Κείμενο Ανάλυσης

Κέντρο Μεσογειακών, Μεσανατολικών και Ισλαμικών Σπουδών

Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου

www.cemmis.edu.gr

12 Ιουνίου 2011

* Ερευνήτρια του Κέντρου Μεσογειακών, Μεσανατολικών και Ισλαμικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου

Η ισραηλινό-παλαιστινιακή διαμάχη έχει τη μαγική ιδιότητα να προσελκύ-ει αυτόματα την προσοχή σε κάθε φαινομενική αναμόχλευση, παρά ταεπαναλαμβανόμενα αποτυχημένα μοτίβα της. Και σε αυτή τη περίπτω-ση, όμως, η νέα “συμφιλίωση” Φατάχ-Χαμάς, οι ομιλίες του Ομπάμα καιτου Νετανιάχου στην Ουάσιγκτον, δεν φαίνεται να αποτελούν τίποταπαρά επιτόπιους ελιγμούς. Ωστόσο, αυτοί οι “άσκοποι ελιγμοί” γίνονταιεν μέσω “Αραβικής Άνοιξης” και τα “νέα” από το εδώ και αρκετά χρόνιαστάσιμο περιφερειακό μέτωπο “μαθαίνονται” στο Ισραηλινο-Παλαιστι-νιακό.

No 6

Μαρίνα Ελευθεριάδου*

Ουδέν Νεώτερον από το

Ισραηλινο-Παλαιστινιακό Μέτωπον

Ο Αμπάς δεν μπορού-σε να χρησιμοποιήσειτο επιχείρημα τηςειρηνευτικής διαδικα-σίας καθώς αυτήπλέον δεν ήταναπλώς “όλο διαδικα-σία και καθόλου ειρή-νη” αλλά και “καθό-λου διαδικασία” λόγωτης αντίθεσης τουΙσραήλ ακόμα και στοπάγωμα των εποικι-σμών.

Οι κεντρικοί πρωταγωνιστές της παλαιστινο-ισραηλινής

διαμάχης βρέθηκαν με την πλάτη στον τοίχο απέναντι στην

περιφερειακές εξελίξεις. Μη μπορώντας να τις αγνοήσουν

αλλά και αδυνατώντας ή μη θέλοντας να τις εκμεταλλευτούν,

κατέφυγαν σε συμβολικούς επιτόπιους ελιγμούς. Ο Μαχμού-

ντ Αμπάς, εν όψει της προγραμματισμένης για τον Σεπτέμ-

βριο προσφυγής στον ΟΗΕ για την αναγνώριση του παλαι-

στινιακού κράτους, βρέθηκε αντιμέτωπος εσωτερικά με μία

αυξανόμενη κοινωνική δυσφορία και περιφερειακά με την

απώλεια ενός βασικού συμμάχου, του Χόσνι Μουμπάρακ.

Η κοινωνική δυσαρέσκεια σε αυτή την περίπτωση,

όμως, είχε άλλη μορφή. Το ένα σκέλος αφορούσε την έλλει-

ψη ενδο-παλαιστινιακής ενότητας και εκφράστηκε δυναμικά

στην κινητοποίηση της 15ης Μαρτίου υπό το σύνθημα “τέλος

στον διχασμό”. Απέναντι σε αυτή τη πίεση ο Αμπάς δεν μπο-

ρούσε να περιμένει στήριξη από τους ηγέτες των “μετριοπα-

θών καθεστώτων” που ή αντιμετωπίζουν ή έπεσαν ήδη

θύματα εσωτερικών προκλήσεων. Επίσης, δεν μπορούσε να

χρησιμοποιήσει το επιχείρημα της ειρηνευτικής διαδικασίας

καθώς αυτή πλέον δεν ήταν απλώς “όλο διαδικασία και καθό-

λου ειρήνη” αλλά και “καθόλου διαδικασία” λόγω της αντίθε-

σης του Ισραήλ ακόμα και στο πάγωμα των εποικισμών. Η

απογοητευτική κατάσταση της ειρηνευτικής διαδικασίας απο-

τελεί το δεύτερο σκέλος της κοινωνικής δυσαρέσκειας. Εξάλ-

λου, και η εικόνα της PLO ως ικανής και αρμόδιας για την διε-

ξαγωγή των ειρηνευτικών διαπραγματεύσεων είχε πληγεί

από την υπόθεση των “παλαιστινιακών WikiLeaks” (Al

Jazeera Palestine Papers).1

Σε συνέντευξη του στο Newsweek τον Απρίλιο, ο Αμπάς

ήταν απρόσμενα δηκτικός απέναντι στο Ισραήλ και την

απραξία της κυβέρνησης Ομπάμα, λέγοντας χαρακτηριστικά:

“Ο Ομπάμα πρότεινε το πάγωμα των εποικισμών… Είπα

εντάξει, δέχομαι. Και οι δύο ανεβήκαμε στο δέντρο. Μετά,

αυτός κατέβηκε με μία σκάλα και μετακίνησε τη σκάλα και μου

είπε, πήδα. Τρεις φορές το έκανε.”2 Ο Αμπάς γνώριζε ότι

μόνο μία σοβαρή πρωτοβουλία των ΗΠΑ θα ταρακουνούσε

το Ισραήλ και ταυτόχρονα φοβόταν ότι ο Ομπάμα θα τον

απογοητεύσει για μία ακόμα φορά στην τοποθέτησή του για

τα ζητήματα της Μέσης Ανατολής. Έτσι θεώρησε ότι η “συμ-

φιλίωση” με την Χαμάς θα μπορούσε να έχει πολλαπλά

οφέλη. Αφενός θα κατεύναζε την κοινωνική οργή και αφετέ-

ρου θα αποτελούσε τον τελευταίο μοχλό πίεσης στο Ισραήλ

και τις ΗΠΑ για ουσιαστικές διαπραγματεύσεις. Ακόμα και

στην περίπτωση που ο ελιγμός δεν ήταν αποτελεσματικός,

όπως και έγινε, η συμφωνία θα λειτουργήσει για κάποιο διά-

στημα ως ανάχωμα στη δυσαρέσκεια που θα δημιουργηθεί

όταν θα γίνεται πλέον ξεκάθαρο ότι και το τελευταίο διπλω-

ματικό παλαιστινιακό χαρτί, η προσφυγή στον ΟΗΕ, δεν

2 www.cem�mi s .edu.gr

Ωστόσο, η παρατετα-μένη αιματοχυσία στηΣυρία θέτει τη Χαμάςστην πολιτικά δύσκο-λη θέση να διαλέξειπλευρά.

w w w . c e m �m i s . e d u . g r 3

αποδίδει.

