangi bir malzemeden yapılabilir.

Etkinlik

- 165 -

- MASA TENİSİ -

Oyun yüzeyi koyu bir renkten oluşur ve mattır. Üst yüzeyin 2,74 m uzunluğundaki iki kenarı boyunca 2 cm genişliğinde beyaz kenar çizgileri, 1,525 m uzunluğundaki iki kenarı boyunca 2 cm genişliğinde beyaz uç çizgileri bulunacaktır. Oyun yüzeyi, uç çizgilerine paralel olarak uzanan düşey bir ağ ile iki eşit sahaya bölünecek ve her saha bütün alanında kesintisiz tek parça olacaktır. Çift yarışmaları için her saha, kenar çizgilerine paralel uzanan 3 mm eninde beyaz bir orta çizgisi ile eşit yarı sahaya bölünecektir. Orta çizgi, her iki sahada da sağ ayrı sahaların bir parçası kabul edilecektir.

Masa tenisi masasının ölçüleri aşağıdaki şekilde belirtildiği gibidir.

Ağ takımı; ağ, ağın askı kordonu, destek çubukları ve bunları masaya tutturan kenetlerden oluşur. Dış kenarları her iki yanda masa kenar çizgilerinden 15.25 cm dışarıda olan 15.25 cm yüksekliğindeki destek çubuklarına tutturulmuş bir askı kordonuna asılı olmalıdır. Ağın üstü, bütün uzunluğu boyunca oyun yüzeyinden 15.25 cm yükseklikte bulunacaktır. Ağın altı, bütün uzunluğu boyunca, oyun yüzeyine, yan uçları ise destek çubuklarına mümkün olabildiği kadar yakın olmalıdır.

Top; çapı 40 mm, ağırlığı 2.7 gr olmalıdır. Top, selüloit veya benzer bir plastik malzemeden yapılmış, beyaz veya turuncu renkte ve mat olmalıdır

Raket; tablanın kaplı yüzündeki kaplama malzemesinin yüzeyi veya kaplamasız tabla yüzü mat, bir yüzü canlı kırmızı, diğer yüzüde siyahtır. Raket üç kısımdan meydana gelir.

• Sap: Düz, konkav, konik ve anatomik yapılardadır.

• Raket tahtası: Savunma, atak ve kompleks oyuncular için ayrı ayrı yapılardadır.

• Kaplama: Lastik olan kaplama, savunma, atak ve kompleks oyuncular için ayrı yapılardadır

Raket kalınlığının en az % 85’i tabii ağaçtan olmalıdır. Tahta katmanlar arasına güçlendirmek amacıyla konabilecek olan fi ber tabanlı karbon fi ber, cam fi ber veya sıkıştırılmış kâğıt gibi malzemelerin kalınlığı 0.35 mm’den veya raket kalınlığının %7.5’inden daha fazla olmamalıdır. Raketin topla temas eden yüzeyi yapışkan dahil kalınlığı 2 mm’yi geçmeyen süngersiz tırtıl lastik ile tırtılları içeride veya dışarıda olan yapışkan dahil toplam kalınlığı 4 mm yi geçmeyen sandviç lastikle kaplı olmalıdır.

274 cm

15,25 cm

152,5 cm

15,25 cm

76 cm

- 166 -

- MASA TENİSİ -

A. Raket Tutma ve Raketin Farklı Yönleri ile Top Zıplatma Çeşitleri1. Masa Tenisinde Raket Tutma

• Raket tutuşu sporcunun oyun biçimini belirler. Raket tutuşları ikiye ayrılır:

Klasik Tutuş (Shakehand)

• Raket yere dik, tokalaşıyormuş gibi kavrayarak tutulur.

• İşaret parmağı yüzeyin alt kısmına uzatılır.

• Başparmak diğer tarafta yüzeydeyken biraz eğri bir şekilde raket sapına yaslanmış olmalıdır.

• İşaret parmağı raketin dibine yakın olmalıdır.

• Başparmak raketin üzerinde çok fazla dikleşmemelidir.

• Forehand tutuşu kuvvetlendirme için raketin tepesini oyuncu kendine doğru çevirilir.

• Backhand tutuşu kuvvetlendirme için raketin tepesi oyuncudan uzağa döndürülür.

• Forehand ve backhand vuruşlarda en iyi denge için arada bir kolunuzu rahat bırakılır.Kalem Tutuş (Penholder)

Bu tutuş, ismini parmakların kalemi tutar şekilde olmasından almaktadır. Baş ve işaret parmakları raketin yüz kısmında yer alırlar. Bu parmakların şekilleri daha değişik biçimlerde de olabilir. Diğer üç parmak ise raketin arka kısmında yine değişik şekillerde yer alabilir.

2. Masa Tenisinde Forehand, Backhand Top Zıplatma

Raket tutmayı öğrenen sporculara önce forehand, sonra backhand, daha sonra da bir forehand bir backhand top zıplatma yaptırılmalıdır.

Forehand top zıplatma: Ayaklar omuz genişliğinde, vücut dengede, raket tutan el ön kolun uzantısı biçiminde yere paralel olmalıdır. Serbest eli ile topu raket üzerine bırakarak top zıplattırılmalıdır. Top vuruş sırasında düşürülmediği gibi fazla yükseğe de çıkarılmamalıdır. Eğer top, olması gereken yerden farklı bir uzaklığa (Sağa-sola, öne-arkaya veya yanlara) kaçmış ise sporcuya önce mutlaka topun kaçtığı yönde ve aynı mesafede doğru pozisyon aldırarak vuruş yaptırılır.

Backhand top zıplatma: Backhand top zıplatmanın forehand top zıplatmadan tek farkı, raketin tutuş şekline göre dış yüzü ile yapılmasıdır. Forehand zıplatmaya göre daha zor olan backhand zıplatmayı hatalı yapmamaları için antrenörün sporcuları daha dikkatli takip etmesi gerekir.

III. MASA TENİSİNDE TEKNİKLER

MASA TENİSİNDE TEKNİKLER

Raket tutma ve raketin farklı

yönleri ile top zıplatma çeşitleri

Forehand-backhand düz

vuruş; forehand, backhand düz

servis

Forehand-backhand chop

(kesme)

Forehand-backhand spin

(döndürme)

Forehand ve backhand kesik ve falsolu servis

Raket tutma

Forehand, backhand top

zıplatma


vuruş


servis

Forehand-backhand kesik

vuruş

Forehand-backhand spin

(döndürme)

Forehand kesik ve falsolu servis

Backhand kesik ve falsolu servis

şağıdaki şemadaki gibidir. Masa tenisinde teknikler a

- 167 -

- MASA TENİSİ -

Raketini Doğru Tut ve İlk Hedefi n Topu Zıplatmak Olsun

Hazırlık: Yarım daire lider formatında yaklaşık olarak 10 dk. genel ve özel ısınma hareketleri yapınız. İkişerli gruplara ayrılınız. Grup içinde biriniz uygulayıcı diğeriniz gözlemci - kayıt edici rolünü üstleniniz Uygulama işlemi bittiğinde rolleri değişiniz.

Öğretim materyalleri: Raket, top, masa tenisi masası

Uygulayıcı: Raket tutuş tekniklerinden Shakend tutuş tekniğini 10 defa uygulayınız.

Gözlemci ve kayıt edici: Hareketlerin nasıl yapıldığını gözlemleyiniz ve dönüt sununuz. 10 tekrar sonunda sonuçları kaydediniz. Alıştırma tamamlandığında görevleri değişiniz. Önce doğru yapılan hareketleri söyleyiniz. Daha sonra da hatalar hakkında düzeltici dönütler sununuz.


+ +


Etkinlik

Alıştırmalar Şekil I. UYG. II. UYG.

Baş. TİV Baş. TİVRaketin sapıyla tokalaşarak başlayın. İşaret parmağınızı, lastiğin alt kısmı boyunca uzatın.

Şimdi başparmağınızın durduğu yeri kontrol edin. Başparmak raket sapına dik durumda olsun.

Forehand tutuşta işaret parmağıyla başparmak arasındaki oyuğu kontrol edin. Orta parmak raketin ağırlığına destek olsun.

Backhand tutuşta bilek ve parmakların pozisyonuna dikkat edin.

Temel duruş pozisyonunda, raket döndürülerek raketin bir forehand, bir backhand yüzü ile topu sıçratın. Çalışma, top kontrolü sağlanıncaya kadar devam etsin.

- 168 -

- MASA TENİSİ -

B. Forehand ve Backhand Vuruş 1. Forehand ve Backhand Düz Vuruş

Forehand vuruşu: Masa tenisindeki en kuvvetli vuruştur. Bu vuruş için kullanılan kaslar, backhand vuruşunda kullanılan kaslara oranla daha çok gelişmiştir. Yeteri kadar çalışıldığında bu vuruş oyuncuların en etkili vuruşu olacaktır.

Geriye doğru hareket: Vücut bel kısmından geriye doğru döndürülürken kol da dirsek kısmından geriye doğru döndürülür. Dirsek bele yakın durur ve ağırlık sağ elini kullananlarda sağ bacağa aktarılmalıdır.

Vuruş için kolu arkaya getirirken raket biraz açılır. Raketin ucu ve kol hafi fçe aşağı bakar. Dirsek kol ile yaklaşık 90 derecelik bir açı oluşturur.

İleri hareket: Sağ elini kullananlarda vücut ağırlığı sol ayağa doğru kaydırılarak kolun ileri hareketi ile başlar. Sonra dirsek sabit tutularak kol ileriye doğru dirsekten döndürülür. Bel de öne doğru döndürülür. Kolun geriye ve sonra da ileriye doğru hareketi tek parçalı bir hareket şeklinde akıcı olarak yapılmalıdır.

Topla temas: Vücudun hafi f sağ ve ön tarafında en üst seviyeye çıktığı noktada yapılmalıdır. Raket topla temas ederken kapanacaktır. Raketin ileri ve yukarı hareketini kullanarak topun raket süngerine gömülmesi sağlanmalıdır. Vurduktan sonra savurma hareketi devam ettirilmelidir.

Takip hareketi: Raket selam vermeye benzer şekilde, yaklaşık sağ göz civarına veya kafanın ön kısmına kadar gelmelidir. Raket, boyu uzun oyuncularda biraz daha aşağıdan, boyu kısa olan oyuncularda ve çocukların çoğunda ise daha yukarıya doğru olmalıdır. Omuz ve bel sola doğru dönerken ağırlık da sol bacağa transfer edilmelidir. Forehand vuruş için oyuncuyu yönlendirirken dirseğin vücuttan yaklaşık 10 cm uzakta olmasına dikkat edilmelidir. Sağ elle oynayan bir oyuncu için sol kolunuzla oyuncunun raket tutan kolunun dirseğini tutarak doğru noktada kalmasını sağlamalısınız. Sağ elinizle de oyuncunun sağ kolunu forehand vuruşu için yönlendirmelisiniz. Oyuncu hafi fçe sağa doğru dönük olmalı ve hareket dirsekten yapılmalıdır.

Backhand vuruşu: Bu vuruş forehand vuruş kadar güçlü bir vuruş değildir. Bu yüzden bu vuruşta çabukluk ve tutarlılık daha önemlidir. Raket tutuşlarına göre farklılık gösteren bir vuruştur.

Geriye doğru harekete kolun alt kısmı ve raket, masa seviyesinde ve vücudumuzun önünde olacaktır. Raket yere dik, dirsek ile kol yaklaşık 90 derecelik bir açı oluşturacak şekildedir. Kol geri giderken raket açılmalı ve dirsek sabit kalmalıdır. Vuruş boyunca omuz, bacaklar ve bel kullanılmamalıdır.

İleri harekete kolun alt kısmını ve raketi dirsekten ileriye ve yukarıya doğru hareket ettirilir. Dirsek sadece raketi düz bir hatta tutacak kadar ileriye gitmelidir.

Topla temas sırasında bilek yukarı kaldırılmalı ve peşinden de topun üzerine raketle birlikte kapatılmalıdır. Ekstra güç için topun arkasından vurmalı ve topun raket tahtasına kadar gömülmesi sağlanmalıdır.

Takip hareketi dirsek, raketin gideceği son noktaya kadar düz bir hatta gitmesini sağlayacak şekilde açılırken, kol ileriye ve yukarıya doğru hareketine devam etmelidir. Vuruş sonunda raket topun vurulduğu yöne ve sağına doğru bakmalıdır. Dirsek de bu aşamada tamamen açılmış olmalıdır.

- 169 -

- MASA TENİSİ -

Düz Vur Ama Rakibini Yana Yatır!


Öğretim Araç ve Gereçleri: Raket, top, masa tenisi masası

Uygulayıcı: Masa tenisinde düz forehand vuruş tekniği çalışmalarının her birini 10 tekrar yapınız.




+ +

Etkinlik


Baş. TİV Baş. TİVForehand düz vuruşta ayaklar omuz genişliğinde açık, sol ayak sağ ayaktan biraz öndedir.

Vuruş kolu kısa, hızlı ve arkadan öne doğrudur. Topa vuruş, topun masadan yükseldiği noktada yapılır.

Raket yarı açık durum-dan yarı kapalı duruma geçer. Gövde öne doğ-ru rotasyon yapar.

- 170 -

- MASA TENİSİ -

Masa Tenisinde Düz Backhand Vuruş Tekniğini Öğrenelim



Uygulayıcı: Masa tenisinde düz backhand vuruş tekniğini 10 defa uygulayınız.

Gözlemci ve kayıt edici: Hareketlerin nasıl yapıldığını gözlemleyiniz ve dönüt sununuz. 10 Tekrar sonunda sonuçları kaydediniz. Alıştırma tamamlandığında görevleri değişiniz. Önce doğru yapılan hareketleri söyleyiniz. Daha sonra da hatalar hakkında düzeltici dönütler sununuz.


1. Raketi masa seviyesinde midenize doğru getirin. Raket ve kol hafi fçe aşağıya doğru baksın. Dirsek kol ile yaklaşık 90o bir açı yapmalı. Bu hareket tekrarlanır.

10

tekrarRaketini masa seviyesinde tut.

2. Kolun alt kısmını ve raketi dirsekten ileriye ve hafi fçe yukarıya doğru hareket ettirin.

10

tekrarRaketi dirsekten ileriye hareket et-tir.

3. Topla temas sırasında bileğinizi yukarı, peşinden de topun üzerine raketle kapatın.

10

tekrarTopa vücudun, yanındayken değil önündeyken vur.

4. Kolun, ileriye ve hafi fçe yukarıya doğru hareketine devam edin. Vuruş sonunda raket, topun vurulduğu yönün hafi fçe sağını göstersin, dirseğinizi tamamen açın.

10

tekrarVuruş sonunda dirseğini aç.

+ +

Değerlendirme



Yapıyor.

1. Raket ve kolu hafi fçe aşağıya doğru bırakıp dirsek ve kol ile yaklaşık 90o bir açı yapabiliyor mu?2. Kolun alt kısmını ve raketi dirsekten ileriye ve hafi fçe yukarıya doğru hareket ettirebiliyor mu?3. Topla temas sırasında bileğini yukarı, peşinden de topun üzerine raketle birlikte kapatabiliyor mu?4. Vuruş sonunda raket, topun vurulduğu yönün hafi fçe sağını gösterip, dirseğini tamamen açabiliyor mu?

Etkinlik

- 171 -

- MASA TENİSİ -

2. Forehand ve Backhand Düz Servis

Forehand düz servis: Ayaklar omuz genişliğinde açık, raket tutan el tarafındaki ayak bir adım geride, dizler bükülü iken top havaya atılır ve vücut ağırlığı arkadaki ayak üzerine aktarılır.

Backhand düz servis: Ayaklar omuz genişliğinde açık, (sağ elini kullananlar) sol ayak bir adım geride, vücut masaya 45 derece sola dönük, gövde belden biraz sola dönük, kol gövdenin ortasında yere paralel pozisyon alınır. Raket dik iken top elden çıkıp en az 16 cm yükseklikten sonra düşerken topa arkadan hızla raketin uç kısmı ile vurulursa düz uzun servis olur. Raketin sapına yakın kısmıyla biraz raketi açıp taşınarak vurulursa kısa düz servis olur.

Forehand ve Backhand Düz Servisi Öğrenelim



Uygulayıcı: Masa tenisinde forehand ve backhand düz servis tekniğini 10 defa uygulayınız.



1. İkişerli olalım. Eşimizle karşılıklı olarak forehand düz servis çalışması yapalım.

10

tekrarRaketi tutan elin tarafındaki ayağa dikkat et.

2. İkişerli olalım. Eşimizle karşılıklı olarak backhand düz servis çalışması yapalım.

10

tekrarAyakların genişliğine dikkat et.

3. İkişerli eşlerden biri her iki servis için ayrı sinyaller verir. Verilen sinyale göre servis atma çalışması yapalım.

10

tekrarVücut pozisyonlarına dikkat et.

4. Oyun alanında belirlenen noktalara servis çalışma-sı yapalım.

10

tekrarKol açılarına dikkat et.



Yapıyor.

1. Forehand düz servis tekniğinde vücut pozisyonunu uygun şekilde yapabiliyor mu?2. Backhand düz servis tekniğinde vücut pozisyonunu uygun şekilde yapabiliyor mu?3. Forehand düz servis tekniğinde vücut ağırlığını arkadaki ayak üzerine aktarabiliyor mu?4. Backhand düz servis tekniğinde vücut masaya 45o dönük mü?

Değerlendirme

+ +

Etkinlik

- 172 -

- MASA TENİSİ -

C. Forehand ve Backhand Chop (Kesme)1. Forehand ve Backhand Kesik Vuruş

Backhand veya forehand chop aynı esaslara göre yapılır. Temel bekleme pozisyonunda iken topu düşerek keseceğiniz için dizler bükülü olmalıdır.

Forehand chopta Backhand chopta• Vücut ters tarafa doğru döndürülür. • Vücut boş el tarafına doğru

döndürülür.• Raket kolu tarafındaki ayak bir adım

geriye alınır.• Geriye ters yöne bir adım alınır.

Benzerlikler

Kol yukarı kaldırılır ve geriye getirilir. Ağırlığın bir bölümü arka ayağa verilir. Raket, dirsekten aşağıya ve ileriye doğru götürülür. Raketle topun teması anında bilek devreye sokulur. Topla raketin kesişmesi top düşerken gerçekleşir. Raket yatay düzeye kadar getirilir. Top, alt arkadan kesilir.

Bıçakla Değil, Raketle Kes!+ +



Uygulayıcı: Masa tenisinde forehand kesme vuruş tekniğini 10 defa uygulayınız.



Etkinlik

Alıştırmalar Şekil I. UYG. II. UYG.Baş. TİV Baş. TİV

Dirsek vücudun biraz önündeyken raketi açın ve sağ omuza gelecek şekilde geri ve yukarı kaldırın. Bu hareketi topa vurmadan tekrarlayın. Ayaklar omuz genişliğinde açık. Sol ayak önde, sağ ayak geride masada durun.

Raketi dirsekten ileriye ve aşağıya doğru hareket ettirin.

- 173 -

- MASA TENİSİ -


Masa Tesisinde Backhand Kesme Vuruş Tekniğini Öğrenelim+ +



Uygulayıcı: Masa tenisinde backhand kesme vuruş tekniğini 10 defa uygulayınız.



Etkinlik


Baş. TİV Baş. TİVTopun raket üzerine düşmesini bekleyin. Topun arka alt kısmına fırçalama hareketi yaparak topun geriye doğru dönmesini ve ileriye gitmesini sağlayın. Bu hareketi tekrarlayın.

Topla temas sonrasında durmayın. Kol ve dirseğin hareketini bunlar neredeyse düz konuma gelinceye kadar ileriye doğru devam ettirin.

Alıştırmalar Şekil I. UYG. II. UYG.Baş. TİV Baş. TİV

Dirseği yana açıp ileriye doğru çıkartın. Sağ ayak hafi fçe önde, sol ayak geride olacak şekilde, hafi fçe dizlerinizi bükün, ayaklarınızı omuz genişliğinde açın.

- 174 -

- MASA TENİSİ -


Ç. Forehand ve Backhand Spin (Döndürme)1. Forehand ve Backhand Spin

Backhand spin ile forehand spin aynı olmakla beraber backhand spin yaparken gövdenin hareketin yapılmasına mani olması, kolun hareket alanının kısıtlı olması, anatomik yapı ve backhand vuruşu yapan kasların forehand vuruşunu yapanlara göre daha az gelişmiş olmasından kaynaklanan farklılıklar vardır.

Backhand spin yapabilmek için yarı sahanızın backhand tarafında, masadan uygun bir mesafede ve ayaklarınız omuz genişliğinde açık olmalıdır. Serbest el tarafındaki ayak bir adım sola ve geriye alınır. Dizler bükülü, vücut öne doğru eğik, vücut ağırlığı vücudun ortasına doğru, kol aşağıya sarkık ve raket ucu sol ayağa bakacak şekilde, bilek aşağıya doğru bükük, iki dizin

önünde olmalıdır.


Baş. TİV Baş. TİVRaketi açın ve bileği çevirerek geriye doğru getirin. Raketi aşağı ve ileri doğru hareket ettirin. Bu hareketi tekrar edin.

Topun raket üzerine düşmesini bekleyin. Topun arka alt kısmına fırçalama hareketi uygulayın ve geriye doğru dönerek gitmesini sağlayın.

Topla temas sonrasında dur-ma yapmayın. Kol ve dirseğin hareketini bunlar neredeyse düz konuma gelinceye kadar ileriye doğru devam ettirin. Bu hareketi tekrarlayın.

- 175 -

- MASA TENİSİ -

Raketinin Gücünü Göster


+ +



Uygulayıcı: Forehand spin vuruş tekniğini 10 defa uygulayınız.



D. Forehand ve Backhand Kesik ve Falsolu Servis1. Forehand Kesik ve Falsolu Servis

Forehand kesik ve falsolu servislerde raketin topla temas şiddeti, raketin özelliği ve raket hareketinin yönüne göre değişik şekillerde elde edilir. Topla temasla birlikte, ağırlık arkadaki ayaktan öndeki ayağa aktarılır. Ayaklar omuz genişliğinde açık, raket tutan el tarafındaki ayak bir adım geride ve dizler bükükken top havaya atılır ve vücut ağırlığı arkadaki ayak üzerine aktarılır.

Etkinlik

Alıştırmalar Şekil I. UYG. II. UYG.Baş. TİV Baş. TİV.

Sağ ayak geride, dizlerinizi bükün; belinizi, sırtınızı, omuzlarınızı geriye doğru döndürün.

Sağ omzunuzu aşağı düşürerek kolunuzu omuz seviyesinin arkasına yere doğru indirin.

Topla temas, omuz ve bel döndükten sonra vücudunuzun sağ-ön tarafınızda olmalı. Topun arka alt kısmına yapılacak fırçalama hareketiyle top yukarı kaldırılmalı.

Kolun ileriye ve yukarıya hareketine devam et. Hareketi baş hizasında bitir. Vücut ağırlığını sol ayağa ver.

- 176 -

- MASA TENİSİ -

Servisinle Rakibini Şaşırt!



Uygulayıcı: Masa tenisinde Forehand ve backhand kesik ve falsolu servis tekniğini 10 defa uygulayınız.


Aliıştırmalar Süre Dönüt

1. Eşler karşılıklı olarak forehand kesik ve falsolu servis çalışması yapılır.

10

tekrarRaketi tutan elin tarafındaki ayağa dikkat et.

2. Eşler karşılıklı olarak backhand kesik ve falsolu servis çalışması yapılır.

10

tekrarAyakların genişliğine dikkat et.

3. Eşlerden biri her iki servis için ayrı sinyaller verir. Verilen sinyale göre servis atma çalışması yapılır.

10

tekrarVücut pozisyonlarına dikkat et.

4. Oyun alanında belirlenen noktalara forehand , backhand kesik ve falsolu servis çalışması yapılır.

10

tekrarKol açılarına dikkat et.

+ +



Yapıyor.

1. Forehand kesik ve falsolu servisi yapabiliyor mu?2. Backhand kesik ve falsolu servisi yapabiliyor mu?3.Verilen sinyale göre servis atmayı yapabiliyor mu?4. Oyun alanında belirlenen noktalara forehand, backhand kesik ve falsolu servis atmayı yapabiliyıor mu?

Değerlendirme

2. Backhand Kesik ve Falsolu Servis

Masanın backhand köşesinde ayaklar omuz genişliğinde açık, sol ayak sağ ayaktan bir adım geride olur. Top havaya atıldığında kol ve raket geriye götürülür. Top aşağıya doğru düşerken atılmak istenen servisin özelliğini verebilmek için raket açısı kapalı durumdan açığa doğru, topun yanına, altına hatta üstüne sürterek yapıldığı gibi birkaç tanesi aynı anda kullanılarak değişik servisler elde edilir. Topa yapılan temasın şiddetine göre hızlı, yavaş servisler elde edilir.

Etkinlik

- 177 -

- MASA TENİSİ -



1. Masa tenisinin dünyada gelişim sürecini açıklayınız.

2. Masa tenisinin Türkiye’de gelişim sürecini açıklayınız.

3. Masa tenisinde forehand ve backhand top zıplatma arasındaki farkı açıklayınız.

B. Aşağıdaki seçeneklerden uygun olanı işaretleyiniz.

4. Masa tenisinde kaç sayı alan oyuncu seti almış olur?

A) 9

B) 10

C) 11

D) 12

E) 13

5. Masa tenisinde ferdî müsabakalar kaç set üzerinden oynanır?

A) 2

B) 3

C) 4

D) 5

E) 6

6. Aşağıda verilen şekilde masa tenisi ölçülerini yazınız.

- 178 - Te

nis

Te

nis

10. Ünite

TenisDÜNYADA VE TÜRKİYE’DE TENİS

TENİSTE ALAN VE KURAL BİLGİSİ

TENİSTE TEKNİKLER

Raket Forehand BackhandSmaç Servis

Temel Kavramlar

- 179 -

- TENİS -

- 179 -

- TENİS -

Ünitemize Hazırlanalım1. Bir sporcunun uluslararası alanda başarı elde edebilmesi için neler gereklidir?

2. Tenis sporu ile ilgilenen sporcu isimlerini söyleyiniz.

3. WTA (profesyonel bayan tenisi) turnuvalarından başka uluslararası alanda yapılan diğer tenis turnuvaları nelerdir?

I. DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE TENİS

Tarihte Tenis++

Yönerge: Bu çalışmada tenis sporu ile ilgili bir araştırma yapınız. Üçerli grup oluşturunuz. Aşağıda belirtilen araştırma konularına göre görev dağılımı yapınız. Grup üyelerinin görev dağılımı aşağıda belirtilmiştir.




• Bu çalışmadan sonra dünyada ve Türkiye’de tenis konusunun işlendiği bir program hazırlayınız.

• Bu çalışmada uzman kişilerden, tenis kulüplerinden, üniversitelerden, internet sitelerinden ve kütüphanelerden yararlanabilirsiniz.


Araştırma Konuları

1. Uluslararası tenis turnuvalarlarında başarı elde etmiş tenisçilerimizin,

a. İsimlerini yazınız.

b. Katıldıkları organizasyonların kronolojilerini araştırınız ve listeleyiniz.

2. Türkiye Tenis Federasyonunun işlevlerini belirtiniz ve organizasyon şemasını oluşturunuz.

3. Cumhuriyetten günümüze kadar ülkemizde uluslararası yapılan resmi ve özel uluslararası tenis turnuvalarını araştırınız.

Değerlendirme


A. Dünyada Tenisin Gelişim Süreci Tenisin ilk olarak nerede başladığı tam olarak bilinmemekle beraber, binlerce yıl önce eski Mısır,

Yunan ve Perslilerde tenise benzer bir oyunun varlığından söz edilmektedir. Fakat, 12. yüzyılda İngiliz ve Fransız asilzadeleri, betondan yapılma dört duvar içinde ve üstü bir fi leyle kapalı sahalarda, Kort veya Kraliyet Tenisi adı verilen bir sporu yapmaya başlamışlardır. İlk zamanlarda tenis çıplak ellerle sonra eldivenler kullanılarak oynanmış ve en sonunda da, günümüzün raketlerini andıran araçlar kullanılmıştır. 1873’te İngiliz bir subay olan binbaşı Walter Clopton Wingfi eld (Voltır Klipton Vingfi ıld) ilk defa çim tenisini icat etmiştir. 1875 yılında, İngiltere’de Marlylebone Kriket Kulübü tarafından ilk tenis kuralları belirlenip yayımlanmıştır. Mary Ewing Outerbridge (Meriy İving Otırbiriç) bu oyunu, New York’a getirmiştir. Böylece tenis sporu Amerika’da da tanınmaya ve yayılmaya başlamıştır. 1881’de Amerikan Çim Tenis Federasyonu kurulmuştur. Yine aynı yıl içinde ilk Amerikan erkekler şampiyonası Newport Rhode (Nüvport Rood) Adası’nda düzenlenmiştir. Yine ilk Amerikan bayanlar şampiyonası ise, 1887 yılında Philadelphia (Filedelfi ya)’da düzenlenmiştir.

Etkinlik

- 180 -

- TENİS -

1913 yılında Uluslararası Çim Tenis Federasyonu (ILTF) resmî olmadan kurulmuş ve tenis oyun kuralları 1923’te, ILTF tarafından belirlenmiş ve federasyon resmî statüsüne kavuşmuştur. 1977’de ise, “çim” ibaresi kaldırılarak adı Uluslararası Tenis Federasyonu (ITF) olmuştur.

B. Türkiye’de Tenisin Gelişim Süreci Tenis Türkiye’de 1900’lü yıllarda, İngiliz diplomatlar aracılığıyla tanıtıldı. 1905’te İzmir Bornova ve

Karşıyaka’da İngilizler arasında tenis oynanıyordu. Türklerin ilk tenis oynadıkları tarih ise 1915 oldu. Bu tarihten itibaren Amerikan kolejlerinde tenis oynanmaya başlandı. İlk tenis kulübü Fenerbahçe’de Fuat Hüsnü Kayacan tarafından kurulmuştur.

Tenisçilerimizin uluslararası alanda ilk kez katıldıkları 1930 Balkan Şampiyonası’nda, çiftlerde Sedat Erkoğlu-Vahram Şirinyan Birinci oldular. 1942’de “Tenis, Eskrim, Dağcılık“ (TED) kulübünün Muhterem Sökmen, Avni Şaşa, Cihat Tegin, Mecdi Serdengeçti, Rıza Arseven, Memduh Moran gibi isimlerin öncülüğünde kurulmasıyla birlikte Türk tenisinde yeni atılımlar gerçekleşti. 1923 yılında TİCİ’nin bünyesinde kurulan Tenis Federasyonu’nun ilk başkanlığına Server Bey getirildi. 1939’da bağımsız olan federasyonun başkanlığını Kerim Bükey üstlendi. Türk Millî Takımı, Davis Kupası’na ilk kez 1948 yılında katıldı ve ülkemizde oynanan karşılaşmada Yugoslavya’ya 5-0 mağlup oldu. Bundan sonra uzun süre Davis Kupası’nda tur geçemeyen takımımız ilk galibiyetini 1974’te Lübnan’ı 3-2 yenerek aldı. 1980 yılında İzmir’de yapılan İslam Oyunları’nda tek bayanlarda Tevfi ka Celaloğlu, çift bayanlarda Tevfi ka Celaloğlu- Emel Erdem çifti ve karışıkta Tevfi ka Celaloğlu ile Kemal Ambar çiftinin şampiyonlukları Türk tenisinin en önemli başarıları arasında yer aldı.

Türkiye Deplasmanlı Tenis Ligi karşılaşmaları, iki kademede oynanmaktadır. İlk kademede gruplarında ilk iki sırada yer alan kulüpler, playoffta şampiyonluk için mücadele ederler. Erkekler birinci liginde 8 takım iki grup (A grubu, B grubu) hâlinde karşılaşırlar. Erkekler liginde takımlarda beşer, bayanlarda ise dörder tenisçi bulunur. Erkeklerde 5 tek, 2 çift; bayanlarda 4 tek, 1 çift maçları oynanır. Her takımın birer yabancı tenisçi oynatma hakkı vardır.

II. TENİSTE ALAN VE KURAL BİLGİSİA. Teniste Kural Bilgisi

Tenis, tekler ve çiftler olarak gruplandırılır. Teklerde karşılıklı birer oyuncu, çiftlerde eşli karşılıklı ikişer oyuncuyla olmak şartı ile oynanır. Temel oyun kuralları hem erkekler hem de bayanlar için aynıdır. Oyunun temel mantığı, raketle topa vuruş yaparak çizgilerle sınırlanmış ve fi leyle ayrılmış bölümün karşı tarafına topu göndermektir. Rakibin alanında topu iki defa sektirme yapmak ya da rakibin vuruş yapamayacak durumda kalmasını sağlamaktır . Servise kiminle başlanacağı para atışı veya raket çevirme yöntemiyle belirlenir. Oyun, ilk servis atma hakkını kazanan oyuncunun, kendi yarı sahası arka çizgisi (baseline) arkasının sağından, rakip sahanın çaprazındaki sağ servis alanına servis atması ile başlar. Servis karşılayan topun yere bir kez çarpıp sektikten sonra karşı alana topu vuruşla gönderebilir. Başarısız servis atışlarına "hata" (fault) denir. Her puan için iki servis atma hakkı vardır. Servis atışı fi leye çarpıp, karşı tarafın servis sahası içine düşmüşse buna "let" denir. Fakat bu hata (fault) değildir; servis tekrar edilir. Servisin let durumunda bir sınırlama yoktur. Sayı alındıktan sonra, servis atan bu sefer kendi sahasının dip çizgisi

arkasının solundan, yine rakip sahanın çaprazındaki sol servis alanına servis atar. Bu sayı kazanıldıkça bir sağdan bir soldan oyun bitene kadar devam eder. Sonraki oyunda, servis atma hakkı diğer oyuncuya geçer. Oynanan setlerin toplamları tek sayı oluğunda saha değişimi yapılır. Topun oyun çizgileri üzerine çarpması durumunda oyun devam eder. Topun çizgilerle sınırlanan alanın dışına atılmasına ise "out" denir.

Bir set 6 oyundan oluşur. Teniste, özel turnuvalar hariç, erkekler 5 set, bayanlar 3 set oynar. Bir oyunda puanlar; Love (0) -15 – 30 – 40 ve oyun şeklindedir. İlk sayıyı alan 15, ikinci sayıyı alan 30, üçüncü sayıyı alan 40 olarak sayılır. 40 – 40 (Deuce) durumunda, oyun berabere olur ve bundan sonraki ilk sayıyı alan avantaj kazanır. Bu durumda oyun, oyunculardan biri diğerine iki puan üstünlük kurana kadar devam eder.

- 181 -

- TENİS -

Oyuncuların saha değiştirmeleri sırasında oyun yeniden başlayana kadar 90 sn. mola verilir. İki puan arasındaki sure 20 sn’yi aşamaz. Kaza veya sakatlık sebebiyle hakem 3 dk.lık mola verebilir.Oyuncunun oyuna devam etmesini etkileyecek bir olayın meydana gelmesi halinde hakem oyuna ara verebilir.Erkeklerde 3. bayanlarda 2. setten sonra 10 dk dinlenme verilir. Bu kurallar tenis federasyonları tarafından değiştirilebilir. Ayrıca tertip komiteleri maçtan önceki ısınma surelerini değiştirebilirler. Hakem önceden ikaz etmek şartıyla kural dışı davranan oyuncuyu diskalifi ye edebilir.

Tie-Break Kuralı: Oyunlarda 6–6’ lık bir durum olduğunda, setin galibini belirleyecek bir oyun oynanır ve buna “Tie-Break” uygulaması denir. Tie-Break oyununda sayılar 1–2–3–4–5–6–7 olarak sayılır. İlk 7 sayısına ulaşan veya iki sayı üstünlüğü sağlayan oyunu alır. Aksi halde iki sayı farka kadar oyun devam eder. Set 7/6 (7/5) olarak kaydedilir. Bunun anlamı, set 7/6 ve son oyun tie-breakte 7/5 kazanıldı demektir. Tie-Break oyununda normal servis sırası gelen oyuncu sağdan bir servis atar. Sayıdan sonra servis sırası karşıdaki oyuncuya geçer. Karşıdaki oyuncu da soldan ve sağdan olmak üzere iki servis atar ve servis sırası gelen oyuncunun, ikişer servis kullanması kaydıyla oyun sonuna kadar devam eder. Toplamda 6

sayıya ulaşıldığında saha değişimi yapılır. Tie-Break kuralı hem teklerde hem de çiftlerde aynıdır.

Çiftlerde de puanlama, oyun ve set kuralları aynıdır. Servis atma sırası, servisi atma hakkı kazanan çiftlerin aralarında anlaşması ile belli olur. İlk oyun bittikten sonra servis, rakip çifte geçer. Üçüncü oyunda, servisi ilk kullanan çifte sıra geldiğinde, servis atmayan oyuncu servis kullanır ve bu dönüşümlü olarak devam eder. Çiftlerde servis karşılama sırası, her setin başında kararlaştırılır. Eşler her oyun esnasında dönüşümlü olarak servisi karşılar.

B.Teniste Saha Ölçüleri BilgisiTenis kortunu ikiye bölen fi lenin orta bölümünün yerden yüksekliği 91,4 cm’dir. Sahanın boyu 23,77

m, servis çizgisinin arka çizgiye uzaklığı 5,49 m, servis çizgisinin fi leye uzaklığı 6,40 m, arka çizgi kalınlığı 10 cm, diğer çizgiler 2,5-5 cm, bant kalınlığı 5-7,5 cm, fi le demiri yüksekliği 106 cm’dir.

Tekler saha ölçüleri: En 8,23 metre, fi le uzunluğu 10,06 m’dir.

Çiftler saha ölçüleri: En 10,97 m, saha koridoru 1,37 m, fi le uzunluğu 12,80 m’dir.

Teniste saha ölçüleri bilgisi şemadaki gibidir.

File demiri yüksekliği 106,24 cm

File orta yüksekliği:91,4 cm

Sahanın uzunluğu:23,77 m

6,40 m

4,

17 m8.

23 m

10.9

7 m

5.49 m

- 182 -

- TENİS -

Tenis topu: Topun çapı 6.35 cm ila 6.67 cm arasında ve ağırlığı da 56.0 g ila 59.4 g arasında olmalıdır. Top, 254 cm yükseklikten beton bir zemine bırakıldığında 135 cm ila

147 cm yüksekliğe zıplamalıdır.

Tenis raketi: Raketin uzunluğu, sap kısmı dâhil 73.66 cm’den fazla olmamalı, genişliği de 31.75 cm’den fazla olmamalıdır. Raketin tellerinin gerili olduğu yüzeyin boyu 39.37 cm’den, eni ise 29.21 cm’den fazla olmamalıdır.

Tenis fi lesi: Ağın yüksekliği, orta noktasında 0.91 m direk yüksekliği 1.06 m olacak şekilde olmalıdır. Ağın üst kısmında 5 cm’den dar ve 6.3 cm’den geniş olmamak şartıyla tamamen beyaz renkli bir bant bir baştan diğerine ağın üst kısmına geçirilir. File kenarları 15 cm’den fazla olmayan, kare şeklinde veya 15 cm çapında yuvarlak iki

adet direğe raptedilir veya tepelerinden geçirilir.

III. TENİSTE TEKNİKLER

TENİSTE TEKNİKLER

LOB DÜZ YER VURUŞLARI VOLE SERVİS SMAÇ

Forehand Lob

Backhand Lob

Forehand Vole

Backhand Vole

Forehand Smaç

Backhand Smaç

A. Raket Tutma ve Raketin Farklı Yönleri ile Top Zıplatma Çeşitleri1. Teniste Raket Tutma

Raketi tutan el raket sapının so-nuna yerleştirilir. El raket sapının or-tasında ya da baş kısmında olma-malıdır. Yandaki sekizgeni raket sapı-nın arkadan görüntüsü olarak düşünür-sek; el işaret parmağının ilk boğumu, sekizgende 2 numaralı bölgeye gele-cek şekilde yerleştirilir. Sol elini kul-lananlar ise elin işaret parmağının ilk boğumunu sekiz numaralı bölgeye gelecek şekilde yerleştirir. Diğer par-maklar raketi kavrar. Diğer el de rake-tin boğazına konur. Topa vuruşta (raketi sallarken) des-tek eli raketten ayrılır. Vücudun pozisyonu ise ayaklar fi leye dik olacak şekilde yerleştirilir. Bacaklar omuz ge-

nişliğinde açık dizler hafi f bükülü şekildedir. Vücut ağırlığı her iki bacağa eşit dağıtılır.

Yere dik vaziyette duran raket

Sağ yan bölümSol yan bölüm

Sağ yan dik bölüm

Sol yan dik bölüm

Sağ yan alt bölüm

Sol yan alt bölüm

Raket sapının alt bölümü

Raket sapının tepe bölümü

12

3

45

6

7

8

Teniste teknikler şemadaki gibidir.

- 183 -

- TENİS -

2. Teniste Forehand ve Backhand Top Zıplatma

Teniste top sektirirken topa, raket iplerinin orta kısmıyla vurulmalıdır. Topun düz bir doğrultuda gidip raketle buluşması için topa kontrollü vurulmalıdır. Top her zaman takip edilmeli topun gelişine göre vücut pozisyonu ayarlanmalıdır. Topa vururken vücut, dizlerden esnetilir.

Hazırlık: Yarım daire lider formatında yaklaşık olarak 15 dakika genel ve özel ısınma hareketleri yapınız. İkişerli gruplara ayrılınız. Grup içinde biriniz uygulayıcı diğeriniz gözlemci - kayıt edici rolü üstleniniz. Uygulama işlemi bittiğinde rolleri değişiniz

Öğretim materyalleri: Raket, top

Güvenlik: Uygulamayı yapanlar birbirlerinden yeterli mesafede uzak durmalıdırlar.

Yönerge: Teniste raket tutma ve top sektirme tekniğine yönelik düzenlenmiş alıştırmalar aşağıda verilmiştir. Her çalışmayı açıklamalara uygun olarak belirtilen tekrarda yapınız. Çalışmalar sırasında birbirinize mutlaka dönütler sununuz

Uygulayıcı: Teniste raket tutma ve top sektirme ile ilgili temel becerilerin her birini 5 kez tekrar ediniz.


Teniste raket tutma ve top sektirme ile ilgili alıştırmaları yapınız.

1. Alıştırma: Tenis fi lesinin iki yanında tenis raketini sallama çalışmasını yapınız.

2. Alıştırma: Elle top sektirme hareketini yapınız.

3. Alıştırma: Raketle bir çizgi üzerinde top sektirme hareketini yapınız.

4. Alıştırma: Raketle yerde top sektirme hareketini yapınız

5. Alıştırma; Raketle top sektirme hareketini yapınız.

6. Alıştırma:Raketle duvarda backhand top sektirme hareketini yapınız.

Tenisi İyi Oynamak İstiyorsan Önce Top Zıplatmayı Öğren+ +

Etkinlik

- 184 -

- TENİS -

B. Forehand ve Backhand Düz Vuruş (Drive) Forehand Düz Vuruş

Forehand tekniğinde, ayaklar omuz genişliğinde açık, dizler bükülü ve vücut hafi f öne eğik bir pozisyonda topun gelişi beklenir. Harekete geçiş aşamasında, raket geriye doğru açılır. Raketi geriye doğru açarken raket elimizde sola doğru döndürülür, el işaret parmağının ilk boğumu, raket sapının 4 numaralı bölgesine yerleştirilir. Raketi geriye omuz hizasına doğru açarken gövde hafi fçe döndürülür. Daha sonra destek ayağı öne doğru hareketlendirilir (Destek ayağı vuruş yapılan elin ters ayağıdır).

Raket açışı tamamlandıktan sonra vuruş için kuvvet alınır. Diğer omuz fi leye dik, destek ayağı önde olmalıdır. Vücut ağırlığı arka ayaktan destek ayağına doğru aktarılır. Aynı zamanda yerden sıçrayan top takip edilir. Destek ayağına vücut ağırlığı aktarırken, raket topa doğru hareketlendirilir. Raketi topa doğru getirirken gövdeyi çevirmeye devam edilir. Topu vücudun önünde ve kalça hizasında raketin aşağıdan yukarıya hareketiyle ve raketin ortasıyla vurulur. Topa raketin ortasıyla vurulur.

1

5

28

37

46



Yapıyor.

1.Tenis raketini uygun sallayabiliyor mu?

2. Elle top sektirme çalışması yapabiliyor mu?

3. Raketle bir çizgi üzerinde top sektirmeyi yapabiliyor mu?4. Raketle yerde top sektirmeyi yapabiliyor mu? 5. Raketle top sektirmeyi yapabiliyor mu?

6. Raketle duvarda backhand top sektirmeyi yapabiliyor mu?

Değerlendirme

- 185 -

- TENİS -

Ayaklar omuz genişliğinde açık, dizler bükülü ve vücut hafi f öne eğik bir pozisyonda topun gelişi beklenir. Vücut ağırlığı iki bacağa eşit bir şekilde dağıtır. Öncelikle raketi çift elle tutarken raket çevrilir. Vuruş yapılan el raket sapının 6 numaralı bölgesine, diğer destek el ise 1 numaralı bölgeye yerleşecek şekilde raket çevrilir. Çift elle tutulan raket geriye doğru açılır. Raketi geriye açarken bu açılışa uyumlu bir şekilde gövde döndürülür. Bu esnada, raket kalça hizasından arkaya çekilir. Omuz başı fi leye dik pozisyona getirilir. Vuruş için destek ayağı öne getirilmeye başlanır (Destek ayağı vuruş yapılan kolla aynı hizadaki ayaktır). Raket iyice geride, vuruş için kuvvet alınmış beklerken, destek ayağı öne gelmiş olur. Vücut ağırlığı arka ayaktadır. Vücut ağırlığı arka ayaktan öndeki destek ayağına aktarılır. Bu arada vuruş için raket arkadan öne doğru hızla çekilir. Vücut ağırlığı tamamen öndeki destek ayağımızdadır. Raket, topla buluşma noktasına hızla getirilir.

Topa vücudun önünde ve kalça hizasında vurulur. Topa raketin ortasıyla vurulur. Vuruş anında top öne doğru taşınarak topa vurulmalıdır. Topa vuruş anında bilek sabittir kesinlikle hareket ettirilmez. Vuruş sonrasında omuzlar fi leye paralel durumdadır, raket vuruşu takip eder ve raket omuza kadar çekilir. Vuruştan sonra arkadaki ayak da, vuruş anındaki raket savurmanın etkisiyle öne doğru gelir. Vuruş tamamlandıktan sonra, raket diğer elle boğaz kısmından tutularak baştaki vücut pozisyonuna geçilir.

Forehand ve backhand tekniklerinde vuruşa başlarken vuruş anı ve vuruş sonrası vücut pozisyonları arasındaki farklılıkları ve benzerlikleri tartışınız.

1

5

28

37

46

Backhand Düz Vuruş

Vuruş anında top öne doğru taşınarak topa vurulmalıdır. Topa vuruş anında bilek sabittir, kesinlikle hareket ettirilmez. Topa vuruş gerçekleştikten sonra raket topu takip eder ve omuz hizasına kadar çekilir. Omuzlar fi leye paralel ve destek ayağı öndedir. Vuruş tamamlandıktan sonra raket, diğer elle boğaz kısmından tutularak baştaki vücut pozisyonuna geçilir.

- 186 -

- TENİS -


Öğretim materyalleri: Raket, top, fi le

Güvenlik:Topa vururken öğrenciler raketler birbirine çarpmayacak şekilde durmalıdır.

Yönerge: Teniste forehand – backhand tekniklerinde düz vuruş tekniğine yönelik düzenlenmiş alıştırmalar aşağıda verilmiştir. Her çalışmayı açıklamalara uygun olarak belirtilen tekrarda yapınız. Çalışmalar sırasında birbirinize mutlaka dönütler sununuz.

Uygulayıcı: Teniste forehand – backhand tekniklerinde düz vuruş tekniği ile ilgili temel becerilerin her birini 15 kez tekrar ediniz.


Teniste forehand - backhand ile ilgili teknik aşamaları ve alıştırmaları yapınız.

1. Başlangıç pozisyonu

2. Destek ayağının öne konulması

3. Raketi elimizde döndürerek raketin açılması

4. Raketin öne doğru sallanarak topa vurur gibi yapması

1. Alıştırma: Yere bırakılan topa vurunuz

2. Alıştırma: Duvarda forehand-backhand vuruşu yapınız.

3. Alıştırma: Karşıdan gelen topa fi lede forehand-backhand vuruşu yapınız.

4. Alıştırma: Forehand-backhand vuruşu ile belirli uzaklıktaki sepetin içine top atınız.

5. Alıştırma: Filede karşılıklı forehand-backhand vuruşu yapınız.

Kortu Rakibine Dar Etmeye Hazır mısınız+ +



Yapıyor.

1.Yere bırakılan topa vurabiliyor mu?

2. Duvarda forehand-backhand vuruşu yapabiliyor mu?3. Karşıdan gelen topa fi lede forehand-backhand vuruşu yapabiliyor mu?4. Forehand-backhand vuruşu ile belirli uzaklıktaki sepete top atabiliyor mu?5. Filede karşılıklı forehand-backhand vuruşu yapabiliyor mu?

Etkinlik

Değerlendirme

- 187 -

- TENİS -

C. Forehand ve Backhand Vole VuruşForehand Vole Vuruşu

Forehand vole vuruşta; ayaklar omuz genişliğinde açık, dizler bükülü ve vücut hafi f öne eğik bir pozisyonda topun gelişi beklenir. Vücut ağırlığı iki bacağa eşit bir şekilde dağıtılmıştır. Gelen topa vurmak için raket başı omuz hizamızda olacak şekilde raket, omuzdan yaklaşık bir metre uzakta olacak şekilde vücudun sağ tarafına doğru hafi fçe açılır. Raket geriye açılırken gövde de bu açılıma uyumlu olarak döndürülür. Diğer omuz başı fi leye dik konumdadır. Gövde döndürülürken destek ayağı öne alınır. Forehand düz vuruştaki destek ayağıyla aynıdır. Vücutla topa uzanma gerçekleştirilir. Topa fi le önünde ve top yere değmeden, raketin ortasıyla vurulur. Vuruş anında bilek sabittir. Vuruştan sonra raket öne doğru kısa bir savurma gerçekleştirir. Topun hemen fi lenin önüne düştüğü vuruşlardır.

- 188 -

- TENİS -

Backhand Vole Vuruşu

Backhand vole vuruşta; ayaklar omuz genişliğinde açık, dizler bükülü ve vücut hafi f öne eğik bir pozisyonda topun gelişi beklenir. Vücut ağırlığı iki bacağa eşit bir şekilde dağıtılmıştır. Gelen topa vurmak için raket başı omuz hizasında olacak şekilde, vücudun sol tarafına doğru raket geriye hafi fçe götürülür ve omzumuzdan yaklaşık 1 m uzaklıktadır. Raket geriye açılırken gövde de bu açılıma uyumlu olarak döndürülür. Raketi tuttuğumuz kolun omuz başı fi leye dik konumdadır. Gövde döndürülürken destek ayağı öne alınır backhand düz vuruştaki destek ayağıyla aynıdır. Vücutla topa uzanma gerçekleştirilir. Topa fi le önünde ve top yere değmeden vurulur. Raketin ortasıyla topa vurulur. Vuruş anında bilek sabittir. Vuruştan sonra raket öne doğru kısa bir savurma gerçekleştirir. Topun hemen fi lenin önüne düştüğü vuruşlardır.

- 189 -

- TENİS -


Öğretim materyalleri: Raket, top, fi le, düdük, sepet

Güvenlik: Topa vururken öğrenciler raketler birbirine çarpmayacak şekilde durmalıdır.

Yönerge: Teniste forehand vole tekniğine yönelik düzenlenmiş alıştırmalar aşağıda verilmiştir. Her çalışmayı açıklamalara uygun olarak belirtilen tekrarda yapınız. Çalışmalar sırasında birbirinize mutlaka dönütler sununuz

Uygulayıcı: Teniste forehand vole tekniği ile ilgili temel becerilerin her birini 10 kez tekrar ediniz.


Teniste forehand-backhand vole tekniği ile ilgili alıştırmaları yapınız.

1. Alıştırma: Yere bırakılan topa forehand-backhand vole vuruş yapınız.

2. Alıştırma: Duvarda forehand-backhand vole vuruşu yapınız.

3. Alıştırma: Karşıdan gelen topa fi lede forehand-backhand vole vuruşu yapınız.

4. Alıştırma: Forehand-backhand vole vuruşu ile belirli uzaklıktaki sepetin içine top atmayı yapınız.

5. Alıştırma: Filede karşılıklı forehand-backhand vole vuruşunu yapınız.

Voleyi Vur, Üstünlüğü Ele Geçir’+ +



Yapıyor.

1.Yere bırakılan topa forehand-backhand vole vuruşu vurabiliyor mu?

2. Duvarda forehand-backhand vole vuruşu yapabiliyor mu?

3. Karşıdan gelen topa fi lede forehand-backhand vole vuruşu yapabiliyor mu?

4. Forehand-backhand vole vuruşu ile belirli uzaklıktaki sepete top atabiliyor mu?

5. Filede karşılıklı forehand-backhand vole vuruşu yapabiliyor mu?

Etkinlik

Değerlendirme

- 190 -

- TENİS -

Forehand smaçta; ayaklar omuz genişliğinde açık, dizler bükülü ve vücut hafi f öne eğik bir pozisyonda topun gelişi beklenir. Vücut ağırlığı iki bacağa eşit bir şekilde dağıtılmıştır. Top gelişi izlenerek smaçın nereye doğru vurulacağına karar verilir. Raket geriye, başın arkasına doğru açılır. Vuruş yapmadığımız kolun omuz başı fi leye dik gelecek şekilde yan dönülür. Vücut ağırlığı arka bacağa verilir. Vuruş yapmayan elin işaret parmağı havaya kaldırılır, top takip edilir. Top en yüksek noktaya gelirken raket başın arkasında en yüksek noktaya kaldırılır ve topla raket en yüksek noktada buluşur. Raket öne doğru kapatılarak vuruş gerçekleştirilir. Vuruş anında vücut ağırlığı öndeki destek bacağına aktarılır. Destek bacağı forehand vuruşlardaki destek ayağı ile aynıdır. Vuruştan sonra raket çapraz aşağı savrulmaya devam eder. Vuruş gerçekleştikten sonra baştaki pozisyona geçilir.

D. Servis

Sağ elini kullananlar sol ayağını tenis sahasının dip çizgisine 45 derece eğimle yerleştirirler. Ayaklar omuz genişliğinde açıktır. Vücudun ağırlık merkezi öndeki ayaktadır. Raket çatalından, top tutulan elle desteklenerek tutulur. Top kullanılan el raketten ayrılır. Top kullanan kol, vücudun önünde gergin bir şekilde durur. Vücut ağırlık merkezi öndeki ayaktan arka ayağa doğru aktarılır. Raket geriye başımızın arkasına doğru hareket ederken vücut da vuruş yapmayan omuz başı fi leye dik gelecek şekilde döndürülür. Top havaya atılır. Raket geriye açılır. Gözler toptadır. Top atılan kol, atılan topu takip ederken raketle birlikte gövde yukarı doğru yönelimini tamamlar. Tüm dikkati yukarıdaki toptadır. Bu arada vuruş anında kuvvet almak üzere dizler bükülür. Top en üst noktadan aşağıya inmeye başlar. Gövde arkaya doğru yatmış durumdadır. Raket, topla buluşma noktasına hareket eder. Omuz genişliğinde açık olan ayaklar yukarıya uzanabilmek için yan yana gelir. Servis vuruşunda, raket uzandığı en üst noktada topla buluşur. Hızla öne yüklenerek ve raket ileri ve aşağı doğru kapatılarak vuruş yapılır. Vuruştan sonra raket dışa doğru ve çapraz aşağı savrulmaya devam eder. Vuruş gerçekleştikten sonra baştaki pozisyona geçilir.

