Η μελέτη της ανθρώπινης ανάπτυξης υπό το πρίσμα της...

KΩΙ\iΣTΑNTΙNOΣ ΠETPOΓΙΑNNHΣ

}t λtΙΙΛE].Ι{ TΙ{Σ AΝΘΡΩΠΙι{tΙΣ ΑΝr\ΠTΤΞtΙΣΤΠo To ΠPΙΣλΙA TFΙΣ oΙKoΣΥΣTΙjλΙΙKΙlΣ

ΠΡoΣtrΓΓΙΣFΙΣ Tol" LΙRΙE B ROι{FE}{B REi\.Ιt{ER

ΙΙ xrιταν6ηση τrtζ urθ9rΔπιι'ι1; αl'ciπ'τυξ'ηζ απαιτε[ ι'α πqoycυρτjooιlμεπtqα απ6 την citrιεαη.παgατf1oηση τηζ συμπεQιΨoριig τoυ εy,jq 4 τoυ ciλ.λoυ μ[goυζ τηζ iδιαq δυαδα; ατ6μιων. Aπαιτεi εξ€ταoη τι'υl' πo)'υπρ6αul-πωι| σι'στηlιιiτιllι, oυνα).λαi,ιj:, η oπoiα δει' πεqιoo[ξεται' 1ι6ι'ο σε iι'ιιαπλ6 πλαi,oιo, αλ}'ci πρ6πει τα λαμβαι'ει ι'π6u'τ] xαι πτυ7'[ζ τoι'l πεqιβriλ.},oι'τoq πlqα clπ6 την α1ιεαη xατααταoη πoυ ελ{yηεL τo dτoμo.

(BronfenΙlretιner, t9i7 , o. 511r ).

Eιo(ι.},ο,γηΙΙ ανθρcbπινη ανωπτν'..^η δεν εtνα',. ψ''σ. μoν6δρομη διαδιxαoiα T.'l1)

α'-lντελεiτω|. σao Χzν6, αλλοι, ψ'.α πΞ?Lπλozη ια.|, σ-ψφLδρoμη διd.δρααη LL.aσ._

ξυ τoυ ωτ6pιoυ Nα|, τoυ περιβciλλoντoζ τoυ (φυαιxo$ xα|. ιo|.νω,'1ι.7q$). Σa μια.ιιφυαιoλo^{,'y.\lll πoρεiα ζοr,r1c, ατ6 :ην περioδo τ.ηc $πα.ρv=.ηg ψα.c c'lc, Lψpp'lc/.

6ο.lq την eνηλιxiωση1 aσ. \iηPωaa1.&. ια1" τo Od,νατo, τCe,?|'σ1o|ry,'ζoiιαcτe, συνα.).-

},α.oa6ψασae y.α.|' αυνδεi,μαστe με πoλλd. αλλα. iι.τc.'1ια oe τoλλαπλd χo,..,iω.,lι-

ι&, π},αio',α γ.α'|' ψe περ,ιπλoxoυ-c τρ6τoυq. ,Εaσ,' '. τo μ:γαλ6τερo ψiρoc' τ^ηc

ζ'.hc ψ*q χα.?αΥ.a.ηρtζerα'. απ6 αμφiδρoμεc, πoλ'lτλoxε'c, γ.α.L πoλυδιd.oτα..Ξζδιαδιxαoiaζ oυνα}.λαγι.δ.l πoυ αυντελo6νται στα. γωρoγρaν,,ιd" πλxLa''α. c.f1C

o''τ.oγtνε'.αc,, τoυ παιδιy.o'j oταθμo'5, τoυ νηπιαγωγε|oυ, τoυ o1o).εioυ, τo')

Ξ?^(α.σ'.αιoi) 1cilρoυ, τoυ φ'.},'.xoi.l τ.α.υ συγγενιχo'3 τερLγυρoυ xαι πoλ}.ιbν σ.λ-

).ων περιβαλλ6ντων. Συμμετ6/oυμs, δηλα.δi7, oc ιι|'cι Κo'.y.oλoγiα2 πλαιo|ωνll

1. Στην πρoxειμ1νη περiπτωoη η 6ννoια τoυ (φυσtoλoγιz.o$>> δεν 7ρηoιμoπoιε|"ταtωqαντiθετo τoυ <<παθo).oγιxoι}>> α)}& αναφ!ρεται oτη <<μ4oη πρooδοxci:μενη δι&ρr-εια ζcυτ]q>.

2. o νεoλoγιx6q 6ρo6 <<oιxoλoγ[α>> (γ.ρμ.: οkoΙοgie, αγγλ.: eοoΙogy) α.,lαφ6ρεται,

"γeνυι&., c;η a7iaτ, μεταξ$ των oρΥανιoμιbν χαt τoυ τεριβdλ).oντ66 τoυ6 (}Ιarvley, 1950).ΙΙπινo{θη:,.ε απ6 τo Υεpμαν6 ζωo).6γo, βιo).6γo xαι φιλ6αoφo Ernst }Ιaeckel (1834-1919) αναφεp6μενoζ στ.η διαoι}νδεoη των oPγανιoμci:ν y"αL τoυ περιβciλλoντ6q τoυq (\Ιi1-ner, 1993). Σfμερα, απoτελεi ετioημo zλ&δo τηq βιo)'oγlαq (μελετ& τι6 o'jνθετεq aγεoe'.q

αλληλεξ&ρτησηζ μεταξυ 6λων των ζωντανc|iν oτoιyεiων xαι του φυoιxo$ τoυ6 περιβ&λλo-ντo6). To 1907, η πριilτη αμεριxανlδα 7ηψν.6q Ellen }Ιenrietta SιvalΙow Richards ει-oηγαγε τoν 6ρo ιιανθριilπινη oιl.oλoγiα>> (human eοOΙogy) -oτo o$oημα ταξιν6μηoη6τoυ }1elvill Dewey ε[ναι αυν6νυμoζ μe τoν 6ρo <<oιxιαr't'1 oιxoνoμiα>> (home / domestic

130 Ι{ωνoταντiνoq Πaτρo τ'.α'ιν'rιq

h ((συστημd.τωνll πoυ χαροιιτηρLζe'' τη διci β[oυ αu&π"'ιξη ψC/'c. oι ΓοgcΙxαι λ,Ιelson (19Es), μιλcilνταq ^(,"α τη\ι αν&ττυξη τoυ παιδ,'o,5, ταρoυoLαcα'lτo παρα.π&νc,ι θLψα με τo\/ α.r"i'λoυθo τρ6πo: ιιλ1πoρeLτe να. σx.aφaΞιLτe a.f|)

π?ooπa'.ιii των o,.xo.}'oγ'.7cilν oυατημciτων σαν ιotrυρο'jq pακo',lq. 'oταν eπ,'-

λθγo'.lμε τη βωθμiδα τoυ..χα./oνLxoι1'', βλ6πoυμa τo παιδi ψLoα σ:ην o|}{o.^γLνa'.α, τo παιδ[ οτo o7oλεio Nα,. τo παιδi να' παLζe'. μΞ τoυζ φiλoυq τοl.l.,oταrl ε'σa,'&ζoυμ: xoντ0τΞPα.' βλθπoυμε τo παιδι ωζ μια oυνoλιz{ μoνdδα,πoυ α\/απτ{)ooeτα.'. τα'lτ67.ρoνα σΞ πoλλ6s πeριoyt,q: ι5Qoq, βl.ρoc, aκLQη, oυ-ναιo.θ{μαaα.1 συ|'Lτεριφoρd,. ,oτα.l α.νoiγoυμε ΙηΥ εoτLα των φαχt,n πt,ρα απ6την oLιo^γLνe,.α xcι.|. io α1oλe |o, βλθπoυμε τα παιδι & 's μ6ρoq τηc, ^γeιτo.ι,.&gστην oπoLα ζoυν. :\νoiγoνταq αx6ψα πeριαα6τερo τoυζ φαxo,3q, μπoρo'jμενα δo'5με 6τυ η o,,xoγLνe',α χcΙ.|. τo o7oλaio εμ.περ ιLaoντα,. σΞ ψ,.α' πeρ,τπλoxηxoινωνiα.: Lνcι δixτυo ν6μι.lν N.ω|. LστoPι:,.ιbν πα.Pαx'α.ταΘ^ηιcλν, πoυ 61oυ.l δια.-

μoρφιbαe ι τoυζ μ$θoυq xcΙ|. τ|.ξ α.ξte." τηζ χoινC,ινLαq, ενιo1$oυν αλλci ια,. t,yoυrlαπαιτ.,ηoeιq απ6 την oιxo^γtνεtx )(.ct|' τo o1oλε|oll (α. 6-7). Tα παιδιd,,p€pαια, δε.l 61oυν την &ψao.η εμπειρ[α των γεΥoν6τοlν πoυ σ')ντeλorjνταιoτα τλαtσ'.cι τoυ ευρ,jτeρoυ xoινω'iιxo$ αυν6λoυ ψtoα cτo oπoLo ζoυν, 6τarc',

γ,.α ταρ&δeιγμα, των ν6μων πoυ θεαπ|ζoνται, των εγxυxλiων xcι.|. των υ-πoυργιxcilν απoφd.σΞων πoυ απoστ€λλoνται στoυζ διd,φoρoυ C φoρεtc χoινωνι-x{q δραατηρυ6τ.ηταq, των αυνθηxci.l't ερ^γαaLαq των γoνιιi.iν τoυζ xα,' πoλ-λci:ν d,λλων xoι.lω';ιz<iν δριilμενων. Πoρ, 6λα αυτ&., o,. παραπ&νω χoινωt/ι,-xo-πoλ.,.τ''oτ'.κξζ αυνθ{xεq διαμoρφci.iνoυν τιζ e'lxαιρteq ιd'|. τ,.q δυνατ6τητεqαν&πτνξηζ πoυ θα θ1oυν τα παιδι &, oτην πoρeLα τηc ζωic τol)ζ.

Ι{ σν^(xΞy.?ιμ€νη eπ6πτaυoη aηq ανθρci:πινηe αν&πτ'ιξηe, πoυ aντ&.aoe-aα.L στo ευρ6τaρo ρε.ι1μα των ιtπλ αιc'.αxιλν πρoαεγγ[σεων)) ΥLα 'cην αν&τtν-ξ.η (contextuaΙ approacΙ}es), 6πcυq αυτ6 eψφαν|,oτη)4..9 στα. ψLoα τoυ 20o'.,αιcλνα,, σ1)Υ)|.ατα.λL^γεται πλ4oν ψeταξ'5 των xυρ[αρχων θεωρdαeων στ-rιν α\)α-

eοonomics). αναφερ6μgνη στo\, επιστημoνιx6 xλd,δo πoυ αα;oλetται ψe τη μελtτη τωνβιoλoγιxιiιν, aηψυιdιν )l.αL φυαιz.ιi:ν γεγoν6τιυν πoυ €1oυν eτtπτιbceιζ σTην xαΘημερινd μαqζιυi (βλ. HawΙey, 1968). Αργ6τερα, o 6ρo6 διευρtνθηr.ε xαL αναφ€ρeταζ στη μελ6η τωνεπιπτιδoεων τoυ o3γxρoνoυ πoλιτιoμo6 oτo περιβdλλoν με 6μφαoη στην πρoσταotα xα'.διατξρηoη τηq πo$ττ1ταζ τoυ φυoιxo$ περιβ&λλoντoq. o νεci:τερo6 6ρo6 <<xoινιυνιxd oιy.o.λoγ[α>> αναφ{,ρεται στo xλ&δo fηζ χ0ινωνιoλoγ[α6 πoυ ααxoλεtται ψε rη μελdη των υφι-oτdμενων χωρoχρoνιxιbν o^J.{cειον μεταξιi των ανΘρcΔπινων oμdδιυν d πληΘυαμci:ν xαι τηνπρooαρμoγi1 τoυζ στo φυoιx6, r.oινωνιx6, oιxoνoμιx6 xαt πo}'ιτιaτιx6 τoυ6 περιβciλλoν(βλ. Stokols, 1992.Webster,s Ninth Neιv CoΙlegiate Diοtionary, 1985).Σ. γwα{qΥραμμεζ, η oιxoλoγιxi1 πρoctrrtcrη υτoθ€:ει 6τ'. τα &τoψα

'|α,L oL oμc?δε6 ε[ναι βιoλoγιxoi

oργοινισμo[ πoυ 41oυν o7laeιq αλnηλεξdρηo.ηζ με τo φυαιx6 χαι χoινωνιx6 τoυq περιβciλ.λoν. Απ6 αναπτlξιαxf6 πλευρ&q, αυτLq oι αλληλεξαρτi.1oeιg xαι αλληλoαυαxετtoει6 εδραι-ι|rνoνται αx6ψα xαl. απ6 rην περioδo τηe *)αηΦηe τoυ ατ6μoυ σf;,) ψhτPα τrιe ψητLραq,αφo6 τα γoν[δια δε δρoυν α'ιεξ&ρτητα y.αL μεμoνωμ6να, αλλd αλληλεπιδρoι1ν xιτd, 6να oυ-oτημιx6 τρ6πo ψeταξ.6 τ0υ6 χαι με τo περιβ&λλoν (Fogel &Melson, 1988).

H με).jτη τη3 ανθριilπινηG αν&.πτυξηq τoυ Urie BronfenbrenneΓ

πτνξ'.αι.h1 ι.|,,υ7"oλoγiα1. ,0πω6 x.α.|, ot τcepι.6o6'Eρεζ θεωΡΔae,'ζ, eπ'.7ε,,ρeL να

απαντ^i"1oε'' στα. xυ?tα?χα θθματα πoυ απααx.oλo'jν τoυq αναπτνξιαxo$6 Qυ-1oλ6γoυq2.

oι θaωρiΞζ πoυ σντ}ια.τσ.λ€γoνται σ' αυτ6 τo ρa$μα b.x., Bronfen.Ιll,elιncr, Ι977. Brοnfenbrenner & Crouter, 1983. Lerner & Κauffman,1985. Riegel, 1975a, L976, Vygοtsky, 197E), αναγνωρ[ζoυν, aε γeν'.ν.t,q

γραμμ6ζ, την 6[ναΥxα,.6τητα τηc διεπιoτηψoνtι.'r,e ψε},Lτηe των φο(tνoμ6νο.lνci.loτε να ατoχΞηθeL ψ''α ισoρρoπημ6νη ε''x6να τ^f1e ανθρδπινη€ λειτoυργ[αqoο διd,φoρaζ περι6δoυq τηq ζ..i",c,Τπooτηρ[ζo''lν πωζ η ανωττυξη απoτeλe'υπρoΙ6ν τ(l)ν oυνεy<ilν α.λληλooυ oYeτ,ιoεων μεταξ'j τoυ αυνε7ιiq ψeταβαλ}'δ-μΞνoυ oργανιαμo0 y.α.'. τoυ oυνε1cbc μεταβα.).λ6μενoυ ι6oψo'l. o,' αλ}'α^βqπoυ συντaλo'jνται oτc' d.τoψo πρoxα).o$ν αλλαγ6q στo πΞPιβct,).).ον3 τoυ, eνιi,ποιρd,),),ηλα, x&'. o|' αλ)'ωγt'q στ() περιβd,λλoν πρoxα.λoυν αλ\,υ.γac' στo &τc',-

ι1o σΞ μια εναλλ*γη o7Loe.οlν πoυ διαρxεi διci' βioυ. 1.o xυρ ''6τeρo aτo'.aeLoτcυν θsωρfoeων αυτcllν a'υνω'. 6τ'' eπ'./eιρo,jν να πρoαδιoρ[αoυν τα πo),},ατλd.σ1qr.7.ε,Lαa ια'. aLc: oυνθ.|xοq πoυ συΥχρoτo$ν τα π.i,αLo',α αναπτυξηq (π./..,x.o,.νωll'.zi', ''oτopιιd',, ag),'.al.61''.γd. βιoλoγιxci,), lσ. oτo'vω επι.δρo'jν στoν

1. oι r..lρι6τεpεg θειυρiεq στ.ην αναπ:l .L'.αz.'η ιpυy.oλoγi: διαφ€ρo''lν o: δ.jo βαa'"x&. o.ri-

ψeLα α) xαΘεψυ& δiνει ιδια[τερη tψφαση σε ιdπoιoν συΥΖs)/.ριμ-6νo τoμ4α τηq αν&ττυΞηq6πο.16 νoητιz.66 λειτoυPΥ|εζ, xoι'lωνιx!, αυναιαθημxτ,.xΛ i1 ocιψατ'"l.i1 αν&r.τυξη, β) διαφd-ρOυν ωζ πρoζ τη a7ετtι.i.1 tψφιoη πoυ δ['lo'-lν σe, σντy.ειριμ6να <<ζητt1ψατα>> πorJ αφoρoυνoτην ανciπiJξη.

2. Tα x'ηLαv7α ζτ,τ$,γιατα f aρc,lτ.i,ψα:α, στην ισ;oρtα :.ηq αναπτνξ,.xxη6 ιpυ1oλoγi-cΙ.ζ α'.lνoι}iζoνται oτα αι6λo'lΘα: α) <<τo (ιτoψo ε[ναι ενaργoq παρ1ιγoνταq.fi παΘητιι6qδ€xτηq των doιυν αφoρo$ν ατην α.ν&πτυ-Ed τoυ;>, β) <φ'jαη f ανατρoφ!;>: αναφtρετα,.στ.η συνεi/{ διαμrixη ΥLα τo αν η ανdττυE.η ε[ναι απoτ6λεoμα τoυ γενετιxoιi δυναμιx.o6 τι.iυα.τdμoυ η.ηe πoι6τηταg των εμπειριιilν πoυ απcκτ&γ.ωθc'le αναπτιjααεται, Υ) <<αυνε1i16 .{

γατα oτ&}Lι αrl&πτ'lξηi,': qνq,ρiρεταL στo ζi!ττ1ψx τoυ ε&ν .η αναπτυζη oe z&ποια φ&c.ητηq ζωis διαφ€ρει πoιoτtι& απ6 ψια ψe:*^γeνLaτερη i πρoηγo'iμaνi rηs i1 ε&ν oυ διτφo-ρξs πoυ εμφανiζo.rτα,. εLναι τ6oo oτι^lυιαtεq πoυ επι"Zαλυπτcυν τιq υπ6λoιπεξ μΞ τρ6πo:θτoιo πoυ η αν&πτ'ιξη να φα[νεταL ωζ μtα αι.lνε1!6 διαδιy.αoiα, δ) <<l,.ρ[oιμεq περioδoιaτην αν&πτ:ξΙ)): αφoρ* στην 6παρξη o,iντoμιυν περιdδων aτη δ,.&ρν-εια τιυν oτo[ωνσυγΖεΖ'ρtμ6νε6 μoρφ66 εμπειριti:ν γεγoν6τιυν θtroυν oηψαντιztq Θετυxt,q .ξ αρνητιxd6 oυ-ν6πειε6 Υια την ανdπτυξη, ε) <αλληλεπ[δραοη διαφ6ρων τoμtων τηq αν&πτιξηq,: αναφd.

PΞτα'L oτo ζ{1τημα τoυ εαν ,r1 υ.ν&πτlξη cε γ-&πo,.o τoψ!α ('./-., γνcυoτιx.6q) επ^ηρε&ξευ ια'.ciλ).oυq τoμεiq (π.7. >,.oινcoνιz$1 αν&πτυξη ) Y-αL πoLα εLναυ ^r, πoι6τητα αντs1q ττ,q aaJaηc,.

3. Ωs <<τεριβοiλλoν>> νoεlται τo o'j.loλo τ(υν αυνθηz<iν Za.L xαραxτηριo:ιxc5ν πoυ συν-θ6τoυν fαπαρτLζo'Jν τo ez&oτoτe πλαioιo χαι επηρεαζoυν ην αν&πτυ -Lη ιαι τιq εν6ργειε9εν6q ατ6μoυ.

4. Συμφ<υνα' ψe τoυg }Ιughcs zαι }ioppe (1991), τα oτoιyeLa των πλαιαiων μπo-ρo6ν oε γενιx66 Υραμμ6ζ να χατηγoριoπoιηθo6ν στ3ι eξ\q: α) <iμεoα πλαLcυα>>, 6πωq εL-ναι η oιzoγ!νεια γα.L ao o7.oλε[o, β) <λιγ6τερo &ψεcα τλαtcια>>,6π<υ6 εiνα,. η ιoιν6τητα,/-αL τ) <θμμεoε6 επιρρo6q> απ6 θρηoxευτιxoιiq, πoλιτιoτιxo$q, xoινωνιz'o'j6 xαL Lcτoρ'"7q''1q

παρctγoντε6.

131

t32 Kωνοταντlνoq Πετρoγιciννηe

ανατaυσσ6μeνo ανθρωπινo oρΥανιoψ6, τoυζ τρ6πoυq xατ& τaυζ oπoioυ6oυντελε[τα'. .η αν&πτνξη στo εσωτaρυu'6 ιαΘενi.lq πλαιoioυ, Υ.&'. τ,.q oiι'lΘετaqαλληλεπιδρciαeιq πoυ επιτελo6.lται ψεταξν τoυq (FΙugΙres & Νoppe, 1991).

ΙΙ oιχoσυστ.ηψ'"x.h Oeciρηoη (ιιθεωρiα oιzoλoγιxci.lν aυoτηψ&των))) τoυUrie Bronfenbrentιer, τLq xυρι6τερε ζ θt,oe'"c, τ.ηq oπolαζ 6n'.7a''ρo'3ψε

νο{ παρoυoιdooυμε ατο dρθρo αυτ6 ψtaα ατ6 παλα'.6τeρα i(α'''ιzi,τeρα ερεrJ-νητ'.ι&. πoρ[oματα, τoνLζeι αυτ{ν αxρ,'pιλq την πoλυμ6ρεια τ^Qζ tννo''αc) Κτce-

ριβd,λλoνD ια|. την πoλυπλox6τητο( πoυ νπ&.ρl1.lε'. στ',q a/toel.q α',l&.ψεcα στod"τoψo τ|.σ.|' στo περιβοtλλoν (Ι(cοαταρiδoυ-Eυxλε[δη, t999), ι.α',. L7e,' ανα-

γνωρ υcτε',υ ωζ μια υ"π6 τ'.q σηψανa|.y'6τeρec' νθεq θεω ρ.ηaerc, στην αναττυξ'.q.x^fi {ν1oλo^γLα (βλ. για παρdδειγμα, Αldridge et a]., t997. Kess]er, t991.Thomas, 1996. Vasta, 1992). Σ6μφωνα ψο τ.η θεωρiα τoυ, η ανθριilπ:νηαν&ττνξη crlrl,Loτcι"τα,' σΞ μια διαδcxαaLα πρoσc{ρμoτrιs aτα ει&.oτoτe /α.?α._xτη?|.στ|.ι& τo'l oιxoλoγιzo0 τoυ πλαιαiο'-l ια|. ε't'lαι. ατoτLλeoψα αυνεργiα6ατoψυxclιν, χoινωνιι<bν, oιxoνoμιxcδν, πoλιτιxcil\t 7,(.Φ|. πo.i\|.τ|.σ1'.xf,ν πcιρc/..

1rΞτρων. To i,.τoψo, ol. ει1τεLρiεq τoυ, η πρoσωπυx6τητω, χ&'' .a eιx6να πol.l

L7eι γr.α τoν 9ο(υτ6 τoυ ατoτsλo$ν μtα συνtσταμ6νη τoυ 6λoυ ι<oυoτ{ματoζ))

ψLoω oτo oπoio eντ&'aoeac/.|" xαl. μ4ρoq τoυ oπoioυ ε[ναι τo &.τoψo,ιβa6ι", γl.σ.

να. y'σ.τανoηθεi η a7.t,oη τo'l ατ6μoυ με τo περιβd,λλoν, oτ67.oq τηζ Ξr|'στη-

ψoν,.ι^iic θρευναq πρtπe,. 'ιω eLνα,' η εξLταcη των παραψt'τρων αυτ<iν oτo α'j-νoλ6 τoυζ, πρoιε'.ψL,o, ,o γ'υνε'. αντ,.ληπτ6 μ. πotoν τρ6πo η ιxΘe παραψε-τPoζ i1 Lνα o'iνoλo παφαψLτρcoν, χωρ ιoτ&., αλλd, ιCι.L σe oυνd'ρτηoη με 1.q &λ.-

λeζ, επιδρoδν σao ciτoμo. ,oπωq υπooτηρ[ζε'' xα'. η Kωαταρiδoυ-Eυz).εiδη(1999): <<Eνω, ciλλεq θeωρiaq ...τoνlζoυν τη o'iνθετη αλληλεπiδραoη ανω-

μΞσc( στην xληρoνoμ,.ι6τητα y"C/.|. τo πaριβοi,λλoν σε o7βoη μΞ την eιδιx.ξ ιατo

ρ'.ι^,η πaρioδo ατην oτoLω ζa,. τo &τoμo, o Bronfenbrenner επιμερ[ξa'. τo τ...ριβοiλλoν σΞ πoλλd επιμ6ρoυq πλαLaια .'η oυoτ{ματα ατ6μcυν ιd''. a7Loeω'l.Στην oυα[α δ41εται 6τ'. o'. |.στo?|.ι'Lc επιδρd,oε|.ζ ατoτ.λo$ν θνα μθρo6 μ6νoντων επιδρd,oεων τ''q oτoLeq δdxεται τo &τoμo. H θεωρiα τoυ Brοnfenbren-ner πρoσφθρει &να oιιoλoγιz6 μoντθλo τηq ανd'ττυξηq' τo oτoio τoνtζe,. 6τυ

τo &τoψo ε[ναι o'6,.1εLo εν6q ευρ$τaρoυ, o0νθετoυ aυoτ.,ηψατoq,, xcι|. ψeaα.-

βoλi ce ξνα oτo'.7eLo επιφθρει μεταβoλ{ oε 6λα τα. στoLχeLα τo'l oυoτdμα-τoζD (o. t85-t86).

AντLq, λoιπ6ν, oι διαδιxαa|,εc,, τα τeτoν6τα κα,. oι αυνθfz"ε6 πoυ Nα.-

θoρiζoυν, ελθγ1oυν xαι διθπoυν τη διοt, β[oυ αν&πτνξη στα. τcPα^(ψατιι& πε-

ριβd,λλoντd.7 στα oπo'υα ζe'. xαυ x'.νεLτα'. o d.νθρωπoq, τ[θενται oτo επLιeν-τ?o τ^ηq θeωρiαq xα.?. τηq 6ρευναq εν66 o$γ1ρoνoυ βιoαoλoyιxo'ι3 μoντ!λoυ(bioeοologigal model ) για την ανθρciπινη αν&πτυξη, τo oπoio παρoυo,"&.

σtrηκΞ απ6 τoν Urie Bronfenbrenner (L972,, L973,, 1975a, 1976, 1977 ',

t979a, t979b ), xαθηγηη στo Πανεπιoημ,o CornelΙ (βλ. Παρd,ρτημα),

1Ι μελ1τη τη6 ανθρ.5πtνηζ ανd,πτυξηq τoυ Urie Bronfenbrenner 133

σΞ|.ζ α?χ€c, rηe δexωε'τiαζ f oυ L97 0.

o Bronfenbrenner παρoυσιασε oιατηψατ'"ι& τo θeωρητιz6 ια.|. λEι-τoυργιx6 πλαLo'"o τηq θaιiρτ1o.i,q τoυ coq 6νι a7..,r,ψα πoυ επLτρ6,τz,. να eξε..-

διy-s'jαo'JμΞ την ανd.λυoη τηq ανθρ ι3π,"ν.r1c α-ν&ττυξ.r1c. ΒαcLcττμe, ια-τ& γ'3_

ριo )'6γo, στην ανd,).υαη Nσ.|" Ξ\Jσωμd,τωoη των ο(πoτελοoμd.τιυν των tcιq τ6-1Ξ ερευνητιxιΔν μελετciν σe διd,φoρα ΞTC|.σa.fi|λrιν|"Υ.&- πεδiα, ξει'.ν{οντα.q απ6

γι'.α ψε}'Lτη πoυ διεξf1θη oτo Bερoλiνo τo 18701 ^{'-α τι.q επιδρd.oε'.ζ τηc, ΥΞ'.-τονυθ.c στην αν&ττυξ"η τoυ παιδιo'j. Σs ψ'"ω aa,'ρ&. d,ρθρων τoυ, τ6νLσΞ Ξ|.ζ ε-οe,Jνητιx6 q τρox),$1σεLζ πoυ €θeτs lι'.α- τLτoια oιzo)ιoτLxη τρooLγγ'"σ,η τ'.α. τη

με)'θτη τ^ηζ αν&π:'lξηζ τoυ ατilμoυ, για την τc),'.τ,.x"h σΞ 0!ψα.:ω πρ{',νo'.αq

παιδιo,xσ-|. ο''ιoγtνε'.αq (l974l), α)'λ6. y.c/.|. την εxπαιδ:'.,,τι:,.{; πραιτ,.ι.'η(1e76 ).

FΙ 0:ωρiα τoυ δια.μooφιiθηz.ε oταδια.ι&. ια'. διατυπιi,θηxe σe πθντs δια-δo1ιx6q δημοαιε'ioe ιq (Bronfenbrenner, 1970, 1979a. Brοrιfenbrelιner& Crοιlter, l93,3. Rrοnfenbrerιιιer & λlοrris. i998. Rrοnfenbrenner &1Ιl,ans, 2000), α'xολoυθciνταq με αυνθπg|.σ- aο τιρ'-e7.6ι,ιΞνo χαt τ^η φ{lo.η τηqiδια.q τηc ιιαναπτυξ'-αι*,c επl.oτ.iιψ\ζD (der-elοpmentai scielrce), πor) δsν

siναι &-lJ'o απi' a.η E'.cl.ρν-,i1 ανα.θεc'ιρητ'.ι''r, o'!νθεoη τιυν ερsυνητι:ιιilν πoρι-oγι&τιoν α-π6 aσ. gπ|.σΞημoν

''x&. πε8Lα τα oτoLα αφoρo'iν 6τ|.c yνo|'νcoν''xLc., ι],,υ-

/o}'o^γι.γξC y.α.|. p'.d'oγ'"xtq ταραμ6τρoυ9 τηe ανθρc|lπινηq αν&-πτυξηq, ψ+σσ-

α-ιτ6 τ.η 1r:).θτη ((των oυνθηxcilν ια|. διαδιxαoιcb.,, πoυ τcι-p&γoνν τ.η oυνL7eυα

γ.CI.L r.ην α.λ,λα^;fi- ψt,aα Gτo π€ραoψα. τoυ yρr',νoν - στα. βιoQυ7.ολoΥ'.>ι0. γ'σ--

?t'y"Ξ^η?'.Gr'.ι& τcυν αvθρci.lπcυν σ.η διd. β[oυ αν&;:νξi1 aoυζ Nα.|. μεταξ$ τωνδιαδo7ιz.ιi.lν γενεci.lν, α-ναδρoμιx& ψ€oω τo'l tστoριxo$ 7ρ6νoυ i πρoδρoμιxd,{60Υ α.φoρx cτ|.ζ eπ'-πτ(^oe'.c) ^(|.a" τ.ην πoρz'υι- a^ηq ανθριiπιν.0ζ αν&"πτνξτ1eστo μ6).λoνll (Ι3rοfenbrenner & Evans, 2000, G. LΙ7).

Ι'Ι eργαatα τoυ Brοnfenbrenner, τo oi.o6να αυξαν6μενo oιλψα με7ιε-τriν γ,iροι α.τ6 τo συναLoΘ^ηψατιx6 δεαμ6 (attaehment) τoυ παιδιoιi με d.λ-

λoυq Ξ'lt'),'./.Ξg, x*θδg xαL o|. εργα.oLεq Υ''Φ τ'.q e;'"ττcboeιc πoυ 67.oυν στα. τα.|._

διd, o |" ΞiλτΞ'"?,Lεζ πoυ απoxτοrJν απ6 τα τ},αLa,"α :ruαρoχlζ ηψep^,ηo'"αc φρoντi-δα6 xα.ι πρoα7oλιx^i,q exπαiδευoηe, αν6δειξα.ν a.η aηψαotα τηe ψε}'tτηq τηeol.xo}ιo^(,υα.C Τηq αν&.πτνξηe2 y.α.|- των διαδιxαoιcbν ανu-τρoφ^'r,ζ των παιδιιiν

1. Sclrrγabθ, t. & Bartolomai, F. (1870). Der \rorstellungskreis der BerΙinerΙ{inder beinr Eintritt in die Schule. Ιπ:. Berlin und seine ΕntιryicΙtΙung: SιadtiscΙιesJαhrbuch ftιr T,οIksrvirιhsclιαf t ιιnd Sιαιjs ιik Vierter Jαhrgαng. Berlin: Guttentag(6π. αναφ. στo Βronfenbrenner, 1994).

2. Σ0μφοlνα με τoν Brim (1975a), o 6pog <<oι:,..ολoγlα τηq αν&πτυξηq>> χρησιμoπoι.εLται ^7tα να πρooδιoρ[oει τα φυoιx* πλα[oια τoυ αlJαπτυoo6μενoυ ατ6μoυ 6πωq τoυq τ6-

'τoυζ των oιz.oγενειιilν, του τιiπoυq των χoινoτ.l1τιυν, τα. χα?αxτηρυcτιxα των o1oλε[ο,ν,

τoυ ερΥασιαxo6 1cδρoυ z-αι d,)λεq περιβα).i.oντιιtg πα9αμ€τρoυq (o. a13).

734 Kωναταντiνο; Πετρoγι&.πηq

b.X., Belsky, 1988a. Belsky et al., tg82 ).Ιl ν!α αυτ.h θεcυρητιx^'ri πpooLγ^(.σ^η Υ'.α τη μελ6τη τηq ανθρ toπυνηq α.-

ν&ττυξηc βρi', μεγciλη απ.ii7.ηcη, ιδια|τερα απ6 τυc, αρ7€qτη6 δεzαeτLαqτoυ198Ο, y.α.ι'

'jιoθsτ.ηθηxe ιπ6 ερευνητ6q τ6rso απ(', τo 1cilρo τηζ ,J1υ7oλo^γtα.,

6co xα'' ατ6 &)'λα επιστημoνιxd. πεδLα, 6τωq τηg ανθρωπoλoγiαζ1 aηζ ιo|._νωνιoλoγiα;, r^ηζ εxπαiδευoηc, a^ηq γλcυαooλoγLαg xτλ., εLτe αυτo$oια- Eiτeμε πα,ραλλα^γ€c, τ.r'g αν&.λoΥα- μs τo πεδ[o εφαρμoγ.h.c τηc (βλ., ^γ'.α παp&δειγ-|r(, ]lιrbΙ:, t97E. Belsky, t9E0. Garbarirrο, t976, 197i, t982. Garbari-rιo & PΙιιntz, 1980. Garbarinο et a1., t978. Lerlιer & Ιiauffman,,198il,Riegel , L975b,, L976. Samerοff, t983. \YΙιiting & \Y}ιiιing, t975.\!il-kirrsοrr,19i4). To ι986 o Brοnfenbrenιrer i^γραpε: <ιoι μελ€τεg τ|"σ- ταπα.ιδ,.&. y.ι,' roυc, ε,P.hβo,q σΞ πρα-τμαr'*ξc xαταoτ&.oe'-c ζω-!,C, .., siναι π).toνvc,'.'1/,agvsζ στην ερευνητιx.ξ βιβλιoγραφtα ^για- την ανθριJ'iτινη αν&πτυξτ1, τ/.-

σo στιξ ΙIνο:1rθνεq ΠoλιτεLεq Loo >?.x.|. στην Ευρc1lπη. Αυτη η ετ|.στ"ηψoν'.ι.i;εΞ6λιEη πιo:s'jω 6τι oυντgλεiται i,χ'. τ6oo xαρη oτα. xeiψενα. μoυ, (oo

ψ,!-)'-λoν γιατi oι 6ννo|.eC, στ|.ζ οπoisc ανα.φερ6μoυ'l τ6τε, τιllρα α.πotε}.o$ν gπ,,.ια.'.-

ρ€ζ ιδ6εqll (Brοrrfenbrentrer, 19B6b, o. 287 ).

Συντιrμη ιατοpικη αναφtlριi

, Στα πλα.to,"α τ^ηζ αναπτυξιαxs,e ι}υ1oλoγiαq, διd.φoρoι ερ:υνητ6; o?χ,-σσ-\) \Jα. θθτoυν τo α.Lτ^η1ιo Υ'.o- |ι|.σ. τ|-o διeυρl'lμfγ.a κα,. a'-ιν&|ια πe?LΞy.τLx.hn?o.aL"γ^l'.6^n 6a^ην αντιμετιbπ'.σ.Q 7-*|. διερε$νηoη τ(υν y.o|.ν0)'')'.ιιλν o7.Loeο,ν τoυπαιδιo,j. Πoλ7ιoi αναγνci.lρισαν τo γeγoν6c' 6τ'. Υ'.α να. y'σ-aανodooυμε πλ.l,ρωqτ^ην αν&π"uξη τoυ πωιδιo$, θα τρiπe'. να τo μελετiooυμs cυζ θνα" μ1λοζ τoυευρ6τερoυ xolνcυνιxoιj πλαιoloυ μθαα στo oπoio cι'lcl.ππ{lσσeτα''. Nc|-|' συμμΞ-τ!,7e:. ΙΙ πρr1τη oυσιαcτ,.Z.'fι ανα8ε'.ξ.η τηc) σ^ηtιαoiαq τoυ πeριβci.λλoντoq (φυ-οιxo0 γ"α.|. ιo:νωνιNor5) no'. το'iν διαδιxαoιcby διαo6νδεσ"'riC τoυ ψe π:υ7Lζ τ^ηq

ανθρcilπ:νη€ αν&πτυξ^ηq y.σ',. Qυ1oλoγiαc πρoβd,λλεται, 7ρoν,.ι& otrεδ6ν πα.-

ρi.λληλα, ατη δεxαeτ'υα τoν 1930 1ιLoα απ6 τ,'g πρoαεγγiσΞ|'ζ τηq μoρφo}"o.yιxrje ψυψoλoylαg (Gestalt. βλ. Koffka, 1935), τ'.q μeλ6τε6 τoυ KurtLelvin (1931, t939), τoυ LΙeinz \Yerner (t937), τoυ Egοn Brιιnswick(1943), τ.αθcλc, y.α|. τηΥ πoλιτια1.ιιiιfi-ιoτogιxfi θεΔρηση τol) Lev Vygοtskγ(ανεξciρτητα απ6 τo ^γeγoν6c 6:'. \ oηψαoiα :ηc α.ναγνο.tρiοθηxε πo}.'j αρ-

γ6τερα (1978)).o Ι,eιvin, μtαα ατ.6 τo θεωρητιx6 πρi.oψα τoυ δυl'αμιxoι3 πεδioυ

(1951),.i,ταν απ6 τoυq πριi.lτoυq μsλετητ6ζ πoυ αναγνcilριoe 6τι η ανθρcilπι-νη συμπgριφoρ& - η oτotα !ωg τ6τε., τ,'lπ'.x&, εχτιμo'1.;ταν ανεξ&ρτητα απ6τ|.ζ ιδι6τητεg τoυ φυoιxo$ χαι χoινo:νιxo$ π)ιαιo|oυ εντ66 τoυ oπoioυ γιν6-ταν η μ6τρηoη

.'r, ανεξ&ρaητσ. o.π6 τ"η oημαolα τηC, παcατηρηθε[oαζ συμπs-

Ιl με).dτη τηq ανθριi.tπινηζ ανi,πτυξηq τo'.l Urie Bronfenbrenner 135

ριοoρd,q σey.&τo|"o πλαioιo - xαΘoρtζετα.L ατ6 dνα o'jνo),o ενδoγενciν xαι εξcυ.

1,:νιiν τxραγ6ντa)ν y'σ'|. επι.δρd,αεcυν (τo ιιι|υy.oλoγιy.6 πeδiol>)(Leιvin, 1935).ΙΙ ιιτoπoλoγιx.ξll θ:ιυptα τoυ, η oπoLu- στην o'ιoLα απoτs).si 6να μαθη_

1ιατ'"ι6 γεωμετριx6 μoντθ).o ^('.σ. a'"q .}υ7.o7.oγιxθq διαδυια.oteq, τoπoθετεi τo&τoψo ια.l. Ξυζ '.ιxν6τητ6q τoυ os θναν ι'5ι}'o πo.-l τ{,θεται oτo ιLνtρo εν66

ιιeaλ.'.ττιx6μoρφoυll π:δ[oυ, πoυ oυμβoλ|ζει τoν Qυxoλoγιx6 y.ωρoy.ρ6νo

τoυ ατ6μoυ xα|. περιλαμβd,νει το ο'Jνoλo των ,!υ7"oλoγιxιJ:ν δεδoμθνων ταοτotα. α-oxo'jν αψιcη επiδραoη aτα. &τoψα. oυνε1ci:q (λ{arx & Cronan-FΙil-1ix, 1937)1. Γ'-α. τα?&'δειγμα, η συμπΞρ,.φoPα εν6q πα'ιδιo6 ατo o7o).ε[o μπo-ρεi να e'.-αρτ&.τα.'. απ6 διd.φoρoυ -c ταρ&γoντεζ, 6πωc τα. oυνα.ιoθτ]ψατσ. πoυδημιoυργo',,,νται cτo παιδL απ6 τ.r,ν ιντ'r.ληΦη πoυ 41eι για. i'o αν ε,trlαι α?ε-cτ6 o:o δciαxα).o .i, 6γ,., ατ6 τo αν τgινd.e,. cτ1 διd:ρxe ια τoυ μα.θ.ξ ψαroq, ατ6τo αν μθν:ι πlocυ στιζ sργααlεg του, απ6 τo π6oo xα}'i, e|νωι η επiδoο-ξ τoυog ι&.πo'.o μd-θη1rα, xαΘΔq xα,. α-τ6 τoν αντLxτυπo που θtrουν πiν<υ τoυ

cΞcυo1..,).1>,.&. xo,.νυ.,νιlιc. ",,εγoν6τα y.τλ. (Ι-ervin, 1943. Tiιornas, 1985).Ωατ6oo, 6τωq t,7ε'. επlσημανθε,ι ια,. α-).7.oιj (n.l.., Salι1ern, 1984), πα.ρoυ-

c,.&.ζε:α.'. μLα μεγd.λη απ6xλ'"o^η 1ιετα2''l θ=ο,ρLαq ια|. μεθoδo).o^γtxηc διeρc'i-ν.ηστlζ τη6 θeωρ[α.c, :,,διr,.&. Loo'l α.φoρθ. a:"η 1ρ.'r,oη oριoμθν(υν τΞ7ν'.ιιlιν oυ).-

)'oγ.i,ic δεδoμ6νcυν, y.α.|, στην ανcπ&.ριe'.il. τoυζ να πα.ρoυoιd.αoυν ((αντι,χΞtμs-

ν'.xd.>l ευρ.ξματα. λΙε &.}'}'α- λ6για, δsν μπoρoιiμΞ να αντλdαoυμε oλoxληρcο-

1rθνεq πi.ηροφoρL=q γ'"α τιc διεργα-c,ιeq πoυ α.να.πτ'1oooντα|- y.α|" εLναι υπa'jOυ-νΞζ τ,.α 1.ην τcOLyJ.},oψoρφ,,.α. ioυ α-νθρι1lπινoυ πsριβciλλoντoζ, δεν μτορoιiμ:',la' ανα-),|'lσoυμΞ τυ. π)'αLat'σ. σe o1Lo^η ψΞ r''ζ o.''α,.:u1ιcι.xtq ταραψ{'τρoυq o$-τΞ να α-.lα7.']σoυμε την αν&.πτυξη ωq α7{ol] .h ιuc }.ειτοιlρy[α τ(oν πsριβα}.).o-ντ'.γ.c!,ν 1l.e:υ.p7;η:ιi;ν, τoνiζoντα-c, y.α.i' c/'υτ6 roν rρ6πo. την ανθ.γxη αν&πτν-',-,,c aν|'q σ1)Υy.Ξ7.?ιμθνoυ θεωρητιzo$ πλαιοioυ ..γ,-α :.fp αν&),νa^η τoυ χoινω-ν'.xo'5 ;aριβ#.λoντoζ με αναφoρα στoυζ c7ετυι.o|''€ β: την αν&πτυξη ταρ&-

γoγτΞξ .i,

γ'.ω :^ην αT.ι.67.6γηoη τ"ηq αν&πτν1.ηe tλΞ a.να-φoρθ. oτα ,syετ,-x&. μΞ τoa62'.p &.)'.),o') απoτeλξoψ α.τ α.

Ι'Ι ιιδ'ναμιx.i;υ θεciρηαη (dynαmic tΙιeοry) τo'l Leι,in eπηφt,αoe' αρ-ι=τLc, γιzτα^γεν6caΞ?Ξc: πρoosγγiaιq2. ^\πL :υ. ψ!,oα τl1c δεzαε:Lαq τol 195Ο,

1. H γνωατ\ εξLaοιcη τoυ Lerγin: B: f (PE), απ.rμεL, οlq 6να βαθμ6, 6ναν <<oιxo-

)'oγιx6>r πρoσανατoλιoμ6 o:η θεcυρ[α τoυ. Tι γ'\Ρtα cτoυ7-εLα πoυ αναφ4ρoνταL oτη θeω-

ρiα τoυ επιμερ[ζoνaα1.6aτiJ oυοiα o: δ6o μθρτ1: =o &τoψo (P: person) zιι τo περιβd)λoν(E: environπrent). Σ0μφcυνα με τη θεcilρηοη α-ν:.b', δεν μ;ο'οo'iμs ν7 ιιτανa{1aoυμε στo

;)',f,ρεq φ&cil.ι- :ηC' a.rιν ανθρciπινη oυμπspιφoρci (B: bιlraviour) αν δεν :,.ατανodooυμε

τα &;oψα oτη oυναλλ:1,{ τoυg μs τo περιβd).λoν τoυq.

9. Ιιa oημειιυθε[, πιυq αντ[οaoLιη θsιipηαη με α,.l{ τoυ Leιγin αν6;:υξε xαι o Ja-mes Gibsοn (19i9. Neisser, 199i) oτo 1'<i:po iηζ Υν(υστντ.iic,'ιυ7.Φ'oγ[αq υιoθετcilντα;1,μ,q μια διαφoρeτιr..{ oρoi.oγiα (βλ. Saldertr, 1984. S.lrerman & oppenheimer,1989 ).

{36 K.uoτ.,,'iνo6 ΓΙετρoγ.&ννηq

o Rοger BarΙ<er, ψαθητ.ηc τoυ Lelvin, με τo oυνεργd.τη τoυ Ι{erbertWright, θδωαs ιδιαiτερη oηψαoLα 6τo χωρoχρoν''x6ι <ιoιxoλoγιx6lt πλαiαιoτo'o ι:6μoυ Τια τη μελ6τη xα'. αl&}νJση τηζ χoινo)νl.χ.!r,c τoν συμπΞριφo1θ"q,

ε'.o&"(oντα.q a"ην 6.lνoια τoυ ιιπλαιoior; συμπΞρι,φoρ&.ql>(llelιaviοur setting)1.o Barker ια"|. oL oυνεργdτεq τoυ (Barker, 1968. Barker & SοhοggeΙ1'1973. Barker &Wriglιt, L954) {ταν ατ6 τoυq πρcilτουζ τoυ 1ρηαιμoτoi-ησων την 6ννoια τηq oιxολoyιxfi€ ψυψoλoylαq (ecοlοgiοal psychοlοgy)2,η oπoLα αναφLρeτα|" σΞη μελθτη των sπιδρd.oεc,lν τ,oυ ασι.'t τo &ψeσo πΞρι-

βciλλoν γ'α|. Q περiγυρoζ τoυ αναπτυσo6μενoυ ατ6μου ca"η συμπsρι.,oρd- το'.l

(μπoρεi, γ,.α ταρ&.δειγμα-, να siναι αναμεν6μενo τα παιδιd. να τρi7o1)ν r!?σ.δclυθe }Lα|. \)σ. πηδο'1ν στην παιδιz..l,; χα?&, 67υ 61ιο19 xαι μθoα aτη aψoλm.fi τ&-

ξη). o t'τeρoc, 1ιαθ^ητ!c, τo1) Ι,ervin, Jιcοll I(οlιnin (t97Ο). α-aγoλ.'r,1ηιz

την tδια περioδo μΞ τo ε[δoq των χoινω.rιxι|lν αλληλεπιδρd.oaιυν πoυ ανσ.-

πΞl.lσ6qντσ-|. 6τ|.ζ a7oλ,'"ιLq τ&ζetq., χα,l. περι^7ρ&,ρe'. την 6ρε',,να. τoυ 0)ζ ιιδ,,;-

ρευνητιx"i1 oιxoλoγιx.l1 €ρε'-lνα.ll (explοratory ecο1οgical rι.seat.ch).oι πρoφωνetq τd.oε,.c, oτo yci.lρo a.ηζ oιxoλoγιx,l;c ι|υ1oλo^γ,ιαq αχα?αy.1η-

ρLζoντα'. ατ6 τ,.o σIJγχΞχριμθνα xρυτ{,ρ,.α' πιo διαφoρoπoιημθνεq €ννoιεg zα.ι

πto oαφcLq τeρ,.^γραφθc, τo)ν o1θαεων oιxoλογιxciν oτoι1ε[cυν ια|. συμπΞο'--

φoρ&.c'ν (Γειiργαq, t986α, G. 55)., oι μeλετητθq τ.ηc συμπΞρ''φo?&q &.?7.-

6αν c;α8ιαx&. να αναφLρoνται στ,.q o$νθετεq c6€ae,.g μεταξ'i των διαφoρ:-τυxcjιν πλοιιo[ων fπeριβα}'λ6ντιυ.; χαl. των διαφoρετ'.xιjyl ατ6μolν πoυ βρioxo-νταL (j' αυτ&. τα- περιβd,λλoντα, ωq €'να ι<oιxoλoγυx6 o{aτημc()). Πρoc α.)a.h

a^fP y'α.τer5θυναη y.σ.|. ψΞ θντoνεq επιρρotq απ6 τ.ην ανθρcυπoλoγiα, διαμoρφιil-Θ.ηxι y.α'' τo oιxoλoyιxi-πoλιτιατιx6-αυμπεQLφooLατιx6 πρ6τυπo τol-r JοhnBerry (1979)' oτo oπoLo δια.πιoτιi.iνsται 6τ,. τα 616l.7e,cα τoυ φυαιxo'ιi πΞ-

ριβ&λλoντoc oυ.lδ6oνται μΞ τo τρ6πo διαβiωoηc, aα oτo|.α σaη oυνξ,χεια

διαμoρφι5νoυν a'.ζ ι],,υ1oλoγιx6q ιδι6τητε6. H θεωρiα ατeυxoνiζετα.'|. συνo7fr|.-y.α. σe ξνα μoντ6λo πLντe πλαιoi<υν (παρ&ψe'τροι): τo oιxoλoγιx6 πλαioιo,a,"q τo),,'τυcτιxξζ πρoσαρμo^ftζ, τLq βιoλoγιx6ζ π?oGα.ρμoΥ6ζ, τιq ξ&νεq.i,ντ6π,.εζ πoλιτιoτυν.Lq eξελLξe'"q Nα.|. a|.ζ1 εξαρτηψΕνeq απ6 1,.q &λλe6 τθaoeρ'.e.

ιpυxoλoγιxθ6 διαοoρoτoι{oειq3.

1. To <<πλαioιo συμπεριφoρdq>> ουνioταaαL oε 6να περιβd'λλoν (Eναg φυoιx6q 7ιbρoq,oε x&πoυα δεδoμdνη 1ρoνιx{ ατιγμ{, οτo oπoio oυντελε[ται μια δραoτηρι6ητα) πoυ απ,αL.

τε| την ανd'πτυξη συΥy.sχρtμ6νcυ.l μoτtβcυν ουμπεριφoρ&q απ6 τα dτoμα πoυ ζoυν σε α'J-τ6 (Barker, 1963 ).

2. λ,Ιια απ6 τιg τελευτα[εq 6ννoιεq πor*l }g,-,αγματεδτηzε o Lelγin dταν αυτf τηq<ιpυ1oλoγιzdg oιxoλoγ[αq>> (psychologicaΙ ecology), dννoια την oτo{α επ6xτειναν στηουv€xεια διio μαθητ€q τoυ: o Roger Barker xx'L o Jacob Kounin.

3. λ[ια διεξoδι:,.{2 ανdλυoη τoυ μoντ6λoυ τoυ Berry, xα}ciq χαι μια oιxoλoγιxi1 ι}υ.

7oλ'o^1ιιi7 ανdλυoη τηe ελληνιιfic πρα1ψατιν.6τηταζ ποιρoυσυdζeται oε δ0o dρΘρα τoυ Γε-.i,ρΥo (1986a,β, 1998 ).

IΙ μελ1τη τηq ανΘρciτtνηζ ανdπτυξηq τoυ Urie Bronfenbrennei

Σηψαντ'"ιi1 θεοlρe[ταt' ιa.|. \ oυμβoλ{ τηe εθoλoγLxq (βιoλoγιx{ ερμη-νeLα τηc' συμπεριφoc&c), τ6αo στην oιxoλoγι:,.{ θειilρηo-η 6ao xα.υ oτην ι|υ-

1oλoγLα γονιx6τερ α.) σΞ θe ωρητιx6 xα'. μεΘoδo)..oγυx6 ετLπeδo, με τη ).gπτo-

μsρi πsρtΥραφ.h ,ηc αλ).ηi.επiδραoηc τoυ y"d,θs εiδoυq με τo περιβd,).λoν τoυ.Στα τ3).η τηq δexαzτ|αq τoυ 1970, o Crook (t978, 6π. αναφ. στo Γεci:ργαqt986α) πα.ρoυααζe'" 6να- μoντξ).,o τLντε oμ6xεντρων r.'jxλοlν, 6πoυ o x$xλoqπoυ pρicxεται στo ιt,ντρo απεtχoν'υζει tι ^γeνeτυx& oτoιμeLα. τoυ εiδoυζ xσ.'.

εμπερι67gταt στoν αμ6oc,le μεγαλιiτερo x$x).o, o oπoloq αναφLρeταυ G7α

σao|./Ξiα πρooδιoριoμo'j 1η: αν&.πτυξηζ τoυ ε[δoυ6, ενci.l oι επ6μενoι Lλeτα-).'5τερoι xljx).oι αναφθρoν:α.," y.ατd. αειρd, oτιq τoτ'.xt,q ιιπαραδ6oειqtl του ε|.δουq, στην χoινωνLχ.'η op^,,6.νc')σΙ ioU ε[δr..,.lζ xαt,, τLλoc. σaα oLy'o7\oΥLχ&. oτoυ-

7εtα τoυ πeριβd,λλoViC,iζ. liJ.Os ι$z).οζ επηρεd,ζeι, ιιq Lνα βαθμ6' τo'υζ &.),-

7,oυq x''ιy.},ol)ξl g.lιi η 7σ.?αι.aηPιaτιx:'η oυμβo).f 1ηq πρoo6γγιoηc t^γxeιταιστην πρooexτιι.fi πεp'.^γοα.o{, aηq α.7.7.ηλεπiδρα'oηc τoυ ατiμο''l y.σ.L τolJ πΞ-

ρ ιβd.λλοντi,q τol').