Για την Χαμάς, η ανακήρυξη κράτους δεν είναι βασική

προτεραιότητα, παρ’ όλο που μοιράζεται με τη Φατάχ αρκε-

τούς από τους λόγους για συμφιλίωση. Η Χαμάς αντιμετώπι-

σε το δικό της μερίδιο κοινωνικής δυσαρέσκειας στη Γάζα,

που έγινε οξύτερο λόγω της εγγύτητας με την Αίγυπτο και την

παρουσία ένοπλων ομάδων. Επιπλέον, αντιμετωπίζει ανά-

λογη με τη Φατάχ περιφερειακή πρόκληση, με τη δική της

σύμμαχό στην περιοχή, τη Συρία. Το καθεστώς Ασσάντ δεν

έχει πέσει ακόμα και μάλιστα επιδεικνύει “επιδεξιότητα” αντά-

ξια του Χαφέζ αλ-Ασσάντ (πατέρα του σημερινού προέδρου)

όσον αφορά την καταστολή εσωτερικών εξεγέρσεων και την

επιστράτευση του παλαιστινιακού παράγοντα.3 Ωστόσο, η

παρατεταμένη αιματοχυσία στη Συρία θέτει τη Χαμάς στην

πολιτικά δύσκολη θέση να διαλέξει πλευρά. Αντίθετα με τη

Φατάχ, όμως, η Χαμάς έχει και μία θετική περιφερειακή εξέ-

λιξη, την μερική “επανέναρξη” της σχέσης της με την Αίγυ-

πτο. Η επιθυμία της να επαναπροσεγγίσει το Κάιρο και η

αιγυπτιακή προσφορά να ανοίξει μόνιμα το συνοριακό πέρα-

σμα της Ράφα,4 αποτελούν ίσως τους σημαντικότερους

λόγους πίσω από την απόφαση της Χαμάς να υπογράψει τη

συμφωνία.

Ταυτόχρονα, όμως, η Χαμάς βρισκόταν και σε ένα επι-

χειρησιακό αδιέξοδο στη σχέση της με το Ισραήλ. Τον Απρί-

λιο, η Γάζα βρισκόταν εν μέσω ενός ακόμα κύκλου κλιμάκω-

σης της σύγκρουσης με το Ισραήλ. Σε συνδυασμό με την

αιγυπτιακή κρίση, αυτό δυναμίτιζε τις σχέσεις μεταξύ του

πολιτικού και του στρατιωτικού βραχίονα της Χαμάς, αλλά

και μεταξύ της Χαμάς και των άλλων ένοπλων οργανώσεων.

Ενόσω η Χαμάς προσπαθούσε να διαχειριστεί την κλιμάκω-

ση, βρέθηκε αντιμέτωπη με “δυσάρεστες εκπλήξεις” και στο

βασικό της στρατιωτικό πλεονέκτημα απέναντι στο Ισραήλ:

τη δυνατότητά της να πλήττει με πυραύλους κατοικημένες

ζώνες του Ισραήλ. Η απρόσμενα καλή επίδοση του νέου

ισραηλινού αντιπυραυλικού συστήματος “Iron Dome” στους

πυραύλους μέσης εμβέλειας (και μερικές επιτυχίες στους

μικρής εμβέλειας), απέκλειε για τη Χαμάς το ενδεχόμενο

περαιτέρω κλιμάκωσης. Την ίδια στιγμή πληθαίνουν οι ανε-

πιβεβαίωτες ακόμα πληροφορίες για σημαντικές απώλειες

στον επιχειρησιακό βραχίονα της Χαμάς, με σημαντικότερη

ίσως την υπόθεση του Dirar Abu-Sisi, ο οποίος φέρεται να

απήχθη από Ισραηλινούς πράκτορες στην Ουκρανία, με την

κατηγορία ότι πρόκειται για τον “πατέρα του πυραυλικού

προγράμματος στη Γάζα”.5

Συνεπώς, η Χαμάς βρίσκεται αντιμέτωπη με ορισμένα

νέα πολιτικο-διπλωματικά και στρατιωτικά δεδομένα και έχει

ανάγκη από χρόνο για να τα αξιολογήσει και να τα διαχειρι-

στεί. Η συμφωνία συμφιλίωσης προσφέρει στην Χαμάς τον

Ο Ομπάμα με την ομι-λία του στις 19Μαΐου, όπως πολύσωστά παρατήρησε οAaron David Miller ,προσπάθησε απλώςνα συγκαλύψει τηνέλλειψη πολιτικής.

απαραίτητο αυτό χρόνο σε μία περίοδο που δύσκολα κάποι-

ος θα απέδιδε στη Χαμάς την αρνητική στάση του Ισραήλ και

των ΗΠΑ στην ειρηνευτική διαδικασία. Για την Χαμάς το φιά-

σκο στην Ουάσιγκτον ήταν αναμενόμενο και “καλοδεχούμε-

νο”.

“Φόβος και παράνοια” στην Ουάσιγκτον

Η αναμέτρηση Ομπάμα-Νετανιάχου στην Ουάσιγκτον

απεδείχθη θεαματικότερη του προσδοκώμενου και επιβεβαί-

ωσε τους φόβους του Αμπάς. Ο Ομπάμα με την ομιλία του

στις 19 Μαΐου, όπως πολύ σωστά παρατήρησε ο Aaron

David Miller,6 προσπάθησε απλώς να συγκαλύψει την έλλει-

ψη πολιτικής. Το σχέδιό του συνίστατο στην προσπάθεια του

να δώσει, τουλάχιστον σε συμβολικό επίπεδο, στον Αμπάς

την απαιτούμενη ισχύ και στον Νετανιάχου την απαιτούμενη

θέληση για την επανέναρξη της ειρηνευτικής διαδικασίας.

Προσπάθησε να το κάνει μέσω μιας “ισορροπημένης ομι-

λίας”7 που θα συμμεριζόταν αιτήματα και των δύο πλευρών

ακόμα και αν κάποια ήταν αλληλο-αποκλειόμενα. Προς όφε-

λος της παλαιστινιακής πλευράς έκανε σαφή αναφορά στους

ισραηλινούς εποικισμούς ως εμπόδιο για την ειρήνη, έκανε

λόγο για λύση των δύο κρατών στις “γραμμές του 1967” με

συμφωνημένες ανταλλαγές εδαφών8, ήταν σχετικά συγκρα-

τημένος στην καταδίκη της συμφωνίας συμφιλίωσης Φατάχ-

Χαμάς και, το σημαντικότερο, μίλησε για κυρίαρχο και με

εδαφική συνέχεια παλαιστινιακό κράτος.

