بسمه تعالي

مييع پتروشيصنا مليشركت

هاطرح يو اقتصاد يفن يابيارزند يفرآ مجدد يمهندس

رانيپتروشيمي اع يصنادر شركت ملي

1اكبر كوشا

.ايران - تهران -يصنايع پتروشيم يشركت مل -و توسعه يزيت برنامه ريريمد -و برآورد طرحها يامور بررس

kousha_a@nipc.net

چكيده

ها در شركت ملي صنايع پتروشيمي و اهميت بهبود كارآيي بررسي فني و اقتصادي طرحت فرآيند يدر اين پژوهش، پس از بيان اهم

هاي درون و بيرون سازمان، و اشكاالت و نقاط ضعف آن وري شركت، فرآيند كنوني، ارتباطات آن با بخشاين فرآيند در افزايش بهره

هاي با استفاده از تيممذكور ند يمجدد فرآ ياهكار مهندسقرار گرفته و پس از بررسي گزينه هاي مختلف، ر ييمورد بررسي وشناسا

همسويي آن با راهبردهاي و ها و قلمرو تأثير طرح پيشنهادي تشريح شدهدر ادامه، مزايا، دستاورد. چندتخصصي پيشنهادشده است

روز به حدود 240از يفعل در مقايسه با روش يشنهاديند به روش پيكاهش زمان اجراي فرآ .است مديريت و شركت نشان داده شده

هاي اجراي طرح آنان، به ارزيابي موانع و چالشك از يهردر پايان با شناسايي ذينفعان طرح و انتظارات . شوديبرآورد م 200 يال 175

ياهبردچند نكته رو تغييرات الزم در شيوه انجام وظايف و عمليات امور در صورت تصميم به اجراي طرح پيشنهادي پرداخته شده و

.براي پياده سازي طرح با حداقل تنش و تالطم در وضعيت جاري امور ارائه شده است

وري ، بهبود عملكرد، بهرهيچندتخصص يفرآيند، تيم ها مديريت مجدد، يمهندس: هاي كليديواژه

Re-engineering the Process of Technical and Economic Evaluation of Projects in the National Petrochemical Company of Iran

Abstract

In this research paper, the significance of the process of “Technical and Economic Evaluation of Projects” (TEEP) in the National Petrochemical Company (NPC) of Iran is explained and the impact of improving the performance of this process on the company’s overall productivity is demonstrated. The current process, its intra- and inter-company communication hurdles, and other shortcomings and bottlenecks are identified. From among several possible alternatives, a process re-engineering approach is shown to be the most viable improvement method, which includes the implementation of multi-disciplinary teams. The scope and advantages of the proposed approach are elaborated and the change is shown to be aligned with overall strategy of the company. The approximate time for a complete process cycle is shown to be reduced from 240 days to around 175-200 days. The paper concludes with identifying the important stakeholders and addressing their needs and concerns, as well as some guidelines on how to implement the proposed change with minimal turbulence and resistance.

Keywords: Re-engineering, BPM, Multi-Disciplinary Teams, Performance-Improvement, Productivity

يمريپل يطرحها يس بررسيرئ، )MBA( و كارشناس ارشد مديريت يمهندس شيم 1

2صفحه

مقدمه -1

سرگذاشته و اينك در يكصدمين سال تولد صنعت نفت كشور، مقطعي شركت ملي صنايع پتروشيمي تاريخ پرفراز و نشيبي را پشت اكنون صنايع پتروشيمي كشور به عنوان يكي از مهمترين پايه هاي توسعه و . گذاردحساس و مهم از عمر پرافتخار خود را پشت سر مي

بوده و وظيفه سنگين توليد محصوالت تحقق چشم انداز كشور در افق بيست ساله و موتور محرك بخشهاي گوناگون اقتصاد كشور مطرحصنايع پتروشيمي گسترش. ارزشمند گوناگون از منابع نفت و گاز كشور را از طريق احداث و راه اندازي مجتمعهاي پتروشيمي به عهده دارد

خام فروشي نفت و كشور چندين هدف مهم چشم انداز ازجمله افزايش درآمد صادراتي، حذف تدريجي وابستگي كشور به درآمد حاصل از اشتغال زايي، و نيز ساير بخشهاي اقتصاد اعم از صنعت، كشاورزي و خدمات، براي گسترش سازيصنايع پايين دستي، بستر گسترشگاز،

]1[. سطح رفاه جامعه را محقق خواهدساخت ءافزايش توليد ناخالص داخلي، و ارتقا

صورت علمي و دقيق انجام شود، تا اطمينان حاصل گردد كه هد با تدبير و بباي گسترشاما وظايف برنامه ريزي براي اجراي طرحهاي و برگشت سرمايه مناسب بوده و محصوالت آنها مورد نياز و تقاضاي بازار سودآوريهاي احداث شده داراي هاي تصويب شده و مجتمعطرح

.داخل و خارج هستند

بنابراين موفقيت شركت ملي صنايع پتروشيمي در مأموريت خود و همه تالشهاي به عمل آمده در انجام

بخشهاي اجرايي و عملياتي اين شركت از جمله مديريت طرحها و مديريت كنترل توليد در گرو برنامه ريزي

از اين رو مديريت . صحيح، دقيق و هوشمندانه استبرنامه ريزي و توسعه به عنوان مغز متفكر شركت ملي

صويب طرحهاي توسعه و ت گزينشصنايع پتروشيمي در . اي مناسب نقش بسيار حساس و خطيري به عهده دارد

شود مديريت برنامه ريزي و ديده مي 1كه در شكل چنانتوسعه در كنار مديريت طرحها، مديريت كنترل توليد، مديريتهاي مالي و اداري، و ساير مديريتها و امور

در امور نفت ستادي، تحت مديريت معاون وزير ]2[ .نمايدمي انجام وظيفه ميپتروشي

وضعيت كنوني امور بررسي و برآورد -2

طرحها

ها يكي از امورهاي امور بررسي و برآورد طرحانجام مطالعات و بررسي هاي فني و اقتصادي مربوط به ساخت و به منظور زيرمجموعه مديريت برنامه ريزي و توسعه شركت است كه

:انجام وظايف زير را برعهده دارددر اين راستا و گسترش واحدهاي پتروشيمي تشكيل شده

فرايند مناسب توليد، خريد و انتقال گزينشانجام مطالعات اقتصاد مهندسي درمورد پروژه هاي جديد پتروشيمي جهت -ي بهبود مواداوليه و فراورده هاي توليدي واحدها و همچنين بررسي و پيشنهاد راهكارهاطيف ، بهينه سازي )دانش فني(ليسانس

.هزينه ها در واحدهاي توليدي كاهشعمليات و

بازار، نوع محصوالت، روند مصرف، و برنامه ها و اندازهظرفيت مناسب واحدهاي توليدي با توجه به گزينشانجام مطالعات جهت - . اهداف كنوني و آينده شركت

3صفحه

محوطه، ساختمانها، ( زيربناييتأسيسات و...) ، بخار، آب، برق، گاز(سرويسهاي جانبي درمورد يو اقتصاد يفنانجام مطالعات - .تأثيرگذارطرح با توجه به امكانات تأمين مواد اوليه، بازار مصرف، عوامل زيست محيطي، و ساير عوامل موردنياز ...)، ييابمكان

پروژه ياجرابرآورد ميزان سرمايه موردنياز براي -د طرح مانن ها وتعيين شاخص هاي مهم اقتصادي

.نرخ و دوره برگشت سرمايه

جلب هاي مختلف تأمين مالي يا بررسي راه - .درسرمايه گذاري داخلي و خارجي مشاركت

امور بررسي و ،با توجه به شرح وظايف گفته شدهامور تحقيقات ويژه ساير امورها بهبرآورد طرحها با كمك

را در بررسي ياصلنقش ريزي تلفيقي و امور برنامهبازار -هاي توسعه اي شركت ايفا ميتصادي و تصويب طرحاق

)2شكل ( .كند

امور بررسي و 3سطح نمودار سازماني تا 3در شكل مطابق نمودار . برآورد طرحها نشان داده شده است

سرپرست يا رئيس گروه 8و بخشرئيس 3سازماني، كه (كارشناس يا نفر سرپرست 3الي 2هريك با كمك

