ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΒΙΟΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΣΕ ΤΟΠΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ, ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ...

0

Διαχείριση Βιοαποβλήτων σε τοπικό επίπεδο, προκλήσεις και προοπτικές για την Ελλάδα [Τίτλος εγγράφου]

Επιβλέπουσα καθηγήτρια : Κάτια Λαζαρίδη

Πτυχιακή Εργασία των Φοιτητών Πιπέρης Σωτήρης και Ψαρράς

Ιωάννης

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΒΙΟΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΣΕ ΤΟΠΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ, ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ : Χωριστή διαλογή βιοαποβλήτων στη

Νέα Ερυθραία


Πτυχιακή Εργασία των Φοιτητών:

Πιπέρης Σωτήρης και Ψαρράς Ιωάννης

ΧΑΡΟΚΟΠΕΙΟ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

ΑΘΗΝΑ 2014

Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο


1

ΧΑΡΟΚΟΠΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

ΣΧΟΛΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ, ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ

ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ

Πτυχιακή εργασία με θέμα :

Διαχείριση Βιοαποβλήτων σε τοπικό επίπεδο, προκλήσεις και προοπτικές για

την Ελλάδα

ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ : Χωριστή διαλογή βιοαποβλήτων στη Νέα Ερυθραία

Πτυχιακή Εργασία των Φοιτητών Πιπέρης Σωτήρης και Ψαρράς Ιωάννης


ΑΘΗΝΑ 2014



2

Πίνακας περιεχομένων

Ευχαριστίες .................................................................................................................................................. 4

Συντομογραφίες ........................................................................................................................................... 5

Πρόλογος ...................................................................................................................................................... 6

Περίληψη ..................................................................................................................................................... 7

Abstract ........................................................................................................................................................ 9

Κεφάλαιο 1 ................................................................................................................................................. 11

1. Εισαγωγή ............................................................................................................................................ 11

Κεφάλαιο 2 ................................................................................................................................................. 13

2 Ορισμοί ................................................................................................................................................ 13

2.1 Βιοαπόβλητα .................................................................................................................................... 13

2.2 Διαλογή στη πηγή ( ΔσΠ) ................................................................................................................. 15

2.3 Κομποστοποίηση .............................................................................................................................. 18

2.4 Βιοεπεξεργασία ................................................................................................................................ 19

Κεφάλαιο 3 ................................................................................................................................................. 20

3. Θεσμικό πλαίσιο................................................................................................................................. 20

3.1 Ευρωπαϊκό Κοινοτικό πλαίσιο ......................................................................................................... 21

3.2 Ελληνικό Θεσμικό Πλαίσιο ............................................................................................................... 24

3.2.1 Άλλα Νομικά Πλαίσια ............................................................................................................... 24

3.3 Φορείς διαχείρισης αποβλήτων στην Ελλάδα ................................................................................. 25

Κεφάλαιο 4 ................................................................................................................................................. 27

4. Μέθοδοι διαχείρισης βιοαποβλήτων ................................................................................................ 27

4.1 Κομποστοποίηση .............................................................................................................................. 28

4.2 Αναερόβια χώνευση ......................................................................................................................... 35

4.2.1 Διαδικασία αναερόβιας χώνευσης ........................................................................................... 37

4.2.2 Παράδειγμα : Αναερόβια χώνευση των Βιοαποβλήτων στο Έρφουρτ της Γερμανίας ............. 40

4.3 Άλλες μέθοδοι ................................................................................................................................. 43

4.3.1 Βιοαιθανόλη και Βιοαπόβλητα ................................................................................................. 47

Κεφάλαιο 5 ................................................................................................................................................. 50

5. Υφιστάμενη κατάσταση ..................................................................................................................... 50

5.1 Υφιστάμενη κατάσταση στην Ε.Ε ..................................................................................................... 51

5.2 Υφιστάμενη κατάσταση στη Ελλάδα ................................................................................................ 64

5.3 Περιβαλλοντικές , Κοινωνικές και Οικονομικές Συνέπειες .............................................................. 76

Κεφάλαιο 6 ................................................................................................................................................. 79

6 Περίπτωση Μελέτης : Χωριστή Διαλογή Βιοαποβλήτων στη Νέα Ερυθραία .................................... 79



3

6.1 Γεωγραφικά και Γεωφυσικά Χαρακτηριστικά ................................................................................. 80

6.2 Ιστορικά Χαρακτηριστικά ................................................................................................................ 83

6.3 Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο Νέας Ερυθραίας ................................................................................. 84

6.4 Δημογραφικά στοιχεία ..................................................................................................................... 87

6.5 Οικονομικά και Οικιστικά στοιχεία ................................................................................................ 89

6.6 Διαχείριση Βιοαποβλήτων για τη Νέα Ερυθραία ............................................................................. 91

Κεφάλαιο 7 ............................................................................................................................................... 107

7 Συμπεράσματα και Προτάσεις ......................................................................................................... 107

Βιβλιογραφία ........................................................................................................................................... 120

Παράρτημα ............................................................................................................................................... 124

Ευρετήριο Διαγραμμάτων ........................................................................................................................ 125

Ευρετήριο Πινάκων .................................................................................................................................. 126

Ευρετήριο Εικόνων ................................................................................................................................... 127

Ευρετήριο Χαρτών .................................................................................................................................... 128

file:///C:/Users/Sotiris/Documents/ptixiaki%20ergasia/CD/ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ%20ΕΡΓΑΣΙΑ.docx%23_Toc401396059



4

Ευχαριστίες

Για την εκπόνηση της παρούσας πτυχιακής εργασίας απαιτήθηκε πολύμηνη προσπάθεια

διάθεση ομαδικότητας, κατανόηση και συνεργασία με ανθρώπους που χωρίς τη συμβολή τους

δεν θα είχε ολοκληρωθεί.

Πρωτίστως , ευχαριστούμε θερμά την επιβλέπουσα καθηγήτρια Κα Κάτια Λαζαρίδη που

μας εμπιστεύτηκε την εργασία αυτή, δίνοντας μας την ευκαιρία να αναζητήσουμε πηγές

πληροφοριών για ένα τόσο επίκαιρο και σημαντικό θέμα. Οι συμβουλές της και η βοήθεια της

ήταν ανεκτίμητη στη προσπάθεια μας για την επιτυχή ολοκλήρωση της Πτυχιακής Εργασίας

αυτής.

Επίσης, ευχαριστούμε όλους τους καθηγητές από το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο που

συνέλαβαν στην διαμόρφωση των γνώσεων μας κατά την διάρκεια εξέλιξης του προπτυχιακού

προγράμματος σπουδών.

Ακόμη, θα θέλαμε να ευχαριστούμε εκτός από το επιστημονικό δυναμικό του

Χαροκοπείου Πανεπιστημίου, τους εργαζόμενους και το επιστημονικό προσωπικό στο

Εργοστάσιο Μηχανικής Ανακύκλωσης και Κομποστοποίησης στην περιοχή των Άνω Λιοσίων,

για την διάθεση τους να μας ξεναγήσουν στο εργοστάσιο και να μας δώσουν πολύτιμο

πληροφοριακό υλικό. Επίσης, ευχαριστούμε τον Κο Αραποστάθη από τα γραφεία της ΝΟΚΙΑ

στο Χαλάνδρι που μας εφοδίασε με κατάλληλες συσκευές με ενσωματωμένο το χαρτογραφικό

υπόβαθρο της περιοχής μελέτης της Νέας Ερυθραίας, για να ολοκληρώσουμε το έκτο κεφάλαιο

της εργασίας αυτής.

Ιδιαίτερες ευχαριστίες δίνουμε στους αγαπημένους φίλους και γνωστούς μας που

συνέλαβαν και αυτή με το δικό τους τρόπο στην προσπάθεια μας για να ολοκληρώσουμε την

πτυχιακή μας εργασία. Τέλος, ευχαριστούμε από τα βάθη της καρδιάς μας τις οικογένειες μας ,

που ήταν δίπλα μας όλα αυτά τα δημιουργικά χρόνια της φοιτητικής μας ζωής όπου μας

στήριζαν τόσο οικονομικά όσο και ψυχολογικά, για να καταφέρουμε να ανταποκριθούμε στις

δυσκολίες και να διακριθούμε ως άνθρωποι και νέοι επιστήμονες.

Αθήνα, 7 Ιουλίου 2014

Πιπέρης Σωτήρης

Ψαρράς Ιωάννης



5

Συντομογραφίες

ΑΣΑ : Αστικά Στερεά Απόβλητα

ΑΧ : Αναερόβια Χώνευση

ΒΑ : Βιοαπόβλητα ή Βιολογικά Απόβλητα

ΒΑΑ : Βιοαποδομήσιμα Απόβλητα

ΔΣΑ : Διαχείριση Στερεών Αποβλήτων

ΔσΠ : Διαλογή στην Πηγή

Ε.Ε : Ευρωπαϊκή Ένωση

ΥΠΕΚΑ : Υπουργείο Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής

ΦΟΔΣΑ : Φορέας Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων

ΧΥΤΑ : Χώρος Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων

ΧΥΤΥ : Χώρος Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων

ΑΠΕ : Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας

ΟΤΑ : Οργανισμός Τοπικής Αυτοδιοίκησης

ΕΜΑΚ : Εργοστάσιο Μηχανικής Ανακύκλωσης και Κομποστοποίησης

ΠΕ : Πολεοδομική Ενότητα

ΓΠΣ : Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο

ΧΑΔΑ : Χώροι Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Απορριμμάτων

NIMBY : Not In My Back Yard

RDF : Solid Recovered Fuel

SRF : Refuse Derived Fuel

BIOWASTE : Βιοαπόβλητα

COMPOST : Κομπόστ



6

Πρόλογος

Η παρούσα πτυχιακή εργασία εκπονήθηκε από τους φοιτητές Πιπέρης Σωτήρης και

Ψαρράς Ιωάννης στα πλαίσια της ολοκλήρωσης των προπτυχιακών σπουδών στο τμήμα

Γεωγραφίας στη σχολή Περιβάλλοντος, Γεωγραφίας και Εφαρμοσμένων Οικονομικών στο

Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Τα κίνητρα της μελέτης αυτής είναι να διερευνηθεί και να αποτυπωθεί στο χαρτί η

κατάσταση που επικρατεί στον Ευρωπαϊκό χώρο αναφορικά με τα βιοαπόβλητα και τους

τρόπους διαχείρισης τους. Δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στην υφιστάμενη κατάσταση στην

Ελληνική επικράτεια. Ταυτόχρονα πραγματοποιείται μελέτη περίπτωσης χωριστής διαλογής

βιοαποβλήτων σε συγκεκριμένη Ελληνική Δημοτική Ενότητα.

Για την επιτυχή ολοκλήρωση της εργασίας αυτής πραγματοποιήθηκαν επισκέψεις σε

βιβλιοθήκες αλλά και σε φορείς ιδιωτικού ή δημόσιου χαρακτήρα ανάλογου περιεχομένου με

στόχο την συλλογή απαραίτητων πληροφοριών, για την περάτωση αυτής της πτυχιακής

εργασίας. Ταυτόχρονα, πολύτιμη ήταν η βοήθεια και η καθοδήγηση της επιβλέπουσας

καθηγήτριας Κα Κάτια Λαζαρίδη αλλά και του Κου Γεώργιου Μαλινδρέτου που έδωσε ανάλογο

πληροφοριακό υλικό είτε σε ηλεκτρονική είτε σε ένθετη μορφή. Τέλος, καθοριστική ήταν η

συμμετοχή σε επίπεδο συλλογής δεδομένων του φορέα με τίτλο ‘Ιωάννης Φραντζής και

Συνεργάτες Μελέτες Περιβάλλοντος και Συναφείς εργασίες , Διακρ. Τίτλος : I Φραντζής και

Συνεργάτες ΕΠΕ’.

Εξαιρετικά σημαντική ήταν η πρόσβαση στους χώρους του πανεπιστημίου με την

παροχή υπολογιστών και ειδικού λογισμικού που σε συνδυασμό με πληροφορίες από

εγκεκριμένους διαδικτυακούς ιστότοπους, βιβλία και επιστημονικά περιοδικά και άρθρα

ολοκληρώθηκε η παρούσα πτυχιακή εργασία.



7

Περίληψη

Στην διπλωματική μελέτη με θέμα Διαχείριση Βιοαποβλήτων σε τοπικό επίπεδο,

προκλήσεις και προοπτικές για την Ελλάδα, γίνεται αναφορά στους τρόπους αξιοποίησης των

οργανικών αποβλήτων τόσο σε Ευρωπαϊκό όσο και σε τοπικό επίπεδο. Επίσης,

πραγματοποιείται παρουσίαση και ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης τόσο στο εξωτερικό

όσο και στο Εσωτερικό, και δίνεται έμφαση στη κοινωνική και οικονομική διάσταση της

διαχείρισης των βιοαποβλήτων.

Στο πρώτο κεφάλαιο , πραγματοποιείται μία μικρή ιστορική ανασκόπηση της

επεξεργασίας και του οργανωμένου σχεδιασμού διαχείρισης των βιοαποβλήτων για τον

Ευρωπαϊκό και Ελληνικό χώρο. Έπειτα, αναφέρονται περιληπτικά τα προβλήματα που

προκύπτουν από την ανεξέλεγκτη διάθεση των στερεών αστικών αποβλήτων με κατεύθυνση όχι

μόνο περιβαλλοντική αλλά και κοινωνική, οικονομική καί πολιτισμική. Ακόμη, στο κεφάλαιο

αυτό αναφέρεται ο στόχος της εργασίας καθώς και ο ερευνητικός σχεδιασμός που

ακολουθήθηκε για την επίλυση προβλημάτων.

Στο δεύτερο κεφάλαιο , γίνεται αναφορά σε ορισμούς εννοιών που λαμβάνουν χώρα στη

παρούσα πτυχιακή εργασία. Η επεξήγηση αυτή πραγματοποιείται για να συμπληρώσει τυχόν

απορίες αλλά και προβληματισμούς σχετικά με διάφορες έννοιες που θα ακολουθήσουν, καθ’

όλη τη διαδικασία ανάπτυξης της εργασίας. Πιο ειδικά πραγματοποιείται επεξήγηση των

εννοιών ‘διαλογή στη πηγή’, ‘βιοαπόβλητα’, ‘κομποστοποίηση’, και ‘βιοεπεξεργασία’.

Στο τρίτο κεφάλαιο, παρατίθενται το ευρύτερο θεσμικό πλαίσιο που έχει συνταχθεί και

εφαρμοστεί για την ενίσχυση της προστασίας του περιβάλλοντος από την ανθρωπογενή

παρέμβαση. Συγκεκριμένα αναφέρονται με σύντομη περιγραφή το Ευρωπαϊκό κοινοτικό

Πλαίσιο, το Ελληνικό Θεσμικό Πλαίσιο, άλλα νομικά πλαίσια διεθνούς χαρακτήρα για το

περιβάλλον καθώς και οι φορείς διαχείρισης αποβλήτων στην Ελλάδα.

Στο επόμενο κεφάλαιο, (4ο) γίνεται παρουσίαση στις μεθόδους διαχείρισης των

βιοαποβλήτων. Όπου πιο συγκεκριμένα πραγματοποιείται λεπτομερής αναφορά στη μέθοδο της

κομποστοποίησης, της αναερόβιας χώνευσης και της αεριοποίησης. Καθώς και στην μέθοδο της

αποτέφρωσης, της ανεξέλεγκτης εναπόθεσης, της πυρόλυσης, της υγειονομικής ταφής και της

ανακύκλωσης. Ακόμη, αναφέρεται η διαδικασία παραγωγής βιοαιθανόλης και βιοαερίου.

Ταυτόχρονα δίνεται παράδειγμα αναερόβιας χώνευσης των Βιοαποβλήτων στο Έρφουρτ της

Γερμανίας.

Στο πέμπτο κεφάλαιο , παρουσιάζεται η υφιστάμενη κατάσταση διαχείρισης οργανικών

απορριμμάτων στην Ευρωπαϊκή ένωση και στην Ελλάδα όπου και δίνονται παραδείγματα.

Ακόμη, γίνεται αναφορά στις περιβαλλοντικές και οικονομικές συνέπειες που προκύπτουν

τόσο από την ανεξέλεγκτη απόρριψη των απορριμμάτων στο χώρο όσο και από την έλλειψη

περιβαλλοντικής πολιτικής και συνείδησης.

Στη συνέχεια (κεφάλαιο 6), πραγματοποιείται το πρακτικό μέρος της διπλωματικής με

δημιουργία σχεδίου χωριστής διαλογής βιοαποβλήτων για την δημοτική ενότητα της Νέας

Ερυθραίας. Γεωγραφικά εντάσσεται στο Δήμο Κηφισιάς, στην περιφερειακή ενότητα βορείου

τομέα Αθηνών. Σε αυτό το στάδιο λαμβάνει χώρα διαγραμματική αλλά και χαρτογραφική



8

απεικόνιση με την βοήθεια των εργαλείων που προσφέρουν τα γεωγραφικά συστήματα

πληροφοριών

Τέλος, στο κεφάλαιο 7, εξάγονται συμπεράσματα κυρίως από την ανάλυση των

κεφαλαίων 4, 5 και 6 και ταυτόχρονα γίνεται αναφορά στις προοπτικές που παρουσιάζει η

Ελλάδα στο τομέα της διαχείρισης των βιοαποβλήτων. Επίσης, προτείνονται προτάσεις για την

βελτίωση της υφιστάμενης κατάστασης της χώρας και την ενίσχυση του περιβάλλοντος δίνοντας

έμφαση στη βιώσιμη ανάπτυξη.



9

Abstract

In the diploma thesis on the subject Management of Biowaste in local level, challenges

and prospects for Greece, the ways of exploitation of organic waste are presented as much in

European as in local level. Furthermore, the presentation and analysis of the existing situation

are getting fulfilled as much in the Abroad as in the Interior, and the social and financial

dimensions of the biowaste management are getting emphasized.

In the first chapter, a small historical retrospection on the processing and the organised

planning of biowaste management is taking place for both the European and the Greek territory.

In addition, the problems that result from the uncontrollable disposal of solid urban waste are

given summarized not only on the basis of environmental dimension, but also on social, financial

and cultural. Moreover, in this chapter both the purpose of this study as well as the inquiring

planning conducted from the resolution of problems are reported.

In the second chapter, reports are noted on the definitions of concepts that get examined

in the existing diploma thesis. This elaboration is provided in order to prevent any kind of

queries and doubts considering concepts that will be evaluated throughout the whole process of

this study. More specifically, the concepts sorting at the source, biowaste, composting and

biological treatment are being analysed.

In the third chapter, the wider institutional framework that has been drawn up and applied

for the reinforcement of the environmental protection of the human intervention gets remarked.

The European Community Frame, the Greek Institutional Frame, other legal frames of

international character concerning the environment as well as the institutions of waste

management in Greece are mentioned in short description.

In the next chapter, (4), the methods of abolition management are presented with

elaborating information on the methods of composting, anaerobic digestion and gasification, as

well as on the methods of incineration, uncontrollable deposition, pyrolisis, landfill and

recycling. What’s more, the processes of bioethanol and biogas productions are reported along

with an anaerobic digestion’s illustration in Erfurt of Germany.

In the fifth chapter, the existing situation of organic litter management in European

Union and in Greece is presented combined with examples. Additionally, reports are given

regarding the environmental and financial consequences which occur as much from the

uncontrollable litter disposal in the space as from the lack of environmental policy and

conscience.

Afterwards (chapter 6), the practical part of the diplomatic study is getting realised with

the creation of a separate collection plan of biowaste for the municipal region of New Eritrea,

which is geographically included in the Kifissia Municipality, which belongs to the Northern

regional periphery of Athens. In this stage a diagrammatic but also cartographic depiction takes

place along with the aid of implements from the geographic systems of information.

Finally, in the seventh chapter, conclusions are extracted mainly by the analysis of

chapters 4, 5 and 6 and simultaneously reports are presented about the perspectives of Greece in

the domain of biowaste management. Furthermore, suggestions are proposed concerning the



10

improvement of the existing situation of the country and the enrichment of the environment

focusing on the viable growth.



11

Κεφάλαιο 1

1. Εισαγωγή

Η παρούσα πτυχιακή εργασία με τίτλο ‘ Διαχείριση Βιοαποβλήτων σε Τοπικό Επίπεδο,

Προκλήσεις και Προοπτικές για την Ελλάδα’ εξετάζει την διαχείριση των βιοαποβλήτων τόσο

σε Ευρωπαϊκό όσο και σε Εθνικό επίπεδο.

Ιδιαίτερη έμφαση πραγματοποιείται στην υφιστάμενη κατάσταση που επικρατεί σήμερα

στα περισσότερα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Γίνεται αναφορά στους τρόπους

διαχείρισης των βιοαποβλήτων καθώς και στα θετικά και αρνητικά σημεία που παρουσιάζει ο

καθένας. Η Εύρωπαϊκή περιβαλλοντική πολιτική έχει δημιουργήσει ένα σύνολο από οδηγίες και

νομικά πλαίσια για την σωστή διαχείριση των αποβλήτων. Τονίζοντας πώς η πρόληψη είναι η

μέγιστη δυνατή καλύτερη λύση. Τα κράτη μέλη υποχρεούνται να εφαρμόσουν στο Εθνικό τους

δίκαιο τις οδηγίες αυτές και να δημιουργήσουν κατάλληλες υποδομές για τη σωστή εφαρμογή

τους.

Η κομποστοποίηση έχει πολλαπλα οφέλει τόσο για την κοινωνία, την οικονομία όσο και

για το περιβάλλον. Μέσω αυτής μπορεί να μειωθεί ο συνολικός όγκος των βιοαποβλήτων που

καταλήγει στα Χ.Υ.Τ.Α. Ταυτόχρονα το κομπόστ που παράγεται μπορεί να διανεμηθεί είτε στον

αγροτικό τομέα είτε σε άλλες ανάγκες μικρής ή μεγάλης κλίμακας ως φυσικό εδαφοβελτιωτικό

για το χώμα. Επιπλέον, εκτός από την παραγωγή του κομπόστ μέσω της διαδιακασίας

επεξεργασίας των βιοαποβλήτων μπορεί να παραχθεί ενέργεια. Με την παραγωγή της φιλικής

προς το περιβάλλον ενέργειας μπορούν να καλυφθούν ενεργειακές ανάγκες των ανθρώπων

χωρίς να υπονομεύεται το περιβάλλον.

Η Ελλάδα δεν έχει κάνει πολλά βήματα στην σωστή διαχείριση των στερεών αστικών

απορριμμάτων της και κατ’ επέκταση των βιοαποβλήτων. Ελάχιστες περιοχές της χώρας έχουν

δημιουργήσει πιλοτικά προγράμματα οικιακής κομποστοποίησης και χωριστής διαλογής. Οι

περισσότεροι πολίτες δεν είναι ενήμεροι για τα πλεονεκτήματα της διαδικασίας αυτής με

συνέπεια να μην ενδιαφέρονται. Κρίνεται αναγκαίο να δημιουργηθεί ένα ολοκληρομένο

σύστημα διαχείρισης βιοαποβλήτων που θα έχει ως βάση του την σωστή ενημέρωση των

πολιτών.

Στα πλαίσια ολοκλήρωσης της πτυχιακής εργασίας αυτής έγινε προσπάθεια διατύπωσης

πρότασης διαχείρισης βιοαποβλήτων για την Νέα Ερυθραία. Η πρόταση περιλαμβάνει εκτίμηση

των παραγόμενων αποβλήτων εκφραζόμενο σε τόνους ανά έτος, τη μέθοδο και τον τρόπο

συλλογής καθώς και επεξεργασίας. Διαπιστώθηκε ότι η περιοχή μπορεί να υποστηρίξει με

επάρκεια προγράμματα κομποστοποίησης αρκεί να δημιουργηθούν οι βάσεις υποστήριξης τους.

Κάθε Δήμος στην Ελλάδα θα πρέπει να δημιουργήσει σχέδια για εφαρμογή προγραμμάτων

διαχείρισης βιοαποβλήτων. Με αυτό τον τρόπο θα αποφεύγονται τα υψηλά πρόστιμα που έχει

ορίσει το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.

Η διαχείριση των βιοαποβλήτων στην Ελλάδα προϋποθέτει προσπάθεια αντιμετώπισης

διάφορων προκλήσεων που εμποδίζουν την επίτευξη του έργου αυτού. Από την άλλη πλευρά

σκόπιμο είναι να αναφερθεί ότι η χώρα έχει πολλές προοπτικές στο τομέα αυτό. Προοπτικές που



12

αν αξιοποιηθούν σωστά ενδέχεται να συνεισφέρουν στην οικονομική βελτίωση της χώρας αλλά

και στην κοινωνική ανάπτυξη, με ταυτόχρονη έμφαση στην προστασία του περιβάλλοντος.



13

Κεφάλαιο 2

2 Ορισμοί

Σε αυτό το κεφάλαιο θα πραγματοποιηθεί μια αναφορά σε ορισμούς εννοιών που

λαμβάνουν χώρα στη παρούσα πτυχιακή εργασία. Η επεξήγηση αυτή πραγματοποιείται για να

συμπληρώσει τυχόν απορίες αλλά και προβληματισμούς σχετικά με διάφορες έννοιες που θα

ακολουθήσουν, καθ’ όλη τη διαδικασία ανάπτυξης της εργασίας.

2.1 Βιοαπόβλητα

Με τον όρο ‘βιοαπόβλητα’ ή διαφορετικά ‘βιολογικά απόβλητα’ καλούνται όλα τα

σχετικά υλικά που καθορίζονται στον κατάλογο αποβλήτων της ΕΕ, όπως αναφέρεται στην

απόφαση της επιτροπής με αριθμό 2000/532/ΕΚ και τροποποιήθηκε με τις αποφάσεις

2001/118/ΕΚ, 2001/119/ΕΚ και την απόφαση 2001/573/ΕΚ του Ευρωπαϊκού συμβουλίου.

Επομένως, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή οδηγία 98/2008 για τα απόβλητα, τα

βιοαπόβλητα ή βιολογικά απόβλητα αποτελούν υποσύνολο των Βιοαποδομήσιμων και ορίζονται

ως : Βιοαποδομήσιμα απόβλητα κήπων και πάρκων, απόβλητα που προέρχονται από τροφές,

μαγειρεία και νοικοκυριά, εστιατόρια , μονάδων εστίασης και καταστημάτων λιανικής πώλησης

και παρεμφερή απόβλητα εγκαταστάσεων επεξεργασίας τροφίμων. Συνεπώς, τα βιοαπόβλητα

περιλαμβάνουν τα απόβλητα τροφών, τροφίμων, κήπων και πάρκων, τα οποία προκύπτουν από

οικίες, εμπορικές δραστηριότητες και υπηρεσίες καί εγκαταστάσεις παραγωγής και

επεξεργασίας τροφίμων.

Πιο αναλυτικά, λαμβάνοντας υπόψη όλα τα παραπάνω καταγράφονται με σύντομη

ανάλυση , οι βασικές κατηγορίες προέλευσης των βιοαποβλήτων οι οποίες είναι :

Τα οικιακά απόβλητα, όπου αποτελούν το οργανικό κλάσμα των Βιοαποδομήσιμων

αποβλήτων τα οποία δημιουργούνται στις οικίες. Διακρίνονται σε απόβλητα τροφών και

απόβλητα κήπων. Στη πρώτη κατηγορία, περιλαμβάνονται τρόφιμα που απορρίπτονται γιατί είτε

δεν χρησιμοποιήθηκαν είτε χρησιμοποιήθηκαν εν μέρει για την δημιουργία γευμάτων. Στη

δεύτερη κατηγορία, περιλαμβάνονται απόβλητα που χαρακτηρίζονται και ως ‘πράσινα

απόβλητα’ είτε από τους κήπους των οικιών είτε από δημόσιους χώρους. Αποτελούνται από

χόρτα, φύλλα, κλαδέματα, φυτά και λουλούδια κ.ά.

Τα εμπορικά απόβλητα, εδώ περιλαμβάνονται βιοαπόβλητα που προέρχονται από

επιχειρήσεις που χρησιμοποιούνται είτε για εμπορικούς είτε για επαγγελματικούς λόγους, και

δραστηριοποιούνται ως κέντρα διασκέδασης, αναψυχής και εστίασης. Επομένως, οι εμπορικές

δραστηριότητες και υπηρεσίες από τις οποίες προέρχεται μεγάλο ποσοστό βιοαποβλήτων

ομαδοποιούνται ως επιχειρήσεις λιανικής και χονδρικής, εμπορικές επιχειρήσεις διαφόρων

σκοπών, χώροι εστίασης και διασκέδασης, εκπαίδευση, γραφεία και υπηρεσίες τριτογενούς

τομέα παραγωγής, και υγεία και κοινωνική μέριμνα. (Οδηγός βιοαποβλήτων, ΕΠΠΕΡΑΑ 2012)



14

Τα βιομηχανικά απόβλητα, εδώ περιλαμβάνονται βιοαπόβλητα που προέρχονται από

βιομηχανίες τροφίμων και ποτών. Επίσης, τα βιοαπόβλητα βιομηχανιών χωρίζονται σε

κατηγορίες όπως, εγκαταστάσεις επεξεργασίας κρέατος και αλιευμάτων, εγκαταστάσεις

επεξεργασίας τροφίμων, φρούτων και λαχανικών.

Διάγραμμα 2.1.0 : Κατηγορίες προέλευσης των βιοαποβλήτων - Πηγή : Υπάρχουσα κατάσταση

διαχείρισης και εκτίμηση ποσοστών βιοαποβλήτων στην Ελληνική επικράτεια, ΕΠΠΕΡΑΑ, ΕΠΕΜ ΑΕ,

2011

Το διάγραμμα 2.1.0, δείχνει με τη μορφή διαγραμματικής απεικόνισης ροής τις

κατηγορίες προέλευσης των βιοαποβλήτων. Ενδεικτικά , τα βιοαπόβλητα αποτελούν το 65%

των Βιοαποδομήσιμων και τα βιοαποδομήσιμα το 67% των αστικών αποβλήτων. Ειδικότερα,

Αστικά Απόβλητα

Βιοαποδομησιμα 67%

Βιοαπόβλητα 65%

Οικιακά Βιοαπόβλητα 86% Βιοαπόβλητα από εμπορικές

δραστηριότητες και υπηρεσίες

13%

Βιοαπόβλητα

Βιομηχανιών τροφίμων

1%

Απόβλητα τροφών

και τροφίμων 76%

Απόβλητα κήπου και

πάρκου 24%

Επιχειρήσεις λιανικής και

χονδρικής 23%

Άλλες Εμπορικές

επιχειρήσεις 20%

Εστίαση και διασκέδαση

26%

Εκπαίδευση 8%

Γραφεία και υπηρεσίες 8%

Υγεία και κοινωνική μέριμνα

15%

Παραγωγική διαδικασία

φρούτων και λαχανικών

9%


κρέατος 9%


τροφίμων 39%

Οικιακού τύπου 43%



15

όσο αφορά τη προέλευση σύνθεσης των βιοαποβλήτων παρατηρείτε ότι το 86% προέρχεται από

τα οικιακά απόβλητα , το 13% από τις εμπορικές δραστηριότητες και υπηρεσίες και μόλις το 1%

από βιομηχανίες τροφίμων.

2.2 Διαλογή στη πηγή ( ΔσΠ)

Με τον όρο ‘Διαλογή στη πηγή’ είναι η διαδικασία εκείνη κατά την οποία

πραγματοποιείται διαχωρισμός των απορριμμάτων σε επιμέρους και κατα επέκταση χρήσιμα

υλικά με σκοπό την εύρεση και ανάκτηση τους, πριν αυτά αναμειχθούν με τα υπόλοιπα

απορρίμματα. Πιο ειδικά, όσον αφορά ένα οργανωμένο σύστημα ΔσΠ των βιοαποβλήτων αφορά

τον διαχωρισμό αποβλήτων όπως, τροφών , τροφίμων και κήπου από τα υπόλοιπα απόβλητα που

παράγονται σε κάθε σπίτι από τους κατοίκους. Στη συνέχεια ακολουθεί η συλλογή των υλικών

και η επεξεργασία τους από τις υπηρεσίες του δήμου. Η διαδικασία της διαλογής στη πηγή

θεωρείται πλέον απαραίτητος συντελεστής στη διαχείριση των απορριμμάτων όπως προβλέπει

και η οδηγία πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης 2008/98/ΕΚ. Η εφαρμογή της διαδικασίας αυτής

παρέχει ένα σύνολο από πλεονεκτήματα που δεν θα πρέπει να παραλείπονται. Πιο ειδικά , η

διαδικασία της διαλογής στη πηγή:

■ Είναι πιο προσιτή για τους πολίτες και τους δήμους μίας πολεοδομικής περιοχής

■ Ευνοεί το φαινόμενο της συμμετοχής και του κοινωνικού ελέγχου

■ Μπορεί να αποδώσει ανακτήσιμα και ανακυκλώσιμα προϊόντα καλύτερης ποιότητας

■ Ενισχύει την τοπική κοινωνία τόσο οικονομικά, όσο και κοινωνικά δίνοντας έμφαση σε μία

περιβαλλοντικά βιώσιμη πόλη.

Η δημιουργία και ο σχεδιασμός προγραμμάτων ΔσΠ για τα βιοαπόβλητα πρέπει να

λαμβάνει υπόψη μία σειρά από παράγοντες, που παίζουν καθοριστικό ρόλο στην εύρυθμη

λειτουργία τους. Τέτοιοι παράγοντες είναι οι γεωγραφικές συνθήκες, τα δημογραφικά,

κοινωνικά, οικονομικά και οικιστικά χαρακτηριστικά μίας περιοχής. Πιο ειδικά, οι Γεωγραφικές

συνθήκες περιλαμβάνουν τις καιρικές και κλιματολογικές συνθήκες καθώς και τη δομή του

εδάφους. Είναι γεγονός πώς οι άσχημες καιρικές συνθήκες ενδέχεται να προκαλέσουν

προβλήματα στην συμμετοχή σε πρόγραμμα ΔσΠ, με συνέπεια να μην πετυχαίνονται οι στόχοι

που έχουν οριστεί. Από την άλλη πλευρά το εποχιακό κλίμα επηρεάζει και αυτό με τη σειρά του

τα βιοαπόβλητα. Τους Θερμούς μήνες εξαιτίας της ζέστης και της αυξημένης υγρασίας η

αποδόμηση των οργανικών αποβλήτων γίνεται πιο γρήγορα και δημιουργούνται δυσάρεστες

οσμές. Επίσης, την περίοδο του Φθινοπώρου και της Άνοιξης παρατηρείται αύξηση της

παραγωγής αποβλήτων κήπου και πρασίνου.

Τα δημογραφικά και οικιστικά χαρακτηριστικά διαμορφώνουν ένα σύστημα ΔσΠ. Σε

περιοχές με μικρή πυκνότητα δόμησης παρατηρείται συνδυασμός διάφορων τρόπων συλλογής.

Για παράδειγμα τα απόβλητα κήπου και πρασίνου συλλέγονται χωριστά από αυτά των τροφών.

Βέβαια το γεγονός αυτό δεν μπορεί να γίνει σε πυκνοκατοικημένες και πυκνοδομημένες

περιοχές. Εκεί τα βιοαπόβλητα συλλέγονται μαζί με τα βιοαποδομήσιμα εξαιτίας των δυσκολιών

που αναπτύσσονται για την πραγματοποίηση ξεχωριστής διαλογής. Επιπλέον, η πληθυσμιακή

κατανομή επηρεάζει το σχεδιασμό των προγραμμάτων ΔσΠ. Περιοχές με έντονη πληθυσμιακή



16

συγκέντρωση απαιτεί ειδικούς μεγαλύτερης χωρητικότητας κάδους απ’ ότι περιοχές με μικρή

πληθυσμιακή πυκνότητα.

Τα κοινωνικά και οικονομικά χαρακτηριστικά παίζουν καθοριστικό ρόλο στη

διαμόρφωση των προγραμμάτων ΔσΠ. Το βιοτικό επίπεδο και η κατανομή της ηλικίας των

κατοίκων μίας περιοχής, ο βαθμός ενημέρωσης και παρεχόμενης βοήθειας αλλά και οι

οικονομικές δραστηριότητες αποτελούν μερικούς σημαντικούς παραμέτρους που επηρεάζουν το

βαθμό και την ποιότητα συμμετοχής.

Οι παραπάνω παράγοντες πρέπει να λαμβάνονται υπόψη στη δημιουργία προγραμμάτων

ΔσΠ. Με σκοπό να είναι εφαρμόσιμα και κατάλληλα, σύμφωνα με τις ανάγκες μίας περιοχής.

Ταυτόχρονα δεν θα πρέπει να παραλείπεται η σωστή ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του

κοινού, ο κατάλληλος εξοπλισμός αποκομιδής και επιλογής απορριμματοφόρων, ο αριθμός των

διαδρομών, η συχνότητα των δρομολογίων και το κόστος σχεδιασμού και συντήρησης. Όλοι

αυτοί οι παράγοντες συνεισφέρουν σε μία πιο ολοκληρωμένη δημιουργία σχεδιασμού για τη

διαχείριση των βιοαποβλήτων.

Ένα πρόγραμμα ΔσΠ των βιοαποβλήτων θα πρέπει να περιλαμβάνει μία σειρά από

βήματα με κύριο σκοπό την επιτυχή εφαρμογή του. Ακολουθούν ονομαστικά τα βήματα.

Βήμα 1, Συλλογή στοιχείων παραγωγής και ρυθμός εξέλιξης των βιοαποβλήτων. Σε αυτό

το βήμα πραγματοποιείται υπολογισμός των παραγόμενων ποσοτήτων βιοαποβλήτων μιας

περιοχής. Επίσης παρουσιάζεται ο τομέας προέλευσης τους, συνήθως προέρχονται από οικίες,

εμπορικές δραστηριότητες, υπηρεσίες και εγκαταστάσεις παραγωγής και επεξεργασίας

τροφίμων

Βήμα 2, Υπολογισμός διαθέσιμης ποσότητας βιοαποβλήτων προς διαχείριση. Σε αυτό το

βήμα πραγματοποιείται υπολογισμός της μέγιστης ποσότητας βιοαποβλήτων που είναι εύκολα

προσβάσιμη και διαθέσιμη για διαχείριση.

Βήμα 3, Στόχοι εκτροπής μέσω προγραμμάτων ΔσΠ. Σε αυτό το βήμα καθορίζονται οι

στόχοι αυτών των προγραμμάτων είτε σε επίπεδο περιφέρειας είτε σε επίπεδο δήμου.

Βήμα 4, Εφαρμογή των προγραμμάτων ΔσΠ για τα βιοαπόβλητα ανά τομέα παραγωγής.

Σε αυτό το βήμα τα προγράμματα προσαρμόζονται ανάλογα με το αν απευθύνονται σε οικίες,

εμπορικές δραστηριότητα, υπηρεσίες και βιομηχανικές εγκαταστάσεις επεξεργασίας παραγωγής

τροφίμων. Πιο ειδικά, για τις οικίες υπάρχουν κυρίως δύο συστήματα ΔσΠ των βιοαποβλήτων.

Η συλλογή πόρτα – πόρτα από κάθε κατοικία και η συλλογή σε χωριστούς κάδους κοντά στα

νοικοκυριά μέσω της δημιουργίας δικτύου χωροθέτησης κάδων. Οι εμπορικές δραστηριότητες

και οι επιχειρήσεις μπορούν να διακριθούν σε έξι ομάδες, όπου ανάλογα με αυτές θα

εφαρμόζεται και το κατάλληλο πρόγραμμα ΔσΠ, σύμφωνα με το οδηγό βιοαποβλήτων. Πιο

αναλυτικά, η πρώτη ομάδα περιλαμβάνει τις επιχειρήσεις λιανικού και χονδρικού τύπου. Σε

αυτή την ομάδα η συγκέντρωση βιοαποβλήτων θα πρέπει να γίνεται σε μεγάλους κάδους

τοποθετημένους κοντά στην επιχείρηση. Η δεύτερη ομάδα περιλαμβάνει διάφορες εμπορικές

επιχειρήσεις μικρής ή μεσαίας κλίμακας. Σε αυτή την ομάδα η συγκέντρωση των βιοαποβλήτων

θα πρέπει να γίνεται σε μικρούς κάδους ανά ομάδα καταστημάτων ή συγκέντρωση σε

επιλεγμένα κεντρικά σημεία σύμφωνα με τον οδηγό βιοαποβλήτων. Η τρίτη ομάδα

περιλαμβάνει χώρους εστίασης και ψυχαγωγίας. Σε αυτή την ομάδα εξαιτίας του μεγάλου

αριθμού των βιοαποβλήτων η συγκέντρωση θα πρέπει να γίνεται σε μεγάλους κάδους ανά



17

επιχείρηση. Στη συνέχεια, στη τέταρτη ομάδα που αποτελείται από κτίρια εκπαίδευσης όπως

Δημοτικά, Γυμνάσια, Λύκεια κ.ο.κ , ενδείκνυται η συλλογή των βιοαποβλήτων να γίνεται σε

μικρούς κάδους κοντά στους χώρους προμήθειας των γευμάτων. Στις ομάδες πέντε και έξη που

αποτελούνται από γραφεία και υπηρεσίες και κέντρα υγείας και κοινωνικής μέριμνας ανάλογα, η

συλλογή των βιοαποβλήτων θα πρέπει να γίνεται με μικρούς κάδους κοντά στην παραγωγή. Από

την άλλη πλευρά στις βιομηχανίες τροφίμων λόγω του μεγάλου αριθμού των βιοαποβλήτων που

ενδέχεται να παράγουν κρίνεται αναγκαίο να τοποθετούνται μεγάλοι κάδοι και κοντά στους

χώρους παραγωγής. Όλα τα παραπάνω τα διαχειρίζεται ένα πρόγραμμα ΔσΠ όπου

προσαρμόζεται ανάλογα με την περίπτωση.

Βήμα 5, Επιλογή κατάλληλου εξοπλισμού και συλλογής. Σε αυτό το βήμα

πραγματοποιείται έρευνα και αγορά εξοπλισμού συλλογής βιοαποβλήτων. Δίνοντας έμφαση στις

ανάγκες και τις απαιτήσεις της εκάστοτε περίπτωσης. Δηλαδή, άλλες ανάγκες παρουσιάζουν οι

οικίες σε εξοπλισμό και άλλες οι επιχειρήσεις.

Βήμα 6, Επιλογή οχημάτων συλλογής. Σε αυτό το βήμα μία περιοχή που αναπτύσσει

πρόγραμμα χωριστής διαλογής βιοαποβλήτων θα πρέπει εκτός από το κατάλληλο σχεδιασμό και

εξοπλισμό να αποκτήσει ανάλογα απορριμματοφόρα συλλογής. Υπάρχουν οχήματα μικρών

διαστάσεων και χαμηλότερου κόστους χωρίς μηχανισμό συμπίεσης και οχήματα μεγάλων

διαστάσεων και κόστους με μηχανισμούς συμπίεσης. Η επιλογή θα πρέπει να γίνεται

αποκλειστικά με τη φύση των βιοαποβλήτων που θα πρέπει να συλλέγονται από μία περιοχή.

Βήμα 7, Σχεδιασμός της συχνότητας συλλογής των βιοαποβλήτων. Σε αυτό το βήμα

πραγματοποιείται η δημιουργία σχεδίου συλλογής των αποβλήτων και δρομολογίων που θα

ακολουθούν τα απορριμματοφόρα. Για να είναι επιτυχής η διαδικασία θα πρέπει να λαμβάνονται

υπόψη, η πληθυσμιακή πυκνότητα που είναι τοποθετημένοι οι κάδοι, η υφιστάμενη εποχή

(καλοκαίρι, χειμώνας κ.ο.κ) και άλλοι παράγοντες που έχουν αναφερθεί σε προηγούμενες

παραγράφους.

Βήμα 8, Παρακολούθηση του προγράμματος. Σε αυτό το βήμα θα πρέπει να

δημιουργηθεί μία υπηρεσία που θα είναι αρμόδια για την παρακολούθηση της πορείας του

προγράμματος.



18

2.3 Κομποστοποίηση

Στις μέρες μας, η Ευρωπαϊκή Ένωση λαμβάνοντας υπόψη τις απαιτήσεις της εποχής, έχει

χαράξει πολιτική σχετικά με τη διαχείριση των βιοαποβλήτων σε κάθε χώρα μέλος της

Ευρώπης. Έπειτα, από έρευνες και μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί καταλήγει στο

συμπέρασμα ότι η κομποστοποίηση είναι από τις καταλληλότερες τόσο περιβαλλοντικά όσο και

οικονομικά λύσεις για την επεξεργασία των βιοαποβλήτων.

Με λίγα λόγια , κομποστοποίηση είναι μία φυσική διαδικασία κατά την οποία τα

απόβλητα τροφών και τροφίμων όπως φρούτα, φλούδες, λαχανικά κ.α., και τα απόβλητα κήπου

όπως κλαδέματα, φύλλα, λουλούδια κ.α., μετατρέπονται σε ένα οργανικό μίγμα πλούσιο σε

θρεπτικά συστατικά που ονομάζεται ‘κομπόστ’ και λειτουργεί σαν εδαφοβελτιωτικό. Πιο ειδικά,

σύμφωνα με την φυσική διεργασία κατά την οποία τα οι πρώτες ύλες μετατρέπονται σε

οργανικό μίγμα (λίπασμα), λαμβάνουν χώρα ορισμένες ομάδες μικροοργανισμών που

αποικοδομούν τις πολύπλοκες ενώσεις των οργανικών υπολειμμάτων σε απλούστερες. Έτσι,

μέσω της διαδικασίας αυτής έχουμε την παραγωγή του οργανικού μίγματος ή αλλιώς κομπόστ.

