Firma M. L DE LANGEAMSTERDAM) mBOTeRDEN HA A G R°°en KAASSCHEVENINGEN) " ritueel "

Oplaag15000

ÉxTI

NieuwIsraelietischWeekbladOplaag

15000Ex

non no« vvp ~yrvr>

Om U met do echte leer der waarheidbekend te maken

76 g^jci^ UITGAVE JOACHIMSTHAL'S BOEKHANDEL, UITGEVERS- EN DRUKKERIJBEDRU F N.V.76e JAARGANG No. 1 - 3 MEI 1940 - 25 NISAN 5700

VIJF EN ZEVENTIG JARENNieuw Israelietisch

WeekbladMET dit nnmmer verschijnt de eerste courant van den zes en zeven-

tigsten jaargang van het Nieuw Israelietisch Weekblad, en dus zijnvijf en zeventig jaren sinds de oprichting van ons blad verloopen.

Vijf en zeventig veelal moeilijke jaren in het bestaan van het N.1.W.,vijf en zeventig jaren, waarin het Joodsche volk een weg heeft afgelegd»die meer momenten van diepe duisternis gekend heeft, dan van vreugdevollicht. Doch in deze drie kwart eeuw van zijn bestaan heeft ons blad, naaronze meening, zgn taak vervuld; het is de voorlichter op Joodsch gebiedgeweest en gebleven voor de Joden in Nederland, het heeft zich een plaatsveroverd in de harten van vijftien duizend abonné's. En wij zijn paraat,om aan den volgenden jaargang te beginnen, om in deze zoo bij uitstekmoeilijke tijden het Joodsche nieuws van her- en derwaarts te vergaren enweer te geven, de Joodsche vraagstukken — en dat zijn er helaas vele —in onze kolommen onder het licht der Joodsche opmerkzaamheid tebrengen.

Vanaf deze plaats willen wij dank brengen aan onze redactioneelemedewerkers, die door hun kennis vooral in de laatste anderhalf jaar onsblad ingang hebben doen vinden bij velen, die vroeger neutraal of afzijdigtegenover het Jodendom stonden. Dank brengen wij ook aan het technischpersoneel, dat met geheele overgave week aan week zijn beste krachtengeeft aan ons blad.

Ongetwijfeld vormt de afsluiting van het vijf en zeventigste jaar vanieder weekblad, en zeker van een Joodsch weekblad, een mijlpaal in hetleven van dat blad en niet minder is de beteekenis daarvan voor de groep,die zich voortdurend voor het wel en wee van zijn lijforgaan interesseert.Dit begrijpende, hebben redactie en uitgeefster van ons blad besloten, omeen herdenkingsnummer het licht te doen zien op 24 Mei a.s., waarin eenaantal belangrijke onderwerpen op Joodsch gebied door deskundigeschrijvers zal worden behandeld. Onze lezeressen en lezers zullen allen ditspeciale nummer ontvangen.

En thans zetten wij onzen arbeid voort in het nieuwe jaar, dat met ditnummer zijn intrede doet. Moge het gegeven zijn, in de komende periodete kunnen gewagen van een gelukkiger Joodsch volk dan tot dusverre hetgeval was, moge de menschheid getuige zijn van een vrede voor alle volken,die ook gerechtigheid tot in alle uithoeken der aarde met zich mogebrengen. God zegene Zijn volk en de geheele menschheid!

Heiligt Uw levenDoor More Drs. ABR. FRANK

D'-np s

DE afdeeling dezer week is wel een zeerbijzondere. Reeds door het groote aan-tal voorschriften, erin vermeld, be-

hoort zij tot de belangrijkste Sidrous vanonze Touro. En terwijl bij andere, in dit op-zicht even gewichtige, de opgesomde ge- enverboden of allen tot een of enkele catego-rieën voorschriften zijn terug te voeren, ofalthans de geheele Sidro beslaan, zijn

hier nagenoeg alle in één hoofdstuk, heteerste bijeengebracht, in een hoofdstuk, dat

in bonte mengeling ritueele en. rechtsbepa-lingen, landbouw- en offerwetten bevat,voorschriften, die onze verhouding regelentot G. èn tot den evenmensen, bepalingentegen heidensche gewoonten evenzeer alsvóór physiek of economisch zwakken. Geenwonder dan ook, dat Mozes deze wetten bijuitzondering in een bijeenkomst van de ge-heele gemeente Israels, en niet van de hoof-den van het volk alleen, moest mededeelen.Onze wijzen geven daarvoor als, reden opna pibn min 'UU antr yao omdat de meesteessentieele Tourovoorschriften er aan vast-zitten.

Volgens sommigen beteekent dit, dat veleder hier gegeven wetten behooren tot die,die het geheele volk moet kennen, omdat zijde onderlinge verhouding der menschenregelen, en niet tot die, die een particulierniet zonder beslissing van een deskundigengeleerde naleeft. Doch eenerzijds is het

moeilijk de uitdrukking min "3U aldus teverklaren, anderzijds bevat het hoofdstuktoch ook verschillende zeer belangrijke wet-ten, die niet onder deze categorie kunnenworden gerangschikt. Meer waarschijnnjk-heid heeft dan ook m.i. de opvatting, dat

het bijzondere karakter van ons hoofdstuKdaarin bestaat, dat alle Tien Godsspraken,op den Sinai vernomen, hier, zij het aanverspreid en niet in de bekende volgorde,terug te vinden zijn. De vermaning, waar-mede Mozes dit wettencomplex bij het volkmoest inleiden, is een steun voor deze ver-klaring. Immers, het „Heilig zult gij zijn"voert ons vanzelf in gedachte terug naar deWetgeving op Sinai, waaraan het „Gij zultMij zijn een koninkrijk van priesters en eenheilig volk" voorafging. Niet alleen tendage van G's verschijning, maar ook, toenhet volk, zonder Hem zelf te aanschou-wen, het geheele samenstel Zijner wettenvoorgelegd kreeg, moest het zich er terdegevan bewust zijn, dat deze voorschriften ertoe dienen, het tot een heilig volk te makenen Israël ze alleen dan op de juiste wijzenaleeft, wanneer het „heilig" wil zijn,zich verre houden van de onreinheid enonzedelijkheid der heidensche omgeving,wanneer het zich ook beperkingen wil op-leggen bij het genot van hetgeen de Touroons wèl veroorloofd heeft. Israël moetimmers trachten, voorzoover dit menschenmogelijk is, G. nabij te komen; het moet ersteeds van doordrongen zijn, dat Hij t?Hpis, Hij, tegenover Wiens ondoorgrondelijkeMajesteit wij menschelijk-sterfelijke wezensnietig en nietswaardig zijn, dat Hij vrij is

van alles, wat den mensch onvolmaakt doetzijn, vrij van alle feilen en tekortkomingen,alle onrecht en onreinheid, dat Hij, en Hijalleen, heilig is, omdat Hij de hoogste goed-heid, de hoogste reinheid, de hoogste deugd

in Zich vereenigt. Zeker, wij weten, dat wij,menschelijk-sterfelijk als wij zijn, nietig enonvolmaakt blijven, doch Zijn eigenschap-pen, al kunnen wij die in dien graad ooknimmer benaderen, moeten ons in ons leventot richtsnoer strekken, en daarin kunnenen moeten ook wij menschen heilig zijn.

HET is een bekend, meermalen voor-komend verschijnsel, dat men een com-plex van regels tracht te comprimeeren

en onder één of enkele bepaalde normensamen te brengen, om daardoor een beteroverzicht over het geheel te verkrijgen; watdit dan oogenschijnlijk aan breedte verliest,wint het aan diepte en eenheid; zoo hebbenb.v. latere Joodsche wijsgeeren de dertiengeloofspunten van Maimonides tot enkelesamengevoegd. Zeer begrijpelijk is dit stre-ven naar zeer beknopte samenvatting, waar

het geldt een uitgebreid terrein als dat der613 Tourovoorschriften. Een onzer Talmoed-geleerden, R. Simlaï, meent dit reeds in delatere Bijbelboeken terug te vinden; volgensdit systeem worden alle Mitswous, o.a. viade elf, genoemd in Ps. 15, ten slotte bijHabakuk gereduceerd tot de ééne: pHXIrVTV in:iax3, de brave leeft door zijn ge-loven. In denzelfden gedachtenkring beweegtzich het bekende antwoord van Hillel aanden heiden, die van hem de geheele Tourowilde leeren, in den korten tijd, dat hij opMv. been kon staan: "]lö3 "\Vt> ram) „alwat bij u gehaat is, doe dat een ander niet;dit is de geheele Touro, de rest is verklaring,ga en leer". Ook R. Akiba noemt deze woor-den „een belangrijke algemeene regel in deTouro". Volgens sommige verklaarders zouhet min an dan ook alleen op dezewoorden zien en dus alleen in 131 nanxi hetbijzondere karakter onzer afdeeling gelegenzijn.

Onmiddellijk dringt zich dan echter devraag bij ons op: Hoe is dit mogelijk? Kanin het „Heb uw naaste lief als uzelve", hoebelangrijk het ook zijn moge, de geheele

Touro opgesloten liggen? Nog daargelaten,dat het een menschelijk wezen nu eenmaalniet mogelijk is, ieder ander in dezelfde matelief te hebben als zichzelf, hetgeen in deTouro v.s. tot uitdrukkink komt, doordat hetverbum 3HK dathier niet, zooals bijna overal,met n!S, maar (vgl. vs. 34!) met *7 ge-construeerd is.

Toch is dit alles wellicht niet zoo moeilijkte verklaren, als het schijnt. Immers, ook ditversdeel staat volgens onze wijzen in ver-band met een der Tien Godsspraken en welmet de laatste, het „Gij zult niet begeeren".Wanneer de mensch weet, wat hemzelf enwat een ander toekomt en hij gaarne eenieder het zijne gunt, wanneer hij, voorzooverdit menschelijkerwijze mogelijk is, ieder opde wijze behandelt, waarop hij zichzelf 'zouwillen behandeld zien, dan toont hij zijnplaats te begrijpen en dan weet hij, gelijkhet niet alleenin dit vers, maar herhaaldelijkin dit hoofdstuk gestipuleerd wordt, Tl 'JN,dat hij slechts een zeer klein deeltje dergroote aan G's macht onderworpen wereldis en dan zal hij daarnaar zijn leven inrich-

ten. Dit is ook debedoeling van Ben Azai, alshij het vers „Dit is het boek der menschen-geslachten" als nog belangrijker dan hethier besprokene beschouwt. Zoo opgevat,leeren ons alleen reeds de woorden rOHNI

1103 "]]PV? al onze verplichtingen kennen,niet slechts tegenover onze medemenschen,maar ook tegenover het Opperwezen, en zoozijn reeds deze enkele woorden voldoende,om ons ervan te doordringen, dat wij in Zijndienst en naar Zijn wil ons geheele levenmoeten heiligen. Wanneer wij in dien geestin alle omstandigheden handelen, wanneerons geen moeite te veel is, om op al onzewegen G. te leeren kennen, dan zal Hij onszeker daarbij steunen en ons pad effenen,om ons leven als Jood-en-mensch te doenslagen.

■pnrriN ip* Km

BELANGRIJKFEITENVflf en zeventig jaren Nieuw Israelietisch

Weekblad Pa£- 1Opening van een nieuw Consultatiebureau pag. 5Van en voor de Joodsche Militairen pag. 5Afscheid van den eerw. heer H. Frank

te Leeuwarden pag. 5Rasjie-herdenking te Deventer pag. 6De heer E. H. Vas Nunes 25 jaar huidarts

bij het Ned. Isr. Ziekenhuis pag. 9

ARTIKELENMore Drs. Abr. Frank: Heiligt Uw leven pag. 1Dr. K. Hirsch: De oorlog in Scandinavië pag. 2Buitenlandsch Overzicht pag. 2Chaim Abram: Orthodoxie pag. 9Mussert sprak weer eens pag. 9Mr. Herman Duitz: Boekbespreking pag. 9

Matzes naar KrakauHet zal den velen in den lande, die gebruik ge-

maakt hebben van de gelegenheid, via het ComitéNoodactie Polen, Matzes naar Polen te zenden,genoegen doen kennis te nemen van den volgendenbrief:American Joint Distribution Committee

Warschau, den 18. April 1940.Wir bestfitigen denEmpfang deruns am heutigen

Tage zugegangen 2 Abschriften Ihrer Briefe v. 13und 15 ds. Mts samt beigefügtes Personenverzeich-nis, für denen der Mazzoh-transport bestimmt istwie auch einer Abschrift des Briefes v. 12 ds. Mts!Wir haben uns sofort mit der dortlgen Kultus-gemeinde in Verbinding gesetzt, die uns erklarthat, dass sic lm Bezitze Dires Schreibens samtVerzeichnis derjenigen Personen in Krakau lat,denen der Transport zugeteilt wurde, und sic habedie Verteilung bereits begonnen..

Was die für andere Ortschafte£ besümmten Sen-dungen betnfft, werden wir uns die Mühe gebenurn die Zustellung derselben den Empfangem zuversichern. Wir bemerken nur, dass die zfit kurzist und es bestehen Schwierigkeiten technischerNatur.Indem wir ttnen für die Sendung unseren bestenDank aussprechen, wünschen wir Ihnen recht froheOsterfeiertage und zeichnen,

hochachtungsvoll,w.g. American JointDistribution Committee,

I Nieuwe israëlietische IBegrafenis-Vereeniging I

I Directeur Ml. BOLLE JP.N. KEIZERSGRACHT 62 - Tel. 51362 |

8 ë , __— 1

MARKIEZENG. A. DE GAST, ADAM

JAC. v. LENNEPKADE 285—301 - TEL. 8413722 JAAR ERVARING

116 GEVESTIGD SINDS 1918

Bevoordeelt de INDUCO-TAXITELEFOON 55633 en 52634

10

FEEST in Zandvoortter gelegenheid van de officieele opening

fj Motel GROOT BADHUIS■MÊ op Zaterdag 4 Mei a.s.

SsK GRAND DINER GALA DE FLEURSnl met volledig Cabaret Programma iWÊ\ Artistieke leiding JOE LODZKY. Diner f "<"- en f5-. n„k..t.. TDAftCk'v Re««rv«»rt Uw tafel,■f* Orenestre TRABSKY Tft| 5Q7

_214]

H EEN FRAAI SOUVENIR WORDT Zondag 5 MeiONZEN CASTEN AANGEBODEN DiJ;D f3.-eVJI?|0. Decoratie van 50.000 Tulpen. '""SjaSJS'

5i——___>_

______

De Jodenheid in het Wereldgebeuren

De oorlog in ScandinaviëDoor Dr. K. HIRSCH

DE oorlog in het Noorden van Europa wordtnog steeds voortgezet. De strijdende troepenstaan tegenover elkaar en wjj volgen met

spanning de ontwikkeling van den toestand in datdeel van Europa, dat wij nog voor korten tijd alsbetrekkelijk veilig hebben beschouwd. Drie staten-zijn bij de uitbreiding van het oorlogstooneel be-trokken: Denemarken is bezet en onder Duitscheheerschappij gekomen, in Noorwegen woedt deoorlog en voor Zweden dreigt gevaar. Gelijk debevolking van die landen volkomen werd verrasten zelfs zeer ter zake kundige personen met eenvooruitzienden blik geenszins op een oorlogstoe-stand in het Noorden van Europa hadden gerekend,treft den aldaar wonenden Joden ook geheel on-voorbereid het speciale lot, dat voor hen nueenmaal aan den oorlog en een Duitsche invasie isverbonden. In alle genoemde drie staten zijn slechtskleine Joodsche bevolkingsgroepen en zuiver kwan-titatief is het probleem niet met de Duitsch-Jood-sche op Poolsch-Joodsche kwestie te vergelijken.Of het echter tienduizenden of millioenen zijn, in

"principe doen zich dezelfde kwesties voor en hetlot van ieder individueel bewijst ons steeds weer,hoe aantastbaar de situatie der Joden nu eenmaalis en hoe snel vrije, voor de wet gelijkgestelde,Joden dikwijls den „wanderstaf" ter hand moetennemen. Onmiddellijk nadat deze gebeurtenissen zichhadden voorgedaan, is reeds in het „BuitenlandschOverzicht" op dit probleem gewezen; intusschenzien wij uit de gedetailleerde berichten, hoe desituatie in die drie landen is, resp. nog zal zijn.

Denemarken bevindt zich in een toestand,die bijna gelijk is aan dien in Oostenrijk. Er wonenaldaar ongeveer 6000 Joden en wel voor het groot-ste deel in Kopenhagen. Bijna allen zijn daar reedssedert ongeveer een eeuw gevestigd en slechts eenduizendtal zijn buitenlanders Bovendien wonen ernog pl.m. 1200 Joodsche emigranten, die voor eendeel hier hun opleiding voor Palestina ontvingen.Op den dag, dat de Duitschers er binnentrokken,ztjn velen dezer „geïnterneerd", terwijl het een deelder aldaar gevestigde Joden gelukte naar Zwedente vluchten. Weliswaar nemen de Joden in Dene-marken in het economisch leven geenszins leidendefuncties in, — zn behooren grootendeels tot denmiddenstand en beoefenen ambachten — maar tochzal de roof van hun vermogen worden doorgezet.Men heeft reeds het vluchtelingenfonds, dat tengunste der Poolsche Joden is bijeengebracht „ge-confiskeerd" en als inleiding tot de antisemitischeactie heeft men in radio-redevoeringen doen ver-kondigen, dat de Joden spionnen in dienst der Ge-allieerden zijn. Het is dus het gewone oude liedjeen al hebben wij ook — tot dusverre — niet deverschrikkelijke berichten ontvangen, zooals bij denintocht in Weenen en Praag, wij moeten toch zon-der reserve rekening houden met het feit, datwederom een Joodsche groep onder Duitsche heer-schappij is gekomen, het primaire offer vandezen inval vormt en niet in de laatste plaats hetleger van emigranten vergroot.

In Noorwegen, en speciaal in Oslo, zijn devluchtelingen eveneens geïnterneerd", terwijl deJoodsche zaken te Oslo op bevel van de Duitscheoverheid zn'n gesloten. Afgezien hiervan, beteekenthet uitbreken van den oorlog aldaar een belangrijkebeperking van de transito-emigratie voor de Jodenuit Litauen en de in Litauen wonende Joden uitPolen naar Noord-Amerika. Er hebben juist 1500Joodsch-Poolsche vluchtelingen van het Consulaatte Warschau visa ontvangen en zij kunnen voor-loopig niet vertrekken. Er wachten nog 12000 teWilna op afdoening der formaliteiten en ook hunvertrek zal door het uitbreken van den oorlog be-langrijk worden vertraagd.

Voor de Joden in Zweden bestaat een gelijk-soortig gevaar, voor het geval, dat Zweden in denoorlog zal worden betrokken en in het dan doorDuitschiand te bezetten gebied een Duitsch regimezou worden ingesteld. Er wonen thans in Zweden

totaal 8000 Joden, die tot dusverre eigenlijk nooitlast hebben gehad van antiesemietische acties. Hoe-wel men van Duitsche zijde in Zweden reeds langentijd pogingen tot „ariseering" van verschillendeJoodsche firma's heeft gedaan, is dit in de praktijkniet geschied; integendeel, steeds meer vluchtelin-gen kregen verblijfs- en arbeidsvergunning. Vol-gens de laatste statistiek wonen in Zweden 2831emigranten, welk aantal thans door de uit Dene-marken en Noorwegen gevluchte Joden zal toe-nemen. Het lot van hen allen is onzeker, evenonzeker als het geheele verloop van dezen oorlog,waardoor reeds zooveel Joden hun land van in-woning en hun bestaan hebben verloren en welksgevolgen thans over de Joden in Scandinavië zoogroot ongeluk heeft doen komen.

Wat leeren deze gebeurtenissen ons? „Nauwelijkstotaal 20.000 Joden zijn daardoor getroffen; watbeteekent dat tegenover de millioenen in hetOosten?", wordt wel lichtvaardig gezegd en maaral te velen meenen, dat het vraagstuk hiermedeis opgelost. „De Scandinavische Joden kunnenbovendien naar Amerika emigreeren, aangezien detoegestane emigratiequota voor die landen niet zijnverbruikt", zeggen anderen, die in het bijzonderde practische mogelijkheid tot emigratie onder hetoog zien. „Waarom zal het den Joden beter gaan,dan den anderen inwoners van die landen, dieeveneens hun vrijheid hebben verloren en door deverschrikkingen van den oorlog nood en ellendeondervinden", zoo argumenteeren zij, die de bijzon-dere positie der Joden ook thans nog niet willenerkennen, doch meestal de eersten zijn, die zichzelfin veiligheid brengen, in plaats van het algemeenelot te deelen en daarvoor pal te staan. Een derge-lijke argumentatie is fout, resp. raakt de kern vanhet probleem niet, hoewel de aangevoerde feitenzeer zeker van beteekenis zijn.

Niet in de kwantiteit en niet in de practischemogelijkheid tot emigratie is de algemeene betee-kenis dezer gebeurtenissen gelegen, die wij in hunalgemeene beteekenis zeker niet onderschatten.Belangrijk is veeleer de steeds opnieuw duidelijktot uiting komende, maar toch altijd weer vergetenomstandigheid, dat er in zulke gevallen voor deJoden geen mogelijkheid tot verdediging van hunpolitieke rechten, resp. hun materieele waardenbestaat en dat zn ineens van al datgene kunnenworden beroofd, wat zij meenden te bezitten. Bur-gerlijke rechtsgelijkheid en materieel bezit, staats-burgerschap, vaderland en bestaan gaan automa-tisch verloren. Zeer zeker heeft de annexatieyan Denemarken de geheele Deensche bevolking

onder het Duitsche regime geplaatst en zfl is ingelijke mate van haar vrijheid beroofd als de inDuitschiand wonende menschen, maar — en daarinis het verschil gelegen — de Joden zijn niet alleende primaire slachtoffers binnen het kader van zulkeen annexatie, zij zijn ook 100% slachtoffers, omdatgeen poging wordt of kan worden gedaan eenandere oplossing dan emigratie voor hen te vinden.

In deze consequentie, die zich in ieder land voor-doet of kan voordoen, waar de Joden door denoorlog onder Duitsch gezag komen, is het boven-bedoelde speciale lot gelegen, waaraan nie-mand zich kan onttrekken, ook al streven sommi-gen individueel nog zoo intensief daarnaar. Hetsterkst komt dit tot uiting in den oorlog in Noor-wegen, waar reeds de gedeeltelijke bezetting dezegeheele problematiek voor de Joden aan de ordeheeft gesteld. Daarbij komt — en dit moment isvan buitengewoon groot belang — dat die bezettingheeft plaats gehad met behulp van die groepen,die verborgen of openlijk den strijd tegen het Joden-dom in hun vizier hebben geschreven. Wel heeftmen in de Noordelijke landen, zulks in tegenstellingtot Oostenrijk en Tsjechoslowakije, het antisemi-tisme niet gebruikt om den geschikten „voedings-bodem" voor de politieke ideologie van het Duitschestaatssysteem te scheppen, maar toch heeft mengebruik gemaakt van die binnenlandsche groepen,welke, nadat het resultaat was bereikt, tezamenmet de Gestapo de antisemietische actie begonnenen ten uitvoer brachten. Het antisemitisme isslechts in geringe mate als voorlooper der terri-toriale expansie door Duitschiand gebruikt (het-geen wellicht een bewijs is voor het feit, dat menop die expansie niet gerekend heeft), maar tochwordt het later automatisch volledig in practijkgebracht, zelfs wanneer zulks nauwelijks ~de moeiteloont" om bezit en vermogen van die weinige Jodente „confiskeeren". De wil tot absolute vernietigingvan het geheele Jodendom bestaat echter overalen vindt geenszins beperking in tijden van oorlogof gevaar. Al geschiedt de verovering van bepaaldelagen der bevolking niet onder den dekmantel vanhet antisemitisme, hetwelk in de Noordelijke landenslechts een ondergeschikte rol speelt, toch zijn degebeurtenissen ook in die landen van even ver-strekkende als symptomatische beteekenis.

in beknopten vorm

De „Times" bericht uit Jeruzalem, dat de HoogeCommissaris heeft bepaald, dat de overdracht vanJoodschen grond aan andere Joden of niet-Arabie-ren, ook in het gebied, waar grondoverdrachttotaal verboden was, thans is toegestaan.

De Jewish Agency heeft uit het door de Britscheregeering gevormde Czech Refugees Trust Fund291.496 pond sterling ontvangen als restant van hetop rekening van de transfer van Joodsche vermo-gens naar Palestina ter beschikking gesteldebedrag van 500.000 pond sterling. Deze betalinggeschiedde op grond van een overeenkomst tus-schen de Jewish Agency en de legale Tsjechischeregeering betreffende kolonisatie van 2500 Jodenuit Tsjecho-Slowakije in Palestina.

De Opperrabbijn van Palestina, dr. Isaac Herzog.heeft ter gelegenheid van Pesach een boodschapgericht tot de Joden in Palestina en in galoeth,die een gebed tot den Almachtige inhoudt, dat „Hijeen nieuw tijdperk voor Israël en de menschheidmoge doen aanbreken, een tijdperk, waarin de oer-oude profetische toezeggingen aan het Joodschevolk verwerkelijkt mogen worden."

De president van de Hebreeuwsche Universiteit,dr. J. Li. Magnus, heeft verklaard, dat het inter-view met hem, in Paris Soir, waarbij gezegd werd,dat hij voorstander is van een Palestina-regeeringmet Arabische meerderheid, niet juist is.

De voorbereidingen voor het vertrek van de eer-ste honderd vluchtelingen-kolonisten naar SanDomingo zijn geëindigd. Zij zullen eerstdaags vanGenua vertrekken

In den ouderdom van 54 jaar is te Jeruzalemoverleden, Samuel Klein, professor aan deHebreeuwsche Universiteit, autoriteit op het gebiedvan de geografie in Palestina.

De burgemeester van Wilna heeft op voorstelvan het Joodsch Wetenschappelijk instituut eenstraat genoemd naar den jiddisjen schrijver J. L.Perez.' Radio-Wilna heeft twee uitzendingen gewijdaan het leven en werken van Perez.

De „Warschauer Zeitung" meldt, dat in verschil-lende deelen Warschau de Joodsche winkeliersen handelaars den laatsten tijd herhaalde malenznn overvallen. Het nazi-orgaan spreekt ztjnvreugde erover uit, dat „de Polen steeds meer be-seffen, dat de oorzaak van al hun ellende bij deJoden ligt".

Het Litausche nieuwsbureau „Elta" meldt uitWarschau, dat de typhusepidemie onder de Jodenin Warschau zich steeds meer uitbreidt. Van de 305op één dag te Warschau geregistreerde gevallenwerden 258 bij Joden vastgesteld.

De orthodoxe staatskerk in Roemenië heeftstappen gedaan bij de Roemeensche regeering, omeen sjechieta-verbod te verkrijgen. Het verbod hadreeds vlak voor Pesach afgekondigd zullen worden,doch op het laatste oogenblik gelukte .het den presi-dent van den Bond van Joodsche gemeenten, dr.Filderman en Opperrabbijn dr. Safran, het gevaartot na Pesach uit te stellen.

Volgens een J.T.A.-bericht, hebben verschillendeJoodsche moeders in Warschau zelfmoord gepleegd,omdat hun dochters naar bordcelen gesleept wer-den. De Joodsche gemeente, die bemiddelend heeftwillen optreden, heeft geen onderhoud met gouver-neur-generaal Frank kunnen krijgen.

De Joodsche soldaten in het Fransche leger heb-ben in een geëvacueerd stadje in de)seideravonden doorgebracht. Het Consistoire Israé-lite heeft 15.000 pond matzes ter beschikkinggesteld.

De Bond van Joodsche gemeenten in Italië' heefteenige dagen voor Pesach een groot aantal pak-ketten met matzes, cacao, thee en olie verzondennaar de Joodsche gemeente te Weenen.

In Parijs is uit Weenen bericht ontvangen, dataldaar, 82 jaar oud, is overleden Victor Leon, schrij-ver van het libretto van verschillende operettes,o.a. van „Die Lustige Witwe". Leon stierf in degrootste armoede, omdat na den komst van deDuitsche heerschers al zijn bezittingen werden ge-confisceerd.

De minister-president van Lithauen, Merkys,heeft de pers medegedeeld, dat een overeenkomstmet Sowjet-Rusland is gesloten voor de doorreisvan Joodsche vluchtelingen via Odessa naar Ame-rika.

Buitenlandsch OverzichtDe certificaten voor Palestina — Slechts 4000 vluchtelingen

kunnen immigreeren — Van synagoge tot overdektzwembad — De Board of Deputres over de

toekomst der Joden in Polen

(Van onzen specialen medewerker)

Vrijdagochtend

DE Hooge Commissaris voor Palestina, SirHarold MacMichael, heeft aan het eind dervorige week bekend gemaakt, hoeveel certi-

ficaten er in den loop van het halfjaar April—Sep-tember voor de immigratie in Palestina beschik-baar zullen worden gesteld. In totaal zal de JewishAgency kunnen beschikken over 9000 certificaten,waarvan 4000 voor vluchtelingen bestemd zijn. DeHooge Commissaris heeft bepaald, dat niet allecertificaten ineens zullen worden uitgegeven, doch'dat iedere twee maanden een derde deel zal wor-den gegeven. Deze beslissing is gebaseerd op hetfeit, dat iedere twee maanden van het beschikbareaantal certificaten het aantal van de in de voor-gaande twee maanden illegaal geïmmigreerden zalworden afgetrokken. Voor de maanden April enMei is het aantal reeds vrijgegeven. Dus in de ko-mende tijden zullen weer eenige duizenden perso-nen naar Palestina kunnen gaan. Behalve deze,zullen nog anderen op certificaten naar Erets kun-nen komen, daar een aantal vrouwen en kinderen,die reeds vroeger door hun familieleden waren ge-vorderd, thans vergunning krijgen om „naar huis"te gaan. In welingelichte Jeruzalemmer kringenmerkt men bij deze verdeeling van de certificatenop, dat minister MacDonald reeds geruimen tijdgeleden in het Lagerhuis had medegedeeld, dat vande te verleenen certificaten' het aantal der illegaalgeïmmigreerden zou worden afgetrokken. Thansblijkt, dat hoewel er niet over gesproken wordt,deze vermindering toch is doorgevoerd. In het Wit-boek van Mei 1939 werd een speciaal aantal certi-ficaten voor vluchtelingen aangekondigd ten be-drage van 75.000 voor de komende vijf jaren, datwil dus zeggen 7500 certificaten per half jaar. Voorhet loopende halfjaar zijn nu 4000 vluchtelingen-certificaten verstrekt, zoodat er zou moeten wordenaangenomen, dat er 3500 illegale immigranten inhet land gekomen zijn. Hoe deze berekening totstand is gekomen is niet duidelijk. Immers geenenkel officieel getal is bij de verdeeling vermeld,zoodat iedereen, die zich interesseert voor de juist-heid der cijfers, in het duister blijft tasten naarde waarheid.