. دهند، وظايف محوله را انجام مي)استار در شكل نيامدهاختصرعايت براي

تقسيم شده استر يبه شرح زواحد تخصصي 3بين ها و برآورد طرح يف امور بررسيوظانظر به تنوع مواد و فرآيندهاي پتروشيمي،

:)3شكل (

4صفحه

واحد بررسي طرحها .1

: روه برحسب محصول سازماندهي شده استگ 3در هاست و طرح ياقتصاد- يفن ين واحد بررسيا يفه اصليوظ

زيرگروه پليمرهاي اساسي، الستيكها و پليمرهاي مهندسي 3گروه بررسي طرحهاي پليمري شامل .1-1

زيرگروه الفين و آروماتيك 2گروه بررسي طرحهاي الفين و آروماتيك شامل .1-2

"كودها و سموم"و "ييموادشيميا"زيرگروه 2گروه بررسي طرحهاي موادشيميايي، كودها و سموم شامل .1-3

بررسي منابع، سرويسهاي وابسته و زيربنايي واحد .2

...) ن و بنادر و يزم( و مسائل زيربنايي...) آب و برق و بخارو(ن واحد بررسي منابع خوراك، سرويسهاي وابسته يا يفه اصليوظ

.شوديم زيربنايي سرويسهاي وابسته و بررسي ، بررسيخوراك منابعزيرگروه بررسي 3شامل است و خود

هاي اقتصاديواحد برآورد و بررسي .3

2شامل و خود است امور يكل يهايزيها و برنامه رطرح ياقتصاد-يفن يبررس يهان روشين واحد تدويوظيفه اصلي ا .شوديم "ريزيهاي اقتصادي و برنامهبررسي"و "هابرآورد طرح"زيرگروه

شده و هاي بررسيبررسي اقتصادي و تعيين ميزان سودآوري طرحگذاري و هاي سرمايهبرآورد هزينه شامل ياقتصاد- بررسي فنيچنانكه و واحد سوم وظيفه دو واحد اول و دوم است يديتول يهاطرح يبرابندي و ارائه نتايج به طرفهاي ذينفع داخل و خارج سازمان جمعاز جمله عدم برعهده دارد، اما در ادامه خواهيم ديد كه به داليلي امور را يكل يزيو برنامه ر يو اقتصاد يفن ين روشهايفه تدويوظم يگفت

]2[. در هم آميخته استمختلف ، وظايف واحدهاي تعادل حجم كارها

هاي درون و بيرون سازمانتعامالت امور با ساير بخش -3

ضمن تعامل با مدير و معاون برنامه ها طرح ياقتصاد ييعني برآورد و ارزيابخود ياصل وظيفهانجام يبراامور بررسي و برآورد طرحها به ويژه امور يريزبرنامهو رهنمودهاي كلي از آنان، به اطالعات دريافتي از ساير امور هاي تابعه مديريت سياستهاريزي و توسعه و دريافت

ابزارهاي پشتيبان نرم مركز اطالع رساني و ياطالعاتمنابع پيوسته از كهرد، ضمن ايننياز داو امور برنامه ريزي تلفيقي تحقيقات بازار تبادل ،همچنين در فرآيند كلي پيشنهاد، بررسي، تصويب و اجراي طرحها. نمايدنيز استفاده مي ي اطالعاتامور سيستمهااي افزاري و شبكه

طوردر ادامه به. ضروري استآن خارج از يا شركت ملي صنايع پتروشيمي هاي تابعه ها و سازمانشركت ،هااطالعات با ساير مديريتتعامل امور بررسي و برآورد طرحها با مديريت برنامه ريزي و توسعه و ساير امورهاي تابعه اين مديريت و نهادهاي خارج از چگونگيمختصر .شده است بيانسازمان

تعامل با مديريت برنامه ريزي و توسعه -3-1

انجام مطالعات و بررسي هاي اقتصاد مهندسيب مصوهاي و روشكلي يهادريافت سياست -

محصوالتو هاخوراكرده از هر يبرامناسب شيميايي فرايندهاي گزينشهاي دريافت سياست -

هاگذاري تأمين مالي و مشاركت درسرمايه گوناگونهاي و روشكلي يهادريافت سياست -

5صفحه

امور تحقيقات بازار تعامل با -3-2

عرضه و تقاضاي داخلي و جهاني محصوالت، در زمينهوضعيت بازار مواد پتروشيميايي مورد بررسي از يتحليلهاي گزارشدريافت -ها و كاربردهاي جديد توليد آوريتجارت، واردكنندگان و صادركنندگان عمده، مصرف كنندگان و رقبا و سهم هريك در بازار، فن اندازه

. و مصرف و روندهاي تغيير عوامل مذكور

تا محل مصرف با توجه ... و بيمه وقيمتهاي روز و روند تغيير قيمت مواد پتروشيميايي مورد بررسي، همچنين هزينه هاي حمل دريافت - هاي مذكورپرداخت هزينه شرايطبه

ريزي تلفيقي و نظارت برنامه امور تعامل با -3-3

نامه هاي سرمايه گذاري و عملياتي با اهداف و سياستها دريافت اطالعات برنامه هاي جامع بلندمدت صنايع پتروشيمي جهت تطبيق بر - و برنامه هاي بلندمدت ، ميان مدت و كوتاه مدت شركت

هاي به توليد رسيده پتروشيمي جهت انجام محاسبات سود آوري آنها و ارائه ها و طرحدريافت اطالعات فني، عملياتي و مالي مجتمع - آنهاراهكارهاي مناسب جهت اقتصادي تر نمودن

دريافت اطالعات مربوط به تبادالت مواد بين طرحهاي پتروشيمي و منابع تأمين و تخصيص خوراك طرحهاي جديد در دست بررسي - اقتصادي

رسانياطالع مركز تعامل با -3-4

ايران و جهان در زمينه درو موجود استفاده از منابع اطالعاتي موردنياز

، دي طرحهاارزيابي اقتصا يها و مبانآخرين روش - جداول آحاد بهاي خدمات و مصالح، -

تجهيزات و خدمات، يتعديل بها يهاجداول شاخص -

...محصوالت از طريق فرآيندهاي گوناگون، گذاري و توليد سرمايه يتقريبهاي هزينه -

هاي اطالعات مديريت و كامپيوترسيستم امور تعامل با -3-5

بررسي اقتصادينهايي و تهيه گزارشهاي اوليه ايانه اي جهت انجام محاسبات استفاده از تجهيزات و نرم افزارهاي عمومي ر -

تأمين نرم افزارهاي تخصصي جهت انجام محاسبات دقيق اقتصادي و تهيه گزارشهاي مربوطه -

برون و يها و واحدهاي مرتبط سازمانجهت تبادل اطالعات بين گروه) اينترانت(استفاده از ارتباطات شبكه اي درون سازماني - .جهت دسترسي به منابع اطالعاتي مورد نياز) اينترنت(سازماني

شركتها و سازمانهاي تابعه يا خارج از شركت ملي صنايع پتروشيمي تعامل با -3-6

شركت ملي ديگر واحدهايعالوه بر تعامالت درون سازماني، امور بررسي و برآورد طرحها جهت انجام وظايف خود نياز به تعامل با

هايشركت يهامديريتشركت، مالي، مجمع عمومي مديريت ،كنترل توليدها، مديريت طرح مديريت ،چون هيئت مديرهپتروشيمي صنايع .دارد... و رياست جمهوريو نظارت راهبردي معاونت برنامه ريزي يكارگروه اقتصاددولتي چون نهادهاي و مجري طرح، و متقاضي

مديريت يادي و تصويب طرحها و نوع تعامل و اطالعات مورد مبادله اين امور با ساير امورهانمودار گردش كار بررسي فني و اقتص ]8[و ]3[ .نشان داده شده است 5و 4 هايگر در شكليمراجع ذيربط دها و شركت ،هابرنامه ريزي و توسعه و مديريت

6صفحه

7صفحه

تحليل وضعيت موجود -4

بررسي ( 1گروه .استگروه تخصصي تفكيك شده 3ن يبها و برآورد طرح يامور بررس سازمانيوظايف ، 3شكل يسازمان طبق نمودارن يبنابراين در ا. طرحها را به عهده دارد يمالفني و و برآورد با داشتن نقش محوري امور و با بيشترين تعداد نفرات، وظيفه بررسي ) طرحها