Με την κομποστοποίηση παρατηρείται ένα σύνολο από πλεονεκτήματα που σχετίζονται

όχι μόνο με το περιβάλλον, αλλά τόσο με την κοινωνία όσο και με την οικονομία. Σε γενικές

γραμμές, η εφαρμογή του κομπόστ στο χώμα επιφέρει βελτίωση στη δομή, την υγεία, τις

λειτουργίες και τη γονιμότητα του εδάφους. Επίσης, αυξάνει την ικανότητα του εδάφους να

συγκρατεί νερό και να αποθηκεύει πολύτιμα θρεπτικά συστατικά. Με κατα επέκταση καλύτερη

ανάπτυξη των φυτών. Επιπλέον, με την κομποστοποίηση μειώνονται τα απόβλητα που

καταλήγουν στους Χώρους Υγειονομικής Ταφής (ΧΥΤΑ), με συνέπεια την οικονομική

ελάφρυνση της κοινωνίας. Το γεγονός αυτό οφείλεται επειδή όσο πιο λιγότερα σκουπίδια

παράγονται τόσο πιο λιγότερα χρήματα απαιτούνται για την ολοκληρωμένη επεξεργασία τους

μέσω διαφόρων μεθόδων.

Επιπλέον, υπάρχουν τρία προγράμματα για την εφαρμογή της κομποστοποίησης.

Πρώτον, είναι η οικιακή κομποστοποίηση που λαμβάνει χώρα σε μία έως δύο οικογένειες.

Δεύτερον, είναι η κοινοτική ή διαφορετικά ομαδική κομποστοποίηση (community composting)

στην οποία τα υλικά που απαιτούνται τα δίνει μία ομάδα ανθρώπων που αποτελούν μέρος ενός

συστήματος χωρικά καθορισμένου. Για παράδειγμα, ομάδα ανθρώπων από ένα σχολείο, μία

γειτονιά, ένα σύλλογο κ.α. Ένα τέτοιο πρόγραμμα σε επίπεδο κοινοτήτων είναι συνήθως

μικρότερης έκτασης σε σχέση με άλλα παρόμοια προγράμματα και εφαρμόζεται σε τοπικό

πλαίσιο. Επίσης, το τελικό προϊόν (κομπόστ) χρησιμοποιείται από τις συμμετέχοντας ομάδες

ανθρώπων, κλείνοντας έτσι την αλυσίδα της παραγωγής και χρήσης των βιοαποβλήτων. Τρίτον,

είναι η δημοτική ή βιομηχανική κομποστοποίηση όπου τα υλικά που απαιτούνται μαζεύονται

από οργανωμένα συστήματα διαχείρισης αποβλήτων των Δήμων.



19

2.4 Βιοεπεξεργασία

Η βιολογική επεξεργασία των αστικών στερεών αποβλήτων πριν από την διάθεση τους

στο έδαφος είναι μία διαδικασία διαχείρισης και αποσκοπεί στην δημιουργία κομπόστ ή/και

ενέργειας. Χωρίζεται σε αερόβια επεξεργασία που είναι για παράδειγμα η κομποστοποίηση και

σε αναερόβια (χώνευση) από την οποία για παράδειγμα ανακτάται βιοαέριο. Επιπλέον,

αξιοσημείωτο είναι να υποθεί ότι προϋπόθεση βιολογικής επεξεργασίας είναι ο διαχωρισμός του

βιοαποδομήσιμου κλάσματος.



20

Κεφάλαιο 3

3. Θεσμικό πλαίσιο

Ο σύγχρονος τρόπος ζωής των ανθρώπων σήμερα έχει επηρεάσει στο μέγιστο βαθμό το

περιβάλλον , θέτοντας έτσι σε κίνδυνο το σύνολο του οικοσυστήματος. Το γεγονός αυτό είναι

συνέπεια της αλόγιστης χρήσης των φυσικών πόρων, της παραγωγής περιβαλλοντικών ρύπων

από τις καθημερινές δραστηριότητες των ανθρώπινων κοινωνιών καθώς επίσης και της

υπερκατανάλωσης υλικών αγαθών. Σήμερα, έχουν αυξηθεί τα σκουπίδια που παράγουν οι

πολίτες, λόγω της βελτίωσής του τρόπου ζωής των ανθρώπων και την καλυτέρευση του βιοτικού

τους επιπέδου, με συνέπεια όχι μόνο να απειλείται η υγεία τους αλλά και να ρυπαίνεται το

έδαφος, το νερό και η ατμόσφαιρα. Επηρεάζοντας, το σύνολο της χλωρίδας και τις πανίδας.

Έτσι είναι αναγκαίο κακό η θέσπιση νόμων και οδηγιών προστασίας του περιβάλλοντος από τις

αλαζονικές συνήθειες των ανθρώπων. Επομένως, έστω και καθυστερημένα η Ευρωπαϊκή

Ένωση έχει θεσπίσει έναν Ευρωπαϊκό περιβαλλοντικό δίκαιο με στόχο να εφαρμοστεί σε όλες

τις χώρες μέλη, ώστε να περιορίσουν τις αρνητικές συνέπειες των αποβλήτων τους και να

ευαισθητοποιηθούν περιβαλλοντικά. Επίσης, δίνεται έμφαση στην υγεία των ανθρώπων και

στην προστασία του περιβάλλοντος και για να επιτευχθούν καλύτερα αποτελέσματα παρέχονται

ευρωπαϊκές επιχορηγήσεις για την ανάπτυξη πάνω στο τομέα αυτό.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση εφάρμοσε πολιτικές για την προστασία του περιβάλλοντος γεγονός

που ξεκίνησε να εφαρμόζεται από τη Σύνοδο Κορυφής των Παρισίων το έτος 1974 με την

έκδοση κοινοτικής οδηγίας για το περιβάλλον που περιλαμβάνει φυσικά και το ζήτημα των

Αστικών Αποβλήτων. Με την πάροδο του χρόνο και καθώς τα περιβαλλοντικά προβλήματα

δημιουργούσαν μεγάλους κινδύνους , οι Ευρωπαϊκές οδηγίες έγιναν πιο αυστηρές, και όσες

χώρες δεν τις εφαρμόζουν πληρώνουν τεράστια οικονομικά ποσά και έχουν διάφορες

επιβαρύνσεις.

Σήμερα, το Ευρωπαϊκό δίκαιο για το περιβάλλον εμβαθύνει σε όλα τα περιβαλλοντικά

ζητήματα και έχει εφαρμοστεί στα εθνικά νομικά Δίκαια όλων των κρατών μελών.

Αξιοσημείωτο είναι να αναφερθεί, ότι τα περισσότερα Ευρωπαϊκά κράτη που είναι εκτός

Ευρωπαϊκής Κοινότητας, έχουν εκφράσει την επιθυμία τους να γίνουν μέλη και έχουν αρχίσει

να εφαρμόζουν στο τοπικό δίκαιο τους , κανόνες για το περιβάλλον που έχει θεσπίσει η

κοινότητα. Έτσι, δημιουργείται ένα νομικό σύστημα απόλυτα ενισχυμένο από εθνικούς και

διεθνείς νόμους για την προστασία του περιβάλλοντος.



21

3.1 Ευρωπαϊκό Κοινοτικό πλαίσιο

Οδηγία Ευρωπαϊκής Ένωσης 99/31/ΕΚ

Η οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης 99/31/ΕΚ που αναφέρεται περί υγειονομικής ταφής

των αποβλήτων αποτελεί βασικό μέσο για την πρόληψη ή την μείωση των αρνητικών

επιπτώσεων στο περιβάλλον από την υγειονομική ταφή των αποβλήτων. Επίσης, σύμφωνα με

την οδηγία περί υγειονομικής ταφής πρέπει να πληρούν ορισμένες προϋποθέσεις προκειμένου να

λειτουργήσουν. Η οδηγία έχει ως στόχο την προστασία της ανθρώπινης υγείας αλλά και του

περιβάλλοντος από της αρνητικές επιπτώσεις των αποβλήτων μέσω της συλλογής, μεταφοράς,

αποθήκευσης, επεξεργασίας και διάθεσης αυτών.

Οδηγία Ευρωπαϊκής Ένωσης 98/2008/ΕΚ

Η οδηγία 2008/98/ΕΚ, αντικαθιστά την οδηγία 2006/12/ΕΚ και καταργεί τις 75/439/ΕΚ

και 91/689/ΕΚ. Καθοριστική ημερομηνία ενσωμάτωσης της στο εθνικό δίκαιο κάθε κράτους

μέλους ήταν ο Δεκέμβριος του 2010. Θεσπίζει μία σειρά από μέτρα για την προστασία του

περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας μέσω της διαχείρισης των επιπτώσεων της παραγωγής

ΑΣΑ.

Οδηγία 1999/31/ΕΚ

Η Οδηγία 1999/31/ΕΚ περί υγειονομικής ταφής των αποβλήτων η οποία έχει

τροποποιηθεί, στοχεύει στην πρόληψη ή τη μείωση των αρνητικών επιπτώσεων από την ταφή

των αποβλήτων στο περιβάλλον.

Η περιβαλλοντική Ευρωπαϊκή πολιτική για το περιβάλλον έχει κάποια βασικά

χαρακτηριστικά τα οποία ορίζονται ως εξής:

• Η πρόληψη είναι το προτιμότερο μέτρο λύσης

• Η περιβαλλοντική πολιτική πρέπει να λαμβάνεται υπόψη πριν από κάθε έργο ανάπτυξης εντός

της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και να αποτελεί τμήμα των άλλων πολιτικών της.

• Ο ρυπαίνων πληρώνει

• Τα περιβαλλοντικά προβλήματα πρέπει εξ’ αρχής να αντιμετωπίζονται στη πηγή τους.



22

Διάγραμμα 3.1.0 : Ιεράρχηση επιλογών για τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων - Πηγή : Ιδία

επεξεργασία

Σήμερα η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει δημιουργήσει και εφαρμόζει περιβαλλοντική

πολιτική, η οποία έχει ως αρχή του ‘ ο ρυπαίνων πληρώνει’. Επομένως, οι πληρωμές μπορεί να

πραγματοποιηθούν είτε με τη μορφή επενδύσεων πάνω στη διαχείριση των αποβλήτων ώστε να

επιτευχθεί συμμόρφωση, είτε με τη μορφή φόρου σε όσους δεν συμμορφώνονται στις οδηγίες

της Ε.Ε.

Το παραπάνω διάγραμμα δείχνει με ρεαλιστικό τρόπο την ιεραρχία δυνατοτήτων

διαχείρισης απορριμμάτων όπως έχει οριστεί από την ευρωπαϊκή ένωση και τους

περιβαλλοντικούς φορείς. Στην κορυφή της πυραμίδας είναι το βέλτιστο αποτέλεσμα καθώς

επιφέρει αρκετές θετικές προοπτικές αντιμετώπισης των αποβλήτων χτυπώντας στην 'ρίζα' τους.

Μειώνει στο μέγιστο την διάθεσή τους στο περιβάλλον προστατεύοντας έτσι την δημόσια υγεία

και το οικοσύστημα. Δεύτερο μέτρο διαχείρισης έρχεται η ελαχιστοποίηση ακολουθεί η

επαναχρησιμοποίηση και μετά η ανακύκλωση- ανάκτηση. Τέλος ώς το χείριστο μέτρο

αντιμετώπισης είναι η διάθεση τους σε χώρους υγειονομικής ταφής (Αντωνίου Α., 2012).

Η βέλτιστη επιλογή διαχείρισης αποβλήτων είναι η πρόληψη ή και η μείωση τους. Με

τον όρο πρόληψη αποβλήτων όπου αναφέρεται ως η διαδικασία εκείνη που αποτρέπει γεγονότα

που προκαλούν αρνητικές συνέπειες. Βοηθά στην μείωση των αποβλήτων όπου μεγαλώνει η

προστασία και ο σεβασμός στο περιβάλλον. Είναι μια θετική διαδικασία και ενισχύει της

συνθήκες οι οποίες προάγουν υγιείς συμπεριφορές, την προστασία του οικοσυστήματος και τον

καλύτερο τρόπο ζωής (Miller G.T., 1996).

Η πρόληψη όταν εφαρμόζεται έχει θετικά αποτελέσματα σε περιβαλλοντικό, κοινωνικό

και οικονομικό επίπεδο. Έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί έχουν δείξει ότι λαμβάνει χώρα

Επιθυμητή επιλογή

Λιγότερο Επιθυμητή Επιλογή



23

θεαματική μείωση των απορριμμάτων, με ταυτόχρονη μείωση της ρύπανσης. Επιπλέον, με την

πρόληψη αποβλήτων, εξοικονομούνται πόροι, δηλαδή πρώτες ύλες που χρειάζονται για την

παραγωγή προϊόντων. Σήμερα, η αλόγιστη χρήση φυσικών πόρων έχει οδηγήσει στην

επικίνδυνα απότομη μείωσή τους (Miller G.T.,1996). Επιπλέον, γίνεται εξοικονόμηση χρήματος

για τους καταναλωτές, αυξάνεται η διάρκεια ζωής των προϊόντων και βελτιώνεται δραστικά η

καταναλωτική συμπεριφορά και περιβαλλοντική παιδεία του πολίτη.

Η επαναχρησιμοποίηση είναι μία περιβαλλοντικά προτιμητέα εναλλακτική λύση σε

σχέση με άλλες μεθόδους σύμφωνα με την πυραμίδα διαχείρισης αποβλήτων. Το γεγονός αυτό

οφείλεται επειδή εξοικονομείται ενέργεια, η οποία δαπανάται για την παραγωγή των αγαθών

αυτών, και επιπλέον πολύτιμες πρώτες ύλες όπως πετρέλαιο, νερό, ξυλεία, άνθρακας κ.ά. Πολύ

σημαντικό είναι επίσης το γεγονός ότι μειώνεται ο όγκος των απορριμμάτων που οδηγούνται

προς τελική διάθεση, με αποτέλεσμα να αυξάνεται ο χρόνος ζωής τους και επιπλέον μειώνεται

το κόστος των περιβαλλοντικών δαπανών που αφορούν στη διάθεση των αποβλήτων.

Η ανακύκλωση είναι η διαδικασία κατά την οποία τα υλικά που προορίζονται για

απόρριψη, συλλέγονται , υφίστανται επεξεργασία και αναπαράγονται. Βασική διαδικασία για

την ανάκτηση των υλικών , είναι ο διαχωρισμός τους στην πηγή. Το γεγονός αυτό έχει μία

βασική προϋπόθεση, τη συμμετοχή των καταναλωτών και των τελικών χρηστών.

Η ανάκτηση ενέργειας υφίσταται σε απόβλητα με σημαντικό θερμικό περιεχόμενο, τα

οποία οδηγούνται σε ειδικές εγκαταστάσεις μονάδων καύσης. Στόχος είναι η ανάκτηση

ενέργειας.

Η βάση της πυραμίδας είναι η διάθεση των αποβλήτων. Είναι μία λύση που επιφέρει

αρνητικές συνέπειες στο περιβάλλον. Η απόρριψη των στερεών αποβλήτων σε χώρους διάθεσης

όπως τα ΧΥΤΑ έχει αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον. Η μέθοδος αυτή μπορεί να είναι η

οικονομικότερη λύση αλλά απειλή όχι μόνο το περιβάλλον αλλά και την ανθρώπινη υγεία.

Επικίνδυνες χημικές ουσίες από τα απόβλητα μπορούν να απελευθερωθούν και να προκαλέσουν

ρύπανση του εδάφους, των υπόγειων νερών και της ατμόσφαιρας. Σήμερα, οι Ευρωπαϊκές

νομοθεσίες έχουν στόχο να καταλήγουν σε χώρους διάθεσης μόνο τα μη ανακτήσιμα και αδρανή

απόβλητα.



24

3.2 Ελληνικό Θεσμικό Πλαίσιο

Την τελευταία δεκαετία, η Ευρωπαϊκή Ένωση δημιούργησε σταδιακά ένα

ολοκληρωμένο νομοθετικό πλαίσιο για τη διαχείριση των αποβλήτων. Η οδηγία πλαίσιο για τα

απόβλητα (2008/98/ΕΚ), η οποία ενσωματώθηκε στο εθνικό δίκαιο με το Ν. 4042/2012 ,

θεσπίζει τις αρχές της ιεράρχησης των αποβλήτων και ορίζει στόχους ανάκτησης υλικών, ώστε

να ενθαρρύνουν τα κράτη μέλη για να εκτελούν έργα επεξεργασίας και προγράμματα

διαχείρισης αποβλήτων. Η Οδηγία Πλαίσιο για τα απόβλητα ενθαρρύνει τη χωριστή συλλογή

των Βιοαποδομήσιμων οργανικών αποβλήτων (βιολογικά απόβλητα ή βιοαπόβλητα), τα οποία

αποτελούν το περίπου 65% των Βιοαποδομήσιμων αστικών αποβλήτων (ΒΑΑ), με σκοπό την

κομποστοποίηση και την αναερόβια χώνευση αυτών.

Η Ελλάδα περιλαμβάνει περισσότερα από 3.500 διαφορετικά νησιά, έχει ιδιαίτερη

γεωμορφολογία και έντονη τουριστική ανάπτυξη. Τα χαρακτηριστικά αυτά δημιουργούν το

σύνθετο πρόβλημα της διαχείρισης των αποβλήτων, που συνδέεται με τη δημιουργία

πολυάριθμων μη ειδικά σχεδιασμένων χώρων υγειονομικής ταφής. Έτσι, δόθηκε προτεραιότητα

στη μείωση αυτών των ανεξέλεγκτων χώρων διάθεσης απορριμμάτων (ΧΑΔΑ), ενώ ιδιαίτερο

ενδιαφέρον έχει δοθεί στη δημιουργία βιώσιμων λύσεων για συστήματα ολοκληρωμένης

διαχείρισης στερεών αποβλήτων. Επιπλέον, σύμφωνα με το άρθρο 42 του ν.4042/2012 (οδηγία

2008/98/ΕΚ), έως το2015, το ποσοστό χωριστής συλλογής των βιοαποβλήτων πρέπει να

ανέλθει, κατ’ ελάχιστον, στο 5% του συνολικού βάρους των βιολογικών αποβλήτων και έως το

2020, κατ’ ελάχιστον, στο 10% του συνολικού βάρους των βιολογικών αποβλήτων.

3.2.1 Άλλα Νομικά Πλαίσια

Η οδηγία 96/61/ΕΕ σχετικά με την ολοκληρωμένη Πρόληψη και Έλεγχο της Ρύπανσης

(IPPC), αναφέρεται στην πρόληψη και τον έλεγχο της ρύπανσης, με βάση την πρόγνωση και τη

λήψη των αναγκαίων μέτρων, ώστε να επιτευχθεί ένας υψηλός βαθμός προστασίας

περιβάλλοντος. Η συγκεκριμένη οδηγία αποβλέπει στην επίλυση των προβλημάτων που

δημιουργούνται από την ρύπανση μέσω της πρόληψης στη πηγή.

Το πρωτόκολλο του Κιότο ( UNFCCC 1997) , νόμος 3017/2002 διαμορφώνει

δεσμευτικά όρια εκπομπών σε κάθε χώρα για έξι αέρια του Θερμοκηπίου. Κάθε κράτος μέλος

έχει διαφορετικές πρακτικές στον υπολογισμό της μείωσης των εκπομπών, των αερίων του

Θερμοκηπίου, για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από την καύση των

σύμμεικτων απορριμμάτων αλλά και από καύσιμα που παράγονται από την επεξεργασία των

στερεών απορριμμάτων (RDF/SRF). (Σημείωση , η ανεξέλεγκτη διάθεση των βιοαποβλήτων

είναι μία από τις πηγές αύξησης του διοξειδίου του άνθρακα που είναι ένα από τα αέρια του

θερμοκηπίου).



25

3.3 Φορείς διαχείρισης αποβλήτων στην Ελλάδα

Οι Φορείς διαχείρισης στερεών αποβλήτων ( ΦοΔΣΑ) , είναι οι αρμόδιοι της

πρωτοβάθμιας αυτοδιοίκησης για την εξειδίκευση και υλοποίηση των στόχων και των δράσεων

των περιφερειακών σχεδίων διαχείρισης στερεών αποβλήτων και ειδικότερα για την προσωρινή

αποθήκευση , μεταφόρτωση, αξιοποίηση και διάθεση των στερεών αποβλήτων (ΕΕΔΣΑ, 2014).

Το Υπουργείο περιβάλλοντος και κλιματικής αλλαγής με το νομικό πλαίσιο ΚΥΑ

50910/2727 και φύλλο εφημερίδας κυβερνήσεως ΦΕΚ 1909Β/2003, καθορίζει στο άρθρο 7 τους

υπόχρεους φορείς διαχείρισης στερεών αποβλήτων. Πιο ειδικά, ο υπεύθυνος που έχει οριστεί

από το νόμο για τη σωστή διαχείριση των αστικών στερεών αποβλήτων είναι ο πρωτοβάθμιος

Οργανισμός τοπικής αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ), ο οποίος υποχρεώνεται να οργανώσει ένα

ολοκληρωμένο Φορέα διαχείρισης στερεών αποβλήτων. (Ν.3536/αρ.30).

Επομένως, η συλλογή και μεταφορά των στερεών αποβλήτων είναι κύρια ευθύνη των

οικείων ΟΤΑ πρώτου βαθμού μιας περιοχής. Οι παραπάνω φορείς μπορούν να μη δέχονται

στερεά απόβλητα , εξαιρουμένων των οικιακών απορριμμάτων , τα οποία λόγω της σύνθεσης ,

του είδους ή της ποιότητας και της ποσότητας τους ή και επειδή παράγονται σε δυσπρόσιτους

χώρους , δεν καθιστούν εφικτή την πραγματοποίηση των εργασιών συλλογής και μεταφοράς.

Έτσι, στις περιπτώσεις αυτές, η διαδικασία της συλλογής και μεταφοράς των αποβλήτων, γίνεται

με ευθύνη και δαπάνες του κύριου ή κατόχου του χώρου απ’ όπου προέρχονται τα απόβλητα.

Πιο ειδικά, το κύριο νομοθετικό πλαίσιο που διέπει τις αρμοδιότητες και τον τρόπο

λειτουργίας των ΦοΣΔΑ είναι :

▪ O Ν. 1650/1986 - ΦΕΚ Α΄ 160/16.10.1986, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει. (άρθρο 12)

▪ O Ν. 3463/2006 - ΦΕΚ Α’ 114/08.06.2006, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει (άρθρα 225,

245-251, 265, κ.ά.).

▪ O Ν. 3536/2007 - ΦΕΚ Α’ 42/23.02.2007, άρθρο 30.

▪ O Ν. 3613/2007 - ΦΕΚ Α’ 263/23.11.2007, άρθρο 24, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει.

▪ O Ν. 3852/2010 - ΦΕΚ Α’ 87/07.06.2010, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει (άρθρα 94, 104,

111, 206)

▪ O Ν. 4071/2012 – ΦΕΚ Α’ 85/11.04.2012, άρθρα 13, 14, 15, 16, 17.



26

▪ H ΚΥΑ 2527/2009 - ΦΕΚ Β΄ 83/23.01.2009

▪ ΚΥΑ 50910/2727/2003 - ΦΕΚ Β’ 1909/22.12.2003, άρθρο 7.

▪ ΚΥΑ 29407/3508/2002 - ΦΕΚ Β‘1572/16.12.2002

Με λίγα λόγια ένας ΦοΣΔΑ είναι υπεύθυνος για :

► τη συλλογή, μεταφορά, αποθήκευση, μεταφόρτωση, αξιοποίηση και διάθεση των

απορριμμάτων

► τη λειτουργία των εγκαταστάσεων διαχείρισης αποβλήτων

► την εκπόνηση σχετικών μελετών για τη λήψη αδειών

► να λαμβάνει όλες τις προφυλάξεις ως προς τη παραλαβή και παράδοση των αποβλήτων

► να υποβάλει σύμφωνα με την νομοθεσία μέχρι 20/2 κάθε έτους έκθεση απολογισμού έργου

στη διεύθυνση περιβάλλοντος και χωροταξίας στην ανάλογη περιφέρεια

Επιπλέον, ένας ΦοΣΔΑ μπορεί σύμφωνα με τη νομοθεσία να αναθέτει τη διαχείριση των

αποβλήτων σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα και να τηρεί μητρώο για τα στερεά απόβλητα. Επίσης,

επιπλέον, είναι υπεύθυνος για την υλοποίηση των έργων ή διαφόρων δραστηριοτήτων που

προβλέπονται από τον περιφερειακό σχεδιασμό διαχείρισης αποβλήτων.

Αξιοσημείωτο θα ήταν να αναφερθεί ότι στις μέρες μας έχουν συσταθεί ΦοΔΣΑ σε

αρκετές περιφέρειες είτε έπειτα από διαβούλευση και συνεργασία των εμπλεκόμενων ΟΤΑ είτε

υποχρεωτικά όπως προβλέπει η κυβερνητική νομοθεσία, μέσω της σχετικής απόφασης

σύστασης από τον γενικό γραμματέα της κάθε περιφέρειας.



27

Κεφάλαιο 4

4. Μέθοδοι διαχείρισης βιοαποβλήτων

Στις μέρες μας, η κατανάλωση υλικών αγαθών έχει αυξηθεί και έχει πάρει ακραίες

διαστάσεις το φαινόμενο της παραγωγής απορριμμάτων, με συνέπειες τόσο στο περιβάλλον όσο

και στους ίδιους τους ανθρώπους. Οι σύγχρονες κοινωνίες παράγουν τόνους αποβλήτων είτε σε

υγρή είτε σε αέρια η στερεή μορφή. Όταν αυτά εναποτίθενται στο φυσικό περιβάλλον με μη

επεξεργασμένο τρόπο, τότε παρά μόνο αρνητικές συνέπειες έχουν να προσφέρουν. Σαφώς

υπάρχει διάκριση μεταξύ επικίνδυνων και σχετικά ακίνδυνων απορριμμάτων αλλά το

μεγαλύτερο μέρος των σκουπιδιών των σύγχρονων ανθρώπων ανήκει στη κατηγορία των

επικίνδυνων αποβλήτων. Από την άλλη πλευρά, η επεξεργασία των απορριμμάτων μπορεί να

προσδώσει θετικές συνέπειες τόσο για το περιβάλλον όσο και για την κοινωνία. Γνωρίζοντας,

ότι η επεξεργασία της κατηγορίας των βιοαποβλήτων επιφέρει μέσω επεξεργασίας ακόμη και

ενέργεια, κρίνεται αναγκαίο να αξιοποιούνται, ειδικά σήμερα πού το περιβάλλον έχει φτάσει σε

οριακό σημείο. Σήμερα, η Ευρώπη έχει αναπτύξει ένα σύνολο προγραμμάτων σε συνδυασμό με

τις οδηγίες και το Ευρωπαϊκό πλαίσιο διαχείρισης απορριμμάτων.

Πίνακας 4.0: Βασικές μέθοδοι επεξεργασίας και διάθεσης βιοαποβλήτων

Μέθοδοι διαχείρισης βιοαποβλήτων Χαρακτηριστικά κάθε μεθόδου

Κομποστοποίηση Ανοιχτού και κλειστού τύπου, κεντρικά συστήματα

και οικιακή κομποστοποίηση

Αναερόβια χώνευση Προ – επεξεργασία και μετά- επεξεργασία του

οργανικού κλάσματος

Αποτέφρωση Με ή χωρίς ενεργειακή/ θερμική ανάκτηση

Αεριοποίηση Κυρίως για απόβλητα κήπου

Υγειονομική ταφή Με ή χωρίς ανάκτηση βιοαερίου, νόμιμη ή

παράνομη διάθεση

Πηγή : Ιδία επεξεργασία

Είναι σαφές σύμφωνα με το νομικό πλαίσιο της Ε.Ε ότι η κομποστοποίηση και η

αναερόβια χώνευση (Α.Χ), είναι οι καλύτερες δυνατές λύσεις για την διαχείριση των

βιοαποβλήτων καθώς δεν ρυπαίνουν το περιβάλλον αντιθέτως προσφέρουν ευεργετικές λύσεις

για την αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών κινδύνων που υπάρχουν σήμερα. Η αποτέφρωση, η

Αεριοποίηση και η Υγειονομική Ταφή έρχονται δεύτερες στην διαχείριση των βιοαποβλήτων

καθώς δεν προσφέρουν τόσα πλεονεκτήματα όσο οι δύο πρώτες μέθοδοι, όπως φαίνεται και στο

πίνακα.



28

4.1 Κομποστοποίηση

Η Κομποστοποίηση αποτελεί μία από τις κύριες μεθόδους επεξεργασίας των

βιοαποβλήτων. Περιλαμβάνει την αερόβια βιολογική επεξεργασία οργανικών υλικών για την

παραγωγή ενός οργανικού μίγματος το κομπόστ (compost). Πιο ειδικά το κομπόστ είναι ένα

φυσικό οργανικό μίγμα που παράγεται από την αποσύνθεση των οργανικών υλικών που

εναποθέτονται στον κομποστοποιητή. Τέτοια οργανικά υλικά είναι τα φύλλα, τα κλαδιά, τα

υπολείμματα κουζίνας όπως τα λαχανικά, φλούδες, φρούτα, κατακάθια καφέ κ.α. Η διαδικασία

της κομποστοποίησης για να πραγματοποιηθεί και να επιφέρει ένα καλό αποτέλεσμα ,απαιτείται

σωστή ποσότητα νερού, απαραίτητο οξυγόνο, κατάλληλο Ph. και επιπλέον κατάλληλες

συνθήκες θερμοκρασίας και υγρασίας. Το κομπόστ μπορεί να έχει καλά ποιοτικά

χαρακτηριστικά και μπορεί να χρησιμοποιηθεί για κάθε είδους καλλιέργεια. Γενικά,

χρησιμοποιείται ως εδαφοβελτιωτικό ή ως υπόστρωμα για την καλλιέργεια φυτών. Επιπλέον,

μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως βιοφίλτρο ,ως ηχομονωτικό υλικό, για αναπλάσεις τοπίων, για

αποκατάσταση λατομείων, για έλεγχο της διάβρωσης πρανών, ακόμα και για κάλυψη των

ημερησίων κελιών του ΧΥΤΑ. (Καρβούνης Σ., Γεωργακέλλος Δ., 2003). Εκτός, από το

κομπόστ, παράγονται και άλλα προϊόντα όπως νερό και διοξείδιο του άνθρακα. Η

κομποστοποίηση είναι μία από τις καλύτερες δυνατές επιλογές για την διαχείριση των

βιοαποβλήτων καθώς επιφέρει ένα σύνολο από οφέλη τόσο για τον άνθρωπο όσο και για το

περιβάλλον.

Διάγραμμα 4.1.0: Μηχανισμός Κομποστοποίησης - Πηγή : Ιδία επεξεργασία

Στις μέρες μας , οι τεχνολογίες κομποστοποίησης μπορούν να διακριθούν σε δύο κύριες

κατηγορίες, τις τεχνολογίες ανοιχτού τύπου και τις τεχνολογίες κλειστού τύπου. Οι

τεχνολογίες ή αλλιώς συστήματα ανοιχτού τύπου λειτουργούν κατά κανόνα κάτω από υπόστεγο

αλλά μπορεί και να μην έχουν κάποιο υπόστεγο με την προϋπόθεση να έχουν τη δυνατότητα

γρήγορης κάλυψης του υλικού με μεμβράνες αν και εφόσον χρειαστεί. Οι τεχνολογίες αυτές

απαιτούν ένα ιδιαίτερο τρόπο αερισμού του υποστρώματος και οι συνθήκες αερισμού

διακρίνονται σε δύο περιπτώσεις, τις δυναμικές και στατικές. Στην πρώτη περίπτωση έχουμε



29

είτε εμφύσηση του αέρα στο υπόστρωμα είτε αναρρόφηση. Πολλές φορές χρειάζεται εναλλαγή

και των δύο. Στην δεύτερη περίπτωση αερισμού, γίνεται με περιοδική προγραμματισμένη

ανάδευση του υποστρώματος το οποίο έχει τοποθετηθεί σε διάφορους γεωμετρικούς

σχηματισμούς. Οι σχηματισμοί εξαρτώνται άμεσα από το σύστημα ανάδευσης του υλικού, τη

συχνότητα ανάδευσης και φυσικά από τις κλιματολογικές συνθήκες της περιοχής. Από την άλλη

πλευρά , τα συστήματα ανοικτού κύκλου είναι ακριβότερα αλλά το προϊόν που παράγεται είναι

πολλές φορές καλύτερο από τα συστήματα ανοικτού τύπου. Σε αυτή την περίπτωση το οργανικό

υλικό βιοαποδομείται σε ελεγχόμενες συνθήκες με συνεχή ανάδευση και συνθήκες καλού

αερισμού.

Εικόνα 4.1.0: Κλειστός Τύπος κομποστοποίησης - Πηγή : google images,

20/3/2014

Εικόνα 4.1.1: Ανοικτός Τύπος Κομποστοποίησης - Πηγή : google

images , 20/3/2014

Οι τεχνολογίες ανοιχτού τύπου μπορούν να παρουσιάσουν εκροή μεθανίου σε μεγάλες

ποσότητες το οποίο είναι αέριο του θερμοκηπίου και συμβάλει στην όξυνση του φαινομένου του

θερμοκηπίου. Στις τεχνολογίες όμως κλειστού τύπου καθιστάται πραγματοποιήσιμο η συλλογή

του μεθανίου για καύση. Βασικοί στόχοι και των δύο συστημάτων κομποστοποίησης είναι η

μείωση του βάρους και του όγκου των αρχικών οργανικών υλικών, ο έλεγχος της θερμοκρασίας

και της υγρασίας, ο αφανισμός των παθογόνων μικροοργανισμών, η ελαχιστοποίηση των

περιβαλλοντικών εκπομπών (όπως μεθάνιο) που συμβάλουν στο φαινόμενο του θερμοκηπίου

και η ποιότητα του παραγόμενου προϊόντος.



30

Πινάκας 4.1.0: Ανώτατες επιτρεπόμενες Συγκεντρώσεις Μετάλλων σε ένα προϊόν

κομποστοποίησης

ΡΥΠΑΝΤΕΣ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΕΙΣ (mg/kg)

ΑΡΣΕΝΙΚΟ 75

ΚΑΔΜΙΟ 85

ΧΡΩΜΙΟ 3000

ΧΑΛΚΟΣ 4300

ΜΟΛΥΒΔΟΣ 840

ΥΔΡΑΡΓΥΡΟΣ 57

ΜΟΛΥΒΔΑΙΝΙΟ 75

ΝΙΚΕΛΙΟ 420

ΣΕΛΗΝΙΟ 100

ΨΕΥΔΑΡΓΥΡΟΣ 7500

Πηγή : USEPA, 1994 , Ιδία επεξεργασία

Στο πίνακα , παρουσιάζονται οι ανώτατες επιτρεπτές συγκεντρώσεις μετάλλων που θα

πρέπει αν έχει ένα προϊόν που έχει προκύψει από κομποστοποίηση, σύμφωνα με στοιχεία που

δημοσιεύτηκαν το 1994 από τη USEPA. Πιο συγκεκριμένα οι συγκεντρώσεις σε αρσενικό δεν

θα πρέπει να ξεπερνούν τα 75 mg/kg , σε Κάδμιο τα 85 mg/kg, σε χρώμιο τα 3000 mg/kg , σε

χαλκό τα 4300 mg/kg , σε μόλυβδο τα 840 mg/kg, σε υδράργυρο τα 57 mg/kg, σε μόλυβδο τα

75 mg/kg, σε νικέλιο τα 420 mg/kg , σε σελήνιο τα 100 mg/kg και σε ψευδάργυρο τα 7500

mg/kg .

Πληροφοριακά, όσο αφορά την οικιακή κομποστοποίηση απαιτούνται κάδοι που

βρίσκονται στο εμπόριο σε προσιτές τιμές και μπορούν να καλύψουν τη μέση ανάγκη ενός

νοικοκυριού. Σήμερα, υπάρχουν 4 είδη κάδων και διακρίνονται ανάλογα με το χώρο που

προορίζονται να τοποθετηθούν. Αυτοί είναι :

• Μπαλκονιού

• Κουζίνας

• Κήπου

• Για όλους τους χώρους.

Συνήθως, οι τύποι μπαλκονιού και κήπου είναι διαδεδομένη για ένα νοικοκυριό για την

παραγωγή κομπόστ. Οι κάδοι μπαλκονιού είναι συνήθως κυκλικού σχήματος με δίσκους για την

αποφυγή δημιουργίας εστιών παθογόνων μικροοργανισμών και λειτουργούν με τη βοήθεια

γαιοσκωλήκων. Πιο ειδικά, οι γεωσκώληκες κομποστοποίησης λειτουργούν ως φυσικοί

ανακυκλωτές. Κατά την διάρκεια εισαγωγής τους σε κάδο ανακυκλώνουν τα οργανικά

απορρίμματα και τα μετατρέπουν σε κομπόστ. Ο πιο διαδεδομένος τύπος γεωσκώληκα

κομποστοποίησης είναι οι Eisenia Fetida. Σε καθημερινή βάση τρώνε αρκετά μεγάλο αριθμό

τροφής, όπου σε διάστημα μεταξύ 3 με 4 μηνών διπλασιάζουν τον πληθυσμό τους, έως ότου

προσαρμοστεί στην διαθέσιμη ποσότητα τροφής ( Angima., S., Noack M., Noack S., 2011). Σε

γενικές γραμμές ενώ αυτοί κινούνται μέσα στη μάζα της οργανικής ύλης που είναι

τοποθετημένη στο κάδο, δημιουργούν στοές. Έτσι, επιτρέπουν την είσοδο και κίνηση του αέρα

και κατ’ επέκταση του οξυγόνου. Καθώς καταναλώνουν μέρος των βιοαποβλήτων αποβάλλουν

περιττώματα σε μικροσκοπική μορφή, τα οποία είναι εμπλουτισμένα με θρεπτικά συστατικά. Τα

θρεπτικά συστατικά αυτά είναι χρήσιμα για την ποιότητα του κομπόστ και για την χρήση του σε



31

μεταγενέστερη φάση. Η πραγματοποίηση της διαδικασίας αυτής επιτυγχάνεταο χάρη στο πλήθος

των μικροοργανισμών που εδρεύουν στο πεπτικό σύστημα των γεωσκώλικων με την έλκυση

διαφόρων ενζύμων (Gajalakshmi, Abbasi, 2004) . Αξιοσημείωτο είναι να ειπωθεί σε μονάδες

παραγωγής κομπόστ μέσω της κοπριάς ζώων η χρήση γεωσκώλικων είναι αρκετά σημαντική. Το

γεγονός αυτό οφείλεται επειδή έχει διαπιστωθεί ότι παράγεται μεγαλύτερης ποιότητας λίπασμα

(Cooperband, 2002). Από την άλλη πλευρά, οι κάδοι κήπου πρέπει να τοποθετούνται στο χώμα

γιατί είναι βασικός παράγοντας για την ομαλή διαδικασία κομποστοποίησης καθώς το χώμα

αλληλοεπιδρά με το κάδο.

Εικόνα 4.1.2: Γαιοσκώληκες για τους κάδους μπαλκονιού - Πηγή :

google images, 20/3/2014

1 2 3 4 5

Εικόνα 4.1.3: Διάφοροι κάδοι κομποστοποίησης βιοαποβλήτων - Πηγή : google images, 20/3/2014

▪ Για την φωτογραφία 1, κλειστό πλαστικό δοχείο κομπόστ σε τετράγωνο σχήμα.

▪ Για την φωτογραφία 2, ανοιχτό πλαστικό δοχείο κομπόστ σε τετράγωνο σχήμα.

▪ Για την φωτογραφία 3, πλαστικό δοχείο σε στρόγγυλο σχήμα.

▪ Για την φωτογραφία 4, κλειστό πλαστικό δοχείο κομπόστ σε εξάγωνο σχήμα.

▪ Για την φωτογραφία 5, κλειστός δοχείο κομπόστ περιστρεφόμενο.



32

1 2 3 4

Εικόνα 4.1.4: Επιπλέον συστήματα οικιακής κομποστοποίησης - Πηγή : google images, 18/3/2014

▪ Για την φωτογραφία 1, χώρος κομποστοποίησης φτιαγμένος από όρθιες παλέτες σε σχήμα Π,

που καλύπτονται εσωτερικά με σύρμα.

▪ Για την φωτογραφία 2, τριπλό κιβώτιο κομποστοποίησης από ξύλινα πλαίσια με συρμάτινο

πλέγμα.

▪ Για την φωτογραφία 3, πλαστικό δοχείο κομποστοποίησης.

▪ Για την φωτογραφία 4, διπλό λειτουργικότατο κιβώτιο κομποστοποίησης από υπολείμματα

ξυλείας. Οι τρυπημένες πλαστικές σωλήνες στο δάπεδο – εξασφαλίζουν καλύτερο αερισμό

στον σωρό.

Εικόνα 4.1.5: Τριπλό σύστημα κομποστοποίησης - Πηγή

: google images, 18/3/2014

Στην εικόνα 4.1.5, γίνεται φανερό ένα τριπλό σύστημα κομποστοποίησης. Το τριπλό

σύστημα κομπόστας περιέχει τρία διαμερίσματα στα οποία στο πρώτο ρίχνουμε ό,τι οργανικά

υπολείμματα κουζίνας και κήπου έχουμε μέχρι να γεμίσει, μετά από περίπου τρείς μήνες

μεταβιβάζουμε τη μισο χωνεμένη ύλη από το πρώτο στο δεύτερο διαμέρισμα όπου η ύλη έχει

μειωθεί κατά ένα τρίτο λόγω της αποσύνθεσης και μετά από άλλους τρείς μήνες μεταφέρουμε το

κομπόστ από το δεύτερο στο τρίτο διαμέρισμα το οποίο έχει μειωθεί ακόμα περισσότερο, έχει

γίνει χούμος και μπορεί να χρησιμοποιηθεί.



33

Εκτός από την οικιακή κομποστοποίηση υπάρχει και η βιομηχανική που είναι

μεγαλύτερων διαστάσεων σε μέγεθος. Η βιομηχανική κομποστοποίηση οργανικών υλικών, έχει

την ίδια διαδικασία κατά τη θερμή ανοιχτή κομποστοποίηση με την οικιακή κομποστοποίηση.

Οι διαφορές ανάμεσα στην βιομηχανική και οικιακή κομποστοποίηση είναι ότι η βιομηχανική

χρησιμοποιεί μεγαλύτερο όγκο υλικών καθώς και μεγαλύτερο μέγεθος εξοπλισμού. Δηλαδή

στην βιομηχανική κομποστοποίηση τα οργανικά υλικά τοποθετούνται σε μεγάλους και μακριές

σωρούς πάνω στο έδαφος αντί να τοποθετούνται σε κάδο κομποστοποίησης, ο θρυμματισμός

των οργανικών υλικών γίνεται με μεγάλο θρυμματιστικό μηχάνημα άνω των 200 ίππων αντί να

γίνεται με το χέρι ή με μικρό θρυμματιστικό μηχάνημα, η οξυγόνωση/ανάδευση του μείγματος

γίνεται με ειδική μονάδα οξυγόνωσης αντί να γίνεται με πηρούνα, ο διαχωρισμός έτοιμου

υλικού γίνεται με πετρελαιοκίνητο κυλινδρικό κόσκινο αντί με αυτοσχέδιο κόσκινο και η

διάβρεξη υλικού γίνεται με κανόνι αντί με ποτιστήρι. Ακόμα θα πρέπει να αναφερθεί ότι οι πιο

πολλές βιομηχανικές μονάδες κομποστοποίησης χρησιμοποιούν παρόμοια όργανα για την

μέτρηση των συνθηκών αποικοδόμησης (θερμοκρασία και υγρασία) του μείγματος των

οργανικών υλικών, ενώ οι υπόλοιπες βιομηχανίες κομποστοποίησης χρησιμοποιούν τα

συστήματα τηλεμέτρησης. Τα συστήματα τηλεμέτρησης μεταφέρουν ασύρματα τα δεδομένα

των συνθηκών κομποστοποίησης στον κεντρικό υπολογιστή και χάρη σε αυτό γίνεται

συστηματικός έλεγχος και επέμβαση όποτε χρειάζεται. Έτσι με αυτόν τον τρόπο

βελτιστοποιούνται οι συνθήκες ζύμωσης, επιταχύνεται η αποικοδόμηση και μειώνεται το κόστος

διαδικασίας (αναστροφή/ οξυγόνωση, διάβρεξη κ.α.)

Η διαδικασία κομποστοποίησης περνά από τέσσερις φάσεις και για να πετύχει, θα

πρέπει να υπάρχει κάποια ισορροπία ανάμεσα στα στοιχεία αέρα – νερό και Άνθρακα – Άζωτο.

Διότι όταν έχουμε έλλειψη οξυγόνου και το νερό πλεονάζει τότε προκαλείται σαπίλα στο

κομπόστ με άσχημη μυρωδιά. Ακόμα θα πρέπει οι ουσίες που χρησιμοποιούμε για χουμοποίηση

να είναι σε χλωρή και σε ξερή κατάσταση για να έχουμε μια καλή σχέση Άνθρακα προς Άζωτο.

