รายงานผลการพิจารณาศึกษา เรื่อง...

รายงานผลการพจารณาศกษา

เรอง การปฏรปหลกประกนสขภาพถวนหนาของประเทศไทย เพอการพฒนาทยงยน

(Thai universal health coverage reform for sustainable development)

คณะกรรมาธการการสาธารณสข วฒสภา

ส านกกรรมาธการ 3 ส านกงานเลขาธการวฒสภา

บนทกขอความ สวนราชการ คณะกรรมาธการการสาธารณสข วฒสภา โทร. 3560 - 61 ท สว (กมธ ๓) ๐๐๑๙/(ร ๐๓) วนท ๑๔ มกราคม ๒๕๖๔ เรอง รายงานผลการพจารณารายงานศกษา เรอง การปฏรปหลกประกนสขภาพถวนหนาของประเทศไทย

เพอการพฒนาทยงยน (Thai universal health coverage reform for sustainable development)

กราบเรยน ประธานวฒสภา

ดวยในคราวประชมวฒสภา ครงท ๑๗ (สมยสามญประจ าปครงทหนง) วนองคารท ๑๐ กนยายน ๒๕๖๒ ทประชมวฒสภาไดมมตตงคณะกรรมาธการสามญประจ าสภาตามขอบงคบ การประชมวฒสภา พ.ศ. ๒๕๖๒ ขอ ๗๘ (๒๐) ซงคณะกรรมาธการการสาธารณสข วฒสภา เปนคณะกรรมาธการสามญประจ าวฒสภา มหนาทและอ านาจพจารณารางพระราชบญญต กระท ากจการ พจารณาสอบหาขอเทจจรง หรอศกษาเรองใด ๆ ทเกยวกบการสาธารณสข การพฒนาระบบสขภาพ การบรการสาธารณสขทเหมาะสมและไดมาตรฐาน โดยรวมถงการรกษาพยาบาล การควบคม และปองกนโรค การฟนฟ การสงเสรมสขภาวะและพฒนาคณภาพชวตของประชาชน รวมถงปญหาผลกระทบของการเปลยนแปลงทางประชากร และการพฒนา พจารณาศกษา ตดตาม เสนอแนะ และเรงรดการปฏรปประเทศและแผนแมบทภายใตยทธศาสตรชาต ทอยในหนาทและอ านาจ และอน ๆ ทเกยวของ ซงปจจบนคณะกรรมาธการคณะน ประกอบดวย ๑. นายเจตน ศรธรานนท ประธานคณะกรรมาธการ ๒. ผชวยศาสตราจารยเฉลมชย บญยะล พรรณ รองประธานคณะกรรมาธการ คนทหนง ๓. นายณรงค สหเมธาพฒน รองประธานคณะกรรมาธการ คนทสอง ๔. รองศาสตราจารย พลเอก ไตรโรจน ครธเวโช รองประธานคณะกรรมาธการ คนทสาม ๕. นายทววงษ จลกมนตร เลขานการคณะกรรมาธการ ๖. ผชวยศาสตราจารยบญ สง ไขเกษ โฆษกคณะกรรมาธการ ๗. พลเรอเอก ณรงค พพฒนาศย ประธานทปรกษาคณะกรรมาธการ ๘. พลโท อ าพน ชประทม ทปรกษาคณะกรรมาธการ ๙. พลเอก ปรชา จนทรโอชา ทปรกษาคณะกรรมาธการ ๑๐. นายพศาล มาณวพฒน ทปรกษาคณะกรรมาธการ ๑๑. พลเอก วนย สรางสขด ทปรกษาคณะกรรมาธการ ๑๒. พลอากาศตร เฉลมชย เครองาม ๑๓. นางทศนา ยวานนท ๑๔. นายพทกษ ไชยเจร ญ ๑๕. พลเอก วราห บญญะสทธ ๑๖. พลต ารวจโท สมหมาย กองวสยสข ๑๗. นางสน จงวโรจน

บดน...

(ส าเนา)

- ๒ -

บดน คณะกรรมาธการไดด าเนนการพจารณาศกษา เรอง การปฏรปหลกประกนสขภาพถวนหนาของประเทศไทยเพอการพฒนาทยงยน (Thai universal health coverage reform for sustainable development) เสรจเรยบรอยแลว โดยมขอเสนอแนะของคณะกรรมาธการ รายละเอยดตามเอกสาร ทแนบมาพรอมน

จงกราบเรยนมาเพอโปรดน าเสนอรายงานของคณะกรรมาธการตอทประชมวฒสภา เพอพจารณาตอไป ตามขอบงคบการประชมวฒสภา พ.ศ. ๒๕๖๒ ขอ ๙๘ ตอไป (ลงชอ) เจตน ศรธรานนท (นายเจตน ศรธรานนท) ประธานคณะกรรมาธการการสาธารณสข วฒสภา

ส าเนาถกตอง

(นางสภาพร วเชยรเพชร) ผบงคบบญชากลมงานคณะกรรมาธการการสาธารณสข ฝายเลขานการคณะกรรมาธการการสาธารณสข ส านกกรรมาธการ ๓ ส านกงานเลขาธการวฒสภา โทร. 0 2206 6699 ตอ 3560 – 61 กนษฐา พมพ สภาพร ทาน

รองศาสตราจารย พลเอก ไตรโรจน ครธเวโช

รองประธานคณะกรรมาธการ คนทสาม

ก

คณะกรรมาธการการสาธารณสข วฒสภา

นายเจตน ศรธรานนท ประธานคณะกรรมาธการ

ผชวยศาสตราจารยเฉลมชย บญยะลพรรณ

รองประธานคณะกรรมาธการ คนทหนง

นายณรงค สหเมธาพฒน

รองประธานคณะกรรมาธการ คนทสอง

นายทววงษ จลกมนตร

เลขานการคณะกรรมาธการ

ผชวยศาสตราจารยบญสง ไขเกษ

โฆษกคณะกรรมาธการ พลเรอเอก ณรงค พพฒนาศย

ประธานทปรกษาคณะกรรมาธการ

ข

พลโท อ าพน ชประทม

ทปรกษาคณะกรรมาธการ

พลเอก ปรชา จนทรโอชา


นายพศาล มาณวพฒน


พลเอก วนย สรางสขด

ทปรกษาคณะกรรมาธการ พลอากาศตร เฉลมชย เครองาม

กรรมาธการ

นางทศนา ยวานนท


นายพทกษ ไชยเจรญ


พลเอก วราห บญญะสทธ กรรมาธการ

พลต ารวจโท สมหมาย กองวสยสข


นางสน จงวโรจน


นายพศาล มาณวพฒน ประธานคณะอนกรรมาธการ

ผชวยศาสตราจารยวรสทธ สทธไตรย อนกรรมาธการ

ค

คณะอนกรรมาธการหลกประกนสขภาพถวนหนาเพอการพฒนาทยงยน

ง

รองศาสตราจารย พลเอก ไตรโรจน ครธเวโช รองประธานคณะอนกรรมาธการ

นายแพทยสรเดช วลอทธกล อนกรรมาธการ

เภสชกรหญงวลยพร พชรนฤมล อนกรรมาธการ

นายแพทยเกรยงศกด วชรนกลเกยรต อนกรรมาธการ

นายแพทยปยะ หาญวรวงศชย อนกรรมาธการ

นายแพทยชตเดช ตาบ-องครกษ อนกรรมาธการ

ง

นายประพนธ ปษยไพบลย อนกรรมาธการ

นายนมตร เทยนอดม อนกรรมาธการ

นายรชตะ อนสข อนกรรมาธการ

นายแพทยจเดจ ธรรมธชอาร อนกรรมาธการและเลขานการ

นางกนษฐา กาวน อนกรรมาธการและผชวยเลขานการ

จ

รายงานการพจารณาศกษา ของคณะกรรมาธการการสาธารณสข วฒสภา

เรอง การปฏรปหลกประกนสขภาพถวนหนาของประเทศไทยเพอการพฒนาทยงยน

ดวยในคราวประชมคณะกรรมาธการการสาธารณสข วฒสภา ครงท 3/2562 วนพธท 2 ตลาคม 2562 ทประชมไดพจารณาแนวทางการด าเนนงานประจ าปงบประมาณ พ.ศ. 2563 ทงน เพอใหเปนไปตามหนาทและอ านาจของคณะกรรมาธการการสาธารณสข ตามขอบงคบการประชมวฒสภา พ.ศ. 2562 ขอ 78 วรรคสอง (20) ซงก าหนดใหคณะกรรมาธการการสาธารณสขมหนาท และอ านาจพจารณารางพระราชบญญต กระท ากจการ พจารณาสอบหาขอเทจจรงหรอศกษาเรองใด ๆ ทเกยวกบการสาธารณสข การพฒนาระบบสขภาพ การบรการสาธารณสข ทเหมาะสมและไดมาตรฐาน โดยรวมถงการรกษาพยาบาล การควบคมและปองกนโรค การฟนฟ การสงเสรมสขภาวะและพฒนาคณภาพชวต ของประชาชน รวมถงปญหาผลกระทบของการเปลยนแปลงทางประชากร และการพฒนา พจารณาศกษา ตดตาม เสนอแนะ และเรงรดการปฏรปประเทศและแผนแมบทภายใตยทธศาสตรชาตทอยในหนาทและอ านาจ และอน ๆ ทเกยวของ โดยคณะกรรมาธการเหนสมควรตงคณะอนกรรมาธการขนคณะหนง เพอท าหนาทพจารณาศกษาและวเคราะหสถานการณเกยวกบระบบหลกประกนสขภาพถวนหนาและเปาหมายการพฒนาอยางยงยนดานสาธารณสข การศกษาและเปรยบเทยบระบบหลกประกนสขภาพถวนหนาของประเทศไทยกบตางประเทศ พรอมความทาทายทส าคญ เพอใหบรรลการพฒนาทยงยนดานสาธารณสขการสรางความเหนรวม ตดตามและเสนอแนะแผนปฏรปประเทศดานสาธารณสขเกยวกบความยงยนและเพยงพอดานการเงนการคลงสขภาพ เพอการบรรลเปาหมายหลกประกนสขภาพถวนหนา และการพฒนาทยงยนดานสาธารณสขของประเทศไทย และรายงานผลการด าเนนงานตอคณะกรรมาธการ โดยรวบรวมขอมลเบองตน เพอน ามาประกอบการพจารณาศกษา รวมทงน าเสนอขอเสนอแนะประเดนทเกยวของตาง ๆ ตอคณะกรรมาธการเพอน าไปรวบรวมเปนผลการด าเนนงานของคณะกรรมาธการ พรอมทงตดตามและเสนอแนะแผนปฏรปประเทศดานสาธารณสข ตลอดจนประเดนอน ๆ ทเกยวของคณะกรรมาธการไดพจารณาศกษา เรอง “การปฏรปหลกประกนสขภาพถวนหนาของประเทศไทยเพอการพฒนาทยงยน (Thai universal health coverage reform for sustainable development)” เสรจเรยบรอยแลว จงขอรายงานผลการพจารณาศกษาตอทประชมวฒสภา ตามขอบงคบการประชมวฒสภา พ.ศ. 2562 ขอ 98 ดงน

ฉ

1. การด าเนนงานของคณะกรรมาธการ คณะกรรมาธการไดแตงตงคณะอนกรรมาธการหลกประกนสขภาพถวนหนาเพอการพฒนาทยงยน ประกอบดวย

อนกรรมาธการ 1. นายพศาล มาณวพฒน ประธานคณะอนกรรมาธการ 2. รองศาสตราจารย พลเอก ไตรโรจน ครธเวโช รองประธานคณะอนกรรมาธการ 3. นายแพทยสรเดช วลอทธกล อนกรรมาธการ 4. ผชวยศาสตราจารยวรสทธ สทธไตรย อนกรรมาธการ 5. นายแพทยชตเดช ตาบ-องครกษ อนกรรมาธการ 6. นายแพทยเกรยงศกด วชรนกลเกยรต อนกรรมาธการ 7. นายแพทยปยะ หาญวรวงศชย อนกรรมาธการ 8. เภสชกรหญงวลยพร พชรนฤมล อนกรรมาธการ 9. นายประพนธ ปษยไพบลย อนกรรมาธการ

10. นายนมต เทยนอดม อนกรรมาธการ 11. นายรชตะ อนสข อนกรรมาธการ 12. นายแพทยจเดจ ธรรมธชอาร อนกรรมาธการและเลขานการ 13. นางกนษฐา กาวน อนกรรมาธการและผชวยเลขานการ

อนง นายแพทยชตเดช ตาบ-องครกษ ไดขอลาออกจากต าแหนงอนกรรมาธการ ตงแตวนท 14 พฤษภาคม 2563 เพอใหการด าเนนงานของคณะอนกรรมาธการเปนไปดวยความเรยบรอย และมประสทธภาพ คณะกรรมาธการจงขอเปลยนต าแหนงเภสชกรหญงวลยพร พชรนฤมล จากต าแหนง อนกรรมาธการและผชวยเลขานการ เปลยนเปน อนกรรมาธการ และอาศยอ านาจตามขอบงคบการประชมวฒสภา พ.ศ. 2562 ขอ 89 ประกอบกบระเบยบวฒสภาวาดวยหลกเกณฑการตงอนกรรมาธการซงมใชกรรมาธการในคณะ พ.ศ. 2562 ขอ 9 คณะกรรมาธการ จงแตงตงนางกนษฐา กาวน นตกรช านาญการ กลมงานคณะกรรมาธการการสาธารณสข วฒสภา เปนอนกรรมาธการและผชวยเลขานการ แทนต าแหนงทวาง ทงน ตงแตวนท 17 มถนายน พ.ศ. 2563

ทปรกษาคณะอนกรรมาธการ 1. ศาสตราจารยคลนกนเวศน นนทจต ทปรกษาคณะอนกรรมาธการ 2. รองศาสตราจารย พนเอก รชต ล ากล ทปรกษาคณะอนกรรมาธการ 3. ศาสตราจารยสดสวาท เลาหวนจ ทปรกษาคณะอนกรรมาธการ 4. รองศาสตราจารยพนจ กลละวณชย ทปรกษาคณะอนกรรมาธการ 5. ศาสตราจารยประเสรฐ อสสนตชย ทปรกษาคณะอนกรรมาธการ 6. ศาสตราจารยเฉลม หาญพาณชย ทปรกษาคณะอนกรรมาธการ

ช

2. วธการพจารณาศกษา 1) การเชญบคคลและผแทนหนวยงานทเกยวของมาใหขอมลและแสดงความเหนในประเดนตาง ๆ

เพอประกอบการพจารณา ดงน 1.1 กระทรวงสาธารณสข 1) ส านกงานปลดกระทรวงสาธารณสข

1. นายแพทยศภกจ ศรลกษณ รองปลดกระทรวงสาธารณสข 2. นายแพทยพทกษพล บณยมาลก ผตรวจราชการกระทรวง 3. นายวฒนชย จรญวรรธนะ ผอ านวยการกองเศรษฐกจสขภาพ

และหลกประกนสขภาพ 4. นายแพทยธงธน เพมบถศร ผอ านวยการกลมขบเคลอนการปฏรปประเทศ

ยทธศาสตรชาต และการสรางความสามคค ปรองดอง ประจ ากระทรวงสาธารณสข

5. นายแพทยวลญชย จงส าราญพงศ รองผอ านวยการกองเศรษฐกจสขภาพ และหลกประกนสขภาพ

6. นายแพทยวโรจน ตงเจรญเสถยร ทปรกษาส านกงานพฒนานโยบายสขภาพ ระหวางประเทศ

7. นายแพทยภทรชย สมะโรจน นายแพทยเชยวชาญ 8. นายแพทยถาวร สกลพานชย นกวเคราะหนโยบายและแผนเชยวชาญ 9. นางนมอนงค สายรตน นกวเคราะหนโยบายและแผนช านาญการพเศษ

10. นางธตภทร คหา นกวเคราะหนโยบายและแผนช านาญการพเศษ 11. นางสาวอบลวรรณ นยมจนทร นกวเคราะหนโยบายและแผนช านาญการ 13. นางณฐญาภรณ เพชรถรสวสด นกวชาการสาธารณสขช านาญการ 14. นางสาวปยพมพ ชยอาวธ นกวเคราะหนโยบายและแผน 15. นางสาวจรรยาพร เบญจวรรณ นกวเคราะหนโยบายและแผน 16. นางสาวภรณทพา ลาภไธสง นกวเคราะหนโยบายและแผน 17. นายนตกร หนนนาค นกวเคราะหนโยบายและแผน 18. นายศภชย เกาะกง นกวเคราะหนโยบายและแผน 19. นางสาววมลรตน ศรเมฆ นกวชาการสาธารณสข 20. นางสาวพมพพชชา กางยาง นกวชาการสาธารณสข 21. นางสาวเพรชรตน สนธโคตร นกวชาการสาธารณสข

ซ

22. นางสาวอารยา รตนเทวมาตย นกวชาการสถต 23. นายวฒพนธ วงษมงคล นกวจยส านกงานพฒนานโยบายสขภาพ

ระหวางประเทศ 2) สถาบนวจยระบบสาธารณสข (สวรส.)

1. นางสาวบณยวร เออศรวรรณ ผจดการงานวจย 2. นายจเร วชาไทย ผจดการงานวจย 3. นายวระ หวงสจจะโชค นกวจย

1.2 ส านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต (สปสช.) 1. นายแพทยศกดชย กาญจนวฒนา เลขาธการ สปสช. 2. ทนตแพทยอรรถพร ลมปญญาเลศ รองเลขาธการ สปสช. 3. นางวราภรณ สวรรณเวลา ผอ านวยการส านกพฒนานโยบายยทธศาสตร 4. นายแพทยพรเทพ โชตชยสวฒน ผอ านวยการส านกบรหารแผนและงบประมาณ 5. นายแพทยชาตร เจรญชวะกล ผอ านวยการส านกสงเสรมการมสวนรวม 6. นายแพทยวระพนธ ลธนะกล ผอ านวยการส านกงานหลกประกนสขภาพ กรงเทพมหานคร 7. นายประเทอง เผาดษฐ ผชวยผอ านวยการส านกงานหลกประกนสขภาพ กรงเทพมหานคร 8. นางกาญจนา ศรชมภ หวหนากลมงานส านกบรหารแผน และงบประมาณ

1.3 กรมบญชกลาง กระทรวงการคลง 1. นายสทธชย งามเกยรตขจร ผเชยวชาญเฉพาะดานสวสดการรกษาพยาบาล 2. นางสาววาร แวนแกว ผอ านวยการกองสวสดการรกษาพยาบาล 3. นายสทธานต รตนวงศ นตกรช านาญการ 4. นายกตต เออพพฒนวรกล นตกรปฏบตการ

1.4 ส านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) 1. นายอนสรณ อ าพนธศร นกบรหารแผนงาน 2. แพทยหญงขจรตน ปรกเอโก ผอ านวยการส านกสนบสนนการพฒนาระบบสขภาพ 3. นางภรณ ภประเสรฐ ผอ านวยการส านกสนบสนนสขภาวะประชากร ประชากรกลมเฉพาะ 4. นายกตต สนทรรตน นกวชาการ

ฌ

1.5 กระทรวงแรงงาน 1) กรมการจดหางาน กระทรวงแรงงาน

1. นายอรเทพ อนทรสกล ผตรวจราชการกรมการจดหางาน 2. นายภวกร โตสงหขร นกวชาการแรงงานช านาญการพเศษ 3. นายอ านาจ สงขศรแกว นกวชาการแรงงานช านาญการ 4. นายอาจศก ชนะหาญ นกวชาการแรงงานช านาญการ

2) ส านกงานประกนสงคม 1. นางสาวภคมน ศลานภาพ ผอ านวยการส านกจดระบบบรการทางการแพทย 2. นางสาวองสมาล ยอดยงวทยา นกวชาการแรงงานช านาญการ 3. นายธนกาญจน วองลลาเศรษฐ นกวชาการแรงงานปฏบตการ 4. นายณภม สวรรณภม นกวชาการสถตปฏบตการ 5. นางสาวหทยรตน เรอนใจ นกวชาการประกนสงคม

1.6 กระทรวงมหาดไทย กรมการปกครอง 1. นายพธาสรวง จนทรฉายฉตร ผอ านวยการสวนสญชาตและการทะเบยน

บคคลผไมมสญชาตไทย

1.7 คณะท างานศกษาประเดนปฏรปความยงยนและเพยงพอดานการเงนการคลงสขภาพ ของคณะอนกรรมาธการตดตาม เสนอแนะ และเรงรดการปฏรปประเทศ และการจดท าและด าเนนการ ตามยทธศาสตรชาต ดานสาธารณสข ในคณะกรรมาธการการสาธารณสข วฒสภา

1. รองศาสตราจารยสรศกด ลลาอดมลป 2. ผชวยศาสตราจารยอานนท ศกดวรวชญ

2) การประชมเพอพจารณาศกษาขอมลรวมกบผเชยวชาญทเกยวของ เพอระดมสมองและใหขอเสนอแนะ ค าแนะน า เพอประกอบการพจารณาศกษาและการจดท ารายงานการพจารณาศกษา

3. ผลการพจารณา

คณะกรรมาธการไดพจารณาศกษา เรอง “การปฏรปหลกประกนสขภาพถวนหนาของประเทศไทย เพอการพฒนาทยงยน (Thai universal health coverage reform for sustainable development)” โดยมอบหมายใหคณะอนกรรมาธการหลกประกนสขภาพถวนหนาเพอการพฒนาทยงยน ด าเนนการพจารณาศกษากรณดงกลาว ซงคณะกรรมาธการไดพจารณารายงานฉบบนแลว และมมตเหนชอบกบรายงานการพจารณาศกษาดงกลาว โดยถอวาเปนรายงานการพจารณาศกษาของคณะกรรมาธการ

ญ

จากการพจารณาศกษาเรองดงกลาวขางตน คณะกรรมาธการจงขอเสนอรายงานการพจารณาศกษา พรอมทงขอเสนอแนะของคณะกรรมาธการ โดยมรายละเอยดแนบทายน เพอใหทประชมวฒสภาพจารณา หากวฒสภาใหความเหนชอบกบผลการพจารณาศกษา รวมทงขอเสนอแนะของคณะกรรมาธการขอไดโปรดแจงไปยงคณะรฐมนตรและหนวยงานทเกยวของ เพอพจารณาและด าเนนการตามแตจะเหนสมควรตอไป ทงน เพอประโยชนของประเทศชาตและประชาชนสบไป

(นายทววงษ จลกมนตร) เลขานการคณะกรรมาธการการสาธารณสข วฒสภา

ฎ

ค าน า

คณะกรรมาธการการสาธารณสข วฒสภา ไดมอบหมายใหคณะอนกรรมาธการหลกประกนสขภาพถวนหนาเพอการพฒนาทยงยน พจารณาศกษาและวเคราะหสถานการณเกยวกบระบบหลกประกนสขภาพถวนหนาและเปาหมายการพฒนาอยางยงยนดานสาธารณสข เปรยบเทยบระบบหลกประกนสขภาพถวนหนาของประเทศไทยกบตางประเทศ ตลอดจนตดตามและเสนอแนะแผนปฏรปประเทศดานสาธารณสขตามทก าหนดไวในมาตรา 270 ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2560

ในการท างานตามหนาทและอ านาจทระบไวในมาตรา 270 ของรฐธรรมนญขางตน คณะอนกรรมาธการไดค านงถงหมวด 16 การปฏรปประเทศ มาตรา 258 ในสวนทเกยวของกบดานสาธารณสขและอยในหนาทและอ านาจของคณะอนกรรมาธการ คอ ขอ ช. (4) ทก าหนดใหมการ “ปรบระบบหลกประกนสขภาพใหประชาชนไดรบสทธและประโยชนจากการบรหารจดการและการเขาถงบรการทมคณภาพและสะดวกทดเทยมกน” ประกอบกบรายงานคณะกรรมการปฏรปประเทศดานสาธารณสขทไดก าหนดประเดนปฏรปประเทศดานความยงยนและเพยงพอดานการเงนการคลงสขภาพ โดย “การปฏรประบบหลกประกนสขภาพภาครฐทกระบบใหมประสทธภาพ มความเปนธรรมและยงยน”

คณะอนกรรมาธการไดน าแผนการปฏรปประเทศดานสาธารณสขมาเปนหลกในการท างานตลอดตงแตการประชมครงแรกเมอวนท 31 ตลาคม 2562 จนถงวนท 9 กนยายน 2563 รวม 15 ครง โดยมงพจารณาศกษาในประเดนปฏรปท 10 : ระบบหลกประกนสขภาพ ประกอบดวย 4 กจกรรม คอ 1) การก าหนดชดสทธประโยชนหลกส าหรบคนไทยทกคน รวมทงชดสทธประโยชนเสรมและมการประมาณการคาใชจายตามชดสทธประโยชน รวมถงแหลงเงนส าหรบการจดหลกประกนสขภาพ 2) การคมครองดานสขภาพแกบคคลทมปญหาสถานะและสทธ รวมทงผทไมใชประชาชนไทย รวมถงแหลงเงน 3) การพฒนากลไกหลกในการบรหารจดการทางการคลงสขภาพระดบประเทศ และ 4) การพฒนาตนแบบการจดบรการแบบเพมความคมคาและไดรบการชดเชยอยางเหมาะสมและการขยายผลไปสเรองอน ดวยการเชญผแทนหนวยงาน และองคกรทเกยวของ เขาชแจงและจดประชมคณะท างานเพอลงลกในรายละเอยด เพอหาความเหนรวมในการผลกดนขอเสนอแนะเชงนโยบายทจะเปนขอพจารณาแกการน า ไปสการปฏบตโดยฝายบรหาร

บดน คณะอนกรรมาธการไดจดท ารายงานการพจารณาศกษา เรอง “การปฏรปหลกประกนสขภาพถวนหนาของประเทศไทยเพอการพฒนาทยงยน (Thai universal health coverage reform for sustainable development)” ตามกจกรรมภายใตแผนการปฏรปประเทศดานสาธารณสขทง 4 กจกรรม เรยบรอยแลว รวมทงไดศกษาเปรยบเทยบระบบหลกประกนสขภาพถวนหนาของประเทศไทยกบตางประเทศตามทปรากฏในรายงานฉบบน

ฏ

คณะกรรมการปฏรปประเทศดานสาธารณสขชดลาสดทไดรบการแตงตง เมอวนท 30 มถนายน 2563 ซงมศาสตราจารยคลนก นายแพทยอดม คชนทร เปนประธานไดมการก าหนดกจกรรมปฏรปทจะสงผล ใหเกดการเปลยนแปลงตอประชาชนอยางมนยส าคญ 5 กจกรรม โดยมการปฏรประบบหลกประกนสขภาพและกองทนทเกยวของใหมความเปนเอกภาพ บรณาการ เปนธรรม ทวถง เพยงพอและยงยนดานการเงนการคลงปรากฏในกจกรรมปฏรปท ๔

ผมขอขอบคณ นายแพทยเจตน ศรธรานนท ประธานคณะกรรมาธการการสาธารณสข วฒสภา ทใหความไววางใจมอบใหผมมโอกาสท าหนาทประธานคณะอนกรรมาธการหลกประกนสขภาพถวนหนาเพอการพฒนาทยงยน ผมขอขอบคณนายแพทยพนจ กลละวณชย ท กรณาเสนอแนะผทเชยวชาญ มาเปนองคประกอบคณะอนกรรมาธการ และเพอใหเกดความหลายหลาก ผมดใจทมตวแทนภาคประชาสงคมอยในคณะอนกรรมาธการ ขอขอบคณรองศาสตราจารย พลเอก ไตรโรจน ครธเวโช รองประธาน คณะอนกรรมาธการ และอนกรรมาธการทกทาน รวมทงศาสตราจารยนเวศน นนทจต ทปรกษา คณะอนกรรมาธการ ทเดนทางเขารวมประชมจากเชยงใหมทกครง กอนสถานการณโควดระบาด และทปรกษาอน ๆ ทกทาน ผมภมใจททกทานอยในทประชมจนการประชมสนสดทกครง

การท างานของผมและรายงานฉบบนคงไมสามารถส าเรจได ถาไมมนายแพทยจเดจ ธรรมธชอาร ในฐานะอนกรรมาธการและเลขานการ ผชวยศาสตราจารย ดร. วรสทธ สทธไตรย อนกรรมาธการ และฝายเลขานการคณะกรรมาธการการสาธารณสข ส านกงานเลขาธการวฒสภา นอกจากน คณะอนกรรมาธการยงไดรบความอนเคราะหจากนายแพทยวโรจน ตงเจรญเสถยร นายแพทยธงชย กรตหตถยากร นายแพทยอนวฒน ศภชตกล นายแพทยธงธน เพมบถศร นายแพทยนพฐ พรเวช นายแพทยระพพงศ สพรรณไชยมาศ พนต ารวจเอก ระพพฒน อตสาหล พนต ารวจตร ปรญญา ศรบญสม ดร. ศวนช สรอยทอง รองศาสตราจารย ดร. พรรณทพ กาญจนกจจา นายวนส สสข นายพธาสรวง จนทรฉายฉตร นายอ านาจ สงขศรแกว นายวระ หวงสจจะโชค นายแพทยวฒนชย จรญวรรธนะ และคณะท างานทกทาน ทเสยสละเวลาในการใหขอคดเหนและขอเสนอแนะ ในการพจารณาศกษาของคณะอนกรรมาธการ ในประเดนตาง ๆ

เปนทนายนดวา อนกรรมาธการสองทาน คอ นายแพทยปยะ หาญวรวงศชย และผชวยศาสตราจารย ดร. วรสทธ สทธไตรย ตางนงอยในคณะกรรมการปฏรปประเทศดานสาธารณสขชดปจจบน และนายแพทยจเดจ ธรมธชอาร ยงเปนคณะท างานภายใตคณะกรรมการปฏรปประเทศดานสาธารณสขดวย ท าใหผลการด าเนนงานและการศกษาในกรอบอนกรรมาธการหลกประกนสขภาพถวนหนาเพอการพฒนาทยงยนนนาจะไดรบการสานตอในกรอบใหญอกทางหนง

ผมหวงเปนอยางยงวา จากประสบการณการปรกษาหารอท างานรวมกนตลอดปทผานมาจะมสวนชวยสรางความรความเขาใจและทส าคญ คอ ความรวมแรงรวมใจทจะชวยกนผลกดนประเดนตาง ๆ ไปสการปฏบตเพอผลส าฤทธตอไป ทงน เพอประชาชนชาวไทยและตางประเทศทอาศยอยในราชอาณาจกรไทยทมระบบหลกประกนสขภาพระดบแนวหนาของโลก ซงไดพสจนประสทธภาพแลวจากการรบมอภยจาก โรคระบาดโควด 19 ทไดรบการยอมรบในระดบโลก

(นายพศาล มาณวพฒน) ประธานคณะอนกรรมาธการหลกประกนสขภาพถวนหนา

เพอการพฒนาทยงยน ในคณะกรรมาธการการสาธารณสข วฒสภา

ฐ

บทสรปส าหรบผบรหาร ประเทศไทยบรรลหลกประกนสขภาพถวนหนาตงแตป พ.ศ.2545 โดยมระบบหลกประกนสขภาพทส าคญทรฐบาลเปนหลกในการบรหารจดการ ไดแก ระบบสวสดการรกษาพยาบาลขาราชการ ระบบประกนสงคม และระบบหลกประกนสขภาพแหงชาต และระบบหลกประกนยอยอน ๆ อกบางสวน นอกจากนนยงมระบบบรหารจดการประกนสขภาพแบบสมครใจส าหรบคนตางดาวทเขามาในราชอาณาจกรอกสวนหนง

หลกประกนสขภาพภาครฐทกระบบทท าใหประเทศไทยบรรลหลกประกนสขภาพถวนหนา ก าลงถกตงค าถามถงความยงยนในระยะยาว และมการก าหนดเรองการปฏรประบบหลกประกนสขภาพไวในแผนปฏรปประเทศดานสาธารณสขเปนการเฉพาะดวย ทงนไมเฉพาะประเทศไทย ในระดบสากลความยงยนดานสาธารณสขเปนประเดนทถกใหความส าคญและมการตงค าถามเชนเดยวกน

ประเทศสมาชกสหประชาชาตไดมการพฒนาเปาหมายการพฒนาทยงยน ทเรยกวา Sustainable Development Goals (SDGs) ซงประกอบดวย 17 เปาหมาย 169 เปาประสงค 241 ตวชวดในดานหลกประกนสขภาพถวนหนามการก าหนดเปาหมายของการพฒนาทยงยนไวสองสวนตามเปาหมายท 3.8.1 และ 3.8.2 คอ การท าใหประชาชนไดรบบรการทจ าเปน (service coverage) และการปกปองครวเรอนจากความเสยงทางการเงน (financial risk protection) ไมใหลมละลายหรอกลายเปนครวเรอนยากจนจากการเจบปวย

ระบบหลกประกนสขภาพถวนหนาของประเทศไทยและการพฒนาทยงยนเปนทมาของการก าหนดประเดนการพจารณาศกษาของคณะอนกรรมาธการ โดยมวตถประสงคดงน

1. ศกษาและวเคราะหสถานการณเกยวกบระบบหลกประกนสขภาพถวนหนา และเปาหมาย การพฒนาอยางยงยนดานสาธารณสข

2. ศกษาและเปรยบเทยบระบบหลกประกนสขภาพถวนหนาของประเทศไทยกบตางประเทศ พรอมความทาทายทส าคญ เพอใหบรรลการพฒนาทยงยนดานสาธารณสข

3. สรางความเหนรวม ตดตามและเสนอแนะแผนปฏรปประเทศดานสาธารณสขเกยวกบความยงยนและเพยงพอดานการเงนการคลงสขภาพ เพอการบรรลเปาหมายหลกประกนสขภาพถวนหนา และการพฒนาทยงยนดานสาธารณสขของประเทศไทย การพจารณาศกษาระบบหลกประกนสขภาพถวนหนาเพอการพฒนาทยงยน ใชวธการทบทวนวรรณกรรมและการเชญผทรงคณวฒจากหนวยงานทเกยวของเพอใหขอมลประกอบการพจารณา

ฑ

ขอคนพบทส าคญ มดงน 1. ระบบหลกประกนสขภาพถวนหนาของประเทศไทย เมอเทยบกบประเทศก าลงพฒนาอน

ถอวาอยในระดบทดมาก กลาวคอ คนไทยไดรบความครอบคลมหลกประกนสขภาพมากกวารอยละ 99.9 ภาระคาใชจายดานสขภาพของประชาชนคอนขางต า คอ รอยละ 12.1 ของคาใชจายสขภาพในภาพรวมของประเทศ ซงเปนไปตามเปาหมายในระดบสากล คอ นอยกวารอยละ 15 เพอทจะไมท าใหครวเรอนจ านวนมากตองลมละลายจากการเจบปวยและยากจนจากคารกษาพยาบาล