Een belangrijke bepaling van den Hoogen Com-missaris is voorts, dat hn' voor het Opperrabbinaatvan Palestina en de verschillende gemeenten degelegenheid opent om speciale certificaten te ver-krijgen voor rabbijnen. Het betreft hier natuurlijkeen groot aantal rabbijnen uit Polen, die naarLithauen, Roemenië en Letland gevlucht zijn endaar wachten op emigratie naar Palestina. Hoewelwij in deze bepaling nog niet zien, dat de HoogeCommissaris ook direct aan alle aanvragen zal vol-doen, kan het toch belangrijk zijn, dat de Joodschegemeenten en het Opperrabbinaat in contact kun-nen komen met de immigratie-autoriteiten betref-fende de rabbijnen, want incidenteel zullen tochnog wel een behoorlijk aantal menschen hierdoorgered kunnen worden.

HET vele leed, dat den Joden in Polen berok-kend wordt, is meestal niet te beschrijven,het grijpt aan, het brengt herhaling van

feiten, die wij in de afgeloopen zeven jaren vanonderdrukking in Duitschiand en vervolgens inOostenrijk en Tsjecho-Slowakije, helaas maar alte goed hebben leeren kennen. Doch het is eenmerkwaardig verschijnsel, hoe men in de landen,

waar gelukkig dergelijke toestanden 'niet bestaan,spoedig vergeet en went aan datgene, wat eldersgeschiedt. Dat is niet alleen bij het Joodsche leedhet geval er zijn vele andere voorbeelden van. Demensch vergeet in deze wereld met haar snel op-eenvolgende schrikwekkende gebeurtenissen zooheel gauw. Hoevelen denken nog aan Finland, nuNoorwegen ónder den voet dreigt te worden geloo-pen? En wat zal het morgen zijn, dat ons ditlaatste land weer zal doen vergeten? Zoo gaat hetook met het Jodenleed. Wij weten, dat de Jodenin Duitschiand ontrecht zijn en ontzaggelijk veelte lijden hebben. Wij zijn er hoogstens verbaasdover, dat de mensch zooveel kan verdragen, datna zeven jaren van terreur toch nog een paarhonderdduizend Joden in Duitschiand leven, on-danks gebrek aan alles. Zoo gaat het ons ook metPolen. Hebben wij wel eenig begrip van wat zichdaar afspeelt? Kunnen wij wel beseffen, wat deJoden daar te lijden hebben?. Het is deze weekweer een zeer droeve melding, die ons een beeldgeeft van wat er in Posen gebeurd is. In het or-gaan der N.S.D.A.P. „Ostdeutscher Beobachter"van 4 en 9 April j.l. komen meldingen voor be-treffende de synagoge te Posen, die ons treffen.Men heeft in het geheeleDuitsche Rijk een inzame-ling georganiseerd van metaal, ten behoeve vande Duitsche weermacht. Het is geen vreemd ver-schijnsel voor landen, die gebrek aan grondstoffenhebben, dat de geheele natie zich beijvert om deverwerkte grondstof in welken vorm dan ook denstaat te offeren. Wij kennen het voorbeeld vanItalië in deze tijdens den oorlog in Abessinië, toeniedereen gouden ringen etc. offerde voor het vader-land. En thans heeft Duitschiand dit gedaan metmetalen voorwerpen. In Posen hebben alle partij-instanties daartoe een optocht door de stad ge-organiseerd en toen men op de Fischmarkt aan-kwam, waar de synagoge zich bevindt, stelden dekolonnen zich in front op, waarna aan het grootemagein dawied en later ook aan de twee kleinere,touwen werden bevestigd, terwijl met snijbrandersde bevestigingen werden doorgebrand. Met eenigerukken kwam het magein dawied naar omlaagonder marschmuziek van een kapel. Men bleek eengoede vangst gedaan te hebben, want het mageindawied was van koper vervaardigd. Het blad meldttenslotte nog, dat het gebouw door het gemeente-bestuur geheel verbouwd zal worden tot overdektzwembad.

Een triest beeld, doch het zal ongetwijfeld totnadenken stemmen. En misschien zullen er onderons toch nog enkelen zijn, die weer even zullenbegrijpen wat er in Polen geschiedt. Dat kan nooitkwaad!

TIJDENS de jongste zitting van den Board ofDeputies te Londen werd een rapport van hetJoint Foreign Committee betreffende de situa-

tie der Poolsche Joden besproken. Er werd op ge-'wezen, dat de Poolsche minister van BuitenlandseZaken Zaleski tijdens de zitting van den PoolschenNationalen Raad in Frankrijk vastgesteld had, dathet een fout was geweest van de voormalige Pool-sche regeering te denken, dat wat slecht voor deJoden was, goed voor Polen zou kunnen zijn. Hijwas van meening, dat de anti-semietische actieshet innerlijke van den Poolschen staat verzwakthadden, hetgeen tot uiting kwam tijdens den oorlogmet Duitschiand. Polen's plaats, aldus Zaleski, isbij de Europeesche en Amerikaansche democratieën,het nieuwe Polen moet worden opgebouwd op debasis van persoonlijke vrijheid.

Naar aanleiding van dit rapport heeft de voor-zitter van de Britsche sectie van het JoodscheWereldcongres, Reverend L. M. Perlzweig, hetwoord gevoerd. In de eerste plaats hekelde hij deantisemietische rede van den Poolschen nationaal-democraat Bielecki in den Poolschen NationalenRaad, die zijn aanval gericht had op Stephen Wiseen dr. Nahum Goldman. Perlzweig was ten zeersteverwonderd over deze rede, omdat lüj een onder-houd heeft gehad met den Poolschen gezant inWashington; graaf Potocki, die niet alleen toen,maar ook tijdens een bijeenkomst van het AmericanJewish Congress zich bijzonder vriendelijk ten op-zichte van de Joden geuit had en nu een andervooraanstaand Poolsch staatsman antisemietischeredevoeringen houdt. Perlzweig zeide, dat de Pool-sche Joden niet weer den status van „gewild zijn"accepteeren zullen, maar dat het streven erop ge-richt zal zijn om met behulp van de democratieen internationale garanties den status van denPoolschen Jood te verzekeren.

De president van den Board, prof. Selig Brodets-ky, heeft tijdens deze vergadering nog medegedeeld,dat het tijdstip voor de bespreking tusschen eendeputatie van den Board en Minister MacDonaldnog niet is vastgesteld. Men zal bij deze bespreking

de grondaankoopbepalingen in Palestina behan-delen.

De vergadering heeft dus een tamelijk positiefbeeld opgeleverd. Aan de eene zijde de stellingnametegen leiders van het nieuwe Polen, die de oudetactiek tegen de Joden willen voortzetten. De Boardis het forum geworden van een fel protest hier-tegen. Anderzijds de belangrijke mededeeling vanden voorzitter, dat er gesproken zal worden metminister MacDonald over Palestina. Hoewel dannog het moment, waarop die bespreking zal plaatsvinden niet is vastgesteld, mag toch uit dit allesblijken, dat de Board in dezen oorlogstoestand eenzeer belangrijk instrument kan zijn. Het mag tochwel buitengesloten geacht worden, dat binnen af-zienbaren tijd een plenaire zitting van een of andereJoodsche wereldorganisatie gehouden zal kunnenworden. Daarom is het goed te weten, dat de Boardof Deputies, onder de deskundige leiding van Bro-detsky, zich occupeert met de belangrijkste Jood-sche vraagstukken.

Begunstigt de RADIO TAKTELEFOON 92223 — 9411144

#UwElectricien? JOSEPHS & SABATZKY

BIESBOSCHSTRAAT 44Amsterdam-Z., Tel. 92796

KROM OF SLAP. Spec. Massage en Heilgymn.,kromme rug, O- en X-beenen, slappe houding,Rheumatiek, vermoeidheid, hoofdpijn, enz. behandel,uitsluitend volg. afspraak - J. H. S. SCHEVEERS,WAALSTRAAT 40, Telef. 9ZITZ, t.o. Postkantoor.

|| 1 Nieuw | f

uitgave van Joachimsthal's Boekhandel,Uitgevers- en DruUkerübedrijf N.V.

J. Breestraat 63 - Amsterdam-C. - Tel. 44340-44740Gem. Giro J. 472 - Postgiro 14792.

Adres redactie: J. Breestraat 93, Tel. 31786-41838Copie van Ingezonden Stukken, geplaatst of niet: geplaatst, wordt niet terug gegeven.ABONNEMENT bij vooruitbetaling per halfjaarvoor Amsterdam f 1.45, overige plaatsen in Neder-land f 1.65. Voor het Buitenland f 6.—- per jaar.Losse nummers 6 cent. - Verschijnt Donderdag-namiddags — Brieven aan de Redactie vóórWoensdag 12 uur. Advertenties enz. voor deAdministratie vóór Donderdag 12 uur v.m.,

Joden Breestraat 63.ADVERTENTIES van I—4 regels f 2.—, elke regelmeer f 0.50. Ingezonden Mededeelingen I—3 regels

’ 3.—, elke regel meer ’ I.—. Advertenties op deIe pag. van I—3 regels ’ 6.—, elke regel meer ’2.—Aanvragen en Verantwoording van Ltefdegiften50% korting. Bü contract verlaagd tariet. Dispo-sitiekosten 10 et. Veranderingen in Advertenties

moeten vóór Donderdag geschieden.

NIEUW ISRAELIETISCH WEEKBLAD

V. Drinkt geregeld

f ECHTfcforta water

Werkt zeer gunstig op 19MAAG, NI E R E N e n INGEWANDEN

VICTORIA-BRON N.V. NEDERLANDSCHE MIJ.

I—__ —.

UW WEEKENDIN AMSTERDAM

U logeert goed verzorgd, prettigen niet duur in de Hotels:

KRASNAPOLSKY ’ 11.00SUISSE .... ’lO.OOROODE LEEUW . ’ 9.00

8 van Zaterd. vóór Diner tot Maand, na Ontbijt.

2

NIEtJW ISRAELIETISCH WEEKBLAD*

MEUBELEN VAN ROSIÈRE SCHENKEN BLIJVEND VOLDOENINGLAAT U EENS VRIJBLIJVEND VOORLICHTEN. „ SARPHATISTRAAT 22, TELEFOON 52356, AMSTERDAM

H9U11119111IVrijdag Nederlandsche Première van een prachtige

film uit de Fransche productie

Edwige JeanFEUILLÉRE " CHEVRIER

IN 102 1

DE EMIGRANTEEen fel geteekend verhaal met sterke emoties op

meesterlijke wijze verfilmd.GEVLUCHT voor haar minnaar.BEROOFD van haar paspoort.BESCHUTTING op een emigrantenschip.

In het voorprogramma:ACTUALITEITEN-TEEKENFILMSen optreden van VARIÉTÉ

Toegang boven 18 jaar.

1 CITY"THEATER II * Kleine Gartmanplantsoen |gÉ

14een onherroepelijk laatste week

..ERGENS IN NEDERLAND" 1103 (Filmex-film)

Regie: LUDWIG BERGER.IN DE HOOFDROL:

LILY BOUWMEESTEREEN FILM UIT DEZEN MOBILISATIE-TIJD!

Vervaardigd met volledige medewerking van deKONINKLIJKE NEDERLANDSCHE MARINE.Vooraf groot actueel en afwisselend Bijprogramma

VOORZIET U TIJDIG VAN PLAATSEN2 DAGEN VOORUIT VERKRIJGBAAR.

TOEGANG 18 JAAR.Verwacht Vrijdag 10 Mei:

AMUSANT PINKSTERPROGRAMMAde nieuwste oerkomische filmklucht van

GEORGE FORMBY B

AURICHEERENBETER DANS T OON» EN

CHEMISCHE WASSCHERIJ en VERVERIJ

'MMjJÜjiJMJII

Zeeburgerpad 18a-19, Adam, Tel. 52121-52195

\IM Advertentiebureau Kruisman &Co.E«n„ Leidschestraat 76, Amsterdam

;W I MEI 1940: 70-JARIC BESTAANIN VERBAND MET DE TIJDSOMSTANDIGHEDEN

GEEN FEESTELIJKE HERDENKING.

Brengt Uw vacantiedoor in OostelijkGelderland♦De Geldersche Tramwegen brengenU met haar vaste busdiensten enRondritten naar de mooiste plekjes.

Gidsen voor het maken van rondrittenen uitstapjes op aanvrage gratis ver-krijgbaar bij de Directie te Doetinchem

Mevr. SEELIG, Argonautenstr. 90, A'dam-ZBonafide huwelijksbemuldeling, spreeku. 4-8 en volg. afspr. Tel. 94679Zaterdags den geheelen dag gesloten. Zondags na afspraak.

STAATSLOTERIJ lDe trekking van de 5e klas begintDinsdag 14 Mei a.s« - ’lOO.OOO, g’50.000, ’25.000, enz. Loten ver- 2krijgbaar a ’3.60 per i/2o- Post- tgiro 74186. Kantoor geopend: Ma. _t/m Vr. 9—2. Do.av. 7—9 en Za. C12 Mei geheelen dag. 2 tCollectrice H. M. S. v. d. TAK— .DE HOOG, AMSTELLAAN 18 hs. I—_——————————— i:mm "®d ;te koop in heston staat iuit handen van Emigrant. Spoed!Brieven A 1, bureau van dit blad. |Perf. kookster of keukenm. zoektbetr. in orth. inricht, of gezin, ook "bereid alle huish. werkzaamh. te *verrichten. Br. no. 386, Boekh. *Onderwijzer, Lekstr. 150, A'dam-Z. *—— cGevraagd voor direct ter verple- "ging van een ouden heer, een 1ongedip. verpleegstertevens geneigd lichte huishoude- 1lijke werkzaamheden te verrich-ten. Brieven A 7, bureau v. d. blad.

Voor direct gevraagd

Winkeljuffrouwin flinke brood- en banketbakkerijO.R.T. te Amsterdam (extern).Brieven A 15, bureau v. d. blad.

Wordt gevraagd voor direct inIsraël. Rusthuis,

ongedipl. Verpleegsterintern. Br. A 16, bureau v. d. blad.

i Gevr. per 15 Mei NET MEISJEI v.d.e.n., v.g.g.v., zelfst. kunnende

werken en koken, klein gezin.N. Amstellaan 216, belet, bg deScheldestraat. 115

Huize SPANIEREUTEKPESTR. 80-82, Tel. 22552,heeft mooie KAMERS, parterre,met tuin, voor 1 of 2 personen.Alle comfort. 126

PENSION WERTHEIMonder toezicht van R.E.O.R.

Raphaëlpleln 36 hs., Telef. 95485,heeft per 1 Juni, event. vroeger,een mooie Zit-slaapkamer metalle comfort disponibel. 138

GEVRAAGD voor jongenvan 10 j.

pension (ritueel)met paedag. toezicht in beschaafdgezin. Brieven met voll. ml. encond. onder A 3, bur. v. d. blad.

Heer zoekt half Juni

zit-slaapkamermet ritueel pension in beschaafdmillieu te HENGELO (O.) Brie-ven A 2, bureau van dit blad.

Te huur gemeub. of gestoff. gr.Zit-Slaapk., belet, (straatz.) voor2 pers., str. k. en w. water. Pr. rit.pens., bad en tel., mat. prijzen.A. L. LEV V, Amstelkade 163(bij lijn 25 Scheldestr.). .119

Dame vr. groote Zitslaapkamer,parterre, huiselijk verkeer, w. enk. water. Brieven met prijsopgaveonder A 9, bureau van dit blad.

Aangeboden bij 2 dames, voor 1of 2 pers. gest. of ongemeub.VOORK. m. of z. kosjer pens. inZuid. Br. A 21, bureau v. d. blad.

ECHTPAAR zoekt net, degelijk

PENSIONbij lib. Holl. Isr. Br. met uitv. ml.onder A 20, bureau van dit blad.

Aangeboden mooie zit-slaapkamerstr. w., centr. verw., tel., m. strengrit. pension, goeden stand, PlanZuid. Br. A 17, bureau v. d. blad.

Dame op leeftijd vraagt

zit slaapkamermet rit. pension. Br. A 13, b.v.d.b.

Zoek v. dame (Duitsche) eind 20,v. goeden huize, besl. knap uiter-lijk, zeer el. inricht, en uitzet,

kennismakingm. besch. heer, g. pos. Streng disc.Brieven A 4, bureau v. d. blad.

HUWELIJK. Dame, 37 j., nietonbem., zoekt kennism. met besch.Heer met goede pos. Wedn. m.k.geen bezwaar. Br. J. 188, Boekh.VIS, Rijnstraat 12, A'dam-Z. 128

HUWELIJKIsr.' alleenst. meisje, 44 j., eigenwoning, met meubelen, zoektserieuse kennism. m. alleenstaandHeer tot 50 j., die, al is het be-scheiden, een vast weekloon kanverdienen. Ook geneigd bij kleinweekloon mee te verdienen (con-fectienaaister). Beslist geen steun-trekker. Br, £ 8, bureau x, d. bl. J

Vrouwelijke Sjoumergezocht voor direct. SeizoenbedrijfZANDVOORT. Brieven onder A 6,bureau Van dit blad.

Gevraagd voor directe indienst-treding te AMSTERDAM

jong meisje ter opleidingin goede brood- en banketbakkerijo.r.t. (extern). Br. A 14, b. v. d. bl.

In het KOLONIEHUIS te WIJKAAN ZEE van de Joodsche Zee-ën Boschkolonie, wordt per 8 Meiof later interne

linnennaaister gevr.Brieven A 11, bureau van dit blad.

Handelskantoor vraagt jongedamebek. met dubbel boekh. Zat. vrij.Br. m. opg. v. ref. en verl. sal.onder A 10, bureau van dit blad.

Gevraagd gelegenheidtot dlneerenin streng ritueel gezin, eenigemalen p. week, omtr. Sarphatistr.Brieven A 18, bureau van dit blad.

Gevr. voor 2 eenigszins hulpbe-hoevende oude dames, eigen bedhebbende, 2 kl. kamers m. pensionte Adam. Br. A 12, bur. v.d. bl.Besch. lib. Isr. Juffr. v. g. huize,heel betrouwbaar, g. k. k., flinki. d. huish., v. pr. getuigen voorz.,b.z.a. als huishoudster of gezel-schapsdame bij Dame of Heer.Brieven A 5 bureau van dit blad.Spoedig gevraagd flinke 134HULP IN DE HUISHOUDING,goed k. koken, v.g.g.v., ’4o— permaand. Hulp aanw. Br. onder no.71, bij Gebr. HAAGENS, Keizer-straat, Rotterdam.Net meisje, v.g.g.v., zelfst. kunn.koken en werken, z. betr. in orth.gez. p. 15 Mei of 1 Juni. Br. no. 384Onderwijzer, Lekstr. 150, A'dam-Z.

Aankomend meisje voor winkel gevraagdVan Thijjn's Bakkerijen O.R.T.

123 üodenbreestraat 66-68

IHCASSO-BAHK >.iBij ka ntoer

NI EU WM AR KT MAMSTERDAM

EFFECTENORDEtfSPROLONGATIE

COUPONS

BESCH. JUFFROUW,Duitsche, lib. Isr., b.z.a. voorhuish. bezigheden, zoodanig meer-dere jaren in één betrekking ge-weest, waarvan mondel. getuigen.Wegens sterfgeval vrij. BrievenA 19, bureau van dit blad.

Voor direct gevraagd in kl. gezin,

flinke meid-huishoudster(Duitsche geen bezwaar). Brievenaan J. VAN GELDER, Teniers-straat 12, Zutphen. 128

1/l/Uh, spceekt.0u0c...e** kaapt 6fy...

:'.. 1.. :. " '.in i i ' i ' .j; ' " " ■

NOORD HOLL BEHANGSELPAPIERHANDELWESTEINDE 4 - TEL. 30754-3725445 Voor H.H. Huiseigenaren en Makelaars, speciale conditiën

STEEDS DE NIEUWSTE TWEEDS 50

S. STOLK, Bontwerker %%£%.DAMES, laat nu Uw Bontmantel moderniseeren tegen deallergoedkoopste zomerprijzen, naar de nieuwste modellen.

mr- DAMES! BESTELT UWE VLEESCHWAREHbij M. GOBES, Vleeschhouwerij O.R.T.CILLIERSSTB. 21 (O.) - TELEPH. 54964 - AMSTERDAMPekelvleesch (rauw) 85 et. p.p. Pekelvleesch (gekookt) 24et. p. onsBESTELLINGEN worden gaarne en ten alle tijden spoedig en

franco bezorgd. , 31

Kunstfotografisch Atelier l»De Boer"!PRETORIUSSTRAAT 50 - TELEFOON 55143Specialiteit in het maken van BRUIDS- EN KINDERFOTO'S

mtkamWSkaaaaaaaaVSSsaamaaaaaWm

ALLE SCHOONMAAKARTIKELENlevert U:

Drogisterij S. HEUMANSv/h ASSCHER

RIJNSTRAAT 60 - TEL. 23800Wij vragen en bezorgen gratis

door de geheele stad.Zondags tot 6 uur geopend.

Liebesgaben-PaketeFa. L. VAN DIJKWEESPERSTRAAT 11, TEL. 5263T

BOTER, KAAS,COMESTIBLESenz.OnderRabb. toezicht

Wir machen Ihre Pakete fixund fertig, und bringen sicIhnen ms Haus. 30

Aanleg en onderhoud van tuinenH. «J. SPOORSLOTERWEG 48 hs., Tel. 83337

AMSTERDAM-W.Levering van alle soorten vastePlanten en Sierheesters, Zand,Grint, Aard, Rotssteen, Flac-

stone en Tegels.

BoÉÉWIHHIKGROOTE PARTIJZILVERVOSSENMARTERS, NERTZEN

Joden Breestraat 9540 TELEFOON 43934

Brood- en Luxe BakkerijSpecialiteit in Duitsch Brood

en gebak.Bezorging door de geheele stad.

Ook Rotterdam.

H. LEfCHER, Kr. Mijdrechtstr. 23hoek Waverstraat. TEL. 96076.

0 TELEFOON 55645

NDR. SLAGTERELECTRO TECHNISCHINSTALLATIE BUREAU

I Verkoop' van alleElectr. Apparaten| Speciaal in Fabrieks- Installaties2i BOSIEIPIIKTIUT 69, AMSTERDAM-O

GEROOKTE ELFTElftgraatjes 10 et. p. ons

D. Izaaks-WesselMAASSTRAAT No. 118Zondags den geheelen dag geopend

5kfeat mVMMXhoutworm. BLAUWZUURGASSnecob0" DUIVENDRECHT*Ja% EENIQIN NEDERL/lND

«7

Nieuwe modellen, nieuwe kleuren, de wensch van iedere vrouw!

„MA/SON FRITS" Coifteurs zwembadHEILIGEWEG - TELEFOON 48395

SINDS 1900 VOOR PRIMA O.R.T. P J 11(1 Tl/BROOD EN BANKET M. L V. 0. HütH,Achterom 48 - HILVERSUM - Tel. 457542

Voor Schrijf- en Kantoormachinesen Ie klas reparaties is Uw adres

DCBUU IfCDIf Cijsbr. van Amstelstraat 89DElCran* IVCKIV Teleloon 6720, HILVERSUM63 Ook voor gebruikte machines

-Algem. Technisch Bureau

I.RAFALOWITCHRIJNSTRAAT 131 - TEL. 93597Wij installeeren en leveren alles

op het gebied van:Radio - Electriciteit - GasSanitair - Verwarming

Erkend installateur der G.E.W.19-jarige ervaring op radio-geb.

52

* MOTEXDUIVENDRECHTMaakt in eigen blauwzuur gas-kamers, Meubelen en Tapijten

BLIJVEND MOTVRIJ(onder langdurige garantie)TELEFOON 55677

Machinale TAPIJTREINIGING.

BOTER - KAASMELKO. R. T.

Bezorging door de geheele stad

" iS. SCHAAP - ROTTERDAMNauwe Kerkstraat 6, Tel. 56093W. v. Haemstedestr. 31 Tel. 31594

RIJWIELENmet Orig. TORPEDONAAF *>A5Oen Michelin Stop Banden «9ar ■

Uitvoering Mod. Speciaal 34.50SPORTEX, Amsterdam, DAM 2 b

ALLES OP RIJWIELGEBIED

Ook thuis gebak en ijsvan de

Bel op 94355

Sigarenmag. Joerhaave"S. DE VALENCAIe BOERHAAVESTRAAT 18hoek Swammerdamstraat.

TELEFOON 54607Zondags geopend.

Voor plaatsing in deze rubriekwende men zich tot de admi-nistratie, Joden Breestraat 63,Telef. 44340 - 44740.

3

NIETJW ISRAELIETISCH WEEKBLAD

, ———.

Goedkoope MARKEN mo»?",,"

voor ***" 300~per persoen.

PINKSTERGESCHENKEN £ £°°van méér«lan 2 personen

DE TWENTSCHE BANK n.v.s _ J

38

NEDERLANDSCHEHANDEL-MAATSCHAPPIJ, n.v.

AMSTERDAM - ROTTERDAM - 'sGRAVENHAGEEN IN 62 ANDERE PLAATSEN IN NEDERLAND

ALLE BANK- EN EFFECTENZAKENSAFE DEPOSIT KOFFERKLUIS

31

Het kantoor van Notaris H. G. A. v. DIJKte AMSTERDAM is VERPLAATSTvan Heerengracht 404 naar:

LEIDSCHEGRACHTI3-15«"",Telefoon en Gironummers blijven ongewijzigd.

Wij, ondergeteekenden, Commissarissen van de

fONDERLINGE BRANDWAARBORG MAATSCHAPPIJgevestigd te AMSTERDAM onder Directie derFirma DE JONG & Co., hebben het genoegenaan alle daarbij belanghebbenden te berichten,dat heden aan ons is gedaan Rekening en Ver-antwoording van de gehouden Administratieover het jaar 1939, welke door ons in orde be-vonden zijnde, met onze goedkeuring is bekrach-

tigd. Wij ontvingen daarbij, in tegenwoordigheid van onder-scheiden Heeren Correspondenten en Deelgenooten, een nauw-keurig overzicht van den stand der Maatschappij en mochtenons bij vernieuwing van haren bloei en welstand overtuigen.Amsterdam, 26 April 1940. 71

Mr. J. LUDEN.Jhr. Mr. W. C. QUARLES VAN UFFORD.Jhr. S. VAN SITTERS.F. M. L. BARON VAN GEEN.Mr. H. TH. s'JACOB.

J. POLAKBELASTINGCONSULENT

Lid Ned. Instituut van Belastingconsulenten.PL. FRANSCHELAAN 7 — TELEFOON 50839

Privé: SLINGERBEEKSTRAAT 251ADVIEZEN IN ALLE BELASTINGAANGIFTEN

Accountantskantoor FREO. POLAKLid Ned. Unie van Accountants.

Vanaf 6 MEI VERHUISD van PL. KERKLAAN 9 naar

PL. FRANSCHELAAN 7 - TEL. 50839

VERPLAATSTHET KANTOOR VAN S. I. TROOSTWIJK, AMSTERDAMmakelaar in machinerieën en metalen, taxatie- en

expertise-bureau, publieke veilingen,van N. Z. Voorburgwal 120/126 naar 104

KEIZERSGRACHT 606nieuw telefoonnummer 47192 (privé 25288).

Hollandsche Sociëteitvan Levensverzekeringen N.V.

A°. 1807Amsterdam-C, Heerengracht 475

Levensverzekering 82

LijfrentenCollectieve Personeelverzekering

Voor Deskundige Taxaties en Publieke of Onderh. Verkopen vanInboedels en Antiquiteiten 100Fa. D. Aronson & Zonen, Nw. Spiegelstr. 64, Tel. 37390

Beëedigde Makel, en Taxat.Laat Uw inboedels door deskundigen verkopen

Bij verkoop taxaties kosteloos.

#BRINKERS' Tel.No.4,Zoetermeer

ROOMBOTERFABRIEKEN uROOMBOTERzoowel verpakt als in fust

het kwaliteitsmerk Afdeeling 0.R.T.: J. Hartogsohn, RotterdamLEVERING UITSLUITEND aan den HANDEL en INSTELLINGENi

UW ADRESSEN IN DEVENTER■

VOOR ALLE VQETGEBREKEH IL.v.d. STEENsi GRAVE 16Het aangewezen adresAparte PEDICURE-INRICHTING

Ma;. BE BEURScomb.

PEEK& CLOPPENBURGDEVENTER

Kle ad ng naar maat i;

BETERE CONFECTIE. IJGebrs. v. d. WOERD]

BOUWMATERIALEN J?DEVENTER

TELEFOON 3242WAND- EN VLOERTEGELS

Bezoekt onze toonkamers.

ACCOUNTANTSBUREAU

A. J. NIJHOF sDEVENTEREigenaar Drs. F. H. H. Nijhof.

Lid. Ned. Inst. voorBelastingconsulenten.

KEIZEKSTEAAT 19, Telef. 2904.Accountancy en Belastingzaken.

U blijft Heer of Damewanneer U Uw garderobelaat verzorgen door

Chemische Wasscherij„DE PAAUW"NIEUWSTRAAT 9t.o. Gemeentewinkel - Tel. 4310

PARAPLU lES EN WANDELSTOKKENModern genre — Billïjkste prijzen 93

DEVENTER PARAPLU lEFABRI EK | f- CfIMJUTVTLange Bisschopstraat 55, Tel. 3391 J. VI. jLlirllL/I

OPTIEKFa. HULSHOF v.h. HOFSTEDE87 BANDAG E S

Gemeente GasbedrijfDEVENTER■? GAAT NIETS BOVEN GAS!

r '%?AS> s zindelijk, zuinig en voor-eelig. 86

JGAS ta inderdaad de idealebrandstof.

BEZOEKT ONZE TOONKAMERNIEUWSTRAAT 22

alwaar U de modernste Gas-toestellen in werking kunt zien!

BETER GEKLEED JTSchfldëjflvoor minder geld door _ ,94 Damesconfectie

KANTOORBOEKHANDEL MM antoorboeken 89

A. J. Lunenberg Jr. wL antoormachinesKleine Overstraat 24- Deventer I %antoorbenoodigdheden

KEUKEN-INRICHTINGENP. O. SCHAAP & Zn. 82 DEVENTER

LEZERS VAN DIT BLAD GEBRUIKEN BIJ VOORKEUR

Melkproducten van de84 Boerenstand TerwoldeTEL. DEVENTER 3624. Adres: DEVENTER, BINNENSIN GEL 7

Steeds ruime sorteering inCADEAUX

Fa. RQBEBT l KLEINLange Bisschopstraat 26DEVENTER, Telef. 2823Dorpstraat t.i Landbouwschool TWELLO

„DeKlaproos"SPIJKERROOBSTEEG 7DEVENTER

Speciaalzaak tn Wol en Hand-werken. - Ruime sorteering en

groot kleuren-assortiment.Wij staan U steeds ten dienste bijhet maken van Uw handwerken.88 Mej. G. B. RORIJE.