Σηγιανrιι.'r, επiδρα.oη cl^η μεταγενθστsρη oιxoλoγιr..ξ θει1ρηoη τoυRrοnfenllreιrner, 6μ'ζ, &.aιηcε y.α|. η χoιyτJyιΧoπoλιτιoτιxf1 ft xoιyω|'ιo-

},ι'ωστD(η) 0ειiρηoη τoυ Ι-e\. \rvgοtskγl, Lπ-'l)ζ αντ.,η παρo'lo''&στηχε στιζδcxαs;isζ τoυ t920-1930 α),)'&' &.v7υae να α.να-i^JΟ)ρLζeταυ ατ6 aη δεy-αsτiατoυ 1970, η oπo'ια, υιoθετci-lνταq aη διαλεz"τιx{ aγLcη ψeταξ'\ τοJν χo'.ν(υ-νιy.ιjlν δραoτηριoτ.ξτων y'd.|" τηζ ατo7l.,.x"'r1c γνοloτιx{ q α.ν&"πτνξηq, gπtχgν-

τρdινeτα'. oτo πωq η xoυ).τo'lρ α -αξLec,, πιoτεliο;, θθιμα- ψεταpιB&"ζcτα'. απ6

^γeν'.& ιsε γeνι&.. Σι5μφωνα. με τoν Vygοtsky (1978, 1997, βλ. y.α.L Davy.rlοt., 1995. \\rertsch & Tιιlγiste, 1995), oL διd,φoρεq Qυ7.oλoγιxθq διερ-

γαoLεq τoυ ταιδιo'j e,ιναl. απoτ6),.εoμα τcυν xoινωνιzcbν α-λ7.η).επιδρ&oεων,πoυ αυμβαiνoυν ατ.η διd,ρx:ια το.lν zoινcονιy"ιj.l.i or.iνα.λλα.γιjlν τoυ. I{ γνωιτη

1. Aν γ.αL τo o'jντoμo θργo τoυ \rygotsky oτην Qυ1oλoγιxd 6ρευνα ξeιυν& αμ6oιυq

ψeτ& ττρ Eπανd,oτ:ση τoυ L9L7 zαι τελειιjrνει μe τoν πρ6οiρo θdνατo τoυ τo 1938, τo ιδι-αiτερo ενδιαφ6ρoν των αναττυF.ιαztλν ι|;υ1oλ6γιον απ6 τoν αγγλooαξωνιz.6 1cΙ:ρo oτη θε-a;ρiα τoυ εx.δηλci:νεται ψeτ& την αγγλιzf μετdφραoη r.αι δημooiευoη των 4ργων τoυ..Thought and Ιanguage,, (1962) zαι.,Mind in Soοiety: The deveΙopment of higherpsyοhologiοal process,, (1978). N" oημειωθεi, εντoiτoιζ, πωζ oι ιδ4εq τoυ παρoυoιd,-ζoνται για πρcδτη φoρd' oτo δυτιx6 χ6ρo, {δη, απ6 τη δεxαετiα τoυ t920 oε δr5o οiρθρα μετoν [διo αxριβciq τiτλo cτo Joιιrnαl of Genettc Psycho|ogE, To πριiτo οi,ρθρo με συΥ.

γραφ6α τoν Luria (1928) u-αι τo δε0τερo απ6 τoν iδιo τoν Vygοtsky (1929), τo oπoloεi.lαι τo πρci.lτo l,.αι μoναδιx6 δημooιευμdνo ciρθρo τoυ στιζ HΠA (6π. αναφ. οτo Bron.fenbrenner, 1992).To r.υρι6τερo oημεio αναφoρd,g oτo θργo τoυ (απ6 τηv πλευρci τηqαναπτυξιαxfq ι}υ7.oλoγ[αg) θ7ει να y.{,νει με (τoυζ ισχυρισμoiig τoυ a7ετιιd. με την y.οινο).

νιr"η πρodλsυoη '(αL

την x.oινωνιz..i φ0oη των ανcλτερων (δηλαδ{, των απoxλειαttι&ανθρι1.lπιν<ιν ) Ψ':χιxcbν ),ειτoυργιιδν, .;.'αL στoν τρ6πo πoυ 7Pησιμoπoιεt την xoυλτo.jρα>>

(lYertsch & TuΙviste, 1995, o. 360. βλ. επioηq λΙolΙ, 1990).

13i

139 Ι{,νατα,τi,νoq Πετρo..,ιd'ννη 4

y-α|'η μοi,θηαη L7oν'l a|'c P'ιζec τoνq στην χo,../(υνιχ.ξ επiδραση eν6c. fi'.o Lψπa,..

ρoυ eνf).|.ια) o oπoioq χο(τΞυθ'jνe'. aη δραoτηρι6τηια τoυ παιδιoυ, τ&ντα μθ-Ga σΞ 6.lα υπoατηρ'.ιτ'.ι6 χαι συνεργατ'.ι6 τπε6μα. oι xoινων'.γLζ oυναλλα-

^r"c εσ(υτεριz.eιjoνται προoδeυτιxd, απ6 τo παιδi, ξτaι c3oτe oι συμπΞρtφo-

ρLc πoυ οιφoρo6ν c.aην πρooLγγ,'oη ια.'. εtiλυoη προβλημd.των, τσ' oπotα,α91'.x&, ρυθμiζoντοιι απ6 θναν ε'ι$1λ'.ια, ν.ι περ,.L?χo'l:αl. στoν €λeγ7"o τoυταιδιo'j. }Ι ψeτ&pαc"η α.'lτ{, εiναι απoτsλsoψατιι6τegη 6τα'l εi,.δη)'<iνεται

στσ. π}'α,to,.α' τηζ <ιζιυνηc ε^γγ'\τα-τ.ηc' α',ld.τ=υξηqll (zοrre of prι)ΧimaΙ de-veloprΤΙent), πepιo1i η oτoLα απoτg).si Lyα π}'α'tc,.o στo oπο'to τo ποιιδiαδ'jνατsi να. πρoσε!^γ,ιaε,. ^'r, να εxτελθαει μ6νo τoυ θ.lα 6ργo μs επιτυχ|α, αλ-).d. μπορsi να προαεγγiaει τo θ6μα αυτ6 i1oνταq την ciμεoη υπι:oτiριξη xαιxα.θοδ.i,γη σ.η τ01) εν.ξλιxα (βλ', ιαι λ,[iΙ1er, 1993 ).

Στιg δsxαsτisc τo,tJ 19i0 xα.'. 1980 εμφανiζoνται στo 7ιilρo τηe α')σ.-

rτνξl.qγ.i.c ι!υ1oλo1iα.c, ν{'ec' θεο:ρf,oeιζ πoυ πρooεγγlζoυν την αν&.τrνξη μθ.6α απ6 p.Lα ιιαυo,τημιz.ξ τcοοττ'-γ'-'r,ll (n.l.,, ΙΙοrοrvitz. t987. Ι-errιer &Ιiaιιffrnan, t985. o1.amπ, 1985. Riegel , L976. Scοtt, t9E7. Tlιelen,1987. LΙrbalr, 1978)

".o,.o'. oπoLgq τρoι:oδoτ,,r,θηιαν, arc Lνα βαθμ6, xαυ ατ6

τo νθo ρs,iμα. τηq ιιδιd. βiol.l προοθγγιoηqll1 Υια τ.η μsλiτη τηc α.ν&πτυξτ1c

α'π6 τo t96Γ) xαι μετd. (n.l.,, Rιltes & Sclιaie, Ι9i3. Bιιlιler, 1968.ΙΙavingurst, L972).

}Ι 6')6τ"η|ι|.7.k oιL'!η α-πoτ:λsi τo),Jl:.'.ψο eργα.λεio xα-:α.ν6ηo.ηc 1ηc oρ-

γανι'lμ4νηζ πΞρ,.π)'ox6τ.ηταc y.α.'. εLνα-'. ξνα. eπ'"tTτηψoν'.ι6 παpd.δειγ|ια :o1) eL.

ιοcsτo$ σ.''ι|lyυ. τoυ Ξφαρ ψ6ζzτα'. ευc€cυq σΞ μια oa'.?d απ6 ετtστημoν'.xo{lcy.λd.δoυq (n,ι.' oιχoνoμ'.ιιq. τov,'.τ'.ιtc γ"α|" παιδαγc,.lΥ,,xtc eπ''oτ.i,ψec, διoi-ιησ"η oργανιbαec.iν γ.σ.|' Ξτ|'ιo|.\)ο)νLαc', Φυtroλoγiα-, y-oινι,lνιo)''cl"γ'Lσ., p'.o}'oγ,ια,|.c/.τ?|.γ'.|ι x.αλ,), :\ντιxeiμΞ\io τoυ ονδι,αοθρoντ6q τ^ηc ε'ι'lcι'. τ,ι aα.'.ν6μΞνα πoυ

αυνδ€oντα'" ψeτα.ξ$ τoυζ μΞ )ιo^γl.a[. μη - γραμμιxθq o7toε'.c,,6ταν δη).αδ.ξ x&Oe

t,να ατil α'l<'*. oυνιoτd, τι.cl' τo d,).λo 69o ;.ηc δυνατ6τητd.c, τo'l (Willke. t996):.

1. (}Ι διd' βioυ πρoo6γγιoη ενδιοιφ6ρεταt να μελετf oει τuq γeν,.ztq α?χξs πoυ δι6πoυ..l

τιq μεταβo).€q πoυ εμφανiζoνται στoυζ ανΘρc3τoυq μs τo πt'ραcψα. τoυ 1ρ6νoυ γ-α|. να ια-ττνoi1αeι τιq διαφoglq ψε:α-7'\ τοlν ατ6ψcιν b)q αtoτ6λεoμα γε'ιeτιzιbν, βιoλoγιr.ciν, NoL-

νο.lνιoλoγιxιiν, Qυ1oλoγιzιiν, ιατoριzc3ν, y.,ι|. περιβα).λoντιxιi:ν παραγ6ντιυ'.l>> (Kωoταρi-δo'.:-Eυxλε[δη, 1999, o. 161 ).

2. H oυoτημιz.f θecbρηoη, πoυ θεcυρεLτιι απoτξλεoμα τηζ εσωτερ:zηe εξ6λιξηq τιυνετιoτημd:ν ια,. <<απ6 Tfιν αντLγ.α:&otαcη τοlν εννoιιiν τQe oυο[α6, τηζ μoνoΥραμμιx{q αι-:Lαq ιτλ', μΞ τtζ 4'.l'.loιΞζ τoυ αλληλozzθαριoμo'\, τηe eπαvdδραoτ]ζ του cγ.oπa,! τd'νιυ οτηναιτ[α xτ},., ενδιαφ6ρΞται Υια τη o'5νθεο\, ^για τουq δεoμo.]s i πoι6τητeq πoυ ετιβ&λλει ηr}'6τητα ατα μθρηl> (Δημητρ[oυ, 1987, a.2i ), xαι oυνδ6εται oτsνd, με την r.υβε1ι,ητιxτj

[ _ η ετιoτη1ιoνιxfi με).6τη τoυ τρ6πoυ oργdνcυoηζ, επιχoινο:ν[α; ν.u ελtγ7oυ των o'iνθε-

των συστημ&τοlν. }Ι ιoτoρlα τηg ξer.ινd ατη δεxαeτiα τoυ 1940 ιαι oυνδ€ετα.ι με τoν αυ.τoματιoμ6 y'αL iα. a'ιaτhLιατι εi.6γ7oυ τ\ζ πα?α.(ωγfe xαι ην oργd,νωση τηζ δια7ε[ριoηe

H μελ1τη τηq ανθριilπινηζ αvd,πτυξηq τoυ Urie Bronfenbrenner 139

Aν xαι δg',, iβαν η ιυρtαp7η θeωρητιxi1 τωoη στην αναπτυξ,.α7.l^, Qυ-

/dιoγ,ια, ποιρ, 6}'α. αντd., ψε,τ& τη δεr,'αοτ[α τoυ t970 &ργ.'.oe να διαφα.|.νετα''

|ι|.α oτρo,ρ.i1 πPoζ ιυτi1 τ.fιν ια-ιz''lΘυνo.η <<α.ι6ψα ι|. αν δ:ν ανΞ|.r?oσcbπsυs

1ιια xαθd.'.ιh αl,).α.γ.'η :o1) Ξ..l.c.1ημoνιxo$ πα.ραδεiγματoζ))(λ{inιιchin, t985,G. 291). Σ'η με).θτη τ.ηc ι!υγ.o},o^γ'.ι{'c αν&π:'lξηζ, ao αναπτυσσ6μενo d.τo-

μo δ:ν πρθπει νο( α./τιμΞT(r)7cl.σiΞ| c,.rg μια μεμoνο)μdνη μoνciδα, αλi.d. ωq 4ναιιβιo-,}υ1o-zoινωνιx6 oν))' ::oυ αυμβdλλeι, μs τo τρ6τo τoυ σaσ. σ.)c. i,ψι.rαπoυ ελtv1oυν τη συμπερ'.ooρ&. τo''l.

.Γo επ|xεντρo τoυ eνδιαφθρoντoq μsτα-roπL|e:αι στη )'ειτoυργLα :'νt6c τoυ συστ{,γιατoq παρα. oε cνδοατομιr.3c δια.-

διz.αo[:q. l[.;sται ραΡ''''τηΞd. 6.ην εγxυρi,τηaσ. aιυ)'t δsδoμ€νων πoυ oυ).).dγo-

ντιι Llιo απδ τo τ},α,ιoιo,',ιι pαo"η τη Oεcilρηaη dτ'" Υια. την €ρcυνα δcν 17sινi'l\Ψα νσ' ατov.oνciooυμ: τo &.τc,ψo, α)'},d. να. τo με7.ετdooυμs σ9 o7Loη με' τod.ψ=oo .ξ 6μμsoo χοινo)ν,'ι(', =oν π:ριβci.λ).oν.

Στo 7ι!lρo aηΞ α.ναπτ''Z,.α.ι.'ric,!υ7 oλoγLα.q, η ()eωρτ,:'.>,:!r1 T?aσL^(Υ|.6η

των α.νo'-7τιilν γεl'ιτ.riι' oυoτημιιiτων (α^γeνυι.'η συστημtχf 0εcυρiα.ll) τoυ Ι-tlι1-wig vοn Beriειlanffy (t955. 1968)'γ.,. ΞT1ν ανα},ντ'"x{1 ερμηνεiα τcυν β.o-}.oγιz.ιiν y.α|. φι'lαιxιλν .9αινouθνο.iν, 6τoυ oη1ιαντ'-x"λ' θtoη xατt.1ο'ιν θννoιεq

1ωpLe,6μ.ζ, να ταυτiζεται με την τe7νoλoγLα αυτfi ιιΘα-υ:.'η. ΙΙ o'iγ7-ρoνη μετεlJλf-\ ττ,q

(<δε$τερη τ&F-η ιυBερνητυl.i1c τεριdδoυ>> - secοnd-order cybernetics ) δiνsι dμφαoη oτoπιΙιq c'ι ταρι.:'r'ρητ*q δομo'iv τα μoντ3λCt

,!ι,)V oυoτημdτι,>ν με aα οπrιLα α).).η}'ετιδρ..,'jν.

Ι]i.. \\Iielrer, 1969, '|9.jιι ιl-θωc) y.αL o:r,ν διαδιzτυα'r'.6 τ[',πo i,''l Ρrincipia Cγtiι.rneticaWeb: h Ltp: / /pesptncl.vιιb.ac.be ].

Ι-[ πo).υδιd,oΞα.τι y"Ρηση :oυ 6οoυ <<ο6oτημα>> εl7ε οαν απoτdλεαμα να ιiηv t7-ευ ν.α.ταγραφεi tιαq aαφ.λ,ζ v1.L ιoιν& z-;οδεz.τdq oριoψl'q (Rcaιliιrg, 1979). Koιν1l τθ.ντcοq o.r'-

μεio αναφoρd,q τιυν διαφ6ρc.lν ο ιoμιiν;ου d7oυν πρoταθεi (B)'. ιαι Reading, 1979, ο.1E7.148) εiναι η α-ν:D..η'Q.η 1oυ oυo:.i'1l'ατoζ (')ζ (oρΥανι'lμ6ν.η€ o).6:ηταq> α))'"r)'oε;.ηρeι-

ζ6μενων z.αι α-λ}.ηλoε-lαρτci:μενων στoιlεiω.,,, 6πoυ x&θε oτoι1εio ετηρεd.ζετxυ y.xL Ξ7\ρs,.

dζει 6λα τα α}}'& ψLcα ατ6 μιι αμφiδρoψη y-α.L αψoιpαLα διαδιy"αo[α. Για μια 7'sττoμeρ-i,ττερ.η διαπραγματευση τηζ συστημιιt1€ Θεciρηαηe βλ.WiΙΙke, 1996 z.:ι Lιl].ιmanlr, 1995.

1. o Bertalanffy υπoατf,ριζΞ πc,)ζ ν.ινt,Θηzε oτη.r αναζ$,:τ,cη μιαξ ΥενιΖ.i,g cυc;.r,-

ψιγhs θεωρiα6 ^(''α;L <Πρ<i:τoν... με τιζ νΞε6 εξε7.iξειq στη βιo7,oγiα, σΞ"η zocνaινιo).oγLαy.αL σ:rιν ']lν7ot'oγLα εμφανiοτηγ.ιν νLx πgoβ)'iiψα:α πoυ δεν μτoρo6ν να ανα7θoυ.r σΞ ψL1.(φυσιoχρα:ιι$1>> πρoo6γγιoη ΖαL αταυ:o'3ν ν6α εννoιo}'o^γv& εργα).εiα... Δε'jτερoν, ψtaιoε αυτd, τα πρoβλdιια:.α iα.Ρα:.r.ρoiινταt α).),ηλετιδρd,oει6 μεταΞυ πoλ)'ιiν μεταβλητιJ:ν,oργ&νοloη, ιeραρ7-ιzi1 τ&ξ\, διαφoρo;oiηoη, τ&oεtq εντοoτiα6, διεργααisq z.ατευθυν6με.

ν=q α;6 τo oγoτ6 y.:λ... ,oμc'.lq δεv μτoρo'jμa νz μελετ:iμε d'rτ ζιον:αν6 οργα.,,ιομ6 1ο.lρi6να εξετd,ζoυμe, π4ρα α;6 τιq α.τoμoνιoμ6.lεq φυαιz.o7ημιxdq διεργαoisg, iΙν oργd,νωoη

τcυν διεργαaιci.lν zα:α τη δια{ρηoη, την ανlπ.{ρυ.^γιιγ$,, tτρ α.ν&πτνξ.r, zτ}'.:oυ αυaτ{μα-τoζ στo o'jνoλ6 τoυ. Παρ6ψrιtεζ 6zξ'|ε'.g eφα9ψ6ζoνται xαL 6i.rιν ι|υ7oλoγiα y.αL σaη YoL-

νcυνιx{ επιoτ.iμη... Tρ[τoν,... siν:ι αν&γιη να αναπτυ7.θεi η <<γενι;,.,fi ουoτημιzi1 θsιυρ[α>l,

δηi.αδ{1 dναq z").d,δoq (.η zJ.dδοι) τoυ να αo1oλεlται με τιq ιδι6:ητεq ι1.L τιq αρ7tq Τ(,)V ((o.

).oττ]τcονl> f, των oυoτημ&τιυν εν γ6.lει, ανεξd,ρτη:ι απ6 την eιδιz.{ τoυq φδoη ιuι τη tpν-

ση των cυο:ατtιcbν τoυζ) (BertaΙanffy, 1979, o. ia).

1ζ0 Kιονoταντλ,,oq Πετρ oγlνν.ηq

6πωq ooydνωoη, δυναμιxfi αλληλεπlδραoη, διερyααlεg επιxoινωτ'tαg }dαL

αλληλoαυαx!'τιoηe , &oxηce aηψαντ,,xLq επιδρd.oeιq (NΙilΙer, 1965). To σ6-στημα θειυρεiταL ωζ μια o},6rητα, η oπotα etνα.'. <<ιθ.τ'. τεo,.co6τερo)) (mο-re than ) ατ6 τo d,θρoισμα των μερci;ν τηc -χω1Lq να. εννoεiται yι.αr' αντ6'lτoν τρ6πo η α?,.Θψητ,.ι.h τo'Jζ πρ6oθaoη, αλ).d, ((η ανoργd,νcοτη oυνoλιx6τη.τd, τoυgll (Bιιcley, L967 ', o. 42). To 6),o,, xατ' αυτ.i1 τ^ην ξyyo,.α, σ'Jrt,LGaαaσ.|-

τ6ao απ6 τα μ6ρη 6oo xα,. α.π6 τo π-i,L^γψα τ(υν cγ€,oeι,>ν τoυ εν6-c πρoζ το|.

υπ6λo'.παL, .Γα. 6aoι.Ιεtα ισ.|. τα. χd-?αy'aη?ιoτ,.ι&. τoν μπoρο'iν νt. y.σ'τανdη.

θo'jν μ6νo ιυ; λειτoυργiεq αυτ",,,e τ.ηq d,6τητq.ζ,Δe.l gi.lα.'. ψ'ι α.πλ$, αυλλoγf,ατ6 oτo,.7atα, αλλοi' μια oργd-νcυoη απ6 αλλη).oεξαρτcbμενε q εν6τητεq, 6τo'.l

η σtJβπερ'.,ρog& εν6q oτoι1sior.ι επηρεd.ζετα.υ απ(, τη σlJμ?cερ'.φoρi T(dV υπo-λoiτων, 6πωq α.ι1,"pcλc oυμβα[ν:ι y.αι μs μι,α μoυ6ιx.ξ μsλcυδ[α, η oπoLα ε,ι-

να,. Nd.a'. rΞρ|"Gσ6a:ρo ατ6 μΞμoν(dμθνsq ν6τec. Αυτ6 πoυ oυνθθτe ι τη μ:7.ο:-δiα. sι.lα.ι η a7!oη τ"r,c ιd-θc ν6ταC τ?oζ τιq υπ6λo ι.πΞζ.

ΙΙ σ1)^(γ.Ξ/.Pιμθνη πρoct^γ^γ'.o^η 6τυ7ε ιδιαiτερηc πPoGo/'.i1c ^γ'.α τη 1rελθ-τη τoυ oιχoΥsνΞιαιo''l πλ.α'.o'υo'l μθoιυ tηc θεrυglαq oιxoyεγειαxcill' oυoτη,ud.-

τ(Dτ' (family SvSteΠlS theοrγ)' τ6ao σg sπiπsδo μελθτηc τηq ogγανc'lo.,ηc

τoυ 1lσo )ι'αι. σΞ eτ[πsδo i|),'.ν'.y-.'r'q αντ''1ιcτι|,τLσ.rιc y-α|. θegατe'lτ,.x.Ι^,c παρ61r.

{5αaτ1c (n.x., Bααιλε|oυ, 1987. Batesοn, L)i,2, Lgi9. FΙοffman, t981..Ιacksοn, 1957. Ι(antor & LeΙιr, Ι,C)75. λΙinιιchirr S., '|97/+. λ,[inιlclιinΡ., t98E.Specr, t970.\\.ι1sΙι. 1982.Watzlalvick et aΙ., Lg67 ). Σ'iμφοl-\i ο( μΞ τ.η σ.)^{y.Ξzρ,.ψLν.η 0cιi-lρηoη , \ o';o"γLνe'.α- εxλαμβd..ιεΞα.|. aη Lνα- a$oτγ.

Ψα, μια 7.eιτo\)ργι.7Jn μoνciδα πoυ επιλriει πρoβ}τ$1ψατα, λα.γιp&νe'" α.πoφ&ae'.q

xσ.|. eτ|.τυ^γ7&νe,' oυλλoγιxoιic oτ67oυc. Ι_Ι θμφαoη δεν δiδsται cτα α.:oψtx&

7α.ρσ.y"τη?'.oτ'.ι&" των μeλι|lν τηc o,.xo.(L',e'.α-q,, αλλd" 6τo\J τρ6πo πoυ oυναλ-}'&'orτoνrα.ι τα μθλη ψεταξ'5 τoυζ aτα πλ.α.to'.α τoν oLχοΥΞνειαιo'5 aυoτ.,η!ι.α..

τoζ. Η o|.ZoτξνΞLα θeωρε[ται ωg Lνα oργανcυμθνo αδατημα πoυ δημιoυργεi,7α|' διατηρεi μoτiβα τα oπo'ια διαμoρφcilνoυν την συμπgρ,.φoρ& x&θe μθλoυ6τo'J, τo oτo|o, ψΞ τ^η ae'"Pd τoυ, θεωρεtτα'- ενερ.16 μ6ρo6 τcον ενδooιxoγe\/ει-αιcllν διeργαoιciν (λΙinuοhin, 1985). Στ61oc' 1"ηζ σχετ'.x^hζ θρευναq εLνα,.

η μελ€τη τοlν ε.lδoo|.ιo^(gνε',αxdlν διεργααιιln,, xα,. των τρ6πων oυναλλαγ{c

ψεταξ[ 6λων το.iν μελcbν (γoνιιilν, παιδιcbν η l'o,. dλλων μελcδν) μθαα στo

oιzoγενειαx6 πλαioιo (Furstenberg, 19B5. λ,Ιinuοhin, 1985).

1. <ιΣυ7vd, νoμ[ζo'.lμε π(Dζ 6ταν θ1o'.lμs oυμπληρ<ilσsι τη μελθτητ&ντα τLα τα δ,io, γιατ(,

..δ6o', tooν ..θνα συν 6να',. Ξε1νdμε 6τι μαqτη τoυ ..συν,, ...δηλαδ{, η oργ*νωαη> (BertaΙanffy, 1979, o. 89).

τoυ εν6q ξ6ρoυμε τπ

μθνει αx6μα η μελθ.

}Ι μελ6rη τη6 ανθριδπινηζ uν&πτνξηg τoυ Urie BronfenbΙenner 717

FΙ ιιoικoλoγικη)) Oειilρηoη του Bronfenbrennerγια τηv αν0ριbπινη αv&πτυξη

H αντiδρασ?l στα xα0ιερcυμ!,να: Απ6 τι7 κδυαδω) στo κo'jατημαυ

Β)Lνα,. γaγoν6c 6τι oι πoιoτικt,q γ.α'L τoσoτ,ilLζ διαoτd,oειζ τoυ χoινωνι,-xo$ τεριβdλλoντoq παtζoνν xρlαιμo xαL ζωτ''ι6 ρ6λo στην οινθρ<J.lπινη ανω-

πτνξη. Αν xαι αυτ6, pLβα,.α,, εLνα,. γνωoτ6, "{δη, απ6 aην αPχα.,.6τητα (βλ.

Koυγιoυμoυtζαιηc, 1995), o6τe o εννoιoλoγιx6q πρooδιoρ''σ|ι6ζ -y'*|. ιg'τ'eπLxταoη xα,..f) ψLτρηoη aων σχετ'.ι(ιν μΞ τo Ζoινω\/ιΖil T;Ξ?ιβd.λλoν π:υ7cirlγ.α.|. πα.Pα'μθτρcον- o'iτε η 7.επτoμeρ^,r1c, αν&.λ'lση τCυν δ:αδlxαoιιbν πoυ aν,.oγ{-

oυν { αyαaτξ)'}ιoUV iξν αν&τ:ν/.η, ντ",r1ρξαν eητ.i,ψατα ε$xoλα τ9ooπe},d.σ|'ιιx..Ι-Ι ζιυ.i τoυ ατ6μoυ δoμε[ται y.a.|. -/\Ξ|'τoυργεi, xυρicυq, μ6o<υ τc,)ν χoιν(υ_

νιxciν δεoμιiν πoυ αναττ'5oooντσ.'. ια0' 6λη τη διd-ρz"aια τoυ βloυ του. Oιxo''ν<ιrl,.γ"Lq εψπe'.ρLεq διαμoρφι!floντα''l .1δη, α"π6 τ.η oτ,'τψ!a τΥ1C γ6ννηαηc -

u.α'., toιιq, αι6ψα νιυρ[τ:ρα ' ιαri. την ενδoμ.h"?'.o π:ρioδo (Samerοff, 19E3),y.ql. |ΙπoQo.]ν να εντα1θoriν αe δι&φoρο( oρΥcινωτtι&. ετiπεδα. Εντo0τoι6, ψL_

7?r. τα τ6λη τηq δεzα.ετtαq τoυ t960, νπi,ρ7αν τρΞ'.q pαo'.xoL περLaρ'.oψotσaΥ| αναπτυξ|.αx$1 Lρε'ινα (Bronfenbrenner, 1979b ). Πρci;τoν, oe Lνω ια-Θαρ& πcρ'.γpαφ,"x6 επiπεδo, 'ιτΙ,ρ7ων Φ,&.7''oτεc πληριlφoρ[εq ^7'.α τo τc|ιc, oιδιοiφoρaq Qυ7.oλoγιx6q διαδιxαoiεq, 6πωc.. τ.ι. η ενLa7.'ιo.η, ^η τpoτrlτoLηaησυμπεριΦoc,&q, η διαμ6ρφωση τxνr6τ^ητxζ, .ηxoινωνιx"i ψαθηo.η ι.&,, y.α':.σ'-

ν6μoνται κατd. ψηιos διαφ6ρων πλαιαiων τηC ων&πτυξηe τoυ παlδιo,j. Δa'i.τερo./' ψt,oα απ6 ψ''α τ'ο ανα..},'lτ,.κΛ τ?ooπa:ι..i, δu γlωρiζα;L. Υ,.α' aα 7..α.?α.-

xτηρ,"oτ'"ι&. N.α.|. τ,'ζ αυνθdxεc των πλαιαiων (xρηαιμoπo''ιJντωq 6ρoυq 1ηΞoιχoσυστηψ,.ιtq πρoα1γγιηζ ) ;εoυ διατηρo.iν, εμπλoυτiζoυν ι τα.?eψπo-δ[ζoυν τη λa'.τoυργiα αυτci-lν τιυν διαδιy.α.σ'.ιλ^l. T6λoq, η μe).6τη των διαδι-xιoιcλν αναφερ6ταν xατ& 9"oη os δυαδιx€q oγtoe'.c,.

o,. αναπτυξ,"o'o,, ιpυ1oλ6γoι 6δει7νων 6ντoνo ενδιαφθρoν τ'.c/. a|,c )Lo|.νa)-

νιx6,q αν&γl"εq των παιδιc6ν, μa Lψφαo.η oτιq o7&oΞιζ πoυ .,ηταν xεντρ,.xLζ ια.'.

&ψεaεq στo παιδi, ενιi δsν εναo7oλo'jνταν με πιo ψακ?ινo'jζ xα,' tψψeσoυζδεoμo66 (BelΙ, L979). o, πεp,'oa6τερεq θρευνεζ στo :τεδio τη€ αναττνξ,.αx!i^1c

ιpυxo}.oγiαζ ενδLαφθρoνταν, ιωτ&. 9ooη,, τ'.α τη aηLaι ψητLραq.πα.ιδιo'j μΞιδια[τερη αναφoρri oτη θεωρ[α τoυ oυναιαθηματιr:o0 δεαμo'j (attaοhmenttheory)(Boflby, 1951, 1958. Bοrι'lby et al., t956) *o," τ|.c) σ.\Jαr,rνξ''αxξζτoυ oυν6τεLεζ, Η φ0oη αυτ{1e τηq τΞ?Lo?|"στ|"y".hζ ερενν.ητ'-x.,r,q αντiληιpηq-τ6ao oε θεωρητυz6 6oo y.σ.|. σe μaθoδoλoΥ,"ι6 eπLπεδo1 - α).t'&. x.α.'' aηe πρo-

1. Mε αναφoρd, στ.ην περιo ριaτιιi1ριαxod6 1ci:ρoυq.

των ερευνιilv πoυ διεξciγoνταν σε ερΥαση-φυση

1.q2 Kωναταντlνo6 Πετρoγιciννη6

βd,λλoυoαc αντiδρααη€ στo σκην'.7.6 τηζ αναπτυr2|,αy.+ιq ι|,,υ1oλoγiαq, π,ζρoυ-o,.&ζoντα'. απ6 τoν Rrι.ttrfen]lrentrer (t9i7 ) ,e eξtc: ιιλΙτoρε[ νc( υπoστη-p,,70eL 6τ,, ae ψeîαλo βα0μ6 1 η &να.πτ'ιξιcι'λ.;, Qυ7.oλoγiα |.iρα'ι] η επια1tιΨ1a^ηq &^ριι''loτ.r1c σlJμπΞρ."ΨoPαξ των παιδιciν x&τω ατ6 &^γνωoτeq oυνθ,ixεq

1ιa &γνωστoυζ εν.,η}τ,.ιeq γ'.ω πoλ'5 ψ'.ιΡι. γρoνιι& διαατdματαll (o. 513).Ιiα0cbq η ατo,|^η τeρt τ.r1c, δlαδιxααiα-q τ-ηq ιo'.\)ο.lνιzoπoiησηζ1 x6ρδιζe

6λo xαι πΞΡ|.σσ6τερoυξ υτoστηρ'.ιτtι,, αναγνωρiσa^ηιΞ τo γΞγoν6c 6τ'. η Ξr''ρ-

ρο.{ τol.l παιδιo'j στη ψητ€ρα, ια0ωc, xα|. ao α'lτLaτρoφo) χΡΞ,.α.ζ6ταν πΞ?|.σ-

a6:eρη διaρe'iνηoη (Ι3ell 1968. Lervis ιt Rιlsenblιlm, 'Ι974). LΙ υπ6ρ1re-

a?^η eτ,.ιLντρcua.η τoυ ενδιαο6ρoντoq στ^η δυdδα ψητLραq - παιδιo'j ω^P6η-σΞ συσa^ηγl"ωτ'.xα τo γεγoν6c 6τ'' i;ια pρtφoq e'Lνα'. τ*ντ67ρoνCι y.cι|- μ4λoq eν6q

Ξ,)ρ'Jτο(τoυ xoινcονιz"o'j πλαιoiol.l) πoυ oτελε1cb.lerα.,' cιτ6 Lνα φ&aψα ανθριυ-πω\/, Nσ.|, ao oπoio μπoρεi νοζ πΞριλαμβctνe ,. roυλ'&7.ιστoν δ$o eν.l;λ|.7.ec: σaη\)

υ.κ&,ρα'.^η μoρφi τoυ, πατLρα ιω,. ψηrLηα, îι fια'. α8tλ,φ'.α (πυρηνιxi, o,'κoγL-νe ια), "h fxα'. 4λ}.oυq αυγ^1ενei-c (διευρυμ6νη o'.ιo^γLνe,.ω), t, fκω'. φiλoυq xτλ.Ι-Ι aυρ'iτερη πρooθîγι,oη τoυ Brοnfenbrenner για τη'l 6ρευνα τηe ανθριi-τ'.Υ.Qζ αν&πτυξ^ηq εoτ'.&ζeτq', στoν πρooδευτιx6 αυμβιβαoμ6, ιαθ' 6λη τ.η

διd"ρxeια τηc ζω.'ηc',, ων&.ψeoα στoν α\iαπτυσσ6μενo oργανtσμ6 κα.,' τα ψ.:c/..

βαλλ6μενα χoινων υι&. τeριβd,).λoντα στα. oπolα ζ,, y.cι|. αναπτ{looΞτα.|.1 ΞπΞ-7':ε,ιν,ι't:cιq tτa'' τη θεωρηo.i τoυ oe eξi.aoυ Gη|ιανa''N& y.o,.'lωνιι& oγ,ηψατα.,)

τω oπo'ιι oν6μαoε ((ι\..l-.2 α'loτ.hψαaα)) [6πoυ Ι{, τo υτ6 μελ6τ.η &τoψo 6εκ&τo,.α φαoη τηq αν&πτυξηs aoυ1 τ.Ι.. παιδi] (Brοnfenbrenller, tg79a, σ.

5), i'πωq τριdδεq, τeτρ&-}ec, ΧQ', aυρ'iτερεc διαπροoιοπ|'xξξ xo,''ιων''y.ξC δo1l.6qg.

H αντiληQη ανa.h BαoLoτηι. σao γe^γoν6q 6τι πληθ dlρα z'lρ.ηψ&τcoν υπoδει-xν,joυ.l π(υζ η δυνοιτ6τηad. τηc δυctδαc να λειτoυ ργi,oa,' ωc. tνα απoτελeαμα.τ'.ι6 πλα|6,.9 î'.q την ι.c.ταν6.ηaη τηe α.'fiρδπινηc αν&ττυF-η.c et^αρτi,.aα,'' σεa.ηψαντ'.ι6 βαθμ6, απ6 την πd'?oνotα. xα'. oυμμετo1d των λeγ6μενων <ιτρi.

των μεριi:νll (third parties ), 6πο:q oι o'5ζυγoι' o,. συγγΞνειζ, oι φiλoι , oυ γeL-ao\J.c) ι.α}'., χa,. τ,.c π''ΘqνLq eται6λo'lθεq eπ,.πτcλcΞιζ τoυζ oτη διαμ6ρφ..ση .C.ηq ι<επ[δραo.4ζ τω.l φυαιx<i.lν ταραγ6ντωνll α.π6 τη στ|.Υψ{ πoυ η 6μμε-

1. Τπ6 τo πρioμα τηζ ανα7lτυξ,.o'Λq ''pυ1o).o.1[ιζ, βΞ τo.l 6ρo (zotνωνιχoπo[ηoη>>

νoeL:α,. η αμφlδqoρη διαδιxαoiα <<μ€αιυ τηq oπotαe ot πeπoιΘi,σΞ|.ζ' τα ιδανιx& yLαL oL eτcL-

θυμητΞ6 μoρφ6ζ σιJμπεριφo?αq ψ,.αq z.oι..lcoνfαq μεταβιβciζoνται απ6 τo ξ'lα dτoψo oτo &λ-).o>> (Schaffer, t996, σ. 8). <η διαδιzαaLα ψ€'cι'> τne oπoLα4 oι ctνθριυπoL απox:o0'r τoυ6

zαν6νeq σJμπεριφogαq ιαι τo α6αημi. των α'.ζ'.cλν xα,. oτ&cεων πoυ εφoπλ[ζor:ν τo d,τoμo

να ).aιτoυρτηoε'. ατoτελεoματιx& cυq μ6λoq τηζ χotνων[αq τoυ>> (Durkin, 1995, o. 13),2αl. eψiτe?ι61ει δ0o xυρiαρ1α aτ1ψeLα.. TrιΥ eξατoμixευoη ιαL τη\ι κoιυωνικτj διαoι3vδεoη,

2. o πρoαδιoριαμ6q μπoρεi ντ γiνει Nα.L 6Ξ επiπεδo Λ"+ J oυατημιciτων (tωq /f+ r,

oυoτfiματα), 6πο:q, για παρ&δειΥμα, oτην περiπτιυση τηq με)'6τ.ηq v-,.αq αμιγo$q oιxoγ6.νειαg (δ6o o'.iζυγoι) μa δδo παιδιιi ε1.oλιz$1qηλιι.tαq Y.α|" τrι o7to.r1 τoυq μs τo.l δdoy-αλo.

}Ι μελ1τη τηg ανθρcbπtνηζ αν*πτυξη6 τoυ Urie Bronfenbrenner 143

ση επιρρoτj των χoινωνιχ<iν διαδιy'σ-σ,.ι)ν λαμβd,νει 7.c|ιρα ψLoα ae tνα πλα|-αιo. Αν, xατ& τoν Brotιfenbrenner, ατoνot&ζoυν αυτd, τα τρLτα ψLρη

.h L.

χoυν 6ναν αρνητ,.ι6, xα,' 6χ'. υπoστηρ''ιτιι6 ρ6λo, τ6τe η αναπτυξυαιη δlα-διxαoiα xαταλ$aτσ.'. .'rι ιαΘto;α;α'. εξα'"ρeτ'"ιd. xaταθ.,r,c. Για να ιατανoΙ,oo'l-

βε, oυνεπcbq, πιbq )'e'.τoυργai ια'" πcλq μπoρεi τo παιδi νο( ΞπηρΞαoτeL ατ6τ.ην oLγ.oτLνa''α, γ'.α ταρ&δειγμα, θα πρ6πει να με)ιaτηαουμa 67ι μ6νo aι.g σ'}ι-

ληλaπιδρ&oe'.q πoυ οζναπτ'jααoγτα.ι ψεταξν των γoν6ων xα-L τoυ παιδιo'5, α7.-

}'&. eπLaηe Nσ.|. dλλoυq παρ&γoντec, f α:oψα, ε.lτ6q .h eι:6c, o''xoτLνe,.αq, πoυ

κ'. αυτ&. επιδρo'jν στην πo''6τητα. των αλλη7.επιδρd,oΞω./. ,Ε;o'., τcι χαpcΙ.Υ.ττi-

ριoτ'.x& τω./ π).ο(ιoiων αναπτυξηq ψπoρei. νοζ πoιzi7.λoυν σΞ σημαντ'.ι6 βo0-μ6 ανοtλoγα μΞ τα &τoψα πoυ αν.i,ιoυν σε α.υ;d. (α).)'οt, xα'. ανdλoγα με τoυζχoινωνLy"oιiq φoρεLζ xα'' θεαμo$q πoυ διατρ67.oυν τη δoμf των πλαιoiων ωυ-

τιi.lν, xαΘι\ζ y.α.|. ψΞ τα' π|.σ:,Ξιicυ xαι :α ξ0'1ιx τ\c σν^(γ'Ξγ.?''ψt,νΥ1C πoλιτιαμι-*.hc oμοtδαq f oντ6τηταc, 6πωq o.r,ψe'.dlνετα'' στη c'ινξ/'o,'α).

Αυτ{ η o=poφi1 τoυ cνδιαφ6poντoζ eL7e ωc: αr.oτ6},εαμα νο( ο(./c(γνωρL-

στo'j.l coq παρd,ΥoντΞζ toηq ιτ''ρρo.i1c σ.^rΡ αν&.πτυi^η τoυ παιδιo'.} oι πατ{,ρac'

(n,x., Lamb, 1976a,b,ο. Parke, 1979, l981), ac/. α.δθλφια (.,".x., Dιιrιrt& Ι{endrick, 1982), o,. aψLae''q σrJνoμηλιιaν (τ.7., Leιvis & Rοsenblum,1975 ) τ.α}dιc, y.α|. Tc|.o ευρεiεq Nαι &.iιeoα εμτλεx.6μΞνεζ μΞ τo πωιδi xo,.-

νωνιxθq oμdδeq }{α.|' τce?ιβαλλoντ'z& τt'αtσ''α-, (,τοlζ o ταιδ'.ι6q aταθμ6s (;.χ., Clarke-Steιvart, t980), t π'.o Lγl.ψεoα, 6πωc. o εργασιαι6q 7δρoq των

γoνιιJr.l (''.x., Brοnfenbrentter, 1979a )-

H omoαυατημιxη 0ειbρηαl1

To <ιoιxo).oγlx6 πρ6τυτotl τ,,α a-ην ανθρδπ:νη ωναπτ'ιZη τoυ Brοn-fenbrenner (ι972'' 7973, 1'97 4a, 1975a, L976, 1977 , 1979a ) απo-:Lλ'eoε, στην oυoiα, Ξ^ην Lιφpαo^η αντiδραoηc aτo aγeτ'.ι& πΞρtoρ,'στ'.N6

ερΞυνητtχ6 πeδio των σ.\tατΕτνξ|'αxcΙν Qυ1oλ6γων 6ω6 a^η δ:xαετiα τoυ

t960, τoνlζoνταq aη aηψαo,ια διεξαγωγ{c μελετιiν τtρα απ6 τo oψ,-σo περιβd,λλoν τηζ oιxoγ6νεια6 των παιδιciν τρoxειμ4νoυ να εξηγηΘeL

η αν&πtνξη. o Bronfenbrenner φα-|'νaτα'. να- υιoθeτeL τη γeν,.x.i1 oηψαoLα

τoυ 6ρoυ αανd..πτνξηll, δηλαδd ao o'jνoλo το.iν αλλαγιiiν πoυ συντελo6ντα.ι

απ6 a.η o'j7.l.η,{,η ξ's τo Θ&να:o oe 6λα τα επLτ;,δα (φυoιo).oγiαq -η πo-

ρεLα πρoζ την ιυρi1rοινoη ιωΘΔc, y"&|. o,' α},}'ωΥLq o'. oπotεg αυντaλoιiνται oτηδιd,ρxεια τηC aνi}',.γ'ηζ τΞ?ι6δoυ- τρ6πoυ oyiΦ"ηc, φ6αη€ xαι δυναΨ'.y..,rιq τωνxoινcυνιxcl.i o16oειυν, )ι&|. πρooωπιxci.lν /αpαιττiQ''oτ'.ι,λν), 6πoυ ενσωμα-τcilνoνται πλτjθo6 περ[πλor,.cυν διαδιxααιciν. Εν<il, 6μ,q, δθ1eται, ω6 ξνα

βαθμ6, ιζ|. o?|.σμ6να επιμθρoυq oτo,.7εLα,,6πωq,γ'.α πωραδειγμοι, τηxeνtρυιi1θθη πo'l ιατLχe'. o τρ6πoq πoυ δoμe L τ"η oιL'lη τoυ τo xd,θε d.τoμo, 6πoυ oι

ι4!' Kωνoτα.'lτ[νo6 Πετρoγιciνη6

πρoγaν6στ.?ec, εψπaυρLaq απoτaλo$ν τη βooη cbaτa να δε1τεt τυq νt,e,q (ouμ-

φωνα μe την ((χo./στρoνxτιpιoτ,.κi,ll θεcilρηoη τoυ Piaget), τo oηψLo στooπo[o διαφoρoπo''eLτcι,, απ6 α'ιτ.tiν την αντληQη, Lγxaιται στoν ιδιαiτερo xαιaηψα'ιτ'.ι6 ρ6λo πoυ xατLae'. τo γ6t,ιι1,1:1ι.7'$ πλαioιo στ,.q διαδιxαoiεq μ6αcοτω'l oπoiοlν δo1ra[τα'. η aιLQ^η. Kω:' αυτi1 την 6ννoια.1 η τΡoct^γγιa^ii τoυ ε-ντ*'ooeτωι στo ευρ'jτερo ρε'5μα τωγ ιιπλα'.oυαιtιν θεωρf,oεων)) για την αν&.-

ττυξ4 (Lerner, 1986), ξeφe'3^γoνταq tτo,' ατ6 την L'q τ6τc eπ''xρωro{loααυc:ηρα ατoμoχεν;P'"y.+ι θειilρηαη τηq Qυ7oλoγiαq.

To πιo c^ηψαrlτ,.x6,, i.oωc',, o:o'.7eLo τη6 θeι,lρiαc τoυ αφoρ& oτo ((πΞριΞ-

7oγιeνoll τη,. αντ[ληΦηq, ι'.ν.'r,τρc,ι'ι, aιL'J1^ηq xα'' 1l"αθηaηc, παρ& oτoν τρ6-πo αν&πτνξ.ηc αυτ<j.iν τcυν διy.δ',ιασ'.di). ΔL7eτω'. πωg <ιαυτ6 τo oπoio C|"\ιτ|.-

)'αψpα'ι6ψ&στΞ1 aπιθυμo'jμε, φοβ61ιαoτe. oxeφτ6LιαστΞ +ι απoκτo'3ψΞ o)ξ

^1ν<i"loηll (Brοnfenbrenner, 1979a, σ. 9) πρoαφ6ρε|. τα. pαo'.ι&. δaδoμ6να

^('.* τ,.ζ μeλ6τeq π&νω στην ανθριbπινη αν&ττυ1η.L| αν&πτνξη, xατ&' τ.rp &πo-ι],,f τoυ, εLνα', <ιη διαδιxαaLα. μ6oω τηq oπoLοιζ τo α\jαπτυσσ6μeνo d,τoμo ατco-

ιτ& μιοζ π|'o διευρημ6νη, διαοoρoπoιη116νη .xα|' 6γxυρη α'5λληQη τoυ o|,xo-

).oγιxo'5 περιβciλλoντ6q aoν1 y.α|' |κατ' επ6xταaη] ενδιαφ6Pετα|. y'α'. ε'ιyα.'. 6e

θθoη νt. oυμμετ61ει σΞ δραoτηρ,'6τητeq ,'τoυ απoxαλ'5πτoυν' ατηρ[ζoυν, hαναδoμo'3ν T'.ζ ιδι6τητεq αυτo'1 τo1) πΞριβciλλoντoq atτe oε eπtτeδα αν&λo7ηc+, μaγα}.'5τερη€ πoλυπλox6τηταc, εLτe σΞ επiπeδo ψoρφi1c e'υτe σε eπiπεδoτΞριΞχoμ6.loυll (Bronfenbrenner, 1979a, σ. 27). Eiναl, θα μπoρoιiαa νcι

1τΞL Nανe'υc, Lναg oριoμ6q πo'.l τoνiζeι τo υπoχsιμενιx6 ν6ηψα. ττ1C eψπε',ρ,ιαc.,

τιq αλλα^γΕq τ6co aτα &τo1ιω |-',oo ν-α'. eντ6q ioυ πΞριβ&λλoντ6ζ ao,|)ζ 6. |Lι,α.

δ,,α7ρoν',xi1 9"oη, xαΘdlq ια,' τ.ην ανα^μαtα oυναλλα.1.i 1ιaταξ.'\ τoll ατ6μoυ7.α.|, τo1) ποριβ&λλoντoζ ατo oπoio συμμΞτLχ,',.To xυρι6τερo, 6μ,q. aνδια.ο6-

ρoν τoυ Brοnfenbrenner εoτ'.&.aΘηx= σa'.q εφαρμoγθζ πoυ ξ|/"'' ξναc τL-τo|'oζ oριαμ.5q στLζ εψ.π,Ξ,'?'.xLc ψελLτεq ^(|.α. iηΥ αν&πτνξη.

o Bronfenbrenner πρooa1^γLζε'' την αν&πτυξη ψLaα ατ6 μια ευριiτa-

?.η πρooπτ,.ι.'η, ε'ξeτ&ζoνταq τ,.ζ διεργαoiεξ πoυ αrlαττ{cσoνaα|' ψzτα''-'5 τoνατ6μoυ xσ.|. τoυ eγγιiτeρoυ f τo'.l πιo απoμαιρυoψLνoυ χo,.νωνιxo$ πλαιoloυ

f oJaτiiψατoc, στo oπoio α^l.'ηιe,.. To πo}l.τ'.oτ'.ι6 περιβdλλoν στo oπoio ζ..ια'. μεγαλιiνει θνα παιδi. δεν λειτoυργεi μ6νo cυζ τo ευρ$τερο πλα|oιo oτooτoio oυντελεiτσ.'. η ανxπτνξη, αλλd, παρ&^γε'' xαl. τ''c, περιβαλλoντ'.xLc, ειεi-νΞζ τtd.?α.μ6τρoυq πoυ xαθoδηγo$ν την αν&πτνξΛ τoυ. Εaτ,.&ζsrα.|. στ|.ζ efr'..

δροioeιq πoυ ααxoι}ν στην αν&ττυξ.η τoυ α-τ6ψo'ι τα διαφoρετι.7ξ γ6ι.'11,1γ'.γfr

aνa:^'ηψ*τα.. σaα. oπoLα εiναι θνα ενεργ6 μ6λoc (n.x., η oιχoΥLνε,.α, o παιδιx6qoταθμ6q, τo ν"ηπ|.αγωγε|o, τo o7oλεLo, η γΞ'.τo'ι'.&., η xoιν6τητσ" h o δ{μo6,

o ΞρΥασι αι6c, χci,ρoq, τo ιρ&.τoζ, To 6θνog xτλ. ), xι.lo6μεν ac, θτo'. απ6 μια αμι-χρoσχoπ'.ι^|ρl ae ψ|.α' Κψ*ιρoσχoπtχ.l;ll αντiληΦη Υ.o την ανθριilτ'.νη αν&πτυξη.

H μελθτη τη6 ανθρcbπινηζ ανdπτυξη6 τoυ Urie BronfenbrΘnner 715

Σι1μφωνα με αυτ{ την ciπoQη, τρ6πeL \α. ,(αaανo{ooυμε την otxo)'oy[ατηe ανθρcbπινηg αυd'πτυξη61 (ecοlogy of Ιιumatr der,eΙopmenι) Λ.o πλα[-σια2 (cοntext) ψLoα oτα oπoiα αναπτιJooετα.|" τo &τo1ιo, γυατ[ ((η x*τα..ν6ηoη τηq ανθρriπ:νηc ανωπτνξηc, απα''"τeL να. πρoγωρfooυμe τLρα απ6 ττpωψeoη παρατ^h,ρησ^η τηζ συμπΞριφoP,*s τoυ εν6q .i7 τoυ οiλλoυ μ6ρoυ6 τ\giδια6 δυctδα6 ατ6μων. λπα,.τεL εξtταaη των πoλυπρ6oωπζυν oυoτηψατοlναυναλλαγfis,:ηoπotα δεν περιoρiζεται μ6νo Ge 6να απλ6 πλαiαιo, αλλο{, π?t-ποι να λαμβciνει υπ6Qη ια|" πτνx6q τoυ περιβd.λ7.oντoζ τ€9α απ6 ττy i"lιεaηzατ&aταoη πoυ εi.6γ1eι τo υπozεiμενoll (ψiaα ατ6 μια διd, β[oυ πρooπτ|.-xη) (Bronfenbrenner, Ι977, a. 514). ,Ιiτo'.,πpt,πe'. νοζ μελοτ.iαoυμε, τ''σ.παρd,δειγμα. τη./ o''xoγLνε,.α xα]. ao o7o},εLo τoυ ταιδιol5, την ΞταΥτΞ}\ψσ.a'._

κii δραατηρ,.6rητα 7.α|. τo 7cΙιρo τ(υ\i Toνιc|;ν τoυ, τo επlπgδo |.aανoπο'Lηc"ηq

πoυ λαμβdνo'lν απ6 τo επiγγελμd. τo'lc', τ,.c oγt'oΞιζ πoυ Lγ.oνν ο'. γc.,νe,υq ψe-ταL'5 aoυζ ια.|. μΞ τιζ o''ιoγLνευaq πρoθλενo.'r,c τoυq xτλ.(n.x., BrorιΙenbΓeΙι-ner, t979a, t992. Ρenοe, 1988).

oι <π'nοτci,oειE> τoυ 0ιxoλoyιxοd μoι'τiλου3

o Bronfenbrenner, διατηρcilνταq αριeτα ιo'.ν& o,9ι'7εLα- μΞ a.η ((TΞ-

ν'"x.,η aυατηψ|.γ..h θεωρiαtl (Bertalanff1,, 195Ο. Ι\Ιiller, 1955), (lποlc',, τ''α πα"-

ρciδaιγμα, τη βαoυκii αPχη 6τυ υπ&,pγe,' ψ,,α oγt'oη μεταξJ .τcον aτoιγεLcυν f

Ι. Στη θειoρi,α τol.l' ο)ζ <<oιxoλoγiα τηg ανθρcilπινηζ ανiττυ""-ηq.l> oρiζεται <<.r1 εnLστ.r,-

Ψ,tν'.ι$ι μεi.Jτη τη4 aπiλληληq, xαι αψoιpαlαq αυμμ6ρφωσηζ, ιατα τη δι{ρxeια τηq ζc'ιt1q,

ψ.z=ι|3$ εν66 ανατ:υαo6μενo'l ατ6ιιcυ γ.αL τoν διαρxcilg μετaβαλλ6μενoυ ciμεαoυ περιβci).-),,ιντoq τoυ, zαθcδ6 η διαδιxzotα αυτ.i7 επηρεαζeται απ6 a7t,ae,.q εντ6q xαι ψeταξ'j τ...,'.i oυ-^lxεzριψ€νoυ πaρin;ρoυ τoυ' dπωζ ιαυ απ6 τo γενιι.6τερo Ζ-cινωνιx6 π).αioιo>> (Bronfοn-brenner, 79J7, c.57ζ). Ι{ <<oιzoλoγiα>>, oυ'lετιb6, υπoδηλιiνει την Ξναρμ6νηoη fπρoaιp-ψo.1'fi ψεταξs τoυ αναπa:oo6μΞνoυ OρΥανισμoυ xαι τoυ περιβ&λλoντ66 τoυ xαι c'>q <<α-ν&-

πτνξ\b oυνdγεται η πρooδευτιxi1 αλλα^ρi1, xατri μilzoE τoυ yo6ι'oυ, τηc σ^/'ισηe ψεταξi.ι τoυoργανιoμoυ

'|α'L τoυ περιβdλλoντ6q (Bronfenbrenner' 1975b, o. 439).

2. To π)'αioιo ,ιρiζεταυ ωζ <<o xωρoE eντ6q τoυ oπoloυ τα δρcδντα πρooωπα συμμΞ-tt7o'ιν σε σJΥγ.aι.ρψ4νεq δραoτη9ι6τητζ ανα)'αμβctνoν1aζ σ)^(zΞ,.PLψθνoυ6 ρ6λoψ (-./-.,

γoνι66, δdαzαλoq, μαθηde zτλ.) τLα,6ντy.Ξν.pιψ!νη xooνιzτj πεqioδo. oι παρriγoντε6 1ιil-ρoq, yρ6νoq, δραo:ηρι6τητα γ1.,. ρ6λ'oe oυνιατo'jν aα στoL,/ε[α τoν πλαιoioυ>> (Bronfen-brenner, 7976, c. 17-12).