.گروه بايد مهندسين شيمي يا پتروشيمي به كار گمارده شوند

زيربنايي و مانند خوراك، زمين، تأسيسات منابع موردنياز طرح يمالفني و اطالعات ا برآورد ين يفه تأميوظ) منابع و سرويسها( 2گروه مهندسين عمران، مكانيك، برق، ابزاردقيق و صنايع با ينمودارسازماناز ن شاخه ين رو در ايو از ا، برعهده داردجانبي را سرويسهاي . هستند يريكارگقابل به كميلي اقتصاد مهندسيآموزشهاي ت

و همچنين پيگيري مسائل اقتصادي و اقتصادي، سودآوري، يارزياب يهان روشيتدو مسئول) ياقتصاد يبرآورد و بررس( 3گروه و مديريتاقتصاد كميليتگروه مهندسين صنايع يا شيمي با آموزشهاي ن يدر ا. باشديمبا سازمانهاي بيروني طرح ها اداري يهاهماهنگي

. خواهند داشت يشتريب ييكارآ

بخشي از افراد گروه بررسي طرحها عالوه برآن، .استشده ت يرعا يتا حدز يدر عمل ندر نمودار سازماني از يموردن ينوع تخصصهاسرويسها داراي تجربه عملياتي در داراي تجربه عملياتي در واحدهاي شيميايي درحال بهره برداري بوده، و بخشي از افراد گروه منابع و

، يهمچنين در گروه برآورد و بررسي اقتصاد. باشندمي...) آب، برق، بخار،(طرحهاي در حال احداث يا واحدهاي توليد سرويسهاي جانبي هاي و بازنشستگيت نقل و انتقاال به سبب ،همهنيابا . مهندسين شيمي آشنا با مباني اقتصاد مهندسي از نظر كمي و كيفي وجود دارند

به تدريج چگونگي گمارش ، يمواز ياز كارشناسان واحدها يعات و انتصابات برخيجهت رفع مشكل ترف يسازمان يو اشغال سمتهاپرسنل ي از ها تاحد زيادشده و تركيب فعلي نيروها در همه قسمت ييهاياز در سمتهاي سازماني دچار ناهماهنگيهاي موردننفرات نسبت به توانايي

]4[. اوليه فاصله گرفته استف يو وظاف اهدا

: ميشماريجاد شده را در ادامه بر ميا يهاياز ناهماهنگ يبرخ

از يتعداد يباعث شده است كه بررسي اقتصاد - ينيد مواد الفيتول يژه در مورد طرحهايبه و–ازدياد حجم كار ارجاع شده به امور -1 يبرا ين گروه فرصت كافيشود و اسرازير ياقتصاد يبرآورد و بررسگروه به سمت - كيوماتد مواد آريتول يهامانند طرح–طرحها

. اورنديدست نرا به يبرآورد و بررس يهاخود مانند به روز نگه داشتن روش يف اصليانجام وظا

با دامنه تخصصي محدود كنواختير تبديل به يك كا) ييربنايو ز هاسرويس ،منابع يبررس( 2بعضي از وظايف تعريف شده براي گروه -2لذا كارشناسان اين گروه گاهي براي انجام كار خود مجبور به انتظار براي ارجاع درخواست اطالعات از . استشده و فاقد تنوع كافي

ت امور يريمد. شوندبرند و ممكن است به تدريج دچار ركود در كار و بي انگيزگي طرف گروههاي بررسي اقتصادي طرحها به سر ميو جمع ييربنايز ياقتصاد يبررس يمبان يل كارگروه بازنگريچون تشك يديف جديف وظايدر تعر يت سعين وضعيبه منظور جبران ا

. نموده است يديتول يمجتمعها ييجانما يو نقشه ها ييربناياطالعات ز يو سازمانده ي، مستندسازيآور

تبديل به يك كار روتين پرحجم و با زمينه تخصصي محدود ) رنامه ريزي و گزارشهاب(بعضي از وظايف تعريف شده براي گروه اقتصاد -3افراد ذيربط اين نوع وظايف بيشتر به جمع آوري آمار، تهيه گزارشها، پيگيري مكاتبات، و شركت در جلسات بيروني مشغول . شده است

رود كنند و بيم آن ميبررسي اقتصادي طرحها پيدا نميهستند و فرصت كافي براي فراگيري مهارتهاي تخصصي مانند نرم افزارهاي .انگيزگي شوندكه اين گروه نيز دچار بي

. شوددر صورت بازنشستگي يا انتقال افراد از امور، جايگزيني فرد مناسب نياز به زمان طوالني جهت آشنايي با وظايف فرد قبلي مي -4

طرحها بدون جذب جانشين، و انتصاب كاركنان ساير امورها در پستهاي خالي جابجايي و بازنشستگي كاركنان امور بررسي و برآورد شود و اين نقل و ديگر مي) كاربعضاً تازه(اين امور، منجر به عدم توازن در تقسيم كار و انتقال يك طرح از يك كارشناس به كارشناس

.گرددخل مسئوليتهاي طرحها و شركتها ميانتقاالت باعث بروز خطا و تأخير در انتقال تجارب و مستندات طرح و تدا

:زير دارد ژه موارديبه وبه اطالعات دريافتي از امور تحقيقات بازار نياز خود فيوظاامور بررسي و برآورد طرحها در انجام -5

اطالعات بازار مواد پتروشيميايي و وضعيت عرضه و تقاضاي داخلي و جهاني محصوالت-

يبررسوالت طرحهاي در دست قيمتهاي روز يا ميانگين محص-

8صفحه

كارشناسان بررسي كننده طرحها اطالعات فوق را معموالً طي نامه اي به امضاي رئيس كل امور بررسي و برآورد طرحها خطاب به ال رئيس كل امور تحقيقات بازار درخواست مي كنند و با توجه به زمان ارسال، وصول، ابالغ به كارشناس بازار، مطالعه و تهيه و ارس

.شوندروز پس از درخواست اطالعات بازار مي 20پاسخ از همان مسير قبلي، گاهي مجبور به توقف كار بررسي طرح تا

.آيدمشابه مورد فوق گاهي در تبادل اطالعات با امور برنامه ريزي تلفيقي نيز پيش مي

تيمي و تأخير كارِ اختالل دررك متقابل، ارتباط غير مؤثر، هاي ديگر باعث عدم هماهنگي، عدم دگروه عدم اطالع افراد هر گروه از كارِ -6 .شوددر مبادله اطالعات موردنياز قسمتها با يكديگر مي

شده و افراد دچار روزمرگي و ينكه با توجه به تخصصي بودن محدوده كار افراد، پس از مدتي كارها يكنواخت و تكراريو در آخر ا -7 .الزم است يشتر موارد كار افراد فاقد تنوع و نشاط و انگيزه بخشيبطور خالصه در بشوند و يكنواختي و بي انگيزگي مي

بيان فرصت بهبود -5

دهد كه اهداف زير را نكات و مشكالت اشاره شده در باال فرصت مناسبي براي پيشنهاد بهبود ارائه شده در اين گزارش به دست مي ]5[ :دنبال مي كند

شاط و انگيزه كاركنانن افزايشتنوع بخشي به كار و -1

تيمي ترويج فرهنگ همكاري و كارِ -2

انضباط و عدم تداخل مسئوليتهاي طرحها و شركتها افزايش -3

تسهيل آموزش افراد جديد از طريق مهارت آموزي در گروه و در حين كار گروهي -4

ترويج روش فرآيندي در انجام امور و حذف مراحل غير ضروري -5

ع در تبادل اطالعات طرحها و تهيه گزارشهاكاهش بوروكراسي زايد و تسري -6

حفظ سوابق و انسجام كار بررسي طرحها و شركتها -7

به روز بودن اطالعات امور از آخرين وضعيت طرحها و شركتها -8

.ميپردازيمده يبرگزراهكار يايو مزاجزئيات نه با ذكر يشنهاد راهكار بهيپو متفاوتچند راهكار يبررسدر ادامه به

