OLCAY ŞAKAR - İstanbul Üniversitesi

31181 T.C.

İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü

Protetik Diş Tedavisi Anabilim Dalı Danışman: Prof. Dr. Mehmet S. Beyli

TAM VE BÖLÜMLÜ PROTEZLERDE

BAŞARILI BİR ESTETİGİN SAGLANMASINDA

ETKİLİ OLAN FAKTÖRLER

OLCAY ŞAKAR

Dişhekimi

Dişhekimliği Doktoru (Dr. med. dent.)

Ünvanını Kazanmak İçin İ.Ü. Dişhekimliği Fakültesi'nde Sunulan

DOKTORA TEZİ

İstanbul - 1995

annem

babam

ve eşime ...

Prof. Dr. Mehmet S. Beyli ' ye

Bilim dalımızın değerli öğretim üyeleri' ne

İbrahim Osmanoğlu'na

Doç. Dr. Mine Pamuk'a

Doç. Dr. Selim Pamuk'a

Doç. Dr. Tayfun Bilgin'e

Doç. Dr. Nurten Turan'a

Yard. Doç. Dr. Fazıl Güler'e

Züleyha Yenisavaş'a

Dok. Öğr. Uğur Ergin'e

Öğr. Fatih Özkarslı'ya

Ailem , eşim ve dostlarıma

yazılabilecek tüm sözcüklerin ötesinde yürekten

teşekkür ediyorum.

EY DEGERLER ARAYAN ADAM, DOGANIN MEYDANA

GETİRDİGİ BİÇİMLERi OWUKIARI GİBİ TANIMAK,

KABULLENMEKLE YETİNME .••

KENDİ HALİNDE BELİREN BİÇİMLERİN

KÖKÜNÜ ARAŞTIR.

LEONARDO DA VİNCİ, 1452-1519

İÇİNDEKİLER

Sayfa

TABLO VE ŞEKİLLERİN" LİSTESİ....................................... .. ..... .... . . v 1. GOOŞ .••.•.•...•.•••.•••...•..•..•.•••.•...•.•••••.•.••..........•.•.•.•••••••••.•.•••...•.••.•.•.. 1

1.1. ARAŞTIRMA KONUSUNUN TANIMIANMASI .............•.••....•.• 2

1.2. KONUYLA ILGIIJ ÇALIŞMALAR ............................................ S

1.2.1. Yüz konturları ve protez ilişkisi ..................................... 8

1.2.2. Üst dudak uzunluğu ve diş gösterme miktarı .............. 10

1.2.3. Diş seçiminde yararlanılan yüze ait boyutsal kriterler. 12

1.2.3.1. Filtrum genişliği................................................................ 12

1.2.3.2. Burun kanatlan arası mesafe ........................................ 13

1.2.3.3. Ağız köşeleri arası mesafe.............................................. 14

1.2.3 .4. Pupillalar arası mesafe .................................................... 14

1.2.3.S. Yüz genişliği ....................................................................... 15

1.2.3.6. Saçlı derinin başlangıç noktası ile çene ucu

arasındaki mesafe............................................................... 1 7

1.2.4. Diş seçiminde yaş , cinsiyet ve karakter kriterleri ... 17

1.2.4.1. Yaş............................ ............ .... . .................. .. ..... ............ . ...... 18 1.2.4.2. Cin.siyet .......................•....................•...••.................•............. 20

1.2.4.3. Ki.şillk ...................................................................................... 21

1.2.5. Diş seçimi ve diziminde kullanılabilecek profil

görü.nii.m kriterleri .....•...•.....•..•......••..••....•.•.............•....••..... 22

1.2.5.1. Nasolabial açı ...................................................................... 22

1.2.5.2. ~olabial açı ....•.•......•...••....•..••••...•••...•...••••.••••••.••••••.••••..•... 23

1.2.5.3. Horizontal labial açı ......................................................... 24

1.2.5.4. Ricketss'in E Düzlemi....................................................... 24 1.2.6. Diş , yüz boyutları ve orannsal ilişkileri ...................... 25

1.2.6.1. Yüz boyutları ve orantısal ilişkileri ........................... 25

1.2.6.2. Diş boyutlan ve orannsal ilişkileri .•••.••••.•••..••..•••••...•. 27

1.2.6.3. Diş ve yüz boyutlarının birbirleriyle orantısal

ilişkileri ···········-···································································.,·· 30 1.2.6.4. Alt:ın Oran .............................................................................. 3 ı

1.2.7. Diş diziminde ağız içi rehber nokta: Kesici papilla ... 33

1.2.8. Diş , yüz ve kret şekilleri arasındaki bağıntılar ......... 35

1.2.9. Toplumlar ve ırklar arasındaki anatomik

yapısal farklılıklar ............................................................... 3 9

1.2.10. Estetik değerlendirmede etkili psikolojik faktörler.. 41

1 .. 3. A.MAÇ •••••·••••••••••••·••••••••••••••••••••••••••••••••··••••••·••••••••••·•••••••••••••••••••·• 43 2. GEREÇ VE YÖNTEM .••••••••••••••..•••.•••••.••.•••••••••.••••••••••••••••••.••••••••••••• 50

2 .1. Has ta seçinti . . .. . . . .. . . . . . . . . . . . . . . .. . . .. . . . .. . .. . .. .. . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . 51

ı . 2 . De-nek tan.ı nm kartı .. . . . .. . .•.•.. .. ..... ..•.... .. . . . ...... .••.. .. .. . . . .• . . .. .. ... . ... s 2

2.3. Görünen üst ön diş miktarının tespiti.............................. 54

2.4. Fotoğrafların çekilınesi ..................................................•........ 54

2.5. Fotoğraf ölçümlerinin yapılması .......................................... 57

2.5 .1. Cephe fotoğ.raflan. .•....•.......•.••.•...................................•....••.... 5 7

2.5.1.1. Yatay ölçümler..................................................................... 57

2.5. 1 .2. Dikey ölçümler ..................................................................... S 8

2.5.2. Profıl fotoğraflan ..•.............•.......................•......................... 63

2.6. Ağız içi modellerin analizi ....•.................................•.........•... 64

2.6. 1. Modellerin elde edilmesi ...................................................... 64

2.6.2. Modellerden direkt ölçüm yapılması ...•...•..•......•......••....•. 64

2. 7. Diş , yüz ve kret şekilleri arasındaki

bağıntılann iiıcelen.mesi ....•.......•.•.....•.•....•••...•.....••............... 65

2. 7 .ı. Kret şeklin.in çizi.nıi ................................................................ 65

2. 7 .2. Yüz şeklinin çizimi .•••...••..••.•••••.•••.....••.•........•••...••.•....•...••.•. 66

2. 7 .3. Diş şeklin.in çizimi .................................................................. 66

2. 7 .4. Şekil analizinin yapılması ................................................... 6 7

2.8. Kullanılan. istatistik metodlar .••...•...•.•.•..•••.•••.••••.•••••••... ,....... 6 7

3. BULGlJI..AR ··••f'•••············································································ 80 3.1. Görünen üst ön diş miktarına ait bulgular.................... 81

3 .2. Cephe fotoğraflarından elde edilen

yüze ait ölçümlerin oranusaı ilişkileri ................••...•....•• 82

11

3.2.1. " J2 " ve " Altın Oran" a ilişkin bulgular ................... 82

3.2.2. Dikey boyuta ait yüz oranlarına ilişkin bulgular .... 96

3.2.3. Diğer yüz boyutlannın oranlarına ait bulgular........ 103

3 .3. Profil fotoğraflarından elde edilen bulgular ................. 112

3 .3. ı. Nasolabial. açı .................................... ,,..................................... 112

3 .3 .2. Geniolabial açı .......... ............................................................ ı ı 2

3.3.3. "E Düzlemi" ne göre üst dudağın konumu.................... 112

3.3.4. "E Düzlemi" ne göre alt dudağın konumu..................... 113

3.4. Diş boyutlarının, yüz boyutları ve birbirleriyle olan

orannsal ilişkilerine ait bulgular ..................................... 113

3.4.1. Ust santral................................................................................ 113

3.4.2. Üst lateral ............................................................................. 123

3.4.3. Üst kanin. ................................................................................. 126

3.5. Model ölçümleri ve farklı boyutlarla oranlarına

ait bulgulaı- ............................................................................. .

3.5.1. Kaninlerin tepe noktalan arası .................................... .

3.5.2. Kesici papillaya ait bulgular .......................................... .

3 .6. Şe.kil analizi btılgulan. .......................................................... .

3.6.1. Yüz prof'ıli - Diş profili ..................................................... .

3.6.2. Yüz cephesi - Kret .............................................................. .

3.6.3. Yüz cephesi - Diş cephesi ................................................. .

3.6.4. Diş cephesi - Kret ................................................................ .

3.6.S. Dişlerin keskin veya yumuşak hatlı olmasıyla

cinsiyet ilişkisine ait bulgular ....................................... .

4. TARTIŞMA. •••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••

4.1. Görünen üst ön diş miktarı ............................................... .

4.2. Cephe fotoğraflanndan elde edilen

yüze ait ölçümlerin orantısal ilişkileri .......................... .

4.2.1. Fotoğraf metodunun kullanımı ....................................... .

4 2 2 " r->z " "Alnn o " ili' kin ·· ·t anlar • • • '4 ~ ve ran a ş yuze aı or ...... ..

4.2.3. Dikey boyuta ait yüz oranlan ....................................... .

4.2.4. Diğer yüz boyutlanrun orannsal ilişkileri ................. .

4.3. Profil fotoğraflarından elde edilen ölçümler ............... .

4.3 .1. Nasolabial açı. ......................................................................... .

111

131

131

137

141

141

141

141

141

142

145

148

ısı

ısı

153

159

161

165

165

4.3 .2. Geni.olabial. açı ••••••.•••..•••••.•.••••.•••••••.••.•••.•••••••••••••••••.••.•••••••••••••

4.3.3. "E Düzlemi" ne göre üst ve alt dudağın konumu

4.4. Diş boyutlarının , yüz boyutlan ve birbirleriyle olan

oran nsal. ilişkileri ................................................................. .

4.4.1. üst sa.ntra.1. •••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••

4.4.1.1. Filtrum genişliği .............................................................. .

4.4.1.2. Burun kanatları arası mesafe ...................................... .

4.4.1.3. Ağız köşeleri arası mesafe ............................................ .

4.4.1.4. Pupillalar arası mesafe .................................................. .

4.4.1.S. Zygomalar arası mesafe ................................................ ..

4.4.1.6. Saçlı derinin başlangıç noktası ile

çene ucu arasındaki mesafe .......................................... ..

4.4.2. Üst lateral .............................................................................. .

4.4.3. Ust .kanin. ............................................................................... .

4.S. Model ölçümleri ve farklı boyutlarla orannsal ilişkileri ..

4.5. ı. Kaninlerin tepe noktaları arası mesafe ....................... .

4.5.2. Kesici papilla ......................................................................... .

4.6. Şekil an.al.izi ·············································································· 4.6.1. Yüz profili - 'Diş profili. ....................................................... .

4.6.2. Yüz cephesi - Kret ............................................................... .

4.6.3. Yiiz cephesi - [)iş cephesi .................................................. .

4.6.4. Diş cephesi - Kret ................................................................. .

4.6.S. Diş şekli ve cinsiyet ilişkisi ............................................. .

4. 7. Toplumsal veya ırksal yapısal farklılıklar ve

psikolojik faktörler ............................................................... .

S. SONU'Ç ........................................................................................... .

5.1. S<>nuçlar ..................................................................................... .

S .2. Oneriler .................................................................................... .

ÖZE'f .................................................................................................... .

SlJMMARY ...................................................................................... .

AA YN AKI..AR •.•••••••••••.•••••..•••••••.•.••.•••.•••.••.•.••.•.••••.•••.•.•.••.••••••••••••••••

EKLER .•••.••••••••••••••••••.•••.•••••••••••••••••••••••••••••••••••••••.•.•••••••••••••••••••••••••. .. . OZGEÇMIŞ .......................................................................................... .

iV

167

167

168

168

169

169

170

170

171

172

173

174

174

175

177

179

180

180

181

182

182

183

184

185

196

198

200

202

217

232

TABLO VE ŞEKİLLERİN LİSTESİ

Sayfa

Tablo 1. Deneklerden elde edilen aynı bölgeye ait

direkt ölÇüm değerleri/fotoğraf ölçüm değerleri... ...... 70

Şekil 1. Protezden etkilenen değişken bölge ............................. 44

Şekil 2 , 3. Yaşlanmayla birlikte ağız çevresi dokulardaki

değişim ............................................................................. 45

Şekil 4 , S. Genç ve yaşlı insanda profil görünümleri ........... 46

Şekil 6. Horizontal labial açı ......................................................... 46

Şekil 7, 8, 9, 10. Üst ön dişlerin konumu , columnella nasi ve

dikey boyutun etkisiyle nasolabial ve

geniolabial açılardaki değişim ......................... 4 7

Şekil 11. Ricketts'in E Düzlemi ..................................................... 48

Şekil 12. Güzel bir yüzün oranları........... ................................... 48

Şekil 13, 14, ıs. Üst ön dişlerin boyutları arasında "Altın Oran" 49

Şekil 16, 1 7. Deneklerin baş pozisyonlannın

standardizasyonunda kullanılan aparey ............. 71

Şekil 18. Fotoğraf makinası ve deneğin konumu ................... 71

Şekil ı 9. Görünen üst ön diş miktarının tespiti ..................... 72

Şekil 20. Cepheden deneğin baş pozisyonu ............................... 72

Şekil 21. Profilden deneğin baş pozisyonu ............................... 72

Şekil 22. Adobe Photoshop 2.0 programında fotoğrafların

gerçek boyutlarına getirilmesi ................................... 7 3

Şekil 23, 24. Adobe illustrator 3.2 programı ile

ölçümlerin yapılması............................................... 73

Şekil 25. Yatay ölçüm noktaları................................................... 74

Şekil 26. Dikey ölçüm noktalan................................................... 75

Şekil 27. Dikey ölçüm noktaları................................................... 76

v

Şekil 28. Nasolabial ve geniolabial açı ..............•...................... 77

Şekil 29. Ricketts'in E Düzlemine göre dudakların konumu... 77

Şekil 30. Modelin oklüzyon düzleminin su terazisi ile

yer düzlemine paralel hale getirilmesi.................. 78

Şekil 3 ı. Kret şeklinin çizimi ...................................................... 7 8

Şekil 32. Milimetrik kağıtlara aktanlmış yüz cephesi ,

kret , diş cephesi , yüz profili ve diş profili

şekillerinin koordinatlarının belirlenmesi............ 79

Şekil 33. Yüz cephesi kret benzerliği grafiği........................ 143

Şekil 34. Yüz - diş profili benzerliği grafiği ........................... 143

Şekil 35. Yüz cephesi - diş cephesi benzerliği grafiği............ . 144

Şekil 36. Diş cephesi - kret benzerliği grafiği................. ....... 144

vı

2

1.1. ARAŞTIRMA KONUSUNUN TANIMLANMASI

Türk Dil Kurumu Sözlüğünde " Sanatsal yarannın genel yasalarıyla

sanatta ve hayatta güzelliğin kuramsal bilimi, güzel duyu" olarak tanını-

lanan estetik sözcüğü, Yunanca duyum anlamına

ğünden alınmışnr. Bugün de bu sözcük güzellik

sanatlar felsefesi anlamını taşımaktadır.

gelen "aestesis" sözcü

bilimi veya güzel

Estetik kavramının içerisinde yer alan güzellik ise filozoflar tarafın

dan şu şekilde tanımlanmıştır: " Kişiye çirkin görünmeyen şey güzeldir;

elverişli olan şey, eşyayı güzel gösterir; güzel faydalı olandır veya amaca

götürendir; güzel bir şey iyiye götüren bir fırsattır; güzel, göz ve kulak

vasıtasıyla haz verendir" . Yine estetikçi Ch. Leveque güzelliğin şu sekiz

nitelik sayesinde gerçeklenebileceğini savunmuştur:

1. Biçimlerle dolu büyüklük

2. Birlik

3. Türlülük

4. Ahenk

S. Oran

6. Rengin doğal canlılığı

7. LAtiflik

8. Uygunluk .

Genel olarak tanımını yaptığımız estetik ve güzellik kavramlannı pro

tetik diş hekimliği açısından ele alırsak; estetik " Doğalla yapayın uyumu"

olarak tanımlanmakta; yine başka bir şekilde estetik " Yüzün ve dişhe

kimliği sanatının prensipleri ve kurallarını doğadan elde

eden bir bilimdir" şeklinde açı.klan.maktadır.

Estetik, felsefi bilimler arasında bir süre bağımlı bir bilgi türü sayıl

mış, sonra bağımsızlığını korumuş, fakat sosyoloji ve psikolojinin baskısın

dan da kurtulamamıştır. Bu nedenle bu kavramlar farklı bireyler tarafın-

3

dan farklı biçimlerde algılanmaktadır.

Dişhekimliğinde estetik ve güzellik kavramlarının doğadaki uyuma ve

orana göre tanımlandığını gözönünde bulundurursak, bu kavramlara uyan

protezi yapabilmek için he.kimin bazı ölçütleri bilinesi gereklidir. Bu öl

çütleri elde et.menin tek yolu ise, ortodontik açıdan "normal , uyumlu "

yüze ve diş arkına sahip bireyleri incelemektir.

Diş he.kimi, tam protezlerde ve ön dişlerini kaybeuniş hareketli bölüm

lü protez hastalarında , yapay dişlerin seçiminde esas olarak üç unsuru

göz önünde bulundurmaktadır:

1. Renk

2. Boyut

3. Şekil.

Bu unsurların yanısıra , dişlerin diziliş tarzı da , estetik açıdan önemli

diğer bir ermen olarak karşımıza çıkmaktadır.

Günümüze kadar bu üç unsuru ele alan birçok araştırma yapılmıştır.

Yapılan araştırmaların pekçoğu Türk Toplumu dışında kalan farklı top

lumlara ait veriler ortaya koymuş ve bu veriler Türk Dişhekirnleri tara

fından da kullanılagelmiştir. Ancak yine yapılan pekçok araştırma göster-

miştir ki: Farklı toplumlara

olarak da farklı yapılara

her hastasında aynı ölçütleri

veya ırklara ait bireyler, anatomik

sahiptirler. O halde , protez yapan hekim

kullandığı müddetçe estetik açıdan istediği

olumlu sonucu elde edemeyecektir.

Arka dişlerin daha çok fonksiyonel ön dişlerin ise estetik önemleri

olduğu göz önünde bulundurularak ; araştırmaımzc4ı Türk Toplumunda üst

ön yapay dişlerin seçiminde ve dizim.inde kuJlanıJabilecek boyutsal ölçüt

leri belirlemek için, standardize edilmiş cephe ve profil yüz fotoğraflarından

ve ağız içi modellerinden ölçümler yapılmıştır .Yüze ait ölçümler ile dişsel öl

çümler karşılaştırılarak , üst ön dişlerin boyutları , yüz boyutlarında ve dişle

rin kendi aralarındaki oranlarda aranmıştır. Şekil ölçütünü elde edebilmek

içinse ; ar:k , yüz ve diş şekillerinin birbirleriyle ilişkileri , diş şeklinde cinsi

yet farklılıkları araştırılmıştır. Üst ön dişlerin diziminde kullanılan , dişli ve

4

dişsiz ağızlarda onak tek rehber anatomik nokta olduğu varsayılan kesici pa

pillanm , üst ön dişlere uzaklığı da ölçülerek , toplumumuza ait diş dizimine

de boyutsal bir ölÇÜt getirilmeye çalışılmıştır. Ancak renk seçim.inde, psiko

lojik ve sosyolojik faktörler, boyut ve şekil seçimine nazaran çok daha

fazla etkin olduğundan, renk konusu araşnrmamıza dahil edilmemiştir. Ni

tekim ülkemizin doğu bölgelerinde yapılan protezlerde diğer bölgelere nazaran daha beyaz yapay dişler kullanılmaktadır.

Protez için uygun yapay dişlerin seçilmesi ve yine gerektiği şekilde dizim

lerinin yapılarak protezin bitirilmesi , estetik ve fonksiyon açısından ge

rekli ve asıl olmakla beraber , ideal estetik sonucu elde etmekde yetersiz kala

caktır. Çünkü protez ağız içerisindeki eksik dokuları tamamlarken, aynı za

manda yüze ait tilin ağız dışı dokular üzerinde de etkili olmaktadır. Dudak

vestibül konturları aşırı şekillendirilmiş bir protez, hastanın tüm dudak

şeklini değiştirebileceği gibi, burun görüntüsünü bile etkileyebilir. Yine ya

nak vestibül konturlanndaki herhangi bir değişiklik , hastanın genel yüz

görüntüsünü tamamen değiştirebilir. Yüz görüntüsünde bu kadar etkili

olabilen yapay bir organı gerçekleştiren hekimin, güzellik an

layışı konusunda derin bir kültüre sahip olması gerekliliği açık

tır. Bu da ancak sanatsal duyuların geliştirilmesi ve yüze ait oranların bilin

mesi ile elde edilebilinir. Bu ana fikirden yola çıkarak araştırmanuzın bir

bölümünde de Türk Toplumunda yüze ait orantısal ve ortalama sonuçlar

elde edilmesi için " güıel veya normal " kabul edilen yüzlere ait cephe ve

profil fotoğraflarından ölçümler yapılmıştır. Böylelikle hekimlerimizin

kendi toplumuna ait verilere dayanarak yaptığı protezle , estetik açıdan

hem kendisi hem de hastası için çok daha tatminkar bir sonuç alabilmesi

amaçlanmıştır.

5

1.2. KONUYLA İLGİLİ ÇALIŞMALAR

Diş Hekimi , kaybolan ağız içi dokularının yerine geçen bir protez

yapuğında . hastanın yüzüne uyumlu ve fonksiyon görebilecek bir plan

lama gerçekleştirmektedir . Yapılan protezin yüz ile uyum içerisinde ol

ması gerektiğinden , çeşitli kurallar rehber olarak kullanılabilir , fakat

bunlar estetik bakış açısını tamamen yönlendirmemelidir ( 64 ). Estetik ise

anlaşılması zor . karmaşık bir kavramdır ve oran • denge , uyum gibi un

surlarla kuralları belirlenmiştir. Bu fi.kirden yola çıkarak , estetik kural

ları , bilgilerimizi ve güzellik anlayışımızı bilimsel bir biçimde birleştire

rek uygulamamız gerektiği sonucuna varılmıştır( S ) .

Protetik diş hekimliğinde genel bir kanı olarak fonksiyona önem ve

rildiği zaman estetikten ödün vermek , aksine estetiğe ağırlık verildiği za

manda fonksiyonu biraz ihmal etmek gerektiğine inanılır.Ancak günü

müzde bu eski kanı pek geçerli değil gibi gözükmektedir. Bilgili bir diş

he.kimi yarı ayarlanabilen bir artikülatör kullanmak suretiyle , hem este

tik hem de fonksiyonel gereksinimleri yerine getirebilir. Başka bir de

yimle , balanslı bir oklüzyon ve artikülasyon sağlayabilmek için , estetiği

feda etmek gerekmez ( 23 ) .

İşte bu noktada estetiğin anatomisini ~ gerekir :

Estetiğin anatomisi , yapay dişlerin nasıl dizileceği meselesidir ve do

ğal dişlerden yapay dişlere geçişte büyük bir değişikliğe uğramaması de

mektir. Gerçi gilzel görünümlü protezlerin , mutlaka insanların kendi do

ğal dişlerine tıpanp benzemesi gerekmez. Fakat genel olarak doğa , insana

en çok yakışan diş şeklini ve diş düzenini verir .Ancak insanlarda genel

yüz hatları ile dişlerin çatıştığı durumlarda vardır. O halde yapay dişlerin

hastanın eski doğal dişlerine benzemesi tek başına , protezlerin güzel gö-

6

rünümlü estetik olabilmesi için yeterli değildir(23).

Yüzün güzel görünümü bir bütün olarak , herhangi bir parçasının

belirgin şekilde göze batmaması koşuluyla , göze hitap etmesi ve estetik

olarak algılanması demektir.Bu durum yüzün ftzerinde bulunan tüm ele

manların birbirleriyle gerek renk , gerekse oran olarak uyumu anlamın

dadır ( 23 ).

Eğer doğal görün üme en uygun dişleri seçer ve yüz konturlarıyla

uyumlu bir şekilde yerleştirirsek , en uygun protetik yaklaşım ile hasta

mızı memnun edebiliriz ( 64 ) • Hastanın yüzüne en uygun dişlerin seçile

bilmesi için , çekim öncesi kayıtlan ve yüz rehberlerini içeren teşhis

modelleri , fotoğraflar veya röntgenler kullanılabilir( 149 , 1).

Wehner ve arkadaşları , yapay diş boyutlarının tayininin , ön dişle

rin tamamen göründüğü bir fotoğraf vasıtasıyla yapılabileceğini vur gula

yarak bunu aşağıdaki şekilde formültize etmişlerdir:

Pupillalar arası mesafenin hastadaki ölçümü I Fotoğraftaki pupillalar

arası mesafe = Yapay ön diş boyutları I Fotoğraftan elde edilen diş boyut

ları ölçümleri ( ı 49 ) .

Dişlerini kaybetmiş hastaya doğal görünümünü iade etmede, ağız içi

ölçülerin , dikey boyut , sentrik ilişki gibi çene ilişkilerinin , protez kai

desinin konturlarının önemi açıkur.Protez konturları ve özellikle ön diş

lerin uygun konumlandırılması ile yüz kaslarına yeterli deste!< sağlanma

lıdır. Bununla beraber yapay dişlerde ise , diş pozisyonlarının , boyutların

rengin ve formun estetik ölçüler dahilindeki bir protezi gerçekleştirme

de aynı derecede önemi vardır ( 65 , 67 ).

Krajicek ' e göre , sadece dişli insanlardan yani doğadan elde edeceği

miz verilere göre diş ve alveoler kret arasındaki normal ilişkiye ait bir

karara varabiliriz ( 65 ).

Doğal üst ön aln dişin meziodistal boyutları ile yapay dişlerin boyut

larının karşılaşnnldığı bir araştırmada ; büyük bir farkla , yapay diş bo

yutlarının doğal dişlerden ufak olduğunu görülmüştür. 488 denel<te rastla

nan , fakat incelenen aln üretici fırına tarafından hiç üretilmeyen diş

7

boyutlarına rastlanması ilginç bir bulgudur( 78 ).

Watt · ise yine aynı şekilde protez dişlerinin doğal dişlerden daha

ufak ve daha beyaz seçildiğini vurgulamıştır. Watt 110 denekte üst ön ke

ser ve kanin dişlerinin toplam meziodistal genişliklerini ölçerek % 86

sında 46 mm ve daha büyük.% 14' ünde ise 41 mm ile 46 mm arasında

olduğunu bulmuştur . Farklı firmaların ürettikleri yapay diş formlannda

4 ı mm 'nin altında boyutlara sahip dişlerin de olduğunu , doğal olarakta

hekimler tarafından kullanıldıklarını görmüştür. Watt doğal dişlerden kü

çük boyuttaki dişlerin kullanılmasını , dişlerin rezorbe olmuş kretler üze

rine isabet edecek şekilde dizilme zorunluluğunda olduğunu savunan yan

lış bilgilendirmeden kaynaklandığını belirtmiştir ( 148 ).

Protezde başarılı bir estetikle ilgili olan faktörleri Nagle ve Sears

aşağıdaki şekilde sınıflandırrnışlardır:

ı. Diş Formu

2. Diş Rengi

3. Dişlerin uzun eksenlerinin eğimleri ve rotasyonları

4. Ark Formu

S. Oklüzal düzlem

a) Ön Oklüzal Düzlem

b} Arka Oklüzal Düzlem

6. Protez Kaide Materyalinin Özellikleri

i. Maksillomandibuler İlişkiler

a)Geride Konumlanmış

b)Normal Konumlanmış

c) hende Konumlanmış

8. Dikey Boyut

9. Sentrik İlişki

10. İnteroklüzal Aralık

11. Fonksiyonel Aktivite

a) Konuşma

b) Solunum

c) Çiğneme

12. Psikolojik ve sosyal şartlar ( 105 ) .

8

Protez yapımında oluşan estetik hatalan ise Lombardi aşağıdaki şekil

de sınıflam.ıştır:

1) Diş - Yüz oranlarındaki uyumsuzluk

A) Renk Uyumsuzluğu

B) Orantısal uyumsuzluk ve şekillerin uyumsuzluğu

2)Dişsel uyumsuzluklar

A)Hatalı diş boyutları ve dikey boyut

B) Oklüzal düzlem hataları

C)Dişin yaş cins ve kişiliğe göre uyumsuz olması , gülme hattının

uygunsuzluğu , tüberkülsüz arka dişlerin varlığı , diş kolelerinin aynı se

viyede olmaması

D) Dişlerin uzun eksenlerinin uyumsuzluğu

E)Dengesizlik: Orta hat sapmaları, diastema hata.lan v.b( 84 ).

1.2. 1. YÜZ KONTURLARI VE PROTEZ İLİŞKİSİ

Duyguların yüz üzerinde meydana getirdiği değişimler dişhekimleri

ve doktorların sürekli ilgi kaynağı olmuştur. Dişsiz hastalarda protezler ,

yüzün 1 / 3 alt bölümünün görüntüsü üzerine etkilidirler. Bu bölüm yüz

ifadesinin oluşmasında temel görevi üstlenir . Mimikler ile duyguların is

tenildiği şekilde ve doğru ifade edilebilmesi için , yüz kaslarının çok iyi

hazırlanmış protez sınırlarıyla desteklenmesi şarttır .Protez sınırlarının

gerçek kalınlığı , doğal yüz konturunu meydana getirir. Aşırı şekillendi

rilmiş bir protez , filtrum , nasolabial ve mentolabial sulkusların ,nasolabial

ve geniolabial açıların doğal görüntülerinin bozulmasına sebep olur. Ölçü

lerin kurallara uygun olarak alınmasıyla , protezin kenar planlarının ye

terli şekillenmesi sağlanabilir . Kenar planlan dışında kalan cilalı yüzeyle

rin de hastanın yüz kaslarına uygun şekillendirilmesi gereklidir ( 28 , 66

101' 120 ).

Dikey boyutun ve sentrik ilişkinin doğru olarak tespiti de estetik ve

fonksiyon açısından çok önemlidir.Kaslar ancak doğru dikey boyutta

9

maksimum aktivitelerini gösterebilirler ( 28 , 66 ) .

Protezden etkilenen değişken bölge şekil 1 ' de görüldüğü gibi altı

bölümden oluşmuştur :

ı. Burun kanatlan ve burun ucu , nasolabial oluk ve üst dudağın üst

bölümü;

2. üst dudağın alt bölümü veya yay şeklindeki üst dudak çizgisi ola-

rak bilinen bölge ;

3. Alt dudak ;

4. Çenenin tümünü içeren bölge ;

S. Sağ tarafta küçük ve büyük azılann temasta olduğu yanak bölgesi ;

6. Sol tarafta küçük ve büyük azılann temasta olduğu· yanak bölgesi

( Şekil 1 ) ( 109).

Protez estetiğini sağlamak için . orbicularis oris kasının uygun biçim-

de konumlandırılması esastır. Bunu gerçekleştirebilmek için de ;

a) Her iki protezinde kenar kalınlıklarının uygun olması,

b) Ön dişlerin ön - arka yönde doğru konumlandırılmaları,

c) Dikey boyutun doğru tespit edilmesi şarttır ( 136 ).

Diş seçiminde asıl problem dişsiz yüzün fiziksel güzellik değerlerini

ortaya çıkararak bu değerlere benzer veya uyumlu dişler seçmektir. Dişsiz

yüz , normal güzellik değerlerini görmenin zorluğunu arttıran önemli fi

ziksel değişikliklerden geçmiştir. Dişli yüzlerde de var olan asimetri ; yaş

lanma , dişsizlik , yüz ve çiğneme kaslarının doğru çalışmamasından ötü

rü dişsiz yüzde artmıŞ durumdadır. Bu nedenle diş hekimi dişsiz yüzün fi

ziksel ve estetik değerlerini yapay organlar kullanarak eskiye döndürmek

için . dişsiz yüzde görülen güzellik ve doğallığın fiziksel karakteristikle

rinden üretilen duygusal dürtülere güvenmelidir( 152 }.Hastanın şartland.ı

nlmaması , rahatlatıcı ve yorgunluğun en aza indirildiği muayenehane

ortamı , hasta hekim uyumu , hekimin pratik ve teorik bilgisinin ve araş

tırmasının yeterliliği, estetik bir protezi gerçekleştirmenin şartları ola

rak gözönünde bulundurulmalıdır( 85 ). Hekim ancak bireyin yüzünü diğer

yüzlerden ayıran özelliklerin farkına vararak , gülme konuşma gibi fonk

siyonlarda ağız ve çevresini çok iyi inceleyerek. yüze ve dişlere ait

oranlan uygulayarak hastasına özel, estetik sonuçlan elde edebilir( 89 ).

10

1.2.2. ÜST DUDAK UZUNLUGU VE DİŞ GÖSTERME MİKTARI

Görünen diş miktarı estetik protez kavramında önemli bir yer tut

maktadır. Üst dudak uzunluğu , cinsiyet ve ırk değişkenleri ile görünen

diş miktarı arasındaki bağınuyı araşuran çalışmalar yapılmışur.

Hurst , dudak tiplerini uzunluklarına göre beş guruba ayırmıştır :

1) Aşın kısa üst dudak tipi : Kret kenarının 3 mm yukarısında veya

3 mm aşağısındadır. Alt çene istirahat pozisyonundayken , üst dişlerin ta

mamı ya da mukozanın yaklaşık. 3 mm kadarı görünür .

2) Kısa üst dudak tipi: 4 - 7 mm kretln aşağısındadır. Alt çene istirahat

pozisyonundayken üst dişlerin 3/4' ü veya 1/2' si görünür durumdadır.

3) Orta uzunluktaki üst dudak tipi: 8 -13 mm kretin aşağısındadır. İsti

rahat pozisyonundayken dudaklar birbiriyle temas halindedir.

4) Uzun üst dudak tipi : 14 - 19 mm kretin aşağısındadır. İstirahat pozis

yonundayken üst dudak • ön dişlerin kesici kenarlarını 2 mm aşacak şekil

dedir.

5) Aşın uzun üst dudak tipi: 20 - 25 mm kretin aşağısındadır. İstirahat

pozisyonunda iken üst dudak, ön dişlerin kesici kenarlarını 2 - 5 mm aşa

cak şekildedir( S 7 } .

Connor ortodontik bozukluğu olmayan , 50 siyah 50 beyaz denekte

yaptığı araştırmada; diş gösterme miktarını beyaz kadınlarda 4.09 mm, be

yaz erkeklerde 1.82 mm; üst dudak uzunluğunu ise , beyaz erkeklerde 24.13

mm , beyaz kadınlarda 21.50 mm olarak tespit etmiştir . Siyah ve beyaz ırk

lar arasında bu ölçümlerde anlamlı farklar bulunmuştur( 20 ) .

Vig ve Brundo ön dişlerin görünme miktarını geniş bir şekilde ince

ledikleri araştırmalarında aşağıdaki sonuçlan elde etmişlerdir :

1) Erkeklerde ortalama üst ön diş gösterme miktarı 1.91 mm, alt ön diş

gösterme miktarı 1.23 mm' dir. Kadınlarda ise üstte 3.40 mm , altta ise 0.49

mm 'dir.

11

2) Connor' un tersine diş gösterme miktarı ve ırklar arasında anlamlı

bir fark bulunamam.ıştır.

3) Dudak uzunlukları sınıflara ayrılır ve her sınıfın farklı diş gös

terme miktarı vardır:

Dudak uzunluğu

ıo - ıs mm

16-20 mm

21-25 mm

26-30mm

31-36 mm

Üst ön diş gösterme miktarı

3.92mm

3.44mm

2.18 mm

0.93 mm

0.25 mm

Alt ön diş gösterme miktarı

0.64mm

0.77 mm

0.98 mm

1.95 mm

2.25 mm

4) Yaşlanmayla birlikte üst ön diş gösterme miktarı azalırken , alt ön

dişlerde onun yerini tutan bir artış görülmektedir(l4S). Matthews de Vig '

in bu bulgusunu desteklemektedir ( 91).

Frush ve Fischer ' e göre ; üst dudak serbest durumda iken keser dişle

rin seviyesi: genç kadınlarda dudak çizgisinin 3 mm altında , genç erkek

lerde dudak çizgisinin 2 mm altında , orta yaşta dudak çizgisinin 1.5 mm

altında , yaşlılıkta ise , d udak hattında veya 2 mm üstünde konumlanmış

tır(34) .

Lamb ' a göre ise , ideal yuzun alt üçte biri dinlenme pozisyonunday

ken horizontal olarak eşit üç parçaya ayrılabilir. Bu oran klinikte uyum

lu bir diş - dudak ilişkisini başarmakta kullanılabilir( 69 ).

" f" , " v " ve ingllizcede kullanılan " Ph " seslerinin telaffuzu esnasın

da alt dudak üst ön dişlere çarpar.Bu seslerin normal telaffuzu için bu

dişlerin ortalama olarak üst dudaktan 1- 2 mm aşağıda olması gerekli

dir( 102).

12

1.2.3. DİŞ SEÇİMİNDE YARARLANILAN YÜZE AİT

BOYUTSAL KRİTERLER

1.2.3.1. FİLTRUM GENİŞLİGİ:

Filtrum genişliğinin yarısı . üst santral keser dişin meziodistal çapını

vermektedir( 79 ).

Orta hatla ilgili çeşitli anatomik işaret noktalarının pozisyonunun ,

üst tam protez hastalarında incelendiği bir araşunnada , ağız köşeleri ara

sı mesafe ortalama 52.22 mm , fıltrum genişliği ise 10.97 mm olarak bulun

muştur. Yaş , cinsiyet ve ırk faktörlerine bakılmaksızın . iki ölçüm arasın

da bir ilişki saptanmıştır.Yüzün orta hattı . kesici papilla , orta palatal hat

ve dudak frenulumu arasındaki fark 1 mm ' den az bulunmuştur.Ağız ge

nişliği ve fıltrum genişliği ölçümleri , kadın ve erkekler ile siyah ve be

yaz ırklarda farklılık göstermiştir ( 71 >.

45 beyaz kadın 45 beyaz erkek üzerinde yapılan araştırmada; üst ön

altı dişin genişliği , ağız genişliği , bukkal frenulumlar arası mesafei , bu

run kanatlan arası mesafe , sagittal kafa çapı , filtrum genişliği , zygoma

lar arası genişlik , sağ ve sol üst santral kesicinin meziodistal çapı yaşa

bağlı olarak ölçülerek şu sonuçlara varılmıştır :

1) Üst ön dişlerin genişliği yaş parametresi hariç tüm ölçülen değer

ler ile anlamlı bir şekilde uygunluk gösterir.

2) Sadece sağ santral kesicinin genişliği ; komissuralar arası genişlik ,

burun kanatlan arası genişlik, bukkal frenulumlar arası mesafe ve sagit

tal kafa çapı ile uygunluk göstermiştir.

3) Sol santral kesicinin genişliği ise ; komissuralar arası genişlik , bu

run kanatları arası genişlik ve buk.kal frenulumlar arası genişlik ile uy

gunluk göstermiştir( 122 ).

13

1.2.3.2. BURUN KANATLARI ARASI MESAFE

Burun kanatlarından aşağı doğru dik olarak çizilen çizgi kaninlerin

tepe noktasından geçer ( 149, 79, 69, 87 }.

Buchman ' a göre ise , dÜZ bir cetvel göz kenarı ve burun kanadına

yerleştirilip , doğru şekillendirilmiş bir mum duvar üzerinde iki taraftan

uzantıları işaretlenirse , iki işaret arası mesafe kaninlerin distalleri arası

nı verir( 14 ).

üst santral keser dişin genişliği , burun kanatlan arası mesafesinin

dörtte biri kadardır( 79 ).

İskeletsel I. sınıf , nötral kapanışlı ve ön diş bölgesinde çapraşıklığı

olmayan 64 vakada yapılan araşnrmada şu sonuçlar elde edilmiştir:

l)Burun kanatlan arası mesafe ile üst ön dört santral dişin meziodis

tal genişliklerinin toplamı arasında bir ilişki yoktur.

2)Burun kanatlan arası mesafe ile üst ön dört santral dişin düz hat

üzerindeki ölçümleri arasında da ilişki yoktur.

3) Kaninlerin tepe noktalan arası mesafenin düz hat üzerindeki ölçü~

mü ile burun kanatlan arası mesafe arasında ise bir ilişki mevcuttur.

4) Üst ön dört keser dişin meziodistal çaplarının ve kaninin mezial

yarısının toplamı " A " ile ifade edilirse ;

A = N ( Nasal genişlik ) + 7 dir ( 94 ).

Burun kanatlarının en geniş mesafesi ile kaninlerin tepe noktalan

arasındaki mesafeyi karşılaştıran Hoffman ve arkadaşları , iki ölçüm ara

sında anlamlı bir ilişki bulmuşlardır( S 1).

80 denek üzerinde yapılan bir araşnnnanın sonucunda aşağıdaki

bulgular elde edilmiştir :

1) Kaninlerin tepe noktalan arası mesafe ile burun kanatlarının en

geniş noktalan arasındaki mesafe ölçümlerinin birbiriyle anlamlı ilişki

leri yoktur.

2) Burun kıvnmlan arası mesafe ve kaninlerin tepe noktalan arası

14

mesafe ölçümlerinin de arasında anlamlı bir ilişki bulunmamıştır.

3) Bu çalışmanın sonuçlan , yapay ön dişlerin seçiminde ve diziminde

burun genişliğinin mantıklı bir rehber olmadığını· göstermiştir( 129 ).

Kem kafataslarında yapuğı araşnrnıasında nasal genişlik ve üst ön

kesicilerin toplam genişlikleri arasındaki oranı% 93 ' ünde eşit veya 0.5

mm farklı bulmuştur( 61).

1.2.3.3. AGIZ KÖŞELERİ ARASI MESAFE

Doğal üst kaninlerin distal yüzeyleri , ağız serbest pozisyonda iken , ağız köşelerine isabet eder . Bu nedenle , bu dişlerin yaklaşık lokalizasyonu

doğru konturlandırılmış üst mum duvarların üzerinde işaretlenmeli

dir.( 149, 116, 21 )İşaretlenmiş noktalar arası mesafe 2mm eksiği veya faz

lasıyla üst ön altı dişin meziodistal boyutlarının tayininde kullanılabi

lir( 102).

Türk Toplumunda burun kanatlan arasında.ki genişlik ve ağız köşe

leri arasındaki genişliğin , üst ön dişlerin uygun boyutlarda seçimi için

kullanılıp kullanılamıyacağını belirlemek. amacıyla yapılan bir araştırma

nın sonucunda ; ağız köşeleri arasındaki uzaklığın ön diş seçiminde güve

nilir bir rehber olmadığı , burun kanatlan arasındaki genişliğin küçük

değişikliklerle kaninlerin tepe noktalarını belirlemede kullanılabileceği

sonucuna vanlınışnr( 132 ).

1.2.3 .4. PUPİLLALAR ARASI MESAFE

Pupillalar arası mesafe ile üst santral keser dişin meziodistal çapı

arasındaki bağıntıyı araştıran Cesario ve Latta , 100 denek.ten Boley gauge

ile ölçümler yapmışlardır. Denekleri beyaz kadın , beyaz erkek • siyah ka

dın , siyah erkek olmak üzere dört kategoride incelemişlerdir. Sonuç ola

rak:

a) Çalışılan dört gurubun üçünde üst santral keser dişin meziodistal

15

çapı ve pupillalar arası mesafe arasındaki oran istatistiksel olarak benzer

olduğunu vurgulamışlardır.

b) Ölçümler , cinsiyet ve ırk farkları için ilişkilerin birbirine uygun

olduğunu göstermiştir . Siyah kadın ve erkekler beyazlardan daha büyük

ölçümlere sahiptirler. Erkeklerin ölçümleri de kadınlarınkinden daha bü

yüktür ( 17 ).

Ağız genişliği . burun kanatlan arası mesafe . pupillalar arası mesafe

ve zygomalar arası mesafe arasındaki ilişkiyi araştıran Latta ve arkadaş

ları hem inceledikleri tilin denekler ele alındığında , hem de ırk ve cinsi

yet faktörleri göz önüne alındığında . bu ölçümler arasında anlamlı bir

ilişkiye rastlamamışlardır( 72 ).

1.2.3 .S. YÜZ GENİŞLİGİ - ZYGOMALAR ARASI MESAFE:

ı 905 yılında Berry , üst santral dişlerin meziodistal genişliklerinin

yüz genişliğinin 1 I 16 ' sı olduğunu savunmuştur ( 8 ). House' da Berry '

nin bulgusunu doğrulamıştır ( 53 ).

1/16 oranının doğruluğunu savunan pekçok yazar mevcuttur( 116 , 50.

113. 49 ). Bu oran farklı bir müellif tarafından 1112 olarak belirlenmiş

tir(69). Yine bu oranın 1/ 16 ile 1/18 arasında değiştiğini iddia eden araş

tırmacılar mevcuttur( 70 • 102 ). Sears ise 1/18 olduğunu kabul etmiş

tir(126).

Ön altı dişin toplam genişliği ise zygomalar arası mesafenin 3 .3 • e bölünmesiyle elde edilebilir ( 149, 70, 126, 49 ).

Üst lateral diş genişliği yüz genişliğinin 1/22 ' si , üst kanin diş ge

nişliği ise , 1119 ' u kadardır( 7 9 ) .

16

Alt ve üst ön dişlerin zygomalar arası mesafe ile ilişkisini Sears aşa

ğıdaki tablo ile açıklamıştır:

Üst ön altı diş için ;

Üst santral kesici için;

üst lateral kesici için;

üst kanin için;

Alt altı ön diş için ;

Alt santral kesici için;

Alt lateral kesici için ;

Alt kanin için ;

bölünmelidir ( 126 ).

Zygomalar arası mesafe

"

"

" ..

3.3 18

22 19

4.2

29

26

21'e

Koca Türk Toplumunda yaptığı araştırmasında yüz genişliği ile sant

ral kesicilerin kuron genişlikleri arasında sağ ve sol taraf için farklılık

olduğunu ve 1/16 oranına uymadığını göstermiştir.Ancak diş genişliği bir

birim artarken , yüz genişliğinin de belli bir oranda arttığını vurgulamış

tır( 62 ).

Yüz genişliği ve yüz uzunluğunda Trubyte Diş İndikatörü kullanarak

üst ön santral keser diş uzunluğu ve genişliği arasındaki ilişkiyi araştı

ran La Vere ve arkadaşları . 20 - 30 yaş gurubunda Trubyte Diş indikatörü

kullanılarak seçilen dişlerin % 50 'sinden fazlasının doğal kesicilerden

daha dar.% 72 ' sinin doğal kesicilerden daha uzun olacağını göstermiş

lerdir( 76 , 77 ).

Kem 'in yaşları 22 - 46 arasında değişen tam dişli kafataslarında yap

tığı araştırmada , zygomalar arası mesafe ve üst santral keser d.işin mezio

distal çapı arasındaki oran kafataslarının %18 'inde 14/ 1, % 42 'sinde

15 I 1 , % 31 ' inde ı 6 I ı , % 8 'inde ı 7 ı ı bulunmuştur. Sonuçta zygomalar

arası mesafe ile üst ön santral dişlerin genişlikleri arasında anlamlı bir

oran bulunamamıştır( 6 ı ) .

17

1.2;3.6. SAÇLI DERİNİN BAŞLANGIÇ NOKTASI İLE

ÇENE UCU ARASINDAKİ MESAFE:

Üst santral keser dişin gingivo insizal uzunluğu ,saçlı derinin başlan

gıç noktası (Trichion) ile çene ucu (Gnathion) arasındaki mesafenin 1120

'sine eşittir( 79 , 69 ).

Koca , yüz uzunluğu ile dişlerin kuron boyu arasında bir ilişki olma

dığını belirtmiştir( 62 ).

Üst santral keser dişin gingivoinsizal uzunluğu ile , saçlı derinin baş-

langıç noktası ile çene ucu arası mesafesinin oranını 1/16 olarak ta-

nımlayan kaynaklar da vardır( 113 ).

1.2.4. DİŞ SEÇİMİNDE YAŞ , CİNSİYET VE KARAKTER

KRİTERLERİ:

Frush ve Fisher 1955 yılında ''Dentogenic" olarak adlandırılan bir

kavram ortaya koymuşlardır.Webster sözlüğünde "üretim veya yeniden

üretim için olağ<l!lüstü uygun " olarak tanımlanan bu kavram , dişhe.kim

liğinde " estetik sonucu elde etmek için kullanılan sanat , uygulama ve

teknikler " olarak tanımlanmaktadır. Başka bir deyimle , " estetiğin , pro

fesyonel yeteneğe ve mekanik ustalığa uygulanmasıdır ·• diye de tanımla

nabilir.Yazarlar bu tanıma uygun protezlerin yapılabilmesi için yaş , cins

ve kişilik faktörlerinin mutlaka gözönünde bulundurulması gerektiğini

belirtmişlerdir. Vücudun el , ayak gibi diğer organlarına bakarak kişinin

cinsiyeti , yaşı ve karakteri hakkında bilgi edinebiliriz. O halde dişlerde

mutlaka bu üç faktörün belirteçleri olmalıdır ( 30 , 34 ). Bu amaçlara uy

gun protezi gerçekleştirebilmek için hekimin , diş teknisyeninin ve has

tanın eğitimi gereklidir.Aksi takdirde karakteristik olmayan ve mekanik

18

bir protez elde edilecektir.Böylelikle diş hekimi hastasına gözleriyle bak

mayı ve aklıyla görmeyi başarabilecektir( 3 S ) .

1.2.4.1. YAŞ

1.2.4.1.1. DİŞLERDE YASIANMAYIA OLUŞAN DEGİŞİKLİKLER:

Dişlerin ara yüzlerinde yaşlanmadan dolayı oluşan aşınma normal

bir değişimdir ve dişlerin küçük görünmesine sebep olur . Meziodistal ge

nişlikte olan bu daralma . elli yaşın üstündeki hastalar için , diş seçerken

göz önünde bulundurulmalıdır( 65) . Dişlerde yaşlanmayla birlikte gingivo

insizal boyutlarda da aşınmaya bağlı olarak değişiklikler oluşur.

Ancak modern insanlarda artık dişlerdeki aşınmanın yaşlanmaya bağlı

olmaktan ziyade , fonksiyonel boıukluklard.an kaynaklandığı belirtilmekte

dir ( 120).

Genç dişlerinde kesici kenarlar ve yukarı doğru konumlanmış kontak

noktaları arasında bariz üçgenler mevcuttur. Yaşlanmayla birlikte kontak

noktaları yüzey haline gelmeye başlar ve keser kenarlardaki aşınmaya

bağlı olarak üçgensel görünüm ortadan kalkar ( 52).

Dişler de bireyle birlikte yaşlanır ve çoğu zaman ağız durumu krono

lojik yaşam çizgisinin ötesine geçer. Yapay dişte uygun yaş etkisini , diş

lerin doğal aşınmalarını taklit ederek , renk değişikliklerini kullanarak ,

dişeti çekilmelerini göstererek elde edebiliriz( 33 ). Krajicek ' e göre de

yüz veya kret şekline uygun diş seçmekten daha önemlisi , dişlerin has

tanın yaşına uygun biçimde yeniden şekillendirilmesidir ( 65).

1.2.4.1.2. YAŞLANMAYIA OLUŞAN YUMUŞAK DOKU

DEGİŞİKLİKLERİ:

Görünümün değişmesi yaşlanmanın doğal sonucudur . Yüzün normal

görüntüsü ve derinin tonisitesi , kasların fonksiyonel uzunluklarına ve

uygun pozisyonlarına bağlıdır. Nasolabial kıvrımın derinleşmesi , ağız kö-

19

şelerinde sarkma , vermillion hattının kaybı söz konusudur. Dudaklarda

çökme ve aşın kırışıklıklar mevcuttur.Filtrumun ve mentolabial sulkusun

normal konturları değişir( 136 ).

Yaşlanmayla birlikte , ağız mukozasındaki epitel tabakaları sayı itiba

nyle azalır ve submukoza tabakası incelir. Submukoza tabakasındaki in

celmeye bağlı olarak bu tabakada bulunan elastik lifler de azalmış olaca

ğından , doku reziliensi de azalır . Mukozanın üstündeki koruyucu keratin

tabakası da kaybolur . Ana hatlarıyla ağız içerisinde oluşan bu değişi.klik

lere deride meydana gelen değişiklikler de eşlik eder . Deri hücrelerindeki

su kaybı sonucu buruşuk ve pörsük bir hal alır . Aynca elastikliğini de

kaybeder . Böylece alundaki dokuları örtecek kadardan daha fazla imiş gi

bi görünen deri , buruşuk ve sarkık bir görünüm alır ( Şekil 2 , 3 )( 23 ) .

Yukarıda bahsedilen değişikliklere ilave olarak , alveol kemiği ve mak

sillomandibuler ilişkilerde , dil ve tad alma duyusunda , tükrük salgılanma

sında da değişiklikler oluşur ( 23 ) .

Massler yaşlanmayla ağız içi ve çevre dokularda oluşan değişiklikleri

aşağıdaki şek.ilde özetlemiştir :

GENEL : Hücre içerisinden hücre dışına doğru suyun yer değiştirmesi

ile dokulard a ilerleyen dehidratasyon . Tüm doku ve organlarda ilerleyen

fibrosis.

DERİ : Yağ dokusunda , kas fibrilleri ve elastik fibrillerdeki dejene

rasyondan ötürü kırışıklıkların oluşması.Ter ve yağ bezlerindeki ilerleyen

atrofiden dolayı sertlik ve kuruluk . Epiteldeki incelmeden dolayı kan da

marlarının daha görünür bir hale gelmesi .Pigmentasyonda artış.

DİŞLERİN KAYBI : Periodontal dokulardaki dejenerasyondan kaynakla-

nır.

AŞINMA :Dişlerde dietin karakterinden direkt olarak etkilenen oranda

ilerleyen bir aşınma mevcuttur.

ORAL MUKOZA : Atrofi ve kuruluktan dolayı elastikliğin kaybı ve hi

perkeratozis eğilimi vardır.

DİŞ ETİ: Diş eti üzerindeki noktaların kaybı, parlak ve ödematöz bir

görünüm , keratin tabakasında incelme ve yokolma , dokularda yaralanma

ya karşı direnç düşüklüğü mevcuttur.

TÜKÜRÜK , DİL VE DUDAKLAR : Xerostomi ve anormal tat duygusu ,

20

muhtemelen B vitamininin eksikliğinden dolayı atrof1k glossitis , yine ay

m nedene bağlı veya dikey boyutun azalmasıyla birlikte oluşan angular

şelitis vardır( 90 ).

Dişsiz hastalarda dudaklar geriye doğru çekilmiştir . Burun ve çene

ucu çok barizleşerek birbirlerine yaklaşma eğilimi gösterirler. istirahat

pozisyonunda cepheden bakıldığında , dudaklar düz bir hat şeklinde veya

ağız köşesine doğru yukan yada aşağı eğimli olurlar. Görünen kırmızı

dudak miktarı yaşlanmayla birlikte azalır ( Şekil 4 , 5 )( 91).

Protez yapımında uyumlu bir gillme sağlamak için , dudağın normal

eğimi gerçekleştirilmeli veya korunmalı , kırmızı dudak miktarı göz

önünde bulundurulmalı , filtrum şekli değişmemeli , nasolabial oluk bozul

mamalıdır. Gülme esnasında dişlerin vestibül kısımları ile yanaklar ara

sında oluşan " karanlık alan " veya "negatif alan " olarak adlandırılan bir

bölge oluşur . Dişlerin doğru konumlandırılmasıyla estetik olarak önemli

olan bu bölgenin uygun görüntüsü gerçekleştirilmelidir ( 91).

1.2.4.2. CİNSİYET

Erkeklerin diş boyutlan kadınlara oranla daha büyüktür( 74, 62 ).

Kadına ait diş form.unda yuvarlaklık , pürüzsüzlük ve yumuşaklık var

dır. Erkeğe ait diş formunda ise kübiklik , sertlik , kassallık ve kuvvetli bir

görünüm vardır. Dişlerin diziliş tarzı da erkek ve kadınlarda farklılık

gösterir( 139, 30, 31, 116, 10, 60 ).

Aytan ve arkadaşları, yüz estetiği açısından güzel ve yakışıklı bulu

nan 10 kız ve 10 erkekden elde edilen cephe ve profil fotoğraflarının

sayısallaştırarak ekrana yansıtılan ( scanner ) görüntüleri üzerinde bilgi

sayar aracılığı ile doğrusal ve açısal ölçümler yapmışlardır. Türk Toplu

munda yapılan bu araştırmada, her gurup içinde belirlenen bir ölçüm

diğer ölçümlere bölünerek oranlar elde edilmiş , kızlar ve erkekler ara

sındaki farklılıklar istatistiksel olarak incelenmiştir. Sonuç olarak; estetikte

21

cinsiyete göre değişen , farklı ölçümler vardır . Yani her iki cinsiyet i<;:in

geçerli olabilecek ölçümlerden söz edilmesi olanaksızdır.Yumuşak doku öl

çümlerini esas alan tanı ve tedaviye yönelik uygulamalarda bu noktanın

haurlanması gereklidir. Her iki cinsiyet için geçe rli olabilecek estetik bir

analizde , doğrusal ölçümler yerine , bu ölçümlerden oluşturulacak oranlar

veya açısal ölçümler yeğlenmelidir ( 4 ) .

1.2.4.3. KİŞİLİK

Kişilik faktörünün diş seçimi ve dizilmesindeki önemini vurgulayan

Frush ve Fisher isimli araştırmacılar , kişilik yelpazesinde üç kişilikten

sözetmişlerdir : ı ) Nazik - Narin : Sağlam dinç ve kabanın karşıtı, kırılgan

2) Orta ( normal ) görünüşlü : Normal ve orta derecede dinç , sağlıklı ve

mükemmel görünüşlü 3) Kuvvetli .. dinç : Nazile ve narinin karşıtı , sert ve

agresif görünüşlü , kassa! tip . Hastaların çoğunluğu "or ta görünüşlü " gu

rubuna dahildir . Ancak kendilerini diğer guruplara yakınlaştıran özellik

lerin hekim tarafından belirlenip protez yapımına aksettirilmesi şartur

(32) .

Zarif . narin ve yumuşak huylu kimselerde yuvarlak köşeli dişler;

sert , kuvvetli ve otoriter şahıslarda keskin köşeli dişler kullanılmalıdır.

Dişlerin diziliş tarzı da kişiliğin yansıulmasında önemlidir.Kuvvetli enerjik

şahıslarda üst santral dişler daha çok göze çarpmalıdır. Narin , hassas şa

hıslarda bu dişlerin silik durumda olması daha uygundur( 139, 32 , 60 ).

Burchett ve Christensen, ön dişlerinde restorasyonu olmayan 16 va

kanın sadece ağız içi fotoğraflarını 46 dişheltimine , 67 diş teknisyenine

2 7 dişhekirni yardımcı personeline göstererek , ön dişlerin formu , dizimi

ve rengi vasıtasıyla vak.anın yaşını ve cinsiyetini tahmin etmelerini iste

mişlerdir. Tüm gurupların cevaplarının ortalamasında , yaş tahmini için

%36 , cinsiyet tahmini içinse %5 3 doğru cevap verilmiştir. Sonuçlar reh

ber olarak ön dişler kullanılarak • yaş ve cinsiyet tahmininin zor olduğu

nu göstermiştir( 15 ).

22

1.2.S. DİŞ SEÇİMİ VE DİZİMİNDE KULLANILABİLECEK

PROFİL GÖRÜNÜM KRİTERLERİ

Normal veya düz olan profil yapısı şu şekilde tarif edilmiştir : Nasi

ondan orbital düzleme ( İnfraorbital nokta ve trachus arasındaki hatta or

bital noktadan çizilen dik hat ) paralel çizilen hat ve orbital plan arasın

da subnasion ve gnathion yer almalıdır ve orbial hatun ağız köşesin

den geçmesi gereklidir (55).

Protez ile dudak desteğinin doğru tayin edilmesi çok önemlidir.Aşın

desteklenmiş bir üst dudak. yetersiz desteklenmiş alt dudaktan çok çıkık

bir görünüme sahip olacaktır.Bu nedenle bazı profil görünüm kriterleri

protez yapımında göz önünde bulundurulmalıdır(148).

1.2.S.1. NASOLABİAL AÇI

Columnella nasi , subnasal ve labiale superiore arasında oluşan açı

dudak konturunun oluşmasında veya tanımlanmasında önemlidir.

Mack , ideal olarak nasolabial açının 90° olması gerektiğini belirtmiş

tir( 87).Yine nasolabial açının ortalama değerinin 90° olması gerektiğini

belirten Watt , bu açının bazı faktörlerden etkilendiğini vurgulamıştır :

1) üst ön dişlerin aşın olmamak kaydıyla öne doğru eğimli olması

açının 90° olmasını sağlar . Ancak dişler geriye doğru eğimliyse açı 90°

den büyük olacaktır.

2) Şayet columnella nasi ( Burun bölmesinin burun delikleri arasında

bulunan yumuşak dokunun alt kenarı) çıkıntılı ve burun kanatlarından

aşağı seviyede ise nasolabial açı dik açıdan daha büyük, eğer her ikisi de

aynı seviyede ise açı dik açı olacaktır.

3) Dikey boyut nasolabial açıyı etkileyen bir başka faktördür.Düşük

dikey boyutta nasolabial açının değeri de azalacakur(Şekil 7 , 8 , 9 , 10)( 148).

23

Yuen ve Hiranaka genç Çinlilerde yaptıkları araştırmada nasolabial

açıyı erkeklerde ortalama 102.7°, kadınlarda ise 101.6° bulmuşlardır

( 153 ).

Connor ortodontik bozukluğu olmayan 50 siyah ve 50 beyaz denekte

yaptığı araştırmada , nasolabial açıyı beyaz erkeklerde ortalama olarak

101.19° , beyaz kadınlarda 107.34° olarak bulmuştur. Siyah ve beyaz ırk

arasında bu ölçümde anlamlı farklar gözlenmiştir( 20 ).

Tümü sınıf II divizyon 1 olan 50 tedavi edilmiş , 43 tane tedavi edil

memiş denekten sefalometrik filmler çekilerek yapılan bir araştırmada ,

üst kesici retraksiyonundan dolayı yumuşak doku profilinde ve nasolabi

al açıdaki değişiklikler incelenmiştir : 1) Büyümeden dolayı nasolabial açı

daki değişiklikler anlamlı değildir . 2) Üst keser dişte geriye çekilme oranı

büyüdükçe . nasolabial açıda da artış olmaktadır. Ortalama artış 1 mm' ye

1.6° dir. 3) Üst keserlerin retraksiyonundaki artış ile alt dudak kalınlığın

daki azalma arasında anlamlı bir ilişki mevcuttur.4) Üst keser retraksiyo

nu üst dudak kalınlığındaki artış arasında ise bir ilişki mevcut değildir

( 82 ).

Talass ve arkadaşları da benzer şekilde yaptıkları araştırma da. ortala

ma olarak üst keser dişler 6. 7 mm geriye çekildiği zaman kliniksel olarak

anlamlı üç önemli sonuç oluştuğunu açıklamışlardır : a) üst dudağın da ge

riye çekilmesi b) Alt dudak uzunluğunda artış c) Nasolabial açıda artış

(134) •.

1.2.S.2.. GENİOLABİAL AÇI

Labiale inferiore , supra mentale ve pogonion arasında oluşan açıya

geniolabial açı denmektedir. Alt protezin ön sınırlan tarafından etkilene

rek özellikle profil görünümünde etkisi olabilecek. bir açıdır.Dikey boyutta

bu açının değerinde etkilidir . Açı dikey boyu.tun artıp azalmasından doğ

ru orantılı olarak etkilenir ( Şekil 7 , 8 , 9 , 10 )( 148).

Özellikle sınıf il çene ilişkisi olan vakalarda çene ucu semfisi ve du

dağın vennillionu arasında derin bir içbükeylik mevcuttur.Bu durum alt

24

keser dişlerin keser kenarlarının epeyce önde , kolelerinin ise keser ke

narlara göre oldukça içerde (lingualde) olduğunu gösterir.Böyle bir kişi

ağzını açnğı zaman alt dudak , dişlerin gingival üçte biri seviyesinde bir

bant gibi dişlere yukarı ve geriye doğru bir kuvvet uygulayacaktır.Bu

bölgede protezin cilalı yüzeyleri bu bandın kuvvetini protezi yerinde tu

tacak şekilde yönlendirmeyi amaçlamalıdır. Bu nedenle çene ilişkileri ne

olursa olsun gerek protezin kenar sınırlan gerekse cilalı yüzeylerinin

şekillendirilmesi açısından geniolabial açı göz önünde bulundurulmalı

dır(52).

Genç Çinlilerde , geniolabial açı erkeklerde ortalama 134.3°, kadınlarda

ise, 138.3° olarak tespit edilmiştir( 153 ).

1.2.S.3. HORİZONTAL LABİAL AÇI

Alt ve üst dudak ilişkisine çene ucundan bakıldığı zaman , üst duda

ğın oluşturduğu açıdır. Bu bakış açısından alt ve üst dudak hafifçe temas

ettiği zaman üst dudakta parlak ağız içi mukozası görülmüyorsa dudak ye

terince desteklenmemiş demektir. Horizontal labial açı 90 - 120° arasında

değerlere sahiptir. Tam protez yapımında genellikle bu açıyı olumsuz et

kileyen hatalar yapılmaktadır. Nasolabial oluğun çok derin olmasından şi

kayet eden hastalara genellikle kanin bölgesinde fazla konturlandırılmış

cilalı yüzeyler ve ileri itimi fazla olan kanin yapılarak, horizontal labial

açının çok düzleşerek yanlış şekillenmesine neden olunmaktadır( Şekil 6 )

( 148 ).Profil görünüm kriteri olmamasına rağmen bu başlıkta ele alınmıştır.

1.2.5.4. RİCKETTS ' İN "E DÜZLEMİ"

Yumuşak doku profil analizinde özellikle plastik cerrahlar ve orto

dontistler tarafından farklı düzlemler kullanılmıştır.Bu düzlemlerden ideal

profili tayin etmede , yüzün farklı bölümlerinin normalden sapmasının

sayısal ve görsel tespitinde , tedavi öncesi ve sonrasının değerlendirilme

sinde faydalanılmaktadır.Bu düzlemlerden bir tanesi de , çene ucu ve bu

run ucu arasından geçen Ricketts 'in "E Düzlemi"dir.

25

Ricketts ' e göre normal veya güzel profil yapısında • "E Düzlemi" ne

göre üst dudağın 4 mm • alt dudağın ise 2 mm geride olması gerekmektedir

(Şekil 11 )(143 • 118).

Gelişim süreci içerisinde yapılan araştırmalar göstermiştir ki , yumu

şak doku değişimi altındaki sert dokuyla birlikte değişmekte ve "E" düzle

mine göre dudaklar geriye doğru çekilmektedir. Bu değişim çenenin fakat

daha çok bumun ileri yaşlardaki büyümesine bağlı olabileceği gibi , du

dak kaslarının tonusundaki artıştan da etkilenebilir. Erkek çocuklarda du

daklar kızlara göre daha ilerde konumlanmıştır.Aynca ırk , cins faktörü

de bu konuda göz önünde bulundurulmalıdır( 40, 38, 37, 45).

Ellinger , dudak tipleri destek dokuların değişken pozisyonları ve çene

- burun ölçülerinin değişkenliği nedeniyle E Düzleminin diş dizimi için

güvenilir bir rehber olmadığını vurgulamıştır( 26 ).

Sushner , Kafkasyalı ve Zenci topluluk.lan arasında siyah - beyaz pro

fil fotoğraflarından Holdaway , Steiner ve -Rickens 'in geliştirdikleri yumu

şak doku analizlerini inceleyerek, Zenci toplumu için "standart nonnlar"

geliştirmeyi amaçlamıştır. Sonuç olarak; a) Zenci ırktaki kadın ve erkekle

rin yumuşak doku profillerinin , beyazlardan daha protruziv olduğunu ,

b} Zenci erkeklerin prorıllerinin de zenci kadınlara göre daha protruziv

olduğunu bulmuştur( 131 ) .

1.2.6. DİŞ , YÜZ BO"rlJTLARI VE

ORANTISAL İLİŞKİLERİ

1.2.6. 1. YÜZ BOYUTLARI VE ORANTISAL İLİŞKİLERİ

Yüz boyutlarının oranlarını Japon Toplumu üzerinde üç ayn araş

tırma yaparak inceleyen Nakajima ve arkadaşları , maloklüzyonlu birey

lerde , normal ve güzel yüz yapısına sahip bireylerde ve Japonların ge-

26

leneksel tanrıça masklannda ölçümler yapmışlardır.Sonuç olarak aşağıda

ki bulguları elde etmişlerdir.

1) Ortodonti.k olarak sınıf Il ve sınıf IIl maloklüzyonlu bireylerde yü

zün genel formu ve boyutları , gözlerin boyutları , burun ve ağız boyutları

arasında istatistiksel olarak anlamlı farklar vardır( 106 ).

2) Magazin dergilerinden seçilerek , güzel yüz oranlarına sahip oldu

ğuna karar verilen yedi Japon kadınının cephe fotoğraflarından deği

şik yatay ve dikey yönde ölçümler yapılarak , 12 sayısının bu ölçümler

arasında bir oran oluşturduğu gösterilmiştir. Temel ölçüm olarak , İrisin ·

çapı alınmıştır ( 107 ).

3) Japonların geleneksel tanrıça masklarının yüz oranlarıyla , model

lerin yüz oranları karşılaştırılmış ve bazı farklar olduğu ortaya konmuş

tur( 108 ).

Farkas ve arkadaşları alt dudak . çene ve üst dudak ile yüzün alt yüz

yüksekliğinin yansı ve üçte birinin ölçümle ri arasındaki ilişkiyi incele

mişlerdir. Sonuç olarak, alt dudağın yüzün stomion - gnathion arası mesa

fesinin üçte birinden fazlasını kaplarken . üst dudağın ise bu mesafenin

üçte birini oluşturduğu bulunmuştur . Ayn ca görünen kırmızı dudak mik

tarının , kadınlarda erkeklerden daha fazla olduğu kanıtlanmıştır( 29 ) .

Dikey boyutun tespitinde yüz ölçümleri kullanılarak yapılan bir

araştırmada , fleksibl bir cetvel ile deneklerden direkt ölçümler yapılmış

tır. Pupillanın merkezinden ağız köşesine kadar olan mesafe , glabella (İki

kaş arasının orta hat üzerindeki en çıkıntılı noktası alınmıştır ) ile sub

nasal arası mesafe , ağız köşeleri arasındaki mesafe ( Cetvel kıvrık şekilde

hafifçe dudaklara temas halinde iken ölçüm yapılmıştır ) ve dikey boyut

tespiti için de subnasal ile gnathion ( Orta hat üzerinde alt çenenin alt

kenarının en ön noktası alınmıştır) arasındaki mesafe ölçülmüştür. 52 De

nekte pupilla - stomion ve glabella - Subnasal mesafelerinin dikey boyut

ile genellikle uygunluk gösterdikleri belirtilmiştir( 99 ).

Köremezli 1991 yılında yaptığı doktora tezinde, 95 kişiden alınan yüz

cephe ve profil fotoğraflarını farklı meslek guruplarından 19 kişinin de

ğerlendirmesiyle 8 beğenilen yüzlü kadını belirlemiştir( 63 ).

Çeşitli antropometrik noktalar kullanılarak , deneklerden kompas ve

goniometre ile uzunluk ve açı ölçümleri yapılarak , beğenilen yüzler ile

27

kontrol gurubunun fark.lan değerlendirilmiştir( 63 ) .

Sonuç olarak beğenilen yüzler ile kontrol gurubunda yüz uzunluk

olçümleri karşılaşnnldığında : Alt yüz yüksekliği , burun yüksekliği . bu

run genişliğinin iki gurup arasında anlamlı farklılık gösterdiği . total

yüz yüksekliği , alın yüksekliği , üst dudak yüksekliği , ağız genişliği , bu

run kanadı uzunluğu , burun ucu protrüzyonunun beğenilen yüzlerde an

lamsız olmakla beraber daha büyük olduğu bulunmuştur ( 63 ).

Broadbent ' e göre : a) Frontal düzlemde glabella ile çene ucu arası

mesafenin yansı burun uzunluğuna eşittir. b) Baş eşit olarak dört parçaya

ayrılabilir. c) Subnasal - Stomion = Stomion - geniolabial sulk.us = Geniolabial

sulkus - Çene ucu( 12 ) .

Başın eşit olarak üçe ayrılması da Graber tarafından şöyle tarif edil

miştir: Trichion , glabella, subnasal ve çene ucu arasındaki dikey mesafe

ler birbirine eşittir( 41).

GÜZel bir yilz aşağıdaki oranlara sahiptir:

l)Kulaklar da dahil edilerek. yüz genişliği gözler hizasından bir göz

genişliğine eşit beş parçaya ayrılabilir.

2 )Trichion ve çene ucu arası eşit olarak üç parçaya ayrılabilir.

3) Burun ucu ve çene ucundan geçen dikey hat yilzü iki eşit parçaya

ayırır.

4)Pupillalardan geçen dikey hat gülme anındaki dudak köşelerine

isabet eder.

5) Yüzün alt üçte biri de eşit üç parçaya ayrılabilir ( Şekil 12 )( 48 ).

1.2.6 .2. DİŞ BOYUTLARI VE ORANTISAL İLİŞKİLERİ

Estetik açıdan memnuniyet verici bir protez yapmak istiyorsak , diş

boyutlarının birbirleriyle olan ilişkilerini göz önünde bulundurmalı

yız.Dişlerin kendi enleri ve boylan arasında bir oran olduğu gibi , ön aın

dişin boyutları arasında da bir uyum söz konusudur( 79 ) .

28

Üst santral kesicinin meziodistal genişliği ; lateralin meziodistal geniş

liği ve kaninin mezial yarısının genişliğinin toplamına eşittir ( 79 ).

Ön diş formunun komponentleri : Kesici kenar pozisyonu , vestibül

konturu ve lingual konturudur. Bunlar estetik , fonetik ve fonksiyon tara

fından kontrol edilir. Bu üç faktör diş formunun her bir bölümü üzerinde

çeşitli derecelerde kontrol mekanizmasına sahiptir ( 47 ).

Ancak diş seçerken Lombardi göz yanılsamalanrun da dikkate alınma

sı gerekliliğini bildirmiştir.Biz ancak gözümüzün ayırt ettiklerini görebi

liriz.Kontrast ayırt etmeyi kolaylaşoncı bir faktördür .Bu arada gözümüz

yanılsamalara da maruz kalabilir. örneğin aynı genişlikte fakat farklı

boylardaki dişlerden en küçük boyda olanını en geniş olarak tanımlama

hatasına düşebiliriz. Dişlerin birbirleri ile altın oran dahilinde orantısal

bir ilişkileri mevcuttur.Dişlerin bukkal koridor içerisindeki görünüşleri de

belirli derecelerde yani oranlarda olmalıdır. Bu kavram dişlerin kole se

viyelerinin uygunluğu , bukko-lingual olarak uygun dizimleri gibi fak

törleri içermektedir( 83 ).

Mc Arthur , üç ayn metod kullanarak yaptığı araştırmada , alt doğal

ön dişlerin boyutu verildiği zaman , üst ön altı dişin yaklaşık genişliğini

tayin etmek için, 1.30 oranının yeterli olduğu sonucuna varmıştır. Bu şe

kilde seçilen üst dişlerle yapılan protezde doğru kanin - kanin ilişkisinin

sağlanılabileceği savunulmuştur( 95 , 96 ).

Aynca alt santral kesici genişliğiyle , üst santral kesicinin genişliği

arasındaki orantısal ilişkiyi de inceleyen Mc Arthur aşağıdaki sonuçlan

elde etmiştir.

1) Doğal üst santral kesicinin ortalama genişliği 8.92 mm dir.

2) Alt santral kesicinin ortalama genişliği , 5.5 mm' dir.

3) Üst ve alt santral keser dişlerin ortalama oranları 1.62 dir( 97 ) .

Batı Avrupa Toplumunda üst ön altı dişin meziodistal çaplarının top

lamı . yaklaşık olarak 44 - 48 mm arasındadır. Kanıtlanmamış olmasına rağ

men kadınlara bu boyutlar 2 mm daha az olarak seçilir.Santral ve lateral

kesiciler birbirlerine göre altın oranda ( yaklaşık. olarak S I 3 ) olduğu za-

man daha uyumlu bir görünüşe sahip olurlar .Alt kesicilerle üst kesicile

rin ortalama oranı 1 : 0.6 dır. Dört alt kesicinin toplam genişliği, üst sant

ral kesicinin 2.4 katı olmalıdır.Maksimum uyum için ön dişlerin yüksek

lik - genişlik oranı yine altın orana yakın olmalıdır( 5/ 3) ( 69).

Mc Arthur , ortodonti.k tedavisi tamamlanmış modeller , karışık dişlen

me dönemindeki modeller, yetişkin ağza ait modeller, çekilmiş dişler ve

dişsiz hasta kayıtlarına göre yapay dişlerde , üst sağ santral keser dişin

meziodistal boyutlarını ölçerek aşağıdaki sonuçlan elde etmiştir:

1) Tüm örneklerde erkeklere ait ölçümler kadınlarınkinden daha ge

niş tir.

2) Sürekli santral keser dişin mezidistal çapı , ortodontik tedavi gör

müş dişler ve karışık dişlenme dönemindeki dişler ile benzer ölÇümlere

sahiptirler.

3) Yaşlandıkça dişlerin hem meziodistal hem de gingivoinsizal ölçüm

lerinde azalma görülmüştür.

4) Yapay diş boyutları genellikle yaşlı popülasyona uygun boyutlara

sahiptir ( 98 ) .

Uğur Türk Toplumu üzerinde yaptığı araştırmasında aşağıdaki sonuç

lan elde etmiştir:

1) Sürekli dişlerde meziodistal boyut , (bireysel bazı farklar dışında )

sistematik olarak daima erkeklerde kızlardan daha büyük değerler göster

miştir. Bu farklılık istatistik değerlendirmelerde en fazla sağ ve sol üst ve

alt köpek dişlerinde olmak üzere sırasıyla sağ ve sol alt ikinci küçük azı

alt sol birinci büyük azı , sağ ve sol alt ikinci büyük azı ve sol ikinci

büyük azılarda bulunmuştur.

2} Kız ve erkeklerde sağ ve sol taraf dişlerinin meziodistal boyut

farklarıyla ilgili istatistik değerlendirmelerde ise , erkeklerin alt ve üst

birinci büyük azılan dışında diğer dişlerde belirgin bir fark bulunama

ınışur.

3) Diğer toplumların meziodistal diş boyutlarına ait değerleriyle bizim

değerlerimizin karşılaştı.nlmasında ise kızlarda ve erkeklerde ilginç so

nuçlar elde edilmiştir. Bizim materyalimiz , Ortaçağ Danimarkalıları , Orta

çağ İsveçlileri ve Japonlardan daha büyük değerler göstermelerine kar

şın , diğer Avrupa kökenli ve Avrupa kökenli olmayan toplumlardan bazı

dişler dışında daiına daha küçük değerler göstermişlerdir. Bu gerçekler

bize bir defa daha göstermiştir ki başka toplumlar

ğerlerle yapılan normları , analizleri farklı değerler

mumuza uygulamak elde edilecek tedavi sonuçlan

dır( 142 ).

30

için elde edilmiş de

gösteren bizim toplu

bakımından sakıncalı-

1.2.6.3. DİŞ VE YÜZ BOYUTLARININ BİRBİRLERİYLE

ORANTISAL İLİŞKİLERİ

Diş boyutları bazı temel faktörlerden etkilenirler : Yüzün boyutları ,

mevcut maksillomandibu1er mesafenin miktarı . kanin - kanin arası ön ar

kın boyutları , alt ve üst dudak uzunlu.klan . maksiller ve mandibuler

arkların ilişkisi ( ı O ) •

Yüzde alnın genişliği , zygomalar arası genişlik ve ağız genişliği ,

arasındaki değişiklikler üst ön dişlerin kesici kenar kontakt bölgesi ve

kole genişlikleri ile aynı orana sahiptir ( 79 ).