3. <<}foντθλo>l, στη.l ευρ6τερη o..lo;ημιr-d θεciiρηαη, ιι).εLταt 6να o$νoλo πρoτd,oειυν

;oυ αναφ4Poνται εLτε aε ototyeLα. που μεΘoδoλoγuι& πeριγρ&φoνται με 6ρoυ6 <<uεταβλη-

:ι.bν>> . εLτε oe aηtaειq πoυ oρi,ζoνται απ6 αντ& τα oτo'.7eLι, oι oπoiεq επι1ειρo6ν να περι-

γρ&.}oυν σε συΥχεxριμ6νη μoρφi oριαμ6νεq πτνγLq τηζ εμπειρLαq ψαq, K&θε μoντ6).o βα-aLζεται σe ψLc. θειυρiα, αλλd η θεωρiα ατ6 μ6νη τηq ενδ67.εΞαL να μην διατυπιiνεται σε συ-

γz.εxριμθνη μoρφt']. Πρooφ6ρει τo μθoo, τo o;1i1ψα { τη διαδιιαoLα cbατε να τcρoβ).3ι{.,ει τι6επtπτιbaειq μια6 oειρ&q ενεργeιιi.lν (βλ. Principia Cybernetica Web-lrttp://pespmοl.vub.ac.be /asο /modeΙ.html ).

L\6 Ι{cυνoτα.iτlνo6 Πετρoγιiννη6

με)ι<,δν τcον oυoτημοiτω\ γ"cι|.6τ'. τo o']νoλo εtνα'. <<ι&:'. παρατ&νωll απ6 τoοtθρoιo1rοι τc.;ν μeλci,ν τoυ, ιω,. t,7oνταg aαφcλc ε:rυ^η?εα.aτεL α) απ6 τη 0εω.

ρiα τcυν ψυ6oλoytxrΔν πεδi,α)y τoυ Lelvin (1931, 1935) o1zτ'.ι& με την αλ-ληλεξctρτηση των oρτoζγι.σμcδν xαι των πΞριβαλλi,ντω\J τoυζ y.α.'. a.η θ.ioη τo'.l

τερL τoυ 1)iτo,4εL!,ιεyιxoι3 πε9ιβd'λλayτoζ (η α',&ττ'ιζ^η e^,6q ατi,μου ε;τr1ρe&-

ζετα,. σε σημc(ντιz6 βαθμ6 απ6 τo τρ6πo μΞ τoν oπoio τo οi,τoμo οιυτ6 α\ιτL-λαμβciνετc1|. τo περιβd.λλo.l τoυ), β) "η,

,<o'.ιoλo^|.ι\ Qυ1oλoγiοζ)) τω\i Ι]ar-ker xαι Wright (L954) -6πωq Nα|. o iδιoq αναφLρe'. oε δ'jo ατ(, τ',q πριλτeqδημooιε'jσειζ τoυ (l}ronfenbrenner, t'977, 1979a), xσl. ^() "η, χoI,νωγιχο-τo},,.τυoτ',x^h θεcbρηoη τoυ Vygotsky, o7eτ,.x& ILΞ τ'.q επιδρ&αeιζ τoυ aυρ'i-τΞρoυ y"o:.rωνιxot τλαιoioυ στo oπolo αναπτιjooe'ταL τo πο.ιδι' eoτLαce τ.r,ν

τρooo7t, τoυ στην αν&πτνξη των tδη διαμoρφωμ€νων χcι?ΦLτ^η?,.6τLκd\l,ιδιoτητων y.α.|. δυνατoτ{τ(υν τoυ ατ6μo'.l , xαΘ6q χαι τ(υν πιo d,μaoων Cιλ}',ι

xα.|. πLo απoμo(;(ρυoμθνων πaριβαλλo'lτιιi>ν πλαιαiων μ6αα στΦ oπo'ια ετ'.-τελeLται η αναπτυξη.

1Ι 6λη θεδρηoη λαμβci,νeι υπ6Qη ττ1el απ6 τη |L,,&, τo διαπρooωπικi,πλαloιo τηe ανθρ 6πινηc, αναπτυξηC1 Χσ.'' ατ6 ττp d,λλη, τα δεδoμθνα πoυ υ-πoδειx.r6oυ'r την υπα9ξη περιβαλ)ιoVτLχri.,l παραμθτρων oι oπoiεq εμπλ6xo-ντα.L στην ανωπτνξη των ατ6μcυν l"α'. εντoπiζονται πLρα απ6 Lνα αυoτηρ&.δυαδιx6 επ[πεδo. To μoντθλo βαotζeτα'. ce Lνα o'jνoλo θeμελιωδων πρoτd.-σεωy (propositions), πoυ xαθoρiζoυν τι.ζ ιδι6τητεq τoυ o.,919.1ιxo0 πΞρι-

β&λλoντoζ κσ.,. olμβciλλo,.iν στη διαδιxαoLα τηc ανθρcilπινηc *ν&πτυξ.r1c, E-δci παρoυoιctζoντσ.'. τcLντa απ6 τ'.q βαoυκ6τερΞζ ((πρo1}.61,,qll τoι't.

Στιq διio πριλτaq συμτΞριλαμβciνει δ6o τ$πoυ4 oυμπλωματυxtον μa-ταξυ τoυζ αυνθηxιilν, πoυ πρLτa,. νc( υποt,ρ1oυν λειτoυργιxd, ψθaα στo τcε-ριβοi,λλoν τoυ αναπτυσα6μaνoυ ατ6μoυ πρoxειμ6νoυ να τρo1ωρi1oευ oψαλω

η αν&πτυξ{ τoυ. Στην τρi.τη πρ6ταoη oρiζεται o ιδιαiτερα σηψαντ,;{6s ρ6-λoq πoυ παlζoυν tα. <πPtτα ψLρη) στην αν&ττνξ^η τoυ παιδιor1, xυρiωq, μετo νo( παγιcδνoυ\l xαL να υπoστηρlζoυν τη χ?ηση των αναπτllξcαxιλν σJστη_

μ4των, εν<il η τt,ταρτη γ'α,. η τLψπτη τρ6ταoι1 τoνLζει τη oηψαotα τoυ εr)-ρr5τερoυ xoινωνιxoιl περιβοiλλoντoζ' cτα πλαtatα τoυ oπoioυ aυντε}'εLτα'.

η αν&ττνξη.

α) Ι{ πρcbτη πρ6ταcη oρiζει τωζ (x,α.θ,6λη τη διciρxεια τoυ βioυ, η eν-θρcilπινη αν&ττυξη oυντελεiται μtoω των' πρooδευτιxd, oυνθετ6τερων αμ-φiδρoμων αυναλλαγciν |ιeταξiι gy$. ενεργo6, εξελιαo6μενoυ βιoQυ1oλo^1ιxo6ανθρc6πινoυ oρΥανιoμo$ xα|. πρoocΔπιυν, αντιxειμ€νων N.α|. oυμβ6λω./ τoυdμeαoυ εξωτeριxo'j τoυ περιβciλλoντoζ. Για να εLναυ ατoτeλ'eoψιτ,.x^Ι, η α.-

ν&ττνξη, oι αυναλλαγ16 θα πρt,τaι να συντελo0νται αpxετ&, ταxτ'*d. Υ,.α ψe-

γα}'ac, γpoνυxθ,q περι6δoυq. Tθτoιoι διαρxεiq τ6πoι oυναλλαγci:ν στo ,!',ψ,-

Ι1 μaλθτη τη6 ανθριilπινηζ αν&πτν-,.ηq τoυ Urie Bronfenbrenner 7E7

σo περιβoi,λλoν xαλo''iντα'. εyydτατεζ διερyαα[εE| (proximal procesSeS)))(Brιlnfenbrenlιer & λΙοrris, 1998, σ. 996).

Oι e^γγ'3ιατε6 διεργαoiε6 απoτeλo0ν, στην r,?ατψα.τ'.x6τητα, τo!)ζ ιrη-1ωνιoμoιiq o':,vx7,},αγi,6 ψerαξι\ τoυ oργα.νιoμo'j y.α.|' τoυ πeριβd,λλoντoq, λει.τoυργo.iν, δηλαδ"i ωζ κ1ιηγανLq a1q αναπτυξηctt (Brοnfenbrenner & Εr-ιι-rιs, 200Ο) *o,' παρdγoυν δ'io ειδriν απoτελ6α|ιαaσ.: α) την απ6κτηα17 dεξιo-τιjτcυl'

'4αL ικαl,oτl1τcυ"ι' (cοmpetence), h β) 1η δυαλειτoτ'Qyια (dysΙun-

οtion). ΙΙ ανdδ::ξη τoυ eν6q .ξ τoυ d,λλoυ ωναπ:υξ,.αNo','l απoτε).θαψxτoc, ε-

ξxρτd.τα," cιπ6 τ^η δd'ρxεια' τη ατ'xl'rjτιγτα, την περιoδιx6τητα' τη ygoνιxιjoτιyμj >La-,. την [τ'τααη τ^ηe ι<6xθεoηcll (ex1lοsure) τoυ ανα.πτυσσ6μaνoυ α-τ6μoυ στ'.ζ Eτ"('5:ατeq διεργαoiε q σa''c oτo,tεc, oυμμeτθ1ει.

β ) Σ'j1rφcυνω ψΞ a.η δs'jτεPγJ πρ6ταo^η, ιιo τl]πoζl γ] |.σ7$6, τo πΞ?''a/(ι-

ιλ.νo y-α'' η ιωτε:fiυνση το)ν eγγ15τα.τι..lν δlεργαα:ci;ν τor.l λa:τιlυργo'!'ν {)eτ''xω

στην αν&ττυξ"η, πoιxiλλoυν xατ& 6να oυoτηματιx6 τρ6πo ωζ ατoτ!\eoψαa.ηq αυνδυαα:ιx.{6 λειτoυργlαq (" ) το).i πgoαοlπιxtΔν χαQα}|τηQιατtxcily τoυαν1.πτυσσ6μενo'.l ατ6μου, (β) τOυ περι'βαλλol'τιxod πλαια[oι'' - aγγ'jτaρου7α.|. απoμ.αιPυoμ6νoυ- δπo't aπιτε).o'jνται oι διαδιxαoiag, (γ) των xoc,!'Cl),l'L-

xcby oυι'ε1ειιbν κcιι αλλα)ιcily πoυ oυντελo6ντα', στo 7ρ6νo xαθ, 6λη τη διd.ρ-

)'.e'.α τηq ζιι.E^iC, (δ) τηe ιατogι,x,fi€ πεoι6δoυ ψLoα oτα πλαLo'.α τ\ζ oπoLαc,

ζε'. τc, &'τc.'ψo Υd'.s φ'lα'.Υ.&, (" ) "ηq φ\,)6.ηζ των αι,απτι;ξιαxcbν απoτελεoμ'd'-τCoν τcoν τLθaντα'' νπ6 μaλ4τηll (Bronfenbrenner & ΙΙr'ans, 2000, σ. 118-11e).

,F.,'l,J. oτo,'7.εto τo oπo|o απoυotαζe α.π6 την α.?./.,'xf διατιiπωσηrηc, θειο-

?Lωq xΦ'' πρoατ6θηxε oτ|"ζ τελευτα[εζ αναθεω P$'oε'.ζ εtνα,. 6τ," Lναζ αx6ψαa.ηψα^ιτ'.x6q διαμaαoλαpητ,.x6q παρ&γoντα.c) \(,.α rην t,xβαaη τoυ εfδoυq τcυν

αναπ:υξ,'αxιiν ατoτελεoψ&.τοι'l, απoτελεi ια|' η βιοαυμπε?''φo?'.y'h ταρ&._

μaτρoζ, δηλαδ{, τo yενετιx6 δυυαμru6 τoυ ανατaυσσ6μενoυ ατ6μoυ. Σ$μ_

φωνα ψΞ a^ην τgλsυταlα θεciρηαη, τα xληρoνoμημθνα χα.?ξy.aη?,.cτ'.γ'& ενΞρ-

γοπoιoυντα,. αν&.λoγα μΞ τoν τ$πo των εΥΥιτατων διεργαoιciiν χαι &τo'. τα

γΞνoτυπιι&'γ αραxτ^ηρ'"oτυx&, ψaτ ατ ρθπoνται σΞ φα'.νoτυπ''ι&.γ) Στην a?tτη πρ6ταoη τoυ μoντ6λoυ oρtζετα'' 6τι:. ιιΓια να. ετC|.-

του1θεi, η αν&πτυξη εν6q ατ6μoυ, εLτε πρ6ιει.1σ-|. για παιδL εLτe γ'α εν$1},ιια,,

79e,iζeτα|. τo iδιo α"xρ,β-s πp&γψα: ενεργ6 συμμετo7Λ o" πρooδευτ'"y"&' πe-

1. Περιλαμβdνoυν (τη μεταβ[βαoη ενΞργεια6 μεταξJ τoυ αναπτυoα6μενoυ ατ6μoυχαι των ατdμων, o',,-,,.υ.ψLνων y-αι αr:μβ6λων τoυ &μεooυ περιβd'λλoντoζ. Ι{ μεταβ[βαoημπoρεi νz ε|.lαι ε[τε μ.2γ$}ρoμη, δη).αδ{ απ6 τo αναπτυoo6μενo &τoμo πρoζ τα, yα?αy"τrι-

ρ,.aτιz&. τoυ ;εριβ&λλoν;oq ii απ6 τι Ι-αPt'|τηρto:υκ& :oυ περιβοiλλoντo6 πρoζ τo αναττυ.o6με.ro &:oγιo, εiτε αμφ[δPoβΙ, ταυτoxρ6νωζ i διαδo1ιr.ci>> (BronfenbrenneΙ & Eι,ans,:O0Ο, o. 118). Για παρd,δειγμα, η συναλλαγη μητ€ραq-βρ6φoυq α.πoτε)'εi €να τυπo εyyd.τατηΞ διερyαotαx.

Lq8 Kιοναταντ[νoq Πeτρ oΥυ&νντιΞ

ριπ).ox6τe?ec, c/.ψφiδρoμe6 αυναλλαγθq μs &},.i,α &'τoψα ψe τq. oπolα αναπτ'''lo-ce'. ξν,ιν |.σχυρ6 y.α.|' cιψo|.βαio δεαψ6 xα,. eνδιαφ6ρεται eνεPγ&. o ξγαq ^('α Ξη

σω|ια.τ|.7..h l,!ux,.*.h ν1eLα ια,. αν&ττνξη τoυ dλλoυ, xαθ, 6λη τη }υd.ρκa,.α τ.r1q

ζω^iicll (Bronfenbrenner & Evans, 2Ο00, σ. 122).δ ) Σε μια τiταρτη πρ6ταar1, oρiζoνται oριαμθνεq Ψo?φLc o'iνδεαηq α-

νd,μεαα σaα. διαφoρετιxd, πλαio:α, oι oτoLeq διευxoλ'jνoυν την ea<'ιτeριι.,r,

τoυζ λειτo'.lργiα ωζ γeν,.x6τερα τ}ιαLo,.α ττ1C ανθριilπινηe αν&πτυξηζ. To cι-

ναττνξ,ιaξ δυναμιx6 εν6q πλαιoioυ ανξ&νeτα', xωΘcλζ τo πλαioιo αυτ6 συ-νeρ^γ&ζετσ.L )|α.|. oυντoν[ζετc(ι με αλιcΙ. πλαto,'α πoυ, επioηξ, εμπλLxoντα,. στηναναττνξ,.αι.i"1 διαδ:xααiα. ,Eνα τLτo'.o εiδog oυνεργοιolα6 μπoρεi να υλoπoι-

ηθεi μθαα απ6 την αμφiδρoμη επιxoι.rων|α, την ανταλλαγ{ πληρoφoριciν,τ.ην α.ψo|.pαLα πρoσοrρμoγ.,η xα'. την αμoιβαtα εμπιoτooι}νη ψeταξ'j των πλα,.-

oiων 6πoυ ζουν xαι αναπτ'3,saoνταl. τα iι.τo1ια. Tξτoυα πλαioια εiναι η o|.7o-

γ!νe,.α, oι υπηρea[eq τωρoχhζ φρoντ[δαq xα-'. αγωt'ηq,, τo α1oλεio, o 7cλρoqεργαctαq των γο..16ων xτλ.

ο) T6λoq, o Brοnfenbrerιner (1990b) αημaιcoνe,. τcζ,,ζ ^(|.α. να' Nατα\ιo.

ηθεl η λειτoυργtα τ^ηc αν&ττυξηc στα πρoαναφερθθντα τ}ταtc'.α,, ατα''ΞaLταl.y.il'' η παρdλληλη μελ6τη τηζ εr.lριiτερη ζ xρσ.τ|.xiic πoλ,''τ'.ι.,ηq )Lα.|. ταxτ'.ιdyιπoυ υιoθeτoιiνται }Lσ.|. σroχεr5oυν στην εν[o1υoη'τηc, αν&πτνξηq τoυ ατ6μo'.l,

61ι μ6νo oε o7io.η ψa 6,τ,. μπoρo'jν να πρoσφθρoυν }{α.1' να τρ&ξoυν o,. ^γoνεtc.',

oι παιδxγωγοi xαι d,λλoι ειδιxo[, αλλd,, επLaηq, xα|. σe a7Loη με τoυζ συγ-

γενetq, γa[τoνε6, oυναδ6λφoυζ' χoιν6τητeq xα,.eνρι51Ξρoυζ oιxoνoμιxo'jq, 7o,.-

νωνιxo$q x.α.,. πoλ'.τ,.ιobζ θaαμoδq.Κατα τη./ oιxoλoγιx{ αντiλη'}η, τo ποιιδ[ ε|,να,, τo pαa,.x6 ανθρωπινo

cto''i3εto 6λων των μoνciδων Λ αυατημ*,των στo ((μιχρoσυ aτηψ'"x6n ετLτa-δo ανdλυoτ2c. oι a1eτικ€q eψτe,.ρteq περιλαμβ&νoυν μoτiβα αλληλεπiδρα-σ.ηq ψeτα.ξ'5 των μελciν aηζ oLxo^γ€,νe,'αq xα," &.\λ'ων σημαντιxc}ν ατ6μων ko.ι<τρLτα μθρηυ ), xαθcilq χc(ι συμμeτoγ!1 τoυ παιδιoι1 aε xαΘ$1xoντα xαι δρα.cτηρ''6τητeq (Tietjen, ι9B9). To παιδ[, γ,.α παρ&δειγμα, μπoρεi να 7τα'?1'.

τηρet )ζ,α.L \tα oυμμετθ1.|' σe διd,φoρεq δραoτηρι6τητaq (n.x.,, τ1,ζ δυciδαc πa|..

διoιi-γoνιoli, στo αaoψιι6 .i7 oμαδιx6 παι1νiδι, στLζ ψαΘηa,"αιθ6 δραoτη?,.6.τηΞεζ' cr|.ζ αθλητιx6q δραoτη ?..6τητεζ ια'" στην ειτθ}'eoτ| α6νθετων αaι$,-σεων ) αυξαν6μενrJ6 διαδo1ιxd, πoλυπλ ox6τηταq, Ψeζt i7 x&τι''ι απ6 την oψ"-oη xαθoδhτηnι ανθρ<6πων -oι oπotoι πρθπε'. να 6xoυν αναττ'3ξa'. ιL,'α θaτι.ι.,η oυναιoθηματιxi1 aaθcη ψ€' τo παιδi- τoν xατξχoυν txαν6τητΞζ xα.|. iαιJl-σe?.e τLq oπoLεq δεν θ1ει αx6ψη απoxτ.\aει τo παιδ[.

To ενδιαφθρoν τηq ανd,λυoηq τιυν oιxoλoγιx<ilν oυoτημd,των αναφiρε.τ&?. στα, χα,ραxΞη?tcτtx&, ,coυ ατ6μoυ xαι oτι6 λeιτoυργιxθq τoυ δυνατ6τ.η-

τ€,ζ τ|.α. αλληλεπiδραoη με τo περιβ&λλoν. rΙ δoμi xα?. η λειτoυργiα τωναυατημd,των { υπoσυστημ*των επηρεοt,ζoντα,. απ6 γεγoν6τα Nα|. π.PLστ&,oε'.ζ

H μελdτη τηq ανθρciπtνηζ αν&,πτυξηg τo'.l Urie Bronfenbrenner

τoυ συμβαiνoυν στo περtβd,λλoν x*Θdlq xα'L απ6 aα Φ;oψ|-x& γαραχτηρtστι-ι& τoν αναπτυσσ6μενoυ πρoα<.bπoυ. FΙ oιxoλoγιr.i.7 aνaτηψ'"x{1 πρoα6γγιoηδθ1εται την επiδρααη τoυ yεyετιχo6 xα|. τoυ περιβαλλoyτιxo,ι3 πα.P&^,oντα.

στην ανd.ττνs.η τoυ παιδιo0 αx6μα. y.α|. απ(, την πρoγsννητιx.,η πεp[oδo, για-:'ι τo γeνετιx6 υλιx6 πoυ εμπEρ,.tγετωι. στo xυoφoρo6μενo 6μβρυo απ6 aη

oτιγμ{ τηζ σ6λ).ηΦηq τoυ αρ1iζe,. να αλληλεπιδρd, μe τo φυσιy.6 ια,. aηψυx6πsριβd,λ)ιoν μ6oα oτo oιiμα ττ16 εγγ0oυ. ,Eτoι, fδη απ6 την o$i.ληQη, Ξα.

γον(,δια. δε δρoυν απ6 μ6να τoυζ, α).7.d., μ*λλoν, αλληλεπιδρo$ν xατ&' θνα

συστημιy.6 τρ6τo τo 6να μs τo d.λ),o ιαθiιq xα'. Ψ€ τoν περiγυρ6 τoυq.Αν&λoγoυ ενδιαφθρoντoζ εiναι y.α.L o βαθμ6q στoν oπoio ενδoατoμιxd,

/'αΡαxlη?'.oτtx&. xαυ t>ιαν6τητΞc5 μεταβd'λλoνται oτη διd,ρy.Ξ|.α iηq ζ.ts (Pe-ters & Kιlntοs, 1987), θθμα τo oπoio ταρατtψτe'. στo ζ.i,,τηγια τηc oυl'l_

γειαζ y'σ-|. αoυy6χειαe πoυ oυνεπd.γετα'|. aη μoρφi aηc αναπτυξ,.αι.i,c u)'},α-

τte. Στo oημsio αυτ6 θα πρ€πεL να επισημανθεi (,r'" 1 oιxολoγιx.i, τρootγ-"ι,-σI, α-φεν6c, δsν s[ναι xα'- r('oo 6αφ+ιΞ για τo α.ν η α.ν&ττυξη εiναι 6ννΞχ:iιc,.h αoυνε7$6, χξ'.ι αοετθρoυ, eaτ,"&ζεται στoν 9ντoπισ|16 το.iν διααυνδθοsων

μεταξri τcΟν ια.?d.y..ηP'.oτ'.xιλν ioυ ατ6μoυ :xσ.L τoυ περιβd.).).oντoζ του σΞ

a7toη μs την αν&πτνξη ψ'-σ.ζ ιδιαiτερηζ συμπgρ υφορ&.c. xσ.|" €1ει διi-lαsι ιr|,-

ιρΔτερ.η oημαolα στην ειδιxt'.7 μoρφ"η τηζ αναττνξ'.o*.1,, α-),.i,αi.t,c.

Tα sναλλαoo6μενα. αναπτνξ'"qa&. /α.Pαy'τη?'.oτ'.y.& τoυ oργινιoμo$ ε,u-

νι'., xαa&. μiα €ννοια, oι '.ια.ν(,τητeC, xαL oι δυνατ6aητεcJ πoυ φ6ρει τo d,τoμo

στLζ συνα7.λαγθq τoυ με τo χoινωνιx6 xαι τo φυσtχi, περιβd.λ).oν. Αυτd. πs-

ριλαμβJ"νoυν (") βιoλογιxd. χα.Pαy.τη?'"στ'.Υ'&l Lπωq υγε|α, βιo).oγιx6ζ xσ.|"

oοlψυ.τ,"ιiq ανωμα),|εc/δυoλειτoυργiεq, εξc'>τεριx\ εμφοi.νιoη Υ.τ},., (β) '.],υ-

χc),oγι"γd. lα.?σ.ιaη?|"στ|"y.&.' 6πcοq νoητιxLq ιxαν6τητεq, xeιτηψLνη γνcilαηια.L εμπειρiα, αυτoαντiληQη xα-L αυroεxτLμηση, ιδιoαυγxραc,ια, γνιυρioμα-1α. aηq πρoσωπιx6τηταq ν.τ},., Nα|. (γ) xoινω.lιxd" 7α.?αγ.aηρυoτ,.ι& (FΙuΙt-sch & Ρlemοns, t979. Lerner, t986).

λΙ6αα απ6 την αναπτυξιαxs1 πρooπτιx{1,, τo ενδιαφ4ρoν oτρ{φeτα?. στ|"c,

α.λλαγ6q παρ& aτη oταΘeρ6τητα των ατoμιx<Ilν χα.?αxτηPιατιx<iν. Αυτ6 εi-ναι πoυ oι Bronfenbrenner xαι Crοuter (1983) ,..ριγρdφoυν ωζ ((πeρtΞ-

7.6μενo ενδoπρooc'ιτυx$1c διεργαo[αqtl (content of intraindividual pro-ceSS). ,Eτσι, η θεωρiα δiνει θμφαoη περιoo6τερo σΞ διατoμιx6q διαφoρθq(interindividual differences ) ψLoα απ6 την ενδoωτoμιxt'.7 α.λλαγ.ξ (intra.indiγidual change) (βλ. Baltes, t973. Baltes & WilΙis, L977), τoνiζο-νaσ.ζ 6τι τo αναπτυσσ6μενo d,τoμo yρeιαζeται διαφoρετιxd, πeριβdλλo\)τα'1dιoτε να πρod,γsι την ανdπτυξf τoυ σε διαφoρετιx*. 7ρoνιν.& aηψεLα rηc Cc.'l-

η,' τoυ.

7E9

ι;ιi

Tα επ[πεδα 6πoυ oυυτελεtται η ανd'πτυξη

1iιυνoταν:[νοq Πετρoγιdννηq

Ι-Ι συστηiι'.τ.h θειilρηαη τoυ Bronfenbrenner απoτeλεi ((μtο( θεωρητι-x.ξ o,1νθεση τηc υπd.ρ7o,.loαq γνcioηζ πoυ }.αμβd.νει υπ6Qη τηζ1 ατ6 τ1 Ψ''σ.,

aσ. δια-πρooωπ,.x&. πλαLc'.q. τηc ανθρcilπινη6 αν&πτνξηζ ΧΦ,'l ατ6 τη./ dλ).η.

ν6eq θννo|.ec: y.aJ. δeδoμ1να πoυ τoν|ζoυν διαπλα'.o'.αxξq πα9αψLτρoυζ τc,)\/ πg-

ριβα.λλ6νΤ(,)V)) .5πoυ oυμμετθ1e|. τo &.τo1ιo πLρα ατ6 τo επ[πεδo τηc δ,,ιd.δαc

(Brοnfenbrenner, 19791l, σ. 8/Ι5). To οιxoλoγιx6 πe9ιβci.λλoν ατsιxoνi-ζεταl. ιιτoπoλoγιxd.ll ωζ θνα o,jνoλo επci,λλη).α διευθετημ€νων δoμciν - ((συ-

oτη7ι,.ι&. sπiπεδαtl1 - 6πoυ τo y.αθtνα εiναι πιo ατ0|ιαΥ.ρυoμ6νo απ6 τo d,.λ-

λo, αλλci. Δ7t )ιι.^γΔτερo oη1rαντι;ι6 τLα την 7(ατανilηoτ1 το]) αναπτlJσσi,μενο'lατdγιo'l. λ,Ιθoα. α.τ{l αυ16 τo 0sιυρητι:ι6 μoντd).o τρooφLpeτα.'. θναq tρδτoc'ιατα'ι6ηa4ζ των δι.αδιxαoιci.lν μs τ|4 oπoisg oι παρ&.γoνrεc, τoυ xoινωνι:ιο'1

τcριβdλλoντoξ επηρsdζo'lν τη συμπsρ'.φa?α eoτ'.&ζoνταc', μθoοl των εταj'-i.ηλcυν γ1.|. παρd,λληλων οιxoλoγιzci.lν ετιπ6διυ.l , απΔ αφηρη1,ι€νεc γ.α|. ^Ι,sνι-

ν.Lq αξLeq σε πιo συγχsχριμθνεq χαι σE &.ψεaα τλ'α'tc'-α.ιΙ τoπo7.ογιx.'r, τxρ&.σταση τoυ Σ7iiψατoq 1, o.lμβολiζgι τη\/ oιxoλoγι.

ι.,r1 π9αγ1ιατ'.xi''τη1α ωc, 6.iα. o,jνολo oμdιsντροlν δομιi.,ν, 6πo,l η xαθεμiα s-eψττeρ'.θ'7.gτα.|. στo πλαioιo τηc d.λληc, 6πω9 αxριβciq xα|. o|. ιιρΔctιεg xo{.'-

ιλeqD, 7.ω?Lζ, 6μ.ζ, 1 χ9i,σ:ηαυτo'j τol.t oυββoλιoμο'1 νσ. ταPαπθμπει ae ι&.-πoιο\j αυστη?&' Ψ1ι6υι6

.,r, γeω19αφυι6 χ.i,ρo, αλλd. 7ι&.}')'c',ν σ. '}υ1oλoγιz.il

7cilgο xxι c7€aειc. To α\/ο(πτυσσι1μενo d.τoμo τiθsται aτo xξντρo τeαod,οc,lν,|.Ξ?C1?7'.ι& ια'. επd,λληλα διατεταγμ6νων συGτη!).,.T'{ιν eπ'.τξδιυν (μιx.ρoα$oτη-

iλ*, μεooo6oτΙβα, εζωabcτηψα, μαzρoα'5oτ4βα), 6τo'l τo ξνα eLνα'. ε./-

αιυματι,lμθνo cio α-μθocυq επ6μεν6 τoυ2. Tα, μ1λη τoυ ια.θs, αυoτημιxo'i Ξπ|.-

πθδoυ, αλλ& χο(L συ\/o),,.x&, δε 7.:ιτoυργoliν ανεξrλpτητα, αλ.}.& διθπoντα'. qτ6

παρJ.λi'ηλeq cψtcε'.c xα.ι διαιr αLνετα'' η υφιoτd.μενη α}.ληλεπiδρα.αη ψεταξυ6λων των υπoσυστημd,των πoυ c[πstxoν|ζo'.lν a'.c xoινωνιx6g aγLae,"q, τoυζ

φoρεLq zαι τoυζ θεoμo$c ψLoω στοlJζ oπoioυq τo d,τoμo λειτoυργeL ια'. α..

ναπτ\oaeτα,., eνcλ τo 6λo o'5oτηψα δι6πsται απ6 τη δυναμιx6aηaα. των μΞ-ταβoλclν, a)c ατoτθλεαμα των ((Lστoριxcilνll συΥχυριιiν πoυ λαμβd,νoυν 1ciρατ6oo σg α.τoμιx6 6ao ια,. σε αυλλoγιx6 επiπsδo (1ρoνoo0ατημα).

1. ,oπcοg o [διοg αναφθρει (Bronfenbrenner, 7971lr, για την πsριγραφf1 αυτιΙrν τolν

επ4λληλοlν επιτrθδιo.,l υιoθtηοε rηv oρoλoγiα τoυ Brim (1975b).2. Παρεμφερε[q θsωρ.ξoειq 67.oυν πρoταθεt χαι σε d)J.α ετιoτημoνιxd πsδ[α 6πωζ

τηq παιδα^γω^γιzfiq (βλ. Cole & Griffin, 198i. Epstein, 1987) xαL ττ|ζ γλιυααoλoγiαq(π.1. Jackobsen & ΙΙalΙe, 1956).

ΙΙ μe).6τη :ηq ανθριi:'τινηζ αν&πωξηq τoυ Urie Bronfenbrenner 151

sΙ.jsι')\,Vd!LΙ

Σιhψα L

Γραφιx{ ατειx6νrcη cηζ Θεωρ[,αq oιxoλoγιxcbν Συατημd.των

ΙΙ επιρρο h' πo'l α6γo{l'l τ6oo τY. επLτeδα 1,αo NοΙ.|. o|" ετιμ6ρου6 μονd.δε;,εLνCJ.,. αν&.},oγ.η τΥ1c, απ6o:αc.QG πo.J απξχουν απ6 τoν χΞντ?'"ι6 xilι).o. Ιt ((o-

i).oιiν.?|"ι6rη:α.ll τCυ\/ sπιπEδιυν oηματoδoτεi Lτ'. oL μεγα).'3τ:ρoι γ.{ι7)'()'.l

aα ευρ'1τsρα- o'.y.o)'oτυz&. oac,'.7εLα/pιoνd.δεg, επηρεd.(oυν διαδo7.ιxd, ιd.θε μL-zρ6τeρo. Απ6 την &}')'η, 6μ'ζ, παρ& τo γΞΥoν6c, (,τ'. η ιατε'3θυνση a'ηζ επLρ-

ρo.ηc, τ.γ. απ6 aσ. oιxoλoγιxd, πλαia,"α πΡoζ τo d,τoμo, sLνα,. xαθoρ υcτυx.|,,

δgν εiνα.ι μoνoμeρ.ξc. Αντiθετα, δια.:υπιiνεiα'. η αλληλεπiδραoη ψετα'',-'5 τc,''lcτoι1ε,υοιν. To παιδi δεν ε|γαι o παθητιx6q δ6xτγjζ των ενια7'iαεων των γo-νιcbν, α.λλci δρα xα.ι επηρεdζε'. ψε aη ae'"ρ&. τoυ την oιxoγ6νεια ιαL'' eψ1ιLoωq,d.λλα oτo,"7eLυ- πoυ oυνδ6oνται με αυτ.ξν.

To d,μεαo περιβd,)'.).oν τoυ παιδιori 1μιzρoo'jσ-'ηψα) περι).αμβdνει τ6-σo τα ιζ,oLy(o|'Ly'd' 6oo Υ.σ.|" 1t. φυoιxd. oτo,.γetα. Tα y,oινωνιxd.. oτoι']leLα πΞρι-λαμβdνoυν τo'Jζ γονεiq, aα αδ6).φια, τoυζ εxπα.ιδsυrtιo'3c., τoυζ γεlτoνεq,τoυζ αυγγενsl.Ξ) io.)ζ φiλoυc, xαΘc5c' τ'-αι Loα d.7.7,α &.τoψα oρoντiζoυν, διδd.-σχQlJν .i1 tp1oντα|. 6Ξ eπαφi, μg τo παιδi. Tα φνctι& oro'.7e,tα μπoρεi να πs.,

ριλαμβd'νoυν τo cτ,ιτ'.1 ToV παιδιx6 oταθμ6, ΤΙν παιδιατριx{ μoνdδα, τoa7ολci"o zτλ.

Ειr6c απ6 .1. μιχocσυστ$,ψo.τα,, 1σ. παιδιd, δsν θ7.oυν &ψ=a.η συμ-

ψ=τo7.,ri σΞ y.&πo'.α ,j.}.λα y.οινcυ.lιxd, o'laτ',r,|ι*;α πoυ μπoρεi να sπηρed,ooυv

ΣΞμhlι,{oZoο.Χ

152 Ι(ιυνoτα.rτiνo6 Πετρo ^1ι&uuηq

d.ψecα τ^η ζcοi1 τoυζ. Tα εμμιiσωζ Ξμπλεx6μενα επiπeδα αναφθρoνται στoυζδεoμo'ic ψeτωξ$ των d,μεocυν πλαιoiων cτα oπoLα oυμμετ61Ξι τo παιδi, 6-πCυζ' ^('.α παρd.δειγμα, η o1θ'oη o1oλεioυ xα|. oιιoγtνe'.αq (μεoooυoτi,ψα-τα), ιαΘcilq ν-α.'. τα πλ'α.i.a|.* στα oτo'ια τo παιδι δε oυμμετLηeυ &ψεcα, α)'^t.θ.

eLνα,. πsδiα 6πoυ τα γεγoν6τα τα. oπo,υα αυντsλo0ντα.|. γ.α'|. o|. ατoφ&.σΞ|"ζ πoυ).αψβ&νoντσ.|. ετηcεci.ζoυν tiιψιaα τη ζοιi., τoυ παιδιo6, 6πωζ, ΥLα παρd,δειγ.

βα., o sρΥασLαν-6g 1c,υρoq των Υoνι(iγ (εξωαυoτ\ψατα). Tθλoq, σe πιo ατo-1rαxo,lαuθνo Nα|. ευρι5τερo επiπ:δo, υπdρ1oυν ot ιδεoλoγιxLg xαt πo),ιτιατι.x6q δoμθe για την χο|-νωνLα ια'. τoυζ φoρetq τηe (μαzρooυoτi,ψα:α), μ. ..qoτo'υec τo παιδi δε βρioxεται oe d,μεoη ετα-φ$,, α)τ},&. τo επηρεd'ζουν μdoοlT(r)\,1 επιδρd-αcciν τoυζ Gτo εξωα'ioτημα }(αL μιxρoαι5ατ1βα, 6τωc,, ^(Lα. τζσ,-

ρciδειγμα., οι ευρr}τgρgζ νoμο0eτιxθq ρυθμiσει-ζ σε θLγιατα παιδsiαg i, ν^γεiα.c,

πor) α.ντανα:,.λo$'; συγχΞχρtμ4νεq πo},'.τ'.x&ζ αντD'.Ι,Qει.q xσ-ι- θθoειq. Kd,θs o'J-rτ:η1ιυz6 επ[πεδo μπoρε[ να περtΥ9α,ρεL p&.oεt δ'5o Ζαραxτ.ηΡ,.στ'.NcΝ (τα δ.l-

ριιxιi oaOι.7ιLα Nα|. τα cτoι1εια τ.ηq διερ,7αoiαq .'r, λειτουρyιx6ζ, o76αειq):Δoμιx6. χαQαxτηQιoτιxιi' (strιιctural features): Απoτe).o'].,l aα 7.'.^γiι-

τΞρo .'rι τα'π,Ξ?ιoo6τeρo oτατ'-x& lα.?ακ'τη?'"oτιx&. aηc μoν&δαg. Για. ταρ&-δsιγμα, στo μιχρoσlJσrηγι,.x(ι eπlπsδo 1ηc o'.xoΥLνg'.αζ τo χoινο)νιχ6 περ'.-

βci'λλoν θα μπoρo6oe να. πΞριγραφεi ψΞ xqτ.rιτoριoπoiηαη τηq αιeραι6τητσ.ζaηc, o|.ι"o^γενε''αι.,ηc μονdδαc $' τηζ πoλυπλox6τηταq τηe (αx€ραιεq .{ δια-ζευγμ6νεg oιxoγiνΞι9ζ), απαρt,θμηoη τ(υ\/ μελc5ν τη-c (μtγεθoq oιxoγθνeιαc),

ιrΞ 7αραxτηρ,.oψ6 T(,)V μελιiν ατoψ|.ι& (n.ι., eφγαζLμsνeζ )ζ.σ-|. μη sρΥα-ζ6ψeνεC' μητ6ρεq ). To φυαιx6 περιβciλλoν θα μπoρo'iαε να. 7.α?αxτηριατsiπρooδιoρLζoνταq, γ'.α ταρ&δειγμα, τo μ6γeθoq τoυ απιτιot, την πoα6τηταxσ-|. τo slδoc τ(υν πα.|'/νιδιιilν xα.|' τ(υν βιβλiων y"σ-|. γeνιx&' τo sπιμoρ.φcoτ,.x6 y'a.|. αναΥνωoτιx6 υλιx6 στo cπLτ,., αξιoλoγι1:νaαζ τ"4ν 2αθαp,.6τητα,την πxρε16ψeν^η αoφ&},e'.α xτλ. Στo μιxρoo0oτημα τoυ παιδιxo$ αταθμoj,^('.c/- παΡ&δειγμα, o εPευνητ.'ηc, Θα μπoρoι1oε, ψe:αξ'3 πoλλ<ilν dλλων, να ση-

μειciloει τo μθγεθoζ ια.|. τη α6νθεoη τ.ηq oμct,δαq παιδιci.lν, τoν αριθμ6 παιδιιilνανd, παιδαγcυγ6, τoν αριθμ6 }La.|. τoν τιjπo παιtrνιδιcΙiν τj τo πρ6γραμψα. xα.-

θημeρινιilν δραoτηριoτ{των τoυ oταθμoιi, την επαγγελματυx^,η εxπαiδευoητων παιδαγcυγcilν xτλ. (n.x., Petrogiannis, 1995. Peters & Kontοs, t987 ).

Στo εξωαυoτηψ,.x6 επiπeδo x&πo,.α δoμιx& χα'?αxτηριoτυx& τηζ ΥΞι-τoνL&'ζl ^(,.α παP&δειγμα, μτoρei να πΞριλαμβd,νoυν τα επiπεδα ανεgγLαc,, ταgπlπeδα εγz"ληματυx6τηταq, τoυζ διαθ6oιμoυq γιατρoιiq ι TLζ δραoτηριdτη-τεq αν&πλα.oηc των 16ρζ,)ν, τLζ παιδιxθg 1αρθq xτλ. (Garbaninο, 1982).Tiλoq, 6Ξo μαχρoσυστηψtιi., επlπsδo τα. δομιxd. 7αραιτηριστιχd μπoρεi ναοριoτo,iν μE τη χPηση δειxτιilν πoυ αναφdρoνται oτo aιχoνoμιχ6 xαι πoλι-τιx6 o$oτημα h τo Eπiπsδo τs1νoλoγιx.l,e πρo6δoυ (Chavaria, 1'9Bi. Pe-ters, 1980).

Ι{ μελθη τηq ανθρciτινηζ αν&πτνξ.rιq τoυ Urie Bronfenbrenner

Λeιτoυρ,7ιx6g o7!oειqf χαQα24τηoιστLΧd. τηζ διερyαoiαg (funοtiοnalreΙations}ιips/prοcess features): Aναφθρoνται στη Ψ0Crη, στoυζ oy"oπo0ζ

γ.α.|" τα. 7σ.?αγ'aη?'.aτυι&. τcιν αλλη).επιδρd,oεο.lν πoυ oυμβαi.loυν μεταξ'i τωνατoι1ε[ων d των μoν&δων μ6oα os xd,θε oιxo).oγιx6 o$oτημα.. λΙε d.).).α ).6-

^(Ld,, στo επ|xεντρo βgLoιoν:α'. τα ιιδυναμιxd,ll yα.PΦγ'τη?'.σ:.'.x& τoυ iδιoυ

τoυ τεριβd.λλoντoζ. Για παρ&δειγμα. στo μιxρoo$oτημα aηq oυxo^γLνειαc',

τo μoτiβo αλληλεπ[δραoηc μεταξι1 γoνιo0-παιδιo'j θα μπoρο'5oε να μελετη-θε[ μθoc.l τt]6 παρατi,ρηc.ηζ τηζ συχν6τηταq ισ-?. τoi) εiδoυq aηc ΞτLy"ol.ν(,)νια.

ι.i,c τoνc συμπsριφoρ&.c, i. ια1η^.τPιoπoι<ilνταq τo oυναιo0η1ια.τ'.ι6 τi.νo τη€

επιxoινιυν|αq (Burgess & Conger, t978), t, τα πιoτs$ω τcυν ενη)'Lx<ιν ^για-

τoν τρLπo τQ6 γνc,loτ'.ι.i,g αφoμoiοlστ]G τcυν παιδ'.rJ* γαι xατ& cυν6πsια γιατoν τρ6πo πoυ α-υτoi, διαμoρφciνoυν τιc πρooδov.lsζ τoυζ ^(|.α. τη'l συμπsρtφο-

ρd' το:ν παιδιιilν oτιq διd'φoρeq η).ιxiεq (Lοng et al., 1985). Στo μιxρoo$-o .ηψσ.τoιl παιδιxo: aτα.θμo,i μπoρsi να. με7.ετηθεi η αντιμsτιilτLcη τoυ παι-διo'1 o'\|l.φιινα. μΞ την η),ιxLα τoυ' η φpoντiδα τoυ παιδ'"C)'\ 6ι\γ1φ(υνα. μΞ τιζαν&^γιεq τoυ, η τo'.6;.ηια. τηc a7LoΙζ τoυ μs την παιδαγωγ6 (n.ι., Petrο-giannis, 1i}95). Στo eξωoνo:ηψ,.ι6 gπiπεδo o.υτtg ot o7t'oeιc, μπoρo'5ν να

1rsλετηθo'iν, σs sπiπsδo ^γe'.:oν'.&c Υ'.σ. παρd.δειγμα, ψ6,oα απ6 τoν αριθμ6,

την τoι6τητ1. y.α|. ao ε|δoq τc,-lν υφιoτd.μeνo.lν α.iJ.ηλθνδετων διxτ'5c,ν, 6τωcτo}.'.:''ιξc ομd.δ:c. },ea7ec, oυγγdνειεc (Lein & Sussman, 1983 ).

To ιιμικρoο()στημα)) (ιrιicrοs1,stenr)

Tα μιxρooυoτ{ματα υ.ναφθ,ρoντα.L oe 6},α. εxsiνα τα τ)ια-to|.α 6aα oπoiαoυμμετθ1ει ισ-|. βιιilνει αμεoα τo α.να.πτυσσ6μενo d,τoμo (o'.ιoγLνe,.α., σLo.λεio, oμd,δεq oυνoμηλi/.ων' παιδιx6q αταθμ6q, νηπLοιΥωγe!ιo, νoooxoμεio 7.

&..),6πoυ τα μ6λη τoυζ oυνδθoντα'. ψεταξLi τoυq μΞ συστηψατυxLc a7Lae'"c.,

Tα iδια τα μιχρoσυστ{iψα-τα eξελioooντα|" Nσ-|" αναπτ$oαoνται 6πω-c y.α]. τcl'

iδια τα ατoψα δε76μaνα την επiδραoη τ6αo εσωτΞριxciν 6oo ια.'. e|-ι, :eρ'.-

xιi-lν παραγ6ντcυν.ΙΙ α'ναoy,t'τηaη τηζ ερΞυνη:,.ι.i1c βιβλιoγραφLαq α.πoδειxν$ει 6τ'. o'. πΞρισ-

o6τερεq μελθτεg αcyo),oilντα'. μe aα μιχρoσυσr$,ψατα. Αυτ6 δεν eLνα,. τυ-

7α!uo, αφo0 eLνι'. αντ& r.oυ τq.Lζoυν τoν zαθoριoτ'.ι6τε?o ρ6λo oτην ανd,π;υ-

ξη τoυ α.τ6μoυ γ.α|. πρoδιαγρd.φoυν τη ψεtLτa'.τα πoρεiα τoυ τεριαo6τεooατ6 xιΘε d.).λo υπoα$ατημα. Eiνα.ι iα π7.θoν διερευν{oιμα., ευxoλ6τερo να

oριoτo0ν ),.ειτoυρ.1ιι&. ια'., ετ,υoηc, τα πιo &.ψεcα ωζ πρoζ a'-c eτ|.τζτιΙιaειg τoυc.

To xd,θε μιxρoo'3oτημα oι.lνioταται ατ6 διαφoρετιxθ. oτoιγεLα f ψt}'η,y.αL τo xαθθνα διατηρεi τη διx.ξ foυ ταυ.r6τητα. o Brοnfenbrenner (L977)τo.liζει (,τι γ'.q. νσ. ιατα\Jo{ooυμε την α.ν&ττυξη os αντ6 τo sπ[πΞδo, πρ1πsινα €7oυμε υπdQη μαg 6τι 6λεq oι o7€oειg χαι oι διαδιxαolεζ eiναι αμφ[δρo.

153

ι 51ι

|ιεζ (bibirectiοnal) *o'. αμoιβα[εE

μ6νo η

Kωνoταντi,oq Πε:ρoγιd,ννηq

(reciprοcal ), δηλαδ.ξ. δεν νφLoτατα,.

o"6ι.γεLo B, αλλ& κα'. η επiδραoη τoυB στo Α.

o Brortfenllretrner (1977 ) αναφLρΞτα|.1 ετLoηc, στη ιιoυνoλιx6τητo.του λ:ιτουργιxo'i xoινο;νιzο,j oυoτ.ξματoc)), δηλαδ{, τo xoινωνιx6 c|larηψαθα πρ6τ9l, να πεgιλαirβdνΞ'., εd.ν αντ6 ιαθ|.aταrαι δυνατ6,6λoυq τoυ-c 6l.)P

1rετ61oντεζ πot) e,ινα'' παρ6ντεq, yοιρ,ιc να εξα,.9εi o$τs τoν ερε'.,lνητ.ξ. \[€ααα-π6 τη λειτoυργiα διαο6ρ(')ν παρα^γ6νiqy1 (τ6πoq, 1φ6νc',q, φυo'x&. lαΡΦ{aη.ριcτ'"ι&-, δρα.ατηρ'.6ττρα, oιlΨψeτoLiι xσ-|. ρ6λoι), xαθc6c' xσ.|. ψlcα υ-π6 τιζδιααυνδθoειq τoυc, τo μιxρoo'}ατη|Lα. διαμορφ<ilνΞι την ταντ6τητd τoυ, ηoTcι'Lct ε{ναι ε'.lο,,'lτ.oη ατ6 r''c ατoμιx6c τα'r6ττ,τsζ το)ν μ:λιiν τοr.l.

To πα7d,δειyρια τoυ μLi/'ooαυoτιjματoζ τηq oιxοy6νειαq

To μιxρoo,iorημα τηξ oιxoγθνειαq θxει απoτελθoει αντιxeiμενο τω.J

πιo Eχτsνι,υγ εcευνιi:ν. :\ποτsiιεi τo σημαντιx6τeρo, loωc, π).αioιo τlloo ατrιil

πiιεllρd.ζ δ,.,να.μιxιi:ν διαδιy.ααιιiν 6oo y.α'. απ6 π).ευρd.c eυρoυq sπιπτcboεων.λΙε ε},&7rcτec e',-α'-ρi,cΞ|-ζ' aα πα.ιδιd, 1r:γαλιiνoυν σs oιχoτθνEιsζ (αμιγsiq i;

μονoγoνΞ.ixtq, Ψ:)GLιιq .'ri α.ν&.8o.1cc .i, fJ:τθc), }ι.σ.|. ιυ.0c o'.ι,r(ξνι'.α ατoτελεi

iνα o,jνθsτo ο'1oτημα.Απ6 τo πλf,θoc τοlν ερeυνιiν πoυ θ7oυν διεξα1θεi πpoq α-ν:h τ^ην xα-

τsri0'Jγαη δ.οιπιατι1,'lιrα'. tνα.c, ιs.η1ια-ντ'.u.6c αρι0μ6c διαoτd.οgcυν (,)ζ πρoζ τ'.c

oπo,υeq διαφoρoπ6'.ρs'1'1161.'. 6'' oιxoγ€νειec y.α'. e|ναι σηv.ανa|.ι!c γ'.q. τo παιδi.(:) ιιαυναιαθηγια:'.ιοc, τ6νog τοrJ oι'/.O^(i\le'.αxo',l περιβci),).oντoζll (emοtiοnaltιrlιe οf tlιe fιιιτιiΙ-v), "('.α παρd.δειγμα (ζεoτ.ξ r,s. e7Θρ'.v.,7, ατγ.6aφαιPα),ατoτeλeL ξ,να'l γα,t?|.o r-α.?&.roντο(. oι μe).6τε6 τη€ Ιjleanοr ΝΙaccοby €1oυν

δεiξει 6r'. Lνιc ^γoν€ιq πoιl sτιδg,.7r1'\g'' ψια ζeoτ.ii, τρ'lφgρ.i oυμπ:ρ'.φoρd. or.η

φρoντiδα τοι.l ταιδιo'j, πoυ eιφ9αζε'. ανο,.1τ& τα συναιoθ^\ψατ&τoυ, πoυ θθ-

.Ξ|. σΞ πρoτΞραι6τητα. a\ζ ι"'ι&.γιεg τoιJ παιδιo6, που δεi7.νει ενθoυαιαoμ6στα oυναιoθ{ψα1α τoυ ταιδιo6, ετιδρd. xα=αλ.υa''γ'i. στην oμαλf χo'.νω\iιχo.oυναιαθη ψατ'.ι.,r1 y.α-ι. γνωoτιι.,η α.ναπτνξ^η τoυ παιδιo0 (n.x,, λ,Ιaccoby,t980). Tα παιδιd. α'ιτ& διαμoοφcilνoυν τ|.o αoφαλi1 oυναιoθηψατ'.ι6 δεo1"ι6

μΞ τo'Jζ γoνε[6 xx<& τα. δ,jo πgdrα y.96ν'.υ. rτiq ζar'r,c' fol)ζ: διαθθτoυν υQηλ6-

τs9α sπiπsδα αυ:oει:LιιησξGl eπιδει:ιν0oυν oυ1ν6τsρα αλτρoυιoτιx{ συ.

μπΞριοoρd, xατα..,oo'jν sυxoλ6τερα γ-α.'. ανταπax1l.roνται στην ι|υ1ολογιx{zατ&arαoη τCυt/ dλ7.ων, παρoυοιd,ζoυν υΦηλ6τερoυq δεixτsζ νoητιχ.ηζ ανd..

r:υ,qηq xα,. oψoλ'α.iic επiδoαηc xα.'. εtναι λιγ6τερo eπιρρεπi σfην αν&π:νξηταραpατυx.i^,q σlJμπΞρ'-φoρd..c στην εφηβεiα (π.x., λΙaccο}-ly, 198Ο. Simοnset al., 1989).

,Υ'ναq dλλoc ταρdγoνταζ' πaυ απ6 τ,.ζ o7eτιιt,q μελθτsq θ1ει διαπtστω.θe[ 6τι επιδcd ατη oυνoλιxi ανdπτυξη τoυ παιδιo0, αφoρ& στιζ (μεθ6δoυs

H μελ1τη tηq ανθριi.lπινηζ αν&πτυ{ηq τoυ Urie Bronfenbrenner ts5

ελ6γxoυ y.q.|. επtpΦ,^i1c πe'.θαpηLαc)) τ(υν παιδιcilν. Χαραz.τη ριoτ,.τLq e'ινα,. oιμελθτεq τoυ Gerald Pattersοn Υιοι τ'.q α9γθζ τηζ αγτtχoινωνιx$,ζ (πo).$ ε-π,.Θeτιx$1c) oυμπεριΨoρciq τ(l)ν παιδιιiν (Patterson, 1980. Patterson et al.,1989, 1991). o. μeλ6τεq τoυ €δειξαν 6τ,. τα παιδιd, τoυ gtχα.ν γoνεiq oι oπo|-oυ α.cxo',lααν πoλ'j 7α),αρ6 θλεγ1o xαι υιoθετo'3oαν εξlooυ ηα}'αρLg τεψν'.ιLqτe'"Θιρ1i'σ.c ια|. γeν,.ι& δeν αo7o).o$ντα.ν πo).'i ;ιe α.,ιτ&., εL7α.ν πo).,j τεριocl,-τΞρsζ πιθαν6τητεg να αναπτ6ξουν y.α.|. νσ- επιδεiξoυν μtα θντoνη αννπαιa.i'y.α|. αντLιoινοlνιx{ συμπsριφoρd.. Απ6 τη στιγμ.| πoυ θα εδρα.ι <ι0εL ια'. 0α.