H. J. BOUWHUISSPIJKERBOORSTEEG 10

Telefoon 2117DEVENTER

JUNGHANS KLOKKEN„ZENTRA" ANKER HORLOGES85 TAFELZILVER

Voor advertenties ln deze rubriekwende men zich tot:

Mevr. E. HARTZNieuwstraat 28 - Deventer

ELECTRO TECHNISCH BUREAU

TOONK.VOOR MODERNE VERL.GELEENSTR. 5, TEL. 9559217 AMSTERDAM ■ ZUID

Illllf allebei „licht als 'n veer"!'t Is natuurlijk niet te berekenen, hoeveel millioenenstappen U doet op Robinson model 32, - maar wel

§|sss|§| is 't een vaststaand feit, dat het allemaal lichte,ii§|§s|> makkelijke, prettige stappen zijn! Dat doet de pas-

vorm, dat doet 't leer, dat doet geheel die perfecteiiHj afwerking, die Robinson ook in dezen tijdNs||§ niet verlaat.i&|§| Model 32 is een mooie, stevige, zwarte schoen, laag||s§> model voor heeren en jongens.Randgenaaide leerenjHH zool " van de spreekwoordelijkeRobinson-k waliteit.Hl 27 28/31 32/35 36/39i| 13.95 4.25 4.75 5.50§|s§: Alle Heerenmaten: J O.f|sSi Voor dezelfde lage prijzen ook verkrijgbaar met|ss|> rubberzooi (3/2 x sterker dan leer) en extra leerenH|ï tusschenzool " Model 71

. 110

ê Heeft U ietsterepareeren aanUurwerken of Sieraden etc?

K K. SAMUELGeulstr. 5,b.d. Maasstr.

KALVERSTRAAT 136 - TEL. 48178 4

EEN VALSCHE PIANO IS ONMUZIKAAL,WIJ STEMMEN ZE ZUIVER, RADICAAL!

KLEERKOOPERS PIANOHANDELAMSTELDIJK 139. BIJ DE BERLAGEBRUG - TEL. 33544ANNO 1907 " ONDERZOEK GRATIS

Rijwielen? Avia!PROFITEER! VAN ONZE SPÉCIALE VQQRIAARSAAHBIEDING!Avia rijwielen geheel compleet gemonteerd ’ 39.50 met volle garantieen met de zoo gemakkelijke gratis service-polis. Avia Sportrijwielen

’ 55.—. Ijzersterke kinderrijwielen ’ 35.—. Alle maten voorradig.Desgewenscht gemakkelijke betaling. 67

Bg AVIA wordt U keurig en vlug geholpen en slaagt U zeker.AVIA - Ceintuurbaan 394-6-8. AVIA - De Clercqstraat 16-18.AVIA - Amstelveenscheweg 131. AVIA -Ie v, Swindenstraat 10.

Voor niStnaar

SCIELIEIEISNieuwe Heerengracht 7

. AMSTERDAM -C.

Overal Depotsmet deoranje borden

U heelt natuurlijk BROOD bij

LVUYSJE -Weesperstraat 14, Tel. 50951 f| Q TScheldeplein 18, Tel. 97367 «■"*■ I ■

Verhuisd

Julie van GeldervanMaasstraat 104naar

HoendiepstraatlsTelefoon 25509

Advertentiesplaatst zonder prijsverhoogingvoor dit blad, Haagsche- enandere bladen

S. JACOBSONPi» VTLJOENSGRACHT 9B—llTELEF. 113656 — DEN HAAGLevering van HEBREEUWSCHE

BOEKWERKENKantoorbenoodigdheden - Pak-papier - Touw " Drukwerken.Losse nummersNIEUW ISRAËL. WEEKBLAD

7 cent

4

OFFICIEELE BERICHTENHet voorhangsel van goudbrocaat, door H.K.H.

Prinses Sophia Frederica Wilhelmina van Pruisen,Gemalin van den Erfstadhouder Prins Willem V,in 1788 ten geschenke gegeven aan de Nederl. Isr.Gemeente te Amersfoort, en dat op den verjaardagvan H.K.H. Prinses Juliana ter Groote Synagogeprijkte, zal ook op a.s. Sjabbos te dier Synagogeworden gebezigd.

Tot nadere aankondiging zullen de ochtenddien-sten op Sjabbos in de gemeentesynagogen aan-vangen te half 8.

Opening van een nieuwConsultatiebureau

Van de Stichting tot Oprichting en Instandhou-ding van Joodsche Psychiatrische Consultatie-

bureaux en Medische Opvoedkundige Bureaux

Woensdag 1 Mei j.l. vond in de vergaderzaal derPort. Isr. Gemeente de plechtige opening van hetnieuwe bureau van bovengenoemde Stichtingplaats. Aan de bestuurstafel had het bestuur derStichting plaats genomen, alsmede dr. J. Lobstein,geneesheer-directeur van „Het ApeldoornscheBosch" en de nieuw-benoemde medische leidstervan het bureau, mevr. dr. M. C. van Steenbergen—Van der Noordaa.

De voorzitter, mr. L. D. Frank, opende devergadering en begroette in de eerste plaats devertegenwoordigers van het Centr. Israël. Krank-zinnigengesticht, dat hij als de feitelijke moederder Stichting en van het bureau, dat thans zouWorden geopend, aanduidde. Voorts verwelkomdehij de vertegenwoordigers der Ned. Isr. Hoofd-synagoge, o.a. Opperrabbijn L. H. Sarlouis, Rab-bijn G. de Lange en der Port. Isr. Gemeente, denvertegenwoordiger der gemeentelijke krankzinni-genzorg, dr. L. van der Spek, en allen, die van hunbelangstelling voor deze inrichting bink gaven. Wijmerkten o.a. op: dr. J. Kat, mr. A. Prins, mr. G.Parser, dr. J. L. Gompertz, dr. J Lobstein, mevr.Prins en vele anderen. De voorzitter legde er dennadruk op, dat in 1925 het eerste Joodsche con-sultatiebureau voor krankzinnigen was gesticht enbracht in verband daarmede hulde aan den aan-wezigen dr. J. Kat, die na onvermoeiden arbeidmet voldoening op het bereikte resultaat zou kun-nen terugzien. De taak op dit gebied was steedszwaarder geworden en de oprichting van het bu-reau was gepaard gegaan met efficiency en gron-dige reorganisatie van dit geheele werk. Sprekermemoreerde het verheugende feit, dat het bureauthans de beschikking heeft over een uitstekendemedische kracht, mevr. dr. M. C. van Steenber-gen—v. d. Noordaa, die door den voorzitter onderaPplaus der vergadering werd geïnstalleerd. Mevr.ar- Van Steenbergen zal zich geheel aan dit bureauwijden en daarbij gesteund worden door mejuffr.c°hen als assistente voor Maatschappelijk Werken zuster Fürth, die onvermoeid actief werkzaamis op het gebied der krankzinnigenzorg. Dit werkzal thans plaats vinden in een eigen tehuis, waarineen klein bescheiden eigen bureau is ingericht enwaar de gelegenheid bestaat, het werk te centra-liseeren en te vervolmaken. Men zou, in zekerenzin terecht, de vraag kunnen stellen, of het ver-antwoord is, in dezen tijd een dergelijk werk aante vangen, maar een dergelijke redeneering zouerop neerkomen, dat wij thans, en eigenlijk reedssinds 1914, niets zouden doen, terwijl het in dezentijd noodzakelijker is dan ooit, moreel en geestelijkWeerstand te bieden. Al ia dit eigen tehuis nogklein aldus de voorzitter, het zal een centrum zflnvan sreesteliike gezondheid in Joodsch Amsterdam.

In aansluiting aan de rede van den voorzittere-af rVt t t «h<stein een historisch overzichtvan he" geheele" werk van het «Krankzinnigengesticht, dat als fntrale organisatievoor e-eesteliike gezondheid in Nederland kanwor-den Het is de taak van de consultatie-bureaux eenerzijds contact te houden met de ver

schillende Instellingen, anderzijds met de maat-schappij, waarin de zieke leeft. De bureaux moetenadvies geven tot het nemen van de juiste maat-regelen; zij vatten hun taak verkeerd op, wanneerEij zich uitsluitend ten doel stellen de zieken vandie tehuizen af te houden en zij hebben niet alleende taak te vervullen, die gelegen is in voorzorg,maar ook die der nazorg rust op hen, d.w.z. dezorg gedurende den tijd na het ontslag uit de in-richting, waaraan ook vele moeüolAeden Zijn ver-bonden Aan het slot van zijn rede heette Dr. Lob-stein mevr. dr. Van Steenbergenhartehjk weikom.Hij wenschte haar veel succes dat,naar hij hoopte, zou worden verricht m goedeLmenwerkTgP

tusschen andere mstellmgen en hetConsultatiebureau, hetwelk, aldus Dr. Lobstein,„een verlengstuk van Apeldoorn *"

Mevrouw Dr. van Ste en | medischêden Noordaa, de nieuw oei u .. t hl "J®leidster van het Consultatiebureau schetstehieropin beknopten vorm de zoo jeetojdg

bureau en gaf: een pressante u s^de werkmethode. Het doel der,g*

een evenwicht tusschen de me^ r een

lijk zieken en de moemjk op te vde ouders te scheppen. Het gaa kjndzoozeer om den toezicht van dente testen, dan wel het; tandondepsychiater en de ouders ondeleiding te brengen. leder ge

massawerkbehandeld worden en het nwg s

worden, want, zoo besloot spreekster met nadruk,aan de kinderen is de toekomst.

In zeer hartelijke bewoordingen dankte devoorzitter deze beide sprekers, die zoo helderde veelomvattende taak van het Consultatiebureauhadden geschetst. Op plechtige wijze overhandigdehij daarop den sleutel van het nieuwe gebouw aanden heer Mr. G. Parser, president der VereenigingCentraal Israelietisch Krankzinnigengesticht, dieop allerhartelijkste wijze deze „dochter der vereeni-ging" hulde bracht, nadat zij zelfstandig was ge-worden. De stichting van dit huis is een succesvoor het bestuur en den voorzitter, wien voor zijnonvermoeid werken de speciale dank der vereeni-ging toekomt.

Nogmaals dankte Mr. Frank alle sprekers, waar-mede het eerste deel der plechtigheid was geëin-digd. Nadat ververschingen waren aangeboden, be-gaven de deelnemers zich naar het nieuwe gebouw.Dit is weliswaar niet groot, doch deze omstandig-heid treedt volkomen op den achtergrond, omdathet Consultatiebureau zoo practisch en modern isingericht, dat men daarvoor slechts bewonderingkan hebben. Speciaal de groote speelkamer trok deaandacht, waarin speelgoed van den meest ver-schillenden aard ter beschikking van de kinderenstaat, waardoor het mogelijk is op ongedwongenwijze het onderzoek te doen geschieden. Spreek-kamer, wachtkamer, kortom, alles wat noodig is,is aanwezig in het kleine huis, dat — zooals Mr.Frank het met een variant op het bekende boekvan Henri Polak noemde — een „klein huis in eenklein land met zoo groote waarde" is.

NER MITSWOH WETOUROH OURHet bestuur bericht de leden en belangstellenden,

dat het den eerw. heer Harburger bereid heeftgevonden om elke week, beginnende met Sjabbos4 Mei, een half uur voor mincho, van half één totéén uur, in den zomer van één uur tot half twee,een leeroefening te houden in de Sjoel, NieuweKerkstraat 12—14.

JEUGDVEREEN. SJOLOUM WEREINGOESDe rijpere jeugdafdeeling van b.g. vereeniging

hield Donderdag choul hamaungijd Pesach, haarPesachbijeenkomst, waarbij als spreker optrad deweleerw. heer Rabbijn I. Vredenburg, welke sprakover de Omertelling.

Nogmaals zij hier gewezen, dat jongensen meisjesin Noord, boven de 14 jaar, zich voor de rijperejeugdafdeeling kunnen opgeven, aan het secreta-riaat Kromme Distelstraat 13.

EEN INSTALLATIEDe installatie van den heer N. I. de Vries als

Gazzen ter Synagoge der Vereeniging SjoloumWereingoes is bepaald op Woensdagavond 8 Mei a.s.

HERDENKING DR. MENDELSDe Dinsdagavond 7 Mei a.s. in het Fores*ïrshuis

alhier te houden algem. vergadering van .Tuno",Kinderkleeding van alle gezindten, zal voor eendeel gewijd zijn aan de herdenking van den over-leden voorzitter, wijlen dr. W. A. P. F. L. J. Mendels.

ADVIESCOMMISSIE BAKKERIJBEDRIJFTot leden van de algemeene contact-commissie

voor de bakkerij zijn door Z. Exc. den Minister vanEconomische Zaken benoemd de heeren J S. Muis,Amsterdam; H. M. Abraham, Den Haag en ir.Goudsmit te Amsterdam.

BAZESDe vereeniging Bazes biedt Donderdagmiddag

9 Mei a.s. in Krasnapolsky alhier aan duizendouden van dagen uit Amsterdam en Zandvoort eenuitvoering aan, waarvoor vele artisten hun belang-looze medewerking hebben toegezegd.

EXAMENSGeslaagd voor het diploma piano, viool en parti-

tuurleer, aan het Conservatroium te Antwerpen,de heer A. van der Woude, te Amsterdam.

Te Amsterdam geslaagd voor het doctoraalexamen sociografie cum laude de heer J. Godefroy;

te Utrecht voor het doctoraal examen rechtende heer G. A. van Straten;

te Rotterdam voor het candidaatsexamen in deeconomische wetenschappen de heeren R. Hartogen H. Polak.

VAN ENVOOR DE JOODSCHE

MILITAIRENDe Rabbijn belast met de geestelijke en ritueele

verzorging der Joodschje militairen deelt mede, datz\jn adres vanaf 8 Mei a.s. zal zijn: Zomerdijk-straat 11. Voorts bericht Rabbijn Dunner denJoodschen militairen, dat hij van 7 Mei tot en met13 Mei met vacantie is. De militairen worden ver-zocht zich dan slechts met uiterst dringende zakenschriftelijk te wenden tot het particulier adres,ZomerdJjkstraat 11.

JOODSCHE MILITAIRE TEHUIZENAdressen van een aantal Joodsche militaire

tehuizen, waaraan ritueele keukens verbonden,waarvoor aanmelding ten allen tjjde kan geschieden

Amersfoort: Kamp 40.Soestdijk: Anna Pawlonalaan 8.Alkmaar: Hofstraat naast de synagoge.Weesp: p/a de eerw. heer Van der Hal.

Militairen seider te AmersfoortHet „groen" op de Seidertafel moge een bekende

kleur zijn, het „groen" om de Seidertafel is eendoor de buitengewone tijdsomstandigheden ge-schapen bijzonderheid. Door de intrekking van hetverlof was het den veldgrijsgroenen „jongens" nietmogelijk om de Seideravond-sfeer in eigen gezinte beleven en dit gemis gaf de Joodsch-Militaire-Tehuis-Commissie alhier aanleiding om voor deJoodsche militairen van in en bij Amersfoort ge-legerde regimenten, welke gewend zijn regelmatiggebruik te maken van het J.M.T., een gemeen-schappelijken Seider te organiseeren.

Gezien de buitengewoon groote deelname, magdeze gedachte wel als een gelukkige worden be-schouwd. De zaaltjes waren overvol en de aan-dacht der aanwezigen voorden Seider, welke doordpl korporaal S. Koster op voorbeeldige wijzewerd gegeven, was algemeen gunstig.

Aan het einde van den tweeden avond richttednl milicien A. Kok namens de aanwezigen eenwoord van dank tot de J.M.T.-commissie, welkezich een zoo uitgebreide voorbereiding voor dePésach-viering had getroost en in het bijzonderrichtte hij zich tot den voorzitter dezer commissie,die dag aan dag voor het J.M.T. en zijn „bewoners"klaar stond.

De heer A. I. van T ij n, voorzitter van de J.M.T.-commissie, gaf daarna te kennen, dat men ietsvan de op Pesach gebruikelijke sfeer had willenbrengen aan hen, die door het vaderland geroepenzijn en eigen haardsteden daarbij hebben te missen.Hij sloot het samenzijn met een dankwoord tot densergeant-menagemeester A. Wagenaar, koksen assistenten, die zich allen zoo volledig haddengegeven in deze drukke dagen van voorbereiding,evenals voor den behulpzamen hand van diverseAmersfoortsche dames.

Pésachviering in SoestdijkVoor verschillende Joodsche militairen uit Soest,

Soestdijk, Soestduinen, Soesterberg en Baarn zijnde eerste twee Pésachdagen pleizieriger verloopen,dan menigeen vooruit zou hebben gedacht. Welis-waar konden wij tengevolge van het intrekken vanhet verlof niet naar huis gaan, anderzijds kregenwij ingevolge een speciale legerordervrij van dienstom bij de Seideravonden en Ochtendsjoeldiensten inhet Joodsch Militair Tehuis te Soestdijk aanwezigte kunnen zijn.

De eerste Seideravond zaten aan de hoofdtafelde Aalmoezenier, de Veldprediker en andere mili-taire autoriteiten, terwijl de tweede avond werdbijgewoond door den Veldprediker en den Officiervan Gezondheid. Deze militaire belangstelling magte meer als een unicum in dezen, tijd beschouwdworden, daar de hooge gasten den geheelen avondin ons midden hebben doorgebracht.

De Seider werd (de eerste avond voor ruim 90man) gegeven door den dpl. M. Gobes. Op sympa-thieke wijze wist hij ons de beteekenis en inhoudvan de Hagodo duidelijk te maken.

Ook 's avonds ging Gobes ons in het gebed voor.Ondanks deze vermoeiende diensten vond hij alsgoed soldaat toch tijd, mee te helpen aan het aard-appeljassen. Dat ook de kok, de dpl. B. Kroonen-berg het zijne tot het succesvol slagen dezer dagenbijdroeg, bewijst alleen al het draaien van 600matseballen en het maken van ruim 300 kremsje-lisch! Het was eveneens een merkwaardig gezicht,de militairen na den Seider hun matzes, boter enkaas te zien medenemen als ontbijt voor den vol-genden ochtend.

In staat gesteld door het door bemiddeling vanRabbijn J. H. Dunner ter beschikking gestelde geld.wist de serg. menagemeester Frenk plus zijn staf,alles tot in de finesses te regelen.

Nogmaals, het waren voor ons Joodsche Militai-ren, alleszins gezellige avonden, welke ons nog langzullen heugen. Het was alleen jammer dat de Offi-cier belast met het toezicht op het J.M.T., LuitMr Belinfante, door ziekte met in saat was, d'Selder-avonden bij te wonen.

DAyros

Mijnheer de Redacteur,Ondersreteekende voelt zich ten zeerste verpliclv

zijn dank te betuigen voor de buitengewone gastvrijheid en hartelijkheid, waarmee hij op de Pesach-dagen ontvangen is in de gemeenten Oss en Geffen De huiselijke sfeer, die hij deze dagen zoozee.gemist zou hebben, is door de Joodsche inwoner:van bovenvermelde gemeenten wel geheel verv-angen. De beteekenis der woorden uit de Hagada„kol digfien jeisei wejeigoel" hebben.zij zeer zeke;

vervuld en hiervoor breng ik hen mijn weigemeen-den dank en zal Pesach 1100, de dwikerftijden, steeds bij mij in aangename herinnering blij-

V6U mijnheer de redacteur, hartelijk dankend voor

de plaatsing, verblijf ik, met m^j*»^"17 Nisan 5700

Veldleger,25 April 1940

Het afscheid van den Eerw. Heer H. FrankJoodsch Leeuwarden bracht hem treffende hulde

VOOR de Joodsche gemeente te Leeuwar-den was het j.l. Zondag, 28 April, eenbelangrijke dag, nu haar Oppervoor-

zanger en godsdienstonderwijzer, de eerw.heer H. Fr an k, na deze functie twintig jaarachtereen bekleed te hebben, met pensioenden gemeentedienst ging verlaten, waarmedetevens aan zijn 47-jarige loopbaan in dienstvan het Nederlandsch-Israëlietisch Kerkge-nootschap, hetwelk hij tevoren ook in veleandere gemeenten gediend had, een einde isgekomen.

Het afscheid van den KerkeraadDes Zondagsmiddags heeft de heer Frank, die

vergezeld was van zijn echtgenoote en enkele anderenaaste familieleden, in een bijzondere kerkeraads-vergadering afscheid genomen, voor welke plech-tige bijeenkomst veel belangstelling bestond. Aan-wezig waren o.a. de Opperrabbijnen A. S. Levissonen S. Dasberg; alle kerkeraadsleden, leden van hetschool- en armbestuur, bestuursleden van verschil-lende pieuse instellingen en een groot aantal ge-meenteleden.

Nadat de familie Frank was binnengeleid en deechtgenoote van den scheidenden functionaris bloe-men waren aangeboden, werd o.a. mededeeling ge-daan van een brief van den oud-president van denkerkeraad, den heer J. S. Joles, die wegens gezond-heidsredenen niet aanwezig kon zijn, en derhalvelangs schriftelijken weg van zijn waardeering voorden arbeid van den heer Frank blijk gaf.

Verschillende toesprakenAllereerst was hierna het woord aan den presi-

dent van den kerkeraad, den heer S. van Leer,die memoreerde, dat de heer Frank op Vrijdag,14 Mei 1920, te dezer stede werd geïnstalleerd alsopvolger van wijlen chazzan S. Sitters. Sprekerzeide thans, nu de 20-jarige arbeid van den heerFrank te Leeuwarden wordt afgesloten, gerust tekunnen verklaren, dat hij een waardig opvolger vanden heer Sitters is geweest. In uw chazonoes —aldus spreker — hebt gij vele traditioneele melo-dieën van den heer Sitters overgenomen en den ge-meenteleden hebt gij in sjoel menig ontroerendoogenblik geschonken door uw gevoelvolle voor-dracht, welke tegelijk getuigde van de toewijding,waarmede gij uw taak als sjelieach tsibboer steedshebt vervuld.

Ten slotte wijdde spreker aandacht aan de wijze,waarop de heer Frank de leerlingen van de laagsteklassen der godsdienstschool heeft onderwezen. Ookdaar getuigde uw arbeid van correctheid en punc-tualiteit, zeide spreker, terwijl het algemeen be-kend is, dat gij door uw omgang met de kinderenbij hen zeer geliefd waart. Moge uw arbeid metname voor de jeugd, die de toekomst van ons volkuitmaakt, later rijke vruchten afwerpen. Onder hetuiten van de beste wenschen voor de toekomst vanden heer Frank en zijn familie, bood spreker hemnamens den kerkeraad een exemplaar aan van hetpas verschenen werk „Geschiedenis der Joden inNederland", waarvan den heer Frank bij verschij-ning ook het tweede deel gezonden zal worden.

Vervolgens verkreeg Opperrabbijn Levissonhet woord, die betoogde, dat de heer Frank de uit-nemende tradities, welke te Leeuwarden op het ge-bied van het chazonoes bestaan, en daar o.a. doorwijlen Kosman en Sitters zijn voortgezet, heeft over-genomen en daardoor ook voor de tegenwoordigegeneraties levendig heeft gehouden. Spreker preesde voordracht en intonatie van den heer Frank, diedaardoor niet slechts een uitnemend vertolker isgeworden van het ouderwetsche, provinciaalschechazonoes, maar bovendien door zgn houding entoewijding er veel toe bijdroeg de aandacht van zijnhoorders gespannen te houden. Spreker zeide ver-der, dat hem in den heer Frank steeds was opge-vallen, de aantrekkelijke wijze, waarop hij alsonderwijzer met zijn leerlingen contact zocht. Hetwas voor mij een aaneenschakeling van prettigemomenten — aldus spreker — wanneer ik getuigewas van de manier, waarop u de niet altijd gemak-kelijke leerstof voor uw leerlingen aannemelijk

maakte. Door uw optreden hebt gij stellig een be-langrijke plaats in hun harten ingenomen. Ook alschazzen zal uw naam in deze gemeente nog vaakgenoemd worden en al moogt ge dan niet meer infunctie zijn, dan hoop ik tóch, dat gij zult blijvenbidden voor het heil der gemeente, welke ge twintigjaar gediend hebt, alsmede voor het welzijn vanhet geheele Joodsche volk!

Hierna was het woord aan Opperrabbijn Das-berg, die zeide, dat hij, ondanks zijn verblijf elders,nog steeds goede herinneringen bewaart aan zijnvroegere gemeente Leeuwarden, waar de geheel

eigen sfeer hem ook dezen middag weer heeft ge-troffen. Spreker was gedurende verschillende jarenin de gelegenheid om van dichtbij te constateeren,dat de heer Frank op voortreffelijke wijze zijn taakals chazzen vervult en de liturgische tradities daar-bij in acht neemt op een manier, welke men nietoveral aantreft. In dit opzicht heeft de goede tra-ditioneele gemeente Leeuwarden spreker verwend,waarvoor hij den heer Frank gaarne hulde bracht,daaraan een persoonlijk woord van dank toevoegdevoor de gastvrijheid, welke hij steeds ten huize vande familie Frank mocht ondervinden.

Van de verschillende sprekers, die nadat hiernade eerewijn was rondgediend het woord voerden,noemen wij: den eerw. heer S. Men d e 1 s, als col-lega; N. Woudstra, namens het schoolbestuur;B. W. van der Woud e, namens de pieuse ge-nootschappen, die den heer Frank huldigde voor dewijze, waarop hij op Tanganies Kabroniem in helgebed voorging; en A. Kuyt, die den heer Frankdank bracht voor zijn werk ten behoeve van Peki-dim en Amarcalim.

Ten slotte heeft de heer Frank zelf het woordgekregen, om zijn diepgevoelde dank te betuigenvoor de hulde, welke men hem op dezen dag heeftgebracht. Spreker is den gemeenteleden veel dankverschuldigd voor de aandacht waarmede zij hemsteeds als chazzen hebben beluisterd. Sprekerdankte voor de samenwerking, welke'in den loopder jaren tusschen de achtereenvolgende Opperrab-

bijnen.kerkbestuurderen en collega's met hem heefbestaan en zeidet dat de arbeid van zijn vooi *angetwijlen chazzen f? Sitters, voor hem steeds an lich-tend voorbeeld iis geweest. Spreker md jde tenslotte met de beste wenschen voor de toekcmst derJoodsche gemeent; Leeuwarden.

Velen maakt' hierna gebruik van de gelegen-heid om d die Frank tot afscheid de hand tedrukken. ede tevens het einde gekomen wasvan dez ~je, .komst, welke dank zij de voorbe-reidendt >ver] .'.aamheden van de heeren S. vanGelde, en Jacs. Velleman, die als ceremo-niemeesters fut geerden, een uitstekend verloopheeft gehad.

B. FRANK

Het afscheid van de godsdienstschoolDes Zondagsmorgens is een bijeenkomst gehou-

den in één der lokalen van de godsdienstschool, waarleerlingen en oud-leerlingen van den scheidendenfunctionaris zich verzameld hadden. Het hoofd derschool, de eerw. heer S. Men deIs, richtte integenwoordigheid van hen en afgevaardigden vanschool- en kerkbestuur, een toespraak tot den heerFrank, waarin hij hem schetste als een onderwij-zer, die bij zijn leerlingen zeer geliefd was door deinnemende wijze, waarop hg hen onderwees.

Mevr. R. de Bruin—de Jong, sprekendenamens de ouders van leerlingen, zeide, dat deheer Frank een belangrijke plaats inneemt in deharten van de pupillen, die m de school aan zijnzorgen waren toevertrouwd. Als dank voor hetgeen hij voor hen heeft beteekend, overhandiirdèspreekster hem namens de ouders der leerlingeneen exemplaar van de rol Esther en namens deoud-leerlingen een portret van den heer Frank,tndens zijn arbeid voor de klas.

Opperrabbijn A. S. Levisson sprak een Der-soonhjk woord en overhandigde den heer Frank eenfraai boekwerk.De heer Frank heeft in een slotwoord voor de

danPkro

gezegd.oorden ** ** aan*el>°den geschenken

«J^n t̂te vermelden wfl. dat Opperrabbijn Levte-son Dinsdagmorgen (den laatsten dag van Pesach)%£*£££*?* op 2eer waardeerende

Fa. F. SINEMUS SSS&ÏS23Eigen atelier voor

OVERHEMDEN NAAR MAATReis- en Sportkleeding Heerenmodes

Th. v. MIERLO, AmsterdamLuxe Brood- en BanketbakkerijenRoelof Hartstr. 17 Merwedeplein 61Telefoon 92359 Telefoon 23964

LEVERT STEEDS HET BESTE t24

NIEUW ISRAËTJETISCH WEEKBLAD

KENNISGEVING.De Hoofdcommissie voor dezaken van het Portugeesch-Israëlietisch Kerkgenootschapin Nederland «»

roept bij deze op ALLE TOTHAAR KERKGENOOTSCHAPBEHOORENDE PERSONEN, dieverlangen toegelaten te wordentot het examen ter bekoming vaneen der rangen van Portugeesch-Israëlietisch Godgeleerde of Gods-dienst-Onderwijzer of Onderwyze-res, om zich daartoe vóór 31 Mei1940 schriftelijk met overleggingvan de vereischte acten bij haarte melden ter Secretarie der Por-tugeesch-Israëlietische Gemeentete Amsterdam.De Hoofdcommissie voornoemd,J. L. PALACHE, Voorzitter.A. J. MENDES DA COSTA, Secr.

zoek ruggesteun.;,,

NILLMIJ. F . VAN 1859 ,_,

TA VI O Bel op: 36326fl JL f 'T AMSTKRDAMMERTJE.1 Jr»#»l ■ Ook trouwrrjden.

TWEEDE BLAD VAN 3 MEI 1940, No. 1 DIT NUMMER BESTAAT UIT DRIE BLADEN

Inkoop dOUO% Van *ht& WBk9en Juweeleri.

Fa. LANGEDIJK, FREDERHiSPLEIN 11.Zaterdags gesloten.

RASJIE HERDENKING TE DEVENTER

Zondagavond 14 April j.l. heeft de weleerw. heerS. J. S. Hirsch uitvoering kunnen geven aanzijn voornemen, om in een bijeenkomst, belegd doorde Vereeniging „Mekour Chajiem" den grootenphenomeen in Israël, algemeen bekend onder dennaam van Rasjie, te herdenken, in verband methet feit, dat het kortelings 900 jaar geleden was,dat deze wetenschappelijke heldenfiguur in Troyes(de vroegere hoofdstad van Champagne, thans vanhet departement Aube) het eerste levenslicht aan-schouwde.

Reeds voor eenige weken, op Sjabbos Hafsokohad de eerw. heer L. R o e p e r als leeraar der ge-meente en voorzitter van genoemde vereeniging,dezen ongeëvenaarden Talmoed- en Bijbelcommen-tator in klein formaat naar leven en werken ge-teekend, doch dit slechts als inleiding op hetgeenvan den ressortalen Opperrabbijn te verwachtenwas.