2. ปจจบนคาใชจายดานสขภาพตอผลตภณฑมวลรวมในประเทศ (GDP) ของไทยอยทรอยละ 4.2 (เปาหมายส าคญอยระหวาง 4.6 – 5.0) และงบประมาณรฐทใชดานสาธารณสขอยทรอยละ 15.3 (เปาหมายไมเกนรอยละ 20) ดงนน รฐบาลยงมโอกาสในการลงทนดานสขภาพไดอก ในขณะทผลลพธทางสขภาพทส าคญ ไดแก การเสยชวตของแม และทารกแรกเกด มอตราไมสงและมแนวโนมลดลง

3. ทกประเทศทตองการพฒนาระบบสขภาพของประเทศใหบรรลหลกประกนสขภาพถวนหนาและลดความเหลอมล าของระบบสขภาพในประเทศ ประเดนส าคญคอตองท าใหภาระคาใชจายดานสขภาพของประชาชนไมมากเกนไป โดยดจากคารกษาพยาบาลทประชาชนตองจายเมอไปรบบรการ ณ.จดบรการ (Out – Of – Pocket : OOP) ซงปจจบนประชาชนไทยจาย OOP คดเปนรอยละ 12.1 ของคาใชจายสขภาพทงหมด ซงถอวานอยและชวยลดความเหลอมล าของสงคมได

4. ความทาทายทส าคญของหลกประกนสขภาพถวนหนาของประเทศไทย คอ 4.1 คนไทยบางสวนยงไมมสทธในระบบหลกประกนสขภาพและไมสามารถเขาถงบรการ

สาธารณสขตามระบบทจดให 4.2 หลกประกนสขภาพถวนหนาของประเทศประกอบดวยหลายระบบ ระบบหลกทส าคญ

ประกอบดวย (1) ระบบสวสดการรกษาพยาบาลขาราชการ (2) ระบบประกนสงคม (3) ระบบหลกประกนสขภาพแหงชาต และระบบอนๆ เชน สวสดการรกษาพยาบาลขององคกรปกครองสวนทองถน รฐวสาหกจและองคกรอสระ รวมทงกองทนคมครองผประสบภยจากรถ ซงแตละระบบมการออกแบบการบรหารจดการ การเงนการคลงและภาระคาใชจายทตางกน ท าใหเกดความเหลอมล าระหวางระบบและมผลตอการไดรบบรการของประชาชน

4.3 คนตางดาวทเขามาในประเทศไทยมหลายกลมทงทถกกฎหมายและไมถกกฎหมาย โดยมการจดการทแยกกระจาย (fragmented) ตงแตไมมหลกประกนสขภาพซอประกนเองโดยสมครใจ และจายเงนสมทบเพอใหไดสทธในการรกษาพยาบาล ซงรบผดชอบโดยหลายหนวยงานและบรหารจดการตางกน

ฒ

ขอเสนอแนะในการขบเคลอนหลกประกนสขภาพถวนหนาเพอการพฒนาทยงยน

1. ยกระดบการบรณาการและความยงยนดานการเงนการคลง 1.1 ดานสทธประโยชน : มชดสทธประโยชนหลกทจ าเปนและเบกจายรปแบบเดยวกน

ส าหรบระบบหลกประกนสขภาพภาครฐทกระบบ และเนนจดการเชงรกดานการสรางเสรมสขภาพ และปองกนโรค ทงสทธประโยชน ระบบบรการ งบประมาณ การตดตามผล และบรณาการด าเนนงานรวมกนระหวางหนวยงานทเกยวของ

1.2 ดานการเงนการคลง : เนนบรหารการจายชดเชยคาบรการอยางมกลยทธเพอใชงบประมาณ และทรพยากรสาธารณสขอน ๆ อยางมประสทธภาพ เพมแหลงเงนในระบบหลกประกนสขภาพโดยเนนการจายกอนปวยและค านงถงความเปนธรรม เชน เพมเพดานจายสบทบของผประกนตนทมเงนเดอนสง จดเกบเบยประกนสขภาพส าหรบคนตางดาว จดระบบภาษสนคาท าลายสขภาพ ภาษจากผมฐานะ เพอใชเปนคาใชจายดานสขภาพ ในระยะยาวควรมการเกบภาษสขภาพส าหรบคนไทยทกคน และรวมกองทนประกนสขภาพภาครฐทกระบบเปนระบบเดยว (Single fund) ทงส าหรบคนไทยและคนตางดาว

1.3 การบรณาการ : ปรบระบบเพอใหกองทนประกนสขภาพภาครฐมการบรหารจดการไปในทศทางทสอดคลองกนและสนบสนนซงกนและกน และใหมการบรณาการระบบขอมลของหนวยงานตางๆเพอเพมประสทธภาพการบรณาการระบบหลกประกนสขภาพและการใชประโยชนขอมล เพอการพฒนาอยางยงยน

2. ยกระดบระบบหลกประกนสขภาพใหครอบคลมทกคน เพอใหทกคนทอยในประเทศไทย มระบบหลกประกนสขภาพรองรบ รวมทงคนไทยทมปญหาสถานะทางทะเบยนและสทธ และคนตางดาว

2.1 บรณาการการบรหารจดการระบบหลกประกนสขภาพของรฐใหเปนระบบเดยวกน รวมทงดแลคนไทยทมปญหาสถานะและสทธใหมหลกประกนสขภาพเชนเดยวกบคนไทย

2.2 คนตางดาวตองท าใหเขาเมองถกกฎหมาย เมอเขามาในประเทศไทยทกคนตองมประกนสขภาพภาคบงคบ โดยรวมจายกอนปวยผานระบบภาษ การจายสมทบ หรอการซอประกนสขภาพ ใชกลไกภาครฐเปนหลกและเปนระบบเดยวกบคนไทยเพอประสทธภาพการบรหารจดการ

2.3 ระยะยาว ประเทศไทยควรมหลกประกนสขภาพถวนหนาทมการจดการระบบเดยว (unification) ซงรวมประกนสขภาพทกระบบทงส าหรบคนไทยและคนตางดาว เมอจ าเปนทกคนไดรบบรการอยางเทาเทยมกน มระบบหลกเปนพนฐานทงสทธประโยชนหลกทจ าเปนและระบบการเงน การคลงระบบเดยว เพอเพมประสทธภาพการจดการ ลดความเหลอมล าเพอการพฒนาทยงยน

3. เพมประสทธภาพของระบบสขภาพอยางตอเนอง เพอใหระบบสขภาพของไทยมประสทธภาพและมความยงยน ไดแก

3.1 พฒนาการจดบรการแบบเพมคณคา (value based healthcare) โดยน ารองในเขตพนทกรงเทพมหานคร โดยความรวมมอของกระทรวงสาธารณสข กรงเทพมหานคร ส านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต และหนวยงานทเกยวของ รวมทงมการประเมนประสทธผล

ณ

และความเปนไปไดของระบบบรการแบบเพมคณคา กอนขยายผลการด าเนนการและวางระบบ เพอความยงยนตอไป

3.2 สนบสนนบรการเพมคณคาผานกจกรรมบรการทชวยเพมประสทธภาพของระบบสขภาพ เชน การใหบรการโดยแพทยประจ าครอบครว การใหบรการทบาน การลดวนนอนทโรงพยาบาล การใชระบบการแพทยปรกษาทางไกล เปนตน

ด

สารบญ

หนา รายนามคณะกรรมาธการ ก รายนามคณะอนกรรมาธการ ค รายงานการพจารณาศกษา จ ค าน า ฎ บทสรปส าหรบผบรหาร ฑ

สารบญ

บทท 1 บทน า 1 1.1 ความเปนมาของการพจารณาศกษา 1 1.2 วตถประสงคของการพจารณาศกษา 1 1.3 ขอบเขตของการพจารณาศกษา 2 1.4 ระยะเวลาในการพจารณาศกษา 2 1.5 นยามศพทเฉพาะ 2 1.6 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 3 1.7 กรอบแนวคดการพจารณาศกษา 3

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ 5

2.1 หลกประกนสขภาพถวนหนา : ค าจ ากดความและเปาหมาย 5 2.2 เปาหมายเพอการพฒนาทยงยนของโลก ป 2559 - 2573 6 2.3 การขบเคลอนหลกประกนสขภาพถวนหนา (UHC) ในระดบโลก 7 2.4 รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย 8 2.5 นโยบายรฐบาล 9 2.6 ยทธศาสตรชาต ระยะ 20 ป (พ.ศ.2561-2580) 9

และแผนแมบทภายใตยทธศาสตรชาต 2.7 แผน 20 ปดานสาธารณสข และแผนพฒนาสขภาพแหงชาต 9

ฉบบท 12 (พ.ศ.2560-2564) 2.8 การปฏรปประเทศดานสาธารณสข 9 2.9 ขอเสนอการคลงสขภาพเพอความยงยนของระบบหลกประกนสขภาพ (SAFE) 10 2.10 หลกประกนสขภาพถวนหนาในบรบทของประเทศไทย 13

2.11 แหลงเงน คาใชจายดานสขภาพ ผลลพธในระดบมหภาค 17 ของหลกประกนสขภาพของไทย

2.12 ขอคนพบส าคญของการขบเคลอนหลกประกนสขภาพถวนหนาในระดบโลก 22

บทท 3 วธด าเนนการและกระบวนการศกษา 27

3.1 การศกษารวบรวมขอมลเอกสารวชาการในประเทศและตางประเทศ 27 3.2 การเชญบคคลและหนวยงานทเกยวของมาใหขอมลและแสดงความคดเหน 27

เพอประกอบการพจารณา 3.3 การตดตอประสานงาน 30 3.4 การประชม working group กลมยอย 30 3.5 การประชมศกษา อภปราย วเคราะห และเสนอแนะของคณะอนกรรมาธการฯ 30

บทท 4 ผลการพจารณาศกษา 31

4.1 ขอเสนอการคมครองหลกประกนสขภาพและสทธประโยชนใหแกทกคน 31 ทงคนไทยและคนตางดาว

4.2 ขอเสนอเพอความยงยนและความเพยงพอดานการคลงสขภาพของประเทศไทย 54 4.3 ขอเสนอการพฒนาตนแบบการจดบรการแบบเพมความคมคา 61

และไดรบการจายชดเชยอยางเหมาะสม และการขยายผลไปสเรองอน ๆ 4.4 ขอเสนอการพฒนาหลกประกนสขภาพถวนหนาเพอการพฒนาทยงยน 67

จากการทบทวนการบรหารจดการหลกประกนสขภาพถวนหนาของประเทศตาง ๆ

บทท 5 บทสรปและขอเสนอแนะ 77

บรรณานกรม 83

ภาคผนวก 87 ภาคผนวก ก : ปฏญญาทางการเมองของการประชมระดบสง 89

วาดวยหลกประกนสขภาพถวนหนา ภาคผนวก ข : ค าสงแตงตงคณะอนกรรมาธการ 95

ภาคผนวก ค : ภาพกจกรรมการประชมคณะอนกรรมาธการ 101 ภาคผนวก ง : รายชอ Working group รวมพฒนาขอเสนอตออนกรรมาธการ 107

บทท 1 บทน ำ

1.1 ควำมเปนมำของกำรพจำรณำศกษำ ดวยในคราวประชมคณะกรรมาธการการสาธารณสข วฒสภา ครงท 3/2562 วนพธท 2 ตลาคม 2562 ทประชมไดพจารณาแนวทางการด าเนนงานประจ าปงบประมาณ พ.ศ. 2563 ทงน เพอใหเปนไป ตามหนาทและอ านาจของคณะกรรมาธการการสาธารณสข ตามขอบงคบการประชมวฒสภา พ.ศ. 2562 ขอ 78 วรรคสอง (20) ซงก าหนดใหคณะกรรมาธการการสาธารณสขมหนาท และอ านาจพจารณา รางพระราชบญญต กระท ากจการ พจารณาสอบหาขอเทจจรงหรอศกษาเรองใด ๆ ทเกยวกบการสาธารณสข การพฒนาระบบสขภาพ การบรการสาธารณสขทเหมาะสมและไดมาตรฐาน โดยรวมถงการรกษาพยาบาล การควบคมและปองกนโรค การฟนฟ การสง เสรมสขภาวะและพฒนาคณภาพชวตของประชาชน รวมถงปญหาผลกระทบของการเปลยนแปลงทางประชากรและการพฒนา พจารณาศกษา ตดตาม เสนอแนะ และเรงรดการปฏรปประเทศและแผนแมบทภายใตยทธศาสตรชาตทอยในหนาทและอ านาจ และอน ๆ ทเกยวของ โดยคณะกรรมาธการเหนสมควรตงคณะอนกรรมาธการขนคณะหนง เพอท าหนาทพจารณาศกษาและวเคราะหสถานการณเกยวกบระบบหลกประกนสขภาพถวนหนาและเปาหมายการพฒนาอยางยงยนดานสาธารณสข การศกษาและเปรยบเทยบระบบหลกประกนสขภาพถวนหนาของประเทศไทยกบตางประเทศ พรอมความทาทายทส าคญ เพอใหบรรลการพฒนาทยงยนดานสาธารณสข การสรางความเหนรวม ตดตามและเสนอแนะแผนปฏรปประเทศดานสาธารณสข เกยวกบความยงยนและเพยงพอดานการเงนการคลงสขภาพ เพอการบรรลเปาหมายหลกประกนสขภาพถวนหนา และการพฒนาทยงยนดานสาธารณสขของประเทศไทย และรายงานผลการด าเนนงานตอคณะกรรมาธการ โดยรวบรวมขอมลเบองตน เพอน ามาประกอบการพจารณาศกษา รวมทงน าเสนอขอเสนอแนะประเดนทเกยวของตาง ๆ ตอคณะกรรมาธการเพอน าไปรวบรวมเปนผลการด าเนนงานของคณะกรรมาธการ พรอมทงตดตาม และเสนอแนะแผนปฏรปประเทศดานสาธารณสข ตลอดจนประเดนอน ๆ ทเกยวของคณะกรรมาธการไดพจารณาศกษา เรอง “การปฏรปหลกประกนสขภาพถวนหนาของประเทศไทยเพอการพฒนาทยงยน (Thai universal health coverage reform for sustainable development)” ตอไป 1.2 วตถประสงคของกำรพจำรณำศกษำ 1. ศกษาและวเคราะหสถานการณเกยวกบระบบหลกประกนสขภาพถวนหนา และเปาหมายการพฒนาอยางยงยนดานสาธารณสข

2. ศกษาและเปรยบเทยบระบบหลกประกนสขภาพถวนหนาของประเทศไทยกบตางประเทศ พรอมความทาทายทส าคญ เพอใหบรรลการพฒนาทยงยนดานสาธารณสข

3. สรางความเหนรวม ตดตามและเสนอแนะแผนปฏรปประเทศดานสาธารณสข เกยวกบความยงยนและเพยงพอดานการเงนการคลงสขภาพ เพอการบรรลเปาหมายหลกประกนสขภาพถวนหนา และการพฒนาทยงยนดานสาธารณสขของประเทศไทย

2

1.3 ขอบเขตของกำรพจำรณำศกษำ 1. วเคราะหสถานการณเกยวกบระบบหลกประกนสขภาพถวนหนาและเปาหมายการพฒนา

อยางยงยนดานสาธารณสข 2. ศกษาและเปรยบเทยบระบบหลกประกนสขภาพถวนหนาของประเทศไทยกบตางประเทศ

พรอมความทาทายทส าคญ เพอใหบรรลการพฒนาทยงยนดานสาธารณสข 3. เสนอแนะแผนปฏรปประเทศดานสาธารณสขเกยวกบความยงยนและเพยงพอดานการเงน

การคลงสขภาพ เพอการบรรลเปาหมายหลกประกนสขภาพถวนหนาและการพฒนาทยงยนดานสาธารณสขของประเทศไทย 1.4 ระยะเวลำในกำรพจำรณำศกษำ ตงแตตลาคม 2562 ถงกนยายน 2563 1.5 นยำมศพทเฉพำะ

หลกประกนสขภำพถวนหนำ หมายถง การดแลใหประชาชนทกคนสามารถเขาถงบรการสขภาพตามทจ าเปน รวมทงการสรางเสรมสขภาพปองกนโรค การรกษา การฟนฟสมรรถภาพ และการดแลประคบประคอง ดวยบรการทมคณภาพ ประสทธภาพ ประสทธผล และท าใหเกดความมนใจวา การใชบรการสขภาพเหลานนจะไมท าใหผใชบรการตองเผชญกบความล าบากทางการเงน

ควำมยงยนดำนกำรคลงสขภำพ หมายถง แหลงการคลง ไดแก งบประมาณ เงนสมทบ และรายจายสขภาพของครวเรอน อยในวสยทประเทศ รฐบาล และครวเรอน สามารถลงทนเพอสขภาพไดในระยะยาว

ควำมเพยงพอดำนกำรคลงสขภำพ หมายถง รายจายสขภาพเพยงพอส าหรบการจดบรการสขภาพเพอใหประชาชนทกคนเขาถงบรการสขภาพทมประสทธภาพไดอยางทวถงเทาเทยมและปองกนไมใหครวเรอนประสบภาวะลมละลายหรอกลายเปนครวเรอนยากจนจากการจายคารกษาพยาบาล

กำรจดกำรระบบเดยว (unification) หมายถง การบรณาการการบรหารจดการระบบหลกประกนสขภาพภาครฐทกระบบใหเกดความกลมกลนและมมาตรฐานเดยว โดยครอบคลมการก าหนดชดสทธประโยชน การลงทะเบยนประชาชนผมสทธ ระบบฐานขอมลผมสทธและการตรวจสอบสทธ การขนทะเบยนหนวยบรการ การจดหางบประมาณ รปแบบการจดสรรและการจายชดเชยคาบรการ ระบบการเบกจาย ระบบขอมลสารสนเทศ ระบบก ากบคณภาพมาตรฐานบรการ ระบบตรวจสอบ ระบบการรบเรองรองเรยน และคมครองสทธ และ/หรอประเดนอนตามทเกยวของ

กำรจดบรกำรแบบเพมควำมคมคำ (Value based health care) หมายถง การจดบรการทท าใหผลลพธทางสขภาพของบคคลดขน ในขณะทตนทน/คาใชจายการบรการลดลงหรอไมเพมขน ซงการจดบรการแบบเพมความคมคา มกจะออกแบบเพอใชคกบ การจายเงนแบบมงเนนคณคา (Value based payment)

3

กำรจำยเงนแบบมงเนนคณคำ (Value Based Payment) หมายถง การจายเพอสงเสรม ใหเกดผลลพธทางสขภาพทดขน และ/หรอน าไปสการลดตนทนหรอคาใชจายของการบรการ โดยมรปแบบการจายตามผลลพธทางสขภาพเปนหลก และอาจจายตามรปแบบบรการทจ าเปนในการท าใหเกดผลลพธทางสขภาพทพงประสงค การจายเงนแบบมงเนนคณคา เปนกลไกหนงในการกระตนใหเกดการปรบปรงคณภาพ โดยใชรปแบบการบรการตาง ๆ รวมถงบรณาการการจดบรการใหเกดความตอเนองครบวงจรเพอเพมคณภาพ

1.6 ประโยชนทคำดวำจะไดรบ รายงานการพจารณาศกษา เรอง การปฏรปหลกประกนสขภาพถวนหนาของประเทศไทย เพอการพฒนาทยงยน 1.7 กรอบแนวคดในกำรพจำรณำศกษำ

บทท 2

Political declaration SDG Global health policy

หลกประกนสขภำพถวนหนำ Universal Health Coverage

กำรปฏรปประเทศ แผนยทธศำสตรชำต

หลกประกนสขภำพถวนหนำทยงยน

Existing strategy

Goals

Government MoPH Payer Beneficiary Other

sectors

People coverage Financial risk

protection Service coverage

บทท 2

เอกสำรและงำนวจยทเกยวของ

รายงานฉบบน ไดทบทวนและวเคราะหเอกสารและงานวจยทเกยวของกบหลกประกนสขภาพถวนหนา การเงนการคลงสขภาพ ความยงยนของระบบสาธารณสขและระบบหลกประกนสขภาพทงของประเทศไทยและตางประเทศ เพอเปนขอมลประกอบการจดท าขอเสนอเพอการปฏรปหลกประกนสขภาพถวนหนาของประเทศไทยเพอความยงยนในระยะยาว มสาระโดยสงเขปดงน 2.1 หลกประกนสขภำพถวนหนำ (Universal Health Coverage: UHC) : ค ำจ ำกดควำมและเปำหมำย

หลกประกนสขภาพถวนหนา หมายถง การดแลใหประชาชนทกคนสามารถเขาถงบรการสขภาพตามทจ าเปน รวมทงการสรางเสรมสขภาพปองกนโรค การรกษา การฟนฟสมรรถภาพ และการดแลประคบประคอง ดวยบรการทมคณภาพ ประสทธภาพ ประสทธผล และท าใหเกดความมนใจวา การใชบรการสขภาพเหลานนจะไมท าใหผใชบรการตองเผชญกบความล าบากทางการเงน1

เปาหมายทส าคญของหลกประกนสขภาพถวนหนา 2 ประการ คอ (1) การท าใหสมาชกทกคนสามารถเขาถงบรการสขภาพทจ าเปน และ (2) การปกปองครวเรอนจากความยากล าบาก หรอความเสยงทางการเงนอนเนองมาจากการเจบปวย

การขบเคลอนหลกประกนสขภาพถวนหนา ตองค านงถงองคประกอบ 3 ดาน ทเรยกวา “UHC Cube” ประกอบดวย ประชาชนทไดรบความคมครอง สทธประโยชนทครอบคลม และการปกปองความเสยงทางการเงนของประชาชนเมอเจบปวย ซงสะทอนจากการจดการกองทนรวมและคาใชจายทประชาชนตองรวมจายสมทบ (Cost sharing/Copayment) และ/หรอควกกระเปาจายเองเมอไปรบบรการ ณ จดบรการ (Out – Of – Pocket : OOP) ดงภาพ

ทมา : WHO, Health financing for universal coverage: universal coverage-three dimensions, http://www.who.int/health_financing/strategy/dimensions/en/

ส ำหรบประเทศไทย หลกประกนสขภาพถวนหนาของไทยประกอบดวยระบบประกนสขภาพของรฐ 3 ระบบหลก ไดแก สวสดการรกษาพยาบาลขาราชการ (Civil Servant Medical Benefit Scheme : CSMBS) ระบบประกนสงคม (Social Health Insurance : SHI) และระบบหลกประกน

1 https://www.who.int/healthsystems/universal_health_coverage/en/

http://www.who.int/health_financing/strategy/dimensions/en/

https://www.who.int/healthsystems/universal_health_coverage/en/

6

สขภาพแหงชาต (Universal Coverage Scheme : UCS) ซงหากเปรยบเทยบกบ 3 ดาน ของ UHC Cube อธบายไดดงน

แกน X หมายถง หลกประกนสขภาพถวนหนาของไทย ครอบคลมประชาชนมากกวา รอยละ 99.92 (ณ กนยายน 2562) นนคอ คนไทยทกคนไดรบความคมครองในระบบหลกประกนสขภาพภาครฐ

แกน Y หมายถง การปกปองความเสยงทางการเงน ซงประเทศไทย สามารถปกปองไดคอนขางสง เนองจากผปวยไดรบบรการโดยไมตองจาย ณ จดทไปรบบรการ และพบวาคาใชจายดานสขภาพทครวเรอนตองควกเงนจายเมอไปรบบรการ (OOP) คดเปนรอยละ 11 ของคาใชจายดานสขภาพทงหมด (ณ 2560)

แกน Z หมายถง บรการสขภาพทจดให ซงหลกประกนสขภาพถวนหนาของไทย ครอบคลมบรการสขภาพรอบดาน ทงการสรางเสรมสขภาพปองกนโรค การวนจฉย การรกษา การฟนฟสมรรถภาพทางการแพทย รวมทง บรการทนตกรรมและฟนปลอม บรการดานยาทจ าเปน และบรการราคาสงตาง ๆ เชน การบ าบดทดแทนไต การปลกถายอวยวะ การผาตดหวใจ การผาตดตาตอกระจก เปนตน โดยมบรการทยกเวนเพยงเลกนอย

2.2 เปำหมำยเพอกำรพฒนำทยงยนของโลก ป 2559 - 2573 (Sustainable Development Goals : SDGs)

ประเทศสมาชกสหประชาชาต 193 ประเทศ (ซงรวมถงประเทศไทยดวย) ไดตกลงรวมกน ในการขบเคลอนเปาหมายเพอการพฒนาทยงยนของโลก (Post 2015 Sustainable Development Goals) ทงหมด 17 เปาหมาย โดยเปาหมายขอ 3.8 วาดวยการบรรลหลกประกนสขภาพถวนหนา อยางครอบคลม เพอปกปองความเสยงทางการเงนของประชาชนและสามารถเขาถงบรการทจ าเปนอยางมคณภาพ และทกคนไดรบยา/วคซนทมคณภาพ ปลอดภยและมประสทธภาพไดตามความจ าเปน โดยม 2 เปาหมายยอยทเกยวของ ไดแก

เปาหมายท 3.8.1 ความครอบคลมบรการสขภาพ ซงวดเปนดชนความครอบคลมบรการสขภาพทจ าเปน (Service coverage index)

เปาหมายท 3.8.2 การปกปองความเสยงทางการเงน ประกอบดวย การวดสดสวนของครวเรอนทลมละลายจากคาใชจายดานสขภาพ และ ครวเรอนทกลายเปนครวเรอนยากจนจากการจายคารกษาพยาบาลเมอเจบปวย ดงภาพ

7

ควำมส ำเรจของประเทศไทยในกำรขบเคลอนเปำหมำยกำรพฒนำทยงยนดำนสำธำรณสข และหลกประกนสขภำพถวนหนำ ดงภาพ

Thailand: performance by indicator Value Year Rating Trend

ทมา : https://dashboards.sdgindex.org/static/countries/profiles/Thailand.pdf 2.3 กำรขบเคลอนหลกประกนสขภำพถวนหนำ (UHC) ในระดบโลก นอกเหนอจากการสรางองคความร การสรางความรวมมอในการขบเคลอนหลกประกนสขภาพถวนหนาของประเทศตาง ๆ มาอยางตอเนอง ทด าเนนการโดยองคกรความรวมมอระหวางประเทศ เชน องคการอนามยโลก ธนาคารโลก และเครอขายตาง ๆ แลว ยงมความพยายามของประเทศสมาชกสหประชาชาตในการรวมกนผลกดนการบรรลหลกประกนสขภาพถวนหนาของประเทศตาง ๆ อาท

กำรก ำหนดเปำหมำยกำรพฒนำทยงยน เพอขบเคลอนใหทกประเทศบรรลหลกประกนสขภาพถวนหนา ภายในป 2030 ความครอบคลมบรการสขภาพและการปกปองความเสยงทางการเงน (SDGs 3.8.1 และ 3.8.2) (ดงรายละเอยดใน 2.2)

กำรประกำศควำมส ำคญของหลกประกนสขภำพถวนหนำ โดยทประชมเตมคณะของสมชชาสหประชาชาต สมยสามญ ครงท 72 เมอวนท 12 ธนวาคม 2560 ณ นครนวยอรก ประเทศสหรฐอเมรกา รบรองขอมตใหวนท 12 ธนวาคมของทกป เปน “วนหลกประกนสขภาพถวนหนาสากล” หรอ UHC Day (International Universal Health Coverage Day)

กำรประกำศปฏญญำทำงกำรเมองวำดวยหลกประกนสขภำพถวนหนำ โดยทประชมระดบสงเรองหลกประกนสขภาพถวนหนา ในการประชมสมชชาสหประชาชาต เมอวนท 23 กนยายน 2562

https://dashboards.sdgindex.org/static/countries/profiles/Thailand.pdf

8

(High - level Meeting on UHC at the United Nations General Assembly in 23rd September 2019) ผน าระดบสงไดเหนชอบรวมกนในการประกาศปฏญญาทางการเมองของการประชมระดบสงวาดวยหลกประกนสขภาพถวนหนา “หลกประกนสขภาพถวนหนา : ขบเคลอนไปดวยกนเพอสรางโลก ท ส ขภาพด ข น ” Political Declaration of the High - level Meeting on Universal Health Coverage “Universal health coverage: moving together to build a healthier world”2 เนนความเทาเทยม ประสทธภาพของระบบ และการมสวนรวมของภาคสวนตาง ๆ ซงนายกรฐมนตรของไทย พลเอกประยทธ จนทรโอชา เปนผกลาวปาฐกถาในฐานะประเทศผน าในการยกรางปฏญญาดงกลาว

2.4 รฐธรรมนญแหงรำชอำณำจกรไทย พ.ศ. 2560 ทเกยวของกบสทธของประชาชนในการไดรบบรการสาธารณสข หนาทของรฐ และการปฏรประบบหลกประกนสขภาพ ประกอบดวย

หมวด 3 วาดวยสทธและเสรภาพของปวงชนชาวไทย มาตรา 47 ก าหนดใหบคคลยอมมสทธไดรบบรการสาธารณสขของรฐ บคคลผยากไรยอมมสทธไดรบบรการสาธารณสขของรฐ โดยไมเสยคาใชจาย ตามทกฎหมายบญญต และบคคลยอมมสทธไดรบการปองกนและขจดโรคตดตออนตรายจากรฐ โดยไมเสยคาใชจาย

หมวด 5 วาดวยหนาทของรฐ มาตรา 55 ก าหนดใหรฐตองด าเนนการใหประชาชนไดรบบรการสาธารณสขทมประสทธภาพอยางทวถง เสรมสรางใหประชาชนมความรพนฐานเกยวกบการสงเสรมสขภาพ และการปองกนโรค และสงเสรมและสนบสนนใหมการพฒนาภมปญญาดานแพทยแผนไทยใหเกดประโยชนสงสด บรการสาธารณสขตองครอบคลมการสงเสรมสขภาพ การควบคมและปองกนโรค การรกษาพยาบาล และการฟนฟสขภาพดวย และรฐตองพฒนาการบรการสาธารณสขใหมคณภาพ และมมาตรฐานสงขนอยางตอเนอง

หมวด 16 วาดวยการปฏรปประเทศ มาตรา 258 ก าหนดใหด าเนนการปฏรปประเทศ อยางนอยในดานตาง ๆ ใหเกดผล โดย ช. ดานอนๆ (4) ระบให “ปรบระบบหลกประกนสขภาพ ใหประชาชนไดรบสทธและประโยชนจากการบรหารจดการและการเขาถงบรการทมคณภาพ และสะดวกทดเทยมกน” และมาตรา ๒๕๙ ระบใหการปฏรปประเทศเปนไปตามกฎหมายวาดวยแผนและขนตอนการด าเนนการปฏรปประเทศฯ ซงแผนการปฏรปประเทศดานสาธารณสขไดประกาศในราชกจจานเบกษา เมอวนท 6 เมษายน 2561 ตอมาในป 2563 ไดมการประกาศแตงตงคณะกรรมการปฏรปประเทศดานตาง ๆ ชดใหม มผลตงแตวนท 30 มถนายน 25633 และส านกงานสภาพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต อยระหวางการปรบปรงแผนการปฏรปประเทศดานตาง ๆ และจะมการประกาศใชตอไป

2 Political Declaration of the High-level Meeting on Universal Health Coverage “Universal health coverage: moving together to build a healthier world” https://www.un.org/pga/73/wp-content/uploads/sites/53/2019/07/FINAL-draft-UHC-Political-Declaration.pdf 3 ประกาศส านกนายกรฐมนตร เรอง แตงตงคณะกรรมการปฏรปประเทศดานตาง ๆ (ฉบบท ๒) ลงวนท ๑๖ กรกฎาคม ๒๕๖๓

https://www.un.org/pga/73/wp-content/uploads/sites/53/2019/07/FINAL-draft-UHC-Political-Declaration.pdf


9

2.5 นโยบำยรฐบำล รฐบาลพลเอกประยทธ จนทรโอชา สมยท 1 มนโยบายยกระดบคณภาพบรการดานสาธารณสข

และสขภาพของประชาชน โดยวางรากฐานใหระบบหลกประกนสขภาพครอบคลมประชากรในทกภาคสวนอยางมคณภาพ โดยไมมความเหลอมล าของคณภาพบรการในแตละระบบประกนสขภาพ4

2.6 ยทธศำสตรชำต ระยะ 20 ป (พ.ศ.2561 - 2580) และแผนแมบทภำยใตยทธศำสตรชำต5

เปนกรอบในการขบเคลอนการพฒนาประเทศเพอบรรลวสยทศนใหประเทศมความมนคง มงคง ยงยน เปนประเทศพฒนาแลว ดวยการพฒนาตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง โดยการสงเสรมใหคนมสขภาวะทดตลอดชวงชวต และสรางโอกาสและความเสมอภาคทางสงคม ผานการสรางความเสมอภาคและหลกประกนทางสงคม เพอท าใหคนไทยทกคนไดรบความคมครอง และมหลกประกนทางสงคมเพมขน รวมทงหลกประกนทางสขภาพ โดยเฉพาะกลมดอยโอกาส และกลมเปราะบาง

2.7 แผนระยะ 20 ปดำนสำธำรณสข และแผนพฒนำสขภำพแหงชำต ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 - 2564)

กระทรวงสาธารณสขไดก าหนดกรอบและยทธศาสตรการสรางความเปนเลศใน 4 ดาน คอ ดานการสรางเสรมสขภาพปองกนโรค (P&P Excellence) ดานบรการสขภาพ (Service Excellence) ดานก าลงคน (People Excellence) และดานการอภบาลระบบ (Governance Excellence)

2.8 กำรปฏรปประเทศดำนสำธำรณสข

มเปาหมาย “ประชาชนทกภาคสวนมความรอบรดานสขภาพ มสวนรวมในการวางระบบ ในการดแลสขภาพ ไดรบโอกาสเทาเทยมกนในการเขาถงบรการสาธารณสขทจ าเปน และอยในสภาพแวดลอมทเออตอการมสขภาวะ ตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ภายใตระบบสาธารณสขทเปนเอกภาพและการอภบาลระบบทด ประกอบดวย องคประกอบ 4 ดาน 10 ประเดนปฏรป

“ระบบหลกประกนสขภาพ” เปนประเดนหนงของการปฏรปประเทศดานสาธารณสข มสาระโดยสงเขปดงน

เปาหมายระยะ 5 ป : ประชาชนมระดบความรอบรดานสขภาพสงขน ประชาชนทกกลม มโอกาสเทาเทยมกนในการเขาถงบรการสาธารณสขทจ าเปนอยางมคณภาพ มกลไกหลกในการบรหารจดการทางการคลงสขภาพระดบชาต

เปาหมายระยะ 1 ป : มแผนวจยพฒนาระดบความรอบรดานสขภาพ มการก าหนดชดสทธประโยชนหลกมแผนด าเนนงานหลกประกนสขภาพส าหรบบคคลทมปญหาสถานะและสทธและคนตางดาว มการศกษาทางเลอกแหลงรายไดเพมเตม รปแบบสทธประโยชนและระบบบรการ จดท ากลไก