τα.γιιυ0ε[ Ψ,.α τξτoι,α συμπs ρ,"aoρ&., t'γε'. ανrty.l.JTco y.σ.|. σε d,)J.e q ττν1Lq τηcζοri,c' τoν πα.ιδιo$, πoυ oδηγo'1ν τ6oo στη.i α.π6ρριι|η ατ6 την πλευρd. τωνoυνoμηλ[xων (,cτo xα'. στην αxα.δη1rαΙx.{ δυor.o},tα *, αποτυ7tα. Tα προβ)..ξ-

ψαaα- αυτ&., oτη oυν4:/ε|-α1 ε,tνα.ι π,θαν6τsρo νoζ ωθ.iαουν τo ν€o d.τoμo πρoζμια 7.oινCινιιθ. αποx).|νoυoα oμd,δα συνoμη},iιcον ια'., oτη oυνθ7eLα) στην α-νdπτυξη ταραpατ'.x.,r,q t, fxαt εγι),ηψατ'->ι.'r,C συμπεριφoρd'c (Dishiοn et el,1.C')91. \rιrcΙιirιic.lι et ειΙ., 19ε,2). 'Ε:.G,.l θνα μoτiβo συμτΞριφoραq ξεr.ινi,u6oα oτo π7.αi σLa 1τιc, oιxoγθνεια.q, δια.τη pεLrαl. xαι. ανξ&.νΞiαι μθoα ατ6 :''cα.i.ληλεπιδρd.oειq μg τιζ oμd.δεc ομηλizιυν xσ.ι. τo oiloτη,,ια..o.) 6/c).e[oυ.

ΙΙπloηc, xα.τ,!. την ατo'|'r, τolJ Ρattersιln, οL ιυ.)''ξc !ι xαιiq τε7νιxt,cπz'.Θα.ρ7|"α.q Nσ.|. ελθγ7"oυ δsν ατoτε),o'!iν τ'lχα.Lα γεγoνι1τα. ' α),7'd. διαμoρφcλ-νoνται απ6 ξνα. ε,υρ'jτe ρo τ),α,ιc'.o γι€'oα oτo oπo'υo ντ&.ρ7e|. ισ'|. 7.ειτoυργεi ηo,.ιoγθ,νε'.α. Δ,ιατiατc,)6Ξ πωc, oι ^1oνεic οι oπo|oι e[yαν p,.ιj,οc'. α.ν&-},oγcg xα-ιξq oυμπεριφoρ6q τε'.θαρl7tυ.g ι,lq παιδιd' eLνυl. πι0αν6τερo να. 7ρηcιγιoπo,.ii-ooυν α'νd,λoγεq τe 1ν,"ι€q ψΞ τα διxd, τoυq παιδιd,. Ενδθ7sτα.ι, 61rcυq, η υιo0d-a.ηση y.αx<!lν :e7ν'.ιc|lν gn,"pλ..,r,c τe'.0α'ρ7,ιαζ νσ' oφΞi).sται c:''q α'lξη1ιtνec ;ιL-oειζ πoυ νφ,υoτα.νται. σa^fι διx.ξ τoυq ζοr'η ατ6 &),).ι π),α.tσ'.α., 6το'q o Ξ?^(α-

oυα-x['q 7c59og, .'r, fi'λ'α. aιιLιΡJ-ν:α .'r1

γe"γoν6rα ζοιJr,c, l,ποιq, "γ'-α. παρ&.δειγμα..ξνα πρ6oφατo δια"ζ'3γ|.o.,rι Ψ|.σ- ψαιρ& περioδoq ανeργLαq (Patterson et al.,t989). ,Α).λεq, eτLaηc, μελθτεq 67oυν τo.r|αει a'η σηΨσ.oLα τηc πo,.6τηταq7.α|. τoa6τηταq a.ηζ ετ'.ιo'.νοntαq ψεταξ'3 ταιδιoιi xαι γoν,.dlν (Baιιmrind,197L. Bell & Bell, 1982. Steinberg et &1., tggl).

Ωατ6αo, δεν ε[να.ι μ6νo α'lτd. aα σao|.γεLα τo,l δια-1'l.oρφοlνoυν τιζ Ξτιρ-ρo6q πoυ αrry.s,L η o'.ιo^γLνεια σiην υ.ν6.ττ'ιξη το.iν ταιδιci,ν. Ι(α'ι τo iδιo τoπα.ιδi πρoαφ6ρει τα διxd.. τo'l oτo'.ψεiα. aτη διαμ6ρφωση τoυ αυνoλιzo$ μι-z.ρooυoτi1ματoζ .ηζ oιr.oγ4νεια6. Tα ιδιooυγxρ αo'.αxd. 7.α?σ.y.τ,η?ιoτ,.ιd, τουπαιδιo'J, ^γ'.α ταp&.δειγμα., φαLνεται να πα.iζoυν oημαντιx6 ρ6λο. Παιδιd, μsιιδ'ioxoληυ ιδιooυγv.ρ αaLα- θ7-oυν περιoα6τερεq π:θαν6τητεc νσ. δε1θo0ν τcΞ-

ριoo6τερη τιμcυρiα (πιθαν6τητεζ πoυ αυξd'νoνται, ιδιαiτερα. αν η οιxoγdνs.α

βρ[or.ετα.|. Χθ.τι,l ατ6 oυνθηxsq π[εoηc). Tα παιδιd. αντ& αντιμsτωπiζουνπsριoo6τερεq δυoxo).|εζ πρoσα.ρ ψoτ.hζ σε oπoια.δf,πoτε α..)^J,o.γ.i,1 στo o'ioτη-uα ττ]€ oιxoΥ4.rsι αq, (,τωq 67oυν δε[ξει,, γ,α ταρ&.δειγμα, oι θρεrlνsg τη-ξ λΙa-

156 Kο:νoταντiνo g Πετρ o.γ'.&νιτ,e

\,.iS }Ιetherington (1989). rΙ ιδιooυγxραotα, 6μοlq, τoυ παιδιoιj eτηρei,.-

ζe'. x*'. τη αυνoλιxf διciθεση των γoνιciν ια0ωs y.α.|. τη oυζυγιx{ τoυq o7L-6η (Stoneman et el., 1989). Eξ[ooυ ση|1σ.ντ|.x6c' παραγoνταζ ε|νq.,. ισ.,. ηη}'υιLα τoυ πα.:δ|.o\,)1 |J.|.αζ ια'., ι*θιlιζ τo παιδL αναττilσσgται' πρoβ&D,ει δια-φoρeτ'.ιt,q ατα,.τ.λ,oe,.g στoυζ γoνεiq τoυ, oι oπo|εq διαμoρφιiνoνται αν&.λo.γα

μΞ τo Ψ']λo τoυ χαt την δπαρ',=η "'r, 67υ <ιειδιxci.lν αναγxιi.lνll.,Eτoι, διαφαiνeται πωζ' τ|.α να ατoιtlaoυμe μια πλερ6oτερη gιx6ναeLναι αναγιη να μελετd.ται τo o'jνoλo τcυv εμπλεx6μgνcι)ν μερrilν μ€oα σ:o

μιxρoα6ατημα τηc o|"ιo^γtνeιαq, αφoιi γ.α|. oL γoνεlq, ατ6 τη μεριοi, τουq, φθ-ρoυ.J, o xα}ξνα,c ξstrιυριoτ&., τα χαPαxaη1ιατ'.ι&. τηζ πρoσοlπ.;x6τητ&q τo,.lc,την '.aτogtg. xαI. εμπ:ιρiα. τη-c ζοr'r,c TC;UC με πλfθo-c oτoι7εtιυν, 6πωc, ^('.σ'

παρd.δειγμα, η ι],,υ7oαυνα,.cθη1ιατ'.xt, τolJζ ν.ατ&cταaη, τα. πρoac,ιτιxd. τoυζ((Ξσωτsριz-ευμθνα μoντθλα διεργαoiαgll τoυ oυναιoθIματιxo$ δεαμo'3 (\Ιainet al., 1985) μ' τουζ ^γoνεic τo1Jζ (CrοlvelΙ & Feldman, 1988. Καρμα.-νιι,υλα & ΡierrelιιtπιJlert, 2C)0ι) xτλ. Tα aτo'.aεLαf7αραxτη?|.6τtxd. υ.πL

μ6να τoυζ, α),ια xα|. σε o'lνδυααμ6, πρooθθτoυν τo διx6 τoυζ δυναμιx6 oτo

μιxρoo'ioτηψσ. aηζ oιxoγ6νειαc, 6πι,ιq 31oυν δsiξsι πoλλθc μελ€τεc (π.χ.,Ι,γιlns- Rrιtlι et &].' 1{]90. Rιιlke-Υοrrοιv et ιιΙ., 1985 ). Tθλοc, Nα.|. τc/.

7a.?αγ.τηρ'.o:,.x& τ^ηζ oιxoγ€νειαq, τ6oo 6Ξ sπiπsδo δoμιxιiν χσ.?a}Lτη?|.στ|..ιdw (n.x., αγι,.^;,r1c { μoνoγo'lΞ't/.Jr,, oλιγoμeλi^ιζ \ πo).υμελfc) 6oo γα'. ca eπt-πεδo o1io:olν (n,x., ((oιχoτE''e'.αy'6 xλiμαll), α.αxo'iν, ξ.χ,ρ,.oτd. ιαι σg συν-δυα.oμ6, επιδρd.αειc στη δια.μilρφc,loη ι&θs' oιχoγsνsιαγ.oi, ιrι.χρoσtl6τ.'r,1ιατoq.

To <ιμεoοoδστη}ια)) (πresosysteπι)

Ι{ oνψψeτoγ^'η σΞ διciφoρα πλα.|.o,.α, 6τωc, α.ναφ6ρθηιΞ ταΡαπ&νcο, oημωiνeιπωcJ τα. μ6λη τηq εx&aτolΞ oμd,δαq ((πηΥαι,νot,ργoντα,.ll ατc6 τo &να μι:1ρo-o'3oτημα ce x&πo'.o dλλo ια'. μπoρεi, oυνεπc3q, να Tcα?ατηρηθε[ ψ'α ae'.ρ&.

διααυνδ6σΞc)\/ ψeταΥ.{ αυτιiν τcογ πλαιoicυν. Eiναι, 6μ,c, δυνατ6 να υπd,ρ-

χoυν xα," <<t,ψψεσεζ)) διαoυνδ6oειc. oι αυναντ'r,oε'.c, μεταξ6 γoν€α xα,.8αaι&._7.oU εLνω,. ξ,να' παρd.δειγμα ψ,.α-c τξτo,.αq θμμεαηe διαoJνδεoηq μεταξ$ τηζσυψψ.τolιc, του παιδιο'j στo o7oλεLo y"Cι,. στην o,.ιoγt,νε'"d. τoυ. ,Eται,

α'ι

μαq ενδιαφθρει ο τρ6πo9 με τoν oπoio βιcbνει ια.ι. α\la|.tLaτωπLζeι dναq μαθη-τiζ, ^(ια παρdδειγψα1 a^ην θναρξη τoυ o1oλεioυ d tναq eνs,λ'.xαζ τo ξεxiνη.μ.ι σs μια ν€α sργαa|.α, η d,ντληoη π7.ηρoφoριι1lν ατ6 x&πoιo d,λλo dτoμo πoυe[ναι dδη oτo τλαioιο αυτ6 d γνωρiζg'. ι&τ,. για τo συγy.Ξ7.ριμθνo 7.ci:ρo, μπo.ρ:i να απoδει1θεi μια χρioιμη τητh πληρoφ6ρησηζ. Tα μην'5ματα { ιiJ.λsqπληρoφoρisc για τoυζ αυμμετ67oντ9ζ, oι oπoisq μεταβιβd,ζoνται μεταξd τωνπλαιo[ων υπoδsιxν0ουν θνα δε$τsρo επiπεδo gπιρρo.iζ στην ανθριi:πινη ανd-πτυξη, Τo κμεooαr1ατημα)).

}Ι μελ3τη τη6 ανθριilπινη6 ανdπτυξη6 τoυ Ιjrie Bronfenbrenner

o Bronfenbrenner (1,977 ) oρiζaι τo μeooα$oτημα ωζ τo oυνδετιy"6κ7tιo ψeταξl5 fων πλαιoi<υν πoυ τeρ'.},αψpανe'. τ,"ζ αλληλooυ o6aτLoe''q )Lα.|,

δ:ααυνδ6oει6 μεταξ$ των μιχρoσυστημd,των cτα oπotα oυμμaτΞ1.|. ao ανι.ι-πτυαα6μενo d'τoψo. Σε γeν,.xi,q γραμμ6ζ, απoτελeL ξνα ιιo6ατημα oγt,oe-ων μετα.ξ0 μιχρoσυστημd,τωνll ταρ&. €να oυγxez"ριμtνo <ιτ6πoυ 6πoυ συντΞ.},eLτα'. η αν&πτνξη7 (n,χ,, η o7θo"η o1oλeioυ xα.|. o|'xoγtνe,-αc,, η o:1€oη μΞ-τα'1$ oιxoγθνειαq xα.|. παιδιxo6 oταθμo$, ψeτα.ξiι oιxoγθνεια.q y'α.,. e?.{α.σ|.α.-

zo'j 1cilρoυ ). Ι-Ι αxαδημαΙx"i πρ6oδoq ioυ πωιδιo$, τ,'α παρciδειγμα-, δενaξαρτdπαι μ6νo απ6 τ'.ζ δραoτηρι6τητLc, TΞoυ αναπτ6oooνταl, στην τ&ξη,, α),-λ& τρoα^γeταυ γ"1.|. απ6 aη συμμετoχ.| των γoν6ων στη a7oλ''ι^fi ζ^.h, τo

βαθμ6 επιxoινων|α6 ψε:αξil γoνιcilν-o7d'eLoν /δαo:,.d,),ων, τo βαθμ6 στoνoτoio η αxαδημαixi1 μd,θηoη ψεταφiρaτα,' y.α|. επιτελεlτα.L ια'|. στo oπ,t:'.

(Grοlnick & SΙοwiιιοzek, 1994 ). Eνδaιzτιx{, eτLaτ1e ,, eLνα'. y-α.ι. η μελ6τητoυ Epstein (1983) πd,νω σaτ| αναττ',ξ'.αιh επiδραoη τ\ζ αμφiδρoμηeεπιxoινο.lνiαq y'cΙ.|. oυψψε:o7.i1c σiη liΨη απoφ&oecον απ6 τoυζ γoνεiq >|α|.

ioυζ δααx&λoug. ΝΙαθητ6q δημoτιxoi α7oλοioυ, πoυ βρioxoνταν σΞ cιξa,.c6πoυ ψια τθ,τoια διπλi1 ανd.ψε'.ξη .'r,ταν uΦηλi , 6χ, μ6νo παρoυatασαν ψε^(α..

λ'iτερη ταoη τ,.α ανεEαρτoτotηaη xα'. );i^1ιJ7η πρωτoβoυλιιiν ψeτ&. την etoo.δ6 τoυζ στo γυμνd,oιo, α'λλd, επιτλiον παρουoiαζαν l.α|. υQηλ6τερεq επιδ6.UC,L.

Kαι για iην eνΙ1λ,.*η ζ.Λ, μια 6ρaυνα τoυ ΙΙcΙ-.,οycl (19s9 ) 6δeιξε 6τιo τρ6πoq xα.|. o βαθμ6q στoν oπo|o λeιτoυργat iνα d,τoμo οlq o'jζυγoζ y'CιL Υo..l''6q oτo oτLτυ eτηρaαζετd.1. σ.ηψclντ''ιil. ιαι απ6 a'.ζ εψπ.|.ρ'υeq ιαι πρooδoxia6τoυ στoν εP.(α.σ|.αx6 xιilρo ,' 1ι,α.?" ao iδlo ιo1'i.|. ια,. αμφiδρoμα. ,Ε1eυ διαπι-ατωθεi, ^για παρ&δειγμα, η oυν&φε'.α ψaταξ'3 ττ1e 7ρ6ν,'αq Lι}eoηe

"ων ενη.

λixιον σa oυνθdxe6 εργαa,.αx.i1c πLεcηcf oτρεq y.d.L α) των 1αμηλιiν eπvτi.δων ιxανoπoLηai^1q τoυζ oτo πλαiσto των oLχoγενΞLαιcbν oγLcεc,,ν, β) τη6 6λ.).ειQηc διdθεαηc ΥLα oυμμετo7.ξ σε, oι7.oγενΞιαxξq δραατηρι6τητεq ιαθclqy.α'L τ) των αυξημ6νων ενδεiξεων θυμo'j ιa.|. eπ|.θeτ''x6τηταc, ψLoα στην oL-

ιoγbιa'"α (BarΙing & Rοsenbaum, 1986. Burke, 1982. Jackson & N1as-

Ιach, t'982. Piotrkovrski & Crits-Cristoph, 1982 ) xωθωc, ισ.,. η συνd,φaLα.

ψeτα7.'5 aν6q δυα&.9εoτoν χoιν(υνιΖo'j περιβ&λλοντo6 oτo χaηo τηc eργαoLαq

1. Θα πρtπeη πdντω6, να σημειωΘεL 6τι θ7oυν διατυπιυθe i αρzeτLq ιρυ='.u.θg απ6 e.

ρευνητ€6 πoυ απoxλ[νoυ.l απ6 αυτd ττ1ν ν.}'αoιz.,η πρocbγγιoη τoυ Bronfenbrenner y.αL ε-ξαιρotν τo μεσoσυoτηψιι6 επ[πεδo τoυ π:ριβctλλoντo6 απ6 ;.η oυνoλιzd θεci:ρηαη (Ρeters& Kontos,7987 ). Θε<ορo'3ν 6τι δe.r ε[ναι 6να o5oτημα μΞ την [δια 6ννoια ν.αt περιε76ψε-νo 6πωq xαL Ξα' υτ6λoιπα τρla. pαaιιci αυoτημlz.& επiπεδα τηq Θεωρiα6, αλλ*, μ&iioν, α.ντι,rρoσωπε6ει 6να oιiνoλo o14oεcυν μεταξυ των συστημdτων oε 6λα τα επtπεδα ανdλυ-α]ζ. Mε *λλα λ6για, σημανiιχ€6 o16oειq δεν υπ&ρ1oυν μ6νo εντ66 6).<υν των αυoημ&τωναλλci xαι μeταξ0 τoυ6.

157

,58 Kιυνoταντ[νo6 Πετρoγι&ννη6

lα'|. eν6q διατα.ραγμ6νoυ ουναιoθη ψατιιo{ι ι}'Lψατoq στo oπ'uτ'. ( Daniels& }Ιoos, 1988. Repetti, tgEi). Tα eυρ{ματα αυτ& ενδ67eταL να ανaανοι-z.λo']ν μLα γενιx.i^1 ((υπΞρ/etλiζoυoαll Qυ7oλoγr.ι.t, φ6ρtιoη/διciθεoη ατ6 τηνeργαolα ατo απiτι (π.χ., Crιlιιter et al., t989. Piotrkoιι,ski, t979.Repe-petti, 1987). Πιθαν6 απoτt}'aoψα αυτ^,ηc τηζ διασ'iνδεoηc etνα,' η αναπτνξηεν6g oLγ'o^{Ξ'ιΞLαxoιj περιβοi,λλoντoζ μΞ 6ντoνeg γ.α.L επαναλαμβαν6μeνeζ συ.ζ''^('.zξc α'.lγz.ρο'lαοιq (διαμeoo},αpητιι'6c, πα.ρ&^γoνταc)., των oπoiιον η ψσ.-zρ67ρoνη eψπaιρtα ατ6 τα, παιδι & i7ε'. (,)ζ α.πoτiλεoμα copαptc, αρντρ'.ιLξεπιπτιλoeιq στΥ1 γeν'.x6τepη Qυ1oxoιν οll)|'r.,fι τoυζ αναπτνξη (γ.o ψLc/. α\Jα-azi',τ^ηc;η β7.. Cιιmmings, t994 ).

Σ'iμcοlνα μΞ την oιχoσυσττ,ψιxi, τρoaLγγυoη, η α?χι aηζ oηψαotαqT(')\i ιιτρiτων μερciν))' πQυ αναφ6ρθηz.e τα-Pαπd,νcυ, {'y.ε,. eφα.ρμoΥi y'σ.|. σa^η'l

τaρiπτcοoη των a7t'oeων γιerαZ',.l των μtχρoσυστ.r1ψ&των, 'Ετc,., 0 δυνατ6-a.ηacΙ' εν6q π},ωιαiου (n.ι,, τo oπLτ,., ao a7o}'eto, o ycilρoc, eρ^,,α.oLαq) νω ).eι-ao]J?^(.iισΞι απoτελeoψα.τυι& ωζ cυ7o).oγιx.6; ιω?oe ανctπτυξηq e,ξαρτ&'τα,'7.α.L απ6 τη.l '5παρξη y..ιL aη φ''loη iων ι()|'\ιω.lιzc|lν διααυνδ6σΞ(,)ν ψeταξ|lτιυν διαφ6ρων ciλλων α7ιεoα αυνδεδεμ6νο-lν ψe ανc6 π).αιo|ων, πoυ πeριλα1r-p&.νe,. τ^ην ιo,.ν\ συμμΞτo7.'r,,, τ^ηrl eπιχo'.νωνLα, 7'α,. τ"f|l c/"ντα},λαγ.i, π),ηρoφo-

ριων απ6 τo 6να. π.i'αLιs'.o στo d'λi.o (Bronfenbrenner, 1979a, σ. 6). Γιοι νcι

xaτανoηOo$ν oυνeπ<iq oι διεργαoteg πoυ διαδραματiζoυν xαθoριατιx6 ρ6λoστη\ι ανd.πτυξη τoυ ωτ6μoυ, θα πp|πeι να μελετηθoilν v.α.|' o|' αλλτ1i'"επιδ9ιi'-σeLζ μεταξι3 πλαιoin21,, δηλαδ{ η αυνδυοιoτιx.li α),ληλεπiδραoη δυo d rcΞρl.6-

oo;Lρ(,\/ πλcιισ|c,:ν xαι τωγ χαρ *}Lτ^ηP,.στ'.ι<λν τoυq ).αμp&νoνταq υπ6ι},η (-υθ-

τ,.0ιν&' υπoαυατd ψα.τα. N.α|. a|.q oυναφeiq επιδqααειg δε{τερηζ τd.ξηζ, πoυ υ-πωργoυν ι 0α μπoρo'jααν να υπ&ρξo'lν, xαt&' ψ.iμo.c των π).αιαiω.rll (Brοn-fenbrenner, 7977, o. 525).

Σe γενtκtc' γραμμ6ζ, η ilπ*?ξη τω\/ μΞσoσυστημdτιυν εξυπηρetεt τηνaνδυνciμωση

'Lα.|. τoν εμπλoυτιαμ6 τηc, eτ|.?ρodq των μιχρoσυστηψ&τalν στην

αναπτυξη τoυ πα'ιδιoι}. ,ooo πιo ιo7υρo[ εLνα-'' oι δεαμoi ψεταξυ των μιχPo.oυoτημd.τ(')\/, τ6σo πιo l"σ/υρfi εLνα.'" ισ.'" η zτ,'ρ9o!η τoυq (Garbarino, t982).

Σ7!αη μεταξd εξcυotxoyεyεια}4ηζ ημεΤτjαιαS pQo"-τlδαg y"αL otxoyiνειαq,:, Ενα μεσoσυστημιx6 παρd'δεryμα

oι υπ^ηρzoteq παρo7.i1q υπηρaαιι5ν ηψeρ{,a,.αc φρoντiδαq xα|' αγc,>γi^,q

e'υνα,' ιιπooΙ6νl> των χoLν(υνιχo-oιχoνoμιzcbν αλλα^1ιilν πoυ oυντελθoTΥ1Υ.d.Υ

oτη διciρy.ε|.α ao]) 2Οor.l α.'.ιλνα γ.σ.|. ατoaελε| τoν π).θoν διαδεδoμθνo xc5ρo ε-

φαρgιο^γ.,r1ξ τηξ oιχoσυστηψιν:ie τρoo€^γ^γ'.σηξ τoυ Brοnfenbrenner. Ιjιδιxciτ|.α τLζ δυτιx6q, ((.(νεπτυγμ6νεqll βιoμηyανι"γξq γ6ι.ι1c,lν,υec,, η ηψερ{,o,.α φρo-ντtδcι πρoβd'λi,ει ωζ μια ιιδημoγραφ'"xh α.'lα^;zαtL1"f1Tσ)) τηζ otΖoνoψ!ιαq τoυζ,

Η με).jτη τηq ανθρcδπινηζ αν&πτυξτ1q τoυ Urie BronfenbrenneΙ 159

το)ν oιχoγΞvΞιd)ν Υ.α|. aQ)'ι παιδιciν, μια μ6νιψη ιd.,. oταΘeφ{1 γ"αa&.σaα'ση τωνα'iγ7ρoνων χoινωνtcbν (Blιtm, 19E3). .Ι.6oo στo eξωτeριx6 6oo vα.L στην

E)λd,δα, oι δι&φoρaq y.αL ευρ:iαq ι}'i.ψαxαq χo'.ν(υνLχo-o|.Υ.oνcl1)"L7!q α},λαγ6qeπηρθαoxν r.α0oρυoτ'"ι& τo παραδoaιαx6 μoντθ).o φρoντiδαζ y.α.'. αγοlγ.{c τoυ

μιxρo$ παιδιo0 r'x|. τη δoμ.4 τηξ oι7"o^γLνe'.αq, ψt'o<'l ττ1ζ α'.i,}'αΥiιζ τoυ o|.ιo-

γενειαxo'3 ρ6λoυ των γυναιxciν γ.,,ιL .η.c ραγδωiαq eιo6δoυ τoυζ στην α.γoρ&

cργαotαc', ιδi<οq ιατ&. την τελeυτα[α τ?ι"σ.γ.oΥτα.aτ[α (Ζ'.h' 1994. Kωνoτα-ντoπo'Jλoυ, t998. λΙoυoo$ρoυ, 1998 ).

oι eργωζ6μονεq γυναixεq αναγxαζoντα,. π},ξ,oν νο( y.να06τoυν τη φρoνtL-δcι των παιδιιiν ;oυc: σΞ x&πo,"o &l'l'o &τoψo' ^(,.σ. o?ιoμθνεg ιiρεq τηq e?^ia--

σιβηq ηψραs. Αυτ6 δε oημα,iνει. 6μιυq, 6τ,. η .r,iιep.'r1a'.α φρoντiδα ε,υνα'. L'lα

E'lιαi,o φαιν6μενo. .Ι.α

πρoγρd.7ι,,ιατα ηψeρ.iio''α.c φρc''ιtLδαq xα,ι α^γοl1i,c τz-ριλαμβοtνoυν μιο( πoιxυ}'Lα π).α.ιoiο-lν. επioημο:ν vc/.|. d,τυπιυ'l, oρΥανο)μθνω.l.iι Ψ\, μεριz.o0

.i^, π};i",ρoυq <οραcLcl)) C,Ι'τoψ|.y.oil, o'.ιο^{Ξ'lΞ,.Cι.xo''-l { oμαδιxο,j τ'j-πoυ, των oπo|οlν την ευθ.jνη i.ειτoυ?τLαs L7o'lν εxπαιδeυτιιLc α?χLq.,r, νπ^η-

pεaLεq χoLνο)./'"κ{,c τρ6νO|'αC1 ιλ. xρατ,'x.,r, .h ιδιο;τιz..i 1ρημα'τoδ6τ.r,o.η. Ιid'0ετiιπoζ δια76ρaι απ6 τoυq αλλoυg αε διd'φo ρo'lc' τ,,iιzLc, 6πcυc. τo πρ6γραμμ,(δραατηριoτiτοl.i, τα' &τoψα πo'J α-c7o.t'oil';τι'. μΞ aα πωιδιJ., 1\e Υ.-l"ρι.q.*6,

Ξ^(ιCι;α.στ&.oeυc, rx ν}l,ι& ιτ},. , A?o' ι.lc διαοo pe:ιι&, μLχρoσυστ.ξματα δια-θθτo''lν y.α.|. διαφoρετιxct, /αPcιy.τ.ri?υc:''κi.. Ιiατct αυν6πgια, oι. διαφopoTctι..i^,_

σaυξ τo1) r,σ-Pd.aηPο.jνται ψeτα.L[ των τ'jτcυν αt'7'iι ια.'. ψeταt'5 aι)\l ιρατdlνo;rl τoιlLα. αντ6, xαθιoτo0ν εLω,'ρaτ'.xi δ'ioxo),η την πρoσπ&0ε'.α των Ξρeυ-

νητιilν να xαταλ.iξoυν σe Υεν|.x,ailoeιc' πoυ να. ι,ι},ilπτo'-;ν 6λo τo φωo1ια tηc.r1ψορ.,r,otα6 φρoντiδαc, cl..i'λ'& l.aι. σ.a aνW!ια o'ιψτa?&oψcιτα" o1aτιxω με τ\ζετιδρd,αειζ τoυζ στην αν&ττ'lξη iω.i παlδιcilν. Λ[ια d,λ).η δυoxo}.Lα oτ.r,ν e-

ξoτ'τi ξaιαΘαρων συμπe ραoψ&τω'l πpoι'3ττe,. 7"α'. ατ6 τo ΥεΥoν 6q 6τ,. ταπαιδιd, ξεxινo$ν ηψeρ.,r,o,.α φρoντiδα αa διd,φο ρaq η)i"ιtaq, ενιi 7σ-," η oταΘe-

ρ6τητα τηe φρoντiδαζ τoυζ διαφθρει στιψ*ν-,|.ιe. (pi'., Πετρoγ'"&νν\ξ & λΙel-huish, 2001). Παρα τι6 δυoxoλiεq α'ι:Lq, ιατ& c,.q τLoceριq τελευταiε6 δε-ιαaτLεc', 6λ,o y.α," ..e?|.σσ6aεPoι ερευνητt'c, θ7.oυν δεiξaι τo ενδιαφ6ρoν τoυq γιαrην ημερ{,oια φροντiδα xα'" €γoνν δημooιευθεi τo),},&. βιβ).iα ιαυ αρθρα (π.

χ., Αinslie, t'984. Gamb]e & Ζigler, t986. Kamerman, t99t. Lamb ete]., 1992. λ{elhuish & ΝΙoss, t991. λ,Ιoss t988. Spodek, t993, βλ. Υ.α.|'

ειδιxci αφ,.eρ6γιαcα, 6τωq στo Journαl of Reprοductirle ξ Ιnfαnt Psy-cΙιology, t99t, τ6μc;9, μθρη 2-3, ια'. oτo JoιιrnαE of Sociα|' Ιssιles,1991,τ6μoq 47 ).

rΙ o|.xoτeνεLαr.h φροντ[δα (6πoυ οι γoνεlq δεν zαταφε6.1oυν στη oν7ν.i,y.α.L ταιrιx-fi χ?{ιa1. αυμπληρωψατ'.ι.,r,Ξ ηψeρ^'r,o,.αq φρoντLδαq) Lγ.ε,. χρησ'"-

μoπoιηθεL a'lγνd" (υζ η ιιν6ρμαll (ιανoν,.aτ'.x6 πρ6τυπo) "ηc

παιδι:,.ic φρo-ντiδαq Lναν,:'. τηc oπo[α6 αυγxρiνεaα'" η εξωoιxoγενe'.αx$1 ηψεp!i"ρ,"α φρoντi-

16(] Κωναταντ[νo6 Πετρoγι&ννη;

δα (λΙοCartney & PhiΙΙi1;s, t988). Επ'ιaηc, η ηψa,ρ$,ow φρoντiδα θ7.eι

μελετηθei, πoλ).Ξq ΨoPθζ, ωξ ξνα ιδιαiτερo περιβd,).λoν χoινωνιy"oπotηηqξeaωριoτ& ατ6 ω ot){oΥενe ι αι6 τεριβct,λλoν. Στην 7τ?ατψα.Ξιx6τητα,, η ανα-τρoφi τoυ παιδιoi απoτε},et μια συyεQyατιxιj π7ooπd,θεια (μ:oooυα"Ιβα),6πoυ τα παιδιci . πoλλci ατ6 αντ& σε xcιθημεριν{ β,*oη - πηΥαινo6ρ1oνταιμaταξυ των δυo πλαιoiων ταρo7i^1q φρoντiδα ζ xα,. αγ,"lir1c (cπtτι-παιδιx6qoταθμ.6q). oι eπιδρd,oειg αυτciν των περtβαλλi,ντιυν μπoρεi να εiναι συμ-πληρωματ'.xLq ια.L αντLσταθμιoτιιt'c,^i1μπoρεi x&τo'.eg πτνaLq τoυ εν6q πλαι-oioυ να υπeρxαλ6?ττoυν τo d,).λo, siτe θετιx& εLτe αρνητιx&. Συνεπrji ζ1 τ|"α. ναια:ανo^ηθeL .η αναπτνξη τoυ παιδιo'j απαι τz'υτα'. η αυνεξθτα ση y'α.ι. τοlν δ,]oτ.i.α,.oLι-'yl' oιχoγενειαxot1 y.σ.|" eξωoιxo.1 ε'ιε,.αιo,3.

Eτιπλ6oν, υτ&.ρ7e]. Nαl. €'ναq αι6ψα oη1ιαντ,.x6q μεθoδoλoγ'.ι6c ).6γoq

Υ|.α. να axτιμηθoriν oι oυνeπιδρd.oeιq τηq παιδmiiq φρoντiδα6 απ6 τo εξωoι-y.o"(eνa?.αι6 ιαυ το oιχoγeνε,.αx6 περιβciλλoν. oι ^1oνεiq (ανciλoγα μο τo o,1-στημα. των υπηρεoιcilν πρ6νoια6 ια.|. εxπcιiδευoηe ) μπoρε[ να επιλ6Υoυν τoπλαioιo ηψeρ.'r,cια; φρoντiδαq γtα τo παιδi τoυζ. Εtνα,. πιθαν6, λoιπ6ν, oιγoνεi; πoυ υιoθετorjν διαφoρετ,"xξc, αξLe-c να λeιτoυργo'iν στa πλαiαια δια-aoρεττxdιν oιχoΥενειαxclν δoμcbν, πoυ, &ψeaα ^fi Lψψeoα' τoυζ xατευθ0νoυνστo να eπιλ6γoυν διαφoρετιxo{ιc, τ'5πoυq (η γ'α.L διαφoρετιxi;c τo'.6τηταc.)

ηγιaρ.'ηα'. α6 φρ oντiδαc.H o7ετιιs1 6ρaυνα t,7ε'. περ&.aa'. απ6 διciφoρεq φ&.aε'"c, ψε απotLλεoμοι

να' |ιπo?ε1' un ^γLνeι λ6γoq γ'.x τpLα eυδιd,xριτα αx$ματα Lρeυναζ)) στην ημΞ-ρ.'ηa,.α φρoντiδα (λ{cCartney & λ{arsha]l, 1989. Ρhillips, 1987. ZasΙοrv,1991). Ωoτ6oo, μ6λι6 oτω ψ&,oα τη€ δεxαετLαc, τoν 19BΟ xαι. &πe,.τα (δι&-σ1.ηψα. τo oπoio oυνιoτd, ιΦ|. Ξo τρiτo <<ι$ψα 6ρευναqll ), &.ρ7''aα\, ot eρευνη-τLq να' αυνειδητοπoιo'j.l aη oηψαaLω :ηc oιxoλoγ|α q aηq ηψερi,a,.αe φρoιτι-δοιζ, δηλαδf την αλληλεπiδραoη μεταΞιi oιχoγενeιαxcbν xα.|. εξωoιxoγ.νε|..αιdlν ταραψLτρων' πoυ περιλαμβ&νeι 67υ μ6νo τιq d'ψεaε6 αλλci xcι|. a''q eψ-

μΞσΞζ επιδρ*oειq ατo παιδi (Scarr & Eisenberg, 1993 ).oι ΝΙcCartney xα|. λ,Ιarshal] (1989) πρ6τοιναν αlμπερiληQη τριι1lν

oνoτηψατων Υια να πΞρLΥρd,Qoυν ψ,"α' πλi1ρη o,"ιo),o^('.Χ'h μελθτη aηΞ ε;ψ7τΞ|"-

ρLαq τo'ι απoιt&. τo παιδi απ6 rην ημaρdoια φρoντiδα: α) την πoιz"ιλoμoρ-aLι τη6 πo,.6τητα.ζ ιd.'. τoυ τ'jπoυ τξ€ ηψeρ$1oια( φρoντiδαq, 9) τα γαραy"τι-ρ'.a;ιxd. τηζ oιy"oγθνε,.αq,, y'α.L τ) ='q ατoψιxLq διαφoρ6q ψeταξ$ των παιδιιjr.l.'Ε1σ'.,, παρ€7εrαι μια oλoxληρωμθνη e,.x6να τηζ oιxoλoγiαζ των πλαιo|ωνπαιδιxdq φρoντiδαζ ισ-'. *γω^(116l καθωq ιαL τ.ηq εμπειρiαq πoυ απoιτ& τo

πeιδi απ6 *ντ&. (Scarr et a]., 1990).Α, 'α-?.

ξγε|. δoθεi η α1τα.|.τo$μονη τ?o-coχh στην αξιoλ6γηoη τcoν πλαια|ω.z φρoντiδαq, αε λiγεq περ'.ττιboε,'q, ω-oτ6oo, 61oυν ενσωμοιτωθεi στt( o7eτ'.ιtq 6ρευνεq τα λaπτoμερi t.α.?α:γ.τη-

ρ,.oτιx&, των γoνtciν, τoυ oιχoγενειαxo0 πλαιoloυ χ.(ι τoυ παιδιori.

H μaλJτη τηe ανθριi:πινηζ αν&πτυξηq τoυ ΙJrie Bronfenbrenner

'Ε^1e'. δια,πιoτωθei 6τι η ανωπτυξη των παlδιιilν επηρε&ζaται. αρνητ,.ι&.

απ6 την γαψηλi1q πo,.6τηταC)) ανε,τα.?ιh,' qπoP?|'πτLxt1 xα,. αxατdλληλη φρo-ντiδα πoυ παρL7ετα,. εLτe απ6 τoυζ γoνetq εLτe απ6 d,λλoυq (Scarr, 1992).oι GambΙe y.αι Ζig|er (19s6), βααιζ6μενot σa tL|'α. εκτeν^\ αναox6πηση τηζaρe'xητ''x.i,c βιβλr,oγρα?Lαq, νπooτi1φ'.ξαν 6τ'. ((oι αλλαγ6q πoυ πρox-αλo'iναναπτνξ'.α.ιtq βλciβa6 α'lξdloντα.'. ωζ λeιτoυργiα τoυ αριθμo$ κα'|. τηq β*ρ,-.ητd.c' των αρνητιxιiν περιβαλλoντιxc|ν γαPαy.τηP'.στ'.ιιλν... o xiνδυνo6 γιoιβλ.iβη α'ιξ&ν:.τα,. αν τo πωιδi βι<iνει pρeφιxi^1 ηψερ.!r,a,'α φρoντ[δα aαpιη}.i1c,πo'.6τ^ηταq, πoυ τρoLρ7eτα.,. ιπ6 5να zξα'.ρeτυιd' ατρεooγ6νo oιχoγενaιαx6περιβriλλoν h ιd.τo''o oικoγe'ιε'.αι6 περιβd').λoν χαlc.Lc πατ€ρα xτλ. ...ll (o.2Ο). Δηλαδf, τo 7.αμηλ6 επiπεδo πoι6τη:.αζ τηq ηψeρs1a'"αe φρoντ[δαq εLνα'.

μθρoq εν6q αθ9o,.oτ'.ιo',l μoντΞλoυ oτρεooγ6νων παραμ6τρc,lν (πoυ μπoρε[.iα oυνδυ&ζoντα'" y.ξ|. ψe την 6λλειΦη τoυ εν66 γoν6α, τη δυo7.e''τoυργ'ια τη;oιxoγ6νειαc. xτ},.), Ι{α.τL};ηξαν δε στo συμπtριaψα 6τι: <ι(i ) Σε oιxoγ6νειεgπoυ ο(ντ,.μΞτοlπ[ζo'lν αopαρ€rc, Qυ1oτιεoτ'"xiq ιαταoτd.ce'.q ζo'.hc, .η oυμπλη-

ρωμωτιx.i φρoντiδα πo'.l δ61aται τo πcιιδi στη διd,ρxειω τoυ πρciτoυ Lτo'lqω'lξθ.νa,, την τ'.θαν6τητα. o7ηματιoμo'3 ανα.αφαλciν συνο(',σθηματιxιiν δε-αμιilν. (2),Εναq αναcφα},iρ αυναιoθημ.α.τυx6q δεαμ6q x&νe'' τo παιδi πιo e-π'.ρρaπt,q στtζ επιδρdαειq τo)ν π,'aσΞ,.γ'ιbν γεγoν6το.lν πoυ 0α αντLμετωπLoε,.αργ6τzρα. (3 ) o ιo1υρ6τaρoq πρoγνωστ';6c' ταρ&.γo'ιταq τηζ 1ιετω^γeνt'-fiePηζ ι|,lυ1oπαθoλoγiαq eLναυ μια αθρo,.oτ'"xs1 oυ7ν6:ητα τcυν πιεoτ'.xtjlν γΞ-.1oν6των ζ.he τα oπo'ια oυνδυdζoντo(ι με ξναν αναoφαλτj δεoμ6 ατη βρ.φ,-ι.\ ηλιιtα. ΙΙ περιγραφ{, αντi1 αναφLρε'τα|. σε Lνα γραψ1rιx6 αυνaη€q ψoντL-λo, oliμφωνα μΞ τo oπoio ol. αλλαγ6q πoυ πρoχαλo6ν αρνητ,'x&' απoτε},L-

σψαΞα' ανξ&νoντα,. ωζ λειτoυργ|α τoυ αριθμo0 y.α'' aηζ τ&oηe των πιεστ'.y.ιλ.ιa|Lτει.ρt.1iν πoυ βι<Jrνoντοι'.υ (α. 35). }{ ιαλi7 πo'.6τητα. τηζ ηψeP^λ1a'.αq φ?o-ντiδαζ μπoρεi νο( 7lρoσφLρευ ψ'.ω ^.γaq'.ρiα oτo παιδt cλoτε να ξaτερ&oe,' τ,.Ξ

αρνητ,.xtζ otχoγeνe,.αx{q oυνθ{xεq Y&,., 6πωq δεi1youν oι 6ρευνεq του δε$.τερoυ χοζt τoυ τρiτoυ ιilψατoq, μπoρai να πρo&^γεt την αν&πτυξη των τα|'-διιilν τoυ τρotρyoντα'. *π6 ψa'.o\Jεy.aoιioε6, τ'.zoψ€νεζ γ.α'' δυoλειτoυ ρ^γ'.xteq'.76..γLνε,-εC.

oι πιo τρ6oφατeq ψελLτeq εoτ,.&ζoνrα'. στ'.ζ επιδρd,αειζ των πLo ιι€μ-

μεσων)) παραγ6ντcυν στo παιδ[, 6πωq oτιq επιδρ&.oεl"q απ6 τo oτχos απoγω-

ριoμoιi τηe ψητθραq ατ6 τo πxιδ[ τηq1 στην επιλoγd τoυ πλαιαioυ πα1oa.,r1c

φρoντiδαq, aτα aπtτεδα xατd,θλιQηε τηe ψητt,ραq, στ'.c' π'-Loε'.q πoυ η [διαδ61εται εξα'.τ'ιαq των εργααιαxci.tν oυνθηxιiν, στην πo'.6τητα των oυζυγιr"<iνo7ioeων, στ'.ζ o71Loe,.q μεταξ$ των γoν€ων Nα|. των παιδαγrυγιilν xα: στα.

o'loτ^i1ψατα χoινωνιχτiζ υπoατdριξηe 6.x., FΙoοk et el., 1987. Rοοpna-rine & }Ιampel, 1988). Tα επiπeδα μιαθciν τoυ πρoσalτ,.xo,'l, η επα.γγελ-

ll"α.τ'.ι.'η ιατθ.ρτ,.aη των παιδαγωγιilν, η Eμπε'.ptα ττ1e διευθ'jντρ'.αζl 1 μετc(-

161

L62 KιυνoταντΙ,νo6 Πετρoγιdννη6

ταχινηση τoυ τPoσωπιχoι, συμπεριλαμβot,νoνται στ|.ζ ιιθμμoa6tl μΞταβλη.τLq τo''l 61oυν ιατ& ιω'.ρo'5q μελετηθεt o1ετυκ& μa aLζ επιδρd,αεtζ τoυζ στηνπo'.6τητα των πρoγραμμd,τ ων

'tα.,. )Lα.τ' επt,xταoη στην αναπτνξη τω.,l παι-

δι<iν ('".x., Ι_Ιοwes & FΙamilton, t992. Kontοs & Fiene, 19E7).E,ρi ψα.Ξα. απ6 τη διεθνd θρευνα δεi1νoυν 6τι (x,ρiq αυτ6 να oημαiνaι

πωζ oι παραι&τcο διαπιοτrjl6g,.q eξαντ).oriν τo θ6μα): (α) υπ&ρ7oυν ελci,1ι-ατεq ενδεLξειc, πoυ να διx.αιoλoγo$ν τo oυμπθραoμα 6τι η εμπeιρLα τηc'.ξ;.olχoγενειαιts φρoντiδαq )1α'" αΙωt'ιξ, Lχ.,",, π&ντα ια|" απαραLτητα., αρνη-τ,.xξζ επ''πτtοoειζ στην α.ν&πτυξ"η τcυν παιδιι-ilν. (β) o, θετιx6q oνutπ",ξq.τi.-,εντoπ[ζoνται' oυν{θοlq, εxsl 6τoυ πληρor1νται oριoμθνε6 πρoUπoθ6 o",q o7,-τιx&" ψe την ια},.,η, πo,.o.''xΔ λειτoυργi,α των πλαιo|ων πoυ την παρ61oυν(xα,. xατ' α'/τLστotγLα,, ot c(ρνητιxθq ανατrνξtαι€q επιδρd,oε,'g exeL 6πoυ δια-πιστιδ.loντοιι αδυναμiεc, κεν& i7 ατ&}τe''eq τoυ πλαιo[oυ, με απoτtλεoμα, να7.ειτoυργo6ν επιβαρυντυι&, στην αναιττυξl"qγ\ πoρa|α των παιδιιiν). (γ) oLπρoδπoθθoειq αντξζ (η αλλιcic αxριτdριαll) αναφ6ρoνται σaα χα?extη?L.o:ιxd. (δoμιxci, λaιτoυργιxd, διαδιxαolαq) τoυ πλαιo[oυ πα.ρo1i^,q τθτoιo'.lεiδoυq υπηρεoιι6ν. (δ) xoυν.i1 διαπiατωoη, 6λ<ον o1εδ6ν των ερευνιi:ν (απ6τα τ&},η tηq δεxαaτtαc τoυ 1970 xα't ξτeιrα), ε|ναι 6τι, oι πλθoν xοιθoριoτι.xθs ψεταpλητθq πoυ αναφLpoντα,. στo εξωoιxoγενειαx6 πλαioιo πα.ρoγiic,φρoντiδαζ y.α.L αγωγηc (xυρiωq oμαδιz"o$ τ$πoυ) ε[ναι oυ eξ\c: τo βαα,;<6βγεθoq τη6 oμοiδαq παιδιriν στην τ&ξ4,, η αναλoγ{α παιδαγ<υγ<iν-παιδιιJlν,η επαγγολματ'"x.h xατ&ρτιαη των παιδαγωγιiν σε θθψατα. αν&πτυξηζ τoυπαιδιo'J, η aπqΙΥελματιxd θθαη xα,. η μιoθoλoγ υκi1 ιατ&σταση των παιδα-γωγιilν, η η}'.,'xLx τoυζ' η oταΘeρ6τητα τηc θ4ar1ζ των παιδαγω^1ιilν xαι η α'πoφυγi1 των ψaταx'.ν*1σεωγ τoυ πρooωπιxor} (ciατε να εδραιωθoιiν oι σχι.σ€'Lζ ψ. τα παιδιd,), τo εiδoq τηζ, oιθσηζ πoυ αναπτ,3αoετα.L ψεtαξ'3 τωι.-διriν )|α.L ενηλixων, η ευα.ιoθητoπoιημ6νη ανταπ6xριcη απ6 την τλευ-ρci των παιδαγωγcbν (xα.τ&λληλη αντiδ Pαση στα. ετcL1ιotνωνιαχ & dηψατα τωνπαιδιcilν)

'o,. η oυνε1de παρoγ$1 ερεθιαμdτων (γνωoτιxcδν, xoινωνιxciν)ατo παιδ[, τo πρ6γρ αψψα δραoτηριoτdτων (αναττυξ,.αx&' xατd,λληλεq δρα-cτηρυ6τητεζ), o εξoπλιoμ66 xα.L oι oυνθdxεq oτθ^γαanq. (.) η oυμπληρω.ψαr,"x{1 φρoντ[δα, η oπotα ε,ιναt αξ,.6τιaτη, aταθερ$1 xα'L nλΛs πoι6τt]ταζ,αoxεL τ'.ζ Θετm6τερεq επιδρ4oειq στα. παιδιd, στLζ oιxoγ!νειθ,q τoυζ αλλcixα.L στLq παιδαγωΥo6q. (oτ) oτιq oυγxρloειq ψεταξ$ παιδιιjlν με oιχoγενει-αxh xαυ εξω o ικoγ eν ειαx$1 φ ρ oντ[δα πα.?α.τηr, o,jντα ι aηψαν τ ιxθ q αεντ6 6.των -oμd,δωνυ διαxυμd,νσe|'ζ. (ζ) dλλεs μεταβλητ66, 6πωq τα χαPα}LτηPιyτα&τoυ παιδιo0, τη6 oιxoγθνει α.ζ ιd-L τoυ περtβdλλoντo q παρoa$ι6 παιδιxd q ψι-?Lιιναζ1 oυνδυαoτιxd, ερμηνεlioυν xαλ0τερα την αναττνξ,"qγ.Ι1 πoρεtα τωνπαιδιιjlν απ6 τη μεμoνωμ4νη μελ1τη τ\6 ψητLραq f dλλoυ πρoocilπoυ.

IΙ μεi.6τη τη6 ανθρci:πινη6 αν&.πτlξηq τoυ Urie Bronfenbrenner 163

Γεγoν66 eLνα,., π&ντωq, 6r,. oι επιδρd,oει6 (1ετιxLc, $1 αρνητυxic,) τηsηψεp.'ηoιαe φρoντiδαq μπoρo'jν νο( xαθoριoτo$ν απ6 τη βαριiτητα. xc.|. τo ρ6-λo πoυ ποιiζoυν oι δι&φορ o,. ταρ&.γoνaeζ xαυ qπ6 τα δ'jo π},αiaια. Για παρ&.-

δειγμα, στo επiπaδo τηζ συνο(ιoθηματικi1c ανατcτυξγjg, τα παιδι& &yo'lν τ,.q

Lιαν6aηaεg εxεLνε.q Tco.) τoυζ επtτρ6πoυν να διαμoρφιbνoυν πoλλαπλo,jc δε-oμoιiq. l\ι6ψα xt 6tαν 61oυν την εμπειptω τηg ημeρ{oιαe φρoντiδα-q, αυτ6 δe

c.ηψαLνε'" πι'lq θα πd,{ol)ν να επιδειxν0oυν oυμπaριφoρ6q δεoμo$ πρoζ τoυζ

γoνεiq επειδii απ),ιλq πτ7γαiνουν σε x&πoυo παιδιx6 oταθμ6, .\ αx6ψα. y.L αν

ωναττ'3ξoυν δaαμo$q βs τx &.τoψα πoυ τoυζ παρ67oυν φρoντiδα xα.|" ατωΥ.h(αν oυντρ61oυν oι' πα.?q'πd,νο.l θετιxt,c, πρoiπoθ€,oειq), xαυ παλ'ι θα πρoτιμo'iν1η σJντρo?ι* τcυν γoν6οiν θναντι oπoιoυδ.ξπoτΞ d,iλoυ. Aπ6 τα eρευνητιx&,δεδoμ6να δεν τρoιilττe," 6r'. .η εμπειρiα ττιq εξωoιxoγενetαxt,c ηψeρt,o''αgφρoντiδαc, xτ6 μ6,η τηq) πPo&.γεt την ωνθ.πτυξη ανααφαλων δeαμci.lν μΞ τoυζ^'γoνeLc', μΞ 1ιeταγeνLστΞρo αναττυξ,"qγ$ eπαxi,λoυθo ψ,.α πιθαν{ ιιπρoβ).η-

ψατ,.ι,i'll συμπΞρ υφoρα (εφ6αoν δε μεoo).αβ{oει x&πo'"α xα}oριaτ''ιi1 αλ7'α-

γ{ πoυ θα μεταβαλει τ,.q oυνθ.{xeq). Eπιπλθoν, xαι στην πεpLπτoloξ ?iOU To

παιδ[ ξειινi,oεt ηψερi,o,,α φρoντLδα xατd roυζ πρriτoυ6 ψ{,νeq ηq ζωiq τoυ,

μa βd,oη τq. α\tτLΦατιι&. ευρf ματα το:ν μελετιi-lν, δεν πρox$πτeι εy. τoυ ασ-

φαλoυ6 6τι θα υπd,ρtroυν &ψεoeq αρνητιxθ q eτι.πτdισεLζ στη oυνα-ιαθη ψατιι^,ητoυ αν&.πτυξη. ΦαLνετα,., μdλλoν, 6τι η πριbιμη Lναρ€η τηc, ηψΞPηo'.oζ φρo-ντiδαq, oε αυι'δυααρι6 με ciλλa-c αρν.ητιι.i1c φ6ρτ'.oηq πα,Pα.|ιθτρoυq (6πclq,, π.

7., δυo1ερaLq αυνθdxεq ae ι&πo''o απ6 τα δ6o Bαo,.x&. περιβctλλoντα .i δυααρ-

ψo'ιιιΕg, ψη ανaαπoxριτιιtq oy€oe,'q με τo f α ατoψα/α πoυ παpt7.e,./o'"ν φρo-γτlδα ιcΙ.L αΥωγ^λ'\ εtνα,. εκeLνη η αυνθ{xη πoυ διαμεooλαβεl ^(|.α Ξ'.c τνa('ν

α7ν.η:'.xL.. eτ''\ρ&.αa'.q στην αν&πτνξη τoυ παιδιo$ (n.x., επιθετιι6τ.11τα),ΕπLaηc, o τ$πoq a.ηq ηψa?$,oιαq φρoντiδαq δsν ταiζeυ x&πoιoν ιδια|τε-

Pα. ση|ιαντ,.x6 ρ6λo απ6 μ6νoq τoυ, αλλd, oι διαφoρξζ πoυ πα.?αaη?oilντα,. 1ιe-ταξ'\ των ταιδιciν πρox,}πτoυ.l απ6 την τoo6τητα y"α.L την πo,.6ττιτα πα.Pσ.-

γ6ντων oι oπoioι a7eτ{ζoνται μΞ τo συγχεχρtμ6νo τ0πo x.αL μεαoλαβo'jνστην αναττνξl"qγ.i, πoρε|α των παιδιιjlν.

o ΝΙelhuish (t99t, 1993\ αναπα.ριoτα, τα' ατoτε,},ξoψατα των δια-

φ6ρων μελετcbν μΞ τo αζυγ6υ των επι}ρd6gcυγ απ6 την εξωoιxoγενε'.αx{1

φρoντiδα, xαταλ$1Υoνταζ στo συμπi,ραaψα 6τι τ6oo ot ΘeτιxLq 6ao y.α.L o|. σ'P-

νητιιLq αυνξπε'.aζ τηq ηψΞ?$,oιαq φρoντiδα6, ε,ιναι τo απoτξλεoμα. τηc oγi-σηq ψzταξυ oιχonrενειαxηζ xα.|. εξωo,.xoγ€νε|.cιΥ'{β φρoντiδαζ xα.L δεν νπ&.φ-

Ζoυν eπιδρd.αειq 6ταν παρατηpeLτα,. μια cγετ,"x$1 ιooρρoπiα στην 7τoL6aητα.

ψeταξ$ τcυν διio περιβαλλ6ντων. Ι{ ημερdoια φρoντi,δα, oυνεπriq, ενδ61ε-

τα.|. νoι gn'.φLpε," διαφoρετιx& ατorελξoιια.τα. τLα διαφoρaτιxθ6 oμ*δac ταl.-

διcbν, x&τl" πoυ εξαρ'τατα|. απ6 τη.a7eτυx{1 τoι6τητα τηe διαθ€otψτic oιχo-

γονeιαx$.e φρoντlδαq.