Δηλαδή 15 - 30 μέρη Άνθρακα με 1 μέρος Άζωτο.: Η πρώτη φάση είναι η φάση στην οποία οι

μικροοργανισμοί που βρίσκονται στο κομπόστ αρχίζουν να διασπούν τις εύπεπτες ουσίες, όπως

είναι οι πρωτεΐνες, τα αμινοξέα, τα λίπη και οι υδατάνθρακες. Όμως για να γίνει η καύση οι

μικροοργανισμοί χρειάζονται οξυγόνο. Η δεύτερη φάση στην οποία χρειάζονται 3 - 4 ημέρες

για να φτάσει η θερμοκρασία του 60 βαθμούς κελσίου στο κέντρο του κομπόστ όπου

συνεχίζουν την αποσύνθεση άλλου είδους μικροοργανισμοί και βακτηρίδια όπου καταναλώνουν

ένα μέρος του αζώτου που υπάρχει στο κομπόστ. Επιπλέον μόλις πέσει λίγο η θερμοκρασία

αναλαμβάνουν την περαιτέρω επεξεργασία των ουσιών μύκητες, ακτινομύκητες, φύκια και άλλα

μικροσκοπικά ζωύφια. Η Τρίτη φάση όπου περιμένουμε 3 - 4 βδομάδες έτσι ώστε η

θερμοκρασία να πέσει κάτω από τους 50 βαθμούς κελσίου και να εμφανιστούν τα ζωύφια τα

οποία επεξεργάζονται τη Λιγνήτη και την Τσελουλόζη. Έτσι εμφανίζονται στο κομπόστ άσπρες

ίνες οι οποίες είναι μύκητες. Η τέταρτη φάση η οποία είναι η τελευταία φάση διαρκεί άλλες 3 -

4 βδομάδες και μετά αρχίζει η μετασκευή και ανοικοδόμηση των χουμικών οξέων όπου

εμφανίζονται μεγαλύτεροι και ορατοί οργανισμοί, όπως είναι γεωσκώληκες, οι μαλακρίδες, οι

βαρίδες κ.α. και δίνουν τον ώριμο πλέον και τελικό χούμο.

Εγκυκλοπαιδικά, υπάρχουν 4 στάδια μέσα από τα οποία εξελίσσεται η διαδικασία της

κομποστοποίησης και διακρίνονται από της θερμοκρασιακές διακυμάνσεις που υφίσταται το

υπόστρωμα. Το πρώτο στάδιο είναι το μεσόφυλο, το δεύτερο το θερμόφυλο, το τρίτο το στάδιο

ψύχρανσης και το τέταρτο το στάδιο ωρίμανσης. (Οδηγός βιοαποβλήτων, ΕΠΠΕΡΑΑ 2012).



34

Αναφορικά οι παράγοντες που ενδέχεται να επηρεάσουν την εφαρμογή της οικιακής

κομποστοποίησης είναι το εισόδημα των νοικοκυριών, ο αριθμός ατόμων ενός νοικοκυριού, η

ηλικία και η πυκνότητα του πληθυσμού μιας περιοχής που εφαρμόζεται το πρόγραμμα, ο τύπος

και το μέγεθος της κατοικίας και η προσβασιμότητα στο κήπο (Mitaftsi O., Smith S.R., 2009 ).

Εν κατακλείδι, η διαχείριση βιοαποβλήτων μέσω της διαδικασίας της κομποστοποίησης

έχει πολλαπλά οφέλη για τον άνθρωπο και το περιβάλλον. Ένα ζωντανό παράδειγμα είναι ότι

επιδρά θετικά στο περιορισμό του φαινομένου του θερμοκηπίου. Πιο αναλυτικά, με τη

παραγωγή και χρήση του κομπόστ αλλά και άλλων προϊόντων μέσω της διαδικασίας της

κομποστοποίησης περιορίζεται το διοξείδιο του άνθρακα στην ατμόσφαιρα και ταυτόχρονα

μειώνονται και τα υπόλοιπα αέρια του θερμοκηπίου όπως το μεθάνιο, το υποξείδιο του αζώτου

κ.ο.κ. Αυτό οφείται στο γεγονός ότι μειώνεται κατακόρυφα η χρήση των ανόργανων

λιπασμάτων, φυτοφαρμάκων και η τύρφη. Το οργανικό λίπασμα κομπόστ μπορεί να

αντικαταστήσει τα ανόργανα λιπάσματα και να επουλώσει σε ένα βαθμό τις πληγές που έχει

υποστεί το οικοσύστημα και κατ’ επέκταση το γενικότερο σύνολο του περιβάλλοντος, εξαιτίας

του ανθρώπου. Τα ανόργανα λιπάσματα και τα φυτοφάρμακα εκτός του γεγονότος ότι είναι

πηγές που συμβάλουν στην αύξηση των αερίων του θερμοκηπίου μπορούν να προκαλέσουν

ταυτόχρονα ρύπανση του εδάφους και του νερού (υπόγειος υδροφόρος ορίζοντας).

Επηρεάζοντας αρνητικά την υγεία του ανθρώπου και θέτοντας σε κίνδυνο βιοποικιλότητα και

την εύρυθμη λειτουργία της τροφικής αλυσίδας. Επιπλέον, το εδαφοβελτιωτικό οργανικό

λίπασμα κομπόστ μπορεί να αποθηκεύσει άνθρακα στο έδαφος, ο οποίος θα κυκλοφορήσει

μακροπρόθεσμα στην ατμόσφαιρα. Έτσι, μειώνονται οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα σε

βραχυπρόθεσμη και μεσοπρόθεσμη βάση, βοηθώντας στην απόκτηση χρόνου ώστε να

αναπτυχθούν νέες ολοκληρωμένες μέθοδοι και στρατηγικές για την ολοκληρωτική εξάλειψη της

αύξησης των αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα και την καλυτέρευση του επιπέδου

ζωής του ανθρώπου (Favoino, E., Hogg, D. 2008).



35

4.2 Αναερόβια χώνευση

Ιστορικά, η διαδικασία της αναερόβιας χώνευσης είναι μία από τις παλαιότερες μεθόδους

βιολογικής επεξεργασίας στην Ευρώπη. Η πρώτη της εφαρμογή ανάγεται χρονολογικά στο έτος

1850μΧ , ενώ οι πρώτοι αναερόβιοι χωνευτές ιλύος κατασκευάστηκαν το έτος 1911μΧ .

Σήμερα, η αναερόβια χώνευση βρίσκει εκτεταμένη εφαρμογή και στην επεξεργασία αποβλήτων

που προέρχονται από βιομηχανίες με υψηλό οργανικό φορτίο, όπως απόβλητα από

γαλακτοβιομηχανία, ζυθοποιία κλπ. Επιπλέον, η διαδικασία της αναερόβιας χώνευσης είναι

σχετικά απλή και μέσω αυτής τα οργανικά στερεά απόβλητα μετατρέπονται υπό αναερόβιες

συνθήκες και με βιολογικές διαδικασίες σε διάφορα τελικά προϊόντα όπως το διοξείδιο του

άνθρακα και το μεθάνιο.

Εικόνα 4.2.0 : Μονάδα αναερόβιας χώνευσης στο Ηνωμένο Βασίλειο - Πηγή: google images, 22/3/2014

Η αναερόβια βιοεπεξεργασία των στερεών αστικών αποβλήτων (ΑΣΑ) λαμβάνει χώρα

σε κλειστούς αντιδραστήρες. Στις μέρες μας, στην Ευρωπαϊκή Ένωση υπάρχουν δεκάδες

εγκαταστάσεις αναερόβιας βιοεπεξεργασίας κυρίως για ΑΣΑ διαχωρισμένα στη πηγή.

Πρόσφατα, με τη βελτίωση της τεχνολογίας γίνεται επεξεργασία και ανάμεικτων ΑΣΑ. Η

διαδικασία για την επεξεργασία των υλικών είναι σχετικά απλή. Μετά το μηχανικό διαχωρισμό

και την ανάκτηση υλικών, το οργανικό κλάσμα των ΑΣΑ εισέρχεται στον αντιδραστήρα

(χωνευτή) είτε όπως είναι (ξηρή μέθοδος), είτε αναμεμειγμένο με νερό η ύλυ ( υγρή μέθοδος)

(Παναγιωτακόπουλος Δ. Χ, 2007).

Η διαχείριση βιοαποβλήτων με αναερόβια χώνευση έχει κάποια πλεονεκτήματα έναντι

της μεθόδου της κομποστοποίησης. Τα κύρια πλεονεκτήματα της μεθόδου είναι ότι απαιτείται

μικρότερος χώρος σε σχέση με τη κομποστοποίηση ανοικτού τύπου. Το βιοαέριο που είναι

αποτέλεσμα της παραπάνω διαδικασίας βοηθά στη παραγωγή ενέργειας. Σε γενικές γραμμές

παράγεται από την διαδικασία της Αναερόβιας Χώνευσης των κτηνοτροφικών αποβλήτων όπως

για παράδειγμα λύματα από εργοστάσια, πτηνοτροφεία κ.ο.κ. Επίσης αγροτροφικά και αστικά

απορρίμματα συνεισφέρουν σε σημαντικό βαθμό στην δημιουργία του βιοαερίου. Αποτελεί μία

ανανεώσιμη πηγή ενέργειας που μπορεί να αντικαταστήσει της συμβατές μορφές ενέργειας. Με

συνέπεια να ενισχύεται η προσπάθεια προστασίας του περιβάλλοντος. Τα κυριότερα συστατικά



36

που περιέχονται στο βιοαέριο είναι το μεθάνιο το διοξείδιο του άνθρακα, το άζωτο και το

οξυγόνο. Βασικά, μπορεί να χαρακτηριστεί ως ένα μείγμα αερίων του οποίου η σύσταση

εξαρτάται από τις πρώτες ύλες όπως απόβλητα από γεωργικές και κτηνοτροφικές εκτάσεις.

Σήμερα χάρη στην πρόοδο της τεχνολογίας και την δημιουργία του βιοαερίου μπορούν

να αντικατασταθούν οι συμβατές μορφές ενέργειας. Το βιοαέριο είναι μία σύγχρονη μορφή

ανανεώσιμης πηγής ενέργειας που παρέχει πολλά πλεονεκτήματα σε σχέση με άλλες μορφές

ενέργειας. Έχει εφαρμογή στον σύγχρονο άνθρωπο μέσω των οικονομικών καθημερινών

δραστηριοτήτων του. Μερικές από τις δυνατότητες του είναι η παραγωγή ηλεκτρισμού και

θερμότητας σε μονάδες παραγωγής θερμότητας και ηλεκτρισμού. Αξιοσημείωτο είναι να

ειπωθεί ότι μέσω ειδικής διαδικασίας μπορεί να δημιουργηθεί και φυσικού αέριο το οποίο με τη

σειρά του θα μπορούσε να διατεθεί στο σύστημα διανομής φυσικού αερίου. Με αυτό τον τρόπο

μπορεί να επιτευχθεί μια ανεξάντλητη παραγωγή φυσικού αερίου με θετικές περιβαλλοντικές

οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες. Επιπλέον, δεν υπάρχει δημιουργία στραγγισμάτων και το

βιοαέριο συλλέγεται σχεδόν στο σύνολο του. Επίσης, η παραγόμενη χωνευμένη ιλύς μπορεί να

μετατραπεί με αερόβια επεξεργασία σε κομπόστ.

Συμπερασματικά, η αναερόβια χώνευση είναι μία μέθοδος επεξεργασίας βιοαποβλήτων η

οποία είναι πιο ακριβή από τη μέθοδο της κομποστοποίησης. Είναι μια προεπιλεγμένη

διαδικασία πολλών σταδίων, όπου τα οργανικά απορρίμματα μετατρέπονται σε μεθάνιο και

διοξείδιο του άνθρακα με την συνδυασμένη δράση μεικτού πληθυσμού αναερόβιων

μικροοργανισμών όπου υπάρχει απουσία μοριακού οξυγόνου. Οι παράγοντες που ενδέχεται να

επηρεάσουν την διαδικασία της αναερόβιας χώνευσης είναι η θερμοκρασία, το pH, η χημική

σύσταση τροφοδοσίας και οι τοξικές ουσίες όπως τα βαρέα μέταλλα, το NH3, το HCHO κ.α. Ο

υδραυλικός χρόνος παραμονής και ο βαθμός οργανική φόρτιση των χωνευτήρων

(Παναγιωτακόπουλος Δ. Χ, 2007)

Σύμφωνα με τους Batstone, D.J. και Virdis, B. στο άρθρο τους με τίτλο ‘The role of

anaerobic digestion in the emerging energy economy’ που δημοσιεύτηκε το Φεβρουάριο του

2014, αναφέρεται ότι τα αστικά στερεά απορρίμματα μπορούν να αποδώσουν σημαντικά ποσά

ενέργειας και να βοηθήσουν στη μείωση της ρύπανσης τους περιβάλλοντος. Η ενέργεια που

παράγεται από την αναερόβια χώνευση χαρακτηρίζεται ως πράσινη ενέργεια καθώς είναι

ανανεώσιμη πηγή ενέργειας. Η μέθοδος παραγωγής ενέργειας παράγει βιοαέριο και είναι

ηπιότερη και δεν χαρακτηρίζεται από περιβαλλοντικές επιπτώσεις που είναι ταυτίσιμες με τις

θερμικές μεθόδους επεξεργασίας όπως η καύση, πυρόλυση και αερόβια χώνευση ( Batstone,

D.J., Virdis, B., 2014).



37

Διάγραμμα 4.2.0: διαδικασία παραγωγής προϊόντων αναερόβιας χώνευσης - Πηγή : ιδία επεξεργασία

Στο διάγραμμα 4.2.0, γίνεται φανερό ότι οι πρώτες ύλες όπως τα οργανικά απόβλητα

εισέρχονται στο σύστημα και μέσω διαφόρων φάσεων της αναερόβιας χώνευσης δημιουργείται

βιοαέριο και χωνευμένο υπόλειμμα που με περαιτέρω διαδικασία παράγετε κομπόστ. Το

βιοαέριο είναι η παραγωγή ενέργειας από τις πρώτες ύλες αποτελείτε από μεθάνιο σε ποσοστό

50 – 80 % και από διοξείδιο του άνθρακα σε ποσοστό 20 – 50 % και ενδέχεται να υπάρχουν και

ίχνη άλλων αερίων. Το βιοαέριο επίσης, μετά τη συλλογή του οδηγείται σε κατάλληλο

αεριοφυλάκιο και , αφού επεξεργαστεί και υποστεί διαδικασίες καθαρισμού και αφύγρανσης ,

τροφοδοτεί μηχανές εσωτερικής καύσης για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας κα θερμότητας.

Τόσο η θερμότητα που παράγεται όσο και ο ηλεκτρισμός μπορούν, να καλύψουν ένα μεγάλο

ποσοστό των απαιτήσεων των κτηρίων αλλά και άλλων αναγκών του σύγχρονου ανθρώπου.

Τέλος, αξιοσημείωτο θα ήταν να ειπωθεί ότι ένα προϊόν της ΑΧ είναι και το υγρό χωνευμένο

υπόλειμμα , το οποίο με κατάλληλη επεξεργασία διαχωρισμού και εξάτμισης , μπορεί να

μετατραπεί σε στερεό και υγρό φυσικό λίπασμα.

4.2.1 Διαδικασία αναερόβιας χώνευσης

Η ΑΧ αποτελεί μια διαδικασία βιοαποδόμησης των οργανικών υλικών όπου υπάρχει

έλλειψη οξυγόνου και παρουσία αναερόβιων μικροοργανισμών. Η διαδικασία αυτή είναι

σχετικά σύνθετη, αποτελείται από τέσσερα στάδια και η διάρκεια των φάσεων εξαρτάται από

διάφορους παράγοντες. Πιο ειδικά, η όλη διαδικασία λαμβάνει χώρα σε τέσσερα στάδια τα

οποία είναι η υδρόλυση (hydrolysis), την οξιογένεση (acidogenesis) , την οξικογένεση (

acetogenesis) και την μεθανογένεση ( methanogenesis).

Αναερόβια Χώνευση

Πρώτες ύλες

(Οργανικά απόβλητα, υπολείματα βιομηχανία ς τροφίμων , στερεά αστικά απόβλητα, κοπριές κ.ο.κ)

Χωνευμένο υπόλειμμα - Βιολογικό λίπασμα (compost)

Βιοαέριο -Ανανεώσιμη ενέργεια



38

Διάγραμμα 4.2.1.0: Στάδια Αναερόβιας επεξεργασίας - Πηγή : WTERT 2009, Ιδία επεξεργασία

Υδρόλυση

Τα αστικά στερεά απόβλητα αποτελούνται και από σύνθετα οργανικά πολυμερή στο

οργανικό τους κλάσμα, όπως πρωτεΐνες , πολυσακχαρίτες, λιπίδια κ.α., εκ των οποίων μερικά

ενδέχεται να είναι σε μορφή αδιάλυτων στερεών. Επομένως, με την διαδικασία της υδρόλυσης

τα οργανικά πολυμερή μετατρέπονται μέσω διαφόρων χημικών διαδικασιών που υφίσταται σε

ευδιάλυτα μονομερή. Έτσι είναι πιο εύκολα διαθέσιμα σε κάθε βακτήριο που παράγει οξέα

επειδή έχουν γίνει διαλυτά μονομερή. ( Polprasert 1996).

Οξίνιση

Έπειτα στο επόμενο στάδιο, εφόσον υπάρχει σταθερή θερμοκρασία και pH, τα βακτήρια

της όξυνσης μεταβολίζουν τα μονομερή, της προηγούμενης φάσης σε πτητικά οξέα, αλκοόλες

και κετόνες, διοξείδιο του άνθρακα και υδρογόνο ( A .Cimatoribus 2009).

Ακετογένεση

Στο στάδιο αυτό λαμβάνουν χώρα τα ακετονικά βακτήρια τα οποία μετατρέπουν τα

πτητικά λιπαρά οξέα της προηγούμενης φάσης σε οξικό οξύ, διοξείδιο του άνθρακα και

υδρογόνο όπου είναι βασικά χημικά συστατικά του βιοαερίου. ( A .Cimatoribus 2009).



39

Μεθανογένεση

Στο στάδιο αυτό το οποίο είναι και το τελευταίο της ΑΧ, όλα τα προϊόντα των

προηγούμενων σταδίων μετατρέπονται τελικώς σε μεθάνιο, το οποίο και συλλέγεται για την

παραγωγή ενέργειας.

Ολοκληρώνοντας, η γρήγορη και επιτυχημένη διαδικασία των σταδίων εξαρτάται από

την κατανομή των οργανικών αποβλήτων, την διαθεσιμότητα των θρεπτικών συστατικών, την

υγρασία και τη θερμοκρασία, το pH και τον αρχικό βαθμό συμπίεσης. Αν όλοι αυτοί οι

παράγοντες εφαρμοστούν σωστά τότε σίγουρα θα δημιουργηθεί ένα τελικό προϊόν χωρίς

προβλήματα. Τέλος εκτός από το βιοαέριο που παράγεται, οι αντιδραστήρες επιπλέον αποδίδουν

υπολείμματα της αποσύνδεσης των αρχικών υλικών που εναποτέθηκαν για ΑΧ, τα οποία

υφίσταται ειδική επεξεργασία και παράγεται κομπόστ, ένα φυσικό εδαφοβελτιωτικό λίπασμα.

Εν κατακλείδι, η διαδικασία της αναερόβιας χώνευσης είναι μία πολύ καλή λύση

διαχείρισης των βιοαποβλήτων. Με τη συγκεκριμένη διαδικασία τα ακατέργαστα βιοαπόβλητα

μετατρέπονται σε βιοαέριο και σταθερά προϊόντα, τα οποία μπορούν να επιστρέψουν στο

περιβάλλον είτε με τη μορφή λιπάσματος είτε με μορφή καυσίμου, χωρίς να υπονομεύουν το

περιβάλλον και την ποιότητα ζωής των ανθρώπων. Στην Ευρώπη σήμερα, λειτουργούν περίπου

170 με 180 μονάδες Αναερόβιας χώνευσης σε περίπου 17 Ευρωπαϊκές χώρες.



40

4.2.2 Παράδειγμα : Αναερόβια χώνευση των Βιοαποβλήτων στο

Έρφουρτ της Γερμανίας

Στην ευρύτερη περιοχή του Έρφουρτ λειτουργεί εργοστάσιο Αναερόβιας Χώνευσης το

οποίο επεξεργάζεται τα βιοαπόβλητα όλης της περιοχής και παράγει βιοαέριο και κομπόστ ώστε

να καλύπτει τις ανάγκες ενός μεγάλο αριθμού νοικοκυριών στο Έρφουρτ. Η διαλογή στη πηγή

που λαμβάνει χώρα στη περιοχή ενισχύει την προσπάθεια των τοπικών αρχών καθώς οι κάτοικοι

είναι αρκετά πρόθυμοι.

Σύμφωνα με πληροφορίες που αντλήθηκαν από γεωγραφικές εγκυκλοπαίδειες και από

την επίσημη ιστοσελίδα της περιοχής (http://www.erfurt.de/ef/en/, 2014), το Έρφουρτ

αποτελείται από 53 συνολικά περιφέρειες οι οποίες χωροταξικά είναι χωρισμένες σε τρείς

οικιστικές ζώνες οι οποίες είναι η αστική ζώνη, η προκατασκευαζόμενη ζώνη και η αγροτική

ζώνη.

Εικόνα 4.2.2.0 : Εικόνα Προσανατολισμού για την περιοχή του Έρφουρτ - Πηγή: Ιδία επεξεργασία

Γεωγραφικά το Έρφουρτ ( Erfurt), βρίσκεται στο

κεντρικό τμήμα της γερμανικής επικράτειας και είναι

πρωτεύουσα του ομοσπονδιακού κρατιδίου της

Θουριγγίας. Ο πληθυσμός της περιοχής ανέρχεται

στους 202,590 κατοίκους σύμφωνα με την απογραφή

του 2005 από της στατιστικές αρχές της Γερμανίας. Η

έκταση του ανέρχεται στα 269,17χλμ.



41

Πίνακας 4.2.2.0: Δημογραφικά και οικιστικά χαρακτηριστικά της περιοχής μελέτης

ΟΙΚΙΣΤΙΚΗ ΖΩΝΗ ΑΡΙΘΜΟΣ ΚΤΙΡΙΩΝ ΚΑΤΟΙΚΟΙ

ΑΣΤΙΚΗ ΖΩΝΗ 12440 100275

ΠΡΟΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΜΕΝΗ ΖΩΝΗ 2707 52578

ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΖΩΝΗ 12502 42501

ΣΥΝΟΛΟ 27649 195354

Πηγή : Eurostat 2010, ιδία επεξεργασία

Στον πίνακα, παρατηρούμε τα δημογραφικά και οικιστικά χαρακτηριστικά της περιοχής

μελέτης. Πιο ειδικά, ο μεγαλύτερος αριθμός κτιρίων βρίσκεται σε αγροτική ζώνη με αριθμό

κτιρίων 12.502 και πληθυσμό 42.501 κατοίκους, μετά ακολουθεί η αστικά ζώνη με αριθμό

κτιρίων 12.440 και πληθυσμό 100.275 και τελευταία είναι η προκατασκευασμένη ζώνη με

αριθμό κτιρίων 2.707 και πληθυσμό 52.578.

Η χώρα της Γερμανίας σύμφωνα με δεδομένα από τη Eurostat στοιχεία του 2010 έχει

μέση παραγωγή βιοαποβλήτων περίπου 50,6 κιλά ανά κάτοικο ετησίως. Ως αποτέλεσμα, στη

περιοχή του Έρφουρτ παράγονται περίπου 10000 τόνοι βιοαποβλήτων το χρόνο. Στην περιοχή

έχει δημιουργηθεί, ένα ολοκληρωμένο σύστημα συλλογής των αποβλήτων με ειδικούς κάδους

(πλαστικό, γυαλί, αλουμίνιο και χαρτί) και κάδους βιοαποβλήτων για την διαλογή αποβλήτων

κουζίνας και κήπου. Περίπου το 90% των νοικοκυριών είναι εφοδιασμένα με κάδους

βιοαποβλήτων, ενισχύοντας τη διαλογή στη πηγή και βοηθώντας στη γρηγορότερη διαχείριση

των απορριμμάτων τους.

Στη περιοχή το χρονολογικό έτος του 1976 ιδρύθηκαν για πρώτη φορά από μία δημόσια

εταιρεία μονάδες διαχείρισης όλων των ειδών των αποβλήτων. Όπως μονάδες

κομποστοποίησης, αναερόβιας χώνευσης, εργοστάσια ανακύκλωσης ακόμη και ΧΥΤΑ. Η

μονάδα αναερόβιας επεξεργασίας λειτούργησε για πρώτη φορά το 1990. Σήμερα, λόγω των

νέων οδηγιών και νομικών πλαισίων της ΕΕ, τα ΧΥΤΑ έχουν περιοριστεί στο μέγιστο και τα

απόβλητα επεξεργάζονται με άλλες μεθόδους ώστε να μην επιβαρύνεται άλλο το περιβάλλον.

Η ετήσια δυναμικότητα του εργοστασίου ανέρχεται στους 18200 τόνους βιοαποβλήτων.

Η συγκεκριμένη ποσότητα προέρχεται τόσο από τη περιοχή μελέτης μας όσο και από γειτονικές

πόλεις. Επίσης, εξαιτίας της οργανωμένης διαλογής στη πηγή τα βιοαπόβλητα συλλέγονται

χωριστά και γρηγορότερα χωρίς να χρειάζεται να επεξεργαστούν πριν την διαδικασία της ΑΧ.

Έτσι τα βιοαπόβλητα τοποθετούνται μέσα στους χωνευτήρες 7 στο σύνολο του εργοστασίου και

αφού περάσουν από τα 4 στάδια Αναερόβιας Χώνευσης και λαμβάνοντας υπόψη διάφορους

παράγοντες που επηρεάζουν την ταχύτητα εκτέλεσης της διαδικασίας όπως έχει αναφερθεί και

προηγουμένως, παράγεται το τελικό προς διάθεση προϊόν.

Έπειτα , το παραγόμενο βιοαέριο ανέρχεται στη ποσότητα περίπου 1.638.422 κ.μ.

γνωρίζοντας ότι 1 τόνος βιοαποβλήτων παράγει περίπου 70 με 90 κ.μ βιοαερίου. Έτσι το

βιοαέριο που παράγεται διοχετεύεται σε ειδικές μονάδες παραγωγής ηλεκτρισμού και

θερμότητας. Με το γεγονός αυτό καλύπτεται ένα μεγάλο μέρος των ενεργειακών αναγκών των

κατοίκων αλλά και του ίδιου του εργοστασίου. Μειώνοντας έτσι τη χρήση παραγωγής ενέργειας

από μη ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και συμβάλλοντας ταυτόχρονα στην βελτίωση της τοπικής



42

οικονομίας και της ασφάλειας του περιβάλλοντας. Δίνοντας τις βάσεις για ένα καλύτερο μέλλον

για τους κατοίκους και τα παιδιά τους.

Η αναερόβια επεξεργασία είναι ένα σύγχρονο όπλο στα χέρια των ανθρώπων για

την σωστή διαχείριση των βιοαποβλήτων καθώς έχει πολλά οφέλη και εφαρμόζεται από πολλές

χώρες της Ευρώπης. Ανακεφαλαιώνοντας, η ΑΧ βοηθά στη μείωση των περιβαλλοντικών

προβλημάτων που οφείλονται από την ανεξέλεγκτη διάθεση μη επεξεργασμένων ΑΣΑ σε

ΧΥΤΑ. Επίσης, βοηθά στη παραγωγή ηλεκτρισμού και ενέργειας από το βιοαέριο που

παράγεται, συμβάλλοντας έτσι στη μείωση των περιβαλλοντικά επικίνδυνων μέσων παραγωγής

ηλεκτρικής ενέργειας. Τέλος , έχουμε παραγωγή λιπάσματος που αντικαθιστά τα ανόργανα

λιπάσματα (χημικά) και εξοικονόμηση νερού.



43

4.3 Άλλες μέθοδοι

Αεριοποίηση

Η αεριοποίηση των βιοαποβλήτων είναι μία μέθοδος θερμικής επεξεργασίας και έχει

κύριο στόχο την παραγωγή ενέργειας και τη παραγωγή αερίου σύνδεσης μέσω της παραγωγής

CO. Η διαδικασία της επεξεργασίας μέσω της αεριοποίησης είναι κατάλληλη για ξηρά υλικά

όπως το ξυλώδες μέρος των αποβλήτων κήπου. Έπειτα, η εναπομένουσα τέφρα , ανάλογα με

την ποιότητα που την χαρακτηρίζει μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως λίπασμα η διαφορετικά

ανάλογα και με την ποσότητα να διατεθεί σε υγειονομικούς χώρους ταφής. (Οδηγός

βιοαποβλήτων, ΕΠΠΕΡΑΑ 2012)

Ανεξέλεγκτη εναπόθεση

Η συγκεκριμένη μέθοδος , ήταν η πρώτη μέθοδος διαχείρισης αποβλήτων και κατ’

επέκταση και βιοαποβλήτων. Η μέθοδος αυτή εφαρμοζόταν πριν τεθεί στο τραπέζι το σκεπτικό

της οργανωμένης διάθεσης απορριμμάτων σε χωματερές. Παρ’όλα αυτά εφαρμόζεται ακόμη και

σήμερα σε μερικές περιοχές της Ευρώπης. Οι οικισμοί πετούσαν τα απορρίμματα τους

ανεξέλεγκτα οπουδήποτε χωρίς κάποιο κριτήριο. Οι χώροι αυτοί μπορεί να είναι ρεματιά, δάσος,

πάρκο, ποταμοί κα. Σήμερα, η μέθοδος αυτή εφαρμόζεται σε κοινωνίες που είναι υπανάπτυχτες

ή και ακόμα δεν έχουν μία σωστή περιβαλλοντική πολιτική και ένα οργανωμένο σχέδιο για τη

διαχείριση των απορριμμάτων. Αξιοσημείωτο , είναι να αναφερθεί ότι στη περίπτωση των

βιοαποβλήτων λόγω της φυσικής τους σύσταση, όταν εναποτεθούν στο φυσικό περιβάλλον, θα

ανοικοδομηθούν από οργανισμούς του υπεδάφους γρηγορότερα από άλλα απορρίμματα. Το

γεγονός αυτό όμως δεν παύει να έχει τους κινδύνους του.

Αποτέφρωση

Με τη μέθοδο της αποτέφρωσης (καύση) είτε τα αστικά είτε τα βιομηχανικά απόβλητα

συλλέγονται και μετά οδηγούνται σε ειδικούς αποτεφρωτήρες όπου και καίγονται στους 900 με

1000 °C. Με την αποτέφρωση των βιοαποβλήτων μπορεί να αποδοθεί ικανοποιητικές

ποσότητες ηλεκτρισμού και θερμότητας. Γεγονός που βοηθά στην μείωση της παραγωγής

ενέργειας από φυσικές εξαντλούμενες πηγές. Η διαδικασία αυτή οδηγεί στη δημιουργία και

απελευθέρωση διοξειδίου του άνθρακα και άλλων επικίνδυνων ουσιών. Η αποτέφρωση των

σύμμεικτων οικιακών απορριμμάτων πραγματοποιείται σε ειδικά αποτεφρωτήρια. Επιπλέον,

αξιοσημείωτο είναι να ειπωθεί ότι την αποτέφρωση με στόχο την ενεργειακή ανάκτηση δεν είναι

απαραίτητο τα βιοαπόβλητα να προέρχονται από διαλογή στη πηγή. (Οδηγός βιοαποβλήτων,

ΕΠΠΕΡΑΑ 2012).



44

Πυρόλυση

Η μέθοδος αυτή εφαρμόζεται σε διάφορες Ευρωπαϊκές χώρες τα τελευταία χρόνια. Τα

απορρίμματα καίγονται σε συνθήκες ατελούς καύσης δηλαδή με παρουσία πολύ μικρής

ποσότητας οξυγόνου. Επιπλέον, σε αυτή τη διαδικασία μπορούν να συμπεριληφθούν και μη

βιοδιασπώμενα υλικά. Έτσι, τα απορρίμματα εφόσον δεχτούν θερμική επεξεργασία αλλάζει η

χημική και φυσική τους σύνθεση. Επομένως μετά την διαδικασία αυτή, τα παραγόμενα προϊόντα

της πυρόλυσης μπορεί να βρίσκονται σε αέρια μορφή (π.χ. μεθάνιο, μονοξείδιο του άνθρακα,

διοξείδιο του άνθρακα κ.λπ.) τα οποία είναι ικανά να παράγουν ηλεκτρική και θερμική ενέργεια

μέσω καύσης (European Commission DG, 2011b), Επιπλέον, μπορεί να βρίσκονται τόσο σε

υγρή όσο και σε στερεή μορφή, όπως όταν πρόκειται για το στερεό υπόλειμμα αποτελούμενο

σχεδόν πάντα από καθαρό άνθρακα συσσωματωμένο με αδρανή συστατικά των στερεών

αποβλήτων (Λοϊζίδου, 2006). Παρ’όλα αυτά η συγκεκριμένη μέθοδο παρουσιάζει και διάφορα

μειονεκτήματα τόσο για το περιβάλλον όσο και για την ανθρώπινη υγεία. Το γεγονός αυτό

οφείλεται στα αέρια που απελευθερώνονται καθώς συμβάλλουν στο φαινόμενο του

θερμοκηπίου. Τα απορρίμματα πρέπει να υφίστανται διαλογή πριν οδηγηθούν σε αυτή τη

διαδικασία καθώς η πυρόλυση δεν είναι κατάλληλη για υλικά όπως το γυαλί.

Ανακύκλωση

Η ανακύκλωση αποτελεί έναν πολύ σημαντικό και αναγκαίο παράγοντα στην εξέλιξη

του πλανήτη καθώς και στην εξέλιξη των επόμενων γενεών. Σήμερα στον πλανήτη έχουμε πολύ

μεγάλη αύξηση του πληθυσμού με αποτέλεσμα να έχουμε αύξηση της κατανάλωσης των υλικών

και άλλων αγαθών, η μείωση της γονιμότητας των γεωργικών εκτάσεων και οι κλιματικές

αλλαγές είναι κάποιοι από τους πιο σημαντικούς λόγους της μείωσης των αποθεμάτων των

πρώτων υλών όπως και τις δυνατότητες παραγωγής τροφής. Έτσι λοιπόν μπορούμε να

αντιμετωπίσουμε αυτά τα προβλήματα με βάση την πυραμίδα της διαχείρισης των αποβλήτων

όπου στη βάση της βρίσκεται η ταφή, ένα στάδιο πριν η ανακύκλωση – ανάκτηση, πιο πάνω

βρίσκεται η επαναχρησιμοποίηση και στην κορυφή της βρίσκεται η πρόληψη σαν η μέγιστη

δυνατή λύση. Η Ελλάδα σύμφωνα με έρευνες μετά από πολλές και συστηματικές προσπάθειες

ανακύκλωσης των απορριμμάτων έχει παρατηρηθεί μια αύξηση των ανακυκλωμένων οικιακών

απορριμμάτων από 6% το 2003 στο 23% το 2007 και σε ακόμη μεγαλύτερο ποσοστό το 2012

(Eurostat 2014). Τα οργανικά υλικά όπως τα υπολείμματα μαγειρείου, τα κλαδέματα δέντρων, η

άχρηστη ξυλεία, τα παλιά έπιπλα, οι παλέτες, τα υπολείμματα χλοοκοπής, τα φύλλα των

δέντρων, η λυματολάσπη, τα υπολείμματα βιομηχανιών επεξεργασία τροφίμων κ.α. μπορούν να

ανακυκλωθούν ως καύσιμο σε καυστήρες στερεών καυσίμων, για την παραγωγή ηλεκτρικής

ενέργειας, ως οργανικό λίπασμα (κομπόστα), υποκαθιστώντας τα αντίστοιχα χημικά λιπάσματα

κ.α.

Εγκυκλοπαιδικά , η μεθοδολογία της ανακύκλωσης των οικιακών οργανικών

απορριμμάτων αποτελείται από τρεις βασικές κατηγορίες, την θερμή ανακύκλωση, την ψυχρή

ανακύκλωση, και την ανακύκλωση με την βοήθεια γαιοσκωλήκων. Επομένως, η θερμή

ανακύκλωση είναι η πιο γνωστή μέθοδος κομποστοποίησης και υλοποιείται μέσω της δράσης



45

αερόβιων θερμόφιλών μικροοργανισμών. Στην αποικοδόμηση των οργανικών υλικών

συμμετέχουν:

Α) Tα αερόβια βακτήρια τα οποία πραγματοποιούν την αποικοδόμηση κυρίως στα

πρώτα στάδια της κομποστοποίησης και τα βακτήρια χωρίζονται σε μεσόφιλα που

ενεργοποιούνται σε θερμοκρασίες άνω των 10 έως 40 βαθμούς κελσίου και τα θερμόφιλα που

ενεργοποιούνται σε θερμοκρασίες από 45 έως 70 βαθμούς κελσίου.

Β) Μύκητες και ακτινομύκητες οι οποίοι είναι καλοί αποικοδομητές ξυλωδών υλικών,

χρειάζονται έντονη οξυγόνωση και μπορούν να συνεχίζουν τη δράση τους και σε όξινο

περιβάλλον.

Γ) Στα πιο κρύα μέρη του ανοικτού κάδου εισβάλουν οργανισμοί και μικροοργανισμοί

όπως έντομα, σκουλήκια, πρωτόζωα κ.α. Κατά μισό χρονικό διάστημα τουλάχιστον της

ζύμωσης οι θερμοκρασίες του μείγματος παραμένουν πάνω από τους 45 βαθμούς κελσίου και

κομποστοποιούνται διάφορα εσπεριδοειδή, υπολείμματα χλοοκοπής, κλαδέματα, πεσμένα

φύλλα κ.α. Συμπερασματικά, η θερμή ανακύκλωση εφαρμόζεται σε χώρους όπου υπάρχει

εξωτερικός χώρος όπως για παράδειγμα μια αυλή ή ένας κήπος.

Από την άλλη πλευρά η ψυχρή ανακύκλωση γίνεται με τη χρήση αναερόβιων ενεργών

μικροοργανισμών, εμβολιασμένων σε πίτουρο και με την χρήση ειδικού προ-κομποστοποιητή

και κομποστοποιούνται οργανικά υλικά κουζίνας .Η ψυχρή κομποστοποίηση εφαρμόζεται σε

χώρους όπως για παράδειγμα διαμερίσματα πολυκατοικιών. Επιπλέον, η τεχνική ανακύκλωσης

των οργανικών υλικών αποτελεί μια διαδικασία απομίμησης η οποία γίνεται στην φύση

αυτόματα και πρέπει να γίνεται ταχεία αποικοδόμηση και μετατροπή σε κομπόστα.

Υγειονομική ταφή

Εγκυκλοπαιδικά, ως Χώροι Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων (ΧΥΤΑ) ορίζονται οι

χώροι οι οποίοι είναι ειδικά διαμορφωμένοι για να πραγματοποιείται η ταφή των στερεών

αστικών απορριμμάτων. Οι ΧΥΤΑ σχεδιάζονται και διαμορφώνονται με τέτοιο τρόπο ώστε τα

τοξικά και άλλα απόβλητα από το χώρο απόθεσης να μη διαφεύγουν στο γύρω περιβάλλον ή

στον υδροφόρο ορίζοντα απειλώντας την υγεία τόσο των ανθρώπων όσο και του υπόλοιπου

ζωικού βασιλείου. Αυτό επιτυγχάνεται με τη στεγανοποίηση των απορριμμάτων με τσιμέντο,

χώμα, πλαστικές μεμβράνες και άλλα υλικά. Σήμερα. η διάθεση των απορριμμάτων σε ΧΥΤΑ

είναι μία επιλογή διαχείρισης αποβλήτων μη επιθυμητή, σύμφωνα με τις οδηγίες και το

Ευρωπαϊκό νομικό δίκαιο. Πιο ειδικά, με την υγειονομική ταφή των βιοαποβλήτων κατά τη

διάρκεια τις διαδικασίας αποικοδόμησης τους από διάφορους ανάλογους μικροοργανισμούς,

παρατηρείται παραγωγή διοξειδίου του άνθρακα και μεθανίου.Τα συγκεκριμένα αέρια όταν

δεσμεύονται για περαιτέρω επεξεργασία μπορούν να αποδώσουν ηλεκτρική και θερμική

ενέργεια. Όταν όμως απελευθερώνονται στην ατμόσφαιρα δημιουργούν το φαινόμενο του

θερμοκηπίου. Επομένως, οι χώροι ταφής επηρεάζονται από φυσικούς και βιολογικούς

παράγοντες του περιβάλλοντος και περνούν από στάδια αλλαγών. Οι αλλαγές αυτές αν δεν

αντιμετωπιστούν έγκαιρα είναι ανεπιθύμητες καθώς βοηθούν στην ατελή αποδόμηση, στην

ρύπανση των υπόγειον υδάτων, στο κατακάθυσμα του όγκου των στερεών αποβλήτων, στη



46

παραγωγή μεθανίου κ.ο.κ (Richard T., Boorse D., 2012). Γι’ αυτό και οι ΧΥΤΑ είναι η

τελευταία επιλογή διαχείρισης των βιοαποβλήτων , καθώς δεν υπάρχει τίποτα το θετικό

αποτέλεσμα τόσο για το περιβάλλον όσο και για τον ίδιο τον άνθρωπο.

Βιολογική Ξήρανση

Επιγραμματικά, η βιολογική ξήρανση είναι μία νέα ανερχόμενη μέθοδος επεξεργασίας

των Α.Σ.Α και κατ’ επέκταση και των βιοαποβλήτων που λαμβάνει χώρα στο εξωτερικό και έχει

αποδείξει ότι, μπορεί να συνεισφέρει στη μείωση και αντιμετώπιση διαφόρων περιβαλλοντικών

και ενεργειακών προβλημάτων. Πιο ειδικά είναι η διαδικασία επεξεργασία των αποβλήτων με

στόχο την παραγωγή SRF που είναι είδος δευτερογενούς καυσίμου. Το συγκεκριμένο καύσιμο

μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη παραγωγή ενέργειας. Βέβαια προϋποθέτει ένα αρκετά μεγάλο

επενδυτικό κόστος καθώς η διαδικασία επεξεργασίας των απορριμμάτων απαιτεί δύο

εργοστάσια , σύμφωνα με μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί από το Τεχνικό Επιμελητήριο

Ελλάδος και το Ινστιτούτο Τοπικής Αυτοδιοίκησης.



47

4.3.1 Βιοαιθανόλη και Βιοαπόβλητα

Ιστορικά, η βιοαιθανόλη μαζί με ένα σύνολο άλλων βιοκαυσίμων έγινε δημοφιλής τη

δεκαετία του 1970 όπου η πρώτη πετρελαϊκή κρίση κατέδειξε την ανάγκη για δημιουργία

εναλλακτικών πηγών ενέργειας σε περίπτωση μείωσης της προσφοράς πετρελαίου. Από τότε

μέχρι και σήμερα έχει δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στην έρευνα και την εμπορική παραγωγή του

προϊόντος αυτού. Η αμφιβολία σχετικά με την αφθονία των ορυκτών καυσίμων έχει πάρει

εκρηκτικές διαστάσεις σε συνδυασμό με την ρύπανση του περιβάλλοντος, οδήγησε στην

ανάπτυξη τεχνολογιών παραγωγής ενέργειας μέσω ανανεώσιμων πηγών

Η Βιοαιθανόλη είναι μία ανανεώσιμη πηγή ενέργειας και προκύπτει με οποιαδήποτε

πρώτη ύλη περιέχει μια επαρκή ποσότητα ζάχαρης ή υλικά τα οποία μπορούν να μετατραπούν

σε ζάχαρη. (Schnepf, 2006). Η βιοαιθανόλη μπορεί να λειτουργήσει και ώς εναλλακτικό

καύσιμο. Για παράδειγμα μπορεί να αναμιγνύεται με τη βενζίνη για να κάνει μία ανανεώσιμη

πηγή καυσίμου για τις μηχανές των αυτοκινήτων, λεωφορείων, αεροπλάνων, πλοίων κ.ο.κ.

Μπορεί να παραχθεί από το ξύλο, το άχυρο, τις καλλιέργειες και τα οικιακά απορρίμματα μέσω

ειδικής διαδικασίας. (Demirbas , 2006,). Αξιοσημείωτο θα ήταν να αναφερθεί , ότι υπάρχει

διάκριση πρώτης και δεύτερης γενιάς βιοκαυσίμων ανάλογα με την πρώτη ύλη. Στη πρώτη γενιά

, τα βιοκαύσιμα παράγονται από καλλιέργειες τροφίμων , ενώ στη δεύτερη γενιά που είναι και η

πιο προχωρημένη, από την πρώτη τα βιοκαύσιμα παράγονται από μη διατροφικές πρώτες ύλες.

Πίνακας 4.3.1.0: Ταξινόμηση των βιοκαυσίμων

Ταξινόμηση Πρώτη ύλη Παραδείγματα

Πρώτη γενιά βιοκαυσίμων Ζάχαρη, φυτικά έλαια,

ζωικά λίπη κ.ο.κ.

Βιοαέριο , βιοντίζελ,

bioalcohols, biosyngas κ.ο.κ

Δεύτερη γενιά βιοκαυσίμων Μη καλλιέργειες τροφίμων,

άχυρο σίτου, καλαμποκιού,

ξύλο, στερεά απόβλητα

(βιοαπόβλητα) κ.ο.κ

Bioalcohols, βιοέλαιο,

biohydrogen, diesel, wood

diesel.

Τρίτη γενιά βιοκαυσίμων Άλγες Φυτικά έλαια, βιοντίζελ

Τέταρτη γενιά βιοκαυσίμων Φυτικά έλαια , βιοντίζελ Βιοβενζίνη

Πηγή : Gerlach M, 2012

Στο πίνακα 4.3.1.0, παρατηρείται η ταξινόμηση των βιοκαυσίμων. Τα βιοκαύσιμα

πρώτης γενιάς απαιτούν σαν πρώτη ύλη Ζάχαρη , φυτικά έλαια κα και γίνεται παραγωγή

βιοαερίου, βιοντίζελ κ.ο.κ. Η δεύτερη γενιά βιοκαυσίμων σαν πρώτη ύλη απαιτεί μη

καλλιέργειες τροφίμων , βιοαπόβλητα κ.ο.κ. Για την παραγωγή ανανεώσιμης πηγής καυσίμου.

Τέλος, παρουσιάζεται και η τρίτη και τέταρτη γενιά που είναι σε αρχικό στάδιο στις μέρες μας.