4 ค าแถลงนโยบายของคณะรฐมนตร พลเอกประยทธ จนทรโอชา แถลงตอสภานตบญญตแหงชาต เมอวนท ๑๒ กนยายน ๒๕๕๗, ขอ ๕.๑ และ ๕.๒ 5 ยทธศาสตรชาต ระยะ ๒๐ ป พ.ศ.๒๕๖๑ – ๒๕๘๐ ประกาศในราชกจจานเบกษา เมอวนท ๑๓ ตลาคม ๒๕๖๑ และแผนแมบทภายใตยทธศาสตรชาต ประกาศใชเมอวนท ๑๘ เมษายน ๒๕๖๒

10

บรหารจดการดานการคลงสขภาพ และน ารองการพฒนารปแบบการจดบรการและกลไกการจายทเนนความคมคา

ตวชวดทส าคญ เชน รายจายสขภาพรฐ การมแหลงเงนเพมเตม รายจายตอหวทปรบดวยโครงสรางประชากรในสทธประโยชนหลกของแตละกองทน การก าหนดชดสทธประโยชนหลก ชดสทธประโยชนเสรม ขอเสนอการคมครองดานสขภาพแกบคคลทมปญหาสถานะและสทธและผทไมใชคนไทย รวมทงแหลงเงน แผนปฏรปเพอสรางความยงยนการด าเนนงานหลกประกนสขภาพ และแผนการปฏรปการจายเงนแบบเพมความคมคา (Value - based health service payment model)

คณะอนกรรมาธการหลกประกนสขภาพถวนหนาเพอการพฒนาทยงยน มหนาทหนงในการตดตามและเสนอแนะแผนปฏรปประเทศดานสาธารณสขเกยวกบความยงยนและเพยงพอดานการเงน การคลงสขภาพ เพอการบรรลเปาหมายหลกประกนสขภาพถวนหนาและการพฒนาทยงยน ดานสาธารณสขของประเทศไทย โดยมเปาหมายการจดท าขอเสนอการปฏรปประเทศดานสาธารณสขใน 4 ประเดน ไดแก

1. การก าหนดชดสทธประโยชนหลกส าหรบคนไทยทกคน & ชดสทธประโยชนเสรม การประมาณการคาใชจายตามชดสทธประโยชน & แหลงเงน

2. การคมครองดานสขภาพใหแกกลมบคคลทมปญหาสถานะและสทธ รวมทงทไมใชประชาชนไทย

3. พฒนากลไกหลกในการบรหารจดการทางการคลงสขภาพระดบประเทศ 4. การพฒนาตนแบบการจดบรการแบบเพมความคมคา และไดรบการชดเชย อยางเหมาะสม

2.9 ขอเสนอกำรคลงสขภำพเพอควำมยงยนของระบบหลกประกนสขภำพ : เปำประสงค ตวชวด และเปำหมำย (SAFE)6

เพอความยงยนของระบบหลกประกนสขภาพ การคลงดานสขภาพของประเทศไทย ควรมเปาประสงค (Goal) ระยะยาว 4 ประการ ไดแก ความยงยน Sustainability, ความเพยงพอ Adequacy, ความเปนธรรม Fairness, และความมประสทธภาพ Efficiency หรอทเรยกยอ ๆ วา “SAFE” ประกอบดวย เปาหมายและแนวทางทเกยวของ

6 จดท าโดยคณะกรรมการจดท าแนวทางการระดมทรพยากรเพอความยงยนของระบบหลกประกนสขภาพแหงชาต แตงตงโดยกระทรวงสาธารณสข ค าสง ท ๑๐๒๐/๒๕๕๘ ลงวนท ๒๔ มถนายน ๒๕๕๘ (ตามขอสงการตามมต ครม. เมอวนท ๒๐ เมษายน ๒๕๕๘) โดยมนายอมมาร สยามวาลา เปนทปรกษา นายสวทย วบลผลประเสรฐ เปนประธาน มหนวยงานทเกยวของกบการคลงของประเทศและนกวชาการเปนกรรมการ โดยมอ านาจหนาทในการศกษาและสงเคราะหขอเสนอแนวทางการระดมทรพยากรเพอความยงยนและการบรหารจดการทรพยากรในระบบหลกประกนสขภาพอยางมประสทธภาพและใหเกดความเปนธรรม

11

โดยมรายละเอยดและเปาหมายดงน

1. S - Sustainability ความยงยนดานการคลงสขภาพ หมายถง แหลงการคลง ไดแก งบประมาณ เงนสมทบ และรายจายสขภาพของครวเรอน อยในวสยทประเทศ รฐบาล และครวเรอน สามารถลงทนดานสขภาพไดในระยะยาว

2. A – Adequacy ความเพยงพอ หมายถง รายจายสขภาพเพยงพอส าหรบการจดบรการสขภาพเพอใหประชาชนทกคนเขาถงบรการสขภาพ รวมทงยาและเทคโนโลยทางการแพทยทจ าเปน และปองกนไมใหครวเรอนประสบภาวะลมละลายหรอกลายเปนครวเรอนยากจนจากการจายคารกษาพยาบาล

3. F - Fairness ความเปนธรรม มหลกการทส าคญคอ การชวยเหลอเกอกลกนในสงคม (Social solidarity) หรอการชวยเหลอซงกนและกนระหวาง ผแขงแรงและผเจบปวย และ ระหวางผมความสามารถจายมากกวาและนอยกวา หรอ เรยกสนๆ วา “ด - ปวย รวย - จน ชวยกน”

4. E - Efficiency ความมประสทธภาพ หมายถง การใชทรพยากรในการด าเนนการใหเปนไปตามวตถประสงคดานสขภาพ โดยใชทรพยากรอยางคมคา ทงในเชงเทคนค (Technical efficiency) และในการจดสรร (Allocative efficiency) ซงตองค านงถงความทนเวลา และความมคณภาพ รายละเอยดตวชวดในแตละเปาหมาย ดงน

Goals, Indicators, Target กำรคลงสขภำพเพอควำมยงยน UHC (SAFE), ภำยใน พ.ศ. 2565

Sustainability ยงยน

1. รายจายสขภาพทงหมด (THE) ตองไมเกนรอยละ 5 ของ GDP 2. รายจายของรฐบาลดานสขภาพ (GGHE) ไมเกนรอยละ 20 ของรายจายของรฐบาล (GGE)

Adequacy ความเพยงพอ

3. รายจายสขภาพทงหมด (THE) ตองไมนอยกวาทเปนอย คอ รอยละ 4.6 ของ GDP 4. รายจายของรฐบาลดานสขภาพ (GGHE) ตอรายจายของรฐบาล (GGE) ตองไมนอยกวารอยละ 17

12

Goals, Indicators, Target กำรคลงสขภำพเพอควำมยงยน UHC (SAFE), ภำยใน พ.ศ. 2565

5. รายจายนอกภาครฐดานสขภาพ (Private + HHE) ไมเกนรอยละ 20 ของ THE และ HHE ไมเกนรอยละ 11.3 6. อบตการณครวเรอนลมละลายจากการจายคารกษาพยาบาล ไมเกนรอยละ 2.3 ของครวเรอนทงหมด 7. อบตการณครวเรอนทตองกลายเปนครวเรอนยากจนภายหลงจากการจาย คารกษาพยาบาลไมเกนรอยละ 0.47 ของครวเรอนทงหมด

Fairness ความเปนธรรม

8. เพมความเปนธรรมของการจายเงนสมทบระหวางผมสทธในระบบประกนสงคมใหใกลเคยงกบเรมตนเมอป 2534 โดยปรบเพมเพดานเงนเดอนส าหรบการค านวณเงนสมทบของผประกนตนใหเปน 7 เทาของคาแรงขนต า 9. เพมความเปนธรรมในการจายเงนสมทบกอนใชบรการ (Pre-payment) และการรวมจาย ณ จดใชบรการ (Copayment) ระหวางผมสทธหลกประกนสขภาพภาครฐทงสามระบบ 9.1 Pre-payment สองทางเลอก ดงน คนไทยทกคนตองจายเงนสมทบ หรอไมตองจายเงนสมทบ 9.2 มการระดมทนจากการรวมจาย ณ จดใชบรการสขภาพ 10. บรรลความเปนธรรมในการจายเงนแกสถานพยาบาลของแตละระบบหลกประกนสขภาพภาครฐ 10.1 คาใชจายรายหวทปรบดวยโครงสรางอายของแตละระบบ ตองไมตางจากคาเฉลย ±10% 10.2 ก าหนดมาตรฐานการจายเงนของแตละระบยเปนราคาเดยวกนในทกประเภทและระดบการบรการ

Efficiency ประสทธภาพ

11. เพมประสทธภาพ 11.1 ทกระบบใชระบบงบประมาณปลายปด (Close ended budget) 11.2 ทกระบบมมาตรการละกลไกการเฝาระวงราคาและควบคมราคา การเบกจายทมประสทธภาพ (Efficient reimbursement and price control system) 11.3 ทกระบบใชอ านาจในการซอรวมกน (Collective purchasing power) 11.4 มการใชมาตรการรฐอยางเหมาะสม (Government intervention)

ค าอธบาย GDP – Gross Domestic Product, GGE – General Government Expenditure GGHE – General Government Health Expenditure HHE – Household Health Expenditure THE – Total Health Expenditure

13

2.10 หลกประกนสขภำพถวนหนำในบรบทของประเทศไทย องคกรในระบบสขภำพ ทมบทบาท/เกยวของในการขบเคลอนหลกประกนสขภาพถวนหนาเพอการพฒนาทยงยน

14

ระบบหลกประกนสขภำพภำครฐ และระบบอนๆ ทคมครองการเขาถงบรการสขภาพของผมสทธและการมสขภาวะทดของประชาชน

สวสดกำรรกษำพยำบำล

ขำรำชกำร (CSMBS)

สวสดกำรรกษำพยำบำลรฐวสำหกจ

และหนวยงำนรฐอนๆ

ประกนสงคม (SHI)

หลกประกนสขภำพแหงชำต (UCS)

หลกประกนสขภำพ

ส ำหรบบคคลทอยระหวำง

รอพสจนสถำนะและ

สทธ

ประกนสขภำพส ำหรบแรงงำน

ตำงดำว ทไดรบผอนผน

ท ำงำน

กำรสรำงเสรมสขภำพ

(HP)

กำรเจบปวยฉกเฉน กำรกชพ และกำรสงตอ (EMS)

กำรประสบภยจำกรถ (RAV)

กฎหมาย พระราชกฤษฎกา ๒๕๒๓ และทแกไขเพมเตม

ระเบยบสวสดการคารกษาพยาบาลของแตละหนวยงาน

พรบ.ประกน สงคม ๒๕๓๓ และทแกไขเพมเตม

พรบ.หลก ประกนสขภาพแหงชาต ๒๕๔๕

มต ครม. มต ครม. พรบ.กองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ พ.ศ.๒๕๔๔

พรบ.การแพทยฉกเฉน พ.ศ. ๒๕๕๑

พรบ.คมครองผประสบภยจากรถ พ.ศ. ๒๕๓๕ และทแกไขเพมเตม

หนวยงานรบผดชอบ

กรมบญชกลาง กระทรวงการคลง

แตละหนวยงานบรหารจดการเอง

ส านกงานประกนสงคม (สปส.) กระทรวงแรงงาน

ส านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต (สปสช.)

ส านกงานปลดกระทรวงสาธารณสข

ส านกงานปลดกระทรวงสาธารณสข

ส านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ(สสส.)

สถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาต (สพฉ.)

ส านกงาน คกก.ก ากบ และสงเสรมธรกจประกนภย (คปภ.)

15










สทธ



ท ำงำน


(HP)



ประชาชน ผมสทธ

ขาราชการ และบคคลในครอบครว (≈ 5 ลานคน)

พนกงานรฐวสาหกจและผใชสทธรวม/ พนกงานของรฐ

ลกจางภาคเอกชน (≈12 ลานคน) และแรงงานตางดาวภายใต พรบ.ประกนสงคม

คนไทยทไมมสทธราชการ/ประกนสงคม(≈ 48 ลานคน)

บคคลทอยระหวางรอพสจนสถานะและสทธ

แรงงานตางดาว ทมต ครม.ผอนผนใหท างานตามระยะเวลาทก าหนด

คนไทยทกคน (ความร, ปรบพฤตกรรม)

คนไทยทกคนทจ าเปนตองใชบรการการแพทยฉกเฉน

ผประสบภยจากรถ

แหลงเงน ภาษทวไป รายได + เงนอดหนนจากรฐ

รวมสมทบ 3 ฝาย (นายจาง ลกจาง รฐบาล)

ภาษทวไป ภาษทวไป คาประกนสขภาพ 1,600 บาท/คน/ป + คาตรวจสขภาพ 500 บาท

ภาษสรา&ยาสบ เกบเพม 2% ของภาษทตองช าระ

รายไดจากงบประมาณ + รายไดอน

เบยประกนภย พรบ.ผประสบ ภยจากรถ

16










สทธ



ท ำงำน


(HP)



คาใชจายภาพรวม 2560 (ลานบาท)

≈ 73,659 (14,911.8 บาท/คน/ป)

N/A ≈ 43,565 (3,399.69 บาท/คน/ป) เฉพาะกรณเจบปวย

≈ 127,445 (3,188.92 บาท/คน/ป) ไมรวมเงนเดอน

N/A N’A ≈ 4,417 (เฉพาะเงนสนบสนนโครงการ 92%)

≈ 935 (เฉพาะงบกองทนฯ)

≈ 4,004 (เฉพาะเบยประกนภยทเปนรายไดสทธ)

การใชจายงบประมาณ

จายคารกษา พยาบาลในสถานพยาบาลทงผปวยนอกและผปวยใน



จายคาบรการ P&P ส าหรบทกคน และจายคารกษา พยาบาลผปวยนอก ผปวยใน

จายคารกษา พยาบาล ทงผปวยนอกและผปวยใน, ไมรวมบรการ HIV, ไตวายเรอรง, และบรการควบคม ปองกน และรกษาโรคเรอรง

จายคารกษา พยาบาลและฟนฟสมรรถภาพทวไป สงเสรมสขภาพ เฝาระวงโรค การปองกนและควบคมโรค

ใหทนสนบสนนโครงการสรางเสรมสขภาพ

จายชดเชยคาปฏบตงานดานการ แพทยฉกเฉน (บก อากาศ น า) และคาสนบสนนปฏบตการ

จายคารกษาพยาบาลผประสบภยจากรถ ตามเงอนไข ทก าหนด

17

2.11 แหลงเงน คำใชจำยดำนสขภำพ และผลลพธในระดบมหภำคของหลกประกนสขภำพถวนหนำ

1) แหลงกำรคลงดำนสขภำพของประเทศไทย7 ประกอบดวย 15 ประเภท ไดแก

ภาครฐ เอกชน กระทรวงสาธารณสข (MOPH) กระทรวงอน ๆ (Other ministries) องคกรปกครองสวนทองถน (Local Government) สวสดการรกษาพยาบาลขาราชการ (CSMBS) สวสดการรกษาพยาบาลรฐวสาหกจ (State

enterprises) สวสดการรกษาพยาบาลองคกรอสระภาครฐ (Public

independent agency) หลกประกนสขภาพแหงชาต (UCS) ประกนสงคม (SSS) กองทนเงนทดแทน (การเจบปวยจากการท างาน) (WCF)

การประกนสขภาพเอกชน (Private Insurance)

พรบ. คมครองผประสบภยจากรถ (Traffic insurance)

สวสดการจากนายจาง (Employer benefit)

ครวเรอน (Household) องคกรไมแสวงหาก าไร (Non-

profit) อน ๆ (ROW)

2) คำใชจำยดำนสขภำพของประเทศไทย (ไมรวมงบลงทน) เทยบกบ GDP

ทมา : ฐานขอมลตวชวดเพอการพฒนา (World Development Indicators), last updated 28 พ.ค. 2563 https://data.worldbank.org/indicator/SH.XPD.CHEX.GD.ZS

7 บญชสขภาพแหงชาต จดท าโดยส านกงานพฒนานโยบายสขภาพระหวางประเทศ (IHPP), 2562

https://data.worldbank.org/indicator/SH.XPD.CHEX.GD.ZS

18

3) คำใชจำยภำครฐดำนสขภำพ เทยบกบคำใชจำยภำครฐทงหมด

ทมา : ฐานขอมลตวชวดเพอการพฒนา (World Development Indicators), last updated 28 พ.ค. 2563 https://data.worldbank.org/indicator/SH.XPD.GHED.GE.ZS

4) คำใชจำยดำนสขภำพของประเทศ จ ำแนกตำมแหลงทมำ (รฐ ครวเรอน และภาคเอกชน (ไมรวมครวเรอน)

ทมา: ฐานขอมลตวชวดเพอการพฒนา (World Development Indicators), last updated 28 พ.ค.2563 https://data.worldbank.org/indicator/SH.XPD.GHED.CH.ZS https://data.worldbank.org/indicator/SH.XPD.PVTD.CH.ZS https://data.worldbank.org/indicator/SH.XPD.OOPC.CH.ZS

https://data.worldbank.org/indicator/SH.XPD.GHED.GE.ZS

https://data.worldbank.org/indicator/SH.XPD.GHED.CH.ZS

https://data.worldbank.org/indicator/SH.XPD.PVTD.CH.ZS

https://data.worldbank.org/indicator/SH.XPD.OOPC.CH.ZS

19

5) ครวเรอนทกลำยเปนครวเรอนยำกจนจำกกำรจำยคำรกษำพยำบำล ลดลง ครวเรอนทกลายเปนครวเรอนยากจนจากการจายคารกษาพยาบาล ลดลงจากรอยละ 2.36

หรอ 250,000 ครวเรอน ในป 2531 เหลอรอยละ 1.33 หรอ 220,000 ครวเรอน ในป 2545 (เรมระบบหลกประกนสขภาพแหงชาต) และรอยละ 0.24 หรอ 52,000 ครวเรอน ในป 2560

ทมา : การส ารวจภาวะเศรษฐกจและสงคมของครวเรอน ส านกงานสถตแหงชาต ป พ.ศ. 2531 - 2560

หมายเหต : Health impoverishment > ครวเรอนทตกอยใตเสนความยากจนภายหลงจากจายคารกษาพยาบาล โดยค านวณจากครวเรอนทอยเหนอเสนความยากจน ค านวณใหมใหเปนปจจบนตามเสนความยากจน (Poverty line) ของส านกงานคณะกรรมการเศรษฐกจสงคมแหงชาตของการส ารวจในแตละป

6) ครวเรอนทลมละลำยจำกกำรจำยคำรกษำพยำบำล ลดลง ครวเรอนทลมละลายจากการจายคารกษาพยาบาล ลดลงจากรอยละ 7.94 หรอ 710,000 ครวเรอน

ในป 2531 เหลอรอยละ 4.06 หรอ 660,000 ครวเรอน ในป 2545 (เรมระบบหลกประกนสขภาพแหงชาต) และรอยละ 2.26 หรอ 480,000 ครวเรอน ในป 2560

ทมา : การส ารวจภาวะเศรษฐกจและสงคมของครวเรอน ส านกงานสถตแหงชาต ป พ.ศ. 2531 - 2560 หมายเหต : Catastrophic health expenditure > รายจายคารกษาพยาบาลของครวเรอนมากกวารอยละ 10 ของคาใชจายโดยรวมของครวเรอน

20

7) คำใชจำยดำนสขภำพของ 3 กองทนหลก

ป คาใชจายดานสขภาพภาพรวม (THE)

UCS 48 ลานคน

UCS (% THE)

CSMBS 5 ลานคน

CSMBS (% THE)

SHI 12 ลานคน

SHI (% THE)

2545 201,679 30,344 15.0 20,476 10.2 10,696 5.3 2546 211,957 32,445 15.3 22,729 10.7 12,443 5.9 2547 228,041 34,161 15.0 26,078 11.4 14,267 6.3 2548 251,693 42,254 16.8 29,411 11.7 19,152 7.6 2549 274,055 54,772 20.0 37,037 13.5 21,029 7.7 2550 303,853 68,334 22.5 46,514 15.3 21,686 7.1 2551 356,275 88,775 24.9 54,937 15.4 23,767 6.7 2552 371,832 77,497 20.8 61,340 16.5 27,595 7.4 2553 384,902 85,884 22.3 62,237 16.2 28,912 7.5 2554 434,237 114,127 26.3 61,895 14.3 30,675 7.1 2555 474,301 109,709 23.1 61,828 13.0 36,469 7.7 2556 476,430 109,306 22.9 59,782 12.5 36,906 7.7 2557 518,799 118,838 22.9 67,611 13.0 41,029 7.9 2558 534,544 114,170 21.4 66,528 12.4 43,796 8.2 2559 593,946 127,611 21.5 71,635 12.1 46,064 7.8

ทมา : บญชสขภาพแหงชาต จดท าโดยส านกงานพฒนานโยบายสขภาพระหวางประเทศ (IHPP), 2562

8) เปรยบเทยบขอมลคำใชจำยดำนสขภำพของประเทศตำงๆ และผลลพธตำมตวชวดเปำหมำยกำรพฒนำทยงยนดำนหลกประกนสขภำพถวนหนำ (3.8.1 และ 3.8.2) (ขอมลปลาสด)

ค าอธบาย

21

1. แหลงขอมล Health financing profile https://data.worldbank.org/indicator /ขอมลจาก website ธนาคารโลก

- GDP per capita ผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอหวประชากร - CHE%GDP = Current Health Expenditure as % of GDP คาใชจายโดยรวมดานสขภาพ

คดเปน % ของผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศทงหมด - CHE per capita = Current Health Expenditure per capita คาใชจายโดยรวมดานสขภาพ

ตอหวประชากร - GGHE%CHE = General Government Health Expenditure as % of Current Health

Expenditure คาใชจายดานสขภาพของรฐบาล คดเปน % ของคาใชจายโดยรวมดานสขภาพ - GGHE%GGE = General Government Health Expenditure as % of Total

Government Expenditure คาใชจายดานสขภาพของรฐบาล คดเปน% ของคาใชจายทงหมดของรฐบาล - OOP%CHE = Out-of-pocket health expenditure as % of Current Health

Expenditure คาใชจายดานสขภาพของครวเรอน คดเปน % ของคาใชจายโดยรวมดานสขภาพ 2. แหลงขอมล SDG-UHC 3.8.1 และ 3.8.2 > Tracking Universal Health Coverage : 2017

Global Monitoring Report, WHO and The World Bank; 2017. ขอมลจากรายงานการตดตามความกาวหนาหลกประกนสขภาพถวนหนาระดบโลก ป 2560

- Goal 3.8.1: Service coverage index ดชนความครอบคลมบรการสขภาพ - Goal 3.8 .2 (1 ) Catastrophic Health Expenditure at 10% of household total

consumption or income ครวเรอนทลมละลายจากคาใชจายดานสขภาพ เมอคดท 10% ของรายไดหรอการอปโภคทงหมดของครวเรอน

- Goal 3.8 .2 (2 ) Catastrophic Health Expenditure at 25% of household total consumption or income ครวเรอนทลมละลายจากคาใชจายดานสขภาพ เมอคดท 25% ของรายไดหรอการอปโภคทงหมดของครวเรอน

- Goal 3 . 8 . 2 ( 3 ) Incidence of impoverishment due to out-of-pocket health spending, poverty line at 2011 PPP $1.90 a day อบตการณของครวเรอนทยากจนลง เนองจากการจายคารกษาพยาบาล เมอคดท เสนความยากจน 1.90 US$ ตอวน

- Goal 3 . 8 . 2 ( 4 ) Incidence of impoverishment due to out-of-pocket health spending, poverty line at 2011 PPP $3.10 a day อบตการณของครวเรอนทยากจนลง เนองจากการจายคารกษาพยาบาล เมอคดท เสนความยากจน 3.10 US$ ตอวน

https://data.worldbank.org/indicator

22

2.12 ขอคนพบส ำคญของกำรขบเคลอนหลกประกนสขภำพถวนหนำในระดบโลก 1) รายงานขององคการอนามยโลก8 พบวา ยงมประชาชนอยางนอยครงหนงทยงไมไดรบความคมครองการเขาถงบรการสขภาพทจ าเปน

ประมาณ 100 ลานคน ยงถกผลกใหกลายเปนคนยากจนอยางมากจากการทตองจาย คารกษาพยาบาล

มากกวา 930 ลานคน หรอประมาณ 12% ของประชากรโลก ใชจายเงนอยางนอย 10% ของรายไดครวเรอนเพอจายคารกษาพยาบาล นนคอ ครวเรอนลมละลายจากการจายคารกษาพยาบาล

2) ประเทศสมาชกของสหประชาชาต จงมขอตกลงรวมกนทจะพยายามขบเคลอนการบรรลเปาหมายหลกประกนสขภาพถวนหนาภายในป 2030 (พ.ศ.2573) ซงเปนสวนหนงของเปาหมายการพฒนาทยงยน

3) ปฏญญาทางการเมองของการประชมระดบสงวาดวยหลกประกนสขภาพถวนหนา 9 ตกลงรวมกนวาจะเพมความพยายามในการท าใหมนใจไดวาแตละประเทศ

ม เปาหมายการใชจายท เหมาะสมในการลงทนอยางมประสทธภาพดานสขภาพ และสาธารณสข โดยระดมทรพยากรภาครฐในประเทศเพอความยงยนทางการเงนการคลง

เพมประสทธภาพการจดสรรงบประมาณดานสขภาพ ขยายแหลงการคลง (fiscal space) ใหเพยงพอ และจดล าดบความส าคญในการใชจายของรฐดานสขภาพ โดยเนนทหลกประกนสขภาพถวนหนาโดยค านงถงความยงยนทางการคลง และเสนอใหประเทศตางๆทบทวนการใชจายดานสขภาพของภาครฐเพอใหมนใจวาคาใชจายดานสาธารณสขเพยงพอและมประสทธภาพ

4) ขอเทจจรงทนาสนใจ10 ดงน มผลตอบแทนมหาศาลจากการลงทนดานสขภาพ การลดลงของอตราการตาย สงผลตอการเตบโตทางเศรษฐกจไดถงรอยละ 11 การรวมเปนหนงในดานสขภาพสามารถท าใหส าเรจไดภายในชวงชวตของเรา นโยบายการคลงเปนเครองมอททรงพลงและยงถกใชนอยในการยบยงโรคไมตดตอเรอรง

(NCDs) และการบาดเจบ (injuries) การขยายความครอบคลมไปยงทกคน ซงเปนหนทางไปสหลกประกนสขภาพถวนหนา

เปนวธทมประสทธภาพทจะบรรลการปกปองความเสยงดานสขภาพและการเงน

8 https://www.who.int/en/news-room/fact-sheets/detail/universal-health-coverage-(uhc) 9 Political Declaration of the High-level Meeting on Universal Health Coverage “Universal health coverage: moving together to build a healthier world” Resolution adopted by the General Assembly on 10 October 2019, Agreed and approved by UN Member States on 23 September 2019 in New York, USA. 10 Dean T Jamison*, Lawrence H Summers*, George Alleyne. et al. Global health 2035: a world converging within a generation. The Lancet, Vol 382, December7, 2013. Available at https://www.thelancet.com/action/showPdf?pii=S0140-6736%2813%2962105-4

https://www.who.int/en/news-room/fact-sheets/detail/universal-health-coverage-(uhc)

https://www.thelancet.com/action/showPdf?pii=S0140-6736%2813%2962105-

23

5) อตราการตายในเดกแรกเกดถง 1 ป ลดลง เมอรฐจายคาใชจายดานสาธารณสขเพม11

ส าหรบประเทศไทย อาจกลาวไดวาการทรฐลงทนดานสขภาพอยางตอเนองและท าใหคนไทยทกคนไดรบความคมครองภายใตระบบหลกประกนสขภาพภาครฐ มาตงแตป 2545 นน สงผลตอผลลพธดานสาธารณสขส าคญทดขน นนคอ อตราการตายของมารดา ลดลงจาก 25 ตอทารกเกดมชพ 100,000 ราย ในป 2543 เปน 20 ในป 2558, อตราตายของทารกแรกเกดและเดกอายต ากวา 5 ป ลดลงจาก 12.1 และ 21.8 ตามล าดบ ตอทารกเกดมชพ 1,000 คน ในป 2543 เปน 5.3 และ 9.5 ในป 2560 ดงแสดงในภาพ

ทมา : Sustainable Development Report 2019 Available at: https://sdgindex.org/reports/sustainable-development-report-2019/ 11 Gupta I and Mondal S. Health spending, macroeconomics, and fiscal space in countries of the World Health Organization South East Asia Region. Policy and Practice. WHO South-East Asia Journal of Public Health | July–December 2014 | 3 (3–4)

25 26 27 28 2826

24 24 24 23 23 22 22 21 21 20

12.1 11.5 10.9 10.4 9.9 9.4 9 8.5 8.1 7.7 7.4 7 6.7 6.4 6.1 5.8 5.5 5.3

21.8 20.8 19.7 18.8 17.9 17 16.2 15.4 14.7 14 13.3 12.7 12.1 11.5 11 10.4 10 9.5

0

5

10

15

20

25

30

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

Mo

rtal

ity

rate

SDG performance_THAILAND

sdg3_maternal mortality rate (per 100,000 live births)

sdg3_neonatal mortality rate (per 1,000 live births)

sdg3_under-5 mortality rate (per 1,000 live births)

https://sdgindex.org/reports/sustainable-development-report-2019/

24

ขอมลอตราการตายของมารดาและทารกและเดกอายนอยกวา 5 ป และคาใชจายดานสขภาพของไทยเปรยบเทยบกบประเทศตางๆ ทงประเทศรายไดปานกลางและประเทศรายไดสง ดงภาพ

ทมา: Sustainable Development Report 2019 Available at: https://sdgindex.org/reports/sustainable-development-report-2019/

หมายเหต : Maternal mortality per 100,000 live births หมายถง อตราการตายของมารดาตอการเกด มชพ 100,000 คน Neonatal mortality per 1,000 live births หมายถง อตราการตายของทารกตอการเกดมชพ 1,000 คน Under - 5 mortality per 1,000 live births หมายถง อตราการตายเดกอายต ากวา 5 ป ตอการเกดมชพ 1,000 คน

2000 2005 2010 2015 2000 2005 2010 2015 2000 2005 2010 2015

Lao PDR 546 418 294 197 40.1 36.6 32.8 29.5 112.6 95.9 80.4 67.9

Cambodia 484 315 202 161 35.4 27 21.5 16.3 107 65.3 44.4 32

Bangladesh 399 319 242 176 42.4 34.9 27.4 20.7 87.4 66.2 49.2 36.4

India 374 280 215 174 45.1 38.1 32 26.1 91.7 74.5 58.4 44.1

Myanmar 308 248 205 178 37.9 32.8 28.6 25.3 89.8 77.5 64 52.4

Indonesia 265 212 165 126 22.3 19.2 16.2 13.3 52.1 41.4 33.2 27.2

Philippines 124 127 129 114 16.8 15.7 14.7 14.1 38.7 34.4 31.3 29.1

Malaysia 58 52 48 40 5.3 4.4 3.9 4 10.2 8.2 7.7 7.6

Sri Lanka 57 43 35 30 9.6 6.6 6.4 6.3 16.5 14.3 11.6 9.5

China 58 48 35 27 21.4 13.8 8.4 5.5 36.8 24 15.8 10.8

Thailand 25 26 23 20 12.1 9.4 7.4 5.8 21.8 17 13.3 10.4

Singapore 18 16 11 10 1.6 1.3 1.1 1 3.9 2.9 2.8 2.7

Korea 16 14 15 11 3.4 2.4 1.8 1.6 7.5 5.5 4.1 3.5

Netherland 14 11 8 7 3.8 3.4 2.8 2.6 6.2 5.3 4.4 4

France 12 10 9 8 2.7 2.4 2.2 2.4 5.4 4.6 4.2 4.2

UK 12 12 10 9 3.8 3.5 3 2.7 6.5 6 5.2 4.5

Japan 10 7 6 5 1.8 1.4 1.1 0.9 4.5 3.7 3.2 3

Germany 8 7 7 6 2.8 2.6 2.3 2.3 5.4 4.7 4.2 3.9

Italy 5 4 4 4 3.5 2.7 2.4 2.1 5.6 4.5 4 3.5

Maternal mortality per 100,000 Neonatal mortality per 1,000 live birthsU-5 mortality per 1,000 live births

https://sdgindex.org/reports/sustainable-development-report-2019/

25

ทมา Global Health Expenditure Database, World Health Organization. Last update September 2020 https://apps.who.int/nha/database/Select/Indicators/en

หมายเหต : (1) CHE % GDP หมายถง คาใชจายดานสขภาพเปรยบเทยบกบ GDP (2) GGHE % CHE หมายถง คาใชจายสขภาพของภาครฐ เทยบกบคาใชจายดานสขภาพทงหมด (3) GGHE % GGE หมายถง คาใชจายสขภาพของรฐเทยบกบคาใชจายทงหมดของรฐ

2000 2005 2010 2015 2000 2005 2010 2015 2000 2005 2010 2015

Lao PDR 4.3 3.3 2.9 2.5 28.8 27.2 20.7 35.2 6.2 5.7 2.7 3.8

Cambodia 6.5 6.9 6.9 6.2 19.8 17.8 19.7 21.7 8.6 9.9 6.5 6.4

Bangladesh 2.0 2.3 2.5 2.5 28.7 22.2 21.0 17.6 5.2 4.4 4.4 3.4

India 4.0 3.8 3.3 3.6 20.7 20.1 26.2 25.6 3.3 3.0 3.1 3.4

Myanmar 1.8 2.0 1.8 5.2 13.2 7.3 9.8 22.0 1.3 1.1 1.2 4.8

Indonesia 1.9 2.6 3.0 3.0 28.7 28.3 25.7 40.3 3.6 4.2 4.5 6.9

Philippines 3.2 3.9 4.3 4.3 44.4 33.1 31.9 31.5 6.5 6.6 7.2 7.3

Malaysia 2.6 2.8 3.2 3.9 46.4 48.6 52.7 53.3 4.6 5.6 6.3 8.2

Sri Lanka 4.2 4.0 3.9 3.9 53.6 52.6 40.4 44.0 10.1 10.1 7.8 8.4

China 4.5 4.1 4.2 4.9 22.0 32.8 51.9 60.2 6.1 7.5 8.8 9.4

Thailand 3.1 3.2 3.4 3.7 55.2 63.7 73.8 74.9 12.7 13.1 14.4 14.8

Singapore 3.4 3.0 3.2 4.2 36.3 33.0 35.9 47.1 6.7 6.9 7.5 11.1

Korea 4.0 4.8 6.2 7.0 50.3 56.7 59.0 57.3 8.1 9.3 11.8 12.5

Netherland 7.7 9.1 10.2 10.3 69.0 68.4 67.3 65.1 12.6 14.7 14.3 15.1

France 9.6 10.2 11.2 11.5 78.9 78.7 76.3 76.7 14.6 15.1 15.1 15.5

UK 6.0 7.2 8.4 9.7 81.7 83.5 84.8 80.0 13.8 14.5 15.0 18.4

Japan 7.2 7.8 9.2 10.9 80.4 81.2 81.9 84.1 15.3 17.8 18.9 23.2

Germany 9.8 10.2 11.0 11.1 78.3 75.8 75.8 76.9 17.2 16.8 17.6 19.5

Italy 7.6 8.4 9.0 9.0 72.6 77.5 78.5 74.6 11.8 13.7 14.1 13.3

CHE%GDP GGHE%CHE GGHE%GGE

https://apps.who.int/nha/database/Select/Indicators/en

26

6) หากเงนทประชาชนตองควกกระเปาจายเองเมอไปรบบรการรกษาพยาบาล (Out – of – Pocket payment) นอยกวารอยละ 15 ของคาใชจายดานสขภาพทงหมดของประเทศ จะพบครวเรอนไมมากทตองลมละลายจากการจายคารกษาพยาบาลเมอเจบปวย12