16t+ Kο:νoταντlνoζ ΠaτρoΥuiwηc

Για τα χotνωνtχd)ζ μetoνεχτo0ντα παιδιd, xαθωc, xαL τLα. εχεινο( πoυπρo€ρ1oνται απ6 δυαλειτoυ ργινic, oιxoγ4νειεq, η ημερ{αια φρoντ[δα φαiνε-aαL 6τL αaιeL, μ&λλoν, θeτυxθ,q αναπτυξι αxLs eπιδρd,oει6. Για d,λλα παιδι*,τοlν oπoiων oι oιxoγ6νειεq εLνα.,. πιo λειτoυργιxθq xα.L oL aγLoαq μεταξ0 εξω.oιχoγΞνεtαxhs φρoντiδαc, y"α.L αναπτυξιαxιiν απoτελεoμd,των εhlαι πιo ojν.Θετeq, μοi,λλoν δε φαtνzταt να. παPατηρetταt oνoυαcτιx^'η oυμβoλ{ τηq ημε-ρ{oιαe φρoντiδαc. Απ6 την ciλλη, παιδιd, απ6 oιxoγ6νειε6 με oμαλ6, λειτoυρ.γm6 περιβciλλoν, μπoρεi νο( βιιilooυν δυo1ερεi6 επιδρd,oeι6 εdν τoπoθετo0-ντα.L σd x&τoυo πλαioιo ηψεp^'ηoιαq φρoντiδα6 xαψηληc τoι6τηταc., ενdl θ1ειδιαπιoτcυθai 6τι επιβαρ6νoνταL περιao6τερo τα αγ6ρ,.q γ*' ιδιαiτερα εxeLναπoυ χαραxτηρiζoνται ωζ ιιδ$oxoλαυ παιδιd,.

,Eνα αx6ψα θ6μα πoυ πρoθxυQε ατ6 τo τρiτo x$μα 6ρaυναq .,r,ταν η α..ναγνcilριoη 6τυ τCι ατoψυxd. xαL πρooωπm& alα.Pq'Lτη?toτιx&. των τcα.L-

διcilν, 6πω9 τo φ'i).o Ncl'L τα ιδιooυ1,:<ραaιαx&. yαPαxτηρ,.oτ'.ι&, μπoρo'3ν να

μεooλαβ{σoυν γLοι τLq δυνητιxθ6 επιδρd,oειq aηζ eψπeυρ|.αζ τ^ηζ ημερ{oια6φρoντiδαc. Διυλiζoυν 6λα τα aρeθi.oψατα ατ6 τα περιβciλλoντα πα?o1.ηc φρoν-τiδαq ιxυ τpo&Υoυν τα. τz},,.y.d, απoτeλioψατα (,,.l., Belsky et aΙ., L984.Crockenberg & λ,ΙcCΙuskey, t986).

Tα απoτελθαματoι τc':ν μελeτι,υν, π&ντc',,>q, ανεξ&ρτητα απ6 d,λλεs πτυ-

7Lq τoν παιδιo0, τηζ oιχoΥiνεtαq χαι τoυ. ευρ$τερoυ πλαιαioυ τηζ ζ,iq τoυζ,παραμ6νoυν, αx6ψα, σΞ αριετ&' crημεiα aγετιι& αoαφ^'η, εφ6αoν, αφεν6g u.πd,ρ1oυν πo).λoi πxρ&γoντeq πoυ αι.ιo1ετiζoνταt με GLq επιλoγt6 παιδιxdc

φρoντiδαe (Scarr et &1., t989), αφετθρoυ oι πoλυπαPατoν,ο.xLc, aννεξeτ&..

σaLζ των cτoιγa,ιων 'τoυ

διiπoυν την αν&ττυξη τoυ παιδιo$, πoλ$ πp6aφα.τα &.ρ1υoαν να πρoωθo'iντd.|. σaη διεθνd βιβλιoγραφiα.

ΙΙ aψπeιρLα τηζ ημΞρ^,ηa''αg φρoντ[δαq αaιεt xαt θετ,.xiq xα.L αρντγux&q

επιδρ&oaιq στα. παιδι*, oι oπoiaζ εξαpτdsντα'. απ6 πoλλo'jζ Nα.|' o0νθετoυζ

παρd.γοντΞζ., oμ,q, cε xαψtα περLπτωaτ,1 δεν πρ€πeL να. τLζ }λLτe,' xανetq((φωτoγρ eΨ,.x&.ν xα.|. απoκoμμ6νeq τ6oo απ6 τo δυναμιx6 α.ιηνιx6 ττιζ πα-

ροi,λληλη6 παρoυo'ιαq Nα.,. τηq oυμπληρ ωψατνxfiq λειτoυργiαq των πλαιαi<oν

πα.?oχΛζ φρoντ|δα ζ xα,. α^γω1{iel 6ao xαυ απ6 τo ευρ$τερo χoLνωνιχo.πoλι-τιoψm6 πλαiαιo (τ.γ.,, oι πoλιτιxo[, φoρε[6 λiΦηc απoφ&oaων γtα Θtψατα

πρ6νoιαq xαι παιδεtαc,) 6πoυ εντd,ooοντd.L' ψLα'ζ xαι αντ&, διαμoρφ<ilνoυν τo

ε[δo6 των δραατηριoτ\των χαι των εμπειριcilν πoυ βιιi.lνoυν, σε τλτxfi α.ν&.-

λυoη, τα παιδιd,.

To αεξωo6aτημα)) (exosystem)

Π6ρα απ6 Ξα. μιχρoσυστ$1ψατα, υπd,ρ1oυν πaριττcbaειq 6πoυ oριoψtιαvεγoν6τα, πou αυντελo$νται στo ευριiτερo xoινωνιx6 περιβdλλoν, επιδρoι1ν

H μελ1τη τηq ανθρ.iπινηζ αν&πτιlξηq τoυ ΙJrie Bronfenbrenner

στo αναπτυσσ6μsνo d,τoμo, αι6ψα χι αν τo d,τoμo δεν θ1eι &.ψeo"η συμμετo-

ιη aε αυτ&', αλλci μπoρε[ να α\ι:.'αναxλo'3ν τη ζωi d,λλων μελciν τηc, ovxoγθ'-

νΞιαζ. To επ[πεδo αυτ6,, σaη θeωρiα τoυ Rrοnfenbrenner, xα},e|υται <ιεξω.

cnjoτημα,' xα|' περιλα.μβ&νeι &να. φαoψα συστημιχci.lν μoνd,δων στιζ oπoiεq δε

oυμμετθ1εL xα?" δεν τιq βιriνει &ψeoα τo παιδi, α.λλd τo επτ1ρεd,ζoυν γιατiεπιδρo0ν ae x&πoια μθρη τoυ μtχρoαυατ{ματ6ζ τoυ. FΙ oυμμετoχh του παι-διo$ etνα'. €μμεαη, Ψ,.σ.c ια'. τα ψι.γρqoυατ.{ματα τoυ παιδιo1j απoτEλo'1.l

aτoυ7etα τoυ εξcυoυoτημιxo0 sπιπtδoυ (Brοnfenbrenner, 19i7, 1979a.Garbarinο, t982 ). To εξωo'ioτημα ιιαναφθρεται στLζ επ[ημεq }Lα|. ανe-πLoη1ιεg χoινωνιχ€q δoμθq πoυ δε oυμπεριλαμβdνoυν τo αν.{ττυσσi,μενo &-

τoμo, α7'λd, αντα.ναx).ιj:νται πd,νcυ τoυ .ξ περιβd).).oυν τα πιo d,μεoα. π},αto''αστc. oπoiα. oυμμετ6yειll (BeΙsky eι e1., t982, σ. 99). oι Gar].lariηιl Nα|.

Ι(οstelny (1995), μdλιoτα, ημειιilνoυν πo)ζ η 6ννoια τo'.l εξωoυoτ.ξ|J.α.τoζατειxoν,ιζει xα.|. την ιιπρoβoλιx.ξll φ$oη aηq oιιoλo^γιx"'ηc, πρooττυιt,c,. €να

π).αiοιo τo oπo|o απoτg).si εξωo'ioτημα για tνα πα.ιδi μπoρεl να L7eυ θ6oη

μtχρoσ'Jστ{,1ιατoq Υια. τo γoν6α, y"σ.L ao αντioτρoφo.o ιιx6oμoq τηc ερ^γα.oLα.gn, γ'.α παρ&.δειγμα, oι υτηρeoiεq xo'.νι,rl'.ι.,r,q

πρ6νoιαq, oι φoρεiq xατανoψ.i,g αγαθd'ν χαt πρooφoρd.q υπηρεαιιilν, oι. υπη-

ρεoiεq ψιταφoρd.q y"ι'' επιxoινωνiα6 xτλ., απoτeλo$ν oργα-νtαμoιiq ατ6μο.iν,.ioυζ oπo[oυq τo παιδi μπoρε[ να βιιJlνεt ψΕoα απ6 τoν παιδιx6 oταθμ6 i, απ6τη ζo'h τoυ o1o).ε|ου, πo') απoτeλoιν μθρη στη μεγα).$τερη εξωoυ aτηψ'.x.'η

μoνd,δα τoυ τoτ'.xo$ aνoτ.fiψατoq xoινο:νιxιlν ιc.L sxπαιδευτιxιiν υπηρΞσt-αιcδν. Ι(α.θθνα απ6 αυτ&. ,o 6,7ql.yε'Lα7 μπoρεi να αoιe'L βαθιθ6 θμμεoεq επι.δρd,oει.q 6al"q oyθ,σΞιζ τoυ παιδιoιi μs τoυζ γoνεiq, αυγγενε[q, φiλoυq *o' ^γeL-

τoνΞζ. ,Eτσι, ατo eξωoυoτημιx6 επiπεδo η ανd.λυη τρθπeυ να πρoχωρ\aeυι<πθρα ατ6 την αψeo^η xατd,oταση)) στην oτolα βρloxεται τo αναπτυoα6με-νo d,τoμo' μΞ σχoπ6 να διερευνdαεL τLq επιδgd.αειg δει3τερηζ τdξηζ α.π6 τυoαπoμαχρυαμ&να σΞ αυτ6 επiπεδα τoυ πeριβoiλλoντoζ. λΙεθoδoλoγ'xd., ιγLσ.

νοζ πsριΥραφo'iν ot εξωoυoτηψιιLq επιδρ*αει6, απαυτεLταL να xινηθoυμs σεδ,5o φd.oειζ: τo πριilτo β.4μ" etναυ να xαταδειxθεi η σχθση μεταξ$ των γε-^1oν6το.l.l πoυ oυ.l:ε)'o0νται στα. εξωγενi1 oυoτfματα xαL των διαδιxαoιcilνπoυ oυντsλo'.1νται στo μιxρoor}ατημοι τoυ αναπτυσσ6μενου ατ6μoυ /παιδιoι5y.α'" τQ δε'3τe ρo βtμ" εiναι να διsρευνηθεi η πιθανd e,χξση μεταξ$ αυτιi,γ τωνδιαδιxαoιrJ..ν xαι τcυν αλλαγcbν πoυ oυνtελor1νται στo d,τoμo.

.,\ν y.α.L' τσ.Pαδoαιαxd,, η Ψυχoλoγiα. δεν θxει αo1oληθε[ με παρd.γoντεq

os αυτ6 τo sπiπsδo, νε6τερεq μελθτsζ για την χoινοlνιxii τoλυτtι.,η ae oγia.η

με τη φρoντ[δα του παιδιo'5 xαταδeιxν6oυν 6τt oι oυνθdxεq στιζ oπotε'q ζΞ'ιxαL μεγαλc6νει ξνα παιδl, αυtrν*-πυxνd,. xαθoρiζoνται απ6 απoφ&.oeιq πoυλαμβd,νoνται σE επiτεδo εξωoυoτημdτων (Tietjen, 1989 ). Ιδια[τερα α;τ6

τη αρ7θ,q τηe δεxαeτtαg τoυ 1980, τρει: $,ταν oι εξωoυ aτηψν.θq εxεiνε6 μo.

165

166 Kι,rνoταντiνo6 Π*ρoγ,iwηg

νd-δeg πoυ τρ*β4ξαν την 7cρoσo1{ τιυν ερευvητcilν (υζ ot πιo πιθανθq να ε7η.ρεciζoυν με τρ6πo 6μμεαo rην αν&πτυξη των παιδιciν xαι τcυν ν6ων, μ6"λτηζ sπtρρoiq τoυζ στην oιxoγ6νεια, oτo oyoλεio xαι στην oμct,δα oυνoμη).i.χ(,)V. Πρ6xειται για τaν εQyααιαx6 χιΔQo των yoνitυν ('.χ., BckenrοιΙe &Gοre, t99Ο), τα t'"oLyωyLi4d. δ[xτυα υπooτf1qιξηq τηq oιxoy6νειαq (n.x., Co-chraη et aΙ., t990. Cochran & Brassard, 1979. Crniο et a1., 1983) xιιτo πλαiαLo yειτoyιd,-xoινr|τητα (π.x., Pence, 1988, βλ. επioηq Rutter etel., ι975. Rιltter & Qιlintοn, L977).

Στην περ[πτο:oη, τLd. παρdδeιγμα, με)'ετ<iν πoυ ασχoλoιjνται μs, τσ').:γ6μενα ιιδ|xτ'.lα υπooτdριξηqll1, o0μφιυνα με τηγ oιχoσυστηψα$, πρoαθγ-^('.σ\, o'. otιoγLνslεζ δsν λειτoυργo'5ν απoμoνωμθνεq αλλd, cε o7θoη xαι υ'ν&-)'.oγα- μΞ τo βαθμ6 ατi.7ριξηq πoυ δ67oνται απ6 d.7.).oυq. To d,μsαo ιιδixτυollτoo:.|ι?Lξηc, τo)ν γoν€cυν μπoρε[ να περιλαμβd.νει 6λoυq 6οoυq ζoυν στoiδιo cπLτι, υ.λ)'α η υπooτdρι€η ,o.; €7εt τo &τoγιo grιε[νo που α.ναλαμβd,νeιτην x{ιρια. ευθ6νη τα.Ρoιηc φρoντ[δαζ πρoζ τo παιδ( (oυν.ξθcοq η μητ€ρα),δeν μπoρεi να πsριoρiζεται μ6νo os α.υτd. τα. &τoψα. λΙs P&oη τη 0ειilρηoητo1) Brοnfenbrenner (1979a), πoυ oρ[ζει

'τωζ οι oιxoγ6νειεg }.ειτoυργoliν

(,\ζ ιιΙΨ.|.- 2ll (h μεγαλ0τερα) συσΞ+ιψατσ. (6πoυ ιιΙ.{ll τo παιδ[, y.αL ιι.}-2lliναq εν\}'υxαq πoυ πρoσφθρει φρoντiδα oτo πα.ιδ'ι y'αυ rιd,πoιo α.u"6ψα d,τoμoπoυ φρoντtζειfνoι&ζeταL, βe τη oειρd. τoυ' γtα αυτ6ν τoν ενfλιxα), ε|ναι oη.

ψαν.:,.x6 να περιΥραφo'3ν λεπτoμεριiq oι τρ6πoL μΞ τoυζ oπoioυ c τσ. d.τoμαπoll ταρθ7o'lν φρoντ[δα oτo παιδi λαμβd,νoυν aσ. iδια υπooτdριξη απ6 xd,-

πoιoν d.λλo (.ξ d.λλoυ6). Σε μεριr.Lq πεpιπτcλcerc., o εν.l7).ιr"αζ πoυ θ1ει ανα-)'θ.βeυ αντ6 το ρ6λo ενδ67εται να υπoατηρiζει y.σ.|. &7J,α θ.τoψα ψ€aα στηνoιxoγθνει α)

'dσ-L x&πoιoι d.).λoι να. νo|"&-ζoντο{ι γtα αυτ6ν. Σs d.λλεc πεφυπτιlι-

σΞLC. ενδθ7:ται να μην υπd,ρ7ει xανLναq d,λλoq πoυ νοζ νod.ζεται. ^γι.d- αυτ6ν

ψε xανΕναν τρ6πo. Σε oτoιαδ{πoτε πeρLττο>oη, 6μωζ, η φ$oη τoυ διxt$oυυπooτ{ριξηq μπoρei νοζ χοζτοζνoηθεi μ6νoν ε&ν *ναφερ6μαατε oe 6λα ειεtνατα &τoψα., τα oπo,υα πραγψατι θεcυρoι5ντοιι πωζ υπoατηρiζoυν αυτ6ν τoν ε-ν.i1λ,.xα.

,Eνα d,λλo παρ4δειγμα εξωoιlaτ\Ψty'iι6 αν*λυoηq αναφ€,ρeται στLe με.λdτεq τ|"α. τ|.ζ επιδgd'αειζ τoυ

'4oL,ι'ωyι7ιoι3 πλαιoioυ τηe yειτoνιd,g (neighbor.

hood effeοts) (".x., Brooks-Guηn et aΙ., 1993. Brooks-Gunη, Dunοan& Alber, 1997a,b. Corcoran et al. , L992. Eccles et a1., 1993. Fursten-berg, 1990. Furstenberg & }Ιιlghes, 1997.Jeηks & λΙeyer, 1990. λΙayer

1. Σriμφωνα μs τoυζ Coc}ΙΓan χαι Brassard (1g7g), τo δixτυo υπooτdρξηs oυν[.

σταταL oε 6λα <<εxε[να τα &soψι πoυ βρloxoνται {ξω απ6 τo πλαloιo τoυ σπιτιo'5 xαι ταoπoLα εμπλ6zoνται σε δραoτηρι6τητεζ xαι oυναλ).αγθq oυναιoΘηματιx.iq fil xαι υλιz.οτε-

7νιxηe φ$oειυq με τα μθλη τoυ d,μεooυ oιχoΥενειαxoιi περιβd,λλoντoql> (α. 601).

Η μελ1τη ηq ανθρ6πινηζ αν&ππ.lξηq τoυ Urie Bronfenbrenner 761

& Jencks, t989. Tienda, ι99t ), oι oπoiεq επιyειρotν νο( ερμηνε'5ooυν oρι-oμθνεq συμπsριφoρθq των εφdβων 6πωqη oεξoυαλιz.{i δραoτηρt6τητα (Bre-wster, Lg94), η εφηβιxd εγxυμoo'5νη (FΙogan & Kitagawa, 1985), η συ.

ψετo7.i1 aε πd,'ιτυιθq oμciδεq (Giles & Danticο, 1982), η eφηpυxi1 iτα.?α-pατυx6τητα y'α|. εγxληματιx6τητα (Sampsοn, 19B5). Ιδιαiτερα, σΞ δυ-τtχoευPωπαiιLζ y"Φ|. βoρειαμε P,.χανLxd,ζ χιi,ρεζ, 6τoυ τα πoaocτ&. 'Cηq νεα-νιxt'1c ταραpατιx6τηταq y.μL εγz).ηματυx6τηταc.,, γρtρηc να.ρxωτιxιlν ου-oιdlν xαι εφηβυι$,g εγινμooδνη6 εtναι πoλ'j υQηλd,61ει διαπιoτcοθe[ 6τι διd.-

φoPεζ απoσπασψαττx&. xσl oτατ'.ι& μετρdoιμεq χotνωνtχo-oιxoνoμιxθq τcα-

ρd,μετρoι (n.x., μoρφοlτιx6 επiπsδo xσ-L επ4γγελμα. γoνθcυν' oιχoΥενe,-αγ.6εια6δημα xτλ. ) .fi αψιγcΙιg ατo1ι,"xiq παρ&ψετροι 6πa)ζ, γtα παροt'δειγμα, σε-Loυα)'υν..i, δραoτηρι6τητα, τρ6ποι y'αL χP{ισ\ αντια07.ληΦηs (oτην περ[πτιυ-ση τηζ εφηptx,ηc ε1zcυμoo$tγ]c) xτλ., δεν μπoρo'jν απ6 μ6νεζ τoυζ να εριl.η-νs6ooυν π).{ρcυq τα χoινωνιxd. φαιν6μενα πoυ παρατηρo$νται os θναν αριθ-

μ6 ατ6μι..lν εoηβιx.i,c ηλ.υxiαc,. oι μελtτεq αντ€c, απoτsλo'iν μιoι πρoαπ&θειανα. ξεφriγoυμε απ6 τLq μoνoδιd,oiατecJ xαl. ^(?αψΨ'"y.ζc, ερμηνε,ιεq' πoυ oυνδ6.oυν τ€τoιoυ ε[δoυ6 σl)μ7τεριφoρθq με συγχsχρtμθνεg χoινcυνιχo-oιxoνoμιxθq.h ατoψιιt,g παρα1r€τρol)ζ' ια.L να r'αταδε[ξoυν πωζ τo ερευνητιx6 sνδιαοθ-

ρoν θα πρθπει να εστιαoθε[ oτι6 r"oινωνιx"6q ανιo6τητgq xσ.L τ|.q τeρLoριαμθ-νεζ ιιεπι7.oγ6q τρ6πoυ ζcυ{qll πoυ παρατηρo$νται σΞ επiπsδo ιo'.ν6τητα.q {ι

γειτoνιd,g (n,x,, Fiscirnran & Pa1lev, 1978. Furstenberg, 199t. }Ιayes,t987. Ι,aιlner, t988 ).

o Brοnfenbrenner θy.eu αax^'ηoευ xρtτ'"x^h, cτ|.ζ μελθτεq εxε|νε6 πoυ

/PησLψoπoLo'J.l τθτoιoυ εlδoυq aτατιxt,q παραμθτρoυq (n.ι.l ((χoινCυνtx.i1 τ&-

ξη,,) c,lq x'5ριεc, ανeξ&.ρτηiec' μεταβλητθq, αφoδ δεν μπoρεi να τgχμηριcυθεiaπαριt'lq η αιτιιiδτ1e aχto.η τoυζ μs τιq υπ6 μe).θτη αναπτυξ''αxLq παραψL-τρoυζ. Πρd,γμοιτι, η oy'Loη ψεταξν fηζ συμμΞτo/iζ σε μια συtχsχριμ6νηεπαγγελμ *τ,"xh h ειooδηματιxi.1 oμd'δα ατ6 τη μια ψερι& ια," των διερευ-νo6μενων οιπoτEλεαμdτ<oν ατ6

".ηr' d.λλη 6.x., aηo},,.ι.,η eπiδooη) μπoρεi

να 6yoυν αξLα στη xαταν6ηoη των γενtxclν xoινιονιxιiν αυνθηx<i.lν, αλλd. δεναπoτελε[ μια επαρxi1 h αι6ψα xαL αναΥιαLα eξΛτηoη των αναπτuξιαxcbνδιαδιxααιιiν /7,.ειτoυργιιJ:ν. Για να επιτευ1θ εt ι&τt τ!τoιo, μd,λJ.oν θα τρLτa,.να διερευνηθεi, ^γtα ταp&δειγμα, πc!lc, αντυλαμβciνεταt η oιχoγLνe,.α ,'r, τα ψL.}'η τηc τη σΥ!ση ψerαξι5 των χoινωνιxd, απoδεy'τιiν τPαxτLιc}ν xαl τηq ιδι.αi,τερηc συμπsριφoP&q τoυζ (n.ι., ταxτι.ιtg α.νατρoφ$,ζ των παιδιιi.tν), y.α-

θcb6 xαι τιq παλαι6τερεq y,αι νε6τερεζ συμπεριφoρθ6 των παιδιιΙ.,ν τoυζ.Σψeτux& μE τη oημαoiα τou εPΥαaιαxoι} 7.ιbρoυ των γoνθων, 67sι δια.

πιoτωθsi (,τc τα ευ6λιxτα ωρd,ρια εργαo[αq των γoν6ων, 1 παρoγi1 γoνιx.cilναδειci:ν xαι αδeιζιγ αoθsνεiαq, ε[ναι μεριxol ατ6 τoνζ τρ6πoυq μs τoυζ oπoi-oυζ o s?τq.σ|.ΦL6q 7dιρoc, μπoρεi να βoηθfσsι τoυζ γoνεlq oτo ρ6λo τoυζ χαL'

iοg Kιονoτ:ιντiνo6 Πετρoγιd,η3

θμμsαα, πρod,γoυν rην αν&7ττυξη y.α|, τoν eν.'η},υxα y-αι τoυ παιδιo6. Ι(ατ, α.νd,λoγo τρ6πo, xoιν6τητεq πoυ πα.ρ61oυν ιατριιi1 φρoντiδα, oυμβoυ).ευτιι6qυπηρεσιgζ, επtμoρφο)τυx& oεμινd,ρια y-αL ενημθρωoη, ημερiioια φρoντ[δαxαι d,λλsζ υπRρsσLeq γ'"q τιζ oιχoνoψm& μεtονEχτo0oεq οιxoγθνειεq, ελαττcit-νουν τ.ι αpνητιx&. απoτe)'Loγ.αaα' τηc, φτω7ει"αζ σΞ 6λε6 τιq φ*oειq τηq ζω.ηq.

Ιδιαiτερη θθαη, π&ντωq, σ1α. σ7Ξτιxα, e\ωoυατημιxd. sρευνητtχd, μoντθλcι -σεa7t,aη μΞ τoν εργαoιαxi, χd,ρo- ιατt1eυ η γυναιxsiα επαγγελματιxi1 αταo7(,-iιτjαr] (βλ., για πα.p&δειγμα, Brοnfenbrenner & Crοuter, 1982. ΙΙοffmant98Ο, 1983, xαθciq xαι ειδιx,* αφυeριbματα, 6ποιq oτo J οιιrnαl οf Reprο-dιιctiφe αnd Ιrιfαnt Psychοlogll, 1'997, τ6ψ. 15).oι περιoo6τερeq θρευ-νsζ διαπραγματe$oνταL τLζ oυνθπειεq τηe γυναιxεiαζ επαττeλr'ιατ'"x.λ,e δρn-στηρ υ6τηταg (θνα μεγd.λo oιilμα ερευνci.lν θ1oυν διεξα7θεi. aτα πλαioια. τcυν

μεσaσυστημιxιilν μελετιΙ:ν γtα την oιxoγ6νsια y"d.L την ημeρ.i,aια φρoντ[δα),τo 7α"φαιτ.'r1ρα τηq εργαolαq, τo βαθμ6 ιxανoπoiηαηq τ'ηζ γυναixαq lψη.ξ.ροιζ xτλ. oριoμ€νoι ερευνητθq, γυα. τα9&δειγμα, Ξ7.ουν διαπιoτciloει διαφo.

ρθq μεταξ.i eργαζ6μενων χαι μη ερΥαζ6μενων μητ6ριυν oτα eπLπεδα. αντα..

τ6xpυo^i"ic, τoυζ στo παιδi, στLζ oτoργιzθζ τoυζ εxδη).ιioειq xα.L στo βαθμ6παρoγi,1c xoινωνιxιj.lν ερεθιoμd.των πΡoζ τσ. παιδιd, τoυζ (,'.x., CΙeary &\Ιechanic, 1983. Sιith & Daγis, ι984). ,Αλλεq

με).θτεq δια-πioτιυaαν 6τ'.

oι sργαζ6μενε6 μητ6ρε6 {,ταν λιγ6τερo ευαιoθητoπoιημ6νε6 oτιq 'αν&Υχsζ

τcυν παιδιci.lν τoυq 6ταν βi,cυνα.ν τυ16ν αυγxρo$osLζ στην εργαoiα τoυζ. (Αl.varez, 1985' Farel, 1980' Vandell & Ramanan, 1992).

Λν xαι η eυx6να των Eυρημd,των Eiναι ψemτ$1,, παρ, 6λα αυτ&, διαφα[.

νετoζt 6τυ η epγαoLα. τηc ψητt,ρα'q δεν επιδρd,, oε γzνwte γραμμθ q, αρνητα&.

ατα παιδι&. πρooao}*x.i1c, ηλιxLαq, με oριoμ6νεq διαφoροπoυ",ηoe,.q μaταξ'5 α.-

γoριc5ν y'α.|. ,co1Lτoιcbν (τα xoρLτo'"α φαLνoντοιt να eLνα.ι πιo ανεξ&.ρτητα xα'.

να θαυμζoυν περιαα6τερo τη μητ6ρα τoυζ απ6 6,τυ τα xoρLτσtα των oπo[ων

η ψητt,ρα δεν εργοt,ζeταυ, τα αγ6ρια θ1oυν βρεθεi να σημεtδνoυν xαμηλ6τε-ρε6 επιδ6aειq απ6 6,rι exeLνα των oπo|ων oι μητ1ρεq παρ6μεναν oπtτ,.)(Hoffman, t989). Aντ[θετσ.1 τ|.α τα παιδι&',, ψ,.κρ6τερα των t2 μηνιilν (δη-

λαδ{1 σε μια xαθoριoτιx{ ηλιxLα για τη διαμ6ρφωη xαι εδραiωoη τoυ συ-

νοιιoθηματιxo6 δεoμo$ ), πoυ βιcδνoυν πρ6ωρo Nα|. εxτεταμθνo xαθημεριν6

απo1cοριoμ6 απ6 τη μητιiρα τoυζ, τα ευρf μ ατα εLναι x&τaη αντιφλτιx&oaετυx&. μΞ τ,.q αναπτυξιαxLg oυνθπsιεq (βλ., για παρd,δειγμα, Baydar &

Broοks-Gιιnη, 199t. Belsky, 1986, t988b. Belsky & Eggebeen, 199L'Belsky & Roviιe, 1988, t990. CΙarke-Stewart, t988. Desai et el.,

1989. ΙΙennessy & λ,Ιelh,uish, 1991. λΙcCartney & Rοsenthal, t99t.PhilΙips et eΙ., 1987. Rosenthal, t993).

Tελιxd., 6μ,q, ατ6 τη aγετιxi1 βιβλιoγραφiα, εξ&γταυ, 6τι δEν ε[ναι

τo φαιν6μεν o τηc γυνα'.r.εiα ζ απqσχ6ληoηe y-αθeαυτ6 πoυ ταρ&^γeu τα, συ.

iΙ μελ€τη Tηζ ανθρ6πινηζ αν*πτυζηq τoυ Urie Bronfenbrenner 169

γxεxριμ6να οιπoτελθαψατα1 αλλd., μd,λλoν, τo γεγoν6q 6τ,. η επαγγελματι.xi1 απαo76},ηoη Tηζ ψητθ,ραc, μeταβd,).).ει τη δυναμι:ci τoυ μιχρoσυστi,ψα-aoζ τηζ oιxoγθνει αq, τ6oo 0)ζ r1oζ τη θθαη τηe μητ6 ?αC' στo oιxoγενειαr.6πλαloιo ('.x., Blumstein & Sclιlvartz, t983. Spitze, 1988)' 6ao xα,. ωζπρoζ την Nατανoμ.η τ(,)ν oιχια.ιc{ιν εργα.oι<iν y.αι sυθυνdιν xα,. τα γι.oτLpα α),-

ληλεπiδρ αa\G πoυ αναπτ0oooνται. Ι]πιπλ6oν, σE oπoιαδ.ξπoτε εxτ[μηoητων oυνsπειcιν ττ]€ γυνα-ιx:iαζ ετεαττελμα.τιxdc σ.τα.σχ6).ηαηc, θα πp€π=υ

νoι αυνεξετd,ζoνται xα-ι. o|. oτt1'αειg τοlν iδιων τcυν γυναιxιlν-1rητ€ριυν π9οζ

την ερΥαoLα xα'. oι εργα,σ'-αxLζ τoυζ πρoτιμf,oειg, τ9&.γψα πoυ απoτελεt μιασημαντιχ,i διαμεoολαβo$oα μετα.β).ητ{, 6τω9 67oυν δεiξει πλ{,θoq ερευνο.ιν.

Σιiμφοlνα μs τη FarcΙ (t980), Υια παρd,δειγμα' oι επιδ6oειq στα τsστ ει-διxιiν δεξιοτ{τιυν μειιi;,νoντα-ν σ.α παιδιd. ι.ιε ψτ1τt,peg πoυ βρioxoνταν σε

μια αμφιθυμιx{1 ιu.τd.cτq.,5η 6χετLy.d μ. τo eργασιαx6 τοl.l.' xαθeoτΔc,. Πα.ι-

διd., των oποiιυν oι μητ6ρεq {.θελαν να εργciζoΥaσ.|.) α)')'θ. παρ€μsνα.ν oπ[τι,παρoυoiασαν τLc, 1αμη).6τερεq επιδ6σειζ. Tα παιδιd, των oπο{,ων oι μητ6-

ρεq .ηθελσ.Υ να ααyoλo'iνταL ατox),ειaτυι& μs τα. οιxοx.υριxd., αλ)'&. θειυρo'j-

oαν 6τι η sπα\Γrε)'ματιx,i απαα:116)'ηaη .i,ταν σημαντιΖ'.h τ,o. την οιχoνoμιz-η

εν[,α7υoη τηq oιxoγtνειαq, βiωναν, ετLrsηC, x&πoιeq α.ρνητ,.xΕζ oυν6πsιεζ.

oι μητ€ρeq α'ιτLq αντι).α.μβd.νoντα.ν τα- παιδι& τoνq με πιo αρνητιx6 τρ6πoα-π6 6,τι oι μητ6ρεa πol].εργd.ζoντα.ν ),(lτC'ι π?oσωπ|.y.ηc eπ'.λa^siig (Αlvarez,1985 ).

Σε γενι#c γρα.μμθζ, θα λθγαμε 6τι oι αρνητιxθζ αναπτυξιαιLq επιδρd,.oειq oυνδLoν:α-ι με δ6o oμcΙ.δεq μητ6ρων eιeLνeq πoυ θα .i.θελαν να ερΤα.σ-

τo'jν α-).).& παραγιθνoυν στ,ντ'., ιαι ειe,ιrlgζ πoυ δs θα dθε).α.ν f δεν :oνq α.ρt-

σει να επιoτρθι}oυν στην ερ^γαoi.α τoυq α-).7.& ανα^γx&ζoνται να τo ι&νoν'l γ,.qδιd,φoρoυ6 λ6γoυ6 (Deλ,Ιeis, ΙΙοck & λ,ΙcBride, 1986. Ι,Ιoffman, 19B4.

Lerner & Galambos, t986), aνιi.l τα πιo Θετ'.x& απoτeλLcι).α.τα. oυνδθo-

νται με τl.ζ μητθρεq εxεLνeq πoυ θθλoυν νcι επιoτρθQoυν στην eργα.oLα. τoυζy.α'" η eργα.oiα τoυζ τoυζ α.ρt,oe'ι (-',ι., Greenberger & GοΙι1berg, 1989).

To ((μακρ0σ6oτημαll (macrosystem)

0ριoμ6νoι ατ6 τoυζ πα'ρd,γoντεζ πoυ διαμoρφciνoυν τtζ χoινο]νιιθqτραν.τιxt,g εντoπiζoνται π€ρα α.τ6 τα ετ|πeδα- τoυ μtχρoσυσtiiγιατoq { τcυν

e',.c,ιo'ιoτημd,των, y.α'. πLPα απ6 την d,μεoη oυμμετo7d τ(υν ατ6μιυν σg αυ-

τ&. τα oυoτdματα. Ιζαι sνιi οι εξιυoυaτηγιυιθ'q επιδρd.oειq γ|νoντα|. y.αaανoη-

τθq 6ταν αναφερ6μαστε σs δια.μεoo).αβητιx€6 παραμθτρoυζ πoυ θ7oυν σιξ-ση μs d,λλα θ.τoψα d oμciδεq ατ6μιον, τα γEνιy.d xoινωνm&\ πoλιτιoτ'.ι&' πι.oτe$cυ ια|" τρσ-ιτυιθq δεν πρoijπoθθτoυν ιαψtα dμεoη oυμμετo7,{1 {i ανα.φo-

ρθ.. Γιo. τα9&.δειγμα, η ηλιr.tα στην oπoio. ξει''ν&.6να παιδ[ τo o1o7.ε|o, δsν

110 Kcυνoτn,τtνog ΓΙετρoγdvηe

εi.,lαι, σs γΞνιχθe γραμμ4q, θ6μα- eτoψLy'iιc, .,r, o,.xoγeνe|.αx+ιc επιλofrc γα,. e|-νω τLρα απ6 τo επiπsδo συμμετoχf e τoυ6 στην απ6φαaη αυττ], o,1τa, 6μοlc,α.πoτsλε[ xα.|. 6να oταθερ6 ημεio αναφoραq αφo'5 υπdρ1oυν διαφoρoπoι.ξ.σειζ μsταξιi τιυν xρατcδν \ 'o,"

εντ6q τ<υν αυν6ρ(υν foυ [διoυ xρd.τoυq (''.x.λ,Ιsγ. Bρετανtα ). Εi,ναι, oυνεπιJ.lq, xαΘα.ρ&. θθμα εxπαιδευτ,.xhζ πoλιτιx{eτoυ xd.θε ιp&τoνg να oρ|oει τo χρoνιx6 oημεio 1ναρξηζ των o1oλιxci:ν στoυ.δcbν. Αυτ6 αxριβcbq τo sπiπεδo στη θεωρiα τoυ Bronfenbrenner y.αλε[ται(( μαχροσιioτημαυ

Δεν απoτeλsi x&τo'.o oυγxszριμθνo y.α.|. αυσΞηP&' oριoθετημ6νo πλαi.oιo, α).λd, αναφθρεταt στη γενιxi1 oργd,νcυoη μιο(ζ y.oινωνiαζ 6ποlc etνω.fi lxαι 6ποιq θα. €πρεπs να ε[ναι. στLq xνp,tαρ7eq αF'Lεq, .Ι,θη, τ,.oτε$ιυ, πoυ xα.0oρtζoυν τη oυμπεριφoρci τG)ν ανθριilπων μtαζ συΥy.Eχριμ€νηc πο7.ιτιoμι-x.hs oμd.δα.q, γ.σ-|" σ9 ν.υρLαρy.α oιxoνoμιxd-, xoινιυνιxd., εxπαιδευτtxd.,,. νομι-y.ι γ.q'ι. τo)ιι.τιx& Oεoμιxd. πλαLoια xαL oυoτ.ξματα πoυ αντανα.yJιι,υνται σε

i,)'α τα πρoγεν€oτ€.?υ. sπ[πεδα (Belsky et al., 1982). Cl Brιllιfelι}lrenticι(1977) τoνiζsι 6τι ιιη θρευνα. γι5ριυ απ6 την oιz'oλoγiα τη€ ανθρciπιντ76 αν&.-

τ':''i-ηζ θα. πρdπει να εξετ&ζει τιq ιδsoλoγiεq ισl. τιq δoμ€6 τοlν θεoμci:ν επα-να.νoημα.τoδoτcλνταζ τoυζ cιxoπo|Lq, ρd7.oυq y-σ.|- δραoτηρ c6τητεc, y.αL παρθ../oντa.ζ eννoιo).oγιx€q α.λληλooυνδ6oειq μεταξri των oυoτημd,το.lν πoυ .|1ταν

?τρoηγo1.,}μ4ν<υq απoμoν(υμ6να τo €να ατ6 τo dλλoll (o. 528). Τπoγραμμt,ζειδ', την ανα^γκα'.6τητα εντoπιαμo'1 α.υτtiν τ(υν συγχsχριβνων xoινω.lιy'cbνy'd.L Qυ1ολoγιxιi.,ν cτoι7eLc,*, πρoxsιμθνol) να ιατανot1ooυι.ιε τL y.α|. με πoι6τρ6πo eτηρzαζeL τι-CJ συΥχsχριμ6νεq xαταaτ&.oeιq γ'α. λειτoυργ[εq πoυ sμ-

φαν'ιζoντα'. στo επiπεδo τ(υν μιχρoσυστηγιd.τοιν.oι ιδεoλoγιx6q p&.ae'.q r-αOoρiζoυν τη φ$oη T(,)V χoι.lιυνιχcllν φoρ6cυν

Υ.α.|. ao τρ6πo πo'l αλληλεπιδρo0ν aσ. &soψα ψeταξ'5 τoυζ ωζ πρoζ διdφoρα

τρα.ιτ'.xd. ΘLψατα,6πωq η χατανoμ.ξ των π6ρων, oι πρoτegα.'.6τητεζ τηζ δη.

ψiloιαc' ισ-|. xoινιυνιx.{€ τo},'.τυx.'ηc, ot πoλιτιoτιxLc, αξLεζ πoυ αφoρo$ν στo

ρ6λo τoυ ατ6μQυ σε oγθ,oη με την xo'.ν6τητα., Tα μαy,ρoσυστηψ'.ι& 61qι.7etc7

πoυ 61oυν αναπτνχθε[ ανd,7,.oγα με τιζ γεο)γρ.(φυxξζ, ιoτoριx6q χαι olχoνo.

γι,.ιLq αυγxυρ|εq, xαθoρiζoυν τoυζ χ,ιν6νεζ' τoυζ ρ6λoυq, τ|.ζ δραocηρι6"η-τΞζ τω.i ατ6μcον σg Lνα oυγxεxριμ6νo oιxoλoγιx6 πλαioιo. Αυτ6q oι αξtεq

xαι πρoi.lπoθθoeιζ διαγρd'φoυν τη δρd,oη ισ-ι. τη λειτoυργiα των φoρθων, 6-

π(υζ τη δoμ.l: τoυ sρΥαaιαιo'l xzθεoτιiτoζ1 τα' oυoτi1ματα χoLνωνty.ιilν υτrr7-

ρεoιιi:ν Nα|. τα νoμoθετιιd, aΔψατ.[ τoυ εξωoυoτημιxo'j επιπtδoυ (xoινoβoυ.

λs')τιx6, διxαoτιx6 oιJlμα x.,!,.).

}Ι πρoτε 9αυ6τητα πoυ δi,νετ αι απ6 τo μαχρoo,ioτημα oτιq αν&γXεζ των

παιδιci..ν χαL των ενηλ[xοlν επηρεd.ζει την πoι6τητα y.α.L τo e|δog aηζ υτcoσΦ-

ρ'.ξηc πoυ λαμβd.νoυν oτα ενδ6τsρα επiπeδα. ιιTo τι τ[θεται ωζ προτεραι6-aητα. ^t|-α. τα παιδιd, χαι πoιoζ Θα t1ει την ευθ0νη τιζ φρoντ[δαζ τoυζ σe eτct-

H μελ4τη ηe α,θρ.1,πιν.lj6 ανd,πτυξηs τoυ Urie Bronfenbrenner

πsδo μαxρoσυστ{1ψατoq 67oυν ιδια.iτερη oηψαatα τ|.α. Ξo z,αθoριαμ6 τoυ πιiqθνα παιδ'v xαυ αυτo| πoυ τo φρoντlζoυν αντtμeτωπiζoνταL Nσ.|. αλλη).επιδρo0ν

ψε;αξ{.ι τoυζ oτα διαφoρeτυιd' ε[δη π)ιαιoiωνll (Brοnfenbrenner, 7977, σ.

515). Για παρdδειγμα, o Anderssοn (1989) Lxευ υπoατηρiξει 6τι, ιδ[ωq

Υιοι τη μελθτη τηξ ημsρ.i,a'-α.q coρoντ[δαq, εtναι σημαντιχ6 να εφαρμ6ζoυμε

μια atχoλoγιxf πρooπiιχ.,η xαu να μs).:τd,με την 6).η xoυ).τo6ρα γq.l. al.ζ :r.o-

λιτιoτιx6q αξtεg τoν επηρεd,ζoυν την y.ατ&.cτo.aη τηζ ημgρ"i,o'-αq φρoντlδαq,αν θ6λoυιrs να xατανot,coυμε τη 7ιsιτoυργiα τηq ια|. τ|.c δια.φoρoπo,.tiaeιq τηcατo o6νoλ6 τoυg. Σιiμφcυνα. μs την Kamermaιr (19!]1), η τo}.'.rιι.h πουαxoλoυθsL y.αθe xρ&τoc' oτo τoμ6α τ\C παιδιxic μ&ριμναg μτoρεi να. y.α,aα-

νοηθεi στηv oλ6τητd, τoιl 7ι1no oτo π7.αiσιo τoll s'lρoυg τηζ eφσ.?μoζ61rενηcr?oνoLσ.y..hc τo}',.τυι$,q γ'.q .ηγ oιxoγ6νsια., [τωq ^('-σ. τσ'r&-δειγμα., η eπιδo-

ψατιι.\ πo}''.;υιh Υiα την υπooτdριLη ".,, γoνιciν y'αL η ασΦα)\'.στυι\ x&),ν-

Ψη. Σ' 1.ι,υρεg, λ6γoυ /"&?η, πoυ θiτo'.lν υ.}ηλ,i q τoι6τηaαc )|.Ρυτ.!",ρtα λειτoυρ.^γ'ναg ^γ'.υ. τιζ υπ.ηρεoiεq ταρo7$ic, ηψeρ.i,o'.α'e φρoντ[,δαC, y'σ.ι. Ξcτασ|.αy'd. eπιδ1.,-

|ια.iα ^('.σ. ao'lc εργαζ6μενoυq γoνεi-c (n.ι., Σxανδιν αpν.tq x.iρaq) ) aα. παt._

διd e[να.ι πιθαν6τsρo να σ.τ,Qxτ.|,σo'l'l θετιx6g sμπειρiεq Gat. d,μεoα περιβd.λ-7.οντα ανd.ττυξ'i,ζ τουζ. Eπ[oηc, (,ταν .η ιeντρl-γ.fi εξουoiα ταρt7εν γsν-ναι6δωρα oυνταξιοδoτιxd. πρoγροi.μματα) τ6τs υπooτηρtζeι την Qν7'.ι$' y.σ.|.

σωματιχfi υγε[α τalν ηλιxιοlμeνων.

To ιι1ροι,ιlαδστ!lμα)) (c}ιrοnοs-vstelιr )

Απ6 την 6cυq τcδρα παρoυσiαoη τoυ μoντθλου γiνεται oαφLq 6τι η δo.

μ{ τcυν oυoτ.ηψ&.τc')ν ε7.τsLνg1α'. σe |J.Lq. διαδιd,oταiη π?ooττ'"ι{1 xατd' pιιjr"οq(oριζ6ντια. ιcλ|. oμ6r"eντρη πpot,xταoη των oυoτημd,τοlν ) ια|. xατd. πλdτog(εραρ7.υxi1 eπLιrαoη των αυoτημd.τιυν απ6 τη μoνciδα-ciτoμo τ?oq τo Ξυ-

ρ$τeρο xoινωνιz6 o'jνoλo-πo},'.t,.oψυxh oμciδα). Πoρ, 6),α. αυτ&,, η εΘοιρμo-

γi εν6q αναπτυξιαy"o0 μoντθλoυ Θα tραν dνευ ουα'υαq αν δε αυμπε ρ,.}'ωψβα-νΞ kα.|. ψια αι6ψα διd,oτασ\, τ.4 7ρoνιx{ (την αxαθ' ιiQoqll διd,oτααη), πoυαναφ€,ρεται στην ιoτoριx6τητα των δoμcilν τηc εx&oτoτs χotνωνιΖ"o-πoλιτι-τ'.σψ'.xιq oμotδαq (o" oυλλoγιx6 επiπεδo ) ια.|. την e.ζe},mτ'.ιi1 πogeLα τcυνατ6μcυν τη6 (oε ατομ,.x6 aπLπεδo ).

Πα.ραδoαιαxd,, στη με).6τη τηc ανθρ<iπινηc αν&.ττυξηζ, o ταρd,γoνταqα7ρ6νoqυ θεωρ{θηxε oυνcδνυμo aτιe 1ρoνoλογιz{c ηλιιiαq. Ωατ6oo, dδηατ6 τα τ6λη τηζ δεxαsτiαζ τou 1960, αρxετol ερευνητ6q ειcd,ρμοoαν sρευ-νητιxθ. o7θδια τξ,τoια πoυ να επιτρ6πoυν τη διερε$νηoη τζυν επιδρdoεων τoυ

1ρ6νoυ στην ανd.πτυξη τoυ ατ6μoυ, 67u μ6νo σε ατoμtx6 επiπsδo (διci βt,oυπρooπτιxt'i ), α.λλd y'αι σg oυ7.λoγιr.6 cπiπsδo μ6oα απ6 μια διαγενεαλoγιr.{πgooπτιx$, y'σ'L μs).θτη των ιoτoριxιiν φ&.oει,lν/πsριi.δων τηq xoινωνιι.'r,c h

εθνoτιxf.q oμd.δα6 (o"η διd,ρxεια τηζ ιστo ρLαq ττ1c, συγχsχριμ{νηε πoλιτιoμι.

11t

/|;2 Kωνoταντ|νoq Πετρογιtwηq

ιhc ομ&,δα.q ) υιoθετciντσ.c, y"α|" αν&},oΥσ. δια.1ρoνιxd. αf δια θρευνα6 (BaΙtes& Schaie, 1973. Clausen, t986. Elder, L974,EΙder et al., 1993).

Σε μια μεταγενθστερη θεcilρηαη τηζ πρoσLγγιab,g τoυ o Bronfeηbren.ner (t986a) επεξεργJ-cτηιe πιo συσfηψατw.&' την ιδ6α 6τ'" \ διd,oτα'αη τoυ

7ρ6νoυ α.πo:e}'eL Lνα oνo,.αoτ,.ι6 ατoι1εio τηq θεωρiαq τoυ ειαd,γoνταq την6ννoια τoυ ((/ρoνooυoτ.{μ*τoξll. λ,Ιε τoν 6ρo αυτ6 δεν sννoEi μ6νo 6τι oι d,ν.

θρωπoι αναπτ'1oooνταL μΞ τo πLρα.o1ια τoυ xρ6νoυ, α'),},il. xαι ((την επ[δρα-ση πoυ ααxo0ν στην ανθ.πrυξη τoυ ατ6μoυ oι α.λλαγdq (ια'. ot oυνθyειεq ) πoυαυντe).o'jνται στην πoρεiα τoυ 7ρ1.,νoυ στα πΞρtβd.).λoντα. στα οπoi,α ζει τod,τoμoll (Brοnfeιrbrenner, 1986a, σ. 724). oι Φ.}.α1iq, δηλαδ{, oε συμ.p&νrα/γsγoνi,τα. ζονi,q μπoρεi να επιβ).ηθoιiν sξωτsριxd, os διαφoρετιxd, 7"ρο.ν'.x&. oηψε,ια., ια'" περι).αμβdνoυν τιq διdφoρε6 αλλα.γ!c, aτη δoμ{ τηq oιχo-.16νsιαq, στη χol.ν(υνιχo-oιl,.oνoμιx.ξ xα.τ&arαaη, στην ερ^γαo'.ιx.i, αταa76-):ηoη, cτo τLπo διαμoν{c t, oτo βα.θμ6 y'α|- την θνταoη τcυν δραoτηριoτ{τωντηζ χαθημερινfg ζcο.i,g xΦ.. Ενα7.),α.y.τ'"ι&.,, μπoρε[ να. πρox$Qoυν απ6 τoν (,-

διo τoν oργανιoμ6, ατ6 τη c:ιγψi1 πoυ τα. dτoψα επιλdγoυν, τρoπoπoιo$νxαι δημιoυργο'iν rα π},α'ιoια. 7ιtcα oτα oπο[α xινor,lντα|. ια|. ζoυν. o τρ6πo9

πo|) τo xdνoυν εξαρτατα.," α.π6 την ηλ'"ιLα τoυζ, τα σ(Dμα.τtχ&. xα.t νoητιxθ.τουζ 7.σ.ραy.τη?,.cτ'"x& zαι δυνα.τ(,:ητεq y"α|. aα. /'αρqy-aη?'.oτιxd. τηζ πρoσ(υ-

π,.x6τητd.c, τo\)c1 xα.Θι3g Nα|" ατi' τLζ πecιβα-).λoντιx66 fν.o'"νc,ινιι{,q sυr"αιρ[εq

πoυ τr-JlJζ eLνα.," δια.θ6o,μεc' -xσ-τ' ανα").ογ|α τ.r1C πρooθγγισηζ του Vygοtsky(1978) a7ετυxθ. ι,tε τη ιιζciiνη eγγ'J,τατηq αν&-πτυξηqll. Συνεπιiq, 1ιLoα απ6τo πρtaψα τηc 0εcυρiαq oιxoλoγιxιiν oυoτημd,των, η ανd,πτυξη δεν ε).6γ-

7eaα.L o'1τε 116νo απ6 τιg περιβαλλoντιx4q αυνθ{xεc, oι1τs xα.Ooδηγεiται μ6νoαπ6 eoωτe'ρν7ξq δυνdμειg. Αντiθετα, ot dνθρωπoι eLνα.ι ιιπαρd,γωγα> y.αL

oυνd,μα ((ταρο(γωγoill των περιβαD,6ντων τoυζ' το( oπoLα σe τε}',.xΛ ανd,λυ.

oη διαμoρφιδνoυν ξνα. δixτυo αλ)ιηλεξαρτιilμενων επιδρdσgζυν' αε δια1ρoνιxτ)

}noη. Για ταρd.δειγμα, y.αΘΔc, τσ- παιδιd, μεγαλci.iνoυν μπoρεLναξexwdαoυντην παραxo),o'5θηoη x&πo'.o'l πρooxoλιxo$ πλαιoioυ,, στ:η oυν61εια τo δη.

μoτιx6 o1oλεio, τo γυμνdσLo x.o.ι. K&θε αλλαγf π).αιoioυ (μετdβαoη) aη-

ψαLνε,. 7τωζ τo παιδi αναλαμβdνΞ|. ια.|.6να. τoυλ&χ''oτo uξo ρ6).o xαθε ΨoPd,oυμμετθ1ει oε νθεg δραατηρι6τητεq ιαt δια.μoρφcbνει νθεq oγ.θaει.q. Ωg συ-

νθπeια- αυτciiν των νθων ρ6λων, δραoτηριoττ]των ια|. o74oεων, ενεργoπoι-

o,Jνται μtα oειρd, y.οινωνtχo-συναtoθηματιxιJlν y.αL γνcυoτιxιilν-γ7.ωooιy'ciναλλαγdlν σε ατoμιι6 eπLπεδo. Kατ, αυτd την 6ννοια, ι&Θe ψeτ&pα.oη αποτs-

}.sl ταυτo1ρ6νο.lq απoτθλεoμα τηζ πρooδευτιx{G α.να.πτυξι αx.i;' διαδιxαolαζιαΘiιq xαι ερθθ L6ψd. για περαιτ6ρι,r α.νdπτυξη. Αυτ{ η διαδo7.$1 :.ων ιd.τα.oτ&oeo)ν δεν παρατηρε[ται xαι δsν εξαντλεiτα.ι μ6νo 6ωg την εφηβε{,α, αλ-

7,α oυνε7[ζεταL Nd.|. στην ενdλιxη ζ.oi, oe 6λεζ 1l.q φ&.aεLζ τηc,

IΙ μaλ4τη τη6 ανθρcbπινηζ αν&πτυξηq τoυ Urie Bronfenbrenner

Σ0μφωνα, λoιπ6ν, μΞ τoν Bronfenbretrner (1995, 1997), τo Taρι.-

βciλλoν δεν απoτελεi, μια στατL7.h δ$ναμη πoυ επηρ εαζeι τα &τoψα xατ&' ξ-ναγ ενιαio τρ6πo. Αντiθετα, απoτελεt tνα δυναμιx6 χαι συνeadlq ψεταβoλ-λ6μενo πλαiαιo. oπoτεδ{πoτΞ 1α. &τoψα απoxτo,jν .h απαλλd,oσoντο[ι απ6διdφoρoυε ρ6λoυ6, i1 απocι1ρoνται απ6 π},αLo'"α aτα oπoiα αυμμετεiγαν, x}'-λciζει γ'α|. ao ε'jρoq των μtχρoαυoτημctτων τoυζ. Αυτd, τα αλ,ψατα ^fi oruoλo-yικ[,E μεταβd.αειE (ecοlοgicaΙ transitions ), πoυ εμφανiζoνται περιoδιx*ατη ζωτj τoυ ανθρci:πoυ xαθ, 6).η aη διd,ρxειd, τ.ι^1el αποτελo'jν cηψανt,'ιiι

ηρoνιx& oηψεLα.oταθμo$q στην αν&ττυξη. ι<oι ψeτωpαce'.q αντLq πeριλαμ.