Na een kort begroetingswoord van den Voor-zitter begon Opperrabbijn Hirsch met eenkort historisch overzicht van de schepping van denTalmoed, het werk van Rabbina en Raw Aschi, hetoptreden der Gaoniem, die hun verklaringen opden Talmoed te boek stelden, om daarna te wijzenop de ontzaglijke Talmoedstudie in de eerste plaatsin Babylonië. Zooals prof. dr. Berliner het zeerterecht opmerkte, het woord van den Prediker:de zon gaat op, de zon gaat onder", blijkt ook bijhet geestelijke Jodendom een groote waarheid. Tenbewijze: Op den sterfdag van Rabbi Akiba werdHakkoulo, Rabbeinoe Gersjoum bekend doorzijn belangrijke tikonous,waarvan spr. noemdedie omtrent bigamie, heteeuwige leven naging endit schitterende licht uit-gedoofd werd. In dat jaaraanschouwde Rasjie heteerste levenslicht. Heeftniet op denzelfden dag,dat de verdrijving derJoden uit Spanje, op2 Augustus 1492, eenvoldongen feit werd, Co-lumbus zich opgemaaktom een nieuw land teontdekken, Amerika, hetland der vrijheid? Zooging het eveneens metde studie der Talmudi-sche wetenschappen. Delaatste Gaoniem, R. Se-rira, R. Hai, R. Samuel ben Choful waren over-leden. De leerscholen in Sura, Pumbathia en Mech-nea gesloten. Zou daarmede het tijdperk vanintense Talmud-studie geëindigd zijn? Neen, viaRome plantte zich de studie voort o.a. naar Lotha-ringen. In Mainz en Worms werden de Gaonetischescholen voortgezet. Daarheen richtte zich destroom van naar kennis dorstige jongelieden.Daarheen begaf zich ook Rasjie (wiens naam deaanvangletters zijn van Rabbi Salomo Jitschaki,zoon van Izak en niet zooals ten onrechte doorsommigen beweerd wordt Salomo Jarchi, afgeleidvan „Jerach" maan is fr. lune en hem daarom uitLunel geboortig achtten). Eenige bijzonderhedenuit Rasjie's leven deelde spr. mee, evenals hetlegendarisch kleed, waarin zijn persoon, zooalsmeestal bij groote figuren het geval is, gestokenis, van zijn ontmoeting met Gottfried van Bouillon,zijn reizen naar Spanje, Praag, zijn verblijf inWorms, alwaar zich zijn stoel nog bevindt, omdaarna meer in het bijzonder te wijzen op zijnstudietijd in Worms, Mainz en Spiers. Als zijn voor-naamsten leermeester moet genoemd worden R.Jacob ben Jakov uit Worms, voor wien Rasjie eenbuitengewone vereering bezat, in overeenstemmingmet het n,BU' «7103 "J3l XIIÖ- Wederkeerig koes-terde de leeraar groote liefde voor Rasjie, gedachtigaan de sententie onzer wijzen 3*n "1133 TP

Rasjie, zegt spr., wordt aangezien als een wonderder voorzienigheid, die op alle gebied zich thuis ge-voelde. Als men nagaat hoe hij b.v. in zijn Penta-teuch-verklaring den bouw van het p£'o beschrijft,hoe hij in Tractaat Chulin de samenstelling van hetdier weet te ontleden, hoe hy blijken geeft vanzakenkennis, van bekwaamheid op het gebied vanhandel en industrie en wat dies meer, dan komtmen van zelf tot die ontdekking. En van hem kanniet verklaard worden, zooals eens van Caspar vanBaerle getuigd werd: „Alles wat in de boekenstaat, is in hem gevaren," Hij had immers geenboeken! Neen, het was uit de natuur, dat hij alleswist, een gave Gods. Hoe eenvoudig en gemakkelijkwist hij niet voorkomende moeilijke Hebreeuwschewoorden met een juist Fransch woord te vertalen.Spr. verwijst daarbij naar de Rasjie-vertaling vanOpperrabbijn Onderwijzer z.g., die bij de juiste ver-gelijking met moeilijke middeleeuwsche Franschewoorden door Jonas Polak, vroeger leeraar in hetFransch aan het Nederl. Isr. Seminarium, werdvoorgelicht.

Men begrijpt niet, hoe een mensch in staat is,dit alles op perkament op te schrijven; want boek-drukkunst bestond niet, toen hij zijn verklaring opTalmoed en Bijbel aan het menschdom gaf. Spre-kende over die op den Talmoed herinert hij eraan,dat Rasjie eerst moest zoeken naar een juistelezing der tekst, alvorens zijn verklaring op schriftte zetten. Duidelijk en beknopt gaf hrj tekst- enwoordverklaring. Breedsprakigheid is niet de aardvan Rasjie. Zonder Rasjie's verklaring behoort destudie van den Talmoed tot het onmogelijke. Hoegroot zou iemand wel moeten zijn, die zonder Rasjieden Talmoed zou kunnen lezen, zooals dr. Dunnerz.g., die 103CÖ boven ieder in geleerdheidUitstak, het meermalen aanried. Men zou het kun-nen probeeren, maar... dan werd de Talmoed eenmet zeven zegels gesloten boek.

Behalve genoemde verklaringen, bezitten we vanRasjie nog meer in allerhande vorm. Hij hield zichniet slechts onledig met de beantwoording van tothem gerichte vragen, doch heeft ook op ander ter-rein zijn geestesproducten geleverd. Vele van zijnbeslissingen treffen we aan in *""il"inO> *ngTïjj 12Q en andere werken. Voor den eeredienstheeft hij een "|ITD samengesteld. Men noemt hemook de vervaardiger van enkele Seliechous o.a.niJOn '1 "]Üipn rÖ&iï ( Jn Praag uitge-sproken) enz.

Zijn school in Troyes trok steeds een aanzienlijkaantal leerlingen en hoewel hij zelf geen zoons had,die zn'n voetsporen konden drukken, bezat hij driedochters, die met groote geleerden gehuwd waren.Eén van haar bezat voldoende bekwaamheid omde antwoorden op de vragen, die Rasjie gesteldwaren, tijdens diens ziekte en haar mondeling wer-den gedicteerd, op te schrijven. Drie van Rasjie'skleinzonen behoorden tot de Tosafisten, die zichbezighielden met de studie van den Talmoed en dedaarbij behoorende verklaring van Rasjie. Ge-durende twee eeuwen bloeiden de Tosafistenscholen.

Rede van Opperrabbijn S. J. S. Hirsch

Zijn ongewone genialiteit toonde Rasjie ook ophet gebied van de Bijbel-exegese, waarover Opper-rabbijn Hirsch uitvoerig sprak na een korte pauze.Dit terrein is meer algemeen bekend dan de ver-klaring op den Talmoed. In het bijzonder geldt ditRasjie als Commentator van de Thora, een reuzearbeid, die vele geleerden na hem tot onderzoekingenen verklaringen hebben aangespoord en waarbijspreker o.a. aanhaalt het werk van OpperrabbijnMaarsen, die onder den naam van XilljtS'nS dejuiste tekst van Rasjie's verklaring op den Bijbelnavorschte. Als laatste bijdrage op dit gebied ver-meldt spreker de uitgave van de nauwkeurige tekstvan Rasjie's verklaring op Spreuken en Job.

Terwijl er toch allerwegen een ontzaglijk uitge-breide litteratuur op Joodsch gebied bestaat, heeftniets een zoo groote populariteit verworven als deverklaring van Rasjie op de Thora, waaromtrentniemand ooit uitgeleerd raakt. Wie met Rabbijnscheliteratuur begint, neemt het eerste Rasjie ter hand,doch de grootste geleerden yerklaren Rasjie nietsteeds te begrijpen. Zijn verklaring beweegt zichop het gebied van Halachah en Agada. Dit zijn debeide stroomen, waarlangs het Joodsche levenvoortschrijdt. Wat de beteekent wordt doorspr. in den breede ontvouwd. We kunnen echter deHalachische bepalingen niet zonder mondelingeverklaringen begrijpen. Evenmin kan zulks meer-malen met de letterlijke tekst van de Thora.Halacha en Agada dienen dikwijls hand aan handmet elkaar te gaan.

Van die Agada heeft Rasjie een zeer druk ge-bruik gemaakt. Naar zijn eigen meening soms teveel, zoodat hij op lateren leeftijd aan zijn klein-zoon Rasjbam zeide, dat hij zijn verklaring gaarnemeer in de richting van de J3tt'2 wilde omwerken.Gelukkig, zegt spr., dat dit niet gebeurd is. Juistde Agada heeft Israël door alle tijden heen veellevensvreugde bezorgd. Wat een heerlijke oogen-blikken bezorgt ons b.v. de Qi"IVJ,""I niet?Op verschillende wijzen heeft Rasjie van die Agadain zijn verklaring gebruik gemaakt. Zijn j—iVIDOJIals 'V voor de 318 mannen, die met hemvoor de bevrijding van Lot streden: alsde beteekenis der letters van pnil1 van het woord

ptJ'ÖT van BT biJ Blleam bewijzen, dat hij gaarnemet de Massora rekening heeft gehouden. Met alleagadische werken was hij bekend en van alles heefthjj voor zijn verklaring gebruik gemaakt, zooalsHST tTHÖ. NOïnjn. NTiptia. enz. Met grammati-cale werken als van Menachem ben Saruk enDunas ben Labrat was hij goed op de hoogte. Dik-

wijls worden ze door hem aangehaald. Denk eensaan zijn taalkundige opmerking op het wooranttnva *» rrw «n- x _. M .Zijn bescheidenheid teekent zich af in zijn op-merking b.v., dat hij niet weet, wat de bedoelingvan de schrift is na jnV

Dat Rasjie's verklaring ook in niet-Joodschekringen een groote mate van populariteit bezat, kanmen daaruit afleiden, dat het eerste Joodsche werk,dat gedrukt werd, de verklaring van Rasjie op deThora was (Reggio 1496).

Wanneer Reuchlin en Nicola de Lira over dePentateuch spreken, dan doen zij aanhalingenhoofdzakelijk aan Rasjie ontleend. Nauwelijks éénuitgave van de Pentateuch met commentaren ver-scheen er, of de verklaring van Rasjie is nummeréén. Van enkele super-Commentaren gewaagt spr.:als D'DSn 'fiflC R- Elia Mizrachi, R. Wolf Heiden-heim, dr. A. Berliner; vooral de laatste heeft zichzeer verdienstelijk gemaakt.

Met groote waardeering spreekt OpperrabbijnHirsch over de Rasjie-vertaling in het Nederlandschvan Opperrabbijn Onderwijzer z.g., die daardoormet groote nauwgezetheid een arbeid van onschat-bare waarde tot stand heeft gebracht. Al moge dejongste Engelsche uitgave van 1929 evenzeer oponze erkentelijkheid aanspraak maken, men ver-gete echter niet, dat hier door vier personen werkwerd geleverd, dat door slechts één man alsOnderwijzer werd verricht. De vrees, dat door dezevertaling de Rasjie-studie zou verminderen, is vol-komen ongegrond gebleken. Integendeel, meent spr.is die studie daardoor nog meer gepopulariseerd.

In de Vereeniging „Mekour Chajiem" is steedsgoed Rasjie geleerd, niet slechts door de leerarender gemeente, doch ook door particuliere DW^P.Steeds heeft spr. zich verbaasd over de bekwaam-heid van een hunner, den heer S. van Engel, diegeheele stukken van Rasjie uit het hoofd kon op-zeggen. Er werd hier steeds vlijtig Rasjie be-oefend en gezorgd door opname van jongekrachtenlim IfiD rDBTI K 1"? "Qi dat ook het nageslachtin die richting werd opgeleid.

In een treffende peroratie wekt spr. ten slotteop tot verderen ijver en bezieling bij de studie vanRasjie. Ook in de ontzettende tijden waarin wijleven zal zij ons een troost en toeverlaat zijn. DeATV! van Ras Jie moge ons beschermen, om onsonbezorgd de toekomst tegemoet te doen gaan

fIItOSJ 'JKTJC onxö pKÖ "jnKX "ÜOGelijk in de dagen van den uittocht uit Egypte, zalde Godheid ons zijn wonderbare macht toonen.

Als de booswichten, die thans de wereld beroe-ren, al lang vergaan zullen zijn, zal voor ons destudie van onze dierbare Thora en hare ver-klaarders blijven bestaan. Laat ons hopen, dat wespoedig van duisternis tot licht zullen komen endonkerheid en ellende geheel zullen verdwijnen.

Met onverholen belangstelling werd deze redeaangehoord en bewees het welgemeend applaus,hoezeer de aanwezigen van deze schets van hetleven en werken van Rasjie genoten hadden.

Met een hartelijk dankwoord van den voorzittervoor het verschafte genot, werd deze herdenkings-bijeenkomst gesloten.

Opperrabbijn8. J. S. HIRSCH

UIT DE RESIDENTIE

Bloeiend T.O.P. leven

De bekende Joodsche vereeniging T.O.P. magzich verheugen drie bloeiende onderafdeelingen tebezitten, die ieder op zich zelf nuttig werk verrich-ten, goede bijeenkomsten beleggen en nog voor uit-breiding vatbaar zijn. De vereeniging T.O.P. biedt„elck wat wils", bevordert het geestelijke en cul-tureele leven, viert daarnaast gepast amusementen zoowel voor het echtpaar, de vrijgezel, het ver-loofde paar als de jongen vanaf 6 jaar is bij haaiplaats en iedereen zal zich spoedig in de T.0.P.--familie thuis voelen.

De Sociëteit (vroeger loge) houdt haarwekelijksche bijeenkomsten, die altijd even gezelligals nuttig zijn. Het bestuur heeft een propaganda-actie op touw gezet, om vele nieuwe leden te wer-ven. Zij, die eens nader met deze afdeeling kenniswillen maken, kunnen zich wenden tot het alge-meen secretariaat of den voorzitter van de Socië-teit, den heer A. Hamme, Van Linschotenstraat 37.

De Jongerengroep belegde in de afgeloo-pen maanden vele geslaagde bijeenkomsten en zalspoedig met een interessant, gezellig zomerpro-gramma beginnen. Er waren o.a. leerzame lezingenover detectievewerk, jazzmuziek, een excursie werdgemaakt naar het Planetarium, terwijl er tevensgezellige club- en dansavonden gehouden werden,evenals bij den stam (voortrekkers 17 jaar enplaats en zij, die een beschaafde, intieme Joodschesfeer zoeken, zullen dit zeker in de Jongerengroepvinden. Voor alle gewenschte inlichtingen wendemen zich tot het algemeen secretariaat, Jan Blan-kenstraat 92, of den waarn. voorzitter, den heerL. Polak.

De Padvindersgroep mag zich zeker ineen zeer groote populariteit verheugen en gaatsteeds crescendo. Op een geslaagd, nuttig winter-seizoen kan teruggezien worden. Bij de horde (wel-pen B—l 28—12 jaar) is de toevloed van nieuwe ledenzoo groot, dat momenteel geen nieuwe jongensaangenomen kunnen worden. Bij de troep (ver-kenners 12—17 jaar), waar hard gewerkt wordt, isevenals bij de stam (voortrekkers 17 jaar enouder), die de leiding assisteert, nog plaats. Nu ishet juist de geschikte tijd, om als Padvinder toe tetreden; ge zijt er nooit te oud voor.

Op de viering van St. Jorisdag (21 April) kwambehalve de geheele Groep, ook de nieuwe onder-afdeeling „De Oud-Padvinders" bijeen, die een be-hoorlijke afdeeling belooft te worden. Op dezen ge-denkwaardigen dag werd het mooie, aloude, maarsteeds actueele St. Jorisverhaal verteld (de moe-dige redder, die de draak versloeg) en werd dooralle Padvinders de belofte herhaald. Het was eenprachtige middag, waarvan alle aanwezigen eenmooie herinnering zullen bewaren.

Door het onder de wapenen zijn van enkele Lei-ders en door de toetreding van vele nieuwe leden,is er thans een dringende behoefte aan geschikteleiders en leidsters. Wij doen dan ook een beroepop dames en heeren, die van jeugd- en opvoedkun-dig werk houden en eens nader Kennis willen ma-ken met het padvinderswerk van Lord Baden Po-well, zich spoedig in verbinding te stellen «jet dengroepsleider, den heer L. Polak, Badhuisweg 207,Scheveningen, die nadere inlichtingen zal verschaf-fen. Meisjes of jongens, die in opleiding wenschente komen voor een leid(st)ers- of nelp(st)ers-functie, kunnen zich ook tot bovengenoemd adreswenden.

Summa summarum, T.O.P. heeft drie flinke, ge-zonde afdeelingen, waar ongetwijfeld voor u, Haag-sche dames en heeren en jongelui, plaats zal zijn.Bezoekt eens een onzer middagen of avonden ensluit u aan bij de vereeniging T.O.P. U zult er vasten zeker geen spijt van hebben.

REISJIES CHOGMODe cursus van Opperrabbijn I. Maarsen .zal, te

beginnen met Zondag' 5 Mei, gehouden worden opZondagavond, één uur vóór nacht,

LIEN JALDATI BIJ DENHAAGSCHEN KUNSTKRING

Voor leden en introducé's van den HaagschenKunstkring werd een avond van „Joodsche kunst". gegeven, waar de danseres en voordrachtskunste-nares Lien Jaldati, begeleid door den pianistdr. Eberhard Rebling, proeven van haargroot kunnen aflegde.

Lien Jaldati's kunst is het sterkst, waar hetaankomt op mimiek en uitdrukkingsvermogen.Daarom waren dansen zooals „De narrischeMamme" uit Schalom Asch' tooneelstuk „Tug vnNacht" en de „Schnorrerin" maar ook „De alteBobbe" bijzonder indrukwekkend. Hier slaagde dekunstenares er volkomen in, de sfeer van hetOost-Joodsche leven en de ziel van Joodsche men-schen uit te beelden en duidelijk te maken. Vanmasker-dansen was de „Golem1' minder overtui-fend, misschien omdat het onderwerp ecnigszins

e vormingskracht van een enkel mensch te bovengaat. Daarentegen toonde „De dood en het meisje"Tuit den „Dybuk" van Schalom Asch), eveneensmet een indrukwekkend masker gedanst, dat LienJaldati ook over de kunst beschikt, alleen doorhaar lichamelijke bewegingen, door haar sprongenen haar armgebaar, gesteund door de zelf ont-worpen kostuums, een buitengewoon sterk effectte kunnen bereiken. In „Am Jisrael gaj" (Israëlzal leven) bracht Lien Jaldati de ellende van denverdreven en onderdrukten Jood en de bevrijdingdoor den opbouwenden arbeid op indrukwekkendewijze tot uitdrukking.

Lien Jaldati's uitdrukkingsvermogen en karakte-riseeringskunst toonde zich op zeer bijzonderewijze ook in de Jiddisje en Hebreeuwsche liedjes,waarvan hier de „draai-orgel-speelster" en het lied„is gekimmen der fetter Nussen" genoemd zijn alsbijzonder geslaagde vertolking van Joodsche typesuit het Oosten.

De pianist dr. Eberhard Rebling toonde zich eenuitstekende begeleider. Hij bracht buitendien vierJoodsche dansen van A. Krein met veel rythmieken muzikaliteit ten gehoore, evenals „Toccata" vanS. Prokolieff.

Namens den Haagschen Kunstkring vertolkte deheer Brederode de gevoelens van dankbaarheid enbewondering van het talrijke publiek, dat met veelbijval en bloemen zijn instemming betuigde.

J.P.C.De J.P.C, der S. A. Rudelsheimstichting, afd.

Den Haag, organiseert 4 Mei a.s. in Trianon teScheveningen een groot nachtfeest met wereld-attracties. Als medewerkenden treden op: CilliWang, Max Ehrlich en Joe Standy, terwijl de dans-muziek verzorgd zal worden door The Collegiansswing section. Aanvang 23.30 uur, einde 5 uur.

ELOQUENTIAZondagavond 5 Mei a.s. herdenkt de Joodsche

Debatingclub Eloquentia haar 12%-jarig bestaan.Op dezen avond, die in „Hermitage", Bezuidenhout,gehouden zal worden, spreekt Drs. Jan de Voogdover Henriëtte Roland Holst. Eenige leden zullenhet programma verder verzorgen met muziek envoordracht.

’ATERES NOSJIEMOp de laatst gehouden vergadering van de Dames-DELFZIJL

vereeniging 'Ateres Nosjiem werd be-sloten de gemeente een nieuw porou-ches aan te bieden. In een daartoe

speciaal belegde vergadering van het kerkbestuur,waartoe ook het bestuur van 'Ateres Nosjiem ende dames M. Pais enS. Gans—Lezer waren ge-noodigd, had de aanbieding plaats, door mevr. vanBuuren—Neerduin, die in enkele korte woorden debeteekenis van een porouches uiteenzette.

De voorzitter aanvaardde het prachtige geschenkdaarbij hartelijk dank brengende aan bestuur enleden, vooral de dames vervaardigsters, mevrouwM. Pais—Marcus, die de kroon en Joodsche letterser op vervaardigde op meesterlijke wijze, en mevr.S. Gans—Leezer, die op schitterende wijze van haarkunnen heeft blijk gegeven. Moge 'Ateres Nosjiemnog yele geschenken kunnen aanbieden.

UIT DE MAASSTADJOODSCH TEHUIS

Woensdagavond 8 Mei, zal in het Joodsch Tehuisdoor het Comité een bijzondere bijeenkomst wordengeorganiseerd ter herdenking van den verjaardagvan H. K. H. Prinses Juliana. Alsdan zal de be-kende schetsboekenier van de N.R.Ct, de heer Ch.A. Cocheret een voordracht houden over het onder-werp: De humor in de Nederl. Letteren. Toegangtot de bijeenkomst is vrij voor alle te Rotterdamgedetacheerde militairen, terwijl een beperkt aan-tal plaatsen beschikbaar zal zijn voor Joodsche in-gezetenen. Een financieel beroep op de aanwezigenzal niet worden gedaan. Inlichtingen verstrekt ver-der de heer A. Zwarenstein, 2e Virulystraat lb.

DE SEIDERAVONDEN VANMIKWEIH JISROEIL

Der gewoonte getrouw heeft de VereenigingMikweih Jisroeil ook dit jaar op de beide eersteavonden van Pesach den Seider gevierd in het ver-eenigingsgebouw. De eerste avond was voor dejeugd, t.w. de geregelde cursusbezoekers en deregelmatige bezoekers van de jeugdsjoel. In totaalwaren 130 jongens en meisjes aanwezig. Bovendienzaten een aantal te Rotterdam gedetacheerde mili-tairen aan. De leidingvan het geheel was in handenvan den heer L. Vorst, naar wiens uiteenzettin-gen en voordracht met graagte werd geluisterd.

De 2e avond was voor de volwassenen bestemd.Een 320-tal mannen en vrouwen waren aan de langetafels geschaard. Op welluidende wijze droeg deheer dr. E. S t e 1n de Hagodo voor.

Dank zij de ruime giften in natura van een aan-tal firma's en particulieren konden deze echt Jood-sche avonden gegeven worden, zonder dat dit hoogekosten van de vereenigingskas vorderde. Het be-stuur van M. I. en aan hen, die zich bereidwilligmet de leiding en organisatie ervan belast hebben,zij hiervoor een gepast woord van dank en huldegebracht.

OPGEWEKT JOODSCH LEVENVoor een drietal jaren werd in de gemeente Middel-

harnis opgericht de vereenigingMIDDELHARNIS „Lekinjan Seifer Thouro" met

het doel, zooals de naam aan-geeft, de gemeente in staat te stellen tot aankoop,van een nieuwe Wetsrol. Het doel van de vereenf-fing is thans bereikt, zoodat een Wetsrol kon wor-

en aangekocht, waarvan de levering werd opge-dragen aan den heer J. van Norden, Soufeir teAmsterdam. De plechtige inwijding van het Seiferzal plaats hebben op 2 Siwan a.s. De weleerw. heerA. B. N. Davids, Ressortaal Opperrabbijn, hoopt deinwijdingsrede uit te spreken.

— De Damesvereeniging „Tsidkas Nosjiem'"heeft in een goed bezochte ledenvergadering beslo-ten bij gelegenheid van de Chinnoeg van het nieuweSeifer een fraaien mantel aan te bieden. In dezelfdevergadering werden bij acclamatie tot bestuurde-ressen herbenoemd dej dames Slager—Schooning enHartogs—Haagens, terwijl, met meerderheid vanstemmen tot nieuwe bestuurderesse werd gekozenmevr. Polak—Gazan.

— In 5702—1942 hoopt de gemeente het 100--jarig bestaan van de synagoge te vieren. De voor-bereiding van het feest werd door het kerkbestuurin handen gelegd van de heeren H. Haagens, voor-zitter, M. Hartogs, penningmeester, Ph. Slager,secretaris, H. Gazan en M. Polak.

— Een nieuwe vereeniging is de Kehillo rijkergeworden. Opgericht werd de vereeniging „LetouwsHasjeim", die zich ten doel stelt, om de noodigerestauratie aan de gemeente-gebouwen te bekosti-gen. Alle leden der gemeente hebben zich spontaanals lid van de vereeniging opgegeven en zich be-reid verklaard een extra wekelijksche bijdrage inde kas te storten. Het kerkbestuur heeft toestem-ming verleend om voor dit schoone doel in de syn-agoge te offeren.

MEDEDEELINGENVANDEADMINISTRATIE

Zandvoort wacht UHet is een oud gezegde, dat men in tijd van nood

zijn vrienden leert kennen. Dit is zoo onder men-schen, maar eveneens is zulks het geval tusschentoerisme en toeristen.

Welnu, zoo leert men in tijden van nood, waarinmen voor toerisme vrijwel geheel op de mogelijk-heden binnen de landsgrenzen is aangewezen ookzijn ware vrienden kennen, dat zijn dus zij, die erjuist nu op uit zijn te toonen, wat de HollandscheHotelier in zijn mars heeft. Nu immers gaat heter om, die Hollanders, welke anders hun vacanties„Somewhere in Europe" doorbrachten, volledigcompensatie te bieden voor wat zij buitenslands

fewend waren, nu zij door de oorlogsomstandig-eden gedwongen, thans hun rust en vermaak gaan

zoeken „ergens in Nederland".Nu doen zich op dit gebied twee mogelijkheden

voor: t.w. om indachtig aan de spreekwijze „Vande gelegenheid gebruik maken" zooveel mogelijkaan deze z.g.n. gedwongen bezoekers te verdienenonder het motto „Als de grenzen weer opengaan,zie ik ze toch nooit weer", of: men doet alles, omde in het buitenland verwende gasten het daad-werkelijk bewijs te leveren, dat Holland ook op ditgebied in staat is, het tegen de buitenlandscheconcurrentie op te nemen, waardoor men de zeker-heid heeft, dat de klant tevreden weggaat, zoodathij ten allen tijde, dus ook als de grens weer opengaat, gaarne zal terugkeeren tot den Hollandschengastheer van nu.

Wij zijn overtuigd, dat de verstandige Hotel-exploitant zich op dit laatste standpunt zal plaat-sen, en zich moeite noch kosten zal sparen, wan-neer het maatregelen betreft, om de service zoohoog mogelijk op te voeren.

Een voorbeeld van degenen, die zich op dit stand-punt stellen, is stellig de bij onzen lezerskring wel-bekende heer L. van Sterkenburg, van „De Drievan Noordwijk", die hiervan door de overname vanGroot Badhuis te Zandvoort wederom het bewijsheeft geleverd. De laatste jaren was het met deexploitatie van dit hotel niet naar wensch gegaan,zeer ten ongerieve van velen, die Zandvoort ken-nen en weten, dat een plaats als Zandvoort staatof valt met de wijze, waarop het grootste Hotel terplaatse wordt geëxploiteerd. Nu de heer VanSterkenburg zich met de zorg hierover heeft be-last, is de vraag: Hoe zal het nu met Groot Bad-huis gaan? voor insiders geen vraag meer.

Daarvoor staat zijn internationaal gevestigdereputatie als groot-exploitant borg.

Men heeft de achter ons liggende maanden nietongebruikt gelaten en Groot Badhuis volkomen ineen nieuw kleed gestoken. De leiding van Café enBar, alsook die van de interne hotel-service, is,onder opperleiding van den heer Sterkenburg zelve,in handen van prima vakmenschen gelegd, terwijlnu ook " Groot Badhuis is opgenomen in de zoopopulair geworden Tournants-regeling, welke dengasten van den heer Van Sterkenburg reeds eenigejaren ter beschikking staat.

Wat de plannen voor het seizoen zelf betreft,weet men reeds, dat Zandvoort ook dit jaar veleattracties zal bieden. Zoo staan o.m. een „Fête deFleurs" en de K.N.A.C- en K.N.M.V.-races op hetprogramma.

Verder vernemen wij, dat de heer Van Sterken-burg plannen koestert, een eigen dienst langs hetstrand tusschen Noordwijk en Zandvoort te organi-seeren, welke met rupsauto's zal worden onder-houden, doch hieromtrent bestaat nog geen zeker-heid. Wat echter wel zeker is, dat is onze over-tuiging: „Zandvoort en Groot Badhuis gaan onderdeze nieuwe leiding een nieuwe en betere toekomsttegemoet."

6NIEUW ISRAELIETISCH WEEKBLAD

UCIinCI CU É\ nos s^eec's kamers vanaf.....f. 975:--f MtUöfcLfcn l 120 MODEI_KAMERS ,

111115 en HCICtrCI. ""

Jaarverslag der Vereeniging „Israël”Uitgebracht door den Secretaris

Mr. D. L. FrankHet rampjaar 1989De toestand der Joden inDuitsch en Russisch Polen

DE samenstelling van een jaarverslag is eenweinig opwekkende arbeid voor den secretariseener Vereeniging, wier eenig en uitsluitend

doel hierin is gelegen, o>n in dezen tijd steun teverleenen aan noodlijden Joden. Het moge inte-ressant zijn het tijdperk te beleven, dat in dehistorie bekend zal worden als een aaneenschake-ling van rampen, die gekomen zijn over ganschebevolkingsgroepen, wier eenige fout het was, dathaar leden als Jood geboren waren; zulks is echterverre van plezierig en de eenige steun, die ons instaat stelt, met onverflauwden moed toch nog ver-trouwen in de toekomst te stellen, is het besef datwJJ, die het nog kunnen, de taak mogen vervullenom hulp te brengen waar die zoo noodig is.

Het werk van Prof. CohenDe arbeid van „Israël" is arbeid voor het Joden-

dom der geheele wereld en dit feit is de reden, dathet jaarverslag van den secretaris, gedurende dentijd, dat mijn voorganger met die functie was be-last, placht te zijn een brokje Joodsche wereldge-schiedenis: een bron van ongetwijfeld groote waar-de voor de historici der toekomst, die het dunneboekje in vergeten archieven mochten aantreffen.Dit feit reeds verplicht mh' het verslag van de be-levenissen der vereeniging in het afgeloopen jaaraan te vangen met de mededeeling van het aftre-den van Prof. Dr. D. Cohen als secretaris. Reedseenige jaren geleden had Prof. Cohen, die zijn ge-heele ziel en werkkracht gelegd heeft in den be-langrijksten Joodschen hulparbeid van dezen tijd— het vluchtelingenwerk —- het plan opgevat zijntaak voor „Israël" aan jongeren over te dragen.Het verslag over 1938 was het laatste werk vanzijn hand en daarmee is, zooals ik reeds te kennengaf, de periodieke verschijning van een, uiterlijkonaanzienlijk, doch naar inhoud rijk en belangrijkJoodsch document geëindigd. Een zeer groote endiepe kennis van het Jodendom in verleden enheden, die mij ontbreekt, stelde hem in staat ditjaarverslag te maken tot wat het geweest is enVoor dat werk alleen reeds past een woord vangroote waardeering en dank.