Ç. Forehand Smaç

- 191 -

- TENİS -


Öğretim materyalleri: Raket, top, fi le , düdük, sepet

Güvenlik:Topa vururken öğrenciler raketler birbirine çarpmayacak şekilde durmalıdır.

Yönerge: Teniste forehand smaç ve servis tekniğine yönelik düzenlenmiş alıştırmalar aşağıda verilmiştir. Her çalışmayı açıklamalara uygun olarak belirtilen tekrarda yapınız. Çalışmalar sırasında birbirinize mutlaka dönütler sununuz

Uygulayıcı: Teniste forehand smaç ve servis tekniği ile ilgili temel becerilerin her birini 10 kez tekrar ediniz.


Teniste forehand smaç ve servis tekniği ile ilgili alıştırmaları yapınız.

1. Alıştırma: Topsuz olarak raketi savururunuz.

2. Alıştırma : Servis alanının sağ tarafından servis atınız.

3. Alıştırma Servis alanının sol tarafından servis atınız.

4. Alıştırma: Hedefe servis alanının sağ tarafından servis atınız.

5. Alıştırma: Hedefe servis alanının sol tarafından servis atınız.

İyi Bir Servisle Maç Kazanmaya Ne Dersin?+ +



Yapıyor.

1.Topsuz olarak raketi savurma hareketini yapabiliyor mu?

2. Servis alanının sol tarafından servis atma hareketini yapabiliyor mu?

3. Servis alanının sağ tarafından servis atma hareketini yapabiliyor mu?

4.Hedefe servis alanının sağ tarafından servis atabiliyor mu?

5.Hedefe servis alanının sağ tarafından servis atabiliyor mu?

Etkinlik

Değerlendirme

- 192 -

- TENİS -


1. Tenisin dünyada ve Türkiye’de gelişim sürecini karşılaştırarak açıklayınız.

2. Teniste tie-break kuralını açıklayınız.

3. Dünyada ilk kez 330 tenisçi arasına girmeyi başaran sporcumuz kimdir?

B. Aşağıdaki sorularda doğru olan seçeneği işaretleyiniz.

4. Uluslararası Tenis Federasyonu hangi yıl kurulmuştur?

A) 1923

B) 1960

C) 1968

D) 1970

E) 1977

5. Türkiye’de Tenis Federasyonu hangi yıl kurulmuştur?

A) 1923

B) 1926

C) 1959

D) 1968

E) 1970

6. Aşağıdaki tekniklerden hangisi teniste kullanılmaz?

A) Backhand düz vuruş

B) Forehand düz vuruş

C) Servis

D) Smaç

E) Parmak pas

7. Aşağıdakilerden hangisi tenis kurallarından değildir?

A) Bir set 5 oyundan oluşur.

B) Erkekler 5, bayanlar 3 üç set oynar.

C) Erkeklerde 3, bayanlarda 2 setten sonra 10 dk. dinlenme verilir.

D) İlk sayıyı alan 15, ikinci sayıyı alan 30, üçüncü sayıyı alan 40 olarak sayılır.

E) Teknik mola 60 saniyedir.

C. Aşağıdaki cümlelerde noktalı yerleri doldurunuz.

8. Oyuncular saha değiştirmeleri sırasında oyun yeniden başlayana kadar........................... olabilir.

9. Bir set..........................................oyundan oluşur.

- 193 -

- TENİS -

10. Aşağıdaki tenis sahasında gördüğünüz noktalı yerleri doldurunuz.

File

orta

yük

sekl

iği:

......

......

. cm

Sah

anın

uzu

nluğ

u: ..

......

.....

m

......

......

. m

........... m

........... m

......

......

. m........... m

- 194 - Ba

dm

intoo

n11. Ünite

BadmintonDÜNYADA VE TÜRKİYE’DE BADMİNTON

BADMİNTONDA ALAN VE KURAL BİLGİSİ

BADMİNTONDA TEKNİKLER

Servis Raket Tutuşu ve Temel DuruşAyak Hareketleri Temel Vuruş Teknikleri

Temel Kavramlar

- 195 -

- BADMİNTON -

Ünitemize Hazırlanalım1. Olimpik düzeyde yapılan badminton müsabakalarında kaç dalda yarışma düzenlenmektedir.

2. Son olimpiyatlara katılan badminton dalındaki Türk sporcularının isimlerini ve yarıştıkları dalları söyleyiniz.

I. DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE BADMİNTON

A. Dünyada Badmintonun Gelişim SüreciArkeologlar ve tarihçilere göre badminton günümüzden 300 yıl önce oynanmıştır. Oyunun gerçek

anlamda dünyada yayılması Çin’de bulunan manüskriptlere (el yazması) göre günümüzden 1122 yıl önce Çin İmparatorluğundaki Chu Süblesi devrine rastlamaktadır.

1872 yılında Londra’ya 100 km uzaklıktaki Badminton isimli kasabanın asker kökenli dükü olan Beaufort (Bifort) uzun yıllar Hindistan’da bulunmuştur. Memleketine döndüğünde fi l dişi ve diğer değerli eşyalar arasında bir raket ve tüy topu getiren Beaufort (Bifort), Poona (Puna) oyununu Badminton kasabasında yaygınlaştırmaya başlamıştır. Aslında badminton kelime anlamı olarak soğuk meyve suyu anlamına gelmekteydi.

J.L. Baldwin (Boldvin) ilk kez badminton oyun kurallarını koyan sporcu olarak spor tarihine geçmiştir. 1934 yılında Londra’da uluslararası Badminton Federasyonu (IBF) kurulmuştur. Bu federasyona İngiltere, Hollanda, Danimarka, İrlanda, Kanada, Yeni Zelanda, İskoçya, Fransa ve Amerika olmak üzere toplam 9 ülke üye olmuştur.

B. Türkiye’de Badmintonun Gelişim SüreciTürkiye’de badminton oyunundan uzun yıllar söz edilmedi. 1980’li yıllardan itibaren ortaöğretim

kurumlarında görevli öğretmenler tarafından öğrenilerek okul sporları içinde yer almaya başlamıştır. Bu süreçle birlikte yurt dışında akademik çalışmalar için giden eğitimcilerin gönüllü çabaları badmintonun beden eğitimi ve spor öğretimi yapan yükseköğretim kurumlarında seçmeli ders olarak okutulmasına katkı sağlamıştır.

Tarihte BadmintonYönerge: Bu çalışmada badminton sporu ile ilgili bir araştırma yapınız. Üçerli gruplar oluşturunuz.

Aşağıda belirtilen araştırma konularına göre görev dağılımı yapınız. Grup üyelerinin görev dağılımı aşağıda belirtilmiştir.




• Bu çalışmadan sonra dünyada ve Türkiye’de badminton konusunu ele alan bir program hazırlayınız.

• Bu çalışmada uzman kişilerden, badminton kulüplerinden, üniversitelerden, internet siteleri ve kütüphanelerden yararlanabilirsiniz.



1. Dünyada ve Türkiye’de badminton sporunun gelişimini araştırınız.

2. Türkiye Badminton Federasyonunun işlevlerini yazıp organizasyon şemasını oluşturunuz.

3. Uluslararası Badminton Federasyonunun tarihçesini araştırınız.

Değerlendirme


++

Etkinlik

- 196 -

- BADMİNTON -

31 Mayıs 1991 tarihinde Türkiye Badminton Federasyonunun kurulmasıyla birlikte, badmintonun bir spor dalı olarak kurumsallaşmasının da yolu açılmış oldu. 3 Kasım 1991 tarihinde Türkiye Badminton Federasyonu başvurusunu yaparak, uluslararası Badminton Federasyonunun 104. üyesi olarak tescil edilmiştir.

II. BADMİNTONDA ALAN VE KURAL BİLGİSİA. Badmintonda Kural BilgisiBadminton iki ya da ikişer kişiden oluşan iki rakip grup tarafından raket ve mantardan yapılma tüylü

bir topla, 155 cm yüksekliğinde 76 cm’lik bir fi lenin tam ortadan ikiye böldüğü 5.18 m en ve 13.40 m boyunda dikdörtgen bir alanda oynanan oyundur.

Maç amaçlı oyunlarda oyuna başlayacak taraf kura atışı ile belirlenir. Oyunda amaç, belirlenmiş alan içinde topa bir defa vurarak fi le üzerinden topu rakip sahaya geçirip rakip saha içinde yere düşmesini sağlamaktır. Badminton maçlarının bu şekilde düzenlenmesine oyun ya da maç kategorisi denir. Buradan yola çıkıldığında badminton maçlarının 5 kategoride oynandığı görülür:

• Tek erkekler,

• Tek bayanlar,

• Çift erkekler,

• Çift bayanlar,

• Karışık çiftler (miks): Bir erkek, bir bayan.

Tek erkekler kategorisinde; sahanın her iki tarafında birer erkek oyuncu yer alır.

Tek bayanlar kategorisinde; sahanın her iki tarafında birer bayan oyuncu yer alır.

Çift erkekler kategorisinde; sahanın her iki yarısında ikişer erkek oyuncu yer alır.

Çift bayanlar kategorisinde; sahanın her iki yarısında ikişer bayan oyuncu yer alır.

Karışık çiftler kategorisinde ise, sahanın her iki yarısında bir erkek ve bir bayan oyuncu yer alır.

Badminton oyunu aksi kararlaştırılmadığı sürece 3 set üzerinden oynanır. Bir oyuncunun oyunu kazanabilmesi için 2 set alması gerekmektedir. Setler tüm kategorilerde 21 sayıdan oluşur. 21 sayıya ilk ulaşan oyuncu seti kazanır. Eğer skor 20-20 olmuş ise set uzatmaya gider. Seti uzatıp uzatmama hakkı 20. sayıya ilk ulaşan oyuncuya aittir. Durum 20-20 iken uzatmaya gidildiğinde sete 2 sayı ilave edilir. Fark iki olunca set biter. Beraberlik 30 sayıya kadar sürdüğünde daha ileriye gidilmez. 30. sayıya ilk ulaşan taraf seti kazanır. Seti kazanan taraf bir sonraki sette oyuna başlama hakkını da elde etmiş olur. Karşılaşma 3. sete uzarsa 11 sayıya ulaşıldığında yarı saha değişimi yapılır.

Öğrendiklerimizi Değerlendirelim

Aşağıdaki boşluklara badmintonda tekler ve çiftler oyun kuralları arasındaki benzerlik ve farklılıkları yazınız.

Benzerlikler:

Tekler………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….......

Çiftler:……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…...

Farklılıklar:

Tekler…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...………………………....

Çiftler:………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….……………………......

Notlar: ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................

- 197 -

- BADMİNTON -

B. Badmintonda Saha Ölçüleri Bilgisi

C. Badmintonda Malzeme BilgisiDirek

• Direkler kortun yüzeyinden 1,55 m yükseklikte olup dik vaziyette durur. Direkler kort çizgilerinin içine konulmaz.

File

• File, koyu renkli ve homojen yapıdaki ince iplikten yapılmış olup 15 ile 20 mm’lik kaleler şeklinde örülmüş olarak yapılır.

• Filenin eni 76 cm, uzunluğu ise en az 6,10 m’dir.

• Filenin üst kısmında, içinden ip veya kordon geçirilen 75 mm eninde beyaz bir bant bulunur.

• Fileyi direklere bağlayan ip veya kordon sıkıca gerilmiş ve direklerin üst kısmı ile aynı hizada olmalıdır.

• Filenin kort yüzeyinden yüksekliği, ortada 1,524 m; kenarda, çiftler çizgisi üzerinde olmak koşuluyla 1,55 m’dir.

• File ile direkler arasında hiç boşluk kalmamalı, gerekirse fi lenin yan tarafı boydan boya direklere bağlanmalıdır.

Top

• Tüy top, doğal ya da sentetik malzemeden yapılabilir. Hangi tür malzemeden yapılırsa yapılsın, topun havadaki süzülüş özellikleri, ince bir deriyle kaplanmış mantar tabanlı, doğal kaz tüyünden yapılan standart bir tüy topun genel özelliklerini yansıtmalıdır.

• Tüy topta bir taban üzerine tutturulmuş 16 tane tüy bulunur.

• Tüylerin uzunluğu 62 ile 70 mm arasında değişebilir.

• Tüylerin uçlarının oluşturduğu dairenin çapı 58 mm ile 68 mm arasında olmalıdır.

• Tüylerin mantara tutturulmuş olduğu tabanın çapı 25 ile 28 mm arasında ve alt bölümü yuvarlak bir şekilde olmalıdır.

40 mm

720 mm

40 mm

40 mm

40 mm

40 mm

720 mm

40 mm

40 mm

40 mm420 mm40 mm

40 mm420 mm40 mm

2,53 m2,53 m

3,88 m

3,88 m

1,98 m

1,98 m

6,10 m

13,40 m

ÇİFTLER YAN SINIR ÇİZGİSİTEKLER YAN SINIR ÇİZGİSİ

Badminton saha ölçüleri bilgisi şemadaki gibidir.

- 198 -

- BADMİNTON -

• Tüy topun ağırlığı 4,74 ile 5,50 gr arasında olmalıdır.

Raket

• Raket, uzunluğu 680 mm’yi ve genişliği 230 mm’yi geçmeyecek şekilde tasarlanmıştır. Raket sap, şaft, boyun ve baş olmak üzere 4 bölümden oluşur.

* Sap: Raketin oyuncu tarafından tutulmak üzere tasarlanmış kısmıdır.

* Şaft: Raketin sapını baş kısmına bağlayan bölümdür.

* Boyun: Şaftı raketin baş kısmına bağlayan bölümdür.

* Baş: Raketin, topa vurulan örgülü alanı çevreleyen kısmıdır.

• Raketin örgülü alanı düz olup birbirinin arasından dik olarak geçen fi le gibi örülmüş ve bir çerçeveye tutturulmuş tellerden oluşur. Bu fi le deseni her tarafta aynı eşit aralıklardan oluşmalı ve özellikle raketin orta kısmında daha seyrek olmamalıdır.

• Raketin örgülü kısmı 280 mm uzunluk ve 220 mm genişlikte olmalıdır.

III. BADMİNTONDA TEKNİKLER

BADMİNTONDA TEKNİKLER

RAKET TUTUŞ VE TEMEL DURUŞ

SERVİS ATIŞ TEKNİKLERİ

AYAK HAREKETLERİ

TEMEL DURUŞ TEKNİKLERİ

Badmintonda forehand (forend)

raket tutuşu

Badmintonda backhand (bekend)

raket tutuşu

Badmintonda temel duruş pozisyonu

Forehand yüksek servis

Backhand kısa servis

Merkez noktadan geriye baş üstü

vuruş adımlaması

Merkex noktadan file (net) önü vuruş

adımlaması

Clear (klir)

Drop (drop)

Drive (drayv)

Smaç (smaç)

File önü vuruşlar (net vuruşlar)

A. Raket Tutuşu ve Temel Duruş1. Badmintonda Forehand Raket Tutuşu

Raket, başı yere dik açı yapacak şekilde tutulduğunda, raket sapının üst taraftaki köşe çıkıntılarında birinin sağ tarafta diğerinin de sol tarafta olduğu görülür. Raket sapı forehand tutuş için kavrandığında başparmak ile işaret parmağı arasında oluşan “V” noktası, raket sapının üst soldaki düzlüğünde olmalıdır. Raket, parmaklar ile tutulmalı ve asla çekiç tutuşu gibi kavranmamalıdır. Parmaklar sapın üzerinde rahat bir şekilde yayılmalıdır. Raketin sapı elin içinden arkaya doğru taşmamalıdır. Raket sapının en son ucu, elin en geri bölümüne dayanmalıdır. Çok güçlü vuruşlar için raket sapı daha sıkı kavranırken, yumuşak (dokunuş) vuruşlar için daha serbest tutulmalıdır.

Badmintonda teknikler şemadaki gibidir.

- 199 -

- BADMİNTON -

2. Badmintonda Backhand Raket Tutuşu

Backhand tutuşu vücudun (sağ elini kullananlar için) sol tarafından gerçekleştirilecek şutlar için kullanılır. Tüy topa backhand tutuşla vurmak istendiğinde; forehand tutuşla kavranan raket sapı, elin içinde sola doğru döndürülür. Raket sapının üst sağ tarafında bulunan çıkıntı başparmak ile işaret parmağının birleştiği noktada “V” ye gelmelidir. Başparmağın dışındaki parmaklar raket sapını forehand tutuşta olduğu gibi sararken başparmağın yassı alt tarafı raketin geniş yüzeyine dayanarak güç alır.

• Backhand vuruşu yapmadan önce raketi elin içinde sola doğru döndürünüz.

• Backhand tutuşla yapılan drive ve clear vuruşlarda başparmağı raketin geniş yüzeyine dayayarak gerekli olan desteği sağlayın.

Raketini Sıkı Tut!

Hazırlık: Yarım daire biçiminde önder formatında yaklaşık olarak 15 dakika genel ve özel ısınma hareketleri yapınız. İkişerli gruplara ayrılınız. Grup içinde biriniz uygulayıcı diğeriniz gözlemci - kayıt edici rolünü üstleniniz. Uygulama işlemi sona erdiğinde rolleri değişiniz.

Öğretim materyalleri: Raket, tüy top, badminton sahası

Uygulayıcı: Badmintonda forehand- backhand raket tutuşu tekniği çalışmalarının her birini 15 kez tekrar ediniz.

Gözlemci ve kayıt edici: Hareketin nasıl yapıldığını gözlemleyin ve dönüt sununuz. 15 tekrar sonunda sonuçları kaydediniz. Alıştırma tamamlandığında görevleri değişiniz. Önce doğru yapılan hareketleri söyleyiniz. Daha sonra hatalar hakkında düzeltici dönüt sununuz.


Alıştırmalar Şekil I. UYG. II. UYG. Dönüt

Forehand raket tutuşunda raketin başı yere dik açı yapacak şekilde tutalım.


Raketin başına dikkat et.

Forehand raket tutuşunda raket parmaklar ile tutulmalı.

Raketi tutarken parmaklarına dikkat et.

+

Etkinlik

- 200 -

- BADMİNTON -


Backhand raket tutuşunda raketi elin içinde sola doğru döndürelim.

Raketi elinin içinde döndür.

Backhand raket tutuşunda başparmağın yassı alt tarafını raketin geniş yüzeyine dayandıralım.

Baş parmağa dikkat et.


3. Badmintonda Temel Duruş Pozisyonu

Gerek badminton becerilerinin öğretimine yönelik çalışmalar sırasında gerekse oyun içinde her vuruştan sonra, başka bir vuruşa hazırlanmak için badminton oyuncusunun aldığı duruşa (konumlan-maya) temel duruş denir. İyi bir duruş yapmak için vücudun ön kısmı ve ayak uçları fi leyi göstermelidir.

Ayaklar omuz genişliğinde açık ve vücut ağırlığı ayaklara eşit olarak dağıtılmalıdır.

• Dizler bükülmelidir.

• Omuzlar vücudun önünde olmalıdır.

• Raket vücudun önünde tutulmalıdır.

• Raketin başı omuz yüksekliğinde olmalı ve raket gövdeye yakın olmamalıdır.

• Gözler ileri bakmalıdır.

• Dirsek vücudun önüne alınmalıdır.

• Raket ile ön kolun yaptığı açı 90 - 100 derece civarında olmalıdır.

- 201 -

- BADMİNTON -

B. Servis Atış Teknikleri1. Forehand Yüksek Servis

Badminton vuruşlarının tümünde olduğu gibi servis atışlarında da hareket hazırlık, vuruş aşaması ve vuruş sonrası aşamaları olmak üzere üç aşamadan oluşur.

Ayaklar omuz genişliğinde açık olmalıdır. (Gereğinden fazla açılan ayaklar servis atışının uygun olarak yapılmamasına sebep olurken, maç sırasında da hızlı hareket etmeyi engeller). Sol ayak önde diğer ayak geride ve vücut ağırlığının büyük bir kısmı arkadaki ayak üzerinde bulunmalıdır. Öndeki ayağınızın ucu servis atılan yeri, arkadaki ayağınızın ucu yan çizgiyi göstermelidir. Vuruş gerçekleşene kadar her iki ayağın yerle temasının kesilmemesi ve kaydırılmaması gerekir. Raketli kol dirsekten bükülü ve raket başı fi leyi gösterecek şekilde yana açılmalıdır. Top, diğer elin baş ve işaret parmakları ile tutarak (orta parmak ile başparmak da) kullanılmalıdır. Raket kolu omuz seviyesine kadar kaldırılmalıdır. Raket, arkadan bel hizasına kadar getirilirken bilek dış yana doğru yatırılmalıdır. Kalça, atış yönüne doğru döndürülürken vücut ağırlığı arkadaki bacaktan öndeki bacağa aktarılmalıdır. Yere doğru bırakılan top, raket ile diz seviyesinde buluşturulmalıdır. Topla raket buluşurken raketin topu ileri doğru itmesi sağlanmalı ve aynı anda ön kol ve bilek hızlı bir şekilde öndeki bacak yönüne doğru döndürülmelidir (Badmintondaki çoğu vuruşlar kol ve bileği döndürme hareketi ile yapılır).

Önce Temel Duruşu Öğren

Uygun ifadeleri aşağıdaki çerçevelerin içine yazınız.

+

Etkinlik

- 202 -

- BADMİNTON -

Kazı Uçurmaya Ne Dersin!


Öğretim mateyalleri: Raket, tüy top, badminton sahası

Uygulayıcı: Badmintonda forehand yüksek servis tekniği çalışmalarının her birini 15 kez tekrarlayınız.



+ +

Etkinlik


Grup üyeleri bir çizgi arkasında derin kolda sıralanır. Bu çizginin 2-3 m ilerisine daireler çizelim ve bu dairelerin içine doğru forehand yüksek servis çalışması yapalım.


Vücut pozisyonuna dikkat et.

Grup üyeleri bir çizgi arkasında derin kolda sıralanır. Badminton alanına bir ip veya benzeri bir aletle (fi le yüksekliğinde) yapılan yükseklik üzerinden forehand yüksek servis çalışması yapalım.

Servis atarken koluna dikkat et.

Grup üyeleriyle fi lede karşılıklı forehand yüksek servis çalışması yapalım.

Raketini arkadan bel hizasına kadar getir.


- 203 -

- BADMİNTON -

Kısa Ama Güçlü



Uygulayıcı: Badmintonda backhand kısa servis tekniği çalışmalarının her birini 15 kez tekrar ediniz.

Gözlemci ve kayıt edici: Hareketin nasıl yapıldığını gözlemleyin ve dönüt sunun. 15 tekrar sonunda sonuçları kaydedelim. Alıştırma tamamlandığında görevleri değişelim. Önce doğru yapılan hareketleri söyleyelim. Daha sonra hatalar hakkında düzeltici dönüt sununuz.


2. Backhand Kısa Servis

Badmintonda backhand vuruş, elin dış kısmının atış yönüne bakar konumda yapılır. Vücudun (sağ elini kullananlar için) ön ve sol tarafına gelen toplara bu vuruş şekli ile vurulur. Backhand servis, ön kolun ve bileğin dışa döndürülmesi ile atılır. Backhand servis çoğunlukla çiftler maçında tercih edilen bir servis çeşididir. Backhand servis atmayı öğrenirken aşağıdaki aşamalar izlenir:

Ayaklar omuz genişliğinde açık ve yan yana (ya da ayaklardan biri önde), dizlerden hafi f bükülü pozisyondadır. Raket backhand tutuşuyla tutulur. Raketin baş kısmı raketi tutan elin bileğinden ve bel hizasından aşağıda olacak şekilde gövdenin önünde yer alır. Top, serbest elin baş ve işaret parmağı ile tüy kısmından tutularak raket başının 15-20 cm önünde olmalıdır. Raketi bacaklara doğru geriye alırken topu tutan el yerinde sabit olarak kalmalıdır. Raketle topu buluşturmak için raketli kolu ileri doğru açıp top raketin hemen önüne bırakılmalıdır. Topla raket buluşmadan önce (sağ elini kullananlar için) ön kol ve bilek sağ dışa doğru döndürülerek topa vurulur ve top istenilen yere gönderilir.

+

Etkinlik

Alıştırmalar Şekil I. UYG. II. UYG. DönütGrup üyeleri bir çizgi arkasında derin kolda sıralanır. Bu çizginin 3 - 4 m ilerisine daireler çizelim ve bu dairelerin içine doğru backhand kısa servis çalışması yapalım.


Vücut pozisyonuna dikkat et.

Grup üyeleri bir çizgi arkasında derin kolda sıralanır. Badminton alanına bir ip veya benzeri bir aletle (fi le yüksekliğinde) yapılan yükseklik üzerinden backhand kısa servis çalışması yapalım.

Servis atarken koluna dikkat et.

Grup üyeleriyle fi lede karşılıklı backhand kısa servis çalışması yapalım.

Raketli kol ileri doğru açılmalıdır.


- 204 -

- BADMİNTON -

C. Ayak Hareketleri1. Merkez Noktadan Geriye Baş Üstü Vuruş Adımlaması

Bütün vuruşlardan sonra kortun merkezine dönerek iyi bir duruş konumu almak ve rakip alandan dönen toplara tekrar iyi bir vuruş yapmak için iyi öğrenilmiş ayak hareketlerine (yürüme, koşma ve kaymalara) gereksinim duyulur. İyi öğrenilmiş ayak hareketleriyle yapılan koşu, kayma ve yürümelerle sporcu kendi yarı alanını kontrol altında tutmalıdır. Badmintonda temel vuruşlara geçerken kort içinde kayma, yürüme ve koşma tekniklerinin de öğrenilmesi gerekir. İyi bir vuruş için doğru yerde durulması ve topa ulaşmak için doğru adımlama tekniğiyle gidilmesi gerekir. Bir oyuncu doğru bir yerde değilse topa uygun konumlanma ile ulaşamaz ve etkili bir vuruş yapamaz.

Ayak teknikleri vuruş bölgelerine göre değiştiği gibi vuruşun hücum ya da savunma vuruşu olup olmadığına göre de değişmektedir. Hücum ayak teknikleri daha çok sıçramalı adımlar sonucu vuruşlar şeklinde gerçekleşir. Savunma ayak teknikleri daha fazla adımı gerektirir.

Ayak çalışmalarında dikkat edilmesi gereken noktalar şunlardır:

• Vücut ağırlığı ayakların ön kısmına doğru aktarılmalıdır.

• Dizler bükülü ve vücut herhangi bir yöne hareket edebilmek için hazır olmalıdır.

• Vücut kasılı ve dik olmamalıdır.

• Ayaklar zemin üzerinde bitişik durmamalıdır.

Merkez noktadan vuruş bölgelerine gidiş; kayma adımı, önden çapraz adım, arkadan çapraz adım ve sıçrayarak adım şeklinde gerçekleşir. Her vuruş bölgesine aynı adım teknikleri ile gidilmez.

Ayağını Sahaya Göre Uzat



Uygulayıcı: Badmintonda merkez noktadan geriye baş üstü vuruş adımlaması tekniği çalışmalarının her birini 15 kez tekrar ediniz.


+

Etkinlik

- 205 -

- BADMİNTON -

Alıştırmalar Süre Dönütler1. İkişerli olun, eşlerden biri çıkış işareti versin. Sinyal sesini alan eş, badminton oyun alanı içinde kayma adımı ve önden çapraz adım çalışması yapar.

10 tekrar Vücut ağırlığı ayakların ön kısmına doğru aktarılmalıdır.

2. İkişerli olun, eşlerden biri çıkış işareti versin. Sinyal sesini alan eş badminton oyun alanı içinde arkadan çapraz adım çalışması yapar.

10 tekrar Dizler bükülü olmalıdır.

3. İkişerli olun, eşlerden bi-ri çıkış işareti versin. Sinyal sesini alan eş badminton oyun alanı içinde sıçrayarak adım çalışması yapar.

10 tekrar Vücut kasılı ve dik olmamalıdır.

4. İkişerli olun, eşlerden biri her bir adımlama tekniği için ayrı çıkış işaretini versin. Sinyal sesini alan eşin uygun adımlama tekniğini yapmasını sağlayalım.

10 tekrar Vücut pozisyonuna dikkat edil-melidir.

2. Merkez Noktadan File (Net) Önü Vuruş Adımlaması

Filenin ön orta kısmına gelen toplara vuruş yapmak için yapılan ayak teknikleri sporcuların birtakım özelliklerine göre değişebilir. Uzun boylu oyuncular, bu bölgeye galop adımı ya da 1+1 adımla giderken, kısa boylu oyuncular 1+1, 1+galop veya 1+2 adımla giderler. Badmintona yeni başlayanlara bu vuruş bölgesi için yapılacak ayak çalışmalarında; (sağ elini kullananlar için) sol ayakla öne bir adım atmaları, sağ ayakla daha büyük bir adım atarak topa vurmaları ve sol ayağı destek yaparak sağ ve sol adımlarla merkez noktaya dönmeleri önerilir.

Filenin ön tarafına (ortaya, sağa ve sola) gitmek için sol ayak geniş bir şekilde ileri atıldıktan sonra sağ ayakla ilerlenmelidir. Ayak çalışmalarınızı öğretim süreci içinde her çalışmada yeteri kadar yinelediğinizde, bir süre sonra hareketleriniz oturacak ve kalıplaşacaktır. Badmintonda ayak çalışmalarının en kolay kısmı ileriye doğru yapılanlardır. Çünkü temel bekleme pozisyonu kortun merkezindedir. Adımlama hareketi sırasında baş ve gözler her zaman ileride olmalıdır. Fileye dönük olarak koşulursa topa vuruş için yeterli zaman bulunamaz.



Yapıyor.

1. Badminton oyun alanı içinde kayma adımı ve önden çapraz adım çalışmasını yapabiliyor mu?2. Badminton oyun alanı içinde arkadan çapraz adım çalışmasını yapabiliyor mu?3. Badminton oyun alanı içinde sıçrayarak adım çalışmasını yapabiliyor mu?4. Uygun adımlama tekniğini yapabiliyor mu?

Değerlendirme

- 206 -

- BADMİNTON -

Adım Atmak Önemli

Bir dahaki dersimizde forehand ve backhand adımlaması çalışmalarını yapacağız. Bu adımlamalar ile ilgili araştırma yapınız. Forehand ve backhand adımlama özeliklerini inceleyiniz. Benzerlik ve farklılıkları, aşağıdaki boşluklara yazınız.Eklemek istediğiniz diğer bilgileri çalışma kağıtlarının notlar bölümüne yazınız. Derste bu konuyla ilgili bilgilerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız.

Benzerlikler:

Forehand adımlama:.......................................................................................................................

.........................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................

Backhand adımlama:.......................................................................................................................

.........................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................

Farklılıklar:

Forehand adımlama:........................................................................................................................

.........................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................

Backhand adımlama:.......................................................................................................................

.........................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................

Notlar...............................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................

Ç. Temel Vuruş Teknikleri1. Clear

Clear (kılir) vuruş, badminton temel vuruşlarından birisidir. Baş üstünden yapılır. Rakibin kort içindeki yerine ve amaçladığınız oyun stratejisine göre yüksek ya da orta yükseklikte vurulur.

Hücum clear, rakip fi leye yakın olarak yakalandığında topun arka alana düşmesi için uzun ve alçak olarak atılan cleardır.

Savunma clear, arka alana dip çizgiye doğru atılmış toplara vurabilmek ve oyunun hakimiyeti kaybedildiğinde toparlanmak ve zaman kazanmak için rakip dip çizgiye yapılır.

+

Etkinlik

- 207 -

- BADMİNTON -

Clear vuruşundaki vücut pozisyonunda dikkat edilmesi gereken noktalar şunlardır (sağ elini kullananlar için):

Gövde ve ön kalça yan çizgilere dönük olmalıdır. Sol ayak yan çizgilere 45 derece olacak şekilde ayak uçları ile yere temas etmelidir. Baş, tüy topun uçuş yönüne döndürülmeli ve gözler ile takip edilmelidir. Tüy topu gösteren raket başı kolla birlikte başın sol tarafından arkaya doğru götürülmelidir. Tüy topa vuruş noktası baş üzerinde orta noktadadır. Vuruş sonrası raketin, raketsiz kol tarafına ve aşağıya doğru salınımı gerçekleştirilir.

+ Raketini Savur, Savunmanı Yap.



Yönerge: Badmintonda clear tekniğine yönelik düzenlenmiş alıştırmalar aşağıda verilmiştir. Her çalışmayı açıklamalara uygun olarak belirtilen tekrarda yapınız. Çalışmalar sırasında birbirinize mutlaka dönütler sununuz

Uygulayıcı: Badmintonda clear tekniği ile ilgili temel becerilerin her biri 5 kez tekrar ediniz.


1. Alıştırma: Karşılıklı savunma clear çalışması yapınız.

2. Alıştırma: Karşılıklı hücum clear çalışması yapınız.

3. Alıştırma: Filede karşılıklı topsuz savunma ve hücum clear çalışması yapınız.

4. Alıştırma: Filede karşılıklı tüy topla savunma ve hücum clear çalışması yapınız.Değerlendirme



Yapıyor.

1. Karşılıklı savunma clear tekniğini yapabiliyor mu?2. Karşılıklı hücum clear tekniğini yapabiliyor mu?

3. Filede karşılıklı topsuz savunma ve hücum clear tekniğini yapabiliyor mu?4. Filede karşılıklı tüy topla savunma ve hücum clear tekniğini yapabiliyor mu?

2. Drop

File önünden, orta veya dip korttan rakip saha ön kortuna gönderilen yumuşak vuruşlara drop denir.

Forehand drop; topun dip çizgiden rakip fi le önüne düşürülmesidir.

• Raket forehand tutuşta kol geride ve ön kol dışa dönüktür.

• Kol dirsekten gerilir ve raket içe dönüş hareketine başlar.

• Raket iç yüzü tamamen yana dönük, kol gergin ve öndedir.

• Vuruşu izleme vücudun önünde sonlanır.

Etkinlik

- 208 -

- BADMİNTON -

Backhand drop; sahanın orta veya dip çizgisi bölgesinden topun yukarıdan aşağıya rakip saha fi le dibine kısa düşürülmesidir.

• Raket backhand tutuşta kol dirsekten bükülü, aşağıda ve gövdeye yakındır.

• Raket yukarıda olmalıdır.

• Vuruş öncesi ağırlık öndeki ayaktadır.

• Sırt, fi leyi gösterecek şekilde raketsiz kola doğru döndürülür.

• Dirsek yukarı kalkarken, raket aşağıya inmelidir.

• Vuruş sonrası ağırlık, raket kolunun ayağına aktarılır.

+ Topu Rakip Sahaya At!



Yönerge: Badmintonda drop tekniğine yönelik düzenlenmiş alıştırmalar aşağıda verilmiştir. Her çalışmayı açıklamalara uygun olarak belirtilen tekrarda yapınız. Çalışmalar sırasında birbirinize mutlaka dönütler sununuz

Uygulayıcı: Badmintonda drop tekniği ile ilgili temel becerilerin her biri 5 kez tekrar ediniz.


1. Alıştırma: Karşılıklı forehand drop çalışması yapınız.

2. Alıştırma: Karşılıklı backhand drop çalışması yapınız.

3. Alıştırma: Filede karşılıklı topsuz forehand drop çalışması yapınız.

4. Alıştırma: Filede karşılıklı tüy topla backhand drop çalışması yapınız. Değerlendirme



Yapıyor.

1. Karşılıklı forehand drop tekniğini yapabiliyor mu?

2. Karşılıklı backhand drop tekniğini yapabiliyor mu?3. Filede karşılıklı topsuz forehand drop tekniğini yapabiliyor mu?4. Filede karşılıklı tüy topla backhand drop tekniğini yapabiliyor mu?

Etkinlik

- 209 -

- BADMİNTON -

3. Drive

Orta korttan, raketi yere paralel fi le üzerinden fazla kaldırmadan, kısa sürede aktarılan düz vuruşa drive denir.

Forehand drive; topun orta sahadan, rakip orta sahasına veya dip çizgisine yere paralel bir uçuşla gönderilmesidir.

Raket kolu, dirsekten bükülü ve öndedir. Raket kolunun ayağı, yana doğru hareket ettirilir ve öğrencinin gövdesi fi leye bakar. Raket kolunun ayağı, yana atılırken; raket, yandan ve geriye doğru ön koldan bükülmelidir. Raket ön koldan tamamen geriye döndürülmelidir. Öndeki kol ve raket açısı vuruş süresince sabit kalmalıdır. Vuruş sırasında ağırlık, raket kolu ayağına aktarılır.

Backhand Drive: Raket, backhand tutuş ile tutulur. Raket kolu ayağı, diğer ayak hizasından bir adım öndedir. Vücut ağırlığı, her iki bacağa eşit olarak dağıtılır. Top, raketle buluştuğunda; dirsek, ileri doğru açılır ve ağırlık, arkadaki ayağa aktarılır. Topa vurunca kolun ileri hareketi devam ettirilir.

+ Raketle Topu Erken Buluştur



Yönerge: Badmintonda drive tekniğine yönelik düzenlenmiş alıştırmalar aşağıda verilmiştir. Her çalışmayı açıklamalara uygun olarak belirtilen tekrarda yapınız. Çalışmalar sırasında birbirinize mutlaka dönütler sununuz

Uygulayıcı: Badmintonda drive tekniği ile ilgili temel becerilerin her biri 5 kez tekrar ediniz.


1. Alıştırma: Karşılıklı forehand drive çalışması yapınız.

2. Alıştırma: Karşılıklı backhand drive çalışması yapınız.

3. Alıştırma: Filede karşılıklı topsuz forehand drive çalışması yapınız.

4. Alıştırma: Filede karşılıklı tüy topla backhand drive çalışması yapınız.Değerlendirme



Yapıyor.

1. Karşılıklı forehand drive tekniğini yapabiliyor mu?

2. Karşılıklı backhand drive tekniğini yapabiliyor mu?3. Filede karşılıklı topsuz forehand drive tekniğini yapabiliyor mu?4. Filede karşılıklı tüy topla backhand drive tekniğini yapabiliyor mu?

Etkinlik

- 210 -

- BADMİNTON -

4. Smaç

Badmintonda hücum için yapılan en etkili vuruş tekniğidir. Smaç vuruşunda teknik kadar, güce de ihtiyaç vardır.

Vücuda raket kolu tarafına doğru, dip çizgiye 90 derecelik açı yapacak şekilde rotasyon yaptırılır. Raket kolu bacağı, diğer bacağın arkasına omuz genişliğinde açık yerleştirilir. Ra-

ket kolu omuzu, diğer omuza göre daha aşağıdadır. Vuruş anında topun düşüş noktası öndeki ayağın parmak ucu önüne doğru olmalıdır. Raket ve topun buluşma noktası vücudun ön bölümündedir. Vücut ağırlığı arkadaki ayaktan öndeki ayağa aktarılır. Vuruş sonrasında raket ve raket kolu vücudun diğer yanına doğru hareketi tamamlar.

+ Sıçra ve Rakete Gücünü Göster.



Yönerge: Badmintonda smaç tekniğine yönelik düzenlenmiş alıştırmalar aşağıda verilmiştir. Her çalışmayı açıklamalara uygun olarak belirtilen tekrarda yapınız. Çalışmalar sırasında birbirinize mutlaka dönütler sununuz

Uygulayıcı: Badmintonda smaç tekniği ile ilgili temel becerilerin her biri 5 kez tekrar ediniz.


1. Alıştırma: Karşılıklı forehand smaç çalışması yapınız.

2. Alıştırma: Karşılıklı backhand smaç çalışması yapınız.

3. Alıştırma: Filede karşılıklı topsuz forehand smaç çalışması yapınız.

4. Alıştırma: Filede karşılıklı tüy topla backhand smaç çalışması yapınız.




1. Karşılıklı forehand smaç tekniğini yapabiliyor mu?2. Karşılıklı backhand smaç tekniğini yapabiliyor mu?3. Filede karşılıklı topsuz forehand smaç tekniğini yapabiliyor mu?4. Filede karşılıklı tüy topla backhand smaç tekniğini yapabiliyor mu?

Etkinlik

- 211 -

- BADMİNTON -

5. File Önü Vuruşlar (Net Vuruşlar)

Ön kortta, fi le üzerinden yapılan vuruşa fi le önü vuruşlar denir. Bu vuruş ileri düzeyde yapılan bir tekniktir. Bu vuruşta raket tutuşu raketin sapına yakın olmalıdır. Dirseğin ve bileğin kuvvetle ve süratle bükülmesi ile uygulanır. Tüy topla raketin başının buluşma süresi çok kısa olduğundan raketin öne-aşağıya salınımı da kısa olmalıdır. El bileği hareketi doğrudan tam bir gerdirme ile durdurulmalıdır. Raket çabuk bir bilek hareketi ile başlangıç durumuna alınır. Bu vuruş backhand ve forehand tutuşta uygulanabilir. Vuruş art arda adımlarla sıçrayarak veya tek adımla yapılabilir.

+ File Önündeki Topları Kaçırma



Yönerge: Badmintonda fi le önü vuruş tekniğine yönelik düzenlenmiş alıştırmalar aşağıda verilmiştir. Her çalışmayı açıklamalara uygun olarak belirtilen tekrarda yapınız. Çalışmalar sırasında birbirinize mutlaka dönütler sununuz

Uygulayıcı: Badmintonda fi le önü vuruş tekniği ile ilgili temel becerilerin her birini 5 kez tekrar ediniz.


1. Alıştırma: Karşılıklı fi le önü forehand vuruş çalışması yapınız.

2. Alıştırma: Karşılıklı fi le önü backhand vuruş çalışması yapınız.

3. Alıştırma: Filede karşılıklı topsuz fi le önü forehand vuruş çalışması yapınız.

4. Alıştırma: Filede karşılıklı tüy topla fi le önü backhand vuruş çalışması yapınız.Değerlendirme



Yapıyor.

1. Karşılıklı fi le önü forehand vuruş tekniğini yapabiliyor mu?2. Karşılıklı fi le önü backhand vuruş tekniğini yapabiliyor mu?3. Filede karşılıklı topsuz fi le önü forehand vuruş tekniğini yapabiliyor mu?4. Filede karşılıklı tüy topla fi le önü backhand vuruş tekniğini yapabiliyor mu?

Etkinlik

- 212 -

- BADMİNTON -


A. Aşağıdaki seçeneklerden doğru olanı işaretleyiniz.

1. Uluslararası badminton federasyonu hangi yılda kurulmuştur?

A) 1920

B) 1926

C) 1936

D) 1938

E) 1942

2. Aşağıdakilerden hangisi temel duruş özelliklerinden değildir?

A) Omuzlar vücudun önünde olmalıdır.

B) Raket vücudun önünde olmalıdır.

C) Baş geride olmalıdır.

D) Dirsek vücudun önüne alınmalıdır.

E) Dizler bükülü olmalıdır.

3. Aşağıdakilerden hangisi temel vuruş tekniklerinden değildir?

A) Clear

B) Drop

C) Smaç

D) Baş üstü vuruş

E) Drive


4. Badminton fi lesinin eni…………uzunluğu……………m’dir.

5. Tüy topun üzerinde……………..tane tüy vardır.

6. Tüy topun ağırlığı …………….. ile …………….. arasında olmalıdır.

C. Aşağıdaki ifadeler doğruysa “D” seçeneğini, yanlışsa “Y” seçeneğini işaretleyiniz.

7. File önünden orta korttan ve dip korttan rakip saha ön kortuna gönderilen yumuşak vuruşlara drop denir. D ( ) Y ( )

8. Badminton oyununda bir oyuncunun kazanabilmesi için iki set alması gerekir. D ( ) Y ( )

D. Badmintonda kullanılan raketle ilgili boşlukları uygun şekilde doldurunuz.

Uzunluk

Sap

Şaft

Boyun

Baş

Genişlik

- 213 -

- BADMİNTON -

10. Aşağıdaki şekilde badminton sahası verilmiştir. Ölçülerini boş bırakılan yerlere yazınız.

DY

üü

üD

og

a Y

ürü

yü

süsü12. Ünite

DOĞA YÜRÜYÜŞÜ KURAL BİLGİSİ

DOĞA YÜRÜYÜŞÜNDE TEKNİKLER

Trekking Çadır ÇantaGiyim Ayakkabı PusulaGPS Kutup Yıldızı

Temel Kavramlar

- 215 -

- DOĞA YÜRÜYÜŞÜ -

Ünitemize Hazırlanalım1. Doğa yürüyüşlerinin insanlara kazandırdığı davranışlar nelerdir?

2. Doğa yürüyüşlerinin nerelerde yapıldığını biliyor musunuz?

I. DOĞA YÜRÜYÜŞÜ KURAL BİLGİSİA. Doğa Yürüyüşü İlkeleri1. Ekolojik

• Doğa yürüyüşünde uyulması gereken ekolojik ilkeler aşağıda belirtilmiştir. Doğaya çıkmadan önce, çevreye ve doğaya karşı verebileceğiniz zararı en aza indirmek için gerekli bilgilerle donatıldığınızdan, doğa ahlâkını aldığınızdan emin olun. Yapmanız ve yapmamanız gereken kuralları, bir ibadetin basamakları gibi ciddi ve inanarak uygulayın.

• Konaklama alanının korunmasına özen gösterin ve dikkatli bir yerleşim uygulayın.

• Kamp alanındaki taşları kaldırmayın, yuvarlamayın. Bitki örtüsüne ve toprağa en az zararı vermeye çalışın.

• Yeni alanlar üzerinde konaklama sıklığını azaltmaya çalışın (yılda en fazla beş defa). Sadece yıpratılmış bölgelerde kamp yapın.

• Dik ve eğimli yamaçlarda kamp yapmak zorunda kalırsanız, dikkatli davranın.

• Sık ağaçlıklı alanlar yerine seyrek ağaçlıklı alanlarda konaklayın. Sık ağaçlı yerler daha az güneş alacağından, ezilen bitkiler daha uzun sürede kendini toparlayabilir.

• Organik veya kumlu toprak olan yerleri tercih edin.

• Gecelemek için en iyi seçim alanı; kayalık, karlı, kumluk, ölü ot ve kuru dallarla kaplı yumuşak tabandır. Eğer çimenler ve toprak kuruysa, çimen örtüsünün yoğun olduğu, ıslak olmayan çayır alanlar konaklamak için daha uygundur çünkü yaş çayırlara kalıcı hasar verebilirsiniz.

• Yaban hayvanı izlerinin, su yollarının ve dinlenme noktalarının üzerine kamp yapmayın.

• Kokusuz yiyecekler taşıyın ve pişirin. Hayvanlar için gıda artığı bırakmayın, onları beslemeyin. Tüm yiyecek artıklarınızı da çöpler gibi yanınıza alın.

• Çalıları ve bitkileri ezmemeye dikkat edin. Su kaynağına sık gidip gelmeyi en aza indirgemek için büyük hacimli katlanabilir su bidonu taşıyın.

• Kalabalık grup iseniz ve alan bakirse çadırları yeterince aralıklı kurun. Çok kullanılmış bir alansa birbirinize yaklaşın.

• Kamp alanında tuvalete, çadırlara, suya giden yolları baştan belirleyip herkesin bu izleri kullanmasını sağlayın.

• Kamp alanını terk etmeden önce, izlerinizi yok ettiğinizden emin olun ve çevreyi dikkatlice gözden geçirin. İzleri humus ve benzeri doğal taban örtüsü ile kapatın. En azından bulduğunuz gibi bırakın. Tüm çöp ve artıklarınızı yanınıza alın.

• Sadece mecbur kaldığınızda, pişirmek veya ısınmak amacıyla (çok soğukta) ateş yakın. Bunun dışında yanınızdaki ocaklarınızı kullanın.

• Ateş yakmak için sadece yerde bulduğunuz, ince çaplı kuru odun parçalarını kullanın.

• Ateşinizi bitki örtüsü olmayan bir noktada (kaya veya kum) kurun.

• Ateş noktasını kurmadan ve toprağı kazmadan önce, yüzeydeki tortu, birikinti ve humusun temizlendiğinden emin olun ve çıplak toprağa ulaşın.

• Kuru bölgelerde ve rüzgârlı zamanlarda ateş yakmayın.

• Ateş noktasını taşlarla çevirin.

- 216 -


• Yakmak için dal veya ağaç kesmeyin. Odunları kamp yerinin uzağından başlayarak toplayın.

• Küçük çaplı ateş yakın.

• Ateş yakmak için öncelikli alanlar: 1. Çıplak toprak, kum, kuru dere yatağı üzerinde (50 cm çap) 2. Düz bir taş üzerinde (ateş alanından 5 cm daha büyük) 3. Otluk ve çayırlık alanda kazılan çukur (5cm x 50 cm) 4. Ateş tavası ya da katlanabilir bir mangal.

• Yanınızda ateşin üzerine koymak için ızgara veya üçayak ya da portatif mangal taşıyın.

• Mümkünse ayrılacağınız sabah ateş yakmayın.

• Tüm odunları beyaz kül hâline gelinceye kadar yakın.

• Ateşi ıslatarak yavaş yavaş söndürün. Tümüyle sönmeden üzerini toprakla örtmeyin. Ateş noktası üzerine konan toprağın tamamen soğuduğuna emin olmadan kampı terk etmeyin.

• Çadırların etrafında veya kamp alanında belli ve tanımlı noktaların dışında çukur veya hendek kazmayın.

• Doğada çözünebilir sabunları tercih ediniz. Ancak, hiçbir sabun tamamen zararsız değildir. Fosfatsız sabun kullandığınızdan emin olun.

• El yüz yıkama işlemini en yakın su kaynağından 60 m ötede, taşıma su ile yapın.

• Bir bez kullanarak, çok az sabunla silinerek banyo yapmayı öğrenin. En iyi seçenek, güneş ısıtmalı 10 litrelik duş torbası kullanmaktır.

• Kapları ve bulaşıkları yıkarken asla sabun veya deterjan kullanmayın. Çamur ve kül daha iyi bir seçenektir.

• Bulaşık işlemini büyükçe bir kap içinde halledin. Bulaşığın artık suyunu mümkünse, bir tülbentten süzerek çöp çukuruna dökün.

• Giysinizi yıkamak için (iç çamaşırı ve çorap hariç), akan bir derenin akıntısı içinde birkaç dakika tutun ve suya vurun, çarpın.

• Çöp çukuru, su kaynağından yeterince uzakta olmalıdır. Çukuru kapatmadan önce, olası tüm yiyecek kırıntılarını toplayın.

• İçme sularınızı süzmeyi alışkanlık hâline getirin (Bazı temiz gözüken sular temiz olmayabilir).

• Tuvalet ihtiyacı için, orman parklarını, köyleri, yayla evlerini kullanın.

• Kamp yapılan yerlerde sahra tuvaleti yapmak iyi bir yaklaşımdır. Bakir yerlerde farklı dağınık noktalarda çukur açılmalıdır.

• Geniş su birikintilerinde ve akarsuda sabunsuz olarak yıkanabilirsiniz.

• Tüm atıklar çöp torbası içinde kente kadar taşınmalıdır.

• Yiyecekleri ve eşyaları naylon torbalara koyun. Cam, teneke ve folyodan uzak durun.

• Yiyecek artıklarını açıkta veya geride bırakmayın.

• Yiyecek artıklarını suya atmayın. Her türlü sıvıyı, çöp çukuruna dökün.

• Tutulmuş ölü balıkları tekrar suya atmayın.

• Yürüyüşten önce yapılan iyi bir planlama, sizi az sayıda çöp taşımak zorunda bırakacaktır.

2. Töresel

Doğa yürüyüşünde uyulması gereken töresel ilkeler aşağıda belirtilmiştir:

• Ekolojik ilkeler veya başka bir deyişle “çevresel ahlak-doğa ahlakı-ekolojik töre”, evrensel olarak kabul edilmiş aşağı yukarı dünyanın her yerinde aynı kalıp içinde uygulanabilecek bir dizidir. Kökleri, bazı bilimsel gerçeklere ve deneysel birikimlere dayanır olayın kişiler ile ilgili psikolojik, sosyolojik ve kültürel yanı ise daha karmaşık, daha özel, daha değişken bir durum gösterir.Coğrafyalara, toplumlara ve kültürlere göre farklı ve hatta birbirine zıt davranışlar sergilenebilir.

- 217 -


• Doğada yürüyüş yapan kişilerin birbirleriyle ve o an bulundukları çevredeki yeni kişilerle ilişkilerini belirleyen beşerî - töresel - ilkeler çok önemlidir. Bunlar, üzerinde anlaşılması güç, uzun sürede oturan ilkelerdir. Bu topluluğu meydana getiren kişilerin eğitim durumları ile çok yakından ilgilidir.

• Bilimsel bir tanıma göre; herhangi bir konudaki etik ilkeler bir topluluktaki kişiler tarafından konulmuş ve büyük çoğunluk tarafından kabul edilerek herkes tarafından yaygın biçimde benimsenmiş, kişisel özgürlükler, toplumun iyiliği adına gönüllü olarak konulan bazı kısıtlamalar ve ilkeler dizgesidir.

3. Davranışsal

Doğa yürüyüşünde uyulması gereken davranışsal ilkeler aşağıda belirtilmiştir:

• Belli bir tempoda yürüyün.

• Ani hızlanmalar ve yavaşlamalar vücudu zorlar ve erken yorar.

• Yürüyüş başlangıcında iyice yavaş hareket ederek vücudun yürüyüşe uyum sağlayabilmesine imkan tanıyın.

• Adımlarınızı kısa ve dengeli atın.

• Büyük çaba gerektiren bir adımdan sonra 5-10 saniye dinlenin.

• Ne kendinizle ne de bir başkasıyla yarışmayın.

• Yürüyüş sırasında “Daha ne kadar yolumuz kaldı.” düşüncesine kapılmayın.

• Yürüyüş sırasında baton kullanın.

• Dik tırmanışlarda zemin kaygan ise çok fazla beklemeden ikinci adımı atın.

• Verilecek mola sıklıklarını ve sürelerini fazla tutmayın.

• Sık ve uzun süreli molalar yerine dinleniyormuş gibi yavaş bir tempoyla yürüyün.

• Molalarda vücudunuzu soğuğa karşı korumayı ihmâl etmeyin.

• Molalar sırasında sıvı alımını ihmâl etmeyin.

• Kısa molalar sırasında oturmak yerine ayakta dinlenin.

• Çok sık ve uzun yemek molaları vermeyin.

• Yenilenleri hazmetmek için yürüyüşe yarım saat sonra başlayın.

• Yürüyüş aralarında vücudunuzun şeker ihtiyacını dengelemek için şekerleme, çikolata, kayısı kurusu gibi yiyecekler yiyin.

• Taşlık, kayalık ve kaygan bölgelerde yürürken tek sıra hâlinde yürüyün.

• Taş düşmesi önemli bir risktir, tek sıra hâlinde ve taş düşme riski en az olan yerlerde yürüyün. Taş düşme durumunda ‘taş’ diye bağırarak grubun diğer üyelerini uyarın.

• Eğer karlı zeminde yürünüyorsa kayaların yanlarındaki karların daha yumuşak olduğunu ve batma tehlikesinin bulunduğunu unutmayın.

• Kar yürüyüşlerinde tek sıra yürüyün, en önde iz açanın adımlarını takip edin. İz açanın yorulmaması için değişiklik yapın.

• Çıkışlarda burun saplama, inişlerde ise topuk saplama yöntemlerini kullanın.