Η καύση της βιοαιθανόλης παράγει μόνο καθαρές εκπομπές θερμότητας , ατμού και

διοξειδίου του άνθρακα. Βέβαια, το διοξείδιο του άνθρακα απορροφάται από τα φυτά για τη

σωστή λειτουργία τους και τη παραγωγή οξυγόνου, γεγονός που καθιστά την βιοαιθανόλη

ουδέτερη πηγή διοξειδίου του άνθρακα.



48

Η παραγωγή βιοαιθανόλης από τα οργανικά απορρίμματα ή αλλιώς βιοαπόβλητα δεν

έχει διερευνηθεί ακόμη σε τόσο σημαντικό βαθμό όσο θα έπρεπε. Παρ’ όλα αυτά υπάρχουν

εργοστάσια παγκοσμίως που κάνουν αυτή τη δουλειά. Πιο ειδικά παράγουν βιοαιθανόλη από

βιοαπόβλητα. Μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί μέχρι στιγμής σε παγκόσμιο επίπεδο, έχουν

αναδείξει θετικά τόσο για την οικονομία, κοινωνία όσο και για το περιβάλλον αποτελέσματα τις

διαδικασίας αυτής. Εξειδικεύοντας, έχει διαπιστωθεί ότι η χρήση των βιοαποβλήτων ως πρώτη

ύλη για τη παραγωγή βιοαιθανόλης έχει μειώσει τον όγκο των απορριμμάτων στους χώρους

υγειονομικής ταφής, έχει περιορίσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από τους χώρους

υγειονομικής ταφής και έχει αυξήσει την δυνατότητα επαναχρησιμοποίησης των υλικών.

Διάγραμμα 4.3.1.0: Παγκόσμια και περιφερειακή παραγωγή αιθανόλης καυσίμου σε λίτρα ετησίως -

Πηγή: Gerlach M, 2012

Στο διάγραμμα 4.3.1.0, παρατηρείται η παγκόσμια παραγωγή αιθάνολης καυσίμου για το

χρονικό διάστημα 1975 – 2003. Όπως γίνεται φανερό από το διάγραμμα υπάρχει μία παγκόσμια

αύξηση στη παραγωγή αιθανόλης καυσίμου από το 1975 έως το 2003. Γενικά, η χώρα με την

μεγαλύτερη παραγωγή σε λίτρα ετησίως είναι η Βραζιλία ακολουθούν οι Ηνωμένες πολιτείες

Αμερικής και ο Καναδάς και τέλος η Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο κάθετος άξονας συμβολίζει τα λίτρα

σε ετήσια βάση και ο οριζόντιος άξονας δείχνει τις χρονικές περιόδους. Αξιοσημείωτο είναι να

αναφερθεί ότι το διάστημα 1998 με 2000 υπάρχει παγκόσμια μείωση στη παραγωγή αιθανόλης

καυσίμου σύμφωνα με το διάγραμμα και έπειτα από το 2001 και μετά ραγδαία αύξηση.

Στα πλαίσια της μελέτης αυτής , διαπιστώθηκε έπειτα από βιβλιογραφική έρευνα, ότι τα

βιοαπόβλητα μπορούν να γίνουν πρώτη ύλη για την παραγωγή βιοαιθανόλης. Φιλικού προς το

περιβάλλον καυσίμου. Επομένως, η παραγωγή βιοαιθανόλης είναι ένας πολύ περιβαλλοντικά

κερδοφόρος τρόπος για την διαχείριση των βιοαποβλήτων. Σαφώς για να οδηγηθούμε στη

παραγωγή έτοιμου προϊόντος θα πρέπει να ακολουθηθούν συγκεκριμένα στάδια. Στις επόμενες

σειρές παρουσιάζονται επιγραμματικά τα στάδια αυτά.



49

Διάγραμμα 4.3.1.1: Στάδια παραγωγής Βιοαποβλήτων - Πηγή: Gerlach M, 2012

Συνοπτικά, η διαχείριση των βιοαποβλήτων για παραγωγή βιοαιθανόλης έχει θετικά και

αρνητικά σημεία σε πολυδιάστατους χώρους. Πιο ειδικά στα θετικά σημεία είναι ότι το

συγκεκριμένο καύσιμο βοηθά στη μείωση του φαινομένου του θερμοκηπίου, καθώς δεν είναι

ορυκτό καύσιμο. Ακόμη αυξάνει τον αριθμό των οκτανίων της βενζίνης με μικρό κόστος και

μειώνει την εξάρτηση των χωρών από πετρέλαιο. Επιπλέον, είναι ανανεώσιμη μορφή ενέργειας

και Μειώνει σημαντικά τις εκπομπές του διοξειδίου του θείου αλλά και της σωματιδιακής

ουσίας. Κοινωνικά , δημιουργούνται νέες προοπτικές απασχόλησης στον γεωργικό τομέα, καθώς

ανοίγει ο δρόμος για τις ενεργειακές καλλιέργειες όπως του σακχαροκάλαμου, του σόργου κ.ο.κ

με συνέπεια να ενισχύετε η τοπική οικονομία. Ταυτόχρονα περιορίζει τον όγκο των

βιοαποβλήτων που καταλήγουν στα Χ.Υ.Τ.Α.

Από την άλλη πλευρά οι αρνητικές συνέπειες της βιοαιθανόλης επικεντρώνονται κυρίως

σε κοινωνικό – οικονομικό επίπεδο. Ενδεικτικά, το κόστος της παραγωγής της βιοαιθανόλης

είναι πολύ υψηλότερο από αυτό της παραγωγής βενζίνης, καθώς χρειάζεται ανάλογη τεχνολογία

και ολοκληρωμένα συστήματα διαχείρισης. Ακόμη, το ενεργειακό σκέλος της βιοαιθανόλης

ισοδυναμεί με περίπου τα 2/3 του αντίστοιχου της βενζίνης. Συνεπώς χρειάζεται περισσότερη

βιοαιθανόλη για να καλυφθεί η ίδια απόσταση από ένα όχημα. Τέλος, ανθρωπογεωγραφικά

διατυπώνεται η γνώμη ότι είναι πιο σημαντικό να χρησιμοποιηθεί η βιομάζα ως τροφή για να

αντιμετωπιστεί η παγκόσμια πείνα, παρά να χρησιμοποιηθεί ως πρώτη ύλη για την παραγωγή

βιαιθανόλης, εξαιτίας της ανθρωπιστικής κρίσης που λαμβάνει χώρα στις μέρες μας σε διάφορα

σημεία του πλανήτη.

Στάδιο 1 • Παραλαβή των περιεχομένων ζυμώσιμων σακχάρων από τις πρώτες

ύλες , με τη βοήθεια φυσικών και χημικών τεχνικών

Στάδιο 2 • Μετατροπή των σακχάρων σε αιθανόλη , μέσω της διαδικάσιας της

αλκοολικής ζύμωσης

Στάδιο 3 • Ανάκτηση της αιθανόλης, με απόσταξη , ώς μείγμα περίπου 95,6%

αιθανόλης και περίπου 4,4 % νερού.



50

Κεφάλαιο 5

5. Υφιστάμενη κατάσταση

Στις μέρες μας , σε ότι αφορά την διαχείριση των βιοαποβλήτων η Ευρώπη μπορεί να

πάρει το χαρακτηρισμό ως ‘Ευρώπη δύο ταχυτήτων’. Το γεγονός αυτό οφείλετε επειδή μερικά

κράτη μέλη έχουν αναπτύξει ολοκληρωμένα συστήματα διαχείρισης και απολαμβάνουν τις

θετικές επιδράσεις σε οικονομικό – κοινωνικό – περιβαλλοντικό επίπεδο, ενώ άλλα κράτη έχουν

μείνει αρκετά πίσω στο τομέα αυτό. Γίνεται φανερό και μέσα από τις επόμενες σελίδες ότι τα

προγράμματα διαχείρισης των βιολογικών αποβλήτων δεν κατανέμονται ομοιόμορφα στον

Ευρωπαϊκό χώρο.

Χώρες όπως η Γερμανία, η Ιταλία, η Ολλανδία κ.ο.κ, έχουν αναπτύξει προγράμματα που

αποδίδουν καρπούς και είναι πρότυπα για άλλες χώρες. Βέβαιο η συνεισφορά των κατοίκων

είναι καθοριστική σε αυτές τις χώρες , εξαιτίας της αυστηρότητας των νόμων αλλά και της

περιβαλλοντικής εκπαίδευσης που διαθέτουν. Από την άλλη πλευρά χώρες όπως η Ελλάδα, η

Κύπρος, η Βουλγαρία κ.ο.κ, απέχουν πολλά βήματα για να φτάσουν στο επιθυμητό βαθμό

αξιοποίησης που έχει προτείνει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Με συνέπεια όχι μόνο να εξακολουθούν

να ρυπαίνουν το περιβάλλον, αλλά υποβαθμίζουν και την οικονομία τους. Κρίνεται αναγκαίο

λοιπόν να ενεργοποιηθούν άμεσα και να θεσπίσουν εθνικών διαστάσεων σχεδιασμούς

διαχείρισης βιοαποβλήτων Ευρωπαϊκών Προδιαγραφών.

Στις επόμενες σελίδες γίνεται αναλυτική περιγραφή της υφιστάμενης κατάστασης στην

Ε.Ε και στην Ελλάδα. Παρουσιάζονται Πίνακες , διαγράμματα και χαρτογραφική απεικόνιση

των στοιχείων που προέρχονται από έγκυρες πηγές όπως η Eurostat και η Εθνική Στατιστική

Αρχή. Συμπερασματικά, άλλες χώρες αξιοποιούν περισσότερο την ανακύκλωση ενώ άλλες την

κομποστοποίηση. Σε αρκετές περιπτώσεις γίνεται ένας συνδυασμός των πρακτικών διαχείρισης

των βιοαποβλήτων.



51

5.1 Υφιστάμενη κατάσταση στην Ε.Ε

Σε γενικές γραμμές τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης των «15» μαζί με της

Σκανδιναβικές χώρες, τα οποία είναι το Βέλγιο, η Γερμανία, η Γαλλία, η Ιταλία, το

Λουξεμβούργο, η Ολλανδία, η Δανία, η Ιρλανδία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ελλάδα, η Ισπανία, η

Πορτογαλία, η Αυστρία, η Φιλανδία και η Σουηδία παράγουν ένα μεγάλο όγκο σκουπιδιών. Πιο

ειδικά ο παραγόμενος όγκος σκουπιδιών κάθε χρόνο ορίζεται στα 564 κιλά ανά άτομο. Οι

πολίτες των νέων μελών από την Κεντρική και την ΝΑ Ευρώπη Τσεχία, Εσθονία, Κύπρος,

Λετονία, Λιθουανία, Ουγγαρία, Μάλτα, Πολωνία, Σλοβενία, Σλοβακία, Βουλγαρία και

Ρουμανία παράγουν πολύ λιγότερο όγκο σκουπιδιών, ο οποίος μόλις αγγίζει τα 369 κιλά ανά

άτομο. Συμπερασματικά σε κάθε Ευρωπαίο πολίτη αναλογούν περίπου 522 κιλά σκουπίδια στην

Ευρώπη των «27» από τις καθημερινές καταναλωτικές τους δραστηριότητες. (European

Environment Agency (Nov.2010), 14/3/2014).

Πίνακας 5.1.0: Ποσοστό των Αστικών Αποβλήτων που διαχειρίστηκαν με Υγειονομική Ταφή,

Αποτέφρωση, Ανακύκλωση και Κομποστοποίηση το 2007 στην Ευρώπη των «27».

ΧΩΡΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗ

ΑΣΤΙΚΩΝ

ΑΠΟΒΛΗΤΩ

Ν kg/άτομο

ΥΓΕΙΟΝΟΜΙ

ΚΗ ΤΑΦΗ %

ΑΠΟΤΕΦΡΩ

ΣΗ

%

ΑΝΑΚΥΚΛΩ

ΣΗ

%

ΚΟΜΠΟΣΤΟΠΟΙΗ

ΣΗ

%

ΕU 27 522 42 20 22 17

ΒΕΛΓΙΟ 492 4 34 39 23

ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ 468 100 0 0 0

ΤΣΕΧΙΑ 294 84 13 2 1

ΔΑΝΙΑ 801 5 53 24 17

ΓΕΡΜΑΝΙΑ 564 1 35 46 18

ΕΣΘΟΝΙΑ 536 64 0 34 2

ΙΡΛΑΝΔΙΑ 786 64 0 34 2

ΕΛΛΑΔΑ 448 84 0 14 2

ΙΣΠΑΝΙΑ 588 60 10 13 17

ΓΑΛΛΙΑ 541 34 36 16 14

ΙΤΑΛΙΑ 550 46 11 11 33

ΚΥΠΡΟΣ 754 87 0 13 0

ΛΕΤΟΝΙΑ 377 86 0 13 1

ΛΙΘΟΥΑΝΙΑ 400 96 0 2 2

ΛΟΥΞΕΜΒΟΥΡ

ΓΟ 694 25 47 0 28

ΟΥΓΓΑΡΙΑ 456 77 9 13 1

ΜΑΛΤΑ 652 93 0 2 5

ΝΟΡΒΗΓΙΑ 630 3 38 32 28

ΑΥΣΤΡΙΑ 597 13 28 21 38

ΠΟΛΩΝΙΑ 322 90 0 6 4

ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ 472 63 19 8 10

ΡΟΥΜΑΝΙΑ 379 99 0 1 0

ΣΛΟΒΕΝΙΑ 441 66 0 34 -

ΣΛΟΒΑΚΙΑ 309 82 11 2 5

ΦΙΛΑΝΔΙΑ 507 53 12 26 10

ΑΓΓΛΙΑ 572 57 9 22 12

ΣΟΥΗΔΙΑ 518 4 47 37 12

Πηγή : Eurostat, 2009



52

Στον πίνακα, παρατηρούμε το ποσοστό των αστικών αποβλήτων που διαχειρίστηκαν με

υγειονομική ταφή, αποτέφρωση, ανακύκλωση και κομποστοποίηση το 2007 στην Ευρώπη των

«27». Όπου τα περισσότερα αστικά απόβλητα παράγονται στην Δανία με ποσό 801kg ανά

άτομο, στην Ιρλανδία με ποσό 786kg ανά άτομο και στην Κύπρο με ποσό 754kg ανά άτομο.

Ενώ τα λιγότερα αστικά απόβλητα παράγονται στην Ρουμανία με ποσό 379kg ανά άτομο, στην

Λετονία με ποσό 377kg ανά άτομο, στην Πολωνία με ποσό 322kg ανά άτομο στην Σλοβακία με

ποσό 309kg ανά άτομο και στην Τσεχία με ποσό 295kg ανά άτομο. Τα μεγαλύτερα ποσοστά

υγειονομικής ταφής υπάρχουν στην Βουλγαρία με ποσοστό 100%, στην Ρουμανία με ποσοστό

99%, στην Λιθουανία με ποσοστό 96%, στην Μάλτα με ποσοστό 93% και στην Πολωνία με

ποσοστό 90%. Ενώ τα μικρότερα ποσοστά υγειονομικής ταφής υπάρχουν στην Δανία με

ποσοστό 5%, στο Βέλγιο και στη Σουηδία με ποσοστό 4%, στη Νορβηγία με ποσοστό 3% και

στη Γερμανία με 1%. Όσο αφορά την αποτέφρωση των ΑΣΑ χώρες όπως η Δανία, το

Λουξεμβούργο και η Νορβηγία έχουν τα μεγαλύτερα ποσοστά διαχείρισης των ΑΣΑ με αυτή τη

διαδικασία, με τιμές 53%, 47% και 38% αντίστοιχα. Σύμφωνα με στοιχεία της eurostat για το

έτος 2009. Η Βουλγαρία, η Κύπρος, η Εσθονία , η Ελλάδα και η Λετονία είναι μερικές χώρες

που είχαν μηδενικά ποσοστά για το συγκεκριμένο έτος. Όσον αφορα την ανακύκλωση η

Σουηδία η Γερμανία και το Βέλγιο έχουν τα μεγαλύτερα ποσοστά ανακύκλωσης των ΑΣΑ με

τιμές 37% , 46% και 39% αντίστοιχα. Ενώ χώρες όπως η Ρουμανία, η Σλοβακία και άλλες έχουν

τα μικρότερα ποσοστά σύμφωνα με την Eurostat για το έτος 2009. Η Βουλγαρία έχει μηδενική

τιμή, δηλαδή δεν κάνει καθόλου ανακύκλωση των ΑΣΑ της. Τέλος οι χώρες με τα μεγαλύτερα

ποσοστά κομποστοποίησης είναι η Ιταλία η Αυστρία και το Λουξεμβούργο με τιμές 38% , 33%

και 28% αντίστοιχα. Η Βουλγαρία και η Κύπρος δεν κονιορτοποιούν τα απόβλητα τους για το

έτος 2009 όπως φένεται στο πίνακα. Σύμφωνα με την απογραφή του 2009 από την eurostat.

Σήμερα τόσο στην Ευρώπη όσο και στον υπόλοιπο κόσμο παρατηρείται αύξηση του

πληθυσμού με αποτέλεσμα να έχουμε ταυτόχρονη αύξηση της κατανάλωσης των υλικών

αγαθών και κατ επέκταση περισσότερα απόβλητα. Επιπλέον, η μείωση της γονιμότητας των

γεωργικών εκτάσεων και οι κλιματικές αλλαγές είναι κάποιοι από τους πιο σημαντικούς λόγους

της μείωσης των αποθεμάτων των πρώτων υλών όπως και τις δυνατότητες παραγωγής τροφής.

Έτσι λοιπόν για την αντιμετώπιση των προβλημάτων στον Ευρωπαϊκό χώρο έχει θεσπιστεί η

πυραμίδα της διαχείρισης των αποβλήτων όπου στη βάση της βρίσκεται η ταφή ως η χειρότερη

δυνατή λύση, ένα στάδιο πριν η ανακύκλωση – ανάκτηση, πιο πάνω βρίσκεται η

επαναχρησιμοποίηση και στην κορυφή της βρίσκεται η πρόληψη σαν η μέγιστη δυνατή λύση.

H ιεράρχηση διαχείρισης στερεών αποβλήτων ορίζεται σαν η καλύτερη δυνατή λύση η

πρόληψη για ελαχιστοποίηση της δημιουργίας των αποβλήτων, ακολουθεί η

επαναχρησιμοποίηση του προϊόντος, μετά η ανακύκλωση συμπεριλαμβανομένης της

λιπασματοποίησης του προϊόντος, μετά η ανάκτηση της ενέργειας μέσω της αποτέφρωσης και

τέλος η διάθεση σε χώρο υγειονομικής ταφής σαν την λιγότερο επιθυμητή λύση.

Στην Ευρωπαϊκή Ένωση τα κράτη μέλη παράγουν πολλούς τόνους βιοαποβλήτων το

χρόνο. Το γεγονός αυτό υποβοηθάται από την αλόγιστη κατανάλωση υλικών αγαθών που

εντείνουν το πρόβλημα. Στο παρακάτω πίνακα παρουσιάζεται το ποσοστό βιοαποβλήτων κάθε

χώρας σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat για το έτος 2001



53

Πίνακας 5.1.1: Ποσοστό βιοαποβλήτων ανά Ευρωπαϊκή χώρα

COUNTRY PERCENTAGE %

AU 29.2

BE 34.9

DK 37

FIN 40

FRA 29

GER 29.9

GRE 47

IRL 27

ITA 33.6

ILX 43.8

NL 42.0

POR 37

SPA 44.1

SWE 40

UK 38.1

EST 53.0

Πηγή : Eurostat, 2001

Σύμφωνα με το πίνακα, η Εσθονία, η Ισπανία και το Λουξεμβούργο έχουν τα

μεγαλύτερα ποσοστά παραγωγής βιοαποβλήτων με ποσοστά 53% , 44,1% και 43.8% αντίστοιχα.

Οι χώρες Ιρλανδία , Αυστρία και Γαλλία έχουν τα λιγότερα ποσοστά παραγωγής βιοαποβλήτων

με τιμές 27%, 29,2% και 29 % αντίστοιχα σύμφωνα με τη Eurostat, στοιχεία του έτους 2001.

Εγκυκλοπαιδικά, στην Αυστρία η κομποστοποίηση στο σπίτι ξεκίνησε για πρώτη φορά

από το έτος 1986 και σήμερα έχουν δημιουργηθεί οργανωμένα συστήματα κομποστοποίησης

που αξιοποιούν το βιοαπόβλητα μειώνοντας το σύνολο των αποβλήτων και παράγουν κομπόστ

σε αρκετά ικανοποιητικό βαθμό. Στην Γερμανία στις μέρες μας, με τα προγράμματα

κομποστοποίησης εξοικονομούνται περίπου 8 με 10% της κατανάλωσης λιπάσματος και

φωσφορικού αζώτου. Στην από το 1995 υπήρχαν ήδη 136 μονάδες λιπασματοποίησης και σε

διάστημα μόλις πέντε ετών η συνολική ποσότητα της οργανικής μάζας που επεξεργάζονται

αυτές η μονάδες έφτασε στο 100% επιφέροντας πολλά ωφέλει στη τοπική κοινωνία. Επίσης,

στην Ολλανδία διαδραματίζονται έπειτα από μελέτη σπουδαία προγράμματα αξιοποίησης των

βιοαποβλήτων, με γεγονός που οδήγησε στη μετατροπή περίπου 1,45 εκατομμυρίου τόνων

‘πράσινων απορριμμάτων’ σε κομπόστ μέχρι το 2009.



54

Διάγραμμα 5.1.0: Χώρες με τις καλύτερες επιδόσεις κομποστοποίησης του συνόλου των απορριμμάτων

τους, σύμφωνα με στοιχεία του 2009 από την Eurostat - Πηγή : Eurostat, 2009

Στο διάγραμμα 5.1.0, παρατηρείται ότι η Αυστρία και η Ιταλία έχουν τα μεγαλύτερα

ποσοστά κομποστοποίησης 38% και 33 % αντίστοιχα, έναντι των άλλων Ευρωπαϊκών χωρών.

Ακολουθεί η Ολλανδία και το Λουξεμβούργο με ποσοστό 28%. Η Δανία και η Ισπανία έχουν τη

λιγότερη τιμή κομποστοποίησης που ανέρχεται μόλις στο 17% και στις δύο χώρες σύμφωνα με

στοιχεία της eurostat για το έτος 2009.

Σήμερα, πολλές Ευρωπαϊκές χώρες έχουν αναπτύξει οργανωμένα συστήματα διαχείρισης

βιοαποβλήτων αλλά και κομποστοποίησης και αναερόβιας χώνευσης με κέρδη όχι μόνο στην

οικονομία αλλά και στο περιβάλλον, στην κοινωνία και πολλές φορές και στο πολιτικό χώρο για

τις εκάστοτε κυβερνήσεις. Χώρες όπως η Ισπανία , η Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η

Ιρλανδία, η Ιταλία και η Πορτογαλία έχουν αναπτύξει στην επικράτεια τους επιτυχημένα

προγράμματα διαχείρισης βιοαποβλήτων, πρότυπο για άλλες χώρες που έχουν κάνει ελάχιστες

προσπάθειες στο τομέα αυτό όπως η Ελλάδα, η Βουλγαρία η Λετονία, η Λιθουανία , η Κύπρος

και άλλες.

Πιο αναλυτικά οι περιοχές στην Ισπανία που έχουν αναπτύξει επιτυχημένα προγράμματα

διαχείρισης βιοαποβλήτων είναι στο Baix Camp, Barcelona και στη Montejurra. Στη Γαλλία

τέτοια προγράμματα βρίσκονται στις Bapaume, Gironde, Niort, στη Ιταλία στις Cupello, Monza,

Padova και στη Πορτογαλία στις περιοχές Amtres και Lipor. Τέλος στο Ηνωμένο Βασίλειο

περιοχές που έχουν αναπτύξει πολύ αξιόλογα προγράμματα διαχείρισης Βιοαποβλήτων είναι οι

Arun, Castle Morpeth και η Wyecycle. ( http:// ec.europa.eu, 2014)

0

20

4038

33

28 28

23

18 17

17

Ποσοστό κομποστοποίησης

Ποσοστό κομποστοποίησης



55

Πίνακας 5.1.2: Περιπτώσεις διαχείρισης βιοαποβλήτων

ΧΩΡΑ ΠΕΡΙΟΧΗ ΠΟΣΟΤΗΤΑ

ΟΡΓΑΝΙΚΩΝ

ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΠΟΥ

ΣΥΛΛΕΓΟΝΤΑ (t/έτος)

ΠΟΣΟΤΗΤΑ

ΚΟΜΠΟΣΤ ΠΟΥ

ΠΑΡΑΓΕΤΑΙ (t/έτος)

ΙΣΠΑΝΙΑ BAIX CAMP 4000 360

BARCELONA 10700 1900

MONTEJURRA 10000 2000

ΓΑΛΛΙΑ GIRONDE 36000 24000

NIORT 8500 4511

BAPAUME 6000 2500

ΙΤΑΛΙΑ CUPELLO 315 -

MONZA 10000 -

PADOVA 16500 -

ΙΡΛΑΝΔΙΑ CORK 1000 -

KERRY 500 -

LIMERICU 950 450

ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ AMTRES 250000 15000

LIPOR 30000 29000

ΑΓΓΛΙΑ ARUN - -

CASTLE MARPETH 5000 3000

WYECYCLE 250 70

Πηγή : http://ec.europa.eu, 2014

Πρόγραμμα διαχείρισης Βιοαποβλήτων Περιοχής Baix Cump

Πηγή : ιδία επεξεργασία

Γεωγραφικά, το έργο βρίσκεται στη περιοχή του Baix Cump της Tarragona στο Βόρειο

Ανατολικό τμήμα της Ισπανίας στο Νότιο Δυτικό τμήμα της Ευρώπης. Δημογραφικά,

περιλαμβάνει 28 δήμους με συνολικό πληθυσμό 145.000 κατοίκους και 50.000 Νοικοκυριά

σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat έτους 2001. Το πρόγραμμα διαλογή στη πηγή και

κομποστοποίησης του Baix Cump, έχει έκταση 695χλμ και περιλαμβάνει 25000 κατοίκους και

8000 περίπου Νοικοκυριά. Σε 3 χρόνια λειτουργίας του συλλέχθηκαν 7000t οικιακών

απορριμμάτων και περίπου 3000t πράσινων αποβλήτων (απορρίμματα κήπου), όπου έγιναν 900t

κομπόστ.



56

Πρόγραμμα διαχείρισης Βιοαποβλήτων Περιοχής Barcelona


Γεωγραφικά, το έργο βρίσκεται στη μητροπολιτική περιφέρεια της Βαρκελώνης στο

Νότιο τμήμα της Ισπανίας και στο Νότιο Δυτικό τμήμα της Ευρώπης. Δημογραφικά,

περιλαμβάνει 33 δήμους και έχει περίπου 3 εκατομμύρια κατοίκους σε έκταση 582χλμ σύμφωνα

με στοιχεία της Eurostat έτους 2001. Το πρόγραμμα καλύπτει έκταση 113χλμ, περιλαμβάνει

137000 κατοίκους και 55000 νοικοκυριά. Χάρης στο πρόγραμμα και στην κοινωνική

περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση κομποστοποιούνται περίπου 1900t βιοαποβλήτων κάθε έτος.

Πρόγραμμα διαχείρισης Βιοαποβλήτων Περιοχής Montejurra


Γεωγραφικά, το έργο το πρόγραμμα εφαρμόζεται στα διοικητικά όρια της Merindad de

Tierra Estella στην περιφέρεια της Ναβάρας στο Βόρειο Ανατολικό τμήμα της Ισπανίας στο

Νότιο Δυτικό τμήμα της Ευρώπης. Δημογραφικά, αποτελείται από 120 δήμους και κοινότητες

και 52000 κατοίκους σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat έτους 2001. Το πρόγραμμα, έχει έκταση

2000χλμ και παράγει περίπου 2000t κομπόστ από 10.000t βιοαποβλήτων.



57

Πρόγραμμα διαχείρισης Βιοαποβλήτων Περιοχής Bapaume


Γεωγραφικά η περιοχή της Bapaume βρίσκεται στο Nord Pas-de-callas, στο Βόρειο

Ανατολικό τμήμα της Γαλλίας και απέχει 200χλμ από τις ακτές του Ατλαντικού Ωκεανού στο

Βόρειο Δυτικό τμήμα της Ευρώπης. Το πρόγραμμα κομποστοποίησης της Bapaume καλύπτει το

92% των 23600 κατοίκων της περιοχής παράγοντας 2500t κομπόστ κατά έτος από 6000t

βιοαποβλήτων.

Πρόγραμμα διαχείρισης Βιοαποβλήτων Περιοχής Gironde


Γεωγραφικά, ο χώρος κομποστοποίησης βρίσκεται στη περιοχή Gironde της Γαλλίας

στο Βόρειο Δυτικό τμήμα της Ευρώπης. Το πρόγραμμα καλύπτει 20000 περίπου νοικοκυριά της

περιοχής. Η μονάδα κομποστοποίησης παράγει από τα βιοαπόβλητα που δέχεται περίπου 3000t

κομπόστ το μήνα.



58

Πρόγραμμα διαχείρισης Βιοαποβλήτων Περιοχής Niort


Γεωγραφικά η Niort , βρίσκεται στο Βόρειο Δυτικό Τμήμα της Γαλλίας, στο Βόρειο

Δυτικό τμήμα της Ευρώπης. Το πρόγραμμα διαχείρισης βιοαποβλήτων καλύπτει 12000

νοικοκυριά τα οποία αντιπροσωπεύουν το 50% του συνολικού πληθυσμού της περιοχής.

Ιστορικά, το 1998 το πρόγραμμα παρήγαγε 4500 περίπου τόνους κομπόστ από τα οποία οι 2500

τόνοι διανεμήθηκαν στους κατοίκους βοηθώντας έτσι ώστε να μειωθεί η χρήση άλλων

λιπασμάτων που προκαλούν αρνητικές συνέπειες στο περιβάλλον.

Πρόγραμμα διαχείρισης Βιοαποβλήτων Περιοχής Coru και Tralee

Πηγή : ιδία επεξεργασία Πηγή : ιδία επεξεργασία

Γεωγραφικά το Coru βρίσκεται στο Νότιο Δυτικό μέρος της Ιρλανδίας , στην Βόρεια

Ευρώπη. Στη περιοχή η μέση θερμοκρασία αγγίζει μόλις τους 12 βαθμούς Κελσίου. Λειτουργεί

πρόγραμμα κομποστοποίησης από το 1998 γεγονός που έχει ωφελήσει θετικά την τοπική

κοινωνία. Από την άλλη πλευρά το Tralee βρίσκεται στο Βόρειο μέρος της κομητείας στα Νότιο

Δυτικά της Ιρλανδίας, στην Βόρεια Ευρώπη. Μέσο του προγράμματος διαχείρισης



59

Βιοαποβλήτων συλλέγονται 500t Βιοαποδομήσιμων. Στόχος πολύ θετικός αν λάβουμε υπόψη

και το πληθυσμιακό μέγεθος της περιοχής.

Πρόγραμμα διαχείρισης Βιοαποβλήτων Περιοχής Limerick


Γεωγραφικά, το Limerick βρίσκεται στο Νότιο Δυτικό τμήμα της Ιρλανδίας, στη Βόρεια

Ευρώπη. Στο πρόγραμμα συμμετέχουν 2800 νοικοκυριά και συλλέγονται 950t Βιοαποβλήτων

και παράγονται 450t κομπόστ το χρόνο.

Πρόγραμμα διαχείρισης Βιοαποβλήτων Περιοχής Cupello και Monza


Γεωγραφικά, το Cupello, είναι χωριό που ανήκει στη περιοχή του Abruzzo στο Νότιο

τμήμα της Ιταλίας, Νότια της Ευρώπης. Η έκταση που καλύπτει το πρόγραμμα ανέρχεται σε

48χλμ με πληθυσμό περίπου 4200 κατοίκους. Από την άλλη πλευρά η Monza βρίσκεται στο



60

Βόρειο τμήμα της Ιταλίας στη Νότια Ευρώπη, και είναι Δήμος κοντά στο Μιλάνο. Το

πρόγραμμα καλύπτει 35094χλμ και πληθυσμό 119060 κατοίκους.

Πρόγραμμα διαχείρισης Βιοαποβλήτων Περιοχής Padova


Γεωγραφικά, η Padova Βρίσκεται στη Βόρειο Ανατολική Ιταλία, στη Νότια Ευρώπη. Το

πρόγραμμα διαχείρισης βιοαποβλήτων και η Κομποστοποίηση λαμβάνουν χώρα σε μία περιοχή

έκτασης 57714χλμ και πληθυσμού 150000 κατοίκων σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat για το

έτος 2007.

Πρόγραμμα διαχείρισης Βιοαποβλήτων Περιοχής Amtres


Γεωγραφικά, η Amtres βρίσκεται στην Trajouce εντός του δήμου της Oeiras, δυτικά της

Λισσαβόνας στην Πορτογαλία στην Νότιο Δυτική Ευρώπη. Τα πρόγραμμα εφαρμόζεται σε μία

έκταση που καλύπτει 46χλμ γής και η οποία έχει πληθυσμό 150.000 κατοίκους. Το πρόγραμμα

παράγει περίπου 15000t κομπόστ το χρόνο.



61

Πρόγραμμα διαχείρισης Βιοαποβλήτων Περιοχής Lipor


Γεωγραφικά, το Lipor βρίσκεται στο Βόρειο Δυτικό τμήμα της Πορτογαλίας στη

περιφέρεια του Πόρτου στην Νότιο Δυτική Ευρώπη. Η έκταση που καλύπτει ανέρχεται στα

637χλμ με πληθυσμό 1 εκατομμύριο περίπου κατοίκους. Έχουν αναπτυχθεί αξιόλογα

προγράμματα διαχείρισης βιοαποβλήτων όπως αυτό της κομποστοποίησης, που φέρνει σαν

αποτέλεσμα να παράγονται περίπου 29000t κομπόστ από 30000t βιοαποβλήτων.

Πρόγραμμα διαχείρισης Βιοαποβλήτων Περιοχής Arun και Castle Morpeth


Γεωγραφικά, η Arun βρίσκεται στην Νότιο Ανατολική Αγγλία , στη Βόρεια Ευρώπη και

καλύπτει έκταση 230χλμ. Στην επικράτεια της έχουν δημιουργηθεί σημαντικά συστήματα

διαχείρισης βιοαποβλήτων με κυριότερο αυτό της κομποστοποίησης. Από την άλλη πλευρά το

πρόγραμμα του Castle Morpeth εκτελείτε στο Borough του Castle Morpeth βόρεια του



62

Newcastle στην Βόρειο Ανατολική Αγγλία. Ανήκει σε έκταση 30χλμ και 20400 περίπου

νοικοκυριά. Εκεί, συλλέγονται 5000t βιοαποβλήτων κάθε έτος και παράγονται 3000t περίπου

κομπόστ κάθε χρόνο.

Πρόγραμμα διαχείρισης Βιοαποβλήτων Περιοχής Wyecycle


Γεωγραφικά, η Wyecycle ανήκει στο Νότιο Ανατολικό τμήμα της Αγγλίας στη Βόρεια

Ευρώπη. Εκεί έχουν αναπτυχθεί ολοκληρωμένα συστήματα διαχείρισης Βιοαποβλήτων με

κυριότερο αυτό της κομποστοποίησης. Συνολικά, παράγονται 70t τελικού κομπόστ και

αξιοποιούνται 250t βιοαποβλήτων το χρόνο αν αναλογιστούμε και την έκταση της περιοχής.

Συμπερασματικά , όπως είδη έχει ειπωθεί οι περισσότερες χώρες της Ευρωπαϊκής

Ένωσης παράγουν σημαντική ποσότητα βιοαποβλήτων μέσα από της καθημερινές

δραστηριότητες των κατοίκων τους. Υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο παράγονται περίπου 120 –

140 εκατομμύρια τόνοι βιοαποβλήτων στην Ε.Ε και 90 εκατομμύρια τόνοι περίπου είναι από

απόβλητα τροφών και τροφίμων. (food waste). Επομένως, είναι αναγκαίο να δημιουργηθούν

προγράμματα διαχείρισης βιοαποβλήτων τόσο για την μείωση των περιβαλλοντικών

προβλημάτων όσο και για την βελτίωση της ποιότητας ζωής των ανθρώπων. Στην Ευρώπη η

καλύτερη μέθοδος σύμφωνα με τα σημερινά δεδομένα για τη διαχείριση των βιοαποβλήτων

είναι η Κομποστοποίηση και η αναερόβια χώνευση. Καθώς, υπάρχουν πολλαπλά ωφέλει στη

κοινωνία, το περιβάλλον και την οικονομία. Έτσι, έχουν θεσπιστεί σε πολλές χώρες νομοθεσίες

σχετικά με την διαχείριση των βιοαποβλήτων. Για παράδειγμα , σήμερα το 45% των κατοίκων

της Αγγλίας με κήπο επεξεργάζονται τα απορρίμματα τους με την διαδικασία της

κομποστοποίησης. Στη Φιλανδία, έχει θεσπιστεί νομοθεσία σχετικά πρόσφατα, όπου αναφέρει

ότι στόχος είναι να ανακυκλώνονται ή να επαναχρησιμοποιούνται το 50% των απορριμμάτων

που παράγουν οι πολίτες. Το γεγονός αυτό επιτυγχάνεται με οργανωμένα συστήματα

διαχείρισης. Ιρλανδία, Πορτογαλία και Γαλλία έχουν ειδικά προγράμματα κομποστοποίησης και

γενικά διαχείρισης βιοαποβλήτων όπως έχει ειπωθεί, και στη Πορτογαλία λειτουργούν 5

εργοστάσια παραγωγής κομπόστ. Τέλος, η Σουηδία μετά το 2005 δημιούργησε στάδια δράσης

για τα βιοαπόβλητα. Όλα τα παραπάνω συμβάλει ουσιαστικά και η περιβαλλοντική εκπαίδευση



63

και ευαισθητοποίηση που έχουν αποκτήσει οι κάτοικοι. Γεγονός , που δεν συμβαίνει σε χώρες

όπως η Ελλάδα, η Λιθουανία , η Κύπρος, η Λετονία κ.α που έχουν κάνει πενιχρά βήματα στη

σωστή περιβαλλοντικά διαχείριση των απορριμμάτων τους.



64

5.2 Υφιστάμενη κατάσταση στη Ελλάδα

Στην Ελλάδα , σύμφωνα με στοιχεία που έχουν δημοσιευθεί από την ΕΠΕΜ ΑΕ, και το

ΕΠΠΕΡΑΑ το έτος 2011, διαπιστώνεται ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των αποβλήτων της χώρας

καταλαμβάνουν τα βιοαπόβλητα τα οποία είναι απόβλητα τροφών, τροφίμων και κήπου. Ένα

γεγονός που βοηθά στη σύσταση του ποσοστού αυτού είναι και ο αγροτικός τομέας. Η Ελλάδα

είναι χώρα που έχει περισσότερο αναπτυγμένο το πρωτογενή τομέα παραγωγής ως αγροτική

κυρίως χώρα. Επομένως, ένα μεγάλο τμήμα των βιοαποβλήτων προέρχονται από τις διαδικασίες

που λαμβάνουν χώρα στο τομέα αυτό. Σαφώς, όμως δεν πρέπει να αγνοείται και το γεγονός της

οικονομικής βελτίωσης και της καλυτέρευσης του επιπέδου ζωής των Ελλήνων τα τελευταία 30

χρόνια. Συντελεστές πολύ σημαντικοί καθώς έχουν οδηγήσει στη ραγδαία αύξηση της

κατανάλωσης υλικών αγαθών με συνέπεια τη παραγωγή βιοαποβλήτων. Ο δευτερογενής τομέας

παραγωγής και ελάχιστα ο τριτογενής συνεισφέρουν και αυτοί στη παραγωγή αποβλήτων

Διάγραμμα 5.2.0 , Τρόπος αξιοποίησης αστικών στερεών αποβλήτων στην Ελλάδα - Πηγή :

Μπουρτσάλας A.X., 2011

Σύμφωνα με το διάγραμμα, η διαχείριση των Α.Σ.Α στην Ελληνική επικράτεια σήμερα

διαμορφώνεται ως εξής : To 50% των Α.Σ.Α εναποτίθεται σε Χ.Υ.Τ.Α , το 25% σε Χ.Α.Δ.Α , το

23% σε υπηρεσίες ανακύκλωσης και μόλις το 2% σε υπηρεσίες κομποστοποίησης.

23

2

50

25

Μέθοδος αξιοποίησης

Ανακύκλωση

Κομποστοποίηση

Χ.Υ.Τ.Α

Χ.Α.Δ.Α



65

Διάγραμμα 5.2.1: Ποσοστό βιοαποβλήτων ανά περιφέρεια για το 2011 - Πηγή : Ιδία επεξεργασία,

ΕΠΠΕΡΑΑ , ΕΠΕΜ ΑΕ, 09-2011

Στο διάγραμμα 5.2.1, γίνεται αναφορά στο ποσοστό παραγόμενων βιοαποβλήτων ανά

περιφέρεια σύμφωνα με στοιχεία της ΕΠΕΜ ΑΕ για το έτος 2011. Όπου το μεγαλύτερο ποσοστό

παραγωγής βιοαποβλήτων το κατέχει η περιφέρεια Θεσσαλίας με ποσοστό 53,9%, έπειτα

ακολουθούν οι περιφέρειες Β. Αιγαίου , Στερεάς Ελλάδας, Δυτικής Ελλάδας και Ιώνιων Νήσων

με ποσοστό 48,3% και 47% αντίστοιχα. Οι περιφέρειες με την λιγότερη παραγωγή οργανικών

απορριμμάτων είναι του Ν. Αιγαίου, της Κεντρικής Μακεδονίας και της Κρήτης με ποσοστό ,

30%, 38,6% και 39,2% αντίστοιχα.

Διάγραμμα 5.2.2: Εκτίμηση ποσότητας βιοαποβλήτων τόνοι ανά έτος στο σύνολο της χώρας - Πηγή :

Ιδία επεξεργασία, ΕΠΠΕΡΑΑ , ΕΠΕΜ ΑΕ, 09-2011

0 20 40 60

ΑΝ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΚΑΙ …

Κ.ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

ΔΥΤ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

ΗΠΕΙΡΟΣ

ΘΕΣΣΑΛΙΑ

ΙΩΝΙΑ ΝΗΣΙΑ

ΔΥΤΙΚΗ ΕΛΛΑΔΑ

ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΔΑ

ΑΤΤΙΚΗ

ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ

Β.ΑΙΓΑΙΟ

Ν.ΑΙΓΑΙΟ

ΚΡΗΤΗ

45,8

38,6

46,2

44,9

53,9

47

47

47

43,6

41

48,3

30

39,2

ΠΟΣΟΣΤΟ ΒΙΟΑΠΟΒΛΉΤΩΝ

ΠΟΣΟΣΤΟ ΒΙΟΑΠΟΒΛΉΤΩΝ

0 500000 1000000 1500000 2000000 2500000 3000000 3500000

2014

2015

2020

2025

2030

2610014

2659912

2824699

2984759

3148588

Εκτίμηση ποσότητας βιοαποβλήτων Τόνοι



66

Σύμφωνα με το διάγραμμα 5.2.2, παρουσιάζεται η εκτίμηση της παραγόμενης ποσότητας

βιοαποβλήτων εκφραζόμενη σε τόνους ανά χρονικό διάστημα για το σύνολο της Ελλάδος. Πιο

ειδικά αναμένεται να υπάρξει εκθετική αύξηση στη παραγόμενη ποσότητα. Το έτος 2014

αναμένεται η παραγόμενη ποσότητα οργανικών αποβλήτων να φτάσει περίπου τους 2.610.014

τόνους, το 2015 περίπου τους 2.659.912 τόνους και το 2020 τους 2.824.699 τόνους

βιοαποβλήτων. Ακόμη, το έτος 2025 αναμένεται η ποσότητα να αγγίξει περίπου τους 2.984.759

τόνους και το 2030 τους 3.148.588 τόνους εκτιμώμενης ποσότητας βιοαποβλήτων σύμφωνα με

υπολογισμούς των ΕΠΠΕΡΑΑ και ΕΠΕΜ ΑΕ, 09-2011.

Πίνακας 5.2.3: Εκτίμηση ποσότητας βιοαποβλήτων τόνοι ανά έτος για κάθε περιφέρεια της

χώρας

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ 2015 2020 2025 2030

ΑΝ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

ΚΑΙ ΘΡΑΚΗ

153745 157949 162772 168964

Κ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 409994 439320

467422

496262

Δ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 59464 60804

62241

63917

ΗΠΕΙΡΟΣ 73336 77381

81573

85995

ΘΕΣΣΑΛΙΑ 215755 227885

239328

250441

ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ 45354 48420

51346

54145

ΔΥΤΙΚΗ ΕΛΛΑΔΑ 171633 182676

193704

204744

ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΔΑ 146654 155595

165012

174763

ΑΤΤΙΚΗ 950682 1012922

1069214

1124555

ΠΕΛΛΟΠΟΝΗΣΟΣ 128869 138641

149083

159956

Β. ΑΙΓΑΙΟ 52209 51740

52517

54379

Ν. ΑΙΓΑΙΟ 82203 87045

91919

97078

ΚΡΗΤΗ 170012 184319

198628

213389

Πηγή : Ιδία επεξεργασία, ΕΠΠΕΡΑΑ , ΕΠΕΜ ΑΕ, 09-2011

Στον πίνακα 5.2.3, γίνεται αναφορά στην εκτίμηση της ποσότητας των βιοαποβλήτων

που θα παράγει κάθε περιφέρεια ανά έτος (χρονικό διάστημα πενταετίας) στην Ελλάδα,

σύμφωνα με υπολογισμούς των ΕΠΠΕΡΑΑ και ΕΠΕΜ ΑΕ, 09-2011. Ενδεικτικά, η περιφέρεια

Αττικής αναμένεται η ποσότητα των βιοαποβλήτων να αγγίξει τους 950682 τόνους το 2015,

τους 1012922 τόνους το 2020, τους 1069214 τόνους το 2025 και τους 1124555 τόνους για το

έτος 2030. Η περιφέρεια Κ. Μακεδονίας αναμένεται η ποσότητα των βιοαποβλήτων να αγγίξει

τους 409994, 439320 ,467422 και 496262 περίπου τόνους για τα έτη 2015, 2020, 2025 και 2030

αντίστοιχα. Η περιφέρεια με τη λιγότερη εκτίμηση ποσότητας βιοαποβλήτων αναμένεται να

είναι η περιφέρεια Ηπείρου. Όπου τα χρονικά έτη 2015, 2020, 2025 και 2030 αναμένεται να

φτάσει στους 73336, 77381 ,81573 και 85995 περίπου τόνους αντίστοιχα. Σε γενικές γραμμές

για όλες της περιφέρειες της Ελλάδος εκτιμάτε πως μέχρι το έτος 2030 η παραγωγή

βιοαποβλήτων θα αυξάνεται ανά έτος.



