maandblad 2017.pdf - Danio Rerio Delft

Redactie adres De Kringloop 137 2614 WK Delft

Danio Rerio Delft

Vereniging van Aquarium En Terrariumliefhebbers

Opgericht 1 mei 1919 - aangesloten bij de N.B.A.T.

Koninklijk goedgekeurd sinds 16 juli 1919

Openingstijden Maandag 9.30 - 18.00

Dinsdag 9.30 - 18.00

Woensdag 9.30 - 18.00

Donderdag 9.30 - 21.00

Vrijdag 9.30 - 21.00

Zaterdag 9.00 - 17.30

Vereniging van Aquarium- en Terrariumliefhebbers

DANIO RERIO DELFT

Januari 2017 - nr. 1 Opgericht 1 mei 1919 - aangesloten bij de N.B.A.T.


Verenigingsavonden bij Activiteitencentrum ‘Aventurijn’, Tuindersvaart 48, 2614 SK, DELFT

Zaal open 19.45 uur—aanvang 20.00 uur

De Spreker is bekend van zeewaterforum, NBBZ, zijn boekwerk “Starters Gids” en ook van al wat langer geleden NBAT-keuringen. Hij vertelt van zijn persoon-lijke ervaringen om met slimmer werken steeds beter verzorgingsresultaten te bereiken. Ook de ultieme uitdaging: koraalpoliepen etende vissen gaat hij niet uit de weg.

Uitnodiging 1: dinsdag 17 januari 2017

“Verenigingsavond Zeewater lezing”

“Meer mogelijk maken met minder moeite”

Door Tanne Hoff

Uitnodiging 2: zaterdag en zondag 28 en 29 februari 2017

“Intratuin dierenevenement”

Danio Rerio leden

Danio Rerio staat daar weer met een stand en diverse vrijwilligers om het publiek aan te spreken, tips te geven en zo mogelijk leden te werven. Wilt u helpen bij de opbouw op vrijdagavond, of bestuursleden voor een paar uur assisteren in de stand? Laat dan even een bericht achter bij een van de bestuursleden. Zaterdag 28 januari van 10:00 tot 17:00 Zondag 29 januari van 12:00 tot 17:00 Locatie: van Rijslaan 1, Pijnacker

Op de praatavond kunt u napraten over de zeewater lezing en natuurlijk het Intratuin Dierenevenement. Misschien zijn er een aantal nieuwe aspirant-leden verwelkom ze dan hartelijk.

Uitnodiging 3: dinsdag 7 februari 2017

“Praatavond”.

Danio Rerio Delft 2 Januari 2017

Jaarprogramma 2017 17 Januari Verenigingsavond; “Meer mogelijk maken met minder moeite”

door: Tanne Hoff

2829

Januari Dierendagen Ook dit jaar weer de Dierendagen bij Intratuin Pijnacker.

7 Februari Praatavond;

21 Februari Verenigingsavond;

7 Maart Praatavond;

21 Maart Verenigingsavond;

4 April Praatavond;

18 April Verenigingsavond;

2 Mei Praatavond;

16 Mei Verenigingsavond;

6 Juni Praatavond;

20 Juni Verenigingsavond;

Juli en augustus zijn de vakantie maanden

5 September Praatavond;

19 September Verenigingsavond;

Praat-/Doe-avonden en boeken op aanvraag uit de verenigingbibliotheek op de eerste dinsdag van de maand verzoek indienen bij de voorzitter. Verenigingsavond op de derde dinsdag van de maand. Kopij uiterlijk inleveren voor het laatste weekend van de maand. Bestuursvergaderingen op elke laatste woensdag van de maand. In de maanden juli en augustus zijn er geen verenigingsactiviteiten. Bij verhuizing of opzegging (schriftelijk 3 maanden van tevoren i.v.m. onze verplichtingen) tijdig uw mutatie sturen naar: [email protected] A. Zwartjens, De Kringloop 137, 2614 WK Delft.

Contributiebetalingen, Geachte leden het is weer zover. De dure januari maand is aangebroken. Ook wij vragen u de contributie zo snel mogelijk over te maken. Wij sturen al jaren geen acceptgiro’s meer omdat er relatief weinig gebruik van wordt gemaakt. Dus check uw ingeplande transacties, want de tarieven zijn iets gewijzigd. Zie hiervoor pagina 20 elders in het blad.

mailto:[email protected]

Groot assortiment zee- en zoetwaterdieren En aquariumplanten

Leverancier van o.a.: Schwarz-aquaria - Juwel-aquaria

Dupla-produkten

Jacob van Lennepstraat 64 - 1053 HL Amsterdam Tel. 020-6185563 - Fax 020-6163434 - ’s Maandags Gesloten http://www.aquarium-holgen.nl - e-mail: [email protected]

Een echt gezellige Amsterdamse aquariumwinkel

Aquarium

Bezoek ook onze website eens

Website: www.groenewegendelft.nl E-mailadres: [email protected]

http://www.aquarium-holgen.nl


http://www.groenewegendelft.nl


Elektro Technisch Installatie Bureau www.reno-etbi.nl

RENO B.V.

INDUSTRIESTRAAT 42

2624 BB DELFT

Bekijk ook de 240 000 artikelen in onze webwinkel!

http://www.reno-etbi.nl

Terugblik gezamenlijke huiskeuring Danio Rerio Delft en De Rijswijkse op 6 en 20 december 2017 door Jan de Reus Keurmeester: Pim Wilhelm

Fotografie: Loek van der Klugt

De keuring werd gezamenlijk georganiseerd door Danio Rerio en De Rijswijkse en is goed verlopen, behalve dat 1 aquarium niet kon worden gekeurd. Dit aquarium staat in een verzorgingshuis maar helaas was op het moment van keuren niemand aanwezig om de deur open te doen.

In totaal zijn 7 aquaria gekeurd: 4 van De Rijswijkse en 3 van Danio Rerio. Net als voorgaande jaren verzorgde Piet Muller de watermetingen en was Loek v/d Klugt verantwoordelijk voor de fotografie.

Als eerste deelnemer kwam het speciaal aquarium (cat A2 Zuid Amerika) van Rene v.d. Berg aan bod. In dit aquarium met de maten 160x60x60 cm worden als hoofdbewoners maanvissen gehouden. Dat waren eerst Pterophyllum scalare ‘Rio Nanay’ maar deze zijn nu vervangen door Pterophyllum altum. De altums zijn nog jong en dus nog niet geheel uitgegroeid. Pim maakte hierbij wel de kanttekening dat op den duur het aquarium wat krap gaat worden voor dergelijke grote vissen. Naast maanvissen worden in het aquarium o.m. ook Hyphessobrycon bentosi, Nannostomus eques, Corydoras sterbai, Baryancistrus L18 ‘Gold nugget’ en Apistogramma macmasteri gehouden. In het aquarium is veel kienhout toegepast. Dit hout is met zuignappen aan de stabilsatiestrippen boven in de bak bevestigd. Samen met de prachtige achterwand geeft dit een heel natuurlijk effect. Als beplanting is gebruik gemaakt van Echinodorus uru-quayensis en Nymphaea glandulifera. Aan het wateroppervlak een Ceratopteris cornuta welke voor wat donkere plekken in het aquarium zorgt, wat de vissen zeker op prijs stellen. Onder de bak is een biologisch filter aangebracht en tevens wordt gebruik gemaakt van CO2 dosering.


Tweede in de rij was het aquarium van de voorzitter van De Rijswijkse, Theo Peters. Dit is een gezelschapsaquarium (cat A1) met de afmetingen 120x50x50cm. In het aquarium veel verschillende vissoorten o.m.: purperkop-pen (Puntius nigrofasciatus), kardinaaltetra’s (Paracheirodon axelrodi) diamantzalmen (Moenkhausia pittieri), bloedvlektetra’s (Hyphessobrycon erythrostigma), Corydoras panda, bijlzalmen (Gasteropelecus) en de vijfstreep barbeel (Puntius pentazona). Pim vond dat er wat te veel soorten in het aquarium zaten. Beter is minder soorten in wat grotere aantallen. Als beplanting o.m.: smalbladig Javavaren, Bacopa austalis, Cryptocoryne wendtii, Myriophyllum (roodbruin), Limnophila hippurdoides. Theo voegt dagelijks koolzuurhoudend mineraalwater toe om de plantengroei te bevorderen. Pim merkte op dat je daarmee ook veel mineralen in je bak krijgt die op den duur voor problemen kunnen zorgen. Wat opviel was dat het wateroppervlak enigszins troebel was. De oorzaak hiervan is niet duidelijk.

Als derde het zeewateraquarium van de heer Willy Wijnacker (Danio Rerio). Dit aquarium heeft de afmetingen 130x50x45cm. In het aquarium een flink aantal koraalsoorten. Pim had het over een ‘stekken’ bak omdat veel koralen als stek in het aquarium zijn gezet. De compositie van het geheel kan nog beter. Wat opviel is dat er nauwelijks vis te zien was terwijl deze er wel inzitten o.m.: Blauwgele dwergkeizersvis, Groene koraalgrondel, Zwarte brennie, Zwarte driebands anemoonvis, Gele zeilvindoktersvis, Mandarijn pitvis, Grasgroene lipvis, Dwergbaars en de Zeegras vijlvis.


Lezingen Begeleiding kweekprojecten Begeleiding zelfstudie trajecten

Voor de hobbyist/aquarium vereniging:

Consultancy (aquacultuur, aquaponics, openbare aquaria, wetgeving) Trouble shooting, mediation Schrijven van projectvoorstellen, ook internationaal Deelname in projecten Gastdocent Dierverzorging (Vissen, Reptielen, Amfibieën, Aquacultuur) Interim Management Examenbureau Assesor Dierverzorging-examens

Voor de professional:

Eisenhowerlaan 66, NL - 2625 GK DELFT E-mail: [email protected] mob.: 06 1035 1193 KVK 30.140.040


DANIO RERIO DELFT

De vereniging bevordert het op biologisch en esthetisch verantwoorde wijze houden van zoetwateraquaria, paludaria, terraria, insectaria en vijvers.

Wat biedt “Danio Rerio”

Maandelijks (met uitzondering van juli en augustus) een bijeenkomst, waarop deskundige sprekers alle facetten van de liefhebberij behandelen, al dan niet geïllustreerd met dia’s, PowerPoint, ofwel een avond verzorgd door eigen deskundigen. Daarbij komen de volgende vivaria aan de orde; Gezelschapsaquarium, Speciaalaquarium, Cichliden-aquarium, Terrarium, Paludarium, Insectarium en Vijvers.

Praatavonden, excursies en andere bijzondere bijeenkomsten waarop ervaringen kunnen worden uitgewisseld met medeleden. Tweemaal per jaar een veilingavond waarop u voordelig hobby benodigdheden kunt kopen en overtollig materiaal, planten en dieren kunt verkopen.

Het maandblad DRD met interessante en leerzame artikelen, nieuwtjes enz. Het fraai uitgevoerd bondsblad “Het Aquarium” is het officiële in - full colour - orgaan van de Nederlandse bond (NBAT). Het verschijnt elfmaal per jaar.

Een goed gesorteerde bibliotheek, waarin ook buitenlandse literatuur is opgenomen en videobanden beschikbaar zijn.

Alvorens men aan een werkelijke keuring wil gaan deelnemen kan men eerst gebruik maken van de diensten van de commissie Kijkje in Eigen Keuken, die op verzoek bij leden komt fotograferen en het vivarium bespreken. Een prima gelegenheid voor uitwisseling van ervaringen en adviezen, met als slot een verslag daarvan op een verenigingsavond. Jaarlijks kunt u deelnemen aan de verenigingskeuring door een bondskeurmeester, waarbij verdere doorstroming naar de district- en landelijke keuring tot de mogelijk-heden behoord.

De vereniging telt een aantal gespecialiseerde adviesgroepen. Zo is er behalve de Commissie Kijkje in Eigen Keuken een ledenadviesgroep die het jaar rond op verzoek bij u thuis wilt adviseren, een Adviesgroep planten/vissen, de Adviesgroep Terraria / Paludaria, en een Technische Commissie die adviseert in alle voorkomende technische vivariumproblemen, waarbij de veiligheid bij het samengaan van water en elektra hoog staat genoteerd.

Voor verdere informatie kunt u zich wenden tot ons secretariaat: M. Stuster Weesmeesterstraat 20, 2645 MC Delfgauw tel, 06-24559677 [email protected]

Aquarium – en Terrariumvereniging

DANIO RERIO DELFT

Opgericht 1 mei 1919 Aangesloten bij de Nederlandse Bond Aqua Terra


Het houden van een zeeaquarium is geen eenvoudige zaak. Zo moet goed gelet worden op de juiste samenstelling van het zeewater. Dat vraagt veel kennis. Ook een goede filtering is van groot belang. Dat moet nauwlettend in de gaten worden gehouden en vraagt ook regelmatig onderhoud. De verlichting van het aquarium werd gedaan met LED’s.

Peter Kettenis (De Rijswijkse) was de volgende in de rij met zijn speciaal aquarium voor goudvissen (cat. A4). Het aquarium heeft de afmetingen 100x100x50 cm en staat op het hoge deel van een split level kamer. Je kunt het aquarium zo wel van alle kanten bekijken. Als beplanting is gebruik gemaakt van Reuze Vallisneria en Gele Plomp. Omdat Peter wat last heeft van blauwe alg is er hooi in het filter gedaan. Pim had zijn bedenkingen tegen het gebruik van hooi in het filter. De afbraak van het hooi door bacteriën komt koolzuurgas vrij. Dit kan tot problemen leiden. De lichtkap van het aquarium bestaat uit drie delen. De goudvissen zagen er prima uit.

Het A1 aquarium van Gerrit Spaans (De Rijswijkse) was daarna aan de beurt. Dit aquarium met de afmetingen 160x55x55cm is weelderig ingericht met o.m.: Cryptocoryne wendtii, Bacopa australis, Hydrocotyle leucocephala, Staurogyne repens Limnophila hippuridoides. Met Monosolenium tenerum was een prachtige plantenstraat gemaakt. Pim vond de combinatie van Bacopa en Hydrocotyle aan de linkerkant van het aquarium minder sterk vanwege de overeenkomsten in kleur en bladvorm. Dat maakt het te rommelig. Als bewoners van het aquarium o.m. : Apistogramma macmasteri, Purper-koppen (Puntius nigrofasciatus) en Rasbora hengeli.


Cor Ekelschot (Danio Rerio) was als voorlaatste aan de beurt met zijn bijzondere salontafel aquarium (cat. A1). Dit aquarium heeft de afmetingen 100x100x50cm. Het aquarium is van 4 kanten te bekijken: van voren, vanaf de twee zijkanten en van boven. Er is gebruik gemaakt van LED-verlichting.

In het aquarium o.m.: kardinaal tetra’s, maanvis-sen en rode plaatjes. De bovenruit kan met een speciaal handvat worden opgetild zodat in de bak kan worden gewerkt. Het inrichten van een derge-lijke bak is niet makkelijk omdat je rekening moet houden met de vele kijkrich-tingen waarmee de bak be-keken kan worden.

Als laatste kwam het aquarium van Jos Koster (Danio Rerio) aan bod. Dit hoek-aquarium valt in de categorie A2 Grote Soenda-eilanden en heeft de maten: vooruit 150cm, diepte tot filtercompartiment 70cm, achterwand 65cm, hoogte 60cm. In het aquarium is de blikvanger de prachtige Barclaya longifolia. Daarnaast is gebruik gemaakt van de Javavarensoorten: Microsorum pteropus en Microsorum trident, verder Cryptocoryne moehlmannii of bulosa? en Bacopa spec. Aan het wateroppervlak het drijfblad van de Nymphaea stellata. Ter decoratie is gebruik gemaakt van fraai imitatiehout wat niet van echt is te onderscheiden. In het aquarium o.m. Diamant gourami’s (Trichogaster leeri)

Jos maakt gebruik van LED verlichting welke is aangebracht in een rek wat han-dig kan worden opgeklapt. Door middel van een controller zijn er verschillende belichtingsmogelijkheden in te stellen. In totaal is 158 W vermogen beschik-baar. De vraag is of dit voor de planten genoeg is omdat het lijkt of ze wat licht tekort komen. CO2 bemesting wordt toegepast en Jos ververst het water met osmose water waarmee een lage geleiding wordt bereikt.


Pim was van mening dat het aquarium nog niet het niveau heeft bereikt van het vorige aquarium van Jos.

Tot besluit was het tijd voor de uitslag van de huiskeuring van 2016.

Deelnemers A.V. De Rijswijkse: 1e plaats Gerrit Spaans A1 Totaal 392,5 Biologisch 62,0 2e plaats René van den Berg A2 Totaal 391,0 Biologisch 63,0 3e plaats Peter Kettenis A4 Totaal 390,5 Biologisch 63,0 4e plaats Theo Peters A1 Totaal 388,5 Biologisch 62,5

Deelnemers Danio Rerio Delft: 1e plaats Jos Koster A2 Totaal 389,0 Biologisch 62,5 2e plaats W. Wijnackers B1 Totaal 388 Biologisch 63,5 3e plaats Cor Ekelschot A1 Totaal 387,5 Biologisch 62,0 4e plaats OHT Aventurijn A2 Totaal 387,5 Biologisch 62,0

Alle deelnemers gefeliciteerd met het behaalde resultaat!


Het verenigingsaquarium van Danio Rerio in de Aventurijn kon op de keuringsdatum niet worden gekeurd en is daardoor buiten mededingen.

Wim Tomey benoemt tot erelid bij de N.B.A.T. Het verwonderlijke was eigenlijk dat velen dachten dat hij al lang erelid was, maar dat was dus niet het geval.

Op de avond van 6 december bij Studievereniging Het Paludarium werd Wim Tomey dan ook, in het bijzijn van vele bekenden, door de bondssecretaris Theo van Meegen benoemd tot ERELID. De vele verdiensten die Wim voor de hobby heeft gedaan zijn eigenlijk teveel om op te noemen. Toch een poging: Auteur van vele artikelen in binnen- en buitenlandse bladen. Bijna in alle uitgaven van Het Aquarium stond wel een artikel van zijn hand. Het geven van vele lezingen bij aquariumverenigingen in binnen en buitenland. Als ik het goed heb, is hij al 56 jaar bondskeurmeester, welke vereniging kent hem niet? Een vraagbaak voor het geven van adviezen en ga zo maar door. En tot op heden, ondanks zijn leeftijd, staat hij nog steeds met veel enthousias-me klaar om de hobby te verkondigen.

Wim van harte gefeliciteerd met je onderscheiding. Namens allen, Piet Muller



Denkt u bij uw aankopen aan onze adverteerders ? Mede dankzij hen is het verschijnen van ons maandblad mogelijk !

Mossen in het aquarium Javamos. Het mos dat we in aquaria gebruiken.

En al heel lang. Te koop in plastic potjes of je vraagt op de vereniging een pluk. Prachtig om een wand mee te bekleden. Of een stuk hout.

Rampzalig om schoon te houden.

Een echte vuilvanger. Maar af en toe de hevelslang er op, en als het goed groeit de schaar er in en je hebt een esthetisch goed ogend plantje. Maar er is tegenwoordig meer, veel meer... De prijs varieert van een euro tot € 6,00 per potje of nog meer wanneer een mat wordt aangeschaft of een exclusieve soort. En aangezien de doorsnee aquariaan geen geduld heeft, voldoet één potje niet. Voor een beetje beplanting heeft men meerdere potjes nodig. Maar het resultaat is er dan ook wel naar!

Soorten Er zijn tegenwoordig veel soorten te verkrijgen. In de onderstaande tabel worden de meest gangbare soorten genoemd. Dus die soorten die in een aquariumspeciaalzaak zijn te verkrijgen of via het internet zijn te bestellen. Een mos dat sinds jaar en dag in de hobby een plek heeft. Vaak als Vesicularia dubya-na aangeduid, maar dat is achterhaald. Java Mos kan gemak-kelijk worden herkend door de aanwezigheid van vele lange takken met korte tot lange, ver van elkaar

afstaande, zijdelingse vertakkingen. De kleine platte bladeren staan aan twee kanten van de steel en takken. Wanneer mos gebonden opdrijfhout of rotsen, worden de lange takken door de plant overvloedig geproduceerd.


Creeping moss (Bron: Aquarium-planten.com)

Muur (Bron: Aquamoss ) Boom (Bron: Aquamoss )

Singapore mos (Vesicularia dubyana) Bron: killies.com

http://www.aquarium-planten.com/

http://www.aquamoss.net/


http://www.killies.com/

De echte Vesicularia dubyana. Het is de meest variabele in vorm en een wijd-verspreide soort in grote delen van Azië. Het vormt grote matten op natte grond op beschaduwde plaatsen. In het aquarium, lijkt het op Christmas mos, maar de bladeren zijn korter en niet zo driehoekig. De bladeren zijn zeer varia-bel in vorm, variërend van langwerpig tot lancetvormig. De naam doet deze mos soort eer aan. De plant kreeg zijn populaire naam, omdat de volwassen bladeren naar beneden hangen en elkaar overlappen als de takken van een kerstboom. Het schept dan ook geen verbazing dat het een rijzende ster onder de tropische aquarium mossen is. Veel hobbyisten maken er een mos muur/wand van. Een welkome aanwinst in de hobby.

De bladeren zijn bijna rond tot breed ovaal met een abrupt korte en scherpe top. In zijn natuurlijke omgeving, groeit het op de schaduwrijke natte oever van rivier en kreken, maar ook op natte beschaduwde grond in het bos. Het is een wijdverspreide soort in tropisch Azië.

Ook hier is de naam goed gekozen. Deze recent geïntroduceerde mos soort heeft volwassen bladeren die hangen zoals de takken van een treurwilg boom. Het is nog niet zo populair als Christmass mos. De kleur is helder groen. Zowel op hout als op wand goed te gebruiken.

Binnen de vereniging is deze soort aanwezig. Alhoewel de laatste berichten redelijk treurig waren. Het werd geplaagd door alg. En de later te benoemen methoden om daar vanaf te komen, vond dit verenigingslid iets te gortig.

Het detail toont de schoonheid van deze fragie-le plant. Het is een nieuw 'ontdekte' echt in het water levend mos. Fissidens Fontanus is afkomstig uit de VS. Het is een heel mooie soort. Het beste deel is dat de rhizomen van de Fissidens Fontanus gemakkelijk zich na verloop van tijd hechten. Alleen het is een niet erg snel groeiende soort, en gevoelig voor alg.


Christmas mos (Vesicularia montagnei) Bron: killies.com

Fissidens fontanus Bron: Aquamoss

Flame moss (Bron: Aquarium-planten)

http://www.killies.com/


http://www.aquarium-planten.com/

Door de opgaande groei lijkt dit mos in vlamvorm te groeien. Door de donkergroene kleur uitermate goed als contrastplant te hanteren, zoals de detailfoto getuigt. Een aquarium dat regelmatig op Aquaplant Exchange wordt getoond. Ook deze soort is pas recent in de winkels opgedoken. Let op de recht opgaande groei, die deze soort duidelijk anders maakt. Bron: AquaplantExchange

Hoe (en waar) te bevestigen Mos is te gebruiken op de wand, op hout en op stenen. Als het oppervlak maar enige hechting voor het mos biedt. Een spiegelgladde steen of wand zal niet werken. De bevestiging kan met van alles, als dit maar inert is in water. Dus geen stoffen afgeeft aan het water. Denk aan bijvoorbeeld: Kopspelden, Nietjes (zonder koper), Horgaas, Haarnet-je, Visdraad, IJzergaren laat uw fantasie de vrije loop. Hiernaast ziet u twee stukken gaas

waartussen mos is geplaatst, waarbij heel slim in het gaas een zuignap is verwerkt, zodat deze op een glazen achterwand is te bevestigen. Met als tweede voordeel dat de wand uit-neembaar is, en dus makkelijk buiten het aquarium is te onderhouden.

De hiernaast getoond "mosboom" is niets anders dan een geschikt stuk hout waarop met visdraad mos is vastgemaakt. Een type van toepassing die vooral bij de Amano en Naturescape aquaria wordt terug gevonden.

Algen en mos? Omdat mos vuil vast kan houden, is het gevoelig voor alg. En wat u niet wenst is dat

uw pas aangeschafte mos ten prooi valt aan alg. Draad alg is bijvoorbeeld bijna niet uit mos te verwijderen zonder mos te verliezen. Voorkomen is beter dan genezen. Zorg daarom dat u uw planten voedt. Op gezonde planten hebben algen geen schijn van kans. Daarnaast "stofzuigt" u het mos met de hevel tijdens het normale onderhoud. Daarnaast zullen garnalen ook ingezet kunnen worden om het mos schoon te houden. Gaat er dan helaas toch iets mis dan zijn er verschillende methoden om van die alg in mos af te komen. Maar dat zijn paardenmiddelen waarbij alleen de symptomen worden bestreden.