βctνoυν α).λαγ6q oε ρ6λoυq γ.α.L περιβciλλoντοζ ωζ 7\ειτoυργiεq τηc ιυρiμoινσ.ηq

aν66 ανθριiπoυ d τιυν γεγoν6τcυν στη ζω{ ιiλλalν ανθριi:πων υπΞ'jθυνων γιατη φρoντ[δ:ι xαι τ.ην αν&πτνξι τoυ. T6τoιεq αλ).αγLc, Θα πρ&τe," να γiνoνταιαντL}\.ηπτ{q xα,. να ανιλioνταl, ωg α},),*γtc, μdλλoν, στα. o,'ιo},oγ'.y.fr oυaτ",r,-

ψωaα. παρα απoxλsιoτ,.ι& oτα d'τolια.. oι μεταβd.oε''q δεν περιoρLζoνrα'" o:απρciτα 1ρ6ν''α, αλλd, eπα:ltρ7.oνaα|'. oe πo'.ι!ιλεq μoρφθq, αε 6λη τη διd,ρxειατ.ηc" ζοri,ζ τo1) ανθρci.lπoυ. Ωg ει τo'jτoυ, η oιxoλoγiα τηc ανθρ c}π'.νηq αν&'-

πτυξηq πρt'πe'. να ενσωματcbνει μια διοi, βioυ πρo oπτυι.'r,, αν θ6λει νω eLνα'.

δixαιη απξνxrιτ'" στα. φαιν6μεναll (Brοnfenbrenner, 1,977, σ. 526).o Brοnfenbrenner (t986a ) διαxρ[νει δ'jo τ0πoυ6 μaταβdoεων: τ'.ζ

xανoνυoτικ{E (nοrmative), 6τωq η Lναρξη τoυ o1oλεic;υ, η eiαoδoq στ^η'1

aφηβεLα, η &ναρξη επαγγελματιxi1e ζιυ.i"ιq, η o6να,'{,,η γ&μoυ, η oυνταξιoδ6-τ1σrη, γ.α']. τ'.ζ μη xανoνιoτιx{E (nοn-nοrmative), 6πωq .η απ6xr"ηci^η aηζγoνεixi1c, ιδι6τηταq y.αL η ψεταpαo^η απ(l τo ρ6λo τoυ /τηe αυζ'iγoυ oτo ρ6λoτoυ γoνθα,' τo διαζ'3γιo, o θd,νατoq h η αoβαρτj αoθξνe,.α x&πoιoν αψεoα συΥ.

γaνικo'i πρoα<i.lπoυ, oι ψεrατ&ξειc,, ψeταx,,ν.'ηoe'"q )Lα.|. γιεταxoψtoειq x.&},.

λΙa τη xρhoη τoυ 6ρoυ ((χοινoνtστιxLg ψ..ταB&oειζ)), o BronfenbrenneΓ, δε.lανα.φtρeτα,. στην xλαooιι^,η θννoια τη6 ιιν6ρμα6ll (nοrπr )1, 7.ω?ts 6μ.c νο(

απoρρtπτel. τ|.ζ πρooεγγiσeιζ πoυ την υιoθετoι]ν ια.|. τα. ενρ{,ψα;α. των σχe-τ,'ιcλν μελετιilν, ιαΘc'ιq xα.L τη oηψαoLα τcoν πoλ'':'.σψ''y'cλν παραψLτρων, α),-).d, τoνiζeL Ξo πcλq αντιλαμβαν6μαστε 10 τL ια1'jει στην χoινωνιχi1 τρxγψα-τ,.κ6τητα πoν βιriνoυν τα &'toψα' aε ι&θε γρoν'"x.,η l'.oτo?,.ι.h περioδo xα|. σe

x&.Θε φ&aη τηζ πρoσωπυιs1c τoυq ανd,πτνξηζ, y.α.L Nατ' αυτ^,η την 6ννoια εtνα'.σημαντιχ6τεpεq oι α)J.αγ6ζ στην αντiληQη πoυ dyoυν τ& &τoψα Υ|'α To πe-ριβciλλoν τoυζ xαΘε ΨoP&, ταρ&. τα iδια τα. αανατ;ιιξ'.αι&. eπιτε0γμqτα''.,Eνα παρd,δειγμα εφαρμoγjζ τηq 4ννoια6 τoυ i/ρoνoσυστ$1ψατog δ|νε-ται στην x}ταo'"γt πλ6oν μελθτη τoυ GΙen EΙder (L97 4) oγετιι&. με τιζ εμ-

1. o ιiρoq <<ν6ρμα>> (norm) oτo χιilρo τηζ αναττυ'qυαιΔq Qυ1oλoγ[αζ' αντανα>|λd, τo πo-oooτ6 ψLαq τi'Lα'/.dq oβδα6 { 6oων ατ6μων oε xd,πoιo συΥχεχριμdνo αναπτυξυαx6 oτdδιoεπιτυγ;&νoυν d επιδειxνι]oυν τo επ|πεδo των ιΖ.ανoττ]των { των διαδιxαoιt6v πoυ χαρα-xηρlζoυν αυτ6 τo oτdδιo.

173

1i1 Κωναταντ[νo6 Πaτρbγιdννη;

πe|ηteζ τω., παιδ'.Δν τηe }Ιeγciληq oιxoνoμιx{e ,Τφaoηi (ιιKρα1υ) (GreatDepressiοn ) πoυ θτληξe τ'"q Ι-Ι ΠΑ στη δεxαετiα, τoυ 1930. Στην θρευναα'tτ.,η, gn'.7e,.ρ!r'θ.ηxe a'!ι^γxρ'.aη δ$o oμd,δων oιxoγeνειc|iν, o'. oπo|eq δ.tφaρανιατ& τo βαθμ6 τ.ηζ ατιllλε'.αc, τoυ ειooδ{ματ6q τoυq ωq ατoτL).'eαμα τoυιιΙ(ρα7ll. To γεγoν6c' 6τ," oι ερΞυνη:Lq eL1αν ατη διd,θεo.'η :.oυc, αρ1ειαx* δια-7ρoν,.x&. δεδoμθνα xατt,oτηoa δυνατ^i την eιτLμηση των οιν6(πτ'ιξtαx,λν απo.τε).aαμ*των στην τα'.δ,"ι.i, "η},'.κ!ια, στην εφηpeLα ιq.'. ξr,e,"rα. στην ενηλιxiω-o.η, ΕτLo\ζ, τo γογoν6q 6τ'. ;α πα:διd aτo ξνα δεiγμx γενν!θηr.αν oι:.cλ L?6.νια. νωρiτe1α. απ6 eγ'eLνα. τηq d.D.ηc oμd,δαq, επ6τρεQε να μελετηθoliν γ-α.|, να.

σ1)τ7'?ι0o'jν o,. επ'.τ,τ<λσΞ|.c: aηq oιxoνoμιxtie , Τφεoηq oτα νε(,τe ρα dτoμα' πoυ^'r,τ&.l Lφ^ηβo'. 6ταν oι oιl,'oγθνe'Jc τoυq εξαoθ6νηoαν o'.κoνoψ''x&., μe τtζ αντt-στa'.7Ξζ επιδρd,oε|.C: σ1α. &soψα eιεLνα. πoυ .{τcιν αι6ψα ψ'.x?&'παιδιd, aιε'ιν.η

την περ[oδo.

Tα απoτa}τtouατα rων δια1ρoνιxιilν eρευνci.lν "oυ θδειξαν 6τ'. \ σ.ηψσ--

ντ,.x-h αναδιoργd,νωoη aηζ o|;<o^γθ\ε,'.d.c, xα'. ιατ& oυνθπεια των διαδ|'y.ασ|.d)ν

χotνωνιχoπoiηoηe το)ν παιδιcbν, e[να'. α'πoτLλεaψα το)ν ευρtiτερων oιχoνo.

μιxciν ισ.|. y.oLν(Δνιxcilν αυμβd,ντιυν. Tα &τo7ια o|.:z'o^ι.aνε|.ci.lν τη€ ψξoηq "αξηcτo'l .,r,ταν ξφη9o,. 6τα'ι η o,.xo^γLνει& τoυq Lγαoe t,να ψε^γ&λo μ6ρoq aων /?η.μd,τc..lν ττ1Cl φαLνετα'. 6τ'. ετωφs)..iθηxαν ατ6 τo Tεγον6q αυτ6. Ι{ ξαφν'.ι^i1'ωπcb},e'.α

7ρη1ι&τcιν γ"xt. η oικoνoμιxτ! ανααφd,λ.,.α. πo1) δημιoυργi,1ηιe απ6cι.υτ.,r,ν,, eξαν&γν.ασε την r,'.κoγLνε,'α να χινητoπo,'.i,σaι ro ανθριilπινo δυνα1rι-

ι6 τ.ηe, αυμπεριλαμβανομ6νο.lν ια|. aων εφ.ξβων, oι oπoioι t,πρeτε να α.lαλd,-

βoυν ν6oυζ ρ6λoυc xαι eυθ,jνec', τ6oa ψLoα 6oo ια,' iF-ω απ6 την oty.o^γLνz'.α,

ια]' \ια, εργαoτo'!lν 6λoι ψ.αζL πPoζ την επiτευξη εν6q xoινoι5 oτ6γoυ, πoυ δε.,l

.'η:αν &)'λoq απ6 την αναπλdρωση των απωλειιδν ια|' την oιχoν oψ',y'+ι Nα.,. ^(e-

ν,.ι6τa?.4 ανακαψQη aηq q,''aq^γξνa,'αc. Αυτ{ η εψπeιρtα τρooLφερe ψ,.α απo.τιλ'eoψατ'.ι$1 axπαiδευoη στην ανciληQη τρωτoβoυλιδν, aυθυνιiν xΦ|. στη

αφυρηλιtτηoη aν(,q πνε'5μοιτoζ συνεργ αotαq. λντLΘeτα, τα ποιιδιd πoυ τ6tai1τα.ν στην πρoα1oλιx^,η η},'.xLι, 1 oιxoνoμιxd xπdl),e,.α aηζ o,}|oγLνε',αq φαi-νεΞ*|. 6τ'. τα ετηρLα.oε αρνητιx&, oι επιδ6oε'.q τoνq στo o7.oλε|o μειcδθηxανα,"oΘητ& y"α|. ανa].ψeτιλπ,.cαν πoλλd, αυναιoθη ψατιι& χoιι χotνων,.ι&. π?oβλi-ψα.aα.. t{ επiδραoη αυτ.i1 -,ηταν πoλ0 πιo αιαθητ.,η oτα αγ6ρια παp&' σaα y.o-

pLτa''α. o Elder ιd.|. o|" oυνεργd,τεζ τoυ τ6νιααν τη σημασ|α πoυ θ7oυν oι δια.-

1,ιaooλαβoι5oεq διαδιxαoLeζ ιι'. oι oυνθf.xεq στo πλαioιo τηζ o'.ιoτtνe,.ιζεπειδ.ξ e,υναι τα ψLoα εxεiνα ψe τα. oπo'ια η oιΖ"oνo ψ'.7ι oτLρ.ηoη α1γLζe'. ιαιετιδρd, στη ζo,i τoυ παιδ,.o$ 7.*,. διοιμoρφcilνεt την τoρeLα τηC μελλoντιx{6τoυ αν&.πτνξη6 (EΙder Θb &1., 1985, t986).

H μελθτη τη6 ανΘρcilπινξ6 ανriπτυξη6 τoυ Urie Bronfenbrenner

Θiματα ερευι,ητικηq με0oδoλoγiιl6

Στo αημaio αυτ6, θα πρLπeι να, σημειωθε[, (,τ'. ca aπiπ:δo μεθoδoλoγι.xo'j oχεδιαoμo6 Υ,.α τη με).θτη τηc ανθροlπινη6 αναττνξηζl αν γ.*L o|. σ7eτ|.-

ιLq θρευνec, αε εξαιρeτ'.x& eλeΥ16μενo xα.'. ιαθoριoμ6νo π).αioιo 41oυν συμ-

β*λει τα ψt,γ''oaα. στ^η μελθτη τηg αν&ττυξηq τoυ ατ6μoυt 1 τε7ν^ητi1 διciτω-

ξη τηc Ξργoζστηρ υαx.,r16 θρaυναg, oαφLoτατα, Lθε;e περιoριαμo$q στην πλη-

ρ6oτερη, ιατ& τo δυνατ6ν, xαταν6ηoη τ\q αλλαγ.ic. Ωs εx τo'iτoυ, ια:t'-oτη θντoνη η αναγκη τ'.Φ ψ'.α αναθε<iρηoη αυτdq τηC τ&oτ1q πpoο.iθιi\τCιζ ψ'.α.

οιναβciθμιση τoυ ρι1λoυ τηc, να.τoυραλιoτιxig 6ρ.,uoc (.l,7 6ρευναq πεδioυ ), ωζ

αντiθετoυ τηq ((Ξρ1rcrστηρ,,αx.!ηeν,, ψ,.g. ωθηoη στην c'πotq, αrlν6βαλαν y"α.L τσ'

τoρLoψατα ερeυνι{:ν απ6 τo 76ρo τηc' πoλιτιoτ'"ι.ts υ.νΘ?cυπoλoγiαζ )1:x'. 1.t1e

oιxoλoγιx.i6 Ψ'lχoλoγiαq (βλ. Barker & \VrigΙrt, 1949). o Ι]rolrfelιbren-lrer (1979a) τi,νιαe την αν&γΥ..f1 rll. σ.να.πτυ'-|.α.ιoL Qυ7oλ6γoι νω aτρb,loυν την

πρoooas1 τoυζ στην αλληλεπiδροιoη των ανθρι1πιυν μΞ τo φνo'.z6 toυq τeρL-

Υυρo. Στην oυα|α, ψ''α τLτo'.α τρooLγγιση δeν αρνeiται o'jτe την εργαστη-

?,.ακ.h 6ρeυνα, πoυ, oυν.iθωq, εφαρμ6ζε|. πe|.Pα+ατυιd. o16δια, o'jτε τη να-

;oυραλιατιx.ξ €9ε'ινι, η oπo[α, oυν.ξθωq eLνα'. eω-poSt-fαctο, oπoιoδiπo-τε α14διo eLναι δsxτ6, αρxεt να 7ρησιμoπoιηθεL ιατα}'ληλυ..

o Brοnfenbrenner (t979a) 6δ<οαe, επLoη€,Lψ'φαoη σ1.η 6.ηψαotα τ.r1;

οιxoλoyικτje εyxυρ6τηταqL (ecolοgiοal r,aliι1ity) τoυ πλαιoioυ ψa},Lτηe. ΙΙ

μελθτη, δηλαδ{ , θα πρt,πaL να ^γ,ινοται cε Eνα τξτo'"o πλαioιo, δoτe να φα[-νeτα.L π].o oLxεto xι'. φυαιx.5 σ1α. συ|ιψeτiγoντα &τoψα: ιιlΙιοι t,ρευνα θeω-

ρ?.L.'cι,. oιxo).oγιx& θγινρη 6ταν 8'.εξ&1eτα'' cse tνω φνo'.ι6 περιβci,λλoν Υ"αL

περιλαμβ&νεν αντιιe|.ψενα xα'. δραατηρι6rητεq απ6 την xαθημερινi1 ζ,.i,(Bronfenbrenner, 1977, σ. 5t5). ,Ετoι,

τ,.α παρd,δειγμe, oι παιδιxoIoταθψot, .τα νoσo)ιoψεLα, τα. eoτ'.ατ6ρια, aα' σ7τLτ,.α, τα. oγoλcLα, ot 1cilρoιτων διoιxητιxιiν υπηρεαιιiν, iα. xαταoτ$1ψατd.) τα. τ&.ρxα 7.x.|. oι πα'.8ιxθζ

χαPξζ,, .cα. ε?Υoστ&'c,.α, τα x!ντρα πeρ,ιΘαλΦη-. ηλιxιο:μθνων, oι β'"p}.ιoΘ.'ηxec,

ιαυ τ6ooι d,λλoι xci:ρoι ανθριilπινηq δραoτηρι6rηταq εLναt ψeρ'.xd. μ6νo πα-

1. Θα πρ€πει να αημειιοΘεi 6τι o 6ρo6 ,,.ohxΘη αργιxα ατ6 τoν Egon Brunsrvik(1903.1955) o',l δεy.αετ[α τoυ 1950 (Brunswik, 1956) αναφερ6μενoζ -στα πλαioια tη€<<πε'LPι.ψατLιηζ>> 6ρευνα6

'1.αL τηζ ερμηνε[αq το)ν απoτελεαμdτων τηζ. στη oυ.ldφεια ιLeτα-

ξri των τeLPe.[ιατLγ.<i:ν πρoτρoπcbν xαι τoυ α.πoμαz.ρυoμiνoυ αντιzειμθνoυ (εξαρημθνη με-ταβλητd ) ατo oπo|o xαλεLται, τo d,τoμo να ελtγξει xα'L να αντιδρ&oει. ΙΙ zρio.η .xαι η iν-νoια τoυ 6ρoυ αρxiζει να διαφoρoτoιεlταυ απ6 τη δεxαετiι τoυ 7970 oπ6τε γ.α'L αυνδθeται

με τo βαθμ6 oτoν oπoio τα απoτελ€aψατα πoυ πρoxιiπτoυν α.π6 τιq <<τεy.ντρθq>>, dγν<ooτεq

zαι o$ντoμε6 oυνθ{xεζ στιζ oπolεq ψeτtγeι τo dτoμo xατ& τη δι&ρxεια aηζ πeL1αψατιzi.r9

ερΥασηριαxi;ρ Ερalναζ μπoρo'jv να γενιxευθori.l σε oυνθfiιeq exτ6ζ (εPΥασηρloυ>> (βλ.y.αι }Ιammond, 1998 ).

L1,t

1i6 Kcυνoτα.rτ{,νo6 Πετρoγιciννη6

ροιδaiγματα. 1τ\σ.'.σ[ων πoυ ιlπoρotjν να διiαoυν τηΥ ,u^q''ρLα στoυζ ερeυνη-tLqνα μeλετi1ooυν τη φνo,.x.,η συμπeρtφoρ* των ανθριiπο)ν στo φυoιx6 τoυζ

Ζιiρo.o Bronfenbrerrrιer συμφ(ονεi μe την ctπoι|η νο( eπεκτ..Lνo.JταL oL ερευ-

ν.ητnLq δρoιoτηρι6τητε9 τt,φα' απ6 τo πe,.ρωψατιι6 ερ^γα.oτ^'ηρυo, αμφιαβη-τeL,, 6μ,ζ, την ετΞ|.ιρατo{loα πeπoiθηo\ 6τ'' oπoιαδfπoτε 6ρευνα πoυ διεξci,.

τeτα.|' oa Lνx μη φυσtχ6 περ'.β&).λoν δεν eLνα'. θγr.υρη. Δια7ωρiζεt την oly.o-

},oγυx.,η e^γx'lρ6τητα. xπ6 την ιλαo'"ι^fi 6ννoιd, τη6, θειυρcilνταG 6τ'. η πρι!lτηz.αθoρiζεται μ6νo απ6 τo πeριβctλλoν στo oπoio διοξd,γεται η μελθτη, χω-gLq νι αταo1oλe'u τo aριi;.ηγιx πoυ τiθετα.|" γ.σ.|. eρευνd,ται. Eπoιγωγιxd,, ).oι.τ6ν,, η ιιoιxoλoγυι-,η eγx'.ιρ6τητα. αναφθρετο(ι στo βαθμ6 πoυ τo περιβd).λoν,τo oπoio p,.Δue.,ι'" απ6 τα ντoxοLψeνα σε |).ι.α επ|.στημoνιxd 6ρευνα, Lγe'. τ'.q

ιδι6τητεq πoυ υπoτiθεται 6τ,' πPLπεt να θ1eιν (τ"α'. ot oπolεq εξααφαλiζo-ντα'. ατ6 τoν ερΞυ.lητi^,) (Brοnfcrιbrenner, L97i, α.516 ιι'' 1979a, α. 29).,Ιia6''ι oι μελ6τεq τ'"σ. την ανθρrJlπινη αν&πτυξη πρLτε'. νο( πΞρι\Ι,ρ&φoυν

'=λi-ρCυζ τo τλαioιo στo oπoio διεξd,γoνται ια.|. νct ιo.<αB&}'}'εad.|. π?ooπ&Θe'"αα-π6 τoυζ ερευνητ6e νc/- ε|.αcφα.},|.σoυν πωq ντ&.ρ1e'" αυνθπεια pιeταξ{s αυτo'jτoυ oτo1ε0oυν να διερaυν{ooυν

'{α'|. xυτo'j πoυ βιιJlνoυν oι oυμμετ67oντεζ,

c,ι'ν γ-α.|.) 6πωg o iδιoq τ,"στε'3a'., x&τ'. τ6τoιo δεν πρ6xe|.τx'|. πoτξ νc. επιτeυ-

1θai πλ{ριυq (Brοnfenbrenner, tg79a, σ. 33 ).Χαραxτηpι.oτ'"x6 παρd,δειγμα εφαρμoγξ ζ τηq 6ννo,αq ω''τ*,6 ατoτeλ.ot

ιa.,, ψtα απ6 τ''ζ πλθoν γν<'loτLq αναπτυξ,.αxLζ ψετρi,ae''ζ τηq πoι6τ.ηταζ τoυ

α'-lναιoθηψατυιo'5 δεαμo'j, η na,φαψατιx$1 δoxιμαα[α τηζ ιι,Α1νιοoτη6 Συν.Θ.,rμηqn (Strange Situation) (Αinsιγοrth & BeΙl, 1970. Ainswοrth, &\Vittig, 1969), η oπoiα oυνioτατα.|. σa ψ].α. oε''ρ& επειαoδ[,ων οιπoχωριαμo'i7α.|. επαναoιjνδεαηc ψeταξ'5 τoυ βρθφoυq, τ\ζ ψητθ,ραc, xα'|. εν6q α1τciατoυπρoζ τo βρ6φoq ατ6μoυ (oυνdθω6 γυναixα ). }Ι συγχεχριμ6,η μ6θoδo6, πα-

ρ& την γενιxi1 απoδo1d ττlel Lγa,' δε1θεi ια.|. πoλλ6q xρ'.τ'.xLq χοζι αμφι.oβητ^,ηaε'"ζ σχeτ|'y.& ψ" την εΥy.υ ρ6τητ&. τηc, (n,ι., Clarke.Stewart & Fein,1983). E[.lαι π:θαν6 να. μην etνα'. θγxυρη γ''α 6λα τα παfiιd. (6πω6, ΥLα.π,α..

ρciδειγμα 1 aα πα.|.δι* πoυ παραxoλoυθor5ν x&τo,.oν παιδιx6 oταθμ6, στd. o-

πoLα oL απoχωριoμoi απ6 τη μητθρα ε|ναι μ6ρoc τoυ xαθημερινo'5 τoυζ πρo-

γρ&ψψατoc') xα.L σε 6λα τα πoλιτιατιxd. πλαlαια (6πω6, τLα παρd,δειγμα,6ταν επι1ειρo'5νται oυγxρ|oειq μεταξ6 παιδιιiν ατ6 α.o'"ατ,.xLe x.?"c xα.t'

πoιιδιciν δυτιxoευρωπαΙxιjlν h βoρειαμεριxανιxιilv xoινωνιιj"lν μs p&'aη τιqιιν6ρμεqll ερευνιΙ.iν πoυ διεξd1θησαν στιζ τελsυταiεc,).Κατα.oυνθπεια,,γpefi'-

ζoνται περιoo6τερεq μελ6τεq ελθγxoυ τηq εγxυρ6τηταq των απoτελeoψ&-

τι,ιν τ\e .fi αι6ψα y.d-'. ενσ.},}ταxt,xξq τe1.νιxθq αξιoλ6γη σηq τηζ oυναιoθημα-τ,.ιηζ αoφ&},ε,.αq, 6τωq, για παρd,δειγμα, η ι<μaθoδoλoγiα-Qll (Waters &Dean, 1985 ) για την ειτLψηoη τηc, 7τ0'.6τητα.ζ αoφ&λeυαζ τoυ δεoμoi με

H μελ1τη τη6 ανθρci:πινηζ αν&πτυξηq τoυ Urie Bronfenbrenner

foυζ γoνεiq ('.x., GalΙuzo eι a1., t988.Ι-Ιοιι,es et al., 19E8).i d,λλεq μ6-θoδοι (βλ. Belsky & Rovine, 199Ο. lYeinraub et al., 1988), 6πωq συ-

oτηψ*τtκ.\ παρατi1ρηaη των xαθημaρινci:ν απoχωριoμοlν }|αL επανασυνα-

ντ.ξαεων των παιδιcilν με τoυq γoνεi6 (,,.x., Field et al., t988.Ιlolγes et

n1., 19ss) i μοζγνητoσr"6πηoη των oυναντ{oεων ψητt,ραq-παιδιo,j y"α|. στ.η

o'xθχe''α xcοδιxoπolηoη τηζ τυπoλoγiοι6 τoυ δεoμo0 με τη 1ρηoη τoυ μo-ντ6λoυ xωδιxoποiηoηq των Cassidy xαι λΙarγin (n.τ., ΙJοιves & FΙamil-ton, 1992 ), oι oπoisq θα πρLπe,. να διεξοtΥoντ,(t στoυζ φυoιxo'iq 1ιilρoυ6 τoυ

παιδιoυ.Δεδoμ6νη q aηq πoλ'jπλoxηζ 6ννoιαq τoυ oιr,oλoγιxoιi περιβοiλλoντoζ,

λ6γιυ των αD.ηλ6νδeτων oυoτημ*τιυν πoυ τo απαρτiζoυν, πρox'iπτοt τo

ερciiτημα τoυ πωq oι αλληλεξα ρτ.'ηae'"q αντLq μτoρoJν να διερευνηθoιiν εμ-

πeυρυι&.. Ι\,Ιια ατρ α.τητ|.y..h πoυ ταιρ'.&ζe'. στo aιoπ6 αυτ6 εiναι τo <ιoιxoλo-

^γ,.x6 πεLρ,ζμο()), πoυ επιτ ρLπe,. να eLσαx}εL !ναq διαxρ ''τ'.x6q 1ειριoμ6q αx(,-

ψα. y'Cι,' oe α,.lτ& Ξα. φυσ?.y.d. π.},α|"o'.α (n.x., Ψ,.& ψ\γ'r.h αλλαγf ατη μθθoδo δι-

δααxαλiοιζ στo πλα|oιo eν6q μαθ^,r,ψατoq ψ|'σ'q σχo}ιυιi,C τ&ξηs), xαυ το oπoio

oρiζeται (υζ ((η πρooπ&θεια ν.a διερευνηθεi o πρooδeυτιx6q oυμβιβαoμ6q

ψeταξ{l τoυ c{νο(πτυσσ6μενoυ ανθριJ.lπινoυ oργανιoμo'j xα|. τoυ περιβοiλλo-

ντ66 τoυ, μ6αω μιαζ συστηψc.1\y.hq αντ'.παρ&θεoηe αν&ψeaα σε δ0o .h :r.νΞ-

ριαα6τeρι πeρυβαλλoντιxd, oυoτfματα $, στα δoμιxi. τoυζ χσ.?ΦxΞηP'.ocυιi.l

με μLα π?oσΞy.τ|.ιi1 απ6πΞιρα νο( εi.εγ1θoιiν d,λλεg ττιΥLs ετ',ρρo$'c, εLτε απo

τυγα''ueq παρεμβoλθq (τε1νητ6 πεLραψα) ε,ιτε επειδf ΞN φιioεωq ταιριdζoυν

(φυoιx6 πeLρα.ψα)π (Bronfenbrenner, L977, σ. 5t7

'.T6λog, Θα τρθπΞι να, επιoημανθoriν oριoμθνα αι6ψα αημeiα, τα. oπoLα

αφoρoriν στo με0oδoλoγιx6 α1eδιααμ6 x.α.L στLζ διαδιxαolεξ ανdλυoη6, αν

)|α).16σc.ν αφoρ& στo σημalo αυτ6, δεν υπdρχoυν ειτενεtq βιβλιoγραΨ'.ιbζ α.

ναφoρ€q. Σε oγaτυxθq αναπτυξ,'αx€q θρευνεq πoυ υιoθετo$ν τη oνγιεxρ'"ψL-

νη πρocLγγ'"oη, τo xαταλλη).6τaρo, ioω6, ερευνητιχ6 μoτiβo φαLνετα'' νoι

εLνα,. aα <<εξε.iτυιτυκ& o1θδια 6ρευναqll (Achenbaοh, !'978. Baltes, Rees

& ]YesseΙroade, t988. Schaie & rΙ etLzog,' t982), τα. oτolα εξαoφαλiζoυν

τιq τυ16ν μεταβoλEζ ωζ oυν&ρτηoη τoυ 1ρ6νoυ, τ6oo σε ,(τoμtx6 6oo xa|. σε

διαγενεαλoγιx6 επiπεδo, Ιιl?te,6μ'ζ, να απox}ιaLoντα'. Nα.|. τα xατ&},ληλα

oργανωμ6να ετιμθρo'.lq (eτιi,.Pσ',α)) α1θδιαθρευναq. Aν xαL o Brοnfenbren-ner φαiν ετα.L να υιoθετεi, τtζ εμπειριxoιi f τoaoτmo$ τ$πoυ ερευνητtχLq τρo-

oεγγtoeυc', η otχoσυστηψLιh θειilρηoη δεν απox}ιεiεL τ|"q μελ6τεq πoυ οιν-

τλo,jν τα ψLaα 6ρευνα6 απ6 τo χ.bρo τoυ πotoτιxo$ ρεriματoc, (^γυαπαρ&δειγ-

β(: βλ. Porter, 1982), oι oπoiεq αε πoλλθζ πe?Lπτdιoε'.g παρd,γoυν πto ot.

r"oλoγιxd Lγιυρα απoτελθoψαrα.. Θα λ6γαμε, εντoι}τoιq l frΦζ μs 9&o.η την

dμφαoη πoυ δ[δεται oτα πoλλαπλd, επ[πεδα oυγxρ6τηoηe y.α|" λειτoυργiα6

τoυ ατ6μoυ xαθ<j: q Nα.,. oτo πoλυo$νθετo των χotνωνιxcbν πλαιαiων πoυ επt-

777

1t8 Ι{α:νoτιντtνoq Πετρoγιd.ννη;

δρoιiν σττιν α..lωπτν'cη, φα'υνe.;αι >ιατα/,),.η),Lτeρo γz υιoθaτe'υτα'. μιoζ πoλυμε.θoδιx.ξ r?rJσ:τ^(σ.η (διαo,jνδaoη τoσoτ|./..,rιζ γ-σ.,, To|.oa,.ι.iιq με0oδoλoγiαq)σχeiυγ'd. μΞ τη φ'',o^η τcυν δeδoμθνων γ.α|. τ(oν 1rθoοlν fτε7ν'.xc!lν μe rα oπoLααυλλ61,oντz.ι oι π)ιηρc φοptεq (βλ. ψaταLil i1}Jγ6ν xαυ Ster-ensοn & Cοιlper,1997. Sherrιιrι], 1ι}9E. .\ριγi.;να, t983, 1990. Πετρo.;cilτη, 19s8). λΙε τηδιαα$νδ:oη α'π\ eπ'.τνγ.1t,.νaτα|. η α.πclφιl^s'ρ, μeQοδoλoγιxciν πo7,ιlloecυ',l ι.ι,.επιτρtπeτα-'. ((Ξ1)ρ'iτΞρη θecοpητ''τ..'η οjνθεαη αν&.rιεcα σ1σ- διοtφορα παρα.δεiγματα T:o') επ|.γ.ρα.τoδν στην '!ν7r.)'oγLα: τo πΞιραματ'z6 παρα.δειγμα πoυε[ναι r.iπe'jO,-lνo Υ.σ' τ^rιν εiε'Jρεoη γαΘo)l.zιiν νiβO./, τo eρμηνgυτ'"z6 πoυ πα-?&τ,,. γνc|;oη To|.(lτ|}i^,rιc \lΨ.iιζ y.α.,. ao t?σ.^(ιJ.σ.τιγ.(, τoυ αυνδ6ετα. |, ψC Ξ.rP εξe'1.

ρΞση ).']'691μ.7 Gτα.π?σ.y.r'">,.'i')q τJ.Υ.eωq τρoβλ.i,μσ-ταD(ι\ρα-γιiνα-, 1[){)1+, a.257).T.6).oq. 0οι ).3γα"iΙΞ 7ΓCι)C, 6αoν αφορα ιδιαiτaρα στην τ,'Gοτ,.ι",r, ανd).υoη

των δ:δoμ6νcυν τoυ oυλ7.6γοντα'' απ6 6ρευνεq .ξ πτ1γαζoυν απ6 την iδlα τη

φ'joη τ<υ.l υπ5 ψ:')'.€τη α$νθgτο,ν 6γy;Qηγr-!η y.i..-'' oνιsτηψ&τ6ll -πoυ σe α?γ.Ξ-

=Lq πeρ'.naii16a'.q ξeφι{γο'ιν α.π6 τιq πρoUτoθLoe'-q lηq ^ι'Pα|.).ψ''ι.!r,Q ανd,).υoη€.ενδε[x.lυτα... Υ1 χ?i,aη α''iν0eτ.1τΞp(l-i\/ aτt-r'.oτ'.γ.dιν μοντ*λων Υ'α την ανd,λυoητ<'lν σ/Lσεο)..l πo7ιυ1ιeταp}'.ητιilν (mιrItir.ιιriare teιlΙιlιiι1ιΙeS) (Ρir:kles. 199ι),6πωq ιιμoντ6)..α δ.i,"ρ0ρc'loηg o'lγδιαx6μοζνσηζ)) (βλ. πoλ7.απ).d cινd.λυαη δ:α-xi'laιΥσ\e: Αp1l'lcJlaιlπr & λicCall, i9E3), ιιαν&),υoη πoλλαπ}ιiq παλινδρ6-μησηζ)) (ΙJrlοk, 1975. Timιn, 1975) .η ι.μ.oντθ).α δ:αρθρωτ''xcbν eξιocioecον-Ι,,ΙSREΙ-ll (Ιiergussυn, t991. Gο]dbel'ger, L972. J;;reskοg & $;;rbοm,1989), (βλ. y.α.|. <<ανdλυοη δ αδρoμιiνll: B1aΙoοk, 1964. FΙeisse, t975), .iι

αι6ψα y.α.'. πιo c'=eζητ"r1ψθνοiν ι|1.L περιπ).oz6τερων μεθ6δων 6πcυq e'ινα.,. .η

αν&'}υlσ1 με διol"ρθρωση ιιτo7.υaπlπeδοl.l μoντΞ).ω.,,ll (Bryl< & Raudenlrιls}ι,1992. Gauthier, 2000. Gι,lιtsteilι, 1992, 1995), πoυ oυνδυdζoυν πληρo-

φoρLeq πoooτιι"i,e y'σ.,' πo''Qτ'.x.i,6 7υαaωq, μtoω τω.l oπc,i ιυν παρLγεταl η δυ-να:6τητα xαθoριoμo,5 τc)ν πoλ).απ).δν δια,α'-lνδθoacυν ψeταξυ τω\J oμd.δcυν

1raταβ}.ητc|w xα'. η πρoγνCaa:ιz^,r, ioυζ ιo1υq ωq π,?oζ aα α'tαπτνξl'q'i αfto.τε},{o1ιατα.

4ι'τi επιi 6γΟυ

H 6,.76),q^γ'.ι.,r1 θεrJlρηαη πρoαποιθεi να eξη^γ^,r,oε'' πcλq επηρε&ζoντα,. o|.

Qυ7o}'oγ'"ιLq ιδι6τητεq τoυ ατ6μoυ -"γνωaτ,"ιtq λειτoυργiεq, oυναιαθf, ψα.τα.)

συμπεριφoρ&- ατ,6 :-'.ζ eπιμ6ρoυζ παραμ6τρoυq, δη).α.δ.,i ατ6 aσ. oιxoλoγιxd,aτoι7e[α, τoυζ χo.,νο)ν ιxo'3q θεαμo'5q, τoυq δaαβο,jq με &τoψα στην o';Φτι-νΞLα. xα|. την χoιν6τητα oτo π6ρασμα τoυ 1ρ6νoυ.

Σε γενιxLs τΡ*ψψLq, τo θεωρητιx6 πλαioιo των oιxoλoyιιιrλν oυατημdτωνδεν θα μπoρo'iαε γα ζσχυρ,.oτεLxα-νεtqτωζ σ.:r.oτελel μια θεriρτιση τ|.α. την α-ν&ττυξη xατ&' την iδ,α 6ννolα πoυ 41oυν πρoταθε[ θεωρiεq 6πωq α'lτt τoυ

Piaget }|α|' ao'') Erikson. Θα μπoρo$oe, ε.lτo'}τoιq, 1ιLoα απ6 τ,.q πρoτd'oε''q

ΙΙ ψ,:.'!ττ, τ.r,q ανΘρdιπtνηζ αν&πτυiτ,3 τoυ Urie BronfenbrenneΓ 1;9

xαι υτoθtoe''q ^(,.q aην ιν&πτ'ι7-η, νοι υπooτηρ,.7θeL τωq ατoτe),zL tνα 7ρi,-σLμo Oaωρητιx6 o7^,r,ψα στη ψelj,τη κα|. πρoαγωγ{ των γν<Jlαeων Ψαq ΥιαLνα μaγοt).o a'jρoq oυνOηxι|lν 7σ-L xαταoτθ.σaων πoυ μπoρε[ να eπτ.ρa&Cοι..ντα d.τoψα (ΙJaltes et ιιl., 198E). Ι.ια παρd,δειγuα-, o Brοnfenbrelιlιer1979b ) 6δeLξε 6:'' ξlα o'.Noνo|J-'.ιl-, aiιoτηΨα,' ao c,τoLo ο-,θsi xt.|. τo\)q δ,jo i,o-ν:[6 π?oζ ,ινα.(.Ι.,τηo^η eργαo[ιc. πληρorlc ωραρ|oυ, ξνα e?^(ασ'.σ.y.,' π=ρ,.pa")r7ιoV 7ζoU πα9t,7e'. ελοi,7ιo,τo TC?r'lσι"1z;.ι6 7ρ(lνo σao')ζ εp.,,α.ζ6μe.iΓlUζ ^1,oVε,υq ^,, ατη φρoντiδτ τι,'.l πα,διo'i ιa-', Lνcι. χo..V(r)VLχ1,i σi)σa.ηψx πo\) δs βε7.τ,(,γ1,'' ^;,.q

ταρe76ιμeνeq υπηρcoie c .ηiιeρ.l,a''αq φρoντ[δα c γ.α,, αγωγ.Ι^,c' t'./.oυrl ωζ oυν6-

TcΞ|.α να. υπoνoμε'i Oντα,' o', αξLe., τηC oιχoγeνΞ αz.,rρ ζιo.'r, -c :zα,' o διαθθα μoq7ρ(,νοq πr''l tιo'lν oL γονΞLc ^(,α iα πα διd, τol.l:. Επ[oη€, ε,υναt a^ηψαντ''ι(-, ναια:ανo.'r1ooυi,ιΞ πo|'σ. 7.αPαιτ^η?''cτιxJ" :(,Jν y.o .'lοlνιιcilν 7i7.αi σ[c,.i.l δ:ευxo7.υ-νoυ./ Ξ.ην α.ν&πτ'li^η eπ:cυμητ<bν ταρα.γ6ντc,'.ι ./.q.Ι. 7.'1ι.6aι|1qι,y :τ| αo'l'',ξχe'ατ(υν α./επ:0'jμητcυν. o ΙJelsl<y (l9.S4) υτooτηρ[ζει (',:,' ((η ZO.\Φ')|.7.,Γι zo'L}'_

τo{lρα e,υνα'. παρ&.^;oνταc επ.ρρo.i',Ξ [τι,lν xαθημe ρ:νιiν εμπe,ριcilν] ^; α.:L ι1ΞoτCΙa'.σ1''k.il π'.Θανoτητα Ξ:r., δρd' oτoν :ρ6πo τo'.l >,.iιτo' aq θe μ:7...cbδοιq Ξι1πΞt-

ρLεq ()α βιtυ()oυν .ξ 67'.ll (o. 2]).

Σ'.γ,.,τ,τ'.ιi., 0α |Ιnr'lpr.1i167.μΞ να τoilΨΞ i',.'. .η O,,v.r'tσVσaτ,iι,'ι.,r, {Jcril?τισ.Γι

(α) πρoocpt,ρe'. ψ'.σ. Ξ,.x6νω που δεν Cιπoψcιν[1\ε,. Tc/. αν0ρdlτ".lα a'lψp&ν:α α.πδ

aa. 7'o',νων'.ι&. ια.'. ,.oτoριι&, τoυi τv'aLo'.υ., (β ) ')T,aτ?U.ψψLζzι την αψo,'pα,υα

α,'τ''o}'oτLx τC0ν δια.π).εx6μΞνc).i πρoβ),ημi.τaw^ (γ) πα.pt'7e'' ξ,νω ψLoo ανα-7.υαηc τcυ\/ τ'Jπιxdrl πρoβλημd.τιυν μθoα απ6 τ.η θεciρηαη τηG δoμ,ι.',,,q α'νJ.-

7,υαη€ τo]Jξ' λ1.ι' (δ) (ντiμετωπ'νζε'. τα ανθριJ.,r,.νσ. o'lψpωντα ωζ οtιoι)'ηροl-

μ6νa-c διαδιxαoie q πoυ υπ,6>,-a''νaα.'. στην l'σio?'.)r-.'Γι 1-7'v'α^,.i,. 'Υ!aσ,',, τLτν7.cνι oτρLQε|. ao ενδιαφ4ρο./ των αuαττ'lξ''αxc\ν 'Qυ1o}'6^γc,)ν Ο(π6 τ.η ψεt.t,τη τ^r,Ξ

α.τoψ',y..iιq oντ6τ^ηταq στη oυνd,ρθρωση τoυ cιio|λ'.γ.r')i) τo'l δυ.;α,y'...xoι'l )'.α|' a.rιq

ιo|.νωΥ,"γ'ιζ τoυ πλαιαiωoη6, ;ω?σ.τηΡωΥaα.ζ πωξ o >:αθ6ναq (δια )oυνδdετα.L

μa 6λο'.l; τoυζ 'lπ6λoιτoυζ |J'Ξ Lνxν πoλυoiνθeτo τρ6πo.To otχoσυστηψ,"x6 πρ6τυπo, ωζ t'να a7.i'ψα pιε},tτηe .ζ^ηq ανθριλπ.ντ,c,

αν&ττυξηζ ψε τ'.c, 6πo,.aq παραι7,αγ6g τoυ (n,l.., Ι-Ιuitt, 2C)00. ogbu, 19E1.Spencer eι al., 1997), πρoαφ6ρο,. |ι,.ζ oτ,ψα'ιτ'.x^,η θecuρ.ητιι.i, :xα|. μ:θoδο.}'oγ'.7.i^, πρooττιι-i1 πoυ L7ε,. εφαρμooτεi oε πΦ.λθ. α-ντ'.y.e[ψeνo. ψeλLτ^ric, eL-

ΞΞ μΞ &ψeaag e,υτa ι.ιΞ 4μμ:o:q α.νa.ooρtc,, iδη απo τη 8eιαer'ια τ.,υ 197(),

6πωq, ψeταξυ πoλ).ci.lν d.λλων, στην παιδιz..ξ y.α.τ.rJπoLησ.η b.x. Belskv,19E0. Garbιrrinrl, ,Ι977. Garbariηo & Kοstelnv, t992. Huy & Jοnes,i994. Ι{ο1den eι ιιΙ., 1992. Tοmisοn & \\/ise, 1999), στην qν1'.ψeτciιa'.-

ση τoυ ,!υγ,.ιo'5 τρα'iματoq (n./., Green et aΙ., 1994. ΙΙarve1,, 199ι]) oτoδιαζ'5γιo (-.ι., FΙetheringtοn, 19E1. ΙΙetΙιeringtοn. Cοx, & Cοx 19E2),στo o'.7o^γΞνe'.α7.6 δixαιo (βλ. Babb, 2()Οt ), στη μεi.θτη των gπιπτciο:ωντων πρoβλημ.iτων σ'JμπΞρυφoριc, τoυ π,(|διo'j oτo χc,ρo τoυ o1o7ιeLo'l (π.7.,

180 Kcυναταντ[νo6 Πετρoγιdννηq

Cooper, 1993. Farmer & Farmer' 1999), ατη μελ6τη τηζ επ[δραηζ τol.l

α1oλε[oυ στην αxαδημαiιfi eπ,.τυx[α (i1 απoτυ1[α) τιoν παιδιcδν (,,..x., Co.Ιeman, t987. Garner & Raudenbush' 1991), στη μελθτη oιxoγενει<i:ν

με παιδιd, με ειδιx6q αν&γxεq (τc.x,, Berry, 1995. Dunst et aΙ., 1990.Ι\Ιit-οhelΙ, t986. Nihira et al., 1990. Shonkoff et al. , 1992), oτην αlθoυoα τo-xε'τo{ι των μ"αιευτηρiων (π.x., Scarr-SaΙapatek & \ryilΙiams, 1973), σειδρ'jματα για παιδιd (n.x., Tizard & FΙοdges, 1978), στoυζ /tiρoυq τωνoιxoγeνειιiν (Garbarino & Αbramowitz, 1992. Patterson, 1997 ), τωνπαιδιxci-iν oταθμci.lν ('.χ., Belskv & Steinberg, 1978. Cοchran, L97i.Ι{essler, 1991. Rιιοpp et aΙ., 1979), τιυν νηπιαΥωγεlcυνl (π.x., Bronfen.brenner, L97 4b. Lazar et al. , L977 ), τcυν αtroλιxιiν τd,ξεων (n.x. Smith,L97B), των y.α.:ασ>{ην<loεcυν (n.ι., Sherif et aΙ., t961 ), xαθ<iq xαι aε επL-πεδo γeιτoνv&.q (n,x., Korbin & Coultοn, 1996) i oλ6xληριυν xoινoτd-τcoν (n.x., Green, L994. ogbu, L974, 1981 ) xαι πoλιτιoμ'.xιλν oυν6λιυν(n.ι., Whiting & Whiting, 19i5).

oι pαo,xlq αPχξs τηq θεcilρηαηe παραμθνoυν αx6μα γeν,'ι6,q xα'. \θεcoρlα δεν 61ει oδηγ|αει αa πoλ'j αιρ,"βeiq xxι e},ε.γ76ψaνaq πρoβλ1Qε'.ζ σe

6λoυ6 τoυζ τoμεiq τηq αν&π''ι/-ηq (Thomas., t985 ). Αν xαι &γeι ρLLει φωζoτιg επιδρ&'aeυq που οισχΞ| τo xoινo'lνιx6 περιβοi.λλoν στo πα"ιδ[ y!αLχ?^ησιμoπoι-

εtτα,. εxτaνcllq στην αναττνξ'αι$1 Lρε'lνα' απoμθνoυν αρxετd... τρ&γψατα αx6-

μ'ζ να διευxρινιoτo6ν μ6χρι να. γνωρiσolJμε την προιΥψατιι^λ, διαδιxαα{,α τωνχoινωνιχιΔν αλλη).επιδρdoεων πoυ πρod,γoυν την αν&πτυξη (βλ. xαι Gοοd-now' L994). Γ'.α τα.ρ&δειγμ.α, C/.ν xα.|. o lδιoq o Bronfenbrennet ηαPαxaη-ρiζει την π9oσ6γγιαη τoυ ιιβιooιxoλoγιxi.,n, t,aει αναφερθεt e}'&γ,o1α. σe σ1)-

γιeιρι]ιLνoυq βιoλoγιxo$q παρ&γoντεq πoυ oυμβ&,λλoυν στην αν&ττυξη. Ε-τLoηc., δεν θγε," αx6ψα διευxρ'.'lυστet x&τω απ6 τo|.Ξζ oυνθdxε6 xαι π6τεxρLνeτα," r'αττλ).ηλ6τeρη η ανd.λυoη σΞ βιoλoγιx6 +' σΞ xoιν<oνιx6 ετlπεδo(xα,. σΞ πoιo αημε|o, στην πoρeLα αν&πτνξηζ τoυ παιδιoι}, oι παρ&γoντeqπoυ απoδiδoνται στo χoινωνιz6 επiπεδo εlναι σημαντιχ6τερoι απ6 τoνq πα-

ρd,γoντεq πoυ απoδiδoνται στo βιoλoγιx6 επ[πεδo). Eνcb, η oιxo).oγιx{ Θa-

.i,ρηoη αναζητα εξηγfioe,'C γιι την ανd,πτυξη ωζ απoτθλεoμοι των αλλαγιi-iνστo περιβd.λλoν, εtνα... χαPαy'τη?,.aτ|.Υ.Λ η απoυo[α εταριcλν ερμηνειr1lν τ,.ατη φαση τη6 <<εν6λιξη6ll (f <<φθ[oηqtl)2 τηq oντoγενετυx$,c μαζ πoρεiαq (Kle.in & White, t996). Δεν ε[να,", αx6ψα, π&ντα oαφ€q με πoιoν τρ6πo αx?L.pc!ιg xα'" π6τe τα τερ,'pdλλoντα παρd,γoυν τLζ αλ}ιαγ6q oτα &τoψα. Επυπ}'ξ,-

oν, δεν εLνα,. oαφLq τdιq o,. oυναλλαγ6q μεταξ'5 των μιχρooυoημd,των, εξω-

1. Σε αντ[oτoι1o θεωρητιx6 πλα[,αιo xινo0νται χαι oρtσμθνε6 ελληνιx€,q ψε}...tτeq (π.

1., Mciντζιoυ, 2001. Συγγoλ[τoυ, 1985).2. }Ι περ[oδo6 xατα την oπolα oι διοiφoρε6 βιoλoγιz.€,q ιαu ι}υxιxθ6 λειτoυργ[εζ πα-

ρoυoι*ζoυν βαΘμια[α x&ψΦη xαι ελd,ττωoη.

}Ι μελ1η τηq ανΘριilπtνηζ αν&πτνξηe τoυ Urie Bronfenbrenner

συστημd,των xα.|. μαχρoσυστημd,των επηρεd,ζoυν ια.|. τoυζ μη-παραδooια.xo0q τ'3πoυ6 oLχoΥενειrJlν 6πωq oι θετθ6 oιxoγ6νειεq (Ganong et al., t995a,b), oι oιxoγθνειδζ oμoφυλ6φιλιυν .i7 αx6ψα Nσ.L oL διευρυμ6νεq μoρφ6c, oLy'o-

γενειcbν 6πoυ ι&tω απ6 την [δια oτ6γη ζoυν μ6λη τηq 3ηc xαι 4ηs γινeαg.Υπd,ρ1ει, oυνεπιbg, αx6ψα δρ6μoq μ6χρι να μ&θoυμε μ6oα απ6 τη oυ-

^γxει7'.ιρΑνη πρoo6ΥΥισ1, με πoιoν τρ6πo τα πα:δια.,ot €'φηβoι xαι oι εν{λι.r'εq επεξεργd.ζoνταL τLq πληρoφoρiεq πoυ δ61oνται απ6 τo πeριβciλλoν τoυζy.q.L μα.0α[νoυν μ6oα απ6 υ.υτtg a'-ζ εμπειρiεq, πριν ιατα.νo{,ooυμs πωe Ξα.

περιβci}λoντα. επιδρo'iν στην ανθρci,πινη αν&ττυξη. Αυτ6 πoυ 7ρε,.αζεταιEiναι o o1εδιασβ6s y-αL η αν&πτυξη i,oo τo δυνατ6ν τ7.ηρθoτερων ερευνητt-xιi.lν o1εδ[cυν μΞ β&oη τLζ 0εωρητιx6q αP/.tc rηζ πρoo6γγιoηG, xαΘdιq xαιo εμπλoυτισβ6q τηc θεωρiαq μ: ν6α ερευνητ,"ι&. πoρloματα πoυ αντ7.o'.]νται

ατ6 τη διαπoλιτιoμιr.{ θρευνα.

181

Γl Λ1,,\ΡTΙΙλtΑ

() Urie Ι]r,οnferr'breηrrer (191i - ) eLνω Ι(αθηγητ.|q aηe dδραq <ιJα-

cob CoωLd SΙιernιαn οf ΙΙιlman Der,ο.lοpl.nelit, Γιιnrilγ Stιlιlies ιrιιlοf Ρs.;c1ι.,Ι.lgyli Gao ΓΙανsτιoτ.'r,ψ'.o Cclrncll α.π6 τo 191r8. Γενν.ξθηxs στη\,Ιi',c"/.α ια'' σΞ η).tιiα- 6 ετιiν η οιxoγ{νs'.&. τoυ ψe:α.νl.aτeυae 6Ξ,.. }ΙΠΑ. .,\.

π,l'?ιιLi.Γιce υ.π6 τo Πα'lgπιστ.Ιfiιl-o Cιlrnυli το 1υi]S μs g:δixευoη oτην ιΙ,υ-.7oλoγtα >,.α.'. τ.η \Ιoυαιz{. ,Ey.α.lg

ψsτα.π:ν7ιαι.i, ειδιxd.;ηtα (ι940) oτην.\να'ττυξ'.αι.iι Ψ"υ7ο).oγiα. στo ΓΙα.νeπιoτiμ..o τoυ Ι]at.l,ard y.α|" διδα.r.τoρι-ι6 (ι942) oτo ΙΙα.νsπιατ',r,il.'.o io,) λΙiclιigan. ,F-7.e,. δια.τs7'4osι δ,}o Ψo?ξcπρ1,οδρoq τηg Λmel,iιlι.ιιι Ι)sγιl]ιcl]rlgir.ιι1 Λssοciatiιllι (,,\Ρ.,\)

'.o,. τo 1993

eιλ'i,.10'ηxε eτtτυψo μ*λoq :.r1C |)o>c'.ιJrρ, ,\xα.δημ[α.q τηq Ιizτα-iδευoηc, ενιil

L/.,'. ανα.γoοsυ0:l C)μ1-,τι,μoc )iα.U.η.γ.rρ.i,c πoλλιilν Tζ6.-νΞπ'.6aημ|ο.iν, :6oo 6τ,.ζ

Ι]Ιl.\ {Go Υσ.ι. σ,τ.η.J lΙυριiτη. ,Τi7ε'. απ,'cτL.cει πoλ).θq τιψη-','xtq διαxρioειq

Υ'.a. a,η a'l',ι9d'.h τo'J στην πρoυ.γcιγ.,η aηc αναττυξ'.αι.,r,c aν7d,oγLαq (..Ja.mes λ,Ι.-llieen Cat,tell'' ,,\rvaI'ιl -_ Λ])Α. 1iJ{.)3. ..Distingιιislιetl Scien.tific Cιllrtribιιtiοn,, .ι\rvarιl --_ Sοοietr, for l1esearch in chi]d Develo-pmeιt, tε}87. ..Nicιl1as Ι'Ιob]-ls,' Αιγard - ΑP.\, 1987. .. DistirιguishedContribιιtiιlns tυ Ps-vc}ιοlogy ilr t]ιe ΡubΙiο Ιlrterest,, Λιvard - ΑPΑ,l9E7. ..Geοrge Starιley FΙaΙl,, .\Ιedal - ΑΡ;\, 1985. ..Citation ClassicsArvard,' - Αmerican Ρsyclιιllιlgist, 1983. ..Kul.t Ι-e$,in,' Αw,ard _AΡ,\, Ι971. ..Psycholοgist οf the \-ear,' Αlη,al'd --,.\PΑ, 197i). To11]96 Ll.αpe τη διοi.zρLση ..Lifctiπre Cοntribιltiοn tο Del.eΙopmental Ρs}-ι,1tυ1οgv in tΙre Serr,iιle of Seience arid S.lciety,'α.π6 την.\lnerican Ρ,y-ι'lιιllοgiυι1 Λssοciatiοlι, sνιb s,tνα.ι ατ6 -joυζ ε7.d.7ιο.;oυq gν ζ^.!i '}υ1o).6-

γoυζ π?oq τιμ.l1ν τoυ oτoioυ θsoπiστηχg ετ.ξoιo ειδι:ι6 βρα.βεio με τo [,νo1ι&.

ta\) τ'.c. την επισ:ηγιoν'.>'..'r, c'ψpd;\ στ.tι\J '\ναπτ'lF'tαy..h ιΙ.υ7oλoγiα..