• Yanınızda mutlaka düdük bulundurun.

• Sisli havalarda pusula bulundurun ve gruptan kimsenin ayrılmamasına özen gösterin.

• Yürüyüş esnasında rehberin uyarı ve önerilerini dikkate alın.

- 218 -


II. DOĞA YÜRÜYÜŞÜNDE TEKNİKLERA. Yürüyüş Çeşitleri1. Konaklamalı Yürüyüşler

Kampçılık, doğa sporlarının ayrılmaz bir parçasıdır. İnsanda coşku ve heyecana sebeb olur, bağımlılık yapar. Vahşi doğanın koynunda yapacağınız bir kamp aktivitesi esnasında öğrenecekleriniz kent yaşamınızı da oldukça kolaylaştıracaktır. Kampta geçirdiğiniz bazen hoş, bazen bunaltıcı anlar esnasında edineceğiniz yeni beceriler ile hayatınızı renklendirecek ve daha yaşanır hâle getireceksiniz. Vahşi tabiatın ortasında güven içinde kalabileceğiniz, geçici bir yuvayı, kısa sureliğine de olsa yaşanır hâle getirme gayretleriniz size o ana kadar hiç tanımadığınız tatları keşfetme fırsatı da verecektir.

Kampçılıkta en temel unsur doğaya saygıdır. Bir yandan konforunuzu düşünürken diğer yandan da ortamın doğallığına zarar vermemeyi öncelikleriniz arasına alacaksınız. Bizlere böylesine mutluluk veren doğal güzelliklere saygı göstermek, birinci görevimiz olmalıdır. Bu da ancak eğitimle pekişmiş, bilinçli yapılan bir kampçılıkla mümkün olabilir.

Çadır; dağcının dinlenme, uyku gibi temel ihtiyaçlarını karşılamak ve kötü hava şartlarından korunmak, kısaca dağ ortamında barınmak amacıyla en fazla kullanma yoluna başvurduğu malzemedir (Diğerleri; dağ kulübeleri, bivak, kar mağarası vb.).

Çadır çeşitleri şunlardır:

• Üçgen çadır

• Tünel çadır

• Kubbe (dom) çadır

• Modifi ye dom çadır

Çadırlar, yıllardır doğaya çıkan insanların barınma ihtiyacını karşılamaktadır. Son yıllardaki teknolojik gelişmelerle her amaca uygun ve çeşitte çadırlar bulunmaktadır.

Kamp zeminleri en az zarar görenden en çok zarar görene doğru aşağıdaki gibi sıralanabilir.

• Kar: Kar eriyeceği için varlığınızın bütün izleri kısa zamanda kaybolacaktır.

• Kaya tabakaları: Sert kaya tabakası kampın yapacağı birçok olumsuz etkiye karşı dirençlidir.

• Kumlu, çakıllı yada çıplak topraklı zeminler: Bu kayadan sonra gelen en iyi üçüncü seçimdir.

• Orman içindeki seyrek bitkili açıklıklar: Bu ilk üç seçeneğe göre daha çok zarar gören zemindir.

• Yüksek irtifadaki çayırlar: Yüksek irtifadaki çayırlar çok kısa bir büyüme sezonuna sahiptir ve dağ ekosistemlerinin en kırılgan olanıdır. Çayırda bir hafta için kurulan bir çadır, örttüğü sahadaki çimlerin o sezon için yaşama şanslarını ortadan kaldırır. Uzun süreli bir kamp kurulacaksa birkaç günde bir çadırların yerinin değiştirilmesi bitkilere verilecek zararı azaltır.

• Yüksek irtifadaki bitkiyle kaplı alanlar: Dağ bitkileri yeşerip, çiçek açıp, tohum bırakmak ve birkaç santim daha büyümek için sadece bir iki aya ihtiyaç duyar. Böyle bir sahada kısa bir kampın etkileri bile belki yıllarca silinmeyecektir.

• Su kıyısı: Su kıyılarındaki fl ora özellikle çok kırılgandır. Ayrıca su kirliliği de gittikçe büyüyen bir problem olarak karşımıza çıkmaktadır. Genelde su kıyısına 60 m uzaklıkta kamp kurmak uygun olmaktadır.

- 219 -


Kamp kurarken dikkat edilecek noktaları ise şu şekilde sıralamak mümkündür:

• Zemin düz olmalıdır. Eğer arazi eğimli ise çadırı yatanların başı yukarıda kalacak şekilde kurulmalıdır. Karlı bir zemin varsa kar boşaltılır ya da sıkıştırılarak sertleştirilir. Bölge taşlık ise çadırın kurulacağı yerdeki taşlar, dikenler ve sivri kökler temizlenir. Böylece çadırın delinmesi önlenir.

• Çadırı kurarken rüzgâr yönü hesap edilmelidir. Çadırın arkası rüzgâra verilmeli mümkünse çadırın etrafına kar duvarı örülmelidir.

• Ağaç altlarına çadır kurulmamalıdır. Kışın dallarda biriken karlar düşerek çadırınızı yırtabilir. Yazın ise yağmur sonraları çadırınıza yağmur yağmaya devam edebilir. Ayrıca yıldırım düşebilir.

• Taş düşmesine elverişli alanlara çadır kurulmamalıdır.

• Su kaynaklarına yakın olunmalı (150 m kadar) yalnız bu kaynakların çok yakınlarına kamp kurulmamalıdır. Fazla yağışlarda su seviyesi yükselebilir. Vahşi hayvanlar su kaynaklarını kullanır ve geceleri su kaynaklarının yakınları nemden dolayı daha soğuk olur.

• Vadi tabanlarına kamp kurulmamalıdır. Vadiler suların izlediği yollardır, ani sel basmaları görülebilir. Çığlar da vadileri takip eder. Soğuk hava sıcak havadan daha ağır olduğu için hava durgun olduğu zamanlarda vadileri izleyerek aşağıya doğru iner ve çukur yerlerde toplanır. Bu yüzden vadi yamaçlarında soğuk bir rüzgar ve vadi tabanında da bir soğuk hava havuzu oluşur.

• Yıldırım ve çığ düşmelerinden korunaklı yerlere kamp kurulmalıdır.

• Ateş yakılacak ise çadırdan uzak ve tek noktadan yakılmalıdır.

• Kamp güneş batmadan önce kurulmalıdır. Dağlarda güneşin batmasıyla birlikte soğuk hava gelir

2. Trekking

Doğa yürüyüşleri için yolculuğa genellikle sabah erken çıkılır. Günübirlik gezilerde, gezi bir günün içine sığdırılacağından amaç güne erken başlayarak zamanı olabildiğince iyi kullanmaktır. Yolculuk sırasında rehberlerden programla ilgili bilgi almalısınız. Zamanla tecrübe kazandıkça parkurların zorluk derecesini artırabilirsiniz.

Dağ şartlarındaki yürüyüşlerde taşlar, kayalar, kar, buz, çamur içinde ya da üzerinde hareket ediyorsanız, zaman zaman dik yamaçları çıkmamız ve inebilmemiz için doğal ortamlarda yürürken tüm dikkatin ve düşüncenin yürüyüşe odaklanmasını gerektirecektir.

Yürüyüşün temel unsuru adım atmaktır. Bir adım, bir adım daha derken kilometrelerce yol alabilirsiniz. Ancak hemen hiç önemsenmeyen ve üzerinde fazlaca düşünülmeyen adım atma işleminin de bir tekniği vardır. Üstelik yüksek oranda güvenlik ve enerji tasarrufu sağlayan bir tekniktir.

Yürüyüşçü attığı her adımda ayak kilitleme tekniğini kullanmalıdır. Bu yönteme göre, birinci adım atılır, ayak yere sağlamca bastıktan sonra geride kalan ayak sürüklenircesine çekilir ve yukarı kaldırılır. Bu sırada öndeki ayak üzerinde tamamen yükselerek bacak dik hâle getirilir. İlk bakışta yavaş ve uygulaması zor gözüken bu yöntem, kısa bir süre sonra refl eks olarak yapılmaya başlandığında büyük oranda enerji tasarrufu ve güvenlik sağlayacaktır.

Yürüyüşün belli bir temposu olmalıdır. Ani hızlanmalar ve yavaşlamalar vücudunuzu zorlayacak ve erken yorulmanızı sağlayacaktır. Yürüyüşün yeni başladığı sıralarda hızlı hareket ederek vücudunuzu boşuna zorlamayın. Hatta yürüyüş başlangıcında iyice yavaş hareket ederek vücudun yürüyüşe uyum sağlayabilmesine imkan tanıyın. Böylece enerji kaybını da azaltmış olursunuz. Adımlarınızı kısa ve dengeli atın. Uzun ve temposuz adımlar sizi çabuk yoracaktır. Büyük çaba gerektiren bir adımdan sonra 5-10 saniye dinlenin. Herkesin belli bir yürüyüş temposu vardır. Temponuzu kendiniz belirleyin ve kimseye yetişmeye çalışıp kendinizi zorlamayın (Turlarımızda, grubun bölünmemesi için orta ayarda bir tempo tutturulmaya çalışılır.).

- 220 -


Yürüyüş grubunuzu iyi seçin: Doğa yürüyüşleri; kondisyon ve dayanıklılık ister, sizinle denk potansiyeli olan bir grupla doğa yürüyüşüne gitmenizi tavsiye ederiz. Yoksa geziniz sırasında grubunuzda kopmalar ve uyumsuzluklar yaşanabilir.

Parkur seçimi çok önemli: Yürüyeceğiniz parkurun durumunu önceden bilmeniz çok önemli. Hiçbir zaman araç gidiş yolunu ve yürüyüş yolunu tam olarak bilmediğiniz bir parkura rehbersiz gitmeyin. Bazen yerel halktan yanınıza alacağınız bir rehber size çok yardımcı olabilir ama her zaman böyle bir şansınız da olmayabilir. O yüzden siz yine de bu konuda profesyonel doğa yürüyüşleri organize eden seyahat acentelerini tercih edin.

İklime göre bir gezi: İklime göre bir gezi yapmak her zaman önemlidir. Mesela, sulak ve dere geçişi olan bir parkura yazın gitmekte fayda var. Böyle bir parkur sonbaharda gereğinden fazla ıslak ve zor olabilir. Bazı dereler yazın kuruduğu için kurak bir gezi yapabilir ve bundan pek hoşnut kalmayabilirsiniz.

Doğayı sevin ve koruyun: Gezilerinizde, o bölgelere daha önce gitmiş olan ve gerek çöp atarak gerekse ağaçları kazıyarak doğaya zarar vermiş insanların izlerine rastlayabilirsiniz. Asla onlardan olmayın, doğaya uyum sağlayıp hiçbir şeye dokunmayın, yanınızda getirdiğiniz hiçbir çöpü orada bırakmayın.

Çevrenizi iyi gözlemleyin: Yürüyüşler bazen o kadar çetin geçebilir ki mükemmel bir doğanın içinde olup da farkına bile varamayabilirsiniz. Bu yüzden kısa molalar verip etrafınıza şöyle bir bakın, şehirde asla göremeyeceğiniz güzellikler göreceksiniz.

Günlük yürüyüş için gerekli malzemeler ise şunlardır:

Bere Eldiven Şapka

Yağmurluk Çanta İki adet yün giyecek

Yedek çamaşır Çorap Matara

Kibrit Çakmak Çöp torbası

Yiyecek malzemesi Rüzgârlık Basit ilk yardım

Düdük Tozluk Enerji veren yiyecekler

Trekking çeşitlerini üç biçimde açıklayabiliriz:

Dayhikig (deyhayking): Günübirlik doğa yürüyüşleridir. Genel olarak orman patikalarında yapılmaktadır.

Hiking (hayking): Genellikle yaylalarda yapılan, gerektiğinde konaklama da yapılan sırt çantalı orta yürüyüşlerdir.

Backpacking (bekpeking): Konaklamalı genellikle dağcılık maksatlı sırt çantalı uzun yürüyüşlerdir.

B. Doğa Yürüyüşüne Hazırlık1. Giysi, Çanta, Ayakkabı

Giyiminiz; geziye, gittiğiniz bölgenin iklimine, doğasına, havasına ve hatta deniz seviyesinden yüksekliğine göre, kişiden kişiye farklılık gösterebilir.

Doğa sporlarında giyimin temel amacı sporcuyu soğuk, rüzgâr ve ıslaklıktan koruyabilmektir. Ancak bu koruma gerçekleştirilirken giyim malzemelerinin bazı temel niteliklere sahip olması şartı aranmalıdır. Bu özellikler şunlardır:

• Hafi f olması ve az yer kaplaması, sıcak tutması, az nemlenmesi ve kolayca kuruyabilmesi, ter buharını dışarı verebilmesi, rüzgâr ve yağmura karşı koruyucu olması, rahat ve hareketleri kısıtlayıcı olmaması, giyilip çıkartılmasının kolay olması gerekir.

- 221 -


Doğa sporcusu içten dışa doğru tabakalar halinde giyinmelidir. Böylece kullanıcı vücut ısısı artıkça soyunarak kademe kademe aşırı sıcaktan, soğuktan veya diğer dış etkenlerden (rüzgâr, yağmur, kar vb.) kendini koruyabilecektir. Bu sistem yukarıda belirttiğimiz gibi katmanlardan oluşmaktadır. Her katman vücudun çıkardığı su buharını yani ter buharını, giyim malzemelerinde ıslaklık meydana getirmelerine izin vermeden dışarı vermelidir. Böylece kullanıcı iç ıslaklığın getirebileceği sorunlarla karşılaşmayacaktır. Sistem vücut buharını rahatça dışarı verebilirken dışarıdan ıslanma ve rüzgara karşı gerekli korumayı sağlayacaktır.

Giysilerin özelliklerini aşağıdaki biçimde sıralamak mümkündür:

• Yürüyüşlerde kullanılan giysiler; az yer tutan, hafi f ancak sağlıklı işlev gören cinsten olmalıdır.

• Yürüyüşçünün giysileri hareket yeteneğini kısıtlamayan rahat giysiler olmalıdır.

• Yürüyüşçünün üst giysileri önden açılıp kapanabilir düğmeli veya fermuarlı olmalıdır (Dik yakalı ve sıkıcı giysiler giyilmemelidir).

• İç çamaşır (fanila) yün veya sentetik olmalıdır. Bu malzemeler teri hemen emerek dışarı iletir ve çabuk kurur. Üst giysi, vücut ısısını dışarıya verebilen polar kumaşlardan yapılmış olmalıdırlar.

• Yürüyüşçünün çorabı mevsim koşullarına uygun, ayak ile bot arasında tampon görevi görecek nitelikte olmalıdır. Havlu çoraplar tercih edilmelidir. Kışın da yün çorap kullanılmalıdır.

Çanta

Her yürüyüşçünün mutlaka bir sırt çantası olmalıdır. Kişilerin yürüyüş esnasında denge unsuru nedeniyle ve yaralanmalardan korunabilmek amacıyla elleri boş olmalıdır. Bu nedenle diğer spor çantaları düşünülmemelidir.

Sırt çantasında bulunması gerekli malzemeler şunlardır:

Matara, termos veya bazı su kapları bulundurulmalı. En az 1 litre su alınmalıdır.

• Kişilere gerekli özel ilaçlar

• Bir bıçak, çatal, kaşık, bardak (Kırılmaz cinsten olmalıdır.)

• Küçük el feneri, kibrit, dikiş malzemesi, defter, kalem, düdük

• Güneş gözlüğü ve kremi (güneşten korunmak için)

Sırt çantasında bulunması gerekli giysiler şunlardır:

• Şapka veya bere (mevsim koşullarına uygun)

• Değişmelik yedek fanila ve çorap

• Yağmurluk, panço, benzeri su geçirmez giysi (Şemsiye olmaz).

• Yedek iç giyim, hem molada hem de yürüyüşten dönüşte giymek için iki ayrı takım olabilir.

Sırt çantasının bölümleri şunlardır:

Ana bölüm: Bu bölüm, malzememizin çoğunu taşıdığımız, üstten doldurulan, germe ipiyle ağzı büzülebilen ve üst kapağı olan bölümdür. Çantaların birçoğunda bu üst kısımda fazladan bir taşıma kapasitesi vardır. Bu özellik oldukça kullanışlıdır ve gerektiğinde çantamızın hacmini 10-15 litre kadar arttırmamızı sağlayabilir.

- 222 -


Alt bölüm: Bu bölümün genellikle fermuarlı ayrı bir girişi vardır ve uyku tulumu gibi yumuşak malzemeleri yerleştirmek için kullanılır. Bu bölümün içinde sabit sıkıştırma perlonları bulunabilir ki bu da tulumumuzun hacmini daha da ufaltmaya yarar. Ana bölümle bu bölüm arasında ince bir kat vardır ve bazı çantalarda bu kat açılarak çanta tek bölümlü hale getirilebilir. Kapatma perlonları Bu perlonlar dikine perlonlardır ve üstte çantanın şapkasının kapatılmasına yarar. Ayrıca alt tarafta çantanın alt kısmını sıkıştırmak için tokalar da bulunabilir.

Şapka cebi: Şapka cebi tam kafamızın arkasında olduğu için buraya yürüyüş esnasında en sık ihtiyacımız olacak malzemeler konur. Bu cep çantanın en kolay ulaşılabilecek yerlerinden biri olduğu için ilk yardım malzemesi için de iyi bir yerdir

Yan cepler: Yan ceplerin kullanımı fazladan bir hacme ihtiyacımız olduğunda en mantıklı yoldur. Bu ceplere yürüyüş esnasında ihtiyacımız olacak malzemeleri (termos) ve diğer malzemelerle birlikte taşımak istemeyeceğimiz şeyleri (yakıt kabı) koyabiliriz. İki tip yan cep vardır. Bunlar sabit ve çıkarılabilir yan ceplerdir. Sabit cepler daha hafi f olmakla birlikte çıkarılamadıklarından kullanmadığımız zamanlarda da ağırlığı taşınmak zorundadır. Diğer dezavantajları ise kolların rahat hareketini engellemeleri ve bu yüzden tırmanış veya batonla yürüyüş için uygun olmamalarıdır. Çıkarılabilir yan cepler ise daha ağır olmalarına karşın gerekmediği zamanlarda taşınmak zorunda değildirler. Bu ceplerin içinde genelde şekillerini korumaları amacıyla plastik bir parça bulunur ve bu cepler sıkıştırma ve aksesuar perlonlarına takılı olarak taşınırlar.

Ayakkabı

Ayakkabılar, seçimi yapılırken en dikkat edilmesi gereken malzemelerden biridir. Amacınıza ve ayağınıza uygun olmayan bir bot aktivitenizi işkence hâline getirmek dışında hayatınızı da tehlikeye atabilecektir.

İyi bir ayakkabının birçok görevi vardır. Ayakkabılar rahat, dayanıklı, koruyucu olmalı ve yapılan aktiviteye uygun olmalıdır. İyi bir dağ ayakkabısı ayağa ve bileğe yeterli desteği vermeli ve kaygan ya da bozuk zeminde iyi tutunabilmelidir. Ayağı taş ve kayalardan koruyabilmeli ve aynı zamanda rahat yürüyebilecek kadar esnek olmalıdırlar. Ayrıca ayağı kuru ve doğru sıcaklıkta tutabilmelidirler. Genel bir yürüyüş/dağ botu tüm bu gereksinimlerin ortak noktada birleştiği bir malzemedir.

Doğru ayakkabı esnekliği arazinin durumuna ve taşınan çanta ile kişinin ağırlığına göre değişir. Esnek bir bot düz bir alanda yürüyüş için ayağın doğal esnemesini engelleyebilecek sert botlardan daha uygundur. Fakat dağlık arazide daha bozuk bir zeminde yürürken daha sert ve daha fazla destek veren bir bot giymek gerekir. Ayrıca taşıyacağınız yük ya da kendi vücut ağırlığınız fazla ise biraz daha sert botlar tercih edilmelidir.

Araziye uyum açısından ayakkabının tabanı çok önemlidir. Dağcılık için üretilmiş sert ve ağır botların daha iyi bir tutuş için daha derin dişleri vardır. Bu, özellikle çamur veya kar kaplı dik yamaçları inerken kaymayı önler. Kamp ve yürüyüş botlarının tabanında ise derinliği daha az olan farklı yapılarda dişler kullanılır.

C. Kamp MalzemesiKamp sırasında yardımcı olacak giyim malzemeleri

Dolgu malzemeli anorak Balaklava Şapka Yüz maskesiBandana Pantolon Mayo Beş parmaklı iç eldivenGömlek Kazak T-Shirt Uzun iç çamaşır (alt ve üst)Şort Rüzgârlık Yelek Yağmurluk (alt ve üst)Orta kat eldiven Bere Dağ ayakkabısı Yürüyüş ayakkabısı

- 223 -


Tencere, tava seti Çatal, kaşık, bıçak

Plastik bardak Bulaşık yıkama bezi

Tuz, baharat ve şeker kapları

Sıcak içecekler Ambalajlanmış yiyecek

Vitamin hapları

Elektrolit tabletleri veya tozu

Termos Su şişesi ve kılıfı Su bidonu veya torbası

Su dezenfekte tabletleri Su fi ltresi Ocak Ocak tamir takımı

Ocak rüzgârlığı ve altlığı Benzin şişesi veya ocak kartuşu

Sudan etkilenmeyen kibrit

Kamp sırasında yardımcı olacak mutfak malzemeleri

Sırt çantası Günlük çanta veya bel çantası Çadır ve çadır tamir seti

Batonlar Hedik Tur kayağı, tur ayakkabısı

Uyku tulumu Uyku tulumu iç astarı Şişme mat tamir seti

Yedek pil Yedek ampul Kar fırçası

Kar küreği Bivak torbası Fener veya alın feneri

Mumluk ve mumlar Kazıklar, kar kazıkları ve plakaları Isıtıcı toz

Kamp sırasında yardımcı olacak malzemeler:

Diş macunu ve fırçası Kişisel temizlik malzemeleri Tuvalet kâğıdı Havlu Sabun

Kazma Buz çekici Kişisel iniş Emniyet alma malzemeleri

Emniyet kolonu Kask Çığ sondası Kayaya tırmanış ayakkabısıKarabinalar ve diğer

emniyet ekipmanıKaya çekici Krampon ve anahtarları

Buz vidaları ve deadman Tırmanış ipi İp torbası

Kamp sırasında yardımcı olacak temizlik malzemeleri:.

Kamp sırasında yardımcı olacak teknik malzemeler aşağıdakilerdir:

Güneş gözlüğü ve yedeği Fırtına gözlüğü Harita Altimetre

Böcek savıcı Çakı Düdük Dürbün

GPS Kâğıt, kalem Yardımcı ipler Özel ilaçlar Termometre Dikiş seti Çığ sinyal cihazı İlk yardım

malzemesiYedek çanta tokası Sıkıştırma perlonları Fotoğraf makinesi Telefon kartıTelsiz ve pilleri Saat, radyo, walkman ParaUrvival malzemesi Kimlik Dudak kremiTelefon kartı Güneş yağı Pusula

Kamp sırasında yardımcı olacak diğer malzemeler:

- 224 -


Ç. Yön Saptama Yöntemleri 1. PusulaPusulanın Yapısı: Pusula, yerin manyetik alanı ile çalışarak yön gösteren cihazdır. Pusula çeşitleri

işunlardır:

• Standart plaka

• Askerî

• Aynalı

• Kutu (prismatik)

Doğada kullanılacak pusulada bulunması gereken temel özellikler şunlardır:

• Serbest dönebilen manyetik iğnenin bir ucu diğerinden farklı (kırmızı) renktedir. Bu da kuzey yönünün kolay bulunmasını sağlamaktadır.

• Döner kapsülün içi sıvı doludur ve pusula iğnesi bulunur. Kapsülün görevi iğnenin titreşmesini azaltarak daha doğru okuma sağlamaktır.

• Kapsül çevresindeki bilezik, 2 derece gösterge ile 0 - 360 derece arasında işaretlenir. Yön oku ve ona paralel meridyen çizgileri, iğnenin altında yer alır ve kapsül ile beraber döner. Referans çizgisi (açı) buradan okunur.

• Pusula tabanının dikdörtgen şeklinde ve şeffaf olması, gidilecek yön oku bulunması ve kenarının uzun olması kullanımı kolaylaştırır.

• Cetvel, metrik ve inç olarak işaretlenmiştir. Kısa mesafe ölçümlerini kolaylaştırır.

Şart olmasa da, bir pusulanın kullanımını kolaylaştıracak ve doğada gerek duyulabilecek ek özellikler şu şekilde listelenebilir:

• Ayna, kerteriz almayı kolaylaştırır, ayrıca acil durumlarda sinyal vermek ve ışın odaklamak için kullanılabilir.

• Ayarlanabilir bir deklinasyon (manyetik sapma) oku, kolayca ve güvenilir bir şekilde manyetik sapmayı düzeltmeye yarar. Nitelik pusula kullanmak gerektiğinde bu pusulayı almanın çok mantıklı bir yatırım olduğu anlaşır..

• Klinometre (eğim ölçer), arazideyken yamacın eğimini ölçmeye yarar.

• Büyüteç, haritada iç içe geçmiş işaretleri okumayı kolaylaştırır.

• 1:25 000 başta olmak üzere çeşitli ölçekler için hazırlanmış romer cetvelleri haritada koordinat okuma - işaretleme işlemlerini çok hızlı ve doğrulukla yapar.

• Pusula taşıma ipi, sadece taşımak için değil haritadan mesafe ölçmek için kullanılır.

• Su terazisi ve gece aydınlatması bazı özel amaçlı pusulalarda isteğe bağlı olarak kullanılabilir.

- 225 -


Gökyüzünde kuzeyi gösteren Kutup Yıldızı’nı bularak amaçladığı yönde yürünebilir. Kutup Yıldızı’nı bulmak için belirgin bazı yıldız gruplarını bilmelidir (Bu bilgiler kuzey yarım küresinde geçerlidir.). Büyük Ayı yıldız grubu 7 yıldızdan oluşur. Görünümü, eğik duran kahve cezvesine benzer. Sapın karşısında yer alan kenarın uzunluğu 5 ile çarpıldığında kenar yönünde Kutup Yıldızı’nı buluruz. Kutup Yıldızı’nın doğru bulduğundan emin olmak için yan yatmış ve beş yıldızdan oluşan bir W harfi ne benzeyen Cassiopeia (Kassiope) yıldız grubunu kullanılır. Büyük W harfi nin ortasındaki yıldız, Kutup Yıldızı doğrultusundadır (Lütfen çizimleri inceleyiniz.).

2. Kutup Yıldızı

Bilindiği gibi gökyüzünde birçok irili ufaklı yıldız vardır. Kutup yıldızı dediğimiz ya da Kuzey Yıldızı dediğimiz yıldız coğrafi , sabit yıldızlardır. Yani hareket etmezler, ama Dünya döndüğü için bunlar hareket ediyor gibi görünür. Bu özelliklerden de yararlanılarak yön bulunabilir. Önce yere biri kısa biri uzun iki sopa çakılır. Bu iki sopanın uçları seviyesinden bir sabit yıldız görünmelidir. Bir süre sonra sabit yıldızın yavaş yavaş sopaların ucundan bakılan yönde çıktığı görülür. Yıldız eğer sola doğru kayarsa, baktığımız yön kuzeydir. Yıldız sağa doğru kayarsa güney, yukarı doğru kayarsa doğu, aşağıya doğru kayarsa batı olur. Bu yönteme sabit yıldız kaymalar ile yön bulma denir.

Kutup Yıldızı

Büyük Ayı Cassiopela

BIG DIPPER

NORTH STAR

CASSIOPEIA

3. GPS

Dünya etrafında dönen 24 uydudan sürekli aldığı sinyallerle, bulunulan koordinatları tespit eden, istenildiğinde bunları hafızasına alan ve ileride tekrar bu noktaya dönmeyi sağlayan el büyüklüğündeki yardımcı alete GPS denilmektedir. GPS gece ve gündüz koşullarında belirli noktalar arasına gidebilmeyi sağlar, pusula amacıyla da kullanılır. Hedefe yönelik güzergahtan sapmamız durumunda ikaz eder.

Dünyanın kutup noktalarından geçen hayalî eksen çizgisi kutup yıldızının çok yakınından geçmektedir. Bu nedenle geceleyin yıldızlar ve gezegenler hareket hâlinde iken (Dünya’nın kendi etrafında dönüşünden dolayı) Kutup Yıldızı sabit kalır. Doğada herhangi bir yıldız hedef alınıp yürünürse, yıldızın hareketinden dolayı düz bir çizgide yürünemediği anlaşılır.

- 226 -


GPS yardımıyla 15 metrelik bir hata ile daha önceden belirlediğimiz bir noktaya tekrar gidebiliriz. GPS bize hızımızı, toplam yürüyüş mesafemizi, hedefe kalan mesafeyi, ortalama hızla hedefe varış zamanımızı verir. Ayrıca bulunduğumuz irtifa (yükseklik) bilgisi de GPS’den öğrenilebilir.

GPS ölçümlerinden metrik sistem ölçümleri; Dünya etrafında dönen 24 uydudan sürekli aldığı sinyallerle bulunduğumuz koordinatları tespit eden, istediğimizde bunları hafızasına alan ve ileride tekrar bu noktaya dönmemizi sağlayan ve ülkemizde kullanılan uzunluk ölçüsü birimi metredir.

1 km = 1000 m

1 m = 10 dm

10 dm = 100 cm

1 cm = 10 mm

1 m = 100 cm

1 m = 1000 mm

Metre: m

Desimetre: dm

Kilometre: km

Santimetre: cm

Milimetre: mm

GPS ölçümlerinden kişisel sistem ölçümleri: Doğa yürüyüşlerinde ve kamplarda sık sık uzaklık, yükseklik ya da genişlik ölçmek zorunda kalınabilir. Bu ölçümler cetvel, karış vb. yollarla yapılabilir. Aşağıda kişisel bazı ölçüm şekilleri verilmiştir. Bu ölçümleri yapmak her zaman işe yarayacaktır.

Karışım : ……………… Adımım : ………………

Ayağım : ……………… Ayakkabılı ayağım : ………………

Boyum : ……………… Kol uzunluğum : ………………

D. İlk Yardım1. Donmalara Karşı İlk Yardım

Hipotermi (Donma)

Soğuğa maruz kalanlarda en çok soğukta kalan organların özellikle el ve ayak parmaklarının, yüz, burun ve kulak gibi organlarda görülen soğuk ısırması ve lokal donmalar ile tüm vücudun etkilenmesine ve vücut ısısının düşmeye başlamasına hipotermi denir.

• Deri soğuk ve duyusuzdur.

• Vücut ısısı çok düşerse kan damarları çok gevşer ve ciltte kızarmalar olur (yalancı kanlanma).

• Soğuk kan kalbe gider ve kalbin durmasına yol açar.

• Özellikle baş, yüz, el ve ayaklar iyi korunmalıdır.

• Hasta kapalı ve ılık yere taşınmalıdır.

• Islak ve donmuş elbise çıkarılmalı, baş dâhil bütün vücut battaniyeyle kundak gibi sarılmalıdır.

• Kesinlikle masaj yapılmamalıdır.

Bilinçsiz ise;

• Solunum ve kalp kontrol edilir, eğer nefes alınamıyorsa kalp-akciğer canlandırma yapılmalıdır.

• Bilinçsiz, fakat kalp atımı ve solunum varsa; kesinlikle ağızdan bir şey verilmemelidir.

- 227 -


Bilinci yerinde ise;

• Moral verilmelidir. Kol ve bacaklarını hareket ettirmesi söylenilmelidir.

• Altın kural; alkollü içecek verilmemeli, sıcak, alkolsüz içecek verilmelidir.

• Uyutulmamalı ve konuşturulmamalıdır.

• 20 derecelik ortama alınmalı ve kademeli olarak ortam ısıtılmalıdır.

• Hafi f donmalarda ilk yardım yapılmalıdır.

• Hasta ılık yere götürülürmeli, ayakkabı, çorap çıkartılmalı, el ve ayak kurutulmalıdır.2. Güneş Çarpmasına Karşı İlk Yardım

Bedenin çok fazla sıvı kaybetmesine dehidrasyon denmektetir. İnsan vücudu, normal fonksiyonlarını gerçekleştirebilmek için suya ihtiyaç duyar. Vücud, aldığı sıvı miktarından daha fazlasını kaybederse, dehidrasyon ortaya çıkar. Eğer ciddi manada sıvı kaybı olursa bu durum ölümle sonuçlanabilir.

Güneş çarpması kızgın güneş altında uzun süre kalanlarda ve daha çok çocuklar, yaşlılar kalp hastalığı ve hipertansiyonu olanlarda görülmektedir . Şiddetli baş ağrısı, bulantı, kusma ve yüksek ateşle kendini gösterir. Hasta serin bir yere götürülmeli, vücudu sıkan giysiler çıkarılmalı, basma soğuk kompres veya buz torbası konulmalıdır. Ateş çok yüksekse vücut ıslak bir çarşafl a sarılmalı, hasta havadar bir yerde tutulmalı ve serin bir cankurtaranla hastaneye taşınmalıdır. Başa ve kasıklara uygulanan soğuk kompres de vücut sıcaklığını düşürecektir.

Güneş çarpmasının nedenlerini şu şekilde açıklayabiliriz. Bedenin, ısı yitirmeye yarayan iki mekanizması vardır: Birincisi, damarların genişleyerek deriye daha fazla kan taşımasıdır, böylece deri yüzeyinden yitirilen ısı miktarı artar. İkincisi de ter bezlerinin salgısıyla derinin soğutulmasıdır. Ter bezleri deri yüzeyine tuzlu bir salgı (ter) gönderir ve bu hemen buharlaşarak derinin ısı yitirmesini sağlar. Sıcak çarpmasında önemli olan, yalnızca termometrede okunan sıcaklık değildir. Isının beden üstündeki etkisini artıran çeşitli koşullar vardır. Söz gelimi hava çok nemliyse, ter kolayca buharlaşamaz ve bu yüzden ısı kaybı zorlaşır. Hava çok durgunsa, hava akımıyla beden yüzeyinden ısı atılması zorlaşır.

Terle birlikte tuz ve su yitirilmesi “sıcak yorgunluğu” adı verilen duruma yol açabilir. Bu da, denetim altına alınmazsa, bedenin ısı ayarlayıcı mekanizmalarını ifl asa kadar götürür. Ama beden zamanla sıcağa uyum sağlayıp, tuz yitimini düşürür ve böylece sıcaklık değişikliklerinden daha az etkilenir. Çocuklar ve yaşlı insanlar, bedenlerindeki ısı düzenleyici mekanizmalar yetersiz olduğundan, sıcaklık değişikliklerinden fazla etkilenirler. Ayrıca yaşlılar, genellikle sıcakta gereğinden fazla giyinirler. Sıcağa alışkın olmayanlar, şişman kişiler, çok içki içenler ve ateşli hastalık geçirmekte olanlar için de sıcak çarpması tehlikesi daha fazladır.

Güneş çarpması belirtilerini şu şekilde açıklayabiliriz. Sıcak çarpmasının üç ana belirtisi, çok yüksek ateş (41ºC’tan fazla), terleyememe ve komaya kadar giden sinir sistemi bozukluklarıdır. Ruhsal durum bozuklukları, uyumsuzluk ve baş ağrısı, sersemlik ve yürümede zorlukla birlikte görülebilecek ilk belirtilerdir. İleri evrelerde bilinç yitimi de olabilir. İlerlemiş sıcak çarpması çok tehlikelidir, tedavi edilse bile hastaların yüzde yirmisi ölür. İyileşenlerin sinir sistemlerinde kalıcı hasarlar oluşabilir; denge ve koordinasyonlarının normale dönmesi ise aylar alır. Ama ilk belirtide tanı konur ve tedaviye bilinç yitiminden önce girişilirse, iyileşme şansı yüksektir.

Belirtiler ortaya çıkar çıkmaz doktor çağrılmalıdır. Bu arada hastanın ateşi düşürülmeye çalışılmalıdır. Ateş 38ºC’ye kadar düşürülebilir ama daha aşağı inerse hastanın dolaşım şokuna girebileceği unutulmamalıdır. Hastayı serinletmenin en iyi yolu soğuk su banyosudur. Güneş çarpmasına karşı en etkili yol güneşten ve sıcaktan korunmaktır. Bu amaçla bedenin aşırı ısınmamasına, güneş altında fazla kalmamaya, sıcakta bol ve serin tutan giysiler giymeye, sıcak iklimde çalışırken fazla su içip tuz almaya dikkat etmeliyiz. Güneş çarpması çoğunlukla dikkatsiz davranma sonucu oluşur. Özellikle yaz aylarında insanların bronzlaşma hevesleri ağır sonuçlara yol açabilmektedir. Kısa sürede yanık bir tene kavuşmak isteyen birçok kişi güneşe çıktıkları ilk gün çok uzun süre güneş altında kalırlar. Oysa bunun sıcak çarpmasının yanı sıra yanıklara da yol açması gibi ciddi sonuçları vardır. En iyisi güneşe yavaş yavaş alışmak ve bu konuda aşırıya kaçmamaktır. Bu arada güneşe çıkarken güneş ışınlarının açısını da göz önüne almak gerekir. Güneşin en tehlikeli olduğu saatler öğle saatleridir. Güneş çarpması ya da ciltte oluşan lekeler, alerjik reaksiyonlar ve yanıklar için uzman bir doktora görünmeyi, en önemlisi tüm bunların küçük tedbirlerle önlenebileceğini unutmayınız.

- 228 -


Güneş Çarpması Durumunda Yapılması Gerekenler

• Hasta, gölge bir yere götürülmelidir.

• Hasta, çok hızlı bir şekilde soğutulmalıdır.

• Vücut sıcaklığı takip edilmeli, sıcaklık 38-39°C’ye düşünceye kadar soğutmaya devam edilmelidir.

• Alkollü içecekler kesinlikle verilmemelidir.

• Bilinci ve davranışları normalse içecek bir şey verilmelidir.

• Eğer bilinci yerinde değilse içecek bir şey verilmemelidir. Boğulmaya sebep olabilir.

• Kusuyorsa yan-yüzükoyun yatırılmalıdır.

• Çok acele tıbbi yardım çağrılmalıdır.

3. Kuru Kalmanın Yolları

Bir doğa yürüyüşü sırasında seçilecek giyecekler yünlü ya da yün-sentetik karışımı olmalıdır. Pamuklu giyecekleri kullanmamakta yarar vardır. Bunun nedeni pamuklu giyeceklerin çabuk ıslanması ve ıslandığında geç kurumasıdır. Yünlü giyecekler giyildiğinde bu tip sorunlarla karşılaşılmaz. Çok kalın ve az kat giymek yerine, ince ve çok kat giyilmelidir. Böylece terlendiği zaman soyunup, üşündüğü zaman giyinilerek belli bir vücut sıcaklığı korunmaya çalışılır. Doğada ne üşümek ne de terlemek iyidir. Ayrıca seçilen giyeceklerin düğmeli ya da fermuarlı olmasına dikkat edilmelidir. İnsan, vücut sıcaklığının %70'ini başından kaybeder. Bu nedenle, gerektiğinde bere giymeyi de ihmal etmemelidir. Kot pantolon yerine kadife ya da yünlü pantolonlar tercih edilmelidir. Kot pantolon vücudu soğuk tutar ve ıslandığında kurumaz. Ayakkabı olarak da postal veya bot türü ayakkabılar giyilmelidir. Spor ayakkabı ya da su geçirebilecek herhangi boğazsız bir ayakkabı kişiyi her an zor bir durumda bırakabilir. Güneşli havalarda güneş çarpmasından, cilt yanıklarından ve güneş körlüğünden korunmak için şapka, güneş kremi ve güneş gözlüğü kullanmakta yarar vardır.

Doğayla İç İçe

Hazırlık: Dörderli gruplara ayrılınız.

Öğretim materyalleri: Çadır, pusula, GPS, yürüyüş malzemeleri, yiyecek, içecek

Yönerge: Bu çalışmada doğa yürüyüşü ile ilgili edindiğiniz bilgilerden yola çıkarak uygulama yapınız. Öncelikle kullanılacak malzemeleri, çadır kurulacak alanı belirleyiniz.

Uygulama: Doğa yürüyüşünde uyulması gereken kuralları hatırlayınız. Belirlediğiniz alanda çadır kurarak yürüyüşü gerçekleştiriniz.

Değerlendirme

+ +


Ölçütler Evet Hayır1. Grup yürüyüş için gerekli malzemeyi hazırladı mı?

2. Grup yürüyüş alanını belrledi mi?

3. Grup çadırı kurabildi mi?

4. Grup yön saptama yöntemlerini kullanabildi mi?

5. Grup yürüyüşü kurallarına uygun olarak gerçekleştirebildi mi?

Etkinlik

- 229 -


Performans Görevi

Öğrenme Alanı Sınıf Düzeyi Beklenen Performans Puanlama YöntemiDoğa Yürüyüşü 9. sınıf Araştırma becerisi

İletişim becerisi

Yaratıcılık

Dereceli puanlama anahtarı

Sevgili Öğrenciler,

Macera ve doğa sporlarından olan doğa yürüyüşlerinin insan yaşamına olan olumlu etkilerine yönelik bir araştırma yapınız. İlinizde düzenlenen doğa yürüyüş programlarını inceleyiniz. Bu programı siz ve arkadaşlarınız hazırlayacak olsa, nasıl bir program hazırlardınız. Yürüyüşün yararlarını ve önemini daha iyi anlayabilmeleri için neler yapardınız?

• Programın süresini, bölgenin özelliklerini, katılımcı sayısını nasıl belirlerdiniz?

• Yer verdiğiniz etkinliklerin içeriğini nasıl oluşturdunuz?

• Programda yürüyüş için gerekli araç ve gereçlerini nasıl temin ederdiniz?

• Bunlar için önceden ne tür hazırlıklar yapardınız?

Yönerge


• Program akışını öyle hazırlamalısınız ki arkadaşlarınızın yürüyüş programlarının önemini daha iyi anlamalarını sağlamalısınız.

• Çalışmaya başlamadan önce doğa programı uygulayan uzman kişilerin görüşlerini,doğa kulüplerinden, turizm şirketlerinden yardım alabilirsiniz.

• Gerekli olan yerlerde arkadaşlarınızdan öğretmeninizden yardım alabilirsiniz, ancak çalışmanın çoğunu kendi başınıza yapmanız gerekir.


• Yaptığınız çalışmayı (sunu, anlatım, poster vb.) arkadaşlarınızla paylaşınız.

- 230 -



A. Aşağıdaki seçeneklerden uygun olanı işaretleyiniz.

1. Aşağıdakilerden hangisi doğa yürüyüşünde kullanılan çadır çeşitlerinden değildir?

A) Üçgen çadır

B) Tünel çadır

C) Kubbe (dom) çadır

D) Modifi ye dom çadır

E) Kare çadır

2. Aşağıdakilerden hangisi doğa yürüyüşünde sırt çantasında bulundurulması gereken malzemeler arasında yer almaz?

A) Kişilere gerekli özel ilaçlar

B) Bir bıçak, çatal, kaşık, bardak

C) Küçük el feneri, kibrit, dikiş malzemesi

D) Güneş gözlüğü ve krem

E) Giyinip çıkatılması kolay giysi

3. Aşağıdakilerden hangisi pusula çeşitleri arasında yer almaz?

A) Standart plaka B) Askeri C) Aynalı D) Büyüteç

E) Kutu (Prismatik)

4. Aşağıdakilerden hangisi doğa yürüyüşünde davranışsal ilkelerden değildir?

A) Belli tempoda yürünmelidir.

B) Adımlarınızı kısa ve dengeli atılmalıdır.

C) Molalar sırasında sıvı alımı ihmal edilmemelidir.

D) Yiyecek artıklarını suya atılmamalıdır.

E) Yürüyüş sırasında mutlaka düdük bulundurulmalıdır.

5. Hipotermiye (donma) maruz kalan kişinin bilinci yerindeyse nasıl bir ilk yardım yapılmalıdır?

A) Uyutmayıp konuşturulmalıdır.

B) Solunum ve kalp kontrol edilmelidir.

C) Masaj yapılmalıdır.

D) Kol ve bacakları hareket ettirilmemelidir.

E) Alkollü içecek verilmelidir.

6. Aşağıdakilerden hangisi güneş çarpmasına karşı yapılması gerekenlerden değildir?

A) Tıbbi yardım çağrılmalıdır.

B) Hasta çok hızlı bir şekilde soğutulmalıdır.

C) Hasta gölge bir yere götürülmelidir.

D) Bilinci yerinde değilse içecek verilmelidir.

E) Kusuyorsa yan - yüzükoyun yatırılmalıdır.

B. Aşağıdaki ifadelerde noktalı yerleri doldurunuz.

7. Yerin manyetik alanı ile çalışarak yön gösteren cihaza ……………… denir.

8. Dağcının dinlenme, uyku gibi temel ihtiyaçlarını karşılamak ve kötü hava şartlarından korunmak, kısaca dağ ortamında barınmak amacıyla en fazla kullanması gereken malzemeye ………………. denir.

- 231 -


C. Aşağıda doğa yürüyüşünde kullanılan sırt çantası verilmiştir. Sırt çantasında olması gereken malzemeleri bırakılan boşluklara yazınız. Bir şekle birden fazla malzeme yazabilirsiniz.

Oti

iO

rya

nti

rin

gg13. Ünite

OryantiringDÜNYADA VE TÜRKİYE’DE ORYANTİRİNG

ORYANTİRİNGDE ALAN VE KURAL BİLGİSİ

ORYANTİRİNGDE TEKNİKLER

Harita Okuma Pusula Okuma Rota Bulma

Temel Kavramlar

- 233 -

- ORYANTİRİNG -

Ünitemize Hazırlanalım1. Oryantiring sporu hakkında neler biliyorsunuz?

2. Oryantiring sporunun hangi ülkelerde yapıldığını biliyor musunuz?

I. DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE ORYANTİRİNG

Tarihte OryantiringYönerge: Bu çalışmada oryantiring sporu ile ilgili bir araştırma yapınız. Üçerli gruplar oluşturunuz.

Aşağıda belirtilen araştırma konularına göre görev dağılımı yapınız. Grup üyelerinin görev dağılımı aşağıda belirtilmiştir.




• Bu çalışmadan sonra dünyada ve Türkiye’de oryantiring konusunu içeren bir program hazırlayınız.

• Bu çalışmada uzman kişilerden, oryantiring kulüplerinden, İnternet sitelerinden, kütüphane-lerden yararlanabilirsiniz.


Araştırma için konu başlıkları

1. Dünyada ve Türkiye’de oryantiring gelişimini araştırınız.

2. Türkiye’ de Oryantiring Federasyonu’nun işlevlerini yazarak organizasyon şemasını oluşturunuz.

Değerlendirme


+

A. Dünyada Oryantiringin Gelişim SüreciOryantiring,19. yüzyılda İskandinavya’da başladı. Başlangıçta ordu eğitiminin bir parçasıydı.

“Oriyantiring” ve “Orientation” kelimeleri ile anılmakta olup, 1886’da bilinmeyen bölgelere pusula ve harita yardımıyla geçmek için kullanılıyordu. 1895’lerde garnizonlar arasında oryantiring yarışması yapılıyordu. İlk halk arası oryantiring yarışması Tjalve Sports Club (Tijalve Siports Kulüp) tarafından Norveç’te Oslo yakınlarında 31 Ekim 1897 ’de yapıldı ve 1997’nin yüzüncü yıldönümü olarak belirlenmesine neden oldu. Fakat 1918’e kadar modern anlamda oryantiring yarışması yapılmamıştı. Stockholm Amateur Athletic Association (Stokholm Amatör Atletik Assoseyşın) başkanı Ernst Killander (Ernist Kilındır), arazi aktivitelerine gençlerin ilgisini çekmek amacıyla yeni bir koşu aktivitesi için İsveç’in doğasını kullanmaya karar verdi. Yarışmacıların yalnızca bir güzergâhta koşmadığı, pusula ve harita kullanarak kendi rotasını seçtiği bir oyun keşfetti. Killander modelinde oryantiring; güç, dayanıklılık, koşu yeteneği, zihinsel çeviklik ve zorlu arazide yön bulma yeteneklerinin uygulamasını gerektirmektedir. Killander, oyun ile ilgili temel prensipleri, güzergâh tiplerini, kontrol noktalarının seçimi, yaş grupları ve organizasyonu içeren kuralları belirleyerek, oryantiring temel yapısını oluşturdu ve bu onun oryantiringin babası olarak bilinmesini sağladı.

B. Türkiye’de Oryantiringin Gelişim SüreciÜlkemizde oryantiring sporu daha yeni tanınmaya başlanmıştır. Silahlı Kuvvetlerimiz tarafından

yıllardır sürdürülen etkinlikler, sivil anlamda özellikle 2000 yılında İstanbul Oryantiring Grubu’nun kurucuları tarafından İstanbul Kapalı Çarşı'da yapılan etkinlikle kamuoyuna duyuruldu. Bu arada eş zamanlı olarak Ankara Oryantiring Grubu'nun sürdürdüğü etkinlikler ülkemizde oryantiringin tanınmasını daha da hızlandırdı.

Etkinlik

- 234 -

- ORYANTİRİNG -

II. ORYANTİRİNGDE ALAN VE KURAL BİLGİSİA. Oryantiringde Kural Bilgisi Genel Kurallar

Yarışa katılan her birey yarış alanını terk etmeden önce bitiş masasına bilgi vermek zorundadır. Parkur bitirilmeden terk edilse bile bu bilgi verilmelidir.

Yarışma sırasında her katılımcı bireysel olarak ilerler. Bir başkasını takip etmek, yardım almak, GPS gibi benzeri cihaz kullanmak diskalifi ye nedenidir.

Parkurun haritada verilen sıra ile dolaşılması gerekir. Hedefl eri verilen sıra ile dolaşmayanlar ve yanlış sıra ile işaretleyenler diskalifi ye edilecektir.

Kaza geçiren veya yaralanan yarışmacılar görüldüğü zaman centilmenlik gereği yarış bırakılır ve en yakın hakem noktasına haber verilir.

Cezalar

• İşaret bayraklarını, zımbaları almak, yerini değiştirmek, saklamak

• Çitlerden, duvarlardan atlamak, uçurumlara yanaşmak, inmek, otel ve parkın peyzaj mimarisine zarar verebilecek davranışlarda bulunmak

• Hakem masalarının önünde kalabalık yaratmak

• İkili ya da daha fazla gruplar hâlinde dolaşmak

Güvenlik

• Araziye yerleştirilen noktaların her birinin güvenli ve makul bir ulaşımı vardır.

• Çitlerden, duvarlardan atlamak, uçurumlara yanaşmak, inmek, mekânın peyzaj mimarisine zarar verebilecek davranışlarda bulunmak hem yarışmcının hem doğanın güvenliği açısından yasaktır.

• Bu davranışlar diskalifi ye olma nedenidir.

Start (Çıkış)

• Etkinlik alanına gelir gelmez start masasına uğranılmalı, kontrol kartı alınmalıdır.

• Doğru parkura kayıt yaptırılmalıdır.

• Kontrol kartınızda hangi parkurda yarışacağınız ve çıkış zamanınız yazılmalıdır.

• Yarışmacılar, start zamanlarından 3 dakika önce çıkış sırasına girmelidirler.

• Çıkışta birinci aşama çağrılmadır.

• İkinci aşama 2 dakika bekleme bölgesidir. (Burada 1 dakika geçirdikten sonra çıkış hakeminin gösterdiği yere geçilir, 1 dakika süresince haritaya bakılarak rota planlanır.)

• Üçüncü aşamada zaman hakeminin onayı ile yarışa başlanılır.

Uzun süredir askerî birliklerin eğitimlerinde kullanılmakta olmasına rağmen ilgili bir kulüp veya federasyon kurulamamasının asıl nedeni stratejik olmayan yerlerin dahi haritalarının bulunamamasıdır. Bunun dışında ülkemizde yeni tanınan sporlara karşı çekince bir diğer sebeptir, hâlbuki Türkiye, oryantiring sporunun gelişmesi için ideal doğal şartlara sahiptir. Bu şartlar altında oryantiring ancak küçük gruplar halinde veya özel organizasyonlarda yapılabilmektedir. 2004 yılı başından itibaren Oryantiring As Başkanlığı Dağcılık Federasyonundan ayrılarak, İzcilik Federasyonu alt branşı olarak resmi yapılanmada yerini almıştır. 2006 yılında bir Oryantiring Federasyonu kurulması kararı alınmıştır. 28 Mart 2006 tarihinde İzcilik Federasyonunundan ayrılan oryantiring, 19 Haziran 2006 tarihinde yapılan seçimle federasyon hâline gelmiştir.

Finish (Varış)

• Bitişe geldiğinde kontrol kartı kart hakemine verilmelidir. (Bu, yarışın bitirdiği andır.)

• Kart hakemi tarafından yarış süresi hesaplanarak kontrol kâğıdına yazılır, sonuç değerlendirilir.

- 235 -

- ORYANTİRİNG -

B. Oryantiringde Saha Bilgisi

Harita çeşitleri şunlardır:

Beşerî haritalar, siyasi haritalar, fi ziki haritalar, topografi k haritalar, özel haritalardır.

Topografi k haritalar: Üzerlerindeki yapay ve doğal objeleri binalar, köprüler, yollar, köyler, kasabalar, akarsu ve göller, bitki örtüsü ve arazi engebesi, yükseklik, eğim. mesafe gibi bilgileri kartografi k işaretlerle göstererek anlatan haritalardır.

Akarsu ve göller kavramı, nehirler, dereler, çaylar, kuru çaylar, kanallar, göller, suni gölleri ve denizleri kapsamaktadır. Bitki örtüsü kavramı ise ağaçları, ağaçların sıklık derecesini, türlerini, boylarını ve dağılımlarını kapsamaktadır.

Haritanın ölçeğine bağlı olarak burada anılan objelere ait aktarılan bilginin ayrıntısı değişmektedir. Genel olarak, büyük ölçekli bir harita, küçük ölçekli haritalara göre daha fazla ayrıntı içermektedir

Oryantiring haritalar üzerlerindeki renkler ve anlamları şunlardır:

Ana renkler

Beyaz: Ormanlık alanı gösterir. (altından ya da arasından koşulabilir ormanlık arazi)

Siyah: İnsanlar tarafından yapılan her şeyi, ayrıca kayaları ve bitki sınırını gösterir. (Köprü, bina, yollar ve değişik nesneler vb.)

Mavi: Suyun göstergesidir. Deniz, göl, nehir, çay, dere, bataklık ve suyla ilgili değişik nesneleri gösterir.

Yeşil: En açık tonundan en koyu tonuna kadar bitki yoğunluğunu gösterir.

Sarı: Üzerinde bitki örtüsü olmayan ya da otsu bitkilerin olduğu açık alanların göstergesidir.

Kahverengi: Toprakla ilgili alanları gösterir. (İzohips, tepe, çukur, çöküntü, yar vb.)

Ara renkler

Beyaz-sarı: Beyaz zemin üzerinde sarı noktacıklar (orman ağırlıklı yarı açık arazi)

Sarı-siyah: Sarı zemin üzerinde siyah noktacıklar (açık alan, zemin taşlık)

Beyaz-yeşil: Beyaz zeminde yeşil çizgiler (ormanlık alanın zemini çalılık)

Mavi-yeşil: Sulak alan (Bataklık ya da sığ dere) üzerinde sazlık ya da büyük çalılıklar.

