ก

การวเคราะหปจจยเชงสาเหตและการพฒนากระบวนการคดอยางมวจารณญาณ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก

สรลกษณ พรสวรรณ

ดษฎนพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชาวจย วดผลและสถตการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยบรพา

กรกฎาคม 2562 ลขสทธเปนของมหาวทยาลยบรพา

ข

ค

กตตกรรมประกาศ

ดษฎนพนธฉบบนสาเรจลงไดดวยความกรณาจากผชวยศาสตราจารย ดร.สรพร อนศาสนนนท อาจารยทปรกษาหลก ผชวยศาสตราจารย ดร.สมโภชน อเนกสข อาจารย ทปรกษารวม ทกรณาใหคาปรกษา แนะนาแนวทางตลอดจนแกไขขอบกพรองตาง ๆ ดวยความละเอยดถถวนและเอาใจใสเสมอมา ผวจยรสกซาบซงเปนอยางยง จงขอกราบขอบพระคณ เปนอยางสงไว ณ โอกาสน ขอขอบคณ อาจารย ดร.ปญญา ศรโชต ประธานคณะกรรมการสอบสอบปากเปลา ผชวยศาสตราจารย ดร.ระพนทร ฉายวมล คณะกรรมการสอบสอบปากเปลา ทไดกรณา ใหขอเสนอแนะในการปรบปรงแกไข ทาใหดษฎนพนธฉบบนมความสมบรณยงขน ขอขอบคณ ผชวยศาสตราจารย ดร.ดลดาว ปรณานนท อาจารยประจาภาควชาวจยและจตวทยาประยกต คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยบรพา ผเชยวชาญดานการคดอยางมวจารณญาณ อจารย ดร.สรพงษ เจรญกฤตยาวฒ อาจารยประจาภาควชาวจยและจตวทยาประยกต คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยบรพา ผเชยวชาญดานการคดอยางมวจารณญาณ รองศาสตราจารย ดร.นราศ จนทรจตร คณะครศาสตร มหาวทยาลยนครพนม เชยวชาญดานหลกสตรและการสอน ผชวยศาสตราจารย ดร.สรร ธงยศ คณะครศาสตร มหาวทยาลยนครพนม เชยวชาญดานวจยและวดผลการศกษา อาจารย ดร.จารวรรณ เขยวน าชม คณะครศาสตร มหาวทยาลยนครพนม เชยวชาญดานวจย วดผลและสถตการศกษา ทกรณาใหคาแนะนาแนวทางทถกตองในการในสรางเครองมอวจยในครงน สดทายขอกราบขอบพระคณ คณแมสมเดช คณพอสอน พรสวรรณ และครอบครว ทเปนกาลงใจและสนบสนนผวจยเสมอมา คณคาและประโยชนของดษฎนพนธฉบบน ผวจยขอมอบเปนกตญญกตเวทตาแด บพการ บรพาจารย และผมพระคณทกทานทงในอดตและปจจบน ททาใหขาพเจาเปนผมการศกษา และประสบความสาเรจมาจนตราบเทาทกวนน

สรลกษณ พรสวรรณ

ง

56810172: สาขาวชา: วจย วดผลและสถตการศกษา; ปร.ด. (วจย วดผลและสถตการศกษา) คาสาคญ: ปจจยเชงสาเหต/ การพฒนากระบวนการคด/ การคดอยางมวจารณญาณ สรลกษณ พรสวรรณ: การวเคราะหปจจยเชงสาเหตและการพฒนากระบวนการคด อยางมวจารณญาณ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก (AN ANALYSIS OF CAUSAL RELATIONSHIP AND DEVELOPMENT OF CRITICAL THINKING PROCESS AMONG GRADE 10 STUDENTS IN THE EASTERN REGION OF THAILAND) คณะกรรมการควบคมดษฎนพนธ: สรพร อนศาสนนนท, ค.ด., สมโภชน อเนกสข, กศ.ด. 317 หนา. ป พ.ศ. 2562. การวจยครงนมวตถประสงคเพอ 1) วเคราะหปจจยเชงสาเหตทมอทธพลตอการคด อยางมวจารณญาณ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก 2) พฒนากระบวนการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก กลมตวอยางมจานวน 600 คนไดมาจากการสมแบบหลายขนตอน เครองมอทใชในการวจยประกอบดวย แบบวดการคดอยางมวจารณญาณ แบบวดเชาวนปญญา แบบวดปจจยเชงสาเหตทสงผลตอการคดอยางมวจารณญาณ และแบบสมภาษณแบบกงโครงสราง การวเคราะหขอมลเชงปรมาณใชสถตพนฐาน การวเคราะหความตรงเชงโครงสรางของโมเดลปจจยเชงสาเหต และขอมลเชงคณภาพใชวธวเคราะหเนอหา ผลการวจยพบวา 1. ผลการวเคราะหปจจยเชงสาเหตทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก มตวแปรเชงสาเหต 4 ตวแปร คอ พฤตกรรมการสอนของคร การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย การเชออานาจภายในตน และเชาวนปญญา โดยมโมเดลโครงสรางของปจจยเชงสาเหต คอ พฤตกรรมการสอนของคร การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย การเชออานาจภายในตน และเชาวนปญญา สงผลทางตรงตอการคดอยางมวจารณญาณ ตวแปรทสงผลทางออมตอการคดอยางมวจารณญาณ คอพฤตกรรมการสอนของคร โดยสงผานการเชออานาจภายในตน และการอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย สงอทธพลทางออมผานความเชออานาจภายในตนและเชาวนปญญา ผลการวเคราะหความตรงเชงโครงสรางของโมเดลปจจยเชงสาเหต พบวา มความสอดคลองกลมกลนกบขอมลเชงประจกษ โดยมคาดชนวดระดบความกลมกลนอยในเกณฑทกาหนด คอ Chi-square = 356.72, df = 154, P-value = 0.000, Chi-square/ df = 2.316 และ RMSEA = 0.047 และปจจยเชงสาเหตทงหมดสามารถอธบาย ความแปรปรวนของการคดอยางมวจารณญาณไดรอยละ 59.70

จ

2. ผลการพฒนากระบวนการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก จากโมเดลปจจยเชงสาเหตทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณ สามารถพฒนาแตละปจจยในกระบวนการคดอยางมวจารณญาณ ไดดงน 2.1 การพฒนาพฤตกรรมการสอนของคร ไดแก การสรางแรงจงใจ การสราง ความตระหนก การจดกจกรรมเสรมทกษะกระบวนการคด การจดกจกรรมการเรยนร แบบกระบวนการกลม พฒนาการวดผลประเมนผล และการสนบสนนจากผทมสวนเกยวของ และการเสรมแรง 2.2 การสงเสรมการอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย ไดแก การสงเสรมทสาคญคอการสรางการสรางความรกความอบอน การสรางแรงจงใจ การฝกทกษะการแกปญหาดวยตนเองการใหคาปรกษาชแนะแนวทาง การประสานความรวมมอระหวางครและผปกครองนกเรยน และการเสรมแรง 2.3 การเสรมสรางความเชออานาจภายในตน ไดแก การสรางแรงจงใจ การสรางความตระหนก การสงเสรมใหเกดทกษะการคด การจดกจกรรมการเรยนรแบบกระบวนการกลม การประสานความรวมมอระหวางครและผปกครองนกเรยน และการสนบสนนจากผทมสวนเกยวของ และการเสรมแรง โดยไดรบผลทางตรงทงจากพฤตกรรมการสอนของคร และการอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย 2.4 การพฒนาเชาวนปญญามวธการพฒนา ไดแก การสรางแรงจงใจ การสราง ความตระหนก การศกษาธรรมชาตการเรยนรของแตละบคคล การจดกจกรรมเสรมทกษะกระบวนการคด การฝกทกษะการคดดานตาง ๆ การจดกจกรรมการเรยนรแบบกระบวนการกลม พฒนาการวดผลประเมนผล การสนบสนนจากผทมสวนเกยวของ และการเสรมแรง

ฉ

56810172: MAJOR: EDUCATIONAL RESEARCH, MEASUREMENT AND STATISTICS; Ph.D. (EDUCATIONAL RESEARCH, MEASUREMENT AND STATISTICS) KEYWORDS: CASUAL FACTOR/ THINKING DEVELOPMENT/ CRITICAL THINKING SIRILAK PORNSUWAN: AN ANALYSIS OF CAUSAL FACTORS AND DEVELOPMENT OF CRITICAL THINKING PROCESS AMONG GRADE 10 STUDENTS IN THE EASTERN OF THAILAND. ADVISORY COMMITTEE: SUREEPORN ANUSASAANUN, Ph.D., SOMPOCH ANEGASUKHA, Ed.D. 317 P. 2019. This research aimed at; 1) to analyze casual factors those influence the critical thinking of Grade 10 students of school in the Eastern of Thailand, 2) to develop a critical thinking process of Grade 10 students at school in the Eastern of Thailand. The research samples consisted of 600 students of school in the Eastern of Thailand. They were selected by using multi-stage random sampling. The questionnaires were; a test for student critical thinking, a test of intelligence quotient, a test of casual factors those affect critical thinking, and a semi-structured interview. The statistics for data analysis were the structural validity analysis of causal factor models for the quantitative data, and the content analysis method for the qualitative data. The findings of study were as follows; 1. The factors those influence the critical thinking of Grade 10 students of school in the Eastern of Thailand consisted of 4 casual variables: teacher’s teaching behavior; democratic child-rearing; internal locus of control, and intelligence quotient. These casual variables are also the casual factors that directly affect the critical thinking. The factors those indirect affect the critical thinking are teacher behavior that transmitted the internal locus of control. The democratic child rearing directly affect the internal locus of control and intelligence quotient. The result of the structural integrity analyzing of casual factors model found that it is consistent with empirical data by having the index of degree in the specified criteria as follow: Chi-square = 356.72, df = 154, P-value = 0.000, Chi-square/ df = 2.316 and RMSEA = 0.047 and all of casual factor can explain the variance of critical thinking of 59.70 percent;

ช

2. The results of developing a critical thinking process of Grade 10 students of school in the Eastern of Thailand according to the casual factors model that affect to the critical thinking that can develop in each factor of the critical thinking process were: 2.1 The teacher behavior development consisted of 5 factors they were; motivational creation, awareness creation, having an activity of enhancing the thinking process skill, having an activity of group learning and development of assessment and supporting who is involved and reinforcement. 2.2 The democratic child-rearing consisted of 5 factors they were; love and warmth creation, motivational creation, problem resolved skill, counseling, cooperation between teacher and parent and reinforcement. 2.3 The internal locus of control consisted of 6 factors they were; motivational creation, awareness creation, having an activity of enhancing the thinking process skill, having an activity of group learning, cooperation between teacher and parent, supporting who is involved and reinforcement. These are directly affected from teacher behavior and democratic child rearing. 2.4 The intellectual development consisted of 7 factors they were; motivational creation, awareness creation, national learning studying of each person, having an activity of enhancing the thinking process skill, having an activity of group learning, development of assessment and supporting who is involved and reinforcement.

ซ

สารบญ

หนา บทคดยอภาษาไทย........................................................................................................................ บทคดยอภาษาองกฤษ.................................................................................................................... สารบญ.......................................................................................................................................... สารบญตาราง............................................................................................................................... สารบญภาพ................................................................................................................................... บทท 1 บทนา..................................................................................................................................... ความเปนมาและความสาคญของปญหา...................................................................... คาถามการวจย.............................................................................................................. วตถประสงคการวจย.................................................................................................. สมมตฐานการวจย...................................................................................................... ขอบเขตของการวจย.......................................................................................................... นยามศพทเฉพาะ............................................................................................................... กรอบแนวคดในการวจย.................................................................................................. ประโยชนทไดรบจากการวจย...................................................................................... 2 งานวจยทเกยวของ................................................................................................................... ตอนท 1 แนวคดและทฤษฎทเกยวของการคดอยางมวจารณญาณ............................... ตอนท 2 แนวคดและทฤษฎทเกยวของปจจยเชงสาเหตทมอทธพลตอการคด อยางมวจารณญาณ.......................................................................................................... ตอนท 3 วเคราะหปจจยเชงสาเหต................................................................................ ตอนท 4 การพฒนากระบวนการคดอยางมวจารณญาณ................................................. ตอนท 5 งานวจยทเกยวของ...................................................................................................

3 วธดาเนนการวจย................................................................................................................... ตอนท 1 การวเคราะหปจจยเชงสาเหตทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก.............................................. ตอนท 2 การพฒนากระบวนการคดอยางมวจารณญาณ ของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 4ในเขตภาคตะวนออก...........................................................

ง ฉ ซ ญ ฏ

1 1 8 9 9 9

10 15 17 19 19

45 80 82 83 96

96

114

ฌ

สารบญ (ตอ) บทท หนา 4 ผลการวเคราะหขอมล............................................................................................................................. สญลกษณทใชในการเสนอผลการวเคราะหขอมล..................................................... ลาดบขนตอนในการวเคราะหขอมล............................................................................ ผลการวเคราะหขอมล ............................................................................................... 5 สรป อภปรายผลและขอเสนอแนะ......................................................................................... สรปผลการวจย........................................................................................................... อภปรายผลการวจย.................................................................................................... ขอเสนอแนะ................................................................................................................ บรรณานกรม................................................................................................................................. ภาคผนวก......................................................................................................................................

ภาคผนวก ก........................................................................................................................ ภาคผนวก ข......................................................................................................................... ภาคผนวก ค.........................................................................................................................

ภาคผนวก ง......................................................................................................................... ภาคผนวก จ......................................................................................................................... ประวตยอของผวจย......................................................................................................................

116 116 119 119 172 172 173 179 180 191 192 194 223 132 240 317

ญ

สารบญตาราง

ตารางท หนา 1 กระบวนการคดอยางมวจารณญาณ.................................................................................... 2 สารวจทฤษฎทเกยวกบการคดอยางมวจารณญาณจากงานวจย............................................. 3 แบบทดสอบของสแตนฟอรด-บเนต................................................................................ 4 Intelligence classifications.................................................................................................. 5 ตวแปรทมอทธพลตอการคดแบบมวจารณญาณ Critical thinking จากผลการวจย

ทศกษา.............................................................................................................................. 6 จานวนนกเรยนทเปนกลมตวอยางในเขตภาคตะวนออก................................................. 7 คาพารามเตอรภายในโมเดลการวดการคดอยางมวจารณญาณ.............................................. 8 คาพารามเตอรภายในโมเดลการวดเชาวนปญญา................................................................. 9 คาพารามเตอรภายในโมเดลการวดความเชออานาจภายในตน............................................. 10 คาพารามเตอรภายในโมเดลการวดการอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย.............................. 11 คาพารามเตอรภายในโมเดลการวดพฤตกรรมการสอนของคร............................................. 12 สถตทใชตรวจสอบความสอดคลองกลมกลนของโมเดลตามสมมตฐานกบขอมล

เชงประจกษและเกณฑทใชพจารณา................................................................................. 13 คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน ของแบบวดปจจยทมอทธพลตอ

ความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก.........................................................................................................

14 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน คาความเบ และความโดงของแบบวดความสามารถ ในการคดอยางมวจารณญาณ .................................................................................................

15 ผลการวเคราะหความสมพนธระหวางตวแปรสงเกตไดในการวจย.................................... 16 การตรวจสอบความสอดคลองกลมกลนของโมเดลปจจยเชงสาเหตทมอทธพลตอ

การคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก (กอนปรบโมเดล) ..............................................................................................................

17 การตรวจสอบความสอดคลองกลมกลนของโมเดลปจจยเชงสาเหตทมอทธพลตอ การคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก (หลงปรบโมเดล) ..............................................................................................................

34 35 77 79

95 98

105 106 108 109 110

113

119

121 122

126

127

ฎ

สารบญตาราง (ตอ)

ตารางท หนา 18 อทธพลทางตรง (DE) อทธพลทางออม (IE) อทธพลรวม (TE) และคาสมประสทธ การทานาย (R2) ภายในโมเดลปจจยเชงสาเหตทมอทธพลตอการคดอยางม วจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4................................................................ 19 ขอคนพบเชงปรมาณและเชงคณภาพปจจยทสงผลตอการคดอยางมวจารณญาณ ดานพฤตกรรมการสอนของคร ......................................................................................... 20 ขอคนพบเชงปรมาณและเชงคณภาพปจจยทสงผลตอการคดอยางมวจารณญาณ ดานการอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย........................................................................... 21 ขอคนพบเชงปรมาณและเชงคณภาพปจจยทสงผลตอการคดอยางมวจารณญาณ ดานความเชออานาจภายในตน........................................................................................... 22 ขอคนพบเชงปรมาณและเชงคณภาพปจจยทสงผลตอการคดอยางมวจารณญาณ ดานเชาวนปญญา............................................................................................................... 23 การค านวณและแปลผลคา IOC ของแบบวดการคดอยางมวจารณญาณ ส าหรบ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก.......................................................... 24 การค านวณและแปลผลคา IOC ของแบบวดเชาวนปญญา ส าหรบนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก....................................................................... 25 การค านวณและแปลผลคา IOC ของแบบวดปจจยทมอทธพลตอการคด อยางมวจารณญาณ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก................... 26 การค านวณและแปลผลคา IOC ของแบบสมภาษณกงโครงของการพฒนา กระบวนการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก........................................................................................................ 27 คาความยาก (p) อานาจจาแนกรายขอ (r) และคาความเชอมน Kuder-Richardson ของแบบวดการคดอยางมวจารณญาณ.............................................................................. 28 คาความยาก (p) อานาจจาแนกรายขอ (r) และคาความเชอมน Kuder-Richardson ของแบบวดเชาวนปญญา.................................................................................................... 29 อานาจจาแนกรายขอ (r) และคาความเชอมนคาสมประสทธแอลฟา (α) ของ แบบวดปจจยเชงสาเหตทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณ....................................

129

133

139

148

162

224

236

228

231

233

235

237

ฏ

สารบญภาพ

ภาพท หนา

1 โมเดลสมมตฐานปจจยเชงสาเหตทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณ ของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก...........................................................................

2 กรอบแนวคดการพฒนากระบวนการคดอยางมวจารณญาณของ ของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก............................................................................

3 หลกการสรางแบบวดความสามารถทางการคด....................................................................... 4 แผนภาพโครงสรางระบบสาเหต............................................................................................ 5 โมเดลการวดการคดอยางมวจารณญาณ................................................................................. 6 โมเดลการวดเชาวนปญญา.................................................................................................... 7 โมเดลการวดความเชออานาจภายในตน............................................................................... 8 โมเดลการวดการอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย................................................................. 9 โมเดลการวดพฤตกรรมการสอนของคร.................................................................................. 10 โมเดลปจจยเชงสาเหตทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยน ชน

มธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก (กอนปรบโมเดล) ................................................ 11 โมเดลปจจยเชงสาเหตทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยน

ชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก (หลงปรบโมเดล) ........................................... 12 การพฒนาพฤตกรรมการสอนของคร เพอพฒนากระบวนการคดอยางมวจารณญาณ......... 13 การสงเสรมการอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย เพอพฒนากระบวนการคดอยางม

วจารณญาณ.............................................................................................................................. 14 การเสรมสรางความเชออานาจภายในตนเพอพฒนากระบวนการคดอยางมวจารณญาณ...... 15 การพฒนาเชาวนปญญา เพอพฒนากระบวนการคดอยางมวจารณญาณ............................... 16 กระบวนการคดอยางมวจารณญาณ ระบบรวมจากระบบยอย ของนกเรยน

ชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก............................................................................

16

17 42 81

104 106 107 109 110

125

126 135

143

152 169

170

1

1

บทท 1 บทน า

ความส าคญและความเปนมาของปญหา กระแสโลกาภวตนและความเปลยนแปลงอยางรวดเรวทางวทยาการ สงคมความกาวหนาทางเทคโนโลยสารสนเทศ โลกทเตมไปดวยขอมลขาวสาร อนเปนลกษณะของสงคมไทยทกาลงกาวสยคศตวรรษท 21 นน ทาใหคนตองคดวเคราะหแยกแยะ มการตดสนใจทรวดเรว เพอใหทนกบเหตการณในสงคมทมความซบซอนมากขน ทาใหเกดการแขงขนทางเศรษฐกจ การคา อตสาหกรรมระหวางประเทศอยางหลกเลยงไมได จากสภาพการณดงกลาว ทาใหคนพฒนากระบวนการสอสารและการตอบสนองทเนนความรวดเรว แตลมพฒนากระบวนการคดทรอบคอบและมเหตผลจงทาใหสงคมไทยพฒนาไปพรอม ๆ กบปญหาความวนวายทไมจบสน ไมวาจะเปนปญหาทรพยากรธรรมชาตและสภาพแวดลอม รวมทงปญหาคนรนใหมทเชยวชาญเทคโนโลยการสอสารแตขาดทกษะและความสามารถในการคดรอบคอบ จนไมสามารถปรบตวใหมคณลกษณะการดารงชวตในโลกยคใหมไดอยางเทาทน สงบ มความสข มคณภาพชวตทเหมาะสมเพยงพอ (กรณกาญจน นนพชรพงศ, 2559, หนา 1) ศตวรรษท 21 เปนยคสมยแหงการพฒนาและมการเปลยนแปลงอยางรวดเรวมากกวา ยคอน ๆ ความเจรญกาวหนาทางเทคโนโลย การสอสาร การคมนาคมและอตสาหกรรม เปนสาเหตททาใหมนษยตองตอส ดนรนเพอกาวใหทนตอวทยาการใหม ๆ เหลานมนษยจาเปนตองพฒนาตวเองอยางตอเนอง เพอใหกาวทนตอการเปลยนแปลงทเกดขน อทธพลของการเปลยนแปลงของสงคมโลกทาใหสงคมไทยมการเปลยนแปลงในทก ๆ ดานเชนกน ไมวาจะเปนการเปลยนแปลง ดานสงคมเศรษฐกจการเมองและการศกษา ซงทาใหสงคมไทยตองตระหนกและรบมอตอ การเปลยนแปลงทเกดขนสงคมไทยไมใชสงคมทหยดนง แตเปนสงคมทมความเปนพลวตปรบตวตลอดเวลาตามกระแสของการเปลยนแปลงทเกดขนในภมภาคและในโลก ในแงหนงสงคมไทย เปนสงคมทพยายามหมนตามกระแสของการเปลยนแปลง ตองพยายามหมนตามโลกใหทนดวยการศกษาและการปรบเปลยนวฒนธรรม ดงนน การปรบตวจงตองขนอยกบสองตวแปรหลก คอการศกษาและวฒนธรรม (ลขต ธรเวคน, 2556, หนา 23-46) การคดและการพฒนาความสามารถในการคดเปนประเดนทแวดวงการศกษาใหความสาคญมาเปนเวลายาวนาน สาหรบการศกษาของไทยไดมความเคลอนไหวเรองของการพฒนาทกษะการคดมาเปนเวลาหลายป ซงปรากฏแนวความคดเรองการสอนใหคดเปน ทาเปน และ

2

แกปญหาเปน ซงปรากฏอยในความมงหมายของหลกสตรการศกษาหลายฉบบ และหลายระดบนบตงแตการศกษาขนพนฐานเปนตนมา และในปจจบนกระแสความเปลยนแปลงอยางรวดเรว ของสงคมโลกในยคศตวรรษท 21 เปนสงคมแหงการเรยนร ผทจะประสบผลสาเรจในสงคมของ โลกยคใหมจะตองมความรอนเปนสากล มความสามารถในการสอสาร การคดแกปญหา การคดอยางมวจารณญาณ การใชเทคโนโลย มคณธรรมจรยธรรม มการพฒนาตนเองอยางตอเนอง และมทกษะชวต สามารถอยในสงคมโลกอยางสนตสข ดงนน การสอนใหนกเรยนคดเปนเปนเรองทสาคญอยางยงในยคปฏรปการศกษา ในศตวรรษท 21 เพราะมนษยทกคนจาเปนตองใชความคดเพอการดารงชวตของตนเองอยางมความสข การดารงชวตทประสบผลสาเรจเปนผลมาจากประสทธภาพของการคด ความสามารถในการคด และทกษะกระบวนการคดในลกษณะตาง ๆ จงมความสาคญอยางยงในการดารงชวต และการปฏบตงานใหบรรลเปาหมาย ตลอดจนถงการจดการศกษาใหประสบผลสาเรจ มประสทธภาพและประสทธผล ซงสอดคลองกบ วชรา เลาเรยนด (2553, หนา 1) ซงกลาววา ความสาคญของทกษะการคดวาในยคศตวรรษท 21 ทกษะทสาคญทสด คอ ทกษะการคดของบคคล และทกษะการใชชวต เพอจะไดสามารถดารงชวตอยไดอยางสนตสขในสงคมโลกทมการเปลยนแปลงอยางรวดเรวในทกดาน การคดอยางมวจารณญาณ (Critical thinking) เปนหนงในทกษะการเรยนรในศตวรรษท 21 ทควรเกดขนในตวผเรยนจากการจดการศกษาในศตวรรษท 21 จะเหนวาการเรยนรในศตวรรษท 21ใหความสาคญกบการคดอยางมวจารณญาณ เนองจากการคดตดสนใจแกปญหาในชวตจรงของมนษยทเกดความผดพลาดหรอลมเหลวเนองมาจากการขาดการคดอยางมวจารณญาณตอสถานการณตาง ๆ การคดอยางมวจารณญาณ (Critical thinking) เปนความสามารถทางการคดโดยอาศยการพจารณาไตรตรองอยางมเหตผล เพอนาไปสขอสรปทสมเหตสมผล (Dressel & Mayhew,1957; Ennis, 1985) ขณะเดยวกน Elder and Paul (2012) ไดอธบายวา การคดอยางมวจารณญาณเปนการวเคราะหและประเมนการคดของตนเองในเรองใด ๆ ดวยการมงปรบปรงวธคดของตนเองใหดขน โดยอาศยการวเคราะหและประเมน เพอหาเหตผลในเรองราวหรอปญหาตาง ๆ บคคลทมการคดอยางมวจารณญาณจะมพฤตกรรมทสาคญ คอ ใฝร เชอสงทมเหตผลใจกวาง รอบคอบในการตดสนใจ ขยนแสวงหาขอมล มงมนในการแสวงหาผลลพธทถกตอง การศกษาไทยวนนในภาพรวมอยในสภาพทาทายคนไทยทงประเทศวาจะชวยกนฟนฟสภาพทตกตาของผลลพธทางการศกษาของเยาวชนไทยอยางไร หลกฐานของสภาพตกตาอยทผลลพธทางการศกษาทชดเจนอยางยง ยนยนโดยผลการทดสอบ PISA (Programmed for international student assessment) เปรยบเทยบกบประเทศตาง ๆ ทวโลก ผลการทดสอบเดกไทย อยในกลมตาสดทกวชาในทก ๆ 3 ป ทมการทดสอบ การฟนฟระบบการศกษาของชาตตองเปน

3

วาระแหงชาต (National agenda) ทกคนตองรวมกนรบผดชอบ เพราะการศกษาในวนนตองการกระบวนทศนใหมในการดาเนนการ หลกวชาดานการศกษาสมยกอนใชไมไดอกตอไป เนองจาก การเปลยนแปลงของสงคม ของเทคโนโลยเพอการเรยนร และการเปลยนแปลงของคน การศกษายคใหมจงไดชอวาการเรยนรสาหรบศตวรรษท 21ซงมความหมายวาแตกตางจากการเรยนร ในศตวรรษท 20 และ 19 อยางสนเชง (สานกงานเลขาธการสภาการศกษา, 2559) อยางไรกตาม การจดการศกษาของไทยยงมปญหาอยมากพอสมควร จากรายงานการวจย เกยวกบการศกษาแนวโนมการจดการศกษาคณตศาสตรและวทยาศาสตร ระดบนานาชาต พ.ศ. 2554 (Trend in international mathematics and science study 2011: TIMSS 2011) ดาเนนการโดย IEA (The international association for the evaluation of educational achievement) ซงประเทศไทยเขารวมการประเมนมาแลว 4 ครง ในระดบชนมธยมศกษาปท 2 ในป ค.ศ. 1995, 1999, 2007 และ 2011 และเขารวมการประเมนระดบประถมศกษาปท 4 เปนครงแรก ปรากฏวาไทยมคะแนนเฉลยวชาคณตศาสตรและวทยาศาสตรอยในอนดบท 34 และ 29 จากประเทศทเขารวมประเมนทงหมด 52 ประเทศ (ปรชาญ เดชศร, 2555) นอกจากน นโยบายพฒนาคณภาพการศกษาของประเทศไทยในปจจบนพบวา เรากาลงเผชญวกฤตคณภาพการศกษา ซงลาสด เวรลอคอนมค ฟอรมไดประเมนคณภาพการศกษาในประเทศอาเซยนทงหมด และไดจดลาดบเปรยบเทยบกนในป พ.ศ. 2012-ป พ.ศ. 2013 พบวา การศกษาขนพนฐานประเทศไทยอยอนดบท 6 สวนการศกษาระดบมธยมและอดมศกษา ไทยอยอนดบท 8 ซงเปนลาดบสดทาย (ตวง อนทะไชย, 2555) นอกจากนน การจดอนดบความสามารถในการแขงขนดานการศกษาโดย IMD ในป พ.ศ. 2554 ซงพบวา ไทยอยในอนดบท 51 จาก 57 ประเทศทวโลก จากเดมทเคยอยในอนดบ 46 เมอป พ.ศ. 2550 นอกจากน คะแนนการสอบประเมนผลนกเรยนนานาชาต หรอ Program for international student assessment (PISA) ดานวทยาศาสตร และดานคณตศาสตร เมอเดอนธนวาคม พ.ศ. 2559 องคการเพอความรวมมอทางเศรษฐกจและการพฒนา (Organization for economic co-operation and development: OECD) ไดเผยแพรผลสอบ PISA ของป พ.ศ. 2558 ซงเปนปทมการจดสอบลาสดออกมา การสอบครงนมเดกนกเรยนเขารวมสอบจาก 72 ประเทศ จานวนกวา 540,000 คน ปรากฏวาผลสอบของเดกนกเรยนไทยไมไดมการพฒนาขนจากปกอน ๆ โดยในวชาวทยาศาสตร คณตศาสตร และการอาน ไทยอยอนดบ 52 54 และ 57 ตามลาดบ ขณะทเดกนกเรยนเวยดนามสอบไดอนดบ 8 ในวชาวทยาศาสตร อนดบ 22 ในวชาคณตศาสตร และอนดบ 32 ในวชาการอาน แสดงใหเหนวาเดกไทยมทกษะดานการวเคราะหและการคดอยางมวจารณญาณตาอยางยง เมอเปรยบเทยบกบเพอนบานในภมภาคอยางเวยดนาม (ดวงจนทร วรคามน, ปงปอนด รกอานวยกจ และยศวร สายฟา, 2559)

4

เมอพจารณาจากผลการประเมนคณภาพทางการศกษาในสวนยอยแลว ผลการประเมน กยงอยในระดบทไมผานเกณฑมาตรฐาน โดยเฉพาะมาตรฐานทางดานการคดวเคราะห คดสงเคราะหและการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยน ซงจากผลการประเมนคณภาพทางการศกษารอบสาม พ.ศ. 2554-2558 ของสานกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา (องคการมหาชน) หรอ สมศ. ในภาพรวมของประเทศ พบวา ในมาตรฐานท 4 ผเรยนมความสามารถ ในการคดวเคราะห คดสงเคราะห มวจารณญาณ มความคดสรางสรรค คดไตรตรองและมวสยทศน มผลการประเมนอยในเกณฑคอนขางตาซงสอดคลองกบ ผลการประชมวชาการระดบชาต ทจดขนโดยสานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน สถาบนคนนแหงเอเชย และสถาบนสงเสรม การสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (สสวท.) เพอ “การยกระดบคณภาพการศกษาวทยาศาสตร ขนพนฐานป พ.ศ. 2555” ทจดขนระหวางวนท 26-27 สงหาคม พ.ศ. 2555 โดยมครจากทวประเทศเขารวมประชมซงไดรวมกนวเคราะหผลคะแนนสอบ PISA ของเดกไทยพบวา คะแนนตาเพราะขาดการวเคราะหและการคดอยางมวจารณญาณ สงคมไทยมระบบความคด ความเชอเกยวกบเดก ทไมถกตอง การเรยนการสอนกไมเคยเออใหเดกโตแยง หรอตงขอสงสยและหาขอพสจนกบคร เดกไทยสวนใหญเชอในขอมลเดม ๆ ทครสอน ทง ๆ ทขอมลตาง ๆ มมากมายและชองทางการหาความรกมเพมมากขน สวนการปลกฝงใหเดกมความคดและวจารณญาณนนอยในขนวกฤต (ฉนชย จนทะเสน, 2558) จากทไดกลาวถงความสาคญของการคดอยางมวจารณญาณ (Critical thinking) และสภาพปญหาของการศกษาของประเทศไทย ผวจยมองวาเราควรสงเสรม และพฒนาใหเกดกบผเรยนเปนอยางยง การคดอยางมวจารณญาณมความสาคญยงในการดารงชวตในโลกปจจบน ซงมภาพหรอเหตการณทสอออกมาทมความเปนจรง และความเทจมากมาย ซงเราจะตองคด อยางรอบคอบหรอใชวจารญาณพจารณามากทสดทจะเชอหรอไมเชอสงเหลานน ซงหากผเรยนไดรบการฝกกระบวนการคดอยางมวจารณญาณ จะทาใหนกเรยนมการคดตดสนใจอยางรอบคอบ เหนวาเรองใดควรเชอหรอไมเชอควรเชอ สงใดควรทาหรอไมควรทา เพราะเหตใด (ชยวฒน สทธรตน, 2553, หนา 126-127) ซงการคดอยางมวจารณญาณ นนเปนการคดทมกระบวนการ ทางปญญาอยางเปนระบบ โดยมการคดพจารณาใครครวญ ไตรตรองอยางมเหตผลรอบดาน มจดมงหมายเพอ การตดสนใจวาสงใด ขอความใดเปนจรง ซงจะตองอาศยขอมลหลกฐานตาง ๆ มาประกอบการคดและตดสนใจ บคคลทรจกใชการคดอยางมวจารณญาณยอมจะเปนผทกระทากจการงานตาง ๆ ประสบความสาเรจ ตามเปาหมายอยางมคณภาพ สงคมใดทสมาชกรจกใชการคดอยางมวจารณญาณยอมจะทาใหเกดความสงบสข สงผลตอความสงบเรยบรอย ความมงคงตอประเทศชาต (สคนธ สนธพานนท, วรรตน วรรณเลศลกษณ และพรรณ สนธพานนท, 2551,

5

หนา 71) ดงนน ผวจยจงไดศกษาแนวคดของ Dressel and Mayhew (1957; Ennis, 1985; Watson & Glaser, 1964) ซงประกอบดวยความสามารถ 5 ดาน ไดแก ความสามารถในการระบประเดนปญหา ความสามารถในการเลอกและรวบรวมขอมลทสาคญ เพอใชในการแกปญหา ความสามารถ ในการระบขอตกลงเบองตน และความสามารถในการกาหนดและเลอกสมมตฐาน ความสามารถในการสรปและตดสนใจเพอนาไปสรปอางอง ผวจยไดรวบรวมปจจยทอาจสงตอการคด อยางมวจารณญาณ ปจจยเหลานไดมผทาการศกษาไวหลายองคประกอบดวยกน และผลทไดจากการศกษามความสอดคลองกน ทางผวจยจงไดรวบรวมปจจยจากแนวคดและทฤษฎ และงานวจย ทเกยวของเปนตวแปรทใชในการศกษา ปจจยเหลาน ไดแก ความเชออานาจภายในตน เชาวนปญญา พฤตกรรมการสอนของคร และการอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย โดยมรายละเอยด ของปจจยนาเสนอตอจากน ความเชออานาจภายในตน เปนตวแปรทางจตลกษณะทพฒนามาจากทฤษฎการเรยนร ทางสงคม (Social learning theory) ของ Bandura and Cervone (1996) ซงมความเชอวา การเปลยนแปลงพฤตกรรมของบคคลเปนผลมาจากการมปฏสมพนธซงกนและกนระหวาง 3 องคประกอบ คอ พฤตกรรม การรคดและปจจยสวนบคคล และอทธพลของสงแวดลอม โดยทง 3 องคประกอบน จะทาหนาทเปนตวกาหนดทมอทธพลเชงเหตผลซงกนและกน ทฤษฎความเชออานาจภายในตน ประกอบดวย การรบรเกยวกบความสามารถของตนเองและ ความคาดหวงในผลทจะเกดขนซงมความแตกตางกน โดยการรบรความสามารถของตน เปนการพจารณาความสามารถของการกระทากจกรรมทจะใหบรรลผล สวนความคาดหวงในผล ทจะเกดขนเปนการพจารณาผลทตามมาของการกระทาวากอใหเกดผลอยางไร Bandura (1996 อางถงใน นวพร เชดฉาย, 2545) นอกจากน Rotter (1982) ไดอธบายลกษณะทวไปของความเชออานาจภายในตน-นอกตน ดงสรปวา ผลตอบแทนอนหนงทไดมาจากพฤตกรรมของบคคล ยอมกอใหเกดความคาดหวง ทจะไดรบผลตอบแทนเชนเดยวกนจากพฤตกรรมใหมในสภาพการณทคลายกบสภาพการณเดม การลดหรอเพมความคาดหวงน จะกอตวขนจากพฤตกรรมอยางหนงกอน แลวจงคอยขยายครอบคลมพฤตกรรมหรอเหตการณอน ๆ ทคลายคลงหรอเกยวของกบสภาพการณเดมเพมขนเรอย ๆ จนกลายเปนบคลกภาพทสาคญในตวบคคล ถาประสบการณ ทผานมาไดรบการเสรมแรงบอยครงเมอแสดงพฤตกรรมเดมจะทาใหบคคลนนเชอวาสงทเกดขน มผลจากทกษะหรอความสามารถของตนซงเรยกวาความเชออานาจภายในตน (Internal locus of control) และจากการศกษาของ Strickland (1997, p. 8; Mara, 1997, p. 39) พบวา ผมความเชออานาจภายในตนเองมกเปนผทชอบแสวงหาความร มความเชอมนในความสามารถของตนเองและมความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ

6

เชาวนปญญาเชาวนปญญาเปนความสามารถทางสมองของมนษยทสามารถเรยนร สามารถคดอยางมเหตผล และสามารถแกไขปญหาเฉพาะหนาไดอยางมประสทธภาพ สอดคลองกบ แนวคด Thurstone (1967 อางถงใน สรางค โควตระกล, 2553) ทวา เชาวนปญญาเปนความสามารถขนพนฐานทางสมองอนประกอบดวยความสามารถดานการคดคานวณ ความสามารถดานภาษา สอดคลองกบ ความสามารถดานเหตผล มความสามารถเชอมโยงความร ความจา ใหสอดคลองสมพนธกนไดหลายมต สอดคลองกบ สกญญา มณนล (2552) พบวา ตวแปรทมอทธพลตอการการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยน คอ เชาวนปญญา นกเรยนทมเชาวนปญญาสง จะมความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณสง ทงนอาจเปนเพราะวาเชาวนปญญาเปนความสามารถทางสมองของมนษยทสามารถเรยนร สามารถคดอยางมเหตผล และสามารถแกไขปญหาเฉพาะหนาไดอยางมประสทธภาพ นอกจากน ปจจยพฤตกรรมการสอนของคร กเปนปจจยทสาคญอยางยงตอความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณของผเรยน เนองจากครเปนผมบทบาทโดยตรงในการสรางกจกรรมการเรยนรใหเกดแกผเรยน จากการคนควาเอกสารเกยวกบพฤตกรรมการสอนตามแนวปฏรปการศกษา สรปไดวา พฤตกรรมการสอนตามแนวปฏรปการศกษา หมายถง การกระทาหรอการจดกจกรรมการเรยนการสอนตามความถนดและความสนใจของผเรยน เปนการจดการเรยนการสอน ทเนนใหผเรยนมสวนรวมในกจกรรมการเรยนรมากทสด โดยใหผเรยนเรยนรจากการปฏบตจรง ไดคดเองปฏบตเองและมปฏสมพนธกบบคคลอน โรงเรยนจะตองจดใหมแหลงเรยนรทหลากหลายจนผเรยนสามารถสรางองคความรดวยตนเองและนาความรไปประยกตใชในการดารงชวตได โดยครผสอนจะตองมการวางแผน การจดกจกรรมและจดประสบการณการเรยนรทเปนประโยชนสงสดตอผเรยน ซงครจะตองเตรยมการสอนวางแผนการเรยนรรวมกบผเรยนจดบรรยากาศใหเออตอการเรยนร กระตนทาทายใหกาลงใจและชวยแกปญหาหรอชแนะแนวทางในการแสวงหาความรทถกตองใหแกผเรยนสาหรบพฤตกรรมการเรยนการสอนของครทควรนามาใชในการสงเสรม การคดอยางมวจารณญาณของผเรยนในปจจบน คอ การสอนตามแนวคดการสอนทเนนผเรยน เปนสาคญ (Child-centred teaching) หมายถง วธการทครไมเพยงแตสอนดานวชาการเทานน แตยงครอบคลมถงการดแลเดกแบบองครวมทรวมถงการพฒนาบคลกภาพความจาเปนและวธ การเรยนร เดกหรอผเรยนถอเปนหวใจสาคญในการเรยนการสอนทจะตองไดรบการสงเสรมใหม ความรบผดชอบและมสวนรวมอยางเตมท ตอการเรยนรของตน ดวยความเชอทวา มนษยทกคน มสทธทจะบรรลศกยภาพสงสดของตนเอง การทครมพฤตกรรมการสอนดงทกลาวมาจงนบเปน การปลกฝงใหผเรยนเกดการเรยนรดวยตนเอง เปนการพฒนากระบวนการคดในขนสง ทสงผลตอ

7

ความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณของผเรยนในทสด (กรณกาญจน นนพชรพงศ, 2559, หนา 13) รวมทงปจจยการอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย กเปนปจจยหนงทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณของผเรยน ทงน การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย หมายถง พฤตกรรมของบดามารดาทปฏบตตอเดกโดยทเดกมความรสกวาตนเองไดรบการปฏบตดวยความยตธรรมบดามารดาใหความรกความอบอนมเหตผล ยอมรบนบถอความสามารถและความคดเหนของเดก บดามารดาใหความรวมมอในโอกาสอนควรลกษณะทสาคญของการเลยงดแบบประชาธปไตย ประกอบดวยการเลยงดแบบใหความรกมาก การเลยงดแบบควบคมปานกลาง ถงคอนขางนอย และการใชเหตผลในการฝกระเบยบวนย มการตอบสนองตอความตองการของเดกในระดบสง แตคาดหวงเรยกรองจากเดกในระดบปานกลาง มกใชวธการชมเชย มากกวาการลงโทษและเมอจาเปนตองลงโทษ มกใชวธการลงโทษทางจต มากกวาลงโทษทางรางกาย ไมมอารมณผกพนกบเดกจนเกนไป ตางจากการเลยงดแบบรกตามใจจะอาทรหวงใยในเดก จนเกนเหต เดกทไดรบ การเลยงดแบบประชาธปไตยจะมการพฒนาการทางจรยธรรม สงกวาเดกทไดรบการอบรมเลยงดแบบอน ๆ อาจกลาวไดวา แบบแผนของครอบครวมอทธพลสาคญกวาเทคนคในการอบรมเลยงด ทใช ทงน เพราะโดยทวไป แบบแผนของครอบครวสงผลถงบรรยากาศทงหมดในครอบครว รวมถงปฏสมพนธทงสนของสมาชกในครอบครวซงครอบคลมถงเทคนคในการอมรมเลยงด ทใชทงหมด เดกทไดรบการอบรมเลยงดแบบประชาธปไตยจะมลกษณะมความพรอมทางดานรางกาย ดานสตปญญา ดานอารมณและดานสงคม นอกจากน ยงมนสยกลาแสดงออก ชอบซกถามในสงทไมร มกเปนผนาในกจกรรมของกลม ราเรงแจมใสมองโลกในแงด ปรบตวไดเรว แกไขปญหาเฉพาะหนาไดด มความเชอมนในตนเองสง มความคดสรางสรรคและตดสนใจดวยตนเองอยางรอบคอบซงลกษณะเหลานลวนสมพนธกบความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณทงสน (วไลลกษณ เสรตระกล, 2552) ดวยเหตผลดงกลาว ผวจยจงสนใจทจะศกษาปจจยเชงสาเหตและการพฒนา กระบวน การคดอยางมวจารณญาณ ซงสอดคลองกบ จดหมายทสาคญประการหนงของการจดการศกษาขนพนฐาน ซงปรากฏในพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 แกไขเเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 และแกไขเพมเตม (ฉบบท 3) พ.ศ. 2553 หมวด 4 มาตรา 24 (2) (3) ใหม การฝกทกษะการคด คดเปน และปรากฏอยในหลกสตรการศกษาขนพนฐาน 2551 (พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542, 2553, หนา 1) มจดมงหมายเพอ สรางพนฐานการคดและมการคด ในระดบสงใหแกผเรยน เปนเงอนไขความสาเรจในการจดการศกษา มาตรฐานการศกษาขนพนฐานในมาตรฐานท 4 ผเรยนมความสามารถในการคดอยางเปนระบบ คดสรางสรรค ตดสนใจแกปญหา

8

ไดอยางมสตสมเหตผล ตลอดจนการสรางองคความรทเกดจากการจดสภาพแวดลอม สงคม แหงการเรยนร ปจจยทสงเสรมเพอใหเกดการเรยนรตลอดชวต โดยเฉพาะอยางยงนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 4 เพราะเมอพจารณาจากแนวความคดทฤษฎของ Piaget จะพบวา ความคด หรอกระบวนการทางปญญาของมนษยนนจะพฒนาอยางตอเนองตามขนตอนของการพฒนาการทางปญญาและในการวจยครงนผวจยศกษากบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ซงมอายตงแต 15-16 ปขนไป และอยในวยทพฒนา การของความสามารถทางสมองตามทฤษฎของ Piaget อยในขนทสามารถเขาใจสงทเปนนามธรรมไดอยางด มการคดอยางสมเหตสมผลในการแกปญหาอยางเปนระบบนนคอผเรยนมความสามารถในคดอยางมวจารณญาณได โดยเนนนาเรองทเปนสถานการณปญหาเพอใหผเรยนไดเกดกระบวนการคดทเปนระบบในการคนหาคาตอบ สามารถสรปเหตผลนอกเหนอจากขอมลทมอย สามารถเขาใจความสมพนธระหวางเหตและผลตามหลกตรรกศาสตร และสามารถคดสมมตฐาน หรอความเปนไปไดของเหตการณตาง ๆ อยางสมเหตสมผล (ประสาท อศรปรดา, 2552) เนองจากนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ในเขต ภาคตะวนออก ซงเปนชนปแรกในการเรยนในระดบชนมธยมศกษาตอนปลาย มความจาเปนทตองมความรพนฐานตามทหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 กาหนดไวสาหรบชนมธยมศกษาตอนปลายหรอกอนทจะออกไปศกษาตอในระดบทสงขนหรอออกไปประกอบอาชพ ซงผลทไดจากการศกษาครงนสามารถนาไปเปนขอมลสารสนเทศเพอพฒนาและสงเสรมทกษะการคดอยางมวจารณญาณใหมประสทธภาพยงขน ซงจะทาใหผเรยนประสบผลสาเรจ ในการเรยน สามารถนาความรไปใชใหเกดประโยชนในชวตประจาวนและเปนพนฐานการศกษาตอในระดบชนทสงขนและเขาเปนแรงงานขนสงเพอรองรบเขตพนทเศรษฐกจพเศษภาคตะวนออก อกทงจะพฒนาผเรยนใหเปนทรพยากรมนษยทมอานาจทางความร และพฒนาประเทศใหเปนสงคมแหงการเรยนร พรอมทจะกาวสศตวรรษท 21 อยางย งยน

ค าถามการวจย 1. ปจจยเชงสาเหตทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณ ของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก ประกอบดวยปจจยใดบาง และมลกษณะอยางไร 2. การพฒนากระบวนการคดอยางมวจารณญาณ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก เปนแบบใด

9

วตถประสงคการวจย 1. เพอวเคราะหปจจยเชงสาเหตทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณ ของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก 2. เพอพฒนากระบวนการคดอยางมวจารณญาณ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก สมมตฐานการวจย 1. ตวแปรทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณ ไดแก พฤตกรรมการสอนของคร การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย การเชออานาจภายในตน และเชาวนปญญา 2. ตวแปรทมอทธพลทางตรงตอการคดอยางมวจารณญาณ ไดแก เชาวนปญญา พฤตกรรมการสอนของคร การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย การเชออานาจภายในตน และเชาวนปญญา 3. ตวแปรทมอทธพลทางตรงและทางออมตอการคดอยางมวจารณญาณ ไดแก พฤตกรรมการสอนของคร และการอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย

ขอบเขตของการวจย ในการวจยครงน ผวจยไดกาหนดขอบเขตการวจยตามขนตอนการวจยไว 2 ขนตอน ดงน

ตอนท 1 การวเคราะหปจจยเชงสาเหตทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก 1. ประชากร ประชากรทใชในการวจยครงน เปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2561 ของโรงเรยนในเขตภาคตะวนออก จานวน 7 จงหวด ไดแก จงหวดจนทบร จงหวดฉะเชงเทรา จงหวดชลบร จงหวดตราด จงหวดปราจนบร จงหวดระยอง และจงหวดสระแกว 2. กลมตวอยาง กลมตวอยางทใชในการวจยครงน เปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2561 ของโรงเรยนในเขตภาคตะวนออก จานวน 7 จงหวด ผวจยไดกาหนดขนาดของกลมตวอยางโดยอาศยแนวคดของ การกาหนดกลมตวอยางดวยวธการกาหนดอตราสวน 5 ถง 20 เทาตอ 1 ตวแปรสงเกต เพยงพอตอการพยากรณคาพารามเตอรตาง ๆ (Hair, 2010; Stevens, 2002) รวมถงแนวคดการกาหนดขนาดกลมตวอยางของ Schumacker and Lomax (2004) ทงนในโมเดล

10

สมมตฐานดงภาพท 1 มจานวนพารามเตอรทตองการประมาณคา จานวน 23 คา ดงนน ขนาดกลมตวอยางทเหมาะสมตามแนวคดของ Hair (2010) ควรมจานวน ควรมจานวน 460 คน ผวจยจงกาหนดกลมตวอยาง จานวน 600 คน เพอชดเชยกรณทอตราการตอบแบบสอบถามไมครบ เพอใหไดขอมลตอบกลบทเพยงพอในการวเคราะหขอมล โดยใชวธการสมแบบหลายขนตอน (Multi-stage random sampling) 3. ระเวลาทใชในการวจย ระยะเวลาทใชในการวจยครงน คอ ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2561 4. ตวแปรทใชในการวจย 4.1 ตวแปรอสระ ไดแก 4.1.1 พฤตกรรมการสอนของคร (Teacher behavior) 4.1.2 การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย (Democratic child-rearing) 4.1.3 การเชออานาจภายในตน (Internal locus of control) 4.1.4 เชาวนปญญา (Intelligence quotient) 4.2 ตวแปรตาม ไดแก การคดอยางมวจารณญาณ (Critical thinking) ตอนท 2 การศกษาแนวทางการพฒนากระบวนการคดอยางมวจารณญาณ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก 1. กลมผใหขอมล กลมเปาหมายประกอบดวย บคคล 2 กลม ดงน 1.1 ครทเชยวชาญการสอนดานการสงเสรมทกษะการคดอยางมวจารณญาณ จานวน 10 คน โดยการสมตวอยางแบบเจาะจง (Purposive sampling) โดยคดเลอกจากความคดเหนของนกเรยนทมคะแนนสงสดจากการทาการทดสอบแบบวดการคดอยางมวจารณญาณ 1.2 นกเรยนทมความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณสง จานวน 10 คน โดยการสมตวอยางแบบเจาะจง (Purposive sampling) ซงคดเลอกจากการเรยงลาดบคะแนนสงสด ในการทดสอบโดยใชแบบวดการคดอยางมวจารญาณ 2. ระยะเวลาทใชในการวจย ระยะเวลาทใชในการวจยครงน คอ ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2561

นยามศพทเฉพาะ 1. ปจจยเชงสาเหต หมายถง ตวแปรอสระ (Independent variable) ทคาดวาจะสงผลหรอเปนสาเหตใหเกดความแปรปรวนหรอความแตกตางในตวแปรตาม (Dependent variable) และ

11

สาเหตดงกลาวนนเปนสาเหตทเกดจากตวแปรอสระตวนน ๆ โดยตรงหรอเปนสาเหตทางออม และสามารถเขยนอธบายไดดวยรปแบบจาลองหรอโมเดล 2. อทธพลทางตรง หมายถง ผลของตวแปรเหตททาใหเกดความแปรปรวนหรอ ความแตกตางในตวแปรผลหรอตวแปรตามโดยตรง 3. อทธพลทางออม หมายถง ผลของตวแปรเหตททาใหเกดความแปรปรวนหรอ ความแตกตางในตวแปรผลหรอตวแปรตามโดยออม 4. อทธพลทางตรงและทางออม หมายถง ตวแปรอสระทเปนสาเหตใหเกด ความแปรปรวนหรอความแตกตางในตวแปรตามโดยเกดจากตวแปรอสระนนโดยตรง และตวแปรอสระนนไปรวมกบตวแปรอสระอน ๆ ดวย ทเปนสาเหตทาใหเกดความแปรปรวนหรอความแตกตางในตวแปรตาม 5. การคดอยางมวจารณญาณ (Critical thinking) หมายถง ความสามารถในการคดพจารณา วเคราะห สงเคราะห และประเมนผลในเนอหาหรอเหตการณทเปนปญหาหรอขอขดแยง โดยใชกระบวนการคดพจารณาไตรตรองอยางรอบคอบและมเหตผล เพอนาไปสการตดสนใจและสรปขอยตอยางสมเหตสมผล ในการวจยครงนผวจยใชแนวคดของ Dressel and Mayhew (1957; Ennis, 1985; Watson & Glaser, 1964) ซงวดไดจากตวแปรสงเกตได 5 ตวแปร ดงน 5.1 ความสามารถในการระบประเดนปญหา (Ability to identify issues the problems) หมายถง ความสามารถในการกาหนดปญหา จากขอความ ขอมล หรอสถานการณตาง ๆ ทเกดขนได 5.2 ความสามารถในการเลอกและรวบรวมขอมลทสาคญ เพอใชในการแกปญหา (Ability to select and collect important information for use in solving problems) หมายถง ความสามารถในการเลอกขอมล แสวงหาขอมล จากการสงเกตของตนเอง สอตาง ๆ และจาก การรายงานของผอน รวมถงการพจารณาความนาเชอถอ ความเพยงพอของแหลงขอมล เพอนามาแกไขปญหาไดอยางถกตอง 5.3 ความสามารถในการระบขอตกลงเบองตน (Ability to identify basic agreements) หมายถง ความสามารถในการพจารณา แยกแยะขอความใดเปนขอความเบองตนและขอใดไมใชขอความเบองตนของขอความ ขอมลหรอสถานการณทกาหนดให ความสามารถนนนมความสาคญเพราะวาทาใหเหนความเหนแตกตางของขอมลเพอลงความเหนวาควรจะยอมรบหรอไม 5.4 ความสามารถในการกาหนดและเลอกสมมตฐาน (Ability to define and select hypotheses) หมายถง ความสามารถในการกาหนดขอบเขต แนวทาง การตงสมมตฐานจากขอความหรอสถานการณใหตรงกบปญหาและคนหาทางเลอกไดอยางหลากหลาย

12

5.5 ความสามารถในการสรปและตดสนใจเพอนาไปสรปอางอง (Ability to summarize and make decisions to summarize references) หมายถง ความสามารถในการหาขอสรป เพอพจารณาตดสนขอความ ขอมล หรอสถานการณตาง ๆ ไดอยางสมเหตสมผล และนาไปสรปอางองได 6. พฤตกรรมการสอนของคร (Teacher behavior) หมายถง การจดกจกรรมการเรยนร ทสงเสรมใหผเรยนเกดการเรยนร การคดอยางมวจารณญาณ มงเนนใหผเรยนไดพฒนากระบวนการคดวเคราะหศกษาคนควา ทดลอง และแสวงหาความรดวยตนเองตามความถนด และความสนใจดวยวธการศกษาจากแหลงเรยนรทหลากหลายเชอมโยงกบชวตจรงทงในและนอกหองเรยน มการวดผลประเมนผลตามสภาพจรง ซงวดไดจากตวแปรสงเกตได 3 ตวแปร ดงน 6.1 กจกรรมการเรยนร (Learning activity) หมายถง วธการจดกจกรรมการเรยน การสอนทสงเสรมการเรยนรใหนกเรยน ไดฝกคด ฝกปฏบต การใชคาถามในการกระตนและเสรมแรงใหเกดการอยากร เพอใหนกเรยนเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรมทพงประสงค 6.2 สอการเรยนการสอน (Instruction media) หมายถง ตวกลางหรอชองทาง ในการถายทอดองคความร ทกษะ ประสบการณจากแหลงความรไปสผเรยน การใชแหลงเรยนรและสอการสอนทหลากหลายโดยเนนผเรยนเปนสาคญ ทาใหเกดการเรยนรอยางมประสทธภาพ 6.3 การวดและประเมนผล (Measurement and evaluation) หมายถง กระบวนการ/ วธการวดและการประเมนความร ความเขาใจ การคดวเคราะห คดสงเคราะห คดอยางมวจารณญาณ ทกษะกระบวนการ เจตคต ความสนใจทนกเรยนไดรบและนาความรไปประยกตใช 7. การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย (Democratic child-rearing) หมายถง พฤตกรรมการอบรมเลยงดในลกษณะทผปกครองใหความรกความอบอน ปฏบตตอเดกดวยความยตธรรม ไมตามใจหรอเขมงวดเกนไป สงเสรมใหเดกมอสระในความคด และการแกปญหาตาง ๆ ดวยตนเองอยางมเหตผล รวมถงการสงเสรมการเรยนรสงใหม ๆ และมการทากจกรรมทางวฒนธรรมรวมกน ซงวดไดจากตวแปรสงเกตได 4 ตวแปร ดงน 7.1 การใหความรก (Lovely) หมายถง พฤตกรรมทพอแมหรอผปกครอง ทแสดง ความเอาใจใส ความหวงใยรกใครเดก การใหกาลงใจ หรอใหคาปรกษาแนะนาในโอกาสอนสมควร 7.2 การปฏบตตอเดกดวยความยตธรรม (Treating children with justice) หมายถง การทาใหเดกรสกวาไดรบการปฏบตดวยความยตธรรม ดวยการใหความรก ความอบอน เอาใจใส มเหตผล

13

7.3 การสงเสรมใหเดกมอสระในความคด (Encouraging children's independent thinking) หมายถง การสงเสรมสนบสนน ทาใหเดกรสกวาตนเองมอสระทางความคด ยอมรบ ความสามารถและใหโอกาสแสดงความคดเหนอยางเสร รวมทงใหความรวมมอตามความเหมาะสม 7.4 การสงเสรมการแกปญหาดวยตนเอง (Encouraged to solve problems on their own) หมายถง การทพอแม/ ผปกครอง สงเสรมและสนบสนนใหเดกมสวนรวมใน การแสดงความคดและแกปญหาดวยตนเอง 8. การเชออานาจภายในตน (Internal locus of control) หมายถง ความเชอสวนบคคล ในเรองผลของการกระทา ไมวาจะประสบความสาเรจหรอไมยอมจากการกระทาของตนเอง ซงสามารถควบคมใหเปนไปตามทตองการได ซงวดไดจากตวแปรสงเกตได 4 ตวแปร ดงน 8.1 การตอตานและการคลอยตามตออทธพลทางสงคม (Resistance and conformity of social influence) หมายถง การรบรในเรองผลการกระทามความสมพนธกบการคลอยตามผอน โดยจะมการตดสนใจทมนคงและเดดเดยวถงแมจะอยภายใตการกดกนทางสงคม ยงมความตองการทจะรกษาอานาจของตนไวและปฏเสธอทธพลอน ๆ 8.2 การคนหาขอมลและการทางาน (Information seeking and performance) หมายถง การตงใจทางาน ทางานเปนระบบใชกระบวนการแกปญหา มการคดอยางรอบคอบกอนตดสนใจ มความสนใจในการศกษาหาความร คนหาสงทแปลกใหม ซงจะนาไปสการตดสนใจทดเรยนรขอมลทไดจากการทางานมากกวาเรยนรจากคนอน 8.3 พฤตกรรมความสาเรจและความสามารถ (Achievement and competence behavior) หมายถง การกระทาทมความสนใจตอการเรยนทาใหมความเกยวของโดยตรงกบพฤตกรรมความสาเรจ ไมวาจะเปนความสาเรจหรอความลมเหลวลวนเกดจากการกระทาของตนเองทงสน 8.4 พฤตกรรมระหวางบคคล (Interpersonal behavior) หมายถง การกระทา ทแสดงออกเปนทนาสนใจ กรยาทาทาง การสอสารเพอแลกเปลยนขอเทจจรงและขอคดเหนระหวางกนและกน มอารมณด มมนษยสมพนธทดกบบคคลอนสามารถอยรวมกบผอน ไดอยางมความสข 9. เชาวนปญญา (Intelligence quotient) หมายถง ความสามารถในการปรบตวใหเขากบสงคมและสงแวดลอม ความสามารถในการเรยนร ความสามารถในการคดเชงนามธรรม ใชเหตผลหลกเกณฑตาง ๆ ในการแกไขปญหาทเกดขน มปฏภาณ ไหวพรบ การมเหตผลและสามารถปรบตวในสภาพแวดลอมไดอยางมประสทธภาพ ซงผวจยไดอาศยแนวคดและทฤษฎเกยวกบเชาวนปญญาของนกวชาการหลายทาน ไดแก Thurstone, (1967), Guilford (1965), Spearman (1927) และ

14

Gardner (1999) จงแบงความฉลาดทางเชาวนปญญาเปน 7 องคประกอบ และวดจากความสามารถของนกเรยน ดวยแบบวดทผวจยพฒนาจากแบบวดเชาวนปญญาของ ธรดนย โพธคา (2551) ทจะชวยใหการศกษาวจยในสวนของความสามารถทางเชาวนปญญา มความละเอยดและรดกม มากยงขน ไดแก 9.1 ความสามารถดานภาษา (Verbal factor) หมายถง ความสามารถในการเขาใจคาศพท ขอความ บทกว และสามารถเลอกใชภาษาไดอยางเหมาะสม เชน คาทมความหมายเหมอนกน ไดแก คาตรงขามและศพทสมพนธ 9.2 ความสามารถดานตวเลข (Number factor) หมายถง ความสามารถในการคดคานวณตวเลข ดวยวธทางคณตศาสตรเกยวกบการบวกอยางงาย ๆ ไดอยางถกตองรวดเรวและแมนยา ไดแก อนกรมธรรมดาและอนกรมชด 9.3 ดานความคลองแคลวในการใชคา (Word fluency) หมายถง ความสามารถ ในการใชถอยคาตาง ๆ ไดอยางถกตองและรวดเรวในเวลาอนจากด 9.4 ความสามารถดานมตสมพนธ (Spatial factor) หมายถง ความสามารถ ในการมองเหนและเขาใจความสมพนธระหวางวตถหรอรปภาพในมตตาง ๆ ไดแก การหมนภาพและซอนภาพ 9.5 ความสามารถดานการจาแนกความแตกตางของสงของ (Classification) หมายถง ความสามารถดานการคดเพอหาความคลายคลง หรอความแตกตางระหวางสงของตาง ๆ ไดอยางรวดเรวและถกตอง เชน การหาภาพ ตวเลข ตวอกษรทเหมอนกน 9.6 ความสามารถดานเหตผล (Reasoning) หมายถง ความสามารถดานการแกปญหาโดยใชเหตผลเปนพนฐาน ไดแก อปมาอไมยภาษาและสรปความ 9.7 ความสามารถดานความจา (Memory factor) หมายถง ความสามารถในการจาเรองราว เหตการณ หรอสงตาง ๆ และสามารถถายทอดออกมาได ไดแก การจาสญลกษณ 10. การพฒนากระบวนการคดอยางมวจารณญาณ หมายถง ขนตอนหรอวธการทเปนแนวทางทสามารถนาไปใชพฒนาและสงเสรมกระบวนการคดอยางม ตามปจจยทมอทธพลตอ การคดอยางมวจารณญาณ เพอใหนกเรยนสามารถนาไปใชในการดาเนนชวตและแกไขปญหา ตาง ๆ ไดอยางถกตองและมคณภาพ 11. นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 หมายถง ผเรยนในโรงเรยนทจดการเรยนการสอน ในระดบชนมธยมศกษาศกษาปท 4 ในสงกดสานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และสงกดกรมสงเสรมการปกครองทองถน ในเขตภาคตะวนออก

15

12. ครทเชยวชาญการสอนดานการสงเสรมทกษะการคดอยางมวจารณญาณ หมายถง บคคลทปฏบตหนาทสอนทมความชานาญดานการจดการเรยนการสอนทสงเสรมทกษะการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยน โดยคดเลอกจากความคดเหนของนกเรยนทมคะแนนสงสดจาก การทาการทดสอบแบบวดการคดอยางมวจารณญาณ 12. นกเรยนทมความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณสง หมายถง นกเรยน ชนมธยมศกษาปท 4 ทมคะแนนการทาการทดสอบแบบวดการคดอยางมวจารณญาณ โดยคดเลอกจากการเรยงลาดบคะแนนแบบวดการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนทไดคะแนนสงสด

กรอบแนวคดการวจย ในการกาหนดกรอบแนวคดการวจย ผวจยไดแบงกรอบแนวคดการวจยเปน 2 ตอน ดงน ตอนท 1 การวเคราะหปจจยเชงสาเหตทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก ผวจยไดกาหนดกรอบแนวคดในการวจย โดยการสงเคราะหการคดอยางมวจารณญาณตามแนวคดของจากเอกสาร งานวจยทเกยวของกบการคดอยางมวจารณญาณ ผวจยสนใจทจะศกษาเกยวกบปจจยทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ในเขต ภาคตะวนออก จากแนวคดและทฤษฎการคดอยางมวจารณาณญาณของ Dressel and Mayhew (1957) รองลงมาคอ ทฤษฎของ Ennis (1985) และ Watson and Glaser (1964) ดงนน ในการวจยครงน ในการวจยครงนผวจยใชแนวคดของ Dressel and Mayhew (1957), Ennis (1985) และ Watson and Glaser (1964) ซงประกอบดวย ความสามารถ 5 ดาน ไดแก ความสามารถในการระบประเดนปญหา ความสามารถในการเลอกและรวบรวมขอมลทสาคญ เพอใชในการแกปญหา ความสามารถในการระบขอตกลงเบองตน และความสามารถในการกาหนดและเลอกสมมตฐาน ความสามารถในการสรปและตดสนใจเพอนาไปสรปอางอง และงานวจยทเกยวของของ เกดศร ทองนวล (2550), ปยะนช ฉมพา (2551), วรรณา เปลยนพม (2552), ธารณ ลอยขามปอม (2552), ปรชา โตะงาม (2552), สกญญา มณนล (2552), นธภทร บาลศร (2553), สธาสน บวแกว (2553), สดารกษ นรทรรมย (2554), สดศร เทพดสต (2554), จฑารตน สพลแสง (2555), กรณกาญจน นนพชรพงศ (2559), เจนจรา เชยครบร (2559), Marra (1997), McCrink (1999), Helgerson (2007), Purvis (2009), Mohammadi, Heidari and Dehghan (2012), Thongnuypram (2013), Jeremiah (2013), Slameto (2017) จากการทไดศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ ผวจยไดวเคราะหและสงเคราะหปจจย เชงสาเหตทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ในเขต

16

ภาคตะวนออก รวมทงไดศกษาผลการวจยทเกยวของทงในและตางประเทศ สรปเปนกรอบแนวคดในรปแบบของโมเดลสมมตฐานในการวจยดงภาพท 1 ภาพท 1 โมเดลสมมตฐานปจจยเชงสาเหตทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณ ของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก ตอนท 2 การพฒนากระบวนการคดอยางมวจารณญาณของ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก ผวจยไดพฒนากระบวนการคดอยางมวจารณญาณ โดยใชแนวคดของ Babbie (2010, p. 10), ลกขณา สรวฒน (2558, หนา 120-121), คณาจารยโปรแกรมวชาคณตศาสตรและ สถตประยกต คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา (2552, หนา 86) และฝายวชาการเอกซเปอรเนท (2548, หนา 41) สรปเปนวธการพฒนากระบวนการคดอยางมวจารณญาณ ไดดงน

17

ปจจยเชงสาเหตทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ใน

เขตภาคตะวนออก 1. พฤตกรรมการสอนของคร (Teacher behavior) 2. การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย (Democratic

child-rearing) 3. การเชออานาจภายในตน (Internal locus of

control) 4. เชาวนปญญา (Intelligence quotient)

ภาพท 2 กรอบแนวคดการพฒนากระบวนการคดอยางมวจารณญาณของ ของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก

ประโยชนทไดรบจากการวจย 1. ทาใหทราบถงปจจยเชงสาเหตทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก ไดแก พฤตกรรมการสอนของคร การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย การเชออานาจภายในตน และเชาวนปญญา เพอใหเกดการตระหนกรและแสวงหา

การคดอยางมวจารณญาณ (Critical

thinking) ประกอบดวย 5 ดาน

1. การระบประเดนปญหา

2. การเลอกและรวบรวมขอมลทสาคญ

3. การระบขอตกลงเบองตน

4. การกาหนดและเลอกสมมตฐาน

5. การสรปและตดสนใจเพอนาไป

สรปอางอง

การพฒนากระบวนการคดอยางมวจารณญาณ

ความมเหตผลและสอดคลอง

กบสงทตองการสงเกต

การจดการเรยนรโดยจด

ประสบการณ สถานการณหรอสงเรามากระตนผเรยน

การใชเหตผล ความสมพนธของ

ระบบรวมและ

ระบบยอย

18

แนวทางทเหมาะสมในการพฒนาศกยภาพของตนเอง อนจะกอใหเกดประสทธผลทางการเรยนสงสด 2. ไดแนวทางการพฒนากระบวนการคดอยางมวจารณญาณของของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก เพอนาไปพฒนากจกรรมการเรยนการสอนทเนนการคดอยางมวจารณญาณ หรอการสงเสรมทกษะการคดในดานตาง ๆ 3. สถานศกษาและหนวยงานทางการศกษาทเกยวของกบการวางแผนการศกษา สามารถ นาผลการวจยไปใชเปนแนวทางในการวางแผนการจดการศกษาได โดยนาแนวทางการสงเสรมและพฒนากระบวนการคดอยางมวจารณญาณของครผเชยวชาญไปประยกตใชในบรบทตาง ๆ รวมทงวางแผนการจดกจกรรมทสงเสรมทกษะการคดอยางมวจารณญาณ ทจะมสวนชวยสงเสรมและพฒนาระดบความคดอยางมวจารณญาณใหสงขนตอไป

19

บทท 2 งานวจยทเกยวของ

การวจยในครงนเปนการศกษาปจจยเชงสาเหตทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก ซงผวจยไดรวบรวมแนวคด ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของทสมพนธกน แบงเปนหวขอ ดงน ตอนท 1 แนวคดและทฤษฎทเกยวของการคดอยางมวจารณญาณ ตอนท 2 แนวคดและทฤษฎทเกยวของปจจยเชงสาเหตทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณ ตอนท 3 วเคราะหปจจยเชงสาเหต ตอนท 4 การพฒนากระบวนการคดอยางมวจารณญาณ ตอนท 5 งานวจยทเกยวของ

ตอนท 1 แนวคดและทฤษฎทเกยวของการคดอยางมวจารณญาณ การคดอยางมวจารณญาณ (Critical thinking) หรอการคดเชงวพากษเปนความคดทใช ในการพจารณาเชอมโยง และประเมนลกษณะทงหมดของแนวทางแกปญหา โดยมงเนนไป ในสวนของขอมลในปญหาหรอสถานการณทเผชญอย การตรวจสอบความถกตองและวเคราะหขอมล การจา และการเชอมโยงขอมลทเพงไดรบจากการเรยนร และตดสนใจไดถกตองกบปญหา ทเผชญอย ณ ขณะนน ความหมายของการคดอยางมวจารณญาณ คาวา “การคดอยางมวจารณญาณ” แปลมาจากภาษาองกฤษวา Critical thinking เปนรปแบบหนงของการคดในระดบทสงทอยบนพนฐานของหลกการและเหตผล นกวชาการ นกการศกษา นกจตวทยา และผเชยวชาญหลายทาน ไดใหความหมายของการคดอยางมวจารณญาณในแงตาง ๆ ซงแตกตางกนไปตามมมมองในการพจารณาของแตละบคคล ผวจย ไดรวบรวมคานยามของการคดอยางมวจารณญาณดงน Hilgard (1962, p. 337) ไดกลาวถงความหมายของการคดอยางมวจารณญาณ คอ ความสามารถในการตดสนขอความหรอปญหาไดวาสงใดเปนจรงมสงใดเปนเหตเปนผล Barry and Rudinow (1989, p. 17) กลาววา การคดวจารณญาณเปนกระบวนการคด ทใหความสาคญในเรองของเหตผลทเปนพนฐานของความเชอทงหลาย ภายใตเงอนไขของ

20

มาตรฐานและกระบวนการเปนขนตอนในการวเคราะห การทดสอบ และการประเมนคณคาของความเชอนน ๆ การคดวจารณญาณจงเปนสงจาเปนตอบคคลในการคดกรองสารสนเทศเฉพาะ ในสวนทเหมาะสม เพอใหไดมาซงความเขาใจอยางถองแทในสารสนเทศตาง ๆ ทมมากมาย อภปรายหาสาเหตเพอความกระจางชด เพอพฒนาและประเมนคณคาในจดทเปนปญหาถกเถยงกน Jones (2001, pp. 4-7) กลาววา การคดอยางมวจารณญาณเปนความพยายามทจะวนจฉยโดยปราศจากความไขวเขว โดยพจารณาตดสงทไมเกยวของหรอไมตรงประเดนออกไป และพยายามจดรปแบบหรอประเมน โดยพจารณาถงความเชอถอของขอมลทงหลายทเกยวของ Hudgins (1977, pp. 173-180 อางถงใน ดารณ บญวก 2543, หนา 6) ใหความหมาย การคดอยางมวจารณญาณ หมายถง การมเจตคตในการคนควาหาหลกฐาน เพอวเคราะหและประเมนขอโตแยงตาง ๆ การมทกษะในการใชความรจาแนกขอมลและตรวจสอบขอสมมตฐาน เพอหาขอสรปอยางสมเหตสมผล Facione (1984, p. 253 อางถงใน ดารณ บญวก, 2543, หนา 6) กลาวถง การคด อยางมวจารณญาณ เปนการหาขอสรปจากขอความกลมหนงอยางมเหตผลตามหลกตรรกวทยา การอางเหตผลเปนการแสดงออกของการคดอยางมวจารณญาณของบคคล และการอางเหตผลของขอสรปใดใหนาเชอถอ และสมเหตสมผลตองมหลกฐานอางองตามหลกตรรกวทยา สณหวช สอนทาโก (2550) กลาววา ความหมายของการคดวจารณญาณ หมายถง เปนการพจารณาไตรตรองอยางรอบคอบเพอการตดสนใจมเหตผลเพอการตดสนใจวาอะไรควรเชอหรอไมควรเชอ นนทดา ราศ (2553) ไดกลาววา ความหมายของการคดวจารณญาณ หมายถง การคดทใชเหตผลในการคดไตรตรองอยางมสตและมเหตผลเนนทการตดสนใจวาสงไหนควรทาหรอ ไมควรทา สเมตตา คงสง (2553) กลาววา การคดอยางมวจารณญาณเปนกระบวนการคดพจารณาไตรตรองอยางรอบคอบเกยวกบขอมลขาวสารปรากฏการณตาง ๆ เพอน นาไปสการสรปขอมลอยางสมเหตสมผลและเปนการตดสนใจทถกตอง บรรจง อมรชวน (2556) การคดวจารณญาณ หมายถง ความสามารถในการทจะคด ไดอยางกระจางแจมแจงและอยางมเหตผล รวมถงความสามารถในการทจะคดไดอยางอสระ มการสะทอนคด และการคดอยางไตรตรอง ประพนธ สเสารจ (2556, หนา 10) การคดอยางมวจารณญาณ หมายถง กระบวนการคดระดบสง ทเปนความสามารถทางปญญาชนสงและตองใชความสามารถหลากหลายในการคด เพอพจารณา ไตรตรอง อยางรอบคอบเพอการตดสนใจ ไดแก ความสามารถในการคดรวบยอด

21

การประยกตใช การวเคราะห การสงเคราะห และการประเมน เพอนาขอมลทไดรวบรวมมาอยางรอบดานทงขอมลเชงวชาการ ขอมลสงแวดลอม และขอมลสวนตวของผคด ใหเกดความถกตอง แมนยา เกยวของ ตรงประเดน สม าเสมอ คงเสนคงวา มหลกฐานตรวจสอบได เหตผล มความลมลก มความกวางขวาง และไมลาเอยง นาไปสการสรปและตดสนใจเกยวกบสงตาง ๆ ทเปนปญหา อยางถกตองเหมาะสม เจนจรา เชยครบร (2559) กลาววา การคดอยางมวจารณญาณเปนกระบวนการคดเกยวกบประเดนหรอปญหาตาง ๆ ทมความจาเปนตองตดสนใจ โดยใชกระบวนการคดทมระบบ มหลกฐานสนบสนนการคด คดอยางรอบคอบไตรตรอง กอนตดสนใจวาจะเชอหรอกระทาสงใด Paul and Elder (2008) กลาววา การคดอยางมวจารณญาณทาใหเรามความคดทดขน ในการทางาน การดารงชวตประจาวน สามารถวเคราะหตนเอง มองเหนจดออนและมองเหนแนวทางทจะกาวขามจดดอยของตนไดเรยนรขอผดพลาดและนามาชวยในการตดสนใจไดดขน มความเชอมนในตนเอง และสามารถทจะบรรลผลสมฤทธของชวตทหวงไดมากขน Boss (2010) การคดวจารณญาณ หมายถง การสะสมทกษะทใชในทก ๆ วนทจาเปนตอการเตมเตมสตปญญาและการพฒนาของบคคล จากความหมายดงกลาวขางตน สรปไดวา การคดอยางมวจารณญาณ หมายถง ความสามารถในการคดพจารณา วเคราะห สงเคราะห และประเมนผลในเนอหาหรอเหตการณ ทเปนปญหาหรอขอขดแยง โดยใชกระบวนการคดพจารณาไตรตรองอยางรอบคอบและมเหตผล เพอนาไปสการตดสนใจและสรปขอยตอยางสมเหตสมผล ความส าคญของการคดอยางมวจารณญาณ จากความหมายของการคดอยางมวจารณญาณทกลาวมา แสดงใหเหนวาการคด อยางมวจารณญาณเปนการทางานของสมองในระดบสง ตองใชสตปญญาในการคดและพจารณาไตรตรองอยางสขมรอบคอบ ใชเหตผล ใชองคความรและประสบการณทงการสรปเชงเหตผล เพอนาไปสความรทแทจรง ถกตองและลกซงจนสามารถตดสนใจไดอยางถกตองและเหมาะสม ดงนน การคดอยางมวจารณญาณจงมความสาคญสาหรบบคคลทกระดบ ทกอาชพรวมถง การดาเนนชวตประจาวน และมนกการศกษาไดกลาวถงความสาคญของการคดอยางมวจารณญาณดงน อรพรรณ ลอบญธวชชย (2543, หนา 7-8) ไดกลาวถงความสาคญของการคด อยางมวจารณญาณ ดงน 1. การคดเปนคณสมบตพเศษของมนษยทมสมอง มปญญา มนษย จะตองคดอยตลอดเวลา เพอพฒนาและสรางสรรคโลก สงคม ครอบครว และตนเองใหการดารงชวตทดขน

