İlhan Hocayla Troia
10
Ege Üniversitesi Yayınları Edebiyat Fakültesi Yayın No: 181 Profesör Doktor İlhan KAYAN’a Armağan Editör Prof. Dr. Ertuğ ÖNER Bornova - 2013
Transcript of İlhan Hocayla Troia
Ege Üniversitesi Yayınları
Edebiyat Fakültesi Yayın No: 181
Profesör Doktor
İlhan KAYAN’a Armağan
Editör Prof. Dr. Ertuğ ÖNER
Bornova - 2013
II
Profesör Doktor
İlhan Kayan’a Armağan
Editör
Ertuğ ÖNER
Baskı Düzenleme
Lütfi İhsan SEZER
Ege Üniversitesi Yönetim Kurulunun 29.01.2013 tarih ve 3/10 sayılı kararı ile basılmıştır.
T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Sertifika No: 18679
Basım Yeri
Ege Üniversitesi Basımevi
Bornova, İzmir
Tel: 0232 388 10 22 / 20 66
e-mail: [email protected]
Baskı: Mart 2013
Profesör Doktor İlhan Kayan’a Armağan/ed. Ertuğ Öner.-İzmir: Ege Üniversitesi, 2013.
XXXVIII, 998 s.: fot.; 21x29,7 cm.
ISBN: 978-975-483-994-4
I.Coğrafyacılar II. Kayan, İlhan III. Öner, Ertuğ
923.9-dc20 Dewey
Bu kitabın tüm yayın hakları Ege Üniversitesi’ne aittir. Kitabın tamamı ya da hiçbir bölümü yazarının önceden yazılı izni
olmadan elektronik, optik, mekanik ya da diğer yollarla kaydedilemez, basılamaz, çoğaltılamaz. Ancak kaynak olarak
gösterilebilir.
XI
İçindekiler
SUNUŞ Ertuğ ÖNER………………………………………………………………………….…….
ÖNSÖZ……………………………………………………………………………………...………
Rektör Prof. Dr. Candeğer YILMAZ …………………………………………………………….…
İçindekiler…………………………………………………………………………………….…….
Yazarların Bilgileri…………………………………………………………………………………
Biyografi, Prof. Dr. İlhan KAYAN………………………………………………………….…….
Prof. Dr. İlhan Kayan’ın Başlıca Araştırma ve Yayınları………………………………….……
Prof. Dr. İlhan Kayan’ın Yaşamından Kareler………………………………………….……….
ANILAR………………………………………………………………………………………...…..
Ayhan SÜR ve Özdoğan SÜR,
Prof. Dr. İlhan Kayan’a………………………………………………………………………….…..
J. Chris KRAFT,
Some thoughts upon the retirement of Professor Dr. İlhan Kayan……………………………….….
Dieter KELLETAT,
Fieldwork and Meetings with Ilhan Kayan…………………………………………………….……
Helmut BRÜCKNER,
Twenty-five Years of Friendship with İlhan Kayan-Geomorphologist and Geoarchaeologist.……..
A. M. Celâl ŞENGÖR,
İlhan Kayan ile Anılar ve Bir Sırrın İfşası………………………………………………………..….
Mehmet ÖZDOĞAN,
İlhan Hoca’yı Tanımak………………………………………………………………………………
Halime HÜRYILMAZ,
Beşik Tepe ve Troia Kazılarından İlhan Kayan Portreleri…………………………………………..
Numan TUNA,
Prof. Dr. İlhan Kayan Hakkında…………………………………………………………………..…
Ernst PERNICKA
Troy Team……………………………………………………………………………………..…….
Sinan KILIÇ
İlhan Hocayla Troia…………………………………………………………………………….……
Mahmut DRAHOR
İlhan Kayan’ın Akademik Yaşamımdaki Etkisi……………………………………………….…….
Meral AVCI
Hocamız Prof. Dr. İlhan Kayan İçin…………………………………………………………….…..
Sedat AVCI
Makaleler ile Başlayan Tanışmadan, Dostluğa………………………………………………….…..
Emrullah GÜNEY
Dostum Prof. Dr. İlhan Kayan………………………………………………………………….……
Füsun BAYKAL
Prof. Dr. İlhan Kayan Hocamızla 1987’den 2012’ye: 25 Yılın Unutulmazları……………………..
