บทที่ 2 เอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวของ

ในการศึกษาเรือ่ง การวิเคราะหตนทุนเพื่อการแขงขัน: กรณีศึกษา โรงแรม AAA ผูศึกษาไดศึกษาแนวคิด ทฤษฎี ตลอดจนงานวิจยัตาง ๆ และการวิเคราะหตนทุน ที่ใชประกอบการวางแผนและการตัดสนิใจของผูบริหารธุรกิจโดยทั่วไป ที่มีความเกี่ยวของ เพือ่นํามาใชเปนกรอบใน การกําหนดแนวทางการศกึษา โดยสรุปรวมเปนประเดน็สําคัญที่จะคนควาและรวบรวมขอมูล ดังนี้ 1. ธุรกิจโรงแรม 2. ระบบบัญชีของธุรกิจโรงแรม 3. โครงสรางตนทุนและการควบคุมตนทนุของธุรกิจโรงแรม 4. การวิเคราะหตนทุนเพื่อการแขงขัน 5. งานวิจยัที่เกี่ยวของ

ธุรกิจโรงแรม ความหมายของธุรกิจโรงแรม ปรีชา แดงโรจน (2537, หนา 21) ความหมายของคําวา “โรงแรม” ขางตนนี้เปนไปตามพระราชบัญญัติโรงแรม พ.ศ. 2478 ซ่ึงไดใหความหมายของโรงแรมในมาตรา 3 วา “บรรดาสถานที่ทุกชนิดที่จดัตัง้ขึ้นเพื่อรับสินจางสําหรับคนเดินทาง หรือบุคคลที่จะหาที่อยู หรือที่พกัชั่วคราว” ทั้งนี้ตองมีบริการอาหารและเครื่องดื่มใหแกผูเขาพักดวย ดังกําหนดในมาตรา 25 วา “เคหะสถานใดใชบานพักดังกลาวเปนที่รับบุคคลที่ประสงค จะไปพกัอาศัยอยูซ่ึงระยะเวลาอยางนอยหนึ่งคนื โดยผูมีสิทธิใหใชมิไดขายอาหารหรือเครื่องดื่มใด ๆ แกผูมาเขาเปนปกติธุระหรือแกประชาชน ไมถือวาเปนโรงแรมตามความหมายแหงพระราชบัญญัตินี้” การจัดองคกรของธุรกิจโรงแรรม (Hotel Organization Chart) การจัดองคกรจะประกอบดวยฝายบรหิารของโรงแรม (Administration) โดยมกีารแบงสวนงานเปน 7 แผนก ดังแสดงผังการจัดองคกรของธุรกิจโรงแรม (Hotel Organization Chart) ประกอบดวย

  6

ภาพที่ 1-1 โครงสรางผังการจัดองคกรธุรกิจโรงแรม ระบบโรงแรม (Hotel System) ประกอบดวย 6 ฝายคือ 1. ฝายการบัญชีและการเงนิ (Accounting and Finance Division) มีหนาที่ในการควบคุมการเงินและการบันทึกรายการทางการเงินและทรัพยสินทัง้หลายของโรงแรม ตลอดจนควบคุมกํากับดแูลกระแสเงินสด (Cash Flow) ใหเปนไปตามระบบการบริหารงานการเงิน 2. ฝายหองพกั (Room Division) ทําหนาที่รับจองและยนืยันการจองหองพัก รับเงินคามัดจําหองพกั ควบคุมและเชค็สถานะของหองพักที่พรอมจะขายได 3. แผนกงานแมบานควบคมุดูแลโดย ผูจัดการแผนกแมบาน (Executive House Keeper) เปนสวนงานที่มีหนาที่และรับผิดชอบในการรักษาความสะอาดเรียบรอยของหองพกัที่แขกพกั รวมทั้งสถานที่ทั่วไปที่บุคคลทั่วไปมาใชบริการภายในโรงแรม ตลอดจนดแูลทรัพยสินภายในหองพัก และตรวจสอบการใชบริการของแขกภายในหองพัก การปฏิบัติงานของพนักงานในแผนก และประสานกับแผนกหองพักเพื่อตรวจสอบการใชหองพักของแขก 4. ฝายอาหารและเครื่องดื่ม (Food and Beverage Division) มีหนาทีใ่หบริการแกลูกคาดานอาหารและเครื่องดื่ม ซ่ึงเปนการบริหารตามปกติหรือบริการจัดเลีย้งทั้งในและนอกสถานที่ การจัดประชุมสัมมนาและอืน่ ๆ รวมทั้งการบริการอาหารแขกในหองพัก 5. ฝายขายและการตลาด (Sales and Marketing) ทําหนาที่ขายหองพกั ขายกิจกรรม การประชุม การจัดเลี้ยงและบริการอื่น ๆ และบริการลูกคาเปนกลุม รับผิดชอบในการวางแผนและบริหารการขาย ติดตอชักจูงและใหบริการแกตวัแทนการนําเที่ยวและกลุมธุรกิจตาง ๆ เพื่อใหมาใชบริการหองพกัอาหารและเครื่องดื่ม สถานที่บริการทุกชนิดของรงแรม

ผูถือหุน

กรรมการบริหาร

ผูจัดการทั่วไป

แผนกตอนรับ แผนกแมบาน แผนกอาหารและ

เครื่องดื่ม

แผนกครัว แผนกบัญชีและ

การเงิน

แผนกบุคคล แผนกชชาง

  7

6. ฝายทรัพยากรบุคคล (Human Resources Division) มหีนาที่รับผิดชอบเกี่ยวกับ การวาจางและฝกอบรมพนักงาน สรางความสัมพันธอันดรีะหวางพนักงาน กฎระเบยีบ ขอบังคับ เสนอใหฝายบริหารพิจารณารางออกประกาศ ใชเจรจาและชวยเหลือฝายบริหารในการเจรจาเกี่ยวกับแรงงาน ติดตอขาวสารของสหภาพและปฏิบัติใหเปนไปตามขอบังคับใหคําแนะนําและ เปนที่ปรึกษาของหัวหนาแผนกตาง ๆ ในดานบุคลากร นอกจากนี้ยังมหีนาที่เกีย่วกับบคุลากร ดานอื่น ๆ อีก เชน การจางงาน การประกนัการฝกอบรม การเก็บประวตัิพนักงาน การจายเงินชดเชยเงินทดแทนเจบ็ปวยและสวสัดิการตาง ๆ สรางสัมพันธภาพอันดีระหวางนายจางกบัลูกจาง ตลอดจนติดตอกับฝายบุคคลของโรงแรมตาง ๆ เพื่อใหทราบถึงการเปลี่ยนแปลงสภาพการจางแรงงาน 7. ฝายซอมบํารุงหรือวิศวกรรม (Engineering Division) มีหนาที่ความรับผิดชอบ ในฝายชางและเรื่องเกีย่วกับชางทั้งหมด ดแูลบํารุงรักษาอาคารสถานที่ ตลอดจนอุปกรณ เครื่องมือเครื่องใชตาง ๆ พนักงานในฝายนี้ตองเปนผูที่มีความสามารถทางเทคนิคเฉพาะอยาง เชน งานชางไฟฟา งานชางประปา งานชางไม รายไดหลักของธุรกิจโรงแรมจึงไดแก การใหเชาหองพัก และการจําหนายอาหาร และเครื่องดื่ม แตสวนโรงแรมสวนใหญพยายามเสนอบริการอื่นใหแกลูกคา โรงแรมโดยทั่วไปไดมีการเสนอบริการอื่นเพื่ออํานวยความสะดวกแกผูเขาพัก เชน - การใหบริการโทรศัพท , โทรสารและอุปกรณส่ือสารตาง ๆ - การใหบริการซักรีดแกผูเขาพัก - การเปดจําหนายของใชสวนตัวสําหรับผูเขาพัก - การใหบริการเพื่อความบันเทิง เชน ไนตคลับ และบาร เปนตน - การใหบริการประชุมจัดเลีย้ง ฯลฯ การใหบริการตาง ๆ เหลานีข้ึ้นอยูกับลักษณะ ขนาดและระดับของโรงแรมแตละแหง ธุรกิจโรงแรมจึงเปนธุรกิจผลิตบริการโดยมีหนวยผลิตดานตาง ๆ ในบางครั้งจึงเรียกวาอุตสาหกรรมโรงแรม (Hotel Industry) โดยเปนสวนหนึง่ของอุตสาหกรรมแหงไมตรจีิต (Hospitality Industry) ซ่ึงหมายถึงอุตสาหกรรมที่เกีย่วของกับการใชเวลาวาง (The Leisure Industry) และธุรกิจทุกประเภทที่เกี่ยวของกับการใหบริการ ไดแก 1. อุตสาหกรรมภาพยนตร โรงภาพยนตร 2. อุตสาหกรรมการกีฬา 3. อุตสาหกรรมรานอาหาร ภัตตาคาร