BΙB,\Ιo ΓΡ.,\('ΙΛ

AchenΙlaι;lι, T.λΙ. ( ι9i[j). ReseαrcΙι fn ievelopnιeιιtαl 7lsycΙιoLogy:C οrucep ts, s trαtegies, rtιcthoιΙ's. LοnιΙοn: .Γ}ιe Fr.:e Press.

Aiιιsli.-., Ρ..C. (Επιμ. ) (1984 ). TΙιe cΙιi|d αnd tΙιe dna cαre Settiιιg..(!ιιαlttιι|iνe φαriαtiοlls αtιd' developrlιent. Nerv \-ι.lrk: Ρraeger.

Ainslvοl.[lι, .\,Ι. D.S. & Bell, S.\t. ( ι97ι)). ΑLtaο}tment, οrplιlretiοn,ιιnι.[ sepιt,ιtic-llι: Ι1lustrated ],}'tlιι: Jlelιειl'iιlιll,.if οlΙc-\,ιrιΓ-ο]ds ilι [ι strange sitιιatiοn. C ΙιilιL D e velοplneιιt, 4|, 1ι9-ij7.

Αinsrvοrtlr, λΙ.D.S. &\\Ιitt,ig, B.A. (]969). Αttlι.lιmetrt iΙΙιιl ex1ll..,-

ratοry beltιl,iιllιr of one-yexr-ιl1.is. Σ:o Ι].}T. Ιrοss (Ε;ι1,ι. ),

Determiιιιιιι|'s υf infιlnt bclιιι''iι.lιιl, (:ο''ι. η^ σ. ι ι ι-1:'iε;). Ι,.,iι-t[ι)ll l λΙetlιιrclι.

A]ιΙridqe, J., Sexbιltt, Ι)., Gιl1ιlltratl, Ιl., ΙJι.rιl1rιlr.0. ιt \\.ι:rner.,\Ι-. (ι9i)7).Ι.]xιrlιinirιg cιlntt,illιιtirlrrs οf clιilιΙ ιlel.υ1.}Ι]Ιl}υ]Ιt, tltcοrics t,ιl υιιl.1Yclιiiι-llιιlιlιΙ eιlιιcaLiιllr. Cοll,egc Sιιιιlaιιt JοιlrncιΙ, :,i ι, 1+il3-4il,.|.

Alvιιι.cz, \V. Γ. ( ι985 ). .Ι.}ιe trιcιιlιitιq οf tlιιιteι.tιιt1 cιιi1-,ΙιlyΙΙΙenb fοrmοtiιers atιd their perιleptiοlι οf tlιeir, t1rl.ee-γcιιr ο1ιΙ c}ιildrerr.C hilcΙ D e φ elop ιneιιt, 56, 35i)..36().

Anι1erssοtι, B.Ε. (1989). Effeοts c,f puΙ.lΙic ι1aγ ι]are: Α lιlrrqituιlinalstιιιΙy. C'lιild Develοpnιent, 6υ, Eb7-ι{6ι].

Αpplebaιιm, λΙ.Ι. & \'ΙοCa}l, R.1]. (1ι}ιj:]). Ι)eSiqn ειrιι1 a;ιι]γsis in cle-velοpmerιtal pSyΟhol(rgy. Σ:o Ι). 1 [. }Ιrιsserr ( Επι1r. ), fΙαnd-book of cΙιild psyc|ιology. Neιγ Υιlr,1ι: \\.i1ei".

Babll, B. (19i8 ). ΕcοLοgtcαl tlιcetι1 οf te'αcΙιing. t,lril'ersitγ οf Cali-fοrrιia ( Re1rοrt Νι-i. }iTT-7S-ιlι: /Ε ΙiΙ C Data]-lιse }{o. E D :1 -8215 ).

Babll, B. (2Οιlt ). 'tn ilιlardisctpΙ'tlιαrι1 cιpproαclι tο fcιπιi|y Ιtι r jιιrt-s1lrιιrlencc.. Λpplicαtiοlι οf αιυ ecοΙ,ο!!icαl uιcΙ tΙιtt'ιι1lcιιtic per.Spective. .\ια.θθoιμo στoν δ α-διxτυαx6 ,τf,πo

lιtt,p: / /ιvrι,ιv.lιrv.inιliιιΙΙει.eιιιι l1lj lι'72 /rι.l3 iΙla}lb 1.lιttrrl.

78|ι Kιoναταντiνo6 Πετρoγιdu.,ηq

Ba]tes, P.B. (1973). Prototypiοal paraιligms aηd qιιestions in Ιife-Span research on develοpment and aging. Gerontologist, 13,458-467.

Baltes, P.B., ReeS, ιΙ.w. & Lipsitt, L.P. (t9E0). Life-span deveΙo-menLal psycΙroΙοgy. Στo λ,Ι. R. Rosenzweig & K}v. Ρorter(Eπιμ.), Annuαl review of psychology ('oμ. 31 ). Palυ Α1tυ:Αnnual Reviews, Ιnc.

Baites, Ρ.B., Rees, ΙΙ.\,v. & I\esseΙrοade, J.R. (198s2). Life-spαn rle-velopmentαl psycholοgy: Ιntrοduction tο reseαrch ιnetΙιocls.ΙΙil]sdale, NJ: Lalι,rence Erlbaum Αssοciates.

Baltes, P.B. & Sοhaie, !V. (1973). Life-spαn develοpmentαl psychο-Iogy: Persοnαlity αnd sοciαlizαtiolι. Neιv Υοrk: ΑcademiοPress.

Baltes, P.B. & lVilΙis, S. (L97i ). Tοwards psychοΙogiοal theories οfaging and clevelοpment. Στo J. Bireren & Ι(.\V. Sοhaie (Eπιμ.),Hαndbook of tΙιe psycΙιο|,ogy of αging. Nerγ Υοr]ι: Van Nοs-traηd- Reilιοld.

Barker, R.G. (1963). The streαnι of beΙια+,ioιιr. Nerγ Υοrk: ΑppletοnCountry Croft.

Barker, R.G. (1968). Εcοlοgicαl psyclιologμ, Stanfοrιl, CΑ: StιnfordUniversity Ρress.

Barker, R.G. & Sοlroggen, P. (ι973). Qωαli,ties of cοmminity tife,San Franciscο: Jossey-Bass.

Barker, R.G. & Wright, FΙ.F. (t949 ). PsyοhοΙοgicaΙ eοology andthe problem of psychosοοial deveΙοpment. Chiιd Divetop-ment, 20, 131-155.

Barker, R.G. & Wright, Ι{.F. (1954). Mtdwest αnd its child'ren.Evanstοn, ΙL: Row & Petersοn.

Barling, J. & Rοsenbaum, Α. (19s6). Wοrk stressοrs and ιγife abuse.JournωI of Applied Psychology, 77, 346- 348.

Bαoιλεioυ, Γ.Α. (1gsi ). o d,νθριοπoζ ωξ o,5oτημα: λ,Ιια παρoυoiαoη τ,.ατoν παιδoιpυ1iατρo. Στo Γ. Toιd,ντηc & Σ. i\Ιανωλ6πoυλοq (Eπιμ.),Σι3y7ρoνα θiματα παιδoψυ?ιατριxrje (τoμ. 7, μ6ρ. Γ, σ. 25g-273). Αθfνα: Kαoτανιdτηg.

18ι Κωναταντiνo6 Πετρoγιdu,,ηq

Baltes, Ρ.B. (ι973). Prototypical paradigms anιl qιlestions in life-Span researc}ι οn develοpment and aging. Gerontologist, 13,458-467.

Baltes, P.B., Rees, ιΙ.w. & Lipsitt, L.P. (1980). Life-span develo.mental psyclrοΙοgy. Στo λ,Ι. R. Rοsenzweig & K}γ. Porter(Eτιμ. ), Annuαl revieφv of psychology ('oμ. 31). Palυ Αltυ:Αnnual Reγiews, Ιnc.

Baltes, P.B., Rees, ΙΙ.\γ. & l.Ιesselrοade, J.R. (t9882). Life-spαn de-velopmentαl psychοlogy: Ιntroductton to reseαrch rnetΙιocΙs.ΙΙillsdale, NJ: Lιwrence Erlbaum Αssociates.

Baltes, P.B. & Sctraie, !V. (1973). Li'fe-spαn deveIοpmentαl psycho.logy: Personαlity αnd sociαlizαtion. }.ielγ Yοrk: ΑcadeπιicPress.

Baltes, Ρ.B. & lVillis, S. (1'9ii ). T.ογrards psychοlοgical theοries οfaging and clevelοpment. Στo J. Bireren & Ι(.\V. Sοhaie (Eπιμ.),Hαndbοok οf tΙιe psycΙιοIοgy of αging. }{elv Υοr1ι: Vιtr Nοs-traηd- Reilιolιl.

Barker, R.G. (t963). The streαnι of beΙιαr'ioιιr. l.Ιerγ Υork: AppletοnCountry Crοft.

Rarker, R.G. (t968). Εcοlοgicαl psycΙιolοgy, Stanfοrιl, CΑ: StanfordUniversity Ρress.

Barker, R.G. & SοΙιοggen, P. (ι973). Quαlities of comminity life.San Franοisοο: Jossey-Bass.

Barker, R.G. & Wright, H.F. (1949 ). PsychoΙogical ecolοgy andthe problem of psychosocial deveΙopment. Chiιd Develop.ment, 20,, 131-155.

Barker, R.G. & Wright, H.F. (1954). Midφest αnd its children.Evanstοn, ΙL: Rοw & Petersοn.

Barling, J. & Rοsenbaum, Α. (t986). Wοrk stressors and rγife abuse.Jοurnαl οf Applied Psycholοgy, 77, 346-348.

Bαoιλεioυ, Γ.Α. (t987). o d,νθριυπoc ωζ o'5oτημα: λΙια παρoυoiαoη τ,.ατoν παιδoQυ1iατρo. Στo Γ. Toιοt,ντ4q & Σ. λΙανcολ6πoυλog (Eπιμ.),Σι3y1ρoνα θ6ματα παιδoψυxιατqιxfie ("oμ. L, μ6ρ. Γ, σ. 259-273). Αθdνα: Kαoτανιcilτηc.

Bιβλιoγραφ[α 185

Bateson, G. (ι972), .Sleps to αn ecοIogy οf mi'nd. Γ.Ιew Υork: BalΙan-tine.

Batesοn, G. (t979). Ι,Ιind αnd nαture. Neιv Υork: Duttοn.

Baumrind, D. (1971). Current patterns οf parentaΙ authority. Deφe-lοpmentαl Psychοlοgy Ι,[οnogrαPhs, 4 (nο. L,, pt. 2).

Raιιmriιd, D. (L9i2). SοciaΙization aηd iηstruιnental cοmpetence iηyoιιng c}ιilιlren. Στoνv.w. ΙΙartup (Eπιμ.), Tlιe aoung child:Reφiews οf reseαrch ("oμ. 2, σ. 202-224), lYashirrgtοrι, DC:i{atiοnal Αssociatiοη fοr t}re Ι]ιlucatiοη οf Yοuιg Clιildren.

Baydar, }.Ι. & Broοks-Gunn' J. (1991). Ι]ffects οf maternal emplοy-meηt ancl clιild-care arrangements Οn preschοοlers' cοgni-tive and belιaviοral οutcomes: Εvidelrce frοm t}ιe childrenοf t}ιe l\ational Longitudinal Survey of Yοιrth. Develοpmen-tαl Psychοloga, 27, 932-945.

Bell, ι,.G. & Bell D.c. (t982). Family clinate and tlre rοle οf thefernale aιlοlescellt: Deterrniηants οf aιlolesceηt fιιnctiοning.Fαmtly Relαttοns, 31, 519-527.

BelΙ, R.Q. (ι908). Λ reinterpretatiοn οf the direοtiοn οf effects iη stu-dies of sοcializatiοn. PsycΙιοlogicαl Review, 75, 81-95.

Bell, R.Q. ( 19i9 ). Parent, ο}ιild, and reciprοcal irιfluences. 11'meri-cαn Psy chοLogis t, 34, 821.826.

Belsk-v, J. (t980). child maltreatment - Αn eοologiοal integration.Americαrι Psy chοlogis t, 35, 320-335.

BeΙsky, J. (ι984). Twο waves of duy οare research: DevelopmentaΙeffects and corιclitions οf quality. Στo R.C. Αinslie (Eπιμ.),The child αnd the doa cαre setting: Qιιαli'tαtiφe vαriαtionsαnd development (o. L-34). },Τew York: Preager.

Belsky, J. (t986). Ιnfant day οare: Α caι]Se fοr concern? Zerο ToThree, 6, t-9.

Belsky, J. (1988a). Ιηfant day care alιd sociοemοtional develοpment:T}ιe Uniιed Sιates. Journαl οf Child Psychologυ * Psychiαt-Γa, 29, 397-406.

Belsky, J. (1988b). The ..effects', οf infant day care reconsidereιl.Εαrly Childhοod Reseαrch Qιιαrterly, 3, 235-272,

186 Kωνa:αντ[νoq Πετρoγ.{,uηg

BeΙsky, J. & EggebeeΠ, D. (t991). Earlv arιd extensive maternaΙ em-pΙοyment and yΟιιng childreη's sοciιlemοtional der.elopment:Clιi]ιlren οf l.Τatiοnal LοngituιlinaΙ Sιιrl.ey of Yοuth. Joιιr.nαl of Λ/Ιαrriαge αnd tlιe Fαmily,53, 1Ο87-1098.

Belsky, J. & Steinberg, L.D. (1978). ,Γlιe effects οf d^y οare: .\ cri-tical rer,iew. Chiιd Developnιent, 49, 929.949.

Belskγ. J., Steinberg, L.D. & \Vιιlker, ;\. (1982). .ΓΙιe ecοlιlgy οf ιΙayΟare. Στo i\Ι. E. Lanιb ([lπ:1r. ), ΝontrαcΙitiοnαl fαmilies: Pα-renting αnd chilcl develοpnιent (o. 7 Ι-11(] ). }ΙilΙsdale, ΓiJ:l,atγrelιι.e El.l}laιrm.

Ι3elskv, J. & [tιlι,itie, }t..Ι. (1988). }.Ιυn-lnaternaΙ care ilι [Ιιe first)'e&Ι. ιlf Ιife &nι.1 tlre seι:ιrrit,y οf irιfιrnt-parerrt attaehrnent.ClιtΙtΙ Devc|οp|t?eΠt, 59, Lli-t6i.

Belskv,.Ι. &,Rιil.itιιl, λΙ.J. (199υ).Q-snrt secιtrit,y ιιlιd fil.st Year non-nιειtertral cεrre. Σ:ο Ιi. } [cCartne1. (Eτι1r. ), C hild cαre αndπιαternαl ernploμ nιcn |: Λ sociαl eco|ο9y apprοιιclι (α. 7 -22),Sιrt Ιrrattιlisιlιl, C-,\: .lιissοy-Βιtss.

Πυ1skv, J., Ι\οι,irre, }Ι. & T:tι.)ιlr, 1).G. (]984 ). ].}ιe Ρeιιnsylr.ιιlriιΙrιfaiιt alιιΙ Ιlamil5l Deve]ιlpmelιt Ρrιljcct, ΙΙΙ-TΙιe ιlrigilιs ΟJ

irιιliγiιtιιιιΙ ιliffercrιιles itι irιfιllt-πιιltlιer ιιttaι:Ιιrnelιt: λ[aterrιalanι1 iιιf ant ι:ιllrtrillιttiοtrs. C lιilcl Develοpιlιclι|, 5:--l, 7 ι8-728.

Bet.rγ, .Ι.c). ( 1995 ). }-anri]ies ιιιrιΙ ι1eistitrιtiοna]izatiιllι: :\tt, applicιι.tiοn οf l]rοnfenbreιrιlet.'s sοcial ecoΙοgy mι;ιleL. Joιι,rnαL οf Co-tιnseliιτg * Development, 73, 379-3E3.

Bert.v, J.\\r. (1979). ,\ cuΙtιιral eοοlοgy of sοοial belιar-iοur. Στo L.}]erkorr'itz (Ετιμ. ), 'tr.dφαnces in erprinιcιιtαl sοciαl psychο-Ιog!/. l{elr. Υοrk: Αcadeπiicl.

Bertalanffl-v, Ι,. YΟn (1950). .Ι'lre theυry οf οpetr svstems in physicsand lliοlυgv, S cieιτce, L|ι, 23-28.

Bertιlιuιffy, L. γοn (1955). Generιl Systems TΙreοry. ],Ιαi'ιι Cιlrrentsilι l,ΙοcΙern TΙιοιιght, 7 |, 7l-85.

Berta]aliff5,, Ι,. vι]n (1968). Generαl Systeιn's T'heory: Fοιιndαtions,de v elop tιιent, αpplicαtiοιιs, Neιv Yοτ.]ι: Bruzillcr.

Rcrtn]ιιrιffy, L. vοlι (t97ι]).T'5l.η.i.,νLψoq. Στo,,\. Ιiοestlcr & J.R. Sπry-t,lιies (Επιμ.), Π!9α απd την αl'αytυyιxιj θεrιρ[α-To Συμπ6oιoτου AΙpbαcΙυ τoυ 1968 ("oμ. 1, o. 7U-96). Αθfνα: Χατζην.,xoλi,c..

Bιβi.ιoγραφ[α

BlaΙοck, Ι-Ι. (t964 ). Cαιιsαl infcreιυces in nonerpertmentιι|' rcScαrcΙι.CΙιapel FΙil]: Urtil.ersity οf North Carolina.

Rlιιm, λΙ. (Ι983). Tlιe ιΙαy cαre dilemnια. l,exitrgtιlti, λ[.\: Ι,exitιg-tοn Boοks.

Blιrmstein, P. & SιlΙιlvιrrbz, Ρ. ( ιιr83 ). Anι,ericαn coιιples. Νυlv Yοrk:NΙοrrοrγ.

Bοclc, R. D. (t975 ). fuΙulιiφαriαte stαtis ticαl nιethods iιι, be hαr'iοιιrιιlreseαrch. l{ew Υοrk: \,[cGralv-lΙill.

Bοrvlby, J. (t95ι). l[αternαl cure ιιnd ιlιentαΙ ΙιeαltΙι. Geιιevιι: \Yυrldt{ealtlι Urqanizιιtiοn.

Rιl\γl}lγ, J. (1958)..Γlιe lιuLtιre clf thc clιilιΙ,s tie tο ]lis πι.,t]ιer. Ιnter-nαtionαl Jοιιrnαl of PsycΙιo.4nαl4sis, .]!l.

Bιlrι,ΙLy, J., Αinsινοt.tlι, \t.ΓJ.S., RιlStιl]}. λΙ. ιt Rοselrl,1ιιtiι, D. (1956).,Γ]ιe effects οf rτrοtlιer-clιild separatiοn: Α fιl11ιlιv-up studγ.ΒritisΙι Jοιιrιιrl|, ιlf '1Ιedicαl PsycΙιοlog!' 29, 2LL-2+7.

Breιvst,cr., Ι(.L. (ι991Ι). Raι,e ιΙiffcr.crιces in serιral activity iιrΙΙΟΙΙg adο-lcsclclιb \Yι)ΙΠθlΙ:,Ι.Ιlc tιl]c ιlf lιciglιbιll.lιυυιl ιllιιιrιιctυristics. Α-ιιιericαlι S ociologtcαl Re φieιτ', 51), 4(\5-ι24.

Briln, Ο.G. (t97ila). CΙιildhοοcl sοeiαl tndicαtors: Λ,Ιοnttοring tΙιe e-

cιllοgy of ιlevclιlplιιent. Ι)t,ιlceιlιΙilιgs ιlf. t|ιc..\ttιeriιlulι 1)iιilο-sοpΙιical Sυciety ("qμ. 1ι9, σ. 4t3-41s). Sarι Fl,ιιtιsiscο: Α-meι.ica,ι PΙιiΙοsοplιicai Sιlciety.

Brinr, o.G. (197,b ). }Ιειcι,.l-strι-ιctιtrιιl influences c)n ι.lιild ιler-elοp-ment &nιΙ ttιθ lΙeθ(t fοr c}rilιΙhοοd sοcial inιiicatυrs. 'ΙmericαnJ οιιrnα|' of or tho|phy chtαtry , 45, 516-52ur,

Bronfenbrenner, Lτ. (1s}7Ο). Tr'vo οvorlds οf childhοοd: []S αnd Ussft.l{erv Yιlrk: RιιsseΙl Sιιge Foιιnclatiοn.

Brοnfelrbretlner, ι]. (1972). .\ Ιιe\λ/ theοretical perspectir,e fclr resea-rc}r οrt }ιιιmalι del'elοprnetrt. Στo R. Gυrsιrοh et al. (Eπιμ. ),Ι{eed,ed reseαrcΙι on chil'd sociαlizαtion,..\ special report οfthe LΙSOE-Sponsored Grarιt Study: Criticειl appraisal οf re-Seιrcιι in t}ιe pCrSΟnι],1iιy :- emοtiιltιs- ltιιltivιtiυrr ιloπrain( Rcport l\ο. ΙB }.ι- R-72-9 /Ιi ΙrΙ c Database |{ο. Ιi D 1136z13 ).

Brolιfenl.lrenncr, ιJ. (1{l7;] ). .4n emerging theorcticαl persρecttφe f οrreseαrcΙι in }ιιιmαιι tle velopnιent. Λναzoiνιυαη στo BierrnialNΙeeting ιlf tlιe Αmcricarr Εduιlatiοnal Γtescιιrυh Αssοciatiοn,Ι{eιγ orleans, LoLT, Febr. 26-λΙarclr t,

isi

188 Kωνoταντiνoq Πε:ρoγι&ννη1

Brοnfenbrelrtιer, U. (197aa). Developmental research, public pοΙiοy,and the ecology οf clrildΙrood. Chiιd DeveΙopmcnt, /ι5', t-5.

Brοnfenbrenner, U. (1'974b). /s eαrly interφentiοn effectiφe? A reporton longitudinαL eφα|,uαtions of preschool progrαms ("oμ. 2),Washington, DC: LΙ.S. Department of ΙJealth, Edιιcatiοn &\Velfare /office οf Child Development.

Brolrfelι}lrcnner, U. (t975a). The ecology of humαn clevelopment tιιretrospect αnd prospect. Λναxοiνcυαη στo oυνθδριo a.ηC Ιnter-lratiοnal Society fοr the Stιιdy οf Belraviοral Develοpment..ΕcolοgicιΙ FacLοrs in ΙJuman Develtlpπ}eΙtt',, Guildfοl.d,England, .|uly Ι3-L7.

Brοnfenbrenner, LΤ. (19i5b). Reαltty αnd reseαrch in tΙιe ecolοgy οfΙιιιmαn develοpnιent. Prοceedings οf the Αmericaη P}ιiloso-plιical Society (.oμ. [L9, σ. 459-469). PhiΙadeΙphia: ;\meri-can Philοsοphical Sοciety.

Brοnfenbrenner, Ι-i. (1976). Tlre experiπtental ecοlοgy οf educιιtiοn.TeαcΙιers Cοllege Record, 78, Ι57-204.

Brοηfenbrenner, LΙ. (L977). Tοward an experimeηtal ecοlοgy οf. iιιιman ιlevelopmelrt. Αmericαn PsycΙιolοgist, 32, 513-531.

Brοnfenbrenner, LΙ. (1979a ). The ecolοgy οf Ιιωmαn development:Εrperiments by nαture αnd destgn. Cambridge, \,[A: Ι{arvardUniversity Press.

Brοnfenbrenner, U. (1979b). Contexts of child rearing-Problems andprοspects. Anιericαn Psychologist, 34, 844-850.

Brοnfenbrenner, U. (t986a). Ecοlogy οf the famiΙγ aS a context forh.uman deve]οpment: ResearcΙr perspectir,es. Develοpmen-tαl Psychοlogy, 22, 723_272.

Bronfenbrenner, U. (1986b). Reοent adl.anοes in the ecology of hu.man development. Στo R.K. SiΙbereisen, Ι{. Eyferth & G.Rudinger (Eπιμ.), Development αs αction in contert: Pro.blem behαφiour αnd nοrmαl goωtΙυ deveΙopment. Ber}in:Springer-VerΙag.

Brοηfenbrenner, U. (t988). Ιnteracting systems in human develο-ment: Researclι paradigms, present and future. Στo N. Bol.8θr, Α. Caspi, G. Downey & λ,,Ι. λ{oorehouse (Eπιμ. ), Per-son.s in contert: Developnιentαl processes. Cambridge: Cam.

Bιβ).ιoγραφ[α

bridge University Ρress.

Bronfenbrenlιer, U. (t990). The eοolοgy of οοglritive develοpment.Z eits chrift fιιr S oziαlisαtionsfors chung und' Εrzi"e|υungssozio-

logie (ZSE ), 10, L0L-t'14.

Brοnfenbrenner, U. (1992). Ecοlοgiοal systems tlιeory. Στo R. Vasta(Eπιμ. ), Annαls οf child developmenl (τoμ. 6: Six theoriesοf chiΙιi development: Rer,ised fοrmulatiοns and cιιrrent is-Sues, 6. L87-25L). GreenwiοΙr, Col{: JΑΙ Press.

Brοnfenbrenner, ιJ. (1993 ). The ecοlogy οf cοgnitive der,eΙopment:Researοh models and fugitive findings. Στo R. H. Wοzniak &

K. Fisοher (Eπιμ.), Develop|nent in conlert (α. 3.44). Ιtil-lsdaΙe, Ι\J: Erlbaιrm.

Brοnfenbrenner, Ι.Ι. (199/12). Εcο}οgical mοdels οf Ιruman ιlel,eiοpment.Ιnternαtiοnαl Εncyclopediα οf Εducαtiοn (.oμ. 3, σ. L6t+3-

L647). oxfοrd: Εlser,ier Sciences.

Bronferιbrenner, U. (1995). The biιlecolιlgicai ltιιlιlel frorn a life cιrι1r-

Se perspectiι-e: Refleοtiοn οf a participant υbserver. Στo Ρ.}Ιοeι, Ι].Ι.Ι. Elder & Ι{. Lusclrer (Eπιμ.), Εr,αmining lives incοnteιt (o. 599-618). Waslιirιgtυn, DC: ,\mericair Ρsvοiiιllο-gical Αssoοiatiοn.

Brοnfenbrenner, LΙ. (1997). Tlιe eοolοgy οf ι1er,,elοpmental proΟeS-

SeS. Στo R.M. Lerner (Eπιμ.), Hαrυdboοk οf c|τild psycholο-gυ ("oμ. L: Tlreoretical mοdels οf human ιΙel,elοpmelrt). Ι{erv

Yοrk: Wiley.

Brοnfenbrenner, LT. & Ceοi, S.J. (t993). Heredity, envirοnment, anri the

question .hοrv?,: Α new theοretical perspective for the 1990s.

Στo R. Plοmin & G.E. λ,ΙcClearn (Eπιμ. ), Nαture, nurtureαnd psychology. Washington, DC: ΑPΑ Books.

Bronfenbrenner' U. & Crouter, A. C. (ι982 ). Work and f amily thrοu-gh time ancΙ ]spaοe. Στo S.B. Kamerman & D.C. FΙayes (E-

πLμ.), Fαmilies thαt work: Children in α chαngtng world.Washingtοn, D C: Ι\atiοnal Academy Press.

Bronfenbrenner, ΙJ. & Crοnter A.c. (19834). The evolution οf environ-mental models in develοprnental researοlr. Στo P.FΙ. λ{ussen

(Bπιμ. Σeιρ&.q) & w. Kessen (Eπιμ. T6μoυ ), Hαndbook of childpsycΙιοlogy ("oμ. 1, σ. 357-4L4). Γ.Ιew York: J. Wiley.

Bronfenbrenner, U. & Evans, G.\ry. (200Ο). Developmental science

189

190 Kω.roταν:[νoq Πετρoγι{ννη6

iιι tlιe 21st centllrΤ: Errrergilιg quθStionS, t]ιeιlreticaΙ mοcΙeIs,reseaΓ('rh desiglιs arιd empirical firιdings. SοciαL Development,9' t Ι 5-125.

Ι'3rοlιferι}lrelιlιcr, LT. &:\Ιυrris, Ρ..\. (199Er). Tlιe ecοlogy οf ιler'eΙοp-menLal prι}cesses. Στo \\,. Damon (Eπι1r. Σe :ci,c)& R.λΙ. Ler.ΙΙeΓ (ΙΙπιμ. .Γ6i.ιo'l

), Hrιιιdbοοk οf clιild psycΙιοEοgy ("oμ. L,σ. 993-1028). Νerv \-οrk: J. \\Ιilcy.

Ι]r.lιlks-Gulrlι, J., Dulιcalι, G..Ι., Klebanοr,, Ρ.Ιi. & SealanιΙ, Ν.(]{)tlil1.Dιl lιeighbοr]ιοιlι] iηflιleΙιce cΙιilιl and aclo]escent 11er,elιlprn-tneltt''' ,tnτericcιn J οι,ιrnαl οf Sociο|'οglJ, !'|\1, 353-395.

Brιlιllts-GuΙ1n, J., Dιlllιlatι, G.J. &.\bcr, Ι.Ι,. (ΙΙπιμ.) (1tl97a). Νetg|ι-bοrhoοd Pοverty (τo1,,.. Ι: Cοntext alιιl co11SequcΙlceS fοr cΙιil.

dren). }Ιeιγ Υοr]ι: Rιιssell Sage ΙiιlιrnιΙ:rtion.

Ι.]rυ.lks-Gιtnn, J., Γ)ιtnιlatr, G..Ι. &,\ber. J.Ι,. (Ετιμ.). (l1.}ι)7b). Λ'ei'gΙι-borΙιοocl Povcrty(τομ.. Ι1: Ρo1ic1 ΙrlrpΙicaIion's in StιlιΙ1,irιg NeigΙr-bοrhοοιΙs ). Ι\οιι. Yιlrk: Rusο11 Sage 1.-ιltlτ-lιlatiοrt.

Ι-irlιtιsrviΙ<, Ιi. (1ιl4;11. ()rgarrismiυ ar.:Ιrierreτncnι ιιlιιΙ eιιι-ir.llιlltelrtalprοbability. PsyclιologicαL ΙΙcvieq,, 5Ο, 255-2]2.

ΙJrιttrslr.ilι, E. (ιitδ62). Perccptiolι αnd |,Ιι,e rcprcSeιLtαtit'c dcsign οfpSychοlogicαl e:cpcrimeιιLs. Beι.1ιeΙey: Ιitriι.ersitγ ι'if CιιlifοrniιιPress.

Br,vk, .,\.S. & Ιt;rιrιlelllluslr' S.W. ( ι992 ). ΙΙierαrchicαL lineαr rnοdels.i\erι-bu11, Ι)ιιrk: S-\GΕ.

}Jιιι:1ey, \V. (1967), .So ciοlοgy αnd nιοdern Sy,\terns tlιeοry. EnglewoodCliffs, NJ: Ριeiltice- 1ΙaΙl.

Bulrler, C. (t968). The οοιιrse οf lrumall ]ife aS a psycΙιιilogiοal pro-b]en. ΙΙuιnαn Deueloplne'Ιυt, L7, lEr1-269.

Ιlurgess. R.ι,. & Coiiger, R.D. (1978). Familγ iirterιιι:tiοlr in abu-Sit,e, negΙectfιιΙ, aιrd n.lrιttaI fami]ies. ChiLd Det'e|οpπιent,49, tt63_1 ι73.

Burke, R.J. (t9s2 ). occιιpatiοnal demanιΙs ιrtΙ administratorS andspιluses, satisfaction anιl rvell-beiιrg. Psμcholοgicαl Reports,51, E2:J-836.

Γ:ιilργα;, .Δ. (1986α). o'.ιd'oτ'.κ.h *'l/o7'oΥtα: Ε}..i,ην,.l..'r, t?αΥ|ια.aιν.6:^η-

Ξσ. (μθρoq α,). Λ.ε(α Παιδεlα, 39,

Γεcilργι5, Δ. (1986β). o'.zo}'o^γιι.,η Φ'l;.,'l,o"itα.: Ε)')'.r,ν''ι"'η t?ΦΥψα.i1x6τη-

Bιβλιoγραφ[α

τα. (',ιt,ρoc' β,). Ν!α Παιδε[α, 40,

Γειiργαq, Δ. (1998). Ψ"υ1oi.oγιx6q Υ.α.L oιxoλoγιxθq διαoτd.αaιq στ\ δoμiιαl. i.0 λειτoυργ'υι τ.ηc, oιxo^γLνe,.αq. Στο Ι. Ta,.&ντ.ηc (Ιiπιμ. ), Βo-oικfi παιδoψυ7ιατριztj (.oμ. B, τΞ1:-/.. ,\: Τ!φ^ηBεLα). Λθ,ξνα: Ιiα-oτα.lιcλτηc-.

Char,aria, λ[.C. (t987). λ.Ιaοrοsystem cοntilιιlil;v, ιlrlnεrι-ιit1,, alιι1 st:ι-bilitr,: Costa Rica aS a Οase exampΙe. Στo Ι.1.. Sigel (Ιiπιμ.),Σειρ.ic), D.Ι-,. Ρeters & S. Ι(οntοs (Ιlπ:μ. ].6μ.), 11rυnuαL αd.φα|ιccS ilι αpp|ied devc|οpιneιιtαl' psycΙιologry ('oμ.2: fιlrι-tinlritγ an d cliscοntilιιιitl. οf experieιι.:e in ιlΙιiiιl ciιre' 6.189-201). l'Ιοrιγουιl. Ν l: .\]lΙex PιιblisΙιilιg.

Clarke-Stervart, K..\. (19E0). .Ι.he fat}ιer,s cοntributirllι tο οhild de-r.eΙrl1lmeιιt. Στo F.,\. l.edeselι (1Ιτιμ. ), TΙιc fαtΙιer-infcι'ιιt rc-Ι,αLionslιip: ob'ser r,αtiοlυtιl ,g |,ιιd'ics ilι α fαm'ily cοlιlcrt. ΝelvΥι;rk: Praeger S1lοcial SLιιcJies.

C]arke.StewιιrL, K..\. (1gEE). ...ΓΙιe effer'.Ls ιlf ilιfιιlιt rla..1, care rθc()lι-sidcreιl,' Γe.;υΙlSidereιΙ: Rislιs fοr Ι)aΓcnts' ι.]ιilι|rert, anιi re-SeιιΓc]ΙeΓS. Εαr|μ ChildhοοcE Rι:seαrcΙι Qωαrter|'y, 3, 293-31.q.

Clarlιe-Sberι,art, Ιi.l\. & Fein, G.G. (ιΙ}E3). Ear1v ι:}ri]dlιοιlιl progΓamS.Στo P.ΙΙ. λ,Ιιιssen (Eπιμ. Σειρα:), λΙ. FΙaitΙr & J. Campοs (Eπιμ.T6μoυ), Hαrudbook οf child' psychology (.oμ. 2: Ιnfancv aιid de-r,elοpmerrtal ps1,ο}ιοbiο1o9},, σ. 917-10()0). }ielv Yοrk: J. WiΙey.

Claιrsen, J.Λ. (1986 ). Thc lifιz C()ιιrSe: .-1 sοci,οLogicαl perspectirle.EngJervοοd C]iffs. NJ: Ρrerrtice.IΙaΙl.

Cleary, P. & λΙeι;Ιlatιiο, D. (1983). Sex differerrces ilr psychoiοgiοaldistress alnong married peοpΙe. JournαL of HeαEtΙι s SociαLΒehαviοur, 24, 1'1'L-t2l.

Coοlrralι, λ,Ι.},Ι. (t9i7). A cοmparisοn of grοup day and family cltilιl-rearing patterns in Slι,eden. Chiιd Developιnent, 48., 702.'j07.

CocΙιran, λΙ. λΙ. & Brassard, J. (1979). Cliild ιler,elοpment, ancΙ Ι)eΓ.sonal social rretworks. Chiιd Develοprιιent' 50, 601-616.

Cochran, \Ι.NΙ., Ι,erner, NΙ., RiΙev' D., GunnaΓSS()Ι}, L. & ΙΙerιιlersοn,C.R.Jr. (1990). Εrtendtng fαmiLies: Tlιe sοciαL netrvorks οfpαrents αnd t|υetr cΙυildren. Nelγ York: Calnbriιige Unir.ersity

Press.

CoΙe, λ,Ι. & Griffin, P. (1987). ContertuαL fαctors in educαtion. λ'Ιa-disοll, wΙ: Wiscοnsin Center fοr Educatiοna] Research.

191

192 Kωνoταντlνoq Πeτρoγιd,ννη;

CοΙeman, J.S. (1987). F;ιmilies and SοΙιοο1 ' Εducαtionαl Reseαrcher,Α,g. /Sept., 32-38.

Cυοper, P. (1993). Εffective schοοLs fo, disαffected stωdeils. Lοndοn:Rοutledge.

Corcoran, λΙ., Gordοn, Ιt. Laren, D. & Sοlon, G. (1992). The aSSo-ciatiοη betrγeen men,s economic statιls and their family andcommιιηity οrigins. "/o urnαl of Humαn Resoιιrces' 27, 575-6υt,

Crnie,, K.Α., Greenberg, λ,Ι.T., Ragozin, Α.S., Robinson, Ι\.λ,Ι. & Ba.sham, R.B. (1983). Effects οf stress and sοciaΙ suppοrt onnothers aηd premature and fιιll-term infants. Chiιd Dcφc-lοp ment, 54,, 209-217 .

Crοckerιberg, S.B. & NΙcCluskey, Ι{. (1986). Clιange irι maternal be-Ιraviοur during the baby's first year οf life. Chiιd Dcvelοp-ment, 52, 857-865.

Crοuter, Α.C., Perry-Jenkins, λΙ., ΙΙιlstοrr, f..Ι-.,. & CrawfοrrΙ, D.\ηi.( 1989 ). Tlιe influencc οf ιvork-iηdιlced psychοΙοgical stateson behaι,ior at Ιιοme. Bαsic $ Applied Sociαl Psychology, L0,273-292.

Crοrγel], J.A. & treldman' S.S. (1988). λΙotlrers' internal models ofrelatiοnships ancl children,s be1ral,iοral and develοpmentalstatus: A study of motΙιer-iηfant interaοtion. Chiιd Develοp-ment, 5Ο, t273_t285.

Cummirιgs, E.λ,Ι. (1994). λΙarital cοnflict and childrelι's futιοtiοning.Sociαl Development, 3, 16-36.

Daniels, D. & λ,Ιουs, R. FΙ. (1988). Exοsystem influences on famil1,and οhild functioning. Στo E. Gοldsmitlι (Επιμ. ), Work αndfαmily: Theory, researοh, and applications. [Erδιx6 αφι1ρωμα].Journαl of SociαΙ Βehαv{,or ξ Personαlity, 3, tt3-t33.

}xγ'γdov, \i.V. (1995). The infΙueηοe of L.S. Vygοtskv oΙι edιιοationtheοry, research and practice. Εducαtionαl Reseαrcher, 24,t2-21.

DeλΙeis, D.K., }Ιοοk, E. & λΙcBride, S.L. (1986). The balance οf em-ployment aηd motherhood: Longitudinal stιιdy οf motlιers'feelingr about separation from their first-bοrn infants. Deve.lopmentαI Psychologa, 22, 627 -632.

Desai, S., Chase.LansdaΙe, P.L. & λ,Ιiclιael, R.T. (1989). λΙother or

Bιβλιoγραφ[α 193

market? Effects οf materna] employment οn the intelleοtιιalability Οf fοιιr-year-οld οhilcΙren. DenιogrαpΙυy, 26,, 545-561.

Δημ.ητρ[o'.l, Σ. (1987). ι1εξιx6 xυβεqντ1τιxiζ, δoμιαμoι3 χαL τηζ θεωg[αEτων σL'στημdτων. Αθ{να: Ι{αατοινιιiτηe.

Dis}ιiιln, T. J., Ρatl,eΓSo1.ι) G. R., Stocllmiller, ιΙ. & Skinner, λΙ.L.(1991). Family, sclιοο], ιιtrd beΙrar'iοral anteοedents tο eaιlyadοΙesοent involr,ement witΙι antisocial peers. DevelοpmeιιtcιLPsycho|οgy, 27, L72-Ι80.

.Δραγωνα, Θ. (1986). Can sι-lι;ia} psycΙιιl}ι,gγ affιlrd tιl be οpt,imistic?Δωδcυνη, ΙΙ, (μ6ρoc .Γρiτo), ,Lt'L-124.

Δραγιiνα, Θ. (1990). Συναρθρcilσe|.c, πoσoτ,.xιbν ια.|. πo''oτ'.xι!lν πρoαaγγi-σΞων .h 6ταν aα. δι7αoτιr.α τe[7η xαταρptr,'ιl. Δr'υδcbl'η, ΙΘ (μθ-

ρoζ ,Ι'ρiτo ), 31'-40.

-\ραγιi>νοι, Θ. (1994). Πoooτιx6q γ.α,. πo,'oτ'.y"Lc πρooaγγiσΞtζ: λπoxv'Loe'"q

γ.α.|. y"ατασy.Ξ1)αoil"Lνω 617'.γα,l&. Στo (Ι). -Γoαλixoγλoυ (ΙEπιμ. ), Ιtψυ7oλoγ[α στη1' Ελi.αδα o.fiμερα (α. 247-2c8). Αθηνα: Π).θθρoν.

Dunn, J. & Kendrick, C. (1t].92). Siblings: Lo ve, eιιvlJ, αnd ιιnder-s tαnιΙing. CamJ:ridgο, λ1.,\: Ι Ι arvarιl (Tnil.ersity Ι)ress.

Dιrlrst, c.J., Trivette, c.λΙ., Ι'Ιarnby, L]. & Ι)υ}Ιοι,k, β. (199Ο). F-aπri-ly systems correlates οf Lhe behaviοr οf γοung cΙιiΙdren rvitJrΙr;rlιι-liι;aΙls. Jourιια,L of Εαrly Ιπterventiοn, IL, 2(\\-,)!8.

Durkin, Ιi. (1993 ). Deuelop mentαl sοciαl psycΙιοLogy-Ι.roιn infαncyto οLd αge. oxfοrd: Ιjlaοkrvell.

Ecι:les, J.S., Γurstenberg, Ιi.Γ., λ[cCartlrγ, Ι{., Lοrd, S. & GeiLze, Ι',.

(1993). Hoι,v pαrents respond to risk αιιd opportu'lιity in ιnο-derαte ωnd Ιιig|υt risk nιrυeighborhoods. Αγαxoiνοlση στo Bien-nia] λΙeetings οf the Sοciety fοr ResearcΙι in ChiΙd De'ι,clοp-mθnt, ΝΙarοh, Nerv orΙeans.

Eckenrode, J. & Gοre. S. (Eπιμ.) (199υ). .S,ress betcveen cvοrk αnd

fαmily. New Υοrk : P]enum Press.

E1der, G.FΙ.Jr. (t974). Childrerι of the Greαt Depression: SociαL cΙιαrιgein thelife eιperience. Chicago, ΙL: University of Chiοago Press.

Elder, G.LΙ.Jr. (1984). Fami]ies, kin and the Ιife cοιιrse: Α sociolοgi-cal perspecti.ι,e. Στo R. D. Parke (Eπιμ. ), Adφαnces in childde v eΙop ment r es eαr ch ("oμ. i ). Chicagο : Chiοago Universi-tγ Press.

19\ Kιυνoταντtνoq Πaτρoγι*wη6

ΙΙlder, G.Ι-Ι.Jr., Caspi, '\. & r,atι l,Ιgu1.cn, T. (19s6). ResοιιrcefιιΙ aΙΙdγιιΙlterabΙe chilιΙrerr: F.arniΙy infΙuenοes in stressful times.Στo R.K. Silbereisen, Ι(. Eyferth ιηs G. Rιιdinger (Eπι1r. ),DeφcEopυιent αs αctiοn in contert: ProbΙenι beΙιαφior αιτcΙnoenι,αι yoιιt'Ιι deυelopment (o. 169-186). New Yοrk: Spri.nger-VerΙag.

Elder, G.FΙ.Jr., λ,ΙodeΙl, J. & Parke, R.D. (1993). Clιildren in tinιaαncl plαce: Ιndividuαl, histοrtcαl αnd dcvelοpmentαl insights.N..., Υοrk: Caιnbridge Uniι,ersity Press.

ΙΙΙder., G.iΙ.Jr. & Rrlcklveil, it.C. (1979). The life-coιιrSe ιιrιcl lιιιmanιler-eΙοpmelιb: Λn ecιlΙοgiοal perspeοtive. Ιrι,t'erιιαtiοlια,l Joιι.rnαl of ΒeΙιαφioιιrαl Developnιcnt,2, i-22.

ΙΙΙιΙer, G.Ιl.Jr., \.aΙι Ι\guτen, T. & Caspi, ,\. (1985). Linkilιg famil1,lιar.ιlship t,ιl cΙιilιΙren's lil,es. CΙιild DevelοpΙ7ιcn,, 56, 361-375.

Ιipstein, J.L,. (t9E3 ). Lοngitιιdinal effects οf family-sυΙιιlοl-peΓSoninteractions On sLudent οutcomes. Rcseαrch in Sociοlοgy οfΕdωcαtiοn αnd Sociαlizαtion, !n, Ι0L_Ι27.

Epstein, J.L. (1987). ,Γοrη,arcl a theory οf familv-schοοΙ cοnnecti.ins:,ΓeacΙιer

Ιlractices and parent inr,olr,ement aΟΓoSS tΙιe sιllrιlιi1)'ears. Στo K. lJurreΙman]ι. F. Ι{aufmann & F. LοseΙ (Eπ:μ. )

S ociα|' irυter φeιιtiοrυ: Pοtentiα| αnd, co|LStrαints (α, 12Ι-t36 ).}Ιeιv Υοrk: Α}dine de Gruyter.

Farel,,-\.}Ι. (198Ο). Effeοts οf preferreιΙ materlral roies' nlaterΠ.al em.

1l1oyπιent, and soοiιldemograpIric statιts οn sοhoιlΙ adjustmentarιcl competence. Chiιd Development, 37, LΙ79-1196.

Farmer, E.λ,Ι.Z. .t Farmer, T.W. (1999). The role οf schools in οut-coΙnes for vοut}r: Ιmplicatiοns for childeη,S mental healtΙr servi-ces research. JotιrnαL of Chiιd &, Fαιnily Studies, 8, 377-396.

Fergussolt, D.\{. (ι997). Strιιctural equatiοn models in deve]opmentalreseaι,οh. Ι ournαL of Child Psychologa ξ Psychiαtry,38,877-887.

FieΙd, .Γ., }Ιasi,W., GoΙdsteil, S., Perrv, S. & Parl, S. (198s). Ιnfantday care faciΙitates preschoοl social beΙιavior. Εαrly Chiιd-hοοd Reseαrch Quαrterly, 3, 341-359.

Fischman, S. FΙ. & Palley, }Ι.Α. ( 1978 ). Αdο1esοent unwed mοther-hoοd: Ιmplications fοr a national famiΙy poliοy. HeαltΙι αnclSociαl Work, 3, 3Ο-46.

Bιβλιoγραφ[α

FogeΙ, Α. & λΙelson, G. (l988). Chiιd deve|οpnιent: Ιnd,ividuαl fα-ιnily αnd society. St. Ρaul, λΙΝ: \\'/est Pub]islιing Co.

Furstenberg, F.F..Ιr. (ιfJ85). Sοοiolοgiι:al r,elιttlres in child ι1er,elιlp.mοnt. Child Deve|,οpnιent, 56, 281-2.qB.

Furstenberg, F.1-.-. (ι99Ο). ΙΙοφ fαmilies llιαnαgc risk αnd opportωιιt-t,y in dαngeroωs neighbοrΙιοods. ,\ναxoiνωση στo Αmericιrιι S.l-οiοΙοgicιιΙ Αssociatiοn λ{eetings, \\;ashingtοn, DC.

FurstelrJ)eΓg' F.Ιr. (1991). ,\s the penιlllΙιlm srι.ings: Teenage .-,ΙιilιΙ-

beιrring ιιnι1 sι-lcial ι,()nceΓn. Fαnι'iΙ'y Rclαt'iοns, 40, 127-,J.3.q.

Furstelιberg, Γ. Ι..Jr. & ΙΙιιgΙies, }Ι.Ε. (19ι)7 ). The inflιrcηce οf ne-igΙιllοrΙrrloιls 0Iι ι:]ιilιΙrelt's ιleι.el.lpmel-ιt: l\ t1ιeοreLiυaΙ Ι)(lΙ,-

specLiι,e arιr1 researι-,1r ageltιla. Στo R. ΙΙaιιscr, Ι}.\r. Broιι.tι& ιv. R. Ρrοsser (Eπ:μ. ), Ιιι,dicαιors οf cΙιildrcru's t'νc[|- beiιιg.Neιγ ΥοrΙ<: Ι1ιrsse}Ι Sage }-οlιnclatiοn.

Galluz.l, D., λ{atlιesοn, C., λΙoοre, J.& ΙΙοrι,es, C.(19ES). Sοcial οriert.tation tο adυlts alrd peers in infant cΙrild care. Εαrly CΙLiιd-

Ιυοοd Reseαrclυ Quαrterly, 3, 4L7-426.

Gamblq, T.J. & Ζig\er, E. (1986). Εffects οf ilrfant duy care: Λnο-tlrοr loοk at the er,iden.cc. Anιericαιυ lυιιrnα,I of orthopsyclιi-αtry, 56, 26-42.

Ganοng, L.ΙΙ., Coleπlatι, },,Ι. .&, λΙinstilιa', D. (199ja). Ι\οrnrat,ir,e be-liefs aΙlοut parents' and stepparents' finarιciιιl ο1-,Ιigatiοns tochi]dren fοlloιι,ing dir,orce and reιrrarriage. Fαιnily Re|'αtions:Journαl of .4pp|ied Fαmiιa * Chiιd StιιcΙies, 1ι4,, 306-3t5.

Ganοlιg, L.t-Ι., Colematι, },{. & i\Ιinstiηa, L). (ι995b). }-Ιιlme is ιι,Ιιeι,e

they have tο let you in: Betiefs regarding physical custοιΙychanges οf οhildren fοΙΙorn,ing clir,οrοe. JournαL of Fαnιily Ιs-SιιeS' 16, 466-487.

Garbarino, J. (1976). Tlιe family: Α sοlrοol for liι,ing. Ναtionαl Εle-mentαry Principle, 55, 66-7Ο.

Garbarinο, J. (Ι97i ). TΙre human ecolοgy of child maltreatment: Αconceptιιal modei for research. . .Ι ournωl of E,Ιαrriαge * tlιeFαmily,39, 721-136.

Garbarino, J.(t982). Chi,lcΙren αιιd fαnιilics in tΙιe sociαl envirοnnzcrιt,Ν ew York: ΑΙdine.

Garbarino, J. &:\bramorι,itz, R.t{. (1992). The famiΙy aS sοcial Sy.

195

196 Bιβλιoγραφtα

Stem. Στo J. Garbarinο (Eπιμ. ), Children αnd fαιniEies inthe sociαl eιLιironlnent. Ι.{ew Υork: ΑΙdine de Grιιvter.

Garbarilro, J. & Ι{οstelny, K. (1992). child maltreatment aS a com-munity problem. Chiιd Αbuse ξ NegEect, 16, 455-464.

Garbarinο, J. & Ι(ostelny, K. (1995). Pωrenting αιιd pωbΙic poΙicy,ΣτoiνΙ.Ι{. Bornstein et al. (Eπιμ.), Hαndbook of pαrentiιιg (τoiι.3: Status and social conditions οf parenting, σ. 419-436).λ{ahrvah, l{J: Lawrence Erlbaum Λssοeiates.

Garbarino, J. & Plalιbz, M. (1980). Urbαn enιironΙnents cιnιΙ urbαlιchildren. Ι\erv Υοrk, NΥ: Ιnstitute for LΙrbaη .t λΙinorityEdιlcation (B RΙC Database Γio. E D193zlt0 ).

Garbarino, J. et aΙ. (i9i8). .ΓΙre soυial maps οf c}tilclrerι apprοιιι.ltiιιgadolescenοe: Studying tlιe ecoΙοgv οf yυutlι develοpmen|.JοurnαL of Υouth ξ Adοlcscence' 7, 4L7_428.

Garner, C.L. & Raιιdenbιιslι, S.w. (t991). Νeighborhoιlιl eΙfects οnecluοational attainment: Α mιιltilevel analvsis. ,Sο ciοEοgyof Εdωcαtion, 64, 2cΙ-262.

Gauthier, Α.Ιl. (2Ο0Ο). Tlιe pronιises of cοιlιpαrαtiva reseαrt'Ιι.,\',,ο(.

φaΡα για τo Eurοpean Pane1 Alialysis Grοup. Δ:αθ6otμo στoν

διαδιxτυωx6 τ6πo: http: / /ιl,rvlv.iser.essex.ac.ιιk /epag /pilΙls /1lιif /

2000-16.pdf.

Gibson, J.J. (1969). The ecolοgicαI αpproαcΙτ tο φisuαl perceptiοn.Boston: }Ιoughton λΙifflin.

Giles, λ,Ι.\Λ/. & Dantico, λΙ.K. (t982). PoΙiticai participat,iorl anιi lieigΙr-borhοod social cοntext revisited . Americαn J οιιrιιαL of PoLi'ticαI Science, 26, ,ι44.L50.

Goldberger, Α. (L972). StruοturaΙ equatioη mοders in the social sci-enοes. Εconometricα, 979-1001.

GoΙdstein, FΙ. (1992). Statistiοal information and the measurementof eduοation outcomes (Eιδιx6 αφι6ρωμα). Journαl of RοyαlStαtbticαI Societg, (Series A), t55, 313-315.

GoΙdstein, }Ι. (1995). Multileφe| stαtisticα|, mοde|,. London: EdιγardΑrnοΙd.

Goodnow, J. (tgg/r).Whαt's new irι perspectiφes on develοpnLent-in-contert? Aναxoiνωoz7 στo oυν6δριo τηq Ιnternational Sοcietyfor the Strudy of Behaviour and DeveΙopment, Amsterdam.

Bιβ).ιoγραφiα 19j

Green, B.L., Wilson, J.Ρ. & Lindy, J.D. (1985 ). ConceptuaΙizing pοst-traumatiο stress disοrder: Α psyοlιοsoοial frameπork. Στo L.R. F'igΙey (Eπιμ. ), Trαumα αnd its φαke ('oμ. Ι: The study andLreatment οf post-traumatiο stress disοrder, o. 53-69). Γ{erv

York: Bruner /λΙazel.Green, S.λ,Ι. (t994). Grοwing ιιp Ιrish: DeveIοpmeιt in context. The

Ιrish Journαl of PsycΙιοlogy, 13(2 & 3), 354_37ι.

Greι.ttJleΓqer, Ι]. & Gοldberα, \\:.;\. (1ι]89). Work, parentitrg, and tlιesιlcializιι tiοn οf clιiΙdr en. D e v elop tn e|Ltαl Psy ch ol ο g y, 25, 22-35,

GrοΙrιick, νγ.S. & Slοwiaezek, }[.L. (t994). Parents' inr,οlvement inclιildrert's sc}ιοοlinE: Α lrrιιltiιtiπιensiοrra} cοnceptιιaΙizatiοnarιιl rnυbivatiιllιal modeΙ. Chil(Ι Developnιent, 65, 237-252,

Ι{anιmοn.l, Ιi.R. (1998). Ecοlοgicαl vαlidity: TΙιen αnd n.oq'. Ι]l.ιιlι-srγik \Ve]l lissιy +2. \ιαθθoιμo σa0Υ διαδιxτυαxo τ6τo: Ιιttp:f /lvrvrv. }ir ιl ιr srvi l(. ο Ι.g /rιo tes /ess ar'2. lrtml .

},[arr,eγ, ,\Ι. R. (ι996 ). Αn ec,οlogical l.ierv οf psyc}ιοΙοgical traιιttteutrιl trιl.uιτιa Ι.cυOγeΙ'γ. Jοιlrnαl ο[ TrαLLnιαιic Stress,9, 3-23.

tΙar.ing}ιurst, R.J. (L97.22). DevelοpnιentαΙ tαsks αncl educαtiοlι. NervYοrk: Dar-iιΙ λΙοKa'v.