III
VII
IX
XI
XVII
XXV
XXIX
XXXV
1
3
5
13
15
19
21
23
25
27
29
33
37
39
41
45
XII
Gözde EMEKLİ
Benim İçin En Uzun Gün 21 Aralık!...................................................................................................
Mustafa BÜYÜKKOLANCI
Değerli Bilim İnsanı Prof. Dr. İlhan Kayan’a Saygılarımla…………………………………………
Serdar VARDAR
İlhan Kayan Hocam İçin Dilek ve Anı Notu…………………………………………….…………..
Harun TUNÇEL
Öğrenci Gözüyle, Hocam Prof. Dr. İlhan Kayan……………………………………………………
Adnan KAPLAN
İlhan Kayan Hocamın Ders Veren Sorusu……………………………………………….………….
Aydın İBRAHİMOV
Prof. Dr. İlhan Kayan’ı 20 Yıl Önce Tanıdım…………………………………………………….…
Barış TAŞ
Alüvyal Jeomorfoloji ve Prof. Dr. İlhan Kayan Hocam…………………….………………….……
Uran SAVAŞ
Helen Pansiyonun En Kıymetli Misafiri; İlhan Kayan…………………………….………….……..
Murat YAŞAR
İlhan Hocayla Troia’da Sohbet Etmek………………………………………………………………
Kenan YURTTAGÜL
İlhan Hoca ile Tanışmak……………………………………………………………………….…….
Göksel SAZCI ve Devrim SAZCI
İlhan Hocamız ve Ekibi…………………………………………………………….………………..
Beycan HOCAOĞLU
İlhan Hocam’a……………………………………………………………………………………….
Mehmet DOĞAN
Hocam, Rehberim ve Ustam; İlhan Hocam…………………………………………………….……
Ertuğ ÖNER
Hocam ve Danışmanım; İlhan Kayan….…………………………………………………………….
İbrahim ATALAY
Sevgili Kardeşim İlhan Kayan’a………………………………………………………………….….
T. Ahmet ERTEK
Türk Coğrafya Kurumu’ndan Prof. Dr. İlhan Kayan Hocamıza…………………………………….
ESERLER…………………………………………………………………………………….……..
Dieter H. KELLETAT, Stan KINIS and Anja M. SCHEFFERS
Recent Advances in Palaeotsunami Research of the Eastern Mediterranean…………………….….
Levent UNCU ve Helmut BRÜCKNER
The palaeogeographies of the Lezha region, and the geoarchaeology of ancient Lissos, Albania….
Catherine KUZUCUOĞLU
Geomorphological Mapping As An Illustration of Geomorphological Evolution Reconstruction:
The Example Of The Çiftlik Plain In Cappadocia (Niğde).…………..………………………….….
A. M. Celâl ŞENGÖR
Jeolojinin Eduard Suess'e Kadarki Kısa Tarihi: Kişisel Bir Perspektif ve Bazı Dersler……….……
H. Nüzhet DALFES
Değişen Gezegenin Nabzını Tutmak: Fenoloji Gözlemleri…………………………………………
47
49
51
53
55
57
59
61
63
65
67
69
71
73
81
83
85
89
119
133
147
217
XIII
Nizamettin KAZANCI
Çardak Kıyı Dilinin Jeolojisi (Lapseki, Çanakkale)………………………………………..………..
Halime HÜRYILMAZ
Erken Bronz Çağı’nda Kuzey ve Doğu Ege Adalarında Ekonomik Faaliyetler ve Kültürel İlişkiler.
Mehmet ÖZDOĞAN
Neolitik Dönem ve Deniz……………………………………………………………………………
Levent ZOROĞLU
Bir Antik Kentin Yerleşiminin Gelişimiyle Toprak Erozyonu Arasındaki İlişki: Kelenderis Örneği
Nuran ŞAHİN
Klaros’da, Thysia (Kurban Sunusu) ve Hayvan Bağlama Blokları………………………………….
K. AslıhanYENER
Negotiating Changing Landscapes: Trojan Silver and the Taurus Mountains
Değişken Çevresel Koşullarının Üstesinden Gelmek: Troya Gümüşü ve Toros Dağları…………...