12 Xu K, Evans DB, Carrin G, Aguilar-Rivera AM. Designing health financing systems to reduce catastrophic health expenditure. Technical brief for policymakers, Number 2/2005. https://www.who.int/health_financing/documents/cov-pb_e_05_2-cata_sys/en/

https://www.who.int/health_financing/documents/cov-pb_e_05_2-cata_sys/en/

https://www.who.int/health_financing/documents/cov-pb_e_05_2-cata_sys/en/

27

บทท 3 วธด ำเนนกำรและกระบวนกำรศกษำ

การพจารณาศกษา เรอง การปฏรปหลกประกนสขภาพถวนหนาของประเทศไทยเพอความยงยน

ของคณะอนกรรมาธการหลกประกนสขภาพถวนหนาเพอการพฒนาทยงยน ในคณะกรรมาธการ การสาธารณสข วฒสภา ด าเนนการโดย

3.1 กำรศกษำรวบรวมขอมลเอกสำรวชำกำรในประเทศและตำงประเทศ โดยคณะอนกรรมาธการไดมการศกษาทบทวนขอมลจากบคคล เอกสาร รายงานการพจารณาศกษา เอกสารทางวชาการทเกยวของทงภายในประเทศและตางประเทศ การสบคนขอมล รวมทงการประชมเพอหารอและแลกเปลยนความคดเหนเกยวกบสถานการณ ปญหา อปสรรคและขอเสนอแนะของ การด าเนนงานหลกประกนสขภาพถวนหนาเพอการพฒนาทยงยน 3.2 กำรเชญบคคลและผแทนหนวยงำนทเกยวของมำใหขอมลและแสดงควำมเหนในประเดนตำง ๆ เพอประกอบกำรพจำรณำ ดงน

3.2.1 กระทรวงสำธำรณสข 1) ส ำนกงำนปลดกระทรวงสำธำรณสข

1. นายแพทยศภกจ ศรลกษณ รองปลดกระทรวงสาธารณสข 2. นายแพทยพทกษพล บณยมาลก ผตรวจราชการกระทรวง 3. นายวฒนชย จรญวรรธนะ ผอ านวยการกองเศรษฐกจสขภาพ

และหลกประกนสขภาพ 4. นายแพทยธงธน เพมบถศร ผอ านวยการกลมขบเคลอนการปฏรป ประเทศ ยทธศาสตรชาต และการสราง ความสามคคปรองดอง ประจ า กระทรวงสาธารณสข

5. นายแพทยวลญชย จงส าราญพงศ รองผอ านวยการกองเศรษฐกจสขภาพ และหลกประกนสขภาพ

6. นายแพทยวโรจน ตงเจรญเสถยร ทปรกษาส านกงานพฒนานโยบายสขภาพ ระหวางประเทศ

7. นายแพทยภทรชย สมะโรจน นายแพทยเชยวชาญ 8. นายแพทยถาวร สกลพานชย นกวเคราะหนโยบายและแผนเชยวชาญ 9. นางนมอนงค สายรตน นกวเคราะหนโยบายและแผนช านาญการพเศษ

10. นางธตภทร คหา นกวเคราะหนโยบายและแผนช านาญการพเศษ 11. นางสาวอบลวรรณ นยมจนทร นกวเคราะหนโยบายและแผนช านาญการ

28

12. นางณฐญาภรณ เพชรถรสวสด นกวชาการสาธารณสขช านาญการ 13. นางสาวปยพมพ ชยอาวธ นกวเคราะหนโยบายและแผน 14. นางสาวจรรยาพร เบญจวรรณ นกวเคราะหนโยบายและแผน 15. นางสาวภรณทพา ลาภไธสง นกวเคราะหนโยบายและแผน 16. นายนตกร หนนนาค นกวเคราะหนโยบายและแผน 17. นายศภชย เกาะกง นกวเคราะหนโยบายและแผน 18. นางสาววมลรตน ศรเมฆ นกวชาการสาธารณสข 19. นางสาวพมพพชชา กางยาง นกวชาการสาธารณสข 20. นางสาวพรชรตน สนธโคตร นกวชาการสาธารณสข 21. นางสาวอารยา รตนเทวมาตย นกวชาการสถต 22. นายวฒพนธ วงษมงคล นกวจยส านกงานพฒนานโยบายสขภาพ ระหวางประเทศ 23. นางสาวเพชรารตน สนธโคตร นกวชาการสาธารสข

3.2.2 สถำบนวจยระบบสำธำรณสข (สวรส.) 1. นางสาวบณยวร เออศรวรรณ ผจดการงานวจย 2. นายจเร วชาไทย ผจดการงานวจย 3. นายวระ หวงสจจะโชค นกวจย

3.2.3 ส ำนกงำนหลกประกนสขภำพแหงชำต (สปสช.) 1. นายแพทยศกดชย กาญจนวฒนา เลขาธการ สปสช. 2. นายแพทยอรรถพร ลมปญญาเลศ รองเลขาธการ สปสช. 3. นายแพทยพรเทพ โชตชยสวฒน ผอ านวยการส านกบรหารแผนและงบประมาณ 4. นายแพทยชาตร เจรญชวะกล ผอ านวยการส านกสงเสรมการมสวนรวม 5. นางวราภรณ สวรรณเวลา ผอ านวยการส านกพฒนานโยบายยทธศาสตร 6. นายแพทยวระพนธ ลธนะกล ผอ านวยการส านกงานหลกประกนสขภาพ กรงเทพมหานคร 7. นายประเทอง เผาดษฐ ผชวยผอ านวยการส านกงานหลกประกนสขภาพ กรงเทพมหานคร 8. นางกาญจนา ศรชมภ หวหนากลมงานส านกบรหารแผนและงบประมาณ

3.2.4 กรมบญชกลำง กระทรวงกำรคลง 1. นายสทธชย งามเกยรตขจร ผเชยวชาญเฉพาะดานสวสดการรกษาพยาบาล 2. นางสาววาร แวนแกว ผอ านวยการกองสวสดการรกษาพยาบาล 3. นายสทธานต รตนวงศ นตกรช านาญการ 4. นายกตต เออพพฒนวรกล นตกรปฏบตการ

29

3.2.5 ส ำนกงำนกองทนสนบสนนกำรสรำงเสรมสขภำพ (สสส.) 1. นายอนสรณ อ าพนธศร นกบรหารแผนงาน 2. แพทยหญงขจรตน ปรกเอโก ผอ านวยการส านกสนบสนน การพฒนาระบบสขภาพ 3. นางภรณ ภประเสรฐ ผอ านวยการส านกสนบสนนสขภาวะประชากร ประชากรกลมเฉพาะ 4. นายกตต สนทรรตน นกวชาการ

3.2.6 กระทรวงแรงงำน 1) กรมกำรจดหำงำน กระทรวงแรงงำน

1. นายอรเทพ อนทรสกล ผตรวจราชการกรมการจดหางาน 2. นายภวกร โตสงหขร นกวชาการแรงงานช านาญการพเศษ 3. นายอ านาจ สงขศรแกว นกวชาการแรงงานช านาญการ 4. นายอาจศก ชนะหาญ นกวชาการแรงงานช านาญการ

2) ส ำนกงำนประกนสงคม 1. นางสาวภคมน ศลานภาพ ผอ านวยการส านกจดระบบบรการทางการแพทย 2. นางสาวองสมาล ยอดยงวทยา นกวชาการแรงงานช านาญการ 3. นายธนกาญจน วองลลาเศรษฐ นกวชาการแรงงานปฏบตการ 4. นายณภม สวรรณภม นกวชาการสถตปฏบตการ 5. นางสาวหทยรตน เรอนใจ นกวชาการประกนสงคม

3.2.7 กระทรวงมหำดไทย กรมกำรปกครอง 1. นายพธาสรวง จนทรฉายฉตร ผอ านวยการสวนสญชาตและการทะเบยน บคคลผไมมสญชาตไทย

3.2.8 คณะท ำงำนศกษำประเดนปฏรปควำมยงยนและเพยงพอดำนกำรเงนกำรคลงสขภำพของคณะอนกรรมำธกำรตดตำม เสนอแนะ และเรงรดกำรปฏรปประเทศ และกำรจดท ำและด ำเนนกำรตำมยทธศำสตรชำต ดำนสำธำรณสข ในคณะกรรมำธกำรกำรสำธำรณสข วฒสภำ

1. รองศาสตราจารยสรศกด ลลาอดมลป คณะท างาน 2. ผชวยศาสตราจารยอานนท ศกดวรวชญ คณะท างาน

30

3.3 กำรตดตอประสำนงำน คณะอนกรรมาธการไดมอบหมายใหฝายเลขานการคณะอนกรรมาธการด าเนนการตดตอ

ประสานกบบคคล ผทรงคณวฒ และผแทนหนวยงานทคณะอนกรรมาธการประสงคเชญเขารวมประชม เพอชแจง แสดงความคดเหน และแลกเปลยนขอมล โดยการประสานงานผานทางจดหมายอเลคโทรนก แอพพลเคชนไลน โทรศพท และหนงสอเชญประชม

3.4 กำรประชม working group กลมยอย

การประชม Working group กลมยอยโดยเชญ นกวชาการและผแทนหนวยงานทเกยวของ ในแตละประเดนเพอจดท ารางขอเสนอดานระบบหลกประกนสขภาพถวนหนาเพอการพฒนาทยงยน ในแตละประเดน เสนอตออนกรรมาธการฯพจารณา และน าขอเสนอแนะทไดรบจากอนกรรมาธการ ไปปรบปรงแกไขรายละเอยดเพอสรปเปนขอเสนอของคณะอนกรรมาธการตอไป โดยมการประชมจ านวน 13 ครง

3.5 กำรประชมศกษำ อภปรำย วเครำะห และเสนอแนะของคณะอนกรรมำธกำร การประชมคณะอนกรรมาธการและการประชมผานสออเลคทรอนกส เพออภปราย วเคราะห และแลกเปลยนความคดเหนในแตละประเดนขอเสนอดานระบบหลกประกนสขภาพถวนหนาเพอการพฒนาทยงยนในแตละประเดน รวมถงการทบทวน สรปบทเรยนจากตางประเทศในการด าเนนงานหลกประกนสขภาพประเดนตาง ๆ และไดสรปสาระส าคญ โดยจดท าบนทกการประชมเพอน าสการวเคราะห สงเคราะห และขอเสนอแนะ รวมทงการสบคนขอมลเพมเตมในสวนทเกยวของ โดยมการประชมจ านวน 15 ครง

31

บทท 4 ผลกำรพจำรณำกำรศกษำ

การศกษาขอมลของคณะอนกรรมาธการหลกประกนสขภาพถวนหนาเพอการพฒนาทยงยน

ในคณะกรรมาธการการสาธารณสข วฒสภา ไดพจารณาศกษาโดยเชญนกวชาการ ผทรงคณวฒ ผแทนหนวยงานทรบผดชอบดานหลกประกนสขภาพถวนหนา รวมทงหนวยงานทกภาคสวนเขารวมประชม ซงไดรบความรวมมออยางด ซงมขอเสนอเพอรองรบ 4 แผนการปฏรปประเทศดานสาธารณสข ทเกยวของกบหลกประกนสขภาพถวนหนาน าเสนอตอคณะกรรมาธการสาธารณสข วฒสภา ดงน 4.1 ขอเสนอกำรคมครองหลกประกนสขภำพและสทธประโยชนใหแกทกคนทงคนไทยและคนตำงดำว

สถำนกำรณปจจบน และควำมทำทำย 1. คนไทยมสทธในระบบหลกประกนสขภาพถวนหนาทรฐสนบสนนระบบใดระบบหนง

แตละระบบมการออกแบบทตางกน โดยเฉพาะการก าหนดกลไกการจายเงนทตางกน ท าใหผลการเขาถงบรการ ผลลพธบรการตางกน กอใหเกดความเหลอมล าของประชาชนในบรการสาธารณสขทจ าเปน

2. บคคลทมปญหาสถานะและสทธ ไดรบการดแลจากกองทนใหสทธ (คนสทธ) ขนพนฐาน ดานสาธารณสขส าหรบบคคลทมปญหาสถานะและสทธ แตยงพบปญหาบางกลมทยงไมไดรบสทธ และบางกลมยงไมสามารถเขาถงระบบประกนสขภาพใดได

3. คนตางดาวในประเทศไทยมทงทเขาเมองโดยถกกฎหมาย และไมถกกฎหมาย คนตางดาว ในประเทศไทยมทงทมระบบหลกประกนสขภาพภาคบงคบ จากระบบประกนสงคม ระบบกระทรวงสาธารณสข คนตางดาวสวนหนงไมมหลกประกนใด ๆ ท าใหเมอเจบปวยจะเปนภาระของหนวยบรการ ทงน คนตางดาวบางกลมอาจจะซอระบบประกนสขภาพจากกระทรวงสาธารณสข หรอเอกชน ในขณะทระบบประกนสขภาพของกระทรวงสาธารณสขบรหารจดการแบบแยกสวนโดยใหหนวยบรการแตละหนวย ในพนทขายประกนสขภาพเอง

4. คนทไมมหลกประกนสขภาพ หากเจบปวยกจะเปนภาระของสถานพยาบาลซงปจจบนสถานพยาบาลตองใชงบประมาณจ านวนหลายสบลานบาทตอปในการดแลคนเหลาน หากรฐไมเขาไปจดระบบหลกประกนสขภาพให กจะเปนปญหาและเกดผลกระทบในวงกวาง ตวอยางเชน กรณของโรคตดตอ โรคระบาด โรคอบตใหม

5. ความทาทายทส าคญของหลกประกนสขภาพถวนหนา (Universal Health Coverage, UHC) ของประเทศไทย คอ ความเหลอมล าและความไมเปนธรรมระหวางระบบหลกประกนสขภาพรฐ 3 ระบบใหญ คอ ทกระบบใชแหลงงบประมาณจากภาษเปนหลก ในขณะทระบบประกนสงคมตองจายสมทบเพม และนายจางไมมสทธประกนสงคม คาใชจายตอหวตางกน (ระบบสวสดการรกษาพยาบาลขาราชการใชคาใชจาย 14,000 บาท ตอผมสทธ ระบบประกนสงคมใช 3 ,800 บาท ตอผมสทธ และระบบหลกประกนสขภาพแหงชาตใช 3 ,700 บาท ตอผมสทธ) วธการใชบรการและชดสทธประโยชนทตางกน ผลลพธของการรกษาพยาบาล (การเสยชวต) ไมตางกน นอกจากน ยงมกองทนยอย

32

ทไมอยใน 3 ระบบใหญ ซงมความเสยงทกองทน และผมสทธจะลมละลายเมอผมสทธเจบปวยดวยโรค ทมคาใชจายสง

6. ความทาทายอกประการหนง คอการปรบปรงและยกระดบระบบประกนสขภาพของประเทศใหบรรลเปาหมายทก าหนดไวในกฎหมาย นโยบาย และยทธศาสตร คอ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ.2560 ก าหนดใหปรบระบบหลกประกนสขภาพใหประชาชนไดรบสทธและประโยชนจากการบรหารจดการและการเขาถงบรการทมคณภาพและสะดวกทดเทยมกน ยทธศาสตรชาต 20 ปก าหนดใหสรางความเปนธรรม และลดความเหลอมล าในทกมต นโยบายรฐบาล ขอ 9 มงเนนการจดบรการสาธารณสขและระบบความคมครองทางสงคมทครอบคลมประชากรทกกลมอยางเหมาะสมน าไปสความเสมอภาค แผนการปฏรปประเทศดานหลกประกนสขภาพ ก าหนดใหมความเปนธรรมสาหรบประชาชนทกกลม (รวมทงบคคลทมปญหาสถานะและสทธและคนตางดาว) ในการเขาถงบรการสาธารณสขทจ าเปนอยางมคณภาพ

เปำประสงค เปาประสงคของระบบหลกประกนสขภาพถวนหนาเพอการพฒนาทยงยน คอ คนทกคน

ในแผนดนไทยมหลกประกนสขภาพ เพอใหเกดความมนคงดานสาธารณสข และไมเปนภาระตอระบบบรการสาธารณสข เพอการบรรลเปาหมายการพฒนาทยงยน

ขอเสนอส ำหรบระบบประกนสขภำพถวนหนำเพอกำรพฒนำทยงยนในระยะเปลยนผำน 1. ขอเสนอระบบหลกประกนสขภำพถวนหนำส ำหรบคนไทย

1.1 ใชกลไกทมอยแลวตาม พระราชบญญตหลกประกนสขภาพแหงชาต พ.ศ. 2545 มาตรา 9 (สวสดการขาราชการ) มาตรา 10 (กองทนประกนสงคม) มาตรา 11 (กองทนเงนทดแทน) และมาตรา 12 (พระราชบญญตคมครองผประสบภยจากรถ พ.ศ. ๒๕๓๕) ใหเกดเปนรปธรรมอยางแทจรง

1.2 ปรบระบบการจดการของ 3 กองทนหลกใหเปนแบบเดยวกน ทงระบบงบประมาณ อตราการสนบสนนงบประมาณ วธและอตราการจายเงนใหสถานพยาบาล และการก าหนดสทธประโยชนหลกทจ าเปนใหเหมอนกน เพอสรางความเปนธรรม โดยแตละกองทนอาจมการก าหนดชดสทธประโยชนเสรมไดตามความเหมาะสม โดยการเหนชอบจากคณะกรรมการใดหนงทดแลภาพรวมหลกประกนสขภาพถวนหนา

1.3 ส าหรบระบบสวสดการรกษาพยาบาลขาราชการ ปรบใชมาตรา 9 ของ พระราชบญญตหลกประกนสขภาพแหงชาต พ.ศ. 2545 ส าหรบขาราชการใหม โดยการออกพระราชกฤษฎกา ซงกรมบญชกลางจะท าหนาทก ากบและก าหนดสทธประโยชนเสรมส าหรบขาราชการใหม

1.4 ส าหรบระบบประกนสงคม ปรบใชมาตรา 10 ส าหรบกองทนเงนทดแทนใชมาตรา 11 ของพระราชบญญตหลกประกนสขภาพแหงชาต พ.ศ. 2545 ซงผประกนตนจะไดสทธการรกษาพยาบาลเชนเดยวกบผมสทธในระบบหลกประกนสขภาพแหงชาต โดยไมตองรวมจายเงนสมทบคารกษาพยาบาล ทงน เสนอใหคงหลกการจายเงนสมทบไว แตพจารณาปรบปรงอตราสวนเงนสมทบไปใหประโยชนทดแทนดานอนตามพระราชบญญตประกนสงคม พ.ศ. 2533

1.5 ส าหรบกรณผประสบภยจากรถ ปรบใชมาตรา 12 ของพรบ.หลกประกนสขภาพแหงชาต พ.ศ. 2545

33

2. ขอเสนอระบบหลกประกนสขภำพส ำหรบบคคลทมปญหำสถำนะและสทธ 2.1 บคคลทมปญหาสถานะและสทธซงตกการส ารวจและจดท าทะเบยน ใหไดรบการประกน

สขภาพโดยกองทนใหสทธ (คนสทธ) ขนพนฐานดานสาธารณสข 2.2 คนไทยทมปญหาสถานะทางทะเบยนและสทธ ไดแก ผทตกหลนทางทะเบยน ไมมเลข 13 หลก

และผทมเลข 13 หลก แตอยระหวางพสจนตวบคคล ใหมระบบประกนสขภาพทไมเสยคาใชจาย ดวยการบรหารจดการของ สปสช. 3. ขอเสนอระบบหลกประกนสขภำพถวนหนำส ำหรบคนตำงดำว

3.1 คนตางดาวทกคนตองมหลกประกนสขภาพเมอเขามาในประเทศ โดยใชกลไกภาครฐเปนกลไกหลก โดยทกคนตองมการรวมจายกอนปวยทงอตราและวธการทเหมาะสม สะดวก เปนธรรม

3.2 ในชวงระยะเปลยนผาน (Intermediate step) ในระยะ 2 ป ใหแตละระบบมการปรบปรง ทส าคญ ดงน 3.1.1 ระบบประกนสงคม ปรบปรงใหผประกนตนไดรบสทธประโยชนคาบรการทางการแพทย

ทนททเรมจายเงนสมทบ 3.1.2 มการขยายกองทนใหสทธ (คนสทธ) ขนพนฐานดานสาธารณสขไปยงกลมทอยในแผน

เชน เดกกลม P และกลม G 3.1.3 ใหมระบบหลกประกนสขภาพส าหรบกลมคนตางดาวทยงไมสามารถเขาถงระบบ

หลกประกนสขภาพซงตองมการด าเนนการ ดงน 1) มกลไกจดการการเงนทมประสทธภาพส าหรบคนตางดาวทกกลม 2) จดระบบประกนสขภาพทบรหารจดการโดย สปสช. โดยคนตางดาวจายคาบตร

ประกนสขภาพตามหลกเกณฑทก าหนด และใชหนวยบรการในระบบหลกประกนสขภาพแหงชาต ซงไดรบการจดสรรงบประมาณเชนเดยวกบคนไทย

3) มมตคณะรฐมนตรรองรบ

4. ขอเสนอส ำหรบระบบประกนสขภำพถวนหนำเพอกำรพฒนำทยงยนในระยะยำว เนองจากระบบหลกประกนสขภาพทเปนหลายระบบในปจจบนมจดออน ดงน 1) ไมมประสทธภาพในการบรหารจดการคาใชจาย และการใหบรการในสถานพยาบาลซงแตละ

กองทนตางกน ท าใหเกดความซ าซอนและเปนภาระกบผใหบรการ 2) ตนทนคาบรหารจดการสง รวมทงการบรหารแตละระบบทแยกกนจดการในเรองเดยวกน 3) ซงซ าซอนกนและสนเปลองงบประมาณในการจดการของแตละระบบ 4) ขนาดกองทนทไมใหญพอเนองจากแยกกนเปนหลายกองทน ไมสามารถใชเปนกลไกหนงเดยว

ทใหญพอในการเฉลยทกขเฉลยสขของการใชงบประมาณได 5) กองทนทแยกกนหลายกองทนไมมอ านาจการตอรองในเรองทมความส าคญตอประโยชนของ

ผรบบรการ และระบบหลกประกนสขภาพ เชน การตอรองราคายา และเวชภณฑทไมใชยา ดงนนจงเสนอใหประเทศไทยมระบบหลกประกนสขภาพถวนหนาทมการจดการระบบเดยว

(unification) มหนวยงานเดยวทสามารถบรณาการการบรหารจดการโดยไมตองตงหนวยงานใหม ซงรวมระบบและกองทนประกนสขภาพทกระบบทงส าหรบคนไทยและคนตางดาวใหเปนหนงเดยว

34

ทมเอกภาพ และประสทธภาพ อกทง เพอใหงายตอการจดการและลดความเหลอมล าของระบบ เพอการพฒนาทยงยน

ตำรำงจ ำแนกบคคลทอำศยในประเทศไทยทงคนไทย และคนตำงดำว ระบบหลกประกนและสทธประโยชน

กลมเปำหมำย จ ำนวนคน ระบบประกนสขภำพทจดให และสถำนกำรณทเปนจรงใน

ปจจบน

ขอเสนอแนะกำรแกไขปญหำกำรเขำถงและกำรใหบรกำรประกนสขภำพถวนหนำอยำงยงยน

1. คนตำงดำวทเขำเมองโดยชอบดวยกฎหมำยและมสทธอยอำศยชวครำว

1.1 คนตางดาวทเขาเมองโดยชอบดวยกฎหมายและมสทธ อย อาศยช วคราว ตามมาตรา 34 พรบ.คนเขาเมอง พ.ศ. 2522

45,090,313

1.1.1 การปฏบตหนาททางทตหรอกงสล

ไมมระบบประกนสขภาพภาครฐส าหรบบคคลกลมน สามารถซอประกนเอกชนไดตามความสมครใจ ถาไมซอประกนฯจะเปนภาระของสถานพยาบาล ยกเวนในกรณทหน วยงานตนส งก ดจ ดระบบประกนสขภาพให หรอถาคมครองโดย พรบ.ประกนสงคมตองซอประกนสงคม

ในกรณท ไ ม ม ประกนส ขภ าพ ทหนวยงานตนสงกดจดให ตองมประกนสขภาพโดยสามารถซอจากประเทศตนทางหรอซอประกนของภาครฐหรอเอกชนในประเทศไทย ทงนใหซอกอนเดนทางเขาประเทศ หรอผนวกคาประกนสขภาพเขาในคาบรการทคนเขาเมองตองจาย อยแลว เชน ภาษสนามบน หรอสามารถซอไดทดานเขาเมอง

1.1.2 การปฏบตหนาททางราชการ

1.1.3 การทองเทยว 1.1.4 การเลนกฬา 1.1.5 ธรกจ 1.1.6 การลงทนทไดรบการเห นชอบจากกระทรวง ทบวง กรมทเกยวของ

1.1.7 การลงทนหรอการอนทเกยวกบการลงทนทเกยวกบกฎหมายวาดวยการสงเสรมการลงทน

1.1.8 กา ร เ ด นท า งผ า นราชอาณาจกร

1.1.9 การ เป นผ ค วบค มพาหนะ

1.1.10 การศกษา ดงาน 1.1.11 ป ฏ บ ต ห น า ทสอมวลชน

1.1.12 การเผยแพรศาสนา

35


ปจจบน


1.1.13 กา รค น ค ว า ท า งวทยาศาสตร

1.1.14 การปฏบตงานดานชางฝมอและผเชยวชาญ

1.1.15 การอนตามทก าหนดใ น ก ฎ ก ร ะ ท ร ว ง เ ช น มครอบครวคนไทย หรอใชชวตบนปลายในประเทศ เปนตน

1.2 แรงงานทรบใบอนญาตการท างานตาม MOU 4 ชาต ลาว กมพชา พมา เวยดนาม (อายประมาณ 2 ป)

1,313,454

1.2.1 แร ง ง านท ไ ด ร บความคมครองภายใต พรบ.ประกนสงคม

ตองซอประกนสงคม ในกรณทแรงงานสงเงนสมทบไมครบ 3 เดอนจะยงไมไดรบการคมครองการเจบปวยและทพพลภาพ และไมครบ 5 เดอน จะยงไมไดรบการคมครองกรณคลอดบตรจากประกนสงคม

ปกส. พจารณาทบทวนนโยบายเรองระยะเวลาการเรมส ง เงน และการไดรบสทธ (เรมสงเงนแลวย ง ไม ได ความคมครองจนกว า จะครบ 3 เดอน) เสนอใหไดรบความคมครองทนททสงเงน

1.2.2 แรงงานทไมไดรบความคมครองภายใต พรบ.ประกนสงคม (เพราะยกเวนบางอาชพ ไดแก เกษตร ประมง ปาไม)

สมครใจซอประกนสขภาพ กสธ.แตถาไมซอประกนจะมารบการรกษาและเปนภาระของสถานพยาบาล ปจจบนยงมผไมซอประกนสขภาพจ านวนหนง

ม 3 ทางเลอก 1. ปกส.จดระบบใหมประกนสขภาพส าหรบอาชพทปจจบนยกเวนอย 2. ก าหนดใหแรงงานกลมอาชพเหล าน ต องซ อประกนส ขภาพ 3. กสธ. ขยายบรการประกนสขภาพ กสธ. ใหสามารถครอบคลมกลมอาชพเหลาน

36


ปจจบน


1.2.3 แร ง ง านท ไ ด ร บความคมครองภายใต พรบ.ประมง (ไมคมครองภายใตพรบ. ประกนสงคม)

7,500 ใหเจาของเรอจดใหแรงงานประมงไดรบสทธประโยชนดานสขภาพและสวสดการ โดยการคมครองดานสขภาพอนมใชเนองจากการท างานม 2 ทางเลอก(ตามประกาศ กท. แรงงาน 26 พย. 2562) 1) อาจตกลงกนให ไดรบสทธประโยชนดานสขภาพและสวสดการตามกฎหมายวาดวยการประกนสงคม ในกรณทแรงงานสงเงนสมทบไมครบ 3 เดอน จะยงไมไดรบการคมครองการ เจ บป วยและทพพลภาพ และไมครบ 5 เดอนจะยงไมไดรบการคมครองกรณคลอดบตรจากประกนสงคม 2) เจาของเรอตองจดใหมการคมครองดานสขภาพตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยการตรวจสขภาพและประกนสขภาพแรงงานตางดาว

ม 3 ทางเลอก 1. ปกส.จดระบบใหมประกนสขภาพส าหรบอาชพทปจจบนยกเวนอย 2. ก าหนดใหแรงงานกลมอาชพเหล าน ต องซ อประกนส ขภาพ 3. กสธ. ขยายบรการประกนสขภาพ กสธ. ใหสามารถครอบคลมกลมอาชพเหลาน

1.3 แรงงานทไดรบอนญาตใหท างานในลกษณะไปกลบ หรอตามฤดกาล (กมพชา เมยนมา)

1,301,339

1.3.1 ผทขอใบอนญาตเพอมาท างานตามฤดกาล ครงละ 3 เดอน

ตองซ อประกนส ขภาพ กสธ . โดยใชประกอบการขอใบอนญาตการท างานท สนง. จดหางาน ในพนท

ยนยนระบบเดม

1.3.2 ผท ไดรบอนญาตตามขอตกลงระหวางรฐ เพอท างานในลกษณะเชาไปเยนกลบโดยเฉพาะในเขตเศรษฐกจพเศษ 10 จว.ชายแดน

ไมมระบบประกนสขภาพภาครฐส าหรบบคคลกลมน สามารถซอประกนเอกชนไดตามความสมครใจ ถาไมซอประกนจะเปนภาระของสถานพยาบาล

ต อ ง ซ อ ป ระก นส ขภ าพ โดยมทางเลอกดงน 1. ซอประกนสขภาพ กสธ. โดย กสธ. ขยายบรการประกนสขภาพใหสามารถครอบคลมกลมน 2. ซอประกนสขภาพจากแหลงอน เชน ประกนสขภาพภาคเอกชนโดยการก ากบดแลจากภาครฐ

37


ปจจบน


1.4 แรงงานทเขามาท างานในลกษณะไปกลบ หรอตามฤดกาล (กมพชา เมยนมา) แ ต ไ ม ไ ด ข อ ใ บ อน ญ า ต เพอมาท างาน

ไมมระบบประกนสขภาพภาครฐส าหรบบคคลกลมน สามารถซอประกนเอกชนไดตามความสมครใจ ถาไมซอประกนฯจะเปนภาระของสถานพยาบาล

ต อ ง ซ อ ป ระก นส ขภ าพ โดยมทางเลอกดงน 1. ซ อประกนส ขภาพ กสธ . โดย กสธ.ขยายบรการประกนสขภาพใหสามารถครอบคลมกลมน 2. ซอประกนสขภาพจากแหลงอน เชน ประกนสขภาพภาคเอกชนโดยการก ากบดแลจากภาครฐ

2. กลมทไดรบสถานะใหมถนทอยถาวรในประเทศไทยโดยชอบดวยกฎหมาย

33,315

2.1 คนต า งด าวท เ ข าเมองโดยชอบดวยกฎหมายและไดรบอนญาตใหมถน ทอยในประเทศไทย

ไมมระบบประกนสขภาพภาครฐส าหรบบคคลกลมน สามารถซอประกนเอกชนไดตามความสมครใจ ถาไมซอประกนฯจะเปนภาระของสถานพยาบาล ยกเวนในกรณทหน วยงานตนส งก ดจ ดระบบประกนสขภาพให

ต อ ง ซ อ ป ระก นส ขภ าพ โดยมทางเลอกดงน 1. ซอประกนสขภาพ กสธ. โดย กสธ.ขยายบรการประกนสขภาพใหสามารถครอบคลมกลมน 2. ซอประกนสขภาพจากแหลงอน เชน ประกนสขภาพโดยภาคเอกชน โดยการก ากบดแลจากภาครฐ

3.คนทเขาเมองโดยไมชอบดวยกฎหมายแตไดรบการผอนผน

3.1 กลมแรงงาน 3 สญชาต ( เมยนมา ลาว กมพชา) ท ได ร บการตรวจพส จนสญชาต ไดรบ VISA ท างาน และได ร บใบอนญาตการท างานถกกฎหมาย ( เข าเมองโดยผดกฎหมาย แต ครม. ผอนผนใหท างานได)

1,700,000

38


ปจจบน


3.1.1 กลมแรงงานตางดาวทวไป

ขนกบกจการของนายจาง (ตามมตครม. 20 สค. 2562) โดยมทางเลอก ดงน 1. ตองเขาสประกนสขภาพ ปกส. 2. ไมตองเขาประกนสขภาพ ปกส.และตองซอประกนสขภาพ กสธ.(1. กจการเพาะปลก ประมง ปาไม และเลยงสตว 2. ลกจางทท างานเปนครงคราว เปนไปตามฤดกาล 3. คนรบใชในบาน 4. คาเรแผงลอย)


3.1.2 กลมแรงงานประมง

42,500 ตองซอประกนสขภาพ กสธ. ยนยนระบบเดม

3.2 ชนกลมนอย และกลมชาต พนธท ร ฐมนโยบายแกปญหาสถานะและสทธ ไดสทธอาศยชวคราวเพอรอสงกลบ และไดรบการคนสทธตามมตครม. วนท 23 มค. 2553 กบ 20 เมย. 2558)

293,000 ได รบการประกนส ขภาพโดยกองทนประกนสขภาพบคคลทมปญหาสถานะและสทธ (คนสทธ) กองท นน ย ง ไ ม ม ส ถานะ เป นกองท นตามกฎหมาย ด งน น หากนโยบายเปลยนแปลงกองทนนอาจถกยกเลกได


3.3 คนตางดาวทเขามาอยในราชอาณาจกรเปนเวลานานและไมมใบส าคญประจ าตวคนตางดาว เชน คนจนโพนทะเล และคนในสถานการณเดยวกน

24,000 ไ ด ร บ ก า ร ป ร ะ ก น ส ข ภ า พ โดยกองทนประกนสขภาพบคคลทมปญหาสถานะและสทธ (คนสทธ) กองทนนยงไมมสถานะเปนกองทนตามกฎหมาย ดงนน หากนโยบายเปลยนแปลงกองทนนอาจถกยกเลกได (รอมตครม. 10 มค. 2563)


4. คนตางดาวซงเขามาหรออยในราชอาณาจกรโดยไมไดรบอนญาตหรอการอนญาตส น ส ดหร อ ถ ก เ พ กถอน และไมเขาสกระบวนการผอนผน