Jaarvergadering en BestuurDe jaarlijksche algemeene vergadering onzer

vereeniging werd op 21 Mei 1939 te Amersfoortgehouden. In deze vergadering werden de aftre-dende bestuursleden, mr. J. E. Hillesum, Opper-rabbijn S. J. S. Hirsch, A. Levie, OpperrabbijnI. Maarsen, E. de Metz en mr. M. J. Wolff her-kozen. Opperrabbijn Ph. Frank hield een toespraak,die grooten indruk maakte, waarin hij op krach-tigen steun aan het werk van „Israël" aandrong.

In de samenstelling van het Dagelijksch- enHoofdbestuur kwam in het afgeloopen jaar geenwijziging. Niettemin moet thans reeds worden ver-nield, dat in den aanvang van 1940 OpperrabbijnJ. Vredenburg van Arnhem te kennen gaf, zijn lid-maatschap in het Hoofdbestuur te beëindigen.Opperrabbijn Vredenburg behoort tot de oprichters5*e*" Vereeniging en zijn initiatieven en adviezennebben het bestuur tot groot nut gestrekt. Wijnopen, dat Opperrabbijn Vredenburg niettemin be-lang zal blijven stellen in ons werk en dat de be-stuurders van heden de idealen van den oprichterWet zullen beschamen.ikv de samenstelling der functies van het Dage-njksch Bestuur kwam eenige wijziging. Ik ver-meldde reeds het aftreden van prof. dr. Cohen alssecretaris, als hoedanig hij werd opgevolgd doormr. L. D. Frank. Prof. Cohen blijft tot ons allergenoegen deel uitmaken van het Dagelijksch Be-stuur. Vervolgens moet vermeld worden, dat ookhet penningmeesterschap, gedurende zooveel jarenBiet groote kunde en zuinigheid gevoerd door denheer E. H. Vas Nunes, op een der jongere ledenivan het bestuur, den heer E. de Metz, is overge-gaan. Het behoort tot den goeden toon, daarbijden wensch uit te spreken, dat de nieuwe penning-meester gedurende tal van jaren met evenveel ge-noegen zijn arbeid zal verrichten als zijn voor-ganger, doch ik uit dien wensch niet van harte.Een Vereeniging als de onze, die geld, geld en nogieens geld moet inzamelen en wegzenden, behoortEenvoudig haar penningmeesters te verslijten.

Het was niet aan te nemen, dat de heer VasNunes zich met een otio cum digmtate tevredenzou stellen en het heeft dan ook allen verheugd,dat hij als vice-voorzitter tot de dagelijksche wer-kers blijft behooren; daarnaast vervult hij nog hetvoorzitterschap van de afdeeling Amsterdam enlezers van de Joodsche pers zullen kortelings weerervaren hebben, dat het dezen afdelingsvoorzitternog allerminst aan strijdlust ontbreekt wanneerhij meent voor het vereenigingsbelang te moetenonknmpn

Geld, geld en nog eens geld!!Eén doel heeft in het afgeloopen jaar het bestuur

voor alles bezig gehouden: de verbetering der geia-middelen. Het bestuur besefte, dat de hulp voor de

noodlijdende Joden in het buitenland veel ruimer

kon geschieden en heeft de middelen beraamd omdaartoe te geraken. En dat dit mogeltjk is, heen;

ons het optreden geleerd van een ander comité,

waarop ik straks hoop terug te komen .In den zomer ontving het bestuur bezoek van

Dr. L. Laserson, die namens het bestuur vanORT-OSÊ zijn diensten kwam aanbieden voor een groot-echeepsche propaganda-actie. Wij *f"£fjgluisterd naar de gloedvolle woorden, door Laser-son geuit op de jaarvergadering vereeniging inAmersfoort en wij, bestuurders, hebben wel een gs-zins beschaamd gestaan, dat wijgereed waren de aansporingen van Dr. Laserson

in daden om te zetten. Het heeft zoover niet kunnenkomen, want het uitrbeken van den oorlog heeftgroote plannen belemmerd.

Toch heeft het bestuur niet stil gezeten en, zoodrade Poolsche veldtocht was aangevangen, begrepenwh', dat onnoemelijk veel Jodenleed hiervan het ge-volg zou zijn. Terstond werd een hulpactie op touwgezet en tienduizenden circulaires verspreid, welkeeen aardig resultaat hebben opgeleverd.

Een propagandistIn het vorige verslagjaar was reeds besloten, dat

aan de Vereeniging een afzonderlijke bezoldigdearbeidskracht moest worden toegevoegd om eenzeer belangrijk gedeelte van de propaganda, hethuisbezoek, ter hand te nemen. Een ieder, die weleens huisbezoek heeft verricht om geld in te zame-len, kent het ondankbare van die taak en weettevens, hoe moeilijk het is een persoon te vinden,die voldoet aan de eischen, welke voor dit doelmoeten worden gesteld. In het najaar meende hetbestuur een daarvoor geschikt persoon te hebbengevonden in den heer Salomons, die, voorloopig bijwijze van proef, als propagandist der Vereenigingwerd aangesteld. Bij die gelegenheid kwam ook alspoedig aan het licht, dat het administsratievepropaganda-apparaat der Vereeniging aan allesbe-halve moderne eischen voldoet en zoo opende ookdit weer de noodzakelijkheid voor reorganisatie, dienu wel gaandeweg haar beslag zal krijgen.

De propagandist gaf zijn werkkracht allereerstaan de afwerking der hulpactie voor Polen, hetgeennog een flink bedrag opleverde. Sindsdien heeft hijzich voornamelijk op het reeds vermelde huisbezoektoegelegd en tal van nieuwe leden geboekt. Aan deafdeelingsbesturen werd kennis gegeven van hetoptreden van den heer Salomons, die zich reedsmet enkele van hen in verbinding stelde, teneindeook in andere plaatsen dan Amsterdam in het be-lang der Vereeniging werkzaam te zijn.

Of de proef met den propagandist — gezien deuiteraard groote kosten — zal slagen, zal de toe-komst moeten leeren. Een feit is het, dat propa-ganda maken niet alleen het werk is van de functio-narissen der Vereeniging, die hun arbeid uit hunvrijen tijd moeten uitsparen. Propaganda maken iseen vak geworden en het is aan ons bestuur omna te gaan, in hoeverre voor het bereiken van ons

doel, propagandistische vakarbeid noodig en... be-reikbaar is.

Matzes voor WeenenVermeld dient nog te worden, dat op initiatief van

ons Hoofdbestuurslid Opperrabbijn Hirsch vóórPesach 1939 een speciale actie werd gevoerd voorhet verschaffen van matzes aan de Joden vanWeenen. Deze actie werd .met succes bekroond enheeft voldoende opgeleverd om in de behoefte tevoorzien.

Het Oost-Joodsche ComitéOp het einde van het verslagjaar — en deels ook

in den aanvang van het nieuwe jaar — heeft hetbestuur zich beziggehouden met het feit, dat eenparticulier comité, voornamelijk bestaande uit per-sonen van Oost-Joodsche afkomst en destijds metmedeweten en goedvinden van „Israël" geconstitu-eerd met het doel om gelden in te zamelen tenbehoeve van de Joodsche vluchtelingen in Niemands-land tusschen de Duitsche en toenmaals Poolschegrens, zijn arbeid voortzette ten behoeve van deJoodsche oorlogsvluchtelingen. Uit den aard derzaak kruiste deze actie de onze en werd van ver-schillende zijden tot het Bestuur de vraag gericht,voor welk doel wij, dan wel dit Comité collecteer-den. Het Comité, welks leden werden gedreven dooreen onverwoestbare energie, slechts op te wekkenin het gemoed van hen, die zich het leed, dat gindsgeleden wordt, uit eigen aanschouwing kunnen in-denken, was ten opzichte van Niemandsland eringeslaagd zeer belangrijke uitkomsten te bereiken.

Het Bestuur van „Israël" meende, in het belangvan een goed georganiseerde Joodsche philanthro-pie in het algemeen en in het belang van het werkvoor Polen in het bijzonder, zich niet bh' deze parti-culiere actie te mogen neerleggen.

Er zijn daarop verschillende conferenties met devoornaamste leden van gemeld Comité gevoerd,welke tenslotte tot overeenstemming hebben geleidin dien zin, dat dit comité na 1940 niet anders danals subcomité van „Israël" werkzaam zal zijn.

Gedurende de laatste jaren werd voor de be-steding der gelden meestal een vaste lijn gevolgd.Een belangrijk gedeelte werd rechtstreeks over-gemaakt aan de groote hulporganisaties in Oost-Europa: ORT en OSÊ, terwijl een groot aantaldotaties van geringere bedragen werden gedaanaan Jeschiwoth en liefdadige instellingen in ver-schillende gedeelten van de wereld.

Geeft ons uw Holland-Marken!Hierin is nu geleidelijk eenige wijziging gekomen,

deels als gevolg van de bekende antisemietischepolitiek in enkele landen van Centraal Europa,deels als gevolg van den oorlog. Zoo wordt er alsinds eenige jaren door onze vereeniging niets meerin geld gezonden naar Duitschiand. In het afge-loopen jaar waren wij niettemin in staat om aaneen aanvraag door een weeshuis in Keulen te vol-doen, doordat wij de beschikking kregen overeenige cheques in Holland-marken, voortspruitendeuit rentevorderingen op Duitsche effecten, welke

behalve voor reizen in Duitschiand, alleen kunnenworden besteed voor liefdadige doeleinden. Hetmarken-bedrag bereikte zonder stagnatie zijn be-stemming. Indien er dus bezitters van cheques inHolland-marken zijn, dan weten wh' hiervoor weleen nuttige bestemming!

VEREENIGINGSLEVENAGOEDAS JISROEIL JEUGD ORGANISATIE.

Sjabbosmiddag 2.15 u. Mincho in ons lokaal, West-einde 3; van 12.45—2.15 uur Gemoro Beitso onderleiding van den heer J. Goldschmidt; overige cur-sussen gewoon; Zondag- en Woensdagavond 8.30 u.Gemoro Sanhedrin 0.1.v. den heer W. Biologowski,Tintoretostraat 33; Maandagavond 8.30—9.30 uurde 19 brieven van S. R. Hirsch, 0.1.v. Dr. M. Birn-baum, Zuider Amstellaan 185.

AHAWAS ACHIEM. Sabbathmiddag een halfuur voor den dienst Gemara, Tractaat Soekkah;Sabbatmiddag 12.45—1.30 Rasjie op Thora; lederenwerkdag een kwartier voor den dienst Misjnajoth.

BACHOEREI MEWAKSHIJ JAUSHER. lederenavond cursussen van 7.45—8.45 en van 8.45—9.45uur in gebouw „de Leeuw", Valkenburgerstr. 149;Maandag- en Woensdagavond bibliotheek; Woens-dagavond Hebr. zang; Vrijdagavond 7.45 u.; Sjab-bosmiddag 2 uur, alle andere clubs gewoon; in-schrijving nieuwe leden op Maandagavond.

BEIS JISROEH, (Joodsch Ons Huls). Aanvangvan de sjoeldiensten: Vrijdagavond 7 uur, Sjabbos-morgen 8 uur; Sjabbosmiddag 1.30 uur bijeenkomstvoor jongens en meisjes vanaf 10 jaar; Maandag-avond: moederclubs, mannenclub, Engelsche les enmeisjesclubs; Dinsdagavond: kookles, naailes,meisjesclubs, bibliotheek, Joodsche les; Woensdag-avond- jongens- en meisjesclubs, kniples, operette-club; Woensdagmiddag: dansclubs voor groote enkleine meisjes, knutselclub voor kleine jongens;Donderdagavond: meisjes- en jongensclubs, gym-nastiek, Gazonoesclub. >

Onderafd. Polderweg. Maandagavond jongens-club, meisjesclubs, Inschrijving; Woensdagavond:meisjesclubs, moederclub, inschrijving; Donderdag-avond: meisjesclubs, bibliotheek.

Ind. Buurt, Minahassastraat 1, Dinsdagavond:jongens- en meisjesclubs, bibliotheek, inschrijving.

BENEI TEIMON. Voor eiken ochtenddienstMisjnajoth „Kéliem"; na den dienst SjoelchanAroech; Sabbathmorgen van 7—B uur Gemara„Sjabbat"; Sabbathmiddag van 12.15—1 u. KitsoerSjoelchan Aroech; Dinsdagavond B—9 uur Torahmet Rasjie; Donderdagavond van B—98—9 uur Gemara„Berachot".

B'RITH MENORAH. Donderdagavond 8.30—11.30 uur afweersport (boksen, schermen enz.);Joodsch-politieke discussies (alleen voor jongemenschen boven 22 jaar), Valckenierstraat 81.

Zondagavond (Diamantbeurs, Weesperplein),van 8.30—12 uur cultureel referaat, voordrachtenen dansen.

B'RITH TRUMPELDOR (Valckenierstraat 81).Zondag 11—12.30 uur schaken, dammen enz.; 2—2.30 uur koor; 3.30—6 u. ping-pong; Maandagavond8.15—10.20 u. ping-pong, turnen, assefa, mïschtar(alleen voor meisjes beneden 22 jaar); Dinsdag-avond 7.45—10.45 uur ping-pong, Iwrith, assefa,zang (voor meisjes en jongens beneden 22 jaar);Woensdagavond 7.45—11 uur sport: boksen, wor-stelen, schermen (alleen voor jongens beneden 22jaar); Sabbath 3.30—5 uur Tenach (Schoftiem);8.15—10.45 uur Oneg Sabbath.

BETSALEL (afd. Groot-Betsalel). Sjabbosmid-dag 2 uur bijeenkomst in Reisjies Chogmoh, Nw.Amstelstraat 5, spreker Rabbijn Dr. M. de Hond;na afloop cursus onder leiding van mej. Speijer;Maandagavond 8.30 uur vervolg lezing Rabbijn dr.M. de Hond, daarna gezellig samenzijn tot 11 uur.

Afd. Jong-Betsalel. Cursussen als gewoon.CHEWRO SCHAS. lederen avond 8.15 u. leer-

bijeenkomst Synagoge Kehillas Jangakouw.FEDERATIE VAN JEUGDSJOELEN. Jeugd-

sjoel Centrum (Plant. Parklaan 9): Vrijdagavondaanvang van den dienst 7 uur; Sjabbosmorgen om8.15 uur, Sjabbosmiddag om 1 uur; idem Plan-Zuid(Lekstraat) Vrijdagavond aanvang van den dienstom 7 uur, Sjabbosmorgen 8.15 uur, Sjabbosmiddagom 1 uur; idem Oost (Kraaiennest, Polderweg):Sjabbosmorgen aanvang van den dienst om 8.15 u.,Sjabbosmiddag aanvang van de cursussen 1.30 u.;idem Zuid (Jacob Obrechtplein): Sjabbosmorgenaanvang van den dienst te 8.15 uur.

JEUGDBIJEENKOMSTEN-ZUTD. Afd. jongerenSjabbosmiddag 2.15 uur bijeenkomst in het Muziek-lyceum: Minchogebed 0.1.v. Henk Roet, lajenen,daarna beantwoording ingekomen vragen; 3 uurzang-, speel- en andere clubjes; 3.30 u. voordrach-ten; Hebr. samenzang en verhaal. Oplossingen vande Paaschraadsels moeten ingeleverd wordenZondag, Hygieaplein. %

Afd. Ouderen: Sjabbosmiddag 2.20 uur bijeen-komst in het Muzieklyceum, Minchogebed volgensafspraak; lajenen; daarna vragenbus; SchoelganNgoroeg en Tenagcursus; exemplaren meebrengen;voordrachten volgens afspraak; voor oplossingenPésachraadsels, zie afdeeling jongeren.

JOM WEDOROUM (Koninginneweg 202). Aan-vang sjoeldeni3ten: Vrijdagavond 6.30 uur; Sjab-bosochtend 8.30 uur; Sjabbosmiddag een uur voorhet eindigen van den Sabbath Minchogebed, daar-na Sjoelchan Ngoroeg 0.1.v. den heer J. H. Nathansgevolgd door het Mangariewgebed.

JOODSCHE BOEKERIJ, Coöperatiehof 16, Zuid.Kosteloos toegankelijk v. 10—12.30, 2—5 en 7—louur; gesloten: Maandagochtend, Dinsdagmiddag,Woensdag- en Zaterdagavond; uitleenen van boe-ken na inschrijving bij den bibliothecaris.

DE JOODSCHE INVALDOE. lederen werkdagleeroefening in de Synagoge des ochtends te 6.45 u.

JOODSCHE VER. ZUID (Syn. Jac. Obrechtpl.)Sjabbosmiddag van 12.45—1.30 u. Raschie-cursus;Dinsdagavond Gemorocursus van 8.15—9.15 uur,beide onder leiding van Rabbijn Coppenhagen; Zon-dag namiddag- en avondgebed, Rambamcursus;

Maandag, Woensdag en Donderdag eveneens na-middag- en avondgebed, Gemoro onder leiding vanDr. Frankel; Donderdagavond van 8.15—9.15 uurMischnacursus, cursusleider volgens rooster.

J.T.C. Woensdagavond 7.30—8.30 uur meisjes-adspiranten; 8.30—9.30 uur dames; daarna heeren.

KADIMAH. Zondag ping-pong-competitie, daar-na schaken enz. in „De Kroon", Rembrandtplein;Dinsdag turnen in de Dintelschool, Dintelstraat,dames van 8.30—9.30, heeren van 9.30—10.30 uur;Donderdagavond gelegenheid tot dammen, bridgen

whisten, schaken, in „De Kroon", Rembrandtplein.KERIATH SEFER TORA. Sjabbat te 12.15 uur

leert Dr. B. Cohen Jehoram.MEWAKSHIJ JAUSHER. Sabbathmiddag 1 u.

Minchogebed; een half uur voor nacht leeroeïeningdoor den eerw. heer Ak. Frank.

„MOGEEV DOWIED". Sjoeldiensten: Vrijdag-avond om 7 uur, Sjabbosmorgen 8.15 uur, Sjabbos-middag 1.15 uur cursussen; 2 u. Mincho, daarnabijeenkomst; Zondagmiddag 4.15 uur zangrepetitieDinsdagavond 7.30 u. handwerk- en handenarbeid-cursus.

NACHALHCL (Tuindorp) Sjoeldiensten Vrijdag-avond 7 uur; Sjabbosmorgen 8.30 uur, Zaterdag-avond 8.20 u.; Sjabbosmiddag 12.30—1.30 u. Touromet Raschie door den weleerw. heer L. Hirschel inhet vereenigingslokaal, Polderweg 2; Dinsdagavond8.30—9.30 uur misjnajoth, 0.1.v. den heer L. S.Israels; Dinsdagavond B—98—9 u. cursus in het NieuwHebreeuwsch, ten huize van den heer I. de Roos,Pythagorasstraat 51.

NER MITSWOH WETOUROH OUR. Leeroefe-ning Sjoelchan Oroeg, een half uur voor mincho,onder leiding van den heer Hamburger.

REISJIES GOGMO. Sjabbosmiddag 12—1 uurThouro met Raschie en Bioer door den heer J. vanNorden, daarna Minchogebed; Zondag- en Dinsdag-avond B—9 uur: Bowo Metsiengo 104 b door denheer M. Abrahams, daarna avondgebed; Maandag-avond B—9 uur Mischno door den heer S. E. deJong, daarna avondgebed; Woensdagavond B—9 u.Tenag met commentaren door den heer S. Packter;Donderdagavond B—9 uur Schoelgan Ngoroeg metBaeir Heiteiw door den heer I. D. Kleerekoper,daarna avondgebed.

SJOLOUM WEREINGOES (over t IJ). Siab-bosmiddag 12.30—1.30 uur Thouro met Raschie;Pirkei Owous een half uur vóór nacht.

SYN. MONTEFIOREPARK. Sjabbosmiddagvan 12.30—1 uur Sjoelchan Ngoroeg door deneerw. heer A. Prins.

TACHRIECHIEM GEWRE. Bijeenkomst Maan-dagmiddag vanaf 1 uur.TALMUD TORA. Sabbathmiddag te 12.30 uurgodsdienstvoordracht door den eerw. heer J. S.Roos in de gehoorzaal.TttERETH BACHOERIM (Misjnajoth Gewre).Nieuwe Amstelstraat. Sjabbos 12—1 uur RasjieZondag van B—9 uur Misjnat; Maandag van B—9Gemoro; Dinsdag van B—9 uur Ngijn Jangakouw;Woensdag van B—9 Sjoelchan Ngoroeg; Donderdagvan B—9 Mischna. 6

TOURO OUR. A.s. Sjabbos voordracht terNieuwe Synagoge 12.30—1.30 u.; WoensdagavondTefillocursus Beth Hamidrasch 8.30—9.30 u " Don-derdagavond cursus volwassenen als gewoon'TOUTSEOUS GAJJLEM. Sjabbosmiddag van12.45—1.30 uur cursussen; 1.30—2.15 uur Rasjie-en jeugdcursussen; 2.15 uur Mincho; 2.45 u ieued-bijeenkomst; Zaterdagavond 7.30—8.30 u Jesaiacursus; Zondagmiddag 2.30 uur jeugdbrjeenkomst-

Zondagavond 8.30 uur algem. bijeenkomst.

EEN SEIDERVIERING„ERGENS IN FRANKRIJK”

EEN onzer lezers deed ons dezer dagen hetrelaas vernemen van een Seiderviering, die hijop het jongste Pésachfeest „ergens in Frank-

rijk" heeft medegemaakt. Op den dag vóór hetPésachfeest daar ter plaatse vertoevend, wilde hijden avonddienst ter Synagoge bijwonen, doch totzijn teleurstelling was de dienst, toen hij ter syn-agoge kwam juist beëindigd. Aan den sjammos-

concierge hierover zijn spijt betuigend kreeg hijechter de uitnoodiging tot deelname aan de Seider-viering die in een lokaal der Gemeente aangebodenwerd aan een 80-tal ter plaatse gelegerde Engel-sche soldaten. Natuurlijk werd dit gaarne geaccep-teerd en, aldus onze zegsman, ik maakte eenSeiderviering mede, die ontroerend en nimmer tevergeten is. Aan de tafels zaten de soldaten ge-schaard en de leiding van de Seider berustte bij denveldprediker-kapitein, die naast de Hebreeuwschetekst van de Hagodo, de vertaling en verklaringin het Engelsch daarbij voegde. Mede zaten aan deRabbijn ter plaatse met zijn vrouw, de sjammos

met zijn vrouw, die met zijn bediende voor de ver-zorging van den wijn en de vierkante Matzes metgekookt vleesch was belast. Enthousiast namenallen aan de viering deel en lieten zich de gebodenspijzen goed smaken.

Ongetwijfeld zal deze avond bij de aanzittendennimmer in vergetelheid geraken en gaarne voldoenwij dan ook aan het verzoek van onzen lezer, omzijn ervaring in ons blad ter kennis van anderente brengen.

Hulp in naturaDe oorlog tusschen Duitschiand en Polen en de

daarop gevolgde bezetting van laatstgenoemd landbrachten ons ertoe geldzendingen naar het voor-malige Polen volledig stop te zetten. Wfl bezittengeen zekerheid, integendeel, wij hebben alle aan-leiding te vreezen, dat zoodanige zendingen nietaankomen op dë plaats waar wij dit wenschen.

De mogelijkheid om goederen in natura te zen-den naar door Duitschiand bezette gebieden zoudoor ons overwogen kunnen worden, indien althansde uitvoer daarvoor werd toegestaan. Wn' slaagdenin het verstrekken van matzes aan de Joden teWeenen, en sinds vele jaren zenden wij meelpak-ketten naar Rusland. Wellicht is er op dit terreinook nog iets ten behoeve van de Joden in Duitsch-iand enz. te bereiken.

(Wordt vervolgd)

KALENDER3 Mei 1940 — 9 Mei 1940

25 Nissan 5700 — 1 Ijar 5700Vrijdag .... Ingang van den Sabbath te 7 ma.Zaterdag . . , DVIlp 'fl

Inzegening v. h. Nieuwemaansfeest.Einde van den Sabbath

ln District Ite 8 uur 23 mm.. » II te 8 „ 20~ .. 111 te 8 „ 17 '" » IV te 8 „ 15 '» » vte B ;; j§ zDinsdag .. . ln 3nj?Woensdag . . Vln ai,Donderdag . . Vsyi /j nv

Voor de betrouwbaarheid van spijzen, dranken,enz., die in advertentiën worden aanbevolen, staatde Redactie niet in. Men wende zich dienaangaandetot zij« Opperrabbijn. ,II üip *VPSynagogale gezangen

VOOR DE VRIJDAGAVOND-ENSABBATHOCHTENDDIENSTENdoor SIM GOKKES

Ingenaaid t 4.- Gebonden f 8.80

MOIUM'S BDEKHAMI UJODEN BREESTRAAT 63 - TEL. 44340-44740

NIEUW ISRAELIETISCH WEEKBLAD

U.He Bcsiuucdecs! I

ZOEK NIET ITE VER I

naar den drukker voor UwVereenigingsdrukwerk. Dat is

JOACHIMSTHAL'SBOEKHANDEL, UITGEVERS- ENDRUKKERIJBEDRIJFv

JODEN BREESTRAAT 93TELEFOON No. 31736-41838

7

BERICHT AANONZE ABONNÉ’S!

Met dit nummer begint het EERSTEHALFJAAR van den 'ïösten jaargang.

Wij zijn zoo vrij, eerstdaags over hetabonnementsgeld te beschikken. Wij verzoe-ken beleefd bij eerste aanbieding de kwitan-tie te voldoen, opdat regelmatige bezorgingongestoord kan blijven geschieden.

Zij, die gireeren, verzoeken wij dit te doenop Postgiro 14792 of Gemeente Giro J 472.

Het abonnementsgeld kan ook gestortworden ten name van Joachimsthal's Boek-handel, Uitgevers- en Drukkerijbedrijf N.V.bij de Bank voor den Diamanthandel,Sarphatistraat, Amsterdam.Voor Amsterdam ’1.45 ) perBuiten „ , ’1.65 \ halfjaar

DE ADMINISTRATIE VAN HETNIEUW ISRAËL. WEEKBLAD

SEIDERAVOND-VOND-BIJEENKOMSTEN VANBACHOEREI

De Seideravonden van „Bachoerei" werden opden len avond bezocht door 140 kinderen, op den2en avond door 120. Op den 2en avond brachtde Opperrabbijn, de weleerw. heer L. H. Sarlouis,een onverwacht bezoek, dat zeer gewaardeerdwerd. De Opperrabbijn heeft de kinderen met eenkort en bevattelijk woord toegesproken. Een belang-rijk aantal firma's had een en ander beschik-baar gesteld, waarvoor aan het eind van de bijeen-komsten woorden van dank werden uitgesproken,eveneens tot de leid(st)ers, die hun medewerkingverleend hadden.

UIT DE MAASSTADJOODSCHE DANSCLUB

De J.D.C, zal op Donderdag 9 Mei a.s. den eerstenclubavond houden in het Dans-Instituut Frenk aande v. Oldenbarneveltstraat 47. Op dezen avond zalhet bestuur aan de leden en hun introducé's hetnieuwe zomerprogramma voorleggen en bestaat ergelegenheid tot aanmelding als lid. Het secretariaatvan de J.D.C, is gevestigd bij den heer J. Pijpeman,Jan Sonjestraat 23, Tel. 33577.

L. SPEELMAN OVERLEDENHier ter stede overleed de heer L. Speelman, in

leven Consul-Generaal van Uruguay te Rotterdam.Op Joodsch gebied maakte deze overledene zichverdienstelijk, door zijn onvermoeid werken voor deS. A. Rudelsheimstichting. Als zoodanig had hij van1932 tot 1938 zitting in het Bestuur der afdeelingRotterdam en was hij vele jaren voorzitter van dePropaganda-Commissie. Van 1934 tot zijn overlijdenmaakte hij deel uit van het Hoofdbestuur der S. A.Rudelsheim-Stichting.

Onder buitengewone belangstelling geschiedde deteraardebestelling ter begraafplaats Toepad. Metden gezant van Uruguay te Den Haag waren hierbijaanwezig verschillende leden van het Corps Consu-laire. De S.A.R.-Stichting werd vertegenwoordigddoor de heeren E. A. van Esso, A. Zwarenstein,Ed. Roos, J. Frank en L. Cohen. Wegens Niessanwerd niet gesproken. In het Diaconessenhuis werdhulde aan de nagedachtenis van den overledene ge-bracht door den Gezant en door de heerenW. Italiaander en W. Wessel.

J.L. PEREZ-HERDENKINGZondagavond 5 Mei zal het Oost-Joodsch Verbond

te Rotterdam een Perez-herdenking organiseeren inde zaal van Hotel Central aan de Kruiskade 32.Als spreker zal optreden de heer D. B. Mahler uitAmsterdam en verder zullen recitaties uit de wer-ken van Perez door verschillende leden van hetOost-Joodsch Verbond worden voorgedragen. In-troductie is toegestaan. Aanvang 8 uur precies.

UIT DE RESIDENTIE

OOST-JOODSCH VERBONDJ.L. Perez-herdenking

Deze avond is waarschijnlijk de schoonste enmeest geslaagde bijeenkomst geweest, die het Oost-Joodsch Verbond hier ter stede in den laatsten tijdheeft belegd. Op waardige wijze heeft een talrijkpubliek een der grootste en edelste figuren van hetOost-Europeesche Jodendom geëerd en herdacht.Het moet gezegd worden: Het Oost Joodsch Ver-bond te Den Haag heeft in de laatste 3 maandeneen serie voordrachts- en kunstavonden georgani-seerd, die op hoog niveau stonden en die de bezoe-kers ten volle bevredigd hebben Een gelukkig ver-schijnsel is het, dat deze avonden gaarne bezochtworden en als gevolg daarvan, dat dikwerf, zij dieniet op tijd aanwezig zijn, geen plaats meer ge-boden kan worden. De voorzitter, de heerB. Hurw i c z uit Voorburg, opende den avond,wees op de met rouwfloers bedekte beeltenissenvan I. L. Perez, Dinesohn en Sch. An-ski en her-dacht, dat deze drie groote Joodsche schrijvers ineen gemeenschappelijk graf rusten, zoodat zij ookna hun dood vereenigd zijn. Deze drie dichters-,vrienden rusten namelijk op de Warschauwer be-graafplaats in de z.g. „Literarischen Strasse", waareen geheele rij van verdienstelijke Literators enkunstenaars grafwaarts werden gedragen. Alsspreker trad dr. J. T a u b e s op. Spr. voerde aan,dat de werken van Perez een levende bron vormenyoor allen, die geestelijk voedsel zoeken. Geen ver-telling, geen lied, geen bladzijde zelfs uit zijn wer-ken zijn zonder diepen zin. Een onmetelijk wijdenblik, een groote ethiek, een warme mystiek en eenchassidische gedachte vindt men bij Perez overal.De verbondenheid van Perez aan het Zionisme wistDr. Taubes hieruit te bewijzen. Na verder over dewerken van Perez te hebben verteld, besloot spr.Zijn door het publiek aandachtig toegehoorde rede.