Estetik olarak üst keser dişlerin pozisyonunu ve dikey boyu t miktarı

nı tayin edebilmek için, normal oklüzyonlu genç Japon yüzlerinin ince

lendiği bir araştırmada aşağıdaki sonuçlara varılmıştır :

1) üst santral kesicinin insizal kenarının seviyesi , dudak birleşim

noktasına ya.kındır.

2) Gözlerin dış kenarları üst kesici noktası arasında oluşturulan üç

gen , yaklaşık olarak eşkenar üçgendir.

3) Üst dudak Estetik Düzleme temas eder.

4) Üst santral kesicinin insizal kenarı , kesici papillanın en geri nok

tasından 13 mm önde lokalize olmuştur.

5) Sağ ve sol pupilladan başlayıp çapraz olarak burun kanatlarından

geçen hatlar mental noktada biraraya gelirler( 54 ).

Diş ve yüz boyutlarının karşılaştırılmasının yanısıra . dişlerin hem

meziodistal hem de gingivoinsizal boyutlarının , kişinin boy uzunluğu öl

çümleriyle de karşılaştırabilir olması ilgi çekicidir( 36 ).

31

1.2.6.4. AL TIN ORAN

Bir AB çizgisi alınıp , bu çizginin C noktasından iki bölüme ayınldı

ğı farzedilirse : C noktasının AB çizgisini AB : AC = AC : CB orantısını vere

cek şekilde bölmesi halinde C ' ye AB ' nin "Altın Bölümü " bu orantıyı

oluşturan AB / AC ve AC / CB oranına veya değerine de " Altın Oran " de

nilmektedir.

A x c B

C noktasından bölünmüş olan AB çizgisi üzerinde , AC = x ve CB = 1 ol

duğundan yola çıkarak , AB I AC = AC / CB orantısının çözülmesiyle

1. 61803 ... rakkamı elde edilir ki , bu ra.kkam da altın oranın sayısal değe

ridir( 7 ).

Büyük bölüm ile küçük bölüm arasındaki oran , altın oranın en ba

sit formudur.

c . &IS 1

Küçük Bölüm / Büyük Bölüm= 0.618 I 1 = 0.618

Büyük Bölüm/ Tüm = 1 I 1.618 = 0.618

c

A ile B arasında altın oran olduğu zaman ( B ) ,( A) dan 1.618 kere

daha büyüktür( 81).

Altın oran doğada pek çok varlıkta olduğu gibi insan vücüdundaki

bir çok organ veya uzuv arasında da mevcuttur.örneğin el panna.klarının

boyları altın oran dahilindedir. Dişlerde ve yüzün çeşitli bölümleri ara

sında da bu oran bulunmaktadır. Santral lateral ve kanin dişlerinin mezio

distal çaplan arasında, subnasal I dudakların birleşme hattı ı çene ucu

arasında vb . altın oran mevcuttur (Sekil 13 , 14, 15 )( 81). Dört alt keser diş

temel olarak kabul edilirse, sırasıyla burun kanatlan arası mesafe . ağız

genişliği , gözlerin dış kenarları ve baş genişliği arasında altın oran var

dır. Yine üst kaninler arası mesafe ve gözlerin dış kenarları arası mesafe

32

arasında da altın oran bulunmaktadır( 117 ).

Ricketts alnn orana göre planlanmış altın pergel kullanarak., maga

zin dergilerinden gelişigüzel seçilmiş 10 fotoğraf üzerinde

aşağıdaki ölçümleri yapmıştır :

Yatay Ölçümler: 1) Burun kanatlan arası

2)Ağız genişliği

3) Gözlerin dış kenarları arası

4) Yüz genişliği

Dikey Ölçümler : 1.GURUP ÖLÇÜMLER

ı) Trichion - Subnasal

2) Subnasal - Çene ucu

2.GURUP ÖLÇÜMLER:

1) Trichion - Çene ucu

2) Trichion - Subnasal

3. GURUP ÖLÇÜMLER:

1) Trichion - Men ton

2) Gözün dış kenarı - Çene ucu

3) Trichion - Burun delikleri hattı

4) Trichion - Gözün dış kenarı

5) Burun delikleri hattı - Çene ucu

6) Gözün dış kenarı - Dudakların birleşme hattı

7) Dudakların birleşme hattı - çene ucu

8) Gözün dış kenarı - Burun delikleri hattı

9) Burun delikleri hattı-Dudakların birleşme

hattı

Yatay ölçümlerin ilk değeri sırasıyla 1.618 ile çarpılarak , dikey öl

çümlerin ilk değeri 1.618 ' e bölünerek elde edilen değerlerin , gerçek

değerlerle büyük oranda uyum içerisinde oiduğu gösterilmiştir( ı 17 ) .

Dikey boyutun doğru saptanmasının , estetik görünüşteki önemini

vurgulayan Mack , bu kriterin doğruluğunun kontrolünde altın oran de

ğerlerinden faydalanılması gerektiğini savunmuştur( 88 ) .

33

1.2. 7. DİŞ DİZİMİNDE AGIZ İÇİ REHBER NOKTA :

KESİCİ P APİLLA

Kesici papilla . üst çenede kret tepesinin hemen gerisinde orta hat

üzerinde olan küçük, yuvarlak. dolgun ve çıkınnlı yapıya sahip bir olu

şumdur( 86 ) .İki santral keser dişin mezial yüzeyinin hemen arkasında lo

kalize olmuştur. Üst ön dişler çekildiği zaman Kesici papilla orijinal po

zisyonunda kalır.Bununla birlikte özellikle labial bölgede ilerleyen kemik

kaybından dolayı, .öne doğru hareket etmiş gibi göıiinür( 100 ).

Tam protez hastalarındaki rezorpsiyonu , 25 yıllık uzun süreli incele

me sonucu ortaya koyan Tallgren üst ön bölgede arka bölgelere oranla

daha az değişiklik olduğunu belironiştir( 135 ).

Üst ön dişlerin çekimini takiben kesici papillanın değişimini çeşitli

zaman süreçlerinde inceleyen Watt ve Likeman . 2.5 senenin sonucunda .

papillanın ileriye doğru ortalama 1.6 mm. yukarı doğru 2.3 mm hareket

ettiğini bulmuşlardır.Rezorpsiyon devam ettikçe . kesici papilla ve kesici

fossa arasındaki ilişki değişir . Dişli ağızlarda kaninlerin tepe noktaların

dan geçen hat , kesici papillanın ortasından geçerken . dişsiz ağızlarda ay

nı hat . papillanın arka ( posterior) bölümünden geçecektir( 14i ).

Schifmann . kare , oval ve konik ( tapering) olarak sınıflandırdığı 50 7

dişli modelin %78.3 'ünde . kaninlerin tepe noktalarından geçen hattın

Kesici papillanın ortasından geçtiğini ve ark şeklinin bu iliş.ki üzerinde

bir etkisi olmadığını vurgulamıştır( 123 ).

Üst santral keser dişlerin dizilmesinde de kesici papilla güvenilir bir

rehber olarak kullanılabilir:( 46 . 62 . 102 . 110 ) Ortman üst santral keser

dişlerin en vestibül noktası ile • kesici papillanın en geri noktası arasın

daki mesafeyi 12.45 mm bulmuştur ( 110) . Koca hazırladığı doktora tezinde

Türk Toplumuna ait şu sonuçlan bulmuştur: l)Yüz şekilleri baş şekilleri

34

ve kavis şekilleri üst ön gurup dişlerin Kesici papilla ile ilişkisinde be

lirleyici bir faktör değildir. 2) Kesici papillanın posterioru ile santral ke

sici dişin ön noktası arasındaki mesafe sol tarafta ortalama 11.23 , sağ ta

rafta 11.32 mm ' dir. 3) Kaninlerin tepe noktalan kesici papillanın posteri

oruna göre sağ tarafta modellerin% 97.70 sinde , sol tarafta % 86.66 sında

daha öndedir ( 62 ). Başka araşurmacılar tarafından aynı mesafenin 8-10

mm arasında olması gerektiği iddia edilmiştir ( 102 ).

Mavroskoufis ve Ritchie yaptıkları araştırmanın sonucunda , kesici

papillarun orta noktası ve üst santral kesici dişin labial yüzeyinin en çı

kıntılı bölgesi arasındaki ortalama mesafeyi 10 mm olarak bulmuşlar ve

diş diziminde Ke sici papillanın üst ön dişlerin diziminde güvenilir bir

rehber nokta olduğunu vurgulamışlardır( 94 ).

Lau ve Clark Çinliler üzerinde yapuklan araştırmada . kesici papillay -

la üst ön dişlerin ilişkisini incelemişlerdir. Kesici papillanın arka ve orta

noktası ile santral kesicilerin labial yüzeyleri arasındaki mesafe ölçülmüş

( ortalama 12. 71 mm), kaninlerin tepe noktalarından geçen hatun kesici

papillanın hangi bölgesinden geçtiği araştırılmıştır. Kesici papilla üç eşit

parçaya bölündüğünde, kanin - kanin hatu % 12.2 ön ,% 57.3 orta,% 30.S

arka bölümde yer almıştır( 73 ).

Ehrlich ve Gazit oval ve konik ( taperiog) arklarda , kaninlerin tepe

noktalarından geçen hamn ya papillanın merkezinden ya da 1 - 3 mm ge

risinden , kare arklard.a ise yine ya papillanın merkezinden ya da 1- 2

mm önünden geçtiğini bulmuşlardır( 25 ).

Ellinger , doğal ön dişlere sahip ve arka dişlerinin çoğu ideal pozis

yonda olan 50 denekten lateral sefalometrik röntgenler çekerek yaptığı

araştırmada, başa ait belirli işaret noktalarının izdüşümlerini , röntgenden

asetat kağıt üzerine kaydetmiştir. Ellinger radyoopak bir maddeyi a) Labi

al frenulumun sol tarafına ve alt dudağın mukolabial sınırının en derin

noktasına b) Üst dudağın mukolabial sınırına c) Kesici papillanın en arka

(distal ) noktasına enjekte ederek röntgende görünür hale gelmesini sağ

lamıştır. Sonuç olarak:

a) Kesici papillanın diş diziminde başlangıç noktası olarak iyi bir re

ferans olduğunu.

35

b) Tüm deneklerde santral kesicilerin labial yüzeylerinin , mukolabial

sınırın önünde olduğunu vurgulamıştır( 26 ).

Kesici papillanın en ön noktası da referans olarak kullanılmıştır . Bu

nokta ile santral kesicilerin vestibül yüzleri arasında kare arklarda S mm

oval arklarda 6 mm , konik arklarda 7 mm olduğu vurgulanmıştır ( 119) .

Grove ve Christensen yaptıkları iki farklı araştırma sonucunda , ka

ninlerin distallerinden geçen hattın , kesici papillanın arka noktasından

3 mm geride olduğunu ve aynı hattın en öndeki palatal rugalann yan

kenarlarından 1 mm önünde veya arkasında olduğunu bulmuşlardır( 42 ,

43 ).

1.2.8. DİŞ YÜZ VE KRET ŞEKİLLERİ ARASINDAKİ

BAGINTILAR

Diş seçiminde göz önünde bulundurulan başka bir faktör de "şekil"

dir. ıs. yüzyılda , bireylerin vücu t sıvılarındaki farklılıklara göre kişilikle

rini dört sınıfa ayıran " Yaradılış Teorisi" ortaya atılmıştır: 1) Lenfatik. tip

: Heyecansız , serinanlı , kaygısız , tembeldir. Hacimli geniş bir yüze sahip

tir. 2) Sanguine ( kanlı ) tip : Ümitli , emin , neşeli ve gayretlidir.Tıknaz iyi

gelişmiş bir torax , geniş sıhhatli bir yüz , hareketli , şevki ve coşkun bir

ruha sahiptir. 3) Nervoz tip : sinirli , korkak ve ürkektir. Armuda benzer

bir baş yapısı , ince vücudu , solgun , yaşlı bir yüz ifadesine sahiptir. 4)

Safrasal tip :Küskün ve aksi olmasına karşın gayretli şevkli ve hareketli

dir.karesel bir yüz , düz kaşlar ve gelişmiş bir kas yapısına sahiptir. 19.

yüzyıla kadar yapay dişlerin şeklinin ve diziliş tarzının seçiminde bu

teori göz önünde bulundurulmuştur. ( ı 9 , 144 . 120 ).

Williams 1914 yılında , "Yaradılış ( temperamental )Teorisini" reddederek

" Uyum Kanunu " olarak anılan bir metod geliştirmiştir. Williams bir çok

kişide , üst santral kesici diş formu ile , yüz formu arasında bir ilişkinin

36

bulunduğunu ve bu ilişkinin diş seçiminde göz önünde bulundurulması

gerektiğini savunmuştur. Williams üç temel diş şekli olduğunu söylemiştir

1. Kare 2. Oval 3. Üçgen (incelen yüz -konik). Bu sınıflama , uzun - kare , kı

sa - oval veya orta - konik gibi ana sımfa ilaveler yapılarak genişletilmiş

tir ( 150 19 , 121 , 52 ). Yine aynı sınıflama kare , kare - konik , konik

ve ovoid olarak farklı dört şekilde de C'lc alınmıştır . Bu ana sınıflama çe

şitli bireysel modifikasyonlara uğrayabilir ( 114 , 24 ).

Yaşlanmaya bağlı olarak dişlerdeki aşınma ve yüzde meydana gelen

değişiklikler sonucunda , geometrik teorinin bilimsel ve pratik geçerlili

ği olmadığı da ortaya atıımışur(144 , 68 ). Hastanın yüz formundan ziyade

yaşı dikkate alınarak diş seçimi yapılması daha uygundur( 6 7 ) •

Nelson 'da aynı şekilde bir sınıflama yaparak , buna üst çene şekille

rine uyan . alt kavislerin özelliklerini de ilave etmiştir : Kare ark genel

likle geniş ve sığdır. Alt çenesi de geniş ve kanin - kanin arasl bölgesi

nin eğimi azdır. Üçgen (incelen şekil ) şeklindeki kret genellikle yüksek

ve "V " şeklindedir. Alt çenesinin de ön bölgesi dar ve yine aynı şekilde

dir. Ovoid ark şekli ise , orta yükseklikte kretlere sahiptir ve ön bölgesi

yuvarlak şekillidir. Alt kreti ince ve ön bölgesi dar bir eğri şeklindedir

( 109 ).

Williams tarafından ortaya konulan "Uyum Kanunu " teorisi pek çok

müellif tarafından kabul görmüş ve günümüze kadar da ufak değişiklik

lerle kullanılagelmiştir (80 ,139, 140, 116, 10, 124, 50, 39, 21, 10, 154, 23 ).

Williams'ın Uyum Kanunu veya Geometrik Teori olarak adlandırılan

kurallarının doğruluğunu araştıran Beli , 3 ı denekden ağız içi modeller ,

intraoral fotoğraflar , paralel teknikle periapikal radyogra:fıler ve yüz fo

toğraflan elde etmiştir.Üç diş hekimi fotoğraflar , modeller ve röntgenler

den , yüz ve diş formlarını Williams ' ın sınıflamasına uygun olarak gu

ruplara ayınnışur.Sonuç olarak üst santral keser diş formu ile yüz formu

arasında bir ilişki bulunamamıştır( 6 ).

Krajicek diş formu tayini için , hastanın doğal dişlerinin dublikatı

nın alınmasını önermiştir ( 64 ) .

37

Mavroskoufis ve Ritchie 1980 'de üst santral kesici diş formu ve yüz

formu arasındaki ilişkiyi 70 kişi üzerinde araştırmışlardır . Yüz formunu

saçlı derinin başlangıç noktasından çene ucuna kadar yüzün dış hatlarını

içeren "Açık(apparent) Yüz Formu" ile , glabelladan ve kaşların üst hat

tından geçerek yüzü çerçeveleyen forma ise . "Gerçek(actual} Yüz Formu ''

adını vermişlerdir . Yazarlar, bazı bireylerde saç dökülmesi meydana gel

diği için gerçek yüz formunun daha güvenilir bir rehber olduğunu sa

vunmuşlardır. Dişlerin ve yüzün fotoğraflarını çekerek yapUkları araştır

manın sonucunda aşağıdaki bulguları elde etmişlerdir :

1)140 üst santral keser diş ( 70 sağ, 70 sol) formları ile, 70 "Açık Yüz

Formu" karşılaşunldığında. % 5.7 ' sinin ideal , % 25.6 'sının benzer fakat

ideal değil , % 68. 7 'sinin ise benzemez olduğu bulunmuştur.

2) "Gerçek Yüz Formu" ile diş fomlan karşılaştırıldığında, ideal % 1.45

benzer% 15.75 , benzemez için ise % 82.8 değerleri bulunmuştur ( 92) .

Mavroskoufıs ve Richie yaptıkları bir başka çalışmada. sağ ve sol üst

santral kesicilerin boyut ve şekil farklılıklarını araştırarak , deneklerin

% 86 - 90 'ında hem boyut hem de şekil olarak farklı olduklarını bulmuş

lardır( 9 3 ) .

Brodbelt ve arkadaşları yüz şekli ve diş formunu yüz ve diş eğrileri

nin belirli bölgelerinden elde ettikleri matematiksel değerleri bilgisayar

vasıtasıyla analiz ederek aşağıdaki sonuçlara varmışlardır:

l)Hiçbir denekte gittikçe incelen (tapered) yüz veya diş şekline rast-

lanmamıştır.

2) Kare şeklindeki yüze sahip kişilerin , dişleri kare şeklinde değildir.

3) "İncelen kare " olarak yeni bir diş ve yüz şekli tanımlanmıştır.

4) Diş ve yüz şeklinde ana gurup ovoid şeklidir ve ovoid yüzlerin %

87 • si ovoid dişlere sahiptir.

S) Yüz şekli ve diş tersine çevrilerek elde edilen diş formu arasında

bir ilişki bulunamamıştır( 13 ).

Diş ve yüz formundaki benzerliğe , ark şeklininde dahil olduğunu ifa

de eden görüşler mevcuttur( 139 , 125 , 23 . 154, 60, 58 }.

Ark şekli tekbaşına ele alınarak yapılan bir araştırmada, ideal oklüz

yonu olan 25 beyaz erişkinin radyografileri çekilerek dişler üzerinde se-

38

çilen noktalar grafik kağıdı üzerine aktarılmış ve x , y koordinat değerle

ri olarak sayısal değerlere çevrilmiştir.İç , orta ve dış olmak üzere aynı

çeneye ait üç kavsi temsil eden bu değerler IBM kartlara geçirilmiştir.

Modifıye edilmiş "En Düşük Kareler Kavis Uyum Programı " ndan fayda

lanılarak , tüm eğrilerle ortalama elips ve parabol değerleri karşılaşunl

mıştır. Sonuç olarak elips üst dış kavse , parabol ise alt orta kavse daha

iyi uyum göstermiştir ( 22 ).

Can ve Karaağaçlıoğlu yapttklan çalışmada, üst çenede 90 dişsiz alve

olar ark şekilleri arasında damak yüksekliği , damak derinliği ve damak

eğimi bakımından ilişki araştırmışlardır .Araştırıcılar alveoler ark şekille

rini gözle yapılan bir inceleme ile oval , kare ve üçgen olarak üç sınıfa

ayırmışlardır. Sonuçta elde edilen veriler istatistiksel olarak anlamlı bu

lunmamıştır( 16 ) .

Preti ve arkadaşları tam dişli ağızlardan üst çene modelleri elde ede

rek . bukkal frenulumlar arası mesafeye göre . ön k.ret şekillerini küçük ,

orta ve büyük parabol olarak sınıflandırılabileceği sonucuna varmışlar

dır. Bundan yola çıkarak her kret şekline göre , arka sınırda Kesici papil

lanın merkezine , yanlarda bukkal frenulumlara ve önde keser dişlerin

bukkal yüzlerinin en vestibül noktalarına uzanan , her kret şekline uy

gun şeffaf bir plak hazırlamışlardır. Tam dişsiz ağızlarda bukkal frenu

lumlar arası mesafe rehber alınarak seçilen plağın , üst ön dişlerin yeri

nin belirlenmesinde yardımcı olacağını vurgulamışlardır( 115 ) .

Yüzün profil görünüşü ile , üst santral kesicinin profil görüntüsü

arasında da benzerlik olduğu ifade edilmiştir .Yüz profil görünüşünün dış

bükey veya düz oluşuna göre , seçilecek dişlerin vestibül yüzleri de düz

veya bombeli olacaktır. Trubyte diş indikatörü yüz profilinin tayininde

kullanılmaktadır. Üç nokta göz önünde bulundurulur : Alın , burun tabanı

ve çene ucu . Şayet bu üç nokta hemen hemen aynı düzlemdeyse düz ,

alın ve çene ucu içeriye doğru konumlanmışsa eğimli profilden sözedillr

( 139, 140 , 116. 50. 114, 80, 24, 60 )Profil şekillerini düz. konkav ve kon

veks olarak ayıran ve diş profillerinin de buna uygunluğunu savunan

müellifler vardır( 39 , 41 ). Ancak tam tersine böyle bir benzerlik olmadı

ğını savunan yazarlar da mevcuttur( 69 ).

39

Yüz profili ,ark şekli ve vücut yapısı arasında da ilişki olduğunu sa

vunan yazarlar vardır . Konveks profile sahip bireyler , zayıf vücut yapı

sına ve dar diş kavsine sahiptir. Düz profile sahip bireyler ise , şişman

vücut yapısına ve geniş diş kavsine sahiptirler( 104 ).

Yine yanakların ve yüz çizgilerinin çukur , düz veya tombul olması ,

ön dişlerin meziodistal yönde çukur , düz veya konveks olmasını gerekti

rir( 139 ' 140 ' 50 ).

1.2. 9. TOPLUMLAR VE IRKLAR ARASINDAKİ ANATOMİK

YAPISAL FARKLILIKLAR

Irk : İnsan türünün belli başlı ve sürekli çeşitlerinden her biri , top

lum ise ; nitelikleri bakımından bir bütün oluşturan ve en çoğu birarada

bulunan kimselerin topluluğu olarak tanımlanmışur ( 141 ).

Irksal değişikliklerin farkına varılması ve bu değişikliklerin protetik

ve estetik açıdan incelenmesini amaçlayarak , Johnson 1992 yılında geniş

bir literatür taraması niteliğinde olan makalesini yayınlamıştır. Bu geniş

literatür araştırmasının sonucunda , Kafkasyalı olarak nitelendirilen beyaz

ırk , Japon ve Çinliler gibi toplulukları içeren san ırk ve siyah ırk ara

sında anatomik olarak büyük yapısal farklar olduğu sonucuna vanlınıştır.

Johnson bu fikirden hareketle , hastaların gerek fonksiyonel , gerekse es

tetik gereksinimle rini karşılamak için ırksal farklılıkların mutlaka dikka

te alıması gerekliliğini vurgulamıştır( 5 9 ) .

Yuen ve Hiranaka fotoğraf metodu kullanarak yaptık.lan araştırmada

yaşlan ortalama 13.6 olan Güney Çinlilerin yüzlerine ait uzunluk ve açı

değerlerini saptayıp , beyaz ırk ile farklılıklarım ortaya koymuşlardır.

Çinli insanların horizontal planda beyaz ırk insanına göre , birbirinden

daha uzakta, daha dar ve aşın eğime sahip gözleri olduğu gözlenmiştir.

Çinli gençler , horizontal eksende daha dar ağıza sahipken , epeyce geniş

40

buruna sahiptirler. Yumuşak doku profili ve maksillofasiyal açı analizle

rinin sonuçlan , bu popülasyonda bir prognatik eğilim olduğunu ortaya

koymaktadır( 153 ).

Lavelle farklı ırklarda ve farklı oklüzal kategorilerde , üst ve alt diş

ler arasıd.aki boyut farklılıklarını , Kafkasyalı( Beyaz ırk) , Moğol ve Zenci

lerde ölçümler yaparak araştırmıştır. Sonuç olarak;

a) Erkeklerde diş boyutlarının kadınlardan daha büyük olduğunu

b) Ortalama meziodistal kuron çaplarının, Zencilerde Kafkasyalılardan da

ha büyük ve Mogollann değerlerinin iki ırkın ortasında olduğunu c) Or

talama overbite {örtülü kapanış ) miktarının büyüklük olarak sırasıyla

Kafkasyalılarda , Zencilerde ve Moğollarda olduğunu d) Farklı oklüzal kate

gorilerde de diş boyutlarının değişkenlik gösterdiğini bulmuştur{ 74 ).

Yine Lavelle 50 Kafkasyalı kadın ve 50 Kafkasyalı erkek ile 50 Zenci

kadın ve 50 Zenci erkek arasına yaptığı araştırmada , kraniofasiyal profil

açılarının genelde siyah ırkta, beyaz ırktan daha büyük olduğu sonucuna

varmıştır ( 75 ).

Kafkasyalı ve Zenci toplulukları arasında yapılan profil incelemele

rinde . Kafkasyalılar için uygulanan Ricketts , Steiner ve Holdaway değer

lerinin Zenci ırk için geçer li olmadığı belirtilmiştir{ 131 ) .

Türk Toplumuna ait diş kavsi ölçümlerinde Günay diğer toplumlardan

farklı sonuçlara varmıştır. Toplumumuza ait sonuçlar yalnız Fransız toplu

mu üzerinde araştırılarak elde edilmiş Pont indisinden fark göstermekte

dir. Pont , üst premolar ve molarlarda belirli işaret noktası kabul ederek

ölçümler yapmış ve elde ettiği sonuçları iki indis halinde göstermiştir :

Premolar İndisi : Dört ön keser dişin meziodistal çaplan toplamının

100 ile çarpımı . premolerler arası uzunluğa bölünürse 80 rakamı elde

edilir.

Molar İndisi : Dört ön keser dişin meziodistal çaplan toplamının 100

ile çarpımı , molarlar arası uzunluğa bölünürse . 64 rak.kamı elde edilir.

Bu rakkamlar Türk Toplumu için 79 ve 63 dür.Aynca kaninler böl

gesinde de Türk diş kavislerinin biraz daha dar olduğu vurgulanmıştır

( 44).

41

Tam protezlerde kullanılan hazır ölçü kaşıklan için Türk Toplumuna

uygun standartların araştırıldığı doktora tezinin sonucunda el,de edilen

değerler , İsveç ve İngilterede aynı amaçla yapılmış iki araşurmanın so

nuçlan ile , aynca Clan , Xantalgine . Jescoform - Jeccoplast ve Coe marka

hazır dişsiz ölçü kaşıklarından aynı yöntemle alınmış ölçümlerle karşılaş

tırılarak , alveol kavsi şekli ve boyutlar yönünden farklı değerler bulun

muştur( 9 ).

Yine Türk Toplwnunda yapılan bir başka araştırmada . kondiller arası

mesafenin diğer toplumlardan farklı olduğu ve bu nedenle protez yapı

mında kondiller arası mesafenin ayarlanabileceği bir artikülatör kullanı

mının gerekli olduğu sonucuna vanlmışur ( 3 ).

Yapılan araştırmaların sonuçlan ırklar arasında farklı anatomik ya

pılar olduğunu gösterirken , aynı ırktan ancak farklı toplumlardan olan

bireylerin de farklı anatomik yapılara sahip olduğunu ortaya koymakta

dır.

1.2.10 . ESTETİK DEGERLENDİRMEDE

ETKİLİ PSİKOLOJİK FAKTÖRLER

Protez yaptıracak olan hastanın kişilik özellikleri ne olursa olsun ,

mutlaka hekiminden ve protezinden beklentileri vardır.

Seifert ve arkadaşları yapuklan araştırmada hastaların protezlerini

kabullenmelerinde etkili olan dört faktörü incelemişlerdir:

ı) Hastanın kişiliği

2) Beklentileri

3) Diş hekimiyle ilişkileri

4) Hastanın zekası ve öğrenme kabiliyeti

Sonuç olarak 4. faktör haricinde diğer tüm faktörler ile protezi ka

bullenme arasında bir bağıntı olduğu ortaya konulmuştur. Kadın ve er

keklerin beklentileri arasında bir fark bulunamamıştır( 127 ). Ancak ben

zer konuda Silverrnan ve arkadaşları yaptıkları araştırmaların sonucunda

42

erkeklerin kadınlara göre , iş sahibi olan hastaların işsiz hastalara göre

protezlerini daha çabuk kabullendiklerini bulmuşlardır( 128 ) .

Ortodonti ve protez hastalarının diş görünümünden beklentilerini

araştıran Albino ve arkadaşları, yaş faktörünün beklentileri arttırdığı so

nucuna varmışlardır. Bazı yaşlı hastalar , güzel görünümün ötesinde , genç

bir görünümü daha ön planda tutabilir( 2 ) . Güzellik değerlendirilmesinde

yaş faktörünün yanısıra farklı ırklar ve cinsler arasında da görüş ayrı

lı.klan mevcuttur( 137 , 138 ).

Hastanın varolan protezi hakkındaki düşüncelerini öğrenmek, yeni

yapılacak protezden beklentilerinin çoğunu öğrenmek anlamındadır( 146 ).

Dişhekimliği öğrencileri , en az üç senelik deneyimli diş hekimleri ve

protez kullanmayan hasta gurupları arasında diş seçimindeki estetik

kavramlar farklı kriterler kullanılarak araşunlmıştır : a) Üst ön diş şekil

lerinde kare , oval ve üçgen şekil tercihinde tüm guruplar en çok oval

şekli , sonra kare , enson da üçgen şekli tercih etmişlerdir b) diş şekilleri

modifiye edilerek kare - oval , oval , üçgen - oval olarak sıwflandınlınca

erkekler için kare - oval kadınlar içinse üçgen - oval dişler tercih edilmiş

tir. c) Diş oranlan ve dişlerin diziliş tarzı arasındaki seçimde hekimler ve

hastalar arasında anlamlı farklar mevcuttur( 11 ).

43

1.3. AMAÇ

Türk Toplumunda;

1) üst ön yapay dişlerin seçiminde ve dizilmesinde kullanılacak boyutsal

ve açısal değerleri elde etmek;

2) Diş ve yüz boyutlarının kendi aralarında ve bir birleriyle olan orantı

sal ilişkilerini onaya çıkarmak;

3 ) Diş . yüz ve ark şekilleri arasındaki "Benzerlikİlişkisini "araştırmak ;

4 ) Elde ettiğimiz or talama değerleri , farklı top lumlara ait değerlerle kar

şılaştırarak. "Farkları ve Benzerlikleri " ortaya koymak;

5) Güzel veya normal kabul edilen yüze ait ortalama değerleri elde ede

rek. hekimin güzellik ve estetik kavramlarına bakış açısını genişletmektir.

'9!;~-~-· , !:::::::::-':'""---+---- ~ ~--~ ...... --:t~+---3 3----+~

~'"--+-~-~ ~~--+~ --~

Şekil 1. Protezd en etkilenen değişken bölge ;

1. Burun kanatlan ve burun ucu , nasolabial oluk

ve üst dudağın üst bölümü

2. Üst dudağın alt bölümü veya yay şeklindeki

üst dudak çizgisi olarak bilinen bölge ,

3. Alt dudak,

4. Çenenin tümünü içeren bölge ,

5. Sağ tarafta küçük ve büyük azılann temasta

olduğu yanak bölgesi ,

6. Sol tarafta küçük ve büyük azılann temasta

olduğu yanak bölgesi . ( A . Nelson' dan)

Şekil l ı. Rickertş • in "I' Duzlemi"

( O . Hamarnrı ' dan)

Sekil 12. Güzel bir yuzun oranlan

( H. O. Heymann'dan)

50

2.GEREC VE YÖNTEM

51

2.1. HASTA SEÇİMİ

Araşnrmamız için , İ. Ü Diş Hekimliği Fakültesinde okuyan veya tedavi

amacıyla fakülte kliniklerine başvuran, 65 kadın 58 erkek olmak üzere

123 kişi denek olarak alınmışnr. Deneklerin yaş ortalamalan 20.SS dir.

Denek seçiminde aşağıdaki unsurlar göz önünde bulundurulmuştur:

1) Tüm dişlerinin tamamlanmış olması ( 3. B.Azı hariç tüm dişlerinin

var olması) ,

2} Artı diş ve süt dişinin bulunmaması

3) Dişlerin arasında diastema olmaması,

4) ön dişler bölgesinde kuron , köprü veya dolgu restorasyonunun bu

lunmaması.

S) Arka dişler bölgesinde var olan restorasyonun , oklüzyonu ve diş

dizisinin yapısını bozmamış olması,

6) İskeletsel olarak Sınıf I içerisinde bulunması,

7) Ortodonti.k tedavi geçirmemiş olması ve maloklüzyonu bulunmaması,

8) Doğwnsal defekti olmaması ve cerrahi işlem geçirmemiş olması,

9) Yüz gelişiminin tamamlanmış olması için, en az 18 yaşında olması,

10) Görüntüsel olarak dengeli bir yüze sahip bulunması.

Herbir denek için aşağıda örneği görülen denek tanıtım kartı doldu

rulmuştur. Her deneğe bir numara verilerek denek tanıtını kartının baş

langıcına bu numara ilave edilmiştir. Her ölçümün yanında verilerin bil

gisayara giriş kodlan yazılınışnr. Deneklerden izin alınarak adres ve tele

fon numaralan da kaydedilmiştir.

2.2. DENEK TANITIM KARTI ( Nü ) Adı Soyadı

Cinsiyet

Yaşı

Adres ve Telefon numarası

CEPHE FOTOG RAFI ÖLÇÜMLERİ

YATAY ÖLÇÜMLER: 1) İrisin çapı (YATA)

2) Burun kanadı - Burun ortası arası mesafe (YATB)

3) Filtrum genişliği (YATC)

4) Burun delikleri arası (YATD)

5) Göz genişliği (YATE)

6) Gözlerin iç kenarları arası mesafe (YATF)

7} Burun kanatlan arası mesafe (YATG}

8) Ağız köşeleri arası mesafe (YATH)

9} Bir gözün iç, diğer gözün dış kenarı arası mesafe(YATJ)

10) Pupillalar arası mesafe(YATK)

11) Gözlerin dış kenarları arası mesafe (YATL)

12) Yüz genişliği (YATM)

DİKEY ÖLÇÜMLER:

1) Görünen diş miktarı (DİKA)

2) Göz yüksekliği (DİKB)

3) Görünen kırmızı dudak miktarı (DİKC)

4) Üst dudak uzunluğu (DİKD)

S) Burun delikleri arası hattı - Dudakların birleşme hattı( DİKE)

6) Burun delikleri arası hattı - Alt dudak hattı(DİKF)

7) Burun delikleri arası hattı - Gözün dış kenarı (DİKG)

8) Nasal kaide hattı - Subnasal (DİKH)

9) Dudakların birleşme hattı - Çene ucu (DİKJ)

10) Üst dudak hattı - Çene ucu (DİKK)

11) Subnasal - Çene ucu (DİKL)

52

12) Gözün dış kenarı - Dudakların birleşme hattı (DİKM)

13) Burun delikleri arası hattı - Çene ucu (DİKN)

14) Glabella - Subnasal (DİKO)

ıs) Kaş hattı - Alt dudak hattı (DİKP)

16) Gözün dış kenarı - Çene ucu (DİKR)

ı 7) Kaş hattı - Çene ucu ( DİKS)

18) Trichion - Çene ucu (DİKT)

19) Trichion - Dudakların birleşme hattı (DTJ)

20) Trichion - Subnasal (DTL)

21) Trichion - Burun delikleri arası hattı (DTN)

22) Trichion - Gözün dış kenarı (DTR)

PROFİL FOTOGRAFI ÖLÇÜMLERİ

1) Nasolabial açı (PN)

2) Geniolabial açı ( PG)

3) "E Düzlemi''ne göre üst dudağın konumu (PEl)

4) "E Düzlemi"ne göre alt dudağın konumu (PE2)

MODEL ÖLÇÜMLERİ

1) Kaninlerin tepe noktaları arası mesafe (MU)

2) Lateralerin distalleri arası mesafe ( MQ)

3) Üst santral dişin meziodistal genişliği (MVA)

4) üst lateral dişin meziodistal genişliği (MVB)

5) Üst kanin dişin meziodistal genişliği (MVC)

6) Üst santral dişin gingivoinsizal uzunluğu (MYA)

7) Kesici papillanın arka noktası -

Üst santral dişlerin keser kenarlannın orta noktası (IX)

8) Kesici papillanın arka noktası-Kaninin tepe noktası (IW)

9) Üst ön keser dişlerin"keskin"veya"yumuşak"hatlı olması(SY)

53

54

2.3. GÖRÜNEN ÜST ÖN DİŞ MİKTARININ TESPİTİ:

Klinikte denekle gözlerimiz aynı hizada olacak şekilde ve üst dudak

serbest halde iken , uç kalınlığı sabit bir kalemle , üst sağ ön keser dişde

dudağın sonlandığı yer işaretlendi . İşaret ile dişin keser kenarı arasın

daki mesafe 1/ 10 mm hassaslıkta ölçüm yapabilen Boley gauge yardımıyla

ölçüldü. Böylelikle görünen üst ön diş miktarı tespit edildi ve kaydedil

di(Şekil 19 ).

2.4. FOTOGRAFLARIN ÇEKİLMESİ :

Yüz ölçümlerini yapabilmek için çekilecek fotoğraflarda , deneklerin

baş pozisyonlarını standard.ize etmek amacıyla fotostan( Ortodontide cephe

ve profil yüz resimlerinin çekilmesinde deneğin baş pozisyonunun ayar

landığı aparey) taklit eden bir aparey planlandı ( 111) •

Aparey temel olarak, ters "L" şeklindeki bir ana yapıdan oluşturul

muştur. Su terazisi yardımı ile yere paralel olarak hazırlanan yatay üst

bölüme dik olacak şekilde, arka tarafta başın yaslanacağı bir plaka mon

te edilmiştir . Bu plaka raylı bir sistemle yatay parça üzerinde ön - arka

yönde hareket edebilmektedir. Ön kısma yine dik şekilde dentatus artikü

latörünün yüz arkından yapılan bir parça daha monte edilmiştir. Bu par

çanın her iki tarafında derecelendirilmiş ve yatay yönde hareket edebi

len bölümler mevcuttur ( Şekil 16, 17 ) •

Aparey dik bir duvarın önüne , arka kısmında bulunan destek tahta

levhanın duvara uzak.lığı her yerinde eşit olacak şekilde yerleştirildi ve

yeri sabitlendi. Apareyin dış kulak yoluna giren kısımlannın dereceli ol

ması , deneğin başının apareyin ortasına gelmesini sağladı . Böylelikle de-

neğin başını yanlara doğru hareket ettirmesi de engellendi

(Şekil 16 ' 17 ).

55

Fotoğraf büyütmesinde rehber olması için , apareyin dış kulak yoluna

giren bölümünün yatay parçası üzerinde 10 cm ' lik , dikey parçası üze

rinde ise S cm' lik işaret noktalan hazırlandı ( Şekil 25).

Fotoğraf makinesi olarak, 105 mm' lik objektife sahip Minolta X- 700

kullanıldı . Fotoğraf maki.nası , su terazisi ile her yönde yere paralelliği

ayarlanan tripod ilzerine yerleştirildi. Objektifin de apareye , dolayısıyla

deneğin yüzüne dik olması sağlandı . Yüzün ve istenilen işaret noktaları

nın fotoğraf içersinde yer almasını sağlayacak şekilde tripod ile aparey

arasındaki minimum uzaklık tespit edilerek , tripodun yeri sabitlendi. Bu

durumda apareyin dış kulak yoluna giren parçası ile , fotoğraf makina

sındaki film arasındaki uzaklık , cephe fotoğrafları çekimi esnasında 145

cm, profil fotoğraflarında ise 158,5 cm olarak belirlendi ( Şekil 18 ).

Ayarlanabilen hekim taburesine oturtulan deneklerin her iki tarafta

da eşit olmak üzere kulaklarına apareyin dereceli yatay bölümü yerleşti

rildi .Arkadaki plak hareket ettirilerek deneklerin başlanru plağa yasla

maları sağlandı . Profilden yüz konturlarının hem başın yaslandığı plağa

hem de kulak deliğine giren dikey parçaya paraleliği kontrol edildi

(Şekil 20' 21 ) .

Cephe resimlerinde deneklerin dişler sentrik ok.lüzyonda ve dudakları

kapalı halde iken , objektife bakmaları sağlandı . Deneklerin yukarıdaki

şekilde sabit durumları tayin edildikten sonra , vizörden görülen yatay

çizgi gözlerin iç kenarlarından geçen hayali çizgi ile çakışacak şekilde

tripodun yüksekliği ayarlandı. Böylelikle her denekte ışınların yüze aynı

açıyla gelmesi sağlandı.

Profil resmi çekiminde de deneklerin sentrik oklüzyonda olmaları

sağlandı. Vizörden görülen yatay çizgi kulak deliği hizasında olacak şe

kilde tripodun yüksekliği ayarlandı.

16 diyafram açıklığı ( f durak/ 16 ) ve point flaş kullanılarak (enstanta-

56

ne veya örtücü hızı 1 I 60 ) cephe ve profilden yüz fotoğraflan çekildi . Ko

nica 100 asa 'lık film kullanıldı.

Vizörden görülen yatay çizgi , üst ön dişlerin keser kenarlarında ola

cak şekilde tripodun ayarlanması ile dişlerin de cephe ve profil fotoğ

rafları çekildi. Dişlerin çekiminde ring flaş kullanıldı.Diyafram açıklığı

ise " 22 n olarak belirlendi.

Tüm fotoğraflar otomatik baskı makinalannda 9 x 13 ebatlarındaki fo

toğraf kartına basıldı(Kodak fılrn kartı). Cephe fotoğrafları ise aynca. sa

bitleme aygıtının dikey bölümü üzerindeki S cm' lik bölüm ile yatay kı

sıın üzerindeki 10 cm'lik rehber bölümler resimde gerçek büyüklükleri

ne ulaşıncaya kadar agrandizör yardıınıyla büyütülerek, 20 x 30 ebat

larındaki kartlara basıldı . Ancak rehber bölümlerin fotoğraf filmine

uzaklıkları büyütmede önem kazanmaktadır. Bu bölümler filmden uzaklaş

tıkça büyümekte , yakınlaştıkça küçülmektedirler. Bu nedenle cephe fotoğ

raflarının gerçek oranlarında olmasını sağlamak için , 58 denekten direkt

ölçümleri net olarak yapılabilen beş bölge tayin edildi :

1) Ağız köşeleri arası ( A . K )

2) Burun kanatlan arası ( B . K )

3) Gözlerin iç kenarları arası ( G . İ . K )

4) Pu pillalar arası ( P . A )

S) Zygomalar arası mesafe ( Z . A )

Pupillalar arası ölçüm gözlükçülerin kullandıkları özel bir aparey ile

zygomalar arası mesafe çap kompası ile ölçülmüştür. Diğer ölçümlerde

ise ı I 20 mm hassaslıkta ölçüm yapabilen kompas kullanılmıştır. Direkt

ölçümlerle fotoğraf ölçümleri karşılaşnnldığında , fotoğraf ölçümlerinin

tüm bölgelerde büyük olduğu görülmüştür. Tüm deneklerin baş pozisyon

larının ve aparey ile fotoğraf makinası uzaklığının sabit olduğu göz

önünde bulundurularak , her bölgenin her denekte ayn ayn fotoğraf ve

direkt ölçümleri oranlandı. Oranların standart sapmaları hesaplanarak.

aralarında istatistiksel olarak fark olmadığı bulundu. Her bölge için elde

edilen oranların ortalaması alınarak bir katsayı elde edildi ( Tablo 1 )

57

2.So FOTOGRAF ÖLÇÜMLERİNİN YAPILMASI ·

2.5. 1. CEPHE FOTOGRAFLARI

20 X 30 ebatlarındaki cephe fotoğraflan üzerinde aralarında dikey öl

çümlerin yapılacağı hatlar çizildi ( Öm : Burun delikleri arası hattı- Ağız

köşelerini birleştiren hat v.b) . Çizimlerin yapılmasında rehber yatay

hat olarak , pupillalar arası alındı. Tüm yatay hatların , pupillalar arası

hatta paralel olması sağlandı. Aynı fotoğraflar Macintosh marka scan

nerda taranarak görüntüleri disketlere kaydedildi . Apple Macintosh LC I1I

marka bilgisayara yüklenen Adobe Photoshop 2.0 programı ile PICT for

munda scannerda taranıp disketlere kaydedilen resimler , ölçümlerin ya

pıldığı Adobe Illustrator 3.2 programına uyum sağlaması için EPS formu

na dönüştürüldü . Aynca aynı program ile , elde edilen 0.913 katsayısı

kullanılarak fotoğraflar direkt ölçümlerle uyumlu hale getirildi. Bunu

gerçekleştirebilmek için her resmin yükseklik veya en boyutu 0.913 kat

sayısı ile çarpıldı. Böylelikle bilgisayar resmi istediğimiz boyutlarda ekra

na yansım. Resimler bu şekilde hard diske kaydedildi (Şekil 22).

Resimlerin ölçümünde kullanılan anatomik işaret noktalan ve mesa

felerin başlangıç ve bitiş noktalarının tayini aşağıda açıklanmaktadır :

(Şekil 25 ' 26 ' 27 ) .

2.5.1.1. Yatay Ölçümler :

İrisin çapı YATA) _______ : Pupillalar hizasından ölçülmüştür.

YATB) Burun kanadı "Ala nasi" - Burun ortası arası mesafe: Burun

kanadı; burun ucundan dış yana ve arkaya doğru giden yay şeklindeki

kabarıklık olarak tanımlanmaktadır( 2 7 ) . ÖlçümümÜZ kabarıklığın en ge

niş noktasından yapılmıştır. Burun ortası ise denekler flaşa dik olduğu

için , burun ucundaki en parlak nokta olarak belirlenmiştir .

58

YA TC) Filtrum genisliği : Filtrum , üst dudağın ortasındaki vertikal

oluk olarak tanımlanmaktadır ( 27). Ölçümümüzde bu oluğun iki yanında

ki dikey kabanklıklar arasının kırmızı dudak başlangıcı esas alınmıştır .

YA TD) Burun delikleri arası mesafe : Burun deliklerinin görünen en

üst noktalan arasındaki mesafe ölçülmüştür .

YA TE) Göz genişliği : Alt ve üst göz kapaklannın iç yanda birleştik

leri nokta olan iç canthus noktası ile , dış yandaki birleşme noktaları

olan dış canthus noktası arasındaki mesafe ölçülerek elde edilmiştir .

YAT F) Gözlerin ic kenarları arasındaki mesafe: Sağ ve sol gözlerin iç

canthus noktalan arası ölçülerek elde edilmiştir .

YA TG) Burun kanatları arası mesafe : İkinci şıkta açıklandığı şekilde

en geniş noktalar arasında yapılmıştır.

YATH) Ağız genisliği : Alt ve üst dudağın birleşme sınırının en dış

noktalan ( cheilion ) arasında yapılmıştır .

YAT J) Bir gözün ic kenarı - Diğer gözün dıs kenarı arası mesafe: Sağ

gözün dış canthus noktası ile , sol gözün iç cathus noktası arası ölçül

müştür.

YAT K) Pupillalar arası mesafe : Resimde flaştan dolayı pupillalann

tam ortasında oluşan parlak noktalar arası ölçülerek tespit edilmiştir .

YATL) Gözlerin dıs kenarları arası mesafe : Gözlerin dış canthus nok

taları arası ölçülmüştür .

YA TM) Yüz genisliği ( zygomalar arası mesafe ) : Apareyin kulaklara

giren bölümünün üst kısmı anatomik olarak zygomalar hizasında olduğu

için bu mesafenin ölçümünde rehber noktalar olarak kullanılmışlardır .

2.5. 1.2. Dikey Ölçümler

D İKA) Görünen dis miktarı : Direkt olarak denekten ölçüm yapılarak

elde edilmiştir.

DİKB) Göz yükse.kliği : Pupilla hizasından üst göz kapağı ile alt göz

59

kapağı arasındaki dikey mesafe ölçülerek elde edilmiştir.

DİKC) Üst dudak hattı ile alt dudak hattı arasındaki dikey mesafe ,

görünen kırmızı dudak miktarını ve rmektedir.

DİKD) Subnasal , burun bölmesi ile üst dudak deri kısmının birleştiği

bölgenin köşe noktası , stomion ise , dudaklar kapalı iken aralannda olu

şan çizginin " Rirna Oris " , orta çizgi ile kesişme noktası olarak tanımlan

maktadır ( ı 11). Subnasal ile stomion arasındaki dikey mesafe ölçülerek

üst dudak uzunluğu tespit edilmiştir.

DİKE) Burun deliklerinin en üst noktaları arasından gecen hat ile,

dudak1ann birleşme hattı ( Rima Oris ) arasındaki dikey mesafe ölçülmüş

tür.

DİKF) Labiale inferiore, alt dudak mukozası ile derisi arasında oluşan

çizginin sagittal düzlemle olan kesişme noktası olarak tanımlanmakta

dır( 111). Bu noktadan geçen ve pupillalar arası hatta paralel çizilen alt

dudak hattı ile , burun deliklerini birleştiren hat arasındaki dikey mesafe

ölçülmüştür .

DİKG) Burun d elikleri arası hattı ile gözün dıs canthus noktasından

gecen hat arasındaki mesafe tespit edilmiştir.

DİKH) Nasal kaid e ham , gözlerin iç canthus noktalarını birleştiren

çizgiolarak tanımlanmaktadır( 106 ). Bu hat ile subnasal arasındaki mesafe

ölçülmüştür.

DİKJ) İki tarafta alt ve üst dudakların birlestikleri kısımdaki köşe

noktalarını ( Cheilion ) birleştiren hat ile , alt çene kemiğinin alt kenarı

nın en ön kısmına rastlayan noktadan ( Gnathion) geçen hat arasındaki

mesafe ölçülmüştür .

DİKK) Labiale superiore , üst dudak mukozası kenarının orta oksal

düılemi kestiği noktaolarak tanım] anmaktadır( 111 ). Bu noktadan geçen

çizgi ile gnathion arası mesafe tespit edilmiştir.

DİK L) Subnasal ile gnathion arası mesafe ölçülerek , dikey boyut

miktarı tayin edilmiştir .

60

DİKM) Gözün dış canthus noktasından gecen hat ile ağız köşelerini

( cheilion > birleştiren dzgi arasındaki mesafe ölçülmüştür .

DİKN) Burun delikleri arası hattı ile gnathion arasındaki mesafe

ölçülmüştür.

DİKO) Glabella; alnın alt kısmında, iki kaşın üst kenarı hizasında ve

orta oksal düzlem üzerinde bulunan en bariz noktaolarak tanımlanmakta

dır( 111 ). Glabella ile subnasal arasındaki mesafe ölçülmüştür.

DİKP) Kaş noktası, kaşın üst ve alt kenarları arasındaki orta nokta

dır ve pupillanın direkt olarak üst kısmına isabet eder ( 107) . Bu nokta

dan geçen kas hattı ile alt dudak hattı arası mesafenin ölçümü yapılmış

tır.

D i K R) Gözün dıs canthus noktası ile gnathion arasındaki mesafe öl

çülmüştür.

DİKS) Kas hattı ile gnathiondan geçen hat arasındaki mesafe tespit

edilmiş tir.

DİKT) Trichion; alnın üst kısmında orta çizgi üzerinde saçların başla

dığı nokta olarak tanımlanmaktadır( 111 ). Trichion ile gnathion arasında

ki mesafe ölçülmüştür .

DTJ) Trichion ile dudakların birlesme hattı arası ölçülmüştür.

DTL) Trichion ile subnasal arası ölçülmüştür.

DTN} Trichion ile burun delikleri arası hattı ölçülmüştür.

DTR) Trichion ile gözün dış canthus noktasından geçen hat arası öl

çülmüştür.

Ölçümler Adobe Illustrator 3.2 programı ile gerçekleştirildi. Program

dan ; a) İstenilen iki nokta arasındaki mesafe b) İki nokta arasındaki

hattın yatay veya dikey eksenden sapma açıları c) Başlangıç noktasına

göre ikinci nokta tam horizontal veya tam dikey olduğu durumlarda , iki

nokta arasındaki mesafe elde edilebilmektedir. Deneğin başının yatay veya

dikey eksenden sapması halinde açı '' O " dan farklılaşmaktadır. Böyle du-

61

rumlarda şekil 2 4 ' de görüldüğü gibi mesafe ( distance ) ölçümü değil , öl

çümün niteliğine göre " horizontal " veya " verti.kal " ölçüm sonuçlan

esas alınmış ur ( Şekil 23 , 2 4 ) .

Yapılan tüm ölçümlerin sonucunda, öncelikle aşağıda sırasıyla açıkla

nan ve çeşitli yazarlar tarafından iddia edilen yüz boyutlarının birbirle

riyle orantısal ilişkilerinin varlığının araştırılması amaçlanmıştır. Litera

türde olmayan yüze ait bazı orantısal ilişkiler de araşurılarak sonuçları

bulgular bölümünde ayrıntılarıyla verilmiştir.

Ricketts, beyaz ırka ait aşağıdaki yüz ölçümleri arasında "Altın Oran"

ın varlığını vurgulamıştır:

Subnasal - Çene ucu

Trichion - Subnasal

Trichion - Çene ucu

Sırasıyla verilerin 1.618 (Altın oran) ile çarpılarak diğerinin elde edi

leceği savunulmaktadır( 11 7 ) .

Burun kanatlan arası mesafe

Ağız köşeleri arası mesafe

Gözlerin dış kenarları arası mesafe

Yüz genişliği

Yine yukardaki ölçümlerin sırasıyla 1.618 ile çarpılarak diğerinin el

de edilebileceği vurgulanmaktadır( 11 7 )


Gözün dış kenarı - çene ucu

Trichion - Burun delikleri arası hattı

Trichion - Gözün dış kenarı

Burun delikleri arası hattı - Çene ucu

Gözün dış kenarı - Dudakların birleşme hattı

Dudakların birleşme hattı - Çene ucu

Burun delikleri arası hattı - Gözün dış kenarı

Burun delikleri arası hattı - Dudakların birleşme hattı

62

Yukarıdaki ölçümlerde ise, sırayla 1.618 ' e bölünerek diğer ölçümün

elde edileceği savunulmaktadır( 117 ).

Ricketts' in beyaz ırkda belirlediği bu oranın Japon toplumunda 1.618

yerine J2. olduğunu araştırmasında vurgulayan Nakajiına. aşağıdaki ölçüm

guruplarını incelemiştir. İrisin çapı t temel kriter olarak alınmış ve diğer boyutlar büyük oranda elde edilmiştir.

İrisin çapı

Burun kanadı - Burun ortası arası mesafe

Burun delikleri arası mesafe

Burun kanatlan arası mesafe

Ağız köşeleri arası mesafe

Bir gözün iç , diğer gözün dış kenarı arası mesafe

Gözlerin dış kenarları arası mesafe

Yüz genişliği

Nakajima yukardaki ölçümlerde , İrisin çapı temel alınarak sı-

rasıyla ölçümlerin J2 ve bu rakkamın üslü katlarıyla çarpımı sonucu ar

dıl rakkamın elde edilebileceğini vurgulamışur( 107 ) .

Yine aynı kuralın geçerli olduğu başka bir ölçüm gurubu da aşağıda

ki gibidir:

İrisin çapı

Görünen kırmızı dudak miktarı

Burun delikleri arası hatn - Dudakların birleşme hattı

Burun delikleri arası hatn - Alt dudak hattı

Üst dudak hattı - Çene ucu


Kaş hattı - Alt dudak hatu

Trichion - Dudakların birleşme hattı ( 107 ).

63

Nakaji.ma'nın belirttiği üçüncü ölçüm gurubu ise iki veriden oluş

maktadır:


Kaş hato - Çene ucu ( 107 ).

2.5.2. PROFİL FOTOGRAFLARI ·

9 x 13 cm boyutlarındaki karta basılan profil fotoğraflarında, burun

bölmesinin burun delikleri arasında bulunan yumuşak dokunun alt kena

n olarak tanımlanan columnella nasi ( 27 ) , subnasal ve labiale superiore

noktalan arasında oluşan Nasolabial açı , açıölçer vasıtası ile ölçülmüştür.

Yine aynı şekilde labiale inferiore, supra mentale (Dudak altı çukurunun

orta çizgi üzerinde bulunan en derin noktası_ (111)) ve pogonion (Orta

çizgi üzerinde , çene ucunun en ileride bulunan noktası_(! 11 )) arasında

oluşan Geniola bial açı da aynı şekilde açıölçer ile ölçülmüştür

( Şekil 28 }.

Profil fotoğrafından incelenen bir başka kriter de , Ricketts'in E Düzle

mine göre alt ve üst dudağın konumlannın tayin edilmesidir. Ricketts ,

yumuşak doku burun ucu ile (pronasale) çene ucunu ( Pogonion} birleş

tiren doğruya E Düzlemi adını vererek, normal profil yapısına sahip bi

reylerde; bu doğruya üst dudağın 4mm , alt dudağın ise 2mm uzaklıkta ol

ması gerektiğini savunmuştur( 118 ) . Fotoğraflarda E Düzlemi çizilerek be

lirlendi. Ancak 9 x13 ebatlarındaki fotoğraflarda bu kadar küçük boyutla

nn ölçülmesi mümkün olmadığı için , biz sadece E Düzlemine alt ve üst

dudağın temas edip etmemesine göre değerlendirme yapok . Temas pozisyo

nunu (1) • temas etmeme pozisyonunu ise (0) olarak değerlendirdik

( Şekil 29 ).

64

2.6. AGIZ İÇİ MODELLERİN ANALİZİ·

2.6.1. MODELLERİN ELDE EDİLMESİ

Ağız içi modellerin elde edilmesinde , standart dişli ölçü kaşıklan kul

lanılarak üretici firmanın talimatları doğrultusunda hazırlanan aljinat

(Alginoplast, Bayer , Leverkusen • Almanya) ile ölçüler alınarak , yine fir

ma tavsiyelerine uygun olarak hazırlanan Tip ın sert alçı ( Moldano , Ba

yer , Leverkusen , Almanya) ile modeller elde edildi. Elde edilen alçı model

lerin maksimum kuru sertliğine ulaşması için 24 saat beklendi( ı 12 ) . Da

ha sonra model alçı motoru ile kesilerek düzeltildi.

2.6.2. MODELLERDEN DİREKT ÖLÇÜM YAPILMASI ·

Modellerden üst ön dişlerin meziodistal genişlikleri ve sağ santral di

şin gingivoinsizal uzunluğu 1120 mm hassasiyetle ölçüm yapan kompas ile

gerçekleştirildi . Meziodistal ölçümler dişlerin en geniş kısımlarından ,

gingivo insizal ölçümler ise , insizal kenarın ortası ile diş - dişeti birleşi

minin en derin noktası arasında yapılmışur. Ölçümler iki kere yapılıp iki

ölçümün ortalaması alınmıştır .

Aynca:

-üst santral dişlerin keser kenarlarının birleşme noktası ve kesici

papillanın en geri noktası arası:

- Üst sağ kaninin tepe noktası ile kesici papillanın en geri noktası

arası ;

- Laterallerin distalleri arası

- Kaninlerin tepe noktalan arası mesafe de direkt olarak ölçülmüş-

tür. Tepe noktalan aşınmış olan kaninlerde, aşınmış olan yüzeyin bukko

lingual çapı ölçülerek orta nokta alınmıştır.

- Modellerin üst ön dişlerine bakılarak gözle keskin ya da yumuşak

hatlı olmaları ayırt edilerek kaydedilmiştir.

65

2. 7. DİŞ , YÜZ VE KRET ŞEKİLLERİ ARASINDAKİ

BAGINTILARIN İNCELENMESİ

Şekil analizi 150 denek üzerinde yapılmıştır.

2. 7. 1. KRET ŞEKLİNİN ÇİZİMİ:

Kret şeklinin çizimi için öncelikle modellerin yer düzlemine paralel

olması sağlandı . Spratley ve Monteith tarafından , üst orta kesicilerin te

mas noktasından ve üst birinci molarlann meziopalatinal tüberküllerin

den geçen hayali düzlem olarak tanımlanan oklüzyon düzlemini ( 103 ,

130) yer düzlemine paralel hale getirebilmek için şekilde görüldüğü gibi

bir paralelometre kuUanıldı ( Şekil 31 ) . Paralelometrenin içine yerleştiği

apareyin alt ve üst tablası birbirine paralel olacak şekilde eşit uzunluk

taki çubuklarla birleştirilmiştir. Paralelometrenin yazıcı ucu modifiye edi

lerek yukarı tablaya kadar uzatılmıştır. Bu kısmın ucunda ise yaylı bir

sistem içinde olan yazıcı bir uç mevcuttur. Üst tablaya ise üzerinde var

olan metal levhalara tutturulan mıknatıslar yardımıyla kağıt yerleştiril

miştir( 9 ).

Model paralelometrenin tablasına yerleştirilip , ön ve arkadan sabit

lendi.Apareyin yer düzlemine paraleliği su terazisi ile kontrol edildi. Mo

delin üzerine tanıma uygun olarak , santrallerin kesici kenarları ve 1. B.

Azının tüberküllerine uyacak şekilde "T" biçiminde PVC esaslı bir plaka

hazırlandı. Her yerinde eşit kalınlıkta ve 1 cm eninde hazırlanan PVC

üzerine yine " T" şeklindeki su terazisi yapıştırıldı. ön tarafta santrallerin

keser kenarlarının ortasına , arka tarafta ise 1.B. Azının üzerine yerleşti

rilen PVC üzerindeki su terazisinin , paralelometrenin tablası hareket et

tirilerek , hem ön - arka hem de sağ - sol yönde dengesi sağlanarak ok

lüzyon düzlemi ayarlandı ( Şekil 30 ) . Oklüzyon düzlemi bu şekilde ayar-

66

!andıktan sonra üst tablaya kağıt yerleştirildi. Modelin ön dişlerinin ke

ser kenarları ve azılannın vestibül tüberküllerinin üzerinden işaretleyi

ci uç geçirilerek , modelin izdüşümü yazıa uç vasıtasıyla kağıda çizildi

( Şekil 31 ) . Aym zamanda , tüm keser ve kanin dişlerin mezial ve distal

leri ile kesici papillanın trajesi ve sutura palatina media da işaretlendi.

Çizime 3 .B.Azı dişleri dahil edilmedi.

Elde edilen çizimler , orta hat ve sutura palatlna media rehber alına

rak , milimetrik kağıtlara aktarıldı ( Şekil 32 ).

2.7.2. YÜZ ŞEKLİNİN ÇİZİLMESİ

<) x13 cephe fotoğraflarının çiziminde , yüzün orta hattı ve pupillalar

dan geçen çizgi rehber alınarak , milimetrik kağıt fotoğrafın üzerine

yerleştirildi. Ters olarak yerleştirilen cephe fotoğrafından yüzün dış kon

turları kağıda nakledildi (Şekil 3 2 ) .

Aynı şekilde 9 xl3 profil fotoğraflarından da yüz profil çizimleri elde

edildi . Çizimlerde rehber olarak . kulağa giren apareyin dikey bölümü

alındı . Çizimler saçlı derinin başlangıcından ( burun elimine edilerek) ,

çene ucuna kadar yapıldı .

2. 7 .3. DİŞ ŞEKLİNİN ÇİZİLMESİ

Üst sağ orta keser dişden cephe şeklinin elde edilmesinde yararlanıl

dı. Dişin cepheden şekli çizilirken , aynı zamanda orta hatta işaretlendi. El

de edilen çizimler kret büyüklüğüne erişinceye kadar fotokopi ile büyü

tüldü.

Çizilen orta hat rehber alınarak çizimler milimetrik kağıda aktarıldı.

Profil diş şeklinin çiziminde de yine üst sağ santral diş kullanıldı. Sa

bitleyici apareyin kulağa giren bölümünün dikey parçası rehber olarak

alındı. Çizimler yüz profil büyüklüğüne ulaşıncaya kadar fotokopi ile bü

yütüldü ve rehber hat yardımıyla milimetrik kağıda aktarıldı. ( Şekil 32 )

67

2.7.4. ŞEKİL ANALİZİNİN YAPILMASI:

Milimetrik kağıda aktarılan çizimler x ve y koordinatlarına göre ko

numlandırıldı. Değerlendirmede diş , yüz ve kretin sağ tarafları göz önünde

bulunduruldu . Şeklin asıl belirleyicisinin eğrinin başlangıcı olduğu

düşünülerek ; y koordinatının O , 2 , 4 , 5 10 , ıs , 20 , 25 , 30 , 35 , 40 , 45 mili

metrelerindeki x değerleri belirlendi. Aynı şekilde diş ve yüz profil şe

killerinde de aynı yöntem uygulandı ( Şekil 32 ) . Veriler IBM uyumlu bir

bilgisayara kaydedildi .

ı) YÜZ Şekli - Diş Şekli

2) Yüz Şekli - Kret Şekli

3) Kret Şekli - Diş Şekli

4 ) Yüz profil şekli - Diş Profil

şek.illeri arasında benzerlik ilişkisini araştırmak için . her bir gurubun

kendi içerisinde aynı koordinatlar arasındaki eğrilerinin benzerliklerini

matematiksel bir formülle araştıran bir bilgisayar programı yapıldı. So

nuçlar her gurup için her denekte "Benzer " veya " Benzemez " olarak

elde edilip değerlendirildi.

2.8. KULLANILAN İSTATİSTİK METODLAR:

Diş , yüz boyutlarının birbirleriyle ve kendi aralarındaki oranusal

ilişkileri ve şekil benzerliklerinin araştınlmasında , öncelikle tüm verile

rin ikili korelasyonları alınmıştır( IBM uyumlu bilgisayarda SPSS istatistik

programı kullanılmıştır). Aralarında korelasyon bulunan ölçümler arasın

daki oranın dağılımını ve ortalama değerini bulabilmek için her oran

için ayn ayn histogramlar çıkartılmıştır ( IBM uyumlu bilgisayarda TSP

istatistik programı kullanılmışnr). Ancak aralarında korelasyon olmayan ,

fakat literatürde diş boyutları seçiminde veya yüz boyutları karşılaştırıl

masında ortaya konulan ve sıklıkla da kullanılan bazı oranların ortalama-

68

lan ve histogramlan da elde edilmiştir. Bu oranların ölçümleri arasında

korelasyon olmadığı histogramların yanında aynca belirtilmiştir.

Boyutların birbirleriyle olan oranlarının analizinde , ana kütle ortala

ması için güven sının hesaplanmıştır. Örnekleme teknikleri kullanılarak

örnekte n hesaplanan karakteristik değerden hareketle . ana kütleye iliş

kin karakteristik değerin ( parametrenin) tahinin edilmesi mümkün ola

bilmektedir.Örnek değerinden hareketle ana kütle parametresinin tahmin

edilmesinde iki tahmin değeri kullanılabilmektedir.

a) Nokta tahmini

b )Aralık tahmini

Nokta tahmini ana kütle parametresinin tek bir değerle ifade ed i ı

mesi anlamını taşımaktadır. Örneğin DİKL I YATG arasındaki oranın ana

kütle değerini örnekten elde edilen değer olarak 1.930 kabul etmek nokta

tahminidir. Aralık tahmini ise , nokta tahmininin genişletilmesidir. Doğal

olarak ana kütle değerinin tek bir değer olarak tahmin edilmesi son de

rece yetersizdir.Bu nedenle , ana kütle parametresini belli bir güven de

recesi ile kapsayacak sınır değerleri oluşturmak ( alt ve üst sınırlan be

lirlemek ) gereklidir.Bu amaçla belli güven dereceleri kullanılır.Örneğin

ana kütle parametresi için %95 ihtimalle güven sınırlan oluşturulduğun

da bu , bilinmeyen örnekten tahmin edilen ana kütle değerinin bu sınır

lar arasında kalma ihtimalini göstermektedir.Burada ana kütle değerinin

bu sınırlar arasında olma ihtimali 1 - x = 0.95 olarak tanımlandığından ,

ana kütle değerinin bu sınırlar dışında kalma ihtimali , x = 0.05' e eşit ol

maktadır.

Tıp ve Diş hekimliği gibi titiz tahminlerin yapılmasının gerekli oldu

ğu dallarda , x = O.O ı olarak güven sınırlan teşkil edilmekte ; dolayısıyla

%99 güven sınırlarının hesaplanması gerekli olmaktadır. Ana kütle para

metresinin güven sınırlarının oluşturulmasında aşağıdaki formülden ya

rarlanılmaktadır:

X = Örnekten elde edilen aritmetik ortalama

1.96 = %95 güven sının için gerekli tablo değeri

2 .S 8 = %99 güven sının için gerekli tablo değeri

Sx = örneğin dağılma ölçüsü

n = örnek (gözlem) sayısı

69

Denek ismi A.K B.K G.l.K P.A Z.A 70 O. Keskin 0.928 0.906 0.908 0.883 0.938 M. Şentürk 0.964 0.895 0.955 0.902 0.933 K. Ozkan 0.888 0.866 0.942 0.856 0.903 H. Ozer 0.956 0.854 0.956 0.874 0.902 H.Odabaşı 0.906 0.901 0.948 0.853 0.895 A. Aydar 0.961 0.908 0.929 0.892 0.945 Ç. Oncel 0.924 0.923 0.95 0.87 0.907 A.Akbaş 0.927 0.894 0.944 0.893 0.925 R.Çemberci 0.891 0.927 0.945 0.923 0.91 G.Gülhan 0.931 0.93 0.945 0.887 0.911 T.Sülün 0.931 0.934 0.984 0.905 0.933 E. Okan 0.983 0.896 0.909 0.834 0.916 A.Doğançe 0.944 0.925 0.945 0.842 0.903 M.Savaştürk 0.95 0.89 0.937 0.873 0.932 !.Kurtuluş 0.885 0.907 0.941 0.875 0.934 A.Canan 0.97 0.952 0.946 0.902 0.909 G.Okan 0.882 0.924 0.969 0.892 0.901 O.Berberler 0.914 0.865 0.922 0 .885 0.949 Ç.Payze 0.986 0.884 0.971 0.845 0.9 U.Yavuz 0.896 0.893 0.909 0.903 0.901 A.Fırıncı 0.918 0.888 0.927 0.86 0.897 M.Bereket 0.921 0.905 0.985 0.872 0.923 T.Durma 0.958 0.92 0.939 0.904 0.919 M. Avaz 0.922 0.864 0.887 0.845 0.875 M.Yalaz 0.968 0.872 0.895 0.885 0.913 A.Mihmanlı 0.887 0.895 0.958 0.86 0.915 F.Kılıç 0.964 0.912 0.905 0.903 0.918 C.Gürer 0.938 0.898 0.963 0.901 0.898 F.Baysal 0.939 0.895 0.973 0 .901 0.934 Y.Omeroğlu 0.977 0.889 0.996 0.901 0.931 E.Eser 0.93 0.835 0.873 0.896 0.904 D.Akbulut 0.908 0.864 0.968 0.899 0.926 1.Dikbaş 0.863 0.866 0.881 0.882 0.938 A.Sanlı 0.949 0.832 0.859 0.914 0.923 l.Ozbaş 0.965 0.925 0.909 0.909 0.924 A.Aydın 0.965 0.923 0.934 0.945 0.959 T.Günaydın 0.954 0.895 0.88 0.902 0.909 $.Biçici 0.923 0.869 0.896 0.966 0.93 E.Yeğinaltay 0.888 0.849 0.913 0.869 0.937 M.Sezer 0.979 0.887 0.892 0.923 0.921 U.Parlak 0.951 0.874 0.886 0.893 0.949 A.Tuncer 0.893 0.866 0.854 0.885 0.93 E.Dedemen 0.928 0.879 0.855 0.9 0.928 O.Yılmaz 0.821 0.851 0.97 0.901 0.914 Ş.Kavaloğlu 0.918 0.883 0.922 0.893 0.897 E.Türkoğlu 0.929 0.913 0.966 0.908 0.945 R.Kara 0.945 0.895 0.992 0.915 0.944 C.Sağlat 0.966 0.926 0.951 0.914 0.927 H.Yılmaz 0.851 . 0.876 0.966 0 .917 0.908 R.Tokgöz 0.906 0.86 1 0.882 0.946 Y.Tülüoğlu 0.88 0.873 0.897 0.905 0.897 D.Hacıoğlu 0.927 0.934 0.95 0.924 0.956 E.Mengü 0.88 0.846 0.98 0.912 0.934 E.Cumalı 0.935 0.893 0.889 0.901 0.909 $.Keskin 0.912 0.909 0.955 0.896 0.906 l.Kova 0.957 0.883 0.979 0.91 0.947 O.Turan 0.933 0.869 0.963 0.895 0.972 A.Kutlu 0.909 0.9 0.935 0.885 0.906

Tablo 1. Deneklerden elde edilen aynı bölgeye ait

direkt ölçüm değerleri / fotoğraf ölçüm değerleri

Sekil 21. DİKFY ÖLÇl"M NOKTAfARJ

Yüz Sekli

Kret Sekli

.f•

Diş Şekli 2 •

fili_ Profili Sekli

;ıt

ı~ ,,.

.. •• ı•

••

10

•• ...

Sekil 32

Yliz Profili Sekli

79

80

3.BULGULAR

81

Tüm sonu(lann yanında % 99 güven aralığında guven smırları ve

ri imiştir. ( GS )

Aralarında korelasyon olmayan ancak literaıürde . bilinmeyen bazı

boyutların elde edilmesinde kullanılması önerilen oranlar karşılaştırma ya-

pabilmek amacıyla cle alınmıştır. Bu oranlann yanianna aralarında kore

lasyonun olmadığını belirten "KY" işareti konulmuştur.

Orunlar elde edilirken bilinmeyen verinin öncelikli olması gozônünde

bulundurulmuştur! Örneğin DİKF 'vfVB yerine \1\ R DiKE kull;uıılmışıır).

ı\nrak literaturde araştırma sonuçları verilmiş bazı ölçumlerde karşılaştır·

manın daha net olması açısından litcratur oranlamaları tC'rcih C'dilmiştir.

3.1. GÖRÜNEN ÜST ÖN DİŞ MİKTARINA

/\İT BULGULAR:

Gl)ninen üst ön dis miktarı !DLKAJ :

ORT\L\M,\: 0.180 rm c.. S = 0. 32Cı > ~ > 0 . ..!34

ERKEKLERDi' ORTı\l.Ai\1A: 0.2422 rm

KADINLARDA ORT Al.AJ\.1A : 0.31 '>.+cm

Üst dudak uzunluğu{OİKDJ:

ORTA!AMA: 2.13icm G .S -2.195> ~> 1.0i<J

ERKEKLERDF ORTALAl'VlA: 1.153 cm

KADINL\RDı\ ORTALAMA: 2.034 r m

82

Görünen üst ön diş miktarı ile , üst dudak uzunluğu arasında kore

lasyon bulunamamıştır.

3.2. CEPHE FOTOGRAFLARINDAN ELDE EDİLEN

YÜZE AİT ÖLÇÜMLERİN ORANTISAL İLİŞKİLERİ

3.2.1. "Jz" VE "ALTIN ORAN" A İLİŞKİN

Ağız köşeleri arası mesafe(YATH)

Burun kanatlan arası mesafe (YATG)

YATH / YATG = 1.375 G. S = 1.421 > x> 1.329

Beklenen oran = 1.6 ı 8

r " t e : r? -(' 1 - tt;'9~5 / T i me : 1S:57 ..... r1PL r Ange ~ 2 ı :!4 Mt.unbC?•- rı f ot-ıser " "At 1 orı~ : t 23

IN'fERVAL COLJNT

·:· . 7 5 >-: onnr·ı '). 9(' , 0. 9 0 ' ~ ORAN ·• l • 0 5

1 .u5 ' ~ ORAN l . Z:ı)

i,..

1 1 •• ,..~

H ISTOGRAM

BULGUIAR:

1. 20 ·,= ORAtl l. 3 !'> 1 • 3 5 "': -:: URPt l ~· l • !j')

1 • S<) ' = ORAN 1 • b'.5 l . (:::i >"" ORAN < l .!30 l • 8•:• ~ OF<"N <. l • '15

3 9 t,::; l (J

!•~···*··~·····~~·*~-· I•~~·~~~«••••*•***~••.,*~~*~*~***~• ~ *

ı .. !;5 2. 10 2 . 4?5 2. t+ !)

;? • z;ş

2. ·;--~) 2. a~ 3 .. (H)

3 . l S

-· ~

... '."- n !": >= .ı- =-:

= ~ ... ~

URAN 2 . l 'J o;~All 2 . 2~ nr"r~M c · ' •t) ORAN 2 .~;5

ORAN ' (.! . - . ,

onAN ,,. 2 .e~

URllN , . <JO ORAl4 "'. :J . 15 ORAN ~ ·:3. 2•J

o ~)

() .')

1)

'-'

.. ,

t••.ııt)t••

ı~

-- -- --·-------------·---------~ ---------------· - - · - --------------------·- ·· -

Gözlerin dış kenarları arası mesafe (YATL)

Ağız köşeleri arası mesafe(YATH)

YATL / YATH = 1.878 G. S = 1.922>x1.834

Beklenen oran= 1.61

Oata : 2-ut-19?9 ı Time: 15:59 EMPL r"ange: c~ 12'< Numbt:ıı- of ?bs<?ı·vatlr.>ns: 123

ORAM 1.878'•67? (•.1926048 3.1397181)

COUMT HISTOGRAM

l . 092013('

t MTEtNAL """::1:!'·-:-,n~=,:."':l':'.::~='=' ~=1::':'1'~='=t===~==-ı:s==~===-=~a:":l.•::ı:t::sw=:ıı=.,...........,!:"""l"':'!l"-=ı"'!:rC':Sbi:Fi:i-~.;.:--=-;,":..~;.~

. l .•? ) • F.lR~-r.-ı· ---,;.-··· . -

ı. ı >= ORAN 1. C? () 1

! .. c ;. :::- ORAN ,• 1 .3 r.• ı

ı. 3 -.... DRMJ l. ,, 0

1 ... ~ ~ ORAN ,t .s r)

t .. 5 ~ . .., ClRAN t.6 o l.6

, _ OR1'1'1 t. 7 7 , ............. **

t.7 -~ - r.mAN 1 .o 31 l••···-·••4*~··~~~·~··~~~···~*4 1 • El ~~ ORAN : 1 . 9 39 1••••*•••··~*********•*~***~••***4~***

ı. '7 '.:!RAN 2 .l) ee 1*•••••*•*•*•·4~****•**••••• 2.ı.• ~ ;:: ORAN ~ 2. l 10 1****'***•*1 2 .1 :· ::: •JRl\M .( 2 . i? s , ... ~ ... 2 .C! ) '!'C ORAN 2.3 ,, 1

:?.3 ORAN (.!.'• r) 1

c . .:. ~ e ORAN < 2.5 (\ 1

~.::: · ~ ORAN 2 . 6 .-. ::: .6 ;. ~ ORl'N .; e.: '·' e .• ' .. DRAN e.G H•

2 .B >~ ORAN ·Z 2.9 ·~ 1

?. • 9 . = fJRAN '.3 .Q (' 1 3 .ı) > ~ ORAN 3. ı ,, 3 . ! rJRAN ~ 3.2 , ...

·-~rr':""",..--------------------·-------------·-------------·-------

Yüz genişliği (YATM)

Gözlerin dış kenarları

YATM/YATL= 1.507

Beklenen oran = 1.618

arası mesafe (YATL)

G. S = 1.531>x1.483

,.,4tr.: '?-•:l ·· l99'5 / T\m .. : 16:(""' SMf"L r11ng o:? : 2 1E'ı tlumb~r <:> t' c.•b9qr,·A1ti~:ııı;: 123 ~~~~=~~~~~~~~-~#~~~-~~~~~~~~~~=~~~-~~~~~~~~==~=~~==~e==~~=~~~~~~~=e~=&

\'ariable Meım s.o. Maı:imum Minimum

ı . 31 ?.331~".'

INTERVAL l.OUMT H1ST0<3RAM

1 .3t''·' ,., ~ ORAN 1.365 2 , ,.~ l. "J6:5 URAN l . -'+3t~ ıe 1 .......... .,. ... ,..