رهاي پيش روراهكا -6

:رسدبراي رفع مشكالت و دستيابي به اهداف بيان شده در باال ، سه راهكار به نظر مي

تغيير ساختار سازماني : راهكار اول -6-1

با ياز طرف. داردنر سازمان را ييدرحال تغ يازهايبه ن ييپاسخگو يت انعطاف الزم برايموجود قابل يم ساختار سازمانيديهمانگونه كه ددر صورت و طاقت فرسا يطوالن يمراحل ادار يپس از طز ين ساختارن ير اييتغ، يدولت يج در دستگاههايرا يادار يبوروكراس توجه به

. استده يفايو براهكار تقريباً غيرعملي ن يلذا ا. گر با مشكالت خاص خود خواهد شديرمنعطف ديك ساختار غيتاً منجر به ينهات يموفق

كاركنان يگردش شغل: راهكار دوم -6-2

:مختلف به منظور يو واحدها جابجايي دوره اي افراد بين گروههان راهكار عبارت است از يا

آشنايي افراد با كار ساير گروهها و كسب مهارتهاي جديد، •

كارگيري استعدادهاي افرادشناسايي و به •

تنوع بخشي به كار و افزايش روحيه و نشاط و توانمندسازي افراد ، •

زيني افراد و انجام وظيفه بجاي يكديگر در صورت لزومامكان جايگ •

9صفحه

اما راهكار فوق از يك سو مستلزم صرف وقت خود فرد و افراد گروه مقصد براي آشناسازي فرد جابجا شده با روشها و وظايف جديد ز ين راهكار نيپس ا. شوند است و از سوي ديگر وظايف قبلي فرد جابجا شده نيز بايد با تخصيص نيروي جايگزين و آموزش وي جبران

.ستيچندان مطلوب ن

يچندتخصصتيمهاي ليتشكند و يمجدد فرآ يمهندس: راهكار سوم -6-3

است پروژه اي يا ساختار به اصطالح ماتريسي منعطف و نسبتاً موقت يمهايپروژه محور ت يپرطرفدار در سازمانها ياز ساختارها يكيقالب تيمهاي پروژه اي مأمور دراز هر پروژه يبرحسب نمختلف را تخصصي گروههاي از يفراد، اياصلكه بدون تغيير در ساختار سازماني

]5[. مي نمايد ا پروژه مذكوريطرح انجام كليه امور مربوط به

ده ايپشوند كه براي انجام مي )7و 6نمودارهاي شكل (اي صورت پروژهبا اجراي اين طرح كارهاي امور بررسي و برآورد طرحها به :شوديشنهاد ميپاقدامات زير آن يساز

واحد كار تلقي شده و اقدامات مختلف مربوط به آن ا يپروژه هر طرح يا مجتمع توليدي در امور بررسي و برآورد طرحها به عنوان يك .1 .شونديمپروژه تعريف يتهايفعالطرح يا مجتمع بصورت

شود از بين رؤسا و سرپرستان ارشد تعيين مي) رئيس برنامه ريزي(ننده ، يك هماهنگ ك)مجموعه طرح و مجتمع(براي هر شركت .2

كه كليه مسائل مربوط به پيشنهاد اجراي طرح، امور مديريتي و مالي، هماهنگي ها و مكاتبات، شركت در جلسات داخلي و بطوريه، تخصيص خوراك و محصوالت، نظارت بيروني اعم از جلسات هيئت مديره، جلسات برنامه ريزي و بررسي مشكالت، جلسات بودج

پيشنهاد مي شود براي سمت رئيس برنامه ريزي و هماهنگي طرح از رؤساي . به عهده رئيس مربوطه باشد... بر پيشرفت طرح، و .استفاده شود) اقتصادا يفرآيندها، زيربنايي، (گروههاي تخصصي موجود

مع توليدي مربوط به شركت تحت نظارت خود نقش مدير پروژه را به عهده رئيس برنامه ريزي طرح يا مجتمع براي هر طرح يا مجت .3

:دهدتركيب زير به رئيس كل امور پيشنهاد مي گرفته و نفرات تيم پروژه را با

، و دوره يك كارشناس تحقيقات بازار جهت بررسي وضعيت و روند عرضه و تقاضا، تجارت جهاني، قيمت روز و ميانگين .3.1 .ازار محصوالت طرحتهيه گزارش بررسي ب

آوري و دانش فني قابل كسب، و تهيه گزارش فنيفرآيند، جهت بررسي مسائل فرآيندي طرح، فنكارشناس يك .3.2 مربوطه

ييربنايز يهايه گذاريو سرما طرح يمربوط به محل اجرا يو برآوردها ييك كارشناس امور زيربنايي جهت بررس .3.3 مربوطه

منابع موجود و موردنياز خوراك يو هماهنگ ييك كارشناس منابع خوراك، جهت بررس .3.4

...زان آب و برق و بخارو يمربوط به م يو برآوردها يجهت بررسجانبي وابسته سرويسهاي كارشناس يك .3.5

يقيتلف يزيا امور برنامه ري ياقتصاد يهاياز واحد بررسآمار وارتباطات هماهنگي، گزارشها، متصدي كارشناسيك .3.6روني با ذينفعان و تهيه اطالعات ورودي و جمع بندي و ويرايش آمار و گزارشهاي خروجي جهت پيگيري ارتباطات بي

طرح

رئيس برنامه ريزي طرح پس از توافق با رئيس كل امور بررسي و برآورد طرحها نفرات درخواست شده موردنياز را از داخل و خارج از .4

) ...و يقيتلف يزيا امور برنامه ري ياقتصاد يهايرا از واحد بررس مار و گزارشهامتصدي آ ،قات بازاريرا از امور تحقكارشناس بازار (امور

همچنين در . به تيم پروژه تخصيص مي دهد ،تأمينموافقت و با هماهنگي رؤساي سازماني نفرات مذكور درخواست و در صورت ور و رؤساي كل ساير امورهاي ذيربط نفرات صورت وجود هرگونه مشكل در تأمين نيروهاي درخواست شده، با هماهنگي رئيس كل ام

.جايگزين تعيين و به پروژه تخصيص داده مي شوند

10صفحه

احداث طرح مأمور به ن يقبل و ح يبررسدر مواردي كه طرح به توليد رسيده است نيز، ترجيحاً همان اعضاي تيم پروژه فعال در زمان .5مي ...) محاسبه سود و زيان، و ررسي پيشنهادهاي گسترش يا اصالح، بمانند (مجتمع توليدي يو اقتصاد يفن يبررسپيگيري امور

.شوند مگر اينكه بنا به داليلي تغيير در تركيب تيم الزم شده باشد

حا با يفوق و ترج يمهايسابقه كار در ت ياز كارشناسان با تجربه و دارا يمي، تيو اقتصاد يفن يبررس ين روشهايت تدويفعال يبرا .6انجام يو بر حسب لزوم بصورت مورد) ماهه 6مقاطع ( يل و بصورت دوره ايتشك ياقتصاد يهايواحد بررس ت كارشناسيمحور

.فه خواهند كرديوظ

. خالصه شده است 8و 7و 6هاي ها در شكلوضعيت جديد اجراي فرآيند بررسي و برآورد طرح

7جدول شكل . ي و برآورد طرحها نشان داده شده استها در ساختار سازماني امور بررسوضعيت جديد تخصيص پروژه 6در شكل نمودار سازماني ماتريسي طرح ها، تيم ها و تخصصهاي موردنياز و همچنين ارتباط تيمها و اعضاي آنها را با رؤساي كل امورها، رؤساي

طرحها پس از اجراي طرح گردش كار بررسي چگونگي 8و باالخره در شكل . گذاردگروههاي تخصصي ، و سرپرستان به نمايش مي .پيشنهادي نمايش داده شده است

11صفحه

تخصصي ارتباطات تيمهاي پروژه با رؤساي امور و واحدهاي) پروژه اي(نمودار ماتريسي – 7شكل