Hierna was het woord aan de declamatoren. HetWaren de heeren J. Klein (Rotterdam), M. Frajnd-lich (Amsterdam) en Bilfeld (Den Haag). Luidenbijval verwierven de voordracht van de „DreiMatones" en „Der Malach" van den heer Klein.Kunstvol droeg de heer Frajndlich humoristischegedeelten van Perez' werken voor. De figuren, diedeze kunstenaar naar voren bracht, waren prach-tig geschilderd en wekten de lachlust der aanwe-zigen op, zoodat men bijna vergat, dat men tesamenVas gekomen, om een doode te eeren. Een toegiftWerd hem door het publiek afgedwongen. De heerBilfeld las „Scholem Bajies" voor. Het was bijnamiddernacht, toen de voorzitter den avond sloot meteen opwekking tot bestudeering van Perez' werken,jvaarmede allen instemden.

Hotel Keijl ais ieder jaar, dit jaar weder zeerzeer veel gasten met Pesach

SCHEVENINGEN mogen ontvangen. Dank zij dereputatie die het geniet, was

dit jaarwel het hoogtepunt bereikt. De seideravon-den was de aanblik der tafels een juweeltje te noe-men; de leiding was in handen van den heer Jos. A.Lissauer, die zich op. onverbeterlijke wijze van dien

taak kweet. Aan toespraken ontbrak het niet. Deheer I. van Lier, eveneens een bekende persoonlijk-heid, gaf het woord aan den heer Gompertz, die ineen keurige speech den eigenaar, den heer M. Keijlvoor zijn organisatie roemde en hoopte, dat hij nogjaren zijn arbeid zal voortzetten. Daarna sprak deheer S. W. Kattenburg, die memoreerde de goedenaam welke Hotel Keijl geniet en den wensch uit-sprak, dat het den heer Keijl ook eens gegeven mogezijn na gedane arbeid rust te nemen. Het Hotel,dat een wereldreputatie geniet, moge groeien enbloeien, zoo besloot de heer Kattenburg. Vermeldingverdient nog, dat de ober Prins opnieuw toondewelk een kracht Hotel Keijl aan dezen Ober heeft.Dat we verder de jomtofdagen geanimeerd door-brachten dient nauwelijks vermeld. B. E. Z.

De installatie van den Eerw.Heer A. Beekman

De eerw. heer A. Beekman, afkomstig van Amster-

LEEUWARDENdam, die met ingang van 1 Meij.l. benoemd is tot Oppervoor-zanger, godsdienstonderwijzer en

sjouchet der Joodsche gemeente alhier, is gister(Donderdagmiddag) tijdens een bijzondere kerke-raadsvergadering, welke werd bijgewoond doorOpperrabbijn A. S. Levisson en diens echtgenoote,vertegenwoordigers van verschillende plaatselijkeJoodsche instellingen, een aantal familieleden envrienden van den nieuwen functionaris, alsmedeeen groot aantal gemeenteleden, in zijn nieuwefunctie geïnstalleerd. Daar wij in ons volgend num-

mer uitvoerig op dezeplechtigheid hopen terugte komen, volstaan wijthans met te vermelden,dat o.a. de president vanden kerkeraad, de heerS. van Leer en Opper-rabbijn Levisson, denheer Beekman op indruk-wekkende wijze hebbentoegesproken, waarbij zijer den nadruk op legden,dat hij niet slechts alschazzen de tradities zalhandhaven, welke ookzijn voorgangers in detraditioneele gemeenteLeeuwarden steeds aanelkander hebben overge-dragen, doch bovenalzijn aandacht zal schen-

ken aan de jeugd, wier binding tot het Jodendombevorderd moet worden.

Nadat o.a. nog de eerw. heer S. Mendels, alscollega, H. Beem, namens de Schoolcommissie enS. van Gelder, als oudste lid van den kerkeraadhun beste wenschen voor de werkzaamheid vanden nieuwen functionaris hadden uitgesproken,heeft deze zelf het slotwoord gesproken, waarin hijOpperrabbijn en kerkeraad dankte voor het feit,dat zij hem, ondanks zijn jeugdigen leeftijd, in degelegenheid gesteld hebben als „een leider in Israël"te fungeeren, waarbij één zijner vurigste wenschenin vervulling zijn gegaan. Spreker zeide toe zijnbijzondere aandacht aan de jeugd te zullen schen-ken, die de toekomst van ons volk uitmaakt.

Na deze plechtige bijeenkomst is des avonds eenindrukwekkende en bijzondere Synagogedienst ge-houden, waar de heer Beekman voor het eerst inhet gebed voorging en door Opperrabbijn Levissonin zijn functies is bevestigd. Ook hierop zullen wijde volgende week uitvoeriger terugkomen.

A. BEEKMAN

INGEZONDEN STUKKENGeachte Redactie.

Langs dezen weg wil ik in het openbaar even mflnerkentelijkheid uitspreken voor de voortreffelijkewijze, waarop het Comité voor de propaganda inCentrum zich gekweten heeft van zijn belofte, omden mensen, die zich hadden aangemeld een Seider-avond mee te maken, heeft gestand gedaan, doorhen een voortreffelijken avond aan te bieden. Menkan ervan overtuigd zijn, dat deze avond de vruch-ten zal afwerpen, voor welk doel dit comité is op-gericht. Allen, die aanwezig zijn geweest, warenzeer verblijd. De finantieele opofferingen, die hetComité zich heeft getroost, zullen zeker beloondworden. A. KONIJN.

MEDEDEELINGEN VAN DE ADMINISTRATIEROSIËRE

Die naam hebt u wel eens meer gehoord, dochvaak ook in onze advertentiekolommen gelezen.Ditmaal vindt u deze vermaarde Meubileerinrich-ting weder op pag. 3.

In ieder geval is het raadzaam bij het ln-stalleeren of veranderen van woningen, ook aan ditadres van den heer Rosière, Sarphatistraat 22 tedenken. Begrootingen enz. worden gaarne zondereenige verbmding vervaardigd.

PENSION GLAZER — ARNHEMwelbekend bij onze duizenden lezers, vestigt in onzeadvertentie-kolommen de aandacht op zijn comfor-tabel ingericht R.E.0.R.-pension. Het is schitterendgelegen tegenover Sonsbeek en in de directe om-geving van Gelders natuurschoon. De keuken isgerenommeerd en de prijzen zijn billijk. Bij eenbezoek aan Arnhem wilt ge zeker ook wel aan ditadres denken.

Het Joodsche leven teRotterdamPESACH-STEMMTNG ln Rot-

terdam weer voorbij — wan-neer wij deze moeten karak-

teriseeren, dan moeten we zeggen,dat deze min of meer onder denindruk was, of onder den drukverkeerde van den heerschendentoestand.

Een gewoon verschijnsel, wan-neer het Jodendom in nood. ver-keert: de oude herinneringenkomen boven, en zelfs in liberalekringen, zooals Rotterdam er zoovele heeft, was dit jaar een groo-ter drang, innerlijke drang tot hetJodendom merkbaar, dan in jarenhet geval is geweest.

De seider-tafel vormde hier eenattractiepunt, zooals het in jarenniet is geweest; we hoorden vanmenschen, die in dertig jaar geenseider hadden meegemaakt, diethans daaraan deelnamen, gewektdoor de jeugdherinnering: „Zoowerd door vader bij ons thuis deseider gegeven".

Juist dit thuis is zoo in gedachtegebleven en wordt juist nu zoohoogelrjk gewaardeerd; vandaar teRotterdam deze keer dit merk-waardige verschijnsel. De onmid-delijke oorzaak van merkwaardi-ge verschijnselen schuilt in de on-zekere toestanden.

Onzekerheid — besluiteloosheid,die zelfs overgaat in het zoekennaar steun, kenmerkt ook de ver-tegenwoordigende lichamen

Wat te zeggen bijvoorbeeld vanhet volgende:

De voorzitter van den kerkeraadhoudt bij zekere gelegenheid eenrede: deze redevoering wordtlater gecyclostyleerd, mede onder-teekend door den Opperrabbijn,een der parnassijns, den secreta-ris, toegezonden aan verschillendeleden der gemeente. Wat is daar-van de bedoeling?

Heeft een voorzitters redetegenwoordig bekrachtiging noo-dig van andere officieele per-sonen? Moet deze rede wordenbeschouwd, alsof de mede-onder-teekenaars dezelve gehouden heb-ben? We weten het niet.

Toch is het niet gewenscht, dathiervan een gewoonte wordt ge-maakt... het geeft zoq'n onzekergevoel.

We meenden toch, dat een redevan den voorzitter geen bekrach-tiging van anderen behoeft —daarvoor geniet hij voldoende ver-trouwen.

De inhoud dezer rede was trou-wens al door de pers weerge-geven, waarom dan een bevestig-de herhaling?

Gelukkig is deze circulaire-briefslechts in zeer beperkte mate ver-zonden; en drong het bestaan er-van niet zoo zeer door tot debuitenwereld.

Maar juist daarom is het ge-wenscht, dat de buitenwereld ditweet, en tevens wete, waarom

deze bijzondere maatregel werdgenomen.

Onzekerheid heerscht ook om-trent de benoeming van den„jeugd-ambtenaar", nu een deelder gemeenteleden hiertegen heeftgeprotesteerd... het besluit dien-aangaand, is uitgesteld.

We willen dienaangaande zeg-gen, dat men juist in moeilijketijden het hoofd koel moet houden— en vooral geen weifelende ofsteunzoekende houding, dat ishufpelooze houding moet aan-nemen.

Onze tijd eischt: doortasten enbesluiten, zonder weifeling; be-raadslaging dient vooraf te ge-schieden, maar is eenmaal een be-sluit genomen, dan moet het wor-den uitgevoerd.

De seider was dit jaar een bind-middel voor velen, die tot nog toever van ons Jodendom stonden,laat er nu geen onzekerheid enverdeeldheid gekweektworden vanbovenaf — en laat niet opnieuwde partijgeest opduiken om de een-heid, die door welke oorzaak ookin den laatsten tijd tot stand is ge-komen, weer te verstoren.

Wij hebben deze eenheid noo-dig, ook in onze stad, bestuurddoor een krachtige leiding, dieweet wat ze wil.pan nx v*m arrox rvn -\m

Hoofdstuk 33 vers 24 vanEZECHIÊL.

De kamer waarin gij woontVernieuw eens wat in uw huis

Elk jaar opnieuw wisselt de natuur haar klee-ding in een rijkdom van kleurenschoonheid, dieieder mensch boeit en bekoort. Die volkomen ge-daantewisseling der natuur, afgebakend door devier jaargetijden, spreekt tot den mensch door mid-del van kleuren. Vooral de lente met haar geestvan vernieuwing en verjonging en haar weelde vanteere kleuren maakt op alle menschen een diepenindruk. Zij brengt een weldadige verademing te-weeg na de donkerte en het triestige van den voor-bijen winter.

Maar het is niet alleen het teere lentegroen, maarook de vloedgolf van zonlicht, waarmede de lentehaar intocht doet, waardoor ons uitzicht plotselingveel ruimer lijkt, straten breeder, huizen hoogeren vriendelijker. Licht en kleur gaan samen! Hetoog heeft kleuren noodig, evenals het licht. De na-tuur buiten in bosch of weide is op haar schoonstals een wolkenlooze blauwe hemel zich daarbovenkoepelt.

Hoevele menschen zijn er nog, die in donkerekamers wonen, terwijl dit toch volkomen onnoodigis, want men kan zn dagelijksche omgeving, zn

huiselijken horizon, die in zoo hooge mate inwerktop onze stemming, op onzen arbeidslust, zoo lichten ruim maken als men zelf wil. En met weinigkosten, want aardig modern behang in zonnigelichte kleuren is tegenwoordig voor heel weiniggeld reeds verkrijgbaar. Hollanders hebben altijdal een onbegrijpelijke voorkeur gekoesterd voordonkere wanden.

Nu men tot de erkenning is gekomen, dat eenzonnige lichte wandbekleeding den bewoner blij-moedig stemt, voorspel ik voor de toekomst eensteeds toenemende vraag naar lichtkleurige be-hangsels. Er bestaat geen beter medicijn tegendroefgeestigheid, dan een licht, vriendelijk, zonnigbehang op den wand. En wie houdt er niet van zon ?

Aan de prettige stemming, die van een zonnigeomgeving uitgaat, kan wel niemand zich onttrek-ken! Men voelt zich verjongd, men haalt ruimeradem. Een zonnige woning geeft zonnige gezichten.Lichte wanden doen alles beter uitkomen. Meubels,bloemen, schilderijen krijgen een mooier achter-grond.

Als men zijn kamer een nieuw aanzien wil geven,dan doet men dit het makkelijkst en eenvoudigstdoor haar opnieuw te laten behangen, wat ookmaar zeer geringe kosten vraagt. Doordat de wan-den het grootste oppervlak beslaan in iedere kameren den achtergrond vormen van het geheele meubi-lair, kan men door de eenvoudige aanschaffing vaneen ander behang ook inderdaad een volkomennieuw kamerbeeld tevoorschijn tooveren.

Er zijn tegenwoordig van die prachtige, nieuwetinten in behang. Wanneer men de behangsel-staal-boeken van de bekende behangselpapierfabriek vanRath & Doodeheefver doorkijkt, vindt men ver-schillende van deze nieuwe kleuren, die alle evenmooi en transparant zijn. Wij noemen er hier eenpaar van: „Schara", „Zonidylle", „Zeekristal",„Symphonie", „Horizonnade".

Het loont de moeite, die nieuwe stalencollecties,waarin enorme keuze geboden wordt, eens door tebladeren. Men vindt er „Elck wat wils" in, ook inden prijs, dien men besteden wil. Elke erkende be-hanger heeft een volledige keuze der R. & D.-stalenter beschikking en geeft ze op zicht. Wat ook aan-beveling verdient, is, het behang, dat men gekozenheeft, aan het groote stuk, of de volle rol te gaanbekijken. In een der R. & D.-Toonzalen, welke zichin 19 plaatsen van ons land bevinden, o.a. te:Amsterdam, Prinsengracht 730—736; Den Haag,Prinsegracht 55; Rotterdam, Nieuwe Haven 32;waar desgewenscht vakkundige adviseurs u terzijdestaan voor het bepalen van een meest passendebehangkeuze voor uw kamers.

1920—1940De heer Bonn, Harstenhoekweg91, Scheveningen,

herdenkt het feit, dat zijn etablissement 20 jaarbestaat. Al dien tijd mocht de heer Bonn onder-vinden, dat men zijn inrichting, en vooral de logeer-apartementen ten volle waardeert. Dat dit eenvoldoening is, vooral in dezen tijd, valt te begrijpen.

LIEFDEGIFTENAan ons bureau in dank ontvangen:Voor de Joodsche Duitsche vluchtelingen: Ngad

Mosaj ’ 1.—, Leeuwarden ’ 1.—, Kaka ’ 0.50, Betty,Philip, Simon en Mimi ’5.—, N. N. Leeuwarden

Voor de Poolsche vluchtelingen (oproep dr.Taubes): J. R. ’l.—, niH TPTD "■Jöa ’2.50.

Voor de Rabbijn de Hond-stichting: OetsieDordrecht ’2.—.

(Onze Giro-nummers zijn: Postgiro 14792,Gemeente-Giro J 473).

Onze GIRONUMMERS zijn:Gem. Giro Amsterdam

J 472Rijksgiro 14732

NIEUW ISRAELIETISCH WEEKBLAD

RENÉ HAMER D.D.S.Tandarts,

verhuisd naarRoemer Visscherstraat 20117 Tel. 85776

Fa. VAN BAALELEVERT HET BESTE. Groenten-en Ffuitcentrale DE WETERING,Weteringschans 187c, Tel. 37471.

43

Restaurant SALOMON O.R. T.,Wagenstr. 95, Den Haag, vraagtvoor spoedig flinke 140

BEDIENDE-SJOUMERop de hoogte van het slagersvak.Bij voorkeur bekend met poorsjen.

Gevraagd tegen 1 Juni, in kleingezin in Scheveningen, 146

nette juffrouwals hulp voor de huisvrouw en liefmet schoolgaand meisje (7 jaar)kunnende omgaan. Hulp vandienstbode aanwezig, v. g. g. v.Mevr. HARTOGS, Badhuisweg 48,Scheveningen.

Voor VERHUIZINGENm door geheelNederland& onder volle garantie

FRITS SNOEKZwanenburgwal 37Amsterdam, Telef. 49484

Na 6 uur 40256

Bij Dame alleen, gezellig degelijkRIT. PENSION AANGEBODEN,met gr. kamer, straatzijde, Cen-trum, voor Heer of Dame. BrievenA 22, bureau van dit blad.

BOEKHANDEL vraagt

Aank. verkoopsterof meisje ter opleiding, liefsteenigszins bekend met modern-Hebreeuwsch. Sollicitaties onderA 23, bureau van dit blad.

VOOR UW BOEKENbij

M.GAARKEUKENOUDE RAAMSTRAAT 11

HAARLEM

- zóó kort kunt U de haartjes van Uw baardafscheren - dat kunt U bij Uzelf constateerengedurende de

DEMONSTRATIE

SHAVEMAVrfR

die plaats vindt tot en met Zaterdag 10 Mei in

Amsterda m(parterre — Beurszijde)

Alle inlichtingen worden gedurende deze demon-stratie gaarne verstrekt - en om deze weldadigescheermethode te ervaren - is er gelegenheid, Umet de „Shavemaster" zélf te scheren I

NAAST HOLLENKAMP DAMSTRAAT T^EP^r-

8

TER HERINNERINGDe stroom van brieven, die wn dagehjks

uit Polen ontvangen met de bede om hulp,wordt steeds grooter. Helaas moeten wijsteeds weer berichten, dat wij voorloopig mPolen geenerlei hulp kunnen verleenen. wij

moeten ons bepalen tot de meer dan MNMM»vluchtelingen, die dwalen m Roemenie,

Hongarije, Litauen en Letland. .Enorme sommen zijn noodig, o"1 dezearme vluchtelingen van het allernoodzake-lijkste te voorzien. . ...,

Hoewel reeds velen een flinke bydragegezonden hebben, is het aantal, dat zien

afzijdig hield, nog veel te groot.Mogen wij IJ even aan Uw Joodsche plicht

herinneren?Stuurt omgaand.

Centraal Comité Noodactie Polen:Dr. J. TAUBES, Amsterdam, Voorzitter.Z. SCHMERLER, Den Haag. Penningmeester.J- M. KLEEREKOPER, We 91,

Den Haag, Secretaris, Telefoon 730669.Geldzendingen aan Bankierskantoor Lissa en

Kahn, Den Haas. Giro 2040.Ook aan bTbWu van dit blad worden gaarne

giften aangenomen.

JOODSCH-CULTUREEL LEVEN

Orthodoxie door Chaim AhramBen Chorins: Jenseits von Orthodoxieund Liberalismus

EENIGEN tijd geleden kondigde ik in een ant-woord op een ingezonden stuk aan, iets tezullen vertellen omtrent een belangrijk boekje,

dat in het einde van het vorige jaar in Tel Avivis uitgegeven. De schrijver noemt zich Schalom benChorin (de vrije); hij is een Duitscher (vroegerheette hij Rosenthal), die, zooals de ondertitel vanhet kleine boekje zegt, een onderzoek wil instellennaar den geloofstoestand („Glaubenslage") van hetoogenblik bij de Joden. En het standpunt, dat hijtevoren al kiest, stelt hij fier als titel: Jenseits vonOrthodoxie und Liberalismus. Geen van beidestroomingen kan, naar hij meent, de tegenwoordigejeugd nog eenige bevrediging en perspectief biedenen daarom kiest hij een standpunt, dat buiten dezebeide ligt. Het zal echter bij de eerste lezing vandit boekje al duidelijk zijn — en ditboekje wil meerdan eens gelezen worden, voor men alle gedachtenerin verwerkt kan hebben — dat zijn standpunt opvele punten dichter bij de orthodoxie, dan bij dereform staat. Het Hikt mij in dit verband nuttig,uiteen te zetten, wat ben Chorin onder orthodoxieen liberalisme verstaat.

ALS men in Joodschen kring in Nederland overliberale Joden spreekt, dan bedoelt men daar-mede diegenen, welke zich aan hun Joodsch-

religieuze verplichtingen niets gelegen laten liggen.In Duitsche kringen echter verstaat men er meel-de „reform" onder; liberaal wil dan zeggen, datmen zich een zekere en zelfs groote vrijheid tenaanzien van die plichten voorbehoudt, doch ze inprincipe wel erkent. Het verschil komt bijv. vooralhierin tot uiting, dat een Hollandsche liberale Joodfliet naar sjoel gaat en een Duitsche wel. Ben Cho-rin heeft nu uitteraard het oog op de Duitsche libe-rale reform.

Onder „orthodoxen" worden meestal, in den on-eigenlijken zin van het woord, verstaan traditioneellevende Joden, dat wil dus zeggen, menschen, diedoor hun dadenleven te kennen geven, zich aan deTora en de traditie gebonden te voelen en iedervoorschrift daarvan als een bindende plicht te be-schouwen. Eigenlijk beteekent het woord, dat menvoornamelijk in zijn denken in overeenstemmingmet de traditie is. En in dezen zin gebruikt ookBen Chorin het. Hierdoor komt het dan, dat er vande orthodoxie een beeld gegeven wordt, dat wij,

Hollandsche Joden, niet in alle opzichten gelijkendzullen vinden.

Deze vraag, wat nu eigenlijk precies onder „or-thodox" verstaan dient te worden, is aanleiding totzooveel misverstand, dat het nuttig lijkt er nogeens nader op in te gaan.

In den eigenlijken zin beteekent het „rechtge-loovig", ais tegenstelling tot „kettersch" (of,in lateren tijd, tot „vrijzinnig"); in de Chris-telijke kerken wordt dit onderscheid gemaakt, om-dat het daar van primair belang is, wat men ge-looft en hoe men tegenover de geloofsbelijdenisstaat. De strijd daar is reeds zeer oud: de eerstescheuring in de kerk, welke de Arianen van huntegenstanders scheidde, ging over een kwestie vanrel o of. Inderdaad is sinds Paulus in het Chris-tendom niet de daad, maar het geloof de hoofdzaak.öï) het Jodendom is het altijd anders geweest. Mis-schien is de uitspraak: „niet de gedachte is dehoofdzaak, maar de daad" reeds een vroege pole-miek tegen het Christendom geweest. Maar hetzou verkeerd zijn, deze uitspraak als het begin enhet eind van alle wijsheid omtrent het Jodendom tebeschouwen. Men vraagt van niemand een geloofs-belijdenis in het Jodendom; dat is tot op zekerehoogte waar. Men vraagt bijv. wel van hem, dat hijhet „Sjema" zal uitspreken; men vraagt wel, dathij in het gebed tallooze zaken, zooals Gods al-macht, Gods schepping, zal erkennen. Maar hij blijfthierin alleen verantwoording schuldig tegenoverGod, zoolang hij tenminste niet „kettersche" ideëenverkondigt. Op het oogenblik bijv., dat hij zegt:ik geloof niet, dat de Tora door God gegeven is,stelt hij zich buiten het „orthodoxe" Jodendom...maar evenzeer buiten het Jodendom, zooals BenChorin zich dat denkt.

Er zijn echter binnen dit „orthodoxe Jodendomop tallooze punten meeningsverschillen mogelijk

Alle meeningen, die in overeenstemming zijn metde traditioneele leer, zijn „orthodox , of beter ge-zegd: traditioneel. De orthodoxiei°eJ;tmhitanders dan de traditioneele leeringen omtrent hetontstaan van het Jodendom en znn ontwikkelingvastleggen. leder, die binnen het kader daarvan

meeningsverschillen heeft, van welken aard ook, is„traditioneel en orthodox". Het blijft dus zoo: ineerste instantie is de daad beslissend. Indien iemand~tefülien legt, Sjabbah houdt en kosjer eet" en wehem verder geen enkele principieele afwijking vande voorschriften van de Tora ten laste kunnenleggen, nemen we aan, dat hij orthodox is, d.w.z.,dat hij de Mitswoth doet in de overtuiging, dat Godons het volbrengen ervan op den Sienai heeft voor-geschreven als een eeuwig onveranderlijke wet.Het feit echter, dat dit „orthodox", rechtgeloovig.niet in de eerste plaats de maatstaf is, maar dedaad, maakt, dat ook de orthodoxie liever eenanderen naam draagt, „traditioneel", „wetsge-trouw", enz.; zoo reeds Rabbiner S. R. Hirsch.

Waarin ligt nu in de uiteenzetting van Ben Cho-rin het niet-orthodoxe ? Als we afzien van zijn cri-tiek op de practijk van de ortodhoxie — ik komhierop nog nader terug doch wil nu reeds zeggen,dat iedere, critiek op dit punt open en eerlijk doordegenen, die het aangaat, onder het oog moet ge-zien worden, want indien wij werkelijk principieelefouten maken, is het een heilige plicht, ze te ver-beteren en ze ons zelf en elkaar voortdurend voorte houden! — zegt hij het volgende: de Tora isniet de openbaring aan den Sienai zelf, het is nietmeer en niet minder dan het eenige authentiekebelicht hierover. Het is geen dictaat woord voorwoord en letter voor letter van God aan Mozes,maar het is de meest eerlijke en getrouwe opteeke-ning van dat, wat God aan Mozes heeft geopen-baard. Dit authentieke bericht doet ons er kondvan. „dat God in genadige minzaamheid een-maal de geheimenissen van de schepping en vanden juisten weg openbaarde" en wel uitsluitendaan Israël.

Dit woord van God is niet ongebroken tot onsgekomen. In de eerste plaats is het reeds daaromniet absoluut, omdat hier het allerhoogste onderwoorden is gebracht, en woorden nu eenmaal men-sehelijk onvolmaakte uitdrukkingsmiddelen zijn. Inde tweede plaats is het weer gebroken, omdatMozes als tusschenpersoon tusschen God en vol?:optrad. Alleen een deel van de Tora heeft het volk— en dat wil niet alleen zeggen het toenmaalslevende geslacht, maar ook alle volgende geslach-ten zijn er bij aanwezig geweest, en zijn dus ge-tuigen van de openbaring —■ direct uit Gods„mond" gehoord: de tien geboden. Maar de menschis te zwak en te klein om zoo iets oneindig grootste kunnen beleven: daarvoor vlucht hij en hij heftdan behoefte aan iemand van zeer bijzondere allure,zooals alleen Mozes en niemand anders was. Enhoe grooter de afstand tusschen ons en Mozeswordt, hoe veelvuldiger de Goddelijke openbaring„gebroken wordt".

Deze woorden van Mozes, dat wil dus zeggen,zijn weergave van de Goddelijke openbaring om-trent de schepping, de aartsvaderen, geschiedenis,de wetten enz., heeft hij vervolgens — al of nietmet behulp van anderen, in ieder geval heeft ookvolgens de traditie Jozua hier deel in gehad — op-geschreven, en deze zelfde Tora ligt nog voor ons.De hoofdafwijking van wat Ben Chorin dus „ortho-dox" noemt, ligt op het punt van de „letterlijkedicteering". Maar ik kan niet inzien, dat BenChorin op dit punt gelijk heeft, wanneer hij zegt,dat de orthodoxie dat absoluut leert. Er zullenongetwijfeld vele orthodoxen deze meening zijntoegedaan, doch ik zou niet gaarne de meening vanBen Chorin, die de eenmalige openbaring op denSienai, en de „ma'amad har Sienai", zooals deze inde Tora als historische waarheid staan beschreven,onvoorwaardelijk aanvaardt, als „kettersch" willendoodverven. Ware het maar, dat iedereen tenminstedit standpunt innam, en dit zoo volmondig erkende.

Ik geloof dus niet, dat op dit stuk van zakenBen Chorin zich van het orthodoxe Jodendom heeftgedistancieerd. Het misverstand zal wel daardoorontstaan zijn, doordat juist de Duitsche orthodoxie,die de schrijver alleen schijnt te kennen, dit stand-punt zoo scherp innam. Het schijnt, dat ook ande-ren zich juist hierdoor zoo sterk van de orthodoxiegescheiden voelen. Franz Rosenzweig bijv., dietraditioneel Joodsch leefde, schrok voor het woordorthodox zoo terug, dat hij zich zelf „liberaal"noemde.

Dat wil nu echter niet zeggen, dat het verderestandpunt van Ben Chorin voor de orthodoxie welacceptabel is. Ik hoop dit nog uitvoerig uiteen tezetten.

Een doktersjubileum inhet Ned. Isr. Ziekenhuis1 Mei j.l. was het een kwart eeuw geleden, datde heer E. H. Vas Nunes als huidarts aan hetN. I. Ziekenhuis alhier verbonden werd. De wijze

waarop dit feit aan de vergetelheid is ontruktdemonstreert wel zeer treffend de waardeering voorwat de jubilaris in deze functie heeft gepresteerd.In een Woensdagmiddag in de aula van het Zuster-huis gehouden bijeenkomst van het Ned. Israël.Armbestuur, waarbij o.m. vele leden van den ge-neeskundigen staf en van het verplegend-, kantoor-en huishoudelijk personeel, alsmede mr. A. B. Gom-perts, lid van de Commissie voor het Armwezenuit den Kerkeraad, aanwezig waren, heeft allereerstde Voorzitter, dr. J. de Hartogh Jr., den heerVas Nunes toegesproken, zijn degelijke kennis engroote ervaring als specialist geprezen en het eenvoorrecht genoemd, dat ook de patiënten van hetN.I.Z. daarvan hebben mogen profiteeren. Spr.wees ook op wat de jubilaris voor het Port. Isr.Ziekenhuis doet en deelde mede, dat Regenten,Directrice en artsen dezer Instelling een bloemen-hulde hebben gezonden en dat de assistent-artsenuit het N.I.Z. op dezelfde wijze van hun medelevenhebben blijk gegeven. Namens het N.I.A. bood spr.drie deelen van een nieuw Fransch werk op hetgebied van dermatologie aan; mevr. Vas Nuneshad een fraai bloemstuk in ontvangst te nemen.

Dr. S. Kroonenberg heeft daarna zijn vrienden collega gehuldigd. Zouden alle patiënten — aldusSpr. — die dr. Nunes hun herstel te danken heb-ben, de bijeenkomst hebben bijgewoond, de grootezaal van het Concertgebouw zou nog te klein zijngeweest. De gunstige indruk, dien Spr. bij zijneerste kennismaking met den jubilaris van dezenontving, is voortdurend bevestigd. Vaak heeft Spr.van zijn deskundige adviezen mogen profiteeren.Wat zich op de huid afspeelt, is voor de meesteneen gesloten boek, niet echter voor dr. Vas Nunes,die gaarne van zijn kennis aan anderen mededeeldeen vaak kans zag al doceerende een der laatstemoppen te vertellen. Zijn behandeling had steedshet resultaat, dat men er van verwachtte. Het isdan ook te begrijpen, dat ?.ijn patiënten hem dank-baar zijn, Gaarne maakt Spr. zich tot aller tolk.

Niet minder erkentelijk is hij voor de persoonlijkevriendschap, die Spr. steeds van hem heeft mogenondervinden. Als souvenir aan dezen mooien dagbood Spr. mede namens zijn vrouw een boekwerkaan.