22

2. การคดอยางมวจารณญาณจะนาไปสความรทดขน เมอมสงเรามากระทบความรสกเราเพยงแตรบร เมอเราไดใชความคดตอไปเรากจะมการรบรทดขน ชดเจนขน เมอใชการสงเกต กจะเหนขอมล เมอมการคด การตความ การทาความเขาใจขอมล เหตการณ ดวยการใชสมองตอไปเรากจะเกดความเขาใจในประเดนปญหา สามารถอธบายได ยนยนไดถกตองเหมาะสม 3. การคดอยางมวจารณญาณจะนาไปสการตดสนใจอยางมประสทธภาพในการดาเนนชวตประจาวน ในสงคมยคขอมลขาวสารทแพรกระจายอยางรวดเรว การตดสนใจเชอหรอไมในขอมลและเหตการณทรบทราบ ตลอดจนการตดสนใจในการเลอกปฏบต จาเปนตองอาศยการคดวเคราะห วนจฉย และตความขอมลอยางถกตองเหมาะสม 4. ความเจรญทางดานวทยาศาสตร เทคโนโลย ทกสาขาวชามความเจรญกาวหนา อยางรวดเรว มนษยจะตองใชปญญาในการตดตามขอความเหลานนสมาเสมอ มนษยตองคดวเคราะห เพอประยกตศาสตรตาง ๆ ทมววฒนาการมากขน เพอนาไปใชไดอยางถกตองเหมาะสม จาเปนตองใชความคดอยางมวจารณญาณ จากความสาคญดงกลาวขางตน สรปไดวา การคดอยางมวจารณญาณเปนความสามารถทางสมองของบคคลทมความสาคญ มนษยมสมองมปญญาจะตองคดอยตลอดเวลา ผทมการคดอยางมวจารณญาณจะนาไปสการตดสนใจอยางมประสทธภาพในการดาเนนชวตประจาวน สามารถนาความเจรญทางดานวทยาศาสตร เทคโนโลย ทกสาขาวชา พฒนาและสรางสรรคสงคมโลกใหมความเจรญกาวหนาอยางรวดเรว ทฤษฎและแนวคดเกยวกบการคดอยางมวจารณญาณ นกการศกษา นกจตวทยา และผเชยวชาญดานการคดหลายทาน ไดอธบายถงแนวคดเกยวกบการคดอยางมวจารณญาณ ไวดงน 1. ทฤษฎพฒนาการทางเชาวนปญญาของ Piaget (ประสาท อศรปรดา, 2552, หนา 75) มความคดวา พฒนาทางสตปญญา กคอ การเปลยนแปลงดานโครงสรางความรซง Piaget เรยกวา สกมา (Schema) โครงสรางความรนจะพฒนาอยางตอเนองตามขนพฒนาการทางปญญา กระบวนการสาคญทเกยวของกบพฒนาการทางโครงสรางความรสก กระบวนการการจดระเบยบภายใน (Organization) และกระบวนการปรบ (Adaptation) กระบวนการปรบนจะเกดขนตลอดเวลาเพอใหเกดภาวะสมดล (Equilibration) Piaget แบงพฒนาการทางปญญาของมนษยออกเปน 4 ขนดวยกน ซงเดกแตละขนจะมลกษณะสาคญ ดงน 1.1 ขนประสาทรบรและการเคลอนไหว (0-2 ป) เดกจะเรยนรสงรอบตวจาก การสมผสและการกระทาเทานน เดกจะสนใจสงตาง ๆ และจะเลยนแบบในสงทพบเหน

23

ในตอนปลาย ๆ ของขนน เดกจะทาสงตาง ๆ ซา ๆ ดวยวธการตาง ๆ ทแปลกออกไปและเรมสรางภาพความคดในใจได 1.2 ขนกอนการคดแบบเหตผล (2-7 ป) เดกขนนจะมพฒนาการทางภาษาและการใชสญลกษณกาวหนารวดเรวมาก เดกจะเรมมจนตภาพเลยนแบบได โดยไมตองเหนแมแบบชอบเลนสมมต โดยใชสงหนงแทนสงทเปนจรง อยางไรกตามเดกระยะนยงมขดจากดในการเรยนรสงตาง ๆ เนองจากลกษณะทยดตวเองเปนศนยกลาง มการรบรแบบมงสศนยกลางใสใจเฉพาะสภาวะทปรากฏโดยไมใสใจกระบวนการกอนจะเกดผลหรอสภาวะนน และยงไมอาจคดยอนกลบได 1.3 ขนการคดแบบเหตผลเชงรปธรรม (7-11 ป) เดกสวนใหญในขนนจะอยในระดบประถมศกษาขนไป ขอจากดทปรากฏในขนกอนการคดแบบเหตผลจะหมดไปฉะนนเขาจงสามารถเขาใจสงกปเกยวกบการอนรกษ การจดกลมหรอแบงหม การจดเรยงลาดบของสงของ เวลา และอตราเรง อยางไรกตามความสามารถเขาใจสงกปดงกลาวกยงจากดอยเฉพาะเรองทเปนรปธรรมเทานน 1.4 ขนการคดแบบเหตผลเชงนามธรรม (12 ป ขนไป) ขนนเดกจะมความสามารถ คดแกปญหา หรอสรปเหตผลอยางเปนระบบ สามารถสรปเหตผลนอกเหนอจากขอมล ทมอย สามารถเขาใจความสมพนธระหวางเหตและผลตามหลกตรรกศาสตร และสามารถ คดสมมตฐาน หรอความเปนไปไดของเหตการณตาง ๆ อยางสมเหตสมผล และสรปกฎเกณฑ จากการตรวจสอบสมมตฐานทกาหนดขนดวยวธการทางวทยาศาสตรเมอพจารณาจากแนวความคดทฤษฎของ Piaget จะพบวา ความคดหรอกระบวนการทางปญญาของมนษยนนจะพฒนา อยางตอเนองตามขนตอนของการพฒนาการทางปญญาและในการวจยครงนผวจยศกษากบนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 4 ซงมอายตงแต 15-16 ปขนไปและอยในวยทพฒนาการของความสามารถทางสมองตามทฤษฎของ Piaget อยในขนทเขาในสามารถเขาใจสงทเปนนามธรรมไดอยางด มการคดอยางสมเหตสมผลในการแกปญหาอยางเปนระบบนนคอผเรยนมความสามารถในคดอยางมวจารณญาณได โดยเนนนาเรองทเปนสถานการณปญหาเพอใหผเรยนไดเกดกระบวนการคด ทเปนระบบในการคนหาคาตอบ จากการศกษาทฤษฎการคดอยางมวจารณญาณของทฤษฎพฒนาการทางเชาวนปญญาของ Piaget สรปไดวา พฒนาการทางปญญาของมนษยออกเปน 4 ขนดวยกน คอ ขนประสาทรบรและการเคลอนไหว (0-2 ป) ขนกอนการคดแบบเหตผล (2-7 ป) ขนการคดแบบเหตผลเชงรปธรรม (7-11 ป) และขนการคดแบบเหตผลเชงนามธรรม (12 ปขนไป) 2. ทฤษฎวฒนธรรมเชงสงคมของไวกอตสก (Vygotsky) ใหความสาคญกบ การมปฏสมพนธทางสงคมททาใหเกดพฒนาการทางสตปญญา แนวคดทสาคญของ Vygotsky คอ

24

Zone of Proximal Developmet (ZPD) หมายถง ความแตกตางระหวางระดบการพฒนาจรงทวดจาก การแกปญหาอยางอสระ (ศกยภาพทเปนอย) กบศกยภาพการพฒนาทเปนไปไดภายใตการแนะนาของผใหญหรอการรวมมอกนของผทมความสามารถกวา (นฤมล ศราธพนธ, 2546, หนา 83) ในดานการเรยนรของบคคล ไวกอตสกไดเสนอแนวคดเกยวกบการพฒนาขอบเขตของการเรยนรไว (Zone of proximal development) สรปไดวา นกเรยนสามารถพฒนาความสามารถ ในการเรยนรของตนเองขนได ดวยการรบคาชแนะ หรอทางานรวมกบผทมความชานาญเกยวกบเรองนน ๆ มากกวา ไวกอตสกอธบายพฒนาขอบเขตของการเรยนรวาเปนการลดชวงหางระหวางระดบพฒนาการทางสตปญญาทนกเรยนมอยในขณะนนซงดไดจากปญหาทนกเรยน ไมสามารถแกไดโดยลาพงแตสามารถแกปญหานนไดถาไดรบการชแนะ และไดรวมงานกบผใหญหรอเพอนทมความชานาญการมากกวา การไดรวมงานหรอไดรบการชแนะ จากผทมความชานาญมากกวา ชวยใหนกเรยนเกดการเรยนรและสามารถแกปญหานนไดดวยตนเองในเวลาตอมา (Vygotsky, 1978, pp. 86-87; Driscooll, 1994, pp. 224-239) การนาแนวคดทางสตปญญาของ Vygotsky ไปประยกตใชในการสอนเพอพฒนา ทกษะการคด คอ การรวมมอกนระหวางกลมเพอน (Peer collaboration) โดยมการแลกเปลยน การมปฏสมพนธทางสงคมในกลมเพอน ซงสอดคลองกบ งานวจยของ Slavin (1991, p. 86) ทระบใหเหนวาการรวมมอในกลมเพอนจะมประสทธภาพมากทสดเมอผเรยนแตละคนไดรบมอบหมายและรบผดชอบเพอใหงานประสบความสาเรจ ดงนน การสอนเพอพฒนาศกยภาพของผเรยน จงควรใชการสอนแบบรวมมอ (Cooperative learning) สาหรบทฤษฎพฒนาการทางสตปญญาของ Vygotsky จะเนนทการมปฏสมพนธ ทางสงคมโดยเฉพาะปฏสมพนธระหวางกลมเพอนททาใหเกดการพฒนาการทางสตปญญา ซงเปนผลมาจากการแลกเปลยนเรยนรทเกดจากการทางานและรบผดชอบงานรวมกน ดงนน จากแนวคดของ Piaget แนวคดกระบวนการประมวลขอมล และแนวคดของ Vygotsky จะเหนวาความสามารถทางสมองมลกษณะปรบเปลยน และพฒนาไดโดยอาศยขอมล หรอสภาพแวดลอมทางสงคม เปนตวปอนหรอกระตน เพอใหบคคลจดกระทากบขอมลตามกระบวนการคด จากการสรปดงกลาวชใหเหนวาเราสามารถพฒนาศกยภาพการคดได โดยการกระตนดวยสงเราดวยวธทเหมาะสม

3. ทฤษฎสตปญญาตามแนวคดดานกระบวนการประมวลขอมล Sternberg (1985, pp. 20-25) สรปไดวา แนวคดเกยวกบทฤษฎสตปญญาสามเกลยว (Triarchich theory of human intelligence) ประกอบดวย 3 สวน ซงสามารถอธบายไดดวยทฤษฎยอย 3 ทฤษฎ ดงน

3.1 ทฤษฎยอยของความสอดคลองกบ บรบทสงคม (Contextual subtheory) เปนความสามารถของสตปญญาทเกยวกบบรบททางสงคม และวฒนธรรมของบคคลพฤตกรรม

25

ทเฉลยวฉลาดในบรบทของสงคมทเกยวของกบการปรบปรงเปลยนแปลงตนเองใหเขากบสงแวดลอม การเลอกสงแวดลอมทอานวยประโยชนสงสด มากกวาทจะทาตามความเคยชน และการดดแปลงสงแวดลอมในขณะนนใหเหมาะสมกบทกษะ ความสนใจ และคานยมของตน

3.2 ทฤษฎยอยประสบการณ (Experiential subtheory) ไดอธบายวางานหรอประสบการณจะกาหนดใหคนแสดงความเฉลยวฉลาดออกมาไดดทสด โดยงานหรอสถานการณนนตองมลกษณะคอนขางแปลกใหมแตไมใชสงใหมทงหมด หรอเมอเขาอยในกระบวนการของการปฏบตทตองเปนไปโดยอตโนมตในการทางานทกาหนดให

3.3 ทฤษฎยอยกระบวนการคด (Componential subtheory) ไดอธบายวา โครงสรางและกลไกทอยเบองหลงพฤตกรรมทางปญญา กระบวนการคดแยกเปนสวนทเปน ตวควบคมทงหมดซงควบคมกระบวนการประมวลความรของบคคล และชวยใหบคคลดาเนนการคดและประเมนผลทไดจากการคด สวนทเปนการปฏบตงานจะดาเนนงานไปตามแผนทควบคม จด การไวแลวและสวนททาใหไดความรเปนสวนทเลอกความร จาได ประมวลความรใหม แลวเลอกเปรยบเทยบความรใหมกบความรเดม เพอรบเอาความรใหมเขามาไวในระบบความจา

ทฤษฎยอยทงสามนสามารถ อธบายกระบวนการคดทเกยวของกบการเปลยนแปลง การเลอก และการดดแปลงสงแวดลอมของบคคล โดย Sternberg เชอวาการคดอยางมวจารณญาณซงเปนการคดทอยในสวนทเปนตวควบคม ซงควบคมกระบวนการประมวลความรของบคคลและชวยใหบคคลดาเนนการคด และประเมนผลทไดจากการคดเปนกระบวนการขนสงทไดจาก การวางแผน ตดตาม และประเมนการปฏบตงาน เปนกระบวนการทรบผดชอบในการกาหนดวา จะทาอยางไรกบงาน เพอใหงานนนดาเนนไปไดถกตอง (เพญพศทธ เนคมานรกษ, 2537, หนา 18)

สรปไดวาทฤษฎกระบวนการประมวลขอมลของ Sternberg จะเนนทองคประกอบหลก 2 สวน ไดแก สารสนเทศหรอขอมล และกระบวนการจดกระทากบขอมล จากแนวคดนผวจยเหนวาสงเราทอยในรปแบบตาง ๆ จะถกรบมาเปนขอมล โดยกระบวนการทางสมองของมนษยจะทาหนาทประมวลขอมลคลายกบเครองคอมพวเตอรซงจะสงผลใหผเรยนเกดความคดทเปนระบบ

4. ทฤษฎการคดวจารณญาณของ Ennis (1985, pp. 232-234) ไดกาหนดความสามารถ ในการคดอยางมวจารณญาณเปน 4 กลม คอ 4.1 ความสามารถในการนยามและทาใหกระจางชด (Clarity-related abilities) ซงประกอบดวยความสามารถในการถามไดตรงประเดน (Focusing on a question) การวเคราะห ขอโตแยง (Analyzing argument) การถามและตอบคาถามไดชดเจนและทาทาย (Asking and answering question that clarity and challenge) การนยามคาศพท และพจารณาตดสน คานยาม (Defining terms and judging definitions) การระบขอตกลงเบองตน (Identifying assumption)

26

4.2 ความสามารถในการพจารณาตดสนขอมล (Judge information) ซงใชประกอบ การพจารณาความนาเชอถอของแหลงขอมล (Judging the credibility of sources) การพจารณาตดสนการสงเกต (Judging observations)

4.3 ความสามารถในการสรปอางอง (Inference-related abilities) ซงประกอบดวย การพจารณาลงสรปแบบนรนย (Judging deductions) การพจารณาลงสรปแบบอปนย (Judging inductions) การกระทาและตดสนคณคา (Making and judging value judgments)

4.4 ยทธวธและกลยทธ (Strategies and tactics) ซงประกอบดวยการตดสนใจ ทจะปฏบต (Deciding on an action) การมปฏสมพนธกบบคคลอน (Interaction with others)

จากการศกษาทฤษฎการคดอยางมวจารณญาณของเอนนส ผวจยสรปไดวา ความสามารถทางการคดวจารณญาณแบงเปน 4 ดาน คอ 1) ความสามารถในการนยามและทาใหกระจางชด ประกอบดวย ความสามารถในการถามไดตรงประเดน การวเคราะหการอางเหตผล การถามและตอบคาถามไดชดเจนและทาทายการนยามคาศพทและพจารณาตดสนคานยาม การระบขอตกลงเบองตน 2) ความสามารถในการพจารณาตดสนขอมล ประกอบดวย การพจารณาความนาเชอถอของแหลงขอมล การพจารณาตดสนการสงเกต 3) ความสามารถในการอางอง ประกอบดวย การพจารณาลงสรปแบบนรนยการพจารณาลงสรปแบบอปนย การกระทาและตดสนคณคา 4) ยทธวธและกลยทธ ประกอบดวย การตดสนใจทจะตองปฏบต การมปฏกรยากบบคคลอน ตอมานอรสและเอนนสไดเสนอแนวคดขนใหม

5. ทฤษฎการคดอยางมวจารณญาณของ Watson and Glaser (1964, p. 2) ไดกลาววา การคดอยางมวจารณญาณประกอบดวย ทศนคต ความรและทกษะในเรองตาง ๆ ดงน

5.1 ทศนคต (Attitude) ความสนใจในการแสวงหาความร ตลอดจนมนสย ในการคนหาหลกฐานมาสนบสนนสงทอางวาเปนจรง

5.2 ความร (Knowledge) ในการหาแหลงขอมลอางองและการใชขอมลอางอง อยางมเหตผลเพอการอางองสรปความ (Inference) การสรปใจความสาคญ (Abstraction) และ การสรปความเหมอน (Generalization) โดยพจารณาจากหลกฐานและการใชหลกตรรกศาสตร

5.3 ทกษะ (Skill) ความสามารถของบคคลทจะนาทงทศนคตและความรดงกลาวขางตนไปประยกตใชพจารณาตดสนปญหา สถานการณ ขอความหรอขอสรปตาง ๆ ได

จากการศกษาคนควา การวจยตาง ๆ ของ Watson and Glaser สรปวาการวดความสามารถทางการคดอยางมวจารณญาณตองวดความสามารถยอย ๆ ซงมอย 5 ดาน ดงน 1) ความสามารถในการอางองหรอสรปความ คอ ความสามารถในการระบวาขอสรปใดเปนหรอไมเปนจรงจากขอมล หรอการลงสรปขอมลตาง ๆ ทปรากฏในขอความทกาหนดให

27

2) ความสามารถในการตระหนกในขอตกลงเบองตน คอ ความสามารถในการพจารณาจาแนกวา ขอความใดเปนเงอนไขหรอสงทกาหนดให 3) ความสามารถในการอนมาน คอ ความสามารถ ในการคดหาเหตผลจากหลกเกณฑทกาหนด เพอหาคาตอบทเปนผลจากความสมพนธของสถานการณทกาหนดใหอยางแนนอนและขอสรปใดไมเปนผลของความสมพนธนน 4)ความสามารถในการตความ คอ ความสามารถคดจาแนกความนาจะเปนของขอมลการลงสรปขอมลตาง ๆ จากสถานการณทกาหนดให 5) ความสามารถในการประเมนขออางหรอขอโตแยง คอ ความสามารถในการตดสนวาเหนดวยกบสงนนหรอไมเหนดวยเพราะเหตใด

6. ทฤษฎการคดอยางมวจารณญาณของ Dressel and Mayhew (1957, p. 213) การคดอยางมวจารณญาณประกอบดวยความสามารถตาง ๆ 5 ดาน คอ

6.1 ความสามารถในการนยามปญหา ประกอบดวย 6.1.1 ความสามารถในการตระหนกถงความเปนไปของปญหา ไดแก การรถง

เงอนไขตาง ๆ ทมความสมพนธกนตอทขาดสภาพการณ การรถงความขดแยงและเรองราวทสาคญในสภาพการณและความสามารถในการระบจดเชอหายไปของชดเหตการณ หรอความคดและการรถงสภาพปญหาทยงไมมคาตอบ

6.1.2 ความสามารถในการนยามปญหา ไดแก การระบถงธรรมชาตของปญหาความเขาใจถงสงทเกยวของ และความจาเปนในการแกปญหา สามารถนยามองคประกอบของปญหาซงมความยงยากและเปนนามธรรมใหเปนรปธรรม สามารถจาแนกแยกแยะองคประกอบของปญหาทมความซบซอนออกเปนสวนประกอบทสามารถจดกระทาได สามารถระบองคประกอบทสาคญของปญหา สามารถจดองคประกอบของปญหาใหเปนลาดบขนตอน

6.2 ความสามารถในการเลอกขอมลทเกยวของกบการหาคาตอบของปญหา คอ ความสามารถตดสนใจวาขอมลใดมความจาเปนตอการแกปญหาประกอบดวยความสามารถ ในการจาแนกขอมลทเชอถอไดกบแหลงขอมลทเชอถอไมได ความสามารถในการระบวาขอมลใดควรยอมรบหรอไม การเลอกตวอยางของขอมลทมความเพยงพอและเชอถอได ตลอดจนการจดระเบยบระบบของขอมล

6.3 ความสามารถในการระบขอตกลงเบองตน ประกอบดวย ความสามารถ ในการระบขอตกลงเบองตนทผอางเหตผลไมไดกลาวไว ความสามารถในการระบขอตกลงเบองตนทคดคานการอางเหตผลและความสามารถในการระบขอตกลงเบองตน ทไมเกยวของกบ การอางเหตผล

6.4 ความสามารถในการกาหนดและเลอกสมมตฐาน ประกอบดวยการคนหา การชแนะหาคาตอบ การกาหนดสมมตฐานตาง ๆ โดยอาศยขอมลและขอตกลงเบองตน การเลอก

28

สมมตฐานทมความเปนไปไดมากทสดพจารณาเปนอนดบแรก การตรวจสอบความสอดคลองระหวางสมมตฐานกบขอมล ขอตกลงเบองตน และการกาหนดสมมตฐานทเกยวของกบขอมล ทยงไมทราบและเปนขอมลทจาเปน

6.5 ความสามารถในการสรปอยางสมเหตสมผล และการตดสน ความสมเหตสมผลของการคดหาเหตผล ประกอบดวย 6.5.1 ความสามารถในการสรปอยางสมเหตสมผล โดยอาศยขอตกลงเบองตนสมมตฐานและขอมลทเกยวของ ไดแก การระบความสมพนธระหวางคากบประพจน การระบถงเงอนไขทจาเปนและเพยงพอ การระบความสมพนธเชงเหตผล และความสามารถในการระบและกาหนดขอสรป 6.5.2 ความสามารถในการพจารณาตดสนความสมเหตสมผลของกระบวนการ ทไปสขอสรป ไดแก การจาแนกการสรปทสมเหตสมผลจากการสรปทอาศยคานยม ความพงพอใจและความลาเอยง การจาแนกระหวางการคดหาเหตผลทมขอสรปไดแนนอน กบการหาเหตผล ทไมสามารถหาขอสรปทเปนขอยตได 6.5.3 ความสามารถในการประเมนขอสรป โดยอาศยเกณฑการประยกตใช ไดแก การระบเงอนไขทจาเปนตอการพสจนขอสรป การรถงเงอนไขททาใหขอสรปไมสามารถนาไปปฏบตไดและการตดสนความเพยงพอของขอสรปในลกษณะทเปนคาตอบของปญหา

จากการศกษาทฤษฎการคดอยางมวจารณญาณของเดรสเซลและเมยฮวสสรปไดวา การคดอยางมวจารณญาณประกอบดวยความสามารถ 5 ดาน มดงน 1) ความสามารถในการนยามปญหาประกอบดวยความสามารถยอย 2 ดาน คอ ความสามารถในการตระหนกถงความเปนไปของปญหาความสามารถในการนยามปญหา 2) ความสามารถในการเลอกขอมลทเกยวของกบการหาคาตอบของปญหา 3) ความสามารถในการระบขอตกลงเบองตน 4) ความสามารถในการกาหนดและเลอกสมมตฐาน 5) ความสามารถในการสรปอยางสมเหตสมผล ประกอบดวย ความสามารถยอย 3 ดาน คอ ความสามารถในการสรปอยางสมเหตสมผล ความสามารถในการพจารณาตดสนความสมเหต สมผลของกระบวนการ ความสามารถในการประเมนขอสรปโดยอาศย เกณฑการประยกตใช 7. แนวคดเกยวกบกระบวนการคดอยางมวจารณญาณของ Decaroli (1973, pp. 67-69) แบงแนวคดเกยวกบการคดอยางมวจารณญาณออกเปน 7 ขนตอน ดงน 7.1 การนยามปญหาเปนการกาหนดปญหาทาความตกลงเกยวกบความหมายของคาและขอความและการกาหนดเกณฑ

29

7.2 การกาหนดสมมตฐานการหาความสมพนธเชงเหตผลหาทางเลอกและ การพยากรณ 7.3 การประมวลขาวสารเปนการระบขอมลทจาเปนรวบรวมขอมลเกยวของ การหาหลกฐานและจดระบบขอมล 7.4 การตความขอเทจจรงและการสรปอางองจากหลกฐาน 7.5 การใชเหตผลโดยระบเหตและผลของความสมพนธ 7.6 การประเมนผลโดยอาศยเกณฑความสมเหตสมผล 7.7 การประยกตใชหรอการนาไปปฏบต 8. แนวคดเกยวกบกระบวนการคดอยางมวจารณญาณของ Facione (1990, p. 6) ไดนาเสนอกระบวนการคดอยางมวจารณญาณ มสวนประกอบ 6 สวน ดงน 8.1 การตความ ประกอบดวย 8.1.1 การจาแนกประเภท 8.1.2 การจบใจความสาคญ 8.1.4 การนยามความหมาย 8.2 การวเคราะห ประกอบดวย 8.2.1 การสารวจความคด 8.2.2 ใหเหตผล 8.2.3 วเคราะหการอางเหตผล 8.3 การประเมน ประกอบดวย 8.3.1 ประเมนความเหนไมเกยวของ 8.3.2 ประเมนความนาเชอถอของเหตผล 8.4 การอางอง ประกอบดวย 8.4.1 การตรวจสอบหลกฐาน 8.4.2 วเคราะหความเปนไปได 8.4.3 รางขอสรป 8.5 การอภปราย ประกอบดวย 8.5.1 ผลการสรป 8.5.2 พจารณาขนตอนการใหเหตผล 8.5.4 นาเสนอเหตผล

30

8.6 การนาไปใชดวยตนเอง ประกอบดวย 8.6.1 ตรวจสอบการคดของตนเอง 8.6.2 ปรบความคดตนเอง 9. แนวคดเกยวกบองคประกอบของการคดอยางมวจารณญาณของ Possin (2008, p. 205) ไดเสนอแนวการคดเกยวกบความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ ดงน 3.9.1 การระบเหตผลขอคดเหน 3.9.2 การตดขอคดเหนสวนตนออก 3.9.3 การสรปอางองดวยการนรนย อปนย 3.9.4 การประเมนความนาเชอถอของขอคดเหน 3.9.5 การระบถงขออาง ขอสมมตทไมกลาวไวกอน 3.9.6 การทบทวนนยามศพทและกรอบแนวคด 3.9.7 การสรางสมรรถนะในการตดสนใจ พขารณาโดยอยบนพนฐานของเหตผล 3.10 แนวคดเกยวกบกระบวนในการคดอยางมวจารณญาณของ Quellmalz (เจนจรา เชยครบร, 2559, หนา 15) 3.10.1 การระบหรอกาหนดคาถามวเคราะหสวนประกอบทสาคญและนยาม คาสาคญ 3.10.2 ตดสนความนาเชอถอของหารสนบสนนแหลงขอมล 3.10.3 การสรปอางองโดยการนรนย การอปนย การตดสนคณคา และการตดสนความเทจ 3.10.4 ใชเกณฑตดสนความพอเพยงของขอสมรป 3.11 แนวคดของนดเลอร (Woolfolk, 2010, p. 312 อางถงใน อรพณ พฒนผล, 2551, หนา 17-18) ไดกลาวถงการคดอยางมวจารณญาณไววา เปนการคดพจารณาไตรตรองอยางมเหตผล ทมงเพอการตดสนใจวาสงใดควรเชอหรอสงใดควรทา อนจะชวยในการตดสนสภาพการณตาง ๆ และไดกาหนดกระบวนการคดอยางมวจารณญาณ เปน 3 กลม ดงน 3.11.1 การนยามและทาความกระจางชดปญหา ซงจาแนกเปนความสามารถยอย ไดแก 3.11.2 การระบเรองราวทสาคญหรอการระบปญหา เปนความสามารถในการระบความสาคญของเรองทอาน การอางเหตผล ภาพลอทางการเมอง การใชเหตผลตาง ๆ และขอสรปในการอางเหตผล 3.11.3 การเปรยบเทยบความคลายคลง และความแตกตางระหวางคน วตถ สงของ ความคด และผลลพธตงแต 2 อยางขนไป

31

3.11.3.1 การกาหนดวาขอมลใดมความเกยวของ เปนความสามารถ ในการจาแนกระหวางขอมลทสามารถพสจนความถกตองไดกบขอมลทไมสามารถพสจน ความถกตองได รวมทงการจาแนกระหวางขอมลทเกยวของกบขอมลทไมเกยวของกบเรองราว 3.11.3.2 การกาหนดคาถามทเหมาะสม เปนความสามารถในการกาหนดคาถามซงจะนาไปสความเขาใจทลกซงและชดเจนเกยวกบเรองราว 3.11.4 การพจารณาตดสนขอมลทมความสมพนธปญหา จาแนกเปนความสามารถยอย ๆ ไดแก 3.11.4.1 การจาแนกหลกฐาน เปนลกษณะขอเทจจรง ความคดเหน ซงพจารณาตดสนโดยใชเหตผล เปนความสามารถในการประยกตเกณฑตาง ๆ เพอพจารณาตดสนลกษณะคณภาพของการสงเกตและการคดหาเหตผล 3.11.4.2 การตรวจสอบความสอดคลอง เปนความสามารถในการตดสนวาขอความหรอสญลกษณทกาหนดมความสอดคลองสมพนธซงกนและกน และมความสอดคลองกบ บรบททงหมดหรอไม 3.11.4.3 การระบขอตกลงเบองตนทไมไดกลาวอาง เปนความสามารถ ในการระบวาขอตกลงเบองตนทไมไดกลาวอางไวในการอางเหตผล 3.11.4.4 การระบภาพพจนในการอางเหตผล เปนความสามารถในการระบความคดเหนทบคคลยดตด หรอความคดตามประเพณนยม 3.11.4.5 การระบความอคตปจจยทางอารมณและการโฆษณา เปนความสามารถในการอางเหตผลและการตดสนความเชอถอไดของแหลงขอมล 3.11.4.6 การระบความแตกตางระบบคานยมและอดมการณ เปนความสามารถในการระบความคลายคลงและความแตกตางระหวางระบบคานยมและอดมการณ 3.12.5 การแกปญหาหรอการลงสรป จาแนกเปน 2 ความสามารถยอย ไดแก 3.12.5.1 การระบความเพยงพอของขอมล เปนความสามารถในการตดสนใจวาขอมลทมเพยงพอทงดานปรมาณและคณภาพตอการนาไปสขอสรป การตดสนใจ หรอ การกาหนดสมมตฐานทเปนไปไดหรอไม 3.12.5.2 การพยากรณผลลพธทอาจเปนไปได เปนความสามารถในการทานายผลลพธทอาจเปนไปไดของเหตการณ จากแนวคดของนดเลอร (Kneedler, 1985) สรปไดวา กระบวนการคดอยางมวจารณญาณประกอบดวย การนยามและทาความกระจางชดของปญหา การพจารณาขอมลและ

32

ตดสนขอมลทมความสมพนธกบปญหา การพยากรณผลลพธทอาจเปนไปได และการแกปญหาหรอการลงสรป 3.13 แนวคดเกยวกบการคดอยางมวจารณญาณของ ทศนา แขมมณ (2557, หนา 303-305) ไดกลาววา การคดอยางมวจารณญาณ มจดมงหมายเพอใหไดความคดทรอบคอบสมเหตสมผล ผานการพจารณาปจจยรอบดานอยางกวางขวาง ลกซง และผานการพจารณากลนกรอง ไตรตรอง ทงทางดานคณภาพ-โทษ และคณคาทแทจรงของสงนนมาแลว 3.13.1 เกณฑความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ ผทคดอยางมวจารณญาณจะมความสามารถ ดงน 3.13.1.1 สามารถกาหนดเปาหมายในการคดอยางถกตอง 3.13.1.2 สามารถระบประเดนในการคดอยางชดเจน 3.13.1.3 สามารถประมวลขอมล ทงทางดานขอเทจจรง และความคดเหนเกยวกบประเดนทคด ทงทางกวาง ทางลกและไกล 3.13.1.4 สามารถวเคราะหขอมลและเลอกขอมลทจะใชในการคดได 3.13.1.5 สามารถประเมนขอมลได 3.13.1.6 สามารถใชหลกเหตผลในการพจารณาขอมล และเสนอคาตอบ/ ทางเลอกทสมเหตสมผลได 3.13.1.7 สามารถเลอกทางเลอก/ ลงความเหนในประเดนทคดได 3.13.2 วธการหรอขนตอนการคดอยางมวจารณญาณ ดงน 3.13.2.1 ตงเปาหมายในการคด 3.13.2.2 ระบประเดนในการคด 3.13.2.3 ประมวลขอมล ทงทางดานขอเทจจรง และความคดเหนเกยวกบประเดนทคด ทงทางกวาง ลกและไกล 3.13.2.4 วเคราะห จาแนกแยกแยะขอมล จดหมวดหมของขอมล และเลอกขอมลทจะนะมาใช 3.13.2.5 ประเมนขอมลในแงความถกตอง ความเพยงพอและความนาเชอถอ 3.13.2.6 ใชหลกเหตผลในการพจารณาขอมลเพอแสวงหาทางเลอก/ คาตอบท สมเหตสมผล 3.13.2.7 เลอกทางเลอกทเหมาะสม 3.13.2.8 ชงน าหนกผลได ผลเสย คณ-โทษ ในระยะสนและระยะยาว 3.13.2.9 ไตรตรอง ทบทวนกลบไปกลบมาใหรอบคอบ

33

3.13.2.10 ประเมนทางเลอกและลงความเหนเกยวกบประเดนทคด จากแนวคดของทศนา แขมมณ สรปไดวา ความสามารถการคดอยางมวจารณญาณประกอบดวย ความสามารถ 8 ดาน ประกอบดวย สามารถกาหนดเปาหมายในการคดอยางถกตอง สามารถระบประเดนในการคดอยางชดเจน สามารถประมวลขอมล ทงทางดานขอเทจจรง และความคดเหนเกยวกบประเดนทคด ทงทางกวาง ทางลกและไกล สามารถวเคราะหขอมลและเลอกขอมลทจะใชในการคดได สามารถประเมนขอมลได สามารถใชหลกเหตผลในการพจารณาขอมล และเสนอคาตอบ/ ทางเลอกทสมเหตสมผลได สามารถเลอกทางเลอก/ ลงความเหนในประเดน ทคดได จากแนวคดของนกการศกษาหลายทาน พบวา การคดอยางมวจารณญาณ ประกอบดวยองคประกอบและกระบวนการในการคดอยางมวจารณญาณ รวมทงแนวคดสาคญเกยวกบทฤษฎการคดอยางมวจารณญาณ ซงนกการศกษาแตละทานไดใหแนวคดการคดอยางมวจารณญาณแตกตางกนไปบาง แตในภาพรวมกมสวนคลายคลงกน ผวจยพจารณาเหนวา กระบวนการบางตว มความเดยวกน แตนกการศกษาเรยกชอตางกน ดงนน เพอใหการแสดงกระบวนการในตารางสงเคราะหมความเหมาะสม ผวจยจงกาหนดชอกระบวนการทมความหมายเหมอนกน แตเรยกชอแตกตางกนทเปนกลางทสะทอนใหเหนถงความหมายเดยวกน และครอบคลมกระบวนการอนทใชชอแตกตางกนนนหรอเลอกใชชอกระบวนการใดกระบวนการหนง ซงสามารถสงเคราะหเพอสรปเปนแนวคดเกยวกบกระบวนการคดอยางมวจารณญาณ ดงแสดงในตารางท 1

34

ตารางท 1 กระบวนการคดอยางมวจารณญาณ

กระบวนการคดอยางมวจารณญาณ

Piag

et Vy

gotsk

y

Ster

nber

g En

nis

Wats

on แล

ะ Glas

er

Dress

el an

d May

hew

Knee

dler

Facio

ne

Possi

n

Quell

malz

Deca

roli

ทศนา แข

มณ

รวม

1. นยามปญหา 8 2. ทาความเขาใจปญหา 5 3. กาหนดสมมตฐาน 5 4. พจารณาความนาเชอถอของ

ขอมล

8

5. ตความจากหลกฐาน 4 6. ระบขอตกลงเบองตน 5 7. สรปอยางมเหตผล 9 8. ประเมนขออางหรอขอโตแยง 2 9. ไตรตรองผลสรป 4 10. นาไปใชจรงหรอปฏบต 2 11. การรบรและการเคลอนไหว 1 12. การคดแบบเหตผล 1 13. การคดแบบเหตผลเชง

รปธรรม

1

14. การคดแบบเหตผลเชงนามธรรม

1

15. การมปฏสมพนธทางสงคม 1 16. สารสนเทศหรอขอมล 1 27. กระบวนการจดกระทากบ

ขอมล

1

จากตารางท 1 แสดงใหเหนวา กระบวนการคดอยางมวจารณญาณ จะประกอบดวยความสามารถยอย ๆ ทมความคลายคลงกน แตการสงเคราะหตวแปรการคดอยางมวจารณญาณ ผวจยไดใชหลกการในการพจารณาความถของกระบวนการทนกศกษาสวนใหญเลอกเปนลาดบขน

35

ของกระบวนการคดอยางมวจารณญาณ (ความถตง 5 ขนไป) ซงผวจยสามารถสรปไดวากระบวนการคดอยางมวจารณญาณ ประกอบดวย 1) ความสามารถในการระบประเดนปญหา (นยามปญหา, ทาความเขาใจปญหา) ทาความเขาใจปญหา 2) ความสามารถในการเลอกและรวบรวมขอมลทสาคญ (พจารณาความนาเชอถอของขอมล) 3) ความสามารถในการระบขอตกลงเบองตน 4) ความสามารถในการกาหนดและเลอกสมมตฐาน 5) ความสามารถในการสรปและตดสนใจเพอนาไปสรปอางอง (สรปอยางมเหตผล) เมอพจารณาตวแปรในการคดอยางมวจารณญาณ ทไดจากการสารวจ จะพบวา มลกษะคลายกบทฤษฎกระบวนการคดอยางมวจารณญาณของ Dressel and Mayhew (1957), Ennis (1985) และ Watson and Glaser (1964) ผวจยจงพจารณาเลอกทฤษฎของ Dressel and Mayhew (1957), Ennis (1985) และ Watson and Glaser (1964) เปนแนวทางในการสรางแบบวดการคดอยางมวจารณญาณ ประกอบกบผลการสารวจทฤษฎทเกยวกบการคดอยางมวจารณญาณทนกวจยนาไปใช ดงตารางท 2

ตารางท 2 สารวจทฤษฎทเกยวกบการคดอยางมวจารณญาณจากงานวจย

ผวจย ทฤษฎการคดอยางมวจารณญาณ

ทฤษฎของ Ennis

ทฤษฎของ Dressel and Mayhew

ทฤษฎของ Watson and Glaser

1. กนกทอง มหาวงศนนท (2550) 2. ปรชา โตะงาม (2552) 3. วรรณภา เปลยนพม (2552) 4. สธาสน บวแกว (2553) 5. ณชชา มหปญญานนท (2554) 6. สดศร เทพดสต (2554) 7. สดารกษ นรนรมย (2554)

8. จฑารตน สพลแสง (2555)

9. เจนจรา เชยครบร (2559) 10. กรณกาญจน นนพชรพงศ (2559)

จากตารางท 2 พบวา ทฤษฎทเกยวกบการคดอยางมวจารณญาณทนกวจยขางตนไดทาการศกษามากทสดคอ ทฤษฎการคดอยางมวจารณาณญาณของ Dressel and Mayhew รองลงมา

36

คอ ทฤษฎของ Ennis และ Watson and Glaser ดงนน ในการวจยครงน ในการวจยครงนผวจย ใชแนวคดของ Dressel and Mayhew (1957), Ennis (1985) และ Watson and Glaser (1964) ซงประกอบดวยความสามารถ 5 ดาน ไดแก

1. ความสามารถในการระบประเดนปญหา (Ability to identify issues the problems) 2. ความสามารถในการเลอกและรวบรวมขอมลทสาคญ (Ability to select and collect

important information for use in solving problems) 3. ความสามารถในการระบขอตกลงเบองตน (Ability to identify basic agreements) 4. ความสามารถในการกาหนดและเลอกสมมตฐาน (Ability to define and select hypotheses) 5. ความสามารถในการสรปและตดสนใจเพอนาไปสรปอางอง (Ability to summarize and make decisions to summarize references) ลกษณะการแสดงออกของผทมการคดอยางมวจารณญาณ นกการศกษาไทยไดกลาวถงลกษณะของผทมความคดอยางมวจารณญาณ (เพญพศทธ เนคมานรกษ, 2536 อางถงใน ประพนธศร สเสารจ, 2556, หนา 100; ทองสข รวยสงเนน, 2552, หนา 28) ผวจยสรปไดดงน 1. เปนผมใจกวาง คอยอมรบฟงและพจารณาความคดเหนของผอน ไมยดมน ถอมนความคดเหนของตนเปนหลก 2. มความไวตอความรสกของผอน เขาใจผอน ตอบสนองความรสก และการแสดงความร ความคดเหนของคนอน อยางเหมาะสม 3. เปลยนความคดเหนทตนมอยได ถามขอมลทมเหตผลมากกวาเปดใจรบ 4. กระตอรอรนในการคนหาขอมลและความร แมนยาถกตอง 5. เปนผมเหตผล 6. หยดย ง หกหามอารมณหนหนพลนแลน (ใจเรว) 7. แสดงออกในสภาพการณตาง ๆ อยางเหมาะสม Ennis (1996, p. 12) ไดกลาวถงลกษณะของบคคลทมความคดอยางมวจารณญาณ ผวจยสรปไดดงน 1. การเปดใจกวางยอมรบความคดใหมหรอความคดเหนของผอน 2. การแสดงออกอยางมเหตผล หาเหตผล ไมโตแยงในเรองใด ๆ ถายงไมทราบรายละเอยดขอมลของเรองนน หาเหตผลใหไดมากทสดเพอความถกตอง 3. มจดยนและเปลยนแปลงจดยนไดถามหลกฐานและเหตผลเพยงพอ

37

4. การอางองจากแหลงขอมลทนาเชอถอได 5. การทาความเขาใจเรองราวกบสถานการณปญหา 6. การตงคาถามหรอการคนหาขอมลจากเนอเรอง ทราบวาเมอไรทจาเปนตองไดขอมลเพมเตมเกยวกบเรองทศกษา จาแนกขอสรปทอาจจะเปนจรงกบขอสรปเพมเตมเกยวกบเรองทศกษา 7. ยอมรบวาคนเรานนมความคดทแตกตางกนเกยวกบความหมายของคา พยายามสรางคาใหม ๆ เพอจะไดเขาใจเมอผอนกลาวถง ตลอดจนสามารถนาความคดของตนเองมาเสนอใหผอนเขาใจชดเจน 8. พยายามหลกเลยงความผดพลาดในการใหเหตผล พยายามจาแนกความคดดวยอารมณออกจากความคดดวยเหตผลเชงตรรกวทยา พยายามถามทก ๆ สงทไมเขาใจ 9. การจดจาความรพนฐาน การบอกถงใจความสาคญและการสรางตวเลอก 10. นาความสามารถ (Abilities) ทางการคดอยางมวจารณญาณมาใช 11. ดาเนนการอยางมระเบยบในแตละสวนของทงหมด ทองสข รวยสงเนน (2552) กลาววา ลกษณะของผทมการคดอยางมวจารณญาณไดดนนมกมลกษณะ ดงน 1. ชอบถามคาถามทเกยวของกบประเดน หรอมคาถามด ๆ 2. มความสามารถโตแยงหรอประเมนสงตาง ๆ อยางมเหตผล

3. ยอมรบถาขาดความเขาใจหรอไมมขอมลเกยวกบเรองนน ๆ 4. มความสนใจทจะหาทางใหมในการแกปญหา 5. มความสามารถในการทาความกระจางในประเดนเกณฑหรอความหมาย

ของสงตาง ๆ 6. ชอบทดลอง พสจน หาหลกฐานมาพสจน 7. ตดตามปญหาทตนสนใจอยางใกลชด 8. สามารถอธบาย วเคราะหทมาทไปของความคดหรอขอมล

9. ยนดทจะตรวจสอบความคด ขอสมมตฐาน แลวนามาพจารณากบขอเทจจรงทกาหนด 10. ชอบฟงความคดเหนของผอน และแสดงความคดเหนอยางเปดเผย สจรต 11. มความเชอวาความคดอยางมวจารณญาณเปนกระบวนการตรวจสอบและ ประเมนตนเองตลอดชวต 12. สามารถปฏเสธขอมลทไมถกตอง จากการศกษาคณลกษณะของผทคดอยางมวจารณญาณ สรปไดวาผทคดอยางมวจารณญาณจะสามารถกาหนดเปาหมายหรอประเดนการคด รวบรวมขอมล วเคราะหขอมล

38

เลอกขอมล และประเมนขอมลไดอยางสมเหตสมผล เปนผทมใจกวางมเหตผล กระตอรอรน ในการคนหาขอมลและความร มความเชออยบนพนฐานของความจรงและขอมลเชงประจกษ มากกวาเชอตามความสนใจสวนตวเอง และมความคดอสระ การวดความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ ในการวดความสามารถการคดอยางมวจารณญาณ ผวจยขอเสนอแนวคดเกยวกบการวดและแบบวดมาตรฐาน ดงน 1. แนวทางการวดความสามารถการคดของนกวดกลมจตมต (Psychometrics) เปนการศกษาและวดคณลกษณะภายในของมนษย เรมจากการศกษา และวดเชาวนปญญา (Intelligence) ศกษาโครงสรางทางสมองของมนษยดวยความเชอวา มลกษณะเปนองคประกอบและมระดบความสามารถแตกตางกนในแตละคน ซงสามารถวดไดโดยการใชแบบวดมาตรฐาน ตอมาไดขยายแนวคดของการวดความสามารถทางสมองสวดผลสมฤทธ บคลกภาพ ความถนด และความสามารถในดานตาง ๆ รวมทงความสามารถในการคด การวดความสามารถการคดตามแนวของนกวดกลมจตมต สวนใหญจะสนใจการวดความสามารถการคดอยางมวจารณญาณ (Critical thinking) ซงไดมการพฒนาแบบวด 2 ลกษณะ คอ แบบวดมาตรฐานทใชสาหรบวดความสามารถการคด และแบบวดทสรางขนเอง ซง ดรณ พงษเดชา (2542, หนา 26-27) ไดกลาวถง การวดการคดอยางมวจารณญาณ วาเปนการวดความสามารถทางสมอง ของนกจตมตทวา ความสามารถทางสมองของมนษยทมลกษณะ เปนองคประกอบ และมในระดบทแตกตางกนในแตละคนซงสามารถวดไดโดยการใชแบบวดมาตรฐานในการวดความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณทใชในปจจบน 2. แนวทางการวดจากการปฏบตจรง (Authentic performance measurement) เปนการวดการเรยนรในบรบททเปนธรรมชาต โดยเนนการวดจากการปฏบตในชวตจรง หรอคลายจรงทมคณคาตอผปฏบต การวดทกษะการคดซบซอนในการปฏบตงาน ความรวมมอในการแกปญหา และการประเมนตนเอง เทคนคการวดใชการสงเกตสภาพงานทปฏบต เชน การเขยนเรยงความ การแกปญหาในสถานการณเหมอนโลกแหงความจรง แฟมสะสมงานหรอพฒนางาน (Portfolio) จากขอความดงกลาวขางตน สรปไดวา การวดความสามารถการคดอยางมวจารณญาณเปนการวดคณลกษณะภายในของมนษย เรมจากการศกษา และวดเชาวนปญญา (Intelligence) ซงบคคลมระดบความสามารถแตกตางกนในแตละคน วธการวดโดยการใชแบบวดมาตรฐานและการวดจากการปฏบตจรง นอกจากน ผวจยไดรวบรวมแบบวดมาตรฐานทใชสาหรบวดความสามารถการคดอยางมวจารณญาณ (ศรชย กาญจนวาส, 2544 อางถงใน ทศนา แขมมณ, 2557, หนา 167-170) ดงน

39

1. Watson Glaser critical thinking appraisal 1.1 ลกษณะทวไปของแบบวด แบบวดนสรางโดย Watson and Glasser (1997) ไดสรางและพฒนา เพอวดความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ โดยใชเวลาในการศกษาคนควาเรองนมากกวา 25 ป ทงศกษาดวยตนเอง ใชหลกการและเหตผล แบบวดม 2 แบบ (Form) ซงคขนานกนคอ แบบ A และแบบ B แตละแบบประกอบดวย 5 แบบวดยอย (Subtest) มขอสอบรวมทงหมด 80 ขอ ใชเวลาสอบ 50 นาท แตละแบบวดยอยวดความสามารถในการคดตาง ๆ กน ดงน 1.1.1 ความสามารถในการสรปอางอง (Inference) เปนการวดความสามารถ ในการตดสนและจาแนกความนาจะเปนของขอสรปวา ขอสรปใดเปนจรงหรอเปนเทจ 1.1.2 ความสามารถในการระบขอตกลงเบองตน (Recognition of assumption) เปนการวดความสามารถในการจาแนกวา ขอสรปใดเปนขอตกลงเบองตน 1.1.3 ความสามารถในการนรนย (Deduction) เปนการวดความสามารถในการหา ขอสรปอยางสมเหตสมผลจากสถานการณกาหนดใหโดยใชหลกตรรกศาสตร 1.1.4 ความสามารถในการแปลความ (Interpretation) เปนการวดความสามารถ ในการใหน าหนกขอมลหรอหลกฐาน เพอตดสนความเปนไปไดของขอสรป 1.1.5 ความสามารถในการประเมนขอโตแยง (Evaluation of arguments) เปนการวดความสามารถในการจาแนกการใชเหตผลวา สงใดเปนความสมเหตสมผล 1.2 คณภาพทวไปของการวด แบบวดนมความเทยงแบบความสอดคลองภายใน โดยวธหาความเทยงแบบแบงครงขอสอบ มพสยระหวาง 0.69ถง 0.85 และมความเทยงแบบคงท โดยวธการสอบซา (ระยะหางระหวางการสอบ 3 เดอน) เทากบ 0.73 มการตรวจสอบความตรง โดยคานวรคาสมประสทธสหสมพนธของคะแนนจากแบบวดเชาวนปญญา แบบวดเจตคตและแบบวดผลสมฤทธทาง การเรยน 2. Cornell critical thinking test, level X and level Z 2.1 ลกษณะทวไปของการวด Cornell critical thinking Test พฒนาโดย Ennis and Millman (1985) โดยยดทฤษฏของเอนนสเปนหลกไดกาหนดวาการคดอยางมวจารณญาณ องคประกอบ 3 สวน คอ 2.2.1 การนยามปญหา/ สงเกยวของและการทาใหกระจาง (Define and clearity) ซงประกอบดวยความสามารถตาง ๆ ดงน

40

2.2.1.1 ระบประเดนปญหาตาง ๆ ทสาคญ (Identify problems) ระบขอสรป (Identify conclusion) 2.2.1.2 ระบเหตผลทปรากฏและไมปรากฏ (Identify reasons) 2.2.1.3 ตงคาถามใหเหมาะสมในแตละสถานการณ (Identify appropriate questions to ask) 2.2.2 การพจารณาตดสนขอมล (Judge information) ซงประกอบดวยความสามารถตาง ๆ ดงน 2.2.2.1 ตดสนความนาเชอของแหลงขอมลและการสงเกต (Determine credibility of source and observation) 2.2.2.2 ตดสนความเกยวของของขอมลกบปญหา (Determine relevance) 2.2.2.3 ตระหนกในความคงเสนคงวาของขอมล (Recognize consistency) 2.2.3 การอางองเพอการแกปญหาและการลงขอสรปอยางสมเหตสมผล (Inference solving problem and draw reasonable conclusion) ประกอบดวยความสามารถ ดงน 2.2.3.1 ตดสนสรปแบบอปนยและอางอง (Infer and judge inductive conclusions) 2.2.3.2 การนรนย (Deduction) 2.2.3.3 การทานายผลทเกดขนตามมา (Predict probable consequence) แบบวด Cornell critical thinking Test ทง Level X และ Level Z เหมาะสาหรบใชกบกลมตวอยางคนละกลม และสมรรถภาพทมงวดมความแตกตางกนตามกลมตวอยางทใชโดยแบบวด Level X ใชสาหรบนกเรยนระดบประถมศกษาปท 4 ถงมธยมศกษา โดยวดองคประกอบการคด 4 ดาน คอ ดานการตดสนสรปการอางองแบบอปนย (Inductive inference) การตดสน ความนาเชอถอของแหลงขอมลและการสงเกต (Credibility of sources and observation) การนรนย (Deduction) และการระบขอตกลงเบองตน (Assumption identification) สาหรบแบบวด Cornell critical thinking test, level Z ใชสาหรบนกเรยนระดบมธยมศกษาปท 4 นกศกษาระดบปรญญาตรและบณฑตศกษา รวมทงผใหญ โดยวดองคประกอบของการคด 7 ดาน คอ การนรนย (Deduction) การใหความหมาย (Meaning) ความนาเชอของแหลงขอมล (Credibility) การสรปโดยอางเหตผลทสนบสนนดวยขอมล (Inductive inference, prediction and hypothesis testing) การนยามและการใชเหตผลทไมปรากฏ (Definition and unstated reasons) และการระบขอตกลงเบองตน (Assumptions identification)

41

2.2 คณภาพของการวด แบบวด Cornell critical thinking test level X มคาความยากอยในชวง 0.67-0.79 สวน Level Z มคาความยากอยในชวง 0.55-0.77 ในดานความตรงของแบบวดมการศกษา ในดานเนอหา ความตรงตามเกณฑและการวเคราะหตวประกอบ จากแบบวดมาตรฐานดงกลาว สรปไดวา แบบวดมทงเปนปรนยและแบบวดทเปนอตนย ลกษณะของแบบวดแตละแบบนนมลกษณะทคลายคลงกน และแตกตางกนไปตามองคประกอบ ซงสามารถนาไปใชสอบกบบคคลในระดบทตางกนขนอยทจดมงมายของการนาไปใช ผวจย ในครงนเหนวา แบบวดมาตรฐานสาหรบการคดทใชกนอยทวไปองคประกอบยอย บางองคประกอบไมสอดคลองกบ เปาหมายของการวด ดงนน ผวจยจงสนใจทจะสรางแบบวดหรอแบบสอบ ในการวจยครงนผวจยใชชอวา “แบบวด” คอ แบบวดความสามารถการคดอยางมวจารณญาณ เพอใหเหมาะสมกบความตองการ และจดมงหมายในการวดความสามารถการคด อยางมวจารณญาณทสรางขน การสรางและการพฒนาแบบวดความสามารถการคดอยางมวจารณญาณ หลกการสรางแบบวดความสามารถการคด การคดเปนกจกรรมทางสมองทเกดขนตลอดเวลา และการคดเปนนามธรรมทมลกษณะวบซอน ไมสามารถสงเกตหรอสมผสได และมนกการศกษาไดกลาวเกยวกบหลกการสรางแบบวดความสามารถการคดไวดงน ทศนา แขมมณ (2544, หนา 169-179) กลาวไววา หลกการสรางแบบวดความสามารถการคดอยางมวจารณญาณ ผสรางเครองมอจะตองเปนผทมความรในแนวคดหรอทฤษฎเกยวกบ การคด เพอนามาเปนกรอบแนวคดหรอโครงสรางของการคด เมอมการกาหนดนยามเชงปฏบตการของโครงสราง หรอองคประกอบของการคดแลว จะทาใหไดตวชวดหรอลกษณะพฤตกรรมเฉพาะทเปนรปธรรม ซงสามารถบงชถงโครงสรางหรอองคประกอบการคด จากนนจงเขยนขอความตามตวชวดหรอลกษณะพฤตกรรมเฉพาะของแตละองคประกอบของการคดนน ๆ ดงภาพท 3

42

ภาพท 3 หลกการสรางแบบวดความสามารถทางการคด จากทกลาวมาขางตน สรปไดวา หลกการสรางแบบวดความสามารถทางการคด คอ ผสรางแบบวดตองเปนผทมความรอบรในแนวคดหรอทฤษฎเกยวกบการคด เพอเปนแนวคดหรอโครงสรางของการคด กาหนดนยามเชงปฏบตการของโครงสราง หรอองคประกอบของการคด จะทาใหไดตวชวดหรอลกษณะพฤตกรรมเฉพาะทเกยวกบการคดทเปนรปธรรม ซงสามารถบงช ถงโครงสรางหรอองคประกอบการคด เพอเขยนขอความตามตวชวดหรอลกษณะพฤตกรรมเฉพาะของแตละองคประกอบของการคดนน ๆ การพฒนาแบบวดความสามารถการคด มนกการศกษา พฒนาแบบวดความสามารถการคดทสรางขนใชเอง ดงน ศรชย กาญจนวาส (2544, หนา 171-179) กลาวไว การวดความสามารถทางการคดของบคคล ผสรางเครองมอจะตองมความรอบรในแนวคดหรอทฤษฎทเกยวของกบการคด เพอนามาเปนโครงสรางของการคด เมอมการกาหนดนยามเชงปฏบตการของโครงสรางหรอองคประกอบการคด จะทาใหไดตวชวดหรอลกษณะพฤตกรรมเฉพาะทเปนรปธรรม ซงสามารถ

ความสามารถทางการคด

โครงสรางหรอองคประกอบของ

ความสามารถทางการคด

นยามเชงปฏบตการ

ของแตละองคประกอบ

เขยนคาถามเชงพฤตกรรมทเปน

ตวแทนและครอบคลมแตละองคประกอบ

ทฤษฎทเกยวของ สงทมงวด

(นามธรรม)

รปธรรม

(ตวชวด)

เครองมอ

สาหรบใชวด

43

บงชโครงสรางหรอองคประกอบการคด จากนนจงเขยนขอความตามตวชวดหรอลกษณะพฤตกรรมเฉพาะของแตละองคประกอบของการคดนน ในการพฒนาแบบวดความสามารถการคด มขนตอนดาเนนการทสาคญ ดงน 1. การกาหนดจดมงหมายของการวด ในการกาหนดจดมงหมายสาคญของการสรางแบบวดความสามารถทางการคดผพฒนาแบบวดจะตองพจารณาจดมงหมายของการนาแบบวดไปใชดวย วาตองการวดความสามารถทางการคดทว ๆ ไป หรอตองการวดความสามารถทางการคดเฉพาะวชา การวดนนมงตดตามความกาวหนาของความสามารถทางการคด หรอตองการเนนการประเมนผล สรปรวม สาหรบ การตดสนใจ รวมทงการแปลผลการวดเนนการเปรยบเทยบกบมาตรฐานของกลม หรอตองการเปรยบเทยบเกณฑหรอมาตรฐานทกาหนดไว 2. การกาหนดกรอบการวดและนยามเชงปฏบตการ ผพฒนาแบบวดควรศกษาเอกสาร แนวคด ทฤษฎทเกยวของกบความสามารถทางการคดตามจดมงหมายทตองการ ผพฒนาแบบวดควรเลอกแนวคดหรอทฤษฎทเหมาะสมกบบรบทและจดมงหมายทตองการเปนหลก แลวศกษาใหเขาใจอยางลกซง เพอกาหนดโครงสรางองคประกอบของความสามารถทางการคดตามทฤษฎและใหนยามเชงปฏบตการของแตละองคประกอบ ในเชงรปธรรมของพฤตกรรมทสามารถบงชถงลกษณะแตละองคประกอบของการคดนนได 3. สรางผงขอสอบ

การสรางผงขอสอบเปนการกาหนดเคาโครงของแบบวดความสามารถการคดทตองการสราง ใหครอบคลมโครงสรางหรอองคประกอบใดบางตามทฤษฎ และกาหนดวาแตละสวน มน าหนกความสาคญมากนอยเพยงใด 4. การเขยนขอสอบ

การกาหนดรปแบบของการเขยนขอสอบ คาถาม คาตอบ และวธการตรวจใหคะแนน เชน กาหนดตวคาถามเปนลกษณะขอความสภาพปญหาหรอสถานการณตาง ๆ อาจไดมาจากบทความ รายงานตาง ๆ บทสนทนาทพบในชวตประจาวน เพอใหผตอบพจารณาตดสนวา ขอสรปใดนาเชอถอกวากน นาจะเปนจรงหรอไม เปนตน สวนการตรวจใหคะแนนมการกาหนดเกณฑ การตรวจไว คอ ถาตอบถกตองตรงกบเฉลยได 1 คะแนน ถาตอบผดหรอไมตอบ ให 0 คะแนน เมอกาหนดรปแบบของขอสอบแลว กลงมอรางขอสอบตามผงขอสอบทกาหนดไวจนครบ ทกองคประกอบ หลงจากรางขอสอบเสรจแลว ควรมการทบทวนขอสอบ เพอพจารณาถง ความเหมาะสมของการวดและความชดเจนของภาษาทใช โดยผเขยนขอสอบเองและผตรวจสอบ ทมความเชยวชาญในการสรางแบบวดความสามารถการคดอยางมวจารณญาณ

44

5. การนาแบบวดไปทดลองใช การนาแบบวดไปใชทดลองกบกลมตวอยางจรง หรอกลมใกลเคยงแลวนาผลการตอบ

มาทาการวเคราะหหาคณภาพ โดยทาการวเคราะหขอสอบหรอวเคราะหแบบวด การวเคราะหขอสอบเพอตรวจสอบคณภาพของขอสอบเปนรายขอในดานความยากงาย

และคาอานาจจาแนก เพอคดเลอกขอสอบทมความยากงายพอเหมาะและมอานาจจาแนกสงไว พรอมทงปรบปรงขอทไมเหมาะสม

การคดเลอกขอสอบทมคณภาพเหมาะสม และขอสอบทปรบปรงแลวใหไดจานวนตามผงขอสอบเพอใหผเชยวชาญตรวจความเทยงตรงตามเนอหา แลวนาไปทดลองใชใหมอกครง เพอวเคราะหแบบวดในดานความเทายงหรอความเชอมน (Reliability) และแบบวดควรมคา ความเชอมนอยางนอย 0.50 จงเหมาะสมทจะนาไปใชได สวนการตรวจสอบความตรงหรอ ความเทยงตรง (Validity) ของแบบวดถาสามารถหาเครองมอวดความสามารถทางการคดทเปนมาตรฐาน สาหรบใชเปรยบเทยบไดกควรคานวณคาสมประสทธความตรงตามสภาพ (Concurrent validity) ของแบบวดดวย 6. นาแบบวดไปใชจรง

หลงจากการวเคราะหคณภาพของขอสอบเปนรายขอ และวเคราะหคณภาพของแบบวดทงฉบบวาเปนไปตามเกณฑคณภาพทตองการแลว จงนาแบบวดความสามารถการคดไปใชกบกลมเปาหมายจรง ในการใชแบบวดทกครงควรมการรายงานคาความเชอมนทกครง กอนนาผลการวดไปแปลความหมาย

จากทกลาวมาขางตน สรปไดวา การพฒนาแบบวดความสามารถการคด ผสรางเครองมอตองมความรความเขาใจเกยวกบหลกการสรางแบบวด และนามาพฒนาการสรางแบบวด ซงมขนตอน คอ การกาหนดจดมงหมายของการวด การกาหนดกรอบการวดและนยาม เชงปฏบตการ สรางผงขอสอบ เขยนขอสอบ นาแบบวดไปทดลองใช และนาแบบวดไปใชจรง

ในการวจยครงนผวจยไดดาเนนการสรางแบบวดความสามารถการคดอยางมวจารณญาณ โดยไดพฒนาแบบวดความสามารถการคดอยางมวจารณญาณ ตามลาดบขนตอน ดงน การกาหนดจดมงหมายของการวด การกาหนดกรอบการวดและนยามเชงปฏบตการ สรางผงขอสอบ เขยนขอสอบ นาแบบไปทดลองใช และนาแบบวดไปใชจรง ประโยชนของการจดการเรยนการสอนใหนกเรยนมการคดอยางมวจารณญาณ สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต (2550, หนา 161) ไดจดการเรยนการสอน ใหนกเรยนมความคดอยางมวจารณญาณกอใหเกดประโยชน สรปไดดงน

45

1. ใหนกเรยนสามารถปฏบตในการทางานอยางมหลกการและเหตผลและไดงาน ทมประสทธภาพ 2. ใหนกเรยนประเมนงานโดยใชเกณฑอยางสมเหตสมผล 3. ใหรจกประเมนตนเองอยางมเหตผลและฝกการตดสนใจอกดวย 4. ใหนกเรยนรเนอหาอยางมความหมายและเปนประโยชน 5. ใหนกเรยนฝกทกษะการใชเหตผลในการแกปญหา 6. ฝกใหนกเรยนกาหนดเปาหมาย รวบรวมขอมลเชงประจกษ คนหาความรทฤษฏหลกการ ตงขอสมมตฐาน ตความหมาย และลงขอสรป

ตอนท 2 แนวคดและทฤษฎทเกยวของปจจยเชงสาเหตทมอทธพลตอการคด อยางมวจารณญาณ แนวคดและทฤษฎทเกยวของกบพฤตกรรมการสอนของคร จากการศกษาแนวคดและทฤษฎเกยวกบการคดอยางมวจารณญาณดงทไดเสนอมาแลวขางตนจะเหนไดวานอกจากเรองของเจตคตทางการเรยนและแรงจงใจใฝสมฤทธแลว พฤตกรรมการสอนของครกนบวามอทธพลอยางมาก เนองจากครเปนผจดสภาพแวดลอมและวางเงอนไขทางการคดใหแกผเรยน พฤตกรรมการสอนของครทปฏบตในปจจบนและมงเนนในงานวจยครงน คอ พฤตกรรมการสอนทเนนผเรยนเปนสาคญนนเอง การศกษาแนวความคด และทฤษฎทอธบายเกยวกบพฤตกรรมการสอนของคร มดงน ความหมายของพฤตกรรมการสอนตามแนวปฏรปการศกษา พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 เปนพระราชบญญตทกาหนดใหม การปฏรปการศกษาในดานการบรหารการจดการคร มาตรฐานการศกษาการเรยนรโดยเฉพาะ ในดานการเรยนรมขอตาหนวา การเรยนการสอนทเปนอยในปจจบนมงเนนใหผเรยนทองจา ไมสงเสรมใหผเรยนพฒนาเตมตามศกยภาพ จากการทพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 ไดชใหเหนวาผเรยนเปนผมความสาคญทสดและผเรยนมความสามารถเรยนรและพฒนาตนเอง ไดทาใหมการปฏรปการเรยนการสอนโดยมงผเรยนเปนสาคญเพอปฏรปการเรยนร American Psychology Association (2005) ไดใหความหมายของการสอนตามแนวปฏรปการศกษาวา หมายถง การสอนทผเรยนมโอกาสไดสรางองคความรดวยตนเอง ใหโอกาสผเรยน ไดคดมสวนรวมในการแสดงออก การปฏบตในกจกรรมกลมปฏบตกจกรรมภาคปฏบตดวยตนเอง ซงจะมครเปนผกระตนใหผเรยนเกดความกระตอรอรนในการคดอยากรคาตอบ เพอจะเปน สวนหนงทจะทาใหผเรยนศกษา และทดลองหาคาตอบดวยตนเอง

46

Slavin (2003, p. 257) กลาวถงพฤตกรรมการสอนของครวา การสอนของคร คอ การใหบนไดเพอใหผเรยนเกดความรความเขาใจทสงขน แตผเรยนจะตองเปนผไตบนไดนนดวยตนเอง ดงนน ครจงไมใชผใหความรแกผเรยน แตตองเปนผเอออานวยใหเนอหาสาระขอมล มความหมายตอผเรยน โดยใหโอกาสผเรยนไดใชความคดพจารณาคนหาและคนพบ หรอเขาถงความรดวยวธการเรยนรของแตละคน ณรงค ชจนทร (2553, หนา 1) ไดใหความหมายของการสอนตามแนวปฏรปการศกษาวามลกษณะ ดงน 1. รปแบบวธการจดกจกรรมตองมความหลากหลาย เพอเออตอวธการเรยนร ทแตกตางกนของผเรยน ทาใหผเรยนมทางเลอกในการเรยนร ซงสามารถเกดขนตลอดเวลา การนาวธทยดหยน (Flexible approach) มาใชในการเรยนและการสอนเพอใหผเรยนมวธการเรยนร ไดหลายวธ เชน การเรยนแบบเปด (Open learning) การเรยนทางไกล (Distance learning) การเรยนโดยใชสอคอมพวเตอร (Computer mediated learning) การเรยนรดวยตนเอง (Self directed learning) ซงมขอด คอ 1.1 สามารถเรยนไดมากและรวดเรว 1.2 สามารถเขาถงบรการการศกษาไดงาย 1.3 สามารถเรยนรดวยรปแบบทหลากหลาย 1.4 สามารถเรยนรไดดวยตนเอง 1.5 สามารถเขารบบรการการศกษาไดอยางทวถง และอยทไหนกเรยนไดสามารถเรยนรไดตลอดเวลา 2. เนนผเรยนเปนสาคญ โดยเนอหาและกจกรรมตองตอบสนองความสนใจของผเรยน และผเรยนสามารถเรยนไดเตมศกยภาพ โดยเนนการพฒนาประสบการณการเรยนรของผเรยน การจดสภาพการเรยนรควรจดในลกษณะดงตอไปน 2.1 ใหผเรยนมอสระในการเลอกเวลาเรยนไดตามความตองการ 2.2 ผเรยนสามารถเลอกสถานทเรยนไดตามความสะดวก 2.3 ผเรยนสามารถเลอกเนอหาทจะเรยนไดตามความสนใจ 2.4 การจดหนวยการเรยน (Modules) หรอโปรแกรมการเรยนในรปแบบตาง ๆ เพอใหผเรยนสามารถเลอกเรยนเนอหา และเลอกทจะเรยนกบครและเพอนคนอน ๆ ไดหลากหลาย 2.5 กจกรรมการเรยนและการประเมนตองสมพนธกน อาจจดไดหลากหลายใหเปนทางเลอกในการเรยนการสอน ไดแก การเรยนเปนค หรอการเรยนเปนกลมเลก ๆ หรอเรยน โดยการปรกษากบคร

47

2.6 สภาพการเรยนร ตองเกดจากผเรยนลงปฏบตหรอลงมอกระทาดวยตนเอง (Active learners) ไมใชการเรยนแบบเปนผรบ (passive learners) ผเรยนตองมสวนรวมในกระบวนการเรยนการสอน และการประเมน ในลกษณะตาง ๆ การเพมความยดหยนในการเรยนการสอน ทาไดโดยการปรบกระบวนการเรยนการสอนใหมความสมพนธกบผเรยน กลาวคอ 2.6.1 ดานโครงสรางของหลกสตร การจดโครงสรางหลกสตรตองเปนหลกสตร ทเปนทางเลอกตามความสนใจของผเรยน ไมใชเปนหลกสตรหรอวชาทถกบงคบใหเรยน 2.6.2 ดานเนอหาของหลกสตร การจดเนอหาของหลกสตรตองเปนหลกสตรแกนผนวกกบโครงงาน หรอกรณศกษา หรอเปนสญญาการเรยนทครกบนกเรยนรวมกนกาหนด 2.6.3 ดานวธการจดการเรยนการสอน วธการจดการเรยนการสอนตองเปน การเรยนรจากปญหาหรอการเรยนรดวยตนเอง 2.6.4 ดานการปฏสมพนธ ตองมปฏสมพนธในการเรยนมการประชมปรกษารวมกนระหวางครกบนกเรยน และนกเรยนกบนกเรยน หรอมครเปนผใหคาปรกษา 2.6.5 ดานการประเมนผล ตองเปนการประเมนโดยกลมเพอนและการประเมนตนเองหรอมการประเมนผลรวมกบคร 3. มแหลงเรยนรทมคณภาพ ทผเรยนสามารถเขาถงไดอยางรวดเรว ทกเวลา ทกสถานท ทงน การเรยนรอยางยดหยน มพนฐานมาจากการเรยนโดยใชแหลงขอมลเปนฐานเพราะ ความยดหยนในการเรยนทสาคญทสด คอ การใชขอมลทหลากหลายในกระบวนการเรยนร ดวยความเชอวาผเรยนสามารถทจะไดสงตอไปน คอ 3.1 มความสามารถในการเขาถงแหลงขอมลการเรยนรทหลากหลาย 3.2 มความสามารถในการเลอกและวเคราะหขอมลจากเนอหาทกาหนดให และนาเสนอในรปแบบของการรายงาน 3.3 มความสามารถในการวางแผนการใชแหลงขอมลเพอเปาหมายตาง ๆ 3.4 มความสามารถในการพฒนาทกษะการจดขอมล 3.5 มความสามารถในการพฒนาการใชขอมล จากแหลงขอมลทหลากหลาย เชน หองสมด ขอมลการเรยนรทเปนเอกสาร สอคอมพวเตอร แหลงขอมลการเรยนร จากเนตเวรค วดโอเทป แผนโปรงใสและสไลด เปนตน ซงองคประกอบของการเรยนรทใชแหลงขอมลเปนฐานตาง ๆ เหลาน แสดงใหเหนวาเปนกลวธในการเรยนรททาใหเกดความสามารถทจะคนหาและ ใชขอมล และความรอยางมประสทธภาพ จากการศกษาความหมายของพฤตกรรมการสอนตามแนวปฏรปการศกษาสามารถสรปไดวา พฤตกรรมการสอนของคร คอ การจดกจกรรมการเรยนรทสงเสรมใหผเรยนเกดการเรยนร

48

การคดอยางมวจารณญาณ มงเนนใหผเรยนไดพฒนากระบวนการคดวเคราะหศกษาคนควา ทดลอง และแสวงหาความรดวยตนเองตามความถนดและความสนใจดวยวธการศกษาจากแหลงเรยนร ทหลากหลายเชอมโยงกบชวตจรงทงในและนอกหองเรยน มการวดผลประเมนผลตามสภาพจรง จากการศกษาปรชญาการศกษาและแนวคดดานจตวทยาการเรยนรเกยวกบพฤตกรรมการสอนทเนนผเรยนเปนสาคญ สามารถสรปไดวา พฤตกรรมการสอนทเนนผเรยนเปนสาคญนน ครจะตองเชอมนในศกยภาพและความสามารถทมอยในตวผเรยนทกคน โดยเรมตนจากการใหผเรยนศกษาคนควาในสงทตนเองสนใจและใฝร หรอเรยนรโดยการกระทาดวยตนเอง เมอพบปญหาจะแกปญหาตามศกยภาพของตนเองซงอาจจะถกหรอผด กคอ ประสบการณการเรยนร ดวยตนเอง ซงการประสบความสาเรจในการสอนขนอยกบเทคนควธการสอนทครจะนามาใชตอไป หลกการของพฤตกรรมการสอนทเนนผเรยนเปนสาคญในการดาเนนงานใดกตาม จาเปนตองมหลกการเปนเครองมอเพอใหงานดาเนนไปสเปาหมายเดยวกน ในการสอนกเชนเดยวกนจาเปนตองมหลกการสอนเพอใหงานสอนดาเนนไปอยางมประสทธภาพ และบรรลผลตรงจดหมายของหลกสตร หลกการของพฤตกรรมการสอนทเนนผเรยนเปนสาคญ ทศนา แขมมณ (2557, หนา 11-17) ไดเสนอหลกการจดการเรยนการสอนโมเดลซปปา (CIPPA Model) ซงมองคประกอบทสาคญ ดงน 1. Construct (C) หมายถง การสรางความรตามแนวคดการสรางสรรคความร ไดแก กจกรรมทชวยใหผเรยนมโอกาสสรางความรดวยตนเอง 2. Interaction (I) หมายถง การปฏสมพนธกบบคคลและสงแวดลอมรอบตว ไดแก กจกรรมทใหผเรยนมการแลกเปลยนการเรยนร ขอมลความคดและประสบการณซงกนและกน 3. Physical participation (P) หมายถง การใหผเรยนมสวนรวมในดานรางกายอารมณ ปญญา และสงคมในการเรยนรใหมากทสด 4. Process learning (P) หมายถง การเรยนรกระบวนการตาง ๆ กจกรรมการเรยนรดควรเปดโอกาสใหผเรยนไดเรยนรกระบวนการตาง ๆ ซงเปนทกษะทจาเปนตอการดารงชวต 5. Application (A) หมายถง การนาความรทไดเรยนรไปประยกตใช จงจะชวยใหผเรยนไดรบประโยชนจากการเรยนและการทากจกรรม เปนการถายโยงทฤษฎกบการปฏบตเขาดวยกนจากหลกการจดการเรยนการสอน โมเดลซปปาทง 5 องคประกอบนนาไปสรปแบบพฤตกรรม การสอนทเนนผเรยนเปนสาคญ ซงครผสอนสามารถนาไปใชเปนแนวทางในการจดกจกรรม การเรยนการสอนททาใหผเรยนมการพฒนาทงรางกายสตปญญา สงคม และอารมณ

49

นวลจตต เชาวกรตพงศ, เบญจลกษณ น าฟา และชดเจน ไทยแท (2554) ไดเสนอแนะหลกการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสาคญ สรปไดดงน การจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนสาคญเกดขนจากพนฐานความเชอทวา การจด การศกษามเปาหมายสาคญทสด คอ การจดการใหผเรยนเกดการเรยนร เพอใหผเรยนแตละคน ไดพฒนาตนเองสงสด ตามกาลงหรอศกยภาพของแตละคน แตเนองจากผเรยนแตละคน มความแตกตางกน ทงดานความตองการ ความสนใจ ความถนด และยงมทกษะพนฐานอนเปนเครองมอสาคญทจะใชในการเรยนร อน ไดแก ความสามารถในการฟง พด อานเขยน ความสามารถทางสมอง ระดบสตปญญา และการแสดงผลของการเรยนรออกมาในลกษณะทตางกน จงควร มการจดการทเหมาะสมในลกษณะทแตกตางกน ตามเหตปจจยของผเรยนแตละคน และ ผทมบทบาทสาคญในกลไกของการจดการน คอ คร แตจากขอมลอนเปนปญหาวกฤตทางการศกษา และวกฤตของผเรยนทผานมา แสดงใหเหนวา ครยงแสดงบทบาทและทาหนาทของตนเอง ไมเหมาะสม จงตองทบทวนทาความเขาใจ นาไปสการปฏบตเพอแกไขปญหาวกฤตทางการศกษา และวกฤตของผเรยนตอไป การทบทวนบทบาทของคร ควรเรมจากการทบทวนและปรบแตงความคด ความเขาใจเกยวกบความหมายของการเรยน โดยถอวาแกนแทของการเรยน คอ การเรยนรของผเรยน ตองเปลยนจากการยดวชาเปนตวตง มาเปนยดมนษยหรอผเรยนเปนตวตงหรอทเรยกวาผเรยนเปนสาคญ ครตองคานงถงหลกความแตกตางระหวางบคคลเปนสาคญ ครตองทาความเขาใจและศกษาใหรขอมล อนเปนความแตกตางของผเรยนแตละคน และหาวธสอนทเหมาะสม เพอใหผเรยนเกดการเรยนรอยางเตมท เพอพฒนาผเรยนแตละคนนนใหบรรลถงศกยภาพสงสดทมอย จากขอมลทเปนวกฤตทางการศกษาและวกฤตของผเรยนอกประการหนง คอ การจดการศกษา ทไมสงเสรมใหผเรยนไดนาสงทไดเรยนรมาปฏบตในชวตจรง ทาใหไมเกดการเรยนรทย งยน ครจงตองทบทวนบทบาทและหนาททจะตองแกไขโดยตองตระหนกวา คณคาของการเรยนร คอ การไดนาสงทเรยนรมานนไปปฏบตใหเกดผลดวย ดงนน หลกการจดการเรยนรทเนนผเรยน เปนสาคญจงมสาระทสาคญ 2 ประการ คอ การจดการโดยคานงถงความแตกตางของผเรยน และการสงเสรมใหผเรยนไดนาเอาสงทเรยนรไปปฏบตในการดาเนนชวต เพอพฒนาตนเองไปสศกยภาพสงสดทแตละคนจะมและเปนได หลกการจดการเรยนการสอนน มจดเนนใหครผสอนมการวางแผนการสอนอยางชดเจน มเอกสารวชาการใหผเรยนคนควาเพมเตม โดยคานงถงพนฐานความแตกตางของผเรยน สรางบรรยากาศการเรยนการสอนทผอนคลาย กระตนใหผเรยนไดคดไดมสวนรวมในการลงมอปฏบตดวยตนเอง เพอใหผเรยนเกดความเขาใจจนสามารถเชอมโยงความรไดหลกการดงกลาว