Weeping moss (Bron: Tropica)

Naturescape (Bron: Fishaliciousfish)

http://www.aquaplantexchange.nl/phpBB3/viewtopic.php?f=33&t=4404&start=210

http://www.aquaplantexchange.nl/phpBB3/viewtopic.php?f=33&t=4404&start=210

http://www.tropica.com/

Gluteraldehyde Sinds geruime tijd is er het zogenaamde "CO2 in vloeibare vorm" te koop. CO2 en vloeibaar? Dat is inderdaad onmogelijk. Echter een tweetal fabrikanten brengt een middel op de markt dat gluteraldehyde (ontsmettingsmiddel) bevat. Een middel dat CO2 bevat dat door planten is op te nemen, waarbij het overigens maar van één fles met zekerheid is te stellen wat er in zit, zie de MSDS van Flourish Excel, maar van de tweede niet (EasyLife). Het betreft Seachem Flourish Excel en EasyLife Carbo. Door met een doseer-spuit (injectiespuit) de vloeistof rechtstreeks op de algen te spuiten, zal het middel zich gedragen als algicide. Overdosering kan hierbij wel degelijk kwaad voor vissen. Raadzamer is dit buiten het aquarium te doen, alhoewel dat met mos op een vaste achterwand niet mogelijk is. Overigens zal niet elke mos soort hier tegen kunnen. Javamos is taai. Fissidens fontanus veel minder. Naast de genoemde merken is er nog een product dat bekend staat als "CO2 uit een flesje". Dat is HS Aqua FloraCarbo. Dit product is niet gebaseerd op de eerder genoemde stof en is aldus niet toepasbaar als algenbestrijder. Chloormethode Een andere methode is het gebruik van chloor. Bleekmiddel dus. Een methode die ook wel op Anubias wordt toegepast. Hierbij is het wel de vraag of het middel niet erger is dan de kwaal. Bij deze methode mengt men chloor met water in de verhouding 5:95. Dus 5 ml chloor op 95 ml water. In deze oplossing wordt het mos (of een blad van de Anubias) geplaatst gedurende 2 minuten. Afhankelijk van de alg wordt deze snotterig of verkleurd deze. Daarna dient men het mos goed af te spoelen om elke mogelijk chloorrest te verwijderen. Of men weekt het in anti-chloormiddel, mocht men dat weten te verkrijgen. Het resultaat is "gloednieuw" mos. Of wanneer men het verkeerd doet, dood mos en zelfs dode vissen wanneer het niet goed uitgespoeld terug in het aquarium wordt geplaatst. Conclusie Naast het bekende Javamos, zijn er tegenwoordige vele soorten te vinden die in onze aquaria zijn te gebruiken en een waardevolle uitbreiding van de hobby zijn. Altijd goed om uit te proberen. Waarbij de fantasie van de aquariaan bepaalt wat hij of zij er mee doet. Een simpel plukje op een stronk hout, het bekleden van (een deel van) de wand of het interne filter, of het nabootsen van bomen en struiken. Bronnen: Aquamoss, The Truth behind the Confusion: the Identity of Java Moss and other tropical aquarium mosses, Aquaplant Exchange, Planten forum, waar regelmatig mossen te koop of te ruil worden aangeboden.

Voor u gelezen in het maandblad van Hugo Aqua Nieuws ©2012 R.G. Koelman



http://www.killies.com/Truthaboutmosses.htm

Verborgen gedaanten

De halve dag doen ze niets anders dan camoufleren. Althans dat geld voor een groot deel van de wezens

die onder water leven. Met als resultaat dat deze kunstenaars der camouflage

helemaal niet gezien worden. Of dank zij hun vermomming hun prooi kunnen besluipen

Ze leven een verborgen leven te midden van lavasteen, zand of een stuk koraal. Of soms zelfs in de modder. Het zijn nogal vreemde diertjes die in het Engels de naam “critter” dragen. Kleine gewrochte die soms aan een monster moet denken, en maar twee dingen aan het hoofd hebben: eten, en niet gegeten worden met uitgekiende aan de omgeving aangepaste vangmethode weten ze hun prooi te overmeesteren en alleen dankzij hun goede camouflage kunnen ze zich tegen hun vijanden te beschermen. Het is niet altijd even gemakkelijk voor ze om zich goed te beschermen. Want veel van deze wezens bewegen zich over open zandvlakten, waarop verstoppen praktisch onmogelijk is. Niet alleen het ontbreken van effectieve toe-vluchtsoorden vormt een probleem, maar zand-vlakten hebben een andere slechte eigenschap. Het zand is namelijk constant in beweging. Bij iedere golf met name met ondiep water verandert het reliëf van de zeebodem en je kan je dan nauwelijks voorstellen dat bepaalde dieren hier hun verblijfsplaats hebben. Omstandigheden die zich alleen laten vergelijken met die van een woestijn, waar iedere windvlaag het zand doet opdwarrelen en de zo typerende ribbels in het zand ontstaan. Op den duur wordt ook hier elke vaste levensvorm verwoest. “Erosion never sleeps” Met deze geologische wijsheid wordt er verklaart dat er in de woestijn geen palmbomen staan en er op de zanderige zeebodem grotere blijvende ontbreken. Maar een paar specialisten vormen de zo typerende uitzondering op de regel. Bijvoorbeeld de steenkoralen van het soort Fungia die hun geraamte dat doet denken aan de omgekeerde schaal, op het zand steunen, of op verschillende soorten zeegras. Die zich met hun wortels in het zand vastzetten. Deze mogelijk is niet weggelegd voor grotere algen en zie je hier dan niet op de zandbodem tegenkomen. Alleen microscopische kleine algen. Zoals blauwwieren en kiezelwieren slagen er in op deze bewegelijke bodem te overleven. Diertjes die geen vaste verblijfplaats nodig hebben, kunnen zich in de beschutting van het sentiment ingraven en houden vervolgens door middel van


verschillende organen contact met het zuurstofrijke water en het voedsel wat zich in het water bevind. Mosselen die zich hebben ingegraven gebruiken daarvoor hun sifon, of betergezegd, hun adembuis. Zee-egels doen het met hun voetjes, en kreeften met hun scharen. Op de zandvlakten leven overwe-gend filterende diertjes. Die het voedsel uit het wa-ter vissen. En dieren die zand eten, en daaruit filte-ren wat hun aanstaat. Huisjesbouwers wie zich aan het altijd bewegende sediment stoort, bouwt een eigen huisje. Maar is dan wel de godganse dag bezig het zand buiten de deur te houden. Er komt geen eind aan het vegen.

Als het huis eenmaal klaar is, bied het niet alleen onderdak aan verschillende soorten wormen, mosselen en zandalen, maar is ook nog eens een toevluchtsoord als vijanden op de loer liggen. Wie het allemaal te veel werk vind om zelf een huis te bouwen zorgt gewoon dat hij zo klein blijft dat hij zich tussen de zandkorrels kunt verstoppen. Deze diertjes hebben zich aan de immer bewegende korreltjes aangepast en leiden daar een redelijk beschut leventje. Alleen als er zandeters zoals verschillende soor-ten wormen en bepaalde vissen langs komen wordt het even gevaarlijk. Deze dieren zijn net stofzuigers. Zoals ze het zand-substraat naar binnen slurpen. Vervolgens filteren er alles uit wat voor hun enigszins bruikbaar is. Wie zich liever onder de grotere der aarde begeeft, moet wel de nodige truckjes bedenken om niet in de handen van de vijand te vallen.

Naaktslakken in allerlei kleuren bewegen zich door hun territorium. Met hun vele kleuren stralen ze uit dat ze giftig en oneetbaar zijn. Maar dat is maar al te vaak bedrog. Alles draait om camouflage ook bij de dieren die hun buit besluipen. Platte klein roggen slapen net als schollen onder een dun laagje zand op de zeebodem. Zeepaardjes hebben zich perfect aangepast en wiegen met de golven mee. Deze traagheid en de eigenschap om op één plek te blijven vormen hun bescherming en tegelijk hun tactiek. Ze vertrouwen volkomen op hun camouflagekunsten als hun prooi ze niets vermoedelijk nadert en om ze vervolgens bliksemsnel te doden en te verslinden. Veel van deze jagers nemen werkelijk vreemde levensvormen aan


om maar niet door hun prooi herkent te worden. Neem nou maar eens de vormloze hengelaarsvis die rustig op de bodem gaat zitten en die daar een stuk koraal of spons imiteert. Geen enkele vis die daar voorbij zwemt heeft ook maar het geringste vermoeden dat er op eens razendsnel een grote bek uit het bouwwerk kan schieten.

Imitaties Camouflagestrategieën zijn er in zee in alle soorten en maten. Zo zijn er vissen die wieren en veersterren nadoen. En inktvissen die er dan weer een zandbodem en dan weer als een steen uitzien. Of spookfluitvissen zoals bijvoorbeeld de zeegrasspookfluitvis. Die een blad zeegras imiteert en tegelijkertijd op zijn kop de bodem afzoekt naar voedsel. Andere dieren maken gebruik van hun door-zichtigheid. Zakpijpen en kwallen maar ook borstelwormen en de bekende glasvisjes waarbij je de ingewanden kunt zien. Blinken hierin uit. Veel platvissen, garnalen en inktvissen gebruiken camouflagekleuren. Ze nemen gewoon de kleur van de ondergrond aan. Inktvissen beheersen deze strategie tot in de puntjes, en wandelen op zoek naar een prooi over de bodem van de zee, waarbij ze steeds een andere kleur aannemen.

Dit verschijnsel waarbij lichaamscontouren worden gebroken waardoor het dier in zijn normale omgeving niet meer opvalt heet “somatolyse” letterlijk betekent het uiteen vallen van het lichaam, een tactiek die ook op het koraalrif

vaak toegepast wordt. Ook bot en andere platvis-sen zijn hier specialist in. Niet alleen imiteren ze de kleur maar ook de korrel van het zand waarop ze liggen. Poetsgarnalen eten van twee walletjes en maken zowel gebruik van hun doorzichtigheid als van somatolyse. Ze bedekken hun transparante lichaam met kleine zwarte puntjes, waardoor ze niet meer herkenbaar zijn. Maar somatolyse heeft ook een nadeel. Zodra de dieren bewegen is het gedaan met de vermomming. Het enige wat nog helpt is een goed zichtbare rode streep!!! Niets is minder waar, want deze dieren zijn meestal ‘s nachts actief. En als duiker weet je natuurlijk dat de kleur rood het eerste wordt geabsorbeerd in het water en dat dit er zonder lichtbron ook ´s nachts uitziet als blauw-grijs. Een uitstekende vermomming in de nachtelijke uurtjes.


De inktvis kan elke gewenste kleurpatroon aannemen.

Maar dan zijn er nog de ogen. Niet alleen kunnen de dieren daarmee heel scherp zien, maar hun ogen zijn ook heel goed zichtbaar. Om deze te camoufleren moeten we weer in de trukendoos duiken. De ogen worden verstopt onder een wirwar van puntjes of er wordt ergens op het achterste deel van het lichaam een schijnoog geprojecteerd waardoor de vijand wordt afgeleid en in het gunstigste geval wordt afgeschrikt, want achter zo´n groot oog moet wel een afgrijselijk monster schuil gaan.

Monstershow er zijn meer strategieën mogelijk dan je ooit kunt bedenken. Een favoriete strategie die door veel vissen en ongewervelde dieren wordt gehanteerd is dat de dieren de gedaante van een giftig of gevaarlijk dier aannemen. De ongevaarlijke slang aal die de gevaarlijke zeeslang nadoet is daar een prachtig voorbeeld van. Dit is een bijzonder succesvolle maskerade die ook andersom, namelijk de imitatie van ongevaarlijk dier, zijn vruchten afwerpt.

De sabeltandslijmvis speelt het spel slim en is met recht een wolf in schaapskleren. Hij ziet er niet alleen uit als een poetsvisje ook kan hij als geen ander de poetsdans nadoen en weet bij niets vermoedende klanten te misleiden. Als klanten naar hem toekomen voor een lekkere poetsbeurt, neemt hij snel een hap, en verdwijnt razendsnel met volle mond.

Zijn de dieren niet tot zulke kunststukjes in staat, dan blijft er weinig anders over dan dat ze zich

versieren met vreemde veren of andere levensvormen zoals de wolkrab dat doet. Met één van zijn vele poten drapeert hij zakpijpen of sponzen op een kunstige manier op zijn rug, en houd ze daar op hun plaats.

Een driehoekkrab is nog flexibeler als het om gedaante verwisseling gaat. Het is maar net hoe zijn pet staat en wat de mode op dat moment is. Of hij in zijn haakvormige rug haren zeewier sponzen of kleine mosdiertjes hangt. Het is wel duidelijk dat je onder zo´n dekmantel alleen maar een afgezonderd leven kan leiden.

Voor u gelezen in het Aqua nieuws van AV Hugo Aqua Heerhugowaard.


Catappa bladeren Catappa bladeren (ook bekend als Ketapang-, Amandel-, Terminalia- of Seemandelbaumbladeren) zijn de rijpe en gedroogde bladeren afkomstig van de Termalia Catappa boom. Catappa bladeren worden steeds meer populair onder de houders en kwekers van (aquarium) vissen. Catappa-/ Indische amandel bladeren worden al jaren gebruikt door Betta kwekers in Zuidoost-Azië. Zij gebruiken de bladeren om de natuurlijke leefomgeving na te bootsen waardoor het aquarium meer vergelijkbaar is met het habitat waarvan de vis afkomstig is. Catappa bladeren laten net als drijfhout en veen een ruime hoeveelheid tannines achter in het water. De tannines zijn van invloed op de pH waarde en de kleur van het water. Water dat rijk is aan tannines wordt gewaardeerd door vissoorten die komen uit een "blackwater" rivier. Een "blackwater" leefgebied wordt gevormd wanneer een rivier langzaam stroomt door zwaar beboste gebieden waar vallende bladeren en andere plantenresten belanden en ontbinden in het water. De Catappa bladeren worden niet alleen gebruikt voor hun werking maar ook om uw vissen zich thuis te laten voelen. Bladeren en bladafval maken de omgeving natuurlijker. Bodembewoners vinden het prettig om zich te kunnen verbergen onder gezonken bladeren terwijl de oppervlakte- en middelste waterlaagbewoners zich veiliger voelen onder drijvende bladeren. Vissen en ongewervelden (bvb. garnalen) vinden de Catappa bladeren daarnaast ook lekker en zodoende is het een welkome afwisseling in het voedsel. De bladeren blijven normaal gezien zo'n 2 tot 3 dagen drijven voordat ze zinken. Het zinken van de bladeren is natuurlijk en betekent niet dat het blad verwisseld moet worden. Na ongeveer een maand zullen de bladeren geheel uiteenvallen. Dit is afhankelijk van de mate waarin uw vissen en andere aquariumbewoners de bladeren uit elkaar trekken en eten. In de praktijk zult u de bladeren iedere één of twee maanden dienen te verwisselen. Sommige aquarianen, die een hekel hebben aan de aanblik van gescheurde bladeren, vervangen het blad om de 2 à 3 weken, dit om puur "optische" redenen. De bladeren dienen ook als huis en voedsel voor infusiediertjes en in het water levende micro-organismen zoals ciliaten, eugienoids en protozoa. Door hun minuscule afmetingen en hoge voedingswaarde zijn deze micro-organismen een uitstekende voedingsbron voor het jongbroed in je bak. Let op: het gebruik van actieve kool in uw lter zal het effect van de Catappa bladeren verminderen en soms zelfs teniet doen.


We raden u dan ook aan geen actieve kool te gebruiken in combinatie met Catappa bladeren.

Aanbevolen dosering en toepassingen: 1 klein blad (S) op 20 liter water 1 middel blad (M) op 30 liter water 1 groot blad (XL) op 40 liter water. Er zijn minstens vier verschillende manieren om Catappa bladeren in een aquarium te gebruiken. Direct Simpel gezegd: de bladeren gewoon in het aquarium leggen. Na 1 tot 3 dagen zijn de bladeren doordrenkt en zullen ze zinken. Afgezien van hun heilzame effecten op het water, zullen ze het water heel licht oranjebruin kleuren wat een natuurlijk aanzicht geeft op uw aquarium. U hoeft de bladeren niet te verwisselen totdat ze na 3 weken tot 2 maanden compleet uiteengevallen zijn. Garnaaltjes en Pleco's zullen de resten wel opeten. Catappa thee Met behulp van de Catappa theezakjes kunt u Catappa thee maken. De thee-zakjes bevatten één tot anderhalf blad. Leg het theezakje of een groot verfrommeld blad in een kop en voeg warm water toe. Laat het afkoelen en u zult zien dat het water eruit ziet als een kop sterke thee. Nu kunt u de benodigde hoeveelheid toevoegen aan het aquariumwater. Let op: het direct in uw aquarium schenken van het extract zorgt natuurlijk voor een sterker effect. Om dit te verminderen is het aangewezen het extract bij een waterwissel eerst te vermengen met een emmer water. Filterzakjes Naast het maken van een extract is het ook mogelijk om de Catappa theezakjes te gebruiken in uw filter. Plaats hiervoor één of meerdere theezakjes bij de inlaat van de flter. Indien u een potfilter heeft, plaats dan de theezakjes onderaan in het filter. Binnen een paar dagen zal het water licht oranje-bruin kleuren. De werking zal verminderen na 14 tot 21 dagen, waarna de theezakjes verwisseld moeten worden. Afzonderlijk weken Week de Catappa bladeren in een emmer water. Na een paar dagen kunt u het gebruinde water in het aquarium gieten. Tegenwoordig kan je ook vloeibaar Catappa extract in een fles kopen. Ook de schors van de boom wordt aangeboden en zou hetzelfde effect hebben.



Naam eventuele aanbrenger : ……………………………………………………………………………………………………………………...………….

Persoonsgegevens : ……………………………………………………………………………………………………………………...………….

Voorletter (s) /Naam : ……………………………………………………………………………………………………………………...………….

Geboortedatum : ……………………………………………………………………………………………………………………...………….

Adres : ……………………………………………………………………………………………………………………...………….

Postcode/Woonplaats : ……………………………………………………………………………………………………………………...………….

Telefoonnummer : ……………………………………………………………………………………………………………………...………….

E-mail adres : ……………………………………………………………………………………………………………………...………….

Handtekening : ……………………………………………………………………………………………………………………...………….

Contributie: Het verenigingsjaar loopt van 1 januari t/m 31 december. De contributie bedraagt:

A-leden DRD / NBAT lid jaar 2017, Inclusief het digitale verenigingsblad & een abonnement “Het Aquarium” € 52,00

B-leden DRD / NBAT lid jaar 2017, Inclusief het digitale verenigingsblad zonder abonnement “Het Aquarium” € 39,00

C-leden Abonnee digitale verenigingsblad 2017 € 20,00

D-leden Verenigingslid DRD jaar 2017, inclusief digitale verenigingsblad € 28,00

Inschrijving kan geschieden door storting op ING-rekening NL74 INGB 0000 7769 19 ten name van Aquariumvereniging Danio Rerio Delft of per kas op de verenigings-avonden op elke derde dinsdag van de maand (behalve juli en augustus).

U kunt ook het inschrijfformulier sturen naar de ledenadministratie: De Kringloop 137, 2614 WK, Delft [email protected] Inschrijving geschiedt, zodra uw betaling is ontvangen, op de eerste dag van het eerstvolgende kwartaal.

Inschrijfformulier Ondergetekende meldt zich hierbij aan als: (aankruisen wat men wenst)

0 A-lid

0 B-lid

0 C-lid

0 D-lid


DANIO RERIO DELFT Opgericht 1 mei 1919

Aangesloten bij de Nederlandse Bond Aqua Terra


Verenigingsavonden Danio Rerio op de 1e en 3e

dinsdag van de maand bij Activiteitencentrum ‘Aventurijn’, Tuindersvaart 48, 2614SK, DELFT


Aquariumvereniging Danio Rerio maakt voor haar activiteiten dankbaar gebruik van de gastvrijheid van activiteitencentrum Aventurijn.

In Aventurijn biedt de Gemiva-SVG Groep overdag dagbesteding aan mensen met een beperking. Dat kan een verstandelijke beperking zijn, een

lichamelijke handicap of niet-aangeboren hersenletsel. Een aantal van hen woont in de bovengelegen woonlocatie Smaragd, andere wonen in de omgeving. Ook mensen die om een andere reden behoefte hebben aan dagbesteding kunnen bij Aventurijn terecht. Bij Aventurijn voelt iedereen zich als een vis in het water.

Meer weten? Kijk op www.gemiva-svg.nl/aventurijn

Activiteitencentrum Aventurijn Tuindersvaart 48, 2614 SK, Delft Telefoon (015) 219 20 40

Wij keuren volgens de ARBO-wet Keuringen voor elektrische handgereedschappen en machines volgens de norm

EN 50110 / NEN 3140

Keuringen voor ladders en steigers volgens de norm NEN 2484-EN1004 en de NEN 2718

Verkoop van alle merken ladders en steigers.

Uw specialist sinds 2000 voor het keuren van elektrische handgereedschappen, stationaire machines, steigers, ladders, trappen en valbeveiliging.

Alles wat wij keuren en verkopen repareren wij ook. Om deze reden kunnen we u

altijd garanderen dat uw apparatuur in opperste staat is. Eventuele grote reparaties vinden plaats bij ons in de werkplaats.

Heeft u interesse neem dan contact met ons op.

Weesmeesterstraat 20 2645 MC Delfgauw Tel: 06-24559677

www.delmast.nl

http://www.delmast.nl/


http://www.delmast.nl

Contributiebetalingen, Dus check uw ingeplande transacties, want de tarieven zijn iets gewijzigd. Zie hiervoor pagina 20 elders in het blad.

INHOUD

Uitnodigingen: Meer mogelijk maken met minder moeite, zeewaterlezing, door Tanne Hoff

Intratuin dierenevenement, door Danio Rerio leden

1

Jaarprogramma: 2

Terugblik: Terugblik gezamenlijke huiskeuring Danio Rerio Delft en AV de Rijswijkse op 6 en 20 december 2017 door Jan de Reus

3

Voor u gelezen: Wim Tomey benoemt tot erelid bij de N.B.A.T. door Piet Muller

8

Voor u gelezen: Mossen in het aquarium, Voor u gelezen in het maandblad van Hugo Aqua uit Heerhugowaard ©2012 R.G. Koelman

10

Voor u gelezen: Verborgen gedaanten, Voor u gelezen in het maandblad van Hugo Aqua uit Heerhugowaard

14

Voor u gelezen: Catappa bladeren 18

Bestuur: 22

Vereniging website

LATV de Natuurvriend www.latv-denatuurvriend.nl

Natuur in Thuis Alphen a/d. Rijn www.denatuurinhuis.nl

Ons Natuurgenot Gouda www.onsnatuurgenot.nl

De Rijswijkse, Rijswijk www.avderijswijkse.nl

Azolla, Wateringen www.azolla.nl

Paluzee, Zoetermeer www.paluzee.nl

Bij bovenstaande verenigingen ben u als Danio Rerio lid, ook van harte welkom.

Danio Rerio Delft Januari 2017 21

http://www.latv-denatuurvriend.nl

http://www.denatuurinhuis.nl

http://www.onsnatuurgenot.nl

http://www.avderijswijkse.nl/

http://www.azolla.nl/

http://www.paluzee.nl/

Redactieadres De Kringloop 137, 2614 WK Delft, tel. 06-51603231,

[email protected]

Redactieleden mw. C.C. Sonnenberg, A. Zwartjens, eindredactie.

[email protected] [email protected]

Heeft u vragen neem dan contact op met één van de onderstaande personen.

Keuringen, KIEK, Promotie & publiciteit

Pim Wilhelm, tel. 015-2612649, [email protected]

Bibliotheek S. Stedehouder, tel. 015-2141304 [email protected]

Adviesgroep Leden

M. Stuster, tel. 06-24559677

[email protected]

Adviesgroep Terraria/paludaria

L.C. van Doorn, tel. 015-2561141 W.J. Neeleman, tel. 015-2623535


Adviesgroepen Planten/vissen

Pim Wilhelm, tel. 015-2612649,

[email protected]

Malawi Cichliden Zeewater


Technische commissie

A. Zwartjens, tel. 015-2147950,

[email protected]

DRD site www.daniorerio.nl DRD e-mail [email protected]

Voorzitter W. (Pim) Wilhelm, Eisenhowerlaan 66, 2625 GK Delft, tel. 06-10351193, [email protected]

2e voorzitter en Ledenadministratie A. (Ton) Zwartjens, De Kringloop 137, 2614 WK Delft, tel. 06-51603231, [email protected]

Secretariaat, Penningmeester, correspondentie & info M. (Mart) Stuster, tel. 06-24559677, [email protected] [email protected]


BESTUUR:












http://www.daniorerio.nl/






DIERENSPECIAALZAAK

aquaria, terraria en reptielen en

voedseldieren.

o.a.:

krekels, fruitvliegen en sprinkhanen

WIJ BEZORGEN OOK AAN HUIS!

Bezoek ook eens www.petneeds.nl e-mail [email protected]

Choorstraat 49 2611 JE delft tel. 015-2123054

http://www.petneeds.nl


Grote sortering tropische vissen

tropische waterplanten

benodigdheden

tropische zeevissen

lagere dieren

diverse soorten levend visvoer

tevens showroom met diverse aquaria aanwezig in verschillende uitvoeringen

HUGO DE GROOTPLEIN 25 DELFT

TELEFOON (015)-2125846

www.romberg.nl [email protected]

Wij maken alle aquaria op de gewenste maat

http://www.romberg.nl



Danio Rerio Delft





Dinsdag 9.30 - 18.00

Woensdag 9.30 - 18.00


Vrijdag 9.30 - 21.00

Zaterdag 9.00 - 17.30


DANIO RERIO DELFT

Februari 2017 - nr. 2 Opgericht 1 mei 1919 - aangesloten bij de N.B.A.T.