  8

4. อุตสาหกรรมทองเที่ยว ซ่ึงแยกไดเปนธุรกิจที่ตอเนื่องหลายประเภทตั้งแต ธุรกิจสายการบิน รถโดยสาร เรือโดยสาร รถโคช รถไฟ บริษัททองเที่ยว ธุรกจิรถเชา และธุรกิจโรงแรม ธุรกิจโรงแรมจึงใหประโยชนโดยรวมแกอุตสาหกรรมทองเที่ยว โดยผูประกอบการ จะจดัสถานที่พัก บริการอาหารและเครื่องดื่ม และกิจกรรมอื่นเพื่อเสนอสิ่งอํานวยความสะดวก ทั้งดานกฬีา และส่ิงบันเทิงตาง ๆ เพื่อดึงดดูใหนักทองเทีย่วไดรับความพอใจในการใชเวลาพักผอน ซ่ึงโรงแรม AAA ไดรับมาตรฐานโรงแรมระดบัชั้นสาม (Third Class) หรือระดบั 3 ดาว ที่มีส่ิงอํานวยความสะดวกสบายอยูในระดับปานกลาง สามารถใหบริการนักทองเทีย่วทกุระดับ และจากประกาศกระทรวงการทองเที่ยวและกีฬาเรื่องการกาํหนดมาตรฐานโรงแรมไดกลาวไววา โรงแรม (Hotel) ระดับ 3 ดาว ควรมีเกณฑและตัวช้ีวัด ดังนี ้ หมวดที่ 1 สถานที่ตั้ง สภาพแวดลอม ส่ิงกอสรางทั่วไป และที่จอดรถ 1.1 สถานที่ตั้ง และการเดินทาง 1.1.1 สถานที่ตั้งอยูในสภาพแวดลอมที่เหมาะสมกับประเภททีพ่ักอยางมาก 1.1.2 การเดินทาง ปลอดภัย และสะดวก 1.2 ปายชื่อ หรือสัญลักษณ มีปายชื่อหรือสัญลักษณของที่พักแสดงอยางชัดเจน ไมชํารุด พรอมไฟสองสวาง 1.3 สภาพแวดลอม และสิ่งกอสรางทั่วไป 1.3.1 มีภูมิทัศน หรือตกแตงบริเวณหนาทีพ่ักพอสมควร สะอาด พรอมไฟสองสวาง 1.3.2 ส่ิงกอสรางทั่วไปอยูในสภาพดี ปลอดภัย สะอาด พรอมไฟสองสวางในเวลากลางคืน 1.4 ที่จอดรถ และบริการ รับ-สง 1.4.1 มีที่จอดรับ-สงผูเขาพักที่สะดวก ปลอดภัย ภายใตส่ิงปกคลุม 1.4.2 มีการจดัทางสัญจรของรถ และคนเดินเทาที่สะดวก ปลอดภัย 1.4.3 มีการระบายอากาศที่ด ี(กรณีเปนอาคารจอดรถ) 1.4.4 มีแสงสวาง และไฟสองสวางเพียงพอในเวลากลางคืน 1.4.5 มีที่จอดรถจํานวนไมนอยกวาง 20% ของจํานวนหองพัก หมวดที่ 2 โถงตอนรับ หองน้ําสาธารณะ ลิฟท และทางสัญจรภายในอาคาร 2.1 โถงตอนรับ 2.1.1 พื้น ผนงั และเพดานอยูในสภาพดี สะอาด มีการตกแตงอยางดี เหมาะสมกับประเภท และระดับของที่พัก รวมถึงการออกแบบแสง และระบบเสียง 2.1.2 มีการระบายอากาศที่ด ี

  9

2.1.3 แยกบริเวณสูบบุหร่ีอยางชัดเจน 2.14 มีพื้นที่นัง่พักคอย หรือบริการอเนกประสงคอยางนอย 4 ที่นั่ง ที่อยูในสภาพดี เหมาะสมกบัประเภท และระดับของทีพ่ัก 2.1.5 มี Safety Box (รวมที่จัดไวในหองพัก) ไมนอยกวา 50% ของจํานวนหองพัก 2.1.6 มีโทรศัพทที่สามารถโทรทั้งภายในและตางประเทศไวบริการ 2.1.7 มีระบบสารสนเทศที่มีประสิทธิภาพ และทันสมยั 2.1.8 มีหนังสือพิมพ นิตยสาร แผนพับ และบริการใหขอมูลที่นาสนใจ และขอมูลบริการรอบหองพัก 2.2 หองน้ําสาธารณะ 2.2.1 อยูในบริเวณ และระยะที่ใชไดสะดวก ปลอดภัย สะอาด และไมรบกวนพื้นที่ใชสอยอ่ืน ๆ 2.2.2 แยกหองน้ําชาย-หญิง 2.2.3 มีการระบายอากาศที่ด ี 2.2.4 มีแสงสวาง และไฟสองสวางเพียงพอ 2.2.5 พื้นอยูในสภาพดี สะอาด ไมล่ืน และระบายน้ําไดด ี 2.2.6 ผนังและเพดานอยูในสภาพที่ดี และสะอาด 2.2.7 ประตูและอุปกรณอยูในสภาพทีด่ีและสะอาด 2.2.8 ขนาดของหองสุขา กวางไมนอยกวา 0.90 เมตร และมีพื้นที่ไมนอยกวา 1.20 ตารางเมตร 2.2.9 ความสูงของเพดานไมนอยกวา 2.40 เมตร 2.2.10 มีโถสวมแบบนัง่รายที่อยูในสภาพใชงานไดดี และสะอาดอยางนอย 2 ชุด 2.2.11 มีโถปสสาวะที่อยูในสภาพใชงานไดดี และสะอาดอยางนอย 2 ชุด (เฉพาะหองน้าํชาย) 2.2.12 มีอางลางมือ พรอมกระจกเงาที่อยูในสภาพใชงานไดดี และสะอาด อยางนอย 1 ชุด 2.2.13 มีสบูในภาชนะที่สะอาดบริเวณอางลางมือ 2.2.14 มีกระดาษชําระในภาชนะที่สะอาดในหองสวมทกุหอง 2.2.16 มีSanitary Bag ในหองสวมทุกหอง (เฉพาะหองน้ําหญิง) 2.3 ลิฟท (กรณีที่อาคารมีความสูงมากกวา 4 ช้ัน) 2.3.1 อยูในบริเวณ และระยะทีใ่ชไดสะดวก โถงลิฟทมีพืน้ที่เพยีงพอแกการใชงาน

  10

2.3.2 ลิฟทมีจํานวน และขนาดเพียงพอแกการใชงาน 2.3.3 เปนลิฟทที่มีคุณภาพ อยูในสภาพทีใ่ชงานไดอยางมีประสิทธิภาพ ปลอดภัย สะอาด 2.3.4 โถงลิฟทมีสัญลักษณระบุช้ันทุกชั้น เห็นไดชัดเจนแมในเวลากลางคืน 2.3.5 โถงลิฟท และภายในลิฟทมีการระบายอากาศที่ด ี 2.3.6 โถงลิฟท และภายในลิฟทมีแสงสวาง และไฟสองสวางเพียงพอ 2.3.7 โถงลิฟท และภายในลิฟทมีขอกําหนดเรื่องความปลอดภัย และคํานํา ใชลิฟทแสดงไว 2.3.8 ภายในลิฟท มี Emergency Call หรือ Bell ที่อยูในสภาพใชงานไดด ี 2.3.8 มีระบบควบคุมการทํางานของลิฟทในกรณีฉกุเฉนิเมื่อไฟฟาดบัขณะใชลิฟทที่ใชงานไดอยางมีประสิทธิภาพ 2.4 ทางสัญจรภายในอาคาร 2.4.1 แยกทางสัญจรหลักของพนักงานออกจากทางสัญจรของผูเขาพัก 2.4.2 แยกทางเฉพาะสําหรับขนสัมภาระ หมวดที่ 3 หองพักแบบ Standard (รวมทางเดิน ระเบยีง และหองน้ํา) 3.1 ทางเดิน หรือระเบียง นอกหองพัก (ทกุชั้น) 3.1.1 พื้น ผนงั เพดาน และราวระเบยีงอยูในสภาพดี สะอาด ปลอดภยั และ มีการตกแตงพอสมควร 3.1.2 ความกวางไมนอยกวา 1.50 เมตร 3.1.3 ความสูงของเพดานไมนอยกวา 2.40 เมตร 3.1.4 มีการระบายอากาศที่ด ี 3.1.5 มีแสงสวาง และมไีฟสองสวางเพียงพอ 3.1.6 มีแผนผังทางหนีไฟ หรือปานทางหนีไฟ และทางออกฉุกเฉินเรอืงแสง ที่อยูในสภาพใชงานไดดีแสดงไวชัดเจน 3.1.7 มีไฟแสงสวางฉุกเฉินที่อยูในสภาพใชงานไดด ี 3.1.8 มีอุปกรณดับเพลิงแบบมือถือ หรือสายฉีดดับเพลงิที่ใชงานไดอยางมีประสิทธิภาพ เพียงพอ อยูในตําแหนงทีเ่หมาะสม 3.1.9 มี Smoke Detector หรือ Heat Detector ที่ใชงานไดอยางมรประสิทธิภาพ เพียงพอ และอยูในตําแหนงที่เหมาะสม 3.1.10 หมายเลขหองไมชํารุด เห็ดไดชัดเจนแมในเวลากลางคืน

  11

3.2 ขนาดของหองพัก ไมนอยกวา 22 ตารางเมตร (รวมหองน้ํา) 3.3 ความสูงของหองพัก ไมนอยกวา 2.60 เมตร 3.4 องคประกอบภายในหองพัก 3.4.1 ประตู และอุปกรณทัว่ไปอยูในสภาพดี และสะอาด 3.4.2 มีโซคลองประตู หรือส่ิงทดแทน ทีอ่ยูในสภาพทีด่ี และมีประสิทธิภาพ 3.4.3 มีตาแมว หรือส่ิงทดแทน ที่อยูในสภาพดี และมีประสิทธิภาพ 3.4.4 มีแผนผังทางหนีไฟแสดงอยางชัดเจนที่ประต ู 3.4.5 มีปล๊ักสําหรับอุปกรณไฟฟาแบบ Universal หรือสามารถขอยืมไดจากที่พกั 3.4.6 พื้นอยูในสภาพดี สะอาด และมรการตกแตงเหมาะสมกับประเภท และระดับของที่พัก 3.4.7 ผนังอยูในสภาพดี สะอาด และมรการตกแตงเหมาะสมกับประเภท และระดับของที่พัก 3.4.8 เพดานอยูในสภาพดี สะอาด และมรการตกแตงเหมาะสมกับประเภท และระดับของที่พัก 3.4.9 ชองแสง หนาตาง และอุปกรณ อยูในสภาพดี และสะอาด 3.4.10 มานอยูในสภาพดี และสะอาด 3.4.11 มีความเปนสวนตวั และปองกันสิง่ที่รบกวนการพักผอนไดอยางเหมาะสม 3.4.12 มีแสงสวาง และไฟสองสวางเพียงพอ โดยเฉพาะบริเวณประตู โตะทํางาน และหวัเตยีง 3.4.13 มีอุปกรณดับเพลิงแบบมือถือ หรือสายฉีดดับเพลิงที่ใชงานไดอยางมีประสิทธิภาพ เพียงพอ อยูในตําแหนงทีเ่หมาะสม 3.5 เฟอรนิเจอรในหองพกั 3.5.1 มีที่วางสัมภาระอยางเพียงพอ และอยูในสภาพด ี 3.5.2 มีตู หรือช้ันวางเสื้อผาที่ลึกไมนอยกวา 0.45 เมตร และกวางไมนอยกวา 0.90 เมตร 3.5.3 เตียงมีขนาดไมนอยกวา 0.90 เมตร (3 ฟุต) 3.5.4 เตียงอยูในสภาพดี มีรูปแบบที่เหมาะสมกับประเภท และระดับของที่พัก 3.5.5 มีการตกแตงบริเวณหวัเตียงที่อยูในสภาพด ีมีรูปแบบเหมาะสมกับประเภท และระดับของที่พัก 3.5.6 ที่นอนอยูในสภาพด ีสะอาด และประกอบดวยวัสดุที่มีคุณภาพ