/رئيس كل امور

رئيس بررسي

طرحها

كل امور سيرئ

تحقيقات بازار

منابع، يبررسرئيس

سرويسها و زيربنايي

رؤساي

رحهابررسي ط

و بررسيهاي رئيس برآورد

س كل امور يرئ/ اقتصادي

برنامه ريزي تلفيقي

رئيس برنامه ريزي و

مدير پروژه هاي

M,N,Oشركتهاي

رئيس بررسي (

ن، يالفطرحهاي

)*...ايك، يآرومات

كارشناس •

aبازار تحقيقات

كارشناس/ aكارشناس منابع •

aزيربنايي كارشناس/ aسرويسها

گزارشها و يكارشناس متصد • aمهندس فرآيند •

aارتباطات

كارشناس •

bتحقيقات بازار

كارشناس / bكارشناس منابع •

bكارشناس زيربنايي / bسرويسها

گزارشها و يكارشناس متصد • bمهندس فرآيند •

bارتباطات

كارشناس •

cتحقيقات بازار

كارشناس / cكارشناس منابع •

cكارشناس زيربنايي / cسرويسها

گزارشها و يكارشناس متصد • cمهندس فرآيند •

cارتباطات

رئيس برنامه ريزي و

مدير پروژه هاي

D,E,Fشركتهاي

يرئيس بررس(

منابع، سرويسهاي

)وابسته و زيربنايي

كارشناس •

dتحقيقات بازار

كارشناس / dكارشناس منابع •

dكارشناس زيربنايي / dسرويسها

گزارشها و يكارشناس متصد • dمهندس فرآيند •

dارتباطات

كارشناس •

aتحقيقات بازار

كارشناس / aكارشناس منابع •

aكارشناس زيربنايي / aسرويسها

گزارشها و يكارشناس متصد • aمهندس فرآيند •

aارتباطات

كارشناس •

bتحقيقات بازار

كارشناس / bكارشناس منابع •

bكارشناس زيربنايي / bسرويسها

گزارشها و يكارشناس متصد • bهندس فرآيندم •

bارتباطات

رئيس برنامه ريزي و

مدير پروژه هاي

A,B,Cشركتهاي

رئيس برآورد و (

)بررسيهاي اقتصادي

كارشناس •

cتحقيقات بازار

كارشناس / cكارشناس منابع •

cكارشناس زيربنايي / cسرويسها

گزارشها و يكارشناس متصد • cمهندس فرآيند •

cباطاتارت

كارشناس •

dتحقيقات بازار

كارشناس / dكارشناس منابع •

dكارشناس زيربنايي / dسرويسها

گزارشها و يكارشناس متصد • dمهندس فرآيند •

dارتباطات

.رؤساي بررسي طرحها به صورت نمادين آورده شده است يبعضعنوان جدول يفضا در ييصرفه جو يبرا: توضيح •

12صفحه

قلمرو طرح -7

سازماني اين امور و يا روشهاي انجام كار در ساختارباشد و در بررسي و برآورد طرحها مي فرآيندطرح ارائه شده در اين پيشنهاد، قلمرو

چگونگيليكن به دليل ارتباطاتي كه اين امور با مديريت و ساير امورهاي تابعه آن دارد، ممكن است . تأثيري نمي گذارد ساير امورها

مكاري ساير امورها با امور بررسي و برآورد طرحها تحت تأثير قرار گيرد كه الزم است دراين خصوص هماهنگي الزم با سرويس دهي و ه

.امورهاي مربوطه به عمل آيد

كارگيري نفرات امور تحقيقات بازار و تا حدود كمتري برنامه ريزي تلفيقي است كه به عنوان عضو تيم پروژه لزوم به ،ديگر مسئلة

دراين . گذاشتخواهد ريتأث ياز وشوند و حضور و فعاليت آنها در تيم پروژه در مواردي بر وظايف مورد انتظار سازمان متبوع فرد مي معرفي

ير منفيتأثاينگونه موارد در ارزيابي عملكرد افراد تا مبادا دوتوافق و هماهنگي الزم با رؤساي امور مربوطه انجام شمورد الزم است كه

. بگذارند

با اين همه، با اجراي اين . در سمت سازماني و مسائل پرسنلي افراد امور بررسي و برآورد طرحها نيز مداخله نمي نمايد يشنهاديپطرح

طرح ممكن است استعدادها و تواناييهاي جديدي از افراد بروز كند كه نشان دهنده شايستگي فرد براي انتصاب به سمت يا مسئوليت خاص

افت كه با مالحظهين امكان را خواهد يادر اين صورت سازمان . ويق و قدرداني از تالش و نوآوري قابل توجه وي باشديا ضرورت تش

عوامل تصميم گيري، از شايستگيهاي افراد در جايگاه مناسب استفاده كرده و يا قدرداني الزم را از تالش آنان به ريساديد و مقررات و صالح

.عمل آورد

]6[ ح با راهبردهاي مديريت و شركتسويي طرهم -8

اجتماعي كشور وظيفه -اقتصادي توسعهشركت ملي صنايع پتروشيمي اكنون به عنوان متصدي يكي از مهمترين دستگاههاي محرك

م موفقيت شركت در انجا. توليد محصوالت گوناگون پتروشيميايي را از طريق احداث و راه اندازي مجتمعهاي پتروشيمي به عهده دارد

از اين رو مديريت برنامه ريزي و توسعه نقش بسيار مهمي در تصويب طرحهاي . مأموريت خود در گرو برنامه ريزي مناسب و اثربخش است

.كندرا ايفا مي يحساس توسعه اي دارد و در اين زمينه امور تحقيقات بازار و امور بررسي و برآورد طرحها نقش

به معني افزايش حجم وظايف مديريت در مناطق مختلف كشور جهت احداث شده يزيمه ربرناافزايش چشمگير تعداد طرحهاي

تقريباً تيرين مديا يتعداد نيروها شيافزا ،به دليل مقررات دولتي حاكم بر سازمان كنيل. برنامه ريزي و امورهاي زيرمجموعه آن است

تار رسمي فعلي و با استفاده از نيروهاي موجود حداكثر ظرفيت كارشناسي بنابراين بايد راهكاري يافت كه بتواند با حفظ ساخ. غيرممكن است

هاي فرآيند بررسي اقتصادي و تصويب وري و كاهش تأخيرات و حذف گلوگاهكار گرفته و به افزايش بهرهريزي و توسعه را بهمديريت برنامه

.ن مشكل استيحل ا يبرا يطرح پيشنهادي حاضر راهكار. طرحها منجر گردد

اهداف، مزايا و دستاوردهاي موردانتظار طرح -9

:طرح پيشنهادي فوق براي دستيابي به اهداف زير پيشنهاد شده است

نشاط و انگيزه در محيط كار افزايشتنوع بخشي به كار و -1

افراد جديد در حين كار گروهيتر اثربخشترويج فرهنگ همكاري و كار تيمي و آموزش -2

امور از آخرين يآگاهسوابق، و بهتر ار بررسي طرحها ، شفافيت و عدم تداخل مسئوليتها، حفظ بهبود انضباط و انسجام ك -3

تابعه يوضعيت طرحها و شركتها

، كاهش بوروكراسي و تسريع در تبادل اطالعات طرحها ارزش افزاغير يتهايفعالترويج روش فرآيندي در انجام امور، حذف -4

و تهيه گزارشها

:شوندرد فوق با جزئيات بيشتر تشريح ميدر ادامه هريك از موا

13صفحه

نشاط و انگيزه در محيط كار افزايشتنوع بخشي به كار و -9-1

ها، جلسات، نامهها، آمار، صورتهاي خود مسئول تهيه گزارشكه در سمتمشاهده شده است كه بعضي از كاركنان به ويژه آنان

. دارنداز يكنواختي يا غيرتخصصي بودن كار خود شكايت هاي كاري هستندمراجعات به خارج از سازمان و ساير تماس

ها و ابزاركار ضمن تقويت مهارتهاي ارتباطي با فنون، روش ،افراد مذكور در فضاي كار تيميو قرار گرفتن با اجراي طرح پيشنهادي

آنها يفعلشته هاي تخصصي متفاوت با كار اين امر همچنين امكان بروز عاليق و استعدادهاي آنها را در ر. شوندهاي ديگر آشنا ميتخصص

.سازدنيز فراهم مي

افراد جديد در حين كار گروهي تراثربخشترويج فرهنگ همكاري و كار تيمي و آموزش -9-2

ساخته و وضعيت موجود گرچه تا حدودي افراد يك گروه تخصصي را جهت تبادل اطالعات نيازمند ارتباط با گروههاي تخصصي ديگر

-صورت رسمي يا كتبي يا از طريق رئيس مافوق برقرار مياما اين ارتباط به ،سازدميگر آشنا يد يف گروههاياز وظا يق با بخشين طرياز ا