Ook dit jaar hebben we een avond gereserveerd voor W.A Tomey. Dit keer neemt hij ons mee naar de natuur van Madagaskar.

Daar voltrok de evolutie van plant en dier zich op een geheel eigen wijze. Dier- en plantensoorten bleven op Madagaskar intact, terwijl ze op ande-re continenten, vaak zeer negatief beïnvloed door de aanwezigheid van de mens, uitstierven. Toch heeft ook de natuur op Madagaskar sinds de komst van de eerste kolonisten veel te lijden gehad. Wim kennende gaat het ook dit keer weer een mooie avond worden.

Uitnodiging 1: dinsdag 21 februari 2017

“Verenigingsavond Madagaskar”

Door W.A. Tomey

Uitnodiging 2: dinsdag 7 maart 2017

“Praatavond”.

Danio Rerio leden

Het bestuur hoopt, op net zo opkomst als op de praatavond van februari avond. Dan is er voldoende gesprekstof om de avond te vullen.


“Algemene Leden Vergadering”

Uitnodiging 3: zaterdag 11 maart 2017

“Presentatie districtskeuring DZHN”

Zie de aankondiging op bladzijde 28 in dit blad.

Danio Rerio Delft 24 Februari 2017

Jaarprogramma 2017 21 Februari Verenigingsavond; Madagaskar, door W.A. Tomey (onder voorbehoud)

7 Maart Praatavond;

11 Maart District ZHN Uitslagavond districtskeuring DZHN.

21 Maart Verenigingsavond; De jaarlijkse Algemene Ledenraad Danio Rerio

4 April Praatavond;

18 April Verenigingsavond; De zeewaterbakken van Brabant” door Hans Meulblok en Theo van Meegen

2 Mei Praatavond;


6 Juni Praatavond;





3 Oktober Praatavond;

17 Oktober Verenigingsavond;


Contributiebetalingen, Geachte leden het is weer zover. De dure januari maand is aangebroken. Ook wij vragen u de contributie zo snel mogelijk over te maken. Wij sturen al jaren geen acceptgiro’s meer omdat er relatief weinig gebruik van wordt gemaakt. Dus check uw ingeplande transacties, zie hiervoor pagina 20 elders in het blad.




Dupla-produkten



Aquarium








RENO B.V.

INDUSTRIESTRAAT 42

2624 BB DELFT



Terugblik verenigingsavond 17-01-17 door Lotty Sonnenberg

Tanne Hoff: makkelijke aquariumhouden.

Deze avond kregen we een lezing speciaal voor de zeewater liefhebbers, die echter ook voor de anderen heel interessant was. Tanne Hoff, een biologie-leraar met een grote passie voor het zeeaquarium vertelde ons hoe we de zeewaterhobby wat kunnen vereenvoudigen. Er komt namelijk zoveel bij kijken, dat je je soms afvraagt of dat nog wel hobby is. Soms is er een wake-up call nodig om je te realiseren dat je geen slaaf van je hobby moet worden. Daarom zette hij voor ons wat dingen op een rijtje die het wat makkelijker kunnen maken. Tijdsmanagement is daarbij belangrijk. Er is een regel die laat zien dat 20% van de tijd die je aan je aquarium besteedt, voor 80% van het resultaat zorg. De overige 80% van de tijd is goed voor de overige 20% resultaat. Dus met een heel klein beetje minder resultaat, kan er heel veel tijd bespaard worden. Tanne zelf heeft, zoals we konden zien een prachtig aquarium met een inhoud van 600 liter. Hij werkt daar tegenwoordig maar 1½ uur per week aan, plus het dagelijks voeren. Dit lukt hem dankzij wat handigheidjes die hij met ons wilde delen.

Wat kan er beter?


De waterchemie is een belangrijk onderdeel bij het houden van een zeeaqua-rium. Verbruikte elementen moeten op peil gehouden worden. Een kalkreactor heeft vaak tekortkomingen. Beter is het gebruik van de Balling methode. Zie: http://reef-center.nl/img/cms/balling-manual.pdf Hierbij worden de verschillende elementen toegevoegd op basis van het werkelijk verbruik. In plaats van Carbonaat mix en Calcium mix, kan ook Core7 1, 2, 3a en 3b (4flessen) gebruikt worden. Daar zit alles in wat koralen enz. nodig hebben. Eens in de drie maanden kun je dan je water door het bedrijf laten testen. Een tip: glaasje jenever toevoegen geeft minder nitraat in de bak.

Het onderhoud Ruiten poetsen is een vervelende bezigheid. Dus: uitbesteden. Gele dokters zijn uitstekende algeneters. Een of twee klein blijvende doktersvissen kunnen je veel werk besparen. Valonia of bolletjesalg kan een vervelende plaag worden in het aquarium. Een Vossekopvis eet het graag, maar als het op is begint hij aan het steenkoraal. Een nuttige soort is de Mythrax krab, maar dan alleen de vrouwtjes. Dit kun je controleren door naar de op de buik gevouwen staart te kijken. Deze heeft bij de vrouwtjes een brede vorm. Dit in tegenstelling tot wat we bij de mannetjes zien, want daar is de staart puntvormig. Als deze niet mooie, maar wel effectie-ve dieren in het aquarium zitten gaat de Valonia weg. Tegen visparasieten kunnen een of twee poetsgarnalen worden ingezet, hierdoor zullen de vissen er veel minder last van hebben. Poetsgrondeltjes of poetsvisjes zijn minder succesvol. Het is niet verantwoord om ze in het wild weg te vangen en daarbij zijn ze ook veel te actief om in een aquarium te houden. Een lipvis eet koraal etende naaktslakjes en kan door zijn aanwezigheid een plaag voorkomen. Het gele lipvisje is een goede keus. Water verversen = slepen met emmers en vaak geknoei enz. Investeer in een slang of leiding op maat met een pomp en gebruik een voorraadvat. Dit voorkomt veel ergernis.

Licht Hiervoor wordt tegenwoordig steeds meer Led-verlichting gebruikt. Het menselijk oog heeft een voorkeur voor geel-groen als kijklicht. Voor het aqua-rium is blauw/paars en rood/oranje belangrijker. Algen hebben een ander absorptiespectrum dan koralen. Door het goede spectrum te gebruiken groeien de koralen wel, maar de algen niet. Spreiding van het licht is heel belangrijk om schaduw te voorkomen. Zorg daar-bij voor een goede warmteafvoer. Het belangrijkste zijn dus: het spectrum, de spreiding, de koeling en de intensiteit.


http://reef-center.nl/img/cms/balling-manual.pdf

Lezingen Begeleiding kweekprojecten Begeleiding zelfstudie trajecten


Consultancy (aquacultuur, aquaponics, openbare aquaria, wetgeving) Trouble shooting, mediation Schrijven van projectvoorstellen, ook internationaal Deelname in projecten Gastdocent Dierverzorging (Vissen, Reptielen, Amfibieën, Aquacultuur) Interim Management Examenbureau Assesor Dierverzorging-examens




DANIO RERIO DELFT











DANIO RERIO DELFT



In de zee wordt het blauwe licht heel diep doorgelaten. Andere kleuren worden er al snel uitgefilterd. De koralen hebben zich daarom aangepast om het blauwe licht goed te gebruiken. Vangen ze toch rood licht op, dan wordt dat als een signaal gezien dat ze te hoog staan en dat ze zich daarom moeten beschermen tegen het licht. Het gevolg daarvan is dat de groei geremd wordt. Rood licht moet dus mondjesmaat gebruikt worden, maar heeft ook wel zijn nut.

Succes met vissen. Hoe krijg je dat? Let bij aanschaf op de volgende zaken: wat is de uiteindelijke maat, hoe is het gedrag, hoe is de gevoeligheid, is de vis nuttig en reefsafe? Natuurlijk willen we de vis graag in leven houden, maar dit is soms een probleem. Belangrijk is daarom een quarantainebak om te wennen, te leren eten en indien nodig te behandelen tegen ziekte of parasieten. Nu behoort een quarantainebak niet altijd tot de mogelijkheid. Daar heeft Tanne het volgende op gevonden: Neem een plastic bakje van 10 liter en maak er rondom gaatjes in. Hang het daarna boven in het aquarium en doe er ook een pompje in. De nieuwe vis heeft hier rust en controle is mogelijk. Heeft de nieuwe vis mogelijk parasieten, geef hem dan een zoetwaterbad met 1,5 dosis Dactacyd van Colombo. Hier kunnen de vissen dan enkele minuten in gebaad worden. Voor grotere vissen kan dat wel 5 minuten, voor de kleinere 1 tot 2 minuten. Wel erbij blijven en bij problemen de vis er weer uit halen. Door de osmosewerking zullen de parasieten het zoete water opnemen en uit elkaar klappen. Einde parasiet. Je kunt dit met enkele dagen er tussen twee keer doen. Hierbij is het wel van levensbelang dat de temperatuur en Ph hetzelfde zijn als van het oorspronkelijke water.

Neem dus een lege emmer en doe er kraanwater in tot je exact de zelfde temperatuur hebt. Om de Ph gelijk te krijgen is het voldoende om er een kopje zeewater uit het aquarium bij te doen. Roeren en klaar. Nu kan de vis er in. Zorg wel dat hij rechtop blijft. Probeert de vis uit de emmer te springen, zet hem dan weer onmiddellijk terug in het zeewater. Een kwetsbare pas geïmporteerde vis heeft niet veel weerstand tegen para-sieten en zal makkelijk besmet raken. Het gewenningsbakje kan met algenmag-neten gemakkelijk aan de ruit opgehangen worden. De nieuwe vis moet hier meerder weken in verblijven, in ieder geval tot hij goed eet. Een nieuwe vis kan met het zakje waarin je hem hebt gekocht enige tijd in het filter gehangen worden om aan de temperatuur te wennen. Daarna kan hij overgezet worden. Garnaaltjes moeten altijd met de druppelmethode langzaam aan de nieuwe temperatuur en watersamenstelling worden gewend. Vissen die pas zijn geïmporteerd moeten ook langzaam worden overgewend. Het is beter geen vissen uit de doos te kopen. Laat het overwennen het liefst aan de importeur zelf over.


Tips Maak de ruit dagelijks schoon met een algenmagneet. Gebruik een bijvulautomaat. Zorg voor een noodpakket met in elk geval een reserve-opvoerpomp, een flinke voorraad zout en een pak goede actieve kool. Regelmaat en stabiliteit. Kreefteneitjes, diepvriescyclops, en vooral levende oesters zijn bij uitstek geschikt om vissen aan het eten te krijgen. Een webcam geeft rust in de vakantie.

Tot slot nog een wijze raad van Tanne: Probeer met de bril van een buitenstaander naar je aquarium te kijken, die ziet ook al die kleinigheidjes niet, dus vergeet die 80% inspanning en je hebt meer tijd over om van je aquarium te genieten!

Voor wie meer tips wil bij het houden van een zeeaquarium, kan overwegen het door Tanne Hoff geschreven boek aan te schaffen: Praktische handleiding voor het zeeaquarium.

Tanne bedankt voor een leerzame avond!

Uitnodiging Districtskeuring ZHN 11 maart 2017

Uitslagavond Districtskeuring ZHN Keurmeester: Ron van Brakel Fotografie /presentatie: Jos Koster Danio Rerio Delft Organisatie: Piet Muller A.V. de Rijswijkse Datum: Zaterdag 11 maart 2017 Locatie: Buurthuis De Yp, Oeverwallaan 130, 2498 BK Den Haag

PROGRAMMA

19:30 Inloop met koffie

20:00 Opening door de Voorzitters van DZHN en A.V. de Rijswijkse

20:30 Start presentatie gekeurde vivaria door Ron van Brakel

Pauze

22:30 Presentatie van de uitslag en prijsuitreiking

23:30 Afronding en napraten


Routebeschrijving (Zie afbeelding en plattegrond)

Kies op de A13, de afrit 8 (Delft Noord). Houdt tussen tankstation en bouwmarkt rechts aan richting de wijk Ypenburg (u rijdt om het voormalige vliegveld Ypenburg). Rijdt de Rijswijkse Waterweg uit tot en met de bocht naar rechts. U rijdt dan op de Brasserhoutweg. Neem de bocht naar links en dan de 1e weg rechts. Op die hoek staat een groot wit gebouw: Buurthuis de Yp. Er is een ruime (gratis) parkeergelegenheid voor het gebouw en achter het gebouw bij de Hockeyvereniging Ypenburg.


Water verversen? Waarom? Daarom! Auteur Eddy Leysen

inleiding

Water, in de meest enge betekenis van het woord, is een scheikundige verbinding (O2) van twee atomen waterstof en één atoom zuurstof. Maar in deze verbinding zou leven onmogelijk zijn. Het zijn de andere aanwezige (opgeloste) stoffen, zoals mineralen en sporenelementen, en micro-organismen die er het leven in mogelijk maken. Het water dat we uit de kraan 'voorgeschoteld' krijgen, werd al door de leverancier behandeld om te voldoen aan talrijke eisen voor menselijk gebruik. Door het gebruik van filterende membranen, ozon (O3) en actieve kooi, worden de ongewenste organische stoffen verwijderd. Door ontsmetting worden ziektekiemen verwijderd. Om de smetteloze kwaliteit te verzekeren van de 'bron' tot de verbruiker, worden chloorverbindingen toegevoegd. De pH en de hardheid worden aangepast om de leidingen te beschermen tegen corrosie. Ondanks de nationale en Europese normen kan de samenstelling van het leidingwater sterk verschillen wegens economische en geologische redenen. Het gemakkelijkste is dus een visbestand op te bouwen dat zich thuis voelt in het aangeboden water. Een discusliefhebber kan zich vaak niet zo maar tevreden stellen met het hem aangeboden water. Het heeft dus geen zin om ons leidingwater te vergelijken met het water van rivieren en meren: er worden immers andere eisen gesteld.

Vissen leven in water, zoals wij leven van de 'lucht'. De samenstelling ervan kan verschillen en afhankelijk van deze verschillen zullen we er ons goed of niet goed in voelen. Voor onze vissen, die met hun ganse lichaam ondergedompeld zijn in deze vloeistof, is het niet anders.

De kwaliteit of de parameters van dit milieu dienen gerespecteerd te worden voor het welzijn van de bewoners. Het welzijn is pas dan gewaarborgd, als de watersamenstelling overeenkomt met de samenstelling van het water waar ze in de natuur in thuis horen. Zeggen dat dit water van onberispelijke kwaliteit moet zijn, staat dus als een paal boven water en dit water moet 'zo klaar zijn als pompwater'. Van deze waterkwaliteit hangt immers het leven af van onze vissen en de planten. Het leidingwater dat door de leverancier ter beschikking gesteld wordt, is geschikt voor 'menselijke' consumptie, maar is niet altijd geschikt


voor onze discussen. Denken dat dit leidingwater onvoorwaardelijk geschikt is, is op zijn zachts uitgedrukt naïef. Vissen hebben kunnen zich wel aanpassen aan schommelingen, maar dit aanpassingsvermogen mogen we niet over-schatten. We moeten dus weten welke voorbehandeling we het water moeten geven zodat het geschikt is voor onze vissen. Een aquarium is geen inert volume waarin onze vissen leven. In dit gesloten milieu spelen zich allerhande biologische en chemische processen. De stroming, veroorzaakt door de pomp, veroorzaakt bewegingen van het water zonder dit zou leven onmogelijk zijn. De biologische en chemische processen die we niet altijd kunnen voorzien of, erger nog, die we niet willen, gebeuren! Daarom moeten we water verversen om de gewenste parameters veilig te stellen en ze voor onze vissen stabiel te houden. Zoveel mogelijk toch! 2. Eerst en vooral... Ons aquarium is een ecosysteem waar de parameters van het water niet te ver mogen liggen van het natuurlijke biotoop van onze vissen. Het moet een stukje natuur zijn die de 'ideale' omstandigheden van de natuur benadert. Het biologische evenwicht is er erg labiel en vraagt een bijna dagelijkse waak-zaamheid om behouden te blijven. Het 'gezelschapsaquarium', met zijn allegaartje van vissen van over de ganse wereld, is dus al een kwelling voor vele bewoners! De condities moeten aangepast zijn aan de bewoners. Bovendien is te dikwijls ook de bezetting overdreven! Te vaak worden te veel vissen bijeengebracht in dit afgesloten geheel en gedwongen samen te leven in een medium dat door de verscheiden-heid van de bewoners slechts voor enkele leefbaar is. Mijn norm is één (volwassen) discus per 100 1iter water, die van veel kwekers één per 50 1iter en over laatst las ik in een boek één per 25 liter! Een overdre-ven kunstmatige samenleving dus als we dit vergelijken met hun natuurlijke biotoop. Door deze overbezetting hebben we dus meer vervuiling en zelfs de meest doorgedreven en gesofisticeerde filter of filtersysteem kan deze vervuiling nooit volledig verwerken of vermijden. 3. Vervuiling Een aquarium dat aan zijn lot wordt overgelaten wordt al vlug een bom met een vertragingsmechanisme in de ontsteking. Alle leven wordt vroeg of laat bedreigd door de opstapeling van allerhande giftige stoffen. Zichtbare vervuiling Sommige van deze afvalstoffen zijn zichtbaar met het blote oog. We zien ze als kleine deeltjes Stofdeeltjes), op de bodem of zwevend in het water. Vaak zijn het voedingsresten, rottende plantendelen, uitwerpselen en/of delen van rottende vissen of plantendelen. Deze rotting genereert de bouw van de stikstofverbindingen. De deeltjes die we in suspensie zien (dus niet opgelost)


veroorzaken troebel water, wat niet enkel nadelig is voor het ethische aspect, maar ook de vissen zal stresseren. De kieuwen kunnen aangetast worden en zo voor ademhalingsproblemen zorgen. De kieuwen en dus ook de vissen worden gevoeliger voor de aanvallen van de ziekteverwekkers. De planten zullen het minder goed doen omdat ze onvoldoende licht krijgen en de ondoordringbare laag vuil die zich op de bladeren vastzet, verhinderd de noodzakelijke gas-uitwisselingen van de fotosynthese, met een verstoorde plantengroei tot gevolg. b. Onzichtbare vervuiling of opgeloste vervuiling Naast de zichtbare vervuilende componenten, produceert ons ecosysteem ook een groot gamma aan scheikundige stoffen. Deze stoffen zijn opgelost in het water en enkel een scheikundige analyse van het water zullen of kunnen ze aantonen. Algemeen principe: de belangrijkste bron van de vervuiling is de opstapeling van stikstofverbindingen en de afvalproducten van de stikstof-cyclus, beginnend met het ammonium en meestal eindigend met nitraten. Ammonium of ammoniak verhindert het zuurstoftransport in het bloed, nitriet zet zich vast op het hemoglobine en verhindert zo ook het transport van de zuurstof naar de cellen. Deze stoffen zijn dus giftig en moeten onder de toelaatbare waarden blijven. In een stabiel, wel draaiend aquarium zullen we zelden waarden meten die boven de aanvaardbare waarden liggen. Voor de nitraten is het anders. Ze zijn minder agressief, maar daarom niet onschadelijk, zelfs als hun concentratie onder de 50 mg/1 blijft. Niet vergeten dat ze (nitraten) in een zuurstofarm milieu terug omgezet kunnen worden naar nitrieten en zelfs ammonium of ammoniak!

De vissen spuwen ook een hoop organische afvalstoffen uit, afvalproducten van hun metabolisme (eiwitten, aminozuren, ... ). Opstapeling van deze producten zal leiden tot groeistoornissen, moeilijk kweekgedrag, ontwikkeling van ziektekiemen en (slechte) bacteriën.

Te veel voederen en dus rottende voedselresten, de uitwerpselen van de vissen en de plantenresten zijn de voornaamste bronnen van vervuiling die beetje bij beetje knagen aan de ideale watersamenstelling, voor zover die ooit benaderd werd met het ter beschikking gestelde kraantjeswater dat voor velen de enige


bron is die ter beschikking staat. In de stikstofcyclus wordt ammonium (of ammoniak als het helemaal fout gaat voor onze discussen), als beginproduct van de cyclus en de vervuiling of verloedering van het water, omgevormd tot nitrieten en nitraten. Hoewel beweerd wordt dat de producten minder gevaarlijk zijn als we de cyclus 'afvaren', toch mogen we de nadelige invloed op de gezondheid van onze vissen niet onderschatten. Vooral bij opstapeling (door gebrek aan waterverversing) kunnen gevaarlijke waarden of concentra-ties bereikt worden.

Nitraten... De meeste filterinstallaties kunnen de afbraak van de stikstofverbindingen wel aan tot en met de vorming van het nitraat. Deze nitraten worden (gedeeltelijk) door de planten verbruikt, maar dit volstaat niet. Een concentratie van 20 mg/l wordt nog door de meeste vissen probleemloos verdragen, zelfs door onze discussen. Maar bij overdreven concentraties kunnen zich desastreuze taferelen afspelen. Vaak worden concentraties van 100 mg/1 en meer gemeten. Boven de 100 mg/l stagneren de planten en groeien niet meer. De vissen echter voelen de slechte invloed al vanaf 50 mg/1 en zijn onder andere vatbaarder voor ziektes. Wildvang discussen en zeker Heckels, zijn nog gevoeliger aan 'hoge' nitraat-waarden. Ik probeer de waarde zelfs onder de 10 mg/l te houden!

Andere storende elementen... Nitraten zijn niet de enige storende elementen die zich opstapelen in een aquarium. In de afvalberg bevinden zich eveneens fosfaten en silicaten. Ze zijn niet echt giftig voor de vissen, maar ze verstoren het (zo labiele) evenwicht in ons aquarium. Nitraten, fosfaten en silicaten zijn gunstige factoren voor een wildgroei van de zo ongewenste algen. En eens aanwezig zijn ze moeilijk uit te roeien. Dus we zijn er voor altijd mee opgescheept indien we niets drastisch wijzigen aan onze slechte gewoontes. Ze zijn niet gemakkelijk meer weg te krijgen. Volgens het veroorzaakte onevenwicht zullen we algen krijgen of kunnen we de goede omstandigheden voor een goede plantengroei terug de bovenhand geven. Het is dus noodzakelijk om door waterverversing deze waarden onder de gevaarlijke concentraties te houden of ze terug naar beneden te krijgen naar aanvaardbare waarden voor de bewoners van ons aquarium (vissen én planten).

4. De schade beperken! Om de schade te beperken hebben we tal van mogelijkheden. We moeten dus vermijden dat de vervuiling onaanvaardbare waarden bereikt in ons gesloten milieu. Een krachtig filtersysteem kan de zichtbare vervuiling verwijderen. Maar sommige bronnen vermelden dat dit slechts zo'n 30% van de totale vervuiling is. En vuil is vuil, ook al is het opgestapeld in een filter.


Een goede biologische filtering moet de stikstofverbindingen verwijderen. Maar zelfs de grootste biologische filter of de grootste eiwitafschuimer kan niet op tegen de voordelen van een waterverversing. Om niet te moeten kuisen, moeten we niet vervuilen. Dat is een feit en er zit veel wijsheid in. Te vaak zijn overbezetting en te veel voederen als gevolg, de eerste schakels van de kettingreactie in het verloederen van het water.

5. Nog voordelen van waterverversing... Meestal worden de waterverversing gedaan door af-hevelen van het water. We moeten dan van deze gelegenheid gebruik maken om ook de overblijfselen van de bodem af te hevelen: etensresten, nog niet opgeloste uitwerpselen, afgestorven bladeren, ... en zo het probleem bij de bron aanpakken. We mogen de hevel of de gebruikte klok wel niet te diep in de bodem steken om het biologische evenwicht niet te verstoren en niet te veel bodemgrind af te hevelen. Als we de klok één centimeter in de bodem steken is dit meer dan voldoende. Een ander voordeel van waterverversing is het opwekkende effect voor de maag en dus van de eetlust van de vissen, maar ook voor het opwekken van de seksuele lusten! Vaak wordt er na een goede waterverversing afgezet en welke liefhebber heeft hier bezwaren tegen?! Nog een ander voordeel ligt op pathologisch vlak. Een bevuilde waterpartij draagt bij tot een weelderigere groei van allerlei ziektekiemen of organismen die de gezondheid van onze vissen in het gedrang brengen. In bevuild water zullen kleine wondjes (van schuren, ergens tegen aan zwemmen, transportschade, ... ) ontsteken en voor grote open wonden zorgen, terwijl ze in een gezond water spontaan zouden genezen. De meeste ziektes zijn, en dit heb ik al duizenden keer gezegd, zwakteverschijnselen. In niet te erg bevuild water ontwikkelen vissen meer weerstand tegen deze aanvallen van ziektekiemen en worden dus minder gemakkelijk ziek.

6. Methode en frequentie... Er zijn drie mogelijkheden om water te verversen. De hoeveelheid water die we moeten verversen hangt af de bezetting, het filtersysteem, plantengroei, ...

Een eerste methode is manueel elke week een deel te verversen. 5 tot 10% per week is wel een minimum. We hevelen af en vervangen het af-gehevelde water door vers water dat, indien nodig, al behandeld of 'geconditioneerd' is: het water is ontdaan van chloor en zware metalen en liefst al op temperatuur gebracht. Kortom water zoals we het in ons aquarium willen. Het op temperatuur brengen is niet echt nodig indien we niet te veel water vervangen in één keer. Een temperatuurdaling van enkele graden kan heus geen kwaad. De hoeveelheid water die we ver verversen is, zoals hierboven reeds gezegd, natuurlijk functie van bezetting, gebruikte filtersystemen,


beplanting,... Een overbevolkt en kaal (= niet met planten ingericht) aquarium dat enkel draait op een klein binnen filtertje behoeft dus een grotere water-wissel dan een juist bevolkt en dicht beplant aquarium met een goede en ruime biologische filter. Geen enkel filtersysteem kan een water-verversing uitsluiten of vervangen. Een principe moet wel aangehouden worden: beter vaak een beetje verversen dan slechts af en toe veel. Bij een te grote waterwissel zullen de waterwaarden te veel schommelen en dus stress veroorzaken bij de vissen.