67

Σήμερα, στην Ελλάδα λαμβάνουν χώρα πέντε εργοστάσια Μηχανικής Ανακύκλωσης και

Κομποστοποίησης. Όπως φαίνεται και στο χάρτη η έδρα των εργοστασίων στην Ελληνική

επικράτεια είναι ένα στην Αττική και συγκεκριμένα στα Άνω Λιόσια, δύο στην Κρήτη και πιο

ειδικά στα Χανιά και στο Ηράκλειο, ένα στη περιφέρεια Ιονίων Νήσων και συγκεκριμένα στη

Κεφαλονιά και ένα στη Πελοπόννησο στη περιοχή της Καλαμάτας. Το ΕΜΑΚ της Καλαμάτας

είναι εκτός λειτουργίας προσωρινά. Επιπλέον, Τα ΕΜΑΚ Χανιών, Αττικής, Κεφαλονιάς αλλά

και αυτό της Καλαμάτας εφαρμόζουν τη μέθοδο κομποστοποίησης, ενώ το ΕΜΑΚ που εδρεύει

στο Ηράκλειο Κρήτης εφαρμόζει τη μέθοδο Βιοξήρανσης.

Χάρτης 5.2.0: Χάρτης Προσανατολισμού, Ε.Μ.Α.Κ Ελλάδος - Πηγή : ιδία επεξεργασία

Η λειτουργία των ΕΜΑΚ μπορεί να συνδυαστεί με τα Προγράμματα ΔσΠ,

προσφέροντας έτσι μια ολοκληρωμένη διαχείριση των αστικών απορριμμάτων στις περιοχές

που εφαρμόζονται τα προγράμματα. Τέλος, η κατασκευή και η λειτουργία ενός Εργοστασίου

Μηχανικής Ανακύκλωσης και Κομποστοποίησης (ΕΜΑΚ) αποτελεί ένα από μέτρα της

πολιτικής της Ελλάδας προκειμένου να εναρμονιστεί με την Ευρωπαϊκή πολιτική σε ότι αφορά

την διαχείριση των απορριμμάτων και να μην πληρώνει περιβαλλοντικά πρόστιμα.



68

Διάγραμμα 5.2.3: Χαρακτηριστικά ΕΜΑΚ Ελλάδος - Πηγή : Οδηγός βιοαποβλήτων, ΕΠΠΕΡΑΑ 2012

Σύμφωνα με το διάγραμμα 5.2.3,παρατηρείται η δυναμικότητα εκφραζόμενη σε τόνους

ανά έτος για τα ΕΜΑΚ της Ελλάδος. Πιο ειδικά το ΕΜΑΚ στα Άνω Λιόσια έχει δυναμικότητα

250,000 περίπου τόνους αποβλήτων ανά έτος. Ξεκίνησε να λειτουργεί το 2004 και χρησιμοποιεί

τη μέθοδο της κομποστοποίησης. Το ΕΜΑΚ στο Ηράκλειο Κρήτης έχει δυναμικότητα 75,000

τόνοι αποβλήτων ανά έτος. Ξεκίνησε να λειτουργεί το 2011 και χρησιμοποιεί τη μέθοδο της

βιοξήρανσης. Το ΕΜΑΚ στα Χανιά έχει δυναμικότητα 70.000 τόνοι αποβλήτων ανά έτος.

Ξεκίνησε να λειτουργεί το έτος 2005 και χρησιμοποιεί τη μέθοδο της κομποστοποίησης. Τέλος,

το ΕΜΑΚ Κεφαλονιάς έχει δυναμικότητα περίπου 20,000 τόνοι αποβλήτων το έτος. Ξεκίνησε

να λειτουργεί το 2011 πιλοτικά και χρησιμοποιεί τη μέθοδο της βιοξήρανσης.

Πίνακας 5.2.4: Παραγωγή υλικού για ΕΜΑΚ Άνω Λιοσίων

Παραγόμενο υλικό Τόνοι/ ημέρα

Εδαφοβελτιωτικό (compost) 180.48

Καύσιμο Υλικό (RDF) 398.52

Υπολείμματα 317.16

Πηγή : http://www.helector.gr,7/5/2014

Στο ΕΜΑΚ Άνω Λιοσίων παράγονται κάθε μέρα 180,48 περίπου τόνοι κομπόστ και

398,52 τόνοι καύσιμου υλικού. Τα υπολείμματα που προκύπτουν κατά τη διάρκεια της

επεξεργασίας ανέρχονται σε 317,16 τόνους την ημέρα σύμφωνα με στοιχειά της Ηλέκτωρ Α.Ε

που καταλήγουν σε Χ.Υ.Τ.Α. Το εργοστάσιο λειτουργεί 250 μέρες το χρόνο και δέχεται

καθημερινά περίπου 1200 τόνους ΑΣΑ.

0

50.000

100.000

150.000

200.000

250.000

ΕΜΑΚ Χανίων ΕΜΑΚ Άνω Λιοσίων

ΕΜΑΚ Ηρακλείου

ΕΜΑΚ Κεφαλονιάς

70.000

250.000

75.000

20.000

Δυναμικότητα Τόνοι/ έτος

Τόνοι/ έτος



69

Η διαδικασία που ακολουθείται στο Εργοστάσιο Μηχανικής Ανακύκλωσης καί

Κομποστοποίησης για την παραγωγή κομπόστ σύμφωνα με στοιχεία που αντλήθηκαν κατά την

διάρκεια επίσκεψης στη περιοχή συνοψίζεται ως εξής :

1) Συλλογή. Σε αυτό το στάδιο γίνεται η συλλογή του κατάλληλου υλικού προς

κομποστοποίηση.

Εικόνα 5.2.0: Χώρος συλλογής υλικού προς κομποστοποίηση στο ΕΜΑΚ Άνω Λιοσίων, (Πηγή:

Προσωπικό αρχείο)

2) Κοσκίνισμα. Σε αυτό το στάδιο τα βιοαπόβλητα περνούν από την πρώτη φάση κοσκινίσματος

μέσω ειδικής μηχανής, για να απομακρυνθεί το ακατάλληλο υλικό και να συνεχιστεί η

διαδικασία επεξεργασίας τους.

Εικόνα 5.2.1: Χώρος πρώτης φάσης κοσκινίσματος στο ΕΜΑΚ Άνω Λιοσίων , (Πηγή: Προσωπικό

αρχείο)



70

3) Μεταφορά στο βιοκύλινδρο. Σε αυτό το στάδιο το υλικό μεταφέρεται με ειδικές ταινίες

διαδρόμους από το μηχάνημα κοσκινίσματος στο βιοκύλινδρο ταχείας κομποστοποίησης όπου

υφίσταται μία πρώτη μορφή κομποστοποίησης.

Εικόνα 5.2.2: Ταινίες μεταφοράς υλικού στο βιοκύλινδρο στο ΕΜΑΚ Άνω Λιοσίων , (Πηγή: Προσωπικό

αρχείο)

4) Κοσκίνισμα. Σε αυτή τα φάση το υλικό που εξέρχεται από το βιοκύλινδρο περνά από στάδιο

κοσκινίσματος για να καθαρίσει από υλικό που δεν χρειάζεται.

5) Βιοαντιδραστήρες. Σε αυτό το στάδιο το υλικό περνά μέσω ειδικών σωλήνων στους

βιοαντιδραστήρες οι οποίοι μέσω ειδικών ανεμιστήρων αποσπούν μέρος των οσμών του υλικού.

Εικόνα 5.2.3: Βιοαντιδραστήρες στο ΕΜΑΚ Άνω Λιοσίων , (Πηγή: Προσωπικό αρχείο)



71

6) Τελικό Ραφινάρισμα. Σε αυτό το στάδιο το υλικό εισέρχεται σε ειδικά μηχανήματα

προκειμένου να γίνει κοσκίνισμα μέσω δονούμενων κόσκινων ώστε να εξαχθεί το κομπόστ.

Εικόνα 5.2.4: Μηχανές με δονούμενα κόσκινα υλικού για την εξαγωγή κομπόστ στο ΕΜΑΚ Άνω

Λιοσίων , (Πηγή: Προσωπικό αρχείο)

7) Ωρίμανση κομπόστ. Σε αυτό το στάδιο το κομπόστ ωριμάζει για περίπου δύο μήνες προτού

είναι έτοιμο για χρήση. Συνολικά παράγονται περίπου 130 τόνοι κομπόστ την ημέρα από το

συγκεκριμένο εργοστάσιο.

Εικόνα 5.2.5: Ωρίμανση κομπόστ στο ΕΜΑΚ Άνω Λιοσίων , (Πηγή: Προσωπικό αρχείο)



72

Πίνακας 5.2.5: Παραγωγή υλικού για ΕΜΑΚ Χανιών

Παραγόμενο υλικό Τόνοι/ έτος

Εδαφοβελτιωτικό (compost) 20,000

Καύσιμο Υλικό (RDF) -

Υπολείμματα 25,000

Πηγή : http://www.helector.gr,7/5/2014

Στο ΕΜΑΚ Χανιών παράγονται κάθε έτος 20,000 περίπου τόνοι κομπόστ και δεν

παράγεται καθόλου καύσιμο υλικό. Τα υπολείμματα που προκύπτουν κατά τη διάρκεια της

επεξεργασίας ανέρχονται σε 25,000 τόνους το χρόνο σύμφωνα με στοιχειά της Ηλέκτωρ Α.Ε

που καταλήγουν σε Χ.Υ.Τ.Α. Το εργοστάσιο λειτουργεί 260 μέρες το χρόνο.

Πέρα από τις περιοχές που λειτουργούν ΕΜΑΚ στην Ελληνική επικράτεια, τα τελευταία

χρόνια χρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και συγχρηματοδοτούνται από το

Ελληνικό κράτος προγράμματα Κομποστοποίησης και συνολικής διαχείρισης βιοαποβλήτων με

στόχο την μείωση των οικονομικών και περιβαλλοντικών συνεπειών όταν εναποθέτονται

ανεξέλικτα στο περιβάλλον. Πολλοί δήμοι της Ελλάδος λειτουργούν πιλοτικά προγράμματα

κομποστοποίησης ή έχουν εκφράσει αιτήματα να ενταχθούν σε αυτά. Ο παρακάτω χάρτης

προσανατολισμού δείχνει τους δήμους που είναι θετική στη προσπάθεια αυτή.

Χάρτης 5.2.1 : Ενδεικτική Δήμοι με πιλοτικά προγράμματα κομποστοποίησης - Πηγή : ιδία επεξεργασία



73

Σύμφωνα με το χάρτη, οι δήμοι που λειτουργούν πιλοτικά προγράμματα κομποστοποίησης τα

τελευταία χρόνια ή έχουν εκφράσει αιτήματα να ενταχθούν σε αυτά, ενδεικτικά είναι οι ακόλουθοι :

Δήμος Καλαμαριά Δήμος Κηφισιάς Δήμος Θεσσαλονίκης

Δήμος Αγίου Δημητρίου

Αττικής

Δήμος Ιλίου Δήμος Πάρου

Δήμος Καρδίτσας Δήμος Ιεράπετρας Δήμος Βέροιας

Δήμος Πυλαίας - Χορτιάτη Δήμος Θήρας Δήμος Μαραθώνα

Δήμος Αθηνών Δήμος Μελισσίων Δήμος Μεσολογγίου

Δήμος Κάτω Πολεμιδιών Δήμος Καλαμάτας Δήμος Σερρών

Δήμος Άρτας Δήμος Νεάπολης Δήμος Τήνου

Δήμος Βόλου Δήμος Κοζάνης Δήμος Πετρούπολης

Δήμος Παπάγου Χολαργού Δήμος Κύμης - Αλιβερίου Δήμος Κορινθίων

Εξετάζοντας τη πορεία των προγραμμάτων οικιακής κομποστοποίησης στους ανάλογους

δήμους της Ελλάδας, διαπιστώνεται ότι μερική δήμοι έχουν εξελίξει με ιδιαίτερο και

καρποφόρο τρόπο τα προγράμματα αυτά. Γεγονός, που αποτελεί ενδιαφέρον και ταυτόχρονα

παράδειγμα προς μίμηση και για τους υπόλοιπους δήμους είτε βρίσκονται σε πιλοτικό

πρόγραμμα είτε όχι. Στις επόμενες παραγράφους εξετάζονται τα προγράμματα οικιακής

κομποστοποίησης των δήμων Καρδίτσας, Θέρμης, Ελευσίνας και Κηφισιάς.

Πρόγραμμα Οικιακής Κομποστοποίησης στο Δήμο Ελευσίνας


Το πρόγραμμα οικιακής κομποστοποίησης στο Δήμος Ελευσίνας ξεκίνησε πιλοτικά το

Σεπτέμβριο του 2003. Ενδιαφέρον εκδήλωσαν 60 οικογένειες όπου και τους δόθηκε κάδος

δωρεάν. Από το 2003 έως το 2008 έχουν διανεμηθεί 450 κάδοι οικιακής κομποστοποίησης. Το

γεγονός αυτό βοήθησε στη μείωση του όγκου των απορριμμάτων που πάνε για ταφή κατά 7%.



74

Επίσης παραγωγή του λιπάσματος έφτασε τους 200 τόνους περίπου και η ανακύκλωση

αυξήθηκε στο Δήμο κατά 14%. Η επιτυχία της διαλογής στη πηγή, της ανακύκλωσης και τις

οικιακής κομποστοποίησης οφείλεται σε ένα μεγάλο μέρος στην ενημέρωση του κοινού με τη

μέθοδο ‘πόρτα – πόρτα’ (Οδηγός βιοαποβλήτων, ΕΠΠΕΡΑΑ 2012)

Πρόγραμμα Οικιακής Κομποστοποίησης στο Δήμο Καρδίτσας


Το πρόγραμμα οικιακής κομποστοποίησης στο Δήμο Καρδίτσας ξεκίνησε πιλοτικά το

Μάιο του 2010. Ενδιαφέρον εκδήλωσαν 85 οικογένειες όπου και τους δόθηκε κάδος δωρεάν. Το

πρόγραμμα μέχρι και σήμερα υλοποιείται με επιτυχία και οι δημότες ενδιαφέρονται να

ενημερώνονται για τη κάθε φάση κομποστοποίησης. Η επιτυχία της διαλογής στη πηγή, της

ανακύκλωσης και τις οικιακής κομποστοποίησης οφείλεται σε ένα μεγάλο μέρος στην

ενημέρωση του κοινού από ειδικευμένα στελέχη του δήμου. (Οδηγός βιοαποβλήτων, ΕΠΠΕΡΑΑ

2012)

Πρόγραμμα Κομποστοποίησης Δήμου Θέρμης


Το πρόγραμμα οικιακής κομποστοποίησης στο Δήμο Θέρμης ξεκίνησε πιλοτικά το

2010. Ενδιαφέρον εκδήλωσαν πάνω από 350 οικογένειες όπου και τους δόθηκε κάδος δωρεάν.

Στη πρώτη φάση διανεμήθηκαν συνολικά πάνω από 400 κάδοι κομποστοποίησης στο σπίτι. Το



75

πρόγραμμα μέχρι και σήμερα υλοποιείται με επιτυχία και οι δημότες ενδιαφέρονται να

ενημερώνονται για τη κάθε φάση κομποστοποίησης. Τα στοιχεία μέχρι αυτή τη στιγμή δείχνουν

ότι πάνω από το 30% τις αποκομιδής των απορριμμάτων έχει μειωθεί χάρης της εφαρμογής των

προγραμμάτων κομποστοποίησης και ανακύκλωσης. Η επιτυχία της διαλογής στη πηγή, της

ανακύκλωσης και τις οικιακής κομποστοποίησης οφείλεται σε ένα μεγάλο μέρος στην

ενημέρωση του κοινού από ειδικευμένα στελέχη του δήμου. (Οδηγός βιοαποβλήτων, ΕΠΠΕΡΑΑ

2012)

Όσο Αφορά την υπάρχουσα κατάσταση στην Αττική σύμφωνα με στοιχεία από την

ιστοσελίδα ‘www.biowaste.gr’, από τα παραγόμενα αστικά στερεά απορρίμματα το 12%

καταλήγει στην Ανακύκλωση και το υπόλοιπο υλικό που ανέρχεται στο 88% το μεγαλύτερο

τμήμα του θα καταλήξει στα Χ.Υ.Τ.Α με ποσοστό 80% και το εναποτεθέν 20% θα συγκεντρωθεί

και θα οδηγηθεί σε εργοστάσιο μηχανικής ανακύκλωσης. Όπου στη συνέχεια θα προκύψει

κομπόστ , RDF και διάφορα Μέταλλα.

Αξιοσημείωτο θα ήταν να σημειωθεί πως στην Ελλάδα σήμερα η εφαρμογή ενός

προγράμματος οικιακής κομποστοποίησης προϋποθέτει διάφορα στάδια. Πρώτο στάδιο είναι η

επιστολή δημάρχου και το ενημερωτικό φυλλάδιο. Δεύτερο στάδιο όπου είναι και η έναρξη του

προγράμματος μοίρασμα οικιακών κάδων, ενημέρωση, και οδηγίες για τους δημότες. Στο τρίτο

στάδιο, λαμβάνουν χώρα ενημερωτικές εκδηλώσεις σε σχολεία, πολιτιστικά κέντρα κ.ο.κ ,

γίνεται διάχυση αποτελεσμάτων και διάθεση κομπόστ στους πολίτες. Έπειτα γίνονται αναλύσεις

ποιότητας υλικού και πιστοποίηση προϊόντος, αναπτύσσεται ειδικό πληροφοριακό λογισμικό

σχετικά με την εξοικονόμηση εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στη περιοχή, και τέλος,

δημιουργείται ένας οδηγός βιώσιμης διαχείρισης βιοαποβλήτων για τη τοπική αυτοδιοίκηση

(www.biowaste.gr).



76

5.3 Περιβαλλοντικές , Κοινωνικές και Οικονομικές Συνέπειες

Στις μέρες μας τα αστικά στερεά απορρίμματα και κατ’ επέκταση τα βιοαπόβλητα όταν

δεν υφίσταται ένα οργανωμένο σχέδιο διαχείρισης και επεξεργασίας τους , αποτελούν ένα

βασικό αίτιο υποβάθμισης αστικού και φυσικού περιβάλλοντος με επιπτώσεις τόσο οικονομικής

όσο και κοινωνικής διάστασης. Η μη σωστή διαχείριση των βιοαποβλήτων από την τοπική

αυτοδιοίκηση αλλά και από τους ίδιους τους πολίτες μπορεί να οδηγήσει στη ρύπανση και στην

υποβάθμιση του περιβάλλοντος. Ταυτόχρονα, επηρεάζει με αρνητικό τρόπο την τοπική

οικονομία αλλά και την κοινωνία.

Η αλόγιστη διάθεση των οργανικών απορριμμάτων αλλά και το σύνολο των αστικών

στερεών αποβλήτων στο φυσικό περιβάλλον επιφέρει κοινωνικές επιπτώσεις κυρίως όσον

αφορά, τη δυσοσμία, την αισθητική υποβάθμιση και τις εστίες μολύνσεων. Πιο αναλυτικά, στην

Ελλάδα εξαιτίας της ελλείψης περιβαλλοντικής συνείδησης και την έλλειψη αυστηρότητας στο

νομικό πλαίσιο τόσο το Ευρωπαϊκό όσο και το Ελληνικό, οι πολίτες δεν συμμορφώνονται με τα

Ευρωπαϊκά πρότυπα διαχείρισης απορριμμάτων, με συνέπεια να θέτουν σε κίνδυνο ακόμη και

την υγεία τους. Η ανεξέλικτη απόρριψη αποβλήτων στο φυσικό περιβάλλον οδηγεί σε εστίες

μόλυνσης. Όπου , παθογόνοι μικροοργανισμοί κάνουν την εμφάνιση τους και είναι ικανοί να

δημιουργήσουν σοβαρά προβλήματα υγείας ακόμη και να οδηγήσουν και στο θάνατο. Επίσης,

έντομα και τρωκτικά λαμβάνουν χώρα στις εστίες μόλυνσης βοηθώντας και αυτά με τη σειρά

τους την μεταφορά επικίνδυνων μικροοργανισμών στον άνθρωπο. Πιο ειδικά, η ύπαρξη

οργανικών ενώσεων σε συνδυασμό με την υψηλή υγρασία βοηθά στην ανάπτυξη των

μικροοργανισμών όπως τα βακτήρια, ιοί, μύκητες, παράσιτα κ.ο.κ. Επομένως, ασθένειες όπως

δερματίτιδες, μικροβιακές πνευμονίες, αναπνευστικά προβλήματα, γαστρεντερίτιδες, ηπατίτιδα,

χολέρα, τέτανο, κ.α., μπορούν να προκύψουν εξαιτίας της βρώσης των απορριμμάτων από

κατοικίδια ζώα ή τρωκτικά και στη συνέχεια της μεταφοράς των μικροοργανισμών στον

άνθρωπο. Από την άλλη πλευρά η πιο οφθαλμοφανή κοινωνική επίπτωση όπου είναι άρρητα

συνδεδεμένη με την πόλη είναι η αισθητική ρύπανση. Η θέαση των απορριμμάτων στους

δρόμους, τα πεζοδρόμια , τα πάρκα , τα άλση και τις πλατείες είναι συχνό φαινόμενο στην

Ελλάδα και λαμβάνει εκρηκτικές διαστάσεις όταν απεργούν υπάλληλοι του δήμου. Το

φαινόμενο αυτό σαφώς πέρα από τις αρνητικές επιδράσεις στο περιβάλλον επιδρά αρνητικά και

στην υγεία τόσο σωματική όσο και ψυχολογική. Επιπλέον, οι οσμές είναι ένα πρόβλημα που

οφείλεται στην απόθεση των βιοαποβλήτων εκτός στο ειδικό κάδο ή έστω στο τυπικό γενικό

κάδο σκουπιδιών. Τέλος, αξιοσημείωτο είναι να αναφερθεί , ότι οι πολίτες έχοντας στο μυαλό

τους τις κλασσικές περιπτώσεις χωματερών εξαιτίας έλλειψης πληροφόρησης αντιδρούν έντονα

στην ιδέα να δημιουργηθεί ένας νέος χώρος διάθεσης των αστικών στερεών αποβλήτων κοντά

στο σπίτι τους. Γεγονός , αρνητικό καθώς υπάρχει άμεση ανάγκη για δημιουργία νέων

σύγχρονων χώρων εναπόθεσης και επεξεργασίας απορριμμάτων και ειδικών χώρων

επεξεργασίας βιοαποβλήτων. Το φαινόμενο αυτό έχει ονομαστεί από τους Αμερικανούς ως

φαινόμενο ‘NIMBY’ δηλαδή Not In My Back Yard για να δείξει την άρνηση των πολιτών να

δεχτούν οπουδήποτε απορρίμματα σε οποιονδήποτε χώρο που γειτνιάζει με την κατοικία ή την

περιουσία τους. (Johnson R. J. και Scicchitano M. J., 2012)

Από την άλλη πλευρά και οι οικονομικές συνέπειες της αλόγιστης διάθεσης

απορριμμάτων στο φυσικό περιβάλλον είναι αρκετές. Καθώς η υποβάθμισης ενός χώρου όπου

υπάρχουν πολλά απορρίμματα ανάγεται και σε οικονομική διάσταση. Πιο συγκεκριμένα, όταν



77

μία περιοχή δέχεται ανεξέλεγκτα απόβλητα τότε με τη πάροδο του χρόνου παρατηρείται, πτώση

της αξίας της οικοδομήσιμης γης, είτε αυτή προορίζεται για ανέγερση κατοικίας, είτε για

τουριστική χρήση ή απλά για χρήσεις αναψυχής. Το γεγονός αυτό οφείλεται επειδή ένας πολίτης

θα αποφύγει να αγοράσει ένα οικόπεδο που βρίσκεται κοντά σε ένα σκουπιδότοπο. Ανάλογα και

ένας τουρίστας θα αποφύγει να επισπευτεί ένα μέρος που παρατηρούνται προβλήματα λόγω της

ανεξέλεγκτης διάθεσης των απορριμμάτων. Σαν συνέπεια όλων των παραπάνω, είναι ότι η

τοπική κοινωνία θα έχει μείωση εσόδων, και ταυτόχρονα ελαττωματική ανάπτυξη. Η μείωση

των εσόδων ισοδύναμη ταυτόχρονα στην έλλειψη της ενίσχυσης της τοπικής οικονομίας και

στην αύξηση φαινομένων όπως ανεργία, μετανάστευση, μείωση πληθυσμού κ.ο.κ. Άλλη μία

οικονομική συνέπεια που προκύπτει από την έλλειψη σχεδίου διαχείρισης των βιοαποβλήτων

αλλά και το ευρύτερο σύνολο των απορριμμάτων είναι τα πρόστιμα. Η Ευρωπαϊκή ένωση έχει

δημιουργήσει ένα δίκτυο οδηγιών και νομικών πλαισίων για την διαχείριση και την προστασία

του περιβάλλοντος. Όπου απαιτεί όλα τα κράτη μέρη να εφαρμόσουν τις οδηγίες αυτές. Όποιο

κράτος μέλος δεν τις εφαρμόζει ταυτόχρονα επιβάλλονται πρόστιμα πολλών εκατομμυρίων

ευρώ. Τα πρόστιμα αυτά για να αποπληρωθούν αναγκάζουν τις κυβερνήσεις να πάρουν διάφορα

μέτρα όπως να επιβάλουν φόρους στους κατοίκους προκειμένου να μαζέψουν τα ανάλογα

χρήματα. Έτσι , επηρεάζεται αρνητικά ακόμη περισσότερο η οικονομία μίας περιοχής.

Όσον αφορά τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις της μη οργανωμένης διαχείρισης των

οργανικών αποβλήτων και τις έλλειψης κατάλληλου σχεδιασμού συνοψίζεται κυρίως στην

ρύπανση του εδάφους , του νερού και του αέρα. Για παράδειγμα, η αδυναμία συγκέντρωσης

βιοαποβλήτων ώστε να επεξεργαστούν, ενισχύει το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Καθώς τα

βιοαπόβλητα ανεξέλεγκτα στο φυσικό περιβάλλον μέσω διαφόρων φυσικών διεργασιών

απελευθερώνουν διοξείδιο του άνθρακα που είναι αέριο του θερμοκηπίου. Ακόμη αν εξεταστεί

το φαινόμενο από άλλη οπτική γωνία διαπιστώνεται ότι εφόσον δεν συλλέγονται τα

βιοαπόβλητα δεν παράγετε κομπόστ. Έτσι, αυξάνεται η χρήση άλλων ανόργανων

εδαφοβελτιωτικών και λιπασμάτων με συνέπεια να αυξάνεται στην ατμόσφαιρα το μεθάνιο και

το υποξείδιο του αζώτου. Με συνέπεια να ενισχύεται το φαινόμενο του θερμοκηπίου.

Ταυτόχρονα , ανόργανα λιπάσματα και τα φυτοφάρμακα εκτός του γεγονότος ότι είναι πηγές

που συμβάλλουν στην αύξηση των αερίων του θερμοκηπίου μπορούν να προκαλέσουν

ταυτόχρονα ρύπανση του εδάφους και του νερού (υπόγειος υδροφόρος ορίζοντας).

Επηρεάζοντας αρνητικά την υγεία του ανθρώπου και θέτοντας σε κίνδυνο βιοποικιλότητα και

την εύρυθμη λειτουργία της τροφικής αλυσίδας. Όπως έχει αναφερθεί και σε προηγούμενο

κεφάλαιο.

Κατ’ επέκταση διαπιστώνεται ότι οι περιβαλλοντικές, κοινωνικές και οικονομικές

συνέπειες της μη σωστής διαχείρισης των απορριμμάτων λειτουργούν αλυσιδωτά. Έτσι σε μία

περιοχή που υπάρχουν περιβαλλοντικά προβλήματα ταυτόχρονα θα αντιμετωπίσει και

οικονομικά και αργότερα κοινωνικά. Έτσι, κρίνεται αναγκαίο να δημιουργηθεί ένα

ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης όχι μόνο βιοαποβλήτων αλλά το σύνολο των αστικών

στερεών απορριμμάτων.



78

Πίνακας 5.2.6: Εκτίμηση κόστους κατά την εφαρμογή τρόπων διαχείρισης ΑΣΑ

Μέθοδος Κόστος Επένδυσης Κόστος Λειτουργίας

Πρόληψη

0 0

Επαναχρησιμοποίηση 0 0

Ανακύκλωση 18 έως 25 ευρώ/τόνο 12 έως 20 ευρώ/τόνο

Κομποστοποίηση 50 έως 85 ευρώ/τόνο 30 έως 45 ευρώ/τόνο

Θερμική επεξεργασία 450 έως 750 ευρώ/τόνο 15 έως 40 ευρώ/τόνο

Πυρόλυση 700 έως 900 ευρώ/τόνο 80 έως 120 ευρώ/τόνο

Αεριοποίηση 700 έως 900 ευρώ/τόνο 45 έως 90 ευρώ/τόνο

Χ.Υ.Τ.Α 700 ευρώ/τόνο 25 έως 40 ευρώ/τόνο

Χ.Υ.Τ.Υ 450 ευρώ ανά τόνο 18 έως 35 ευρώ/τόνο

Πηγή : K. Νικολάου, διαχείριση των απορριμμάτων και επιπτώσεις, Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο

Ο πίνακας 5.2.6 παρουσιάζει μία ενδεικτική εκτίμηση του κόστους κατά την εφαρμογή

τρόπων διαχείρισης των ΑΣΑ. Πιο ειδικά, η πρόληψη και η επαναχρησιμοποίηση έχουν τόσο

μηδενικό κόστος επένδυσης όσο και λειτουργίας. Το κόστος επένδυσης για την ανακύκλωση

κυμαίνεται μεταξύ των 18 έως 25 ευρώ ανά τόνο. Ενώ το κόστος λειτουργίας κυμαίνεται μεταξύ

των 12 έως 29 ευρώ ανά τόνο. Η κομποστοποίηση υπολογίζεται ότι το κόστος επένδυσης

ανέρχεται στα 50 έως 85 ευρώ ανά τόνο ενώ το κόστος λειτουργίας στα 30 έως 45 ευρώ ανά

τόνο. Ακόμη, το κόστος επένδυσης της θερμικής επεξεργασίας κυμαίνεται μεταξύ των 450 έως

750 ευρώ ανά τόνο. Ενώ το κόστος Λειτουργίας από 15 έως 40 ευρώ ανά τόνο. Η πυρόλυση έχει

κόστος επένδυσης 700 έως 900 ευρώ ανά τόνο και κόστος λειτουργίας 80 έως 120 ευρώ ανά

τόνο. Επίσης, το κόστος επένδυσης για την αεριοποίηση κυμαίνεται μεταξύ των 700 έως 900

ευρώ ανά τόνο και το κόστος λειτουργίας στα 45 έως 90 ευρώ ανά τόνο. Επιπλέον, οι Χ.Υ.Τ.Α

έχουν κόστος επένδυσης 700 περίπου ευρώ ανά τόνο και κόστος λειτουργίας 25 έως 40 ευρώ

ανά τόνο. Τέλος, οι Χ.Υ.Τ.Υ παρουσιάζουν κόστος επένδυσης από 450 ευρώ περίπου ανά τόνο

με κόστος λειτουργίας 18 έως 35 ευρώ ανά τόνο. Επομένως, με βάση τον πίνακα 5.2.6 οι

καλύτερες μέθοδοι διαχείρισης των ΑΣΑ υπό οικονομική σκοπιά είναι η πρόληψη και η

επαναχρησιμοποίηση. Ακολουθεί η ανακύκλωση και η κομποστοποίηση. Από την άλλη πλευρά

μέθοδοι όπως η πυρόλυση και η αεριοποίηση έχουν μεγαλύτερες οικονομικές απαιτήσεις



79

Κεφάλαιο 6

6 Περίπτωση Μελέτης : Χωριστή Διαλογή Βιοαποβλήτων στη Νέα

Ερυθραία

Στη περίπτωση μελέτης, που αναφέρεται στο κεφάλαιο αυτό θα εξεταστεί η χωριστή

διαλογή βιοαποβλήτων σε οριοθετημένη και χωρικά προσδιορισμένη περιοχή. Για την επιτυχή

ολοκλήρωση του κεφαλαίου θα πραγματοποιηθεί εις βάθος μελέτη όλων των χαρακτηριστικών

που διέπουν τη συγκεκριμένη περιοχή όπου θα εφαρμοστεί συγκεκριμένη μεθοδολογία.

Η Νέα Ερυθραία θα αποτελέσει την περιοχή εφαρμογής της μελέτης. Θα γίνει συλλογή

και ανάλυση δεδομένων με στόχο την άντληση συμπερασμάτων. Πιο συγκεκριμένα, πρώτα απ’

όλα θα συλλεχθούν πρωτογενή δεδομένα αναφορικά με τα γεωγραφικά, δημογραφικά,

οικονομικά και οικιστικά χαρακτηριστικά της περιοχής. Απώτερος σκοπός όλων των παραπάνω

πληροφοριών είναι να προκύψουν συμπεράσματα σχετικά με το κοινωνικό και οικονομικό

επίπεδο που διέπει τη περιοχή καθώς και το βαθμό και το είδος των υποδομών. Έτσι, θα είναι

ευκολότερο να προσδιοριστεί ένα κατάλληλο σχέδιο χωριστής διαλογής βιοαποβλήτων απόλυτα

εφαρμόσιμο για τη συγκεκριμένη τοποθεσία. Έπειτα, θα γίνει συλλογή ειδικών δεδομένων όπου

με τη βοήθεια τους θα υπολογιστούν οι τόνοι βιοαποβλήτων που παράγονται από τους

κατοίκους ανά χρόνο. Έχοντας γνώση του αριθμού των παραγόμενων τόνων θα εκτιμηθεί ο

αριθμός των καφέ κάδων που θα προκύψει καθώς και η ανάλογη χωρητικότητα τους για την

κάλυψη των απαιτούμενων αναγκών. Επίσης, θα προσδιοριστούν οι θέσεις τοποθέτησης των

κάδων και θα καθοριστεί ο σχεδιασμός δρομολογίων των απορριμματοφόρων για την συλλογή

των οργανικών απορριμμάτων.

Ο σκοπός αυτής της μελέτης είναι να εξετάσει τη πιθανότητα διαχείρισης των

βιοαποβλήτων που παράγονται στο ευρύτερο επίπεδο μίας χωρικά προσδιορισμένης περιοχής.

Είναι σημαντικό να δημιουργηθεί ένα ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης των βιοαποβλήτων

στην Νέα Ερυθραία. Ταυτόχρονα γίνεται κατανοητό ότι κάθε δήμος θα μπορούσε μέσα από ένα

ανάλογο σχεδιασμό να λάβει δράση ανεξάρτητα ή σε συνεργασία, με γειτονικούς δήμους

προκειμένου να μειώσει τον όγκο των βιοαποβλήτων που εναποτίθενται σε χωματερές.

Ταυτόχρονα μέσω τη συλλογή και επεξεργασία τους μπορεί να καλυφτεί μέρος των ενεργειακών

αναγκών των δημοτών. Επίσης, καλύπτονται και οι ανάγκες τους σε εδαφοβελτιωτικό. Έτσι

ενισχύεται η συμβολή των πολιτών για την μείωση της ρύπανσης και καταπολέμησης της

κλιματικής αλλαγής.



80

6.1 Γεωγραφικά και Γεωφυσικά Χαρακτηριστικά

Η Νέα Ερυθραία Γεωγραφικά βρίσκεται στο ΒΑ τμήμα της Περιφέρειας Αττικής.

Σύμφωνα με το νέο νόμο που διέπει το πρόγραμμα Καλλικράτης η περιφέρεια Αττικής

περιλαμβάνει το Νομό Αττικής και έχει έδρα την Αθήνα. Οι περιφερειακές ενότητες που την

αποτελούν είναι :

◙ Περιφερειακή Ενότητα Κεντρικού Τομέα Αθηνών

◙ Περιφερειακή Ενότητα Νοτίου Τομέα Αθηνών

◙ Περιφερειακή Ενότητα Βορείου Τομέα Αθηνών

◙ Περιφερειακή Ενότητα Δυτικού Τομέα Αθηνών

◙ Περιφερειακή Ενότητα Πειραιώς

◙ Περιφερειακή Ενότητα Νήσων

◙ Περιφερειακή Ενότητα Δυτικής Αττικής

◙ Περιφερειακή Ενότητα Ανατολικής Αττικής

Η περιοχή μελέτης διοικητικά ανήκει στη Περιφερειακή Ενότητα Βόρειου Τομέα

Αθηνών που έχει συνολική έκταση 138,79 χιλιόμετρα και απαρτίζεται από τους δήμους Αγίας

Παρασκευής, Αμαρουσίου, Ηρακλείου, Βριλησσίων, Κηφισιάς, Λυκόβρυσης – Πεύκης,

Μεταμορφώσεως, Παπάγου – Χολαργού, Νέας Ιωνίας, Πεντέλης, Χαλανδρίου και Φιλοθέης –

Ψυχικού. Γεωφυσικά, η περιοχή περικλείεται από το Πεντελικό όρος, την Πάρνηθα, τον Υμηττό

και τα Τουρκοβούνια. Επιπλέον, ο μόνιμος πληθυσμός του βόρειου τομέα των Αθηνών

ανέρχεται στους 591.680 περίπου κατοίκους με μέση πληθυσμιακή πυκνότητα 4.264 περίπου

κατοίκους ανά τ.χλμ, σύμφωνα με την απογραφή του 2011 από την Ελληνικής Στατιστική Αρχή.

Ο Δήμος Κηφισιάς ανασυστάθηκε σύμφωνα με το πρόγραμμα Καλλικράτης και

αποτελείται από τους δήμους Κηφισιάς, Νέας Ερυθραίας και Εκάλης. Η έκταση του νέου

Δήμου ανέρχεται στις 43.03 τ.χλμ και ο μόνιμος πληθυσμός πλησιάζει τους 70.600 κατοίκους

σύμφωνα με την απογραφή του 2011 από την Ελληνική Στατιστική Αρχή.

Χάρτης 6.1.0 : Νέα Ερυθραία σύμφωνα με το πρόγραμμα Καλλικράτη - Πηγή: ιδία επεξεργασία



81

Η χιλιομετρική απόσταση της Νέας Ερυθραίας από το κέντρο της Αθήνας ανέρχεται στα

20 χιλιόμετρα. Γεωμορφολογικά η περιοχή μελέτης έχει δύο φυσικά όρια, στο Ανατολικό τμήμα

της πλαγιές της Πεντέλης και στο Δυτικό τον Κηφισό. Το μεγαλύτερο μέρος του εδάφους

παρουσιάζει ομαλότητα με μικρών διαστάσεων διακυμάνσεις από ανατολικά στην Πολιτεία

όπου είναι και το υψηλότερο σημείο της περιοχής και δυτικά με τον Κηφισό όπου είναι το

χαμηλότερο. Γενικά το μέσο υψόμετρο υπολογίζεται στη τιμή των 310 μέτρων. Επιπλέον, ο

μόνιμος πληθυσμός της περιοχής αγγίζει τους 17.379 κατοίκους και η έκταση τα 6.000

στρέμματα.

Τα στοιχεία για την εκτίμηση των μετεωρολογικών συνθηκών της περιοχής, τα οποία

παρατίθενται στη συνέχεια, προέρχονται από το μετεωρολογικό σταθμό της Νέας Φιλαδέλφειας

της ΕΜΥ, που βρίσκεται σε υψόμετρο 136.1m, σε γεωγραφικό μήκος 23° 40'0'' και πλάτος 38°

3'0''. Η περίοδος παρατήρησης είναι από το 1955-1997 και αντιπροσωπεύει όλη την Αττική

ανάμεσα της και τη Δημοτική Ενότητα της Νέας Ερυθραίας με ελάχιστες αποκλίσεις.

Ειδικότερα διευρύνονται και παρατίθενται τα παρακάτω στοιχεία: Βροχόπτωση,

θερμοκρασία, ένταση και κύρια διεύθυνση των ανέμων.

Πίνακας 6.1.0: Ύψος κατακρημνισμάτων ανά μήνα για την Νέα Ερυθραία

Μήνας Ι Φ Μ Α Μ Ι Ι Α Σ Ο Ν Δ

Μέσο ύψος

υετού σε mm

56.9 46.7 40.7 30.8 22.7 10.6 5.8 6.0 13.9 52.6 58.3 69.

1

Πηγή : ΕΜΥ

Στο πίνακα 6.1.0 παρουσιάζονται δεδομένα αναφορικά με το μέσο ύψος

κατακρημνισμάτων εκφραζόμενο σε mm ανά μήνα. Ειδικότερα για τη περιοχή μελέτης, τον

Ιανουάριο το μέσο ύψος υετού αγγίζει τα 56.9mm, τον Φεβρουάριο τα 46.7mm, τον Μάρτιο τα

40.7mm, τον Απρίλιο τα 30.8mm, τον Μάιο τα 22.7mm, τον Ιούνιο τα 10.6mm, τον Ιούλιο τα

5.8mm, τον Αύγουστο τα 6.0mm, τον Σεπτέμβριο τα 13.9mm, τον Οκτώβριο τα 52.6mm, τον

Νοέμβριο τα 58.3mm, και το Δεκέμβριο τα 69.1mm σύμφωνα με στοιχεία της Εθνικής

Μετεωρολογικής Υπηρεσίας. Οι μήνες με το λιγότερο μέσο ύψος κατακρημνισμάτων είναι ο

Ιούνιος, Ιούλιος και Αύγουστος ενώ με το μεγαλύτερο ο Νοέμβριος , Δεκέμβριος και

Ιανουάριος.

Πίνακας 6.1.1: Μέση Μηνιαία Θερμοκρασία για την Νέα Ερυθραία

ΜΗΝΑΣ ΙΑΝ ΦΕΒ ΜΑΡ ΑΠΡ ΜΑΙ ΙΟΥΝ ΙΟΥΛ ΑΥΓ ΣΕΠ ΟΚΤ ΝΟΕ ΔΕΚ

Τ (οC) 8.7 9.3 11.2 15.3 20.7 25.6 28 27.4 23.3 18.1 13.7 10.3

Πηγή : ΕΜΥ

Στο πίνακα 6.1.1 παρουσιάζονται δεδομένα αναφορικά με τη μέση μηνιαία θερμοκρασία.

Ειδικότερα για τη περιοχή μελέτης, τον Ιανουάριο μέση μηνιαία θερμοκρασία αγγίζει τους

8.7(οC), τον Φεβρουάριο τους 9.3(

οC), τον Μάρτιο τους 11.2(

οC), τον Απρίλιο τους 15.3(

οC),

τον Μάιο τους 20.7(οC), τον Ιούνιο τους 25.6(

οC), τον Ιούλιο τους 28(

οC), τον Αύγουστο τους

27.4(οC), τον Σεπτέμβριο τους 23.3(

οC), τον Οκτώβριο τους 18.1(

οC), τον Νοέμβριο τους

13.7(οC), και το Δεκέμβριο τους 10.3(

οC) σύμφωνα με στοιχεία της Εθνικής Μετεωρολογικής



82

Υπηρεσίας. Οι μήνες με τη μικρότερη μέση θερμοκρασία είναι ο Δεκέμβριος, Ιανουάριος και

Φεβρουάριος ενώ με την μεγαλύτερη τιμή ο Ιούνιος, Ιούλιος και Αύγουστος.

Πίνακας 6.1.2: Μέση Μηνιαία ένταση ανέμου για την Νέα Ερυθραία


Μέση

μηνιαία

Ένταση

(Beaufort

Wind

Force

Scale)

5.6 6.0 6.1 5.3 5.0 5.4 6.7 6.6 5.8 5.6 4.6 4.8

Πηγή : ΕΜΥ

Στο πίνακα 6.1.2 παρουσιάζονται δεδομένα αναφορικά με τη μέση ένταση του Ανέμου.

Ειδικότερα για τη περιοχή μελέτης, τον Ιανουάριο μέση ένταση του ανέμου αγγίζει τα 5.6

μποφόρ, τον Φεβρουάριο 6 μποφόρ, τον Μάρτιο 6.1 μποφόρ, τον Απρίλιο 5.3 μποφόρ, τον Μάιο

5 μποφόρ, τον Ιούνιο 5.4 μποφόρ, τον Ιούλιο 6.7 μποφόρ, τον Αύγουστο 6.6 μποφόρ, τον

Σεπτέμβριο 5.8 μποφόρ, τον Οκτώβριο 5.6 μποφόρ, τον Νοέμβριο 4.6 μποφόρ, και το Δεκέμβριο

4.8 μποφόρ σύμφωνα με στοιχεία της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας. Οι μήνες με τη

μικρότερη ένταση ανέμου είναι ο Νοέμβριος, ο Δεκέμβριος και ο Μάιος, ενώ με την

μεγαλύτερη τιμή ο Μάρτιος, ο Ιούλιος και ο Αύγουστος.