39


ปจจบน


4.1 คนตางดาวซ ง เขามาและอยโดยไมไดรบอนญาต

4.1.1 เ ข า เ ม อ ง โ ดยผ ดกฎหมายโดยขอเทจจรง

ไมมระบบประกนสขภาพภาครฐส าหรบบคคลกลมน และไมสามารถซอประกนเอกชน หากเจบปวย กจะเปนภาระของสถานพยาบาล

ซอประกนสขภาพ กสธ. โดย กสธ.ขยายบรการประกนสขภาพใหสามารถครอบคลมกลมน

4.1.2 เ ข า เ ม อ ง โ ดยผ ดกฎหมาย โดยขอสนนษฐานของกฎหมายตามมาตรา 57 และมาต รา 58 ของพรบ. คนเขาเมอง พ.ศ. 2522 กลาวคอ คนไรรฐโดยสนเชง

4.1.2.1 เดก (ต ากวา 18 ป)

ไมอยในระบบหลกประกนสขภาพแหงชาต แตสามารถซอระบบประกนสขภาพ กสธ. ได (ตามมต ครม. 15 มค. 2556) แตถาไมซอกไปรบบรการจากสถานบรการ กสธ.ได โดยเปนภาระคาใชจายของสถานพยาบาล เนองจากรฐตองจดบรการสาธารณสขใหตามอ น ส ญ ญ า ว า ด ว ย ส ท ธ เ ด ก (Convention on the Rights of the Child 1989)

ต อ ง ซ อ ป ระก นส ขภ าพ โดยมทางเลอกดงน 1. ซอประกนสขภาพ กสธ. โดย กสธ.ขยายบรการประกนสขภาพใหส า ม า ร ถ ค ร อ บ ค ล ม ก ล ม น 2. ซอประกนสขภาพจากแหลงอน เชน ประกนสขภาพโดยภาคเอกชน โดยการก ากบดแลจากภาครฐ

4.1.2.2 ผไมใชเดก ไมอยในระบบหลกประกนสขภาพแหงชาต แตสามารถซอระบบประกนสขภาพ กสธ.ได (ตามมต ครม. 15 มค. 2556) แตถาไมซอ กไปรบบรการจากสถานบรการ กสธ. ได โดยเปนภาระคาใชจายของสถานพยาบาล


40


ปจจบน


4.2 เขาเมองโดยถกกฎหมายแ ต ก า ร อ น ญ า ต ส น ส ด (Over stay)

4.2.1 เดก (ต ากวา 18 ป) ไมอยในระบบหลกประกนสขภาพแหงชาต แตสามารถซอระบบประกนสขภาพ กสธ.ได (ตามมต ครม. 15 มค. 2556) แตถาไมซอกไปรบบรการจากสถานบรการกสธ.ได โดยเปนภาระคาใชจายของสถานพยาบาล เนองจากรฐตองจดบรการสาธารณสขใหตามอ น ส ญ ญ า ว า ด ว ย ส ท ธ เ ด ก (Convention on the Rights of the Child 1989)

ต อ ง ซ อ ป ระก นส ขภ าพ โดยมทางเลอกดงน 1. ซอประกนสขภาพ กสธ. โดย กสธ. ขยายบรการประกนสขภาพใหสามารถครอบคลมกลมน 2. ซอประกนสขภาพจากแหลงอน เชน ประกนสขภาพโดยภาคเอกชน โดยการก ากบดแลจากภาครฐ

4.2.2 ผไมใชเดก ไมอยในระบบหลกประกนสขภาพแหงชาต แตสามารถซอระบบประกนสขภาพ กสธ.ได (ตามมต ครม.15 มค. 2556) แตถาไมซอ กไปรบบรการจากสถานบรการ กสธ. ได โดยเปนภาระคาใชจายของสถานพยาบาล


41


ปจจบน


4.3 เขาเมองโดยถกกฎหมาย แตท าผดเงอนไขการเขาเมอง

4.3.1 เดก (ต ากวา 18 ป) ไมอยในระบบหลกประกนสขภาพแหงชาต แตสามารถซอระบบประกนสขภาพ กสธ.ได (ตามมต ครม.15 มค. 2556 “ใหการดแลทางการแพทยและสาธารณสขแกคนตางดาวท ไม ไดอย ในระบบปกส.”) แตถาไมซอกไปรบบรการจากสถานบรการกสธ.ได โดยเปนภาระคาใชจายของสถานพยาบาล เนองจากรฐตองจดบรการสาธารณสขใหตามอนสญญาวาดวยสทธเดก (Convention on the Rights of the Child 1989)


4.3.2 ผไมใชเดก ไมอยในระบบหลกประกนสขภาพแหงชาต แตสามารถซอระบบประกนสขภาพ กสธ.ได (ตามมต ครม.15 มค. 2556 “ใหการดแลทางการแพทยและสาธารณสขแกคนตางดาวท ไม ไดอย ในระบบ ปกส.)” แตถาไมซอกไปรบบรการจ ากสถานบร ก า ร กส ธ . ไ ด โ ดย เป นภาระค า ใ ช จ า ยขอ งสถานพยาบาล

ต อ ง ซ อ ป ระก นส ขภ าพ โดยมทางเลอกดงน 1. ซ อ ป ร ะก น ส ขภ าพ กส ธ . โดย กสธ. ขยายบรการประกนสขภาพใหสามารถครอบคลมกลมน 2. ซอประกนสขภาพจากแหลงอน โดยการก ากบดแลจากภาครฐ

42


ปจจบน


5. นกเรยน นกศกษา ทมเลขประจ าตวขนตนดวยตวอกษร (G หรอ P)

5.1 เกดในราชอาณาจกร 75,000 ไมอยในระบบหลกประกนสขภาพแหงชาต แตอยระหวางการพจารณาของ ครม. เพอขอใหไดรบสทธตามกองทนคนสทธ ในระหวางน กสามารถซอระบบประกนสขภาพ กสธ. ได (ตามมต ครม.15 มค. 2556 “ให กสธ.เปนหนวยงานหลกในการท ให การด แลทางการแพทยและสาธารณสขแกคนต า ง ด า ว ท ไ ม ไ ด อ ย ใ น ร ะบ บประกนสงคม โดยคนตางดาว กลมน จะตองเปนผรบผดชอบคาใชจายทเกดขนเอง”) แตถาไมซอกไปรบบรการจากสถานบรการกสธ. ได โดยเปนภาระคาใชจายของสถานพยาบาล เนองจากรฐตองจดบรการสาธารณสขใหตามอ น ส ญ ญ า ว า ด ว ย ส ท ธ เ ด ก (Convention on the Rights of the Child 1989)


43


ปจจบน


5.2 ไมไดเกดในราชอาณาจกร

ไมอยในระบบหลกประกนสขภาพแหงชาต แตอยระหวางการพจารณาของ ครม. เพอขอใหไดรบสทธตามกองทนคนสทธ ในระหวางนกสามารถซอระบบประกนสขภาพ กสธ. ได (ตามมต ครม.15 มค. 2556 “ใหกสธ.เปนหนวยงานหลกในการทใหการดแลทางการแพทยและสาธารณสขแกคนตางดาว ทไมไดอยในระบบประกนสงคม โดยคนตางดาวกลมนจะตองเปนผรบผดชอบคาใชจายท เกดขนเอง”) แตถาไมซอกไปรบบรการจากสถานบรการกสธ.ได โดยเปนภาระคาใชจายของสถานพยาบาล เ น อ ง จ า ก ร ฐ ต อ ง จ ด บ ร ก า รสาธารณสขใหตามอนสญญาวาดวยสทธ เดก (Convention on the Rights of the Child 1989)


6. คนไทยทมปญหาสถานะทางทะเบยนและสทธ

6.1.1 แรงงานตางดาว 3 สญช าต ท ข น ทะ เบ ย น แตไมผานการพสจนสญชาตกบประเทศตนทาง


ต อ ง ซ อ ป ระก นส ขภ าพ โดยมทางเลอกดงน 1. ซ อ ป ร ะก น ส ขภ าพ กส ธ . โดย กสธ.ขยายบรการประกนสขภาพใหสามารถครอบคลมกลมน 2. ซอประกนสขภาพจากแหลงอน เชน ประกนสขภาพโดยภาคเอกชน โดยการก ากบดแลจากภาครฐ

44


ปจจบน


6.1.2 คนตางดาวทสงกลบประเทศตนทางไมได มสทธรอการสงกลบตามมาตรา 54 (ซ ากบขอ 4)



7. บตรทเกดในราชอาณาจกรไทยและไมไดสญชาตไทย โดยมบดาและมารดาเปนคนตางดาว หรอบคคลทไมม ส ถ า น ะ ท า ง ท ะ เ บ ย น (สามารถแจงเกดและไดรบสตบตรหรอหนงสอรบรองการเกด (ทร.20/1) ตามกฎหมายวาดวยทะเบยนราษฎร)

7.1 ผทมหลกฐานการเกด 545,100 7.1.1 ผทมหลกฐานการเกดและบดาหรอมารดามสทธในกองทนประกนสขภาพบคคลท มปญหาสถานะ และสทธ (คนสทธ)

ได รบการประกนส ขภาพโดยกองทนใหสทธ (คนสทธ) กองทนนยงไมมสถานะเปนกองทนตามกฎหมาย ด งน นหากนโยบายเปล ยนแปลงกองทนนอาจถกยกเลกได (ทงนรฐตองจดบรการสาธารณสขใหตามอนสญญาวาดวยสทธ เดก (Convention on the Rights of the Child 1989))


45


ปจจบน


7.1.2 ผทมหลกฐานการเกดแตบดาและมารดาไมมสทธในกองทนประกนสขภาพบคคลท มปญหาสถานะ และสทธ (คนสทธ)

ไมอยในระบบหลกประกนสขภาพแหงชาต แตสามารถซอระบบประกนสขภาพ กสธ. ไดในกรณทพอแมซอประกน กสธ.(ตามมต ค ร ม . 15 ม ค . 2556 “ใ ห ก ส ธ . เปนหนวยงานหลกในการทใหการดแลทางการแพทยและสาธารณสขแกคนตางดาวทไมไดอยในระบบประกนสงคม โดยคนตางดาวกลมนจะตองเปนผรบผดชอบคาใชจายทเกดขนเอง”) แตถาไมซอกไปรบบรการจากสถานบรการ กสธ.ได โ ดย เป นภาระค า ใ ช จ า ยขอ งสถานพยาบาล เนองจากรฐตองจดบรการสาธารณสขใหตามอ น ส ญ ญ า ว า ด ว ย ส ท ธ เ ด ก (Convention on the Rights of the Child 1989)


7.2 ผทไมมหลกฐานการเกด ไมอยในระบบหลกประกนสขภาพแหงชาต แตสามารถซอระบบประกนสขภาพ กสธ.ได (ตามมต ครม.15 มค.2556 “ใหกสธ. เปนหนวยงานหลกในการทใหการดแลทางการแพทยและสาธารณสขแกคนตางดาวท ไม ไดอย ในระบบประกนสงคม โดยคนตางดาวกลมนจะตองเปนผรบผดชอบคาใชจายทเกดขนเอง”) แตถาไมซอกไปรบบรการจากสถานบรการ กสธ. ได โ ดย เป นภาระค า ใ ช จ า ยขอ งสถานพยาบาล เนองจากรฐตองจดบรการสาธารณสขใหตามอ น ส ญ ญ า ว า ด ว ย ส ท ธ เ ด ก (Convention on the Rights of the Child 1989)

ต อ ง ซ อ ป ระก นส ขภ าพ โดยมทางเลอกดงน 1. ซ อ ป ร ะก น ส ขภ าพ กส ธ . โดย กสธ.ขยายบรการประกนสขภาพให ส าม า ร ถครอบคล ม กล ม น 2. ซอประกนสขภาพจากแหลงอน เชน ประกนสขภาพโดยภาคเอกชน โดยการก ากบดแลจากภาครฐ

46


ปจจบน


7.3 บตรทเกดจากผไดรบการคมครอง (ผลภย)

ไมอยในระบบหลกประกนสขภาพแหงชาต แตสามารถซอระบบประกนสขภาพ กสธ.ได (ตามมต ครม.15 มค. 2556 “ให กสธ. เปนหนวยงานหลกในการทใหการดแลทางการแพทยและสาธารณสขแกคนตางดาวท ไม ไดอย ในระบบประกนสงคม โดยคนตางดาว กลมน จะตองเปนผ รบผดชอบคาใชจายทเกดขนเอง”) แตถาไมซอกไปรบบรการจากสถานบรการกสธ.ได โดยเปนภาระคาใชจายของสถานพยาบาล เนองจากรฐตองจดบรการสาธารณสขใหตามอ น ส ญ ญ า ว า ด ว ย ส ท ธ เ ด ก (Convention on the Rights of the Child 1989)


8. ผไดรบการคมครอง (ผลภย)

8.1 ผทเขาเมองโดยชอบดวยกฎหมายและไดร บอนญาตใหเปนผไดรบการคมครอง (ผลภย)

5,300 ไมมระบบประกนสขภาพภาครฐส าหรบบคคลกลมน และไมสามารถซอประกนเอกชน หากเจบปวย กจะเปนภาระของสถานพยาบาล

ต อ ง ซ อ ป ระก นส ขภ าพ โดยมทางเลอกดงน 1. ซ อ ป ร ะก น ส ขภ าพ กส ธ . โดย กสธ. ขยายบรการประกนสขภาพใหสามารถครอบคลมกลมน 2. ซอประกนสขภาพจากแหลงอน เชน ประกนสขภาพโดยภาคเอกชน โดยการก ากบดแลจากภาครฐ

8.2 ผเขาเมองทไมชอบดวยกฎหมายและไดร บอนญาตใหเปนผไดรบการคมครอง (ผลภย)



47


ปจจบน


9. คนตางดาวทมอายต ากวา 18 ปทถกรบรองดวยอนสญญาวาดวยสทธเดก (Convention on the Rights of the Child 1989)

9.1 ผทมอายต ากวา 18 ป ทเขาเมองโดยถกกฎหมาย

ไมอยในระบบหลกประกนสขภาพแหงชาต แตสามารถซอระบบประกนสขภาพ กสธ.ไดในกรณทพอแมซอประกน กสธ.(ตามมต ครม .15 มค . 2556 “ให กสธ . เปนหนวยงานหลกในการทใหการดแลทางการแพทยและสาธารณสขแกคนตางดาวทไมไดอยในระบบประกนสงคม โดยคนตางดาวกลมนจะตองเปนผรบผดชอบคาใชจายทเกดขนเอง”) แตถาไมซอกไปรบบรการจากสถานบรการ กสธ. ได โ ดย เป นภาระค า ใ ช จ า ยขอ งสถานพยาบาล เนองจากรฐตองจดบรการสาธารณสขใหตามอ น ส ญ ญ า ว า ด ว ย ส ท ธ เ ด ก (Convention on the Rights of the Child 1989)


48


ปจจบน


9.2 ผทมอายต ากวา 18 ป ซ ง เปนบตรของแรงงาน ทเขาเมองโดยไมชอบดวยกฎหมายแตไดรบการผอนผน (เมยนมา ลาว กมพชา)

300 ไมอยในระบบหลกประกนสขภาพแหงชาต แตสามารถซอระบบประกนสขภาพ กสธ. ไดในกรณทพอแมซอประกน กสธ.(ตามมต ครม.15 มค. 2556 “ให กสธ. เปนหนวยงานหลกในการทใหการดแลทางการแพทยและสาธารณสขแกคนตางดาวท ไม ไดอย ในระบบประกนสงคม โดยคนตางดาวกลมนจะตองเปนผรบผดชอบคาใชจายทเกดขนเอง”) แตถาไมซอกไปรบบรการจากสถานบรการ กสธ. ได โ ดย เป นภาระค า ใ ช จ า ยขอ งสถานพยาบาล เนองจากรฐตองจดบรการสาธารณสขใหตามอ น ส ญ ญ า ว า ด ว ย ส ท ธ เ ด ก (Convention on the Rights of the Child 1989)


9.3 ผทมอายต ากวา 18 ป ซ ง เปนบตรของแรงงาน ทเขาเมองโดยถกกฎหมายจากประเทศอน ๆ ยกเวน ตามขอ 9.2

ไมอยในระบบหลกประกนสขภาพแหงชาต แตสามารถซอระบบประกนสขภาพ กสธ.ได (ตามมต ครม.15 มค. 2556 “ให กสธ. เปนหนวยงานหลกในการทใหการดแลทางการแพทยและสาธารณสขแกคนตางดาวท ไม ไดอย ในระบบประกนสงคม โดยคนตางดาวกลมนจะตองเปนผรบผดชอบคาใชจายทเกดขนเอง”) แตถาไมซอกไปรบบรการจากสถานบรการ กสธ. ได โ ดย เป นภาระค า ใ ช จ า ยขอ งสถานพยาบาล เนองจากรฐตองจดบรการสาธารณสขใหตามอ น ส ญ ญ า ว า ด ว ย ส ท ธ เ ด ก (Convention on the Rights of the Child 1989)


49


ปจจบน


9.4 ผทมอายต ากวา 18 ปท เขา เมองท ไมชอบดวยกฎหมาย

ไมอยในระบบหลกประกนสขภาพแหงชาต แตสามารถซอระบบประกนสขภาพ กสธ.ไดในกรณทพอแมซอประกน กสธ. (ตามมต ครม.15 มค. 2556 “ให กสธ. เปนหนวยงานหลกในการทใหการดแลทางการแพทยและสาธารณสขแกคนตางดาวท ไม ไดอย ในระบบประกนสงคม โดยคนตางดาวกลมนจะตองเปนผรบผดชอบคาใชจายทเกดขนเอง”) แตถาไมซอกไปรบบรการจากสถานบรการ กสธ. ได โ ดย เป นภาระค า ใ ช จ า ยขอ งสถานพยาบาล เนองจากรฐตองจดบรการสาธารณสขใหตามอ น ส ญ ญ า ว า ด ว ย ส ท ธ เ ด ก (Convention on the Rights of the Child 1989)

ต อ ง ซ อ ป ระก นส ขภ าพ โดยมทางเลอกดงน 1. ซอประกนสขภาพ กสธ. โดย กสธ. ขยายบรการประกนสขภาพให ส าม า ร ถครอบคล ม กล ม น 2. ซอประกนสขภาพจากแหลงอนๆ เชน ประกนสขภาพโดยภาคเอกชน โดยการก ากบดแลจากภาครฐ

9.5 ผทมอายต ากวา 18 ปทไดรบการคมครอง (ผลภย) (รวมในจ านวนผลภยตามขอ 8) (UNHCR)

ไมอยในระบบหลกประกนสขภาพแหงชาต แตสามารถซอระบบประกนสขภาพ กสธ.ไดในกรณทพอแมซอประกน กสธ.(ตามมต ครม.15 มค. 2556 “ให กสธ. เปนหนวยงานหลกในการทใหการดแลทางการแพทยและสาธารณสขแกคนตางดาวท ไม ไดอย ในระบบประกนสงคม โดยคนตางดาวกลมนจะตองเปนผรบผดชอบคาใชจายทเกดขนเอง”) แตถาไมซอกไปรบบรการจากสถานบรการ กสธ. ได โ ดย เป นภาระค า ใ ช จ า ยขอ งสถานพยาบาล เนองจากรฐตองจดบรการสาธารณสขใหตามอ น ส ญ ญ า ว า ด ว ย ส ท ธ เ ด ก (Convention on the Rights of the Child 1989)


50


ปจจบน


10. คนไทย ณ กพ. 2563 (รวมถงบคคลทไดรบสญชาตไทยดวยวธการตาง ๆ ตามกฎหมายวาดวยสญชาต)

67,103,138

10.1 ผทมสทธสวสดการขาราชการ

5,817,237 1) ด า เน นการตามมาตรา 9 พ.ร.บ. หลกประกนสขภาพแหงชาต พ.ศ. 2545 2) ปรบระบบส าหรบขาราชการใหม โดย 2.1) ออก พรฎ. เพอปรบงานดแลระบบพนฐานทจ าเปนมาท สปสช. โดยกรมบญชกลางท าหน าท ก าก บและก าหนดสทธประโยชนเสรมส าหรบขาราชการใหม 2.2) ส ร า ง แ ร ง จ ง ใ จ ใ ห ก บขาราชการใหม โดยเพมเงนเดอนใหขาราชการใหมอนเนองจากการปรบระบบสวสดการด งกล า ว โดยใชงบประมาณทประหยดไดจากการปรบประสทธภาพมาปรบเ พ ม เ ง น เ ด อ น ใ ห อย า ง น อ ยขาราชการใหมจะไดรบเงนเดอนเปน 1.4 เทาของเงนเดอนอตราเดม

10.2 ผทมสทธประกนสงคม

12,656,668 1) ด าเนนการตามมาตรา 10 และมาตรา 11 ของ พรบ.หลกประกนสขภาพแหงชาต พ.ศ.2545 2) คงหลกการจายเงนสมทบจากประชาชนเขากองทนประกนสงคม ** ควรขยายหลกการจายเงนส ม ท บ ไป ย ง ก ล ม ข า ร า ช ก า ร และกลม informal sector ดวย

10.3 ผทมสทธหลกประกนสขภาพแหงชาต

47,472,496 ด าเนนการตามมาตรา 9,10,11,12 ของ พรบ. หลกประกนสขภาพแหงชาต พ.ศ.2545

51


ปจจบน


10.4 ผท มสทธประกนสขภาพรฐวสาหกจ

1,156,737 ด าเนนการตามมาตรา 9 พ.ร.บ.หล กประกนส ชภาพแห งชาต พ.ศ. 2545

10.5 ผท มสทธประกนสขภาพรฐอปท.ทองถน

ด าเนนการตามมาตรา 9 พ.ร.บ.หล กประกนส ชภาพแห งชาต พ.ศ.2545 (ปจจบนด าเนนการแลว)

10.6 ผ ท ม ส ท ธ พรบ .ประกนผประสบภยจากรถ (อาจซ ากบกลมผมสทธอน)

ยกเลกการเกบคาสนไหมทดแทน และด าเนนการตามมาตรา 12 พ.ร.บ.หลกประกนสขภาพแหงชาต พ.ศ. 2545

10.7 ผซอประกนสขภาพเอกชน (อาจซ ากบกลมผ มสทธอน)

10.8 คนไทยทมปญหาสถานะทางทะเบยนและสทธ

10.8.1 ผทตกหลนทางทะเบยน ไมมเลข 13 หลก เชน ผทไมไดแจงเกดและกลมประชากรทอยตดแผนดน เชน มาน ชาวเล ตองเหลองชาวเขา 9 เผา



10.8.2 ผทมเลข 13 หลก แตอยระหวางพสจนตวบคคล เช น ผ ท เอกสารสญหาย ผถกจ าหนายรายการทางทะเบยน

470,600 ไมมระบบประกนสขภาพภาครฐส าหรบบคคลกลมน และไมสามารถซอประกนเอกชน หากเจบปวย กจะเปนภาระของสถานพยาบาล

ต อ ง ซ อ ป ระก นส ขภ าพ โดยมทางเลอกดงน 1. ซ อ ป ร ะก น ส ขภ าพ กส ธ . โดย กสธ.ขยายบรการประกนสขภาพใหสามารถครอบคลมกลมน 2. ซอประกนสขภาพจากแหลงอน เชน ประกนสขภาพโดยภาคเอกชน โดยการก ากบดแลจากภาครฐ

52


ปจจบน


10.8.3 บคคลทมปญหาการรบรองสถานะและสทธของบคคล (ตามมตครม. 18 มค . 2548 โ ด ย สภ าค ว า ม ม น ค ง แ ห ง ช า ต ) เนองจากไมมความชดเจนเรองสญชาต

547,892

10.8.4 บคคลทมปญหาการรบรองสถานะและสทธซ ง ได รบการส ารวจและจดท าทะเบยนตามมต ครม.

10.8.4.1 ชนกลมนอยในความดแลของมหาดไทย

ได รบการประกนส ขภาพโดยกองทนประกนสขภาพบคคลทมปญหาสถานะและสทธ (คนสทธ) กองท นน ย ง ไ ม ม ส ถานะ เป นกองทนตามกฎหมาย ดงนนหากนโยบายเปลยนแปลงกองทนนอาจถกยกเลกได


10.8.4.2 นกเรยน นกศกษา

ได รบการประกนส ขภาพโดยกองทนประกนสขภาพบคคลทมปญหาสถานะและสทธ (คนสทธ) กองทนนยงไมมสถานะเปนกองทนตามกฎหมาย ดงนนหากนโยบายเปล ยนแปลงกองทนนอาจถกยกเลกได (ยกเวนผทตกหลนการส ารวจ) (ทงนรฐตองจดบรการสาธารณสขใหตามอนสญญาวาดวยสทธ เดก (Convention on the Rights of the Child 1989))


10.8.4.3 คนไรรากเหงา ได รบการประกนส ขภาพโดยกองทนใหสทธ (คนสทธ) กองทนนยงไมมสถานะเปนกองทนตามกฎหมาย ดงนน หากนโยบายเปล ยนแปลงกองทนนอาจถก


53


ปจจบน


ยกเล ก ได (ยกเวนผ ท ตกหลน การส ารวจ)

10.8.4.4 คนทท าประโยชนใหประเทศไทย

ได รบการประกนส ขภาพโดยกองทนใหสทธ (คนสทธ) กองทนนยงไมมสถานะเปนกองทนตามกฎหมาย ดงนน หากนโยบายเปล ยนแปลงกองทนนอาจถกยกเลกได (ยกเวนผทตกหลนการส ารวจ)


(ข อ 10.8.4.1 -10.8.4.4 ได ร บส ทธ ต ามมต ค รม . 18 มค. 2548 ระบกลมคน และไดรบสทธ (คนสทธ ) ขนพนฐานดานสาธารณสข ตามมตครม. 23 มค. 2553 และ 20 เมย. 2558)

10.8.5 บ คคลท ม ป ญห าสถานะและสทธ ซงตกการส ารวจและจดท าทะเบยน

10.8.5.1 ชนกลมนอยในความดแลของมหาดไทย

ไมมระบบประกนสขภาพภาครฐส าหรบบคคลกลมน ไมสามารถซ อประกนส ขภาพของ กสธ . หรอของเอกชน ถาเจบปวยจะเปนภาระของสถานพยาบาล


10.8.5.2 นกเรยน นกศกษา

ไมอยในระบบหลกประกนสขภาพแหงชาต แตสามารถซอระบบประกนสขภาพ กสธ. ได (ตามมต ครม. 15 มค. 2556 “ใหการดแลทางการแพทยและสาธารณสขแกคนตางดาวท ไม ไดอย ในระบบปกส.”) แตถาไมซอกไปรบบรการจ ากสถานบร ก า ร กส ธ . ไ ด


54


ปจจบน


โ ดย เป นภาระค า ใ ช จ า ยขอ งสถานพยาบาล เนองจากรฐตองจดบรการสาธารณสขใหตามอ น ส ญ ญ า ว า ด ว ย ส ท ธ เ ด ก (Convention on the Rights of the Child 1989)

10.8.5.3 คนไรรากเหงา ไมมระบบประกนสขภาพภาครฐส าหรบบคคลกลมน ไมสามารถซ อประกนส ขภาพของ กสธ . หรอของเอกชน ถาเจบปวยจะเปนภาระของสถานพยาบาล


10.8.5.4 คนทท าประโยชนใหประเทศไทย

ไมมระบบประกนสขภาพภาครฐส าหรบบคคลกลมน ไมสามารถซ อประกนส ขภาพของ กสธ . หรอของเอกชน ถาเจบปวยจะเปนภาระของสถานพยาบาล


4.2 ขอเสนอเพอควำมยงยนและควำมเพยงพอดำนกำรคลงสขภำพของประเทศไทย ค ำจ ำกดควำม13

ความยงยนดานการคลงสขภาพ หมายถง แหลงการคลง ไดแก งบประมาณ เงนสมทบ และรายจายสขภาพของครวเรอน อยในวสยทประเทศ รฐบาล และครวเรอน สามารถลงทนเพอสขภาพ ไดในระยะยาว

13 คณะกรรมการจดท าแนวทางการระดมทรพยากรเพอความยงยนของระบบหลกประกนสขภาพแหงชาต ขอเสนอการคลงสขภาพเพอความยงยน

ของระบบหลกประกนสขภาพ (S-A-F-E), มกราคม 2559

55

ความเพยงพอดานการคลงสขภาพ หมายถง รายจายสขภาพเพยงพอส าหรบการจดบรการสขภาพเพอใหประชาชนทกคนเขาถงบรการสขภาพทมประสทธภาพไดอยางทวถงเทาเทยม และปองกนไมใหครวเรอนประสบภาวะลมละลายหรอกลายเปนครวเรอนยากจนจากการจายคารกษาพยาบาล

การจดการระบบเดยว (unification) หมายถง การบรณาการการบรหารจดการระบบหลกประกนสขภาพภาครฐทกระบบใหเกดความกลมกลนและมมาตรฐานเดยว โดยครอบคลมการก าหนดชดสทธประโยชน การลงทะเบยนประชาชนผมสทธ ระบบฐานขอมลผมสทธและการตรวจสอบสทธ การขนทะเบยนหนวยบรการ การจดหางบประมาณ รปแบบการจดสรรและการจายชดเชยคาบรการ ระบบการเบกจาย ระบบขอมลสารสนเทศ ระบบก ากบคณภาพมาตรฐานบรการ ระบบตรวจสอบ ระบบการรบเรองรองเรยน และคมครองสทธ และ/หรอประเดนอนตามทเกยวของ

สถำนกำรณปจจบนและควำมทำทำย

1. รฐบาลใหความส าคญกบการลงทนดานสขภาพอยางตอเนอง คาใชจายภาครฐดานสขภาพเพมสงขนจากรอยละ 10.4 ของคาใชจายภาครฐทงหมดใน พ.ศ. 2544 เปนรอยละ 16.7 โดยเฉลยในชวง 5 ปทผานมา (พ.ศ.2558-62) ตงแตป 2545 ทประเทศไทยบรรลหลกประกนสขภาพถวนหนา จนถงปจจบน (ขอมล ณ ป 2562) รฐบาลจดสรรงบประมาณเปนคาใชจายบรการสาธารณสขส าหรบระบบประกนสขภาพภาครฐ รอยละ 50 ของรายจายภาครฐดานสขภาพ (General government health expenditure) ห ร อ ร อ ยละ 8 ขอ งร า ยจ า ยภาคร ฐ ท ง ห มด (General government expenditure)14 ซงเปนแหลงเงนจากภาษทวไป

2. การบรหารจดการระบบหลกประกนสขภาพภาครฐแบบแยกสวน จากการม 3 ระบบหลกและระบบยอยอนๆ สงผลตออ านาจตอรองนอยลง และขาดประสทธภาพของการใชทรพยากรและการบรหารจดการระบบหลกประกนสขภาพของรฐในภาพรวม สถานพยาบาลตองมระบบขอมล 3 ระบบ สมาชกจากกองทนหนงไปอกกองทนหนงประสบปญหาชดสทธประโยชนและการจายเงนทแตกตางกน

3. ความไมเสมอภาคในการจายเงนสมทบกอนใชบรการ ผประกนตนในระบบประกนสงคมจายภาษ 2 ทาง (ก) ภาษเงนไดบคคลธรรมดา (income tax) (ข) เงนสมทบรอยละ 1.5 ของเงนเดอนส าหรบสทธประโยชนดานสขภาพในระบบประกนสงคม (payroll tax) โดยทผใชสทธสวสดการรกษาพยาบาลขาราชการ และสทธหลกประกนสขภาพแหงชาตจายภาษเงนไดบคคลธรรมดาเทานน ไมมการจายเงนสมทบในระบบของตน นอกจากนน การก าหนดเพดานรายได 15,000 บาทตอเดอนส าหรบการค านวณเงนสมทบทถกใชมาตงแตป 2534 ทเรมระบบประกนสงคม ท าใหเกดความไมเปนธรรมในระบบประกนสงคมระหวางผประกนตนทมรายไดนอยและผทมรายไดสง ผประกนตนทมรายไดทสงกวา 15,000 บาทตอเดอน แตใช 15,000 บาทมาเปนฐานค านวณเงนสมทบ ไมสามารถกระจายความเสยง

14 เฉพาะงบประมาณทจดสรรใหกบ 3 กองทนหลก ไดแก สวสดการรกษาพยาบาลขาราชการ กองทนหลกประกนสขภาพแหงชาต และกองทน

ประกนสงคม (เฉพาะสทธประโยชนดานสขภาพ 4 กรณ คดเปนสดสวน 1.5% ของทงหมด 2.75%) ทงน ไมรวมงบคารกษาพยาบาลขององคกรปกครองสวนทองถน รฐวสาหกจ หนวยงานรฐอนๆ กองทนเงนทดแทน และงบประมาณทจดสรรใหกบกระทรวงสาธารณสข กระทรวงอน ๆ ทมา: ขอมลบญชสขภาพแหงชาต จดท าโดยส านกงานพฒนานโยบายสขภาพระหวางประเทศ (IHPP), 2562

56

และบรรลหลกการ “รวย-จน ชวยกน” ไดเทาทควรจะเปน15 ปจจบนคาจางเฉลยทแรงงานไดรบตอเดอน (บาท) จ าแนกตามระดบการศกษา16 ดงแสดงในภาพ

4. รปแบบและวธการจดสรรงบประมาณหรอการจายชดเชยคาบรการใหสถานพยาบาล มความ

แตกตางกน ระหวาง 3 กองทน สงผลตอประสทธภาพการใชทรพยากร และพฤตกรรมการใหบรการของสถานพยาบาล

5. ความไมเสมอภาคของคาใชจายบรการสขภาพตอหวของผมสทธในระบบประกนสขภาพ 3 ระบบ คาใชจายของแตละกองทนมความแตกตางกน โดยเฉพาะอยางยง ระบบสวสดการรกษาพยาบาลขาราชการทมคาใชจายตอหวผมสทธเปน 4 เทาของกองทนหลกประกนสขภาพแหงชาตและกองทนประกนสงคม17 ในขณะทผลลพธดานสขภาพไมไดแตกตางกน แสดงวาระบบสวสดการรกษาพยาบาลขาราชการมประสทธภาพต า เชน มการใชยานอกบญชยาหลกแหงชาตสง ในโรงพยาบาลรฐขนาดใหญ พบขอมลการใชยาในระบบจายตรงผปวยนอกถงรอยละ 41 และรอยละ 67 ของจ านวนการสงใชยาและมลคายาตามล าดบ18 และคารกษาพยาบาลภาพรวมในแตละป รอยละ 80 เปนคารกษาผปวยนอกและสวนใหญเปนคายา19

15 อางแลวใน 1 16 ส านกงานสภาพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. ภาวะสงคมไทย ไตรมาส 1 ป 2563 ปท 18 ฉบบท 2 เดอนพฤษภาคม 2563 17 วเคราะหโดย สถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย อางใน แผนแมบทบรณาการพฒนาระบบประกนสขภาพ ระยะตน (พ.ศ.2561 - 2564)