Een tweede methode is dit proces automatiseren door middel van een tijdschakelaar, een pompje en een (elektronische of mechanische) niveau-regelaar. Dit hoeft echt niet duur te zijn: wisselstukken van een vaatwasser of wasmachine kunnen zeer goed gebruikt worden. In dit geval moeten we wel voorzorgsmaatregelen nemen als 'het' misgaat. Hoe meer we stellen op de techniek, hoe meer neiging we hebben om minder aandacht aan onze vissen te besteden. Techniek kan haperen, en wat dan!? We moeten de automatisering wel in de gaten houden en veiligheden inbouwen.

Een derde methode is de druppelmethode, in combinatie met een overloop. Dit systeem is nog het meest ideale of 'natuurlijke' want dit proces is continu en heeft daardoor weinig of geen invloed op de parameters van het water. De hardheid, de pH en temperatuur blijven quasi constant zodat schade door te grote schommelingen van deze parameters vermeden wordt. Het waterniveau blijft ook ongewijzigd en we hebben dus niet het gevaar dat de pomp droogt komt te staan of het verwarmingselement door droogte en de daaruit volgende oververhitting stuk springt. Nieuw water wordt permanent aangevoerd en de afvalstoffen worden aan het zelfde ritme afgevoerd. Zelfs het verdampte water wordt automatisch aangevuld en een waterwissel is geen 'karwei' meer.

Er zijn drie mogelijkheden: - Directe aansluiting op het net, door middel van een kraan en een overloop, rechtstreeks aangesloten op de riolering. De beste kraan is een kunststof kogelkraan. Een elektrische kraan alleen zou te veel debiet geven. Maar een directe aansluiting aan het net en het druppelsysteem houdt geen rekening met drukverschillen op het net en de eventuele verschillen in samenstelling van het leidingwater. - Het creëren van een eigen 'watertoren' onder de vorm van een kunststofvat, hoger dan het aquarium geplaatst, van waar het water in het aquarium


kan 'druppelen'. Dit vat kunnen we eventueel aansluiten op de waterleiding om automatisch bijgevuld te worden en het te gebruiken water al te 'ontgassen'. Om te vermijden dat dit water te weinig zuurstof zou gaan bevatten (of dood water wordt), plaatsen we een klein pompje in dit vat vóór circulatie van het water. Nadeel: door de verandering in volume (hoogte) van het beschikbare water, zal het debiet van het water dat naar het aquarium stroomt, niet constant zijn. We kunnen dit oplossen door een niveaumelder aan te sluiten op een elektrokraan, die het vat telkens terug zal opvullen tot de gewenste stand. Ook het systeem van een spoelbak van een WC voldoet hier prima: eenvoudig en betrouwbaar. Om onaangename verrassingen te vermijden moeten we ook aan dit vat een overloop voorzien! Een derde mogelijkheid bestaat er in om het water uit het aquarium te laten vloeien door een luchtdarmpje en een niveau-regelaar die het niveau op peil houdt (liefst in een biologische filter onderge-bracht, zodat het niveau in het aquarium zelf niet verandert). Enig praktisch probleem voor mensen die het aquariumwater moeten 'bereiden', is de toevoeging van mineralen en sporenelementen. Deze toe-voeging zou ook continu moeten gebeuren om niet te veel schommelingen te veroorzaken. In het geval van een continue verversing kunnen we per dag 4 á 5% verversen. De 5% kunnen we omzetten naar liters per uur en de liters per uur naar drup-pels per minuut. En laat je hier niet verrassen! Meer verversen kan geen kwaad op deze manier, maar het zou een meer dan mooie waterrekening met zich meebrengen. Voorbeeld: Een aquarium van 500 liter vraagt dus een verversing van 20 tot 25 liter per dag, of slechts één liter per uur.

7. Dus: Waterverversingen zijn onmisbaar om onze vissen gezond te houden door de parameters van het water vrij constant te houden binnen aanvaardbare nor-men en een opeenstapeling van vervuiling te vermijden. Waterverversingen zullen altijd nodig blijven tot iemand het geniale idee kan verwezenlijken om een zelfregelend ecosysteem in een aquarium onder te brengen. Maar dit is onwaarschijnlijk.

Weinig vissen = weinig voederen = weinig afvalstoffen = betere waterkwaliteit. Maar het is nog geen reden om geen waterwissel te doen! 8. Tot slot... Sommige aquarianen beschikken over een geboorde of regen put en de verleiding is groot om dit water te gebruiken voor de waterwissels om de rekening van het leidingwater te beperken. Deze oplossing kan slechts overwogen worden indien we de juiste samenstelling kennen door voorafgaan-delijk de nodige analyses te laten uitvoeren.


Het is essentieel om naast de bacteriële kenmerken, ook de hardheid en de pH te kennen, alsook het gehalte aan nitraten en fosfaten. Pas nadat we er ons van vergewist hebben dat de parameters in orde zijn, kunnen we het gebruiken voor onze vissen.

Voor u gelezen in het vereniggingsblad van Paluzee, overgenomen uit het magazine Discusvriend.

Vijlvis camoufleert zichzelf met geur

Sommige koraalvissen camoufleren zichzelf met geuren om roofdieren op afstand te houden, zo blijkt uit nieuw wetenschappelijk onderzoek. Vijlvissen van de soort Oxymonacanthus longirostris hebben niet alleen een huid met dezelfde kleuren als koraal; de dieren nemen ook de geuren over van hun leef-omgeving. Die geurcamouflage werkt zo goed dat roofdieren hun lichaamsgeur nauwelijks nog kunnen detecteren. Dat melden Australische onderzoekers in het wetenschappelijk tijdschrift Proceedings of the Royal Society B.

Vijlvissen gaan waarschijnlijk naar het koraal uit hun leefomgeving ruiken, omdat ze ervan eten. De wetenschappers toonden de bijzondere camouflagetechniek aan door vijlvissen in kleine ondoorzich-tige containers in een aquarium met koraal te plaatsen. Sommige vissen hadden al van het koraal in het aquarium gegeten, anderen waren niet gevoed of hadden koraal uit een

andere omgeving naar binnen gewerkt.

Vervolgens werden er tandbaarzen losgelaten in het aquarium. Deze dieren jagen op vijlvissen. De tandbaarzen lieten de containers met vijlvissen die koraal uit het aquarium hadden gegeten links liggen. Ze leken de geur van deze dieren niet meer te kunnen onderscheiden van de luchtjes van het omliggende koraal. De vijlvissen die koraal uit een andere omgeving in hun maag hadden of niet hadden gegeten, werden wel opgemerkt. Deze containers werden omsingeld door tandbaarzen. Nog opvallender was de reactie van koraal etende krabben die in het aquarium werden losgelaten. Zij zwommen juist recht op de containers af waarin vijlvissen zaten die hun favoriete koraal hadden gegeten. De lichaamsgeur van de vissen trok hen in sommige gevallen meer aan dan de geur van echt koraal.


Verstoppertje Volgens hoofdonderzoeker Rohan Brooker bewijst het onderzoek dat vijlvissen letterlijk kunnen opgaan in hun omgeving door kleur- én geurcamouflage. Het is een zeer effectieve manier van verstoppertje spelen", aldus Brooker op ABC News. "Ze zijn bijna onmogelijk te detecteren voor roofdieren als ze zich in het koraal ophouden." Meer onderzoek moet uitwijzen door welk biologisch mechanisme de koraalvissen zo sterk naar koraal gaan ruiken na een maaltijd.

Konijnvissen surveilleren voor partner

Konijnvissen staan voor elkaar op de uitkijk tijdens het eten. Dat melden Australische onderzoekers in Nature Scientific Reports (25 september). Zij ontdekten dat de ene vis zich met zijn kop omhoog boven een koraalrif positioneert om de omgeving in de gaten te houden, terwijl zijn partner een maaltje algen verorbert. De wetenschappers leveren hiermee naar eigen zeggen het eerste empirische bewijs voor gecoördineerde samenwerking tussen vissen.

De Australiërs observeerden het foerageergedrag van vier soorten koraalvissen van het geslacht Siganus: S. corallinus, S. doliatus, S. puellus en S. vulpinus (onze vossekop). Die leven in tegenstelling tot andere konijnvissen niet in scholen, maar in paartjes. ‘Partners blijven bij elkaar, tenzij er op ze gejaagd wordt of wanneer ze op een andere manier worden verstoord,’ vertelt koraalrifonderzoeker Simon Brandl van de James Cook University. ‘Tijdens eerder onderzoek vonden we dat deze paartjes in ieder geval bij S. doliatus ook kunnen bestaan uit twee individuen van hetzelfde geslacht. Dat suggereert dat voortplanting niet zo belangrijk is voor paarvorming, zoals eerder gedacht.

De wetenschappers ontdekten de opvallende houding van foeragerende konijnvissen tijdens analyse van video-opnamen. De waakzame vis heeft een ongehinderd zicht op de omgeving. Door de koraalriffen kan de foeragerende vis echter niet om zich heen kijken. Wanneer de waakzame vis zijn positie verlaat, volgt het foeragerende individu in 94 procent van alle gevallen. Waarschijnlijk gebruikt de etende vis zijn partner als waarschuwingssignaal voor gevaar, aldus de onderzoekers. Ook wisselen de partners regelmatig van positie om de foerageertijd onderling te verdelen. De voordelen van deze samenwerking wegen op tegen de kosten die de waakzaamheid met zich meebrengt, volgens de onderzoekers.

De vissenpaartjes foerageren namelijk efficiënter: ze nemen meer happen dan individuele vissen en duiken dieper tussen het koraal om te eten. Konijnvissen hebben maar twee interesses: voedsel en veiligheid’


Opvallend genoeg vertonen alle vier Siganussoorten een vergelijkbare samen-werking. Brand: ‘We vonden wel kleine verschillen in de sterkte van gevonden effecten. We weten dat er verschillen in dieet zijn tussen de soorten die mis-schien tot die kleine verschillen leiden, maar het algemene systeem lijkt voor alle soorten hetzelfde te zijn. Wetenschappers namen aan dat vissen niet in staat zijn tot gecoördineerde samenwerking. ‘Je hebt daarvoor vaardigheden nodig zoals geheugen, herkenning van individuen, en de mogelijkheid om in te schatten of een partner jouw uiteindelijk ook weer zal helpen. Dat zijn zeer complexe cognitieve vaardigheden, legt Brandl uit. Dat hoeft volgens de koraalrifonderzoeker echter niet te betekenen dat vissen over deze vaardigheden beschikken. ‘Het kan ook zo zijn dat we onze manier van denken over zulke samenwerking moeten aanpassen,’ zegt Brandt. Hij denkt dat de vissen misschien niet over complexe cognitieve vaardigheden te beschikken door hun eenvoudige levenswijze. Konijnvissen hoeven alleen één partner in de gaten te houden en hebben maar twee interesses: voedsel en veiligheid. Dat maakt hun situatie veel eenvoudiger.

Voor u gelezen in het clubblad van AV Groot Hoogvliet

Terugblik op de Intratuin dierendagen, door Pim Wilhelm

Ruim voor de jaarwisseling kregen we van Intratuin per email weer een uitnodiging om mee te doen. Eigenlijk staat dat voor ons wel vast, maar het is altijd moeilijk om te kiezen wat we nu weer zullen brengen. In de loop der jaren hebben we al zeker een 12 onderdelen in wisselende combinaties gepresenteerd. De panelenwand, en papierwerk: flyers, maandbladen van DRD en NBAT zijn dan min of meer verplichte nummers.

Leen van Doorn had dit jaar een klein paludarium in voorbereiding, dat de finishing touch zou krijgen op de zaterdag en zondag. Om het doel: huisvesting van pijlgifkikkers te illustreren werd daarbij het toepasselijke blad van de DRD-kalender gepresenteerd.

Om ook op grotere afstand bewegend beeld te laten zien werden bij afwisseling 3 doorlopende beamer-presentaties vertoond.

Helaas konden we niet op tijd de voor kinderen en hun moeders altijd aantrekkelijke Indische Grond-tak (een wandelende takken soort, met hard pant-


ser en veel stekels) bemachtigen. Dat geeft altijd veel aanloop op de stand en dan komt het praatje vanzelf. Nu moest de stand bemensing hun natuurlijke charmes in de strijd gooien.

Op de aanmerkelijk drukker zondag werd als kinderlokker toch weer een microscoop opstelling met alg-preparaten neergezet. We doen dit natuurlijk allemaal om: naamsbekendheid te verkrijgen, met een dieren houdende doelgroep te praten en mogelijk geïnteresseerden naar onze ledenavonden te krijgen. Uiteraard is het ook gewoon leuk. Over de inzet en belangstelling van onze leden en de catering door Intratuin hebben we niet te klagen. Uiteindelijk scoorden we 4 nieuwe adressen voor ons digitale maandblad. En worden mogelijk na een paar maanden DRD-lid.


Op zaterdag en de zondagmorgen de stand is nog leeg even rust,

voor dat de eerste bezoekers arriveren.

Leen heeft nog even het paludarium ge-ïnspecteerd. Door de koude nachten was er bewust voor gekozen om geen levende

have in het paludarium los te laten.

En toch: we zouden iets meer “vissigs” in de stand moeten hebben. Dus als u een idee heeft? Foto’s gemaakt door Lotty Sonnenberg







Geboortedatum : ……………………………………………………………………………………………………………………...………….

Adres : ……………………………………………………………………………………………………………………...………….


Telefoonnummer : ……………………………………………………………………………………………………………………...………….

E-mail adres : ……………………………………………………………………………………………………………………...………….

Handtekening : ……………………………………………………………………………………………………………………...………….









0 A-lid

0 B-lid

0 C-lid

0 D-lid






EN 50110 / NEN 3140








www.delmast.nl




Contributiebetalingen, Dus check uw ingeplande transacties,

zie de tarieven op pagina 42 elders in het blad.

INHOUD

Uitnodigingen: 23

Jaarprogramma: 24

Terugblik: Terugblik verenigingsavond 17-01-17 door Lotty Sonnenberg

Tanne Hoff: makkelijke aquariumhouden.

25

Uitnodiging Districtskeuring ZHN 11 maart 2017 28

Voor u gelezen: Water verversen? Waarom? Daarom! Auteur Eddy Leysen Voor u gelezen in het vereniggingsblad van Paluzee, overgenomen uit het magazine Discusvriend.

30

Voor u gelezen: Vijlvis camoufleert zichzelf met geur

Voor u gelezen in het clubblad van AV Groot Hoogvliet 37

Terugblik: Terugblik op de Intratuin dierendagen, door Pim Wilhelm 39

Bestuur: 44

Vereniging website








Danio Rerio Delft Februari 2017 43









[email protected]







Adviesgroep Leden

M. Stuster, tel. 06-24559677

[email protected]






[email protected]

Adviesgroep Cichliden


Adviesgroep Zeewater




[email protected]





BESTUUR:



















DIERENSPECIAALZAAK


voedseldieren.

o.a.:









benodigdheden

tropische zeevissen

lagere dieren




TELEFOON (015)-2125846






Danio Rerio Delft





Dinsdag 9.30 - 18.00

Woensdag 9.30 - 18.00


Vrijdag 9.30 - 21.00

Zaterdag 9.00 - 17.30


DANIO RERIO DELFT

Maart 2017 - nr. 3 Opgericht 1 mei 1919 - aangesloten bij de N.B.A.T.



Zaal open 19.45 uur - aanvang 20.00 uur

De jaarlijkse Algemene Leden Vergadering lijkt vaak een vreselijk saai en formeel evenement. We blikken terug op de spectaculaire ontwikkelingen in 2016 en bespreken de acties en bijbehorende begroting voor 2017. Het Jaarverslag en de Notulen van de ALV2016 vindt u elders in het blad. De Financiële stukken worden op de avond zelf uitgereikt. De toegift door de voorzitter zal dit jaar een brainstormsessie zijn over de aanpak van de jubileumevenementen in het jaar 2019. DRD bestaat dan 100 jaar. U kunt zich ook op deze avond aanmelden voor de K.I.E.K. van het District Zuid Holland Noord. Bent u benieuwd wat dit inhoud vraagt het aan een


“Algemene Leden Vergadering”

Uitnodiging 2: dinsdag 4 april 2017

“Praatavond” Een mooie gelegenheid om u aquarium-problemen door te nemen met andere leden. Misschien kunnen zij met hun adviezen u problemen oplossen. KIEK staat voor Kijkje In Eigen Keuken en dat gaat over het aquarium-houden van liefhebbers die wel eens benieuwd zijn of hun bak de WAUW factor heeft in de ogen van collega-aquarianen. U aquarium wordt gefotografeerd, en gepresenteerd op de praatavond van 6 juni. Speciaal voor de deelnemers en bezoekers van onze zusterverenigingen uit het District zijn de praat en verenigingsavond in juni omgewisseld.

Een zeewater presentatie door Hans en Theo zij laten diverse zeewaterbakken de revue passeren. Wat kunt u verwachten

Uitnodiging 3: dinsdag 18 april 2017

“De Zeewaterbakken van Brabant”

Door Hans Meulblok en Theo van Meegen.

Danio Rerio Delft 46 Maart 2017

Jaarprogramma 2017 21 Maart Verenigingsavond; De jaarlijkse Algemene Ledenraad Danio Rerio

4 April Praatavond;

18 April Verenigingsavond; De zeewaterbakken van Brabant” door Hans Meulblok en Theo van Meegen

2 Mei Praatavond;


6 Juni Verenigingsavond; Presentatie Kiek District Zuidholland Noord, presentatie Robert Koelman fotografie Jos Koster.

20 Juni Verenigingsavond; Mooie gelegenheid om u water te laten testen.






7 November Praatavond;

14 November Verenigingsavond;

5 December Praatavond;

19 December Verenigingsavond;


Contributiebetalingen, Geachte leden het is weer zover. De dure januari maand is aangebroken. Ook wij vragen u de contributie zo snel mogelijk over te maken. Wij sturen al jaren geen acceptgiro’s meer omdat er relatief weinig gebruik van wordt gemaakt. Dus check uw ingeplande transacties, zie hiervoor pagina 20 elders in het blad.




Dupla-produkten



Aquarium








RENO B.V.

INDUSTRIESTRAAT 42

2624 BB DELFT




Ron van Brakel: Aquariuminrichting

Ron van Brakel ging vandaag in op de aquariuminrichting en hoe dit te beoordelen volgens de keurwijzer. Het Biologisch gedeelte van de keurwijzer is natuurlijk heel belangrijk en ook de techniek, maar deze avond kwam alleen het esthetisch gedeelte aan de beurt. We begonnen met het gezelschapsaquarium. Een goede compositie kun je volgens verschillende richtlijnen bereiken. Het meest gebruikt zij de regel van derden en de gulden snede. Bij de regel van derden wordt het aquarium van links naar rechts en van achter naar voren in drie gelijke delen verdeeld. De Snijpunten van de verdelingslijnen geven de sterke punten aan, die zeer geschikt zijn voor het plaatsen van een solitair.

Bij de gulden snede gaat men uit van de Rij van Fibonacci. Dit is een verhouding die overal in de natuur voorkomt. Ook bij de proporties van de mens. Zo kwam ook de vraag aan bod, wat mooi is. Soms worden heel kleurige en kunst-

matige dingen toegepast. Wat de vis ervan vindt weten we niet. In ieder geval is het biologisch onjuist. We zagen een paar beginnersbakken met veel groen, alles op gelijke hoogt, geen doorkijkje en geen vormverschil. Bij een andere bak was al het groen op een hoogte met veel ruimte erboven, waardoor veel achterwand zichtbaar was. Bij beide bakken was dus nog wel wat te verbeteren. Ook zie je wel dat hoge planten tegen de voorruit worden geplant. Wel leuk voor de vissen, die zich hierachter veilig voelen, maar of het mooi is, is een ander geval. Hulpmiddelen zijn zeker nodig en onmisbaar, maar het is niet mooi als ze in het zicht hangen. Probeer ze dus te camoufleren, of haal een thermometer er even uit als de keurmeester komt. Een ander aquarium had een grote groep javavarens op de achterwand van links naar rechts. Hieronder was veel weliswaar veel zwemruimte voor de vissen, maar mooi is anders. Een grote plantengroep midden in de bak, deelt


het aquarium in tweeën. Niet mooi dus. Een achterwand die in zijn geheel begroeid is, maakt de bak veel kleiner. Laat hier dus een stukje vrij, zodat meer diepte wordt gecreëerd. Ook het aanplanten van te veel blikvangers is niet goed. Je blijft dan constant rondkijken in de bak. Het geeft geen rust. Het was trouwens heel leuk om te zien, dat de meeste bakken een jaar na de keuring en het toepassen van de adviezen, behoorlijk waren opgeknapt. Momenteel is er een trend gaande naar een wat lossere en natuurlijker inrichting. Een straatje hoeft niet altijd van lobelia gemaakt te zijn. Er zijn veel meer mogelijkheden. Het speciaalaquarium is een ander verhaal. Hier mag het graag wat natuurlij-ker. Echt de natuur nabootsen is eigenlijk niet mogelijk en meestal ook niet mooi. Ook hier geldt: hulpmiddelen wegwerken. Bij grote Cichliden is inrichten van een aquarium niet goed mogelijk. Zij doen het namelijk zelf. Probeer je het toch te doen, dan doen zij het opnieuw. Zorg bij het gebruik van hout, dat de zaagsnede niet zichtbaar is, dat is heel onnatuurlijk. Gebruik ook geen meerdere soorten steen door elkaar in een aquarium. Lavasteen is weliswaar een lichte steensoort, maar toch niet ideaal: er kunnen heel veel verkeerde stoffen mee in je aquarium komen. Stenen moeten op een natuurlijke manier gestapeld worden. Het moet er niet gekunsteld uitzien, maar alsof ze zo vanzelf op hun plaats gerold zijn. Soms is iets op zich zelf mooi, maar draagt het toch niet bij aan het totaal-plaatje. Durf het dan weer te verwijderen, want in de beperking herken je de meester. De Cichliden uit Midden-Amerika zijn doorgaans planteneters. Hier kun je je dus uitleven met hout. Wel uitkijken dat je niet overdrijft. Discusvissen willen graag beschutting. Zorg daar dus voor en zet bij voorkeur niet allerlei verschillende kleurvormen bij elkaar. Zeewateraquaria zijn weer een heel ander onderwerp. Hier hebben we te maken met het gebruik van koralen. Grote koralen groeien relatief sneller dan kleine. Als het te groot wordt is het lastig in te korten, geef het dus de ruimte om te groeien. Lederkoraal kan enorm groot worden. Moet er toch gesnoeid worden en wil je ook met een keuring meedoen, doe het dan heel ruim van tevoren, zodat alles weer de tijd heeft er normaal uit te gaan zien. In een zeebak met wieren is het snoeien ook een probleem, omdat bij het weghalen van enkele takken, het wier leegloopt met allerlei kwalijke gevolgen. Hier moeten we een hele groep weghalen en apart opgekweekte stekken ervoor in de plaats zetten. Het is vaak moeilijk om de turbello’s weg te werken, probeer het echter wel. Werk ook in een zeeaquarium met doorkijkjes om de diepte te vergroten. We zagen een paar heel fraaie voorbeelden van mooie bakken.


• Lezingen • Begeleiding kweekprojecten • Begeleiding zelfstudie trajecten


• Consultancy (aquacultuur, aquaponics, openbare aquaria, wetgeving) • Trouble shooting, mediation • Schrijven van projectvoorstellen, ook internationaal • Deelname in projecten • Gastdocent Dierverzorging (Vissen, Reptielen, • Amfibieën, Aquacultuur) • Interim Management Examenbureau • Assesor Dierverzorging-examens




DANIO RERIO DELFT











DANIO RERIO DELFT



Tenslotte kwam de aquascaping nog aan bod. Dan hebben we het over de Amano stijl. Hier zien we een onderwaterlandschap dat sterke gelijkenis heeft met een bovenwaterlandschap. We zien gras, struikjes, paden en bomen. Er zit veel symboliek in. Hier kom je zeker in de knoop met de keuringswijzer.

De verschillende getoonde aquaria, nodigden in deze lezing uit tot commen-taar, waardoor levendige discussies over mogelijke verbeteringen ontstonden. Het was een gezellige avond. Bedankt Ron.

