BELEDİYELER İÇİN BELEDİYELER İÇİN

STRATEJİK PLANLAMA STRATEJİK PLANLAMA

Prof. Dr. Süreyya Prof. Dr. Süreyya SAKINÇSAKINÇ

Celal Bayar ÜniversitesiCelal Bayar Üniversitesi

STRATEJİK PLANLAMA NEDİR?STRATEJİK PLANLAMA NEDİR?

Planlar hiçbir Planlar hiçbir şeydir. Planlama her şeydir.şeydir. Planlama her şeydir.

Eisenhower EisenhowerStratejik planlama;Stratejik planlama;

Bir işletmenin amaç ve misyonuna uygun Bir işletmenin amaç ve misyonuna uygun yönetimsel kararlarını uygulamak için yönetimsel kararlarını uygulamak için gerekli faaliyetlerin bütünüdür gerekli faaliyetlerin bütünüdür (Steiner, 1979)(Steiner, 1979)

İşletmenin, kalıcı bir rekabetçi avantaj İşletmenin, kalıcı bir rekabetçi avantaj sağlayacak yeteneklerini geliştirecek sağlayacak yeteneklerini geliştirecek fiziksel ve fiziksel olmayan tüm fiziksel ve fiziksel olmayan tüm kaynaklarını tahsis etmeye yarayan bir kaynaklarını tahsis etmeye yarayan bir araçtır (Hax and Majluf, 1996)araçtır (Hax and Majluf, 1996)

Bir kurumun ne olduğu, ne Bir kurumun ne olduğu, ne yaptığı ve neden yaptığını yaptığı ve neden yaptığını belirleyecek kararları ve belirleyecek kararları ve eylemleri üreten disiplinli bir eylemleri üreten disiplinli bir çabadır (Bryson, 1995)çabadır (Bryson, 1995)

Bir örgütün gelecekteki tercih Bir örgütün gelecekteki tercih edilen yönünü belirleyen bir edilen yönünü belirleyen bir araçtır (Dale, 1995)araçtır (Dale, 1995)

Bir resmi bitirmeden hayal Bir resmi bitirmeden hayal etmektir (S. Sakınç)etmektir (S. Sakınç)

STRATEJİK PLANLAMADAN BEKLENEN STRATEJİK PLANLAMADAN BEKLENEN YARARLARYARARLAR

Her yenilik, başlangıçta veya ortalarda Her yenilik, başlangıçta veya ortalarda bir başarısızlıktırbir başarısızlıktır

KonterKonter Misyona dayalı kamu yönetimi Misyona dayalı kamu yönetimi anlayışını geliştiriranlayışını geliştirir

Vizyon oluşturma ve geleceği Vizyon oluşturma ve geleceği öngörme yeteneğini geliştiriröngörme yeteneğini geliştirir

Kurumun içsel güçlü ve zayıf Kurumun içsel güçlü ve zayıf yönleri ile dış çevreden yönleri ile dış çevreden kaynaklanan fırsat ve tehditleri kaynaklanan fırsat ve tehditleri dikkate alan ve değişimleri dikkate alan ve değişimleri izleyen bir yönetimi zorunlu kılarizleyen bir yönetimi zorunlu kılar

Kurumun çevresi ve paydaşları ile Kurumun çevresi ve paydaşları ile olan bağlarını ve hizmet alanlara olan bağlarını ve hizmet alanlara karşı sorumluluklarını güçlendirirkarşı sorumluluklarını güçlendirir

Kurumlar arasındaki girişimci ve Kurumlar arasındaki girişimci ve rekabetçi unsurları öne çıkarırrekabetçi unsurları öne çıkarır

Kurum çalışanlarının Kurum çalışanlarının katılımcılığını ve yaratıcılığını katılımcılığını ve yaratıcılığını geliştirir; ekip çalışması ve geliştirir; ekip çalışması ve işbirliğini güçlendiririşbirliğini güçlendirir

Yöneticilere stratejik düşünme ve Yöneticilere stratejik düşünme ve davranma yeteneği kazandırır davranma yeteneği kazandırır

STRATEJİK YÖNETİM NEDİR?STRATEJİK YÖNETİM NEDİR?