Πίνακας 6.1.3: Μέση Μηνιαία Διεύθυνση Ανέμων για την Νέα Ερυθραία


Μέση

μηνιαία

διεύθυνση

ανέμου

ΒΑ ΒΑ ΒΑ ΝΔ ΝΔ ΝΔ ΒΑ ΒΑ ΒΑ ΒΑ ΒΑ ΒΑ

Πηγή : ΕΜΥ

Στο πίνακα 6.1.3 παρουσιάζονται δεδομένα αναφορικά με τη μέση διεύθυνση του

Ανέμου. Ειδικότερα για τη περιοχή μελέτης, τον Ιανουάριο, Φεβρουάριο, Μάρτιο, Ιούλιο,

Αύγουστο, Σεπτέμβριο, Οκτώβριο, Νοέμβριο, και Δεκέμβριο επικρατεί ΒΔ άνεμος ενώ τον

Απρίλιο, Μάιο και Ιούνιο επικρατεί ΝΔ άνεμος σύμφωνα με στοιχεία της Εθνικής

Μετεωρολογικής Υπηρεσίας.

Με λίγα λόγια το κλίμα στη συγκεκριμένη περιοχή είναι κυρίως ηπειρωτικό, με ζεστό

καλοκαίρι και ψυχρό χειμώνα. Η μέση ένταση ανέμου είναι στα 6.6 μποφόρ συνολικά το χρόνο,

η διεύθυνση ανέμων είναι κυρίως ΒΑ, η μέγιστη θερμοκρασία φτάνει τους 27.4 βαθμούς

Κελσίου και το μέγιστο ύψος υετού αγγίζει τα 69.1 mm.



83

6.2 Ιστορικά Χαρακτηριστικά

Η ιστορία της Νέας Ερυθραίας αρχίζει μετά την περίοδο της Μικρασιατικής

Καταστροφής και εξελίσσεται μέχρι και τις μέρες μας. Μετά το 1922 ένας μεγάλος σε αριθμό

πρόσφυγες περίπου 1.500.000 ανθρώπων κατέφθασε στην Ελλάδα όπου σημαντικό ποσοστό

συγκεντρώθηκε στην Αθήνα. Ο συνολικός αριθμός των προσφύγων που έφτασε στην

πρωτεύουσα άγγιζε περίπου τους 500.000 ανθρώπους. Την εποχή εκείνη το Νεοσύστατο

Ελληνικό κράτος που αντιμετώπιζε ακόμη αρκετά προβλήματα κατέφερε με γρήγορες και

συντονισμένες κινήσεις να αντιμετωπίσει αυτή τη πρόκληση. Γεγονός, που βοήθησε στη

σωτηρία πολλών ανθρώπων από το θάνατο και τις αρρώστιες. Έτσι, δημιουργήθηκαν και

τέθηκαν σε εφαρμογή νέοι νόμοι αναφορικά με μέτρα ανακούφισης (π.χ. ιατροφαρμακευτική

περίθαλψη), στέγασης και επαγγελματικής αποκατάστασης των ανθρώπων. Παρατηρείται η

δημιουργία δύο ομάδων αποκατάστασης αυτή των αστών και αυτή των αγροτών. Δηλαδή, η

πρώτη κατηγορία αποκατάστασης γίνεται μέσα στις πόλεις και αφορά σε επαγγέλματα όπως

τεχνίτες, εργάτες και η δεύτερη κατηγορία γίνεται στην ύπαιθρο και αφορά σε αγρότες. (Χ.

Χατζηιωσήφ, 2009).

Το όνομα της Νέας Ερυθραίας οφείλεται στους Μικρασιάτες πρόσφυγες με καταγωγή

από τα Βούρλα και το Λυθρί (Ερυθραία) της χερσονήσου της Ερυθραίας. Οι οποίοι φτάνοντας

στην Αττική, κατέφυγαν στην ύστερα από παρότρυνση και του κράτους στην ευρύτερη περιοχή

της Κηφισιάς. Οι πρώτες κινήσεις για τη δημιουργία της Νέας Ερυθραίας άρχισαν με την

ίδρυση του Σωματείου Προσφύγων Κηφισιάς το έτος 1923 που είχε ως στόχο την αστική

αποκατάσταση. Οι πρώτη οικισμοί εμφανίζονται τη περίοδο του 1925 – 1926 όταν το

Υπουργείο Πρόνοιας απαλλοτριώνει 152 στρέμματα τα οποία μοιράζονται σε 364 οικογένειες

μέλη του Συλλόγου. Ακολουθούν και άλλες απαλλοτριώσεις περίπου 900 στρεμμάτων. Τη

περίοδο 1925 έως 1933 η Ν. Ερυθραία λειτουργούσε ως οικισμός του Δήμου Αθηναίων. Έπειτα

από το 1934 λαμβάνοντας υπόψη διάφορους παράγοντες η περιοχή έγινε κοινότητα. Στις 14

Δεκεμβρίου του 1937 η κοινότητα καταργείτε και η Νέα Ερυθραία εντάσσεται στα διοικητικά

όρια της Κηφισιάς ώστε να γίνει δήμος. Το 1982 αναγνωρίζεται ως δήμος και σήμερα με την

εφαρμογή του προγράμματος Καλλικράτη η περιοχή ενσωματώθηκε στο δήμο Κηφισιάς και

αποτελεί δημοτική ενότητα.

Εικόνα 6.2.0 : Θέση Χερσονήσου της Ερυθραίας - Πηγή: www.enet.gr



84

Από της αρχές της δεκαετίας του 1980, εξαιτίας των έντονων διαστάσεων που έχει πάρει

το φαινόμενο της αστικοποίησης στην Αθήνα παρατηρείται μία τάση αποκέντρωσης με

κατεύθυνση τα προάστια. Εγκυκλοπαιδικά, αστικοποίηση είναι η τάση συγκέντρωσης του

πληθυσμού μιας χώρας στα αστικά κέντρα. Υπολογίζεται σε αναλογία επί τοις εκατό επί του

συνολικού πληθυσμού. Η μελέτη της αστικοποίησης έχει σημασία γιατί το φαινόμενο αυτό

συνδέεται τόσο με τις κοινωνικές και οικονομικές αλλαγές που γίνονται σε μία περιοχή όσο και

με την διαμόρφωση του αστικού και πολεοδομικού ιστού. (Γ. Γιαννιτσιώλης, 2007). Επομένως,

η κίνηση μεταφοράς του πληθυσμού από το κέντρο στα προάστια όπως η Νέα Ερυθραία

συμβάλει στη πολεοδομική διαμόρφωση και ανάπτυξη με στόχο την παροχή υπηρεσιών στου

πολίτες. Επιπλέον, η έλευση όλο και περισσότερων πολιτών που προσπαθούν να ξεφύγουν από

το κέντρο της πόλης οδήγησε στο φαινόμενο της αύξησης της οικοδομικής δραστηριότητας για

τη περιοχή με ό,τι συνεπάγεται αυτό.

6.3 Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο Νέας Ερυθραίας

Ο πολεοδομικός σχεδιασμός είναι ο βασικός τρόπος για την εφαρμογή της πολεοδομικής

πολιτικής. Αποτελεί το βασικότερο εργαλείο για τη ρύθμιση του αστικού, περιαστικού, αλλά και

εξωαστικού χώρου αναφερόμενοι πάντα σε επίπεδο οικισμού, πόλης ή πολεοδομικού

συγκροτήματος. Αντιθέτως επιθυμούμε να κάνουμε ρύθμιση του χώρου σε κάποιο επίπεδο

ανώτερο του οικισμού ή της πόλης, τότε χρησιμοποιούμε το Χωροταξικό Σχεδιασμό. Ο

Πολεοδομικός Σχεδιασμός έχει σαν στόχο την ορθολογική οργάνωση του χώρου βασιζόμενος

στις αρχές της επιστήμης της Πολεοδομίας. Η πόλη αποτελεί το βασικό χώρο αναφοράς του

Πολεοδομικού σχεδιασμού και το εκτάριο (Ha), τη βασική μονάδα μέτρησής του. Αν θέλαμε να

δώσουμε έναν συγκεκριμένο ορισμό για το τι είναι Πολεοδομικός σχεδιασμός, αυτός θα ήταν ο

παρακάτω:

«Πολεοδομικός σχεδιασμός» ή «πολεοδομία»: Καθορισμός χρήσεων γης και έντασης τους

(μέσω όρων και περιορισμών εκμετάλλευσης και δόμησης), διαχωρισμός δημόσιου και ιδιωτικού

χώρου, πρόβλεψη αναγκαίων τεχνικών και κοινωνικών υποδομών και πρόβλεψη επεκτάσεων του

δομημένου χώρου.» δομημένου χώρου.»1

Ο πολεοδομικός σχεδιασμός είναι μια σχετικά πρόσφατη επιστήμη, η οποία αποσκοπεί

στην αποκέντρωση των πόλεων μετά τη βιομηχανική επανάσταση. Παρ’ όλα αυτά συναντούμε

σε κάποιες βιβλιογραφικές αναφορές περιγράφουν τον Ιππόδαμο ως έναν από τους πρώτους

πολεοδόμους της εποχής.

Σήμερα ο Πολεοδομικός Σχεδιασμός ρυθμίζεται, από τον Νόμο 2508/97 για την Βιώσιμη

Οικιστική Ανάπτυξη, που αποτελεί συνέχεια και ολοκλήρωση του πολεοδομικού καθεστώτος

που εισήγαγε ο Οικιστικός νόμος 1337/83. Το καινούριο «καθεστώς» που καθιέρωσε ο ανωτέρω

νόμος ήταν η εξής καινοτομία. Όρισε ρητά δύο επίπεδα Πολεοδομικού Σχεδιασμού.

Το πρώτο επίπεδο, όπου ανήκουν δύο ειδών εργαλεία στρατηγικού Πολεοδομικού

Σχεδιασμού:



85

Τα Ρυθμιστικά Σχέδια και Προγράμματα Προστασίας Περιβάλλοντος, για τα μεγάλα

αστικά κέντρα και

Τα Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια (ΓΠΣ) και τα Σχέδια Χωρικής και Οικιστικής

Οργάνωσης Ανοικτής Πόλης (ΣΧΟΟΑΠ), τα οποία εκπονούνται στα διοικητικά όρια

των πρωτοβάθμιων ΟΤΑ.

Το δεύτερο επίπεδο το οποίο αποτελεί την εξειδίκευση και εφαρμογή του πρώτου επιπέδου,

περιλαμβάνει :

Τις κάθε είδους Πολεοδομικές Μελέτες (ΠΜ), όπως μελέτες επεκτάσεων πόλεων ή

οικισμών, μελέτες αναθεωρήσεων ρυμοτομικών σχεδίων, μελέτες Ειδικά Ρυθμιζόμενης

Πολεοδόμησης (ΠΕΡΠΟ), μελέτες άλλων πολεοδομούμενων περιοχών

(όπως παραγωγικών πάρκων κλπ) καθώς και μελέτες Αναπλάσεων ή άλλες ειδικές

πολεοδομικές μελέτες.

Τις Πράξεις Εφαρμογής, οι οποίες είναι τα σχέδια και οι εργασίες επί εδάφους για την

εφαρμογή του πολεοδομικού σχεδιασμού.

Επιπλέον, στο νόμο 2508/97 εμπεριέχονται και κατευθυντήριες γραμμές για να επιτευχθεί η

βιώσιμη ανάπτυξη, εκτός των ΡΣ και ΓΠΣ/ΣΧΟΟΑΠ, κάτι που δεν υπήρχε σε προγενέστερα

θεσμικά πλαίσια.

Όσο αφορά το ΓΠΣ της περιοχής μελέτης , εγκρίθηκε στις 21 Δεκεμβρίου του 1988 και

τροποποιήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου του 1996 (ΓΠΣ ΦΕΚ 894/1988 ΚΑΙ 1062/1996). Η Νέα

Ερυθραία χωρίζεται σε 5 πολεοδομικές ενότητες σύμφωνα με το ΓΠΣ.

Πίνακας 6.3.0 : Πολεοδομικές Ενότητες Ν. Ερυθραίας

Πολεοδομική ενότητα-γειτονιά Μέσος ΣΔ Έκταση (Ηα)

1. Ν Ερυθραία - κέντρο 1,6 35,03

2. Εθνικιστών και Αναπ. Πολέμου 1,0 42,48

3. Καστρί 0,6 137,27

4. Μορτέρο 0,5 75,55

5. Καστρίτσα 0,5 67,53

Πηγή : ΓΠΣ, ΦΕΚ 894/1988

Σύμφωνα με το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο για τον οικιστικό ιστό της Ν. Ερυθραίας

ορίζεται η χρήση αμιγούς κατοικίας και ειδικότερα περιλαμβάνονται κτίρια κοινωνικής

πρόνοιας, κατοικίες, αθλητικές εγκαταστάσεις, κτίρια πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας

εκπαίδευσης, Θρησκευτική χώροι, πολιτιστικά κτίρια. Επιπλέον, η πολεοδομική ενότητα 1 είναι

η πιο πυκνοκατοικημένοι και πυκνοδομημένη. Ακολουθεί η ενότητα 2 και ύστερα η ενότητα 3.

Ακόμη στην ενότητα 5 συγκεντρώνονται οι ελεύθεροι χώροι και το οδικό δίκτυο είναι

σχεδιασμένο ώστε να εξυπηρετούνται σωστά οι κάτοικοι. Τέλος, στη περιοχή δεν υφίστανται

βιομηχανικά και βιοτεχνικά πάρκα και η πλειοψηφία χρήσεων γης ανήκει στη γενική κατοικία.



86

Χάρτης 6.3.0: ΓΠΣ Νέας Ερυθραίας - Πηγή: www.organismosathinas.gr, 2014



87

6.4 Δημογραφικά στοιχεία

Διάγραμμα 6.4.0: Μόνιμος Πληθυσμός Αμφοτέρων των Φύλων - Πηγή : ΕΛ.ΣΤΑΤ, Ιδία


Στο διάγραμμα 6.4.0 γίνεται αναφορά στο μόνιμο πληθυσμό αμφοτέρων των φύλων

σύμφωνα με στοιχεία από την απογραφή 2011 και 2001 από την ΕΛ.ΣΤΑΤ. Πιο ειδικά στη

Δημοτική Ενότητα Κηφισιάς ο πληθυσμός το 2001 ανερχόταν στους 45015 κατοίκους ενώ το

2011 στους 47.332. Η Δημοτική Ενότητα Εκάλης το 2001 είχε πληθυσμό 5497 κάτοικοι ενώ το

2011 5889. Τέλος, η Δημοτική Ενότητα Νέας Ερυθραίας το έτος 2001 είχε πληθυσμό 15972

κατοίκους ενώ το 2011 ο πληθυσμός ανερχόταν στους 17.379 πολίτες. Επιπλέον, παρατηρείται

αύξηση του πληθυσμού σύμφωνα με την τελευταία απογραφή του 2011.

Διάγραμμα 6.4.1: Ηλικιακή Πυραμίδα Δημοτικής Ενότητας Νέας Ερυθραίας - Πηγή : ΕΛ.ΣΤΑΤ, Ιδία


Στο διάγραμμα 6.4.1 γίνεται αναφορά στην ηλικιακή δομή για τη Δημοτική Ενότητα της

Νέας Ερυθραίας σύμφωνα με στοιχεία από την Ελληνική Στατιστική Αρχή μέσω της απογραφής

του 2011. Πιο ειδικά στις ομάδες ηλικιών 0 έως 4, 5 έως 9, 10 έως 14, 15 έως 19, οι άρρενες

0

10.000

20.000

30.000

40.000

50.000

ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΚΗΦΙΣΙΑΣ

ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΕΚΑΛΗΣ

ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΝΕΑΣ

ΕΡΥΘΡΑΙΑΣ

47.332

5.889

17.379

45015

5497

15972

Μόνιμος Πληθυσμός Αμφοτέρων των Φύλων

Απογραφή 2011

Απογραφή 2001

800,00 600,00 400,00 200,00 0,00 200,00 400,00 600,00 800,00 1.000,00

0 έως 4

10 έως 14

20 έως 24

30 έως 34

40 έως 44

50 έως 54

60 έως 64

70 έως 74

80 έως 84

Ηλικιακή Πυραμίδα για τη Νέα Ερυθραία

Γυναίκες

Αντρες



88

είναι περισσότεροι έναντι των θηλέων. Σε όλες τις υπόλοιπες ηλικιακές ομάδες οι άρρενες είναι

λιγότεροι έναντι των θηλέων .

Διάγραμμα 6.4.2: Αριθμός νοικοκυριών για τη Δημοτική Ενότητα της Νέας Ερυθραίας - Πηγή :

ΕΛ.ΣΤΑΤ, Ιδία επεξεργασία

Στο διάγραμμα 6.4.2 γίνεται αναφορά στον αριθμό των νοικοκυριών που υπάρχουν στη

Δημοτική Ενότητα της Νέας Ερυθραίας σύμφωνα με την απογραφή του 2011 από την Ελληνική

Στατιστική Αρχή. Πιο ειδικά στο σύνολο ο Δήμος Κηφισιάς έχει 26.702 νοικοκυριά και η

Δημοτική Ενότητα της Νέας Ερυθραίας που τον αποτελεί έχει 5.255 περίπου νοικοκυριά.

0

10.000

20.000

30.000

ΔΗΜΟΣ ΚΗΦΙΣΙΑΣ Δημοτική Ενότητα Νέας Ερυθραίας

26.702

5.255

Αριθμός Νοικοκυριών




89

6.5 Οικονομικά και Οικιστικά στοιχεία

Πίνακας 6.5.0 : Αριθμός Απασχολουμένων κατά ομάδες οικονομικής δραστηριότητας για τη

Δημοτική Ενότητα της Νέας Ερυθραίας.

Κλάδος Οικονομικής Δραστηριότητας Αριθμός

ατόμων

Γεωργία , κτηνοτροφία, δασοκομία 73

Αλιεία 7

Ορυχεία και λατομεία 21

Μεταποιητικές βιομηχανίες 790

Παροχή ηλεκτρικού ρεύματος , φυσικού αερίου και νερού 42

Κατασκευές 541

Χονδρικό και λιανικό εμπόριο 1312

Ξενοδοχεία και εστιατόρια 267

Μεταφορές , αποθήκευση, επικοινωνίες 382

Ενδιάμεσοι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί 393

Διαχείριση ακίνητης περιουσίας, επιχειρηματικές δραστηριότητες 781

Δημόσια διοίκηση και άμυνα , υποχρεωτική κοινωνική ασφάλιση 410

Εκπαίδευση 403

Υγεία και κοινωνική μέριμνα 337

Δραστηριότητες παροχής υπηρεσιών 294

Ιδιωτικά νοικοκυριά που απασχολούν οικιακό προσωπικό 276

Ετερόδικοι οργανισμοί και όργανα 11

Μη Δυνάμενοι να καταταγούν κατά κλάδο 410

Πηγή : ΕΛ.ΣΤΑΤ, Ιδία επεξεργασία

Στο πίνακα 6.5.0 γίνεται φανερό ο αριθμός των ατόμων που εργαζόντουσαν σε

συγκεκριμένο κλάδο οικονομικής δραστηριότητας για το έτος 2001. Τα στοιχεία συλλέχτηκαν

μέσω της απογραφής του 2001 από την Ελληνική Στατιστική Αρχή. Πιο συγκεκριμένα ο

περισσότερος πληθυσμός απασχολούνταν στο χονδρικό και λιανικό εμπόριο. Ακολουθούν οι

μεταποιητικές βιομηχανίες και διάφορες άλλες επιχειρηματικές δραστηριότητες. Οι πιο λίγοι

κάτοικοι απασχολούνταν στην Αλιεία , σε ορυχεία και λατομεία και σε ετερόδικους



90

οργανισμούς και όργανα. Εν μέρει , συμπεραίνεται ότι οι περισσότεροι κάτοικοι απασχολούνται

και δραστηριοποιούνται στον δευτερογενή τομέα παραγωγής.

Διάγραμμα 6.5.0: Αριθμός κτιρίων κατά χρήση για την Δημοτική Ενότητα Νέας Ερυθραίας (Πηγή :

ΕΛ.ΣΤΑΤ, Ιδία επεξεργασία)

Στο διάγραμμα 6.5.0 παρουσιάζεται ο αριθμός των κτιρίων ανά κατηγορία χρήσης

σύμφωνα με την απογραφή του 2001 από την Ελληνική Στατιστική Εταιρία. Ειδικότερα το

σύνολο των κτιρίων στη περιοχή μελέτης ανέρχεται στον αριθμό 3587. Όπου 3319 είναι

κατοικίες, 120 καταστήματα και γραφεία, 6 εκκλησίες και μοναστήρια, 6 εργοστάσια και

εργαστήρια, 5 σχολικά κτίρια , 1 ξενοδοχείο, 1 Νοσοκομείο και 67 άλλες χρήσεις.

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

35003325

3119

6 1 6 5 120 0 1 67

Κτίρια κατά χρήσεις

Αριθμός Κτιρίων



91

6.6 Διαχείριση Βιοαποβλήτων για τη Νέα Ερυθραία

Ο Δήμος Κηφισιάς σύμφωνα με την τοπική Διεύθυνση Καθαριότητας – Διεύθυνση

Περιβάλλοντος κάθε ημέρα απασχολεί 19 στο σύνολο απορριμματοφόρα για την συλλογή των

οικιακών απορριμμάτων. Τα οικιακά απορρίμματα παράγονται κυρίως από τις κατοικίες ή τις

πολυκατοικίες και αποτελούνται από τροφικά υπολείμματα, Ζυμώσιμα υλικά, πλαστικό, γυαλί,

μέταλλο, ηλεκτρικά είδη, συσκευές, απόβλητα κήπων κ.ο.κ

Πίνακας 6.6.0: Γενική διάκριση των αστικών στερεών αποβλήτων

ΠΗΓΗ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ

ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ

ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ

Οικιακά απορρίμματα Κατοικίες, Πολυκατοικίες Τροφικά Υπολείμματα,

Ζυμώσιμα, Χαρτιά,

Πλαστικά, Γυαλιά, Ξύλα,

Μέταλλα, Επικίνδυνα τοξικά

απόβλητα, Ηλεκτρικά είδη ή

συσκευές κ.ο.κ

Εμπορικά απορρίμματα Καταστήματα, Εστιατόρια,

Γραφεία, Ξενοδοχεία, Μικρές

Βιομηχανίες και Βιοτεχνίες

κ.ο.κ

Χαρτιά , Πλαστικά, Ξύλα,

Γυαλιά, Υπολείμματα

τροφών, Μέταλλα, Ειδικά

απόβλητα κ.ο.κ

Απορρίμματα από Ιδρύματα Σχολεία, Νοσοκομεία κ.ο.κ Χαρτιά , Πλαστικά, Ξύλα,

Γυαλιά, Υπολείμματα

τροφών, Μέταλλα, Ειδικά

απόβλητα κ.ο.κ

Απορρίμματα από

Κατασκευές και

Κατεδαφίσεις

Νέες κατασκευές κτιρίων,

δρόμων, Κατεδαφίσεις κ.ο.κ

Σκυρόδεμα, Τούβλα,

Καλώδια, Μέταλλα, Χώμα,

Πέτρες, Ξύλα κ.ο.κ

Απορρίμματα Καθαρισμού

Κοινόχρηστων Χώρων

Καθαρισμός δρόμων,

Πάρκων, Πεζοδρομίων,

Παραλιών, Χώρων Αναψυχής

κ.ο.κ

Ξύλα , Κλαδιά, Χορτάρια,

Σκουπίδια κ.ο.κ

Απορρίμματα

Εγκαταστάσεων

Επεξεργασίας

Απορριμμάτων

Καύση Αποβλήτων,

Βιολογικοί Καθαρισμοί κ.ο.κ

Τέφρα, Ιλύς κ.ο.κ

Πηγή: Παναγιωτόπουλος, 2002, Ιδία επεξεργασία

Τα οικιακά απορρίμματα του δήμου εφόσον συλλεχθούν μεταφέρονται σε Σταθμό

Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων (ΣΜΑ). Ο ΣΜΑ του Δήμου Κηφισιάς βρίσκεται στο άκρο της

πόλης πλησίον της Εθνικής οδού και διαθέτει σύγχρονο εξοπλισμό χωρίς να επιβαρύνει



92

αρνητικά το περιβάλλον, καθώς η διαδικασία της μεταφόρτωσης γίνεται σε κλειστά containers.

Στη συνέχεια, μεταφέρονται σε χώρο υγειονομικής ταφής όπως ορίζεται από την ισχύουσα

νομοθεσία, για την περαιτέρω επεξεργασία τους.

Τα απορριμματοφόρα του Δήμου είναι 19 όπως αναφέρθηκε και σε προηγούμενη

παράγραφο και ιδιαίτερα 12 απασχολούνται στην Κηφισιά, 4 στην Νέα Ερυθραία και 3 στην

Εκάλη. Επιπλέον, ο δήμος παρέχει υπηρεσίες όπως συντήρηση και έλεγχο των κάδων

αποβλήτων, συλλογή ογκωδών αποβλήτων, καθαριότητα κ.ο.κ.

Η Δημοτική Ενότητα της Νέας Ερυθραίας έχει ένα σχετικά επαρκή δίκτυο κάδων

γενικών απορριμμάτων και μπλε κάδων. Παρ’ όλα αυτά έπειτα από έρευνα πεδίου που

πραγματοποιήθηκε διαπιστώθηκε πως σε μερικές περιοχές δεν υπάρχουν κάδοι για να

εναποθέσουν οι κάτοικοι τα σκουπίδια τους. Γεγονός, που τους οδηγεί να περπατούν αρκετά

λεπτά για να βρουν.

Χάρτης 6.6.0: Δίκτυο κάδων γενικής χρήσης 660 λίτρων για την περιοχή μελέτης – Πηγή: Ιδία


Ο χάρτης 6.6.0, δείχνει την θέση των κάδων γενικής χρήσης στην περιοχή μελέτης. Ο

συνολικός αριθμός τους είναι 249. Παρατηρείται ότι η μεγαλύτερη συγκέντρωση βρίσκεται στο

ΝΔ και κεντρικό τμήμα της Νέας Ερυθραίας, ενώ η μικρότερη στο Βόρειο και Νότιο Ανατολικό

τμήμα. Είναι προφανές ότι η χωρική κατανομή δε είναι τυχαία, καθώς έπειτα από έρευνα πεδίου

που πραγματοποιήθηκε, διαπιστώθηκε ότι οι περιοχές με τους λιγότερους κάδους έχουν μικρή

πληθυσμιακή πυκνότητα και λιγότερη παραγωγή απορριμμάτων.



93

Χάρτης 6.6.1: Δίκτυο μπλε κάδων 660 λίτρων για την περιοχή μελέτης – Πηγή: Ιδία επεξεργασία

Ο χάρτης δείχνει την κατανομή των κάδων ανακύκλωσης στων χώρο. Ο συνολικός

αριθμός τους είναι 161. Οι περισσότεροι συγκεντρώνονται στο ΝΔ και ΝΑ τμήμα της Νέας

Ερυθραίας. Το γεγονός αυτό οφείλεται τόσο στην πληθυσμιακή πυκνότητα που είναι

μεγαλύτερη από άλλες περιοχές, όσο και σε επιχειρήσεις , μαγαζιά, υπηρεσίες κ.α. που

βρίσκονται εκεί. Το κεντρικό τμήμα και το Βόρειο έχουν λιγότερους κάδους σύμφωνα με την

καταγραφή που έγινε στα πλαίσια της πτυχιακής εργασίας αυτής

Πολεοδομικά στη περιοχή υπάρχουν πολλοί ελεύθεροι χώροι και οι περισσότερες

κατοικίες έχουν κήπους. Εγκυκλοπαιδικά, σύμφωνα με στοιχεία του ΟΑΣΠ οι ελεύθεροι χώροι

διακρίνονται σε α) αστικούς κοινόχρηστους χώρους, β) ιδιωτικοί ελεύθεροι χώροι, γ) αστικοί

χώροι ειδικών ρυθμίσεων και δ) μεγάλοι φυσικοί σχηματισμοί μέσα ή γύρω από την πόλη. Ιδίως

οι αστικοί και κοινόχρηστοι χώροι είναι οι δρόμοι και πεζόδρομοι, οι πλατείες, οι κήποι τα

πάρκα και τα άλση. Επίσης, οι ιδιωτικοί ελεύθεροι χώροι περιλαμβάνουν αυλές, ιδιωτικούς

κήπους, ακάλυπτους, πρασιές, στοές και αδόμητα οικόπεδα. Επιπλέον, οι αστικοί χώροι ειδικών

ρυθμίσεων περιλαμβάνουν τους αρχαιολογικούς χώρους και τα στρατόπεδα. Τέλος, οι μεγάλοι

φυσικοί σχηματισμοί μέσα ή γύρω στη πόλη περιλαμβάνουν το περιαστικό πράσινο , τα ρέματα,

ποτάμια και λίμνες καθώς επίσης και παραλίες και τον αιγιαλό.

Συμπερασματικά στη περιοχή μελέτης οι ελεύθεροι χώροι κοινόχρηστου και ιδιωτικού

χαρακτήρα είναι αρκετοί γεγονός που υποδηλώνει ότι παράγεται ένα αρκετά μεγάλο ποσοστό

βιοαποβλήτων κήπου, όπου ενισχύεται και από τα οικιακά βιοαπόβλητα τροφίμων. Σε πολλές

περιπτώσεις παρατηρήθηκε ότι πολλοί κάτοικοι συγκέντρωναν τα βιοαπόβλητα κήπου (κλαδιά,

χόρτα κ.ο.κ) σε σακούλες, όπου τις πετούσαν είτε δίπλα στου κάδους γενικής χρήσης είτε μέσα

σε αυτούς. Το γεγονός αυτό υποδηλώνει πως δεν υπάρχει ένα ολοκληρωμένο δημοτικό σύστημα

διαχείρισης βιοαποβλήτων για την περιοχή. Με επακόλουθο να μην μειώνεται ο όγκος των



94

οργανικών απορριμμάτων που καταλήγει στα Χ.Υ.Τ.Α όπως το ορίζει η νομοθεσία και να

δημιουργούνται τόσο περιβαλλοντικά όσο οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα.

Αξιοσημείωτο είναι να καταγραφεί ότι σε ελάχιστες περιπτώσεις εντοπίστηκαν κάδοι συλλογής

οργανικών αποβλήτων σε συγκεκριμένες οικίες χωρίς όμως το φαινόμενο να εφαρμόζεται σε

ένα μεγαλύτερο φάσμα. Στις επόμενες παραγράφους θα γίνει προσπάθεια υπολογισμού του

ετήσιου όγκου των οργανικών αποβλήτων που παράγονται στη περιοχή, ώστε να δημιουργηθεί

ένα συλλογικό σύστημα εναλλακτικής διαχείρισης αυτών των αποβλήτων. Αξιοσημείωτο είναι

να ειπωθεί πώς η Νέα Ερυθραία χαρακτηρίζεται από συνδυασμό πρασίνου (Δέντρα, Πάρκα

κ.ο.κ) και οικισμών. Γεγονός που αυξάνει την ποιότητα ζωής των κατοίκων. Επιπλέον, η

περιοχή δεν είναι πυκνοδομημένη και πυκνοκατοικημένη με ότι συνεπάγεται αυτό υπό τη

σκοπιά της πολεοδομίας και του περιβάλλοντος.

Εικόνα 6.6.0: Ανεξέλεγκτη διάθεση βιοαποβλήτων στη περιοχή μελέτης, (Πηγή: Προσωπικό αρχείο)

Στην εικόνα 6.6.0 παρατηρείται το φαινόμενο εναπόθεσης των αποβλήτων κήπου δίπλα

σε κάδους γενικής χρήσης εξαιτίας της έλλειψης καφέ κάδων που θα προμήνυαν έναν

ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης. Η απουσία ενός τέτοιου συστήματος είναι αισθητή ειδικά

σε μία περιοχή όπως η Νέα Ερυθραία που έχει σημαντικό ετήσιο όγκο αποβλήτων κήπου.

Εικόνα 6.6.1: Δείγμα μεμονωμένων περιπτώσεων συλλογής οργανικών αποβλήτων σε επίπεδο οικίας,

(Πηγή: Προσωπικό αρχείο)



95

Για τον υπολογισμό του ετήσιου όγκου βιοαποβλήτων που παράγονται στην Νέα

Ερυθραία απαιτείται συγκεκριμένη μεθοδολογία. Δεδομένα που χρειάζονται για τον υπολογισμό

είναι ο μόνιμος πληθυσμός και η ποσότητα βιοαποβλήτων ανά περιφέρεια της χώρας.

Διάγραμμα 6.6.0: Μόνιμος πληθυσμός ανά περιφέρεια - Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ, Ιδία επεξεργασία

Στο διάγραμμα 6.6.0 παρουσιάζεται ο μόνιμος πληθυσμός ανά περιφέρεια της Ελλάδος,

σύμφωνα με στοιχεία της απογραφής 2011 από την Ελληνική Στατιστική Αρχή. Ειδικότερα, οι

τρείς μεγαλύτερες σε μόνιμο πληθυσμό περιφέρειες είναι της Αττικής με 3,812,330 κατοίκους,

της Κεντρικής Μακεδονίας με 1,874,590 κατοίκους και της Θεσσαλίας με 730,730 κατοίκους.

Οι τρείς μικρότερες πληθυσμιακά περιφέρειες είναι του Βορείου Αιγαίου με 197,810 κατοίκους,

των Ιόνιων Νήσων με 206,470 κατοίκους και της Δυτικής Μακεδονίας με 282,120 κατοίκους.

0 1.000.000 2.000.000 3.000.000 4.000.000

Ανατολική Μακεδονία και Θράκη

Κ. Μακεδονία

Δ. Μακεδονία

Ήπειρος

Θεσσαλία

Κρήτη

Ν.Αιγαίο

Β. Αιγαίο

Πελλοπόνησος

Δυτική Ελλάδα

Αττική

Στερεά Ελλάδα

Ιόνιων Νήσων

606.170

1.874.590

282.120

336.650

730.730

621.340

308.610

197.810

581.980

680.190

3.812.330

546.870

206.470

Μόνιμος Πληθυσμός

Μόνιμος Πληθυσμός



96

Διάγραμμα 6.6.1: Ποσότητα βιοαποβλήτων ανά περιφέρεια για το έτος 2011 - Πηγή : Οδηγός

βιοαποβλήτων, ΕΠΠΕΡΑΑ 2012

Στο διάγραμμα 6.6.1 παρουσιάζεται η ετήσια ποσότητα των βιοαποβλήτων ανά

περιφέρεια σύμφωνα με τον οδηγό βιοαποβλήτων, ΕΠΠΕΡΑΑ 2012. Πιο συγκεκριμένα οι τρείς

μεγαλύτερες στην παραγωγή είναι η Αττική με 887,880 τόνους, η Κεντρική Μακεδονία με

375,764 τόνους και η Θεσσαλία με 204,885 τόνους Βιοαποβλήτων τον χρόνο. Από την άλλη

πλευρά οι περιφέρειες με την μικρότερη παραγωγή είναι των Ιονίων Νήσων με 43,226 τόνους,

του Βορείου Αιγαίου με 53,881 τόνους και της Δυτικής Μακεδονίας με 58,738 τόνους το χρόνο.

Στη συνέχεια λαμβάνοντας υπόψη το μόνιμο πληθυσμό και την ετήσια ποσότητα

βιοαποβλήτων εκφραζόμενη σε τόνους της Περιφέρειας Αττικής πραγματοποιείτε η εξής

διαδικασία:

887880 / 3812330 = 0.2328969

Επομένως συμπεραίνεται πως κάθε κάτοικος στην Περιφέρεια Αττικής παράγει το χρόνο

περίπου 0,2328969 τόνους βιοαποβλήτων. Στην συνέχεια για να υπολογιστεί η ποσότητα

οργανικών αποβλήτων για τη δημοτική ενότητα της Νέας Ερυθραίας λαμβάνεται υπόψη ο

μόνιμος πληθυσμός της και πραγματοποιείται η εξής διαδικασία:

0.2328969 / 17379 = 4047,515

Επομένως παρατηρείται πώς η Νέα Ερυθραία παράγει περίπου 4047,515 τόνους

βιοαποβλήτων κάθε χρόνο. Λαμβάνοντας υπόψη τις σχετικές Ελληνικές και Ευρωπαϊκές

νομοθεσίες και οδηγίες σχετικά με την διαχείριση αυτών των απορριμμάτων συμπεραίνεται πως

ο αρχικός στόχος που πρέπει να επιτευχθεί είναι η συλλογή και επεξεργασία του 50% περίπου

των παραγόμενων βιοαποβλήτων. Ειδικότερα, στη περιοχή μελέτης πρέπει να συλλέγονται

2023,758 τόνοι βιοαποβλήτων κάθε χρόνο.

Η περιοχή εξαιτίας της έντονης κάλυψης πρασίνου που την χαρακτηρίζει, τείνει κάθε

χρόνο να παράγει ένα σημαντικό αριθμό βιοαποβλήτων κήπου. Κλαδιά, χορτάρια, φύλλα είναι

0 200 400 600 800 1000

Ανατολική Μακεδονία και Θράκη

Κ. Μακεδονία

Δ. Μακεδονία

Ήπειρος

Θεσσαλία

Κρήτη

Ν.Αιγαίο

Β. Αιγαίο

Πελλοπόνησος

Δυτική Ελλάδα

Αττική

Στερεά Ελλάδα

Ιόνιων Νήσων

147,311

375,764

58,738

71,014

204,885

160,416

79,347

53,881

121,589

163,091

887,88

139,091

43,226

Ετήσια ποσότητα βιοαποβλήτων ανά περιφέρεια

Ποσότητα σε τόνους



97

μερικά από τα απόβλητα αυτά, που δυστυχώς δεν αξιοποιούνται σωστά. Χαρακτηριστικό

παράδειγμα είναι η άναρχη εναπόθεση τους στο χώρο προκειμένου να συλλεχθούν από τα

απορριμματοφόρα του δήμου όπως ειπώθηκε και σε προηγούμενες παραγράφους. Εξίσου

σημαντικός είναι και ο αριθμός των οργανικών αποβλήτων που παράγονται από τα νοικοκυριά.

Στη Νέα Ερυθραία υπάρχουν περίπου 5255 νοικοκυριά σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία που

εξέδωσε η Ελληνική Στατιστική Αρχή έπειτα από την απογραφή του 2011. Επομένως γίνεται

κατανοητό ότι από τους 4047,515 τόνους βιοαποβλήτων ένα πενιχρό ποσοστό καταλήγει στην

κομποστοποίηση. Το γεγονός αυτό οφείλετε από την καλή διάθεση, την επίγνωση και τη

περιβαλλοντική κουλτούρα που έχουν ελάχιστοι κάτοικοι. Όπου έχουν παραλάβει ειδικούς

κάδους για οικιακή κομποστοποίηση των απορριμμάτων τους. Δυστυχώς το φαινόμενο αυτό δεν

συμβαίνει στο μεγαλύτερο αριθμό των νοικοκυριών. Με αποτέλεσμα να μην μειώνεται ο τελικός

όγκος των απορριμμάτων που καταλήγουν στα Χ.Υ.Τ.Α. Έτσι η Ελλάδα αποκλίνει από τους

στόχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με την διαχείριση των αποβλήτων όπου πληρώνει

πρόστιμα αρκετών εκατομμυρίων ευρώ το χρόνο. Βέβαια οι συνέπειες δεν περιορίζονται μόνο

στον οικονομικό τομέα αλλά και στο κοινωνικό και περιβαλλοντικό. Επομένως κρίνεται

αναγκαίο να αξιοποιούνται όσο το δυνατό περισσότερα βιοαπόβλητα ώστε να αλλάξει η εικόνα

που παρουσιάζει η Ελλάδα. Βεβαίως για να επιτευχθεί αυτό, θα πρέπει να συμβούν μία σειρά

από αλλαγές που θα ξεκινούν από την ενημέρωση και θα καταλήγουν σε οργανωμένα σχέδια

διαχείρισης βιοαποβλήτων.

Διάγραμμα 6.6.2: Αριθμός νοικοκυριών για την Νέα Ερυθραία, (Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ, Ιδία επεξεργασία)

Σαν πρώτο βήμα όλων που θα μπορούσε να γίνει εφικτό είναι περισυλλογή και

επεξεργασία τουλάχιστον του μισού όγκου βιοαποβλήτων από το συνολικό παραγόμενο κάθε

έτος. Αν συμβεί αυτό τότε με το χρόνο θα αλλάξουν οι συνήθειες των κατοίκων σχετικά με τον

τρόπο που διαχειρίζονται τα απορρίμματα τους και θα δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στην προστασία

του περιβάλλοντος. Πολλές Ευρωπαϊκές οδηγίες όπως αυτή του 1991/31/EC θέτουν ένα όριο

στα κράτη μέλη στο τομέα των αποβλήτων. Πιο συγκεκριμένα στοχεύουν στην μείωση έως και

50% του όγκου των αποβλήτων που καταλήγουν σε Χ.Υ.Τ.Α μέχρι το 2050. Δίνοντας ιδιαίτερη

έμφαση σε εναλλακτικούς τρόπους διαχείρισης όπως η πρόληψη, επαναχρησιμοποίηση,

ανακύκλωση κ.ο.κ

26.702

5.255

0

5.000

10.000

15.000

20.000

25.000

30.000

ΔΗΜΟΣ ΚΗΦΙΣΙΑΣ Δημοτική Ενότητα Νέας Ερυθραίας

Αριθμός Νοικοκυριών στη Περιοχή Μελέτης




98

Επιστρέφοντας στη Νέα Ερυθραία αν αξιοποιηθεί το 50% των ετήσιων παραγόμενων

βιοαποβλήτων ενδέχεται να βελτιωθεί σημαντικά η κατεύθυνση της προστασίας του

περιβάλλοντος. Επομένως, είναι απαραίτητο να διαχειρίζονται περίπου 2024 τόνοι

βιοαποβλήτων τον χρόνο. Για να αλλάξει ουσιαστικά η υφιστάμενη κατάσταση της δημοτικής

ενότητας αυτής όσον αφορά τον τομέα αυτών των απορριμμάτων. Οι 2024 τόνοι αντιστοιχούν

σε 6980m³ το χρόνο. Άρα οι κάτοικοι της Νέας Ερυθραίας παράγουν περίπου 20m³ οργανικών

αποβλήτων κάθε ημέρα (6980/360≈20m³).

Εφόσον πραγματοποιήθηκε ενδεικτική εκτίμηση του αριθμού των βιοαποβλήτων που

παράγονται κάθε μέρα κρίνεται αναγκαίο να διατυπωθεί η διαδικασία περισυλλογής τους. Η

συλλογή θα πρέπει να γίνεται κάθε δύο μέρες από ειδικά απορριμματοφόρα. Το χρονικό

διάστημα των δύο ημερών δεν είναι τυχαία επιλεγμένο. Είναι σημαντικό ειδικά οχήματα να

μαζεύουν τα βιοαπόβλητα κάθε δύο μέρες από τους καφέ κάδους καθώς με το πέρας των

ημερών αυτών λόγω της ευαισθησίας που έχουν αυτά τα απορρίμματα αρχίζουν να

αποσυντίθενται με ό,τι συνεπάγεται αυτό για την υγεία των κατοίκων. Παράγοντες όπως η

θερμοκρασία και η υγρασία παίζουν καθοριστικό ρόλο στην επιβράδυνση ή αύξηση του

γεγονότος αυτού. Για παράδειγμα τους καλοκαιρινούς μήνες όπου η θερμοκρασία είναι αρκετά

υψηλή το φαινόμενο αυτό έχει πιο έντονες διαστάσεις απ’ ότι τους άλλους μήνες. Επομένως, για

τη περιοχή μελέτης, στο διάστημα των δύο ημερών αντιστοιχούν 40m³ οργανικών αποβλήτων

που θα πρέπει να συλλέγονται από συγκεκριμένα απορριμματοφόρα οχήματα. Στη συνέχεια θα

γίνεται η επεξεργασία τους για την παραγωγή εδαφοβελτιωτικoύ (compost) ή ενέργειας σε

ειδικές μονάδες επεξεργασίας όπως αυτή του Εργοστασίου Μηχανικής Ανακύκλωσης στα Άνω

Λιόσια.

Στο σημείο αυτό είναι αναγκαίο να προσδιοριστεί η χωροθέτηση των καφέ κάδων στο

χώρο ώστε να καλύπτεται το μεγαλύτερο τμήμα της περιοχής. Έπειτα από έρευνα πεδίου που

πραγματοποιήθηκε για τις ανάγκες του κεφαλαίου αυτού στα πλαίσια ολοκλήρωσης της

πτυχιακής εργασίας, διαπιστώθηκε ότι η Νέα Ερυθραία έχει ένα δίκτυο κάδων μπλε και γενικής

χρήσης που καλύπτει τα περισσότερα πολεοδομικά τετράγωνα της δημοτικής ενότητας αυτής.

Βέβαια, υπάρχουν περιπτώσεις όπου αρκετές περιοχές δεν έχουν κανένα κάδο με συνέπεια οι

κάτοικοι να είναι αναγκασμένοι να πραγματοποιούν αρκετά λεπτά περπάτημα για να

προσεγγίσουν τον πλησιέστερο κάδο. Επομένως, είναι απαραίτητο να ανασυγκροτηθεί το δίκτυο

κάδων της περιοχής ώστε να υπάρχει καλύτερη προσβασιμότητα για πιο σωστή εξυπηρέτηση

των πολιτών.