طرح پيشنهادي، افراد گروههاي تخصصي متفاوت و درعين حال نيازمند به يكديگر . در روي افراد فاصله دارد شود و با ارتباط مستقيم و رو

، از طريق اعضاي خود اطالعات كاري الزم را به سرعت گردانهم قرار داده و تيم پروژه به عنوان يك واحد مجازي خودرا در يك تيم كنار

. از سازمان رسمي ذيربط دريافت نموده و بدون تأخير غيرضروري كار پروژه را به پيش مي برد

كار، از روشهاي سنتي اعزام به دوره هاي ز به افراد تازهدر وضعيت موجود براي آموزش استفاده از ابزار، فنون، و روشهاي موردنيا

اما بيشتر انديشمندان، اثربخشي دوره هاي آموزشي . آموزشي يا از روش كارآموزي نزد فرد داراي تجربه و مهارت مورد نظر استفاده مي شود

كارآموزي نزد افراد مجرب نيز روش ، موفقيت گرسويد از. دانندميو كم دوام افراد ناكافي يشغلوظايف درنبودن يجارفشرده را به دليل

اما با قرار گرفتن فرد در . وقت آزاد آموزش دهنده و ميزان عالقه و تجربه وي در بيان و تفهيم مطلب، مورد ترديد استزان يمبسته به

تفاق افراد هم گروه، فرد تازه كار فضاي كار تيمي، شركت در جلسات پيگيري طرح، واگذاري تدريجي وظايف جديد، و كار مشترك به ا

گيرد و بسته به هوش و عالقه و خود، به تدريج فنون و روشهاي تخصصي حوزه هاي ديگر را هم فرا مي ياختصاصضمن انجام وظايف

با فرد مجرب، حتي احتمال زياد پس از مدتي بر كار جديد مسلط شده و با توجه به زمينه تخصصي و زاويه ديد متفاوتبه استعداد ذاتي خود

.روشهاي موجود را بهبود بخشدممكن است در مواردي

يحفظ بهتر سوابق، و آگاهبهبود انضباط و انسجام كار بررسي طرحها ، شفافيت و عدم تداخل مسئوليتها، -9-3

شركتهاامور از آخرين وضعيت طرحها و

گروههاي تخصصي، مسئوليت مراحل بعدي بررسي يك در وضعيت فعلي ديده شده است كه گاهي به دليل تراكم كاري بعضي از

طرح از يك گروه تخصصي به گروه ديگر منتقل شده و در اين ميان وقت زيادي صرف انتقال اطالعات و مدارك و تاريخچه يك طرح به

يشه يابي آن ممكن است شود و در صورت بروز هرگونه ابهام، رشود و گاهي اين تحويل و تحوالت بصورت ناقص انجام ميگروه جديد مي

. روبرو شود چالشبا

به هر شركت مجري طرح يا بهره بردار، مربوط به يطرحها يبررسگونه كه در بخش تشريح طرح بيان شد، در طرح پيشنهادي همان

، خود ت مسئوليتاين فرد براي هر طرح تح. شودمي محول) دارد يز در دست بررسيرا ن يگريد يكه طرحها(ريزي برنامه يؤساراز ييك

در مواردي كه مجتمع به توليد . گزيندايفاي نقش كرده و افراد تيم خود را از تخصصهاي مختلف برمي ياقتصاد يبررس ةبه عنوان مديرپروژ

نهادهاي مانند محاسبه سود و زيان، بررسي پيش(رسيده است نيز، ترجيحاً همان تيم پروژه فعال در زمان احداث طرح مأمور به پيگيري امور

نظر به اينكه كليه سوابق و اطالعات مربوط به شركت مربوطه و طرحهاي آن اعم از پيشنهاد طرح، امور . مي شوند...) يا اصالح و گسترش

مالي و مديريتي، هماهنگي ها و مكاتبات، شركت در جلسات داخلي و بيروني، بودجه، تخصيص خوراك و محصوالت، نظارت بر پيشرفت

مربوطه بوده و از طريق وي با مديران طرحها مبادله ميشود، عمالً شناسنامه و يزيرس برنامهيرئدراختيار ... و مسائل توليد، و طرح، وضعيت

يو چندگونگ يچندگانگشود و از مشكالتي چون مفقود شدن، تاريخچه هر شركت و هر طرح در يك مجموعه منسجم و واحد نگهداري مي

ها پيشگيري انتقال غيرضروري يا ناقص اسناد و مسئوليتها بين گروههاي تخصصي و همچنين ابهام در مسئوليت ، دوباره كاري، ومستندات

.شودمي

14صفحه

غير ارزش افزا، كاهش بوروكراسي و تسريع در تبادل يتهايحذف فعال ،ترويج روش فرآيندي در انجام امور -9-4

و تهيه گزارشها اطالعات طرحها

تمركز و روش تفكيك وظايف سازمان به حوزه هاي تخصصي به منظور ز سوي انديشمندان مديريت در طي نيمه اول قرن بيستم ا

ت يمسئول ،در اين نوع نگرش. شدافزايش حجم توليد توصيه ميتجمع مهارت شغل نزد شاغل، سرعت بخشيدن به كارهاي يكنواخت، و

. كار خود بود طهيء مرتبط با حمحدود به اجزاهر فرد يا واحد سازماني د يكيفيت محصول نهايي از د

ي يبحثهاشتر شده و ين عرضه كنندگان، قدرت مشتري در انتخاب كاال بيد بيد و رقابت شديش حجم توليو افزا يآورشرفت فنيپبا

بي ارضهعازطرفي . افتنديت ياهم هاآن يتوليد يهاو فرآيند تمحصوالدر مشخصات سريع و و تغييرات مداوم ز يتماكيفيت، نوآوري، چون

انگيزگي كاركناني كه مسئول بخش كوچكي از يك كار بزرگ بوده و از يكنواختي يا غيرتخصصي بودن كار خود شكايت داشته و احساس

لذا فلسفه تفكيك وظايف به تدريج منسوخ شده و نگرش واحدهاي . كردند، تبديل به مشكل جديدي براي سازمانها شدعدم امنيت شغلي مي

. اي خود را به نگرش واحد هاي سازماني به هم پيوسته از طريق پيوندهاي فرآيندي و تيم هاي چند تخصصي دادسازماني مجزا ج

گروه هدفمند ك يو انجام كار در دارد يهدف مشخص و شفاف نند كهيبيمبا اجراي طرح پيشنهادي، افراد خود را عضوي از يك تيم

داند و بنابراين همه در اين روش هر فرد به تنهايي خود را مسئول نتيجه كار كل گروه مي. دكنتري پيدا ميبرايشان معني و مفهوم متعالي

.نمايدتوان خود را صرف بهبود بخش مربوط به خود و كمك به ساير اعضا براي تكميل مطلوب زنجيره فرآيند مربوطه مي

ارتباط اطالعاتي و عملياتي بين واحدها نزديك و بدون همچنين به دليل حضور يك نماينده از هر واحد تخصصي ذيربط در تيم، عمالً

. يابدوقفه شده و سرعت فرآيند افزايش مي

]7[هاي اجراي طرح و چالشذينفعان -10

اما اينك اندازه . فرآيند بررسي و برآورد طرحها در طول ساليان گذشته با مشكالت زيادي روبرو گرديده و آنها را پشت سر گذاشته است

هاي بررسي ت تغييرات محيطي به حد غير قابل كنترلي رسيده و فرآيند موجود ممكن است توان پاسخگويي به موقع به درخواستو سرع

در اين بخش سعي شده است مخاطرات ناشي از اجراي طرح پيشنهادي از ديدگاه هريك از ذينفعان و . طرحهاي ارجاع شده را نداشته باشد

.سبت به نتايج اجراي طرح شناسايي، واكاوي و زدوده شوندشان نهايترديدها و حساسيت

اجراي گرچه طرح پيشنهادي در محدوده فرآيند بررسي و برآورد طرحها تعريف شده است، ليكن افراد و گروههاي متعددي تحت تأثير

آنها از نتايج اجراي طرح تشخيص داده شده هاي ها، و نگرانيها، انتظارات، حساسيتقرار خواهند گرفت كه بايد الزامات، محدوديتاين طرح