1 . 'ı3<J ·· =-= ORAN < 1 .49~ '+l: l•4•••····~···~··***•*•~·•****••~· 1. '•(?5 :·~ ORl\M ı . !::60 '":i l ·1( ~~~- ........... ~ .. ~ ......... ~ .. **·»•~*-******* ı . 56<'.I , - ORl\M 1 .6e~; l'+ t •4Y'!>~"fo'l-ıt-'(•

t .tı25 ORAN l . h 9•) :.? ,,. .. t .6r7r_ı ORAN 1 - 755 ('

t. ''513 "' 'lRAN 1 . ~l20 ı~

ı . oee:~ . ~~ ORAM • . . ees ... l.nas QRl"ıM l .'?5".) t .?5(' ORAN :! . t) \ ~· •:· 2.'°'15 ~: -= ::!Rl\M :~ .. ·rı« 240f1(! - ORAN ~. ! ... ~ ' .'

::! . 1'ı5 l'!Rrıtl :!. • :2 ı '.' .. 2.21t.l :·~ ORAN :.'.~7~ ;?.275 QRml ~~. '.J'ı·O 2.34(• IJRAN C.4<..t5 •.• 2.'ı(IS r:IRl'IN i,? .•

0•70 i""'

83

Trichion - Subnasal (DTL)

Subnasal - Çene uru (DİKL)

* K Y DTL I DİKL = 1.661 G. S = 1.701 > x > 1.621

Beklenen oran =1.618

~dte: 2-01-199~ ı Time: :5 : 54 St!F L ı-ange: 2 ıa<+ i"umber of ooservations : 123

vcı:-ıable Mean s.o. Ma:-: imurr~

ORAi; 1 . cclo453 (J . 173554i E . 1647570

IMTERV;..ı... COUNT dlSTOt:IRAM

l. 3 (; >= 0RAN ~ J..35 a 1 **it+ ! .3~ >"' :.ıRAN -~ l . 41) 7 1 ·*~*'*'**""**'*~ l ...... > ı:::ı l.!RAN : • i; e,j '+ ! ....... * ....... :. • .:..!:, ' "' or:AN .: .zı.1 8 , ........... ~ ............. .... !':·:. ) ~ ORAN ' o"" . ·-.J ll '~*····· ...... ····~····· ~ .~~ ·. ::ı ORArı • . 60 1~ ı~*···~·~··-~··*··~·••*••• : .c. := ORı::.N < l .65 '':) ·- ; ..... *.***••••**~**•

Mınımurı

1.31 ll:i2t10

: • i.~ ORAN '• 1. 7t':" 21 I***•.,..•••~•••••....,••••***•••~*.,...*~•• : • i'C• ... :JRAN 1 . 7~ 9 ,~.,.,_ .... * ............... * ~ . :=.. ,,.: = O~:AN ı .so 9 , ............. o .............. ;, .9•.\ ... •JRM'-1 .i. . :J;:; ? 1 'flİ'1"'"t1t*'**•*•• .. ~. 3~ '') =- ORAJJ ~ .9t) "' , .... **"**•••••*'** .l . 7 .) ; ~ Gi'CAN ı . 9 :: '2 1 .... * ... * ' r;~ C'lA1" !:: .(JI) e I**** ;.1 . 0ı:.: ·= ::RAN ' • := . o:; = ı-. ....... 2 . 0!: DriAN •' 2 . l t) u 1 2 . ~ ·4 ~ı-..: :JRAN :::. . 15 ·.: .... .,.. ... a . ı::: "" ORAN c.20 .... *

- ------- -----·- w ·------------------"l'!aıaomtııuo'IAt:ı.~aaQ11:1c-11:~0t·-eo-·-·-----··--

Trichion - Çene ucu (DİKT)

Trichion Subnasal (DTI)

DİKT I DTL= 1.608 G. S == 1.622 > x> 1.594

Beklenen oran= 1.618

Date: 2-Q1- 1995 ı Tlmer 1Sı59 SMPL range: <! 12'ı Number of observ~tiomıı 123

ORAN 1 . 6082596 1. 762c'7SO 1 • 4619'•6 1) ~·~~~~~~~~~~=•=o~==~d~~==mamm=•~==~c~~=:~aaa=~~m~m~m~~=~~-~~~~~=~o=~~n~~~

INfERVAL COUNT HlSTOGRAM I ~D==~~cc=~====~ı~~=m==~~~~=~~~~~m=~~~~~~~~~~=~c=~a~~~~mmm~=~~~~~~~~m==~~~

1.4ô )o URAN <. 1.48 3 '**"**** 1. 1+e >·'O ORAN -; ı.so 2 '* ..... * 1.50 >~ ORAN < 1.:52 '• , .... *-"*'" ı.se .:. = ORAN <. LS<+ 9 '""~~***"**"'it'**•••.-:·*• 1 . :5'• '.">':!: ORl\N ! .5ô 9 1 ·•**'**'*~********** t. 56 :-- .. ORAN 1.58 12 1~~*****•*****~****~***• ı .se >~ ORAN ' 1 .61) 19 '***************~*********~~~**~*·*~ \ .6'J ~~ = ORAN ', 1.62 15 '****~**~~********~********•* ı . 62 )'::ı. ORAN ~ Lb<ı 14 1***~**•****•****•******~**

ı .6•+ ORf\N < 1.66 l2 ! .. *****~******··~*******

1.60 :---~ ORAN < 1 .68 7 t **~*!d'*******• 1.i>B ORAN < ı. '71) 7 , ....... .,. .... .,.*""*""'**"' !.7<:' .. . "'!' ORAN .... l • 7<! 3 '*~** .. * t.72 ORAN < 1. 7'• ::ı '**1t .. ****** 1 . 7'• ; · ~ ORAN < 1. 7tı l '"* 1. 7 6 ORAN -'. l . ?!? 1 ......

_ ..... ----------------------·----.. ·----------------·-·---------------·---------

84

Trichion - Çene ucu(DİKT)

Gözün dış kenarı - Çene ucu(DİKR)

DİKT / DİKR = 1.654 G. S = 1.669 > x> 1.639


0.:-tc: t-2·':J .. J'!;t73 /Timi:! : S't : 5'• SllPt. r .~nQs; t: ! C:'ı

tJt1mbcr r.- f C"t"J~t?1 ' Vc\ t' i e<n,:\ : 12'3

,_ ....... .-1 ·'blF t1t!c-.tn ~.O . M.:l::i.mum Minimum -,-ıı,-"":-;:ı:;-:ı_-~;rı-r n-C-":'" ~-··~ '""!~~=~="!ı"l~7""'l't":""!!'~~~~~~"""I::'~~?": .. ~~~. "';.;";~ • ft•'"!-:.:::::-~~ ~:'\ '"t?!'\ . '!lllM=.v ~ ~'::ı'!=.":'M -~ :;~

on.,rı t . 65l,7J<•97 o . 0671 ti..''t:? ı. 7'ı'•~~"•E':' ı . :,c776 sn -~~=- -~~! :"! ~,..:-=-~~-=m~T:":<::~::"'! ""'!"!'e~ -:ır- -tr.,~-=C"!-!"!~tt";:J~:ı::r..- ~~=:"":.:-ı;<ı::-;a~ -ı ~ "ltn:-ı~c ~~--. -~ -·~::7 -:~~=:--:-

INTF.:R'H\ I. COL't-ff HtSTOGR()M • -'!""' ..- ~· -':":t·::--~~ '!.& :T-:r:--··?"'!.--!:"'!""'~-~• -r··::o·r.r'!"!'!",,...'!""'""rn~'!""'!"'?'T-"::"~.:--~,.,.,.,~~"""l''l'"'lt:;t-- ·· -:r:"'l' ~ .r--·T"~.:o: : ... -ı-:-ı-~

ı . '• t ; .. r:lRf\l•l , l • '• ı, l 1 ... t.4lı ~ ""ClR"ll 1 .1,7 C' l 1.47 ~ fJRf\11 1 .. 50 ·~ t . 50 OR"11 1.53 1 l•<t 1.53 -.... OP.f\N t . Sb n 1 ......... ··'**'" ı . 56 '" ORAM l -5~ P. · ·~· ......... t . 59 ·· ~ ORl\N l.<':2 2<) ( 4•·~·····~· ·····~•4•·~··~ ~ t.62 ;.. ~ ORl\N .. 1.65 l '1 ı·~···········~·*·~~······ t .i:S ~.~ ORAN ı . .;a C'7 !••••····················-~ ·· ······· l . 66 ';' ~ ORnt' 1. 71 t rı ı~··········~······~···~· ı. 7 1 ~ a:; ORMJ t . 74 1 (, ı·~·•••4••••··~······· l. 7 1• . - ORAN .• 1.77 2 1 ~ .... ı. 77 ~ = UR Atı t .Elı) <) 1 1.8<) · ~ ORAN 1.e3 '.1 ı .83 :~ IJP.MJ 1 .86 l , ... 1.06 ~~ ORAtl 1.89 ı '"* t .87 -fJRf\tJ 1 • 'ti? •)

t .92 . .,, ORf\N ı.c;s '**

Gözün dış kenarı - Çene ucu (DİKR)

Trichion - Burun delikleri arası hattı (DTN)

DİKR / DTN = 1.021 G. S = 1.038 > x> 1.004


Ut,to : l ··=•:'-1 ~~~ ( iın!J?s t ·,: ~5 5i·~F'l. ,. ~nQ~ ı ;~ t 2'ı UumbE!'r t.:ıf L•b'!-!C>~ı-·h•tlon'!\: 123

wrımvnL CP.UN r

1).78 IJRı"'ltl •:·.a ı , .. 1) . El1 , .. ~ ORr..N <'.l .8'• ı ...... o..a'• oı.::mı 0 .97 l 1 *" <) .!:17 ;- -:: C!RfıN

, ı) . 9') 2 l•Jti"

cı . 91) ~ --= OBf\tl <,. c;3 l'! ti' -44

<J.93 '"· -= ORAN ' (' .76 16 •~*-****·~···~~·~*~***** (ı. 'l6 . ·- ORMl ( •. 99 ili l•M·~·~~·~1 •··~·····~~~~*~4 •:" .. 99 > '!'ı ORAM t.02 25 ı~·*·····~~*·~·**•«••~***••··~~***•4 ı .c·2 >~ ORr"'\N ı .os co l4•~····~···~M~·····~·*·•~**~ 1.05 >ft ORAN 1.08 11 ı~··~··~·*·~···-* t .('8 : : ORMI ı. 11 1 l I••• ••••••~•••~•• 1.11 ) := ORAU < l.14 10 ·~············· t.14 ;. = ORAN 1 .,17 :-! '***"** ı. 17 ,,. ORAM 1.20 '** ı.c:o :: er: ORArl t .23 o 1 1.i?3 ~ .. ORAtl 1.26 (1

t.26 , ., ORAN 1.29 1)

t.29 ·- ORl'ıN 1 • 3t? ı ''"*

85

Trichion Burun

Trichion Gözün

delikleri arası hattı(DTN)

dış kenarı(DTR)

G.S= 1.S2S>x> 1.491 DTN / DTR=l.508


O.ate: 1-30-1995 / Tl.me : 1'u58 SMPL .. ,,.n9eı 2 12'ı Number o ·f ob .. eı-v,.tlc-ı;s : 123

\.fJIJNT HISTOGRM1 :--ı:ı.,.ı: <n::;H:t'l=ı~:-:::..- -:- ~"1';""!11'1: ~~nr.ıcıc:~=~~~ı"':~r.rneıs:=::~ ~ı::::..:ııw•"nacH:wrooo::r."'ır:-;: :ı ~r-~'!'t'="'~-n~~~==:rr ~

1.325 ı·n: ORAN , ı .szr:r 2 , ......

ı . 350 >= ORf\N < 1 . 375 3 , ......... t .. 375 : '!'!: 01\Atl 1 ·'•0•) 2 , ....... 1 .400 > ~ OR()N < 1.425 9 '****•********•* l. '•25. > ı:ıı ORı~N 1 .. '•50 8 , .......................... l . '150 >= ORMJ ·: 1.47 5 16 '****•****•**********~·~~~* l. 'ı75 / 'e9 ı:JHl'ıN ,( 1.soo 21 ' ****•*•*•**••••*4**4•~·~·-~M·~---1.soo ";. ~ URf\N 1.525 9 1••••••••••••4•• l .!;;25 , - ORAN 1.sso 16 I••****•*•*•*•*•**•*•*•*~•~ t .::s:so >1: ORl'ıN 1.575 19 1••··············••*•**•**~··~~ t . 5"5 ·.!""! CRAN

, 1.600 6 , .............

1 .600 ORAN 1.625 7 l**********" 1. 61?5 ORAt·: 1.65l) 2 '**** 1. 65') >~ ORAU 1.675 o l 1 .ô":'S ~. ~ DRı"\N 1 . 70':' 1 I** 1.700 >==- ORAN l. 7E:5 (1 1 1.725 >~ ORl\tl 1 . '751'.' , ..... 1.7'.SO ;.:: CF.f\fl 1. 77'3 <• l ı . 775 ORi\N l . l!t)(ı '**

Trichion - Gözün dış

Burun delikleri arası

* K Y DTR / DİKN =0.978

kenaı-ı ( DTR)

hattı - Çene ucu ( DİKN)

G. S = 1.003 > X> 0.953


C~tc: 1-30- 1995 I li1nrt J4:~?

S~U:L f .,nge: C: 1211

llcımber C•f oh':leı · vation!.t ı 123

ORl'ırl (1 .9781\97 Q. l 09'5'•26 1. '•21ı9E!•) (l . 6 1t530~? :-- "l::::ı::"~-nfl" ~~~'="'!:'e:ı~~-=:ıı;n..,.oı-=ı'=== ·..,,,~~ - :rın'll1~~.ısn :ın-:z::ıı~ıa::rrl°:7.:::ı ':'T:ı"'~~="!lll ~~~""'!":'~.~ ~-.-~- ~'t:l'':"'-ı""Z'~,..:o-.r.l!S

1 N'TEIWflt. COUMT HISTOGRl'\M r~~~~:•n~ann~~~~-~..,.m~~r~·~~"~~~~"~=~~~=~~~,~2~~~~1~~n~~~r~~---~ft~~~~·~-~~~

') . 630 >~ ORf\tl < O.bi::; , ..... t).675 >:1. ORAN : o. '7?.0 (> 1 c).7CO ""' ORAN <.' o . '76e; (ı 1 t) .765 '>= ORAN < O.B!O 2 1 *"* c:•. B I <) ) :e C!R(lıN 0 . 855 10 l ······~..,.* ...... it o.ess >c ORAN (' . 9')(1 1 :5 ı··~~*+•*~*·*~** *• * 0 . 9(•0 >o.: ORtôM : •).911~ 1 ti 1••4•*~*··~~·~·-*4* ,,_q,.s ) := ORAN < 0.99') ES l**«~~~·•***•~******~«••~•-~**•W*~ <) . 'l90 ' "' ORMJ ,

ı . ~3!'.j l9 ··-~····*~~*·~···-······ l. 035 >." ORAll 1 .<•80 Hl ı~·*·~···~*~·~*••••••** 1.<•80 ,, ... ORAN < 1.125 a '*****•*••• 1.125 >ı::s ORAN < 1 • 1 7 0 E '*** 1.170 ~~ ORAN .. , 1.215 l '** 1 .215 )• ORAN < 1.2b0 2 I •** 1 .<?60 ) ı= ORAN < 1 . 305 o 1 1.305 )• ORAN < 1 . 350 1 , .... 1 . 350 )> '!"'!J ORAN 1 . 395 o 1 1.395 ) 9 ORAN < 1.440 ı '**

86

ucu (DİKN) Burun delikleri arası hattı - çene

Gözün dış kenarı - Dudakların birleşme hattı (DİKM)

G. s·= 1.168 > x> 1.128 DİKN / DİKM =1.148


Dete: 1-3()-1995 I Time: 15•01 !ôr!PL ,. ,.,.,ger 2 12'• Number o'f observaticnsı 123

Variable Meao s.o. Mi\ximum t1inimum

ORAN 1 . 1484588 0.0879182 1 .390 8721) <) . 9684407

tNTE:RVt:\L COUNt HISTOGRm1 ~=~=~=~c~~~=#===~a=~~~=~~=~~=a~~c~=~u=~~~===~~=~~~1-~~~~~r.~nma~~=r.•~,~~v~

•).c;'SO ;-, ~ ORAN < 0.97:5 2 l••·-Q.975 ~ "' ORAN < ı . 000 2 1 *'*** ı . ooo >== ORl\N < 1 .Oc5 4 t••••**** 1 . 025 >., ORAN 1.oso 6 I********,...,* ı .os<.ı '."-• ORAN t .075 B '**'**~•••****** 1 .075 > .. ORAN t • 10(1 18 '****~**••••***•*•*•··~•******•*** t .10<) >=- ORAN < 1.1as ıs '********•*•*••**~•·•*•4•4•** t . 125 ) n ORAN < 1. ıscı 11 '*****•*******• *••*•** ı.150 >--=- ORl'tN t.175 ıs l ••·······••**** ... ***"*****~**f!'•"!-•·• 1.175 > ın ORAN < 1 . 200 10 '****•···~····~····· 1 . 4?t)Q ·· .,, ORMJ 1.2ES 4 '""······· ı .225 -:, ~ Of;f.\IJ < 1.250 6 ········•*•* t. <?SO >-ı ORAN 1.275 6 l*•••••••"f•* 1.275 ~ · ~ ORf',N 1.3r.•o 7 l••···· ··--··· .. l . 300 ... ~ ORAN 1.325 2 , .... ı .325 '~ ORAN ı . 33•) 2 ı.- ....... l . 3:!r:- '·- !lPı"<N 1. 37'3 1 I*• 1 . 375 ; :: ORl'tN 1 • 1ı(>ı) 1 1 * ..

Gözün dış kenarı - Dudakların birleşme hattı (DİKM)

Dudakların birleşme

DİKM I DİKJ ::::sl.414

Beklenen oran=l.618

hatn - Çene ucu (DİKJ)

G. s = 1.441>X>1.387

Oatcn l -30-1775 .' T\me: 15 : 02 SMF'L ı · ;ınga: i? 12'• Number o< ob~~rvntioos: 123

Variablc Me4.\n s.o. Maı:imum Minimum

l . 1383330

lNTE:RVı"\L COUNT HHlTOGRl'tM

ı . rno >.,. ORAN 1 .. 1S5 2 • **·~ ı .155 >-: OR!\N ,. 1.170 '• '******** l • l 9(1 ·: . ~ ORAN < 1 • 2?.:5 4 , ....... *..,.** ı . 2es >"' ORAN < 1.260 a '*~*****.******** 1.260 > ~ ORAN •' 1. cc;'S 'ı , .. *~ .. ~ ........ t.295 ) .:s ORA1' ı . 3zrJ 4 '**""***•* t. 33() >"= r.lRl'tN .. 1 . :'lb:5 t <t l ·•* ............ .aıf. .......... .,,. .... ~*• ·~·-.... ·~** ı .~65 >= ORIUl 1 . t.ıO<) 11 1 ****•••• .... ,. .... ****•**•""*"' l ,. ft ('<) ' ~ Ol~·~N t ·'•35 1 '• 1•*•***••4•••··~*··~•**~····· l • '•33 :··n ORl\Tl 1 .470 17 1 ********•**"' *•**•*§Jjl.**'"' .... * "'**** ~ M- • · l .47l' ) ~ !JRı:"ıfl ·' 1 . 505 17 1 •-»<fıl'•*il-**·~·****'•••* ·· ................... * .. .,. 1 . ::ıos > ::ı ORAtl 1.sı.o b '****•*•***'*'* t . 540 >'= ORAtl 1 . 575 11 1~~·*****•••4••······4~ ı.S7S >~ ORAM 1.61(l 3 , ........... ı .610 >= CJP.Atl 1.b45 a , ....... 1.6<ı5 ~· .et ORl'IN - 1 . 680 (1 1 1 . 680 ."ı- :s 0Rı~N ' ı . 715 2 , .....

87



ucu (DİKJ) hattı- Çene

ham - Gözün dış kenarı (DİKG)

* K YDİI<J /DİKG=-1.274 G.S= 1.316>x> 1.232

Beklenen oran "" 1.618

Ostaı t-30-1995 ı Tlmeı 15t03 SMFL rano• • e ıe4 Number o'f observatlonsı 11!3 •••••••••~•••ftn••~na••••=~~e~=~=~~~--~,a~n-am~M•••n•••~•••~~mn•*""••~n~~,

Vflr l.-.bl~ Mean s.o. M.:ı:ıimum Mlnlmllm •••••••ndmm••n~••an~••=m~~~ono•=~=awau•~=~D•d~•••••04n••~••••~ n•••aa•mmm~

ORAN l .E7'ı6710 0.1815803 o . 9se7488 •••••••• .. •h••W<t:.1.,ıttftOm'l'\~•~c.aır:ac~~=ı:.:~cı·mcra..-.auıa·ı11 .... "aa:-•••a•ın n ,,.,.,..~r """'., ~ 11• ,,:zı•tor wı

lNTF.RVAL COUNT HtST0!3Rl\M

t) . 95 ~- ORAN "'. l. 00 6 ................. ı.oo ) • ORAN < ı .cıs • 4 '********** l.05 >"' lJRArl

, 1.10 10 I••••******••*••••~***~~* ı. ıo '; w ORAN ı. ı s 1~ '**************••••••••**••·*······· 1. 15 '• ORAN < t.cO 13 ' ......................................... .,. .... * ..... ı .eo ' • URAr' < ı .25 ıe ' .................... .............. ** l. 25 ) • ORAN 1 .3•·· 12 1••··················•4••••4• l.30 ::- - ORAN t. 35 15 1 ••············••••4••·~············ 1 . 3:5 : ,, ORml 1.40 10 ........................ * t.40 ..• oRı:ıN 1.1,5 4 , ........... l.4:5 , .., ClR"N ,, 1.50 ~ , ............... t.50 .. ORAN 1.55 7 , ................... ı. 55 >• ORAN l . bO 3 , ......... ı.oo ORntı

, l.ô5 4 I••••• .. ••• ı :t; ::; -. t'T"i'll ı :-rrı · o- - 1 ·-~----· . ı. 7 ') ... OrtAN 1.7S •)

1.75 Of.'l'\11 ı .ao 1 , .... l.BO ORAtl 1 • ıı::ı 2 llf••••



DİKG / DNJ •l.319

hattı - Gözün dış kenarı( DİKG) hattı - Dudakların birleşme hattı(DNJ)

G.S== 1.378>'X> 1.26


:>" ~~ ı l?-•)l-1995 / rl.mıa ı 16 : ('O 3 t'lt- ._ r•ır•oeı 2 12'• •umbeı· o'f c:>h ıt1ırv" t ien11: l23

V4:1r\able Mean s.o . Hım ir.ıum Mi nıı:ıum

ORAN 1 .3196525 (' • 2577'ı2i) 2. ı ıeeS3!) (' . 7b<ı7223 ••6-tl.•nn••n•••Tu-.~~•cu=~~~tt~~~~~7~d~r~~e~~-~-~~-~~-~~w•••r~snw,c•~~~~"

lNTERVAL COUNT HI9TOGRAM tDa·i ., • • ft'llWD••-oa..,..'ftW:=Ta.YODr-~~:a.ms=r~'l::l#-~:ı:-~~;o,-~., • • " c" .... 'IS1=f•••"'!l.1 .... ~,.,,~'T~'?

1...:1.75(' >• ORAN < •) .825 2 '* ... ~*'" •>,oe5 ~"' ORAN < () .900 3 ............ ''· '70•) , .. ORAN < t).975 , ...

....,,.975 ORA~l t . •)50 7 1 ....... . ,...* ...... .,. • .-.. ........... 1 . 1):51) ) ... ORAN <'. ı.ıe5 14 1§ •~···~··~·*•****•*····~··-~ 1 .125 ., .., !JRAN ı . <?00 •.3 '~~*~··~·~~·~~~··~·····~-~~·

...... 2 0•J ~ - ORAN <. ! .27!'1 15 l ••••~•**P~~ ~*******~*•*•* -***••

l • i?7:5 ' ... ORAN , t . ::ı:5o '. e t ~-*""*~""*._.. ................... *****""'•* '. m5ı> ~ .... ORAN < .\ • 1 .. 25 lb ı ···~······••••*****•••••••••*•*•• ~-<+25 >• URAM t . sor.ı 14 I•••*•~*~•••~•·~••***•***•~•~* 1.501) ·'" ORAN ". .ı .S75 6 1 •• .,..,.. •• .,.. . ... * ....... '.575 >"' ORAN <'. t .bSO 7 1 • ·ıt•·!t**""***•**** \-. 650 ~ "' ORAN <. ~ . 725 3 , ......... .,.. ı. 7es >• ORAN ı . 800 ı , ..... • • 8 0•) >• ORAN < ı .875 2 , .......... Yo075 >• ORAN ". 1 . '150 e ! ............

ı . 'i'~O ., .. ORAN <'. 2 . f)E!::S 2 , ....... ı>.ne5 ... ORl'IN

, 2.100 <.> 1

1:::-. 101) ,, ORAN ' 2 .175 1 J••

88

Burun kanadı - Burun ortası mesafe (YATB)

irisin çapı (YATA)

YATB I YATA= 1.549

Beklenen oran= 1.41

. .

G. S = 1.585 > x> 1.513

;te • 2-(•t-1995 / Time: 16:01 ff:>L~ranga: 2 124 .,ınber o f o bservations: 123 ~==~===~D~&=~~~:r:ı~c~=~:==~~~~e=~~~~e==~=~~~=:~Q:=~~~=:=~~~=~=====~:~~~

'-' Variable Mean S.O . MM:imum Ml.nimı'.m :===~a?S:;::::-='!:~=::~:ı=~:::ı•-===ıs::ı::::s~c~~~=--~~:t:s~;;:~~~~~·=n:-:-~r..~~"=:~~'=='==~=:-;~~-::~~~:e : ' • ORAN t • :549<)256 O . 1379581• 2. 0783621) 1 • 1145940 ~s~~~~=~cme~~aar-=c~~~c==~~~~~~~m~~~=a~~=="~=~~~~~~~~~~~a~=~~~=~~n~~:.=

J INTERVAL COU~H HlSTOGRAM

1': 100 >,. ORAM " l • 155 1.ıss ~~ORAN < 1.210 1 eıo )ıe ORAN ~~ l .265 1 -:-€65 >= ORAN •, 1. 320

~,3eı:-·-· ....-'Or.nrt-·4

• r::l75' -.. 1 "175 >= ORAN .r 1 . ' ·•30

l':-'>30 >~ OPAN ~ 1.485 1.485 ) = ORAN < t . 540 ! '54•~ >~ ORAN r 1 • 595 1 :-:595 ~~ OR"N 1. 650 ! . 650 _.. ,,, ORAN 1 • 7,..5 1 - os ., ORAN t.760 J776('1 , ,. IJHAN 1 .. 815 ı.eıs 'lRr.11 t . 07•:• 1 971) -ı ~ Of?flM l .725 1 :--1es ~ =- ORf\N t. : ec• l. 9 8 (• : = ORAN 2.035 e. '"'35 - OR"N 2 . ' •'?O

1 I •• 1 I •* 3 , ..........

l '"* rr- - r••••••**•**** ..

11 , ............................. . 16 eı

16 ıs

11 tt

, ... ..,..,. •••• **••••••••******~ '**** ..... '*******Alf*•••******••••"'-*"*** t•••**•*·~·····*•********** ı~··~·**** •• ***·········· f••••••*·~···*-**** !***•••***•~•••••** 1 ••

't ! ......... .. 1 ...

,., 1 , .... ....

Burun delikleri. arası mesafe (YATD)

irisin çapı (YATA)

YATD /YATA =2.061

Beklenen oran = 2

1.4 >"' ORAN < ı.:: t. 5 >:: 'JRAN

,. ı.6

\ .6 >,.. ORAN < 1.7

t. 7 :.--- ~ ORl'\N { \.8 ı.a >~ ORAN < l . '?

1.? DRAtJ < e .(• e.. l' >~ ORAN <. e. 1 e.1 ""' OF:AN .( e.e 2.2 >= ORAN < e.3 a .::ı -' "' ORAN , e.<t e.-t >~ ORAN < 2 . 5 2.5 > .. ORAN < e.6 e .6 >~ ORAN < 2.7

2 . J >-= ORAN ,_ e.0 2 .u ""' ORAN < 2.9 a . . , >~ ORAN ' 3 . C• 3.0 '" ORAM 3. 1

3.1 >~ ORAN < 3.e 3.2 ) "" ORAN <. 3.3

G • S = 2. 12 > x > 2.002

1 I** l !** 3 , ...........

\O \ '*'**·•**'**""'*'*•***~ tEI 1 ***•·•~**'*"'* . .......... .,..* .. *****~*'*"' 19 ı~··•****•*••*******~·*·~******~ e:ı '*~*******•••••****~**************~*** ee '•'*••********"***'**•*"" .. *** ...... ********~*

3 I***** 15 I••*******~*•*******~•~•~* z , ....... 2 '"*** , ..... 1 , .... 1 '** () 1 1) 1

" '**

89

Burun kanatları arası mesafe(YATG)

İrisin çapı (YATA)

* K YYATG /YATA == 3.024


G .S= 3.088>x> 2.96

Oat~ : ~-03-t??5 I Time: 12:45 SMPL r ange: 2 124 Number of obser•,ations:: 12:3

Variable Mean s.o. Maximum Minimum

URAN 3.•)2'ı02S7 O. C!794671 3 . 9385581.) e.oa76oso

IMTE:RVl\L COUNT HISTOGRAM

2 . (• ~:: URAN < 2 .1 '** 2.1 ORAN 2.2 () 1 2.2 >= ORAN < L? . 3 o 1 2 . 3 ,,. ::; ORAN { e.4 1 ..... 2.4 ,.·ııİ ORAN" ·:re:; 5 T - ..... · -- - --- . - . .. . -·- ---·- · 2.s IJRAN < 2.6 2 I•••• 2 . ô ; ~ ORAN ( 2.7 5 ı .......... *** 2.7 " == ORAN .f. 2.a 14 t•••*****•*****•**•***** 2.a :•a ORAN < 2.9 20 I•••**********~**********~****•**• e.9 > ~ URAN , 3. () 14 I •••• ••*****•****~••*••• 3.o ORAN < 3.1 23 , ...... **********************•*******~·*~ 3. 1 URAN 3 .. (.! l1 1 * .... .,. ......... ****'**••·•• 3 . 2 ORAM '· 3.3 12 '**•***************** :ı .3 URAU '.l.4 10 t+••· ·-···••*•*** 3.'• ORAN 3 .. ei 3 I••~•• 3 . S ORAN :1 .6 1 >• 3 . 6 ORAM 3 ~ , , 4 '***•••• 3 ., ORAN :J. !3 •) 1 :ı. a ORAll '· 3. 9 1)

3. 9 .. ORA~l !t • 1.1 1 , ..

Ağız köşeleri

İrisin çapı

arası mesafe(YATH)

(YATA)

YATH /YATA== 4.094

Beklenen oran = 4

G .S=4.174>x> 4.014

O.ata: ı?-•:·L ··!'?'?S .' Ti.me: !6:<>3 5MJ='L r cı1ı9E?-: f.~ 1 C(ı Number .,t· ~·b<!ı-ı:rv.~tiorın: t23

- ··

\'ıaı-iab lır Mean :ı . n. Mü:·:imum Minimum

HlfERV1'L CC!UMT HISTOGRl\M

~.40 ~· tr" ORAN < e.55 , ..... 2.55 ORAN e . -:0 1) 1

2.7(' >~ !JPAN 2.ss C)

<:? . !JS ' -= •)RAN ,, 3. ('C' 2 1 ~ "t-i'f :J . Ol' . ~ ~ CRAN 3.!Ş ... 1 3.15 Df~l)N ".l . '.)0 ... :: • 3•J ·,~ rmAM < 3 · '•:5 11

:ı. '•5 {Jfl!\11 J.6l' '• 1 "''"'"""''*-"" ~.60 ) .. Of\AN 3.75 t: ( .W it!t•~*·*~

3 ..... 3 '! ~ ORAN ' :J. ? f.t t '3 ,.~~~··**•*···~··~~~··· 3.90 >~ ORAN 4.QS t!3 l••*•*••••"'*-!t"' ..................... .,..*o!f **~*· '" . (15 ·~ IJRA'l t+.i?O 2'• ' ... ' *"'*~ **'*~*,.. ...... ~ .... -'fo·*1-1t*•***-!t-·•*··· .... ... . 2•.l ~· ı;.- ORAN ••. 35 2::! , •• *~*~****~··•***~*•*************~ '•. '35 . ~ rJRnN '•. !30 13 ı - ~~~~*···~4·~·****• l•. 5(' )~ ORAM 'ı.65 (! 1 •""* .. "** ııt- •***• '• · öS '.)f\AN 1 • . • ~o 2 1 , .....

'• .eo =--= Ol~AN ,, .9~ c ., ...

90

Bir gözün iç , İrisin çapı

diğerinin dış

(YATA)

kenarı (YATJ)

* K YYATJ /YATA= 5.174

Beklenen oran= 5.6

G. S = 5.258> X> S.09

Date : 2-0t-l99S I Time: 16t03 SMPL rRnge: e 124 Nlimber of observatie>ns : 123

Variable Mean s .o. Ma::imum Minimum

3 . 432<!'•70

INTERVAL

::ı .3(1 ) "' ORAN ·' 3 .<t5 > ~ tlRAN 3.60 >"' ORAt1 :3 .. 7 '5 ~ ~ ORAN 3 . 9•) . . ORAN '• . ı.:S ) ~ ORr.tJ ' . '• . 2(\ ) ""'l ORAM 1~ . 35 ORAM 4.5(• ;; ~ ORAN 1-t.CS ORA~J

4 . 6<:• '~ ORAN ,

'•· '75 '·= URAN s . ıo :- ': ORf\N s.2s ORAtJ 5.41~ '--~ ORAN ,

5.55 ORAN s ,.,, ' "': ORAN s.e5 ORAN b ,.f)fl

., _ ORAr.1 6 . 15 . .,. IJRAl.I o.3<:• ~' ~ ORAN

COUNr

3.'•5 3 .60 ..... 3 . 75 ·~ 3.'?0 ( 1

'•.('5 '-' '• • :1':• " ... 35 ,., '+.SO 4.65 '• 11.ao fl

'•.95 t6 5 . !•) 18 5.C5 26 S.'•') 15 S.55 19 s. ;ı) '? !:) .85 3 ~.CJ'.I

6 . 15 ~.J(1

6 .1+5

'** 1

1

I•• , ......... . , ........................... .

HlSTOGRAM

I •~•·~~•••••***••*•***• ! •~ ~·******•• ~·········~**

'*•*~··*··~················~·*••••*• r •~~·~••••4••• ••••••••

!•••~*···················~· l •• aJ••*****•** !•••* , .... ...... , ....

Gözlerin dış

İrisin çapı

kenarları arası mesafe(YATL)

(YATA)

YATL /YATA= 7.644

Beklenen oran = 8

G.S=7.767>x> 7.521

~ate: 2-0 1-1975 ı rlme : 16 : 0q ~·1PL range, 2 12'• M•Jmbsr c:of tıbsgrv.~t:.oı·1n: 123

•Jarl.able Mo.nn s.n. 11a :·: i m~ım Minimum

lNTERVAL COUNT HlSTOGRAM

'•.75 )':-: ORAN ·( '5. on , ,.~ 5.(ıı) '>= oRnN 5. t?'S , .... 5.25 )ı:r ORAN 5 .. 5l' (t 1 S . 5 <J ' = ORAN I' 5.75 (l

~ .. 75 ORAN < 6.f)(.'! '~ ,,.,~·o ORAtJ 6.25 o 6 . 25 >~ OF:flN 6 . 50 I•~

(, , 50 >= ORAN , / . .. 7:, ,~,

o. ".15 >~ ORAN 7. ı~(· '• '*'.-..*"'*'• 7 . ')f) ·,= ORAN "?.25 t1 ... ..-. ... *~ ........... "".,. .. * 7 . 25 ~ = ORAN 7 . 5•) 27 1 ***•·~··· )l .......... **~ .................. *********""' 7 . 5(.t , .., ORAN 7.'75 24 J ,•4•*** ~•*••······~···~~··~*···· . ... ~C'

I•• :J :-. !: ORAN <, 0.0(1 ee !******~****~*~***•**********-e.<:o IJRAN a .es 23 r .... .,*******••*•*••*******~*•••~ s.es : .. ~ ORAN 8 .. ~C) 6 l*""****** !3.50 ORAN a.75 e '"'"* E~. 75 >= ORAN 9. t~(t '*"

91

Yüz genişliği (YATM )


YATM I YATA= 11.495


G.S= 11.664>x> 11.326

Date: 2-01-1995 I Time: 16:05 SMPL ran9e: 2 ıe'• Number of obsRrv~tlons : 123 ooe:z:ro=e~9=•~~~~=~~===~•=~~~aoa~=n~~~-s~~ooea==~~cr.:?~~~-#~~~====o=~==~=~~

Variable Mean S . O. Ma::imum Hini.mum =~•=~~=~~ı::ı.c:ı~~=~===b=~===~-oo=~=~=~~a~~=~~-8=====~==~~=~~s~~~~~~~=~~~~~~=a

ORAN 11.493993 ı~.72'1e300 13.4381tO 7.7'•90970 =~~=Q~~====~~~=~~m===~~~e~#~c=~=~m~=~D~=•~aa~=~=~=~=~~=~~·~~~=~~~~~1~~==

!NTERVAL COUNT HISTOGRAM sme:=~~~~=a~~~om~=~=~=~~====~=~:=~~~=~=•~b=====e~r.=~c~~=~n~~~~~~-~·"~=~:~

7.70 ~ ~ ORAN " 8 . llS I** e.•:•s • .. -=: ORAN ". 8.4() o 1 a.4•) >= 011AN -: 8 . 75 o (l.75 >:-o IJRAN 9. 11) o 9.1<.) )"!'! ORAN <. 9.45 1)

?.<ıs .. .,. ORAi~ •' 7.80 1 '** ? .eo )r. ORAN 10. ıs 3 I•••• to. ls >.,. ORAN < t•).SO 4 , ............. -~ J 1) . 5.0 . ~'";· = ORAN ,f. tc'•.85 fr -- · , ..............

1(1, 135 : ~ ORAN .. ı 1 .2(' 22 I•**•~••*****•~•••~•**•*•~· ı ı .2•.' >~ ORAN ı l .zs 28 '***•*•••••••*•****••·····~~~·~*** 1ı.55 ...... ORAN ... 1. 1.90 ?.b '*****1•••••*******~····~·~·~~*~ 11 .10 >~ ORAN < 1e.2s 19

1 *********•*•****••****** 12.25 ;.w ORAN le.bO 6 !••***** 12.bt.' ): ORAN < H.!.95 4 !•*!>** ıe,95 :~ ORAN ,

13 . :Jı) 1 I •* 13.31) > ... ORAN 13.65 2 I•**

Görünen kırmızı

İrisin çapı

dudak rniktan(DİKC)

(YATA)

* K YDİKC I YATA= 1.456 G.S== 1.512>x> 1.4

Beklenen oran= 1.41

Date : 2-01-1995 i Tlme: tb :06 SMPL range: 2 1?.<• Numb!!r of r,bservattons: 123

Vaı-iable Mean s .o. 11a>:imum

DF?AN l.<tS698S9 ı:•.24::'.i3466 ı .973594•)

INTERWıL COUNT HISTOGRAN

ı;.::J6 >= ORAN < 0.64 '** 0.64 >"' ORAN <. ı) . 72 () 1 l~ .. 1e >: ORAN .: ı).80 1 '** o . atı :· :ı rJRAN < 1.ı.ua 2 , ..... !>~

o.as ., _ -- ORAN <'. 1). "16 1 , ... (J.96 tıRAN < 1 . ( •4 2 , ....... l.04

, _ URAN 1 .12 3 '**'*** ı. 11? IJRA~'1 '- ı .eo b l*-<!t** ... ***** 1.20 >~ ORAN < ı.c::e 8 I************** ı.20 :. ~ ORAN < 1.36 12 '**********~****•···~ 1.36 >= ORAN < 1.44 16 '***~*0**************•***~*4

1.44 , .,, ORAN < l.52 l7 1 *** .... ********•*•**•·••****'* .....

Minimum

ı:•. 5892'>2•)

1.s2 ,_ .. - ORAN < 1 . 60 e1 '*****•******************•**********

1.bı) ~ =s ORAN < 1.68 l 1 '~** ... *********~**~* ı .bB ;"' ORAN < 1 . 76 11 '*•** ..... ****~*******• 1.76 ORAN t .. S't s '**Jıt~*<!t-*•• 1 .B't :·~ ORAN 1.9E 4 '"'"'*"'*** 1.92 >.o: ORAN t!. ')ı) 2 !~•**

92

Burun delikleri arası hatu - Dudakların birleşme hattı (DİKE)


* K YDİKE /YATA= 2.355

Beklenen oran = 2

G . S = 2.419> x> 2.291

Oate : 2-0l-l99S I Tlmeı 16106 SHPL range: 2 te4 Nunıber of observat1ons: 123

'Jar 1abl'! Mean s.o . Ma:: 1nıum

1NTERVAL COUNT HlST013RAM

1.'53 >~ ORAN <. 1.62 l '* ... 1.b2 >":!S ORAN t. 71 l '* ... 1. 71 ~ --= URAN ,. 1.80 l , ... ı. 80 ·,:: ORAN < \.89 '3 , ..... ......... 1.89 >., ORAM < 1.98 6 , .... * ............ 1.98 >-== ORAN < 2. 07 4 , .. ff-*""'"*** 2.07 ) !"C ORAN '· 2.16 9 ••**~·····*·~···· 2.16 5 ORAN ,.

·~.25 l7 ' ......................... *********'**

M1nimunı

2.2s '· ~ ORAN ,, 2.34 ırı ..... .............................. 2.34 ·.·~ ORAN ,

e.ı.3 20 f **.,..,. ...................... ~ ••••• * .. ***••••• 2 .43 ·- ORAN < 2 .52 lfl '*"****************• 2.0::2 ORAN .. !? • 61 11 1 * ........................ 2.61 '; -"! ORl\N ~ e. ·ıo. ,,

~******* 2 . 70 ... ORAN <, ~. :·1 11 !••··············~~~ .. 2 . 79 ... ~ rJRAN 2.ee 3 '*"***"' 2 . <:.18 ORAN :?. 'r1 3 ! ............ * 2.'17 ": 11'!-' ORAN ~ 3.0b l**

Burun delikleri arası hattı - Alt dudak hattı (DİKF)


* K YDİKF / YATA=3.082 G. S = 3.161 > x> 3.003

Beklenen oran =2.82

Oate: 2-~· t -1795 / T ime: 16:f'6 SMF'L range: 2 12'• Number eof -:-bsl"r·.·a ti on"S: 123

t. 97559~0

INTERVAL COUNT HISTOl3RAM ~==~c:::u::::cı;::u::======c:'"='l"t.=":"1:;:=:.=c:?"~~=~~~-=-:·=ı:o=%':7~:"l::O:::=~=~t:USD:z!==~":!~~;;~l"':e:::ı::~~~~~:':::" ;:.~~~~~

1. 9 >c ORAN ·t 2.<.' '*** e.o ; c ORAN 2.1 () 1 e. ı .~ = ORAN <. e .e o 1 e.e ~ ": ORAN -( 2 . ::ı 1 1••• e.3 >= ORAN < e.'• ' *** 2 . <> >= ORAN <; 2.5 ~ , ....... .,...,. e.5 »• ORAN < 2.6 .,

'******~*1**•4••• 2.6 ~ "' ORAN < 2 . 7 3 '*~~*.ııt*-* 2.7 >= ORAN "'. e.a IJ '*~***********•*··~ ~ .. 8 >-., ORAN < 2.'? 14 1 *•'"'* ........ **'*""*<!t .......... **'"*"' ............... 2.9 >""': ORAN < 3.0 " 1 ***••·*•*•**'"'**~**~** 3 .'J '.. ::.-= ORAN ~ 3 .1 17 '**'*"~~ .............. i5-'4t'Jı.ıt•~*""""'"' "»'**.1JC· *.lt.at*""**~ .. ~ ... * 3.1 ) ;:; ORAN < 3 . 2 ! 1 !**********~*****•******* ::ı.e ;'< c ORAN ( 3.3 14 '**··~······~*****•***·•*•~***** 3.3. ) = ORAN < 3 . 4 IS '************************"******** 3 . 4 >"' ORAN < 3.3 10 '**•**** .. ************* 3.5 >: ORAN < 3 . 6 3 '*******

_3_, 4. .2:"!. Q~li ~7----9---'.~~· --·----'3. 7 >= ORAN . 3 . 8 l '*** 3 . B >-= ORAN 3 . 9 ·~ .... 3.9 >r.: CRAN <' '+.O '***

93

üst dudak hatn -irisin çapı

Çene ucu ( DİKK)

(YATA)

* K YDİKK/YATA= 4.529 G. S = 4.634 > x> 4.424

Beklenen oran = 4

Oate: ı.?-01-1995 I Time?: 16:0ô SMPL range! 2 te4 Number of observat ic:.11ısı te3