  12

3.5.7 มีโตะเครื่องแปง และเกาอี้ พรอมกระจกเงาสําหรับแตงหนา ที่อยูในสภาพด ีเหมาะสมกับประเภทและระดับของที่พัก 3.6 เครื่องใชไฟฟาในหองพกั 3.6.1 มีโทรทัศนสี ขนาดไมนอยกวา 14 นิ้ว ที่อยูในสภาพใชงานไดด ี 3.6.2 มีตูเย็นที่อยูในสภาพใชงานไดด ีและสะอาด ไมนอยกวา 50% ของหองพัก 3.6.3 มีโทรศัพทที่สามารถติดตอภายใน โทรทางไกลทั้งใน และตางประเทศไดโดยตรง หรือผานโอเปอเรเตอร 3.7 ของใชในหองพัก 3.7.1 มีระเบียบการใชหองพกั 3.7.2 มีปาย หรือสวิทชไฟ "หามรบกวน" และ "ขอใหมาทําความสะอาด" 3.7.3 มีเมนูอาหาร Room Service 3.7.4 มีคําอธิบายการใชโทรศัพท และหมายเลขโทรศัพท 3.7.5 มีหมอนที่อยูในสภาพดี สะอาด ไมนอยกวา 2 ใบ 3.7.6 มีผาปูเตียงที่อยูในสภาพด ีและสะอาด 3.7.7 มีที่แขวนเสื้อผาที่อยูในสภาพด ีไมนอยกวา 8 อัน 3.7.8 มีแฟมเครื่องเขียนที่ประกอบไปดวยกระดาษ และปากกา หรือดินสอ 3.7.9 มีน้ําดื่มบริการฟรี 2 ขวด 3.7.10 มีแกวน้ําที่สะอาด 2 ใบ 3.7.11 มีถังขยะที่สะอาด 3.8 หองน้ําในหองพัก 3.8.1 ประตู หรือทางเขา และอุปกรณอยูในสภาพด ีและสะอาด 3.8.2 มีการระบายอากาศที่ด ีมีประสิทธิภาพ สะอาด และไมมีเสียงรบกวน 3.8.3 มีแสงสวาง และไฟสองสวางเพียงพอ 3.8.4 พื้นอยูในสภาพด ีสะอาด ไมล่ืน และระบายน้ําไดด ี 3.8.5 ผนังอยูในสภาพด ีและสะอาด 3.8.6 เพดานอยูในสภาพด ีและสะอาด 3.8.7 หองสุขา ขนาดกวางไมนอยกวา 0.90 เมตร และมพีื้นที่ไมนอยกวา 1.20 ตารางเมตรและหองน้ําเมื่อรวมพื้นทีใ่ชงานทุกสวนแลว ตองมีพื้นที่ไมนอยกวา 2.50 ตารางเมตร 3.8.8 ความสูงของเพดานไมนอยกวา 2.40 เมตร 3.8.9 มีฝกบัวอาบน้ํา และอปุกรณที่อยูในสภาพด ีสะอาด และมีมาน หรือผนังกั้น

  13

3.8.10 มียางกนัล่ืน หรือส่ิงทดแทนที่อยูในสภาพด ีและสะอาด 3.8.11 มีระบบควบคุมอุณหภูมิน้ําที่อยูในสภาพด ีมีประสิทธิภาพ และปลอดภัย 3.8.12 มีไดรเปาผมที่ใชงานไดด ีหรือสามารถขอยืมไดจากที่พัก 3.8.13 มีพื้นทีแ่หงสําหรับแตงตัว 3.8.14 มีโถสวมแบบนัง่ราบที่อยูในสภาพใชงานไดด ีสะอาด และเสียงเบา 3.8.15 มีอางลางมือ พรอมกระจกเงาที่อยูในสภาพใชงานไดด ีและสะอาด 3.8.16 มีราวพาดผาเช็ดตวัอยูในตําแหนงที่ไมเปยกน้ํา 3.8.17 มีผาเช็ดตัวผืนใหญ ที่อยูในสภาพดี และสะอาด 2 ผืน 3.8.18 มีผาเช็ดหนา ที่อยูในสภาพด ีและสะอาด 2 ผืน 3.8.19 ผาเช็ดเทา ที่อยูในสภาพด ีและสะอาด 3.8.20 มีกระดาษชําระในภาชนะที่สะอาด ไมเปยกน้ํา 3.8.21 มี Sanitary Bag 3.8.22 มีหมวกคลุมอาบน้ําที่สะอาด 2 ใบ 3.8.23 มีแกวน้ําที่สะอาด 2 ใบ 3.8.24 มีสบู 2 กอน หรือสบูเหลวในภาชนะที่สะอาด น้ําไมขัง 3.8.25 มีแชมพูสระผมในภาชนะที่สะอาด 1 ชุด 3.8.26 มีถังขยะที่สะอาด หมวดที่ 4 หองอาหาร คอฟฟช็อป บาร และครัว 4.1 หองอาหาร 4.1.1 พื้น ผนงั และเพดานอยูในสภาพด ีสะอาด มีการตกแตงอยางด ีเหมาะสมกับประเภท และระดับของที่พัก รวมถึงการออกแบบแสง และระบบเสียง 4.1.2 มีการระบายอากาศที่ด ี 4.1.3 แยกบริเวณสูบบุหร่ีอยางชัดเจน 4.1.4 มีเคานเตอรเครื่องดื่มที่ตกแตงอยางดี เหมาะสมกบัประเภท และระดับ ของที่พัก 4.1.5 เฟอรนิเจอรอยูในสภาพด ีเหมาะสมกับประเภท และระดับของที่พัก 4.1.6 ภาชนะ และอุปกรณตาง ๆ ครบถวน อยูในสภาพด ีสะอาด เหมาะสมกับประเภท และระดับของที่พักกรณีที่เปนบฟุเฟต มีภาชนะ และอุปกรณเตรียมไวอยางเพยีงพอตลอดเวลา 4.1.7 กรณีที่เปนอาหารจานรอน มีจานรองใหเสมอ

  14

4.1.8 มีผาปูโตะ หรือที่รองจานที่สะอาด เหมาะสมกบัประเภท และระดับของที่พัก 4.1.9 มีผา หรือกระดาษเช็ดปากในภาชนะที่สะอาด เหมาะสมกับระดับของที่พัก 4.1.10 มีรายการอาหาร และเครื่องดื่มที่มีรายละเอียด และราคาแสดงอยางชัดเจน 4.1.11 อาหาร และเครื่องดื่มมีคุณภาพ ถูกสุขอนามัย และมีรสชาติอรอย กรณีที่เปนบุฟเฟตมอีาหาร และเครื่องดื่มเตรียมไวอยางเพียงพอตลอดเวลา 4.1.12 มีการจัดวาง และตกแตงอาหาร และเครื่องดื่มอยางสวยงาม 4.1.13 มีโทรศัพทที่สามารถโทรทั้งภายใน และตางประเทศบริการ 4.2 คอฟฟช็อป 4.2.1 มีคอฟฟช็อป หรือจัดคอฟฟช็อปไวรวมกับหองอาหาร และมีการตกแตงพอสมควร 4.2.2 มีการระบายอากาศที่ด ี 4.2.3 เฟอรนิเจอรอยูในสภาพด ีเหมาะสมกับประเภท และระดับของที่พัก 4.2.4 ภาชนะ และอุปกรณตาง ๆ อยูในสภาพด ีสะอาด เหมาะสมกับประเภท และระดับของที่พัก 4.2.5 มีรายการอาหาร และเครื่องดื่มที่มีรายละเอียด และราคาแสดงอยางชัดเจน 4.2.6 อาหาร และเครื่องดื่มมีคุณภาพ ถูกสุขอนามัย และมีรสชาติอรอย 4.3 หองครัว 4.3.1 อยูในบริเวณ และระยะที่สามารถบริการพื้นที่รับประทานอาหารได อยางสะดวก และไมรบกวนพื้นที่ใชสอยอ่ืน ๆ 4.3.2 มีเสนทางขนสงวัตถุดบิ และขยะที่สะดวก ถูกสุขอนามัย และแยกจาก ทางสัญจรของผูใชบริการ 4.3.3 ทางเขา-ออก และชองระบายอากาศอยูในสภาพด ีสะอาด สามารถปองกันแมลงและสัตวพาหะตาง ๆ ไดอยางมีประสิทธิภาพ 4.3.4 ความสูงของเพดานไมนอยกวา 2.40 เมตร 4.3.5 พื้นอยูในสภาพด ีสะอาด ไมล่ืน ระบายน้ําไดด ีทําความสะอาดงาย 4.3.6 ผนัง และเพดานอยูในสภาพด ีสะอาด ทําความสะอาดงาย 4.3.7 มีการระบายอากาศที่ด ีมีประสิทธิภาพ และสะอาด (โดยเฉพาะบรเิวณเตา) 4.3.8 มีการปองกันควนั กล่ิน เสียง และความรอนไดด ีระหวางหองครัว และพื้นที่รับประทานอาหาร 4.3.9 มีแสงสวาง และไฟสองสวางเพียงพอ

