Η Ευθύνη για την Δράση Αποκατάστασης σύμφωνα με τον...

Η ευκφνθ για τθν δράςθ αποκατάςταςθσ ςφμφωνα με τον Ομοςπονδιακό Νόμο για τθν Προςταςία του Εδάφουσ τθσ

Γερμανίασ (Bundes-Bodenschutzgesetz)

Ναταλία Χαραλαμπίδου, LL.M. (Heidelberg), Δικθγόροσ

2o Ετιςιο Επιςτθμονικό Συνζδριο Ζνωςθσ Ελλινων Δθμοςιολόγων ςε ςυνεργαςία με το Δικθγορικό Σφλλογο Θεςςαλονίκθσ

Θεςςαλονίκθ, 15 – 16 Μαΐου 2015

Ι. Σκοπόσ του BBodSchG

Σκοπόσ του BBodSchG είναι θ αειφόροσ διαςφάλιςθ των λειτουργιϊν του εδάφουσ ι θ αποκατάςταςθ αυτϊν (§ 1 εδ. 1 BBodSchG)

ζννοια εδάφουσ

ζννοια λειτουργιϊν του εδάφουσ

Χαραλαμπίδου, Η ευκφνθ για τθν δράςθ αποκατάςταςθσ κατά τον BBodSchG

2/ 16

ΙΙ. Προχποκζςεισ για τθν ζγερςθ ευκφνθσ αποκατάςταςθσ

Ύπαρξθ επιβλαβοφσ μεταβολισ του εδάφουσ („schädliche Bodenveränderungen“)

ι

Ύπαρξθ παλιϊν βαρϊν („Altlasten“)

ή

Μόλυνςθ υδάτων μζςω επιβλαβοφσ μεταβολισ του εδάφουσ ι των εν λόγω βαρϊν („Verunreinigungen von Gewässern“)


3/ 16

Πθγι: Ναυτεμπορικι


4/ 16 Ναυτεμπορικι 14.5.2015 – REUTERS/ Yannis Behrakis


5/ 16 Ναυτεμπορικι 23.4.2012 – REUTERS/ Omar Sobhani

ΙΙ. Προχποκζςεισ για τθν ζγερςθ ευκφνθσ αποκατάςταςθσ (ςυν.)

Ειδικότερα οι ζννοιεσ:

Επιβλαβήσ μεταβολή του εδάφουσ: θ προςβολι των λειτουργιϊν του εδάφουσ, θ οποία είναι πρόςφορθ να προκαλζςει κίνδυνο, ουςιϊδεσ μειονζκτθμα ι ουςιϊδθ ενόχλθςθ („Gefahr, erhebliche Nachteile oder erhebliche Belästigung“) για το άτομο ι τθν ολότθτα (§ 2 παρ. 3 BBodSchG)

Παλαιά βάρη: χϊροι μζςω των οποίων προκαλείται επιβλαβισ μεταβολι του εδάφουσ ι άλλοι κίνδυνοι για τον άνκρωπο ι τθν ανκρωπότθτα (§ 2 παρ. 5 BBodSchG) - πιο ςυγκεκριμζνα:

εγκαταςτάςεισ επεξεργαςίασ αποβλιτων όπωσ και άλλα ακίνθτα, επί των οποίων πραγματοποιοφνταν κατεργαςία, αποκθκεφονταν ι εναποτίκεντο απόβλθτα, μόνο όμωσ εφόςον θ λειτουργία τουσ ζχει παφςει („Altablagerungen“, § 2 παρ. 5 υποπαρ. 1 BBodSchG)

ακίνθτα εγκαταςτάςεων και άλλα ακίνθτα, επί των οποίων είχαν χρθςιμοποιθκεί ουςίεσ επικίνδυνεσ για το περιβάλλον („Altstandorte“, § 2 παρ. 5 υποπαρ. 2 BBodSchG)


6/ 16

ΙΙΙ. Περιεχόμενο ευκφνθσ αποκατάςταςθσ

Δράςθ αποκατάςταςθσ (και όχι αποκλειςτικά οικονομικι ευκφνθ)

Είδθ:

- μζτρα απολφμανςθσ (§ 2 παρ. 7 αρ. 1 BBodSchG)

- μζτρα διαςφάλιςθσ (§ 2 παρ. 7 αρ. 2 BBodSchG)

- απομάκρυνςθσ ι μείωςθσ των επιβλαβϊν μεταβολϊν (§ 2 παρ. 7 αρ. 3 BBodSchG)