Stratejik yönetim, bu günü analiz edip, Stratejik yönetim, bu günü analiz edip, yarını tasarlamaya ve gerçekleştirmeye yarını tasarlamaya ve gerçekleştirmeye yardım eden bir bakış açısı, bir düşünme yardım eden bir bakış açısı, bir düşünme yöntemidir. yöntemidir.

Stratejik yönetim, bir organizasyonun Stratejik yönetim, bir organizasyonun gelecekte varmak istediği hedefleri ve bu gelecekte varmak istediği hedefleri ve bu hedefe nasıl ulaşılacağını gösteren hedefe nasıl ulaşılacağını gösteren süreci analiz eder (Barry)süreci analiz eder (Barry)

Stratejik yönetim bir teknikler yığını Stratejik yönetim bir teknikler yığını değildir. Analitik düşünme ve kaynakları değildir. Analitik düşünme ve kaynakları eyleme dönüştürme kararlılığıdır eyleme dönüştürme kararlılığıdır (Drucker)(Drucker)

STRATEJİK YÖNETİMİN AŞAMALARISTRATEJİK YÖNETİMİN AŞAMALARI

Kurumun stratejilerini, misyonunu ve Kurumun stratejilerini, misyonunu ve amaçlarını tanımlar ve açıklaramaçlarını tanımlar ve açıklar

Kurumun güçlü ve zayıf yönlerini Kurumun güçlü ve zayıf yönlerini tanımlartanımlar

Dış çevreden gelen tehdit ve Dış çevreden gelen tehdit ve fırsatları değerlendirirfırsatları değerlendirir

Stratejik sorunları belirler ve süreç Stratejik sorunları belirler ve süreç içinde alternatif stratejiler üretiriçinde alternatif stratejiler üretir

Stratejiyi yürütür ve gerçekleştirirStratejiyi yürütür ve gerçekleştirir Stratejinin başarısını denetler ve Stratejinin başarısını denetler ve gözden geçirirgözden geçirir

KAMU KURUMLARI BAKIMINDAN KAMU KURUMLARI BAKIMINDAN STRATEJİK PLANLAMANIN ÖNEMİSTRATEJİK PLANLAMANIN ÖNEMİ

Politika belirleme ve plan-program-Politika belirleme ve plan-program-bütçe ilişkisinin kurulmasına bütçe ilişkisinin kurulmasına yardımcı oluryardımcı olur

Amaç ve hedeflere dayalı bir Amaç ve hedeflere dayalı bir bütçeleme anlayışını geliştirirbütçeleme anlayışını geliştirir

Planlama ve uygulama faaliyetlerinde Planlama ve uygulama faaliyetlerinde etkinlik, yerindelik, katılımcılık, etkinlik, yerindelik, katılımcılık, saydamlık, hesap verme sorumluluğu saydamlık, hesap verme sorumluluğu ilkelerini yerleştiririlkelerini yerleştirir

Sistematik veri toplama ve sonuçları Sistematik veri toplama ve sonuçları analiz etme alışkanlığı kazandırıranaliz etme alışkanlığı kazandırır

Katılımcı yönetim anlayışını Katılımcı yönetim anlayışını geliştirirgeliştirir

Kurumun hizmetlerinden Kurumun hizmetlerinden yararlananların taleplerine olan yararlananların taleplerine olan duyarlılığını artırırduyarlılığını artırır

Vizyon değerlendirmesi ile Vizyon değerlendirmesi ile hizmet kalitesi, etkinlik, hizmet kalitesi, etkinlik, rekabet, yenilikçilik, rekabet, yenilikçilik, çeşitlilik ve sürekli değişim çeşitlilik ve sürekli değişim anlayışını yerleştiriranlayışını yerleştirir

YENİ KAMU YÖNETİMİ ANLAYIŞIYENİ KAMU YÖNETİMİ ANLAYIŞI

Vizyon sahibi,Vizyon sahibi, yetkiyi paylaşan,yetkiyi paylaşan, risk almada arzulu,risk almada arzulu, yenilik ve değişikliğe açık bir yenilik ve değişikliğe açık bir yönetici tipiyönetici tipi ve ve

başarıyı ödüllendiren,başarıyı ödüllendiren, ekip çalışmasına yönelmiş,ekip çalışmasına yönelmiş, müşteri ve kalite odaklı bir müşteri ve kalite odaklı bir sistemdirsistemdir..

GELENEKSEL GELENEKSEL ANLAYIŞANLAYIŞ

Merkezi planlamaMerkezi planlama Merkezden yönetimMerkezden yönetim Hiyerarşik yönetimHiyerarşik yönetim

Kuralcı ve Kuralcı ve bürokratik içe bürokratik içe dönüklükdönüklük

Girdi odaklıGirdi odaklı Mevzuata uygunluk Mevzuata uygunluk denetimidenetimi

MODERN MODERN ANLAYIŞANLAYIŞ Stratejik planlamaStratejik planlama Yerinden yönetimYerinden yönetim Katılımcı ve Katılımcı ve paylaşımcı yönetimpaylaşımcı yönetim

Saydam ve hesap Saydam ve hesap verebilirverebilir

Çıktı ve hedef Çıktı ve hedef odaklıodaklı

Performans Performans denetimidenetimi

Stratejik Planlama Süreci

NEREYE ULAŞMAKNEREYE ULAŞMAKİSTİYORUZ?İSTİYORUZ?

GİTMEK İSTEDİĞİMİZGİTMEK İSTEDİĞİMİZYERE NASILYERE NASIL

ULAŞABİLİRİZ?ULAŞABİLİRİZ?

BAŞARIMIZI NASILBAŞARIMIZI NASILTAKİP EDER VETAKİP EDER VE

DEĞERLENDİRİRİZ?DEĞERLENDİRİRİZ?

NEREDEYİZ?NEREDEYİZ?

STRATEJİK STRATEJİK PLANLAMAPLANLAMA

STRATEJİK PLANLAMA STRATEJİK PLANLAMA AŞAMALARIAŞAMALARI

ŞU ANDA NERDEYİZŞU ANDA NERDEYİZ Plan ve ProgramlarPlan ve Programlar GZFT AnaliziGZFT Analizi Piyasa AnaliziPiyasa Analizi Hedef Kitle/İlgili Tarafların Hedef Kitle/İlgili Tarafların BelirlenmesiBelirlenmesi

NEREDE OLMAK İSTİYORUZ NEREDE OLMAK İSTİYORUZ Misyon ve İlkelerMisyon ve İlkeler VizyonVizyon Stratejik Amaçlar ve İlkelerStratejik Amaçlar ve İlkeler

HEDEFE NASIL ULAŞIRIZHEDEFE NASIL ULAŞIRIZ FAALİYETLERFAALİYETLER PROJELER (Detaylı iş planları ve PROJELER (Detaylı iş planları ve maliyetlendirme)maliyetlendirme)

GELİŞMEMİZİ NASIL İZLER VE GELİŞMEMİZİ NASIL İZLER VE DEĞERLENDİRİRİZDEĞERLENDİRİRİZ

İZLEME SİSTEMLERİİZLEME SİSTEMLERİ DEĞERLENDİRME VE PERFORMANS ÖLÇÜMÜDEĞERLENDİRME VE PERFORMANS ÖLÇÜMÜ

BİRİNCİ AŞAMA: DURUM ANALİZİ BİRİNCİ AŞAMA: DURUM ANALİZİ İÇSEL ZG VE DIŞSAL FT İÇSEL ZG VE DIŞSAL FT

Kuruluş İçi Unsurlar

Güçlü Yönler Zayıf Yönler

Fırsatlar Tehditler

Çevresel Unsurlar

İÇ ANALİZİÇ ANALİZ

Belediyenin mali yapısıBelediyenin mali yapısı Bütçe gelir ve giderleriBütçe gelir ve giderleri Borç yapısıBorç yapısı ÖzelleştirmeÖzelleştirme İnsan kaynaklarıİnsan kaynakları Kurumsal yapıKurumsal yapı