50

จะนาไปสรปแบบพฤตกรรมการสอนทเนนผเรยนเปนสาคญ หรอเปนแนวทางในการจดกจกรรมการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสาคญของครตอไป American Psychology Association (2005) ไดเสนอหลกการจดกจกรรมการเรยน การสอนทเนนผเรยนเปนสาคญมลกษณะสรปเปนคาวา CHART PIG ดงน 1. Construct (C) หมายถง การจดกจกรรมทใหผเรยนไดคนพบสาระสาคญหรอความรใหมดวยตนเอง อนเกดจากการไดศกษาคนควาทดลอง แลกเปลยนเรยนรและลงมอปฏบตจรง ทาใหผเรยนรกการอาน รกการศกษาคนควา เกดทกษะในการแสวงหาความรและเหนความสาคญของการเรยนรซงนาไปสการเปนบคคลแหงการเรยนร (Learning man) ทพงประสงค 2. Happiness (H) หมายถง การจดกจกรรมทผเรยนไดเรยนอยางมความสขเปนความสขทเกดจาก ประการทหนงผเรยนไดเรยนในสงทตนสนใจสาระการเรยนรชวนใหสนใจ ใฝศกษาคนควา ทาทายใหแสดงความสามารถและใหใชศกยภาพของตนเองอยางเตมท ประการทสองปฏสมพนธ (Interaction) ระหวางผเรยนกบผสอนและระหวางผเรยนกบผเรยนมลกษณะ เปนกลยาณมตรมการชวยเหลอเกอกลซงกนและกนมกจกรรมรวมดวยชวยกนทาใหผเรยนรสก มความสขและสนกกบการเรยน 3. Active learning (A) หมายถง การจดกจกรรมทผเรยนเปนผกระทาหรอปฏบต ดวยตนเองดวยความกระตอรอรน เชน ไดคดคนควา ทดลอง รายงาน ทาโครงงานสมภาษณ แกปญหา ฯลฯ ไดใชประสาทสมผสตาง ๆ ทาใหเกดการเรยนรดวยตนเองอยางแทจรงผสอน ทาหนาทจดบรรยากาศการเรยนร จดสอจดสงเรา เสรมแรง ใหคาปรกษา และสรปสาระการเรยนรรวมกน 4. Resources (R) หมายถง การจดกจกรรมทผเรยนไดเรยนรจากแหลงเรยนรตาง ๆ ทหลากหลายทงบคคลและเครองมอทงในหองเรยนและนอกหองเรยนผเรยนไดสมผสและสมพนธกบสงแวดลอมทงทเปนมนษย (เชน ชมชนครอบครวองคกรตาง ๆ) ธรรมชาตและเทคโนโลย ตามหลกการทวา “การเรยนรเกดขนไดทกททกเวลาและทกสถานการณ” 5. Thinking (T) หมายถง การจดกจกรรมทสงเสรมกระบวนการคด ผเรยนไดฝกวธคดในหลายลกษณะ คดคลอง คดหลากหลาย คดละเอยด คดชดเจน คดถกทาง คดกวาง คดลกซง คดไกล คดอยางมเหตผล เปนตน การฝกใหผเรยนไดคดอยเสมอในลกษณะตาง ๆ จะทาใหผเรยนเปนคนคดเปน แกปญหาเปน คดอยางรอบคอบมเหตผลมวจารญาณในการคด มความคดสรางสรรค มความสามารถในการคดวเคราะหทจะเลอกรบและปฏเสธขอมลขาวสารตาง ๆ ไดอยางเหมาะสม ตลอดจนสามารถแสดงความคดเหนไดอยางชดเจนและมเหตผล อนเปนประโยชนตอการดารงชวตประจาวน

51

6. Participation (P) หมายถง การจดกจกรรมทผเรยนมสวนรวมในการวางแผนกาหนดงาน วางเปาหมายงานรวมกน และมโอกาสเลอกทางานหรอศกษาคนควาในเรองทตรงกบ ความถนดความสามารถความสนใจของตนเอง ทาใหผเรยนเรยนดวยความกระตอรอรนมองเหนคณคาของสงทเรยน และสามารถประยกตความรนาไปใชประโยชนในชวตจรง 7. Individualization (I) หมายถง การจดกจกรรมทผสอนใหความสาคญแกผเรยน ในความเปนเอกคตาบคคล ผสอนยอมรบในความสามารถความคดเหนความแตกตางระหวางบคคลของผเรยน มงใหผเรยนไดพฒนาตนเองใหเตมตามศกยภาพมากกวาเปรยบเทยบแขงขนระหวางกน โดยมความเชอมนวาผเรยนทกคนมความสามารถในการเรยนรไดและมวธการเรยนรทตางกน 8. Good habit & Group process (G) หมายถง การจดกจกรรมทผเรยนไดพฒนาคณลกษณะนสยทดงาม เชน ความรบผดชอบ ความเมตตากรณา ความมน าใจความขยน ความมระเบยบวนยความเสยสละ ฯลฯ และลกษณะนสยในการทางานรวมกบผอนการยอมรบผอน การฝกเปนผนาและผตาม และการเหนคณคาของงาน เปนตน หลกการดงกลาวขางตน เปนการจดกจกรรมของครผสอนทใหความสาคญแกผเรยน ในความเปนเอกตบคคล มแหลงการเรยนรทหลากหลาย ครเปนผสงเสรมกระบวนการคดใหผเรยนไดคนพบสาระความรใหมดวยตนเองจากการลงมอปฏบต มความสขในการเรยนมสวนรวม ในการวางแผนพฒนาคณลกษณะนสยทดงาม มองเหนคณคาของสงทเรยนและสามารถประยกตความรไปใชประโยชนในชวตจรง นอกจากน คณะทางานดานในคณะกรรมการดานกจการการศกษาของสมาคมจตวทยาอเมรกน (Working group of the psychological board of education affairs) ไดเสนอหลกการ 4 ขอ เกยวกบกระบวนการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสาคญมงไปทปจจยภายในตวผเรยนมากกวาการเนนปจจยภายนอก กลาวคอ (American Psychology Association, 2005) 1. ผเรยนตองเปนผแปลความหมายและประสบการณทไดรบดวยตนเอง 2. การเรยนรจะตองเกดจากแรงจงใจภายในมากกวาการถกจงใจดวยคะแนนหรอรางวล 3. การทางานรวมกบผอนและการปะทะสมพนธทางสงคมเปนสงจาเปน 4. ผเรยนจะตองตดตามความคดของตนเองไดและสามารถประยกตใชความคด ความคดทมอยในการเรยนรสงใหมและสถานการณตาง ๆ ไดอยางเหมาะสม จากการศกษาแนวคดทฤษฎเกยวกบพฤตกรรมการสอนของคร สามารถสรปไดวา พฤตกรรมการสอนของครมบทบาทสาคญอยางยงในการสรางพฤตกรรมทางบวกของผเรยนโดยเฉพาะกระบวนการสงเสรมกระบวนการคดอยางมวจารณญาณแกผเรยน ซงพฤตกรรมการสอนของครทนกการศกษาทงหลายตางใหความสาคญและนามาใชในการปฏรปการเรยนร คอ

52

พฤตกรรมการสอนทเนนผเรยนเปนสาคญ อนมขนตอนทสาคญทครจาเปนตองเขาใจ เรมตงแต การสรางองคความรในเรองทจะสอนใหชดเจนการสารวจขอมลเบองตนของผเรยน การวางแผนการสอนใหสอดคลองกบ ความสนใจและความถนดของผเรยน การจดกจกรรมการเรยนทมงเนนใหผเรยนไดแกปญหาดวยตนเองและเรยนรอยางมความสข รวมทงการวดประเมนผลตามสภาพจรง ทงน ขนตอนและกระบวนการดงกลาวตองสมพนธกบหลกปรชญาการศกษาและจตวทยา การเรยนรซงจะสงผลใหผเรยนมคณลกษณะสาคญอนถอเปนตวชวดความสาเรจคอ ผเรยนคนพบ ความถนดของตน มปฏสมพนธทดกบธรรมชาตและสงแวดลอม แสดงออกและคดอยางสรางสรรค มวนย มความรบผดชอบ สามารถทางานรวมกบผอน มทกษะชวตและสามารถอยในสงคมโลก ไดอยางเปนสข สอดคลองกบ เจตนารมณของหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พฤตกรรมการสอนของคร จงถอเปนปจจยทสงเสรมกระบวนการคดขนสงของผเรยน ถอเปนตวแปรทควรศกษาเพอใหทราบถงทมาของปจจยทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยน อกทงยงเปนปจจยทสาคญในนามาใชในกระบวนการจดกจกรรมการเรยนรในโรงเรยนเนองจาก ตรงตามนโยบายปฏรปการเรยนรทครตองใหความสาคญแกผเรยน ตอบสนองความแตกตางระหวางบคคล ใชสอนวตกรรมและวดผลตามสภาพจรงซงลวนแลวแตเปนกระบวนการทเกดขนตามหลกการของโรงเรยนทจะสามารถมอทธพลตอการคดของผเรยนอยางยงตอไป งานวจยทเกยวของระหวางพฤตกรรมการสอนของครกบการคดอยางมวจารณญาณ กนกทอง มหาวงศนนท (2550) ไดศกษาความสมพนธของตวแปรทมอทธพลตอความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ผลการวจยพบวา ปจจยเชงสาเหตทง 6 ปจจย ความสามารถในการอาน ความสามารถดานเหตผล เจตคตตอการเรยน ยทธศาสตรการเรยนร พฤตกรรมการสอนของคร มความสมพนธทางบวกกบความสามารถ ในการคดอยางมวจารณญาณ ปรชา โตะงาม (2552) ไดศกษาปจจยทมอทธพลตอความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 สงกดสานกงานเขตพนทการศกษาศรสะเกษ เขต 3 ผลการวจย พบวา 1) ปจจยทมอทธพลทางตรงตอการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 5 สานกงานเขตพนทการศกษาศรสะเกษ เขต 3 ไดแก ความสามารถดานเหตผล ยทธศาสตรการเรยนร และความสามารถในการอาน ปจจยทมอทธพลทางออมตอการคด อยางมวจารณญาณ ไดแก การรบรพฤตกรรมการสอนของคร และปจจยทมอทธพลทงทางตรง และทางออมตอการคดอยางมวจารณญาณ ไดแก การเลยงดแบบใชเหตผล และเจตคตตอการเรยน

53

สธาสน บวแกว (2553) ไดศกษาปจจยทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 สงกดสานกงานเขตพนทการศกษาศรสะเกษ เขต 3 ผลการวจยพบวา คณภาพการสอนสงผลทางตรงตอการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยน แรงจงใจใฝสมฤทธและความตงใจเรยน สงผลโดยทางออมอยางเดยวตอการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยน พฤตกรรมการสอนคณตศาสตรของครประสบการณการสอนของคร เจตคตตอกลมสาระการเรยนรคณตศาสตร ความสามารถทางดานเหตผลมตคณตศาสตร และการเขารวมกจกรรมคณตศาสตร ความสามารถทางดานเหตผลมตคณตศาสตร และการเขารวมกจกรรมคณตศาสตรของนกเรยนสงผลโดยทางตรงและทางออมตอการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยน สดารกษ นรทรรมย (2554) ไดศกษาปจจยทมอทธพลตอความสามารถในการคด อยางมวจารณญาณของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 5 จงหวดมหาสารคาม ผลการวจย พบวา โมเดลทพฒนาขนมความสอดคลองกบ ขอมลเชงประจกษโดยตวแปรทมอทธพลทางตรงตอความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ คอ เจตคตตอการเรยน ความเชออานาจภายในและพฤตกรรมการสอนของคร ตวแปรทมอทธพลทงทางตรงและทางออม คอ การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย และบรรยากาศในชนเรยน ตวแปรทมอทธพลทางออม คอแรงจงใจใฝสมฤทธ กรณกาญจน นนพชรพงศ (2559) ไดศกษาปจจยทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลายในโรงเรยนมาตรฐานสากลเขตภาคเหนอ ผลการวจยสรปได ดงนแบบจาลองความสมพนธเชงสาเหตมความสอดคลองกบ ขอมลเชงประจกษมลกษณะ ดงน1) ตวแปรการคดอยางมวจารณญาณ ไดรบอทธพลทางออมจากตวแปรพฤตกรรมการสอนของคร เจตคตตอการเรยน แรงจงใจใฝสมฤทธ การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย และบรรยากาศในชนเรยน Helgerson (2007) ไดศกษาปจจยทมผลตอการพฒนาการคดอยางมวจารณญาณของนกศกษาโดยการสมภาษณผลการศกษาพบวา ปจจยทสงผลตอการพฒนาการคดอยางมวจารณญาณของนกศกษา ม 2 กลม คอ ปจจยภายใน ไดแก บคลกภาพความเชอมนในตนเอง ความสามารถ ดานเหตผลเชาวนปญญา แรงจงใจ การไมรบรและอคต ปจจยภายนอก ไดแก การสอนของคร สมพนธภาพกบผอน รปแบบการเรยนการสอน บรรยากาศการเรยน การอบรมเลยงดและภมหลงทางวฒนธรรมแตนกศกษาทมอายและเพศตางกนไมมความสมพนธกบความสามารถดานการคดอยางมวจารณญาณและคณสมบตทเอออานวยตอการคดอยางมวจารณญาณ Slameto (2017) ไดศกษาปจจยทสงผลตอการคดอยางมวจารณญาณการวจยครงน มวตถประสงคเพอเพอหาปจจยทสงผลตอการคดอยางมวจารณญาณ ผลการวจยพบวา ปจจยดานนกศกษา (แรงจงใจในการเรยนร, ความพรอมของศษยเกาในการเขาสชมชน ICT) ดานครผสอน

54

(ความสามารถในการสรางและจดการเรยนการสอนแบบใหมของครผสอน) สงผลตอการคด อยางมวจารณญาณ แนวคดและทฤษฎทเกยวของกบการอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย จากการศกษาแนวคดและทฤษฎเกยวกบการคดอยางมวจารณญาณดงทไดเสนอมาแลวขางตนจะเหนไดวานอกจากพฤตกรรมการสอนของคร แลวการอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย กนบวามอทธพลอยางมาก เนองจากผปกครองมบทบาทสาคญในการปฏรปการศกษา การจด การเรยนร และการปรบพฤตกรรมของผเรยน อกทง ครอบครวยงมบทบาทสาคญในการพฒนาทกษะความคดพนฐานของผเรยนอกดวย การศกษาแนวความคด หลกการและทฤษฎทอธบายเกยวกบ การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย การสงเคราะหงานวจยทเกยวของกบการอบรมเลยงดเดกในประเทศไทย โดยใชการวเคราะหเมตาซงไดรวบรวมรปแบบการอบรมเลยงดไว 11 แบบ ดงน 1. การอบรมเลยงดแบบรกสนบสนน หมายถง การทบดามารดายอมรบ ชนชม ใหความสนบสนน ใกลชดและใหความสนใจกบเดก 2. การอบรมเลยงดแบบใชเหตผล หมายถง การทบดามารดาใหคาอธบายประกอบ การสนบสนน และหามปรามเดกในการทากจกรรมตาง ๆ มความสมาเสมอเหมาะสม ในการใหรางวลหรอการลงโทษ 3. การอบรมเลยงดแบบไมใชเหตผล หมายถง การอบรมเลยงดทตรงกนขามกบ การอบรมเลยงดแบบใชเหตผล 4. การอบรมเลยงดแบบลงโทษทางจตมากกวาทางกาย หมายถง การทบดามารดาลงโทษดวยการเฆยน ทบตใหเจบกายหรอลงโทษทางจต ดวยการดวาแสดงอาการไมพอใจ ทาเปนเมนเฉย แสดงอาการไมสนใจตดสทธบางอยาง 5. การอบรมเลยงดแบบควบคม หมายถง การทบดามารดาออกคาสงใหเดกปฏบตตาม และคอยควบคมพฤตกรรมของเดกโดยไมปลอยใหเปนอสระ 6. การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย หมายถง พฤตกรรมของบดามารดาทปฏบตตอเดกโดยทเดกมความรสกวาตนเองไดรบการปฏบตดวยความยตธรรม บดามารดาใหความรก ความอบอน มเหตผล ยอมรบนบถอความสามารถและความคดเหนของเดก บดามารดาให ความรวมมอในโอกาสอนควร 7. การอบรมเลยงดแบบปลอยปละละเลย หมายถง พฤตกรรมของบดามารดาทปฏบตตอเดกโดยทเดกรสกวาตนเองไมไดรบการเอาใจใส การสนบสนน หรอคาแนะนาจากผปกครอง มกถกปลอยใหทาอะไรตามใจชอบ บดามารดาไมใหความอบอนเทาทควร

55

8. การอบรมเลยงดแบบเขมงวด หมายถง พฤตกรรมของบดามารดาทปฏบตตอเดก โดยทเดกรสกวาตนเองไมไดรบอสระเทาทควรตองอยในระเบยบวนยทบดามารดากาหนดหรอ ถกควบคมไมใหไดรบความสะดวกในการกระทาทตนเองตองการ 9. การอบรมเลยงดแบบใหความรก หมายถง การรบรทเดกมตอการอบรมเลยงดของบดามารดา ในลกษณะทเปนผแนะนาสนบสนนและชวยเหลอ ยนดทจะอยกบบตรยกยอง คมครองและทาใหบตรมความเชอมนในตนเอง 10. การอบรมเลยงดแบบลงโทษ หมายถง การรบรทเดกมตอการอบรมเลยงดของบดามารดาในลกษณะทเปนการลงโทษทางรางกายและจตใจ เชน การเฆยนตการไมพจารณาถง ความตองการของเดก การตดสทธ เปนตน 11. การอบรมเลยงดแบบเรยกรองเอาจากเดก หมายถง การรบรของเดกทมตอการอบรมเลยงดของบดามารดาในลกษณะทเปนการควบคมเรยกรองเอาจากบตร เชน ในดานความสาเรจ มความรสกไมพอใจเมอบตรทาไมสาเรจตามเปาหมายของบดา มารดาจากการอบรมเลยงดดงกลาวขางตนทง 11 แบบ สามารถแบงวธการอบรมเลยงดเปน 2 กลม คอ 11.1 การอบรมเลยงดทางบวก หมายถง พฤตกรรมของบดามารดาทปฏบตตอเดก โดยการใหความรก สนบสนน มเหตผลยอมรบนบถอความสามารถและความคดเหนของเดก มความสมาเสมอและเหมาะสมในการใหรางวลหรอการลงโทษ 11.2 การอบรมเลยงดทางลบ หมายถง พฤตกรรมของบดามารดาทปฏบตตอเดก โดยการออกคาสงใหเดกปฏบตตาม ควบคม ไมยอมรบความคดเหนของเดกหรอการปฏบต ของผปกครองแบบปลอยใหเดกทาอะไรตามใจชอบ และไมใหความอบอนเทาทควร ลกษณะของการอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย งานวจยและวรรณกรรมหลายชนยนยนสอดคลองกนวา ครอบครวเปนปจจยทสงผลตอความสาเรจทางการเรยนของผเรยน (Hattie, 2009) โดยผปกครองทมความคาดหวงสงตอความสาเรจของบตร การมความเชอมนในความสามารถของบตร การจดสภาพแวดลอมการเรยนรและมสอการเรยนรทบานอยางเหมาะสม มการกระตนทางปญญา เอาใจใสและมสวนรวมกบโรงเรยนในการพฒนาผเรยน จะสงผลใหผเรยนประสบความสาเรจได การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตยนนเปนลกษณะแนวคดแบบใหม ทบดามารดานามาใชเพอเลยงดบตรในยคปจจบน ซงเปนปจจยในการเลยงดบตรลกษณะหนงทสงผลตอความสาเรจของผเรยน มผกลาวถงลกษณะการอบรมเลยงดแบบประชาธปไตยไวดงน Hong and Ho (2005, pp. 32-42) กลาววา การการอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย หมายถง การอบรมเลยงดทบตรรสกวา บดามารดาปฏบตตอตนอยางยตธรรม ใหเดกใชเวลา

56

ในการทากจกรรมทตนสนใจ รจกมอบหมายกจกรรมทซบซอนและกระตนความสนใจใครร ไมตามใจจนเกนไป ยอมรบความสามารถและความคดเหนของบตรใหความรวมมอแกบตรตามโอกาสอนสมควร สอดคลองกบ Hauwman and Goldering (2000, pp. 105-119) ทกลาววา การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย คอ การอบรมเลยงดทพอแมผปกครองใหการยอมรบลก และมขอจากดผปกครองจะมความพงพอใจในมตตาง ๆ นอกเหนอจากมตทางวชาการ สงเสรมภาวะความเปนผนาแกบตรใหเสรภาพในการแสดงความคดเหน เดกทไดรบการอบรมเลยงดแบบนจะมลกษณะคลองแคลวเปนอสระไมพงพาผอน และมความคดรเรมสรางสรรค วไลลกษณ เสรตระกล (2552) กลาวถงการเลยงดลกแบบประชาธปไตยวาพอแมจะตองเปนคนใจกวาง มเหตผล ถาลกทาผดกจะอบรมสงสอน หรอแมจะมการลงโทษกจะชแจงความผดกอนและไมลงโทษดวยอารมณ พรอมทงใหโอกาสลกทจะชแจงเหตผลของตนดวยการเลยงดลกแบบนพอแมจะไมเขมงวดเกนไป และขณะเดยวกนกไมปลอยลกจนเกนไปถาครอบครวหรอสมาชกมปญหาอะไรกจะชวยกนแกปญหา พอแมจะไมถอวาลกเปนเดกเลก ๆ ตลอดเวลาแตจะใหลกมโอกาสแสดงความสามารถและยอมรบในเหตผลของลก ถาเหนวาเปนเหตผลทด การเลยงดลกแบบนกอใหเกดผลดหลายประการ เชน เดกจะมสขภาพจตด มวนยในตนเองมความเชอมน ในตวเอง กลาตดสนใจกลาจะกระทาในสงทถกทควรรบฟงเหตผลของผอนและทาตามระเบยบกฎเกณฑของสงคม พรอมพไล บวสวรรณ (2554, หนา 66-69) กลาวถงการอบรมเลยงดแบบประชาธปไตยวามลกษะทเนนความสมพนธในครอบครวในลกษณะ ดงน 1. มการพดคยสอสารกบลกเกยวกบกจกรรมประจาวน ใชเวลาทมใหเกดประโยชนสงสด มการถามผเรยนเกยวกบกจกรรมประจาวนเพอทราบความกาวหนาหรอทศนคตของลก 2. มการแสดงความรกกบลก ดวยคาพด หรอการสมผส พดคยดวยเหตผลถง ความหวงใยมากกวาดดาวากลาว 3. มการสงเสรมใหลกเรยนรสงใหม เชน การเรยนรทางภาษาหรอสงแวดลอม สรปไดวา การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย หมายถง พฤตกรรมการอบรมเลยงดในลกษณะทผปกครองใหความรกความอบอน ปฏบตตอเดกดวยความยตธรรมไมตามใจหรอเขมงวดเกนไป สงเสรมใหเดกมอสระในความคด และการแกปญหาตาง ๆ ดวยตนเองอยางมเหตผล รวมถงการสงเสรมการเรยนรสงใหม ๆ และมการทากจกรรมทางวฒนธรรมรวมกน ลกษณะพฤตกรรมทบดามารดาหรอผปกครองแสดงออกใหเหนวามการอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย คอ (Kim, 2004) 1. แสดงความรกความหวงใย

57

2. ตงความหวงกบความสาเรจของลกแตไมมากเกนไป 3. มการวางแผนอนาคตรวมกนกบลก 4. สงเสรมใหเดกแสดงความสามารถอยางเตมท 5. เปดโอกาสใหเดกแสดงความคดเหนพรอมทงรบฟงความคดเหนของเดก 6. เชอมนในศกยภาพทสงสดของลก 7. การใหความสาคญกบงานทรบผดชอบและการอาน 8. การดแลตดตามการบรหารจดการเวลาไมปลอยปละละเลยหรอเขมงวดมากเกนไป 9. ยอมรบฟงปญหาของเดก 10. เขาใจความตองการของเดก 11. การสอดสองดแลการคบเพอน 12. การสงเสรมการกาวหนาทางพฒนาการ จากการศกษาลกษณะการอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย สามารถสรปไดวาการอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย เปนลกษณะการอบรมเลยงดทสงเสรมใหบคคลเกดการคดอยางมวจารณญาณ คอ เปนการสงเสรมใหเดกมอสระในการคด การตดสนใจรจกแกปญหาตาง ๆ ดวยตนเองมเหตผลมความรบผดชอบ รจกปรบตวและสามารถแกปญหาเฉพาะหนาไดดการอบรมเลยงดแบบประชาธปไตยจงถอเปนปจจยทสงเสรมกระบวนการคดขนสงของผเรยน ถอเปนตวแปรทควรศกษาเพอใหทราบถงทมาของปจจยทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยน อกทง ยงเปนปจจยทสาคญในนามาใชในกระบวนการจดกจกรรมการเรยนรในโรงเรยน เนองจาก โรงเรยนมนโยบายของการประสานความรวมมอระหวางบานและโรงเรยนทงการอบรมเลยงดยงเปนพนฐานทสรางบคลกภาพและพฒนาการคดเบองตนแกผเรยนเปนปจจยทสงผลตอการเรยนร ใหบรรลผลสาเรจตามวตถประสงค 3. งานวจยทเกยวของระหวางการอบรมเลยงดแบบประชาธปไตยกบการคดอยางมวจารณญาณ สดารกษ นรนทรรมย (2554) ไดศกษาปจจยทมอทธพลตอความสามารถในการคด อยางมวจารณญาณของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 5 จงหวดมหาสารคาม ผลการวจย พบวา โมเดลทพฒนาขนมความสอดคลองกบ ขอมลเชงประจกษโดยตวแปรทมอทธพลทางตรงตอความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ คอ เจตคตตอการเรยน ความเชออานาจภายในและพฤตกรรมการสอนของคร ตวแปรทมอทธพลทงทางตรงและทางออม คอ การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย และบรรยากาศในชนเรยน

58

สดศร เทพดสต (2554) ไดศกษาความสมพนธเชงสาเหตของตวแปรทมอทธพลตอความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 จงหวดอดรธาน ผลการวจยปรากฏดงน 1) ตวแปรเชงสาเหตทง 6 ตว ไดแก บรรยากาศในชนเรยน ความเชออานาจภายในตน เจตคตตอการเรยน ความสามารถในการใหเหตผล ความเอาใจใสของผปกครอง และ การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย มความสมพนธกบความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณในทศทางบวก ตวแปรทมอทธพลทางตรงตอความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ ไดแก ความสามารถในการใหเหตผล และเจตคตตอการเรยน ตวแปรทมอทธพลทางออมตอความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ ไดแก ความเอาใจใสของผปกครอง และตวแปรทมอทธพลทงทางตรงและทางออมตอความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณเรยงตามลาดบ ไดแก บรรยากาศ ในชนเรยน การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย และความเชออานาจภายในตน

จฑารตน สพลแสง (2555) ไดศกษาปจจยทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ผลการวจยปรากฏ พบวา ปจจย ทมอทธพลทางตรงตอการคดอยางมวจารณญาณ คอ การรบรความสามารถของตนเอง และปจจย ทมอทธพลทงทางตรงและทางออม ไดแก ความเชออานาจภายในตน การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย และประสทธภาพการสอนของคร กรณกาญจน นนพชรพงศ (2559) ไดศกษาปจจยทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลายในโรงเรยนมาตรฐานสากลเขตภาคเหนอผลการวจยสรปไดดงน ตวแปรการคดอยางมวจารณญาณ ไดรบอทธพลทางตรงจากตวแปรความสามารถ ดานเหตผล เจตคตตอการเรยน บคลกภาพทางวทยาศาสตร และแรงจงใจใฝสมฤทธ ตามลาดบ ไดรบอทธพลทางออมจากตวแปรพฤตกรรมการสอนของคร เจตคตตอการเรยน แรงจงใจ ใฝสมฤทธ การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย และบรรยากาศในชนเรยน แนวคดและทฤษฎทเกยวของกบความเชออ านาจในตน ความหมายของความเชออานาจภายในตน Rotter (1982 อางถงใน ธารณ ลอยขามปอม, 2552, หนา 41) ไดใหความหมายและอธบายลกษณะความเชออานาจภายในตนวา ผลตอบแทนทไดจากพฤตกรรมหนงของบคคล ยอมกอใหเกดความคาดหวง (Expectancy) วาจะตองไดรบผลตอบแทนเชนเดยวกบพฤตกรรมเกา ความคาดหวงเหลานกอตวขนจากพฤตกรรมหรอเหตการณเฉพาะอนใดอนหนง แลวจงคอยขยายไปครอบคลมพฤตกรรมหรอเหตการณอน ๆ จนกลายเปนบคลกภาพสาคญในตวบคคลนน ซงกอใหเกดความเชออานาจภายในตน นอกจากน ผลตอบแทนในแตละครงยงอาจทาให ความคาดหวงครงตอไปสงขนหรอตาลงดวย

59

Staickland (1978 อางถงใน ธารณ ลอยขามปอม, 2552, หนา 41) ใหความหมายของความเชออานาจภายในตนวา หมายถง ผทมความเชออานาจภายในตนจะเปนผทเชอวาผลตาง ๆ ทตนไดรบไมวาจะเปนผลดหรอผลรายกตามเกดจากการกระทาของตนเอง (วนดา ทองดอนอา, 2551, หนา 43) ใหนยามวา ความเชออานาจภายในตนเปนความเชอทวไปในเรองคณสมบตสวนตวหรอการกระทากบผลของการกระทาทเกดขน ซงจะอธบายบคคลตามความเชอทยดถอเปนแบบ“ภายใน” (Internal) โดยดจากเหตผลและการควบคมการกระทาของบคคล และจะเปนบคคลทคดวาผลตาง ๆ ทเกดขนมาจากการะทาของตน ดงนน บคคลทมลกษณะนจะพยายามใหไดมาซงผลของการกระทานน รงสรรค โฉมยา (2553, หนา 94) ใหนยามวา ความเชออานาจในตน เปนความเชอของ บคคลวาสงแวดลอมภายนอกไมมผลตอตนเองมากไปกวาการกระทาของตน เชอวาความสาเรจ ตาง ๆ ของตน เปนผลมาจากการกระทาของตน ไมใชปจจยภายนอก ผทมลกษณะนสงจะไมเชอ ในดวงชะตาหรอสงศกดสทธ จากความหมายดงกลาวขางตนสามารถสรปไดวา ความเชออานาจภายในตน หมายถง ความเชอสวนบคคลในเรองผลของการกระทา ไมวาจะประสบความสาเรจหรอไมยอมจาก การกระทาของตนเอง ซงสามารถควบคมใหเปนไปตามทตองการได ทฤษฎทเกยวของกบความเชออานาจภายในตน ความเชออานาจภายในตน เปนตวแปรทางจตลกษณะทพฒนามาจากทฤษฎการเรยนรทางสงคม (Social learning theory) ของ อลเบรต แบนดรา (Albert Bandura) ซงมความเชอวา การเปลยนแปลงพฤตกรรมของบคคลเปนผลมาจากการมปฏสมพนธซงกนและกนระหวาง 3 องคประกอบ คอ พฤตกรรม การรคดและปจจยสวนบคคล และอทธพลของสงแวดลอม โดยทง 3 องคประกอบน จะทาหนาทเปนตวกาหนดทมอทธพลเชงเหตผลซงกนและกนทฤษฎความเชออานาจภายในตน ประกอบดวย การรบรเกยวกบความสามารถของตนเองและความคาดหวง ในผลทจะเกดขนซงมความแตกตางกน โดยการรบรความสามารถของตนเปนการพจารณาความสามารถของการกระทากจกรรมทจะใหบรรลผล สวนความคาดหวงในผลทจะเกดขน เปนการพจารณาผลทตามมาของการกระทาวากอใหเกดผลอยางไร (Bandura, 1986, pp. 24, 391; 1977, p. 79 อางถงใน นวพร เชดฉาย, 2545) นอกจากน Rotter (1982) ไดอธบายลกษณะทวไป ของความเชออานาจภายในตน-นอกตน ดงสรปวา ผลตอบแทนอนหนงทไดมาจากพฤตกรรม ของบคคลยอมกอใหเกดความคาดหวง ทจะไดรบผลตอบแทนเชนเดยวกนจากพฤตกรรมใหมในสภาพการณทคลายกบสภาพการณเดม การลดหรอเพมความคาดหวงน จะกอตวขนจากพฤตกรรมอยางหนงกอน แลวจงคอยขยายครอบคลมพฤตกรรมหรอเหตการณอน ๆ ทคลายคลงหรอเกยวของ

60

กบสภาพการณเดมเพมขนเรอย ๆ จนกลายเปนบคลกภาพทสาคญในตวบคคล ถาประสบการณ ทผานมาไดรบการเสรมแรงบอยครงเมอแสดงพฤตกรรมเดมจะทาใหบคคลนนเชอวาสงทเกดขน มผลจากทกษะหรอความสามารถของตนซงเรยกวาความเชออานาจภายในตน (Internal locus of control) ในทางตรงขาม หากการกระทามไดรบการเสรมแรง จะทาใหบคคลรบรวาสงทไดรบนนไมใชผลจากการกระทาของตน แตเปนเพราะโชคเคราะหความบงเอญหรอสงแวดลอมบนดาล ใหเปนไป ซงเรยกวา ความเชออานาจนอกตน (External locus of control) ความเชอหรอการรบรดงกลาวนเอง จะมผลยอนกลบไปสความคาดหวงในผลพฤตกรรมใหมซงรอตเตอร ไดสรปพฤตกรรมความเชออานาจภายในตน-นอกตนของบคคลได 2 ลกษณะ คอ (Rotter, 1982) 1. บคคลทมความเชออานาจนอกตน (External locus of control) เปนบคคลทมความเชอวาเหตการณหรอสงตาง ๆ เกดขนกบตนนนอยกบอทธพลของอานาจนอกตนทไมสามารถควบคมได เชน โชค เคราะห ความบงเอญ หรออทธพลของผอนบนดาลใหเปน 2. บคคลทมความเชออานาจในตน (Internal locus of control) เปนบคคลทมความเชอวาเหตการณหรอสงตาง ๆ ทเกดขนกบตนนน เปนผลมาจากการกระทาหรอความสามารถของตน 3. อทธพลของความเชออ านาจภายในตนทกอใหเกดพฤตกรรม ความเชออานาจภายในตน เปนภาวะจตทสงผลตอการแสดงพฤตกรรมตาง ๆ โดยมผศกษา และรวบรวมลกษณะพฤตกรรมของบคคลทมความเชออานาจภายในตนไว ดงน Rotter (1982, pp. 208-210) ไดสรปลกษณะพฤตกรรมทสาคญของบคคลทมความเชออานาจภายในไว ดงน 1. เปนผทมความกระตอรอรนตอความเปนไปของสงแวดลอมอนจะเปนประโยชน ในอนาคต 2. พยายามปรบปรงสภาพสงแวดลอมใหเปนไปตามลาดบขนตอน 3. เหนคณคาของทกษะ หรอผลสมฤทธ (Achievement) จากความพยายาม 4. ยากทจะชกชวนใหเชอตามโดยไมมเหตผล วนดา ทองดอนอา (2551, หนา 45) ไดศกษาพบวา เดกทประสบผลสาเรจในการเรยน มกเปนผมความเชออานาจภายในตนเนองจากเหตผล 3 ประการ คอ 1. เดกทมความเชออานาจภายในตน จะใชความพยายามอยางมาก เพราะเชอวาความสาเรจของตนนนเกดจากความพยายามของตน แตเดกทมความเชออานาจภายนอกตนเชอวา คะแนนทตนไดรบนนเปนเพราะโชค วาสนา และความบงเอญ ซงทศนคตทแตกตางกนนน ทาใหผลสมฤทธทางการเรยนแตกตางกน

61

2. ผทมความเชออานาจภายในตน จะใชทกษะความสามารถของตนพจารณาดงาน ใชความพยายามเพอหาวธทจะทาใหสาเรจ แตผทมความเชออานาจภายนอกตน จะมความพยายามทาใหงานสาเรจนอย เพราะไมแนใจวาเมอตนพยายามทางานแลวจะประสบความสาเรจหรอไม ทาใหผทมความเชออานาจภายในตนแกปญหาไดดกวาผทมความเชออานาจภายนอกตน 3. รางวลภายนอก เชน คา ชมเชย คะแนน เปนรางวลททา ใหเดกมความสามารถ ในการนาตนเอง (Self-direction) และมแรงจงใจภายใน (Self-motivation) ซงถอวาเปนรางวลจาก การกระทาของตนเอง โดยผทมความเชออานาจภายในตน จะมมากกวาผทมความเชออานาจภายนอกตน นอกจากน Strickland (1977, p. 23 อางถงใน วนดา ทองดอนอา, 2551, หนา 45) ไดสรปลกษณะพฤตกรรมของบคคลทมความเชออานาจภายในตน ไวดงน 1. การตอตานและการคลอยตามตออทธพลทางสงคม (Resistance and conformity of social influence) ลกษณะความเชออานาจภายในตน มความสมพนธกบการคลอยตามผอน โดยผทมความเชออานาจภายในตนจะมการตดสนใจมนคงและเดดเดยว ถงแมวาจะอยภายใต ความกดดนทางสงคม แตบคคลทมความเชออานาจภายนอกตนมกยอมแพแรงกดดนภายนอก และนอกจากน ผทมความเชออานาจภายในตนยงมความตองการทจะรกษาอานาจของตนไวและปฏเสธอทธพลอน ๆ 2. การคนหาขอมลและการทางาน (Information seeking and performance) บคคลทมความเชออานาจภายในตนจะมงมนกบการทางานตามความตองการของตนโดยไมสนใจอทธพลของสงคม การทางานเปนระบบใชกระบวนการแกปญหาและมการพจารณาอยางรอบคอบ ในการทางานกอนทจะตดสนใจ มความสนใจตงใจในการศกษาหาความร ความสามารถคนหา สงแปลก ๆ ใหม ๆ ซงจะนาไปสการตดสนใจทด จะเรยนรขอมลทไดจากการทางานมากกวา จะเรยนรจากบคคลอนหรออทธพลทางสงคม 3. พฤตกรรมความสาเรจและความสามารถ (Achievement and competence behavior) บคคลทมความเชออานาจภายในตนจะมความสนใจตอการเรยนจงทาให มความเกยวของโดยตรงกบพฤตกรรมความสาเรจ 4. พฤตกรรมระหวางบคคล (Internal behavior) บคคลทมความเชออานาจภายในตนมกจะเปนบคคลทนาสนใจ อารมณด มมนษยสมพนธทดกบบคคลอนเขากบคนอน ไดงาย

สรปไดวา นกเรยนทมความเชออานาจภายในตน จะมความเชอวาเหตการณหรอ สงตาง ๆ ทเกดขนกบตนนน เปนผลมาจากการกระทา หรอความสามารถของตน จง ทาให เปนบคคลทมความเพยรพยายาม มเหตมผล มความกระตอรอรน มความตงใจและสนใจ

62

ในการศกษาหาความร มความสามารถในการคด และมการวางแผนเปนลาดบขนตอน จงมความเกยวของโดยตรงกบพฤตกรรมความสาเรจและความสามารถ ทงนจากการศกษาเอกสารพบวา บคคลทมความเชออานาจภายในตนจะมลกษณะทสอดคลองและเอออานวยตอการคด อยางมวจารณญาณ ดงนน ผวจยจงสนใจทจะศกษาวาความเชออานาจภายในตน มความสมพนธและสงผลใหบคคลมการคดอยางมวจารณญาณอยางไร งานวจยทเกยวของระหวางความเชออ านาจภายในตนกบการคดอยางมวจารณญาณ Marra (1997, pp. 1215-B) ไดศกษาความสมพนธระหวางความสามารถในการคด อยางมวจารณญาณรปแบบการเรยน และความเชออานาจภายใน-ภายนอกตน ผลการศกษา พบวา ความเชออานาจภายในตนมความสมพนธทางบวกกบความสามารถในการคดเชงวพากษสง นอกจากน ยงพบวา รปแบบการเรยนทใชการคดและลงมอปฏบตจะทาใหผเรยนมความการคด เชงวพากษสง และมผลสมฤทธทางการเรยนสงดวย เกดศร ทองนวล (2550) ไดศกษาปจจยทสมพนธกบการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 สงกดสานกงานเขตการศกษาศรษะเกษ เขต 4 ผลการวจยพบวา เจตคตตอการเรยน แรงจงใจใฝสมฤทธ ความเชออานาจจาแนกภายในตน การอบรมเลยงดแบบรกสนบสนน บรรยากาศในชนเรยน และประสทธภาพการสอนของคร มความสมพนธทางบวกกบการคดอยางมวจารณญาณ

ธารณ ลอยขามปอม (2552) ไดศกษาปจจยทมอทธพลตอความสามารถในการคด อยางมวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน สานกงานเขตพนทการศกษาขอนแกน เขต 5 ผลการศกษาพบวา ปจจยทมอทธพลทางตรงตอความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณคอความสนใจเรยน ความเชออานาจภายในตน ปจจยทมอทธพลทงทางตรงและทางออม ไดแก เจตคตตอการเรยน บรรยากาศในชนเรยน ปจจยทมอทธพลทางออม ไดแก แรงจงใจใฝสมฤทธ และการสนบสนนทางสงคมจากครอบครว ปยะนช ฉมพา (2551) ไดศกษาปจจยทสงผลตอการคดอยางมวจารณญาณของ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ในโรงเรยนมธยมศกษา สงกดสานกงานพนทการศกษาเลย เขต 1 ผลการวจยพบวา ตวแปรทมความสมพนธทางบวกกบการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยน ความสามารถดานเหตผล นสยทางการเรยนและความเชออานาจภายในตน วรรณา เปลยนพม (2552) ไดศกษาความสมพนธเชงสาเหตชองปจจยทสงผลตอความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตพนทการศกษากรงเทพมหานคร ผลการวจยพบวา ตวแปรเชงสาเหตทง 6 ตว ไดแก ความสามารถในการอาน ความสามารถดานเหตผล ความเชออานาจภายในตนเอง การรบรความสามารถของตนในการเรยน

63

การตระหนกรตนเองและบคลกภาพในการแสดงตวมความสมพนธทางบวกกบความสามารถ ในการคดอยางมวจารณญาณ ตวแปรทมอทธพลทางตรงตอความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ คอ ความสามารถดานเหตผล รองลงมาคอ ความสามารถในการอาน และความเชออานาจภายในตนเอง นธภทร บาลศร (2553) ไดศกษาปจจยทสงผลตอการคดวจารณญาณของนกศกษาปรญญาบณฑต: การประยกตใชโมเดลพหระดบพฒนาการแบบผสม ผลการวจยพบวา ความเชออานาจภายในตนและเชาวนปญญาทางอารมณ ทกษะทางปญญาและเชาวนปญญาทางอารมณ มอทธพลปฏสมพนธตอการคดอยางมวจารณญาณ สดารกษ นรทรรมย (2554) ไดศกษาปจจยทมอทธพลตอความสามารถในการคด อยางมวจารณญาณของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 5 จงหวดมหาสารคาม ผลการวจย พบวา โมเดลทพฒนาขนมความสอดคลองกบ ขอมลเชงประจกษโดยตวแปรทมอทธพลทางตรงตอความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ คอ เจตคตตอการเรยน ความเชออานาจภายในตน และพฤตกรรมการสอนของคร สดศร เทพดสต (2554) ไดศกษาความสมพนธเชงสาเหตของตวแปรทมอทธพลตอความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 จงหวดอดรธาน ผลการวจย พบวา ตวแปรเชงสาเหตทง 6 ตว ไดแก บรรยากาศในชนเรยน ความเชออานาจภายในตน เจตคตตอการเรยน ความสามารถในการใหเหตผล ความเอาใจใสของผปกครอง และการอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย มความสมพนธกบความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ ในทศทางบวก จฑารตน สพลแสง (2555) ไดศกษาปจจยทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ผลการวจย พบวา ปจจยทมอทธพลทงทางตรงและทางออม ไดแก ความเชออานาจภายในตน การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย และประสทธภาพการสอนของคร เจนจรา เชยครบร (2559) ไดศกษาความสมพนธเชงสาเหตของปจจยทสงผลตอตอความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ผลการศกษา ปจจย เชงสาเหตทง 6 ตว ไดแก ความสามารถในการอาน ความสามารถดานเหตผล ความเชออานาจภายในตน เจตคตตอการเรยน แรงจงใจใฝสมฤทธ และบรรยากาศในชนเรยนทกคามความสมพนธทางบวกกบความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ

64

แนวคดและทฤษฎเกยวกบเชาวนปญญา (Intelligence quotient) ความหมายของเชาวนปญญา Binet (n.d. cited in Gould, 2005 pp. 16-26) สรปวา เชาวนปญญาเปนแนวคด หรอทศทางของความคดและความสามารถในการปฏบตตามความคดนน หรอ หมายถง สมรรถภาพในการทจะปรบตวใหเขากบสงแวดลอมใหดขน ตลอดจนการมความคดรเรมกระทา สงใหม ๆ Thurstone (n.d. cited in Gould, 2005, pp. 91-92) สรปวาเชาวนปญญาคอ ความสามารถในการแกปญหาทบคคลไมเคยประสบมากอน Wechsler (n.d. cited in Huitt, 2005, p. 23) สรปวาเชาวนปญญาเปนสมรรถภาพททาใหบคคลสามารถกระทากจกรรมตาง ๆ ไดอยางมจดมงหมาย สามารถคดอยางมเหตผลและอยในสงคมไดอยางมประสทธภาพ Sternberg (n.d. cited in Smith, 2010, p. 533) ใหความหมายไววา เชาวนปญญา เปนพฤตกรรม มงเปาหมายทถกปรบแลว Gardner (1999) ใหความหมายวา เชาวนปญญาของมนษยจะตองประกอบดวยทกษะ ในการแกปญหาซงจะผลกดนใหบคคลคดแกปญหาหรอความยากลาบากขนานแททตองเผชญได และในกรณทเหมาะสมจะสามารถสรางผลผลตหรอผลงานทมประสทธภาพ นอกจากน จะตองมศกยภาพในการคนหาหรอสรางปญหาเพอเปนการปพนฐานของการไดมาซงความรใหมในรปแบบของสงซงอาจไดการตคาแตกตางกนไปอยางสดขวและชดเจนในแตละวฒนธรรม และในสภาพแวดลอมบางประเภทการสรางสรรคผลผลตใหมหรอการเสนอปญหาใหม ๆ กอาจม ความสาคญคอนขางนอย รงสรรค โฉมยา (2553, หนา 243) สรปวา เชาวนปญญา หมายถง ระดบความสามารถ ในการปรบตวใหเขากบสภาพแวดลอม เปนความฉลาด ความสามารถทางการรการคด การเรยนร ความเขาใจในเรองของภาพ เชาวนปญญา ปฏภาณ ไหวพรบ การมเหตผลและสามารถปรบตวในสภาพแวดลอมไดอยางมประสทธภาพ เมอพจารณาจากนยามของเชาวนปญญาพบวา ประกอบดวยความสามารถในดานตาง ๆ ดงน 1. ความสามารถในการแกปญหา (Problem solving ability) หมายถง ความสามารถ ของบคคลในการใชเหตผล หลกเกณฑตาง ๆ ในการแกไขปญหาทเกดขน 2. ความสามารถในการคด (Thinking ability) ซงสามารถแสดงออกในทางภาษาและ การตดตอสอสาร

65

3. ความสามารถในการปรบตวในสงคม (Social learning ability) หมายถง ความสามารถของบคคลในการทาความสนใจบคคลอนในสงคม รวมทงสามารถสรางปฏสมพนธตอกนอยางมประสทธภาพ สรางค โควตระกล (2553, หนา 98) สรปวาความหมายเชาวนปญญาทนกจตวทยาไดเนนอาจจะแบงออกเปน 4 กลม ดงตอไปน กลมท 1 ใหคาจากดความของเชาวนปญญาวาเปนความสามารถในการปรบตว (Adapt-ability) ใหเขากบสงแวดลอม คนทมเชาวนปญญาสงจะปรบตวเขากบสงแวดลอมไดดกวา คนทมเชาวนปญญาตา กลมท 2 เนนความหมายของเชาวนปญญาวา คอ ความสามารถในการแกปญหา (Problem solving) บคคลทมเชาวนปญญาสงจะมความสามารถในการแกปญหาดกวาบคคล ทมเชาวนปญญาตา กลมท 3 เชาวนปญญา คอ ความสามารถในการคดแบบนามธรรม กลมท 4 เชาวนปญญา คอ ความสามารถในการเรยนร คนทมเชาวนปญญาสงจะสามารถเรยนรไดเรวกวาคนทมเชาวนปญญาตา วสทธ วนาอนทรายธ (2548, หนา 30) ความฉลาดทางเชาวนปญญา หมายถง ความสามารถในการปรบตวใหเขากบสงแวดลอมใหดขน ความสามารถในการเรยนรความสามารถในการคดเชงนามธรรม ตลอดจนการมความคดในการรเรมกระทาสงใหม ๆ ซงเปนสงททาใหบคคลสามารถกระทากจกรรมตาง ๆ ไดอยางมจดมงหมาย สามารถคดอยางมเหตผล และอยในสงคมไดอยางมประสทธภาพ รตนา ศรพานช (2542, หนา 48) สรปวา ความฉลาดทางปญญา หรอ เชาวนปญญา หมายถง 1. ความสามารถในการเรยนรและในการเขาใจโดยผานประสบการณเรยนรโดยทบคคลสามารถเกบความรทเรยนไวได และสามารถนาออกมาได 2. ความสามารถในการตอบสนองอยางรวดเรวและถกตองในสถานการณใหม ๆ โดยรจกเหตผลในการแกปญหาไดอยางมประสทธภาพ 3. ความสามารถในการปรบตว 4. ความสามารถในการเรยนรเรองราวทซบซอน 5. ความสามารถในการเรยนรและรจกใชสญลกษณไดชดเจนและมประสทธภาพ

66

จากคานยามของความฉลาดทางเชาวนปญญาตามทไดนาเสนอไปแลวขางตน สามารถสรปไดวา ความฉลาดทางเชาวนปญญา หมายถง ความสามารถในการปรบตวใหเขากบสงคมและสงแวดลอม ความสามารถในการเรยนร ความสามารถในการคดเชงนามธรรม ใชเหตผล หลกเกณฑตาง ๆ ในการแกไขปญหาทเกดขน มปฏภาณ ไหวพรบ การมเหตผลและสามารถ ปรบตวในสภาพแวดลอมไดอยางมประสทธภาพ ทฤษฎองคประกอบความฉลาดทางเชาวนปญญา 1. ทฤษฎองคประกอบเดยว (Unique factor theory) (รงสรรค โฉมยา, 2553, หนา 245) ทฤษฎนมรากฐานความเชอทวา ความสามารถทางสมองของมนษยมเพยงองคประกอบเดยว เชาวนปญญาของมนษยมลกษณะเปนกลมกอนเดยวกน ทเรยนกนวา องคประกอบทวไป (General factor) จะแยกจากกนไมได ซงเปนลกษณะทรวมความสามารถ และประสบการณทงปวงเขาไว ดวยกน ซงในการแสดงพฤตกรรมใด ๆ ของบคคล องคประกอบทวานจะเขาไปมบทบาททก กจกรรม ดงนน คณภาพของกจกรรมทแสดงออกจงขนอยกบคณภาพขององคประกอบทวาน บเนต (Binet) เปนนกจตวทยาทมความเชอในแนวทางน ดงนน การวดเชาวนปญญาตามแนวคดของบเนต (Binet) จงมลกษณะของการวดสมรรถภาพรวม ๆ ซงใหผลสรปออกมาเปนหนวยเดยว คอ เชาวนปญญา (IQ) 2. ทฤษฎสององคประกอบ (Binary factor theory หรอ Two factor theory) (รงสรรค โฉมยา, 2553, หนา 245) 2.1 ทฤษฎเชาวนปญญาทวไปของสเปยรแมน (Charles Spearman) นกจตวทยา ชาวองกฤษ ซงเชอวา เชาวนปญญาของมนษยม 2 องคประกอบดวยกนคอ 2.1.1 องคประกอบทวไป (General factor) หมายถง ความสามารถพนฐานทวไป ทมอยในมนษยทกคน ถอเปนองคประกอบรวมทเขาไปเกยวของกบกจกรรมทกประเภทของมนษย เชน ปฏภาณ ไหวพรบ การสงเกต ความเขาใจในความสมพนธของเหตการณตาง ๆ การวางแผนและการคดอยางมเหตผล ฯลฯ องคประกอบทวไปของเชาวนปญญาเรยกวา g หรอ g-Factor เปนความคดแฝงทอยภายใตการกระทาทกชนดทบงบอกลกษณะของเชาวนปญญา 2.1.2 องคประกอบเฉพาะอยาง (Specific factor) หมายถง ความสามารถเฉพาะอยางทเกดขนภายหลงเปนผลมาจาก การเรยนรหรอประสบการณ เปนองคประกอบทใชเฉพาะ ในกจกรรมอยางใดอยางหนงโดยเฉพาะเทานน เชน ความสามารถทางดานกฬา ดนตร ศลปะ เปนตน และ g-factor คอสงทถกวดโดยแบบทดสอบทางเชาวนปญญา 2.2 ทฤษฎเชาวนปญญาของแคทเทล (Raymond B. Cattel) นกจตวทยาชาวองกฤษ นาเสนอแนวคดทางเชาวนปญญา โดยมพนฐานความเชอทวา สมองของมนษย ประกอบดวย

67

2 องคประกอบทเปนอสระจากการเรยนรและประสบการณ (Fluid intelligence) หมายถง เชาวนปญญาทมมาแตเดม เปนสวนทอสระจากการศกษาและประสบการณเกยวของโดยตรงกบสภาวะทางรางกาย ซงเปนองคประกอบทเขาไปมสวนรวมในทกกจกรรมทางสมองของมนษย ทกชนด และองคประกอบทเปนการผสมผสานกนระหวางความรและประสบการณ (Crytallized intelligence) หมายถง เชาวนปญญาทเกดขนในภายหลง เปนสวนทเกยวของกบสภาพแวดลอมประสบการณและการเรยนร เกดจากความเปนอสระขององคประกอบนทไปมปฏสมพนธกบสงแวดลอมตาง ๆ รอบตวมนษย และความสามารถของสมองในสวนนสามารถเพมขนไดเรอย ๆ จากการเรยนรและประสบการณทเพมพนมากขน 2.3 ทฤษฎลาดบขนของความสามารถของมนษย (Hierarchical theory of human ability) ของเวอรมอน (Phillip E. Vermon) นกจตวทยาชาวองกฤษ แนวคดนมพนฐาน ความเชอทวา สมรรถภาพทางสมองของมนษย มลกษณะเปนองคประกอบทวไป ซงแยกออกเปน สองกลมองคประกอบใหญ ๆ (Major group factor) คอ กลมภาษา-การศกษา (Verbal- education ใชอกษรยอ คอ k: m) โดยในแตละองคประกอบใหญจะแยกเปนองคประกอบยอย (Minor group factor) เชน กลม V: ed ประกอบดวย ภาษา (Verbal) ตวเลข (Number) ฯลฯสวนกลม k: m แบงเปนเครองจกรกล (Mechanical) มตสมพนธ (Spatial) ฯลฯ แตละองคประกอบยอยจะแบงออกเปนองคประกอบเฉพาะ (Specific factor) ลงไปอก 3. ทฤษฎหลายองคประกอบ (Multiple factor theory) 3.1 Thurstone (1938 อางถงใน สรางค โควตระกล, 2553, หนา 104) ไดใช การวเคราะหองคประกอบ (Factor analysis) แยกความสามารถตาง ๆ ของมนษยออกเปน 7 กลม เธอรสโตน เรยกความสามารถทง 7 กลมวา ความสามารถปฐมภม (Primary mental abilities) เธอรสโตนไมยอมรบวา คนเรามความสามารถพนฐานหรอความสามารถทวไป “G” ของ สเปยรแมน ทฤษฎของเธอรสโตน เนนความแตกตางภายในตวบคคล (Intra-individual differences) ระหวางความสามารถเฉพาะตาง ๆ ความสามารถปฐมภม 7 กลมของเธอรสโตน มดงตอไปน 3.1.1 Verbal comprehension หมายถง ความเขาใจในการใชภาษาเขาใจความหมายของคาหรอศพทตาง ๆ 3.1.2 Word fluency หมายถง ความคลองในการใชคาตาง ๆ ตวอยางเชน การใชคาสมผสหรอคาคลอง 3.1.3 Number หมายถง ความสามารถในการคดคานวณ หรอทางคณตศาสตร

68

3.1.4 Spatial ความสามารถในการจารปทรงของสงของไดแมวาจะตงพลกแพลงในทาตาง ๆ หรอเหนความสมพนธของ Space-form ในจตนาการ 3.1.5 Memory ความจา หมายถง ความสามารถทจะระลกสงทจาไวได 3.1.6 Perceptual speed หมายถง ความสามารถทจะรบรสงเราไดอยางรวดเรวและแมนยา หรอสามารถทจะบอกความแตกตางและความเหมอนระหวางของสองอยาง 3.1.7 Reasoning หมายถง ความสามารถทางการสรปกฎเกณฑทวไปจาก ตวอยางได หรอเปนความคดแบบอนมาน เธอรสโตน พบวา ความสามารถปฐมภม แตละอยางจะพฒนาถงขนสงสดหรอ ขนวฒภาวะในวยตาง ๆ กน เปนตนวา ความสามารถ Perceptual speed จะถงขนสงสดหรอวฒภาวะ เมออายประมาณ 20 ป แตความสามารถ Verbal comprehension จะมเพยง 80% เมออาย 20 ป และจะยงคงพฒนาตอไปตามอาย 3.2 ทฤษฎองคประกอบเชาวนปญญาของ Gardner (1995) กลาวถงเชาวนปญญา 9 ชนด แมวาแตละชนดตางเปนอสระไมตองอาศยอยางอนประกอบ แตโดยทวไปแลวกจกรรม ตาง ๆ จะประกอบดวยสวนของเชาวนปญญารวมกน เชาวนปญญาของ Howard Gardner แบงออกเปน 9 ชนด คอ 3.2.1 เชาวนปญญาทางดานดนตร (Musical intelligence) ไดแก ทกษะทเกยวของกบการดนตร 3.2.2 เชาวนปญญาทเกยวของกบทางรางกาย (Bodily kinesthetic intelligence) ไดแก ทกษะทใชสวนตาง ๆ ของรางกายในการแสดง หรอแกไขปญหา เชน นกกรฑา นกแสดง นกเตน และศลยแพทย 3.2.3 เชาวนปญญาในดานตรรกะและการคานวณ (Logical and mathematic intelligence) ไดแก ทกษะในการใชเหตผล รวมทงการคดคานวณ และการคดเชงวทยาศาสตร ในการแกไขปญหา 3.2.4 เชาวนปญญาดานการใชภาษา (Linguistic intelligence) ทกษะซงเปนผลจากการใชภาษา 3.2.5 เชาวนปญญาดานมตสมพนธ (Spatial intelligence) ไดแก ทกษะทใช ในการแกปญหาเกยวกบโครงสราง รปพรรณสณฐาน องคประกอบ มกพบในกลมทเปนศลปนหรอสถาปนก

69

3.2.6 เชาวนปญญาเชงปฏสมพนธ (Interpersonal intelligence) ไดแก ทกษะ ทใชในการตดตอสมพนธกบผอน เชน มความไวในการรบหรอสงอารมณ ความรสก แรงจงใจหรอ มความเขาใจในผอน ขอนนาจะคลายกบเรองของความฉลาดทางอารมณ (EQ) 3.2.7 เชาวนปญญาในดานความรความเขาใจทเกยวของกบตนเอง (Interpersonal intelligence) ไดแก ความเขาถงอารมณความรสกทตนเองมอย 3.2.8 เชาวนปญญาในดานความเขาใจปรากฏการณธรรมชาต (Naturalist) ในป ค.ศ. 1993 Gardner ไดเพมความสามารถดานนภายหลงจากทตพมพหนงสอ “Multiple intelligence” แลวทาใหรายละเอยดเกยวกบสตปญญาดานนซงเปนดานทคนพบใหมมนอย กลาวกนวาสตปญญาดานน คอ ความสามารถทจะคนพบ ตระหนกถง ลกษณะตระกล สายพนธของพชหรอสตวสภาพแวดลอมของตน ตวอยางเชน การเรยนรละกษณะของนกชนดตาง ๆ เปนตน 3.2.9 เชาวนปญญาทเกยวกบตดตอสมพนธกบบคคลทไมรจกมากอน (Existential/ Transpersonal) ในป ค.ศ. 1999 Gardner ไดเพมความสามารถดานนภายหลงจากท ตพมพหนงสอ “Who owns intelligence?” ซงเนองมาจากความกาวหนาของเทคโนโลยสารสนเทศทาใหเกดความสามารถของบคคลในการตดตอสอสารระหวางบคคลทไมรจกกนมากอน โดยใชระบบอนเทอรเนต 3.3 ทฤษฎของธอรนไดค (Edward Lee Thorndike) (รงสรรค โฉมยา, 2553, หนา 247) นกจตวทยาชาวอเมรกน สรปวา สมรรถภาพทางสมองของมนษยประกอบดวยสมรรถนะยอย (Element) มากมาย ซงเปนความสามารถเฉพาะทแตกตางกนออกไป ในการกระทากจกรรมตาง ๆ ทางสมองจะตองอาศยการรวมตวกนเปนกลม ๆ (Cluster) ของสมรรถนะยอยตาง ๆ เหลาน ดงนน สตปญญาจงเกดจากสมรรถนะยอย ๆ ทางสมองหลาย ๆ อยาง มารวมกนเขาดวยกน กลมของสมรรถนะยอย ๆ ทสาคญม 3 กลม ดงน 3.3.1 กลมสมรรถนะทเปนรปธรรม (Concrete intelligence) หมายถง สมรรถนะของบคคลในการกระทากบสงตาง ๆ ทเปนวตถ ทสามารถจบตองได เปนรปธรรมชดเจนบางครงเรยกสมรรถนะดานเครองจกร (Mechanical intelligence) คอ ความสามารถดานเครองจกรกลและการใชมออยางคลองแคลว เชาวนปญญาชนดนจาเปนสาหรบการทางานเกยวกบเครองมอตาง ๆ เครองกล การทาครว ฯลฯ 3.3.2 กลมสรรถนะทเปนนามธรรม (Abstract intelligence) หมายถง สมรรถนะของบคคลในการกระทากบสงตาง ๆ วเคราะหทเปนนามธรรมตามธรรมชาต คณลกษณะทางภาษา สญลกษณทางคณตศาสตร ศกษาหาความรเรองราวตาง ๆ เชาวนปญญาชนดนจาเปน สาหรบ การเรยนการสอน เปนลกษณะของการใชความรและสตปญญาการคด

70

3.3.3 กลมสมรรถนะทเปนเรองทางสงคม สงแวดลอม (Social intelligence) หมายถง สมรรถนะของบคคลในการกระทากบสงตาง ๆ ทเปนเรองการปรบตวใหเขากบสงคม และการดารงชวตอยในสงคมไดอยางเหมาะสมและมความสข สามารถปรบอารมณและจตใจ ใหเขากบผคนและสงแวดลอมไดโดยงาย เชาวนปญญาชนดนเปนสงจาเปนสาหรบมนษยทกคน ในการดาเนนชวต 3.4 ทฤษฎเชาวนปญญาของสเตรนเบรก (Rpbert Jeffrey Sternberg) รงสรรค โฉมยา (2553, หนา 248) นกจตวทยาชาวอเมรกน นาเสนอทฤษฎทาง เชาวนปญญา 3 มต (Triarchic theory of intelligence) แนวคดนเชอวา เชาวนปญญาประกอบไปดวยองคประกอบทสาคญ 3 ประการ ดงน 3.4.1 ดานองคประกอบ (Componential aspect) เปนความสามารถของสมอง ทเกยวของกบความคด การวเคราะหขอมลตาง ๆ ในการแกปญหา โดยเฉพาะในสวนทเกยวกบกระบวนการของความคดหรอทกษะ (Mental process or skill) ใชเมอบคคลแสดงพฤตกรรม ทมเหตผล มหลกการ มลกษณะเปนวชาการ 3.4.2 ดานประสบการณ (Experiential aspect) เปนความสามารถของสมอง ทเกยวของกบประสบการณทเปนประโยชนตอภมปญญาของมนษย โดยเฉพาะอยางประสบการณในอดตทชวยในการแกปญหาเมอเผชญกบสภาพการณตาง ๆ เชน การปรบตวกบการทางานใหม การแกปญหาความขดแยงกบเพอนรวมงาน การปรบตวเมอเปลยนทอยใหม เปนตน 3.4.3 ดานบรบท (Contextual aspect) เปนความสามารถของสมองทเกยวของกบการแกปญหาในสงแวดลอมทมการเปลยนแปลงอยตลอดเวลา บคคลตองใชความสามารถ เชงเชาวนปญญาชนดนเขาจดการในสถานการณตาง ๆ ทเปลยนแปลงไปเดม 4. ทฤษฎโครงสรางเชาวนปญญา (The structure of intelligence) (สรางค โควตระกล, 2553, หนา 106) กลฟอรด นกจตวทยาชาวอเมรกนไดเสนอทฤษฎโครงสรางเชาวนปญญาทเรยกวา Structure of intellect หรอเรยกยอ ๆ วา SI กลฟอรดมความเหนวาทฤษฎองคประกอบเดยว องคประกอบ 2 ตว และองคประกอบหลายชนดไมสามารถทจะอธบายความสามารถของมนษยไดหมด ทฤษฎของกลฟอรดถอวาความสามารถแตละอยางเปนความสามารถเฉพาะ (Specific abilities) กลฟอรดไดเสนอวา เชาวนปญญาประกอบดวย 3 มต คอ วธการคด (Operations) เนอหา (Content) และผลการคด (Products) กลฟอรดไดอธบายสวนประกอบของเนอหา วธการคดและ ผลการคด ดงตอไปน

71

มตท 1 การคด (Operations) เปนกจกรรมทางสมองทสาคญเปนการรวบรวมขอมลขาวสารทไดรบและพยายามเขาใจความหมายประกอบดวย 1. การรบรและเขาใจ (Cognition) หมายถง การทคนเราสามารถคนพบ รจกสงตาง ๆ ทอยรอบตวและมความรความเขาใจเกยวกบสงนน ๆ 2. การจา (Memory) หมายถง ความสามารถทจะจาสงตาง ๆ และเรยกมาใชได เมอตองการหรอสามารถทจะระลกได ในป ค.ศ. 1988 กลฟอรด ไดแบงความจาเปน 2 ชนด คอ ความจาทบนทกไว (Recording) และความจาเปนทเกบไวในความจาระยะยาว (Retention) 3. การคดเอนกนย (Divergent thinking) เปนการคดทเนนการคดใหม ๆ ทนาจะเปนไปไดหลายแบบ ความคดประเภทนมความสาคญตอความคดสรางสรรค 4. การคดเอกนย (Convergent thinking) เปนการคดทเนนเรองการถกของคาตอบ ทเปนทยอมรบโดยทวไปวาเปนคาตอบทดทสด 5. การประเมนคา (Evaluation) การตดสนใจโดยถอ ความถก ความเหมาะสม และความพงปรารถนาเปนเกณฑ มตท 2 มตดานเนอหา (Contents) เปนการจดจาพวกหรอประเภทของขอมลขาวสาร ทไดรบ แบงออกเปน 4 จาพวก คอ 1. ภาพ (Figural) หมายถง ขอมลขาวสารทเปนรปธรรมจากการรบรจากประสาทสมผส เหน ไดยน หรอสมผส แบงเปน 3 ชนด คอ การเหน (Visual) การไดยน (Auditory) และสญลกษณ (Symbolic) 2. สญลกษณ (Symbolic) หมายถง ขอมลขาวสารทอยในรปเครองหมายตาง ๆ เชน พยญชนะ ตวอกษร ตวเลข โนตเพลง ซงตามลาพงแลวกจะปราศจากความหมาย แตเนองจาก เราตงความหมายขนจงใชสอความหมายได 3. ภาษา (Semantic) หมายถง ขอมลขาวสารทมกจะอยในรปความหมายซงแทนดวยถอยคาหรอรปภาพทมความหมาย 4. พฤตกรรม (Behavioral) หมายถง ขอมลขาวสารทไดจากกรยาทาทางทใช ในการปฏสมพนธระหวางบคคลประกอบดวยทศนคต ความตองการอารมณ ความตงใจของบคคลทมสวนรวมในการปฏสมพนธ มตท 3 มตดานผลผลต (Products) หมายถง เปนแบตาง ๆ ทใชในการคดประกอบดวย 1. แบบหนวย (Units) คอสงใดสงหนงทรวมตวสมบรณ เปนหนวยทมลกษณะเฉพาะตว เชน “i” เปนหนวยสญลกษณเปนตน

72

2. แบบกลม (Classes) หมายถง กลมของหนวยตาง ๆ ทมคณสมบตรวมกน ยกตวอยาง “นก” “ปลา” เปนชอของสตวทมลกษณะรวมกนหลายอยาง 3. แบบความสมพนธ (Relations) หมายถง การเชอมโยงของหนวยหรอจาพวกของขอมลขาวสาร หรอหลกการและกฎเกณฑทแสดงความสมพนธระหวางความคดรวบยอด ตวอยางเชน จานวนของทประกอบดวย 5 ชน จะมากกวาของทประกอบดวย 2 ชน 4. แบบระบบ (System) หมายถง โครงสราง หรอการรวมหนวยจาพวกของขอมลขาวสารหรอการแสดงความสมพนธทซบซอนของสวนประกอบ ซงอาจจะเปนทฤษฎ กฎเกณฑ หรอหลกการ 5. แบบการแปลงรป (Transformation) หมายถง การเปลยนแปลงตาง ๆ ของขอมลขาวสาร เปนตนวาการใหคาจากดความใหมหรอการคดแปลงขอมลขาวสารทมอยแลวเสยใหม ตวอยางเชน เดกเลกถกตโดยเดกโตเปนเดกโตตเดกเลก 6. แบบการประยกต (Implication) หมายถง การอธบายหรอเปรยบเทยบขอมลขาวสาร ทมอยในรปของการคาดคะเนหรอการทกทาย ทฤษฎเชาวนปญญาของกลฟอรด จงประกอบดวยองคประกอบตาง ๆ 3 มต กลฟอรดไดสรางคาการวดความสามารถตาง ๆ ตวอยางเชน คาถามเพอใชวดความสามารถเกยวกบความคลองในการใชคา (Word fluency) ของกลฟอรด ซงประกอบดวยวธการคดอเนกนย (Divergent thinking) เนอหา สญลกษณ (Symbolic) และผลผลตหนวย (Units) กลฟอรด จะใหเขยนคาทขนตนดวย “r” และลงทายดวยตว “m” ใหมากทสดหรอใหคดคาทคลองกบคาวา “Room” นอกจากการคดคาถาม เพอวดความสามารถตามทฤษฎทตงไว การสรางแบบทดสอบเชาวนปญญาของกลฟอรด ปฏบตตามหลกการสรางแบบทดสอบทดอยางเครงครด คอเปนแบบทดสอบทมความตรง (Validity) และความเทยง (Reliability) สง การวดความฉลาดทางปญญา (IQ) การวดเชาวนปญญา (IQ) สวนใหญนยมใชแบบทดสอบวดความสามารถทางสมองดงตอไปน (กาญจนา ไชยพนธ, 2544, หนา 42-44) 1. แบบทดสอบวดความสามารถทางสมองทฤษฎของเธอรสโตน จากทกลาวมาแลวขางตน ตามทฤษฎหลายองคประกอบของเธอรสโตนจะพบวา เธอรสโตนไดวเคราะห องคประกอบความสามารถทางสมองวามอย 7 ประการและเขาไดสรางแบบทดสอบชดความถนด ทชอวา แบบทดสอบ พ เอม เอ หรอ ไพมาร เมทล อะบรต (PMA: Primary mental ability) ขน ในป ค.ศ. 1941 เธอรสโตนไดเลอกแบบทดสอบทมความเทยงตรงตามตวประกอบ (Factorial validity) สงสด วดแตละตวประกอบ แบบทดสอบ พ เอม เอ ไดแบงระดบอนบาล, ระดบชน 2-4, ระดบชน 4-6, ระดบชน 6-9 และระดบชน 9-12 (ลวน สายยศ และองคณา สายยศ, 2543, หนา 65) แบบทดสอบทใชวดสวนใหญจะวดตามองคประกอบและรายระเอยดดงตอไปน

73

1.1 องคประกอบดานภาษา (V-Verbal factor) เปนความสามารถทจะแสดงออกมาดวยคาศพทหรอความหมายทางภาษาทงหลาย เชน คาทมความหมายเหมอนกนคลายกน 1.2 องคประกอบมตสมพนธ (S-Spatial factor) เปนภาพทรงเรขาคณตอยางงาย ๆ หมนในทศทางตาง ๆ เปนการทดสอบรบรความสมพนธของสงทอยในมตทดสอบความสามารถ ในการมองเหนสงตาง ๆ ในสองมตหรอสามมต 1.3 องคประกอบดานเหตผล (R-Reasoning factor) เปนความสามารถ ในการแกปญหาโดยใชเหตผลเปนพนฐาน ซงแตละขอจะเปนชดของอกษรเรยงตามแบบแผน หรอกฎใดกฎหนง 1.4 องคประกอบดานจานวน (N-Number factor) เปนการวดความสามารถ ดานตวเลขโดยประกอบดวยคาถามเกยวกบการบวกอยางงาย ๆ เปนการวดความสามารถในการคดเกยวกบตวเลข ปรมาณอยางรวดเรวและแมนยา การเปรยบเทยบจานวนทแตกตางกนคลมถงโจทยคณตศาสตรเหตผลดวย 1.5 องคประกอบดานไวตอการรบร (P-Perceptual speed factor) เปนการวดความสามารถดานประสาท สายตาทมองเหนความเหมอน และความแตกตางของสงทกาหนดใหเพยงใด การแยกความแตกตางของสงเหลาน อาจเปนภาพเสมอนหรอภาพเรขาคณตและสญลกษณใด ๆ กได จะตองทาไดรวดเรวและแมนยาดวย 1.6 องคประกอบดานความคลองแคลว ในการใชภาษา (W-Word fluency factor) เปนการวดความสามารถในการใชถอยคาตาง ๆ ไดอยางถกตองและรวดเรวในเวลาอนจากด 1.7 องคประกอบดานความจา (M-Memory factor) เปนการวดความสามารถ ในการจาเรองราว มสตระลกรจนสามารถถายทอดไดแบบทดสอบ PMA เสนอผลเปนเสนภาพพยายามมองวาเดกคนใดสงเดนดานใดจะไดรวา เดกคนนนถนดดานใด ระดบตน ๆ เปนสวนใหญ พอสงขนไปทภาพกมพวกดานมตสมพนธ 2. แบบทดสอบเชาวนปญญาสแตนฟอรด-บเนต ในป ค.ศ. 1905 บเนต (Alfred Binet) ซมอน (Theodore Simon) ไดรวมกนสรางแบบทดสอบวดเชาวนปญญาฉบบแรกซงเปนแบบทดสอบทมชอเสยงและเปนทยอมรบกนมากจงเรยกวา แบบทดสอบวดเชาวนปญญาบเนต- ซมอน (Binet-Simon scale) แบบทดสอบฉบบละ 30 ขอ เรยงจากงายไปหายากใชทดลองกบ เดกปกต อาย 3-1 ป จานวน 50 คน เปนเดกปญญาออนอกจานวนหนง บเนตและซมอนไดปรบปรงแบบทดสอบใหสมบรณมากขนในป ค.ศ. 1911 ตอมาใน ป ค.ศ. 1916 เทอรเมนไดดดแปลงฉบบนเปนภาษาองกฤษ เรยกวา Stanford revision of the Binet scale นาไปใชอยางกวางขวาง และเรมวด

74

เชาวนปญญาเปนไอคว (IQ) มาจาก Intelligence quotient เปนอตราสวนระหวางอายสมองกบ อายจรง (กาญจนา ไชยพนธ, 2544, หนา 44-45) นนคอ IQ = x 100

เมอ M.A. หมายถง อายสมอง หาไดจากการนาเอาผลการสอบไป เทยบกบเกณฑจะกลาวละเอยดตอไป ในหวขอการใหคะแนน

C.A. หมายถง อายจรงหรออายปฏทน ไอควทหาโดยวธนเรยกวา “ไอควอตราสวน” มาตรเชาวนปญญาสแตนฟอรด-บเนต (เรยกยอ ๆ วา สแตนฟอร-บเนต) ประกอบดวยขอทดสอบจดเปนชดแตละชดมขอทดสอบ 6-8 ขอ และเหมายสมสาหรบระดบอายหนง ๆ เทานน แบทดสอบชดตาง ๆ เหลานเรยงกนตามลาดบจากชดระดบอาย 2 ป ถง 5 ปครง หางกนชดละครงป จากชดระดบอาย 6 ป ถง 14 ป หางกนชดละ 1 ป และระดบผใหญอก 4 ระดบ ความยากขอบงขอสอบในแตละชดกาหนดโดยการนาขอทดสอบไปใหเดกระหวางอายตาง ๆ ทา และคานวณอตราสวนรอยละของเดกททาขอทดสอบนบไดตามปกตจานวนเดกโตททาขอทดสอบแตละขอไดยอมากกวาจานวนเดกทเลกกวาในการหาความยากถอวาขอทดสอบใดทมเดกระดบอายใดทาไดเปนจานวน 60% กใหมความยากเทากบเดกในระดบ อายนน เชน ความยากเทากบ 6 ป 7 ป ฯลฯ ขอทดสอบทมระดบอายเทากนกจดรวมกนเปนชดสาหรบแตละระดบอาย ชดละ 6 ขอ ยกเวนชดสาหรบ ผใหญบางชด มขอทดสอบ 8 ขอ ในการทดสอบเชาวนปญญาดวยสแตนฟอรด-บเนต ผทดสอบเรมตนทชดระดบตากวาอายจรงของผรบการทดสอบเลกนอย เชน เรมทชดระดบ 9 ป สาหรบเดกอาย 10 ป ถาปรากฏวา ทาไมไดหมดทกขอ กจะลดลงไปทาชดระดบ 8 ป แลวคอย ๆ ทาชดทยากขนตอไปเรอย ๆ จนไมสามารถทาไดอกตอไป สมมตวาเดกชาย ก. อายจรง 10 ป (120 เดอน) ทาชด 8 ป ไดทกขอ สวนชด 9 ป ทาได 4 ขอ ชด 10 ป ทาได 1 ขอ และชด 11 ป ทาไมไดเลย กสามารถใหคะแนนได ดงน ชด 8 ป ทาไดทกขอ ไดคะแนน 8 ป ชด 9 ป ทาได 4 ขอ ไดคะแนน 8 เดอน (ใหคะแนนขอละ 2 เดอน) ชด 10 ป ทาได 1 ขอ ไดคะแนน 2 เดอน รวมไดคะแนน 8 ป 10 เดอน หรอ 106 เดอน คะแนนทรวมไดจากการทดสอบเรยกวา อายจต (Mental age) ซงเปนผลรวมของคะแนนชดสงสดททาไดหมดเรยกวา อายฐาน (Basal age) กบคะแนนขอทดสอบททาไดบางขอจาก

M.A C.A

75

ชดทสงขนไป ในการประเมนระดบเชาวนปญญาของบคคลกนาคะแนนอายจตไปเทยบกบอายจรงของบคคลนน ถาอายจตสงกวาอายจรงกแสดงวาฉลาดกวาปกต ถาอายจตใกลเคยงกบอายจรง กถอวาฉลาดในระดบปกต และถาอายจตนอยกวาอายจรงกถอวาฉลาดนอยกวาปกต การเทยบอายทงสองอาจจะทาโดยเอาอายจตตงหารดวยอายจรงแลวคณดวยรอย ผลทไดเรยกวา ไอคว อตราสวน (Rating IQ) ตามสตร IQ = x 100 (1) สตรไอควตามสมการ (1) เปนทรจกกนแพรหลาย แมในประชาชนทวไปแตสตรดงกลาวมปญหาทสาคญ 2 ประการ คอ 1. อายจตตามทคานวณจากการทดสอบจะไมเพมมากไปกวาระดบประมาณ 16 ป เนองจากแบบทดสอบประกอบดวยคาถามทสามารถจาแนกระดบเชาวนปญญาของผใหญ ประการหนง และเนองจากเชาวนปญญาเมอพฒนาจนเตมทแลวกไมสามารถพฒนาตอไปไดอกประการหนง สตรไอควอตราสวน จงใชไดดกบเดกเทานน เมอพนวยเดกไปแลว อายจตกมไดเพมตามอายจรงอกตอไป เมออายจตหยดเพม แตอายจรงยงเพมขนเรอย ๆ หากใชสตรไอควอตราสวน กจะกลายเปนวา ผมอายมากขนกลบมไอควลดนอยลงตามลาดบ 2. ในกลมเดกดวยกน การกระจายของคาไอควของเดกระดบอายตางกนไมเทากนไอควของเดกบางระดบอาย เชน 2 ปครง แตกตางกนมาก สวนไอควของเดกอายอน ๆ แตกตางกน นอยกวา ทาใหเกดปญหาการเปรยบเทยบไอควของเดกทมอายตางกน เชน เดกอาย 2 ปครง ไอคว 115 มระดบเชาวนปญญาเทากบเดกอาย 5 ป ไอคว 115 หรอไม คาตอบคอไม เนองจากไอควของเดกอาย 2 ปครง กระจายมากกวาของเดกอาย 5 ปไอควเบยงเบน เพอแกปญหาทง 2 ประการ ดงกลาวขางตน สแตนฟอรดบเนต ฉบบแกไขในป ค.ศ. 1960 จงไดหนมาใชวธคานวณหาไอคว อกแบบหนง เรยกวา ไอควเบยงเบน (Deviation IQ)