Uitslag districtskeuring DZHN 2017 door Ton Zwartjens Afgelopen zaterdagavond 11 maart was de presentatie van onze Districts-keuring DZHN. De gekeurde vivariums werden gepresenteerd in de zelfde zaal en locatie waar Danio Rerio de laatste keer de districtsuitslag organiseerde. Ook dit keer werd de districtskeuring door bondskeurmeester Ron van Brakel uitgevoerd. Ook dit jaar stond hij voor een zware klus er waren 20 vivariums aangemeld. Een aantal deelnemers hebben zich vlak voor de keuring terug getrokken. De overgebleven 16 vivariums, streden op een hoog niveau wat ook blijkt uit het behaalde aantal punten. De gene die een gouden diploma behaalde mag weer deelnemen aan de landelijke vivarium keuring. Dat de laatste jaren niet alle categorieën wordt vertegenwoordigd in ons district is ook een landelijke tendens. Dit keer geen deelnemer in de categorie Paludarium. Dit jaar waren er 6 deelnemers in het koningsnummer A1, 8 deelnemers in de speciaal categorie A2/A3. En maar 1 deelnemer in de categorie zeewater B1/B2 en 1 deelnemer in de speciaal categorie A4. In de laatste twee categorieën was de winnaar al snel bekend. De beker voor de beste vereniging in ons district gaat ook dit jaar naar AV De Rijswijkse, de winnende vereniging wordt bepaald door het totaal van de twee deelnemers die het hoogste aantal punten halen per vereniging. Onze vereniging werd dit jaar vertegenwoordigt door alleen Jos Koster en dan kan je nooit eerste worden in het verenigingstotaal. Dus daar moeten we dit jaar maar eens aandacht aan besteden er zijn voldoende mooie vivariums die aan de getoonde vivariums kunnen tippen. Een reden te meer om het keuren weer een keer onder de aandacht brengen. De winnaars in hun categorie mogen deelnemen aan de landelijke keuring, die uitslag zal bekend gemaakt worden in het laatste weekend van oktober. Ook de tweede plaats geeft meestal een ticket voor deelname.



NR. Naam deelnemer Totaal Biol. Cat. Lid van Verenging

1 Gerrit Spaans 392,0 62,5 A1 AV de Rijswijkse

2 Willem van Wezel 389,0 62,0 A1 AV Paluzee

3 Henk Bretveld 388,0 61,5 A1 AV Paluzee

4 Wim van der Lans 386,0 61,5 A1 AV Azolla

5 Duncan Helwig 382,0 61,0 A1 AV Paluzee

6 Theo Peters 381,0 61,0 A1 AV de Rijswijkse

1 Jos Koster 393,0 62,5 A2/3 AV Danio Rerio Delft

2 René van den Berg 391,5 62,5 A2/3 AV de Rijswijkse

3 Menno Koster 387,5 62,0 A2/3 AV Ons Natuurgenot

4 Hans Zwetsloot 386,0 61,5 A2 LATV de Natuurvriend

5 Hans Kiers 384,0 60,5 A2/3 AV De Natuur in Huis

6 Mascha Claessens 381,5 61,5 A2/3 AV Ons Natuurgenot

7 Jack Heijne 381,5 60,5 A2/3 AV De Natuur in Huis

8 Raymond van Tol 381,5 60,5 A2/3 AV Ons Natuurgenot

1 Peter Kettenis 379,5 60,5 A4 AV de Rijswijkse

1 Andre Gijsen 390,0 62,0 B1 AV De Natuur in Huis

Totaal vereniging

AV de Rijswijkse 783,5 125,0

AV Paluzee 777,0 123,5

AV De Natuur in Huis 774,0 122,5

AV Ons Natuurgenot 769,0 123,5

AV Danio Rerio Delft 393,0 62,5

LATV de Natuurvriend 386,0 61,5

AV Azolla 386,0 61,5

In bovenstaande overzichten kunt u zien dat Jos Koster het meeste aantal punten behaald heeft. Met een tweede deelnemer vanuit DRD hadden we zeker mee kunnen strijden naar de titel van het verenigingstotaal. We wensen de deelnemers aan het landelijke veel succes. Hieronder een aantal foto’s van de winnaars.

Gerrit Spaans


Andre Gijsen

Hierboven boven ziet u een aantal details van het vivarium van Jos. Het is een mooi geheel. Dus wensen we Jos veel succes bij de landelijke keuring medio mei. Als u niet naar de uitslag van de District bent geweest heeft u in ieder geval een impressie van de winnaars in drie categorieën.


Jos Koster

Dinsdag 21 maart 2017 Jaarlijkse Algemene Ledenvergadering

Agenda

1. Opening door de voorzitter om 20.15 uur. 2. Bestuur mededelingen. 3. Notulen van 17 mei 2016. 4. Jaarverslag van de Secretaris 5. Jaarverslag van de Penningmeester. 6. Verslag Kascontrolecommissie. 7. Verkiezing bestuursleden. 8. Begroting 2017. 9. Benoemingen van commissies en overige functionarissen. 10. De leden aan het woord. 11. Rondvraag. 12. Sluiting. 1) Bij binnenkomst dienen de leden een presentielijst te tekenen. Tevens zal

hen een exemplaar van de financiële stukken worden overhandigd. 2) Zie voor de Notulen van 2016 pagina 54 in dit blad. 4) Zie voor het Verslag van de Secretaris 56 in dit blad. 5) Financieel verslag over het jaar 2016 is op de vergadering aanwezig. 6) Het verslag van de Kascommissie. 7) Statutair aftredend zijn: in de oneven jaren de voorzitter, Pim heeft zich

herkiesbaar gesteld. 8) De Begroting 2017, waarbij een toelichting zal worden gegeven. 9) De volgende commissies moeten worden (her-)benoemd:

- Kascontrolecommissie 2017. - Redactie. - Bibliothecaris

- Commissie Huisbezoeken en Keuringen. 10), 11) en 12). Vloeien voort uit het verloop van de vergadering.


Verslag van de ALV – DRD, 17 mei 2016

1. Opening: 20:15 uur Aanwezigen: 3 bestuursleden W. Wilhelm, T. Zwartjes, M. Stuster en de leden L. Sonnenberg, J. Koster, S. stedehouder, H. Lausberg, H. Kouwenhoven en L. van Doorn.

2. Bestuur mededelingen. Voorzitter. Het toe zenden van het bondsblad voor de vereniging is in 2016 gestopt,

de NBAT heeft daar niet voldoende financiële middelen voor. 3. Notulen van 17 mei 2015. Het verslag opgesteld door de secretaris M. Stuster, wordt goedgekeurd. 4. Jaarverslag van de Secretaris 2015. Het verslag opgesteld door de secretaris M. Stuster, wordt goedgekeurd.

5. Jaarverslag van de Penningmeester 2015. Het verslag opgesteld door de penningmeester M. Stuster roept

geen vragen op.

Pauze 20.55 tot 21.35 tijdens de pauze is de kastcontrole uitgevoerd. 6. Verslag van de kascontrole commissie. Kascontrole Commissie stelt voor het bestuur decharge te verlenen

over 2015. De Vergadering stemt hiermee in. 7. Verkiezingen bestuursleden. Mart Stuster (secretaris) en Ton Zwartjens (2e voorzitter) zijn afredend

en hebben zich herkiesbaar gesteld voor een nieuw termijn van 2 jaar. Als er geen kandidaat is voor het penning meesterschap wil Mart dit

ook dit waarnemen. Jos Koster heeft zich al in 2014 beschikbaar gesteld als er calamiteiten ontstaan bij het huidige bestuur, hij dan zal assisteren.

De vergadering gaat akkoord met de voorgestelde herbenoeming.


8. Begroting 2016 Begroting wordt besproken, we moeten kijken of we op sommige posten

kunnen besparen, die is in beginsel gelijk aan het reëel van 2015. Om het verenigingsaquarium te kunnen bekostigen.

Een 2e factor in de begroting is dat er toenadering is vanuit de zeewater - vereniging De Anemoon. We denken aan een kennismakingstraject in de 2e helft van 2016. Als de NBAT een contributie verhoging doorvoert, mag het bestuur indien deze verhoging noodzakelijk vind dit doorberekenen.

Hierna wordt de begroting door de vergadering goedgekeurd. Inclusief een bedrag van 400.00 euro t.b.v. de omkasting van het verenigingsaquarium. De rest is van de apparatuur is afkomstig uit een donatie.

9. Benoemingen van commissies en overige functionarissen.

Kascontrole: H. Kouwenhoven en H. Lausberg reserve J. Koster. Redactie: T. Zwartjens en L. Sonnenberg. Bibliotheek: S. Stedehouder.

10. Leden aan het woord. Mart en Jos willen ook dit jaar een aantal (nieuwe) leden benaderen,

voor het kijken naar hun aquarium. 11. Rondvraag. Leen van Doorn, we zijn weer een jaar verder, heeft er zoals de laatste

jaren volle vertrouwen in. Geef wel aan dat de lezingen, niet te lang moeten zijn. Eerder een korte lezingen, ( 30 minuten) door een lid, daarna kan er over gediscussieerd worden.

Hij wenst het bestuur, weer veel succes de komende jaren. Jos Koster heeft samen met Ton Zwartjens een kleine presentatie op een

praatavond gegeven m.b.t ledverlichting. Charel van Loenhout had hier ook het een en ander over willen vertellen,

er was daar een kleine mis communicatie over. 12. Sluiting 23.10 uur.

Mart Stuster secretaris


Jaarverslag Secretaris 2016

De vereniging draaide in 2016 haar 97e verenigingsjaar. Het bestuur is blij met de inzet van de leden, met name de “harde kern”, en dankt ze voor hun inzet het afgelopen jaar.

Bestuur;

Het bestuur heeft in 2016 vervolgens met onderstaande bezetting en taakverdeling gewerkt. Voorzitter Pim Wilhelm 2e Voorzitter Ton Zwartjens (redactie + ledenadministratie) Penningmeester Mart Stuster Secretaris Mart Stuster

Het bestuur vergaderde in 2016 op regelmatige basis bij de bestuursleden thuis.

Activiteiten;

In 2016 zijn diverse activiteiten georganiseerd; Maandelijkse lezingen (zoals gepubliceerd in het maandblad en

nog na te lezen op de website van de vereniging). Maandelijkse praatavonden. Plaatsen en onderhouden van het verenigingsaquarium. Samenstellen van de DRD-verenigingskalender. Gezamenlijke verenigingskeuring met de Rijswijkse vereniging.

Het verenigingsaquarium is in de zomermaanden juli en augustus geplaatst in het activiteitencentrum van de Aventurijn. Door de inzet van het bestuur en een aantal vrijwilligers is het een mooi geheel geworden. De totale kosten is binnen het afgesproken budget gebleven. Het oude aquarium van Sjaak Engel heeft een mooi plaatsje gekregen.

Algemene Ledenvergaderingen 2016;

Op 17 mei 2016 is de 96e Algemene Ledenvergadering' gehouden.

Districtskeuring Zuid-Holland Noord 2016;

Dit jaar waren er twee leden die hun aquarium ter keuring aangeboden. Pim Wilhelm in de categorie A1 gezelschap totaal aantal punten 375,5 en 61,5


punten biologisch , en Jos Koster in de categorie A2 speciaal. Jos behaalde de eerste plaats totaal aantal punten 394,0 en 63,0 punten biologisch en mag dus naar de Landelijke keuring.

Landelijke keuring 2016;

Op zaterdag 25 juni is het speciaal aquarium van Jos Koster gekeurd. Tijdens de uitslag van de landelijke keuring 19 november 2016 heeft Jos een mooie 4e

plek verovert. Met het totaal aantal punten 780,5 en 124,5 punten biologisch.

Verenigingskeuring december 2016;

Ook dit jaar is er weer een stijgende lijn zichtbaar, er waren vier leden die hun vivarium hebben laten keuren. Ook bij onze zustervereniging AV De Rijswijkse was er voldoende animo, ook deze keer was er geen NBAT-keurmeester beschikbaar. Pim heeft de verschillende vivariums gekeurd, zodat ook dit keer de verenigingskampioenen bij beide verenigingen door kunnen stromen naar de districtskeuring 2017.

Ledenbestand;

In 2016 is er enige stabiliteit gekomen in het ledenaantal. De verhuizing naar onze huidige locatie de “Aventurijn” heeft geen nadelige invloed gehad op het ledenbestand. Het jaar 2016 startte positief in het eerste kwartaal waren er twee nieuwe aanmeldingen. Zelf in de zomerstop konden we nog een herintredend verenigingslid verwelkomen. Elk jaar zijn er leden die hun lidmaatschap opzeggen ook in 2016 hebben vijf leden opgezegd.

Het bestuur is tijdens de zomerstop van 2016 benaderd door het dagelijks bestuur van de zeewatervereniging de Anemoon. Die met hun leden, niet op de huidige weg door wilde gaan. En opperde, om zich dan ook wilde aansluiten bij de zoetwatervereniging Danio Rerio. Na een aantal gespreken bij de zeewater vereniging is er besloten dat de zeewater vereniging per 31 december officieel zou stoppen te bestaan. Vanaf de eerste avond na de zomerstop, de praatavond van september waren de zeewaterleden dan ook van harte welkom op onze verenigingsavonden.

31-12-2014 1-1-2015 31-12-2015 1-5-2016 31-12-2016 A-leden 21 25 23 24 19 B-leden 2 2 2 2 2 C-leden 2 2 0 0 0 D-leden 6 6 5 5 4 Totaal 31 36 30 31 26


Het aantal bezoekers dat op onze praat- en verenigingsavonden bezoeken is dan ook flink gestegen. De tendens van het dalende ledenaantal, is dus gekeerd. Per 1 januari 2017 is het ledenaantal dan ook met 10 stuks nieuwe zeewaterleden gestegen. Door de discussies op de praatavonden zijn er al verschuivingen zichtbaar tussen zee en zoetwater. Er zijn nu al een paar leden die een overstap van zoet naar zee of andersom overwegen.

Jubilea;

In ons 97e verenigingsjaar waren er geen jubilarissen.

Maandblad;

Ook in 2016 waren de volgende DRD-leden actief met het schrijven van artikelen: - Lotty Sonnenberg - Ton Zwartjens - Pim Wilhelm - Mart Stuster

Ook dit jaar bracht het redactieteam opnieuw 10-maal het maandblad digitaal uit en werd per e-mail verzonden (met kleurenillustraties) aan de leden. Voor een zeer klein aantal leden die geen email hebben werd een maandblad tegen een kleine vergoeding in eigenbeheer gedrukt. Een maandblad als het onze kan niet zonder de belangrijke bijdragen van adverteerders. In 2016 waren dit:

RENO Electro-technisch installatiebureau Trompper Optiek Elektrotechnisch Servicebureau Groenewegen Delmast Keuringen Wilhelm Aquaculture Enterprises Aquarium Holgen Amsterdam Intratuin Pijnacker Pet Needs Aquariumhuis Romberg

District;

Op de vergaderingen van het District Zuid-Holland Noord was Danio Rerio als volgt vertegenwoordig. - Jos Koster als districtsvoorzitter - Ton Zwartjens en/of Pim Wilhelm als vertegenwoordiger van DRD.

Mart Stuster Secretaris


EEN KAKETOE IN HET AQUARIUM Nee, we gaan het niet hebben over onderstaande vogel.

We gaan het hebben over de Apisto-gramma cacatuoides of kaketoe Cichlide. Deze vis is waarschijnlijk de sterkste van alle Apistogramma's en kan ook door beginners gehouden en zelfs gekweekt worden. Dit komt waarschijnlijk doordat hij gehouden kan worden in water met een neutrale pH van 6.8 tot 7.6, ongeveer de waardes die hier uit de kraan komen. Ze zijn redelijk ongevoelig voor veranderingen in watertempera-tuur en hierdoor zijn ze ook voor de beginners wat makkelijker te houden.

De mannen van de Apistogramma cacatuoides zijn iets groter dan de vrouwen en de kleuren van de man zijn zoals bij zoveel vissen veel aan-sprekender, de rug- en staartvin krij-gen een aantrekkelijke oranje kleur. De vrouwen hebben doorgaans een bruin/grijzige grondkleur die veran-derd zodra ze willen geen paren. De kleur veranderd dan naar een aantrekkelijk geel met zwart. Intus-sen zijn er meerdere kweekvormen beschikbaar zoals de Double Red en Tripple Red. De Apistogramma cacatuoides wordt gevonden in Peru, Brazilië, Zuid-Amerika. Je kunt de Apistogramma cacatuoides houden in een aquarium van minimaal 80 centimeter lengte, maar liever nog vanaf 100 centimeter. Het aquarium kan het beste aan de achterkant en aan de zijkanten goed beplant zijn. Ook moe-ten er veel schuilplaatsen zijn in de vorm van een omgekeerde bloempot, een kokosnoot of rotsen. Deze vis is namelijk een holenbroeder.

Het dieet van deze Dwergcichliden kan bestaan uit een afwisseling van droog-voer en diepvries/levend voer zoals artemia, mysis, cyclops, dapnia (watervlooien), zwarte muggenlarven en witte muggenlarven. Als bodembe-dekking hebben ze het liefst zand, hier happen ze in, en filteren detritus er uit, dit is hun natuurlijk voedsel. Apistogramma cacatuoides kunnen pittige vissen zijn, vooral als ze een nestje


hebben. Houdt hiermee rekening met het inrichten van de bak en het kiezen van medebewoners. Combineren met andere bodemgerichte soorten kan mis gaan Apistogramma worden vaak in een harem gehouden, bij cacatuoides is het verstandig om in een bak vanaf een meter 1 man met 3 vrouwen te houden. In grotere bakken (vanaf 1.50m) kan je ze ook in een groep houden, dit geeft meer natuurlijk gedrag. Houdt hierbij wel in de gaten minimaal 3 mannen te hebben, en 2 of meer vrouwen per man. Als je er voor kiest om 1 man samen te houden met 1 vrouw kan het gebeuren dat hij te veel achter het ene vrouw-tje aan jaagt om te paren. Doorgaans overleeft het vrouwtje dit niet. De eieren van de Apistogramma cacatuoides worden bij voorkeur afgezet in een hol. Deze hoeven niet groot te zijn, als het vrouwtje er maar net in past. Een halve kokosnoot of een stenen bloempotje op zijn kop is al voldoende. De eieren worden afgezet tegen het plafond van het hol en komen na 3 tot 4 dagen uit. Het vrouwtje zal de jongen in de week erna door de bak leiden terwijl het mannetje de andere vissen op afstand houdt. Als je jonge vissen wil overhouden is het overigens beter om het kweekkoppel apart te zetten, zodra de jongen zijn uitgekomen dan wel het mannetje uitvangen. Bij gebrek aan andere vissen om weg te jagen zal hij zich op het vrouwtje en de jongen richten.

Voor u gelezen in maandblad van Groot Hoogvliet, Hoogvliet.

GELE (DWERG) ANACONDA

Zelf zie ik slangen het liefst in de natuur. Dus als we in de tropen zijn, gaan we altijd op zoek naar deze dieren, maar wat zijn die toch moeilijk te vinden. Ze horen of voelen ons veel eerder aankomen dan wij hen zien. Heel soms lukt het. Als ze net gegeten hebben en lui in een boom hangen of als ze in een watertje liggen. Om de Dwerganaconda te zien en te fotograferen, moesten we naar de dierentuin. De Gele- of Dwerganaconda doet zijn eersten naam eer aan. Hij is meestal geel met grote zwarte vlekken aan de bovenkant en kleine vlekken aan de zij- en onderkant. Waarom deze slang Dwerganaconda wordt genoemd, is voor mij een raadsel. Dit dier kan tussen de 3 en 4 meter lang worden. Waarschijnlijk omdat de Groene anaconda (Eunectus murinus) die donker-groen van kleur is met zwarte ovale vlekken op zijn rug, 2 keer zo lang kan wor-den, namelijk tussen de 6 en 9 meter, zal de Gele anaconda wel als klein wor-den gezien. De vrouwtjes worden groter dan de mannetjes. Ze kunnen een lengte bereiken van wel 4,6 meter, terwijl de mannetjes maximaal 3,7 meter worden. Hun ogen en neusgaten zitten op de bovenkant van de kop, zodat ze hun prooi


ongezien kunnen benaderen vanuit het water en ze toch adem kunnen halen als dat nodig is. Deze waterdieren kunnen trouwens met gemak 10 minu-ten onder water blijven zonder adem te halen wat ook erg handig kan zijn bij het besluipen van een prooi.

De Gele anaconda leeft hoofdzakelijk in het stroomgebied en oevers van rivieren en moerassen in het regenwoud en wordt daarom ook wel waterboa genoemd maar hij vindt het ook heerlijk om zich op de oever op rotsen en grote takken te laten opwarmen door de zon. De moerassen kunnen zowel een houti-ge begroeiing hebben als meer kruidach-tig. Het is één van de meest berekenende en onbetrouwbare wurgslangen die er zijn. Deze slang wordt dan ook afgeraden aan onervaren reptielhouders, want in gevangenschap wordt hij al gauw onder-schat, wat voor zeer vervelende toestan-den kan zorgen met zelfs levensbedrei-gende situaties. In gevangenschap is deze

grote slang, die behoort tot de meest sterke slangen ter wereld, een dier dat verre van een geschikt huisdier is en die alleen overgelaten moet worden aan verzorgers die weten wat ze in huis hebben gehaald en de kracht en bereken-baarheid van deze slang enigszins begrijpen. Het is absoluut aan te raden om de verzorging met 2 personen te doen. Alleen ben je al gauw zeer kwetsbaar als de slang je aanvalt en begint te wurgen, in je eentje is het onmogelijk om los te komen waardoor je botten en ingewanden zullen worden verpletterd door de enorme wurgkracht van deze slang. De slang heeft buiten een enorme kracht ook een flink arsenaal aan grote vlijmscherpe tanden die voor vervelen-de gevolgen kunnen zorgen. In tegenstelling tot de Groene anaconda, de Reuzenpythons en grote boa’s (die erg direct zijn met een aanval naar een prooi of belager), zijn de Gele anacon-da’s veel berekender om aan te vallen daar ze rustig lijken, maar tegelijkertijd zijn ze aan het wachten op hun kans tot een aanval, wat ze erg gevaarlijk maakt in hun gedrag. De anaconda ligt voornamelijk in het water te wachten tot een nietsvermoedende prooi water komt drinken om vervolgens een zeer precieze aanval te plegen op de prooi en deze met een enorme kracht te wur-gen en vervolgens in zijn geheel naar binnen te werken. De Gele anaconda staat boven aan de voedselketen, waardoor hun menu erg gevarieerd is en deze bestaat o.a. uit grote knaagdieren zoals ratten,


capibara’s, krokodilachtigen, vissen, hagedissen, en vogels. De prooi wordt bliksemsnel gepakt met de scherpe tanden en meteen omstrengeld en gewurgd. Niet alleen heeft de Gele anaconda twee verzorgers nodig maar ook een zeer groot terrarium met een groot waterbassin waar de anaconda hoofdzake-lijk in zal verblijven, maar een landgedeelte is net zo belangrijk. Zoals alle anaconda’s is ook deze soort eierlevendbarend; de jongen zitten “verpakt” in een vliesje en komen meteen uit nadat ze zijn geboren. De naam anaconda komt uit het Tamil, en betekent olifantendoder. Omdat Sri Lanka een heel eind van Zuid-Amerika ligt is deze naam waarschijnlijk ooit gegeven aan de netpython en wordt nu gebruikt voor de anaconda. De vroege Spaanse kolonisten noemden deze slang “Matatoro” oftewel “stieren moor-denaar”. De anaconda kent diverse ondersoorten. Naast de Groene en Gele anaconda leven er nog twee soorten: Eunectes beniensis (Bolivian Anaconda) en de Eunectes deschauenseei (Dark-Spotted Anaconda). Helaas is er over die twee laatsten niet veel bekend.

Copy en foto’s: M. v.d. Heijden Gelezen in het maandblad van Ons Natuurgenot, Gouda

In Memoriam (27-01-1931 - 20-02-2017) De oplettende lezer zal het niet ontgaan zijn. Op de avond voor onze lezingavond van 21 februari overleed Wim A. Tomeij. Bij het maken van de lezingafspraak had hij zelf al aan-gedrongen op het regelen van een vervanger. Wij zullen hem blijven herinneren als een bevlogen keur-meester, spreker en schrijver, die met uitstekend beeld-materiaal zijn verhaal deed. Zijn werk voor de hobby en professionele aquarium- en paludariumsector wordt breed gewaardeerd.

Boos kon hij worden over gedwongen pensionering of te oud gevonden worden. Terwijl hij zelf op latere leeftijd nog op volle kracht overschakelde van 6x6 fotografie naar digitaal. Door de jaren heen ontwikkelde hij een voorliefde voor de natuur op Borneo. Bij herhaling sprak hij over zijn zorgen over de toenemende ontbossing aldaar, gevolgd door erosie en met desastreuze gevolgen voor de biodiversiteit – niet speciaal vogels en zoogdieren - die hij als geen ander kende en geëxploreerd heeft.


Ranitomeya reticulata Wij wensen zijn nabestaanden sterkte bij het dragen van dit verlies.





Geboortedatum : ……………………………………………………………………………………………………………………...………….

Adres : ……………………………………………………………………………………………………………………...………….


Telefoonnummer : ……………………………………………………………………………………………………………………...………….

E-mail adres : ……………………………………………………………………………………………………………………...………….

Handtekening : ……………………………………………………………………………………………………………………...………….









0 A-lid

0 B-lid

0 C-lid

0 D-lid






EN 50110 / NEN 3140








www.delmast.nl




Contributiebetalingen, Dus check uw ingeplande transacties,

zie de tarieven op pagina 64 elders in het blad.

