VARIASI PEMAKAIAN BAHASA JAWA PADA MASYARAKAT KELAS...
Transcript of VARIASI PEMAKAIAN BAHASA JAWA PADA MASYARAKAT KELAS...
vi
DAFTARA ISI
HALAMAN JUDUL .............................................................................................................. i
HALAMAN PENGESAHAN ................................................................................................. ii
HALAMAN PERNYATAAN ................................................................................................ iii
PRAKATA .............................................................................................................................. iv
DAFTARA ISI ........................................................................................................................ vi
DAFTAR TABEL .................................................................................................................... viii
ABSTRAK BAHASA INDONESIA ....................................................................................... ix
ABSTRAK BAHASA INGGRIS ............................................................................................ x
BAB I PENDAHULUAN ……………………………………………………… ................ 1
1.1 Latar Belakang ………………………………………………… ............... 1
1.2 Perumusan Masalah ..................................................................................... 4
1.3 Tujuan Penelitian ......................................................................................... 5
1.4 Manfaat Penelitian ....................................................................................... 5
1.5 Kajian Pustaka ............................................................................................. 6
1.6 Landasan Teori ............................................................................................ 8
1.6.1 Variasi Bahasa .............................................................................. 8
1.6.2 Kode Lengkap dan Kode Terbatas ................................................ 10
1.6.3 Konsep Penggunaan Bahasa .......................................................... 11
1.6.4 Ranah Penggunaan Bahasa ............................................................ 13
1.6.5 Komponen Tutur ........................................................................... 14
1.6.6 Masyarakat Kelas Bawah .............................................................. 17
1.6.6.1 Definisi Kemiskinan ..................................................... 17
1.6.6.1 Ukuran Kemiskinan ...................................................... 20
1.6.7 Bahasa dan Masyarakat Kelas Bawah ........................................... 23
1.6.7.1 Jenis-jenis Variasi .................................................... 23
1.6.7.2 Variasi Fonologi ....................................................... 24
1.6.7.3 Variasi Morfofonemis .............................................. 25
1.6.7.4 Variasi Eksternal ...................................................... 25
1.6.7.5 Munculnya Variasi ................................................... 26
1.6.7.6.a Faktor Geografi ........................................................ 26
1.6.7.6.b Faktor Sosial............................................................. 28
1.7 Metode Penelitian .................................................................................. 30
1.7.1 Sumber Data .................................................................................. 30
1.7.2 Bahan/Materi Penelitian ................................................................ 31
1.7.3 Metode Pengumpulan Data ........................................................... 31
1.7.4 Metode Ananlisis Data .................................................................. 32
1.8 Sistematika Penyajian ................................................................................. 32
BAB II DESKRIPSI DAERAH PENELITIAN . .................................................... 33
2.1 Letak Geografis .................................................................................. 33
2.2 Penduduk dan Mata Pencaharian ........................................................... 34
2.3 Kegiatan Keagamaan ............................................................................. 35
2.4 Kegiatan Budaya .................................................................................. 37
VARIASI PEMAKAIAN BAHASA JAWA PADA MASYARAKAT KELAS BAWAH (STUDI KASUS DI DESA NGAGLIK, KELURAHAN GIWANGAN, KECAMATAN UMBULHARJO,YOGYAKARTA)ZULTIYANTI, DRA.Universitas Gadjah Mada, 2015 | Diunduh dari http://etd.repository.ugm.ac.id/
vii
2.5 Bahasa yang Digunakan ........................................................................ 42
BAB III HASIL PENELITIAN DAN PEMBAHASAN ........................................ 43
3.1 Variasi Fonologi ................................................................................. 43