Z = SDXX

เมอ X แทน คะแนนของแตละบคคลทรบการทดสอบ X แทน คะแนนเฉลยของกลมทใชเปนมาตรฐานเปรยบเทยบ (กลมกาหนดมาตรฐาน)

M.A C.A

76

SD แทน ความเบยงเบนมาตรฐานของคะแนนของกลมท ใชเปนมาตรฐานเปรยบเทยบ Z แทน คะแนนมาตรฐาน สมมตวา เดกชาย ข. อาย 8 ป ทาแบบทดสอบไดคะแนน 90 (X = 90) เรากสามารถนาคะแนนของคะแนนเดกชาย ข. ไปเปรยบเทยบกบคะแนนของเดกระดบอายเดยวเดยวกนทเลอกมาเปนกลมกาหนดมาตรฐาน สมมตวาคาสถตของกลมกาหนดมาตรฐาน คอ X = 80 SD = 10 เรากสามารถคานวณหาคา Z ของเดกชายกไดดงน

Z = 10

8090 (2)

เมอตองการแปลงเปนไอควกแทนคาในสตร IQ = 100 + 16 (Z) (2) = 100 + 16 (1.0) = 116 สตรตามสมการ (2) เรยกวา ไอควเบยงเบน และเปนสตรทใชคานวณหาไอควในสแตนฟอรด-บเนต ตงแตป ค.ศ. 1960 เปนตนมา ตามสตรนผทมเชาวนปญญาอยในระดบปกตจะม ไอควเทากบ 100 และการกระจายของไอควในแตละระดบอายจะเทากนหมด คอ SD = 16 ซงเปน ตวคงทในสมการ (2) ผนาสตรไอควเบยงเบนมาใชเปนคนแรกคอ เดวด เวคสเลอร (Wechsler, 1955) ในป ค.ศ. 1955 เวคสเลอรเผยแพรมาตรเชาวนปญญาผใหญ ฉบบหนงเรยกยอ ๆ วา WAIS (ยอจาก Wechsler adult intelligence scale) คะแนนจาก WAIS แปลงเปนไอควตามสตร IQ = 100 + 15 (Z) (3) สตรไอควเบยงเบนตามสมการ (3) ใหคา 100 สาหรบบคคลทมเชาวนปญญาในระดบปกต การกระจายไอควแตละระดบอายมคา SD = 15 ซงนอยกวาไอควของสแตนฟอรด-บเนต 1 คะแนน ในการรายงานคะแนนไอควตามปกตจะตองบอกดวยวาคานวณตามสตร (2) หรอ (3)

77

เพราะใหคา ไมเทากน การแปลความหมายของไอคว จากแบบทดสอบของสแตนฟอรด-บเนต ดงแสดงในตารางท 3 ตารางท 3 แบบทดสอบของสแตนฟอรด-บเนต

ประเภท IQ รอยละของเดก ฉลาดมาก (Very superior) ฉลาด (Superior) สงกวาปกต (High average) ปกตหรอปานกลาง (Normal average) ตากวาปกต (Low average) โงคาบเสน (Borderline) บกพรองทางสมอง (Mental defective)

140 ขนไป 130-139 120-129 110-119 100-109 90-99 80-89 70-79 30-69

1.3 3.1 8.2 18.1 23.5 23.0 14.5 5.6 2.6

3. แบบทดสอบวด WAIS (รงสรรค โฉมยา, 2553, หนา 260) เวคสเลอร (David Wechsler) นกจตวทยาชาวอเมรกน ไดสรางแบบทดสอบวดเชาวนปญญาขนสาหรบผใหญทเรยกวา มาตราเวชสเลอร เบลลวว (Wechsler Bellevue scale) ซงไดรบความนยมอยางกวางขวาง โดยประกอบดวยแบบทดสอบวดจานวน 2 ฉบบ คอ WISC (Wechsler intelligence scale for children) สาหรบเดกอายต ากวา 15 ป และ WAIS (Wechsler adult intelligence scale) สาหรบ ผใหญอาย 15 ปขนไป โดยมลกษณะของแบบทดสอบ ดงน 3.1 แบบทดสอบวด WAIS (Wechsler adult intelligence scale) สาหรบเดกอาย 15 ปขนไป แบบทดสอบวดน ประกอบดวยแบบทดสอบ 2 ตอน ดงน 3.1.1 แบบทดสอบวดทางภาษา (Verbal scale) ประกอบดวยการวดใน 6 เรอง คอ 3.1.1.1 การทดสอบวดความรทวไป (Information) มคาถาม 29 ขอ ทเกยวกบความรทวไป 3.1.1.2 การทดสอบวดความเขาใจ (Comprehension) มคาถาม 14 ขอ ทเกยวกบความเขาใจ การแกปญหาในเหตการณตาง ๆ

78

3.1.1.3 การทดสอบวดคณตศาสตร (Arithmetics) มคาถามคณตศาสตร 14 ขอ โดยใหคดในใจ 3.1.1.4 การทดสอบวดการเปรยบเทยบ (Similarities) มคาถาม 13 ขอ เกยวกบการหาลกษณะความคลายกนจากสงทกาหนดให 3.1.1.5 การทดสอบวดชวงความจา ตวเลข (Digit span) เปนการใหชดตวเลข 3-9 ตว ผตอบตองตอบใหถกทงตวเลขและการเรยงลาดบ 3.1.1.6 การทดสอบวดคาศพท (Vocabulary) มคาถามจานวน 40 ขอ โดยใหบอกความหมายของคาศพทตาง ๆ 3.1.2 แบบทดสอบวดทางปฏบตหรอการลงมอทา ประกอบดวยการวดใน 5 เรอง คอ 3.1.2.1 การทดสอบวดการบอกคาตวเลข (Digit symbol) ใหเขยนสญลกษณแทนตวเลขทกาหนดให โดยเขยนใหไดมากทสด ภายในเวลา 1 นาทครง 3.1.2.2 การทดสอบวดการเตมภาพใหสมบรณ (Picture completion) ภาพทกาหนดใหมสวนใดทขาดหายไปบางในแตละภาพ 3.1.2.3 การทดสอบวดการเรยนลกบาศก (Block design) ใหเรยนลกบาศก ซงมสแดงและสขาว เพอใหไดภาพตามตวอยางทกาหนดให 3.1.2.4 การทดสอบวดการเรยนรปภาพ (Picture arrangement) เรยงภาพ 1 ชด (8 ภาพ) ใหเปนเรองราว แตละชดจะเปนเรองราว 1 เรอง 3.1.2.5 การทดสอบวดการตอรปภาพ (Object assembly) ใหนาชนสวนของภาพมาตอเตมใหเปนภาพทสมบรณ 3.2 WISC (Wechsler intelligence scale for children) สาหรบเดกอาย 5-15 ป ประกอบดวยการวดใน 10 เรอง คอ 3.2.1 การทดสอบวดความรทวไป (Information) มคาถาม 30 ขอทเกยวกบความรทวไป ใหเลกทาเมอผดตดตอกน 5 ขอ 3.2.2 การทดสอบวดความเขาใจ (Comprehension) มคาถาม 14 ขอ เกยวกบ ความเขาใจ การแกปญหาในเหตการณตาง ๆ ใหเลกทาเมอผดตดตอกน 5 ขอ 3.2.3 การทดสอบวดคณตศาสตร (Arithmetics) มคาถามคณตศาสตร 16 ขอ โดยใหคดในใจ ใหเลกทาเมอผดตดตอกน 3 ขอ 3.2.4 การทดสอบวดการเปรยบเทยบ (Similarities) มคาถาม 12 ขอ เกยวกบอปมาอปไมย 4 ขอ เกยวกบการเปรยบเทยบ 12 ขอ

79

3.2.5 การทดสอบวดชวงความจา ตวเลข (Digit span) เปนการใหชดตวเลข 3-9 ตว ผตอบตองตอบใหถกทงตวเลขและการเรยนลาดบ โดยวดตามทงไปขางหนา (Forward) และยอนกลบ (Backward) มจานวน 14 ขอ 3.2.6 การทดสอบวดการตอเตมสวนของภาพใหสมบรณ (Picture completion) ภาพทกาหนดใหมสวนใดทขาดหายไปบางในแตละภาพ มจานวน 20 ขอ ใหเลกทาเมอผดตดตอกน 4 ขอ 3.2.7 การทดสอบวดการเรยนลกบาศก (Block design) ใหเรยนลกบาศก ซงมสแดงและสขาว เพอใหไดภาพตามตวอยางทกาหนดให 3.2.8 การทดสอบวดการเรยนรปภาพ (Picture arrangement) มภาพทแบงเปนสวน และใหจดเรยงภาพนนใหถกตอง มจานวน 12 ขอ 3.2.9 การทดสอบวดการตอรปภาพ (Object assembly) ใหนาชนสวนของภาพ มาตอเตมใหเปนภาพทสมบรณ ม 4 รป) คอ รปคน รถยนต ใบหนา และมา 3.2.10 การทดสอบวดการใสโคด (Coding) มภาพทมรปทรงลกษณะตาง ๆ แลวใหเตมสวนประกอบหรอรายละเอยดเฉพาะตามรปทกาหนดไวให David Wechsler ไดทาการจาแนกเชาวนปญญาคนทวไป ดงน ตารางท 4 Intelligence classifications ไอควจากการทดสอบ

(IQ) เกณฑในการพจารณา (Classifications)

รอยของคนทอยในเกณฑ (% Included)

130 หรอสงกวาขนไป ฉลาดมาก (Very superior) 2.2 120-129 ฉลาด (Superior) 6.7 110-119 คอนขางสงกวาปกต

(Bright normal) 16.1

90-109 ปกต (Average: Normal) 50.0 80-89 คอนขางตากวาปกต (Dull normal) 16.1 70-79 โง คาบเสน เรยนชา

(Borderline) 6.7

69 หรอตากวาลงมา ปญญาออน (Mental defective) 2.2

80

จากการสงเคราะหแนวคด ทฤษฎ ของความฉลาดทางเชาวนปญญา (IQ) ผวจยเหนสมควรทจะประยกตจดเดนของแตละแนวคด ทฤษฎ ความฉลาดทางเชาวนปญญาของนกวชาการหลายทานมาใชในการวจย โดยอาศยแนวคดและทฤษฎเกยวกบองคประกอบ เชาวนปญญาของนกวชาการหลายทาน ไดแก Thurstone (1938), Gardner (1995), และ Guilford (1965) จงแบงความฉลาดทางเชาวนปญญาเปน 7 องคประกอบ จะเปนแบบวดทดทชวยให การศกษาวจยในสวนของความฉลาดทางเชาวนปญญา มความละเอยดและรดกมมากยงขน งานวจยทเกยวของระหวางความฉลาดทางเชาวนปญญากบการคดอยางมวจารณญาณ สกญญา มณนล (2552) วจยเรอง ปจจยเชงสาเหตทมอทธพลตอการคดอยางม วจารณญาณของนกเรยนทมรปแบบการเรยนแตกตางกน พบวา ตวแปรทมอทธพลตอการการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยน คอ เชาวนปญญาและแรงจงใจใฝสมฤทธ ตวแปรทมอทธพลทางออม ไดแก ความสนใจเรยนตวแปรทมอทธพลทางตรงและทางออม ไดแก เจตคตทางการเรยนและบรรยากาศในชนเรยน โดยสรป ปจจยเชงสาเหตทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยน ไดแก เชาวนปญญา แรงจงใจใฝสมฤทธ ความสนใจเรยน เจตคตทางการเรยนและบรรยากาศในชนเรยน

ตอนท 3 การวเคราะหปจจยเชงสาเหต

การวเคราะหปจจยสาเหตหรอการวเคราะหเสนทาง เปนเทคนคทไรท (Sewall Wright) เปนผคดขน เทคนคการวเคราะหความสมพนธระหวางตวแปรหลายตว ไมวาจะเปนการวเคราะหความสมพนธพหคณ (Multiple correlation) การวเคราะหตวแปรรวม (Commonality analysis) หรอการวเคราะหสมพนธคาโนนคอล (Canonical correlation) ลวนแตชถงความสมพนธแบบธรรมดาระหวางตวแปรหรอกลมตวแปร ไมไดยนยนหรอสนบสนนถงความสมพนธในรปทเปนสาเหต และผลการยนยนหรอสนบสนนวา ตวแปรอสระ (Independent variable) ตวใดเปนสาเหตใหเกด ความแปรปรวนหรอความแตกตางในตวแปรตาม (Dependent variable) และสาเหตดงกลาวเปนสาเหตทเกดความแปรปรวนตามหรอเปนไปไดทงสองทาง ความรดงกลาวเปนความรทชวยใหเกดความกระจางชดไดมากขน เพอใหทราบความรในลกษณะดงกลาว ไรท (Sewall Wright) จงคดเทคนคของการวเคราะหปจจยเชงสาเหตทเรยกวา Path analysis ขน ดงน (บญชม ศรสะอาด, 2553) ลกษณะของการวเคราะหปจจยเชงสาเหต 1. ไมใชวธคนหาสาเหต แตเปนเทคนคทอธบายเปนสาเหตในเชงปรมาณ 2. เปนเทคนคในการตรวจสอบทฤษฎ หรอรปแบบตามสมมตฐาน

81

3. กอนวเคราะหปจจยเชงสาเหตตองมโครงสรางหรอรปแบบความสมพนธระหวาง ตวแปรอสระแตละตวกบตวแปรตามในรปของสาเหตและผล ซงสรางจากความร ทฤษฎ ผลการวจย และแบบแผนของคาสมประสทธสหสมพนธระหวางตวแปรตาง ๆ 4. ผลการวเคราะหปจจยเชงสาเหต เปนการยนยนหรอสนบสนนวาโรงสรางหรอรปแบบความสมพนธในรปแบบของสาเหตและผลระหวางตวแปรเหลานน มความเปนไปไดหรอไมจากขอมลทสงเกตหรอวดมาครงนนดงในภาพท 4 ภาพท 4 แผนภาพโครงสรางระบบสาเหต

ตามแผนผงแสดงโครงสรางระบบสาเหต มสญลกษณ ดงตวอยาง แทน ความสมพนธแบบธรรมดา (ใชเสนโคงและมหวลกศรทปลาย ทงสองขาง) แทน ความสมพนธในรปแบบทเปนสาเหตและผล ตวแปร ทอยตนลกศรเปนสาเหตตวแปรทอยหวลกศรเปนผล

P แทน Path coefficient เปนตวแปรทบอกขนาดของอทธพลของตวแปร ทเปนสาเหตตอตวแปรทเปนผล ซงกคอ β ในสมการพยากรณ นนเอง

การเขยนตวเลขแทนตวแปรจะตองเขยนตวเลขแทนตวแปรทเปนผล ตามดวยตวแปรทเปนสาเหต ดงตวอยาง

P32 หมายความวา ตวแปร 2 มอทธพลตอตวแปร 3 อยเทากบ P P42 หมายความวา ตวแปร 1 มอทธพลตอตวแปร 4 อยเทากบ P

1

4 3

2

b a

P41

R41 P31

P32

P43

P42

P3a P4a

82

ขอตกลงเบองตนของการวเคราะหดวย Path analysis มขอตกลงเบองตน ดงน 1. มนยามของระบบสาเหตทชดเจน 2. การวดคาตวแปร จะตองมความเชอมน และความเทยงตรงสง 3. ความสมพนธระหวางตวแปรตาง ๆ ในแผนภาพเปนความสมพนธแบบเสนตรงและ

เปนสาเหตทางเดยว ไมใชตางกเปนสาเหตและผลซงกนและกน 4. ระดบของการวดตวแปรตาง ๆ อยในระดบมาตราอนตรภาค (Internal scale) 5. ความคลาดเคลอนของการวดของตวแปรตาง ๆ ไมสมพนธกน 6. ตวแปรอสระเปนตวแปรทกาหนดขน (Fixed) ไมไดเกดจากการสม

ขนตอนของเทคนคการวเคราะหดวย Path analysis 1. เขยนสมการพยากรณในรปแบบคะแนนมาตรฐาน โดยเขยนจากความสมพนธ

ระหวางตวแปรตาง ๆ ในรปแบบสมมตฐาน 2. คานวณคา Path coefficient โดยอาศยสมการแสดงองคประกอบของความสมพนธ

ระหวางตวแปรแตละค แทนคา r ในสมการแลวแกสมการออกมาจะไดคา Path coefficient ตาง ๆ 3. พจารณาคา Path coefficient แตละคา ถามคาตากวา 0.05 ถอวาไมมนยสาคญ ใหตดออกแลวคานวณหาคา Path coefficient ใหม

4. คานวณคา r ทคานวณไดในขอท 4 ไปเปรยบเทยบกบคา r เดมในขอ 1 โดยใชเกณฑการพจารณาตามขอ 3 หากพบวา คา 2 คานนเทากบหรอใกลเคยงกนแสดงวาคา Path coefficient ทคานวณไดถกตอง

ตอนท 4 การพฒนากระบวนการคดอยางมวจารณญาณ ในการพฒนากระบวนการคดอยางมวจารณญาณ มหลกการทนามาใชสรางกระบวน การคดอยางมวจารณญาณ และหลกการทใชพฒนากระบวนการคดอยางมวจารณญาณ ดงน

หลกการทน ามาใชสรางกระบวนการคดอยางมวจารณญาณ “หลกการพนฐานทางสงคมศาสตรตามแนวคดของ Babbie (2010, p. 10) คอ ความเขาใจ

ในเชงวทยาศาสตรเกยวกบโลก (A scientific understanding of the world) จะตองมทงความมเหตผล (Make sense) และสอดคลองกบ สงทตองการสงเกต (Correspond to what we observe)”

“การพฒนาทกษะกระบวนการคด เปนเรองสาคญทบคคลทกเพศทกวยควรไดรบเพอนาไปสการรคดทดมประสทธภาพ สงผลใหการดาเนนชวตสาเรจตามความตองการไดเปนอยางด ครผสอนจงควรดาเนนการจดการเรยนร โดยการจดประสบการณ สภาพการณหรอสงเรามากระตนใหผเรยนไดเกดความคดตามองคประกอบของความคดอนประกอบดวย เครองมอชวยคด ทกษะ

83

การคด คณสมบตทเออตอการคดเพอใหผเรยนม ความร กระบวนการ และเจตคต มการแกปญหาอยางเปนระบบ มประสทธภาพ มการตดสนใจอยางไตรตรอง รอบคอบ และพรอมในการปรบตวเพอเขาสโลกอนาคต” (ลกขณา สรวฒน, 2558, หนา 120-121)

“กระบวนการของเหตและผล หรอกระบวนการใหเหตผลโดยทว ๆ ไป เปนกระบวนการทนาขอความหรอปรากฏการณทเปนเหต (Hypothesis หรอ Premise) อาจมหลายเหตหรอเหตเดยวมาเปนขออางสนบสนนมาอธบายความสมพนธ เพอใหเกดขอความใหมหรอปรากฏการณใหม ซงเรยกวาผลสรป (Conclusion) หรอผล” (คณาจารยโปรแกรมวชาคณตศาสตรและสถตประยกต คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา, 2552, หนา 86)

“ความสมพนธของระบบ สรปไดวา ระบบใด ๆ กตาม สามารถมองไดวาเปนระบบรวม (Total system) คอมองเปนภาพใหญไวกอน และภาพใหญนเองทจะประกอบไปดวยภาพยอย ๆ คอ ระบบยอย ๆ (Subsystems) อกหลาย ๆ ระบบเชอมตอกน” (ฝายวชาการเอกซเปอรเนท, 2548, หนา 41)

หลกการทใชพฒนากระบวนการคดอยางมวจารณญาณ การนาขอคนพบเชงปรมาณและเชงคณภาพมาพฒนากระบวนการคดอยางมวจารณญาณ

ใชหลกการทเกยวของคอ 1) หลกการพนฐานทางสงคมศาสตรตามแนวคดของ Babbie (2010, p. 10)) คอ ความเขาใจเกยวกบโลก จะตองมทง ความมเหตผลและสอดคลองกบ สงทตองการสงเกต 2) การพฒนาทกษะกระบวนการคด (ลกขณา สรวฒน, 2558, หนา 120-121) คอ ครผสอนดาเนนการจดการเรยนร โดยการจดประสบการณ สภาพการณหรอสงเรามากระตนใหผเรยนไดเกดความคดตามองคประกอบของความคด 3) กระบวนการของเหตและผล (คณาจารยโปรแกรมวชา คณตศาสตรและสถตประยกต คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา, 2552, หนา 86) และ 4) ความสมพนธของระบบรวมและระบบยอย (ฝายวชาการ เอกซเปอรเนท, 2548, หนา 41)

ตอนท 5 งานวจยทเกยวของ งานวจยในประเทศ เกดศร ทองนวล (2550) ไดศกษาปจจยทสมพนธกบการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 สงกดสานกงานเขตการศกษาศรษะเกษ เขต 4 วตถประสงคเพอการศกษาความสมพนธระหวาง เจตคตตอการเรยน แรงจงใจใฝสมฤทธ ความเชออานาจภายในตน การอบรมเลยงดแบบรกสนบสนน การอบรมเลยงดควบคมการอบรมเลยงดแบบใชเหตผล บรรยากาศในชนเรยน และประสทธภาพการสอนของครกบการคดอยางมวจารณญาณ กลมตวอยาง

84

คอ นกเรยนชนประถมศกษาปท 6 จานวน 1,006 คน ในโรงเรยนสงกดสานกงานเขตพนทการศกษาศรสะเกษ เขต 4 ปการศกษา 2549 ไดมาโดยวธการสมแบบหลายขนตอน เครองมอทใชในการวจยม 2 ชนด คอ แบบวดปจจยทสมพนธกบการคดวจารณญาณ ประกอบดวย ปจจยดานเจตคตตอ การเรยนแรงจงใจใฝสมฤทธ ความเชออานาจภายในตน การอบรมเลยงดแบบรกสนบสนน การอบรมเลยงดแบบควบคม การอบรมเลยงดแบบใชเหตผล บรรยากาศในชนเรยนและประสทธภาพการสอนของครและแบบทดสอบการคดอยางมวจารณญาณ วเคราะหขอมล ดวยการวเคราะหการถดถอยพหคณดวยวธเพมตวแปรเปนขน ๆ ผลการวจยพบวา เจตคตตอ การเรยน แรงจงใจใฝสมฤทธ ความเชออานาจจาแนกภายในตน การอบรมเลยงดแบบรกสนบสนน บรรยากาศในชนเรยน และประสทธภาพการสอนของคร มความสมพนธทางบวกกบการคด อยางมวจารณญาณ อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 การอบรมเลยงดแบบใชเหตผล มความสมพนธทางบวกกบการคดอยางมวจารณญาณอยางมนยสาคญทระดบ .05 ปยะนช ฉมพา (2551) ไดศกษาปจจยทสงผลตอการคดอยางมวจารณญาณของ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ในโรงเรยนมธยมศกษา สงกดสานกงานพนทการศกษาเลย เขต 1 ผลการวจยพบวา 1) การคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ในโรงเรยน มธยมศกษา สงกดสานกงานพนทการศกษาเลย เขต 1 โดยภาพรวมอยในระดบปานกลาง 2) ตวแปรทมความสมพนธทางบวกกบการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 3 ในโรงเรยนมธยมศกษา สงกดสานกงานพนทการศกษาเลย เขต 1 อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 คอ ความสามารถดานเหตผล นสยทางการเรยนและความเชออานาจภายในตน 3) ตวแปร ทสงผลตอการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ในโรงเรยนมธยมศกษา สงกดสานกงานพนทการศกษาเลย เขต 1 อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 คอ ความสามารถดานเหตผล นสยทางการเรยนและความเชออานาจภายในตน วรรณา เปลยนพม (2552) ไดศกษาความสมพนธเชงสาเหตชองปจจยทสงผลตอความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตพนทการศกษากรงเทพมหานคร กลมตวอยาง คอ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตพนทการศกษากรงเทพมหานคร จานวน 516 คน ไดมาโดยการสมแบบสองขนตอน เครองมอทใชในการวจย คอ แบบวดความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ ความสามารถในการอาน ความสามารถ ดานเหตผลความเชออานาจภายในตนเอง การตระหนกรตนเอง การรบรความสามารถของตน ในการเรยน และบคลกภาพในการแสดงตว วเคราะหขอมลโดยใชการวเคราะหเสนทางดวยโปรแกรมลสเรล 8.30 (LISREL 8.30) ผลการวจยพบวา ตวแปรเชงสาเหตทง 6 ตว ไดแก ความสามารถในการอาน ความสามารถดานเหตผล ความเชออานาจภายในตนเอง การรบร

85

ความสามารถของตนในการเรยน การตระหนกรตนเองและบคลกภาพในการแสดงตว มความสมพนธทางบวกกบความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณอยางมนยสาคญทางสถต ทระดบ .01 และมคาสมประสทธสหสมพนธอยระหวาง 0.64-0.80 ปจจยเชงสาเหตทมอทธพลตอความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณมากสด คอ ความเชออานาจภายในตนเอง รองลงมาคอ บคลกภาพในการแสดงตว ความสามารถดานเหตผล ความสามารถในการอาน การตระหนกรตนเอง และการรบรความสามารถของตนในการเรยน อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 ตวแปรทมอทธพลทางตรงตอความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ คอ ความสามารถดานเหตผล รองลงมาคอ ความสามารถในการอาน และความเชออานาจภายในตนเองมขนาดน าหนกความสาคญ 0.35, 0.32 และ 0.29 ตามลาดบ ตวแปรทสงผลทางออมตอความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ เรยงตามลาดบความสาคญดงน คอ ความเชออานาจภายในตนเอง มคาเทากบ 0.49 บคลกภาพในการแสดงตว มคาเทากบ 0.37 การตระหนกรตนเอง มคาเทากบ 0.29 และ การรบรความสามารถของตนในการเรยน มคาเทากบ 0.18 โดยตวแปรเชงสาเหตทงหมดสามารถรวมอธบายความแปรปรวนของความสามารถในการคดอยางมวจารญาณของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 4 ไดรอยละ 80.6 ธารณ ลอยขามปอม (2552) ไดศกษาปจจยทมอทธพลตอความสามารถในการคด เชงวพากษของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน สานกงานเขตพนทการศกษาขอนแกน เขต 5 ผลการวจยพบวา ปจจยทมอทธพลทางตรงตอความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ คอ ความสนใจเรยน ความเชออานาจภายในตน ปจจยทมอทธพลทงทางตรงและทางออม ไดแก เจตคตตอการเรยน บรรยากาศในชนเรยน ปจจยทมอทธพลทางออม ไดแก แรงจงใจใฝสมฤทธ และ การสนบสนนทางสงคมจากครอบครว โมเดลปจจยทมอทธพลตอความสามารถในการคด เชงวพากษของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน มความสอดคลองกบขอมลเชงประจกษ 2

= 73.78 โมเดลทพฒนาขน สามารถอธบายความแปรปรวนของความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ ไดรอยละ 77.00 (R2 = .77) ปรชา โตะงาม (2552) ปจจยทมอทธพลตอความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 สงกดสานกงานเขตพนทการศกษาศรสะเกษ เขต 3 ผลการวจย พบวา 1) ปจจยทมอทธพลทางตรงตอการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชน มธยมศกษาปท 5 สานกงานเขตพนทการศกษาศรสะเกษ เขต 3 ไดแก ความสามารถดานเหตผล ยทธศาสตรการเรยนร และความสามารถในการอาน ปจจยทมอทธพลทางออมตอการคดอยางม วจารณญาณ ไดแก การรบรพฤตกรรมการสอนของคร และปจจยทมอทธพลทงทางตรงและทางออมตอการคดอยางมวจารณญาณ ไดแก การเลยงดแบบใชเหตผล และเจตคตตอการเรยน

86

2) โมเดลมความสอดคลองกบ ขอมลเชงประจกษ (2 = 9.41, df = 14, p = .97) ดชนวดระดบ

ความกลมกลน (GFI) เทากบ .99 ดชนวดระดบความกลมกลนทปรบแกแลว (AGFI) เทากบ .99 สกญญา มณนล (2552) วจยเรอง ปจจยเชงสาเหตทมอทธพลตอการคดอยางม วจารณญาณของนกเรยนทมรปแบบการเรยนแตกตางกน พบวา 1) โมเดลปจจยเชงสาเหต ทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 สงกดสานกงานเขตพนทการศกษาศรสะเกษ เขต 1 มความสอดคลองกลมกลนกบขอมลเชงประจกษ 2) ตวแปรทมอทธพลตอการการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยน คอ เชาวนปญญาและแรงจงใจใฝสมฤทธ ตวแปรทมอทธพลทางออม ไดแก ความสนใจเรยนตวแปรทมอทธพลทางตรงและทางออม ไดแก เจตคตทางการเรยนและบรรยากาศในชนเรยน โดยสรป ปจจยเชงสาเหตทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยน ไดแก เชาวนปญญา แรงจงใจใฝสมฤทธ ความสนใจเรยน เจตคตทาง การเรยนและบรรยากาศในชนเรยน ดงนน ครผสอนจงควรนาปจจยดงกลาวมาใชในการจดกจกรรมการเรยนการสอนเพอสงเสรมและพฒนาใหนกเรยนมทกษะการคดอยางมวจารณญาณ มากขน นธภทร บาลศร (2553) ไดศกษาปจจยทสงผลตอการคดวจารณญาณของนกศกษาปรญญาบณฑต: การประยกตใชโมเดลพหระดบพฒนาการแบบผสม กลมตวอยางทใชในการวจย คอ นกศกษาชนปท 2 กลมมหาวทยาลยราชภฎ ในเขตกรงเทพมหานคร จานวน 1,072 คน ใชวธการสมแบบหลายขนตอน เครองมอทใชในการวจยคอ แบบวดการคดอยางมวจารญาณ แบบวดทกษะทางปญญา แบบวดเชาวนปญญาทางอารมณ แบบวดความเชออานาจภายในตน แบบวดแบบการเรยน แบบวดการอบรมเลยงด แบบวธความสามารถทางภาษา แบบสอบถามวธการสอนทสงเสรมการคดอยางมวจารณญาณ แบบสอบถามสภาพแวดลอมในการเรยน แบบสอบถามคณลกษณะของผสอน วเคราะหขอมลโดยใชการวเคราะหองคประกอบเชงยนยนลาดบสอง การวเคราะหองคประกอบเชงยนยนพหระดบ โมเดลสมการโครงสราง โมเดลเชงเสนลดหลน โมเดลโคงพฒนาการทมตวแปรแฝง โมเดลโคงพฒนาการแบบผสม โมเดลโคงพฒนาการแบบผสม โมเดลโคงพฒนาพหระดบแบบผสม โมเดลอทธพลของตวแปร ปรบทมตวแปรคนกลางและเทคนคจอหนสน นยแมน ผลการวจยพบวา 1) ปจจยระดบนกศกษาอธบายการคดวจารณญาณไดรอยละ 77 เชาวนปญญาทางอารมณสงผลตอการคดอยางมวจารณญาณมากทสด รองลงมาคอ ความเชออานาจภายในตน ทกษะทางปญญา แบบการเรยน ความสามารถทางภาษา และการอบรมเลยงด ปจจยระดบโปรแกรมวชาอธบายการคดอยางมวจารณญาณมากทสด รองลงมา คอ วธการสอนทสงเสรมการคดวจารณญาณและคณลกษณะของผสอน 2) โมเดลเชงสาเหตของปจจย ทสงผลตอการคดวจารณญาณมรปแบบโมเดลและคาพารามเตอรไมแตกตางกน ระหวางนกศกษา

87

ทมสาขาวชา เพศ และเกรดเฉลยแตกตางกน 3) ความเชออานาจภายในตนและเชาวนปญญา ทางอารมณ ทกษะทางปญญาแลเชาวนปญญาทางอารมณมอทธพลปฏสมพนธตอการคดอยางมวจารณญาณอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 4) พฒนาการคดอยางมวจารณญาณของนกศกษาแตละคนเปนแบบเสนตรง สวนในรายโปรแกรมวชาเปนแบบไมเปนเสนตรง 5) สภาพแวดลอมทางการเรยน ความสามารถทางภาษา และความเชออานาจภายในตน มคาอทธพลตออตราพฒนาการของการคดวจารณญาณในระดบสง สธาสน บวแกว (2553) ไดศกษาปจจยทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 สงกดสานกงานเขตพนทการศกษาศรสะเกษ เขต 3 วตถประสงค ในการวจย คอ เพอศกษาปจจยทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยน กลมตวอยางเปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 จานวน 360 คน สงกดสานกงานเขตพนทการศกษาศรสะเกษ เขต 3 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2550 ไดมาโดยวธการสมแบบหลายขนตอน เครองมอทใช ในการวจย คอ แบบสอบถามการคดอยางมวจารณญาณ แบบสอบถามความสามารถทางมตคณตศาสตรแบบสอบถามการเขารวมกจกรรมคณตศาสตรของนกเรยน สถตพนฐานทใช ในการวเคราะหขอมล ไดแก คาเฉลยสวนเบยงเบนมาตรฐานและใชเทคนคการวเคราะหเสนทาง ผลการวจยพบวา คณภาพการสอนสงผลทางตรงตอการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยน แรงจงใจใฝสมฤทธและความตงใจเรยน สงผลโดยทางออมอยางเดยวตอการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยน พฤตกรรมการสอนคณตศาสตรของครประสบการณการสอนของคร เจตคตตอ กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร ความสามารถทางดานเหตผลมตคณตศาสตร และการเขารวมกจกรรมคณตศาสตร ความสามารถทางดานเหตผลมตคณตศาสตร และการเขารวมกจกรรมคณตศาสตรของนกเรยนสงผลโดยทางตรงและทางออมตอการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยน สดารกษ นรทรรมย (2554) ไดศกษาปจจยทมอทธพลตอความสามารถในการคด อยางมวจารณญาณของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 5 จงหวดมหาสารคาม วตถประสงคเพอพฒนาและตรวจสอบความตรงของโมเดลเชงสาเหตปจจยทมอทธพลตอความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 และเพอตรวจสอบความไมแปรเปลยนของโมเดล เชงสาเหตปจจยทมอทธพลตอความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนตางโปรแกรมการเรยน กลมตวอยาง คอ นกเรยนทเรยนโปรแกรมการเรยนวทยาศาสตร จานวน 800 คน นกเรยนทเรยนโปรแกรมการเรยนศลป-ภาษา จานวน 660 ไดมาจากการสมแบบหลายขนตอน เครองมอทใชในการวจย คอ แบบทดสอบวดความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ แบบวดความเชออานาจภายในตน แบบวดพฤตกรรมการสอนของคร แบบวดบรรยากาศ ในชนเรยน แบบวดการอบรมเลยงด แบบประชาธปไตย แบบวดแรงจงใจใฝสมฤทธ และแบบวด

88

เจตคตตอการเรยนวเคราะหขอมลใชเทคนคการวเคราะหกลมพห ดวยสถตการวเคราะหเสนทางแบบมตวแปรแฝง ผลการวจย พบวา โมเดลทพฒนาขนมความสอดคลองกบ ขอมลเชงประจกษโดยตวแปรทมอทธพลทางตรงตอความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 คอ เจตคตตอการเรยน ความเชออานาจภายในและพฤตกรรมการสอนของคร ตวแปรทมอทธพลทงทางตรงและทางออม อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 คอ การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย และบรรยากาศในชนเรยน ตวแปรทมอทธพลทางออม อยางมนยสาคญทางสถต ทระดบ .01 คอแรงจงใจใฝสมฤทธ สดศร เทพดสต (2554) ไดศกษาความสมพนธเชงสาเหตของตวแปรทมอทธพลตอความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 จงหวดอดรธาน โดยมวตถประสงคเพอเพอศกษาความสมพนธเชงสาเหตของตวแปรทมอทธพลตอความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 จงหวดอดรธาน กลมตวอยาง เปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 จานวน 943 คน ไดมาโดยการสมแบบหลายขนตอน (Multi-stage random sampling) เครองมอทใชในการวจยเปนแบบทดสอบวดความสามารถในการคด อยางมวจารณญาณแบบทดสอบวดความสามารถในการใหเหตผล แบบวดบรรยากาศในชนเรยน แบบวดความเชออานาจภายในตน แบบวดเจตคตตอการเรยน แบบวดความเอาใจใสของผปกครอง และแบบวดการอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย ซงมคาความเชอมนเทากบ.793, .834, .896, .875, .856, .866 และ .803 ตามลาดบ วเคราะหเสนทางดวยโปรแกรมลสเรล 8.30 (LISREL 8.30) ผลการวจยปรากฏดงน 1) ตวแปรเชงสาเหตทง 6 ตว ไดแก บรรยากาศในชนเรยน ความเชออานาจภายในตน เจตคตตอการเรยน ความสามารถในการใหเหตผล ความเอาใจใสของผปกครอง และการอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย มความสมพนธกบความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณในทศทางบวกอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 มคาสมประสทธสหสมพนธ อยระหวาง .423 ถง .635 2) ผลการพฒนาและตรวจสอบความกลมกลนของโมเดลพบวา โมเดล มความสอดคลองกลมกลนกบขอมลเชงประจกษในระดบดดวยสถตวดระดบความกลมกลน คาไค-สแควร เทากบ 263.46, df = 262, p = .463, GFI = 0.982, AGFI = 0.966, RMR = .016, RMSEA = .002 3) ตวแปรทมอทธพลทางตรงตอความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ ไดแก ความสามารถในการใหเหตผล และเจตคตตอการเรยน มคาสมประสทธอทธพล เทากบ .165 และ .157 ตามลาดบ ตวแปรทมอทธพลทางออมตอความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ ไดแก ความเอาใจใสของผปกครอง มคาสมประสทธอทธพล เทากบ .380 และตวแปรทมอทธพล ทงทางตรงและทางออมตอความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณเรยงตามลาดบ ไดแก

89

บรรยากาศในชนเรยน การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย และความเชออานาจภายในตน มคาสมประสทธอทธพล เทากบ .420, .398 และ .326 ตามลาดบ โดยตวแปรเชงสาเหตทงหมดสามารถรวมอธบายความแปรปรวนของความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณไดรอยละ 74.70โดยสรป จากผลการวจยพบวา มหลายปจจยทมอทธพลตอความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 จงหวดอดรธาน ซงไดแก บรรยากาศในชนเรยน ความเชออานาจภายในตน เจตคตตอการเรยน ความสามารถในการใหเหตผล ความเอาใจใส ของผปกครอง และการอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย ซงปจจยตาง ๆ เหลานนมความสมพนธเชอมโยงกนทงสน ดงนน ผทเกยวของ ไดแก ผบรหาร ครผสอน ผปกครอง และตวนกเรยนเอง ควรสงเสรม สนบสนน และพฒนาปจจยดงกลาว เพอใหนกเรยนมความสามารถในการคด อยางมวจารณญาณตามเปาหมายและมาตรฐานการศกษาตอไป

จฑารตน สพลแสง (2555) ไดศกษาปจจยทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ การวจยครงนมจดมงหมายเพอศกษาปจจยทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ และเพอพฒนาและตรวจสอบความตรงของโมเดลปจจยทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณ กลมตวอยางทใชในการวจยครงน จานวน 920 คน จาก 10 โรงเรยน ซงไดมาโดยวธการสมแบบหลายขนตอน (Multi-stage random sampling) เครองมอทใชในการวจย ไดแก แบบสอบถามประสทธภาพการสอนของคร แบบสอบถาม การอบรม เลยงดแบบประชาธปไตย แบบวดความเชออานาจภายในตน แบบวดการรบรความสามารถของตนเอง และแบบทดสอบการคดอยางมวจารณญาณ มคาความเทยงเทากบ .884, .838, .861, .805 และ .922 ตามลาดบ วเคราะหขอมลโดยการวเคราะหโมเดลสมการโครงสราง (Structural equation modeling: SEM) ดวยสถตการวเคราะหเสนทาง (Path analysis) แบบมตวแปรแฝง (Latent variable) ผลการวจยปรากฏ ดงน 1) โมเดลปจจยทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณ ทพฒนาขน มความกลมกลนกบขอมลเชงประจกษ โดยพจารณาจากคาสถต 2 = 149.60, df = 135, 2/ df = 1.11, p = .184, CFI = .999, GFI = .984, AGFI = .975, RMSEA = .011 และ RMR = .008 2) ปจจย ทมอทธพลทางตรงตอการคดอยางมวจารณญาณ คอ การรบรความสามารถของตนเอง (SEF) และปจจยทมอทธพลทงทางตรงและทางออม ไดแก ความเชออานาจภายในตน การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย และประสทธภาพการสอนของคร โดยทตวแปรในโมเดลทงหมด สามารถรวมกนอธบายความแปรปรวนของตวแปรการคดอยางมวจารณญาณไดรอยละ 76.5 โดยสรป ผปกครอง คณะครและบคลากรทางการศกษา รวมทงผมสวนเกยวของกบการจดการศกษา สามารถนา

90

ผลการวจยไปประยกตใชใหเกดประโยชนสงสด ทงดานการอบรมเลยงดและดานกระบวนการจดกจกรรมการเรยนร เพอสงเสรมใหนกเรยนมทกษะการคดอยางมวจารณญาณทสงขนตอไป

กรณกาญจน นนพชรพงศ (2559) ไดศกษาปจจยทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลายในโรงเรยนมาตรฐานสากลเขตภาคเหนอ การวจยครงนมวตถประสงคเพอ 1) ศกษาลกษณะของปจจยทสงผลตอการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลายในโรงเรยนมาตรฐานสากลเขตภาคเหนอ 2) ศกษาอทธพลทงทางตรงและทางออมของปจจยทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลายในโรงเรยนมาตรฐานสากลเขตภาคเหนอ โดยการทดสอบแบบจาลองความสมพนธ เชงสาเหตระหวางตวแปร-พยากรณ ไดแก เจตคตตอการเรยน แรงจงใจใฝสมฤทธ พฤตกรรม การสอนของครบรรยากาศในชนเรยน การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย บคลกภาพทางวทยาศาสตร ความสามารถดานเหตผล และตวแปรเกณฑ คอ การคดอยางมวจารณญาณของนกเรยน ผลการวจยสรปได ดงนแบบจาลองความสมพนธเชงสาเหตมความสอดคลองกบ ขอมล เชงประจกษมลกษณะ ดงน1) ตวแปรการคดอยางมวจารณญาณ ไดรบอทธพลทางตรงจากตวแปรความสามารถดานเหตผล เจตคตตอการเรยน บคลกภาพทางวทยาศาสตร และแรงจงใจใฝสมฤทธ มคาเทากบ .611, .349, .139 และ .061 ตามลาดบ ไดรบอทธพลทางออมจากตวแปรพฤตกรรม การสอนของคร เจตคตตอการเรยน แรงจงใจใฝสมฤทธ การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย และบรรยากาศในชนเรยน มคาเทากบ .3938, .3123,.1218, .1198 และ -.0611 ตามลาดบ 2) ตวแปรทมคาอทธพลรวมตอการคดอยางมวจารณญาณ สงทสด ไดแก เจตคตตอการเรยน (.6613) รองลงมา ไดแก ความสามารถดานเหตผล (.6110) พฤตกรรมการสอนของคร (.3938) แรงจงใจใฝสมฤทธ (.1828) บคลกภาพทางวทยาศาสตร (.1390) การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย (.1198) และบรรยากาศในชนเรยนมคาอทธพลรวมนอยทสด (-.0611) เจนจรา เชยครบร (2559) ไดศกษาความสมพนธเชงสาเหตของปจจยทสงผลตอตอความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 มวตถประสงค 1) เพอศกษาดบปจจยเชงสาเหตกบความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 3 2) เพอศกษาความสมพนธของปจจยเชงสาเหตทสงผลตอความสามารถ ในการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 3) เพอพฒนาและตรวจสอบ ความสอดคลองของโมเดลความสมพนธของปจจยเชงสาเหตทสรางขนกบขอมลเชงประจกษ กลมตวอยางเปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ในสงกดสานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 3 จานวน 510 คน ไดมาจากการสมแบบสองขนตอน เครองมอทใชในการวจยเปนแบบวดความสามารถดานเหตผล แบบสอบถามความเชออานาจภายในตน แบบสอบถามเจตคตตอ

91

การเรยน แบบสอบถามแรงจงใจใฝสมฤทธและแบบสอบถามบรรยากาศในชนเรยน ซงแบบวดมคาความเชอมนเทากบ .81, .89, .78, .88, .86, .88 และ .87 ตามลาดบในการวเคราะหขอมล ใชการวเคราะหเสนทางดวยโปรแกรมสาเรจรป ผลการศกษา พบวา 1) ระดบปจจยเชงสาเหตกบความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 พบวา ทกปจจย มคาเฉลยอยในระดบคอนขางสง 2) ปจจยเชงสาเหตทง 6 ตว ไดแก ความสามารถในการอาน ความสามารถดานเหตผล ความเชออานาจภายในตน เจตคตตอการเรยน แรงจงใจใฝสมฤทธ และบรรยากาศในชนเรยนทกคามความสมพนธทางบวกกบความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 และมคาสมประสทธสหสมพนธอยระหวาง .263-.482 3) โมเดลความสมพนธของปจจยเชงสาเหตทมอทธตอการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 3 มความสอดคลองกลมกลนกบขอมลเชงประจกษ 4) ปจจยทมอทธพลทางตรงตอความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณมากทสด คอ ความสามารถในการอาน รองลงมา ไดแก แรงจงใจใฝสมฤทธ และความสามารถดานเหตผลดวยขนาดน าหนกความสาคญเทากบ 0.40, 0.15 และ 0.10 ตามลาดบ ปจจยทมอทธพลทางออมตอความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณมากทสด คอ บรรยากาศในชนเรยน รองลงมา ไดแก เจตคตตอการเรยน และความสามารถ ในการอาน ดวยขนาดน าหนกความสาคญเทากบ 0.31, 0.07 และ 0.04 ตามลาดบ โดยปจจย เชงสาเหตทงหมดสามารถรวมอธบายความแปรปรวนของความสาคญในการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ไดรอยละ 35 งานวจยตางประเทศ

Marra (1997) ไดศกษาความสมพนธระหวางการคดอยางมวจารณญาณ รปแบบการเรยน และความเชออานาจภายใน-ภายนอกตน ผลการวจยพบวา ความเชออานาจภายในตน มความสมพนธทางบวกกบการคดอยางมวจารณญาณสง นอกจากน ยงพบวา รปแบบการเรยนทใชในการคดและลงมอปฏบตจะทาใหผเรยนมความคดอยางมวจารณญาณสงและมผลสมฤทธ ทางการเรยนสงดวย

McCrink (1999) ไดศกษาผลของวธการสอนของครและรปแบบการเรยนของผเรยน ทสงผลตอการคดอยางมวจารณญาณ กลมตวอยางคอนกเรยนระดบมธยมศกษาตอนตนในเขต ไมอาม ประเทศสหรฐอเมรกา จานวน 79 คน เครองมอทใชในการวดการคดอยางมวจารณญาณ คอ แบบทดสอบการคดอยางมวจารณญาณของ Watson and Glaser ผลการศกษาพบวา วธการสอน ของครสงผลตอการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยน ครทสอนโดยใชนวตกรรมทางการศกษาประกอบการเรยนจะทาใหผเรยนมการคดอยางมวจารณญาณมากกวาครทสอนปกต

92

Helgerson (2007) ไดศกษาปจจยทมผลตอการพฒนาการคดอยางมวจารณญาณของนกศกษาโดยการสมภาษณผลการศกษาพบวา ปจจยทสงผลตอการพฒนาการคดอยางมวจารณญาณของนกศกษาม2กลมคอปจจยภายใน ไดแก บคลกภาพความเชอมนในตนเอง ความสามารถ ดานเหตผลเชาวนปญญา แรงจงใจ การไมรบรและอคต ปจจยภายนอก ไดแก การสอนของคร สมพนธภาพกบผอน รปแบบการเรยนการสอน บรรยากาศการเรยน การอบรมเลยงดและภมหลงทางวฒนธรรมแตนกศกษาทมอายและเพศตางกนไมมความสมพนธกบความสามารถดานการคดอยางมวจารณญาณและคณสมบตทเอออานวยตอการคดอยางมวจารณญาณ

Purvis (2009) ไดศกษาปจจยทมอทธพลพฒนาทกษะการคดทสาคญในนกศกษาพยาบาลระดบอนปรญญา มวตถประสงคเพอระบปจจยทมอทธพลตอการพฒนาทกษะการคดวจารณญาณของนกศกษาพยาบาล โดยใชระเบยบวธวจยเชงคณภาพกบผสาเรจการศกษาจากระดบอนปรญญาในโปแกรมการพยาบาล จานวน 10 คน ทไดจากการสมแบบเฉพาะเจสะจง โดยการสมภาษณเชงลก ผลการศกษาพบวา ปจจยทมอทธพลตอการสอนทพฒนาทกษะการคดวจารณญาณ ไดแก การออกแบบหลกสตร กจกรรมการเรยนร แบบบรณาการ การออกแบบ การเรยนรจากงายไปวบซอน และการประยกตใชการเรยนรทางคลนก หมวดหมยอยของกจกรรมการเรยนรแบบบรณา รวมไปถงการสดสอบการเรยน จากกรณศกษาและแผนทการดแล ขอคนพบทนาแปลกใจทสด คอ กลมตวอยางทงหมดกลาววา การทดสอบเปนปจจยตอการสงเสรมทกษะ การคดวจารณญาณของพวกเขา ดานปจจยสวนบคคล ไดแก ความอยากรอยากเหน ความเชอมนและความเพยร สวนปจจยอน ๆ ไดแก การสนบสนนของคณาจารยและการเสรมแรง จากผลการวจย ไดขอสรปวา มสามประการทสาคญในการสงเสรมการคดวจารณญาณ ไดแก ประการแรก คอ การออกแบบหลกสตร ประการทสองลกษณะสวนบคคลสงเสรมการพฒนาการการคดวจารณญาณ ประการสดทายเสรมคอการการเสรมแรงของผทมสวนเกยวของ Mohammadi et al. (2012) ไดศกษาความสมพนธระหวางความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ และระดบความสามารถในการอานของนกศกษาในประเทศอหราน วตถประสงคของการศกษา ไดแก ทดสอบนยสาคญทางสถตระหวางความสามารถในการคดวจารณญาณ และระดบความสามารถในการอาน นยสาคญทางสถตของความสามารถในการคดวจารณญาณ ของนกศกษาชายและหญง กลมตวอยางในการวจย คอ นกศกษาสาขาวรรณกรรมภาษาองกฤษและการแปลภาษามหาวทยาลย Sistan Baluchestan จานวน 75 คน แบงเปน ชาย 35 คน หญง 40 คน ผลการวจยพบวา ความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณและความสามารถในการอาน ดานพทธพสย มความสมพนธทางบวก และความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณของนกศกษาชายและหญง มความแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต

93

Thongnuypram (2013) ไดศกษาปจจยทสงผลตอการคดอยางมวจารณญาณของนกศกษาคร มหาวทยาลยราชภฎสราษฎรธาน วตถประสงคของการวจย เพอศกษาความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ กลมตวอยางในการวจย คอ นกศกษาคณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฏ สราษฎรธาน จานวน 348 คน จาก 7 สาขาวชา วเคราะหขอมลโดยใชโปรแกรมสาเรจรปทางสถต SPSS ผลการวจยพบวา รปแบบการเรยนการสอนและหลกสตรการสอนมอทธพลทางตรงตอ การคดอยางมวจารณญาณ บรรยากาศในชนเรยน สอการเรยนการสอน พนฐานครอบครว วฒนธรรมของสงคม มอทธพลทางออมตอการคดอยางมวจารณญาณ ทกปจจยมความสมพนธทางบวกกบความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 Jeremiah (2013) ไดศกษาความเขาใจวธการสอนการคดอยางมวจารณญาณ ในชนเรยนมธยม พบวา การคดอยางมวจารณญาณเปนเรองทตองใหความใสใจอยางตอเนอง ทงในดานระบบโรงเรยน ครผสอน หวขอทางวชาการ ในการสอนการวเคราะหนน ครจาเปน จะตองเรยนรวามนคออะไรและจะสอนอยางไร การวจยครงนมวตถประสงค เพอศกษาการสอน การคดอยางมวจารณญาณและกจกรรมการคดอยางมวจารณญาณในโรงเรยนมธยม เกบขอมลเบองตนดวยการสงเกตการณ สมภาษณครทสอน เกบขอมลเปน 2 ชวงเวลา และวเคราะหเปรยบเทยบในชวงแรก ใชวธการเปดรหส (Open coding) และเชอมโยงขอมลในชวงกลางดวยวธการหาแกนรหส (Axial coding) และสรางความเชอมโยงไปยงขอมลอน การหลอมรวม กรอบทฤษฎดวยขอมลหลกฐานหรอสมมตฐาน ซงการสอนการคดอยางมวจารณญาณทประสบความสาเรจมากทสดคอการสอนดวยการกาหนดงานททาทายใหนกเรยนชวยกนคดแกไขปญหาและครทาหนาทชวยแนะนาแนวทางแกไขปญหาให

Nguyen (2015) ไดศกษาปจจยทมอทธพลตอการสอนเพอการคดวจารณญาณในโรงเรยนมธยมศกษาตอนตนของเวยดนาม การคดอยางมวจารณญาณไดถกนามาใชในหลกสตรของโรงเรยนมธยมศกษาจานวนมากทวโลก แมวางานวจยทเกยวกบแนวทางการเรยนการสอนและการประเมนผลทเกยวของกบการคดอยางมวจารณญาณมอยมากมาย แตกมการศกษานอยมากเพอหาปจจยทมอทธพลตอการตดสนใจของครเกยวกบการพฒนาการคดอยางมวจารณญาณ ในผเรยน ในประเทศเวยดนาม แมวาการปฏรปการศกษาจะเนนถงความสาคญของการพฒนาทกษะและทกษะในการเรยนของการคดอยางมวจารณญาณ แตวธการเรยนการสอนแบบเดมยงคงเปนทแพรหลาย ดงนน วทยานพนธฉบบนจงมวตถประสงคเพอหาปจจยทมผลตอการเรยนการสอน การคดอยางมวจารณญาณ ในโรงเรยนมธยมศกษาตอนตนของเวยดนาม แบบสอบถามกงโครงสรางและกลมโฟกสเปนเครองมอทใชในการรวบรวมขอมลทสาคญ ขอมลทรวบรวมไดจากครผสอนวชาประวตศาสตรชนมธยมศกษาตอนตนในเขตภาคเหนอของไทยบนห 145 แหง ระบวา

94

การประเมนผลและวฒนธรรมโรงเรยนมอทธพลอยางมากตอการสอนการคดอยางมวจารณญาณ ครเขาใจถงประโยชนของการสอนการคดอยางมวจารณญาณ แตถอวาเปนสงทไมเกยวของกบความตองการของการทดสอบเกณฑการประเมนครและความคาดหวงทวไปของผปกครองจานวนมาก ผลการศกษาแสดงใหเหนถงอทธพลของวฒนธรรมและการรบรเกยวกบการเรยนการสอนเรองการสอน ทาทายทฤษฎทสนบสนนระบบการตรวจสอบตามความรบผดชอบโดยทดสอบ โดยระบวาแรงกดดนดานความรบผดชอบไมมงผลตอวธการสอนทสงเสรมปฏสมพนธของนกเรยนและการมสวนรวมทสาคญในการเรยนร คาดวางานวจยนจะสนบสนนการปฏรปการศกษาในเวยดนามทจะเกดขนในอนาคต แตยงเปนบทเรยนทเปนประโยชนสาหรบผกาหนดนโยบายและผนาโรงเรยนในประเทศทมปญหาดานการศกษาทคลายคลงกน

Slameto (2017) ไดศกษาปจจยทสงผลตอการคดอยางมวจารณญาณการวจยครงน มวตถประสงคเพอวดอตราความสาเรจของศษยเกาการเรยนทางไกล โดยครผสอนในการศกษาระดบปรญญาตร โปรแกรม (BEITP), เพอหาปจจยทนาไปสความสาเรจและเพอหาปจจย ทสงผลตอการคดอยางมวจารณญาณ ปจจยทเกยวของ ไดแก ปจจยดานนกศกษา (แรงจงใจ ในการเรยนร, ความพรอมของศษยเกาในการเขาสชมชน ICT) ดานครผสอน (ความสามารถ ในการสรางและจดการเรยนการสอนแบบใหมของครผสอน) ผลการวจยพบวา ปจจยดานนกศกษา (แรงจงใจในการเรยนร,ความพรอมของศษยเกาในการเขาสชมชน ICT) ดานครผสอน (ความสามารถในการสรางและจดการเรยนการสอนแบบใหมของครผสอน) สงผลตอการคด อยางมวจารณญาณ การศกษานเปนประโยชนสาหรบการจดการคณภาพการศกษาเพอประสทธภาพและประสทธผลของการศกษาระดบอดมศกษา ซงควรมงเนนไปทครในการพฒนากลยทธการเรยนการสอนตามบรบท, ความพรอมของศษยเกาในการเขาสชมชน ICT และแรงจงใจในการเรยนร ของนกเรยน

จากงานวจยทเกยวของ เหนไดวา การคดวจารณญาณเปนความคดระดบสงและ เปนการคดแบบมจดมงหมายทตองอาศยความสามารถในการคดอยางมระบบของเหตผลเปนพนฐานทสาคญของการคด ดงนน อาจสรปไดวา ปจจยทสงผลหรอมความสมพนธกบความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ และเปนปจจยทมการศกษามากทสดและมคาอทธพลสง ปจจยเหลาน ไดแก พฤตกรรมการสอนของคร (Teacher behavior) การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย (Democratic child-rearing) การเชออานาจภายในตน (Internal locus of control) และเชาวนปญญา (Intelligence quotient) ดงตารางท 5 ดงน

95

ตารางท 5 ตวแปรทมอทธพลตอการคดแบบมวจารณญาณ Critical thinking จากผลการวจยทศกษา

ตวแปรตาม ตวแปรอสระ ผศกษา/ ผวจย ปทศกษา

การคดอยางมวจารณญาณ Critical thinking ใชทฤษฏของ แนวคดของเดรสเซลและเมฮว (Dressel and Mayhew) เอนนส (Ennis) และ วตสนและ เกรเซอร (Watson and Glaser)

พฤตกรรมการสอนของคร ปทมพร ศรอสาณ พ.ศ. 2550 Slavin ค.ศ. 2003 MaCrink ค.ศ. 1999 กนกทอง มหาวงศนนท พ.ศ. 2550 ปรชา โตะงาม พ.ศ. 2552 สธาสน บวแกว พ.ศ. 2553 สดารกษ นรนทรรมย พ.ศ. 2554 กรณกาญจน นนพชรพงศ พ.ศ. 2559 Slameto ค.ศ. 2017

การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย (Democratic child-rearing)

Maccoby and Martin ค.ศ. 1983 ดารณ บญวก พ.ศ. 2543 เพญศร อาจจฬา พ.ศ. 2546 นธภทร บาลศร พ.ศ. 2553

จฑารตน สพลแสง พ.ศ. 2555 ปยะนช ฉมพา พ.ศ. 2551 กรณกาญจน นนพชรพงศ พ.ศ. 2559

การคดอยางมวจารณญาณ Critical thinking ใชทฤษฏของ แนวคดของเดรสเซลและเมฮว (Dressel and Mayhew) เอนนส (Ennis) และ วตสนและ เกรเซอร (Watson and Glaser)

การเชออานาจภายในตน (Internal locus of control) ใชทฤษฏของ Bandura

วรรณา เปลยนพม พ.ศ. 2552 เกดศร ทองนวล พ.ศ. 2550 นธภทร บาลศร พ.ศ. 2553 สดารกษ นรนทรรมย พ.ศ. 2554 Mara ค.ศ. 1997 ธารณ ลอยขามปอม พ.ศ. 2552 วรรณา เปลยนพม พ.ศ. 2551 จฑารตน สพลแสง พ.ศ. 2555 ปยะนช ฉมพา พ.ศ. 2551 เจนจรา เชยคอนบร พ.ศ. 2559

เชาวนปญญา (Intelligence quotient)

นธภทร บาลศร พ.ศ. 2553

96

บทท 3 วธด าเนนการวจย

การวจยครงน มวตถประสงคเพอวเคราะหปจจยเชงสาเหตทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก และเพอพฒนากระบวนการคดอยางมวจารณญาณ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4ในเขตภาคตะวนออกโดยมขนตอน การดาเนนการวจยดงตอไปน ตอนท 1 การวเคราะหปจจยเชงสาเหตทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก ตอนท 2 การพฒนากระบวนการคดอยางมวจารณญาณ ของนกเรยนชนมธยมศกษา ปท 4ในเขตภาคตะวนออก

ตอนท 1 การวเคราะหปจจยเชงสาเหตทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก ประชากรและกลมตวอยาง ประชากร ประชากรทใชในการวจยครงน เปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2561 ของโรงเรยนในเขตภาคตะวนออก จานวน 7 จงหวด ไดแก จงหวดจนทบร จงหวดฉะเชงเทรา จงหวดชลบร จงหวดตราด จงหวดปราจนบร จงหวดระยอง และจงหวดสระแกว จานวน 16,909 คน กลมตวอยาง กลมตวอยางทใชในการวจยครงน เปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2561 ของโรงเรยนในเขตภาคตะวนออก จานวน 600 คน ซงไดมาจากการสม แบบหลายขนตอน (Multi-stage random sampling) มขนตอนการเลอกกลมตวอยาง ดงน ขนท 1 กาหนดขนาดกลมตวอยาง (Sampling size) กลมตวอยางทใชในการวจยครงน เปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2561 ของโรงเรยนในเขตภาคตะวนออก จานวน 7 จงหวด จานวน 600 คน ผวจยกาหนดขนาดของกลมตวอยาง (Sampling size) ซงพอเพยงตอการคานวณสมการเชงโครงสราง สอดคลองกบ การกาหนดกลมตวอยางดวยวธการกาหนดอตราสวน 5 ถง 20 เทาตอ 1 ตวแปร

97

สงเกตได เพยงพอตอการพยากรณคาพารามเตอรตาง ๆ (Hair, 2009; Stevens, 2002) รวมถงแนวคดการกาหนดขนาดกลมตวอยางของ Schumacker and Lomax (2004) ทาการสมกลมตวอยาง ดวยการสมแบบหลายขนตอน (Multi-stage random sampling) ทงนในโมเดลการวจย มจานวนพารามเตอรทตองการประมาณคา จานวน 23 คา ดงนน ขนาดกลมตวอยางทเหมาะสมตามแนวคดของ Hair (2010) ควรมจานวน 460 คน ผวจยไดแจกแบบสอบถาม จานวน 600 ฉบบ เพอชดเชยกรณทอตราการตอบแบบสอบถามไมครบ เพอใหไดขอมลตอบกลบทเพยงพอในการวเคราะหขอมล และจากการตอบแบบสอบถาม พบวา ตอบกลบมา 600 ฉบบ นนคอมอตราการตอบกลบ 100 %

ขนท 2 ใชวธการเลอกกลมตวอยางโดยการสมแบบหลายขนตอน (Multi-stage random sampling) มขนตอนดงน

1. ใชจงหวดในเขตภาคตะวนออกซงมทงหมด 7 จงหวด เปนหนวยการสมทาการสมอยางงาย (Simple random sampling) พบวา ได 3 จงหวด คอ จงหวดปราจนบร จงหวดชลบร และจงหวดสระแกว ประกอบดวยโรงเรยน 53 โรงเรยน 2. สารวจจานวนโรงเรยนในแตละจงหวดทสมได จาแนกขนาดโรงเรยน ตามหลกเกณฑและวธการยายผบรหารสถานศกษา ของสานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2555 คอ 2.1 โรงเรยนขนาดเลก มนกเรยน จานวน 1-499 คน 2.2 โรงเรยนขนาดกลาง มนกเรยน จานวน 500-1,499 คน 2.3 โรงเรยนขนาดใหญ มนกเรยน จานวน 1,500-2,499 คน 2.4 โรงเรยนขนาดใหญพเศษ มนกเรยน จานวนตงแต 2,500 คนขนไป ผลปรากฏวา จงหวดปราจนบร ไดโรงเรยนขนาดเลกจานวน 10 โรงเรยน โรงเรยน ขนาดกลาง จานวน 6 โรงเรยน โรงเรยนขนาดใหญจานวน 2 โรงเรยน และโรงเรยนขนาดใหญพเศษ รวม 1 โรงเรยน จงหวดชลบร ไดโรงเรยนขนาดเลก จานวน 3 โรงเรยน โรงเรยนขนาดกลาง จานวน 9 โรงเรยน โรงเรยนขนาดใหญ จานวน 3 โรงเรยน และโรงเรยนขนาดใหญพเศษ รวม 5 โรงเรยน จงหวดสระแกว ไดโรงเรยนขนาดเลกจานวน 5 โรงเรยน โรงเรยนขนาดกลางจานวน 5 โรงเรยน โรงเรยนขนาดใหญจานวน 1 โรงเรยน และโรงเรยนขนาดใหญพเศษ รวม 1 โรงเรยน 3. ใชขนาดของโรงเรยนซงมทงหมด 4 ขนาด เปนหนวยในการสม ทาการสมอยางงาย (Simple random sampling) โดยใชเกณฑรอยละ 20 ของจานวนโรงเรยนในแตละขนาด พบวา

98

สมไดโรงเรยนขนาดเลก จานวน 5 โรงเรยน ไดโรงเรยนขนาดกลาง จานวน 6 โรงเรยน ไดโรงเรยนขนาดใหญจานวน 2 โรงเรยน และไดโรงเรยนขนาดใหญพเศษ จานวน 2 โรงเรยน รวมทงสน 16โรงเรยน 4. ใชจานวนประชากร ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ของแตละโรงเรยน เปนหนวยในการสม ทาการสมอยางงาย (Simple random sampling) โดยใชเกณฑรอยละ 20 เพอสมนกเรยนในแตละโรงเรยนใหไดตามจานวน 600 คน จากทกลาวมาทงหมดปรากฏรายละเอยด แสดงในตารางท 6 ตารางท 6 จานวนนกเรยนทเปนกลมตวอยางในเขตภาคตะวนออก

ชอจงหวด ขนาดโรงเรยน

ชอโรงเรยน จ านวนหอง

ประชากร กลม

ตวอยาง ปราจนบร เลก กบนทรบร 2 39 8

กลาง วงตะเคยนวทยาคม 3 100 20 กลาง มณเสวตอปถมภ 3 120 24 ใหญพเศษ ปราจณราษฎรอารง 15 630 126

ชลบร เลก อทกวทยาคม 1 5 1 เลก เกาะจนทรพทยาคาร 1 50 10 กลาง อางศลาพทยาคม 3 119 24 กลาง ทงเหยงพทยาคม 3 70 14 ใหญ แสนสข 5 240 48

สระแกว เลก รมเกลาวฒนานคร สระแกว รชมงคลาภเษก

3 98 20

กลาง คลองหาดพทยาคม 5 133 27 กลาง วงน าเยนวทยาคม 8 320 64 ใหญ อรญประเทศ 14 533 103 ใหญพเศษ สระแกว 14 560 112

รวม 600

99

ตวแปรทใชในการวจย ตวแปรทใชในการวจยครงน แบงออกเปน 2 ประเภท ไดแก ตวแปรแฝง และตวแปรสงเกตได ตามการวเคราะห ดงน 1. ตวแปรแฝงการคดอยางมวจารณญาณ (Critical thinking) ประกอบดวย 1.1 ตวแปรสงเกตไดความสามารถในการระบประเดนปญหา (AIP) 1.2 ตวแปรสงเกตไดความสามารถในการเลอกและรวบรวมขอมลทสาคญ เพอใช ในการแกปญหา (ASC) 1.3 ตวแปรสงเกตไดความสามารถในการระบขอตกลงเบองตน (AIA) 1.4 ตวแปรสงเกตไดความสามารถในการกาหนดและเลอกสมมตฐาน (AIS) 1.5 ตวแปรสงเกตไดความสามารถในการสรปและตดสนใจเพอนาไปสรปอางอง (ASR) 2. ตวแปรแฝงพฤตกรรมการสอนของคร (Teacher behavior) ประกอบดวย 2.1 ตวแปรสงเกตไดกจกรรมการเรยนร (LA) 2.2 ตวแปรสงเกตไดสอการเรยนการสอน (IM) 2.3 ตวแปรสงเกตไดการวดและประเมนผล (ME) 3. ตวแปรแฝงการอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย (Democratic child-rearing) ประกอบดวย 3.1 ตวแปรสงเกตไดการใหความรก (LV) 3.2 ตวแปรสงเกตไดการปฏบตตอเดกดวยความยตธรรม (TC) 3.3 ตวแปรสงเกตไดการสงเสรมใหเดกมอสระในความคด (EV) 3.4 ตวแปรสงเกตไดการสงเสรมการแกปญหาดวยตนเอง (EC) 4. ตวแปรแฝงความเชออานาจภายในตน (Internal locus of control) ประกอบดวย 4.1 ตวแปรสงเกตไดการตอตานและการคลอยตามตออทธพลทางสงคม (RCS) 4.2 ตวแปรสงเกตไดการคนหาขอมลและการทางาน (ISP) 4.3 ตวแปรสงเกตไดพฤตกรรมความสาเรจและความสามารถ (ACB) 4.4 ตวแปรสงเกตไดพฤตกรรมระหวางบคคล (IB) 5. ตวแปรแฝงเชาวนปญญา (Intelligence quotient) ประกอบดวย 5.1 ตวแปรสงเกตไดความสามารถดานภาษา (VF) 5.2 ตวแปรสงเกตไดความสามารถดานตวเลข (NP)

100

5.3 ตวแปรสงเกตไดดานความคลองแคลวในการใชคา (WF) 5.4 ตวแปรสงเกตไดความสามารถดานมตสมพนธ (SF) 5.5 ตวแปรสงเกตไดดานการจาแนกความแตกตางของสงของ (CF) 5.6 ตวแปรสงเกตไดความสามารถดานเหตผล (REA) 5.7 ตวแปรสงเกตไดความสามารถดานความจา (MF) เครองมอทใชในการวจย เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลเพอการวจยครงน ประกอบดวย แบบวด จานวน 3 ฉบบ ดงน ฉบบท 1 แบบวดการคดอยางมวจารณญาณ จานวน 40 ขอ ฉบบท 2 แบบวดเชาวนปญญา จานวน 30 ขอ ฉบบท 3 แบบวดปจจยเชงสาเหตทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณ จานวน 1 ฉบบ มลกษณะเปนมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ แบงออกเปน 3 ตอน ดงน ตอนท 1 แบบวดพฤตกรรมการสอนของคร (Teacher behavior) จานวน 15 ขอ ตอนท 2 แบบวดการอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย (Democratic child-rearing) จานวน 20 ขอ ตอนท 3 แบบวดการเชออานาจภายในตน (Internal locus of control) จานวน 17 ขอ วธการสรางและหาคณภาพของเครองมอ แบบวดการคดอยางมวจารณญาณ และแบบวดเชาวนปญญา มขนตอนการสรางและ หาคณภาพเครองมอ ดงน 1. กาหนดจดมงหมายในการสรางแบบวดการคดอยางมวจารณญาณ ตามแนวคดของแนวคดของเดรสเซลและเมฮว (Dressel and Mayhew) เอนนส (Ennis) และ วตสนและเกรเซอร (Watson and Glaser) 2. ศกษานยาม ทฤษฎ เอกสารและงานวจยทเกยวของเกยวกบความสามารถ ในการคดอยางมวจารณญาณ เพอเปนแนวทางในการสรางแบบวด 3. เขยนนยามเชงปฏบตการตามทฤษฎเพอใชในการสรางแบบวด 4. สรางแบบวด ดงน 4.1 ฉบบท 1 แบบวดการคดอยางมวจารณญาณเปนแบบวดแบบเลอกตอบ ในการวจยครงนผวจยใชแบบวดการคดอยางมวจารณญาณ ซงใชคาถามในการวดการระบประเดนปญหา การเลอกและรวบรวมขอมลทสาคญ เพอใชในการแกปญหา การระบขอตกลงเบองตน การกาหนดและเลอกสมมตฐาน และการสรปและตดสนใจเพอนาไปสรปอางอง ตามแนวคดของ

101

แนวคดของ Dressel and Mayhew (1957), Ennis (1985) และ Watson and Glaser (1964) สรางแบบวดจานวน 60 ขอ เพอคดเลอกไว จานวน 40 ขอ 4.2 ฉบบท 2 แบบวดเชาวนปญญา โดยการประยกตใชแบบวดเชาวนปญญาของ ธรดนย โพธคา (2551) จานวน 7 ดาน ไดแก 1) ความสามารถดานภาษา 2) ความสามารถดานตวเลข 3) ดานความคลองแคลวในการใชคา 4) ความสามารถดานมตสมพนธ 5) ความสามารถ ดานการจาแนกความแตกตางของสงของ 6) ความสามารถดานเหตผล 7) ความสามารถดานความจา จานวน 30 ขอ 5. นาแบบวดทสรางขนเสนออาจารยทปรกษาดษฎนพนธ พจารณาตรวจสอบเพอใหไดขอคาถามทมความเทยงตรงและครอบคลมโครงสรางทฤษฎ พรอมทงปรบแกขอคาถาม ตามคาแนะนา 6. นาแบบวดทปรบปรงแลวเสนอผเชยวชาญจานวน 5 ทาน ตรวจสอบความสอดคลองระหวางองคประกอบกบนยามศพทเฉพาะ และใหขอเสนอแนะเพอปรบปรงแกไข โดยนาผล การตรวจสอบของผเชยวชาญมาหาคาดชนความสอดคลอง (IOC) คดเลอกขอคาถามทมคา IOC มากกวาหรอเทากบ .50 ถอเปนขอคาถามทใชได จากแบบวดการคดอยางมวจารณญาณ จานวน 30 ขอ มคา IOC ตงแต .80 ถง 1.00 และแบบวดเชาวนปญญา จานวน 30 ขอ มคา IOC ตงแต .80 ถง 1.00 ผเชยวชาญทง 5 ทาน มดงน 6.1 รองศาสตราจารย ดร.นราศ จนทรจตร คณะครศาสตร มหาวทยาลยนครพนม เชยวชาญดานหลกสตรและการสอน 6.2 ผชวยศาสตราจารย ดร.ดลดาว ปรณานนท อาจารยประจาภาควชา วชาวจยและจตวทยาประยกต ศกษาศาสตร มหาวทยาลยบรพา ผเชยวชาญดานการคดอยางมวจารณญาณ 6.3. ผชวยศาสตราจารย ดร.สรร ธงยศ คณะครศาสตร มหาวทยาลยนครพนม เชยวชาญดาน วจยและวดผลการศกษา 6.4 อาจารย ดร.สรพงษ เจรญกฤตยาวฒ อาจารยประจาภาควชา วชาวจยและจตวทยาประยกต ศกษาศาสตร มหาวทยาลยบรพา ผเชยวชาญดานการคดอยางมวจารณญาณ 6.5. อาจารย ดร.จารวรรณ เขยวน าชม คณะครศาสตร มหาวทยาลยนครพนม เชยวชาญดานวจย วดผลและสถตการศกษา การวเคราะหหาคา IOC (Index of item objective congruence) จากการกาหนดระดบความคดเหนของผเชยวชาญ จานวน 5 คน ดงน + 1 เมอแนใจวาขอสอบวดตรงกบเนอหา 0 เมอไมแนใจวาขอสอบวดตรงกบเนอหา

102

-1 เมอแนใจวาขอสอบวดตรงกบเนอหา ในการกาหนดเกณฑการพจารณาในการคดเลอกขอคาถามตวบงชจะตองมคา IOC ตงแต 0.50 ขนไป (สมโภชน อเนกสข, 2559, หนา 125) ซงถอไดวามความเทยงตรงตามเนอหา และโครงสราง หลงจากการคานวณคา IOC อยระหวาง 0.80-1.00 สามารถนามาใชเปนขอคาถามของแบบวดการคดอยางมวจารณญาณ จานวน 40 ขอ และแบบวดเชาวนปญญา จานวน 30 ขอ (รายละเอยดดงภาคผนวก ง) 7. นาแบบวดไปทดลองใช (Try out) กบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 โรงเรยนวฒนานคร อบจ.สระแกว ทไมใชกลมตวอยาง จานวน 100 คน นาผลการทดสอบ มาวเคราะหหาคณภาพของแบบวดและคดเลอกขอสอบทมคาความยาก (p) และคาอานาจจาแนก (r) ทเหมาะสม ซงมคาความยากอยระหวาง .20 ถง .80 และคาอานาจจาแนกมคาระหวาง .20 ถง 1.00 ทตองการใชจรง จานวน 40 ขอ ผลปรากฏวา แบบวดการคดอยางมวจารณญาณทสรางขน มคาความยากตงแต .27 ถง .71 มคาอานาจจาแนกรายขอตงแต .25 ถง .75 แบบวดเชาวนปญญา มคาความยากตงแต .25 ถง .75 และมคาอานาจจาแนกรายขอตงแต .26 ถง .73 8. นาแบบวดทคดเลอกไวมาวเคราะหคาความเชอมนทงฉบบโดยใชสตร KR-20 ของ คเดอร-รชารดสน (Kuder-Richardson) ผลปรากฏวา แบบวดการคดอยางมวจารณญาณ ทสรางขน มคาความเชอมนทงฉบบ เทากบ .89 และแบบวดเชาวนปญญามคาความเชอมนทงฉบบ เทากบ .79 9. จดทาแบบวดฉบบสมบรณเพอนาไปใชเกบรวบรวมขอมลตอไป แบบวดปจจยเชงสาเหตทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณ เปนแบบวด 1 ฉบบ มลกษณะเปนแบบมาตราสวนประมาณคา (Rating scale) 5 ระดบ ม 3 ตอน ไดแก แบบวดพฤตกรรมการสอนของคร แบบวดการอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย แบบวด ความเชออานาจภายในตน ซงผวจยมขนตอนในการสรางและหาคณภาพ ดงน 1. กาหนดจดมงหมายในการสรางแบบวดพฤตกรรมการสอนของคร แบบวดการอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย แบบวดความเชออานาจภายในตน 2. ศกษานยามตามทฤษฎ เอกสาร และงานวจยทเกยวของเกยวของกบแบบวดเพอเปนแนวทางในการสรางแบบวดแตละตอน 3. เขยนนยามเชงปฏบตการตามทฤษฎเพอใชในการสรางแบบวด 4. สรางแบบวดปจจยเชงสาเหตทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณ เปนแบบมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ ดงน ตอนท 1 แบบวดพฤตกรรมการสอนของคร สรางแบบวดจานวน 20 ขอ คดเลอก ขอทเขาเกณฑไว จานวน 15 ขอ