  15

4.3.10 มีพื้นทีเ่ก็บวัตถุดิบ และวัสดุอุปกรณอยางเหมาะสม ถูกสุขอนามัย 4.3.11 มีพื้นทีค่รัวอาหารจานรอน และอาหารจานเย็นแยกจากกันอยางเหมาะสม 4.3.12 ภาชนะ และอุปกรณตาง ๆ มีคุณภาพเหมาะสมกบัระดับของทีพ่ัก อยูในสภาพด ีสะอาดและจดัวางในตําแหนงที่ใชงานไดสะดวก เปนระเบียบ ปลอดภัย 4.3.13 มีการจัดการกับขยะ และไขมันอยางมีประสิทธิภาพ ถูกสุขอนามัย 4.3.14 มีระเบยีบการใชหองครัว ขอกําหนดเรื่องความปลอดภัย และคาํแนะนําการใชอุปกรณที่จําเปนแสดงไวอยางชัดเจน 4.3.15 มีแผนผังทางหนีไฟ หรือปายทางหนีไฟ และทางออกฉุกเฉินเรอืงแสง ที่อยูในสภาพใชงานไดดีแสดงไวชัดเจน 4.3.16 มีไฟแสงสวางฉุกเฉินที่อยูในสภาพใชงานไดด ี 4.3.17 มีอุปกรณดับเพลิงแบบมือถือ หรือสายฉีดดับเพลิงที่ใชงานไดอยางมีประสิทธิภาพ เพียงพอและอยูในตําแหนงที่เหมาะสม (กรณีที่เปนอาคารสูงไมเกิน 23.00 เมตร) 4.3.18 มี Sprinkle ที่ใชงานไดอยางมีประสิทธิภาพ เพียงพอ และอยูในตําแหนง ที่เหมาะสม 4.3.19 มี Smoke Detector, Heat Detector หรือ Gas Detector ที่ใชงานไดอยางมีประสิทธิภาพเพียงพอ และอยูในตําแหนงที่เหมาะสม (กรณีที่เปนอาคารสูงมากกวา 2 ช้ัน) 4.3.20 เปนพืน้ที่ปลอดบุหร่ี หมวดที่ 5 บุคลากร และการบริการ 5.1 พนักงานทุกสวนและทกุระดับ 5.1.1 แตงกายสุภาพ เรียบรอย และสะอาด 5.1.2 ติดปายชื่อภาษาไทย หรือภาษาตางชาติตามความเหมาะสมกับประเภท และระดับของที่พัก 5.1.3 มีบุคลิก มารยาท อัธยาศัยที่ด ีและเปนมิตร 5.1.4 ส่ือสารภาษาไทยไดเปนอยางด ีและสามารถสื่อสารภาษาตางชาติไดตามความเหมาะสมกับหนาที ่ประเภท และระดับของที่พัก 5.1.5 สามารถใหขอมูล และความชวยเหลือไดตามหนาที่อยางมีประสิทธิภาพ 5.2 กลุม Doorman, Porter 5.2.1 กลาวทกัทายดวยอัธยาศัยที่ด ีและเปนมิตร 5.2.2 ขนสัมภาระของผูเขาพักวางไวบนทีว่างอยางครบถวน เปนระเบยีบ และนําสงจนถึงหองพัก

  16

5.2.3 กลาวทกัทายอยางเหมาะสม บอกชือ่และแผนกของผูรับสาย พรอมยืนยนัจํานวนสัมภาระ 5.2.4 ขนสัมภาระของผูเขาพักวางไวบนทีว่างอยางครบถวน เปนระเบยีบ และนําสงจนถึงรถ 5.2.5 กลาวขอบคุณ และอวยพรใหเดินทางโดยสวัสดภิาพ 5.3 กลุม Check In, Rooming the Guest, Check Out 5.3.1 ตอนรับผูเขาพักภายใน 1 นาท ี 5.3.2 กลาวทกัทายดวยอัธยาศัยที่ด ีและเปนมิตร 5.3.3 ใชเวลา Check In ภายใน 5 นาที 5.3.4 ช้ีแจงการใชอุปกรณในหองพัก เชน อุปกรณประหยัดไฟฟา เครื่องปรับอากาศ และโทรทัศน 5.3.5 ใชเวลา Check Out ภายใน 10 นาท ี 5.3.6 กลาวขอบคุณที่มาใชบริการ 5.4 กลุม Guest Service 5.4.1 กลาวทกัทายดวยอัธยาศัยที่ด ีและเปนมิตร 5.4.2 กลาวทกัทายอยางเหมาะสม บอกชือ่และแผนกของผูรับสาย 5.4.3 มีบริการใหขอมูลเกี่ยวกับสถานที่นาสนใจรอบ ๆ ที่พัก สามารถแนะนําเสนทาง ชวยจดัการเดนิทางใหแกผูเขาพกัไดอยางถูกตอง เหมาะสม เชน เที่ยวบนิ แท็กซี่ รถเชา เรือ และทัวรตาง ๆ 5.4.4 มีบริการโทรปลุกผูเขาพักตามเวลาที่นัดหมายภายใน 5 นาท ี 5.5 กลุม House Keeping 5.5.1 ทําความสะอาดพื้นหองพัก หองน้ํา ระเบียง (ถามี) และจัดวางเฟอรนิเจอรใหอยูในตําแหนงที่เหมาะสม 5.5.2 เก็บหมอน และผาคลุมเตียง พับ และจัดวางในตําแหนงทีเ่หมาะสม เรียบรอย 5.5.3 เก็บขยะออกจากที่เขีย่บุหร่ี และถังขยะ ทําความสะอาด และจัดวางในตําแหนงทีเ่หมาะสม 5.5.4 หากมีโทรทัศนอยูในตู ใหเปดประตูตูไว และวางรีโมทคอนโทรลไวในตําแหนงทีเ่หมาะสม 5.5.5 ปรับอุปกรณควบคุมอณุหภูมิของเครื่องปรับอากาศไวในระดับที่เหมาะสม

  17

5.6 กลุมอาหารเชา และบุฟเฟต 5.6.1 ตอนรับผูเขาพักภายใน 1 นาท ี 5.6.2 กลาวทกัทายดวยอัธยาศัยที่ด ีและเปนมิตร 5.6.3 ถามวาจะมีผูรวมรับประทานจํานวนเทาใด 5.6.4 กลาวขอบคุณที่มาใชบริการ 5.7 กลุมหองอาหาร 5.7.1 ตอนรับผูเขาพักภายใน 1 นาท ี 5.7.2 กลาวทกัทายดวยอัธยาศัยที่ด ีและเปนมิตร 5.7.3 กลาวขอบคุณที่มาใชบริการ หมวดที่ 6 ระบบความปลอดภัยในพื้นที่ทัว่ไป 6.1 ระบบความปลอดภัยดานอัคคีภัย 6.1.1 มีระบบการเดินสายไฟ และติดตั้งอุปกรณที่ไดมาตรฐาน ปลอดภัย และไดรับการดแูลรักษาอยางถูกตอง สม่ําเสมอ โดยผูชํานาญการ 6.1.2 มีการปองกันเชื้อเพลิง เชน น้ํามัน และกาซที่สะสมไว อยางเหมาะสม ปลอดภัย 6.1.3 มีแผนผังทางหนีไฟ หรือปายทางหนไีฟ ทางออกฉุกเฉินเรืองแสงที่ใชงานไดด ีแสดงชัดเจน 6.1.4 มีไฟแสงสวางฉุกเฉินที่อยูในสภาพใชงานไดดีติดตั้งไวในจุดทีจ่าํเปน 6.1.5 มีเสนทางหนีไฟ และบันไดหนีไฟซึง่อยูในตําแหนงที่ใชงานไดสะดวก รวดเร็ว ขนาดเหมาะสมมีการระบายอากาศ และแสงสวางอยางเพียงพอ สามารถนําไปสูพื้นที่ปลอดภัยไดโดยสวัสดภิาพและไดรับการดูแลรักษาอยูเสมอ (กรณีที่เปนอาคารสูงมากกวา 4 ช้ัน) 6.1.6 มีลิฟทดับเพลิงซึ่งอยูในตําแหนงที่ใชงานไดสะดวก รวดเรว็ ขนาดเหมาะสม วัสดุอุปกรณครบถวนมีการระบายอากาศ และแสงสวางอยางเพยีงพอ อยูในสภาพที่ใชงานได อยางมีประสิทธิภาพปลอดภยั และไดรับการดูแลรักษาอยางถูกตอง สม่ําเสมอ โดยผูชํานาญการ (กรณีที่เปน อาคารที่สรางหลัง พ.ศ. 2539 และสูงมากกวา 23.00 เมตร) 6.1.7 มีอุปกรณดับเพลิงแบบมือถือ หรือสายฉีดดับเพลงิที่ใชงานไดอยางมีประสิทธิภาพ เพียงพอ และอยูในตําแหนงที่เหมาะสม (กรณีที่เปนอาคารสูงไมเกิน 23.00 เมตร) 6.1.8 มี Sprinkle ที่ใชงานไดอยางมีประสิทธิภาพ เพียงพอ และอยูในตําแหนงที่เหมาะสม(กรณีที่เปนอาคารที่สรางหลัง พ.ศ. 2539 และสูงมากกวา 23.00 เมตร)

  18

6.1.9 มี Smoke Detector หรือ Heat Detector ที่ใชงานไดดี จํานวนเพยีงพอและอยูในตําแหนงทีเ่หมาะสม (กรณีที่เปนอาคารสูงมากกวา 2 ช้ัน) 6.2 ระบบความปลอดภัยทัว่ไป 6.2.1 มีระบบตรวจเช็คความปลอดภัยที่มปีระสิทธิภาพ สามารถสังเกตการณ หรือบันทึกภาพบริเวณทางเขาออก และจดุสําคัญ ๆ ตลอด 24 ช่ัวโมง 6.2.2 มีเครื่องกําเนิดไฟฟาทีม่ีประสิทธิภาพ และน้ํามนัสํารองพรอมใชงานได ไมนอยกวา 2 ช่ัวโมง 6.2.3 มีการสํารองน้ําใชในกจิกรรมที่จําเปนไดไมนอยกวา 1 วัน (ทั้งนี้ สามารถใชเปนน้ําสําหรับดับเพลิงไดในปริมาณที่เหมาะสม) 6.2.4 มีระบบสื่อสารเพื่อขอความชวยเหลือฉุกเฉินไปยังเครือขายตาง ๆ ไดอยางรวดเร็วและมปีระสิทธิภาพ 6.2.5 มีแผนปองกันภยั เตือนภัย และระงบัภัยตาง ๆ ที่ผานการทดลอง และฝกซอมอยูเสมอ 6.2.6 มยีาสามัญประจําบาน และชุดปฐมพยาบาลที่มีคุณภาพ อยูในสภาพพรอมใชงานไดอยางมีประสิทธิภาพ จัดไวในตําแหนงทีใ่ชไดสะดวก รวดเร็ว หมวดที่ 7 ทรัพยากร และชมุชนแวดลอม 7.1 ดานสิ่งแวดลอมทรัพยากรการ และพลังงาน 7.1.1 มีการจดัการกับขยะมลูฝอย และสิ่งปฏิกูลอยางถูกสุขลักษณะ และมีประสิทธิภาพ 7.1.2 มีการจดัการกับน้ําเสียอยางถูกสุขลักษณะ และมปีระสิทธิภาพ 7.1.3 ใชทรัพยากรอยางประหยัด และมีประสิทธิภาพ เชน น้ํา น้ํามัน กาซ ไฟฟา กระดาษ พลาสติกแกว ผา และของใชส้ินเปลืองตาง ๆ 7.1.4 ใชวัสดอุุปกรณ และเทคโนโลยีที่สนับสนุนการประหยดัพลังงาน และเชื้อเพลิงตางๆอยางเหมาะสม และมีประสิทธิภาพ 7.2 ดานชุมชน สังคมและสิทธิมนุษยชน 7.2.1 สงเสริมศิลปะ วัฒนธรรม และประเพณีอันดงีาม เชน การตกแตง การแตงกาย อาหาร หัตถกรรมและการละเลนตาง ๆ 7.2.2 เคารพในความแตกตางทางเชื้อชาติ ศาสนา วัฒนธรรม และใหการปฏิบัติอยางเทาเทยีมกันแกทุกเพศ ทุกวยั และทุกสถานภาพ 7.2.3 ไมสนับสนุนการคาประเวณ ีและสิ่งผิดกฎหมายอื่น ๆ