Variable Mean s.o. Haximum

ORAN 4.5E!9E!501 Q.4536oea 5. ôSOOOQI~

INTERVAL COUNT HISTOl3RAM

Minimum

2.9899EOO

~~~==~==~a~~==~~c~==~a=2~~~====:~~~~~~aco.=cn:s==========~~=~~~==~c=~=~~~

e.ss >= ORAN < 3.1)0 .ı. '** 3 . ı:·o , .. IJRAN < 3.15 o 1 3. ı::: :---: ORAN <. 3.::Jo o 3.20 ... = ORAf\I < ;ı . '•5 ,., 3.<ıS ) -o ORAN < 3.6•J 1 '** 3.~(I > ~ ORAN < 3 .. 7::; 2 '"""'*• 3 .75 >~ ORAN ~ 3.91) 7 '*""'**'********* 3.90 -:-= !JRllN •' ,. • 05 4 , ........... ~* 4.05 ) <:::: ORAN < 4 .20 10 ••••**********••••••* '~ .eo ' "' ORAN < <t.35 ıs !••*********~*****~*~•**•*~*••• 4.35 >= ORAN / 4 .. S'-' lS '****************~**•***•*··~···•*** 4.50 '"" ORAM 1+.ôS 18 ı·~·*~······•*•**••*~*****•***··~··~ 'ı .65 >= ORAN < 4 . SıJ \7 f ***********•****··-·······*•• ... ••·• 4 . S(I ORAN -: 4.'?5 "I ' ..... ~ .... .,..*** ... *•* ...... ""*• 4 . 95 -, ~ ORAN < 5.10 ô 1 ••it .. **"'**«-•• s .10 '~ ORAN < 5.es s , .............. 5.25 ~ ~ ORAN " 5.40 7 !******"******* 5.-~o .... ,., 'JRAM - 5.55 2 ':.-. ... 5.5!:;

, _ ORAN ·< 5.7t~ ı ....

Burun delikleri

irisin çapı

arası hatn - Çene

:YATA)

ucu (DİKN)

* K YDİKN 1YATA=6.163 G .S = 6.296> x> 6.03

Beklenen oran = S .6

Dab•: ~-''.>1 ·-!'?95 .' Time: lô:07 SMPL rl'\nge: 2 l2'ı Number ::>f c• bE<ervatir•ı ı;;: l23

n.o. Hn.}timum Minimum ,, ~=~~~=~~~~~~=~~~=~~=~~~~~====:=~:~~~~~~~~=m==~~~=~--~=~•~n~~~~e~~~~~~=~o

Variable Meaıı

ORAN 6.1633794 7.50110000 4 .eıonaecı

INTERVAL COUNT HlSTOGRAM

'• .2 :·:e ORl'\N •' tı .1.. '** 4.'ı ' ~ ORAN /, '+. ~ !) 1 4 .c ). "f'" QRf\M <'. 4 . S 1 '** '+ .e IJRAN < 5.(' \ ı~-

5 . r) ; --::: ORAN S.e e 1 !4-••• 5.2 , .,. ORAN 5. tı. 6 111!'.at- •.._,.. .. .,. ..... ** 5 . 4 >~ ORAN ,. 5 . 6 7 l * ...... ~-!f.4t******* 5.c ) $ URAN 5 . 13 ıe t ~~.-.~"'f-'4l"~~~ ...... ** .. ~ ...... 11f ~* '"'""

"S. 8 .... ,,, ORAN < 6 .•) 12 '****~·-~··~******~*··~ 6.C) . ., ORAN < <> .e 21 1 !t*~··*•J,ıl-4****•.,.•• .... ~ ... *•.ıt****"*~·**""" '!' ~ ...... 6 . 2 } o ORAN < 6 . 4 17 '~****•**********~************• 6.lt >=: ORAN ~ 6.c 17 1 ~-... *~·•*****""~*""*** ... *1'~* ... **'**** 6.6 >"' or~AN < 6 . 8 11 '*******~**~~***~**** 6.8 ORAN < 7. ı) 7 t .~.,. ...... -!it*~****'° 7.U :-. ::::: ORAN ( ·1.2 2 '**** 7.e ORAN ,.

7 · '· .,. 1•••1~~-

7.4 >= ORAN <' 7.6 2 '****

94

Kaş hattı. Alt

İrisin çapı

dudak hatn( DİKP)

(YATA)

* K YDİKP /YATA=7.882 G. S = 8.032 > x> 7.732

Beklenen oran ; 8

!)ate• 2-!.'1-!995 ı Tima: !6:07 SMPL rangaı 2 12'~ Number of observatioııs; 1E3

'.Jar!.able Menn S . o. Ma:'.imum Minimum =~=~~~~=~=~~=g~~c=~=~2r~~~~=~===e=:~~~~~~o~==~ac=~~==~~oa=e==2n~~:~~~=~=

ORAN 7 .BBE3376 c).6470.704 10. 179430 S • 1 B23'~,7C)

!NTl!FlVAl. COUNT HISTOGRAl1 ~~=~~~~~~~~==~~=~=~•c~~~~=~~~~~~~~=:~~====~~::ttr::=~~~~~:~=~=~n~~~~~~~==~

5 . 1 :"· :-: ORAN < s.ı+ 1 H• s.'+ ·. ,,, ORAN 5 . 7 o S.'7 ~: = ORAN ... 6 . <:• (•

6.(1 ": -=- ORAN 6. 3 o 6 . 3 ::--~ ORAN ·C 6.6 1 , ... 6.6 ' ·o ORAN ,, 6.9 ·3 , ..... b.9 >~ ORAN " 7.2 5 I**•••• 7.2 >:":1 IJRAN , 7. !5 17 '•*•~•ft*****••··~·** 7.S , .... ORAN ..; 7.8 f!.7 ' **••• ••••••••**•*•****~**~~··~ 7.B .... ORAN e. ı ::!2 !•*··~·***********•****•*•*•4••••·~· e . 1 ORAN 9 .4 ıs !»*•**•••••***•*** 8.4 :- -. QRf:l~J 8.7 l5 ! ~•~***********••• B.7 >"!!' ORAN •' 'L<) 2 '*** 9.') <JRAN ?.3 H• 9.3 >-:'! ORAN ,. 9 . 6 o 1 ?.b .. ,., CRAN '1. 9 3 t • ·•·•• 9.9 ': ~ ORAM tl).2 1 *

Trichion • Dudakların birleşme hattı (DTJ)


* K YDTJ /YATA= 11.37 G.S= 11.581>x> 11.159


D~tP.! l!- Pt-\'191:: .' r\mt=t~ \6:«)7

SMPl · ''"9<1' P 124 f'!Umber ., ı Ph5f?l'9Vat i tı'l-ı'S: 123 ~~~~d=~==~~~~=:~· ~~~~~~~~m~~~==~~:~~~~~=~~,~~~==:~~=:~=~:=a=~~~~~~~~=~=

•J;:o.r iable s.u. Ma:·: l.ınum Minimum ~~~ :--~=~=-:~~=~-==·~:.:=~:"!"~~,.. ·e'::."':!11~~~,.-:::ı::ıın.:t-s=-=,

f}R~)M t l • 3'7•~<+23 <.ı • 90890'• 1 ! 3 • 9 t 935(• 7 • (•9652 111 ;:::·~ :~1':':'!~~~,ıı:-. ,,;-·:s:;:.::t"':!"-ı".•~~~;::;~~-"!" :.O-, --7'~~~ı":""=~~~?::ı=~"S!~:!I'~~-· ~~"S'2:el'"l::":==:::tı:t~TTO~~'"ı'-! " ~ r-f -

H ISTOGRl"N

~ .. . (! Or\N' I . ~~ '.~1\f'ıM - . l: ORf\tJ 9 . ,., '~fV•N

g ·'• ; <:'; URAN '3. " " '!RPN

"' . 2. - l'JP.nM '? .. !> ~ !JRA•l

.l •). (" 01\AN ıo .. '~ ' -. URl\I~ l<) . 8 Olll'IM

11.2 '.IRl\!l \ 1 .6 IJRAN t2 . •} 7' ~ •.Jr.A~I

12 . 11 "" ':'::; QflAH

ıe. <3 ., · ~ IJRA•.ı

t3.2 ;- ~ ORAN l.3.6 ı.ıP.AM

., "' . •'-' : ./:, 8.. (' :~ . ı.

~LS i .2 '? .. /:;.

1.'J . '. '

\" .tı •n.13 ı ı .2 ! 1.6 12 . t1

.~= - '• 12 . a l 3 . ('.?

1:ı.6

''• .!)

. ., ,, ')

('

'J

?

" fl ıs

22 27 2::! <2

::: 2

3

..... l - ......

1 "'*•··~~ııt-!'t•-!'

·~··~~··~·~···~~*·~~· l•f* ~~»••••~·~·· ~~•••*•**~•*~• • ••••~·~·~·-•*·~~~~~4*~~~~~~·~~~·~-v

; .~*·····~·~·~****•~•****··~·** :~~·•**••··~·~·** '*'*~**44 f ......

1~~ , ..........

95

Trichion - Çene ucu ( DİKT)

Kaş hatn - Çene ucu( DİKS)

DİKT ! DİKS = 1.388 G. S == 1.403 > x> 1.373

Beklenen oran== 1.41

Oato: 1-30-1995 ı Time: !5:2b SMF"L ri\nge: 2 1~1.r

Number of rJbser-.·~'"l tio.n~: 1~3

ORAN 1.3887838 Q.0663541 ı.7E60t7n

1 . 120 ;: e ORAN -: 1 . 155 '* 1.155 "'"' ORAM ,. l. ıc:>n '* 1. 191) ) -: ORMl 1.225 ,,. ı .2es >:a ORAtJ < t . 260 ı) 1 ı . C?6•) ; :l ORı)N

, 1 .. C93 1 I<> ı.<?95 >: ORArJ ı .330 1 () I·•***•*•* 1.33~· ~· !':il ORAN ı .365 2'• 1••••*•••••••*••4~*

1 .1 469090

1.365 ) "' OHAN < t. 400 '•S l ••"" .................................. "*********"'** 1. '<00 >::'l! ORN~ < 1 ·'•35 23 I•••••••••••••-•~~ 1.435 >= ORAN < l .470 8 , ........ ı. 470 >= ORArl < ! . SOS 4 t••• ı . 51)5 >~ ORAN < 1.5'•0 ı '* 1 . 540 '"' ORAN < l .S7S 2 I•• \ . 575 > ~ ORAN < ı .610 I • t.610 >~ ORAN ., 1.645 o 1 t .645 >• ORAN l .680 o 1 ı :681) :: = ORAN '· 1. "/ \ 5 o 1.715 ~ : ORAN ı. 750 '""

3.2.2. DİKEY BOYUTA AİT YÜZ ORANLARINA

BULGULAR

Subnasal - Çene ucu (DİKL) arası mesafe(YATF)

G . S = 2.249 > x> 2.133

Gözlerin iç kenarları

DİKL/YATF= 2.191

Date: 1-30-1995 ı Time• 15s05 SMPL ranget 2 t24 N•.Jmber of observatioı1s: 123

Variable Me.aıı s.o.

ORAN 2.1718123 f).2$39346

Ma::imum

2.9189810

!NTERVAL COUNT HlSTOGRi'\M

Mininıltr.ı

1.68625:'50'

na===ı:ıı:=~::ı:'tn=--=ı= :=!'=:ı =~ı:ı:r.~~~~~ı:ır=~~~ft:""'=.=:tl'IJ::Sl!::=t:ıı=:t~=-====::s=:~'="~·-z-~~=~.-~·.·"(" ~-:- .=r ~·:-~-: ~, -:--~. ,,,.~ .": ~

ı .tıa >= ORl\tl , ' 1.7S a I**** 1.75 >= ORAll < 1.82 4 '*"****** ı .82 ORAN < 1.9<? 9 '*************•**** 1.09 >';'t ORAN < 1.96 7 '************** ı .96 ) :'! ORAN < 2.03 13 '********~••••••••***~***~· C!.<)3 :-= ORAN < e.10 12 !**************•*******•• 2. 10 ) ., ORi\N < F.?.17 l ı I•******~***********•** a.17 ) : ORAN 2-2'• 16 ···~····*-*******~*~~**••*••**~~··~* 2.2(• ') et ORl\N ·:' 2.31 14 '********•··~···******~··~~*~ 2.31 >" ORAN < 2.38 1 '************•* e.38 ) e URAN 2.45 9 '*****•*•*~*****•** 2.<t5 >"' ORAN < e.::;2 7 1 ....... .,. ... ~ ..... * 2.52 >= IJRAN <. 2.59 ı '** 2.59 ~ = ORAN < e.66 3 ............ 2.b6 ~>~ ORAN Z.'i::3 1 t•ıt 2.73 }s:ı ORl'\N e.ao o 1 2.80 .'> ~ ORAN 2.07 2 '**"* 2.97 >~ ORAN < e.~4 :=ı '*"****

96

İLİŞKİN

97

Subnasal - Çene ucu (DİKL)

Burun kanatlan arası mesafe(YATG)

DİKL I YATG = 1.901 G . S = 1.93 7 > x > 1.865

Date: e-03-1995 ı Tlma : ıe:~ı

SMPL rangll! : C? 121•

Number eof obser·.·a·tiı:»ıs: 1Z3

Variable MeRn s.o.· Ma::imum Minimum

lNTERVAL COUNT HISTOGRAM

l.44 >~ ORAN 1. 50 ı ... \ .so >- ORAN t. 56 (1 ı

1.56 =-- ~ URAN < 1.60! e '**** t . 62 ·:.- ~ ORAN < J .• oB 11 ' .. .......... **"*****"-' ....... ~ ... * 1.68 :::: ORAN < ! . 7'~ 1 ,, '***************•~ 1 • ·;/.. OR(\N t.130 ~ ı:ı 1 *'*""'***•***•ff-*••·•• ı.ef.I >-: ORAN < 1 .66 21 '~*~**************~~·~·•~*·••4*~~~ *~

ı.a6 .:·:ı: ORAH 1.72 l "/ ' **•"'*** .. ****••-!t'*.ııtolf"·"""''lf-•~ l'-..tıc· .ıt"'""t ı.9e >= ORAN 1. 9Ei 16 {******~*****»****~·~·~***~-1 .96 ORAN 2.~·4 13 '•***~*******~*·*~*••4*

E'. 0'• :I';:,. ORAN .- 2. JIJ 6 t•*"'******* 2. t•) ·; ~ ORAN , l? . 16 ~ I "'*"',..**'•*** 2.16 ,> ~ ORAN e .ae 4 , ............. 2 . 22 IJRAN < 2.28 t! , .......... ----

·---c-.cs-:~4 Uiü.\tJ < ·2:3,z-- ··-:= -- ·· f'H-:t"i -· --- ·--- -·- ---- ·-M

e.;:ı4 •JHMI :1. 'f~) ( > 1

e .4•J CRAN ;: • 4C» I•* e.46 >1':1 URAN " 2.:::;a , ......

Subnasal - Çene ucu (DİKL) Bir gözün iç, diğerinin dış kenan (YATJ)

DİKL I YATJ == 1.108 G . S == 1.128 > x > 1.087

Date: 1-30-1995 ı Tiı11eı 15 : •) 6 SllPL ran9u: 2 12'• Mumber of r.-b ser·vatic»,tı : 123

'.1 • 9E'227'•8

INT!i:l'\VAL COUNT HtSTOGRAM ~=~Qe=~~~~~~=~=~=~=~a~~~~~~~~=~M~~~~=z=mD~-~~o==~sa~=~~~=~~~=~=r.=~~~n~e·~

0 .900 >" ORAM < (1 . 92'3 I** 0 . 925 ~- 'M: ORAN ·( o.950 4 l****** .... o.95<) >= ORrıN < 0 . 975 5 f *** .. *"""***'* l).975 >~ ORAN .;: 1 • ()Ol) 6 I ·* "'**....,***"**** 1 . COO ). ~ ORAN < 1 . 025 a 1 ********* **'*'***'* 1 .OES >"' ORAN < 1 .Q30 8 '***********~·~** 1 .1)5<) >-= ORAN < 1.075 12 I ·•******'***..,.**'**********~ 1 .075 >= ORAN < t .ıoo 12 '*****************~***~** 1 . 100 >m ORPN " 1.125 17 1*•**4•***********************~·** t. 12:5 ) o ORAN < t . 150 13 1 *********•·••************ !t* l.ıso > =: ORAN < 1.175 l 4 1 ********'•***********~** .. **'** ı . 17:5 >= ORAN < 1 • 2()(1 6 '**'***'******* l.21')0 >= ORAN < 1.e2s s l**lf******* 1 . 225 ) :s ORAU < .. ı .2:;0 4 l•lt******* 1.25<) >r: URAN < ı .E75 l I** 1.275 >= ORAN < 1.300 o t L30t) ORAN ı . ::ıes '• I******"'* 1.3<?:5 ). ::J ORAN 1.3!50 ı I** 1.350 >=: CJR•1N t.375 2 '"***

Subnasal - Çene

Pupillalar arası

ucu (DİKL) mesafe(YATK)

DİKL / YATK= 1.109 G.S= 1.195>x> 1.023

Date: ~-~~-1975 : r l~~= ~2:41

Sl1FL r"'"ll"' C' ıe:ı ııumbeı· •ı f o:1 hg9rv,.tı.:.,ı-ı : '.23 1~CC":a'la"l••n•m•ll'l 311.ıll• ... ~:c·-:ım~c:~:o:_....:;::;ıı'=' ~ -=~:-z·:~o ;~Tıı: n a'"!ı .,_:ntcı~=a~'?::~ '"",2~,..-.~ ,.,.,..r'\'9:11''9-•~~~=

'/erinblP 11ean S.O. Ma:dmum ~1nimum ~=~~mnm•~,"~m~~-n~~s~m•m••e~~=~=~~~~=~:~:~~~~~~====a~•m•••••~•••ouu=~~r-~

URAN 1 • 1075790 ._.. OB6'tb48 1 • 3697ı)41J c.•. '12!'.'79EIE! •=-=~==n-ı:s•2l•"',...,'ca::""l':"f=a::ı=:"t=':"t=n·.";~ """;~. l:!' e:~:o":'==~=~:r':"'!"~w:~~~z..._rf:zt=nu-=ı:1=1"•11••n::nr:tm~m1::2~ı ~::ı~r:su

!NTERVAL COUMT HISTOGRAl1 "'=·o TTC •rım:::mı• •ll"lW1•a~==eı1ı=~ ıos -==:':'"=~==•ı:ıu:ı':l:ı<D::...,;necnr::roa ::a:cn:mıw•••c11ı:ıae•ıı:rtrn:ll'' .. r ·.ı:t• • uı .. r "!"lt=":ı:rtır:.

ı~ . ?ı,•:• ) "" ORml " O . 92~ 1 1 •* •) . '?25 ORl\N ı:• . '1'.50 3 1 ~"*** O. 95() ~ "r.' ORAM ı) . 975 S 1 **'** ... •** ı). 9'?5 " "' rJRAt.I 1 • •.••;ı(ı l 1 ~" 1 • 01.J•) > .. ORAN ' 1 • oes 11 1 ** ........................... ... t. ue:3 ORAN ( l . Q~O 10 ' "***•**"'******* l .O~U ~~ORAN < J.075 9 f***-•*******~* ı. ü'J'l onAN ı. ı oı) ı :ı ı * * ** .... ,.,, .. ,., ....................... * 1. lt~tJ ı- ORAN 1 . 125 2'C:! 1 "'*'*•*****41-tt-•••••••*"'•**•.-•*••+fli"' 1.ızs ORAN , 1.150 ıu 1•• .................... . 1 • 1 Sı.· ; "' ORAM < 1 • 175 ı e 1 .. ~ ........... •********* ı . ı 75 ., .,, ORAN ~ l • eocı 1 o t .............................. ...

ı . eoo ~ .. ORAN ·: ı . ees .. ı ****** t . t!25 •, = ORAN 1 • :?50 3 ı ** ****** 1.251.' ~ .. ORAN , 1.e?s 2 1 ...... t.e75 ORAN ~ l . 30U ' ** 1.301.' ' • ORAN 1.325 e ' ""'"' l • 325 '.!RAN 1 • 350 ı ı • 1 .35•.• ORAM ! . 375 1 •'

ucu (DİKL) Subnasal - Çene

Gözlerin dış kenarları arası mesafe(YATL)

DİKL i YATL = 0.747 G. S = 0.76> x> 0.734

Dete: 2-03-1795 I Tl~e: 12:41 SMPL rRnge: 2 124 Numbar o f obıııervat lc-ns: 123

Variabltt Mean s.o. Maı:1mum

ORAN 0 .7479359 0 . 05"17419 0 .7104625

INTERVAL COUNT HISTOGRAM

111 nıınunı

1) .6234394

~=•••o•••a••w9sa:c#•c~===•••~~a•==~e~=~~a~=~~~c~u23aa•amaensn=~~-~~=~=

IJ .615 :- ~ ORAN < 0 .63C' 1 , .... 1) . 630 ' "' ORAN ' u . 6'•5 2 , ..... * o .64S :>• ORAN < 0 .66U 7 '*******••••••• fJ .660 IJRAN •J.07'5 s ................ o .a7:5 ' "' ORAN ": 1) . 6"10 5 I*********'* 0 .6'i0 ' • ORAN (ı . 705 l 1 i+•••••••••••*****•••.,.. •) . 70:5 ."' ~ ORAN < r~ .72U 7 ; ..................... * ".> . 7e O .... •JRAN ,

•.ı . 735 ll ' ~~····~·········~***** 1) . 73:5 >• ORAN 1) . 75ı.ı 17 ' *~****•••• ..... ************•••*~···~ •) . 750 ~ ORnN '·' · ·; ss \ 4 l**~•****•·~···~··******•·· ~* •> . 76~ .' .. ORAN ıJ .70V 7 '***··············· (•. 700 'JRf\111 t .. •.7=i'S 11 ·~······~··~·~····••4** (•. 79e; ... 011~\N .. I~ .81 •: 8 t~•********•••*** 0 . 8 1(• 1JR(.1tJ '.1 . U-2~ :.1 I •·•**** •J.02~ ,' " 01\AN l.'.8'+1! 5 t ..... ******* ' .. l. 84t) ... ORf\N <J . U3:5 , .. .,. 1) .8 :3~ ,:~ ORAtl '.'.87Q ı; 1

•) . 1J7V ,- lJRf.llJ t.'.885 '.'

lL 8FJ5 :•,.. ORAN c') . 7('(' .. '*~*****"' (.J.9(H"' tlRAN fı. ?15 2 , ....... *

98



DİKL / YATM = 0.498 G. S = 0.506 > x> 0.490

[lateı 1-30-199!3 I Time: 15:(!Cl 5MF'L r "ngrı: 2 l 2'• Humbeı· of obsz...-vatlons: 123 ;:"":;ı:nn=:a~-=~a:ı:s .. 111!:D=ro~ıı==ı='l'l'l.-t1't~1"':1"a~ft~'"$~U:ıı:a.oam:;:ıı~==nı::r"tı::::s :s-ı=ae.::~::s==:-::.~=~e'e:'ı:!ı=:oı .-ı=ııe~=~~#:&'ı":~~ı

V°'riable tlel'r> S.l). M°'ıtimllm MiıümLım ·

IN fERVı'\I. COUNT HISTOORAM ~~~u~==~a~~===~~~~~~=~~~~~~~~~=~~=~2~==~~==~~==~=~~~~=~~~~~:~*~~=•==e~=:~

0.'ı19ı) ) :c ORAN ·:~ C).tı275 i? '*"**•* o.ı,275 >!":" ORAN < 0 .4370 4 '*****~**** C. 1+370 )~ OF.ı".\N <( o .. 1+465 2 '*,. .... ** () .4465 >= ORAN ~:. <> .'•:!'60 q '*******~~*******••***' t). lı560

, _ ORMI 0.'ı65S 6 '*******~******* 0 .46 SS >= ORAN o .ı,;::ıo q l*************~*******• 0.l.t750 >~ OR"N '· ı).4945 t 1 '****~··******~**•***~*•**•* () .(\·S't5 >~ ORl\N "( o .Ct9 40 13 ı **4t**•·~··.fıt. ..... .,.***<41t..,. ... ""*"" ****" *-lC-*** 0 . 49'1(1 >~ ORl'IN < 0 .. 5035 1•3 '**~************~~+•**•*~*•••4~4 ı) . 5r)35 >= ORAN < o .:H30 12 '** ~ *****~*****~*******~**··~* cı.5 1 30 }=: ORAN < 0.5t?E5 13 '**•••********•*••*#*****•**••** 1) .522:3 >= ORAN < 0 . 5320 9 '****~**-*********•***~* 0 .. 532(1 >~ ORAN ( 0.54 15 5 '************ 1).5415 >= ORAN i).5510 :s '******** .. *** (1.5510 ) e ORAN < 0.5605 2 f ·~Hf***' <) . 5 605 ~ = ORAN () .57!)0 3 l•****•«* o.::;7,,o _,.,. ORAN 0.5795 4 '***'***'** ... * (•.579~ / !":" 01\1\tJ

, . t) .. !;:890 o 1

(1.5990 ) = ORAN !).5'785 '***


Üst dudak uzunluğu (DİKD)

DİKL i DİKD= 3.150 G .S= 3.211>x>3.089

Date: 1-30-1995 ı Time: 1St10 SMF'L ı-<"nc;ıe : E 124 Nt.ımber o f observations' ıe3

Variable ~le an s.o. M.ıl><imum Minimum

ORAN 3.150309(:, 0.2652359 ,, • 3 1138040 2.4759520 ;

INTC:RVAL COUNT HlSTOGRAM =~~~:~==~~a•~acn=n=nm•n~=a~=c~s•r.~~c:a•~~~"=D~~~==zd~~~~t~~~~~~~~~=~~,~~

a.4 > ~ ORAN < 2.5 t '** 2.s >= ORAN < 2.6 o 1 2.6 )ııe:ı ORAN < 2.7 o a.1 '>~ ORAN < 2.s 2 '*"* a.a ') !': ORAN < 2.9 14 '*~**********'it***·~ 2.9 >"" ORAN <. 3.!) 14 I**************•*** 3.0 >= ORAN ' 3.1 30 ( *********.***.'*'***'*** ·~· .. ***4'**1-off *~4-f'l'* 3 .1 >"'l:' ORAN < 3 .2 ?.2 1 *'************** ...... .,.* ....... **** 3.2 >= ORAN { 3.3 13 '****••*********• 3.3 >-= ORAN 3.4 11 '·************** 3.<ı "" ORAN 3.~ 7 '*****~*** 3.5 >~ ORAN " 3.6 5 '******* 3 .b >~ ORAN 3.7 t) 1 3.7 > ~ ORAN < 3.e ,_ 3.8 .~ ~ ORAN < 3.'7 1) 1 3.9 ~· "!"! ORAN < 4.0 1 '*" ,, .o ORAN < ,, - 1 !) 1 t;. 1 ::·:: ORAN <'. '*·2 f) 1 , ... (?: ) -= ORAN < 1,.3 '** '•·3 >= ORAN l.+.,4 H•<>

99


Dudakların birleşme hattı - Çene ucu (DİKJ)

DİKL I DİKJ"" 1.501 G. s = 1.516 > x> 1.486

Datn• ı -~0-1995 ı Time : ıs:ıı !;tlFL r -.ngoı E' ıe:,

U•.Jmbcr- of obu-r ı ·v""'ti on~ : 123 "'l''?"'P ""VD•a--='~~.,..,...,,. ..,. ~r~ ~ -ır. . ...,, ~~r~~--e -~~::- .-=~ ~~=--:=~=~""l'~-r.n~r-=n•r.tt,,. ... a•ft-.,,,..,r.ı,...,Tl• r••ısn

'i~r\ab l o Ma,.,.n S.L> . Ua :: ımum M\ııiml•m ~9ft~~•,,••~"-~"~ r "- ~~-~~--r~r,~~T··= ~=~-r~~n~v ~r~~~~r~Tw-a~•~-~-,~ı·~""~' ·~n

URNI t .5•'.'1725'• •) . 1)6550<+7 t .l: :?!>'.C?'ı'~ 1 . 25<!987~) ~-"~•~ •~n-~ N~~#-~ft~~:~r~~~r~~"~~~~~~-=~~~c~r~~=~~ ~~=--~~~~~~-~-"~""a•ı~~-"

Crl'rER'••iL COUNT HI!HOC:RıiM ~~•~w~~-~rt~rw~ ~r~ ~~~~~~w- ~~~~r~e~ - ~~r"~~Tn~~~~~cn»~~''nftr~-r-~~~-~~rr~~~

l.<?11 .-. UR~M l.26 '"*

ı. e6 >• unnN 1.ee o ı 1 • 28 ; '" ~RAN 1 • 3(' t) l .:?O >• O!\AN 1 . 32 O l. 3 2 ·'"' Ol~MJ 1 • 3 ·'t ' • ORnM < 1.36 : • URAN 1.38 ' • Ol~nt~ ' 1 -'•O ~ ~ ORnM -'. t. !t2 >o 0111\N ·' 1 . 'ı4 -,. .. OR{'N

1 . 3'• 1 . 3 6 \ . 3 H 1 ... o t · '•2 t. 44 1.46 l."18 1.:::0 ı.:;2

(1

1 2 <+ 9

<+ H• 13

q

16

'""~ l••il• 1,, ........ ** 14*•*******••••• l«!t* .....

ı ················· ı~····················· · ·····~········· l •~······· ··················

1 · '•b •" OR~N ..: 1 . :,9 • .. ORl'\tl , ı . :3·) ' " nrınıı -: 1 . ::;2 ' T IJRMJ 1 • !'Fı 21 ····~~·······~··········~ - -~ ~· ,~ ···~ 1 • 5:, '. ., ORf\N ı. :.;6 1 ı •••*•••· ····· ~···*·· 1 . ::6 ' '" ORAM ı.ss 8 , ........... , ............. 1

ı . sa >" ORAll 1.60 b 1 ...... "t .......

\ . bO g CRi\N 1.62 6 1# ............ ,,, ... 1 • 62 ' .. 01\f\tJ 1 .o.:. e , .......


Gözün dış kenan - Dudaklann birleşme hattı (DİKM)

G. S = 1.087 > x> 1.047 DİKL I DİKM = 1.06 7

Oi\tıt : 1- 30-199'!i ı Time: ısı 12 StlFI_ ı· ,-ıngın ı? 121•

tıuınbnı· of obsmrv.a t iol1a : 123

1.0 67630b 0.0876224 ı .S!9\961ı0

CtJUNT HI STOGRmt

(1 . 873 . .... URAN / ı) . 9 0(1 1 '** ı) . 9°)0 ~ .. QR(\I~ 0 .92S 3 '****** ·) . 'IE5 ORAN ') . 9'JO 4 ................. Q . 9:50 ) n llRf.'ıM o . ?"75 8 ··········~······ c~ . 975 .. OR(\N . 1 • ')')(' 13 ' **•················~······ 1.0 0 0 : ~ ORnN .. t . C'CS ıe 1 ······•**'*"**** ................

o .e915!lv7

l . 02:5 .- .. OPNI ı . N'lO tb 1 ................. * .................... .. .. *••·• l. 030 ·;. - URl\N < l .075 17 1•••••·········~·*****4*•****~·~·· ı . ·Yi~ ': .- c5ı~nı ı l : 100 ,._; - -

- ,*.**;·····~···-~·-~· <.

ı.ı oo >• ORAIJ l .125 12 l•*****.*****•••***•+4•M• ı. ıes ~ - QRıC\N ' ı . ı:so 7 , ...... *'***••••••• 1.ıso >• Ul"l~ll < 1 . 1·75 7 '**••••••****** l • 17:5 >~ OR"'N t .200 1)

ı . coo ')n ORl\N ( ı. ee:ı 3 , ....... ı .ees >• ORAtl ,. J . 2:50 <t f *****••* 1.25•.) : .. ORAN ..: ı .275 3 '****** 1 . 27~ >"l'I ORAN 1 . 300 3 '***•**

. 100

101



DİKL I DİKR = 0.623 G . S = 0.63 > x> 0.616

Oate• 1-30-1995 ı Tim'!• 15: 14 SMPL rangaı 2 12'• Uumber· of ob5eı-va ti c•ıısı: 123

ORf\N 0.6233tC?9 0.033493•) 0.708893'• 0.5460126

!NTERVAL COlJMT HISTOGRAM ~~~~~~~==:~==~~n~:===~~~=~u~~-~~~==~~=~~a~~co~~~s~c~===e~~nr.=~:=~~:~==~~

1) . 540 >= ORAN < 1).549 ı '** t).549 >= ORf\N < o . 5se 1 l•• 0 . 558 >= URı:\N < 0.567 '.3 I•'***•* 0.567 >= ORAN ., 0.576 7 !•**•****.-**** 0.576 >~ ORAN < ı) .585 c t••** t) . 583 )e ORAt·I < o. 591+ i (ı '***•••44********•~ 0 . 594 ~>' ~ ORAM < 0.603 8 .......... * .............. * (J. 603 ) -:::: ORAN < Q.6 12 12 1•****••*4***•****•••• <).612 ~~ ORml < t).b2l l 1 1 ....... ***••*•-*•••••·•* 0.621 )c: ORAN < •) .630 19 '**********4**•******·•***~···~ ··~· •).630 ,'!- :: OR•)N < (• .639 13 ••*•****•****•***•****•• <) . 639 >= ORAN -: 0.648 1'J '*********•******~* 1L6'ı8 ) r: ORAN .( 0.657 9 1 ****•*•.ıt·•••••*** 0.657 ) e ORAN < 0 . 666 2 '**** (l . 666 >'!ZS ORAN < 0.675 s '******'**'*

---~;-e7~-~0RAM ~ ·• .. l; llB't :!"" __ , .. ,,. .. ....,...,..... ---·- &··---

o.t.Stı >:: OR(IN <:• .693 l l•• ı) .693 )::ı: ORAN <. 0.702 2 I**** 0. 7(•2 .>n ORAN " C). 71 ı 2 '****


Kaş hattı - Çene ucu (DİKS)

DİKL 1DİKS=0.523 G . S=0.53>x>0.516

Oata: 1-30-1995 / Time• 15ı14 SMPL rangu: <? 12'• Number of observ~tiona: 123

ORAN 0 . 5233"il20 o.o34<ooeı 0.6783248 o . 4eetı373

tNTERVAL COUNT tHSTOBRAM a~o=~~~daa===R=#=mc=e:=n:ı====~~~~4•~~n~casc~~~n~a~=w~~~~c=s~~~~=~~:==~=~D2

0 . 4eO >= ORAN ( (J.(t35 2 I*•* 1).435 >~ ORAN < 0 . 450 o 1 ı).450 >= ORAN < o .465 2 '*** (1.465 >= ORAN < 0.490 6 , ............ 0.480 ;.= ORrtn < 0.495 10 , ...... * .... ""* ... *** 0 . 495 >= URAN < o.::sıo 25 '************~~*************** o . sıo ) z ORAN < •.l . 5!'!3 17 '*****************•** o.525 >= ORAN < <).540 eç ''**** .. ********'•********** ~·····~** •). 5'>0 ) e:ı:ı ORAN o.sss 1'• I••••••••••~•**** C•.555 >:s ORAN < 0.570 7 I•******* 0.570 >=- ORflN o.::ses 7 '******** o . 58S >=- ORAN < 1) .600 3 il>*** 0.601) .> c ORAN <'. ·~.615 (l 1 (l.615 >~ ORAN < 0 .630 (1

0.630 ')> c ORAN 1) . 645 (1 y.c. vüm;EK~~~ETiM f(URULU 0.645 >s ORAN <. 0 . 660 (1

•) • .!ıôt) >=< ORAN < 0.6./S o ~AiT~\tfiii Mb.:tailfll •).675 >~ ORAN •).690 l '**



DİKL 1DİKT=0.377 G . s = 0.382 > x> 0.372

Oale: 1-30-1q95 / Time: 15:1~

S~!PL re1nge: ;;? 12'• tlumber of observatiomu 123

'/aı· iab le t1ean s . o. f'la::imum

ORl\N 0 . 3770!708 0.02'ı2651 0 . 4325581

Minimum

O. 31 :S'7S<J<J ~a~~~~~~~=n~,~=~,~e==~====~=e~~e~~~~~~~c~~~~B~o::=~~= ~~~r-~~~~=:~:~n~~=~,

CNTERVt'\L COUNr HISTOGRl\M ==~="=~~~=:ae~~=~~owrn~~=3~o~N~~~on~~=un~n~~=~~Q~~~~~~=9~~~~~=~=~~=~~r.~r

O . 31;:r; ~' ~ ORAN l) .. 318:1 , ... 0 .3185 >:s ORAN : 0 .3250 2 '*** 0 . 3250 ;. :-ı. ORl\N ·~ 0.3315 1 , ..... 0.3315 >~ ORAN 0 .3380 3 r ••••• 0.3380 > ~ ORAN ~) .3'•'•5 2 , ....... o . 3445 >: ORAN <. ') . 3'S10 10 ··········•*•••• ') .3510 '> ~ ORAN < Q.3:575 7 I•***•***••• 0.3575 / = ORAN <'. ı:•.3&1•0 1 1 !•••************•* ,, • 36<t<) >~ OR.~N 0.37(15 6 ............ •).3705 >= ORAN < •) . 3770 21 t•••**•*••······~··~·••1•••***** <).377CJ , ,. ORAN ,. f) . 38:35 9 '****••········ (1. 38'35 ) :::t ORAN ( (1. 39•)() 13 1 ......................... •*** ') . 3900 ~ ~ ORAN 0.3965 13 !•***•***•****••••••* 0 .39&5 ORAN () . 4030 4 '****** c) . l t<)3t) : ı;r ORAN 1) • ' •095 a '****•******* o.ı,(•9S ) :ot ORflN < <). 4161) 3

, ..... _ ... " · '•160 ) : ORAN ,. •).'+225 6 , ............... 1).4225 ) s ORAN : o .<ıe9•) 1 ..... 1) • ' •29(1 ... .. ORAN '• ı).43~~ 2 , ...

Subnasal - Çene ucu ( DİKL}

Trichion - Dudakların birleşme hattı (DTJ)

DİKL 1DTJ=0.504 G . S = 0.513 > x> 0.495

Datıu 1-'30-1995 ı Tlmeı 15ı 13 SMFL rengeı 2 124 Nuınber of observationsı 123

Variable Mean s.o . Maı: iınuın Minlmu'11

ORAN 0.5048717 o.o<+eo0es 0 .6058632 o.40'+403e

tNTERVAL COUNT HtSTOGRl'ıM nuoa~ccc=a•a~~a:~~2~~~-a•~~onunn:r.:ırac~•cn:a•aamed===un~m~~-•~=~m~~~~e~r.~~=~~

0.40 > .. ORAN < 0 .41 1 , ..... 0.41 > .. ORAN < 0 . 42 2 '***** C).'•2 >~ ORAN < ı:•.43 l '*"* 0.43 ;-,e ORAN < C).44 4 '********* 1).44 / = ORAN 0 . 45 2 , .......... 0.45 ~= ORAN ' 0 .46 7 1***********•**** •).46 >~ ORAN < <).47 8 '*************••••• 1) . 47 ) "' ORAN < 0 . 48 7 1•~·······~•***** ('.'•8 >• ORAN <. 0 . 't9 16 '**••••******************•**~~*~*~·* •).49 >"' ORAN < o.so 13 .............. ~··············· 0.:50 >= ORAN < o .zı b '*'************* o .51 >"' ORAN < ı).se 1(1 1 .................. ****«·•**'* o. se >= ORAN < o.sa 15 ' ***•*•••••************•*•••****** 0 .53 ) "" ORAN ~ 0.34 b 1 **********·•••• 0.54 >= URAN < 0 . 55 7 l**..,.******•••e•• (1.55 )o ORAN < 0 . 56 6 , ........................ •) .56 ; .. ORAN < 0 . 57 5 , ................... Q.57 ) "' ORAN < o.sa o 1 ı).58 >= ORAN ,, 0.59 2 , ......... 0 . 59 :""' ORAN ·~ 0 .60 2 fe-•**~ C) . 61.) >-= ORAN < 0 .61 3 I*•*****

102

Glabella - Subnasal (DİKO)


* K YDİKO I DİKL = 0.970 G. S = 0.993 > x> 0.947

DatP : 1-30-1995 ı Timeı 15:34 StlF'L .- ... nge: 2 124 Number of observatio11s: 123

'Jariable Henn s .o. t1a>:imum Minimum

ORAN 0 . 9709585 0 . 1035859 l . 2213'•60 0.6443256 ~==~~~=~==c==~========aca*=~~as=~~~=~=~~~am=~~~aD•~~~~aca~~===~~=~~=~=~=

HlTERVt)L COUtlT HISTOGRAM ı:ıı"C:a=as-<cı::1cııı:r:cı=ıı-ın:to:a::•"1•aaıt:ı11D 1!iı! ın.111s:.•.a:ıa:s::J=ıı::t ·=:c::ı=•==::=car• •lı'll~a'CGco~~-=<aa.:ı:"'='!.l"l'l'=::S="==;:-==~ız-

<) .630 ) e ORAN < 0 .665 '** 0 .665 >= ORAN < 0.7()0 •) 1 0 .700 >= ORAN < 1).735 l '** 0.735 >= ORAN < 0 .770 1 , ... r) .770 >= ORAN < o.eos 3 '****•• o.eo5. >= ORAN < (l . BtıO 7 1****""******** 0 .840 >= ORAN < 0.875 9 I********•*~*****~ 0 .875 } c ORAN < o.910 \1 '**************'***••** 0 . 910 >= ORAN < 0 .945 15 ' ******•********•******~**•** •).945 >= ORAN < 1).990 18 l ****************' .. **************** 0 .980 >= ORAt~ < ı . o ı s 16 '******~*****•*•*****•*******~* ı . 015 >= ORAN < 1.050 15 I****'*****•••••************** 1 • «)5l) >= ORAt' < 1.ô0s 9 '*************** ... 1 .1)85 >= ORAN < 1.120 9 , .................. 1 . ıeo ;..,, ORAN < 1. 1:55 3 '****** • 1. 1 :55 >~ ORAN < 1 • 191) 2 , ...... 1 .190 , .. ORAN <. ı .ees 3 '""**""'*

3.2.3. DİGER YÜZ BOYUTLARININ ORANLARINA

VERİLER

Gözlerin iç kenarları arası mesafe(YATF)


YATF /YATG==0.874 G.S=0.894> x> 0.854

Dateı 2-03- 1 ,95 I Tim~ : 1 2:~2

SHPL. r.ı-ng<'!: 2 l2'• Nuınber of <:>b!""' .. -' ~ t \oııı;: 1'?3

INTERVAL CDUNT HISTOGRAM

0.60 >~ ORAN <'. 1) . 63 1 , ..... t).o3 ;... :=: ORAN 0.66 l ' *" 1).66 '.:,-:- URm..ı 0 .69 ?. '*~**~ (1 . 6'7 :· :::ı fJ RAN '). 7C 2 l~·ıt"'**

o .7e ) :"'. ORAN < ı).75 '• 1*~**4-!tiHf·•

ı) . 75 ··~ ORAN 0.7B ,, llf'-'f+.-IC>**'* ... * u .78 >:: ORAN f, ı) .81 13 '*************•*~*~***~·~*** <.) .81 ORAN < (l .134 17 l*~*~*-~4~****~•4•~*~*****~*··~*~*·~ •).84 ~ ~ ORAN <'. ı) . 87 ıs '******~*****••***•~**~~~~**~*~* ı).87 ' '" URAN <'. r). 9(l 17 1 ~·•·-tt lf-•**."°*'*~ •* lf..tf.-!t-•Ht**"""t'**4~"°°"*~*4f•'f.lıf'* f.' . 90 >'!:'!! ORAN < ı) .93 14 I**~*~**•***•**•**~*•*•***~•** (J.93 =·= ORAN ,. 0.'76 10 t~~~-~··*****~··~~4~•*

r) .96 >"' URAN , •.•.99 11) !****~***•**•********* f).99 ·= ORAN 1.02 :,; '**'***•***•* ı.oe :·= ORAN l . (15 5 1 *****~**i"*<!t 1. <.•S . ' = ORAN < . l .08 2 1*11-'*** 1.00 >= ORAN .. 1. 1 ! l**•

103

AiT

Ağız

Yüz köşeleri arası mesafe (YATH)

genişliği (YATM)

YATH I YATM = 0.356 G .S = 0.362 > x> 0.35

Oateı 1-30-1995 I Tlma: 15s35 SHPL range: 2 124 Number of obsarvat \ons: 123

INTERVAL COUrJT HISTOC:lRAM

0 .21 . ~ ORAN <. 0 . 22 , .. o.ee >• ORAN < 0.23 o 1 0 . 23 > ... ORAN < •) . 24 l) l 0.24 >= ORAN <. 0 . 2:5

l '** o.es >-=-URAN <. ı) .2ô o 1 0 .26 ) "' ORAN < 0.27 o 1 o.e7 :'e OP.AN < o.ea C) J o.es '.;- : ORAN < 0.29 o l 0 . 29 ' "' ORAN <'. 0 . 30 o 0.30 ) = ORAtJ < o. 31 o o. 31 >= ORAN < o. :?e 4 , ....... .

C).32 )-c ORAN < ('.33 q '*****'**•**•••• 0 .33 '_:,.~ ORAN " 0 . 34 11 l•••***•••• .. ••• .. • 0.34 >~ ORAM < 0.35 17 ••••••********~···~·~···~~ o . 35 ). = ORAll < 0.3ô 2'1 1 .......................................... ~-..-- * .. '""* ....... ** 0 .3b ···. ::s ORAN <. 0 .37 \8 , .................... ~*~~ ... . (1 .37 ·· ~ ORrıtl ": o.:=a 13 !•••••••*****••••~~~~~• 1) . 38 >~ ORAN < r.•.39 \~ '*•••••••••••••*****~· 0.:?7 ' ~ ORAtl < () . 40 9 I•••••••***•* O.tt') ~ i3. ORAN < 0.41 o 1 t). , .. ı · ~ OrtAtl ,. () . 42 (>

r).<ı2 :-: ~ ORAll .. ı) .43 1 "*

Ağız köşeleri arası mesafe (YATH)

dış kenarı (YATJ) Bir gözün iç , diğerinin YATH I YATJ =0.793 G. S"" 0.808 > x> 0.778

Oateı 1-30-1995 / 'Ti.mu t~h35 SMFL r~nge: 2 124 Nur.ıber o"f t.ıbüta•·va ti ons : \t?3

Varie>bl~ Mean s . t>. l\a:.imum

ORAN o . 793tc63 0 . 0661769 c) . 96•:>9007

tNtERVc:\L COUNT HI STOl3Rı'M

nı.ni.mum

0 . 4ô2.E8 13

~aa~~~~~»~~~~~~~~=t~a~~~~=~c~=~~~~~==w~~~~=~=~~~~-~s~e=~#:~~~~~~-c~~~~a

c) .45 , ,, ORCIN < O.'<B , ... 1) . 49 ;: ı=: ORAN .... 0 . 51 (J

o . sı >= ORAN < «) . ~4 o 0 .':54 ) :s ORAll ~• . 57 1 ı ... 0 . 57 >= ORAN < ı).60 o 1 l) . bO ::: == ORAH < O.b3 o l 0 .63 >= ORAN ( ı).6ô 1) 1 O.ôô >-== ORAN <'. ı) . 69 2 '*** l) .6'7 .... ORAN < ı) . 72 7 l••*****it••• 0 . 72 > .. ORAN < 0.75 1 '5 ı*•**~*******•*••*~*~•* 0 . 75 } a ORAN o.:a 24 l *•****•·~~···****~***~*•*•*·~··~*** 0.78 >= ORAN < 0.81 24 1 *******•****''!t*******1tititit***•·•* .. **** IJ .81 _, cmmr <: ı:ı: ffli - - ~ - ·- · ı *~--~ll-~4<F;t.4'!1 .................................. ****** 0 . 8'+ ) " ORAN <'1.87 l~ ' *******•******••****** l).97 >= ORAtl < 0.90 4 '•·•*••* 0.90 >= ORAN < fJ . 93 4 ı .............. l). 93 ::- '= ORAN < 0 . 96 1 '** 0 . 9ô >-= ORAN « ı) .99 '**

104

Ağız köşeleri

Burun kanatlan

arası mesafe (YATH)

arası mesafe(YATG)

YATH/YATG=l.359 G. S = 1.385 > x> 1.333

nat,.: 2-<•'3-! 995 ı Time: 12: '•2 SMFL range: 2 124 Number of cıbaıtrvaıtioma: 123

Variable Mean s .o. Maximum

. ORAN 1 . 35931)4 l 0 . 1126610 1 . 6078430

I NTERW\L COUNT HISTOGRAM

ıı.855 >= ORAN <. 0 . 900 , .... o .·mo ~"::::::: IJRAN <'. o.'145 r) 1 1) . 945 ,'} -::::: ORAN < (l .991) t)

0.790 -.~ m:ım~ •., ı .•)35 o 1 . ()3!:: . ,,, ORAN ' , 1 .f'8(• o 1.!JEl(• ·: ~ <JRf\M ~ . . \25 1 , ..... 1 . 125 ;- ıs: ORAN 1. l/(' " ~ ~···· 1 . 170 ' "' ORAN \ .EtS b 1 J4- •*~ ·~.lf·

ı.aıs '"' ORAN 1.26(• 13 l ··~·**•*••**'it**'" ı. e&o ';. ~ ORAN l . 3•)5 11.• , .............. ~ .......... 1.305 :·~ ORAN 1. 350 13 ı·~~-··~··**••***

Minimum

f). 857338( ..

1 . 3 50 ORAN < ı .::ı'>5 i?B J ••·····~··~··•*•4·~·~*···~·*~•4• ~ t .395 '· ~ ORAN <, 1.t+lRt 2•) '*••***********•••*·~···~ l.lo40 ... ORAN < t .485 14 1 ............ *****"'**.ıt·••• l.485 : -· ORAN < 1 .53•) '·~~ .... .,.. ..... 1.530 ... = ORAN / 1. 5 75 J · ~ ,, ... l . 575 ORAN t .62<:• :~ l !f--!f-.W.4


ıniktan(DİKC) Görünen kırmızı dudak

YATH I DİKC = 2.893 G. S = 3.023 > x> 2.763

o .. te:· ı-3C'- t99~ / Tim<>• 15:35 SMPL rangeı e 1E4 Nt.ımber ot ob!lG!I ·.-atioıın: 123

ORf\N 2 . 8939197 0 .5b22196 5 . 5~78~10 1 . ô259710 i ==~==~:~e~~cc~~=~e~:~,~~a=?.e~=~woe~~D=~~aaa~=,=2~~~~%;~~=~~~=:a=~=~~~e=~

1NTERVAL COUtlT HCSTOGRMI

ı. so ): ORAN ' · ı .75 l , ... 1.75 >= ORAN < 2 . 00 2 , ..... 2.0<) >:n ORAN 2.E5 2 , ..... 2 . 2s >::: ORAN 2.50 17 l ****-"'*~*.pt.*~**** E . ~O > .. ORf\N < 2 . 7~ <ıf) ı ~-~**~~*·~~·*•**····~~~~**~********

2 . 75 ··~ =- ORAN < 3.00 22 '****•***·~·~·~~·**** 3.oo >~ ORl"lll 3 . 2'5 15 \ ...... .... .,. .... ~ ..................... 3.25 '\ .:-: ORAN / 3 . :Si) 11 '********** 3.~(J .... . ~ ORı:ıtl <'. 3. 75 3 , ........ 3.75 >== ORAN •: , .. ı:ı0 '.j 1 lt'•*** 4.00 >= ORAN <+.C?5 e l*• 4.es >= ORAU < 4.50 ö 1 4.:50 >= OR•iN .;: 'ı . 75 l , .. 4 . 75 >~ ORAN < 5.00 () 1 :5 .()() >~ ORf\N ~.2s l , .. '5.25 >• ORAU <'. 5.50 o 1 s . zo ) ' '=' ORAN 5 . 75 1 I*

105


Nasal kaide hattı - Subnasal (DİKH)

YATH I DİKH = 1.182 G. S = 1.209 > x> 1.155

Oate: 1-30-1995 I TlMa: 15236 511PL ran9•• e 124 Mumber of obaarv•tlonaı 123

,ORAN 1 . 1825172 o.1170314 1 • :556:571 o

HITERVAL COUHT HISTOGRAM

o .eeoo:;97

~e•msae~oam••••e••••a•~a~:~ucn==~====~~=-~•a•aame•••••aa•~••n•nm••r••ft~•

('1 .80 >• ORAtı < 0.8'ı 1 , ... CJ.84 , .. ORAN < o.8e o 1 ı) .68 ) m ORAN < 0.92 ı '** 0.92 )'" ORl'\N < o . 96 o I· 0 .96 >• ORAN 1.00 1 , ... ı.oo ) a ORAN -: 1.04 7 '*****•········ 1.1) 4 ) • ORAN ( ı .oa 8 f*******••••····· ı. 00 ) a ORAN < 1.12 1e I•••••••••*•*****•****•••***•******* ı. ıe ~ ~ ORAtl < 1.16 18 f ............................... ............. ~ ......

ı.16 ~ - ORl'\N < ı. 2C' 18 I*********•********•••••~••••••••••• 1.20 , ,. ORAU < 1 . 211 14 ......... ·-·········~4······· 1.24 >• ORAtJ < 1.28 16 .................................. 1.28 >= ORAN .; 1.32 9 .................... ı .32 >• ORAN < 1.36 5 ................. t .36 :>• ORAN < 1.40 t , ... ı .40 >• ORAN < 1.44 , ...

.. ---·--- --· ı .49 '• ORAN ' 1.52 3 ······-· ı . :52 ; "' ORArl < ı. :5!> ı , ...

Pupillalar arası mesafe (YATK)

genişliği (YATM) Yüz YATI< / YATM=0.449 G. S == 0.453 > x> 0.445

Dil te: "Z- '.•3- • 9'i'3 : t'i 111'! : ' 2: '"3 GMF'I_ r "ng r · ~: 1 2'ı t'-lurr.bar ..... r ı:"b"'ı~f"":\ .. ) .... n1i ! t 2.2

ORAM Q . 4 1•'17857 <) . 0 210 798 ı) • 5052 077 1) . 3924601.)

lNfERVAL COUNT HISTOGRAM ~s~=a~2~--~~••Q~Q#tı:Ht=~~~~=n~2~~7~:r:~~~~~~~~==:::~~=~~·~,»•s~•••••=Dnn'~

\) . ~90•.' ... ORAN " 0 .396:5 2 1 ......

(J . 3'7b5 !.!RAN 'J.4030 (> 1 o . <ıu3•: >,. ORAll ' t) . 4U9S 2 , ........ o. '+0'1!5 .., ORAN o . 416() 4 l.ıt••••"'t• 0 .4160 >• URAN < 0 . 422:5 7 , .............. 0 . ' •22!5 ORAN ~ 1) 0 4290 6 ı ...... ""' .............. ıJ .42'10 ~ -= ORAN < cj . 4355 7 · - , ................ il-

o . '•355 !.$All <'. 1) .44 2 0 13 I ******~•••••••••••••••• u .442•ı / " ORAN 1) · '•485 12 '****·~·*·······*····· ., . ~·•8:5 ORAN .. <ı.4550 ıs 1 •••···~···~•**•***~**1•••··~ ... ~· tı . 4S:SC' )o n ORAN ,

(' . 4 blS 17 · ~·*** ... ***********~*****••••••· ı) . ... 6 15 :· · ORAM '.l • ' •68') 13 \• ... ~·····~*·~~~~·~·· .. ~·· <:• . 468(' ,. ... ORAN < (' .t+745 8

i• .. **•········· •J .<+'74:5 ; • ORAN 1) . 4 810 s l"'t"~*~* ........

l!.4810 ) ,. ORAN •'. 1) . 4 87:5 6 '**** ... *****• 1) . 487:5 .,. ORAN '· ı:ı • '•'74() i! '*"'*" l.' .494tJ :-.- ORAN < ı) .5005 1) 1 o. ':5005 ORAi~ '· Q .!:.070 1 '* ..

106



YATI< I DİKD = 2.855 G. S = 2.929 > x> 2.781

Oateı: e-ı)3-t995 I Hmeı llh43 SMPL range : e ıe4

Numoer of obseırvations: 123

Variable Mean s.o. Maximum

ORAN 2.8558146 1).3217154 3.7603e6o

INTERVAL COUNT HlSTOSRAM

e . 1e >= ORAN < e.e5 2 '**** E!.25 '"'' aRnN < 2 . 34 l I** E!.34 >= ORAN < 2.43 6 '*"********* E!. '>3 >= ORAN < 2.52 '7 , ............... * .. 2 . 52 >~ ORAN < 2.61 q '****************

Minimum

2. 1855560

2.61 .'> :! ORAN < 2.70 17 '**'*********•*~*****•··*~~«*** 2.70 >-= ORAN •'. 2 .79 20 1****•**•****************•**••**•*** E! . 79 '.'- a ORAN ' 2.ee 13 1 ............... *'***•********* 2.ae ': ::::- ORAN < 2.97 1<) f************•***** e.97 ~= ORAN .f. 3.IJb 9 )********••••••** 3.06 >= ORAN " 3 . 1:5 7 , ........... ,.. ..... 3.15 ';. ::ı:s ORAN -: 3 .e4 5 '*""****** 3 . 2'• ,:; ~ ORAN 3.33 4 '******* 3,33 ORAN ·~ 3 . 42 6 '***********' 3 .42 >.,, ORAN 3 . 51 3 '****** 3.:51 ORAN 3 .6'J t) 1 3.60 > =ı ORAN 3.69 3 '***""** 3.ô<r :> ~ ORAN 3, ·;a 1 ,.,. ..



YATK / DİKJ =1.360 hatu - Çene ucu (DİKJ)

G. S = 1.386 > x> 1.334

OiHel ~=r;ı::ı-t995'"'T Tlinir: 12:c.3-SMPL ı-ange: 2 12<ı

Number of observl't ic:>ııs: 123

Vaı-iabla Mean s.u. Maııimum Minimum ===cr=ııı:=ı=====~*=ı~=;;:!t===?D•~;-;s'lt:':==::'2"!'!:'"=::e=~~~ı-=:::ıı.::ı.";:ıı1:t~~-=~ceı=.==-=="=':c:;c:::ı:*;;a~:::~~.~=::ı=-==:rt.e1'3U

ORAN 1.361)8533 IJ.1129361 1 . 6859630 1 . 0916671) ~~==~~=~~=~=~=~==~~~=cr==~D~~===~~=~~=~~=o~=~=~~===~===~=-~~~~~~~~===~~~~

XNTERVAL COUNT HISTOGRAM ===~~~=~=~~=c==c=~~~=~~~~=~=n==~=~~~~~~=~~=~~~c====~~oe~=~=~:::ı:==~~~~~:~=

1.085 >~ ORAN <. ı.1eo 2 '"'*** ı . 120 :- :ı;; ORAN -: 1 . 155 3 '****** ı.155 ~la ORAN <' 1 . 191.1 6 '***•~*~***'"' 1 • 190 >"' URAN < 1.225 5 '********** 1.225 >-== ORAN < 1.261) 6 '**"'******** 1 . 260 >~ ORAN '. l .29'5 a '**"'************ ı .295 >oo ORAN •: 1 .330 14 )*•***************~****~**~ 1.330 > ııa ORAt~ < 1 . 36:5 ıa 1 *""'*""*****•"'***** .... ** .. ******''.t'""•»"t*** ... 1.365 >= ORAN <. 1., .. ,., 15 1 **' .. ******"****'"************* ! .'+00 >-= ORAN < 1.435 17 '*****~*""*'***"' ...... *,,..~-***•**1-***~*· 1.435 >"' ORAN < 1 . 47C:• 7 '**~*****~'**** 1.470 ORAN 1. :fl()5 11 '***~******.*****~**** ı .5(15 >-= OHAN < ı .s<+u 6 '*~*** .. ***** ı . 540 >:: ORAN < ı . snı 2 '"*** ı .575 >"' ORAN < 1.610 Q 1 1. t:ı10 :""·~ ORAN < 1. 6'+5 1 ,.,., ... 1.645 ):;;: ORAN < ı . 680 1 '"* 1.600 ··· === ORAN " 1.715 '**

107


Gözün dış kenan - Dudaklann birleşme hattı(DİKM)

G .S =0.979> x> 0.949 YATK / DİKM = 0.964

Oat~: E-~·J-l?95 I f ime: 1 2: ~3

SMF'L. range ! 2 lC:!'J> Numbeı- .,r ~·bıaarva~ic•ns: 123

Var·iable Mean s .n. Maximum

ORAN 0 .9641'.'58'1 •) . 06::J 1 922 ı . 2('4 128()

H ITERVAL COUMT HISTOGRAM

U.82 :·~ ORAN o . aı, 2 I**** 0.8'• ~· ~ ORl\t4 0 . 86 3 1 **.._. ..... 0 . 86 >~ ORAN 0.88 2 ( .......... •) .88 ~ ~ IJRAN '). 90 l'• ··~···*····~ ~*~·~··•******~** ~) . 9''} >= ORAN <) .92 9 (*~··**•*•******~·~

Minimum

('.8229645

0 .72 • :"'= ORAN ').94 ıs ı··~~*~~·*•4***~·~*·*~·*••··~·· 1) . 9l~ ~ '::': ORAN ı) .96 18 !••***•••~•****~******~***•~*****•** •.• . 9~ ,. : ORAN ~).98 12 !•*~~***~****~···*~•***** C.' .98 ORAN 1 . •J•) 1 '? 1 **•**'*~ •****•*****········· · .. •**"'·* 1. (ı':· .'> :: URAl-l 1.']2 11 1 *•••*** •*****~~·•1*••• ı.oe : = ORAN 1 . 04 e I~*~*********•*** ! . (ı'+ '..lRAN 1. 0 6 <? f 4 .........

1. t'6 >":': ORAN 1.08 1 " .. ' ı .ı.ıe > ~ IJRAU ı . 1 (> 5 1 ••·»•**""*•"' 1 .10 >= ORAN ı. ıe 1 r • .... ı. !2 ·= ORAN 1.14 2 , .......... 1 .14 . - ORAN l. 16 ... 1 1.1t. · ~ URAN ı. 18 (J 1 1, H.I ·· -:: ORAN 1 .. (;!<) ı.ı

l . 2•:• 'JRAN ! .22 l 1 ".



YATK 1DİKR=0.563 G . S = 0.570 > x> 0.556

Oate: 2-03-1995 / Time : 12:44 SMPL range: 2 1'!'ı

Number c>f e>bserval:lonı; : t23

v .. ı·table 11ean s .o. Maıümum M\nimum

ORAN fJ.5636334 0.0337370 •).6580682 () .4872561

INTERVAL COUNT HISTOGRAN

·~ . 48115 >:-:: ORAN < t).4940 , ..... 0.'+940 >::= IJRAN "( (J . 5035 4 1**"***••• t) .5(•35 >-= ORAN <, 0 .5130 5 '********** 0 . 5130 >'" ORAN .r. 0.5225 4 ' ****"**"' t) .5225 >Q ORAN < (J.5320 7 '****"******-" (•.5320 ORAN f). 5415 tı 1**•*******~**~*****~** o. 5't1S ~= URAN < o. ssır~ 1'• 1 *********'**'** ... ·••**** "'** .... * .. t;1 .551') :-:ıı:s ORAN o. :56(•5 12 '**~*•********-**~*~~~·~· c).560 5 ,.' lT" ORAN •J .57<:••) 11 1 ******it"****** ... * .......... .,. ..... 1) .57<.>0 >-= URAN 'J .5795 16 !••*******~****~•••••~~**•~ ... ~••* 0.5795 .." "= URAN <:' .. !387(} 13 '********•*•**************• ') .5ı;l9(J >-o URAN < •) .5985 & '*'******* ........ <).5985 ,.,. ORAN < 0 .6080 6 I*~*****.,.**'*'• 0 . 6080 ' ·= ORAN '. •.•.6175 3 '***-* c).6175 >= ORAN ı) . 6271) 6 '***********f' (l . b27'J ORAN •).6365 ::ı I****** 0. 6365 ) ;: ORAN f) . 6461.• 1) 1 0.64bt> ' ·'T:I ORf\N l.' . 6555 u c).6555 } r-: ORAN 0.665<) ,,. ...

108



YATK/ DİKT=0.340 G .S=0.344>x> 0.336

P=lt·!"': ·!" - · ·'1- 1'7":?'.~ ı r \m? · ~e : ··'~

f;MPL r i'.n:;ıa: <! 12'• M\..u:~ber f":\ f "·h~,."H .. ~· ?. t i.r\~~ : \ t:.'3

~1":: lmum

·: .3627401

INTE'.R ,'AL COUNI HISTO~RAM

·~'. 2!3bı-.: OH mi 0 .291~ 1 ... <.ı .2715 Uf':(.\I J (".:?.97·.· , ,,. . <•.277(• :. •t ORAN 1) .. :J~:'2!: '-' f).3025 '.1P.f ıı.f "'.:C'8t.' ' J

(: . 3<.'81) IJRAN ( '.3l3:C: J ' ............ (l.;':135 1 Jl~A!J (' . "-!170 ! 1 ı ··-~~·~·~·~4,*•·• ••••*

~linimum

.... 317(' eRl'oN !~ .::.:<.?•'•!.' 12 !•··~-~~··*•••••*«••4~·~ .. fJ • . J c;?45 - ORltlJ 'J . :!3f)(.' .,

:~ ··~•••4•*~~4·~··~

(' .. 330•.' URAN ı~· . 335'3 11 1~~~~~~·***4••··~·~~4·~ ·:• . 3':.!55 ORAn ( 1. :J"• 1 '' 16 1·-~··~•4*4·~~~·~··~*·-~~·· ···~-ı:- .3ttlV ORAN ').2ı'•6S 1 '• !••*•~**•****•~**~~******~·~~ ':1 . 3'•b~ ORAN u. J52(• 11 1~~··~1········~~~**~** (~'.:":'.i20 ORAN <J .35/Ş 1 ~~ l•••·-··~****4••****~

~·.357~ 'JflAN 1.l . 2JQ31.l !> • •.ııı;.••• ............. ·~ .363•) ORAt·~ ('.360~ '• ~ ** •o!f>11t.ıt• !il

<) . ::J60S r.mr,M l.' ··7(. t ) 3 '~ ~~~~~~--~·*· ~~·

·~. 3'74(.> / -. ORAl·J •.•.379~ ~ 1 · ~!t"'•'t- • 4ft4

•). 3795 t.!RAN ('. -~ss•:: ' ...


Trichion - Çene ucu {DİKT}

YATM /Dllcr=0.758 G.S=0.766>x>0.75

Oate: t - 30-19?5 ; Ti ~c: 15 : 30 StlFL r ar.ge: <? ! 2 1

•

Uı.•mber of ob::ıao·vaticns : t<?3

cı. 660'• 7-;91

lNTE'.RVAL · COUNT HlSTOGRAM

C) .66 >~ QR.-ıtl < 0 . 67 , ..... f).b7 >= ORAN < 0 .68 lıt•

c). 6el )-'!": ORAIJ (•.69 ·~ 1

O.b? ) = ORAN ,, 0.70 5 '*******"'*..,. 0.70 ) m ORAtl -: o. 7 t 4 f•••*'*~"""'"* 0 .71 >= ORAl4 0 .72 7 , .,.. ....... !t';-...... "'l'-*• 0 . 72 >= ORAtl < c) . 73 q t~~*~*·•••*••••••*

t) .73 ..,.,,, ORAM ,, 0.74 u t**~·~·******~*·*~*~**

(• . 74 >"2 ORAtl <'. o.1s ıo ı·····~***•****••••• 0 . 75 ·:-- = ORAN < 0 . 76 1'1 1 *****'******•**ll-1t'-t-•*•*•'*•«·-ıt*§*'*'* ••*. (•.76

.,_ , - ORc"oll <) .77 11 , ......... ~··*··~·~·~·~···

(l . 7? >~ ORAM < (J . 70 10 '**~*****'******~~~·* 0 . 78 >= ORı~tl " () .79 ıo I*•*••~~*•***•~**~~*

0.79 >:! ORAN < o.ao "I l .,. ......... * ............ ** ... 0 . 80 >~ ORAN < 1) .81 7 I •'**••••• ~•**"" o .aı ) Q ORAN "'. o.ae e , .......... 0 .02 ~~ ORAN < 0.83 4 , ............. 0 .83

.,. ., ORAN " <). 04 1 , . .,. 0 .84 >c ORAN <' 0 .85 e , .......

109


Dudaklann hattı - Çene ucu(DİKJ) birleşme

DİKD / DİI<J = 0.480 G. s = 0.491>x>0.469

Oate: 1-30-199:5 I Time: 1:5ı39 SHFL rangeı e 124 Nuıııber of c;,bseı-va ti on.,: 123 aa•cı:ı--••••••••e::ıtsıı•C1:ıt~••12:::ıa-:ıı:cr~":S~a•=-a•u.o=ra=uttt.,:l•~•••••r.•r:wııra•••••••e•o• ı

Mean s .o . t1~ximum Minimum

ORAN 0 . 4803319 0 . 0493"502 0.6609271 0.3:5 117'•7 1

INTERVAL COUNT HISTOSRAM

~' -34 )a ORAtl < 0.36 1 , ... 0.36 >• ORAN < 0.38 1 , .. 0 . 38 )a ORAN < 0 . 40 2 , .... 0 .40 )• ORAN < o.4e 13 1 ******'••*******~**'*** 0 .'+2 >• ORAN < ı).44 11 .......................... 0.44 > .. ORAN < 0.46 12 , ................... o .46 :· o ORA" < 0.49 17 I**+********••••••~~••••**•* 0 .48 ) a ORAN < 0.50 e2 '**********•••······················ o.::o ; .. ORAU 0.52 20 1•···············~···•••1•••••••* 0.:52 >• Ok AN < 0.54 12 , ..................• o . :54 >• ORAU ~ 0.56 8 •••••••****•** 0 . :56 >• ORAN < 0.:58 3 ··-·· 0.:58 > .. ORAtl ..: 0 .60 o 1 0 .60 >• ORAN < 0 .62 o 0 .62 >• ORAtl <' 0 . 64 o 0.64 ;- .. ORAN < 0 .6ô o 0.66 ... ORAN 0 .68 1 , ....

ucu (DİIG) Dudakların birleşme hattı - Çene

Gözün dış kenarı - Dudaklann birleşme hattı( DİKM)

G. S = 0.725 > x> 0.697 DİIQ I DİKM = O. 711

Dateı 1-30-199:5 I T\me : 1Sı40 SllPL ,.. anc;ıo • c 12'• Nuınber o f obseı-vatio11111 123 ea••••••aısr•c:ırn•rsına•a.a.:-oe•sc~~~~-::·~~-aocr==:e~~ı::•-=ssem~m:•m•••'N•••••.,ıan'O'*#

Variııble Mean s.o. Maıt 1 mum Minimum

ORAN 0.7119578 0 . 0614937 cı. 5751,773 o .~e7oce7

INTERVAL COUtlT HlSTOORnM ...-•m•a•••••••D•"•'•~e~•~:~~~a~~~~e::e~:~•~=••a-:~a~••~an•••ft•••••

o.:se >• ORAN < 0 . 60 2 , .... 0 .60 '>• ORAN < 0.62 2 I+••• 0.6E! , _ ORAN < O. b4 7 , ............. ~ ..... 0 .64 >• ORAN < 0.66 ıe · ·~······ .. ··•······ o.b6 ') a ORAU < 0 . 68 19 '*·~········· .. ········~····· O.ô8 , ,. ORAl'I < 0.70 22 , ....... * . ......................... * ••••• 0.70 ,, .. ORAtl < 0 .72 13 , .................................. 0 . 72 >• ORAN <'. 0 . 74 16 , .......................... o .7'+ >• ORAN < 0 . 76 7 ................. 0 . 76 >• ORAN < 0.78 4 I*****.,... 0 . 78 >• ORAtl < o . eo b 1•·•4t4*·+4••• o.eo >• ORAN < ('.Be 5 , ........ o . e2 >• ORAN < (1 . 84 3 t••••• 0.84 >• ORAN < 0.86 4 (-it'•••••* o.eo >• ORA~l < o.sa 2 , . ., ...

1 ı o


Glabella - Subnasal (DİKO)

DİKT I DİKO = 2.758 G. S = 2.807 > x> 2.709

Dates 1-30-1993 ı Time: 13ıt+cı St1PL r anqe : 2 12'• Number of observations: 123 =oc=•~a~~:~c==~=;~•~=~~====~===~~~acma~==~==no=mo=w:=~=~==~~ac=~m~=~T.=!

Variable Meıan s . o. Ma:dmum 11iniıın.uıt , ==~~m=m===~~~=~=3~a====~~oo~==~==mca=~=====e~~*~==~~~==a:~~=~~c~====:nc== İ

ORAN e. 7S8668'+ o. e ı 359!!!4 lt . 2880?.'•0 a. 't0707EO. =;'UCQ~~~==~=~=~mc=~~=-~~a~c=~tr::lu~====te:!c~m=b==a~c~==~=-~~~~cz~e~~~~=~~~~~s

tNTERVAL COUNT HISTOSRr.M ~~Q=~===~~=e~=~~=c3o==~~c==~=c.ea==aa~m=m=~a~a~~o=~~~:~~•c~~~~~=;"l'"O=u~=~

2.4 >= ORAN < 2.5 4 1*-"* 2.5 >= ORAN < 2.6 18 '***********.,...**.,..,.***"., .. 2 . 6 >., ORAN < e. 7 31 1 ****************•••**•**•********"**~ 2.7 >"' ORAN < e.e 24 , .................................................... . .. e . e >= ORAN < e.9 27 '********~**"********~*******"**** 2. 9 >~ ORA~l 3. O 8 1 ******"*** 3.0 >= ORAN < 3.1 6 '******** 3.1 >=ORAN.< 3.2 3 l**** 3.2 >= ORAN < 3.3 l 1•+ 3.3 >= ORAN < 3.'• O 1 3.4 ·, ,,, ORAN •·· 3.5 O l 3.S >=-ORAN < 3.6 · -o ·- 1 3.6 >= ORAN < '3. 7 O 1 3.7 :·~ ORAN < 3.8 O 3 . 8 ) • ORAN < 3.? 0 3.9 )= ORAN < 4.0 O ~ . O .• ORAN 4.1 O 4.1 : •ORAN < 4.2 Q <ı • 2 ; -. 0Rf)N '• • 3 1 **

Gözlerin dış kenarları

genişliği(YATE)

arası mesafe (YATI)

Göz

YATI / YATE = 3.036 G . S = 3.067 > x> 3.005

Oate: 2 - 1>3-t99'5 / Time: ~2 :44

SMPL retnc;e : ~ 12'1 Number r.•f obsarvatioıın: t23

Vaı·iab l a Mean s.o. Ma:-:imum

ORAtl :3.036350<! r).136104t? 3 . 3950660

INfERVAL COUNT HISTOClRAM

Minimum

2 • 7070581) '

==cı=====:-:'l:=~=:tc:=ı.=·=.eı==~\"SC=.cmct:ı:a::ı:::ı;:=:~==!'::!t=ı~ı=-==~ı:r:ıı:ı:ı:==r=ıı;ı~~=:=;::ııu=-cn~-::ı~==ıe-ı:e=ı.=g==

2 .68 >= ORAN < 2.72 , ..... 2.72 >= ORAN < 2.'16 o 1 2.7t. :;..~ ORAN a .ao 3 '*~"''****4 2 . !30 ~ = ORAN e.a.:. 5 1 ~*~~ ........ ~ .. **""'"" 2 .84 >= ORAN <'. 2.as 5 1 *•"'*'"'******** a.as ""' ORl\N , e."e 1 l '~~******·~-~~*·*·*~**~·~~~* e.72 >"" ORAN <'. e. 96 13 '**~~**•*•****•***~*******~~****** 2.96 ;·~ ORAN 3 . ()1) 1'3 '*****~*4*••***~~·*~*******~**~~·~ :;, .or;ı ;·~ ORAN <' 3.04 1'• '**~******~~·************~~~****~~·~ 3 • ry, :--- ~ pRAN 3.•.'!3 14 !***•*~•**~··~··**~***~*~**~***~~~~ ~ 3.08 }e ORAN 3 . 1e H? ' *~~***************~****~*****~ 3 .1 ~ ·= ORAN < 'J . ıu 10 '*~***~*****~*·*~··***··~· 3 .1 6 >~ ORAN < 3.20 1 (' '************************* 3.eo ORAN < 3 . E:'t 3 11<•**"'*"** 3 . 2 1t >:::!!. ORAN <'. 3.29 e !"'*"** 3 . 28 :: ~ ORAN < 3.:ıa 3 ' **"**"*~ 3.3z >= ORAN .... 3. 36 3 '*****""'"' 3.Jo > :ıı <JRAN <, 3.40 1 '***

111

112

___ 3_!_3_!-~:R.O_Eİ_L_EOIO_G_MFLAJUNDAN_ELD_E ED=İL=E~N''------

BULGULAR:

3.3.1. NASOLABİAL AÇI (PN)

ORT AlAMA: 100.95° G. S = 103.52 > x> 98.38

ERKEKLERDE ORTAIAMA: 102.74°

KADINI.ARDA ORTAIAMA: 99.35°

3.3.2. GENİOLABİAL AÇI (PG)

ORTAIAMA: 115.68° G.S= 118.39>-X> 112.97

ERKEKLERDE ORTALAMA: 113.77°

KADINIARDA ORTAIAMA: 117.38°

3.3.3. "E DÜZLEMİ"NE GÖRE ÜST DUDAGIN

KONUMU:

"E Düzlemi"ne göre üst dudağın konumu (PEl):

%96.8 Üst dudak "E Düzlemi"ne temas etmiyor( 119 denek)

% 3.2 Üst dudak "E Düzlem" ine temas ediyor( 4 denek).

3.3.4. "E DÜZLEMİ"NE GÖRE ALT DUDAGIN

KONUMU:

"E Düzlemi"ne göre alt dudağın konumu (PE2):

% 88.7 Alt dudak "E Düzlemi"ne temas etmiyor(l09 denek)

% 11.3 Alt dudak "E Düzlemi"ne temas ediyor( 14 denek)

3.4. DİŞ BOYUTLARININ , YÜZ BOYUTLARI

VE BİRBİRLERİYLE OLAN

ORANTISAL İLİŞKİLERİNE AİT BULGULAR

3.4.1. ÜST SANTRAL:

Üst santral dişin ortalama meziodistal genişliği: 0.872 cm

G.S= 0.884>x>0.86

Üst santral dişin ortalama gingivoinsizal uzunluğu : 0.953 cm

G.S=0.98> x>0.92G

113

Santralin

Pupillalar

meziodistal genişliği( MV A)

arası mesafe(YATK)

MVA/YATI<=0.144 G . S = 0.146 > x> 0.142

Date: 2-03-1995 I Tlmaı 12:27 SMPL ı-<1nge: 2 12'ı

Number (•f <:•b$=örv,ltit.>n<;: 129 ~~~-=o:ı~=~~~":~ ~-=~ '-::.:0:::;'~'""1~ ~:"":;!':"':& .... ~~ !'.:?:!!:.""!~~r:::-::~-==~=-=-~===:":"'--::.-=~:r. ":" - % ~~:-~~~=~~ '"==~~=:-::-: •

1/ar iahlE" Mean S.O. M.:ı:ıimum Minimum İ

('. 123!)3<.8:

c). ı e:.=? '· ':"' ORArl (• .126 I•• (ı. '.26 ' . 'JRNI ~· .. 1 r_q 3 '~~~ ... ..,··~·-.. <) . 12~.' >":': rmmı 0 .13 2 2 1 ~'ff-*•• (t .132 ·: -= 'JRr.:ı '). ~35 '? 1~·~··~*~·· .. *~~*·~-~ n .. 135 ,? ~ ORAN c·. ı3s ! '• f•4•••··~~-·*·~**~~ ... ~~~~~·~~~~ r) . t:Ja IJRf.IN ... • t '• t 1. 2 f~~~*~~ ··~~---~·~~-~~****~~~

'.' . 111 ı ORAN '). t t•'~ l6 1 **••····~"'~*~* ..... '!-• ,. ... ,. ..... "'fJ.·!(· " ~·!" (). ı. , .. ... ~ ORAN r:). l' .. 7 ıs 1 ~~** ....... !lf-4!-•~- .... ""'*"" ........ '!'-.* .............. ., ~~ ..

• J 'ı· ':4 ORAM '.'. 1~1) 12 1 "'**""*** .. "***""'***.,..."".._ ... ... "'· ~·· •'• ~ 5() CP.f\N " . ı '53 \2 1 ~~·~*··~·~&~4~*··~~~~~~·· ·:· .. 1 :J? ORl'IM ... .. 1ö6 , ı)

'-*~*~*-~44·~~··*·~--~ ') . tSc IJl':f'\tl '"'· t ·~ç ~ ,..,...,. .. * ................. (ı . 1 ~'? , _

URl'ırl <) .. 1~U 2 '~* ....... ·~. 162 .., oRm.• , 1 .. 1 ':::S '? .......... ı:• . ıot: (Jf1f.\M C.\ . l ~E! :? 1 ***"**.,... (ı, 11>9 .. -:r::r.ı-r ' } .. 1 l1 i .....

. • !. ';" t or.ıv ı • 1

• 17'• ! ı.•

Filtru.m genişliği (YATC)

Santralin meziodistal genişliği( MV A)

* K YYATC / MVA:;ı 1.445 G.S= 1.495>x> ı.395·

Oi\'°t:Jt ;?-i'':J- 1 99~ ?"i. r: ·:: t2:29 SMF'L • 0 .ı\ngr : ?. 12" Nu'ftber of o·b~m J!l';ioıı'.H 123

! NTEP.Vl'IL. COUMT HtSTOl3Rm1

r:~. '?O<..'! ~ :- OP.f\t-! "' .'17'..': , ... * ':' . '=''.''3 ' !)f\f•!·! t ' .. ( •:':Y .. ' I~~

! . ~)~(' ,_ URl\N l • 125 2 !~""' ... **

! • tES - ~ oRm-ı 1 .20') l 1 ~~···*~**~·~~P~4~~-

J .. EOC' .' = ORAM , 1.27ı:: 9 1 "" '.Hf·-"~*~*!t~~··*~

! . i'.:::7!3 'lRı":\N ~ .~S<J 21 !~*~**44•4••~~·~*~~~~·*~·~ ~~-•~w•~

l .35<) .""' ~ t'Rl\N ! ,ııe~ ı~; '*•*~**~•**~~~~4*~-~~~~·N

1. '>25 'lRl'lM ~. 5')0 16 !***•*~-·~~~~*4*1~~~·~~~~*~

ı .5o•~ ':- or::mı ,, 1 . :;75 19 (~•4•4&*~*~**··~ ~ ~~*~~~·~~--~M~

!. .~·:-3 ~ ORfı'·I 1. ~so '? !~·~·**•*~-·~··· ı . ~5·:· "'!. - nRON 1. 72Ef !" , ... ~"""*•*•• !. •· • .-~s <JRı''- 1 : -~1:'n f: ......... *'* ........ ,-. l . ::J<)·.' DRf'ıtJ ! .eı~ .3 '""""**-'* ' .• 137':' - 1JRl\t ! t. ~st' 1 ~ ._. '!'

:.7!:K r-r-:mı 2 .~:-e~ ı f4~

P.. ,-,~~ fJR·"ı"·! :?. 4 ~ ")fJ 1) 1 :;! • l .. :('

, _ !)Rl'\l·I !' . 175 '*~ !; • 1 ';'~ : ~ lJRf\tJ ·~. ~::50

:-?.250 !J"!ıH·I 2.::2::: ı .....

114


Burun delikleri arası mesafe (YATD)

MV AI YATD = 0.366 G. S = 0.375 > x> 0.357

Dete: 3-nt-l995 / Time : l4:45 SMPL range: e 124 Number o~ ~b•ervetion•: l23

Vaı-iebl• He an .s .o. Haximum Hinim\':n

ORON o . 3666356 Q . 0428 101 o.4836071 0 .2204064

INTEF'IVAL COUNT HJSTOBRAM e~u,••=•••D•••=anc••s=~=ss~~=~===e:=•~==~=~aaopalS9•~~oe•••z•m••~awn~~

c) . 210 >~ ORAN < C) .225 ı t•• i).c2S ORAN < ().240 o 1 0.241) > .. ORAN < C) . 255 1) 1 0.255 '.°> D ORAN C) . 270 (J ı

<). 270 ,. .. ORAN <. Q.285 2 ....... ı).285 > .. r:'RAN ". n. soo '• , ....... ı).300 :> • ORAN < 0.315 s (••••····· o . ::ı1s >• ORAN ' (ı .33(1 11 ......................... 0.330 ORAN < (). 34:5 16 I*****•********••••••******** 1).345 ,. ORAN " o. 361) 14 I•••••••***•****•***•••••• o.360 > .. ORAN < ı).375 17 '***~----·····················~· o.375 , .. ORAN < rı .390 19 1 .........................................

ı).390 ... .. URAN < 1). 405 9 , •............... 0 .405 ) a IJRAN (1 . 421) l2 1•••··~4 ................ t). 42(' >.,, ORAN < 0.435 8 ................. 0 . 435 ) • ORf\N 0 .450 t ı ..... ,,. t).4~0 >• ORAN " ·~.465 3 '* .......... O. tı65 ~· - ORAN < rı . 480 1) 1

ı) .480 >s ORAN ( 1) .495 I••

Santralin meziodistal

genişliği (YATE)

genişliği( MV A)

Göz MVA/ YATE"" 0.296 G .S=03 >x> 0.292

Oate1 J-01-l?qs I ll m~ : 14:45 SMPL rımgtı: <! 12'• Numbar ot ~b9Rrv~tlons : 1e3

Varlable He!!'n s.r.. Ma::imum Minimllm sD=~=mwaan•~Yftftm•-e•uBa=~~=z=~~~~e~~~3~~~:~=~~=~~~c•~~-~~••"•~,m~a~•~~

ORAN O. 2q63873 t). 021 9507 ı). 3'•4827'1 O. 2!501901 ~*"9:••~d••~•••.r.::ıt••~smw-a~=~~%~~~~~~==~~~~r.=~~~Q~~'~~~•-,••m~a•sm~"•ft~~r~~

ltffERVAL COUNT HISTOGRAM ~-=~ft••aa•••••••~•se=•nc~as~=~~=~=~~~~=~~~=~~~~==~•-~n~~-~"•sr7•"••rm~•

(' .250 :. .. ORAN " 1) .255 2 '** ..... '** 0 . 2:5!5 > .. ORAN " <.• .?-bO '• l-!t ~· ..... * ...... o . 2bO ) ft OPAN < •) .265 b '**'fL4****~*~··~··

'.) . <?bS ... ORAN ,. ~·.<?70 " '* .......... 4"t*** IJ.271) :-- ORAN < ı) .275 7 ' ****'**~··········· o.<:75 -, .. CRAN .' <ı .e0<• s ........ * ........... t) .280 :>• ORAN < 1) .28!5 13 l ••~+*••• ... 1• ... ··········*········ o.e0s >"' ORAN ( 0.290 \ ( • l*-4••····· .... •••••• .. ~···~··· o. 29•' :> .,, OF.AN ..: ... . 29~ 6 '******•***•····· C) .t?95 .. <1RAN ... . 30<) ? J .................. !t . .,.. ...........................

1).301,I > .. ORAN •) . 3•)!': 12 ' •****~****••~···•••4••····~···· Q.3<:'5 · .. 'JRAN ''· 3 10

s , ....... ~****•··~··***

1,) . 310 >• ORAN < ı).315 11 t••····· ... ··············**·~~ --- - -· - r.ı . 315 ~ - onA"I" <: o.-:!leo (j ,.,.. ......... "'""' ...... .,...,~ .. ---- --ı).320 > .. ORAN ( ı) .325 6 1••~·****•••••***

o .325 >• ORAN ~ 11 . 330 6 !•********•~•~,...•*

\.) .33\.1 > .. ORAN < o . 33S 5 l****•*•*****if (l.:135 ) • ORAN < •J.940 ;?_ ' *"*** IJ .34•) :- ... ORAN < ı) .345

....... _____ ...... -------- .. ~

11 s


Gözlerin iç kenarlan arası mesafe (YATF)

MV A / YATF = 0.286 G. S = 0.292 > x> 0.28

Oateı 3-01-1993 I T1me: 14:45 SKPL ran9e: e 124 Number of observati~rnaı 123

Variable Mearı s.o. Maıdnıunı

·~ ORAN 1).2860950 O.Oe98083 ı) . 3748401

INTERVAL COUNT HIST06RAl1

ı) . 2?.1C' >• ORAN < 1) .2295 2 I*** 0 .2295 >• 'JRAN < (>.2380 3 , ..... ı).2380 ,, ... ORAN 1) .2465 3 '***** (1. !?46'!5 >·• !JRAN ' 0.2550 11 I••*•********••*** ı) .2550 ~- ORAN .. ı).2635 6 . ............. 0.2635 >• !JRAN .( 1).2720 13 '*******••••~*********

Mirıtmum

o.222U!74

ı:ı . !?720 ) n OFlAN < ı).2805 20 '***************••·············· ') .28tl5 ) • ORAN < •) . 2891) \3 ....................... •) . 289•~ ) • ORAN " ı) .2975 13 I•****~****'** .. **•*** ') .2975 ":> a ORAN ; 1) . 3060 12 , .................... 0 . 3060 )a ORAM ' ı) .31'•5 8 , ................ ().3145 ) n ~AN C' . 3~0 9 1 ..............

0 .3230 > ... ORAN ( o . 3315 2 , .... o.:33ts ) • ORAN < 0 .3400 ., . 1 1).3401) '"' ORAN < ı), 3 1t85 2 , ... Q. 3485 , ,. ORAN rı . 357'> ':! , .... t).3570 :'>n ORAN t"a . 305'~ 2 , ... o . 3ö55 ~ - ORAN . rı.374(> , .. l' .3740 >• ORAN ' 0.3SZ5 ' **

Santralin meziodistal genişliği(MV A)


MVA/YATG=0.248 G.S=0.252>x> 0.244

'ln. t:ut "3·· 1.'l. .. · 1 1~~ · ; \m-:: t l'~! 1\ 1-SMl~L r ,,.._ , ·ıgr. ~ E. '.2 .. tJu,,.b .. r .. t pk~rt v~t'\~' 1ır; : !?3 :n:!''i".,.111:1"":.-ı't ---ın-r "" --- -:---:r--~ ~--· · - -·~ • ·~- - ·· ~--=wT~.,. ~ ·--· .. 'T .. _ 'ft~ '8-:'~~T·-~ -"'ı" 'r"'"W\'T~'"r*=

\ll'r\,-ıtl.lc Ml?l·•• S .. O. t1,'"\aımu:tı Miıtimum .1:::ı1:1,1":t.,~'T'.,n -,=•.._,.,.\,"ll-rT""-' .... ""'l~"T- ·:o;-'::'~~·-~·· - ; ~~ ~·":!. · ı:r~:'"'":"':'"' - ""'.I . . ...... - ··-!""ll'"'r - ,...,.,.-., - · ~ ... · · --.r~

ORMI t"ı . ~'•0~579 I'. 315~;) 1 5""

1 Nl'E:R1!nt.. COUllT HlSTOGRflM

n . E'l'l:-; , _ OHAN ,. ( . 2·~9(' .... !) • '?00(J 'JP"lt~ ,. • t:! l •:5 • ! ,.. .......... 4 ...

.. . ~tlt5 :'-:c ORAt~ < ı . Ct:! •:• 8 '*~1~-·~·~··*···~ 0 . i?E? 1 '' ORAN f) .. 227''5 .,

· -~~··~~-~~~·~·~~** «' .~27~ '., ORılN

, 1:· . r3'••) ı ı:• t •~·····~···~·····~~* r.•. ::!3'ıu ~ 'JRA~t •• • i:"''ıf\5 1'• . ,. ....... ..,. ....... ~ .... --~ ............................... " ...

'·' . e .• ,,!:: .- ... Ol'lAN f· . 2 1:7•) ı::: · ···~··~·····~···•4•*~4~•••*·* O . l?'•'iO 'JRf'IN • ı . ~S35 12 ı ·~~·~·······~ **~*·~~·*~-ı' . 2S3e: , _ ORAll ,, ( • 2i>l.."! 1~ f••~····~••••,1'••4•••••~••'••v~~ o. :?6".o<ı . .. 'JRflM •. 2!,ö!) l'• 1 ~~··••'!t .. .,. ...... ,,._ ...... .., ........... ~ ...... fl • 0 . 2665 OF!AIJ ... . ?.731) 5 ,.~ .... 1t<!t1' ... 'I!'

() . '!'l'.:~() :JRt'lN 11.2 1<>:5 "' 1 *"'t~'!t•••• <.t . 2'79!:. :- "r. llRAN l_•. 2060 3 , .... "" ... .,. '·' · .~06~' IJl"VIN , , . P-925 s l•••·•••'I'•• ı).292:5 _, .., ORAN (\ . (?".l9ft c '**** () . 'i?99rJ ' n ORAN •) . :~'>55 l) 1 C' . Jf.'5~ OflAtl •' . 3 11:0 •: ,, • 'Jlc•· . URl\N ( '. 3 195 t ıt•

116


Ağız köşeleri arası mesafe(YATII)

MV A / YATII =-0.183 G. S = 0.186 > x> 0.180

Oate: ~-O l-1995 I Tlm•• l4t46 SMPL ran9•t t! 124 Numb•r ot obuervations r 123

Varlabl• Mean s .o. Maı<imum

!NTERVAL COUNT HISTOGRAM

(). 135•.' >• ORA~I < o .1<ı2s '** •). 1485 ;,. ORAN ·' c). ısoeı () 1 ı). ısop ) a ORAN < 1) . 1575 1 '** ı). 1575 ,. .. ORAN < C). 16SO e '***

Mlnlmum

ı).1650 >• ORAN "'. o . 1725 27 '****************•••····~······· o. 1725 ORAN < (ı . 1601) e7 1 *'"'****•••••*•*••.ııt••····· .......... ..,.* ... 1) . 18•)() '· • ORAN < ı) , 1875 es 1 •*****•*****•*********** ............ ı). 1975 ' .. ORAN <: CJ. 1950 lô !*•******•****•***** O . l?SO >• ORAN <: ı).!!025 15 '****************** o.eoes ;,.. ORAN <: 1).2100 5 '****** '-' . 2 ' "o ~ .. ORAN < ı).E!17:S 1 I•* 0.2175 ORAN .: 0 .2250 1 I** o .2esc:ı ) a ORAN < •J .e3es o 1 O.E!325 ·,. ORAN < 0.21•00 (l 1 C)-;2lt•)0 ;. .. ORAN < o.~475 o 1 o . 2'+75 .. OR~N < fl .2550 C)

". ı::ssv > .. ORAN < 1) . 2625 ,, •) . l!b"S URAN ,. " .l!700 •.ı

o.e7ot> :-.. cnt1N < 0.2775 2 '***



MVA / DİKD-0.413 G. S = 0.424> x> 0.402

OatAt 1-01-199~ I T \m~• l4r~7 ~MPL r"'ng<ıtı e tC4 ı~umber ~f "bsıır .,•oti.::mıı.ı tt?3

ORAN ı) .413<!979 1) . 04982'34 ı) .5537301 (' .2976119 •o•w•aDa••a••••WN•••=~•~a•===~n~~~=:~=~•o~~e~ae~~~:2ft~w~•~•am"-,~~N••"•~

lNTERVAL COUtlT HISTOGRl\1'1 ••••s•••••••n••M••••••~•~•D~~ass==~n~•==e~••=:r:9~~-s~~•r~m~•••••r~sTr.••~

ı.' .eS5 :-- ORPN ~ 1). 30(' , ..... '' · :Jt)ı.ı "' ' ORAM 0 .315 e ı~···· ı.>. 3 1 :') ,.. ... ORnN <: () .330 2 ....... 0 . 330 . ,. IJRAtl 1) .345 e ,.,..,. ... ~· . 3'ı5 ; ... ORAN ". o . 36e> 7 I***•*****..,.• <'.' . :!6(• ·- ORAN ". ,_,. 175 ı 1 ' *·~········---··~·~· ''-:375 ' .. ORAN C) . 39() 16 ı·~·· .... ··~········~~*~~·*•4 (• . :J9 <'.• ORflN <ı ... ()5 20 ·-~ ......... 4 ... ·~·····-····~-~~~~~~~ ') .••05 ; .. ORAN < •) , <ıeo ı:: '~**************~···~·· t ,.,·.20 ,,.' :ti ORAN <).435 ıa )*******••···~···*~·· 1) . 4 35 ) s ORAN ı).'450 8 '***.*******"'** 0 . 450 ORAN 0 . 1•65 10 '~*•*******~*~*~** •) .t.o5 ORAM < t).'480 9 '*************** O • 1+90 ., .. ORAN u .'r95 1 , ..... O.<t95 ;-.. ORAN < ı) .Sl<ı 3 '***** ı) . '5 10 .. ORf~N < •).::525 3 ,_*** f~ . 525 ,> .. UR~\N ( ı;.540 2 '**** O'. '54•) ' • ORAN fJ .555 1 , .....

1t7


Gözün dış kenarı - dudakların birleşme hattı (DİKM)

MVA/ DİI<M • 0.139 G. S = 0.141>x>0.137

Oat• : 3-61-19'1!5 / Tlmeı 14:47 SMPL ranQe: e 1e4 N~ımber of c•tı .. erv ll t l omı : ı e3

Veriable Mean s .o. Maıı imum Min i mum

ORAN 1).1394343 o.oıoeoe4 0.17 <)6754 0.11S0 1 7 1t

••••••11S•C11•••••••ma111•••a•t:ıccı:::a:::ı~•aac:ı-:=ı=·ac.•cıt11ss111~ı::ııaec•11:11e• .. •rı••.a•~••ll!ıtmam••·•w•~

- ··--· ,-- ·· tNTEf1VAL - •... CoUtlT . . . . - ·-· --- . HfSTOGRl'İM . -

•) . 11'• ~15 ORAN < 1).117 1 '*" 0 .11? :,. ORAN ... •).120 o 1 t) . 120 >• ORAN <: •).123 3 '*"** ''· 1e3 >• ORAN <. (ı. 126 0 , .................. ı). 126 ;. .. ORAN < 1) . 129 6 , ........... ı) . 1 29 ;ı • ORAN ı) . 132 '7 I•***'******** ı) . 13 E! ~- ORAN < <:0.135 6 , ............ () . 13 5 ~ .. ORAN !) • 130 25 1 ****•••••••· •*••••«-••Mı..tt• .!f,Jıl .M. ........ M ... »Jıt• • ı) . 13El >• ORAM t) .141 ı0 • ************••·········· ... o. 141 ..... ORAN ı:ı .144 ıs , ................. ..... 1) .144 >= ORl\N ·~ .1'+7 7 , ............. 0 .147 >• ORAN ( <'..' . ıso 7 '******··-·· ı) .15<) ~ .. ORAN ( ı) .153 7 , ....•..... •) .1~3 ORAN ı) . 156 , .. ı) . ı:'J6 :•a (1RAN / ,, • 159 ~) 1 1) . 159 . URAN ,

1) . 162 !! ı ~··· •.t.1 6 <! , ., P,RAN.-.' ('. 16~ 2 ·~·· (•. 165 ··- URAN <). 160 l , .. 0 .16 0 > .. ORAN 1) . 171 e ......



YATM I MV A = 15.421 G. S = 15.634 > X> 15.208

l)a ten <:ı-'"3- ı 9'?~ .' ·r \ me ı t e: 29 S MPL ··"rıon: 2 ıeı. NumbRr o f c· bt'll!rv., t lo 11ıı: tc3 :..a•••.:lts'l!l ,•nlıT"'ft'llS• ~~"';&-.,,. ~ ':' !ft•::-ns ='..:' .,..":t:S~ =~=~~=~=:--,tt-':<:: r.l~D.-tr "'l'r'e":'l- - f'T- • "P .. ' .. T ... , • • ~ .. ~~ ~., ••

Vnr \oblc 11l!ı<n' S.[!. Mnı:lmum M!rıımum 1•:1tY'S••,,9111•'Wm:ır.ı 111ar,,..•n•-;c .. -ı~•~:ıs~-o:..,:ı--=ı="="!'r'~:'r'l::~'"!..~a"$ :r-.-=ıı~~~ .,. ••• , .& -·•.sıw-.a.•r ..,- - _ , .. '\l - " - ' ' : , ..

ORAN tS.421853 (' . 9t9l)0 6e \ ";' .Srı'?'•7~ t:! . ''11'ı eı' --••• .... " .. cı a•"S~•r.a• -s••zsft•-:t•~ ~:n=~·~:-:~~'":=tT:~-...., ıs~'!S,2.,. .. -ı ~ ~ ·- -·.ı~ '°' ~ • -ı

tMllönV"L !:OlJNT H1 Sir.G~"M ,, ....... ,...,,Nwt""' •'-r""'""H'I' -, f9':',~.-ft.~~~r:~· -~ ~~ '.!":-~-r~~ .,_-,c-~ -.h~---

l:? .e~ ORl\~t "' t 3 .:sfJ e , .......... l 3 • ~".) ')RAM • t 3 • 7 5 e 1 ,., .. .,.,, * 13. 7!: QP.NI 1 'ı • 0 <) e 1 .... ,.** ! '• . • ''=> ft

1' 1 .a:s . -ı '• .. :S':' .. t 'ı . ; .:- -l5 . ':'J ı'!i.2~ 1::: ~':· ı~.7~ ~ ~ . '.~·, ... ı ! . . a~ l 1') . ' 5(' \~ . ir.i ~~ 17. l~f' 1..., • .,tt·

' o \..O -:~ 'fr

t: . ~ t:1 . t ""' . '7!":

-ınruı

ORl\11 '1Rfıll

IJR"l l ~ır."'" onıırı

ı;ı::-" ı

nr~nı · "Riı•ı

ormı

~RIV4

OR~N

"'R"ı.ı flf'l)I ' ''Rı~I ' rıqr.~ 1

\4 . !?S 2 ı .ıt•-.• llı . 5 l ' \lı . .. ~ ı ~ .. ~~ ~5 . :5

ı~ . 5·) !~. ;}· t (- . ·='· .. ' ! !: • !'3 ~ t- .s-:• ~. 7'5 ~ 7 ,(ı~' • ] . ;?5

1 17 . 5 t"' '/ .. :~ ~ r. . (.:<'

l 1 ı:ı

1 4~·*~····4~····~·•~4~~-1 *+4•~~··1~~·4··~ ~~~~·· ·-~ ~ ~

1 6 t ~•·-~-~*~-~--~-- ~-.~---~ ---· ~-~~ 1

9 ı ~·······••*4 *'~~-~· ~ ?.. - -- l TI'.,, "'~ 1' ~ııt..st ' ... -. .., ., ... , '" ·• " ·'· , .. •

10 · ~~-·~~· ~~··~~~~~~~··· ı * ............................. , ............ ~. , "***"' """'""' '"~* ·••<ıt" t ~~ ............ ..... '\ ....

'***• •!"'••* ' : l 'f•.ııtit~4t«'* ...

(lt"'·

ı 18

Santralin gingivoinsizal uzunluğu (MYA)


MYA / MVA=l.094 G.S= 1.124>x> 1.064

Cate : l'!-".13-\995 .' Time: 12:29 St1PL rangc: 2 12'ı

Number o f c.-b<ıer·ı..ıt ions: 123 •••am•c-am••o•~w••nmr.~~•ac~m~~~a~~=•a.amo=~occ~.--•~•QO~a•~"'•,r~,w~••n~~ I

VAı-iableı Mean • S.D. Maııimum Minimum ı aa~•~•mammQ•••ma~m••••~==aa=~~o~e~•~=scx=u-.amm~o~sne•M~a~•"Mn•N~~ma~c•~~

ORnN 1.0942446 0.!323106 1.8539330 0.836956SI ~D•._., ••• ,,a~;.~;;~~~1ftta••1tf=ti~~~~~~~~~:~~~~-ftt:9m~2-~~;~~;~~;,~ • ..... ,-.. -, .·,-.-w~·ra {

:ı:o~mro•••na .. ""'•s-nnmr.••••=-=-==~~===c:c=cı=~.a-==c:=:e=-==ıı:::Jt=ı~a~=.,·•••••:atr?S•f"'\Mnm•~•.:i c) .825 ~"' ORAM · ~ o . 8so 2 , ... o . 881) >f'a ORf:IN ,. (J.?35 6 '*"***** ı).93:'.i >• ORAN 1).990 15 '·************I'**** 0.990 ~ .. ORAN < 1 . 045 30 I~*****•~~********~**'*~**~·~·~·•* 1. l145 )n ORllM ~ 1 .100 17 '******************* 1 . 100 >- ORf:\N ' t • 1 '55 t9 '*********•**··~··~~-* 1. 1:5ı5 : ... ORAN < 1.211) 15 '*****•••*•~•***** 1.e10 > .. IJRAN "'. t .265 ıe 1**"***•········ 1 .265 ) - ORnN 1 . 320 2 '*** 1.31!0 ;--.. ORAN ,, t.375 2 ' *** 1.375 ·' " ORAN ". 1 . 43(' 1 '** 1.'ı30 ... .. ORAN ,

1, . 485 ') 1 1 • 4 8!5 >• ORAN l • 54') '** 1. 540 } a ORAtl , ! . S9S (.J 1 l .59~ -..~ ORAtl ı .65ı:ı tl 1 1 .65(' ... ORnN ~. 705 ('

1 • 7(':5 >· ORl\M ı.761' ('

ı. 7~0 !JP.AI~ 1.815 0 1 .815 ORAN t .871' '"*

Santralin meziodistal genişliği(MVA)

Kaninin meziodistal genişliği (MVC)

MVA/MVC=l.120 G. S = 1.135 > x> 1.105

Datff: 2-03-1995 /. T~ meı 12:30 SMF'I_ r <11tQf!: 2 1 e'ı ı~umbeı- of ">h:JRI"'"' t ı oııs : t E!3 ""1:91'W"";ırttr.WWl'nmaı:•n"W:"f .. T'=~•~=-=:~ .... -e:-~~r"·ı:;.-•"~ "="~'"==~==~e:ıtsc:D~=ı•~ı:;:tflr"i9ftl0an•"'lt"l'a?&S":t.l:":~W•W:ıt':'f

var i.:1Dl• Menn S.D. Ma::imum Minir:ıum ' ,UCN•'l"C"n~l:l-•C11cı·.1'11t.f:ll'ft '!l" ... ~~"'"!!:2==~-:.,:nr ~,--=-=~~"!l!CC~':!!:~::2n::J=~~=~~1Cl...,..,.r, .. e1,..,,··""11-..,."!!l'W•"'C!':l ... l'r.'C':9.

ORAN l.121)5n'?E 0 . 0677160 1.293581:!(' r) , 9267016 . ~••••ft••••~~~om~~~ı:;:t~••,""~~r.~··~~~~~~:=o==~~=~zac=~=~~=••M••,M~~•=nN•~m~m

JNTERVAL COUNT HISTOC3RAM =--m•••~=a••••••nm••2•~~~==~~=2~=~~~~2:=-c:~~==~~~~~~~••n•••a••,~3•~•~1~ma~

•). 92 ) n ORAN : O .'f'• l , .... !) . '14 ..... ORAN ~ o . "in 1 , ... 0 .96 ) m ORAN '. (' .98 <)

1).98 ,_ ORAM < \. 00 ".'

ı.oo .... ORAN < ı.oe f. f * .. * ............ ~·· 1.02 ;.o ORAN ". \. 0 4 B : ~-'"~**-!t•--*-4t****•*

1.04 :;-e ORAN < ı. o~ !; ı ~····•* .... *** \, ()b ... .. ORAN ; \.OB \ 2 · ~~·***··~~4*~•41•~~~**4

1.08 >- ORAN 1 . ıo 15 ı~~ ..... ·~·*•**~······*·*~·~**•* \ .1 0 .' • ORAN < ı. 12 \2 ' *.~****·~~~~~·~····~··4 ı.1e >• ORAN ". ı. 14 11 r***'**•*·~•*•••~~****~

\ . I '• > ı:ıı ORAN ., \. 16 \2 '~~·****~·4·~·~* ~·*~~~~~

1 . 16 >• ORAN ı. 1a 19 1••~******•*********~*·~~4···~··*~**

1.10 ~ - ORAN < 1.20 5 1.ıt .ııt-lıt .. ***** 1.20 ORAN ( i.22 5 r******~"'*"' t. 22 .... ORAN -". 1 • 24 ~ , ... !t ........... * 1.eı, ;-. .- ORAM ı . . 26 e ,.,. .... 1. !?6 ORf:\N ,

\.:!B e f 'tJ&"f""'

ı.es ) r ORAM < 1.30 '*"'

119

Santralin meziod.istal genişliği( MV A)

genişliği(MVB) Lateralin meziodistal

MV A / MVB = 1.280 G.S= 1.299>x> 1.261

Oatcıt: 2-~·3-!. 99'5 I Tlmıu lE!:30 SMPL l"l'lnge: c: ıeıı

Numbaı- o f ob!t!lr·ıatiı:>ns : ı e::ı

Varlabl11' Mean s .o. Maı<imum

INTERl.'AL COUMT HISTOl3RAM

Minimum •

ı .09677401

~c~••m~•m•Nr•n~ ~aaa~==a~Z'tftan==m~=~~~~~~===c=~~e&==~·e~==o~•n•N•~oa•*•~•=~ı

1.08 >• ORAN "'. ı. 11 t '* .. l.11 >• ORAN "'. 1. 14 b I••**"'*"** 1.14 ;-. .. ORAN .ı: 1.17 " '•**** 1.17 >• OR"N < ı .eo 6 l 't******* 1. e·~ ~- ORAM t.23 1e I*****~*****•*** l.E!3 '> • IJRl'IN ,

ı.eb f!? 1 ~'****•*****'"'•-***""At~**"'**•***** ... '1-'t•-ıt 1.E!b ~- ORMI l.i.?9 18 '*****•**•**•********** t .2? ~ .. ORAN t . ::te ~5 ı ·~·····~~~·~ .... ·~*~* 1. 31? ~ ,., ORAM < 1.35 8 (*•••••**** ı. :ıs : ... w ORA'll 1 . 3 8 !E! '*·~···~~··~~··· 1. 3 fJ ..... ORAN ". 1. 41 6 , .............. ı. '•' .... IJRAN 1.1,4 2 1 *** 1.44 ~ - ORMl 1. ,.,.-: , .... 1. '•7 , ,. IJRA!'J ı .~o o ' l.30 ::- ~ URAN : 1.53 , ..... -1....:S.~ ~..._ ORQl'.L-<.-~-

1. 5~ fJ~l'ıN ı . ~9 ()

l. 5 9 • T flRAN J.6e 1 ,_


Santralin gingivoinsizal uzunluğu(MYA)

* K YDİKT I MYA=18.825 G .S= 19.329>x> 18.321

O~te : 2-01-1995 I Tlme : 16:0~ SMPL rnng~: e - te4 Number o·f' r:ıb9aı-vaticms: lE!3 -~~•••a•••fl•nm••=•••••N~m"sun~a~=~=~=t=~~==~=~·===~2a~c~dU•••D•••e•~~ca••

Var tabla liean s.o . Maximum Minimum

ORAN 1s.sese16 2.16731<+6 e6.90307o 10 .67933() ,

INTERVAL COUNT HJSTOl3RAM ma:::s••••--•·a•••m-•»1:tıı:am••ca:t=ı•~c=c-stoa~=-===-==~e=::at:t::::ı:ıe•DCllCIOl'!l•••••••••••~~n• ..

9.9 >• ORAN < 10 .e , ... ıcı.e '.> • ORAN < 11. 7 rJ 1 11.7 >• ORAN < ıe . 6 1)

12.6 ~ - ORAN ". 13.S 1 , ..... 13.::! '.> • ORAt~ < 14 . 4 c) 1

14. '+ ORAN < \!5.3 4 I •*•*** 1:!5.3 ,. .. ORAN <. 16.e 5 ' *"'***** 16.2 '>• ORAN < 17 .1 9 t•'!t~········· 17 . l >~ ORAN ,,

ıs. o 26 ı*****~**•*•*•*••··················· 19.•J ' • URAN ' 18.? 11 ı ··~···~~*······ 18.9 >es ORAN ' 19 . 8 26 ' *******************········· ······· 19. (3 · .... 'JRAN < 20 . '7 21 '**~*'*···~···················· 20 . ·1 , .. ORAN < 21.6 9 , ...................... 21.6 ,,. ORAN < 22.5 7 '*******•** 2e . :s >n ORAN < es.<+ I•• ea . • .. ~ .. IJRAN ,,

•, 24 . 3 1 , .... 24.3 >• ORAN < es.2 cj 1 2:s.;? ., .. ORAi~ < 26.1 C)

26 . ı >• ORAM < ın.u '**

120



DİKL i MYA = 7.085 G. S = 7.272 > x> 6.898

Oat~ı l-30-1995 I Time : 15 : 56 Sl1PL rar.gıu 2 te4 Nunıbar o~ obs11rvatlons: 123 n•••••D•••a••••e•~•••a•••••a3~•oamst"'!ll•aaa~d•oenaa~a•n••••nw•••"wn•n~~~n~T •

Varlablo Mean s.o. Ma:ıl mum 111.nlmum ,

ıtHERVAL COUtlT HlSTOGRAM a•a.-a11:11=ıamıcaa••a11•ı.a••-..a111:ıır••=••c:r::aaa::ı:r=aıı..cr::sommoa•c:aıammt:11•aet•••••••• .. .,,•a••Wft'C'l9•= ı

4.2:5 :'>"' ORAN <. '• - ~O \ I•• .. . 3(1 )a ORAN <'. 4.75 o 1 4 . 75 ) • ORAN < 5 . 00 o 1

::ı.oo > .. ORAN < s.es l '** ::ı.e::ı :-.. ORAN < :5 . 30 o 1

:5 .:50 >• ORAN <'. 5 .75 3 '****** 5.7~ ;-.. ORAtl < 6 . 00 4 , ............. b.00 >• ORAf' < 6.25 6 , ................ 6.25 >n ORAN < b . 50 18 I••••••*****************•*****••~••* b. 30 .... ORAN < 6 . 7:5 11 I••****•*************** 6.nı , .. ORAN ., 7.l)O 10 ···············*····· 7 .00 >• ORAN < 7.e:s 15 t••···························· 1.e:s ,.. ORAN < 7 .50 16 , .............................. ~* 7.50 >• ORAN < 7 .7:5 13 , ............................ 7 . 7:5 ;. .. ORAtl ,. 6.(10 q , .....•.•........... a . oo >• ORAtl ... 0.25 7 . .............. . 0 .2:5 , .. ORAU < 0 . :::0 3 , ...... 0.so :;- .. ORAN < 0 . 75 6 , ..............


Kesici papillanın en arka noktası - Santralin keser kenan(IX)

MYA / IX=0.701 G.S=0723>x>0.679

Dateı t - 30-19q3 I T\meı 16101 SHPL r11nr;ıat e H!'• tıuınbar of cıb•qrvati onııı 123

Var iablv Moan s.o . Ma :<~m1.ım Mlnin'.um

ORAN o . 7010923 0 . 0 974667 1 . 0619670 o . s 1<+1956 ı •••••••••••D*m•••••am••••••auaa•~•a~~•c•o•ammaaDo~••-•=••••••••~•••••••w ı

lNTERVAL COl.:NT HISTOGRAM ••a••~••••aam••••••a•~•a=•~w~~=~=e•~~~=ıscn~cnsn~~c•au•••••aa•••••••n••~•••

o.<+9o ..... ORAU < o.ses 1 ·-o.::ıes ) D ORAN ... 0 .560 4 '****it 0 .:560 ... .. ORAU < o .595 5 ........... 0 . 59:5 >• ORAN < 0 .630 lb ...... .................... 0 .630 .... ORAtl < (l.665 18 , .................... ~ .. 0 .663 >• ORAN < 0 . 70() 28 , . .................................... 0 .700 >• ORAll < 0 . 735 ıq ................. .. 4 •••• • • •

o .73s >• ORAN < 0 .770 7 l••······· 0.770 >• ORAtl ., 0 . 605 ıo , ........ * ....... 0.60:5 >• ORAN .. 0 .640 3 , ..... 0.840 >• ORç.N < 0 . 875 6 , ......... 0.675 >• ORAtl < 0 . 910 e ' *"* o . 910 >• ORAU < 0 .9<+5 , ... 0 . '145 >• ORAN < l1.760 I** o . q00 >• ORAN < l.015 o 1 1 . C~15 >- ORAN <. 1.050 1 ••• l . 050 ) a ORAtl < 1.00s 1 ......

121

Santralin gingivoinsizal

Gözün dış kenarı -Çene

uzunluğu(MYA)

ucu (DİKR)

MYA 1DİKR=0.089 G. S = 0.091 > x> 0.087

Date: 1-30-1995 ı Time: l6ı01 SMPL rangeı 2 12'• Number o f ~bservationg: 123

Var1able 11ean s.o . Maximum Minimum •

ORAN Q. 0890466 0.0111500 o. 1522518. O .Oô8E!1o9ı

rnre:RVAL COUNT HISTOGRAM

o.0675 :> ::a ORAtl < 0 ,0720 3 , ....... 0.0120 >s ORAN ( 0.0765 3 ....... o.0765 >:::ı ORArl < 0 . 0810 24 '***••******•*•••••*•~****.~*•* 0.0010 >c ORAN < 0.085:5 16 ~*******•****.*******•** -ö ·~oess ');,, ORAN < Ö.0900 ·es '***•+••**•***••••****•**•*·•~•* 0.0900 ,., ORAN < 0.0945 eo 1 "**********"***'**** ""***•·•• 0 . 0945 ) c: ORAN 0.0990 14 I****************** 0 .0990 )::s ORAN < 0.1035 B ..................... 0.1035 ) o ORA~I " 0 .1080 3 ı ·-· o. ıoao >= ORAN < 0.1125 ı '** (ı. ııe:s ) d ORAN < 0.1170 2 , .... 1).1170 >= ORAN < 0.1215 o 1 o . 1e1:s '"' ORAN < 0 . 1260 •) 1 0 . 1260 -:... ~ ORAN < 0 .1305 C) 1 o . 1305 >= ORAtl -r o. 135<) ı ..... 0.1350 >'::#' ORAN ( o. 1315 o 1 0.1395 >~ ORAN / 0. 1440 o 1 •). 1440 >= ORAN < o. 1485 o 1 0.1485 ) = CRAtl -: o. 1530 l .....


Dudakların birleşme hattı - Çene ucu( DİKJ)

MYA I DİK]= 0.214 G. S = 0.220 > x> 0.208

Dataı 1-30-ıq93 I Time• 16•00 SMPL r-e.nget c ıe4

Number of' obgervations: 1<?3

•Jariable ile an s.o. 11ax imum Minimum

ORAN Q.21'ı7376 O. OE!70ia'?<ı (1 .3371696 ().1649E6e ~~=c=~==~m=o~====-=~~=u====~~~~==~=~~u~ao2:=;:2.0~=====~a:::ı==~~~~=~==~u~=e=~~ •

ır.ıTERVAL courn HISTOGRAM ::=ı.ı::::ıı=:1e=::'#:ac=ıı=·::t=d:ı:;a:DCS.::J.c.:1:;:m::ıı:s::_:a::n:=-====::3.;:;:ı;:::::;::cı:-=:ıı=:ır-s=u::a.::a:ı:o.oua.CP~D==n:~;:s==:~~=~=:=a.::=c2= .

().1615 >= ORAll < <).1710 2 '*""*~ 0.1110 >= ORAN ( c).1805 9 !*•************** 0.1605 >• ORArl <. 0 .1900 9 1 ·•*****•••***'**•* 0 . 1900 > .. ORAtl ( 0.1995 17 1•~·~·•***~**~·*****•**•**4**•* (ı .1995 >= ORAll < 0.2090 ıs ı····~···~···...,..~·~·*~***~····~** 0 .2090 >= ORAtl <. 0 .2183 16 '*•••*···~·*******·~····~~~*~ o.eıs:s >;a ORAtl < o .ee00 14 I •*••**•*•*•*••••**~****~* c).2280 '> = ORAN < 0 .2375 16 1 ***•1"•1t-·• ... *'******'**··~**** .... ** 0.2375 ;·::: ORAN ' <) .2470 13 '**~***'**•··-···~·*····· 0 . 2470 ) e ORAN .-. 0.2'56'5 '• '** ..... .,. .... 0.2565 >= ORArl < 0 .2<!-60 1 , ... 0 .2660 > .. ORAN < 0.2735 o l <) .2755 >~ ORAN < O.ES50 l (<ti>

o.easo >= O'RA~l < 0 . ;?9'<3 l .... 0.2945 >"' ORAtl < 0 .30110 1 I+• (.•.3040 }'= OR(~N <. 0.3135 o 1 0 .3135 ) : ORAi~ < 0.323 0 o 1 0.3E30 >= ORAN < 0 .3325 o 0.332:5 --= ORAtl 0.3420 l I••

122



MYA I DİKD = 0.450 G . S = 0.465 > x> 0.435

123

~~~~~~~~~Du•ut~e~ı._~1-..ltt-.1.~93_!_T1meı 15:5~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~--i~~~~~~~~~~~~~~ SMPL rangaı e 124 Number of observatio na: 123

Varlab l • 11ee.n s.o . Ma::imum t1lnimum ••-u•••tı:1a••••••m;;;ııcıımn·:ıaa:cııc:=ı1111=•=e!ı:ıaı:ceı:s:ııces:==m..::ıomaa:ae.c1••aw:!lltı:ıı••••••mcııw••crh-ı::1an= •

ORAN 0 .4506::146 0 . 0660001 o. 7007171? 0 . 342049bı ••oanomaa•aa-~anaa•••~m~~•=naeac=en::3a=cttt=-~~e==~•e~•••••a••n••••••n••=•a t

INTERVAL COUNT HISTOGRAM aaamo~~anmma•••••qa=a~a-••~~moa==~ma.=•s•~a=a•••=~••aaom•~aaam••n•a~~••• •

0 . 34 )• ORAtl < 0 .36 6 '********•••. 0 . 36 )a ORAN < o.ae Le f ********* .................... ** o.a0 >= ORAN < 0 .40 13 t ............................. ****'** t) .40 >• ORAN <'. o .4e ıe '***•**********•******** 0 . 42 )a ORAN < 0.44 19 f ••••••**********•*•••••••••••*•***~ 0 . 44 ;-.. ORAN < 0 . 46 11 !********•************ o . <16 )a ORAN < 0 . 48 11 I~*******•****•«•••*** o.40 ) .. ORAll o . :so 13 ' *****************•****** t) . 50 , ... ORAN < o.se 8 , ................. 0 . :52 >• ORAN <'. 0 .:54 b I*******•••• o.54 >• ORAtl < 0 . 5 b 4 I•••***** l).3b >• ORAN < o.:::ıe 3

,. ___ o .:s0 ) a ORAN < 0.60 2 I•••• O. bO >• ORAN < 0 . 62 e '**"* 0 .62 :>· ORAN <'. 0.64 o 1

•).b4 ..... ORAN < 0. 6b o O . ol> ,_ ORAtl < O.bB o ô.öB >• ORAN < 0 .70 o o.7o , ... ORAtl ı).72 l<t•

3.4.2. ÜST LATERAL

Üst lateral dişin ortalama meziodistal genişliği : 0.683 cm

G. s = 0.695 > X> 0.671

Üst lateralin meziodistal genişliği (MVB)


MVB / YATG =0.194 G . S== 0.198> x> 0.190

Oate ı '.:l-•H ·- 199'5 .' rim~: 1'• : 48 !3MPL rnnoe• t' 12'• Numbar of ~bs~rvation~: 123 :•~s•~••a~~•nwnrı••~~M~~~~~~~~-~~~s~~~~==~~ft~~~~~==•~~~~-•~=~•n=2m~w~cn~~

Variable? Me""n S.D. M°"ximum Minimum

0 .15:52781

!NTERVAL COUNT HISTO(lRAM

1). 15'•0 )a ORAN < o. 159:5 e I**** o. 159:5 .... ORAN < 0 . 1650 10 ' *******~*·~·4~~~·~

t). 1ô50 ) a ORnN ı~ . 1705 4 , ....... .., ...... 0.170'5 ~~ a ORAN <'. 0 .1760 B 1 .........................