Υπέρ της ισραηλινής πλευράς ο Ομπάμα ήταν περισ-

σότερο γενναιόδωρος και έτσι επανέλαβε την ακλόνητη

δέσμευση των ΗΠΑ στην ασφάλεια του Ισραήλ, αποδοκίμα-

σε κάθε προσπάθεια απονομιμοποίησης και απομόνωσης

του Ισραήλ και δήλωσε ότι οι ΗΠΑ “θα σταθούν απέναντι σε

προσπάθειες να γίνουν διακρίσεις εις βάρος του Ισραήλ σε

διεθνή fora” αφήνοντας έτσι να εννοηθεί ότι θα ασκήσουν

βέτο τον Σεπτέμβριο. Επίσης, υποστήριξε τις “εύλογες και

νόμιμες ανησυχίες του Ισραήλ” στο ζήτημα της ασφάλειας,

τονίζοντας τη σημασία των μόνιμων και ασφαλών συνόρων

και των μέτρων κατά του ενδεχομένου “αναβίωσης της τρο-

μοκρατίας”. Πιο συγκεκριμένα, τάχθηκε υπέρ της αποστρατι-

κοποίησης του μελλοντικού παλαιστινιακού κράτους και της

σταδιακής αποχώρησης του ισραηλινού στρατού από τα

παλαιστινιακά εδάφη στα πλαίσια μίας μεταβατικής περιό-

δου, η διάρκεια της οποίας θα συμφωνηθεί από τις δύο

πλευρές. Ο Ομπάμα μάλιστα προέκρινε την πολλάκις αποτυ-

χημένη “διαδικασία φάσεων”, όπου θα αποφασίζονταν αρχι-

κά τα ζητήματα των συνόρων και της ασφάλειας και σε μετα-

γενέστερη φάση αυτά της Ιερουσαλήμ και των προσφύγων.

4 w w w . c e m �m i s . e d u . g r

Για τον Νετανιάχου, ηομιλία του μπροστάαπό το σύνολο τουσώματος του Κογκρέ-σου, Ρεπουμπλικάνουςκαι Δημοκρατικούς,αποτελούσε επίδειξηισχύος που στόχο είχετον Ομπάμα και τουςπολιτικούς αντιπάλουςτου στο Ισραήλ.

Τέλος, έκανε σαφή αναφορά στο Ισραήλ ως “εβραϊκό κρά-

τος”.

Σύμφωνα με το σχέδιο του Ομπάμα, η ομιλία του στο

συνέδριο της AIPAC τρεις μέρες αργότερα θα προλάμβανε

και θα καθησύχαζε τις όποιες αντιδράσεις ανέκυπταν από

τον ίδιο τον Νετανιάχου και από φιλο-Ισραηλινούς μέσα στις

ΗΠΑ. Ο Νετανιάχου όμως ερχόταν έτοιμος για σύγκρουση,

με αποτέλεσμα το “διπλωματικό επεισόδιο” να ξεκινήσει πριν

καν ανέβει ο Ομπάμα στο βήμα.9 Τελικά, ο Ομπάμα αναγκά-

στηκε να υποχωρήσει και, έτσι, στην ομιλία του στο συνέδριο

του AIPAC10 έκανε λόγο για παρερμηνεία των λεγόμενών του

και εξέφρασε περισσότερο φιλο-ισραηλινές θέσεις: χρησιμο-

ποίησε βαρύτερους χαρακτηρισμούς για τη Χαμάς αποκαλώ-

ντας την τρομοκρατική οργάνωση και υπενθυμίζοντας την

κράτηση του Gilad Shalit και επίσης αποδοκίμασε πιο έντο-

να τη συμφωνία συμφιλίωσης λέγοντας ότι αποτελεί “μεγάλο

εμπόδιο για την ειρήνη”. Όσον αφορά την εναπομείνασα

ελλιπή παραχώρηση προς τους Παλαιστινίους, δηλαδή το

θέμα των συνόρων του 1967, διαβεβαίωσε το κοινό του ότι

“τα σύνορα θα είναι διαφορετικά από εκείνα που υπήρχαν την

4η Ιουνίου του 1967 [την ημέρα πριν την έναρξη του πολέ-

μου των έξι ημερών] …[και θα] λαμβάνουν υπόψη τις αλλα-

γές, συμπεριλαμβανομένου της νέας δημογραφικής πραγμα-

τικότητας”.

Ο Νετανιάχου, ωστόσο, δεν ικανοποιήθηκε. Πιθανόν

τίποτα δε θα μπορούσε να τον μεταπείσει από έναν θρίαμβο

στο Κογκρέσο. Για τον Νετανιάχου, η ομιλία του μπροστά

από το σύνολο του σώματος του Κογκρέσου, Ρεπουμπλικά-

νους και Δημοκρατικούς, αποτελούσε επίδειξη ισχύος που

στόχο είχε τον Ομπάμα και τους πολιτικούς αντιπάλους του

στο Ισραήλ (από την αριστερά και την δεξιά). Οι Παλαιστίνι-

οι ήταν μάλλον ένα δευτερεύον ακροατήριο. Το Κογκρέσο

δεν τον απογοήτευσε. Του χάρισε την αποθέωση 29 φορές.11

Θα γνώριζε ίσως την ίδια αποθέωση αν διάβαζε τον τηλεφω-

νικό κατάλογο του Ma’ale Adumim στα εβραϊκά.

Στο δεύτερο μισό της 45λεπτης ομιλίας του,12 ο Νετανιά-

χου επανέλαβε τα “θετικά σημεία” της ομιλίας Ομπάμα (π.χ.

Ισραήλ ως εβραϊκό κράτος, αποστρατικοποιημένο παλαιστι-

νιακό κράτος). Επιπλέον, “ξεκαθάρισε τα θολά σημεία” της

ομιλίας Ομπάμα: “Η Ιερουσαλήμ δεν θα πρέπει ποτέ ξανά να

διαιρεθεί… πρέπει να παραμείνει η ενωμένη πρωτεύουσα

του Ισραήλ… [επίσης] το παλαιστινιακό προσφυγικό πρόβλη-

μα θα πρέπει να επιλυθεί εκτός των συνόρων του Ισραήλ...

[την ίδια στιγμή που οι έποικοι της Δυτικής Όχθης σύμφωνα

με τον Νετανιάχου] δεν αποτελούν ξένη κατοχική δύναμη”.

Στην πραγματικότητα, το μόνο που ο Νετανιάχου ήταν πρό-

θυμος να προσφέρει για το καλό της ειρήνης είναι οι καλύτε-

ρες οικονομικές συνθήκες για τους κατοίκους της Δυτικής

w w w . c e m �m i s . e d u . g r 5

Όχθης ή και της Γάζας, μόνο εφόσον απομακρυνθούν από

την “παλαιστινιακή εκδοχή της αλ-Κάιντα”, την Χαμάς.