Ποιότθτα:

τα μζτρα οφείλουν να είναι τζτοια ϊςτε μόνιμα να μθν προκαλοφνται κίνδυνοι, ουςιϊδθ μειονεκτιματα ι ουςιϊδεισ ενοχλιςεισ για τον άνκρωπο ι τθν ολότθτα (§ 4 παρ. 3 εδ. 1 BBodSchG)


7/ 16

ΙV. Οι φζροντεσ τθν ευκφνθ αποκατάςταςθσ

Α. Ο προκαλϊν („der Verursacher“ - § 4 παρ. 3 εδ. 1 BBodSchG)

Το φυςικό ι νομικό πρόςωπο που με τθν ςυμπεριφορά του προκαλεί άμεςα κίνδυνο.

OVG Niedersachsen Urt. v. 19.4.2007 – 7 LC 67/05, JurionRS 2007, 35220.

Β. Ο κακολικόσ διάδοχοσ του προκαλοφντοσ („der Gesamtrechtsnachfolger“ - § 4 παρ. 3 εδ. 1 BBodSchG)

Το φυςικό ι νομικό πρόςωπο, το οποίο δυνάμει νόμου υπειςζρχεται ςε όλα τα δικαιϊματα και τισ υποχρεϊςεισ ενόσ άλλου προςϊπου

Γ. Ο κφριοσ του ακινιτου („der Eigentümer“- § 4 παρ. 3 εδ. 1 BBodSchG)

Ο ζχων τθν κυριότθτα του εκάςτοτε ακινιτου ςφμφωνα με το βιβλίο μεταγραφϊν

BVerfGE 102, 1.


8/ 16

ΙV. Οι φζροντεσ τθν ευκφνθ αποκατάςταςθσ (ςυν.)

BVerfGE 102, 1:

Πραγματικά περιςτατικά - προςφυγι 1BvR 242/91:

ζωσ 1981 επί του επίδικου ακινιτου καταςκευάηονταν υλικά για καπζλα από δζρμα κουνελιϊν (χριςθ χλωριωμζνων υδρογονανκράκων)

1981 Η εταιρεία κιρυξε πτϊχευςθ

Οκτϊβριοσ 1982 απόκτθςθ του ακινιτου μζςω αναγκαςτικοφ πλειςτθριαςμοφ από τθν προςφεφγουςα

Σεπτζμβριοσ 1983 βαριά μόλυνςθ του εδάφουσ από χλωριωμζνουσ υδρογονάνκρακεσ

Απρίλιοσ 1985 διοικθτικι πράξθ για άρςθ μόλυνςθσ από τθν κφριο

Αφγουςτοσ 1986 διοικθτικι πράξθ για άρςθ μόλυνςθσ από τθν κφριο

αξία μζτρων άρςθσ μόλυνςθσ: 1.000.000 DM (ζωσ το 1998)

αξία οικοπζδου: 350.000 DM


9/ 16


BVerfGE 102, 1: Πραγματικά περιςτατικά - προςφυγι 1BvR 315/99: Οκτϊβριοσ 1970 εκμίςκωςθ ακινιτου από τουσ προςφεφγοντεσ ςε ζναν ςφλλογο για τθν ίδρυςθ και λειτουργία ενόσ ςκοπευτθρίου (αγρομίςκωμα: 12.792 DM ετθςίωσ) 1971 απόκτθςθ αδειϊν από τον ςφλλογο, ωσ θ ςυμβατικι υποχρζωςθ 1972 οριοκζτθςθ περιοχισ προςταςίασ υδατικϊν πόρων, όπου βριςκόταν το ακίνθτο επόμενα ζτθ διεφρυνςθ λειτουργίασ ςκοπευτθρίου, χωρίσ τισ αναγκαίεσ άδειεσ 1983 γενικι επικεϊρθςθ εγκαταςτάςεων – μόλυνςθ εδάφουσ με ςκάγια και διαλυμζνο μόλυβδο (απόρριψθ 200 – 300 τόνων μολφβδου) 1985 Ανάκλθςθ αδειϊν 1987 Αποτυχία ενδίκων μζςων – καταγγελία μίςκωςθσ Ιοφλιοσ 1988 διοικθτικι πράξθ για άρςθ μόλυνςθσ προσ ςφλλογο Ιανουάριοσ 1989 πτϊχευςθ ςυλλόγου διοικθτικι πράξθ για άρςθ μόλυνςθσ προσ τουσ κφριουσ του ακινιτου αξία μζτρων άρςθσ μόλυνςθσ: 5.900.000 DM ςυνολικι αξία μιςκωμάτων: 160.000 DM