ระยะปานกลาง/ระยะยาว (พ.ศ.2565 - 2579) จดท าโดย คณะอนกรรมการจดท าแผนแมบทบรณาการพฒนาระบบประกนสขภาพ ภายใต คณะกรรมการพจารณาการจดท างบประมาณในลกษณะบรณาการเชงยทธศาสตร ประจ าปงบประมาณ พ.ศ. 2561 คณะท 3.2 การพฒนาระบบประกนสขภาพ, 31 มนาคม 2560

18 จฬาภรณ ลมวฒนานนท และคณะ. คาใชจายของสวสดการรกษาพยาบาลขาราชการกบการใชยานอกบญชยาหลกแหงชาต. วารสารวจยระบบสาธารณสข ปท 5 ฉบบท 2 เมย.-มย.2554

19 สทธรตน รตนโชต. “กรมบญชกลางคมเขมเบกจายยา ขรก. ไมท าตามเกณฑ เรยกเงนคนคลง”, 11 ธค.2559 https://www.hfocus.org/content/2016/12/13128

https://www.hfocus.org/content/2016/12/13128

57

6. ความไมมประสทธภาพในระบบสขภาพ องคการอนามยโลกระบความสญเสย (waste) ในระบบสขภาพเกดจาก 10 สาเหตหลก ไดแก (1) การใชยาไมสมเหตผล เกดแรงจงใจในการสรางอปสงค โดยผใหบรการ (supplier induced demand) จากการสงเสรมการตลาดทขาดหลกจรยธรรม โดยเฉพาะอยางยงวธการจายตามรายการ (fee for service payment) สงเสรมการใชยาอยางฟมเฟอย (2) การไมใชยาชอสามญหรอตงราคาแพงเกนไป (3) การใชยาดอยคณภาพหรอยาปลอม (4) การใหบรการทเกนจ าเปน ตรวจวนจฉยหรอใชอปกรณเวชภณฑทางการแพทยมากเกนไปซงมแรงจงใจจากวธการจายแบบ fee for service โดยเฉพาะกรณผปวยนอกในระบบสวสดการรกษาพยาบาลขาราชการ (5) การจดการก าลงคนดานสขภาพไมเหมาะสม (6) การนอนโรงพยาบาลนานเกนไป (7) ขนาดโรงพยาบาลไมเหมาะสม (8) คณภาพบรการต ากวามาตรฐานหรอมความผดพลาดทางการแพทย (9) การรวไหล ทจรตและคอรรปชน และ (10) ไมมการประเมนความคมคาของเทคโนโลยหรอบรการทางการแพทย ซงพบวา รอยละ 20 – รอยละ 40 ของคาใชจายสขภาพทวโลกเกดจากความไมมประสทธภาพของระบบสขภาพ20 จากการวเคราะหพบวา ระบบสวสดการรกษาพยาบาลขาราชการขาดประสทธภาพมากทสดในประเทศไทย

7. ส าหรบประเทศไทย ยงมชองวางในการพฒนาประสทธภาพในระบบสขภาพ มการประมาณการวา หากผใหบรการสาธารณสขมงยกระดบประสทธผลและประสทธภาพของระบบการดแลสขภาพ โดยใหความส าคญกบ 6 ประเดนหลก ไดแก (1) ความสมเหตสมผลของการใชยา (2) กลมโรคทปองกนได ทเปนภาระทางการเงน (3) การจดการโรคเรอรง (4) ความเหมาะสมของการใชบรการสขภาพ (5) การปองกนเหตการณหรอกรณไมพงประสงคจากการใหบรการ และ (6) การปองกนภาวะพการทเปนภาระระยะยาว หากสามารถด าเนนการไดส าเรจภายใน 5 ป จะประหยดคาใชจายในระบบหลกประกนสขภาพได ไมนอยกวาปละ 5,000 - 5,700 ลานบาท21

8. สดสวนประชากรผสงวยเพมขนอยางรวดเรวและตอเนอง คาดการณวา ป 2593 (ค.ศ. 2050) ประเทศไทยจะมผสงวยอายมากกวา 65 ป จ านวน 19.5 ลานคน หรอรอยละ 29.6 ของประชากรทงหมด (ตารางท 1) อายคาดเฉลยเมออาย 65 เทากบ 16.7 ปในชาย และ 19.4 ปในหญง และมอตราพงพงผสงอายถงรอยละ 55.3 ในป พ.ศ. 2593 อก 20 ปขางหนา ในป 2583 ประเทศไทยจะมผสงวยอายมากกวา 80 ป มากถง 3,500,000 คน22 ซงตองเตรยมระบบการคลงเพอสนบสนนบรการสขภาพ และบรการสงคมอน ๆ เพอใหผสงอายไดรบการดแลอยางเหมาะสม ไมถกทอดทงและไมเปนภาระของครอบครวและสงคม

9. ระบาดวทยาของการเกดโรคตดตออบตใหม (Emerging infectious disease) มแนวโนมรนแรงและควบคมยากขน จากปจจยการเปลยนแปลงของสภาพภมอากาศ การอพยพยายถน ปญหาสขอนามยสวนบคคล สงผลใหโรคตดตอจากสตวสคน ซงเปนแนวโนมส าคญตอระบบสขภาพทตองเตรยมความพรอมรองรบสถานการณ 20 Dan Chisholm and David B. Evans. Improving health system efficiency as a means of moving towards universal coverage.

World Health Report (2010) Background paper,28 [Leading sources of inefficiency in the health sector both technical and allocative inefficiency]

21 คณะอนกรรมการขบเคลอนและปฏรประบบสาธารณสขดานการคลงและระบบหลกประกนสขภาพ . สรปสาระส าคญของการด าเนนการของคณะอนกรรมการขบเคลอนและปฏรประบบสาธารณสข ดานการคลงและระบบหลกประกนสขภาพ และสาระส าคญจากการประชมระดบชาตดานหลกประกนสขภาพของประเทศไทย วนท 10 - 11 ตลาคม 2559 ณ ศนยประชมวายภกษ โรงแรมเซนทราฯ ถนนแจงวฒนะ กรงเทพมหานคร https://www.hsri.or.th/researcher/media/news/detail/7467, 12 ตลาคม 2559

22 ส านกงานสภาพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

https://www.hsri.or.th/researcher/media/news/detail/7467

58

10. ภาระโรคของโรคไมตดตอเรอรง (Burden of disease on NCDs) สงผลตอคาใชจายสขภาพทเพมขน ซงการสรางเสรมสขภาพปองกนโรค การใหความส าคญกบปจจยทางสงคมทสงผลตอสขภาพ (Social Determinant of health) อยางจรงจง รวมทงการมสวนรวมของหนวยงานและภาคทเกยวของ เชน ส านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ หรอภาคเครอขายนอกภาคสขภาพ ในการรวมปองกนและจดการปญหาโรคไมตดตอเรอรง ถอเปนเรองจ าเปน เปำประสงค

การลงทนดานหลกประกนสขภาพถวนหนาของประเทศไทย อยในระดบทการคลงของประเทศ สามารถรองรบไดอยางยงยน และมแหลงเงนเพยงพอส าหรบการจดบรการสาธารณสขทมประสทธภาพอยางทวถง23 และระบบหลกประกนสขภาพภาครฐของประเทศมการบรณาการการบรหารจดการไปสการจดการระบบเดยว (Unification) เพอความยงยน ความเปนธรรม และความมประสทธภาพของระบบ

ขอเสนอกำรขบเคลอนควำมยงยนและควำมเพยงพอดำนกำรคลงสขภำพ

ประเทศไทยก าหนดทศทางทชดเจน เพอการบรณาการกองทนตางๆทเกยวของกบระบบหลกประกนสขภาพของประชาชน ไดแก 1) สวสดการรกษาพยาบาลขาราชการ 2) กองทนประกนสงคม 3) กองทนเงนทดแทน 4) กองทนหลกประกนสขภาพแหงชาต 5) กองทนทดแทนผประสบภยตามพระราชบญญตคมครองผประสบภยจากรถ และ 6) การประกนสขภาพคนตางดาว ทงนเพอใหเปนไปตามบทบญญตของพระราชบญญตหลกประกนสขภาพแหงชาต พ.ศ. 254524 และเปาประสงคของแผนการปฏรปประเทศดานสาธารณสข25 ดงน

1. ระบบหลกประกนสขภำพทเนนกำรสรำงน ำซอม ใหความส าคญกบงบประมาณดานการสรางเสรมสขภาพและปองกนโรค และการขบเคลอน

ระบบบรการการสรางเสรมสขภาพปองกนโรคอยางจรงจง โดย 1.1 คาใชจายในระบบหลกประกนสขภาพแหงชาต มสดสวนงบเพอการสรางเสรมสขภาพ

และปองกนโรคไมนอยกวารอยละ 15 1.2 บรณการการบรหารจดการดานการสรางเสรมสขภาพและปองกนโรคทงระบบ ตงแตปจจย

ทางสงคมทสงผลกระทบตอสขภาพ (Social determinant of health) การบรหารจดการเชงรก การสรางความตระหนกรดานสขภาพของประชาชนและมสวนรวมในการดแลสขภาพตนเอง (Health Literacy and Self-care)

1.3 เพมความเขมแขงและความเพยงพอของบรการสรางเสรมสขภาพปองกนโรค เพอตอบสนองความตนตวดานสขภาพของประชาชน โดย 1) เพมสทธประโยชนดานการสรางเสรมสขภาพและปองกนโรค รวมถงบรการและเทคโนโลยใหม ๆ ทมความคมคา รวมถงเทคโนโลยใหมทงโดยตรงและโดยออม 23 แผนการปฏรปประเทศดานสาธารณสขประเดน 10: ระบบหลกประกนสขภาพ, 6 เมษายน 2561 [รายจายสขภาพของรฐ (GGHE) ไมนอยกวา

รอยละ 3.5 แตไมเกนรอยละ 4.2 ของผลตภณฑมวลรวมในประเทศ (GDP) 24 มาตรา 9, 10, 11, 12 แหงพระราชบญญตหลกประกนสขภาพแหงชาต พ.ศ.2545 25 แผนการปฏรปประเทศดานสาธารณสข 1.4.3 เปาประสงคในภาพรวม ขอ 4) ประชาชนไทยมสขภาวะและคณภาพชวตทดบนหลกการสรางน า

ซอม และผทไมใชประชาชนไทยทอาศยอยในประเทศไทย มโอกาสเทาเทยมกนในการเขาถงบรการสาธารณสขทจ าเปนอยางมคณภาพ ทงการรบบรการและการรบภาระคาใชจาย

59

เชน ระบบตดตามการออกก าลงกายของกลมเสยง 2) การจดระบบบรการรองรบ 3) การออกแบบการจายชดเชยคาบรการเพอกระตนใหเกดบรการอยางทวถง และ 4) การประเมนการเขาถงบรการอยางเปนระบบ

2. แหลงเงนดำนสขภำพ (Source of funds and resource mobilization for health) 2.1 ระยะสนและระยะกลาง พ.ศ. 2564 - 2568

1) เพมความเปนธรรมของการจายเงนสมทบระหวางผมสทธในระบบประกนสงคม โดยปรบเพมเพดานเงนเดอนส าหรบการค านวณเงนสมทบของผ ประกนตน จากเดมท ก าหนด 3 เทา เมอป พ.ศ. 2534 ใหเปน 7 เทาของคาแรงขนต า26

2) เพมประสทธภาพการบรหารจดการดานภาษ และเพมรายไดของรฐบาลจากภาษตาง ๆ รวมทงขยายความครอบคลมภาษรายไดบคคลธรรมดาไปสคนทอยนอกระบบภาษ

3) พจารณาแหลงเงนอนเพมเตมจากการใชภาษทวไป และจดสรรเปนงบประมาณในระบบหลกประกนสขภาพของรฐ เชน การจดเกบภาษ Capital gain tax27 เพอสขภาพ ภาษธรกรรมการแลกเปลยนเงนตรา (Tobin tax) ภาษก าไรจากการซอขายหลกทรพย (stock trading tax) เพมอตราภาษ VAT โดยจดสรร (earmarked) ใหดานสขภาพจ านวนหนง ภาษบาป/ภาษทมผลเสยตอสขภาพและสงแวดลอม (ทงสรรพสามต และภาษเกบจากธรกจทกอมลภาวะ) แหลงเงนจากการคมครองผประสบภยจากรถ และองคกรปกครองสวนทองถนจดสรรรายไดจากภาษทดนและสงปลกสรางมาใชจายดานสขภาพส าหรบคนในพนท เปนตน

4) จดเกบเบยประกนสขภาพภาคบงคบส าหรบคนตางดาว ทประสงคเดนทางเขาประเทศไทยในทกกรณ เชน การท างาน การอยระยะยาว (Long stay visa) นกศกษา นกทองเทยง นกธรกจ โดยชดสทธประโยชนขนอยกบความเสยงและระยะเวลาทพ านกอยในประเทศไทย (หมายรวมถงระบบประกนสงคมส าหรบแรงงานตางชาตทอยใตกฎหมายวาดวยประกนสงคม)

2.2 ระยะยาว พ.ศ. 2568 เปนตนไป 1) ใหคนไทยทกคนมสวนรวมในการจายเงนสมทบเขาระบบหลกประกนสขภาพ

(contribution) เพอเปนคาใชจายดานสขภาพ ผานการจายภาษสขภาพ (Health tax) ตามความสามารถในการจาย และยกเวนกลมผมรายไดนอย เชน กลมผไดรบสวสดการแหงรฐ

2) สนบสนนใหมกองทนการออมดานสขภาพเปนการเฉพาะ เพอรองรบระบบการคลงส าหรบการจดบรการสขภาพและบรการสงคมระยะยาวส าหรบผสงวย (Long term care fund)

3. กำรบรหำรจดกำรกองทนรวม (Fund pooling) เสนอใหประเทศไทยมระบบหลกประกนสขภาพถวนหนาทมการจดการระบบเดยว (unification)

มหนวยงานเดยวทสามารถบรณาการการบรหารจดการระบบหลกประกนสขภาพภาครฐทกระบบ โดยไมตองตงหนวยงานใหม เพอใหงายตอการจดการ เพมประสทธภาพ และลดความเหลอมล า ดงน

3.1 ระยะสนและระยะกลาง พ.ศ. 2565 - 2567 ปรบระบบการบรหารจดการเพอใหกองทนตาง ๆ ทเกยวของกบหลกประกนสขภาพภาครฐทง 6 ระบบ เปนไปในทศทางทสอดคลองกนและสนบสนน

26 คณะกรรมการจดท าแนวทางการระดมทรพยากรเพอความยงยนของระบบหลกประกนสขภาพแหงชาต. ขอเสนอการคลงสขภาพเพอความยงยน

ของระบบหลกประกนสขภาพแหงชาตเปาประสงค ตวชวด และเปาหมาย, มกราคม 2559 27 https://taxsummaries.pwc.com/thailand/corporate/income-determination

https://taxsummaries.pwc.com/thailand/corporate/income-determination

60

ซงกนและกน โดยพจารณามอบหมายหนวยงานทมภารกจโดยตรงตามกฎหมาย และมประสบการณ ในการบรหารจดการกองทน เชน สปสช.

3.2 ระยะยาว ตงแตป พ.ศ. 2568 เปนตนไป รวมเงนกองทนประกนสขภาพภาครฐทกระบบเปนระบบเดยว (Single fund) ทงส าหรบคนไทยและคนตางดาวทเดนทางเขาประเทศไทยทกคน เพอใหมเอกภาพ โดยมสวนรวมของทกภาคสวนทเกยวของ

1) สามารถกระจายความเสยงและเจอจานรายไดระหวางสมาชกไดดกวาการมหลายกองทน 2) สามารถลดรายจายจากการประหยดตามขนาด (economies of scale) ชวยเพม

ประสทธภาพประสทธผลการบรหารระบบหลกประกนสขภาพและการใชจายงบประมาณภาครฐ ลดความซ าซอนของการใชทรพยากรและความสญเสยตาง ๆ และเพมอ านาจการตอรอง

3) มระบบเฝาระวงการตอบสนองตอความตองการของประชาชนจากการบรหารกองทนเดยว 4. กำรจดสรรงบประมำณหรอกำรจำยชดเชยคำบรกำรอยำงมกลยทธ (Strategic purchasing

of services (the payment or allocation of resources to health service providers)) 4.1 สนบสนนการสรางระบบธรรมาภบาลทดของการใชจายงบคาบรการสาธารณสขทรฐจดให

ประชาชนผมสทธ 4.2 เพมประสทธภาพการใชจายงบประมาณคาบรการสาธารณสข โดยใหระบบประกนสขภาพ

ภาครฐใชระบบงบประมาณปลายปด (Close ended budget) และใหมมาตรการและกลไกการเฝาระวงดานราคาและควบคมการเบกจายใหมประสทธภาพ และมการใชอ านาจซอ ในฐานะผซอรายใหญ (Monopsonistic purchasing power) และมาตรการของรฐบาล (government interventions) อยางเหมาะสม

4.3 การจดการสทธประโยชน ขยายศกยภาพการประเมนความคมคา โดยการวเคราะหตนทนประสทธผล สนบสนนการใชยาในบญชยาหลกแหงชาตและการใชยาอยางสมเหตผล

4.4 สนบสนนการใชเทคโนโลยใหมๆรวมทงเทคโนโลยดจทลทางการแพทยทราคาเหมาะสม เพอเพมการเขาถงบรการสขภาพในยคสงคมดจทล

4.5 สนบสนนการลงทนเพอพฒนาระบบสขภาพอยางตอเนอง โดยเฉพาะการด ารงรกษาศกยภาพของระบบบรการปฐมภม การขยายบทบาทและความเขมแขงของอาสาสมครสาธารณสขหรอเครอขายตาง ๆ รวมทงระบบโครงสรางพนฐานและองคความรตาง ๆ เชน การขยายความเชยวชาญดานระบาดวทยา เพอรองรบการเกดสถานการณฉกเฉนดานสขภาพในอนาคต ทงโรคอบตใหมหรอภยพบตตาง ๆ ทสงผลตอสขภาพของประชาชน และรองรบการขบเคลอนระบบประกนสขภาพภาครฐในระยะยาว

ตารางท 1 ประชากรผสงวย Thailand

Population aged 65 years or over (thousands)

Percentage aged 65 years or over

Total fertility rate

Life expectancy at birth for year 2010-2015

Life expectancy at age 65 for year 2010-2015

Old-age dependency ratio (65+ /20-64) a

2019 2050 2019 2050 2019 2050 male female male female 2019 2050

8,638 19,546 12.4 29.6 1.5 1.5 71.6 78.9 16.7 19.4 19.3 55.3

61

a. Old-age dependency ratio: Number of persons aged 65 or over per 100 persons of working age 20-64. Source : United Nations, Department of Economic and Social Affairs, Population Division (2020). World Population Ageing 2019 (ST/ESA/SER.A/444). 4.3 ขอเสนอกำรพฒนำตนแบบกำรจดบรกำรแบบเพมควำมคมคำและไดรบกำรจำยชดเชยอยำงเหมำะสม และกำรขยำยผลไปสเรองอนๆ

กำรจดบรกำรแบบเพมควำมคมคำ (Value based health care) หมายถง การจดบรการ ทท าใหผลลพธทางสขภาพของบคคลดขน ในขณะทตนทน/คาใชจายการบรการลดลงหรอไมเพมขน ซงการจดบรการแบบเพมความคมคา มกจะออกแบบเพอใชคกบ การจายเงนแบบมงเนนคณคา (Value based payment)

กำรจำยเงนแบบมงเนนคณคำ (Value Based Payment) หมายถง การจายเพอสงเสรมใหเกดผลลพธทางสขภาพทดขน และ/หรอน าไปสการลดตนทนหรอคาใชจายของการบรการ โดยมรปแบบการจายตามผลลพธทางสขภาพเปนหลก และอาจจายตามรปแบบบรการทจ าเปนในการท าใหเกดผลลพธทางสขภาพทพงประสงค การจายเงนแบบมงเนนคณคา เปนกลไกหนงในการกระตนใหเกดการปรบปรงคณภาพ โดยใชรปแบบการบรการตาง ๆ รวมถงบรณาการการจดบรการใหเกดความตอเนองครบวงจรเพอเพมคณภาพ

แนวคดของกำรจำยเงนแบบมงเนนคณคำและจดบรกำรแบบเพมควำมคมคำ

(อางอง Michael E. Porter)

หมายเหต : เมอค านวณความคมคาตามสมการแลว อาจน าความพงพอใจของผปวยมาพจารณาประกอบกบผลการค านวณ

คณคำ (Value) หมายถง สมดลทดระหวาง “ผลลพธทางสขภาพทส าคญตอผปวย” กบ “ตนทนของการใหการดแลเพอใหเกดผลลพธดงกลาว”

ผลลพธทำงสขภำพทส ำคญ คอ สภาวะสขภาพทเปลยนแปลงของบคคลไปในทศทางทดขน (Medical & Functional) ไมเกดภาวะแทรกซอนทางการแพทย ทงระยะเฉยบพลนและระยะยาว (Medical) นอกจากน ยงตองพจารณาประกอบกบระดบความพงพอใจของผปวยในการรบการรกษาพยาบาลและรบค าแนะน าในการดแลสขภาพตนเอง (Social)

ตนทนกำรบรกำร หมายถงคาใชจายของการจดบรการสขภาพทท าใหผลลพธทางสขภาพของบคคลดขน ซงครอบคลมทงของหนวยบรการและผปวย

คณคา = ผลลพธทางสขภาพ ตนทนการบรการซงรวมถงหนวยบรการและผปวย

62

รปแบบกำรจดบรกำรแบบเพมควำมคมคำ อำท 1) น ำระบบบรกำรส ำหรบโรคทเกยวเนองกนมำไวทจดรวมบรกำร หรอน ำระบบบรกำร

ทเกยวเนองกนส ำหรบโรคใดโรคหนงมำไวทจดรวมบรกำร (One stop services) เชน จดใหมจดรวมบรการทมคลนกของโรคทเกยวของอยใกลกน จดบรการตอเนองใหผทไดรบการคดกรองโรคเขารบการดแลรกษาไดทนทอยางสะดวกรวดเรว

2) ระบบบรกำรเฉพำะโรคทจดบรกำรในชมชน หรอทบำน แทนบรกำรในหนวยบรกำร โดยสนบสนนใหชมชน/ทองถนมสวนรวมจดบรกำร เชน การลางไตดวยเครองอตโนมตทบาน (Automated peritoneal dialysis: APD), การรบบรการเคมบ าบดทบาน (Home based chemotherapy), บรการโทรเวชกรรม (Telehealth/Telemedicine), Telephone counselling, บรการดแลรกษาทบาน (Personalized / Home healthcare) ตาง ๆ เชน การสงยาไปถงบานผปวย การเกบสงสงตรวจทบานผปวย การท ากายภาพบ าบดทบาน ถายรป Retina ผานกลองโทรศพทมอถอเพอปรกษาจกษแพทย การใหยมวสด/อปกรณทางการแพทยไปใชทบาน การจดบรการดแลผปวยระยะกงเฉยบพลน (Intermediate care) ในชมชน เปนตน

3) บรกำรทผนวก/บรณำกำรกำรรกษำพยำบำลกบบรกำรสรำงเสรมสขภำพและปองกนโรคอยำงเขมขนและตอเนอง เชน ผปวยทรบบรการรกษาตองไดรบบรการสรางเสรมสขภาพและปองกนโรคทกคนอยางไดผล และตอเนอง

4) บรกำรทเพมประสทธภำพกำรใชทรพยำกรดวยเทคโนโลยใหม เชน การผาตดแบบวนเดยวกลบ (One day surgery : ODS), การผาตดผานกลอง (Minimal invasive surgery : MIS), การปรบเปลยนสตรยา ลดจ านวนวนนอนโรงพยาบาล การพฒนาศกยภาพใหโรงพยาบาลชมชนสามารถใหบรการไดเหมอนโรงพยาบาลขนาดใหญ เชน การใหยาละลายลมเลอด Rt - PA หรอ Streptokinase ในผปวยโรคหลอดเลอดหวใจ/โรคหลอดเลอดสมอง เปนตน

5) มระบบแพทยประจ ำครอบครวทใหบรกำรแบบผสมผสำนเชอมโยงกบระบบสงตอทมประสทธภำพ รวมถงกำรจดบรกำรแบบองครวมตอเนองรวดเรวทสอดคลองภำยใตพระรำชบญญตระบบสขภำพปฐมภม พ.ศ. 2562

63

กรอบและแนวทำงกำรพฒนำและทดลองตนแบบกำรด ำเนนงำนจดบรกำรแบบเพมควำมคมคำ 1. รปแบบและควำมสมพนธของกำรจดบรกำรแบบเพมควำมคมคำและกำรจำยเงนแบบ

มงเนนคณคำ

ประเภท ของโรค

รปแบบบรกำร ดำนสขภำพ

(Health Intervention)

ผลลพธดำนสขภำพ รปแบบกำรจดกำรตนทน/

คำใชจำย (Financial

Intervention)

ผลลพธดำนตนทน/

คำใชจำย บรกำรทไดรบและผลเบองตน

ผลลพธสดทำย

เบาหวาน 1. ใชระบบลงทะเบยนแบบใหม ซ ง เช อมตอขอมลท ส ามารถ Tracking ผปวยไดตลอดทางของการใหบรการ ระหวางผใหบรการ (E-Referral)

2. มระบบเชอมตอขอมลสขภาพไปยงผปวยแบบ Real time และผปวยมขอมลสขภาพของตนเองตดตวตลอดเวลาผาน Application

3. บรการตรวจทางหองปฏบตการทบานผปวย และผปวยสามารถตดตามผลตรวจทางหองปฏบตการดวยตวเอง

4. บรการสงยาไปทบานผปวย 5. อาจมระบบการปรกษาแพทย

ผานระบบ Teleconference 6. ม โปรแกรมการด แลต ว เอง

เพอปรบพฤตกรรมของผปวย โดย Counselor

7. มระบบก ากบตดตามการรบบ ร ก า ร แ ล ะผ ลล พ ธ บ ร ก า ร (M&E) ระดบบคคล เพอประเมนและประมวลผล และสนบสนนงบประมาณโดยใชตวชวด Value based

8. มระบบสงตอ Green Chanel กรณผปวยพบภาวะแทรกซอน

บรกำรทไดรบ 1. ลงทะเบยน 2. สรางเสรมสขภาพ 3. Check-up lab 4. ตรวจวนจฉย5. รบการรกษา6. ตดตามภาวะ แทรกซอน

ผลเบองตน 1. เกดพฤตกรรมสขภาพของบคคล รวมถงพฤตกรรมปองกนในผปวย 2. ตดตามตวชวดสขภาพ ผล Lab ทจ าเปน ส าหรบผปวยเบาหวานทกรายการตาม Basic need package

1. ผปวยมระดบ HbA1c ปกต 2. ไมมการรบเขาเปนผปวยในจากภาวะ แทรกซอนทปองกนไดในผปวยเบาหวาน 3. ความพงพอใจของผปวย (people-centeredness)

ปรบระบบการจาย จากการจายตามรายบรการ เปนการจายแบบขนบนได ดงน จายเบองตน

ใหเพยงพอส าหรบคาใชจายพนฐานบรการ

จายเพมเตมAdditional payment แปรผนตามคณคาทางสขภาพทประชาชนไดรบ

1.ในระยะแรกยงไมเนนลดคาใชจาย 2.เนนเพมคณคาภายใตเมดเงนเทาเดม 3.ลด indirect cost ของผปวยและผใหบรการ

64

ประเภท ของโรค

รปแบบบรกำร ดำนสขภำพ

(Health Intervention)

ผลลพธดำนสขภำพ รปแบบกำรจดกำรตนทน/

คำใชจำย (Financial

Intervention)

ผลลพธดำนตนทน/

คำใชจำย บรกำรทไดรบและผลเบองตน

ผลลพธสดทำย

9. มระบบตดตามภาวะแทรกซอนผ า น เ ท ค โ น โ ล ย ท ท น ส ม ย โดยผ ป วยและหน วยบรการ ผานบรการเยยมบาน

10. มระบบวางแผนและใชขอมลสขภาพการบรการรวมกนระหวาง ผปวย ญาต และผใหบรการ

11. ปรบระบบการจายเงนแบบเน นคณค า ต ามผลล พ ธ ท า งสขภาพ

2. พนททดลองตนแบบ

พนทเขตกรงเทพมหานครครอบคลมปประชาชนทลงทะเบยน ในเขตกรงเทพมหานครทงหมด 3. หนวยบรกำร และหนวยงำนรบผดชอบ/ขบเคลอนในภำพรวม

1) คณะกรรมการปฏรปประเทศดานสาธารณสข ตดตามกระบวนการ และประเมนผลลพธ เพอรายงานความกาวหนา/ความส าเรจ และใหขอเสนอแนะตอคณะกรรมการยทธศาสตรชาต

2) กระทรวงสาธารณสข ในฐานะ Regulator ของระบบบรการ ท าหนาทจดบรการสาธารณสข และก าหนด ก ากบดแลคณภาพมาตรฐานบรการสาธารณสข

3) ส านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต (สปสช.) ในฐานะ Financial system manager ท าหนาทสนบสนนระบบการเบกจายและงบประมาณตามผลลพธ Value based

4) กรงเทพมหานคร ในฐานะผใหบรการและเจาของความรบผดชอบตอประชาชนในพนท 5) หนวยบรการในสงกดอนรบผดชอบเตมคณคาในการบรการใหไดตามคณคา 6) สถาบนรบรองคณภาพสถานพยาบาล (สรพ.) รบผดชอบประเมนทงผใหบรการและ Valued

ผรบบรการดวย 7) สถาบนวจยระบบสาธารณสข (สวรส.) รบผดชอบประเมน Valued Base Health Care

ทงหมดวาควรด าเนนการตอหรอไม 8) สมาคมโรคเบาหวานแหงประเทศไทย ก าหนดมาตรฐานเพอใหคณภาพกบผปวยในทกขนตอน

65

4. กลมเปำหมำยผรบบรกำร (ผปวยและญำต) ผปวยเบาหวานชนดท 2 และครอบครวผปวย 5. กลมเปำหมำยผใหบรกำร หนวยบรการทกระดบใน กทม.ทงภาครฐและเอกชนทอยในโครงการระบบหลกประกนสขภาพแหงชาต 6. กลไก/ระบบกำรบรหำรจดกำรกำรด ำเนนงำนและบรหำรงบประมำณ เพอกำรด ำเนนกำร

ตำมตนแบบในพนท 1) กลไกบรหารผาน อปสข. 2) กลไกการเบกจายงบประมาณผานระบบ Real time Claiming

7. กำรพฒนำศกยภำพ/สมรรถนะและกำรปรบตวของผใหบรกำรและผเกยวของในกำรด ำเนนกำรตำมตนแบบในพนท

โดยสมาคมโรคเบาหวานแหงประเทศไทยชวยเพมสมรรถนะของหนวยบรการ และประชาชนทเขารวมโครงการ

8. งบประมำณ (จำกโครงกำรและงำนปกต) 1) งบบรหารจดการระบบปกต (ส าหรบกจกรรมการจดท าแนวทางปฏบต (Guideline) การฝกอบรม

(Training) การจดท าโปรแกรมเบกจาย การขบเคลอนระบบ) 2) งบคาบรการสาธารณสขจากกองทนหลกประกนสขภาพแหงชาต 3) หนวยงานอน ๆ ทรบผดชอบ ใชงบของหนวยงานตนเองในการขบเคลอนการด าเนนงาน

เพอสนบสนนภารกจ 9. ระยะเวลำทดลองด ำเนนกำร

1 ป โดยระหวางปจะมการก ากบตดตามผล ใชระบบ M&E และการวจยการน านโยบายไปปฏบต (Implementation research)

10. ประเดนกำรรำยงำนผลของกำรพฒนำและทดลองตนแบบ ควรมรำยละเอยดในประเดนตอไปน

1) รปแบบการจดบรการแบบเพมความคมคา และรปแบบการจดการตนทน/คาใชจาย รวมถงรปแบบการจายเงนแบบมงเนนคณคา ทด าเนนการไดจรงในพนททดลอง

2) กลไก/ระบบการบรหารจดการการด าเนนงานและบรหารงบประมาณ รวมทงผลของการใชกลไก/ระบบการบรหารจดการและบรหารงบประมาณ ในการขบเคลอนการด าเนนการตามตนแบบ

3) การพฒนาศกยภาพ/สมรรถนะและการปรบตวของผใหบรการและผเกยวของ ในการด าเนนการตามตนแบบในพนท

4) ผลลพธทดขนดานสขภาพ (บรการทไดรบ ผลเบองตน และผลลพธสดทาย) และผลลพธดานตนทน/คาใชจาย

66

5) คณคาและความคมคาทเกดขน เมอค านวนสมดลระหวาง “ผลลพธทางสขภาพทส าคญ ตอคนไข” กบ “ตนทนของการใหการดแลเพอใหเกดผลลพธดงกลาว” ซงอาจรวมถงความพงพอใจของผปวยตอการบรการดวย

6) ขอสรปของผลส าเรจดานประสทธผล ประสทธภาพของตนแบบ และบทเรยนจากการพฒนาและการใชตนแบบของการจดบรการแบบเพมความคมคา และการจายเงนแบบมงเนนคณคา รวมทง จดแขง จดออน ปญหาอปสรรค และขอเสนอแนะ แนวทางแกไข

7) แนวทางการขยายผลตนแบบเฉพาะโรค ไปสโรคอน/ประเดนสขภาพอน และพนทอน

สรปขอเสนอกำรพฒนำตนแบบกำรจดบรกำรแบบเพมควำมคมคำและไดรบกำรจำยชดเชยอยำงเหมำะสม

1) ระบบสขภาพและระบบหลกประกนสขภาพของประเทศไทยตองมการปรบประสทธภาพอยางตอเนอง

2) Value Based Health Care เปนกลไกหนงในการปรบประสทธภาพของระบบสขภาพ และระบบหลกประกนสขภาพ

3) จากการทบทวนวรรณกรรมและการปรบระบบบรการในสภาวะปจจบน 3.1 บรการหลายอยางทก าลงเกดขนเปนบรการทมลกษณะทเพมคณคาใหกบประชาชน

เชน การประเมนความคมคาเทคโนโลยทางสขภาพกอนพจารณาเพมสทธประโยชนในระบบประกนสขภาพ การจดซอ การตอรองราคารวม (Central procurement & Bargaining) รวมถงการก าหนดราคามาตรฐานอยางเปดเผย และการก าหนดใหใชบญชยาหลกแหงชาต เปนตน

3.2 จากการศกษาพบวาการยกระดบประสทธผลและประสทธภาพของระบบการดแลสขภาพทหากท าจรงจงจะชวยลดงบประมาณลงไดไมต ากวา 5,000 ลบ. ไดแก ความสมเหตสมผลของการใชยา กลมโรคทปองกนได ทเปนภาระทางการเงน การจดการโรคเรอรง ความเหมาะสมของการใชบรการสขภาพ การปองกนเหตการณหรอกรณไมพงประสงคทเกดขนในโรงพยาบาล และการปองกนภาวะพการทเปนภาระระยะยาว