3.1.1 Variasi Vokal .......................................................................... 43
3.1.1.1 Variasi Vokal /a/ manjadi /ə/ ............................... 43
3.1.1.2 Variasi Vokal /a/ menjadi /a/ dan /o/ ..................... 49
3.1.1.3 Variasi Vokal /u/ menjadi /a/ ................................. 49
3.1.1.4 Variasi Vokal /i/ menjadi /ə/ .................................. 51
3.1.2 Variasi Konsonan .................................................................. 53
3.1.2.1 Variasi Konsonan /z, f, v, kh, dz/........................... 53
3.1.2 .2 Netralisasi .............................................................. 61
3.1.2.2.a Netralisasi /p, b ................................. 61
3.1.2.2.b Netralisasi /t, d/ ................................. 63
3.1.2.2.c Netralisasi /k, g/ ................................ 65
3.1.2.3 Penyisispan dan Penambahan Bunyi /ng, m, n ..... / 66
3.1.2.4 Penyisipan Semivokal ........................................... 71
3.1.2.5 Pemendekan .......................................................... 72
3.1.2.5.a Pemendekan tiga suku kata menjadi
dua suku kata ................................... 74
3.1.2.5.b Pemendekan dua suku kata menjadi
satu suku kata .................................. 75
3.1.2.6 Pelesapan Bunyi ..................................................... 76
3.1.2.7 Penambahan dan Pergeseran Bunyi ....................... 82
3.2 Variasi Morfologi .............................................................................. 83
3.2.1 Variasi Penggunaan Afiks ...................................................... 83
3.2.1.1 Variasi Penggunaan Akhiran /-an/ menjadi /-ang/ . 83
3.2.1.2 Variasi Penggunaan Akhiran /e/ menjadi /-ne/ ...... 86
3.2.1.3 Variasi Penggunaan Akhiran /-ke/ menjadi /-ake/ 88
3.2.1.4 Variasi Penggunaan Prefiks /di-/ .......................... 89
3.2.1.5 Variasi Penggunaan Konfiks ................................. 93
3.2.2 Reduplikasi ............................................................................. 95
3.2.2.1 Reduplikasi Penuh ................................................. 96
3.2.2.2 Reduplikasi Parsial ................................................ 100
3.3 Variasi Sintaksis ............................................................................... 101
3.4 Variasi Kosa Kata ............................................................................... 121
3.5 Variasi Krama Desa ............................................................................ 122
3.6 Penyebab Terjadinya Variasi ............................................................. 126
3.6.1 Faktor Linguistik ...................................................................... 127
3.6.2 Faktor Sosiolinguistik ............................................................... 128
BAB 1V KESIMPULAN DAN SARAN ………………………… ....................... 130
4.1 Kesimpulan ............................................................................... 130
4.2 Saran ............................................................................... 133
DAFTAR PUSTAKA ............................................................................... 134
LAMPIRAN ............................................................................... 137
VARIASI PEMAKAIAN BAHASA JAWA PADA MASYARAKAT KELAS BAWAH (STUDI KASUS DI DESA NGAGLIK, KELURAHAN GIWANGAN, KECAMATAN UMBULHARJO,YOGYAKARTA)ZULTIYANTI, DRA.Universitas Gadjah Mada, 2015 | Diunduh dari http://etd.repository.ugm.ac.id/
viii
DAFTAR TABEL
Tabel 1 : variasi fonologi , vocal /a/ menjadi vocal /ə/, /e/, dan /ɛ / ........................................ 48
Tabel 2: variasi vocal /u/ menjadi /ə/ .................................................................................... 51
Tabel 3: variasi dengan penyisispan, dan penambahan bunyi /m,n, dan ŋ/ ........................... 60
Tabel 4: variasi konsonan /z, v,f, kh, dz/ ............................................................................... 70
Tabel 5: variasi klaster .......................................................................................................... 80
Tabel 6: variasi suku kata ...................................................................................................... 82
Tabel 7: variasi akhiran /-an/ ................................................................................................. 85
Tabel 8: variasi konfiks ......................................................................................................... 95
Tabel 9: variasi kosa kata ...................................................................................................... 122
Tabel 10: variasi kosa kata krama desa .................................................................................. 126
VARIASI PEMAKAIAN BAHASA JAWA PADA MASYARAKAT KELAS BAWAH (STUDI KASUS DI DESA NGAGLIK, KELURAHAN GIWANGAN, KECAMATAN UMBULHARJO,YOGYAKARTA)ZULTIYANTI, DRA.Universitas Gadjah Mada, 2015 | Diunduh dari http://etd.repository.ugm.ac.id/