Numan TUNA
Leukai Arkeolojik Sit Alanında Araştırmalar……………………………………………….………
Mahmut Göktuğ DRAHOR
İzmir Agorasında Manyetik ve Resistivite Çalışmaları……………………………………….……..
İbrahim ATALAY
Tektonik Hareketlerin Türkiye Doğal Ortamı Üzerindeki Etkileri
Effects of Tectonic Movements on the Natural Environment of Turkey…………………………..…
Murat SUNKAR ve Saadetin TONBUL
Batman Şehrinde (Güneydoğu Anadolu) Yaşanan Paleotaşkınlar ve Analizleri
Paleoflood Analyses in Southeastern Anatolia: Batman Case………………………………………
Asaf KOÇMAN
Çeşme (İzmir) Yöresinde Kıyı Kumullarındaki Güncel Gelişmeler………………………….……..
Meral AVCI
Dendrokronoloji ve Jeomorfoloji: Dendrojeomorfoloji………………………………………….….
Sedat AVCI
Spor Genetiğine Coğrafî Bir Bakış: Sporcular Atalarından Aldıklarını mı, Yetiştikleri Mekânın
Etkilerini mi Yansıtır?.........................................................................................................................
Ecmel ERLAT ve Murat TÜRKEŞ
Tropikal Kuşakta Gerçekleşen Volkanik Püskürmelerin Hava Sıcaklıklarına Etkisi: Türkiye
Örneği…………………………………………………………………………………………….….
Telat KOÇ
Türkiye’nin Morfometrik Özellikleri
Landforms of Turkey Based on Morphometric Characteristics…………………………..…………
Tuncer DEMİR
Review of the Tracer Techniques for Measuring Bedload Transport in Gravel Bed Rivers And
Some Case Studies Using Tracer Techniques for Measuring Coarse-Bedload Transport: Key
Findings and Recovery Rates…………………………………………………………………….….
Rüstem ASLAN ve Fecri POLAT
“Troia Kültürünün Kökeni” Troia’nın Yakın Çevresindeki M.Ö. 5. ve 4. Bine Ait Yeni Buluntu
Yerleri…………………………………………………………………………………………….….
Göksel SAZCI ve Devrim Çalış SAZCI
Tunç Çağı’nda Çanakkale Boğazı……………………………………………………………….…..
225
245
257
273
281
291
301
331
343
357
377
387
409
423
435
471
489
509
XIV
Sinan KILIÇ
Van Gölü Havzasında Bilinen En Eski Arkeolojik Kalıntılar Üzerine Düşünceler…………………
Sabri KARADOĞAN ve Gülriz KOZBE
Yukarı Dicle Havzasının (Batman-Bismil Arası) Jeomorfolojik Özellikleri ve Arkeolojik
Yerleşme/Buluntu Yerlerinin Dönemler Boyunca Mekan Etkileşimleri……………………………
Yasemin POLAT ve Gürcan POLAT
Antandros Bağlamında İda’nın Mitolojik-Kültürel Değerleri ve Turizm…………………………...
Zafer DERİN
Yeşilova Höyüğü’nde Jeo-Arkeolojik Çalışmalar ve Arkeolojik Sonuçları…………………….…..
Haluk SAĞLAMTİMUR ve Ali OZAN
Ege Gübre Neolitik Yerleşiminin Paleocoğrafya Özellikleri ve Gelişimi…………………….…….
Kenan YURTTAGÜL
Türkiye’de Kültür Mirası Kavramı…………………………………………………………….…….
Füsun BAYKAL
Son Otuz Yılda Türk Turizminin İnanılmaz Büyümesi: Değişimler ve Sonuçlar…………………..
Emrullah GÜNEY
Ulaşım Coğrafyası Açısından Dicle’de Kelekle Yük ve Yolcu Taşımacılığı……………………….