Sarı-yeşil: Sarı zemin üzerinde yeşil noktacıklar (Ekili arazi)

Arazi şekilleri ve izohipslerinin çizimle gösterilişi şunlardır:

Oryantiring haritası: Yarışmalarda kullanılan oryantiring haritası, özellikle oryantiring sporunun ihtiyaçlarını karşılayan özel bir haritadır. Onu klasik coğrafi haritalardan ayıran hatta üstün kılan özellik; coğrafi haritaların içerdiği bilgileri kapsamasının yanında ayrıntıya inerek oryantiringe özgü bilgileri içermesidir. Yeryüzünün tamamının veya bir parçasının kuş bakışı görünümünün matematiksel yöntemlerle ölçeğe göre küçültülerek, özel işaretlerle bir düzlem üzerine çizilmiş örneğidir. Kullanım amacına göre dünya atlasları, siyasi haritalar, karayolu haritaları, tomografi k (yüzey şekillerini gösteren) vb. haritalar bulunmaktadır. Örneğin çitler, bitki örtüsü, özel nesneler, kaya grupları, yollar, enerji nakil hatları vb. kısacası arazide görülen her şey bu haritalarda gösterilmektedir. Bu haritalar Uluslararası Oryantiring Federasyonunun belirlediği standartlara göre tüm dünyada aynı renkler, kodlar, açıklamalar vb. özellikler kullanılarak hazırlanmaktadır. Haritalar, yarışmayı düzenleyenler (kulüpler, federasyonlar) tarafından hazırlanarak yarışma öncesi katılımcılara verilmektedir. Oryantiring haritalarında kendine has bazı özel renk kodları ve işaretleri kullanılmaktadır.

- 236 -

- ORYANTİRİNG -

DİK EĞİM

Dik Eğim

UÇURUM

Uçurum

BOYUN

Boyun

- 237 -

- ORYANTİRİNG -

TEPE

Tepe

SIRT

Sırt Sırt

VADİ

Vadi

- 238 -

- ORYANTİRİNG -

ÇÖKÜNTÜ

Çöküntü

DERE

Arazi Şekillerinin Haritada Gösterimi

Dere

YAMAÇ

BOYUN

SIRT

GİRİNTİ

TEPE

ÇUKURBURUN

- 239 -

- ORYANTİRİNG -

Kıyafet: Bütün sporlarda gibi orientringin de belirgin özel kıyafetleri vardır. Oryantiring değişik iklimlerde, alanlarda ve yılın farklı zamanlarında gerçekleştiği için kullanılan malzemeler yarışma şartlarına uygun olmalıdır. Aşırı soğukta termal iç çamaşırı, rüzgâr ve su geçirmeyen anoraklar kullanılabilir. Siperli bir kasket gözlükleri yağmurdan korur. Yüksek ısılarda kıyafetler kısa kollu ve şortlu olmalıdır. Kesiklerden dolayı enfeksiyonların yayılmasını önlemek bedenin tamamen sarılması gerekir.

Bazı ülkelerde hassas bölgelerde çivili ayakkabıların giyilmesi yasaktır. Kıyafet, yarışmanın tipinden ve büyüklüğünden de etkilenir. Küçük bir okul yarışı için yarışmacılar bir yarış giysisi ve eğitim ayakkabısı giyebilirler. Bu durumda bile, çocuklar çok hassas oldukları için aşırı sıcaklıklara dikkat edilmelidir. Kot pantolonlar ıslak ortamlarda soğuk kompres görevi görürler. Daha az tecrübeli yarışmacılar çok tecrübeli oryantiringçilerden daha fazla kıyafete ihtiyaç duyarlar. Yarışmalarda her çeşit ayakkabı giyilebilir. Sporcu kıyafetlerinde renk sınırlaması yoktur.

III. ORYANTİRİNGDE TEKNİKLERA. Oryantiringe Hazırlık Malzemesi

Harita: Yeryüzünün tamamının veya bir parçasının kuşbakışı görünümünün, matematiksel yöntemlerle küçültülerek ve üzerine özel işaretler konularak bir düzlem üzerine aktarılmasıdır.

Ölçek: Harita üzerindeki iki nokta arasındaki uzunluğun, arazide iki nokta arasındaki ölçülen yatay mesafesine olan oranıdır.

Haritaların alt köşelerinde hangi ölçekte çizildiklerini gösteren değerler vardır. Bu değerler şunlardır:

1:25.000, 1:50.000, 1:100.000, 1:250.000, 1:500.000, 1:1.000.000 Pusula: Yerin manyetik alanı ile çalışarak yön gösteren cihazdır. Haritanın doğru yorumlanması ve

kerteriz alma amacıyla yaygın olarak kullanılmakla birlikte zorunlu değildir. Gerek tecrübeli gerekse acemi sporcuların sadece harita ile oryantiring yapması mümkündür. Oryantiring pusulaları haritayla birlikte kullanılabilmesi için şeffaf tabanlı yapılır.

1. Pusulanın kenarı ile bulunduğunuz ve gitmek istediğiniz iki noktayı birleştiriniz.

2. Pusulanın ibresini haritanın kuzeyi ile çakıştırınız.

3. Pusula ibresinin derecesini değiştirmeden gidilecek yön okuna gidiniz.

Oryantiringe hazırlık malzemeleri şemadaki gibidir

- 240 -

- ORYANTİRİNG -

Zekâ İle Fiziksel Becerinin Birleşimi Oryantiring

Hazırlık: Oryantiring haritası çıkarılmış okul bahçesinin ve çevresinin belirli yerlerine hedefl er yerleştirelir. Öğrenciler ikişerli gruplara ayrılır. Her gruba pusula ve harita verilir.

Yönerge: Bu çalışmada harita ve pusula kullanarak hedef bulmayı öğreneceksiniz.

Öğretim Araç ve Gereçleri: Harita, pusula, hedef işaretleri, elektronik hedef, uygun kıyafet

Güvenlik

1. Haritanın güvenilirliği kontrol edilir.

2. Okul bahçesinde sorun yaratabilecek maddeler ortadan kaldırılır.

3. Öğrencilerin mutlaka bitişi bulması sağlanılır.

Uygulama

Öğrencilere zevkli bir oryantiring denemesi yaptırılır. Öğrencilerin kendi zekâlarını kullanarak bir şey başarmalarına fırsat verilir. İkili grup oluşturan öğrenciler 3’er dakikalık aralarla başlangıç noktasından çıkarlar. Haritadaki yolları izleyerek hedefl eri bulmaya çalışırlar. Kolay hazırlanmış olan bu parkuru heyecanlı ve mutlu şekilde bitirmelerine imkân tanınır. Daha sonra oryantiring etkinlikleri ve zorluk seviyeleri artırılarak tekrarlanır.

Değerlendirme

+

Gözlem KartıÖğencinin Adı Soyadı:


Yapıyor.

1. Pusulayı doğru kullanabiliyor mu?

2. Haritayı doğru kullanabiliyor mu?

3. Takım arkadaşı bilgi paylaşımı yaptı mı?

4. Hedefe ulaşabildi mi?

Örnek Olay

Defi ne Haritası Değil, Oryantiring HaritasıOryantiring Deneme Parkuru

Ormanda oryantiring yapmanın yerini tutacak hiçbir şey yoktur. Ancak bu harita oryantiring rotasının ve parkurunun neye benzediği hakkında bilgi verecektir. Buradaki yorum bir oryantiring rotasının nasıl tamamlanacağı ile ilgilidir. Tüm kontrol noktaları sıra ile ziyaret edilmelidir. Rotanızı siz seçeceksiniz.

Etkinlik

- 241 -

- ORYANTİRİNG -

1. Kontrol noktası (Patikadaki dönemeç): Üçgen işareti başlangıç noktanızdır. Kendinizi geniş bir patikada bulacaksınız ve yol çatallanana kadar takip edip çataldan sağa döneceksiniz. Patika hemen tekrar çatallanacak ve sağa kırmızı beyaz işaretin asili olduğu keskin dönemece kadar gideceksiniz. Kontrol kartınızı zımbalayacak ve bir sonraki rotanızı seçmek için haritanızı gözden geçireceksiniz.

2. Kontrol noktası (Tepe): Güneye doğru patikayı izlemeye karar verdiniz ve kavşağa kadar gittiniz. Sağa döndünüz ve tekrar sağa dönüşe kadar gittiniz ve bir sola dönüş yaptınız. Patikanın biraz yokuş aşağı gidip sonra tepe yukarı biraz çıktığına dikkat edin. Bu küçük bir tepecik olmalıdır. Sola bakın ve ikinci kontrol noktasını gördünüz!

3. Kontrol noktası (Akarsu birleşimi): En iyisi patikaya geri dönüp akarsu birleşimine kadar takip etmek ve sonra diğer birleşime kadar güneybatı yönünde ilerlemek olacaktır.

- 242 -

- ORYANTİRİNG -

4. Kontrol noktası (Büyük kaya, batı yanı): Eğer akis yönünde devam ederseniz kısa bir süre sonra bir kayanın yanından daha sonra da akarsu yatağının güneyindeki bir kayayı geçeceksiniz. Üçüncü kaya ise akarsuyun içindedir. Burası sizin büyük kayaya doğru döneceğiniz yer, işte orada!

5. Kontrol noktası (Hendekteki çatal): Kısa bir mesafe güneye gidin patikayı görünce yokuş yukarı çıkın. Patika kuzeye doğru döner ve iki bina geçersiniz. Sonra patikanın kesiştiği yerden sağa dönün ve hendeğe gelin.

6. Kontrol noktası (Açıklık, batı köşesi): Açıklığa patikadan gitmek çok uzun. Öyleyse, pusulanızı kullanmaya karar verme vaktiniz gelmiş de geçiyor. Pusulanızı açıklığın köşesine doğru ayarlayın. Sonra harita üzerinde çalışın, biraz kuzeye doğru yoldan ayrılın. Gerçekten de pusulanızın gösterdiği yönden biraz güneye gitmeye karar verirseniz sizi durduracak hiçbir şey olmadan hedefe vardığınızı görürsünüz. Bu kadar kolay. Geniş patika çok uzağa gitmenizi engelleyecektir. Pusulanızı takip edin ve ormanın içine girin; göleti, kaya kümesini ve su kaynağını geçin. Haritadan doğru yolda olduğunuzu kısaca kontrol edin. Kısa bir süre sonra ormanda parlak bir alan göreceksiniz. Bu aradığınız açıklık olmalıdır. İşte bu kadar kolay.

7. Kontrol noktası (Tepecik): Açıklığı geçerek doğu yönüne patikaya kadar gidin ve kuzeydoğuya doğru küçük patikaya kadar gidin ve buradan sağa dönün. Küçük patika akarsuya kadar kılavuzluk edecek. Akarsu çatallanmasına kadar akis yönünde devam edin ve diğer akarsuyu akis yönü tersinde kısa bir süre tepeciği görene kadar takip edin.

- 243 -

- ORYANTİRİNG -

8. Kontrol noktası (Patika kavşağı): Akarsuyun akis yönü tersinde sonuna kadar gidin ve patikaya kadar takip edin. Sonra sağa dönüp kavşağa kadar gidin. Son kontrol noktasını buldunuz! Flamaları takip ederek bitiş hattına gidin. (Çift daire)

Bitiş hattında gülümseyen insanları ve yiyecek içecekleri bulacaksınız. Herkesin rotalarını karşılaştırdığını ve yaşamış olduğu macerayı birbirlerine anlattıklarını göreceksiniz. Aralarında sizden daha hızlı tamamlayanlar da olacak ancak siz hepsini buldunuz, kazanmışçasına mutlu olacaksınız.

Bilgi Kartı

Başlangıç noktasında kontrol noktaları ve varış noktasının haritada işaretli olduğu ve arazide bulunduğu yeri detaylı olarak açıklayan karttır.

Kontrol Kartı

Kontrol noktalarına gittiklerini kanıtlamaları için sporculara yarışma öncesinde verilir. Yarışmacılar kontrol noktalarındaki zımbaları bu karta basar.

- 244 -

- ORYANTİRİNG -

KOŞARAK HEDEF BULMA KONTROL KARTITARİH VE YER : BİTİŞ ZAMANI :ADI VE SOYADI : BAŞLAMA ZAMANI :SINIFI : YARIŞMA SIRASI : HAKEM (İMZA) :

1 2 3 4

5 6 7 8

9 10 11 12

1. Yarışmacıların yarışma süresince ve yarışma alanı içerisinde kontrol noktalarına uğradığını belirleyen bir karttır.

2. Yarışmacı kontrol noktasındaki mühürü kullanarak her kontrol noktasında kartının doğru karesini işaretlemekten sorumludur.

3. Kontrol kartı yarışma haritasının arkasına iliştirilir.

4. Organizatör, belli kontrol noktalarında kartın işaretlenmesini kontrol edebilir.

5. Elektronik kontrol sistemi (E.K.S.) kullanıldığında bu kart yerine elektronik kart kullanılır.

Zımba

Doğru nokta bulunduğunda kontrol kartının ilgili kutusu o noktadaki zımba ile delinir.

Kontrol İşareti (Fener)

Başlangıç noktası, kontrol noktası ve varış noktasının haritada işaretli olduğu ve arazide bulunduğu yeri belirtmek üzere araziye dikilen işaretlerdir.

B. Oryantiring Çeşitleri

Oryantiring Çeşitleri

Foot

Standart

Koridor

Hafıza

Büyük Çember

Çizgi Değişmiş Harita

Yıldız

KONTROL NOKTALARI

Oryantiring çeşitleri şemadaki gibidir.

- 245 -

- ORYANTİRİNG -

Foot oryantiring: Koşarak ya da yürüyerek yapılan bir spordur. En yaygın oryantiring türüdür. Tabanvay oryantiringi de diyebiliriz.

Standart oryantiring: Belirli sayıdaki hedef belirtilen sırayla en kısa sürede bulunmaya çalışılır.

Koridor oryantiring: Haritanın bazı alanları silinir, sadece noktaların etrafı ve noktalar arası doğrusal hatlar kalır. Bu teknik alan küçükse ve çok nokta varsa oldukça faydalıdır. Noktalar belirtilen sırayla ziyaret edilmelidir.

Hafıza oryantiring: Tek fark katılımcının haritası yoktur. Katılımcı noktaların yerini hatırlayarak bulmalıdır.

Büyük çember oryantiring: Haritada eksik yoktur; fakat çemberler daha büyüktür. Diğerlerinin aksine hedefl er çemberin merkezinde değildir. Çember içinde belirtilen yüzey şeklinden birden fazla bulunur. Kontrol kartındaki ayrıntılar yardımıyla hedefl er sırasıyla bulunur.

Çizgi oryantiring: Haritada noktaların yeri daire içine alınmaz. Katılımcılar harita üzerine çizilmiş hattı takip ederek bu hat üzerindeki noktaları bularak toplu iğne yardımıyla haritaya noktaların yerini işaretler. Milimetrik sapmalar katılımcıya puan kaybettirir.

Değişmiş harita oryantiring: Harita üzerindeki bazı elemanlar çıkartılabilir. Örneğin sadece eş yükselti eğrisi olan bir harita katılımcıların eş yükselti okuma kabiliyetlerini artırır. Haritanın renkleri silinmiş, insan eliyle yapılan yapılar ve bitki örtüsü taramaları kaldırılmıştır.

Yıldız oryantiring: Yeni başlayanlar için tavsiye edilen bu yöntemde her nokta için ayrı bir harita vardır. Katılımcı bir harita seçer, noktayı bulur, başka bir harita için başlangıç noktasına döner.

Hedefe Giden Yolda Zamanın Nasıl Geçtiğini Anlamayacaksınız

Hazırlık: Sekizerli gruplara ayrılınız. Oryantiring çeşitlerine uygun olarak bir harita hazırlayınız.

Öğretim Materyalleri: Harita, pusula, kontrol kartı, bilgi kartı.

Yönerge: Hazırlanan haritalar okul ve çevresinde öğrenciler tarafından uygulanır ve öğretmenin gözlemleyeceği bir ortamda hazırlanmalıdır. Hazırlanan haritalar öğretmen tarafından incelenip, değerlendirilir. Daha sonra her gruba hazırladığından daha farklı olarak öğretmen tarafından hazırlanan bir Oryantiring haritası verilir. Gruplar bu haritalara ve onların uygulanış biçimine uygun olarak Oryantiring çalışması yaparlar. Öğretmen yapılan bütün grup Oryantiring çalışmaları için gözlemci konumundadır. Uygulama sona erdiğinde diğer Oryantiring çeşitlerinden birinin uygulanması sağlanır.

Değerlendirme

+



Yapıyor.

1. Foot oryantiriği yapabiliyor mu?

2. Standart oryantiriği yapabiliyor mu?

3. Koridor oryantiriği yapabiliyor mu?

4. Hafıza oryantiriğini yapabiliyor mu?

5. Büyük çember oryantiriğini yapabiliyor mu?

6. Çizgi oryantiriğini yapabiliyor mu?

7. Değişmiş harita oryantiriğini yapabiliyor mu?8. Yıldız oryantiriğini yapabiliyor mu?

Etkinlik

- 246 -

- ORYANTİRİNG -



1. Dünyada oryantiringin gelişim sürecini açıklayınız.

2. Türkiye’de oryantiringin gelişim sürecini açıklayınız.


3. Aşağıdakilerden hangisi oryantiring genel kurallarından değildir?

A) Yarışma sırasında her katılımcı bireysel olarak ilerler.

B) Parkurun haritada verilen sıra ile dolaşılması gerekir.

C) Kaza geçiren yarışmacı görülse bile yarışa devam edilir.

D) Bir başkasını takip etmek, yardım almak diskalifeye nedenidir.

E) GPS gibi benzeri cihaz kullanılmaz.

4. Oryantiring haritasını kimler hazırlar?

A) Federasyonlar

B) Sporcular

C) Haritacılar

D) Jeologlar

E) Hakemler

5. Koşarak veya yürüyerek yapılan oryantiring sporu aşağıdakilerden hangisidir?

A) Çizgi oryantiringi

B) Foot oryantiringi

C) Standart oryantiringi

D) Koridor oryantiringi

E) Yıldız oryantiringi

6. Çizgi oryantiringinde kullanılan haritanın özelliği aşağıdakilerden hangisidir?

A) Harita üzerinde noktaların yeri daire içine alınmaz.

B) Haritanın renkleri silinmiştir.

C) Katılımcının haritası yoktur.

D) Haritada sadece noktalar vardır.

E) Her nokta için ayrı bir harita vardır.

- 247 -

I zci

lik

ve

Ka

mp

çılı

kDÜNYADA VE TÜRKİYE’DE İZCİLİK VE KAMPÇILIK

İZCİLİK VE KAMPÇILIK BİLGİSİ

İZCİLİK VE KAMPÇILIKTA TEKNİKLER

İzci Selamı İzci Andı İzci Türesiİzci Parolaları Teknik İzci İşaretleri Düğümler

Temel Kavramlar

14. Ünite

- 248 -

- İZCİLİK VE KAMPÇILIK -

- 248 -


Ünitemize Hazırlanalım1. İzcilik ve kampçılığın yapıldığı yerler hakkında neler biliyorsunuz?

2. Türkiye ve dünyada tanıdığınız ünlü izciler var mı?

3. İzcilik ve kampçılık için gerekli olabilecek malzemeler nelerdir?

I. DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE İZCİLİK VE KAMPÇILIK

Yönerge: Bu çalışmada kampçılık ve izcilik sporu ile ilgili bir araştırma yapınız. Üçerli gruplar oluşturunuz. Aşağıda belirtilen araştırma konularına göre görev dağılımı yapınız. Grup üyelerinin görev dağılımı aşağıda belirtilmiştir.




• Bu çalışmadan sonra dünyada ve Türkiye’de izcilik ve kampçılık konusunu ele alan bir program hazırlayınız.

• Bu çalışmada uzman kişilerden, izcilik ve kampçılık ile uğraşan kişilerden, üniversitelerden, internet sitelerinden, kütüphanelerden yararlabilirsiniz.



1. Dünyada ve Türkiye’de izcilik ve kampçılığın gelişimini araştırınız.

2. Türkiye’de İzcilik ve Kampçılık Federasyonunun işlevlerini yazarak organizasyon şemasını oluşturunuz.

3. Uluslararası İzcilik ve Kampçılık Federasyonunun tarihçesini araştırınız.

Değerlendirme


Tarihte İzcilik ve Kampçılık++

A.Dünyada İzcilik ve Kampçılığın Gelişim Süreci İzcilik, İngiltere’de doğmuş ve dünyaya bu ülkeden hızla yayılmıştır. Güney Afrika’da sömürge

savaşları sırasında İngiliz askerleri, iklim değişikliği ve araziyi tanımamaları nedeniyle başarılı olamadılar. Bu savaşlar sırasında görev alan General Baden Powell (Baden Pavıl), askerleri daha aktif hâle getirme uğraşısı içindeyken, yerli halkın çocuklarını küçük yaştan itibaren yetiştirip bazı özellikler kazandırdıklarını fark etti. Bu özellikler temel olarak; arazi incelemelerinde toprağı incelemek, belirli yerlere kadar gizlice gitmek, işaretlerle anlaşmaktı. Çalışmalar sonucu gençler cesur, görev anlayışları tam, saygılı, itaatkar oluyor ve kendilerini doğanın acımasız şartlarından koruyabiliyorlardı. Bundan etkilenen Powell, ülkesine döndüğü zaman aynı amaçlı çalışmalar yapmaya başladı ve her milletin geleceğinin dayanağı olan gençliğe dönük, onlara insani duygular kazandırmak, kişiliklerini ortaya çıkarmak, düşünüş ve görüş yeteneklerini artırmak için, 1907 yılında İngiltere’nin güney kıyılarındaki Brown-Sea Adası’nda(Brovn si) 20 genç ile ilk izcilik uygulama kampını açtı. Bir yıl sonra da bu kampın sonuçlarını değerlendirerek, ‘Erkek Çocuklar İçin İzcilik’ kitabını yayımladı. Böylece izcilik İngiltere’de doğdu ve kısa sürede dünyaya yayıldı. 1910 yılında İngiltere’de izci sayısı 10 bini buldu. Aynı tarihte 11 bin izci Londra’da bir araya geldi. Kız İzcilik Teşkilatı ise 1910 yılında Powell’ın kız kardeşinin yardımıyla kuruldu. Gençliğin eğitiminde büyük önem taşıyan izciliği buluşu ve kuruluş nedeniyle İngiltere Kralı 7. Edward, tarafından en büyük kraliyet nişanı verildi. Aynı yıl içinde gençlik eğitimi ile uğraşmayı tercih eden Baden Powell, ordudan ayrılarak gençlik ordusunun başına geçer Bundan sonra kendisini tamamen izciliğe adayan Powell, izci üniforması ile dünyayı dolaştı ve izciliği yaymaya çalıştı.

Etkinlik

- 249 -


Powel, 1913’te Yavrukurtluk teşkilatını kurdu. 1919 yılında teşkilata lider yetiştirmek amacıyla Gilwell Parkı açıldı. 1920 yılında ilk defa uluslararası bir izci toplantısı Jamboree yapıldı.Bu tarihte Dünya İzcilik Teşkilatı kuruldu ve başkanlığına Powell getirildi. 1922 yılında Powell, Ergin İzcilerin Başarısı isimli eserini yayımlattı. 1926 yılında sakat çocuklar için ayrı bir teşkilat kuruldu. 1941’de Hava İzciliği teşkilatlandırıldı. O günkü izcilik ile günümüz izciliği arasında gerek kavram ve gerekse uygulama olarak çok büyük gelişmeler ve değişmeler oldu.

216 ülke ve bölgede, 28 milyondan fazla genç, yetişkin erkek ve kız izci bulunmaktadır. Uluslararası tanınan ulusal izcilik organizasyonları 155 ülkede bulunmaktadır. Uluslararası 26 ana bölgede de izcilik imkânı mevcuttur. Bunlar genellikle izci organizasyonlarının deniz aşırı ayaklarıdır. Ulusal izcilik kurumları, Wosm üyesi değildir. 6 ülkede izcilik bulunmamaktadır. 155 ülkedeki ulusal izcilik organizasyonu, Dünya İzcilik Teşkilatı’nın uluslararası üyesidir. En yeni üyeler Eylül 2005 tarihi itibariyle; Arnavutluk, Gunia ve Malawi’dir. 155 ulusal izcilik organizasyonundan 122’si Dünya İzcilik Federasyonu (WOSM) üyesidir. 34’ü ise hem WOSM ve Dünya Kız İzciler Teşkilatı (WAGGGS) üyesidir. 122 ulusal izcilik organizasyonundan WOSM’a bağlı olan 95’i erkek ve kız izcilere açıktır. 20’si sadece erkekler içindir. WOSM ve WAGGGS’a ait 34 izcilik organizasyonunun tamamı erkek ve kız izcilere açıktır.

B. Türkiye’de İzcilik ve Kampçılığın Gelişim Süreci İzcilik, İngiltere’de kuruluşundan kısa bir süre sonra, memleketimizde de keşşafl ık adı altında

görülmeye başlanır. Memleketimizde izciliğin ilk kurucuları hakkında çeşitli görüş ve fi kirler mevcuttur.

Darüşşafaka Beden Eğitimi Öğretmeni ve Oymakbeyi B. Sami Karayel’in 1914 tarihli İzci Rehberi isimli izci kitabında Türkiye’de izciliğin ilk kurucuları Nafi Atıf Kansu ve Ethem Nejat olarak görülür. İlk izci üniteleri Darüşşafaka, Galatasaray ve İstanbul Liselerinde kurulmuştur. 1968 yılında Millî Eğitim Bakanlığınca kapsamlı olarak Türkiye İzcileri Yönetmeliği hazırlanarak yürürlüğe konmuştur.

İstanbul İl İzci Kurulu Başkanlarından Rıza Bediz, 1955 yılında yayımladığı “İzcilik ve İzci Kampları” adlı kitabında Türkiye’de izciliğin 1909 yılında İstanbul’da Galatasaray ve Kabataş Liselerinde beden terbiyesi öğretmenleri Ahmet ve Abdurrahman Robenson kardeşler tarafından başlatıldığını belirtilmiştir. İlk izcilik hareketleri benimsenmiş görünse de bu tarihlerde patlak veren Balkan Harbi bu ilgiyi ortadan kaldırır. Harpten sonra 1912 yılında izciliği yeniden canlandırmak amacıyla Belçika İzcilik Teşkilatı’ndan Herold Parfi t getirtilir. Parfi t, İzciler Ocağını kurar. 1912, Türkiye’de izciliğin kuruluş yılı olarak esas alınmaktadır. 24 Nisan 1914 yılında Kâğıthane sırtlarında ilk izcilik uygulamaları (Oymakbaşı Kursu) yapılır. 16 oymakbaşı başarı ile kurstan mezun olur. 1920 yılında İstanbul’da birçok izci oymaklarının kurulduğu görülür. Cumhuriyetin ilk yıllarında okullarda izci oymakları kurulmaya başlanır. Hükûmet, izcilik işlerinin yürütülmesini zamanın Millî Eğitim Bakanlığına verir. 1923 yılında Baden Powell’ın “Erkek Çocukları İçin İzcilik” kitabı Türkçeye çevrilir. 1926 yılında Millî Eğitim Bakanlığınca bir tamimle okullarda izci oymaklarının kurulması öngörülür. 1927 yılında Cumhuriyet Bayramı’nda Ankara’da Türkiye izcilerinin toplanması ve törene iştiraki sağlanır. 12 Mayıs 1928 yılında 1246 sayılı “Türkiye’de Gençlik Teşkilatının Türk Vatandaşlarına Hasrı” kanunu kabul edilir. Bu kanunla izcilik Türkiye’de devletin kontrol ve denetimi altına alınır. 1949 yılında “Erkek İzciler Yönetmeliği” kabul edilerek yürürlüğe girmiştir. Bunu takip eden yıllarda Yavrukurt ve Kız İzciler Yönetmelikleri hazırlanarak uygulamalara geçilmiştir. 1950 yılında birçok teşebbüsten sonra Türkiye izcileri Dünya İzcilik Teşkilatına kabul edilir. 1955 yılında Ankara’da İzciler Birliği Derneği, 1957 yılında İzmir’de de Ege İzciler Birliği Derneği kurulmuştur. 1968 yılında Millî Eğitim Bakanlığınca kapsamlı olarak Türkiye İzcileri Yönetmeliği hazırlanarak yürürlüğe konmuştur. İzcilik faaliyetleri 1970 yılında Gençlik ve Spor Bakanlığına devredilmiştir. Dünya Kız İzci Teşkilatı yedek üyeliğine 1972 yılında kız izciliğimiz kabul edilmiştir. İzcilik bu tarihten sonra günümüze kadar iki bakanlık arasında çeşitli genel müdürlükler bünyesinde sürdürülmüştür. 1991 yılında İzcilik Federasyonu kurularak izcilik faaliyetleri bu federasyon tarafından yürütülmeye başlamıştır. 2006 yılında özerk hâle gelmiştir.

- 250 -


A. Çocuklarda ve Gençlerde İzcilik ve Kampçılık BilgisiII. İZCİLİK VE KAMPÇILIK BİLGİSİ

İzci çocuğun eğitim anlayışının temelinde yatan en önemli ilke, her çocuğun kendi bireysel yetenek ve yaratıcılığını keşfetmesi; bunun için uygun ortamı yaratmak; çocuğun farklı ve özel kişiliği olduğu bilinciyle, ona kendini geliştirebileceği olanakları en geniş biçimde sunabilmektir.

İzcilik değerleri (idealleri): İzcilik idealleri izci andı, izci türesi ve parolalarında belirlenmiştir. İzci de bu idealler doğrultusunda daha iyi bir insan olmayı dener. İzcilikte saptanmış olan hedefl er yüksektir. İzci olan genç bu hedefl ere erişirken neler yaptığını da kontrol eder.

Oba sistemi: Oba, izcilikteki ilk demokratik ve en küçük örgütlü birimdir. Genç bir grup üyesi olmayı, grup içinde yaşamayı ve vatandaşlığın gerektirdiği sorumluluklara katılma konusunda çok çeşitli deneyimleri oba da kazanır. Oba metodu izcilerin bir biri ile demokratik ilişkiler geliştirmesini ve küçük gruplar içinde kendi kendilerini eğitme olanağını verir.

Açıkhava etkinlikleri: İzcilik programı açık hava etkinliklerine yer verecek şekilde hazırlanmıştır. İzci olan genç böylece sorumluluğu paylaşmayı ve diğerleri ile birlikte yaşamayı öğrenir. İzcilik dört duvar dışında yapılan birçok çalışmayı kaynaştırıcı niteliktedir.

Terfi ettirmek (Sınıf çalışması): İzcilik; izcilere terfi etme aracılığı ile bir kısım aşılabilecek engeller ve yükselinebilecek basamaklar dizisi sunar. İzci de kendi terfi sini planlar ve her zorluğun üstesinden gelebilmek için atacağı her adımı programlar. Burada elde edeceği her başarı için ödül alır. Böylece genç kendine güven kazanır. İzci sorumluluk almayı, bir üst noktaya çıkmanın ve başarmanın hazzını da bu sistemde yaşar.

Liderlik gelişimi (fırsatı): İzcilik programı gençlere liderliği öğrenme ve deneme için fırsatlar verir. Her izci hem kendi başına hem de obasıyla birlikte liderlik yapabileceğini izcilik içinde öğrenir. Genç yaşıtı olanları temsil etmeyi, haklarını savunmayı, onların liderlik rollerini kabullenmeyi öğrenir. Böylece geleceğin iyi vatandaşı olmanın temel taşlarını atmış olur.

Kişisel gelişme: Tüm bireyler gibi genç büyürken izcilik içindeki çalışmalar aracılığı ile kendi hedefl erini planlamayı ve programlamayı öğrenir. İzcilik çalışmaları içinde genç, iyilik yapma fi kri ile kendi kişisel gelişimine katkıda bulunur. Genç kendine ve çevresine iyilik yaparak büyür. Bu tek başına başarılı bir gelişmenin temeli olamaz. Bunun yanında liderlerle birlikte izciliğin amaçları doğrultusunda neler yaptığını da gözden geçirmelidir.

İzciliği diğer eğitim şekillerinden ayıran en önemli özelliği; amacına ulaşmak için kullandığı değişik metotlardır. İzciliğin doğuşuna kadar hiçbir eğitim sistemi çocukları bina ve sınıfl arın dışına çıkaramamış, sadece teorik bilgiler vererek değiştirme yolunu seçmiştir. Ancak izcilik kurulduğu günden itibaren okul eğitiminin veremediği eğitimi vermiş, çocuk ve gençleri zor bir yaşam kavgasına alıştırabilmek için kendine özgü metodlarını, büyük bir başarı ile kullanmayı günümüze kadar devam ettirmiştir.

İzcilik, öncelikle çocuk ve gencin sağlam karakterli, iyi insan iyi yurttaş olması için; onun maceracı ruhunu etkileyecek, takım oyunları ile ona bir şeyler vermeyi amaçlayan ve bunun için de esas olarak açık hava çalışmalarına yönelik bir teşkilattır.

Çocuklar, izcilikte ilk demokratik ve en küçük birim olan oba sistemi içinde bir grubun üyesi olmanın tadına varır. Demokrasiyi gerçek anlamı ile hayata geçirmeyi öğrenirler. Grup içinde sorumluluk alma ve sorumluluklarının gereklerini yerine getirmeyi öğrenirler.

Yapılan her faaliyette yaparak yaşayarak öğrenme esastır. İzcinin temel hareket noktası and ve türesi faaliyetleridir. İzci bu değerlere bağlı kalarak ve bu idealleri gerçekleştirmek için elinden geleni yapmaya devam eder.

- 251 -


Aşağıdaki boşluklara çocuk izci ve genç izci arasındaki benzerlik ve farklılıkları yazınız.

Benzerlikler:

Çocuk izci…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..............................................................................................................................................................

Genç izci:…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..............................................................................................................................................................

Farklılıklar:

Çocuk izci…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..............................................................................................................................................................

Genç izci:…………………………………………………………………………………………………………:……………………………………………………………………………………………………………................................................................................................................................................................

Notlar: ..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

A. Temel İlkeleriIII. İZCİLİK VE KAMPÇILIKTA TEKNİKLER

İzcilik; izcilik çalışması içindeki tüm etkinlikleri belirleyen bazı ilkelere dayanmaktadır. Bu ilkeler Dünya İzcilik Teşkilatı tarafından belirlenmiştir:

Allah’a ve vatana karşı görevler: Bu sözcükler belli bir dinin gerektirdiği bir deyiş değil, evrensel bir gücün kaynağı olan yaşamın, ruhsal değerlerinin ortaya çıkarttığı bir zorunluluktur.

Başkalarına karşı görevler: İzcilik tek başına var olmak demek değildir. Doğası gereği katılmayı, birleşmeyi gerektiren bir toplumsal etkinliktir.

Kendine karşı görevler: Sorumluluk alan, ölçülü kendini anlamış bireyde insanlık duygusunu harekete geçirir.

İzcilik hem söz hem de türeyi içerir. Her üye bunu incelemeli ve kişisel olarak buna bağlılık duymalıdır.

İYİ DÜZENLENMİŞ BİR PROGRAM

YAPARAK - YAŞAYARAK

BİR GRUBUN ÜYESİ OLARAK (OBA SİSTEMİ)

AÇIK HAVADA

LİDERLİĞİN REHBERLİĞİ

İZCİ ANDI VE TÜRESİNE

BAĞLI KALARAK

İzciliğin eğitim aşamaları şemadaki gibidir.

Etkinlik

- 252 -


İzcilik Teşkilatına katılan çocuk veya gençleri çeşitli faaliyetler ile;

1. Karakterli, iyi vasıfl ı ve toplum içinde yapıcı ruha sahip,

2. Kanun, nizam, talimat ve emirlere uyan, saygılı ve disiplinli,

3. Başkalarını düşünen,

4. Halka hizmet etmekten zevk duyan,

5. Yurduna, milletine bağlı, bütün insanlara karşı dürüst ve iyi davranan,

6. Ülke kalkınmasına katkıda bulunan,

7. Kendisi için gerekli el becerilerine sahip,

8. Kendine güvenen, sorumlu ve istekli,

9. Sıhhatli ve olumlu düşünen,

10. Beden, ruh, zihin ve sosyal davranış bütünlüğüne sahip,

11. Kötü alışkanlıklardan uzak duran,

12. Tabiat ve kültür eserlerini seven ve koruyan nitelikte,

13. Vatanına, milletine faydalı, iyi insan ve iyi vatandaş olarak yetiştirmek amaçlanır.

B. Temel Amacı

İzci Daima Hazırdır

Hazırlanan, küçük parçalara ayrılmış kâğıtlara ‘‘İzcilik ve Kampçılığın Temel İlkeleri” ile ilgili bilgiler yazınız. Bu kâğıtları kura usulü çekiniz. Çekilen kâğıttaki yazıları yüksek sesle okuyunuz ve yazılı olan konu ile ilgili bilgilerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız.

1. İzcilik, din, dil, ırk, soy farkı gözetmeksizin o toplumun tüm üyelerine her yerde rehberlik eden, ilkeleri, amacı ve metodu olan bir etkinliktir.

2. İzcilik gönüllülük ister, hiç kimse izciliğe katılmak için zorlanamaz.

3. İzcilik, demokratik bir yapıya sahiptir.

4. İzcilik emir vermekten çok dinlemek, rehberlik etmek, henüz olgulaşmamış gencin gerçek dünyasına saygı duymaktır.

5. İzcilik, kişinin inandığı ve topluma karşı sorumluluk duygularını geliştirmesinin öğrenildiği bir yaşam biçimidir.

6. İzcilik, bağımsız olmayı öğretir.

7. İzcilik, oba sistemini kullanır, obalar engelleri yenmede kişinin içindeki kıvılcımı yok edebilecek zararlı etkenleri ortadan kaldırmada bir güvencedir. Oba aynı zamanda sayısal bir güvence demektir. Karışıklığı önler, demokrasiyi güçlendirir.

8. İzcilik, gencin içinde bulunduğu topluma yararlı, aktif ve sorumluluk taşıyan gençler olarak yetişmeyi vurgular ve bunda da önemli bir rol oynar.

9. İzcilik, gencin kendini tanımasına yardımcı olur.

10. İzcilik, doğa ile bütünleşmeyi sağlar.

11. İzci lideri, açık fi kirlidir, hayal gücünün kullanımını teşvik eder.

12. İzcilik, dünyanın her yerinde içinde bulunduğu toplumun koşullarına göre gelişen ve toplumun gereksinimlerine göre hizmet veren bir olgudur.

Değerlendirme

İzciliğin temel ilkeleri nelerdir? Açıklayınız.

+ +

Etkinlik

- 253 -


Değerlendirme

1. Aşağıdaki tabloya izcilik ve kampçılıktaki kategori ve yaş gruplarını yazınız.

2. İzcilik ve kampçılıktaki yaş grupları arasındaki farklılıklar nelerdir? Açıklayınız.

Kategori Yaş

İzcilikte Yaş Grupları ve Paraloları

İzcilik çalışmaları aşağıdaki basamaklarda yürütülür:

Yavru kurt : 7 – 11 yaş Yavru kurt çok çalışır.

İzci : 11–15 yaş İzci daima hazırdır.

Ergin İzci : 15–18 yaş Ergin izci topluma hizmet eder.

Rehber İzci : 18–25 yaş Gönüllü çalışır.

Yönerge: Bu çalışmada izcilik ve kampçılığın yaş kategorilerine göre sınıfl andırılması ile ilgili bir araştırma yapınız. Dörderli gruplar oluşturunuz. Aşağıdaki kategorilerden birini seçerek araştırma yapınız. Elde ettiğiniz bilgileri sınıfta arkadaşlarınızla paylaşınız.


1. Yavru kurt

2. İzci

3. Ergin izci

4. Rehber izci

Uygulama: Yaptığınız çalışmaları sınıf ortamında paylaşınız. İzcilik ve kampçılığın yaş gruplarına göre sınıfl andırılmalarını karşılaştırınız. Bu yaş gruplarının farklılıklarını tartışınız.

İzciliğin Yaşı Yoktur++

C. İzciliğin Türesi 1. İzci sözünün eridir, şeref ve haysiyetini her şeyin üzerinde tutar.

2. İzci başkalarına her zaman yardımcı ve yararlı olur.

3. İzci herkesin arkadaşı ve bütün izcilerin kardeşidir.

4. İzci herkese karşı naziktir.

5. İzci yurduna, milletine ve izci liderlerine sadıktır.

6. İzci bitki ve hayvanları sever ve korur.

7. İzci, büyüklerinin sözünü dinler, küçüklerini sever ve korur.

8. İzci cesurdur. Neşeli ve güler yüzlüdür.

9. İzci tutumludur.

10. İzci, fi kir söz ve hareketlerinde açık ve dürüsttür.

Etkinlik

- 254 -


Ç. İzciliğin Temel Andı“Allah’a, vatanıma ve milletime karşı vazifelerimi yerine getireceğime, izcilik türesine uyacağıma,

başkalarına her zaman yardımda bulunacağıma, kendimi bedence sağlam, fikirce uyanık ve ahlakça dürüst tutmak için elimden geleni yapacağıma şerefim üzerine and içerim”.

Eski adı ‘izci sözü’ olan izci andı, tüm izcilerin namus ve şerefleri üzerine içtikleri anttır. Diğer bir ifade ile izci yeminidir. Her ülke izciliğinin kendi kutsal değerleri göz önüne alınarak düzenlenen izci andı, ilk olarak 1914 yılında hazırlanmış ve birtakım değişikliklere uğrayarak bugünkü durumuna gelmiştir.

Yönerge: İzcilik andı ile ilgili aşağıda verilen ifadeleri yorumlayınız.

Allah’a Karşı Vazifelerimiz:..............................................................................................

..........................................................................................................................................

Vatanımıza Karşı Görevlerimiz:.......................................................................................

..........................................................................................................................................

İzci Türesine Uymak:.......................................................................................................

..........................................................................................................................................

Bedence Sağlam Olmak:..................................................................................................

..........................................................................................................................................

Fikirce Uyanık Olmak:......................................................................................................

..........................................................................................................................................

Ahlakça Dürüst Olmak:....................................................................................................

..........................................................................................................................................

Değerlendirme

Öğrencilerden konu hakkında yorumları alınır ve öğretmen dönüt sunar.

İzciliğin Andını Yorumla++

İzciler selam verirken sağ el kullanılır. İzci selamı; başparmağın serçe parmak üstüne konması, diğer parmakların dik tutulması, elin omuz hizasına kadar kaldırılıp, omuza 10 cm kalana kadar yaklaştırılmasıyla verilir.

Başta başlık varsa, izci selamında; orta parmak başlığın, sağ kaşın sağ ucunun üstüne temas ettirilmesi suretiyle verilir, dirseğe kadar olan ve gergin duran kol vücut ile 90 derecelik bir açı yapar. Başa giyilen şey, kep, bere, kar beresi, vb. her ne olursa olsun, başlık varsa selâm başlığa verilir. İzciliğin uluslararası boyutunun çok güzel bir göstergesi olarak tüm dünya izcileri aynı şekilde selamlaşırlar. Başta üniformanın bir parçası olan şapka

varsa, selam şapka yardımı ile verilir. Eğer başımız açık ise, sağ elimizi omuz hizasına kadar kaldırıp, dirseğimizden aşağısı vücudumuza paralel ve tüm vücut dik olacak şekilde selam verilir. İzci selamının şekli, izcilik türesinden hareketle çok güzel anlamlara da sahiptir.

İzci Selamı

Etkinlik

- 255 -


• Yüzük parmağı: Başkalarına her zaman yardımda bulunmayı (1)

• Orta parmak: İzcilik türesine uymayı (2)

• İşaret parmağı: Allah’a, vatana karşı görevleri yerine getirmeyi (3)

• Serçe parmağı: Küçüklerin büyüklere olan saygı ve bağlılığı (4)

• Baş parmak: Büyüklerin küçüklere olan sevgi ve yardımseverliğini (5)

• Baş ve serçe parmaklarının oluşturduğu halka: Tüm dünya izcilerinin kardeş olduğunu ifade eder (6).

+ İşaretlerin Dili

İki gruba ayrılınız. Her iki gruba bir isim veriniz (kırmızı, beyaz gibi). Gruplar karşılıklı olacak şekilde dağınık düzende durunuz.

Bu oyunda lider, bir hikâye anlatır. Anahtar bir kelime belirlenir. Hikâyede anahtar kelime söylendiğinde grup üyeleri izci selamı verir. İzci selamını doğru vermekte geç kalan grup üyesi oyun dışına alınır. Hikâye sonunda hangi grupta daha fazla kişi kalırsa o grup oyunu kazanmış olur.

D. KampçılıkKamp ve kampçılık: Kamplar çocukların eğitiminde ve

gelişmesinde sosyal, fi ziksel ve ruhsal yönden etkili olur. Kardeşlik, dostluk, toplu hâlde ve programlı yaşama alışkanlığı kazandırır. Öğrendiklerini uygulama yaparak pekiştirirler. Bilgi ve kültürünü arttırır. Aile değerini öğrenir. Kendi başına iş yapmaya alışır.

Kampın kuruluşu: Kampın kuruluşuna ait organizasyon, kampın büyüklüğüne, çocuklarına, yaş gruplarına göre kamp mahallinde sabit tesislerin bulunup bulunmamasına göre değişir. İzci kampları, kampta görev alan personel ve izciler tarafından kurulur. Kuruluşunda iyi netice alınması, çocukların kamp hayatını bilmeleri, tecrübeli olmaları ve yaşlarının elverişli

olmasına bağlıdır. Yerleşme oba oba olarak düşünülmelidir. Kampın kuruluş planı arazinin durumuna göre ayarlanmalıdır.

Kampçılık zorluklarla dolu fakat zevkli bir uğraştır. Bu zorlukları azaltmanın yolu ise kamp yapma sanatını öğrenmektir. İyi bir kamp için rahat bir çadır, sıcak bir uyku tulumu ve sağlıklı yiyecekler gerekir.

Kampçılığın esas kuralı ise doğaya saygı duymaktır. Doğayı koruma karşısında bizim rahatımız ikinci planda kalmaktadır. Aslında bize bunca mutluluk sağlayan doğaya saygımızı gösterecek şeyleri yapmak o kadar da zor değildir. Bu yüzden bu bölümde kolay kamp yapma kadar temiz kamp yapmanın da ipuçları verilmiştir. Kamp yaparken her zaman göz önünde bulundurmanız gereken kural çevreye en az zararı vermektir.

Etkinlik

- 256 -


Kamp Çeşitleri

Hafta sonu kampı: Genellikle iki gündüz, bir geceyi kapsayacak şekilde yapılır.

Yöresel (Mahalli) kamplar: İl İzci Kurulunca organize edilen, ildeki tescilli ünitelerin katıldığı, genellikle 10 gün süreli tesis ve çadırda barınarak yapılan kamptır.

Bölgesel kamp: Birden fazla ilin izcilerinin katıldığı, tanışma, kaynaşma amaçlı kamp türüdür. Genellikle bakanlıkça organize edilmekle birlikte, İl İzci Kurullarınca da organize edilebilir. Genellikle 10 gün sürelidir.

Ulusal kamp: Bakanlıkça organize edilir. Yıl içindeki faaliyetleri göz dolduran illere tanınan kontenjandır. Bakanlığa bağlı deniz, göl, dağ tesislerinde yapılır. Genellikle 10 gün sürelidir.

Hizmet (Çalışma) kampları: Bir tesisin, okulun vb. yerlerin onarımı amaçlanarak yapılır. Bu kamplar bakanlıkça organize edilir. Boya, badana, ağaç dikme, elektrik, sıhhi tesisat konularında yardım edebilecek yetenekli ergin izcilerin katılımı sağlanır. Süresi ihtiyaca göre ayarlanır.

Temalı (Konulu) kamplar: Seçilen tema (Eurofood uluslararası folklor gösterileri vb.) hakim olmasına rağmen, izcilik kuralları esastır.

Uluslararası kamplar: Çok geniş nüfusu barındırır. Genellikle yirmi binin üzerinde izcinin katılımı ile yapılır.

Kamp Ateşi Çeşitleri

Kamp Ateşi

Genellikle izci kamplarının son akşamı ya da ıslak odunları kurutmak için yakılır. Önce iki kalın kütük birbirine paralel olarak ve kütüklerin boyu kadar aralıkla yan yana konur. Bunun üzerine biraz daha ince kütüklerden iki tane, alttaki kütüklerle dik açı yapacak biçimde konur. Ortada bir kare oluşur. Bu kare, gittikçe ince odunlar konarak daraltılır. Sonunda odunlardan bir piramit oluşur. Bu piramidin yerden yüksekliği en alta koyduğumuz kütüğün boyu kadar olmalıdır. Piramidin ortasında bol çalı çırpı ve dallarla bir tutuşturma ateşi hazırlanır. Kamp ateşi tek kibritle yakılabilecek biçimde hazırlanmalıdır.

Yansıtıcı Ateş

Bu ateş kütüklerden ya da kayalardan oluşan bir yansıtıcının önünde yakılır. Soğuk bir kış gecesinde herkesi ısıtıp rahatlatacak bir ateş şeklidir. Bu ateşi aynı zamanda yemek pişirirken ısıyı yansıtacak bir fırın gibi de kullanılabilir.

Yıldız Ateşi

Bu ateş, Kızılderili çadır tipi bir ateş ile başlatılır. Dört beş kütük ateşin etrafına yıldız biçiminde yerleştirilir. Kütüklerin yanan uçlarını küçük odun parçalarının üzerinde hafi fçe yükseltmek gerekir. Kütüklerin ucu yandıkça yanmayan bölümler ateşe doğru itilmelidir.

Nöbet Ateşi

İki kütük, Kızılderili çadırı tipi bir ateşe yaklaştırılır. Hava almaları için bir çift odun parçası ile yerden yükseltilir, üçüncü kütük yine bir çift havalandırma odunu ile desteklenerek bu kütüklerin üzerine yerleştirilir. Böyle yakılan bir ateş hiç dokunmadan birkaç saat yanmaya devam edecektir.

- 257 -


Balkon Ateşi

Birbirine paralel olarak üst üste iki veya üç kütüğün tutuşturulması sonucu yapılır. Balkon ateşi en uzun süre yanan bir ateş tipidir.

Artı Ateşi

Yere artı biçiminde bir çukur kazılır ve bu çukurun üzerinde ateş yakılır. Alttaki boşluktan hava geçtiğinden ateşin daha rahat tutuşması sağlanır.

Avcı Ateşi

Zayıf bir ihtimal olmasına karşın, eğer kamp ateşi yakılmasına karar verilen bölgede uygun boy ve miktarlarda kaya bulunamaması ve buna karşılık çevrede bol miktarda kütüğün mevcut olması hâlinde, hazırlanması gereken ocak türü, ‘‘avcı ocağı”dır.

Bunun için iki kütüğü, üzerine tencere konulabilecek biçimde aralarında boşluk bırakarak yan yana koymak yeterlidir. Ateş, konulan kütükleri iç tarafl arından yakacağı için yanan kütükler zaman zaman yenileri ile değiştirilmelidir.

Hendek Ateşi

Bu tür ocaklar genellikle, rüzgârın ateşin yanmasına izin vermediği günlerde yüksek verimle kullanılan ocak türleridir. Bu tür bir ocağın hazırlanması için yaklaşık 20 cm derinliğinde ve pişirme için kullanılacak olan tencereden az daha küçük çapa sahip bir çukurun yere kazılması yeterlidir. Ocağın hava beslemesi için, ağız kısmı yandaki resimde gösterildiği şekilde özellikle rüzgârın estiği yönde bir miktar genişletilmesine özen gösterilmelidir.

İzci Basamaklarını Öğrenelim

Hazırlık: Yedi grup oluşturunuz. Her gruba bir isim veriniz. Kamp ateşi yakılabilecek uygun bir ortam hazırlayınız.

Güvenlik: Bulunduğunuz çevreye ve kendinize zarar vermemek için ateşi güvenli bir ortamda yakınız.

Kamp Ateşi Çeşitleri

1. Yansıtıcı Ateş 5. Artı Ateşi

2. Yıldız Ateşi 6. Avcı Ateşi

3. Nöbet Ateşi 7. Hendek Ateşi

4. Balkon Ateşi

Yönerge: Aşağıda belirtilen kamp ateşi çeşitlerinden birini seçiniz. Seçmiş olduğunuz kamp ateşi çeşidi için gerekli olan malzemeleri hazırlayınız. Daha önceki bilgilerinizden yararlanarak kamp ateşini yakınız.

Değerlendirme

+

Gözlem KartıGrup Adı:


1. Grup kamp ateşi için gerekli malzemeyi hazırladı mı?2. Grup üyeleri gerekli güvenlik önlemlerini aldı mı?3.Seçtikleri kamp ateşini tekniğe uygun olarak yakabildiler mi?

Etkinlik

- 258 -


Kamp Giysileri

Kampta üniformanın sürekli giyilmesi gerekmez. Hava sıcaksa kısa kollu tişört, serinse uzun kollu kazak giyilebilir. Soğuk havada kazak ya da mont, yağmurlu havada yağmurluk ya da panço bulundurulmalıdır. Her türlü hava şartı için uygun olan altı kauçuk ayakkabı alınmalı, giysiler hava koşullarına ve kullanım kolaylığına göre seçilmelidir. Bu nedenle de kıyafet alırken önü kolay açılan fermuarlı veya düğmeli kıyafetler seçilmelidir. Kıyafetler kullanım sırasına göre çantaya yerleştirilmelidir.

E. Teknik İzci İşaretleri

- 259 -


İzci düğümleri kolay yapılan, kendiliğinden çözülmeyen fakat arzu edildiğinde kolayca çözülebilen düğümlerdir. Özelliğine uygun durumlarda kullanılır. İzciler çoğu işlerini, özellikle izci tesislerini, sargıları, ipler yardımıyla düğümleri kullanarak yaparlar. İzcilerin, bulundukları aşama itibariyle belli düğümleri bilmeleri gerekir. Düğüm atmanın sırrı, doğru düğüm kullanmak ve onu mükemmel bağlamaktır. İş görmesi istendiği sürece, açılmayıp istenildiği zaman kolayca çözülebilecek düğüm doğru düğümdür.

F. Düğümler

Kazık: Bir ipi direğe, kazığa veya da ağaca bağlamak için kullanılır. Açık ve kapalı olmak üzere iki biçimde atılabilir. Aralarındaki tek fark, açık kazık düğümü, kazık ya da ağacın tepesinden geçirilir. Kapalı kazık ise, üzerinden geçirme imkânı bulamadığımız ağaç gövdelerine bağlanır. İkisinin de sonucu aynı olduğu hâlde, bağlanış biçimleri farklıdır.

• Açık kazık: İp üzerinde ardışık iki tam halka oluşturularak, ikinci halka birincinin üzerine kapatılır. Her iki tam halka birlikte bağlanılacak nesneye geçirilir ve iplerin uçları çekilerek sıkıştırılır.

• Kapalı kazık: İp üzerinde ardışık iki tam halka oluşturularak, ikincisi ilkinin önüne taşınır. Her iki tam halka birlikte bağlanılacak nesneye geçirilir ve iplerin uçları çekilerek sıkıştırılır.

Camadan: Donanımda kullanılmaz. İlkyardımda bandaj ve kırık sarmada kullanılan ipleri bağlamakta kullanılır. En önemli iki özelliği yassı oluşu ve düğümün atıldığı yerden kaymayışıdır. İplerden birinin ucunda yarım halka oluşturulur. Diğer ipin ucu yarım halkaya girer ve alttan dolaşıp yarım halkanın çevresinde tam tur atarak giriş noktasından çıkar. Camadan atıldıktan sonra düğümün dışında kalan kısa uçlar zıt yönde olmalıdır.