10/16


BVerfGE 102, 1 (ςυν.):

Ευκφνθ λόγω κατοχισ κινδφνου είναι ςυνταγματικι. Δικαιολογθτικοί λόγοι:

i) θ δυνατότθτα επζμβαςθσ του κυρίου ςτο πράγμα που προκαλεί κινδφνουσ

ii) θ δυνατότθτα άντλθςθσ οικονομικϊν οφελϊν από αυτό

ερμηνεία και εφαρμογή: οφείλει να είναι ςυμβατι με τα άρκρα 14 παρ. 1 και 2 GG και ιδιαίτερα με τθν αρχι τθσ αναλογικότθτασ

Η επιβάρυνςθ του κυρίου είναι ανεκτι:

i) όταν θ οικονομικι επιβάρυνςθ δεν υπερβαίνει τθν αξία του ακινιτου μετά τθν διενζργεια τθσ αποκατάςταςθσ του εδάφουσ

ii) εφόςον ο κφριοσ εν γνϊςει του υπζμεινε τθν διακινδφνευςθ πρόκλθςθσ κινδφνου

Η επιβάρυνςθ του κυρίου δεν είναι ανεκτι:

i) όταν ο κίνδυνοσ προζρχεται από δυνάμεισ τθσ φφςθσ ι από τρίτουσ που δεν δικαιοφνταν να προβοφν ςε χριςθ του ακινιτου

ii) όταν το ακίνθτο αποτελεί τα κεμζλια τθσ ιδιωτικισ ηωισ του κυρίου και τθσ οικογζνειάσ του


11/ 16


Δ. Ο κάτοχοσ του ακινιτου („der Inhaber der tatsächlichen Gewalt“ - § 4 παρ. 3 εδ. 1 BBodSchG)

θ ευκφνθ του κατόχου για τθν παράνομθ κατάςταςθ του πράγματοσ πρζπει να προζρχεται από τθν νομικι και φυςικι κυριαρχία επί του πράγματοσ, θ οποία διευκόλυνε τθν χριςθ αυτοφ με επακόλουκα οικονομικά πλεονεκτιματα

OVG Sachsen-Anhalt, Beschl. v. 19.09.2013 - 2 M 114/13, AbfallR 2014, 56.

Ε. Ο φζρων τθν ευκφνθ κατόπιν άρςθσ του εταιρικοφ πζπλου (§ 4 παρ. 3 εδ. 4 BBodSchG)

Ο φζρων ευκφνθ κατόπιν άρςθσ εταιρικοφ πζπλου δφναται να επιφορτιςκεί με τθν ευκφνθ αποκατάςταςθσ, μόνο εφόςον ανικει („gehört“) ςτθν εταιρία το εκάςτοτε ακίνθτο, το οποίο επιβαρφνεται με επιβλαβι μεταβολι ι παλαιά βάρθ. Οι αναγκαίεσ προχποκζςεισ για τθν άρςθ του εταιρικοφ πζπλου ρυκμίηονται από το εκάςτοτε ιςχφον αςτικό δίκαιο.


12/ 16


ΣΤ. Χρονικι επζκταςθ τθσ ευκφνθσ λόγω κατοχισ του κινδφνου

VGH Bad.-Württ. Urt. v. 20.1.1998 – 10 S 233/97, VBlBW 1998, 312.

- Ο εγκαταλείψασ τθν κυριότθτα κατά § 928 παρ. 1 BGB (§ 4 παρ. 3 εδ. 4 BBodSchG)

- Ο πρϊθν κφριοσ (§ 4 παρ. 6 εδ. 1 BBodSchG): όποιοσ μεταβίβαςε τθν κυριότθτα μετά τθν ζναρξθ ιςχφοσ του BBodSchG και είχε γνϊςθ ι ζπρεπε να ζχει γνϊςθ τθσ επιβλαβοφσ μεταβολισ του εδάφουσ ι των παλαιϊν βαρϊν κατά τθν χρονικι ςτιγμι τθσ μεταβίβαςθσ – εξαίρεςθ: όταν θ πίςτθ του πρϊθν κφριου ςτθν απουςία επιβλαβϊν μεταβολϊν ι παλαιϊν βλαβϊν είναι άξια προςταςίασ


13/14


Επιλογι του φζροντοσ τθν ευκφνθ, όταν ευκφνονται περιςςότεροι:

Αιτιολογικι ζκκεςθ: κατά τθν ςειρά αναφοράσ ςτον νόμο

Θεωρία και νομολογία: θ αρμόδια αρχι αποφαςίηει βάςει τθσ διακριτικισ τθσ ευχζρειασ („Auswahlermessen“) αποςκοπϊντασ ςτθν ταχεία και αποτελεςματικι άρςθ του κινδφνου.