103

ตอนท 2 แบบวดการอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย สรางแบบวดจานวน 30 ขอ คดเลอกขอทเขาเกณฑไว จานวน 20 ขอ ตอนท 3 แบบวดความเชออานาจภายในตน สรางแบบวดจานวน 25 ขอ คดเลอก ขอทเขาเกณฑไว จานวน 17 ขอ 5. นาแบบวดทสรางขนเสนอตออาจารยทปรกษาดษฎนพนธ พจารณาตรวจสอบเพอใหไดขอคาถามทมความเทยงตรงและครอบคลมโครงสรางทฤษฎ พรอมทงปรบแกขอคาถามตามคาแนะนา 6. นาแบบวดทปรบปรงแลวเสนอผเชยวชาญชดเดม พจารณาตรวจสอบความสอดคลองระหวางองคประกอบกบนยามศพทเฉพาะ และใหขอเสนอแนะเพอปรบปรงแกไข นาผลการตรวจสอบของผเชยวชาญมาหาคาดชนความสอดคลอง (IOC) โดยมเกณฑในการใหคะแนน ดงน ใหคะแนน 1 เมอแนใจวาขอสอบวดตรงกบเนอหา ใหคะแนน 0 เมอไมแนใจวาขอสอบวดตรงกบเนอหา ใหคะแนน -1 เมอแนใจวาขอสอบวดไมตรงกบเนอหา 7. วเคราะหขอมลและหาความสอดคลองระหวางขอคาถามกบนยามศพทเฉพาะโดยใชสตร IOC (Index of item objective congruence) เพอหาดชนความสอดคลองและพจารณาคดเลอกขอคาถามทมคะแนนเฉลยมากกวา หรอเทากบ .50 ผลปรากฏวา แบบวดความเชออานาจภายในตน มคา IOC ตงแต .60 ถง 1.00 แบบวดพฤตกรรมการสอนของคร มคา IOC ตงแต .80 ถง 1.00 และแบบวดการอบรมเลยงดแบบประชาธปไตยมคา IOC ตงแต .80 ถง 1.00 8. นาแบบวดไปทดลองใช (Try out) กบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 โรงเรยนวฒนานคร อบจ. สระแกว ทไมใชกลมตวอยาง จานวน 100 คน 9. นาผลการทดลองใชแบบวดมาวเคราะหหาคาอานาจจาแนกรายขอดวยวธหาคาสมประสทธสหสมพนธระหวางคะแนนของแตละขอกบคะแนนรวม (Item-total correlation) และหาคาความเชอมนของแบบวดทงฉบบโดยใชสมประสทธแอลฟา (Alpha coefficient) ของครอนบาค (Cronbach) ผลปรากฏวา แบบวดปจจยเชงสาเหตทมอทธพลตอการคด อยางมวจารณญาณ มคาอานาจจาแนก รายขอตงแต .27 ถง .76 มคาความเชอมน เทากบ .85 10. นาผลการทดลองใชมาปรบปรงแกไขและจดทาเปนแบบสอบถามทสมบรณทสด แลวนาไปใชจรงกบกลมตวอยางจรง ผลการเกบรวบรวมขอมลจากกลมตวอยางผวจยไดตรวจสอบความตรงเชงโครงสรางของเครองมอ โดยการวเคราะหองคประกอบเชงยนยน เพอพจารณาวา ตวบงชหรอตวแปรสงเกตไดทใชเปนตวแทนของตวแปรหรอไม ผลการวเคราะหดงกลาว ผวจย จะนาเสนอผลการวเคราะห ดงรายละเอยดตอไปน

104

การวเคราะหองคประกอบเชงยนยน (Confirmatory factor analysis) เปนการตรวจสอบความตรงเชงโครงสราง (Construct validity) ของโมเดลการวดตวแปรแฝง โดยการตรวจสอบ ความตรงเชงโครงสรางของโมเดลการวดจะพจารณา 2 ขนตอน โดยขนท 1 เปนการตรวจสอบความสอดคลองกลมกลนของโมเดลการวด โดยพจารณาจากคาสถต Chi-square (คา P-value > 0.05), RMSEA (< 0.80), SRMR (< 0.50), CFI (> 0.90) และ AGFI (> 0.85) และขนท 2 เปนการตรวจสอบคณภาพคาพารามเตอรภายในโมเดลการวดเทยบกบเกณฑ โดยคาน าหนกองคประกอบ (Factor loading) ควรมคามากกวา > 0.40 (Hair, 2010: 138) ความเทยงเชงโครงสราง (Construct reliability: c ) ควรมคาตงแต 0.50 ขนไป และความแปรปรวนเฉลยทสกดได (Average variance extracted: v ) ควรมคาตงแต 0.50 ขนไป (สวมล ตรกานนท, 2555, หนา 235) ซงรายละเอยดการน าเสนอผลการวเคราะหความตรงเชงโครงสรางของทง 5 ตวแปร มดงน 1. โมเดลการวดการคดอยางมวจารณญาณ (Critical thinking: CT) ม 5 องคประกอบ ไดแก 1.1 ความสามารถในการระบประเดนปญหา (AIP) 1.2 ความสามารถในการเลอกและรวบรวมขอมลทสาคญ เพอใชในการแกปญหา (ASC) 1.3 ความสามารถในการระบขอตกลงเบองตน (AIA) 1.4 ความสามารถในการกาหนดและเลอกสมมตฐาน (AIS) 1.5 ความสามารถ ในการสรปและตดสนใจเพอนาไปสรปอางอง (ASR) ผลการตรวจสอบความตรงเชงโครงสราง มรายละเอยดดงตอไปน

Chi-square = 0.83, df = 3, P-value = 0.84, RMSEA = 0.00, SRMR = 0.00, CFI = 1.00,

AGFI = 0.99 (Model fit) ภาพท 5 โมเดลการวดการคดอยางมวจารณญาณ (Critical thinking: CT)

105

ตารางท 7 คาพารามเตอรภายในโมเดลการวดการคดอยางมวจารณญาณ (Critical thinking: CT)

Factor Factor loading ME t-values SE Reliability INF 0.634 0.598 - - 0.402 RA 0.668 0.554 12.683 0.080 0.446

DED 0.768 0.410 13.989 0.093 0.590 INT 0.743 0.447 13.125 0.086 0.553 EA 0.752 0.435 13.846 0.083 0.565

c = 0.839, v = 0.511 ME คอ Measurement error และ SE คอ Standard error ขนท 1 จากการตรวจสอบความสอดคลองกลมกลนของโมเดลการวดการคด อยางมวจารณญาณในภาพท 1 พบวา คาดชนในโมเดลผานเกณฑการประเมนความสอดคลองกลมกลน หมายความวา โมเดลการวดการคดอยางมวจารณญาณสอดคลองกลมกลนกบขอมล เชงประจกษ ขนท 2 ผลการพจารณาคาพารามเตอรภายในโมเดลการวดการคดอยางมวจารณญาณ ในตารางท 1 พบวา คาน าหนกองคประกอบ (Factor loading) มคาอยระหวาง 0.634-0.768 (> 0.4) ผานเกณฑการประเมน และคาน าหนกองคประกอบของทกตวแปรสงเกตไดมนยส าคญทางสถต ทระดบ 0.01 (พจารณาจากคา t-value 2.58) สวนความเทยงเชงโครงสราง (Construct reliability:

c ) มคาเทากบ 0.839 (> 0.50) ผานเกณฑการประเมน และความแปรปรวนเฉลยทสกดได (Average variance extracted: v ) มคาเทากบ 0.511 (< 0.50) ผานเกณฑการประเมน ผลการตรวจสอบความตรงเชงโครงสรางของโมเดลการวดการคดอยางมวจารณญาณ พบวา ผานการประเมนทง 2 ขนตอน ซงบงบอกถงคณภาพดานความตรงเชงโครงสรางของโมเดลการวดการคดอยางมวจารณญาณ 2. โมเดลการวดเชาวนปญญา (Intelligence quotient: IQ) ม 7 องคประกอบ ไดแก 2.1 ความสามารถดานภาษา (Verbal factor: VF) 2.2 ความสามารถดานตวเลข (Number factor: NF) 2.3 ดานความความรความสามารถทวไป (General knowledge: GK) 2.4 ความสามารถดานมตสมพนธ (Spatial factor: SF) 2.5 ดานการจาแนกความแตกตางของสงของ (Classification: CF) 2.6 ดานเหตผล (Reasoning: REA) และ 2.7 ความสามารถดานความจา (Memory factor: MF) ผลการตรวจสอบความตรงเชงโครงสราง มรายละเอยดดงตอไปน

106

Chi-square = 6.00, df = 5, P-value = 0.31, RMSEA = 0.02, SRMR = 0.01, CFI = 1.00,

AGFI = 0.98 (Model fit)

ภาพท 6 โมเดลการวดเชาวนปญญา (Intelligence quotient: IQ)

ตารางท 8 คาพารามเตอรภายในโมเดลการวดเชาวนปญญา (Intelligence quotient: IQ)

Factor Factor loading ME t-values SE Reliability VF 0.776 0.398 - - 0.602 NF 0.821 0.326 18.035 0.055 0.674 WF 0.652 0.574 15.410 0.036 0.426 SF 0.722 0.478 17.286 0.050 0.522 CF 0.727 0.472 14.691 0.055 0.528

REA 0.827 0.317 16.989 0.061 0.683 MF 0.629 0.604 13.358 0.057 0.396

c = 0.893, v = 0.547 ME คอ Measurement error และ SE คอ Standard error ขนท 1 จากการตรวจสอบความสอดคลองกลมกลนของโมเดลการวดเชาวนปญญา ในภาพท 2 พบวา คาดชนในโมเดลผานเกณฑการประเมนความสอดคลองกลมกลน หมายความวา โมเดลการวดเชาวนปญญาสอดคลองกลมกลนกบขอมลเชงประจกษ

WF

107

ขนท 2 ผลการพจารณาคาพารามเตอรภายในโมเดลการวดเชาวนปญญาในตารางท 2 พบวา คาน าหนกองคประกอบ (Factor loading) มคาอยระหวาง 0.629-0.827 (> 0.4) ผานเกณฑ การประเมน และคาน าหนกองคประกอบของทกตวแปรสงเกตไดมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 (พจารณาจากคา t-value 2.58) สวนความเทยงเชงโครงสราง (Construct reliability: c ) มคาเทากบ 0.893 (> 0.50) ผานเกณฑการประเมน และความแปรปรวนเฉลยทสกดได (Average variance extracted: v ) มคาเทากบ 0.547 (< 0.50) ผานเกณฑการประเมน ผลการตรวจสอบความตรงเชงโครงสรางของโมเดลการวดเชาวนปญญา พบวา ผานการประเมนทง 2 ขนตอน ซงบงบอกถงคณภาพดานความตรงเชงโครงสรางของโมเดลการวดเชาวนปญญา 3. โมเดลการวดความเชออานาจภายในตน (Internal locus of control: ILC) ม 4 องคประกอบ ไดแก 3.1 การตอตานและการคลอยตามตออทธพลทางสงคม (Resistance and conformity of social influence: RCS) 3.2 การคนหาขอมลและการทางาน (Information seeking and performance: ISP) 3.3 พฤตกรรมความสาเรจและความสามารถ (Achievement and competence behavior: ACB) และ 3.4 พฤตกรรมระหวางบคคล (Interpersonal behavior: IB) ผลการตรวจสอบความตรงเชงโครงสราง มรายละเอยดดงตอไปน

Chi-square = 0.00, df = 1, P-value = 1.00, RMSEA = 0.00

(Model fit แบบสมบรณ นอกจากดชนขางตนแลว จะไมปรากฏคาดชนอน ๆ)

ภาพท 7 โมเดลการวดความเชออานาจภายในตน

108

ตารางท 9 คาพารามเตอรภายในโมเดลการวดความเชออานาจภายในตน

Factor Factor loading ME t-values SE Reliability RCS 0.591 0.651 - - 0.349 ISP 0.880 0.226 14.346 0.104 0.774

ACB 0.727 0.471 13.019 0.095 0.529 IB 0.727 0.471 13.019 0.102 0.529

c = 0.825, v = 0.545 ME คอ Measurement error และ SE คอ Standard error ขนท 1 จากการตรวจสอบความสอดคลองกลมกลนของโมเดลการวดความเชออานาจภายในตนในภาพท 3 พบวา คาดชนในโมเดลผานเกณฑการประเมนความสอดคลองกลมกลน หมายความวา โมเดลการวดความเชออานาจภายในตนสอดคลองกลมกลนกบขอมลเชงประจกษ ขนท 2 ผลการพจารณาคาพารามเตอรภายในโมเดลการวดความเชออานาจภายในตน ในตารางท 3 พบวา คาน าหนกองคประกอบ (Factor loading) มคาอยระหวาง 0.591-0.880 (> 0.4) ผานเกณฑการประเมน และคาน าหนกองคประกอบของทกตวแปรสงเกตไดมนยส าคญทางสถต ทระดบ 0.01 (พจารณาจากคา t-value 2.58) สวนความเทยงเชงโครงสราง (Construct reliability:

c ) มคาเทากบ 0.825 (> 0.50) ผานเกณฑการประเมน และความแปรปรวนเฉลยทสกดได (Average variance extracted: v ) มคาเทากบ 0.545 (< 0.50) ผานเกณฑการประเมน ผลการตรวจสอบความตรงเชงโครงสรางของโมเดลการวดความเชออานาจภายในตน พบวา ผานการประเมนทง 2 ขนตอน ซงบงบอกถงคณภาพดานความตรงเชงโครงสรางของโมเดลการวดความเชออานาจภายในตน 4. โมเดลการวดการอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย (Democratic child-rearing: DCR) ม 4 องคประกอบ ไดแก 4.1 แบบแผนการดแลเอาใจใส (PT) 4.2 ครอบครวใหความรก (FL) 4.3 ครอบครวสงเสรมการคด (FT) และ 4.4 สนบสนนใหนกเรยนมปฏสมพนธกบสงแวดลอม (SIE) ผลการตรวจสอบความตรงเชงโครงสราง มรายละเอยดดงตอไปน

109

Chi-square = 0.23, df = 1, P-value = 0.63, RMSEA = 0.00, SRMR = 0.00, CFI = 1.00,

AGFI = 0.99 (Model fit)

ภาพท 8 โมเดลการวดการอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย (Democratic child-rearing)

ตารางท 10 คาพารามเตอรภายในโมเดลการวดการอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย (Democratic child-rearing)

Factor Factor loading ME t-values SE Reliability PT 0.754 0.431 - - 0.569 FL 0.928 0.138 20.139 0.057 0.862 FT 0.723 0.477 17.614 0.064 0.523 SIE 0.710 0.496 17.246 0.062 0.504

c = 0.863, v = 0.6140.863 ME คอ Measurement error และ SE คอ Standard error ขนท 1 จากการตรวจสอบความสอดคลองกลมกลนของโมเดลการวดการอบรมเลยงดแบบประชาธปไตยในภาพท 4 พบวา คาดชนในโมเดลผานเกณฑการประเมนความสอดคลองกลมกลน หมายความวา โมเดลการวดการอบรมเลยงดแบบประชาธปไตยสอดคลองกลมกลนกบขอมลเชงประจกษ ขนท 2 ผลการพจารณาคาพารามเตอรภายในโมเดลการวดการอบรมเลยงดแบบประชาธปไตยในตารางท 4 พบวา คาน าหนกองคประกอบ (Factor loading) มคาอยระหวาง 0.710-0.928 (> 0.4) ผานเกณฑการประเมน และคาน าหนกองคประกอบของทกตวแปรสงเกตไดมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 (พจารณาจากคา t-value 2.58) สวนความเทยงเชงโครงสราง

110

(Construct reliability: c ) มคาเทากบ 0.863 (> 0.50) ผานเกณฑการประเมน และความแปรปรวนเฉลยทสกดได (Average variance extracted: v ) มคาเทากบ 0.614 (< 0.50) ผานเกณฑ การประเมน ผลการตรวจสอบความตรงเชงโครงสรางของโมเดลการวดการอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย พบวา ผานการประเมนทง 2 ขนตอน ซงบงบอกถงคณภาพดานความตรง เชงโครงสรางของโมเดลการวดการอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย

5. พฤตกรรมการสอนของคร (Teacher behavior: TB) ม 3 องคประกอบ ไดแก 5.1 กจกรรมการเรยนร (Learning activity: LA) 5.2 สอการเรยนการสอน (Instruction media: IM) 5.3 การวดและประเมนผล (Measurement and evaluation: ME) ผลการตรวจสอบความตรง เชงโครงสราง มรายละเอยดดงตอไปน

Chi-square = 0.00, df = 1, P-value = 1.00, RMSEA = 0.00

(Model fit แบบสมบรณ นอกจากดชนขางตนแลว จะไมปรากฏคาดชนอน ๆ)

ภาพท 9 โมเดลการวดพฤตกรรมการสอนของคร (Teacher behavior)

ตารางท 11 คาพารามเตอรภายในโมเดลการวดพฤตกรรมการสอนของคร (Teacher behavior)

Factor Factor loading ME t-values SE Reliability LA 0.773 0.403 - - 0.597 IM 0.828 0.314 16.664 0.062 0.686 ME 0.725 0.475 16.129 0.049 0.525

c = 0.820, v = 0.603 ME คอ Measurement error และ SE คอ Standard error

111

ขนท 1 จากการตรวจสอบความสอดคลองกลมกลนของโมเดลการวดพฤตกรรมการสอนของครในภาพท 5 พบวา คาดชนในโมเดลผานเกณฑการประเมนความสอดคลองกลมกลน หมายความวา โมเดลการวดพฤตกรรมการสอนของครสอดคลองกลมกลนกบขอมลเชงประจกษ ขนท 2 ผลการพจารณาคาพารามเตอรภายในโมเดลการวดพฤตกรรมการสอนของคร ในตารางท 5 พบวา คาน าหนกองคประกอบ (Factor loading) มคาอยระหวาง 0.725-0.828 (> 0.4) ผานเกณฑการประเมน และคาน าหนกองคประกอบของทกตวแปรสงเกตไดมนยส าคญทางสถต ทระดบ .01 (พจารณาจากคา t-value 2.58) สวนความเทยงเชงโครงสราง (Construct reliability:

c ) มคาเทากบ 0.820 (> 0.50) ผานเกณฑการประเมน และความแปรปรวนเฉลยทสกดได (Average variance extracted: v ) มคาเทากบ 0.603 (< 0.50) ผานเกณฑการประเมน ผลการตรวจสอบความตรงเชงโครงสรางของโมเดลการวดพฤตกรรมการสอนของครพบวา ผานการประเมนทง 2 ขนตอน ซงบงบอกถงคณภาพดานความตรงเชงโครงสรางของโมเดลการวดพฤตกรรมการสอนของคร 11. นาแบบวดทไดไปจดทาฉบบสมบรณเพอนาไปเกบรวบรวมขอมลตอไป การเกบรวบรวมขอมล ผวจยจะทาการเกบรวมรวมขอมลในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2561 โดยมขนตอน ดงน 1. ทาบนทกเสนอถงภาควชาวจยฯ มหาวทยาลยบรพา เพอขออนญาตจดทาหนงสอ ขอความอนเคราะหในการเกบรวบรวมขอมลเพอทาวจย ถงโรงเรยนในเขตภาคตะวนออก 2. นาหนงสอขอความรวมมอในการเกบรวบรวมขอมลไปตดตอโรงเรยนทใชเปน กลมตวอยาง เพอขอกาหนดวน เวลาและสถานทในการเกบขอมล และขอความรวมมอจากผบรหารสถานศกษาใหจดเตรยมนกเรยนกลมตวอยาง โดยกาหนดการเกบขอมล ดงน ดาเนนการ เกบรวบรวมขอมลในชวงปลายภาคเรยนท 2 (ชวง 3 สปดาหสดทายของภาคเรยน) ประกอบดวย วดการคดอยางมวจารณญาณและเชาวนปญญา (ทาการวดครงเดยว) วดปจจยเชงสาเหต (ทาการวดครงเดยว) 3. เตรยมแบบวดการคดอยางมวจารณญาณ แบบวดเชาวนปญญา และแบบวดปจจย เชงสาเหตฯ ใหเพยงพอกบจานวนกลมตวอยางในแตละโรงเรยน 4. ผวจยดาเนนการเกบรวบรวมขอมลตามวน เวลาทกาหนด โดยชแจงใหนกเรยน ทราบวตถประสงค และขอความรวมมอในการทาแบบวด เพอใหไดผลตามความเปนจรง 5. ทาการคดกรองขอมลและกาหนดรหสแบบสารวจของผตอบ เพอปองกนการสลบ เครองมอของผใหขอมล

112

6. ตรวจใหคะแนนแบบสารวจ พรอมทงทาการบนทกผลการตอบลงใน โปรแกรม สาเรจรป เพอพรอมเขาสการทดสอบสมมตฐานในลาดบถดไป ซงแบบวดการคดอยางมวจารณญาณ แบบวดเชาวนปญญา และแบบวดปจจยเชงสาเหตฯทไดจากการสรางในตอนท 1 เปนแบบวดทจะใชนาไปหาแนวทางการพฒนากระบวนการคด อยางมวจารณญาณในตอนท 2 ตอไป การวเคราะหขอมล การวเคราะหขอมลในการวจยครงน ผวจยแบงการวเคราะหขอมลออกเปน 2 ตอน ดงน ตอนท 1 การวเคราะหคาสถตเบองตนของตวแปรทใชในการศกษา ไดแก คาเฉลย คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน คาความเบ คาความโดง และคาสมประสทธสหสมพนธระหวางตวแปรตาง ๆ ดวยโปรแกรมคอมพวเตอรสาเรจรป มการวเคราะหขนตอนดงน 1. การวเคราะหคาสถตพนฐาน ไดแก คาเฉลยเลขคณต (Mean) และสวน เบยงเบนมาตรฐาน (Standard deviation) คาความเบ (Skewness) และคาความโดง (Kurtosis) 2. การวเคราะหหาคาสมประสทธสหสมพนธเพยรสน (r) เพอตรวจสอบความสมพนธของตวแปรทอาจจะมคามากเกน ±0.8 ซงเปนคาทสงเกนไป (กรช แรงสงเนน, 2554, หนา 72) จนกอใหเกดปญหาภาวะรวมเสนตรงพห (Multicolinearity problem) 3. การตรวจสอบความปกต (Normality) ของการแจกแจงขอมลรายตวแปร ขอกาหนดหนงของการวเคราะหโมเดลสมการโครงสราง (SEM) คอ ความปกตของการแจกแจงขอมลจะตองไมผดปกตมากนก เพราะจะทาใหผลการวเคราะหเบยงเบนออกไปจากความเปนจรงโดยเฉพาะอยางยง เมอขนาดของตวอยางมจานวนนอย สถตทใชในการตรวจสอบความปกตของขอมลรายตวแปรคอคาความเบ (Skewness) และคาความโดง (Kurtosis) ดงท Curran et al. (1997 อางถงใน กลยา วานชยบญชา, 2556, หนา 98) ทไดเสนอแนะวา ถา |Sk| > 3 แทน ขอมลไมสมมาตรหรอ มความเบมาก และถา |Ku| > 10 แสดงวา มปญหา คอ ขอมลไมมการแจกแจงแบบปกต และถา |Ku| > 20 ปญหาจะรนแรงมากขน ตอนท 2 การวเคราะหเพอตรวจสอบสมมตฐานดวยการวเคราะหวเคราะหปจจย เชงสาเหต และตรวจสอบความสอดคลองกลมกลนของโมเดลตามสมมตฐานกบขอมลเชงประจกษดวยโปรแกรมสาเรจรป สถตทใชในการวเคราะหขอมล การวจยครงน ผวจยใชสถตในการวเคราะหขอมล ดงน 1. สถตพนฐาน ไดแก คาเฉลยเลขคณต (Mean) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard deviation) คาความเบ (Skewness) และคาความโดง (Kurtosis)

113

2. สถตทใชในการหาคณภาพเครองมอ มดงน แบบวดปจจยเชงสาเหตฯ 2.1. หาคาความตรงของแบบวดปจจยเชงสาเหตฯโดยการหาคาดชนความกลมกลนของขอคาถามแตละขอกบนยามศพทเฉพาะ 2.2 หาคาอานาจจาแนกรายขอของแบบวดปจจยเชงสาเหตฯโดยการหาคาสมประสทธสหสมพนธระหวางคะแนนรายขอกบคะแนนรวม (Item-total correlation) 2.3 หาคาความเทยงของแบบวดปจจยเชงสาเหตฯโดยหาคาสมประสทธแอลฟา (Alpha coefficient) ของครอนบาค (Cronbach) 3. สถตทใชในการทดสอบสมมตฐานการวจย สถตทใชมดงน 3.1 การวเคราะหความสมพนธเชงสาเหตของปจจยทสงผลตอการคดอยางมวจารณญาณ โดยใชการวเคราะหโมเดล จากโปรแกรมสาเรจรป และตรวจสอบความสอดคลองกลมกลนของโมเดล ตามสมมตฐานกบขอมลเชงประจกษจากคาสถตดงปรากฏในตารางท 12 ตารางท 12 สถตทใชตรวจสอบความสอดคลองกลมกลนของโมเดลตามสมมตฐานกบขอมล เชงประจกษและเกณฑทใชพจารณา คาสถตทตรวจสอบ เกณฑทใชพจารณา คา ไค-สแควร (Chi-square) ไมมนยสาคญทางสถต คาดชนวดระดบความกลมกลน (GFI) มากกวา .90 คาดชนวดระดบความกลมกลนทปรบแกแลว (AGFI) มากกวา .90 คามาตรฐานดชนรากของคาเฉลยกาลงสองของสวนทเหลอ (SRMR) นอยกวา .05 คาดชนรากกาลงสองเฉลยของคาความแตกตางโดยประมาณ (RMSEA)

นอยกวา .05

114

ตอนท 2 การพฒนากระบวนการคดอยางมวจารณญาณ ของนกเรยนชนมธยมศกษา ปท 4 ในเขตภาคตะวนออก กลมผใหขอมล กลมผใหขอมล ประกอบดวย บคคล 2 กลม ดงน 1. ครทเชยวชาญการสอนดานการสงเสรมทกษะการคดอยางมวจารณญาณ จานวน 10 คน โดยการสมตวอยางแบบเจาะจง (Purposive sampling) โดยคดเลอกจากความคดเหน ของนกเรยนทมคะแนนสงสดจากการทาการทดสอบแบบวดการคดอยางมวจารณญาณ 2. นกเรยนทมความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณสง จานวน 10 คน โดยการสมตวอยางแบบเจาะจง (Purposive sampling) ซงคดเลอกจากการเรยงลาดบคะแนนสงสด ในการทดสอบโดยใชแบบวดการคดอยางมวจารญาณ เครองมอทใชในการวจย เครองมอทใชในการวจยเปนแบบสมภาษณแบบกงโครงสราง (Semi-structured interview protocol) ผวจยไดดาเนนการสรางแบบสมภาษณเกยวกบแนวทางการพฒนากระบวนการการคดอยางมวจารณญาณ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก ซงประกอบดวยประเดนแนวทางการพฒนากระบวนการคดอยางมวจารณญาณตามปจจยเชงสาเหตฯ ดงน 1. แนวทางการพฒนากระบวนการการคดอยางมวจารณญาณ ดานเชาวนปญญา 2. แนวทางการพฒนากระบวนการการคดอยางมวจารณญาณ ดานการเชออานาจ ภายในตน 3. แนวทางการพฒนากระบวนการการคดอยางมวจารณญาณ พฤตกรรมการสอนของคร 4. แนวทางการพฒนากระบวนการการคดอยางมวจารณญาณ การเลยงดแบบประชาธปไตย วธด าเนนการสรางเครองมอ 1. ศกษาเอกสาร ตาราและงานวจยทเกยวของกบการสรางแบบสมภาษณ 2. กาหนดขอบขายของขอมลทตองการใหครอบคลมกรอบการศกษาคนควา 3. นาแบบสมภาษณทสรางเสรจแลวนาเสนอตออาจารยทปรกษา เพอพจารณา ความถกตองและใหคาแนะนาเพอแกไขปรบปรงแบบสมภาษณใหสมบรณยงขน 4. นาแบบสมภาษณทปรบปรงแกไขแลวไปใหผเชยวชาญ 5 ทาน เพอพจารณาประเดนทสอดคลองกบ วตถประสงคของการวจยรวมถงความถกตองเหมาะสม และปรบปรงแกไขทางดานภาษาตามคาแนะนาของผเชยวชาญ

115

5. นาแบบสมภาษณทผานการตรวจสอบความถกตองและแกไขปรบปรงเรยบรอยแลวไปเกบขอมลกบผใหขอมลสาคญในการวจยตอไป การเกบรวบรวมขอมล ผวจยดาเนนการเกบขอมล ตามลาดบขนตอนดงน 1. ขอหนงสอแนะนาตวผวจยและขออนญาตเกบรวบรวมขอมลเพอการวจย จากคณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยบรพา ถงผบรหารโรงเรยนทครและนกเรยนกลมเปาหมาย ทสงกดอยเพอขอความรวมมอในการวจย โดยแนบกาหนดการนดหมายทจะไปสมภาษณ 2. ผวจยสงแบบสมภาษณใหกบครผสอนและนกเรยนกลมเปาหมายเปนผใหขอมลสาคญ จานวน 20 คน ลวงหนา 3 วนกอนวนทนดสมภาษณ ดวยตนเอง 3. ผวจยดาเนนการเกบรวบรวมขอมล โดยการสมภาษณแบบกงโครงสราง (Semi-structured selection interview) ซงเปนการสมภาษณผใหขอมลสาคญ (Key informant interview) จานวน 20 คน โดยผวจยทาการสมภาษณดวยตวเอง การวเคราะหขอมล ขอมลเชงคณภาพ ผวจยดาเนนการไปกบการเกบรวบรวมขอมลในการวจยเชงคณภาพ เพอประโยชนในการปรบแนวทางในการเกบรวบรวมขอมลใหเหมาะสมกบบรบทนน ๆ สาหรบการวจยครงน ผวจยมการวเคราะหขอมล ดงน 1. การสรางขอสรป ประกอบดวย 1.1 การลดทอนขอมล (Data reduction) เปนการปรบขอมลดบจากสนาม เพอสรปยอขอมล 1.2 การแสดงขอมล (Data display) เปนการเลอกตวอยางขอมลทเปนจดสาคญ ในการวจย ทไดจากการสรปขอสงเกต คาพดจากการสมภาษณ การกระทาหรอการแสดงพฤตกรรมของผใหขอมล 1.3 การสรางขอสรป และการยนยนผลขอสรป (Conclusion and verification) เปนการสงเคราะหขอสรปยอย ๆ ใหเปนบทสรป และตรวจสอบยนยนบทสรปของการวจย 2. การวเคราะหเนอหา (Content analysis) โดยการวเคราะหเนอหา มลกษณะสาคญ 3 ประการ คอ มความเปนระเบยบ มความเปนสภาพวตถวสย และองกรอบแนวคดทฤษฎ

116

บทท 4 ผลการวเคราะหขอมล

การวจยเรอง การวเคราะหปจจยเชงสาเหตและการพฒนากระบวนการคดอยางมวจารณญาณ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก มวตถประสงคเพอวเคราะหปจจยเชงสาเหตทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก และเพอพฒนากระบวนการคดอยางมวจารณญาณ ของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก ผวจยนาเสนอผลการวเคราะหขอมลตามลาดบหวขอ ดงน 1. สญลกษณทใชในการเสนอผลการวเคราะหขอมล 2. ลาดบขนตอนในการเสนอผลการวเคราะหขอมล 3. ผลการวเคราะหขอมล

สญลกษณทใชในการเสนอผลการวเคราะหขอมล ในการวเคราะหขอมลและแปลความหมายของขอมล เพอใหเขาใจตรงกน ผวจย ไดกาหนดความหมายของสญลกษณในการเสนอผลการวเคราะหขอมล ดงน X แทน คาเฉลย SD แทน สวนเบยงเบนมาตรฐาน Skewness แทน คาความเบ Kurtosis แทน คาความโดง SE แทน ความคลาดเคลอนมาตรฐาน n แทน จานวนกลมตวอยาง t แทน คาสถตท (t-value) 2 แทน ดชนตรวจสอบความกลมกลนประเภทคาสถตไคสแควร 2/ df แทน ไค-สแควรสมพทธ (Relative Chi-square) R2 แทน สมประสทธพยากรณ (Coefficient of determination) df แทน องศาอสระ (Degree of freedom) p แทน ระดบนยสาคญทางสถต GFI แทน ดชนวดระดบความกลมกลน (Goodness of fit index)

117

AGFI แทน ดชนวดระดบความกลมกลนทปรบแกแลว (Adjusted goodness of fit index) PGFI แทน ดชนความประหยดของโมเดล (The parsimonious goodnessof-fit index) RMSEA แทน ดชนคารากของคาเฉลยกาลงสองของความคลาดเคลอน โดยประมาณ CFI แทน ดชนเปรยบเทยบความสอดคลองของโมเดลกบขอมล (Comparative fit index) MI แทน ดชนการปรบโมเดล (Modification indices) IE แทน อทธพลทางออม (Indirect effects) DE แทน อทธพลทางตรง (Direct effects) TE แทน อทธพลรวม (Total effects)

TB แทน ตวแปรแฝงพฤตกรรมการสอนของคร (Teacher behavior) LA แทน ตวแปรสงเกตไดกจกรรมการเรยนร (Learning activity) IM แทน ตวแปรสงเกตไดสอการเรยนการสอน (Instruction media) ME แทน ตวแปรสงเกตไดการวดและประเมนผล (Measurement and evaluation) DCR แทน ตวแปรแฝงการอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย (Democratic child-rearing) LV แทน ตวแปรสงเกตไดการใหความรก (Lovely) TC แทน ตวแปรสงเกตไดการปฏบตตอเดกดวยความยตธรรม (Treating children with justice) EV แทน ตวแปรสงเกตไดการสงเสรมใหเดกมอสระในความคด

(Encouraging children's independent thinking) EC แทน ตวแปรสงเกตไดการสงเสรมการแกปญหาดวยตนเอง

(Encouraged to solve problems on their own) ILC แทน ตวแปรแฝงการเชออานาจภายในตน (Internal locus of control) RCS แทน ตวแปรสงเกตไดการตอตานและการคลอยตามตอ พฤตกรรมของสงคม (Resistance and conformity of social influence)

118

ISP แทน ตวแปรสงเกตไดการคนหาขอมลและการทางาน (Information seeking and task performance) ACB แทน ตวแปรสงเกตไดพฤตกรรมความสาเรจและความสามารถ (Achievement and competence behavior)

IB แทน ตวแปรสงเกตไดพฤตกรรมระหวางบคคล (Interpersonal behavior)

IQ แทน ตวแปรแฝงเชาวนปญญา (Intelligence quotient) VF แทน ตวแปรสงเกตไดความสามารถดานภาษา (Verbal factor) NP แทน ตวแปรสงเกตไดความสามารถดานตวเลข (Number factor) WF แทน ตวแปรสงเกตไดความคลองแคลวในการใชคา (Word fluency) SP แทน ตวแปรสงเกตไดความสามารถดานมตสมพนธ (Spatial factor) CF แทน ตวแปรสงเกตไดดานการจาแนกความแตกตางของสงของ (Classification) REA แทน ตวแปรสงเกตไดดานเหตผล (Reasoning) MP แทน ตวแปรสงเกตไดความสามารถดานความจา (Memory factor) CT แทน ตวแปรแฝงการคดอยางมวจารณญาณ (Critical thinking) AIP แทน ตวแปรสงเกตไดความสามารถในการระบประเดนปญหา (Ability to identify issues the problems) ASC แทน ตวแปรสงเกตไดความสามารถในการเลอกและรวบรวมขอมล ทสาคญ เพอใชในการแกปญหา (Ability to select and collect important information for use in solving problems) AIA แทน ตวแปรสงเกตไดความสามารถในการระบขอตกลงเบองตน (Ability to identify basic agreements) AIS แทน ตวแปรสงเกตไดความสามารถในการกาหนดและเลอก สมมตฐาน (Ability to define and select hypotheses) ASR แทน ตวแปรสงเกตไดความสามารถในการสรปและตดสนใจ เพอนาไปสรปอางอง (Ability to summarize and make decisions to summarize references)

119

ล าดบขนตอนในการวเคราะหขอมล ในการวจยครงน ผวจยไดนาเสนอผลการวเคราะหขอมลแบงเปน 2 ตอน ดงน ตอนท 1 ผลการวเคราะหปจจยเชงสาเหตทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก ตอนท 2 ผลการวเคราะหพฒนากระบวนการคดอยางมวจารณญาณ ของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก

ผลการวเคราะหขอมล ตอนท 1 ผลการวเคราะหปจจยเชงสาเหตทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก ผลการวเคราะหคาสถตเบองตนของตวแปรทใชในการวจย 1. การวเคราะหคาสถตเบองตนของตวแปรทใชในการศกษา ไดแก คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน คาความเบ (Skewness) และคาความโดง (Kurtosis) ในการวดตวแปรจากแบบวดปจจยทมอทธพลตอความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ และแบบวดความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ ปรากฏผลดงตารางท 13 และ ตารางท 14 ตารางท 13 คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน ของแบบวดปจจยทมอทธพลตอความสามารถ ในการคดอยางมวจารณญาณ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก

ตวแปร คะแนนเตม X SD Sk Ku พฤตกรรมการสอนของคร (Teacher behavior) กจกรรมการเรยนร 5 3.72 0.68 -0.78 1.92 สอการเรยนการสอน 5 3.53 0.66 -0.31 0.84 การวดและประเมนผล 5 3.95 0.57 -0.77 1.96 การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย (Democratic child-rearing)

การใหความรก 5 3.27 0.62 0.36 0.83 การปฏบตตอเดกดวยความยตธรรม 5 3.50 0.59 -0.37 1.34 การสงเสรมใหเดกมอสระในความคด 5 3.26 0.73 0.23 0.36

120

ตารางท 13 (ตอ)

ตวแปร คะแนนเตม X SD Sk Ku การสงเสรมการแกปญหาดวยตนเอง 5 3.28 0.69 0.13 0.57 การเชออานาจภายในตน (Internal locus of control)

การตอตานและการคลอยตามตออทธพล ทางสงคม

4 3.82 0.63 -0.63 1.35

การคนหาขอมลและการทางาน 4 3.53 0.63 -0.35 0.90 พฤตกรรมความสาเรจและความสามารถ 4 3.51 0.63 -0.11 0.78 พฤตกรรมระหวางบคคล 5 3.50 0.68 -0.06 0.22 เชาวนปญญา ความสามารถดานภาษา 4 2.14 0.90 0.29 -0.17 ความสามารถดานตวเลข 4 2.38 0.84 0.19 -0.22 ดานความคลองแคลวในการใชคา 3 1.81 0.59 -0.38 0.60 ความสามารถดานมตสมพนธ 5 3.72 0.84 0.14 0.02 ความสามารถดานการจาแนกความแตกตางของสงของ

4 2.51 0.77 0.15 -0.16

ความสามารถดานเหตผล 5 3.26 0.87 0.05 0.26 ความสามารถดานความจา 5 3.15 0.85 0.04 0.45

จากตารางท 13 พบวา ปจจยทมอทธพลตอความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก ตวแปรแฝงพฤตกรรมการสอนของคร (Teacher behavior) มคาเฉลยอยระหวาง 3.50 ถง 3.95 สวนเบยงเบนมาตรฐาน อยระหวาง .57 ถง .68 ตวแปรแฝงการอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย (Democratic child-rearing) มคาเฉลย อยระหวาง 3.26 ถง 3.50 สวนเบยงเบนมาตรฐาน อยระหวาง .58 ถง .73 ตวแปรแฝงการเชออานาจภายในตน (Internal locus of control) มคาเฉลยอยระหวาง 3.51 ถง 3.83 สวนเบยงเบนมาตรฐาน .63 ตวแปรสงเกตไดของตวแปรแฝงดานเชาวนปญญา มคาเฉลยอยระหวาง 1.81 ถง 3.72 สวนเบยงเบนมาตรฐาน อยระหวาง 0.75 ถง 0.90

121

เมอพจารณาคาความเบ และความโดงของแตละตวแปรสงเกตได พบวา คาความเบ |Sk| < 3 และความโดง |Ku| < 10 แสดงวา ขอมลของตวแปรสงเกตได มการแจกแจงเปนโคงปกตตามเกณฑ สามารถนาไปใชวเคราะหโมเดลองคประกอบเชงยนยนได ตารางท 14 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน คาความเบ และความโดงของแบบวดความสามารถ ในการคดอยางมวจารณญาณ

ตวแปร คะแนนเตม X SD Sk Ku ความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ ความสามารถในการระบประเดนปญหา 8 4.49 0.94 -0.17 -2.1 ความสามารถในการเลอกและรวบรวมขอมลทสาคญเพอใชในการแกปญหา

8 4.46 0.91 -0.02 0.05

ความสามารถในการระบขอตกลงเบองตน 8 4.49 1.01 0.01 -0.57 ความสามารถในการกาหนดและการเลอก สมมตฐาน

8 4.45 0.91 -0.06 0.06

ความสามารถในการสรปและตดสนใจเพอจะนาไปสรปอางอง

8 4.41 0.91 0.13 -0.32

จากตารางท 14 พบวา ความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ มคาเฉลยอยระหวาง 4.41 ถง 4.49 สวนเบยงเบนมาตรฐาน อยระหวาง .91 ถง 1.01 เมอพจารณาคาความเบ และความโดงของแตละตวแปรสงเกตได พบวา คาความเบ |Sk| < 3 และความโดง |Ku| < 10 แสดงวา ขอมลของตวแปรสงเกตได มการแจกแจงเปนโคงปกตตามเกณฑ สามารถนาไปใชวเคราะหโมเดลองคประกอบเชงยนยนได 2. ผลการวเคราะหคาสมประสทธสหสมพนธระหวางตวแปรสงเกตไดทใชในการวจย จากการวเคราะหหาคาสมประสทธสหสมพนธภายใน (Inter Correlation) ระหวาง ตวแปรสงเกตได จานวน 23 ตว ดงน เปนตวแปรสงเกตไดของตวแปรแฝงเชาวนปญญา (IQ) VF, NP, WF, SP, CF, REA และ MP เปนตวแปรสงเกตไดของตวแปรแฝงการเชออานาจภายในตน (ILC) RCS, ISP, ACB และ IB เปนตวแปรสงเกตไดของตวแปรแฝงพฤตกรรมการสอนของคร (Teacher behavior) LA, IM และ ME เปนตวแปรสงเกตไดของตวแปรแฝงการอบรมเลยงดแบบ

122

ประชาธปไตย (Democratic child-rearing) LV, TC, EV และ EC การวเคราะหหาคาสมประสทธสหสมพนธภายในผลปรากฏ ดงตารางท 15 ตารางท 15 ผลการวเคราะหความสมพนธระหวางตวแปรสงเกตไดในการวจย (n = 600) ตวแปร RSC ISP ACB IB VF NP WF SP CF REA MP

RCS 1.00 ISP .62** 1.00

ACB .53** .54** 1.00 IB .63** .64** .53** 1.00 VF .24** .32** .29** .34** 1.00 NP .27** .34** .35** .33** .63** 1.00 WF .24** .27** .24** .31** .53** .53** 1.00 SP .28** .29** .37** .30** .57** .62** .54** 1.00 CF .24** .23** .25** .19** .49** .57** .49** .50** 1.00

REA .24** .30** .27** .29** .59** .49** .53** .58** .61** 1.00 MP .18** .23** .23** .27** .50** .57** .61** .54** .66** .67** 1.00 AIP .37** .31** .40** .37** .25** .32** .36** .38** .43** .32** .32** ASC .36** .41** .29** .42** .33** .22** .42** .35** .38** .35** .36** AIA .37** .36** .42** .49** .36** .27** .31** .32** .30** .23** .25** AIS .31** .38** .37** .37** .24** .23** .37** .40** .41** .25** .31** ASR .39** .32** .33** .29** .31** .22** .26** .37** .27** .39** .26** LA .25** .24** .23** .31** .28** .33** .27** .27** .21** .20** .29** IM .27** .35** .28** .25** .21** .31** .39** .34** .32** .36** .22** ME .29** .24** .24** .31** .24** .30** .20** .30** .28** .22** .10** LV .32** .25** .33** .29** .40** .37** .36** .34** .26** .37** .24** TC .36** .20** .35** .27** .38** .29** .24** .25** .39** .32** .35** EV .25** .29** .22** .45** .32** .40** .40** .30** .29** .33** .38** EC .35** .34** .31** .37** .27** .28** .47** .27** .36** .25** .31**

123

ตารางท 15 (ตอ) ตวแปร AIP ASC AIA AIS ASR LA IM ME LV TC EV EC

AIP 1.00 ASC .63** 1.00 AIA .58** .52** 1.00 AIS .60** .61** .57** 1.00 ASR .55** .59** .58** .56** 1.00 LA .36** .37** .30** .31** .38** 1.00 IM .33** .32** .36** .38** .32** .64** 1.00 ME .37** .45** .40** .36** .42** .56** .60** 1.00 LV .24** .45** .37** .42** .43** .35** .33** .29** 1.00 TC .38** .30** .37** .32** .33** .20** .26** .24** .70** 1.00 EV .38** .33** .39** .34** .31** .21** .37** .22** .55** .67** 1.00 EC .33** .35** .34** .32** .39** .32** .34** .26** .53** .56** .65** 1.00

Bartlett’s test of sphericity approx. Chi-square = 356.72, df = 154, P-value = 0.000, RMSEA = 0.047, KMO = .918 ** p < .001

จากตารางท 15 การวเคราะหความสมพนธระหวางตวแปรสงเกตได จานวน 23 ตว ผลการวเคราะหพบวา มความสมพนธระหวางตวแปรทงหมด 276 ค มความสมพนธในทศทางบวก อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 ทกค ตวแปรทมขนาดความสมพนธสงสด ไดแก ตวแปรสงเกตไดการปฏบตตอเดกดวยความยตธรรม (TC) กบ ตวแปรสงเกตไดการใหความรก (LV) มคาสมประสทธสหสมพนธ เทากบ .70 สวนตวแปรทมขนาดความสมพนธต าสด ไดแก ตวแปรสงเกตไดการวดและประเมนผล (ME) กบ ตวแปรสงเกตไดความสามารถดานความจา (MP) มคาสมประสทธสหสมพนธ เทากบ .10 เมอตรวจสอบความสมพนธของตวแปรทศกษาในเบองตนพบวา เมทรกซสหสมพนธระหวางตวแปรทตรวจสอบโดยคา Bartlett's test of sphericity มคาเทากบ 356.72 มนยสาคญทางสถตทระดบ .000 (p < .001) แสดงใหเหนวาขอมลมความสมพนธ กนด สอดคลองกบ ผลการวเคราะหคาดชนไกเซอร-ไมเยอร-ออสคน (Kaiser-Mayer-Olkin: KMO) ซงเปนคาทแสดงถงความเหมาะสมของกลมตวอยาง มคาทากบ .918 ซงเปนคาทมคาเขาใกล 1 แสดงใหเหนวาตวแปรตาง ๆ ทนามาศกษามความสมพนธกนสงและไมเกน ±0.8 ซงเปนคา

124

ทสงเกนไป (กรช แรงสงเนน, 2554, หนา 72) จงมความเหมาะสมทจะนามาวเคราะหเพอตรวจสอบความสอดคลองของโมเดลกบขอมลเชงประจกษตอไป ผลการวเคราะหปจจยเชงสาเหตทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก การวเคราะหโมเดลสมการโครงสราง (SEM) มอย 2 ขนตอนหลก คอ ขนตอนท 1 การตรวจสอบความกลมกลนระหวางโมเดลสมมตฐานกบโมเดลขอมลเชงประจกษ โดยพจารณาจากดชนวดความสอดคลอง ซงดชนทผวจยนามาตรวจสอบความกลมกลนของโมเดล ไดแก 1) คาสถต Chi-square 2) ไค-สแควรสมพทธ (Chi-square/ df) 3) ดชนรากของกาลงสองเฉลยของเศษทเหลอมาตรฐาน (SRMR) 4) รากทสองของคาเฉลยของสวนเหลอคลาดเคลอนกาลงสองของการประมาณคา (RMSEA) 5) ดชนเปรยบเทยบความกลมกลนของโมเดล (CFI) 6) ดชนวดระดบความกลมกลน (GFI) และ 7) ดชนวดระดบความกลมกลนทปรบแกแลว (AGFI) 8) คาดชนวดระดบความเหมาะสมพอดแบบองเกณฑ (NFI) และ 9) คาดชนวดระดบความเหมาะสมพอดไมองเกณฑ (NNFI) ถาพบวา โมเดลมความสอดคลองกลมกลนกจะทาการพจารณาในขนตอนท 2 ซงเปนการตรวจสอบขนาด และทศทางของคาพารามเตอรภายในโมเดล โดยจะพจารณาวาปจจย ทผวจยนามาอธบายความแปรปรวนของตวแปรตามมคณภาพเพยงใด แตถาในขนตอนท 1 พบวา โมเดลไมมความสอดคลองกลมกลนกจะทาการปรบโมเดลใหกลมกลนกอนทจะไปพจารณาตอ ในขนตอนท 2 ซงรายละเอยดของผลการวเคราะหมดงน การตรวจสอบความกลมกลนของโมเดลปจจยเชงสาเหตทมอทธพลตอการคด อยางมวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก

125

Chi-square = 1701.91, df = 222, P-value = 0.000, Chi-square/ df = 7.666, RMSEA = 0.105 ภาพท 10 โมเดลปจจยเชงสาเหตทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก (กอนปรบโมเดล)

WF

126

ตารางท 16 การตรวจสอบความสอดคลองกลมกลนของโมเดลปจจยเชงสาเหตทมอทธพลตอ การคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก (กอนปรบโมเดล)

ดชนวด

ความสอดคลอง เกณฑความสอดคลอง

ระดบด เกณฑความสอดคลอง

ระดบพอใช คาดชน ในโมเดล

ระดบความสอดคลอง

P-value (ของ 2) 0.05 < p 1.00 0.01 < p 0.05 0.000 ไมผาน Chi-square/ df 0 < 2/ df 2 2 < 2/ df 3 7.666 ไมผาน

SRMR 0 SRMR 0.05 0.05 < SRMR 0.10 0.071 ไมผาน RMSEA 0 RMSEA 0.05 0.05 < RMSEA 0.08 0.105 ไมผาน NFI 0.95 NFI 1.00 0.90 NFI 0.95 0.886 ไมผาน NNFI 0.97 NNFI 1.00 0.95 NNFI 0.97 0.880 ไมผาน CFI 0.97 CFI 1.00 0.95CFI < 0.97 0.895 ไมผาน GFI 0.95 GFI 1.00 0.90 GFI < 0.95 0.802 ไมผาน

AGFI 0.90 AGFI 1.00 0.85 AGFI < 0.90 0.754 ไมผาน

จากตารางท 16 ผลการการพจารณาความสอดคลองกลมกลนของโมเดล จะแบงดชน ในการตรวจสอบเปน 2 ชด โดยชดท 1 เปนการตรวจสอบ Absolute fit indices โดยพจารณาดชน Chi-square test, RMSEA, GFI, AGFI และ SRMR และชดท 2 เปนการตรวจสอบ Incremental fit indices โดยพจารณาดชน NFI, NNFI และ CFI ซงผลการตรวจสอบดชนชดท 1 พบวา คาสถต Chi-square คาไค-สแควรสมพทธ (Chi-square/ df) ดชนรากของกาลงสองเฉลยของเศษทเหลอมาตรฐาน (SRMR) ดชนวดระดบความกลมกลน (GFI) และดชนวดระดบความกลมกลนทปรบแกแลว (AGFI) ไมผานเกณฑการประเมนความสอดคลอง สวนดชนชดท 2 พบวา ดชนเปรยบเทยบความกลมกลนของโมเดล (CFI) คาดชนวดระดบความเหมาะสมพอดแบบองเกณฑ (NFI) คาดชนวดระดบความเหมาะสมพอดไมองเกณฑ (NNFI) ไมผานเกณฑการประเมนความสอดคลอง สรปภาพรวม พบวา โมเดลปจจยเชงสาเหตทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก ไมสอดคลองกลมกลนกบขอมลเชงประจกษ ตองทาการปรบโมเดลกอนในขนตอนท 2

127

Chi-square = 356.72, df = 154, P-value = 0.000, Chi-square/ df = 2.316, RMSEA = 0.047 ภาพท 11 โมเดลปจจยเชงสาเหตทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก (หลงปรบโมเดล)

WF

128

ตารางท 17 การตรวจสอบความสอดคลองกลมกลนของโมเดลปจจยเชงสาเหตทมอทธพลตอ การคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก

(หลงปรบโมเดล)

ดชนวด ความสอดคลอง

เกณฑความสอดคลอง ระดบด

เกณฑความสอดคลอง ระดบพอใช

คาดชน ในโมเดล

ระดบความสอดคลอง

P-value (ของ 2) 0.05 < p 1.00 0.01 < p 0.05 0.000 ไมผาน Chi-square/ df 0 < < 2/ df 2 2 < < 2/ df 3 2.316 พอใช

SRMR 0 SRMR 0.05 0.05 < SRMR 0.10 0.060 พอใช RMSEA 0 RMSEA 0.05 0.05 < RMSEA 0.08 0.047 ระดบด NFI 0.95 NFI 1.00 0.90 NFI 0.95 0.983 ระดบด NNFI 0.97 NNFI 1.00 0.95 NNFI 0.97 0.983 ระดบด CFI 0.97 CFI 1.00 0.95CFI < 0.97 0.990 ระดบด GFI 0.95 GFI 1.00 0.90 GFI < 0.95 0.951 ระดบด AGFI 0.90 AGFI 1.00 0.85 AGFI < 0.90 0.912 ระดบด

จากตารางท 17 ผลการการพจารณาความสอดคลองกลมกลนของโมเดลทท าการปรบ พบวา ดชนชดท 1 พบวา คาสถต Chi-square ยงไมผานเกณฑการประเมนความสอดคลอง คาไค-สแควรสมพทธ (Chi-square/ df) และดชนรากของกาลงสองเฉลยของเศษทเหลอมาตรฐาน (SRMR) ผานเกณฑการประเมนความสอดคลองในระดบพอใช สวนดชนวดระดบความกลมกลน (GFI) และดชนวดระดบความกลมกลนทปรบแกแลว (AGFI) ผานเกณฑการประเมน ความสอดคลองในระดบด สวนดชนชดท 2 พบวา ดชนเปรยบเทยบความกลมกลนของโมเดล (CFI) คาดชนวดระดบความเหมาะสมพอดแบบองเกณฑ (NFI) คาดชนวดระดบความเหมาะสมพอดไมองเกณฑ (NNFI) ผานเกณฑการประเมนความสอดคลองในระดบด สรปในภาพ พบวา โมเดลปจจยเชงสาเหตทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 หลงปรบโมเดลมความคลองกลมกลนกบขอมลเชงประจกษ

การตรวจสอบขนาด และทศทางของคาพารามเตอรภายในโมเดลปจจยเชงสาเหตทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4

129

ผลการพจารณาในขนตอนท 1 พบวา โมเดลปจจยเชงสาเหตทมอทธพลตอการคด อยางมวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 มความกลมกลนสอดคลองกบ ขอมล เชงประจกษ สาหรบขนตอนท 2 เปนการตรวจสอบขนาดและทศทางของคาพารามเตอรในโมเดล ไดแก คาอทธพลทางตรง อทธพลทางออม และคาสมประสทธการทานายของปจจยหรอตวแปร ทนามาศกษา ตารางท 18 อทธพลทางตรง (DE) อทธพลทางออม (IE) อทธพลรวม (TE) และคาสมประสทธ การทานาย (R2) ภายในโมเดลปจจยเชงสาเหตทมอทธพลตอการคดอยางม วจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4

ปจจย ตวแปรแฝงภายใน

ILC IQ CT

DE IE TE DE IE TE DE IE TE

IQ - - - - - - 0.227** (0.042)

- 0.227** (0.042)

ILC - - - - - - 0.360** (0.057)

- 0.360** (0.057)

TB 0.278**

(0.051) - 0.278**

(0.051) - - - 0.250**

(0.060) 0.100** (0.029)

0.350**

(0.063) DCR 0.302**

(0.050) - 0.302**

(0.050) 0.568** (0.058)

- 0.568** (0.058)

0.194** (0.065)

0.238** (0.046)

0.432** (0.062)

R2 0.255 0.323 0.597 ** หมายถง มนยสาคญทางสถตทระดบ .01 และคาทอยใน () คอคา SE

จากตารางท 18 เมอพจารณาอทธพลทางตรง พบวา การเชออานาจภายในตน (ILC) สงอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณ (CT) สงทสด โดยมขนาดอทธพลเทากบ 0.360 รองลงมา คอ พฤตกรรมการสอนของคร (TB) เชาวนปญญา (IQ) และ การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย (DCR) โดยมขนาดอทธพลเทากบ 0.250, 0.227 และ 0.194 ตามล าดบ ซงคาขนาดอทธพลทางตรงทงหมดมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 ในทศทางบวก

เมอพจารณาอทธพลทางออม พบวา การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย (DCR) สงอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณ (CT) สงทสด โดยมขนาดอทธพลเทากบ 0.238 รองลงมา

130

คอ พฤตกรรมการสอนของคร (TB) มขนาดอทธพลเทากบ 0.100 ซงคาขนาดอทธพลทางออมทงหมดมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 ในทศทางบวก

เมอพจารณาอทธพลรวม พบวา การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย (DCR) สงอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณ (CT) สงทสด โดยมขนาดอทธพลเทากบ 0.432 รองลงมา คอ การเชออานาจภายในตน (ILC) พฤตกรรมการสอนของคร (TB) และเชาวนปญญา (IQ) โดยมขนาดอทธพลเทากบ 0.360, 0.350 และ 0.227 ตามล าดบ ซงคาขนาดอทธพลโดยรวมทงหมดมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 ในทศทางบวก

นอกจากน เมอพจารณาความแปรปรวน พบวา เชาวนปญญา (IQ) การเชออานาจภายในตน (ILC) การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย (DCR) และพฤตกรรมการสอนของคร (TB) สามารถรวมกนอธบายความแปรปรวนการคดอยางมวจารณญาณ (CT) ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ไดรอยละ 59.70 ตอนท 2 ผลการพฒนากระบวนการคดอยางมวจารณญาณ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก ขนตอนท 1 วเคราะหโมเดลปจจยเชงสาเหตทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก (หลงปรบโมเดล) จากผลการวเคราะหโมเดลปจจยเชงสาเหตทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก ภายหลงจากการปรบโมเดลแลว ผวจยสรปประเดนไดดงน 1. พฤตกรรมการสอนของคร การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย การเชออานาจภายในตน และเชาวนปญญา สงผลทางตรงตอการคดอยางมวจารณญาณ 2. ตวแปรทสงผลทางออมตอการคดอยางมวจารณญาณ คอพฤตกรรมการสอนของคร โดยสงผานการเชออานาจภายในตน และการอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย สงอทธพลทางออมผานความเชออานาจภายในตนและเชาวนปญญา ขนตอนท 2 การพฒนากระบวนการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษา ปท 4 ในเขตภาคตะวนออก โดยพฒนาปจจยเชงสาเหตดานตาง ๆ ดวยขอมลจากการสมภาษณครผสอนและนกเรยน ดงน 1. ปจจยทสงผลตอการคดอยางมวจารณญาณดานพฤตกรรมการสอนของคร (Teacher behavior) 1.1 องคประกอบดานกจกรรมการเรยนร มแนวทางการพฒนาเพอสงเสรมกระบวนการคดอยางมวจารณญาณ ดงน

131

1.1.1 ครใชทกษะเทคนคการสอนทสงเสรมกระบวนการคดอยางมวจารณญาณ 1.1.2 ครควรมการวางแผนการจดกจกรรมการเรยนรทมแนวทางพฒนากระบวนการคดอยางมวจารณญาณ 1.1.3 ครควรมการเสรมแรง สรางแรงจงใจในการเรยน สรางความตระหนก 1.1.4 ครควรจดกจกรรมการเรยนการสอนทสงเสรมการคดอยางมวจารณญาณ 1.1.4 ครควรมการสงเสรมการพฒนากระบวนการคดอยางมวจารณญาณในรปแบบกระบวนการกลม 1.1.5 มการสรางบรรยากาศเพอสงเสรมการจดกจกรรมการเรยนร 1.1.6 มการพฒนาการวดผลประเมนผลทหลากหลาย เปนระบบ 1.1.7 มการสนบสนน ประสานความมอจากผทมสวนเกยวของ ปจจยทสงผลตอการคดอยางมวจารณญาณดานพฤตกรรมการสอนของครองคประกอบดานกจกรรมการเรยนร ผใหขอมลมความคดเหนดงตวอยางคาพดตอไปน “ควรมการใหนกเรยนเขารวมกจกรรมทหลากหลาย ตามทนกเรยนแตละคนสนใจในกจกรรมตาง ๆ ครควรสอดแทรกความรอน ๆ ทสงเสรมการคดอยางมวจารณญาณ ถาตงใจฟงคร ครสอนสนก นกเรยนกอยากเรยน และเขาใจงายขน” (นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4) “ครใชคาถามทกระตนการพฒนาการคดอยางมวจารณญาณ โดยนกเรยนสามารถนาความรทไดจากการทากจกรรมมาปรบใชในชวตประวนได” (ครผสอน ประสบการณการสอน 8 ป) “ครควรจดกจกรรมการเรยนรโดยมการสรางแรงจงใจ การสรางความตระหนก ใหผเรยนเกดการคดอยางมวจารณญาณ จดกจกรรมทสงเสรมกระบวนการคดอยางมวจารณญาณ การจดกจกรรมการเรยนการสอนในรปแบบกลมรวมมอ มการพฒนาการวดผลประเมนผล ทเปนระบบ สามารถนาผลทไดมาพฒนานกเรยน” (ครผสอน ประสบการณการสอน 12 ป) 1.2 องคประกอบดานสอการเรยนการสอน มแนวทางการพฒนาเพอสงเสรมกระบวนการคดอยางมวจารณญาณ ดงน 1.2.1 ครมสอประกอบการเรยนการสอนทสอดคลองกบ เนอหาทเรยน มสอ ททาใหนกเรยนมสวนรวม 1.2.2 ครใชสอการเรยนการสอนใหถกวธ และเกดประโยชนสงสด 1.2.3 ครมสอการสอนททนสมย เหมาะสมกบการสอน และเปนสอสามารถสงเสรมและพฒนากระบวนการคดไดอยางเหมาะสม 1.2.4 ครมการประเมนการใชสออยางสมาเสมอ มการปรบปรงใหเหมาะสมกบผเรยน

132

1.2.5 ควรมการสนบสนนงบประมาณในการจดหาสอการเรยนการสอน ทเนนทกษะกระบวนการคดอยางมวจารณญาณ ปจจยทสงผลตอการคดอยางมวจารณญาณดานพฤตกรรมการสอนของคร จากองคประกอบดานสอการเรยนการสอน ผใหขอมลมความคดเหนดงตวอยางคาพดตอไปน “ควรมการใหนกเรยนเขารวมกจกรรมทหลากหลาย ตามทนกเรยนแตละคนสนใจในกจกรรมตาง ๆ ครควรสอดแทรกความรอน ๆ ทสงเสรมการคดอยางมวจารณญาณ ถาตงใจฟงคร ครสอนสนก นกเรยนกอยากเรยน และเขาใจงายขน” (นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4) “ครใชคาถามทกระตนการพฒนาการคดอยางมวจารณญาณ โดยนกเรยนสามารถนาความรทไดจากการทากจกรรมมาปรบใชในชวตประวนได” (ครผสอน ประสบการณการสอน 8 ป) “ครจดหาสอทนามาใชประกอบการเรยนการสอนทเนนสงเสรมการคดอยางมวจารณญาณ โดยเปนสอการสอนทหลากหลาย ทนสมย โดยอาจจะเปนสอดานเทคโนโลยตาง ๆ ทงน ควรไดรบการสนบสนนจากผทมสวนเกยวของ” (ครผสอน ประสบการณการสอน 8 ป) 1.3 องคประกอบดานการวดและประเมนผล มแนวทางการพฒนาเพอสงเสรมกระบวนการคดอยางมวจารณญาณ ดงน 1.3.1 ครมการทบทวนขอมล ความร กอนสรปผล หรอประเมนผล 1.3.2 มการพฒนาการวดผลประเมนผลใหขอมล และขอเทจจรงทไดรบความรความสามารถ และทกษะตาง ๆ สามารถวดการคดอยางมวจารญาณไดอยางเหมาะอยางถกตองเหมาะสม 1.3.3 มการวด และประเมนผลอยางเปนระบบ เปนธรรม ครอบคลมผลการเรยนร 1.3.4 มการนาผลทไดจากการพฒนาการวดผลประเมนผลมาสรปและหาแนวทางในการพฒนาเพอสงเสรมกระบวนการคดอยางมวจารณญาณ 1.3.5 มการพฒนาการวดผลประเมนผลอยางครอบคลม หลากหลาย 1.3.6 การสรางแรงจงใจ 1.3.7 การเสรมแรง ปจจยทสงผลตอการคดอยางมวจารณญาณพฤตกรรมการสอนของคร องคประกอบดานการวดและประเมนผล ผใหขอมลมความคดเหนดงตวอยางคาพดตอไปน “ควรมการใชสอการเรยนการสอนททนสมย มสอการเรยนการสอนทนาสนใจ มการอธบายใหเขาใจ ครใชสอใหเกดประโยชนสงสด หากหองเรยนไมมสอ กคนหาสอเพมเตมจากแหลงตาง ๆ ได” (นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4)

133

“ครใชมสอประกอบการเรยนการสอนทสอดคลองกบ เนอหาทเรยน มสอททาใหนกเรยนมสวนรวม สงเสรมการพฒนาการคดอยางมวจารณญาณ” (ครผสอน ประสบการณ การสอน 10 ป) ตารางท 19 ขอคนพบเชงปรมาณและเชงคณภาพปจจยทสงผลตอการคดอยางมวจารณญาณ ดานพฤตกรรมการสอนของคร

ตวแปร ขอคนพบเชงปรมาณ (เรยงล าดบคาเฉลยของ

องคประกอบจากมากไปหานอย)

ขอคนพบเชงคณภาพ (ขอคนพบทสอดคลองกน)

พฤตกรรมการสอน

ดานการวดและประเมนผล (ME)

- ครผสอนควรมการเสรมแรง สรางแรงจงใจในการเรยน สรางความตระหนก - ครผสอนควรมการพฒนา การวดผลประเมนผลทหลากหลาย เปนระบบ

ดานกจกรรมการเรยนร (LA) - ครผสอนควรมการเสรมแรง สรางแรงจงใจในการเรยน สรางความตระหนก - ครผสอนควรจดกจกรรมการเรยนการสอนทสงเสรมการคดอยางมวจารณญาณ - ครควรมการสงเสรมการพฒนากระบวนการคดอยางมวจารณญาณในรปแบบกระบวนการกลม อน ๆ - มการสนบสนน ประสานความมอจากผทมสวนเกยวของ

134

ตารางท 19 (ตอ)

ตวแปร ขอคนพบเชงปรมาณ (เรยงล าดบคาเฉลยของ

องคประกอบจากมากไปหานอย)

ขอคนพบเชงคณภาพ (ขอคนพบทสอดคลองกน)

ดานสอการเรยนการสอน (IM) - ครจดหาสอทนามาใชประกอบ การเรยนการสอนทเนนสงเสรม การคดอยางมวจารณญาณ โดยเปนสอการสอนทหลากหลาย ทนสมย โดยอาจจะเปนสอดานเทคโนโลยตาง ๆ ทงน และควรไดรบการสนบสนนจากผทมสวนเกยวของ - ควรมการใหนกเรยนเขารวมกจกรรมทหลากหลาย ครควรสอดแทรกความรอน ๆ ทสงเสรม การคดอยางมวจารณญาณ

จากการสงเคราะหประเดนทไดจากการวเคราะหขอมลจากการสมภาษณกลมตวอยาง และปรากฏการทเกดขนอยางเปนเหตเปนผล และขอคนพบเชงปรมาณและเชงคณภาพปจจยทสงผลตอการคดอยางมวจารณญาณดานพฤตกรรมการสอนของคร สรปเปนกระบวนการพฒนาพฤตกรรมการสอนของคร เพอพฒนากระบวนการคดอยางมวจารณญาณ ไดดงภาพท 12

135

หมายเหต: กระบวนการหลก สวนเสรมกระบวนการหลก ภาพท 12 การพฒนาพฤตกรรมการสอนของคร เพอพฒนากระบวนการคดอยางมวจารณญาณ

การสรางแรงจงใจ (LA, ME)

การสรางความตระหนก (LA)

การจดกจกรรมเสรมทกษะกระบวนการคด

(LA, IM)

การจดกจกรรมการเรยนรแบบกระบวนการกลม

(LA)

การพฒนาการวดผลประเมนผล (LA, ME)

การสนบสนน (LA, IM)

การเสรมแรง

พฤตกรรมการสอนของคร (LA, IM, ME)

136

136

จากภาพท 12 สรปไดวา การพฒนาพฤตกรรมการสอนของคร เพอพฒนากระบวนการคดอยางมวจารณญาณเรมดวยการสรางแรงจงใจ การสรางความตระหนก การจดกจกรรมเสรมทกษะกระบวนการคด การจดกจกรรมการเรยนรแบบกระบวนการกลม การพฒนาการวดผลประเมนผล และการสนบสนนจากผทมสวนเกยวของ โดยมการเสรมแรงเปนสวนเสรมกระบวนการหลกในการพฒนาการคดอยางมวจารณญาณ 2. ปจจยทสงผลตอการคดอยางมวจารณญาณดานการอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย (Democratic child-rearing) 2.1 องคประกอบดานการใหความรก มแนวทางการพฒนาเพอสงเสรมกระบวนการคดอยางมวจารณญาณ ดงน 2.1.1 การไดรบความรกการดแลเอาใจใสจากผปกครอง รบฟงปญญาในเรอง ตาง ๆ 2.1.2 การใหกาลงใจของผปกครองในการทากจกรรมตาง ๆ ในชวตประจาวน การเสรมแรง 2.1.3 มการฝกทกษะการแกปญหาดวยตวเอง โดยมการใหการชแนะแนวทาง และการใหคาปรกษาอยางใกลชด 2.1.4 การใหคาปรกษาจากผปกครองทงเรองเรยนและเรองสวนตว 2.1.5 ผปกครองมความรความเขาใจ มจตวทยาในการใหคาปรกษา 2.1.6 การรวมมอแกไขปญหาระหวางครผสอน ผปกครอง โรงเรยนหรอหนวยงานทเกยวของ สามารถรวมมอแกไขปญญาเมอเกดปญหาได 2.1.7 การสรางแรงจงใจ 2.1.5 การเสรมแรง ปจจยทสงผลตอการคดอยางมวจารณญาณการอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย องคประกอบดานการใหความรก ผใหขอมลมความคดเหนดงตวอยางคาพดตอไปน “การไดรบความรกการดแลเอาใจใสจากผปกครอง รบฟงปญญาในเรองตาง ๆ จะทาใหเราสามารถแกปญหาในเรองตาง ๆ ไดอยางมนใจ” (นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4) “พอแมควรใหความรกความอบอนในครอบครว สรางแรงจงใจใหนกเรยน การฝก ใหนกเรยนคดอยางมวจารณญาณ ฝกทกษะการแกปญหา ใหคาชแนะแนวทางแกปญหา รวมทง มการเสรมแรงใหกบนกเรยนอยเสมอ” (ครผสอน ประสบการณการสอน 12 ป) “การทนกเรยนไดรบความรก การเอาใจใสจากผปกครอง คร จะทาใหนกเรยนมองโลกในดานบวก เขาใจชวต มทกษะการคดในเรองด ๆ สามารถแกปญหาในชวต ทงน โรงเรยนและ

137

137

ครอบครว ควรมการรวมมอแกไขปญหาระหวางครผสอน ผปกครอง โรงเรยนหรอหนวยงาน ทเกยวของ สามารถรวมมอแกไขปญญาเมอเกดปญหาไดทนทวงท” (ครผสอน ประสบการณ การสอน 15 ป) 2.2 องคประกอบดานการปฏบตตอเดกดวยความยตธรรม มแนวทางการพฒนา เพอสงเสรมกระบวนการคดอยางมวจารณญาณ ดงน 2.2.1 การไดรบความรกความอบอน ไดรบการปฏบตตอเดกอยางเทาเทยมทกคน มความยตธรรม รบฟงความคดเหนของเดก และตกเตอนดวยความเหมาะสม 2.2.2 ทาใหนกเรยนรสกวาไดรบปฏบตดวยความยตธรรม ทงการสอน การเอาใจใส การมเหตผล 2.2.3 การไดรบการปรกษาชแนะแนวทางทถกตองการครผสอน หรอผปกครอง 2.2.4 การสรางความตระหนกในเรองของความยตธรรม ความเทาเทยม การไดรบการปฏบตจากครหรอผปกครองดวยความเสมอภาค 2.2.5 การฝกทกษะการแกปญหาดวยตนเอง มกจกรรมทสงเสรมสอนการสอน ใหเคารพสยงสวนมาก และรบฟงเสยงสวนนอย การเรยนรในระบอบประชาธปไตย 2.2.6 การรวมมอแกไขปญหาระหวางครผสอน ผปกครอง โรงเรยนหรอหนวยงานทเกยวของ สามารถรวมมอแกไขปญญาเมอเกดปญหาได 2.2.7 การสรางแรงจงใจ 2.2.8 การเสรมแรง ปจจยทสงผลตอการคดอยางมวจารณญาณการอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย องคประกอบการปฏบตตอเดกดวยความยตธรรม ผใหขอมลมความคดเหนดงตวอยางคาพดตอไปน “นกเรยนทกคนควรไดรบการปฏบตอยางเทาเทยมทกคน มความยตธรรม ครรบฟง ความคดเหนของนกเรยน และตกเตอนดวยความเหมาะสม ชแจะแนวทาง การสรางแรงบนดาลใจ ในการเรยน เปนแบบอยางทดใหนกเรยน” (นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4) “ผมสวนเกยวของควรสนบสนนสงเสรมและปลกฝงความยตธรรมใหกบนกเรยน รวมทงมกจกรรมทสงเสรมสอนการสอนใหเคารพสยงสวนมาก และรบฟงเสยงสวนนอย การเรยนรในระบอบประชาธปไตย” (ครผสอน ประสบการณการสอน 11 ป) 2.3 องคประกอบดานการสงเสรมใหเดกมอสระในความคด มแนวทางการพฒนา เพอสงเสรมกระบวนการคดอยางมวจารณญาณ ดงน 2.3.1 การสงเสรม และสนบสนนตวนกเรยนใหมความคดทเปนอสระ ยอมรบความสามารถในตวนกเรยน ทาใหตวนกเรยนเองสามารถแสดงศกยภาพไดอยางเตมท

138

138

2.3.2 มกจกรรมสงเสรมใหนกเรยนไดแสดงออก การมอสระทางความคด หรอเวทใหแสดงออก 2.3.3 ผทมสวนเกยวของคอยใหคาแนะนา ตกเตอน เสนอแนะในการแสดงออกทางความคดในแบบอสระ ชแนะแนวทางทถกตอง 2.3.4 สรางความตระหนกในเรองอสระในการคด รวมทงความรบผดชอบ ผลทจะตามมา ความรบผดชอบตอผอน และความรบผดชอบตอสงคมสวนรวม 2.3.5 การไดรบการสนบสนนสงเสรมใหมอสระตอการคด จากผมสวนเกยวของ เชน ครผสอน ผปกครอง 2.3.6 การสรางแรงจงใจ 2.3.7 การเสรมแรง ปจจยทสงผลตอการคดอยางมวจารณญาณการอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย องคประกอบดานการสงเสรมใหเดกมอสระในความคด ผใหขอมลมความคดเหนดงตวอยางคาพดตอไปน “ผปกครองนกเรยนควรมการสงเสรมใหเดกมอสระในความคดเปนเรองทด ไมจากดความคดเหน ยอมรบความคดของเดก บอกวาสงทเดกคดถกหรอผดพรอมบอกเหตผล สอนโดย ใหใชจนตนาการในการทางานตาง ๆ และไมปดกนความคดเดก ยอมรบความคดเดกเพอทาใหเดก มความกลาแสดงออกเพมมากขน” (นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4) “ควรมการสงเสรม และสนบสนนตวนกเรยนใหมความคดทเปนอสระ ยอมรบความสามารถในตวนกเรยน ทาใหตวนกเรยนเองสามารถแสดงศกยภาพไดอยางเตมท พรอมทง มกจกรรมทสงเสรมกระบวนการคดของนกเรยน เชนกาหนดหวขอแลวใหเดกแสดงความคดเหนอยางอสระ โดยผปกครองคอยกากบกบ ดแล ชแนะแนวทางทถกตอง มการเสรมแรงอยางสมาเสมอ” (ครผสอน ประสบการณการสอน 12 ป) 2.4 องคประกอบดานการสงเสรมการแกปญหาดวยตนเอง มแนวทางการพฒนา เพอสงเสรมกระบวนการคดอยางมวจารณญาณ ดงน 2.4.1 ฝกทกษะกระบวนการคดแกปญหา 2.4.2 การไดรบการสนบสนนสงเสรมใหแกปญหาดวยตนเอง จากผมสวนเกยวของ เชน ครผสอน ผปกครอง โดยผมสวนเกยวของคอยใหคาปรกษา ชแนะแนวทางทถกตอง 2.4.3 ฝกการวางแผน การลงมอกระทาดวยตนเอง การยอมรบผลทจะเกดขน 2.4.4 ฝกการแกปญหาในรปแบบกระบวนการกลมกบเพอนรวมชนเรยน หรอครอบครว

139

139

2.4.5 การรวมมอแกไขปญหาระหวางครผสอน ผปกครอง โรงเรยนหรอหนวยงานทเกยวของ สามารถรวมมอแกไขปญญาเมอเกดปญหาได 2.4.6 การสรางแรงจงใจ โดยการฝกใหนกเรยนไดแกปญหาดวยตนเอง 2.4.7 การเสรมแรง ปจจยทสงผลตอการคดอยางมวจารณญาณการอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย องคประกอบดานการสงเสรมการแกปญหาดวยตนเอง ผใหขอมลมความคดเหนดงตวอยางคาพดตอไปน “พอแมควรฝกใหนกเรยนคดแกปญหา อยางหลากหลาย เปนตวอยางสถานการณ ใหเราแกไขพฒนา ใหนกเรยนรจกแกไขปญหาดวยตนเอง เพราะเมอเดกโตขนจะไดไมพงพาผปกครองจนเกนไป รวมทงใหเดกมความคดเปนของตนเอง” (นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4) “ควรมการสงเสรม และสนบสนนตวนกเรยนไดฝกทกษะกระบวนการแกปญหา อยางถถวน และรอบดานเพอการแกไขปญหาทมประสทธภาพมากยงขน” (ครผสอน ประสบการณการสอน 12 ป) ตารางท 20 ขอคนพบเชงปรมาณและเชงคณภาพปจจยทสงผลตอการคดอยางมวจารณญาณ ดานการอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย

ตวแปร ขอคนพบเชงปรมาณ (เรยงล าดบคาเฉลยของ

องคประกอบจากมากไปหานอย)

ขอคนพบเชงคณภาพ (ขอคนพบทสอดคลองกน)

การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย (DCR)

การปฏบตตอเดกดวย ความยตธรรม (TC)

- การไดรบความรกความอบอน ไดรบการปฏบตตอเดกอยางเทาเทยมทกคน มความยตธรรม รบฟง ความคดเหนของเดก และตกเตอนดวยความเหมาะสม - การฝกทกษะการแกปญหา ดวยตนเอง มกจกรรมทสงเสรมสอนการสอนใหเคารพสยงสวนมาก และรบฟงเสยงสวนนอย การเรยนร ในระบอบประชาธปไตย

140

140

ตารางท 20 (ตอ)

ตวแปร ขอคนพบเชงปรมาณ (เรยงล าดบคาเฉลยของ

องคประกอบจากมากไปหานอย)

ขอคนพบเชงคณภาพ (ขอคนพบทสอดคลองกน)

- การไดรบการปรกษาชแนะแนวทางทถกตองการครผสอน หรอผปกครอง - การรวมมอแกไขปญหาระหวางครผสอน ผปกครอง โรงเรยนหรอหนวยงานทเกยวของ สามารถรวมมอแกไขปญญาเมอเกดปญหาได - การเสรมแรงโดยการสราง แรงบนดาลใจในการเรยนและเปนแบบอยางทดใหนกเรยน

การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย (DCR)

การสงเสรมการแกปญหาดวยตนเอง (EC)

- การสรางแรงจงใจ โดยการฝก ใหนกเรยนไดแกปญหาดวยตนเอง - การไดรบการสนบสนนสงเสรมใหแกปญหาดวยตนเอง จากผมสวนเกยวของ เชน ครผสอน ผปกครอง โดยผมสวนเกยวของคอยใหคาปรกษา ชแนะแนวทางทถกตอง อน ๆ - การรวมมอแกไขปญหาระหวางครผสอน ผปกครอง โรงเรยนหรอหนวยงานทเกยวของ สามารถรวมมอแกไขปญญาเมอเกดปญหาได - การเสรมแรงโดยการสงเสรมสนบสนนใหนกเรยนไดฝกทกษะกระบวนการแกปญหาอยางถถวน

141

141

ตารางท 20 (ตอ)

ตวแปร ขอคนพบเชงปรมาณ (เรยงล าดบคาเฉลยของ

องคประกอบจากมากไปหานอย)

ขอคนพบเชงคณภาพ (ขอคนพบทสอดคลองกน)

ดานการใหความรก (LV) - การไดรบความรกการดแลเอาใจใสจากผปกครอง รบฟงปญญาในเรองตาง ๆ - การใหกาลงใจของผปกครอง ในการทากจกรรมตาง ๆ ในชวตประจาวน - มการฝกทกษะการแกปญหา ดวยตวเอง - มการใหการชแนะแนวทางและ การใหคาปรกษาอยางใกลชด - ผปกครองมการเสรมแรงใหกบนกเรยนอยเสมอ

การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย (DCR)

ดานการใหความรก (LV) อน ๆ - การรวมมอแกไขปญหาระหวางครผสอน ผปกครอง โรงเรยนหรอหนวยงานทเกยวของ สามารถรวมมอแกไขปญญาเมอเกดปญหาได

การสงเสรมใหเดกมอสระในความคด (EV)

- การสงเสรม และสนบสนนตวนกเรยนใหมความคดทเปนอสระ ยอมรบความสามารถในตวนกเรยน ทาใหตวนกเรยนเองสามารถ แสดงศกยภาพไดอยางเตมท - สรางความตระหนกในเรองอสระในการคด รวมทงความรบผดชอบ

142

142

ตารางท 20 (ตอ)

ตวแปร ขอคนพบเชงปรมาณ (เรยงล าดบคาเฉลยของ

องคประกอบจากมากไปหานอย)

ขอคนพบเชงคณภาพ (ขอคนพบทสอดคลองกน)

ผลทจะตามมา ความรบผดชอบตอผอน และความรบผดชอบตอสงคมสวนรวม - มการใหคาปรกษา โดยผท มสวนเกยวของคอยใหคาแนะนา ตกเตอน เสนอแนะในการแสดงออกทางความคดในแบบอสระ ชแนะแนวทางทถกตอง - การเสรมแรงโดยการฝกใหนกเรยนแกไขปญหาดวยตนเอง อน ๆ - การไดรบการสนบสนนสงเสรม

ใหมอสระตอการคด จากผมสวน

เกยวของ เชน ครผสอน ผปกครอง

จากการสงเคราะหประเดนทไดจากการวเคราะหขอมลจากการสมภาษณกลมตวอยาง และปรากฏการทเกดขนอยางเปนเหตเปนผล และขอคนพบเชงปรมาณและเชงคณภาพปจจยทสงผลตอการคดอยางมวจารณญาณดานการอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย สรปเปนการสงเสรมการอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย เพอพฒนากระบวนการคดอยางมวจารณญาณ ไดดงภาพท 13

143

หมายเหต: กระบวนการหลก สวนเสรมกระบวนการหลก ภาพท 13 การสงเสรมการอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย เพอพฒนากระบวนการคดอยางมวจารณญาณ

การสรางความรกความอบอน (LV, TC)

การสรางแรงจงใจ (LV, TC, EV, EC)

การฝกทกษะการแกปญหา ดวยตนเอง

(LV, EV, EC)

การใหคาปรกษาชแนะแนวทาง (LV, TC, EV, EC)

การประสานความรวมมอระหวางครและผปกครอง

(LV, TC, EV, EC)

การเสรมแรง (LV, TC, EV, EC)

การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย

(LV, TC, EV, EC)

144

144

จากภาพท 13 สรปไดวา การสงเสรมการอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย เพอพฒนากระบวนการคดอยางมวจารณญาณ เรมดวยการสรางการสรางความรกความอบอน การสรางแรงจงใจ การฝกทกษะการแกปญหาดวยตนเองการใหคาปรกษาชแนะแนวทาง การประสาน ความรวมมอระหวางครและผปกครองนกเรยน โดยมการเสรมแรงเปนสวนเสรมกระบวนการหลกในการพฒนาการคดอยางมวจารณญาณ 3. ปจจยทสงผลตอการคดอยางมวจารณญาณดานการเชออานาจภายในตน (Internal locus of control) 3.1 องคประกอบดานการตอตานและการคลอยตามตออทธพลทางสงคม มแนวทางการพฒนาเพอสงเสรมกระบวนการคดอยางมวจารณญาณ ดงน 3.1.1 การมเหตผลในการตดสนใจของตนเอง ใชเหตผลในการวเคราะห แยกแยะปญหาหรอสถานการณตาง ๆ 3.1.2 การพจารณาถงเหตผล และผลทจะเกดขนตามมา กอนตดสนใจ ศกษา ความจรง เทจมากนองเพยงใด กอนตดสนใจตอตาน หรอคลอยตามสงตาง ๆ 3.1.3 ฝกการรบรผลของการกระทาทางสงคม มการคด วจารณญาณทมนคงภายใตการกดดนทางสงคม 3.1.4 ฟงความขางเดยว วเคราะหความคดเหนของผอนแตตองทาตวเปนกลาง 3.1.5 การใชวจารณญาณในการฟง และสบหาขอเทจจรงกอนเชอ หรอคลอยตามผอนตอตานในสงทเหนวาผดหลงจากหาขอเทจจรง 3.1.6 วเคราะหขอมลทไดจากการเสพสออยางมเหตผล 3.1.7 ฝกทกษะการคดแบบเชอมโยง การคดแบบมเหตมผล 3.1.8 มการประสานความรวมมอระหวางครและผปกครอง ในการแกปญหา ดานตาง ๆ 3.1.9 มการสนบสนนจากผทมสวนเกยวของ เชน คร ผปกครอง และโรงเรยน 3.1.9 การเสรมแรง ปจจยทสงผลตอการคดอยางมวจารณญาณดานการเชออานาจภายในตน องคประกอบการตอตานและการคลอยตามตออทธพลทางสงคม ผใหขอมลมความคดเหน ดงตวอยางคาพดตอไปน

145

“มเหตผลในการตดสนใจของตนเอง ใชเหตผลในการวเคราะหมการใชวจารณญาณในการฟง และสบหาขอเทจจรงกอนเชอ หรอคลอยตามผอนตอตานในสงทเหนวาผดหลงจากหาขอเทจจรง” (นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4) “ครผสอนควรสรางแรงจงใจใหกบนกเรยนในเรองตาง ๆ เพอใหนกเรยนไดเกด ความตระหนก สงเสรมใหนกเรยนมทกษะในการคด การแยกแยะ พจารณา ไตรตรอง รวมทง มการเสรมแรงอยางตอเนอง” (ครผสอน ประสบการณการสอน 8 ป) “ครผสอนกบผปกครองนกเรยนควรมการประสานความรวมมอในการสราง แรงจงใจใหนกเรยนเกดความมนใจ การเชออานาจภายในตน รวมทงควรไดรบการสนบสนน จากผมสวนเกยวของ” (ครผสอน ประสบการณการสอน 11 ป) “นกเรยนควรฝกพจารณาถงเหตผล และผลทตะเกดขนตามมา กอนตดสนใจศกษาความจรง เทจมากนอยเพยงใด กอนตดสนใจตอตาน หรอคลอยตามสงตาง ๆ มวจารณญาณแยกแยะการตดสนใจเชอสงใดสงหนง หรอสถานการณในชวตประจาวน” (ครผสอน ประสบการณการสอน 11 ป) “การเรยนรในรปแบบกระบวนการกลม มสวนชวยสงเสรมใหนกเรยนเปน ผทสามารถพจารณาการตอตานและการคลอยตามตออทธพลทางสงคมได” (ครผสอน ประสบการณการสอน 11 ป) 3.2 องคประกอบการคนหาขอมลและการทางาน มแนวทางการพฒนาเพอสงเสรมกระบวนการคดอยางมวจารณญาณ ดงน 3.2.1 ฝกการศกษาหาความรดวยตนเอง หรอศกษาเพมเตมจากสงทครสอนและสามารถนาไปประยกตใชได 3.2.2 ฝกทกษะกระบวนการคด โดยการดาเนนการดวยตนเอง 3.2.3 การสรางความตระหนก สรางแรงบนดาลใจในการคนควาหาความร ดวยตนเอง การคนหาขอมลและการทางาน 3.3.4 การไดรบการสนบสนนสงเสรมทกษะการคนหาขอมลและการทางาน จากผทมสวนเกยวของ เชน ครผสอน ผปกครอง 3.2.5 การสรางแรงจงใจการคนหาขอมลและการทางาน มการวางเปาหมาย ในชวต 3.2.6 การเสรมแรง 3.2.7 การเรยนรในรปแบบกระบวนการกลม 3.2.8 การสงเสรมทกษะการคดในรปแบบตาง ๆ

146

ปจจยทสงผลตอการคดอยางมวจารณญาณดานการเชออานาจภายในตน องคประกอบการคนหาขอมลและการทางาน ผใหขอมลมความคดเหนดงตวอยางคาพดตอไปน “การคนควาขอมลในการทางาน เราควรนาขอมลจากอนเทอรเนต และจากทครสอนมารวมกน และตความถงความนาจะเปนของเนอหา ฝกพจารณาแยกแยะดวยตนเอง” (นกเรยน ชนมธยมศกษาปท 4) “ครควรมการสรางแรงจงใน การสรางความตระหนกในเรองตาง ๆ มการสงเสรม ใหนกเรยนคดอยางมวจารณญาณ รวมทงมการจดการเรยนการสอนในรปแบบของกลมรวมมอ ประสานความรวมมอกบผปกครองนกเรยน รวมทงผทมสวนเกยวของควรใหการสนบสนน ในการพฒนาศกยภาพของนกเรยนในดานตาง ๆ ” (ครผสอน ประสบการณการสอน 12 ป) “นกเรยนควรมการใชทกษะกระบวนการ การแกไขปญหา ทกขนตอน อยางมวจารณญาณ มความสนใจในการศกษาความร ฝกทกษะกระบวนการคด โดยการดาเนนการดวยตนเอง โดยมครหรอผปกครองคอยใหคาปรกษา” (ครผสอน ประสบการณการสอน 15 ป) 3.3 องคประกอบพฤตกรรมความสาเรจและความสามารถ มแนวทางการพฒนา เพอสงเสรมกระบวนการคดอยางมวจารณญาณ ดงน 3.3.1 การสรางความตระหนกใหมความสนใจตอการเรยน ซงมผลกบพฤตกรรมและความสาเรจ ซงเกดการกระทาของตนเอง 3.3.2 การสรางแรงจงใจในการเรยน การวางเปาหมายในชวต 3.3.3 การฝกคดแกปญหาตามสถานการณทเกดขนในชวตประจาวน 3.3.4 การไดรบกาลงใจจากบคคลทมสวนเกยวของ เชน การไดรบกาลงใจ ในการเรยนจากครผสอน การเสรมแรง การไดรบกาลงใจจากครอบครว 3.3.5 การเสรมแรง 3.3.6 การเรยนรในรปแบบกระบวนการกลม 3.3.7 การสงเสรมทกษะการคดในรปแบบตาง ๆ ปจจยทสงผลตอการคดอยางมวจารณญาณดานการเชออานาจภายในตน พฤตกรรมความสาเรจและความสามารถ ผใหขอมลมความคดเหนดงตวอยางคาพดตอไปน “เราควรมความสนใจตอการเรยน ซงมผลกบพฤตกรรมและความสาเรจ ซงเกดการกระทาของตนเอง มเปาหมายในชวต” (นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4) “เราควรตระหนกถงสงทจะทาใหประสบความสาเรจและเหนความสามารถของตนเอง” (นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4)

147

“นกเรยนควรตงใจเรยนทบทวนความรหมนฝกฝนตวเองเสมอ มการแกปญหา ดวยตนเอง โดยมครและผปกครองใหการสนบสนน” (ครผสอน ประสบการณการสอน 10 ป) “ควรมการสรางแรงจงใจใหกบนกเรยน สงเสรมทกษะการคด รวมทงการจด การเรยนรในรปแบบกระบวนการกลม ฝกใหนกเรยนมกระบวนการคดอยางมวจารญาณ จะทาใหนกเรยนประสบความสาเรจและเหนความสามารถของตนเอง” (ครผสอน ประสบการณการสอน 11 ป) 3.4 องคประกอบพฤตกรรมระหวางบคคล มแนวทางการพฒนาเพอสงเสรมกระบวนการคดอยางมวจารณญาณ ดงน 3.4.1 การฝกเปนคนทมมนษยสมพนธทดกบบคคลอนสามารถอยรวมกบผอน ไดอยางมความสข 3.4.2 การปฏบตตนกบผอน อยางทตองการใหเขาปฏบตตนตอบ 3.4.3 มมนษยสมพนธทดกบผอน และทาตวใหเปนประโยชนในสงคม 3.4.3 ไมอคตหรอมองผอนในแงราย 3.4.4 พยายามเขาใจ และรบฟงความคดเหนของผอนทตางออกไป 3.4.5 ฝกการสอสารเพอแลกเปลยนขอเทจจรงและขอคดเหนระหวางกน มการเรยนรรวมกน ฝกกระบวนการทางานเปนกลม 3.4.6 มกจกรรมทสงเสรมการทางาน การเรยนในกระบวนการกลม 3.4.7 การไดรบกาลงใจจากบคคลทมสวนเกยวของ เชน การไดรบกาลงใจ ในการเรยนจากครผสอน การเสรมแรง การไดรบกาลงใจจากครอบครว 3.4.8 การเสรมแรง ปจจยทสงผลตอการคดอยางมวจารณญาณดานการเชออานาจภายในตน ดานพฤตกรรมระหวางบคคล ผใหขอมลมความคดเหนดงตวอยางคาพดตอไปน “เราควรทาตวใหมมนษยสมพนธทด นาคบหา ปฏบตตนกบผอน อยางทตองการ ใหเขาปฏบตตนตอบ พยายามเขาใจ และรบฟงความคดเหนของผอนทตางออกไป” (นกเรยน ชนมธยมศกษาปท 4) “ไมอคตหรอมองผอนในแงราย มมนษยสมพนธทดกบผอน และทาตวใหเปนประโยชนในสงคม คดบวกตอบคคลรอบตว” (ครผสอน ประสบการณการสอน 5 ป) “ครควรฝกใหนกเรยนเปนผทมมนษยสมพนธทด รจกคดแยกแยะพฤตกรรมระหวางบคคล” (ครผสอน ประสบการณการสอน 10 ป)

148

ตารางท 21 ขอคนพบเชงปรมาณและเชงคณภาพปจจยทสงผลตอการคดอยางมวจารณญาณ ดานความเชออานาจภายในตน

ตวแปร ขอคนพบเชงปรมาณ (เรยงล าดบคาเฉลยของ

องคประกอบจากมากไปหานอย)

ขอคนพบเชงคณภาพ (ขอคนพบทสอดคลองกน)

การตอตานและการคลอยตามตออทธพลทางสงคม (RCS)

- การฝกการรบรผลของการกระทาทางสงคม มการคด วจารณญาณทมนคงภายใตการกดดนทางสงคมการพจารณาถงเหตผล และผลทจะเกดขนตามมา กอนตดสนใจตอตาน หรอคลอยตามสงตาง ๆ - การเสรมแรงโดยสงเสรมใหนกเรยนมทกษะในการคดแยกแยะพจารณาไตรตรองอยางตอเนอง อน ๆ - ครผสอนกบผปกครองนกเรยนควรมการประสานความรวมมอในการสรางแรงจงในใหนกเรยนเกดความมนใจ การเชออานาจภายในตน รวมทง ควรไดรบ การสนบสนนจากผมสวนเกยวของ - มการสนบสนนจากผท มสวนเกยวของ เชน คร ผปกครอง และโรงเรยน

การคนหาขอมลและการทางาน (ISP)

- การสรางแรงจงใจการคนหาขอมลและการทางาน มการวางเปาหมายในชวต

149

ตารางท 21 (ตอ)

ตวแปร ขอคนพบเชงปรมาณ (เรยงล าดบคาเฉลยของ

องคประกอบจากมากไปหานอย)

ขอคนพบเชงคณภาพ (ขอคนพบทสอดคลองกน)

- การสรางความตระหนก สรางแรงบนดาลใจในการคนควา หาความรดวยตนเอง การคนหาขอมลและการทางาน - นกเรยนควรมการใชทกษะกระบวนการ การแกไขปญหา ทกขนตอนอยางมวจารณญาณ มความสนใจในการศกษาความร ฝกทกษะกระบวนการคด โดยการดาเนนการดวยตนเอง โดยมครหรอผปกครองคอยใหคาปรกษา - มการจดการเรยนการสอนในรปแบบของกลมรวมมอ อน ๆ - การประสานความรวมมอระหวางครและผปกครอง - รวมทงผทมสวนเกยวของควรให การสนบสนนในการพฒนาศกยภาพของนกเรยนในดานตาง ๆ

พฤตกรรมความสาเรจและความสามารถ (ACB)

- ครควรมการสรางแรงจงใน การสรางความตระหนกในเรองตาง ๆ มการสงเสรมใหนกเรยนคด อยางมวจารณญาณ

150

ตารางท 21 (ตอ)

ตวแปร ขอคนพบเชงปรมาณ (เรยงล าดบคาเฉลยของ

องคประกอบจากมากไปหานอย)

ขอคนพบเชงคณภาพ (ขอคนพบทสอดคลองกน)

- การสรางความตระหนก สรางแรงบนดาลใจในการคนควาหาความรดวยตนเอง การคนหาขอมล และการทางาน - นกเรยนควรมการใชทกษะกระบวนการ การแกไขปญหา ทกขนตอนอยางมวจารณญาณ มความสนใจในการศกษาความร ฝกทกษะกระบวนการคด - ครควรมการจดการเรยนการสอน ในรปแบบของกลมรวมมอ อน ๆ - มการประสานความรวมมอกบผปกครองนกเรยน รวมทงผท มสวนเกยวของควรใหการสนบสนนในการพฒนาศกยภาพของนกเรยน ในดานตาง ๆ - การเสรมแรงโดยการสรางแรงจงใจใหกบนกเรยน

พฤตกรรมระหวางบคคล (IB) - การไดรบกาลงใจจากบคคลท มสวนเกยวของ เชน การไดรบกาลงใจในการเรยนจากครผสอน การเสรมแรง การไดรบกาลงใจจากครอบครว

151

ตารางท 21 (ตอ)

ตวแปร ขอคนพบเชงปรมาณ (เรยงล าดบคาเฉลยของ

องคประกอบจากมากไปหานอย)

ขอคนพบเชงคณภาพ (ขอคนพบทสอดคลองกน)

- ฝกการสอสารเพอแลกเปลยนขอเทจจรงและขอคดเหนระหวางกน มการเรยนรรวมกน ฝกกระบวนการทางานเปนกลม

จากการสงเคราะหประเดนทไดจากการวเคราะหขอมลจากการสมภาษณกลมตวอยาง และปรากฏการทเกดขนอยางเปนเหตเปนผล และขอคนพบเชงปรมาณและเชงคณภาพปจจย ทสงผลตอการคดอยางมวจารณญาณดานการเชออานาจภายในตน สรปเปนกระบวนการเสรมสรางความเชออานาจภายในตนเพอพฒนากระบวนการคดอยางมวจารณญาณ ไดดงภาพท 14

152

การสรางแรงจงใจ (RSC, ISP, ACB)

การสรางความตระหนก (ISP, ACB)

การสงเสรมทกษะการคด ZR, SCS, ISP, ACB)

การเรยนรแบบกระบวนการกลม (RCS, ISP, ACB, IB)

การประสานความรวมมอระหวางครและผปกครอง

(RCS, ISP)

การสนบสนนจากผมสวนเกยวของ (RCS, ISP, ACB)

การเสรมแรง (RCS, ISP, ACB, IB)

(

การเสรมสรางความเชออานาจภายในตน

พฤตกรรมการสอนของคร (TB)

การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย (DCR)

หมายเหต: กระบวนการหลก สวนเสรมกระบวนการหลก ภาพท 14 การเสรมสรางความเชออานาจภายในตนเพอพฒนากระบวนการคดอยางมวจารณญาณ

153

153

จากภาพท 14 สรปไดวา กระบวนการเสรมสรางความเชออานาจภายในตนเพอพฒนากระบวนการคดอยางมวจารณญาณ เรมดวยการสรางแรงจงใจ การสรางความตระหนก การสงเสรมใหเกดทกษะการคด การจดกจกรรมการเรยนรแบบกระบวนการกลม การประสานความรวมมอระหวางครและผปกครองนกเรยน และการสนบสนนจากผทมสวนเกยวของ มการเสรมแรงเปนสวนเสรมกระบวนการหลกในการพฒนาการคดอยางมวจารณญาณ โดยท ความเชออานาจภายในตนไดรบผลทางตรงจากพฤตกรรมการสอนของคร คอ การสรางแรงจงใจ การสรางความตระหนก การสงเสรมทกษะการคด การประสานความรวมมอระหวางครและผปกครองนกเรยน และการสนบสนนจากผทมสวนเกยวของ และไดรบผลทางตรงจากการอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย คอ การสรางแรงจงใจ การสงเสรมทกษะการคด และการประสาน ความรวมมอระหวางครและผปกครองนกเรยน 4. ปจจยทสงผลตอการคดอยางมวจารณญาณดานเชาวนปญญา (Intelligence quotient) 4.1 องคประกอบดานความสามารถดานภาษา มแนวทางการพฒนากระบวนการคดอยางมวจารณญาณ ซงมประเดนดงน 4.1.1 ควรมการสรางแรงจงในในดานการเรยน การเสรมสรางเชาวนปญญาในรปแบบตาง ๆ 4.1.2 ควรมการฝกทกษะดานภาษาโดยการทองจาคาศพท การฝกไวยากรณ 4.1.3 มการฝกทกษะทางการสอสาร การฟง การพด การอาน และการเขยน 4.1.4 การหากจกรรมทเสรมความรดานภาษา เชน การเลมเกม การศกษาความรผานสอตาง ๆ การฟงนทานภาษาองกฤษ 4.15 การสรางความตระหนก เพอใหเหนความสาคญดานภาษา เหนประโยชนของการนาไปใชในชวตประจาวนหรอการศกษาตอ หรอการนาความรดานภาษาไปใชในชวตประจาวน 4.1.5 การสรางแรงจงใจในการเรยนดานภาษา 4.1.7 การศกษาหาความรจากสงทใกลตวในชวตประจาวน เชน ฝกหาคาศพท ฝกพดประโยคทใชบอย ๆ 4.1.8 การศกษาหาความรจากผทมความเชยวชาญดานภาษา 4.19 ควรมการเสรมแรงในทกกระบวนการสงเสรมความสามารถดานภาษา เพอพฒนาการคดอยางมวจารณญาณ 4.1.10 การพฒนาทกษะดานเชาวนปญญาควรคานงถงธรรมชาตการเรยนรของนกเรยนแตละคน

154

4.1.11 ควรมการพฒนาดานภาษาระหวางเรยนในหองเรยนหรอการเรยนในรปแบบกลมรวมมอรปแบบตาง ๆ 4.1.12 ควรมการจดกจกรรมการเรยนการสอนทเสรมทกษะดานภาษาอยางหลากหลายรปแบบ 4.1.13 ควรมการสนบสนนการสงเสรมสงเสรมเชาวนปญญาดานภาษาทงในหองเรยนและนอกหองเรยน ปจจยทสงผลตอการคดอยางมวจารณญาณดานเชาวนปญญา องคประกอบ ดานความสามารถดานภาษา ผใหขอมลมความคดเหนดงตวอยางคาพดตอไปน “การจาคาศพทอยางนอยวนละ 10 คา อาจจะดหนงซบภาษาองกฤษแลวจาคาศพททไมรคาแปล มาแปลความหมายหรอการดภาพยนตรแบบซบภาษาองกฤษเพอฟงประโยค นาคาศพททไมรความหมายไปแปล ฝกพดกบตวเองหนากระจก การฟงเพลงในภาษาตาง ๆ การอานบท ความงาย ๆ อาจจะชวยพฒนาการคดอยางมวจารณญาณได” (นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4) “ถาเราอยากเรยนเกง หรอมความสามารถดานภาษากควรมการฝกทกษะอยางตอเนอง การมแรงจงใจในการเรยนกเปนเรองทสาคญ นกเรยนควรไดรบกาลงใจจากครผสอนและกาลงใจจากครอบครวดวย” (นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4) “การสรางแรงจงในในการเรยน รวมทงการเสรมแรงเปนเรองทครผสอนจะตองใหความสาคญ รวมทงการจดกจกรรมการเรยนการสอนควรคานงถงธรรมชาตของนกเรยนแตคะคน เมอนกเรยนมแรงจงใจในการเรยนแลวจะมความตระหนกในเรองการเรยนและจะสามารถพฒนาความสามารถดานเชาวนปญญาได” (ครผสอน ประสบการณการสอน 8 ป) “การศกษาสงตาง ๆ รอบตว หรอดจากสงรอบตวในชวตประจาวน คอโปรแกรมทเราใชอยทกวน รวมทงอาจศกษาจากชวตประจาวน ไดแก อานหนงสอ ดโทรทศน ฟงวทย จะเปนการฝกความสามารถดานภาษาไปในตว” (ครผสอน ประสบการณการสอน 11 ป) “ครผสอนควรมการจดกจกรรมเพอสงเสรมเชาวนปญญาดานภาษาอยางหลากหลาย มการแลกเปลยนเรยนรกนภายในหองเรยน รวมทงมการสรางเครองมอการวดผลประเมนประเมนทสามารถวดไดตรงกบความสามารถของนกเรยนแตละคน” (ครผสอน ประสบการณการสอน 10 ป) 4.2 องคประกอบดานความสามารถดานตวเลข แนวทางการพฒนากระบวนการคดอยางมวจารณญาณ ดงน 4.2.1 การสรางแรงจงในในการเรยน 4.2.2 การสรางความตระหนกเกยวกบการเรยนหรอการหาความรดานตวเลข การคานวณ การนาไปใช

155

4.2.3 การฝกทาโจทยบอย ๆ หลากหลายรปแบบ การทองจาสตรทใช ในการคานวณตวเลขตาง ๆ 4.2.4 การสงเสรมทกษะกระบวนการทางคณตศาสตร เปนประจา ทบทวนบทเรยนทไดเรยนผานมา 4.2.5 การศกษาหาความรจากแหลงการเรยนรอน ๆ 4.2.6 การจดกจกรรมการเรยนรแบบกระบวนการกลม 4.2.7 การพฒนาการวดผลประเมนผลทตรงกบความสามารถของนกเรยน แตละคนและนาผลทไดมาพฒนาอยางตอเนอง 4.2.6 การไดรบกาลงใจในการเรยนจากบคคลทเกยวของ เชน ครผสอน ครอบครว 4.2.7 การเรยนรรวมกนกนเพอน หรอการเรยนรแบบกระบวนการกลม เพอนชวยเพอน พตวนอง ปจจยทสงผลตอการคดอยางมวจารณญาณดานเชาวนปญญา องคประกอบดานตวเลข ผใหขอมลมความคดเหนดงตวอยางคาพดตอไปน “ฝกทกษะกระบวนการทางคณตศาสตรเปนประจา และทบทวนบทเรยนทไดเรยนมา ฝกทาโจทยหลาย ๆ ครง อานและศกษาทฤษฎเพมเตมทาความเขาใจ แลวลองทาโจทย จะทาใหเราคดแกปญหาตวเลขไดรวดเรวขน” (นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4) “การเสรมแรงในเชงบวก จะเปนสวนชวยสงเสรมใหผเรยนมกาลงใจในการเรยนเพมมากขน” (ครผสอน ประสบการณการสอน 8 ป) “ครผสอนควรจดกจกรรมการเรยนการสอนทสงเสรมเชาวนปญญา มการฝกการคดดานตาง ๆ การเรยนแบบกลมรวมมอ รวมทงมการจดกจกรรมการเรยนการสอนทมงเนนการฝกเชาวนปญญาตามศกยภาพของนกเรยนแตละคน รวมทงมการพฒนาการวดผลประเมนผลทสามารถวดความสามารถของนกเรยนแตละคนไดจรง” (ครผสอน ประสบการณการสอน 10 ป) “การสรางแรงจงใจในการเรยนหรอแรงบนดาลใจจากบคคลตนแบบ กสามารถทาใหนกเรยนมความมงมนในการเรยน ถงแมวาวชาคานวณหรอวชาทเกยวของกบตวเลข นกเรยนกสามารถทจะเรยนรไดเปนอยางด” (ครผสอน ประสบการณการสอน 11 ป) 4.3 องคประกอบดานความคลองแคลวในการใชคา มแนวทางการพฒนากระบวนการคดอยางมวจารณญาณ ดงน 4.3.1 การสรางแรงจงในในการเรยน 4.3.2 ฝกการใชคาในสถานการณตาง ๆ

156

4.3.3 การสรางความตระหนก การแยกแยะ การมวจารณญาณ ไตรตรอง เหตและผลจากขาวสาร ขอมลทไดรบ 4.3.4 การฝกการคดวเคราะหหาเหตผล จากใชคาจากสถานการณตาง ๆ 4.3.5 การสรางแรงจงใจในการฝกตนเองใหเปนคนใฝเรยนร 4.3.6 การไดรบการสนบสนนจากการศกษาหาความร จากผมสวนเกยวของ การไดรบคาปรกษา ขอเสนอแนะเมอเกดขอสงสย เชน จากครผสอน ผปกครอง แหลงความรตาง ๆ ปจจยทสงผลตอการคดอยางมวจารณญาณดานเชาวนปญญา องคประกอบดานความรความสามารถทวไป ผใหขอมลมความคดเหนดงตวอยางคาพดตอไปน “เราควรสงเกตการใชคาจากการอานบทความตาง ๆ จากโซเซยลมเดย อานจากปายรอบตว การอานหนงสอทสนใจ” (นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4) “ควรหมนฝกฝนการใชคาใหคลองแคลว ชานาญ และสามารถนาคาไปใช ไดอยางถกตอง” (นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4) “ควรมการสรางแรงจงใจในการเรยน มการจดกจกรรมเสรมทกษะในรปแบบตาง ๆ รวมทงอาจจะจดกจกรรมการเรยนแลกเปลยนเรยนรระหวางกลม โดยมการเสรมแรง อยางสมาเสมอ” (ครผสอน ประสบการณการสอน 8 ป) “ควรฝกการใชคา การแสดงความคดเหนทไมไดไตรตรองกอนลงในขาวสารตาง ๆ นาความรมาปรบใชในชวตประจาวน ตดตามขอมลอยางสมาเสมอ รวมทงความตระหนก การแยกแยะ การมวจารณญาณ ไตรตรอง เหตและผลจากขาวสาร ขอมลทไดรบ” (ครผสอน ประสบการณการสอน 10 ป) “การสงเสรมกระบวนการพฒนาเชาวนปญญาของนกเรยนในดานตาง ๆ ควรคานกถงศกยภาพของนกเรยนแตละคน ธรรมชาตการเรยนรทแตกตางกน เพอออกแบบวางแผนการเรยนรไดเหมาะสม โดยอาจจะใหนกเรยนไดแลกเปลยนเรยนรกบเพอนในชนเรยน หรออาจจดการเรยนการสอนในรปแบบกลมรวมมอ มการพฒนาการวดผลประเมนผลทเปนระบบ” (ครผสอน ประสบการณการสอน 12 ป) 4.4 องคประกอบความสามารถดานมตสมพนธ มแนวทางการพฒนาเพอสงเสรมกระบวนการคดอยางมวจารณญาณ ดงน 4.4.1 การสรางความตระหนกเกยวกบการเรยนหรอการหาความรดานมตสมพนธ การนาไปใช

157

4.4.2 การฝกทาโจทยบอย ๆ หลากหลายรปแบบ ดานมตสมพนธ การทองจาสตรทใชในการคานวณตวเลขตาง ๆ 4.4.3 การฝกหาความเหมอนหรอแตกตางของสงตาง ๆ ใหได เชนเลนเกมจบผดภาพ เขาใจความสมพนธนน ๆ 4.4.4 การศกษาลกษณะความสมพนธ และการเชอมโยง การคดอยางมเหต และผล 4.4.5 ครจดกจกรรมการเรยนการสอนโดยคานงถงธรรมชาตการเรยนรของนกเรยนแตละคน 4.4.6 การหากจกรรมทสรางความรดานมตสมพนธ เชน การฝกทาโจทยลกษณะตาง ๆ 4.4.7 ฝกทาโจทยมตสมพนธทาเปนประจา ใหเกดความคนชนกบโจทยใหหลากหลายประเภท หาความสมพนธระหวางวตถตาง ๆ 4.4.8 ฝกหาความสมพนธดานมตสมพนธ สงของ เหตการณ หรอสถานการณ ทเกดขนในชวตประจาวน 4.4.9 การไดรบการสงเสรม สนบสนนจากบคคลทเกยวของในการศกษา หาความร เชน ครผสอน ครอบครว ปจจยทสงผลตอการคดอยางมวจารณญาณดานเชาวนปญญา องคประกอบ ดานมตสมพนธ ผใหขอมลมความคดเหนดงตวอยางคาพดตอไปน “เราควรฝกหาความเหมอนหรอแตกตางของสงตาง ๆ ใหได เชนเลนเกมจบผดภาพ เขาใจความสมพนธนน ๆ ฝกทาเปนประจา ใหเกดความคนชนกบโจทยใหหลากหลายประเภท ฝกทาจนเขาใจ จะเกดความคดสรางสรรค” (นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4) “นกเรยนควรศกษาลกษณะความสมพนธ และการเชอมโยงทมเหตผลเขากน การคดวเคราะหโจทยลกษณะตาง ๆ การฝกทาโจทยลกษะตาง ๆ จะชวยสงเสรมทกษะการคดของนกเรยนได” (ครผสอน ประสบการณการสอน 10 ป) “ครผสอนควรมการสรางแรงจงใจใหกบนกเรยน โดยคานงถงธรรมชาตการเรยนรของนกเรยนแตละคน มการจดกจกรรมการเรยนการสอนทฝกทกษะกระบวนคด มกจกรรมตาง ๆ ทมาเสรมนอกเหนอจากเนอหาทหลกสตรกาหนด” (ครผสอน ประสบการณการสอน 11 ป)

158

“ครผสอนควรหาโจทยในลกษณะตาง ๆ เพอนามาฝกทกษะการคด มการแขงขน ทาโจทยมตสมพนธและมอบรางวลใหกบผชนะ พรอมทงยกยองชมเชย รวมทงมการนาเครองมอ ทวดผลประเมนนกเรยนไดจรง” (ครผสอน ประสบการณการสอน 11 ป) “ครผสอนและผปกครองนกเรยน ควรมสวนชวยในการสนบสนนการเรยนทงในหองเรยนและนอกหองเรยน” (ครผสอน ประสบการณการสอน 11 ป) 4.5 องคประกอบความสามารถดานการจาแนกความแตกตางของสงของ มแนวทางการพฒนาเพอสงเสรมกระบวนการคดอยางมวจารณญาณ ดงน 4.5.1 การฝกพฒนาดานการคด เพอหาความแตกตางระหวางสงของตาง ๆ ไดอยางถกตอง แมนยา 4.5.2 ฝกทกษะกระบวนการสงเกต พจารณาความแตกตาง และคลายคลง ใชชดเจนเพอการจาแนกทมประสทธภาพ 4.5.3 รจกเปรยบเทยบสงตาง ๆ ทอยในชวตประจาวนอยางมเหตผล 4.5.4 หากจกรรมเสรมเพอฝกการจาแนกความแตกตางของสงของ เชน การเลนเกม หาโจทยตาง ๆ โดยอาจจะรวมทากจกรรมกบกลมเพอน 4.5.6 การสรางแรงจงใจในการเรยน 4.5.7 การฝกการคดวเคราะห การคดเชอมโยง การคดในลกษณะตาง ๆ 4.5.8 การไดรบการสนบสนนสงเสรมทกษะการคดในรปแบบตาง ๆ จาก ผทมสวนเกยวของ เชน ครผสอนออกแบบการจดการเรยนรทสงเสรมการคด ผปกครอง ใหการสนบสนนการเขารวมกจกรรมในการฝกทกษะการคดในรปแบบตาง ๆ 4.5.9 การจดกจกรรมการเรยนรในรปแบบกระบวนการกลม 4.5.10 การพฒนาการวดผลประเมนผลทมคณภาพ ปจจยทสงผลตอการคดอยางมวจารณญาณดานเชาวนปญญา องคประกอบดาน การจาแนกความแตกตางของสงของ ผใหขอมลมความคดเหนดงตวอยางคาพดตอไปน “การฝกคดแยกความเหมอนหรอแตกตาง จากเกมไดจากถกและเรว เลนเกมเหลาน จะทาใหเกดการพฒนาดานจาแนกความแตกตางของสงของได หรอลองเปรยบเทยบหลาย ๆ ดาน มองหลาย ๆ มม คานงถงประโยชนในการใชและคณคาของสงของนนมความเหมอน หรอแตกตางกนอยางไร สามารถใชแทนกนไดหรอไม จะเปนการฝกการคดแยกแยะ การคด อยางเปนระบบได” (นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4)

159

“การไดฝกทกษะการคดแบบตาง ๆ ทาใหสามารถเรยนเกงได รวมทงการไดรบคาชมจากครและผปกครองกเปนเรองทสาคญ เพราะจะทาใหเรามกาลงใจในการเรยน” (นกเรยน ชนมธยมศกษาปท 4) “การสรางแรงจงในการเรยน จะสงผลใหนกเรยนเกดความตระหนก การฝกความสามารถทางเชาวนปญญาดานตาง ๆ จะสามารถทาใหนกเรยนมการคดอยางเปนระบบ มเหตผล แยกแยะ ไตรตรองและคดอยางมวจารณญาณ” (ครผสอน ประสบการณการสอน 10 ป) “การจดกจกรรมการเรยนการสอนในหองเรยน ควรคานงถงศกยภาพของนกเรยน แตละคน การจดกจกรรมการเรยนการสอน ควรมกจกรรมทเสรมทกษะในรปแบบทหลากหลาย ฝกใหนกเรยนไดคดอยางเปนระบบ โดยสามารถแลกเปลยนเรยนรกบเพอนในหองเรยนหรอ เพอนในกลมได” (ครผสอน ประสบการณการสอน 11 ป) “ครผสอนและผปกครองนกเรยนควรมบทบาทในดานการใหการสนบสนนผเรยน การใหกาลงใน เสรมแรงในรปแบบตาง ๆ ” (ครผสอน ประสบการณการสอน 11 ป) “การสรางเครองมอวดผลประเมนผลเปนเรองทครผสอนตองใหความสาคญ เพราะจะทาครผสอนนาผลการวดทไดไปพฒนาผเรยนไดตรงตามศกยภาพของนกเรยนแตละคน” (ครผสอน ประสบการณการสอน 12 ป) “การฝกทกษะกระบวนการสงเกต พจารณาความแตกตาง และคลายคลงใชชดเจน เพอการจาแนกทมประสทธภาพ การเลนเกมจบผดภาพ ฝกความชางสงเกต รจกเปรยบเทยบ สงตาง ๆ อยางมเหตผล ใชฝกทกษะการด การฝกฝน ทาซาหลาย ๆ ครงเพอใหเกดความคนชน ในการหาตวเลข และสงของไดอยางรวดเรว เปนการฝกสมองไปในตว ทาใหกระบวนการคดของเราไดรบการพฒนา” (ครผสอน ประสบการณการสอน 12 ป) 4.6 องคประกอบดานความสามารถดานเหตผล มแนวทางการพฒนาเพอสงเสรมกระบวนการคดอยางมวจารณญาณ ดงน 4.6.1 การฝกการพจารณาไตรตรองอยางถถวน หาขอเทจจรง คานงถง ความถกตอง 4.6.2 ฝกทกษะการคดอยางเปนเหตเปนผล ความสามารถดานการแกปญหา โดยใชเหตผลเปนตวประกอบพนฐาน 4.6.3 ฝกฝนตวเองในการใหเหตผลตาง ๆ ประกอบการแกปญหา การตดสน ในการคดวเคราะหถงผลทจะตามมา 4.6.4 การหากจกรรมเสรมในรปแบบตาง ๆ เพอฝกแยกแยะดานเหตและผล 4.6.5 การสรางความตระหนกในการนาความรดานเหตผลไปใชในชวตประจาวน

160

4.6.6 การไดรบการสนบสนนสงเสรมทกษะการคดดานเหตผล จากผทมสวนเกยวของ เชน ครผสอน ผปกครอง 4.6.7 การพฒนาการวดผลประเมนผลทเปนระบบ วดไดตามศกยภาพของนกเรยนแตละคน 4.6.8 การสรางแรงจงในในการเรยน 4.6.9 การฝกทกษะเชาวปญญาดานตาง ๆ โดยการเรยนแบบกระบวนการกลม 4.6.10 การเสรมแรงจากครผสอน ผปกครองนกเรยน ปจจยทสงผลตอการคดอยางมวจารณญาณดานเชาวนปญญา องคประกอบดานความสามารถดานเหตผล ผใหขอมลมความคดเหนดงตวอยางคาพดตอไปน “ฝกการคดวเคราะหอยางมเหตผล โดยคานงถงผลทจะตามมา รจกการพจารณาไตรตรองอยางถถวน หาขอเทจจรง คานงถงความถกตอง อานหนงสอใหมากเพอจะไดดมทฤษฎ ตดตว และเพอฝกการใหเหตผลและฝกทกษะการคดไปในตวดวย” (นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4) “ถานกเรยนไดฝกเชาวนปญญาดานเหตผล จะสงผลใหเปนคนทรจกคดแยกแยะ คดอยางเปนระบบ ทาใหเรยนเกงได” (นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4) “การศกษาทฤษฎ และขอมลนน ๆ อยางละเอยด เพอการใหเหตผลทมความชดเจนมากทสด ความสามารถดานการแกปญหาโดยใชเหตผลเปนตวประกอบพนฐาน จะเปนการฝก ใหนกเรยนเปนคนทคดอยางมเหตและผล” (ครผสอน ประสบการณการสอน 10 ป) “การสรางแรงจงใจใหกบนกเรยน จะสงผลใหนกเรยนเกดความตระหนก สนใจ ในการเรยน รวมทงการจดการเรยนการสอนทฝกใหนกเรยนมความคดดานเหตผล การจดกจกรรมทมาเปนสวนชวยสงเสรมเชาวนปญญา และมกจกรรมอนทหลากหลายจะสงผลใหผเรยนเกดทกษะการคดทเปนระบบการคดอยางมวจารณญาณ” (ครผสอน ประสบการณการสอน 11 ป) “การจดกจกรรมการเรยนการสอนทสงเสรมเชาวนปญญา ครผสอนควรจดกจกรรม ทหลากหลาย มการแลกเปลยนเรยนร การเรยนในรปแบบกระบวนการกลม มการพฒนาการวดผลประเมนผลทเปนระบบ วดไดตามศกยภาพของผเรยนแตละคน โดยไดรบการเสรมแรงจากครผสอนและผปกครองนกเรยน” (ครผสอน ประสบการณการสอน 12 ป) 4.7 องคประกอบความความสามารถดานความจา มแนวทางการพฒนาเพอสงเสรมกระบวนการคดอยางมวจารณญาณ ดงน 4.7.1 การนงสมาธเปนประจา และทาจตใจใหสงบ อาจเปนการเรมจากการใชสญลกษณตาง ๆ ในการชวยจา และฝกไปเรอย ๆ จนสามารถเรมจาได

161

4.7.2 การฝกทองจาหลาย ๆ ครง การรบประทานอาหารเสรม การคดเชอมโยงเหตการณเขาดวยกนแลวจาแบบตามลาดบ การฝกเขยนเพอเพมความจา หาทสงบในการทองจา 4.7.3 ตระหนกถงความสาคญของความสามารถดานการจา การนาไปใชในชวตประวน 4.7.4 การหากจกรรมทเสรมสรางความสามารถดานการจา 4.7.5 ฝกทกษะกระบวนการทสงเสรมความรความจาในรปแบบตาง ๆ การอานใหเขาใจรายละเอยดอยางถถวน หลาย ๆ รอบ เพอการจาอยางมประสทธภาพ 4.7.6 การไดรบการสนบสนนสงเสรมทกษะดานการจา จากผทมสวนเกยวของ เชน ครผสอน การจดกจกรรมการเรยนการสอนทสงเสรมความรความจา ผปกครองเหนความสาคญของการสงเสรมความรความจาและการนาไปใช ใหการสนบสนนดานตาง ๆ 4.7.7 การเสรมแรง ปจจยทสงผลตอการคดอยางมวจารณญาณดานเชาวนปญญา องคประกอบดานความสามารถดานความจา ผใหขอมลมความคดเหนดงตวอยางคาพดตอไปน “การนงสมาธเปนประจา และทาจตใจใหสงบ อาจเปนการเรมจากการใชสญลกษณตาง ๆ ในการชวยจา และฝกไปเรอย ๆ จนสามารถเรมจาได ลองเขยนสรปเนอหาแบบแผนภาพ โดยใชปากกาสชวยในการจา กจะชวยใหการฝกความคดดานการจาดขน” (นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4) “การไดรบกาลงใจจากครผสอน หรอกาลงใจจากครอบครว การมแรงจงใจ ในการเรยน จะสงผลตอเชาวนปญญาของนกเรยนโดยเฉพาะดานความจา” (นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4) “การฝกทกษะกระบวนการอานจบใจความ อานใหเขาใจรายละเอยดอยางถถวน หลาย ๆ รอบ เพอการจาอยางมประสทธภาพ รวมทงควรหากจกรรมทสงเสรมใหนกเรยนฝกการจา ครและผปกครองควรใหการสนบอยางตอเนอง” (ครผสอน ประสบการณการสอน 10 ป) “การเรยนในรปแบบกระบวนการกลม กมสวนชวยใหนกเรยนไดแลกเปลยนเรยนรกบเพอนในชนเรยน รวมทงครควรเสรมแรง การจดชนเรยนเชงบวก จะเปนสรางบรรยากาศทดในชนเรยน” (ครผสอน ประสบการณการสอน 11 ป)

162

ตารางท 22 ขอคนพบเชงปรมาณและเชงคณภาพปจจยทสงผลตอการคดอยางมวจารณญาณ ดานเชาวนปญญา

ตวแปร ขอคนพบเชงปรมาณ (เรยงล าดบคาเฉลยของ

องคประกอบจากมากไปหานอย)

ขอคนพบเชงคณภาพ (ขอคนพบทสอดคลองกน)

เชาวนปญญา (IQ)

ดานความสามารถดานมตสมพนธ (SP)

- ครผสอนควรมการสรางแรงจงใจใหกบนกเรยน โดยคานงถงธรรมชาตการเรยนรของนกเรยนแตละคน มการจดกจกรรมการเรยนการสอน ทฝกทกษะกระบวนคด มกจกรรม ตาง ๆ ทมาเสรมนอกเหนอจากเนอหาทหลกสตรกาหนด - การสรางความตระหนกเกยวกบ การเรยนหรอการหาความรดานมตสมพนธ การนาไปใช - ครจดกจกรรมการเรยนการสอน โดยคานงถงธรรมชาตการเรยนร ของนกเรยนแตละคน

- มการจดกจกรรมการเรยนการสอนทฝกทกษะกระบวนคด การคดวเคราะหโจทยลกษณะตาง ๆ การฝกทาโจทยลกษณะตาง ๆ - มการฝกคดวเคราะหโจทยลกษณะตาง ๆ - มการฝกหาความสมพนธดานมตสมพนธ สงของ เหตการณ หรอสถานการณทเกดขนในชวตประจาวน

163

ตารางท 22 (ตอ)

ตวแปร ขอคนพบเชงปรมาณ (เรยงล าดบคาเฉลยของ

องคประกอบจากมากไปหานอย)

ขอคนพบเชงคณภาพ (ขอคนพบทสอดคลองกน)

อน ๆ - ครผสอนและผปกครองนกเรยน ควรมสวนชวยในการสนบสนน การเรยนทงในหองเรยนและนอกหองเรยน - มการแขงขนทาโจทยมตสมพนธและมอบรางวลใหกบผชนะ พรอมทงยกยองชมเชย

ความสามารถดานเหตผล (REA) - ฝกการคดวเคราะหอยางมเหตผล โดยคานงถงผลทจะตามมา รจก การพจารณาไตรตรองอยางถถวน หาขอเทจจรง คานงถงความถกตอง เพอฝกการใหเหตผลและฝกทกษะการคดประเมนผลทเปนระบบ - การเสรมแรงจากครผสอนและผปกครองนกเรยน

ความสามารถดานเหตผล (REA) - ถานกเรยนไดฝกเชาวนปญญาดานเหตผล จะสงผลใหเปนคนทรจกคดแยกแยะ คดอยางเปนระบบ สงผลใหเรยนหนงสอเกง - การจดกจกรรมเสรมทกษะกระบวนการคด

164

ตารางท 22 (ตอ)

ตวแปร ขอคนพบเชงปรมาณ (เรยงล าดบคาเฉลยของ

องคประกอบจากมากไปหานอย)

ขอคนพบเชงคณภาพ (ขอคนพบทสอดคลองกน)

- การเรยนในรปแบบกระบวนการกลม กมสวนชวยใหนกเรยนไดแลกเปลยนเรยนรกบเพอนใน ชนเรยน - ครผสอน มการพฒนาการวดผลประเมนผลทเปนระบบ - การเสรมแรงจากครผสอนและผปกครองนกเรยน

ความสามารถดานความจา (MP) - การไดรบกาลงใจจากครผสอน หรอกาลงใจจากครอบครว การมแรงจงใจในการเรยน จะสงผลตอเชาวนปญญาของนกเรยนโดยเฉพาะดานความจา - การฝกทกษะกระบวนการอานจบใจความ อานใหเขาใจรายละเอยดอยางถถวน หลาย ๆ รอบ เพอการจาอยางมประสทธภาพ รวมทงควรหากจกรรมทสงเสรมใหนกเรยน ฝกความจา

ความสามารถดานความจา (MP) - การไดรบการสนบสนนสงเสรมทกษะดานการจา จากผทมสวนเกยวของ เชน ครผสอน การจดกจกรรมการเรยนการสอนทสงเสรมความรความจา ผปกครองเหน ความสาคญของการสงเสรมความร

165

ตารางท 22 (ตอ)

ตวแปร ขอคนพบเชงปรมาณ (เรยงล าดบคาเฉลยของ

องคประกอบจากมากไปหานอย)

ขอคนพบเชงคณภาพ (ขอคนพบทสอดคลองกน)

ความจาและการนาไปใช ใหการสนบสนนดานตาง ๆ - การไดรบกาลงใจจากครผสอน หรอกาลงใจจากครอบครว

ความสามารถดานตวเลข (NP) - การเสรมแรงในเชงบวก จะเปนสวนชวยสงเสรมใหผเรยนมกาลงใจในการเรยนเพมมากขน - ครผสอนควรจดกจกรรมการเรยนการสอนทสงเสรมเชาวนปญญา มการจดกจกรรมการเรยนการสอนทมงเนนการฝกเชาวนปญญาตามศกยภาพของนกเรยนแตละคน - มการจดกจกรรมการเรยนการสอนทมงเนนการฝกเชาวนปญญา

ความสามารถดานตวเลข (NP) - ฝกทกษะกระบวนการทางคณตศาสตรเปนประจา และทบทวนบทเรยนทไดเรยนมาฝกทาโจทยหลาย ๆ ครง อานและศกษาทฤษฎเพมเตมทาความเขาใจ แลวลองทาโจทย จะทาใหเราคดแกปญหาตวเลขไดรวดเรวขน - มการพฒนาการวดผลประเมนผลทสามารถวดความสามารถของนกเรยนแตละคนไดจรง

166

ตารางท 22 (ตอ)

ตวแปร ขอคนพบเชงปรมาณ (เรยงล าดบคาเฉลยของ

องคประกอบจากมากไปหานอย)

ขอคนพบเชงคณภาพ (ขอคนพบทสอดคลองกน)

ความสามารถดานการจาแนกความแตกตางของสงของ (CF)

- การสรางแรงจงในการเรยน จะสงผลใหนกเรยนเกดความตระหนก การฝกความสามารถทางเชาวนปญญาดานตาง ๆ จะสามารถทาใหนกเรยนมการคดอยางเปนระบบ มเหตผล แยกแยะ ไตรตรองและคดอยางมวจารณญาณ - การจดกจกรรมการเรยนการสอน ในหองเรยน ควรคานงถงศกยภาพของนกเรยนแตละคน - มกจกรรมทเสรมทกษะในรปแบบ ทหลากหลาย ฝกใหนกเรยนไดคดอยางเปนระบบ

ความสามารถดานตวเลข (NP) - การฝกคดแยกความเหมอนหรอแตกตาง จากเกมไดจากถกและเรว เลนเกมเหลานจะทาใหเกดการพฒนาดานจาแนกความแตกตางของสงของได - มการแลกเปลยนเรยนรกบเพอนในหองเรยนหรอเพอนในกลม - การพฒนาการวดผลประเมนผลทมคณภาพ - ครผสอนและผปกครองนกเรยนควรมบทบาทในดานการใหการสนบสนนผเรยน การใหกาลงใน เสรมแรงในรปแบบตาง ๆ

167

ตารางท 22 (ตอ)

ตวแปร ขอคนพบเชงปรมาณ (เรยงล าดบคาเฉลยของ

องคประกอบจากมากไปหานอย)

ขอคนพบเชงคณภาพ (ขอคนพบทสอดคลองกน)

- การเสรมแรงโดยการใหกาลงใจ ยกยอง ชมเชย

ความสามารถดานภาษา (VF) - การมแรงจงใจในการเรยนกเปนเรองทสาคญ นกเรยนควรไดรบกาลงใจจากครผสอนและกาลงใจ จากครอบครว - เมอนกเรยนมแรงจงใจในการเรยนแลวจะมความตระหนกในเรอง การเรยนและจะสามารถพฒนาความสามารถดานเชาวนปญญา

ความสามารถดานภาษา (VF) - การจดกจกรรมการเรยนการสอนควรคานงถงธรรมชาตของนกเรยนแตละคน - ครผสอนควรมการจดกจกรรมเพอสงเสรมเชาวนปญญาดานภาษาอยางหลากหลาย มการแลกเปลยนเรยนรกนภายในหองเรยน - มการพฒนาดานภาษาระหวางเรยนในหองเรยนหรอการเรยนในรปแบบกลมรวมมอรปแบบตาง ๆ - มการสรางเครองมอการวดผลประเมนประเมนทสามารถวดไดตรงกบความสามารถของนกเรยน - การเสรมแรงเปนเรองทครผสอนจะตองใหความสาคญ

168

ตารางท 22 (ตอ)

ตวแปร ขอคนพบเชงปรมาณ (เรยงล าดบคาเฉลยของ

องคประกอบจากมากไปหานอย)

ขอคนพบเชงคณภาพ (ขอคนพบทสอดคลองกน)

ดานความคลองแคลวในการใชคา (WF)

- มการฝกทกษะการคดดานตาง ๆ ฝกฝนการใชคาใหคลองแคลว ชานาญ และสามารถนาคาไปใชไดอยางถกตอง - มการจดกจกรรมเสรมทกษะในรปแบบตาง ๆ รวมทงอาจจะจดกจกรรมการเรยนแลกเปลยนเรยนรระหวางกลม - การสรางแรงจงใจในการเรยน โดยมการเสรมแรงอยางสมาเสมอ

จากการสงเคราะหประเดนทไดจากการวเคราะหขอมลจากการสมภาษณกลมตวอยาง และปรากฏการทเกดขนอยางเปนเหตเปนผล และขอคนพบเชงปรมาณและเชงคณภาพปจจยทสงผลตอการคดอยางมวจารณญาณ ดานเชาวนปญญา สรปเปนการพฒนาเชาวนปญญา เพอพฒนากระบวนการคดอยางมวจารณญาณ ดงภาพท 15

169

หมายเหต: กระบวนการหลก สวนเสรมกระบวนการหลก ภาพท 15 การพฒนาเชาวนปญญา เพอพฒนากระบวนการคดอยางมวจารณญาณ

170

170

จากภาพท 15 สรปไดวา การพฒนาเชาวนปญญา เพอพฒนากระบวนการพฒนาการคดอยางมวจารณญาณ เรมตนดวยการสรางแรงจงใจ การสรางความตระหนก การศกษาธรรมชาต การเรยนรของแตละบคคล การจดกจกรรมเสรมทกษะกระบวนการคด การฝกทกษะการคด ดานตาง ๆ การจดกจกรรมการเรยนรแบบกระบวนการกลม การพฒนาการวดผลประเมนผล และ การสนบสนนจากผทมสวนเกยวของ โดยมการเสรมแรงเปนสวนเสรมกระบวนการหลก ในการพฒนาการคดอยางมวจารณญาณ การพฒนากระบวนการคดอยางมวจารณญาณ ระบบรวมจากระบบยอย ของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก ผลการพฒนาสรปไดตามภาพท 16

ภาพท 16 กระบวนการคดอยางมวจารณญาณ ระบบรวมจากระบบยอย ของนกเรยนชนมธยมศกษา ปท 4 ในเขตภาคตะวนออก การพฒนากระบวนการคดอยางมวจารณญาณทงระบบรวมจากระบบยอย ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก สรปไดดงน

171

พฤตกรรมการสอนของครทสงผลตอกระบวนการคดอยางมวจารณญาณ เรมตนจาก การสรางแรงจงใจ การสรางความตระหนก การจดกจกรรมเสรมทกษะ การเรยนรแบบกระบวนการกลม การพฒนาการวดผลประเมนผล การสนบสนนจากผทมสวนเกยวของ สวนพฤตกรรม การสอนของครทสงผลทางออมผานการเชออานาจภายในตน คอ การสรางแรงจงใจ การสราง ความตระหนก การสงเสรมทกษะการคด การประสานความรวมมอระหวางครและผปกครองนกเรยน และการสนบสนนจากผทมสวนเกยวของ การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตยทสงผลตอกระบวนการคดอยางมวจารณญาณ เรมตนจาก การสรางความรกความอบอน การสรางแรงจงใจ การฝกทกษะการแกปญหาดวยตนเอง การใหคาปรกษาชแนะแนวทาง การประสานความรวมมอระหวางครและผปกครอง สวนการอบรมเลยงดแบบประชาธปไตยทสงผลทางออมผานการเชออานาจภายในตน คอ การสรางแรงจงใจ การสงเสรมทกษะการคด และการประสานความรวมมอระหวางครและผปกครองนกเรยน และ การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตยทสงผลทางออมผานเชาวนปญญา คอ การสรางแรงจงใจ ศกษาธรรมชาตการเรยนรแตละบคคล และการสงเสรมและสนบสนนจากครและผปกครอง ความเชออานาจภายในตนทสงผลตอกระบวนการคดอยางมวจารณญาณ เรมตนจาก การสรางแรงจงใจ การสรางความตระหนก การสงเสรมทกษะการคดการเรยนรแบบกระบวนการกลม การประสานความรวมมอระหวางครและผปกครองและ การสนบสนนจากผทมสวนเกยวของ เชาวนปญญาทสงผลตอกระบวนการคดอยางมวจารณญาณ เรมตนจาก การสรางแรงจงใจ การสรางความตระหนก ศกษาธรรมชาตการเรยนรของแตละบคคล การฝกทกษะ ดานตาง ๆ การจดกจกรรมทกษะ การเรยนรแบบกระบวนการกลม การพฒนาการวดผลประเมนผลและการสงเสรมสนบสนนจากครและผปกครอง นอกจากน กระบวนการคดอยางมวจารณญาณ มการเสรมแรงเปนสวนเสรมของ ทกกระบวนการในการพฒนาการคดอยางมวจารณญาณ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก

172

บทท 5 สรป อภปรายผลและขอเสนอแนะ

การวจยครงนมวตถประสงค เพอวเคราะหปจจยเชงสาเหตทมอทธพลตอการคด อยางมวจารณญาณ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก เพอพฒนากระบวนการคดอยางมวจารณญาณ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก

สรปผลการวจย 1. ผลการวเคราะหปจจยเชงสาเหตทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก ปจจยเชงสาเหตทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณ ของนกเรยนชนมธยมศกษา ปท 4 ในเขตภาคตะวนออก มตวแปรเชงสาเหต 4 ตวแปร คอ พฤตกรรมการสอนของคร การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย การเชออานาจภายในตน และเชาวนปญญา โดยมโมเดลโครงสรางของปจจยเชงสาเหต คอ พฤตกรรมการสอนของคร การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย การเชออานาจภายในตน และเชาวนปญญาสงผลทางตรงตอการคดอยางมวจารณญาณ ตวแปรทสงผลทางออมตอการคดอยางมวจารณญาณ คอพฤตกรรมการสอนของคร โดยสงผานการเชออานาจภายในตน และการอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย สงอทธพลทางออมผานความเชออานาจภายในตนและ เชาวนปญญา ผลการวเคราะหความตรงเชงโครงสรางของโมเดลปจจยเชงสาเหต พบวา มความสอดคลองกลมกลนกบขอมลเชงประจกษ โดยมคาดชนวดระดบความกลมกลนอยในเกณฑทกาหนด คอ Chi-square = 356.72, df = 154, P-value = 0.000, Chi-square/ df = 2.316 และ RMSEA = 0.047 นอกจากน ยงพบวา คาสมประสทธการพยากรณ (R2) ของการคดอยางมวจารณญาณ มคาเทากบ 0.579 แสดงวาตวแปรเชงสาเหตในโมเดลสามารถอธบายความแปรปรวนการคดอยางมวจารณญาณ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก ไดรอยละ 59.70 2. ผลการพฒนากระบวนการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก จากโมเดลปจจยเชงสาเหตทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณ สามารถพฒนา แตละปจจยในกระบวนการคดอยางมวจารณญาณ ไดดงน

173

การพฒนาพฤตกรรมการสอนของคร ไดแก การสรางแรงจงใจ การสรางความตระหนก การจดกจกรรมเสรมทกษะกระบวนการคด การจดกจกรรมการเรยนรแบบกระบวนการกลม พฒนาการพฒนาการวดผลประเมนผล และการสนบสนนจากผทมสวนเกยวของ และการเสรมแรง การสงเสรมการอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย ไดแก การสงเสรมทสาคญคอการสรางการสรางความรกความอบอน การสรางแรงจงใจ การฝกทกษะการแกปญหาดวยตนเอง การใหคาปรกษาชแนะแนวทาง การประสานความรวมมอระหวางครและผปกครองนกเรยน และการเสรมแรง การเสรมสรางความเชออานาจภายในตน ไดแก การสรางแรงจงใจ การสราง ความตระหนก การสงเสรมใหเกดทกษะการคด การจดกจกรรมการเรยนรแบบกระบวนการกลม การประสานความรวมมอระหวางครและผปกครองนกเรยน และการสนบสนนจาก ผทมสวนเกยวของ และการเสรมแรง โดยไดรบผลทางตรงทงจากพฤตกรรมการสอนของคร และการอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย การพฒนาเชาวนปญญามวธการพฒนา ไดแก การสรางแรงจงใจ การสราง ความตระหนก การศกษาธรรมชาตการเรยนรของแตละบคคล การจดกจกรรมเสรมทกษะกระบวนการคด การฝกทกษะการคดดานตาง ๆ การจดกจกรรมการเรยนรแบบกระบวนการกลม พฒนาการพฒนาการวดผลประเมนผล การสนบสนนจากผทมสวนเกยวของ และการเสรมแรง

อภปรายผลการวจย 1. ผลการวเคราะหปจจยเชงสาเหตทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก พบวา 1.1 ปจจยเชงสาเหตทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณ ของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก มตวแปรเชงสาเหต 4 ตวแปร คอ พฤตกรรมการสอนของคร การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย การเชออานาจภายในตน และเชาวนปญญา โดยทพฤตกรรมการสอนของคร การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย การเชออานาจภายในตน และ เชาวนปญญา สงผลทางตรงตอการคดอยางมวจารณญาณ ตวแปรทสงผลทางออมตอการคดอยางมวจารณญาณ คอพฤตกรรมการสอนของคร โดยสงผานการเชออานาจภายในตน และการอบรม เลยงดแบบประชาธปไตย สงอทธพลทางออมผานความเชออานาจภายในตนและเชาวนปญญา สอดคลองกบ งานวจยของ จฑารตน สพลแสง (2555) ไดศกษาปจจยทมอทธพลตอการคด อยางมวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ มจดมงหมาย เพอศกษาปจจยทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณ ของ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 5

174

ในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ และเพอพฒนาและตรวจสอบความตรงของโมเดลปจจยทมอทธพล ตอการคดอยางมวจารณญาณ ผลการวจย พบวา 1) โมเดลปจจยทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณ ทพฒนาขนมความกลมกลนกบขอมลเชงประจกษ 2) ปจจยทมอทธพลทางตรงตอ การคดอยางมวจารณญาณ คอ การรบรความสามารถของตนเอง และปจจยทมอทธพลทงทางตรงและทางออม ไดแก ความเชออานาจภายในตน การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย และประสทธภาพการสอนของคร โดยทตวแปรในโมเดลทงหมด สามารถรวมกนอธบาย ความแปรปรวนของตวแปรการคดอยางมวจารณญาณไดรอยละ 76.5 โดยสรป ผปกครอง คณะครและบคลากรทางการศกษา รวมทงผมสวนเกยวของกบการจดการศกษา สามารถนาผลการวจย ไปประยกตใชใหเกดประโยชนสงสด ทงดานการอบรมเลยงดและดานกระบวนการจดกจกรรม การเรยนร เพอสงเสรมใหนกเรยนมทกษะการคดอยางมวจารณญาณทสงขนตอไป ทงยงสอดคลองกบ งานวจยของสดศร เทพดสต (2554) ไดศกษาความสมพนธเชงสาเหตของตวแปรทมอทธพลตอความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 จงหวดอดรธาน โดยมวตถประสงคเพอเพอศกษาความสมพนธเชงสาเหตของตวแปรทมอทธพลตอความสามารถ ในการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 จงหวดอดรธาน ผลการวจย พบวา ตวแปรทมอทธพลทงทางตรงและทางออมตอความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ เรยงตามลาดบ ไดแก บรรยากาศในชนเรยน การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย และความเชออานาจภายในตน โดยตวแปรเชงสาเหตทงหมดสามารถรวมอธบายความแปรปรวนของความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณไดรอยละ 74.70โดยสรป จากผลการวจยพบวา มหลายปจจยทมอทธพลตอความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 จงหวดอดรธาน ซงไดแก บรรยากาศในชนเรยน ความเชออานาจภายในตน เจตคตตอ การเรยน ความสามารถในการใหเหตผล ความเอาใจใสของผปกครอง และ การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย ซงปจจยตาง ๆ เหลานนมความสมพนธเชอมโยงกนทงสน ดงนน ผทเกยวของ ไดแก ผบรหาร ครผสอน ผปกครอง และตวนกเรยนเองควรสงเสรม สนบสนน และพฒนาปจจยดงกลาว เพอใหนกเรยนมความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณตามเปาหมายและมาตรฐานการศกษาตอไป 1.2 โมเดลความสมพนธเชงสาเหตทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก มความสอดคลองกลมกลนกบขอมล เชงประจกษและมคาดชนวดระดบความกลมกลนทกคาอยในเกณฑทกาหนด สอดคลองกบ งานวจยของ สกญญา มณนล (2552) ไดวจยเรอง ปจจยเชงสาเหตทมอทธพลตอการคด อยางมวจารณญาณของนกเรยนทมรปแบบการเรยนแตกตางกน พบวา 1) โมเดลปจจยเชงสาเหต

175

ทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 สงกดสานกงานเขตพนทการศกษาศรสะเกษ เขต 1 มความสอดคลองกลมกลนกบขอมลเชงประจกษ 2) ตวแปรทมอทธพลตอการการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยน คอ เชาวนปญญาและแรงจงใจใฝสมฤทธ ตวแปร ทมอทธพลทางออม ไดแก ความสนใจเรยนตวแปรทมอทธพลทางตรงและทางออม ไดแก เจตคตทางการเรยนและบรรยากาศในชนเรยน โดยสรป ปจจยเชงสาเหตทมอทธพลตอการคด อยางมวจารณญาณของนกเรยน ไดแก เชาวนปญญา แรงจงใจใฝสมฤทธ ความสนใจเรยน เจตคตทางการเรยนและบรรยากาศในชนเรยน ดงนน ครผสอนจงควรนาปจจยดงกลาวมาใชในการจดกจกรรมการเรยนการสอนเพอสงเสรมและพฒนาใหนกเรยนมทกษะการคดอยางมวจารณญาณ มากขน สอดคลองกบ กรณกาญจน นนพชรพงศ (2559) ไดศกษาปจจยทมอทธพลตอการคด อยางมวจารณญาณของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลายในโรงเรยนมาตรฐานสากลเขตภาคเหนอ การวจยครงนมวตถประสงคเพอ 1) ศกษาลกษณะของปจจยทสงผลตอการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลายในโรงเรยนมาตรฐานสากลเขตภาคเหนอ 2) ศกษาอทธพล ทงทางตรงและทางออมของปจจยทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลายในโรงเรยนมาตรฐานสากลเขตภาคเหนอ โดยการทดสอบแบบจาลองความสมพนธ เชงสาเหตระหวางตวแปรพยากรณ ไดแก เจตคตตอการเรยน แรงจงใจใฝสมฤทธ พฤตกรรม การสอนของครบรรยากาศในชนเรยน การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย บคลกภาพทางวทยาศาสตร ความสามารถดานเหตผล และตวแปรเกณฑ คอ การคดอยางมวจารณญาณของนกเรยน ผลการวจยสรปได ดงน แบบจาลองความสมพนธเชงสาเหตมความสอดคลองกบ ขอมล เชงประจกษมลกษณะ ดงน 1) ตวแปรการคดอยางมวจารณญาณ ไดรบอทธพลทางตรงจากตวแปรความสามารถดานเหตผล เจตคตตอการเรยน บคลกภาพทางวทยาศาสตร และแรงจงใจใฝสมฤทธ ไดรบอทธพลทางออมจากตวแปรพฤตกรรมการสอนของคร เจตคตตอการเรยน แรงจงใจ ใฝสมฤทธ การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย และบรรยากาศในชนเรยน 2) ตวแปรทมคาอทธพลรวมตอการคดอยางมวจารณญาณ สงทสด ไดแก เจตคตตอการ รองลงมา ไดแก ความสามารถ ดานเหตผล พฤตกรรมการสอนของคร แรงจงใจใฝสมฤทธ บคลกภาพทางวทยาศาสตร การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย และบรรยากาศในชนเรยนมคาอทธพลรวมนอยทสด 2. ผลการพฒนากระบวนการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก การพฒนาพฤตกรรมการสอนของคร มวธการพฒนาทส าคญคอ การสรางแรงจงใจ การสรางความตระหนก การจดกจกรรมเสรมทกษะกระบวนการคด การจดกจกรรมการเรยนร

176

แบบกระบวนการกลม การพฒนาการวดผลประเมนผล และการสนบสนนจากผทมสวนเกยวของ สอดคลองกบ บญชนก ธรรมวงศา (2561) ไดกลาววา ไมวาการจดกระบวนการเรยนรจะเปน แบบเดยวหรอแบบกลม หวใจส าคญทจะพฒนาศกยภาพดานการคดอยางมวจารณญาณคอ นกเรยน ตองไดหารอแลกเปลยนความคดระหวางกนและหาค าตอบดวยตนเอง รวมทงการจดกจกรรม การเรยนการสอนของครผสอนมหลากหลายแนวทางและรปแบบทชวยกระตนทกษะมากมาย ทครผสอนสามารถน ามาปรบใชใหเหมาะสม โดยตองไมลมพจารณาถงการกระตนใหเกดความสามารถ 4 ขอ คอ ความสามารถในการวเคราะหเชงระบบ เชงโตแยง การสรางสรรคผลงานและการตดสนคณภาพ กบพจารณาความแตกตางของระดบทกษะหรอชวงวยของนกเรยนมาเปนเกณฑออกแบบดวย เพราะนกเรยนทคดอยางมวจารณญาณไดใชวจารณญาณเปน หรอมทกษะ การคดอยางมวจารณญาณ (Critical thinking) จะมโอกาสประสบความส าเรจในการด าเนนชวต ดานอน ๆ ดวยเชนกน สอดคลองกบ งานวจยของ Slameto (2017) ไดศกษาปจจยทสงผลตอ การคดอยางมวจารณญาณการวจยครงนมวตถประสงคเพอเพอหาปจจยทสงผลตอการคด อยางมวจารณญาณ ผลการวจยพบวา ปจจยดานนกศกษา (แรงจงใจในการเรยนร, ความพรอมของศษยเกาในการเขาสชมชน ICT) ดานครผสอน (ความสามารถในการสรางและจดการเรยนการสอนแบบใหมของครผสอน) สงผลตอการคดอยางมวจารณญาณ การสงเสรมการอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย มวธการสงเสรมทส าคญคอการสรางการสรางความรกความอบอน การสรางแรงจงใจ การฝกทกษะการแกปญหาดวยตนเองการใหค าปรกษาชแนะแนวทาง การประสานความรวมมอระหวางครและผปกครองนกเรยน สอดคลองกบ งานวจยของ จฑารตน สพลแสง (2555) ไดศกษาปจจยทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ผลการวจยปรากฏ พบวา ปจจย ทมอทธพลทางตรงตอการคดอยางมวจารณญาณ คอ การรบรความสามารถของตนเอง และปจจย ทมอทธพลทงทางตรงและทางออม ไดแก ความเชออ านาจภายในตน การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย และประสทธภาพการสอนของคร และสอดคลองกบ กรณกาญจน นนพชรพงศ (2559) ไดศกษาปจจยทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลายในโรงเรยนมาตรฐานสากลเขตภาคเหนอผลการวจยสรปไดดงน ตวแปรการคดอยางมวจารณญาณ ไดรบอทธพลทางตรงจากตวแปรความสามารถดานเหตผล เจตคตตอการเรยน บคลกภาพทางวทยาศาสตร และแรงจงใจใฝสมฤทธ ตามล าดบ ไดรบอทธพลทางออมจากตวแปรพฤตกรรม การสอนของคร เจตคตตอการเรยน แรงจงใจใฝสมฤทธ การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย และบรรยากาศในชนเรยน สอดคลองกบ งานวจยของ สดารกษ นรทรรมย (2554) ไดศกษาปจจยทมอทธพลตอความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 จงหวด

177

มหาสารคาม ผลการวจย พบวา โมเดลทพฒนาขนมความสอดคลองกบ ขอมลเชงประจกษ โดยตวแปรทมอทธพลทางตรงตอความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ คอ เจตคตตอ การเรยน ความเชออ านาจภายในและพฤตกรรมการสอนของคร ตวแปรทมอทธพลทงทางตรงและทางออม คอ การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย และสอดคลองกบ Hong and Ho (2005, pp. 32-42) กลาววา การการอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย หมายถง การอบรมเลยงดทบตรรสกวา บดามารดาปฏบตตอตนอยางยตธรรม ใหเดกใชเวลาในการท ากจกรรมทตนสนใจ รจกมอบหมายกจกรรมทซบซอนและกระตนความสนใจใครร ไมตามใจจนเกนไป ยอมรบความสามารถและความคดเหนของบตรใหความรวมมอแกบตรตามโอกาสอนสมควร สอดคลองกบ Hauwman and Goldering (2000, pp. 105-119) ทกลาววา การการอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย คอ การอบรมเลยงดทพอแมผปกครองใหการยอมรบลกและมขอจ ากดผปกครองจะมความพงพอใจ ในมตตาง ๆ นอกเหนอจากมตทางวชาการ สงเสรมภาวะความเปนผน าแกบตรใหเสรภาพ ในการแสดงความคดเหน เดกทไดรบการอบรมเลยงดแบบนจะมลกษณะคลองแคลวเปนอสระ ไมพงพาผอน และมความคดรเรมสรางสรรค การเสรมสรางความเชออ านาจภายในตน มวธการเสรมสรางทส าคญคอ การสรางแรงจงใจ การสรางความตระหนก การสงเสรมใหเกดทกษะการคด การจดกจกรรมการเรยนรแบบกระบวนการกลม การประสานความรวมมอระหวางครและผปกครองนกเรยน และการสนบสนนจากผทมสวนเกยวของ โดยทความเชออ านาจภายในตนไดรบผลทางตรงจากพฤตกรรมการสอนของคร คอ การสรางแรงจงใจ การสรางความตระหนก การสงเสรมทกษะการคด การประสาน ความรวมมอระหวางครและผปกครองนกเรยน และการสนบสนนจากผทมสวนเกยวของ และไดรบผลทางตรงจากการอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย คอ การสรางแรงจงใจ การสงเสรมทกษะการคด และการประสานความรวมมอระหวางครและผปกครองนกเรยน สอดคลองกบ งานวจยของจฑารตน สพลแสง (2555) ไดศกษาปจจยทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 5 ในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ผลการวจย พบวา ปจจยทมอทธพลทงทางตรงและทางออม ไดแก ความเชออ านาจภายในตน การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย และประสทธภาพการสอนของคร และสอดคลองกบ งานวจยของ เจนจรา เชยครบร (2559) ไดศกษาความสมพนธเชงสาเหตของปจจยทสงผลตอตอความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ผลการศกษา ปจจยเชงสาเหตทง 6 ตว ไดแก ความสามารถในการอาน ความสามารถดานเหตผล ความเชออ านาจภายในตน เจตคตตอการเรยน แรงจงใจใฝสมฤทธ และบรรยากาศในชนเรยนทกคามความสมพนธทางบวกกบความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ

178

การพฒนาเชาวนปญญามวธการพฒนาทส าคญ คอ การสรางแรงจงใจ การสราง ความตระหนก การศกษาธรรมชาตการเรยนรของแตละบคคล การจดกจกรรมเสรมทกษะกระบวนการคด การฝกทกษะการคดดานตาง ๆ การจดกจกรรมการเรยนรแบบกระบวนการกลม การพฒนาการวดผลประเมนผล และการสนบสนนจากผทมสวนเกยวของโดยทการพฒนา เชาวนปญญาไดรบผลทางตรงจากการอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย คอ การสรางแรงจงใจ ศกษาธรรมชาตการเรยนรแตละบคคล และการสงเสรมและสนบสนนจากครและผปกครอง สอดคลองกบ สกญญา มณนล (2552) วจยเรอง ปจจยเชงสาเหตทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนทมรปแบบการเรยนแตกตางกน พบวา ตวแปรทมอทธพลตอการการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยน คอ เชาวนปญญาและแรงจงใจใฝสมฤทธ ตวแปรทมอทธพลทางออม ไดแก ความสนใจเรยนตวแปรทมอทธพลทางตรงและทางออม ไดแก เจตคตทางการเรยนและบรรยากาศในชนเรยน โดยสรป ปจจยเชงสาเหตทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยน ไดแก เชาวนปญญา แรงจงใจใฝสมฤทธ ความสนใจเรยน เจตคตทางการเรยนและบรรยากาศในชนเรยน และสอดคลองกบ นธภทร บาลศร (2553) ไดศกษาปจจยทสงผลตอการคดวจารณญาณของนกศกษาปรญญาบณฑต: การประยกตใชโมเดลพหระดบพฒนาการแบบผสม ผลการวจยพบวา เชาวนปญญาทางอารมณสงผลตอการคดอยางมวจารณญาณมากทสด ทกษะทางปญญาและ เชาวนปญญาทางอารมณมอทธพลปฏสมพนธตอการคดอยางมวจารณญาณอยางมนยส าคญ ทางสถตทระดบ .05 การพฒนากระบวนการคดอยางมวจารณญาณ ประกอบดวยการพฒนาพฤตกรรม การสอนของคร การสงเสรมการอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย การเสรมสรางความเชออ านาจภายในตน และการพฒนาเชาวนปญญา และมการเสรมแรงเปนสวนเสรมกระบวนการหลก ในการพฒนาการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก ทเปนเชนนเพราะการใหแรงเสรมเปนวธการของการเรยนรแบบวางเงอนไขการกระท าของ สกนเนอร เปนวธการทสามารถน ามาใชในการแกไขพฤตกรรมของเดกในโรงเรยนไดอยางมประสทธภาพ มขอมลยนยนการใชแรงเสรมในหลายรปแบบเชนการใหแรงเสรมทเปนสงของ ทจบตองได กนได แรงเสรมทางสงคมทเปนค าชมเชย การใหความสนใจ แรงเสรมทเปนกจกรรม ทเดกชอบมากกวากจกรรมการเรยน แรงเสรมทแลกเปลยน ฯลฯ มงานวจยตงแตอดตจนถงปจจบนทยนยนวาแรงเสรมประสทธภาพแกไขพฤตกรรมการเรยน พฤตกรรมทางสงคมและอน ๆ เชน งานวจยของ พมพวสาข ตงเคลอบ (2555) ผลการวจยพบวา เมอใชวธการเสรมแรงทางบวก (การเพมคะแนน) จะกระตนใหนกศกษาเลนอนเทอรเนตระหวางเรยนลดลงนอยกวา การใชวธการเสรมแรงทางลบ (การหกคะแนน) โดยเมอไดรบการเสรมแรงทางบวกจะท า ใหมความสนใจเรยน

179

มากขนและเมอนกศกษาเขาใจเนอหาและสามารถท าแบบฝกหดไดจะสงผลตอคะแนนของนกศกษาสงขนอกดวย และงานวจยของ วนด จเปยม (2554) ผลการศกษาพบวา นกเรยนระดบ ชนประถมศกษาปท 3/ 5 มพฤตกรรมความรบผดชอบในการท างานทไดรบมอบหมายในรายวชาวทยาศาสตรมากขนหลงการใชแรงเสรมทางบวกดวยเบยอรรถกรและมพฤตกรรมความรบผดชอบในการท างานทไดรบมอบหมายสงกวารอยละ 70 ซงเปนไปตามเกณฑทตงไว

ขอเสนอแนะ ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช 1. ผลจากการวจยทไดครผสอนผปกครองสถาบนการศกษาและผมสวนเกยวของ กบการพฒนาการศกษาของนกเรยนโดยเฉพาะครและผปกครองเปนผทใกลชดกบนกเรยน มากทสด ผปกครองควรดแลเอาใจใสในการอบรมเลยงด ครควรใหความสาคญในเรอง การจดกจกรรมการเรยนการสอน ควรจดกจกรรมการสอนทหลากหลายใหนกเรยนสามารถเขารวมและ ฝกทกษะในดานตาง ๆ ตามความถนดและความสนใจของตนเองสงเสรมใหนกเรยนมความเชอมนในตนเอง สามารถคดและตดสนใจไดอยางมเหตผล มเจตคตทดตอการเรยน สรางแรงจงใจเพอใหนกเรยนมความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณได 2. เนองจากการคดอยางมวจารณญาณ สามารถฝกฝนและพฒนาใหเกดขนในตวนกเรยนได สถานศกษาและหนวยงานทเกยวของ ควรสงเสรมใหนกเรยนไดฝกการคดอยางมวจารณญาณในกจกรรมตาง ๆ ทงในและนอกหองเรยนใหมศกยภาพในการเรยนรอยางเตมท ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป 1. เนองจากในการวจยครงนมขอจากดเรองเวลาในการเกบรวบรวมขอมล สงผลใหขอมลมความคลาดเคลอน ดงนน จงควรเกบรวบรวมขอมลในชวงตนภาคเรยนเพอใหเกด ความคลาดเคลอนนอยทสด และนาไปศกษากบกลมตวอยางทมลกษณะใกลเคยงกบกลมตวอยางเพอใหผลการวจยไดมความชดเจนยงขนซงจะทาใหเกดประโยชนสาหรบการพฒนานกเรยน ในระดบมธยมศกษาตอไป 2. จากการวจยในครงนตวแปรทผวจยไดศกษาไดรวมกนพยากรณความสามารถ ในการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก ไดรอยละ 59.70 ทเหลอเปนอทธพลของตวแปรอนทไมไดนามาศกษาวจยในครงน ดงนน การพฒนาโมเดลปจจยเชงสาเหตทมอทธพลตอความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ ในครงตอไป จงควรพจารณานาตวแปรอนทมอทธพลมาศกษาเพมเตมตามทผวจยไดทาการศกษาไว

180

บรรณานกรม กนกทอง มหาวงศนนท. (2550). การวเคราะหความสมพนธของตวแปรทมอทธพลตอการคด อยางมวจารณญาณของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 2. ปรญญานพนธการศกษา มหาบณฑต, สาขาวชาการวจยและสถตการศกษา, บณฑตวทยาลย, มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ. กรณกาญจน นนพชรพงศ. (2559). ปจจยทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยน มธยมศกษาตอนปลายในโรงเรยนมาตรฐานสากลเขตภาคเหนอ. วทยานพนธ ปรชญาดษฎบณฑต, สาขาวชาวจยการศกษา, บณฑตวทยาลย, มหาวทยาลยรามคาแหง. กรช แรงสงเนน. (2554). การวเคราะหปจจยดวย SPSS และ AMOS เพอการวจย. กรงเทพฯ: ซเอดยเคชน. กลยา วานชยบญชา. (2556). การวเคราะหสถต: สถตส าหรบการบรหารและวจย (พมพครงท 14). กรงเทพฯ: ภาควชาสถต คณะพาณชยศาสตรและการบญช จฬาลงกรณมหาวทยาลย. กาญจนา ไชยพนธ. (2544). การสรางและพฒนา EQ เพอความสาเรจในชวต. วารสารวชาการ, 2(12), 2-6. เกดศร ทองนวล. (2550). ปจจยทสมพนธกบการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษา ปท 6 สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาศรสะเกษ เขต 4. วทยานพนธการศกษา มหาบณฑต, สาขาวชาการวจยการศกษา, บณฑตวทยาลย, มหาวทยาลยมหาสารคาม. คณาจารยโปรแกรมวชาคณตศาสตรและสถตประยกต คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา. (2552). การคดและการตดสนใจ. กรงเทพฯ: โอเดยนสโตร. เจนจรา เชยครบร. (2559). ความสมพนธเชงสาเหตของปจจยทสงผลตอตอความสามารถในการคด อยางมวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3. วทยานพนธครศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชาวจยและประเมนผลการศกษา, บณฑตวทยาลย, มหาวทยาลยราชภฏ นครราชสมา. จฑารตน สพลแสง. (2555). ปจจยทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 5 ในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ. วทยานพนธการศกษามหาบณฑต, สาขาวชาการวจยการศกษา, บณฑตวทยาลย, มหาวทยาลยมหาสารคาม.

181

ฉนชย จนทะเสน. (2560). การพฒนารปแบบการจดการเรยนรวทยาศาสตรเพอสงเสรมการคด อยางมวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลาย. วทยานพนธปรชญา ดษฎบณฑต, สาขาวชาหลกสตรและการสอน, บณฑตวทยาลย, มหาวทยาลยมหาสารคาม. ชนก ธรรมวงศา. (2561). Critical thinking: สอนเดกใหรคด ผดหรอถกกใชวจารณญาณเปน. เขาถงไดจาก https://thepotential.org/2018/11/30/how-to-critical-thinking/ ชยวฒน สทธรตน. (2553). การจดการเรยนรแนวใหม. นนทบร: สหมตรพรนตงแอนดพบลสซง. ณรงค ชจนทร. (2553). ออกแบบการสอนแบบไหนทโดนผเรยนยคใหม (2010) มากทสด. เขาถงไดจาก http: //www.dusittrang.com/web/index.php/jomsocial/6759 ดรณ พงษเดชา. (2542). ความสมพนธระหวางแบบการคดกบความสามารถในการคด อยางมวจารณญาณ ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6. วทยานพนธการศกษา มหาบณฑต, สาขาวชาการวดผลการศกษา, บณฑตวทยาลย, มหาวทยาลยทกษณ. ดารณ บญวก. (2543). การศกษาปจจยบางประการทสมพนธกบการคดอยางมวจารณญาณ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 จงหวดนครศรธรรมราช. ปรญญานพนธการศกษา มหาบณฑต, สาขาวชาการวดผลการศกษา, บณฑตวทยาลย, มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร. ตวง อนทะไชย. (2544). วทยาการดานการคด. กรงเทพฯ: เดอะมาสเตอรกรป. ตวง อนทะไชย. (2554). ศาสตรการสอน: องคความรเพอการจดกระบวนการเรยนรทม ประสทธภาพ. กรงเทพฯ: สานกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย. ตวง อนทะไชย. (2555). ทศทางการศกษาไทย. เขาถงไดจาก http://www.human.cmu.ac.th/download/t_cnx21032018.pdf ตวง อนทะไชย. (2557). ศาสตรการสอน: องคความรเพอการจดกระบวนการเรยนรทม ประสทธภาพ (พมพครงท 14). กรงเทพฯ: ดานสทธาการพมพ. ดวงจนทร วรคามน, ปงปอนด รกอานวยกจ และยศวร สายฟา. (2559). รายงานการวจย การศกษา ความสามารถดานการคดวเคราะหและการมจตสาธารณะเพอพฒนาศกยภาพ การเปนคนดคนเกงของนกเรยนไทย. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรกจบณฑตย. ทองสข รวยสงเนน. (2552). เอกสารชดพฒนาทกษะการคด โครงการวจยและพฒนารปแบบ การจดการเรยนรเพอพฒนาทกษะการคดส าหรบนกเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน เลม 2 รปแบบการจดการเรยนรเพอพฒนาทกษะการคด. กรงเทพฯ: สถาบนพฒนา ความกาวหนา กรงเทพมหานคร.

182

ทศนา แขมมณ. (2544). วทยาการดานการคด. กรงเทพฯ: เดอรมาสเตอรกรป แมเนจเมนท ทศนา แขมมณ. (2557). ศาสตรการสอน: องคความรเพอการจดกระบวนการเรยนรทม ประสทธภาพ. กรงเทพฯ: สานกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย. ธารณ ลอยขามปอม. (2552). ปจจยทมอทธพลตอความสามารถในการคดเชงวพากษของนกเรยน ชนมธยมศกษาตอนตน ส านกงานเขตพนทการศกษาขอนแกนเขต 5. วทยานพนธ การศกษามหาบณฑต, สาขาวชาการวจยการศกษา, บณฑตวทยาลย, มหาวทยาลยมหาสารคาม. ธรดนย โพธคา. (2551). อทธพลของความฉลาดทางเชาวนปญญา (IQ) ความฉลาดทางอารมณ (EQ) ความฉลาดทางศลธรรมและจรยธรรม (MQ) และความฉลาดในการเผชญและ ฟนฝาอปสรรค (AQ) ทมตอเจตคตทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6. วทยานพนธการศกษามหาบณฑต, สาขาวชาการวจยการศกษา, บณฑตวทยาลย, มหาวทยาลยมหาสารคาม. นฤมล ศราธพนธ. (2546). การพฒนารปแบบการสอนทกษะการคดอยางมวจารณญาณสาหรบ ทางคหกรรมศาสตร. วทยานพนธศลปศาสตรดษฎบณฑต, สาขาวชาอาชวศกษา, บณฑตวทยาลย, มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. นวพร เชดฉาย. (2545). การศกษาความเชอในความสามารถของตนเองในการเลอกเรยนกลม วชาการขายในสาขาวชาพณชยการของนกเรยนระดบประกาศนยบตรวชาชพชนปท 2 วทยาลยพณชยการ สงกดกรมอาชวศกษา กรงเทพมหานคร. ปรญญานพนธการศกษา มหาบณฑต, สาขาวชาจตวทยาการแนะแนว, บณฑตวทยาลย, มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. นวลจตต เชาวกรตพงศ, เบญจลกษณ น าฟา และชดเจน ไทยแท. (2554). การจดการเรยนการสอน แบบเนนผเรยนเปนส าคญ. เขาถงไดจาก http://edu.chandra.ac.th/blog/?p=110 นนทดา ราศ. (2553). การสรางแบบทดสอบการคดอยางมวจารณญาณเกยวกบเศรษฐศาสตรตาม แนวคดเศรษฐกจพอเพยง ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2. วทยานพนธ ศกษาศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชาการวดและประเมนผลการศกษา, บณฑตวทยาลย, มหาวทยาลยขอนแกน. นธภทร บาลศร. (2553). ปจจยทสงผลตอการคดอยางมวจารณญาณของนกศกษาปรญญาบณฑต: การประยกตใชโมเดลพฒนาการพหระดบแบบผสม. วทยานพนธครศาสตรดษฎบณฑต, สาขาวชาวธวจยการศกษา, บณฑตวทยาลย, จฬาลงกรณมหาวทยาลย. นราศ จนทรจตร. (2553). การเรยนรดานการคด. มหาสารคาม: มหาวทยาลยมหาสารคาม.

183

บรรจง อมรชวน. (2556). การคดอยางมวจารณญาณ. กรงเทพฯ: อมรนทรบคเซนเตอร. บญชม ศรสะอาด. (2545). การวจยเบองตน (พมพครงท 7). กรงเทพฯ: สวรยาสาสน. บญชนก ธรรมวงศา. (2561). ครในยคเสรนยมใหม: จะท าอยางไรไมใหหมดสนกกบการสอน. เขาถงไดจาก https://thepotential.org/2019/07/09/neoliberalism-in-thai-education/ บญชม ศรสะอาด. (2553). การวจยเบองตน (พมพครงท 8). กรงเทพฯ: สวรยาสาสน. ประพนธศร สเสารจ. (2553). การพฒนาการคด. กรงเทพฯ: 9119 เทคนค พรนตง. ประสาท อศรปรดา. (2552). สารตถะจตวทยาการศกษา. ขอนแกน: คลงนานาวทยา. ปรชา โตะงาม. (2552). ปจจยทมอทธพลตอความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 5 สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาศรสะเกษ เขต 3. วทยานพนธ การศกษามหาบณฑต, สาขาวชาการวจยการศกษา, บณฑตวทยาลย, มหาวทยาลย มหาสารคาม. ปรชาญ เดชศร. (2555). ประกาศผลการประเมน TIMSS. เขาถงไดจาก http://www.manager.co.th/QOL/ViewNews.aspx?NewsID=9550000150408 ปรยาพร วงศอนตรโรจน. (2551). จตวทยาการศกษา. กรงเทพฯ: ศนยสอเสรมกรงเทพ. ปยะนช ฉมพา. (2551). ปจจยทสงผลตอการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ในโรงเรยนมธยมศกษา สงกดส านกงานพนทการศกษาเลย เขต 1. วทยานพนธครศาสตร มหาบณฑต, สาขาวชาวจยและประเมนผลการศกษา, บณฑตวทยาลย, มหาวทยาลยราชภฏเลย. ฝายวชาการเอกซเปอรเนท. (2548). เทคนคการคดและจ าอยางเปนระบบ (Systematic thinking & mind mapping) (พมพครงท 3). กรงเทพฯ: เอกซเปอรเนท. พระราชบญญตการศกษาแหงชาต 2542 (ฉบบท 3) พ.ศ. 2553. (2553). ราชกจจานเบกษา. เลม 127 (ตอนท 45 ก), หนา 1-3. พมพนธ เดชะคปต. (2554). การเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนส าคญ: แนวคด วธและเทคนค การสอน 1. กรงเทพฯ: เดอะมาสเตอรกรป แมเนจเมนท. พมพวสาข ตงเคลอบ. (2555). รายงานวจยในชนเรยน การพฒนาความสนใจในการเรยนวชา BCS121 การเขยนโปรแกรม 2 ของนกศกษาชนปท 1 ภาควชาคอมพวเตอรธรกจ คณะสารสนเทศศาสตร โดยการใชเทคนคการเสรมแรง. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยศรปทม. พรอมพไล บวสวรรณ. (2554). ครอบครวและโรงเรยน หนสวนเพอคณภาพผเรยน. กรงเทพฯ: แสงดาว.

184

เพญพศทธ เนคมานรกษ. (2537). การพฒนารปแบบพฒนาการคดอยางมวจารณญาณส าหรบ นกศกษาคร. วทยานพนธครศาสตรดษฎบณฑต, สาขาวชาหลกสตรและการสอน, บณฑตวทยาลย, จฬาลงกรณมหาวทยาลย. รงสรรค โฉมยา. (2553). จตวทยาพน: ฐานในการท าความเขาใจพฤตกรรมมนษย. มหาสารคาม: มหาวทยาลยมหาสารคาม. รตนา ศรพานช. (2542). จตวทยาทวไป. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรรมศาสตร. ลกขณา สรวฒน. (2558). การรคด (Cognition). กรงเทพฯ: โอเดยนสโตร. ลวน สายยศ และองคณา สายยศ. (2543). เทคนคการวจยทางการศกษา. กรงเทพฯ: สวรยาสาสน. ลขต ธรเวคน. (2556). ความสมพนธระหวางการเมองและเศรษฐกจ. วารสารวทยาการจดการ มหาวทยาลยราชภฏสราษฎรธาน, 19(1), 1-16. วนดา ทองดอนอา. (2551). การศกษาความสมพนธระหวางปจจยบางประการกบการคดอภมานของ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 สงกดส านกงานเขตพนทการศกษานครปฐม เขต 1. วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชาการวจยและสถตทางการศกษา, คณะศกษาศาสตร, มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. วรรณา เปลยนพม. (2552). ความสมพนธเชงสาเหตของปจจยทสงผลตอความสามารถในการคด อยางมวจารณญาณของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตพนทการศกษา กรงเทพมหานคร เขต 3. ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต, สาขาวชาการวจยและ สถตทางการศกษา, บณฑตวทยาลย, มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. วชรา เลาเรยนด. (2553). รปแบบและกลยทธการจดการเรยนรเพอพฒนาทกษะการคด (พมพครงท 5). นครปฐม: สานกพมพมหาวทยาลยศลปากร. วนด จเปยม. (2554). รายงานวจยในชนเรยน การศกษาผลของการใชแรงเสรมทางบวก ดวยเบยอรรถกรทมตอพฤตกรรมความรบผดชอบในการท างานทไดรบมอบหมาย ในรายวชาวทยาศาสตรของนกเรยนในระดบชน ประถมศกษาปท 3/ 5. กรงเทพฯ: โรงเรยนอสสมชญ. วมลรตน สนทรโรจน. (2554). นวตกรรมเพอการเรยนร. มหาสารคาม: มหาวทยาลยมหาสารคาม. วไลลกษณ เสรตระกล. (2552). ปจจยทมอทธพลตอความเปนปกแผนของครอบครวตามทศนะของ วยรนไทย. วทยานพนธปรชญาดษฎบณฑต, สาขาวชาสงคมวทยา, บณฑตวทยาลย, มหาวทยาลยรามคาแหง.

185

วสทธ วนาอนทรยธ. (2548). การพฒนาโมเดลเชงสาเหตของความฉลาดทางเชาวนปญญา ความฉลาดทางอารมณความฉลาดทางจรยธรรม และความฉลาดในการเผชญและฟนฝา อปสรรคทมตอผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยน. วทยานพนธครศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชาวจยการศกษา, บณฑตวทยาลย, จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ศรชย กาญจนวาส. (2544). การเลอกใชสถตทเหมาะสมส าหรบการวจย (พมพครงท 4 ). กรงเทพฯ: บญศรการพมพ. สดศร เทพดสต. (2554). ความสมพนธเชงสาเหตของตวแปรทมอทธพลตอความสามารถในการคด อยางมวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 จงหวดอดรธาน. วทยานพนธ การศกษามหาบณฑต, สาขาวชาการวจยการศกษา, บณฑตวทยาลย, มหาวทยาลยมหาสารคาม. สมโภชน อเนกสข. (2559). การวจยทางการศกษา (พมพครงท 8). ชลบร: คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยบรพา. สณหวช สอนทาโก. (2550). การคดอยางมวจารญาณของนกเรยนชวงชนท 3 ทเรยนวทยาศาสตร ดวยวธสบเสาะหาความร โดยเสรมกจกรรมการคดอยางมวจารณาจารญาณ. วารสาร ศกษาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร, 18(2), 198-212. สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. (2550). ปฏรปการเรยนรผเรยนส าคญทสด. กรงเทพฯ: พมพด. สานกงานเลขาธการสภาการศกษา. (2559). แผนการศกษาแหงชาต ฉบบปรบปรง (พ.ศ. 2552- 2559). กรงเทพฯ: พรกหวานกราฟก. สกญญา มณนล. (2552). ปจจยเขงสาเหตทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนทม รปแบบการเรยนแตกตางกน. วทยานพนธการศกษามหาบณฑต, สาขาวชาการวจย การศกษา, บณฑตวทยาลย, มหาวทยาลยมหาสารคาม. สคนธ สนธพานนท, วรรตน วรรณเลศลกษณ และพรรณ สนธพานนท. (2555). ทกษะการคด ตามแนวปฏรปการศกษา. กรงเทพฯ: 9119 เทคนคพรนตง. สดารกษ นรทรรมย. (2554). ปจจยทมอทธพลตอความสามรถในการคดอยางมวจารณญาณของ นกเรยน ชนมธยมศกษาปท 5 จงหวดมหาสารคาม: การวเคราะหกลมพหโปรแกรม การเรยน. วทยานพนธการศกษามหาบณฑต, สาขาวชาการวจยการศกษา, บณฑตวทยาลย, มหาวทยาลยมหาสารคาม.

186

สธาน บวแกว. (2553). ปจจยทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยน ชนมธยมศกษา ปท 1 สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาศรสะเกษ เขต 3. วทยานพนธการศกษา มหาบณฑต, สาขาวชาการวจยการศกษา, บณฑตวทยาลย, มหาวทยาลยมหาสารคาม. สเมตตา คงสง. (2553). การพฒนาโปรแกรมสรางเสรมการคดอยางมวจารณญาณส าหรบนกเรยนท มความสามารถพเศษ ระดบชนประถมศกษาปท 4-6. ปรญญานพนธการศกษา ดษฎบณฑต, สาขาวชาการศกษาพเศษ, บณฑตวทยาลย, มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. สรางค โควตระกล. (2553). จตวทยาการศกษา (พมพครงท 9). กรงเทพฯ: สานกพมพแหง จฬาลงกรณมหาวทยาลย. สรางค โควตระกล. (2554). จตวทยาการศกษา (พมพครงท 10). กรงเทพฯ: สานกพมพแหง จฬาลงกรณมหาวทยาลย. สวมล ตรกานนท. (2555). การวเคราะหตวแปรพหในงานวจยทางสงคมศาสตร. กรงเทพฯ: สานกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย. โสรจจ แสนคา. (2555). การศกษาปฏสมพนธระหวางการเรยนวชาวทยาศาสตรแบบผสมผสานทม ระดบการสบเสาะตางกนกบผเรยนทมกลมพหปญญาตางกน ทสงผลตอการคด อยางมวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3. วทยานพนธปรชญาดษฎบณฑต, สาขาวชาหลกสตรและการสอน, บณฑตวทยาลย, มหาวทยาลยศลปากร. อรพรรณ ลอบญธวชชย. (2543). การคดอยางมวจารณญาณ: การเรยนการสอนทางพยาบาลศาสตร. กรงเทพฯ: ธนาเพรส แอนด กราฟฟค. อรพณ พฒนผล. (2551). การพฒนาแบบทดสอบวดความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ ส าหรบนกเรยนชวงชนท 3 โรงเรยนมธยมศกษาสงกดส านกงานเขตพนทการศกษา นครสวรรค เขต 1. ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต, สาขาวชาการวดผลการศกษา, บณฑตวทยาลย, มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร. อษณย อนรทธวงศ. (2555). ทกษะความคด: พฒนาอยางไร. กรงเทพฯ: อนทรณน. American Psychology Association. (2005). APA’s learner-centered psychological principles. Retrieved from http://www.apa.org/lcp.htm Bandura, A., & Cervone, D. (1996). Differential engagement of self-reactive influences in cognitive motivation. Organizational Behavior and Human Decision Process, 38, 120-133. Babbie, E. (2010). The practice of social research (12th ed.). Belmont, CA: Wadsworth Cengage

Learning.

187

Barry, V. E., & Rudinow, J. (1989). Student thinking: A comprohensive approach. New York: Allyn and Bacon. Boss, R. W. (2010). Critical thinking. Retrieved from http://www.ala.org/ala/mgrps/divs/pla/ plapublications/platechnotes/virtualreference2010.pdf Decaroli, J. (1973). What research sat to the classroom teacher: Critical thinking. Social Education, 37(1), 67-69. Dressel, P. L., & Mayhew, L. B. (1957). General education: Explorations in evaluation (2nd ed.). Washington, DC: American Council on Educations. Elder, L., & Paul, R. (2012). Critical thinking: Competency standards essential for the cultivation of intellectual skills, part 4. Journal of Developmental Education, 35(3), 30-31. Ennis, R. H. (1985). A logical basic of measuring a critical thinking skills. Education Leadership, 43(2), 45-47. Ennis, R. H. (1996). Critical thinking disposition: Their nature and assess ability. University of lllinois UC., 18(2 & 3), 166. Facione, P. A., & Facione, N. C. (1998). Critical thinking: Assessment ideas. Millbrac, CA: The California Academic Press. Gardner, H. (1999). Who owns intellgence?. Retrieved from http://www.theatlantic.com/issues/99feb/intel.html.

Glaser, E. M. (1941). An experiment in the development of critical thinking. New York: AMS Press. Gould, D. (2005). Future direection in coaching life skills: Understanding high school

coaches’ views and need. Retrieved from http://www.coach.cu.Haase Guildford, J. P. (1965). Personality. New York: McGraw-Hill. Hair, J., Blak, W. C., Barbin, B. J., Anderson, R. E., & Tatham, R. L. (2010). Multivariate data analysis. New Jersey: Prentice-Hall. Hattie, J. R. (1985). Methodology review: Assessing unidimensionality of tests and items. Applied Psychological Measurement, 9, 139-64. Hauwman, C., & Goldering, E. (2000). Parent involvement, influence, and satisfaction in magnet schools: Do reasons for choice matter? The Urban Review, 32(2), 105-119.

188

Helgerson, L. J. (2007). Law and order: Teaching critical and strategic thinking for a complex world. Retrieved from http//proquest.umi.com Hilgard, E. R. (1967). Introduction to psychology (4th ed.). Oriando: The Dryer Press. Hong, S., & Ho, H. Z. (2005). Direct and indirect longitudinal effects of parental involvement on student achievement: Second-order latent growth modeling across ethnic groups. Journal of Educational Psychology, 97(1), 32-42. Hudgins, B. B. (1977). Learning and thinking. Illinois, FE: Peacock Publishers. Huitt, W. (2005). Increasing engagement on classroom tasks: Extrinsic versus intrinsic motivation. Valdosta, GA: Valdosta State University. Jeremiah, K. (2013). Understanding approaches to teaching critical thinking in high school classrooms. Dissertation Abstracts International, 73(10), 171-A. Jones, R. (2001). An introduction to critical thinking. NSW: Social Science Press. Kim, A. (2004). Parent-school partnership formation through the school council in Korea. Education Research for Policy and Practice, 3, 127-139. Kneedler, P. E. (1985). Assessment of critical thinking skills in history-social science. Sacramento, CA: California State Department of Education. Mara, S. E. (1997). An exploration of critical thinking, learning style, locus of control and environmental perception baccalaureate nursing student. Dissertation Abstracts International, 59(9), 3420. McClelland, D. C. (1969). Motivating economic achievement. New York: The Free Press. McCrink, C. L. S. (1999). The role of innovative teaching metrology and learning styles on critical thinking. Dissertation Abstracts International, 59(9), 3420-A. Mohammadi, E. N., Heidari, F., & Dehghan, N. N. (2012). The relationship between critical thinking ability and reading strategies used by Iranian EFL Learners. Canadian center of Science and Education, 5(10), 192-201. Nguyen, N. D. (2015). Factors influencing teaching for critical thinking in Vietnamese lower secondary schools :a mixed method study focussed on history. Doctoral dissertation, Education, Faculty of Humanities and Social Science, University of Newcastle.

189

Paul, R. & Elder, L. (2008). The miniature guide to critical thinking concepts and tools. Dillon Beach, CA: Foundation for Critical Thinking Press. Piaget, J. (1972). The principles of genetic epistemology. London: Routledge & Kegan Paul. Possin, K . (2008). A guide to critical thinking assessment. Teaching Philosophy, 31(1), 201-208. Purvis, C. A. (2009). Factors that influenec the development of critical thinking skills in associate degree nursing students. Doctoral dissertation, Education Athane, Faculty of Education, University of Georgia. Quellmalz, E. S. (1985). Needed better method for testing higher oder thinking skill. Educational Leadership, 43(6), 29-34. Rotter, J. B. (1982). The development and applications of social learning theory. New York: Praeger. Schumacker, R. E., & Lomax, R. G. (2004). A beginner’s guide to structural equation modeling. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates. Scriven, S. M., & Paul, R. (1996). Defining critical thinking: A draft statement for the national council for excellence in critical thinking. Retrieved from http://www.criticalthinking.org/University /univlibrary/library.nclk Slameto, S. (2017). Critical thinking and its affecting factors. Surakarta: Universitas Kristen Satya. Stemberg, R. J. (1995). Beyond IQ: A triarchic theory of human intelligence. Cambridge: Cambridge University Ptess. Soeherman, S. (2011). The relationships of critical thinking skills, critical thinking dispositions, and college experiences of theological students in Indonesia. Dissertation Abstracts International, 72(05), 313-A. Slavin, R. (2003). Cooperative learning: Theory, research, and practice. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall. Smit, A. J. (2010). The competitive advantage of nations: Is Porter's diamond framework a new theory that explains the international competitiveness of countries?. Southern African Business Review, 14(1), 105-130. Speaman, C. (1927). The ability of man. New York: Macmilan.

190

Stevens, J. (2002). Applied multivariate statistics for the social sciences (4th ed.). New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates. Sternberg, R. J. (1985). Beyond IQ: A triarchic theory of human intelligence. New York: Cambridge University Press. Strickland, B. F. (1997). A study of factor affecting administrative unit of North California. Dissertation Abstracts International, 23(12), 4598-4599. Thongnuypram, C. (2013). Factor influencing the critical thinking of teacher students studying at the Faculty of Education in Suratthani Rajabhat University. Proscenia-Social and Behavioral Sciences, 103, 386-391. Thurstone, L. L. (1967). Reading in attitude theory and measurement. New York: John Wiley and Sons. Vygotsky, L. (1978). Mind in society: The development of higher psychological processes. Cambridge, MA: Harvard University Press. Watson, G., & Edward, M. G. (1964). Watson-Glaser critical thinking appraisal manual. New York: Harcourt Brace and World. Watson, G., & Edward, M. G. (1994). Critical thinking appraisal. New York: Harcourt Brace and World. Wechser, D. (1958). The measurement and appraisal of audit intelligence. Baltimor: The William & Wilkins. Woolfolk, A. (2010). Educational psychology (11th ed.). Upper Saddle River, NJ: Pearson Education.

191

ภาคผนวก

192

ภาคผนวก ก รายชอในการตรวจสอบความเทยงตรงของเครองมอเพอการวจย

-สาเนาหนงสอขอความอนเคราะหในการเกบรวบรวมขอมลเพอการวจย

193

รายชอผเชยวชาญในการตรวจสอบความสอดคลอง และเหมาะสมในองคประกอบตาง ๆ ของการวเคราะหปจจยเชงสาเหตและการพฒนากระบวนการคดอยางมวจารณญาณ ของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก 1. รองศาสตราจารย ดร.นราศ จนทรจตร คณะครศาสตร มหาวทยาลยนครพนม เชยวชาญดานหลกสตรและการสอน 2. ผชวยศาสตราจารย ดร.ดลดาว ปรณานนท อาจารยประจาภาควชา วชาวจยและจตวทยาประยกต คณะครศาสตร มหาวทยาลยบรพา ผเชยวชาญดานการคดอยางมวจารณญาณ 3. ผชวยศาสตราจารย ดร.สรร ธงยศ คณะครศาสตร มหาวทยาลยนครพนม เชยวชาญดานวจยและวดผลการศกษา 4. อาจารย ดร.สรพงษ เจรญกฤตยาวฒ อาจารยประจาภาควชา วชาวจยและจตวทยาประยกต คณะครศาสตร มหาวทยาลยบรพา ผเชยวชาญดานการคดอยางมวจารณญาณ 5. อาจารย ดร.จารวรรณ เขยวน าชม คณะครศาสตร มหาวทยาลยนครพนม เชยวชาญดานวจย วดผลและสถตการศกษา

194

ภาคผนวก ข เครองมอทใชในการวจย

195

c[[แบบ

ฉบบท 1 แบบวดความสามารถการคดอยางมวจารณญาณ

ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4

ค าชแจง

แบบวดความสามารถการคดอยางมวจารณญาณ ฉบบน มจดประสงคจะน าขอมลทไดจากการท าแบบวดของนกเรยนไปใชในการการวจย เพอวเคราะหปจจยเชงสาเหตทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณ และพฒนากระบวนการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก โดยจะไมไมมผลกระทบใด ๆ ตอนกเรยน และโรงเรยน จงขอความรวมมอจากนกเรยนทกคน ท าแบบวดฉบบนอยางเตมความสามารถ เพอประโยชนแกสวนรวม โดยในการท าแบบทดสอบน มลกษณะและขอก าหนดดงน

1. แบบวดฉบบนมขอค าถามเปนขอความ ขอมล หรอสถานการณทว ๆ ไป 2. ลกษณะขอสอบเปนแบบปรนย ชนดเลอกตอบ 4 ตวเลอก รวมทงหมด 40 ขอ ใหเวลา 1 ชวโมง 30 นาท 3. ใหนกเรยนอานค าถามแตละขอใหเขาใจ แลวเลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงค าตอบเดยวจากขอ ก. ข. ค. หรอ ง. โดยท าเครองหมาย X ในแตละขอลงในกระดาษค าตอบ ทก าหนดให 4. นกเรยนควรคดใหรอบคอบกอนทจะตอบ ไมควรเดา เพราะการเดาไมไดชวยใหไดคะแนนมากขน 5. กรณมขอสงสยในวธการตอบค าถาม ขอใหนกเรยนสอบถามผด าเนนการสอบ ขอขอบคณนกเรยนทกคนทใหความรวมมอในการท าแบบทดสอบมา ณ โอกาสน

สรลกษณ พรสวรรณ

นสตปรญญาเอก สาขาวจย วดผล และสถตการศกษา

มหาวทยาลยบรพา

196

ลกษณะของแบบวด แบบวดการคดอยางมวจารณญาณฉบบน เปนแบบเลอกตอบ ชนด 4 ตวเลอก จ านวน 40 ขอ ซงมโครงสรางของแบบวดการคดอยางมวจารณญาณ ดงน ท แบบวดแตละดาน หมายเลขขอสอบ

1 ความสามารถในการระบประเดนปญหา 1, 6, 11, 16, 21, 26, 31, 36 2 ความสามารถในการเลอกและรวบรวมขอมล

ทส าคญเพอใชในการแกปญหา 2, 7, 12, 17, 22, 27, 32, 37

3 ความสามารถในการระบขอตกลงเบองตน 3, 8, 13, 18, 23, 28, 33, 38 4 ความสามารถในการก าหนดและการเลอกสมมตฐาน 4, 9, 14, 19, 24, 29, 34, 39 5 ความสามารถในการสรปและตดสนใจเพอจะน าไป

สรปอางอง 5, 10, 15, 20, 25, 30, 35, 40

รหสนกเรยน....................................................................................................................................................

โรงเรยน.............................................................................................................................................................

อาเภอ............................................................................จงหวด..........................................................................

197

ค าชแจง อานขอความตอไปนแลวตอบค าถาม สถานการณ ท 1 ใชตอบค าถาม 1-5 ...อาการนอนไมหลบเกดขนไดจากหลายสาเหต มตงแตความเครยดทรบกวนสมอง และจตใจจนทาใหไมสามารถขมตาหลบได ไปจนถงสภาวะแวดลอมรอบตวทอาจไมเออตอการนอนหลบ เชน อากาศรอนเกนไป ฝ นเยอะเกนไป แสงไฟสองสวางจาจนแยงตามากเกนไป หรอเสยงดงมากเกนไป เปนตน เมอเกดขนเปนเวลานานกจะเปนปญหาเรอรงทรบกวนจตใจและกระบวนการทางานของรางกาย สงผลกระทบตอการใชชวตประจาวน

แหลงทมา: https://www.sanook.com/health/ 1. ประเดนทสาคญของขอความน คอขอใด ก. ปญหาทเกดจากความเครยด ข. สาเหตของการนอนไมหลบ ค. การแกปญหาการนอนไมหลบ ง. ผลทเกดจากการนอนไมหลบ 2. ถานกเรยนตองการพสจนความจรงเรองดงกลาว ควรจะใชวธการใดจงจะเหมาะสมทสด ก. หาขอสรปโดยการทาจตใจใหสงบ ผอนคลายและจดบรรยากาศใหเออตอ การนอนหลบ ข. ปรกษาคณหมอเกยวกบอาการของการนอนไมหลบ ค. ศกษาหาขอมลเกยวกบการนอนไมหลบเพมเตม ง. ออกกาลงกายหรอหากจกรรมอนทาเพอผอนคลายความเครยด 3. ขอความใดเปนไปไดททาใหขอความขางตนเปนจรง ก. ถาทกคนไมมความเครยดกจะไมเปนโรคนอนไมหลบ ข. การตดเครองปรบอากาศสามารถชวยใหนอนหลบสนทขน ค. การนงสมาธกอนนอนจะใหหลบงายขน ง. ถาเกดความเครยดควรหากจกรรมททาใหผอนคลายและจดบรรยากาศใหเออตอ การนอนหลบ

198

4. จากขอความขางตน ถาพกผอนหรอนอนหลบไมพอเหมาะจะเกดอะไรขน ก. เกดความเครยดสะสม ข. หนาตาซบซด อดโรย น าหนกลด ค. สงผลตอการทากจกรรมตาง ๆ ในชวตประจาวน ง . สงผลระยะยาวตอรางกายและจตใจ 5. จากขอความขางตน ขอใดเปนขอสรปทเหมาะสมทสด ก. เราควรหาวธปองกนอาการนอนไมหลบ ข. เราควรศกษาหาความรเพมเตม หรอปรกษาคณหมอเมอเกดอาการนอนไมหลบ ค. เราควรหลกเลยงสาเหตของการนอนไมหลบ ง. เราควรศกษาหาสาเหตการนอนไมหลบอน ๆ เพมเตม สถานการณท 2 ตอบค าถามขอท 6-10 ...ความเชอของใครบางคน คดวาการกนไขวนละ 1 ฟอง ถอวามากเกนไปสาหรบรางกาย เพราะในไขมคอเลสเตอรอลสง แตเมอเรว ๆ นคณหมอชนนาของไทยไดออกมาแนะนาวา คนทกวยทมสขภาพด สามารถกนไขไดวนละ 1 ฟอง เพราะไขเปนอาหารโปรตนสง กนแลวสขภาพแขงแรง ไมเกดปญหาไขมนในเลอดสง ไมตองพงวตามน เปนอาหารททกคนเขาถงได อกทงประหยดคาใชจาย และเปนเรองงาย ๆ ทหลายคนมองขาม…

แหลงทมา: https://www.posttoday.com/life/life/575698 6. ประเดนทสาคญของขอความน คอขอใด ก. ประโยชนของการการกนไขวนละ 1 ฟอง ข. โทษของของการกนไขวนละ 1 ฟอง ค. เรองงาย ๆ ททกคนมองขาม ง. การกนไขเปนการประหยดคาใชจาย เพราะไขมราคาถก 7. จากขอความขางตน นกเรยนจะใชขอมลในขอใดประกอบการเลอกกนไข ก. ประหยดคาใชจายไดมาก ข. คอเลสเตอรอลในไขสง ค. เปนอาหารททกคนเขาถงไดงาย ง. โปรตนสง กนแลวสขภาพแขงแรง ไมเกดปญหาไขมนในเลอดสง

199

8. ขอใดเปนสาเหตทนาเชอถอและเปนไปไดททาใหขอความขางตนเปนทยอมรบได ก. ความเชอเกยวกบการกนไขทมคอเรสเตอรอลสง ข. การแนะนาของคณหมอเกยวกบการกนไขของคนทสขภาพด ค. กนไขแลวสขภาพแขงแรง ไมตองพงวตามน ง. ควรกนไขเพราะราคาถก ทาใหประหยดคาใชจาย 9. จากขอความขางตน เมอคนทมสขภาพดรบประทานไขวนละ 1 ฟองแลว แลวจะเกดผลอยางไร ก. เกดปญหาไขมนในเลอดสง ข. ประหยดคาใชจาย ค. สขภาพแขงแรง ง. ไมตองพงวตามน 10. จากขอความขางตน สรปใจความสาคญตรงกบขอใด ก. คนทกวยควรบรโภคไขวนละ 1 ฟอง ข. คนทมโรคประจาตว ไมควรปรโภคไขวนละ 1 ฟอง ค. ควรมการสงเสรมใหบรโภคไขเพราะราคาถกและประหยดคาใชจาย ง. ถากนไขแลวกไมตองพงวตามนอน ๆ สถานการณท 3 ตอบค าถามขอท 11-15 ...การทองกอนวยอนควร หรอการตงครรภในวยรนเปนประเดนทถกนาเสนออยางแพรหลายผานสอโทรทศนและสงคมออนไลน ซงกระแสคณแมวยใสนนเปนเหมอนดาบ 2 คม เพราะแมจะชวยกระตนใหคนในสงคมตนตวและหนมาใหความสนใจกบปญหาน แตวยรนทไมมวฒภาวะเพยงพออาจเขาใจผดคดวาการตงครรภในชวงอายนเปนเรองปกต ทงทจรงแลว การตงครรภกอนวยอนควรอาจสงผลเสยทงทางดานสขภาพกายใจ และอาจตามมาดวยผลกระทบในระยะยาว…

แหลงทมา: https://www.pobpad.com 11. ประเดนทสาคญของขอความน คอขอใด ก. ปญหาการตงครรภในวยรน ข. ผลเสยการทองกอนวยอนควร ทงทางดานสขภาพกายใจ ค. กระแสคณแมวยใส ง. สงคมตนตวกบการทองกอนวยอนควร

200

12. จากขอความน ถานกเรยนจะนาเพอน ๆ หรอนอง ๆ ในโรงเรยน เกยวกบการคบเพอนตางเพศ นกเรยนควรจะนาเสนอขอมลขอใดเพมเตม ก. แนะนาเกยวกบการปองกนการมเพศสมพนธ หรอการปองกนการตงครรภ กอนวยอนควร ข. แนะนาเกยวกบความเหมาะสมในการคบเพอนตางเพศ ค. แนะนาเกยวกบการใชถงยางอนามย ง. แนะนาเกยวกบการกนยาคมกาเนด 13. ขอใดเปนสาเหตทนาเชอถอและเปนไปไดททาใหขอความขางตนเปนทยอมรบได ก. การตงครรภกอนวยอนควร มผลเสยตอสขภาพกายและใจ ข. กระแสคณแมวยใสกาลงเปนทนยม เพราะถกนาเสนออยางแพรหลายผานสอ โทรทศนและสงคมออนไลน ค. การตงครรภในชวงวยรนเปนเรองปกต ง. สงคมควรตนตวตนตวและหนมาใหความสนใจกบปญหาน 14. สมมตฐานทเหมาะสมกบสถานการณนมากทสดคอขอใด ก. กระแสคณแมวยใสกาลงเปนทนยม วยรนจงลอกเลยนแบบ ข. การตงครรภในวยรน วยรนสวนใหญเหนวาเปนเรองปกต ค. การตงครรภกอนวยอนควร อาจสงผลเสยมากกวาผลด ง. การใหความรเกยวกบเพศสมพนธ อาจลดปญหาการตงครรภในวยรนได 15. จากขอความขางตน สรปใจความสาคญตรงกบขอใด ก. ปญหาการทองกอนวยอนควร ไดถกนาเสนออยางแพรหลายผานสอโทรทศนและ สงคมออนไลนจงเกดการลอกเลยนแบบ ข. กระแสคณแมวยใสกาลงเปนทนยมในกลมวยรน ค. วยรนในสงคมทกวนนมองวาการทองกอนวยอนควรเปนเรองปกต ง. การทองกอนวยอนควรอาจสงผลเสยและผลกระทบตอรางกายและจตใจ

201

สถานการณท 4 ตอบค าถามขอท 16-20 ...กอนจะเลอกซอเครองสาอางสกชน นอกจากประโยชนดานความสวยความงาม ความคมคา และราคาแลว ความปลอดภยกเปนสงสาคญทสาว ๆ ตองไมลมนกถง เพราะปจจบน มการขายเครองสาอางทไมไดมาตรฐานมากมายวางขายเกลอนตามทองตลาด ซงการใชผลตภณฑ ทไมไดคณภาพเหลานอาจทาใหเกดผลขางเคยงตอสภาพผวไดอยางไมทนตงตว ดงนน สาว ๆ ควรใสใจกบการเลอกซอเครองสาอางมากเปนพเศษ…

แหลงทมา: https://www.pobpad.com

16. ประเดนทสาคญของขอความน คอขอใด ก. การใชเครองสาอาง ข. การเลอกซอเครองสาอาง ค. ผลขางเคยงของการใชเครองสาอาง ง. ประโยชนของเครองสาอาง 17. จากขอความขางตน ทานจะใชขอมลในขอใดประกอบการเลอกซอเครองสาอาง เปนอนดบแรก ก. ประโยชนของเครองสาอาง ข. ความคมคาของเครองสาอาง ค. ราคาของเครองสาอาง ง. ความปลอดภยของเครองสาอาง 18. ขอใดเปนสาเหตทนาเชอถอและเปนไปไดททาใหขอความขางตนเปนทยอมรบได ก. การเกดผลขางเคยงของเครองสาอางทไมไดคณภาพ ข. ราคาของเครองสาอางควรไมแพงเกนไปและคมคา ค. สาว ๆ ควรใสใจกบการเลอกซอเครองสาอาง ง. ประโยชนดานความสวยงามเปนเรองทสาคญ 19. จากขอความขางตน ถาเครองสาอางไมมคณภาพ จะเกดอะไรขน ก. สนเปลอง ข. เปนอนตรายตอผวได ค. ไมคมคากบราคาทซอ ง. เกดผลเสยมากกวาผลด

202

20. จากขอความขางตน สรปใจความสาคญตรงกบขอใด ก. การเลอกซอเครองสาอางควรคานงถงประโบชนทไดรบ ข. การเลอกซอเครองสาอางควรคานงถงราคาเปนอนดบแรก ค. การเลอกซอเครองความคมคาเปนเรองทสาคญทสด ง. การเลอกซอเครองสาอางตองคานงถงความปลอดภยดวย สถานการณท 5 ตอบค าถามขอท 21-30 ...ปจจบนผคนหนมาทาศลยกรรมเพอความสวยความงามกนมากขนจนเกอบกลายเปนเรองทพบเหนไดตามปกต และยงมแนวโนมความนยมสงขนเรอย ๆ ทวาการทาศลยกรรม กมความเสยงทอาจเกดขนไดมากมาย เชน เกดแผลเปน ผลลพธทไดไมเปนทพอใจ มเลอดคง หรออาจรนแรงถงขนอวยวะบางสวนเสยหาย เปนตน ดงนน กอนตดสนใจเขารบการผาตดศลยกรรมเพอปรบเปลยนรปโฉม ควรศกษาขอมลเกยวกบความเสยงและภาวะแทรกซอน ทอาจเกดขนจากการทาศลยกรรมดวย...

แหลงทมา: https://www.pobpad.com 21. ประเดนทสาคญของขอความน คอขอใด ก. ความเสยงของการทาศลยกรรม ข. ผลทตามมาจากการทาศลยกรรม ค. สาเหตทคนตดสนใจทาศลยกรรม ง. ประโยชนของการทาศลยกรรม 22. จากขอความน ถานกเรยนจะแนะนาเพอนหรอบคคลอนเกยวกบการทาศลยกรรมเปน จะนาเสนอขอมลขอใดเพมเตม ก. สถานทททาศลยกรรมดานตาง ๆ ข. รายละเอยดเกยวกบการทาศลยกรรมประเภทตาง ๆ ค. ความเสยงและภาวะแทรกซอนทเกดจากการศลยกรรม ง. ชวงเวลาหรออายทเหมาะกบการทาศลยกรรม 23. ขอใดเปนมลเหตของขอความน ก. ความนยมของการทาศลยกรรม ข. การลอกเลยนแบบการทาศลยกรรมของดารา นกแสดง ค. ความเสยงทเกดขนจากการทาศลยกรรม ง. สงคมไทยยอมรบการทาศลยกรรมและมองวาเปนเรองปกต

203

24. จากขอความขางตน สมมตฐานทเปนไปไดมากทสดคอขอใด ก. การทาศลยกรรมทาใหคนอนยอมรบ ข. การทาศลยกรรมไมมความจาเปนและสนเปลอง ค. การทาศลยกรรมตองทาโดยแพทยผเชยวชาญเฉพาะทางเพอความปลอดภย ง. ความเสยงและภาวะแทรกซอน ทงผลทจะตามมาของการทาศลยกรรม อาจสงผล อนตรายตอผทาได 25. จากขอความขางตน ขอใดเปนขอสรปทเหมาะสมทสด ก. ควรศกษาขอมลดานตาง ๆ เชน ความเสยง รวมทงผลทจะตามมาของการทาศลยกรรม

กอนตดสนใจทจะทาศลยกรรม ข. กอนทจะตดสนใจทาศลยกรรมควรหาขอมลเพมเตม จากแหลงตาง ๆ เชน

จากการโฆษณา ความนยมของคลนก รวมทงราคาทเหมาะสมของการทาศลยกรรม ค. กอนทจะตดสนใจทาศลยกรรมควรปรกษาผมประสบการณ หรอศกษาจาก

การโฆษณาของดารา นางแบบททาศลยกรรม ง. กอนทจะตดสนใจทาศลยกรรมควรปรกษาคนในครอบครว สถานการณท 6 ตอบค าถามขอท 26-30 ...มะเรงปากมดลก คอ มะเรงทเกดขนทปากมดลกของผหญง (ทางเขาสมดลกทยนเขามาในชองคลอด) มะเรงปากมดลกมกไมมอาการในระยะแรกของโรค หากคณมอาการ อาการทพบบอยคอมเลอดออกผดปกตทางชองคลอด ซงสามารถเกดขนไดหลงการมเพศสมพนธ, ระหวาง มประจาเดอน หรอหลงหมดประจาเดอนแลว การมเลอดออกผดปกตทางชองคลอดไมไดหมายความวาจะเปนมะเรงปากมดลก แตเปนอาการทคณควรไปพบแพทยเพอตรวจวนจฉยใหเรวทสด หากแพทยพจารณาแลววาคณอาจเปนมะเรงปากมดลกจรง คณจะไดรบการสงตอไปตรวจรกษากบแพทยผเชยวชาญตอไป…

แหลงทมา: https://www.honestdocs.co/what-cervical-cancer 26. ประเดนทสาคญของขอความน คอขอใด ก. สาเหตของการเกดมะเรงปากมดลก ข. การปองกนมะเรงปากมดลก ค. ภยใกลตวของผหญง ง. อาการและการรกษามะเรงปากมดลก

204

27. จากขอความน ถานกเรยนจะประชาสมพนธใหความรกบบคคลอน จะนาเสนอขอมลขอใดเพมเตม ก. การปองกนมะเรงปากมดลกเมอเกดอาการของโรค ข. การปองกนมะเรงปากมดลกโดยการฉดวคซนปองกนโรค ค. การรกษาตามอาการเมอเกดโรค ง. โรงพยาบาลหรอสถานพยาบาลของรฐทมแพทยเฉพาะทางเกยวกบโรคน 28. ขอใดเปนมลเหตของขอความน ก. อาการทนาสงสยวาอาจจะเปนมะเรงปากมดลก ข. การมเพศสมพนธทาใหเปนมะเรงปากมดลก ค. มะเรงปากมดลกเกดไดเฉพาะผหญงวยมประจาเดอนเทานน ง. มะเรงปากมดลกเปนโรคทเกดกบผหญงเทานน 29. จากขอความขางตน สรปไดวาอยางไร ก. มะเรงปากมดลกสามารถปองกนได ข. มะเรงปากมดลกเมอเกดโรคแลว ไมมอาการทปรากฏแนชด ค. เมอสงสยวาเปนมะเรงปากมดลก หรอมอาการบงชสงสยวาจะเปน ควรไปพบแพทย เพอรบการรกษาใหเรวทสด ง. ถามอาการเลอดออกผดปกตทางชองคลอดใหสงสยวาเปนมะเรงปากมดลก 30. จากขอความขางตน สรปใจความสาคญตรงกบขอใด ก. ควรปองกนมะเรงปากมดลกโดยการพบแพทยผเชยวชาญ ข. เมอมอาการนาสงสยเบองตนของมะเรงปากมดลก ควรพบแพทยเพอวนจฉยโรค โดยดวน ค. ไมควรมเพศสมพนธระหวางมประจาเดอน เพราะอาจจะทาใหเปนโรคมะเรงปาก

มดลกได ง. มะเรงปากมดลกเกดขนเฉพาะในผหญงเทานน

205

สถานการณ ท 7 ใชตอบค าถาม 31-35 ...เรากาลงอยในยคท “เทคโนโลยใหม” กาลงไลกลนกน “เทคโนโลยเกา” ทเกดขนแบบฉบพลนขณะทในอดตโลกเราใชเวลาเปลยนผานยคสมยจากเกษตรกรรมเขาสการปฏวตอตสาหกรรมเปนรอยป จากยคอตสาหกรรมสยคทนนยมกใชเวลาไมตางกนมากนก แตเมอเขาสยคดจทลทมเทคโนโลยเปนตวขบเคลอน ทกอยางเปลยนแปลงไปอยางรวดเรว เราจงเหน การลมหายตายจากของธรกจทปรบตวไมทนจานวนมาก ทกอยางกาลงถกแทนทดวย “ปญญาประดษฐ” หรอสมองกล หรอ หนยนต ทมาแทนทมนษย ถายงจากนได “โดราเอมอน” นาจะเปนการตนหนยนตรนแรก ๆ ทเดกไทยเราคนเคยกนเปนอยางด กบ หนยนตแมว ทถกสงมาจากอนาคตเพอชวยโนบตะซงเปนตวเอกของเรอง โดย มของ “วเศษ” มากมาย ซงกคอสงประดษฐจากโลกอนาคตททาใหเดกไทยสามารถสรางจนตนาการตอไปไดอกมากมาย

แหลงทมา: หนงสอพมพไทยรฐฉบบพมพวนท 2 ม.ค. 2562 31. ประเดนทสาคญของขอความน คอขอใด ก. ปญญาประดษฐ ข. โดราเอมอน ค. การตนหนยนต ง. หนยนตแมว 32. จากขอความขางตน ถาเราปรบตวไมทนกบ “เทคโนโลยใหม” ในอนาคตจะเปนอยางไร ก. เราถกมองวาเชย ลาหลง ข. เกดผลกระทบกบธรกจทไมมการพฒนาระบบใหทนเทคโนโลย ค. ผคนตกงานมากขน เพราะมหนยนตทถกสรางขนมาแทนมนษย ง. สงผลกระทบตอการทาการเกษตรกรรม 33. ขอใดเปนมลเหตของขอความน ก. มการใชหนยนตมาแทนทมนษย ข. หนยนตแมวทาใหเดกไทยสามารถสรางจนตนาการตอไปไดอกมากมาย ค. ทกอยางเปลยนแปลงไปอยางรวดเรว ง. “เทคโนโลยใหม” กาลงมาแทนท “เทคโนโลยเกา”

206

34. จากขอความขางตน สมมตฐานทเปนไปไดมากทสดคอขอใด ก. การดารงชวตในอนาคตจะตองปรบตวใหเขากบ“ปญญาประดษฐ” ถงจะสามารถ อยรอดได ข. “ปญญาประดษฐ” เหมาะสมกบธรกจบางประเภทเทานน ค. หนยนตจะถกสรางขนมาเพอแทนทมนษย ง. จะเกดสงประดษฐจากโลกอนาคตมากขน 35. จากขอความขางตน ขอใดเปนขอสรปทเหมาะสมทสด ก. เราควรใหความสนใจกบเทคโนโลย หรอ“ปญญาประดษฐ” เปนอนดบตน ๆ ข. สมองกลสามารถนาไปใชในธรกจประเภทเกษตรกรรมได ค. “ปญญาประดษฐ” เรมเขามามบทบาทกบธรกจในปจจบน ง. ในโลกอนาคตอาจจะเกดหนยนตทถกสรางมาแทนทมนษย สถานการณท 8 ตอบค าถามขอท 36-40 ...กวา 3 ป ภายหลงประเทศไทยตดหลมสหภาพยโรปใหใบเหลองจากการทาประมงผดกฎหมาย ขาดการรายงาน ไรการควบคม (ไอยย) ตงแตวนท 21 เม.ย. 2558 ไดสงผลกระทบตออตสาหกรรมประมงไทยทมยอดการสงออกปละกวาแสนลานบาทลดลง กดดนใหไทยตองสงคายนาการทาประมงทงระบบแบบเบดเสรจ เพอเรยกความเชอมนในการทาประมงของไทยกลบมา เปาหมายสงสดคอปลดใบเหลอง และการทาประมงทย งยน ซงกคอไทยปลอดจากการทาประมงผดกฎหมาย หรอไอยยฟรแมจะไมมอยมาควบคมกตาม....

แหลงทมา: https://www.posttoday.com 36. ประเดนทสาคญของขอความน คอขอใด ก. การทาประมงผดกฎหมาย ข. การสงคายนาการทาประมงทงระบบ ค. ผลกระทบการทาประมงผดกฎหมายของไทย ง. ยอดการสงออกอตสาหกรรมประมงไทยลดลง

207

37. จากขอความขางตน ถาเราไมสงคายนาการทาประมงทงระบบแบบเบดเสรจ อตสาหกรรมประมงไทยจะเปนอยางไร ก. ยอดการสงออกของอตสาหกรรมไทยลดลงทกป ข. อตสาหกรรมประมงไทยไมสามารถเรยกความเชอมนไอยยหรออยได ค. ประเทศไทยอาจจะไดรบใบแดงจากการทาประมงผดกฎหมาย ง. อตสาหกรรมประมงไทยไมสามารถปลดใบเหลองหรอทาประมงทย งยนได 38. ขอใดเปนมลเหตของขอความน ก. ประเทศไทยไดใบเหลองจากการทาประมงผดกฎหมาย ข. ยอดการสงออกของอตสาหกรรมไทยลดลง ค. เรยกการความเชอมนในการทาประมงของไทย ง. การสงคายนาการทาประมงทงระบบ 39. จากขอความขางตน สมมตฐานทเปนไปไดมากทสดคอขอใด ก. ถาประเทศไทยทาประมงถกกฎหมาย มการรายงาน การควบคมอยางเปนระบบจะ

สามารถปลดใบเหลองจากอยได ข. การสงคายนาการทาประมงทงระบบ จะสงผลตออตสาหกรรมประมงไทยมยอด

สงออกเพมขน ค. การเรยกความเชอมนในการทาประมงของไทยกลบมาจะสงผลอตสาหกรรมประมง

ไทยมยอดสงออกเพมขน ง. การทาประมงทย งยนจะสงผลตออตสาหกรรมประมงไทยมยอดสงออกเพมขน 40. จากขอความขางตน ขอใดเปนขอสรปทเหมาะสมทสด ก. ประเทศไทยควรทาประมงอยางถกกฎหมาย มการรายงาน การควบคมอยางเปนระบบ

เพอการทาประมงทย งยน ข. การสงคายนาการทาประมงทงระบบ จะเรยกความเชอมนในการทาประมงของไทย

กลบมา ค. การสงคายนาการทาประมงทงระบบ จะสงผลตออตสาหกรรมประมงไทยมยอด

สงออกเพมขน ง. การเรยกความเชอมนในการทาประมงของไทยกลบมาจะสงผลอตสาหกรรมประมง

ไทยมยอดสงออกเพมขน

************************************************************************

208

เฉลย แบบวดความสามารถการคดอยางมวจารณญาณ

ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4

ขอ ขอถก ขอ ขอถก 1 ข 21 ก 2 ก 22 ค 3 ง 23 ค 4 ง 24 ง 5 ค 25 ก 6 ก 26 ง 7 ง 27 ข 8 ข 28 ก 9 ค 29 ค 10 ข 30 ข 11 ก 31 ก 12 ก 32 ข 13 ก 33 ง 14 ค 34 ก 15 ง 35 ค 16 ข 36 ค 17 ง 37 ง 18 ก 38 ก 19 ข 39 ก 20 ง 40 ก

209

ฉบบท 2 แบบวดความฉลาดทางเชาวนปญญา (IQ)

ค าชแจง 1. ใหนกเรยนเขยนรหสนกเรยน และโรงเรยนลงในกระดาษคาตอบใหเรยบรอย 2. แบบทดสอบฉบบนมเปนแบบปรนย ชนดเลอกตอบ จานวน 5 ตวเลอก

มขอสอบทงหมด 30 ขอ ใชเวลา 45 นาท 3. ใหนกเรยนเลอกคาตอบทถกทสดเพยงคาตอบเดยว โดยกากบาท (X) ลงในชอง

ก ข ค ง หรอ จ ในกระดาษคาตอบ 4. หามขดเขยนหรอทาเครองหมายใด ๆ ในแบบทดสอบชดน หากตองการทด

ใหทดหลงกระดาษคาตอบ (หรอกระดาษทดทแจกใหตางหาก) 5. ใหนกเรยนตอบใหครบทกขอ จงจะถอวากระดาษคาตอบของนกเรยนในชดนน ๆ

สมบรณ 6. ใหสงแบบทดสอบ กระดาษคาตอบและกระดาษทดคนเมอทาแบบทดสอบเสรจ

เรยบรอยหรอหมดเวลา

สรลกษณ พรสวรรณ

นสตปรญญาเอก สาขาวจย วดผลและสถตการศกษา

มหาวทยาลยบรพา

210

ดานการใชภาษา 1. เขาเปนคนคมในฝก คาทขดเสนใตตรงขามกบคาใด

ก. หยง ข. ฉลาด ค. อวดอาง ง. โออวด จ. เปดเผย 2. การจราจรเชาวนนคบคงมาก คาใดมความหมายใกลเคยงคาทขดเสนใตมากทสด

ก. เตม ข. อดแนน ค. จราจล ง. เบยบเสยด จ.ทะลกออก 3. เขาถอหางลกนองคาใดมความหมายใกลาเคยงคาทขดเสนใตมากทสด

ก. เขาขาง ข. ไววางใจ ค. เอาใจ ง. ยกยอง จ. สนบสนน 4. ขอความใดตอไปนทผดความไปจากขออน ๆ

ก. ปากตาแย ข. ปากหวานกนเปรยว ค. ปากวาตาขยบ ง. ปากหอยปากป จ. ปากรายใจด

ดานตวเลข พจารณาตวเลขในอนกรม แลวหาตวเลขในชองวาง 5. 2 3 5 8

ก. 11 ข. 12 ค. 13 ง. 14 จ. 15 6. 5 7 11 13 17

ก. 19 ข. 20 ค. 21 ง. 22 จ. 23 7. ก. 4 ข. 6 ค. 8 ง. 10 จ. 12

8.

ก. 9 ข. 10 ค. 11 ง. 12 จ. 13

ดานความคลองแคลวในการใชค า

9. นกเรยนคนนเปนคนไมแนนอน โลเลเหมอน.......... ก. จบปลาสองมอ ข. ผกชโรยหนา ค. ไมหลกปกเลน

ง. รกพเสยดายนอง จ. ขายผาเอาหนารอด

4 2 1 12 6 3 20 ..?.. 5

12 20

2 36

1

4

6 3 ? 5

211

10. เขาเขยนบทความ..............เหตการณบานเมองปจจบน ก. เกยวกบ ข. เกยวแก ค. เกยวพน ง. เกยวของ จ. เกยวดวย

11. ดา........น าลงในขวดอยางระมดระวง ก. ใส ข. หยอด ค. หยด ง. กรอก จ. เท

ดานมตสมพนธ

12.

ก. ข. ค. ง.

จ.

13.

ก. ข. ค. ง.

จ.

?

?

212

14.

ก. ข. ค. ง.

จ.

15. พจารณาดวาภาพใดทเกดจากการซอนภาพทงสอง

ก. ข. ค.

ง. จ.

16. พจารณาดวาภาพใดทเกดจากการซอนภาพทงสอง

ก. ข. ค.

ง. จ.

?

213

ดานการจ าแนกความแตกตางของสงของ

17. ภาพขอใดทเหมอนกนกบภาพทกาหนดให

ก. ข. ค.

ง. จ.

18. ภาพขอใดทเหมอนกนกบภาพทกาหนดให

ก. ข. ค.

ง. จ.

214

19. ศปบกภถOQ ก. ศบปกภถOQ ข. ศปบกภถOQ ค. ศปบกภถQ ง. ศปบกถภOQ จ. ศปถบภOQ 20. สลFEA4๗๙ ก. สลEFA4๗๙ ข. สลFE4A๗๙ ค. ลสFEA4๗๙ ง. สลFEA4๙๗ จ .สลFEA4๗๙ ดานเหตผล 21. ขอใดไมเขาพวก

ก. คร ข. พระ ค. พอ ง. แม จ. นกเรยน 22. ภาพใดไมเขาพวก ก. ข. ค. ง. จ. 23. แปง น าหอม ครมรองพน สงใดเปนพวกเดยวกบคาทกาหนดให ก. ตางห ข. กาไล ค. โลชน ง. ถงนอง จ. ชดชนใน 24. ถาฝนตกแลวแดดจะออก วนนแดดไมออก ก. วนนฝนไมตก ข. พรงนแดดจะออก ค. พรงนแดดไมออก ง. วนนฝนอาจจะตก จ. สรปแนนอนไมได 25. ถาฝนตกแลวแดดจะออกวนนฝนตก ก. วนนแดดไมออก ข.วนนแดดออก ค. พรงนฝนไมตก ง. พรงนแดดไมออก จ. สรปแนนอนไมได

215

ดานความจ า

สญลกษณ ความหมาย สญลกษณ ความหมาย

คน นอน

ปลา จบ

ตนไม ใกล

กน ป

จากตารางสญลกษณทกาหนดใหใหตอบคาถามขอ 26-30 (ใชเวลาด 3 นาท) 26. ก. ตนไมกนปลา ข. คนกนป ค. ปลานอนตนไม

ง. ปลากนตนไม จ. ปจบปลา

27.

ก. คนจบปลา ข.คนกนปลา ค. คนนอนตมไม

ง. ปใกลตนไม จ. ปลาจบป

28.

ก. ปนอนกน ข. ปนอนจบ ค.ปลากนป

ง. คนนอนกน จ. ปลาจบกน

29.

ก. ปกนใกลตนไม ข. ปกนใกลปลา ค. ปลาใกลกนตนไม

ง. ปนอนใกลตนไม จ. ปลานอนใกลตนไม

216

30. ก. ปจบปลา ข. ปลาจบป ค. ปลากนป ง. ปกนปลา จ. ปลาใกลป

217

ฉบบท 3 แบบวดปจจยเชงสาเหตทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณ

ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก (ส าหรบนกเรยน)

ค าชแจง 1. แบบวดปจจยเชงสาเหตทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณ ของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก ฉบบนเปนสวนหนงของการทาดษฎนพนธ การวเคราะหปจจยเชงสาเหตและการพฒนากระบวนการคดอยางมวจารณญาณ ของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออกขอมล ทไดผวจยจะนามาจดเปนสารสนเทศเพอใชประโยชนในการวเคราะหปจจยเชงสาเหตทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณ ของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก ใหมสทธภาพยงขนตอไป แบบวดชดน แบงเปน 3 ตอน มรายละเอยด ดงน ตอนท 1 พฤตกรรมการสอนของคร (Teacher behavior) ตอนท 2 การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย (Democratic child-rearing) ตอนท 3 การเชออานาจภายในตน (Internal locus of control) 2. แบบวดแตละขอจะมขอความใหนกเรยนเลอกตอบ 5 ระดบ โดยใหนกเรยนพจารณาแตละขอความ ในแบบวด แลวทาเครองหมาย ลงในชองทตรงกบความคดเหนหรอ การปฏบตของนกเรยนมากทสด 3. การตอบแบบวดในครงนจะไมมผลกระทบตอคะแนนในการเรยนของนกเรยน แตอยางใดทงสน ผวจยจะเกบขอมลทไดเปนความลบ จงขอใหนกเรยนไดตอบแบบวดใหครบถวนทกขอและตรงกบพฤตกรรมทเปนจรงของนกเรยนมากทสด ซงจะทาใหไดขอมลทเปนจรงและเปนประโยชนตอการวเคราะหขอมล เพอคนหาปจจยทสงผลตอการคดอยางมวจารณญาณ ของนกเรยนมธยมศกษาปท 4ในเขตภาคตะวนออก ตอไป

สรลกษณ พรสวรรณ

นสตปรญญาเอก สาขาวจย วดผล และสถตการศกษา

มหาวทยาลยบรพา

218

ตอนท 1 พฤตกรรมการสอนของคร (Teacher behavior)

รายการ

ระดบความคดเหน/ การปฏบต

เหนด

วยอยางยง

เหนด

วย

ไมแน

ใจ

ไมเหนด

วย

ไมเหนด

วยอย

างยง

1. ครใชวธการสอนทหลากหลาย เหมาะสมกบเนอหาและกจกรรมการเรยนการสอน ทาใหการเรยนนาสนใจ

2. เมอขาพเจาตอบคาถามไมถกครจะยมใหกาลงใจ 3. ครกลาวคาชมเชยเมอขาพเจาตอบคาถามถกตอง 4. เมอขาพเจาไมเขาใจครจะทาการอธบายซาอกครง 5. ครใชสอประกอบการเรยนการสอนไดอยางเหมาะสม 6. ครมสอใหม ๆ มาใชในการเรยน 7. ครใชสอการสอนไดอยางคลองแคลว 8. ครมอบหมายใหนกเรยนไปศกษาคนควาเพมเตมจาก

แหลงเรยนร

9. นกเรยนมสวนรวมในการใชสอการสอน 10. ครใหขาพเจาแสดงความคดเหน เมอเพอนนาเสนอผลงาน

หนาชนเรยน

11. ระหวางเรยนครใชคาถามใหขาพเจาไดแสดงความคดเหน 12. ครมความยตธรรมในการตดสนคะแนนหรอผลการเรยน 13. ครจะกาหนดสถานการณใหขาพเจาหาวธการแกปญหา

สถานการณตาง ๆ นน

14. ครจะใชคาถามทหลากหลายเพอกระตน ย วย ชกจง ใหขาพเจาไดตอบคาถาม

15. ครตรวจงานของขาพเจาและแกขอทผดให

219

ตอนท 2 การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย (Democratic child-rearing)

รายการ

ระดบความคดเหน/ การปฏบต

เหนด

วยอยางยง

เหนด

วย

ไมแน

ใจ

ไมเหนด

วย

ไมเหนด

วยอย

างยง

1. เมอขาพเจาเกดความทอแท พอแม/ ผปกครองจะคอย ใหกาลงใจเสมอ

2. ผปกครองใหคายกยอง ชมเชย เมอขาพเจาทาสงตาง ๆ ประสบความสาเรจ

3. ผปกครองใหโอกาส และสงเสรมใหขาพเจาทาในสง ทขาพเจาสนใจ

4. ผปกครองยอมรบฟงความคดเหนของขาพเจาเสมอ 5. เมอขาพเจาทาผด ผปกครองเปดโอกาสใหขาพเจาอธบาย

เหตผลกอนทจะตดสน

6. ขาพเจารสกวาตนเองเปนบคคลสาคญคนหนงในครอบครว

7. เมอขาพเจาทาผด ผปกครองเปดโอกาสใหขาพเจาอธบายเหตผลกอนทจะตดสน

8. ผปกครองใหโอกาสขาพเจาโตแยงได ถามเหตผลเพยงพอ

9. ผปกครองแบงภาระหนาทใหสมาชกในครอบครวไดรบผดชอบทกคน

10. ขาพเจาสามารถแสดงความคดเหนเกยวกบเรองในครอบครวได

220

ตอนท 2 การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย (Democratic child-rearing) (ตอ)

รายการ

ระดบความคดเหน/ การปฏบต

เหนด

วยอยางยง

เหนด

วย

ไมแน

ใจ

ไมเหนด

วย

ไมเหนด

วยอย

างยง

11. ผปกครองใหขาพเจาเปนผกาหนดและวางแผน ในสงทตนเองปฏบต

12. ผปกครองใหขาพเจาแกปญหาดวยตนเองกอนทจะเขามาชวย

13. ผปกครองรวมสนทนาอยางเปนกนเองกบขาพเจาทกครงเมอมเวลาพบเจอกน

14. ผปกครองแบงภาระหนาทใหสมาชกในครอบครวไดรบผดชอบทกคน

15. ขาพเจาสามารถคบเพอนตางเพศได 16. ขาพเจาสามารถแสดงความคดเหนในการแกปญหา

ในครอบครว

17. พอแมคอยใหคาปรกษาและสนบสนนการทางานทครมอบหมาย

18. พอแม/ ผปกครองสงเสรมใหทาในสงทขาพเจาชอบและสนใจ

19. พอแม/ ผปกครองใหอสระในการคบเพอน 20. เมอขาพเจาทางานผดพลาด พอแมจะแนะนาและ

เปดโอกาสใหแกไข

221

ตอนท 3 การเชออ านาจภายในตน (Internal locus of control)

รายการ

ระดบความคดเหน/ การปฏบต

เหนด

วยอยางยง

เหนด

วย

ไมแน

ใจ

ไมเหนด

วย

ไมเหนด

วยอย

างยง

1. ขาพเจาเชอวาความประมาทจะนามาซง ความสญเสย

2. ขาพเจาจะทาในสงทถกตองถงแมจะไมมใครเหนดวยกตาม

3. ขาพเจาเชอวารางวลทขาพเจาไดรบแตละครงเกดจากการกระทาของตนเอง

4. ขาพเจาเชอวาสงทจะเกดขนกบขาพเจาในวนพรงน เปนผลมาจากการกระทาของขาพเจาในวนน

5. ขาพเจาจะทาอะไรตองมจดมงหมาย 6. ขาพเจาเชอวาความรทเกดขนในตวขาพเจาเกดจาก

การเรยนรดวยตนเอง

7. ขาพเจาสามารถเลอกแหลงคนควาหาขอมล ในการทางานไดอยางเหมาะสม

8. ขาพเจาเชอวาถาอานหนงสอมาก ๆ จะทาใหเรา มความสามารถในการตดสนใจทด

9. เมอขาพเจาวางแผนจะทาสงใดแลว ขาพเจา ตองทาใหสาเรจ

10. ถงแมสมองจะไมด แตถาขาพเจาขยน จะมโอกาสเรยนเกงได

11. ขาพเจาเชอวาถาขยนทางาน จะทาใหม ความเปนอยทสขสบายได

222

ตอนท 3 การเชออ านาจภายในตน (Internal locus of control) (ตอ)

รายการ

ระดบความคดเหน/ การปฏบต

เหนด

วยอยางยง

เหนด

วย

ไมแน

ใจ

ไมเหนด

วย

ไมเหนด

วยอย

างยง

12. ขาพเจาเชอวาถาไดรบมอบหมายงานใด ๆ แลว ขาพเจาจะสามารถทางานนนไดสาเรจ

13. ขาพเจาไมเคยคานงถงความรสกของบคคลอน 14. ขาพเจาเชอวาสงคมจะสงบสขถาคนเรามน าใจ

ใหแกกน

15. ขาพเจารสกภมใจเมอมสวนชวยใหงานของกลมประสบความสาเรจ

16. ขาพเจาเชอวาการทาดกบบคคลอน จะทาใหบคคลนนเปนมตรกบขาพเจา

17. การทบคคลอนใหเกยรตขาพเจา เปนเพราะขาพเจารจกใหเกยรตบคคลอน

223

ภาคผนวก ค ผลการวเคราะหคาดชนความสอดคลอง (IOC)

ของผเชยวชาญ

224

ตารางท 23 การค านวณและแปลผลคา IOC ของแบบวดการคดอยางมวจารณญาณ ส าหรบนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก

องคประกอบ ขอ คะแนนความคดเหนของผเชยวชาญ

รวม เฉลย สรปผล คนท 1

คนท 2

คนท 3

คนท 4

คนท 5

ความสามารถใน

การระบ

ประเด

นปญ

หา

1 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได 6 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

11 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

16 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

21 1 0 1 1 1 4 0.80 ใชได

26 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

31 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

36 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

ความสามารถใน

การเล

อกแล

ะรวบร

วมขอ

มล

2 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

7 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

12 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

17 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

22 1 0 1 1 1 5 0.80 ใชได

27 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

32 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

37 1 0 1 1 1 5 0.80 ใชได

ความสามารถใน

การระบ

ขอตก

ลงเบองตน

3 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได 8 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

13 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

18 1 1 -1 1 1 4 0.80 ใชได

23 1 1 -1 1 1 4 0.80 ใชได

28 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

33 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

38 1 0 1 1 1 4 0.80 ใชได

225

ตารางท 23 (ตอ)

องคประกอบ ขอ คะแนนความคดเหนของผเชยวชาญ

รวม เฉลย สรปผล คนท 1

คนท 2

คนท 3

คนท 4

คนท 5

ความสามารถใน

การก

าหนด

และเล

อกสม

มตฐาน

4 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

9 1 1 1 1 1 4 0.80 ใชได

14 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

19 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

24 1 1 1 1 -1 4 0.80 ใชได

29 1 1 0 1 1 4 0.80 ใชได

34 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

39 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

ความสามารถใน

การส

รปแล

ะตด

สนใจ เพ

อจะน

าไปส

รปอางอง 5 1 1 0 1 1 4 0.80 ใชได

10 1 1 1 0 1 4 0.80 ใชได

15 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

20 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

25 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

30 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

35 1 1 1 1 0 4 0.80 ใชได

40 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

226

ตารางท 24 การค านวณและแปลผลคา IOC ของแบบวดเชาวนปญญา ส าหรบนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก

องคประกอบ ขอ คะแนนความคดเหนของผเชยวชาญ

รวม เฉลย สรปผล คนท 1

คนท 2

คนท 3

คนท 4

คนท 5

ความสามารถ

ดานภ

าษา

1 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

2 1 1 1 1 1 4 0.80 ใชได

3 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

4 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

ความสามารถ

ดานต

วเลข

5 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

6 1 1 1 1 1 4 0.80 ใชได

7 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

8 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

ดานค

วาม

คลองแค

ลวใน

การใชค

า 9 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

10 1 1 1 1 1 4 0.80 ใชได

11 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

ความสามารถดานม

ตสม

พนธ

12 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

13 1 1 1 1 1 4 0.80 ใชได

14 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

15 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

16 1 1 1 1 -1 4 0.80 ใชได

ความสามารถดาน

จ าแน

กความ

แตกต

างขอ

งสงของ

17 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

18 1 1 1 1 1 4 0.80 ใชได

19 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

20 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

227

ตารางท 24 (ตอ)

องคประกอบ ขอ คะแนนความคดเหนของผเชยวชาญ

รวม เฉลย สรปผล คนท 1

คนท 2

คนท 3

คนท 4

คนท 5

ความสามารถดาน

เหตผ

ล

21 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

22 1 1 1 1 1 4 0.80 ใชได

23 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

24 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

25 1 1 1 1 -1 4 0.80 ใชได

ความสามารถดาน

ความจ า

26 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

27 1 1 1 1 1 4 0.80 ใชได

28 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

29 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

30 1 1 1 1 -1 4 0.80 ใชได

228

ตารางท 25 การค านวณและแปลผลคา IOC ของแบบวดปจจยทมอทธพลตอการคด อยางมวจารณญาณ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก

ขอท คะแนนความคดเหนของผเชยวชาญ

รวม เฉลย สรปผล คนท 1

คนท 2

คนท 3

คนท 4

คนท 5

ตอนท 1 พฤตกรรมการสอนของคร 1 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

2 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

3 1 1 1 1 -1 4 0.80 ใชได

4 1 1 0 1 1 4 0.80 ใชได

5 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

6 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

7 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

8 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

9 1 1 1 1 -1 4 0.80 ใชได

10 1 1 0 1 1 4 0.80 ใชได

11 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

12 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

13 1 1 1 1 -1 4 0.80 ใชได

14 1 1 0 1 1 4 0.80 ใชได

15 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

ตอนท 2 การอบรมเลยงดแบบประชปไตย

1 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

2 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

3 1 1 1 1 -1 4 0.80 ใชได

4 1 1 0 1 1 4 0.80 ใชได

5 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

6 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

229

ตารางท 25 (ตอ)