Mustafa MUTLUER ve İlkay SÜDAŞ
“Görünmez” Bir Küresel Sorun: Çevre Mültecileri…………………………………………………
Şevket IŞIK
Karaburun Yarımadası’nda Yerleşmelerin Coğrafi Dağılışında Meydana Gelen Değişimler………
Gözde EMEKLİ
Kültür Mirasının Turizm Aracılığı İle Değerlendirilmesi: Kültürel Turizm ve Türkiye……………
Arife KARADAĞ
Türkiye Üzerinden Gerçekleşen Yasadışı İnsan Kaçakçılığı ve Sosyo-Ekonomik Etkileri
Illegal Human Smuggling Taking Place Via Turkey And Its Socıo-Economic Effects………..…….
Beycan HOCAOĞLU
Bulgaristan Göçmenlerinin Türkiye’deki Yerleşim Yeri Dağılışı ve Nedenleri
Settlement Distribution Of Bulgarian Immigrants In Turkey And Its Reasons……………………...
İrfan KAYGALAK
Anglo-Amerikan ve Batı Avrupa Ekonomik Coğrafyasının Gelişim Tarihi…………………….…..
Ali Fuat DOĞU, Catherine KUZUCUOĞLU, Ebru AKKÖPRÜ, Damase MOURALİS, Aurelien
CHRİSTOL, Monique FORT, Halil ZORER, Daniel BRUNSTEİN, Herve GUİLLOU ve Michel
FONTUGNE
Van Gölü Havzası Geç Pleistosen ve Holosen Evrimi………………………………………………
Hüseyin TUROĞLU
Amik Ovası Taşkın problemi: Önleme çalışmaları, tartışma ve öneriler……………………………
Ahmet ERTEK
Bursa İlinin Jeomorfolojisi……………………………………………………………………….….
Ertuğ ÖNER, Engin MERİÇ, Atike NAZİK ve Niyazi AVŞAR
Yeni Bademli Höyüğü Çevresinde Alüvyal Jeomorfoloji ve Paleontoloji Araştırmaları (Gökçeada-
Çanakkale)……………………………………………………………………………………….…..
Semra SÜTGİBİ
Türkiye Endemizminde Coğrafi Unsurların Rolü…………………………………….……………..
Lütfi İhsan SEZER ve Deniz TAN
Denizli Deprem Yöresinde Deprem Aktivitesi ve Riski
Seismic activity and risks in the seismotectonic vicinity of Denizli……………………..…………..
523
539
567
577
587
601
607
623
631
637
655
667
685
699
727
791
805
839
879
887
XV
M. Kirami ÖLGEN
Bayat Ovası (Aşağı Bakırçay) ve Bakırçay Deltasının Jeomorfolojisi
Geomorphology of Bayat Plain (The Lower Bakırçay Valley) and the Bakırçay Delta………...…..
Aylin KARADAŞ
Bornova Ovası Kıyı Sedimanlarında Palinolojik Analizler…………………………………………
Emre ÖZŞAHİN
Asi Nehri Deltasının (Hatay) Antropojenik Jeomorfolojisi
Antropogenic Geomorphology of Asi River Delta (Hatay)…………………………………………
Barış TAŞ
Ödemiş ve Patates
Ödemiş and Potato…………………………………………………………………………………..
Doğukan Doğu YAVAŞLI
Toprak Üstü Orman Biyokütlesi Belirleme Çalışmalarında ICESat/GLAS Verilerinin Kullanımı
Use of ICESat/GLAS Data for Above Ground Forest Biomass Estimation…………………………
Mehmet DOĞAN
Klaros (Menderes / İzmir) Çevresinde Coğrafi Çevre Değişimleri…………………………………
Serdar VARDAR
Bozdağlar Üzerinde Subatan ve Ayvacık Yaylalarında (Ödemiş) Bulunan Karstik Oluşumların
Değerlendirilmesi……………………………………………………………………………………
899
913
925
937
951
963
983
İlhan Hocayla Troia
Sinan Kılıç
1985 Yazı idi. Önceki yıl bir arkeoloji öğrencisi olarak Çanakkale’nin Ege kıyısında, Yeniköy yakınlarında
yer alan Beşik – Yassıtepe kazılarına gönderilmiştim. Arkeolojinin mantığını anlamaya çalışıyordum. Bu
arada kazının ölçüm işlerini yapan Adnan Bey’den (Adnan Şakar) nivo ve teodolit kullanmayı da
öğrenmiştim. Kazı sonunda Osman Bey (Prof. Dr. Manfred Korfmann) Beşik Koyu’nun yüzey profilini
çıkarma görevini bana verdi. Bu işi o yılki bakanlık temsilcimiz Zeynep Abla (Dr. Zeynep Kızıltan) ile
birlikte yapacaktık. Bir sabah nivo, mira ve çizim takımlarını alarak Beşik Koyu’na geldik. Burası yaklaşık 2
km’ye 800 m büyüklüğünde bir kıyı düzlüğüdür. Kimileri o ünlü Troia Savaşı sırasında Akha gemilerinin
burada sahile yanaştıklarını söylediğinden, koyun oluşum süreci kazı projesini de yakından ilgilendiriyordu.