INHOUD

Uitnodigingen: 45

Jaarprogramma: 46

Terugblik: Aquariuminrichting Ron van Brakel, door Lotty Sonnenberg 47

Uitslag districtskeuring DZHN 2017, door Ton Zwartjens 49

Jaarlijkse Algemene Ledenvergadering, door Mart Stuster 53

Verslag van de ALV – DRD, 17 mei 2016, door Mart Stuster 54

Jaarverslag Secretaris 2016, door Mart Stuster 56

Voor u gelezen: Een kaketoe in het aquarium, 59

Voor u gelezen: Gele (dwerg) Anaconda door M. v.d. Heijden

Gelezen in het maandblad van Ons Natuurgenot, Gouda 60

In Memoriam Wim A. Tomeij, (27-01-1931 - 20-02-2017) 62

Bestuur: 66

Vereniging website








Danio Rerio Delft Maart 2017 65









[email protected]







Adviesgroep Leden

M. Stuster, tel. 06-24559677

[email protected]






[email protected]







[email protected]





BESTUUR:



















DIERENSPECIAALZAAK


voedseldieren.

o.a.:









benodigdheden

tropische zeevissen

lagere dieren




TELEFOON (015)-2125846






Danio Rerio Delft





Dinsdag 9.30 - 18.00

Woensdag 9.30 - 18.00


Vrijdag 9.30 - 21.00

Zaterdag 9.00 - 17.30


DANIO RERIO DELFT

April 2017 - nr. 4 Opgericht 1 mei 1919 - aangesloten bij de N.B.A.T.




Een show met veel natuur opnamen in de rode zee, de Malediven en films van Sulawesi die Alexander Buil maakte tijdens zijn duiktochten. Ook aquariums en vissen die we als liefhebbers thuis houden. Ze zijn gefoto-grafeerd tijdens districtskeuringen in Brabant. Een bijzondere show.

Uitnodiging 1: dinsdag 18 April 2017

“ PARADIJS ONDERWATER ” door Hans Meulblok en Theo van Meegen

Uitnodiging 2: dinsdag 2 Mei 2017

“Praatavond”

Een mooie gelegenheid om weer eens gezellig over de hobby te brainstormen. Wat willen we in het jubileum jaar gaan doen, we hebben tijdens de ALV al een aantal opties doorgenomen. We zijn nu een maandje verder misschien heeft u nieuwe ideeën opgedaan.

Uitnodiging 3: dinsdag 16 mei 2017

“ Verenigingsavond ”

Uitnodiging 4: dinsdag 6 juni 2017

“ Presentatie KIEK District Zuid-Holland Noord”

Robert Koelman en fotografie Jos Koster

Danio Rerio Delft 68 April 2017

Jaarprogramma 2017 18 April Verenigingsavond; De zeewaterbakken van Brabant”

door Hans Meulblok en Theo van Meegen

2 Mei Praatavond;



20 Juni Verenigingsavond; Mooie gelegenheid om u water te laten testen.











Contributiebetalingen, Geachte leden het is weer zover. De dure januari maand is aangebroken. Ook wij vragen u de contributie zo snel mogelijk over te maken. Wij sturen al jaren geen acceptgiro’s meer omdat er relatief weinig gebruik van wordt gemaakt. Dus check uw ingeplande transacties, zie hiervoor de pagina elders in het blad.




Dupla-produkten



Aquarium








RENO B.V.

INDUSTRIESTRAAT 42

2624 BB DELFT



Pad op pad, door Leo Brand

Het is een vrij kille donkere avond en de regen komt met bakken uit de hemel. Over het drijfnatte grasveld loopt een, zo op het oog, erg mooi vrouwtje op zoek naar een de plek waar ze ooit geboren is. Zo te zien heeft ze al een rede-lijk eind gelopen maar het eindpunt lijkt in zicht. Af en toe kijkt ze om zich heen, geen benul van het gevaar dat loert. Opeens wordt ze besprongen door een beduidend kleiner mannetje. In een oogwenk wordt ze vastgegrepen en volledig in de houtgreep genomen. Het vrouwtje worstelt flink om te trachten aan de greep van het mannetje te ontkomen en hem van zich af te schudden maar alle pogingen lijken te mislukken. Ze is al behoorlijk vermoeid door de lange barre tocht en uiteindelijk geeft ze zich gewonnen. Het mannetje lijkt zeer tevreden met zijn buit en zal zich de komende dagen flink met haar bezig houden. Wat is dit voor een verhaal, hoor ik u al zeggen, dit is toch de nieuwsbrief? Jawel hoor, kan ik u meteen geruststellen, u leest echt de nieuwsbrief. Toch is dit een waar verhaal dat zich ieder jaar weer opnieuw herhaalt. We hebben het hier namelijk over het liefdesleven van padden en dit gaat voor de (padden) vrouwtjes beslist niet over rozen. Dat geldt eigenlijk voor alle kikker en paddensoorten in Nederland want voordat deze dieren zich aan hun liefdes-leven kunnen wagen moeten zij vele gevaren zien te omzeilen. Juist nu is het de tijd om dit te aanschouwen. Ieder jaar weer keren padden, maar ook kikkers en salamanders, vanuit hun winter verblijfplaats terug naar de sloot, poel of vijver waarin ze zijn geboren. Om die plaats te bereiken moeten deze amfibieën vaak behoorlijke afstanden afleggen, soms wel enkele kilometers en dat is een behoorlijke inspanning voor die diertjes. Ondanks het feit dat ze soms best wel mooie slootjes, poeltjes of vijvers op hun weg tegenkomen focussen ze zich uitsluitend op die poel waarin ze geboren zijn. Het waarom hiervan is nog steeds niet duidelijk. Vele honderdduizenden padden, kikkers en salamanders gaan op een teken van de natuur op pad en proberen zo vlug mogelijk de paarplaats te bereiken. Vaak onderweg al komen mannetjes en vrouwtjes elkaar tegen en pa pad schuwt het dan niet om op de rug van ma pad te klimmen om, gemakzuchtig als hij is, haar als taxi te gebruiken. Het gebeurt zelfs vaak dat meerdere mannetjes op de rug van één vrouwtje klimmen. Dit maakt het er voor deze vrouwtjes niet makkelijker op want het gaat allemaal toch al niet zo snel. Hierin schuilt tevens het gevaar want om de paarplaats te kunnen bereiken moeten zij, vooral in steden, dorpen of woonkernen vaak


druk bereden wegen oversteken.

Bij het oversteken van de wegen vallen er jaarlijks vele duizenden slacht-offers door het snelle verkeer. Omdat zij zich vooral ‘s avonds verplaatsen raken zij snel verblind door de verlichting van de auto’s en blijven zij apathisch midden op de weg zitten waardoor er vele dieren verongelukken. Dankzij vele vrijwilligers worden er gelukkig steeds meer amfibieën geholpen bij deze ha-chelijke escapades en dus gered.

Honderden liefhebbers in zowel Nederland als België, meestal aangesloten bij natuurverenigingen, nemen de tijd en de moeite om tijdens de paddentrek in de avonduren te patrouilleren om op die manier de padden te helpen bij het oversteken. In steeds meer gebieden, vooral daar waar de paddentrek het grootst is, worden er tijdelijk snelheidsbeperkingen, meestal 30 km, ingesteld en worden wegen of gedeelten daarvan afgezet met gaas of netten.

Om de vijfentwintig meter graven ze dan een emmer langs zo’n net in de grond waarin de padden dan vallen, die langs die netten lopen. Tweemaal per dag worden deze dieren dan uit de emmers bevrijd en weer vrijgelaten bij die sloot, plas of vijver, waarheen ze op weg waren. Op deze manier worden er gelukkig heel veel padden, maar ook kikkers en salamanders gered. Orgie te water Eenmaal in het water vormen zich kluwen van padden, die elkaar belagen om te trachten zo snel mogelijk een vrouwtje te veroveren, voor zover dat op hun tocht naar het water nog niet was gebeurd. Padden hebben echter een niet al te best gezichtsvermogen. Zo kan het gebeuren dat de mannetjes elkaar


DANIO RERIO DELFT











DANIO RERIO DELFT



bespringen en zelfs in hun paringsdrift gebruik maken van kikkers, salaman-ders of zelfs stenen, als deze maar een beetje gelijkenis vertonen. Heeft een mannetje eenmaal een vrouwtje veroverd, dan laat hij haar niet makke-lijk meer los. Soms moet een vrouwtje dagenlang zo’n mannetje meezeulen voordat de werkelijke ei afzetting en de bevruchting van de eitjes plaats vindt. Is het eenmaal zo ver dan duwt het mannetje het vrouwtje gedurende vele minuten onder water en omklemt hij haar met zijn voorpoten net achter haar voorpoten. Hij drukt zijn poten stevig tegen haar onderlijf en masseert op die manier de eieren eruit. In tegenstelling tot de kikkers, die hun eieren afzetten in soms flinke eiklompen doen de padden dat in zogeheten ei snoeren. Deze kunnen wel tussen de een en twee meter lang zijn en bevatten tussen de 3000 en 6000 eitjes. De snoeren worden onderwater vast-gehecht aan waterplanten zoals Gele lis en Lisdodde. Na het afzetten van de eieren laat het mannetje het vrouwtje los en zit het werk er voor hem op. Hierna verlaat hij meestal het water om zijn leven op het land weer voort te zetten. De vrouwtjes blijven meestal wat langer in het water waarbij het kan gebeuren, dat ze nog een keer paart met een ander mannetje. Tussen het eistadium en het uitkomen van de larven liggen meestal twee tot vier weken, afhankelijk van de temperatuur. Van larfje tot padje op het land, dus tot aan de metamorfose duurt ongeveer vijf tot zeven weken. Normaal is het zo, dat wanneer de eitjes eind maart zijn gelegd, de meeste padjes uiterlijk eind juni op het land komen. Zo is de cirkel weer rond en duurt het tenminste twee jaar eer deze jonge diertjes naar het water waar zij geboren zijn terugke-ren om er zelf te paren.

Bruine kikker en Kleine watersalamander In dezelfde tijd dat de paddentrek plaats vindt, zijn ook de bruine kikkers en de kleine watersalamanders op pad. Zij zullen, in onge-veer dezelfde periode als de padden, moeten zorgen dat zij een partner vinden om zich voort te planten.


Voor de bruine kikkers geldt vrijwel hetzelfde ritueel als dat van de padden. Bij de kleine watersalamander verloopt de hofmakerij heel anders en ook het afzetten van de eitjes is een heel ander verhaal. Zodra de mannetjes vanuit hun winter-verblijfplaats in het water komen treedt er een verandering in hun gedaante op. Binnen een paar dagen kleurt de buik feloranje en krijgt de rug een prachtige goudbruine kleur voor-zien van glanzende witte flanken en donkere vlekken.

Over hun gehele rug en een deel van de staart vormt zich een mooie kam. Bij de vrouwtjes daarentegen wordt alleen de buik wat feller oranjegeel en verder blijven ze eigenlijk net zoals ze het hele jaar zijn, geelbruin met wat donkere vlekken. Het mannetje, nu getooid in bruiloftskleed, probeert het vrouwtje te verleiden door voor haar te gaan liggen en met staart en pootjes te wapperen. Hij brengt op deze manier een geurstof over. Als het vrouwtje op zijn avances wil ingaan dan zwemt ze achter hem aan en stoot met haar neus tegen de staartpunt van het mannetje. Deze zal, na haar nog een paar maal te hebben geïmponeerd, een zaadpakketje op de bodem afzetten. Het vrouwtje neemt nu dat zaadpakketje op in haar geopende cloaca en zwemt weg. Na een twee tot drietal dagen zal het vrouwtje nu haar eitjes afzetten. Dat doet zij door haar ei-tjes, soms wel tot driehonderd, een voor een met haar achterpoten tussen de bladeren van waterplanten te verkleven.

Ze is echter wel kieskeurig wat de soorten van deze waterplanten betreft, niet alle soorten komen in aanmerking. Zij heeft een voorkeur voor penningkruid, waterpest, sterrenkroos, fonteinkruid en waterranonkel. Ze vouwt met haar achterpoten het blaadje om het ei zodat dit goed beschermd is tegen vijanden. Zo is ze soms een drie á vier weken bezig, totdat alle eitjes gelegd zijn. Het mannetje bekommert zich dan allang niet meer om haar.


Na ongeveer drie weken, als de larven zich voldoende hebben ontwikkeld, komen de eitjes uit en zwemmen de larven naar de bodem. Vooral de uitwendige kieuwen zijn nu goed Na ongeveer drie weken, als de larven zich voldoende hebben ontwikkeld, komen de eitjes uit en zwemmen de larven naar de bodem. Vooral de uitwendige kieuwen zijn nu goed zichtbaar en zijn hard nodig voor de ademhaling. Nu is het slechts een kwestie van eten en oppassen om niet zelf opgegeten te worden. Ze eten echt alles wat maar leeft en beweegt en schromen niet om soortgenoten of zelfs prooidieren te pakken die groter zijn dan zij zelf. Als dit allemaal lukt dan zullen de larven na ongeveer twee en een halve maand metamorfoseren en zelf een volgroeide kleine watersalamander zijn. Deze gaat dan het land op om pas na twee jaar weer te-rug te keren naar het water, waar het hele ritueel dan weer opnieuw begint. In die tussenliggende periode zijn het echt landdieren die leven van wormpjes, naaktslakken en insecten.

Een geschikte vijver Het is natuurlijk een lust voor het oog als je deze dieren zelf ook thuis, in eigen tuin of in eigen vijver, kunt waarnemen en bestuderen. Erg moeilijk is dit niet want de doorsnee vijver is een uitermate geschikt biotoop voor amfibieën. De-ze dieren stellen geen al te hoge eisen al moet er wel worden voldaan aan een waterpartij met een redelijke waterkwaliteit en een directe omgeving waarin zij kunnen schuilen en vooral, waarin zij voldoende voedsel kunnen vinden. De meeste vijvertuinen voldoen aan deze eisen. Toch wil ik graag een paar extra tips geven die het bevorderen van meer leven in de tuin gemakkelijker maken.

Moerasgedeelte Zorg ervoor dat minsten aan één kant van de vijver een moerasgedeelte is of in ieder geval het water dusdanig schuin oploopt dat dieren op een makkelijke en snelle manier het water kunnen verlaten. De diepte van het water mag in het midden van de vijver best meer dan een meter zijn (graag zelfs) maar mag beslist aan tenminste een kant (moerasgedeelte) niet hoger zijn dan zo’n tien á vijftien centimeter.


Er moet ook in de vijver gezorgd worden voor een aantal schuilplaatsen maar dat geldt natuurlijk vooral voor het gedeelte rondom de vijver. De dieren moe-ten zich op hun gemak voelen en kunnen schuilen als dat nodig is. Het lijkt moeilijker dan het is want schuilplaatsen kunnen we al creëren met wat stukken kienhout, wat turfblokken of wat stenen. Het is van belang om van een aantal soorten planten wat meer stuks aan te planten, ik denk hierbij aan: Gele lis, Lidsteng en wat biezen voor wat grotere vijvers en voor de kleinere vijvers bijvoorbeeld Waterviolier, Moeras vergeet mij nietjes en Watermunt. Verder in het water vooral drijvende waterplanten als Waterpest, Fonteinkruid, Hoornblad en eventueel Watergentiaan.

Daar waar amfibieën gewenst zijn moet men proberen (grote) vissen te vermij-den. Neem liever indien vissen gewenst zijn kleinere soorten als stekelbaarsjes, bittervoorntjes enz. Dit kan heel eenvoudig door in het watergedeelte en het moerasgedeelte een barrière aan te leggen van wat stukken hout of steen zo-dat de vissen niet in het ei afzetgebied van de amfibieën kunnen komen. Zorg voor voldoende voedsel op het land door waardplanten neer te zetten om in-secten te lokken. Geschikte planten hiervoor zijn o.a. Kattenstaart, Marjolein, Tijm, Koninginnekruid, Lavendel en Phlox. Maar ook Vlinderstruik en Sedum spectabile zijn geliefde planten bij insecten. Durft het gerust aan om ergens in een hoekje van de tuin, bijvoorbeeld in een emmer of pot wat brandnetels te zetten. Zo kunnen ze niet gaan woekeren en vele soorten insecten en vlinders zullen er dankbaar voor zijn. Maak winterschuilplaatsen. Dit is heel gemakkelijk en kan op een zeer natuur-lijke manier worden opgelost door van snoeihout houtwalletjes, de zogenaam-de takkenril, te maken en deze te laten overgroeien door bijvoorbeeld Hedera, Kamperfoelie of Clematis. Verder kunnen er wat kuiltjes gegraven worden waarin we bladafval gooien en hier en daar wat (platte) stenen en/of hout-stronken overheen te leggen. Dit zijn heel goede winter verblijfplaatsen. Maar ook composthopen voldoen hieraan.

Ten slotte De vijvers in onze tuinen zijn in feite allemaal minibiotopen. We moeten alleen goed onderkennen wat een vijver is en wat een vijver aankan. Te veel vis in een vijver is uit den boze omdat: De meeste vissen eten watervlooien enz. en ze rommelen over het bezinksel van de bodem wat dan weer omhoog wervelt en vertroebeling veroorzaakt en juist deze watervlooien (waterluizen, daphnia)


eten die vervelende zwevende algen. In een troebele vijver dringt minder of in ieder geval te weinig licht binnen wat weer problemen geeft voor ondergedo-ken waterplanten (Waterpest, Hoornblad) want die zullen door het te weinig aan licht echt minder snel groeien. Waterplanten die minder snel groeien ge-ven ook minder zuurstof af en nemen minder voedingsstoffen op (viezigheid uit het water) Mindere plantengroei veroorzaakt meer algengroei dus minder zuurstof in het water dus vertroebeling van het water. Het een heeft dus duide-lijk met het ander te maken en alleen als alle dingen op de juiste plaats vallen zal het mogelijk zijn een schitterende vijver te hebben waarin voor alle dieren en planten een plekje is. Voor u gelezen in de nieuwsbrief Natuurgroep Rotterdam

Beginnen met aquascapen Hoe het begon...

Na redelijk wat jaren met Hollandse gezelschapsaquaria te hebben gestoeid, is mijn interesse gewekt voor aquascaping. Dat spreekt veel meer tot de verbeelding en raakt me meer dan "het geordende perkgoed". Mijn poging van de eerste aquascape (hier rechts boven) haalt het in de verste verte niet bij de perfectie van die van Filipe Oliveira. Dat is helemaal geen probleem. Als je nooit hebt meegedaan aan een autorace, hoef je ook niet te verwachten dat je er direct één wint. Desalniettemin heb ik in dit aquarium van 20x20x20cm toch wat ervaring op kunnen doen, maar is het mij niet gelukt om de layout tot een goed einde te volbrengen. Ik beschikte gewoonweg niet over de goede materialen en know-how. Er was een serieuzere aanpak nodig en een behoefte aan betere materialen. Ik heb daarop veel onderzoek gedaan met als belangrijke vraag: hoe doen die Japanse aquascapers dat toch? In de reguliere aquariumzaken kon ik niet de kwaliteit vinden waar ik naar op zoek was en de producten die professionele aquascapers gebruikten. Als gevolg van het gebrek aan fatsoenlijke materialen, alsook de kennis voor aquascaping, ben ik vervol-gens zelf producten van ADA gaan importeren en heb me volledig gestort op het inwinnen van zo veel mogelijk informatie.


Een half jaar later (begin 2013) ben ik gestart met een nieuwe layout in ditzelf-de 20x20x20cm aquarium, maar dan met Aqua Soil Amazonia van ADA. Wat me voorheen nooit was gelukt met het laten groeien van een veldje Hemi-anthus callitrichoides, lukte nu zonder enige moeite. Een aquarium met kalk-houdende steen, zonder filter, zonder CO2, zonder verwarming en altijd algvrij! Magisch was het en ontzettend bevredigend, aangezien dit met een zand of grindbodem nooit was gelukt. Het succes schrijf ik volledig toe aan het Aqua Soil van ADA en gebruik dan ook nooit meer iets anders!

Hoe het verder is gegaan Overtuigd van de ongekende prestaties van dit product, wat in Nederland vreemd genoeg vrijwel niet gebruikt werd/wordt, ben ik ook helemaal weg van de kwaliteit van andere ADA producten. Hoewel in toenemende mate aquari-umliefhebbers er gelukkig kennis mee weten te maken, is het veelal weggelegd voor de fijnproevers en mensen die kwaliteit weten te waarderen. De prijs/kwaliteit verhouding ligt in dezelfde verhouding als de producten van het huis-merk of van andere fabrikanten. Dat wil zeggen; je betaald er iets meer voor, maar krijg er ook een betere kwaliteit voor terug. Voor de beginnende aquas-caper kan het wel allemaal wat kostbaar worden. De vraag die ik zou willen stellen is: Wil je direct de formule 1 winnen? Of neem je voorlopig genoegen met het meedoen met straatrace? En wat mag het verwachte succes gaan kos-ten?

Op www.azaqua.nl heb ik inmiddels een assortiment samengesteld waar zowel de beginner als professional in zijn of haar behoefte wordt voorzien. Ik vind het erg leuk om in een positie te zijn om andere aquariumliefhebbers van goede producten en informatie te voorzien. Dat is ten alle tijden het uitgangspunt van Azaqua: Zorgen dat je plezier hebt en successen blijft behalen! En ik ben eigen-lijk best wel trots op het label "ADA 250 item shop" alsook om de eerste te zijn die producten van o.a. Do!aqua, Daytime LED, Twinstar en Flexi Mini op de Ne-derlandse markt heeft geïntroduceerd. Op het gebied van hardscape is het aanbod eveneens zeer uitgebreid, waardoor voor ieder wat wils is te verkrijgen om een droom lay-out mee te maken.


In de volgende pagina's hoop ik dan ook informatie te bieden die helpt bij het maken van een passende keuze bij de aanschaf van producten. Aangezien ik daar zelf ook mee heb geworsteld, hoop ik die ervaring te kunnen delen. Waar kan op bespaard worden? Wat is noodzakelijk? Wat kan in later stadium wor-den aangeschaft? Al met al is het maken van bewuste keuzes belangrijk, zodat er niet onnodig geld wordt verspild en miskopen worden vermeden. Geld kan immers maar één keer worden uitgegeven, dus wees slim en doe je voordeel met de informatie in de volgende artikelen.

Voordat we ergens aan beginnen, is het wel zo handig om te weten waaraan je precies begint. Aquascapen is ontstaan door het werk van Takashi Amano. Die noemde zijn manier van aquarium inrichten een “Nature Aquarium”. Geïnspi-reerd op voorstellingen in de natuur, waarbij natuurlijke decoratiematerialen zoals hout en stenen een sfeer uitademen van een natuurlijke omgeving. Bij-voorbeeld dat van een regenwoud, rivierbedding, jungle etc. die hij had be-zocht. De balans tussen de soorten planten, zoals lichtbehoeftige planten op open plekken en schaduw minnende planten onder overhangende hardscape, is overeenkomstig met hoe we het in de natuur aantreffen. Het verschil met een “biotoop aquarium” is de schaal. Bij een biotoop wordt alles 1:1 uit de na-tuur nagemaakt en in het aquarium vertaald. Bij een Nature Aquarium gaat bij wijze van spreken het hele regenwoud in een kleiner aquarium. Het hoeft hier dus niet biotoop-correct te zijn, want de natuurlijke sfeer die het aquarium uit-straalt is immers het belangrijkste. De tegenwoordig populaire naam Aquasca-pen is in de basis niets anders dan “een aquarium inrichten”. De term is afge-leid van het Engelse “landscaping” en beschrijft zoiets als "een landschap ge-stalte geven". Hoewel de grens met het Nature Aquarium erg dun is, wordt er bij het aquascapen dus met name "een landschap nabootsen onder water" be-doeld. Het aquarium is dan ook meer gericht op de voorstelling en de planten, dan op het verzorgen van dieren. Wat het zo ongelooflijk mooi maakt, is de samenkomst van diverse disciplines. De kennis van waterkwaliteit (biologie, chemie), de techniek, het creatieve as-pect en de verzorging maken het op verschillende vlakken interessant. Niet ie-dereen die aquariumplanten mooi kan laten groeien is ook goed in het opbou-wen van een hardscape en andersom.


Is aquascapen duur? Deze vraag komt erg vaak voorbij, maar dat is voor iedereen natuurlijk zelf te bepalen. Het valt in dezelfde categorie als: Is een hond duur? Is een schilderij duur? Of is een willekeurige andere hobby duur? Vooraf aan het beginnen met aquascapen, moet in ieder geval worden bedacht hoe leuk het is of zal zijn. Het gebeurt vaak genoeg dat er wordt begonnen in de wilde weg, met veel problemen en dat het aquarium na 2 maand al weer op marktplaats verschijnt. Wees daarom voorbereid en ingelicht. Weet in te schatten wat er te gebeuren staat, wat er fout kan gaan en wat de valkuilen zijn. Op deze manier kan veel geld en leed worden bespaard. Hoewel het uiteraard niet te voorkomen is dat er beginnersfouten zullen wor-den gemaakt, want het is een leerproces. Het loont echter om de juiste pro-ducten aan te schaffen en zo veel mogelijk informatie te verzamelen. Onnodig geld uit geven aan zaken die niet nodig zijn, draagt niet bij aan het plezier in de hobby. Weet waarop te besparen valt. Dat geldt zeker voor beginnende aquas-capers. Ook met een klein budget zijn hele mooie resultaten te behalen. In veel gevallen kan het ook verstandig zijn om eerst te gaan sparen, in de tussentijd veel research doen en vervolgens goed te beginnen. Naarmate de eisen aan het materiaal hoger worden, kan altijd worden uitgebreid naar betere pro-ducten. Bedenk dat geen enkele fotograaf is begonnen met de duurste camera, geen enkele automobilist met de duurste auto en er moet natuurlijk wat te dromen overblijven ;)

Weet je nog niet zeker of aquascapen wat voor jou is? Ga dan in eerste instantie voor budget, zodat er een niet al te groot financieel risico is. Ben je al enthousiast aquari-aan en wil je het nu eens goed aan pakken en ben je van plan om nog jaren door te gaan? Dan kan het geen kwaad om te investeren in kwalitatief en duurzame verant-woorde aankopen.