  19

7.2.4 มีการประกันความเสยีหายตาง ๆ ซ่ึงสอดคลองกับมาตรฐานขั้นต่ําตามที่กฎหมายกําหนด หมวดที่ 8 สวนของพนักงาน 8.1 ดานสนับสนุนการบริการ 8.1.1 มีพื้นทีล็่อคเกอรแยกชาย-หญิง ที่อยูในสภาพใชงานไดด ีและเพยีงพอ แกการใชงาน 8.1.2 มีหองสุขาแยกชาย-หญิง ที่อยูในสภาพใชงานไดด ีสะอาด และเพยีงพอ แกการใชงาน 8.1.3 มีหองอาบน้ําแยกชาย-หญิง ที่อยูในสภาพใชงานไดด ีสะอาด และเพยีงพอแกการใชงาน 8.1.4 มีพื้นที่รับประทานอาหาร ที่อยูในสภาพใชงานไดดี สะอาด และเพียงพอ แกการใชงาน 8.2 ดานสงเสริมสวัสดิการ 8.2.1 มีการประกันสังคมใหแกพนักงานทุกระดับที่บรรจุแลว 8.2.2 ไมละเมดิกฎหมายแรงงาน เชน สตรีมีครรภ การจางแรงงานเดก็ และ คนตางดาวที่ผิดกฎหมาย หมวดที่ 9 คณุลักษณะเสริมอื่น ๆ 9.1 กจิกรรม 9.1.1 มีบริการ และกิจกรรมเสริมอื่น ๆ ทั้ง Indoor และ Outdoor อยางนอย 3 ชนิด เชน รานของที่ระลึก, รานเสริมสวย, รานตัดผมสุภาพบรุุษ, Karaoke, Snooker, Game Room, Kid Room, ทําอาหารและงานฝมือตาง ๆ, สนามเด็กเลน, จักรยาน, กอลฟ เปนตน 9.2 การเปนทีย่อมรับของ บุคคล และองคกรภายนอก 9.1.2 ไดรับการรับรอง หรือรางวัลดานตาง ๆ จากองคกรที่เกี่ยวของ และมีมาตรฐาน ภายในประเทศอยางนอย 1 รางวัล 9.3 สวัสดิการเสริมสําหรับพนังงาน 9.3.1 มีสวัสดิการดานการเงนิใหอยางนอย 1 ประเภท เชน เงินชวยคาครองชีพ คาเลาเรียนบุตร 9.3.2 มีสวัสดิการดานอื่น ๆ ใหอยางนอย 2 ประเภท เชน ที่พัก อาหาร รถรับ-สง

  20

ระบบบัญชีสําหรับธุรกิจโรงแรม ระบบบัญชีตนแบบโรงแรม (Uniform System of Accounts for Hotels) เปนระบบบัญชีโรงแรมที่เปนตนแบบในการปฏิบัติงานการบัญชีโรงแรม จึงควรไดทราบถึงประวัตคิวามเปนมา แนวคดิของระบบและรายละเอียดของระบบ ไดเร่ิมในชวงระหวางป ค.ศ. 1925 – ตนป ค.ศ. 1926 โดยกลุมนกับญัชีของสมาคมโรงแรมแหงนิวยอรก (The Hotel Association of New York City) พอถึงเดือนมนีาคม ค.ศ. 1926 สมาคมก็ลงมติรับรองระบบใหมของการบัญชีโรงแรมนี้ ตอมา ในเดือนกันยายนปเดยีวกัน ระบบนี้ก็ไดรับการยอมรับจากหนวยงานทีเ่กี่ยวของที่สําคัญอีก คือ สมาคมโรงแรมแหงอเมริกา (The American Hotel and Motel Association) ซ่ึงมีสมาชิกทั้งอเมริกาและแคนาดา เรียกระบบการบัญชีใหมนีว้า The Uniform System of Accounts for Hotels อยางไร ก็ดีระบบใหมนี้ ไดรับการปรับปรุงแกไขไดคลองตัวในการปฏิบัติอยูเสมอเปนระยะ ๆ ในการแกไขคร้ังที่ 8 ซ่ึงเริ่มใชตั้งแตป ค.ศ. 1986 เปนตนมา ระบบ Uniform System of Accounts for Hotels นี้ไดแพรหลายอยางตอเนื่องในกจิการโรงแรมทั่วไป จนกลาวไดวาเปนคัมภีร (Bible) ของธุรกิจโรงแรม นอกจากนี้รูปแบบของ Uniform System of Accounts ไดถูกนําไปสรางระบบบัญชีของภัตตาคารและไนตคลับ ซ่ึงพัฒนาโดยสมาคมภัตตาคารแหงชาติของอเมริกา ปจจุบัน Uniform System of Account for Hotels เปนฉบับที่มีการแกไขครั้งที่ 9 ในป ค.ศ. 1996 ไดมีการปรบัปรุงครั้งใหญโดยไดมกีารตั้งชื่อระบบบัญชีโรงแรมใหมนี้วา The Uniform System of Accounts for the Lodging Industry หรือระบบบัญชีสําหรับอุตสาหกรรม ที่พักซึ่งมีขอบเขตที่กวางกวาโรงแรม การปรับปรุงระบบครั้งนี้มีสวนเพิม่เติมประกอบดวย - รูปแบบของการรายงานปรับปรุงใหสมบูรณขึ้น - มีการแกไขใหทันสมัยในสวนของผังบัญชี และ Expense Dictionary - เพิ่มหวัขอการวิเคราะหอัตราสวน และสถิติ ซ่ึงเปนการเสนอขอมูลการวิเคราะห อัตราสวนทางการเงิน และขอมูลสถิติของแตละแผนก - เพิ่มหวัขอการวิเคราะห “การวิเคราะหจดุคุมทุน” - เพิ่มหวัขอ “การงบประมาณแลการควบคุม” โดยกลาวถึงการจัดเตรียมงบประมาณ เพื่อควบคุมการปฏิบัติงาน - มีตัวอยางของงบการเงิน เพื่อใหเขาใจงายขึ้น แนวความคิดของระบบ Uniform System of Accounts for Hotels ระบบ Uniform System of Accounts นี้ไมไดเนนเพื่อจะมาใชกับการบัญชีในโรงแรมเพียงอยางเดียว สามารถ จะเอาแนวคิดนี้ไปใชไดกับ การจัดโครงสรางและการจดัแผนกตาง ๆ ซ่ึงมีลักษณะคลายคลึงกัน ในอุตสาหกรรมโดยทั่วไปไดในปจจุบัน

  21

ระบบนี้ มุงที่จะนําเสนอรายงาน เพื่อวดัผลการปฏิบัติงานของแตละแผนกงานที่มีการจัดสายงาน และมอบหมายงานตามผังการจดัองคกรของโรงแรม เครื่องมือทางการบัญชีนี้เรียกวา การบัญชีตามความรับผิดชอบ (Responsibility Accounting) เพื่อสนองความจําเปนในการควบคุมการบริหาร (Management Control) การดําเนนิงานของแตละแผนกงาน ยอมจะเกิดปจจัยการผลิตหรือตนทุนหรือคาใชจายเกิดขึ้นเพื่อนําไปใชเพื่อการผลิตสินคาและบริการ ทําใหเกิดรายไดทีไ่ดรับจากการขายสินคาและบริการใหแกบคุคลภายนอก ซ่ึงเปนผลผลิตที่สามารถวัด ไดในรูปตวัเงนิ แตในบางแผนงานไมมีผลผลิตที่วัดไดเปนตวัเงิน การรายงานการปฏิบัติงานของกิจการโรงแรมตามงบกําไรขาดทุน จึงแยกสายงานตามลักษณะการดําเนนิงานของศูนยความรับผิดชอบเปน 2 ประเภท ไดแก 1. ศูนยกําไร (Profit Center) หรือแผนกปฏบิัติการ (Operated Departments) หมายถึงแผนกตาง ๆ ของโรงแรม ซ่ึงมีการปฏิบัติงานอันจะนํารายไดมาสูโรงแรมโดยตรง และมีคาใชจายเกิดขึ้นในแผนกงานนั้น แผนกเหลานี้อาจจะตางกันไปตามแตละโรงแรม แตโดยรวมแลวหมายถึงแผนกหองพัก แผนกหองอาหารและเครื่องดื่ม รายไดคาโทรศัพท รายไดซักรีด ศูนยบริการธุรกิจ ศูนยสุขภาพ เปนตน ถาหากมีรานคาอยูภายในโรงแรม และทางโรงแรมเปนผูบริการเอง รานคานั้นอาจถือเปนแผนกหนึ่งของโรงแรมไดดวยเชนกัน 2. ศูนยตนทนุ (Cost Center) หรือแผนกที่เกิดคาใชจาย (The Overhead Departments) คือแผนกตาง ๆ ที่มีหนาที่รับผิดชอบเกี่ยวกับตนทุนหรือคาใชจายที่เกิดขึ้นในแผนกงาน ซ่ึงอาจมีความสําคัญในดานบริการ แตไมไดนํารายไดเขาสูโรงแรมโดยตรง ระบบ Uniform System of Accounts นี้จะเสนอรายงานโดยกําหนดคาใชจายแตละแผนกใหชัดเจน ซ่ึงแยกเปนคาใชจายสวนที่เกีย่วกับพนักงานและคาใชจายอื่นที่เกิดขึน้ในแผนก เพื่อสามารถรายงานตามความรับผิดชอบแตละแผนกงาน เชน พนกังานที่จัดอยูในความรับผิดชอบของแผนกหองพัก คาใชจายที่เกิดขึ้นจะถูกจัดโดยตรงหรอืโดยออมไปในการบรหิารแผนกนั้น โดย มีการแยกชื่อบัญชีแยกประเภทอยางชัดเจนในผังบัญชี ระบบนี้กอใหเกิดผลดีตอการบริหารงานในแงเปนการชวยช้ีการจัดสรรกําลังคนไปแผนกตาง ๆ และทําใหทราบถึงรายจายที่แตละแผนกจะตองจาย ในสวนของงบการเงินที่แสดงในงบดุลไดมีการแยกประเภทของสินทรัพย หนี้สิน ของแตละประเภทไดชัดเจน โดยกําหนดเปนรายละเอยีดแตละบัญชี เพือ่เห็นขอมูลชัดเจนขึ้น สวนรูปแบบการแสดงงบกําไรขาดทุนเปนรายแผนก โดยมีการแสดงรายละเอียดรายได คาใชจายของแผนกปฏิบัติการทั้งสิ้น เพื่อแสดงผลกาํไรขาดทุนแตละแผนกในแนวนอน สวนในแนวตั้ง เปนการแสดงผลรวมดานรายได และคาใชจายทุกแผนก ซ่ึงแผนกที่เปนศูนยตนทุน ก็จะแสดง