Zuster J. Ziekenoppasser heeft zich na-mens de directrice en de hoofden van dienst bij dehulde aangesloten. Zij deed haar hartelijke woordeneveneens van een stoffelijk blijk van waardeeringvergezeld gaan. Zuster A. Buyserd deed zulksnamens het personeel, dat met dr. Nunes samen-werkt.

In zijn dankwoord heeft de jubilaris verklaard,slechts noode aan de uitnoodiging gevolg te hebbengegeven. Het feit, dat er aanleiding toe gaf, wasniet zoo belangrijk. Gelukkig heeft men het nog alschappelijk met hem gemaakt. De van groote waar-deering en hartelijkheid getuigende, woorden vanden voorzitter hebben Spr. diep getroffen. Of hijden dank, dien men hem gebracht heeft, verdient,meent hij te mogen betwijfelen. Spr. heeft nietmeer dan zijn plicht gedaan. In hoever hij daaringeslaagd is, laat hij anderen ter beoordeeling over.Heeft hij iets bereikt, dan is dit mede een gevolgvan de prettige samenwerking, doch ook van deomstandigheid, dat hij zijn diensten aan minderbedeelden had te wijden. Toen Spr. zijn taak aan-vaardde was het aantal patiënten in het N.I.Z. zeergering. Langzamerhand is het echter tot een grooteen voorname Instelling uitgegroeid en thans kanhet met de grootste ziekeninrichtingen uit ons landwedijveren. Spr. hoopt, dat het N.I.Z. zijn voor-treffelijken naam steeds zal weten te handhaven;hij acht het een groote eer tot den geneeskundigenstaf ervan te behooren. Voor de tot hem gerichtegoede wenschen is spr. zeer erkentelijk en hn' stelthet zeer op prijs, dat zijn vrouw, zoons en np.astefamilieleden tot de plechtigheid zijn uitgenoodigd.De Geneesheer-Directeur heeft hem steeds hetwaarnemen van zijn taak gemakkelijk gemaakt.Nooit heeft spr. het gevoel gehad, tegenover zijnbaas te staan. Botsingen hebben zich nimmer voor-gedaan, al waren de eischen, die Spr. stelde, nietaltijd even matig. Men had er begrip van, omdatze dooi' gevoel voor de patiënten waren ingegeven.Ook de zusters, die met hem hadden samen tewerken, heeft spr. het niet altijd gemakkelijk ge-maakt. Dat zij de minder prettige momenten ver-geten hebben en hem een stoffelijk blijk van sym-pathie hebben aangeboden, stelt Spr. des te meerop prijs. Zuster Ziekenoppasser dankt Spr. voorhaar hartelijke woorden en het aangeboden hulde-blijk. Zuster Buyserd bovendien voor haar bovenSpr. lof verheven toewijding. Nog zeer lang hooptmij met haar en met allen te mogen samenwerken!■ De Voorzitter heeft een slotwoord gespro-ken, waarna het samenzijn op minder officieelewijze werd voortgezet.

Mevrouw S. Levison—Asscher en de Directrice,mej. S. van Esso, hadden voor thee gezorgd.

SEIDERAVONDEN BIJ HETNED. ISR. ARMBESTUUR

Evenals vorige jaren heeft het Nederl. Israël.Armbestuur wederom een groot aantal vluchte-lingen in staat gesteld in zijn gebouwen de Seider-avonden mee te vieren. Aangezien het aantalrefugé's dit jaar zeer groot was, heeft het Nederl.Israël. Armbestuur de conversatiezaal van hetOude-Liedengesticht tot dit doel smaakvol doeninrichten.

Het Nederl. Israël. Armbestuur had den heerJ. van Kollem, ambtenaar bij deze Instelling, aan-gezocht zich met het geven van den Seider tewillen belasten, waartoe laatstgenoemde zich gaar-ne bereid verklaarde.

Toen de heer Van Kollem om 8 uur de aanwezi-gen van harte welkom heette, was er een gezellige,intieme sfeer aanwezig, wjlke hoedanigheden destemming van den avond aanmerkelijk tot haarrecht deed komen. Onnoodig te zeggen, dat deheer Van Kollem zich op eminente wijze van zijntaak heeft gekweten. Bij het einde van den avondsprak de Geneesheer-Directeur, Dr. S. Kroonen-berg, de gasten bemoedigend toe; ook bracht hijden heer Van Kollem voor zijn bereidwilligheid dendank van het Armbestuur over.

De heer Van Kollem gewaagde ervan, dat hij,alhoewel hij deze avonden met volle toewijding ge-leid heeft, niet hoopte, dat dit ook het volgendejaar nog noodig zou zijn.

Ook de Adj. Dir., Zr. S. van Esso, en het overigepersoneel komt een woord van dank toe voor hetdoen slagen van beide avonden.

Evenals bij de refugé's verliepen de beide Seider-avonden bij de verpleegden van het Oude-Lieden-gesticht naar wensch. De heer B. Vorst had zichbereid verklaard den eersten avond te leiden; dentweeden avond droeg de heer B. de Vries deHagadah voor.

Van het Nederl. Israël. Armbestuur waren aan-wezig: Mevr. S. Levison—Asscher en de heerenAm. v. d. Bergh en S. Swaap, vergezeld van hunresp. echtgenooten. Ook de Geneesheer-Directeur,Dr. S. Kroonenberg en echtgenoote waren aan-wezig, alsmede de heer mr. H. van Dam Azn., lidder commissie tot versterking der Financiën vanhet N.I.A.

Na afloop werden de verpleegden toegesprokendoor den heer S. Swaap, die zijn volle tevredenheider over uitsprak, dat er tijdens den Seider zulk eenintieme sfeer heerschte. Hij waande zich geheelniet. in een inrichting te zijn, maar gevoelde zich,als ware hij thuis. Den heeren B. Vorst en B. deVries bracht hij den dank van het Nederl. Israël.Armbestuur over voor hun medewerking.

Het Armbestuur kan wederom met volle genoeg-doening op deze beide Seideravonden terugzien.

COMITÉ VOOR UIT DUITSCHLAND UITGEWEKENNEDERLANDSCHE JODEN

Gedurende den Pésachtijd heeft bovengenoemdcomité weer een groote activiteit ontwikkeld. Veleuit Duitschiand uitgeweken Nederlandsche Jodenzijn op den steun van het comité aangewezen enzoo werden voor Pesach circa 300 levensmiddelen-pakketten uitgedeeld. Dit heeft zware financieeleeischen gesteld aan de kas van het comité, dievoortdurenden steun behoeft van allen, die ietskunnen geven ten bate van de uitgeweken Neder-landsche Joden. Nog steeds repatrieeren Neder-landsche Joden en het comité zal iedere bijdragegaarne ontvangen op giro 290600. ten name vanden administrateur, den heer A. de Leeuw, VanWoustraat 145, Amsterdam-Zuid. Men vergete indezen tijd vooral de Nederlandsche Joden niet, diehun bestaan in Duitschiand hebben verloren en ge-heel verarmd naar ons land terug komen!

JOODSCHE ZEE- EN BOSCHKOLONIESDe bekende vereeniging Joodsche Zee- en Bosch-

kolonies zendt reeds 55 jaar zwakke en prae-tuber-culose kinderen tot herstel van gezondheid naarhaar koloniehuizen te Wijk aan Zee en Hilversum.De vereeniging heeft toestemming gekregen tothet houden van een straatcollecte op Woensdag8 Mei a.s. Deze collecte kan alleen slagen, wanneervele collectanten hun medewerking verleenen.Het is thans drie jaar geleden, dat de vorigecollecte plaats vond. Veel geld is voor de verplegingnoodig. Steunt allen daarom dit sympathieke doelen geeft u op als collectant bij mevr. P. Nordheim-Hijmans, Uiterwaardenstraat 288 (Z.), telef. 23418.

Het bureau is den dag der collecte gevestigd inhet Carlton Hotel, ingang Reguliersdwarsstraat.alwaar men zich dan ook nog als collectant(e)kan melden.

MUSSERT SPRAKWEER EENS

DE leider van de N.S.B, heeft deze week in eeninterview met mej. Marwin Breckinridge, dein ons land vertoevende reporter van een

Amerikaansche radiomaatschappij, ook het een enander over de Joden gezegd. Naast zijn mededee-lingen betreffende de houding, die hij en zijn vol-gelingen zouden aannemen, wanneer ons land doorden Óostenlijke nabuur zou worden aangevallen, diehem wel niet veel plezier zal berokkenen, zeide deN.5.8.-leider betreffende de Jodenkwestie volgenshet verslag van de Amerikaansche: „Toen het pro-gramma van de Nederlandsche nazi's werd opge-steld in 1931, werd daarin geen melding gemaaktvan het woord „Jood". Nadat de nazi's in Duitsch-iand aan de macht kwamen, begonnen zij in Hol-land echter in te zien, dat de Joden een probleemv/aren, en Mussert zegt, dat hij met Mussolini in-stemt.' dat het grootste deel van hen dient te wor-den gedeporteerd. Te dien einde heeft hij een sche-ma opgesteld voor een Joodsche nederzetting inGuyana, aan de kust van Zuid Amerika".

Uit deze weergave van het verhaal blijkt dus ookalweer, dat evenals alle andere „principieele" doel-stellingen van de N.S.B, ook het standpunt ten op-zichte van de Joden overgekalkt is van een dicta-tor in een ander land. Bijzonder „volkseigen" is deN.5.8.-dictator dus ook alweer niet in dit opzicht.

Dat niet alle Joden weg moeten, blijkt duidelijkuit de woorden van den heer Mussert, waarschijnlijkzijn eenige restricties toegepast om Graaf de Mar-chant et d'Ansembourg in de gelegenheid te stel-len zijn Joodsche zakenvrienden in veiligheid testellen, anders gaat de negotie niet verder! Er zoubetreffende deze en andere uitlatingen des heerenMussert nog veel te zeggen zijn, maar wij gelooven,dat de regeering — hoewel zij ongetwijfeld reedsvoortdurend op de hoogte was van de opvattingen,die er in dezen tijd in de N.S.B, heërschen — heton-Nederlandsch karweitje, dat N.S.B, heet, welzal weten op te knappen, op een wijze, die radicaalgenoemd zal kunnen worden, en daarom achten wijhet ook ditmaal weer het beste het zwijgen ermaar toe te doen. Hoe zou een beweging, die inieder opzicht gespeend is van het Nederlandschevrijheidsgevoel, eigenlijk een ander standpunt om-trent de Joden kunnen innemen?

BOEKBESPREKINGDs. A. M. Berkhoff: Wereldproblemenrondom den wandelenden Jood. —Uitgeversbedrijf Bom N.V., Assen.

IN dit boekje behandelt de Schr. tusschen eeninleiding en een besluit achtereenvolgens hetnatiën-probleem, het rassen-probleem, het eco-

nomische, het politieke, het militaire en het kerke-lijke probleem. De strekking van zijn betoog is,dat de oplossing van al deze problemen eerst zalbereikt worden door de aanvaarding en verwezen-lijking van het Christendom, óók en vooral doorde Joden. „Want de oplossing van het wereld-probleem wacht 0p... de oplossing van het Joden-probleem", zoo eindigt de inleiding. De opzet vanhet boekje is ongeveer deze, dat de Schr. eerstvoor elk der genoemde vraagstukken heel kortuiteenzet, dat een oplossing door natuurlijke, mea-schelijke middelen niet mogelijk is, een beschouwinggeeft omtrent de bijzondere positie der Joden tenopzichte van elk dezer problemen en ten slotte meteen vloed van teksten staaft, dat de komst vanduizendjarig rijk en de regeering van Jezus welde zoo lang verbeide oplossing zullen brengen.

Het gebruiken van teksten als bewijsmateriaalkan uiteraard slechts beteekenis hebben tegenoverhen, die met den Schr. van de waarde dezer tek-sten overtuigd zijn. Dan kan er misschien nog ver-schil van meening zijn omtrent de toepassing ineen bepaald geval, maar omtrent het principe zouer toch overeenstemming zijn. I.e. ontbreekt dezeechter, daar de Schr. in ruime mate gebruik maaktvan teksten uit het N.T., die voor een Joodschenlezer iedere bewijskracht missen. Ook de verzen,die van Tenach worden geciteerd, worden trouwensgeheel door de N.T.-bril bezien. Zoodoende kunnenwij waardeering hebben voor de goede bedoelingenvan den Schr., voor zijn inzicht, dat het godsdien-stige vraagstuk aan zooveel andere ten grondslagligt, voor zijn niet te miskennen liefde voor deJoden, maar beteekenis heeft zijn boekje voor onsJoden, niet. '

Bovendien geeft de Schr. hier en daar blijk vaneen haast ontstellend gebrek aan kennis van Jood-sche toestanden en verhoudingen. Ik denk hier nietaan een passage als „Verwar Israels roeping nietmet datgene, wat de Satan ervan gemaakt heeft,n.l. het Fanzeisme" (p. 33): hier is de Schr een-voudig bevangen in ouderwets-Christelijke opvat-tingen. Maar ik denk b.v. aan zijn betoog op p 60waar hij tegenwoordige toestanden bespreekt'daarbij allereerst orthodoxie identificeert met Miz-rachisme en dan verder zegt, dat de Joodschegeestelijken nooit patriotten zijn voor de Joodschenatie en dat de Joodsche gemeente de Rabbiinenverplicht „neutraal" te zijn, „d.w.z. zij moetenkrachtig bidden voor den terugkeer in het Beloofdeland en voor het verschijnen van den Messias"aarde. Maar zij moeten alles onderdrukken en vervloeken, wat tot verwezenlijking van hun gebedbijdraagt. Hier staan wel haast evenveel onjuist-heden als gedachten. Het Mlzrachisme is slechtseen onderdeel van de orthodoxie en mag niet Saanduiding voor. het geheel worden ge,omenpatriotisme voor het land van inwoning*?'gezond -kan heel goed samengaan "en -afinde practijk ook samen met £aat *nJoodsche volk - mits ortschrijving van de taak »,. d ?,.?. e om"Uiken is onbêgnMk Zoo Kr T" '" geeSte'tezer als rind-i-frak d* Z oudt een Joodschebedo»linr kan ZnL 'dc ze^swiJze over: „Uwprestatie net"

ld6n B"~<Mdcevd, maar Uwprestatie met . Mr HERMAN DUITZ.

t dttêX f VOOR ELKE BEURS 'NfkggS! BROCHES#*"■■' 25*51- 20 stuks 3»©^-

-55

NIEUW ISRAELIETISCH WEEKBLADDERDE BLAD VAN 3 MEI 1940, No. 1

piekeren remt Uw genezing!_Ns piekeren over de

'l onkosten van Uwziekte is totaaloverbodig wanneer

verzekerd is.

vraagt prospectus: Beulingstraat 8, tel. 37182

9

Bijeenkomst van B’nee TsionDe kortelings te Amsterdam opgerichte Joodsch

Religieus- Socialistische Gemeenschap B'nee Tsionhield Dinsdagavond ter gelegenheid van 1 Mei haareerste openbare bijeenkomst in het gebouw „Hand-werkers Vriendenkring".

Na een korte begroeting door den voorzitter, Dr.S. Kleerekoper, nam de eerste spreker, LionN o rdhe i m, het woord. Spreker herinnerde aanden vroegeren strijd tusschen kerkgenootschappenen de socialistische beweging en die van nationa-listen tegen „de rooden", een strijd, die ook in Jood-sche kringen fel werd gevoerd. Deze strijd waszinloos, daar hn' zoowel de kerk als de arbeiders-beweging heeft verzwakt; alleen de nationalistischegroepen hebben ervan geprofiteerd en dreigen dewereld te vernietigen in barbaarschheid. Dezescheidingslijn is een onjuiste geweest, het gaatthans om den strijd tusschen macht en recht. Derechtvaardigheid, de waarheid en de geest dienenfront te maken tegen geweld en onrecht; hier ligthet werkelijke front.

De groote fout van de arbeidersbeweging washet zich stellen op basis van de macht en met opdie van het recht; op dezen grondslag kan eensterkere macht komen in dienst van het onrechten die is dan ook gekomen. De religieuse eischluidt, dat de rechtvaardigheid de leiddraad is; ditgeldt zoowel voor de arbeidersbeweging als vooide nationale gedachte. Er is geen tegenstellingtusschen deze religieuse eisch en den roep omrechtvaardigheid van de arbeidersbeweging. Reli-gieuse en nationale bewegingen in dienst van derechtvaardigheid dienen in de arbeidersbeweginghun bekroning te vinden, als front. Gezamenlijk,tegen geweld en onrecht. Dit alles geldt ook voorhet Joodsche volk; de oud-Joodsche religieuse roepom rechtvaardigheid en nationale vrijheid leeft vol-ledig in de werkelijkheid van 20 eeuwen; elk jaarwordt opnieuw de nationale bevrijding gevierd inhet Pésachfeest. Dit vindt men bij geen ander volk.Doch dit Joodsche nationalisme vindt slechts zijnrechtvaardiging in de taak, die het Joodsche volkheeft te verrichten, namelijk in dienst te staan vande rechtvaardigheid, als van hooger hand opge-legde taak.

Er is in de Joodsche geschiedenis een volkomeneenheid van religie, recht en nationalisme. In ditopzicht hebben wij van de buitenwereld niets teleeren; wij zijn hierin de wereld vooruit. De wilnaar vrijheid, rechtvaardigheid en waarheid is inhet aloude Pésachfeest verankerd en deze wil isonsterfelijk. Dit is onze religieuse overtuiging. In-dien deze wil zelfs door een betrekkelijk kleinegroep wordt gedragen, dan is hij onuitroeibaar. Dekracht tot dezen wil putten wij uit onze historie.

De tweede spreker, Dr. S. Kleerekoper, be-handelde de vraag, welke de banden zijn tusschende Tsionisten van velerlei richting, thans vereenigdin B'nee Tsion, en wat hen onderscheidt van ande-ren. Het verschil zetelt in de plaats, die men aande ethiek toekent: in rang bovenaan, of ontaard ineen klassemoraal, die geleid heeft tot het stellenvan taktiek boven ideologie en tot de ontaardingvan het Russische socialisme tot een imperialisme,waarvan onze dagen getuigen. Ons voorgeslachtheeft ons deze fouten als erfenis gelaten, n.l. hetuitschakelen van de ethiek bn' bewegingen, die vaneen ethisch postulaat uitgaan. En ook het huidigegeslacht en wij allen hebben aan deze fouten deel;vandaar ons aller plicht om van deze dwalingenterug te keeren. Wij vinden deze ethiek in onzeoude Joodsche geschriften, in het Boek der Richte-ren: daar vindt men niet de beschuldigingen aande vijanden, doch daar wordt het Joodsche volk deeigen zonden voorgehouden.De hier gestelde eischenzijn zwaar en de idealen hoog en er zal veel strijdgevoerd moeten worden. Aan het behalen van tak-üsche voordeden mag nooit het ideaal worden op-geofferd en dit gebeurt maar" al te zeer in onzedagen. De B'nee Tsion zullen daarom niet aan tak-tiek doen; met de eisch van rechtvaardigheid, vanbevrijding van het Joodsche volk en van de mensch-

heid valt niet te schipperen; niet onverdraagzaam,doch wel onverzettelijk zullen wn' zijn. Wij zullengaan tot de Joodsche arbeiders, middenklasse enbourgeoisie en hen zeggen, dat deze waarden tevinden zijn in onze oude Joodsche geschriften enhet ideaal stellen boven de taktiek. Men schaamtzich tegenwoordig voor idealisme. Er zijn echtervele Joden, die nog vatbaar zijn voor het ideaal endie zullen wij moeten bereiken. Doen wij dit niet,dan zal dat onze fout zijn. Wij zullen dezen strijdniet voeren om het apparaat, waarmee een be-weging kan worden beheerscht, doch om den geestvan de menschen.

Onze strijd om den Joodschen mensch in Neder-land is uitsluitend gericht om den strijd om Pales-tina, welk land behoefte heeft aan Joden, die waar-heid en rechtvaardigheid nastreven op basis vanonze oude religieuse ethiek. Socialisme en Tsionismezullen niet worden nagestreefd om hun zelfs wille,doch in dienst van onze Joodsche en algemeenmenschelijke ethiek.

Met een oproep tot medewerking besloot sprekerde geanimeerde bijeenkomst.

FEUILLETON

JACOB BRODTEen ware geschiedenis uitden wereldoorlog 1914-18doorARON BEN MEIJER

VOORWOORD

DE geschiedenis, die mij geïnspireerd heeft tothet schrijven van de volgende hoofdstukken,is een van die vele gezinsontwrichtingen, die

een gevolg waren van de gruwelijke oorlogsperiodeyan 1914 tot 1918.

Dit verhaal is niet bedoeld als proeve van literairkunnen, ook niet om de zucht naar sensatie bij denlezer te bevredigen, doch heeft slechts ten doel,de weergave van een ware geschiedenis zondersmuk of overdrijving.

Mochten er onder hen, die dit verhaal lezen, per-sonen zijn, die daaruit munt willen slaan tegenhet Jodendom en zijn belijders, omdat zij wellichtvan meening zullen zijn, dat het kind, de hoofd-persoon in dit verhaal, beter bij de niet-Joodschemenschen had kunnen blijven, waar het goed ver-zorgd en opgevoed werd, dan zij hier uitdrukkelijkverklaard, dat noch de Joodsche autoriteiten, nochde schrijver van deze geschiedenis, iets haddentegen de verzorgers van dat kind. Integendeel, voordeze brave lieden had en heb ik nog steeds degrootste achting en waardeering voor het mensch-lievende werk door hen verricht, hetgeen ik ookgetracht heb in dit verhaal duidelijk te doen uit-komen.

Dat ik desondanks toch mijn medewerking hebverleend om het kind uit zijn omgeving weg tehalen, kwam in de eerste plaats, omdat ik begaanwas met het lot der rechtmatige moeder die, zeerbegrijpelijk en heel natuurlijk, zoozeer naar haarkind verlangde. Doch ook, omdat ik het een Jood-

sche plicht achtte, te zorgen, dat een Joodsch kindook Joodsch wordt opgevoed.

Het Jodendom kent geen proselietenmakerij, hettracht geen kinderen van andersdenkenden tot hetJodendom over te halen; doch daartegenover kanen mag het niet lijdelijk toezien, dat Joodsche kin-deren in het geloof van andersdenkenden wordenopgevoed. En al houd ik mij ervan overtuigd, datbij de niet-.loodsche pleegouders, bij de opvoedingvan dat Jodenkind, zooals het in het dorp genoemdwerd, deze bedoeling niet a priori voorzat, ontkendkan niet worden, dat dit kind, willens of onwillens,geheel Christelijk grootgebracht, voor altijd voorhet geloof zijner vaderen geheel verloren ware ge-gaan.

Uit dit oogpunt bezien, zal het een ieder duide-lijk zijn, dat ik het mij tot een plicht rekende, ditkind aan zijn moeder en aan het Jodendom terugte geven.

DE SCHRIJVER.

DE SCHAKELZondagavond, 14 April j.1., organiseerde de

Amsterdamsche Joodsche Sociëteit „De Schakel"een intiemen Joodschen Kunstavond in de groenezaal van Krasnapolsky. Hieraan werkten mede:Het Joodsch jongenskwartet Sjier Sjoloum, Viool-duo M. van Praag en A. Berclouw en de zangeresGreet Penha.

Na het openingswoord van den voorzitter brachthet Jongenskwartet eenige Hebreeuwsche en Jiddi-sche liederen ten gehoore, welke op verdienstelijkewijze gezongen werden. Het eerste optreden vanhet viool-duo Van Praag—Berclouw vond bewonde-ring en waardeering. Er was in hun manier vansamenspelen een groote mate van homogeniteitbereikt. Het optreden van de zangeves Greet Penha(die reeds bij het oratorium „Awodath-Hakodesj",onder leiding van S. H. Englander, op den voor-grond "trad en een gunstige persbeoordeeling had)was een verrassing. De zangstem kwam tot grooteklank-ontplooiing; de zangeres behaalde een grootsucces, hetwelk ten volle verdiend kon worden ge-noemd. Het bestuur van „De Schakel" hoopt deveelbelovende zangeres meerdere malen in zijnmidden te zien. De onberispelijke piano-begeleidingwas in handen van mej. J. Calo.

De voorzitter dankte alle medewerkenden. Geheelvoldaan van het genotene, keerde men huiswaarts.

Zondagavond, 21 April j.l„ hield de heer L. vanGelderen een causerie over de gebruiken op en den"inhoud van Pesach. Deze werd met aandacht op dedoor den spreker bekende wijze aangehoord.

Daarna vond er een gezellig samenzijn plaats.Zondagmiddag j.l. organiseerde „De Schakel"

een excursie naar de Balineesche Kunst in hetKoloniaal Instituut.Zaterdagnacht organiseert ~De Schakel" een

nachtegalentocht naar Overveen. Vertrek 's avondsom 11 uur. Terugtocht vindt plaats langs Bloemen-daal en Zandvoort.

Zondagavond 5 Mei organiseert „De Schakel" in't Amsterdamsche Schaakhuis, Plantage Fransche-laan 14, een lezing, waar Ds. E. D. Spelberg,Predikant-Secretaris der V.P.R.0., het onderwerpbehandelt: „Moderne levensproblemen in het OudeTestament" (met lichtbeelden). Introductie toege-staan. Aanvang 8.30 uur.

JOODSCH COMITÉ CENTRUMDe voor onze geregelde bezoekers belegde Seider-

avond mocht zich in een groote belangstelling ver-heugen. Onze voorzitter, More Drs. A. Frankheeft bij den aanvang van den Seider een korterede gehouden, waarin hij de groote beteekenis vanhet Pésachfeest, mede in verband met de huidigemoeilijke positie, waarin de Joden thans verkeeren,uiteenzette. Spreker wekte zijn hoorders op, steedstrouw de bijeenkomsten te bezoeken, zegde dankaan den heer P. E. Vorst, die zich bereid verklaardhad den Seider te leiden en aan mej. A. Duits enden heer Aronson, die als assistenten op dien avondfungeerden. De Seiderviering zelf werd een grootsucces, dank zn de voortreffelijke leiding van denheer Vorst. Tusschen de eerste en de tweede helftvan den Seider werden Matsous met Pekelvleeschaangeboden, welke vrijwillig door diverse leveran-ciers ter beschikking waren gesteld. Het Comitékan op een welgeslaagde bijeenkomst terugzien.

De volgende bijeenkomst, die een speciaal propa-gandistisch karakter zal dragen, zal plaats vindenMaandagavond 6 Mei a.s. in gebouw Rapenburger-straat 128. Aanvang 8.15 uur precies. Spreker deheer J. Soetendorp. Zang door de bekende, popu-laire radiozangeres Martha Conelli. Introductie istoegestaan.

AGOEDAS JISROEIL JEUGD ORGANISATIETezamen met de Hachsjaristen van Enschede

hield b.g. organisatie Zaterdagavond j.l. een alge-meene bijeenkomst. Spreker was de heer Saffra,Amsterdam. De hachsjarist Herbert Haas en deachtjarige Jopie Sarfati hebben Joodsche liederenvoorgedragen, die met grooten bijval werden op-genomen. Mirjam Cohn, Eva Zimmer en de heerCahn, allen uit Enschede, hebben tezamen eenscène uit Jaakobs Traurn opgevoerd. De avondstond onder presidium van den heer HerbertPilipp, die de Hachhsjaristen begroette. Mr. Her-man Duitz heeft dezen zeer geslaagden avond meteen toespraak besloten, waarbij hij de hoop op eenverdere samenwerking der afdeelingen uitsprak.

CULTUREELE JOODSCHE CLUBDinsdag 7 Mei houdt b.g. vereeniging de laatste

bijeenkomst voor den Oumer. Voor een fraaiprogramma is gezorgd. Aanvang 8.15 uur preciesin „Huize Bob".

HOOFDSTUK IHet was op een triestigen, regenachtigen dag in

September van het jaar 1922. De regen, die gedu-rende den geheelen nacht bij stroomen was neer-gegudst, gaf de stralen van Antwerpen een onge-zellige en echte najaarsachtigen aanblik. Een dichtenatte nevel hing boven de stad, waarachter de zonschuil ging. Het was nog vroeg in den morgen; ikwilde, na een dêr Seliechot-diensten in de Synagogeaan de Lentestraat te hebben bijgewoond, mij naarmijn kosthuis begeven, toen ik op straat gekomen,werd aangesproken door mijn vriend BoroechTeitelbaum. Hij was een klein, tenger persoon vanomstreeks 45 jaar, hoewel zijn vollen, reeds grij-zenden ringbaard hem eerder op iemand van60 jaar deed lijken.

Nadat wij samen een eind weegs hadden geloopenen over gewone alledaagsche dingen gesprokenhadden, vroeg Teitelbaum, of ik de komendeHooge feestdagen in X bij mijn gezin ging door-brengen. Ik zei hem, dat ik voornemens was dendag vóór Rousj Haschono naar X te gaan en daarhoogstwaarschijnlijk de geheele vier weken Jom-touf te blijven.

„Dan kunt U mij een grooten vriendendienst be-wijzen", zei Teitelbaum, „een dienst, waarvoor ikU mn'n leven lang dankbaar zal zijn, omdat heteen zaak betreft, die mijn gemoed sinds langen

tijd verontrust en die mij geen oogenblik loslaat".Deze woorden en de wijze waarop hij mij dit

vroeg, maakten mij nieuwsgierig, en ik verzochthem dan ook, mij de zaak te vertellen en te zeg-gen, wat ik voor hem doen kon.

„Dat kan ik niet in een paar woorden duidelijkmaken", antwoordde hij. „Ook is het niet ge-wenscht, deze zaak op straat met U te bespreken.De zaak heeft een voorgeschiedenis, die ik U ver-tellen wil. Als het U schikt, kom ik hedenavondbij U, dan kan ik U rustig alles mededeelen. Bcben er zeker van, dat U, als U alles weet, mij zulthelpen en mijn geweten, dat reeds jaren door dezezaak bezwaard is, tot rust zult brengen, temeerdaar het hier een zaak betreft van algemeen belangvoor het Jodendom."

We waren inmiddels aan mijn kosthuis gekomen.Ik nam afscheid van Teitelbaum en noodigde hemuit, dien avond bij mij te komen, hem tevens be-lovende, indien mogelijk hem te helpen.

Den geheelen dag liet ons gesprek van dienochten mij niet los en stelde ik mij zelf de vraag,wat Teitelbaum van mij verlangen zou, Ik kendehem als een fantast, die zich met alle mogelijke enonmogelijke zaken inliet, steeds bezig voor ande-ren, die hulp behoefden, hoewel hij het zelf nietal te breed had .

Mh'n nieuwsgierigheid werd echter niet lang opde proef gesteld; klokslag acht uur dien avondwerd Teitelbaum bij mij aangediend. Ik ging hemin den gang tegemoet en wees hem, nadat hij mijnkamer was binnengetreden een gemakkelijke stoelaan.

„Ga hier zitten en vertel mij uw geschiedenis;als ik iets voor U doen kan, zal ik dat gaarnedoen."

„De zaak, die ik U vertellen zal en waarvoor ikUw hulp inroep", aldus begon hij, na zich in deaangewezen stoel te hebben neergevlijd en desigaar, die ik hem aanbood te hebben aangestoken,„die zaak betreft een arme, ongelukkige vrouw,door haar man verlaten, en haar eenig kind.