Waar is inspiratie te vinden? ADA IAPLC contest boek Waarschijnlijk is het enthousiasme aangewakkerd door beelden van aquaria op het internet of door het aquarium van een kennis. Wanneer het besluit is genomen om zelf ook zo'n kunstwerk in huis te nemen, zijn de mogelijkheden eindeloos. Het is dus belangrijk om te achterha-len hoe het aquarium er uit moet gaan zien. Zelf heb ik erg veel baat gehad bij het doorpluizen van IAPLC contest books, maar ook de AGA website is een onuitputtelijke bron van inspiratie. (http://showcase.aquatic-gardeners.org/) Klik een jaartal aan en vervolgens op “view entries” en de eerst komende uren zullen vol verwondering achter het beeldscherm worden doorgebracht. Bij het zien van de prachtige foto's met fraaie kunstwerken, zal het ene aquarium meer in de smaak vallen dan de andere. TIP: sla alle foto's of links op. Daaruit komt dan vanzelf naar voren welke stijl het meeste in de smaak valt. Het is absoluut geen schande om lay-outs of onderdelen van lay-outs te kopiëren. Als extra bonus kan het jury commentaar worden gelezen om zelf ook beter naar een aquarium te leren kijken. Als de voorkeur uitgaat naar


inspiratie halen uit bewegende beelden, neem dan sowieso een kijkje op YouTube bij het ADAVIEW channel.

Bij het bestuderen van de foto's zal ook opvallen dat de vissen maar vrij spaar-zaam aanwezig zijn. Vissen zijn voor een aquascape essentieel voor het biolo-gisch evenwicht, maar in het complete plaatje meer een bijzaak. Zelf vraag ik mij ook altijd af, wanneer ik in het bos loop, waar toch alle dieren zijn. Boven-dien is de spanning van het ontdekken van dieren in een aquarium vele malen leuker dan wanneer ze op een presenteerblaadje worden getoond.

Leer van de meesters en van andere enthousiaste liefhebbers. Volg bijvoor-beeld op Facebook de groepen Nordic Scapers, Aqua Design Amano, ARNA Aquascaping, AquaScaping Aquagoin. En zo zijn er nog tal van andere groepen waar inspiratie en kennis vandaan te halen valt. Wees ook van harte welkom op het aquascaping-forum.nl om al je vragen te stellen en van anderen te leren.

Voordat er kan worden begonnen met aquascapen en het inrichten en opbou-wen van het aquarium, is het belangrijk dat alle benodigde techniek in huis is. Hiervoor zijn op de webshop ontzettend veel producten te vinden, ieder met zijn eigen karakteristieke eigenschappen. Op deze pagina zal meer informatie worden verstrekt die zal helpen bij het uitzoeken van de juiste benodigdheden.

Nu het enthousiasme daar is en de droom lay-out in gedachten al is vorm gegeven, is het tijd voor de volgende stap. In de eerste plaats is een aquarium nodig. Het gekozen formaat hangt af de beschikbare ruimte in de kamer. Vaak wordt gedacht dat groter altijd beter is, maar dat hoeft zeker niet altijd het geval te zijn. Groter brengt meer kosten en meer onderhoud met zich mee. In deze creatieve tak van sport geldt "oefening baart de kunst". Voor velen is het


plannen en inrichten van een aquarium het leukste onderdeel. Het is dan ook zeer gebruikelijk om bijvoorbeeld ieder jaar van lay-out te veranderen. De nieuwe lay-out wordt dan nog mooier dan de vorige. Een klein aquarium heeft dan als grote voordeel dat het gemakkelijk is om te bouwen naar een nieuwe lay-out, zonder al te hoge kosten en veel moeite.

Het kiezen van het aquarium Aquaria zijn er vele soorten en maten. Een dicht aquarium met lichtkap en/of frame zijn prima, maar hebben als nadeel dat het aquarium een afgebakend object in de ruimte is. Een open aquarium zal vele malen meer uitstraling heb-ben naar de ruimte waar het aquarium in staat. Het gevoel dat men “dichter in contact met de natuur staat” zal met een open aquarium sterker zijn. Het na-deel is dat er meer water zal verdampen en dat huisdieren als katten van de vissen zullen gaan smullen. Vermijd in alle gevallen de ingebouwde filters. Die zullen altijd storend in de weg zitten en bovendien kostbare ruimte in het aquarium in nemen. Ook het gebruik van een achterwand met reliëf zal altijd afbreuk doen aan de optische schaal. Als beginner is het lastig om op de details te letten, maar een aquarium van optiwhite glas, zonder storende kitranden, stabilo’s of andere elementen heeft echt een meerwaarde. Van een aquarium mag worden verwacht dat deze bij normaal gebruik vele jaren mee zal gaan. De initiële meerkosten van een kwalitatief goed aquarium, zal over de jaren dat men er plezier van heeft dus een waardevolle investering blijken.

Het kiezen van de verlichting: Verlichting is essentieel voor groei en ontwikkeling van aquariumplanten. De aquariumplanten moeten de show gaan stelen. Goede verlichting is dus onmis-baar. Wanneer er weinig licht boven het aquarium hangt, zal het er al snel somber uit zien. Heldere verlichting resulteert in een frissere indruk van het aquarium. Zorg dus in de basis voor helder licht met voldoende intensiteit. Een lichtkleur van bij voorkeur 5000 tot 7000 Kelvin. Een licht intensiteit van 25-40 Lumen per liter bij LED verlichting of 0,5-1 Watt per liter bij TL verlichting. Dat is voldoende voor ook de moeilijker houdbare planten. Er zijn vele wegen naar Rome, maar met Daytime of ADA LED verlichting is een slechte keuze niet te maken. Meer informatie over Daytime LED verlichting.

ADA AQUASKY Daytime Cluster CONTROL Daytime Matrix


http://www.azaqua.nl/51-ada-aquasky

http://www.azaqua.nl/63-daytime-control-LED-verlichting

http://www.azaqua.nl/111-daytime-matrix

http://www.azaqua.nl/51-ada-aquasky

http://www.azaqua.nl/63-daytime-control-LED-verlichting

http://www.azaqua.nl/111-daytime-matrix

Het kiezen van een C02 systeem: Zonder C02 kunnen aquariumplanten niet groeien. Van nature is C02 in water aanwezig, echter in een aquascape staan doorgaans zó veel planten dat deze onmogelijk toe kunnen met dit van nature aanwezige C02. Er zal dus extra C02 moeten worden toegevoegd om de planten in hun behoefte te voorzien. Dit is mogelijk op een low-budget manier met de suiker en gist methode, of met bij-voorbeeld EasyCarbo. Voor de aquariaan die heeft besloten met deze hobby verder te gaan, is een C02 systeem een heel logische aanschaf. Het complete C02 systeem op de webshop is erg scherp geprijsd en zeker de moeite waard om de planten van C02 te voorzien. Is het C02 verhaal nog ingewikkeld? Laat je goed informeren op deze pagina: (link)

Het kiezen van een filter: Vissen en planten produceren afval. Als dit afval niet wordt omgezet, ontstaan er problemen. Voor een goede afbraak is een filter nodig. Vuil en vervuild water wordt hierin opgevangen en door bacteriën omgezet in onschadelijke stoffen. Daarnaast zorgt het filter voor watercirculatie. Dit is essentieel voor de aanvoer van voedingsstoffen en zuurstof voor planten en bacteriën. Door ook een lichte rimpeling in het wateroppervlak wordt de gasuitwisseling met de atmosfeer bevorderd en blijft het oppervlak vrij van een kaamlaag. Een filter heeft bij voorkeur zo veel mogelijk capaciteit voor filtermateriaal. Hier geldt: beter te veel dan te weinig. Biologische filterwerking is uiteindelijk veruit het belangrijkste. Daarnaast is de pompcapaciteit van groot belang. Er moet namelijk voldoende watercirculatie plaats kunnen vinden. Voldoende water-circulatie vindt plaats bij 3-5x de inhoud van het aquarium rondpompen per uur. Hierbij geldt: Goede circulatie is belangrijker dan stromingskracht.

Externe filter: Deze kan in het aquarium meubel worden geplaatst. Onderhoud plegen en de grote capaciteit bieden vele voordelen en dit is de beste manier om het aquari-um te filteren.

Interne filter: Een (ingebouwde) interne filter is best handig, maar zit altijd in de weg. Het ziet er niet mooi uit, neemt kostbare ruimte in (er kan bijvoorbeeld een mooie plantengroep voor in de plaats) en de filtercapaciteit is klein. Voor een aquas-cape dus ongewenst en kan het beste worden verwijderd. In een klein aquari-um kan een skimmer dienen als hoofdfilter. Deze kent dezelfde nadelen als een interne filter, maar kan in sommige gevallen een uitkomst bieden.

Hang-on filter: Een Hang-on filter is best praktisch voor een klein aquarium. Deze heeft voldoende capaciteit, is gemakkelijk schoon te maken en is niet zo storend aanwezig als een interne filter. Zeker in een klein aquarium waar ruimte kostbaar is.


http://www.azaqua.nl/content/14-alles-over-co2-toevoegen

Het kiezen van verwarming:

Dit is best een lastig onderdeel. Een tropisch aquarium moet niet te koud zijn. Vissen en planten komen uit gebieden waar het warmer is dan in onze huiska-mers. We moeten dus maatregelen treffen om het ze zo aangenaam mogelijk te maken. Een ideale temperatuur ligt zo tussen de 22 en 24 graden Celsius. Hoe warmer het water, hoe actiever de vissen (meer afvalstoffen) en hoe gro-ter de activiteit in de planten en hoe lager het zuurstof gehalte. Ook de afstem-ming van de temperatuur is dus een keuze. Warmer dan 24 graden is niet no-dig (tenzij er bijzondere vissen zijn die daarom vragen). Zelf heb ik mijn aquaria op kamertemperatuur welke altijd is ingesteld op 20 graden. De verlichting en het filter produceren ook warmte, waardoor het water zo'n 21-22 graden wordt en dat functioneert prima. In de zomermaanden kan een verwarming overbodig zijn. Daarnaast kunnen we ons afvragen hoe natuurlijk het is, als de temperatuur altijd constant is en deze ook 's nachts niet daalt.

Staafverwarming: Een staafverwarming is de meest gebruikte manier om het water te verwar-men. Deze apparaten zien er helaas vreselijk uit en doen ongelofelijk afbreuk aan het aangezicht van het aquarium. Bij de keuze voor een staafverwarming zijn het merk en type van verschillende fabrikanten niet zo verschillend in pres-taties. Kies dus een variant die er mooi uit ziet, maar zorg wel dat het juiste rendement aanwezig is voor het formaat aquarium. De Titanium heaters zien er doorgaans nog het meest acceptabel uit en zijn vrijwel onverwoestbaar.

Bodemverwarming: Een andere optie is een bodemverwarming. Deze zal het water zeer gelijkmatig verwarmen. Warm water stijgt. Hierdoor ontstaat een circulatie in de bodem en wordt voorkomen dat de wortels het veel kouder hebben dan de bovenste bladeren van de plant. Zonder tussenkomst van thermostaat zal een bodem-verwarming het water met 1-4 graden verwarmen tov de omgevingstempera-tuur en continue in bedrijf zijn. Er is dan slechts één kabel die in het zicht zit in het aquarium. De keuze voor dit systeem moet uiteraard gemaakt worden, alvorens het aquarium wordt ingericht en niet later nog eens kan worden toegevoegd.


Externe filter Skimmer Hang-on filter

http://www.azaqua.nl/33-externe-aquariumfilter






Externe verwarming: Ook zijn er mogelijkheden om het water buiten het aquarium te verwarmen. Door een externe verwarming tussen de filterslangen te koppelen, kan op die manier het water worden verwarmd. Esthetisch gezien is dit de beste oplos-sing. Dit systeem is op dit moment niet meer op de webshop te vinden, aange-zien het niet aan de kwaliteitseisen voldoet. Verwarming in het filter: Een verwarming weggewerkt in het filter is ook een ideale oplossing. Echter is dit op het moment alleen beschikbaar voor filters die geschikt zijn voor aquaria vanaf 120 Liter. Ook is de aanschaf prijs een stuk hoger, maar als het budget beschikbaar is, is dit een uitstekende keuze. Het water wordt gelijkmatig verwarmd en verdeeld door het aquarium.

Een aquascape opbouwen: Hardscape Met alle benodigde techniek in huis, kunnen we ons nu bezig houden met het leukere gedeelte: de inrichting van de aquascape. Met hardscape worden alle harde materialen bedoeld die tot de inrichting van het aquarium behoren. In de basis kan er worden gekozen tussen hout of stenen, of een combinatie van beiden. Als het goed is, is de keuze al gemaakt dankzij de inspiratie van de vorige pagina's. De hardscape is van een niet te onderschatten waarde voor een aquascape. Als de hardscape niet klopt, zal het aquarium er hoe dan ook minder mooi uit zien. Door hier veel aandacht aan te besteden, zal dat het eindresultaat dus altijd ten goede komen. Onthoudt: het indrukwekkende aan een berglandschap, rotskliffen etc. zijn niet de planten, maar de formaties en uitstraling van rotsen. Het spreekt voor zich dat wanneer een natuurlijke uit-straling het doel is, dat er dan ook uitsluitend met natuurlijke materialen wordt gewerkt.

Het kiezen van de houtsoort: Lang niet alle houtsoorten zijn geschikt voor een aquarium, omdat ze blijven drijven, kunnen rotten of stoffen aan het water af kunnen geven. Op de web-shop zijn diverse houtsoorten te vinden die wel geschikt zijn voor het gebruik in een aquarium. Ieder met zijn eigen karakteristieke eigenschappen. Kies voor één houtsoort, want meerdere soorten bij elkaar wordt onrustig en onnatuur-lijk in een lay-out. Een absolute meerwaarde heeft het hout, wanneer het over veel details beschikt. Veel kronkelingen, knoesten, gaten, vertakkingen, textuur

Staafverwarming Bodemverwarming Externe filter


http://www.azaqua.nl/verwarming/1482-titanium-heater.html

http://www.azaqua.nl/verwarming/1386-eco-line-thermotronic.html


http://www.azaqua.nl/verwarming/1482-titanium-heater.html

http://www.azaqua.nl/verwarming/1386-eco-line-thermotronic.html


en grillige vormen zorgen voor een indrukwekkend karakter. Zaagvlakken zijn onnatuurlijk en storend. Die zullen dus bij voorkeur minimaal aanwezig zijn. Voorkom zo veel mogelijk dat de zaagvlakken in het zicht zijn in de lay-out. Een andere belangrijke tip: koop beter drie kleine stukken dan één groot stuk en combineer deze samen tot één geheel. Met meerdere losse stukken kunnen takken veel beter worden gedraaid en gepositioneerd. Takken kunnen dan tot op de millimeter nauwkeurig worden geplaatst, zodat de compositie met meer perfectie kan worden opgebouwd. En daarbij geldt: hoe meer takken, des te meer detail kan worden aangebracht. Spiderwood laat zich bijvoorbeeld ge-makkelijk snoeien met een snoeischaar. De losse takken kunnen er vervolgens her en der worden bijgestoken. Schaf bij twijfel dus altijd meer aan dan nodig lijkt. Een andere grote meerwaarde van hout is ook dat het kan begroeien met mossen en varens, wat een onwijs natuurlijke impact heeft op de lay-out! Let op: Sommige houtsoorten zinken niet direct in het aquarium. Zorg er dus voor dat het hout is ingeweekt of met een steen en tie-rips is verzwaard, zodat het hout niet naar boven kan komen drijven zodra het aquarium wordt gevuld. Hout geeft in veel gevallen ook stoffen af aan het water, waardoor het water verkleurt en de pH kan zakken. Dit kan verder geen kwaad en zal naar verloop van tijd afnemen.

Het kiezen van de steensoort: Er zijn vele steensoorten die gebruikt kunnen worden in een aquarium. Dat biedt dus vele mogelijkheden om een unieke uitstraling aan het aquarium te geven. Iedere steensoort heeft zijn eigen karakteristieke kenmerken. Stenen zijn fascinerend, omdat ze ontzettend oud zijn en door de natuur gevormd zijn tot bijzondere objecten. De invloeden van de tijd en natuur zijn er in terug te vinden. Bij stenen van bijvoorbeeld IJslandlava is te zien hoe de steen ooit vloeibaar is geweest. Bij stenen van Versteend hout zijn weer bladnerven en houtstructuren te ontdekken en dit spreekt tot de verbeelding. Het advies is een steensoort uit te kiezen die aansluit bij de beoogde uiteindelijke sfeer van de lay-out. Staat het aquarium in een kamer met veel warme tinten in het inte-rieur? Dan kan bijvoorbeeld een steensoort worden gekozen die hierbij aan-sluit. Gebruik in ieder geval nooit meer dan één soort in een lay-out. Daar wordt het onrustig van en oogt onnatuurlijk. Is budget een belangrijke factor voor de aankoop?


Spiderwood Driftwood Manzanita hout

http://www.azaqua.nl/38-spiderwood

http://www.azaqua.nl/77-driftwood

http://www.azaqua.nl/84-manzanita-hout

http://www.azaqua.nl/38-spiderwood

http://www.azaqua.nl/77-driftwood

http://www.azaqua.nl/84-manzanita-hout

Kies dan voor een in verhouding minder zware steensoort zoals Dragon Stone of IJslandlava. Wanneer de steensoort is gekozen, is het belangrijk om exemplaren van diver-se groottes ter beschikking te hebben. Verschillende groottes zorgen voor een speels geheel. Met wat kleine stenen kunnen bovendien extra details worden aangebracht. Deze kunnen ook dienen ter ondersteunen van schuin gekantelde stenen of om stenen iets op te hogen. Een berg kan worden samengesteld uit een aantal losse stenen, waardoor de illusie wordt gewekt dat het één grote berg is. Bouw dus altijd speelruimte in met voldoende materiaal om uit te kie-zen. Bij de verwachting dat er 15kg stenen nodig zal zijn is het slim om dan 20kg te bestellen. Meer keuze komt het eindresultaat namelijk altijd ten goe-de! Iwagumi: Bij een Iwagumi lay-out is de main stone (Oyaishi) van grote invloed. De mooi-ste en grootste steen dient dus indrukkend te zijn! Bij een Iwagumi dient de tweede steen iets minder groot te zijn en een overeenkomstige uitstraling te hebben. De rest van de stenen accentueren de twee grote stenen en brengen de compositie in balans. Zorg echter altijd voor een oneven aantal stenen en voorkom symmetrie. Hoeveel stenen er uiteindelijk nodig zijn, is sterk afhankelijk van het type layout. Enkele voorbeelden zijn hier te vinden om een inschatting te maken: Hardscape voorbeelden Let op: Sommige steensoorten geven kalk af aan het water. Hierdoor wordt de GH van het water beïnvloed. Dit hoeft geen problemen te geven, maar kan een uitdaging zijn voor mensen die geen grip hebben op de waterkwaliteit. Bij veel steenmassa van bijvoorbeeld Seiryu stenen, kan het zinvol zijn om een Osmo-seapparaat ter beschikking te hebben.

Voorbereiding van een lay-out: Ga alvorens het daadwerkelijke aquarium in te richten aan de slag in bak met zand. Of gebruik een doos van dezelfde afmetingen als het aquarium en probeer verschillende opstellingen. Leer om de stenen en het hout "te lezen". Houdt bijvoorbeeld de belijning van de verschillende stenen in de gaten. Deze dienen evenwijdig aan elkaar te zijn en elkaar niet te kruisen. Zo kan een natuurlijke "flow" en dynamiek aan de voorstelling worden meegegeven.

Dragon Stone Seiryu stenen Overige steensoorten


http://www.azaqua.nl/36-dragon-stone

http://www.azaqua.nl/35-seiryu-stenen

http://www.azaqua.nl/105-stenen-per-kg

http://www.azaqua.nl/36-dragon-stone

http://www.azaqua.nl/35-seiryu-stenen

http://www.azaqua.nl/105-stenen-per-kg

In de natuur worden stenen in het landschap uitgeslepen door o.a. waterstro-men en zijn altijd in dezelfde richting gevormd. Beoordeel iedere steen op zijn beste aangezicht en let op het zwaartepunt. Het dikke gedeelte, de massa, licht altijd beneden; bergen zijn onderaan altijd breder en rollende steen landt nooit op zijn punt. Worden stenen verkeerd om gezet, dan oogt het altijd onna-tuurlijk. Probeer meerdere opstellingen te maken. Zeker voor de beginnende aquascaper is het erg leerzaam om hiermee te oefenen. Experimenteer met wat wel of juist niet werkt, wees creatief en daag jezelf uit. Maak tussentijds foto's, want op een foto ziet het er soms net anders uit. (Lees ook: De kunst van het aquarium inrichten). Is de gewenste lay-out opgebouwd in de oefen-ruimte? Dan kan met het echte werk worden begonnen.

Voorbereiden van de hardscape materialen: Stenen die op de webshop te bestellen zijn, kunnen van te voren worden afgespoeld, maar is niet noodzakelijk. Uitkoken is ook overbodig. Van het hout moet van te voren zeker worden gesteld dat het niet naar boven komt drijven na het verdere inrichten. Dat kan door middel van inwateren in een emmer of badkuip. Warm water helpt om het zinkproces te versnellen, uitkoken is weer niet aan te raden. Bij twijfel of het gaat drijven of niet, kan het hout worden verzwaard met stenen en tie-rips. Zodra de lay-out bekend is, en het hout is ingewaterd, kan ook eventueel mos op de gewenste plekken op het hout worden gebonden. Dat gaat nu gemakkelijker dan wanneer het straks in het aquarium ligt. (wel het mos vochtig houden door er vochtig keukenpapier omheen te wikkelen).

Voor u gelezen op de website van http://www.azaqua.nl/ als redacteur van ons verengingsblad struin je wel eens diverse websites af, dit verhaal wilde ik u niet onthouden. Er staan nog meer interessante artikelen op deze website. Aquascape misschien is dit iets voor een gezamenlijke doe avond.


http://www.azaqua.nl/


EN 50110 / NEN 3140








www.delmast.nl




INHOUD

Uitnodigingen: 67

Jaarprogramma: 68

Voor u gelezen: Pad op pad, door Leo Brand 69

Voor u gelezen: Beginnen met aquascapen 75

Ook de NBAT gaat met de moderne tijd mee. 87

Bestuur: 88

Vereniging website








Danio Rerio Delft April 2017 87

Ook de NBAT gaat mee met de moderne tijd. Momenteel is het mogelijk dat u “Het Aquarium´ ook digitaal kan lezen. Als u lid bent van de NBAT en daarnaast ook geabonneerd op ’Het Aquarium’ dan kunt U dat blad ook digitaal lezen. Deze nieuwe service voor de huidige abonnees is namelijk gratis! Wilt u zich daar voor aanmelden dan kan als volg. Ga naar de website van de NBAT, u log in met uw lidnummer, dit lidnummer kunt u vinden op u adreswikkel waarmee U het NBAT-blad ontvangt. Ook is het mogelijk om voorgaande jaargangen te lezen. Nu te lezen op IOS (Iphone en IPad) Android (Mobiel en Tablet) Windows (Mobiel en Tablet).









[email protected]







Adviesgroep Leden

M. Stuster, tel. 06-24559677

[email protected]






[email protected]




Aad Korving, 06-51199579

[email protected]



[email protected]


BESTUUR:



Penningmeester, correspondentie & info M. (Mart) Stuster, tel. 06-24559677, [email protected] [email protected]

Bestuurslid J. (Jos) Koster, 015-3696174, [email protected] [email protected]





















DIERENSPECIAALZAAK


voedseldieren.

o.a.:









benodigdheden

tropische zeevissen

lagere dieren




TELEFOON (015)-2125846






Danio Rerio Delft





Dinsdag 9.30 - 18.00

Woensdag 9.30 - 18.00


Vrijdag 9.30 - 21.00

Zaterdag 9.00 - 17.30


DANIO RERIO DELFT

Mei 2017 - nr. 5 Opgericht 1 mei 1919 - aangesloten bij de N.B.A.T.




Sinds 1997 is hij 6x naar Zuid-Amerika afgereisd om vissen te vangen en te fotograferen. De reis in 1997 naar Brazilië was specifiek gericht op het vangen van discusvissen. De reizen in 2003, 2006, 2010, 2012 en 2015 gingen naar Colombia (en Peru). Tijdens deze reizen hebben zij wel pogingen gedaan om discusvissen te vangen, maar zij zijn nooit verder gekomen dan de bezichtiging van discussen bij de groothandel en bij mensen thuis. In deze lezing komen diverse biotopen met de daarin voorkomende vissen, zoals discusvissen, maanvissen, meervallen, Corydorassen, (dwerg) Cichliden en zalmen, aan bod. Ook zitten er enkele foto’s van aquaria bij Colombianen thuis in verwerkt. De Power Point presentatie bevat naast foto’s van vissen

Uitnodiging 1: dinsdag 16 Mei 2017


“Op zoek naar discusvissen en andere interessante vissen in Brazilië, Peru en Colombia” Door: Johan Egberts

Uitnodiging 2: dinsdag 6 Juni 2017


“Presentatie van DZHN-bakken; de debutanten” Door: Robert Koelman en Jos Koster

Aquaria van leden uit het District met een zogenaamde WOW-factor zijn gefotografeerd en geïnventariseerd. Los van de keuringsregels worden de aan-wezigen, ook van andere verenigingen, uitgenodigd hun commentaar te geven.