Όπως έχει αναφερθεί και σε προηγούμενες παραγράφους η Νέα Ερυθραία δεν εφαρμόσει

κάποιο πρόγραμμα για ολοκληρωμένη διαχείριση των βιοαποβλήτων της. Οπότε δεν υπάρχει

κάποιο δίκτυο καφέ κάδων. Ως γνωστών τα 40m³ οργανικών απορριμμάτων που παράγονται ανά

δύο ημέρες απαιτούν ένα συγκεκριμένο αριθμό καφέ κάδων και ανάλογης χωρητικότητας έτσι

ώστε να καλύπτεται η ποσότητα αυτή. Αναφορικά, σήμερα στην αγορά επικρατούν κάδοι όπως

τύπου καμπάνας με χωρητικότητα 2000 Λίτρων και τροχηλάτοι με την εξής χωρητικότητα :

120 Λίτρα

240 Λίτρα

660 Λίτρα

1100 Λίτρα



99

Εικόνα 6.6.2: Τροχηλάτος κάδος 660 Λίτρων στην περιοχή μελέτης, (Πηγή: Προσωπικό Αρχείο)

Εικόνα 6.6.3: Κάδος τύπου καμπάνας με χωρητικότητα 2000 Λίτρων στην περιοχή μελέτης, (Πηγή:

Προσωπικό αρχείο)

Οι παραπάνω κάδοι επικρατούν στο σύνολο της Ελληνικής Επικράτειας για την συλλογή

των αστικών στερεών απορριμμάτων. Όσον αφορά τους καφέ κάδους για την Νέα Ερυθραία θα

πρέπει να γίνει ένας συνδυασμός με βάση την χωρητικότητα ώστε να οριστεί ο ακριβής αριθμός

που θα μπορεί να συλλέξει τα 40m³ περίπου βιοαποβλήτων που παράγουν οι κάτοικοι ανά δύο

ημέρες. Περιοχές με έντονη πληθυσμιακή πυκνότητα και οικονομικές δραστηριότητες όπως

μεγάλος αριθμός καταστημάτων εστίασης και ψυχαγωγίας, θα πρέπει να τοποθετηθούν κάδοι

μεταξύ 660 και 1100 λίτρων. Εξαιτίας της μεγάλης συγκέντρωσης δραστηριοτήτων παραγωγής

αποβλήτων. Αντίθετα σε περιοχές με μικρή πληθυσμιακή πυκνότητα θα πρέπει να τοποθετηθούν

κάδοι μεταξύ 240 και 120 λίτρων.



100

Χάρτης 6.6.2: Πληθυσμιακή πυκνότητα ανά γειτονιά – Πηγή : ΓΠΣ Νέας Ερυθραίας, ιδία επεξεργασία

Ο χάρτης 6.6.3 παρουσιάζει την πληθυσμιακή πυκνότητα της δημοτικής ενότητας της

Νέας Ερυθραίας. Πιο ειδικά, πραγματοποιείται χρωματική διαβάθμιση του κόκκινου χρώματος

για παρουσίαση των δεδομένων. Πιο συγκεκριμένα όσο πιο ελαφρύ κόκκινο τόσο η περιοχή

χαρακτηρίζεται από μικρή πυκνότητα, ενώ όσο πιο κόκκινο τόσο μεγαλώνει η πυκνότητα.

Αναλυτικά, η ΠΕ Νέα Ερυθραία – Κέντρο έχει την μεγαλύτερη πληθυσμιακή πυκνότητα με 126

κατοίκους ανά εκτάριο γης. Ακολουθεί η ΠΕ Εθνικιστών και Ανάπ. Πολέμου με πυκνότητα 59

κατοίκους ανά εκτάριο. Έπειτα, η ΠΕ Κατσαφαρέικα έχει πληθυσμιακή πυκνότητα 20

κατοίκους ανά εκτάριο γης. Ακολουθεί η ΠΕ Μαρτέρο με 18 κατοίκους ανά εκτάριο γης. Τέλος,

με την λιγότερη πληθυσμιακή πυκνότητα είναι η ΠΕ του Καστρί με 14 κατοίκους ανά εκτάριο

γης. Σύμφωνα με στοιχεία του Γ.Π.Σ της Νέας Ερυθραίας.



101

Γνωρίζοντας ότι 1m³ αντιστοιχεί σε 1000 λίτρα τα 40 m³ αντιπροσωπεύουν 40000 λίτρα

βιοαποβλήτων. Επομένως, πρέπει να οριστεί το σύνολο των κάδων με την ανάλογη

χωρητικότητα για την κάλυψη των αναγκών αυτών. Πιο ειδικά η καλύτερη οικονομικά και

περιβαλλοντικά επιλογή είναι η εξής :

▪ 40 Κάδοι των 660 λίτρων

▪ 57 Κάδοι των 240 λίτρων

Επομένως, οι 40 κάδοι των 660 λίτρων θα καλύπτουν 26,4m³ βιοαποβλήτων και οι 57

κάδοι των 240 λίτρων θα καλύπτουν 13,6m³. Οι μεγαλύτεροι σε μέγεθος κάδοι θα τοποθετηθούν

σε περιοχές με έντονη τόσο πληθυσμιακή πυκνότητα όσο και οικονομική δραστηριότητα. Για

παράδειγμα, η πολεοδομική γειτονιά 1 με την ονομασία ‘Νέα Ερυθραία – κέντρο’ που βρίσκεται

στο Νότιο τμήμα της Νέας Ερυθραίας, και οριοθετείτε από τους δρόμους Ελευθερίου Βενιζέλου,

Χαρ. Τρικούπη, Ηρώων Πολυτεχνείου, 25η Μαρτίου και Κωνσταντινουπόλεως θα τοποθετηθούν

κάδοι των 660 λίτρων. Στη συγκεκριμένη περιοχή υπάρχουν τα περισσότερα νοικοκυριά,

επιχειρήσεις, χώροι εστίασης, ψυχαγωγίας και υπηρεσίες με συνέπεια να παράγεται ένας

μεγάλος αριθμός βιοαποβλήτων. Το ίδιο ισχύει και για την πολεοδομική γειτονιά 2 με την

ονομασία ‘Εθνικιστών και Αναπ. Πολέμου’ που βρίσκεται στο ΝΔ τμήμα της Νέας Ερυθραίας,

και οριοθετείτε από τους δρόμους 25η Μαρτίου, Ηρώων πολυτεχνείου, Χαρ. Τρικούπη, Αίαντος,

Τατοίου και Σεβδικίου.

Από την άλλη πλευρά, οι μικρότεροι σε μέγεθος κάδοι θα τοποθετηθούν στις

Πολεοδομικές Ενότητες 3, 4 και 5. Το χαρακτηριστικό αυτών των περιοχών είναι ότι δεν έχουν

μεγάλη πληθυσμιακή πυκνότητα και οικονομικές δραστηριότητες. Αποτελούνται κυρίως από

κατοικίες , πάρκα, πλατείες και δασικές εκτάσεις. Αξιοσημείωτο είναι να τονιστεί ότι οι ΠΕ 3

και 5 διακρίνονται από χαμηλό επίπεδο δόμησης. Η πολεοδομική γειτονιά 3 με την ονομασία

‘Καστρί΄ που βρίσκεται στο ΝΑ τμήμα της Νέας Ερυθραίας, και οριοθετείται από τους δρόμους

Ηροδότου, Πόντου, Ελ. Βενιζέλου, Ισμήνης, Βελισσαρίου. Η πολεοδομική γειτονιά 4 με την

ονομασία ‘Μορτέρο’ βρίσκεται στο ΝΔ τμήμα της περιοχής μελέτης και οριοθετείται από τους

δρόμους Ελ. Βενιζέλου, Κωνσταντινουπόλεως, Σεβδίκου, Τατοϊου και Αγ. Σαράντα. Τέλος, η

πολεοδομική γειτονία 5 με την ονομασία ‘Κατσαφαρέικα βρίσκεται στο ΒΔ τμήμα της περιοχής

μελέτης και οριοθετείται από τους δρόμους Λεωφόρο Θησέως, Ελ. Βενιζέλου, Αγ. Σαράντα,

Τατοίου , Γυμναστηρίου και Φασιδέρου.

Η πρόταση της εργασίας αυτής για χωροθέτηση καφέ κάδων με σκοπό την χωριστή

διαλογή βιοαποβλήτων στηρίζεται κυρίως σε παράγοντες όπως τον πληθυσμό, το επίπεδο

δόμησης, το είδος και το βαθμό των οικονομικών δραστηριοτήτων, τους ελεύθερους χώρους

(πάρκα, πλατείες κ.ο.κ) και το είδος των κτηρίων για παράδειγμα σχολικές κτιριακές υποδομές.

Όλοι αυτοί οι παράγοντες συνδυάστηκαν για να οριστεί η θέση χωροθέτησης και το είδος του

κάδου.



102

Χάρτης 6.6.3 : Χωροθέτηση καφέ κάδων 660 λίτρων στην Νέα Ερυθραία – Πηγή : Ιδία επεξεργασία.

Ο χάρτης 6.6.3, δείχνει την χωροθέτηση των καφέ κάδων χωρητικότητας 660 λίτρων που

προτείνεται στα πλαίσια ολοκλήρωσης της μελέτης αυτής. Συνολικά θα είναι 40. Πιο ειδικά οι

περιοχές που έχουν τοποθετηθεί οι κάδοι αυτής της χωρητικότητας παρουσιάζουν έντονη

πληθυσμιακή πυκνότητα και πολλές οικονομικές δραστηριότητες. Με συνέπεια να παράγεται

μεγάλος αριθμός βιοαποβλήτων.

Χάρτης 6.6.4 : Χωροθέτηση καφέ κάδων 240 λίτρων στην Νέα Ερυθραία – Πηγή : Ιδία επεξεργασία



103

Ο χάρτης ,δείχνει την χωροθέτηση των καφέ κάδων χωρητικότητας 240 λίτρων που

προτείνεται στα πλαίσια ολοκλήρωσης της μελέτης αυτής. Συνολικά θα είναι 57. Πιο ειδικά οι

περιοχές που έχουν τοποθετηθεί οι κάδοι αυτής της χωρητικότητας παρουσιάζουν μικρή

πληθυσμιακή πυκνότητα και ελάχιστες οικονομικές δραστηριότητες. Με συνέπεια να παράγεται

μικρότερος αριθμός βιοαποβλήτων.

Στο σημείο αυτό εφόσον ορίστηκε ο αριθμός, ο τύπος και η θέση χωροθέτησης των

κάδων, πλέον είναι απαραίτητο να καθοριστεί ο αριθμός των απορριμματοφόρων, το είδος και

το δρομολόγιο. Με βάση τον αριθμό των παραγόμενων βιοαποβλήτων ανά δύο ημέρες κρίνεται

αναγκαίο να χρειαστούν το ελάχιστο δύο μεγάλα απορριμματοφόρα οχήματα με χωρητικότητα

20m³ και άνω. Τα βιοαπόβλητα τροφών από τη φύση τους έχουν υψηλή πυκνότητα και δεν

χρειάζονται συμπίεση δεν ισχύει όμως το ίδιο και για τα απόβλητα πρασίνου και κήπου.

Επομένως επειδή η πρόταση που αναπτύσσεται περιλαμβάνει κάδους που θα δέχονται εκτός από

απορρίμματα τροφών και τροφίμων και απόβλητα κήπου και πρασίνου, προτείνεται να

χρησιμοποιούνται απορριμματοφόρα με συμπιεστές.

Επόμενο στάδιο είναι η διαδρομή που θα ακολουθούν τα απορριμματοφόρα για την

συλλογή των βιοαποβλήτων. Με την βοήθεια του προγράμματος Arcmap Gis, θα σχεδιαστεί και

θα παρουσιαστεί η προτεινόμενη διαδρομή των απορριμματοφόρων οχημάτων με σκοπό την

κάλυψη όλων των καφέ κάδων στη περιοχή μελέτης. Για τη δημιουργία της θα ληφθεί υπόψη

τόσο ο χρόνος όσο και το κόστος για την εξυπηρέτηση όλων των σημείων. Επομένως, για να

σχεδιαστεί η βέλτιστη διαδρομή θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν ειδικές εντολές του

προγράμματος Αrcmap. Ξεκινώντας εφόσον εισαχθούν τα απαραίτητα αρχεία στο πρόγραμμα

πραγματοποιείται η εξής διαδικασία:

1. Στο Arc Catalog στο shp του οδικού δικτύου εφαρμόζεται η εντολή New Network

Dataset, όπου δίνονται σημαντικοί παράμετροι.

2. Έπειτα εισάγεται το αρχείο που δημιουργήθηκε στο arcmap

3. Στη συνέχεια από την εντολή Network Analyst δημιουργείται νεο roude και τσεκάρονται

οι κάδοι μέσω της εντολής 'create network location tool'

4. Μετά ορίζονται παράμετροι για την δημιουργία της βέλτιστης διαδρομής όσο αφορά τον

χρόνο στο παράθυρο 'route properties'

5. Τέλος, μέσω της επιλογής solve γίνεται λύση του αλγόριθμου και εξαγωγή της

διαδρομής που θα ακολουθήσουν τα απορριμματοφόρα οχήματα



104

Χάρτης 6.6.5 : Ενδεικτική διαδρομή για την κάλυψη των κάδων 660 λίτρων – Πηγή : ιδία επεξεργασία

Στον χάρτη 6.6.5, παρουσιάζεται η προτεινόμενη διαδρομή που θα ακολουθήσει το

απορριμματοφόρο όχημα για τη συλλογή των βιοαποβλήτων από τους κάδους των 660 λίτρων.

Η διαδρομή αυτή δημιουργήθηκε από το arcmap εισάγοντας τα κατάλληλα δεδομένα και

παραμέτρους. Σημείο εκκίνησης είναι η στάση 1 και σημείο τερματισμού η στάση 41. Κάθε

στάση έχει και από ένα καφέ κάδο. Επίσης η συνολική διαδρομή που θα ακολουθήσει το

απορριμματοφόρο είναι 12,2 χλμ. Σε γενικές δίνεται περισσότερο βαρύτητα στη μείωση του

χρόνου παραλαβής των αποβλήτων από άσκοπες διαδρομές και στην μείωση του κόστους.

Επιπλέον, η καλύτερη επιλογή για την αποκομιδή των απορριμμάτων είναι οι πρωινές ώρες από

τις 5 μέχρι τις 7 ώστε να αποφεύγονται φαινόμενα όπως το κυκλοφοριακό κομφούζιο



105

Χάρτης 6.6.6 : Ενδεικτική διαδρομή για την κάλυψη των κάδων 240 λίτρων – Πηγή : ιδία επεξεργασία

Στον χάρτη 6.6.6, παρουσιάζεται η προτεινόμενη διαδρομή που θα ακολουθήσει το

απορριμματοφόρο όχημα για τη συλλογή των βιοαποβλήτων από τους κάδους των 240 λίτρων.

Η διαδρομή αυτή δημιουργήθηκε από το arcmap εισάγοντας τα κατάλληλα δεδομένα και

παραμέτρους. Σημείο εκκίνησης είναι η στάση 1 και σημείο τερματισμού η στάση 56. Κάθε

στάση έχει και από ένα καφέ κάδο. Επίσης η συνολική διαδρομή που θα ακολουθήσει το

απορριμματοφόρο είναι 19,5 χλμ.

Στη συνέχεια εφόσον ορίστηκε η διαδρομή των απορριμματοφόρων, πλέον μένει ο

έλεγχος και η επιτήρηση όλου του προγράμματος. Θα πρέπει να παρακολουθείται η όλη

διαδικασία διαχείρισης των βιοαποβλήτων με σκοπό να αντιμετωπίζονται έγκαιρα οι πιθανές

αποκλίσεις. Ταυτόχρονα θα πρέπει να δημιουργούνται προγράμματα και δράσεις για την

ενημέρωση των πολιτών. Με αυτό τρόπο ενδέχεται να βελτιωθεί η κατάσταση στο τομέα της

διαχείρισης των βιοαποβλήτων και να δημιουργηθεί ένα κλίμα για περιβαλλοντική προστασία.



106

Συμπερασματικά στο κεφάλαιο αυτό, πραγματοποιήθηκε προσπάθεια δημιουργίας

πρότασης για χωριστή διαλογή βιοαποβλήτων για την Νέα Ερυθραία. Στην αρχή έγινε ανάλυση

των δημογραφικών, οικονομικών, οικιστικών, γεωγραφικών και ιστορικών χαρακτηριστικών της

περιοχής. Στόχος ήταν η εξαγωγή συμπερασμάτων αναφορικά με την κοινωνικό – οικονομική

εικόνα που παρουσιάζει η περιοχή μελέτης. Έπειτα, ταξινομήθηκαν οι προκλήσεις και οι

προοπτικές με απώτερο σκοπό να δημιουργηθεί η καλύτερη δυνατή πρόταση διαχείρισης των

βιοαποβλήτων, σύμφωνα με τις ανάγκες της περιοχής. Στη συνέχεια, υπολογίστηκε ότι ο

συνολικός αριθμός παραγωγής βιοαποβλήτων ανέρχεται στους 4047,515 τόνους κάθε χρόνο.

Κάθε δύο ημέρες παράγονται 40m³ αποβλήτων και απαιτούνται τουλάχιστον δύο

απορριμματοφόρα χωρητικότητας 20m³ για την συλλογή. Τα οποία θα ακολουθούν

συγκεκριμένη διαδρομή για εξοικονόμηση τόσο χρόνου όσο και χρημάτων. Η πρόταση

ολοκληρώνεται με την δημιουργία υπηρεσιών όπου αρμόδιοι υπάλληλοι θα ελέγχουν την

λειτουργία του προγράμματος με σκοπό την γρήγορη αντιμετώπιση προβλημάτων.

Η Νέα Ερυθραία είναι μια περιοχή που μπορεί να εφαρμόσει προγράμματα χωριστής

διαλογής βιοαποβλήτων. Ο πολεοδομικός σχεδιασμός της βοηθά σε αυτό σε σχέση με τις

υπόλοιπες περιοχές της Αθήνας. Οι τοπικές αρχές του Δήμου Κηφισιάς θα πρέπει να

ενεργοποιηθούν άμεσα ώστε να δημιουργηθούν ολοκληρωμένα προγράμματα διαχείρισης σε

όλες τις δημοτικές ενότητες του. Οι καθυστερήσεις υλοποίησης τέτοιων σχεδίων οδηγεί σε

αρνητικές συνέπειες για τον τόπο. Έτσι, έρχονται στην επιφάνεια προβλήματα τόσο οικονομικής

όσο και κοινωνικής φύσεως. Το γεγονός αυτό πρέπει να σταματήσει άμεσα. Για να επιτευχθεί

αυτό, πρέπει οι τοπικές αρχές να μεριμνήσουν και να ξεκινήσουν τη δημιουργία υποδομών ώστε

να γίνεται σωστή διαχείριση των βιοαποβλήτων



107

Κεφάλαιο 7

7 Συμπεράσματα και Προτάσεις

Στις μέρες μας, τα περισσότερα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης υιοθετούν τις

Ευρωπαϊκές οδηγίες και έχουν αναπτύξει πρότυπα προγράμματα ολοκληρωμένης διαχείρισης

βιοαποβλήτων. Οι στρατηγικές που χρησιμοποιούν συνδυάζουν την τεχνολογική υποδομή και

στην πλειονότητα τους επιφέρουν θετικά αποτελέσματα σχετικά με την αξιοποίηση των

οργανικών απορριμμάτων. Με αυτό τον τρόπο συμμετέχουν στην προσπάθεια προστασίας του

φυσικού περιβάλλοντος, της ανθρώπινης υγείας, τις οικονομίας και γενικότερα της ποιότητας

ζωής των πολιτών. Από την άλλη πλευρά στην Ελλάδα τα πράγματα δεν είναι τόσο αξιόλογα

όσο στα περισσότερα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και χρειάζονται αρκετές

οργανωμένες προσπάθειες για να αναμένεται η δημιουργία αισιοδοξίας πάνω στο τομέα αυτό για

το άμεσο μέλλον. Γενικά, η Ελλάδα εντάχθηκε στην Ευρωπαϊκή οικογένεια το 1981 και έγινε

μέλος της Ευρωζώνης το 2001. Είναι μια χώρα που γεωγραφικά βρίσκεται στην Νότιο

Ανατολική Ευρώπη , στο Νοτιότερο άκρο της Βαλκανικής Χερσονήσου και στην Ανατολική

Μεσόγειο. Δημογραφικά, ο πληθυσμός της χώρας ανέρχεται στους 10.815.197 κατοίκους

σύμφωνα με την πρόσφατη απογραφή του 2011 από την Ελληνική στατιστική αρχή. Κοινωνικό-

οικονομικά, κατατάσσεται στις αναπτυγμένες χώρες με υψηλό κατά κεφαλήν εισόδημα και

δείκτη ανθρώπινης ανάπτυξης. Οικολογικά, η χώρα έχει περιοχές ιδιαίτερου φυσικού κάλους και

σπάνιας και ταυτόχρονα πλούσιας χλωρίδας και πανίδας. Παρ’όλα αυτά, υστερεί στο τομέα της

διαχείρισης όλων των ειδών των απορριμμάτων και γενικότερα της προστασίας του

περιβάλλοντος.

Η Ελλάδα έχει να αντιμετωπίσει ένα σύνολο από προκλήσεις ώστε να φτάσει σε ένα

επιθυμητό βαθμό αξιοποίησης βιοαποβλήτων. Αν δεν ληφθούν υπόψη οι προκλήσεις αναφορικά

με την διαχείριση των οργανικών απορριμμάτων αλλά και το σύνολο των στερεών αποβλήτων οι

κάτοικοι της Ελλάδος, και κατ’ επέκταση το Ελληνικό δημόσιο θα κληθεί να συνεχίσει να

πληρώνει υψηλά πρόστιμα που έχουν αποφασιστεί από τα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια. Ως εκ

τούτου, για να περιοριστούν όλες οι περιβαλλοντικές, οικονομικές και κοινωνικές αρνητικές

συνέπειες που λαμβάνουν χώρα εξαιτίας της έλλειψης ενός οργανωμένου σχεδιασμού

διαχείρισης βιοαποβλήτων θα πρέπει να εφαρμοστούν μια σειρά από μέτρα και να αλλάξει η

εθνική πολιτική σχετικά με αυτό το θέμα. Έτσι θα γίνει προσπάθεια να ξεπεραστούν οι διάφορες

προκλήσεις που συνυπάρχουν με την σημερινή εθνική πολιτική και εμποδίζουν την ανάπτυξη

της χώρας στο τομέα αξιοποίησης των στερεών αποβλήτων. Στις επόμενες παραγράφους που

ακολουθούν πραγματοποιείται ενδεικτική αναφορά σε προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει το

κράτος ώστε να επιτευχθεί ένας ολοκληρωμένος σχεδιασμός διαχείρισης βιοαποβλήτων με

έμφαση τη διαλογή στη πηγή.

Από της βασικότερες προκλήσεις που θα πρέπει να αντιμετωπιστεί εγκαίρως είναι η

έλλειψη ενημέρωσης και πληροφόρησης των πολιτών για την οικιακή κομποστοποίηση. Το

φαινόμενο αυτό πρέπει να εκλείψει για να δημιουργηθούν οι βάσεις για την σωστή

αντιμετώπιση τις κοινωνίας απέναντι στη διαχείριση των οικιακών και όχι μόνο απορριμμάτων.

Είναι αποδεδειγμένο με ζωντανά παραδείγματα από διάφορες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης

που έχουν επιτυχημένα αποτελέσματα κομποστοποίησης και άλλων τρόπων διαχείρισης

βιοαποβλήτων ότι η συμμετοχή των πολιτών αποτελεί βασική προϋπόθεση για την επιτυχία των



108

συστημάτων διαχείρισης. Βασικό κίνητρο για την ενεργοποίηση και αφύπνιση των πολιτών για

συμμετοχή σε προγράμματα εναλλακτικής διαχείρισης οικιακών απορριμμάτων , είναι η

ενημέρωση και η εκπαίδευση για τον τρόπο κομποστοποίησης και τα οφέλη που προκύπτουν όχι

μόνο σε επίπεδο νοικοκυριού αλλά για ολόκληρη την κοινωνία. Κύρια προϋπόθεση είναι η

συστηματική πληροφόρηση ώστε να μην εξασθενείται τόσο η προσπάθεια όσο και οι γνώσεις

των πολιτών.

Λαμβάνοντας υπόψη την υφιστάμενη κατάσταση που επικρατεί στον Ελλαδικό χώρο

κρίνεται απαραίτητο να δημιουργηθεί ένα ολοκληρωμένο σχέδιο ενημέρωσης των κατοίκων

πάνω σε θέματα αξιοποίησης βιοαποβλήτων για να δοθεί το έναυσμα να αναδυθεί στην

επιφάνεια μία καινούργια νοοτροπία αντίληψης των ωφελειών που μπορεί να προκύψουν από

την ειδική επεξεργασία των οικιακών απορριμμάτων. Ο σχεδιασμός ενημέρωσης σε πρώτη φάση

θα πρέπει να περιλαμβάνει :

• Την δημιουργία ειδικών ενημερωτικών φυλλαδίων και άλλου οπτικοακουστικού υλικού

εκπαιδευτικού χαρακτήρα που θα διανέμεται σε κατοίκους και σε σχολικές μονάδες.

▪ Την σύμπραξη της πανεπιστημιακής κοινότητας για δημιουργία ημερίδων, συνεδρίων

και σεμιναρίων αναλόγου περιεχομένου σε τακτά χρονικά διαστήματα για ενίσχυση των

γνώσεων των πολιτών.

• Την δημιουργία ειδικών δραστηριοτήτων, ασκήσεων και διάφορων άλλων εφαρμογών

σε μαθητές πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.

• Την δημιουργία ιστοσελίδων και ενημερωτικών σποτ σε τοπικής ή εθνικής εμβέλειας

μέσων μαζικής ενημέρωσης.

• Ενημέρωση από σπίτι σε σπίτι με την βοήθεια του δήμου και των εθελοντών.

Η πληροφόρηση αποτελεί ένα πολύ δυνατό εργαλείο για τον περιορισμό της αδράνειας

στις κοινωνίες των πολιτών. Μπορεί να λάβει χώρα είτε επίσημα μέσω οργανισμών τοπικής

αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ) , είτε μέσω μη Κυβερνητικών Οργανισμών (ΜΚΟ). Με την δημιουργία

περιβαλλοντικής ευαισθησίας, τα περιβαλλοντικά προβλήματα θα πάψουν να αντιμετωπίζονται

με πολιτικούς και οικονομικούς όρους αλλά θα δίνεται έμφαση στο περιβαλλοντικό κόστος.

Κατά συνέπεια, με τη σωστή ενημέρωση θα μπορεί να ακολουθήσει η εφαρμογή

προγραμμάτων που θα μπορούν να υποστηρίξουν οι πολίτες.

Η τοπική αυτοδιοίκηση της Ελλάδος, πάσχει σε ό,τι αφορά τόσο στη στελέχωση όσο και

στη δημιουργία προγραμμάτων αξιοποίησης στερεών αστικών απορριμμάτων. Αξιοσημείωτο

θα ήταν να ειπωθεί πριν γίνει αναφορά στη πρόκληση που έχει να αντιμετωπίσει το κράτος

σχετικά με τη μη ειδικευμένη στελέχωση και τη μη σωστή λειτουργία της τοπικής

αυτοδιοίκησης σε θέματα περιβάλλοντος. Ακολουθεί η Διοικητική ιεραρχία της Ελλάδος

σύμφωνα με το σχέδιο Καλλικράτης.



109

Διάγραμμα 7.0: Διοικητική Ιεραρχία Ελλάδος, σύμφωνα με το σχέδιο Καλλικράτης - Πηγή :

http://www.civilprotection.gr, 2014

Σύμφωνα με το παραπάνω διάγραμμα , παρατηρείται ο νέος σχεδιασμός διοίκησης της

χώρας με το σχέδιο Καλλικράτης σύμφωνα με στοιχεία της γενικής πολιτικής προστασίας. Το

κεντρικό κράτος χωρίζεται σε Α βαθμού αυτοδιοίκησης και Β βαθμού αυτοδιοίκησης. Στο

πρώτο βαθμό αυτοδιοίκησης λαμβάνουν χώρα οι δημοτικές ενότητες που διακρίνονται σε

δημοτικές κοινότητες και τοπικές κοινότητες. Στο δεύτερο βαθμό αυτοδιοίκησης λαμβάνουν

χώρα οι περιφέρειες που διακρίνονται σε περιφερειακές ενότητες.

Η αυτοδιοίκηση Α βαθμού που περιλαμβάνει τις δημοτικές ενότητες της χώρας είναι

υπεύθυνη για την διαχείριση των οικιακών αποβλήτων σε επίπεδο δήμου. Η οργάνωση και ο

σχεδιασμός είναι αποκλειστική αρμοδιότητα της τοπικής αυτοδιοίκησης. Η κατάσταση που

επικρατεί σήμερα είναι αποκαρδιωτική με ελάχιστες και σε μικρής έντασης εξαιρέσεις. Πολλοί

δήμοι έχουν δημιουργήσει πιλοτικά προγράμματα οικιακής κομποστοποίησης και ελάχιστη

δημοτικής. Η δημοτική κομποστοποίηση είναι πιο σύνθετη και προϋποθέτει ένα ειδικό

σχεδιασμό. Πρώτα απ’ όλα πρέπει να οριστεί η πολεοδομική ενότητα που θα λάβει χώρα η

δημοτική κομποστοποίηση. Έπειτα λαμβάνοντας υπόψη παράγοντες όπως η πυκνότητα του

πληθυσμού, πρέπει να τοποθετηθούν και ανάλογου μεγέθους κάδοι. Ακόμα θα πρέπει να

δημιουργηθεί ένα σύστημα Logistic με έμφαση τη ΔσΠ. Ειδικά απορριμματοφόρα θα πρέπει να

παραλαμβάνουν τα οργανικά απορρίμματα και να τα πηγαίνουν στο εργοστάσιο όπου θα γίνεται

η τελική τους επεξεργασία. Ο χρόνος και η διαδρομή που θα ακολουθούν τα απορριμματοφόρα

πρέπει να σχεδιαστεί καθώς τα οργανικά απορρίμματα χρήζουν ειδικής μεταχείρισης λόγω της

φύσης του υλικού τους. Οι περισσότεροι δήμοι δεν εφαρμόζουν την δημοτική κομποστοποίηση

λόγω του σχεδιασμού (αποκομιδή, διακίνηση, μεταφόρτωση και διάθεση) και της κατάλληλης

υποδομής (κτηριακής, οδικής, τεχνολογικής) που απαιτείται. Αυτό είναι μία πρόκληση που

πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα. Καθώς υπάρχουν οφέλη για τους ΟΤΑ μέσω της μείωσης των

οργανικών απορριμμάτων και την προώθηση της κομποστοποίησης όπως και έχει αναφερθεί σε

προηγούμενα κεφάλαια.

Άλλος ένας παράγοντας που θα πρέπει να ληφθεί υπόψη και απαιτεί πρόκληση για την

αντιμετώπιση του είναι η στελέχωση της τοπικής αυτοδιοίκησης. Σήμερα, τα περισσότερα

τμήματα περιβάλλοντος όπου έχουν και αρμοδιότητες διαχείρισης απορριμμάτων

Κεντρικό κράτος

Περιφέρειες

Περιφερειακές Ενότητες

Δημοτικές Ενότητες

Δημοτικές Κοινότητες

Τοπικές Κοινοτητες

Β’ ΒΑΘΜΟΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ Α’ ΒΑΘΜΟΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ



110

στελεχώνονται με μη εξειδικευμένο επιστημονικό και τεχνικό προσωπικό. Με συνέπεια να μην

λαμβάνονται σοβαρά υπόψη προβλήματα που προκύπτουν λόγω της αδυναμίας ανταπόκρισης

του προσωπικού εξαιτίας της έλλειψης συγκεκριμένων γνώσεων και εμπειριών. Το φαινόμενο

αυτό επηρεάζει σε αρνητικό βαθμό τη γενική λειτουργία των τμημάτων που είναι αρμόδια για

περιβαλλοντικά θέματα αλλά και την ενημέρωση των πολιτών. Βέβαια αξιοσημείωτο είναι να

ειπωθεί ότι η μη σωστή λειτουργία των δημοτικών υπηρεσιών αυτών συνεπάγεται με

ταυτόχρονη αύξηση των περιβαλλοντικών προβλημάτων και την μείωση της ποιότητας ζωής

των πολιτών. Καθώς παραλείπεται η προστασία του περιβάλλοντος μέσα στο οποίο ζούμε και

δραστηριοποιόμαστε οικονομικά και κοινωνικά. Επίσης, η έλλειψη κατάλληλου προσωπικού

ενδέχεται να οδηγήσει σε μη σωστή τεχνικά κατασκευή και λειτουργία μονάδων επεξεργασίας.

Με συνέπεια οι πολίτες να χάνουν την εμπιστοσύνη τους και να επιδιώκουν να συντηρούν στην

γειτονιά τους σκουπιδότοπους παρά να συναινούν σε δημιουργία ολοκληρωμένων

εγκαταστάσεων στερεών αποβλήτων και κατ’ επέκταση και βιοαποβλήτων.

Ώς εκ τούτου, είναι αναγκαίο κακό να γίνει μία γενική αναδιάρθρωση της τοπικής

αυτοδιοίκησης για να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις και να αναδυθεί η περιβαλλοντική

ανάπτυξη. Η πολιτεία πρέπει να λάβει υπόψη τα σημεία των καιρών και να στελεχώσει της

δημοτικές υπηρεσίες με επαρκή και κατάλληλα εξειδικευμένο επιστημονικό και τεχνικό

προσωπικό. Ακόμη θα πρέπει το κεντρικό κράτος να ενισχύσει οικονομικά τόσο του πρώτου

βαθμού αυτοδιοίκηση όσο και του δεύτερου βαθμού, ώστε να δημιουργηθούν εγκαταστάσεις και

σχεδιασμοί ολοκληρωμένου χαρακτήρα για την διαχείριση των βιοαποβλήτων. Ταυτόχρονα,

θετικό θα ήταν το γεγονός της εξάλειψης του πολιτικού και εκλογικού κόστους ώστε η Ελλάδα

να προχωρήσει ένα βήμα περαιτέρω στο τομέα αυτό.

Μια αρκετά σημαντική πρόκληση που έχει να αντιμετωπίσει η Ελλάδα είναι η σωστή

εφαρμογή της ιεραρχίας διαχείρισης απορριμμάτων (σελίδα 20) όπως έχει θεσπιστεί από την

Ευρωπαϊκή Ένωση, για την μείωση των βιοαποβλήτων. Οι καταναλωτικές συνήθειες των

Ελλήνων οδηγούν στην παραγωγή εκατομμύρια τόνων βιοαποβλήτων τον χρόνο όπου με την

έλλειψη μηχανισμών αξιοποίησης , η ανεξέλεγκτη εναπόθεση τους στο περιβάλλον δεν έχει

κανένα θετικό στοιχείο. Επομένως, η πρόκληση εξειδικεύεται στην εφαρμογή της πρόληψης των

αποβλήτων όπου και είναι η μέγιστη δυνατή λύση που δεν επιφέρει αρνητικές συνέπειες στο

οικοσύστημα.

Σε επίπεδο καταναλωτή μπορεί να πραγματοποιηθεί πρόληψη των οργανικών αποβλήτων

μόνο με την σωστή ενημέρωση και πληροφόρηση όπως αναφέρθηκε και σε προηγούμενη

παράγραφο. Με ταυτόχρονη αξιοποίηση μέσω της οικιακής κομποστοποίησης των παραγόμενων

βιοαποβλήτων. Η σωστή εκτίμηση των μερίδων που μαγειρεύει κάθε καταναλωτής, η αγορά

υλικών αγαθών μόνο όσων χρειαζόμαστε και όχι όσων επιθυμούμε , η σωστή συντήρηση των

τροφίμων και η κομποστοποίηση , είναι μερικές ενδεικτικές προτάσεις που αν εφαρμοστούν στις

καταναλωτικές συνήθεις των Ελλήνων μπορούν να μειώσουν δραστικά τα βιοαπόβλητα. Επίσης,

ταυτόχρονα με την μείωση των αποβλήτων θα λάβει χώρα προσπάθεια για την μείωση της

ρύπανσης του περιβάλλοντος. Εξαιτίας της μείωσης των απορριμμάτων, θα υπάρξει εκ νέου

περιορισμός της συχνότητας των απορριμματοφόρων έτσι το κόστος μεταφοράς των

απορριμμάτων ελαχιστοποιείται. Επιπλέον, θα βελτιωθεί η καταναλωτική συμπεριφορά και η

περιβαλλοντική παιδία των πολιτών. Ακόμη , η μείωση των βιοαποβλήτων οδηγεί στην

ελαχιστοποίηση του κόστους διαχείρισης τους και αποφεύγεται μεγάλο μέρος των

περιβαλλοντικών φόρων του κόστους της ‘ περιβαλλοντικής βλάβης’. Όπως διαπιστώνεται η



111

πρόληψη παίζει καθοριστικό ρόλο στη μείωση και διαχείριση των βιοαποβλήτων. Η πολιτεία

καλείται να ενεργήσει άμεσα και να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις που εμποδίζουν την

εφαρμογή της πρόληψης ως μέτρο δράσης για την μείωση των αποβλήτων.

Η πιστή εφαρμογή τόσο των Ευρωπαϊκών οδηγιών και νομικών πλαισίων όσο και των

Ελληνικών νόμων και υπουργικών αποφάσεων αναφορικά με τη προστασία του περιβάλλοντος

και την αξιοποίηση των αποβλήτων, είναι μία πρόκληση που πρέπει να αντιμετωπίσει η χώρα.

Το νομικό υπόβαθρο τόσο σε Ευρωπαϊκό όσο και σε Εθνικό επίπεδο δίνει τις κατευθυντήριες

γραμμές για σωστή διαχείριση των βιολογικών αποβλήτων και ταυτόχρονα ενισχύει την

οικολογική δεοντολογία των κρατών μελών. Η Ελλάδα ως κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής

οικογένειας είναι υπόχρεη να εφαρμόσει και να ενσωματώσει στο δίκαιο της όλες τις

περιβαλλοντικές νομοθεσίες και οδηγίες που έχει δημιουργήσει και επικυρώσει το Ευρωπαϊκό

Κοινοβούλιο και άλλες Ευρωπαϊκές διοικητικές αρχές με στόχο την προστασία του

περιβάλλοντος από τα απόβλητα των πολιτών. Παρ’ όλα αυτά η χώρα απέχει πολλά βήματα από

την σωστή εφαρμογή, γεγονός που αποτελεί πρόκληση η αντιμετώπιση του φαινομένου αυτού.

Η ‘χαλαρότητα’ με την οποία αντιμετωπίζει το κράτος στη περίπτωση της μελέτης αυτής τα

βιοαπόβλητα , μόνο αρνητικά αποτελέσματα επιφέρει τόσο σε περιβαλλοντικό επίπεδο όσο και

σε κοινωνικό – οικονομικό. Για να είναι εφικτή η λύση του προβλήματος αυτού θα πρέπει να

γίνει αυστηρότερη η νομοθεσία της χώρας και να τιμωρούνται με οικονομικά πρόστιμα οι

παραβάτες των νόμων, καθώς όπως ισχύει και στις περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες με

επιτυχημένα προγράμματα διαχείρισης βιοαποβλήτων , ο ρυπαίνων πληρώνει. Επομένως, η

αυστηρότερη επιβολή των νόμων μπορεί να επιφέρει θετικά αποτελέσματα.

Η Ελλάδα πρέπει να αλλάξει την πολιτική με την οποία διαχειρίζεται τα βιοαπόβλητα.

Απαιτείται μια εθνική και κοινωνική συστράτευση όπου με την βοήθεια του νομικού υποβάθρου

τα απορρίμματα, θα αντιμετωπίζονται ως πλούτο που μπορεί να φέρει νέες θέσεις εργασίας και

περιβαλλοντική προστασία. Στις μέρες μας, λαμβάνουν χώρα βιομηχανίες και βιοτεχνίες

παραγωγής τροφίμων που παράγουν σε ετήσια βάση τόνους βιοαποβλήτων που δυστυχώς

καταλήγουν σε ΧΥΤΑ, ενώ θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν για την παραγωγή

εδαφοβελτιωτικού (compost) και ενέργειας. Η αντιμετώπιση του φαινομένου αυτού αποτελεί

πρόκληση που πρέπει στο άμεσο κοντινό μέλλον να δημιουργηθούν σχέδια και υποδομές για

αξιοποίηση των βιολογικών αποβλήτων με στόχο το περιβαλλοντικό και κοινωνικό-οικονομικό

κέρδος. H κατανάλωση ενέργειας από μη ανανεώσιμες πηγές και η μη σωστή διαχείριση των

βιοαποβλήτων, εντείνουν το περιβαλλοντικό πρόβλημα στην Ελλάδα. Έτσι, κρίνεται αναγκαίο

να δημιουργηθούν νέα μέτρα διαχείρισης και προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος. Ο νέος

χωροταξικός σχεδιασμός που δημιουργείται σύμφωνα με το υπουργείο περιβάλλοντος ενέργειας

και κλιματικής αλλαγής έχει νέα αντίληψη για τη προστασία του περιβάλλοντος και την

βιωσιμότητα, που αν ενσωματωθεί και ένας οργανωμένος σχεδιασμός αξιοποίησης των

βιολογικών αποβλήτων, θα αποτελέσει θεμέλιο λίθο για την αλλαγή της εικόνας της χώρας.

Μοιραία λοιπόν, είναι επιτακτική η ανάγκη υιοθέτησης μια νέας βιομηχανικής και

επιχειρηματικής κουλτούρας, η οποία επιβάλλει την ανάπτυξη μονάδων που αποβλέπουν στην

ορθή περιβαλλοντική διαχείριση αυτών των αποβλήτων. Καταλήγοντας, πρέπει να

αντιμετωπιστούν άμεσα αυτές οι προκλήσεις και να εφαρμοστούν όλες οι πιθανές προτάσεις

ανάπτυξης για να βελτιωθεί η οικονομία και κατ’ επέκταση η ποιότητα ζωής των κατοίκων. Δεν

θα πρέπει όμως να παραλείπεται και περιβαλλοντική διάσταση , σε συνδυασμό με την

οικονομική ανάπτυξη. Με την χρησιμοποίηση προγραμμάτων εκμετάλλευσης βιολογικών

αποβλήτων προερχόμενα από μεγάλες μονάδες παραγωγής τροφίμων ή άλλων αγροτικών



112

προϊόντων παρατηρείται και αποκόμιση οικονομικού κέρδους. Επομένως, μόνο με τον τρόπο

της ολοκληρωμένης ανάπτυξης και της σωστής οργάνωσης σε όλους τους τομείς μπορούμε, να

κτίσουμε το μέλλον το παιδιών της χώρας και να θωρακίσουμε την εθνική οικονομία.

Από την άλλη πλευρά , οι περισσότεροι δήμοι στην Ελληνική επικράτεια δεν διαθέτουν

μονάδες για την διαχείριση των βιοαποβλήτων. Φυσικά, δεν έχουν αναπτύξει ακόμη και

προγράμματα συλλογής και επεξεργασίας οργανικών απορριμμάτων. Κρίνεται αναγκαίο να

αλλάξει άμεσα η υφιστάμενη αυτή κατάσταση μέσω συλλογικής προσπάθειας και

ολοκληρωμένου σχεδιασμού. Ώστε , ταυτόχρονα με την διαχείριση των αποβλήτων να

προστατεύεται και η δημόσια υγεία των πολιτών.

Άλλη μία σημαντική πρόκληση που θα πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη και να μην

παραλείπεται από τους αρμόδιους φορείς, είναι η αξιοποίηση του παραγόμενου κομπόστ. Πιο

ειδικά στο σενάριο πιθανής επιτυχίας των δημοτικών προγραμμάτων κομποστοποίησης , η

ποσότητα κομπόστ με βάση την δυναμικότητα των υφιστάμενων εργοστασίων μηχανικής

ανακύκλωσης και κομποστοποίησης , ενδέχεται να αγγίξει πολλούς χιλιάδες τόνους.

Γνωρίζοντας την ιδεολογία που επικρατεί στην Ελλάδα απέναντι στα σκουπίδια είναι πιθανό να

μην προτιμάται το κομπόστ ως εδαφοβελτιωτικό, λόγω της φύσης προέλευσης του και να

παραμείνει η κατάσταση ως έχει, δηλαδή συνέχιση της χρήσης άλλων μη φιλικών τόσο προς το

περιβάλλον όσο και της ανθρώπινης υγείας εδαφοβελτιωτικών. Με συνέπεια να μένει στο

εργοστάσιο το παραγόμενο κομπόστ και να μην προωθείται στην αγορά. Ένα τέτοιο γεγονός θα

οδηγούσε σε οικονομική και όχι μόνο αποτυχία και γι’ αυτό είναι πρόκληση η εξάλειψη αυτού

του σεναρίου. Για την επιτυχή αντιμετώπιση της πρόκλησης αυτής , θα πρέπει ταυτόχρονα με

τον σχεδιασμό προγραμμάτων κομποστοποίησης να πραγματοποιείται ενημέρωση των πολιτών

για την αξία του κομπόστ για το έδαφος και τις καλλιέργειες τους. Έτσι χτυπώντας τις αιτίες του

κακού στη ρίζα τους θα μπορούσε σε σημαντικό βαθμό να μην κάνει την εμφάνιση του αυτό το

γεγονός.

Η ποιότητα του παραγόμενου κομπόστ δεν θα πρέπει να θεωρείται αμελητέο γεγονός,

καθώς ένα προϊόν που δεν εφαρμόζει κάποια κριτήρια ενδέχεται να έχει αρνητικές επιδράσεις

κατά τη διάρκεια χρήσης του. Για το λόγο αυτό έχει προνοήσει η Ευρωπαϊκή Ένωση και έχει

δημιουργήσει τη πιστοποίηση Eco label (κανονισμός ΕΚ 66/2010). Προϊόντα με τη σήμανση του

Eco label πιστοποιούν την συνολική περιβαλλοντική υπεροχή του έναντι άλλων παρόμοιων

προϊόντων. Δηλαδή υπερέχει σε ό,τι αφορά τις επιδράσεις που προκαλεί στο περιβάλλον από την

χρήση του. Επομένως , θα πρέπει να γίνουν προσπάθειες ελέγχου όλων των μονάδων και

σήμανση των προϊόντων που θα διατεθούν στην αγορά με το οικολογικό σήμα Eco label, ώστε

να μην παρατηρηθούν φαινόμενα μη κατάλληλου κομπόστ.