3.3 WHO ไดแนะน าประเดนทชวยเพมประสทธภาพของระบบสขภาพ 10 ประเดน ไดแก (1) การใชยาไมสมเหตผล เกดแรงจงใจในการสรางอปสงคโดยผใหบรการ (supplier induced demand) จากการสงเสรมการตลาดทขาดหลกจรยธรรม โดยเฉพาะอยางยงวธการจายตามรายการ ( fee for service payment) สงเสรมการใชยาอยางฟมเฟอย (2) การไมใชยาชอสามญหรอตงราคาแพงเกนไป (3) การใชยาดอยคณภาพหรอยาปลอม (4) การใหบรการทเกนจ าเปน ตรวจวนจฉยหรอใชอปกรณเวชภณฑทางการแพทยมากเกนไปซงมแรงจงใจจากวธการจายแบบ fee for service โดยเฉพาะกรณผปวยนอกในระบบสวสดการรกษาพยาบาลขาราชการ (5) การจดการก าลงคนดานสขภาพไมเหมาะสม (6) การนอนโรงพยาบาลนานเกนไป (7) ขนาดโรงพยาบาลไมเหมาะสม (8) คณภาพบรการต ากวามาตรฐานหรอมความผดพลาดทางการแพทย (9) การรวไหล ทจรตและคอรรปชน และ (10) ไมมการประเมนความคมคาของเทคโนโลยหรอบรการทางการแพทย ซงพบวา รอยละ 20 - 40 ของคาใชจายสขภาพทวโลก

67

เกดจากความไมมประสทธภาพของระบบสขภาพ จากการวเคราะหพบวาระบบสวสดการรกษาพยาบาลขาราชการขาดประสทธภาพมากทสดในประเทศไทย

คณะอนกรรมาธการเหนควรใหมการสนบสนนการน ารองของระบบ Value Based Health Care ทก าลงจะด าเนนการในเขตกรงเทพมหานคร โดยกระทรวงสาธารณสขเปนเจาภาพในการพฒนาระบบบรการเพอรองรบ Value Based Health Care และสปสช.เปนเจาภาพในการพฒนาระบบการจาย Value Based Payment

4.4 ขอเสนอกำรพฒนำหลกประกนสขภำพถวนหนำเพอกำรพฒนำทยงยนจำกกำรทบทวนกำรบรหำรจดกำรหลกประกนสขภำพถวนหนำของประเทศตำง ๆ

ทมำ บทบาทหนาทของคณะอนกรรมาธการหลกประกนสขภาพถวนหนาเพอการพฒนาทยงยน

ก าหนดภารกจใหศกษาและเปรยบเทยบระบบหลกประกนสขภาพถวนหนาของประเทศไทยกบตางประเทศ พรอมความทาทายทส าคญ เพอใหบรรลการพฒนาทยงยนดานสาธารณสข

วตถประสงค เพอศกษาประสบการณ บทเรยน แนวทาง และมาตรการของประเทศตางๆในการด าเนนงานระบบหลกประกนสขภาพ เพอประกอบการจดท าขอเสนอของคณะอนกรรมาธการหลกประกนสขภาพถวนหนาเพอการพฒนาทยงยน ในการพจารณาน ามาปรบใชส าหรบประเทศไทย

วธกำรศกษำ ใชวธการทบทวนวรรณกรรมแบบ scoping review ตามประเดนศกษา 4 ดานการปฏรป โดย

เปรยบเทยบกบการจดการของประเทศตางๆ ประเดนอนทเปนจดเดนของบางประเทศหรอกลมประเทศ รวมถงประเดนทเกยวกบระบบหลกประกนสขภาพ และการพฒนาทยงยน

ขอคนพบส ำคญทไดจำกกำรศกษำทบทวน 1. ปฏญญำทำงกำรเมองของกำรประชมระดบสงวำดวยหลกประกนสขภำพถวนหนำ ตกลงรวมกนวา

จะเพมความพยายามในการท าใหมนใจไดวาแตละประเทศ 1) มเปาหมายการใชจายทเหมาะสมในการลงทนอยางมประสทธภาพดานสขภาพและสาธารณสข

โดยระดมทรพยากรภาครฐในประเทศเพอความยงยนทางการเงนการคลง 2) เพมประสทธภาพการจดสรรงบประมาณดานสขภาพ ขยายแหลงการคลง (fiscal space)

ใหเพยงพอ และจดล าดบความส าคญในการใชจายของรฐดานสขภาพ โดยเนนทหลกประกนสขภาพถวนหนาโดยค านงถงความยงยนทางการคลง และเสนอใหประเทศตางๆทบทวนการใชจายดานสขภาพของภาครฐเพอใหมนใจวาคาใชจายดานสาธารณสขเพยงพอและมประสทธภาพ

2. งำนวจยพบขอเทจจรงทนำสนใจ28 ดงน 1) การลงทนดานสขภาพ มผลตอบแทนมหาศาล 2) การลดลงของอตราการตาย สงผลตอการเตบโตทางเศรษฐกจไดถงรอยละ 11

28 รายละเอยด ดงปรากฏในบทท 2

68

3) การรวมเปนหนงในดานสขภาพสามารถท าใหส าเรจไดภายในชวงชวตของเรา 4) นโยบายการคลงเปนเครองมอททรงพลง แตยงถกใชนอยในการยบยงโรคไมตดตอเรอรง

(NCDs) และการบาดเจบ (injuries) 5) การขยายความครอบคลมไปยงทกคน ซงเปนหนทางไปสหลกประกนสขภาพถวนหนา

เปนวธทมประสทธภาพทจะบรรลการปกปองความเสยงดานสขภาพและการเงน 6) อตราการตายในเดกแรกเกดถง 1 ป ลดลง เมอรฐจายคาใชจายดานสาธารณสขเพม 7) หากเงนทประชาชนตองควกกระเปาจายเองเมอไปรบบรการรกษาพยาบาล (Out-of-

Pocket payment) นอยกวารอยละ 15 ของคาใชจายดานสขภาพทงหมดของประเทศ จะพบครวเรอนไมมาก ทตองลมละลายจากการจายคารกษาพยาบาลเมอเจบปวย

8) ประเทศควรม Health expenditure > 5% ของ GDP 3. ควำมยงยนทำงกำรคลงสขภำพในระยะยำว ตวอยางประเทศตาง ๆ

3.1 กำรเตมเงนในระบบ29 เพอใชจายดานสขภาพ Revenue raising (sources of funds) 1) ภาษเหลา บหร : ไทย ออสเตรเลย ไตหวน มองโกลเลย ลาว เวยดนาม เกาหลใต

ฟลปปนส อนเดย แมคซโก อเมรกา โคลมเบย 2) ภาษการน าเขายาในประเทศ : มองโกลเลย 3) ภาษน าตาล เกลอ : องกฤษ ฝรงเศส แมคซโก 4) ภาษการใชพลงงานจากเขอน : ลาว

3.2 กำรบรหำรจดกำรกองทนรวม3 (Fund Pooling) 1) กองทนเดยว (Single fund) : องกฤษ ฝรงเศส เกาหลใต ไตหวน อตาล 2) หลายกองทน (Multiple fund) : ญปน เยอรมน (สทธประโยชนและจายเหมอนกน) ไทย

3.3 รปแบบกำรซอ/จำยคำบรกำร30 (Purchasing & Payment) พบวาหลายประเทศมรปแบบการจายคาบรการสาธารณสขทแตกตางกน รายละเอยดดงน

29 1) Resource tool on alcohol taxation and pricing policies / Bundit Sornpaisarn, Kevin D. Shield,Esa Österberg, Jürgen

Rehm, editors 2) Earmarking for health: from theory to practice / Cheryl Cashin, Susan Sparkes and Danielle Bloom (Health Financing

Working Paper No. 5) ISBN 978-92-4-151220-6 WHO IRIS Reference: WHO/HIS/HGF/HF Working Paper/17.5 3) Japan Health Insurance System in JHPN (Japan Health Policy Now). Available at http://japanhpn.org/en/hs1/ and

http://japanhpn.org/en/finan2/ 4) The Commonwealth Fund. INTERNATIONAL HEALTH CARE SYSTEM PROFILES: GERMANY. Available at

https://www.commonwealthfund.org/international-health-policy-center/countries/germany 30 1) Price setting and price regulation in health care. WHO/OECD 2019 2) FOCUS ON BETTER WAYS TO PAY FOR HEALTH CARE © OECD 2016 3) Strategic Purchasing in Practice: Comparing Ten European Countries, Health policy 2018 4) PROVIDER PAYMENTS AND COST-CONTAINMENT: LESSONS FROM OECD COUNTRIES, WHO 2007 5) FINANCING AND PAYMENT MODELS FOR PRIMAR YHEALTH CARE. SIX LESSONS FROM JLN COUNTRY IMPLEMENTATION EXPERIENCE, Joint Learning Network for Universal Health Coverage (JLN) 2017 6) Bundled Payments for Diabetes Care and Healthcare Costs Growth: A 2-Year Follow-up Study.

69

Main Payment method ประเทศ กำรใช

การจายตามทเรยกเกบตามบรการทให (Fee for service)

ญปน, เกาหลใต, เยอรมน,ออสเตรเลย, ฝรงเศส

บางประเทศเรมเปลยนจาก Fee-for-service (FFS) เปนการจายตามคณภาพเพอลดคาใชจายทางดานสขภาพทเพมขนเรอย ๆ เชน ฝรงเศส

การเหมาจายรายหว (Capitation)

ไทย, องกฤษ, มาเลเซย, อตาล

มกใชในบรการ primary care และผปวยนอก แตมกผสมผสานกบการจายตามคณภาพ เชน P4P เพอใหเกดบรการแบบมคณภาพ และผสมผสานกบ FFS เชน องกฤษ นวซแลนด เดนมารก

การจายตามรายกลมโรค/บรการ (Case-based (e.g. DRGs)

ฝรงเศส,ไทย, สวสซอรแลนด, ออสเตรเลย, สหรฐอเมรกา

ใชกบการจายบรการผปวยใน

การจายทมเพดานงบประมาณ (Global budget)

เยอรมน, ไอซแลนด, เมกซโก, แคนาดา, มาเลเซย

มกน าใชเพอควบคมคาใชจายดานสขภาพ

การจายเพอคณภาพ (pay for performance: P4P)

ฝรงเศส, องกฤษ, เนเธอรแลนด และ 15 ประเทศใน OECD

มกใชเปนวธการจายเสรมจากบรการผปวยนอก และ primary care เพอเพมคณภาพการรกษา โดยประเทศในกลม OECD ส วน ใหญ ใ ช P4P จ า ยบร ก า ร primary care

อนๆ เชน per-diem, line item, bundle payment, procedure service

สเปน, ไทย ,เนเธอรแลนด ใชในบรการ Long Term Care, บรการทมคาใชจายสง , Chronic condition

70

1. กำรบรหำรระบบประกนสขภำพและกำรก ำหนดชดสทธประโยชนบรกำรสำธำรณสข รายละเอยดดงน

ประเทศ

ระบบประกนสขภำพ ชดสทธประโยชน (Benefit package)

สหราชอาณาจกร (UK) - ระบบบรการสขภาพแหงชาต National Health Services (NHS) ซงครอบคลมการเขาถงอยางถวนหนาและสวนใหญไมมการจายคาบรการ ณ จดรบบรการ (which provide universal access that are mostly free at the point of use.)

- ครอบคลมบรการรอบดาน (comprehensive package of services)

- มการรวมจายในบางบรการ เชน ท าฟน คายา หรอ มการจายเอง ส าหรบบรการทางสงคม (cost-sharing (dental care and pharmaceuticals) or direct payments (social care)

- มความแตกตางกนบางสวนในระหวาง 4 ประเทศ ไดแก องกฤษ สกอตแลนด เวลส และไอรแลนดเหนอ (Some differences across the four nations (England, Scotland, Wales, Northern Ireland)

อตาล (Italy) - ระบบบรการสขภาพแหงชาต (National Health Service หรอในภาษาอตาล เรยกว า Servizio Sanitario Nazionale, SSN) บรหารจดการโดยแตละภมภาค (20 ภมภาค) ครอบคลมถวนหนา และสวนใหญไมมการจาย ณ จดรบบรการ (regionally organized, 20 regions, provides UHC, largely free of charge at point of delivery)

- มชดสทธประโยชนหลกทเหมอนกน ในทกภมภาค ก าหนดในระดบประเทศโดยกระทรวงสาธารณสข (core benefit package of health services guaranteed across the country, defined by MOH, National level)

- มการรวมจ ายค าหอง พ เศษ ท า ฟน บรการทบาน การแพทยทางเลอก และคาบรการ (user charges) ซงมกมการท าประกนสขภาพเสรมเพอคมครองบรการทตองรวมจาย (private room, dental care, home care, alternative medicine, and user charges, copayment complimented by voluntary health insurance)

71

ประเทศ


Korea - ระบบประกนสงคม Social Health Insurance (SHI) บรหารจดการโดย National Health Insurance Service (NHIS), ครอบคลมถวนหนา (provide universal coverage

- เดมแบงเปน 3 กองทน ตอมาในป 2000 รวมเปนกองทนเดยวและจายสมทบรปแบบเดยวกน (3 Schemes >> in 2000 merged to single payer, uniform contribution schedule)

- มชดสทธประโยชนเดยว คอรบคลมบรการสขภาพสวนใหญ รวมทงการตรวจสขภาพและการตรวจคดกรองโรคมะเรง (single benefits package, most health care services, including medical check-ups and cancer screening)

- มการรวมจายคอนขางสงโดยเปรยบเทยบ คอ บรการผป วยใน รวมจาย 20% สวนบรการผปวยนอก รวมจายในอตราตาง ๆ ตามทก าหนด โดยมอตราลดส าหรบ ประชาชนกลมเปราะบาง และยกเวนการรวมจายส าหรบคนยากจน (relatively high cost-sharing. copayment 20% for IP, differential cost sharing for OP) with discounted rate for vulnerable groups and exempt for the poor)

- ยาและเทคโนโลยใหมๆทไมมความคมคาตามประสทธผลตนทน จะไมรวมอยในชดสทธประโยชน (new technology and medicines with uncertain cost effectiveness are excluded)

ไตหวน (Taiwan) - ระบบประกนสขภาพแหงชาต กองทนเดยว (National Health Insurance, single fund)

- มชดสทธประโยชนเดยว ส าหรบทกคน ทอาศยอยในไตหวน (Single benefit package for all residents)

- คมครองบรการรอบดาน การเจบปวย การบาดเจบ และคลอดบตร ครอบคลมท ง การป อ งก น โ รค บร การปฐมภม

72

ประเทศ


การแพทยเฉพาะทาง การรกษาใน รพ. และบรการจตเวช

- มการรวมจาย (Copayment) คาแพทยเมอไปรบบรการผปวยนอกและการจายยา

- มการท าประกนเสรม (Coinsurance) ส าหรบการนอน รพ. (hospital stays, Inpatient)

เยอรมน (Germany) - ระบบประกนสงคม (ครอบคลมประชาชน 88% ประกอบดวย ผทถกจางงาน รวมถงกลมอน ๆ เ ช น ผ ต อ ง ข ง ภาย ใต 110 กองทนยอย (SHI (88% of pop under 110 sickness funds, these for all employed citizen and other groups e.g. prisoners) - ระบบประกนเอกชน ครอบคลมประชากรทเหลอ ประกอบดวย ผทมรายไดสง และขาราชการ (private insurance (higher income earners and civil servants) - โครงการประกนสขภาพเฉพาะกลมทหาร ต ารวจ เจาหนาทรฐ (Military, police, other public-sector employees covered under small program (separated from SHI)

- ชดสทธประโยชนกวางขวางตามทก าหนดในกฎหมาย โดยตองรวมจายบรการบางอยาง เชน ท าฟน คาหองพเศษ (Broad framework for SHI benefit package defined by law, minor benefits not covered by SHI, including some copayments (like for dental care) and private hospital rooms)

- ชดสทธประโยชนของประกนเอกชน ครอบคลมรอบดานกวา

- การจายคาบรการ ใชหลกการจายตามทเรยกเกบ (Fee-for-service) (private benefit package may be more extensive; Provider payment: FFS basis (but private tariffs are usually higher than the tariffs in the SHI fee schedule)

ญปน (Japan) - ประกอบดวย 3 ระบบหลก 3,000 กองทนยอย (3 insurance schemes, divided to 3,000 health insurance funds)

- ชดสทธประโยชนครอบคลมบรการทจ าเปน เหมอนกนทกระบบ รวมถงบรการผปวยนอก ผปวยใน บรการจตเวช คายา บรการทบาน และท าฟน

73

ประเทศ


(Benefit packages are essentially the same including hospital care, outpatient care, mental health care, prescription drugs, home health care, and dental care)

- บางกองทน ครอบคลมบรการสรางเสรมสขภาพปองกนโรคเพมเตม (some packages offer preventive or health promotion add-ons)

- การจายคาบรการ เปนการจายตามรายการบรการและราคาทก าหนด (Fee schedule) รวมกบการจายรวมตามการวน จฉย (Diagnosis Procedure Combination) (Provider payment: FFS and DPC Diagnosis Procedure Combination)

2. ประสทธภำพและบรกำรเ พมแบบคณคำ (Efficiency & Value-based healthcare) ในระบบหลกประกนสขภาพ

ระบบ ตวอยำง ประเทศ

ระบบสนบสนน

การจดซอ การตอรองราคารวม และราคากลางมาตรฐาน

จน ญปน ยโรป USA

ระบบ Health Technology Assessment ทอสระจากผจดบรการ

ยโรป ออสเตรเลย แคนาดา

การก าหนดใหใชบญชยาหลกแหงชาต (National Essential Drug List : NEDL) , ยาชอสามญ (Generic drug)

กลมประเทศรายไดส ง : นวซแลนด ออสเตร เล ย สก อตแลนด อ งกฤษ แคนาดาซาอดอาระเบย กลมประเทศรายไดปานกลางและต า : บงคลาเทศ มาเลเซย อนเดย บราซล

บรการผาตดขอสะโพก สวเดน

บรการโรคหวใจ อเมรกา

74

ระบบ ตวอยำง ประเทศ

บรการสขภาพ (VBHC)

ระบบบนทกขอมลสขภาพอเลกทรอนกส Electronic Health Record: EHR เพอวดผลลพธทางสขภาพ และคาใชจาย

เยอรมน เกาหล สวเดน องกฤษ ญปน สงคโปร

การวดผลลพธคณภาพ (Quality outcome framework : QOF)

องกฤษ

3. กำรคมครองหลกประกนสขภำพของคนตำงชำตและแหลงเงนสมทบ (National Health Insurance for Foreigners and source of funds)

ประเทศ คนตำงชำต ระบบหลกประกนสขภำพ

แหลงเงน / กำรจำยสมทบ

บรหำรจดกำร

สหราชอาณาจกร (UK)31

ตางชาต (Foreigners) เขาเมองถกกฎหมายทกคน ทอยใน UK มากกวา 6 เดอน ตองลงทะเบยน NHS

National Health Service (NHS) ระบบเดยวส าหรบทกคนทอาศยในประเทศ (for all residents)

ภาษทวไป Taxation based

กองทนเดยว

อตาล (Italy)32

ผอพยพทงถกกฎหมายและอยระหวางรออนญาต (immigrants) (both legal and temporarily undocumented) มสทธไดรบบรการสาธารณสขเชนเดยวกบคนอตาล (ก าหนดในกฎหมาย)

- ระบบสขภาพแหงชาต บรหารโดย 20 ภมภาค (National Health Service x 20 regionally organized)

- งบรฐบาล + กองทนจากภายนอกประเทศ (Minimal external funding) จากองคกรความรวมมอหรอเงนบรจาค ซงใชส าหรบจ ดบร การให ก บคนอพยพทยงไมมเอกสารรบรอง (undocumented immigrants)

แตละภมภาค (Individual regions)

31 United Kingdom Health system review. Health Systems in Transition. Vol. 17 No. 5 2015 32 Italy Health system review. Health Systems in Transition Vol. 16 No. 4 2014

75




เกาหลใต (South Korea)33

foreigners residing in South Korea for six months or longer are obligated to enroll in the country's health insurance program.

National Health Insurance Service (NHIS) (Social health insurance)

จายสมทบ 110,000 won per month จายสมทบ 113,500 won/month ถารวมการด แลร ะยะยาวส าหรบผสงอาย (LTC for elderly)

กองทนเดยว(Single fund)

ไตหวน (Taiwan)34

คนตางชาต (Foreigners) เขาเมองถกกฎหมายทกคน ทอยไตหวนมากกวา 6 เดอน ตองลงทะเบยน NHI

National Health Insurance (NHI) ระบบเดยว

จายเบยประกนสมทบตามฐานเงนเดอน (Payroll based premium)

กองทนเดยว(Single fund)

France คนเขาเมองทผดกฎหมาย ไมมเอกสารรบรอง (Illegal/ immigration, no document immigration) ตองมาลงทะเบยนจะใชได 1 ป และตรงเงอนไข เชน อยฝรงเศสมากกวา 3 เดอน มทอยถาวร สามารถแสดงตนได, มรายไดไมเกน 634 euro

ระบบชวยเหลอดานการแพทย AME (State Medical aids)

เงนจากรฐทงหมด (Fully State fund)

กองทนเดยว (Single fund)

แคนาดา ครอบคลมทกคนทมถนอาศยถาวรในประเทศแคนาดา

1) Plublic service (medicare) ครอบคลมการวนจฉย OP IP 2) รวมจายส าหรบยา บรการทบาน LTC และจตเวช

taxation Single player system

33 Korea carries out new plan to end 'healthcare dine and dash' by foreigners. Korea Biomedical Review, 2019. http://www.koreabiomed.com/news/articleView.html? 34 Roosa Tikkanen et al. 2020. Taiwan: Common Wealth Fund. International health care system profile. June 5, 2020

76




3. ไ ม ค ร อ บ ค ล มบรการทนตกรรม สายตา ยาทางเลอก กายภาพ ผปวยนอก

ฟนแลนด - ประเทศสมาชก EU ดวยกน สามารถใช NHI ฟนแลนดได - บ ร ก า ร ฉ ก เ ฉ น ฟ ร หากลงทะเบยนในถนทพกอาศ ยต อ งข นทะ เบ ยน และจ ายค าธรรมเนยมเหมอนคนฟนแลนด

กระจายอ านาจใหทองถนบรหารจดการสขภาพดวยตวเอง โดยใช Resident fee Contribution จาก income tax

Contribution จาก Income tax

แตละทองถ นบรหารจดการเอง

สรปขอเสนอจำกกำรศกษำและทบทวนประสบกำรณจำกตำงประเทศ 1) รฐตองท าใหการจายคาบรการโดยทประชาชนตองควกกระเปาจายเอง ณ จดรบบรการ (Out - Of -

Pocket : OOP) ลดลง จงจะชวยลดอปสรรคในการเขารบบรการและลดความเหลอมล าระหวางคนกลมตาง ๆ รวมทงลดการลมละลายหรอกลายเปนครวเรอนยากจนจากภาระคาใชจายเมอเจบปวยได

2) การจายเพอสขภาพเปนการลงทนดานเศรษฐกจอยางหนง และประเทศไทยยงมความสามารถในการลงทนดานสขภาพไดเพมขน

3) การเพมแหลงเงนดานสขภาพ “กอนปวย” เปนชองทางสรางความยงยนอยางหนง 4) การบรหารระบบหลกประกนสขภาพโดย “กองทนเดยว” ชวยสรางความเปนธรรมและเพม

ประสทธภาพได และการมกองทนเดยวหรอหลายกองทน ตองมสทธประโยชนและกลไกการจายเงนแบบเดยวกน

5) ระบบสขภาพ ตองมการเพมประสทธภาพเสมอ เชน การซอบรการ/การบรหารงบประมาณอยางมกลยทธ, การจดซอยารวม, การจดบรการแบบเนนคณคา (Value based health care)

6) คนตางชาตทเขามาในประเทศตองท าใหถกกฎหมาย และก าหนดใหมการรวมจายกอนปวย รวมทงก าหนดใหใชระบบบรการเดยวกนกบคนในประเทศ

77

บทท 5 บทสรปและขอเสนอแนะ

คณะอนกรรมาธการหลกประกนสขภาพถวนหนาเพอการพฒนาทยงยน ในคณะกรรมาธการการ

สาธารณสข วฒสภา ไดพจารณาศกษาหลกประกนสขภาพถวนหนาของประเทศไทยและการพฒนาทยงยน โดยศกษาสถานการณปจจบนและความทาทายตาง ๆ ของไทย การทบทวนภารกจตามรฐธรรมนญ แหงราชอาณาจกรไทย ยทธศาสตรชาต แผนปฏรปประเทศดานสาธารณสข รวมทงทบทวนวรรณกรรมเกยวกบการบรหารจดการระบบหลกประกนสขภาพของประเทศตาง ๆ

ขอคนพบทส ำคญเกยวกบหลกประกนสขภำพถวนหนำเพอกำรพฒนำทยงยน ดงน 1. การลงทนดานสขภาพมความคมคา เพราะท าใหการตายทไมจ าเปนลดลง สงผลตอการเตบโต

ทางเศรษฐกจไดถงรอยละ 11 2. การทรฐเขามารบผดชอบคาใชจายดานสขภาพของประเทศ สงผลตอผลลพธดานสขภาพ

ของประชาชน โดยเฉพาะการตายของมารดาและทารกซงเปนดชนชวดทใชในระดบสากล และพบวาการเพมขนของคาใชจายดานสขภาพภาครฐท าใหการตายของเดกทารก (neonatal mortality) ลดลง ส าหรบประเทศไทย พบวา อตราการตายของมารดาลดลงจาก 25 ตอทารกเกดมชพ 100,000 ราย ในป 2543 เปน 20 ในป 2558 และอตราตายของทารกแรกเกดและเดกอายต ากวา 5 ป ลดลงจาก 12.1 และ 21.8 ตอทารกเกดมชพ 1,000 คน ในป 2543 เปน 5.3 และ 9.5 ในป 2560

3. การศกษาดานเศรษฐศาสตรสาธารณสข พบวา ประเทศทมความมงคงขนรฐจะจดสรรงบประมาณไปสระบบสขภาพมากขน กลาวคอ ประเทศทมการเตบโตทางเศรษฐกจสงขนซงดจากผลตภณฑมวลรวมในประเทศตอประชากร มความสมพนธกบการเพมขนของคาใชจายดานสขภาพทรฐจดใหกบประชาชน

4. การสรางหลกประกนสขภาพถวนหนาเปนกลไกส าคญในการลดความเหลอมล าในสงคม สหประชาชาตไดก าหนดใหเปนเปาหมายเพอการพฒนาทยงยน และทกประเทศทวโลกไดใหค ามนสญญาในการท าใหประเทศตนเองบรรลหลกประกนสขภาพถวนหนากอนป ค.ศ. 2030

5. ภายใตการมหลกประกนสขภาพถวนหนาของทกประเทศ รฐบาลตองพยายามท าใหภาระ คารกษาพยาบาลของประชาชนเมอไปรบบรการ ณ จดบรการ นอยกวารอยละ 15 ของคาใชจาย ดานสขภาพทงหมดของประเทศ เพอลดการลมละลายจากการเจบปวยและความยากจนจาก คารกษาพยาบาลของครวเรอนใหอยในระดบทพอรบได รวมทงชวยลดความเหลอมล าดานสาธารณสข

6. เปาหมายการพฒนาทยงยนของสหประชาชาต ขอ 3.8.1 และ 3.8.2 เปนเปาหมาย ดานหลกประกนสขภาพถวนหนา คอ ประชาชนเขาถงบรการสขภาพทจ าเปนไดโดยไมมอปสรรค และครวเรอนไมลมละลายและไมยากจนจากการจายคารกษาพยาบาลเมอเจบปวย ซงประเทศไทย เปนประเทศก าลงพฒนาทผลลพธการพฒนาทยงยนของสหประชาชาตดานหลกประกนสขภาพถวนหนา อยในระดบเทยบเทากบประเทศพฒนาชนน าของโลก

78

7. อยางไรกตาม หลกประกนสขภาพถวนหนาของไทยยงมความทาทายส าคญ 3 ประการ คอ (1) มคนตางดาวจ านวนมากทเขาประเทศไทยแบบผดกฎหมายและไมมหลกประกนสขภาพ หรอแมจะเขามาอยางถกกฎหมายบางสวนกยงไมมหลกประกนสขภาพเมอเจบปวย (2) ส าหรบคนไทย ยงมบางสวนทตกหลนจากการไดรบสทธ เนองจากปญหาสถานะทางทะเบยนหรอรอพสจนสทธ และ (3) การมระบบหลกประกนสขภาพรฐหลายระบบ (หลายกองทน) ทแตละระบบมกลไกการบรหารและการจดสรรงบประมาณทตางกน น ามาซงขอโตแยงในสงคมทวา โรคเดยวกนรกษาเหมอนกนแตคาบรการทรฐตองจายกลบไมเทากน

8. ระบบหลกประกนสขภาพถวนหนาในประเทศพฒนาแลวทไดรบการจดอนดบตน ๆ ของโลก พบคณลกษณะทส าคญดงน

8.1 รฐจดหลกประกนสขภาพถวนหนาใหกบทกคนทอาศยอยในประเทศ ทงประชาชนของประเทศตนเองและคนตางดาว

8.3 ระบบบรหารจดการเปนระบบเดยว ทงสทธประโยชนหลกและรปแบบการจายชดเชยคาบรการ 8.3 การจายเงนสมทบกอนปวย เปนระบบหลก 8.4 การเพมประสทธภาพของระบบสขภาพถกน ามาใชอยางกวางขวาง เชน การตอรองราคา

การประเมนความคมคาของเทคโนโลย เปนตน 9. ระบบสขภาพและระบบหลกประกนสขภาพถวนหนาทด ตองมกลไกในการเพมประสทธภาพ

ของระบบอยางตอเนองเพอสรางความยงยน

10. องคการอนามยโลก พบวาปจจย 10 ประการทท าใหระบบสขภาพและระบบหลกประกนสขภาพถวนหนาไมมประสทธภาพ ไดแก (1) การใชยาไมสมเหตผล (2) การไมใชยาชอสามญหรอตงราคาแพงเกนไป (3) การใชยาดอยคณภาพหรอยาปลอม (4) การใหบรการทเกนจ าเปน (5) การจดการก าลงคนดานสขภาพไมเหมาะสม (6) การนอนโรงพยาบาลนานเกนไป (7) ขนาดโรงพยาบาลไมเหมาะสม (8) คณภาพบรการต ากวามาตรฐานหรอมความผดพลาดทางการแพทย (9) การรวไหล ทจรตและคอรรปชน และ (10) ไมมการประเมนความคมคาของเทคโนโลยหรอบรการทางการแพทย

11. ในประเทศไทย มการศกษาพบวาสามารถประหยดงบประมาณไดปละประมาณ 5,000 ลานบาท หากมการปรบประสทธภาพของระบบสขภาพ

12. การเพมคณคาของระบบสขภาพ (value based healthcare) เปนแนวทางหนงของ การเพมประสทธภาพ ส าหรบประเทศไทย มบทเรยนการเพมประสทธภาพทหลากหลาย เชน การจายคาบรการอยางมกลยทธ (strategic purchasing) การจดซอยารวม (central bargaining and procurement) บรการเบดเสรจในจดเดยว (one stop service) บรการสขภาพในชมชนหรอทบาน (community / home healthcare) บรการทลดวนนอน (one day surgery/ minimally invasive surgery) การมแพทยประจ าครอบครว (family medicine) ซงเปนการจดการเพอใชทรพยากรสาธารณสขอยางมประสทธภาพ

79

13. ประเทศไทยยงมพนททางการคลง (fiscal space) ทสามารถลงทนในดานสขภาพเพมได ซงในระดบสากลมขอเสนอแนะวา

13.1 ประเทศควรลงทนในคาใชจายดานสขภาพไมนอยกวารอยละ 5 ของผลตภณฑมวลรวมในประเทศ ซงในป 2561 คาใชจายสขภาพภาพรวมของประเทศไทยคดเปนรอยละ 4.2 ของผลตภณฑมวลรวมในประเทศ

13.2 งบประมาณรฐทจดสรรเปนคาใชจายดานสขภาพไมเกนรอยละ 20 ของงบประมาณทงหมด ซงในป 2561 รฐบาลไทยจดสรรงบประมาณดานสขภาพรอยละ 15.3 ของงบประมาณภาพรวมทงหมด

14. การมกองทนเดยวหรอหลายกองทนยงไมมขอพสจนทชดเจนวาระบบใดดกวา แตไมวาจะมกองทนเดยวหรอหลายกองทนควรมสทธประโยชนและกลไกการเงนการคลงทมลกษณะเดยวกน เพอไมท าใหเกดความเหลอมล าของระบบหลกประกนสขภาพของประเทศ

15. การเพมแหลงเงนดานสขภาพเพอสรางความยงยนของระบบ ควรเนนแหลงเงนสมทบกอนปวยจากประชาชนกอนปวยโดยใชกลไกประกนสขภาพ หรอการเกบภาษหรอกจกรรมของผมรายได สง และควรหลกเลยงการทประชาชนตองจายคาบรการ ณ.จดบรการ เนองจากจะท าใหเกดภาระคาใชจายทน าไปสการลมละลายจากการเจบปวยและการกลายเปนครวเรอนยากจนจากการจายคารกษาพยาบาลได

ขอเสนอเชงนโยบำย เพอใหระบบหลกประกนสขภาพถวนหนาของไทยบรรลการพฒนาทยงยนดานการเงนการคลง

มขอเสนอดงน 1. ยกระดบกำรบรณกำรและควำมยงยนดำนกำรเงนกำรคลง โดยด าเนนการดงน

1.1 ใหมชดสทธประโยชนหลกทครอบคลมบรการสาธารณสขทจ าเปนและเบกจายรปแบบเดยวกน ส าหรบระบบหลกประกนสขภาพภาครฐทกระบบ

1.2 เนนการจดการเรองการสรางเสรมสขภาพและปองกนโรคเปนประเดนหลก โดยบรณาการ งบประมาณดานการสรางเสรมสขภาพและปองกนโรคของหนวยงานตาง ๆ ไดแก กระทรวงสาธารณสข ส านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต ส านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ และหนวยงานอน ๆ (ถาม) และเนนการท างานเชงรกใน 4 ประเดน ไดแก (1) การพฒนาสทธประโยชนใหม ๆ (2) การออกแบบระบบบรการรองรบ (3) การออกแบบการจดสรรงบประมาณแบบใหม และ (4) การจดระบบตดตามการเขาถงบรการ

1.3 การจายชดเชยคาบรการตองจดการอยางมกลยทธ เชน (1) มการประเมนความคมคาตามประสทธผลตนทน (2) ขยายการใหบรการโดยแพทยประจ าครอบครว รวมทงการรกษาพยาบาลและการบรบาลในชมชนตามความเหมาะสม เชน การดแลระยะยาวส าหรบผสงอาย (3) จดระบบการเงนการคลงดานสขภาพเพอรองรบวกฤตโรคอบตใหมหรอภยธรรมชาต

1.4 การเพมแหลงเงนโดยเนนการจายกอนปวยและค านงถงความเปนธรรม ดงน (1) เพมเพดานเงนสบทบของผประกนตนทมเงนเดอนสง (2) จดเกบเบยประกนสขภาพส าหรบคนตางดาว (3) จดการระบบภาษ เชน ภาษสนคาท าลายสขภาพ ภาษจากผมฐานะ เพอใชเปนคาใชจายดานสขภาพ

80

1.5 ปรบระบบเพอใหกองทนตางๆทเกยวของกบหลกประกนสขภาพภาครฐ มการบรหารจดการไปในทศทางทสอดคลองกนและสนบสนนซงกนและกน โดยพจารณามอบหมายหนวยงานทมภารกจโดยตรงตามกฎหมายและมประสบการณในการบรหารจดการกองทน เชน สปสช. เปนเจาภาพหลก

1.6 ใหมการบรณาการระบบขอมลของหนวยงานตางๆอยางจรงจง โดยก าหนดภารกจดานสาธารณสขเปนหลก เพอใหการบรณาการระบบหลกประกนสขภาพด าเนนการไดอยางมประสทธภาพ

1.7 ในระยะยาว เสนอใหมการเกบภาษสขภาพส าหรบคนไทยทกคน และรวมกองทนประกนสขภาพภาครฐทกระบบเปนระบบเดยว (Single fund) ทงส าหรบคนไทยและคนตางดาวทเดนทางเขาประเทศไทยทกคน เพอใหมเอกภาพ โดยมสวนรวมของทกภาคสวนทเกยวของ

2. ยกระดบระบบหลกประกนสขภำพใหครอบคลมทกคน รวมทงคนไทยทมปญหำสถำนะทำงทะเบยนและสทธ และคนตำงดำว โดยด าเนนการดงน

2.1 กรณคนไทย: บรณาการการบรหารจดการระบบหลกประกนสขภาพของรฐเปนระบบเดยวกนใหเกดเปนรปธรรมอยางแทจรง โดยใชกลไกทมอยแลว คอพระราชบญญตหลกประกนสขภาพแหงชาต พ.ศ.2545 ตามมาตรา 9 (สวสดการขาราชการ) มาตรา 10 (กองทนประกนสงคม) มาตรา 11 (กองทนเงนทดแทน) และ มาตรา 12 (ผประสบภยจากรถ) รวมทงการดแลคนไทยทมปญหาสถานะทางทะเบยนและสทธ ไดแก ผทตกหลนทางทะเบยนท าใหไมมเลข 13 หลก และผทมเลข 13 หลกแตอยระหวางพสจนตวบคคล ใหมหลกประกนสขภาพเชนเดยวกบคนไทยโดยการบรหารจดการของ สปสช.