- 260 -


Balıkçı: Islak ve kaygan iki ipi birbirine bağlamak için kullanılır. Birinci ipin kendi bedenine bir ilmek atılır; son-ra diğer ip bu ilmeğin içinden geçirilip, iki ipi de saracak biçimde ikinci bir ilmek atılır. Böylece gerildikçe sıkışan, asla çözülmeyen bir düğüm elde edilmiş olur.

Sekiz: İnce iplerin uç kısımlarının açılıp dağılmaması için kullanılır. İp beden çevresinde 8 rakamı yapacak şekilde döndürülür ve ilmeğin içinden geçirilir.

Sancak: Kalınlıkları ayrı ipleri veya bayrakları bayrak direğindeki ipe bağlamakta kullanılır. İp ucu halkanın içinden geçirilir, halka etrafından bir tur attırılıp tekrar halkanın içine sokul-madan, bedenin altından geçirilir. Beden çekilerek düğüm sıkıştırılır ve gergiye alınır.

- 261 -


Dostluk: Fular bağının kaybolduğu durumda, fuları bağlamak için kullanılır.

KELEPÇE: Bir yangın, kaza vb. bir arama-kurtarma çalışması sırasında kurtarılanları aşağıya indirmede kullanılır. Açık kazık bağına başlar gibi başlanır; an-cak halkalar üst üste alınırken birbiri içinden geçirilerek çekilir. İlmek, beden üzerinde iki hal-ka yapacak şekilde bağlanıp sıkıştırılır.

- 262 -


İpini Sağlam Bağla

Hazırlık: Sınıfta yedi grup oluşturunuz. Her gruba bir isim veriniz. Kamp ateşi yakılabilecek uygun bir ortam hazırlayınız.

Yönerge: Aşağıda belirtilen düğüm çeşitlerinden birini seçiniz. Seçmiş olduğunuz düğüm çeşidi için gerekli olan malzemeleri hazırlayınız. Daha önceki bilgilerinizden yararlanarak düğüm bağlamayı yapınız. Seçilen düğüm çeşidi bağlaması yapıldıktan sonra diğer düğüm çeşitlerinin bağlamasını yapınız.

Düğüm Çeşitleri

1. Açık kazık 5. Balıkçı

2. Kapalı kazık 6. Sekiz

3. Camadan 7. Dostluk

4. Sancak 8. Kelepçe

Değerlendirme

+



1. Grup düğüm çeşidi için gerekli malzemeyi hazırladı mı?

2. Seçtikleri düğüm çeşidini tekniğe uygun olarak yakabildiler mi?

3. Açık kazık düğümünü yapabiliyor mu?

4. Kapalı kazık düğümünü yapabiliyor mu?

5. Camadan düğümünü yapabiliyor mu?

6. Sancak düğümünü yapabiliyor mu?

7. Balıkçı düğümünü yapabiliyor mu?

8. Sekiz düğümünü yapabiliyor mu?

9. Dostluk düğümünü yapabiliyor mu?

10. Kelepçe düğümünü yapabiliyor mu?

Etkinlik

- 263 -



1. İzcilik ve kampçılık nasıl ortaya çıkmıştır?

2. İzciliğin doğuşu nerede başlamıştır?

B. Aşağıdaki soruların doğru cevabını işaretleyiniz.

3. Aşağıdakilerden hangisi izciliğin temel amaçlarından biri değildir?

A) Başkalarını düşünür.

B) Kötü alışkanlıklardan uzak durur.

C) Ülke kalkınmasına katkıda bulunur.

D) Sosyal davranış ve beden bütünlüğüne sahiptir.

E) Tabiat ve kültür eserleriyle ilgilenmez.

4. Aşağıdaki basamak ve parola eşleştirmelerinden hangisi doğrudur?

A) Yıldız izci daima hazırdır.

B) Ergin izci gönüllü çalışır.

C) İzci topluma hizmet eder.

D) Rehber izci gönüllü çalışır.

E) Ergin izci çok çalışır.

C. Aşağıdaki noktalı yerleri doldurunuz.

5. İzciliğin temel ilkeri …………………………………………………………………….............

………………………………………………………………………………………………dir.

6. İzciliğin temel andı;…………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………….. and içerim.

7. İzci selamında baş ve serçe parmaklarının oluşturduğu halka………………………………..

……………………………… anlamına gelir.

8. İzci düğümlerinin özelliği…………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………….. düğümlerdir.

D. Aşağıdaki soruların yanındaki boş kutucuğa yargı doğru ise ‘‘D’’, yanlış ise ‘‘Y’’ yazın.

9. Kampçılığın esas kuralı doğaya saygı duymaktır. ( )

10. Yöresel kamplar bakanlık tarafından organize edilir. ( )

11. Dünyada ilk kız izci teşkilatını Powell kurmuştur. ( )

12. Türkiye İzcilik Federasyonu 1991 yılında kurulmuştur. ( )

- 264 - BBe

yzb

ol

BeyzbolDÜNYADA VE TÜRKİYE’DE BEYZBOL

BEYZBOLDA ALAN VE KURAL BİLGİSİ

BEYZBOLDA TEKNİKLER

Top Tutma Tekniği Top Atma Tekniği İç Saha Oyuncularının PozisyonlarıTemel Atış Tekniği Temel Vuruş Tekniği Dış Saha Oyuncularının PozisyonlarıBirinci Kaleye Koşu İkinci, Üçüncü Kaleye ve Ana Kaleye Koşu

Temel Kavramlar

15. Ünite

- 265 -

- BEYZBOL -

- 265 -

- BEYZBOL -

Ünitemize Hazırlanalım

1. Dünyadaki ve Türkiye’deki beyzbol sporunu karşılaştırınız.

2. Dünyada en ünlü beyzbol karşılaşmaları hangi ülkelerde yapılmaktadır?

I. DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE BEYZBOL

A. Dünyada Beyzbolun Gelişim SüreciBeyzbol, önceleri 1938'de New York (Niv York) eyaletine bağlı Cooperstown (Kupırstavn)'da Abner

Doubleday (Abnır Dabıldey) tarafından bulunduğu varsayılan, ancak başka bir olasılıkla, 18. yy.’da İngiliz oyunu olan "rounders"tan türemiş bir oyundur.

ABD İç Savaşı'nda süvariler arasında ilgi gören beyzbol, daha sonraları geliştirilerek profesyonel oyuncular arasında oynanmaya başlandı. 1871 yılında “Ulusal Profesyonel Beyzbol Oyuncuları Birliği’’ kuruldu. Bu birlik 1876'da Profesyonel Beyzbol Kulüpleri Ulusal Ligi'ne dönüştü. Amerikan Ligi ise diğer kentleri içine alarak sonradan faaliyete geçti.

Bugün profesyonel beyzbol ABD'de Ulusal Lig ile Amerikan Ligi tarafından yürütülmektedir. 1903'ten bu yana da her iki ligin şampiyonları arasında, sezon sonunda "dünya seriler" karşılaşmaları yapılmaktadır. 1992 Barcelona Olimpiyatları'nda da beyzbol, ilk kez resmî olimpiyat programına alınmıştır.

Beyzbol bugün ABD’de başlıca iki nedenden ötürü ilgi çekici bir oyundur: Öncelikle takım hâlinde ligleri birinci bitirip ABD şampiyonluğu için fi nallere katılma yarışıdır. İkinci olarak da oyuncuların kişisel yarış olarak sürdürdükleri vurma, yakalama ve top atma rekorlarıdır.

ABD’nin ulusal sporu hâline gelen beyzbol, Güney Afrika ve Japonya’da da sevilerek oynanmaktadır.

Dünyanın ünlü beyzbolcuları olarak Henry Louis Aoran (Henriy Luiz Aron), Joshua Gibson (Joza Gibsın), Roger Eugene Maris (Racır İcın Maris), George Herman (Corç Hermın), Roy Edward (Roy Edvırd), Babe Ruth (Beb Rut), Glen E. Garbaus (Glin E. Garbus) ve M. Ella Didrikson (M. Ela Didriksın)’ı sayabiliriz.

Tarihte BeyzbolYönerge: Bu çalışmada beyzbol sporu ile ilgili bir araştırma yapınız. Üçer kişilik gruplar oluşturunuz.

Aşağıda belirtilen araştırma konularına göre görev dağılımı yapınızGrup üyelerinin görev dağılımı aşağıda belirtilmiştir.




• Bu çalışmadan sonra dünyada ve Türkiye’de beyzbol konusunu ele alan bir program hazırlayınız.

• Bu çalışmada uzman kişilerden, beyzbol kulüplerinden, üniversitelerden, internet sitelerinden ve kütüphanelerden yararlanabilirsiniz.



1. Dünyada ve Türkiye’de beyzbol sporunun gelişimini araştırınız.

2. Türkiye Beyzbol Federasyonunun işlevlerini ve organizasyon şemasını oluşturunuz.

3. Uluslararası Beyzbol Federasyonunun tarihçesini araştırınız.

Değerlendirme


++

Etkinlik

- 266 -

- BEYZBOL -

B. Türkiye’de Beyzbolun Gelişim SüreciBeyzbol genellikle Hollywood fi lmlerinden aşina olduğumuz bir spordur. Son yıllarda Türkiye’de de

hızla yayılmaktadır. Beyzbolun erkekler tarafından, softbolun ise kızlar tarafından oynandığını bilenlerin sayısı oldukça azdır.

2001 yılında kurulan Türkiye Beyzbol ve Softbol Federasyonunun gayretiyle çeşitli ilköğretim, ortaöğretim okullarında ve üniversitelerde beyzbol takımları kurulmaya devam etmektedir. Ayrıca tatil döneminde çeşitli yaz okullarında da hevesli gençlere beyzbol eğitimleri verilmektedir. Bu eğitimler sadece özel okullar ve kolejlerle de sınırlı değildir. Devlet okullarında okuyan gelir düzeyi düşük ailelerin çocukları da bu eğitimi alabilmektedir. Üstelik bu eğitimler için, federasyon Amerika'dan antrenör getirmektedir. Federasyon Başkanı Kâmil Kehale, okullarda açılan beyzbol ve softbol branşlarının kendileri için çok sevindirici olduğunu söylemektedir. İstanbul'da Galatasaray, Boğaziçi ve Bahçeşehir Üniversitelerinde beyzbol takımları kurulmuştur. Bunların dışında Ankara'da Bilkent, Eskişehir'de Anadolu Üniversitesi ve Adana'da Çukurova Üniversitesi, İzmir'de Ege Üniversitesi de beyzbol branşı açacaktır. İlköğretim okullarında beyzbol branşı açılmaya başlandı. Pendik Kurtköy İlköğretim Okulu, Özel Ortadoğu, Eyüboğlu, Atacan, Sezinoğlu, Bahçeşehir Koleji, Eskişehir'de Ali Fuat Cebesoy İlköğretim Okulu, Battalgazi İlöğretim Okulu ve Erenköy İlköğretim Okulu, Adana'da Gündoğdu Koleji bu spora başlayan okullardır. Federasyon birbiri ardına düzenlediği faaliyetlerle beyzbol meraklısı gençlerin önünü açıyor. İstanbul Amerikan Konsolosluğuyla birlikte ortaklaşa gerçekleştirdiği faaliyetlerden biri de "Major League Baseball"da görev yapmış antrenörler getirilmesidir. 2008 yılında görevi yeni devir alan Federasyon Başkanı Şahin Kömürcü Türkiye Şampiyonası’nın yılda iki defa yapılmasını sağlamıştır. 2008’de yapılan Türkiye Şampiyonası’na 14 takım, 2009’da yapılan Türkiye Şampiyonası’na 24 takım katılmıştır. 4 yıldır milli takımlarımızı çalıştıran antrenörlerimiz Mehmet Sönmez ve Bülent Sönmez’dir.

II. BEYZBOLDA ALAN VE KURAL BİLGİSİA. Beyzbolda Kural BilgisiGenel Kurallar

Beyzbol, kurallara uygun hazırlanmış bir sahada bir ya da daha fazla hakemin gözetiminde ve antrenörlerinin yönetiminde dokuzar kişilik iki takım arasında oynanan bir oyundur. Takımların amacı, rakip takımdan daha fazla “koşu” tamamlayarak oyunu kazanmaktır. Oyunun galibi, oyun sonunda uygun olarak en fazla sayıda koşuyu tamamlayan takım olur.

İç saha, kenarları 27,43 m uzunluğunda bir kare şeklindedir. Dış saha, bu karenin iki kenarının uzatılması ile oluşan faul çizgilerinin arasında kalan alandır. Başlangıç kalesi ile en yakın tel örgü, tribün ya da herhangi bir engel arasındaki mesafe en az 76,20 m olmalıdır. Faul çizgisi boyunca en az 97,54 m ve orta saha boyunca da başlangıç kalesinden başlayıp üçüncü kaleden geçen hat boyunca en az 121,92 m bir mesafe tercih edilir. İç saha başlangıç plakası ve kale çizgileri aynı seviyede olacak şekilde düzenlenmiştir. Atıcı plakası başlangıç plakasının seviyesinden 2,5 cm yukarıda olmalıdır.

Atıcı plakasının 15 cm önünden başlayıp başlangıç kalesine doğru 1,82 cm uzanan bölümün eğimi her 30,4 cm için 2,5 cm olarak ayarlanır. İç saha ve dış saha, faul çizgileri de dâhil olmak üzere geçerli bölge içindedir. Bunun dışında kalan tüm alanlar faul bölgesi olarak tanımlanır.

- 267 -

- BEYZBOL -

Başlangıç kalesinden arka engele ve kale çizgilerinden en yakın tel örgü, tribün ya da herhangi bir engele kadar olan mesafenin en az 18,28 m olması gerekir. Başlangıç kalesinin yerine karar verildikten sonra istenilen yöne doğru şerit metre ile 38,70 m ve 8,5 cm ölçülerek ikinci kale yerleştirilir. Başlangıç kalesinden birinci kaleye doğru 27,43 m ölçülür. İkinci kaleden de birinci kaleye doğru 27,43 m ölçülerek ikisinin kesişme noktasına birinci kale yerleştirilir. Üçüncü kale için de geçerlidir. Birinci kale ile üçüncü kale arasındaki mesafe 38,70 m ve 8,5 cm olmalıdır.

Savunma

Savunmadaki takımın oyuncuları farklı noktalarda değişik görevler üstlenirler. Fırlatıcı(veya atıcı), fırlatıcı tümseğine, yakalayıcı(veya tutucu) sayı kalesinin arkasına, üç kale bekçisi kale noktalarına yerleşir. Sayı yapmaya çalışan hücum oyuncuları ise üç koşucu olarak adlandırılır. Sayı turunu tamamlayamadan aradaki kalelerden birinde kalan koşucunun, ya kendinden sonraki vurucunun isabetli vuruşuyla ortaya çıkan koşma süresinde ya da herhangi bir anda, kalecileri atlatarak bir sonraki kaleye koşması ve sayı turunu tamamlaması gerekir. Ama bir kalede aynı anda ancak bir koşucu bulunabilir. Koşucu iki kale arasında koşarken, top kaleciye ulaştırılırsa ya da topu taşıyan bir savunma oyuncusu koşucuyu yakalarsa, koşucu oyun dışı kalır. Yakalayıcılar kalenin çevresinde olmalıdırlar. Bir kısa top yakalayıcı iç alanın hemen dışında ve üç dış alan oyuncusu dış alanda yer alır.

Hücum

Hücumdaki takımın her oyuncusu sırayla sayı kalesine gelir ve fırlatıcı tümseğinden fırlatıcının sayı kalesinin arkasında duran yakalayıcıya attığı topa sopayla vurmaya çalışır. Fırlatıcının atışının, vuruş alanı içinden geçen, geçerli bir atış olup olmadığına sayı kalesinin arkasındaki hakem karar verir. Fırlatıcı dört geçersiz atış yaparsa, vurucuya birinci kaleye yürüme hakkı vermiş olur. Eğer bir vurucu, üç kez geçerli atışta vuramazsa, vurduğu topu karşı takımın yakalayıcısı havada yakalarsa ya da vurduğu topu ceza alanına düşürürse oyun dışı kalır. Üç oyuncusu oyun dışı kalan takım, hücum hakkını kaybeder ve savunma konumuna geçer. İki takım da vuruş hakkını tamamlayınca devre tamamlanır.

Vurucu, topa isabetli bir vuruş yaptığında birinci kaleye koşar. Savunma konumundaki karşı takımın oyuncularının topu alıp kalecilere ulaştırmasına kadar geçen sürede öbür kaleleri de dolaşarak sayı kalesine dönebilir. Vurucu bu durumda sayı turunu tamamlamış olur. İsabetli bir vuruştan sonra bir kaleye ulaşabilen vurucu o kalede durabilir ve bir sonraki vurucunun koşusu esnasında o da ilerideki kaleye koşabilir.

Sayı Turu

Eğer vurucu iyi bir vuruşla topu çitlerin dışına gönderirse, buna “sayı turu vurmak” denir. Sayı turu vuran oyuncu, yakalanması söz konusu olmadan, kalelerden geçerek sayı turunu tamamlar. Sayı turu vurulduğu zaman eğer kalelerde koşucular varsa, onlar da sayı turunu tamamlarlar. Bir vurucunun takımına sağlayabileceği en büyük yarar, sayı turudur. Çünkü normal bir koşuda bir vurucu ancak bir sayı kazandırabilirken, sayı turunda sahada ne kadar koşucu varsa bir o kadar daha sayı kazandırmış olur.

B. Beyzbolda Malzeme BilgisiBatlar: Çeşitli uzunluk ve ağırlıktadır. Batı savurma hızı, batın ağırlığından

daha önemlidir. Fazla güç harcamadan kolayca savrulabilecek hafi f bir bat kullanılmalıdır. Böylece vuruş ve batın kalın tarafı daha iyi kontrol edilebilir. Bat kontrolünün iyi olması size topa daha sık vurabilme ve daha ileri atabilme imkânı sağlayacaktır.

Miğferler: Vuruş bölgesinde, kaleler arası koşuda ve batla vururken miğfer takılmalıdır. Miğferi başa sıkıca oturtulmalıdır. Bat savrulduğunda miğfer baştan düşmemelidir. Miğferin iki yanında kulakları ve başın yan tarafl arını korumak için iki kulaklık vardır.

Eldivenler: Karşılayan ya da birinci kalede oynayan oyuncular hariç defansta saha oyuncusu eldiveni takılmalıdır. Dış saha ve iç saha eldivenleri değişik ölçülerdedir. Eldiven ele tam oturmalıdır. Dış saha oyuncuları olabildiğince geniş eldiven takmalı ama bu parmaklarını oynatmasına engel olmamalıdır.

- 268 -

- BEYZBOL -

Oyun Alanı

Üç metre yüksekliğinde bir çitle çevrili olan beyzbol alanında iç alan, dış alan ve ceza alanı bulunur. İç alan, kenarları 27,4 metre olan bir karedir. Karenin kale adı verilen dört köşesinden biri sayı kalesidir. Kaleler sağdan sola doğru birinci, ikinci ve üçüncü kale olarak adlandırılır. İç alanın ortasında, sayı kalesinden 18 metre uzakta fırlatıcı tümseği vardır.

Sayı kalesinde beyaz plastikten beş yüzlü bir plaka, öbür kalelerde küçük branda yastıklar bulunur. İç alanın sayı kalesinde kesişen iki kenarı ve bunların uzantısı, ceza çizgisi adını alır. Bu iki ceza çizgisi arasında kalan alanın iç alandan öteye uzanan bölümü dış alan, ceza çizgileri ile çevre çitleri arasındaki alan da ceza alanıdır. İç alanın boyutları kesin kurallarla belirlenmiştir ama, dış

alan ve ceza alanının büyüklüğü farklılık gösterir. Genellikle ceza çizgilerinin uzunluğu 100 metreden, dış alanın sayı kalesine en uzak noktasının uzaklığı 123 metreden az olamaz. Kalelerin, fırlatma tümseğinin ve kaleler arasındaki yolların dışındaki alan çimle kaplıdır.

İç saha ve dış saha oyuncularının eldivenleri arasındaki fark iç saha oyuncusunun topu eldivenin içinden alma zamanının kısa olmasından kaynaklanmaktadır. Eldiven ne kadar küçük olursa topu en kısa zamanda karşılayıp fırlatma şansı o kadar yüksek olur.

Sportif Destekleyiciler ve Başlık: Erkek oyuncuların sportif koruyucular kullanmasını gerekli kılar. Karşılayıcılar bunların yanında fazladan bir başlık kullanmalıdır.

Karşılayıcının Donanımı: Karşılayıcılar diğer oyunculara göre daha fazla koruyucu malzeme kullanırlar. Özel bir miğfer ve bu miğferin üzerine geçirilen bir yüz maskesi takarlar. Göğüs muhafazası, faul tiplerden sonra topun arkaya kaçarak çarpması sonucu karşılayıcının yaralanmasını önlemesi açısından önemlidir.

Dizlikler: Oyuncunun bacaklarını koruması açısından önemlidir.

C. Beyzbolda Saha Ölçüleri Bilgisi

Ceza alanı

Koç yeri

Koç yeriCeza alanı

İç alan

Bitiş çizgisi

Cez

a çi

zgis

i

20 m

18,30 m

Bir sonraki vurucunun bekleme yeri

3. kale

27,4 m

2. kale

1. kale

Dış çizgisi

Sayı kalesi

Fırlatıcının alanı

Fırlatmatepesi

Dış alan

III. BEYZBOLDA TEKNİKLERA. Beyzbolda Savunma Oyuncularının Pozisyonları1. İç Saha Oyuncularının Pozisyonları

1 Numara: Atıcı

2 Numara: Tutucu

3 Numara: 1. kale savunma oyuncusu



6 Numara: Shortstop (Şortsıtop)

Beyzbol saha ölçüleri şemadaki gibidir.

- 269 -

- BEYZBOL -

B. Top Tutma - Atma Tekniği 1. Top Tutma Tekniği

Top tutarken vücut topun geldiği yöne dönüktür. Bir ayakla kaleye basarken, diğer bacak dizden bükülü olacak şekilde öne doğru bir adım atılır. Kollarla topun geliş yönüne uzanılır. Top, ellere yaklaşırken eldiven açık olmalıdır ve top, eldivendeki sepet bölgesiyle tutulmalıdır.

Topu eldivenle tuttuktan sonra diğer el, topun düşmesini engellemek için avuç içini kapatır.

ATICI

SAĞ DIŞSOL DIŞ

1. KALE SAVUNMACI

ORTA DIŞ 2. KALE

3. KALE

ŞORTSTOP

VURUCU

2. Top Atma Tekniği

Top atarken: (sağ elini kullananlar için) Vücudun sol tarafı hedefi gösterecek şekilde yana dönülür. Bacaklar omuz genişliğinden biraz daha açıktır. Sol kol dirsekten bükülü ve vücutla doksan derecelik bir açı yapacak şekilde yukarı kaldırılır. Dirsek, topun atılacağı hedefi gösterir. Sağ kol bel hizasından geriye ve yukarıya doğru açılır.

Pas için sağ kol ve sağ bacak öne doğru gelirken sol kol geriye çekilir. Baş hizasına gelirken top elden çıkarılır.

2. Dış Saha Oyuncularının Pozisyonları

7 numara: Sol dış saha savunma oyuncusu

8 numara: Orta dış saha savunma oyuncusu

9 numara: Sağ dış saha savunma oyuncusu

Dış saha oyuncularının pozisyonu şemadaki gibidir.

- 270 -

- BEYZBOL -

+ Top Atmayı ve Tutmayı Öğrenelim


Öğretim materyalleri: Bat, eldiven, dizlik, miğfer

Güvenlik: Çarpışmaları önlemek için paslaşan gruplar arasında belirli bir mesafe bırakılmalıdır.

Yönerge: Beyzbolda top atma ve tutma tekniğine yönelik düzenlenmiş alıştırmalar aşağıda verilmiştir. Her çalışmayı açıklamalara uygun olarak belirtilen tekrarda yapınız. Çalışmalar sırasında birbirinize mutlaka dönütler sununuz.

Uygulayıcı: Beyzbolda top atma ve tutma tekniği ile ilgili temel becerilerin her biri 5 kez tekrar ediniz.


Beyzbolda top atma ve tutma tekniği ile ilgili alıştırmaları yapalım.

1. Alıştırma: Yerden gelen topları atma ve tutma hareketini yapınız.

2. Alıştırma: Diz hizasından gelen topları atma ve tutma hareketini yapınız.

3. Alıştırma: Göğüs hizasından gelen topları atma ve tutma hareketini yapınız.

4. Alıştırma: Yüksekten gelen topları atma ve tutma hareketini yapınız.

5. Alıştırma: İstenilen hizaya top atma ve tutma hareketini yapınız.

Değerlendirme



Yapıyor.

1. Yerden gelen topları atıp tutabiliyor mu?

2. Diz hizasından gelen topları atıp tutabiliyor mu?

3. Göğüs hizasından gelen topları atıp tutabiliyor mu?

4. Yüksekten gelen topları atıp tutabiliyor mu?

5. İstenilen hizaya top atıp tutabiliyor mu?

Etkinlik

- 271 -

- BEYZBOL -

C. Kale Koşu TeknikleriKale koşu tekniği, topa vuruş yaptıktan sonra sopa bırakılır ve ana kaleye (home base) basmadan

süratli bir şekilde birinci kaleye dümdüz koşulur. İkinci ve üçüncü kaleye yapılan koşularda ise kaleye bir iki metre mesafe varken dışa doğru hafi f bir yay çizilir. Ana kaleye (home base) yapılan koşular, birinci kaleye yapılan koşular gibi düz ve süratli olmalıdır.

1. Birinci Kaleye Koşu: İlk kale solaklar için en uygun iç saha pozisyonudur. Birinci kalecinin iç saha boyunca birinci kaleye top fırlatma zorunluluğu yoktur. Solakların ilk ve ikinci kale arasındaki deliğe atılan topları yakalayıp atmaları daha kolaydır. İlk kaleci birinci kale çizgisinden ikinci kaleye kadar olan yolun yaklaşık üçte birinden sorumludur. Eğer kalede hiç kimse yoksa, dış saha çimlerinin yakınında kalenin arkasında pozisyon alınır.

2. İkinci, Üçüncü Kaleye Ve Ana Kaleye Koşu: Kalede hiç kimse yoksa kale çizgisinin arkasında, birinci kalenin yarı yoluna çeyrek uzaklıkta olmalıdır. İkinci kaleden üçüncü kalenin arkasındaki deliğin ortasına kadar uzanan bir alanı korumak shortstop (ikinci ile üçüncü kale arasında oynayan oyuncu) oyuncusu için çabuk ayaklara ve kuvvetli kollara sahip olmak anlamına gelir. Shortstop oyuncuları savunmanın lideridir.

Hazırlık: Yarım daire lider formatında yaklaşık olarak 15 dakika genel ve özel ısınma hareketleri yapınız. İkişerli gruplara ayrılınız. Grup içinde biriniz uygulayıcı diğeriniz gözlemci - kayıt edici rolü üstleniniz. Uygulama işlemi bittiğinde rolleri değişiniz .

Öğretim materyalleri: Bat, eldiven, dizlik, miğfer, düdük, top

Güvenlik: Alıştırmalar arasında başka bir malzeme bulundurmamaya dikkat edilmelidir.

Yönerge: Beyzbolda birinci kaleye, ikinci ve üçüncü kaleye koşu tekniğine yönelik düzenlenmiş alıştırmalar aşağıda verilmiştir. Her çalışmayı açıklamalara uygun olarak belirtilen tekrarda yapınız. Çalışmalar sırasında birbirinize mutlaka dönütler sununuz.

Uygulayıcı: Beyzbolda birinci kaleye,ikinci ve üçüncü kaleye koşu teknikleriyle ilgili temel becerilerin her birini 5 kez tekrar ediniz.


Beyzbolda kalelere koşu tekniğine yönelik alıştırmaları yapalım.

1. Alıştırma: Birinci kaleye koşu yapınız.

2. Alıştırma: İkinci kaleye koşu yapınız.

3. Alıştırma: Üçüncü kaleye koşu yapınız.

4. Alıştırma: Ana kaleye koşu yapınız.

Değerlendirme

Kapıları Öğren, Nereye Koşacağını Bil+ +



Yapıyor.

1. Birinci kaleye koşuyu yapabiliyor mu?

2. İkinci kaleye koşuyu yapabiliyor mu?

3. Üçüncü kaleye koşuyu yapabiliyor mu?

4. Ana kaleye koşuyu yapabiliyor mu?

Etkinlik

- 272 -

- BEYZBOL -

Ç. Vuruş Tekniği1. Temel Vuruş Tekniği

Vücudun sol tarafı atıcıya dönük olacak şekilde ana kalenin yanına yerleşilir. İyi bir vuruş için sopanın ucuyla kalenin en uzak ucuna değilir ve uygun mesafe ayarlanır. Bacaklar omuz genişliğinden biraz daha açık olacak şekilde yanlara açılır. Sopa sol el altta, sağ el üstte olacak şekilde en alt noktasından avuç içiyle kavranır. Sağ kol vücutla doksan derecelik açı yapacak şekilde geriye ve yukarıya kaldırılır. Sopa aşağıya indirilirken kollar gergin olmalıdır ve topa yan tarafından vurulmalıdır.

Dikkatli Ol ve İyi Vuruş Yap!


Öğretim materyalleri: Bat, top, düdük, eldiven

Güvenlik: Vuruşlardan korunmak için gruplar arasında belirli bir mesafe bırakılmalıdır.

Yönerge: Beyzbolda vuruş tekniğine yönelik düzenlenmiş alıştırmalar aşağıda verilmiştir. Her çalışmayı açıklamalara uygun olarak belirtilen tekrarda yapınız. Çalışmalar sırasında birbirinize mutlaka dönütler sununuz.

Uygulayıcı: Beyzbolda vuruş tekniğine yönelik alıştırmalardan her birini 5 kez tekrar ediniz.



+ +

Etkinlik

Alıştırmalar Şekil I.UYG. II.UYG. DönütBaş., TİV Baş. TİV

Batı parmakların tabanına yerleştir. Vuruş yapmak için vücut yana doğru döndürülür. Ayaklar omuz genişliğinde açılır.

Beyzbol sopasını sıkı tut. Ayaklarını çok açma.

Gözler önce topu bırakma noktasında görür ve izleme sürecini başlatır. İleri bacak açma başlar. Eller sopayı tetikler.

Topu iyi takip et. Bacağını açarken dengeni bozma.Topun gelişine göre dönüş kara-rını ver.

- 273 -

- BEYZBOL -

Alıştırmalar Şekil I.UYG. II.UYG. DönütBaş., TİV Baş. TİV

Eller topa gitmeye başlar.Alt taraftaki kol bu aşamada çok ak-tiftir. İzleme süreci bu aşamada hemen hemen tamamlanmıştır. Kalça döndürmeye başlanır.

Ayağını yerleş-tireceğin yeri iyi belirle. Kalçayı döndürürken el ve kol koordinas-yonu sağla.

Öndeki bacak güçlü bir pozisyon alır ve vücut denge için öndeki bacağa yüklenir.Topun gelişine göre sopa ve vücut ayarlanır ve vuruş yapılır.

Dengeni kontrol et.Tüm gücünle topa isabetli vur.

D. Atış Tekniği1.Temel Atış Tekniği

Sağ bacak destek bacağıdır. Sol bacak dizden bükülerek göğüs hizasına doğru yukarı çekilir. Öndeki çekilen bacakla ileriye doğru adım atılırken sol kol dirsekten bükülür ve dirsek atış yapılacak yönü gösterir. Dirseğin vücutla yaptığı açı doksan derecedir. Sağ kol bel hizasından geriye açılır, yukarıdan ileriye doğru bir kamçı hareketi yaparken baş hizasında top elden çıkarılır. Kamçı hareketi kesilmeden tamamlanır.

Baş.: Başarılı TİV : Tekrara İhtiyacı Var. UYG.:Uygulama

- 274 -

- BEYZBOL -


Öğretim materyalleri: Bat, eldiven, dizlik, miğfer

Güvenlik: Vuruşlardan korunmak için gruplar arasında belirli bir mesafe bırakılmalıdır. Alıştırmalar sıralı yapılmalı ve liderlere uyulmalıdır.

Yönerge: Beyzbolda atıcı tekniğine yönelik düzenlenmiş alıştırmalar aşağıda verilmiştir. Her çalışmayı açıklamalara uygun olarak belirtilen tekrarda yapınız. Çalışmalar sırasında birbirinize mutlaka dönütler sununuz.

Uygulayıcı: Beyzbolda atıcı tekniği ile ilgili temel becerilerin her birini 5 kez tekrar ediniz.

Gözlemci ve Kayıt Edici: Hareketin nasıl yapıldığını gözlemleyiniz ve dönüt sununuz. 5 tekrar sonunda sonuçları kaydediniz. Alıştırma tamamlandığında görevleri değişiniz. Önce doğru yapılan hareketleri söyleyiniz. Daha sonra hatalar hakkında düzeltici dönüt sununuz.


Denge Zekâ ve Uzaysal Zekâ+ +

Alıştırmalar Şekil I.UYG. II.UYG. DönütBaş. TİV Baş. TİV

Dengeyi sağlamak ve kuvvet almak için sağ bacak dizlerden bükülü olarak kaldırılır. Bacak kaldırılırken üst gövde sola doğru döndürülür, eller birleştirilerek eldivenin içindeki top sol elle kavranır.

Bacağını iyice kaldır. Sağ kolunu iyice geriye al.

Top elden çıkmadan önce sol kol geriye giderken, sağ kol omza doğru çekilir. Sol ayak başlangıç plakasında sabit kalır. Sağ bacakla öne doğru olabildiğince büyük bir adım atılır.

Adımını büyük at.

Atış yapılırken vücut ağırlığı sol ayaktan sağ ayağa aktarılır.Sol kol dirsekten bükülerek başın arkasından getirilerek top atılır.

Bakışlarını hede-fi nden kaçırma.

Atış yapıldıktan sonra sol bacak yukarıya doğru kaldırılırken sol kol sağ bacağın dış yanına doğru getirilir.

Atış yapıldıktan sonra atış kolunu bacağının yanına getir. Atış kolunu hedefe yönelt.

Baş.: Başarılı TİV: Tekrara İhtiyacı Var. UYG.:Uygulama

Etkinlik

- 275 -

- BEYZBOL -



1. Türkiye’de beyzbolun gelişim sürecini açıklayınız?

2. Beyzbol ilk defa hangi olimpiyatlarda oyun olarak oynanmıştır?

3. Dış saha oyuncuları ve pozisyonları nelerdir? Açıklayınız.

4. İç saha oyuncuları ve pozisyonları nelerdir? Açıklayınız.

5. Beyzbolda top tutma tekniği nasıl yapılır? Açıklayınız.

6. Beyzbolda top atma tekniği nasıl yapılır? Açıklayınız.

B. Aşağıdaki soruların doğru cevabını işaretleyiniz.

7. Ulusal Profesyonel Beyzbol Oyunları Birliği kaç yılında kurulmuştur?

A) 1871 B) 1872 C) 1873 D) 1874 E) 1875

8. Profesyonel beyzbol ligi hangi ülkede yürütülmektedir?

A) Japonya

B) Güney Afrika

C) ABD

D) Fransa

E) İngiltere

9. Beyzbol kaç devre oynanır?

A) 5 B) 6 C) 7 D) 8 E) 9

10. Aşağıdakilerden hangisi beyzbolda kullanılan malzemelerden değildir?

A) Bat B) Tekmelik C) Miğfer D) Eldiven E) Dizlik

11. Beyzbolda, dış alanın sayı kalesine en uzak noktasının uzaklığı kaç metreden az olamaz?

A) 120 B) 123 C) 130 D) E)

C. Aşağıdaki beyzbol sahasında gördüğünüz noktalı yerleri doldurunuz.

.................

..............

...............Ceza alanı

..................

.................

Cez

a çi

zgis

i

18,30 m

Bir sonraki vurucunun bekleme yeri

.............

27,4 m

2. kale

...............

................

Sayı kalesi

Fırlatıcının alanı

Fırlatmatepesi

Dış alan

- 276 - Gü

res

Gü

res

DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE GÜREŞ

GÜREŞTE ALAN VE KURAL BİLGİSİ

GÜREŞTE TEKNİKLER

Tek Kol Kafa Kol Tek DalmaÇift Dalma Çırpma Bel KündesiKle Boyunduruk

Temel Kavramlar

16. Ünite

- 277 -

- GÜREŞ -

Gü

es

Yönerge: Bu çalışmada güreş sporu ile ilgili bir araştırma yapınız. Üçerli gruplar oluşturunuz. Aşağıda belirtilen araştırma konularına göre görev dağılımı yapınız. Grup üyelerinin görev dağılımı aşağıda belirtilmiştir.




• Bu çalışmadan sonra dünyada ve Türkiye’de güreş konusunun işlendiği bir program hazırlayınız.

• Bu çalışmada uzman kişilerden, güreş kulüplerinden, üniversitelerden, internet sitelerinden ve kütüphanelerden yararlanabilirsiniz.



1. Uluslararası güreş şampiyonlarında başarı elde etmiş güreşçilerimizin,

a. İsimlerini yazınız.

b. Katıldıkları organizasyonların kronolojilerini araştırınız ve listeleyiniz.

2. Türkiye Güreş Federasyonunun işlevlerini belirtiniz ve organizasyon şemasını oluşturunuz.

3. Cumhuriyetten günümüze kadar ülkemizde uluslararası yapılan resmi ve özel uluslararası güreş turnuvalarını araştırınız.

Değerlendirme


I.DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE GÜREŞ

Tarihte Güreş++

Ünitemize Hazırlanalım1. Türkiye’de ve dünyada tanıdığınız ünlü güreşçiler kimlerdir?

2. Güreş ile ilgili müsabaka süreleri ve kuralları hakkında neler biliyorsunuz?

A. Dünyada Güreşin Gelişim SüreciEski çağlardan beri güreş insanoğlunun temel fi ziksel aktivitelerinden birisi olmuştur. Güreşin

bilinen en eski spor olduğuna dair birçok eski resim ve belge vardır. Çoğunlukla savaş sanatları içinde gruplandırılan güreşin yapısı, imajı ve askerî eğitimdeki faydası çok çeşitli oluşumların ortaya çıkmasına yardımcı olmuştur. Bir kişinin rakibini, ona vurmadan yenmeye çalışmasını amaçlayan güreş, çok çabuk bir şekilde bir spor dalı hâline gelmiş ve antik olimpiyat oyunlarının programına dâhil olan ilk spor disiplininden birisi olmuştur.

Dünyanın en eski müsabaka sporu olarak bilinen güreşle ilgili Mısır’da beş bin yıl öncesine ait duvar resimleri bulunmuştur. MÖ 776’da yapılan oyunların içeriğinde bulunan güreş iki bin yıl sonra devam eden oyunlarda da ana spor olarak ortaya çıkmıştır.

Güreşin spor olarak ortaya ilk çıkışı MÖ 708’deki olimpiyat oyunlarında olmuştur. Güreş o dönemlerde askerî eğitimle bağlantılı olduğu için daha sert ve acımasız bir spordur. Olimpiyatların son bulmasıyla birlikte diğer sporlar gibi güreş de ortadan kaybolmuştur. Modern olimpiyatlarda güreş en önemli spor dallarından biriydi. 1896’da Atina’da yapılmış olan ilk modern olimpiyat oyunlarından bu zamana kadar olimpik sporlar programında her zaman yer almış bir spor dalıdır.

Etkinlik

- 278 -

- GÜREŞ -

B. Türkiye’de Güreşin Gelişim SüreciGüreş zamanla birçok değişik tarz ve biçimde ortaya çıkmıştır. Grekoromen stili ve serbest stil şu

an dünyada evrensel geçerliliği olan iki tarzdır. Grekoromen güreş stilinde belden yukarısı ile oyun tatbik edilir. Ayakla oyun yapılmaz ve rakibin hücumu engellenmez. Bu stil Avrupa ülkelerinde yaygındır. Grekoromen güreş stilini ilk uygulayan Türk güreşçileri şunlardır:

Koca Yusuf, Kara Ahmet, Hergeleci İbrahim, Filiz Nurullah, Kurtdereli Mehmet, Adalı Halil, Mandıralı Ahmet ve Kara Osman’dır. Türkiye’de bu stil; Beşiktaş Kulübünde 1903 yılında uygulanmıştır. Serbest güreş stilinde ayaklar dâhil vücudun her yeriyle oyun tatbik edilir. Bu güreş stili Türkiye’deki geleneksel güreşlere benzediğinden ülkemizde daha yaygındır. Ülkemizde de zamanında güreşe büyük önem verildiği inkâr edilemez.

1923 yılında Türkiye Güreş Federasyonunun kurulmasıyla ülkemizde modern güreş kurallarını ve grekoromen tekniklerin öğretimi için Macar Peter getirilmiştir. Güreşçilerimiz ilk olarak 1924 Olimpiyatları’na (Paris) katılmışlardır. 1936 yılında yapılan Berlin Olimpiyatları’nda 61 kilo güreşçimiz Yaşar Erkan, grekoromen stilde olimpiyat şampiyonu olmuştur. Türkiye güreşte gücünü 1948 Olimpiyatları’nda bütün dünyaya göstermiştir. Serbestte dört, grekoromende ise iki altın madalya alınmış ve takım sıralamasında İsveç’ten sonra 26,33 puanla ülkemiz ikinci sırayı almıştır. Güreşteki başarımız 1960 Roma Olimpiyatları’nda da devam etmiştir. Serbestte dört, grekoromende üç madalya ile Sovyetlerden sonra otuz bir puanla ikinci olunmuştur. 25 Eylül-1 Ekim 2006 tarihleri arasında Çin’in Guanghzou şehrinde düzenlenen Büyükler Dünya Grekoromen Güreş Şampiyonası’nda Türk Millî Takımı tarihinde ilk kez otuz dokuz puanla dünya takım şampiyonu oldu.

Modern anlamda grekoromen stili güreş, ilk olarak Fransa’da popüler oldu. Aynı zamanda batı dünyasında daha az sınırlandırılması ve kuralı olan bir güreş stili de yaygınlaşmaya başlamıştı. Rakibini, sadece üst tarafını kullanarak yenmeye dayalı olan grekoromen stil güreşten farklı olarak serbest stil güreşçilerin daha fazla seçenekleri vardır. Serbest güreşçiler; rakiplerine çelme takabiliyor, bacaklarından tutabiliyor, tutuşlarda kendi ayaklarını kullanabiliyor, dalmalar yapabiliyorlardı.

Klasik grekoromen stilde güreş, 1896’daki ilk modern olimpiyat oyunlarında yapılmıştır. 1904’te serbest stil güreş de olimpiyatlara dâhil olmuştur. 1912 Stockholm Olimpiyatlarının öncesinde ulusal federasyonlar büyük bir ittifak oluşturmuşlardır. Ortak kural ve prensipleri bünyesinde barındıran bir kurum oluşturmanın gerekliliğini düşünüp 1912’de merkezi Lozan’da olan FILA’yı yani Uluslararası Güreş Federasyonunu kurmuşlardır.

A. Güreşte Kural Bilgisi ve MalzemesiUluslararası son kurallara göre güreşin süresi, ikişer

dakikalık üç periyottan oluşmaktadır. Bir güreşçi bu üç periyottan ikisini kazandığında maçı kazanmış olur. Örneğin bir rakip ilk periyodu 1–0 ve ikinci periyodu da 1–0 kazanırsa üçüncü periyoda gerek kalmaksızın galibiyetini ilan eder. Ama eğer ikinci seti rakibi kazanırsa karar periyodu olan üçüncü periyot yapılır. Ayrıca güreşçi, rakibi üzerinde teknik üstünlük elde ederse, tuş yaparsa (rakibinin iki omzunu yere getirmek) ve diskalifi ye ettirirse diğer periyotlara geçilmeden maç sonlandırılır ve güreşçi galip ilan edilir. Güreşçiler, müsabakalarda güreş mayosu giyerler. Bu mayo üstten çift askılı ve alt tarafı şorttan oluşmaktadır. Güreş mayoları mavi ve kırmızı olmak üzere iki renklidir. Yarışmacılardan birisi mavi renkli mayo giyindiği takdirde diğeri kırmızı olanı giymek durumundadır.

Ayrıca güreşçilerin müsabakalarda giydikleri özel güreş ayakkabıları vardır.

Bir güreş müsabakasını dört hakem yönetir. Bunların ilki minder üzerinde bulunarak maçı başlatan hakem, ikincisi güreşçilerle yakın temasta olan bir orta hakem ile üçüncü ve dördüncüsü karşılıklı masalarda bulunan birisi sayı hakemi, diğeri minder amiri olan iki ayrı hakemdir.

II. GÜREŞTE ALAN VE KURAL BİLGİSİ

- 279 -

- GÜREŞ -

B. Güreşte Minder Ölçüleri BilgisiUluslararası müsabakalarda 9 m çapında yuvarlak bir

minder kullanılır. Minderin iç çapı, 1 m eninde kırmızı bir daire ile çevrilidir. Güreş alanının çapı ise 7 m’dir. Ortada 1 m çapında bir merkez daire vardır. Minderin iki köşesi kırmızı ve mavi olarak renklendirilmiştir. Mavi mayolu güreşçi mavi köşeden, kırmızı mayolu güreşçi kırmızı köşeden mindere çıkar. Minder bir platform üzerindeyse bu platformun yüksekliği 1,1 m’yi geçemez. Minderin dıştaki kırmızı boyalı bölgesi zon bölgesidir. Güreşin aktif sürmesi gereken bölge merkezi güreş alanı ise sarı boyalı bölgedir.

Zon Bölgesi

MerkezGüreş Bölgesi

1 m

9 m

1,5 m

12

m

Korunma Bölgesi

Mavi Köşe

Kırmızı Köşe

7 m

III. GÜREŞTE TEKNİKLER

Güreşte Teknikler

Ayakta Temel Teknikler Yerde Temel Teknikler

Tek Kol Kafa Kol Tek Dalma Çırpma Bel

Kündesi Kle Boyun-duruk

Çift Dalma

Güreşte teknikler şemadaki gibidir.

Güreş minderinin ölçüleri ve bölgeleri şekildeki gibidir.

- 280 -

- GÜREŞ -

Alıştırma Şekil Dönüt

Boyun sağa sola çevrilir. Başını yavaş ve kontrollü çevir.

Kollar baş üstünde birleştirilir ve esnetilir.

Kollarınla uzanabildiğin kadar yukarı uzan ve dirsekleri bükme.

İyi Isın Rakibine Daha Uzun Süre Diren+ +

A. Isınma ve Temel Teknikler 1. Isınma

Isınmak için genellikle iki önemli faktör vardır:

• Sakatlanma tehlikesini önlemek,

• Beceri sağlamak, yetenek kazandırmak ve motorik gücünü uyarmak.

Tam ısınmadan müsabakaya giren güreşçiler, başlangıçta sakatlanabilir. Eklem yüzeyine uygulanan zorlanmalarla kas ve tendonları tam uyarıldığından her türlü çıkma, incinme ve lif kopması gibi durumlar ortaya çıkabilir. Çünkü güreş devam ederken müsabakanın başından sonuna kadar, adeta birbirlerine kenetlenirler. Her iki güreşçinin karşıt gücü sonunda ısınmamış bir sporcunun sakatlanmasına sebep olabilir.

Müsabakadan en az 30 dk. önce ısınmaya başlanır. Başlangıçta esnetmeli hafi f jimnastik alıştırması uygulanır (10 dk. kadar). Daha sonra kademeli olarak ısınma temposu arttırılır (15 m’yi aşan kısa, seri koşular yapılır.). Daha sonra vücudun belirli bölümlerinde kasları ve eklemleri hareketlendirici alıştırmalar uygulanır.

Geri kalan 10 dk.nın 7 dk.sında eşli veya tek olarak teknik tutuş aldatma savunma hareketleri yapar. Son 3 dk.da ise savunmada rakibine konsantre olunacak uygulamalar yapılır.

Hazırlık: Yarım daire lider formatında yaklaşık olarak 15 dk. genel ve özel ısınma hareketleri yapınız. İkişerli gruplara ayrılınız. Grup içinden biriniz uygulayıcı diğeriniz gözlemci - kayıt edici rolünü üstleniniz. Uygulama işlemi sona erdiğinde rolleri değişiniz.


Yönerge: Güreşte ısınma hareketlerine ilişkin çalışmalarına yönelik düzenlenmiş alıştırmalar aşağıya çıkartılmıştır. Her çalışmayı açıklamalara uygun olarak belirtilen tekrarda yapınız. Çalışmalar sırasında birbirinize mutlaka dönütler sununuz.

Uygulayıcı: Güreşte ısınma ile ilgili temel becerilerin her birini 3 kez ve 30 sn tekrarlayın.



Etkinlik

- 281 -

- GÜREŞ -

Alıştırma Şekil Dönüt

Sağ ya da sol dirsek ten tut ve tuttuğun kolunla belden bükerek çek.

Her iki yöne de yap.

Dengeni korumak için bacaklarını aç ve sabitle.

Yere otur, bacakları aç, sağ ya da sol bacağı elle tut ve karna doğru çek. Diğer bacakla da aynı hareketi yap.

Uzatılan bacağı gergin tut ve yana aç.

Yere otur, bacakları öne uzat, sol bacağı elle tut ve karna doğru çek. Diğer bacakla da aynı hareket yap.

Uzatılan bacağı gergin tut ve öne uzat.

Sağa veya sola yat, yukarıdaki ayaktan elle tut. Sırta doğru çek. Aynı hareketi diğer yönde de yap.

Aşağıdaki bacağı gergin tut ve vücut yere paralel pozisyonda çekilen ayağı sırta temas ettirmeye çalış.

Sağ bacağını bükerek ayağını altına al ve otur. Sol dizini de bük ve ayağının tabanını sağ dizine üstüne koy ve geriye doğru yarım yat. Aynı hareketi diğer yöne de yap.

Dizler bükülü konum-dayken bacak üst kasla-rını gerginliğini hisset.

Eller arkada birleştir ve yukarı kaldır.

Dirsekler gergin ve gövde dik duracak şekilde yap.

Sağ bacağını öne uzat sol dizini içe bük ve uzattığın bacağın ayak bileğinden her iki elinle tut ve bekle.

Uzattığın bacağının arka kısmındaki gerginliği hisset.

Kollar baş üstünde birleştirilir ve esnetilir.

Kollarınla uzanabildiğin kadar yukarı uzan ve dirsekleri bükme.

- 282 -

- GÜREŞ -

2. Giriş, Çıkışlar ve Tempo

Güreşte giriş ve çıkışlar, müsabaka ya da antrenman sırasında rakibin pozisyonunu bozmaktır. Önceden planlanmış taktikleri ve teknik bilgileri güreşçinin uygun pozisyonunda rakibine uygulamaya çalışmasıdır. Bu hareketler sırasında devamlı rakibe pozisyon vermemek ve dengesini bozmak için vücudun üst bölümüne yapılan kavrama ve çekme hareketlerine giriş ve çıkışlar denir.

Güreş müsabakasının temposunu bu tekniklerde uygulanan kuvvet ve zamanlama belirler. Tempoyu artırmak ya da düşürmek rakibe, güreşçinin teknik ve kondisyonuna bağlıdır.

+ File Önündeki Topları Kaçırma


Öğretim materyalleri: Güreş minderi

Yönerge: Güreşte giriş, çıkış ve tempo çalışmalarına yönelik düzenlenmiş alıştırmalar aşağıya çıkartılmıştır. Her çalışmayı açıklamalara uygun olarak belirtilen tekrarda yapınız. Çalışmalar sırasında birbirinize mutlaka dönütler sununuz.

Uygulayıcı: Güreşte giriş, çıkış ve tempo ile ilgili temel becerilerin her biri 5 kez tekrar ediniz.


1. Alıştırma: Eşler karşılıklı elele tutar ve birbirlerini ileriye doğru ittirme çalışması yapınız.

2. Alıştırma: Eşler sırt sırta dönük olarak birbirini ittirme çalışması yapınız.

3. Alıştırma: Eşler karşılıklı geçer ve birbirlerinin kolunu tutup çekmeye ve kolunu çektirmeme ça-lışması yapınız.

4. Alıştırma: Eşler karşılıklı çömelik pozisyondayken birbirini ittirme ve çekme çalışması yapınız.




1. Karşılıklı ellerle birbirini ittirebiliyor mu?

2. Sırt sırta vücut pozisyonunda birbirini ittirebiliyor mu?3. Karşılıklı rakibin kolunu yakalayabiliyor mu?

4. Çömelik pozisyonda rakibini çekip ittirebiliyor mu?

B. Ayakta Temel Teknikler1. Tek Kol

Hücum yapan güreşçinin sol ayağı önde olup rakibinin sol kolundan hücum eden güreşçi sağ kolu ile derin tutar. Öndeki ayağın parmakları üzerinde tam dönerek kalçayı rakibin altına sokar. Tamamıyla rakibin altına girdikten sonra sağ ayak solun yanına toplanır. Aynı anda öne doğru eğilerek sırtındaki rakibi sırtüstü öne atar.

Etkinlik

- 283 -

- GÜREŞ -

Tek Kolla Rakibini Mağlup Et!+



Eşinin sol ya da sağ kolunun dirseğinden kavra ve sırtına alarak, öne doğru eğil.

(5 tekrar)


Rakibini kavra ve sırtına alma hareketinden sonra öne doğru savurma hareketini yap.

(5 tekrar)

Eşini savururken denge bacağını sabitle.

Bacaklar karna doğru çekilir. Savurma hareketinden sonra eşinin sırtını mindere indir.

(5 tekrar)

Savurma hareketini yaptıktan hemen sonra pozisyon al.

Mindere sırtüstü getirdiğin eşine doğru yüzünü çevir ve bastır.

(5 tekrar)

Eşini yerde sabitle.


Başarılı atma, rakibin vücudunun havaya yay çizmesidir. Hücum güreşçisi çabuk reaksiyon göstererek, baş ve koldan tutar ve mindere bastırıp tuş yapmaya çalışır.



Yönerge: Güreşte tek kol tekniğine yönelik düzenlenmiş alıştırmalar aşağıya çıkartılmıştır. Her çalışmayı açıklamalara uygun olarak belirtilen tekrarda yapınız. Çalışmalar sırasında birbirinize mutlaka dönütler sununuz.

Uygulayıcı: Güreşte tek kol tekniği ile ilgili temel becerilerin her birini 5 kez tekrarlayın.



Etkinlik

- 284 -

- GÜREŞ -

2. Kafa Kol

Bu hareket, sırttan atışlarda temel hareketlerden biridir. Sol ayak önde rakibin sol kolunu omuz altından tutar ve diğer eli ile de rakibin ensesinden kavrar. Dizlerin bükülmesiyle rakibin altında 180°lik dönüş yapar ve kalça atış istikametine doğru rakip sırta alınır. Sağ ayak sol ayağın yanına toplanır. Sırta alınan rakip yerden kesilir. Sırttan çırpma ile önce dizin üzerine inerek yere serilir ve engel oturuşu ile rakibin sırtüstü veya köprüde pozisyonuna getirilir. Ağırlık merkezi kalça üzerindedir. Rakibin başı yukarıya kaldırılır.

Kafa Kolu Öğren, Başarıyı Yakala!+



Eşinin sol ya da sağ kolunun altından tek eliyle tutar, diğer eli ile ensesinden kavrar.


Rakibin boynunu kavrar ve sırta alma hareketinden sonra öne doğru savurma hareketini yapar.

Eşini savurur-ken denge bacağını sabitle.

Savurma hareketinden sonra öne doğru bükülerek eşinin sırtını mindere indir.

Savurma hareketini yaptıktan hemen sonra pozisyon al.

Rakibini mindere sırtüstü getirdiğinde, ayaklarını açıp kuvvet alarak eşinin göğsüne ve omuzlarına baskı yap.