:اين ذينفعان بطور خالصه عبارتند از. و تحليل و چاره جويي شوند

مديريت برنامه ريزي و توسعه -1

رئيس كل امور بررسي و برآورد طرحها و رئيس بررسي طرحها -2

رؤساي برنامه ريزي (صي محصوالت ها و رؤسا و سرپرستان گروههاي تخصرؤساي برآوردهاي اقتصادي، و منابع و سرويس -3

)در طرح پيشنهادي

)هماهنگ كنندگان پروژه ها در طرح پيشنهادي(ها سرپرستان ارشد تخصصهاي اقتصادي يا منابع و سرويس -4

رؤساي كل امور تحقيقات بازار و برنامه ريزي تلفيقي -5

كارشناسان عضو تيمهاي پروژه -6

.ا عدم اجراي طرح از ديد هريك از ذينفعان خواهيم پرداختدر ادامه به بررسي مخاطرات ناشي از اجرا ي

مديريت برنامه ريزي و توسعه -1- 10

صنايع پتروشيمي وظيفه اصلي را برعهده اي در دست بررسي شركت مليمديريت برنامه ريزي و توسعه در تصويب طرحهاي توسعه

.ستو امور بررسي و برآورد طرحهاامور تحقيقات بازار يتهايبر فعال يشتر متكيبدارد و در اين زمينه

مسئوليتهاي رياست برنامه ريزي و خود يفعلبا توجه به اينكه در طرح پيشنهادي، رؤساي سازمان رسمي كنوني با حفظ سمت

ي نگراني از بابت پاسخگوياست و يآنان كماكان به قوت خود باق يفعل يتهايف و مسئوليوظاگيرند، مديريت پروژه ها را برعهده مي

. مسئوالن فعلي به مديريت برنامه ريزي و توسعه وجود نخواهد داشت

15صفحه

رئيس كل امور بررسي و برآورد طرحها و رئيس بررسي طرحها -2- 10

- در طرح پيشنهادي، رؤساي سازمان رسمي كنوني با حفظ سمت مسئوليتهاي رياست برنامه ريزي و مديريت پروژه ها را برعهده مي

و پاسخگويي مسئوالن فعلي به رئيس كل امور بررسي و يجار يهااز بابت تداخل يا فرافكني مسئوليت يانچندنگراني ن يبنابراگيرند،

خللي به اطالع رساني و نظارت عاليه رئيس كل امور ز يل نيبه همان دلهمچنين . برآورد طرحها يا رئيس بررسي طرحها وجود نخواهد داشت

.وارد نخواهد شد هاداخل كارگروههاي بر فعاليت بررسي و برآورد طرحها يا رئيس بررسي طرحها

ها و رؤسا و سرپرستان گروههاي تخصصي محصوالت رؤساي برآوردهاي اقتصادي، و منابع و سرويس -3- 10

)رؤساي برنامه ريزي در طرح پيشنهادي(

ي گروههاي تخصصي سازمان رسمي شوند، رؤسابا توجه به اينكه كارها از طريق رؤساي برنامه ريزي به تيم هاي پروژه ها ارجاع مي

تحت امر خود را برعهده دارند ولي مستقيماً در مورد پروژه ها يروهاين ييدر مورد كم و كيف انجام كار مطلع بوده و آموزش و راهنما

خواهد ) ن پروژه هامديرا(طرحها به عهده رؤساي برنامه ريزي يبررس يوظيفه استفاده مؤثر از نيروها در پروژه ها. پاسخگو نخواهند بود

اين هدف مستلزم در اختيار داشتن ابزارهاي مديريتي الزم مانند تأييد حضوروغياب، درخواست تشويق و تذكر، اظهار نظر در ارزيابي . بود

] 9,10,11[ .براي راهبري و كنترل مؤثر افراد تيم توسط مديران پروژه هاست.... عملكرد ماهيانه و ساليانه و

. باشندشان كاهش اختيارات و كنترل خود بر نيروهاي تحت سرپرستي نگرانممكن است رؤسا و سرپرستان ارشد گروهها در اين ميان

گيرند عمالً اختيارات قبلي اما چون اين مسئولين با حفظ سمت فعلي خود مسئوليتهاي رياست برنامه ريزي و مديريت پروژه ها را برعهده مي

.هاي الزم تغيير خواهد كرد و اين مهم از مسير تيمهاي پروژه اي تحت نظر آنان انجام ميشوداعمال كنترل خود را حفظ كرده و تنها مسير

)هماهنگ كنندگان پروژه ها در طرح پيشنهادي(ها سرپرستان تخصصهاي اقتصادي يا منابع و سرويس -4- 10

گيرند و وظيفه استفاده وژه ها را برعهده ميها با حفظ سمت مسئوليت هماهنگي تيمهاي پردر طرح پيشنهادي، سرپرستان تخصص

مستلزم در اختيار داشتن ابزارهاي مديريتي الزم براي راهبري و كنترل ز يناين هدف . مؤثر از نيروها به عهده مديران پروژه ها خواهد بود

]9,10,11[ .مؤثر افراد تيم توسط مديران پروژه هاست

ها در هماهنگ سازي تيم پروژه فني سرپرستان تخصصهاي اقتصادي يا منابع و سرويسهايي نسبت به توانايي ممكن است نگراني

هاي مختلف در تيم، نيازهاي فني به سادگي رفع خواهند با حضور افراد تخصصچون ها ضرورتي ندارد، ، اما اين نگرانيوجود داشته باشد

. ي، برنامه ريزي، سازماندهي و كنترل نياز داردهاي ارتباطهماهنگي پروژه بيش از تخصص و دانش فني به مهارت. شد

رؤساي كل امورهاي تحقيقات بازار و برنامه ريزي تلفيقي -5- 10

-كاهش اختيارات و كنترل خود بر نيروهاي تحت سرپرستي نگرانممكن است رؤساي كل امور تحقيقات بازار و برنامه ريزي تلفيقي

اظهار مافوق پاسخگويي امور خود به وظايف اصلي ارجاع شده از سوي مديريت تيظرفكاهش به دليل كمبود نيرو از يا ده يگردشان

:سه نكته قابل ذكر استمورد ن يادر . نارضايتي كنند

. ازحجم كارامورها از دستوركار آنان خارج وبه كارگروهها منتقل خواهدشد يل كارگروهها، بخش قابل توجهياوالً با تشك •

شود ريزي و توسعه محسوب ميرا كه جزء وظايف داخلي امور يا ارجاعي از سوي مديريت برنامه امورهايف بخش باقيمانده از وظااً يثان •

. انجام داد افته به كارگروههايص نيتخصتوسط نيروهاي توان يم

توان از وقت د مييابنصورت پاره وقت به تيم پروژه تخصيص ميچون نفرات امورهاي تحقيقات بازار و برنامه ريزي تلفيقي بهثالثاً •

. وظايف سازماني محوله استفاده نمود يبرخمازاد آنان براي انجام

كارشناسان عضو تيمهاي پروژه -6- 10

نگران تزلزل ممكن استشوند مي هاي پروژههاي خود توسط مديران پروژه ها درخواست و جذب تيمدليل شايستگيكه بهافرادي

ني و موقعيت شغلي ثابت خود، قضاوت غيرعادالنه در ارزيابي عملكرد ماهيانه و ساليانه و وضعيت پرسنلي، از دست دادن سمت سازما

مديران پروژه ها بايد ابزارهاي مديريتي ز گفته شد، ين نيش از ايچنانكه پ، ين نگرانيرفع ا يبرا. تشويقات و ترفيعات ناشي از آنها باشند

16صفحه

براي راهبري و كنترل مؤثر .... كر، اظهار نظر در ارزيابي عملكرد ماهيانه و ساليانه و الزم مانند تأييد حضوروغياب، درخواست تشويق و تذ

]9,10,11[ .د تيم را در اختيار داشته باشندافرا

تأثيرات طرح بر وظايف و عمليات امور -11

:ثيرات زير را خواهد گذاشتوظايف و عمليات امور تأ چگونگيطرح پيشنهادي در صورتي كه به دقت و با مالحظات الزم اجرا شود بر

.ارجاع كار بررسي طرحها كماكان از سوي مديريت برنامه ريزي و توسعه به رئيس كل امور بررسي و برآورد طرحها خواهد بود -1