Maar vóór ik over haar spreek, wil ik U eerstde voorgeschiedenis van dat gezin, of beter gezegd,de geschiedenis van haar ouderlijk huis verhalen.

Leizer Brodt was een bescheiden, ingetogen Jooduit Rusland afkomstig. Zijn gebogen houding engrijzenden, langen baard, deden direct in hem denemigrant herkennen, van wie Antwerpen er zoo-

velen herbergde. Met zijn zwarte astrakan mutaop het hoofd liep hij door de straten van Ant-werpen en oefende het eerbaar beroep van vracht-doener uit. Hij volbracht zijn werk steeds tot volletevredenheid van zijn lastgevers en verzuimde nooitde sjoel. Hij leefde zeer bescheiden van den karigenopbrengst van zijn arbeid en vierde zijn Sjabbossteeds met opgewektheid en vreugde, al was zijnSjabbosdisch niet rijkelijk van spijzen voorzien. Hijdankte het Opperwezen, Dat hem in sta.at stelde,steeds de Sjabbos naar behooren te vieren enbracht dien dag in „dawnen" en lemen" door.

Zijn vrouw, klein en tenger, het type van eenRussin, met gitzwarte oogen en een dikke „sjeitel" ï)van zwart haar op het hoofd, waarover een ge-kleurde doek, die onder de kin was dichtgeknoopt,was het toonbeeld van vroomheid.

Als de Vrijdag ten einde liep en de Sjabbos haarintrede deed, ontstak Serie Brodt de Sjabboskaarsenen sprak, onder het uitstrekken van beide handenvoor de brandende kaarsen, de zegenspreuk uit: „Ge-loofd zijt Gij, Eeuwige onze God, Koning van dewereld, Die ons geheiligd heeft door Zijn gebodenen ons bevolen heeft de Sjabboslicbten te ontsteken."

Was deze Sjabboswh'ding geschied, dan heerschteeen vredige rust in de armzalige woning. Deze be-stond uit twee kamers en een keukentje. Het meubi-lair werd gevormd door een tafel en vier houtenstoelen van verschillend model. Voorts stond aanhet hoofd van de tafel een ouden versleten rietenleunstoel, die, waarschijnlijk door het vele schudden,dat Leizer bij zijn lemen deed, telkens bij de minstebeweging kraakte. Verder ontwaarde men in eendonkeren hoek een klein, rood geschilderd kastje enin den anderen hoek der kamer een bed. Boven denschoorsteen hing een groot gedrukt „Mizrach",terwijl onder den schoorsteen een klein potkacheltjedes winters voor verwarming zorgde. Aan den muurtegenover den schoorsteen hing een boekenrek,waarop verschillende Joodsche boeken in klein engroot folioformaat.

De tafel, waarop de geheele week geen kleed lag,werd tegen Sjabbos met een wit tafellaken bedekt.In de andere kamer stonden twee bedden met eenpaar oude stoelen en een kast.

(Wordt vervolgd),

!) Bandeau.

Joodsch Leven in Amsterdam O.

Seider viering in grooten stijl

Onmiddellijk na de uitstekend geslaagde Poeriem-viering ln „Handwerkers Vriendenkring", beslotende Vereenigde Joodsche Comités Oost, om pogin-gen te doen, een Seideravond te organiseeren. Menbesefte, dat groote moeilijkheden moesten wordenoverwonnen. Velen van de trouwe bezoekers en be-zoeksters der cursussen zijn door de Comités najaren eerst weer bereikt. Zij waren van Jodendom,in den zin van practische beleving, geheel ver-vreemd. Bij sommigen is de kennis van hetHebreeuwsch niet groot genoeg, om een dergeliikenavond te volgen. Het is gemakkelijker, om in cur-sussen over „Jodendom" te spreken, dan in depraktijk Joodsche symbolen, naar zin en inhoudbegrijpelijk, te doen 'leven.

Om aan deze bezwaren tegemoet te komen, wer-den door den heer Soetendorp, cursusleider derComités, de drie laatste bijeenkomsten geheel aanPesach en Pésachviering gewijd. Na een treffendehistorische uiteenzetting, besprak de heer Soeten-dorp de symbolen van den Seideravond. Het grooteidealisme — het vertrouwen in een betere wereld,dat uit deze behandeling sprak, was vooral in dezedagen een bemoediging voor de vele hoorders. Maarde moeilijke Hebreeuwsche tekst? De heer Soeten-dorp vervaardigde een beknopte transcriptie en be-vattelijke vertaling van de voornaamste gedeeltenvan de Hagodo. Deze „Leiddraad voor den Seider-avond" werd den cursisten ter beschikking gesteld.Tenslotte werd ter bevordering van een goedensamenzang, een openbare les gehouden, die eigen-lijk een soort „generale repetitie" van den Seiderwas.

Hoewel het niet mogelijk was, om den toegangkosteloos te verleenen, gaven zich meer dan hon-derd deelnemers aan den seider op.

Van de Vereeniging „Talmud Tora" werd de be-schikking verkregen over het gymnastieklokaal vande school die Vereeniging aan de 2e Boerhaave-straat.

Uitgaande van hetgeen reeds was verklaard opde cursusavonden, verklaarde de heer Soetendorpden inhoud van de Hagodo. De moderne beelden,daarbij gebruikt, maakten alles zeer duidelijk. Velenzongen de oude vormen met een nieuwen zin en zij,die voor het eerst een „seider" vierden, begrepen,dat het Jodendom in staat is om ri#hting te gevenaan de zoekenden onzer dagen. Door de sugges-tieve leiding ging ook van den samenzang eengroote wijding uit. Halleil werd verklaard en ver-taald en deels gedeclameerd. Voor het einde vanden Seider hield de heer J. Soetendorp eentoespraak, waarin hij wees op de kracht van hetJoodsche Volk en de Joodsche Gedachte. In diepedevotie klonk daarna het Lesjono haboö Bieriesjo-loiem. Na een opwekking, om de Goddelijke vonk,die het eenvoudige lied (Chad-gadja) in staat isom den dood te overwinnen, in het eigen hartbrandend te houden en de bede, dat het Jodendomin Oost nu voorgoed van den dood der onverschil-ligheid gered mag zijn, ging men uiteen.

Diep ontroerend was de indruk, die deze Selder-viering op allen maakte. De algemeene opinie was,dat deze Seider zoo gesproken heeft tot het hart,als haast nimmer tevoren. De Vereenigde JoodscheComités Oost hebben de Joodsche bevolking in hunstadsdeel opnieuw in nader contact gebracht metde waarden van het Jodendom!

Vermelden wii nog. dat het stencil werd verzorgddoor den heer Stokvisch en de voorbereiding werdgeleid door mevrouw Lap.

SEIDER JEUGDSJOEL-OOSTHiertoe in staat gesteld door vrijwillige bijdragen

had de Vereeniging „Nachaliël" voor den tweedenavond een seidertafel gereed gemaakt voor deregelmatige bezoekers en bezoeksters van deJeugdsjoel-Oost, die thuis geen seider vieren.

Deze seider werd bezocht door meer dan 100 kin-deren en geleid door den hoofdleider der Jeugdsjoel,den heer M. de Vries, bijgestaan door verschillendeleidsters en leiders.

HOOP DOET LEVENDe propagandacommissie van de Algemeene Ned.

Doofstommen en Doovenvereeniging „Hoop doetleven" zal op Zaterdagavond 11 Mei in de grootezaal van Atlantic, Westeinde 24, een groote feest-avond houden, met bela.nglooze medewerking vanverschillende artisten, ten bate van haar steunfonds.

RECLAMEKUNST UIT FINLAND, NOORWEGEN,ZWEDEN EN DENEMARKEN

In den loop van'de maand Mei wordt een tentoon-stelling van reclamekunst uit bovengenoemde lan-den srehouden in de zalen van het Reclame-advies-bureau Meerkotter & Co., in het Polmanshuis,tegenover het Koninklijk Paleis te Amsterdam.

Onder buitengewoon moeilijke omstandighedenis men erin geslaagd een collectie reclamewerk teverzamelen, dat een indruk geeft van de reclame,zooals die in de bovengenoemde landen gevoerdwordt. Deze tentoonstelling zal gratis voor hetpubliek toegankelijk zijn. De bezoekers zullen opbescheiden wijze in de gelegenheid gesteld worden,een kleine bijdrage te storten ten behoeve van deFinsch-Nedeflandsche Vereeniging. De bruto-op-bren?st zal aangewend worden voor „Hulp aan deFinsche Burgerbevolking". Hoewel de belangstel-ling van de Nederlanders op 't oogenblik helaasweer uitgaat naar een ander Noord-Europeeschland, is de toestand van de Finsche bevolking daar-door niet minder slecht geworden. De tijd gaatonder de tegenwoordige omstandigheden zoo snel,dat men gauw vergeet, dat er nog veel voor dedappere Finnen gedaan moet worden. Hoe snellerhulp geboden wordt, des te beter. Uw bijdrage kuntu nu storten bij de Rotterdamsche Bankvereeniging(Postgiro 3016) Rotterdam, ten gunste van deFinsch-Nederlandsche Vereeniging, onder vermel-ding „Hulp aan Finsche Burgerbevolking".

TOUTSEOUS CHAJJIEM(Zang- en Tooneelafd. „Hassemeigiem Besjieriem")

Pesach is in b.g. vereeniging op waardige wijzegevierd. Het bestuur heeft door het organiseerenvan twee bijeenkomsten op dit feest een speciaalcachet weten te leggen.

De eerste van deze bijeenkomsten werd gehoudenop Sjabbos Hagodoul j.l. Voor een groot aantal —waaronder vele jongeren —" heeft Rabb ij n I.Vredenburg de Hagodoh op bevattelijke wijzeverklaard en daarbij tal van leerzame midrosjiemverbonden. Ook de leden zelf toonden hierbij hunkunnen, door verscheidene gedeelten te vertalen.

Op Sjewiengie sjel Pesach heeft Touts een Jom-tofbij eenkomst gehouden. De voorzitter, de heerH. Sarlouis, opende de bijeenkomst en zeideo.m. dat van alle bijzondere gebeurtenissen in hetJoodsche jaar de leden van Touts den terugslagin de vereeniging kunnen vinden. Zoo ook nu. Hoe-wel Pesach een huiselijk feest is, heeft het bestuurgemeend door het houden van deze bijeenkomst,ook in Touts iets ervan te doen merken.

De eerw. heer Ak. Frank, die de aanwezigenhierna toesprak, heeft, uitgaande van de 59e psalm,uitgelegd waarom wij Joden, zelfs wanneer wij inde droefste omstandigheden verkeeren, toch op zijntijd Jomtof vieren. En bij al deze gelegenhedennietnalaten te zingen. Waanie oosjier ngoezegoo,citeert spr. en heeft hierbij een leerrijke vérklaringverteld.

Bij monde van den voorzitter is den heer Frankdank gebracht voor zijn prachtige rede.

Zoo gaat ook Touts na Pesach weer door methet organiseeren van diverse bijeenkomsten encursussen. Zij, die zich voor dit werk interesseeren,kunnen inlichtingen bekomen, of zich als lid op-

feven aan het secretariaat: N. Achtergracht 29 enjabbosmiddag in het vereenigingslokaal, Rapen-

burgerstraat 128.HET AMSTERDAMSCHE JOODSCHE KOORWoensdag 8 Mei a.s. zal het Amsterdamsche

Joodsche Koor een concert geven in den Holland-schen Schouwburg te Amsterdam onder leiding vanzijn dirigent, denheer S. H. Englander, met mede-werking van zijn solisten, Michel Gobets en JoRabbie. Uitgevoerd zullen worden Synagogalegezangen, Oost-Europeesch-Joodsche en Palestijn-sche Volksliederen.

PALESTINA-DEMONSTRATIEDe afdeelingen Amsterdam van den Ned. Zio-

nistenbond, Poale Zion en Ned. Mizrachie, organi-seeren Maandagavond 6 Mei (28 Niesan) a.s., eenopenbare vergadering in de groote zaal van Belle-vue (ingang Leidschekade). Door Mr. Abel Herz-berg, oud-voorzitter N.Z.8., S. Lissauer, voorzitterafd. Amsterdam Poale Ziön, M. H. Max Bolle, lidvan het hoofdbestuur van de Ned. Mizrachie enA.lg. J.N.F.-Commissaris in Nederland, zullen spre-ken over „De opbouw van Palestina gaat voort".Toegangsbewijzen verkrijgbaar bij het Bondsbureau,Amstel 93, en des avonds aan de zaal. Gezien hetbelang van deze vergadering wordt op een zeergroote opkomst gerekend!

J.L. PEREZZondag 5 Mei a.s. zal de vereeniging „Perez" in

het Park Hotel, Hobbemastraat, een Perez-avondgeven, waaraan medewerking zullen verleenen deartisten Jo Sternheim. Irene Getrey, Dr. Swaab enHans Krieg. Tevens worden opgevoerd de bekendestukken van Perez, „Bontsche Schweig" en „DieGoldenen Keit".

Tt HUISHOttDJAM M

IPfiülM£>»-ABRIKö2»S

Wonderlijkeresultaten bereikt U met het bereiden vanritueele spijzen, volgens de recepten, dievoorkomen in den zevenden verb. druk vanhet Oorspr. Israël. Kookboek van S. VOS.Prijs ’ 2.50. Verkrijgbaar bij den UitgeverJoachimsthal's Boekhandel N.V., Adam,Telefoon 44340 en 44740, Postgiro 14792en bij alle Boekhandelaren in Nederland

ZILVERTAXTel. 31011-33117KORTE LEIDSCHEDWARSSTRAAT 3388 ___ , .

10NIEUW ISRAELIETISCH WEEKBLAD

Drogerijen, Kruiden, 14

0 Verbandstoffen, Specialité's

NIEUW ISRAELIETISCH WEEKBLAD

Verloofd:EVA v. CREVELD

enALFRED MENKO

5 Mei 1940. 99Fr. Valentijnkade 165, Den Haag.Hoofdweg 195, Amsterdam.

Receptie 12 Mei, Hoofdweg 195,Amsterdam-W.

Verloofd:EVA IZAKS

enDAVID HEYMANS

Amsterdam. 75Muiderstraat 13*.Den Texstraat 50 *,

Verloofd: 121ESTHER DE JONG

enJUDA QUERIDO

Amsterdam, 27 April 1940.Sarphatistraat 135.Amsteldijk 97.

Geen ontvangdag.

Verloofd: 114HENRIËTTE HEUMANS en

EDDIJ V. PARFUMEURGroenlo, Casa-Cara.Adam, Z. Amstellaan 203.Ontvangdagen:

Groenlo 5 Mei, 3—5 uur.Amsterdam 12 Mei, 3—5 uur.

IN PLAATS VAN KAARTENVerloofd:

ROZA BERGen 98

LEO WEINBERGHengelo (O.), Deldenerstraat 8.Haarlem, Duinoordstraat 27.

Receptie Zondag 12 Mei, van3-5 u., Deldenerstr. 8, Hengelo(o.)

Verloofd: 141MARY BEERENBORG

enARTHUR VAN DER HORST

~ „ 25 Niesan 5700.Den Haag, 3 Mcl 1940Laan v. Meerdervoort 52, flat 3.Noordeinde 101a.

Eenige kennisgeving.Geen ontvangdag.

Verloofd: 144HENNY HARTOGS en

R. E. VELLEMAN,Indol. Cand.

R'dam, Cl. de Vrieselaan 70.'s-Gravenhage, Mariastraat 4.Wegens ziekte receptie uitgesteld.

Getrouwd:Ing. HENRI BLOKDORA FRANCÈS

die mede namens wederzijdschefamilie hartelijk danken voor devele blijken van belangstellingAw, + j 23 Nisan 5700.Amsterdam, x Mei m0De Huwelijksinzegening van

AB. SLAP 1en

WILLY JUISTzal plaats vinden 7 Mei 1940,(29 Nisan 5700) in het Apollo-paviljoen, te 12 u. 45 m.Amsterdam, Mozartkade 18.Toekomstig adres:Claes Persijnlaan 2, Amstelveen.Algemeene kennisgevingvoor bekenden en clientèle.De Heer en Mevrouw 73B. SCHIPPER—DE WILDEgeven met blijdschap kennis vande geboorte van hun ZOON

H E S S EL.Amsterdam, 27 April 1940.Nieuwendük 148.

De Heer en Mevrouw 125E. PELS—NOPOL

geven met blijdschap kennis vande geboorte van hun ZOON

BERNARD EMILEBrussel, 43 Av. Louis. Bertrand.

30 April 1940 - 23 Nisan 5700.■ ————~"***~**'M~^MM"*

❖❖❖❖❖❖❖❖❖❖♦♦♦♦♦♦♦*<***? It Donderdag 1 Ijar 5700 % .f (9 Mei 1940), hopen onze *¥ geliefde Ouders, 3842 ££ de Heer i❖ J. GROOTKERK * '¥ en Mevrouw *:. '* S. GROOTKERK—DRUYF, * '! hun 12%-iarige Echtvereen, f (% te herdenken. £V Dat zij nog vele jaren voor *% ons gespaard mogen blijven, v j4> is de wensch van hun lief- .j,❖ hebbende Kinderen. ❖

* SELMA. % :* ELISABETH. * ].> 24 Nisan 5700. 2❖ Zandvoort, 4 ,% 2 Mei 1940. £<♦ Zeestraat 31. .♦.❖❖❖❖❖♦:«.:..:..>.j..j 4,j,^„jm;.<..:..><»<«<«* ,❖❖❖❖❖":«<..:..:..:..>^.j,.j,.;..>.:..>.>«<'*.> Vrijdag 10 Mei 1940, hoopt %❖ onze lieve Oma, Mevrouw *% K. DWINGER—COHEN, %| *" BOsten VERJAARDAG J£ te herdenken. *♦> Dat zij nog lang voor ons a¥ gespaard mag blijven, is de v£ wensch van haar liefhebben- %.> de Kleinkinderen. 77 #X Hilversum: %

JOPIE en IDA. ❖Amersfoort: y

* JOPIE en KAREL. Y.❖ LOESJE en CATO. .>* Amersfoort, *♦;♦ Beekensteinschelaan 6. „S,">❖❖<..:♦<..;..:.♦>♦>.;♦.:♦♦:..:..>."..>.>♦:♦❖♦:♦":"

HISD 13van MARTIN v. ADELSBERGEN

op Zaterdag 4 Mei.113 S. VAN ADELSBERGEN."A-dam, Ruyschstraat 27.

Receptie 2%—5 uur, *

van mijn Zoon

ARY BERTIion* s p rorop '11 Mei 1940 - 3 Ijar 5700.

111 M. TURKSMA.v. Goyenstraat 12, Arnhem.

Receptie van 3—5 uur.

Op 28 April overleed teAmsterdam, onze lieve Zuster,Behuwdzuster en Tante, 96

MejuffrouwLOUISE VAN DER VELDE,

in den ouderdom van 74 jaar.Uit aller naam,

B. ENGERS—v. d. VELDE.

Op Choul Hamoungeid Pesachoverleed tot onze diepe droef-heid, onze lieve Man, Vader enBehuwdvader, 127

SIMON KLEIN,in den ouderdom van 73 jaar.

C. KLEIN—GODSCHALK.SIEN KLEIN.J. VLEESBLOK—KLEIN.M. VLEESBLOK.

18 Niesan 5700.Veendam, ■ —25 April 1940.

Buitenwoelkade 4.

Mijn geleidehond dood5 April j.l. vroeg ondergetee-

kende steun in dit blad, omdat hijgeen geld had een andere geleide-hond te koopen.

Door deze oproep in het NieuwIsraelietisch Weekblad kwam vol-doende geld in, zoodat h\] thansgeen giften meer noodig heeft enhartelijk dankt voor den steun.

WALTER KATS,Valckenierstraat 45 ] ,

120 Amsterdam.

Getrouwd: 33G. E. VATTER

met eenHOED v. KUYT

Ferd. Bolstr. 20. Adam.

Een goede dienstheeft groote waarde

„Eenhoorn - Apotheken"AMSTERDAM.__ 16

STAATSLOTERIJDE sde KLASSE BEGINT 14 MEI A.S.

100 000 50-eoo fo°o°oo°' VoW 'S:SSSIUUIUUU 3 a ISOO, 55 a 100, ENZ.

loten verkrijgbaar V. a 72.- % a 36.. »/< a 18.- »/, i 14.40 »/M a 7.20 V»» a 3.e0Naar buiten fr. na ontv. v. postw. + 5 et. voor fr. Giro 79244

A I\ITAi\S HDI IÏ/I/Ï7D Collecteur AmsterdamAll I Uil UrCUI\f\EIX WARMOESSTRAAT 163

107

Proeft onze heerlijke Cakes a 85 centSAL TROMPETTER o.'"* Tel. 35450i36 De specialist voor suikerzieken

Het smakelijkst en billijkst gebak levert UM. VEFFER Banketbakker O.R.T. lodenbreestraai 61 Telefoon 4588578 _____OPENBARE VERGADERINGop MAANDAGAVOND 6 MEI A.S. in de groote zaal van BEIXEVUE

ONDERWERP:

De opbouw vanPalestina gaat voort!Sprekers: Mr. ABEL J. HERZBERG, Oud-Voorzitter N.Z.B.

S. LISSAUER, Voorzitter afd. Amsterdam Poale Zion.M. H. MAK BOLLE, Lid van het Hoofdbestuur van do

139 Nederl. Mizrachie.Toegangsbewijzen 1 ’ 0.15 verkrijgbaar bij het Bondsbureau,

Amstel 93 en des avonds aan de zaal.

Mi r Af\FCQ/M Joh. Keplerstraat 10. J. VIUUCrKUI Telefoon 52263ACCOUNTANT - LEERAAR M.O. BOEKHOUDEN112 LID VAN HET ALGEMEEN VERBOND VAN ACCOUNTANTS

HEYMANS DROGISTERIJmaakt U weer gezond en blij. Ook voortoilet en fotoartikelen is Uw adres:

S. HEYMANS. ass. apotheker en fotohandelaarRijnstraat 60 - Telefoon 23300143 Zondags geopend tot zes uur

„HET PORSELEINHUIS"Aiiéén- hetaangewezan adres voor al Uw Huishoudelijke artikelenHAVENSTRAAT 99, TEL. 4490, HILVERSUM

mL. <* ai* «Éa ijÉk tutk. ü■ ü

52 ATT A A J§^l:~iéén van onze "" IS

* n*euwe benangsel-series... n\

Tinten in de prachtige, rijkgeschakeerde en gezellige kamers! Ook de laagstnuances van zonovergoten zand, warm, geprijsde soorten uit de boeken 47-4849rustig en licht... Sahara, één van de en 50 zijn met de transparante „fixa-verrassend nieuwe kleurvondsten uit de color" verven bedrukt. Laat dezeR& D behangcollectie 1940. Die moet zeldzaam mooie behangsel-verzamelingU beslist eens gauw zien. Zij behelst komen om er Uw keus uit te doen,ook de kleurreeksen „Horizonnade", U zult dan zien hoe goedkoop R& D„Symphonie", „Zonidylle" en „Zee- behang wel is. Vraag uw behanger nukristal." Daarmee maakt U helle, ruime de R & D boeken pp zicht!

LET OP DIT MERK É<ft J | JB^SLApifi^O^^

BEHANGSELPAPIERFABRIEK VAN RATH & DOODEHEEFVER — LEVERING VIA UW BEHANGER

VERKOOP OUDE MATERIALENDe Directeur van den Dienst der Publieke Werken van

Amsterdam wenscht vóór of op Vrijdag 17 Mei a.s.,11 uur v.m., op kamer No. 197 van het Raadhuis aan-biedingen te ontvangen voor den verkoop van:A. een partij oud ijzer, ± 35.000 kg. (in massa),B. een partij oud zink, ± 6.000 kg. (per 100 kg.),C. een partij oud lood, ± 2.000 kg. (per 100 kg.),

kavels A. B. C., liggende op het terrein van deGemeente-Werkplaatsen, Van Reigersbergenstr. No. 6;

D. een partij oud ijzer, ± 2.000 kg. (in massa), liggendeop het terrein v. d. Stadskweekerij, Middenweg No. 72,v.m. Watergraafsmeer.

De verkoopsvoorwaarden zijn kosteloos verkrijgbaar ophet Raadhuis, kamer No. 197.

Gegadigden moeten bij hun aanbieding het stamnummervermelden, waaronder zij bij het Rijksbureau voor Metalenzijn ingeschreven.

\h.w.~m

In den loop vande maand Meiverschijnt hel

Reisprogrammavoor 1940

————_________— ————"JAAP BIJL

is en bln'ft O w adres voor hetkoopen en verkoopen van allerleinette gebruikte Meubelen, Haar-den en Kachels, enz. enz. jg

Alleen Gebouw „Diligentia"WATERLOOPLEIN 109

b/d Amstel - TELEF. 4.4.7.8.5.

Deze maand bijzondere aanbiedingHalf linnen damasten ONTBIJT-LAKENS met gekleurde randen,in de maat 150x210 c.M. ’3.25;bijpassende Vingerdoekjes 18 et.

S. Cohen-BrandonSARPHATISTRAAT 101

29 Telef. 53318.

Wtïnhandel CKR. KOOIJ(WALESKOOIJ)

Kantoor en OpslagplaatsenLoods 3, tusschen Oude Station-

straat en Zijpschepoort.Postrekening 174266

Telefoon 23120, na 6 uur 23358

ARNHEIWI so

RÜSTHUISenPENSIONHUIZE..KLIM-OP

RAADHTJISLAAN 4,WASSENAAR - TELEF. 710425Modern comfort. - Dieet-keuken.Hoogtezon. - Ritueele keuken.47 Dir. Zr. M. FRENK.

Uw Vacantie in ,ls

MOOI BILTHOVENR.E.O.R. „Pension Felicitas"Nicolailaan 17 - Telefoon 3560

GLASER, ARNHEM VSSTPENS. REST. - R E.O.R. - Speciaal Pinkster Weekendtarief - Tel. 22427

Rp7npot tt* ARNHFM café-rest. „de schelmsche brug",DC_U6KL Iti MKNnCIVI Schelmschaweg 50 — Telefoon 24520 !Gelegenheid voor _ 1000 personen. Lommerr. tuin. j

145 Aanbevelend, A. W. VERPOORT. <<A BERGEN (N.H.) Pension De Reigershoek !A. A BREELAAN 79 - Eenig Joodsch Hotel-Pension ter plaatse IV iö TELEFOON 2477 Fam. H. MELKMAN 'Dl ICCl li-fl r AIJC PENSION REST. kr. englaan 9 \" O.R.T. naast de Synag. \_—_■_. _»_——_■_——■—■ Kamers m. stroomend water ,

Voorseizoen lage prijzen

18. COHEN VAN ESSODAENDELSSXRAAT 75 — DEN HAAG — TEL. 713020Ruime kamers. Centr. verw. Warm en koud str. w. Bad. Telefoon. .Prima ref. — Volledig ritueel pension.

Cr_l-l#__ll_lf CM Pens' GOSLER.DE JONGHdvnCwENINVjEII Arnhemschestr 20e,h Gentschesfr.

Op alle kamers str. w. - Gelegenheid tot dineeren - R.E.O.R. 4i

VALAN Ift ! UuHtVtNINutN Combinatie, die niet beter kon.91 HARSTENHOEKWEG, TEL. 556488 niet te vergeten,Zindelijkheid, goede ligging, stroomend water en... lekker eten.Dus spoedig getelefoneerd of anders geschrevenEn men zal er zeker genoegen aan beleven. 135

GRAND HOTEL Zandvoort 2503-2564 !OPENT 11 MEI A.S.

Speciale prijs voor PINKSTERWEEK-END (van Zaterdag vóór jDiner tot Dinsdag na ontbijt). — Gerenommeerde keuken.s ONMIDDELLIJK AAN. ZEE GELEGEN, \\

HOTEL NOORDZEEOD T SCHEVENINGEN

""—k " ■ " Str. k. en w. water, centr. verwarming - Tel. 551631

Breng Uw weekend af"fe TITC_i-* B_9 J& I _ÉTdoor in "\Vi pension ■ ■ 'S» W1~■** ■_ IT%Oud Valkenburgerweg B 33 a - Valkenburg (L.) - Telefoon 2401Uitst. keuken. Weekend Vrijdagavond van dinertot Maandag na lunch prijs f 10

Hotel-Pension „Favauge" O.R.T"ZANDVOORT - TELEFOON 2704EENIG JOODSCH HOTEL IN NEDERLAND direct aan zee gelegen.Gerenommeerde keuken. Alle modern Comfort. Pinkster tarief:van Vrijdag voor Diner tot Dinsdag na ontbijt (4 dagen) vanaf f 17.505 In VOORSEIZOEN onze bekende LAGE TARIEVEN.

__l_NDl#Off)fDT Kinder Pen s<on ZEE EN DUINaamarmnWmaw W \o^#W\, I O.R.T. Modern geïnstalleerd

RIANT UITZICHT OP ZEE. - TELEFOÖH 2388 - Dr. JOH. METZGERSTRAAT 82 - M. FRANK. , 58

ONTVLUCHT DE STEENEN STAD naarZandvoort's NOORDERBAD

Zee- en Zonnebad. - Café Dancing.Zwembassin. - Grootste Strandstoelen-exploitatie.

Kinderspeelplaats. - Sportleider op 't strand.mr Vanaf heden „THE JOLLY MUSIC MAKERS"

ANTWERPEN ■ o.r.t., . „ „ PELIKAANSTR. 92, n. d. DiamantbeurzenEenig modern ing. Holl. Rest. te Antwerpen. - Eig. H. LAKMAKER,

11

NIEUW ISRAELIETISCH WEEKBLAD

\^\Wf' \ r €> ë 1 WERD GEZIEN

\ V_J£f J&7ENOVERU,ON!

KWALITEITS-KLEEDING blijft op den duur tóch béter' \ Ej f ,Mvoldoen. Door coupe, door afwerking, door stof en ' \ PI fm% I IImodern dessin, kortom door alle kwaliteits-eigen- t\ f\ Inl \ \\ :schappen, die P&Cin de nieuwe VLOTLIJN- X A uf/Lf. imA \ f lIJII ; (\1» jKLEEDING onvoorwaardelijk garandeert. Koopt dus 1 \\ W^Jl[Mr \j! W; HIER?nu VLOTLIJN-KLEEDING, alleen dan is Uw kleeding 1 (I \ f IWRif IpFmodern, duurzaam en dus... véél goedkooper! M Cft \« tlpP \\\

Koopt nu KWALITEIT. I _rt A«% U«: °VJ___r ■ f*i» "» * — "-""'"■ " ■ ■"■""■' ': '.j-wl";m_'—— ' —'koopt nü VLOTLIJN-KLEEDING-! 1 V**^^o**m,MENTOR.

Peer & CloppenburgAMSTERDAM DEN HAAG ROTTERDAM GRONINGEN LEEUWARDEN UTRECHT HAARLEM LEIDEN ARNHEM NIJMEGEN BREDA EINDHOVEN AMERSFOORT DEVENTER DEN BOSCH ZUTPHEN