  22

เฉพาะคาใชจายเทานัน้ สวนคาใชจายที่เกี่ยวกบัการบรหิารทั่วไป และสนิทรัพย ไดแก คาธรรมเนยีมการบริหาร คาเสื่อมราคาสินทรัพย ดอกเบีย้จายจะแสดงในสวนลางของงบการเงิน ประโยชนของการใช Uniform System of Accounts สามารถแยกไดดังนี้ 1. การแยกประเภทสินทรัพย หนี้สิน รายได และคาใชจาย เปนแตละแผนกงาน จะชี้ใหเหน็ความชัดเจนของการกําหนดตําแหนงงาน ซ่ึงเปนผลดีตอการบริหารงานบคุคลของโรงแรมดวย 2. การจัดทําบญัชีในรูปแบบเดียวกันสามารถจะนําไปเปรียบเทียบวิเคราะหผลการดําเนินงานกับโรงแรมอื่น หรือโรงแรมในเครือไดงาย 3. เปนการประหยัดคาใชจายและเวลาในการฝกอบรมพนักงาน กรณีพนักงานที่เคยทํางานในโรงงแรมที่ใชระบบ Uniform System of Accounts แลว หากมีการเปลี่ยนงานก็สามารถทําไดทันท ี 4. ทําใหสามารถจัดทาํงบประมาณ เพื่อการควบคุมการดาํเนินงานไดอยางมีประสิทธิภาพ เนื่องจากหัวหนาแผนกสามารถจะเขาใจสภาพแลวตรวจสอบคาใชจายในแผนกไดชัดเจน เพื่อรับผิดชอบควบคุมการใชจายอยางมีประสิทธิภาพมากที่สุด แนวคดิระบบบัญชีโรงแรมตามระบบนี้จึงใหประโยชนในแงการควบคุมและ การประเมินผลการปฏิบัติงานไดอยางชดัเจนขึ้นรายละเอียดของระบบ Uniform System of Accounts ประกอบดวยหวัขอยอยตาง ๆ 5 สวนดังนี ้ สวนที่ 1 งบการเงิน (Financial Statement) กลาวถึง รูปแบบ ซ่ึงแสดงขอมูลปปจจุบันและปกอน พรอมทั้งมีคําอธิบายของรายการในงบการเงนิทุกรายการประกอบไปดวย งบดุล งบกําไรขาดทนุ งบแสดงสวนของเจาของ งบกระแสเงนิสด หมายเหตปุระกอบงบการเงิน งบกําไรขาดทนุแยกตามแผนก เปนตน สวนที่ 2 การวิเคราะหงบการเงิน (Financial Analysis) กลาวถึงรูปแบบ และวิธีการวิเคราะหงบการเงิน ประกอบดวย 5 ขอยอยดังนี ้ 2.1 รูปแบบงบการเงิน (Financial Statement Formats) เปนการนําเสนองบการเงิน โดยแสดงเปรยีบเทียบจํานวนเงินและรอยละของขอมูลเดือนปจจุบนั และขอมูลสะสมถึงปจจุบันระหวางขอมูลจริง งบประมาณ และขอมูลปกอน 2.2 การวิเคราะหอัตราสวนและสถิติ (Ratio Analysis and Statistics) เปนการคํานวณอัตราทางการเงินดานตาง ๆ อัตราสวนและสถิติการเขาพักของหองพัก และสถิติขอมูลเกี่ยวกับอาหารและเครือ่งดื่ม

  23

2.3 การวิเคราะหจดุคุมทุน (Breakeven Analysis) แสดงอตัรากําไรสวนเกิน และจุดคุมทุนที่เปนจํานวนเงนิ 2.4 งบประมาณดําเนินงาน และการสนับสนุนโดยงบประมาณ (Operations Budgeting and Budgetary Control) เปนการวางแผนกาํไร โดยการจดัทํางบประมาณดําเนินงานรวมทั้งการวิเคราะหผลตางเพื่อการควบคมุ 2.5 แนวทางในการปนสวนคาใชจายไปยังแผนกดําเนินงาน (Guidelines for Allocating Expenses to Operated Department) หรือการบัญชีตามความรับผิดชอบ (Responsibility Accounting ) เปนการปนคาใชจายของแผนกบริการ หรือศูนยตนทนุ ซ่ึงไมสามารถแบงสรรได ไปใหแกแผนกที่เกิดรายได หรือศูนยกาํไรอยางมีหลักเกณฑตามการใชทรัพยากร เพือ่ประเมินผลการปฏิบัติงานที่แทจริง สวนที่ 3 การบันทึกขอมูลทางการเงิน (Recording Financial Information) ประกอบดวย 2 หัวขอยอย ดงันี้ 3.1 ผังบัญชี (Sample Chart of Accounts) แสดงถึงการตัง้รหัส และชื่อบัญชี เพื่อเปนแนวทางในการบันทึกรายการทางการเงินสําหรับธุรกิจโรงแรม 3.2 การบันทกึบัญชีอยางงายสําหรับการบริการของกิจการ (Simplified Bookkeeping for Limited Service Properties) เปนการแสดงรปูแบบสมุดรายวนัขั้นตน ไดแก สมดุเงินสดรับ สมุดเงินสดจาย ซ่ึงเปนการบนัทึกบัญชีอยางงาย สวนที่ 4 พจนานุกรมคาใชจาย (Expense Dictionary) หมายถึงการกําหนดชื่อบัญชี สําหรับรายการที่เกดิขึ้นประจําวนั อันเปนแนวทางสาํหรับการบันทกึรายการบัญช ีโดยมีสาระสําคัญวารายจายฝายสินทรัพยจะตองไมบันทึกบญัชีเปนคาใชจายดาํเนินงาน ในสวนนี้จะประกอบดวย 2 แถวตัง้ โดยแถวที่ 1 แสดงรายการคาใชจายที่เกดิขึ้น เรียงตามตวัอักษร และแถวที ่2 แสดงชื่อบัญชีพรอมระวาเปนคาใชจายของแผนกใด เชน รายการ Beds Spread ช่ือบัญชีคือ Room-Linen คาใชจายบางรายการเกดิขึ้นกับหลายแผนก ช่ือบัญชีจะปรากฏตามแผนกที่เกิดขึ้น เชนรายการ Professional Entertainers ช่ือบัญชีไดแก Food/ Beverage-Music & Entertainment สวนที่ 5 ตัวอยางการจดัทํางบการเงนิตามระบบ (Sample Set of Uniform System) แสดงงบกําไรขาดทุนแยกตามแผนก พรอมตารางรายละเอียดแตละแผนกแระกอบโดยแสดงขอมลูตัวเลขกํากับ

  24

โครงสรางตนทุนและการควบคุมตนทุนของธุรกจิโรงแรม โครงสรางตนทุนของธุรกิจโรงแรมจะแยกออกเปน 2 ประเภท คือ 1) ประเภทรายได 2) ประเภทคาใชจายทีเ่กิดขึน้จากการดําเนนิงาน ซ่ึงมีรายละเอียดดังตอไปนี ้ ประเภทของรายได 1. รายไดจากการขายหองพกั หมายถึง รายไดจากการใหเชาหองพกั (Room) หองสูท(Suites) 2. รายไดจากการขายเครื่องดื่ม 2.1 รายไดจากการขายอาหาร (Food Revenue) หมายถึง รายไดจากการขายอาหารตาง ๆ 2.2 รายไดจากการขายเครื่องดื่ม (Beverage Revenue) หมายถึงไดจากการขายเครื่องดื่มที่มสีวนผสมของแอลกอฮอลด เชน ไวน (Wine) เบียร (Beer) วิสกี้ (Whisky) รวมถึงเครื่องดื่มประเภท Soft Drink 2.3 รายไดจากการขายอาหารและเครื่องดืม่อื่น ๆ หมายถึง รายไดอ่ืนที่เกี่ยวเนื่องจากการขายอาหารและเครื่องดื่ม เชน คาเชาหองประชุม คาเชาหองจัดเลีย้ง ประเภทของคาใชจาย 1. คาใชจายในการขายหองพัก ประกอบดวย 1.1 เงินเดือนและคาแรง หมายถึง เงินเดือน คาจาง คาลวงเวลาและโบนสัที่จายใหแกพนักงานของแผนกหองพัก 1.2 สวัสดิการพนักงาน หมายถึง ผลประโยชนตอบแทนและสวัสดิการตาง ๆ ที่ใหแกพนักงานแผนกหองพัก เชน การประกันอบุัติเหตุ คารักษาพยาบาล คาเบี้ยเล้ียง เงนิสมทบกองทุนเล้ียงชีพและบาํเหน็จ เงินประกันสังคม และอาหารที่โรงแรมจัดบริการไวใหพนกังาน 1.3 คาใชจายอื่น ๆ ไดแก 1.3.1 คาซักรีด (Laundry and Dry cleaning) คือคาใชจายในการทําความสะอาด ผาปูที่นอน ปลอกหมอน ผาเช็ดตัว ผาหม และเครื่องใชผาตาง ๆ ที่มีไวบริการแขกหองพัก 1.3.2 คาทําความสะอาด (Contract Cleaning ) คือคาจางบริษัททําความสะอาดพื้นที่และบริเวณหองพกัตาง ๆ ของโรงแรม 1.3.3 คานายหนา (Commission) คือ คานายหนาทีใ่หแกบริษัทนายหนา หรือบริษัทที่หาลูกคามาใชบริการของโรงแรม 1.3.4 คาวสัดุดําเนินการ (Operating Supplies) คือวัสดุอุปกรณตาง ๆ ไดแก 1.3.4.1 วัสดุของใชสําหรับแขกในหองพัก (Guest Supplies) ไดแก ดอกไม แกวน้ํา สบู แชมพู หนังสือพิมพและวารสาร สําลี หมวกอาบน้ํา กระดาทิชชู ฯลฯ