Zeynep Abla ile kuzeydeki Beşik Mezarlığı’ndan ölçmeye başlayacaktık. Önce nasıl bir yöntem
izleyeceğimize karar verdik. Güneye doğru, kıyıya paralel bir yön belirledik ve başlangıç noktasını 0 m
kabul ederek başladık ölçmeye. Belli bir uzaklığa mira tutuyor, buranın başlangıç noktasına göre yükseklik
farkını ve uzaklığını kaydettikten sonra nivoyu miranın diğer tarafına taşıyor ve bu noktanın yükseklik
farkını ve uzaklığını kaydediyorduk. Bu yönde ölçüm bittikten sonra, düzlüğün en geniş ucundaki Hanım
Değirmeni’ne geçtik ve bu kez denize doğru ölçmeyi sürdürdük. Elde ettiğimiz verileri kullanarak çukur,
tümsek, ot, çamur ve kum gibi ayrıntılarla yüzeyin durumunu milimetrik kâğıt üzerine çizdik. Kaç nokta
ölçtük, kaç milimetrik kâğıt kullandık bilmiyorum, ama sonunda belli bir ölçekte iki upuzun yüzey profili
hazırladık ve Osman Bey’e teslim ettik.
Bu işi bölgede arkeocoğrafya araştırmaları yapan Prof. Dr. Oğuz Erol ve Prof. Dr. İlhan Kayan için
hazırladığımızı bilmiyorduk. Zeynep Abla ile yaptığımız bu yorucu çalışma sayesinde ertesi yılki kazılar
sırasında İlhan Bey ile tanıştım. İlhan Bey bana yaptığımız çizimin çok işe yaradığını söyledi. Bu ilk
tanışmadaki övgü, çiçeği burnunda bir arkeoloji öğrencisi olan beni İlhan Bey’e yakınlaştırmış olmalı ki,
onun arkeolojik bir kazıdan farklı nasıl bir çalışma yaptığını öğrenmeye çalıştım. İlhan Bey, Beşik Koyu’nda
80 kadar delgi sondajı yaptı ve bölgedeki deniz seviyesi değişmeleriyle ilgili ilk sonuçları yayınladı (1987).
1988 yılında Osman Bey Troia kazıları için izin aldı. Her sabah birlikte Yeniköy’den Troia’ya gittik ve
Schliemann Yarması’nda çalıştık. İlhan Bey’de Troia ovasında çalışmaya başladı. Ertesi yıl artık bütün kazı
ekibi Troia’ya gidip gelmeye başladık. Daha sonra da tamamen Troia’ya taşındık.
1992 yazıydı. Kazılar sıcağın, tozun ve zaman zaman şiddetlenen rüzgârın altında sürüyordu. İlhan Bey ve
öğrencileri ise kazıya katıldıkları zamanlar her gün sabah alacasından akşam karanlığına kadar ellerindeki
sondaj aletiyle ovada delikler açıyor, derinlerden karot örnekleri topluyorlardı. Biz, öğle yemeğine kadar
harabede çalışan ekip üyeleri, yemekten sonra evde günlük kayıtlarımızı temize geçirir ve ertesi gün için
hazırlık yapardık. İlhan Bey ve ekibiyle akşam yemeğinde ve sonrasında görüşürdük. Bir gün İlhan Bey
telaşla erkenden geldi. Belli ki önemli bir şeyler vardı. Anlattığına göre arazi çalışmaları sırasında Kumtepe
höyüğüne uğramışlar ve tarla sahibinin höyüğü dozerle düzlediğini, bütün duvarları söktüğünü görmüşler.