DIŞ ANALİZDIŞ ANALİZ

İlgili mevzuatİlgili mevzuat Kalkınma programlarıKalkınma programları Kentsel ve bölgesel sosyo ekonomik Kentsel ve bölgesel sosyo ekonomik gelişmişlik düzeyigelişmişlik düzeyi

Vatandaşların belediye hizmetleri ile Vatandaşların belediye hizmetleri ile ilgili beklentileri ve şikayetleriilgili beklentileri ve şikayetleri

İlgili kurum ve kuruluşlarla, sivil İlgili kurum ve kuruluşlarla, sivil toplum kuruluşları ve diğer toplum kuruluşları ve diğer kurumlarla ilişkilerkurumlarla ilişkiler

İKİNCİ AŞAMA: MİSYON, VİZYON İKİNCİ AŞAMA: MİSYON, VİZYON VE İLKELERVE İLKELER

MİSYONMİSYON (ÖZGÖREV), bir kuruluşun (ÖZGÖREV), bir kuruluşun varlık sebebidir; kuruluşun ne varlık sebebidir; kuruluşun ne yaptığını, nasıl yaptığını ve yaptığını, nasıl yaptığını ve kimin için yaptığını ifade eder.kimin için yaptığını ifade eder.

VİZYONVİZYON (ÖZGÖRÜŞ), kuruluşun (ÖZGÖRÜŞ), kuruluşun geleceğini sembolize eder, uzun geleceğini sembolize eder, uzun vadede neleri yapmak istediğinin vadede neleri yapmak istediğinin güçlü bir anlatımıdır. güçlü bir anlatımıdır.

STRATEJİK AMAÇ VE İLKELERSTRATEJİK AMAÇ VE İLKELER

İLKELERİLKELER

Temel değerleri ve Temel değerleri ve inançları açık ve inançları açık ve kesin bir dille kesin bir dille ortaya koymalı,ortaya koymalı,

Kuruluşun vizyonunu Kuruluşun vizyonunu gerçekleştirmesini gerçekleştirmesini sağlayacak sistem ve sağlayacak sistem ve süreçleri süreçleri desteklemeli.desteklemeli.

STRATEJİK AMAÇLARSTRATEJİK AMAÇLAR

Misyon, vizyon ve Misyon, vizyon ve ilkelerle uyumlu ilkelerle uyumlu olmalı,olmalı,

Orta vadeli bir Orta vadeli bir zaman dilimini zaman dilimini kapsamalı,kapsamalı,

İddialı, gerçekçi İddialı, gerçekçi ve ulaşılabilir ve ulaşılabilir olmalı.olmalı.

ÜÇÜNCÜ AŞAMA: UYGULAMA ÜÇÜNCÜ AŞAMA: UYGULAMA STRATEJİLERİSTRATEJİLERİ

HEDEFLERHEDEFLERSpesifik ve ölçülebilir alt amaçlarSpesifik ve ölçülebilir alt amaçlar FAALİYETLERFAALİYETLERAmaç ve hedeflere ulaşma yöntemleriAmaç ve hedeflere ulaşma yöntemleri PROJELER PROJELER Detaylı iş planları Detaylı iş planları BÜTÇELEMEBÜTÇELEMEMaliyetlendirme Maliyetlendirme

DÖRDÜNCÜ AŞAMA: İZLEME VE DÖRDÜNCÜ AŞAMA: İZLEME VE DEĞERLENDİRMEDEĞERLENDİRME

İZLEMEİZLEMEAmaç ve hedeflerin gerçekleştirilmesine Amaç ve hedeflerin gerçekleştirilmesine ilişkin gelişmelerin belirli bir ilişkin gelişmelerin belirli bir sıklıkla raporlanması ve ilgili sıklıkla raporlanması ve ilgili taraflar ile kurum içi ve kurum dışı taraflar ile kurum içi ve kurum dışı mercilerin değerlendirmesine mercilerin değerlendirmesine sunulmasıdır.sunulmasıdır.

DEĞERLENDİRMEDEĞERLENDİRMEUygulama sonuçları ile önceden Uygulama sonuçları ile önceden belirlenen stratejik amaç ve hedeflerin belirlenen stratejik amaç ve hedeflerin karşılaştırılmalı analizidir.karşılaştırılmalı analizidir.