  25

1.3.4.2 วัสดุอุปกรณทําความสะอาด (Cleaning Supplies) ไดแก น้ํายา ทําความสะอาด น้ํายาฆาเชื้อโรค น้ํายาขัดเงาพื้น แปรง ไมถูพื้น ฯลฯ 1.3.5 คาเครื่องแบบ (Uniforms) คือ คาเครื่องแบบของพนักงานและเจาหนาที่ของแผนกหองพัก 2. คาใชจายในการขายอาหารและเครื่องดืม่ ประกอบดวย 2.1 ตนทุนอาหาร หมายถึง คาใชจายในการซื้ออาหารสด อาหารแหง เครื่องเทศ เครื่องปรุง ผัก และผลไมตาง ๆ ที่ใชในการประกอบอาหาร 2.2 ตนทุนเครือ่งดื่ม หมายถงึ คาใชจายในการซื้อเหลาตาง ๆ เชน ไวน เบียร ฯลฯ ผลไม และเครื่องปรุงแตงพวกเครื่องดื่มผสม (Mixed Drinks) ตาง ๆ 2.3 เงินเดือนและคาแรง หมายถึง เงินเดือน คาจาง คาลวงเวลา โบนัสที่จายใหแกพนักงานของแผนกอาหารและเครื่องดื่ม 2.4 คาใชจายอื่น ๆ ไดแก 2.4.1 คาใชจายในการซื้อและจัดหามาซึ่งภาชนะที่ใชในทางดานอาหารและเครื่องดื่ม รวมถึงผักตาง ๆ เชน เครื่องแกว เครื่องถวยชาม แบบฟอรมพนกังาน รวมถึงวสัดุอุปกรณที่ใชทําความสะอาด 2.4.2 คาเชื้อเพลิง ที่ใชในการประกอบอาหาร เหลา บุหร่ี 2.4.3 คาธรรมเนียมใบอนุญาตในการขายอาหาร เหลา บหุร่ี 2.4.4 คาใชจายเกีย่วกับเครื่องดนตรี นักรอง นักแสดง 3. คาใชจายดาํเนินงานอืน่ 3.1 คาใชจายแผนกบริหาร หมายถึง เงินเดือน คาจาง คาลวงเวลา และโบนัสที่จายแกพนักงานฝายขายและฝายบริหาร และคาใชจายอื่นซึ่งเกดิขึ้นจากแผนกบริหาร เชน คาโทรศัพท คาใชจายในการเดินทาง คาวสัดุส้ินเปลือง คาที่ปรึกษา คาไปรษณยี คาใชจายอืน่ เปนตนซึ่งจะรวม 3 แผนกคือ แผนกบัญชี แผนกบุคคล และแผนกธุรการทัว่ไป 3.2 คาใชจายแผนกการตลาด หมายถึง เงินเดือน คาจาง คาลวงเวลา และโบนัสที่จายแกพนกังานฝายการตลาด และคาใชจายอื่นซึ่งเกิดขึ้นจากฝายการตลาด เชน คาโฆษณา คาโทรศัพท คาใชจายในการเดินทาง คาวสัดุส้ินเปลือง คาที่ปรึกษา คาไปรษณยี คาใชจายอืน่ เปนตน 3.3 คาใชจายแผนกชาง หมายถึง เงินเดือน คาจาง คาลวงเวลา และโบนัสที่จายแกพนักงานฝายชาง และคาใชจายอื่นซึ่งเกดิขึ้นจากฝายชาง เชน คาซอมแซม คาโทรศัพท คาใชจาย ในการเดินทาง คาวัสดุส้ินเปลือง คาที่ปรึกษา คาไปรษณีย คาใชจายอืน่ เปนตน 3.4 คาน้ําคาไฟ ไดแก คาน้ํา และ คาไฟฟา ที่แยกออกมาเพราะเปนคาใชจายหลัก ของธุรกิจและสะดวกตอการวิเคราะหตนทนุเพื่อการแขงขัน

  26

รูปแบบการคํานวณตนทุนธรุกิจโรงแรม ที่จะชวยใหผูประกอบการสามารถนํามาใชในการวิเคราะหและวัดประสิทธิภาพในการจดัการตนทุนเพือ่การแขงขัน โดยผูประกอบการสามารถคํานวณไดเองจากรูปแบบดังตอไปนี ้

โรงแรม AAA

งบกําไรขาดทนุ จําแนกคาใชจายตามลักษณะของคาใชจาย

(หนวย: บาท)

รายได

รายไดคาหองพัก xx

รายไดคาอาหารและเครื่องดืม่ xx

รายไดอ่ืน xx

รวมรายได xx

คาใชจาจาย

ตนทุนขาย xx

เงินเดือนและคาใชจายที่เกี่ยวของ xx

คาใชจายดําเนนิงานอื่น xx

รวมคาใชจายทั้งสิ้น xx

กําไรสุทธิจากการดําเนนิงาน xx

การวิเคราะหตนทุนเพื่อการแขงขัน การวิเคราะหรายการบัญชีคาใชจาย เมื่อมีรายการที่เกดิขึน้จริงผูบันทึกบัญชีจะตองวิเคราะหรายการที่เกิดขึ้นวาควรจะบนัทึกลงในชื่อบัญชีอะไรก็ตามที่มกีารกําหนดผังบัญชีแลว รายการที่พิจารณาคอนขางยาก ไดแก รายจายที่เกิดขึ้น จะพิจารณาวาเปนสินทรัพยหรือคาใชจายประจํางวด ตามหลักการบัญชีที่รับรองทั่วไป ประเภทของคาใชจาย คาใชจายประจํางวดของธุรกิจโรงแรมแบงเปน 3 ประเภท ซ่ึงมีลักษณะดังนี ้ 1. ตนทุนขาย (Cost of Sales) หมายถึง คาใชจายสวนทีข่ายไป ซ่ึงในสวนหองพกั จะไมมีเนื่องจากเปนการใหบริการจะประกอบดวย ตนทุนการขายอาหาร ตนทุนการขายเครื่องดื่ม ตนทุนคาโทรศัพท ตนทุนสินคาที่ขายในสวนของรานขายอุปกรณกฬีา และตนทนุขายของ แผนกอื่น ๆ

  27

2. เงินเดือนและคาใชจายทีเ่กี่ยวของ (Payroll and Related Expenses) หมายถึง คาใชจายที่เกิดจากการจางงาน ประกอบดวย คาเงนิเดือนและคาจาง (Salaries and Wages) ไมวาจะจายตามปกติ คาลวงเวลา คาจางพิเศษ คาบรกิาร คานายหนา และโบนสัจาย รวมทั้งผลประโยชนของพนักงาน (Employee Benefits) ซ่ึงอาจเปน คาภาษเีงนิเดือน คาประกันสังคม คาสวัสดิการ คาอาหารพนักงาน หรือผลประโยชนอ่ืนทีพ่นักงานไดรับ 3. คาใชจายดาํเนินงานอืน่ (Other Operating Expenses) หมายถึง คาใชจายที่เกิดขึ้น ในการปฏิบัติงานตาง ๆ ทั้งแผนกงานที่เกดิรายไดและไมเกิดรายได ประกอบดวยคาใชจายทัว่ไป เชน คาใชซักรีดเปนคาใชจายของหลายแผนกจะตองไปแบงสรรตอไป เปนตน และคาใชจายเฉพาะแผนก เชน คาดนตรแีละบันเทิงเปนคาใชจายของแผนกบุคคล เปนตน การวิเคราะหช่ือบัญชีคาใชจาย เมื่อเกดิรายการคาใชจายขึน้ในโรงแรม ผูบันทึกบัญชีจะตองพจิารณาวาเปนคาใชจายของอะไรและเปนของแผนกงานใด ซ่ึงคาใชจายบางรายการ อาจเกิดขึน้ในหลายแผนก จงึตองระบุช่ือบัญชีใหถูกตอง การวิเคราะหงบการเงินของธุรกิจโรงแรม ชูศรี เที้ยศิริเพชร (2545, หนา 232) กลาววาการวิเคราะหงบการเงินเพื่อประเมิน การบริหารงานของธรุกิจโรงแรม โดยปกติจะมีการเปรยีบเทียบผลการปฏิบัติงานงวดปจจุบัน กับงวดกอน กบังบประมาณ กับโรงแรมอื่น และ กับตวัเลขอุตสาหกรรม โดยใชเครื่องมือ ในการวิเคราะหตามวิธีวิเคราะหแนวดิ่งและแนวนอน และการวเิคราะหอัตราสวน การวิเคราะหแนวดิ่ง หรือเรียกวาการวิเคราะหงบขนาดรวม เปนการวเิคราะหความสัมพันธของรายการตาง ๆ ในงบเดยีวกันรูปแบบรอยละ ในงบกาํไรขาดทุนรายการตาง ๆ จะแสดงความสัมพันธเปนรอยละของยอดขาย (ยอดขายเปน 100%) วิธีนี้เปนวิธีที่นิยมปฏิบัติตามปกติของกิจการโรงแรม สําหรับงบกําไรขาดทุนแตละแผนกของโรงแรมซึ่งแสดงยอด เพียงงวดเดียว เพื่อใหสามารถเปรียบเทียบยอดกับงวดกอนและงบประมาณดวย จึงควรมีการกําหนดรูปแบบการรายงานงบกําไรขาดทุนใหม การวิเคราะหแนวนอน หรือเรียกวาการวิเคราะหแนวโนม เปนการแสดงความสัมพนัธของรายการตางงวดเวลา เพื่อดูการเปลี่ยนแปลงเพิ่มขึ้นลดลง เชน ยอดขายงวดปจจุบนัเปรยีบเทยีบกับงวดกอน หรือยอดจริงเปรียบเทียบกับงบประมาณ เปนตน สําหรับธุรกิจโรงแรมการวิเคราะหแนวนอนไมนยิมจัดทําเนื่องจากการวิเคราะหแนวดิ่งมีการวิเคราะหเปรียบเทียบแตละงวดคอนขางจัดเจนแลว การวิเคราะหอัตราสวนแสดงประสิทธิภาพในการดําเนินงาน เปนการวดัความสามารถของผูบริหารในการดําเนินการ และการใชทรัพยากรอยางมีประสิทธิภาพในการใหเสนอสินคา และบริการแกลูกคา