Άμβλυςθ τυχόν αιςκιματοσ αδικίασ, όταν επιλζγεται ο κφριοσ:

αξίωςθ αποηθμίωςθσ του κυρίου που πραγματοποίθςε τθν δράςθ αποκατάςταςθσ προσ τον προκαλοφντα, όπωσ και του ςυγκυρίου προσ τον ζτερο ςυγκφριο με αναλογικι εφαρμογι του § 426 παρ. 1 εδ. 2 BGB, θ οποία υπόκειται ςε τριετι παραγραφι (§ 24 παρ. 2 BBodSchG)


14/ 16

ςυγκριτικόσ πίνακασ φερόντων ευθφνη αποκατάςταςησ

Φέροντεσ ευθφνη αποκατάςταςησ

BBodSchG Π.Δ. 148/2009

Προκαλϊν / Φορζασ εκμετάλλευςθσ

§ 4 παρ. 3 εδ. 1 άρκρο 9 παρ. 1, άρκρο 11

Κακολικόσ διάδοχοσ προκαλοφντοσ

§ 4 παρ. 3 εδ. 1

- Όχι -

Κφριοσ ακινιτου § 4 παρ. 3 εδ. 1 - Όχι -

Κάτοχοσ ακινιτου § 4 παρ. 3 εδ. 1 - Όχι -

Φζρων ευκφνθ κατόπιν άρςθσ εταιρικοφ πζπλου

§ 4 παρ. 3 εδ. 4 - Όχι -

Εγκαταλείψασ τθν κυριότθτα § 4 παρ. 3 εδ. 4 - Όχι -

Πρϊθν κφριοσ § 4 παρ. 6 - Όχι -


15/ 16

ςυγκριτικόσ πίνακασ φερόντων ευθφνη αποκατάςταςησ (ςυν.)

Ευθφνη αποκατάςταςησ

Προκαλών (BBodSchG) Φορέασ εκμετάλλευςησ (Π.Δ. 148/2009)

Προχποκζςεισ Πρόκλθςθ άμεςου κινδφνου (= επιβλαβοφσ μεταβολισ ι παλαιϊν βαρϊν ι μόλυνςθσ υδάτων) με ςυμπεριφορά

οποιαδιποτε μόλυνςθ του εδάφουσ θ οποία δθμιουργεί ςοβαρό κίνδυνο δυςμενϊν ςυνεπειϊν για τθν ανκρϊπινθ υγεία, ωσ αποτζλεςμα τθσ άμεςθσ ι ζμμεςθσ ειςαγωγισ εντόσ του εδάφουσ, επί του εδάφουσ ι ςτο υπζδαφοσ, ουςιϊν, παραςκευαςμάτων, οργανιςμϊν ι μικροοργανιςμϊν (άρκρο 9 παρ. 1)

Περιεχόμενο Άρςθ κινδφνου (= υλικζσ πράξεισ + οικονομικι επιβάρυνςθ)

Κυρίωσ οικονομικι ευκφνθ (άρκρο 11 παρ. 1), βλ. όμωσ και υποχρζωςθ δράςθσ (άρκρο 9 παρ. 1 (β), παρ. 2 (iii))

Περιοριςμοί Ουδείσ Απαλλαγι: α) ενζργεια τρίτου, β) ςυμμόρφωςθ με οδθγίεσ τθσ αρμόδιασ αρχισ, γ) ςυμμόρφωςθ με άδεια, δ) ςυμμόρφωςθ με επιςτθμονικζσ γνϊςεισ (άρκρο 11 παρ. 4, 5)


16/ 16

Η Ευθύνη για την Δράση Αποκατάστασης σύμφωνα με τον...

Documents

Transcript of Η Ευθύνη για την Δράση Αποκατάστασης σύμφωνα με τον...