1). 1760 )a ORAN < 0 .181:5 8 \ ........... *****• '). tB1:5" ;---.. OAAl'l <'. o: 1870 -~ - ·ı -· . iT*••-····--· .. 1). 1671) >• ORAN < ı).1925 15 f ****4***•••****•••*-ff'~it'~*** ı). t9e5 :-"' ORAN ( 1).1980 16 1 * .... **•*""'*"""*•• ... •*******)il· ...... * ... *~* 0 .1980 ) n ORAN 0 .2035 13 '*•***••**********~····· (1 . 2•)35 ORAN 0.2090 7 '*****•'****** ,, . 2•)9•) >• OR~\N ..: t) . 2145 12 ,.,....*****••••**+******* ı).2145 >·• ORAN 1) .2200 8 '**********~ ... ** o .2201) ""' ORAN < o.eess 3 I**"'*...,. 0 .<?255 >,. ORAN < ı) .2310 4· I****•** 1,) . 2310 >• ORAN <'. c) .23b:S 2 I**** o.e365 ::-- ORAN < 0 .2420 o 1 1).2420 )• ORAN < t) . 2'•75 1 I** o.<?<+75 >• ORAN ~ 0-2530 '**

Üst

Ağız

lateralin

köşeleri

meziodistal genişliği (MVB)

arası

MVB / YATH = 0.143

mesafe (YATH)

G. S = 0.146 > x> 0.140

DPt ıo : :1-(l t -1995 ' T\me : 14 : 48 s~ıpı_ r~no!l: e 124 l·lu mb er ..,, •ıbwııı-v;ıt ions: 123

Varillble Mean s.o. Maxlmum

ORAN O. M36785 1) . 0151884 ı) . 2 1 St''i"tl

WTER'JAL comJT HISTOGRAM

•) . 11<+ :-.. CJP.MI : 1) . 12!) 5 ' ******* •) . :20 .. .. ':lRAN n. teô 3 , ... .,. ... f) . 1!?6 > .. ORAN O . t3e 15 '****~*·•·*~~·~ ....... ~

Minimum

(\ .1150592

() . l 32 .... ORNJ (•. 138 :;e ı ,.. ......... * .......... ~··•<ııt ""lf>-it-!! iıl .:.•~ ....... .. +*" ı:•. 131'1 , .. ORAM 1) . 1'•'• 2S 1**'********4~·~·~····~~«~ •*~~- ~*~-1) . ~ 44 ' .. IJR~IN < ·~ . 1 '50 \6 l•*··~·····~··~··~ ·~·M~ ı:· .1~0 >"' ORAP ,

') . 156 18 1 <'ttt••••****•••**"' ....... ı ...... ~ 1). l "S6 ""' ~RMI ., . ıee 1 1 ' *~ ... *······*···· o. ı6e ;. .. Ot?lltl < t' . ıoe 5 , .......... ,. .. () . \ 613 ' "' URAN (• . 17'• " 1

f' . J7 4 > ,., ORAN ' . 180 o o. l fll) '"' '.JRAN ,, ... • 186 t -4-!t

ı) .186 ... ORl\N ,' ı) .192 ... ') . 192 ··~ 'JRAN (•. 1 '?9 'J

c . l'i8 ORAN (' .204 •')

O."?'=*"• 'JRA~I ·: . ;t ·~ '• f) . 211.• ... ORn~• '' . 2 16 1-:t-«

" . t?t.C, " ORI\"' " .C:~2 , ....


Gözlerin dış kenarlan arası mesafe(YATL)

MVB I YATI= 0.076 G . S = 0.077 > x> O. 075

Oatl!I: '?-·)1 -l'7'1~ .' T 1mıt : l4:4'7 9MFL r e.nga: (' l21•

ııumber o f ?bn~r vat1 011s: \23

•Jar i Ab ı e Maan s.o. Maı: imum Minımum

INTERVAL COUNT HISTOGRAl't

1) .062 ) r. ORAN < 1).064 2 '**** 0 . 1)6 '• ~ - ORAN < 0 .06ô 3 , ............ 0 .066 >• ORAN < O.Oô8 4 , ............ ') . 0 68 :>• ORAlll <. 1) . 0 70 5 , ................. ı) . 0 71) ) ft ORAN < 0 .072 18 , .......... ~*···~~44A•ft*~·~······ 0 . 072 ) • ORAN ' 0 .074 17 ,~ ............. ~ .. ··~··~~~··-······ 1) . 0 7 4 ORAN < 0 .076 11 '****-**•~..,..~·········* 0 . 0 76 :-.. URAN ' 0 .078 12 , .... * .................. f) , 1)78 )c ORAN I} .1)8(\ !6 '***** ................... ***•···~····* (J . 1)8 0 >• ORA°" ". '> . 0 82 ıı 1 ****""***•*•• ........... ...... 0 . 082 ;-.. ORAN ' •'.' .084 8 t••·····~•**-*••• l) . fJ84 ~ .. ORAN .. , •>.OBô t, '*****······ 0 .086 >• ORAN 0 . 1)88 <ı '****-** 0 . 089 > .. ORAN <. t) . 090 '• , .............. 1). 0 91) >• CJRAN < o . o9e ....... ı) .. J '?2 >• !JRAN ' ı~.1)94 (• 1 1) . 0 9'+ ) c ORnN <'. (1 . ('96 ' **

124

Yüz Genişliği (YATM)


YATM / MVB== 19.740 G.S=20.109>x> 19.371

Oata: 3-~1 - 1?95 ı T i me: 14:49 SMPL. r"noe: C' 12~~ Numbttt- o 'f' "bservat\t:-nı>: t23 ••••~e•~-~~a~~~·a~~~==s~~~~~~~~~==~«u==~~P•~~meao~•r~•~~~••••~n~~=q•~$~•

\/ar\~b le s.o. Ma~ı imunı Mininıunı

[NTEf\VAL COL!NT HlST013RAM "*•m:=!to ... lll=r'2'•n•dl'lı'll'l•aııtt=lıl~~.""l~1:1.r.'•1'!1~:-=r.:ı;~-=:sr.-c~.-·ş~~t"ı:a~"'Tl9'\facırı f!!'\'ft,t-•.•·.,,--.~'llS•"I .,.. ... :;_wı .""'ı"11ı tn rı .. ·:nn~mn r -r

16.4 :> .. ORN~ 1 b. fi e '***"* \6. \3 >• GRl'M n .a 3 · , ............. ,,. 17.ı? ~- ORA~I <, 17.6 5 1 **** .................... t7.b >• ORAN <: ıe . o 5 ! ............. ~**

18.t) : • ORAM <. 18.4 1 '!i 1••••·~····*•****•*••4**•*•****~·~·~ t8.4 ... ORl'IN ıe.a 13 t•~ ... ·~-·~~····~···•••**••·· ····· 18 .tı ~ ... ORAN <!,' 19.e 5 , .......... ~.* .......... 19 . ?. ' ,. ORAM l'i.6 \ °3 l ••••*****••••••*···~·····~·*··~ t9. 6 ~ Ti. ORAN ,. 2(' . 1) b t *"******•••••*• aO." .... 1JRAN (!1).4 11 1 ... * ............. * .................... !t• 2 0 .4 ;. .. ORAN <' e0. e 10 ' -~ ................................. **•*• eo.a llR"N ~ 1.2 ı e , ............................ e.t.e ORAM ! e1 . 6 El , ................... eı..tı ~ .. ORAM '( az.o._ . 3 ···--· ee. <' tlRAtl e2.4 7 '*****#••···· .. ••• ~C!. '• 'JRl'IN ~2.8 , ...... 2e .a ) .. ORMI e::ı.2 "

, ......... 2:>. e rıRl'lN i:?3.c , ..... 23.6 >- ORAN : 24. 1) , .....

üst lateralin meziodistal genişliği {MVB)


MVB I DİKH ... 0.169 G. s-0.173 > x> 0.165

Oateı 3-1•1 ı -ı 995 I Ti.me : t4ı49

SMPL. ranon: e 124 Numb•r of obsarvatlonsı : IE!3 ~a••QOD•~"••~a~~~~-~:===~~~~:=-=~:MJ~~~~=~==~~~~=~••~n=••r.•••-,•-~•=~~n•~•

l/ısriable Mean s .o. Ma:: ! nıum Mi n "'""" W':IW:lt• 'l:lO••••··-=ı:.m=ııs•t:~C-O::::::l'~:=:-:::-o== :s-:::t"!:s..,,'lD~=e:::oa=1t1::::.n.:ıtı:ıı•~?11• ::.ır ~ .. Q:".WS'! ... . ,,,..~.-S.*':JJt'Tl.~ 1

ORAN Q. 1691718 •).•)181804 •) • ee•>7aec;ı ı) . l 3ô0 6C9 ' ••••a~•••••••~-=os~~~--~~~,=:=~=-a==~z~:ı:l?lll~~--~Qa•~~n•m•~••••w•~~=a•~~~-~

HITERVAL COt.!NT H1STOGRPM o•:a•,.••••••••:t••~•ID1'tO-:ıt~=-=-=--ıız.ı="::lı=2m-:~l#= ~-:3.ft.:t:Sl'tt'"'t..,"S?ltasosı• .. ·••::ıs~ aıTr " - ~ ,~ · r-ı:.·'":ır.t."8~ ~

o. 135 >• OP.AN / ~ 0 . 140 :? ...........

0 , l '•(I >- ORAM { o. 14:5 6 '********""******~ o. 1~5 >• ORAN < o . 15~' 5 , ................ <J . ı:so ~- ORAN •).155 12 1 "*******'*•·"9-••• .................. ı). 155 :>• ORAN < (1 . 160 17 , ............... ~····~··~ -~~··~··· ı) . 160 , ,. ORAN l' . lbS 8 .. . ........... ~····~ (.! . lb5 .... ORAN r tL 170 17 1••4••··~··········-~·*4**~··~·~*· o . \70 .... ORAM .. (l.175 1(\ '***•****••••···~··~~ Q .. 175 , ,. ORAN < ,, .t8(1 le' I••******~*••••••***'*••• o . ıeo >"' '1RAtl <' o. 165 b , ..................... 0 .185 ,\& ORAN < o. 190 8 '******•~~***~*** o. 17() :--- ORAtl (l. l'15 3 ............. ı) . 1'15 ) "' ORAN o.2oı:ı 7 '***•********** 0.201) ~) .. ORAN < ı:ı. <?OS 4 '******** ı) .205 ) '" ORAN ': 0 . 2 10 o 1 o . eıo >"' 'JRAN < 0 .215 r) 1 o.eıs :>a ORAN '· ı; .22cı 2 '***" o . 2eo '•• ORAN ,. l) .?.25 '"*

125

Saçlı derinin başlangıç noktası - Çene ucu (DİKT)


DİKT 1MVB = 26.073 G. S = 26.596 > x> 25.550

126

_ _______ _..D:ıo•c;,.•.R.La_-.Q.l. -J. '?.q~ _ _/ _TJ..!".~_!_!_ 4.!_.~(,t !mr'L ı•nnocı: i? 12'• - ------- ---------- ------------ -------- ---- -Numbaı· nf ..,b .. aı · , '1tionG: l23

------ORAN . 26_~073e~·~ e.eS08132 32 . 71583(' eı.'1721'•0_~ ~~~m•~=•oc•w••••••m•q=••3mn=s=~~~~~~o~u~•~e~z~~=~••••man•••~••a~ma~=

INTERVAL COUNT HISTOGRAM ~~n~'aam••••••~•~=~=~c~====~=~~~~~~~~~~~c===:==~••m•=s•a=•=m••a•a••••==o

eı.6 >• ORAN < 22 . 2 2 ! ......... 21?.2 ~ .. ORAi~ < e2.e f:ı 1 •*********"""'~* ee.e >., ORAN 23 . 4 11 f 11-****~***•*•"'"****~*o!t** .. *'""" 23. 11 ~-, c ORAN ' t?'•. " 7 ' ~~··****~****~*** 24.C.> > .. ORAN < eı, ·" 1•) !************************ e'ı. 6 .'"" ORAN < 25.t? '7 ,.~~************•* es.e ) c ORAN e:!i . a 15 '****** ... **********•**""'~***********'• 25 . 0 ) c 'JRAN < P-ô . c+ ı 1 '*~~******~··~····*·~··****

26 • '• ... OP.AN e7.<> 10 '*****•*~~·**~·~~·**~~*** e7. 0 ' ,. 'Jnı:ıı~ -: 27 . 6 10 ı ...... •**.,. ... 'l' ·'f- -'t* '~* ... **'- "!· "' ..........

<!7. o ... OHAN . 29 . C! 11 r•*•******~~*******~~•••••• e0.e ... OBAM 20 . 0 '? 1***•****~***·~·~*~*** ea.u >• ORAN 29 . <t 9 ' 1Ht*-***************'*** 29.4 >=- ORAN ~ 30 . 0 !) 1 3 0 . 0 >• ORAN < 31).6 e f***** 30.6 > .. URAN < :ı ı.2 i? ! •**** .H . 2 ) "' ORAN .: 31.8 ·~ 3 1.0 :·~ ORA~l ': :ıe . '• 1)

3E . 4 >"' ORAN 33. (ı 1 1 .....

3.4.3. ÜST KANİN . . üst kanin dişin ortalama meziodistal genişliği: 0.780 cm

G .S=0.791>x>0.769

Kaninin meziodistal genişliği (MVC)

Lateralin meziodistal genişliği(MVB)

MVC I MVB = 1.145 G. S = 1.165 > x> 1.125

Oııt:-: 2-f.ı3-\9'?:5 I Hme: l2 : ::!3 SMPL.. ı"t.\nge : 2 12<• Numb•r o'f ':' bnervntionısı 123 •*""ıııı:ı .. caa1ı1•••n••ct"'l't<n·•:ıım1D:ıes:ıı=:~~"'-~-:==:::s~ınac:==ı=21Ma=::s==~mıc:====ı-=w:-T<:::n!T':oı.•W'l'lllDm1Wwm~n~~=

Variabltı ' Mt?an S.D. Ma:-:im~ım Ml.n~mum -~~ft••m~~-m~•m=n~c=r.~:#c~=~~~~~=~~r-~D'~~=n~•=~•~~~n~~$~=~~~-s~~t~~~~-c~ . ORAN 1.1<158426 0.0860131 1 . <1(176'120 ı) .'1570551:! ' :ııall%C!:ta•"9•••stt1cıc='":l=•e11:1.:10:ırsss"'lll-a:s= a~=~~::21::::::s2:a:==='O':ıı.=::::C=-=~:=ı:.,~nae••=t•••••-.. -ıa.-.:~-=wr 1

JNTERVl\L COUNT HISTOGRAM ~a;r 'P:a:=::me:ıct"!:tt::r:S "QCll='!S•S-s::·c:.:s=~:o:r:.,~=====~-=~===-:s====-=•~•#B""n•~•m• ır "'f:#~•-ı ~~s=-• ~"#.-.:

<: .951'.' :-r ORAN <. ı) .975 1 I** 0 .975 ORAN ' l.~~O l I•* l . 01)1' ; r ORl\M 1 .oe::: ·,, 1 *****'°* l . ')23 rJnnM • . • 050 ç 1 .,.._...._,. .... ..,...~* ... •~-"+ · 1 • 1)51~ ~ ~ ORA1' .;: 1 • <)75 e 1 .. ..,.,. ..... ,. ...... * • 1 . f"7~ .. .. ORAM 1. . ! 00 lb l*•*<llt~~•·••••.,.1-*• --.1~•"t•"t~41•

l . 11)0 ~ .. ORAN ~ l .12~ 13 1 ****•*****•'°*"***** .. ,. i .12.~ .._~ ~RAN .. t. . t50 2:1 l***"°~*,.. .. "'...,.,,,..,,.~* ..... .,... ..... ""~it-.'**•••-..., ,. --.

1 . lSt• :. ~ ORAN ' l. 175 11 f **" "'"**."'*•*.-.""*" 1 • ! 75 Ql'UU-4 1 • ;?OCJ 9 ! *"'°At~*.P.*"f-"'"t4.ıt*** 1.~00 ~- CHl\N ı.2es 10 ' "***~******** ....... t.aES • ORAN 1.2sn 7 , .................. .. t • 2~< ~ ~ 'T ORnM ! . 27CJ S 1 * •~•*~*,. 1 . "?75 ' ,. ORf.111 ~ • 300 2 1 **'"'* 1 . 301' :• "' ORA~l 1 .325 1 I*"' l • 3e:S , .., QR()IM 1 . 3SO O 1 1 , 35<) ;-om rJRAN 1 . 37S 2 1 **** t .375 · • .., ORAtl l • 1tO<:ı ':! I*~•• 1 • 400 ~·., ORAN 1 • 4i"!5 1 1 **

Üst kaninin meziodistal genişliği (MVC)

Burun delikleri arası mesafe (YATD)

MVC/YATD•0.327 G.S=0.335>x>0.319

Doıt<?: 1··3')·· 17"':5 / T\mc: 15:5".l SMFL r"'nQı» • ::? 11!1•

llumbo.- cır cbııcrvat\ons: 1E3

'.'Arillble t1ean s.o. t1:ı : : \ır.wrı

ltlTERWil.. couın HISTOGF:f\11

11i nı munı

:s a=aı••mıs•oınn.r:a:ıı"''D'ft'nC~~2 ı: ııt=r'l:J=~·~~.: ... -,;~=:=:=~':l:::~e==~====~ z:eıı::sT\e ="' r :f!.'9i ,._. -ı r • • aft et ••wı &-n

1).210 , ,. OP.AU o.e25 l l41t

o.ee:5 '·• ORAN 0 . 21.0 t '"* O . E!'ı•) ,,"': n ORAN < o.e5s 1 I** o. 255 )• ORAtl < (J . 270 5 '*** .. "" *** O.E!7ô , ,. ORı~tl < o . 2as 7 '**•**•··~·· •) . 285 '.. 1'9 ORAN < o . 3•)0 15 I••*•****~*••**~***~•••• 0 . 300 >• ORAU < 0.315 14 !•••••••~··•~•••••**•• 0 . 3 15 --- ORAM < o.33o 10 1 ..................... ,. ............ ~,. .....

0.33•) >• ORAU ,' 1) . 345 22 l••* .... **""' ........... "' ... ~ ........................... 'f* u.345 '> n ORAM < o . 3c.o 16 I•*•*********•*****~•~~~• 0.360 ' .. ORı'IU < 0 . 375 13 ı··~·········*······· 0.373 ')" OP.AI~ ' o.390 5 , .............. 0 .390 '> • ORAU < o . ı.05 3 ..... , ... 0.40~ '> • ORAN '. 0 .420 .... 0.<•20 :>• CRAN < 0.435 o 1 o .ı,3~ >• ORnN ". 0.450 ı .....

Kaninin meziodistal genişliği(MVC)

Burun kanatları cu-ası mesafe(YATG)

MVC /YATG=0.224 G.S=0.231> x>0.217

D11teı ı -30-\9'\IS r\m~• 15 : '.:;"' St1FL r4'tıgrct: ~ 12"•

Number of ob!'<tr·.-.,~icH1!1: !23 •. . •. - ---- - ------- - · •• -···- ··· · -~e==~•n~-~~"~•"r'•~na~nn•r~~~~~,~~~===~~c~=~u~M••~r--r~~,~·,•n•- ~T•~"~~~~

VAriable

0 . 1ô >• ORAtl <'

o . ıe >- ORAM < •).20 >- CRAtl " 0 . 22 ' • ORAN ') .2'• >· OP.r.tı

o.eb ">• ORAN <:> .ES >• ORAN {

0.30 ' • ORnt~ < 0.31? >-- ORAtJ (

0 . 34 ) n ORAN <'

0.36 ) "' ORAtl .;

t') . 38 ) "' ORAM < 0 . 40 ,.. ORAN < 0 . 42 >~ ORAll (

0 .44 >cı ORAN < 0 .46 '>• ORAM ' 0.48 >"" ORAtl o . ~o > ... ORAN <

MeAn

0 . cE1ı'7913

CCUtff

o . ıs 3 o .eo B o.ee '•2 ').24 '•7 •) .26 ıe

0 . 28 3 ') . 30 ı

0 . 32 o o .34 o o . 36 f)

•) .38 •> 0.4<) !)

•) . 42 fJ

o . '•4 ()

o .46 o 0 . '•B (l

ı) . :lO o ı).52 1

3.0.

0 . 0 329638

'*** l!t-itf:'iflt *

t1ınim:uın

0 . :5163719 ".! . ı ·:ea141

HIS1'00R"M

ı ~·-·,··~·-·~*• ...... •****·~-·~··•1••• ' **•******••· ·········· ~*~~·~~·-* ••• ................. * ••• , ...... '*

127


Ağız köşeleri arası mesafe(YA TH)

MVC I YATI{ ... 0.164 G. S = 0.16 7 > x> 0.161

Oato ı 1-30-199'5 I Tlın•u .15: 50 SMFL range ı 2 124 Nuınber of' obse,.vatl.ons : 123

Varlable 11ean s.o. Ma:<l.rnum

ORAN 0.1b40eO<+ 0 . 0156668 O . e'Hı91 69

tNTERVAL COUNT HI9TOl3RAM

o. 130•) >• ORAN .; 0.136S 1 '* o . \36'5 ) "' ORAN < 0.1430 3 '**• ı) . 1430 ) • ORAtl < 0. 1"95 9 '*****'**** 0 .1 49!5 ,. .. ORAN < 0.156() eo '*~* .. *****•*****•***

Mlnim~ım

ı) . 1327406

o . 1561) : ,.., OP.~1N < 0.1683 32 1•••*<4f••············~~·········* o. 1612!5 :; .. OrtAN < 0.1690 26 '**••••******•***9*•*••**•• ı) . 1690 >• ORAN 0 .. 17~~ 14 , .................... O. l7S:5 ,.. tlRAIJ < o . ıeeo 11 I·••**•*'***• ,. o . 1eeo -- OP.All ~ 0.1885 2 ,..,.. o . 188:5 • ... t"S ORAN " C.19SO 1 l• 0 .1950 ) • ORA~I < 0 . 2015 o 1 o .eoı :s >• ORAN 0.2080 2 I •* 0 . 20 00 ~ .. ORAN < •) . 2145 o 1 ı) . 2145 ' ~ ORAN < 1) .221() o 0 .22 10 ORAU <'. 0 . 2875 •)

<J.22nı ) : JJRl\11 < o .C!3'•0 o •> .C!3'ı•) >• ORı"I < ·) .240:5 t l • 0.24 05 ' ... ORAll ( 0 . 247') 1 ı .



MVC I YATI<= 0.129 G. S = 0.131>X>0.127

o .. 1t..,: ·?-"'3- 1 ·~ ';:; •

S~Wl. ı t".rıg~' t· f 'lınT: 1

• Z: ··l 1t

\ 2 1•

~"S 2- - --:------ -- --,- · --"'' .-... - ..... _ --r·-- -·-:· ':' ..... ,... ~·- -r'"-.,.....,,-r #·-~r"f:"'t~~~~t"f'ea:-1---.'"1°',..-, "111.., "C""!.•:=~.ı

'J"r ittb .l. r s.n. Ma:: lmuın f1ini munı

IMTEP.VAL. r::OUl'JT . H l STOGRAM '11- • r- • ı. • - ·ı•.ı:--•r:-r

(.• .()945 ~" IJRnfl :> . ('980 1 l *~

~ . ':''1At) 'JRnh' ·:·. ı:.ıı·.; ., 1 f) . 10\~ ORAtl ') .. 1')50 1) ı

() . t')50 .. ORAM 'J .l"S'3 H t '*' •:. 1 ('8~ ' T" URntl ') . 112(' ... <ı . ı u:ırJ -- Ol"!llM ·) . t t '5~ J ! ~- .. .. ~

1) .1153 :">r OPı:\N \..~ .. 11 c:'t .. ı 6 , .. ._ ..... ,.. .. .,.. ,.., • 11 '1'J - ~ 'JRnN 'J . !:!25 !~ ! ............. "' ............. .ıo: - · ........... Jıl!o ..... ~

·~ . 121!5 : ~ OF.MI ".:\ . 14?6(1 16 1•~~·~~*•~1··~~·-~··-~~ ~ · '}. l2~•) ,. !JfUıN ") . U:!95 ~g !*~---~M~~~·~~4~ ~~--~ ,•-1~~ ı). 1E9'3 ' .. Ol':Atl ~ (> . 133<.' 2e ı ··~·,~·~~~**~~·~~~~~ ~ ~-·~~~4··· (1 . !330 , URl'lN ·:• . 1::?6~ !H '·~··** ~~~4··~·~1 ··~~~4~·-4 ·~-136::; >- rJP.flN <'. <) • .l':-0(.l 8 t ~**"'•*•* ........ •) . l '+O•J ~ ... ':RAM

,, •) . !'•'3:5 ':: ' ........ -11-.....

'-'· 1'•35 } r. ORAN •). 1"71) 5 t~·· .. ··· o . ı<ı7") , ... IJF.l\N •) . 1S<J5 l'?. ..... c) . l :S05 ; .. ORı.ıN ') .154<) c) 1 '). \ ~'•V , ,. ORAN ". •) .1 573 1 '** c:· . ı~75 >"' ORAN c).1610 , ....

128


Gözlerin dış kenarları arası(YATL)

MVC I YATL = 0.087 G. S = 0.088 > x> 0.086

Oate: 1-30-1995 I Time& 15:52 SMFL range : 2 124 N<ımber o"f ob9ervatioııe; 123

Variable Mean S.D. Ma:ıimum

ORAN o.0976597 0 . 007:5269 (1 . 1430293

0 . 0630 >~ ORAN < 0.0675 1 '* o.0675 >= ORAN < 0 .0720 o 1 0 . 0720 >"' Qfü)N < 0 . 0765 1 '* o.076S >= ORAi~ : 0 . 0010 7 '******

t1iniml:m

(• . 067099'•

•) .(•810 >= ORAN < 1) . 085'3 42 I•********••**•*••••*•**~~**•*~*

o.oe:;;s >= ORAN < 0.0900 34 '**-·····~•***•~***~··**~* 0.0900 } = ORAN <. t•.ı)945 25 !+*•**~***••••••••*• 0.0'145 >= O~AN ,. <•.o•no 10 '******** 0.(199V > ~ CRAN , ' 0 .1035 1 I• o. t03S )-.c ORAN < 0 .1080 1 , .. o . 1oerJ ··,~ orırır' O.J125 o 1 o. ııes / == ORAll < 0 .1171) o 1 <). 11 71) >:% OR•'tl o .1e1s o 1 ı.ı.12ı5 ) '·'= Of"!AN <, 0 .1260 0 ('. !C'6Q : ~ lJRml 1:

1 .. 1305 ( 1

() . 130'.5 >~ ORAN <.>. 1350 (]

1) .1 250 ,":- #:. f'füı,N < ').13'15 0 ı) . 1395 ···= OHAtl 0 .1440 , ..



YATM/MVC= 17.253 G.S= 17.503>x> 17.003

Datf!: :?-•~'3-1795 / 'ime? : 12: 3 '" SMF·L r ıongf'l' 2 l 2'> Number of ob!l'!ı-vat.iomu 1E3

ORAN L7.2S315~ 1 .<)779479 21.E3576 <J 13 . 115676<~

! NTE'.RVAL COUNT HlSTOGRAM ~=z~=~:n~=~c==~~~~~==~~=~~=~~=~~=c~=~==~#:=~=~~~=~~~~~~==~r~~==~~~~~==~=

ıs . es ; !" ~ ORAN < 13.51) '*" 13. '30 >-= URAl·I 13.'?S \) 1 13.95 ) "' ORAi~ < 1-4 . 4(' o 14. '•O > ~ IJRAN ( 11+ .. as 1)

14.85 >-= ORAN < 15.3!) 2 ı ...... 15.'.130 :ı :: '.JR:~N 15. 7 5 '3 !*******'* ıs. 75 >== ORAN ,, 16.2<.) 14 '*•***~**~*****~****~ 16-20 >== ORAN 16.65 13 !**•*-*~***'*****~•~ 16 . 65' >= ORAN < ı 7 . 1c• 17 '***•~****~*·**·*~~**4~·~* 17 . 10 '."" -= ORAN .( ı7.55 23 l *••.,.*****'**'***'**"' '~ 1t**** ... **~·l'!'*-'.fo~'!">--~ 17.55 >= ORAN 18.0<.! 18 i•*******~****~~*~****~***~ 18. •)<) ,.: = ORAN tB .'tS ıs ı~***~·*·*~·~~~~*·**** 19.45 )::- ORAN 19.90 8 '****~**'*~**"" 18 . '?fJ >~ ORAN 19.35 !> (***•*'*~** 19.35 ) = ORAM <: 19.80 o 1 19.90 ,,. ORAN < 20 . 25 '.I 1 eo.e5 >= ORAN < eo.7o 1)

20.70 >= ORf\N < 21-.l.S - - . - ... O- ·- . 21 . 15 >~ ORAN < 21.60 1 '**

129



MVC I DİKH = 0.193 G. S = 0.197 > x> 0.189

Date : i -30-1995 ı Tlmı:u t5ı54

SMPL range: 2 ıe4 Number of observa t ions: 123

Variable Me.an s.o. l""la ~timum

ORAN 0 .1931560 0 . 0191611:! 0.1:53:5554

INTı;'.RVAL COUNT HISTOGRl\M

0.15<+0 >~ ORAN <'. o. 1595 '** 1). ı:snı ·)= ORAN 0.16:50 4 '****•*** 0.1650 ;ı. a ORAN 0.1705 e '*************-** 1).1705 >= ORAM < 0.1760 ıe

'· •*******************••••*

Minimum

O. 1 Z92S9'ı ·

(J.1760 ) e ORAN ~ C).1815 16 1 ***•********•••****'* *·"!-•• * ... ..... * •).1815 >= ORf\tl < 0 . 1870 11 1 ****""**•******* * ****''.,.. (l.1870 >= ORAN " 0.1925 13 1*•*********•*****4**•**•~· o.19e5 > :ı:ıa ORAM <'. 0.1980 12 '*********************•** 0.1980 .. ,. :_ ORAtl 0 . 2035 5 , .................. 1) .2035 >= ORl\N <. 0 .2090 15 '******************""**• •**·•••• 1) . 2090 ;,..es ORAN < () .2145 10 '*******••••***•*•*** 0 . <!145 >~ ORAN < o.eeoo 7 1 ............... ***•* O.c200 ) ,. ORAN < o.ae'55 , ... 0 . 22'55 > .. ORf.11~ ~·0•2310 · 4 , ... ..........,... 0 . 231(1 >~ ORMl < 0.2365 1 '** 0 .2365 >= ORAtl < 0 .24?.0 1 '** ').242•:ı > ~ ORAN 0 . 2475 1 I *" 0.2'•75 >~ ORAi~ < 0 .2530 o 1 0.253•) >= ORAU .r (1.2585 t , ....


Kesici papillanın en geri noktası-Kaninin tepe noktası arası (IW)

MVC / lW = 0.402 G. S = 0.491>x>0.313

Date: t-30-1995 .' Time : 15:57 St1FL range: 2 12'• tıumber of obseı-vations : H!3

Variable Mıııan 3 . 0 . Max.imum t1in1nıum

. ORAtl ı). 40?.0849 1).0385160 0 . 306<!5(•()

IIHER'.'AL COUNT HISTOGP.AM =~=~~nn~:a~n=•~=~====:~===•~~=~==a~=c===n~cn=cn "~=~~~~~~===~:~===~~==~=~

0 .30 } c ORAtl (' . 32 3 ' '***'* 0 . 32 >= ORAN < 0 . 3'+ o 1 CJ .3'• )= ORAN < o.36 9 '11-••"f'fit .. * ... * o.:36 >~ ORAtl < 0 . 38 1? '****•******~*****~*** <) .38 >= ORAN < 0.'•0 28 '~~········~*******•*****.****~~ 1).40 >= ORAN < 0 .42 32 (*~**************•*•*••*~*·~~******• o.ı+e »= ORAN < 0 . <14 ı:e ı~·····••••****••~······* (J .44 >= ORAN < 0 . 't6 5 I*•**** o.<+6 >-= ORAU t) . 40 3 , .......... 0 .<+8 >-=- ORAN < o.~o o 1 0.50 ;, .. ORAN < 0 .5C 0 1 0.52 } "' ORAt~ < 0 . 54 , .. o.54 >= ORAN < o.~6 1) 1 0.56 >= ORrıtl < 0 .. 58 1) 1 C).58 >~ ORAtl < Q . 60 (j 1 0.60 ) ,. OP.AN 1) . 62 •) 1 1).62 ~~ ORAt~ Q . 64 1 Ht

130

131

3.5. MODEL ÖLÇÜMLERİ VE FARKLI BOYUTLARLA

ORANIARINA AİT BULGULAR

3.5.1. KANİNLERİN TEPE NOKTALARI ARASI:

Kaninlerin tepe noktalan arası mesafe ortalama: 3.413 cm

GS == 3.461>x>3.365

Burun kanatlan Kaninlertn tepe

YATG I MU= 1.036

arası mesafe (YATG)

noktalan arası (MU)

G. S = 1.056> x> 1.016

Oa te : 2 - 04-1195 ı T \ m3: t2 : 32 SMPL rang., : 2 12'ı

l)lumber c•f' obsen; .,. t ions : H!3

Var iable M l?C\M S . D. M":< i mu m

ORAN 1.0368610 0 .0899962 1 • 2 1t45 <t50


() .825 >= ORAN < o.a5o 1 '** (J . 850 ) o ORAN < o.s75 2 f***** 0.875 >= ORAM <'. Q.900 e '***** 0.900 >.,, ORAN 0 . 925 9 '**~********'!t**~~~~· (> .925 >~ ORAN < 0 .950 7 1 •·•**"'********"* 0 .950 >= ORr;N ('.975 12 1•*'***~**·~~·~*~~~*****~*

Minimu m

0 .84828~4 1

c) .975 ;-u ORAN / 1 • 0 1)1) 16 '***····~~· ... ***~~·~***~~***~**~*~ ı . <.ıoo ' = QRAN ı .oes 9 '**~~-*~~·~~·*·~··~* ı .oes :'- :ı"t ORAN l .<) 50 13 I******~***********~*•~·***~ t . (•50 ':: :: ORAN l. ".'7'5 t<ı '******~*·~*•********•*·~·~· .. ~ ı .075 >= ORAN .: ı. !1)1) 5 '*********•* 1.100 >= ORAN < 1.125 10 '*******~~···~~···~*** 1.12s > .. ORAN " l • 15(> 6 I••**********"" ı . 150 : : ~ ORAN 1.175 'l '*.******~·*~*•* 1.175 >~ ORı:\M < 1 • 2('0 5 l•*•* .. *""**•* 1.200 >~ CRA~l 1.22s '• • •*'****'*~"' 1.225 >~ ORAN < 1 . 25(1 1 J• ..

Burun kanatları arası mesafe(YATG)

Laterallerin distalleri arası mesafe (MQ)

YATG/MQ= 1.192 G.S = 1.216>x> 1.168

Date: e-r>3-•. 'i'95 .' Tlme: te:33 SMFL range: <:? 124 Number of observ;.tions: 123

Variable Mean s . o.

ORAM 1.19!:!1911 0.1051966

11a><1mum

1.444539('

INTERVf\L COUMT HISTOGRAM·

M\nim;.ım •

0.7780737

l=::tıe==~:=:===~==='::°"r. "=="'~=~~ ==-;:oı~=tt"':.'!::=ıt"':l:::~'l"="::':"=S:O=':l::E'==~t:\'C:l::'#'I"!: -:._"' ı::~ ~=:~:-: :::=:;:t=:::-rt ::S ":t~t::. ':": o:;.•;t •).76 >"" OP.nN < O.StJ l '*'* : o.ao >"' ORAN •) . 9 1t ~· ı ' 0.8'" >= ORAM ·' (' .. 88 o •) . 88 .,. ,, ORAN 0.92 •)

o . 92 >~ ORAN <'.96 IJ •) .96 >~ ORf\M \.00 .3 ı ,,.~~*<!t• 1 • ()(• ;--~ OR(lN 1.0<t 4 '"'***-!'-**"" l. ' .Jtt ':"-w 'JRA" l.(•8 '3 !~·~~~·*~~*··-~·~ ı.oe >= ORAN , 1.12 14 ı~~-~~~*~~~-·****~*~~··****~· L 12 >= ORAN 1.16 17 ı~·~·~~~~~-~~~~~·--**~~·*~*1~***~~·

1.16 >= ORAN < ı .eo 16 r••**'******••-~***•** 1'--!I!·•* .. **"' ···~ l.20 ;~ = ORAN 1.1!4 113 1•~41•~•****~~··**~·~*··~~~1~4~·~~~~

l.24 >~ ORAN '· 1.29 16 '******•*~*~******~****,*~~··-~** ı.20 > .. ORAM l.32 13 1**•*~***~*·~~··~*~~~~*~·~~ 1.32 >~ ORAN 1.36 e '******~·~~~·~·~* ı . 36 ) ·= oRnM 1 . '•O 3 , ......... 1. 4(• '= OHAN ı . 4•'t '** l. '•4 OP.nM ! . '1-8 ,., ...

Kaninlerin tepe noktalan arası ( MU)

Burun delikleri arası (YATD}

MU/ YATD = 1.433 G. S = 1.471 > x> 1.395

Oatet 1-30- 1995 / Tlme: 15 : ~1

SMF'L r ang": e 12'• Number o ·f cıbı;ıarvatieımn 11?3

Varieble Mean s.o. r1a >: imum tH nimum

'J.SZ~ô9SS

!NTEF\VAL COUtl! HISTOGRAM

0.84 ) ·= ORAN < (l. 7') 1 , ..... 0.90 >== ORAN < 0.96 o 1 ı:•.'i'6 ,,. ORAN ı . cıe o 1 1.02 >~ ORAN < ı.oa 1 l•ıt

ı.oe >~ ORı=ıN 1.14 1 , ...... ı. 1'• > .. ORAH < 1.20 6 f ...... ........ ** 1.20 ) a ORAN 1.26 9 t ***""'•******.,.•*•* 1.26 >= onAr.ı < 1.32 11 1 ~-·····Jto •)to*******"**** ı .::ıı: > .. OP.A~J < 1.38 19 !~••**•****~***********•~****~··* 1.38 )· "' ORAN < 1.44 17 t "******'•**'***'****'*********•~ ,.~ .... . 1.44 >= ORAtl < 1.50 13 '***•**~*********•****•* 1 .50 )=' ORAM < 1.56 20 1 ""'********""******•****••**"' *'*~·•o!'fo***• .. 1.56 >2 ORAN < 1.62 13 '********•************** 1 . 62 >~ ORAN < t.68 4 1-lt****** 1.68 ) "' ORAN < 1.74 6 I•*-****'***'** ı.74 >= ORAN < ı.ao 1 , ..... ı.00 )= ORAN < 1 . 86 1 ı ...... 1.86 >= ORAN <. ı.9e f) 1 ı.9e >m ORAN < 1.98 , ..

132

Kaninlerin tepe

Ağız köşeleri

noktalan

arası(YATH)

arası (MU)

MU / YATH=0.717 G. S = 0.731 >x> 0.703

Oato: 1-30-1995 ı Time : 15 : 41 SMFL r angl!! : 2 l 21ı

Number of ob1iervations : te3

INTERVl'L COUNT HISrOGRAM :s-s:-=aao.e ;a.om:s:aca ~-,.:m:ııcıı.,c~~=-~ =ıı-=o:ıım ~11118-C::ıra:n:s~ 'D.:= =r~~ =.ı:: t2c.m=:.ı==·= ı:sa=<t: as c~::s.: ~'::!' ::= ~ ı::a'!:!-:

(ı . 575 >~ ORAN (' (> . 600 1 , ... 0.600 >= ORAN < 0 . 625 4 '****** t) . 625 >c ORı~t~ < <) . b50 a •••**'*'***•** 0 .650 .,,. ORAN < 0 .675 11 '******~******** O. b7S >• ORl'.\tl < 0 . ';'•)0 23 ···~··****••****•••*•*••*··~·4~* 0 .700 )so ORAN < o . 7es 25 ' .................... *~******"'**•***-!t*** o. ;es >~ ORAtl < () .750 25 1 ••~················•*•+4••1••···· 0 . 750 :-.. ORAfl < o.775 ıe , ................ 0 . 775 >c= ORAtl < o.aoo 10 , ........................... o. aoo ı~ ORAN < 0 . 825 1 , .... 0 .825 >~ ORAM < () .850 1 I++ o.aso >,., ORl'ıf~ < 0.975 o 1 0 .875 > .. ORl'.\tl < 0.'100 1)

o . 9oo :;."' ORAN < 0.925 (1

0 .925 >"' ORAM < o . 9so o t).950 ) "' ORAN ~ () . 975 o 0 .975 ) ~ ORMI <. ı .ooo l}

ı.ooo >== URAtJ '· 1.025 ı , .... 1.<:ıı:!5 )"' ORAtJ < 1 . 050 o 1 1. oso >~ ORAN < ı . 075 '** ·-----........ --------·--- ·

I<aninlerin tepe noktalan arası (MU)

Pupillalar arası ( YATI<)

MU /YATK=0.566 G.S=0.57S>x>O.SS7

Date: 2-\.•3- 1995 I Tinıe• 12: 32 SMPL range' 2 · 124 Nurnber of cb5ervatioııs : 123 ~~D=~•c:n:t~~~QC~,~~~•==~~~~=~~~Ma~~=~~~c#=====a=-=~o==~cc==d~~~~~~~~~~~=~~e ı

Variable Melin s.o . Msıdmum Minimum ; ~==~~~=a~u==~=~~-~===,=~=-~~~=ao===~a=~c====a~=o=e~~=:=~~~~~~~~nc~=~~~~~ '.

ORAN o .5669491 0.0399745 0 . 69701t10 0 .<>708351 \ ~~~=~=-~=~=~ama~~~~~~:o==~==~~aa======~~a~~=~~;~a~=:~~==~~=a~~~~~c~a~~~~ ~;:

HITERVAL COUMT HlSTOGRAM

1).465 >:=- ORAN < 0 . 480 1 '** (1 . 480 ,.,, llRl\N (' (\. <+95 3 '***** r).<+95 :-- ~ ORAN .: o . sıo 5 '********* 0.510 , .,, ORAN o .525 10 1 ****-'********• "•* o. :51!5 >~ ORAN o .54o 12 '***~**•*•********~** IJ . 5'•0 >"' ORAN < o .535 17 '**~~*··~~·***~*-·*~**~ .. **~** Q. SSS >,,. ORAM < Q.570 21) '******••••***~·~~·~*~~·~***~~·~*+ 0.570 ~ ,. ORAN '. ~' .. '58:5 17 " , ...... ~···~*-~*~·*~~~~~~~ ,·-*

•).565 ) "" ORAN -". (ı. 61)1) 12 '***~··~*·*···~**•··~ (J . 60Q .'~ 'JRAN (l. 615 13 1 *•** .. ****-44Hf** •••1"~• ·'°~ ı~ .61 5 >= ORAN (1. 631) s '*******'** ı) .630 ;:. .. ORAN '( ı).6'+5 '• '*.,..,. ...... 0.645 }o ORAN < 1).66 0 '.3 I***•* 0 .66() °> "' ORAN ' ı:• .675 ~' ' ı) .675 >,,. ORAN < 0.69t) o 0 . 690 ""' 'JRAN (t.705 1 llf*

133

Kaninlerin tepe noktalan arası (MU)

Yüz genişllği(YATM)

MU I YA~= 0.254 G . S =0.257> x> 0.251

Oato : l-30-l9ç5 / Tima: 15 : 43 StırL ran9tH 2 ll?'• rıumber of obs"rvatioııe: 1E3

VariablG Mean S.D. Ma><imum . t1inimum ! ~=~=~==c~==uu~~~-~-~n=~~~-~~one~~#======-=~==~=~3:mnm~ce~====u2m==z==••=:

ORfıtl 0.2545513 0.0 1 ~1525 0.2881388 0 •. 2190591 i

ltJTEIWAL courır HISTOGRAM

0.216 >: ORAN < o.ec:o 1 , .... ı) .220 >= ORAN < o .ee<• 3 I**"'**** o.ee<+ :..~ ORAtl < o . aı:e '• I••*•**** 0.228 >= ORAN o .23e e '**~* o.e32 >= ORAN < 0.236 6 1'""***•*••4f'1tif-* 0. 236 >= ORAN < o.elto '• 1 *•**'t-_. .. ..,. 0.2'+0 ) "":: ORAtı < o.eı+4 '• '****** .. * •).244 >'::. ORAN < ı:ı.e<,e 17 '**•~****•*********•*********~**** 0 .248 ) = ORArl < o.ese 15 l ••*****""~*--•*.ıf•"f•• .... 1t'.f-1fo*'1-*<f-4**

o.2s2 >= ORAN 0.256 14 1 *~*****'* ******** ....... ****•·•** C).256 >c ORAN < o .::ao 6 1 "f'4**"''*****'** 0.260 >= ORAtl < •) .2b4 İ3 '*****•******************** 0 . 264 ·:-~ ORAN ı) .268 : I*•**.,..•*****•** ı) .268 >= ORNl 0 .272 11 '******'**************** o .. 2;a ) ": Ofü"ıtl 0.276 7 '***•**.,,.****'*** 0.276 : % nRı:\M o.ea•:ı 3 '*'"**•* ü . ceo ' ~ tlf\ı~il •).<184 2 I••*• o .281• >~ DRr.t·l < 0.288 3 '****** o.ese ) m ORı.'tl ' 0.292 , .....

Kaninlerin

Nasal

tepe noktalan arası (MU)

kaide hattı - Subnasal (DİKH)

MU I DİKH = 0.844 G. S = 0.862 > x> 0.826

Oate: ·1-30-1995 ı Time: 15ı••4

SMPL ranga: 2 124 Nuınber of observ<>t iona: 123

Vari<!lble Mean s .o. Ma:-:imum Mi nim~ıın

ORAN 0 . 8447277 0 . 0791919 1.1460010 0 . 6773031 1 ==~=•===~=~=a~~=~~~e~»~ao.-on~••mm=~=~~==~=~Q=~=ma=•=====~===~~~~~~~~~=== ı

ItıTERVAL COUtlT HISTOORAM

0 . 67:5 >=· ORAN < 0 .700 2 '***** 0.700 > ... ORAN < o . 7es 1 '** 0 . 725 >= ORAN < o.7so 9 f***************~*** o . 7so >• ORAN < o.775 14 '*******~******•************** 0.775 ;ı. ... ORAN < 0.000 14 '*********•*******•**~*~****** o.aoo > .. ORAH < o.ses 13 '**************~*•******4~** (l.82S ,. .. ORAN < 0 .85•) 16 1 •*******•*•*****•** tfo-?t-*••• .Y ....... ~'1C·• 0.650 >= ORA!l < o.675 13 l *****'f:*.,. ............... **~ '"'*""*1t-!t-1f*

·o . a7S >= ORAN 0.900 10 I*•**•**~***••••***~** 0.900 )a ORAN < 1).925 14 r ******·~••**••••*******~~*****" 0.92S } "> CRAtl ( 0. 950 7 I•***•~*******~* 0 . 950 >= ORAN < 0.975 4 ,._ .. ***** 0 .. 97~ >o ORAN < 1.000 c , .......... 1.000 >= ORAN < 1.025 1 '** 1.oes }n ORAN < 1 • O!iO 2 , ......... 1.050 > .. ORAN < 1.075 o ' 1.075 )-::s ORAN ( 1 • 10() ı:ı 1.100 >= ORAtı

, . ' 1.125 ()

1.125 >= ORAN < 1.130 t '**

134


Gözün dış kenan - Dudaklann birleşme hattı (DİKM)

MU 1 DİKM=0.545 G . S = 0.554 > x > 0.536

D<llte : ı·-30-199'.5 I Time : t5 :4'ı 5MPL ran:,ıe r 2 1E!'•

· Number o ·f ob!!leı·vcıtioııo: 123

l/ariable Mei:\n s .o. tta:·:\mum rti nirrıt.lm

0 . '+626099

!NTERVAL courır HISTOSP.AM r.ıaı:a::a7'-=ı::-ı-:==cı:'!&:.scıı=~nnıczıı:ıım.;t:::ııı'2z:r~='l.ım=ac:e'C'le:::::e"!nc=ın::sır:o,.,cs~tı!!ı=:.:::'C!ı:s!il'!.~C<:s1n':':t":"=:;:-n=~=:-;n;;.r.::ı

o . l.~0 >~ ORAtl ( ı) .465 '** o . 465 }~ ORAN .( o • 1~ao 'ı '**** ... ** c) . 480 ;: -=ı ORAN < 0 . 49'5 7 1***•••<4t**'*•* 0 .49'5 >tt ORAN < 0.510 le '******•*•**~*·····~* Q.'510 >-= ORAN •).:ses 17 '********~~···~······*·~**~** o.ses }::: ORAN < 0 . 540 15 '******•***•****•********* 0 .54 0 >;::;; ORAtl < o.~55 eo r•••********•***~**•*****••~•••••• 0 .555 > --ı= ORAN < 0 . 57() 16

f ************'"******* ... ****** 0.570 / c::ı OP.AN ( o.~as 12 '***•••*****••******* 0 . 5 85 ) a: ORAN < 0 .600 7 '***'**•****** 0 . 600 >~ ORAN < o.615 7 '******•••••• c•.6 15 ) "'- ORAiiı { 0 .630 3 . '*****' 0 . 630 =-- = ORAtJ <. 0.61t5 o 1 0 . 645 ) :: ORAN 0.660 o C• . 660 > mı ORAN < 0 .675 , ... ı) . 675 >= ORAN < 0.690 '**


Glabella - Subnasal {DİKO)

MU I DİKO = 0.531 G. S = 0.541>x>0.521

Dete' 1-30-1995 I Timeı 15:45 SMPL range: 2 12'ı Number of observat iomu 123

Vari<11ble t1ean s.o. t1aximı.ım Minimum

ORAN c) . 5313901 0 . 0449981' . 0 . 7473815 0 . 4 318996 (

!NTERVAL COUNr HlSTOl3RAM

c) . 41? }=; ORAN , 0.44 1 '** ·.

0 . 44 >= ORAN < 0.4 6 3 '**** <) . 46 >'J:I ORAN ... 0 .48 8 1 ****""***f')"'* 0 . 48 >= ORAN < c).50 14 ••***•***+*•***~**** 0 . 50 )a ORAN ..: o.se 27 '*******~*•*•************~********** o.:se ) n ORAN < 0 . 54 e7 t *******""*****••**********'*********** o.54 > .. ORAtl < ().56 12 , •••••••••••••• ** o . s6 ># ORAN < t).58 17 '*********••******•*~** o.sa >= ORAN 0.60 8 '*********'** l'.\ .60 >~ ORAN < ı).6l'! 2 '"** 0.61:? >= ORAN <'. (J.64 ı '** 0 . 64 >= ORAN < 0 . 66 e '*** 0. 66 >= ORfıN < 0.68 (t 1

0.68 > .. ORAN < 0 .70 ı) 1 0 . 7 0 )=o ORAU ( ı) . 7C! c)

o . 72 >= ORAN <' 1) . 74 o o .74 >= ORAtJ < 0 . 76 1 '**

135


Gözün· dış kenan - Çene ucu( DİKR)

MU /DİKR=0.319

Odtn: t-30-1915 I Time : SMFL r·ar.gaı l:! 124 tfomb.,,. of e>b1'erv.ııtic•ns :

G. S == 0.324> x> 0.314

15;46

123 i ~~~=~2~=~~=~~==~~nw~~~~~=r.~:=~~~~=~=~~===•o•c~==~~~=~==~~o~===•~noce~=== l

Variable tlean S.O. Ma:<imum Minimlım 1 ~·<;=: X "'°'===::=ı::=~•:::a;:u~':"'~~':':'l:ı': ::":#'l =ı=~ ~!:'":ılı.":' ::'ı'"!:~ '!"::=;:::=:-:;;il n Z':I~: !:':..:: ===-=::-:=U:'::t==-==-1S:s=:~==::=·~<;::.-::ı:= !

ORAIJ Q.3190319 O.QE!C!'i'391 (1.379'•509 O.E5971b61 ~~~~r.===~~D=~~=~~=~=~~:a~~=~~~~~==~==~=~~===~~===~==~nc===~n=r~~=:;=~o:~= !

lNTERIJAL couın HISTCGRAM =~==~=~=~=~==•~=~~~:=~==:r.rt===~n=:======~=~=acnc==~~~~~=ar-~:~~=a~=~~~===~ ·

~1 . ~9 >'IC ORMI < 0.266 e '***** 0.266 >= ORAN ". C) .e73 1 I'-'* o.e73 >= ORAtl < 0.200 '• '**~* .. **** o.2a o >= ORAN 0 . 287 4 '*******•* Q.287 >= ORAN c 0.294 4 1 *••••*""** 0.294 ) rt ORAN < 0.301 11 1 **""'* ******'**"•***** •**** 0 .3(11 >= ORA" <( 0.308 12 I •*•••••••~*•**•*•~••**~•* 0.308 >c ORAlJ < 0 . 315 13 t ***** ....... ***'•**•• ... * ......... •*"* 0 . 315 >= ORAN < o .::ı22 15 t••*•**•**~*·*·~*·•••*••+••4**** o.32e >= ORAN < 0 .3E!9 lb 1 ****** ...... •*•* *** ~ ********** ............ O .:!E!9 >= ORAN < 0.336 9 '********4•••••*•••• 0 . 336 >~ ORAtJ < 0.343 13 ' ****•************•*****•*·~ 0.343 >n ORAtJ < 0 . 350 a ·~··*******••••••* 0.350 ) a. ORAN < 0 . 337 7

1 *** .... ********•"'** <) .357 >"' ORAN ,. 0 . 364 l , ... C).364 >= ORAtJ < 0.371 2 I***** C>.371 >= ORAN •' Q.378 o 1 (1.378 ) z ORAN < 0.385 1 I••

Kaninlerin tepe noktalan arası(MU)

Kesici papillamn en arka noktası-kaninin tepe noktası arası(IW)

MU /IW= 1.757 G.S= 1.789>x> 1.725

Oeteı 1-30-1995 i Timeı 15147 SMPL ranı;ıeı 2 12'• Number...of obsıı:rvatiom:ı: 123... .

Variabla Mean s.o. Ma::imum Minimtım


1.350 >= CRAN 1.'•25 '" ı .<+25 ) .. ORAN < 1.500 1) ı

1.soo ~ .. ORAN <. 1.:sn; 7 , ......... 1.575 ) c ORAN < 1.6~0 q

ı~······ 1.650 ) :ı ORAU -..: ı.7e5 29 '**~************~~~*~*~* 1.725 ) a ORAN ', ı .aoo ,,e

l •••••••*~****** ... ****•***•Jf.«-*• "'"**** 1.8()0 >== ORAN < 1.875 21? '***••••****•****** 1.875 )a ORAN < 1.950 7 I****** 1.950 )m ORAN 2.025 l I• 2.oes >= ORAN •'. e . 100 3 I'-'** e. ıoo >= CRAtJ < 2.175 1 I• 2 . 175 >= ORAN < 2.250 o 1 2 . 25t) >= ORAN ( 2.3<!5 o 1 2.32'5 ) "' ORAN < 2.400 <) 1 e.4oo ~ .. ORAN < 2.475 o 2 . 't7!3 >= ORAN < 2.550 (J

e.sso ~ .. :s ORAtJ ". e.6es o 2.625 >= ORAN ~ 2.700 1 I•

136

Kaninlerin tepe

Laterallerin distalleri

noktalan arası (MU)

arası (MQ)

MU I MQ= 1.150 G .S= 1.162>x> 1.138

Date: 1-30··1'1'15 I Ti.meı l'5:4T S!1FL ı-arıı;ıes e 12'• llumbeı- of obueı-vat iona : Le3

Var\i'ble Mearı s.o. Ma:~ imcım

rtlTERVAL COUIH HISTOGRAM

Minimum

'). 851 •)7:52

2=ır.'el=~-s=sram':ıla:s:::ıı:r~::ı1:2o=ıaı;:;ıı=';ı;;::.ı;;;t:-:a=ı=:a==::c=-=ı=ıar.;rs'!!a=s~.Q-a:s:=:m=;ı;~==~:-ı==mıı=-=='::t:o~;:ı~:~1~:1":

0.84 >~ ORNI ( o.a7 l J * 0.87 ·::- = ORAN 0 .90 o J

•). 91) .":. == ORAN < ı).93 ı')

0.93 ::: -= ORAN < 0.96 o •).96 >-n ORAN ~. 0 .99 J ·• 0 . 99 > =ıı ORAN < ı. oe o 1 1.02 >;; ORAN < ı.os 1 l'l• ı .. 05 ) Q O~AN < l .ı:•B s l*!t** 1.~)B ~ :-ı; ORı~N < t. 11 7 ı • •*** t.11 ~ ~ ORAN < 1. 14 eı '****•*****~···~ 1 .14 >~ ORAN < 1.17 ::11 I***•*****~***•*•~~~~•**•***•*~*~*•* 1. t 7 >= ORAN < 1 . 20 2'• '*********~···•*** t.20 >= ORAtl 1.23 7 I***** 1.23 > ı::a ORAN -'. 1.26 3 '** 1.26 >r!'J llRAtJ < 1.29 l , ... 1.29 :-: ~ ORAN < 1.32 o 1 1.32 :> r.l ORt\N < 1.35 l I•

3.5.2. KESİCİ PAPİLLAYA AİT BULGULAR:

Kesici papillamn arka noktası - Kaninin tepe noktası(IW)

Ortalama: 1.952 GS= 1.989>x> 1.915

Kesici papillanın arka noktası - Santralin keser kenarı (IX)

Ortalama: 1.372 cm G. S = 1.408 > x> 1.336

137

Kesici papillanın arka noktası-Santralin keser kenan(IX)


IX I DİKL = 0.206 G. S = 0.212 > x> 0.200

O.ıte: t-30-1995 i Tlm~• 16t02 Sl'IPL r an<J" ' e 12'• Numbeı· of cıbservatl.omı : 123

0 .1 243415 !

Hl1"ERVAL COUtJT HISTOGP.AM

0.1190 >= ORAN < 0.1l?75 1 , ... (}. 1275 >• ORAN < 0.1360 o 1 (1. 136•) ) := ORAN < 0 .1445 1 , .... o .144S >= ORAN

"' 0.1'530 o 1

0.1530 >= ORAN ,, 0.1615 3 '*~*•* O .lb15 »= ORAN < ı) .1 700 4 , ...... *.~ 0 .1 700 >c OR,::\N <' 0.1785 10 t••·~··~••4••~·~· 0 .17BS "':- :::: ORAN < 0.1070 7 1 •***•"'**' ....... o. 1870 .. == OR"-tl < 0.19~5 15 '**•••*~**•••••••*~····** o . 1955 >= ORAl4 < o.eo.:.o 2') ''"***'******•******••** .. **•*•<!'f-·>f-*** 0 . 2040 >= ORAtJ < o.eıes 11 ·····•******•***** 0.2125 >== ORAN < 0.2210 13 ••••*•*************.,....* 0.2210 >= ORAN ( 0.229:5 15 t•••••**•••···~4·······~* 0.2295 >== ORAN < !).2380 9 İ******•******* 0.2380 >a: ORAt~ '· 0.2465 9 '********•••••* Q.2465 >= ORAN < 0.2550 3 , ........... Q .E~50 ;·':': ORAtı .. O.l?635 o 1 ı).263'.5 ~; ;'I ORAN < 0.2720 1 I*• 0 .27Z".• .., ~ QF:."ttJ < f).28(tS 1 '**

Kesici papillanın arka noktası-Satralin keser kenarı(IX)

Kesici papillanın arka noktası-Kaninin tepe noktası(IW)

IX/ lW = 0.705 G. S = 0.723 > x> 0.687

Dateı 1-30-1995 ı Ttmes lbı02

5MPL range: 2 124 tlumtıer of observstions ı 123

Variable Mean s.o. t1a:< imum Minimum

ORAN 0.0617595 1.1293030 0 .'1·190473

HSTERVAL COUNT HISTOGRAtl

~~ -40 ·~= ORAl'l < 0.44 1 , .. 0.44 )c ORAN < 0.48 o 1 0 .48 >~ ORAN < o.s2 !)

o.:se >= ORAN < o .so 3 ııo• ... ( t.50 ~ ::2 ORMI 0.60 7 '**•*** 0.60 -::.~ ORAN < (J.64 8 , ........... * .... ı).64 >'3 ORAtl < Q.68 16 1 ••••***'***«••** o .6e ) -= ÔRAU < 0.12 <+ 1 1 ********"*'**'*****•***~***°•*·!t*«'~~**** 1).72 >"' ORAtl o.76 25 )***•********•••••*••** 0.76 >~ ORAN < o.ao 12 l**********-& ö:eı:. --.;:;; ' öRAtl t) .84-·-- 6 ,~...-..---- --·-·- -- ·- ···· -- · ··--- -0.8(} >"' ORAN o.aa 2 , ..... o.es ) '< ORAtl , .. •J.9e '"" 0.92 :~-::ıı OF.'Alll < (•.96 o 1 0.96 >" ORAtı .' t .oo o 1 t .00 >~ ORAN ,

' 1.04 o 1.04 >~ OP.AU ~ 1 . ('8 o 1.0 8 ~, #f ORAtJ ı. ıa ()

1. li?. ". n ORAtl < t.16 1 '*

138

Kesici papilJanın arka noktası-Kaninin tepe noktası(IW)

Burun kanadı - Burun ortası arası mesafe(YATB)

J:IN /YATB=l.086 G.S== 1.llS>x> 1.057

Oat&: t-30-1995 I Tlmcıı 16:03 SMFL r ange ı c? ı E!<t Number or obsa.-va tion'il: 1E!3

Variable Mean s .o . Maximum Mif'limum

0 . 67E!3139 '

INTEINAL CCUtH HISTOGRAl1

0.65 )a ORAN < o . 7o '* .. ().70 >=- ORAtl < o . 7'5 () 1 0.75 >-= ORAN < o .eo o 1 o.eo ';..= ORAN < t) . 85 t '** 0 . 85 :>c ORAll < Q.90 1 I•* t) . 9() >:3 ORAN ( ().95 \5 1•**4•••••******•••••** 0 .95 >~ ORAN ' ı .co B t••••········ 1.00 ) o ORAN ı.os ee '******************•**••********* 1.05 >-=: ORAtl ,•

' 1.10 C!O '•••<tt••••••• .................... * ........ 1.10 > .. ORAN < 1.15 24 1 **•****••••••** .............. ******'•*•* 1.15 :-~ ORAtl < 1 . f!•) 14 1 ••**'******•• *•<111·•••••* ı .ao )~ ORAN 1 . 25 8 '****•*•*•**"' ı.e5 >= ORAN < t . 30 e •••• l.30 >= ORAN < 1 .35 3 ........... 1.35 .,. .. ORAN < t.40 e I••• 1.40 >= ORAN < ı.45 o ı

1 .45 ~ı· ı:s ORAN < 1 . :0 e l•••


Burun delfrJeri arası mesafe (YATD)

lW/YATD=0.819 G.S=0.842>X'>0.796

Oates ~-30-1995 I Tiıneı 16s03 SMPL ı-arı9e ı ?. ıe4

Number of' ob2eı-vatio11sı 12~ =a=s:=u~sP'a'Dlfto=ı-zeı•c=:tııı:r=cı:ı•:s••:=sauı:ı;t::n::1::ıı:11nı:ıc::s=aı=eıt~==a=ıcı:s=aı:=•:1=·=~:ı:-=ı::c:":::aı:s=-=s=="="1'::ıOW'l~;tı

Var!.able . 'Meı<n S.tı. Hn:ümum Minimunı

ORAN o.aı<r.ıeb7 0 .10E!S133 1.0858480 =~==a=~do==c~g~~====a=a~=a:srz===•~=~==~~=~~Q#D=~=~=·:~~~~==~~:•:~~~~==o-~

INTERVAL COUNT HISTOGRAM :aaa~n=:=cao•~aenaa.~==•c•~a•=~u~~~nft~DQ:ıc~a~~~A#~=m=.a~=~ta~==~~=~~~~-~*=~

0 .490 ) m ORAN < 0 . 3E!S 1 I•* 0.525 >= ORAN < o.SbO ı '** 0 . 360 ) o ORAN < o . :595 1 '"'* 0.595 >= ORAN ( ı).630 1 , .... o.b30 >• ORAN < O.b65 1 , ...... 0.665 > .. ORAN < o.7oo b 1 ***••••·•*** 0 . 700 >= ORAN < 1).733 11 I****•*••*•****•**••* 0 .735 >= ORAN < 0 . 770 19 '**•**"•******'•*•*~** .... "'" ... *'* •**** ....... 0 . 770 >= URAN < 1).805 13 ··············*·*·~·· .. ~* t) . 805 >= ORAN < 0.840 19 1 **•***** ......................... ,. ........ * .... *""*** t) . 840 >= ORAU <'. <).875 17 I••••••••••«~••••*•••• •-.••••••* 0 .875 ) o ORAN < 0 .91 0 13 '** ... ********* ... •······· 0.910 >~ ORAr' ( (1 .945 8 1 ......... .ıe-...........

0.945 } m ORAN < ı).980 3 .......... 0 . 980 >= ORAN < 1 . 015 4 , ................ 1 .015 / :ı ORAN < 1.050 e '**•* l .(•50 >~ ORAt' : 1.085 2 , ......... 1 .OBS ) <2 ORAi' < 1 . ıeo 1 '**

'

139


Burun kanatlan arası mesafe(YATG)

'NV / YATG=0.555 G.S=O.S68>x>0.542

Ocıt~: :?-'•::1-1995 / T\ıne : 12:31 9t1PL cnngıı : 2 12'• ' !L'mbar C'\ ... o!l-:>:?r ,., .ı t \ 0119 : 1~3 -•"l' -.,eo1a•~U"'ll1l"ll"l"V-T- e·ı ~ :r.,~wn:ı:'l~,""'l''==-=-e:o:~-es:ı-a=:o:": T<ı:"~~~~=·~··r~ı-=-=;-:.- ... .,.. . , .,,. ... _ " ,. ~""'n-:-~ - -=~- '":" :

•Jerln:>le Mt:"n !'l . :l. Ml\::lmum Minimum ! • .,. - ·· ' ' ' - "r ~;- "t"'I ' • .._. v .ro ~ı." 1

.-•. 7pı,?. l 7 ·'

·~.3es ~ "' ORAN 0.351) ''-* ( '"' 3~(1 :~ ~ n RmJ ':• . 375 !~ 1 1) .375 >1"1 ORl'\N .-: O. '••)(• 1) ' ':·.:.on . ., ORı>N r). '•25 ( '

•'.425 ;.. r• OPmt .. t) . '-t5l1 '"" 1) . 'f50 f~Rf'f I ~:·. ,,. 7"5 4 t ............

' .'.1.A/~ .. ORAN (', 5(HJ . , '**"" ............... l:•. '!':•( ' •JRrıN o . sas ae ! ••~~··*········•M 4•~4~W·-~ ~ ,., . ~t?S : ORl'\~I f' . 55(• lfJ ' *••·*·-···~·-~····~,· · o . ~~o " ~lR'•'' 0 . 57:5 27 '**••~*••••••*·~~~·~~-·~~ ,·~ -·~~-~ 1.'.57~ URNI ,. (' . 6t)(t ee !~~·~~***·~·············-~·· ·:ı. tO(ı

,_., ORfl"! ".'. 1:25 7 I+**•••'***

I~ • 6{!~ nRnN ,. ı).bS•) 7 , ...............

~. 'ı50 'IRM>I ·~.675 2 , ...... ''> . bi'!. r:RMJ ' ·~ . 700 e , ...... 1 • .'' '') '"'fHl"'I (•.725 ., 1

·~ . -e!: .. ı )C-ı,tl !• . 75·) 1) f •) . .'5 0 , _

' !t-ı'r•• ı . • 77~ o •.•.-75 OR'\M t' . 8l'H:'- 1 , .....

·- ·- ----·



'NV / YATII •0.409 G. S = 0.416> x> 0.402

O.ate • 1- 3 0-1q95 ı Tl.mru 16ıô'ı

SMPL r1tngaı e 12'ı

Number of oba9rvattona ı 123

v .. rlable r1ean s.o. ttıu: i mu m 11\nimum

ItlfEfWAL courrr HISTOGP.AM

0 .330 :"' n ORAN ( 0 .345 1 , ... 0 .345 >• ORAN < 0 . 3b0 3 , ..... 0. 360 :>• ORAN < 0 .375 10 , ................ 0.375 >• ORAU ( 0.390 25 '*'**•****""*•**••*•~·~·~~ ... ····~· •).390 >• ORAtl ( 0.4N5 ıs , ......•..•.•....... ... 0 .403 >• ORAN < 0 . 420 27 , ............. '****••···~*··~······· () . 42•) ' "' ORAN < 0 .1+3ti 16 , ......... ,···~········~ 0.435 ) n ORAtl < 0.450 13 , ................ 0 . 450 > .. ORAN < 0 .'ıb5 2 ·-· 0 .4b5 > .. ORA" <: 0 .480 6 ................... 1) . '+80 ) n ORAN '• 0 . 4c;'5 o 1 Q . 49'!5 :- .. ORf::ıN < o . sıo o o . :; ı o } n ORPtı < O.!'.'.'E5 (l

t,.) . :523 > .. ORAN ~ 0.540 !)

O . !5t+c) ) • ORAtl < Cr . !iS~ 1 '** 0.:555 >• ORAN ". 0 . 570 o ' 0 . 57 0 >• ORAN < o . s s5 1 '""*

140

141

3.6. ŞEKİL ANALİZİ BULGULARI:

3.6.1. Yüz profili - Diş profili :

BENZER:% 88

BENZEMEZ : %12

3.6.2. Yüz cephesi - Kret:

BENZER:% 76

BENZEMEZ : % 24

3.6.3. Yüz cephesi - Diş cephesi :

BENZER:% 39

BENZEMEZ : % 61

3.6.4. Diş cephesi - Kret:

BENZER:% 16

BENZEMEZ : % 84

142

3.6.S. Dişlerin keskin veya yumuşak hatlı olmasıyla

cinsiyet ilişkisine ait bulgular.

Cinsiyeti ile diş hatları uyumlu olanlar:

( Kadın = Yuvarlak hatlı dişler , Erkek =Sert hatlı dişler)

% 40.65 Diş hatları ve cinsiyeti uyumlu ( 50 denek}

% 59.35 Diş hatları ve dnsiyeti uyumsuz (73 denek)

BENZER %76

BENZER

YÜZ CEPHESİ - KRET

ŞEKİL-33

YÜZ - DİŞ PROFİLİ

<. ' " '

ŞEKiL ... 34

143

%24 BENZEMEZ

%12 BENZEMEZ

YÜZ CEPHESİ - DİŞ CEPHESİ

BENZER %39

% 16

ŞEKİL- 35

DİŞ CEPHESİ - KRET

•• -·: y , • .. , ••• ~ · :

ŞEKİL m 36

144

%61 BENZEMEZ

%84 BENZEMEZ

145

4. TARTIŞMA

146

Araştırmamızda tüm değerlerin ortalamaları ve standart sapmaları he

saplanmıştır. Bazı ortalamalar direkt olarak protez yapımında kullanılabile

cek verilerdir( Örneğin nasolabial açının ortalama değeri , ''E" Düzlemine

göre dudakların konumu vb.) Ancak verilerimizin çoğu protetik açıdan tek

başına bir anlam ifade etmemektedir. Bu veriler diş boyutlarının ve yüz

boyutlarının kendi aralarında veya birbirlerine göre oranlarının belirlen

mesiyle anlam kazanmaktadırlar ( örneğin burun kanatlan arası mesafenin

bilinmesinin ancak kaninlerin tepe noktalan arasındaki mesafe ile arasın

da belirli bir ortalama oranın bulunması ile anlamı olmaktadır).