) مجري يا بهره بردار طرح(هاي الزم؛ در صورت لزوم، بسته به شركت ذيربط رئيس كل امور بررسي و برآورد طرحها پس از بررسي -2

.دهدا به رئيس برنامه ريزي مسئول طرحهاي شركت مذكور ارجاع ميكار ر

رئيس برنامه ريزي مسئول شركت ذيربط، با توجه به جايگاه سازماني رسمي خود نفرات موردنياز تيم پروژه را تخصيص داده يا از -3

.نمايدر امورها درخواست ميساير رؤساي گروهها و در صورت لزوم از طريق رئيس كل امور بررسي و برآورد طرحها از ساي

پروژه بصورت كار تيمي و تشكيل جلسات هماهنگي و كنترل پيشرفت بين اعضاء تيم پيگيري شده و در موارد لزوم جهت طرح و رفع -4

ذيربط، رؤساي گروههاي تخصصي، رئيس كل امور بررسي و برآورد طرحها، رؤساي امور پروژه مشكالت پروژه، رئيس برنامه ريزي

ات بازار يا برنامه ريزي تلفيقي، مسئولين يا نمايندگان شركت ذيربط و مدير يا معاون برنامه ريزي و توسعه به جلسات دعوت تحقيق

.خواهند شد

.نتايج پروژه توسط متصدي آمار و گزارشهاي پروژه جمع بندي، ويرايش و با تاييد مدير پروژه توزيع خواهند شد -5

.شودني امور نگهداري ميسوابق پروژه طبق معمول در بايگا -6

آنان با نظر رئيس برنامه ريزي به رئيس كل امور و ف روزمرهياضافه بر وظاجبران خدمات چگونگيارزيابي عملكرد افراد تيم پروژه و -7

. فتنيز رئيس گروه تخصصي مربوطه منعكس شده و در ارزيابي ماهيانه و ساليانه عملكرد افراد و تيمها مالك عمل قرار خواهد گر

17صفحه

پيشنهادها و نتايج -12

مقايسه روند پيشنهادي . هاي فرآيند بررسي و برآورد طرحها شناسايي و بهبود داده شده استدر طرح پيشنهادي نقاط وقفه و گلوگاه

16ر7اجرا با دهد كه مدت كل بررسي و تصويب طرح تا زمان عقد قرارداد و شروع نشان مي 5با روند فعلي در شكل 8انجام كار در شكل

:بيني استاين كاهش زمان به چند دليل قابل پيش. يافته است كاهشروز 200روز به 240درصد كاهش از

ارتباط بين امور بررسي و برآورد طرحها و امورهاي تحقيقات بازار و برنامه ريزي تلفيقي از طريق تخصيص كارشناس برقرار -1

و با ادامه طرح و استفاده از همان نفرات در دوره هاي بعدي اين زمان دهيرس به نصفشده و زمان مكاتبه بين اين امورها

ل خواهد يروز تقل 175شتر به يروز كاهش ب 25ا يدرصد 10ند با يگر زمان كل فرآيبه عبارت د .بطور كلي حذف خواهد شد

.افتي

ته و مراحل بازنگري، كنترل و تأييد با به دليل انجام كار بصورت تيمي، احتمال خطا در بررسي و برآورد طرح كاهش ياف -2

40بنابر اين با فرض صرف زمان مشابه براي انجام مناقصه، تصويب نهايي طرح . سرعت و اطمينان بيشتري طي خواهند شد

.روز زودتر انجام خواهد شد

معاونت برنامه يتصادكارگروه اقشود مدارك ارسالي به به دليل كار تيمي كه منجر به خودكنترلي و دقت عمل بيشتر مي -3

.نقص تر بوده و مجوز سرمايه گذاري با تأخير كمتر صادر خواهد شدنيز دقيق تر و بي ريزي رياست جمهوري

-فرآيند، با توجه به ساير جنبه هاي مثبت طرح پيشنهادي مانند به ياجرا طول زماندرصدي در 27تا 17عالوه بر صرفه جويي

، و ارزيابي شناسانانگيزگي و ركود كاروري، كاهش بيي خالي، كاهش اوقات بيكاري و انتظار، افزايش بهرههاكارگيري زمانها و ظرفيت

.گرددعادالنه تر عملكرد افراد و تيمها، اجرايي نمودن طرح پيشنهادي توصيه مي

-د پياده سازي آن به شرح زير توصيه مينظمي و تالطم در امور جاري، راهبربي نيجاد كمتريابه منظور پياده سازي طرح با انيدر پا

:گردد

طرح پيشنهادي به ذينفعان اعم از مديريت و معاونت برنامه ريزي و توسعه ، رئيس كل امور بررسي و برآورد طرحها، رئيس -1

ها و رؤسا و سرپرستان گروههاي تخصصي محصوالت، بررسي طرحها، رؤساي برآوردهاي اقتصادي، منابع و سرويس

ها، رؤساي كل امور تحقيقات بازار و برنامه ريزي تلفيقي ارائه شده و ن ارشد تخصصهاي اقتصادي يا منابع و سرويسسرپرستا

بر اساس و شده شرايط موفقيت طرح، انتقادات و پيشنهادها اخذ آنان شامل يه هايو توصنظرات آنها اعم از مخالف يا موافق

]7[ .بازنگري و اصالح شود يشنهاديپطرح آن

صورت آزمايشي براي يك پروژه بررسي فني و اقتصادي انجام ، طرح بهاصالحاتدر صورت تأمين نظرات و ملحوظ شدن -2

]9,10[ .مورد بررسي و اقدام مناسب قرار گيردو ييشناساآن بهبود ينه هايزمشده و نقاط قوت و

تدريج اين روش در امور بررسي و برآورد طرحها مناسب بودن روش جديد، بهص طرح و ينان از رفع نقايپس از حصول اطم -3

]9,10[ .ترويج و مستقر شود

18صفحه

مراجع

شركت ملي صنايع پتروشيمي، مصاحبه هاي حضوري نگارنده با مديريت و معاونت محترم برنامه ريزي و توسعه و رؤساي كل امورها، رؤسا و ] 1[

. http://www.nipc.netشركت به آدرس ينترنتيت ايمندرج در سا يعات كلو اطال 1386سرپرستان واحدهاي تابعه آن مديريت در سال

و 1386ويرايش آذر –شركت ملي صنايع پتروشيمي، كتابچه ساختار سازماني و شرح وظايف مديريت برنامه ريزي و توسعه و امورهاي تابعه ] 2[

تها در سايت اينترنتي شركت به آدرس يريمد يف سازمانين اطالعات موجود درباره ساختار و وظاينهمچ

http://www.nipc.net/about/org-managment.htm .

1380ويرايش اسفند 01/ 120 000 000سند شماره –برآورد طرحها شركت ملي صنايع پتروشيمي، كتابچه فرآيندهاي امور بررسي و] 3[

. 1384آذر -، نشر رسا )مترجم( نژاد يي، عبدالرضا رضا"يمنشور انقالب سازمان: دوباره شركتها يمهندس"، يمز چمپيج كل و يهمر، ما] 4[

، نشر )مترجم(نژاد يي،عبدالرضا رضا"كننديمارا دگرگون م يند محور، كاروزندگيفرا يچگونه سازمانها: دوباره يمهندس يفراسو"كل، يهمر، ما] 5[

1385ر يت –رسا

1384بهشت ي، ارد156ر شماره ي، تدب"چگونه استراتژي رادرعمل پياده كنيم"غفاريان، وفا، و غالمرضا كياني، ] 6[

[ 7] Bunn, M. D., Savage, G. T., & Holloway, B. B. “Stakeholder analysis for multi-sector

innovations”, The Journal of Business & Industrial Marketing, 17(2/3), 181. (2002).

[ 8] Anderson, Bjorn, “Business Process Improvement Toolbox”, ASQ Quality Press.

(1999).

[ 9] Jick, T. D., & Peiperl, M. A. “Managing Change: Cases and Concepts” (2nd

Ed.).

(2003).

[10] Kotter, J.P. “Transforming organizations”. Executive Excellence, 13(9), 13. (1996).

[11] Nelson, R. B. “Empowering employees through delegation”. Small Business Reports,

19(6), 56. (1994).