ΙΙaιι,]cy, .,\, ΙΙ. (] 950 ). Ιtut)LcιιL ecοlogy: ,1 tΙιeοrμ υf cοnιtτιιιlιi|,y s trιι-c tιιre. Δierv Υοrk: Rrllιald Ρress.

l[ιιιν1ι.y, Α.ιΙ. (tf)68). ΙΙuman ecυΙυgy. Στο D.L. Sil}s (ΙΙπιμ. ), Ιnter.lιαticlnωl encψclopetJiα of the sοι:tcι| scieιιces ('oμ. [', σ.32B-337 ). Neιv Yυrk: }rree Ρress.

}Ιa-v, T. & Jotres, L. (i994). Sοcietal interventiοns to prer,ent chiΙdaΙluse and negΙect. Chiιd TΥelfαre, 72, 379-403.

FΙa;es, C. (1987). Risking tΙιe fature: Adοlescent seru'αlity, pregnαn.Ca, αnd childbeαring ("oμ. Ι). \\'ashingtοn, D.C.: ΝationalΑοademy Press.

Ηeisse, D. (19i5 ). Cαusαl αnαlysis. Nerv Yοrk: Wile-v.

}'Ιennessy, Ε. & λΙelhιlislr, E.c. (i991). Εarlv d*y care and the de.velο1lment οf scΙιοo1 . ageιl clιilιlrelr: Α revierv. Journαl ofReprοtΙuctiφe ξ Ιnfαnt PsycΙιο|ogy, 9, tL7-136.

Hetlιerilrgtοn, tr.λΙ. (1981). ChiΙclren and divorοe. Στo Ιι. FΙenderson(Eπιμ. ), Pαreιιt-cΙιilιl interαcttcln, Theοry, reseαrch αnd prο-Spect (o. 33-53). Nelr' Υυr.k: Αcademiο Ρress.

tοg Kωνoταντiνoq Πετρoγιdννηζ

Ι.Ιetlreringιon, E.ι.Ι. (t989). Coping rγitΙr family trasitions: Winners,. losers, and surviι,ot.S. Chtιd Development, 6Ο, L-t4.

Ι{ctlιerin{tοn, Ε.ΝΙ., Cox, ΝΙ. & Cοx, c.R. (1982). Effects of divorceon parenιS aηr] children. Στo λΙ. Lamb (Eπιμ. ), Nontrαdi,-tionαl fαmilies (o. 223-288). Ι.ΙilΙsdale, NJ: Er1baum.

ΙΙock, B., DeλΙeis, D.Ι(. & λΙcBride, S. (t987). NΙaternal separationanxiety: Ιts rοle in tΙιe balance of emplοyment and mοther.}ιοιld irι rnοt}ters anιΙ infants. Στo Α. Gοtt{ried & A. Gott-fried (Επιμ. ), Mαternαl enιployment αnd children's der'elοp-ment: Ι'oιιgttιιdinal reseαrch (o. L92-212). Ι\eιv Υοrk: Plenιlιlr.

}Ιοffrnan, L.w. (198Ο). Tlιe effccts οf πιaιeΓΙlal cτnplυvΙτιent οn theacademic attitudes and perfοrmance οf sc}ιουl-ιge chi]dren.Sclιοοl Psycholοgy Rerte+v, :j19-335.

ΙΙοffτrrarl, Ι,..w. (198t). Foιιndαtions of fαnιil.ι1 tlιerαpy. Ι'{eιγ Υοl,k:Basic Rοoks.

ΙΙοffmarr, Ι,.\γ. (t9B3). Work, fιιmily, ιrιιl the sοcializatiοn οf tΙreclιild. Στo R.D. Parke (Eπιμ.), Reφie'οv οf child develοpmen'treseαrch (τoγι. 7: The family). CΙιicagο: Unir,ersity οf Clιica.gΟ Press.

Hυffιnιιιr, L.w. (t9t4). λlιιterrral cnι1-,lοyrrrerlt anιl tlre clrild. Στo ΝΙ.

Ρer}mutter (Eπιμ. ), Pαrerιt-cΙιild interαctiοlι αnd pαrent-chiEd relαtions in developιnent. ΙΙillsdaΙe, Ν.Ι: ΙΙr.l}laιrrn.

l{οffmarι, L.νγ. (i989 ). ΙjΙfects οf naterrtaΙ emplοylneηt in t,Ιιe trvο-parelιt famiΙy. Americαn Psycholοgist, 41ι, 283-292.

Hogan, D.P. & Kitagawa' E.λΙ. (1985). TΙre impaοt οf sociaΙ status,family struοture, and lleighborhood on tiιe ferti}ity of Blackadolescents. Americαn Joτιrnαl of Sοciologυ, 90, 825-558.

Ι{οlden, E.\ry.,Willis, D.J. & Cοrοοran, λΙ.x,Ι. (1992). Preventing οhildmaltreatment during the prenatal /perinatal period. Στo D.J. Willis, EΙv. FΙοlden & λ,Ι.S. Roserrberg (Eπιμ. ), Preφen-tton of child mαltreαtιnent: Developmentα| αnd ecοlοgi'cαlpet'SPectives. }{erv Υοrk: Jοhn Wiley & Sοns.

FΙοrοιvitz, F.D. (19Si). Εrplortng develοpmentαl theories: Tοcvαrd αStructurαl lbehαφtοιιrαl nιodel οf cΙevelopnιent, }Ιillsdale, Ι{J:Larvrence Erlbaum.

Ι[οwes, C. & FΙamiitοn, C. (1992). Children,s relatiοnsΙιips rγiιh child

Bιβλιoγραφ|α 199

care teachers: StabiΙity anil concordance rγitΙr parental at-taοhments. Chiιd Develοpment, 63, E67-878.

ΙΙowes, C.,..Rodning, c., Galiιιzo, D.C. & λ,Ιγers, L . (1988). ΑttacΙr_trrcnt and οhiΙd care: Relatiοnships rγith. nother arιιl care-giver. Eαrly Childhοοd Reseαrch Qιιαrterly, 3, zr03-416.

Ι{ιlgΙιes, F.P. & Ι\οppe, L. D. (1991 ). Ι{ιιnταn cΙevelopnιeιιt αcroSSthe life Spαιι. Ι\elv Υork: }Ιacmil}ειn.

ΙΙιrltsclι, D. & Ρlemοns, J. (ιt)79). Ι,ife events arιιl 1ifc-spalι deve-1οpmeιt,. Στo Ρ. Baltes & o. Ι]rim (Eπιμ.), L{{c Spαn cΙeφe-

|ιlpnιent αnιΙ belιαφiοιιr (.oμ. 2). Ι{etv \.ουk: .,\eιι.1eιnic Press.

ΙΙιriιt,, W. (2Ο0ι)). System nιodel of Ιιιι]tι(ttι beΙιαφiοr. -\ια-06αιμo Gτoν

διαδιxτυαι6 :6πo τoυ ΙnternatiortιιΙ PsycΙrοlοgv Ιrιt er,ιιι;tir.e. Ιιttp :

/ /lvrvrv.ιll,.il..lll.r,a]dost,a.cιΙu /rr,iιliitt /lnιtcr.iιι1s 1sysm.iiο.Ιrtm]

Jιckοbsen, R. & ΙΙal1e, λΙ. (195δ). Ιiιιιιdαn.ιe ntαΙs of Ιαn,guαge. T'lie[Ιague: λΙoιιtcln.

Jac1ιsοn, D.D. (1957). Ttιe r1ucstiοlι ιlf fι..,'nily Ιtιltircοstasis. Psychiαt-ric Qιιαrterly Sιιpplenιcnt', 31 , 79-9υ.

.Ιacksοn, S.Ε. & λ{aslacllι, C. (19s2). Αfter-effects οf jιrb-ιelated stress:Γamilies as l,ictiιns, J ou.rn'αl οf occu1lιιtiοnαl ΒcΙιαφiοr, 3,63-77 .

.Ιelιcks, C. & λTayer, S.Ιj. (191)()). TΙιe sοciιιl cι)nSc(ΙllιrΙιces οf grοινirrgιιp in a pοοΓ neighborΙιοοd. Στo Ι,.E. Jr. Lynn & \Ι.G.Fi. lιΙc-Gearγ (ΙΙπιμ.), Ιnner-City Pονcι'tι'1 iιι tΙιe Ltιιiιecl Sιαιes.\Vaslιirιgtυrι, D.c.: Νιtiοnal,\cιιιlUtΙΙγ.

J;ireslιιlg, Ι(.G. & St;rbom, D. (1989 ). LΙS RΕΙ' \: ΙΙ: Αnαlysis of lineα-strιιcturαI relαtiοlιships by the nιethοd of nιαl,iΙ1LLLnL likeEi-Ιιoοd. Ιndiana: Sοierιtific Ρress.

Ι(aιnermalr, S.B. (t99ι). Child οare policies arrιΙ prοgrams: Αtl ilrter-rιatiοnal ογervirew' Joωrnαl οf Sοciαl Ιssιιes, 1ι7, t79-196.

Kantοr, D. & Lehr,\γ. (Ι975). Ιnside tΙιe {αnιily. San Fraιreiscο: Jos-Seγ-BaSS.

Ι(αρuανιιb)'α., :\. & Ρierre]ιιilnllet,t, Π. (20Ο1 ). Εξιι,-,'.i'.(,^γ,ue'.αιt)

α.^γιι^sfi, εoaιτεoιι& μοντ4).α διεpγα.oiα" ξ σ\)να|.G0ηματιzoιi δe oμo0το.iν ενη).izοlν xα,. ,x.ν4-τ",ξη τoυ ποιιδ ιo'\ τ.r,ζ τ9oo7o}ι'-ι'.i,c .r)',.ι,tα-g:

}tια Eλβετιx.'η 4ρε..lνα. Στο Ιi. Πeτοογιd,ννηc & Ε.c. }Ιellιuislι(Eπι1.ι. ), Ποoαψol'ιxfi ι7λιx[α., Φοοl'τtδα-αy1'1)'li-ul'rjπτυξη. A-θ.ξν α : Ιζα' αταν''ιiyτ.1i.

io0

Ι(essler, S. (1991). Aiternative perspectives oη early cΙιildhοod edu.cation. Εαrly Childhood Reseαrch Quαrterly, 6, 183-t97.

ΙiΙein, D.λΙ. &\\rhite, J.λ,Ι. (t996). Fαmily theories: An intrοduction.Thοusalrd oaks, CΑ: Sage Publiοatiοηs.

Ι(οffΙ<a, Ιi. (1935). Princtples of Gestαlt psycho|ogy, Londοn: Rοut.ledge .\: Kegan Ρaιll.

Ι(ιl]Ιtι)S, S. & Ιiielιe, R. (198i). Child care qιrality, compliance lvitlιregulations, and cΙrildren's der,e1οpπient: TΙιe Pennsylvaniastlιιlγ. Στo D. Ptιillips (Eπιμ.), Quαlity in chi|d cαre: \ΥhαtrΙοes reseαrelι ιell ιιs? (o.57-8U). \\/ιlsΙιilrgtοrι, DC: Ι{ιrtiο.lral Assοοiatiοn fιlr t}ιe Ει1ucatiοlr ιlf \.ιlιlng Clιildretι.

Ιiοrililι, J.E. & Cοιlltοn, C.J. (1996). The rο1e οf neiglιbοrs anιl tlιeEοl,ernment in lιeiglι}lοr}ιοοιt-}laseιl clιi].l prιlter.tiοn. Jοιιr-nαL of Sociαl Ιssιιes, 52, 163-176.

]iorlγιoυμ.lυτζcixηq, Γ. (t995). Λνθρcbπινη αν&πτυξη: To fιoυβi y-αL aαπoυλιd. Στo Γ. Koυγιoυμo'lτζ&ιηe (Eπιμ. ), 'tναπτυξιαr",ιj Ψ'υ-

7oλοytα-Πα2ελθ6,ι', πα96τ' xαL μlλλoν (o. 663-71 ι ). ΙΙ ρd.x)ιειo:Ι[ανεπιατ.η'ψυαxLq Εr-δ6αeιq Ιiρfτηq.

Ιiιlιιlιilι, J. (1970). Discipline αnd groι.Lp ]7ιαnαge|nent in clαssrοοnιs.Ncrv Yοrk: FΙοlt, RineΙιart & Winstοn.

Kcυoταρiδoυ-Eυxλεiδη, Α. (Eπιμ. ) (t999). Θ6ματα yΙ]Qoψι)l'il.οyiαq χαιyεοot'τoλοy|αg. Αθηνα: Ιiλληνιxci Ι' ρ&.ψψατu..

Kο-lνoταντoπo$λoυ, Ι. (Eπιμ.), oιxoy6γεια - Ευ?cbπη - 21oq αιriναq: ,oqαμα

?tαL θεαμo[. Πραxτ,.x& απ6 τo Eυρcυπα.Tx6 Φ6ρoυμ Υια την oιxo-γLνe'.α. Αθ^iνα': 1\θα Σ'5νoρα.

Ladner, J.Α. (19E83). TΙιe impaοt of teenage pΓegnancy on the blackfamily: Poliοy directions. Στo Ι{.P. λ,ΙcΑdoο (Eπιμ. ), ΒlαcΙtFαmilies (α. 296-305 )

Lamb, \Ι.E. (1976a). Twe1r,e-month-olds and their parents: Ιηtera-ctiοlr in a labοratοry playrοοnι. Deve|οpmentαl Psychοloξll,72, 237 -244.

Lamb, λΙ.E. (Eπιμ.) (t976b). The roΙe οf fαthertn child der'e|opment.Ι\ew Yοrk : J. Wiley.

LarnJl, NΙ.E. (1976c). ]Ιffects of stress aιrd cohοrt οη nrother- and fa.t}ier*infant interactiοn. D e v elop men tαl Psy chοlο 8a, L2, 435-443.

Bιβλιoγραφ|α 201

Lamb, λ'Ι.E., Sternberg, Ιi.J., Ι{rι,atrg, c.P. & Bι.οberg, Α.G. (Eπιμ. )

. (1992 ). C hiιd cαre in cclntert: Crοss-cιιltιιrαl perspectiφes.ΙΙillsdale, NJ: Larvrence Erbaum Αssοciates.

Lazar, Ι., Ι{ubbell, v.R., λΙurray, Ι-Ι., Pοrsche, λ,Ι.&Rο-vce, J. (Lg77).Persistence οf preshοol effects: Finαl report. Washingtοn,DC.: U.S. Department of Health, Εducatiοn, and Welfare ioffice οf ΙΙ ιιmιιlι DeveΙοpmelrt Services.

Leiιi, L. & Sιrssman, λΙ. (Επιμ.) (1933). Tlιe ties tΙιαt bilιcl: 'L[en's αnd'ψonιen's sociαl netcvοrks. Nelγ \'ιlrk: Ρ]enιιrn.

Ι-..θΓΠθΙ', R.λ,Ι. (198δ,). Concepts tιιιd tJιeortes of Ιιιιmαn ιΙer'elοpnιent.Nerγ Υοl.}ι: .Ι. \\lileγ.

Lerner, J. & GaΙιιπιbοs, N. (1986). The chilιΙ's deγelιlpment altd fa-rτιily c:lιalιge: T]ιe itιflιιetιccs ιlf maternal clrrpl.lγment. ΣτoC. Ι,ipsit,t (Ιiτιμ.), Αdφαnces ilι infαncy reseαrcΙι (τoμ. 4),ΙΙillsdale, |.ΙJ: Erlbaum.

Lerlιcr, Ιι.\t. &: Ιζauffmc'n' λt.Ι]. (1985). Tlιο cι'incept, clf ιicγelοprrrentiιr cιlntextιralism. Deφe|'οpιneιιtαl Rerieα', 5, 309-333.

Lelvin, K. (t931). Elrr,irοnmental forοes iη οΙιild 'behar,iοr and del,e-lιlpmerιt. Στo C. λΙurι,hisιllι(Eτιμ. ), ',1 Ιι,ωnclbοοk οf ctιiΙd pSl/-cΙιοlοgy (α. 590.625). \;\rοt.cester, λΙΔ: C1ark Unir,ersit,y Ρt.ess.

Lelvin, K. (ι935). Α dynαnιic tΙιeοry οf persοnαlily. l{eιv Υοrk: }[c.Grιιlγ- }Ιill.

Lelvin, Ι(. (19:19). ΓieΙd }ιeοry anιΙ experiment irι sοcial ps1c}rolοgv:Conpepts anιl meth.ocls. Americαιτ Jοιιrnαl οf Sοciolοgy,44,868-896.

Lervin, K. (t943). Defiιing tlιe .field at a gir,en time'. PsychοlogicαLRe view, 5Ο, 292-3 t0.

Lewin, Ι(. (ι951). Field theοry in sociαΙ science. Nelv Υοrk: Harper.

Lervis, NΙ. & Rosenblum, L. (Eπιμ.) (L974). The effect of the infαntin its cαregiver: The origtns of behαφioιιr(.oμ. 1). l,Ιeιv Υork:J. WiΙey.

Lervis, ιΙ. & Rosenblιιm, Ι.,. (19i5). Frtendshtp αnd peer re|αtiοιιs.Γ{erγ Υοrk : .Ι. Wiley.

Long, F., Ρeters, D.L. & Gιrdιlque' Ι_.,. (t985). Cιllrtinuity betrveeηhome and dey care: Α mοdeΙ fοr defining re]el,ant dimensions

202 Kο:νoταντiνo6 Πετρoγι*,ννηq

of οlιild care. Στo Ι.E. Sigel (Eπιμ. ), Λd'φαnces in αpptied, d,e-velopιnentαl psychology ('oμ. 7, α. 131-174). l{orrι,οoιi, NJ.:λb]ex Publislιing Corp.

Ι,ulιnιann, N. (t995). Θεcυ9[α τ(υι' i.oι|)(01'ιχi)|, αυατι7μd,τrllτ,, Aθfiνα: Σ&x.xoυ7.αq.

Ι,uria, Α.R. (1928). Tlιe prοblem οf the cιιltural behat,iοr οf t}ιe chilιl.Jοιιrnαl of Genetic PsycΙιο|οg'μ, .35, 493-50(l.

Ι,,γοns- Rιrth, Ι(., CοnnelΙ, D.Ι]., Grunebaιlm, ΙΙ.LΤ. & Bοtein, S.(ι990). Ιnfants at social risk: λΙaterlιaΙ ιlepression and fa-πiily sιι111lοrt services aS nιediatοrs υf infant clel,elοpmelιtιnιΙ secιrrity οf attachment. C hiιd De c'elopιnenl, 0|, 85-ι)8.

λΙaccoΙly, Ιj.Ιi. (198Ο). Sociαl development: Psycholοgicαl growtΙιιιnd the pαrent-chtlιl re|αtionship. ΙYerγ \.οrk: Fiarcοtιrt Bra-ce .Ιογenογich.

λΙain, }Ι., Caplan, λ[.& Cassidy, J. (19s5). Security in infancy, chi.}ιυοd anιl ιιlrrltlιοοιl: .,\ mΟ\.e tο the leγcl οf re1lreseιιtation.:Ι[οnοgrαpΙιs οf tlιe Sοciety fo, Reseαrch in Chitιl Develοp-

. nιeιιt, 5Γ) (Serial Νo. 209 ), 66-1Ο1r.

}Ιd.ντζιo'l, Σ. (2i)ι)Ι). Ι{ υπoβoλ,i1 ε9cυτfiα'εοlt, τ(υl' παιδιcil'ι,, ?] ποιιjτητατo'υ πclιδιxo'd oτα0ριo'[

',('αL τα εxιpgαξdμεyα συyαπθ,jματα 1.}]ζ |ιη-

τigαg, ,,\δ,ημoδiευτη δr,δαxτoριx{1 διατριp.ii, Λθ.i,να: ΓΙα.νsπιoτ.dμιo..\θηνciν /]..]l.Λ. Π. Ι Ι.

λΙarx, λΙ.ΙΙ. & Crοnarr-ΙΙillix, \\,,.;\. (19874). Syst,enιs αnr1 tlιeoriesin psychοlοgy, Ι\elv Υοrk: λ{cGralv-ΙΙil].

}Ιayer, S.E. & Jencks, C. (t989). Grorving up in poor neiglιbοrhooιls:Ι[οrv muο1ι ι1ιles it matter? δ cience,243 (λΙar. 17), Ι441-Ι445.

λ,ΙeCall, R.B. (L977 ). C}ιallenges to a sοienοe οf cΙevelοpmentaΙ psy-chοlοgy. Chiιd Develοpment, 48, 333-344,

N{cCartney, Ιζ. & λΙarshail. lrΙ. (1989). TΙιe development οf chilcl ca-re researclr. Diφision of Child, Υouth * Fαmily Serφices Ne.wsletter (Αmerican PsyclrοIοgical Αssοciation ), 72, 1'4-L5.

}ΙcCartney, K. & Phillips, D. (1988). NΙot}ιerhοod ιnc] child care.Στo B. Rirns & D. }Ιaye (Eπι;r.), Different fαces of πιot|ιer.hοοd. Ιtelγ Yοrk: Ρlenum.

λΙcCartney, Ι(. & Rοsentlral, S. (1991). λΙatertιal ernplο1,ιrιent s}ιοu]dbe studied witlrin sociaΙ ecologies, Journαl of l'ΙΙαrriαge αnd

bιβλιoγραφ|α iο9

the Fαmily, 52, 1ι03-1t10.\IοLo.vd, V. (1989). Soοialization and der,elοpment in a changing e-

cυn'omy: The effeοts οf paternaΙ jοb and iηcοme ]οss οn clιil-ιlren. Αmeri,cαn PsycΙιo|ogist, 44,, 293-302.

λΙei}ιιrislι, E.C. (1991). Research issιles in day care. Στo Ρ. λΙοss &E. λΙelhuish (Eπιμ.), Cιιrrent issues in doυ cαre fo, ?JoιLngchidren (o. 2Ο-34). Ι-onιlοn: lΙ\ΙSO.

}Ιelhrrish, E.C. (t993). .,\ measurc οf ]οr,c? Αn οr.ervieιv οf tlιe as-scssment οf ι.ιttac}ιmelrt. ACPP Rer'ieq,$. News|etter, L3,269-2i s.

λΙeΙiιrris}r, E.C. & λ[οss, Ρ. (1991). Currelιt ancΙ fιιture issιιes in po-liοy and rcseal.ch. Στo ΙΙ.c. }Ιelhιιish ct Ρ. λ,Ιοss (Επlμ.), Dollcαre f o, lJounξ clιildren (o. t1]9-21, ). LoΙ1tlυ]l: Tavistock /

Rοιιtleιlge.

}Ιiller, J.G. (ι955). Tοlvard a gcneral theοry fοr the behaγiοral scie-Ιι(]eS, Anιericαn Psychοlogist, 10, 513-531.

}'Ιiller, J.G. (1965). Ι-.,ivirrg sγSLcΙnS t,Ιιeιlrγ: Basic cοncc1its. ΒeΙια-viοurαL Science, 1Ο, 193-237.

lΙi]ler, .Ι.G. (lι)7s). Ltr,tιιg s11,stenιs. Νerv \.ιll.}ι: λ[cGrarγ-Ιli]1.

λΙiller. P.ΙΙ. (ι9933). TΙιeories οf cΙevelοpmentαl psηeΙιοlοgy. ΝelvΥοrk: W. Ι.Ι. Frοelnειn.

λΙilner, R. (1993 ). The encyclοpe diα of euοlιιtion: Hιιlnαni ty's seαrchfor its origins. Νerv Υork: Ι.Ιυlt.

λ.Ιinιιclιirι, P.P. (t985). Families arrd individιιal ιlevelopnrent: Pro-vocatiοrιs fronι tlιe fieΙιt of family therapy. Chiιd Develοp.nιent, 56, 289-302.

λ[inιιchin, P.Ρ.(1988). Relatiοships withiιι the faτniΙy: Α system per-spectir,e on cΙevelopmerιt. Στo R.Α. Ι1inde & J. Stevensoη.FΙinde (Eπιu. ), Relαιionships within fαnιilies: ],Ιιιtιιαl in-flωences (o. 7.26). i\ew Υοrk: oxfοrd ΙJniversity Press.

}Ιinue}ιin, S. (1'974). FαnιiΙies cιnd fαnιtly therαpy. Caπrbriιlge, }ΙΑ.:}Ιιrvard Unil,ersity Ρress.

}ΙitchelΙ, D.R. (1994). Ανα.ττυξ,-αy.h αυoτημιxf πρooθγγιoη στo o7εδια.o116 y.d.L στην αξιoi.1,^1ηαη T(,)V υπηρeoιι1lν για. :aυζ ανθρι1lπoυ6 ι1εανα.τ,ηρLεg, ι\ιαθ6oιμo στoν δια.διxτυαx1, τi',πo τoυ περιoδιxoι5 κA-υαπη9iα Tcιgα>: lιttp: / /πτvrv.disabled.gr /gr-arts 1devell.htm.

iΟi KιυνoταντΔ,,oq Πετρ oτ'"&νν.rιζ

l[ο1l, Ι-,. (Eπιμ. ) (ι990). \,ygotsky αnd edιιcαtion: Ιnstructionαl inι-plicαtions αnd αpplicαtions οf sociοΙιistοricαl psychοIοgμ. Cam-bridge, λ{A: Cambridge Unir,ersit-v l)r,ess.

λ[ι)$S, P. (1988). CΙιildcαre αnd eqωαιity . Cοlιsolidαted rep0rt t0 theEωr οp eαn C o mmission. Brιιssels : Cοmmission ο f tΙιe ljtrrο-pean Commιtlrities.

λΙο'.loo'iρoυ, ''\.λ[. (Ι998). ΙΙ Eυριλπη ψπρooτ& στo./ 2Lo 4,,1!1γq.. T&-ae'.c'

ν'α'. eξεl'Lξztc πor.l sπηΡι&ζoυν την otχo"γLνε'.α-. Στo Ι. Τ(c,lνα.;αντo-το'iλo,.l (ΙΙπιμ. ), oαoy6l'εn-Ευριbπη-21oE αιcbναq: 'ogαpια }|αL

0εαμο[ (ο. 53-6t). Πpα.ιτιx& α.π6 τo Ellρι,lπαiy.6 ιD{ρqll1r ^(Lατ"η'J

o,.ι,r(ξνeια.. Αθ'Ιpα: |{6α Σ'iνορα..

}ieisscr, ιτ. (ι997). Thc ecolιlgical apprοac.Ιι anι1 tlιe fιttιlrι: οf pSy-clιιllιlgy. Ψυ7o)'ογ[α, 4, 95.105.

Νilr.ira, Ι(., λΙeyerS, C.Ε., & λΙilιk, Ι.T.(t98Ο). ΙΙοmc οn\.iΙ.ιjΙΙΙιtctιt, fa-rτιily adjιιstnΙcnι, anιl tlιe der.eiopment of mentall1. retarιledοlιilιlren. Αppliecl Resecιrc,Ιι tn Ι[eιιtrιl Retαrdαtiοlι, t, 5.24.

Οg1lιι, .Ι.ΙJ. (|9i4). Thc neΙt gι'ΙLerαtiοlι: tLn ctΙιlιοgl'αpΙιυ οf educα-ttοn in αn ιιrbαn neighbοιιrΙιoοd, Nelγ Υοrk: Αcaιiemic Ρress,

oglllι, J.Ι-Ι. (ι9Sι )' origins οf }ιιltnalr cιlmpcteιιcc: Λ cιιitιιI.al-eιlιl1ο-gicι1 peΓSΙ)ccLive. CΙιiltl bcr'elοpnιent, 52, 41j-429.

oyama, S. (Ι985). The οιυtogeny of infοrmαtiοn. }ieιv Υιlrk: Caπl.1lriιΙge Lilιir,ersit}, Ρress.

Ριrke, R. D. (t979 ). Perspectir,es οn father-ilrfarrt irit,eraction. ΣτoJ.D. osοfsky (Eπιμ.), HαndboοΙt' of infιιnt deφelopment (o.549-590). l\ew Yοrk: J. Wile-v.

Parke, R.D. (19S1). Fαthers. Cambridge, λΙA.: Ηarr.arcΙ LΤnir,ersit.γPress.

Pattersοn, G.R. (1980). λΙοthers: The unacknοιvleclged νict\ms. Mo-nogrαpΙLs of the Society fοr ReseαrcΙι in Clτild Developnιent,4-c (Serial Ι\ ο . 186 ).

Ρattersοlι, G. R., Capaldi, D. & Bank, Ι..,. (19c1 ). :\n early starterτnοdeΙ fοr predicting ιlelinqιιencuy. Σ:o D.J. Ρepler & Ι(.Η.Rιι}lin (Eπιμ. ), The developtnent αnd treαtment οf childhoοdcιggressiοn (o. 139-1(]8 ). }Ιillsdι]e, i\J: Erlbaum.

Pattersοn, G.R., DeBars1.she, B.D. & Ramsey, E. (1989). .,\ deve-

Bιβ}.ιoγραφ|α205

Ιοpmen.Lιl perspecιivc oΙι aιrtisοcial beΙlar,iυr , Αnιericαn Psy-cΙιolοgist, 44, 329-335.

Pattersοtι, J.λ,Ι. (t997 ). Heαlttιy αmericαlυ fαπιilies in (ι poSttlιοcΙerlυsociety.: An ecologicαl perspectiφe, Διαθ€oιμo στoν διαδιxτυαx6τ6τo: lι|tp: / /ιvwlr,.epi.umn.edu / epi_pages /s1.l1abi /reacling1 .

htmlΡenοe, Α. R. (Eπιμ. )(1988 ). Εcοtogicαl rescαrcΙι φitΙι chilcΙ'ren αncl fα-milies: From concepts to metΙιodotog!].Ι\erv }-or]<: TeacΙrers

CοΙΙege Press

Ρeters, D.L. (1gsO). SοciaΙ sciertce anιΙ social 1lυΙicy atιιΙ tlιe care fυry.oung chiΙdren: FΙeιιι] Start arιιl after, JοιιrnαL of Applied' Dc_v elop nιentαl Psy cΙιοloS!/ , 1 , 7 -27 .

Pebers, D.L. & Kontοs, S. (ι9E7). Cιllrtinιιity arιι^[ ιlisυιlli|itruit,y οfexperienοe: Αlι iιιterι'entiοn peΓSperοtive. Στo Ι.E, Sigei (Ιi'.μ.Σειροi,6), D.l,,. ΡeLers & S. Kont,οs (Επι1,ι. 1.6μo,l), Annuαl ωcL-ψαnceS in αpplied deaeΙοpnιentαl psycΙιοlοgι1 ('oμ. 2: Cυrr-titιιιit1, nη1| ιliscoηtinuitγ οf experienοe irt .i.ir.ι cιιre) o. 1-39).λΙιlrlvοοιl, |,ΙJ: Λblex PιlblisΙring Cυrp.

Pe|rυgiannis, K. (1995). PsycΙιοlοgt,cωl d,evelοpnlent ut 1.! tlιοlυl/ι,sof αge 4s a functiolι of cΙιil'd' cαre ιlrpricnce in Greccι:. Αδη-ψoα|='lτη διδαxτoριx.ξ δlα-τριβ.i. Ctιrιliff: 1Iιιiversit-v οf \\raΙes.

Πετρογιci,ννQ-cl Ι(. & λΙe]lιuish. E.C. (Ιjπι1r. ) (2001). ΙΙ2o,l7oλιxη 11λι.x|α: Φ2oντlδα_αycυyfi-αι,d'πτυ€η ( Ιiυρljμ,ατα ιlπ,6 ,,, διε}νlj ξηευ-yα). Αθηνα: Ι{αoταν,'i'lτ QC.

Πετρoνcbτη. r\Ι. ,(1gss). Σιξ,je,.e γυρal απ6 τ^η αυμπληρω iια:,'ιoτητ:ι δια-

φoρeτιιcλν μεθοδoλoγιxιδν πρoαεγγiσεων: z\6o ταραδεiγ ψατα απ6eφαργιoγLq με α'lτιιeLiιeνo ..η', απαaa6\ηση. Επιθεrλρι1αη Κοι-,νωyικcΙly Ερευνc6ν, 243-267 .

Phi]ips, D. (Eπιμ.)(19s7). Quαtity in chiEd, cαre: Ι,Vhαt clοes tΙιe rese-αrcΙι te|l us? lVashington, DC: Νational Αssoοiation fοrthe Education of Υοιιng Children.Phillips, D., λΙcCartney, Ι{., SΟarr, S. & FΙοrves, C. (t987). Selectir,e

review οf infant day care research: Α cause for concern. Zeroto Three , 7, 18-2i.

Pickles, Α. (1991). TΙre analysis οf οΙιange in longituιΙinaΙ studies οfdeveΙopment. Joωrnαl of Chiιλ Psychiog! * Psychiαtry,32, 57t_57g.

2A6 Kcυναταντ[νo6 ΓΙετρoγιdννη6

Piοtrkoιvski, c.S. (t979). Work αnd tΙιe fαnιily system. New York:TΙre F'ree Press.

Piοtrkοlνski, c. S. & Crits-Cristοplr, Ι,. (1982). trVonlen's jοbs andfamily adjustmerιt. Στo J. Αldous (Eπιμ.), Trιlo pαychecks:Life in duαI-eαrιLer fαιniΙies. Ber,erΙy t1i]ls: SΑGΙ].

ΡorLer, C.J. (1982). QιιaliLatir,e researι'}r in chi]d care. Chiι(] CαreQuαr terly , L7, 44-54.

Rιιdke-Υarrο'ιl,, NΙ., Cιlmmings, E.λΙ., Ι(ιιι'zγnski, Ι. & CΙιapmarι, }Ι.(19s5). Ρatterlls .lf attaιllιmellt in brγο - arιιl three-year-ιl]ιlsirι nιirmaΙ families u,itΙr parental ιlepl.ession'. Chiιd Devclop-l.ιιclυt, 56, E8r1-593.

Reaιlilrg, ΙΙ.F. (1979). Systerlrs tlreυry ilι the sιlοial sι,iences. Επιθε-,bρηoη Ιζowωνικιbν Εgευυcbν, τoμ. 35 (Ιαν.- Α-ρ.), 145-t'57.

Repett,i, R.L. (t987). Linkages betιveen u.ork and family rοles. ΣτoS. oskarnp (ΙΙπιμ.), Applied sc,ciαl psμcΙτology αnnuαl (τo1l..

7 : Family processes and pro}:Ιems, σ. 9E-127 ). Ber,erΙy Ι{il-]s: SΑGE.

Riegel. 1ζ.F. (1975a). ,Ι.orvard a dialeοbicaΙ theo11, υf ι1eι,elοΙlπre.ιtt.Ι{u'mαιι DeveΙoplnent, 3t, 689-700.

RiegeΙ, K.F. (1975b). Aduit liι.e οrises: A dialeυtic interpretatiοrι οfdeveΙopment. Στo N. Datalr &, L. Η. Ginsberg (Eπιμ. ), Lif ,-SpαιL devel'opnυentαl psycΙιology: Normαtive life crises, NeurΥοrk: Αcademic.

Ιliegel, K.F. (1976). ,Γ]ιe dialectiυs οf humatr der,eΙopmerιt. ΑmericαnPsy cΙιologis t, 31, 689-697.

Roopnarine, J.L. & LΙempel, L.ιΙ. (tgss).Day carθ ariιΙ family dy.namics. Εαrly Chtldhood ReseαrcΙι Quαrterly, 3, 427-438.

Rosenthal, S. (t993). The soοial ecoΙogy of early maternal empΙοy.ment: Effeοts oη r,erbal intelΙigence and behaviοr problemsin a natiοηaΙ sample. Aναxoiνωoη στo Biennial ΙνΙeeting ofS R C D, Ι\Ιar. 28.

Ruopp, R.R., Travers, J., Glantz, F. & CoeΙerr, C. (1979). Childrenαt the center: Sωmmαry findings αnd their imp|icαtions. Fi-nal report οf the }{ationaΙ Day Care Stud1,. Cambridge, λ,ΙΑ.:Abt. Αssοciates.

Rutter, λ,Ι., CoΧ, Α., Tupling, C., Berger, N.& Yοule, \Y. (1975).At-

Blβ).ιoγραφ[α 207

tainmelιt anιl adjustment in tιvιl geograplriοa] areas. Ι: Theprer,aΙence οf psyclιiatriο disorιΙer. Βritislι JournαIof Psychi-αtry, 126, 493-509.

Rutter, λΙ. & Quinton, D. (1977 ). Psychiatric disοrιΙer-EυοΙοgicalfactors and οοncepts of causation. Στo ΙΙ. λΙcGurk (Eπιμ.),Ecologicαl fαctors in Ιιuιnαn dec,clopιneιιt (o. 173 - Ι87),Αmsterdam: Nοrth-HοlΙand.

SaΙdern, λΙ.V. (198r*). Κurt Lewin's inflιιcnce on sociαl enυotiοnαl cli_ιlιαte reseαrch in Gerιιιαlιy αιιd t|ιc (Jnited, Stαtes (tJRΙC Dιι-tabase No. ED22149551.

Samerοff, Λ.J. (1983). Der,elοpnrerιLai systerrts: Cοtttexts ιιlιιl er,οlu-tiοn. Στo P.ΙΙ. λΙιιssοll (ΙΙπιμ. Σe''ρi.q) & w. Ιiessen (Eπιμ.T6μoυ), Hαndboοk οf cΙτi|'d psycΙιology (τo1ι, 1, σ. 237 - 2g4).Ι{erv Υοrk: J. \\/ilel..

Satnpsυll, Ιt.J. (19s;). Νeig}rΙloriιιlοιi anιl crinre: T.lreterminants of pοrsοnal r,ictimization. JoιιrnαlCrinιc αnd Delin!Ιuellcy' 22, 7-40.

Sυarr, S. (1992). Developmental tΙrcιlriesattd individual clifferelιοes. Chiι(Ι

Sυarr, S. & Eisenberg, λ,Ι. (1993). CΙriΙd care researc]ι: Ιssιιes, peΓSpΘ-ιlt,ives, anιΙ resu]ts. AιιlιωαL Revieev οf PsycΙιology, 44,6t3-644.

Scarr, S., Ι,hillips, D. & λ1υCartney, Ι(. (1989). Dilelnrnas οf οlrilιlcare in the United States: EmpΙoyed mοthers anιΙ οhilιΙren.at risk. Cαnαdiαn Psychology, 30, t26-t39.

Sοarr, S., PhiΙlips, D. & λΙcCartner,, Ι(. (199O). Faοts, fantasies, ancΙthe future of οhild care in the Unitecl States. PsychologicαlScience, L, 26-3b.

Sοarr-Salapatek, S. & WiΙliams, λΙ.L. (19i3). Tlre effects of earlystimuΙation on lolv-birth.weight infarrts. Chiιd Develop*,nE,44,, g4-101,.

Sοhaffer, R.(1996). H ?CoL,νa)7)Lxoπo|ηαη τoυ παιδιod xατiι τα πqcΔτα χ,ρ6.yLα τηζ ζ'iE τoυ. Αθ.i;να: E),ληνιxd, Γρciμματα.Schaie, K.\Λ/. & Ι{ertzog, C. (t982). Lοngitudinal methocΙs. Στo B.

WoΙman, G. Stricker et aΙ. (Eπιμ. ), Hαnd'book of d'evelop-nιeιιtαl psychology (o. 9t-t15). New Jersey: Prentice.πatl.

structural ιle-οf Rcscαrclι in

fοr tlre t990s: DevelοplnelιtDevcloptnent, 63, 1-19.

208 Kωνστα.,tτ|νo6 Πετρoγι&.,,νη€

Scοtt, Ι\'Ι.λΙ. (19s7). TΙιeory in deve|οpnιcnt: A syntΙιesis for the 1990s.Αναxoiνωη ατo l\Ιeιlting οf the Sοοiety fοr ResearοΙι in Chil(ιDeι.e],ιlΙl ntetlt, Ι}aΙtimοre, Λpril.

Slrerif, λΙ., ΙΙarr,ey, o.J., Ιlοyt, B.J., ΙΙοοιl,w.R. ιt SΙιerif, C. (1961).Ιntergroup cοnfict αnd cooperαtion: T|υe Rοbbers Cαφe efr-pcriment. Nοrman: University of oklaΙloma BooΙι Exclrange.

SΙιerman, L.W. & oppenΙιeimer, L. (19E9). Affordαnces in pres.choοl lessοn strιιctωres αnd sociαl|,y competent tαsk-relωtcdbehαφiour.. A Gi'bsoniαn ecοlogicαl re -intcrprctαtiοn. Ανα-xoiνιοαη στo 5th Ιnternatiοnal Colrferclιce on Event Ι)erιlep-tiοn and Αοtion, oxforιl, oΙΙ, Ju]v 24.28,

Sherrard, C' (t998). Sυοial ιlimensiυlιs υf rescrcΙι. TΙυc PsycΙιοlοgist,t2, ι'79-1ι80.

SΙιοnkoff, J.P., ΙJauser-Cram, P., Ιirauss, λ[.!\-. & UpsΙιιrr, C.c.(1992).Develοpmeηt οf infants ψ'iiiι clisabilities and tlιeir families:ΙmpΙiοatioηs fοr theory and serr,iοe deliι.ery. fuΙonogrαphs ofthe Society fοr Reseαrch in Child Develοpιnent, 57 (6, seriaΙtιo. 230 ).

Simοns, R.Ι',., Rοbertsυtι, .|.Ι?. & f)οιι,tιs, W.}l. (ι9s9). -l'he nat,ureοf the assοοiatiοn l;ebrveen parentaΙ τ,ejectiι;lι attd rΙelinqllentbeΙlaviιlιιr . JournαL οf Υouth αnd Adοlescence, t8, 297-309,

Smitlr, λ,I.B. (1978). Schοοl and hοmε: Fοοιιs on achievenent. ΣτoA.ιt. Passοrγ (ΙΞπιμ. ), DeveEοpiιιg progrαms fu, the educα-tiοnαIly disαdt'αntαged. Ι{erv Υιlrk: TeacΙrers Cοilege Press.

Sμleer, Α. (19i0), FamiΙv systems: λΙοrphοstasis anιΙ ltιorplιοgenesis.FαιniΙy Process, 9, 259-27E.

Spenοer, λΙ.B., Dupree, D. & Ι{artmann, T. (1997). Α plrenomenoΙo-giοaΙ variant of Ecolοgical Systems Theory (PVEST)' Α self.organizatiοn perspecti\:e iη context. DeveΙopment ξ Psycho-pαthology, 9, 817.833.

Spitze, G. (ι988). Women's emplοyment ancl family reIatiοns: Α re.γierv. JournαI οf Mαrri,αge αnd the Fαmily, 5Ο, 595-618.

Spodek, B. (1993). Hαndbook of reseαrch on the educαtion of υoιrngchildren. New York: λΙaοΙνΙilΙan.

Sιeinberg, L., I\Ιοunts, N.S., Lambοrn, S. D. & Dornbusch, S. D.(t991). Αuthoritative parenting and ado]esοent adjustment

Bιβλιoγραφ[α ,nq

acrosg varied ecoΙogical niclιes. Jοιιrιιαl of neSeαrcΙL oιυ Αd'ο-

lescence, 1, 19-36.

Stevenson,, C. & $οoper, N. (1997). Qιιalitative anιl quarιtitative Γe-

searcΙι. Tlιe Psychologist, tΟ, 159-16ι].

Sιith, S.Ι\,Ι. & Davis, Α.J. (t9s4). Ιimplo,veιl mυtΙιers atrd famiΙy dav-οare substitute caregiι,ers: Λ οιltτιparatiι.e aιiιι1ysis οf irrf;ιlιtcare. Child Development, 55, 1340-134.q.

Stokols, D. (1992). EstabΙislιirrg and maintaining }realtΙry etιr.iron-ments - -Γoιvarιl a social eοoΙιlgv ιlf Ιiea]L}ι prιlmιltiοn. Anιeri_cαn PsycΙυοlogist, 47, 6-22.

Stonemaa, Ζ., Brody, G.ΙΙ. ιt Ι3urkο, λΙ. (t9.q9). λΙιιrita1 c1ιιality, ιΙe-pressiοlι, and irl.cοttsistelιb parcnl,iιιg: RelιιbiιllιsΙιips ιι,iblιι.lbserveιl lnιlllιer-clιilιΙ cυlιfΙiοb. tttlιaricαιυ J υωrtιcιl ο[ or-tΙυopsycΙιiαtry, 59, tΟ5-t 17.

SutherlanιΙ, J.W. (ι973). A generαL systenιS ΡΙιi|οsοpΙιy f,, tΙιι: so-ciαI αnd belια'r'iοιιrαl sciences. Ι\eιr, \.οrk: BraziΙler.

Συγγoλiτoυ, ΙΙ. (19s5). oιxrlλοytxιj με)'lτη τηζ συμ?τεQLφ.οQriE παιδιcbι, Ιt!o-o7o2'mιj€ τ1λιxiαE. Πρoo7oλυ<i1 τci.ξι1 7"(1L 7] επ[δ2ααη τη6 δια1ι6ρφοl-oι1e τoυ πεgιβαλλ0ντLχo{ 7ιλg,.lι-' στι] oτ'μπι:ρι,φοgιi. Αδημo.τiειla^a

διδωxτοριx"l1 διατριβ.i. Θcα fν'ιι.r,: Παν f γ.'.o ΘεαααλoνLr.-r'C.,Ι.helen, Ι'. (1gEi). ScΙ[.οrganisatiιln in cleveΙoptnental prυcesses: Carι

systems apprοaυhes ιι,orki, Στo }Ι. Glιniιar (Ι-πιμ.). Sy,steιtιsiιυ deuclοpnιcιιt. (i\Ιinrlessοta Svrιrpοsia 0n C}ιiΙι-l Psyciιυlυgv,τoψ. 22). Ι'ΙilΙsdaΙe, ΝJ: Εrlbaurι.

Thomas, L. (ι974). The li,φes of α cell: Νotes οf α biol'ogy wαtcΙιer.New Υork: Viking.

Thomas, R.ΝΙ. (t985,). Compαring theories of child developnυent.BeΙmand, λΙA : Wadsworth.

Thomas, R.N,Ι. (19964).Cοmpαrtng tΙιeories of chiΙd developmen,. Be]-mand, ΝΙA.: }Vadsrvorth.

Tienda, Ι\Ι. (1991 ). Pοor peopΙe ancl poor places: Deοiphering neigΙi-borhoοd effects on pοverty outcomes. Στo J. FΙuber (Eπιμ.).Ι{αcrο-Ι,[icro linkαges in sociotoga. Ι\ewbury Park: SΑGΕ.

.Γietjen, Α.Ι\Ι. (1989). The eοology of οhiΙdren's soοial support net.works. Στo D. BelΙe (Eπιμ.), Children's soeiαI netιηorks αndsociαl sapports (α. 37-69). New York: J. WiΙey.

2 1Γ} Kcυνoταντ|.loq Πετρoγιd,ννηq

Timm, Ν.Η. (t975). Ι}[ιιltiaαriαte αnαlysis er'itΙτ αpplicαtiοns irι edιι-cαtion αnd psycΙιology. λ[οnterey, CΑ: Brοoks lCοle.

TizarιΙ, B.& Ι{οιlges, J. (197s). The effect οf earl,v institutiΟnal reιr.-r,irrg ΟΙ1 tlιe ιlevelopπιent Of 8-year-οlι1 clriΙιlren, JoωrnαL ufC hiιd Psy cΙιοlogι1 9J. Psy cΙιiαtry, 19, 99- t t8.

,Γοnrisοn, Α.\t. & lVise, S. (1999). Cοmmunity-basecl approaclιes ilι1lreveri|ing cΙιilι1 mιιltreatment,. /ssιz es in Chiιd Abιιse Preφen-tiοn, 1 ι.

ΙJr]lιιn. ΙΙ.B. (1978). TΙιe cοncept οf clevelopment from a systeln per-SΙ]ι]Γ,til"e. Στο Ρ.R. Πιιites (Επιμ. ), Ltf e.spαn de ve|opnιelιt cιntlbelιαψiοιιr ("oμ. t ). Νeιl, Yοrk: ΑcecΙenric Ρress.

Vιιιrιlcll, Γ).Ι-.,. ιt Ramanan' J.(1992). Effect,s οf earΙ-v ιrnr] recelrt trre-terιιι1 emplo)rηρn1 Οn cΙιilrΙren frοm Ιιlιv-incιlrllc fιl πrilies.Chiιd Developnιent, 63, 9;]8.949.

\r;-ιsLa, R. (Επιμ.) (1992). Αnrιαls οf clιilcl clevelοpιlιeιιt (τ61r.6: SixtΙιeιiries υf cΙlild ιΙcι.elιl1llrιetιt: Reviseci .Ιιlrπιrιlιιtiιlrιs ιιnιt cιιr-rοnt issιιes). Grecιiu.ic}ι, Co}i: J,\Ι Ρrcss.

\,-vg,tskv, L. S. (t929). .l.iιe prοbΙeπι οf t,Ιre cιιltιrral Jle}ιιviοr of tlιeι:lιilιl , Jοιιrnαl οf Geneti'c PsycΙιοlοgy, 36, 4L5-/ι!]1+.

V1,gιlLsΙιy, L.S. (ι962). TΙιοιιglιt cιnιl lιιngιιαge. CιirιιΙlr.irlgc' λtΑ: λΙΙTΡress.

\,-1rgοtskv, L. S. (1978). ΙΙinrΙ in sοcieLy. Cιπrbri.lge. λΙΛ: ΙΙιrl,arclUιiversity Press.

Vvg,οtskv, ι,.S. (1997). Ι'Ιoυζ, στ?Jy xoινωτ'[α.. H ω'd'πτυξy] τcυy α"ι,r.ilτερων

ψυγoλoγιxrjl'ν διαδικαoιcby, AΘ"i;lu.: Gutenberg.

Vιιchinich, S., Bank, L. ιt Patterson, G.R. (1992). Parerιting, peers,ancΙ tΙre stability οf antisoοial beΙlavior irr preadolescent bοys.D e v elοp meιτtαL Psy chοloξU , 28, 510-521.

\Valslι, F. (1982). Conceptualizatiorrs οf normaΙ famiiy fιιnctioning.Στo F. Wals}ι (Επιμ. ), Λ{οrmαl fαmily ProceSSeS (o. 3-42).}.Ιι.ιv Yοrk: The Guilι-lfοrι1 Press.

Waters, E. & Deane, Ιi.ΙΙ. (19S5). Defining and assessing individualdifferences in attachment relatiοnships: Q-methodοlοgy andthe οrganizatiοn οf behaγiοr irr iιrfant and earΙy cΙiildhοοd.Στο Ι. Brethertοrr & E. Waters (Eπιμ. ), Grolving pοints in

Bιβλιoγραφ|α

attachment theοrv ancl research. Ι,[οnogrαpΙιs of the Sοcietyfοr Reseαrch in Child DevelopttLent, 50, nο. 1_2 (serial lιο. 209 ).

Watz.|aιvick, Ρ., Jackson, D. &Beavin. J. (t96i). Prαgnιαtics οf hu-mαfl commιLnicαtion Nerv Υork: i\οrtοn.

ΥΥebster'S Ninth Ιι{ew CοIlegiαte Dictionαry (t985). Springfield, λ,[Α:

i\Ierriarn-Webster

Weinraιιb, ΝΙ., Jaeger, E. & Ι{οffman, Ι'. (1988). Ρreιlicting infalιtoutcοme in families of employed ancl nΟnemplοyecΙ mοtlιers.Εαrlg Childhood Reseαrch Qιιαrterlμ, 3, 361-378.

Werner, ΙΙ. (t937). Ρrοcess alιd aelιieveιnent: Α Jlasic prοblem οf eιlu.catiιln and ιlevelopmcnLιl psyclιοlοgy. Hαrιlαrd ΕιΙιιcαtiοnαlReview, 7, 353-368.

\Yertsch, J.\r. ιtTιιlviste, P. (1995). o L.S. Vygοtslι-γ y.α.ι η cil^γ7ρo-

νη αναπτυξ'.αγ{' Qυ7.oλoγiα. Στo Γ. Koυγιoυμoνrζωιηc (Eπιμ. ),Aναπτυξιακfi ψυγoλoy[α: Παρελθιiν, πα96ν ρι!λ},οτ, (ο. 3,J7-384).ΙΙρd.xλειo: Πανsτ,.oτ"ηψtαxξc Exδ6oeιq Ι(ρiτηc.

.Whiting, B.B. & \γhiιing, J.W. (t975 ). Clιilclren οf str cυιltιιres Apsy chocιιltιιrαl αrυα|ysis. Cambriclgc, λΙ.,\. : ΙΙ ιrr,arιl Univer-siιy Press.

\\/icner, Ι\Τ. (ι969). CyΙ-rernetics. Στo rr,Sι:ience, confict αnd sοciety -

Reαdings from ,Scientific Αmericαlι'> (a. t19-t25 ). San Γran-

ciscο : W. ΙΙ. Freeman.

lYiener, Ι\. (1,9i 4). Ι(υβερt'ητιxlj. Αθ{;να: Kαoτανιι|lτη-c.

Wilkinson, K. (L974). Sociαl οvell-being αnd rurαl cοlnmωιιity deρe-Eopment: Ιssιtes in pοlicy αnd theοry (ERΙC Database Nο.E D1229i 8t.

WilΙke, tΙ. (tt)96). Ειoαyωyιj στη oυατημιxιj θεωρ[α. Αθ.iνα: Κρ''1'.a.i,.

ZasΙοlv, λ,Ι.J. (1991 ). Variation in child care quality and its implica.tiοns for childreπ. JoωrnαΙ of Sociαl Ιssιιes, 47, 1'25-t3E.

Z'η, Λ.N. (Eπιμ.) (t994). oιxoy6νεια 2|αL oι'4oyεyειαxrj πil.ιτιicrj α' 6yα

μεταβαλλ6μενo xrjαμιo. Eιoηγ{oειg oλoμελειciν ιαι. oμd.δων ερΥα.oLαζ oε πανsλλ,ζνιo oυνdδριo. Αθ'iνα: Eπτd.λoφο1.

21ι

TrΙE STUDΥ oF Ι{UλΙr\Ι\ DEvELoPλΙEΓiT TΙΙ ROιJG}ΙTΙ.ΙE PRΙSλΙ oF ιJRΙΙj B Ro}iFEΙ\{BREΙ.{}{E R,S

ECoSΥSTEλΙΙ C AΡΡ RoΑCΙ'Ι

ΑBST RΑCT

LΙrie Ι]rοnf enbrenner'S ecοsystemiο tlιeoretical perspeοtiι,e f ιlυu-SeS On deveΙοpment as a funοtiοn of tlιe mutιιal interaοbioηs betιveentlιe life Span deveΙοping indir,idual aηd the enciuring mιιlti-peΓSon -iιnmediate or remοte - enr-irοnmelrts (cοntexts /systems ) lvΙrere t}ιedevelopmerlt iakes place. .Γ}ιe article presents the majοr cοlιceptsarιιΙ ..prepοsitiοns'' of the theory, aS they \\,ere fοrπruΙateιl lvithin the1ast three deοades, providing researc]r findings and examples οf therelevant literature. Follοw,ing tlιe introductοry section, tlre articΙepresents the historical baοkgrοund οf the theοry rvith empΙιasis totΙιe majοr predeοessor and contemporaneous tΙreοretical perspectives(Lewin, Barker, Kounin, Beruy, vygotsky, family svstems perspecti-ve ). The main part of the revielv, presents Bronfenllrenner's majοr,.prepοsitions', as t}ιey were fοrmιιlatecl through the fir,e conseοutiverefinements of the theοry sinοe the 1970s (1970, 'Ιg7g, t983, 1998,200Ο), an.l tΙιe five major cοntextuaΙ levels (miοrοsystem, mesosystem, exosystem, maΟrosysten, chronosystem) suppliecl by relevantresearch eyidenοe, as weΙl somθ methoclologiοal concerns.

Konstantinos Petrogiannis

Η μελέτη της ανθρώπινης ανάπτυξης υπό το πρίσμα της...

Documents

Transcript of Η μελέτη της ανθρώπινης ανάπτυξης υπό το πρίσμα της...