Bu oranın belirlenmesinden önce iki veri arasında korelasyon olup

olmadığının bilinmesi şarttır. Bağıntının araştınlmasındaki amaç , doğrudan

ölçülmesi güç değişkeni daha kolay saptanır ölçülür , değişkenler yardımıy

la kestirmek ve bağlı değişkenin ortaya çıkmasında.ki etki eden nedenlere

iliş.kin bilgi edinmektir. Değişkenler arasındaki bağıntıları saptamak ve

saptanan bağıntıları matematiksel ilişkiler halinde ortaya koymak korelas

yon ve regresyon çözümlemeleri ile yapılır( 133 ). Araştırmamızda tüm ve

rilerin aralarında korelasyon olup olmadığı incelenmiştir. İki veri arasında

korelasyon mevcutsa , regresyon denkleminden bilinmeyen verinin elde

edilmesi mümkün olabilmektedir. Ancak oranların elde edilmesinde sadece

formül vermenin yetersiz olacağı düşüncesiyle oranların histograrnlan el

de edilmiştir. Histogramlardan iki değişken arasındaki oranın ortalaması,

oranların dağılımı ve her orandaki denek sayısı belirlenebilmektedir. His

togramdaki dağılım oranın minimum ve maksimum değerine göre farklıla

şabilmektedir. Ortalama oranın kullanımının doğruluğu veya güvenilirliği

nin denenmesi aşağıda bir örnekle açıklanmıştır:

MVA =Üst santral dişin meziodistal çapı

YATK = Pupillalar arası mesafe

MVA/ YATK= Ortalama 0.144

147

13Et!R ORAN,.MVA/Y!HI<'

HIST ORAN

Datı:?: ::?-r·3-199S / Time• 1C!:27 SMPL range: ?. - 1C!•'•

~~=~=:~!=~~==:~!!!~~=!c!::~~~=c~bOUllc~=~a=a= .. ===..,-- _ _ __ _ ___ l ........ r.:s~:ı: · - el- ::ı;, __ c:ı"": . -~--- -!ı::ı:· :::::lii! I

Variable Mean s.o. Ma:<imum Mini.mum ; =='2ı:::s:::r:ı=ı===-o:ıı:.-a-c~r.1';"'ll-::ıet~==~~==-=~~;::~ıeotıt:==ıe1-=ıc-:::as::r~=n:ıcı:~-:ı.~=ocr~oı:M•::.":'.=~~~:::::~'""=:::rnft.'"aa':':'!"'l'll:~::::r ı

ORnN r.ı. l 1+48930 O. 00966al! O . 172278(' O. 12303481 ~~~e~~~~~~~~~~:~~~=~=~~~~e~~=~==~3o===~==*O=Q=~=~=~c=~~~,~~~~~~=~~==~•~= ı

INTERVAL COUNT HISTOGRAM ~~==~=~~~c~~=~~~~~~,~~~~~~~~mnma~~~wcade=Qcc•~=~~~=~~~~~c~~=~~~~=~~am~~=a l

0.123 >"'ORAN ".'. 0 . 126 1 I** O. 126 >2 OR/'.\N <'. •) . 129 5 1 *******f*"'* 0.129 ~ ~ ORAN < 0.132 2 '***"* 0.132 '·= 'JRAN < 0 . t3S 9 '""****«-***** ... .,. .. ,.~-!'· * 0 .135 >" ORAN < O. 138 14 1 **"H*-*******!t******,..*'°'"**** 0.138 >"' ORAN -~ 0.141 13 l**************'' .. ,. ..... .,.,.,..,..,..,..,.,..,. 0.1'•1 >n ORAN < 0.144 16 '*****' .. •************** .. ********"'*' 0.144 >= ORAN -'. O. 1'•7 15 1 ********"'""'*****"****"'°"****~*"* 0 . 147 ~ ~ORAN < 0.150 12 '**"***************''"'•***• 0 . ıso : • oRnN ~ 0.1s3 12 '*****"" ... * ... ** ... *****•**.*** O. 15?. >..- ORAN ~ (J. 156 10 1 ******" '"""'""****** ...... ** (J. 1 Sô > ~ ORf.\N '. •). ! 59 5 1 ... .,..,. ... .,. ... ,...,.,..,..,. 0.159 ' •ORAN ~ 0.162 2 '***** O. 1ô2 '~ ORl'ltı ,' ·) . J 65 2 ı .,..,. ... ..,. ... 0 . 16S >~ORAN < 0.168 3 1****"** O. 168 ·: = ORAN < 0 . 1 71 1 *" 0 .171 :-"" ORAtl ·' •) . 17<ı ı**

. -· . ···---·-------------------- ·---~. - -------·

Histogramdan da görüleceği gibi, MVA I YATI< oranında deneklerin %

82 • sinde oran, 0.132 ile 0.156 arasında değişmektedir. YATI< ' nın ortalama

değeri olan 6.033 cm' i küçük oran ( 0.132) , ortalama oran ( 0.144) ve bü

yük oran(0.156) ile çarparsak, sırasıyla şu MVA değerlerini elde edebiliriz:

MV A =6.033 cm x 0.13 2 =O. 796 cm

MV A =6.033 cm x 0.144 = 0.868 cm

MVA=6.033 cmx0.156 = 0.941 cm

Büyük ve küçük oranlann verdiği sonuçlarla , ortalama değerin ver

diği sonuç arasındaki farklar 0.072 cm ve 0.073 cm ' dir. Böyle bir dağılım

gösteren bir. oranda, ortalama oranı kullanmak çok uç örnekler haricinde

çoğu vakamızda bize 0.073 cm farkla gerçek boyuta yaklaşma olanağı vere

cektir ki bu da klinikte çok önemsenmeyecek ve diş boyutunun seçiminde

hekime güvenilir bir başlangıç noktası verecek niteliktedir.

Tüm histogramlar göstermiştir ki aralarında korelasyon olan farklı

boyutların oranlarında, tilin deneklerde tıpatıp tekrarlanan belirli sabit bir

sayı bulunması olanaksızdır. Ancak bilinmeyen değerin elde edilmesinde

çoğu denekte tekrarlanan ortalama değerlerin kullanılması gereklidir. Mut

laka bu ortalamalardan sapmalar gösteren uç denekler olacaktır. Bu durum

da hekim ortalamalardan elde ettiği sonuçlan klinik tecrübesi ve bilgisiyle

birleştirerek hastasına uygun boyutları elde etmek durumundadır. Aynca

148

araştırmamızda diş boyutlannın ve diş çekimini takiben kaybolan yüz bo

yutlarının seçiminde, verilen farklı oranlar kullanılıp denemeler yapılarak

doğru sonuca ulaşabilmek de mümkündür.

4.1 GÖRÜNEN ÜST ÖN DİŞ MİKTARI :

Görünen diş miktannın tespit edilmesi protez yapımının hem estetik

hem de fonksiyonel olarak önem taşıyan bir bölümüdür. Bu konu protetik

anlamda geniş bir bakış açısı gerektirir, çünkü ;

a) Üst orta kesicilerin temas noktasından ve üst birinci moJarların

meziopalatinal tüberküllerinden geçen dftzlem olarak tanımlanan oklüzyon

dilzlemi ile ilişkilidir.

b) Alt ve üst ön dişlerin örtülü kapanış miktarında , dolayısıyla da protezin stabilitesinde olumlu ya da olumsuz etkisi olabilecek bir unsurdur.

c) Yaşlanmayla birlikte dokuların da elastikliğini yitirmesi sonucu du

dakların tonositeleri de değişeceğinden , görünen diş miktarlarında da deği

şiklik olacaktır.

Araştırmamızda sadece görünen üst ön diş miktarı ve dudak uzunluğu

ile ilişkisi incelenmiştir. Yukarıdaki nedenlerden dolayı bu konudaki bul

gularımız protez yapan hekime ancak bir başlangıç noktası olarak ışık tu

tacak niteliktedir.

Görünen diş miktarının tespiti konusunda yapılmış çok az sayıda

araştırma vardır. Türk Toplumuna ait yapılmış bir araştırma da mevcut de

ğildir.

Connor ve Moshiri'nin Amerikalı 50 siyah 50 beyaz denekte yaptı.kla

n araşnrmada • ortalama diş gösterme miktarı beyaz kadınlarda 0.409 cm ,

beyaz erkeklerde ise 0.182 cm olarak bulunmuştur. Irklar arasında farklılık

lar olduğu da belirtilmiştir( 20 ) .

149

Bizim bulgularımız ise diş gösterme miktarının kadıniarda 0.3 ıs cm ,

erkeklerde 0.242 cm olduğunu gös~ermiştir. Bulgularımız arasındaki uyum

suzluk öncelikle toplumsal farklılığa bağlanabilir. Aynca araştırma metod

-lan da farklıdır . Connor sefalometrik filmler üzerinden ölçüm yapmışnr.

Bizim ölçümlerimiz ise , direkt olarak denek üzerinde yapılmıştır. Toplumsal

farkı göz önünde bulundurmasaydık , yumuşak dokunun ölçüm yapılmasın

daki olumsuz etkilerini göz önüne alarak , Connor'un bulgularının daha

güvenilir olduğunu söyleyebilirdik. Connor ' un bulgularıyla uyumlu olarak

kadınlarda diş gösterme miktarının bizim toplumumuzda da , erkeklerden

fazla olduğu görülmektedir.

Yine üst dudak uzunluğu , Connor ' un araşnrmasında beyaz erkeklerde

2.413 cm, beyaz kadınlarda ise 2.150 cm' dir ( 20 ). Bizim araştırmamızda ise

üst dudak uzunluğu erkeklerde ortalama 2.253 cm, kadınlarda ise 2.034 cm

'dir. Çok önemli olmamakla birlikte 2 mm' ye yakın olan aradaki değişiklik

yine toplumsal farklılığa bağlı olabilir. Aynca fark Connor' un lateral se

falometrik fılm.lerden bizim ise cephe fotoğraflarından ölçüm yapmamız

dan kaynaklanabilir. Çünkü cephe fotoğraflarında bazı vakalarda belirgin

liğiyle etkili olabilen "colwnnella nasi" (Burun bölmesinin burun delikleri

arasında bulunan yumuşak dokunun alt kenarı) üst dudak uzunluğu ölçü

münde yanıltıcı bir unsur olabilmektedir.

Görünen diş miktarını yine Amerikan Toplumunda geniş bir şekilde

araşnran Vig ve Brundo , görünen üst ön diş miktarını erkeklerde ortala~

ma 0.191 cm, kadınlarda ise 0.340 cm olarak bulmuşlardır( 145 ).

Kadınlardaki diş gösterme miktarının erkeklerden fazlalığı araştırma

mızla uyum göstermektedir. Yine kadınlardaki diş gösterme miktannın or

talama değeri de araştırmamızla aynı doğrultudadır. Ancak erkeklerdeki diş

gösterme miktarı araşurmamızdaki bulgumuzdan 0.05 cm farklıdır. Vig 'in

ölçümlerini milimerik bölümlendirilmiş cetvel , bizim ise Boley gauge ile

yapmamız bu farkı ortaya çıkartmış olabilir. Kadınlarda aynı farkın onaya

çıkmamasını ise , ölçülen miktarın büyümesine ve cetvel ile ölçüm yapıl

masının kolaylaşmasına bağlayabiliriz. Ölçüm hatalarını elimine ettiğimizi

farzedersek , ölçüm değişikliklerini toplumsal farklılıkla açıklayabiliriz.

150

Connor , Vig ve bizim araştırmamızı ortak olarak ele alırsak , toplumsal

farklar daha net şekilde ortaya çıkmaktadır. Türk Toplumunda erkeklerdeki

ortalama diş gösterme miktarı , Amerikan Toplumundaki erkeklere ait ölçüm

ortalamalarından daha büyük olmasına karşın , kadınlarda ise Amerikan

Toplumuna ait ölçümler daha büyüktür ( 20 , 145 ).

Üst dudak uzunluğunu sınıflara ayıran Vig , dudak uzunluğu arttıkça

diş gösterme miktannın azaldığını vurgulamıştır( 145 ). Ancak bizim bulgu

larımıza göre , üst dudak uzunluğu ile diş gösterme miktarı arasında ista

tistiksel olarak korelasyon bulunmadığı için dudak uzunlukları sınıflara ay

rılmamıştır.

Yaşlanmayla birlikte submukoza tabakasındaki incelmeye bağlı olarak

bu tabakada bulunan elastik lifler de azalmış olacağından doku reziliensi de

azalır. Bu nedenle yaşlanmayla birlikte dudak uzunluğunda da bir artış söz

konusudur( 23 , 136 ). Araştırmasında bu faktörü de ele alan Vig , yaşlanmay

la birlikte görünen üst ön diş miktarında azalma olurken , görünen alt diş

miktarında ise artış olduğunu göstermiştir( 145 ). Bizim araştımıarnızdaki

yaş sınırlan ise Vig 'in araştırmasıyla kıyaslama yapacak kadar geniş de

ğildir.

Frush ve Fischer de üst dudak serbest durumda iken keser dişlerin se

viyesinin genç kadınlarda dudak çizgisinin 0.3 cm altında , genç erkeklerde

ise dudak çizgisinin 0.2 cm alunda olduğunu belirtmişlerdir( 34 ). Frush ve

Fischer' in bulguları araştırmamızla aynı doğrultudadır.

4.2. CEPHE FOTOGRAFLARINDAN ELDE EDİLEN

YÜZE AİT ÖLÇÜMLERİN

ORANTISAL İLİŞKİLERİ:

4.2.1. FOTOGRAF METODUNUN KULLANIMI:

151

Araştırmamızda standardize edilmiş fotoğraflar üzerinden ölçümler ya

pılmıştır. Fotoğraf üzerinden ölçüm yapılması , direkt ölçüme göre daha ko

lay ve nettir. Aynca küçük mesafelerin ve bazı hatlar arasında.ki ölçümle

rin direkt olarak yapılmasında net ve güvenilir değerler elde etmek çok

güçtür( Örneğin İrisin çapı , gözün dış kenarı ile çene ucundan ge-

çen hat arası mesafenin ölçümü vb.).

literatürde fotoğraf metoduyla yapılmış pek çok araştırma mevcuttur

( 18. 153 ' 117' 108 , 106 ' 107 '4' 131 ).

Nak.ajima ve Ricketts magazin dergilerinden elde ettikleri fotoğraflan

hiç değiştirmeden kullanarak. , yüz boyutları arasındaki oranlan incelemiş

lerdir. Sadece oranların incelendiği bir araştırma da fotoğraf büyütmesinin

önemi olmayabilir , ancak baş pozisyonu boyutların ölçümünü değiştirebile

cek bir faktördür. örneğin başın yan tarafa doğru çevrilmesi yüz genişli

ğini azaltacak veya başın öne doğru eğilmesi yüz uzunluğu ölçümünde et

kili olacaktır.

Fotoğraf metoduna belirli kurallar getiren yazarlar da mevcuttur. Yuen

ve Hiranaka , denekleri. ayakta ve herbirinin ayakları aynı yerde olacak

şek.ilde iken , başlarını doğal baş pozisyonuna uygun· konumlandırmış , ileri

doğru bakmalarını sağlayarak belirli uzaklıktan fotoğraflarını çekmiştir

( 153 ).

Chiu ve Clark ise duvardan aşağı doğru asılmış bir şak.ül sicimi kul

lanmış ve profil çekimlerinde şakül sicimine paralel olan bir aynada de-

152

neğin kendi gözlerine bakmasını sağlayarak fotoğraf çekmiştir( 18 ).

Dişhekimliğinde fotoğraf metodu yaygın olarak ortodonti dalında kul

lanılmaktadır. Bu fotoğrafların çek.imi için bazı kurallar öne sürülmüştür:

1) Fotoğraf makinesinin objektifi yakın plan çekime elverişli olınalı

dır ( En az 100 mm ' lik objektife sahip olmalıdır). Aksi takdirde fotoğraflarda

deformasyon söz konusudur.

2) Fotoğrafı çekilecek kişinin yüzü hiç gölge düşmeyecek şek.ilde ay

dınlatılmalıdır. Resimler hiç rötuşsuz ve tamanuyle nötr olarak elde edilme

lidir.

3) Fotoğraflar karşılaştırma imkanı olınası açısından daima aym mesa

feden ve aynı ışık şartlan altında alınmalıdır.

4) Cephe resimleri alınırken bireyin alınsal düzlemi ile makinanın

filmi birbirlerine paralel olmalı ve Frankfurt Düzlemi yere paralel olacak

şek.ilde baş konumlandırılmalıdır. Profilde ise sagittal düzlem fılme paralel

ve Frankfurt Düzlemi de yere paralel durumda olmalıdır.

S) Fotoğraf çekerken hastamn başının istenildiği şek.ilde konumlandı

rılması için " Fotostat " adı verilen cihazlar kullanılabilir ( 111 ) .

Yukarıdaki tüm kurallar araşnrnıamızda göz önünde bulundurulmuş

tur. Fotostatı taklit eden bir apareyle deneklerin baş pozisyonları sabitlenip

fotoğraflar aynı mesafeden çekilerek, fotoğraf büyütmesinin her denekte

aynı olması sağlanmıştır.

Fotoğrafın gerçek yüz büyüklüğünde elde edilmesi için her denekte

aynı yerde bulunan. yere dik ve fotoğraf filmine paralel 5 ve 10 cm'lik

rehberler kullanılmıştır. Bu rehber ölçümlerin fotoğraf filmine uzaklığı da

önemlidir. Filme yaklaştıkça normal boyutlarından küçük, uzaklaştıkça bü-

yük görüntü vermektedirler. Dolayısıyla da rehber ölçümlere göre büyüt-

me esnasında yüz de aynı oranda küçülüp büyüyebilmektedir. Bu nedenle

fotoğrafların gerçek boyutuna getirilmesi için daha güvenilir olması açı

sından, direkt ölçümlerle , rehberlere göre büyütülmüş fotoğraf ölçümle

rinin oranlanması yapılmıştır. Fotoğrafların gerçek büyüklüğüne getiril

mesi için elde edilen bilgisayar programında bu oran kullanılmıştır. Ado

be Photoshop 2.0 programı scanner aracılığı ile kaydedilen fotoğrafı iste

nilen oranlarda en ve boy olarak küçültüp , büyütebilmektedir. Elde ettiği-

miz 0.913 oranı tilin fotoğraflarda uygulanmıştır.

4.2.2. " f2." VE "ALTIN ORAN"A İLİŞKİN

YÜZE AİT ORANLAR

153

Beyaz ırkda , farklı yüz boyutları ve diş boyutları arasında 1.618 sayı

sal değeriyle ifade edilen altın oranın olduğunu belirten yazarlar vardır

{ 7, 81' 117 '88 ).

Altın oranın varlığını araştıran Ricketts , magazin dergilerinden elde

ettiği 10 adet yüz cephe fotoğrafından ölçümler yapmıştır. Bu deneklerden

7 ' si Kafkasyalı (Beyaz ırk) , 2 ' si doğulu 1 tanesi ise siyah ırka mensuptur.

Ricketts 1.618 (Altın Oran) katsayısını kullanarak , burun kanatlan arası

mesafeden;

% 98.80 oranında ağız köşeleri arası mesafenin,

% 98.75 oranında gözlerin dış kenarları arası mesafenin,

% 98.25 oranında ise yüz genişliğinin tayin edilebileceğini göstermiş

tir( 117 ).

Bu dört yatay ölçüm arasında aln.n oran olduğunu belirten Ricketts ,

başlangıç noktası hangi ölçüm olursa olsun 1.618 ' e bölme veya çarpma iş

lemi uygulanarak büyük bir oranda diğerinin elde edilebileceğini vurgula

mıştır ( 11 7 ) .

154

Yatay ölçümlerden başka direkt ölçüm gurupları arasında da aynı ora

nın varlığım göstermiştir:

1. GURUP ÖLÇÜM:

1) Trichion ·Subnasal

2) Subnasal - Çene ucu

2. GURUP ÖLÇÜM :


2) Trichion - Subnasal



2) Gözün dış kenarı - Çene ucu

3) Trichion - Burun delikleri arası hatu

4) Trichion - Gözün dış kenarı

S) Burun delikleri arası hatu - Çene ucu

6) Gözün dış kenarı - Dudakların birleşme hatu

7) Dudakların birleşme hatu - Çene ucu

8) Gözün dış kenarı - Burun delikleri arası hattı

9) Burun delikleri arası hatu - Dudakların birleşme hattı(_ tt1 ')

Ric::ketts ' in gösterdiği yüz ölçümleri arasında Türk Toplumunda da altın

oranın olup· olmadığını araşurmak için her ölçümün kendinden sonraki

ölçümle olan oranı elde edilerek aşağıdaki sonuçlara varılmıştır:

YATAY ÖLÇÜMLER:

YATH / YATG = 1.375

YATL / YATH = 1.878

YATM / YATL = 1.507

DİKEY ÖLÇÜMLER:

!.GURUP ÖLÇÜMLER: DTL I DİKL = 1.661

2. GURUP ÖLÇÜMLER : DİKT I DTL = 1.608

3.GURUP ÖLÇÜMLER: DİKT / DİKR = 1.654

DİKR / DTN = 1.021

DTN / DTR = 1.508

DTR / DİKN = 0.978

DİKN 1DİKM==1.148

DİKM 1DİK]=1.414

DİI<J / DİKG = 1.274

DİKG 1DNJ=1.319

155

Ölçümlerin ortalamalarından görüldüğü gibi yatay ölçümlerden hiçbiri

altın oran dahilinde değildirler.

Dikey ölçümlerden alon orana % 99 güven aralığı dahilinde tam ola

rak uyum gösteren tek ölçüm vardır:


Trichion - Subnasal (DTL)

DİKT /on= 1.608

1.618 oranına yakın olan ancak güven sınırlan içersinde olmayan iki

oran daha mevcuttur :

Trichion - Subnasal(DTL)

Subnasal - Çene ucu (DİK.L)

DTL I DİKL = 1.661 (İki değer arasında korelasyon yoktur)


Gözün dış kenarı - çene ucu (DİKR)

DİKT / DİKR = 1.654

156

Sonuçlar; Türk Toplumu ölçümlerinin, Ricketts 'in tayin ettiği ölçüm

guruplarında altın orana genellikle uyum göstermediğini açıklamaktadır.

İki araşorma arasındaki bu kadar büyük ve anlamlı farkı toplumsal fark

lılığa bağlamak kanımızca yanlıştır. Ricketts 'in araştırmasını sadece 7 kişi

üzerinde yapması , bu deneklerin fotoğraflarının standardize edilmemiş ol

ması ve farklı toplumlara ait bireylerin kullanılması araştırmanın güveni

lirliğini şüpheye düşürmektedir. Bu kadar küçük deney gurubu ile yapılan

ölçümlerden toplum genellemesi yapmak istatistik açıdan da yetersizdir

(133). Bu nedenle aynı topluma ait 123 kişi üzerinde, standardize edilmiş fo

toğraflardan yapılan ölçümlerden elde ettiğimiz sonuçların Ricketts ' in

bulgularına göre daha güvenilir olduğu düşüncesindeyiz.

Yüz boyutları arasında olduğu gibi , diş boyutları arasında da "altın

oran" ın varlığı iddia edilmiştir( 81 , 69 ). Araştırmamızda;

a) Üst santral dişin gingivoinsizal uzunluğu ile meziodistal genişliğf

arasındaki oran 1.09,

b) Üst santral dişin meziodistal çapı ile üst lateralin meziodistal çapı

arasındaki oran 1.28 ,

c) Üst santral dişin meziodistal çapı ile üst kaninin meziodistal çapı

arasındaki oranın 1,12 olduğu bulunmuştur. Sonuçlardan da görülebildiği

gibi, oranların hiçbiri 1.618 olan altın oran sayısıyla uyum sağlamamakta

dır.

Nakajirna Japonlar üzerinde yapuğı araştırmalarında, yine yüz boyut-

larının oranlarım incelemiş ve İrisin çapı n (YATA) sırasıyla ./2 , !2ı, .[2

1

• • • .ile çarparak büyük oranda aşağıda sırasıyla verilen yüz boyut

larının elde edilebileceğini göstermiştir:

1. GURUP ÖLÇÜMLER ( Yatay Ölçümler) :

1) Burun kanadı - Burun ortası arası mesafe (YATB)

2) Burun delikleri arası mesafe (YATD)

3) Burun kanatlan arası mesafe(YATG)

4) Ağız köşeleri arası mesafe (YATH)

S) Bir gözün iç , diğerinin dış kenarı (YATJ)

157

6) Gözlerin dış kenarları arası mesafe(YATL)

7) YUZ genişliği (YATM)

2. GURUP ÖLÇÜMLER ( Dikey ölçümler):

1) Görünen kırmızı dudak miktarı ( DİKC)

2) Burun delikleri arası hatn -Dudakların birleşme hattı(DİKE)

3) Burun delikleri arası hattı - Alt dudak hattı (DİKF)

4) Üst dudak hatn - Çene ucu ( DİKK)

5) Burun delikleri arası hattı - Çene ucu (DİKN)

6) Kaş hattı - Alt dudak hattı (DİKP)

7) Trichion - Dudakların birleşme hattı(DTJ)

3. GURUP ÖLÇÜMLER :

1) Trichion - Çene ucu ( DİKT)

2) Kaş hatn - Çene ucu (DİKS)

( Aralarında J2 oranının varlığı belirtilmektedir.)( 107 ).

Nakajimanın bulduğu yüz oranlarının toplumumuza uygunluğunu

araştırmak için , aynı bölgelerdeki ölçümler elde edilerek aşağıdaki sonuç

lara varılıruşnr :

!.GURUP ÖLÇÜMLER:

YATB / YATA = 1.549 ( Literatürdeki oran =1.41)

YATD /YATA = 2.061 (Literatürdeki oran= 2 )

YATG /YATA = 3.024 (Literatürdeki oran= 2.82)

YATH /YATA = 4 .094 ( Literatürdeki oran= 4)

YATJ / YATA = 5.174 ( Literatürdeki oran= 5.6)

YATL / YATA = 7 .644 ( literatürdeki oran = 8)

YATM I YATA= 11.495 (Literatürdeki oran= 11.31)

Nakajima ' nın sonuçlarıyla uygunluk gösteren oranlarımız ;

* Burun delikleri arası mesafe / İrisin çapı

* Ağız köşeleri arası mesafe I İrisin çapı

* Yüz genişliği / İrisin çapı


DİKC /YATA= 1.456 (literatürdeki oan = 1.41)

DİKE/ YATA= 2.355 ( literatürdeki oran= 2)

DİKF I YATA= 3.082 ( literatürdeki oran= 2.82)

DİKK /YATA= 4.529 ( literatürdeki oran= 4)

DİKN /YATA= 6.163 ( literatürdeki oran= 5.6)

DİKP I YATA= 7.882 ( Literatürdeki oran= 8)

DTJ /YATA= 11.37 ( literatürdeki oran= 11.31 )

Nakajima ' nın sonuçlarıyla uygunluk gösteren oranlanmız ;

* Görünen kırmızı dudak miktarı / İrisin çapı

* Trichion - Dudakların birleşme hattı ı . lrisin çapı


DİKT / DİKS = 1.388 ( Literatürdeki oran= 1.41)

158

Nakajima 'nın çalışması da Ricketts ' in araşnrmasının dezavantajlarını

taşımaktadır. Denek sayısı çok azdır(7 denek). Denekler fotomodellerden oluş

muştur. Dolayısıyla hem gelişigüzel seçilmemiş olmaları, hem de sayılarının

azlığı nedeniyle elde edilen sonuçların Japon Toplumunu yansıttığını dü

şünmek yanlış olabilir. Aynca yine fotoğrafların magazin dergilerinden

seçilmiş olması ve standardizasyonlannın olmaması da bir dezavantajdır.

Sonuç olarak Türk Toplumu ölçümlerinde , bazı yüz ve diş boyutları

oranlarının az bir bölümünün altın oran veya J2. oranına uygunluk gös

terdiği görülmektedir. Ancak Ricketts ve Nakajima' nın belirttiği gibi bir

oranlar silsilesi yoktur. Bu iki oranın da bilinmeyen boyutun belirlenme

sinde kullanılamıyacağı açıktır.

159

4.2.3. DİKEY BOYUTA AİT YÜZ ORANLARI:

Dikey boyutun saptanması tam protez yapımının en güç ve en

önemli bölümlerden biridir. Eğer hekimin elinde hastanın çekim öncesi

kayıtlan mevcut ise problemin çözümü çok daha kolay olacaknr. Ancak ço

ğu vakada hekim bu tür kayıtlara sahip değildir. Bu durumda dikey boyutu

aslına en yakın saptamak için he.kim bazı kriterleri kullanarak sonuç elde

etmeye çalışmaktadır( En Yakın Konuşma Mesafesi , İnter oklüzal açıklık vb.)

Ancak dikey boyut saptamada hiç bir yöntem kesin sonuç vermediği için ,

hekimin klinik tecrübesi bu konuda çok daha fazla önem kazanmak.tadır.

Yüz boyutları arasındaki oranlan karşılaşurdığımız araştınnamızda ,

protetik diş hekimliği açısından çok önemli olan dikey boyut ölçütünün ay

n bir başlık alnnda ele alınması uygun görülmüştür. Böylelikle dikey bo

yuta ait yüz oranlan elde edilerek, hekime klinikte kullanabileceği yar

dımcı ölçütler verilmiştir. Bulgular bölümünde ayrıntılı olarak açıklanan di

key boyuta ait oranlar( Glabella - Subnasal I Subnasal - Çene ucu oranı ha

riç) , aralarında korelasyon bulunan ölçümlerdir.

Dikey boyutun üst dudak uzunluğu ile ortalama oranı 3.15 , dudak

ların birleşme hatn ile çene ucu arasındaki mesafe ile oramda 1.5 bulun

muştur. Bulgwnuz bu oranın yaklaşık olarak 1/3 olduğunu söyleyen yazar

larla aynı doğrultudadır ( 29, 12 , 48, 41 ).

Willis 1935 yılında yayınladığı makalesinde, dikey boyut ölçümünde

kullanılabilecek bir aparey tanımlamışnr. Willis ' e göre pupillalardan geçen

hat ile, dudakların birleşme hattı arasındaki mesafe dikey boyuta eşittir.

Bu eşitliği dişsiz deneklerde , hazırlanan kaide plakları ve stenç duvarlar

vasıtasıyla ve Willis Bite - Gage ismini verdiği apareyle sağlamaktadır.

Willis öncelikle üst stenç duvarı 2 - 3 mm yüksek hazırlayarak. pupilla

ile dudakların birleşme hatn arasındaki mesafeyi ölçmekte , ardından sub

nasal ve çene ucu hizasına apareyi yerleştirerek ısıttığı stenç duvarları

önceki ölçüme gelinceye kadar hastasına ısıttıracak dikey boyutu tespit et

mektedir ( ısı) .

160

Araştırmamızda , dikey boyut ile gözün dış kenarı - dudakların birleş

me hattı arasındaki oran 1.06 olarak bulunmuştur. Willis' in açıkladığı

eşitliği savunan Mc Gee de , pupillalardan geçen hat ile dudakların birleş

me hattı arasındaki mesafenin dikey boyuta eşitliğini araşorınıştır. Araştır

manın sonucunda 52 deneğin SO'sinde bu mesafelerin birbirine eşit oldu

ğunu bulmuştur. Mc Gee ' nin ölçtüğü mesafe bizim ölçtüğümüz mesafeden

biraz daha büyük(ortalama olarak 4 mm) olduğu için oranın "l" olduğunu

kabul edebiliriz( 99 ) .

Sonuçlar hem gözün dış kenarı - stomion( dudakların birleşme hattı - ri

ma oris) hem de pupilla - stomion mesafelerinin dikey boyut tespitinde gü

venilir olarak kullanılabileceğini göstermektedir.

Yine Mc Gee glabella - subnasal mesafesinin de dikey boyuta eşit oldu

ğunu bulmuştur( 99 ). Bu iki değer arasındaki oran (DİKO I DİKL) 0.970 ' dir.

Ancak araşnrmamızda iki ölçüm arasında korelasyon bulunamamıştır. Ara

larında korelasyon olmayan iki ölçümde , bilinmeyenin diğerinden elde

edilmesi de yanlış olacaktır.

Dikey boyurun bulgular bölümünde ayrıntılarıyla görülebileceği gibi,

arasında korelasyon olan pek çok ölçüt ile orantısal ilişkileri tespit edil

miştir . Ancak yaşlanma ile birlikte üst dudak uzunluğu gibi bazı yüz bo

yutlarında değişiklik olmaktadır. Aynca bazı ölçümler de başlangıç ve bitiş

noktalarının kesin olarak tayin edilmesi güç olduğu için , net sonuçlar

vermeyebilir ( örneğin gözlerin dış kenarları arası mesafe ) . Bu nedenle

kanımızca dikey boyut tespitinde en güvenilir olarak kullanılabilecek öl

çüt , belirli bir yaştan sonra hayat boyu sabit kalan pupillalar arası me

safe değeridir. Diğer oranların da kontrol olarak kullanılması olumlu so

nuçlar elde etmede faydalı olacakur.

4.2.4. DİGER YÜZ BOYUTLARININ ORANTISAL

İLİŞKİLERİ:

161

Araştırmamızda aralarında korelasyon bulunan ve yüz boyutları ile

ilgili fıkir edinerek bakış açımızı genişletmemizi sağlayacak. olan farklı

yüz boyutları da incelenmiştir.

Bu oranlardan bazılarını farklı toplumlarda yapılan araştırma sonuç

larıyla kıyaslamak toplumlar arasındaki farkları algılamakda faydalı ola

caktır düşüncesindeyiz.

Gözlerin iç kenarları arası mesafe(YATF)


YATF / YATG =Türk Toplumunda: 0.87 4

Japon Toplumunda : 0.95 ( 108 )

*Aradaki fark istatistiksel olarak anlamlıdır.


Burun kanatları arası mesafe (YATG)

YATH / YATG =Türk Toplumunda: 1.359

Japon Toplumunda : 1.05 ( 108 )

*Aradaki fark istatistiksel olarak anlamlıdır.

Gözlerin dış kenarları arası mesafe(YATL)

Göz genişliği (YATE)

YATL / YATE =Türk Toplumunda: 3.036

Japon Toplumunda: 3.3

* Aradaki fark istatistiksel olarak anlamlıdır.



DİKL / DİKD =Türk Toplumunda: 3.150

Amerikan Toplumunda: 3.12 ( 29 ).

*İstatistiksel olarak iki oran arasında fark yoktur.

162

Güney Çinliler üzerinde yapılan bir araşnrmanın bulgularını( 153 )

bizim araşurmamızla karşılaşunrsak;

* Gözlerin iç kenarları arası mesafe:

Çinli erkeklerde : 3.72 cm

Türk erkeklerde: 3.11 cm

Çinli kadınlarda : 3 .S 7 cm

Türk kadınlarda: 3.03 cm

* Gözlerin dış kenarları arası mesafe :



Çinli kadınlarda : 8.78 cm


* Göz Genişliği :




Türk kadınlarda: 3.04 cm

Gözlerin dış kenarları arası mesafeler aynı olmasına rağmen göz ge

nişliği Çinlilerde daha az olduğundan , gözlerin iç kenarları arası mesafe de

açık bir şekilde Türklerden daha fazladır.

* Burun genişliği :


Türk erkeklerde : 3. 7 3 cm


Türk kadınlarda : 3 .3 ı cm

* Ağız genişliği :

Çinli erkeklerde : 4 .5 ı cm



Türk kadınlarda : 4.66 cm

Burun genişliği Çinlilerde daha fazla iken , ağız genişliği ise Türk

Toplumunda daha büyüktür.

163

Yukarıdaki bulgularda açıkça göstermiştir ki : Farklı Toplumlar farklı

yüz boyutlarına sahiptirler.Bu nedenle protez yapan hekim kendi toplumu

nun yüz boyutlarına ait değerler hakkında bilgi sahibi olmalıdır . Farklı

toplumlara ait değerleri hastasına uygulayan hekimin başarılı bir protez

yapması beklenemez.

Türk Toplumu üzerinde ve bizim araştırmamıza benzer bir metod kul

lanılarak. yapılnuş bir araşurmada , bazı yüz ölçümlerinde kadın - erkek

farklı1ıklan araşu.nlmışur. Araşonlan denek sayısı 10 kadın . 10 erkekdir

( 4 ). Bu araşurma sonucu elde edilen ve bizim araştırmamızda da tespit etti

ğimiz bazı bulguların karşılaştırılması yapılmışur:

*Gözlerin dış kenarları arası mesafe( YATL) :

Aytan ve ark. : Kadınlarda ortalama = 8.671 cm

Erkeklerde ortalama= 8.960 cm

Araşumıamızda: Kadınlarda ortalama = 8.841 cm


*Gözlerin iç kenarları arası mesafe(YATF) :

Aytan ve ark. : Kadınlarda ortalama= 3.150 cm

Erkeklerde ortalama= 3.246

Araşurmaınızda : Kadınlarda ortalama = 3 .03 9 cm

Erkeklerde ortalama = 3. ı ıs cm

*Göz genişliği (YATE):

Aytan ve ark. : Kadınlarda ortalama = 2. 726 cm

Erkeklerde ortalama = 2.836 cm

Araşur:mamızda: Kadınlarda ortalama= 3.045 cm

Erkeklerde ortalama = 3 .005 cm

*Burun kanatlan arası mesafe (YATG) :

Aytan ve ark .: Kadınlarda ortalama= 3.324 cm


Araştınnamızda: Kadınlarda ortalama= 3.317 cm

Erkeklerde ortalama = 3. 7 3 2 cm

164

Ölçümler iki araştırmada da göz genişliği ölçümü hariç ufak farklarla

uyum içerisindedir. Farklar da denek sayısının değişikliğinden kaynaklan

maktadır. Araşurmamızdaki denek sayısının ( 123 denek) Aytan ve arkadaşla

rının araşurmalanndan hayli fazla olması bulgularımızın daha güvenilir

olduğunu düşündürebilir.İki araştırmada da erkeklerin boyutları kadınlar

dan fazla çıkmışur (Sadece bizim araştırmamızda göz genişliği kadınlarda

daha büyüktür). Göz genişliğinde iki araştırma arasında 3 mm' ye varan

farkın olması , gözlerin iç veya dış köşelerinin kirpikler , gözün fotoğraf

esnasında kısılması( flaş nedeniyle olabilir) gibi etkilerle, kesin belirlene

meyen noktalar olmasından kaynaklanabilir .Ağız köşeleri arası mesafe de

aynı araştırmada ele alınmıştır , ancak denekler istirahat pozisyonunda

iken fotoğraflan çekilmiştir • Bizim araştırmamızda ise , denekler dişleri te

mas halinde iken konumyandınlnuşnr. Bu nedenle ağız köşeleri arası me

safe Aytan ve arkadaşlarının araştırmasında , bizim araştırmamıza göre daha

küçüktür.

Latta ve arkadaşları, 29 -87 yaşları arasında 109 tam dişsiz hastaya

kaide plakları ve tamamen şekillendirilmiş mum duvarlar veya tam pro

tezler yaparak aşağıdaki ölçümleri gerçekleştirmişlerdir :

1) Ağız köşeleri arası mesafe: Ortalama değeri = S .3 7 4 cm

2) Burun kanatları arası mesafe: Ortalama değeri= 4.393 cm

3) Zygomalar arası mesafe: Ortalama değeri= 13.994 cm

165

4) Pupillalar arası mesafe: Ortalama değeri= 6.350 cm

Yapılan araşnnnanın sonucunda dört ölçüm arasında korelasyonun ol

madığı bulunmuştur( 72 ).

Bizim araştırmamızın bulguları ise ;

1) Ağız köşeleri arası mesafe: Ortalama değeri = 4.782 cm

2) Burun .kanatlan arası mesafe: Ortalama değeri = 3.532 cm

3) Zygomalar arası mesafe: Ortalama değeri= 13.423 cm

4) Pupillalar arası mesafe: Ortalama değeri = 6.03 3 cm

Latta'nın tersine bizim sonuçlarımız , ağız genişliği ve pupillalar arası

mesafe dışında diğer tüm ölçümler arasında korelasyon olduğunu göster

mektedir. Aralarında korelasyon olan tüm ölçümlerin aralarındaki orantısal

ilişkiler bulgular bölümünde açıklanmıştır.

İki araştırmanın tüm bulguları arasında anlamlı farklar mevcuttur.

Özellikle ağız genişliği ölçümleri arasındaki farkı toplumsal aynına bağla

maktan ziyade, Latta'nın araşnrmasında dişsiz, bizim araştırmamızda dişli

deneklerin kullanılmasına ; yaş guruplarının farklılığına ve dolayısıyla

yaşlanmayla oluşan değişikliklere bağlayabiliriz. Ancak yaşlanmayla değiş

meyen pupillalar arasındaki fark bize diğer ölçümlerde de toplumsal farklı

lıklar olduğunu göstermektedir.

4.3. PROFİL FOTOGRAFLARINDAN ELDE EDİLEN

ÖLÇÜMLER:

4.3.1. NASOLABİAL AÇI

Connor' un 50 amerikalı beyaz denekten elde ettiği sonuçlar nasola

bial açının erkeklerde ortalama 101.19° ,kadınlarda fse 107.34° olduğunu

göstermiştir ( 20 ).

166

Bizim araştırmamız ise Connor' un aksine açının erkeklerde daha bü

yük olduğunu ortaya koyarak , ortalama olarak erkeklerde 102. 7 4 ° , kadınlarda ise 99.35 ° olduğunu göstermiştir.

Toplumsal farklılık olarak ele alabileceğimiz bu aynın , bizim toplumu

muzda kadınların Amerikan toplumu kadınlarına göre profilden bakıldığın

da daha çıkınnlı bir üst dudağa sahip olduklannı göstermektedir.

Güney Çinliler üzerinde yapılan bir araştırmada , nasolabial açı erkek

lerde ortalama 102.7°, kadınlarda ise 101.6° olarak bulunmuştur( 153 ). Irk

sal olarak farklı olan Çinli Topluma ait sonuçların araştırmamızla aynı

doğrultuda olması ilginçtir.

18 - 30 yaş gurubunda 95 Türk .Toplumuna mensup kadın Uzerinde ya

pılan araştırmada denekler beğenilen gurup (8 denek) ve kontrol gurubu

( 87 denek) olarak ikiye aynlmışur.(Beğenilen gurup 95 denek arasından 3

ortodontist , 2 ressam ve 10 plastik cerrah ve 4 profesyonel olmayan 19 kişi

den oluşan bir jüri tarafından tayin edilmiştir.) Ortalama nasolabial açı

beğenilen gurupta 99.S 0 , kontrol gurubunda ise 97 .6 ° olarak bulunmuştur

( 63 ). Bulgular bizim araştırmamızın bulguları ile aynı doğrultudadır.

Talass ve Franklin ' in yaptı.klan araştırma sonucunda elde ettikleri

bulgulara göre üst ön dişlerin geriye doğru çekilmesi nasolabial açıda ar

nşa neden olmaktadır( 82, 134 ). Ortodonti açısından incelenen bu araştırma

sonuçları protetik dişhekimliği açısından da önem arzetmektedir. Dişlerini

.kaybetmiş hastada nasolabial açının doğru şekillendirilmesi ; kaide plağının

kalınlığının , üst ön dişlerin ön - arka yönde konumlannın ve dikey bo

yutun doğruluğunun kontrolü açısından önemlidir. Üst ön dişlerin geride

olması nasolabial açıda aruşa , ileride olması ise azalmaya sebep olacakur.

Kaide plağının kalınlığında.ki artış , nasolabial açıyı daraltacaktır. Yine di

key boyutun normalden düşük olması nasolabial açıyı küçültecek , yük.sek

olması ise büyütecektir.

i67

4.3.2. GENİOLABİAL AÇI

Araştırmamızda geniolabial açının ortalama değeri ı 15 ° bulunmuştur. Erkeklerde açının onalama değeri ı 13 ° , kadınlarda ise 117° dir.

Güney Çinlilerde yapılan araşurmanın sonucunda ise geniolabial açı

erkeklerde onalama 134 ° , kadınlarda 138 ° bulunmuştur( 153 ) . Nasolabial

açıda Güney Çinlilerle bizim toplumumuz arasında fark olmamasına rağmen

geniolabial açıda bariz değişiklik vardır.

Protez yapımında nasolabial açı kadar dik.kate almadığımız geniolabial

açı:

a) Orbicularis oris kasının etkisinde olan alt protezin ön bölgesinde

protezin stabilitesinde etkili olan cilalı yüzey konturlarının ve protezin ke

nar sınırlarının:

b) Alt ön dişlerin konumlarının ;

c) Dikey boyutun doğruluğunun kontrolünde önemi olan bir ölçüttür.

4.3.3. "E DÜZLEMİ"NE GÖRE

ÜST VE ALT DUDAGIN KONUMU:

"E Düzlemi" dişhekimliğinde genellikle ortodontistlerin ilgilendikleri

ve araştırdıkları bir yumuşak doku analiz yöntemidir. Üst ve alt dudağın

burun ve çene ucuna göre konumunun belirlenmesinde yardımcı olabile

cek bir analizdir . Bu nedenle araştırmamızda toplumumuzda üst ve alt du

dağın "E Düzlemi"ne temas edip etmemesini belirleyerek, protez yapan he

kime ağız dışı dtıkulan doğru konumlandırabilmesinde yardımcı bir ölçüt

daha verebilmeyi amaçladık. Araştırmamızda deneklerin % 96.8 ' inin üst du

dağının,% 88.7' sinin alt dudağının "E Düzlemi"ne temas etmediğini ve düz

lemin gerisinde olduğunu belirledik.

168

Sushner zenciler üzerinde yaptığı bir araştırmada , alt ve üst dudağın

"E Düzlemi"nin ilerisinde olduğunu saptamıştır. Buna göre beyaz ırka uygu

lanan tüm yumuşak doku analizlerinin zenciler için geçerli olmadığını

vurgulamıştır( 131 ).

Huang Japonlarda yaptığı araştırmada , üst dudağın "E Düzlemi"ne te

mas ettiğini belirtmiştir( 54 ).

Ellinger , dudak tipleri ve destek dokuların değişken pozisyonları ve

çene - burun ölçülerinin değişkenliği nedeniyle "E" Düzleminin diş dizimi

için güvenilir bir rehber olmadığını belironiştir( 26 ). Şayet milimetrik dü

zeyde sayılan gözönünde bulundurursak değişik faktörlerin etkisinde olan

"E Düzlemi"ni bir rehber olarak kabul edemeyiz . Ancak dudakların doğru

konum.landınlınasında bulgularımız vakalann büyük çoğunluğunda aynı

sonucu vermiştir. Üst ve alt dudak bu düzleme temas etmemektedir. Bu ba

kış açısından yaklaşarak ; sayısal ölçümlerle değil , ancak gözle diğer tilin

profil görünüm kriterlerinin yanında "E Düzlemi" ne göre üst ve alt duda

ğın konumlarının kontrol edilmesinin , estetik açıdan ve dudak konumları

nın kontrolü açısından yararlı olduğu düşüncesindeyiz.

4.4. DİŞ BOYUTLARININ , YÜZ BOYUTLARI VE

BİRBİRLERİYLE OLAN ORANTISAL İLİŞKİLERİ:

4.4. 1. ÜST SANTRAL :

üst santral dişin ortalama meziodistal genişliği 0.872 cm , gingivoinsi

zal uzunluğu ise 0.953 cm olarak bulunmuştur.

Mavroskoufis ve Ritchie yaptı.klan araştırmada , 70 denekte sağ ve

sol üst santral keser dişin meziodistal çaplannı inceleyerek , sağ taraf için

ortalama 8.90 mm , sol taraf için ise 8.87 mm değerlerini elde etmişlerdir.

Sonuçta sağ ve sol üst keser diş boyutlarının birbirlerinden farklı olduk

larını belirtmişlerdir( 9 3 ) . Bu bulgular araştırmamızda göz önünde bulun-

169

durulmuş ve ölçümlerde sürekli sağ taraftaki diş boyutları dikkate alınmış·

tır.

Literatürde üst santral kesicinin genişliği ile yüz boyutları arasındaki ora

nı inceleyen pek çok araşnmıa mevcuttur. Bu araştırmalar inceledikleri

yüZ boyutlarına göre sırasıyla ele alınıp , bulgularımızla karşılaştırmaları

yapılmıştır:

4.4.1.1. Filtrum genişliği :

Bu genişliğin üst santral dişin genişliğinin iki katı olduğu ve diş se

çiminde kullanılabileceği vurgulanmıştır( 79 ) . Bizim bulgularımıza göre ise

fıltrumun ortalama genişliği 1.258 cm' dir. Filtrum genişliği ile santral di

şin meziodistal genişliği arasında korelasyon bulunamamıştır. Ancak arala

rındaki oranın belirlenmesinin uygulanan klasik bilgilerin irdelenmesi

açısından yararlı olduğu düşünülmüştür. Filtrumun genişliği ile üst santra

lin meziodistal genişliği arasındaki oran 1.445 olarak bulunmuştur. Histog

rama bakılırsa bu oranın 2 ve 2 ' den büyük olduğu sadece 3 denek olduğu

görülecektir. Lee ' nin bulguları sadece gözleme dayanan araşnnna sonuç

larını yansıtmayan bulgulardır. Histogram sonuçlarından yola çıkarak , diş

seçiminde filtrum genişliğinde net bir oran olmadığını ancak büyük bir

çoğunlukla oranın 1.275 ile 1.575 arasında değiştiği gözlenmektedir. Ancak

üst santral keser dişlerin meziodistal boyutunun tayininde filtrum genişli

ğinin kullanılması , iki boyut arasında korelasyon olmadığı için, kanı

mızca güvenilir değildir.

Filtrum genişliği ile ağız genişliği arasuıdaki ilişkinin tam protez

hastalarında incelendiği bir araştırmada , iki değer arasında korelasyon ol

duğu bulunmuştur ( 71 ). Dişli deneklerde yaptığımız araştırmamızın sonuç

lan da aynı doğrultudadır.

4.4.1.2. Burun kanatlan arası mesafe:

Lee ' ye göre , üst santral keser dişin genişliği burun kanatlan arası

mesafenin dörtte biri kadardır( 79 ) . Scandret burun kanatlan arası mesafe

ile üst sağ santral keser dişin genişliği arasında korelasyon olduğunu be

lirtmiştir( 122 ). Araştırmamızın bulgu.laı, iki görüşü de doğrulamaktadır. Bu-

170

run kanatlan arası mesafe artn.kça santral dişin genişliğide artmaktadır .

MVA / YATG oranı ise ortalama olarak 0.248 'dir.

4.4.1.3. Ağız köseleri arası mesafe:

Scandrett sağ santral keser dişin meziodistal genişliği ile , ağız geniş

liği arasında korelasyon olduğunu belirtmiştir( 122 ). Araştırmamız da aynı

bulguyu ortaya koymaktadır. MVA I YAIB oranı ortalama olarak 0.183 'dür.

İki değer arasında korelasyonun varlığı , santral diş genişliğini tayin et

mede ağız genişliğinin kullanılabileceğini ortaya koymasına rağmen ;

ağız genişliği ölçümünün hareketli noktalar arasında yapılması ve yaşla

narak dişlerini kaybetmiş bireylerde , şekillendirilmiş mum duvarlar üze

rinden ölçüm yapmanın zaten değişken olabilen bu ölçümün güvenilirliği

ni en aza indirgeyeceği düşüncesindeyiz.

4.4.1.4. Pupillalar arası mesafe:

Cesario ve Latta yaptıkları araşnrmada ortalama pupillalar arası mesa

feyi 5.916 cm, üst santral dişin meziodistal genişliğini ise ortalama 0.89 cm

olarak bulmuşlardır.İki ölçüm arasında korelasyon olduğunu ve yapay

santral dişin seçiminde pupillalar arası mesafenin kullanılabileceğini vur

gulamışlardır. İki boyut arasındaki ırk ve cinsiyet far.klan göz önüne alın

madan bulunan ortalama oran 0.15 olarak tespit edilmiştir( 17 ).

Bizim araştırm~unızda ise pupillalar arası mesafenin ortalama değeri

6.033 cm bulunmuştur. Aynca pupillalar arası mesafe ile santral dişin me

ziodistal genişliği arasında da korelasyon olduğu tespit edilmiştir. İki boyut

arasındaki ortalama oran ise 0.14 olarak gözlenmiştir. Yani santral dişin

meziodistal çapı, pupillalar arası mesafenin 0.14 ile çarpımı sonucu elde

edilebilir. Histogramdan da anlaşılacağı gibi oran büyük çoğunlukla 0.13

ile o.ıs arasında değişmektedir. Cesa.rio 'nun bulduğu oran ile bizim oranı

mız arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlıdır. Bu tamamen toplumsal

farklılıktan kaynaklanmaktadır kanısındayız. Ancak araştırmalarımızın bul

guları iki boyut arasındaki korelasyon ilişkisinin varlığı ve yapay üst ön

santral dişin seçiminde pupillalar arası mesafenin güvenilir olarak kulla

nılabileceği gibi ortak sonuçlara sahiptir. Pupillalar arası mesafenin belli

yaştan sonra hayat boyu sabit kaldığı göz önünde bulundurulursa , elde edi-

len sonucun diğer yüz boyutlarından elde edilen oranlardan çok daha

önemli bir bulgu olduğu ortaya çıkmaktadır.

4.4.1.5. Zygomalar arası mesafe :

171

La Vere ve arkadaşları yaşlan 23 - 30 arasında olan 488 kişide

Trubyte Diş İndikatörü kullanarak yaptıkları araştırmada deneklerin % 5 3 '

ünün santral kesicinin genişliğinden ı I 16 oranına göre daha küçük yüz

genişliğine sahip olduğunu bulmuşlardır( 76 , 77 ).

Bizim araştırmamızda zygomalar arası mesafe ile santral dişin mezio

distal çapı arasında ileri derecede anlamlı korelasyon olduğu bulunmuştur.

Histogramdan deneklerin% 65 'inin 1/16 oranından daha küçük yüz geniş

liğine sahip olduğu görülmektedir. Zygomalar arası mesafe ile üst santral

keser dişin meziodistal genişliği arasındaki oran ortalama 15.421 olarak tes

pit edilmiştir.

Bu bulgular ışığında La Vere ve arkadaşlarının da vurguladığı gibi

eğer 1/16 oranına uygun diş seçilirse. doğal dişlerden daha ufak meziodis

tal boyutlara sahip yapay dişler kullarulacakor. İki araştırma arasında yaş

sınırlan da benzer olmasına rağmen yüzdeler arasındaki farklar metoddaki

farklılıktan kaynaklanabilir. Ancak Trubyte Diş İndikatörü ölçümlerine gö

re fotoğraf üzerinden ölçüm yapılmasının daha güvenilir olduğu kanısın

dayız.

Türk Toplumu üzerinde yapılan bir araştırmanın sonucunda da yüz

genişliği ile santral keser dişin meziodistal çapı arsında ileri derecede anlamlı bir korelasyon bulunmuştur( 62 ). Ancak yüz genişliği ölçümleri bi

zim bulgularımızla aynı olmasına karşın • santral dişin genişliği ölçümleri

mizde istatistiksel olarak anlamlı bir fark mevcuttur(0.35 mm). Ölçüm me

todlarının , materyalin ve denek seçiminin aynı olmasına karşın bulgular

arasında görünen bu fark direkt olarak araştırmacılar arasındaki ölçüm

değişikliğine ve duyarlılığına bağlanabilir. Model ölçümlerinde araştırmacı

lar arasındaki bulguların farklılığını araştıran Hunter ve Priest, ölçümler

arasında istatistiksel olarak fark olabileceğini göstermişlerdir( 56 ). Bu fark

istatistiksel olarak anlamlı olınasına karşın klinik olarak önemli olmayacak

derecede küçüktür.

172

Kem kafataslarında yapağı araştırmasında oranı 1114 'den 1/ 17 'ye

kadar değişen oranlarda yaygın olarak da 1/ 15 olarak tespit eoniştir( 61 ).

Oran yelpazesi bizim araştırmamızda histograrndan da görülebileceği

gibi 1/ 13.4 ' den 1/ 17 .8 ' e kadar genişlemiştir. Ancak bu uç değerler çok az

sayıdaki denekte gözlenmiştir. Asıl yoğunlaşma 11 14.2 ile 11 16.S arasında

olmuştur. Kem 'in kafataslarında , bizim ise canlı deneklerde araştırma yap

tığımızı göz önünde bulundurursak , verilerimizin ortalama olarak aynı pa

ralelde olduğunu söyleyebiliriz.

Bulgularımız 1/ 16 , 1/ 12 veya 1/18 oranlarını savunan pekçok yazarla

ters düşmektedir( 8, 53, 116, 50, 113, 69, 70, 126 ).

Geniş denek gurubunu içermeyen ve genellikle gözleme dayanan yu

karda.ki yazarların bulgularına göre bulgularımızın çok daha fazla güveni

lir olduğu düşüncesindeyiz.

4.4.1.6. Saclı derinin baslangıc noktası ile cene ucu arasındaki mesafe:

Üst santral keser dişin gingivoinsizal uzunluğu ile Trichion ve çe

ne ucu arasındaki mesafeyi Lee ve Lamb 1/20 , Paund ise 1/16 olarak be

lirtmiştir( 79 , 69 , 113 ).

La Vere ve arkadaşları yine Trubyte Diş İndikatörü kullanarak(

1/ 16 oranına göre) yaptıkları araştırma sonucunda 488 denekten % 72 ' sin

de model üzerindeki gerçek santral diş uzunluğundan daha uzun yüz yük

sekliğine sahip olduklarını bulmuşlardır( 76 , 77 ). Sonuçlar oranın 1/ 16 ' dan

daha büyük olduğunu göstermektedir.

Araştırmanuzda ise Trichion - Çene ucu arası mesafe ile üst santral

dişin gingivoinsizal uzunluğu arasındaki oran ortalama 18.825 olarak bu-

lunmuştur. Deneklerin % 91 'inde oran 1/ 16 dan daha büyüktür. 1/ 20 ve ·

daha yüksek orana uyan 40 denek mevcuttur ki bu da toplam deneğin

%32.S ' unu oluşturmaktadır. Ancak iki ölçüm arasında korelasyon buluna

mamıştır .

173

Koca yapnğı çalışmada • aynı ölçümleri yine Türk Toplumu üzerinde

yaparak bulgularunızla uyumlu sonuçlar elde etmiştir( 62 ).

Bu bilgilerin ışığında La Vere ve arkadaşlarının vurguladığı gibi şa

yet 1/ 16 oranına uygun yapay dişler seçilirse , bu boyut gerçek uzunluk

tan daha büyük olacaktır. Diğer araştırmacıların bulguları ile ters düşen

sonuçlarımız , diğer bulguların araştırmaya değil , salt gözleme dayanan

bulgular olmasından kaynaklanmaktadır kanısındayız.

İki ölçüm arasında korelasyon olmaması santral dişin gingivoinsizal

uzunluğunun tayininde trichion , çene ucu arası mesafenin kullanılamaya

cağını göstermiştir.

4.4.2. ÜST LATERAL:

Üst lateral dişin ortalama meziodistal genişliği 0.683 cm ' dir. Lateral

diş yapay diş seçiminde direkt olarak göz önünde bulundurulan bir diş de

ğildir.Bu nedenle diş seçiminde santral diş ile oranı önemlidir.

Üst santral dişin meziodistal genişliği (MVA)

Üst lateral dişin meziodistal genişliği(MVB)

MV A / MVB = 1.280 dir.

Lateralin santral ile oranı dışında arasında korelasyon bulunan farklı

yüz boyutları ile oranlan da incelenmiştir. örneğin; burun kanatlan arası

mesafe , ağız köşeleri arası mesafe v .b.

Lee ve Sears ' a göre üst lateral kesici dişin meziodistal genişliği yüz

genişliğinin 1 I 22 'si kadardır ( 79 , 126 ). Bizim bulgularımıza göre ise, bu

oran 1 I 19.7 dir. Şayet Lee ve Sears 'ın oranı kullanılarak diş seçilirse ,

normal boyutundan daha ufak genişliği olan bir yapay diş kullanılmış ola

caktır.

174

4.4.3. ÜST KANİN :

Üst kanin dişin ortalama meziodistal genişliği 0.780 cm' dir. Üst sant

ral dişin meziodistal genişliği ile oranı ise 1.120 dir.

Lee ve Sears üst kaninlıı mezioclistal çapı ile yüz genişliği arasındaki

oranın 1/ 19 olduğunu vurgulamışlardır ( 79, 126 ). Bizim bulgulanınız ise

bu oranın 1 I 17 .2 olduğunu göstermektedir.

Yüz uzunluğu ile kaninin genişliği arasında da korelasyon mevcuttur

ve oran 1 ı 22.7 'dir.

Kaninin genişliği ile korelasyonu olan yüz boyutJan arasında pupilla

lar arası mesafe de mevcuttur. Kaninin meziodistal genişliği pupillalar arası

mesafenin 0.129 ile çarpımından elde edilebilir.

4.5. MODEL ÖLÇÜMLERİ VE FARKLI BOYUTLARLA

ORANTISAL İLİŞKİLERİ:

Diş boyutlarının ölçümünde yapılan hataları inceleyen Hunter ve

Priest aşağıdaki sonuçlan elde etmişlerdir:

ı) Dişlerin meziodistal çaplarının ölçümünde pergel kullanılırsa , uçla

rının gittikçe incelmesinden dolayı ölçümler gerçek değerinden daha bü

yük çıkacaktır. Şayet pergel hep aynı noktaya konmassa bu sefer farklı

sonuçlar çıkacaktır.

2) Kompas ölçümleri , pergel ölçümlerinden daha net sonuçlar vermek-

tedir.

3) Model üzerinden ölçüm yapmak özellikle üst çene için direkt öl

çümden daha kolaydır. İkinci premolar ve molarların model ölçümleri int

raoral ölçümlerden sistematik olarak 0.1 mm daha geniştir.

4) Ölçümlerdeki mükemmellik ; seçilen noktaların güvenilirliğine , öl

çüm aletinin hassasiyetine ve araşnncırun metoduna bağlıdır( 56 ).

175

Hunter ve Priest 'in araşn.rma sonuçlarına uygun olarak bizim araş

tırmamızda da kompas kullanılmıştır. Kompasın uç kısımlan dişlerin aprok

simal bölgelerine rahatça girecek inceliktedir.Her modelde sağ taraftaki

dişler ölçülmüştür. Dişlerin meziodistal olarak en geniş noktalan , gingivo

insizal olarak da keser kenarının orta noktası ve diş-dişeti birleşiminin en

derin noktası temel olarak alınmıştır.

4.5.1. KANİNLERİN TEPE NOKTALARI ARASI MESAFE:

Kaninlerin tepe noktalan arası mesafenin ortalama değerinin bilin

mesi protetik dişhekimliğinde hem diş dizimi esnasında rehber olması açı

sından hem de diş seçiminde üst ön diş boyutlarının belirlenmesinde kulla-

nılan bir ölçüt olması açısından önemlidir.

Kaninlerin tepe noktalan arasındaki mesafeyi 430 üst çene modelin

den ölçen Ehrlıch ve Gazit ortalama olarak 3.466 cm olarak bulmuşlardır

( 25 ). Bizim sonucumuz ise, 3.413 cm'dir. İki sayı istatistiksel olarak birbi

rinden farklı değildir.

Burun kanatlarından çizilen dik çızgının kaninlerin tepe noktaların

dan geçtiğini savunan pek çok yazar mevcuttur ( 149, 79, 69, 87 ). Araştır

mamızda burun kanatlan arası mesafe ile kaninlerin tepe noktalan arası

mesafe arasındaki ortalama oran 1.036 olarak bulunmuştur. Bulgumuzda iki

boyut arasındaki oran 1' den farklı olmasına rağmen , histograma bakılırsa

oranda asıl yığılma 0.950 ile 1.075 arasında olmuştur. Bu dağılım dikkate

alınırsa , burun kanatlarından geçen dik çizginin kaninlerin tepe noktala

rından geçtiğini ve yapay dişlerin seçiminde kullanılabilecek güvenilir

bir ölçüt olduğunu söyleyebiliriz.

Bizim araşurm.amız gibi Türk Toplumu üzerinde Şahin ve Bilge ' nin

yaptı.klan araşn.rmanın sonucunda, burun kanatlan arası mesafe 3.54 cm,

kaninlerin tepe noktalan arası mesafe ise 3.53 cm olarak bulunmuştur. So

nuç olarak burun kanatlan arası genişliğin küçük değişikliklerle kaninle

rin tepe noktalarını belirlemede kullanılabileceğini vurgulamışlardır( 132).

176

Bizim araştırmamızda da burun kanatlan arası mesafe 3.53 cm, kaninlerin

tepe noktalan arası mesafe ise 3.41 cm olarak bulunmuştur. Kaninlerin tepe

noktalan arası mesafe Şahin ve Bilge tarafından direkt olarak ağızda öl

çülmüştür. Ancak özellikle kaninlerin tepe noktalarında aşınma olan vaka

larda ölçüm noktaları direkt ölçümlerde net olarak belirlenemez . Aynca

hasta seçimi yapılırken diş dizisinin özelliklerinden bahsedilmemiştir; hal

buki arka dişler bölgesindeki herhangi bir eksik diş veya çapraşıklık mi

limetrik düzeyde olsa bile ön diş dizisinin boyutlarında etkili olabilir. İki

araştırma arasındaki 1 mm ' lik farkın bu ölçüm metodunun farklılığından

kaynaklandığı kanısındayız. Ancak sonuç olarak bu fark bulgularımızın

aynı paralelde olmasını etkilememektedir.

Türk Toplumunda yapılan başka bir araşurmadaki kaninlerin tepe

noktaları arasındaki mesafe ölçümleri araştırmamızla aynı doğrultudadır

( 62 ).

Hoffman ve arkadaşları. diş seçiminde rehber olarak burun kanatlan

arası mesafeyi incelemişlerdir. Araştırmalarında Boley gauge ile bumun en

geniş noktaları arasından ölçüm yaparak ortalama 3.428 cm bulmuşlardır.

Kaninlerin tepe noktalan arası mesafeyi ise • hastalara plak mum ısıttınp ,

üzerinden ölçüm yaparak tespit etmişlerdir. Bu değerin ortalaması ise, 3.535

cm dir ( 51 ).

Araşwmamızda aynı mesafelerin ortalama değerleri; burun kanat

lan arası mesafe için 3.532 cm. kaninlerin tepe noktaları içinse 3.413 cm

dir. Araştırmaların her ikisinde de iki boyut arasında korelasyon olduğu

bulunmuştur. Ölçüm değerleri arasındaki fark yöntemin ayn olmasından

kaynaklanabilir. Hoffman ve arkadaşları mum plaklar ısıttırarak kaninlerin

tepe noktaları arası mesafeyi ölçmüşlerdir. Ancak mum boyutsal stabilitesi

açısından çok rijit bir materyal değildir. Aynca inceledikleri yaş gurubun

da dişlerde aşınmanın fazla olması beklenir. Mum üzerinden kaninlerin te

pe noktalarının tayinini yapmak kanımızca çok güvenilir değildir.

Mavroskoufis ve Ritchie 64 kişi üzerinde yaptıkları araştırmada burun

kanatlan arası mesafeyi ortalama 3 .5 3 cm , kaninlerin tepe noktalan ara-

177

sındaki mesafeyi ise 3.43 cm olarak bulmuşlardır. İki ölçüm arasında anlamlı bir ilişki olduğunu vurgulamışlardır( 94 ). Bulguları bizim bulguları

mızla uyum içerisindedir.

Smith' in araşnnna sonuçlan bizim bulgularımız ile ters düşmektedir.

Smith burun kanatlan arası mesafe ile kaninlerin tepe noktalan arasında

bir iliş.ki olmadığını göstermiştir( 129 ). Smith kaninlerin tepe noktalan

arası mesafenin ölçümünün ağızdan direkt olarak yapılmasının yanlış so

nuçlar verebileceğini ve tepe noktalarında aşınma mevcutsa bunun model

ler vasıtasıyla daha net olarak tespit edilebileceğini göstermiştir. Bizim

araştırmamızda da aynı nedenlerden dolayı model üzerinden ölçüm yapılma

sı uygun görülmüştür. Ancak Smith burun kanatları arası mesafenin ölçü

münü radyopak bir materyali burun kanatlarına hafifçe temas ettirerek

röntgenler çekmiş ve bunlar üzerinde ölçümler yapmışur. Bulgularımız

arasındaki fark metoddaki bu değişiklikten kaynaklanabilir düşüncesindeyiz.

Yine araştırmamızda burun kanatlan arası mesafenin , laterallerin

distalleri arasındaki mesafe ile oranı da araştınlmışur. Sonuç olarak iki bo

yut arasında korelasyon mevcuttur ve ortalama oran 1.192 dir.

4.5.2. KESİCİ PAPİLLA:

Kesici papilla dişli ağızlarda , üst ön dişlerin mezial yüzeylerinin ar

kasında lokalize olmuştur. Diş çekimini takiben üst ön bölgedeki değişikliği

ve kesici papillanın pozisyonunu inceleyen araşnrmalar yapılmışur( 100,

135 ,147 ). Bu araşnrmaların sonucunda, kesici papillanın dişlerin çekimini

takiben bir miktar öne doğru hareket ettiği ( Ortalama olarak 1.6 mm) ve

dişli ağızlarda kaninlerin tepe noktalarından geçen hat kesici papillanın

ortasından geçerken , dişsiz ağızlarda bu hattın papillanın arka noktasın

dan geçtiği belirtilmiştir( 147 ).

178

Bu sonuçların ışığında araştırmamızda direkt modeller üzerinden ; kesi

ci papillanın arka noktası ile a) santral keser dişlerin keser kenar!annın

orta noktası(.IX) b)kaninlerin tepe noktası arasındaki mesafe(IW) ölçülmüş

tür. Ölçümlerde sürekli olarak sağ kanin kullanılmışur.

Araştırmamızda kesici papillanın arka noktası ile a) santral keser diş

lerin keser kenarlarının orta noktası arasındaki mesafe ortalama olarak

1.372 cm b) kaninin tepe noktası arasındaki mesafe ise ortalama olarak 1.952

cm bulunmuştur.

Bulgumuz aynı bölgeyi ölçen Huang 'ın bulgusuyla aynıdır( 54 ).

Ellinger kesici papillanın en arka noktasına radyopak bir madde en

jekte ederek lateral sefalometrik filmler elde etmiştir. Kesici papillanın

uzunluğunun değişken olması ve en arka noktasının diş çekimlerinden

sonra en sabit nokta olması nedeniyle bu bölgeyi rehber olarak belirledi

ğini vurgulayan araştına ölçümleri sonucunda , üst ön santral dişin vesti

bül yüzeyi ile arasındaki mesafeyi 1.23 cm olarak belirlemiştir( 26 ). Aynı

mesafeyi Ortman ve Tsao 1.245 cm, Koca sol tarafta 1.23 cm sağ tarafta 1.32

cm, Ebrlich ve Gazit 1.231 cm, Lau ve Clark ise 1.271 cm bulmuşlardır

( ı 10 , 62 , 73 ). Araştırıcıların bazı bulgularıyla, bizim bulgularımız arasın

daki 1.5 mm' ye varan fark metodlardaki farklılıktan kaynaklanmaktadır.

öncelikle biz araşurmamızda santral dişin keser kenarını , diğer araştırıcı

lar ise vestibülün en çıkıntılı noktasını ölçmüşlerdir. Ortman ve Tsao profil

projeksiyon aleti kullanarak , Koca mikroskop yardımıyla , Ehrlich ve Gazit

papi11anın arka noktasına dik olarak yerleştirilen bir pin vasıtasıyla , Lau

ve Clark ise fotoğraf üzerinden ölçüm yapmıştır. Biz ise araştırmamızda

model üzerinden direkt ölçümler yaptık. Birbiriyle aynı düzlemde olmayan

iki nokta arasındaki mesafenin ölçümü doğal olarak bu noktaların izdfiŞü

münün ölçümünden daha büyük olacaktır.

Ehrlich ve Gazit kesici papillanın farklı bölgelere olan uzaklıklarının

kret şekillerine göre değişmediği sonucuna varmıştır( 25 ). Ancak kret şe

killerinin gözle belirlenmesi sonucu etkileyebilecek bir faktör olabilir.

179

Twn araştırmaların bulgularından açıkça görülebileceği gibi , farklı top

lumlarda yapılan araştırmalardan aynı sonuçlar elde edilmiştir. Buradan

kesici papillanın arka noktasını üst ön dişlerin diziminde güvenilir bir

başlangıç noktası olarak kabul edebileceğimiz sonucuna varabiliriz.

Dişsiz ağızlarda insiziv papillanın 1.6 mm öne doğru hareket ettiğini

göz önünde bulundurarak, diş dizimi esnasında dişli ağızlardan elde edilen

ortalama değerlerin 1.6 mm eksiğinin kullanılması gerekmektedir. Ancak

çekimi takiben en fazla rezorpsiyonun ilk üç ayda meydana geldiğini ve

üç aydan sonra kesici papillanın lokalizasyonunun hemen hemen hiç de

ğişmediğini göz önünde bulundurmak gereklidir ( 148 ).

4.6. ŞEKİL ANALİZİ

Protez yapımında dişlerin boyutları kadar önemi olmamakla beraber

şekillerinin belirlenmesi de diş seçimi safhalarından biridir. Williams ' ın

uyum kanununu ortaya atmasından sonra pek çok yazar bu kanunu şekil

seçiminde ufak değişikliklerle benimsemiş ve kullanmışlardır( 13 9 , ı 40 ,

116' 10' 124, 50' 39' 21, 125, 23 ).

Araştırmamızda şekil unsurunu profil şekilleri ve kret şeklini de ele

alınmışor. Ancak 150 modelin gözle incelenmesi sonucu bu tür bir incele

me ile şekil analizi yapmanın doğru ve güvenilir olmadığı sonucuna varıl

mıştır. Çünkü kare, üçgen, oval veya bunların modifikasyonları olan kare -

üçgen gibi ek sınıflamalara sadece gözle incelenerek dahil edilemeyecek

pek çok yüz , kret ve diş şekli olduğu gözlenmiştir. Bu nedenle araştırma

mızda daha kesin sonuçlara varabileceğimiz bilgisayarla yapılan matema

tiksel bir analiz kullanılmıştır. Analiz sonuçlan bize sadece iki şeklin bir

birine benzer olup olmadığını vermektedir. Klinikte diş seçimi yaparken

şeklin hangi sınıfa ait olduğunu belirlemekten ziyade, benzer olup olmadı

ğının incelendiğini göz önünde bulundurarak, araştırmamızda elde ettiği-

miz sonucun şekil seçimi konusunda yeterli olacağı düşüncesindeyiz.

180

Mavroskoufis ve Ritchie yaptı.klan araştırmada, 70 denekte sağ ve sol

üst santral keser dişin dış hat formlarını karşılaşnrarak; % 10' unun aynı,

% 29' unun benzer,% 61 'inin ise benzemez olduğunu bulmuşlardır( 93 ). Bu

araşnrmanın bulguları dikkate alınarak , şekil incelemesinde her denekte

sağ üst santral keser diş , kret incelemesinde de kretin sağ tarafı göz

önünde bulundurulmuştur.

4.6.1. Yüz profili - Diş profili

Araştırmamızın sonucunda vakalann % 88 'inde yüz profili ile diş

profilinin benzer olduğu sonucu elde edilmiştir. Bulgumuz böylesi bir ben

zerliğin olduğunu savunan pek çok yazar ile uyum içindedir( 139 , 140,

116, 50, 114, 39, 41, 23 ). Diş seçimi yapılırken bu faktör de göz önünde

bulundurularak yapılan seçimin estetik açıdan çok daha uyumlu sonuçlar

vereceği açıktır. Sonuçlarımız da bu yüz profil şekline bakılarak diş profil

şeklinin güvenilir olarak tayin edilebileceğini göstermiştir.

4.6.2. Yüz cephesi - Kret ·

Araştırmamızda yüz cephesi ve kret deneklerin % 76' sında benzer

% 24 'ünde ise benzemez olarak bulunmuştur. İki şekil arasındaki benzer

liği savunan görüşler olmasına karşın literatürde bu konuda yapılmış bir

araştırmaya rastlanmamıştır( 139 , 125 , 23 , 154 ).

Araştırmamızın sonuçlan yüz şekline bakılarak kret şekline karar

verilebileceğini göstermiştir . Bulgumuz dişlerini kaybetmiş bir hastaya

protez yaparken özellikle üst çenede dişlerin ne şekilde konumlandınlaca-

ğını göstermesi açısından önem taşımaktadır.

181

4.6.3. Yüz cephesi - Diş cephesi

M.avroskoufis ve Ritchie üst santral keser diş şekli ile yüz şekli

arasındaki benzerliği inceledikleri araştırmalarında yüz şeklini iki ayn

boyutta ele almışlardır: a) Açık (apparent) yüz formu: Saclı derinin başlangıç

noktasından çene ucuna kadar çizilen yüzün dış hatları b) Gerçek (actual)

yüz formu : Glabella ve kaşların üst hattından ve çene ucundan geçerek

çizilen yüzün dış hatları. Araşurmalarının sonucunda; a) Açık yüz formu ile

santral keser diş formu karşılaşunldığında, % 5.7 'sinin ideal,% 25.6 'sının

benzer fakat ideal değil,% 68.7 'sinin ise benzemez olduğu b) Gerçek yüz

formunda % 1.45 'inin ideal,% 15.75 'inin benzer,% 82.8' inin ise benze-

mez olduğu bulunmuştur( 92 ).

Bizim araşurmamızda sadece açık yüz formu kullanılmışur. Sonuç ola

rak deneklerin % 39' unda diş şekli ve yüz şeklinin benzer, % 61 'inde ise

benzemez olduğu bulunmuştur. Bulgularunız Mavroskoufis ve Ritchie 'nin

bulgularıyla uyum içerisindedir.

Bell 31 deneğin ağız içi modellerini , üst ön dişlerin paralel teknikle

periapikal radyografUerini , intraoral fotoğraflarını veyüz fotoğraflarını el

de ederek Williams ' ın sınıflamasına uygun olarak yüz şekillerini ve diş

şekillerini üç diş hekimi tarafından sınıflara ayırtm.ışur. Sonuç olarak Wil

liams 'ın uyum kanununun geçersizliğini savunmuştur( 6 ). Gözle yapılan

incelemenin yetersizliği ve deneklerden elde edilen fotoğrafların standar

dizasyonunun belirtilmemesi gibi eksik noktalan bulunan araşurmanın

sonuçlan bizim bulgularımızla aynı doğrultudadır.

Araşurmamızda kullandığımız metoda benzer şekilde bir metodla araş

tırma yapan Brodbelt ve arkadaşları şekillerin hangi sınıfa ait ·olduldarını

da incelemişlerdir. Sadece oval yüz şekline sahip bireylerin % 87 ' sinin

oval dişlere sahip olduklarını bularak , diş şekli ve yüz şekli arasında bir

benzerlik olmadığını ortaya koymuşlardır ( 13 ). Sonuçlan araşurmamızla

uyum içersindedir.

182

4.6.4. Diş cephesi - Kret

Yüz cephesi ve kret benzerliğinde olduğu gibi bu düşünceyi savu

nan görüşler haricinde , diş cephesi ve kret şekli benzerliğini araştıran

bir çalışmaya rastlanmamıştır( 139 , 125 , 23 , 154 ).

Araştırmamızda deneklerin % ı 6 ' sında diş cephesi ile kret şeklinin

benzer, % 84' ünde ise benzemez olduğu bulunmuştur. Yüzdeler arasındaki

farkın büyüklüğü göz önünde bulundurularak diş şekli ile kret şekli ara

sında hiç bir ilişki olmadığı sonucuna vanlmaktadır.

4.6.5. Diş şekli ile cinsiyet ilişkisi

Kadına ait diş formunda yuvarlaklık , pürüzsüzlük ve yumuşaklık

vardır. Erkeğe ait diş formunda ise , kübiklik , sertlik , kassallık ve kuvvetli

bir görünüm vardır( 31, 139, 30, 116, 10 ).