Eşini yerde sabitle.




Yönerge: Güreşte kafa kol tekniğine yönelik düzenlenmiş alıştırmalar aşağıya çıkartılmıştır. Her çalışmayı açıklamalara uygun olarak belirtilen tekrarda yapınız. Çalışmalar sırasında birbirinize mutlaka dönütler sununuz.

Uygulayıcı: Güreşte kafa kol tekniği ile ilgili temel becerilerin her birini 5 kez tekrarlayın.

Gözlem ve Kayıt Edici: Hareketin nasıl yapıldığını gözlemleyiniz ve dönüt sununuz. 5 tekrar sonunda sonuçları kayıt ediniz. Alıştırma tamamlandığında görevleri değişiniz. Önce doğru yapılan hareketleri söyleyiniz. Daha sonra hatalar hakkında düzeltici dönüt sununuz. Bütün grup üyeleri alıştırmayı bitirdiğinde diğerine geçiniz.


Etkinlik

- 285 -

- GÜREŞ -

3. Tek Dalma

Güreşçilerden birinin ayaklarından herhangi bir tanesi önde olduğu zaman hücum eden güreşçi öne bir adım atarak rakibin öndeki ayak bileğinden tutar. Diğer elle ise bacağın iç bölgesinden tutar ve tuttuğu bacak tarafına doğru rakibini devirir. Diz üstü gelen hücum güreşçisi tuttuğu ayağı yukarıya kaldırır. Bacaktaki el serbest bırakılarak enseye bağlanır. Tuş pozisyonuna kadar harekete devam edilir.

4. Çift Dalma

Her iki güreşçi hücum esnasında ayakları paralel veya sağ-sol gardında olabilir. Hücum yapan güreşçi, hamle yaparak çift bacağa da dalış yapar. Başı herhangi bir taraftan yana çıkarır. Her iki bacağı da sağlam tutarak dayanak noktasına yakın bir yere rakibi indirmeye çalışır. Rakip, ellerle çekilip, omuzlarla mindere doğru yana bükerek bastırılır. Dizlerini ağırlık merkezinde birleştirerek mindere dayar ve rakibi kalça üstü yere indirir. Tuş pozisyonunu aramak için omuzlara doğru yüklenir.

Denize Değil, Rakibine Dal!



Eşinin sol ya da sağ ayak bi-leğinden tut diğer elin ile de bacağının iç bölgesinden tut ve eşini yere devir.

(5 tekrar)

Hareketi çabuk ve kontrollü yap.

Diz üstü gelen eşinin ayağı-nı yukarı kaldır.Bacaktaki eli serbest bırakılıp enseye bağ-la ve bastır.

(5 tekrar)

Eşinin bacağını kendine çek ve çabuk hareket et.

+



Yönerge: Güreşte tek dalma ve çit dalma tekniğine yönelik düzenlenmiş alıştırmalar aşağıya çıkartılmıştır. Her çalışmayı açıklamalara uygun olarak belirtilen tekrarda yapınız. Çalışmalar sırasında birbirinize mutlaka dönütler sununuz.

Uygulayıcı: Güreşte tek dalma ve çit dalma tekniği ile ilgili temel becerilerin her birini 5 kez tekrarlayınız.



Etkinlik

- 286 -

- GÜREŞ -



Her iki güreşçinin bacakları paralelken hücum güreşçisi eşinin bacaklarına çift dalış yapar.

(5 tekrar)

Hareketi çabuk ve kontrollü yap.

Çift dalış yaptığın eşini ellerinle çekip, omuzlarınla minder doğru bükerek bastır. Dizlerini ağırlık merkezinde birleştirerek mindere daya ve eşini kalça üstü yere indir.

(5 tekrar)

Eşinin bacaklarını kendine çek ve çabuk hareket ederek omuzlarını bastır.


C. Yerde Temel Teknikler1. Çırpma

Hücum yapan güreşçi, rakibinin arkasında olup çırpma hareketine başlar. İki elle belden sararak rakibi yanıltmak ve dengesini bozmak için ters tarafa güç uygular. Sonra çırpacağı yöne doğru geçip dizini rakibinin ayaklarının önünde yere basar. Yere bastığı dizle beraber kalça üzerine oturarak rakibini kendine doğru çeker. Köprü vaziyetine gelerek rakibi üzerinden aşırır. Her iki elle tutuş kısa olmalıdır. Tutuş geniş olduğu takdirde rakip, hücum güreşçisine karşı dönebilir.

Çırpmayı Öğren ki Müsabaka Erken Bitsin!+



Yönerge: Güreşte çırpma tekniğine yönelik düzenlenmiş alıştırmalar aşağıya çıkartılmıştır. Her çalışmayı açıklamalara uygun olarak belirtilen tekrarda yapınız. Çalışmalar sırasında birbirinize mutlaka dönütler sununuz.

Uygulayıcı: Güreşte çırpma tekniği ile ilgili temel becerilerin her birini 5 kez tekrarlayınız.



Etkinlik

- 287 -

- GÜREŞ -


Baş. TİV Baş. TİV DönütHücum yapan güreşçi, eşinin belinden iki eli ile sarılır.

Eşini sıkı sar.

Hücum yapan güreşçi, dizini eşinin ayaklarının önüne sokar ve döneceği yöne hamle yapar.

Dizini iyi yerleştir ve diğer bacaktan güç al.

Köprü vaziyetine gelerek eşini üzerinden aşır.

Her iki eli ile tutuş kısa olmasına dikkat et.

Eşini, dönme hareketi yaparak üstünden aşır.

Dönüş hareketini çabuk yap.

Dönme hareketi tamamlandıktan sonra çırpma hareketine başlanılan pozisyona dön.

Çabuk hareket et ve eşini kontrol altına al.


2. Bel Kündesi

Hücum güreşçisi savunma güreşçisinin ayağını tuttuğu hâlde, savunma güreşçisi yana bir adım atarak hücum güreşçisinin dış ayağının kalça bölgesinden tutarak kündeye alır. Öndeki ayağının üstüne oturarak kündeden aşırır. Aşırma esnasında rakibi attığı yöndeki elini boşaltarak, dirsek üstüne gelir. Rakibine doğru dönmüş olan savunma güreşçisi, yan takla atan rakibini omuzları üzerine bastırarak tuş pozisyonuna getirir.

Rakibini Bel Kündesi İle Yenebilirsin+



Yönerge: Güreşte bel kündesi tekniğine yönelik düzenlenmiş alıştırmalar aşağıya çıkartılmıştır. Her çalışmayı açıklamalara uygun olarak belirtilen tekrarda yapınız. Çalışmalar sırasında birbirinize mutlaka dönütler sununuz.

Uygulayıcı: Güreşte bel kündesi tekniği ile ilgili temel becerilerin her birini 5 kez tekrarlayın.



Etkinlik

- 288 -

- GÜREŞ -

Alıştırma Şekil I.UYG. II.UYG. DönütBaş. TİV Baş. TİV

Hücum eden eş savunma-daki eşinin tek bacağını kavrar. Savunmadaki eşin dışarıdaki bacağını yakalar.

Tek dalan rakibini yakın bacaktan çabuk kavra ve pozisyonunu al.

Öndeki bacağın kalça üstüne oturarak kündeden aşır. Geriye doğru

bükülmeyi çabuk ve kontrollü yap.

Eşini doğru döndürmüş olan savunmadaki eş, yan takla atan eşini omuzları üstünden bastır.

Eşini tuş pozisyonuna getir ve tuş yapmaya çalış.

3. Kle

Kle yapmak için ayak, sarmaya takıldıktan sonra çevrilecekmiş süsü verilip dış koldan ön kol ve pazudan tutularak basınç yapılır. El enseye sokulur. Serbest olan diğer ayakta sarmaya takılır. Basınç her iki taraftan (baş ve ayaklarla) yapılır. Rakip yapılan basınçtan dolayı sırtüstü dönmeye mecbur kalır. Çevirmeye son hedef olan tuş pozisyonuna kadar devam edilir.


Etkinlik

Kleyi Yap, Kürsüye Çık.+



Yönerge: Güreşte kle tekniğine yönelik alıştırmalar aşağıya çıkartılmıştır. Her çalışmayı açıklamalara uygun olarak belirtilen tekrarda yapınız. Çalışmalar sırasında birbirinize mutlaka dönütler sununuz.

Uygulayıcı: Güreşte kle tekniği ile ilgili temel becerilerin her birini 5 kez tekrarlayınız.



Etkinlik

- 289 -

- GÜREŞ -

Alıştırma Şekil I.UYG. II.UYG. Dönüt


Hücum eden eş savun-madaki eşin tek bacağını kavrar. Savunmadaki eş ise dışarıdaki bacağı yaka-lar.

Tek dalan rakibini yakın bacaktan çabuk kavra ve pozisyonunu al.

Öndeki bacağının üstüne oturarak, rakibini künde-den aşır.

Geriye doğru bükülmeyi çabuk ve kontrollü yap.

Eşine doğru dönmüş olan savunmadaki eş yan takla atan eşinin omuzları üstü-ne bastırır.

Eşini tuş pozisyonuna getir ve tuş yapmaya çalış.

4. Boyunduruk

Hücum yapan güreşçi, eşinin ayaklarına dalış esnasında çene ve koldan tutarak rakibinin hareketini durdurmaya çalışır. Kısaca baş ve el bloke edilerek, ayakların her ikisi de geriye doğru uzatılır. Rakip dizleri üzerine getirilerek öne ve yana çekilir. Daha sonra sağdan veya soldan rakibi saptırarak bastırılıp gereken hücum hareketleri kombine edilir.


Rakibini Boyundurukla Hapset+



Yönerge: Güreşte boyunduruk tekniğine yönelik düzenlenmiş alıştırmalar aşağıya çıkartılmıştır. Her çalışmayı açıklamalara uygun olarak belirtilen tekrarda yapınız. Çalışmalar sırasında birbirinize mutlaka dönütler sununuz.

Uygulayıcı: Güreşte boyunduruk tekniği ile ilgili temel becerilerin her birini 5 kez tekrarlayınız.



Etkinlik

- 290 -

- GÜREŞ -

Alıştırma Şekil I.UYG. II.UYG. DönütBaş. TİV Baş. TİV

Rakibin ayaklarına dalış sırasında rakibinin çene ve kolundan tut ve hareketini durdurmaya çalış.

Rakibinin hareketini takip et ve çabuk hareket et.

Eşinin başını ve kolunu kavra ve bloke et. Ayaklarını geriye çek.

Ellerinle rakibin kafasını ve kolunu sıkı tut, bacakları açarak kuvvet al.

Eşini dizleri üstüne getir öne ve yana çek. Eşini bastır

ve arkasına dolan.

Eşini bastır ve diğer hareketleri kombine etmeye çalış.

Rakibini kontrol et ve tamamen bloke et.


- 291 -

- GÜREŞ -


A. Aşağıdaki sorunun cevabını defterinize yazınız

1. Güreşin dünyadaki gelişim sürecini açıklayınız.


2. Güreş ilk spor olarak hangi dönemde ortaya çıkmıştır?

A) MÖ 708

B) MÖ 709

C) MÖ 713

D) MÖ 711

E) MÖ 712

3. Grekoromen stilinde olimpiyat şampiyonu olan ilk güreşçimiz kimdir?

A) Koca Yusuf

B) Kurtdereli Mehmet

C) Yaşar Erkan

D) Kara Osman

E) Kara Ahmet

4. Uluslararası Güreş Federasyonu hangi yıl kurulmuştur?

A) 1910

B) 1911

C) 1912

D) 1922

E) 1932

5. Aşağıdakilerden hangisi güreş sporunun ayakta yapılan tekniklerinden biridir?

A) Tek kol

B) Çırpma

C) Bel kündesi

D) Boyunduruk

E) Kle

- 292 - Ek

Esk

rim

EskrimDÜNYADA VE TÜRKİYE’DE ESKRİM

ESKRİMDE ALAN VE KURAL BİLGİSİ

ESKRİMDE TEKNİKLER

Ayak Hareketleri Epe Flöre Kol Hareketleri Kılıç Hamle

Temel Kavramlar

17. Ünite

- 293 -

- ESKRİM -

A. Dünyada Eskrimin Gelişim SüreciKılıç ile yapılan ilk sporlara, eskiden Hintliler parma,

Yunanlılar perme derlerdi. Sözcük, kuzeydeki Germen dilindeki skermen (skirmen) ya da schiermen'den (skiçermen) gelirdi. Başka bir Germen kavmi olan İskandinavyalılar, sözcüğe skirme derler. Sözcük, Latin kökenli dillere de escremie biçiminde girmiştir. Türkler tarafından da kılıç sporları anlamında kullanılmıştır.

Çin'de MÖ 2000’li yıllarda bu sporun yapıldığı bilinir. Eskrim, daha sonraları Antik Yunan'da hoplomakhos denilen gladyatör öğretmenleri tarafından Gymnasion (Cimnasyon) adlı okullarda ders olarak verilirdi. Roma döneminde de eskrim çok tutulan bir spor ve savaş dalı oldu. Çağdaş eskrimin İspanya'da doğduğu ileri sürülür. Toledo kentinde,

sağlam ve zarif kılıçlar yapılmaya başlanmış, kesilmiş kılıçların yerini ince, uzun ve batıcı kılıçlar almıştı. Bu nedenle her ülkede eskrim kaba güçten çok becerililik, çeviklik ve bilgili olmayı gerektirir. Bu spor dalı,16. yüzyılda, eskrim meraklılarının ustalıklarını arttırmak amacıyla geldikleri İtalya'da gelişmiştir.

- 293 -

Ünitemize Hazırlanalım1. Sizce eskrimi diğer spor dallarından ayıran özellikler nelerdir?

2. Eskrimin ülkemiz açısından önemini söyleyiniz?

3. Eskrim sporunda dünyada söz sahibi olan ülkeler hangileridir?

4. Bulunduğunuz ilde eskrim spor dalına verilen önemi tartışınız.

I. DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE ESKRİM

Tarihte Eskrim

Yönerge: Bu çalışmada eskrim sporu ile ilgili bir araştırma yapınız. Üçerli gruplar oluşturunuz. Aşağıda belirtilen araştırma konularına göre görev dağılımı yapınız. Grup üyelerinin görev dağılımı aşağıda belirtilmiştir.




• Bu çalışmadan sonra dünyada ve Türkiye’de eskrim konusunu ele alan bir program hazırlayınız.

• Bu çalışmada uzman kişilerden, eskrim kulüplerinden, üniversitelerden, internet sitelerinden ve kütüphanelerden yararlanabilirsiniz.



1. Eskrimin ülkemizde gelişmeme nedenlerini araştırınız.

2. Eskrim ile ilgili görsel ve yazılı basında çıkan haberleri araştınız.

3. Eskrim sporunun gelişmesi için bu branşa kaç yaşlarında başlanmalıdır? Araştırınız.

Değerlendirme

Kontrol listesi ( Ekler s. 340)

++

Etkinlik

- 294 -

- ESKRİM -

B.Türkiye’de Eskrimin Gelişim SüreciTürkiye'de eskrim sporu ilk olarak 1890’da oynanmaya başlandı.Bu spor dalındaki ilk ciddi

çalışmaları Muallim Hüsnü Bey gerçekleştirdi (1901). Muallim Hüsnü Bey'in öğrencileri Fuat Balkan, Refi k ve Ömer Lütfi Beyler oldular. Bu yıllarda ayrıca İstanbul Tepebaşındaki Union Française (Yunyın Françes) salonunda Fransız Büyükelçiliği çalışanlarına eskrim dersleri veriliyordu. Muallim Hüsnü Bey'in yetiştirdiği üç genç, ilk karşılaşmalarını Yıldız Sarayı'nda İtalyan eskrimcilerle yaptılar (1903).

İlk eskrim federasyonu 1923 yılında İdman Cemiyetleri İttifakı’nın kurulması ile birlikte faaliyete geçti. İlk başkan olan Fuat Bey bu görevde 15 yıl kaldı. 1923 yılında T.C. bünyesinde Türkiye Eskrim Federasyonu, Türk eskrim sporunun en üst yönetim organı olup kurulduğu yıl, Uluslararası Eskrim Federasyonuna kabul edildi. Millî takım ilk kez 1924 Paris Olimpiyatlarına katıldı. 1927’de Grodevsky yönetiminde çalışmalarını geliştiren Fuat, Muhittin ve Naim Beyler teknik bilgilerini daha da artırarak 1928 Amsterdam Olimpiyatları’na katıldılar. 1931 Balkan Oyunları’nda ise Enver Balkan kılıçta birinci oldu. 1932 yılında ülkemize gelen Rus asıllı Nadovsky 1938 yılına dek Federasyon, 1956 yılına dek ise İstanbul bölge antrenörü olarak çalıştı ve çok değerli eskrimciler yetiştirdi. 1936 Berlin Olimpiyatları ise Türk sporu ve eskrimi adına bir dönüm noktası oluşturdu. Çünkü Suat Aşeni ve Prof. Halet Çambel Hanımlar 1936 Berlin Olimpiyatları’na katılarak, olimpiyatlara giden ilk bayan eskrimcilerimiz olma unvanını kazandı. Bu dönemde Rıdvan Bora, Refet Ülgenalp, Rıza Arseven, Halim Tokmakçıoğlu, Sait Tayla ve Nefi Güven gibi başarılı eskrimcilerimiz yetişti.

1968’de ilki Bükreş’te yapılan Balkan Eskrim Şampiyonası’nda ekibimiz epede üçüncü fl örede ikinci oldu. 1970 Dünya Eskrim Şampiyonası Ankara’da düzenlendi. 1971 yılında İzmir’de yapılan Akdeniz oyunlarında bayan eskrimci Özden Ezinler’in fl öre dalındaki gümüş madalya aldı. 1976’da Atina’da yapılan Balkan Şampiyonasında Mehmet Özmen fl öre şampiyonu oldu. 1980’li yılların başarıları ise 1980 Bursa Balkan Eskrim Şampiyonası gençler bayan fl öre dalında takımda gümüş,1982 Ankara Balkan Eskrim Şampiyonası büyükler bayan fl öre dalında takımda bronz, 1983 Balkan Eskrim Şampiyonası gençler epe dalında Murat Dizioğlu’ nun altın ve aynı yıl Haluk Yamaç’ ın fl öre dalında kazandığı bronz madalya, büyük ve genç bayan fl öre dalında takımda bronz ve 1983 Akdeniz Oyunlarında ülkemize 6.’lık kazandıran Aysel Güneş, 1984 İzmir Balkan Eskrim Şampiyonası gençler fl öre dalında Aysel Güneş’in kazandığı gümüş madalya, yine aynı şampiyonada kazanılan gençler bayan fl öre dalında takımda bronz, 1985 Yugoslavya Balkan Eskrim Şampiyonası büyükler bayan fl öre dalında Aysel Güneş’in kazandığı gümüş madalya ile 1988’de Ankara’da yapılan Balkan Şampiyonası’nda erkeklerde takım hâlinde alınan üçüncülüktü. 1984 Los Angeles Olimpiyatları’na katılan sporcularınız ise başarılı olamadı. 1993 yılında uluslar arası alandaki tek başarımız Bursa’da yapılan Balkan Gençler Şampiyonası’nda epe dalında erkeklerde kazanılan takım üçüncülüğü oldu.

1994 yılında Bulgaristan’da düzenlenen Balkan Eskrim Şampiyonası’nda 10 yıl aradan sonra erkeklerde Sezgin Şakiroğlu fl örede gümüş madalya kazanırken, erkek fl öre ve kılıç takımlarımız üçüncülük elde ettiler. Balkan Büyükler Şampiyonası’nda ise sporcularımız 4 gümüş, 5 bronz madalya kazandı.

Günümüzde eskrim sporu Ankara, İstanbul, İzmir, Afyon, Eskişehir, Antalya, Bursa, Mersin, Balıkesir, Kocaeli illerindeki kulüp faaliyetleri ile sürdürülmektedir.

II. ESKRİMDE ALAN VE KURAL BİLGİSİ

A. Eskrimde Kural BilgisiEskrim, önceden saptanmış belirli kuralları olan, ucu puandereli silahla yapılan olimpik bireysel

mücadele sporudur. Eskrim, fi ziksel ve zihinsel özelliklerin en iyi şekilde ve en geniş ölçüde gelişmesini sağlar. Eskrim, tekniği, inceliği ve estetiği bir arada bulunduran bir spor dalıdır.

Eskrimin üç ana dalı vardır: epe, fl öre, kılıç. Bu üç dalın kuralları ve silahları birbirinden farklıdır. Epede geçerli tuş alanı tüm vücuttur. Flörede tuş alanı vücuda giyilen sim yelektir. Kılıçta ise kol, baş ve vücut olmak üzere vücudun belden yukarı geçerli vücut alanını teşkil etmektedir. Eskrimin temel özellikleri her üç silahta da mevcut olup, tüm hareketler vücudu savunmaya yöneliktir.

Önceleri elektriksiz olarak oynanan bu spor dalı daha sonraları epede 1936 yılında, fl örede 1956’da ve en sonunda 1988 yılında kılıçta elektrikli olarak oynanmaya başladı. Eski yıllarda, dört yan hakem ve bir başhakemin gözetimi altında atak ve parat ripos hareketlerin öncelikleri, yan hakemlerin vereceği puanlarla, en son kararı başhakem verir.

- 295 -

- ESKRİM -

C. Ekipman ve Giyim

B. Eskrimde Pist Ölçüleri Bilgisi

Eskrim, 1.80–2 m eninde ve 14 m uzunluğunda dar, uzun bir pist üzerinde oynanır. Alan linolyum, kauçuk, alüminyum ya da bileşik malzeme ile kaplanır. Alanı ikiye ayıran bir orta çizginin gerisinde, her iki tarafta da birer başlama (guard) çizgisi bulunur.

Bu şekilde oynanan müsabakalarda hataların fazlalığı, eskrim maçlarında itirazlara yol açıyordu. Zamanla bu itirazları ortadan kaldırmak amacıyla eskrimin elektrikli olarak oynanmasına karar verildi.

Eskrim müsabakaları, hakemin pist üzerindeki sporculara “başla” komutu vermesiyle başlar. 4 dakikada 5 tuşu yapan sporcu galip ilan edilir. Sporcuların kullandıkları silahlar elektrikli olup vücudundan geçen bir kordon vasıtası ile pistin başlangıcındaki anilöre bağlıdır. Bu anilörler diğer bir kabloyla masada bulunan eskrim aparatı olan apereye bağlıdır. Sporculardan herhangi biri karşıda silahın ucu ile temas ettiğinde devre tamamlanır. O sporcuyu temsil eden lamba yanar ve tuş olduğunu ikaz eder. Başhakem de kararını bu ışığa göre değerlendirir. Eskrim müsabakalarında her tuşun sonunda maç, başlama çizgisinden tekrar başlar. 5 tuşun 3 dakika içinde oynandığı müsabakayı tamamlayan sporcu galip ilan edilir.

Son yapılan değişikliğe göre kordon ile apere sporcuya bağlanır. Bu kordonun yerine eskrim silahlarının elle tutulan kabzasının içerisine bir soket yerleştirilir. Bu soket ile rakibe yapılan tuş hareketinde o sporcuyu temsil eden dijital aperedeki ışık sistemi yanmakta ve hakem buna göre kararını vermektedir. Sporculardan herhangi biri tuşa itiraz ettiğinde, ekranda seyredilen müsabakalar, hakem tarafından tekrar izlenir. İtiraz eden sporcunun lehine veya aleyhine kararı değiştirmeye başhakem yetkilidir. Bu sistemle gözden kaçan atak veya savunma hareketlerinin tekrar ekranda izlenmesiyle doğru karar verilir.

Eskrimci, yaralanmamak için tel kafesten bir maske, koruyucu bir yelek, sağlam keten ya da branda bezinden bir ceket ve yumuşak eldivenler giyer. Eskrim sporunun başlıca malzemeleri bu sporda kullanılan silâhlardır. Esnek, bükülgen çelik bir namlu ve namlunun dip kısmında silahı tutmaya yarayan kabza ile ellerin korunmasını sağlayan kabza siperliği (tas) her üç silahta da ana bölümlerdir. Eskrimciler, plastron adı verilen koruyucu bir iç yelek üzerine özel bir kumaştan yapılmış bir ceket, dize kadar inen pantolon ve silahı tutan ellerini korumak için uzun yumuşak bir eldiven ve ayakkabı giyerler. Her branşta gözlerin bulunduğu bölümü çelik tel örgüyle kapatan maskenin kullanılması zorunludur. Kılıç ve fl öre karşılaşmalarında ise metalik bir yelek giyilir. Bütün karşılaşmalarda (fl öre, epe, kılıç) elektronik sayı araçları (aperey) kullanılmaktadır. Bu branşlarda silah, sporcunun silah tutan kolunun içinden geçen bir kablo ve fi şle elektronik tuş kayıt aracına bağlanır. Eskrimci, vuruş bölgesine vuruş yaptığı anda, sayı aracındaki uyarı lambası yanarak vuruş belirlenir.

3 m

2 m

2 m

2 m

orta çizgi

başlama çizgisi

Eskirim

Pisti

Elektronik araç

(aparey)

3 m

2 m

2 m

14 mEskrim pisti ölçüleri şemadaki gibidir.

- 296 -

- ESKRİM -

Flöre: 110 cm uzunluğunda, en fazla 500 gram ağırlığında, ucunda küçük bir düğme ve çan biçiminde bir koruyucu bulunan ince bir silahtır. Sayı kazanmak için fl örenin ucundaki yaylı noktanın gövdeye bastırılması gerekir. Her iki oyuncu da aynı anda vuruş yaparsa hücumda olan oyuncu sayı kazanır. Kol ve bacaklara ya da başa değen sayı sayılmaz.

Epe: Epe, fl öreden daha keskin ve ağır bir silahtır, 110 cm uzunluğunda, 770 gramın altında ağırlığa sahip ve koruyucusu da daha büyüktür. Epede vuruşlar yalnızca silahın ucuyla yapılır. Üçgen kesiti olan epenin ucu üç çatallıdır ve bir vuruş kaydedildiği zaman giyside iz bırakır. Karşılaşma genel düello kurallarıyla ve özel sınırlamalar olmaksızın yapılır ve rakibin vücudunda herhangi bir yere dokunma, vuruş sayılır.

Kılıç: Kılıç hem dürtme hem de kesme silahı olarak kullanılır. Düz ve yassı olan kılıcın yarı yuvarlak bir koruyucusu vardır. Rakibin belden yukarısına uç ya da kenarla yapılan vuruşlar sayı olur.

Flöre

Epe

Kılıç

Ç. Eskrim Silahlarının Özellikleri

Eskrim Kurallarını Öğrenelim

Küçük parçalara ayrılmış kağıtlara ‘‘eskrim kural bilgisi, alan bilgisi, ekipman, giyim bilgisi ve kullanılan silahlar’’ ile ilgili bilgiler yazınız. Bu kâğıtları kura usulü çekiniz.Çektiğiniz kağıttaki yazılı olanı yüksek sesle okuyunuz ve yazılı olan konu ile ilgili bilgilerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız. Bu etkinlik doğrultusunda aşağıda yazılı olan konuları araştırınız.

• Sporcuların sahip olduğu fi ziksel özellikleri

• Alan ölçülerini

• Kullanılan ekipmanların özelliklerini

• Kullanılan ekipmanların farklılıkları

• Kişisel müsabakada kullanılan ekipmanları

• Kullanılan silahların özellikleri

• Kullanılan silahların vücut bölgelerine göre kullanım şekilleri

Değerlendirme

Araştırma sonuçlarını raporlaştırarak ürün dosyalarınıza ekleyiniz.

+

Etkinlik

- 297 -

- ESKRİM -

III. ESKRİMDE TEKNİKLERHer hamle hareketinde oldukça ağır olan vücudu üstün süratle, çeviklikle ve kolaylıkla ileri götürmek

geri getirmek için çok büyük adale çalışması gerekmektedir. Bu çalışma sayesinde solunum hareketinin gelişmesi ve kan dolaşımının artması, buna bağlı olarak vücut ısısının yükselmesi alınan gıdaların kolayca yakımı ve kana geçirilmesi sağlanmaktadır. Bunlardan başka besin yakımı üzerinde büyük etkisi olduğu gibi ter ve idrar salgısı yönünde de bu sporun önemi büyüktür. Ayrıca sinir sistemini düzenlemeyi sağlar, özellikle görme ve elle dokunma hislerini geliştirir.

A. Fiziksel ve Ussal (Zihinsel) NiteliklerEskrim, fi zik ve zihinsel özellikleri en iyi şekilde ve en geniş ölçüde geliştiren ideal bir spordur.Her

hamle hareketinde oldukça ağır olan vücudu üstün süratle, çeviklikle ve kolaylıkla ileri ve geri götürmek için çok büyük kas gruplarının çalışmasına gerek vardır.

1. Fiziksel Nitelikler

a) Sürat

b) Dikkat

c) Dayanma gücü

2. Ussal (Zihinsel) Nitelikler

a) Yargı

b) Anında karar verme

c) Başarı kararlılığı

ESKRİMDE TEKNİK

Fiziksel ve Ussal Nikelikler

Teknik Hareketler

Fiziksel Zihinsel Kol Hareketleri

Ayak Hareketleri

Gard Pozisyonu

Hamle

Eskrim Yönler

Siperler

Dikkat

Sürat

Dayanma Gücü

Yargı

Anında Karar Verme

Başarı Kararlılığı

Çatma

Karşı Koyma

Eskrimde teknikler şemadaki gibidir.

- 298 -

- ESKRİM -

B. Teknik Hareketler1. Kol Hareketleri

Ayak hareketleri ile uyumlu el, kol hareketleri ve buna bağlı olarak parmakların iyi kullanılması eskrimde en önemli kol teknikleridir. Bu durumda silah tutan kol yere paralel ve öne doğru uzanmış, diğer kol ise el baş hizasında yukarı kalkık ve bükük tutulur.

Aklını ve Bedenini Birleştir!

Hazırlık: Yarım daire lider formatında 10 dk. genel ve özel ısınma hareketleri yapınız. İkişerli gruplara ayrılınız. Grup içinden biriniz uygulayıcı diğeriniz gözlemci - kayıt edici rolü üstleniniz. Uygulama işlemi sona erdiğinde rolleri değişiniz.

Öğretim Araç ve Gereçleri: Oyun alanı, huni, düdük

Yönerge: Eskrimde fi ziksel ve ussal nitelikleri geliştirmeye yönelik alıştırmalar aşağıya çıkartılmıştır. Her çalışmayı açıklamalara uygun olarak belirtilen tekrarda yapınız. Çalışmalar sırasında birbirinize mutlaka dönütler sununuz.

1. Alıştırma: 3 m’lik bir alanda süratli bir şekilde ileri ve geri gitme çalışması yapınız.

2. Alıştırma: Belirlenen 3 m çizgisini geçmemek koşuluyla alınan komutla ileri koşunuz.




1. Üç metrelik alanda süratli olarak ileri geri koşabiliyor mu?2. Belirlenen 3 m çizgisinden alınan komutla ileri doğru koşabiliyor mu?

2. Ayak Hareketleri

Mesafe kazanmak, rakibi mesafe dışı bırakmak için yapılan temel ayak teknikleridir. Başlıca ayak teknikleri ileri, geri, iki ileri, iki geri, geri geç, ileri geç, hamle, toplan hamle, batinando ve balestrodur.

Etkinlik

3. Gard Pozisyonu

Gard, iki eskrimcinin maç başlamadan önce aldıkları ve maç suresince korumak zorunda oldukları pozisyondur. Gard pozisyonu, ayakların birbiriyle 900 açı yapacak şekilde ve aralarında bir ayak boyu mesafe kalacak şekilde açılıp dizlerin üzerine hafi fçe çökülerek alınan ve insan vücudunun en dengede olduğu pozisyon olarak tanımlanabilir.

Eskrimin en temel pozisyonudur. Gard pozisyonları, kolaylıkla saldırı ve savunmada bulunmak için eskrimciye tanınan en elverişli pozisyonlardır. Bu hareket iyi yapıldığı zaman, hedefe en kısa yoldan hızla varılır, ripostlara (atağı paradla engelleyen eskrimcinin giriştiği saldırı eylemi)zamanında karşılık verilir ve enerji yönünden ekonomi sağlanır.

- 299 -

- ESKRİM -

4. Hamle

Hamle eskrimin ana hareketlerindendir. Hamle sırasında dikkat edilecek noktalar şunlardır:

1. Hamle yapılırken öndeki ayağa dikey bulunan arkadaki ayak, bütünüyle yere yerleşmiş olmalıdır.

2. Gövdenin ağırlık merkezi iki kalça arası olmalı. Dizler bükülmelidir.

3. Silahsız el hamlelerinin hızla yapılması dengeyi sağladığı gibi geri toplanmalarda gövdenin eski yerine gelmesini kolaylaştırır.

4. Silahın ucunun daima tehdit etmesi ve rakibi savunmaya zorlaması gerekir.

Basit hamle: Doğrudan doğruya (coup droit), boşaltma (degagement), çevreleme (contredegage) ve kesme (coupe) hareketleri ile yapılan hamlelerdir.

Doğru hamle: Açık bulunan yönden kolun doğrudan doğruya gerilmesini takip eden hamledir.

Boşaltma: Kapatılan yönden diğer bir yöne en kısa yoldan geçmek için yapılır.

Çevreleme: Silahın ucuna çember çizdirerek aynı noktaya dönmek suretiyle yapılır.

Kesme: İki türlü yapılır. Birincisi rakibin silâhının namlusunu kontrol altına alarak, ikincisi namlu değmesi olmadan boşta yapılır.

Flörede saldırı (garde offensive) ve savunma (garde defensiv) olmak üzere iki türlü gard vardır. Saldırı gardı; saldırıya geçmek, kontrolü elinde bulundurmak, hazırlık yapmak, silâhın ucuna daha kolay yön vermek ve rakibin vücuduna yakın olmak için kullanılır.

Epe, oynanış yönünden fl öreden oldukça farklıdır. Flörede baş, kollar ve ayaklar tehdit edilmezken, epede vücudun her yerine tuş yapılmakta olduğundan seçilen gardların bu kısımlarının da koruması gerekmektedir. Epe gardı, gelecek doğru hamle ve diğer dürtüşlerden korunabilmek için kol dörtte üç oranında ileri uzatılır. Elin üstü yere dönük ve ön kol yere paralel olacak şekilde pozisyon alınır. Silâhın ucu ise doğrudan doğruya hasım silâh tasının ortasını veya aşağı kısmını tehdit eder pozisyonda bulunur.

Ayaklarla Kolların DansıHazırlık: Yarım daire lider formatında 10 dk. genel ve özel ısınma hareketleri yapınız. İkişerli gruplara

ayrılınız. Grup içinden biriniz uygulayıcı diğeriniz gözlemci - kayıt edici rolü üstleniniz. Uygulama işlemi sona erdiğinde rolleri değişiniz.

Öğretim materyalleri: Huni, düdük, eskrim silahı

Yönerge: Eskrimde kol hareketleri, ayak hareketleri, gard ve hamle tekniğine yönelik alıştırmalar aşağıya çıkartılmıştır. Her çalışmayı açıklamalara uygun olarak belirtilen tekrarda yapınız. Çalışmalar sırasında birbirinize mutlaka dönütler sununuz.

Uygulayıcı: Eskrimde kol hareketleri, ayak hareketleri, gard ve hamle ile ilgili temel becerilerin her birini 5 kez tekrar ediniz.

Gözlemci ve kayıt edici: Hareketin nasıl yapıldığını gözlemleyiniz ve dönüt sunun. 5 kez tekrar sonunda sonuçları kaydediniz. Alıştırma tamamlandığında görevleri değişiniz. Önce doğru yapılan hareketleri söyleyiniz. Daha sonra hatalar hakkında düzeltici dönüt sununuz

Eskrimde kol hareketleri, ayak hareketleri, gard ve hamle ile ilgili alıştırmalar yapınız.

1. Alıştırma: Eskrim silahı bulunmadan karşılıklı kol hareketlerini yapınız.

2. Alıştırma: Eskrim silahı bulunmadan karşılıklı ayak hareketlerini yapınız.

+

Etkinlik

- 300 -

- ESKRİM -

3. Alıştırma: Eskrim silahı bulunmadan karşılıklı gard pozisyonlarını yapınız.

4. Alıştırma: Eskrim silahı bulunmadan karşılıklı hamle pozisyonlarını yapınız.

Değerlendirme

6. Siperler

Savunmanın temelini oluşturur. Tehdit edilen yönden gelen ataklardan korunmak için alınır. Bir saldırı hareketinden kendini korumak için önce saldırının yönünü hissetmek gerekir ki, bu eskrimin en güç yanıdır. Siperler namlunun kuvvetli tarafı olan tasa yakın kısmı ile rakip silahının uç kısmına karşıt olarak alınır.

Siper genel olarak iki şekilde alınır; birincisi karşılama (opposition), yani silahın geldiği yönü kapatmak, ikincisi ise silahın geldiği yönü savunmak, yani tak (tac) şeklinde siper almaktır. Flöre ve epede 8 siper vardır. Bunların arasında başlıca kullanılanları 4–6–7 ve 8 siperleridir. Yukarı yönler için 4–6 siperleri, aşağı yönler için 7–8 siperleri alınır.

Dört Siperi (Quatre)

Bu siper alınırken kol oynamaz, el ile ön kol yer değiştirir, sola doğru kapanır yukarı ve içe gelen dürtüşlerden gövde korunur.

Altı Siperi (Sixte)

Bu siper özellikle epede önemlidir. Kolu yapılacak bütün dürtüşlere karşı kolu koruyan tek siperdir. Altı siperi hasım silahını yukarı sağ dışa itip, bu yönü kapatarak alınır.

5. Eskrimin Yönleri

Vücudun sağ ve sol kısmındaki hedefl ere eskrim yönleri denir.

İç, dış, üst, alt olmak üzere dört şekilde adlandırılır:

İç yön: Vücudun sol üstü

Üst yön: Vücudun sağ üstü

Alt yön: Vücudun sol altı

Dış yön: Vücudun sağ içi

Flöre ve epede yönleri korumak için sekiz pozisyon vardır. Yönlere bağlı olarak siperler de birden sekize kadardır ve şu şekilde korunur:

1. İç yön, 4–5 siperleri ile,

2. Üst yön, 6–3 siperleri ile,

3. Dış yön, 7–1 siperleri ile,

4. Alt yön, 8–2 siperleri ile korunur.

üst yön iç yön

alt yöndış yön



Yapıyor.

1. Kol hareketlerini yapabiliyor mu?

2. Ayak hareketlerini yapabiliyor mu?

3. Gard pozisyonlarını uygulayabiliyor mu?

4. Hamle pozisyonlarını uygulayabiliyor mu?

- 301 -

- ESKRİM -

Vücudunu Yönet

Hazırlık: Yarım daire lider formatında 10 dk. genel ve özel ısınma hareketleri yapınız. İkişerli gruplara ayrılınız. Grup içinden biriniz uygulayıcı diğeriniz gözlemci - kayıt edici rolü üstleniniz. Uygulama işlemi sona erdiğinde rolleri değişiniz.

Öğretim materyalleri: Huni, düdük, eskrim silahı

Yönerge: Eskrimde yönler, siperler çatma ve karşı koyma tekniğine yönelik alıştırmalar aşağıya çıkartılmıştır. Her çalışmayı açıklamalara uygun olarak belirtilen tekrarda yapınız. Çalışmalar sırasında birbirinize mutlaka dönütler sununuz.

Uygulayıcı: Eskrimde yönler, siperler çatma ve karşı koyma ile ilgili temel becerilerin her birini 5 kez tekrar ediniz.

Gözlemci ve Kayıt Edici: Hareketin nasıl yapıldığını gözlemleyiniz ve dönüt sunun. 5 kez tekrar sonunda sonuçları kaydediniz. Alıştırma tamamlandığında görevleri değişiniz. Önce doğru yapılan hareketleri söyleyiniz. Daha sonra hatalar hakkında düzeltici dönüt sununuz.

Eskrimde yönler ataklar çatma ve karşı koyma ile ilgili alıştırmalar yapınız.

1. Alıştırma: Eskrim silahı kullanarak karşılıklı eskrim yönlerine hamle yapınız.

2. Alıştırma: Eskrim silahı kullanarak karşılıklı yapılan ataklara siper yapınız.

3. Alıştırma: Eskrim silahı kullanarak karşılıklı çatma hareketini yapınız.

4. Alıştırma: Eskrim silahı kullanarak karşılıklı karşı koyma hareketini yapınız.

Değerlendirme

+

Yedi Siperi (Septieme)

Bu siper, aşağıya sol yönden ve üst iç yönden gelen dürtüşleri karşılamakta kullanılır.

Sekiz Siperi (Octave)

Sekiz siperi, aşağıya sağa ve dışa gelen tehditlere karşı korur.

7. Çatma

Çatma, kendi silâhını rakibin silahının uç kısmı ile temasta bulundurarak kendini saldırıya karşı emniyete almak ve çatma yapılan yönü rakibe kapatmaktır. Çatma, silahı yukarı yönlerde alttan, aşağı yönlerde ise üstten geçirerek alınır.

8. Karşı Koyma

Bu vuruş hem savunma hem de bir saldırı hareketidir. Zaman vuruşu olarak da bilinen bu vuruş; hamlenin geleceği ve sonuçlanacağı yönü önceden kapatarak veya karşı koyma hareketiyle kapatarak yapılır.



Yapıyor.

1. Eskrim yönlerine hamle yapabiliyor mu?

2. Siper hareketini yapabiliyor mu?

3. Çatma hareketini yapabiliyor mu?

4. Karşı koyma hareketini yapabiliyor mu?

Etkinlik

- 302 -

- ESKRİM -

Ünitemizi DeğerlendirelimA. Aşağıdaki sorularda uygun seçeneği işaretleyiniz.

1. Aşağıdakilerden hangisinde eskrim pist ölçüleri doğru olarak verilmiştir?

A) 5–15 m B) 2–18 m C) 6–12 m D) 2–14 m E) 4–14 m

2. Türk eskrimcileri ilk karşılaşmalarını hangi ülke ile yapmıştır?

A) İtalya B) Rusya C) ABD D) İngiltere E) Almanya

B. Aşağıdaki ifadeler doğruysa “D” yanlışsa “Y” seçeneğini işaretleyiniz.

3. Gard, iki eskrimcinin maç başlamadan önce aldığı ve maç süresince korumak zorunda olduğu pozisyondur.

D( ) Y( )

C. Aşağıdaki soruların doğru cevaplarını noktalı yerlere yazınız.

4. Türkiye’de eskrim ilk olarak kaç yılında başlamıştır?

Cevap: ……………

5. Eskrim oyunundaki elektronik aracın görevini yazınız?

Cevap: …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………....

6. Eskrimde kaç tür silah vardır, bunlar nelerdir?

Cevap :……………………………………………………………………………………………………….................................................................................................................................................................

7. “1.1 m uzunluğunda 500 g ağırlığında ucunda küçük bir düğme ve çan biçiminde bir koruyucu bulunan ince bir silahtır. Sayı kazanmak için ucundaki yaylı noktanın gövdeye bastırılması gerekir. Her iki oyuncu da aynı anda vuruş yaparsa hücumda olan sayı kazanır. Kol ve bacaklara ya da başa değen sayı sayılmaz.” Tanımı verilen kılıç türü nedir?

Cevap: ……………...

8. Eskrimde fi ziksel ve zihinsel nitelikler nelerdir?

Cevap:…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

9. Eskrimde kaç hakem vardır, görevlerini yazınız?

Cevap:..............................................................................................................................................

- 303 - Ok

kO

kçu

luk

18. Ünite

OkçulukDÜNYADA VE TÜRKİYE’DE OKÇULUK

OKÇULUKTA ALAN VE KURAL BİLGİSİ

OKÇULUKTA TEKNİKLER

Duruş Kirişin Tutulması Tam Çekiş ve Nişan AlmaOkun Takılması Kabzanın Tutuluşu Çekiş Öncesi PozisyonBırakış Referans Hareketi Sonuna Kadar Yapma

Temel Kavramlar

- 304 -

- OKÇULUK -

I. DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE OKÇULUK

Tarihte Okçuluk++


1. Türkiye’de ve dünyada tanıdığınız ünlü bay ve bayan okçular kimlerdir?

2. Okçuluk oyunu ile ilgili kurallardan hangilerini biliyorsunuz?

3. Okçuluk sporunda dünyada söz sahibi olan ülkeler hangileridir?

A. Dünyada Okçuluğun Gelişim SüreciOkun, insanlık tarihi boyunca bir savaş ve atlı silahı olarak kullanılması nedeniyle okçuluğun kökeni

de çok eski çağlara kadar inmektedir. Önceleri askerî bir araç olarak kullanılan ok, sonraları eğlence ve yarışmaların vazgeçilmez aracı durumuna geldi.

Modern anlamda okçuluğun başlangıcı 1500’lü yılların başlarına rastlamaktadır. İlk okçuluk dernekleri 16 ve 17. yüzyılda İngiltere’de kuruldu. 19. yüzyılda İngiltere’den ABD, Kanada ve Avustralya gibi ülkelere geçti. 20. yüzyılın başlarında da gerçek anlamda bir spor olarak kabul edilmeye başlandı. İlk kez 1900 Paris Olimpiyatları’nda erkekler kategorilerinde programa dâhil edilerek, 1920 yılına kadar olimpiyatlarda yer aldı. Bayanlarda ise sadece 1904–1908 Olimpiyat Oyunlarında yer alan bu spor, daha sonra 1972 yılına kadar olimpiyatlara alınmadı.

İlk zamanlarda duran ya da uçan kuşları vurmaya dayanan okçulukta, sonraları modern bir spor anlayışı içinde cansız hedefl ere atışlar esas alındı. Okçuluğun gelişmesi ve sistemli bir spor hâline getirebilmesi için 1931’de Uluslararası Okçuluk Federasyonu FITA (Federation Internationale de Tir L’Arc), Belçika, Fransa, Polonya ve İsveç’in öncülüğünde kuruldu. Okçulukta asıl önemli gelişmeler de ancak bu tarihten sonra sağlanabildi ve 1933’te ilk kez Dünya Okçuluk Yarışması düzenlendi. 1940’lı yıllarda FITA tarafından düzenlenen okçuluk karşılaşmaları, 1957’den sonra iki turda yapılmaya başlandı.

Etkinlik

Yönerge: Bu çalışmada okçuluk sporu ile ilgili bir araştırma yapınız. Üçerli gruplar oluşturunuz. Aşağıda belirtilen araştırma konularına göre görev dağılımı yapınız. Grup üyelerinin görev dağılımı aşağıda belirtilmiştir.




• Bu çalışmadan sonra dünyada ve Türkiye’de okçuluk konusunu ele alan bir program hazırlayınız.

• Bu çalışmada uzman kişilerden, okçuluk kulüplerinden, üniversitelerden, internet sitelerinden ve kütüphanelerden yararlanabilirsiniz.



1. Dünyada okçulukla ilgili uluslararası federasyonların isimlerini ve bu isimlerin kısaltmalarını araştırınız.

2. Türk Millî Okçuluk Takımı’nın önemli isimleri kimlerdir? Tartışınız.

3. Okçuluk Federasyonunun işlevlerini araştırınız.

Değerlendirme


- 305 -

- OKÇULUK -Daha sonraları okçuluğa olan ilgiyi artırmak amacıyla 1985’te Büyük FITA Turnuvası adı altında yeni bir turnuva geliştirildi.

B. Türkiye’de Okçuluğun Gelişim Süreci Türklerin ata sporu olan okçuluk, yüzyıllar boyunca bu geleneksel özelliğini muhafaza etmiş, gerek

tarihimiz içinde gerekse İslam dininde özel bir yere sahip olmuştur. Türk tarihinin Orta Asya’ya uzanan derinliklerinde, önceleri bir savaş aracı olarak kullanılan ok ve yay, ateşli silahların keşfi nden sonra, zamanla bir spor dalı olarak kültürümüz içindeki yerini almıştır.

Okçuluk tarihimize dikkatle göz atıldığında, Fatih Sultan Mehmet’ten II. Bayezıt’a uzanan dönemin ciddi bir “Planlama Dönemi”, II. Bayezıt’tan II. Selim’in ölümüne değin geçen sürenin ise “Gelişme Dönemi” olarak değerlendirildiği görülür. Daha sonraki hükümdarlar da okçuluk ile ilgilenmişler, ancak III. Selim’in tahta geçmesinden II. Mahmut’un ölümüne kadar geçen süre “Yeniden Yükselme Devri” olarak tarihe geçmiştir. Daha sonra, II. Abdlülhamid’ten V. Mehmet’in ölümüne kadar geçen süre ise okçuluğun ‘‘Duraklama ve Gerileme Devri” olmuş, Osmanlı’nın son döneminde ise okçuluk sanatkârları artık ellerindeki sanatı bırakarak başka işlere yönelmişler, bu işi yürüten kişi sayısı 3–5 kişiyle sınırlı kalmıştır.

Cumhuriyet Dönemiyle birlikte, 1923–1937 yılları arasında, eski Türk okçularının ailelerinden gelen üç beş kişi, aralarına hevesli gençleri de alarak İstanbul’un çeşitli semtlerinde ok atışları yapmışlar ve geleneksel sporumuzu yürütmeye çalışmışlardır. Türk okçuluk tarihinin efsanevi ismi Tozkoparan’ın ikinci kuşak torunları olan İbrahim ve Bekir Özok ile, Türk okçuluğuna ilk kitabı armağan eden Mustafa Kani’nin torunu Vakkas Okatan, bu spora yakın ilgi duyan Prof. Necmettin Okyay, Hafız Kemal Gürses ve yine o devrin Beyoğlu Vakıfl ar Müdürü ve Millî Sporlar Federasyonu Başkanı Baki Kunter’in girişimleri sonucu kurulan Okspor Kurumu adındaki kulüp, Cumhuriyet Dönemimizin ilk ciddi adımı olmuştur. İstanbul Beyoğlu Halkevi’nde, Ulu Önder Atatürk’ün direktifl eri ile millî sporumuz okçuluğu yeniden canlandırmak amacıyla 1937 yılında kurulan bu kulüp, Atatürk’ün ölümünden sonra himayesiz kalarak dağılmıştır. İlk bayan okçumuz olan Betül Diker (Or), o yıl yapılan 19 Mayıs gösterilerindeki atışları ile Atatürk’ün dikkatini çekmiş ve Ulu Önder, Halim Baki Kunter’e “Bu kız ile ilgilenin!” talimatını vermiştir. Cumhuriyet dönemimizde okçuluğun yok olmaya yüz tuttuğu yaklaşık 15 yıllık bir süreyi takiben, eski okçulardan Bahir Özok’un oğlu Fazıl Özok 1953 yılında o dönemin Cumhurbaşkanı Celal Bayar ile iletişim kurarak desteğini almış ve okçuluk sporu Beden Terbiyesi Genel Müdürlüğü bünyesine alınarak, Atıcılık Federasyonuna bağlanmıştır. Türkiye, 1955 yılında, bugün 121 üyesi bulunan Uluslararası Okçuluk Federasyonuna 16. üye olarak katılmıştır.

OKÇULUK

TÜRLER SINIFLAR BÖLÜMLER

Açık Alan Kapalı Alan

Alan Koşarak Okçuluk

Vuruş (Darbe)

Menzil

Kayak Üç Boyutlu

Bayanlar Erkekler Açık Alan Kapalı Alan

Olimpik Yaylar

Makaralı Yaylar

Standart Yaylar

Olimpik Yaylar

Makaralı Yaylar

Minik

Genç

Usta

Minik

Genç

Usta

Okçuluğun türleri, sınıfl arı ve bölümleri şemadaki gibidir.

II. OKÇULUKTA ALAN VE KURAL BİLGİSİA. Okçulukta Kural Bilgisi

- 306 -

- OKÇULUK -

+/- 20°

90 m

70 m

60 m

50 m5 m 5 m

5 m

40 m

30 m

25 m

8 77 7

4 4

1

423 3

6 8

DOS

5

6

5

21

Parmakları korumak üzere eldiven veya parmaklık kullanılabilir. Kirişi çekmek ve bırakmak için alet kullanılamaz. Parmakların arasına ayırıcı takılabilir. Yayı tutan ele eldiven giyilebilir.

Atılan okların yerini kontrol edebilmek için dürbün, gözlük kullanılabilir. Güneş gözlüğü veya normal numaralı gözlükler kullanılabilir. Fakat atışa ve nişan almaya yarayacak şekilde işaretli noktalı camlar kullanılamaz.

Aksesuar olarak, göğüslük, kolluk, yay kuracağı, bel sadağı, toprağa saplanan sadak ve 1 cm’den yüksek olmamak şartı ile ayak işareti kullanılabilir.

B. Okçulukta Malzeme BilgisiOlimpik Yay

Olimpik yayın uzunluğu 1220 mm ile 1780 mm arasındadır. Hedef okçuluğunda yayların ortalama uzunluğu 1675 mm yayın uzunluğu sporcunun çekiş boyuna göre değişir. Çekiş boyu 710 mm az olan sporcular 1675 mm ile 1780 mm arasındaki yayları kullanırlar. Yayın çekiş gücü genellikle alt kasan başı arka tarafında yazar. Yayın çekişi, yayın 710 mm çekildiğindeki gücünü ifade eder.

Okçuluk, yarışmacının on ortak merkezli dairesi olan bir hedefe ok atmak için yay kullanarak yaptığı bir spordur. Her bir okun puanı, okun hedefte hangi noktaya gittiğine bağlıdır. En yüksek puan, yani 10, oku orta noktaya, merkeze atarak elde edilir. Puanlar 9'dan başlayarak en dıştaki daireye doğru 1'e kadar düşer. Hedefi ıskalamak sıfır puan ile sonuçlanır. Kapalı alanda yapılan okçulukta 10 puan sadece içteki onluk halkaya ok isabet ettiğinde alınır. Tüm oklar atıldıktan sonra, oklar değerlendirilir. Okçuluğun FITA (Uluslararası Okçuluk Federasyonu) tarafından kabul edilen çeşitli türleri, sınıfl arı ve bölümleri vardır.

1. Atış Çizgisi

2. Bekleme Çizgisi

3. Donanım Bırakma Alanı

4. Yarışmacı Alanı

5. Seyirci Bariyeri

6. Hakem Sandalyeleri

7. Işıklar-Dijital Saatler

8. DOS (Atış Yöneticisi) Alanı

- 307 -

- OKÇULUK -

Kasan (Limb) Başı

Arkalık Sargısı

Arkalık Noktası

Kabza: Plastik veya Tahta

Ok Yatağı

Kiriş

Klikır

Yay Gövdesi: Alüminyum, Magnezyum ya da Karbon

Kasan (Limb) Başı

Alt Kasan (Limb)

Dengeleyici Ağırlıkları

Yan Dengeleyiciler

Dengeleyici Ağırlıkları

Yay Penceresi

Üst Kasan (Limb)

Dış Katman: Karbon ve Cam Lifl eri

İç Kısım: Tahta veya Sentetik Sert Köpük

Nişangâh

Merkez Dengeleyici (Karbon, Alüminyum veya Alaşımı)

V- Bar

Makaralı Yay

Makaralı yayların boyları (iki makara arasındaki mesafe) 840 mm ila 1220 mm (33–48 inç) arasında değişmektedir. Küçük boylar gençler için büyükler ise yetişkinler içindir. Riser genellikle sağlamlık için aliminyum alaşımından üretilmektedir.