(http://ec.europa.eu/environment/ecolabel/documents/si_criteria2.pdf)

Εικόνα 7.0: Ευρωπαϊκό σήμα Περιβαλλοντικής πιστοποίησης Ecolabel - Πηγή :

http://ec.europa.eu/environment/ecolabel, 14/6/2014



113

Στις προοπτικές της διαχείρισης των βιοαποβλήτων ο αγροτικός τομέας μπορεί να

διαδραματίσει καθοριστικό παράγοντα στην αξιοποίηση του παραγόμενου κομπόστ.

Εισαγωγικά, στην επικράτεια του Ελλαδικού χώρου οι κλάδοι οικονομικής δραστηριότητας που

λαμβάνουν χώρα είναι ο πρωτογενής , δευτερογενής και τριτογενής τομέας. Ειδικότερα, ο

πρώτος περιλαμβάνει γεωργικές και κτηνοτροφικές δραστηριότητες, ο δεύτερος περιλαμβάνει

όλες τις μεταποιητικές και βιομηχανικές μονάδες της χώρας και στο τρίτο ανήκουν υπηρεσίες

πληροφόρησης, εξυπηρέτησης πολιτών, τράπεζες κ.ο.κ. Λαμβάνοντας υπόψη τελευταία στοιχεία

της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής και της Eurostat σχετικά με τους κλάδους οικονομικής

δραστηριότητας στη χώρα γίνεται αντιληπτό ότι ο πρωτογενής τομέας παραγωγής κατέχει ένα

σημαντικό ποσοστό διαμόρφωσης της οικονομικής ζωής της χώρας. Γεγονός που δείχνει πως η

χώρα έχει αναπτυγμένη γεωργία και κτηνοτροφία. Το φαινόμενο αυτό έχει θετικές διαστάσεις

στην όλη προσπάθεια ένταξης του αγροτικού τομέα στις προοπτικές διαχείρισης των

βιοαποβλήτων.

Πίνακας 7.0: Τομεακή σύνθεση Απασχόλησης σε ποσοστό (%) ανά περιοχή (2010)

ΠΕΡΙΟΧΗ ΠΡΩΤΟΓΕΝΗΣ

ΤΟΜΕΑΣ

ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΗΣ

ΤΟΜΕΑΣ

ΤΡΙΤΟΓΕΝΗΣ

ΤΟΜΕΑΣ

ΕΛΛΑΔΑ 11,57 18,18 70,25

ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗ 23,96 15,86 60,18

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 11,92 18,99 69,08

ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 17,15 26,64 56,11

ΘΕΣΣΑΛΙΑ 22,86 15,99 61,15

ΗΠΕΙΡΟΣ 18,57 18,1 63,4

ΙΟΝΙΑ ΝΗΣΙΑ 15,08 14,98 69,94

ΔΥΤΙΚΗ ΕΛΛΑΔΑ 20,33 16,61 63,06

ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΔΑ 19,94 27,07 52,95

ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ 27,87 17,06 55,11

ΑΤΤΙΚΗ 0,86 17,74 81,39

ΒΟΡΕΙΟ ΑΙΓΑΙΟ 13,15 14,9 71,95

ΝΟΤΙΟ ΑΙΓΑΙΟ 7,52 20,81 71,68

ΚΡΗΤΗ 19,38 16 64,62

Πηγή : EUROSTAT, 15/6/2014

Στον παραπάνω πίνακα παρατηρείται το ποσοστό εργαζομένων ανά κλάδο οικονομικής

δραστηριότητας σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat για το έτος 2010. Γίνεται εμφανές ότι στο

τριτογενή τομέα παραγωγής ανήκουν οι περισσότεροι εργαζόμενοι στην Ελλάδα για το έτος

2010. Ακολουθεί ο δευτερογενής τομέας παραγωγής και τέλος ο πρωτογενής. Παρ’ όλα αυτά

δεν παύει ο πρωτογενής τομέας παραγωγής να κατέχει σημαντικό αριθμό εργαζομένων.



114

Διάγραμμα 7.1: Συνολική καλλιεργούμενη γεωργική γη της χώρας σε χιλιάδες στρέμματα - Πηγή :

http://www.statistics.gr, 15/6/2014

Στο διάγραμμα 7.1 , παρουσιάζεται το σύνολο της καλλιεργούμενης γεωργικής γης σε

Εθνικό επίπεδο . Επομένως, στην Ελλάδα για το έτος 2010 η καλλιεργούμενη γη ανερχόταν σε

37.081 στρέμματα ενώ για το έτος 2011 σε 37.013 στρέμματα γης. Σύμφωνα με στοιχεία της

Ελληνικής Στατιστικής Αρχής.

Όπως γίνεται φανερό από το πίνακα και διάγραμμα ο γεωργικός τομέας στην Ελλάδα

έχει αξιόλογη παρουσία και συμβάλει στην ενίσχυση του πρωτογενή τομέα και στην Εθνική

οικονομία. Οι γεωργικές εκμεταλλευόμενες εκτάσεις που χρησιμοποιούν οι αγρότες για την

παραγωγή των προϊόντων τους και στη συνέχεια την διάθεση τους στην αγορά , κατέχουν

σημαντικό αριθμό στο σύνολο της Ελληνικής Επικράτειας. Για την παραγωγή αυτών των

προϊόντων σήμερα χρησιμοποιούνται κατ’ εξοχήν λιπάσματα χημικού χαρακτήρα για να

μεγιστοποιηθεί το κέρδος μέσω της αύξησης της παραγωγής. Το γεγονός αυτό οδηγεί σε

αρνητικές επιπτώσεις της αγροτικής παραγωγής προς το περιβάλλον. Οι περιβαλλοντικές

επιπτώσεις της σύγχρονης αγροτικής παραγωγής διακρίνονται σε πέντε κατηγορίες : τις χημικές

εισροές μέσω το λιπασμάτων ή φυτοφαρμάκων, τη χρήση υδατικών πόρων , τις αέριες εκπομπές

που ενισχύουν το φαινόμενο του θερμοκηπίου και τη μείωση της στοιβάδας του όζοντος, την

υποβάθμιση του εδάφους και τη μείωση της βιοποικιλότητας.

Στη μελέτη αυτή εστιάζεται η χρήση χημικών λιπασμάτων στη γεωργία και η

αντικατάσταση τους από το εδαφοβελτιωτικό κομπόστ. Τα συμβατικά λιπάσματα αυτά

επηρεάζουν το έδαφος και ταυτόχρονα υποβαθμίζουν την ποιότητα του πόσιμου νερού μέσω του

υδροφόρου ορίζοντα, με συνέπεια να δημιουργούνται αρνητικές επιπτώσεις τόσο για το

οικοσύστημα όσο και για την ανθρώπινη υγεία. Ο άνθρωπος ως καταναλωτής κινδυνεύει με

ασθένειες όπως ο καρκίνος που σε πολλές περιπτώσεις οδηγούν στον θάνατο. Αξιοσημείωτο

είναι να ειπωθεί ότι τα λιπάσματα που χρησιμοποιούν σήμερα οι αγρότες καταλήγουν σε

υδάτινους αποδέκτες (π.χ ποτάμια) μέσω του εδάφους και δημιουργούν το φαινόμενο του

ευτροφισμού. Έτσι κρίνεται αναγκαίο όσο ποτέ άλλοτε η εφαρμογή καινοτόμων λύσεων στο

τομέα τον λιπασμάτων όπως είναι αυτό του κομπόστ. Το κομπόστ όπως έχει αναφερθεί και σε

προηγούμενο κεφάλαιο της μελέτης αυτής , είναι ένα εδαφοβελτιωτικό φυσικού χαρακτήρα που

έχει προέρθει μέσω της διαδικασίας της κομποστοποίησης, με πρώτη ύλη τα βιοαπόβλητα. Το

γεγονός αυτό είναι μια προοπτική προώθησης του παραγόμενου κομπόστ που βρίσκεται στα

εργοστάσια και η διάθεση του στους αγρότες. Το κομπόστ ως οργανικό λίπασμα ενισχύει το

έδαφος με οργανική ουσία και το κάνει πιο παραγωγικό, καθώς με τις συνεχόμενες καλλιέργειες

36.950

37.000

37.050

37.100

2010 2011

37.081

37.013

Καλλιεργούμενη γεωργική γη

Στρέμματα



115

η οργανική ουσία εξασθενεί και υποβαθμίζεται η παραγωγικότητα. Επιπλέον, μπορεί να

χρησιμοποιηθεί όχι μόνο ως βασικό λίπασμα αλλά και σαν συμπληρωματικό. Ταυτόχρονα

προστατεύει το περιβάλλον , δεν υποβαθμίζει το έδαφος και το πόσιμο νερό και δεν θέτει σε

κίνδυνο με τη σωστή διαχείριση του την υγεία των καλλιεργειών και του ανθρώπου.

Η αγροτική κομποστοποίηση , δηλαδή η παραγωγή κομπόστ από τα βιοαπόβλητα που

παράγονται κατά την διάρκεια αγροτικών δραστηριοτήτων είναι μία αναδυόμενη πρόταση και

πολλά υποσχόμενη προοπτική διαχείρισης αγροτικών βιοαποβλήτων στην Ελλάδα. Βέβαια

αποτελεί πρόκληση η αλλαγή της συμπεριφοράς των αγροτών (Ελληνική αγροτική κουλτούρα)

για στροφή σε εναλλακτικές προτάσεις όπως η χρήση κομπόστ. Το γεγονός αυτό όμως είναι

δυνατό να αλλάξει με την ενημέρωση και εκπαίδευση που είναι τα πιο σημαντικά απ’ όλα. Η

συνεχής ενημέρωση είναι σημαντική για να κρατηθεί το ενδιαφέρον και να αλλάξει ριζικά η

νοοτροπία με κατεύθυνση την προστασία του περιβάλλοντος και της ανθρώπινης υγείας.

Συνεπώς, η διαχείριση των αγροτικών βιοαποβλήτων και η χρήση του κομπόστ στην γεωργία

μέσω της αντικατάστασης των σημερινών περιβαλλοντικά μη συμβατών λιπασμάτων , οδηγεί σε

προοπτικές αναβάθμισης του περιβάλλοντος θέτει τα θεμέλια για την ολοκληρωτική προστασία

του. (Πηγή : 2ο Διεθνές Συνέδριο για την Αειφόρο Διαχείριση Στερεών Αποβλήτων, Athens

biowaste 2014).

Αναφορικά, σήμερα η αγροτική βιομηχανία σε Ευρωπαϊκό επίπεδο αντιμετωπίζει

συνεχώς αυξήσεις στις τιμές των ανόργανων λιπασμάτων. Το γεγονός αυτό έχει οδηγήσει στην

αύξηση του ενδιαφέροντος για εναλλακτικές επιλογές χαμηλότερης τιμής αλλά υψηλής

ποιότητας όπως το κομπόστ. Σύμφωνα με το περιοδικό ‘compost science & utilization’ εξαιτίας

της αύξησης των εγκαταστάσεων εισαγωγής βιοαποβλήτων από αγροτικές πηγές για παραγωγή

κομπόστ και της πιστοποίησης περιβαλλοντικής ποιότητας μέσω του Ευρωπαϊκού σήματος

ecolabel, η Ευρωπαϊκή αγροτική βιομηχανία έχει την τάση προτίμησης αγοράς οργανικού

λιπάσματος compost.

Περνώντας, σε μία άλλη προοπτική οικονομικού και ταυτόχρονα ενεργειακού και

περιβαλλοντικού χαρακτήρα που μπορεί να λάβει χώρα μέσω της διαχείρισης και επεξεργασίας

των βιοαποβλήτων είναι η παραγωγή ενέργειας φιλικής προς το περιβάλλον. Η Ελλάδα είναι μια

χώρα γεωργικού κυρίως τύπου που παράγει εντός των συνόρων τις σημαντικές ποσότητες

οργανικών αποβλήτων μέσω της διαδικασίας των καλλιεργειών της. Τα συγκεκριμένα απόβλητα

μπορούν να λειτουργήσουν εφόσον υποστούν ειδική επεξεργασία, ως ανανεώσιμη πηγή

ενέργειας με στόχο την περιβαλλοντική προστασία. Πιο ειδικά, μπορεί να δοθεί έμφαση στην

περιβαλλοντική ασφάλεια και την μείωση των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα που

παράγεται από την χρήση των ορυκτών. Εγκυκλοπαιδικά, όταν το διοξείδιο του άνθρακα

βρίσκεται σε μεγαλύτερη από την επιτρεπτή ποσότητα στην ατμόσφαιρα προκαλεί σε

συνδυασμό και με άλλα θερμοκηπιακά αέρια το ενισχυμένο φαινόμενο του θερμοκηπίου και

κλιματική αλλαγή. Κάθε χρόνο με τη βοήθεια της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής και άλλων

υπηρεσιών, έχει εκτιμηθεί ότι η ποσότητα των γεωργικών και κτηνοτροφικών υπολειμμάτων

ανέρχεται στον αριθμό των 30.819.639 τόνων το χρόνο. Επίσης, έχει εκτιμηθεί μέσω ειδικών

υπολογισμών από ειδικευμένο προσωπικό ότι 57.983.551 τόνοι το χρόνο αποβλήτων αγροτικής

φύσεως μπορούν να παράγουν 760.642 τόνους το χρόνο λίπασμα και να καλύψουν το 39% των

ενεργειακών απαιτήσεων της χώρας. Πιο συγκεκριμένα το 39% της ενέργειας μπορεί να

αντικατασταθεί με ηλεκτρικό ρεύμα που παράγεται από γεωργικά απόβλητα και την κοπριά

ζώων.



116

Η σύγχρονη Ελλάδα εξακολουθεί ακόμη και σήμερα να έχει εξάρτηση από ορυκτά

καύσιμα όπως ο λιγνίτης για την παραγωγή ενέργειας. Μεγάλο μέρος αυτών των ορυκτών

εισάγεται από το εξωτερικό με συνέπεια εκατομμύρια ευρώ να χάνονται κάθε χρόνο. Ο

ενεργειακός χάρτης της Ελλάδας αποτελεί το μεγαλύτερο μέρος τους από παραγωγή ενέργειας

μέσω λιγνίτη και σε ένα μικρό ποσοστό από Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ) .

Η Αναερόβια χώνευση είναι μια βιολογική διαδικασία που μπορεί να παράγει βιοαέριο.

Ο τρόπος λειτουργίας αυτής της διαδικασίας έχει αναφερθεί σε προηγούμενο κεφάλαιο της

μελέτης αυτής. Μέσω της παραγωγής του βιοαερίου γίνεται εμφανή η προσπάθεια για ενίσχυση

της προστασίας του περιβάλλοντος μέσω σύγχρονων τεχνολογιών παραγωγής ενέργειας φιλικής

προς το οικοσύστημα. Η ανάπτυξη τεχνολογιών βιοαερίου και η δημιουργία ειδικών

εγκαταστάσεων επεξεργασίας βιοαποβλήτων είτε οικιακών είτε γεωργικών είναι μία

εναλλακτική λύση και σπουδαία προοπτική διαχείρισης, για τη παραγωγή ενέργειας με

σημαντικά περιβαλλοντικά και οικονομικά οφέλη. Το βιοαέριο έχει χρήση σε μέσα μαζικής

μεταφοράς, στη βιομηχανία και φυσικά σε διάφορες άλλες δραστηριότητες των πολιτών.

Διάγραμμα 7.2: Προέλευση αγροτικών αποβλήτων - Πηγή : A. Vlyssides, S. Mai, E.M. Barampouti,

2014

Το διάγραμμα 7.2 , δείχνει την προέλευση των αγροτικών αποβλήτων στην Ελλάδα μέσω

των οποίων μπορεί να παραχθεί με ειδική επεξεργασία ενέργεια. Τα στοιχεία προέρχονται από

την Ελληνική Στατιστική Αρχή. Πιο ειδικά, τα υπολείμματα από εσπεριδοειδή ανέρχονται στο

20%, από φρούτα στο 17%, από καρύδια στο 13% από ελιές στο 15% από σιτάρι στο 12%, από

βιομηχανικά φυτά στο 10%, από τυρί στο 8%, από λαχανικά και προϊόντα αμπελουργίας στο 2%

και από πατάτες στο 1%.

Η βιομάζα που προέρχεται από γεωργικά και ζωικά απόβλητα , μπορεί μέσω ειδικών

διεργασιών να παραχθεί ενέργεια και να βοηθήσει την Ελλάδα στην ενεργειακή της αυτονομία ,

δίνοντας ώθηση στην βελτίωση της οικονομίας της. Μέσω της αναερόβιας επεξεργασίας μπορεί

να πραχθεί το 39% της εθνικής κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας. Παρατηρείται λοιπόν, ότι η

12%

10%

1% 2% 2%

20%

17%

13%

15%

8%

Προέλευση Αγροτικών Αποβλήτων

Σιτάρι

Βιομηχανικά φυτά

Πατάτα

Λαχανικά

Προϊόντα Αμπελουργίας

Εσπεριδοειδή

Φρούτα

Καρύδια

Ελιές

Τυρί



117

διαχείριση των βιοαποβλήτων από τον αγροτικό τομέα και όχι απαραίτητα και μόνο, δίνει

προοπτικές αξιοποίησης φιλικών προς το περιβάλλον ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

Η εθνική πολιτική που λαμβάνει χώρα σήμερα στην Ελλάδα αναφορικά με τη διαχείριση

των βιοαποβλήτων πάσχει και δεν είναι αποτελεσματική. Η διαχείριση των βιολογικών

αποβλήτων μπορεί να συνεισφέρει με θετικά στοιχεία τόσο στην οικονομία και την κοινωνία

όσο και στο περιβάλλον. Για να είναι εμφανείς οι προοπτικές που μπορούν να προσφέρουν αυτά

τα απορρίμματα πρέπει να ξεπεραστούν το συντομότερο δυνατό διάφορες προκλήσεις που

πηγαίνουν βήματα πίσω την όλη προσπάθεια βελτίωσης της εικόνας της χώρας σε αυτό το

κλάδο. Ένας ενιαίος σχεδιασμός διαχείρισης των αποβλήτων σε επίπεδο περιφέρειας ή νομού με

την υποστήριξη του κράτους , και με κατεύθυνση τις νέες πολιτικές και νομοθετικές ρυθμίσεις

που έχει θεσπίσει η Ε.Ε , ενδέχεται να βελτιώσει δραστικά την υφιστάμενη κατάσταση.

Επιπλέον, η Ευρωπαϊκή και Κρατική χρηματοδότηση για δημιουργία έργων υποδομής με στόχο

την επίτευξη των προσδοκώμενων περιβαλλοντικών στόχων συμπληρώνει αρμονικά την όλη

προσπάθεια. Σαφώς όμως θα πρέπει να υπάρξει επέκταση και εφαρμογή ειδικών συστημάτων

περιβαλλοντικής επιτήρησης και παρακολούθησης , για τυχόν παρατυπίες από εξειδικευμένο

προσωπικό τόσο Ευρωπαϊκού όσο και εθνικού επιπέδου.

Συμπερασματικά, σε τοπικό επίπεδο η προσπάθεια διαχείρισης των οικιακών αποβλήτων

είναι αρμοδιότητα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Οι υπεύθυνοι της Τοπικής Αυτοδιοίκησης κάθε

δημοτικού διαμερίσματος είναι αρμόδιοι για την δημιουργία υπηρεσιών με σκοπό τον έλεγχο και

τον περιορισμό της συνολικής μάζας των στερεών αστικών αποβλήτων, και κατ’ επέκταση των

βιοαποβλήτων που διατίθεται σε Χ.Υ.Τ.Α. Ταυτόχρονα, πρέπει να δημιουργηθούν μέτρα για την

μείωση του επικίνδυνου χαρακτήρα που τυχόν βρίσκεται στα οικιακά απόβλητα που

προορίζονται για ταφή. Επίσης, θα πρέπει να δοθεί έμφαση στην εφαρμογή των Ευρωπαϊκών

οδηγιών αναφορικά με το βέλτιστο τρόπο διαχείρισης των απορριμμάτων. Ακόμη, θα πρέπει να

πραγματοποιείται εφαρμογή μεθόδων ανακύκλωσης υλικών, επεξεργασίας και ανάκτησης

ενέργειας. Με σκοπό την μείωση των περιβαλλοντικών προβλημάτων και με κατεύθυνση τη

βιωσιμότητα.

Εντός, της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν αναπτυχθεί πολιτικές και μηχανισμοί για την

διαχείριση των Α.Σ.Α με σκοπό την προστασία του περιβάλλοντος και της ανθρώπινης υγείας. Η

οικονομική υποστήριξη που παρέχεται στα κράτη μέλη μέσω ειδικών προγραμμάτων

διαδραματίζει σπουδαίο ρόλο στη βελτίωση της υφιστάμενης κατάστασης. Ταυτόχρονα μέσω

των οδηγιών και άλλων νομικών πλαισίων ορίζονται οι στόχοι και οι τρόποι διαχείρισης.

Δράσεις όπως συνέδρια, ημερίδες και άλλες ενημερωτικές δραστηριότητες παίζουν καθοριστικό

ρόλο στη προσπάθεια αφύπνισης και περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης των πολιτών. Στο

σημείο αυτό αξιοσημείωτο είναι να ειπωθεί πως η εικόνα που παρουσιάζει σήμερα η Ευρωπαϊκή

Ένωση είναι διαφοροποιημένη. Το γεγονός αυτό οφείλεται επειδή άλλες χώρες υιοθετούν κατά

γράμμα τις πολιτικές και οδηγίες της Ε.Ε, και αξιοποιούν στο έπακρο όλους τους μηχανισμούς

ώστε να πετύχουν τους στόχους που θέτει η Ε.Ε. Ενώ άλλες χώρες παρουσιάζουν καθυστερήσεις

με συνέπεια να αποκλίνουν από τους στόχους και να πληρώνουν πρόστιμα πολλών

εκατομμύριων ευρώ τον χρόνο.

Σε πολλές περιπτώσεις κράτη μέλη υπερκαλύπτουν ή έστω πλησιάζουν αρκετά τους

στόχους που θέτει η Ε.Ε. Και αυτό γιατί χρησιμοποιούν ένα μείγμα όλων των διαφορετικών

επιλογών διαχείρισης (ανακύκλωση, κομποστοποίηση), προσαρμοσμένη στις εκάστοτε ανάγκες

της χώρας με στόχο το μέγιστο αποτέλεσμα. Στην αντίθετη περίπτωση χώρες όπως η Ελλάδα, η



118

Πορτογαλία, η Αγγλία εξακολουθούν να βασίζονται σε μεγάλο ποσοστό στην υγειονομική ταφή

και αντιμετωπίζουν πληθώρα δυσκολιών στην επίτευξη των απαιτούμενων στόχων. Απ’ όλες τις

χώρες η Ελλάδα έχει τις περισσότερες πιθανότητες να παρουσιάσει υστέρηση σε όλους τους

τομείς διαχείρισης των βιοαποβλήτων, σύμφωνα με στοιχεία που έχουν αναφερθεί και

σχολιαστεί σε προηγούμενα κεφάλαια.

Η κάτασταση που επικρατεί στην Ελλάδα στο τομέα των απορριμμάτων είναι

πραγματικά απογοητευτική. Πάνω από 1000 Χ.Α.Δ.Α δεν έχουν αντικατασταθεί παρά των

ειδικών οδηγιών που έχουν δωθεί προς τα κράτη μέλη τις Ε.Ε. Με συνέπεια να

πραγματοποιείται επιβολή υψηλών προστίμων από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Αρκετές περιοχές

δεν καλύπτοται από Χ.Υ.Τ.Α ενώ πολλές από αυτές δεν πληρούν της απαιτήσεις της

Ευρωπαϊκής Νομοθεσίας, για προεπεξεργασία των αποβλήτων πρίν την ταφή.

Σήμερα η Ελλάδα παρά το γεγονός ότι έχει εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της σχετικά με

την εκπόνηση ενός Εθνικού σχεδιασμού για τα ΒΑΑ απέχει πολύ από την επίτευξη των στόχων

που απαιτεί η Ευρωπαϊκή περιβαλλοντική πολιτική. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι δεν έχει

διαμορφώσει ακόμη σαφή πολιτική για το συγκεκριμένο θέμα. Επίσης, δράσεις που

πραγματοποιεί κατά καιρούς όπως ενημέρωση και πιλοτικά προγράμματα δεν έχουν μεγάλη

κλίμακα με συνέπεια να μην γίνεται εκτροπή των ΒΑΑ από την εδαφική διάθεση. Δράσεις όπως

προώθηση της οικιακής κομποστοποίησης και διαλογής των βιοαποβλήτων στην πηγή δεν

λαμβάνονται σοβαρά υπόψη τόσο από τους ίδιους τους κατοίκους όσο και από αρμόδιους

τοπικούς φορείς. Περιοχές όπως αγροτικές ή ημιαστικές προσφέρονται για μια τέτοια

προσέγγιση εξαιτίας των χαρακτηριστικών τους. Είναι πολύ σημαντικό να αναπτυχθούν

πιλοτικά προγράμματα αξιοποίησης των οργανικών αποβλήτων περιοχών με έντονο αγροτικό

χαρακτήρα καθώς ένας σωστός σχεδιασμός ενδέχεται να προσφέρει θετικά αποτελέσματα στο

τομέα της προστασίας του περιβάλλοντος.

Εξετάζοντας, την περιοχή της Δημοτικής Ενότητας της Νέας Ερυθραίας διαπιστώθηκε

ότι παρά το γεγονός ότι ενδυκνείεται για προγράμματα κομποστοποίησης, δεν εφαρμόζεται

τίποτα σε συλλογικό επίπεδο. Καθώς πέρα των οικιακών βιοαποβλήτων που παράγονται από τα

νοικοκυριά, παράγεται και μεγάλος αριθμός βιοαποβλήτων κήπου. Εξαιτίας της έντονης

κάλυψης πρασίνου (πάρκα, δασικές εκτάσεις κ.ο.κ). Στα πλαίσια της εργασίας αυτής

διαπιστώθηκε ότι η περιοχή μελέτης παράγει κάθε χρόνο περίπου 4047,515 τόνους

βιοαποβλήτων. Με την εφαρμογή προγραμμάτων χωριστής διαλογής είναι εφικτό να

αξιοποιηθεί το μεγαλύτερο τμήμα της ποσότητας αυτής. Για παράδειγμα μέσω της διαδικασίας

της κομποστοποίησης. Στο έκτο κεφάλαιο πέρα της εκτίμησης των βιοαποβλήτων

πραγματοποιήθηκε πρόταση οργανομένου σχεδίου συλλογής και διαχείρισης. Επομένως,

διαπιστώνεται πως ένας τέτοιος σχεδιασμός προσφέρει μία σειρά από πλεονεκτήματα τόσο στο

φυσικό περιβάλλον όσο και στο κοινονικό και οικονομικό. Η αξία του γεγονόντος αυτού είναι

τόσο σημαντική που θα πρέπει να εφαρμοστεί στους περισσότερους Δήμους της Ελλάδος, ώστε

να αλλάξει η υφιστάμενη εικόνα της χώρας στο τομέα της διαχείρισης των αποβλήτων.

Εν κατακλείδι, η στρατηγική που ακολουθείται σήμερα στην Ελληνική Επικράτεια

σχετικά με τα βιοαπόβλητα θα πρέπει να αλλάξει ριζικά. Ώστε να εναρμονιστεί πλήρως με

αυτές των υπόλοιπων κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που έχουν δημιουργήσει

επιτυχημένα προγράμματα διαχείρισης αυτών των αποβλήτων. Μόνο με τη δημιουργία

ολοκληρομένου σχεδιασμού λαμβάνοντας υπόψη κοινωνικούς, οικονομικούς,

περιβαλλοντικούς, πολιτισμικούς και άλλους παράγοντες και την πιστή εφαρμογή όλων των



119

ανάλογων νομικών πλαισίων μπορεί να αλλάξει το κλίμα που επικρατεί σήμερα. Έτσι ώστε να

δωθούν οι βάσεις για πιο βιώσιμες κοινωνίες που θα σεβονται όχι μόνο το φυσικό περιβάλλον,

αλλά και τον ίδιο τον άνθρωπο, και θα δίνουν ευκαιρίες για μια καλύτερη ζωή στο μέλλον.



120

Βιβλιογραφία Ελληνόγλωσση

▪ Dietrich T., Haberle G., Haberle H., Dieter P., Dieter S. (2003), Έλεγχος Ρύπανσης και

Διαχείριση Αποβλήτων, Τεχνολογία Προστασίας Περιβάλλοντος 2, Εκδόσεις Όμιλως Ίων , Αθήνα

▪ Richard T., Boorse D. (2012), Περιβαλλοντική Επιστήμη προς ένα Βιώσιμο Μέλλον, Εκδόσεις

Παρισιανού, Αθήνα

▪ Αλκίμος Α, Κομπόστ.(2000), Οικολογικό εργαστήριο χουμοποίησης της βιομάζας, Εκδόσεις

Ψυχάλου, Αθήνα

▪ Αντωνίου Α. (2012), Περιβάλλον Και Δίκαιο, Τεύχος 2, Σελίδα 1 – 20

▪ Βροντακης Π. (2011), Εγχειρίδιο ανακύκλωσης οργανικών υλικών παραγωγής κομπόστας,

οικιακά και βιομηχανική ανακύκλωση, Β΄ έκδοση, Εκδόσεις Π.Βροντακης και Σια, Αθήνα

▪ Καρβούνης Σ και Γεωργακέλλος Δ. (2003), Διαχείριση του περιβάλλοντος, επιχειρήσεις και

βιώσιμη ανάπτυξη, εκδόσεις Α. Σταμούλης, Αθήνα

▪ Νικολάου Κ. (2013), Διαχείριση των Απορριμμάτων και Επιπτώσεις, Ελληνικό Ανοικτό

Πανεπιστήμιο

▪ Παναγιωτακόπουλος Δ. Χ. (2007), Βιώσιμη διαχείριση Αστικών Στερεών Αποβλήτων, Εκδόσεις

ΖΥΓΟΣ, Θεσσαλονίκη

▪ Πανεπιστήμιο Αθηνών (2006), Το Έδαφος ως Αποδέκτης Στερεών Αποβλήτων - Χώροι

Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων, Αθήνα

▪ Στοϊλόπουλος Β. (2002), Εγκαταστάσεις Μηχανικής Διαλογής και Κομποστοποίησης (ΕΜΔΚ)

αποβλήτων στις χώρες της Κεντρικής Ευρώπης, Αθήνα

▪ Χατζηιωσηφ Χ. (2009), Ιστορία της Ελλάδας του 20ου

αιώνα, όψεις πολιτικής και οικονομικής

ιστορίας 1900 - 1940, Εκδόσεις Βιβλιόραμα, Αθήνα



121

Ξενόγλωσση

▪ A. Vlyssides, S. Mai, E.M. Barampouti,(June 2014), Energy generation potential in Greece

from agricultural residues and livestock manure, Σελίδα 1-9

▪ Angima S., Noack M., Noack S., ( October 2011), Composting with Worms, Σελίδα 1 – 13

▪ Batstone, D.J., Virdis, B. (2014), The role of anaerobic digestion in the emerging energy

economy, Σελίδα 142-149

▪ Cooperband, L. (March 2002), The Art and Science of Composting. A resource for farmers and

compost producers. University of Wisconsin-Madison, Center for Integrated Agricultural

Systems.

▪ D. Hall ( February 2010), Waste management in Europe : Framework, trends and issues,

Σελίδα 5-13

▪ E.Gentil, J. Clavreul, T. H. Christensen, ( November 2009), Global warming factor of

municipal solid waste management in Europe, τόμος 27, φύλλο 9, Σελίδα 850-860

▪ Favoino, E., Hogg, D. (Feb 25, 2008), Waste management & Research, the potential role of

compost in reducing greenhouse gases, Σελίδα 61-69

▪ Gajalakshmi S., Abbasi A., (October 2004), Earthworms and Vermicomposting, Τόμος 3,

Σελίδα 486 – 494

▪ Gerlach M, 2012, Bioethanol Potential Of Preserved Biowaste, Τampere University of applied

sciences, Finland

▪ Miller G. T (1996), Βιώνοντας στο περιβάλλον 2,προβλήματα περιβαλλοντικών συστημάτων,

Ένατη έκδοση, Εκδόσεις ΙΩΝ, Αθήνα

▪ Miller G. T.(1996), Living in the environment principles, connections and solutions, Ninth

edition, by Wadsworth publishing company, California U.S.A



122

▪ Mitaftsi O., Smith S.R., 2009, Quantifying household waste diversion from landfill disposal by

home composting and kerbside collection, Centre for Environmental Control and Waste

Management, Dept of Civil and Environmental Engineering, Imperial College London, United

Kingdom

▪ Montemurro F. (2005), MSW Compost Application on Tomato Crops in Mediterranean

Conditions: Effects on Agronomic Performance and Nitrogen Utilization, Περιοδικό ‘Compost

Science & Utilization’, Τόμος 13, φύλλο 4, Σελίδα 234-242.

▪ Montemurro, F. (2006), Compost Organic Amendments in Fodder Crops: Effects on Yield,

Nitrogen Utilization and Soil Characteristics. Περιοδικό ‘Compost Science & Utilization’,

τόμος 14, φύλλο 2, Σελίδα 114-123.

▪ Novotny V, Brown V. (2007), Cities of the future (Towards integrated sustainable water and

landscape management), IWA publishing, London

▪ Polprasert C., 1996, Organic Waste Recycling, Technology and Management, Wiley & Sons

publishing , United States

▪ Taniguchi E, Thomposon R.G. (2004), Logistics systems for Sustainable cities, Elsevier

publishing, Amsterdam

Ιστοσελίδες

▪ http://europa.eu.int/comm/environment/waste/compost/index.htm, (εύρεση πληροφοριών

13/12/2013)

▪ Eurostat (2009), ‘ Municipal waste Half a ton of municipal waste generated per person in the

EU27 in 2007 Almost 40% of this waste was recycled or composted’, Europa.eu

▪ http://www.tandfonline.com , (εύρεση πληροφοριών 12/01/2014)

▪ http://www.erfurt.de/ef/en, (εύρεση πληροφοριών 17/01/2014)



123

• http://www.helector.gr, (εύρεση πληροφοριών 12/03/2014)

• http://www.biowaste.gr, (εύρεση πληροφοριών 23/01/2014)

▪ http://www.eea.europa.eu, (εύρεση πληροφοριών 17/04/2014)

▪ http://epublishing.ekt.gr/el, (εύρεση πληροφοριών 19/04/2014)

▪ http://www.hnms.gr, (εύρεση πληροφοριών 4/05/2014)

▪ http://www.enet.gr, (εύρεση πληροφοριών 18/05/2014)

▪ http://www.organismosathinas.gr, (εύρεση πληροφοριών 19/06/2014)

▪ http://www.statistics.gr, (εύρεση πληροφοριών 24/06/2014)

▪ http://www.kifissia.gr, (εύρεση πληροφοριών 27/06/2014)

Άλλες Πηγές

▪ Οδηγός βιοαποβλήτων, ΕΠΠΕΡΑΑ 2012

▪ Πρακτικά 2ου Διεθνές Συνεδρίου για την Αειφόρο Διαχείριση Στερεών Αποβλήτων, Athens

biowaste 2014

▪ Σημειώσεις μαθήματος ‘ Διαχείριση Περιβάλλοντος’, Αικ. Λαζαρίδη, Περιβαλλοντικές

επιπτώσεις της παραγωγής τροφίμων, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, Αθήνα 2013

http://www.kifissia.gr/



124

Παράρτημα



125

Ευρετήριο Διαγραμμάτων

Διάγραμμα 2.1.0: Κατηγορίες προέλευσης των βιοαποβλήτων

Διάγραμμα 3.1.0: Ιεράρχηση επιλογών για τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων

Διάγραμμα 4.1.0: Μηχανισμός Κομποστοποίησης

Διάγραμμα 4.2.0: Διαδικασία παραγωγής προϊόντων αναερόβιας χώνευσης

Διάγραμμα 4.2.1.0: Στάδια Αναερόβιας επεξεργασίας

Διάγραμμα 4.3.1.0: Παγκόσμια και περιφερειακή παραγωγή αιθανόλης καυσίμου σε λίτρα

ετησίως

Διάγραμμα 4.3.1.1: Στάδια παραγωγής Βιοαποβλήτων

Διάγραμμα 5.1.0: Χώρες με τις καλύτερες επιδόσεις κομποστοποίησης του συνόλου των

απορριμμάτων τους, σύμφωνα με στοιχεία του 2009 από την Eurostat .

Διάγραμμα 5.2.0: Τρόπος αξιοποίησης αστικών στερεών αποβλήτων στην Ελλάδα

Διάγραμμα 5.2.1: Ποσοστό βιοαποβλήτων ανά περιφέρεια για το 2011

Διάγραμμα 5.2.2: Εκτίμηση ποσότητας βιοαποβλήτων τόνοι ανά έτος στο σύνολο της χώρας

Διάγραμμα 5.2.3: Χαρακτηριστικά ΕΜΑΚ Ελλάδος

Διάγραμμα 6.4.0: Μόνιμος πληθυσμός αμφοτέρων των φύλων για τη Νέα Ερυθραία

Διάγραμμα 6.4.1: Ηλικιακή πυραμίδα Δημοτικής Ενότητας Νέας Ερυθραίας

Διάγραμμα 6.4.2: Αριθμός νοικοκυριών για τη Δημοτική Ενότητα της Νέας Ερυθραίας

Διάγραμμα 6.5.0: Αριθμός κτιρίων κατά χρήση για την Δημοτική Ενότητα Νέας Ερυθραίας

Διάγραμμα 6.6.0: Μόνιμος πληθυσμός ανά περιφέρεια

Διάγραμμα 6.61: Ποσότητα βιοαποβλήτων ανά περιφέρεια για το έτος 2011

Διάγραμμα 6.6.2: Αριθμός νοικοκυριών για την Νέα Ερυθραία

Διάγραμμα 7.0: Διοικητική Ιεραρχία Ελλάδος, σύμφωνα με το σχέδιο Καλλικράτης

Διάγραμμα 7.1: Συνολική καλλιεργούμενη γεωργική γη της χώρας σε χιλιάδες στρέμματα

Διάγραμμα 7.2: Προέλευση αγροτικών αποβλήτων



126

Ευρετήριο Πινάκων

Πίνακας 4.0: Βασικές μέθοδοι επεξεργασίας και διάθεσης βιοαποβλήτων

Πινάκας 4.1.0: Ανώτατες επιτρεπόμενες Συγκεντρώσεις Μετάλλων σε ένα προϊόν

κομποστοποίησης

Πίνακας 4.2.2.0: Δημογραφικά και οικιστικά χαρακτηριστικά της περιοχής μελέτης

Πίνακας 4.3.1.0: Ταξινόμηση των βιοκαυσίμων

Πίνακας 5.1.0: Ποσοστό των Αστικών Αποβλήτων που διαχειρίστηκαν με Υγειονομική Ταφή,

Αποτέφρωση, Ανακύκλωση και Κομποστοποίηση το 2007 στην Ευρώπη των «27».

Πίνακας 5.1.1: Ποσοστό βιοαποβλήτων ανά Ευρωπαϊκή χώρα

Πίνακας 5.1.2: Περιπτώσεις διαχείρισης βιοαποβλήτων

Πίνακας 5.2.3: Εκτίμηση ποσότητας βιοαποβλήτων τόνοι ανά έτος για κάθε περιφέρεια της

χώρας

Πίνακας 5.2.4: Παραγωγή υλικού για ΕΜΑΚ Άνω Λιοσίων

Πίνακας 5.2.5: Παραγωγή υλικού για ΕΜΑΚ Χανιών

Πίνακας 5.2.6: Εκτίμηση κόστους κατά την εφαρμογή τρόπων διαχείρισης ΑΣΑ

Πίνακας 6.1.0: Ύψος κατακρημνισμάτων ανά μήνα για τη Νέα Ερυθραία

Πίνακας 6.1.1: Μέση μηνιαία Θερμοκρασία για τη Νέα Ερυθραία

Πίνακας 6.1.2: Μέση μηνιαία ένταση ανέμου για τη Νέα Ερυθραία

Πίνακας 6.1.3: Μέση μηνιαία διεύθυνση ανέμου για τη Νέα Ερυθραία

Πίνακας 6.3.0: Πολεοδομικές ενότητες Ν. Ερυθραίας

Πίνακας 6.5.0: Αριθμός απασχολουμένων κατά ομάδες οικονομικής δραστηριότητας για τη

Δημοτική Ενότητα της Νέας Ερυθραίας

Πίνακας 6.6.0: Γενική διάκριση των αστικών στερεών αποβλήτων

Πίνακας 7.0: Τομεακή σύνθεση Απασχόλησης σε ποσοστό (%) ανά περιοχή (2010)



127

Ευρετήριο Εικόνων

Εικόνα 4.1.0: Κλειστός τύπος κομποστοποίησης

Εικόνα 4.1.1: Ανοικτός τύπος κομποστοποίησης

Εικόνα 4.1.2: Γαιοσκώληκες για τους κάδους μπαλκονιού

Εικόνα 4.1.3: Διάφοροι κάδοι κομποστοποίησης βιοαποβλήτων

Εικόνα 4.1.4: Επιπλέον συστήματα οικιακής κομποστοποίησης

Εικόνα 4.1.5: Τριπλό σύστημα κομποστοποίησης

Εικόνα 4.2.0: Μονάδα αναερόβιας χώνευσης στο Ηνωμένο Βασίλειο

Εικόνα 4.2.2.0: Εικόνα Προσανατολισμού για την περιοχή του Έρφουρτ

Εικόνα 5.2.0: Χώρος συλλογής υλικού προς κομποστοποίηση στο ΕΜΑΚ Άνω Λιοσίων

Εικόνα 5.2.1: Χώρος πρώτης φάσης κοσκινίσματος στο ΕΜΑΚ Άνω Λιοσίων

Εικόνα 5.2.2: Ταινίες μεταφοράς υλικού στο βιοκύλινδρο στο ΕΜΑΚ Άνω Λιοσίων

Εικόνα 5.2.3: Βιοαντιδραστήρες στο ΕΜΑΚ Άνω Λιοσίων

Εικόνα 5.2.4: Μηχανές με δονούμενα κόσκινα υλικού για την εξαγωγή κομπόστ στο ΕΜΑΚ

Άνω Λιοσίων

Εικόνα 5.2.5 : Ωρίμανση Κομπόστ στο ΕΜΑΚ Άνω Λιοσίων

Εικόνα 6.2.0: Θέση χερσονήσου της Ερυθραίας

Εικόνα 6.6.0: Ανεξέλικτη διάθεση βιοαποβλήτων στη περιοχή μελέτης

Εικόνα 6.6.1: Δείγμα μεμονωμένων περιπτώσεων συλλογής οργανικών αποβλήτων σε επίπεδο

οικίας

Εικόνα 6.6.2 : Τροχηλάτος κάδος 660 λίτρων στην περιοχή μελέτης

Εικόνα 6.6.3: Κάδος τύπου καμπάνας με χωρητικότητα 2000 λίτρων στην περιοχή μελέτης

Εικόνα 7.0: Ευρωπαϊκό σήμα Περιβαλλοντικής πιστοποίησης Ecolabel



128

Ευρετήριο Χαρτών

Χάρτης 5.2.0: Προσανατολισμού, Ε.Μ.Α.Κ Ελλάδος

Χάρτης 5.2.1: Ενδεικτική Δήμοι με πιλοτικά προγράμματα κομποστοποίησης

Χάρτης 6.1. : Νέα Ερυθραία σύμφωνα με το πρόγραμμα Καλλικράτη

Χάρτης 6.3.0: ΓΠΣ Νέας Ερυθραίας

Χάρτης 6.6.0: Δίκτυο κάδων γενικής χρήσης 660 λίτρων για την περιοχή μελέτης

Χάρτης 6.6.1: Δίκτυο μπλε κάδων 660 λίτρων για την περιοχή μελέτης

Χάρτης 6.6.2: Πληθυσμιακή πυκνότητα ανά γειτονιά

Χάρτης 6.6.3: Χωροθέτηση καφέ κάδων 660 λίτρων στην Νέα Ερυθραία

Χάρτης 6.6.4: Χωροθέτηση καφέ κάδων 240 λίτρων στην Νέα Ερυθραία

Χάρτης 6.6.5: Ενδεικτική διαδρομή για την κάλυψη των κάδων 660 λίτρων

Χάρτης 6.6.6: Ενδεικτική διαδρομή για την κάλυψη των κάδων 240 λίτρων

Συνοδευτικό Υλικό:

Επισυνάπτεται CD που περιλαμβάνει σε ηλεκτρονική μορφή (Pdf, Microsoft Word

Document ) το κείμενο της Πτυχιακής Εργασίας, καθώς και φωτογραφικό υλικό από την

περιοχή μελέτης (Δημοτική Ενότητα Νέας Ερυθραίας) και του ΕΜΑΚ Άνω Λιοσίων.

Επιπλέον, περιλαμβάνονται χάρτες που δημιουργήθηκαν για τις ανάγκες της εργασίας

μέσω του προγράμματος ArcMap Gis από την ESRI



129



130



131



132



133



134



135



136



137



138



139



140



141



142



143



144

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΒΙΟΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΣΕ ΤΟΠΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ, ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ...

Documents

Transcript of ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΒΙΟΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΣΕ ΤΟΠΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ, ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ...