ก า ร ป ล ก แ ต ง โ มเฉลมเกยรต โภคาวฒนา, เกตอร ราชบตร

ทมา : เอกสารเผยแพรของกรมสงเสรมการเกษตร

• ค าน า• การปลกแตงโม• ฤดปลก• พนธแตงโม• ดนและการเตรยมดน• การดแลรกษา• วธชวยใหเมลดแตงโมงอกเรวขน• ปยและการใหปยแตงโม• วธการใสปยใหกบตนแตงโม• ปยทใสเสรมหลงปลก• การใหน าและการดแลรกษาแปลง• ประโยชนของการคลมดวยฟาง

ค าน าแตงโมเปนผกตระกลแตง ทคนไทยเรารจกบรโภคกน

มานานแลว นอกจากนยมใชผลรบประทานแลว สวนของผลออนยอดออน ยงใชในการปรงอาหารไดหลายชนด แตงโมเปนพชทปลกงายสามารถปลกไดทวทกภาคของประเทศไทยทกฤดกาลตลอดปแตงโมปลกไดในดนแทบทกชนดแตปลกไดดในสภาพดนรวนปนทราย ซงมสภาพความเปนกรด เปนดาง ประมาณ 5.0 –7.5 ม การระบายน าไดด

เอกสารเผยแพรเรองน นอกจากจะรวบรวมรายละเอยดทจ าเปนในการปลกแตงโม การดแลรกษา ฯลฯ รวมทงใชพฒนาการปลกแตงโมใหไดผลผลตทมปรมาณและคณภาพทดยงขนได

• การจดเถาแตงโม• การชวยผสมเกสรดวยมอ (การตอดอก)• การปลดผลทง• การเกบผลแตงโม• โรคทส าคญ• แมลงศตรทส าคญ

การปลกแตงโม 2

การปลกแตงโมแตงโมเปนผกตระกลแตง ทคนไทยเรารจกบรโภคกนมานาน

แลว นอกจากนยมใชผลรบประทานแลว สวนของผลออนยอดออน ยงใชในการปรงอาหารไดหลายชนด แตงโมเปนพชทปลกงายสามารถปลกไดทวทกภาคของประเทศไทยทกฤดกาลตลอดปแตงโมปลกไดในดนแทบทกชนดแตปลกไดดในสภาพดนรวนปนทราย ซงมสภาพความเปนกรดเปนดาง ประมาณ 5.0–7.5 มการระบายน าไดด

ฤดปลก

เนองจากแตงโมจะขาดตลาดและมราคาสงในตอนกลางและปลายฤดฝนเพราะวาในชวงดงกลาวจะปลกแตงโมไดยากล าบาก เนองจากตนแตงโมไมชอบฝนชกจะตายดวยโรคเถาเหยวเปนสวนใหญ และเกดโรคทางใบมาก ผลแตงโมจะเนางายอกทงรสชาตจะไมหวานจดเหมอนแตงโมทปลกในฤดแลง หรอในฤดหนาว ฉะนนจงควรเรมปลกแตงโมตงแตตนเดอนพฤศจกายนไปจนถงเดอนมนาคม และเกบเกยวครงสดทายในเดอนมถนายน ซงยงเปนตนฤดฝนอย และมผตองการบรโภคแตงโมกนมาก

พนธแตงโมทนยมปลกม 2 พนธ คอพนธเบาทรจกกนโดยทวไป คอพนธ ชการรเบบ ผลกลมสเขยวคล า อายเกบเกยว 65 วน นบ

จากวนงอก อกพนธหนงไดแกพนธหนก คอ พนธชารลสตนเกรย ผลสเขยวออน มลายทผวผล ผลกลมยาวขนาดใหญ อาย

เกบเกยว 85 วน นบจากวนงอกพนธแตงโมเหลอง เปนพนธลกผสม เนอสเหลอง ผลกลม สเขยวออนลายเขยวเขม อายเกบ

เกยวประมาณ 70-75 วน

ดนและการเตรยมดนแตงโมเปนพชทหยงรากลกมากกวา 120 เซนตเมตร และตองการดนทอดมสมบรณ มความชม

ชนมากพอ ฉะนนถามการไถพรวนหรอขดยอยดนใหมหนาดนรวนโปรงและลกกจะชวยปองกนการขาดน าไดเปนอยางดในระยะทตนแตงโมก าลงเจรญเตบโต การเตรยมดนใหหนาดนลกรวนโปรง จะชวยท าใหดนนนยดและอมความชนไดมากขน และเปนทางเปดใหรากแตงโมแทรกตวเองลกลงไปใตดนซงจะชวยใหรากหาอาหารและน าไดกวางไกลยงขนและเปนการชวยท าใหพชสามารถใชน าใตดนมาเปนประโยชนไดอยางดอกดวย ถาจ าเปนตองปลกแตงโมในหนาฝนควรเลอกปลกในดนทมการระบายน าด คอเปนดนเบา หรอดนทราย แตถามทปลกเปนดนหนก หรอ คอนขางหนก ควรปลกแตงโมในหนาแลง และขดดน หรอไถดนใหลกมากทสดจะเหมาะกวา

การปลกแตงโม 3

การปลกใชเมลดพนธชการเบบ อตรา 40-50 กรม/ไร เมลดพนธชารลสตนเกรยและพนธเหลอ อตรา

250 – 500 กรม/ไร โดยหยอดเปนหลมใหแตละหลมในแถวหางกน 90 เซนตเมตร สวนแถวของแตงนนควรใหหางจากกนเทากบความยาวของเถาแตงโม หรอประมาณ 2-3 เมตร ในดนทรายขดหลมใหมความกวางยาวประมาณ 50 เซนตเมตร ลกประมาณ 15 เซนตเมตร สวนในดนเหนยวขดหลมใหลกประมาณ 10 เซนตเมตร ใชปยคอกทละเอยดคลกเคลากบดนบน ใสรองกนหลมๆ ละ 4-5 ลตร เตรยมหลมทงไว 1 วน แลวจงลงมอปลก หยอดหลมละ 5 เมลด

การดแลรกษาเมอหยอดเมลดแลวตองรดน าใหชม เมอแตงโมขนมามใบจรง 2-3 ใบ ถอนแยกใหเหลอหลม

ละ 2-3 ตน โดยคดเลอกเอาแตตนแขงแรงไว แตถาปลกใหตนหางกน 90 เซนตเมตร และแถวหางกน 3 เมตรแลว กเหลอหลมละ 3 ตนได รวมแลวในเนอท 1 ไร จะมตนแตงโมอยประมาณ 1,700 ตน

วธ

วาขจท าเพเพเดพอสม

ป

ชวพช

20

ชวยใหเมลดแตงโมงอกเรวขนส าหรบผทหยอดเมลดแตงโมในฤดหนาว มกจะพบวาแตงโมงอกชา หรอไมงอกเลย ทงนเพราะ

ถาอณหภมในดนปลกต ากวา 15.5 องศาเซลเซยส เมลดแตงโมจะไมงอกโดยธรรมชาต ฉะนนเพอดปญหาเมลดไมงอกในฤดหนาว ควรท าการหมเมลดโดยแชเมลดแตงโมในน าอนๆ ในบาน จะชวยใหเมลดแตงโมงอกไดเรวขน และงอกไดอยางสม าเสมอ เมอรากเรมโผลออกมาจากเมลด กเอาไปาะในถงหรอกระทงใบตองได รอจนกลามใบจรงแลว 2-3 ใบ จงน าลงปลกในไร หรอหากไมสะดวกราะตองการประหยดแรงงาน กอาจน าเมลดทงอกนนไปปลกในแปลงไดเลย โดยหยอดลงในหลมแบบยวกบหยอดเมลดทยงไมงอก แตตองใหน าในหลมทจะหยอดลวงหนาไว 1 วน เพอใหดนในหลมชนเหมาะ หยอดเมลดทงอกแลวกลบดนทบหนาไมเกน 1 เซนตเมตร แลวรดน า ตนแตงโมจะขนมา าเสมอกนทงไร

ยและการใหปยแตงโมปยคอก การใสปยคอกใหแกแตงโมกมความส าคญมาก เพราะปยคอกชวยท าใหดนรวนโปรง

ยท าใหดนมธาตอาหารมากขน แลวยงชวยท าใหปยวทยาศาสตรอยในสภาวะสมดลเปนประโยชนตอมากขนดวย ควรใสปยคอกในพนทปลกจรงอตราไรละ 2-4 ตนปยวทยาศาสตรหรอปยเคม ควรใชปยเคมอตราสวน 1:1:2 ซงไดแกปยเคม สตร 10-10-

เปนตน หรอใชปยสตรใกลเคยงได เชน ปยสตร 13-13-21 ใสในอตราไรละ 100-150 กโลกรม

การปลกแตงโม 4

จะตดสนใจใสปยมากหรอนอยกตองดความอดมสมบรณของดน และราคาแตงโมประกอบดวย ปกตแลวจะใชปยวทยาศาสตรประมาณ 120-150 กก./ไร ตอฤดปลก

วธการใสปยใหกบตนแตงโมผปลกแตงโมสวนใหญยงนยมใสปยเคม ลงบนผวดนโดยหวาน หรอวางเปนกระจกหนาดน แลว

รดน าเพอใหปยละลายน าลงไปสรากแตงโม การใสปยวธดงกลาวน เปนวธทจะท าใหเปลองปยมาก รากพชจะไดรบธาตไนโตรเจนกบโปแตสเซยมจากปยเคมเทานน แตจะไมไดรบธาตฟอสฟอรสจากปยเคมนนเลย หรอไดรบกไดรบเพยงเลกนอยเทานนเพราะตามปกตธาตฟอสฟอรสจะไมเคลอนยายจากผวหนาดนลงไปสรากแตงโมแตอยางใด ซงธาตฟอสฟอรสนนกเปนธาตทจ าเปนตอการเจรญเตบโตของแตงโม มากพอสมควรทเดยว

ฉะนน การใสปยเคม จงควรใสไวใตดนเปนกลมๆ เชนใสรองกนหลมกอนปลก หรอใสไวใตผวดนหางจากโคนตนแตงโมสก 1 ฟต ใสเปนกลม แตงโมจะไดรบปยอยางเตมท

ตารางตอไปนเปนตารางการใสปยใหกบตนแตงโม โดยแยกแมปยเดยวๆ ใสตามความตองการตามธรรมชาตของแตงโม

ตาราง แสดงการใสปยตามความตองการธาตอาหารตามธรรมชาตของแตงโมปยทใสเสรมภายหลงจากการเจรญเตบโต

ชนดปย ปยใสรองพน(กก./ไร)

ใสครงท 1(กก./ไร)

ใสครงท 2(กก./ไร)

ใสครงท 3(กก./ไร)

รวมปรมาณปยทงหมด(กก./ไร)

ปยคอกหรอปยหมกปยยเรยปยทรปเปลซปเปอรฟอสเฟตปยโปแตสเซยมคลอไรด

1,600 12 24

16

-4-

-

800 8

-

-

-8-

12

2,400 32 24

28

การใสปยตามตารางใชปยขางบนน เปนการใสปยใหตนแตงโมตามระยะเวลาทตนแตงโมตองการใช ซงจะพอเหมาะพอด ไมมากหรอนอยเกนไป

การปลกแตงโม 5

ปยทใสเสรมหลงปลกตองค านงถงอยเสมอวา รากแตงโมสวนใหญเดนตามแนวนอนขนาดกบผวดน และเถาของมน

ฉะนนการใสปยหลงปลกควรใสทปลายราก และตองไมใสมากจนปยเขมขนเกนไป และตองใหปยอยในรปทคอยๆ ละลายน า เพอใหรากดดซบเอาไปใชไดพอด

เวลาของการใสปยเพมภายหลงปลกการใสปยเสรมครงท 1 ใสแบบโรยรอบตนดวยยเรย ใสเมอตนแตงโมมใบจรงประมาณ 5 ใบ

(ปยยเรยโรยทผวดนได)การใสปยเสรมครงท 2 ใสปยยเรยดานขางแถวของตนแตงโม ใสเมอเถาแตงโมทอดยาวได

ประมาณ 1 ฟต ควร พรวนดนกอนแลวจงใสปยแลวปดคลมดวยฟางการใสปยเสรมครงท 3 ใสปยยเรยและโปแตสเซยมคลอไรด โดยใสดานขางแถวของตนแตง

โม ใสเมอเถาแตงโมมความยาวไดประมาณ 7 ฟต หรอประมาณ 90 เซนตเมตร (ปยทงสองชนดนโรยบนผวดนได

การใหน าและการดแลรกษาแปลงตามธรรมชาตตนแตงโมตองการผวดนชมชน แตไมถงกบแฉะ โดยเฉพาะอยางยงตอนทผลแตง

โมก าลงเจรญเตบโตเปนตอนทตนแตงโมตองการน ามาก การใหความชมชนแกดนในแปลง ควรใหทงแปลงเพอปองกนไมใหหนาดนแหงแขงและจบปกซงจะท าใหดนขาดอากาศออกซเจน ถาดนขาดอากาศเมอใด รากแตงโมจะไดรบน า และธาตอาหารอยฦในขอบเขตทจ ากดไปดวยดนทขาดน าแลวแหงแขงท าใหขาดอากาศไปดวยนนคอดนเหนยวและดนทคอนขางหนก สวนดนทรายและดนรวนทราย รากแตงโมจะไมขาดอากาศ แมวาจะขาดน ากตาม ดนรวนทรายและดนทรายสามารถไถพรวนใหหนาดนลกมากๆ ได เพอใหสามารถยดจบความชนทเราใหไวไดมากขน สวนดนเหนยวนนไมสามารถไถพรวนใหลกเทาดนทราย หรอดนรวนทรายได เพราะเนอดนทงเหนยวและแนนอมน าไวในตวไดมากกวาดนทราย แตกคายน าออกจากผวดนไดไวมาก และดดซบความชนไดตนกวาดนทราย หรอดนรวนทราย จงท าใหตองใหน ากบตนแตงโมทปลกในดนเหนยวมากกวา คอตองใหน าอยางนอย 5 วนครง หรอรดน าทกวนๆ ละครง

ประโยชนของการคลมดวยฟางเมอเถาแตงโมเจรญเตบโตไดระยะหนง เราควรจะปดคลมหนาดนดวยฟาง การคลมดนดวยฟาง

จะมผล ดงนคอ :1) ชวยรกษาความชมชนในดนใหคงอยไดนาน ท าใหรากแตงโมดดซบธาตอาหารในดนไดตด

ตอกนโดยไมขาดตอน2) ท าใหตนแตงโมเปนโรคทางใบนอยลง เพราะตนและเถาเลอยอยบนฟางไมไดสมผสกบดน3) ปองกนไมใหดนรอนจดเกนไป4) เปนการรองผลท าใหสของผลสม าเสมอ

การปลกแตงโม 6

5) ควบคมไมใหหญาขนและเจรญเตบโตมาแขงกบแตงโม เพราะแตงโมแพหญามากเนองจากหญาสวนใหญมใบปรกดน เถาแตงโมนนทอดนอนไปกบผวดน หากหญาขนคลมแตงโมเมอใด หญาจะบงใบแตงโมไมใหถกแดดท าใหใบแตงโมปรงอาหารไมไดเตมท และจะออนแอลงทนทในทสดจะตายหมด ภายในเวลา 2-3 สปดาห เทานน

การจดเถาแตงโมถาปลอยใหเถาแตงโมเลอยและแตกแขนงไปตามธรรมชาต เถาแตงของแตละตนกจะเลอยทบ

กน และซอนกนจนหนาแนน ท าใหผลผลตลดนอยลง สบเนองมาจากแมลงชวยผสมเกสรไดไมทวถงเพราะไมอาจแทรกหาดอกไดทงหมด ฉะนน เมอเถาแตงโมเจรญเตบโตไปจนมความยาว 1-2 ฟต ควรไดมการจดเถาใหเลอยไปในทางเดยวกนและตดเถาใหเหลอไวตนละ 4 เถา เถาทเปนเหลานนออก ใหคงเหลอไวตนละ 4 เถา ซงเปนเถาทสมบรณทสดไวตามเดม

การช

แมลงตายหแตเวลผสมเออกเตวเมเกสรต

วยผสมเกสรดวยมอ (การตอดอก)ผปลกแตงโม มกประสบปญหาแตงโมไมตดผลเนองจากไมมแมลงชวยผสม เพราะใชสารฆาฉดพนตนแตงโมมากไปและไมเลอกเวลาฉด ท าใหแมลงทชวยผสมเกสรเชน ผง ถกสารฆาแมลงมด จงเกดปญหาไมมผงชวยผสมเกสร จงตองใชคนผสมแทน เราสามารถผสมพนธแตงโมไดตงา 06.00 น. ถง 10.00 น. หลงจากเวลา 10.00 น.ไปแลวดอกตวเมย จะหบและไมยอมรบการกสรอกตอไป การผสมดวยมอท าไดโดยเดดดอกตวผทบานมาปลดกลบดอกสเหลองของดอกตวผสยกอน จะเหลอแตอบเรณ ซงมละอองเกสรตวผเกาะอยทวไป จากนนจงคว าดอกตวผลงบนดอกยใหอบเรณของดอกตวผ แตะสมผสกบเกสรตวเมยโดยรอบ ใหละอองเกสรตวผสเหลองจบอยบนวเมยทวกนทงดอก กเปนอนเสรจสนการผสมซงวธนชาวบานเรยกวา “การตอดอก”

การปลกแตงโม 7

ก

ขแปทนแมภผ

ก

กฟม

ก

พก

ข

ารปลดผลทงแตงโมผลแรกทเกดจากเถาหลก สวนใ

นาดเลกและคณภาพต าเราควรปลดทงตงแตลกยงละแตงทมลกษณะผลบดเบยวกควรปลดทงดวย ขลดทงไมควรปลอยใหโตเกนลกปงปอง หรอผลฝรปลดทงนสามารถขายเปนผลแตงออนได และตลยมอกดวย ควรเลยงตนแตงโมไวเถาละลกจะดทสตงโมเถาหนงๆ อาจตดเปนผลไดหลายผล ใหเลอกานขวผลขนาดใหญและรปทรงผลไดรปสม าเสมอาพสงเพราะ ขนาดกานขวผลมความสมพนธกบขนลเลกกจะเลก

ารปฏบตตอผลแตงโมภายหลงผสมตดเปดอกตวเมยของแตงโม ทไดรบการผสมเกส

นไปวนตอวน เมอผลแตงโมมขนาดเทากบกะลามางถกแสงแดดกอนเกบเกยว 10 วน เพอใหผลแากขนอก

ารเกบผลแตงโมแตงโมเปนพชชนดหนง ทผลแกแลวไมแสด

รก ซงจะเปลยนสเปนสแดง หรอไมเหมอนกบผลารดวาแตงโมแกเกบไดหรอยง จงตองพถพถนมาก

1) คาดคะเนการแกของผลแตงโมดวยกองอากาศ

การตอดอกโดยเดดดอกตวผทก าลงบานแลวปลดกลบดอกสเหลองออกใหหมด

หญมเลกๆ นาดทง แตงาดยงด เถากผลททงผลไว าดของผ

นผลแลรอยางสมะพราว คตงมสสม

งอาการมะมวง กวาปกตารนบอา

น าดอกตวผทปลดกลบดอกออกแลวคว าลงบนดอกตวเมย

ซงจะท าใหผลแตงโมมขนาดใหญและมคณล ถากานขวผลใหญ ผลกจะใหญ ถากานขว

วบรณกจะเจรญเตบโตอยางสม าเสมอตดตอวรเอาฟางรองใตผล เพอไมใหผวผลสมผส าเสมอทวทงผล จะท าใหแตงโมมรสหวาน

วาสกงอกใหเหนเหมอนผลมะเขอเทศ หรอซงทงเปลยนสแลวยงมกลนหอมดวย ฉะนนอกเลกนอยคอย ซงขนอยกบพนธของแตงโม และอณหภม

การปลกแตงโม 8

1.1 แตงโมพนธเบา(ชการเบบ ผลกลมสเขยวคล า)จะแกเกบไดภายหลงดอกบาน ประมาณ 35-42 วน

1.2 แตงโมพนธหนก (ชารลสตนเกรยผลยาวสเขยวออนมลาย) จะแกเกบไดภายหลงดอกบานประมาณ 42-45 วน

2) คาดคะเนการแกของผล ดวยการดลกษณะทพบไดทวไปเมอแตงโมแก 2.1 มอเกาะทอยใกลกบขวของผลมากทสด เปลยนเปนสเหลองและแหงเปนบางสวนจากปลายมาหาโคน

2.2 วดความแกออนของผลแตงโมไดจากการดดฟงเสยง หรอตบผลเบาๆ ฟงเสยงดถามเสยงผสมกนระหวางเสยกงวานและเสยงทบ แตงจะแกพอด(แก 75%) มเนอเปนทรายถาดดแลวเปนเสยงกงวานใส แสดงวาแตงยงออนอย ถาดดแลวเสยงทบเหมอนมลมอยขางใน แตงจะแกจดเกนไปทชาวบานเรยกวา “ไสลม” (แตวธนใชไมไดกบผลแตงทเปนโรคเถาตาย) ควรเกบผลตอนบายไมควรเกบผลตอนเชาเพราะจะท าใหผลแตงแตกได

2.3 สงเกตนวลของผล ถาจางลงกวาปกตแสดงวาแตงเรมแก

โรคทส าคญ1. โรคเถาเหยว (ทเกดจากเชอราฟวซาเรยม) แตงโมทเปนโรคนสใบจะซด ใบและเถาจะเหยว

จรงบรเวณโคนเถาทใกลกบดน จะแตกตามยาวและมน าเมอกซมออกมา เมอผาไสกลางถาดจะเหนภายในเปนสน าตาล โรคนจะระบาดมากในชวงแตงโมออกดอก การปลกซ าทเดม โรคนจะระบาดรนแรงมาก

สาเหต1. เชอรานเจรญและท าลายแตงโมไดดทอณหภมระหวาง 24-28 องศาเซลเซยส2. ขณะแตงก าลงเจรญเตบโตมฝนตกตดตอกนยาวนาน3. ดนมธาตไนโตรเจนอยสง แตมธาตฟอสฟอรส (P2O5) และโปแตสเซยม (K2O) อยต า4. ดนเปนกรดจดการปองกน1. อยาปลกแตงโมซ าทเดม2. เรมคลกเมลดพนธดวยสารเคมไดเทนเอม – 45 อตรา 15 กรม ตอเมลดพนธ 1 กโลกรม

กอนน าไปปลก2. ใชปนขาวใสดนเพอแกความเปนกรดของดน ในอตราไรละ 500 กโลกรม3. ใชสารเคมไดเทน ทมความเขมขน 1 : 5 ฉดท ตนพชจะชวยท าใหเชอโรคชะงกลง4. สารเคมกลมพซเอนบ เชน เทอราคลอร ในอตรา 60 ซซ. ผสมน า 20 ลตร ราดลงในหลม

แตงโมทเกดโรคและบรเวณขางเคยงทก 7 วน2. โรคเถาเหยว (ทเกดจากเชอแบคทเรย) ลกษณะทมองเหนในครงแรก คอ ใบในเถาจะเหยว

ลงทละใบ การเหยวจะเหยวจากปลายเถามาหาโคนเถาหนง เมอเหยวมาถงโคนเถากจะเหยวพรอมกนหมดทงตน แตใบยงคงเขยวอย และพชตายในทนททพชเหยวทงตนสาเหตของการเหยวกคอเชอแบคทเรยไปอดทอสงน าเลยงในตนแตงโม ถาเอามดเฉอนเถาตามยาวดจะเหนวากลางล าตนในเถาฉ า

การปลกแตงโม 9

น ามากกวาปกตเชอแบคทเรยนอาศยอยในตวของแมลงเตาแตงตนแตงโมไดรบเชอโรคจากการกดกนใบของแมลงเตาแตงน เมอเชอแบคทเรยเขาสตนแตงโมทางแผลทแมลงเตากดกน กจะเพมปรมาณขนอยางรวดเรว แลวกกระจายตวเขาสทอน าและอาหารของแตงโม เราอาจปองกนกนและรกษาไดโดยฉดสารเคมเซวน 85 ปองกนแมลงเตาแตงและใชยาปฏชวนะสเตรปโตมยซน เชน อะกรมยซน ฉดพนทกสปดาห ใชอตราสวนผสมตามทแจงไวในซองบรรจสารเคมทจ าหนาย เมอพบวาตนแตงโมบางสวนเรมเปนโรคน สารเคมนชวยรกษาและปองกนได แตมขอเสยคอ เสอมคณภาพเรวจงตองซอแตสารเคมใหมใชเทานน ถาสารเคมอะกรมยซนเกาเกน 1 ป ขนไป จะฉดไมไดผล

3. โรคราน าคาง ลกษณะทมองเหนได คอ เกดจดสเหลองบนหลงใบ และขยายตวใหญขน จ านวนจดสเหลองเพมปรมาณมากขน และใตใบตรงต าแหนงเดยวกน จะมกลมของเชอราสมวงอมเทาเกาะกลมอย เชอโรคนเจรญไดอยางรวดเรวเมออากาศอนและชมชน เมอใบแกตายเชอกจะไปท าลายใบออนตอไป เมอใบแหงไปหมดแลว ผลทเกดขนมากคอ แตงตดผลนอยคณภาพผลแกกต าดวย สปอรของเชอรานแพรระบาดไปโดยลมและโดยแมลงพวกเตาแตง สารเคมทใชฉดพนไดผลด คอ แคปแทน ไซเนบ มาเนบ ชนดใดชนดหนงอตราผสมใช 1 กรม ผสมน า 500 ซซ. (หรอครงลตร) หรอ 35-40 กรม ผสมน า 20 ลตร (1 ปบ)

แมลงศตรทส าคญ1. เพลยไฟ เปนแมลงชนดหนงทมตวขนาดเลกมากตวออนจะมสแสด ตวแกจะเปนสด ามขนาด

เทาปลายเขม จะดดน าเลยงทยอดออนของแตงโม และใตใบออนของแตงโม มผลท าใหใบแตงโมไมขยาย ยอดหดสนลง ปลองถ ยอดชตงขน ชาวบานเรยกโรคนวา โรคยอดตง บางแหงกเรยก โรคไอโตง เพลยไฟ จะบนไปเปนฝง มลกษณะเลกละเอยดคลายฝน สภาพฤดแลงความชนในอากาศต าลมจะชวยพดพาเพลยใหเคลอนทเขาท าลายพชผลในไรไดรวดเรวขนในพชผกทปลกดวยกนเชน ฟกทอง แตงโม แฟง ฟก ในไรของเกษตรกรถกเพลยไฟท าลายเสยหายหนก มมะระพชเดยวทสามารถตานทานเพลยไฟได และเมอสวนใดสวนหนงฉดพนยา เพลยไฟจะหนเขามายงสวนขางเคยงทไมไดฉชนด เชน แลนเนท ไรเนต เมซโรล หรอ อาจปลกพแลวภายในจงปลกแตงโม เพราะมะระขนคางจะชวยปมะระทโดนเพลยไฟเขาท าลายจะตานทานได และเสย

2. เตาแตง เปนแมลงปกแขงชนดหนง ทประมาณ 1 เซนตเมตร ปกสเหลองปนสม จะกดกนตนแตงโมหรอพชพวกฟก แฟง แตงกวาอนๆ มกจะไมน าเชอโรคเถาเหยวของแตงโมซงเกดจากเชอแบคทเร

ดสารเคม การปองกนและก าจดใชสารเคมหลายชเปนกนชน เชน ปลกมะระจนลอมทไวสก 2 ชน ะทะการแพรระบาดของเพลยไฟใหลดลงได และหายเพยงเลกนอยเทานนชอบกดกนใบแตงขณะยงออนอย ลกษณะตวยาวใบแตงขาดเปนวงๆ ตามปกตเตาแตงลงกนใบออนท าความเสยหายใหกบพชมากนก แตจะเปนพาหะยมาสแตงโมของเราจงตองปองกนก าจดโดยฉดพน

เพลยไฟท าใหแตงโมใบหงกและยอดตง (ไอโตง)

การปลกแตงโม 10

ดวยสารเคม เซวน 85 ในอตรา 20-30 กรม ผสมน า 20 ลตร ฉดในระยะทอดยอด ฉดคลมไวกอนสปดาหละครงโดยไมตองรอใหแมลงเตาแตงลงมากนเสยกอนแลวคอยฉดในภายหลง ซงจะท าใหปองกนโรคเถาเหยวของแตงโมไมทน

3. แมลงวนแตง เขาท าลายตงแตระยะตดดอกถงเกบเกยว ใชพอสซ หรอ อโซดรน ฉดพน

จดท าเอกสารอเลกทรอนกสโดย : ส านกสงเสรมและฝกอบรม มหาวทยาลยเกษตรศาสตร