Επιβιώνοντας στη Γη της Επαγγελίας

Η “επώδυνη παραχώρηση”, όμως, που προκάλεσε την

μεγαλύτερη συζήτηση μέσα στο Ισραήλ ήταν η αναγνώριση

εκ μέρους του Νετανιάχου ότι θα χρειαστεί για χάρη της ειρή-

νης “να εγκαταλειφτούν τμήματα της προγονικής Εβραϊκής

πατρίδας… [με αποτέλεσμα] κάποιοι εποικισμοί να καταλή-

ξουν εκτός των συνόρων του Ισραήλ”. Ωστόσο, ο Νετανιάχου

συμπλήρωσε ότι αν και “ο ακριβής καθορισμός των συνόρων

θα πρέπει να είναι αντικείμενο διαπραγματεύσεων …το

Ισραήλ δεν θα γυρίσει στα ευάλωτα σύνορα του 1967 …[και

θα κρατήσει] σθεναρή στάση για το που θα είναι τα σύνορά

…που θα αντανακλούν τις δραματικές δημογραφικές αλλαγές

που έχουν παρουσιαστεί από το 1967”, προεξοφλώντας κατ’

αυτόν τον τρόπο την προσάρτηση εποικισμών, τουλάχιστον

όσων βρίσκονται πλησίον των συνόρων του 1967 (κυρίως

στην Ιερουσαλήμ).

Εν τέλει, ίσως, ο Νετανιάχου στην Ουάσιγκτον πράγμα-

τι εξέφραζε “κεντρώες θέσεις”, όπως υποστήριξε σε άρθρο

του ο Efraim Inbar13. Ο Νετανιάχου δεν δέχτηκε μόνο την

αναμενόμενη επίθεση από το Yisrael Beiteinu και τα άλλα

ακροδεξιά και θρησκευτικά κόμματα, αλλά και μέσα από το

κόμμα του, το Λικούντ. Ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης,

Silvan Shalom (Λικούντ), δήλωσε ότι “η εγκατάλειψη Εβραί-

ων κατοίκων της Ιουδαίας και Σαμάριας (Δυτική Όχθη) υπό

τον παλαιστινιακό έλεγχο δεν εκφράζει την δική μου άποψη

και την πολιτική του Λικούντ” και πρότεινε την προσάρτηση

της Χεβρώνας σε μία ενδεχόμενη συμφωνία με τους Παλαι-

στίνιους.14 Ο Silvan Shalom εξέφραζε μάλλον την “κεντροδε-

ξιά” του Ισραήλ. Ο βουλευτής Ariyeh Eldad (National Union

Party), είπε ότι “δεν υπήρχε καμία πραγματική ανάγκη ο

Νετανιάχου να δηλώσει ότι ήταν έτοιμος να δώσει στους Άρα-

βες μεγάλα τμήματα της πατρίδας, και τίποτα πέρα από αδυ-

ναμία και ηττοπάθεια δεν υποδηλώνει η δήλωση ότι σε μια

συμφωνία ειρήνης θα εγκατέλειπε εβραϊκές πόλεις έξω από

τα σύνορα του κράτους”.15

Η ομιλία του Νετανιάχου σηματοδοτεί την μετατόπιση

του πολιτικού άξονα στο Ισραήλ προς τα δεξιά, σε επίπεδο

κοινής γνώμης και πολιτικής αντιπροσώπευσης. Ο Νετανιά-

χου μπορεί να μη διαθέτει τη θέληση για ειρήνη αλλά σίγου-

ρα διαθέτει τη θέληση -και την ικανότητα- για πολιτική επι-

βίωση. Μετά την αποτυχημένη προσπάθεια να συστήσει

έναν κεντρώο συνασπισμό με το Καντίμα και το Εργατικό

Κόμμα, ο Νετανιάχου κατέληξε δύο χρόνια μετά να ηγείται

6 w w w . c e m �m i s . e d u . g r

Η ομιλία του Νετα-νιάχου σηματοδοτείτην μετατόπιση τουπολιτικού άξονα στοΙσραήλ προς ταδεξιά, σε επίπεδοκοινής γνώμης καιπολιτικής αντιπρο-σώπευσης.

w w w . c e m �m i s . e d u . g r 7

μίας κυβέρνησης με 2 αναπληρωτές πρωθυπουργούς και 4

αντιπροέδρους, εξαρτημένος από τους συμμάχους του στα

δεξιά (π.χ. τον Υπουργό Εξωτερικών Avigdor Lieberman και

το κόμμα του Israel Beiteinu). Με αυτό τον τρόπο κατάφερε

να ξεπεράσει το προσδόκιμο ζωής των ισραηλινών κυβερνή-

σεων και μάλιστα εν μέσω ανήσυχων καιρών. Το αντίτιμο

ήταν να απουσιάζει διακριτικά όταν καθόλα ρατσιστικοί

νόμοι16 προτείνονται, συζητιούνται και ψηφίζονται στην Κνέ-

σετ17.

Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, οι ελιγμοί του Νετανιά-

χου έχουν αποτέλεσμα. Αυτό δείχνουν και οι δημοσκοπήσεις

που πραγματοποιήθηκαν μετά την επίσκεψή του στις ΗΠΑ.18

Η επιβίωση του Νετανιάχου, ωστόσο, επισφραγίζει πολιτικά

την κατεύθυνση του Ισραήλ. Οι Ισραηλινοί έδειξαν ότι για την

αντιμετώπιση της ανασφάλειάς τους επιλέγουν την “νοοτρο-

πία του φρουρίου” και την περιχαράκωση: αφενός, τη συνε-

χή επιβεβαίωση της ικανότητας αποτροπής (είτε πρόκειται

για τον στολίσκο στη Γάζα είτε για τις επιθέσεις με πυραύλους

στο νότο) και αφετέρου, την εγκατάλειψη των όποιων προ-

σπαθειών για περιφερειακές συμμαχίες. Τις υπό κατάρρευση

σχέσεις με την Τουρκία, την Αίγυπτο και την Ιορδανία, θα

αντικαταστήσουν σχέσεις με εξωτερικές (στη διαμάχη)

χώρες, είτε στο εγγύς μη μεσανατολικό περιβάλλον είτε με

υπερπόντιους φίλους όπως ο Καναδάς19, αλλά κυρίως μία

ολοένα μεγαλύτερη προσκόλληση πάνω στις ΗΠΑ. Για την

ειδική αυτή σχέση με τις ΗΠΑ, το Ισραήλ δεν θα διστάσει να

έρθει ξανά σε απευθείας σύγκρουση με τον πρόεδρο των

ΗΠΑ (που μέχρι πρόσφατα θεωρείτο η κόκκινη γραμμή για

την εκάστοτε ισραηλινή ηγεσία στη σχέση της με τις ΗΠΑ).