İlhan Bey tarla sahibine buranın bölge için çok önemli bir arkeolojik yerleşim yeri olduğunu, eğer tarlasını
Sinan Kılıç
30
düzlerse bölge tarihinin çok önemli bir parçasını da yok etmiş olacağını anlatmış. Adam onu dinledikten
sonra dozeri durdurmuş. İlhan Bey de koştura koştura bize haber vermeye gelmiş. Osman Bey olanları
öğrenince hemen arabasına atladı, beni de yanına alarak doğru Kumtepe’ye gitti. Dozer ve tarla sahibi ortada
yoktu. Höyük feci bir biçimde tahrip edilmiş, dozerin paletleri altında pudraya dönen toprakta çok sayıda taş
ortaya saçılmıştı. Tarla kenarı boyunca da taşlar yığılmıştı. Gördük ki, höyüğün batı yarısında kalan tarla
zaten daha önce düzlenmiş, koca tarlanın seviyesi bu tarlaya göre birkaç metre aşağı indirilmişti. Şimdi tarla
sahibi bu yarıyı da aynı biçimde aşağı indirmek istiyordu anlaşılan. Akşam tarla sahibini Kumkale köyündeki
evinde ziyaret etmeye karar verdik ve üzgün bir halde oradan ayrıldık.
Akşam tarla sahibi ziyaret edildi ve kendisine durum anlatıldı. O da tarlasının böyle önemli bir yer olduğunu
bilmediğini, çok taş olduğundan ekim yapmanın zor olduğunu, komşusu gibi taşları temizlemeye karar
verdiğini, römorklar dolusu taşı çoktan söküp çıkardığını, ancak eğer önemli bir yer ise orada istediğimiz
gibi çalışabileceğimizi, bu tarlayı ekmeyeceğini ve ovada zaten başka tarlaları olduğunu anlattı. Bakanlık
temsilcileri aracılığı ile Çanakkale Müzesi durumdan haberdar edildi. O yıl hemen bir kurtarma kazısı için
başvuru yapıldı. Henüz tescil edilmemiş olduğu anlaşılan Kumtepe höyüğünün tescil işlemleri için girişimde
bulunuldu.
Ertesi yıl Kumtepe höyüğü artık tescil edilmiş, Çanakkale Müzesi adına kurtarma kazısı izni çıkmıştı. Prof.
Dr. Manfred Korfmann’ın bilimsel başkanlığında kazı başlatıldı. İlk dönem kazılarını yürütmek için Osman
Bey beni görevlendirdi.
Böylece İlhan Bey sayesinde, H.Z. Koşay ve J. Sperling’in daha önce yaptığı kazılar (1935) ve yayınlar
(1936, 1976) sayesinde tanınmış olan ve Ege Denizi çevresi tarihöncesi dönemleri için büyük önem taşıyan
Kumtepe höyüğü tamamen yok olmaktan kurtuldu. Kazılarda elde edilen sonuçlar yapılan bilimsel yayınlarla
(1995, 1996, 1997) arkeoloji dünyasına duyuruldu.
İlhan Bey ve öğrencileri kazılara katıldığı zamanlar hafta sonlarında bölgede keşif gezileri yaparlardı. Ben de
onlara eşlik ederdim. 1994 yılındaki gezilerden birinde Kemerdere vadisine gitmiştik. İlhan Bey burada
gördüğü eski su kemerleri ve su künklerini bana da göstermek istiyordu. Vadideki büyük su kemeri zaten
biliniyordu. Daha önce birkaç kez oraya gitmiştim. Ama İlhan Bey vadi içindeki daha küçük kemerler ve bir
de yol yapımı sırasında ucu dışarı çıkmış künkler olduğunu söylüyordu. Büyük kemerin arkasında vadinin
içine doğru devam eden orman yolunda ilerledik. Yolun kenarında, yan yana ilerlediği anlaşılan künkler eski
bir su sisteminin kalıntılarıydı. Daha ilerideki yan vadilerde ise aynı su sisteminin parçaları olduğu anlaşılan
üç küçük kemer kalıntısı vardı. Demek eski dönemlerde vadideki su bir yere aktarılıyordu. Kazı evindeki
kütüphanede yaptığım küçük bir araştırmada gördüm ki, önce H. Schliemann (1881) ve W. Dörpfeld (1902),
sonra C. W. Blegen (1950) ve J. M. Cook (1973), en sonunda ise A. Akarca (1978) Roma Çağı’nda Kemer
vadisinden Troia’ya su getirildiğini belirtiyor ve iddialarını vadideki büyük su kemerine dayandırıyorlardı.