  28

(รายไดหองพกั) จํานวนหองพกัที่ใชไดเงิน

(รายไดอาหารรวม) จํานวนแขก

(ตนทุนอาหาร) รายไดอาหาร

คาใชจายพนักงาน) รายไดรวม

อัตราสวนแสดงผลการปฏิบัติงาน เปนการแสดงขอมูลเกี่ยวกับรายไดและคาใชจาย สําหรับการวิเคราะหการดําเนินงานของฝายบริหารเพื่อการควบคุมเมื่อเปรียบเทียบกบังบประมาณหรือแผนงาน อัตราสวนนี้เปนสวนหนึ่งของขอมูลทางสถิติที่กิจการโรงแรมจะมกีารจดัทํา ไดแก อัตราคาหองพักเฉลี่ย = × 100

รายไดคาอาหารตอคน = × 100

อัตรารอยละตนทุนอาหาร = × 100

อัตรารอยละคาแรงงาน = × 100 การจําแนกตนทุนสําหรับการจัดทํารายงานทางการเงนิ ในการนําเสนอรายงานทางการเงิน จะจัดแบงตนทุนออกไดเปน 2 ประเภทคือ 1) ตนทุนตามงวดเวลา (Period Cost) และ 2) ตนทุนผลิตภัณฑ (Product Cost) โดยมีรายละเอียดดังนี ้ 1. ตนทุนตามงวดเวลา เปนตนทุนที่เกดิขึน้ภายในงวดเวลามิไดเกิดเนือ่งจากสินคาหรือผลิตภัณฑ หรืออาจกลาวไดวาเปนตนทุนที่ไมเกี่ยวของกับการผลิต ตนทุนตามงวดเวลาเปนตนทนุที่จะนําไปบันทึกเปนคาใชจายหักออกจากรายไดในรอบระยะเวลาบัญชีที่รายไดเกิดขนตนทุน ตามงวดตามเวลาจะประกอบดวยคาใชจายในการขายและบริหาร เชน คาน้ํา คาไฟฟา คาโทรศัพท เงินเดือน พนกังานขาย คาขนสง วัสดุสํานกังานใชไป 2. ตนทุนผลิตภัณฑ เปนตนทุนที่เกิดขึน้ตามสินคาหรือผลิตภัณฑมิไดเกิดขึ้นตาม งวดเวลาหรือกลาวอีกนยัหนึ่งคือตนทุนของสินคาสําเร็จรูป จึงอาจเรยีกตนทนุผลิตภัณฑนี้วาตนทุนสินคาคงเหลือ (Inventory Costs) ดังนัน้กิจการประเภทซือ้ขายสินคานัน้ตนทุนการผลิตภัณฑคือ ตนทุนที่ซ้ือสินคามาไวขาย ตนทุนผลิตภณัฑนีจ้ะแสดงเปนรายการสนิทรัพยหมนุเวียนในงบดุลโดยจะยังไมจัดเปนคาใชจายจนกระทั่งสินคาสําเร็จรูปนี้ไดจาํหนายออกไปจะถือเปนคาใชจายคอืจัดเปนรายการตนทนุขายในงบกําไรขาดทุน

  29

งานวิจัยท่ีเกี่ยวของ ผูศึกษาไดทบทวนงานวิจยัทเีกี่ยวของกับเรือ่งที่ทําการศึกษามีงานวจิัยทีน่าสนใจที่เกี่ยวของดังนี ้ ถนอม ดารารัตน (2542) ศึกษาถึงการวิเคราะหตนทุนและผลตอบแทนทางการเงินของ อุตสาหกรรมลําไยอบแหงในจังหวัดลําพนู และเชยีงใหม พบวาที่อัตราสวนลด 15 เปอรเซ็นต อัตราสวนผลตอบแทนตอตนทุน (B/ C Ratio) เทากับ 1.034 อัตราผลตอบแทนภายในของโครงการ (IRR) เทากับ 46 เปอรเซ็นต มูลคาปจจุบนัสุทธิ (NPV) เทากับ 10,292,501 บาท และระยะเวลา คืนทุนอยูในปที่ 4 ผลการศึกษาพบวา การลงทุนในอุตสาหกรรมลําไยอบแหงทั้งเปลอืกในจังหวัดลําพูนและเชยีงใหม แบบเตาอบเกษตรขนาดเล็กมีความเหมาะสมตอการลงทุน และเมื่อวิเคราะหปจจัยที่มีผลตอการลงทุนในอุตสาหกรรมลําไยอบแหงแบบเตาเกษตรพบวา เมื่อรายได (ยอดขาย) ลดลง 5 เปอรเซ็นต และตนทุนการผลิตเพิม่ขึ้น 5 เปอรเซ็นต โครงการนี้จะไมเหมาะสมแก การลงทุน แสดงใหเห็นวา โครงการจะมีความทนตอปจจัยที่มีผลกระทบที่อัตราเปลี่ยนแปลงยอดขายและตนทุนไมเกิน 5 เปอรเซ็นต ยุพเรส พึ่งแสง (2545) ทําการวิเคราะหตนทุนและผลตอบแทนทางการเงินในการผลิตน้ําดื่มของวิสาหกิจหนึ่งในจงัหวัดเชียงใหม เพื่อวิเคราะหความเหมาะสมในการลงทุนการผลิต น้ําดื่มของกิจการ และเพื่อวิเคราะหความไวในการเปลี่ยนแปลง เมื่อตนทุนหรือผลตอบแทน มีการเปลี่ยนแปลงเพิ่มขึ้นหรือลดลง การศกึษาใชวิธีการประมาณการผลตอบแทน หรือประมาณรายไดจากการขายน้ําดื่ม และรายไดจากการขายเศษวัสดุเหลือใช โดยจะกําหนดประมาณ การผลตอบแทนเพิ่มขึ้นเฉลีย่ปละ 15 เปอรเซ็นต จากยอดผลตอบแทนของป พ.ศ. 2544 และประมาณการตนทุนจากคาใชจายในการดําเนินการโดยการกําหนดใหตนทุนเพิ่มขึ้นเฉลี่ยปละ 5 เปอรเซ็นต จากคาใชจายในการดําเนนิการของป พ.ศ. 2544 ผลการศึกษาพบวา โครงการ มีความเหมาะสมตอการลงทุน โดยมีมูลคาปจจุบันสุทธิ (NPV) เทากับ 675,891,274.96 บาท อัตราผลตอบแทนภายในโครงการ (IRR) เทากับ 21 เปอรเซ็นต อัตราสวนผลตอบแทนตอตนทุน (B/ C Ratio) เทากับ 1.41 และมีระยะเวลาคืนทุน (Payback Period) เทากับ 4 ป 11 เดอืน เมื่อคิด อัตราสวนลด (Discount Rate) ในอัตรารอยละ 10 วาสนา สุขาวงษ (2548) ไดศึกษาตนทนุและอัตราผลตอบแทนการลงทุนในธุรกิจสปาขนาดยอมในเขตวัฒนา และถนนสีลม เพื่อคํานวณตนทุนในการลงทุนในธุรกิจสปา เพื่อศึกษาตนทุนการเริ่มดําเนินงานและตนทุนการบริการ เพื่อศึกษาถึงปจจัยที่มีผลกระทบตอการลงทุนและการดําเนนิงานธุรกิจสปา และเพื่อศึกษา ถึงกุญแจแหงความสําเร็จในกรดําเนินธุรกจิ และสาเหต ุที่ทําใหเกิดความลมเหลวของธุรกิจสปา แลวพบวา ธุรกจิสปาสวนใหญจะมีการลงทนุขั้นตน

  30

ในการตกแตงสถานที่สูงทําใหมีตนทุนคงทีใ่นสวนของคาเสื่อมราคาสูง นอกจากนั้นยงัมี สาระสําคัญในสวนของเงินกูยืมจากบุคคลที่เกี่ยวของ ในจํานวนเงินคอนขางสูง ในการดําเนินงานธุรกิจจะประสบความสําเร็จจะตองมีการบริหารทรัพยสินที่ดี และมกีารสรางความสัมพันธที่ดีกับลูกคาและตองสรางพันธมิตรทางการคา เชน โรงแรมที่ไมมีสปาเปนของทางโรงแรมเปดบริการ บริษัท ทัวร เปนตน จุฑามาศ แกวปานกัน (2551) ไดศึกษาการวิเคราะหจุดคุมทุนของโรงเรียนเอกชน แหงหนึ่งพบวาโครงสรางตนทุนที่สําคัญของโรงเรียนแหงนี้ประกอบดวย ตนทุนคงที่ (เงินเดือนบุคลากรการสอน สายบริหารและอื่น ๆ คาเสื่อมราคาอาคาร อุปกรณ เครื่องใชตาง ๆ) และตนทนุ ผันแปรไดแก ตนทุนคาอาหาร คาอุปกรณการเรียนการสอน และคาสาธารณูปโภค เปนตน การวิเคราะหจดุคุมทุนในการบริหารโรงเรียนเอกชนเปนเครื่องมือในการพิจารณาความสัมพันธระหวางรายได ตนทุนคุงที่ ตนทุนผันแปร และจํานวนนกัเรียน ซ่ึงสามารถชวยในการตัดสินใจเกี่ยวกับการลงทุนการจัดการศึกษา โอภาส เรือนสวัสดิ์ (2551) ไดศึกษาเรื่องการวิเคราะหตนทุนและผลตอบแทนการลงทุนในกจิการอพารทเมนทในดานความคุมคาทางการเงินและเพื่อศึกษารูปแบบของการดาํเนินงานธุรกิจอพารเมนทในเขตอําเภอพระนครศรีอยุธยาผลการศึกษาพบวาธุรกิจอพารทเมนทมี NPV ตั้งแตปที่ 1-15 เทากับ 16,751,415 บาท มีตนทุนการลงทนุคิดเปนมูลคาปจจุบันเทากับ 15,565,865 บาท ระยะเวลาคืนทุน 13 ป มีจุดคุมทุนที่คาเชาหองเฉลี่ยที่ 2,676 บาทตอเดือน และผลการศึกษาพบวาการศกึษาดานการเงนิการลงทุนตอผลตอบแทนมีคาชี้วากิจการนาลงทุน