Με αυτά τα στοιχεία περιχαράκωσης, το Ισραήλ θα αντι-

μετωπίσει επίσης το θέμα της παλαιστινιακής συμφωνίας

συμφιλίωσης και την προσφυγή στον ΟΗΕ το Σεπτέμβριο. Αν

και υπήρξαν κάποιες διαλλακτικές απόψεις, ο Νετανιάχου

δήλωσε ότι η Παλαιστινιακή Αρχή πρέπει να επιλέξει μεταξύ

ενότητας (με τη Χαμάς) και ειρήνης με το Ισραήλ. Λίγες μέρες

αργότερα, ο Υπουργός Οικονομικών του Ισραήλ δήλωσε ότι,

για όσο η συμφωνία είναι εν ισχύ, δεν θα προχωρήσουν στην

απόδοση 89 εκατομμυρίων δολαρίων σε φόρους και

δασμούς που συλλέγει το Ισραήλ για λογαριασμό της Παλαι-

στινιακής Αρχής. Το Ισραήλ επίσης αναμένεται να πιέσει

προς αυτήν την κατεύθυνση και το αμερικανικό Κογκρέσο

που ήδη εξετάζει το ενδεχόμενο να περισταλεί η ετήσια βοή-

θεια ύψους 400 εκατομμυρίων προς την Παλαιστινιακή Αρχή.

Δεδομένη είναι και η εναπόθεση της παλαιστινιακής προσφυ-

γής στον ΟΗΕ πάνω στις ΗΠΑ, ιδιαίτερα μετά την πρόσφατη

άσκηση βέτο στο ψήφισμα κατά της συνεχιζόμενης επέκτα-

σης των εποικισμών. Στη συνεδρίαση αυτή η εκπρόσωπος

των ΗΠΑ στον ΟΗΕ προσπάθησε ανεπιτυχώς να εξηγήσει

Οι Ισραηλινοί έδειξανότι για την αντιμετώπι-ση της ανασφάλειάςτους επιλέγουν την“νοοτροπία του φρου-ρίου” και την περιχα-ράκωση: αφενός, τησυνεχή επιβεβαίωσητης ικανότητας απο-τροπής (είτε πρόκειταιγια τον στολίσκο στηΓάζα είτε για τις επιθέ-σεις με πυραύλους στονότο) και αφετέρου,την εγκατάλειψη τωνόποιων προσπαθειώνγια περιφερειακέςσυμμαχίες.

Τελικά η Παλαιστινια-κή Αρχή θα πρέπεινα αρκεστεί σε έναμη δεσμευτικό ψήφι-σμα της ΓενικήςΣυνέλευσης υπέρ τηςαναγνώρισης καιμερικές θερμές ομι-λίες των κρατών-μελών.

8 www.cem�mi s .edu.gr

γιατί οι ΗΠΑ ασκούν βέτο στο πάγωμα των εποικισμών που

οι ίδιες φαινομενικά ασπάζονται.20

Το Ισραήλ δε θα χρειαστεί τον Σεπτέμβριο “να προσαρ-

τήσει τη Δυτική Όχθη”, όπως πρότεινε ο βουλευτής του

Λικούντ, Danny Danon.21 Με το αμερικανικό βέτο στο Συμ-

βούλιο Ασφαλείας δεδομένο, η είσοδος της Παλαιστίνης ως

κανονικό κράτος-μέλος στον ΟΗΕ είναι αδύνατη22 και, ως εκ

τούτου, η συζήτηση για το κατά πόσο διαθέτει τα νομικά

χαρακτηριστικά για να χαρακτηριστεί κράτος, είναι ανεδαφι-

κή. Η διαδικασία δε θα φτάσει στο σημείο να αξιολογήσει το

διετές πρόγραμμα οικοδόμησης κρατικών θεσμών της

κυβέρνησης Fayyad, που ολοκληρώνεται φέτος. Τελικά η

Παλαιστινιακή Αρχή θα πρέπει να αρκεστεί σε ένα μη

δεσμευτικό ψήφισμα της Γενικής Συνέλευσης υπέρ της ανα-

γνώρισης και μερικές θερμές ομιλίες των κρατών-μελών. Η

κίνηση αυτή ενδεχομένως θα δώσει κάποια ώθηση στο κύμα

διμερών αναγνωρίσεων, κυρίως στη Λατινική Αμερική.23

Ωστόσο, δε θα έχει καμία θετική επίπτωση στην καθημερινή

ζωή των Παλαιστινίων που αντίθετα μάλλον θα δυσκολέψει

λόγω του ισραηλινο-αμερικανικού οικονομικού εμπάργκο,

ιδιαίτερα αν οι παρακρατημένοι οικονομικοί πόροι δεν αντι-

σταθμιστούν από αραβικούς και ευρωπαϊκούς.24 Η εικόνα

αυτή του “παλαιστινιακού ζητήματος”, μετά από 20 χρόνια

ειρηνευτικής διαδικασίας, είναι αναπόφευκτο ότι θα δημιουρ-

γήσει μεγάλες τριβές που θα εκθέσουν τα σαθρά θεμέλια της

συμφωνίας συμφιλίωσης και θα επηρεάσουν τις σχέσεις με

το Ισραήλ.

Βήμα σημειωτόν ή άλμα προς τα μπρος;

Η συμφωνία μεταξύ της Φατάχ και της Χαμάς που υπε-

γράφη στις 3 Μαΐου25 δεν είναι στην πραγματικότητα τίποτα

παραπάνω από μία δέσμευση των δύο μερών να προσπα-

θήσουν μέσα στον επόμενο χρόνο να συμφωνήσουν στον

τρόπο διεξαγωγής τριών ξεχωριστών εκλογών (προεδρικές,

βουλευτικές και για το Συμβούλιο της PLO) και στη διαδικα-

σία ενοποίησης των δυνάμεων ασφαλείας των δύο παρατά-

ξεων. Αφού βέβαια πρώτα συναινέσουν στη σύσταση των

αρμόδιων επιτροπών και συμφωνήσουν για το αν “υπάρχουν

πολιτικοί κρατούμενοι στη Δυτική Όχθη”26. Εγχείρημα σχεδόν

ακατόρθωτο, αν λάβουμε υπόψη ότι οι εντάσεις ξεκίνησαν

από την τελετή υπογραφής, η οποία καθυστέρησε δύο ώρες

λόγω διαφωνιών για τις θέσεις και τον αριθμό των ομιλιών.27

Επιπλέον, δε διαφαίνεται κάποια πρόοδος στο πρώτο στόχο

της συμφωνίας, τον σχηματισμό κοινά αποδεκτής τεχνοκρα-

τικής κυβέρνησης.

Όλες αυτές οι δυσκολίες δεν θα λαμβάνουν χώρα εν

Εντωμεταξύ οι δύοοργανώσεις θα πρέ-πει να διαχειριστούντη σχέση τους με τοΙσραήλ τόσο ωςπαλαιστινιακήκυβέρνηση ενότητας,όσο και ως de factoτοπικές κυβερνήσειςστη Δυτική Όχθη καιτη Γάζα αντίστοιχακαι να την αιτιολογή-σουν τόσο απέναντιστις άλλες παλαιστι-νιακές οργανώσειςόσο και στο σύνολοτου παλαιστινιακούπληθυσμού.

w w w . c e m �m i s . e d u . g r 9

κενώ, αλλά υπό τη συνεχή παρουσία του παράγοντα Ισραήλ.

Δεδομένης της μηδαμινής πιθανότητας για ειρηνευτικές

συνομιλίες, είναι περιορισμένης πρακτικής σημασίας η επι-

μονή του Αμπάς ότι, τουλάχιστον προς το παρόν, η PLO

παραμένει η μοναδική αρμόδια για τη διεξαγωγή διαπραγμα-

τεύσεων, όπως επίσης και η πλέον αρκετά συχνή αναφορά

της Χαμάς στα σύνορα του 1967. Εντωμεταξύ οι δύο οργα-

νώσεις θα πρέπει να διαχειριστούν τη σχέση τους με το

Ισραήλ τόσο ως παλαιστινιακή κυβέρνηση ενότητας, όσο και

ως de facto τοπικές κυβερνήσεις στη Δυτική Όχθη και τη

Γάζα αντίστοιχα και να την αιτιολογήσουν τόσο απέναντι στις

άλλες παλαιστινιακές οργανώσεις όσο και στο σύνολο του

παλαιστινιακού πληθυσμού.

Είναι “παράδοση” οι αναλύσεις για το ισραηλινο-παλαι-

στινιακό ζήτημα να τελειώνουν με μία πρόβλεψη για την επό-

μενη Ιντιφάντα, ακόμα και όταν οι συνθήκες δεν το επέτρε-

παν. Εντούτοις, υπό το φως των περιφερειακών ανακατατά-

ξεων ο πειρασμός για κάτι τέτοιο είναι μεγάλος. Από τη μία

πλευρά, ο τακτικός αιφνιδιασμός στα βόρεια σύνορα του

Ισραήλ τη “μέρα της Νάκμπα”, την στιγμή που στα παλαιστι-

νιακά εδάφη η κατάσταση ήταν διαχειρίσιμη λόγω του συντο-

νισμού με την ΠΑ στην Δυτική Όχθη και της «συγκρατημένης

μικρο-διαχείρισης» από τη Χαμάς στη Γάζα. Από την άλλη

πλευρά, το «άνοιγμα» της αιγυπτιακής δυνατότητας, όσον

αφορά τη Γάζα αλλά και το ευρύτερο παλαιστινιακό ζήτημα.

Τα ανοικτά περιφερειακά μέτωπα τροφοδοτούν με νέα ενέρ-

γεια το ισραηλινο-παλαιστινιακό μέτωπο. Δεδομένης της

πολυπλοκότητας του τελευταίου, τα νέα δε θα είναι ευχάρι-

στα από την άποψη του ανθρώπινου κόστους αλλά θα είναι

επιτέλους νέα.

1 0 www.cem�mi s .edu.gr

Υ Π Ο Σ Η Μ Ε Ι Ω Σ Ε Ι Σ

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

Al�Jazeera,�“The�Palestine�Papers”,�(Ημερομηνία�πρόσβασης:�1/6/2011),http://english.aljazeera.net/palestinepapers/

Dan�Ephron,�“The�Wrath�of�Abbas”,�Newsweek,24/4/2011�(Ημερομηνία�πρόσβασης:�3/6/2011),http://www.newsweek.com/2011/04/24/the-wrath-of-abbas.html��

Η�κίνηση�του�Άσαντ,�να�επιτρέψει�“την�ημέρα�της�Νάκμπα”�στους�διαδηλωτές�να�διασχίσουν�τηνγραμμή�εκεχειρίας�στα�Γκολάν�και�να�εισέλθουν�σε�ισραηλινό�έδαφος,�είναι�ταυτόχρονα�“προφα-νής”,�αλλά�και�“αναπάντεχη”.�Προφανής�αν�λάβουμε�υπόψη�την�ιστορία�των�συρο-παλαιστινιακώνσχέσεων�και�την�“συνήθεια”�του�καθεστώτος�να�εκμεταλλεύεται�το�παλαιστινιακό�ζήτημα�όταν�βρί-σκεται�στριμωγμένο.�Από�την�άλλη�όμως�είναι�και�αναπάντεχη�επειδή�τα�ισραηλινο-συριακά�σύνοραεδώ�και�αρκετές�δεκαετίες�είναι�από�τα�πιο�ήσυχα,�κάτι�που�υποδηλώνει�και�η�ισραηλινή�έκπληξημπροστά�στο�προελαύνον�πλήθος.

Το�άνοιγμα�της�Ράφα�έχει�προκαλέσει�συζήτηση�γύρω�από�το�κατά�πόσο�αυτό�θα�σημάνει�την�πλήρηαποποίηση�κάθε�ευθύνης�από�την�πλευρά�του�Ισραήλ.�Αναμφισβήτητα,�είναι�κάτι�που�θα�επιθυμούσετο�Ισραήλ.�Ωστόσο,�αυτό�το�ενδεχόμενο�προσκρούει�σε�δύο�εμπόδια.�Πρώτον,�σύμφωνα�με�τους�επι-μέρους�όρους�της�συμφωνίας�για�τη�Ράφα,�η�ελεύθερη�διέλευση�ισχύει�μόνο�για�τους�κάτω�των�18ετών�και�τους�άνω�των�40�(για�τους�18-40�απαιτείται�έλεγχος�ασφαλείας).�Επίσης,�δεν�αφορά�την�διέ-λευση�αγαθών.�Ως�εκ�τούτου,�η�“εμπορική�κίνηση”�παραμένει�δέσμια�του�Ισραήλ.�Δεύτερο�και�σημα-ντικότερο,�η�συμφωνία�συμφιλίωσης�επαναφέρει�τη�Γάζα�στο�ευρύτερο�παλαιστινιακό�πλαίσιο.�Η�Γάζαδεν�μπορεί�να�γίνει�ξαφνικά�“αιγυπτιακή”�και,�σε�κάθε�περίπτωση,�παρά�τον�κίνδυνο,�τα�πιθανά�οφέληαπό�το�άνοιγμα�της�Ράφα�και�το�γενικότερο�“άνοιγμα�της�Αιγύπτου”�υπερτερούν�κάθε�πιθανού�μελλο-ντικού�κόστους.

Victor�Kotsev,�“Israel�and�Hamas�in�a�dangerous�game”,�Asia�Times,�9/4/2011�(Ημερομηνία�πρόσβα-σης:�3/6/2011),��http://www.atimes.com/atimes/Middle_East/MD09Ak03.html�

Aaron�David�Miller,�“When�in�Doubt,�Give�a�Middle�East�Speech”,�Foreign�Policy,�21/4/2011�(Ημερο-μηνία�πρόσβασης:�4/6/2011),http://www.foreignpolicy.com/articles/2011/04/21/when_in_doubt_give_a_middle_east_speech?page=full�

“Remarks�by�the�President�on�the�Middle�East�and�North�Africa”,�White�House,�19/5/2011�(Ημερο-μηνία�πρόσβασης:�6/6/2011),�http://m.whitehouse.gov/the-press-office/2011/05/19/remarks-presi-dent-middle-east-and-north-africa�

Αυτή�η�“παραχώρηση”,�όπως�σωστά�σημειώνεται,�είναι�μερική�καθώς�δεν�γίνεται�λόγος�για�μια�1:1αναλογία�στην�ανταλλαγή�εδαφών�με�αποτέλεσμα�το�μελλοντικό�παλαιστινιακό�κράτος�να�μην�έχειτην�ίδια�έκταση�με�πριν�το�1967.��

Μόλις�έγινε�γνωστό�το�περιεχόμενο�της�ομιλίας,�εξοργισμένος,�επικοινώνησε�τηλεφωνικά�με�τηνΧίλαρυ�Κλίντον�εκφράζοντας�τη�δυσαρέσκειά�του�για�την�ομιλία�του�Ομπάμα.�Ακολούθησε�ανταλλαγήχαρακτηρισμών�με�συνεργάτες�του�Νετανιάχου�να�αποκαλούν�τον�Ομπάμα�“αποσυνδεμένο�από�τηνπεριφερειακή�πραγματικότητα”�και�τους�συνεργάτες�του�Ομπάμα�να�εκφράζουν�την�άποψη�ότι�ο“Νετανιάχου�ποτέ�δεν�θα�είναι�πρόθυμος�να�κάνει�εκείνες�τις�παραχωρήσεις�που�θα�οδηγήσουν�στηνειρήνη”.��Attila�Somfalvi,�“Netanyahu�associate:�Obama�detached�from�reality”,�Ynet�news,20/5/2011�(Ημερομηνία�πρόσβασης:�1/6/2011),��http://www.ynetnews.com/articles/0,7340,L-4071411,00.html�και�Haaretz,�“Obama�to�aides:�Netanyahu�will�never�do�what�it�takes�to�achieveMideast�peace”,�20/5/2011�(Ημερομηνία�πρόσβασης:�1/6/2011),http://www.haaretz.com/news/diplomacy-defense/obama-to-aides-netanyahu-will-never-do-what-it-

w w w . c e m �m i s . e d u . g r 1 1

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

18.

19.

20.

21.

takes-to-achieve-mideast-peace-1.362964

“President�Obama�at�AIPAC�Conference�2011”,�AIPAC,�22/5/2011,�(Ημερομηνία�πρόσβασης:3/6/2011),��http://www.aipac.org/PC/webPlayer/2011-sunday-obama.asp�

Στις�φετινές�προγραμματικές�δηλώσεις�για�την�εξωτερική�πολιτική�(State�of�the�Union),�ο�Ομπάμαμπροστά�στο�ίδιο�κοινό�χειροκροτήθηκε�25�φορές.

Για�το�βίντεο�της�ομιλίας�βλ.�“Prime�Minister�of�Israel�Benjamin�Netanyahu�Speech�at�the�JointSession�of�Congress�-�May�24,�2011”,�http://www.youtube.com/watch?v=0BaMLlnb_KI.�Για�το�απο-μαγνητοφωνημένο�κείμενο�της�ομιλίας�βλ.�“Transcript�of�Prime�Minister�Netanyahu’s�address�to�U.S.Congress”,�http://www.theglobeandmail.com/news/world/americas/transcript-of-prime-minister-netanyahus-address-to-us-congress/article2032842/�

Efraim�Inbar,�“Netanyahu�Turns�Centrist�and�Triumphs”,�BESA�Center�Perspectives�Paper�No.�143,30/5/2011�(Ημερομηνία�πρόσβασης:�3/6/2011),��http://www.biu.ac.il/SOC/besa/docs/perspec-tives143.pdf�

Gil�Hoffman,�“Shalom:�Netanyahu�going�against�Likud�policies”,�Jerusalem�Post,�26/5/2011�(Ημερο-μηνία�πρόσβασης:�1/6/2011),��http://www.jpost.com/DiplomacyAndPolitics/Article.aspx?id=222247�

Haaretz,�“Rightist�MKs�slam�Netanyahu’s�‘painful�compromises�for�peace’”,�25/5/2011�(Ημερομηνίαπρόσβασης:�1/6/2011),��http://www.haaretz.com/news/diplomacy-defense/rightist-mks-slam-netanyahu-s-painful-compromises-for-peace-1.363980�

Για�τους�προσφάτως�ψηφισμένους�και�τους�ακόμα�υπό�συζήτηση�νόμους�που�στοχοποιούν�τους�Άρα-βες�πολίτες�του�Ισραήλ�βλ.�Middle�East�Policy�Council,�“Knesset�Passes�Nakba�Law�Targeted�at�itsArab�Citizens”,�Middle�East�in�Focus,�12/4/2011�(Ημερομηνία�πρόσβασης:�1/6/2011),http://www.mepc.org/articles-commentary/commentary/knesset-passes-nakba-law-targeted-its-arab-citizens��

Για�τη�στάση�τω�υπόλοιπων�πολιτικών�δυνάμεων�βλ.�Haaretz,�“Silence�over�Nakba�Law�encouragesracism”,�25/3/2011�(Ημερομηνία�πρόσβασης:�3/6/2011),�http://www.haaretz.com/print-edition/opin-ion/silence-over-nakba-law-encourages-racism-1.351694�

Η�δημοτικότητα�του�Νετανιάχου�αυξήθηκε�και�το�κόμμα�Λικούντ�ενδυναμώθηκε.�Το�Καντίμα�είναιελαφρώς�αποδυναμωμένο�ενώ�η�δημοτικότητα�του�Εργατικού�Κόμματος�συνεχίζει�να�κατρακυλά,προφανώς�ακόμα�σε�κατάσταση�σύγχυσης�μετά�την�αποχώρηση�Μπαράκ.�Είναι�ενδιαφέρον�επίσηςότι�η�δημοτικότητα�του�τελευταίου�παραμένει�εξαιρετικά�χαμηλή�(2.6%).�Gil�Hoffman,�“Poll:�12%�ofIsraeli�Jews�consider�Obama�to�be�pro-Israel”,�Jerusalem�Post,�27/5/2011�(Ημερομηνία�πρόσβασης:1/6/2011),��http://www.jpost.com/DiplomacyAndPolitics/Article.aspx?ID=222451&R=R1�����

Βλ.�για�παράδειγμα�την�επιμονή�του�Καναδού�πρωθυπουργού�για�τη�μη�αναφορά�των�συνόρων�του1967�στην�ανακοίνωση�των�G8.�Reuters,�“Canada�takes�strong�pro-Israel�line�at�G8�summit”,27/5/2011��(Ημερομηνία�πρόσβασης:�1/6/2011),http://af.reuters.com/article/egyptNews/idAFN279586420110527?pageNumber=2&virtualBrandChannel=0&sp=true�

Phyllis�Bennis,�“US�Vetoes�UN�Resolution�Condemning�Illegal�Israeli�Settlements�--�Will�thePalestinians�End�Up�Benefiting�From�the�Move?”,�AlterNet,�18/2/2011�(Ημερομηνία�πρόσβασης:1/6/2011),http://www.alternet.org/world/149979/us_vetoes_un_resolution_condemning_illegal_israeli_settle-ments_--_will_the_palestinians_end_up_benefiting_from_the_move/?page=entire�

Danny�Danon,�“Making�the�Land�of�Israel�Whole”,�New�York�Times,�18/5/2011�(Ημερομηνία�πρόσβα-σης:�3/6/2011),�http://www.nytimes.com/2011/05/19/opinion/19Danon.html�

1 2 w w w . c e m m i s . e d u . g r �

Για�το�νομικό�πλαίσιο�και�τη�διαδικασία�αναγνώρισης�κράτους�στον�ΟΗΕ�βλ.�Omar�M.�Dajani,“September�Song”,�Foreign�Policy�24/5/2011�(Ημερομηνία�πρόσβασης:�1/6/2011),http://mideast.foreignpolicy.com/posts/2011/05/24/september_song?hidecomments=yes�καιAssociated�Press,�“Top�UN�official:�U.S.�veto�would�block�vote�on�Palestinian�statehood”,�27/5/2011(Ημερομηνία�πρόσβασης:�1/6/2011),��http://www.haaretz.com/news/diplomacy-defense/top-un-offi-cial-u-s-veto-would-block-vote-on-palestinian-statehood-1.364506����

Για�το�θέμα�των�αναγνωρίσεων�από�τις�χώρες�της�Λατινικής�Αμερικής�βλ.�Bitterlemons,�“Growinginternational�recognition�of�a�Palestinian�state”,�Vol.�11,�No.1,�10/1/2011�(Ημερομηνία�πρόσβασης:1/6/2011),��http://www.bitterlemons.org/previous_ins.php?opt=1&id=4�

Η�Ευρωπαϊκή�Ένωση�λέγεται�ότι�δέχτηκε�ήδη�να�προσφέρει�στην�ΠΑ�το�ποσό�των�$85�εκατ.�KhaledAmayreh,�“If�you�choose�unity�with�Hamas,�we’ll�choke�you”,�al-Ahram�weekly,�No.�1047�(12-18/5/2011�(Ημερομηνία�πρόσβασης:�2/6/2011),���http://weekly.ahram.org.eg/2011/1047/re4.htm�

Για�το�πλήρες�κείμενο�της�συμφωνίας�βλ.�“Text�Of�The�Agreement�Between�Fatah�And�Hamas”,http://www.fmep.org/analysis/analysis/text-of-the-agreement-between-fatah-and-hamas�

Στο�κείμενο�της�συμφωνίας�δε�γίνεται�καμία�αναφορά�στην�αμοιβαία�απελευθέρωση�κρατουμένων.Στην�συνέντευξη�τύπου�όπου�τέθηκε�το�ζήτημα,�ο�Αμπάς�υποστήριξε�ότι�δεν�υπάρχουν�“πολιτικοί�κρα-τούμενοι�στη�Δυτική�Όχθη”.�Ωστόσο,�το�ζήτημα�των�κρατουμένων�δε�θα�μπορέσει�να�μείνει�για�καιρόεκτός�ατζέντας.�Ακόμα�και�αν�συμφωνήσει�η�Φατάχ�να�απελευθερώσει�κάποιους�κρατούμενους,�θαδημιουργηθούν�εντάσεις�για�το�ποιοί�και�πόσοι,�ζητήματα�στα�οποία�το�Ισραήλ�θα�θελήσει�να�έχειλόγο.�������

Al�Masry�al-Youm,�“Seating�squabble�delays�Palestinian�reconciliation�ceremony”,�4/5/2011�(Ημερο-μηνία�πρόσβασης:�1/6/2011),�http://www.almasryalyoum.com/en/node/423438�

Το� Κέντρο� Μεσογειακών,� Μεσα-νατολικών�και�Iσλαμικών�Σπουδώνεγκαινιάζει� σειρά� Κειμένων� πουθα�αναλύουν�θέματα�που�θα�αφο-ρούν� τις� τρέχουσες� περιφερεια-κές�εξελίξεις�και�προοπτικές.

Το� ΚΕΜΜΙΣ� � φιλοξενεί� πληθώραδιαφορετικών� απόψεων� στα� πλαί-σια� του� ελεύθερου� ακαδημαϊκούδιαλόγου.� Οι� απόψεις� αυτές� δεναντανακλούν� υποχρεωτικά� τιςαπόψεις�του�Κέντρου.�

Κέντρο�Μεσογειακών,�Μεσανατολικών�και�Ισλαμικών�Σπουδών�(ΚΕΜΜΙΣ)Τμήμα�Πολιτικής�Επιστήμης�και�Διεθνών�ΣχέσεωνΠανεπιστήμιο�ΠελοποννήσουΔερβενακίων�47�&�Αδειμάντου201�00�ΚόρινθοςΤηλ.�27410�40040www.cemmis.edu.grcemmis@cemmis.edu.gr

Επιστημονικός�Υπεύθυνος:�Σωτήρης�ΡούσσοςΕπιμελητές:�Μαρίνα�Ελευθεριάδου

Ηλίας�Τασόπουλος�

22.

23.

24.

25.

26.

27.