STARTEJİK PLANLAMA MODELİSTARTEJİK PLANLAMA MODELİDEĞERLERDEĞERLERMİSYONMİSYONVİZYONVİZYON

SWOT ANALİZİSWOT ANALİZİANA STRATEJİLERANA STRATEJİLER

AMAÇLARAMAÇLAR UYGULAMAUYGULAMA HEDEFLER HEDEFLER

UYGULAMAUYGULAMAFAALİYET/PROJELERFAALİYET/PROJELER

BÜTÇEBÜTÇE

STRATEJİK PLANLAMAYI ZORUNLU STRATEJİK PLANLAMAYI ZORUNLU KILAN YASAL DÜZENLEMELERKILAN YASAL DÜZENLEMELER

5018 SAYILI KAMU MALİ YÖNETİMİ 5018 SAYILI KAMU MALİ YÖNETİMİ VE KONTROL KANUNUVE KONTROL KANUNU

5216 SAYILI BÜYÜKŞEHİR 5216 SAYILI BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ KANUNUBELEDİYESİ KANUNU

5302 SAYILI İL ÖZEL İDARESİ 5302 SAYILI İL ÖZEL İDARESİ KANUNUKANUNU

5393 SAYILI BELEDİYE KANUNU5393 SAYILI BELEDİYE KANUNU

5018 SAYILI KAMU MALİ YÖNETİMİ VE 5018 SAYILI KAMU MALİ YÖNETİMİ VE KONTROL KANUNUKONTROL KANUNU

Stratejik planlama ve performans esaslı bütçelemeMADDE 9.- Kamu idareleri; kalkınma planları, programlar,

ilgili mevzuat ve benimsedikleri temel ilkeler çerçevesinde

• geleceğe ilişkin misyon ve vizyonlarını oluşturmak, • stratejik amaçlar ve ölçülebilir hedefler saptamak, • performanslarını önceden belirlenmiş olan göstergeler doğrultusunda ölçmek ve

• bu sürecin izleme ve değerlendirmesini yapmak amacıyla katılımcı yöntemlerle stratejik plan hazırlarlar.

Stratejik plan: Kamu idarelerinin orta ve uzun vadeli amaçlarını, temel ilke ve politikalarını, hedef ve önceliklerini, performans ölçütlerini, bunlara ulaşmak için izlenecek yöntemler ile kaynak dağılımlarını içeren planı ifade eder.

Kamu idareleri, kamu hizmetlerinin istenilen düzeyde ve kalitede sunulabilmesi için bütçeleri ile program ve proje bazında kaynak tahsislerini; stratejik planlarına, yıllık amaç ve hedefleri ile performans göstergelerine dayandırmak zorundadırlar.

Kamu idareleri bütçelerini, stratejik planlarında yer alan misyon, vizyon, stratejik amaç ve hedeflerle uyumlu ve performans esasına dayalı olarak hazırlarlar.

Kamu idarelerinin bütçelerinin stratejik planlarda belirlenen performans göstergelerine uygunluğu ve idarelerin bu çerçevede yürütecekleri faaliyetler ile performans esaslı bütçelemeye ilişkin diğer hususları belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir.

5216 SAYILI BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ 5216 SAYILI BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ KANUNUKANUNU

Madde 7- Büyükşehir belediyesinin görev, yetki ve sorumlulukları şunlardır:

İlçe ve ilk kademe belediyelerinin görüşlerini alarak

büyükşehir belediyesinin stratejik plânını, yıllık

hedeflerini, yatırım programlarını ve bunlara uygun

olarak bütçesini hazırlamak.

Madde 18- Büyükşehir belediye başkanının görev ve yetkileri şunlardır:Belediyeyi stratejik plâna uygun olarak yönetmek, belediye idaresinin kurumsal stratejilerini oluşturmak, bu stratejilere uygun olarak bütçeyi hazırlamak ve uygulamak, belediye faaliyetlerinin ve personelinin performans ölçütlerini belirlemek, izlemek ve değerlendirmek, bunlarla ilgili raporları meclise sunmak.