ขอท คะแนนความคดเหนของผเชยวชาญ

รวม เฉลย สรปผล คนท 1

คนท 2

คนท 3

คนท 4

คนท 5

7 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

8 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

9 1 1 1 1 -1 4 0.80 ใชได

10 1 1 0 1 1 4 0.80 ใชได

11 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

12 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

13 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

14 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

15 1 1 1 1 -1 4 0.80 ใชได

16 1 1 1 1 -1 4 0.80 ใชได

17 1 1 0 1 1 4 0.80 ใชได

18 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

19 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

20 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

ตอนท 3 ความเชออ านาจภายในตน 1 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

2 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

3 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

4 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

5 1 1 0 1 1 4 0.80 ใชได

6 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

7 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

8 1 1 0 1 1 4 0.80 ใชได

230

ตารางท 25 (ตอ)

ขอท คะแนนความคดเหนของผเชยวชาญ

รวม เฉลย สรปผล คนท 1

คนท 2

คนท 3

คนท 4

คนท 5

9 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

10 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

11 1 1 1 1 -1 4 0.80 ใชได

12 1 1 0 1 1 4 0.80 ใชได

13 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

14 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

15 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

16 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

17 1 1 1 1 -1 4 0.80 ใชได

231

ตารางท 26 การค านวณและแปลผลคา IOC ของแบบสมภาษณกงโครงของการพฒนา กระบวนการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก

ขอท คะแนนความคดเหนของผเชยวชาญ

รวม เฉลย สรปผล คนท 1

คนท 2

คนท 3

คนท 4

คนท 5

ขอท 1 1.1 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

1.2 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

1.3 1 1 1 1 -1 4 0.80 ใชได

ขอท 2 1 1 0 1 1 4 0.80 ใชได

2.1 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

2.2 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

2.3 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

2.4 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

ขอท 3 1 1 1 1 -1 4 0.80 ใชได

3.1 1 1 1 1 -1 4 0.80 ใชได

3.2 1 1 0 1 1 4 0.80 ใชได

3.3 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

3.4 1 1 1 1 1 5 1.00 ใชได

232

ภาคผนวก ง

คาอานาจจาแนกและคาความเชอมนของแบบวด

233

ตารางท 27 คาความยาก (p) อานาจจาแนกรายขอ (r) และคาความเชอมน Kuder-Richardson ของแบบวดการคดอยางมวจารณญาณ

ขอท คาความยาก (p) คาอ านาจจ าแนก (r)

1 0.58 0.35 2 0.53 0.47 3 0.55 0.35 4 0.63 0.25 5 0.58 0.75 6 0.55 0.50 7 0.55 0.29 8 0.48 0.40 9 0.63 0.60 10 0.70 0.40 11 0.53 0.35 12 0.63 0.35 13 0.58 0.35 14 0.53 0.75 11 0.58 0.50 12 0.48 0.29 13 0.58 0.40 14 0.63 0.60 15 0.68 0.67 16 0.58 0.40 17 0.57 0.27 18 0.63 0.33 19 0.47 0.27 20 0.63 0.73

234

ตารางท 27 (ตอ)

ขอท คาความยาก (p) คาอ านาจจ าแนก (r)

21 0.70 0.60 22 0.63 0.73 23 0.70 0.33 24 0.27 0.27 25 0.40 0.40 26 0.47 0.47 27 0.70 0.35 28 0.77 0.25 29 0.73 0.75 30 0.63 0.50 31 0.53 0.29 32 0.80 0.40 33 0.70 0.60 34 0.60 0.67 35 0.67 0.40 36 0.73 0.27 37 0.70 0.33 38 0.65 0.40 39 0.70 0.60 40 0.60 0.67

ขอสอบทเลอกไวมคาความยาก (P) ตงแต 0.27-0.77 คาอานาจจาแนก (r) ตงแต 0.25-0.75 นาแบบทดสอบทคดเลอกไวไปหาคาความเชอมน โดยใชสตรใชสตร KR-20 ของคเดอร-รชชารดสน (Kuder-Richardson) (สมโภชน อเนกสข, 2559, หนา 192) ไดคาความเชอมนทงฉบบเทากบ 0.89

235

ตารางท 28 คาความยาก (p) อานาจจาแนกรายขอ (r) และคาความเชอมน Kuder-Richardson ของแบบวดเชาวนปญญา

ขอท คาความยาก (p) คาอ านาจจ าแนก (r)

1 0.58 0.29 2 0.53 0.38 3 0.55 0.33 4 0.63 0.46 5 0.58 0.35 6 0.55 0.28 7 0.55 0.75 8 0.48 0.50 9 0.63 0.39 10 0.70 0.33 11 0.53 0.25 12 0.63 0.71 13 0.58 0.42

14 0.53 0.46

11 0.58 0.50 12 0.48 0.26 13 0.58 0.57 14 0.63 0.50 15 0.68 0.41 16 0.58 0.63

17 0.57 0.68

18 0.63 0.73 19 0.47 0.68 20 0.63 0.69

236

ตารางท 28 (ตอ)

ขอท คาความยาก (p) คาอ านาจจ าแนก (r)

21 0.70 0.60 22 0.63 0.70 23 0.70 0.33 24 0.25 0.45 25 0.40 0.40 26 0.47 0.47 27 0.70 0.73 28 0.75 0.33 29 0.73 0.30 30 0.63 0.47

ขอสอบทเลอกไวมคาความยาก (P) ตงแต 0.25-0.75 คาอานาจจาแนก (r) ตงแต

0.26-0.73 นาแบบทดสอบทคดเลอกไวไปหาคาความเชอมน โดยใชสตรใชสตร KR-20 ของ คเดอร-รชชารดสน (Kuder-Richardson) (สมโภชน อเนกสข, 2559, หนา 111) ไดคาความเชอมนทงฉบบเทากบ 0.79

237

ตารางท 29 อานาจจาแนกรายขอ (r) และคาความเชอมนคาสมประสทธแอลฟา (α) ของ แบบวดปจจยเชงสาเหตทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณ

ปจจยเชงสาเหต ขอท คาอ านาจจ าแนก (r)

พฤตกรรมการสอนของคร 1 0.44

2 0.41

3 0.29

4 0.32

5 0.56

6 0.76

7 0.35

8 0.35 9 0.44

10 0.41

11 0.45

12 0.39

13 0.56

14 0.76

15 0.35 การอบรมเลยงดแบบ

ประชาธปไตย 1 0.35

2 0.30 3 0.35 4 0.35 5 0.30 6 0.40

7 0.35

8 0.35

238

ตารางท 29 (ตอ)

ปจจยเชงสาเหต ขอท คาอ านาจจ าแนก (r) การอบรมเลยงดแบบ

ประชาธปไตย 9

0.40 10 0.47 11 0.33 12 0.34 13 0.58 14 0.47 15 0.40 16 0.47 17 0.52 18 0.54 19 0.29 20 0.49

ความเชออานาจภายในตน 1 0.40 2 0.47 3 0.33 4 0.36 5 0.73 6 0.60 7 0.73 8 0.33 9 0.27 10 0.40

239

ตารางท 29 (ตอ)

ปจจยเชงสาเหต ขอท คาอ านาจจ าแนก (r)

ความเชออานาจภายในตน 11 0.40 12 0.47 13 0.33 14 0.27 15 0.73 16 0.60 17 0.73

ขอคาถามทเลอกไวมคา คาอานาจจาแนก (r) ตงแต 0.27-0.76 นาแบบทดสอบทคดเลอก

ไวไปหาคา เชอมนคาสมประสทธแอลฟา (α) (สมโภชน อเนกสข, 2559, หนา 113) ไดคา ความเชอมนทงฉบบเทากบ 0.85

240

ภาคผนวก จ การวเคราะหปจจยเชงสาเหตทมอทธพลตอการคดอยางมวจารณญาณ

ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ในเขตภาคตะวนออก

241

MODEL SEM DA NI=23 NO=600 MA=CM LA RCS ISP ACB IB VF NF GK SF CF REA MF AIP ASC AIA AIS ASR LA IM ME LV TC EV EC KM 1.00 0.62 1.00 0.53 0.54 1.00 0.63 0.64 0.53 1.00 0.24 0.32 0.29 0.34 1.00 0.27 0.34 0.35 0.33 0.63 1.00 0.24 0.27 0.24 0.31 0.53 0.53 1.00 0.28 0.29 0.37 0.30 0.57 0.62 0.54 1.00 0.24 0.23 0.25 0.19 0.49 0.57 0.49 0.50 1.00 0.24 0.30 0.27 0.29 0.59 0.49 0.53 0.58 0.61 1.00 0.18 0.23 0.23 0.27 0.50 0.57 0.61 0.54 0.66 0.67 1.00 0.37 0.31 0.40 0.37 0.25 0.32 0.36 0.38 0.43 0.32 0.32 1.00 0.36 0.41 0.29 0.42 0.33 0.22 0.42 0.35 0.38 0.35 0.36 0.63 1.00 0.37 0.36 0.42 0.49 0.36 0.27 0.31 0.32 0.30 0.23 0.25 0.58 0.52 1.00 0.31 0.38 0.37 0.37 0.24 0.23 0.37 0.40 0.41 0.25 0.31 0.60 0.61 0.57 1.00 0.39 0.32 0.33 0.29 0.31 0.22 0.26 0.37 0.27 0.39 0.26 0.55 0.59 0.52 0.56 1.00 0.25 0.24 0.23 0.31 0.28 0.33 0.27 0.27 0.21 0.20 0.29 0.36 0.37 0.30 0.31 0.38 1.00 0.27 0.35 0.28 0.25 0.21 0.31 0.39 0.34 0.32 0.36 0.22 0.33 0.32 0.36 0.38 0.32 0.64 1.00 0.29 0.24 0.24 0.31 0.24 0.30 0.20 0.30 0.28 0.22 0.10 0.37 0.45 0.40 0.36 0.42 0.56 0.60 1.00 0.32 0.25 0.33 0.29 0.40 0.37 0.36 0.34 0.26 0.37 0.24 0.45 0.37 0.42 0.43 0.35 0.33 0.24 0.29 1.00 0.36 0.20 0.35 0.27 0.38 0.29 0.24 0.25 0.39 0.32 0.35 0.38 0.30 0.37 0.32 0.33 0.20 0.26 0.24 0.70 1.00 0.25 0.29 0.22 0.45 0.32 0.40 0.40 0.30 0.29 0.33 0.38 0.38 0.33 0.39 0.34 0.31 0.21 0.37 0.22 0.55 0.67 1.00 0.35 0.34 0.31 0.37 0.27 0.28 0.47 0.27 0.36 0.25 0.31 0.33 0.35 0.34 0.32 0.39 0.32 0.34 0.26 0.53 0.56 0.65 1.00

242

ME 3.82 3.53 3.51 3.50 2.14 2.38 1.81 3.37 2.51 3.26 3.15 4.49 4.46 4.49 4.45 4.41 3.72 3.53 3.95 3.26 3.50 3.26 3.28 SD 0.63 0.63 0.63 0.68 0.90 0.84 0.59 0.84 0.77 0.87 0.85 0.94 0.91 1.01 0.91 0.91 0.68 0.66 0.57 0.62 0.58 0.73 0.70 MO NY=16 NX=7 NE=3 NK=2 LX=FU,FI LY=FU,FI GA=FU,FI BE=FU,FI PH=SY PS=SY TE=SY,FI TD=SY,FI VA 1 LX 1 1 LX 4 2 LY 1 1 LY 5 2 LY 12 3 FR LX 2 1 LX 3 1 FR LX 5 2 LX 6 2 LX 7 2 FR LY 2 1 LY 3 1 LY 4 1 FR LY 6 2 LY 7 2 LY 8 2 LY 9 2 LY 10 2 LY 11 2 FR LY 13 3 LY 14 3 LY 15 3 LY 16 3 FR GA 1 2 FR GA 2 2 FR GA 1 1 FR GA 3 1 FR GA 3 2 FR BE 3 1 FR BE 3 2 FR TD 1 1 TD 2 2 TD 3 3 TD 4 4 TD 5 5 TD 6 6 TD 7 7 FR TE 1 1 TE 2 2 TE 3 3 TE 4 4 TE 5 5 TE 6 6 TE 7 7 TE 8 8 TE 9 9 TE 10 10 FR TE 11 11 TE 12 12 TE 13 13 TE 14 14 TE 15 15 TE 16 16

243

FR TD 6 4 !FR TD 6 2 FR TD 4 2 !FR TD 7 4 !FR TD 2 1 FR TD 6 1 FR TD 5 1 FR TD 6 3 FR TE 16 10 FR TE 10 6 FR TE 11 9 FR TE 13 6 !FR TE 14 5 FR TE 15 6 FR TE 9 4 FR TE 16 4 FR TE 6 2 FR TE 11 7 FR TE 11 10 FR TE 14 13 FR TE 10 9 !FR TE 16 5 FR TE 15 10 FR TE 14 4 FR TE 12 9 FR TE 15 1 FR TE 15 9 FR TE 13 3 FR TE 14 10 FR TE 15 5 FR TE 12 5 FR TE 16 8 FR TE 13 7 FR TE 13 9

244

FR TE 11 5 FR TE 9 6 FR TE 14 9 FR TE 6 3 FR TE 8 3 FR TE 5 1 FR TE 8 6 FR TE 12 3 FR TE 14 3 FR TE 13 2 FR TH 6 4 FR TH 2 10 FR TH 4 11 FR TH 7 7 FR TH 1 11 FR TH 2 4 FR TH 7 9 FR TH 4 10 FR TH 2 7 FR TH 5 9 FR TH 5 7 FR TH 5 6 FR TH 5 1 FR TH 5 3 FR TH 5 8 FR TH 3 11 FR TH 3 13 FR TH 7 16 FR TH 2 8 FR TH 2 9 FR TH 7 2 FR TH 4 4 FR TH 7 3 FR TH 2 16

245

!FR TH 5 10 FR TH 3 9 FR TH 1 15 FR TH 1 14 FR TH 6 5 FR TH 6 3 LE ILC IQ CT LK TB DCR PATH DIAGRAM OU MI SE TV RS EF FS SS SC ND=3 !MODEL SEM Number of Input Variables 23 Number of Y - Variables 16 Number of X - Variables 7 Number of ETA - Variables 3 Number of KSI - Variables 2 Number of Observations 600

246

!MODEL SEM Covariance Matrix Y1 Y2 Y3 Y4 Y5 Y6 -------- -------- -------- -------- -------- -------- Y1 0.397 Y2 0.246 0.397 Y3 0.210 0.214 0.397 Y4 0.270 0.274 0.227 0.462 Y5 0.136 0.181 0.164 0.208 0.810 Y6 0.143 0.180 0.185 0.188 0.476 0.706 Y7 0.089 0.100 0.089 0.124 0.281 0.263 Y8 0.148 0.153 0.196 0.171 0.431 0.437 Y9 0.116 0.112 0.121 0.099 0.340 0.369 Y10 0.132 0.164 0.148 0.172 0.462 0.358 Y11 0.096 0.123 0.123 0.156 0.383 0.407 Y12 0.219 0.184 0.237 0.237 0.211 0.253 Y13 0.206 0.235 0.166 0.260 0.270 0.168 Y14 0.235 0.229 0.267 0.337 0.327 0.229 Y15 0.178 0.218 0.212 0.229 0.197 0.176 Y16 0.224 0.183 0.189 0.179 0.254 0.168 X1 0.107 0.103 0.099 0.143 0.171 0.188 X2 0.112 0.146 0.116 0.112 0.125 0.172 X3 0.104 0.086 0.086 0.120 0.123 0.144 X4 0.125 0.098 0.129 0.122 0.223 0.193 X5 0.132 0.073 0.128 0.106 0.198 0.141 X6 0.115 0.133 0.101 0.223 0.210 0.245 X7 0.154 0.150 0.137 0.176 0.170 0.165

247

Covariance Matrix Y7 Y8 Y9 Y10 Y11 Y12 -------- -------- -------- -------- -------- -------- Y7 0.348 Y8 0.268 0.706 Y9 0.223 0.323 0.593 Y10 0.272 0.424 0.409 0.757 Y11 0.306 0.386 0.432 0.495 0.722 Y12 0.200 0.300 0.311 0.262 0.256 0.884 Y13 0.225 0.268 0.266 0.277 0.278 0.539 Y14 0.185 0.271 0.233 0.202 0.215 0.551 Y15 0.199 0.306 0.287 0.198 0.240 0.513 Y16 0.140 0.283 0.189 0.309 0.201 0.470 X1 0.108 0.154 0.110 0.118 0.168 0.230 X2 0.152 0.188 0.163 0.207 0.123 0.205 X3 0.067 0.144 0.123 0.109 0.048 0.198 X4 0.132 0.177 0.124 0.200 0.126 0.262 X5 0.082 0.122 0.174 0.161 0.173 0.207 X6 0.172 0.184 0.163 0.210 0.236 0.261 X7 0.194 0.159 0.194 0.152 0.184 0.217 Covariance Matrix Y13 Y14 Y15 Y16 X1 X2 -------- -------- -------- -------- -------- -------- Y13 0.828 Y14 0.478 1.020 Y15 0.505 0.524 0.828 Y16 0.489 0.478 0.464 0.828 X1 0.229 0.206 0.192 0.235 0.462 X2 0.192 0.240 0.228 0.192 0.287 0.436 X3 0.233 0.230 0.187 0.218 0.217 0.226 X4 0.209 0.263 0.243 0.197 0.139 0.098

248

X5 0.158 0.217 0.169 0.174 0.079 0.100 X6 0.219 0.288 0.226 0.206 0.104 0.178 X7 0.223 0.240 0.204 0.248 0.152 0.157 Covariance Matrix X3 X4 X5 X6 X7 -------- -------- -------- -------- -------- X3 0.325 X4 0.102 0.384 X5 0.079 0.252 0.336 X6 0.092 0.249 0.284 0.533 X7 0.104 0.230 0.227 0.332 0.490 !MODEL SEM Parameter Specifications LAMBDA-Y ILC IQ CT -------- -------- -------- Y1 0 0 0 Y2 1 0 0 Y3 2 0 0 Y4 3 0 0 Y5 0 0 0 Y6 0 4 0 Y7 0 5 0 Y8 0 6 0 Y9 0 7 0 Y10 0 8 0 Y11 0 9 0 Y12 0 0 0

249

Y13 0 0 10 Y14 0 0 11 Y15 0 0 12 Y16 0 0 13 LAMBDA-X TB DCR -------- -------- X1 0 0 X2 14 0 X3 15 0 X4 0 0 X5 0 16 X6 0 17 X7 0 18 BETA ILC IQ CT -------- -------- -------- ILC 0 0 0 IQ 0 0 0 CT 19 20 0 GAMMA TB DCR -------- -------- ILC 21 22 IQ 0 23 CT 24 25

250

PHI TB DCR -------- -------- TB 26 DCR 27 28 PSI ILC IQ CT -------- -------- -------- 29 30 31 THETA-EPS Y1 Y2 Y3 Y4 Y5 Y6 -------- -------- -------- -------- -------- -------- Y1 32 Y2 0 33 Y3 0 0 34 Y4 0 0 0 35 Y5 36 0 0 0 37 Y6 0 38 39 0 0 40 Y7 0 0 0 0 0 0 Y8 0 0 42 0 0 43 Y9 0 0 0 45 0 46 Y10 0 0 0 0 0 48 Y11 0 0 0 0 51 0 Y12 0 0 56 0 57 0 Y13 0 60 61 0 0 62 Y14 0 0 66 67 0 0 Y15 72 0 0 0 73 74 Y16 0 0 0 78 0 0

251

THETA-EPS Y7 Y8 Y9 Y10 Y11 Y12 -------- -------- -------- -------- -------- -------- Y7 41 Y8 0 44 Y9 0 0 47 Y10 0 0 49 50 Y11 52 0 53 54 55 Y12 0 0 58 0 0 59 Y13 63 0 64 0 0 0 Y14 0 0 68 69 0 0 Y15 0 0 75 76 0 0 Y16 0 79 0 80 0 0 THETA-EPS Y13 Y14 Y15 Y16 -------- -------- -------- -------- Y13 65 Y14 70 71 Y15 0 0 77 Y16 0 0 0 81 THETA-DELTA-EPS Y1 Y2 Y3 Y4 Y5 Y6 -------- -------- -------- -------- -------- -------- X1 0 0 0 0 0 0 X2 0 0 0 86 0 0 X3 0 0 0 0 0 0 X4 0 0 0 97 0 0 X5 102 0 103 0 0 104 X6 0 0 110 111 112 0

252

X7 0 117 118 0 0 0 THETA-DELTA-EPS Y7 Y8 Y9 Y10 Y11 Y12 -------- -------- -------- -------- -------- -------- X1 0 0 0 0 82 0 X2 87 88 89 90 0 0 X3 0 0 93 0 94 0 X4 0 0 0 98 99 0 X5 105 106 107 0 0 0 X6 0 0 0 0 0 0 X7 119 0 120 0 0 0 THETA-DELTA-EPS Y13 Y14 Y15 Y16 -------- -------- -------- -------- X1 0 83 84 0 X2 0 0 0 91 X3 95 0 0 0 X4 0 0 0 0 X5 0 0 0 0 X6 0 0 0 0 X7 0 0 0 121 THETA-DELTA X1 X2 X3 X4 X5 X6 -------- -------- -------- -------- -------- -------- X1 85 X2 0 92 X3 0 0 96 X4 0 100 0 101

253

X5 108 0 0 0 109 X6 113 0 114 115 0 116 X7 0 0 0 0 0 0 THETA-DELTA X7 -------- X7 122 !MODEL SEM Number of Iterations = 30 LISREL Estimates (Maximum Likelihood) LAMBDA-Y ILC IQ CT -------- -------- -------- Y1 1.000 - - - - Y2 0.942 - - - - (0.044) 21.460 Y3 0.823 - - - - (0.047) 17.363 Y4 1.073 - - - - (0.047) 22.970

254

Y5 - - 1.000 - - Y6 - - 0.882 - - (0.043) 20.307 Y7 - - 0.604 - - (0.030) 20.444 Y8 - - 0.863 - - (0.044) 19.424 Y9 - - 0.694 - - (0.040) 17.467 Y10 - - 0.929 - - (0.045) 20.476 Y11 - - 0.873 - - (0.048) 18.088 Y12 - - - - 1.000 Y13 - - - - 0.958 (0.048) 19.911 Y14 - - - - 1.034 (0.055)

255

18.800 Y15 - - - - 0.966 (0.049) 19.807 Y16 - - - - 0.874 (0.048) 18.322 LAMBDA-X TB DCR -------- -------- X1 1.000 - - X2 1.074 - - (0.049) 22.094 X3 0.808 - - (0.041) 19.646 X4 - - 1.000 X5 - - 0.889 (0.036) 24.386 X6 - - 1.185 (0.050) 23.508

256

X7 - - 0.906 (0.045) 19.966 BETA ILC IQ CT -------- -------- -------- ILC - - - - - - IQ - - - - - - CT 0.499 0.224 - - (0.057) (0.042) 8.776 5.356 GAMMA TB DCR -------- -------- ILC 0.274 0.290 (0.051) (0.050) 5.404 5.816 IQ - - 0.768 (0.058) 13.222 CT 0.340 0.259 (0.060) (0.065) 5.700 3.964

257

Covariance Matrix of ETA and KSI ILC IQ CT TB DCR -------- -------- -------- -------- -------- ILC 0.264 IQ 0.094 0.523 CT 0.225 0.259 0.508 TB 0.117 0.111 0.213 0.273 DCR 0.123 0.220 0.234 0.144 0.286 PHI TB DCR -------- -------- TB 0.273 (0.025) 10.974 DCR 0.144 0.286 (0.015) (0.022) 9.797 12.855 PSI Note: This matrix is diagonal. ILC IQ CT -------- -------- -------- 0.197 0.354 0.205 (0.017) (0.031) (0.021) 11.528 11.278 9.868

258

Squared Multiple Correlations for Structural Equations ILC IQ CT -------- -------- -------- 0.255 0.323 0.597 Squared Multiple Correlations for Reduced Form ILC IQ CT -------- -------- -------- 0.255 0.323 0.465 Reduced Form TB DCR -------- -------- ILC 0.274 0.290 (0.051) (0.050) 5.404 5.816 IQ - - 0.768 (0.058) 13.222 CT 0.477 0.576 (0.063) (0.062) 7.550 9.247 THETA-EPS Y1 Y2 Y3 Y4 Y5 Y6 -------- -------- -------- -------- -------- -------- Y1 0.150

259

(0.011) 13.567 Y2 - - 0.150 (0.010) 14.519 Y3 - - - - 0.214 (0.014) 15.431 Y4 - - - - - - 0.163 (0.013) 13.011 Y5 -0.028 - - - - - - 0.300 (0.010) (0.020) -2.784 14.647 Y6 - - 0.039 0.049 - - - - 0.298 (0.009) (0.011) (0.021) 4.341 4.369 14.350 Y7 - - - - - - - - - - - - Y8 - - - - 0.045 - - - - 0.049 (0.012) (0.016) 3.837 3.176 Y9 - - - - - - -0.041 - - 0.048 (0.009) (0.012) -4.639 3.846

260

Y10 - - - - - - - - - - -0.073 (0.013) -5.856 Y11 - - - - - - - - -0.074 - - (0.014) -5.270 Y12 - - - - 0.040 - - -0.109 - - (0.012) (0.015) 3.254 -7.265 Y13 - - 0.031 -0.039 - - - - -0.077 (0.011) (0.012) (0.014) 2.895 -3.326 -5.387 Y14 - - - - 0.053 0.057 - - - - (0.014) (0.013) 3.875 4.457 Y15 -0.037 - - - - - - -0.107 -0.083 (0.010) (0.015) (0.014) -3.780 -6.999 -5.824 Y16 - - - - - - -0.059 - - - - (0.011) -5.257 THETA-EPS Y7 Y8 Y9 Y10 Y11 Y12 -------- -------- -------- -------- -------- -------- Y7 0.170 (0.011) 15.880

261

Y8 - - 0.318 (0.022) 14.555 Y9 - - - - 0.370 (0.022) 16.962 Y10 - - - - 0.087 0.327 (0.016) (0.023) 5.446 14.135 Y11 0.021 - - 0.113 0.072 0.312 (0.010) (0.015) (0.018) (0.024) 2.089 7.617 3.971 13.187 Y12 - - - - 0.107 - - - - 0.350 (0.013) (0.024) 7.925 14.703 Y13 0.044 - - 0.053 - - - - - - (0.009) (0.013) 4.858 4.032 Y14 - - - - 0.045 -0.055 - - - - (0.016) (0.016) 2.866 -3.461 Y15 - - - - 0.095 -0.078 - - - - (0.015) (0.015) 6.245 -5.346

Y16 - - 0.049 - - 0.076 - - - - (0.014) (0.015) 3.501 5.042

262

THETA-EPS Y13 Y14 Y15 Y16 -------- -------- -------- -------- Y13 0.331 (0.023) 14.268 Y14 -0.074 0.455 (0.017) (0.031) -4.439 14.605 Y15 - - - - 0.331 (0.023) 14.398 Y16 - - - - - - 0.413 (0.025) 16.392 Squared Multiple Correlations for Y - Variables Y1 Y2 Y3 Y4 Y5 Y6 -------- -------- -------- -------- -------- -------- 0.638 0.610 0.455 0.651 0.635 0.577 Squared Multiple Correlations for Y - Variables Y7 Y8 Y9 Y10 Y11 Y12 -------- -------- -------- -------- -------- -------- 0.528 0.550 0.405 0.580 0.561 0.592

263

Squared Multiple Correlations for Y - Variables Y13 Y14 Y15 Y16 -------- -------- -------- -------- 0.585 0.544 0.589 0.484 THETA-DELTA-EPS Y1 Y2 Y3 Y4 Y5 Y6 -------- -------- -------- -------- -------- -------- X1 - - - - - - - - - - - - X2 - - - - - - -0.037 - - - - (0.007) -5.152 X3 - - - - - - - - - - - - X4 - - - - - - -0.028 - - - - (0.007) -4.062 X5 0.049 - - 0.031 - - - - -0.051 (0.006) (0.007) (0.008) 8.287 4.700 -6.151 X6 - - - - -0.032 0.060 -0.037 - - (0.009) (0.009) (0.010) -3.426 6.679 -3.815 X7 - - 0.032 0.011 - - - - - - (0.008) (0.009) 4.043 1.211

264

THETA-DELTA-EPS Y7 Y8 Y9 Y10 Y11 Y12 -------- -------- -------- -------- -------- -------- X1 - - - - - - - - 0.024 - - (0.011) 2.251 X2 0.063 0.040 0.072 0.104 - - - - (0.006) (0.009) (0.010) (0.011) 9.780 4.539 7.365 9.539 X3 - - - - 0.041 - - -0.063 - - (0.008) (0.008) 4.808 -7.364 X4 - - - - - - 0.024 -0.058 - - (0.009) (0.009) 2.493 -6.380 X5 -0.044 -0.035 0.059 - - - - - - (0.006) (0.008) (0.007) -8.014 -4.296 8.158 X6 - - - - - - - - - - - - X7 0.065 - - 0.082 - - - - - - (0.008) (0.010) 8.071 7.996

265

THETA-DELTA-EPS Y13 Y14 Y15 Y16 -------- -------- -------- -------- X1 - - -0.046 -0.042 - - (0.013) (0.010) -3.596 -4.126 X2 - - - - - - -0.031 (0.010) -3.018 X3 0.061 - - - - - - (0.010) 5.972 X4 - - - - - - - - X5 - - - - - - - - X6 - - - - - - - - X7 - - - - - - 0.067 (0.012) 5.566 THETA-DELTA X1 X2 X3 X4 X5 X6 -------- -------- -------- -------- -------- -------- X1 0.182 (0.013) 13.930

266

X2 - - 0.135 (0.013) 10.760 X3 - - - - 0.149 (0.010) 14.406 X4 - - -0.036 - - 0.104 (0.007) (0.010) -5.111 10.652 X5 -0.036 - - - - - - 0.126 (0.006) (0.008) -5.634 15.627 X6 -0.090 - - -0.046 -0.081 - - 0.139 (0.010) (0.007) (0.009) (0.013) -9.249 -6.309 -9.334 10.652 X7 - - - - - - - - - - - - THETA-DELTA X7 -------- X7 0.254 (0.015) 16.734

267

Squared Multiple Correlations for X - Variables X1 X2 X3 X4 X5 X6 -------- -------- -------- -------- -------- -------- 0.599 0.700 0.544 0.734 0.643 0.743 Squared Multiple Correlations for X - Variables X7 -------- 0.481 Goodness of Fit Statistics Degrees of Freedom = 154 Minimum Fit Function Chi-square = 376.101 (P = 0.0) Normal Theory Weighted Least Squares Chi-square = 356.721 (P = 0.0) Estimated Non-centrality Parameter (NCP) = 202.721 90 Percent Confidence Interval for NCP = (151.516 ; 261.643) Minimum Fit Function Value = 0.628 Population Discrepancy Function Value (F0) = 0.338 90 Percent Confidence Interval for F0 = (0.253 ; 0.437) Root Mean Square Error of Approximation (RMSEA) = 0.0469 90 Percent Confidence Interval for RMSEA = (0.0405 ; 0.0533) P-value for Test of Close Fit (RMSEA < 0.05) = 0.784 Expected Cross-Validation Index (ECVI) = 1.003 90 Percent Confidence Interval for ECVI = (0.917 ; 1.101) ECVI for Saturated Model = 0.922 ECVI for Independence Model = 36.802

268

Chi-square for Independence Model with 253 Degrees of Freedom = 21998.515 Independence AIC = 22044.515 Model AIC = 600.721 Saturated AIC = 552.000 Independence CAIC = 22168.644 Model CAIC = 1259.146 Saturated CAIC = 2041.553 Normed Fit Index (NFI) = 0.983 Non-Normed Fit Index (NNFI) = 0.983 Parsimony Normed Fit Index (PNFI) = 0.598 Comparative Fit Index (CFI) = 0.990 Incremental Fit Index (IFI) = 0.990 Relative Fit Index (RFI) = 0.972 Critical N (CN) = 315.935 Root Mean Square Residual (RMR) = 0.0339 Standardized RMR = 0.0601 Goodness of Fit Index (GFI) = 0.951 Adjusted Goodness of Fit Index (AGFI) = 0.912 Parsimony Goodness of Fit Index (PGFI) = 0.530 !MODEL SEM Fitted Covariance Matrix Y1 Y2 Y3 Y4 Y5 Y6 -------- -------- -------- -------- -------- -------- Y1 0.415 Y2 0.249 0.385 Y3 0.218 0.205 0.394 Y4 0.284 0.267 0.234 0.468 Y5 0.067 0.089 0.078 0.101 0.823

269

Y6 0.083 0.117 0.117 0.089 0.461 0.704 Y7 0.057 0.054 0.047 0.061 0.316 0.278 Y8 0.081 0.077 0.112 0.087 0.451 0.447 Y9 0.065 0.062 0.054 0.029 0.363 0.367 Y10 0.088 0.082 0.072 0.094 0.486 0.355 Y11 0.082 0.077 0.068 0.088 0.382 0.403 Y12 0.225 0.212 0.224 0.241 0.150 0.228 Y13 0.215 0.233 0.138 0.231 0.248 0.142 Y14 0.232 0.219 0.244 0.307 0.267 0.236 Y15 0.180 0.204 0.179 0.233 0.143 0.138 Y16 0.196 0.185 0.161 0.152 0.226 0.199 X1 0.117 0.110 0.096 0.125 0.111 0.098 X2 0.125 0.118 0.103 0.097 0.119 0.105 X3 0.094 0.089 0.078 0.101 0.090 0.079 X4 0.123 0.115 0.101 0.103 0.220 0.194 X5 0.158 0.103 0.121 0.117 0.195 0.122 X6 0.145 0.137 0.088 0.216 0.223 0.230 X7 0.111 0.137 0.102 0.119 0.199 0.176 Fitted Covariance Matrix Y7 Y8 Y9 Y10 Y11 Y12 -------- -------- -------- -------- -------- -------- Y7 0.361 Y8 0.272 0.707 Y9 0.219 0.313 0.622 Y10 0.293 0.419 0.424 0.778 Y11 0.296 0.394 0.429 0.496 0.711 Y12 0.156 0.223 0.287 0.240 0.226 0.858 Y13 0.194 0.214 0.225 0.230 0.216 0.486 Y14 0.161 0.231 0.231 0.193 0.234 0.525 Y15 0.151 0.216 0.268 0.154 0.218 0.491 Y16 0.136 0.244 0.157 0.286 0.197 0.444 X1 0.067 0.096 0.077 0.103 0.121 0.213

270

X2 0.135 0.143 0.155 0.214 0.104 0.229 X3 0.054 0.077 0.103 0.083 0.016 0.172 X4 0.133 0.190 0.153 0.228 0.134 0.234 X5 0.074 0.133 0.194 0.182 0.171 0.208 X6 0.157 0.225 0.181 0.242 0.227 0.277 X7 0.185 0.172 0.220 0.185 0.174 0.212 Fitted Covariance Matrix Y13 Y14 Y15 Y16 X1 X2 -------- -------- -------- -------- -------- -------- Y13 0.797 Y14 0.429 0.998 Y15 0.470 0.507 0.805 Y16 0.425 0.459 0.429 0.800 X1 0.204 0.175 0.164 0.186 0.455 X2 0.219 0.237 0.221 0.169 0.293 0.450 X3 0.226 0.178 0.166 0.150 0.220 0.237 X4 0.224 0.242 0.226 0.204 0.144 0.119 X5 0.199 0.215 0.201 0.182 0.092 0.138 X6 0.265 0.286 0.267 0.242 0.081 0.184 X7 0.203 0.219 0.205 0.252 0.131 0.140 Fitted Covariance Matrix X3 X4 X5 X6 X7 -------- -------- -------- -------- -------- X3 0.327 X4 0.117 0.390 X5 0.104 0.255 0.352 X6 0.092 0.258 0.302 0.541 X7 0.106 0.259 0.231 0.307 0.488

271

Fitted Residuals Y1 Y2 Y3 Y4 Y5 Y6 -------- -------- -------- -------- -------- -------- Y1 -0.018 Y2 -0.003 0.012 Y3 -0.007 0.009 0.003 Y4 -0.014 0.007 -0.007 -0.005 Y5 0.070 0.093 0.087 0.107 -0.013 Y6 0.060 0.062 0.068 0.099 0.015 0.001 Y7 0.032 0.047 0.042 0.063 -0.034 -0.016 Y8 0.067 0.077 0.084 0.084 -0.020 -0.010 Y9 0.051 0.050 0.067 0.070 -0.023 0.001 Y10 0.044 0.082 0.076 0.078 -0.024 0.003 Y11 0.014 0.046 0.055 0.068 0.000 0.004 Y12 -0.005 -0.028 0.012 -0.004 0.062 0.025 Y13 -0.009 0.002 0.029 0.029 0.022 0.026 Y14 0.003 0.010 0.023 0.030 0.060 -0.007 Y15 -0.002 0.013 0.033 -0.004 0.054 0.038 Y16 0.027 -0.001 0.028 0.028 0.028 -0.031 X1 -0.010 -0.007 0.003 0.018 0.061 0.091 X2 -0.013 0.028 0.013 0.015 0.006 0.067 X3 0.010 -0.003 0.009 0.019 0.034 0.065 X4 0.002 -0.018 0.028 0.019 0.003 -0.001 X5 -0.027 -0.030 0.007 -0.010 0.003 0.020 X6 -0.030 -0.003 0.014 0.008 -0.013 0.016 X7 0.043 0.013 0.034 0.057 -0.029 -0.011 Fitted Residuals Y7 Y8 Y9 Y10 Y11 Y12 -------- -------- -------- -------- -------- -------- Y7 -0.012 Y8 -0.005 -0.001

272

Y9 0.004 0.010 -0.029 Y10 -0.021 0.005 -0.015 -0.021 Y11 0.010 -0.008 0.003 -0.001 0.012 Y12 0.044 0.077 0.025 0.021 0.030 0.026 Y13 0.032 0.054 0.041 0.047 0.062 0.052 Y14 0.023 0.041 0.003 0.009 -0.019 0.026 Y15 0.048 0.090 0.019 0.044 0.021 0.023 Y16 0.003 0.039 0.032 0.023 0.004 0.027 X1 0.041 0.059 0.033 0.015 0.047 0.017 X2 0.017 0.046 0.008 -0.008 0.019 -0.024 X3 0.013 0.066 0.020 0.026 0.033 0.026 X4 -0.001 -0.013 -0.028 -0.028 -0.008 0.029 X5 0.009 -0.012 -0.020 -0.020 0.002 -0.001 X6 0.015 -0.041 -0.018 -0.032 0.008 -0.016 X7 0.009 -0.013 -0.026 -0.033 0.011 0.005 Fitted Residuals Y13 Y14 Y15 Y16 X1 X2 -------- -------- -------- -------- -------- -------- Y13 0.031 Y14 0.049 0.022 Y15 0.035 0.017 0.023 Y16 0.064 0.019 0.035 0.028 X1 0.025 0.031 0.028 0.049 0.007 X2 -0.027 0.003 0.007 0.024 -0.006 -0.014 X3 0.007 0.052 0.020 0.067 -0.003 -0.011 X4 -0.015 0.021 0.017 -0.007 -0.005 -0.020 X5 -0.041 0.002 -0.032 -0.007 -0.013 -0.038 X6 -0.046 0.001 -0.042 -0.036 0.023 -0.005 X7 0.020 0.022 -0.001 -0.004 0.022 0.017

273

Fitted Residuals X3 X4 X5 X6 X7 -------- -------- -------- -------- -------- X3 -0.002 X4 -0.014 -0.005 X5 -0.024 -0.003 -0.015 X6 0.000 -0.009 -0.018 -0.008 X7 -0.002 -0.029 -0.003 0.025 0.002 Summary Statistics for Fitted Residuals Smallest Fitted Residual = -0.046 Median Fitted Residual = 0.010 Largest Fitted Residual = 0.107 Stemleaf Plot - 4|6211 - 3|864322100 - 2|9998887764443110000 - 1|98888665554443333332211000 - 0|9988887777776555555444333333222111111100 0|1112222233333333334445567777788899999 1|000012223333445555677777899999 2|000011122223333334555566666778888888999 3|0011222333445589 4|1112344466777899 5|012244579 6|0012223456777788 7|006778 8|2447 9|0139 10|7

274

Standardized Residuals Y1 Y2 Y3 Y4 Y5 Y6 -------- -------- -------- -------- -------- -------- Y1 -3.023 Y2 -0.502 2.918 Y3 -0.893 1.181 0.529 Y4 -1.710 0.895 -0.787 -0.527 Y5 3.842 4.615 4.144 4.887 -1.109 Y6 3.095 3.746 4.157 4.860 1.223 0.119 Y7 2.311 3.448 3.008 4.275 -3.013 -1.493 Y8 3.438 4.074 5.216 4.086 -1.517 -0.912 Y9 2.710 2.741 3.582 4.002 -1.813 0.114 Y10 2.167 4.158 3.699 3.610 -1.475 0.214 Y11 0.725 2.414 2.816 3.285 0.036 0.375 Y12 -0.347 -1.901 0.965 -0.274 3.288 1.059 Y13 -0.581 0.151 2.568 1.854 0.972 1.558 Y14 0.196 0.646 1.788 2.152 2.232 -0.265 Y15 -0.180 0.929 2.050 -0.243 2.854 2.098 Y16 1.687 -0.088 1.602 2.215 1.142 -1.332 X1 -0.819 -0.619 0.195 1.481 2.845 4.545 X2 -1.157 2.524 1.063 1.494 0.279 3.466 X3 0.952 -0.249 0.760 1.724 1.839 3.779 X4 0.240 -1.767 2.405 2.224 0.249 -0.088 X5 -3.084 -3.024 0.738 -1.026 0.202 1.824 X6 -2.670 -0.305 1.459 0.715 -0.912 0.986 X7 3.236 1.206 3.084 4.059 -1.599 -0.630 Standardized Residuals Y7 Y8 Y9 Y10 Y11 Y12 -------- -------- -------- -------- -------- -------- Y7 -1.593 Y8 -0.412 -0.130

275

Y9 0.319 0.779 -2.451 Y10 -1.637 0.326 -1.293 -1.246 Y11 1.032 -0.690 0.236 -0.078 1.044 Y12 2.592 3.353 1.255 0.884 1.311 1.982 Y13 2.257 2.449 2.331 2.024 2.873 3.373 Y14 1.258 1.605 0.130 0.403 -0.758 1.553 Y15 2.903 4.004 1.068 2.359 0.965 1.293 Y16 0.189 2.105 1.421 1.094 0.164 1.633 X1 2.873 2.921 1.703 0.734 2.603 0.995 X2 1.319 2.692 0.489 -0.439 0.999 -1.483 X3 1.071 3.863 1.416 1.449 2.180 1.763 X4 -0.102 -0.949 -2.034 -2.421 -0.747 1.999 X5 1.085 -1.059 -1.590 -1.411 0.131 -0.041 X6 1.244 -2.513 -1.055 -1.900 0.514 -0.945 X7 0.789 -0.742 -1.865 -1.801 0.600 0.286 Standardized Residuals Y13 Y14 Y15 Y16 X1 X2 -------- -------- -------- -------- -------- -------- Y13 2.560 Y14 3.749 2.222 Y15 2.107 0.938 1.514 Y16 3.997 1.168 2.240 2.658 X1 1.533 2.177 1.994 2.766 1.011 X2 -1.753 0.181 0.436 1.688 -0.819 -1.335 X3 0.614 3.249 1.411 4.433 -0.562 -1.352 X4 -1.093 1.373 1.209 -0.441 -0.484 -2.519 X5 -2.934 0.121 -2.242 -0.498 -1.597 -3.913 X6 -2.816 0.072 -2.486 -2.050 2.464 -0.467 X7 1.090 1.036 -0.037 -0.217 1.530 1.250

276

Standardized Residuals X3 X4 X5 X6 X7 -------- -------- -------- -------- -------- X3 -0.428 X4 -1.482 -0.958 X5 -2.586 -0.471 -2.137 X6 -0.053 -1.930 -2.457 -0.753 X7 -0.149 -3.533 -0.416 2.483 0.173 Summary Statistics for Standardized Residuals Smallest Standardized Residual = -3.913 Median Standardized Residual = 0.912 Largest Standardized Residual = 5.216 Stemleaf Plot - 3|95 - 3|1000 - 2|987655555 - 2|42100 - 1|9999888876666655555 - 1|4433322111100 - 0|99999888887776666555555 - 0|44444333322221111111000 0|1111112222222222223333444 0|55566677778889999 1|000000000001111111122222223333344444 1|55555566666777788889 2|000001112222222223334444 2|55566667777888999999 3|01122334444 3|566777889

277

4|00011112234 4|5699 5|2 Largest Negative Standardized Residuals Residual for Y1 and Y1 -3.023 Residual for Y7 and Y5 -3.013 Residual for X5 and Y1 -3.084 Residual for X5 and Y2 -3.024 Residual for X5 and Y13 -2.934 Residual for X5 and X2 -3.913 Residual for X5 and X3 -2.586 Residual for X6 and Y1 -2.670 Residual for X6 and Y13 -2.816 Residual for X7 and X4 -3.533 Largest Positive Standardized Residuals Residual for Y2 and Y2 2.918 Residual for Y5 and Y1 3.842 Residual for Y5 and Y2 4.615 Residual for Y5 and Y3 4.144 Residual for Y5 and Y4 4.887 Residual for Y6 and Y1 3.095 Residual for Y6 and Y2 3.746 Residual for Y6 and Y3 4.157 Residual for Y6 and Y4 4.860 Residual for Y7 and Y2 3.448 Residual for Y7 and Y3 3.008 Residual for Y7 and Y4 4.275 Residual for Y8 and Y1 3.438 Residual for Y8 and Y2 4.074 Residual for Y8 and Y3 5.216 Residual for Y8 and Y4 4.086 Residual for Y9 and Y1 2.710 Residual for Y9 and Y2 2.741 Residual for Y9 and Y3 3.582

278

Residual for Y9 and Y4 4.002 Residual for Y10 and Y2 4.158 Residual for Y10 and Y3 3.699 Residual for Y10 and Y4 3.610 Residual for Y11 and Y3 2.816 Residual for Y11 and Y4 3.285 Residual for Y12 and Y5 3.288 Residual for Y12 and Y7 2.592 Residual for Y12 and Y8 3.353 Residual for Y13 and Y11 2.873 Residual for Y13 and Y12 3.373 Residual for Y14 and Y13 3.749 Residual for Y15 and Y5 2.854 Residual for Y15 and Y7 2.903 Residual for Y15 and Y8 4.004 Residual for Y16 and Y13 3.997 Residual for Y16 and Y16 2.658 Residual for X1 and Y5 2.845 Residual for X1 and Y6 4.545 Residual for X1 and Y7 2.873 Residual for X1 and Y8 2.921 Residual for X1 and Y11 2.603 Residual for X1 and Y16 2.766 Residual for X2 and Y6 3.466 Residual for X2 and Y8 2.692 Residual for X3 and Y6 3.779 Residual for X3 and Y8 3.863 Residual for X3 and Y14 3.249 Residual for X3 and Y16 4.433 Residual for X7 and Y1 3.236 Residual for X7 and Y3 3.084 Residual for X7 and Y4 4.059

279

!MODEL SEM Qplot of Standardized Residuals 3.5.......................................................................... . .. . . . . . . . . . . . . . . x . . x . . x . . * . . * . . x . . * . . * . . *x N . . x**xx. o . . xxx . r . . xxxxx . m . . x*** . a . . x*xx* . l . . x*x* . . . x*x . Q . . x*x . u . . xxxx** . a . . xxxx . n . . x**x . t . .x*xx . i . xxx* . l . xx*x . e . x**xx. .

280

s . x*** . . . xxx . . . * xx* . . . ** . . . x xx . . . xx . . . * . . . x . . x . . x . . . . . . . . . . . . . . -3.5.......................................................................... -3.5 3.5 Standardized Residuals !MODEL SEM Modification Indices and Expected Change Modification Indices for LAMBDA-Y ILC IQ CT -------- -------- -------- Y1 - - 1.196 1.153 Y2 - - 1.776 0.000 Y3 - - 3.715 3.428 Y4 - - 3.613 0.840 Y5 3.007 - - 0.684 Y6 1.742 - - 1.688 Y7 0.482 - - 0.890 Y8 2.257 - - 4.923

281

Y9 0.118 - - 0.838 Y10 1.423 - - 0.017 Y11 0.283 - - 0.293 Y12 2.483 0.837 - - Y13 0.022 0.030 - - Y14 0.223 1.740 - - Y15 1.673 1.030 - - Y16 0.059 0.454 - - Expected Change for LAMBDA-Y ILC IQ CT -------- -------- -------- Y1 - - -0.029 -0.039 Y2 - - 0.035 0.000 Y3 - - 0.056 0.081 Y4 - - 0.049 0.034 Y5 0.088 - - 0.037 Y6 0.063 - - -0.055 Y7 -0.023 - - 0.028 Y8 0.078 - - 0.095 Y9 0.015 - - 0.040 Y10 0.051 - - 0.005 Y11 -0.021 - - -0.020 Y12 -0.117 0.042 - - Y13 0.012 -0.008 - - Y14 0.044 -0.071 - - Y15 0.094 0.047 - - Y16 -0.017 -0.032 - -

282

Standardized Expected Change for LAMBDA-Y ILC IQ CT -------- -------- -------- Y1 - - -0.021 -0.028 Y2 - - 0.025 0.000 Y3 - - 0.041 0.058 Y4 - - 0.035 0.024 Y5 0.045 - - 0.026 Y6 0.033 - - -0.039 Y7 -0.012 - - 0.020 Y8 0.040 - - 0.068 Y9 0.008 - - 0.028 Y10 0.026 - - 0.004 Y11 -0.011 - - -0.014 Y12 -0.060 0.030 - - Y13 0.006 -0.006 - - Y14 0.022 -0.051 - - Y15 0.048 0.034 - - Y16 -0.009 -0.023 - - Completely Standardized Expected Change for LAMBDA-Y ILC IQ CT -------- -------- -------- Y1 - - -0.032 -0.043 Y2 - - 0.040 0.000 Y3 - - 0.065 0.092 Y4 - - 0.052 0.036 Y5 0.050 - - 0.029 Y6 0.039 - - -0.046 Y7 -0.019 - - 0.033 Y8 0.048 - - 0.081 Y9 0.010 - - 0.036

283

Y10 0.030 - - 0.004 Y11 -0.013 - - -0.017 Y12 -0.065 0.032 - - Y13 0.007 -0.007 - - Y14 0.022 -0.051 - - Y15 0.054 0.038 - - Y16 -0.010 -0.026 - - Modification Indices for LAMBDA-X TB DCR -------- -------- X1 - - 1.235 X2 - - 0.587 X3 - - 0.098 X4 0.072 - - X5 4.376 - - X6 0.003 - - X7 1.511 - - Expected Change for LAMBDA-X TB DCR -------- -------- X1 - - 0.056 X2 - - -0.038 X3 - - -0.014 X4 -0.012 - - X5 -0.075 - - X6 0.003 - - X7 0.060 - -

284

Standardized Expected Change for LAMBDA-X TB DCR -------- -------- X1 - - 0.030 X2 - - -0.020 X3 - - -0.008 X4 -0.006 - - X5 -0.039 - - X6 0.002 - - X7 0.031 - - Completely Standardized Expected Change for LAMBDA-X TB DCR -------- -------- X1 - - 0.044 X2 - - -0.031 X3 - - -0.013 X4 -0.010 - - X5 -0.066 - - X6 0.002 - - X7 0.045 - - Modification Indices for BETA ILC IQ CT -------- -------- -------- ILC - - 25.006 25.006 IQ 30.532 - - 31.876 CT - - - - - - Expected Change for BETA

285

ILC IQ CT -------- -------- -------- ILC - - 0.178 0.795 IQ 0.338 - - 0.530 CT - - - - - - Standardized Expected Change for BETA ILC IQ CT -------- -------- -------- ILC - - 0.479 2.170 IQ 0.909 - - 1.029 CT - - - - - - Modification Indices for GAMMA TB DCR -------- -------- ILC - - - - IQ 9.661 - - CT - - - - Expected Change for GAMMA TB DCR -------- -------- ILC - - - - IQ 0.218 - - CT - - - - Standardized Expected Change for GAMMA TB DCR -------- --------

286

ILC - - - - IQ 0.158 - - CT - - - - No Non-Zero Modification Indices for PHI Modification Indices for PSI ILC IQ CT -------- -------- -------- ILC - - IQ 25.006 - - CT - - - - - - Expected Change for PSI ILC IQ CT -------- -------- -------- ILC - - IQ 0.063 - - CT - - - - - - Standardized Expected Change for PSI ILC IQ CT -------- -------- -------- ILC - - IQ 0.169 - - CT - - - - - -

287

Modification Indices for THETA-EPS Y1 Y2 Y3 Y4 Y5 Y6 -------- -------- -------- -------- -------- -------- Y1 - - Y2 1.865 - - Y3 3.103 1.626 - - Y4 1.768 2.702 0.206 - - Y5 - - 5.886 0.069 0.282 - - Y6 0.217 - - - - 1.865 2.921 - - Y7 0.290 0.630 0.334 0.001 0.357 4.659 Y8 2.727 0.089 - - 0.183 0.574 - - Y9 0.399 1.153 0.521 - - 0.721 - - Y10 0.014 4.768 0.000 0.125 0.001 - - Y11 2.686 0.662 0.776 1.686 - - 1.017 Y12 1.262 1.342 - - 1.652 - - 1.081 Y13 2.724 - - - - 3.970 4.830 - - Y14 0.231 0.464 - - - - 1.948 4.686 Y15 - - 7.844 0.231 2.948 - - - - Y16 1.913 5.160 0.154 - - 0.397 5.638 Modification Indices for THETA-EPS Y7 Y8 Y9 Y10 Y11 Y12 -------- -------- -------- -------- -------- -------- Y7 - - Y8 0.897 - - Y9 4.504 0.538 - - Y10 1.906 5.819 - - - - Y11 - - 2.118 - - - - - - Y12 1.583 1.600 - - 1.076 0.071 - - Y13 - - 0.573 - - 2.260 1.965 0.372 Y14 0.713 0.078 - - - - 3.568 1.016 Y15 0.023 6.911 - - - - 1.371 0.346 Y16 0.547 - - 3.486 - - 0.251 0.128

288

Modification Indices for THETA-EPS Y13 Y14 Y15 Y16 -------- -------- -------- -------- Y13 - - Y14 - - - - Y15 0.000 0.084 - - Y16 0.198 0.429 0.037 - - Expected Change for THETA-EPS Y1 Y2 Y3 Y4 Y5 Y6 -------- -------- -------- -------- -------- -------- Y1 - - Y2 0.013 - - Y3 -0.016 0.011 - - Y4 0.014 -0.015 -0.005 - - Y5 - - 0.025 -0.003 -0.006 - - Y6 0.005 - - - - 0.014 0.030 - - Y7 -0.004 -0.005 -0.005 0.000 -0.007 -0.022 Y8 0.017 -0.003 - - -0.004 -0.013 - - Y9 0.006 -0.010 0.007 - - -0.012 - - Y10 -0.001 0.017 0.000 -0.003 -0.001 - - Y11 -0.013 -0.006 0.008 0.011 - - 0.017 Y12 0.012 -0.012 - - -0.013 - - -0.016 Y13 -0.017 - - - - 0.022 -0.036 - - Y14 -0.006 0.009 - - - - 0.025 -0.034 Y15 - - 0.029 0.005 -0.020 - - - - Y16 0.016 -0.025 0.005 - - 0.010 -0.035

289

Expected Change for THETA-EPS Y7 Y8 Y9 Y10 Y11 Y12 -------- -------- -------- -------- -------- -------- Y7 - - Y8 0.010 - - Y9 0.020 -0.010 - - Y10 -0.015 0.036 - - - - Y11 - - -0.021 - - - - - - Y12 0.012 0.019 - - -0.014 -0.003 - - Y13 - - -0.011 - - 0.018 0.018 0.011 Y14 0.009 0.005 - - - - -0.031 0.021 Y15 0.002 0.041 - - - - -0.018 -0.010 Y16 -0.008 - - 0.029 - - 0.007 -0.006 Expected Change for THETA-EPS Y13 Y14 Y15 Y16 -------- -------- -------- -------- Y13 - - Y14 - - - - Y15 0.000 -0.006 - - Y16 0.007 -0.014 -0.003 - - Completely Standardized Expected Change for THETA-EPS Y1 Y2 Y3 Y4 Y5 Y6 -------- -------- -------- -------- -------- -------- Y1 - - Y2 0.032 - - Y3 -0.039 0.029 - - Y4 0.032 -0.036 -0.011 - - Y5 - - 0.044 -0.006 -0.009 - - Y6 0.009 - - - - 0.024 0.039 - -

290

Y7 -0.010 -0.014 -0.012 0.000 -0.013 -0.043 Y8 0.032 -0.006 - - -0.008 -0.017 - - Y9 0.011 -0.019 0.015 - - -0.017 - - Y10 -0.002 0.031 0.000 -0.006 -0.001 - - Y11 -0.024 -0.012 0.015 0.020 - - 0.023 Y12 0.020 -0.021 - - -0.021 - - -0.021 Y13 -0.030 - - - - 0.035 -0.044 - - Y14 -0.010 0.014 - - - - 0.028 -0.041 Y15 - - 0.053 0.010 -0.032 - - - - Y16 0.028 -0.045 0.009 - - 0.013 -0.046 Completely Standardized Expected Change for THETA-EPS Y7 Y8 Y9 Y10 Y11 Y12 -------- -------- -------- -------- -------- -------- Y7 - - Y8 0.019 - - Y9 0.042 -0.015 - - Y10 -0.028 0.049 - - - - Y11 - - -0.030 - - - - - - Y12 0.022 0.025 - - -0.017 -0.004 - - Y13 - - -0.015 - - 0.023 0.024 0.014 Y14 0.015 0.006 - - - - -0.037 0.023 Y15 0.003 0.055 - - - - -0.023 -0.012 Y16 -0.014 - - 0.041 - - 0.009 -0.007 Completely Standardized Expected Change for THETA-EPS Y13 Y14 Y15 Y16 -------- -------- -------- -------- Y13 - - Y14 - - - - Y15 0.000 -0.007 - - Y16 0.009 -0.015 -0.004 - -

291

Modification Indices for THETA-DELTA-EPS Y1 Y2 Y3 Y4 Y5 Y6 -------- -------- -------- -------- -------- -------- X1 0.887 1.390 0.219 1.134 1.198 2.267 X2 0.715 4.358 0.220 - - 3.578 1.343 X3 2.028 3.313 0.936 0.428 0.210 0.573 X4 0.001 2.987 1.729 - - 1.672 0.044 X5 - - 3.805 - - 0.011 0.119 - - X6 9.818 2.117 - - - - - - 0.602 X7 6.797 - - - - 0.646 2.869 0.009 Modification Indices for THETA-DELTA-EPS Y7 Y8 Y9 Y10 Y11 Y12 -------- -------- -------- -------- -------- -------- X1 1.606 1.836 0.163 4.103 - - 0.291 X2 - - - - - - - - 0.222 3.649 X3 6.008 2.863 - - 0.028 - - 0.515 X4 0.469 3.186 5.002 - - - - 2.134 X5 - - - - - - 0.154 0.286 0.578 X6 1.481 8.839 0.002 0.603 0.574 0.657 X7 - - 1.358 - - 0.342 0.054 4.630 Modification Indices for THETA-DELTA-EPS Y13 Y14 Y15 Y16 -------- -------- -------- -------- X1 1.030 - - - - 0.689 X2 1.891 1.887 0.394 - - X3 - - 1.768 0.587 4.471 X4 1.555 0.727 4.660 0.142 X5 0.090 0.101 1.112 0.065

292

X6 3.804 2.331 0.430 0.082 X7 6.229 0.046 2.356 - - Expected Change for THETA-DELTA-EPS Y1 Y2 Y3 Y4 Y5 Y6 -------- -------- -------- -------- -------- -------- X1 -0.007 -0.008 -0.004 0.010 0.012 0.015 X2 -0.006 0.013 0.004 - - -0.021 0.011 X3 0.010 -0.013 -0.008 0.005 0.004 0.007 X4 0.000 -0.011 0.012 - - 0.012 0.002 X5 - - -0.012 - - -0.001 0.004 - - X6 -0.026 0.011 - - - - - - 0.008 X7 0.021 - - - - 0.007 -0.019 -0.001 Expected Change for THETA-DELTA-EPS Y7 Y8 Y9 Y10 Y11 Y12 -------- -------- -------- -------- -------- -------- X1 0.011 -0.016 0.005 -0.024 - - 0.005 X2 - - - - - - - - 0.006 -0.017 X3 -0.018 0.017 - - 0.002 - - 0.007 X4 0.005 -0.018 -0.023 - - - - 0.012 X5 - - - - - - -0.003 0.004 0.006 X6 0.010 -0.034 0.000 -0.007 0.007 0.009 X7 - - 0.013 - - -0.006 0.002 -0.025 Expected Change for THETA-DELTA-EPS Y13 Y14 Y15 Y16 -------- -------- -------- -------- X1 0.010 - - - - 0.011 X2 -0.013 -0.019 0.007 - - X3 - - 0.016 -0.008 0.023

293

X4 -0.011 -0.010 0.021 -0.004 X5 0.003 0.003 -0.009 -0.002 X6 -0.021 0.021 -0.007 0.003 X7 0.031 -0.003 -0.018 - - Completely Standardized Expected Change for THETA-DELTA-EPS Y1 Y2 Y3 Y4 Y5 Y6 -------- -------- -------- -------- -------- -------- X1 -0.015 -0.018 -0.009 0.022 0.020 0.026 X2 -0.013 0.031 0.008 - - -0.035 0.020 X3 0.026 -0.035 -0.021 0.013 0.008 0.015 X4 -0.001 -0.028 0.031 - - 0.021 0.004 X5 - - -0.032 - - -0.002 0.007 - - X6 -0.055 0.025 - - - - - - 0.013 X7 0.048 - - - - 0.015 -0.031 -0.002 Completely Standardized Expected Change for THETA-DELTA-EPS Y7 Y8 Y9 Y10 Y11 Y12 -------- -------- -------- -------- -------- -------- X1 0.026 -0.028 0.009 -0.040 - - 0.009 X2 - - - - - - - - 0.011 -0.027 X3 -0.051 0.035 - - 0.004 - - 0.014 X4 0.013 -0.034 -0.047 - - - - 0.021 X5 - - - - - - -0.006 0.009 0.011 X6 0.023 -0.056 -0.001 -0.011 0.011 0.012 X7 - - 0.022 - - -0.010 0.004 -0.039 Completely Standardized Expected Change for THETA-DELTA-EPS Y13 Y14 Y15 Y16 -------- -------- -------- -------- X1 0.017 - - - - 0.018

294

X2 -0.022 -0.029 0.012 - - X3 - - 0.028 -0.015 0.044 X4 -0.019 -0.016 0.038 -0.007 X5 0.005 0.005 -0.016 -0.004 X6 -0.032 0.029 -0.010 0.005 X7 0.049 -0.004 -0.029 - - Modification Indices for THETA-DELTA X1 X2 X3 X4 X5 X6 -------- -------- -------- -------- -------- -------- X1 - - X2 2.327 - - X3 5.854 1.743 - - X4 0.219 - - 0.001 - - X5 - - 0.048 1.847 5.504 - - X6 - - 0.479 - - - - 0.124 - - X7 0.119 0.305 0.128 3.399 0.055 3.348 Modification Indices for THETA-DELTA X7 -------- X7 - - Expected Change for THETA-DELTA X1 X2 X3 X4 X5 X6 -------- -------- -------- -------- -------- -------- X1 - - X2 0.029 - - X3 -0.027 0.017 - - X4 -0.004 - - 0.000 - - X5 - - -0.001 -0.008 0.020 - -

295

X6 - - 0.007 - - - - -0.004 - - X7 0.003 0.005 -0.003 -0.016 -0.002 0.019 Expected Change for THETA-DELTA X7 -------- X7 - - Completely Standardized Expected Change for THETA-DELTA X1 X2 X3 X4 X5 X6 -------- -------- -------- -------- -------- -------- X1 - - X2 0.065 - - X3 -0.069 0.043 - - X4 -0.010 - - -0.001 - - X5 - - -0.004 -0.025 0.055 - - X6 - - 0.014 - - - - -0.008 - - X7 0.006 0.010 -0.007 -0.037 -0.005 0.038 Completely Standardized Expected Change for THETA-DELTA X7 -------- X7 - - Maximum Modification Index is 31.88 for Element ( 2, 3) of BETA !MODEL SEM Factor Scores Regressions

296

ETA Y1 Y2 Y3 Y4 Y5 Y6 -------- -------- -------- -------- -------- -------- ILC 0.233 0.153 0.182 0.361 0.134 -0.138 IQ 0.110 0.065 -0.097 -0.268 0.129 0.297 CT 0.153 -0.076 -0.062 -0.064 0.134 0.246 ETA Y7 Y8 Y9 Y10 Y11 Y12 -------- -------- -------- -------- -------- -------- ILC -0.117 -0.047 0.141 -0.242 0.194 0.013 IQ 0.335 0.128 -0.230 0.508 -0.092 0.054 CT -0.221 -0.087 -0.408 0.184 0.047 0.217 ETA Y13 Y14 Y15 Y16 X1 X2 -------- -------- -------- -------- -------- -------- ILC -0.016 -0.106 -0.053 0.164 -0.203 0.308 IQ -0.031 0.104 0.287 -0.245 0.330 -0.565 CT 0.239 0.156 0.332 -0.025 0.040 0.072 ETA X3 X4 X5 X6 X7 -------- -------- -------- -------- -------- ILC -0.021 0.402 -0.364 0.028 -0.082 IQ 0.162 -0.428 0.412 0.091 0.027 CT -0.042 -0.140 0.103 -0.081 0.182

297

KSI Y1 Y2 Y3 Y4 Y5 Y6 -------- -------- -------- -------- -------- -------- TB 0.007 -0.077 0.009 0.100 0.160 -0.029 DCR 0.019 0.005 0.060 -0.097 0.075 -0.020 KSI Y7 Y8 Y9 Y10 Y11 Y12 -------- -------- -------- -------- -------- -------- TB -0.252 -0.066 -0.093 -0.251 0.307 0.051 DCR -0.049 -0.016 -0.080 -0.048 0.127 0.021 KSI Y13 Y14 Y15 Y16 X1 X2 -------- -------- -------- -------- -------- -------- TB -0.038 -0.062 -0.014 0.096 -0.003 0.609 DCR -0.016 -0.005 0.020 -0.026 0.062 0.001 KSI X3 X4 X5 X6 X7 -------- -------- -------- -------- -------- TB 0.259 0.314 -0.241 0.078 -0.001 DCR 0.081 0.390 0.022 0.394 0.052

298

!MODEL SEM Standardized Solution LAMBDA-Y ILC IQ CT -------- -------- -------- Y1 0.514 - - - - Y2 0.485 - - - - Y3 0.423 - - - - Y4 0.552 - - - - Y5 - - 0.723 - - Y6 - - 0.638 - - Y7 - - 0.436 - - Y8 - - 0.624 - - Y9 - - 0.502 - - Y10 - - 0.672 - - Y11 - - 0.631 - - Y12 - - - - 0.713 Y13 - - - - 0.683 Y14 - - - - 0.737 Y15 - - - - 0.689 Y16 - - - - 0.622 LAMBDA-X TB DCR -------- -------- X1 0.522 - - X2 0.561 - - X3 0.422 - - X4 - - 0.535 X5 - - 0.476

299

X6 - - 0.634 X7 - - 0.485 BETA ILC IQ CT -------- -------- -------- ILC - - - - - - IQ - - - - - - CT 0.360 0.227 - - GAMMA TB DCR -------- -------- ILC 0.278 0.302 IQ - - 0.568 CT 0.250 0.194

Correlation Matrix of ETA and KSI ILC IQ CT TB DCR -------- -------- -------- -------- -------- ILC 1.000 IQ 0.253 1.000 CT 0.613 0.502 1.000 TB 0.434 0.293 0.573 1.000 DCR 0.446 0.568 0.613 0.516 1.000 PSI Note: This matrix is diagonal. ILC IQ CT -------- -------- -------- 0.745 0.677 0.403

300

Regression Matrix ETA on KSI (Standardized) TB DCR -------- -------- ILC 0.278 0.302 IQ - - 0.568 CT 0.350 0.432 !MODEL SEM Completely Standardized Solution LAMBDA-Y ILC IQ CT -------- -------- -------- Y1 0.799 - - - - Y2 0.781 - - - - Y3 0.675 - - - - Y4 0.807 - - - - Y5 - - 0.797 - - Y6 - - 0.760 - - Y7 - - 0.727 - - Y8 - - 0.742 - - Y9 - - 0.636 - - Y10 - - 0.762 - - Y11 - - 0.749 - - Y12 - - - - 0.769 Y13 - - - - 0.765 Y14 - - - - 0.738 Y15 - - - - 0.767 Y16 - - - - 0.696

301

LAMBDA-X TB DCR -------- -------- X1 0.774 - - X2 0.836 - - X3 0.738 - - X4 - - 0.857 X5 - - 0.802 X6 - - 0.862 X7 - - 0.693 BETA ILC IQ CT -------- -------- -------- ILC - - - - - - IQ - - - - - - CT 0.360 0.227 - - GAMMA TB DCR -------- -------- ILC 0.278 0.302 IQ - - 0.568 CT 0.250 0.194 Correlation Matrix of ETA and KSI ILC IQ CT TB DCR -------- -------- -------- -------- -------- ILC 1.000 IQ 0.253 1.000

302

CT 0.613 0.502 1.000 TB 0.434 0.293 0.573 1.000 DCR 0.446 0.568 0.613 0.516 1.000 PSI Note: This matrix is diagonal. ILC IQ CT -------- -------- -------- 0.745 0.677 0.403 THETA-EPS Y1 Y2 Y3 Y4 Y5 Y6 -------- -------- -------- -------- -------- -------- Y1 0.362 Y2 - - 0.390 Y3 - - - - 0.545 Y4 - - - - - - 0.349 Y5 -0.047 - - - - - - 0.365 Y6 - - 0.075 0.092 - - - - 0.423 Y7 - - - - - - - - - - - - Y8 - - - - 0.085 - - - - 0.070 Y9 - - - - - - -0.076 - - 0.072 Y10 - - - - - - - - - - -0.099 Y11 - - - - - - - - -0.097 - - Y12 - - - - 0.068 - - -0.129 - - Y13 - - 0.055 -0.071 - - - - -0.103 Y14 - - - - 0.085 0.084 - - - - Y15 -0.064 - - - - - - -0.131 -0.110 Y16 - - - - - - -0.096 - - - -

303

THETA-EPS Y7 Y8 Y9 Y10 Y11 Y12 -------- -------- -------- -------- -------- -------- Y7 0.472 Y8 - - 0.450 Y9 - - - - 0.595 Y10 - - - - 0.124 0.420 Y11 0.041 - - 0.169 0.097 0.439 Y12 - - - - 0.146 - - - - 0.408 Y13 0.082 - - 0.076 - - - - - - Y14 - - - - 0.057 -0.063 - - - - Y15 - - - - 0.134 -0.099 - - - - Y16 - - 0.065 - - 0.096 - - - - THETA-EPS Y13 Y14 Y15 Y16 -------- -------- -------- -------- Y13 0.415 Y14 -0.083 0.456 Y15 - - - - 0.411 Y16 - - - - - - 0.516 THETA-DELTA-EPS Y1 Y2 Y3 Y4 Y5 Y6 -------- -------- -------- -------- -------- -------- X1 - - - - - - - - - - - - X2 - - - - - - -0.081 - - - - X3 - - - - - - - - - - - - X4 - - - - - - -0.066 - - - - X5 0.129 - - 0.084 - - - - -0.102 X6 - - - - -0.069 0.119 -0.056 - -

304

X7 - - 0.074 0.025 - - - - - - THETA-DELTA-EPS Y7 Y8 Y9 Y10 Y11 Y12 -------- -------- -------- -------- -------- -------- X1 - - - - - - - - 0.042 - - X2 0.157 0.071 0.136 0.175 - - - - X3 - - - - 0.090 - - -0.130 - - X4 - - - - - - 0.043 -0.110 - - X5 -0.125 -0.071 0.125 - - - - - - X6 - - - - - - - - - - - - X7 0.155 - - 0.149 - - - - - - THETA-DELTA-EPS Y13 Y14 Y15 Y16 -------- -------- -------- -------- X1 - - -0.068 -0.070 - - X2 - - - - - - -0.052 X3 0.120 - - - - - - X4 - - - - - - - - X5 - - - - - - - - X6 - - - - - - - - X7 - - - - - - 0.107 THETA-DELTA X1 X2 X3 X4 X5 X6 -------- -------- -------- -------- -------- -------- X1 0.401 X2 - - 0.300 X3 - - - - 0.456 X4 - - -0.087 - - 0.266

305

X5 -0.090 - - - - - - 0.357 X6 -0.181 - - -0.109 -0.177 - - 0.257 X7 - - - - - - - - - - - - THETA-DELTA X7 -------- X7 0.519 Regression Matrix ETA on KSI (Standardized) TB DCR -------- -------- ILC 0.278 0.302 IQ - - 0.568 CT 0.350 0.432 !MODEL SEM Total and Indirect Effects Total Effects of KSI on ETA TB DCR -------- -------- ILC 0.274 0.290 (0.051) (0.050) 5.404 5.816 IQ - - 0.768 (0.058) 13.222

306

CT 0.477 0.576 (0.063) (0.062) 7.550 9.247 Indirect Effects of KSI on ETA TB DCR -------- -------- ILC - - - - IQ - - - - CT 0.137 0.317 (0.029) (0.046) 4.795 6.963 Total Effects of ETA on ETA ILC IQ CT -------- -------- -------- ILC - - - - - - IQ - - - - - - CT 0.499 0.224 - - (0.057) (0.042) 8.776 5.356 Largest Eigenvalue of B*B' (Stability Index) is 0.299 Total Effects of ETA on Y

307

ILC IQ CT -------- -------- -------- Y1 1.000 - - - - Y2 0.942 - - - - (0.044) 21.460 Y3 0.823 - - - - (0.047) 17.363 Y4 1.073 - - - - (0.047) 22.970 Y5 - - 1.000 - - Y6 - - 0.882 - - (0.043) 20.307 Y7 - - 0.604 - - (0.030) 20.444 Y8 - - 0.863 - - (0.044) 19.424 Y9 - - 0.694 - - (0.040) 17.467

308

Y10 - - 0.929 - - (0.045) 20.476 Y11 - - 0.873 - - (0.048) 18.088 Y12 0.499 0.224 1.000 (0.057) (0.042) 8.776 5.356 Y13 0.478 0.214 0.958 (0.054) (0.040) (0.048) 8.917 5.342 19.911 Y14 0.516 0.231 1.034 (0.060) (0.043) (0.055) 8.594 5.391 18.800 Y15 0.482 0.216 0.966 (0.055) (0.040) (0.049) 8.790 5.390 19.807 Y16 0.436 0.196 0.874 (0.050) (0.037) (0.048) 8.675 5.285 18.322 Indirect Effects of ETA on Y ILC IQ CT -------- -------- --------

309

Y1 - - - - - - Y2 - - - - - - Y3 - - - - - - Y4 - - - - - - Y5 - - - - - - Y6 - - - - - - Y7 - - - - - - Y8 - - - - - - Y9 - - - - - - Y10 - - - - - - Y11 - - - - - - Y12 0.499 0.224 - - (0.057) (0.042) 8.776 5.356 Y13 0.478 0.214 - - (0.054) (0.040) 8.917 5.342 Y14 0.516 0.231 - - (0.060) (0.043) 8.594 5.391

310

Y15 0.482 0.216 - - (0.055) (0.040) 8.790 5.390 Y16 0.436 0.196 - - (0.050) (0.037) 8.675 5.285 Total Effects of KSI on Y TB DCR -------- -------- Y1 0.274 0.290 (0.051) (0.050) 5.404 5.816 Y2 0.258 0.273 (0.048) (0.047) 5.355 5.842 Y3 0.225 0.239 (0.043) (0.041) 5.286 5.773 Y4 0.294 0.311 (0.054) (0.054) 5.477 5.749 Y5 - - 0.768 (0.058) 13.222 Y6 - - 0.677

311

(0.052) 12.953 Y7 - - 0.464 (0.036) 12.715 Y8 - - 0.663 (0.052) 12.722 Y9 - - 0.533 (0.046) 11.506 Y10 - - 0.714 (0.054) 13.134 Y11 - - 0.671 (0.055) 12.274 Y12 0.477 0.576 (0.063) (0.062) 7.550 9.247 Y13 0.457 0.552 (0.061) (0.059) 7.459 9.306 Y14 0.493 0.595 (0.067) (0.065) 7.360 9.139

312

Y15 0.461 0.556 (0.062) (0.060) 7.490 9.298 Y16 0.417 0.503 (0.055) (0.057) 7.525 8.856 !MODEL SEM Standardized Total and Indirect Effects Standardized Total Effects of KSI on ETA TB DCR -------- -------- ILC 0.278 0.302 IQ - - 0.568 CT 0.350 0.432 Standardized Indirect Effects of KSI on ETA TB DCR -------- -------- ILC - - - - IQ - - - - CT 0.100 0.238 Standardized Total Effects of ETA on ETA ILC IQ CT -------- -------- --------

313

ILC - - - - - - IQ - - - - - - CT 0.360 0.227 - - Standardized Total Effects of ETA on Y ILC IQ CT -------- -------- -------- Y1 0.514 - - - - Y2 0.485 - - - - Y3 0.423 - - - - Y4 0.552 - - - - Y5 - - 0.723 - - Y6 - - 0.638 - - Y7 - - 0.436 - - Y8 - - 0.624 - - Y9 - - 0.502 - - Y10 - - 0.672 - - Y11 - - 0.631 - - Y12 0.257 0.162 0.713 Y13 0.246 0.155 0.683 Y14 0.265 0.167 0.737 Y15 0.248 0.156 0.689 Y16 0.224 0.141 0.622 Completely Standardized Total Effects of ETA on Y ILC IQ CT -------- -------- -------- Y1 0.799 - - - - Y2 0.781 - - - - Y3 0.675 - - - - Y4 0.807 - - - - Y5 - - 0.797 - -

314

Y6 - - 0.760 - - Y7 - - 0.727 - - Y8 - - 0.742 - - Y9 - - 0.636 - - Y10 - - 0.762 - - Y11 - - 0.749 - - Y12 0.277 0.175 0.769 Y13 0.276 0.174 0.765 Y14 0.266 0.168 0.738 Y15 0.276 0.174 0.767 Y16 0.251 0.158 0.696 Standardized Indirect Effects of ETA on Y ILC IQ CT -------- -------- -------- Y1 - - - - - - Y2 - - - - - - Y3 - - - - - - Y4 - - - - - - Y5 - - - - - - Y6 - - - - - - Y7 - - - - - - Y8 - - - - - - Y9 - - - - - - Y10 - - - - - - Y11 - - - - - - Y12 0.257 0.162 - - Y13 0.246 0.155 - - Y14 0.265 0.167 - - Y15 0.248 0.156 - - Y16 0.224 0.141 - - Completely Standardized Indirect Effects of ETA on Y

315

ILC IQ CT -------- -------- -------- Y1 - - - - - - Y2 - - - - - - Y3 - - - - - - Y4 - - - - - - Y5 - - - - - - Y6 - - - - - - Y7 - - - - - - Y8 - - - - - - Y9 - - - - - - Y10 - - - - - - Y11 - - - - - - Y12 0.277 0.175 - - Y13 0.276 0.174 - - Y14 0.266 0.168 - - Y15 0.276 0.174 - - Y16 0.251 0.158 - - Standardized Total Effects of KSI on Y TB DCR -------- -------- Y1 0.143 0.155 Y2 0.135 0.146 Y3 0.118 0.128 Y4 0.153 0.167 Y5 - - 0.411 Y6 - - 0.362 Y7 - - 0.248 Y8 - - 0.354 Y9 - - 0.285 Y10 - - 0.382

316

Y11 - - 0.359 Y12 0.249 0.308 Y13 0.239 0.295 Y14 0.258 0.319 Y15 0.241 0.298 Y16 0.218 0.269 Completely Standardized Total Effects of KSI on Y TB DCR -------- -------- Y1 0.222 0.241 Y2 0.217 0.236 Y3 0.188 0.204 Y4 0.224 0.244 Y5 - - 0.453 Y6 - - 0.432 Y7 - - 0.413 Y8 - - 0.422 Y9 - - 0.362 Y10 - - 0.433 Y11 - - 0.426 Y12 0.269 0.333 Y13 0.268 0.331 Y14 0.258 0.319 Y15 0.268 0.332 Y16 0.243 0.301 Time used: 0.094 Seconds