Limplerin uçlarında eksantrik makaralar bulunmaktadır (Makaranın dönme ekseni makaranın geometrik ortasından kaymış durumdadır.). Kiriş uçlarından plastik kaplamalı çelik kablolara bağlıdır, çelik kablo da makaraya sarılıdır. Kabzaya bağlı metal bir parça bu kabloları bir kenara çekerek, ok için yer açar. Makaralı yayların çekiş ağırlığı genellikle 7 kg'lık (15 lb) bir aralıkta, limplerin üstündeki sıkıştırma vidaları sayesinde ayarlanabilmektedir.

- 308 -

- OKÇULUK -

Oklar

Oklar tahta, fi berglas, alüminyum veya karbon grafi t kullanılarak üretilmektedir. Alüminyum oklar ekstrusyon tekniğiyle hassas biçimde üretilmektedir.

Eksantrik Makara

Üst Kasan (Limb)

Kasan (Limb) Arkası Kasan (Limb) Arkası

Kasan (Limb) Yüzü

Kablo

Kablo Koruyucu

Ok Yatağı

Kabza

Alt Kasan (Limb)

Basma Noktası

Arkalık Sargısı

Nişangâh

Yay Gövdesi

Yay Penceresi

Merkez Dengeleyici

Raf

Kasan (Limb) Vidası

Ok Ucu İsmin Baş Harfl eri

Ok Zirve Noktası

Tüy Açısı

Arkalık

Tüyler

Ok Gövdesi

III. OKÇULUKTA TEKNİKLERA. Yay BakımıYay mekanik bir cihazdır ve periyodik bakıma ihtiyacı vardır. Her yıl bir uzman tarafından bakımı

yapılmalıdır. Gözden geçirilmesi gereken yerler akslar, kiriş, taşıyıcı kablolar, limpler, yükselticiler, aksların yağlanması ve pimlerdir.

1. Kiriş, Kablolar, Eksenlerin Yağlanması, Yay Presi

Düzenli şekilde kiriş ve kabloların balmumu ile mumlanması gerekir. Bunun sıklığı her iki haftada bir olmalıdır. Sadece makaralı yay için üretilmiş kiriş ipleri kullanılmalıdır. Olimpik yaylar için üretilen ipler kolayca kopabilir veya uzama yapabilir. Yağlama işlemi de düzenli aralıklarla yapılmalıdır. Bu her 1500–2000 atışta bir olmalıdır. Tozlu, kirli ve nemli gibi ortamlarda çalışıldığında yağlama işlemi aynı gün yapılmalıdır. WD–40, EZ#7, Fast Break gibi penetran yağlar önerilmez. Yayın boşaltılması için daima, çift kollu yay presi kullanılmalı ve bunu bilen birisi ile yapılmalıdır. Asla tek kollu yay presi kullanılmamalıdır.

- 309 -

- OKÇULUK -

Yönerge: Okçuluk dalında müsabakaya katılan bir sporcu ile görüşme yapınız. Bu görüşme sırasında sporcunun malzemelerini nasıl koruduğunu ve kullandığını rapor ediniz. Elde ettiğiniz bilgileri sınıf ortamında paylaşınız.

Araştırma konuları

• Olimpik yayların özellikleri

• Yayların bakımı

• Yayın boşaltılmasında uyulması gereken kurallar

Değerlendirme

1. Olimpik yayların özellikleri nelerdir?

2. Yayların bakımı nasıl yapılır?

3. Yayın boşaltılmasnda uyulması gereken kurallar nelerdir?

+ Yayına Bak

B. Okçuluk Tekniğinin Aşamaları

1. Okun Kirişe Yerleştirilmesi

Ok, oku yerleştirme işaretinin altına, kirişle okun arkasındaki çentiğe gelecek şekilde yerleştirilir. Okun üzerindeki tüy çentiğin kirişine iyice oturmalıdır. Okun sapı okun kalanına yerleştirilir.

Hedef okçuluğu tarzında, işaret, orta ve yüzük parmağı kullanılır. İşaret parmağı okun çentiğinin üstüne, orta ve yüzük parmakları çentiğin altına yerleştirilir. Parmaklar içeri doğru kıvrılır ki, bu üç parmaktaki ilk boğum kirişi hizalasın. Parmakların çentiğe değmemesi için işaret ve orta parmak ile çentik arasında mesafe bırakılır. Yay tam güçle çekildiğinde çenenin altına yerleştirilir ve baş parmak içeri sokulur. Kiriş hafi fçe çekildiğinde parmaklar çekiş için hazır duruma gelir. Çekiş sırasında her üç parmakta da eşit miktarda baskı olmalıdır.

Yay, kabzanın ortasına işaret parmağı ile başparmağın arasına, kabzayı tutan elin ortasına gelecek şekilde yerleştirilir. Başparmağın kaslı kısmı yayın tutulması gereken yerin ortasına gelmelidir. Çekiş esnasında baskı başparmaktaki kasın üzerine alınmalı ve direk olarak bileğe verilmelidir. Başparmak ve diğer parmaklar gevşek olmalıdır. Eğer parmak veya yay askısı kullanılmıyorsa, parmak uçları yaya dokunana kadar yayın etrafında kıvrılmalıdır. Bu serbest bırakış anında yayın elden düşmesini engelleyecektir. Yayı kavramada tutarlı bir el pozisyonu gerekmektedir.

2. T Formunun Oluşturulması

Yayı tutan kol, kol pozisyonunu kurmak için kabzaya doğru itilir, yayı tutan kol yukarı kaldırılarak geriye çekilir. Öndeki omzun alçak pozisyonu korunur. Çekiş mesafesi kısalırken, omuzun yukarı ya da geriye doğru rotasyon yapmasına izin verilmemelidir. Yayı çeken kolun dirseği yukarıda tutulur, bu yayı tam güçle çekerken sırt kaslarına ihtiyaç olduğu zaman onların harekete geçmesine yardımcı olacaktır.

Etkinlik

- 310 -

- OKÇULUK -

4. Kirişin Çekilmesi ve Çapa Pozisyonu

Dayanak noktası, elin çenenin altına yerleştiği ve kirişin yüzdeki referans noktalarına değdiği yerdir. İşaret parmağının çene kemiğinin altına yerleşmiş olması son derece önemlidir. Başparmak avuç içine doğru bükülür, böylelikle boyunun yanına yerleştirilebilir. Tüm bu pozisyonların arasındaki ilgi tüfekteki “gez” kadar önemlidir, bu yüzden olabildiğince tutarlı olması son derece önemlidir. Bu tutarlılık, çekiş mesafesi pozisyonu için de gereklidir. Pozisyonlardaki herhangi bir farklılık yayın oka uygulayacağı gücü etkileyecektir.

5. Nişan Alma, Bırakma ve Takip

Tam çekiş, gerginliğin sırt kaslarında korunduğu yerdir ve yayı tutan kol, nişan alma iğnesini hedefi n ortasına hizalamak için, hareket ettirilir. Hedef alma iğnesi hedefi n ortasına gelindiğinde, ipin hizası kontrol edilmelidir. İpin hizası kirişin, yayın ve hedef alma iğnesinin hizasıdır. Kiriş biraz gözün önünde olursa, bu görünüşü bulanıklaştırır.

Yay, doğru dikey pozisyonda tutulduğu zaman, kiriş ve yayın köşesi paralel olmalıdır. Eğer olmazsa, yay dikeylikten eğilmiş olur. Tüm konsantrasyon ile nişan almadan önce, önceki bütün adımların doğru pozisyonunda olması gerekir. Konsantre olunamadı ise, atış durdurulmalı, kiriş gevşetilmeli ve kötü bir atış yapmaktansa atışa tekrar başlanmalıdır.

Hedefi n ortasını nişan alırken, kaslar nişan alma iğnesini sabit tutmaya çalışmalıdır. İğnenin hareket etmesi normaldir. Nişan alma pratik yapılarak sabitleştirilir. Ok yüksek düşerse, nişan alma iğnesi yukarı, ok alçak düşerse, nişan alma iğnesi aşağı hareket ettirilir. Ok sola düşerse, nişan alma iğnesi sola, ok sağa düşerse, nişan alma iğnesi sağa hareket ettirilir.

Kirişin bırakılışı sıralamadaki en kritik adımdır. Doğru yapılmazsa bütün çabalar boşa gider. Oku doğru şekilde serbest bırakmak için, kirişi tutan parmaklar, kirişin parmakların üstünden kaymasına izin vermelidir. Her üç parmak da aynı anda serbest bırakılmalıdır. Bu kirişin parmaklardan en az sapmayla çıkmasına sebep olacaktır. Bırakma doğru yapıldığında, sırt kasları kolu geriye doğru çekerken, el geriye doğru hareket etmelidir ve parmaklar boyunun yanında rahat pozisyona gelmelidir. Eğer parmak kasları kirişi bırakmak için bükülürse, el dayanak noktasının yaklaşık 5 cm gerisine, rahat pozisyona gelecektir.

3. Hedefe Göre Ayak Basış Pozisyonunun Ayarlanması

Okçu rahat ve sakin bir pozisyonda, iki ayağı atış çizgisinin her iki yanında, dik durmalıdır. Ayaklar omuz genişliği kadar açık olmalı ve vücut ağırlığı her iki ayakta ve ayağın topuğu ile parmak uçlarına eşit olmalıdır. Bu vücudu sabit tutacak ve denge sağlayacaktır. Atışlar sırasında vücut pozisyonu mümkün olduğunca ağırlık merkezi değişmeden veya vücut eğilmeden sabit kalmalıdır.

Kirişin kola kadar çekilişinde bir problem varsa, açık duruş gerekebilir. Bir kez duruş pozisyonu sağlandıktan sonra her atış aynı tutarlılıkta olmalıdır. İşaret kullanmak, tutarlı duruşa yardımcı olabilir.

Hedefi n Ortası Hedefi n Ortası

Atış ÇizgisiEşit Duruş Açık Duruş

- 311 -

- OKÇULUK -

Parmak kaslarını bükmek kirişi yanlara doğru saptıracaktır ve ok ufuk çizgisinde bir taraftan diğer tarafa yayılacaktır.

Hareketi sonuna kadar yapmak yayı tutan kolun pozisyonunu, ok hedefe isabet edene kadar korumaktır. Ok serbest kalana kadar yayın herhangi bir hareketi oku hareket ettirecektir. Yayı çeken el, ok bırakıldıktan sonra geriye doğru çekilirken, kafanın ve vücudun pozisyonu sabit kalmalıdır.

Okun bırakılmasından sonra, yayı tutan elin düşürülmemesi önemlidir, yayı tutan elin bıraktıktan sonra düşmeye başlaması, bazı okların hedef üstünde aşağı düşmesine sebep olur. Oku bırakıştan hemen sonra okun nereye gittiğini görmek için kafayı hareket ettirmek, yayı tutan elin yanlara hareket etmesine sebep olabilir.


Öğretim materyalleri: Yay, ok, hedef tahtası

Yönerge: Okçuluk tekniğinin aşamalarına yönelik alıştırmalar aşağıya çıkartılmıştır. Her çalışmayı açıklamalara uygun olarak belirtilen tekrarda yapınız. Çalışmalar sırasında birbirinize mutlaka dönütler sununuz.

Uygulayıcı: Okçuluk tekniğinin aşamaları ilgili temel becerilerin her biri 5 kez tekrar ediniz.


1. Alıştırma: Oku kirişe doğru formda yerleştiriniz.

2. Alıştırma: Kolunuzu T formu şekline getiriniz.

3. Alıştırma: Hedefe göre ayak basış pozisyonunu ayarlayınız.

4. Alıştırma: Kirişi çekip çapa pozisyonu alınız.

5. Alıştırma: Hedefe nişan alın, bırakın ve takip ediniz.

Ok Atalım++ +

Değerlendirme



Yapıyor.

1. Oku kirişe doğru formda yerleştirebiliyor mu?2. T formu doğru şekilde yapabiliyor mu?

3. Hedefe göre ayak basış pozisyonunu yapabiliyor mu?4. Kirişi çekip çapa pozisyonu alabiliyor mu?

5. Hedefe nişan alma, bırakma ve takip etmeyi yapabiliyor mu?

Etkinlik

- 312 -

- OKÇULUK -


A. Aşağıdaki seçeneklerden uygun olanını işaretleyiniz.

1. Dünya okçuluk yarışması ilk kez hangi yıl düzenlenmiştir?

A) 1925 B) 1935 C) 1933 D) 1938 E) 1940

2. Türkiye, Uluslararası Okçuluk Federasyonu üyeliğine hangi yıl katılmıştır?

A) 1963 B) 1965 C) 1960 D) 1950 E) 1955

3. Okçuluk spor dalının sponsorluğunu halen hangi kurum yürütmektedir?

A) Türk Dil Kurumu

B) Sivil Havacılık

C) Türk Hava Yolları

D) Türk Hava Kurumu

E) Okçuluk Federasyonu

4. İlk bayan okçumuz kimdir?

A) Zehra Ökdem

B) Elif Ekşi

C) Özdemir Akbal

D) Betül Diker

E) Natali NasaridzeB. Şekilde verilen olimpik yayın bölümlerini boş bırakılan kutucuklara yazınız.

Kabza

Aralık Noktası

Kabza

Aralık Noktass

Nişangâh

V-bar

- 313 -

- OKÇULUK -

6. Şekilde verilen okçuluk alanının ölçülerini boş kutulara yazınız.

+/- 20°

90 m

8 77 7

4 4

1

423 3

6 8

DOS

5

6

5

21

7. Hedef tahtasında kaç tane iç içe daire vardır ve her dairenin renklerine göre puanlarını yazınız?

- 314 - Bi

iB

isik

let

19. Ünite

BisikletDÜNYADA VE TÜRKİYE’DE BİSİKLET

BİSİKLETTE ALAN VE KURAL BİLGİSİ

BİSİKLETTE TEKNİKLER

Yol Yarışları Bisiklet Krosu Veledrom (Pist) Yarışları

Temel Kavramlar

- 315 -

- BİSİKLET -

Ünitemize Hazırlanalım1. Bisiklet kullanımının günlük yaşamdaki değerini açıklayınız.

2. Dünyadaki ve Türkiye’deki bisiklet sporunu karşılaştırınız.

3. Dünyada en ünlü bisiklet turları hangi ülkelerde yapılmaktadır.

I. DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE BİSİKLET

A. Dünyada Bisikletin Gelişim Süreci1830 yılında İskoç demirci Kirkpatrick McMillan pedal sistemini geliştirdiğinde bisikletin geleceğine

büyük bir katkıda bulunduğunu bilmiyordu.

1880'lerde zincir ve vites sisteminin geliştirilmesi ile bisiklet büyük bir ilerleme kaydetti. Bu aşamadan sonra bisiklet ve bisiklet sporu sürekli gelişti.

19.yüzyılda çok sevilen bisikletin ilk olimpiyatlara girmemesi düşünülemezdi. Bayanların bisiklet sporuna girebilmeleri için ise neredeyse yüz sene geçmesi gerekecekti. Bayan bisikletçiler, ancak 1984 Los Angeles Olimpiyat Oyunları’nda pedal çevirebildiler.

Yol yarışları maraton gibi toplu olarak başlanan ve uzunluğu erkekler için 239 km, bayanlar için 120 km olan bir yarışmadır. Bundan başka zamana karşı yarışlar da yapılmaktadır. Bu yarışlarda sporcular 90 saniye ara ile start alarak erkeklerde yaklaşık 47 km bayanlarda da 32 km yol kat edilir.

Yarışlar uzun ve çetin olmakla beraber kurallar basittir. Bitiş çizgisini ilk geçen, kazanır. Kazanmak için son metrelerde atılan mesafeler büyük önem taşır. Bisiklet sporundaki ayrıntılardan biri de öndeki bisikletçinin arkasından giderek oluşturulan hava koridorundan yararlanmaktır.

Tarihte Bisiklet

Yönerge: Bu çalışmada bisiklet sporu ile ilgili bir araştırma yapınız. Üçerli gruplar oluşturunuz. Aşağıda belirtilen araştırma konularına göre görev dağılımı yapınız. Grup üyelerinin görev dağılımı aşağıda belirtilmiştir:




• Bu çalışmadan sonra dünyada ve Türkiye’de bisiklet konusunu ele alan bir program hazırlayınız.

• Bu çalışmada uzman kişilerden, bisiklet kulüplerinden, üniversitelerden, internet sitelerinden ve kütüphanelerden yararlanabilirsiniz.



1. Dünyada ve Türkiye’de bisiklet sporunun gelişimini araştırınız.

2. Türkiye’de Bisiklet Federasyonunun işlevlerini ve organizasyon şemasını oluşturunuz.

3. Uluslararası Bisiklet Federasyonunu araştırınız.

Değerlendirme


+

Etkinlik

- 316 -

- BİSİKLET -

Bugüne kadar koşulmuş en uzun mesafe, 1912 Stockholm Olimpiyat Oyunları’ndaki 320 km’dir.Olimpiyatlarda bugüne dek genellikle Avrupalı sporcuların daha başarılı olduklarını görülüyor. Bisiklet ile ilgili ilginç bir husus da aynı yarışçının bir yarışı iki kez kazanmamış olmasıdır. Olimpiyatlarda en başarılı ülkeler İtalya, Fransa ve İsveç’tir.

B. Türkiye’de Bisikletin Gelişim SüreciOsmanlılar dönemindeki ilk bisiklet yarışları Selanik'te yapıldı. Bu yarışlardan iyi gelir sağlandığını

gören özel girişimciler ile bisiklet ithalatçılığıyla uğraşan Leon Efendi ve ortağı Papazyan, 1910–1912 yıllarında ilk bisiklet yarışlarını düzenlediler. Daha sonra yasaklanan bu yarışlar, 2. Meşrutiyet'in ilanından sonra tekrar canlandı.

İlk yol yarışları Fenerbahçe, Maslak ve Bakırköy'de, pist yarışları ise eski Fenerbahçe Stadı’nda yapıldı. Fuat Hüsnü Kayacan, Naili Seden, Hamit Zeki, Ali ve Muvaffak Beyler de bu ilk yarışların yıldızları oldular.

1923'te İdman Cemiyetleri İttifakı’nın kurulmasından sonra oluşturulan ve aynı yıl FIAC üyeliğine kabul edilen Bisiklet Federasyonu, bisiklet sporunun tüm ülke çapında gelişmesinde önemli rol oynadı. İlk federasyon başkanı Muvaffak Bey oldu.

Bisikletteki ilk mîlli karşılaşma, 1927'de Taksim Stadı pistinde Bulgaristan ile yapıldı. Daha sonra Millî Takım’ımız 1928 Amsterdam Olimpiyatları’na katıldı. 1928 Olimpiyatları sonrası Ege Turu adıyla düzenlenen tur, Türkiye'nin ilk uzun etaplı turudur. 1963 yılında etaplar hâlinde düzenlenen Marmara Bisiklet Turu, daha sonra uluslararası nitelik kazanarak, Cumhurbaşkanlığı Türkiye Bisiklet Turu adını aldı. Bu tur dünyanın sayılı turlarından biridir.

Türkiye'deki ilk bisiklet kulübü, 1968 yılında kurulan İstanbul Bisiklet İhtisas Kulübü’dür. 1995 yılında federasyonun ismi, Bisiklet ve Triatlon Federasyonu olarak değiştirildi.

II. BİSİKLET ALAN VE KURAL BİLGİSİA. Bisiklet Kural BilgisiVeledrom (Pist) Yarış Kuralları

Oval bir pistte turlar hâlinde yapılan bu yarışlarda turların uzunluğu 1-80 km arasında değişir.

Pist: Açık ya da kapalı olur. Açık olanlar beton ya da asfalt yüzeylidir. Kapalı olanlar ise genellikle ahşap yüzeylidir. Dünya şampiyonaları 333 metrelik pistlerde yapılır. 250 metrelik pistler de bulunur. Pistler içe doğru 12° ile 55° arasındaki eğimlerle yapılır. Pistin genişliği uluslararası kurallara göre en az 7 m’dir.

Yarışlar saat yönünün tersinde gerçekleştirilir. Pistte özel etap başlangıcını belirleyen çizgiler, bitiş çizgileri ve değişik standart uzunluklar için başlangıç noktalarını belirleyen pist işaretleri vardır. 20 cm eninde ve pistin iç yanına çekilen mavi şerit, yarış alanının sınırıdır. İçten 90 cm' ye çizilen kırmızı şeridi sürat yarışçıları kullanır. Pist eninin içten, üçte birine çizilen ince mavi çizgiyi de uzun mesafe yarışçıları kullanırlar.

Yarışmada bisikletçiler arasında eğer bir kopma olmamışsa, genelde gruplar hâlinde giderler. En öndeki bisikletçi havayı yararak arkadakilerin işini kolaylaştırır. Yarış süresince kendilerini daha az yoran arkadaki bisikletçiler sonlara doğru çetin bir mücadeleye girerler. Yarışlar zorlu olduğundan yol boyunca su ve yiyecek takviyesi yapılabilecek çeşitli noktalar oluşturulmuştur. Bisikletlerin yapımında hafi f çelik, alüminyum, titanyum ya da karbonfi ber kullanılır. Vites adedi genellikle sekizdir. Uzunluk olarak 2 m ve genişlik olarak 50 cm’den büyük olması yasaktır. Ağırlıkları 8-10 kg kadardır.

Yol Yarışlarının Kuralları

Yol yarışları; zamana karşı, tek günlük ve çok etaplı olmak üzere üç farklı şekilde uygulanmaktadır. Zamana karşı yol yarışlarında, her bisikletçi kısa aralarla peş peşe çıkış noktasından hareket eder. Zamana karşı yol yarışları takım ya da bireysel olarak uygulanabilir.

Tek günlük yol yarışlarında tüm yarışmacılar toplu biçimde aynı anda yarışa başlar. Bu tür yarışlarda bitiş çizgisine ilk ulaşan yarışı kazanır. Klasik yarışlar 250 km mesafede yapılabilir.

Çok etaplı yol yarışları 3 ile 21 günlük bir süreci kapsar. Etapların bazıları takım ya da bireysel olarak zamana karşı olabilir.

- 317 -

- BİSİKLET -

Biliyor musunuz??

• Amsterdam’da günlük 120.000 bisiklet park yeri kapasitesi vardır.

• Hollanda’da 15.000 km bisiklet yolu vardır.

• 52 ülkede bisiklet turizm merkezleri bulunmaktadır.

• 1903 yılından bu yana İsviçre ordusunun 50.000 bisikletli özel askerî birliği vardır.

• Avrupa’da on iki ana yol ve 65.000 km ülkeler ve şehirler arası Avrupa bisiklet yolu vardır.

• Turizm fi rmaları, organizasyonlarında Himalayalar’ı bisikletle gezme veya Kenya’da safariyi bisikletle yapma imkanı sağlıyor.

B. Bisiklette Malzeme ve Giysi BilgisiVeledrom bisikletleri, hızı arttırmak amacıyla son derece hafi ftir (6–5 kg). Freni veya vitesi olmayan

bu bisikletler ayrıca son derece sağlamdır. Lastikleri ince kauçuktan ve iç lastikli olarak yapılmaktadır. Lastik değiştirilirken tekerlek tümüyle değiştirilmektedir.

Bisiklet bölümleri şemadaki gibidir.

Arazi bisikletleri gerek inişlerde, gerek çıkışlarda kolaylık sağlamaları, hızlı olmaları için hafi ftir. Arazi binişi yarışlarında son yıllarda henüz tam yayılmamış olsalar da çift süspansiyonlu modeller de kullanılmaya başlanmıştır.

Fren kablosuGidon

Gidon yükseltmeSele Çapraz gövdeSele yükseltme demiri

Arka fren mandalı

Sele boru gövdesi

Ön vites değiştirme aparatıVites dişli merkezi

Arka vites değiştiriciZincir

Fren kolu

Ana boru

Ön fren mandalıVites değiştirmeÖn çatalAlt gövdeJant teliTekerlek göbeği

Lastik

SibobPedalKrank kolu

Bisiklet kullanırken uygun giysiler giymek hem sürüş rahatlığı hem de vücut sağlığı için azami önem teşkil eden bir konudur. Arabanızla ilerlerken gördüğünüz özel giyimli bisikletçiler size değişik görünebilir aslında tüm o özel giysiler, kapsamlı bilimsel araştırmalar sonucunda üretilmiş özel donanımlı giysilerdir. Daha da önemli olan nokta ise mesafe ne olursa olsun bu özel giysilerin bazılarının tüm bisiklet sürücüleri tarafından kullanılması gerektiğidir.

Forma: Jersey de denir. Uzun veya kısa kollu olur. En önemli özelliği vücudu tam olarak sarmasıdır. Bisiklet sporunda vücudu tam olarak saran giysiler giyilmelidir. Değişik ve ilginç desenlerde olur, gece kullanımı için ışığı yansıtan modelleri de vardır. Arkasında iki veya üç adet cebi vardır.

Tayt: Uzun mesafe sürecek olan bisikletçi için en gerekli giysidir. Bacak arasında sünger bulunur, böylece uzun süre bisiklet üzerinde giden sürücünün bacak arası sürtünmesi en aza indirilir. Omuzdan askılı veya belden lastikli olur. Bacak uzunluğu değişik olan modelleri vardır.

- 318 -

- BİSİKLET -

Kask: Bisikletçi için en önemli malzemedir. Olası bir düşme durumunda kafa travmalarını ve yaralanmalarını önler. Kaza yapılan kask, tekrar kullanılmaz. Kasklar günümüzde en yüksek teknoloji ile üretilir, rüzgâr tünellerinde sürtünmeleri azaltılır,

en hafi f ve dayanıklı malzemeden üretilir. Üzerindeki hava kanalları kafanızın serin kalması için özel olarak dizayn edilir.

Eldivenler: Kısa mesafelerde kullanılması isteğe bağlıdır fakat uzun mesafe sürerken mutlaka gereklidir. Avuç içinde bulunan ve hamate adı verilen bir kemik mahmuzu vardır. Bu mahmuza her baskı yaptığınızda yük biner ve bu da ulnar sinirinin sıkıştırılmasına sebep olur. Bu duruma uzun süre maruz kalınırsa avuçta ağrı ve elde yorgunluk hissi doğurabilir. Günümüzde eldivenlerin avuç kısmına jel ya da kaliteli süngerler yerleştirilmekte ve sakatlanmalar en düşük seviyeye indirilmektedir. Parmak uçları kesik veya tam parmaklı eldivenler piyasada mevcuttur.

Gözlük: Güneş gözlüğü veya renkli camlı gözlükler uzun mesafeler için gereklidir. Ülkemizde yaz mevsiminde güneş gözlüğü mutlaka gerekmektedir. Bunun yanında sarı camlı gözlükler, kararmış havada açık bir görüntü sağlar, normal camlı gözlükler ise haşerat için idealdir. Hiçbir sebep olmasa bile yüksek hızla inerken gözlerin yaşarmaması için kaliteli yol gözlüklerine ihtiyaç vardır.

Bu giysilerin yanına ek olarak uygun çoraplar, kışın da yağmurluk kullanılabilir. Terinizin gözünüze kaçmaması için bandana da kullanabilirsiniz.

gidon

pedal

lastikzincir

Öğrendiklerimizi Değerlendirelim

Aşağıdaki boşluklara bisikletin bölümlerini yazınız.

- 319 -

- BİSİKLET -

III. BİSİKLETTE TEKNİKLERA. Yarış TürleriBisiklet yarışları, veledrom (pist), yol yarışları ve bisiklet krosu olmak üzere üçe ayrılmaktadır. Erkek

profesyonel yarışçılar her üç dalda da yarışırlar. Bayanlar ise yalnızca amatör olarak veledrom ve yol yarışları yaparlar.

1. Yol Yarışları

Erkekler arası amatör bisiklet yarışları, 1896'dan beri olimpiyat oyunlarında yer alır. Kadınlar arası yol yarışları ise 1984’te olimpiyat oyunları kapsamına alınmıştır. Bisiklet sporunda ayrıca amatör ve profesyonel dallarda dünya şampiyonaları düzenlenmektedir.

Zamana karşı: Zamana (saate) karşı yol yarışlarında, her bisikletçi kısa aralarla peş peşe çıkış noktasından hareket eder. Bu hareketi takımıyla ya da bireysel olarak yapabilir.

Tek günlük yol yarışları: Yol yarışlarında, tüm sürücüler toplu biçimde aynı anda yarışa başlar. Bu tür yarışlarda bitiş çizgisine ilk ulaşan yarışı kazanır. Klasik yarışlar 250 km mesafede yapılabilir.

Turlar: Çok etaplı yol yarışlarıdır. Üç gün ya da yirmi bir gün olabilir. Etaplar takım ya da bireysel zamana karşı olabilir. Bu yarışların en ünlüsü, Fransa Bisiklet Turu'dur ve Fransa’nın çeşitli yerlerinde 4.000 km dolayında bir yol boyunca yapılır. İlki 1903 tarihinde düzenlenen Fransa Bisiklet Turu birer günlük 21 etapta yapılır ve yaklaşık üç haftada tamamlanır. Bu etaplarda, Alpler'in ve Pireneler'in sarp yollarında yorucu tırmanışlar da yer alır. Bu tırmanışların benzeri yirmi bir günlük turlar İspanya ve İtalya'da da düzenlenmektedir. Türkiye'de düzenlenen sekiz günlük Cumhurbaşkanlığı Turu’nun 43.'sü 2007 yılında on iki ülkenin katılımı ile organize edilmiştir.

2. Bisiklet Krosu

Bisiklet yarışları arasında, bisiklet yarışı ile krosun (kır koşusu) bir bileşimi olan bisiklet krosu vardır. Bisiklet krosu inişli çıkışlı ve bozuk yollarda yapılır.

Yarışçıların bazen bisikletten inerek yürümeleri ve bisikletlerini omuzlarında taşımaları gerekir. Bisiklet krosu, genç sürücüler arasında çok ilgi görmektedir. Bu şekilde yapılan yarışmalar “Dağ Bisikleti Müsabaka Çeşitleri” başlığını taşımaktadır.

3. Veledrom (Pist) Yarışları

Başlıca veledrom yarışmaları şunlardır:

1. Sürat yarışı

2. Çifte yarış

3. Saate karşı bireysel yarış

4. Saate karşı takım yarışı

5. Bir kilometre saate karşı bireysel yarış

6. Motorlu yarış

7. Puanlı yarış

1. Sürat yarışı (Sprint): İki yarışçı arasında 333 m’lik 3 tur (1 km) halinde yapılır. Bisikletçilerin sırası kura ile saptanır. Yarış özellikle son 200 m’de süratlenir. Varış çizgisine ilk ulaşan yarışı kazanır. Yarış sırasında, son 200 m’de kulvar değiştiren yarışmacı diskalifi ye edilir, dolayısıyla diğer sporcu turu tamamlamasa da birinci olur.

2. Çifte yarış (Tandem) İki kişilik bisiklette yapılmasından dolayı, çifte denir. Yarış pisti 1500 m’dir. Kuralları aynı, sürat yarışındaki gibidir.

3. Saate karşı bireysel yarış (Pursuit) İki yarışçının zamana karşı yaptığı yarıştır. Yarışçılar, pistin karşılıklı uçlarından yarışa başlarlar. Pist uzunluğu bayanlarda 3000 m, erkeklerde 4000 m, genç erkeklerde 3000 m - profesyonel erkeklerde ise 5000 m’dir. Yarışı en iyi zamanda bitiren yarışmacı yarışın bir üst turuna geçer. Çeyrek fi nalden itibaren rakibi geçme esası uygulanır. Yarış sırasında ilk 30 m’de ortaya çıkan lastik patlaması ve diğer mekanik aksaklıklarda, yarışa yeniden başlanır. 30 m sonra ise yarışmacı yarışı terk etmek zorundadır.

- 320 -

- BİSİKLET -

• Bisiklet sporunun %60‘ı dayanıklılık, %15’i kuvvet, %15’i sürat, %10 taktik ve tekniktir.

• Pedal devri özellikle genç sporcuların dikkat etmesi gereken ve ilerideki başarılarını etkileyen en önemli faktörlerdendir. Bu anlamda yıldız, genç ve büyük sporcuların sezonun başında seri dişli kullanmaları, pedal devrini 90–110 arası tutmaları başarılarını arttırmaktadır.

• Bisikletçi beslenmesi % 60–70’ini karbonhidratlardan, % 10–15’ini proteinlerden geri kalanını da vitamin ve diğerlerinden oluşmaktadır.

Bisikletle Her Şey Kolay

Hazırlık: Sınıf üç gruba ayrılınız. Birinci grup yol yarışlarını, ikinci grup bisiklet krosunu, üçüncü grup veledrom yarışlarını araştırınız.

Uygulama: Bisiklette kullanılan bu tekniklerle ilgili topladığınız döküman, materyal, resim vb. elde ettiğiniz bilgileri sınıf ortamında paylaşınız. Bu yarışların benzerlik ve farklılıklarını tablolaştırılarak sınıf panosunda sergileyiniz.

Değerlendirme

Aşağıdaki tabloya yol yarışları, bisiklet krosu ve veledrom yarışlarının benzerlik ve farklılıklarını yazınız.

++

4. Saate karşı takim yarışı (Team Pursuit): Dört yarışçı ve dört bisikletten oluşan takımlarla yarışırlar. İlk üç yarışçısının yarışı bitirdiği takım, yarışı kazanır. (Elemelerde en kısa zamanda ulaşan dört takım fi nallere yükselme esası ile yarışır.).

5. 1 Km/Saate karşı yarış (Km Time Trial): Yarışın uzunluğu 1 km'dir. Yarışçı tek başına yarışır. En iyi zamanı veren yarışçı yarışı kazanır. Yarışmacıların çıkış sıraları, bir önceki şampiyonadaki klasman derecelerine göre belirlenir. Dünya şampiyonalarında en iyi dereceye sahip olan ilk üç yarışmacı bir sonraki şampiyonada en son sırada çıkış yapar.

YARIŞ TÜRLERİ BENZERLİKLER FARKLILIKLAR

Yol yarışları

Bisiklet krosu

Veledrom yarışları

Etkinlik

- 321 -

- BİSİKLET -

Ünitemizi DeğerlendirelimAşağıdaki sorularda doğru olan seçeneği işaretleyiniz.

1. Bayan bisikletçiler ilk kez hangi olimpiyat oyunlarında pedal çevirmişlerdir?

A) 1928 Amsterdam Olimpiyatları

B) 1984 Los Angeles Olimpiyatları

C) 1991 Amerika Ulusal Amatör Şampiyonası

D) 1993 Us Pro Şampiyonası

E) 1999 Fransa Bisiklet Turu

2. Erkekler için bisiklet yol yarışlarının uzunluğu kaç km’dir?

A)157 km B) 189 km C) 210 km D) 227 km E) 239 km

3. Türkiye’de bisiklet sporundaki ilk mîlli karşılaşma 1927’de Taksim Stadı’nın pistinde hangi ülke ile yapıldı?

A) Yunanistan B) Bulgaristan C) Hollanda D) Fransa E) İsveç

4. Oval bir pistte turlar halinde yarış yapan oyuncuların turladığı uzunluk aşağıdakilerden hangisidir?

A) 1–50 km B) 1–60 km C) 1–70 km D) 1–80 km E) 1–90 km

5. Yol yarışları kaç farklı şekilde uygulanmaktadır?

A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6

6. Aşağıdakilerden hangisi veledrom (pist) yarışma kategorilerine dâhil değildir?

A) Sürat

B) Saata karşı takım

C) Saata karşı bireysel

D) Çiftler

E) Karışık

7. “Bisiklet yarışlarında oyuncuların bazen bisikletten inerek yürümeleri, bazen bisikletini omuzlarında taşıması gerekebilir.”

Bu özellik, aşağıdakilerden hangi bisiklet yarışı içinde yer alır?

A) Zamana karşı yol yarışları

B) Tek günlük yol yarışlar

C) Çok etaplı yarışları

D) Bisiklet krosu

E) Veledrom yarışları

8. Aşağıdakilerden hangisi bisiklet giyim malzemelerinden değildir?

A) Kask B) Eldiven C) Gözlük D) Forma E) Eşofman

- 322 - Ka

ya

kK

ay

ak

20. Ünite

KayakDÜNYADA VE TÜRKİYE’DE KAYAK

KAYAKTA ALAN VE KURAL BİLGİSİ

KAYAKTA TEKNİKLER

Duruş-Yürüme Düşme-Kalkma TırmanmaKar Sapanı Kayma Düz Kayma Yamaç Kayma Dönüşler

Temel Kavramlar

- 323 -

- KAYAK-


1. Türkiye’de kayak sporunun yapıldığı merkezleri biliyor musunuz?

2. Türkiye Kayak Federasyonunun işlevlerini biliyor musunuz?

I. DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE KAYAK

Tarihte Kayak

Yönerge: Bu çalışmada kayak sporu ile ilgili bir araştırma yapınız. Üçerli gruplar oluşturunuz. Aşağıda belirtilen araştırma konularına göre görev dağılımı yapınız. Grup üyelerinin görev dağılımı aşağıda belirtilmiştir.




• Bu çalışmadan sonra dünyada ve Türkiye’de kayak konusunu ele alan bir program hazırlayınız.

• Bu çalışmada uzman kişilerden, kayak kulüplerinden, üniversitelerden, internet sitelerinden ve kütüphanelerden yararlanabilirsiniz.



1. Dünyada ve Türkiye’de kayak sporunun gelişimini araştırınız.

2. Türkiye Kayak Federasyonunun işlevlerini yazarak organizasyon şemasını oluşturunuz.

3. Uluslararası Kayak Federasyonunun tarihçesini araştırınız.

Değerlendirme


A. Dünyada Kayağın Gelişim SüresiKayak sporunun ilk ortaya çıktığı ve kullanıldığı bölgeler, Sibirya, Moğolistan ve Altaylar'dır. Daha

sonra, Kuzey Amerika, Balkanlar, Anadolu ve Kuzeybatı İskandinavya ile İzlanda’ya doğru yayılmıştır. Zaman içinde gelişerek bir spor aracı olarak benimsenmesi sonucunda, 1866’da Cristina’da ilk kez kayak yarışmaları düzenlenmiş, bu karşılaşmaya gösterilen büyük ilgi üzerine, 1879'da Oslo'da daha büyük bir organizasyon gerçekleştirilerek kayakla atlama yarışmaları yapılmıştır. Dünyadaki ilk kayak kulübü 1877'de, Fridtjof Nansen'in girişimleriyle Norveç'te "Ski Club de Cristina" adıyla kurulmuş, bunu 1890'da Almanya, 1894'te Avusturya, 1901'de Fransa ve 1903'te İngiltere'de kurulan kayak kulüpleri izlemiştir.

1924’te merkezi Bern'de olan Uluslararası Kayak Federasyonu (Federation International de Ski) (FIS)'ın kurulmasıyla kayak, aynı yıl kış olimpiyatları programına dâhil edilmiştir. FIS'ın ilk kez 1925'te ve 1931'de düzenlediği “Alp Disiplini” yarışları günümüzde her dört yılda bir, ayrı yerlerde ve birbirinden bağımsız olarak yapılmaktadır.

B. Türkiye’de Kayağın Gelişim SüreciKayıtlara göre eski Türklerde “çana” olarak bilinen kayak MÖ 4000 yıllarında Baykal Gölü çevresinde,

karda yürüme aracı olarak kullanılmıştır. Göçlerle İskandinav ülkelerine ulaşan kayak, Avrupa’da 18. yüzyıldan sonra yaygınlaşmaya başlamıştır.

++

Etkinlik

- 324 -

- KAYAK -

Yurdumuzda ilk kez 1914 yılında, Haliç’te bir marangoz atölyesinde yapılan çok sayıda kayak, hayvan sırtında Erzurum’a taşınmış ve Kafkas cephesinde kayakçı er yetiştirmek üzere Erzurum’da açılan kurslarda 30 kayakçı yetiştirilmiştir. 1 Ocak 1933 yılında Galatasaray Lisesi’nden bir grup öğretmen ilk kez Uludağ’da kayak yaparak bu sporun Türkiye’de öncülüğünü yapmışlardır.

1933-1934 yılları arasında Bursa, Ankara ve Erzurum halkevleri ile muhafız alayı kayak sporu ile özellikle ilgilenmişlerdir. 1934 yılından sonra karlı bölgelerdeki halkevleri aracılığıyla kayak sporu yurt düzeyinde yayılmaya başlamıştır. 1939 yılında Dağcılık ve Kış Sporları Federasyonu kurulmuştur. Türkiye Kayak Federasyonu ise aslında 1935 yılında kayak federasyonu olarak değil de “Dağcılık ve Binicilik Federasyonu” olarak kuruldu. Kuruluş 1935’ten 1938’e kadar birlikte yürüdü.

II. KAYAKTA ALAN VE KURAL BİLGİSİA. Kayakta Kural BilgisiKayak öğreticilerinin görev ve sorumlulukları aşağıda belirtilmiştir:• Kayak sporunu yaygınlaştırmak ve geniş halk kitlelerine sevdirmek için federasyonca kendilerine

verilen görevleri yerine getirmek,• Federasyonun kural ve talimatlarına uymak,• Kayak sporuna yeni başlayan kişi ve gruplara seviyelerine uygun eğitim programları

uygulamak,• Kayak eğitimi yaptıracağı kişi ve grupların kullanacakları kayak malzemelerin kendilerine uygun

olup olmadığını kontrol etmek ve uygun olmayanları eğitimden men etmek,• Hava şartlarının uygun olmadığı gün veya dönemlerde kayak pistlerinin ve mekanik tesislerin

hizmet dışı bırakılması için kış sporları merkezi yetkililerine gerekli uyarılarda bulunmak ve bu uyarıların sonuçlanmasını sağlamak,

• Grup çalışmalarına on kişiden fazla kayak öğrencisi almamak,• Kayakçıların sakatlanmaları veya yaralanmaları durumunda ilk yardımı yapmak ve en yakın

kapalı mekâna veya sağlık merkezine ulaştırılmasını sağlamak,• Kayak düzeyine uygun pistleri seçmek ve kayak öğrencilerini bu pistlerde çalıştırmak,• Kayak pistlerinin tehlikeli bölgelerini ve geçiş noktalarını uyarı işaretleri ile belirlemek, • Genel müdürlükçe görevlendirilen denetim elemanlarınca istenen gerekli bilgi ve belgeleri

vermektir.

Yalnız 1936 senesinde kış olimpiyatları yapılması sebebiyle, iki ay öncesinden federasyonun adı "Dağcılık ve Kış Sporları" olarak değiştirilip kış olimpiyatlarına katılım sağlanmıştır. Türkiye'de uluslararası kurallara uygun ilk kayak yarışması 1944'te Asım Kurt'un çabalarıyla gerçekleştirilmiştir. Türk kayakçıları 1948 Saint Moritz(Sent Moritz), 1952 Oslo, 1956 Cortina d'Ampezzo (Kortino de Ampenzo), 1960 Squaw Valley(Skuav Vayl) ve 1964 Inssbruck(İnsburg) olimpiyatlarına katılmalarına rağmen başarılı olamamışlardır. 1968 Balkan Kayak Şampiyonası’nda Burhan Alankuş sekizinciliği elde ederek, o güne kadar uluslararası alanda alınmış olan derecelerin en iyisini yapmıştır. 1970 yılında Uludağ'da yapılan Balkan Şampiyonasında, kuzey disiplini gençler kategorisinde Sarıkamış Bölgesi'nden Rıdvan Özbek, Balkan şampiyonu oldu. 1975 yılında yapılan Balkan kayak şampiyonasında ise genç ve büyük erkekler kategorilerinde takımlarımız Balkan üçüncüsü oldular. 1981 Balkan şampiyonasında Türk Takımı (gençler) 4x10 km bayrak yarışında bronz madalya kazandı. Ülkemizde kayağın gelişebilmesi için kayak federasyonu tarafından her yıl kayak antrenörlüğü ve öğretmenliği kursları, minikler için kayak kampları açılmaktadır. Ülkemizde kayak sporunun geliştirilebilmesi için kayak yapılan illerde her yıl yarıyıl tatillerinde Gençlik ve Spor İl Müdürlükleri tarafından 7-15 yaş gruplarını kapsayan kayak kursları düzenlenmektedir. Ayrıca Türkiye'nin gösteri amaçlı en büyük kış sporları organizasyonu "Karadam Kayak Yarışları" 1983 yılından beri Uludağ'da yapılmaktadır. Son olarak 2010 üniversite kış olimpiyatları Erzurum’da düzenlenecektir.

Teleski: Bir veya iki kişiyle binilen bir araçtır. Zirveye kayak pozisyonunda kayarak çıkılır. Güvenliği sağlayacak ekstra bir parçası yoktur. Dikkat edilmesi gereken noktalar ilk harekette ve sonrasında dengeyi sağlamak ve T barı bırakmamak gerekir. Zirveye gelindiğinde teleskiden ayrılırken T barı uygun tarafından yavaş bir şekilde yana doğru bırakmalıyız. Kendimiz ise tam tersi istikamete hareket etmeliyiz.

- 325 -

- KAYAK-

Telesiej: En az iki en fazla dört kişiyle binilen bir araçtır. Zirveye oturarak çıkılır. Güvenlik demiri vardır. Zirveye kayaklar yerle temas etmeden çıkılır. Kayakları koyabileceğimiz kayak ayaklıkları vardır. Normal oturma pozisyo-nunda manzara izlenebilir. Dikkat edilmesi gereken noktalar iniş ve binişlerde görevlilerin talimatlarına uyulması ve heyecan yapılmamasıdır. Zirveye çıkış esnasında kayak takımları ayaklıktan indirilmemelidir.

Kurallara Uygun Kayalım!

Telesiyej ve teleski arasındaki farklılıkları ve benzerlikleri yazınız?

Yönerge: Telesiej ve teleski araçlarını araştırınız. Bu araçların özeliklerini inceleyerek benzerlik ve farklılıkları, aşağıda verilen çalışma kâğıtlarına yazınız. Eklemek istediğiniz diğer bilgileri çalışma kâğıtlarının notlar bölümüne yazınız. Derste bu konuyla ilgili bilgilerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız.

Benzerlikler

Telesiej:...........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Teleski:.............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Farklılıklar

Telesiej:...........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Teleski:.............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Notlar:.............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Değerlendirme

Öğrencilerin yaptıkları çalışma doğrultusunda telesiej ve teleski araçlarının benzerlik ve farklılıklarını içeren bir tablo oluşturulur. Sınıf panosunda sergilenir.

+

Etkinlik

- 326 -

- KAYAK -

Pist Renkleri

Dağlardan süzülerek inmenin keyfi ni yaşayabilmek için gerekli olan kayak malzemesi ve tekniği her geçen gün daha da gelişmektedir. Bunlar kayak, ayakkabı şekilleri ve öğrenme teknikleridir.

Kayak merkezlerinde kar, özel paletli araçlarla ezilerek pistler oluşturulur. Pistler de yeşil, kırmızı ve siyah olmak üzere kolaydan zora doğru 3 gruba ayrılır.

Bu renkler pist boyunca pistin vadi sınır tarafına dikilen yukarıdaki şekilde olan bayraklarda belirtilir.

Kayak: Burun eni yaklaşık 92-110/115 mm, orta eni yaklaşık 62-70/75 mm ve kuyruk eni 92-100/110 mm ölçülerinde olan ve her seviyede kayağa ve kayakçıya çok kolay manevra yeteneği veren kayaklardır.

Kayak yapıları karşılaştırıldığında kayakları duvara dayayarak tam karşılarından bakıldığında parabolik kayakların geleneksek kayaklara oranla burun, orta ve kuyruk enlerinin daha geniş olduğu, sağ ve sol yanlarının daha derin konkav (iç bükey) bir yay parçası oluşturduğu göze çarpar. Parabolik kayağın bu özelliği sayesinde kayağa yeni başlayanlarda profesyonel olup da pistte ve pist dışında kayacak olanlara çok yüksek manevra kabiliyeti sağlar.

Bağlamalar: Bağlamalarda en büyük sorun, anti vibrasyon plakalarında çıkmaktadır. Uluslararası yarışlarda dikkat edilmesi gereken en öncelikli konudur. Bazı yarış bağlamalarında aşağıdaki limitlerin içinde kalınabilmesi için sökülmesi tavsiye edilen parçalar vardır. Bu plakaların genişliği, kayağın genişliğinden fazla olmamalıdır. Bağlamalarda kesinlikle stoper kullanmak zorunluluğu vardır. Kayağın kara deyen yüzeyi ile ayakkabının alt tabanı arasındaki yükseklik aşağıdaki gibi olmalıdır:

Bayanlar ve erkeklerde en yüksek 55 mm

Çocuk 1 ve 2’de en yüksek 50 mm

Ayakkabılar: Burada dikkat edilmesi gereken husus FIS harici ayakkabıların ayağa gerçek anlamda uyumudur. Kesinlikle büyük ayakkabı yarışçılar için hem çok tehlikeli hem de zaman kaybettiricidir.

Yere değen ayakkabının topuğu ile ayağın oturduğu sert veya yumuşak taban arasında en fazla 45 mm mesafe olmalıdır.

Pantolon: Su geçirmeyen çok küçük gözeneklere sahip bir kumaştır. Tefl on ise bir kaplama malzemesidir ve kaplandığı kumaşın su tutmasını engelliyor, su damlaları kumaşın üzerinden kayıyor. Mikrolitede ince, pamuk hissini veren, teri vücuttan uzaklaştıran bir malzeme. Pertex ise çok hafi f, rüzgâr geçirmiyor ancak teri dışarı atabilen bir malzemedir.

B. Kayakta Malzeme Bilgisi

Yeni başlayanlar ve eğitim çalışması yapan kayakçılar için

Orta düzey kayakçılar için

İleri düzey kayakçılar için

- 327 -

- KAYAK-

Baton: Kayak batonlarının boyu çocuklar ve büyüklerde farklılık gösterir. Bunun yanında iç içe geçme yoluyla boyu uzayan/kısalan bazı tur kayağı batonları da bulunur. Tur kayakçıları bu batonların boyunu tırmanışlar için uzatırken kayışlar için kısaltır.

Mont: Bu malzemeler kayacakların korunması için özel kumaştan üretilmiştir. Bu özel kumaş genellikle su geçirmeme özelliğine sahiptir.

Diğer giyecekler: Alttan giyilen pamuklu, ter çeken içlik fazla rüzgâr almayan bir kazak, çoraplar yün ve pamuklu olmalıdır.

Eldiven: Kullanışlı deri veya su geçirmeyen eldivenlerin avuç içi çift katlı, içi pamuklu ya da müfl onlu olmalıdır, kayak için yapılanları tercih edilmelidir.

Şapka: Kulak, alın ve kafanın saç kısmını kapatacak şekilde iç kısımdan şerit şeklinde havlu geçerek kulaklarımızı kapatan şapkaların, görüşümüzü engellemeyen, içi müfl onlu olanları kullanılmalıdır.

Gözlük: Metal çerçeveli gözlüklerden kaçınmak gerekir. Gözlüklerimizin yan kısımları rüzgâr geçirmeyen cinsten olmalıdır.

III. KAYAKTA TEKNİKLERA. Duruş – YürümeDuruş

Düz arazide duruş ile eğimli arazide duruş arasında eğim farkından dolayı teknik bazı değişiklikler vardır.

Vücudun pozisyonu; dizler bükülü, kaval kemiği ayakkabıların boğaz kısmına yaslanır. Karın içeri çekilir, sırt hafi f bükülerek baş öne getirilir. Kalça topuk bağlamalardan geride olmamalıdır. Yandan bakıldığında yukarıya açılmış bir ‘‘Z’’ harfi görünümünde olunmalıdır.

Batonların pozisyonu; batonlar elciklerinden tutulmuş, uçları kara saplanmış, kayakların 15–20 cm dış kenarlarına dik olarak durmalıdır. Kayarken batonların farklı bir tutma şekli vardır.

Kayakların pozisyonu; bacaklarımız doğal açıklıkta paralel olmalı, kayakların alt yüzeyleri karla temas etmelidir.

Yürüme

Yürümenin üç önemli kuralı vardır. Kayaklarda doğal açıklığı koruma, dengeli ve rahat olma, ağırlığın sıra ile bir kayaktan, diğerine aktarılmasıdır.

Duruş tekniğini koruyarak, önceleri düz, daha sonraları çok az inişi olan pistlerde kayaklara sürekli bakmadan ileriye bakarak hamle yapacağımız kayağı ileri doğru karla tam temas yaptırarak kaydırın. Ağırlığınızı bu kayağa aktarın, arkada ağırlıksız kalan kayağınızı ileride bulunan kayağın yanına kaydırarak çekin, yanından geçirirken ağırlığınızı bu kayağa aktararak daha önceki kayaktan ileriye kadar kaydırın. Batonlarınızı ileriye kaydırdığınız kayağın zıttı olarak tek tek sırayla destek alarak öne getirin. Bu yürüyüşün kayaksız olarak normal yaptığımız yürüyüşümüzden tek farkı, kayakların kaydırılarak yürünmesidir.

- 328 -

- KAYAK -

B. Düşme – KalkmaDüşme: Kayakların kontrolünü kaybedip düşme durumuna

geldiğinizde önce dizlerinizi büküp kalçanın kara yaklaşmasını sağlayın. Kollarınızı batonlarınızla birlikte yanlara açın. Dağ tarafına ve kayakların dışına kara oturun bu anda kayakları ittirip kalçanızdan uzaklaştırın.

Kalkma: Karda otururken kayakların burunlarını yamaç yönüne döndürün. Kayakların bu durumu kalkmaya çalışırken ileri kaymasını engelleyecektir. Dağ kayağının dış, vadi kayağının iç kenarına bastırın. Batonlarınızın her ikisini dağ

tarafındaki elinize alın. Uçlarını kalçanıza yakın kara saplayın. Dağa bakan eliniz ile batonların simitlerinin hemen üstünden tutun. Diğer elinizle batonların elcik kısmının tepelerini dik olarak elinizin içine alın. Batonlardan destek alarak kalkmaya başlarken, dağa bakan elinizi batonların üzerinden kaydırarak elcik kısmına doğru yavaş yavaş kalktıkça getirin. Bol karda batonlarınız batacağından batonları çapraz ( X ) yaparak dağ tarafına koyun ve dağ tarafındaki elinizi çaprazın ortasına koyarak, serbest elinizle dizlerinizi tutarak destek alıp kalkın.

+ Kayaklar İle Dur ve Yürü


Öğretim materyalleri: Kayak, baton, kayak kıyafetleri

Güvenlik

Bu çalışmayı yaparken ilk başlayanlar için uygun olan pist seçilmelidir. Etrafta öğrencilerin dikkatini çekecek ve birbirlerine zarar vermelerine neden olacak materyallerin bulunması önlenmelidir.

Pist, taş vb. düşmeye sebep olacak materyallerden temizlenmelidir.

Düşülecek yerin sakatlığa neden olacak materyalden temizlenmiş olması gerekir.

Yönerge: Kayakta durma, yürüme, düşme ve kalkma tekniğine yönelik alıştırmalar aşağıya çıkartılmıştır. Her çalışmayı açıklamalara uygun olarak belirtilen tekrarda yapınız. Çalışmalar sırasında birbirinize mutlaka dönütler sununuz.

Uygulayıcı: Kayakta durma, yürüme, düşme ve kalkma ilgili temel becerilerin her biri 5 kez tekrar edilir.


1. Alıştırma: Komutla beraber duruş pozisyonuna gel ve komutla beraber işarete kadar yürüyünüz.

2. Alıştırma: Düz bir pistte kayaklara bakmadan ileriye hamle yapılarak yerden teması kesmeden yürüyünüz.

3. Alıştırma: Çok az inişi olan pistlerde, kayaklara sürekli bakmadan ileriye bakarak hamle yapacağımız kayağı ileri doğru karla tam temas yaptırarak kaydırınız.