2.2 กรณคนตางดาว : 1) การเขาประเทศ ตองมกลไกและกระบวนการทท าใหเปนการเขาเมองถกกฎหมาย 2) ทกคนตองมประกนสขภาพเมอเขามาในประเทศ โดยใชกลไกหลกประกนสขภาพ

ภาครฐเปนหลกและระบบเดยวกบคนไทยเพอประสทธภาพการบรหารจดการ 3) ทกคนตองมการรวมจายกอนปวยเพอใหไดสทธประกนสขภาพภาคบงคบ โดยจาย

ผานระบบภาษ การจายสมทบ (contribution) หรอการซอประกนสขภาพ ดวยอตราและวธการทเหมาะสม สะดวก และเปนธรรม

4) ส าหรบกลมคนตางดาวทยงไมสามารถเขาถงระบบประกนสขภาพใหใชระบบหลกประกนสขภาพทบรหารจดการโดย สปสช. โดยจายคาบตรประกนสขภาพตามหลกเกณฑทก าหนดและใชหนวยบรการในระบบหลกประกนสขภาพแหงชาตซงไดรบการจดสรรงบประมาณเชนเดยวกบคนไทย

5) ในระยะยาว ประเทศไทยควรปฏรประบบหลกประกนสขภาพของรฐ ใหเปนการจดการระบบเดยว (unification) โดยหนวยงานทสามารถบรณาการการบรหารจดการทงระบบได โดยไมตองตงหนวยงานใหม ซงรวมกองทนประกนสขภาพทกระบบทงส าหรบคนไทยและคนตางดาว ใหเปนหนงเดยว มเอกภาพ จดการงาย มประสทธภาพ ทกคนไดรบบรการทจ าเปนอยางเทาเทยมกนและลดความเหลอมล าของระบบเพอการพฒนาทยงยน

81

3. พฒนำกำรจดบรกำรสขภำพแบบเพมคณคำ (value based healthcare) เพอใหระบบสขภาพของไทยมประสทธภาพและมความยงยน โดยด าเนนการดงน

3.1 สนบสนนใหมการน ารองการจดบรการแบบเพมคณคาในเขตพนทกรงเทพมหานคร ตามทไดมการหารอกนระหวางกระทรวงสาธารณสข สปสช. และหนวยงานทเกยวของ โดยแตละหนวยงานมบทบาท ดงน

1) กระทรวงสาธารณสข ในฐานะผควบคมก ากบดแลระบบสาธารณสข (health regulator) ท าหนาทก าหนดเกณฑการจดบรการแบบเพมคณคาและก ากบดแลคณภาพมาตรฐานบรการ

2) ส านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต (สปสช.) กรมบญชกลาง และส านกงานประกนสงคม ในฐานะหนวยงานบรหารจดการกองทนประกนสขภาพ ท าหนาทสนบสนนงบประมาณและระบบการเบกจายชดเชยคาบรการตามคณคา (value based payment)

3) กรงเทพมหานครและหนวยบรการทกสงกด ในฐานะผใหบรการและรบผดชอบดแลประชาชนในพนท ท าหนาทจดระบบบรการแบบเพมคณคาใหเพยงพอกบประชาชนในพนทกรงเทพมหานคร

4) สถาบนรบรองคณภาพสถานพยาบาล (สรพ.) รบผดชอบการก ากบตดตามมาตรฐานของหนวยบรการน ารองและคณคาทผรบบรการไดรบจากบรการทเกดขน

5) สถาบนวจยระบบสาธารณสข (สวรส.) รบผดชอบการประเมนประสทธผลและความเปนไปไดของระบบบรการแบบเพมคณคา (valued base healthcare) รวมทงผลประโยชนทเกดขนตอประชาชน ระบบสาธารณสข รฐบาล และปญหาอปสรรคหรอขอจ ากด รวมทงจดท าขอเสนอเพอขยายผลการด าเนนการตอไป

3.2 ขยายผลการจดบรการแบบเพมคณคาอยางเหมาะสมตามขอเสนอจากการประเมนผลการน ารอง เพอวางระบบอยางยงยนตอไป

บรรณำนกรม

Achieving Universal Coverage in Thailand: What lessons do we learn?, 2007 The World Health Report 2010, Health System Financing: The path to universal

coverage, 2010 Catastrophic and poverty impacts of health payments: results from national household

surveys in Thailand, in Bulletin of the World Health Organization, 2007 Thailand’s Universal Coverage Scheme: Achievement and Challenges: An independent

assessment of the first 10 years (2001-2010) Synthesis report, 2012 Why has the Universal Coverage Scheme in Thailand achieved a pro-poor public

subsidy for health care? In BMC Public Health, 2012 Thailand’s Universal Health Coverage Scheme, in Economic and Political Weekly, 2012 NHSO Annual Report, 2015 The Kingdom of Thailand Health System Review: Health system in transition, 2015 How strong is the social health insurance effect on out-of-pocket expenditure?:

evidence from Thailand, Thailand Development Research Institute (TDRI) Quarterly Review, 2016

Financial Protection in the South-East Asia Region: determinants and policy implications, working paper prepared by WHO/SEARO, 2017

Health Financing Profile Thailand, 2017 Political and policy lessons from Thailand’s UHC experiences, 2017 Health systems development in Thailand: a solid platform for successful

implementation of universal health coverage, 2018 Price setting and price regulation in health care: Lessons for advancing universal health

coverage, 2019 The political economy of UHC reform in Thailand: Lessons for Low- and Middle-income

countries, 2019 Political Declaration of the High-level meeting on Universal Health Coverage “Universal

Health Coverage: moving together to build a healthier world”, UNGA, 2019 [English version]

Political Declaration of the High-level meeting on Universal Health Coverage “Universal Health Coverage: moving together to build a healthier world”, UNGA, 2019 [Thai version]

Okayama Declaration of the G20 Health Ministers, 2019

84

National Health Financing for Sustainable Universal Health Coverage: Goals, Indicators, and Targets, 2016 [English version]

National Health Financing for Sustainable Universal Health Coverage: Goals, Indicators, and Targets, 2016 [Thai version]

แนวทางการปฏรปประเทศไทย : ขอเสนอตอพรรคการเมองและผมสทธเลอกตง โดยคณะกรรมการปฏรป (คปร.), 2554

การปฏรปประเทศดานสาธารณสข, 2560 - 2561 ยทธศาสตรชาต พ.ศ. 2561 - 2580 สรปสาระส าคญแผนแมบทภายใตยทธศาสตรชาต พ.ศ. 2561 - 2580 แผนยทธศาสตรชาตระยะ 20 ป ดานสาธารณสข พ.ศ. 2560 - 2579 ฉบบปรบปรงครงท 2 พ.ศ. 2561 แผนแมบทบรณาการพฒนาระบบประกนสขภาพ ระยะตน พ.ศ. 2561 - 2564 ระยะปานกลาง/ระยะยาว

พ.ศ. 2565 - 2579 พระราชกฤษฎกาเงนสวสดการเกยวกบการรกษาพยาบาล พ.ศ. 2553 พระราชกฤษฎกาเงนสวสดการเกยวกบการรกษาพยาบาล พ.ศ. 2555 (ฉบบท 2) สรปสาระส าคญแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 พ.ศ. 2560 - 2564 รายงานการสรางระบบหลกประกนสขภาพแหงชาต ประจ าปงบประมาณ 2561 รายงานประจ าป 2560 ส านกงานประกนสงคม Universal health coverage (UHC) WHO website on 24 January 2019 Dean T Jamison*, Lawrence H Summers*, George Alleyne. et al. Global health 2035 : a world

converging within a generation Political declaration of the high-level meeting on universal health coverage, Resolution

adopted by the General Assembly on 10 October 2019 Ke Xu, David B. Evans, Guy Carrin and Ana Mylena Aguilar-Rivera DESIGNING HEALTH

FINANCING SYSTEMS TO REDUCE CATASTROPHIC HEALTH EXPENDITURE WHO 2005 Health spending, Macroeconomics and fiscal space in countries of the World Health

Organization South East Asia Region 2014 Global health 2035: a world converging within a generation, Lancet 2013 ขอเสนอการคลงสขภาพเพอความยงยนของระบบหลกประกนสขภาพฯ SAFE โดยคณะกรรมการจดท า

แนวทางการระดมทรพยากรเพอความยงยนของระบบหลกประกนสขภาพแหงชาต Health financing profile Resource tool on alcohol taxation and pricing policies / Bundit Sornpaisarn, Kevin D.

Shield,Esa Österberg, Jürgen Rehm, WHO 2017 Earmarking for health: from theory to practice / Cheryl Cashin, Susan Sparkes and

Danielle Bloom (Health Financing Working Paper No. 5) WHO 2017

85

Japan Health Insurance System in JHPN (Japan Health Policy Now) The Commonwealth Fund. INTERNATIONAL HEALTH CARE SYSTEM PROFILES: GERMANY P. Petrou a,*, G. Samoutis b, C. Lionis c . Single-payer or a multipayer health system: a

systematic literature review 2018 Price setting and price regulation in health care. WHO/OECD 2019 FOCUS ON BETTER WAYS TO PAY FOR HEALTH CARE © OECD 2016 Strategic Purchasing in Practice: Comparing Ten European Countries, Health policy 2018 PROVIDER PAYMENTS AND COST-CONTAINMENT : LESSONS FROM OECD COUNTRIES ,WHO 2007 FINANCING AND PAYMENT MODELS FOR PRIMARY HEALTH CARE .SIX LESSONS FROM JLN

COUNTRY IMPLEMENTATION EXPERIENCE, Joint Learning Network for Universal Health Coverage (JLN) 2017 Bundled Payments for Diabetes Care and Healthcare Costs Growth: A 2-Year Follow-up

Study. Health Systems in Transition United Kingdom Health system review Vol. 17 No. 5 2015 Health Systems in Transition Italy Health system review Vol. 16 No. 4 2014 Health Systems in Transition Republic of Korea Health system review Vol. 5 No. 4 2015 Health Systems in Transition Finland review Vol. 21 No. 2 2019 Foreign patients’ treatment in Finland ; https://www.eu-healthcare.fi/for-health-care-

professionals/patients-coming-from-abroad/ Health care in Canada ; https://www.canada.ca/en/immigration-refugees- citizenship/services/new-immigrants/new-life-canada/health-care-card.html INTERNATIONAL HEALTH CARE SYSTEM PROFILES Taiwan 2020 Health Systems in Transition Australia Health system review Vol. 8 No. 5 2006 Leapfrog to Value How nations can adopt value-based care on the path to universal

health coverage Value based Health Care เอกสารการน าเสนอของนายแพทยอนวฒน ศภชตกล, พฤศจกายน 2562 Value-based healthcare: A global assessment A report from The Economist Intelligence

Unit 2016 การพฒนากลไกการจายเพอการดแลสขภาพแบบมงเนนคณคา (Value Based Healthcar ส าหรบการ

ใหบรการสขภาพระดบปฐมภม เอกสารการน าเสนอของรองศาสตราจารย นายแพทยจรตม ศรรตนบลล คณะแพทยศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย 2020

Value in Healthcare (ViHC) Guide for health system transformation initiatives In collaboration with the Boston Consulting Group (BCG) World Economic forum

https://www.eu-healthcare.fi/for-health-care-

https://www.canada.ca/en/immigration-refugees-

86

Muhammad Atif*, Iram Malik*, Dalia Dawoud†, Anwar Gilani‡ , Naseer Ahmed‡, Zaheer- Ud-Din Babar Essential Medicine List, Policies, and the World Health Organization 2019

Current State of Value-Based Purchasing Programs HHS Public Access available in PMC 2017 May 31

พระราชบญญตคนเขาเมอง พ.ศ. 2522 พระราชก าหนดแกไขเพมเตมพระราชบญญตคนเขาเมอง พ.ศ. 2522 พ.ศ. 2561 พระราชบญญตสญชาต พ.ศ.2508 พระราชบญญตสญชาต (แกไขเพมเตม ฉบบท 2 พ.ศ. 2535) พระราชบญญตสญชาต (ฉบบท 3) พ.ศ. 2535 พระราชบญญตสญชาต (ฉบบท 4) พ.ศ. 2551 พระราชบญญตสญชาต (ฉบบท 5) พ.ศ. 2555 พระราชบญญตการทะเบยนราษฎร พ.ศ. 2534 พระราชบญญตการทะเบยนราษฎร (ฉบบท 2) พ.ศ. 2551 พระราชบญญตการทะเบยนราษฎร (ฉบบท 3) พ.ศ. 2562 พระราชก าหนดการบรหารจดการการท างานของคนตางดาว พ.ศ. 2560 พระราชก าหนดการบรหารจดการการท างานของคนตางดาว (ฉบบท 2) พ.ศ. 2561 พระราชบญญตประกนสงคม พ.ศ. 2533 พระราชบญญตประกนสงคม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2537 พระราชบญญตประกนสงคม (ฉบบท 3) พ.ศ. 2542 พระราชบญญตประกนสงคม (ฉบบท 4) พ.ศ. 2558 พระราชบญญตหลกประกนสขภาพแหงชาต พ.ศ. 2545 พระราชกฤษฎกาเงนสวสดการเกยวกบการรกษาพยาบาล พ.ศ. 2553 มตคณะรฐมนตร เมอวนท 18 มกราคม 2548

(1) มตคณะรฐมนตร เมอวนท 23 มนาคม 2553 (2) มตคณะรฐมนตร เมอวนท 20 เมษายน 2558 (3) มตคณะรฐมนตร เมอวนท 20 สงหาคม 2562 แนวทางการท างานคนตางดาว

ภำคผนวก

89

ภำคผนวก ก ปฏญญำทำงกำรเมองของกำรประชมระดบสง

วำดวยหลกประกนสขภำพถวนหนำ

90

ปฏญญำทำงกำรเมองของกำรประชมระดบสงวำดวยหลกประกนสขภำพถวนหนำ ยนยนวา สขภาพเปนเงอนไขเบองตน และเปนผลลพธ และตวชวดของมตดานสงคม เศรษฐกจ

และสงแวดลอม ของการพฒนาทยงยนและเปนการแสดงความมงมนทจะบรรลเปาหมายการพฒนาทยงยน ค.ศ. 2030 และตระหนกวา สขภาพคอการลงทนในทนมนษยและการพฒนาเศรษฐกจและสงคม เพอน าไปสการสรางศกยภาพมนษยใหเตมท และหลกประกนสขภาพถวนหนาเปนรากฐานของการบรรลเปาหมายการพฒนาทยงยน ซงไมเพยงเกยวของกบสขภาพและความเปนอยทด แตยงเปนการขจดความยากจนในทกรปแบบและทกมต

ประกาศพนธสญญาทจะเพมความพยายามและการด าเนนการ เพอเรงการบรรลหลกประกนสขภาพถวนหนาของทกประเทศ ภายในป ค.ศ. 2030 เพอใหประชาชนมสขภาพดและสงเสรมความเปนอยทดตลอดชวงชวต โดยท าใหการบรการสขภาพ รวมทง ยา วคซน และเทคโนโลยสขภาพทจ าเปน มคณภาพ ปลอดภย และราคาไมแพง ครอบคลมทกคน และปองกนความเสยงทางการเงน และขจดความยากจนทเปนผลมาจากคาใชจายทเกยวของกบดานสขภาพ โดยเฉพาะ ผยากไร กลมเปราะบาง เชน

จดหาบรการสขภาพทมคณภาพ ประสทธผล ทตอบสนองตอความจ าเปนดานสขภาพของประชาชนทกคนตลอดชวงชวต โดยเฉพาะกลมเปราะบาง

ประกนการเขาถงบรการสขภาพอยางทวถงในทกระดบบรการเพอปองกน วนจฉย รกษา และดแลอยางทนทวงท

ด าเนนนโยบายเพอปกปองสขภาพของผคนและจดการปญหาสงคม เศรษฐกจ สงแวดลอม และปจจยก าหนดสขภาพอนๆอยางครอบคลม

ใหความส าคญกบการสงเสรมสขภาพและการปองกนโรค สงเสรมวถชวตทกระฉบกระเฉง กจกรรมทางกาย สงเสรมภาวะโภชนาการทเหมาะสม ปลอดภย และเพยงพอตามชวงวย

สงเสรมอนามยเจรญพนธ เพมการเขาถงบรการสขภาพทมคณภาพและลดการตายและการเจบปวยของมารดา ทารกแรกเกด ทารก และเดก รวมทงสตรในระยะกอน ระหวาง และหลงการตงครรภและคลอดบตร

สงเสรมผสงอายทสขภาพด รกษาและยกระดบคณภาพชวตผสงอาย โดยเฉพาะความตองการการดแลเชงสงเสรม ปองกน รกษา ฟนฟ และประคบประคอง รวมทงการดแลเฉพาะทาง และการจดหาการดแลระยะยาวทยงยน

เสรมสรางความเขมแขงการเฝาระวงทางสาธารณสขและระบบขอมล ยกระดบการสรางเสรมภมคมกนโรคพนฐาน และขยายความครอบคลมวคซนปองกนการ

ระบาด การแพรกระจายและการอบตซ าของโรคตดตอและไมตดตอ เสรมสรางความพยายามในการจดการปญหาสขภาพทส าคญ และใหเปนสวนหนงของ

หลกประกนสขภาพถวนหนา o โรคตดตอ รวมถงเอชไอว/เอดส วณโรค มาลาเรย และ ตบอกเสบ

91

o โรคไมตดตอ รวมถงโรคหวใจและหลอดเลอด มะเรง โรคทางเดนหายใจเรอรง และโรคเบาหวาน

o สขภาพตาและสขภาพชองปาก o โรคหายาก และโรคเขตรอนทถกละเลย

เพมความพยายามทจะจดการภาระทเพมขนของการบาดเจบและการตาย รวมถงทเกยวของกบอบตเหตจราจรและการจมน า

สงเสรมและยกระดบสขภาพจตและความเปนอยทด ใหเปนองคประกอบส าคญของหลกประกนสขภาพถวนหนา รวมถงการปองกนการฆาตวตาย รวมทงการรกษาผทมความผดปกตทางจตและสภาวะทางสขภาพจตอน

เพมการเขาถงบรการสขภาพส าหรบผทมความพการทกคน ก าจดอปสรรคทางกายภาพ ทศนคต สงคม โครงสราง และการเงน

สงเสรมสถานทท างานใหมสขภาวะทดและปลอดภยมากขน และยกระดบการเขาถงบรการอาชวอนามย

ดานการเงนการคลงสขภาพ o แสวงหานโยบายการเงนการคลงสขภาพทมประสทธภาพ o รวมมออยางใกลชดระหวางหนวยงานทมอ านาจหนาทดานการคลงและดานสขภาพ

เพอสนองความตองการทยงไมไดรบการตอบสนอง และก าจดอปสรรคทางการเงนเพอเขาถงบรการสขภาพ ลดคาใชจายทตองจายเองซงน าไปสความยากล าบากทางการเงน โดยเฉพาะผยากไร กลมเปราะบางตางๆ ดวยการจดสรรและใชทรพยากร ทดขน รวมทงจดสรรงบประมาณอยางเพยงพอส าหรบบรการปฐมภม

o ประกนวาจะมเปาหมายการใชจายทเหมาะสมของชาตในการลงทนดานบรการสาธารณสขอยางมคณภาพ

o ท าใหเกดการใชจายดานสขภาพในระดบทองถนทเพยงพอ ในขณะทขยายกองทนกลางของทรพยากรทจดสรรดานสขภาพตามเหมาะสม และตระหนกถงบทบาทการลงทนภาคเอกชนตามความเหมาะสม

o ปรบการจดสรรงบประมาณดานสขภาพใหเหมาะสม ขยายพนทการคลงใหเพยงพอ และใหความส าคญแกสขภาพในการใชจายภาครฐ โดยมงเนนหลกประกนสขภาพถวนหนา

o สงเสรมใหทบทวนรายจายสขภาพภาครฐอยางเหมาะสมตามความจ าเปน โดยเนนบรการปฐมภมเปนพเศษ เพอประกนความเพยงพอและประสทธภาพของการใชจายดานสขภาพของรฐ ซงเปาหมายทองคการอนามยโลกแนะน า คอ การเพมขนรอยละ 1 ของผลตภณฑมวลรวมในประเทศ หรอมากกวา

92

o สงเสรมและด าเนนนโยบาย มาตรการทางกฎหมายและกฎระเบยบ มาตรการทางการเงนการคลงตามเหมาะสม มาตรการราคาและภาษ

o จดใหมการเงนการคลงทเหมาะสม คาดการณได มหลกฐานเชงประจกษและยงยน ดานระบบและการเขาถงบรการ

o ขยายการใหบรการและใหความส าคญกบระบบบรการปฐมภม ซงเปนเสาหลกของระบบสขภาพทยงยน และเปนรากฐานในการบรรลหลกประกนสขภาพถวนหนา รวมทง เพมประสทธผลระบบการสงตอระหวางบรการระดบปฐมภมกบระดบอนๆ

o แสวงหาวธการรวมบรการการแพทยทางเลอกทปลอดภยและมหลกฐานเชงประจกษ เขากบระบบสขภาพของประเทศและ/หรอทองถนตามเหมาะสม

o สรางและเสรมสรางความเขมแขงของระบบสขภาพทมคณภาพและมคนเปนศนยกลาง เพมประสทธภาพของระบบสขภาพ ยกระดบความปลอดภยของผปวย

o สงเสรมการกระจายทเปนธรรมและเพมการเขาถงยาทจ าเปน มคณภาพ ปลอดภย มประสทธผล ราคาไมแพง รวมถงยาสามญ วคซน เทคโนโลยสขภาพและการวนจฉย

ดานวชาการและหนสวนความรวมมอ o แสวงหา กระตน และสงเสรมสงจงใจแบบใหมและกลไกการเงนการคลงเพอการ

วจย และพฒนาดานสขภาพ รวมถงความเปนหนสวนทโปรงใสและเขมแขงยงขนระหวางภาครฐ เอกชน ภาควชาการ

o เชอมตอกบผมสวนไดเสยทเกยวของ รวมถงภาคประชาสงคม เอกชน และวชาการตามทเหมาะสม สรางเวทผมสวนไดเสยหลายภาคสวนและความเปนหนสวนทมสวนรวมและโปรงใส เพอใหมขอมลน าเขาส าหรบการพฒนา การด าเนนการ และการประเมนผล

o เสรมสรางศกยภาพของหนวยงานรฐทมอ านาจหนาทระดบชาต เพอปฏบตบทบาทของผน าเชงยทธศาสตรและการประสานงาน

o เสรมศกยภาพหนวยงานทมอ านาจหนาทในระดบทองถน ใหเชอมตอกบชมชน และผมสวนไดเสยในทองถน

o เสรมสรางความเขมแขงของกรอบกฎหมายและกฎระเบยบ และสงเสรมนโยบาย ทสอดคลองเพอบรรลหลกประกนสขภาพถวนหนา

o จดใหมผน าทางยทธศาสตรในเรองหลกประกนสขภาพถวนหนาในระดบสงสด ทางการเมอง สงเสรมนโยบายและการปฏบตดวยวธการบรณาการทงรฐบาล และสขภาพในทกนโยบาย

93

ดานบคลากร o สงเสรมการสรรหาและคงไวซงผท างานดานสขภาพทมทกษะและมความตงใจ

รวมถงผท างานดานสขภาพชมชนและสขภาพจต o ปกปองผท างานดานสขภาพจากความรนแรง การท าราย การคกคาม และการเลอก

ปฏบตทกรปแบบ ดานการประเมนนโยบายและเทคโนโลยดานสขภาพ

o เสรมสรางศกยภาพการประเมนนโยบายและเทคโนโลยสขภาพ เพอตดสนใจ ดวยหลกฐานเชงประจกษในทกระดบ

o ลงทนและสงเสรมการใชเทคโนโลยดานสาธารณสขทมหลกฐานเชงประจกษ ทเกยวของและสะดวกตอผใชงานอยางมจรยธรรม รวมถงเทคโนโลยดจทล และนวตกรรมเพอเพมการเขาถงการบรการสขภาพทมคณภาพและบรการ ทางสงคมทเกยวของ

ดานระบบขอมล o เสรมสรางความเขมแขงใหระบบขอมลสขภาพและการเกบขอมลทมคณภาพ

ทนเวลา และเชอถอได รวมถงสถตชพ เพอตดตามความคบหนาและระบชองวางในการบรรลความส าเรจของเปาหมายการพฒนาทยงยน ขอ 3 และเปาหมายอน ทเกยวของกบสขภาพ

ท าใหมนใจวาไมมใครถกทงไวขางหลงดวยความพยายามทจะเขาถงผทอยทายสดกอน บนพนฐานของเกยรตและศกดศรของมนษย

สงเสรมวธการทสอดคลองและครอบคลมมากขน เพอปกปองหลกประกนสขภาพถวนหนาในภาวะฉกเฉน รวมถงดวยความรวมมอความรวมมอระหวางประเทศทจะประกนความตอเนอง และการจดใหมบรการสขภาพทจ าเปนและงานดานสาธารณสขทสอดคลองกบหลกมนษยธรรม

ยกระดบระบบเตรยมพรอมและตอบสนองดานสขภาพในภาวะฉกเฉน รวมทงเสรมสรางศกยภาพในระดบประเทศ ภมภาค และระหวางประเทศ

ยกระดบความรวมมอระหวางประเทศในการจดการแกปญหาเชอดอยาตานจลชพ โดยใชวธการสขภาพหนงเดยวอยางเปนระบบและบรณาการ รวมถงดวยการเสรมความเขมแขง ใหระบบสขภาพ พฒนาศกยภาพซงรวมถงการวจยและศกยภาพของการความคมดแล และการสนบสนนทางวชาการ

เพมความความตระหนกในระดบโลกถงความเปนหนงเดยวระหวางประเทศ ความรวมมอระหวางประเทศ และการปฏบตเพอน าไปสการบรรลความส าเรจหลกประกนสขภาพถวนหนา โดยการสงเสรมกรอบและเวทความรวมมอระดบประเทศ ภมภาค และโลก รวมถงโดยการเฉลมฉลองวนหลกประกนสขภาพถวนหนาสากล ในวนท 12 ธนวาคม ของทกป

ทมา: Political Declaration of the High-level Meeting on Universal Health Coverage “Universal health coverage: moving together to build a healthier world” https://www.un.org/pga/73/wp-content/uploads/sites/53/2019/07/FINAL-draft-UHC-Political-Declaration.pdf


95

ภำคผนวก ข ค ำสงแตงตงคณะอนกรรมำธกำร

หลกประกนสขภำพถวนหนำเพอกำรพฒนำทยงยน

101

ภำคผนวก ค ภำพกจกรรมกำรประชมคณะอนกรรมำธกำร

107

ภำคผนวก ง รำยชอ Working group รวมพฒนำขอเสนอตออนกรรมำธกำร

108

รำยชอ Working group รวมพฒนำขอเสนอตออนกรรมำธกำร

1. รองศาสตราจารยพนจ กลละวณชย ทปรกษาคณะอนกรรมาธการ 2. ผชวยศาสตราจารยวรสทธ สทธไตรย อนกรรมาธการหลกประกนสขภาพถวนหนา

เพอการพฒนาทยงยน 3. วลยพร วชรนฤมล อนกรรมาธการหลกประกนสขภาพถวน

หนาเพอการพฒนาทยงยน 4. นายนมตร เทยนอดม อนกรรมาธการหลกประกนสขภาพถวนหนา เพอการพฒนาทยงยน 5. นางสาวกรรณการ กจตเวชกล กรรมการหลกประกนสขภาพแหงชาต 6. นายจเดจ ธรรมธชอาร รองเลขาธการ สปสช. 7. รองศาสตราจารยพรรณทพ กาญจนกจจา อาจารยคณะนตศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร 8. นางสาวศวนช สรอยทอง อาจารยคณะนตศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร 9. นายวนส สสข รองอธบด กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย

10. นายพธาสรวง จนทรฉายฉตร ผอ านวยการสวนสญชาตและการทะเบยน บคคลไมมสญชาต กระทรวงมหาดไทย

11. นายระพพงศ สพรรณไชยมาศ กองระบาดวทยา กรมควบคมโรค กระทรวงสาธารณสข

12. พนต ารวจเอก ระพพฒน อตสาหล ส านกงานตรวจคนเขาเมอง ส านกงานต ารวจแหงชาต 13. พนต ารวจตร ปรญญา ศรบญสม ส านกงานตรวจคนเขาเมอง ส านกงานต ารวจแหงชาต 14. นายอ านาจ สงขศรแกว กรมการจดหางาน กระทรวงแรงงาน 15. นายวระ หวงสจจะโชค คณะสงคมศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร 16. นายนพฐ พรเวช อดตผอ านวยการฝายประกนสขภาพบรษท AIA 17. นายธงชย กรตหตถยากร ผตรวจราชการเขตสขภาพท 10 18. นายรชตะ อนสข กรมบญชกลาง 19. นายวฒนชย จรญวรรธนะ กระทรวงสาธารณสข 20. นางนมอนงค สายรตน กองเศรษฐกจสขภาพและหลกประกนสขภาพ 21. นายวโรจน ตงเจรญเสถยร ทปรกษาส านกงานพฒนานโยบายสขภาพระหวางประเทศ

109

22. นายอนวฒน ศภชตกล ผทรงคณวฒ สถาบนรบรองคณภาพสถานพยาบาล 23. นายธงธน เพมบถศร รองผอ านวยการกองยทธศาสตรและแผนงาน

กระทรวงสาธารณสข 24. นางนงคลกษณ กอวรกล ส านกงานประกนสงคม 25. นางสาวองสมาล ยอดยงวทยา ส านกงานประกนสงคม 26. นางสาวขจรตน ปรกเอโก ส านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ 27. นายวระพนธ ลธนะกล ผอ านวยการ สปสช. เขต 13 กรงเทพมหานคร 28. นายประเทอง เผาดษฐ ผชวยผอ านวยการ สปสช. เขต 13 กรงเทพมหานคร 29. นายพรเทพ โชตชยสวฒน ผอ านวยการส านกบรหารแผนและงบประมาณ สปสช. 30. นางวราภรณ สวรรณเวลา ผอ านวยการส านกพฒนานโยบายและยทธศาสตร สปส 31. นางกาญจนา ศรชมภ เจาหนาทส านกบรหารแผนและงบประมาณ สปสช. 32. นางนนทวน เกษธรรม เจาหนาทส านกบรหารแผนและงบประมาณ สปสช. 33. นางพรวนทร ศรเพงเพชร เจาหนาทส านกบรหารแผนและงบประมาณ สปสช. 34. ผแทนกรมการกงสล กระทรวงตางประเทศ

รายงานการพจารณาศกษาของคณะกรรมาธการการสาธารณสข วฒสภา

เรอง การปฏรปหลกประกนสขภาพถวนหนาของประเทศไทยเพอการพฒนาทยงยน (Thai universal health coverage reform for sustainable development)

คณะผรบผดชอบ

ในการจดท ารายงานของคณะกรรมาธการการสาธารณสข วฒสภา

นายตนพงศ ตงเตมทอง ผอ านวยการส านกกรรมาธการ ๓

ฝายเลขานการคณะกรรมาธการการสาธารณสข วฒสภา

นางสภาพร วเชยรเพชร ผบงคบบญชากลมงาน นางพมพรวย สจนดาวฒน นตกรช านาญการ นางนตญาภรณ เผดจศก นตกรช านาญการ นางกนษฐา กาวน นตกรช านาญการ นางสาวอภรดา บวทอง วทยากรช านาญการ นายศภกร จนทรศรสรยะวงษ วทยากรปฏบตการ นางกนกพร สาดประดบ เจาพนกงานธรการช านาญงาน นางสาวนงคลกษ เนาวแกว เจาพนกงานธรการช านาญงาน นางสาวอมารตน อยรา เจาพนกงานธรการช านาญงาน นางสาวผกามาศ มแปน พนกงานสนบสนนการประชม

**สอบถามขอมลเพมเตมไดท ส านกกรรมาธการ ๓ กลมงานคณะกรรมาธการการสาธารณสข โทรศพท 0 2 206 6699 ตอ 3560 - 61**

110

รายงานผลการพิจารณาศึกษา เรื่อง...

Documents

Transcript of รายงานผลการพิจารณาศึกษา เรื่อง...