Hatta J. M. Cook, köylülerin vadi içinde küçük kemerler olduğunu söylediklerinin yazıyordu.
O yıl hafta sonlarında, bazen otostopla bazen de yürüyerek bu vadiye gittim ve Troia kazıları adına bu su
sistemini araştırdım. J. M. Cook ve A. Akarca’nın söz ettiği büyük su kemerinin hemen arkasındaki küçük
kemeri de buldum. Bütün kalıntıların fotoğraflarını çektim ve çizimlerini yaptım. Bu su sistemiyle Troia’ya
su getirildiği söyleniyordu, ama hangi yoldan?
1995 yazında bu soru ile ilgilendim. Büyük kemer ile Troia arasındaki olası güzergâh üzerinde bulunan
Kemerdere, Civler ve Gökçalı köylerinde yaptığım soruşturmalarda eski su sisteminin bütün izleri ortaya
çıktı. Troia kazılarına Gökçalı köyünden gelen işçiler, yan yana giden iki suyolu ile taşları neredeyse
tamamen sökülmüş birkaç kemer yeri gösterdiler. Aynı güzergâh üzerinde yoğun kum biriken yerlerde suyu
aşırmak için kurulan terazi kuleleri olduğunu anlattılar.
Sonunda ayrıntılı bir rapor hazırlayıp dokümanları da ekleyerek Osman Bey’e sundum. Nedense Osman Bey
bu raporla ilgilenmedi ve üzerinde hiç durmadı. Sonra raporu İngilizceye çevirerek Cincinatti
Üniversitesi’nden, ekibiyle Troia kazılarına katılan Klasik Arkeoloji Profesörü Brian Rose’a gönderdim. O
da konuya ilgi göstermedi ve bana hiç yanıt vermedi. Ben de belgeleri bölgedeki tarihsel yerleşim yapısı
üzerine tez hazırlayan ve Kemerdere’deki çalışmalarıma bir kez eşlik etmiş olan Rüstem’e (Rüstem Aslan)
verdim. Tezinde bu eski su sisteminden söz etti ve çizimlerle fotoğrafları kullandı (1997). Birkaç yıl sonra
Brian Rose’un ekibinden W. Aylward, G. Bieg ve R. Aslan ile birlikte aynı suyolunu yeniden ele aldı ve hep
birlikte, Troia kazılarında elde edilen Roma Çağı sulama sistemiyle ilgili bulgularla birleştirerek son derece
ayrıntılı bir bilimsel yayın ortaya koydular (2002). Böylece İlhan Bey sayesinde araştırmaya başladığım ve
İlhan Hocayla Troia
31
adım adım ortaya çıkardığım “Troia / İlion Suyolu”, ben projeden ayrıldıktan (1998) dört yıl sonra projeyi
yaşatmayı sürdüren araştırmacılarca arkeoloji dünyasına tanıtıldı ve İlhan Bey ile benim verdiğimiz emekler
de boşa gitmemiş oldu.
Uzun zaman alan bilimsel araştırmalardan çıkarılan sonuçlar, belli bir temele dayandırılarak değer kazanır.
Böyle bir temeli, adları çoğu kez anılmayan, ancak bilim insanının yetişmesinde büyük emeği olan
öğretmenlerin katkıları güçlü kılmaktadır. Bu yazıda, kendi bilimsel bakış açımın genişlemesinde ve meslek
tecrübemin artmasında Prof. Dr. İlhan Kayan’ın yaptığı etkiye vurgu yapılmak istenmiştir. Önümde serilen
manzaraya bilimin gözüyle bakabilmemde İlhan Bey’in unutulmaz katkıları vardır. Kendisine telaşsız ve
huzurlu bir emeklilik yaşamı diler, sonsuz saygılar sunarım...