5302 SAYILI İL ÖZEL İDARESİ 5302 SAYILI İL ÖZEL İDARESİ KANUNUKANUNU

Madde 10- İl genel meclisinin görev ve yetkileri şunlardır:

Stratejik plân ile yatırım ve çalışma programlarını, il

özel idaresi faaliyetlerini ve personelinin

performans ölçütlerini görüşmek ve karara

bağlamak.

Madde 26- Encümenin görev ve yetkileri şunlardır:

Stratejik plân ve yıllık çalışma programı ile bütçe ve

kesin hesabı inceleyip il genel meclisine görüş

bildirmek

Madde 30- Valinin görev ve yetkileri şunlardır İl özel idaresini stratejik plâna uygun olarak yönetmek, il özel idaresinin kurumsal stratejilerini oluşturmak, bu stratejilere uygun olarak bütçeyi, il özel idaresi faaliyetlerinin ve personelinin performans ölçütlerini hazırlamak ve uygulamak, izlemek ve değerlendirmek, bunlarla ilgili raporları meclise sunmak.

Stratejik plân ve performans plânı Madde 31- Vali, mahallî idareler genel seçimlerinden itibaren altı ay içinde; kalkınma plân ve programları ile varsa bölge plânına uygun olarak stratejik plân ve ilgili olduğu yıl başından önce de yıllık performans plânı hazırlayıp il genel meclisine sunar.

Stratejik plân, varsa üniversiteler ve meslek odaları ile konuyla ilgili sivil toplum örgütlerinin görüşleri alınarak hazırlanır ve il genel meclisinde kabul edildikten sonra yürürlüğe girer.

Stratejik plân ve performans plânı bütçenin hazırlanmasına esas teşkil eder ve il genel meclisinde bütçeden önce görüşülerek kabul edilir.

5393 SAYILI BELEDİYE KANUNU5393 SAYILI BELEDİYE KANUNU

Madde 18- Belediye meclisinin görev ve Madde 18- Belediye meclisinin görev ve yetkileri şunlardır:yetkileri şunlardır:Stratejik plânStratejik plân ile yatırım ve çalışma ile yatırım ve çalışma programlarını, belediye faaliyetlerinin programlarını, belediye faaliyetlerinin ve personelinin performans ölçütlerini ve personelinin performans ölçütlerini görüşmek ve kabul etmek.görüşmek ve kabul etmek.

Madde 34- Belediye encümeninin görev ve Madde 34- Belediye encümeninin görev ve yetkileri şunlardır:yetkileri şunlardır:Stratejik plânStratejik plân ve yıllık çalışma ve yıllık çalışma programı ile bütçe ve kesin hesabı programı ile bütçe ve kesin hesabı inceleyip belediye meclisine görüş inceleyip belediye meclisine görüş bildirmekbildirmek

Madde 38- Belediye başkanının görev ve yetkileri şunlardır: Belediyeyi stratejik plâna uygun olarak yönetmek, belediye idaresinin kurumsal stratejilerini oluşturmak, bu stratejilere uygun olarak bütçeyi, belediye faaliyetlerinin ve personelinin performans ölçütlerini hazırlamak ve uygulamak, izlemek ve değerlendirmek, bunlarla ilgili raporları meclise sunmak.

Stratejik plân ve performans programı Madde 41- Belediye başkanı, mahallî idareler genel seçimlerinden itibaren altı ay içinde; kalkınma plânı ve programı ile varsa bölge plânına uygun olarak stratejik plân ve ilgili olduğu yıl başından önce de yıllık performans programı hazırlayıp belediye meclisine sunar.

Stratejik plân, varsa üniversiteler ve meslek odaları ile konuyla ilgili sivil toplum örgütlerinin görüşleri alınarak hazırlanır ve belediye meclisi tarafından kabul edildikten sonra yürürlüğe girer.

Nüfusu 50.000'in altında olan belediyelerde stratejik plân yapılması zorunlu değildir.

Stratejik plân ve performans programı bütçenin hazırlanmasına esas teşkil eder ve belediye meclisinde bütçeden önce görüşülerek kabul edilir.

TEŞEKKÜR EDERİMTEŞEKKÜR EDERİM