Bu görüşün doğruluğunu incelemek amacıyla araştırmamızda diğer

araştırmacılar gibi modelleri gözle inceliyerek cinslerine göre üst ön diş

lerin yukarıdaki özelliklere sahip olup olmadıkları araştırılmıştır. Sonuç

olarak deneklerin % 40.65 'inde diş hatları ve cinsiyeti uyumlu,% 59.35 '

inde ise diş hatları ve cinsiyetinin uyumsuz olduğu gözlenmiştir. Gözle in

celemenin doğruluğu ve güvenilirliği tarnşmalıdır . Ancak bulgularımızın

diğer araşnncılarla karşılaşnrma olanağı sağlaması ve sadece fikir vermesi

açısından yararlı olduğu düşüncesindeyiz. Yüzdelerden de gözlenebileceği

gibi vakaların çoğunda diş hatları ve cinsiyetin uyumsuz olduğu belirlen

miştir. Yüzdeler arasında az fark vardır. Ancak yüzdeler arasındaki büyük

farklarda anlamlı ve güvenilir sonuçlar elde edilebilmektedir. Sonuç olarak

diğer araşn.ncılarla bulgularımızın aynı doğrultuda olmadığını ve

"Cinsiyet - Şekil" uyumunun ve kararının diş seçimi esnasında hekim ve

hastanın ortak kararlarına bağlı olması gerekliliğini söyleyebiliriz.

4.7. TOPLUMSAL VEYA IRKSAL YAPISAL

FARKLILIKLAR VE PSİKOLOJİK FAKTÖRLER

183

Irk; insan türünün belli başlı ve sürekli çeşitlerinden biri , toplum

ise ; nitelikleri bakımından bir bütün oluşturan ve en çoğu birarada bulu

nan kimselerin topluluğu olarak tanımlanmaktadır( 141 ). Tanımdan anato

mik yapısal far.l<lılıklann ırklar arasında olabileceği ortaya çıkmaktadır.

Ancak yapılan pek çok araştırma aynı ırka mensup farklı toplumlara ait

bireyler arasında da yapısal farklar olduğunu göstermiştir ( 44, 9, 3 , 142). O

halde bu faktörün protez yapan hekim tarafından göz önünde bulundurul

ması, gerek estetik gerekse fonksiyonel özellikleri uygun ve yeterli bir

restorasyonu gerçekleştirmek için şarttır.

Protez yapuran hastanın dişlerinin şekli , rengi , boyutu ve ağız çev

resi dokularda meydana getireceği değişiklikler konusunda mutlaka beklen

tileri vardır. Bu beklentilerde hastanın yaşı , kültür yapısı , cinsiyeti , kişi

liği gibi pek çok faktör etkili olmaktadır. Hekimlerin çoğu hastalarının bu

beklentilerine cevap vermek amacıyla bazı bilimsel yaklaşımlardan ödün

vermek durumunda kalmaktadırlar . Hiç bir doğal diş boyutuna uymayacak

kadar küçük yapay dişlerin varlığını kanıtlayan araşnrmalar da bu görüşü

desteklemektedir ( 78 , 148 ). Özellikle renk konusunda psikolojik faktörler

çok daha fazla etkili olmaktadır .

Fonksiyonel açıdan çok başarılı bir protezin hasta tarafından sadece

estetik beklentiler nedeniyle reddedildiği tüm hekimler tarafından bilinen

bir gerçektir. Bu nedenle gerek diş şekli gerekse renk konusunda hasta- .

nın istekleri göz önünde bulundurulmalıdır. Ancak boyut konusunda veri

lecek ödünler , hem estetiği çok daha fazla etkileyebileceğinden hem de

normal boyutlardan aşırı farklılıkların olduğu durumlarda , fonksiyonel

bozukluklara da sebep olabileceğinden , bu konuda bilimsel kurallar hasta

beklentilerinin önünde olmalıdır. Sonuç olarak hastanın beklentileri göz

önünde bulundurulmalı fakat bilimsel tolerans sınırlan da aşılmamalıdır.

184

5. SONUÇ

185

5.1 . SONUÇLAR

1. 18 - 30 yaşlan arasında olan tam dişli deneklerde görünen üst ön

diş miktarı kadınlarda ortalama olarak 0.3154 cm , erkeklerde ise 0.2422 cm

dir.

a . Kadınlardaki diş gösterme miktarı erkeklerden daha fazladır.

b. Yaşlanma ile beraber üst dudak uzunluğunda bir artış meydana

gelirken , dişlerin keser kenarlarında da aynı zamanda bir aşınma söz ko

nusudur. O halde yaşlanmayla birlikte üst ön diş gösterme miktarında da

azalma söz konusu olduğu göz önünde bulundurulmalıdır.

c. Üst dudak uzunluğu erkeklerde ortalama 2.253 cm, kadınlarda ise

2.034 cm ' dir.

d. Diş gösterme miktarı ile üst dudak uzunluğu arasında korelasyon

yoktur. Bu sonuç 18 -30 yaş gurubundaki deneklerde dudak uzunluğu

arttıkça diş gösterme miktaruun azalmadığını ortaya koymaktadır.

2. Beyaz ırkda yatay ölçümler olarak;

* Burun kanatlan arası mesafe

* Ağız köşeleri arası mesafe

* Gözl&lı"l dış kenarları arası mesafe

* Yüz genişliği

Yine aynı ırkda dikey öiçümler olarak ;

* "Trichion - Subnasal" - "Subnasal - Çene ucu"

* "Trichion - Çene ucu" - "Trichion - Subnasal''

* Trichion - Çene ucu

Gözün dış kenarı - Çene ucu

Trichion - Burun delikleri arası hattı

Trichion - Gözün dış kenarı


Gözün dış kenarı - Dudakların birleşme hattı

Dudakların birleşme hattı - Çene ucu

Gözün dış kenarı - Burun delikleri arası hattı

Burun delikleri arası hattı - Dudakların birleşme hattı arasında

sayısal değeri 1.618 olan "Altın Oran" ın varlığı iddia edilmiştir.

a. Araştırmamızın sonucunda yatay ölçümlerin hiçbirinde altın

oran olan 1.618 sayısının olmadığı gözlenmiştir.

186

b. Dikey ölçümlerden % 99 güven aralığı dahilinde altın orana tam

olarak uyum gösteren tek ölçüm ;

Trichion - Çene ucu I Trichion - Subnasal = 1.608 'dır.

c. 1.618 oranına yakın ancak güven sınırları içerisinde olmayan

iki oran daha mevcuttur;

Trichion - Subnasal I Subnasal - Çene ucu= 1.661

( İki değer arasında korelasyon yoktur)

Trichion - Çene ucu / Gözün dış kenarı - Çene ucu = 1.654

3. üst ön dişlerin meziodistal boyutları arasında ve üst ön santral di

şin uzunluk ve genişliği arasında da "Altın Oran" ın olmadığı gözlenmiş

tir.

4. Nakajima, Ricketts ' in beyaz ırk üzerinde yaptığı çalışmayı farklı

yüz boyutları arasında yaparak Japon Toplumunda "Altın Oran'' yerine

"J2 " oranının varlığını iddia etmiştir.

Nakajima'nın sonuçları ile uygunluk gösteren oranlarımız :

Yatay Ölçümler:

* Burun delikleri arası mesafe / İrisin çapı

* Ağız köşeleri arası mesafe I · İrisin çapı

* Yüz genişliği / r İrisin çapı

Dikey Ölçümler :

* Görünen kırmızı dudak miktarı / İrisin çapı

* Trichion - Dudakların birleşme hattı I irisin çapı

187

5 . Ricketts ve Nakajima ' ya ait sonuçlar ile toplumumuza ait sonuç

lar karşılaştırıldığında çok büyük bir oranda uyumsuzluk olduğu gözlen

miştir. Bu sonuç Türk Toplumunun yüz oranlarının ne "Altın Oran" a ne

de "Ü" oranına uymadığını göstermektedir.

6. "Dikey Boyut" ( Subnasal - Çene ucu arası mesafe) protetik açıdan

diğer boyutlara nazaran çok daha önemli olduğu için ayn bir başlık al

tında incelenmiştir. ''Dikey Boyut" ile aralarında korelasyon olan ve dişsiz

deneklerde bu boyutun tespitinde hekime yardımcı olabilecek oranlar el

de edilmiştir :

* Subnasal - Çene ucu I Gözlerin iç kenarları arası mesafe= 2.191

* Subnasal - Çene ucu I Burun kanatlan arası mesafe= 1.901

* Subnasal - Çene ucu/

Bir gözün iç , diğerinin dış kenarı arası mesafe= 1.108

* Subnasal - Çene ucu I Pupillalar arası mesafe= 1.109

* Subnasal - Çene ucu I

Gözlerin dış kenarları arası mesafe = O. 7 4 7

* Subnasal - Çene ucu I Yüz genişliği = 0.498

188

* Subnasal - Çene ucu I Üst dudak uzunluğu= 3.150


Dudakların birleşme hattı - Çene ucu= 1.501


Gözün dış kenarı - Dudakların birleşme hattı = 1.06 7

* Subnasa.l - Çene ucu I Gözün dış kenarı - Çene ucu= 0.623

* Subnasal - Çene ucu ı Kaş hatu - Çene ucu= 0.523

* Subnasal - Çene ucu ı Trichion - Çene ucu = 0.3 77

* Subnasal - Çene ucu ı

Trichion - Dudakların birleşme hatu = 0.504

a . Yüz boyutlarının dikey boyut tespitinde kullanılması için litera

türde önerilen ;

* Pupillalardan geçen hat ile dudakların birleşme hattı arasındaki

mesafe araşunnaınızın sonuçlarına göre güvenilir olarak kullanılabilir.

* Glabella ile subnasal arası mesafe ile dikey boyut arasında bir ko

relasyon yoktur ve aralarındaki oran da iddia edildiği gibi "l" değildir.

7. Hekimin yüz boyutları hakkında fikir edinmesini sağlayarak , este

tik kavramına yeni boyutlar getirebilmek amacıyla , araştırmamızda farklı

yüz boyutlarının birbirleriyle oranlan incelenmiştir. Bu oranlar farklı

toplumlarla kıyaslanmıştır.

Bu oranlardan bazıları yine dikey boyut tespitinde kullanılabilecek

oranlardır . örneğin ;

Pupillalar arası mesafe I Üst dudak uzunluğu= 2.855

Pupillalar arası mesafe/

Dudakların birleşme hatu - Çene ucu = 1.360

Pupillalar arası mesafe I Gözün dış kenarı - Çene ucu = 0.563

Pupillalar arası mesafe ı Trichion - Çene ucu= 0.340

189

Oranların elde edilmesinde pupillalar arası mesafe yaşlanmayla değiş

meyen sabit bir değer olması açısından özellikle ele alınmışnr.

Farklı toplumlarla , toplumumuza ait oranların kıyaslaması göstermiş

tir ki ; istatistiksel olarak anlamlı derecede farklar mevcuttur.

8. Nasolabial açı ve geniolabial açı ; cilalı yüzey konturlarının , prote

zin kenar sınırlarının , ön dişlerin konumlarının ve dikey boyutun doğru

luğunun kontrol edilmesinde önemi olan değerlerdir.

a. Nasolabial açının ortalama değeri: 100.95° dir.

Nasolabial açı erkeklerde 102.74°

kadınlarda ise , 99.35° dir.

b. Geniolabial açının ortalama değeri: 115.68°

Geniolabial açı erkeklerde 113.78°

kadınlarda ise, 117.38° dir.

9. Dudak konturunun profilden görüntüsü de protez yapımında önem

lidir. Bu nedenle burun ucu ile çene ucundan geçen "E Düzlemi"nin üst

ve alt dudağa göre konumlan belirlenmiştir:

a. Üst dudak, deneklerin % 96.8' inde "E Düzlemi" ne temas etmiyor.

b. Alt dudak , deneklerin % 88. 7 ' sinde "E Düzlemi" ne temas etmi-

yor.

1 O. Araştırmamızda üst santral , lateral ve kanin dişlerinin ortalama

boyutları , birbirleriyle ve yüz boyutları ile oranları elde edilmiştir :

a. üst santral dişin ortalama meziod.istal genişliği = 0.872 cm

n :

. ,.

Üst santral dişin ortalama gingivoinsizal uzunluğu= 0.953 cm

Üst lateral dişin ortalama meziodistal genişliği = 0 .683 cm

Üst kanin dişin ortalama meziodistal genişliği= 0.780 cm

190

b. Üst santral dişin farklı yüz boyutları ve diş boyutları ile oranla-

Santralin meziodistal genişliği I Pupillalar arası mesafe= 0 .144

Filtrum genişliği ı Santralin meziodistal genişliği = 1.445

( İki değer arasında korelasyon yoktur.)

Santralin meziodistal genişliği I

Burun delikleri arası mesafe= 0.366

Santralin meziodistal genişliği ı Göz genişliği= 0.296


Gözlerin iç kenarları arası mesafe= 0.286


Burun kanatları arası mesafe = 0.248


Ağız köşeleri arası mesafe = 0.183

Santralin meziodistal genişliği I Üst dudak uzunluğu= 0.413


Gözün dış kenarı - Dudakların birleşme hattı= 0.139

Yüz genişliği I Santralin meziodistal genişliği= 15.421

Santralin gingivoinsizal uzunluğu I

Santralin meziodistal genişliği = 1.094

Santralin meziodistal genişliği ı

Kaninin meziodistal genişliği = 1.120


I.ateralin meziodistal genişliği = 1.280

Trichion - Çene ucu I Santralin gingivoinsizal uzunluğu = 18.825

Subnasal - Çene ucu I Santralin gingivoinsizal uzunluğu = 7 .085

Santralin gingivoinsizal uzunluğu /

Kesici papillanın en arka noktası-Santralin keser kenarı= 0.701

Santralin gingivoinsizal uzunluğu /

Gözün dış kenarı - Çene ucu = 0.089

Santralin gingivoinsizal uzunluğu I

Dudakların birleşme hattı - Çene ucu= 0.214

Santralin gingivoinsizal uzunluğu / Üst dudak uzunluğu = 0.450

c. Üst lateral dişin farklı yüz boyutları ile oranlan :

Üst lateralin meziodistal genişliği /

Burun kanatlan arası mesafe= 0.194

Üst lateralin meziodistal genişliği I

Ağız köşeleri arası mesafe= 0 .143

Üst lateralin meziodistal genişliği I

Gözlerin dış kenarları arası mesafe= 0.076

Yüz genişliği I Üst lateralin meziodistal genişliği = ı 9. 7 40

191

Üst lateralin meziodistal genişliği I Nasal kaide hattı - Subnasal = 0.169

Saçlı derinin başlangıç noktası - Çene ucu I

Üst lateralin meziodistal genişliği = 26.073

192

d. Üst kanin dişin farklı yüz boyutları ve diş boyutları ile oranları:

Kaninin meziodistal genişliği ı

Lateralin meziodistal genişliği = 1.145

Kaninin meziodistal genişliği I

Burun delikleri arası mesafe = 0.3 2 7


Burun kanatları arası mesafe= 0.224

Kaninin meziodistal genişliği /

Ağız köşeleri arası mesafe= 0.164

Kaninin meziodistal genişliği I Pupillalar arası mesafe = 0.129


Gözlerin dış kenarları arası mesafe= 0.087

Yüz genişliği I Kaninin meziodistal genişliği= ı 7 .353


Nasal kaide hattı - Subnasal = 0.193

Kaninin meziodistal genişliği ı

Kesici papillanın en geri noktası - Kaninin tepe noktası

arası=0.402

e. Klasik literatürde üst ön diş boyutları ile yüz boyutlarına ait pek

çok oranın Türk Toplumuna uyumlu olmadığı görülmüştür :

* Filtrumun genişliği üst ön iki santral keser dişin meziodistal ge

nişliğine eşit değildir. Aynca iki değer arasında da korelasyon yoktur ki

193

bu da fıltrtım genişliği ile santral keser diş genişliğinin birbirlerine ba

ğımlı olmadığını göstermektedir.

*Yüz genişliği ile santral dişin meziodistal genişliği arasındaki

oran 15.421 'dir.

* Yüz uzunluğu ile üst santral dişin gingivoinsizal uzunluğu ara

sındaki oran 18.825 'dir. Aynca iki değer arasında korelasyon yoktur.

*Yüz genişliği ile üst lateralin meziodistal genişliği arasındaki

oran 19.740' dır.

*Yüz genişliği ile üst kaninin meziodistal genişliği arasındaki

oran 17 .25 3 ' dür.

f . literatürle uyum gösteren diş ve yüz boyutlarına ait oranlar da

mevcuttur:

* Burun kanatlan arası mesafe yaklaşık olarak üst santral dişin me

ziodistal genişliğinin dört katıdır.

* Pupillalar arası mesafe üst santral keser dişin meziodistal genişli

ğinin ölçümünde güvenilir olarak kullanılabilir.

Santralin meziodistal genişliği I Pupillalar arası mesafe= 0.144

1 1 . a. Burun kanatlan arası mesafe ile kaninlerin tepe noktalan

arası mesafe arasındaki oran 1.036' dır. Bu oran kaninlerin tepe noktala

rından geçen dik çizginin kaninlerin tepe noktasından geçtiğini doğru

lar niteliktedir.

b. Burun kanatlan arası mesafe ile laterallerin distalleri arasın

daki oran 1.192 ' dir.

c. Kaninlerin tepe noktalan arası mesafe ile aralarında korelas

yon olan diğer ölçümlerle oranlan :

Kaninlerin tepe noktalan arası /

Burun delikleri arası= 1.433

Kaninleıin tepe noktalan arası I

Ağız köşeleri arası== 0.717

Kaninlerin tepe noktalan arası I

Pupillalar arası mesafe= 0.566

Kaninlerin tepe noktalan arası mesafe I

Yüz genişliği = 0.254

Kaninlerin tepe noktalan arası mesafe /

Nasal kaide hattı - Subnasal = 0.844


Gözün dış kenarı - Dudakların birleşme hattı = 0.545


Glabella - Subnasal = 0.531

Kaninlerin tepe noktalan arası mesafe /

Gözün dış kenarı - Çene ucu = 0.319


Kesici papillanın en arka noktası -

Kaninin tepe noktası arası mesafe = 1. i 5 7

Kaninlerin tepe noktalan arası mesafe/

Laterallerin distalleri arası mesafe= 1.150

194

1 2. Kesici papillanın arka noktası ile kaninin tepe noktası arasında

ki mesafe ortalama olarak 1.952 cm; santral keser dişin keser kenarı

arasındaki mesafe ise ortalama olarak

1.372 cm' dir.

a. Bu iki değer ile aralarında korelasyon olan farklı değerler de

vardır :

Kesici papillanın arka noktası - Santralin keser kenarı /

Subnasal - Çene ucu = 0.206

Kesici papillanın arka noktası - Santralin keser kenarı /

Kesici papillanın arka noktası - Kaninin tepe noktası= 0.705

Kesici papillanın arka noktası - Kaninin tepe noktası ı

Burun kanadı - Burun ortası arası mesafe= 1.086


Burun delikleri arası mesafe= 0.819


Burun kanatlan arası mesafe = 0.555


Ağız köşeleri arası mesafe = 0.409

1 3 . Yüz , diş ve kret şekilleri benzerliklerinde :

a. Yüz profili ile diş profili deneklerin % 88 ' inde benzerdir.

195

b . Yüz cephesi ve kret şekilleri deneklerin % 76 ' sında benzerdir.

c. Yüz cephesi ve diş cephesi şekilleri deneklerin % 39 ' unda

benzerdir.

d . Diş cephesi ve kret şekilleri deneklerin % 16 'sında benzerdir.

e. Deneklerin % 40.65 ' inde cinsiyeti ile dişlerinin keskin yada

yumuşak hatlı olınası uyum içerisinde , geri kalan

% 59.35 inde ise cinsiyet ile diş konturları uyumsuzdur.

Yüzdeler bize yüz profili - diş profili ve yüz cephesi - kret şekillerinin

benzer , yüz cephesi - diş cephesi ve diş cephesi - kret şekillerinin benzemez

olduğunu , diş şekli ve cinsiyet arasında bir ilişki olmadığını göstermektedir.

14. Bulgularımızın farklı toplumlarla karşılaştırılması sonucunda

Türk Toplumu ile diğer toplumlar arasında anlamlı farklar olduğu gözlen

miştir.

196

5.2. ÖNERİLER

Araştırmamızda Türk Toplumunda diş ve yüz boyutlarının kendi ara

larında ve birbirleriyle olan orantısal ilişkilerini ve diş , yüz ve kret şe

killeri arasındaki benzerlik ilişkisi ele alınmıştır. Sonuçlarımızın farklı

toplumlarla karşılaştırılması bazı ayrılıklar olduğunu göstermiştir. O halde

araştırmamızın sonucunda varabileceğimiz önemli noktalardan biri pro

tez yapan hekimin , yüz konturları değişmiş ve dişlerini kaybetmiş olan

hastasının yüz ve diş boyutlarına ait toplumsal özellikleri bilmesi gerek

liliğidir.

Hekim protez yaparken "kaybolan bir organı yerine koyma" gibi zor

ve beceri gerektiren bir konuda çalışmaktadır. Dişlerini kaybetmiş bir

hastada restore edilecek olan doku sadece dişler değil aynı zamanda ağız

çevresi dokuları yani yüze ait dokular olduğu için hekimin yüze ait

orantısal ilişkiler , bu ilişkilerdeki normal ve anormal kavramları konu

sunda bilgi sahibi olması gerekliliği açıktır. Bunun yanında mutlaka

"yeniden inşa etme"de hekimin becerisi ve sanatsal yetenekleri de önem

kazanmaktadır. Bu amaçla araştırmamızda sadece diş boyutları değil, yüz

boyutlarının orannsal ilişkileri de incelenmiştir.

Yaşlanmayla birlikte yüze ve dişlere ait boyutlarda değişim olmakta

dır. Ancak bu değişimler dişli deneklerin özellikleri bilinerek ortaya ko

yulabilmektedir ve hekim için başlangıç noktası mutlaka dişli ve normal

bireylere ait değerler olmaktadır. Araştırmamız 18 - 30 yaş gurupları ara

sındaki bireyleri kapsamaktadır. Deneklerimizin kayıtlan elimizde olduğu

için , yaşlanmanın etkilerini daha net gözleyebilmek açısından ilerde aynı

deneklerle araştırmanın tekrarlanmasının yararlı olacağı düşüncesindeyiz.

197

Çalışmamızda diş ve yüz boyutlarına ait pek çok oran verilmiştir.

Protez yapımı esnasında oranların ortalamalarının kullanımı genellikle

yeterli ve güvenilir olacaktır. Ancak uç vakalann olabileceği de gözardı

edilmemelidir. İşte bu noktada he.kimin klinik bilgisi , deneyimi ve estetik

bakış açısı ön plana geçmektedir.

Elde ettiğimiz oranların istenilen boyutun elde edilmesinde bir.kaçı

nın birarada kullanılması ve denenmesinin daha güvenilir olacağı dü

şüncesindeyiz. Aynca yaşlanmayla birlikte hiç değişmeyen veya çok az

değişime uğrayan boyutların rehber olarak alınması çok daha kesin so

nuçlar verecektir . örneğin pupillalar arası mesafe belli bir yaştan sonra

hayat boyu sabit kalan bir değerdir. Bu nedenle pupillalar arası mesafe ·

araştırmamızda özellikle göz önünde bulundurulmuştur.

Dudak konturlarının doğru olarak elde edilmesi protez yapımının

hem estetik hem de fonksiyonel önemi olan bölümlerinden biridir. Gerek

nasolabial ve geniolabial açıların gerekse E Düzlemi'ne göre dudakların

konumunun kontrolünün yapılması estetik yararlar yanında saptanan di

key boyutun da kontrolü gibi fonksiyonel yararlar da sağlayacaktır.

Çalışmamızın şekil analizi bulguları diş şekli ile yüz şeklinin ve diş

cephesi ve kret şekillerinin benzemez olduklarını ortaya koymuştur. Yüz

profili ile diş profili ve yüz cephesi ile kret şekillerinin ise benzer ol

duğu bulunmuştur. Hekim yapay diş seçiminde bu bulguları göz önüne al

malıdır. Yüz cephesi ve kret şekillerinin benzerliğinin özellikle üst ön

dişlerin diziminde estetik açıdan olumlu katkılan olacağı düşüncesinde

yiz.

198

ÖZET

Tam dişsiz veya dişlerinin büyük bir bölümünü kaybetmiş bireyler

de gerek dişsizliğin gerekse yaşWığın doğal sonucu olan doku değişiklik

lerinden ötürü ağız içi ve çevre dokularda da pek çok değişiklikler ol

maktadır. Kaybedilen dişleri yapay bir apareyle hastasına iade etmeye ça

lışan hekim , aynı zamanda kaybolan yüz konturlarını da restore eunek

durumundadır. Hekim yapay dişlerin seçimi ve yüz konturunun restorasyonu

için gerekli bilgiyi normal ve tam dişli deneklerden oluşturulan veriler

den elde etmektedir. Ancak bu değerlerin toplumsal anatomik farklılıklar

dan dolayı her topluma göre değişkenlik gösterdiği gözardı edilmemelidir.

Bu unsurlar göz önünde bulundurularak çalışmamızda, Türk Toplumu

insanında dişlere ve yüz boyutlarına ait değerler ve oranusal ilişkileri

ile yüz , diş ve kret şekli benzerlikleri incelenmiştir.

Çalışmamız yaşları 18 - 30 arasında olan tam dişli, görüntüsel olarak

dengeli bir yüze sahip 65 kadın, 58 erkek denek üzerinde yapılmıştır.

Deneklerden standardize edilmiş cephe ve profil fotoğrafları çekilmiş ,

ağız içi modelleri elde edilmiştir. Cephe fotoğrafı belli bir boyuta .kadar

büyütüldükten sonra scanner ile taranıp bilgisayara kaydedilmiştir. Fotoğ

raflar direkt ölçümlerden elde edilen oran ve bilgisayar programı vası

tasıyla gerçek büyüklüğüne getirilerek istenilen ölçümler yine bilgisa

yarda yapılmıştır. Profil fotoğrafları ölçümleri ise direkt olarak fotoğraf

üzerinden yapılmıştır. Diş boyutları da modeller üzerinde ölçümler yapı

larak elde eçlilmiştir.

Araşurmamızın sonuçları Türk Toplumunda ;

a) Beyaz ırkda yüz ve diş boyutları arasında olduğu iddia edilen "Al-

tın Oran" ın pek çok boyut için geçerli olmadığını,

199

b) Protetik Dişheldmliğinde özellikle önemi olan dikey boyut { Subna

sal - Çene ucu arası mesafe ) ile pek çok yüz boyutu arasında korelasyon

olduğunu ve elde edilen bu oranların dikey boyut tespitinde güvenilir

olarak kullanılabileceğini ,

c) Diş boyutları ile yüz boyutları ve diş bo)".ıtlannın birbirleriyle

olan orantısal ilişkilerinin ; aynı zamanda profil görünüm kriterlerinin

klasik kitaplardan veya farklı toplumlara ait araştırma sonuçlarından el

de edilen değerlerden farklı sonuçlar verdiğini ,

d) Kesici papillanın üst ön dişlerin diziminde güvenilir bir başlangıç

noktası olduğunu ve bu değerde de toplumumuza ait onalamalann kulla

nılmasının daha doğru sonuçlar vereceğini ,

e) Yüz diş ve kret şekli benzerliklerinde ; yüz profili ve diş profilinin

ve yüz cephesi ile kret şeklinin benzer , diş cephesi ve yüz cephesi ile

kret ve diş cephesi şekillerinin ise benzemez olduğunu ortaya koymuştur.

200

SUMMARY

There are many changes in the mouth and surrounding tissues of

the totally and partially edentulous patients due to loss of teeth and age

ing. The restoration of the teeth loss with prosthetic treatment rnust inc

lude the restoration of the facial contours as well. The dentist receives

the necessary inforrnation from the study of normal and fully dentate

subjects , for the selection of artificial teeth and restoration of the facial

contours. However , one has to bear in rnind that , this information has

shown rnany differences according to the anatomical changes for each

population.

In this study which ta.kes these aspects into consideration, the sirni

larity of teeth and face dirnensions with teeth and ridge shape in Tur

kish population was investigated.

We studied 65 women and 58 men who were between 18-30 years old,

fülly dentate and had normal face. We obtained face and profile photog

raps and intraoral irnpressions from the subjects with a standardized

technique. Photographs taken from the face were enlarged, scanned in

to computer and recorded. Then photographs were enlarged in the com

puter until the life - size with the help of proportion which were obtained

from the direct measurernents of the subjects, and measurements were

made by the computer. The measurements of the profile were made di

rectly on the prints. Teeth dirnensions were obtained directly from stone

models.

Results of this research in our population were shown as follows:

A- "Golden proportion" which was asserted between face and tooth di

mensions in the Caucasions , is not valid for many measurements in our

201

population.

B- Vertical dimension (the distance between subnasal-gnation) had co

relation with many face measurements and some proportions were

obtained from these correlations and these proportions can be used sa

fely in determ.ining the vertical dimension.

C- The proportional relationships between tooth and face and among

the teeth themselves dimensions were different from the classic text bo

oks and the other researchs in different populations.

D- Incisive papilla was a reliable starting point for upper front te

eth set -up in full dentures and it was safer to use the proportion which

belonged to our population.

E - Concerning similarity between face shape ,tooth shape and ridge

shape ; Face profıle-tooth profile and face shape-ridge shape had simila

rities. Tooth shape-face shape and ridge shape - tooth shape did not have

any similarities.

202

KAYNAKLAR

203

1. Academy of Denture Prosthetics . Principles concepts and practices

in prosthodontics .J Prosthet Dent 1977; 37: 212.

2. Albino JE , Tedesco IA , Conny DJ. Patient perceptions of dental - faci

a! esthetics : Shared concems in orthodontics and prosthodontics .

J Prosthet Dent 1984; 52: 9-13.

3. Arat E • Diş eksikliği olmayan bireylerde kon diller arası mesafenin

ve konclil yolu eğiminin açısal değerinin araştırılması (Doktora Tezi) İs

tanbul : İstanbul üniversitesi • 1993 , 65 a 66.

4. Aytan AE , Öztürk Y , Bıçakcı A . Yüz estetiğinin görüntü işleme yön

temi aracılığı ile incelenmesi.İÜ Diş Hek Fak Der 1994 ; 28: 185 - 193.

S. Beder OE . Esthetics - an enigma. J Prosthet Dent 1971 ; 25: 588 - 591.

6. Bell RA . The geometric theory of selection of artificial teeth : is it

valid? . J Am Dent Assoc 1978 : 97 : 637 - 640.

7. Bergil MS. Doğada, bilimde, sanana "Altın Oran" .İstanbul: Met/er,

1988: 3-7.

8. Berry FH.Is the theory of temparament the foundation to the study of

prosthetic art? Dent Mag 1905; 1: 405 (28'den alınmıştır).

9. Bilgin T . Tam protezlerde kullanılan hazır ölçü kaşıkları için ülke

mize uygun standartların araştınlması (Doktora Tezi). İstanbul : İstanbul

Üniversitesi , 1989 • 122.

10. Boucher Co.Swenson's complete dentures. 6th edn. St. Louis: Mosby,

1970:312-316.

11. Brisman AS . Esthetics : a comparison of dentist ' and patients ' con

cepts . J Anı Dent Assoc 1980; 100: 345 - 352.

204

12. Broadbent R T, Mathews VL . Artistle relationships in surface ana

tomy of the face : application to reconstructive surgery . Plast Reconstr

Surg 1957; 20: 1 - 17.

13 . Brodbelt RHW , Walker GF , Nelson D. , Seluk LW . Comparison of face

shape with tooth form. J Prosthet Dent 1984; 52: 588 - 592.

14. Buchrnan J. M. An Atlas of Complete Denture Prosthesis Philadelp

hia: J.B. Lıppıncott , ı 970 : 57 - 64.

ıs . Burchett PJ , Christensen L.C . Estimating age and se..x by using co

lor, form, and alignment of anterior teeth. J Prosthet Dem 1988; 59:

175-179.

16. Can G. Karaağaçlıoğlu L. Üst çene tam dişsizlik durumunda alveoler

ark şekillerine göre damak analizi.AÜ Diş Hek Fak Dergisi 1984; 11(2-3) :

239-243.

1 7. Cesario VA , Latta GH. Relationship between the mesiodistal width of

the maxillary central incisor and interpupillary distance . J Prosthet Dent

1984; 52: 641-643.

18. Cbiu CSW, Clark RKF. The facia! soft tissue profile of the southern

Chinese : Prosthodontic considerations . J Prosthet Dent 1992 ; 68 : 839 - 850.

19. Clapp GW. How the science of esthetic tooth-form selection was

made easy. J Prosthet Dent 1955 ; 5: 597 - 608.

20. Connor AM , Moshiri F. Ortognathic surgery norms for American

black patients . Am J Orthod 1985 ; 87 : ı ı 9 - 134.

21. Craddock W. Prosthetic Dentistry, 2nd edn. St. Louis: Mosby, 1951:

130-136.

22. Currier JH. A computarized geometric analysis of hurnan dental

arch form. Am J Orthcxi 1969; 56 : 164 - 179.

205

23. Çalıkkocaoğlu s. Tam Protezler. İstanbul: Doyuran, ı 988 : ıs - 23 ,

496-518.

24. Dentsply Intemational ine. Suggested chairside procedures for na

turel esthetics in complete denture consrruction . Pennsylvania . 1963 : 8-

17.

25. Ehrlich J , Gazit E . Relationship of the maxillary central incisors

and canines to the incisive papilla. J Oral Rehabil 1975 : 2 : 309 - 312.

26. Ellinger CW. Radiographic study of oral stuructures and their re

lation to anterior tooth position . J Prosthet Dent 1966 ; 19 : 36 - 42.

27. Erimoğlu C . Anatomi sözlüğü . İstanbul : Tek.yol , 1982

28. Espozito SJ . Esthetics for denture patients. J.Prosthet Dent 1980; 44:

608-615.

29. Farkas LG, Katle MJ, Hreczko TA , Deutsch C , Munro IR. Antropomet

rtc proportions in the upper lip - lower lip - ehin area of the lower face

in young white adults. Am J Orthod 1984 ; 86 : 52 - 60.

30. Frush JP , Fisher RD . Introduction to dentogenic restorations .

J Prosthet Dent 1955 ; s : 586 - 595.

31. Frush JP , Fisher RD . How dentogenic restorations interpret the sex

factor. J Prosthet Dent 1956; 6 : 160 - 172.

3 2. Frush JP , Fisher RD . How dentogenics interprets the personality

factor. J Prosthet Dent 1956; 6: 441 - 449.

33. Frush JP, Fisher RD. The age factor in dentogenics . J Prosthet Dent

1957 ; 7 : s - 13.

34. Frush JP , Fisher RD . The dynesthetic interpretation the dentogenic

concept . J Prosthet Dent 1958 ; 8: 558 - 581.

206

35. Frush JP, Fisher RD . Dentogenics : Its practical application . J Prost

het Dent 1959; 9: 914-921.

36. Gam SM , Lewis AB , Kerewsky RS • The magnitude and implications

of the relationship between tooth size and body size. Arch Oral Biol

1968; 13: 129-131.

37. Gazilerli Ü. Ankara bölgesi çocuklarının profil yüz yapısı

AÜ Diş Hek Fak Der 1978; S: 9-20.

38. Gazilerli Ü. Değişik cins ve yaş gruplarında Ricketts yumuşak doku

ölçümleri . AÜ Diş Hek Fak Der 1982 ; 9 : ıs -22.

39. Gehl DH, Dresen OM. Complete denture prosthesis. 4 th edn.

Philadelphia and London : Saunders, 1958: 93 _ 102.

40. Giray B . Profil Yüz Yapısı ve E Düzlemi . H Ü Diş Hek Fak Der.

1985 ; 9: 155 - 163.

41. Graber TM, Swain BF . Orthodontıcs . St. Louis: Mosby, 1985: 41 - 67.

42. Grove HF, Christensen LV . Relationship of first primary palatine

rugae to the rna"<il.lary canines in man . J Oral Rehabil 1988 ; ıs : 133 - 139.

43. Grove HF, Christensen LV. Relationship of the rnaxillary canines to

the incisive papilla. J Prosthet Dent 1989; 61 : 51 - 53.

44. Günay N. Pont İndisinin Türk Diş Kavislerine Tatbiki ve Yeni Bir

İndis Araşonlması . ( Doktora Tezi ) . İstanbul : İstanbul Üniversitesi , 1961 :

37 - 38.

45. Hamamcı O .Gelişim ve erişkin dönemlerinde yumuşak doku profil ya

pısının incelenmesi. İ Ü Diş Hek Fak Der. 1989 ; 23 : 92-95.

46. Harper RN. The incisive papilla. J Dent Res 1948; 27: 661 - 668.

207

4 7. Heinlein WD. Anterior teeth : Esthetics and function . J Prosthet

Dent. 1980; 44 : 389-393.

48.Heymann HO.The artistry of conservative esthetic dentistry.J Am Dent

Assoc. 1987 ;(special issue)Dec :14 E-23 E.

49. Hickey JC , Boucher CO, Woelfel JB. Responsibility of the dentist in

complete dentures. J Prosthet Dent. 1962; 12: 637 - 653.

50.Hickey JC, Zarb GA,Bolender CL. Boucher's prosthodontic treatment for

edentuolus patients. 9th edn. St. Louis :Mosby,l 985 : 324-343

S ı. Hoffman W , Bomberg TJ , Hatch RA . Interalar width as a guide in

denture tooth selection . J Prosthet Dent 1986; 55 : 219 - 221.

S 2. House JE . Den tal esthetics utilizing anterior prosthetic teeth : Their

selection and arrangement for removable dentures . Complete Denture Co

urse . Minnesota 1976; 1-39.

53.House MM. Form and color hormony in denture art .Whitter, Califor

nia,1939, House and Loop, 17. (28'den alındı).

54. Huang WJ. Esthetic Characteristics of the face of Japanese analy

zed by the facia! triangle . J Kyushu Dent Soc 1992 ; 46: 265 - 281. ( Abs

tract)

55 Hughes GA . Facia! types and tooth arrangement. J Prosthet Dent

1951; 1: 82-95.

56. Hunter SW, William PR. Errors and discrepancies in measurement

of tooth size. J Dent Res 1960; 39 : 405 - 414.

57. Hurst WW. Vertical dimension and its correlation with lip length

and interocclusal distance. J Am Dent Assoc 1962; 64: 496 - 504 .

58. Ivoclar. Zahnformenkarte Mold chart. Ivoclar AG. Llechtenstein.

208

59. Johnson PF. Racial norms: Esthetic and prosthodontlc implications.

J Prosthet Dent 1992 ; 6 7 : S02 - 508.

60. Karaağaçlıoğlu L. Tam protezlerde ön gurup diş dizimi AÜ Diş Hek

Fak Der 198S ; 12: SOS - 517.

61. Kem BE. Antropometric parameters of tooth selection.

J Prosthet Dent 1967; 17: 431 - 437.

62. Koca G. Diş kavsi, damak, baş ve yüz şekillerine göre, insisiv pa

pilla ile üst ön grup dişlerin ilişkilerinin incelenmesi . (Doktora Tezi).

Erzurum : Atatürk Üniversitesi , 1994 : 24 - 64.

63. Köremezli AV . Estetik burun kavramında burun - yüz ilişkisinin

antropometrik analizi . ( Uzmanlık Tezi) . İstanbul : Şişli Etfal Hastanesi ,

1991: 16-41.

64. Krajicek DD . Natura! appearance for the individual denture patient

J Prosthet Dent 1960; 10: 205 - 214.

65. Krajicek DD . Simulation of natura! appearance . J Prosthet Dent

1962; 12: 28-33.

66. Krajicek DD . Achieving realism with complete dentures . J Prosthet

Dent 1963 ; 13 : 229 - 235.

6 7. Krajicek DD. Providing a natura! appearance for edentulous pati

ents of long standing . Can Dent Assoc J 196 7 ; 3 3 : 502 - SOS.

68. Krajicek DD . Duplicating nature : a realistle guide to aesthetic den

tures . Can Dent Assoc J 1968 ; 34 : 128 .

69. Lamb DJ. Problems and Soluti.ons in Complete Denture Prosthodon

tics . London: QJ.ıintessence, 1993 : 76 - 102.

209

70. Landa LS. Practical Guidelines for Complete Denture Esthetics. Dent

Clin North Am 1977; 21: 285 - 298.

71. Latta GH. The midline and its relation to anatomic landmarks in

the edentulous patient. J Prosthet Dent 1988; 59 : 681 - 683.

72. Latta GH, Weaver JR, Conkin JE. The relationship between the

width, bizygomatic width, and interpupillary distance in edentulous pati

ents. J Prosthet Dent 1991; 65 : 250- 254.

73. Lau GC, Clark RFK. The relationship of the incisive papilla to the

maxillary central incisors and canine teeth in Southem Chinese . J Prost

het Dent 1993 ; 70: 86 - 93.

7 4. Lavelle CLB . Maxillary and mandibular tooth size in different raci

al groups and in different occlusal categories. Am J Orthod 1972 ; 61 : 29 -

37.

7 S. Lav elle CLB . Craniofacial profile angles in caucasians and negroes

J Dent; 2: 160 - 166

76. La Vere AM, Marcroft KR, Smith RC, Sarka RJ. Denture tooth selecti

on : An analysis of the natura! maxillary central incisor compared to the

length and width of the face. Part I. J Prosthet Dent 1992 ; 67 : 661 - 663.

77. La Vere AM, Marcroft KR, Srnith RC , Sarka RJ. Denture tooth selecti

on : An analysis of the natura! maxillary central incisor compared to the

length and width of the face : Part II . J Prosthet Dent

1992;67:810-812.

78. La Vere AM , Marcroft KR , Smith RC , Sarka RJ . Denture tooth selecti

on : Size matching of natura! anterior tooth width with artificial denture

teeth. J Prosthet Dent 1994 ;7: 381-384.

79. Lee JH. Dental Aestheti.cs . Bristol : John Wright and Sons , 1962: 3-136.

80. Lejoyeux J . Prothese Complete . 4th edn. Paris : Maloine ,

1986 :415-435.

210

8 ı. Levin El . Dental esthetics and the golden proportion . J Prosthet

Dent 1978; 40: 244- 252.

82. I.o FD, Hunter SW . Changes in nasolabial angle related to rnaxillaıy

indsor retraction . Aın J Orthod 1982 ; 82 : 3 84 - 391 .

83. I.ombardi RE. The principles of visual perception and their clini

cal application to denture esthetics . J Prosthet Dent 1973 ; 29: 358 - 382.

84. Lombardi RE. A method for the classification of errors in dental

esthetics .JProsthetDent 1974; 32: 501- 513.

85. Lombardi RE . Factors mediating against exellence in dental esthe

tics. J Prosthet Dent 1977 ; 38 : 243 - 248 .

86. Lynn BD. The significance of anatomic landmarks in complete

denture service . J Prosthet Dent 1964 ; 14: 456 - 459.

87. Mack A. Full Dentures. Bristol: Sons , 1971: 59-63.

88. Mack RM. Vertical dimension: A dynamic concept based on facia!

form and orophaıyngeal function. J Prosthet Dent 1991 ; 66: 478 - 485 .

89. Martone AL. Complete denture esthetics and its relation to facia!

esthetics. Dent Clin North Am 1967; 89 - 100.

90. Massler M . Tissue changes during aging . Oral Medicine 1956 ; 9 :

1185-1196.

91. Matthews TG. The anatomy of a smile . J Prosthet Dent 1978; 39: 128

-134.

92. Mavroskoufis F , Ritchie G.M. The face-fonn asa guide for the selection

of maxil1ary central incisors.J Prosthet Dent 1980 ; 43 : 501-505.

211

93. Mavroskoufis F, Ritchie G.M. Vartation in size and form between left

and right maxillary cemal incisor teeth. J Prosthet Dent 1980 ; 43 : 254-257.

94. Mavroskoufis F, Ritchie G.M. Nasal width and incisive papilla as guides

for the selection and arrangement of maxillary anterior teeth. J Prosthet Dent

1981 ;45 : 592-597.

95 Mc Arthur DR. Determining approximate size of maxillary anterior ar- .

tificial teeth when mandibular anterior teeth are present Part 1: Size relati

onship. J Prosthet Dent 1985 ; 53 :216-218.

96. Mc Arthur DR. Detennination of approximate size of ınaxillary anterior

denture teeth when mandibular anterior teeth are present .Part il: Mold selec

tion. J Prosthet Dent 1985 ; 53 : 369-373.

97. Mc Arthur DR. Detennination of approximate size of maxillary anterior

denture teeth when mandibular anterior teeth are present. Part ili : Relations

hip of maxillary to mandibular central incisor wid ths.

J Prosthet Dent 1985 ; 53 : 540-542.

98. Mc Arthur DR Are anterior replacernent teeth too small? J Prosthet

Dent 1987; 57: 462-465.

99. Mc Gee GF. Use of facial measurtments in detemıining vertical dirnen

sion. J Am Dent Assoc. 1947; 35: 342-350.

100. Mc Gee GF. Tooth Placement and base contour in denture constracti

on.J ProsthetDent.1960 ; 10: 651-663.

101. Mc Kenzie RT.Human fadal types-facial expressions.Dent Cosmos.

1935; 77: 639-643.

102. Medcom Learning Systems 1973 : 41-47.

212

103. Monteith BD. A cephalometrtc method to determine the angulation of

the occlusal plane in edentulous patients. J Prosthet Dent 1985 ; 54 : 81-84.

104. Muzj E. Biometric correlations among organs of the fadal profile. Anı

J Orthod 1956; 42 :827-857.

105. Nagle and Sears. Complete Dentures.2nd edn St Louis, 1962: 309-348.

106. Nakajima E. The Japanese sense of beauty and facial proportions.

l.The facial characteristic of people with malocclusion. Quintessence Int 1985

; 16: 553-557'

107. Nakajima E.The Japanese sense of beauty and facial proportions.

11.The beautiful face and the./2 rule. Qµintessence Int 1985 ; 16: 629-637.

108. Nakajima E. Maeda T. Yanagisawa M. The Japanese sense of beauty and

facial proportions.lll.The facial proportion check sheet. Quintessence Int.

1985;16 : 715-721.

109. Nelson AA. The aesthetic trtangle in the arrangement of teeth: Face

form,tooth form, and alingment form, harmonious or grotesque.J.Am Dent As

soc. 1922; 9 : 392-401.

110. Ortman HR. Tsao DH. Relationship of the indsive papilla to the maxil

lary central indsors. J Prosthet Dent. 1979 ; 42 : 492-496.

111.Perkün F. Diş - Çene - Yüz Onopedisi.İstanbul: Akgün ,1964: 7-11 ,

110- 111.

112. Phillips RW . Skinner's Science of dental materials. 7 th edn. Phila

delphia : Saunders, 1973 : 70-7 ı.

113. Pound E. Modem Amertcan consepts in esthetics. A. D.A 1959; 10:

154-169

ı 14. Pound E. Applaying Hannony in selecting and arranging teeth. Dent

Clin NorthAm 1962; March :241-258.

213

115. Preti G, Pera P, Bassi F. Prediction of the shape and size of the maxil

lary anterior arch in edentulous patients. J Oral Rehabil. 1986 ;13 :115-125.

116. Rahn AO ,Charls M Heartwell JR .Textbook of complete dentures.Sth

edn. 1993 :305-349.

117. Ricketts RM. The biologic significance of the divine proportion and

fıbonacci series. AınJ Orthod. 1982; 81 :351-370.

118. Rickets RM.Planning treatment on the hasis of the facial pattem and

an estimate of its growth.Angle Orthod 1957; 27 :14-37. (40'dan alınmıştır).

119. Roraff AA. Arranging artifidal teeth according to anatomic land

marks. J Prosthet Dent. 1977; 38: 120- 130.

120. Rufenacht CR. Fundementals of esthetics.Chicago: Quintessence.1990:

33-134.

121. Samson E. Art and the full prosthesıs. Great Britain: Redwood Bum,

1974: 74 -84.

122. Scandrett F R, Kerber P E, Umrigar Z RA dinical evaluation of tecni

ques to determine the combined width of the maxillary anterior teeth and the

maxillary central indsor. J Proshet Dent.1982 ; 48 : 15-22.

123. Schiffman P. Relation of the maxillary canines to the incisive papil

la.J Prosthet Dent. 1964; 14: 469-472.

124. Schlosser RO. Complete denture prosthesis. London: Saunders, 1939 :

84-103

125. Schlosser and Gehl. Complete denture prosthesis.3rd edn. London;

Saunders,1953 : 82-98.

126. Sears.Principles and tecnics for complete denture construction.St. Lo

uis: Mosby,1949 :19

214

127. Seifert I, Langer A, Mıchınann J. Evaluation of psychologic factors in

geriatric denture patients.J Prosthet Dent. 1962; 12: 516-523.

128. Silvennan S, Silverman S 1, Silvennan B, Garfin.kel L. Self-image and

its relation to denture acceptance. J Prosthet Dent. 1976; 35 :131-141.

129. Smith B J. The value of the nose width as an esthetic guide in prostho

dontics. J Prosthet Dent. 1975; 34 :562-573.

130. Spratley M H. A Siınplifıed tecnique for determining the occlusal pla

ne in full denture construction. J Oral Rehabil. 1980 ; 7 :31.

13 ı. Sushner N 1. A photographic study of the soft-Tissue Profile of the

negro population. Anı J Orthod. 1977 ; 72 :373-385.

132. Şahin S, Biige A. Total protezlerde anterior diş seçiminde kullanılan

bazı parametrelerin klinik olarak değerlendirilmesi. Hacettepe Diş Hek Fak

Der.1988 ; 12: 121-124.

133. Şenocak M. İstanbul: Çağlayan.1990: 154-156.

134. Talass M F, Talass L, Baker R C.Soft tissue profile changes resulting

from retraction of maxillary incisors. Anı J Orthod Dentofac Orthop. 1987 ; 91

:385-394.

135. Tallgren A. The continuing reduction of the residual alveolar ridges

in complete deture wearers : A mixed-longitudinal study covering 25 years.

J Proshet Dent. 1972 ; 27 :120-132.

136. Tautin F S. Denture esthetics is more than tooth selection.

J ProshetDent. 1978; 40 :127-130.

137. Tedesco AL, Albino EJ, Cunat JJ, Green LJ, Lewis EA, Slakter J M. A

dental facial attractiveness scale. Part 1. Rehability and validity. Am J Orthod.

1983; 83: 38-43.

215

138. Tedesco AL. Albino EJ, Cunat JJ. Slakter MJ, Waltz KJ. A dental-facial

attractiveness scale. Part il. Consistency of perception. Am J Orthod.1983 ; 83 :

44-46.

139. Turfaner M. Tam protezler için diş seçimi.İÜ Diş Hek Fak Der.1970; 1

:171-178.

140. Turfaner M.Tam protezlerde estetik ve fonksiyon için diş seçimi. Oral

Der 1987 ; 3 :26-43.

141. Türk Dil Kurumu Sözlüğü . Ankara : Maya, 1979 .

142. Uğur T. Sürekli dişlerin mesio-distal boyutlarının saptanması. İÜ Diş

HekFakDer 1975 ; 9 : 105-143. ·

143 . Ulloa MG. Quantitative principles in cosmetic surgery of the face

(Profıleplasty). Plast Reconstr Surg 1962; 29 : 186-198.

144. Universal dental company.Varied labial surfaces and their relation to

scientific tooth selection . Philadelphia, 5-21.

145. Vig RG, Brundo GC. The kinetics of anterior tooth display. J Prosthet

Dent. 1978 ;39 : 502-504.

146.Vig RG. Taking advantage of existing dentures.J Prosthet Dent.1974; 26

:247-250.

147. Watt MD, Likeman RP. Morphological changes in the denture bearing

area following the extraction of maxillary teeth. Br Dent J 1974 ; 136 : 225-235.

148. Watt DM , AR Mac Gregor.Complete dentures general considerations.

Philadelphia: Saunders, 1976: 4 - 56, 185 - 201.

149. Wehner PJ, Hickey JC, Boucher CO. Selection of artifidal teeth.

J Prosthet Dent. 1967; 18: 222-232.

216

150. Willlams JL. A new classification of human tooth forms,with special

reference to a new system of artificial teeth. Dent Cosmos 1914; 56: 627.(92'den

alındı).

151 . Willis FM.Features of the face involved in full denture prosthesis.

DentCosmos. 1935; 77 :851-854.

152. Young HA. Selecting the anterior tooth mold.J Prosthet Dent.1954; 4:

748- 759.

153. Yuen SWH, Hiranaka DK. A photographic study of the facial profiles

of southem Chinese adolesents. Quintessence Int. 1989 ; 20 : 665-6 76.

154. Zembilci G. Tam protezler.İstanbul : Gençlik,1976 : 64.

- · ·--- -

-- - -217

EKLER

Ek Sayfa 1. 123 denekte yapılan tüm ölçümler 217

=========='========;===~~=~~!:~~~!~!'!'!~~~=:=~~'!:'":':=-:::-::~~~~~=~,~==---·---:!-=------:'':"~:- -cbs YATB YATC YATD VATE YIHf YATG YATH YIHJ YI\ Ti( VATL YATM

=========~=====================:====================:======~=====~=:===~================================~==~~========~

2 1.826000 1. 03161(1 ~.583790 2.675090 3.206800 3. 77982(1 it, 56500{) 5.9345{1() 6.025000 8. 7b'+BOO 13.'+2110 - 3 f.67+267~ ·ı.r212er 2.2gı;'T9rr.n11~ -g:-ıaels~· ~. li 1~072-4 :'73H35 ·5. S~4l 4S- 5.1194511 .. e.5675H 12.S93q~ 4 1.643400 1.15951(' 2.118160 2.B576'Hl 3. Hı0110 3.286800 4.930200 5.9e92BQ lı.044060 9.075C:2C !3.475~9 5 ı. 83513:~ 1.132120 2.264240 2. 739!)()!) 3.Wi'B50 3.496790 4.6281110 5.952760 5.779290 8. 600460 13.321)67 6 1.926430 t.250810 2 . lı3857(J 3.206ım 3.250:!80 3.eonıo 4.784120 6.573lı00 6.573600 9.7e3450 13.;0370 7 ı. 4334 ı o !l.958650 2.1)08600 ~.866820 2.812040 2.939!!60 4.336750 5.751900 5.396700 e.536550 \3 .6950(1 B ı. 99b91't 1.332980 2.93100~ 2.002910 3 . 57':1~5 3.961690 5.386700 6.482300 6.377305 9 .1+03900 ~".236~3

9 1.&89050 1.214290 2.328150 2. 83030(' 3.195500 3.378100 !ı. 930200 6.062320 6.025800 e.856100 12.87330 10 1 .597750 ı .643'+00 2.328150 2.693350 3.241150 3.241150 4.0~2850 5.916240 5.934500 8.582200 12 .97230 11 1. 771220 1.276200 2.145550 2.%7i'.50 2.784650 3.560700 4.820640 S.988850 5.9B<mo !l.901750 13.8776ü 12 1.498190 1.00430(! 2.026860 3.~95070 3.0591l2B 3.059028 4.546740 5.843200 b.01tb70 8.9!13050 13.05590 13 ı. 725570 1.278200 2.419450 2.830300 3.515050 3. 4 lfı62(\ 4.656300 6.5t8820 .6.600990 9.49520(1 14 .2!1200 14 ı. 003723 1.095052 2.254562 2.802180 2.n53n 3.575125 s.~00971 5.765321 5.765321 9.535272 12.754~1

ıs 1. 939942 1.3%084 2.635009 2.820531 3.961690 3.859799 4.490682 5.975220 6 .198905 B.795842 14.02888 16 ı. ?96327 1.166084 ~ . 111495 2.99390 V:J994H 3.277579 tı..538158 6.1 07422 S.t72834 8. 76\148 12 . föı74

17 1.835860 1.030686 2.383387 2.948lf90 3.027599 3.542897 4.799093 6.022ıno 6.022970 9.03970C 13.81752 18 ı . 969980 0.8755~? E.2e26B3 3.064485 3. 00194'; 3.752430 S.C3~465 lı.097744 6.191510 9. 255991+ 13.91531 19 1.868099 t .3s2n2 2.480073 3.09e057 3.059828 3.703950 4.831322 6 .184023 lı.119657 9 .147256 14. 0751'1 20 l.6104lı} ı. o3%e1ı l .932547 2.963233 3. 220B9l 3.959828 4.541445 6.249481 5.~30665 9 .211622 13.59201 21 1.771494 0.998457 2.351249 2.769951 3.092057 3.446301 S.121200 ~ .958603 6.023335 8. 79292{1 13 .10894 22 1. 8bB'J3? 1. 28833'+ 2.383387 2.?9537{' 3 .156424 3.575125 5.121200 lı.119657 6.216252 9.082798 12.20554 23 1.eo3123 1.19li39 2.157967 2. 7391)\}0 3.542097 3.414072 4.670269 6.345350 6.200710 9 .130000 13.9463~

24 1.771494 1.15951() 2. 190196 2.9489?0 3.446301 3.542897 3.037460 6.570587 6.443041 9.533729 {3.81752 . 25 1.674807 !. 062115 2.351249 2.066546 2. 737722 3.253019 4. 605811 5.57e130 S.933496 8.582200 12.40027 e6 1.739265 0.995170 2.254562 2. 769951 2.l?.63233 3.446301 l• .831322 5.765321 5.92674() . B.567501 !2.2714~

27 t. 771494 0.901861 2. 125738 2.866546 2.995370 3.317477 4 .128860 5.838635 S.903001 B.772378 12.85139 2B t.578212 1. 030686 2.~13600 2. 7611151 2.51;!3C2 3 .124 ! 95 Uı05811 5.346619 5.282162 8.09434! 12.59356 29 2.157967 ı. 159510 2.963233 3.124195 3.446301 4.251567 S.02~513 6.538358 6.602816 9.469362 13.65047 30 ı.go3123 1.513154 2.~08897 3.1.:1407: 3.253019 3. 639503 5.121200 ~.570507 6.731640 9.952431 14.5261() 31 1.67481)7 1.030686 2.029143 3.2e3(}19 2.963233 3.2BS24S 4.541445 6.248481 6.506129 9.501500 13 .46319 32 1.352792 1.030696 1. 996914 ~ . '-l9537C 2. 8665'·~ 2.%3233 4.300392 S.765321 5.7b5321 9.921744 13.14108 33 ı. 771494 t.15951 o 2.319020 ?..'167250 2.641126 3.381935 4. 766964 5.751900 5.829779 !l.056100 13.65647 34 ı. 771494 1.127281 2.383387 2.0 31004 3.285249 3.381?35 4. nn11 6.37i305 b.441763 9.358250 13.94635 35 1.642670 t.095052 2. 190196 2.647700 ~.OC/2057 3.285248 4.%0146 5.797550 s. 06eı'08 8.445250. 13.87760 3b 1. 964685 l.2561C5 2.600897 2.875950 2.54444'! 3.736179 S.05~742 S.47BCfJO 5.931970 8.385905 l 3.26'?91 37 ı. 771494 t.062915 2.383387 2.898775 2.866546 3.575125 4.702498 5.843200 5.926374 8.856100 13.52765 3B 1.393230 1.061819 1. 881693 3.2(11 qq1 3.097901 2.B94!lı7 3.319668 6.093362 b.013018 S.985746 13.39!!28 39 1.771494 1. 186900 2.480073 2.065546 3.220881 3.381935 4.638040 6. ı ı 9657 6.023791 B.9e!744 12.85121 40 l. 642670 1.127281 2.157%7 2.%7~50 3.317477 3.349706 4.931322 &.50b129 6.280710 9.540850 13.62424 41 1.674807 1.191731· 2.222425 2.739000 . 3.253019 -3 . 28~248 5.282162 6.:071.450 S.926374 e.988~85 13.~2110 42 1. 674807 1 . ~56105 2.222425 2.770955 2. 737722 3 .188653 4.638040 S.6b0b00 5.~687C5 9 .13000~ 11.98157 43 t.!!b!l089 1.481616 2.673355 3. 104200 e. 769951 ?.!WC636 4.eb346o 5.92~805 :.926374 B.97'r?9Q 13.14108 44 1.449398 1.159510 2. \25738 t. 948%'.) :!.~oeB97 3.!56424 4.8%945 5.523650 5.539901 8.399bQO 13. 39973 45 1.54:983 !.320563 2. 093600 2.665960 2. 9310011 3.220981 4.766864 5.692555 6.024339 8. 463510 13.14108 4b 1. 77! ~9'~ !.32(''363 ~.251249 3.15'+4!5 3.~s9e2e 3.575125 4.380392 6,fü3355 6.377305 q,312600 13 . bE97~

47 ~.67föl7 1.352792 2.319020 3.058550 3.349706 3. 4'16301 5.314390 6.450345 b.506!29 9.609325 14.10740 48 2.0'.!9143 1. 250810 2.~111126 2.067680 3.027599 3. '?3~ 179 5.2821&2 lı . 299700 6.280710 9.271515 \3.i53')7 49 1.707036 1.191739 2.383387 2.812040 2.963233 3.381935 4.573582 S .8lı6025 5.874699 9.764800 12. 94789 50 1.335860 ı. 256105 2.286791 3.012900 3.414072 3.41407e 4.863460 6.436650 6.57()597 9.stıBe4fl 13.43C% Si ı. 964685 1.127281 2.415615 2.999205 2.995370 3.832865 S. IB5Slı6 6.080580 6.022970 9.075220 13 .4?54e

4•------------------------------------------------------

218

obs YATB YATC Yl\TD YATE YATF YA!S YATH YAiJ YATK YATL YATM

52 1.5!ı59B3 1.062915 1.9%914 2.711610 2.834317 2 .~'.!1 ')04 4. 1176997 5.560170 5.733092 B.32~560 11.98157 53 1.803722- 1.127281 2.125738 c.875950 2.995370 3.317477 4.670269 5.870590 5.894!45 B.737410 !2.7223B 54 1.7392ô5 1. 191739 2.415615 2.P,9421~ 2.641126 3.510759 ~.799092 S.605820 5.637319 9.563940 12.91566 55 1.803723 1.352792 2.608897 2.820300 3.317477 3.703950 5.088971 6.208400 6.250581 9,088915 13.30214 5lı 1.579212 1. 15951'J 2.296791 2.39~775 2.571:b69 3. \56424 4.4t.11?SB 5.507672 S.4!+3215 8.374219 12.30369 57 2.029143 1.256105 2.673355 ?: . !88653 2.38338? 3.736179 4.895~89 5.572130 5.572130 8.631867 12.78530 58 · ı.101026 ı.417159 2.415615 2.31204~ 2.Q63233 3.s1s12s 4.075689 s.eaaa5o 6.ca1420 a.eB9t07 12.6se~1 59 1.003123 ı.o9so5e 2.351249 2.931004 3.059020 3.478530 4.283705 6.022910 5.926466 e.792920 13.2377? 60 1.932547 t.449388 2.254562 3.124195 2.641126 3.542897 4.380392 5.797550 5. 604268 8.760692 !2.72238 61 !.835860 1.256105 2.576669 3.124195 2.898775 3.736179 5.153337 6.087428 6.055199 9.243851 13 .46319 b2 1.%4695 l.'t908B6 2.490073 3.22()831 2.93100~ 3.76!Wı9 5.056742" 6.248481 5.990832 9.276(1!l(ı !4.39728 63 1.771494 1.223968 2.222425 2.934317 2.963232 3.317477 4.734635 5.894145 5.926374 8.728554 13.33436 64 1.739265 1.062915 2. 641126 2.673355 3.220981 3.178530 5.37SB48 S. 929779 5,q91562 8.760692 12.75461 65 ı.771494 1.320563 2.383387 2.966546 2.769951 3.542897 5.2soo24 5.660600 5.742131 e.300000 13.849&6 66 1.196914 1.417159 2.673355 3.092~57 3.253019 3.961690 4. 766064 6.312847 6.345076 9.179494 13.84966 1ı1 LYıS9B3 t.352792 2.157967 3.188653 2.931004 3.220081 4.734635 6.0011120 6.200110 9.Enoeo 13.39873 68 1.132547 l.25Wı5 2.7b9951 2.769951 3.059923 3.865003 4.7&6864 5.029779 5.894145 B.503043 :3.17331 69 ı . 642670 ı.ı9t739 e.~54562 2.966546 3.188653 3.34~706 4.573582 6 . ıs1194 5. 615498 e.e4213! t3.6BB7c 70 2.C29143 ı.304930 2.544440 3. !88653 2.544440 4.nse205 5.53990! 5.765321 6.055199 B.9217&~ !4.07517 71 :.996914 1.256105 2.737722 3.l2!ı195 2.866546 3.92°'!61 4.992284 b.022970 5.959333 9.2 !ı3B51 11• ,26836 72 1.77!~9• 1.191739 2.!9019~ 2.995370 ~.769951 3.381935 5.41107? 5.797550 ~.~55!99 8.728554 13 . ~242'

73 2.029143 1.513754 2.512302 3.19Sb53 3.156424 3.929461 5.475443 6.473900 6.570587 9.759239 13.91412 74 !.?00318 1.256105 2.319020 2.9WJ04 2.705493 3.:2•j981 4.t0581! 5.797550 5.994 \45 8.567501 1,3 , (J7ı)72

75 1.7714Q4 1.256105 2.383387 3.317477 2.963233 3.253019 4.~05911 6.184023 6.248191 9.30830° 12.3S81t. 76 1.900318 l.159S!fJ 2.:90196 3.15t424 2.737722 3.575t2S 4.rnı2o0 5.92637'! 5.%2('('8 S. 021 ~4'~ '.2.980·,3 77 2,125738 1.394930 2.447844 3.317477 2.641126 3. 093827 4.412529 6.022970 6. 119t57 9.2~385! 12.91412 78 l.771494 1.32(•563 2.319020 3. ":5301? 3.124!95 3.510759 4. ?02498 t,.312847 ~.'ı77826 9. fü'539 !3.55973 79 2.093~00 1 .32Q563 2.641126 3.09t057 2.966546 4 . 02~056 5.121200 6.022970 6.280710 9.082798 13.6~647

90 1.7070% 1. \27Ef!l 2. 1•!5615 2.737'722 2.608997 '.L28524B 4.348163 5.507672 5.378843 2. 1.487?9 '.2.2?922 81 1.739265 t.223968 2.125738 2.898775 3.414072 3.510759 4.799093 6.377305 b.2i9265 9.1794Su 12.81907 82 2 . 0291~3 !.2883'.rı ': .705'+93 2.13Vi0'+ 3.253019 3. 8(J~·~36 S.282162 6.2'ıBlı81 ~.000000 °.2'ı3B5 : :4 . i.(\71;{'

83 !.707036 1.320563 2.319020 2.673355 3.992057 2.39!935 4.670269 5.829779 6.151794 2.925150 13.46319 84 1.sbs21a 1.220601 l.7B4ooe E.942722 2.78556? 3.~67c8o 4.4'+5397 s.e23a23 5.916240 e.165896 \3.46132 85 2.095335 1.392325 2.493403 2.94b734 3.541527 3.985245 :.273488 6.324351 6.152707 9.0040C6 13.80547 86 2.145550 1.182335 ~.770042 2.136208 3.214673 3.'349209 4.947117 6.11527li 5.938152 B.%471.7 ':3 .212(•2 87 1.996914 1.095052 2.286791 3.~59928 3.575125 3.639583 4.?99093 6.667182 6.441763 9.533729 13.9463~ 80 1,q32547 l.3527q2 ~.705493 3.2852'+8 3.12411~ 3.832865 5.4,3215 b.441763 ~.473900 9.565957 \4.!~740

e9 ı.203723 1.2so1os 2.i90196 2.608897 3.607354 3.253019 4.766864 6.248481 5,qqo932 e.857375 13.2oss~

90 l.803723 1.288334 2. 190196 2.901514 3.188653 3.41~~72 4.444758 6.216252 6.055199 B.7929eO 12.52910 91 2.031425 1.532927 2.756347 3.0275~8 3.130677 3.874772 5.186753 6.131708 6.191053 9.176563 13.29967 92 t .qo1779 1.537492 2.s11oos 3.268540 3.4073!b 3.704041 s.021091 &. 6s211a 6.405608 9.7B0056 13.77443 93 1 .48161 ~ 1.051080 t.964685 2.821170 2.963233 3.ü5992B 4.734635 5.843200 5.894!45 8.503043 13.23850 94 \.96'?515 1.568534 2.484273 2.?(!973! 3.590829 3.7268b6 4.633475 6.315221 6.442128 ıt.176563 14.21541 95 1.687224 1.314720 2.457796 2.984597 3.507746 3.413707 4.827944 6.465866 6.351741 9.~02987 13.02029 96 1.994905 1.52471!j 2.'.ı53178 3.20!891 3.334276 3.758821 4.481ü(l4 6.534341 6.253ı37 9.486993 !3.4~675

97 1.745656 1 . 22~159 2.308977 2.867733 3.013813 3.602b98 ~.911Q4Q 5.989280 5.901632 8.81684! !3.876b9 98 2.012252 t.ııOS107 3.00\683 3.037551 3.22b542 3.931378 S.C'.25152 6.22{ı~69 ~.(!90~23 ~ .28!'558 13.915(!3 99 ı. 729222 t. 650704 2 .sıao54 3. o9ı:+ ıs 3.057637 3 .339754 4. 974937 6.053190 6 .110211 9. oas2ı,2 13.e693f

100 1.958385 2.P63380 2.054951 2.7?!869 3.1115C~ 3.870207 4.995023 5.935413 5.697120 e.552984 13.77626 ıoı 2.~2ss94 1.464452 2.9911ı:ı1 2.~95553 3.550657 4.osocoa 'ı.967633 1.c•45ô2t t.3553n 9.269689 1t..e319·;