4. Alıştırma: Yana düşme çalışması yapınız.

5. Alıştırma: Arkaya düşme çalışması yapınız.

Etkinlik

- 329 -

- KAYAK-

Değerlendirme



Yapıyor.

1. İşarete kadar yürüyebiliyor mu?

2. Kayaklara bakmadan ileriye hamle yaparak yerden teması kesmeden yürüyebiliyor mu?3. Düşme tekniğini istenilen nitelikte yapabiliyor mu?4. Kalkma tekniğini istenilen şekilde yapabiliyor mu?

C. Tırmanma Tırmanma: Kayaklarla eğimli arazilerde, yukarı doğru, dağa doğru yol alınır. Bunun için farklı tipte

tırmanma yapılabilir.

Merdiven Tırmanma

Kayakların yönü: İnişe dik açıda yani yamaç tarafında olmalıdır. Doğal açıklıkta ve paralel olan kayaklarınız bu durumda öne veya geriye kaymamalıdır.

Merdiven basamağı oluşturma: Her iki dizinizi yana, dağ tarafına hafi fçe bükünüz. Bu durumda kayaklarınız eğimde birer merdiven basamağı oluşturmuş olacaktır. Bu durumda kalabilmeniz için, sürekli ağırlığınız dağ tarafındaki kayağımızın (dağ kayağı) dış kenarında, vadi tarafındaki kayağımızın (vadi kayağı) iç kenarında olması gerekmektedir.

Yukarı doğru yol alma: Merdiven basamağı durumunda iken, önce vadi kayağının iç kenarına doğru ağırlık vererek vadi sopasından destek alıp ağırlıksız kalan dağ kayağı ile eğimde yukarıya doğru küçük bir adım atılır. Dağ kayağıyla yapmış olduğunuz bu adımı kara koyarken, bu kayağa ağırlığınızı aktarın ve dağ sopanızdan destek alarak vücudunuzu dağ kayağı üzerinde yükseltirken ağırlıksız kalan vadi kayağınızı kaldırıp adımladığınız dağ kayağının yanına getirip kara koyun. Böylelikle merdiven adımlamanızı tamamlamış, dağa doğru eğimde merdiven tırmanışı yapmış olursunuz.

Kılçık Tırmanma

Başlangıç duruşu: Kayakların burunlarını dağa doğru ve burunlarını topuklarından daha fazla " V " harfi şeklinde açarak kayaklarınızın iç kenarlarına eşit ağırlık vererek durulmalıdır. Batonlarınız kayakların dışında, vücudumuzun arka kısmında uçları kara saplanmış elciklerin tepesi avuçlarınızın içinde dik ucundan tepesine doğru vücudumuza yatık şekilde ve destek alacağımız durumda olmalıdır.

Tırmanma: Kayaklardan birini arkaları birbirlerine ve kara takılmayacak kadar az miktarda kaldırıp dağa doğru ilk adım atılırken, ağırlık geride kalan kayağın iç kenarına verilir. İleri atılan adım ile bu kayağın karaya bakan burnu dışarıya açık olarak konulurken ağırlık bu kayağa verilir. Batonlardan (sopalardan) destek alarak gerideki ağırlıksız kalan kayak, aynı teknikle kaldırılıp diğer kayağın yanına burun açıklığı ilk başlangıçtaki şekli gibi, burnu dışarıya açık olarak kara konulur. Bu adımlama tekniği devam ettirilerek dağa doğru kılçık tırmanma yapılmış olunur.

Etkinlik

- 330 -

- KAYAK -

Ç. Düz KaymaPistin bitim yeri yokuş yukarı ve başlangıcı düz olan, sonrasında hafi f

bir eğimle başlayan çanak bir pist seçiniz. Kayaklara hâkim olup düzgün ve düşmeden düz kaymayı gerçekleştirmek için yapılması gerekenler:

Başlangıç pozisyonu: Dizler bükük, kaval kemiği ayakkabıların boğazına yaslanmış durumda olmalıdır. Eller batonları elciklerinden bel boşluğu hizasında bir otomobilin direksiyonunu kavrar gibi tutar. Karın içeri çekilir, sırt hafi f öne bükülür, gözler kayılacak piste doğru bakar. Vücudun yandan bakıldığında üst çizgisi açık bir "Z " harfi görünümünde olmalıdır. Kayaklar doğal genişlikte açık ve paralel, burunları aynı hizada olmalıdır. İniş yönünde ağırlık merkezi göbekten aşağıya kara düşey doğrultuda, her iki kayağın arasında, kayakların alt yüzeyleri karla tam temas edecek duruş pozisyonunda olmalıdır.

Kaymaya Geçiş: Duruş pozisyonu sürekli korunarak batonlarla iniş vücut yönünde ittirilir. İttirirken batonların vücudun gerisinde kalmamasına özen gösterilmelidir.

Kayma: Kayma başladığında omuzlarınızı ileri geri oynatmadan ve ağırlığınızı her iki kayağınıza eşit olarak vererek duruş tekniğindeki pozisyonunuzu koruyun ve ihtiyaç duymadıkça ittirmek için batonları kullanmayın.

Duruş: Kayaklar inişin bitimindeki yokuş bölüme geldiğinde hızı kesilip kendiliğinden duracaktır.

+ Tırman ve Düz Kay



Güvenlik: Bu çalışmayı yaparken ilk başlayanlar için eğimli olan bir pist seçilmelidir.

Etrafta öğrencilerin dikkatini çekecek ve birbirlerine zarar vermelerine neden olacak materyallerin bulunması önlenmelidir.

Pist, taş vb. düşmeye sebep olacak materyallerden temizlenmelidir.

Alıştırmaları sıralı yapalım ve liderlere uyalım.

Yönerge: Kayakta tırmanma çeşitleri ve düz kayma tekniğine yönelik alıştırmalar aşağıya çıkartılmıştır. Her çalışmayı açıklamalara uygun olarak belirtilen tekrarda yapınız. Çalışmalar sırasında birbirinize mutlaka dönütler sununuz.

Uygulayıcı: Kayakta tırmanma çeşitleri ve düz kayma ile ilgili temel becerilerin her birini 5 kez tekrar ediniz.

Gözlemci ve kayıt edici: Hareketin nasıl yapıldığını gözlemleyiniz ve dönüt sunun. 5 kez tekrar sonunda sonuçları kaydediniz. Alıştırma tamamlandığında görevleri değişiniz. Önce doğru yapılan hareketleri söyleyiniz. Daha sonra hatalar hakkında düzeltici dönüt sununuz.

Kayakta tırmanma ve düz kayma ile ilgili alıştırmalar yapınız.

1. Alıştırma: Merdiven tırmanma yapınız.

2. Alıştırma: Kılçık tırmanma yapınız.

3. Alıştırma: Komutla beraber duruş pozisyonuna geçiniz.

4. Alıştırma: Duruş pozisyonunu bozmadan az eğimde kayaklar dümdüz olacak şekilde eğime kendinizi bırakınız.

Etkinlik

- 331 -

- KAYAK-

+

Değerlendirme


Ölçütler Yapamıyor Kısmen yapabiliyor

Yapıyor

1. Merdiven tırmanmayı uygulayabiliyor mu?

2. Kılçık tırmanmayı uygulayabiliyor mu?

3. Düz kaymada duruş pozisyonunu uygulayabiliyor mu?4. Düz kaymayı uygulayabiliyor mu?

D. Kar Sapanı KaymaKar sapanının amacı, kayakların arkasını açarak hızını kesme veya

durdurmadır. Önce düz bir pistten başlayarak sonrası hafi f eğimle devam eden ve inişin sonu düzlük olan pistte yapılmalıdır.

Düz kayma tekniğiyle kayma başlanır. Eğime gelindiğinde kaval kemiği ayakkabının boğazından ayrılmamalıdır. Dizler iç kısmını kayakların içine doğru yan bükerek kayaklara eşit kuvvet verilmelidir.Bu nedenle kayakların iç kenarlarında baskı arttırılmalıdır. Ayakkabıların topukları ile kayakların burunlarını birbirinden 10-15 cm kadar açıklıkta aynı hizada tutarak kayma hızı kontrol edilir.

Kar sapanı yaparken omuzlar ileri geri oynatılmadan, kollar yanlarda, batonlar paralel tutma yerlerinden vücudun önünde ve yanlarında açık tu-tulmuş uçları arkada kara yakın olmalıdır.

Vücudun üst kısmı fazla öne bükülü olmamalı, gözler kayaklara bak-madan pisti gözlemelidir.

Kar sapanı için uygun olmayan fazla dik inişler ile kayakların arkasının aşırı açılması arkaya oturma gibi telafi si çok güç olan yanlış teknikler, alışkanlık yapar. Batonların vücudun arkasında tutulması da ve ayakkabının boğazına kaval kemiğinin yaslanmaması da geriye oturma hatasına neden olur.

Hızın arttırılması kayakların arkalarına uygulanan basıncın (kuvvetin) azaltılarak açıklığın kapatılmasıyla sağlanabileceği gibi, aksi yapılarak da basınç artırıldığında açıklık artar ve hız azalır.

Vücudun geriye yaslanması kalçanın topuk bağlaması hizasından daha geriye (arakaya) gitmesi durumunda kar sapanı tekniği bozulur ve kayakların burunlarında kontrol kaybolur.

E. Yamaç KaymaKayak yapanların dağ kenarlarını kullanarak düşey doğrultuyu

değişik açılarda keserek iniş yapmasıdır.

Pist: Düzlükte sona eren dik bir yamaçtır.

Daha önce gördüğümüz tırmanma duruş tekniğine ilave olarak dağ tarafındaki (dağ kayağı) kayak, vadi tarafındaki (vadi kayağı ) kayaktan 10-15 cm öndedir. Dolayısıyla dağ tarafındaki dizimiz, kalçamız ve omzumuz da önde olacaktır. Ağırlık vadi kayağında olacak batonlarla ittirilerek yamaç yönünde kayma sağlanacaktır. Vücudun üst tarafı sürekli vadi yönünü göstermelidir. Vadi kayağında diz ağırlık vermek için içe bükülü olduğundan kalça dağ tarafında kara daha yakın olacaktır (kalça düşürme). Batonlar yanlarda açık da paralel uçları geride kara yakın elcikleri önde tutulur.

- 332 -

- KAYAK -

F. Yan KaymaYan Kayma : (Derepaj)

Amaç: Hız kontrollü ve vadiye doğru yan kaymadır.

Pist : Orta diklikte, iyi bastırılmış dış bükey pisttir.

Teknik: Yamaç kayarken veya yamaç tekniğinde durur-ken, dizlerimiz dağa doğru bükülüdür ve ağırlık vadi kayağın-dadır. Bu durumda iken dizlerimizi vadi yönüne, kayakların üs-tüne doğru getirdiğimizde kayakların kenarlarında tutunamadı-ğımızdan kayaklar vadiye doğru yan kaymaya başlar. Üç şekil-de yan kayma yapılabilir.

1. Vadiye doğru

2. Arkaya doğru

3. Öne doğru

+ Düz Kay ve Kar Sapanı ile DurHazırlık: Yarım daire lider formatında yaklaşık olarak 15 dk. genel ve özel ısınma hareketleri

yapınız. İkişerli gruplara ayrılınız. Grup içinden biriniz uygulayıcı diğeriniz gözlemci - kayıt edici rolünü üstleniniz. Uygulama işlemi sona erdiğinde rolleri değişiniz.


Güvenlik: Bu çalışmayı yaparken ilk başlayanlar için eğimli olan bir pist seçilmelidir.


Pist, taş vb. düşmeye sebep olacak materyallerden temizlenmelidir. Alıştırmaları sıralı yapalım ve liderlere uyalım.

Yönerge: Kayakta kar sapanı, yamaç kayma ve yan kayma tekniğine yönelik alıştırmalar aşağıya çıkartılmıştır. Her çalışmayı açıklamalara uygun olarak belirtilen tekrarda yapınız. Çalışmalar sırasında birbirinize mutlaka dönütler sununuz.

Uygulayıcı: Kayakta kar sapanı, yamaç kayma ve yan kayma ile ilgili temel becerilerin her birini 5 kez tekrar ediniz.


Kayakta kar sapanı, yamaç kayma ve yan kayma ile ilgili alıştırmalar oluşturalım.

1. Alıştırma: Düz pistte dururken sıçrayarak kayakların aralarını açma ve kapama yapınız.

2. Alıştırma: Düz pistte dururken kayakların yürüyerek arkalarını açma ve kapama yapınız.

3. Alıştırma: Kar sapanı pozisyonunda dururken yanlara bel ve dizlerin bükülerek ağırlığın akta-rılması yapınız.

4. Alıştırma: Batonsuz kayarken vadi tarafındaki el, diz ve ayakkabının boğazına dokunma yapınız.

5. Alıştırma: Kayarken vadi tarafına ağırlık verme, dağ kayağının arkasını kaldırıp yerine koyma yapınız.

6. Alıştırma: Yamaç pozisyonunda dururken dağ batonu ile ittirerek kayakları serbest bırakıp kayakları yan kaydırma yapınız.

7. Alıştırma: Yan kayarken dizleri ani olarak dağa doğru büküp yamaç tekniğine geçme yapınız.

Etkinlik

- 333 -

- KAYAK-

Değerlendirme

G. Dönüşler1. Adım Dönüşü

Adım dönüşün amacı, ağırlık aktararak yön değiştirmedir (zor koşullarla karşılaşıldığında ani dönüş). Pist, orta eğimde pisttir (tekniğin uygulanabileceği ıslak ya da basılı olmayan pistlerde). Tekniğe, düz kayma tekniği ile başlanır. Dönülecek taraftaki kayağın burnu hafi f dışa açık yön değiştirilmiş olarak yana bir adım atılır. Ağırlık bu kayağa aktarılırken serbest kalan diğer kayak adım alınan kayağın yanına getirilerek dönüşe girilir.

2. Basit Dönüşler

Basit dönüşün amacı, yamaç kayma, kar sapanı ve yan kaymayı birleştirerek yapılan yuvarlak dönüştür. Pist, orta eğimlidir.

Teknik: Doğal aralıkta yamaç tekniği ile kayarken vadiye doğru dönülecek yere gelmeden birkaç metre gerisinde, kar sapanı tekniğine geçilir, dönüşün başında ağırlık dağ kayağının iç kenarına aktarılır, kayakların burnu vadiye doğru dönmeye başlar. Kayakların burnu tam düşeyi gördüğünde dönüşten çıkılmaya başlanır yamaç yönüne dönülene kadar kar sapanı dönüşe devam edilir. Bu andan itibaren yamaç kayma tekniğine geçilir.

3. Temel Paralel Dönüşler

Amacı kar sapanı tekniği ile kayarken ağırlık aktararak yuvarlak bir dönüş yapmaktır.

Pist en az % 10 eğimde iç bükey bir pist olmalıdır.

Teknik: Kar sapanı ile kayarken dönüş yapılacak tarafın aksi yönündeki kayağın iç kenarına dizin içeri ve yan olarak bükülmesi ile vücut ağırlığı aktarılır. Vücut ağırlık verilen tarafa doğru hafi f yatırılır. Ağırlıksız kalan diğer kayak kar sapanı pozisyonunu korur. Ağırlık verilen kayak iç kenarına uygulanan kuvvetli baskı ile topuktan dışarı ittirilirken burun kısmı dönüşün içine doğru girmektedir. Bir süre sonra kayak dönüşünü yapıp tamamlamış olacaktır. Dönüşün aksi yöne yapılması için de aynı metot uygulanarak ağırlığın dönüşün dışındaki aksi kayağa verilmesi gerekir. Böylelikle bir sağa bir sola kontrollü olarak ‘S’ dönüşler yapılır. Kar sapanı dönüşe destek vermek için ağırlık verilen kayağın omzu da dönüşün içine doğru döndürülebilir. Batonlar, kar sapanı tutuşundaki gibidir.



Yapıyor.

1. Kar sapanında kayakların arkasını açıp kapatabiliyor mu?2. Kayarken vücut ağırlığını doğru tarafa verebiliyor mu?3.Yan kayma yaparken dizlerini ani olarak dağa doğru bükebiliyor mu?

- 334 -

- KAYAK -

+ Uzun Süreli Kaymak İstiyorsan Dönüş Tekniklerini Öğren



Yapıyor.

1.Düz kayarken yana adım açabiliyor mu?

2. Adım dönüşünü değişik dikliklerde yapabiliyor mu?3. Kapılar arasında basit dönüşü yapabiliyor mu?4. Kar sapanı ile kayarken temel paralel dönüşleri yapabiliyor mu?



Güvenlik

Bu çalışmayı yaparken ilk başlayanlar için eğimli olan bir pist seçilmelidir.


Pist, taş vb. düşmeye sebep olacak materyallerden temizlenmelidir. Alıştırmaları sıralı yapalım ve liderlere uyalım

Yönerge: Kayakta adım dönüşü, basit dönüş ve temel paralel dönüşler tekniğine yönelik alıştırmalar aşağıya çıkartılmıştır. Her çalışmayı açıklamalara uygun olarak belirtilen tekrarda yapınız. Çalışmalar sırasında birbirinize mutlaka dönütler sununuz.

Uygulayıcı: Kayakta adım dönüşü, basit dönüş ve temel paralel dönüşler ile ilgili temel becerilerin her birini 5 kez tekrar ediniz.


Kayakta adım dönüşü, basit dönüş ve temel paralel dönüşler ile ilgili alıştırmalar yapınız.

1. Alıştırma: Düz kayarken yana adım açıp tekrar düz kaymadaki yerine getiriniz.

2. Alıştırma: Hafi f eğimde yana adım açma kapama yapınız.

3. Alıştırma: Önce hafi f daha sonra değişik dikliklerde adım dönüşü yapınız.

4. Alıştırma: Kapılar arasında basit dönüş yapınız.

5. Alıştırma: Kar sapanı ile kayarken temel paralel dönüşleri yapınız.

Değerlendirme

Etkinlik

- 335 -

- KAYAK-



1. Kayak sporunun dünyada ve Türkiye’de uygulanış biçimini karşılaştırarak açıklayınız.

2. Kar sapanının amacını açıklayınız.

3. Kayak tekniklerinde duruş pozisyonlarını açıklayınız.

4. Yamaç kayma tekniğini açıklayınız.

5. Kayakta dönüş teknikleri nelerdir? Kısaca açıklayınız.

B. Aşağıdaki sorularda uygun olan seçeneği işaretleyiniz.

6. Türkiye’de ilk defa kayak sporu yapılan il hangisidir?

A) Erzurum B) Sivas C) Bursa D) Bolu E) Kayseri

7. Kayak dalında ilk defa kış olimpiyatları oyunlarına katılan sporcumuz kimdir?

A) Emin Ünal B) Raşit Atak C) Kerami Sakarya

D) Yaşar Kanatlı E) Hilmi Saraçoğlu

8. Uluslararası Kayak Federasyonunun kısa adı nedir?

A) FIS B) FIBA C) FILA D) FIFA E) ITF

9. Aşağıdaki seçeneklerden hangisi kayak öğreticisinin görev ve sorumluluklarından değildir?

A) Federasyonun kurallarına uymak

B) Kayak düzeyine uygun pistleri seçmek

C) Federasyonun verdiği görevleri yerine getirmek

D) Kayak pistinde gerekli önlemleri almak

E) Kayak eğitimi yaptıracağı kişilere malzemeleri temin etmek

10. Aşağıdakilerden hangisi telesiyejin özelliklerinden değildir?

A) Bir veya iki kişi binebilir.

B) Zirveye oturarak çıkılabilir.

C) Güvenlik demiri vardır.

D) Kayak ayaklıkları vardır.

E) Oturma pozisyonunda kullanılabilir.

11. Aşağıdaki hareketlerden hangisi düz kayma pozisyonunda kullanılmaz?

A) Dizler bükükdür.

B) Vücut ‘‘Z’’ biçimindedir.

C) Sırt hafi f öne büküktür.

D) Vücut dik biçimdedir.

E) Gözler piste bakar biçimdedir.

12. Kaç şekilde yan kayma yapılabilir?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

- 336 -

- TEMEL SPOR EĞİTİMİ -

- 336 -


AKRAN DEĞERLENDİRME FORMUYönerge: Bu form bir grup olarak çalışmalarınızı değerlendirmek üzere hazırlanmıştır. Aşağıdaki

her ifadeyi okuyunuz Bu ifadelere göre, önce gruptaki arkadaşlarınızı son sütunda ise kendinizi değerlendiriniz.

Buna göre 5:Çok iyi 4: İyi 3: Orta 2: Kabul edilebilir 1: kabul edilemez olarak dereceleyiniz.

Değerlendiren öğrencinin: 1. Arkadaşımın adı soyadı : ………………………

Adı Soyadı : ……………………… 2. Arkadaşımın adı soyadı : ………………………

Sınıfı : 3. Arkadaşımın adı soyadı : ………………………

4. Arkadaşımın adı soyadı : ………………………

5. Arkadaşımın adı soyadı : ………………………

Grubunuzdaki Öğrenciler

Grubun adı:

1. A

rkad

aşım

2. A

rkad

aşım

3. A

rkad

aşım

4. A

rkad

aşım

5. A

rkad

aşım

Ben

1. Çalışmalara gönüllü katılma

2. Görevini zamanında yerine getirme

3. Farklı kaynaklardan bilgi toplayıp sunma

4. Grup arkadaşlarının görüşlerine saygılı olma5. Arkadaşlarını uyarırken olumlu bir dil kullanma

6. Temiz tertipli ve düzenli çalışma

7. Sonuçları tartışırken anlaşılır konuşma

Toplam

İstek ve Önerilerim

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

- 337 -


GRUP DEĞERLENDİRME FORMUGrubun Adı :

Sınıfı :

Yönerge : Aşağıdaki her bir ölçütün ne düzeyde yeterli olduğunu göz önüne alarak grubu değerlendiriniz.

BECERİLERDERECELER

Hiçbir zaman Nadiren Bazen Sıklıkla Her

zaman

Grup üyeleri birbirleriyle yardımlaşır.

Grup üyeleri birbirlerinin düşüncelerini dinlerler.

Grup üyelerinin her biri çalışmalarda rol alır.

Grup üyeleri birbirlerinin düşünce lerine ve çabalarına saygı gösterir.Grubun her üyesi birbirleriyle etkileşim içerisinde tartışır.Grup üyeleri ulaştıkları sonucu birbirlerine iletir.Grup üyeleri bireysel sorumlulukla rını yerine getirir.

Grup üyeleri bilgilerini diğerleriyle tartışır.

Grup üyeleri birbirlerine güvenir.

Grup üyeleri birbirlerini cesaretlendirir.

Grup üyeleri söz hakkının adil bir biçimde paylaşılmasına özen gösterir.Grupta birbiriyle çatışan görüşler ol duğunda, gruptakiler bunları tartışmaya açarlar.Çalıştıkları konuda, grup üyeleri ortak bir görüş oluşturur.

Grup üyeleri birlikte çalışmaktan hoşlanır.

TOPLAM

YORUMLAR:

NOT: Öğrencilerin ölçekten aldıkları puanların ortalamasını kullanarak başarılarını ölçebilirsiniz.

- 338 -


GRUP ÖZ DEĞERLENDİRME FORMUGrubun Adı :

Gruptaki öğrencilerin Adları :

Açıklama : Aşağıdaki tabloda grubunuzu en iyi şekilde ifade eden seçeneği işaretleyiniz.

DEĞERLENDİRİLECEK TUTUM VE DAVRANIŞLAR

DERECELER

Her zaman Bazen Hiçbir zaman

1. Araştırma planı yaptık.

2. Görev dağılımı yaptık.

3. Araştırmada çeşitli kaynaklardan yararlandık.

4. Etkinlikleri birlikte hazırladık.

5. Görüşlerimizi rahatlıkla söyledik.

6. Grupta uyum içinde çalıştık.

7. Birbirimizin görüşlerini ve önerilerini dinledik.

8. Grupta birbirimize güvenerek çalıştık.

9. Grupta birbirimizi takdir ettik.

10. Çalışmalarımız sırasında birbirimizi cesaretlen dirdik.

11. Sorumluluklarımızı tam anlamıyla yerine getirdik.

12. Çalışmalarımızı etkin bir biçimde sunduk.

TOPLAM

3 : İyi Öğrencinin başarısı ortalamanın üstündedir.2 : Orta Öğrencinin başarısı orta düzeydedir.1 : Yetersiz Öğrencinin başarısı orta düzeyin altındadır.

Öğretmen bilgi notu: Değerlendirme Ölçeği (Rubric)

Öğrencilerin ölçekten (form) aldıkları puanların ortalamasını kullanarak başarılarını ölçebilirsiniz.

Her zaman :3

Bazen :2

Hiçbir zaman :1

- 339 -


GRUP ÖZ DEĞERLENDİRME FORMUGrubun Adı :

Gruptaki Öğrencilerin Adları :

1. Çalışmalar sırasında karşılaştığımız en büyük problem nedir?

2. Problem nereden kaynaklanıyordu?

3. Grubumuzun en iyi olduğu alanı belirtiniz.

4. Grup olarak daha iyi olabilirdik, fakat,............................................................................................

- 340 -


b) Kontrol listeleri

Gözlemlemek istenilen belirli kavramların, becerilerin, işlemlerin ve tutumların listesidir. Kontrol listeleri öğrencinin hedefl enen düzeye gelip gelmediğini belirlemek için kullanılırlar. Kontrol listelerini ders esnasında ya da değerlendirilmek istenilen etkinlik sırasında doldurmak daha yararlı olacaktır. Bunlar sıklıkla kullanılabilecek şekilde tasarlanmalıdır. Kontrol listeleri çoğunlukla gözlemlerin kaydı için kullanılmaktadır. Bunların not verme amaçlı kullanılmaları pek önerilmemektedir.

Aşağıdaki kontrol listesi öğrencinin …….. ile ilgili bir konuda araştırma yaparken göstermiş olduğu performansa ilişkin gözlemlerin kaydedilmesi için hazırlanmıştır.

Mevcut ölçütleri okuduktan sonra, bunların öğrenci tarafından sergilendiğini düşünüyorsanız "evet", düşünmüyorsanız "hayır" sütununa X işareti koyunuz. Öğrencinin performansına ilişkin diğer düşüncelerinizi ise yorum sütununa not edebilirsiniz.

Ölçütler Evet Hayır Yorum

Araştırma Süreci1. Araştırmaya başlamadan önce uygun bir araştırma planı

hazırladı.

2. Araştırma için verilen süreyi etkili şekilde kullandı.

3. Konuya ilişkin doğru kaynakları topladı.

4. Zorlandığı durumlarda başkalarından yardım istedi.

5. Araştırma raporunu zamanında teslim etti.

6. .................................................................

7. .................................................................

Araştırma Raporu

1. Konuya ilişkin kavramları doğru ve yerinde kullandı.

2. Kaynaklardan elde ettiği bilgileri doğru şekilde yorumladı.

3. Kendi yorumlarını kattı.

4. Yapmış olduğu yorumları tarihsel kanıtlarla destekledi.

5. Dil kurallarını ve yazım kurallarını doğru şekilde kullandı.

6. .................................................................

7. .................................................................

- 341 -


ÖĞRENCİ ÜRÜN DOSYASI (PORTFOLYO) DEĞERLENDİRME FORMU

Öğrencinin Adı ve Soyadı :

Sınıf :

Yönerge : Aşağıdaki her bir ölçütün ne düzeyde yeterli olduğunu göz önüne alarak dosyayı değerlendiriniz.

ÖLÇÜTLERDereceler

1 2 3 4 5

1. Çalışmaların içeriğinin tam olması

2. Çalışmalardaki çeşitlilik olması

3. Çalışmaların amaca uygunluğu

4. Çalışmaların doğruluğu

5. Dosyanın düzenliliği

6. Harcanan çabaları gösterme

7. Çalışmaların kalitesi

8. Çalışmaların seçiminde risk alma

9. Öğrencinin gelişimini gösterme

10. Kendini değerlendirme

YORUMLAR / ÖNERİLER

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

- 342 -


Öğrencinin :

Adı ve Soyadı :

Tarih :

ÖĞRENCİ ÜRÜN DOSYAMIN İÇİNDEKİLER

Çalışmalarım Bu çalışmayı neden saklıyorum?

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

- 343 -


Öğrencinin : Tarih

Adı ve soyadı :

ÖĞRENCİ ÜRÜN DOSYASIBaşlık

Neden bu çalışmayı sakladım?

Bu çalışmayı neden arkadaşlarımla paylaştım?

Öğrendiklerim hakkında gösterebileceklerim nelerdir?

Eğer bu çalışmayı tekrar yapsaydım, şu şekilde yapardım:

Çalışmamı yaparken beklemediğim nelerle karşılaştım?

Benim için bu çalışmanın anlamı nedir?

- 344 -


ÖĞRENCİLERİN DEĞERLENDİRECEĞİ DAVRANIŞLAR

DERECELER

Her zaman Bazen Hiçbir zaman

1. Başkalarının anlattıklarını ve önerilerini dinledim.

2. Yönergeyi izledim.

3. Arkadaşlarımı incitmeden teşvik ettim.

4. Ödevlerimi tamamladım.

5. Anlamadığım yerlerde sorular sordum.

6. Grup arkadaşlarıma çalışmalarında destek oldum.

7. Çalışmalarım sırasında zamanımı akıllıca kullandım.

8. Çalışmalarım sırasında değişik materyaller kullandım.

ÖĞRENCİ ÖZ DEĞERLENDİRME FORMUBu form kendinizi değerlendirmeniz amacıyla hazırlanmıştır. Çalışmalarınızı en doğru yansıtan

seçeneğe (x) işareti koyunuz.

Öğrencinin;

Adı ve Soyadı :

Sınıfı :

No :

1. Bu etkinlik sırasında grubumdaki arkadaşlarıma nasıl yardım ettim?

2. Bu etkinlik sırasında en iyi yaptığım şeyler:

Değerlendirme Ölçeği (Rubric)

Öğrencilerin ölçekten (form) aldıkları puanların ortalamasını kullanarak başarılarını ölçebilirsiniz.

3 : İyi Öğrencinin başarısı ortalamanın üstündedir.2 : Orta Öğrencinin başarısı orta düzeydedir.1 : Yetersiz Öğrencinin başarısı orta düzeyin altındadır.

- 345 -


ÖZ DEĞERLENDİRME FORMUÖğrencinin Adı Soyadı :

Sınıfı :

No :Bu çalışmada neler yaptım?

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … …… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … …… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … …… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … ………………………………………………………………………………….

Bu çalışmada neler öğrendim?

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … …… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … …… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … …… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … ………………………………………………………………………………….

Bu çalışmada başarılı olduğum bölümler?

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … …… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … …… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … …… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … ………………………………………………………………………………….

Bu çalışmada en çok zorlandığım bölümler?

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … …… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … …… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … …… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … ………………………………………………………………………………….

Çalışmamı yaparken beklemediğim nelerle karşılaştım?

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … …… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … …… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … …… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … ………………………………………………………………………………….

Bu çalışmayı tekrar yapsaydım şu şekilde yapardım:

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … …… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … …… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … …… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … ………………………………………………………………………………….

- 346 -


PERFORMANS GÖREVİ DERECELİ PUANLAMA ANAHTARIKonu :

Grubun Adı :

1 (Geliştirilebilir) 2 (Orta) 3 (İyi) 4 (Çok iyi) PUAN

TOPLAM PUAN

ÖLÇÜTLER

Öğretmenin önerileri:

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

- 347 -


PERFORMANS DEĞERLENDİRME ÖLÇEĞİPerformansın Adı :


Sınıfı :

No :

BECERİLER DERECELER

Çok iyi İyi Orta Geçer Yetersiz

5 4 3 2 1

I. PERFORMANS HAZIRLAMA SÜRECİPerformansın amacını belirlemePerformansa uygun çalışma planı yapmaGrup içinde görev dağılımı yapmaİhtiyaçları belirlemeFarklı kaynaklardan bilgi toplamaPerformansı plana göre gerçekleştirmeEkip çalışmasını gerçekleştirmeTOPLAM

II. PERFORMANS İÇERİĞİTürkçeyi doğru ve düzgün yazmaBilgilerin doğruluğuToplanan bilgilerin analiz edilmesiElde edilen bilgilerden çıkarımda bulunmaToplanan bilgileri düzenlemeEleştirel düşünme becerisini göstermeYaratıcılık yeteneğini kullanmaTOPLAM

III. SUNU YAPMATürkçeyi doğru ve düzgün konuşmaSorulara cevap verebilmeKonuyu dinleyicilerin ilgisini çekecek şekilde sunmaSunuyu hedefe yönelik materyalle desteklemeSunuda akıcı bir dil ve beden dilini kullanmaVerilen sürede sunuyu yapmaSunum sırasındaki öz güvene sahip olmaTOPLAM

GENEL TOPLAM

- 348 -


PROJE DEĞERLENDİRME ÖLÇEĞİProjenin Adı :


Sınıfı-Nu :

GÖZLENECEK ÖĞRENCİ KAZANIMLARI DERECELER

Çok iyi İyi Orta Geçer Yetersiz

5 4 3 2 1

I. PROJE HAZIRLAMA SÜRECİProjenin amacını belirlemeProjeye uygun çalışma planı yapmaGrup içinde görev dağılımı yapmaİhtiyaçları belirlemeFarklı kaynaklardan bilgi toplamaProjeyi plana göre gerçekleştirmeTOPLAM

II. PROJENİN İÇERİĞİTürkçeyi doğru ve etkili kullanmaBilgilerin doğruluğuToplanan bilgilerin analiz edilmesiElde edilen bilgilerden çıkarımda bulunmaToplanan bilgileri düzenlemeKritik düşünme becerisini göstermeTOPLAM

III. SUNU YAPMATürkçeyi doğru ve etkili konuşmaSorulara cevap verebilmeKonuyu dinleyicilerin ilgisini çekecek şekilde sunmaSunuyu hedefe yönelik materyalle desteklemeSunuda akıcı bir dil ve beden dilini kullanmaVerilen sürede sunuyu yapmaSunum sırasındaki öz güvene sahip olmaSeverek sunu yapmaTOPLAM

GENEL TOPLAM

Öğretmenin yorumu:

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

- 349 -

Aanten : Voleybolda fi lenin üzerindeki oyun alanı belirleyen uzantı.

antrenman : Yarışma ya da müsabaka öncesi yapılan alıştırmalar bütünü.

aşırma : Güreşte rakibini üzerinde geçirerek çevirme.

atak : Çevik, hareketli bir şekilde rakibe ya da rakip alana hareket etmek.

atış : Herhangi bir nesneyi atma işi.

atlama : İleri ya da aşağıya doğru sıçrayarak uzun adım atma.

arazi : Yeryüzü parçası, yerey, yer, toprak.

aut : Oyun alanını belirleyen son çizgi.

Bbackhand : Raketin dış yüzeyi.

baton : Kayakta güç almaya ve dengeyi sağlamaya yarayan uzun çubuklar.

blok : Voleybolda, fi le üstünde karşı oyuncunun topu sert vururken önünde iki veya üç kişinin elleri ile oluşturdukları perde.

Ccirit : Oyunda atılan uzun çubuk.

Ççabukluk : Çabuk olma durumu, hız, sürat.

çıta : Atletizm sporunda yüksek ve sırıkla yüksek atlama branşında atlama yüksekliğini belirleyen ince düzgün metal ya da fi ber parça.

Ddayanıklılık : Kuvvet sporlarında üst seviyede uzun süre vücut direnci göstermek.

derin kol : Sıra dizilişlerde arka arkaya sıra olma.

devamlılık : Üst seviyede aynı performansı tekrar etmek.

devre : Her hangi bir müsabaka ya da yarışmanın dönemleri , araları.

disk : Atletizm sporu atmalar branşında kullanılan yassı bir demir parçası.

diskalifi ye : Yarış dışı bırakılmış demek.

Eengel : Her yarışçının üzerinden atlaması gereken tahta düzenek, bariyer.

eldiven : Dış etkilerden korumak için ele giyilen kumaş, deri veya kauçuktan yapılan el giysisi.

epe : Delici kılıçla oynanan bir tür kılıç oyunu.

SÖZLÜK

- 350 -

Ffaul : Karşılaşmalarda rakip oyuncuya yapılan kural dışı hareket.

federasyon : Aynı alandaki çeşitli kuruluşları bir arada toplayan dayanışma birliği.

fi berglas : Plastik maddelerden, özellikle polyesterden parçalar yapımında kullanılan sağlamlaştırma maddesi.

fi le : Ağ.

fl eksiyon : Çevirme hareketi.

forehand : Raketin iç yüzeyi.

forma : Sporcuların bağlı bulundukları spor kulübü belirten tek tip giysi.

fren : Bisikletin hızını kesmeye veya onu durdurmaya yarayan mekanizma.

frikik : Serbest vuruş.

Ggard : Yapılacak atağa karşı vücut pozisyonu alarak hazır olmak.

geniş kol : Sıra dizilişlerde yan yana sıra olma.

gidon : Bisikletin kontrolünü sağlamaya yarayan bölümü.

gözlem : Bir nesnenin, olayın veya bir gerçeğin, niteliklerinin bilinmesi amacıyla, dikkatli ve planlı olarak ele alınıp incelenmesi.

gözlük : Sporda gözleri korumaya yarayan malzeme.

gülle : Atletizm yarışmalarında atılan, pirinç veya pirinçten daha sert bir maddeden yapılan küre.

Hhakem : Oyun kurallarının uygulanmasını sağlayan kişi yada kişilerin adı.

hamle : İleri atılma, atılım, saldırış.

hedef : Nişan alınacak yer.

hücum : Gol atmak veya sayı kazanmak amacıyla yapılan akın, hamle.

İilk yardım : Kaza, hastalık, yangın, deprem vb. tehlikeli ve ani durumlarda hastaya kesin tedavi

öncesi, olay yerinde uygulanan ilk ve ivedi işlem.

istasyon : Sporda antrenman sırasında aynı anda gruplar halinde farklı alıştırmalar yapma türü.

Kkabza : Yay, kılıç vb. şeylerde tutulacak yer, tutak.

kalça : Gövdenin arka bölümünde, bacakların birleştiği yerle bel arasındaki şişkin bölge.

kask : Başı darbelerden korumak için sertleştirilmiş sentetik maddelerden yapılmış sağlam başlık.

kategori : Aralarında herhangi bir bakımdan ilgi veya benzerlik bulunan şeylerin tamamı, grup.

kaval kemiği: Bacakta bulunan diz ile kalça arasındaki kemiğin adı.

- 351 -

kılıç : İki tarafı da keskin uzun alet.

kiriş : Yay da okun takılıp gerdirilerek atılmasına yarayan elastiki ip.

kondisyon : Fiziksel ve ruhsal bakımdan bir sporcunun durumu.

komut : Grupla yapılacak eylemi aynı anda yapılması için sesleniş ya da işaret.

koşu : Hızlı yürüme eylemi.

koordinasyon: Vücutta bulunan uzuvların aynı anda ve kontrollü hareket edebilmesi.

korner : Futbolda topun savunma yapan takımın kendi kalesi hizasındaki çizgiden dışarı çıkması ile oluşan durum.

köprü : Vücudun sırt üstü yere yay çizmesi durum.

kros : Kırlarda ve ormanlarda, hendeklerden, yükseltilerden, çukurlardan ve akarsulardan geçerek yaya yapılan koşu.

Mmanşet pas : Voleybolda kolları önde dirseklerde gergin biçimde birleştirerek topa bileklerle

yapılan vuruş.

maraton : 42.195 km’lik en uzun yol koşusu.

maske : Korunmak için özel olarak yapılıp yüze geçirilen araç.

miğfer : Yapılan aktivite sırasında başı korumak için başa takılan başlık.

mont : Kumaştan veya deriden yapılan, genellikle belden kemerli, üstünde cepleri bulunan, gömlek, hırka vb. üzerine giyilen kısa, hafi f giysi.

muhafaza : Koruma, saklama, korunum.

müsabaka : Yarışma.

Nnet : Tenis ya da masa tenisinde servis satışından sonra topun fi leye çarpıp karşı sahaya

geçmesine verilen ad.

nişangâh : Hedef.

Ook : Yayla atılan, ucunda sivri bir demir bulunan ince ve kısa tahta veya fi ber çubuk.

Öörgüt : Aynı alanda bulunan spor kulüplerin birlikte hareket etmek için oluşturdukları grup

faaliyeti ya da programlama.

P

parkur : Sporda yarışmacının yarışması için ayrılan alan, yer.

parmak pas : Voleybolda baş üstünden parmaklarla topa yapılan vuruş, pas çeşidi.

pedal : Bisikletin hareket edebilmesi için sporcunun çevirdiği bisiklet parçası.

- 352 -

penaltı : Futbolda ceza alanı olarak adlandırılan alanda yapılan kural dışı hareketin karşılığında kazanılan kaleye direk vuruş.

pist : Yarışma alanı.

pozisyon : Konum, durum.

Rraket : Masa tenisi, tenis vb. oyunlarda topa vurmak için kullanılan, oval tahta bir kasnağa

gerilmiş bir ağla veya lastikle kaplanmış saplı araç, vuraç.

rakip : Herhangi bir yarışta, birbirini geçmeye çalışan, aynı şeyi elde etmeye uğraşan kimse

rotasyon : Yer değiştirme.

Ssakatlanma : Sporcunun vücudunun herhangi bir yerinde olan ve yarışmasını engelleyen

yaralanma.

savunma : Hücuma karşı koyma, müdafaa.

sele : Bisiklette sporcunu oturduğu yer.

servis : File sporlarında oyunu başlatmak için yapılan eylem.

set : Masa tenisi, voleybol vb. oyunlarda maçın her bir bölümü.

smaç : Voleybol ve teniste topu yukarıdan aşağıya doğru sertçe yere vurma, küt.

sıçrama : Ayaklarla, birdenbire yeri teperek kısa süre havaya yükselme.

sırık : Sırıkla yüksek atlamada çıtayı geçmeye yardımcı olan esnek uzun çubuk.

sırt : Vücudun baş ile bel arasındaki arka kısmı.

sürat : Hızlılık, çabukluk, ivinti.

Şşampiyon : Ulusal ve uluslararası bir yarışmada ilk dereceyi alan, birinci olan kimse veya takımdır.

şema : Bir aletin, bir aracın veya bir biçimin ana çizgilerini gösteren çizimdir.

Ttaç : Futbol oyun alanını belirleyen yan çizgilerden topun dışarı çıkmasıdır.

taktik : Yarışmayı kazanmak için önceden rakiplere ve sporcunu kendine göre belirlediği plandır.

tayt : Vücuda yapışan ve rahat hareket edilebilmek için giyilen kısa şorttur.

teknik : İlgili spor dalının özelliklerine verilen addır.

telesiyej : Kayakta kayma noktasına gidebilmek için en az iki en fazla dört kişinin binebildiği bir araçtır.

teleski : Kayakta kayma noktasına gidebilmek için bir veya iki kişinin binebildiği bir araçtır.

tempo : Vücut alıştırmalarının belirli süre içinde tekrarlanma hızıdır.

top : Birçok spor oyununda kullanılan, türlü büyüklükte, genellikle kauçuktan yapılmış yuvarlak nesnedir.

- 353 -

tuş : Güreşte oyun sırasında iki omzun aynı anda yere değmesiyle oluşan yenilginin adı.

tramplen : Atlamayı yapan sporcuya gerekli hızı sağlayan, özel olarak düzenlenmiş eğik alan.

Uuygulama : Kuramsal bir bilgiyi, ilkeyi ve düşünceyi herhangi bir alanda hayata tatbik etme,

tatbik.

Vvelodrom : Bisiklet sporunda pist yarışmalarının yapıldığı alan.

vites : Bisiklet üzerinde sürüş sırasındaki hareketi kolaylaştıran bölüm.

vuruş : Topa ayağın değişik bölgeleri ile yapılan ve belli bir bölgeye doğru hareket etmesi için yapılan eylem.

Yyamaç : Kayakta kayma işlemin yapılabileceği eğik alan.

yay : Ok atmaya yarayan, iki ucu arasına kiriş gerilmiş, eğri ağaç veya metal çubuk.

- 354 -

KAYNAKÇAAksakal, Müslüm, Atletizm Yarışmaları El Kitabı, Sim Matbaacılık Ltd. Şt., İzmir, 2006.

Aktaş, Gürbüz, Temel Dans Eğitimi, Ege Üniversitesi Basımevi, İzmir,1999.

Allen, Anne&Coley, Janis, Dance For All, David Fulton Publishers Ltd., London, 1995.

Altay, Filiz, Bulca Y. , Ritim Eğitimi ve Dans, Spor Yayınları, Ankara, 2006.

Aracı, Hikmet, Okullarda Beden Eğitimi, Nobel Yayınları, Ankara, 2006.

Aslan, Reik, Serbest Güreş Alıştırmaları, Bilim Matbaası, Ankara, 1997.

Aykaç, Emine, Ülker, Çocukta Hareket, Oyun Gelişimi ve Öğretimi, Anadolu Ünv. Yayınları No: 715,Açıköğretim Fakültesi Yay., Editör: Tüfekçioğlu, Ü., Eskişehir, 2003.

Aykroyd, Peter, Adam Jimnastik, Ya da Yayın Dağıtım A. Ş., İstanbul, 1984.

Başaran, Murat, Serbest ve Greko-romen Güreş, Uzman Matbaacılık, Ankara, 1989.

Başyazıcıoğlu, Nihat, Futbolda Teknik Alıştırmalar ve Alan Uygulamalar, Bağırgan Yayınevi, Ankara, 1997.

Baumberger, Jürg. Çoknaz, Hakkı, Mirzaoğlu, Nevzat, Hentbol Oynayarak Öğrenme, Bağırgan Yayınevi, Ankara, 1998.

Bennet, John Price and Riemer, Pamela Coughenour, Rhytmic Activities and Dance, Champaign Human Kinetics,1995.

Beyzbol Oyun Kuralları Yönergesi, G. S. G. M. Türkiye Beyzbol ve Softbol Federasyonu, Ankara, 2002.

Bilim ve Teknik, Tübitak, Mayıs 2004.

Bozdoğan, Ahmet, Yüzme, Morpa Kültür Yayınları, İstanbul, 2005.

Candan, Nurullah ve Pekel, Ahmet, Koşular- Atlamalar- Atmalar, Bağırgan Yayınevi, Ankara, 2004.

Çağal, Can, Küçükler İçin Basketbol, İlke Matbaası.Ankara, 2001.

Çeliksoy, Mehmet Ali, Hentbolda Teori ve Uygulama, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir, 1996.

Daha İyi Beyzbol, G. S. G. M. Türkiye Beyzbol ve Softbol Federasyonu, Ankara, 2003.

Demir, M., Atletizm Koşular Atlamalar Atmalar Teknik Metodik ve Antraman Bilimleri, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, 2005.

Demirci, Ali, Demirci, N., Adım Adım Badminton, Spor Yayınevi, Ankara, 2007.

Demirci, Ali, Atletizm Öğretimi Atmalar, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, 2003.

Demirci, Ali, Atletizm Öğretimi Atlamalar, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, 2003.

Demirci, Ali, Atletizm Öğretimi Koşular, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, 2003.

Demirhan, Gıyasettin, Beden Eğitimi Öğretimi, Bağırgan Yayınevi, Ankara, 2004.

Demirhan, Gıyasettin, Spor Eğitiminin Temelleri, Bağırgan Yayımevi, Ankara, 2006.

Demirhan, Gıyasettin, Spor Eğitiminin Temelleri, Bağırgan Yayınları, Ankara, 2006.

Demirhan, Gıyasettin, Spor Eğitiminin Temelleri, Bağırgan Yayımevi, Ankara, 2006.

Demirhan, Gıyasettin, Beden Eğitimi Öğretimi, Bağırgan Yayınları, Ankara, 2004.

Doğan, Fatih. ve Altay, Figen, Sportif Ritmik Jimnastik, Ünal Ofset Basımevi, Ankara, 1996.

Doğan, Fatih, Ritmik Jimnastik, Seldem Ofset, Ankara, 1986.

Dorak, Ferudun, Vurgun, Nilgün, Hentbol, Ege Üniversitesi Basımevi, İzmir, 2008.

Ertan, Hayri, Yapar, A ., Fita Tüzüğü ve Kuralları, 2006.

- 355 -

Ferah, A., Futbol Eğitim Öğretim, Martı Yayıncılık, Ankara, 1991.

Ferah, Atilla, Futbol Eğitim Öğretim, Martı Yayıncılık, Ankara, 1991

Grevy Susan Mc – Scheff, Building Dances, England, 1997.

Grevy Susan Mc –Scheff, Building Dances, England,1995.

Gülmez, İ., Her Yönüyle Badminton, Nüve Yayınları, Ankara, 2007.

İşler, Mustafa, Atletizm Teknik Metot Antrenman Bilgisi, Tutibay Ltd. Şt., Ankara, 1997.

Kabasakal, Adnan, Tenis Nasıl Oynanır, Morpa Yayınları, İstanbul, 2005.

Kermen, Osman, Tenis Teknik ve Taktikleri, Nobel Yayınları, Ankara, 2002.

Keten, Ahmet ve Keten, F., Temel Atletizm, Arya Matbaacılık Yayıncılık, İstanbul, 2002.

Kırlı, Veliddin, Spor ve Masa Tenisi, İstanbul, 2007.

Koçak, Settar, Akpınar, Selçuk. Sözeri, Barış, Karlı, Ünal, Spor Kuralları, ODTÜ Yayıncılık, Anka-ra.

Koçlar İçin Tavsiyeler, G. S. G. M. Türkiye Beyzbol ve Softbol Federasyonu, Ankara, 2002.

Mini – Tenis Temeli Oluşturma, G. S. G. M. Yayınları, Ankara, 1993.

Nichols, Beverly, Moving and Learning the Elementary School Physical Education, Experience, Second Edition st Louis: Musby College Publishing,1990.

Nichols, Beverly, Moving and Learning the Elementary School Physical Education, Experience, Third Edition, California: Musby Year Book Inc, 1994.

Orkunoğlu, Oktay, Trainer Tactics, Karatepe Yayınları, Ankara, 1997.

Özer, M. Kamil, Aletli Jimnastik Temel Öğretim Yöntemleri, İde Ajans Tic. Ltd. Şti., İstanbul, 1983.

Özhabeş, Zafer., Aletli Jimnastikte Yer Becerileri, Gençlik ve Spor Bakanlığı Yayınları, Ankara 1981.

Özkan, Nevzat, Ritim Eğitimi ve Modern Dans, Gazi Ünv., Ankara, 1994.

Özkan, Nevzat, Ritim Eğitimi ve Modern Dans, Nobel Yayınevi,Ankara, 2006

Özmen, Önder, İlköğretim Okullarında Futbol, Bağırgan Yayınevi, Ankara, 1999.

Özşen, S., Erdağ, Y., Takım ve Bireysel Sporlar Bilgisi, Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları, Eskişehir, 1993.

Salman, Selma, Salman, Melih, Badminton Temel Teknik ve Öğretim, Onay Ajans, Ankara, 1994.

Saltıklar, Cumhur., Okullar ve Kulüpler için Aletli Jimnastik, Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul, 1986.

Schwartz, C. ve Dazet, Chris, Karşılaşma Tenisi, Bağırgan Yayınevi, Ankara, 2005.

Sevim, Yaşar, Hentbol Teknik Taktik, Nobel Yayınları, Ankara, 2002.

Sevim, Yaşar, Basketbol Teknik Taktik Antreman, Tutibay Ltd. Şti., Ankara,1997.

Spor Ansiklopedisi, 5. Cilt, Morpa Kültür Yayınları,1997.

Suveren, Salih, Suveren, Sibel, Artistik Jimnastik Öğretim Metotları, Nobel Yayıncılık, Ankara, 2002.

Şengül, Ergün, Okullarda Aletli Jimnastik, Beden Eğitimi Öğretmenleri Derneği Yayınları, Ankara 1976.

Taşkıran, Yavuz, Demirdizen, Ayla, Çetin, Engin, Hentbolda Temel Eğitim, Yayıncı Yayınevi, İzmit, 2002.

- 356 -

Tümlü, Zeki, Eskrim Bilgisi II Teknik ve Genel Bilgiler Sporda Beslenme, Anadolu Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksek Okulu Yayınları, Eskişehir, 2003.

Tümlü, Zeki, Eskrim, Anadolu Üniversitesi, Beden Eğitimi ve Spor Yüksek Okulu Yayınları, Eskişehir, 1999.

Türkiye Basketbol Federasyonu ve Türk Basketbol Federasyonunu Geliştirme ve Eğitim Vakfı Eğitim Yayınları Dizisi.

Urartu, Ümit, Futbol Teknik Taktik Kondisyon, İnkılap ve Aka Kitapevleri, Ankara, 1983.

Urartu, Ümit, Tenis, İnkılâp Yayınevi, İstanbul, 1996.

Willgoose, Carl, E. The Curriculum in Physical Education, Forth Edition, New Jersey, Prentice Hall Inc,1984.

Yumuk, Sema, Badminton, Lale Matbaa, Eskişehir, 2004.

1973 Kayak Yıllığı, Türkiye Kayak Federasyonu, Ankara, 1973.

İnternet Siteleri.

http://www.taf.org.tr/

http://www.gymfacts.ch/custom/help/help.php3?typ=2&hs=10

http://www.usatolyesi.org/ estetik hareketinin gelişimi. Htm 15.01.2008

http://www.uoml.k12.tr/site/mid

http://www.tff.org.tr/ - Türkiye Futbol Federasyonu sitesi

http://www.ktff.org/ - Kıbrıs Türk Futbol Federasyonu sitesi

http://www.galatasaray.org.tr/ - Galatasaray futbol kulübü sitesi

http://www.fenerbahce.org/ - Fenerbahçe Kulübü sitesi

http://encina.pntic.mec.es/lgom0016/tenis/tenis.jpg 10.01.2008

http://tr.wikipedia.org/wiki/Tenis#Kort_.C3.87izgileri 10.01.2008

http://dsk.atilim.edu.tr/dagcilik1.htm

http://www.frmevren.net/dogada yön bulma yöntemleri

http://www.pandul.org

http://www.esizci.org/

http://dsk.atilim.edu.tr/kontr)

www.sayakon.org

http://bingol.meb.gov.tr/izci/izci8.htm

www.oriyantiring.org

http://www.istanbuloriyantiring.org/Egitim/pusulaharita.htm

http://www.oryantiring.org/tr/Page.asp?id=43

http://www.akademikspor.com.tr/site/page.asp?dsy_id=2460

http://www.sdu.edu.tr/old/oriyantiring/kaynaklar_linkler.

http://www.bedenegitimi.gen.tr/atletizm/gulle.html

http://www.gudak.gazi.edu.tr/orient/orientgiris.htm

- 357 -

www.sporbilimleri.org

http://www.archery.metu.edu.tr/

http://www.turkski.org

www.sportunterricht.de/sportarten.html

www.gsgm.gov.tr

http://www.internethaber.com/news_detail.php?id=103025&interstitial=true

http://www.relaxs.net/showthread.php/masa-tenisiinde-bir-37547.html?s=140bb27e154eced629d5b

0e26e8c2f62& 08.04.2008 16:00

http://www.izmir-gsim.gov.tr/gsi_web/sayfalar/menu_sayfalari/ata_spor.htm

http://www.coruhdogadernegi.org/Tr/pages/f.bilgiler/108.html

http://www.sdu.edu.tr/old/oriyantiring/kaynaklar_linkler.

http://www.bedenegitimi.gen.tr/atletizm/gulle.html

http://www.saglikvakfi .org.tr/html/psy.asp?id=567 20.11.2008 18:20

temel spor eğitimi - video.eba.gov.tr

Documents

Transcript of temel spor eğitimi - video.eba.gov.tr