·219

~~~-~-~;~~=============:====~~=============~~7===~==:::==~~ - ---~-~~-;~~~~~--- ~~~~~~---~--~--~~-===~~==:~=~:~=========:

:bs YATB YATC YATD YATE VATF YAT5 i'ATH YATJ Yiln'. YATL YATM ===~================================:===============::::====~=~==~=====:::::::::::::=:::::==========~===~==~======~===

!02 1.863433 1.~80B8t 2.788302 3.148937 3.037551 3.~67521 ~.415268 6.130795 ~.2/ı~920 9. 272341 13.1ü794 Hl3 i.B2fıCOO 1.211551 2..350975 2.S0~72f.. 3. ~ 78152 3.{;90356 4.30t945 s ııse2"3e-s. :ıs;.~~s s.~:t:fJ'! . tı.J;l05L_ !04 1.889084 ı. 625140 3.B5iı512 2.'159946 3.376274 3.895728 5. 02t/J65 6. 254 91;3 b.298787 9.01:a75 13.5334\) 105 1. 739265 1.584968 2.538140 2. 973b4 ı 2.980945 3.374448 •ı.677299 5.89980~ 5.t.03081 8.804972 13.32980 101ı 1.600489 1.170466 2.213112 2.508011 2.:S5239 3. ()6031b 4.357749 4. 79!1ı24 4.nssco 1.1 ?344 i ! ı. ~5910 11)7 1.640661 1.142163 2.118160 3.022943 2.659569 3.770000 4.40!573 5 .627732 5.58:169 8.632323 13.36449 lOB 2.lt.5636 1.498233 3.289539 3.047594 3.682129 ~.314638 5.382135 6.639336 tı.596425 (?.1;53202 14. ıosas 109 1.845173 1.045385 2.311716 3.204630 2.847647. 3.358014 4.596042 5.918066 5.955499 8.991224 13. 14720 110 1. B03b53 ı. 302'ii51 2. 43t797 3.Cı813'75 2. 85tı?'J7 3.447488 4.S50769 5.936321; 5.!l20375 8.80Bb24 13.00370 111 2.256023 1.690876 2.808388 3.14Bü24 3.655599 4.299317 ~.10tlı09 t..9b9842 t..<ı4e5ı9 9.906%3 15.3384i) 112 ı. 1ııe1s ı. 091948 2. i94852 2.B9c%9 2.741739 3.::'.4S367 4 . '.533 ~45 S.t07t~ t 54 'i5243b e.:~391;29 12 .64779 113 2.130942 1. 470843 2.95081t. 3.085940 3.340667 ~.D3EJ99 4.995936 6.405t.OG 6.275962 9. ıaı .. ıso 13.77808 114 ı. 787654 1.323850 2.1M7C3 3.368057 3.202804 3.<t34706 5. (iOi 414 ~.391913 ~.349915 9. 3b7380 \3.91047 115 ı. 778524 1.395977 2.47t056 2.697001! 2.947164 3.57E9t0 4.7129i}l 5.572952 ~ .t0764c E. i !6:70 14.2BS45 116 1.926430 ı. 367674 2.529923 3.018378 3.098722 3.555222 ~.9lt.505 b. 1773:3 ~.; 77358 B. 968399 13.6082l 117 1.52160iı ı. (JfJ4300 1.905066 c.BOOQI)\) 3; 138438 3. 1)11622 4.25!);72 5.B9C~2B 5.932974 E. 'it-1513 12. 55375 118 2. %977! ı. 47000(1 2.857690 2.986423 3.29C.B43 Uı98457 4. ?t3360 b.143577 ~. '.70054 :3.945574 13.72969 i19 l. %0318 l).998457 2.834317 2.834317 3.156424 2.607354 4.673008 s.encüoe 5.99110t !3 .535272 13.17477 ıeo 1. 987601 l.383l'i5 2.44044</ 2.aıı 127 3.263062 3.c74825 4.77ti~42 s.qa2eatt ~.~7[)<; 84 a.:se~o4 t3 .8209'i 121 ı.924c04 !.253549 E.615745 2.722566 3.082286 3.t.10915 4. !;06 l 3B 5.691120 5,lW!~62 8.351211 13.40193 122 1.71?179 1.364935 2.053337 3. fJ722:.S 3. 13:242 3.319668 5.! S3531 b. \68228 6.319766 <? .2m26 !3.726f!4 1~3 1.726483 1.2i3377 2.234111 2. 7572ciJ 3.126112 3.293191 4.425311 5.991589 6.0166?0 8.71.)020 13.8356!) 124 1. 762090 1.278200 2.538140. 2.784&50 3.1!3331) 3. tC1c3SO 5. i ~ESOO 5.907!!0 5.?97551) !U0~590 \3.60370

:~=:=======;~=========~=========:::::::;;::::::::::;:::::::;::::::=============~=====~==~=====~==:::::::~=~==:=====~== . - - -· ·-·- ·- ·· ··-··-·- ·· ·-

220

~=::::;:::::::=~=~===::::~======:::=====~===:~=======~=e~~~=~~~~~~~~~~~~~~=~:':~:::=-=-~=========--

obs CiNSiYET DIKA DIKB DIKC rn:D Dlr.E DIKF oır.s DIKH ~Il:J

==============:==================================================::::======================================= 2 3.,0(!000 o.ıısoooo 0.73040C ı .e53310 2. :11200 e.4651ı:ıo 3.789150 3.~seooo 4.236320 4 .198887 3 4.000000 0.700000 0.069632 1.610441 2.25'ı562 2.620310 3.253019 3.652000 3.697650 4.565000 4 4.00(1000 o' O(IQ(JIJO 1.37%30 1.634270 l.%2950 2.227720 3. 177240 3.925900 3.925900 4.2451151} s 4.000000 0.300000 1.132120 1.223420 2.02686(' 2.401!90 3.113330 3.43288(1 4.062850 4.409790 6 3.1)0('000 C.41)00".lO 1.004300 1.972080 2.32815(! ~. 9216()0 c.903340 3.049420 3.725040 4.873680 7 lı .00001)0 0.450000 ı .045385 ! .643400 1.962950 2.3?3800 3.204630 3.652000 ı, , 04~590 4.062950 B 3.000000 o. !5000~ o. 8374011 ~.:57967 2.254:':62 2.80c190 4.017200 3.965003 11. 476987 11.931!13 9 4.:)00000 0.500000 0.629170 : .643400 2.099900 2.9303('1) 3.834600 3.460270 4,373270 4' 1~9800

10 4.000000 o. ~5(1000 0.967350 1.497320 1. 953820 2.739000 3 .'t69400 3.(159550 3.679390 3.97!550 11 3.000000 (l, lıOOOOO 0.839960 1.707310 2.647700 3. 1042CC- 3.743300 3.067680 3.852e6o s' !178000

-- 12 . - ~. OOOOOQ_ O. 2t'OOOO. 0.869632 1'488191) 2.236850 2.875950 3.2861300 2,ç37395 3. 607354 4.476987 13 3.000000 0.150000 1.278200 ı 'b43fı0Ö 2.757260 3.296800 4.062950 3.79lb89 4.236220 5.6i4950 I~ 4.000000 /). 4üO'J00 0.93401(1 1.100318 ı. 964685 2' 641126 3.542897 3.027599 3.865003 4.572582 15 3.000000 o.oooooc 1.0020! 7 1.29e92s 2.226807 3.228825 3.859799 3.006144 3.82?.18? 4. !St-615 16 4.000000 '). 1500(11) 1.0714'.'lô 1.44%61 2.11!4~5 2.6157~5 3.403573 3.750330 4. (102409 3 . ~13740

17 3.000000 0 .30~00') o.q~622e ı. 99691b 2. 110196 2.995370 3.768408 3. 124195 3.76840E !ı . 187!09

18 3.000000 0.00(1000 !.031Bn 1. 594'737 2.!57693 2.689241 3.502268 3.846286 4.283178 4.534232 19 3.00000C 0.050?00 0.869b32 1.900318 ('.,480073 2.705493 3.832365 3.897232 3.993827 4.444758 20 lı, 000(100 o. 4(•~00(1 0.966220 l. 739265 2.?:51432 3.?92057 3.8·)0636 3.051928 3.80063ô lı,541454

21 4.000000 O.ECOOOO 0.869632 1.803723 2.319(120 2.eo2ıec 3.865')03 3.929461 4.251567 lı, 349!63 CE 3.oor.ıooo O. 5(IO~ıc~ 1.127281 1.803?23 2.?51249 2' 769768 3.832865 4.187! !)9 '+. 444758 'ı. 192284 23 4.000000 (1,000')00 0.934070 !.4493BB 2. 125738 2.737722 3.301935 3.736179 3.993827 4.251567 24 4. 00000C O, SONICO 0.869632 l .9681)89 2.57~661 2.763233 3.e6soo3 3.41 ~072 3.703950 4,4!tA758 25 4,0')0000 o' 301):)00 ı.oq5r52 1.803723 !.86000? 2.44781:4 3.6i1812 3.832865 4.412529 3.ll(il)636 2b 4.00000? 0,b(•O{;Nı 0.837404 ı. 116e?e9 2.:1102c ~ .934317 3.736179 3.295249 3.736179 4.50921~

27 4.000000 0.400000 0.934090 ı. 578212 ı. 932547 2.802180 3.510759 3.349706 4.059285 3.9eB25S 28 ıı.ooorıoo Q' 3'J(•(ı(ı0 0 . 934~!;0 1.67400? 2. l9<J1% 2.998775 3.7(!3950 3.2530\9 3.703950 3.12'i~61

29 3.000000 o' 150000 0.869632 1 .196914 C..6C8897 2.381935 4.380392 3.349706 3.%1690 5.056742 30 3. oocıooo o .400()'.10 0.998457 1. !:lbB089 2.222425 3.478530 4' 122652 2.Bbb546 3.9blb9(l '+. ~3BC'40 31 3.000000 0.400000 1.062115 1 .513754 2.28679! 2.866546 3.381935 3.671012 3.993927 4. o';s01 ı 32 4.000000 o' l 5000f) 1. 09505~ 1. 70703~ 2.%137\ 2. \90190 3.381935 ~.~9C•sıı+ 4.380392 3.891222 33 ıı .000000 0.200000 0.966228 1.674807 2' 125738 2.866546 3. 7681\0B 3.rneı2 4 .12e6s2 4,219338 34 3.0001)00 ;.400000 0.%9632 1. ~'32547 2.jOll!m 3.317477 4.380392 3. 736635 4.412529 ıı:6:eo4r.ı 35 4.000000 0.200000 0.708579 1.996914 ! '96468~ 2.512302 3.542897 3. 156424 3.736!79 !ı. !B'.?11)9 36 3.000000 0.000000 0.708571 2 . 0~1371 1.9%'114 2 '5123(12 3.768408 3.792027 4.5735132 5. 12120(! 37 3.000000 0.600000 o.96622a 1.739265 2.222425 2.673355 3.768408 3.897232 l!,444758 4,l.76Q87 38 4.000000 0.500~0(1 0.9399~0 0.660099 1 .&43400 2 . sa1ı1n 3.552483 2. 9(16079 3.b49261 1~. 516lı11

39 4.00(1000 0.100000 0.901861 1.320563 1.771494 2' 125738 2.931004 4.026056 4.412529 4.278409 !+O 4.000000 1).300000 1).773037 1. 9(1()318 2.351249 2.931Ö04 3.900636 3.4,6301 3.%1690 4 .670267 41 4.000000 0.400000 1.095052 1.578212 2.%1371 2.5l4440 3.414072 3.703950 4.122652 4.348163 4i! !t.00(100() 0.50000) 0.990457 ı. 578212 2.!)93WJ 2.737722 3.b71812 3.09205i 3.7b8408 ~. f)2b(15b 43 3.000000 0.500000 o,9qe457 l .674B07 2.319020 3.059828 3.736179 3.768408 4.4447Se 5.024513 44 3.{100000 Q.2')0000 0.93401() 1. 25&105 1.9W1H 2.%&54~ '3.253019 3.%50')3 4.348163 4. b3BC•4e 45 3.000000 0.50~000 0.74000[! ! . 771494 2. !9(!196 2.576669 3.478530 3.575125 3.961690 5.3143'10 4& 3.000000 o, \00000 0.998457 1.127281 1. 7392~5 2.t.oaan 3.027599 3.736179 4.47b98i 4.211338 47 3.000000 0.1 00000 1.062915 1.545983 1'900318 2.673355 3.381935 3.927461 4.476987 3.897232 49 3.000000 0.400100 1. Ob271S ı .132547 2.&1SMS 2.%654~ 3.993927 3.478530 3.99382? 4.~'?Wl7

49 4.000000 0.000000 0.901861 1.545983 1.707036 1.996911' 2.963233 3. 9q]B27 4.47698'7 3.89723( 50 4.1Jf)0000 IJ. lS'JOOO O.BWı32 1.i39Cb5 2. Cb1'f11 2 .6'ı112b 3,34q7(1b 3.18193'5 3.800636 3.99723?. 51 3.000000 0.400000 0.901861 2. 1.25738 2.351249 2.098775 3.768408 3.897232 4. 187109 4 . 5~1445

=========~~===============~~=~=====~~==============================~==:======~=~==~==~=========~=~===~======

221

::::::===========================================================================================~==========

vl:S CI~SIYET DIKA DIKB DIKC DIKD DiKE Dll:F illi:6 DIKH OIKJ ==========================~=======:==============================================~==========================

52 4.000000 o.soooco 1.Q30~S6 1.64267\> 2.\129143 2.480073 3.414072 3.2SS21a 3.SOCıb3b it . 137109 53 4.000000 0.400000 0.998457 1.288334 ı. 900318 2.673355 3.092057 3.092G57 3.671812 4.541445 54 4.000000 0.400000 1.030686 1.803723 1.9Mt.BS 2.769951 3.703950 3.41es30 4.090514 !t.412529 55 3.000000 0.800000 0.837404 ı. 545983 2.286791 3 .125372 3.7J3950 3.092057 3.703950 4. 605811 56 4,000000 0.400000 0.740808 l. 771494 1. 739265 2.544440 3.34n06 3.124195 3.703950 ~ .090514

57 3.000000 0.200000 1.062915 1.674807 2.254562 3.28524E 3.865003 3.317477 4.219336 4.412529 58 3.000000 o .100000 0.805175 1.803723 2.093600 2.673355 3.639503 3.~46301 4.!B7109 ~-509216

59 3.000000 0.400000 1.06eq1s 2.286791 2. 157%7 3.188653 4.090514 3.12419~ 3.800636 4. 509216 60 4.000000 0.300000 l. 095052 l .835060 1.~32547 2.737722 3.317477 3.059328 3.639563 3.993827 oı 3.000000 0.500000 0.934090 2.415615 2 . 2~4562 3. 124195 4.219338 3.349706 4.380392 5.378848 62 3.000000 0.050000 1. Ob2915 1. esbrn5 l.868089 2.415615 3.cccaaı 3.865003 4.251%7 ~ .219338

63 4.000000 0.200000 1.030686 1.835860 ı. 900318 2.35121.,9 3.381935 4.026056 4.283705 4.348163 64 4.000000 0.200000 0.998457 1.578212 1.868089 2.538140 3.104200 3.012900 3.4511~0 3.953290 65 3.000000 0.300000 0.837404 1.998009 2.295008 C..'J7b707 4.257502 3.737457 1.,.349258 4.707884 lb 3.00()000 0.000000 0.901861 1.7v7036 2.383387 3.(!92057 '3. 065003 3.76e4(1B 4.251567 4.631322 67 4.000000 0.500000 1. 030686 ı .510441 2.061371 2.834317 3.317477 3.092057 3.639583 4 .122~52 c8 4.000000 o . ~00000 0.99B457 1.449388 2.125736 2. 641126 3. 1.,~6301 3.993827 4. !54081 4.!S7i09 l'I 4.000000 0.400000 0.998457 l .707036 ı.707036 3.027599 3.510759 2.705493 3.607354 ~ .C9.)514 70 3.000000 0.000000 0.805175 1.449388 2.Cbl37: 2.7054S3 3. 73~!79 4. l2cbS2 4.702493 :ı.ırn29ı., ~· ı'! 3.000000 o .100000 0.998457 1.481616 2.09360C 2.41561~ 3.092057 3.993827 4.283705 4.3ısm

72 ~ .000~~0 0.400000 0.814305 l.771494 t .803723 2.286791 3. 188653 3. l~lı.:4 3.?36m 4.38~392

73 3.0COOOO 0.000000 0. 998457 1.417159 1.964685 2.512302 3.092057 4.090514 4. 605811 4.638040 74 4.000000 0. 150000 ~.934090 ı . ''95052 1.b1\J44l 2.061371 2.b08897 3.n04oa 4.090Slı. 3.993827 75 4.0\)0000 0.400000 O.S374C4 ı. 900316 \ .%03i8 2.641126 3.607354 3. 478531; ı. .ıs~eaı 4 .154881 7t 4. 000000 0.50%00 ı. 191739 1.610441 ? . ı57~b7 2.54W.: .. 3. 5Hı":9 3 :39593 ~.02605b 1t .3;Bı63

77 3.000000 0.000000 l.030606 2.254562 2.5W,4ı) 3.51?897 4.573522 3. 0 .. 9Se2 3.993827 ~.70~498

78 3.000000 0.300000 0.901861 1. 9b4b8S 2.('93t ;:{ı 3.34970/ı 3.897232 2 ~:2302 3.54289? • . :. .. i44': 79 3.000000 0.200000 0.998457 ı.610441 2.029143 2.802180 3.703950 4 .187109 . . . 831322 l; '~73582

80 4.000000 O.SO:J OOO 0.069632 1.545983 1. 964t.B5 2.641126 3.51•)759 3.U4~ı72 3.665003 3 . S3EBlı5

81 4.000000 O.bOOOOO Cı.9bô228 1.610441 l.9(l031ô 2.319020 3.156424 3.311477 3.800636 4.383~92

02 3.000000 0.300000 0.837404 ı.8037'3 2.480073 3.174684 ... . 056285 3. )\ı)759 4. ta31r,s ~.47t.967

85 !;,000000 0.050000 0.966228 J .868089 2. 125733 2.B02181ı 3.766408 3. 91. i ~9 1.i 4.541445 4.6•)5811 84 uıooooo 0.000000 ı. 00 1744 ı. '721005 1.94iJl25 2.5351;0i 3. 549797 3.41! 381 3.91 3118 ~ . '.\11i9t es 3.00%00 0.300000 0.89108& 2.083466 2.34623t. E.850386 3.573482 3.9tS159 4 .325794 4.632562 06 4.000000 0.150000 1.004300 1.343023 1.7620% 2.216764 2. 99g1ı1ı 4.14956~ 4.317577 3.996201 87 4.000000 0.300000 0.90 18/ıl ı. 481616 2.061371 2.544440 3.317477 3.317477 3.800636 4.380392 ae 3.000000 0.200000 0.998457 2.(ıq)bQQ ?.351~49 3.156424 4 . ~51567 3 .StSO·)'.l 4. 605811 S.IS556b 89 4.000000 0.400000 1.095052 1.996914 ı. 771494 2.480073 3. 15~424 3.865003 4.219336 4.02t05iı

91> 4.000000 0.800000 0.966228 1.352792 l .83:'.3W 2.319020 :.963233 3.4 ~6301 3. 7039!:0 3.736179 91 3.000000 0.200000 0.942216 ı. 921865 2.321159 2.923ir2t 3.954203 C..099370 4 .17423: 4.538523 92 4.000000 0.100000 1.022~60 1.B9C301 2.73352: 3.231107 :ı. ıc402 1 3. ~602?0 3.961507 lt.135890 93 4.000000 0.300000 0.901861 1.707036 2.236650 2.775520 3.lı24cıo 3. 122460 3.560700 4.24~450

94 3.000000 0.000000 0.722183 t. 382282 2.?%~25 3.027508 3.787124 3.Bl2!ı8B !. .497438 Uı71B21

95 4.000000 0.200000 0.966867 t.910909 2.230459 2.78921~ 3.704041 3.432880 3.676598 ı.. 1733~3

90 3.000000 0.600000 0.976910 1.813218 2J-ı7b9b9 3.248454 ·ı .1a0044 3.lt5b618 :+.137716 4.6782i2 97 4.000000 o. 000000' 1.017082 0.883784 l.5b5447 2.5B!C51 ::.307799 3.307799 3,944g3 4. 469 ı-15 98 3.000000 0.100000 0.877393 l.733787 2.26~24;} 2.'739913 3.657!t78 4.'.145880 ·~. 997762 5. ;82tBB 99 3.0000()0 0.700000 1.019821 1.564882 2.(145120 2.610267 3.393621 4 .153237 4.538523 5.043412

100 3.000000 0.000000 0.043612 1. 565795 1. 963863 2.625788 3.580786 4.061024 4.b24345 4. 428963 tOl 3.000001) 0.250000 0.834462 1.605054 2.300?60 2.634918 3.7t49n 4.565086 4.902810 4.652t.48

~==:======~=:=========•==============::::;==~;~=========~=============:=:=========~====:==================== - -- ~·- -- -· -· ----- --- . . ...... -.. -.--···- - -· . ··-·· - ·· - ~ .. ... ---~----. - -·- ..... _ ...... ... - -· ·- ----

222

============================~==========================:======================::;::::::::::::===============

obs CINSIYET OIKA DIKB OIKC DIKD DiKE DIKF Dlı:G DIKH DIKJ ===~=~==========~=======:=================~====~======~============================~=::;:::::=====~:=~======

102 3.000000 0.200(,00 0.964128 ı. 925517 2.309890 2.8%036 3.944160 3.6%737 !+.074711 4.E42711 103 4.000000 0.350000 0.772398 1.883519 ı. 925517 2.51257l 3.b7il260 3.718~49 4 .120369 4.277405 101 3·.000000 0.0000(,0 0.811657 1.849738 ~.092596 2.527184 3 .~75308 4.!7241() 4.523002 4.335837 105 4.000000 0.450000 0.9bf:.8b'l 2.0b88SE ı. 750221 2.509837 3.580786 3.660217 4.244537 l.,.113065 ıcıı 3.000000 0.000000 0.674707 1.311068 1.74109[ 2.3060b4 2.833039 2.56t443 2.898175 3 . B~B510 107 4.000000 0.300000 ı. 033516 ı. 725570 2.553lıtl 2.853125 3.772516 3.207369 3.374448 4. 992281+ !08 3 . .)00000 o .100000 0.67t533 1.700006 2.466926 3.207369 4.060111 2. '/20740 3.59171;2 4.947547 109 4.000000 0.400000 0.898392 2. 176592 1.%9341 2.621223 3. 965159 3.857425 4.2281:)3 4.743948 11(: lı. !)()1)000 0.500000 o. 780&1'5 l . ~8Cô33 1.74St5l 3.07407i 3.BS4l8b 3.0S124b "L 711345 4.360488 ııı 3.000000 0.250000 0.807092 2.<'71597 2.307J~i 2.756347 3 . B3~94B 3.461:83~ 4.092979 5.251576 112 4.300000 0.200000 0.721270 ı. 737439 2. 25Sl! ı~ 2.746 130 3.~59357 2.819344 3.197320 4.Wi79Cı ı:'l

• J.-.1 3.00ıiOOO 0.300000 0.778789 l.B'Wt7S 2.3Jl602 3.il06335 3.97!t289 3.962420 4.705602 4.380574 114 4 .iıOOOOO 0.400000 0.900215 1.9~6731 2.537EC'7 3. 14254t 4.!90~70 3.242976 4.074719 4.535784 !!~ 3.000000 0.250000 0.845438 2.01590~ 2.föı14~ 2. 95a12cı ı.. 053720 3.75~169 :ı. ıe4c79 4.b03346 l!t 3.000000 O.lıCOOOO 0.%8693 ı. 779523 2.~2:894 2.1;57743 3.168864 3.770690 !i, 387378 5.23/ı(ıSS

117 4.000000 0.600000 0.982bb2 1.743556 ı:.092231 2.731787 3.145103 3.3b0844 3. 571;495 4.075741 118 3.000000 0.000000 0.798875 l .045385 2.30769'; 2.923426 3.~59357 3.924187 4.345880 4 . 4~63 10 119 4.000000 0.000000 0.998457 ı. 739265 1.707036 2 .191200 3.012900 3.962420 U!91100 4 .2Btıl70 120 3.000000 0.000000 0.849090 l. 535666 2.304412 2.bSSOOlı 3.540614 3.909949 4.193~09 4.9:5'7b4 121 3.000000 0.200000 0.669229 1.668051 2.3b193t 2.818431 3.777081 3.091418 3.811775 4.989!>4~ 122 4. ,)(10000 0.400000 0.919391 \.941038 2.4931ıiJ3 2.815692 4.00624~ 3 . 414~~0 3.97337C 4.814593 12] 4.000000 0.2.00000 0.887436 1.~02798 2.0B1C40 2.5481E3 3.20%30 3.65839: 4.150!+98 5.1%79t 124 4.~00000 O.ı)OOOOO 0.901861 1.506450 2. l1ı200 :. 737722 3.51!. 759 2.398775 3.446301 ... (ı26056

====:======:===========================~===============:==================:;;::::::::========~============== - ··----·--- - ---·--

223·

====================~=~=========~========~==~=====~==~==~=====:=~====~=========~=========~===~============== nrı ""' ım ımı om ~ıu

===============================~===~==~==~=======:================================:=========~~======~=:=:===

2 12.~o,61 ıı.5~9\5 11.c9295 ?.44C95C 1.000000 2.oscoeo 1.s10000 2.s12000 3.526cco c.900000 3 12.63437 !0.338~0 10.~16E9 e.334668 7.000090 1.960000 1.100000 2.9i2000 3.47900Q O.BSOOCC 4 12.73635 !C.e8e96 10.45385 ~.t~4900 7,00(1(!'}(' ~ . 30COM 1.200000 2.972000 3.522000 o.e~Ol)O('

S 15. 75!!3e 13. 79543 13. ~7502 9. 7%490 7. OCüOCO 1.67 1~000 !.200000 2. 97200C 2. 91!3t)Of' O. Bb')OOı~ b 12. 72722 ~ <J. 2 ! 61> 7 9. 06'~1~(·1~ ~. 79359(1 7. C!CCQDO 2. 2S'J000 L 5250~10 2. q72t'O'J 3. 398(100 IJ. 890000 7 12 .55375 lü.59000 l(ı.1525& 6.573!ı0(! '7.<J(.IQOO{ı 1.IJ\COOO 1.34500(1 2.972000 3.122!}00 0.9c~Q00

8 ~ 4. 00752 11. 82{'52 11. 26943 7. 6011 !!2 7 J•(ııJOOO ~ . 000000 1. 425000 2. 9720(ıO 3. 822ıJ(ıO O. 90C•OOU 9 13.51240 1!.5ı~38C H1.bg21fJ 7.194HO 7. 1)C00tı0 1.880000 1.34500(1 2.972000 3.462000 0.85!)00(1

10 13.1)1025 !0.956f)Q 10.29864 7.!'r!!790 7.~0000{! 1.71(!'.)Q(l 1.225000 2.57?<)')0 3.2030(1(1 l),76Q(l00 ! 1 13. 60370 l 1. 0•'1730 l !} • 51776 7. 395300 9. 0fJO(•(!r1 1. 90'}000 !. 580000 2. 779000 3. 093!10(\ ~, 8~0000

12 \ 2. 7787 ! 10. 4? 192 l O. ıJ 430C' ~. 916706 7. '}')(Jı)(!O 1. 87(!000 1. 51 OCOO V~270!){ı 3. SSBOCO fJ. 880('()0 l 3 l 4.CH 455 11.13860 1 O. 73688 b. 94 7930 7. 0~000:~ 1. 7501JOO !. 530000 2. 909000 3. 559(10(' (ı. 9200(ı(I

14 1 !. 6917'! 9. 895 ! 42 9. ı):%b(• 6. 023061 ? . (ı(l•)'JCJC !. 885<)0(1 l. 365000 2. 9ü3000 3. ! 36<~('(1 Q. %'5~(!''

1 ~ !3. 7320'? 1!.20826 10. 57739 7. 496917 7. OOC!)QI) 2. ı 0000(! ı. 44500fJ 2. 852000 3.31600(! (' . esı}!)(ı(• ! 6 13. :'.049<J ~ (), 99e82 i(). 58? 1 b b. 807237 7 JtO~;CJ(t') 1. 950000 t. ~250!.l{• 3. l 76fJ\!0 3. '+0600(' ~· . 870:)()!) !7 !3.52765 ıo.98312 10.5644! 6.119657 7. r.ooooc 2.oo~ ocıı:ı t.4SSOO(' :: .12woü 3.66%00 r1 .12000<1

18 13 .72768 ll. 4!378 11. C38~4 7.1922~9 ıı:ı.~roco l.933fJOD ~.35400~ 2.97201)0 3.•00"0) c.QICOOO 19 13. 270(!C !O. 76993 1O.5644 ! 6. 634 953 P..<WlOOO 2 .1001)('(1 1. 600000 3. ei7000 3. ?'73000 ·~ . 755000 20 13.46318 !~.91g75 10. ~3559 ~.375762 7.9DCOC9 1 . 81~000 ! .300000 ~.946000 3.337000 ~.7°5000

21 14.17177 11.95275 11.40!82 7.472357 7.0l)ı}OOO l.96~000 1.31000C 3.195000 3 . 691~00 C.'?!!.ltOü 22 13.91412 11.69170 1!.:nn 7.053656 ı. 1rnoo00 2.1(1!:ıc0~ L37Soı:ıo 2.<194(~00 3.c26ooo o. 91:000 23 13.0444° 10.75770 10.33899 6.602816 8.000(10(' l. 01) •)(ıQQ 1.32500fJ t.Bb!OOO 3.479COü C' .115000 24 12.7E247 a,952:2! 9.7914~9 ~ . 345168 7.0CO~OO 1.!91000 !.345000 ~. 769000 3.!91C90 O.B30009 P5 12.40C27 10.5644! 9.9524?! 5.877894 7.000DOr 1.810000 1.265000 2.967000 ~.573000 11 .96:000 26 13.~0554 ıc.91975 t0.403~~ 1.110113 1.oon0~0 1.se00ecı 1.3550~0 2.1tıo~o 3.~23000 ) .~ı~coo

27 13.27~57 11.01 534 9.98-l65ı:' 7.123682 7 . ~J0')000 1.78~Q(t0 1.300000 2.819<JOO 3.009000 ü .8650~<;

28 12. !31998 l<J.!+3559 9. 95~'t3 i ~. 644266 i (). f.tQ('('ı) 1. 933000 1. 354fJ!>(l ~. 9?2(111(1 3 .ı~<f~0NJ •\ 1 F•ı)I)(•

29 !lı.07517 !! .3:)522 l(ı.66101 7.279166 ~ . O!JJCt'O 2.12500(' 1.560000 3.108~00 3.6931)0ıJ 0 .9~000C

30 ! 3. 46319 ! o. 95N39 9 .1se 1ı3 t 7. ! 1011; s. 'JOCiıQ0 2. ı Yıooo : . 6250oı.• 3. %t/ı00 3. 512wırJ !I . 9r;ooce 31 13. 7B53ü ı 1.33745 ıo.aB65E 7.214'109 7 . oocıoc~ t.eı~ooc ı.oBS')OC 2.91 ıooo 3.323eoc csecoo0 32 !3.52765 ıı .4~628 11.~&~t9 ?. 279J~~ s.000~0~ 1.6ascoo ı .21oooc 2.?4Booo 3.217oeo ~.q6oeoo

33 t3.26<i11 tc.98'3 1.2 t 0.4')33~ 6.731549 s.o•)oooo 2.01s0o~ı t.545000 2.994000 3,soooco ;). p~::oo0

34 14 .75152 :t.?4934 11.':'~!e2 ?.b9786B e . '10ı:occ ı.03Cı'J')O ı.29cıoc(• : . 97/ıfJ~O 3.27'WJC' ('.915cıoo

35 12 . 722.38 10. 7577(1 ıc .El 00~ 7. 08588lı 8. ')00000 ı. 945')00 1.2500(1(' 2. 9B2COO 3. 448N>ll r . 84~0Cü 36 13. 46319 1L 1i31i'J5 10. 9'.;t'98 6. 957060 8 :)~(" ~! ~'(! 1. 95('0("'· ~. 33000(! 3. 2720CO 3. 67C{l{I(' ·:• . 0 25(11)0 37 13.7EOB4 11.43~95 ti.04748 :-.1101;22 e.000000 ı.113ço(lo t.3500".'(· 3.017C!Or. 3.4~Moo (• .11:ooe 3B ! U 9989 t ı. :ıw:o ı ı. ı~mE ıı . 7914% ~ '' · ı;!."oı:ı0 -ı. 933~110 1.354r~(ıo 2.1no~; 3. 4cry(JOc '" l t '.··oc·~) 39 12.s9a0s 11.04740 lC.59655 6.60272~ 7.ooooeo t . 99Dcoo 1.390000 2.02sooc 3.3S4ooo r .r15oor !f(I 12 .08343 !0.~6782 9 . 984~!':9 6.570587 7.'1(!!;000 1.bBSOOO 1.000000 3.oıoooı:ı 3.lt22COO C.l3?0COC 41 13.14108 11.17640 IC.59/ı64 6.957060 7.0()000!} 2.16000~ 1.470000 3.218000 3.703000 0.931)000 '+2 12 . ~0708 10. t 7794 9. 'ıO!ı9ü11 b .377305 B. O'JOOOe l.8450'Ju \. 255C00 2. 781 ')00 3 .437000 O. 9'ı Q00(1

43 13 .68870 11.30522 tD.69324 6.Blı04bS E.000000 1.975~00 t.400000 e.960000 3:419000 0.gooooo ~4 !1.59510 9.340538 P:.b9~325 '•.%3$51 8.00('000 2. 17('000 1.690()~!0 3. !58000 3.641!)00 0.130MO 45 12.49696 ıo.30677 9.920293 6.377305 8.ooto~o 2.070000 ı,ı3sooo 2.610000 3.ıs;ooo 0.930000 46 l2 . ?l S6t 1 C. ?1875 10.27454 b .570587 8 .00000" 2. OBSQOı) l.530000 3. OWJOO 3. 566000 0. 370000 47 13. 62424 ! ı. 53r:ıt·4 ıo. ?soe~ 6. 989289 E. 000000 2.04sooo • .310000 ~ .014000 3.671 ~00 !) • 930000 48 13 .rı307b ı o. 38~ ı 2 1o.53~ 1 ~ 1. oesee~ ıı . ~c·eoc•o 2. 21 sooı) ı. S3oooo 3. C83CNı 3. 652t)Oı~ 1. ~asooo 49 13 . 3e214 ! ! . 65<147 ! ı. 3('522 7. 311304 e. 000001) '.. 950!)00 t. 31 OOOü 3. OÇ4000 3. 5120~ıc !~ 90')0('0 50 13. :7~0!.1 i!J.1'.2'15 t Q. ~%!; ~ 7 .182571 '? . :ı<.1M~O : • !!SüO~O 1. 275i10'J 3. :380'!0 3. 6840N• (ı . 1:~1 1)0'1

sı 12.9156~ 10,31122 10.01&0° 6.ıs1se6 ı.ocoooo 2.11000~ 1.310000 3.ı~•qoc 3.b93coe 0.?5~00~

224

52 ıı.12392 ı:.12101: 9.24~851 s.9SE6('3 s.~·'~oco0 L7b5ocıo 1.33000(~ 3. i67')0J 3.:oMoo o.~2oooc·

53 11.12392 c..b304 t5 9.050obo 5.99093? e.000000 2.oaso00 1.490000 3,031000 3.36eooo c .8~sooo

54 ! 3. 84975 11. 2S2':ı5 11. 04 757 7. 536815 7. ')(• (•(:{·~) 1. 9800~0 L b300N' 2. 94b0'!(' 3. 27~ (100 !) • 79S00ü 55 13 .17331 11). 53219 10. <H6B9 6. 989289 s. !)ı~oooo ı. 975000 ı. 415000 2 .88400(' 3. 294000 (l.e6COO~

56 ı e. :3?22 1~1 . 21+231 :ı. ~62553 6. s7M 1b s. r>oı:·~·oo ~ . 97'' ::ıoo ı. 390000 2. enc:ıo 3. 31 ~eoo •} . '1/C!'-0(: 57 14 .62279 !r.Oil!26 11.3052E 8.019975 B.000000 1.925000 1.279000 3.0200(10 3.5E6000 c .e!50C0

- -· ss -- i!.94934 - if.ge~661 · 9.27~Mo 5.a1i9i7 9.·Jüfi"oöC! · L9oYıot• ;La2scoo - 2.919600 3.~40000 o.9HJO<Jo 59 1:?.. Slt966 !1.!19841 10.66!01 7.536815 7.0~WOOO !.81500(' 1.285000 2.751000 3.!'100(1(' ~ .~70000 tıo 12. 56142 1o.43559 9. BBB%3 b. ;coo(ı7 a. r~!YJ(•or: ı. e ı:ooo ı. 4C1COO(• :: . '768C'OO 3. 225o:rn 'ı . 920(ıon

b1 13 . 52756 1L30513 1O.40336 7. 085!!9!ı 8. !}ı)QOOO 2. 095000 t. 445000 3. 097000 3. 51900(' O. 9~000f' 62 l VJ4N:6 12. l 7?.57 1 L '56059 7. 760(t44 S.CHl0!~0·) t . '?O('ü(!() l. 'J30COC ~. 96700(1 3. 5713000 ü. SSSCı(JQ 63 12. 881 S9 1ı.88498 ı ı. 49841 7. 467792 7. (1Q ı)QQfJ 1. 92C·OOO t. 4300(l0 p. 956000 3. 32500(1 o. mıooo 64 11.92378 9.757~ ! 4 9.353685 6.354480 8.00~000 2.000000 t.500000 2.9780CO 3.333000 0 . 31~000

65 13.48994 11.29609 10.71981 7.N!1427 7.000000 t.920000 1.160000- 3.113')00 3.59200(• e .S8500C bb 1~.20~(!(• 11.6 9179 l !. 0?98(: ? • 279H.S 9 .ı:10'J(1() (1 ! . 80'><'00 t. E'?5000 : • S99(!0ti 3. ~84~~ryo !) • 975{1(1() 67 13.14117 10.91875 10.30677 7.214709 7.000000 1.785000 1.120000 2.962000 3.308000 C.8•0000 68 13. 97858 11.78838 11 .3b96B 7.40799! 8.0000CO ! .945000 t.415000 3.,48000 3. 3! 600~ ~.g20000

69 13. 20554 1O.84918 1Q .13950 7. 4724'18 7 .'!0000(· t. 96ıJ~OC !. 380000 3. 178000 3. 394(ı!)Q r). 92'.~MO

n ! 3.? ! ~ 12 t 2. i 4eb3 t ı. ~·)95!• 7. ı l 8022 7. ~ıOC!)Ü(! ~ • 8950'.Y' ı. 200000 3. 14400(! 3. 602!'00 0. '.l:(J'}i)O 71 !3.0!22t 10.82206 10.59055 6.570496 8.00%00 2.03ıJOOO !.2750(,ıC 3.208000 3.673000 O.BSf.\t'% 72 11 . 713829 1 'J. •)!•903 o:ı. 565957 6, 4 73!lOO B. r11J0000 1. 900000 1. 29000(1 ~. 7WWJ 3. 21 CıO(ıO ·:1 • ?6~000

73 13. 79530 1!.7B!l3e 1 !. ~40136 7 .182571 B. 0()0000 2. 12{Jı)00 L 1bOOO<J 3 .153QOO 3. '792fJfJfJ ~ . 9!'.f.ı')00

74 l 2. 33591 l (; . 6932;~ 1O.24:'.31 6. SOb t 29 8. 0 'JOiJNı 1. l.lOü'J')O t. ! 250CO 2. ?BOOOJ 3 .112000 ·~ . H t ')')(!('

1s 13. 52765 ı L 4ı:ı ıs2 H'. 91875 7-. 407991 ı. ooO(!OC ! . nseoc ı. 195000 2. 101000 3 .1B4COı) ~. e3o(ıo0

76 12 .(18343 1(1 .822% 10 . 3711~ 6.796007 B. '.JÜ(1r1c 11 1.9150(10 !.29(1000 2.7911(:('() 3.71(\(1')[) !} .BbC•)IJ('

77 13.65638 10.9i866 l0.l134f. 7.021427 E.MOCM t.75C0(ıt' l.2!)0000 ?.%3000 3.6900'Jf.l ~:'.99000f.l

78 ı2. 947BO ıo.1170s 9.662553 1 . osssa~ e.coc~oo 2.01sooo 1.250000 3.14t?oo 3.&soooo o .?9SO~c

7'1 13.72012 1!.46628 1(1.91875 6.731640 7.00!)000 2.2650f)() l.7i'.500(' 3.313000 3.78900(1 0.95f1r)0!) 80 12. 3b8{15 1(). 2'f23 l q. 727() ll 6. 3450.?b 7. 'J[1(1 Q(•l_ı ı. 933000 \. 354{!()(! 2. '?720(1'J 3. 4(ı'?(l(1 () o . 1l{ı()f)(J eı 12.33591 ıo.37122 9.984659 6.667192 ~ . 060000 ı.965000 Ls<10000 2.140000 3.212000 e.st~ooo 02 12. 92301 M. 24%6 q. ?3tı2b l ~. 2236t!2 1 O. 'J()!}(l·:ı 1. 933ı)(J(! L 354000 2. 972000 3. 21 ~(10(1 O. 910000 83 13.6BB70 11.75615 10.85429 6.924922 8 . 000~)00 1.800('!)0 1.420000 2.965000 3.401(t00 0.840000 !!4 12. 83495 t O. 73779 1O.33050 ~. 917994 ? . 000000 t. 93?'.)00 1. 354000 2. ?72000 3. 439(100 'J. 80b<JOO 85 13. 03399 1ı}.537B5 10.23656 6.324351 8.01)!}000 2.215000 l.6200CO 3.!3700C 3.381000 0.84500C 86 t3 .213B5 1 ı.S3576 ıı.04~39 b.709671 9.·~oüc~<ı<ı ı.900000 ı.190000 3.139000 3.6ıaw· c .9efı~· oc

01 12.78684 ıo.&ea01 ıo . C?lıb3 b.957%0 e.000000 2.oıeooo ı.4soooo 2 .777ı:'oo 3.ıısooo e. sı.oooe

SB 14.94481 12.3359l 11.75615 7.123288 8/lOo<JO(ı 2.145ü00 1.365000 3.212000 3.754000 0.935000 B9 12. 65801 1ıJ.50005 1O.24231 6. 377305 B .. OOOQO() 2. 005000 1. 420000 2. 798000 3. 369000 ü. 62500(! 90 12 .33511 l O. 33899 9. 952431 .; . 554UC 7. r)'JONJ() t. 070000 \.355000 2. 53300<ı ~. BS! •)('(ı ü. 745(100 91 13.53886 11.2536~ 10 .5!9!!:! 7. 175267 B . 0~'00 0!~ ~.945000 1.325000 2.837000 3.348000 C'.875000 92 t3. '14 151 11. 30~3'3 1\'. 7~6 75 7. ~37351 9. ,:~~}~~ooo 2 .1 40000 1. 395000 3. 11 ~OCO '3 . 5B20tü 1:1. 950~00 93 13. 4040S 11.12235 1Q.63B46 7. 4 70349 7. OOMOO L 835000 t. 28COOO E. 823000 3. 365000 C. 895000 ~4 14.~09BB l!.14b6ü 11.~4 172 7 . ~32bBO 7 . 0~0000 l .BSCOOO t.220QOC e.~95000 3.380000 o.essooo 95 .! 3. 26498 H' . 97335 1 O . 5~689 . 7, 18348.4 !:l . r)OQOOO l. S8Ct000 !. 585000 2. 99 MOO 3. 311 OOQ t\ 885000 n ı 3. 30789 1.rı. 9413q H· . 14 526 ~ . 7% ı s1 7 .'J'J~·o~e 2. 040000 ı. 31 OM() 3. 206000 3. 374ı)OO o .1'w::oo 1? u:.ansc \'! .52963 ıo .s:an 1.21ın14 '7.C1oooeo ?.. 3C~fJO~ ı . 3450c·o 2.1141000 ?..495000 e .e ısııoı:

78 !3.&886! ~ !.~7367 10 . S\~40 ~. 55b253 e.~00~00 1 .B!C~00 !.205000 2.?42De~ ].3850~9 ?.955000 q9 !'-ı.C839G. !2.<12238 !!. 5~563 ?.43e733 8.00f.1000 !.940(ı0(! 1.42000C 2.764000 3.420000 ('.910000

! 0(' ! 3' ~2019 ! ucıs ı 4 1(ı, 79812 ~ . ?21506 9' 01){'()()0 2.fJO~l'.)00 ! . 525000 2. 92/~!~)(J 3. 3970(IQ 1) .11 5(100 101 ıs.52465 13.4!!775 ı2 . 92ı:·1e a .375962 s.ooMoo 2 .3soı:ıoo ı. 76Sooc 3.244000 3.B4ırooc o.900000

225

-·--· ·-·---· =====~=====~~===~=~=~~========:======~=:===~======~~==~====:::::==============~==~=~~:==~========~=~=~==:==~

obs DTJ DTL Wl DTR 3UZ lW !X tm MU !~VA

====~============================~~==~=:==~=====~~~=====~======~==~=========~=~=~=============~==~====~:====

102 12.64771? l0.2C!96 9. 723~:·) ~ . 058663 9. ~!('!1 ~CP 1. 94(1 00~ 1 .390000 2.S95COO 3. 1! 3 j/)!)0 o.e3soca 103 1Z.lı6304 ti. b6723 1 !.1239° 7.429994 e.0')0000 2.13C~OC 1.730000 2.864000 3.250000 O. BSC(•O(•

104 15 .94146 !3 .b77b5 13. 301:'.)6 9. H!2954 3."(!(!<)00 1. 931Y·~·Q 1. !~50(') 3. 221 •)00 3. 3f)~Ci)(' 0,g5or:nc 105 13. 18829 11.S1019 !0.686bb 7.092184 e. OO')ON.ı 1. 76SOCO ! .290')C0 2.693000 3.1lıb000 0 .eıoooo

t06 \') . 80079 9.<no397 9.51281: 5.944543 g. 'ı01'(10(J 2. 400(·~ıo !.385000 2 .9050~ ') 3. 322000 ~1, 79'J'J~:ı:)

107 IC:.71992 10.%765 9.912441 6.758939 e. (lfJ~'OOO ı.eıs~· 1J1J ! .25000(1 2.795000 3.()89000 ~ ' 76~10()1!

- ıoa 13.677bS ! !.2691& 10.44472 7. 9{ı7Cb3 9.(100':100 1. 955000 1.300COC 2.987<")(1 3. 4~7000 <J. g1oo•:ı(I 109 13.1%50 11.1)1991 1o.621)1)2 b.814632 F ,')OQQOı~ ı. 701)000 1.260001) 2. b9bOOC 3. (18600(' ı:ı .S25~0C

1 HJ 12.139521 1e.3b!M ?.8!\')'B b.94•}1% ? • 'J~~·~v)~J 2. %5(J(ı(J !.WJO".l'j 3.287')1)0 3.e1;000 ~ı . 915iJO<J !11 13.09516 ıo.ı1023 1(1 .2941)!! 6.BBB5BS 0.01>0')00 2. !25rj(•~ 1. 447(101) 3.2890')0 3 . 92~')0(' ı.csooo:J

112 !2.'~0026 !O. YJ49B 10.!2521 ?.;1?695 ? . •)(!!~00'! 1. 96('Y!O ! . 3400•)1) 2.%9'3')') 3.~29COO ('. 9!~(J(!(ı

!13 14.24463 ! J .84891 11 . :ı3530 7.207652 B.00(100(! 2. 02('•)00 1. 5700(\') 3.ııeooo 3. 5'~·)(!0(' o. e6cooıJ

!l!ı 13.31237 10.78436 1 0 . 2055~ 7. ')3'S:;7!! ? . ')()~·(!{•" ı. ~50')(''! \ '3500'~<: 2.9241)()') 3.4?51)00 () • l38(ıf)()(ı

!I~ 13.15451) 10 . ~6298 10.26760 6.566296 8. \l!)(.'~I)(• ~ . ıj5(1Qrt') l. 410•)00 2.201000 3. 6440(10 f.•, 93(H)(J('

lll; ııı.21 og1ı !2.03151 11. 52f•23 ?.749544 7 • ~!(J~ı')!){' l. ':ıbS:11:0 1.47500~ :ı . 71':10M 3. •:•3800(' ., "': O,~ttf~ ., • Jv · • . , .

117 13.26361 10.82836 to. 47;9: 7.099123 e .oo ~ıoot• 1.850t'00 !.360(100 2. 9570((' 3 .3oı ooı! o .8!!0•)(1('

118 14.72669 !?..35928 11 .83887 ., • 965925 9. 1)(1 ~ı !)~ır· 1. ç50~·0~ 1. 411)000 2.973000 3.31.?8000 O.eb01WJ t 19 12.60953 l(l.99252 10/ı53B5 6.573600 B.O('OMC 1.875000 1.340Cf.IO 2.973000 3.2S7f.100 O. Bt)OOQ(ı

!20 13.25859 \0 .93603 1o'62'J9~ b.82UJ23 7. O~ıOCü!} 1.935000 !.385000 2.71300') 3. ~SFJOO o. eıcıooe 121 13 .3~176 \0.74784 10. 531; 19 7 ' 46834(l 7.(lOOOOC ı. 970000 1. 810~00 ?..7(15~00 3. l50~0ü 0.86000!.! 122 14.27841 1ı.b727') 11.5~l02 B.'.7~089 !! . <YIC10.o•:• 2. fJ8fJOOO ı. ~3500(1 3.105!)0() 3.~%00() (1 • 97~00('

123 12.29715 10.97243 10.5551? t. 913236 e.000000 ! . 84(1000 t.435000 e.ao6ooc 3.212000 (?. 8"~)00r'

1N !2.07926 9 .9236(16 9 .~oıı9(1ı; b.';739n "?.')(ı(•MO ~ . 0~·~·{·~10 \ • !.25('0(• e . 91200~ 3.1165000 ') . g1·wN•

==================================:==========:::=================~=~===========~=====================~======

3

7 B

10 1 l

4.14760~ S.~5t~5C b.~!7tt~ 5.110550 6.573600 5t475443 ~,B60465 b.Ee0e0t 7.1824EO ~.958~03 4 . 875~20 ~.09~2~0 b.152~2' ~.527ÇSü S.30~820 4.957570 6.37E74o 5.952760 6.e93t5o ~.1s620q 5.751900 7.~Dl430 b.02~5~~ 7,1~050~ ~.~e?S~0

4.950200 f.02580C S.?SOlSO ~.46~0~C ~.22~6t0 5.797550 7.!!ijl13 6.699\\! 7 .~6ç2C0 ~ .~!tS~~

4.83890C t .208400 6.299700 7.03010) 6.75&200

226

-···-·· ----·· -·--·- ·-· ----

7.312600 10.36255 12.32550 17.30350 2.5~:b63 B.673500 10 .86470 12.59940 17.1~937 2.61748P 10.,)3~4 10.31690 ı~ . 43727 16.~8180 2 . 29250~ 1~~.10231 1e.3'7 ı 6B 12. 05590 2c1.16017 2. 4B336') ~.3ı~~co !~.~3?11 12 . ?646~ ı1.b2ry90 E.E&~ee~

9. 4~955('

1 o. ü'ı30(! \ \. 33'1~5 \C .51776

l!.86900 16.61&60 :3.~El!O :~.J386?

!?.599~0 17.71?.20

2.40\19:) c. 721'.(!8'' ? . 0303(! °?

~.73847~ 6.~~sB00 s,q4320'. ~ . ~s31~~ s.1~~,0l a.1?=too ?,g330!~

b.492300 9.0344rO 6.235?90 B.56394C t.55534~ 9.130010 1!.b8t'0

i ~ C' '""C. i i t . . ••. 1 ....

13. 9776(! ı~ . 19!~: ~. ~1:&11

!9. 0Fl70 ~.~859Lr

12 s.so?b,2 6 .1~2778 ~.~9,~&s 1 .~1210~ ~ - ~?'.'s~ s . 1~~soo ~o.~3e~= 12.6?01 1 !7 .~557' ~ ~?~7ı~ 13 ~.4SE300 8.490900 7.~30!00 2.892~2~ t . ~27q5~ 9.6595\0 12.68157 14.~b23~ l ~.6E950 3 .2~7b?~

17 18 ıo . ,.

t'.3

25

5.5391~! ~.~H0EE7 5.700;~4 7. ~14?~? ~. ~9762~ ~.~?220~ 1~.24~3! !?.~2550 i, 0~1730 6.680421 6.235060 7.311304 t.197°00 8.9!0eet 10.39177 14 .E~OBI k .~12011 5.;24822 6.~3,4S~ b . 33l~S~ ~ -•6057! 9.3! ~~0~ '.O . il~~! !~.32~~0 5.346619 6 ,7316~0 t.!19657 7.150342 6.151794 9.!30000 11.59~10 lE.~~81~

S.28,~E~ ~.~48131 ~.~2~52e 7 . 2~34?~ ,, !92~57 11 . ~~815 11.061h7 ! S ,q2~~2

5.217795 b.924831 t.~~~~~2 7 !5~34( t . 2' ~?.52 9.~~~200 11.~7980 ~2.78200

5. \'32!5 7.08~BB4 S.'.196~? 7.56;94• ~.~·~~~2 1.03870~ !P.b2~B7 !2.~820~

5.1 85566 E.6t7182 &.699411 7.1181 13 6.602725 9.860\00 11.04?57 13.05590 5. 70095~ 7.214i09 b. 924~2! 1.b334H' ~. 9926'"2 9. iı0~7!ı(t ! l.B5c?5 13. :::ıw5 5.024513 t.539358 6.441762 6.957%(' !:.667102 9.312~00 liU93~ı: 12.87331.ı

5.3788U3 7.2l'.+7(ı~ b.3713ü5 7.375762 b.(122170 9.~(·2!1(ıı) 1(1 .922('~ 12 .Clf.WJ 4. 412529 ~ . 63t4~7 6.1840~~ 6.2494B1 t.24840! B.764800 10.32302 !1.4125Q

17 . BB8E:8 3. ! 5!ıbB? l~ . ;23t\ 2.~157&~

17 .71476 2.963223

!'7. 7!1ı7' 1~. ··0111;3

18. ~~993

13.9~W·

17.r'WJ: \';' .' ~ 723 E.et.()q!

3.~27590

2.769951

~b 5.'t432 !S ~.11~~01 6.!!9S3l 7.31 1?95 6 .~1~2s2 9.2~1300 !0.596~'t 12.1e2oq ıı.~ ~~- ~ ~.~021~0

27 ı..8901!9 6.2484Si 6.18~02? 7.279166 4.M!60S6 9.IC72bl tn.1ı.01ı. 12 . 8l~41)0 t7.2~;9? : ~ç~ı9!y: 28 '-ı.719093 ~ .31~847 b.l~'.'114 b.796<J(ı7 6.037428 9. 092~80 10.lWtl? 1?..1' 3%fJ 16. 740~·ı ? .3h~5~ ~

29 6.119657 7.826693 6.763778 8.470905 6.763770 9.927049 11.85275 13.97894 19.13191 ?.&!§l'f 30 5.92977Q 7.1503\2 b.3Wl76 8.1497~9 6.'312B't7 9. tW-79 10.91!3t~ \3.<."75'J'1 18.1fJt23 3.'S\''759 31 5.&04268 7.053656 6.602725 7.504586 6.022970 9.134565 l!.176~~ !3.2~954 IE.3~!l1 r.895715 32 4.476987 5.958603 b.248481 6.055199 6.7(4g31 9. 1~?709 10.14571 12.~6154 17 .42~89 2.157967 33 4.99~284 b . 5otı29 b.538358 1.005994 b.?b3110 9 , 32sı21 10.15110 12.ba614 ı7.4e92b e.B6654b 34 5.443215 7.1.40219 7.~95884 7.90771>.b 6 . 7%Qı)7 t0.~6029 11.69170 13.75307 19 .38956 3.341??06 35 5.121200 6.15t794 5.668725 6.699411 6.151794 8.876186 9.823606 11.96304 16.90949 2.5123~2

36 5.958603 7.150342 6.50&129 7.63341(1 b.3772ü5 9.434029 11.62733 13.28324 18.58439 ~ . 5t22!t

37 5. 153337 6.763778 6.570587 7.150342 6.763778 9.696973 11.07980 13 .15633 18.19782 2.67335~ 38 5.i328% 7.030100 s . ~7WJ'1 7.{\07275 5.824°40 g,74q14 9.9170% 12.32733 1B. 7Hı50 2.490bb' 39 4.670W? 5.829779 6.11965? 6.280710 L'73QOO .8.77li27B 10.27454 12.11460 16.87726 2 . 002~00

40 5.668725 ?.085894 ~.345~7b 7.569041>. 6 . 6994~1 9.l>.91548 10.983!2 13.25220 17.55370 ~ . 998775

41 5.024513 6.312847 6.216252 6.892602 b.763778 9.340530 10.53219 12.81907 17.48924 2.54444r. 42 4.102499 6.055199 s .029779 6.020236 6.055199 e . s:5ıso 9.855935 11.00410 tb.23314 2.002100 43 5.958603 7.407991 6.860465 8.019975 6.667182 9. 440420 11.85275 13.74978 18.71321 2.995462 44 5.475443 6.992602 6.731640 7.536815 b.377305 8.398687 11 .36959 12.?0005 16. 23314 2.098775 45 b.151794 7.504586 b.119657 7.891059 6.248481 9.093480 11 .43405 13.48958 17.81135 2. 576669 46 4.927917 6.216252 6.345076 b.BbQ465 6 . ~671B2 B.599730 10!56441 12.3601~ 17.13500 2 . 6411~6 47 4.702498 5.990832 6.602725 6.570587 7.279166 9.565957 10.53219 12 . 75~61 17 .52147 2.673355 48 3.314390 6.924831 b.345076 7.375762 6.473900 9.q69362 10.82206 12.95121 17.90795 2.999775 49 4.lı7b9f.7 S.539901 5.99C)832 5.894145 "6,570587 8.664096 9.888%3 11.62733 17.19937 1.99691!· 50 5.024513 6,(48481 6.055119 6.570587 6.506129 9.035961 . 9.984659 12.34650 t7 . t6723 2.673355 s1 :.191sso 1.00s0s4 6.79e001 7.440219 6.570587 9.460723 11 . 3~522 13.15998 11.&5111 2.098775

==================~:====~~======~=~================:===~=~~=:==========================~=====~==============

227

- - -· ... ·-- --.- --· -- ·- ---

~==========:===========~=======::::::::::::::=====~=========:=====:::::::::::::~:::=======~:=:==========~===

obs DH'.K DIKL DIKM !HKN DIKP !!IKR IHK3 DIKT ~NJ

s2 4.927917 s.1a 11~ı23 s.7~3092 6.c611a2 s.990032 B.4ss2n 1.1s2431 1ı.11oı..o ıs.9!1iJ3 2.480013 53 5.411077 6.634953 5.765321 7.214709 5.635949 7.759674 10.27454 11 .82061 16.26537 2.67326!; 54 5.282162 b.409534 b.31~847 7.214709 7.053656 9.56641'• 10.72547 13.05864 18.26228 2.802180 '55 5.604260 7 .246937 b .216252 7. 762235 b .5iı)587 1L 003093 lQ. 78983 13. 12164 17. 77912 3 .156!124 56 4.0 9E2B4 b.CB7428 5.700954 6.667192 5.862008 B.396861 9.759239 11.64532 16.12973 2. 576669 57 5,4751,43 f;.9570!ı0 6.634953 7.730097 6.924831 9.5335~6 11.01534 13.33254 19.03532 3.317568 58 5.378848 6.634953 6. !19657 7. 132490 6.377305 B.9217~4 10.59664 12.46473 16.45856 2.673264 59 5.92637~ 6.960465 6.312847 7.b9786B 6.441763 9.276080 10.92206 12.91566 18.35888 3.188653 60 5.217795 6.119657 5.?97550 ~.667102 t.441763 q,889607 9.759239 12.30368 16.55525 2.673355 61 b.667102 7.601213 6.473900 a.5~3043 6.60212s 9.721011 11 .a2os2 13,91412 18.90640 3.124195 62 4.766864 b.087429 6.:16252 6.699411 .C,,124931 8.825150 !0,49996 12.36814 !B .26000 2.tıBOC73

63 5.153337 6.345076 6.377305 6.73!640 6.506129 8.906202 10.76226 12.30368 18.23005 2.383478 64 4. 975850 6.1!9657 4. 97585~ 6 .523305 S. 843200 B.125700 9. 522590 11. 48554 15. 87707 2. 57(1095 65 S.292022 6.901732 6.514072 7.478018 6.602725 9.551350 11 .17640 12.75461 18.19782 2.?70133 66 5.829779 7.343533 6.992602 7.955517 6.73\;40 9.598186 11.75615 13.62424 19.0353: 3. 12~!95 67 5.185566 6.345076 5.926374 6.957060 6.280710 8.760692 10.04912 12.33591 17.26383 2.834409 69 4.831322 6.377305 ;.570587 6.796007 6.441763 9. 147256 10.75770 12.52910 18.16569 2.6C889? 69 S.3!4390 6.446876 5.700954 7.156550 6.299243 8.599730 °.823606 12.27145 17.29605 3.066037 ?O 5.346619 6.763778 6.79bC07 7.697868 7. ~95894 9.598196 tt.78838 13.49542 18 .906uO. 2. 705584 71 5.121200 6.506129 6.441763 6.731640 6.634952 8.857378 10.75770 12.56133 17.3201q 2.415707 72 5.153337 6.119657 5.346619 6.602725 6. !51794 9.696325 9.694782 !2.07826 16.'.6868 2.~22333

73 5.475443 6.634953 6.602725 7.182480 7.279166 9.308309 11.24076 13.39873 10.42334 2.54~440

74 4.573582 5.636497 5.8620(18 1,.097428 6.441763 8.341990 9.823lı06 11.82(1~2 16.329'.'3 2.'1'?3600 75 5.121200 6.280710 6.119657 6.763778 6 . 6~9411 9.437133 10.27454 12.65801 17.68253 2.600897 76 4.927917 6.409534 6.15\?94 6.8604!>5 6.60~725 9.34(1539 ', (ı .!13559 12.65801 l/.23l60 2.'5123(!2 77 5.926374 7.440219 6.634953 8.245395 6.763778 10.0812: 11.33745 l?ı.81752 18.35888 3.542897 10 5.958603 7.311395 s.Bc9779 7.326693 s.929779 8.535272 10.4033& 12.46473 17.48924 3.~e~:4B

79 s.2soo24 6.828236 6.989201 7.375762 7.536815 10.11349 ıı.56287 13.75307 ıB.29451 2.e02ıro

80 4.541445 5.958603 6.02E970 6.473900 6.34507~ 9.08279B 9.855835 11,98157 t6.20091 2.61t~35

81 5.217795 b.345076 5.668725 b.731640 6.248481 0.760692 10.04912 12.30368 16.71630 2.351249 82 5.443215 7.15C342 6.6994tt 7.665&39 6 . 'ı(!9534 9.434577 H.17640 13.108% 17.40000 3.19%53 03 5.475443 6.538358 6.796007 7.440219 6.602725 9.340538 11 .36959 12.91566 18.29451 2.834409 84 4.1457Cl 6. 1913357 5.91b24(\ 6.605646 6.4~8519 !L9B4S33 lQ.01817 12 . e~Clll> 16.rnılS 2.504lı50

85 5.515433 7.128704 6.759852 7.429994 6.516994 9.497939 11 .34220 13;ô3673 17,66655 2.797432 Bb ıı.ıtll7395 S.b742ll5 lı.%1•523 b.i!ı3fı&3 ô.S7Q32S tı.<~S013q 1'1.30138 12.05992 17.21MS 2.1&7%2 87 5.088971 6.538358 5.862008 6.892602 b.216252 8.760692 10.21017 12.30368 17.16723 2.512~11

88 b.248481 !.794464 7.021427 8.37421~ 7.31ı3q5 10.53219 12.20708 \4.55033 20.~3037 3.188653 89 5.314390 6.184023 6.312047 6.441763 6.860647 9.372675 10.30677 12.65801 16.68407 2.415707 90 4.509216 5.733092 5.765321 b.119657 5.765321 B.181027 9.517477 11 .30522 lb.07209 2.303q/8 91 5.448784 6.823762 6.38278~ 7.458297 6.060282 9.345468 10.90213 12.97373 18.07740 2.919774 92 5.188579 ~ .768069 b.714202 7.37064° b.829240 9.968134 10.04005 13.25767 19.07740 3.23h759

_ _ 93 ··- 5.040010. &.527.950 _5 ,eaaeso 1.ou114o._ ~.317%0 _9,565957 10.1n1s 12.91995-. t.7.b5o3o 2. 766390 94 5.305443 7.135095 6.[W-!761 7.639904 ô.804589 9.410508 11.44902 13.'13254 19.08170 2.968163 95 5.114~26 6.46q953 6.194705 b.911410 t.620163 9.532633 10.25482 12.77926 17.43830 2.739087 96 5.~202ıs 7.04uiQe 6.64116~ 7.B40B44 ~.eoıeso 9.477853 11 .23994 t3.2531~ 17.90610 3.162632 97 5.187666 6.817371 5.847765 o.818284 5.818549 9.182041 10.09961 10.05030 17.34700 2.349149 99 5.Ç472B2 7,\Q7179 7.020970 7.855452 7.241003 9.871356 12.11460 14.09033 19.67085 2.67326& 99 S.777%4 7.!0lı96b 6.700507 i.621"24 6.943365 9.24503E 11.69462 13.33619 19.12735 2.578312

100 4,075050 S.244007 6.6u2988 7.060229 6.~0~2A1 9.123609 11.12764 12.~QB53 17.94915 2.&31266 101 5.203187 6.689551 7.129617 7.2Sb524 6.842022 ~.447724 1:.80144 12.98012 20.17730 2.6ry3B76

228

-·========================================================================================================== ~bs IHKK DIKL DIKM DlKtl ımo DIKP illKR DH.S rıııcr DUJ

_;::::::============================================::::;;:;:::::::::::::::======================~==~===~==

102 5. 139277 6.688638 6.559905 7.167050 6.470431 1. 185693 10.33193 12.44328 !1;.09050 2.924339 103 5.013283 lı.273223 6.225747 6.8lt456 b. Ht.157 9.315339 I0.5i046 12.4843t 17.94045 2.539052 !{\4 S.131973 b. 499647 b.b1ssqs t.B7123B b.7215(16 9.431290 1Cı. 19435 12.74274 20 .17730 ~ .53~401

105 5.083584 5.791159 6.114361 b.b14b85 7.073011 9.324469 rn .20917 12.53549 17.30135 2.51)1620 106 4.682777 5.688903 4.855334 6.186488 5. i7305S 7.04B3b0 a.754757 10.53602 14.t.9930 2.287978 107 5.731814 7.644549 6.037669 7.799759 5.567474 6.597721 lC.95326 12.85869 17.71220 2.80747~

108 S.B<JS'Jb7 7.356041 5.98154b B. 180480 5.B4\l461 S.705455 10.81814 12.796b1 18.62520 'J.232933 109 5.041427 b.920540 6.431172 7.320434 b.772634 ~.5791% 11. 12582 13.03034 17.94045 2,5?!.!fBb 110 5.315406 b.894063 !ı. o9n53 7.444602 5.870590 B.743801 10.41550 12.36202 17.25570 3.0B4lg 11 l 6.2M093 7.676504 6.239442 8.052660 6.624728 9.331773 1ı.45815 13.41471 18.3~674 ?.Bi;!OB~

112 s. ~31437 tı. ?oson s.54c475 7.Wı837 s.s4a3oı a. ·.132574 9.89~355 l!.7147J 17.21005 2.~65047

113 5.279879 6.776286 6.9&8929 7.3e9s22 6.914149 9. 937092 11.3175~ 13.32432 ıe.1ı2s20 3.0l924B 114 5.466131 7.064794 6.331655 7.643t.36 ~ . 443041 9.40207~ !0.61357 12.14360 17.il4915 3 .10"7852 115 ~.494434 7.294870 6.666726 7.490252 1ı.ııwn 9.363728 1ı.ı9155 1Z.B285b 17.75765 C'..Bllt'iOt 116 5.950021 7.415396 b.457f.49 7.92bf;6f; t..87032: 9 . 41~117 11 .l973b t3.4BB6: \9 .'14690 2.t.%til 117 4.277405 b.514986 6 .137551 b.Bb5395 6.425146 9. 120961 10.24423 12.85029 17 .34335 2.785654 118 4.915592 b.813719 6.816450 7.334!29 b.fı20lt3 8.'156530 11. 20708 12.89339 19.~7300 2.BB7d19 119 5. 067150 5.897980 6 .153620 6.436650 6.75t200 9.212170 l\.l.31690 12.59027 16.8905C 2. t54beo !EO 5.574778 7.277523 6.47'1083 7.593421 b. 44\215 9. !88432 ·. t .3933J 13 ::c \32 16.21435 2.637657 i21 5.711)032 7.603464 5.885198 7.817106 o.013931 S.690847 !ü.B829c 12.80b~S 18.35130 2.827561 122 S.5t9300 7.500295 6.!66402 7.618985 b. 309743 ~.443159 10.99891 13.24°46 19 .17300 2. 724392 123 5.161189 6.511516 b .180097 6.928757 6.748696 9.2642 11 1 0 .~707 1 12.97556 l?.~8395 L 73l9cl 124 t;..B634W c.200110 5.668725 f..699411 5. ~4320~J 8.1:73500 q . t.30324 ! 1. 77'!7() lb. \(:1;31 2.673355 ===========::~==:===============:~======:=:::;::::;;:::::~==:::::=========:::::=~=======~===:=====~::::;::=

- · - -----------

229

·----· ·--·- .._ --- --~·· - - ·- --- --- ·- - ·· - -·- ·- -···-- -=============:::=============================================================================================~

obs !1VB 11VC !1YA PEl fE2 PS PH SY YASI '~ATA

===========================================================================================~===============~

2 0.730000 0.7b0000 1.00(1000 0.000000 O. NJOOQO 103.0000 115.0000 9.000000 19.00000 1.090470 3 0.670000 o.nsooo 0.%()1)0') 0.000000 0.0001)00 127.0l'OO 104.0000 9.000000 21.00000 1.127281 4 O.!ı90000 0.73001JO 0.950000 '..! .00(1000 o.cooooo l 10. 00(10 66. 00000 9.000000 22. ')0000 1. 'J590BO

" ., 0.690000 0.730000 o. 950')1)(ı C.000000 (l .000000 ı ı 1 .rc•c10 114.000~ 9.000000 18.00000 1.132120 6 0.650000 0.860000 ! . 65(1000 0.000000 ':ı.ü':lCOM tOUı00C 111. ~0QI) 9. (t00001) 19.1)0000 L25081C 7 0.600000 0.710000 0.940000 0.000000 1.000000 141.0000 95.00000 9.000COO 29.00000 1.122990 B o. 710000 0 . 86~000 0.95(")00 0.000000 ') .000000 113.0000 99.00000 9. 00('.t)(ıQ 20.00000 1.223968 9 0.675000 0.775000 (1 .830000 0.000000 0.{100000 115.0000 100.000(1 9.000000 20.00000 l.095bOC

10 O.b10COO 0.750000 0.88000(\ 0.000000 ·) . fJO(l(!OO 129 .O(t0') 100. ')000 9. 'JOOOOO 19.00000 1. 077340 11 0.680000 C.820000 1.000000 IJ .(100000 1.%0000 125.0000 92. 00000 9.000000 24.000(!0 1 .141250 12 0.630000 O. b9QOOO t . 350')00 0.000000 0.!}00000 128.0000 88.0000(1 9.000000 24.0000(1 1. !)31 S90 13 0.600000 0.830000 1.300000 Q.000000 o.eooooo 125.0000 109.0000 9.000000 26 .0COCO t .186900 14 0.600000 C.765000 1.060000 0.000000 fJ . OOüt'OO 108.MOO 94.00000 '? .000000 21.00000 1.1<?! 739 15 0.630000 0.755000 0.80000(1 Q.000000 0.000000 125.0000 l1t .OOOC 9.000000 21.00000 1.187630 lb 0.635000 () . 72000() 0.870000 1 .OONJOO 0.00<1000 112.0000 107.COM ? . 'JOCO~O 22 .00000 1.134'+'?4 17 0.715000 o .02oı:oo 1.000000 0.000000 0.!)00000 115.0000 112.0000 9.0001)0(1 20.ocooc 1.223968 18 o. 72400'! 0.7790(10 0.943000 0.(tOOOOO O.t'OOMO 120.0000 113.0000 9.000000 19.00000 1.125729 19 0.740000 0.!135000 1 .025000 0.0001)00 C.0•)0000 104.0000 113.0001) b.000000 21.00000 l . ı:72!H 20 0.6701)00 0.?80000 !) .815000 O·.COOOOO {l ,!}('0000 104 .0000 lQB.0000 5.000000 24. 0000~ 1.t2?2!11 21 ~ . 715000 0. 850000 0.915000 0.000000 Q.COOOOO 121. 000~ 108.0000 6.000000 22 .00000 1.191739 22 0.57500') !) .755000 0 .'?3(ıl)CO u.000000 0.000000 l 17 .0000 117 ,{100(• 5. (10(1'.)Q!) 21 .00000 1.127281 23 0.670000 ı).76000~ o .0scoo~ 0.(1001)00 0.!)00000 109.0000 107.0000 6.000000 19.00000 t.127281 24 !).650000 0.75(000 ı. 0000(1() •:ı . 'JOOOOC O. OfJOOOO !24.000': 109.0000 6 .. ~00000 21. 0CMO 1.19~739

25 O. 7COOOO 0.820000 0.8001)0(1 !.1.00'J(IOO Q,ı)OOOOO 1t2.000Q 102 .0000 5.000<JOO 21.00000 1.223%1r 26 0.570000 0.775000 0.910000 0.000('1}0 0.000000 120.0000 99 .00000 5.0C(IQl)lj ~3. 00000 1. 095052' 27 0.750000 C.795000 0.8351)0(1 Q.000000 O. :~N.lCOO 11ı.0000 107.0000 s.000000 18.00000 t.191739 28 0.724000 0.779000 o. 9430(1'1 0.')00000 {! • fJ0•)0f}{! 11o.000(~ ı 11.0000 9.000000 18 .00000 1.127291 29 0.755000 0.860000 0.920000 ~.000000 1.000000 113. 0000 8(1 .00000 b.000000 19.00000 1.159510 30 0.900000 0.815000 1. lOı)vOO 0.000000 O.OOtOl'O l!J4.0000 83.00000 s .000000 21 . 00000 1. 288334 31 0.700000 0.815000 0.930000 0.000000 0.000000 108.0000 104.0000 b.000000 21 .oocoo 1.191739 32 0.670000 o.765000 0.860000 ü.000000 0.000000 114.0000 97 .00000 5.000000 23.00000 1.tŞ9510

33 0.705000 0.740000 1.030000 0.000000 0.000000 96.00000 87.00000 9.00000ü 20.00000 1.159510 34 0.670000 0.795000 0. 980000 o.oocooo ı . ooooco 92.00000 103.0000 9.000000 22 .00000 1.223968 35 0.&6~000 0.770000 0.950000 0.000000 0.000000 92 .00000 84 .00000 9.000000 21.00000 1.159510 3b 0.755000 0.810000 0.935000 0.000000 0.000000 120.00.(10 105.000(1 5.000000 20.00000 1.127281 37 o .&80000 0.765000 Q.93SOCO 0.0001)00 O.OCQOOO 105.0000 97.0000(1 6.eooooo \!! .00000 ı.2c3%l.l

- ·- 38 . 0.?24000 (1.779000 o.q~~ooo . · ~.1Jo~1ooü 0.000000 1!5,00()0 100,QOOO 9.(100000 24..00000 1.12(1251 39 0.690000 0.955000 0.8600CO (.\ .000000 0.000000 127.0000 103.0000 b.000000 25.00000 ı. 159510 'tO o.noooo 0.780000 0.885000 0.000000 0.0{10000 122.0000 99. 00000 6.000000 29.00('00 ı. t'j9:ıo

41 0.7450C)0 0.775000 0.920000 c.000000 0.000000 103.000~ ee. 00000 6.000000 18.00000 !.223969 42 0.650000 0.78()000 0.9290CO 0.000000 O.QOQOOO 113.00CO 95.00000 5.0()()000 19 .00000 \.15'?51\l ~3 0.650000 0.000000 0.95000(1 0.000000 c.~00000 115.0000 71. 00000 5.000000 19 . OOı)QQ 1.223969 44 0.725000 0.81 0000 1.060000 0.000000 0,(ı~QOO<J 115.0000 96.00000 9.000000 20.00000 1. 159510 45 0.635000 0.765000 1.050000 0.000000 1.000000 113.0000 78.00000 5.000000 23.00000 1.159510 46 0.700000 0.815000 0.885000 0.000000 O.Q~ıQOOO 120.0000. 94.00000 5.000C'OO 19.000(.10 L 1'?2195 47 0.675000 0.860000 0.920000 0.000000 Ô.OüOOOO 105.0000 96 .00000 5.000000 20.00000 1.223968 48 0.615000 0.845000 1 .025000 0.000000 ') .000000 1 co . (1000 93.00000 9.000000 19 . oOı)OO '. . 25'ı!OS

49 0.715000 o.noooo 0.950000 O.OOCQQO O.M'.J(IOO 9'? .00000 75.00000 6 .000(10(~ 20 .00QOQ 1.111739 50 0.730000 o.795000 o.0sr.ooo 1.000000 1. WJOOO 104.0000 99.00000 6.00')000 19.00000 Lt:0!739 s1 0.745000 C.835000 1.140000 0.000000 0.000000 94.00COC 89.00000 5 . 000(ıOQ 19.00000 1.127281

======~============~==============~==============================~========~========~==~========~============

230

=============:~=~================================:====================~=====~==============~================

52 O. 720l'OC (J. 775000 \. OWJfJO O. OOQOO'J L 000%0 119. ~Ol'O 11fı.0000 !ı. 000000 1 B. (10000 L 223%9 53 Q .690000 o. 760000 0.895000 o. 000000 0. ooooco 11(!. 0000 94 .00000 6.000000 ıe .00000 !.127281 54 o. 6 '15(10(• o. 750000 o. eııs~ı(){l o. ()00000 o. N)ON.10 127 . ooco Hı3. ')(\fJO !ı. •}('{l{\00 t 1L 00000 i. 15951(~ 55 0.660000 O. 765000 O. 895000 0.000000 O. 000000 14L 0000 114.0000 9 .000000 18. OOCOO 1.12729! 56 o .620000 o. 770000 o .845000 o.OOOOM o .ooocoo 112.0000 63.00000 9 .000000 ta .OOO!J!} l /!91/342 57 0.665000 0.750000 0.845000 0.000000 0.00000(1 103.0000 106.0000 5.000000 19.00000 !.1595!(' se o.nsooo o.aıc1000 o.atıoooo o.ooocoo o.ooeı:ıQrı t2s.rıooo 9ı.oooo(· s.oooüoo ıe.oooorı t.!c7Eel 59 0.655000 0.750000 1.080000 0.000000 0.000000 113.0000 112.0000 9.000000 19.00000 1.19347~ 60 0.720000 0.790000 0.85ü'J00 0.000000 0.000000 123.0000 96.00000 9.000000 1!l.rJ0(11)1) 1.256!':15 61 c.aısoeo o.1eoooo o.YSO!Jo~ 0.000000 {'.Oot'ooo 12: •• 0000 102.0000 9.000000 la. 00000 ı.223968 62 r.ı . 110000 0.010000 o.96soo(' 0.000000 o .·:ıooooo 133.oooo 109.00(IC 6.000000 ıe.oocoo 1.223%8 63 o.11oocc o.730000 ı.1ısooo 0.000000 0.00001)0 120.0000 106.0000 9.000000 lB.00000 ı.1qını1

b4 o. 695000 ('. ~gor!OO ı. 09(!0')0 o. 'J00(l(l(ı !~ .1)('00';0 ı 36. {!000 99. 00000 b. (ıQl)OO(ı 23. ')0000 !. 223%8 65 Q. 790(100 !) • 92000(1 o' 965000 o. 000001) ı. 000000 78. 00000 1oe.0000 9. 00~000 i' ! . 00000 1.159511) b6 o. 665000 o. ı:ıoc1 000 o. ?65'}0(1 o. ooococı o. cr~oOO(I ı 13. ~ooo ae.ı:ıoocıo 9 .tJOOQOO 19 . 110000 ı. 095052 67 D.680000 0.745000 1.060000 0.000000 0.000000 130.QOOO 104.0000 9.000000 22.00060 1.1595!0 ~8 ~ı . 6250WJ O. ~9COOO 1. O 1 OC1!)(1 O. tıOOOOO (ı, ')0()0('1) 135. üOOO 112. 0000 9. 000000 19. 'JOON• ı. ! 91739 69 o. 1osooo o .aıcooo o .e6oooıJ 0.000000 ı. ooı)ooc 121 .oooo 101 .oooo 9 .000000 ıe .ooocır: 1. 19173? 10 0.150000 o. 76eooo o. 9SO(tOO o .ocoocıo o. oooüoo 94 .00000 ı 10.0000 q. ooc1coo 10. 00000 ı . 22396B 71 O. 640000 O. 750000 O .SbOOOQ O. 000000 O. 000000 104.0000 89 .00000 5. 000000 2C .0000(! L 19172.? 72 o. b45oc·o o. ımooo o. 10oı;c•(1 o .000000 o, ~ooeoo ıos. cıı)oo 100.0000 6. •)oooorı rn.00000· ı. ı2ne1 73 o. &30000 o. eooooo o. 77000(! o. O~OQOO (l, ')l)!)t'QO 103. Of.100 98. QOf)t!O 9. 000000 19. 00000 1. 191739 74 ~ı. s1soo0 o. 12sooo o. aa5tıc:o o. 00~<1oc (l. oooorc• 11 b. ~·ooo 0s. 00000 s . '>OOO(ıO 19. oOC')O ı .. 32os&2 75 ~. 605000 Q .. 7 ı 50fJQ 1, O~t:'ono <). 000!)00 Q. f)t)Q(\OQ 11 j. (\Q0(' 117. OOQt} 6. OQ(,QOQ ı 8. 00000 1 . iç 173<? 76 o. 6400CO o. 765000 o. 9i:'.SOOQ o. OO'JOOC o. 00('{100 136 .'~001) 119 JJO(Jf; 9. ·~COO()O 1B. oooeo L 15~5 ! o 77 0.650000 0.9\5000 0.943000 0.000000 1.000000 120.0000 105.0000 Ç,QQOOOO 18.00COO ~.!59510 78 O. 770000 O. 845000 1. 020000 O. 000000 O. OOOQO<J 123. 0000 108. 0000 S. 000!)00 19, 00000 L159510 7'1 o. 795000 o. B { 5000 1. 075000 o. 000000 t). 000000 ı 04. 0000 tl ı. (Jı)OO 9. 000000 c6. 00000 ı. cc3%B 90 0.724000 0.779000 0.9420(10 0.000000 O.OCOOOO 136,0000 103.0000 9.000000 18.000üO 1.15951(' B 1 O. 645001) O. 6 70000 O. 875000 O. 000000 C. 000000 11O,0000 82, 0(1000 5. 000000 cO. 00000 L191739 Sc O. 72400(1 O. 779000 O. 943000 O. 000000 O. 000000 Ü O. 'JOOO 105. 0000 9. 00000(' 26. 00000 l. 82(1522 83 o. 720000 o. 785000 ı. 03500<! o .000000 o .00000(1 127 .0000 103. 0000 6. 000000 18. 00000 1.191739 04 o.6ı9ooe 0.1119000 o.910000 0.000000 ~.oo~ooo ııo. oooo 96.ooooo 9.000000 21.00000 1.122990 85 0.620000 C.765000 0.900000 0.000000 0.000000 115.0000 100.0000 5.000000 19.00000 1.223420 06 0.760000 0.750000 0.900000 0.000000 0.000000 112.0000 103.0000 6.000000 20.00000 1.157684 87 ü.600000 0.775000 0.97000(! 0.000000 0.000000 120.0000 115.0000 6.000000 18.00000 1.191739 aa 0.125000 o.ssoooo 0:91ryooo 0.000000 ~.000000 110.0000 106.0000 6.000000 21 .00000 ! . 159510 89 0.655000 0.800000 0.800000 0.000000 0.000000 120.0000 88.00000. 9.000000 18.00000 t .095052 90 O.SbSOOO 0.590000 0.730000 0.000000 0.000000 135,0000 99.00000 , 5.000000 10.00000 1.191739 91 0.720000 0.790000 0.845000 0.000000 1.000000 97.00000 95.00000 9.000000 19.00000 1.165901

C?2 0.775000 0.930000 0. 113SC(l(ı 0.00(1000 C.000000 toB . üOOO 108.0000 9.0000fJO 19.0C000 1.18507~ 93 o.6soooo 0.120000 o.e15oco 0.000000 o.cooooo 111 .0000 101.0000 s.000000 22.ooooc ı.o95os2

94 0.6500CO 0.780000 0.675000 0.000000 <J,000000 tıS.·)000 103.0000 9. 000000 30.0COOO 1.13851! 95 0.600000 o.755000 o . 01scıoo 0.000000 ı.000000 lOB . ooocı 1os.oooo 5.000000 ıa . oooı)O ı.1as9g7

96 0.7000CO 0.770000 l.MSOOO 0.00000(1 o.(ıoocıco 102.0000 120.0000 b.000000 18.00000 1.t3b685 97 O. 645000 O. g 10000 O. 085000 O. 000000 O. 000000 115. 0000 100. 0000 9. 000000 Z4. 00!)00 1. 1741 te 98 o.ô00000 0.01~000 o.ss5000 0.000000 0.000000 ı22.oooo 110.0000 ô.000000 !9.ooooo t.2~1ıse 9C? 0.745000 0.755<J00 0.945'J00 0.000000 0.0000!)0 12!ı.OOOO 120.0000 9.00000t' 19.00000 t.2!429!}

ıoo e.~b5Nıo o.79:5000 Lü39N>O 0.000000 tı . ONl')Ot· ııu:Of>O 100.0000 9.000000 18/ıoeoo ı.1~12~~

101 0.80QCOC ~.835000 !.140000 0.000000 0.000000 112.0000 104.0000 9.000000 21.00000 1.117512

231.

-·- -··--··-·-·· - - - ··---- ------==========:======================:=====:==============~~======~===========================================~=

':ıbS NVB MVC MYA ?El ?E2 PS PN SY YASI YATA ==================~===============~==~====~============~=~====~======:==============~=~=============~~====::

102 o.~9sooo 0.775000 0.66500(} o.oocooo 0.1)00000 120.0000 103.0000 S.01)0000 lB.00000 1.196030 103 0.680000 0.770000 0.980000 0.000000 (1.000000 120.('000 102.MOO 6.000000 21 .00000 1.09191\.E 10~ 0.750ü00 ü.B<ı5000 0.75Mt'O 0.000000 0.00(1000 127. C'OOO 1 {\&. ()('!)~ S.')00'.lQO 24.':\0000 ı.~90552

105 0.620000 0.'750000 0.94001)0 0.000000 0.000000 105.0000 io4 .oooo 9.000000 19.00000 ! .270896 !Ob 0.64000() 0.735000 o.q?SfJOO 0.000000 o. 000WJ ı 15. •)()00 100.0ü'.lO 9.00000(1 23.00()00 1.010691 107 C.645000 (l, '.110000 0.87500'} 0.000000 0 . 00~000 94 .00000 ! 1: .0000 9.000000 24 .00000 1.110208 108 0.670000 0.760000 1 • 01tOC1(ıO 0.000000 o. ')(10000 124.0000 113.0000 5,ı)OOOCO 22. ')0000 !.~osaı~

10? O.MOOOO o. 71ı50i)Q 0.83')0(H) 0.00000!) 0.(10000() 117 .')000 80.00000 9.000000 2s.oo~ıoo ı. 1!!(~335

110 O. ?SOCıOO (i,050000 1 . %50•:ıcı 0.000000 O.OO ıYJl'~ 101. ~!000 106.0000 6.00('()00 ~1 ~ CC0fJ!) !.!43999 111 0.835000 0.880000 ! . 0500(10 0.000000 0.001)000 118.0000 103.0000 6.000000 24.00000 1.175944 112 o. 70000(1 0.745000 0.9700()0 o. r~ooooo. •). ~·(10(•0() ı<.2.ryoco 92.00000 6.00001_11) 21. ı)QOO'J t f>Qo~ı:;~

1 • . J ' ıı:~~

113 0.64500(' o. 7750!)0 1.070COQ 0.000000 (1.000000 l 1 ~.ı:ıo~o 11B .0000 6.000000 20.1)0000 t.~252~9 114 0.645{H)f) f) , 780000 ü.13COC(I o.ooooco ').00!}(10(1 123. '}1}00 107.000() 5. ')00(1~.'J 21. 00000 !. 1503!!C 115 Q.690000 (1, 790000 1.115001) 0.000000 0.NOOOO ııs. 0000 100 .000!) 6.000000 23.00000 l , lb!.98E 116 0.63000') 0.735000 0.9WJOO 0.000000 O. O<JOOOO 129. 0100 119.0000 6.00üiJOO 20. c~OüCO 1. \93291 117 0.710000 o. 770000 ı. 16500(• O. O!JOOOO 0. 000000 133.000Q 100.0000 b.000000 21. 00000 1.14125t} 118 o.~60000 0.750000 0.910000 ı . 000000 o.oocooo 108.0000 82.00000 6.000000 22.ı:ıoooo 1.207899 119 t' .~20000 0.730000 0.910000 1:.000000 0.000000 113 .0000 75.00000 9.000000 25.00000 1.191739 120 o. ~050')0 C.745000 1.025C0{' 0.000000 cı. (!OOC-00 120/JOOO 100.0000 5.000000 24.00000 1.168640 121 r..600000 0.745000 o . :ı"l:ecıo (l.000000 0.000000 136.0000 114.0000 9.000000 22.00;)00 1.133946 122 'J .700000 0.765000 0.94000\J (l .00(!0(!(t '!.ooroorı 116.0000 104.0000 9.000000 2ı.eoooo ı .16864{' 1e3 0.665000 o. 720000 o. 92sooı: 0.000000 0.000000 12~.üOOO 100.0000 9·.000000 22.00000 ı.oeo992

124 0.680000 0.845000 o. 9'.)000() ı.000000 ! .f)(l(tOOO 113. 'JOOO 92.00000 9.1)00000 21.00000 ı. 191739 =~=====================~==============:=============================================~===========:===========

232

ÖZGEÇMİŞ

1965 Lüleburgaz doğumluyum. 1982 yılında İstanbul Kız lisesinden

mezun oldum ve aynı yıl İ.Ü Diş Hekimliği Fakültesindeki eğitimime baş·

ladım. 198 7 yılında fakülteden mezun oldum. 1988 yılında aynı fakültenin

Total Parsiyel Protez Bilim Dalında doktora eğitimime başladım. Halen

araştırma görevlisi olarak görevime devam etmekteyim. Evliyim.

T.Cc VÜ!{~EKf.t3tlET~M r~ı ı-. r:ı · ı BJfü\Ut4AiffiıZ'~·ct~ l~t~;:~~~~

OLCAY ŞAKAR - İstanbul Üniversitesi

Documents

Transcript of OLCAY ŞAKAR - İstanbul Üniversitesi