Het programma is omgezet vanwege afwezigheid van Natuurstudie week gangers. Nu een mooie gelegenheid om met microscopen uw eigen kleine (Alg?) probleempjes te bestuderen. Verder: waterkwaliteit meten.


Waterwaarde en Algen determineren,

Pim Wilhelm

Danio Rerio Delft 90 Mei 2017

Jaarprogramma 2017 16 Mei Verenigingsavond; Op zoek naar discusvissen en andere interessante

vissen in Brazilië, Peru en Colombia”. Door Johan


20 Juni Verenigingsavond; Waterwaarde en algen determineren. Door Pim











Contributiebetalingen, Geachte leden het is weer zover. De dure januari maand is aangebroken. Ook wij vragen u de contributie zo snel mogelijk over te maken. Wij sturen al jaren geen acceptgiro’s meer omdat er relatief weinig gebruik van wordt gemaakt. Dus check uw ingeplande transacties, zie hiervoor de pagina elders in het blad.




Dupla-produkten



Aquarium








RENO B.V.

INDUSTRIESTRAAT 42

2624 BB DELFT



Terugblik verenigingsavond 18-04-17 door Lotty Sonnenberg.

Hans Meulblok en Theo van Meegen: Paradijs onder water, een zeewatershow. Fotografie en Film: Alexander Buis.

Met gebruikmaking van het prachtige foto- en filmmateriaal van Alexander Buis, hebben Hans en Theo een zeewatershow in elkaar gezet waarvan wij vanavond mochten meegenieten.

Allereerst zagen we beelden van het grootste aquarium ter wereld in Dubai. Hier zwommen enorme haaien en roggen, waarnaar mensen als kleine figuur-tjes stonden te kijken. Daarna bezochten we achtereenvolgens de Rode zee, de Malediven en Sulawesi. Alexander nam ons mee in de onderwaterwereld, waar we veel wonderlijke wezens tegenkwamen. We zwommen temidden van grote scholen juffers, zagen koraalvlinders, slijmvissen en goed gecamoufleerde en daardoor prak-tisch onzichtbare steenvissen, die in hun stekel een dodelijk gif herbergen. De vele anemonen werden bezocht door even zovele anemoonvissen, die hun eitjes beschermd laten uitkomen aan de voet van deze anemonen. Tussen de zeenaalden en zeepaardjes zagen we als kleurige vlinders naaktslakken zich voortbewegen in de meest fantastische kleuren en vormen, bovenop hun lijf getooid met een soort kroontje: hun uitwendige ademhalingsorgaan. Verstopt in hun holen zaten murenen in verschillen kleuren. De meeste kunnen leven


tot op een diepte van 20 meter, hoewel er ook soorten zijn die op 50 meter diepte voorkomen. Zeeveren zijn koralen die de vorm van een veer hebben, we zagen meerdere voorbeelden. Verder nog inktvissen, octopussen, koffervissen met een giftige slijmhuid, krokodilvissen (1 x raden waar die op lijken ) en

minstens zo suggestieve hagedisvis-sen. De papegaaivis heeft een bek die aan de snavel van een papegaai doet denken. Ze kunnen wel een halve meter groot worden en de meeste soorten eten koraal. De pijl-staartrog heeft een stekel aan zijn staart met levensgevaarlijk gif. De prachtige koraalduivels hebben eveneens gif in hun vinstralen en moeten daarom dan ook uiterst

voorzichtig benaderd worden. In de film zagen wij tientallen van deze dieren zwemmen temidden van grote scholen kleine visjes, waaraan zij zich te goed deden. Een indrukwekkend gezicht.

We zagen hierna hoe de zee-aquaristiek zich ontwikkelde van 1970 tot heden met huiskamerbakken van heel klein tot heel groot. Hierin allerlei koralen, die door de verbeterde techniek tegenwoordig goed te houden zijn. Tegenwoordig zien we ook vaker doorkijkaquaria met een koraalformatie in het midden. Hier-door is het aquarium van twee kanten te bekijken en moet zo ook beoordeeld worden. In de relatief kleine ruimte van het aquarium is een grote variatie van lagere dieren te huisvesten. Het is wel een hobby die veel zorg en aandacht vraagt. We namen ook een kijkje in het fraaie aquarium van Johan Melis uit België, waarin een enorme doopvontschelp pronkte. Doktersvissen, met een lancet aan de staartwortel worden ook regelmatig ge-houden. Sommige soorten kunnen wel heel erg groot worden, waarvoor dan ook een zeer ruim aquarium noodzakelijk is om ze tot hun recht te laten ko-men. Hierna weer naar open water bij de Malediven. Er kwam weer een keur van vissen langs. Erg imposant was het filmpje met de manta’s. Deze roggen kunnen wel 4 meter lang zijn. Ze zwemmen met wijd opengesperde bek om het water op wat eetbaars te filteren. Aan de onderkant van de kop komt het water door de daar aanwezige kieuwopeningen weer naar buiten. We zagen zeesterren in vele kleuren en vormen, maar ook sponsslakken en weer andere naaktslakken. De kerstboomworm is een op koraal levende kleine kokerworm. De vorm doet inderdaad wat aan een kerstboompje denken en ze zijn er in vele kleuren.


DANIO RERIO DELFT











DANIO RERIO DELFT



Na de pauze werd er weer gedoken bij de Malediven. Wat het meest opviel was toch wel het totaal andere beeld in vergelijking met wat we in een aquarium zien. Vooral het scholengedrag van de vele vissen in het vrije water is nooit te evenaren in een aquarium. Een duik in Sulawesi liet ons schorpi-oenvissen zien. Vissen waar je beter alleen maar naar kunt kijken.

Ook de steenvissen zijn erg gevaarlijk. We zagen meerdere voorbeelden van vissen die met grote moeite waren te ontdekken en geheel opgingen in hun omgeving. Ze waren mooi van lelijkheid. Daarnaast kwamen er nog bladschor-pioennvisjes, frogfish en hengelaarsvissen voorbij. Deze laatste lokken hun slachtoffer met een wormachtig hengeltje dat op hun kop zit. Ook hier kwamen weer murenen voor in weer andere kleuren en ook weer een keur aan naaktslakken. Vijlmossels klepperen over de bodem en zien eruit als een anemoon. Ook zagen we hier heel klein grut van nog geen cm groot. Zoals kleine krabjes en garnaaltjes, waarvan sommige ook in symbiose leefden met een anemoon. De uitwerpselen van de anemoon dienen hun dan als voedsel. We zagen ook parende mandarijnvissen en zeenaalden van 20 cm. Heel kleine zeepaardjes leven samen met koralen en nemen helemaal de vorm van het koraal aan, waardoor ze nauwelijks zijn te zien. Een heel aparte vissoort is de harlekijnspookfluitvis die wel wat weg heeft van een zeepaardje.

De bidsprinkhaangarnaal is een kleurige soort die zijn prooi op dezelfde manier be-nadert als de bidsprinkhaan. Er zijn ook grondels die in symbiose leven met garnalen en elkaar wederzijds van dienst zijn. Een voorbeeld hiervan is de pistoolgarnaal, die met zijn scharen een druppel water met zoveel kracht weg kan

schieten, dat er een vacuüm ontstaat dat met een harde knal weer implodeert.


In het laatste filmpje zagen we ter afsluiting hoe pijlinktvissen hun eieren bewaken. We zagen hoe dit soort weekdieren pijlsnel van kleur kunnen veran-deren, waarbij zelfs zich verplaatsende lichtgevende delen te zien zijn. Het was heel indrukwekkend. Des te meer bleek hier weer dat de vrije natuur niet is te vergelijken met wat wij in het aquarium zien. Ik zou dus zeggen, doe je aquarium weg en ga duiken. Voor wie dit niet is weggelegd: blijf toch vooral heel veel genieten van al het moois dat wel in je zeeaquarium is te beleven!

Bedankt Hans, Theo en Alexander voor deze mooie onderwaterreis.

Het aquarium van achteren bekeken, door Karei Fondu,

bewerking R. Hoofs

In de rubriek "Praxis" van het Datz-nummer van september 1998 viel mijn oog op een artikel van Claus Schaefer omdat het handelt over achterwanden en omdat een achterwand nu eenmaal uit een modem aquarium niet meer weg te denken is. In zijn artikel behandelt C. Schaefer de achterwanden die men in de handel kan kopen.

Claus ziet het als volgt: "Of men nu een achterwand van een aquarium bekijkt als een optisch sluitstuk of men het nu beschouwt als een inrichtingsonderdeel geïntegreerd in het onderwaterlandschap, voor beide mogelijkheden biedt de handel de nodige producten aan. Bij de keuze speelt de persoonlijke smaak en ook natuurlijk de portemonnee een grote rol. Laat ons daarom eens nagaan wat er zo al te koop wordt aangeboden." Waarom moet de achterruit er per se anders uitzien dan de meestal effen verticale andere ruiten? Het spreekt vanzelf dat het deprimerend werkt als men door de achterruit een kleurrijk bloemetjesbehang waarneemt. Wat de depressie nog vergroot is het feit dat het aquarium ook aan optische diepte inboet. Of vissen een achter sluitstuk in hun toch al kunstmatig biotoop nodig hebben, hangt af van soort tot soort. Als de bak dicht beplant is en als er overvloedig schuilplaatsen voorhanden zijn, dan voelen de vissen zich op hun gemak. Is het aquarium daarentegen Spartaans ingericht, met op de koop toe nog een bleke bodembedekking zullen de diertjes bleekjes en nerveus door het aquarium evolueren.

Vermits wij geen Spartanen zijn en wij geen kale aquaria tolereren vervult de achterwand in de eerste plaats een esthetische functie. Pas wanneer de achterwand daadwerkelijk in het aquarium is aangebracht en er ook een func-tie vervult als beplantingsmedium, schuilplaats of kweekplaats, speelt hij ook een effectieve rol voor de bewoners.


Achterwand in folie Onbevooroordeelde en spaarzame tijdgenoten kopen hun achterwand aan de rol. Iedereen kent die kleurrijke folie die je gewoon achter je bak kleeft en die je in verschillende motieven kan vinden. Ik vind ze gewoon afschuwelijk, want zelfs het niet geoefende oog van een niet aquariaan heeft zeker bij een tweede oogopslag onderkend dat tussen de weelderige plantengroei op de folie en de enkele schriele stengels in het aquarium een al dan niet bealgde ruit opdoemt. Al bij al blijft die folieachterwand een lompe vervalsing die zeer onnatuurlijk overkomt. Eenvoudiger en nog goedkoper is het gebruiken van zwart foto-karton dat achter de achterruit wordt gekleefd.

Het zwarte karton krijgt de voorkeur omdat het neutraal is en niet als kleur wordt waargenomen en een grotere diepte suggereert. Oceaanblauw, zeegroen of leembruin werken meer opdringerig en moeten door hun keuze een rol vervullen, om niet als vreemdsoortig ervaren te worden. Zo is blauw ideaal als achterwand voor een zeeaquarium, daar het de indruk wekt van een grote watermassa achter je huiseigen rifje. Als afsluitstuk van een klein zalmbakje zou het daarentegen volledig onnatuur-lijk overkomen.

Gestructureerd maar vlak De uit polyurethaan vervaardigde donkerbruine platen met een schorsach-tig uiterlijk gaan al ettelijke jaren mee en zijn inzake prijs een goede keuze. Wel weet niemand te vertellen wat ze in feite voorstellen, want met de beste wil van de wereld kan je je niet inbeelden dat je ergens in een beekje in de tropen een dergelijke kanjer van een boom zou tegenkomen. Wanneer echter het grootste gedeelte ervan door planten, wortels en stenen wordt weggewerkt, is de achterwand niet storend en in ieder geval mooier dan de eerder vernoemde folie. Bovendien kan men ze volledig integreren in het geheel en wanneer men er Java varen, Java mos of Anubias op vastprikt kan men zo een werkelijk decoratieve aanblik creëren. De platen laten zich boven-dien gemakkelijk met een scherp mes of met een jn zaagje op maat snijden en men kan ze met enkele druppels siliconenlijm op de achterruit vastkleven.

Gebruik inderdaad slechts enkele druppels silicone in elke hoek, want anders wordt het een duivelse karwei als je ooit de achterwand wil weghalen. Algeneters, vooral pantsermeervallen, raspen de algen van deze achterwanden en, afgezien van het feit dat dit raspen een geluid teweeg brengt alsof er er-gens een nest ratten in één van je kasten zit, worden de platen, die dikwijls niet dik en weinig geprofileerd zijn, na een tijdje vlak en structuurloos. De vissen ondervinden van deze kunststof geen hinder en dat ze zouden ziektes teweeg brengen kon nooit worden vastgesteld.


Koopklare landschappen Toen enkele jaren geleden de "natuurgetrouwe" achterwanden op de markt kwamen was iedereen enthousiast tot men het prijskaartje in de mot kreeg. Voor het type "Amazone" betaalde je allicht 600 € Men kon zelfs niet beweren dat er hier woeker in het spel was, want het productieprocédé was zeer duur.

Eerst moest het uitgekozen model overdekt worden met een reeds dure latex-oplossing.

Vervolgens moest de zo bekomen vorm op de rugzijde worden gestabiliseerd door er een verhardende schuimlaag op aan te brengen en uiteindelijk moes-ten kunstharsen, die ook al niet goedkoop zijn, de gehele structuur uitharden. De grootste kosten lagen echter bij het inkleuren dat manueel met een zeer -fijn verfpistool gebeurde. Ondertussen heeft de vrije markteconomie ook hier haar werk gedaan en zijn de prijzen merkbaar gedaald. Het zeer merkwaardige aan deze structuren is de zeer grote gelijkenis met de natuurlijke voorbeelden. Dat het even goed een ondergelopen steengroeve in een Scandinavisch loof-woud zou kunnen voorstellen, daar stond niemand bij stil. In ieder geval ziet het er "echt" uit en vele aquarianen tasten gewillig naar hun credit kaart.

Aan deze constructies zitten er uiteraard ook negatieve kantjes. Wegens het benadrukken van de derde dimensie van het materiaal gaat er ruimte ver-loren in het aquarium, wat zich manifesteert in holtes achter de achterwand. Wie deze achterwand niet volledig rondom gelijmd met silicone zal vroeg of laat vergeefse pogingen ondernemen om net zijn duurste vissen, die er achter gesukkeld zijn, weer naar de voorgrond te loodsen. Desondanks waren vele liefhebbers gelukkig met dit fabricaat al beweren sommige boze tongen dat hoe beter de imitatie wordt, hoe groter de kitsch is. Voor hen, die zelf de handen niet uit de mouwen willen of kunnen steken bieden de achterwanden in polyurethaanschuim volgens mij de beste, mooiste en tevens meest economische oplossing.

Voor u gelezen in het verenigingsblad AV de Minor


EEN BASIS GIDS OM SUCCESVOL COBITIDAE TE HOUDEN, door Emma Turner

Introductie Een van de grootste vreugden in de tropische zoetwater hobby is zeker het houden van modderkruipers uit het geslacht Botia, leden van de familie Cobiti-dae. Helaas kan het vinden van accurate informatie over hun zorg moeilijk zijn en er zijn verkeerde adviezen in overvloed. Om de verwarring nog groter te maken, is het geslacht Botia in 2004 herzien, en is de meerderheid van de Botiine modderkruipers ondergebracht in nieuwe genera. In dit artikel hoop ik betrouwbare informatie over de juiste verzorging van deze prachtige vis te geven, en te laten zien hoe een school modderkruipers uw aquarium echt kan verlevendigen. Aquarium voorwaarden Deze nieuwsgierige en voornamelijk op de bodem levende vissen zijn afkom-stig uit een vrij uitgestrekt geografisch gebied, die het grootste deel van Azië bestrijkt. In de regel, geven zij de voorkeur aan water wat zacht en licht zuur is, en dit zou je ook in het aquarium zo dicht mogelijk moeten benaderen voor de beste lange-termijn resultaten. Hoewel ze misschien wennen aan het water van een gemiddelde hardheid, is het gewoon oneerlijk om deze vissen te dwin-gen zich aan te passen aan oneigenlijk hoge niveaus hardheid en pH Het water moet ook weinig nitraten bevatten, schoon en goed zuurstofrijk zijn. Modderkruipers zijn riviervissen en zijn gewend te leven in schoon zoetwater dat hun natuurlijke waterwegen hen biedt - ze zijn niet gewend aan de opsta-peling van organisch afval dat maar al te makkelijk kan optreden in het geslo-ten systeem van een aquarium, regelmatige gedeeltelijke waterverversingen zijn van essentieel belang. Je moet streven naar ten minste twee gedeeltelijke verversingen per week, waarbij wekelijks in totaal minimaal 25 procent van de totale aquariuminhoud wordt ververst. Modderkruipers waarderen een goede doorstroming in het aquarium, die kan worden gemaakt door de inzet van sproeibalken op de uitstroom van externe filters of via het gebruik van aanvul-lende power Heads. Dit zal hun natuurlijke omgeving nabootsen van matig snelstromende rivieren en beken - deze vissen kunnen vaak tegen de stroom in zwemmend worden gezien wat ze duidelijk pleziert. Het substraat moet bestaan uit aquariumzand (mijn voorkeur) of uit fijn, glad aquarium grind. Scherp substraat moet vermeden worden om de delicate baarddraden te beschermen. Ik heb modderkruipers gezien die een aantal ja-ren op grof grind werden gehouden waarbij de baarddraden geheel waren ver-sleten, dit is een triest gezicht om te zien en is zo gemakkelijk te vermijden. In sommige gevallen, vooral als het grind niet vrij is van afval, kunnen de baard-draden zweren krijgen en infecteren. De inrichting moet ook zorgvuldig worden gekozen om deze zeer klein ge-


schubde vis te beschermen tegen schade. Gesteenten die ruw en scherp zijn (zoals lavasteen), moeten absoluut worden vermeden. Een van de favoriete be-zigheden van de meeste Botia soorten is zich in kleine spleetjes persen, vaak met een hele groep. Elk type inrichting met ruwe of scherpe randen kan ge-vaarlijk kan zijn voor deze nieuwsgierige vis. Veel Botia houders hebben wel horrorverhalen te vertellen over hun vissen die verstrikt raakten in ruimtes waarvan zij nooit gedacht zouden hebben dat ze in staat zouden zijn zich daarin te wurmen. Het sluiten van gaten in kerami-sche inrichting of hout met aquarium siliconenkit kan voorkomen dat dit ook bij jou gebeurt. Een goede keuze voor de inrichting is kienhout en leisteen, waarmee u vele na-tuurlijke grotten kunt construeren waarin uw vissen zich kunnen terugtrekken als ze zich bedreigd voelen. Zonder voldoende schuilplaatsen, zal de modder-kruiper in een permanent overspannen toestand verkeren en daarom kwets-baar zijn voor problemen zoals witte stip (Ichthyophthirius mulitifiliis). Uw die-renwinkel zou deze noodzaak ook moeten onderkennen, en onder geen beding mogen ze hun modderkruipers houden in kale voorraad aquariums. In het aquarium kunnen planten worden gezet, maar over het algemeen leven deze niet lang, aangezien de meeste modderkruipers ofwel gaten in de bla-deren maken of zelfs kleine gesteelde planten volledig afknippen. Ik heb ge-merkt dat Microsorium pteropus (Javavaren) en Anubias soorten het meest ro-buust zijn, en lijken de aandacht van de modderkruipers het langst te overle-ven. Een ander punt wat je in gedachten moet houden is dat Botia's lie-ver gedempte verlichting hebben, nog een reden waarom planten het moge-lijk niet altijd zo goed doen in zo'n set-up. In het aquarium moet een open zwemzone worden opgenomen, omdat deze vissen het leuk vinden om in scholen over de lengte van het aquarium heen en weer te zwemmen, meestal doen ze dit in de avond of onder gedempt licht, zo-als maanlicht. Altijd goed onthouden om de kap goed afgesloten te houden, aangezien alle modderkruipers uitstekend kunnen springen. Aantallen Modderkruipers zijn schoolvissen en moeten altijd in groepen worden gehou-den. Naar mijn mening is vijf het absolute minimum. Als ze als solitair exem-plaar worden gehouden, kunnen ze zich ofwel agressief of teruggetrokken gaan gedragen, soms kwijnen ze door het laatste weg of weigeren ze te eten, wat leidt tot een pijnlijke en vroegtijdige dood. Deze vissen ontwikkelen sociale banden met elkaar en vinden steun in de school van hun eigen soort. Zij heb-ben gewoonlijk een pikorde, waarbij een vis, de 'Alfa Modderkruiper' heel dui-delijk de leiding heeft - dit is meestal (maar niet altijd) de grootste modderkrui-per in het aquarium en is vaak een vrouw. Volg deze 'Aantallen' regel en u krijgt de kans om hun natuurlijk gedrag en hun volle potentie te zien, maar het is duidelijk dat het houden van slechts één (of een te klein aantal) van deze op-vallend sociale vis, gewoon wreed is.


Geen Haast Botia zijn zeer gevoelig voor minder dan goed water, en moeten daarom niet als eerste vis aan het nieuwe aquarium worden toegevoegd. Idealiter moet het aquarium al een paar maanden draaien voordat je modderkruipers toevoegt. Voor de meer vreedzame soorten, moet u investeren in een aantal 'dithering vissen' (red. afleidingsvissen). Modderkruipers hebben graag de mogelijkheid om hun hoofd buiten hun grot te steken en andere vissen te zien zwemmen, die ze kunnen laten weten dat het veilig is om buiten te komen spelen. Ge-schikte afleidings vissen omvatten bijvoorbeeld, barbelen, danio, rasboras en tetra's, maar dit zal afhankelijk zijn van het soort modderkruiper die je wilt houden - sommigen zijn niet zo vriendelijk! Je vissen selecteren Bij het selecteren van uw modderkruipers, wilt u er zeker zijn dat u gezonde vis meeneemt. Het is daarom raadzaam om rond te winkelen totdat u zeker weet dat de verkoper goed uitgeruste en goed gevoede vissen heeft, bij voorkeur ten minste 5 cm in grootte (met uitzondering van de dwergsoort Y. sidthi-munki). Kleinere vissen zijn over het algemeen zwakker en het kan zijn dat deze het niet goed doen, tenzij intensief gevoed, dat is meestal niet mogelijk in de beslotenheid van het aquarium. De modderkruipers moeten na het invoeren een paar weken in quarantaine vóór de verkoop om ervoor te zorgen dat er geen problemen ontstaan. Vermijd vissen die lethargisch lijken met samenge-klemde vinnen, of vissen die een pijnlijk ondergewicht laten zien. Nieuwe vissen introduceren Modderkruipers hebben krachtige wapens verborgen net onder hun ogen in de vorm van stekels, die ze kunnen gebruiken als afweermechanisme. Normaal blijft deze plat vlak tegen hun huid zodat ze gemakkelijk onopgemerkt blijven. Daarom moet je altijd voorzichtig zijn bij het vangen met een netje bij deze vis-sen aangezien ze die stekels kunnen uitzetten ter zelfverdediging als ze worden bedreigd. De stekels kunnen verstrikt raken in het netje en hierdoor veel ellen-de veroorzaken. Ook de verkopers moet altijd een 'dubbele zak' gebruiken als hij modderkruipers verkoopt, om ervoor te zorgen dat hun stekels de zak niet lekprikken tijdens uw reis naar huis. Grotere exemplaren hebben soms zelfs een derde laag nodig. Bij aankomst thuis, moet je de aquarium verlichting uitschakelen, terwijl je de modderkruipers acclimatiseert, om stress te minimaliseren. Eenmaal geaccli-matiseerd en vrijgelaten in het aquarium, laat u het licht enkele uren uit, en schakelt u deze later in zodat zij aan hun nieuwe omgeving kunnen wennen en verkennen in relatieve duisternis. Een gemeenschappelijk kenmerk van nieuw geïntroduceerde modderkruipers (of als u de inrichting van een bestaand aquarium met modderkruipers om-gooit) is dat ze gedrag gaan vertonen wat de modderkruiper liefhebbers de


bijnaam 'The Loachy Dance' hebben gegeven. Dit is waar ze in een school op en neer duiken, aan de zijkanten en de hoeken van het aquarium. Dit neemt meestal na een paar dagen af als ze hun nieuwe thuis hebben leren kennen. Het is echter niet waarschijnlijk dat de dans altijd een stressreactie is, aange-zien modderkruipers erom bekend staan dit te doen, zelfs in aquaria die al ja-ren draaien. Ik zie regelmatig mijn schooltje van veertig Clown Botia's dit in de avonduren doen onder de blauwe maan verlichting. Zij doen gewoonlijk hun dans als bijna voedertijd is en ze heel duidelijk opgewonden zijn. Ik denk dat in dit geval het meer een sociaal bindingsgedrag is, waarbij ze tegen elkaar aan-botsen en zo laten weten dat ze er zijn - ze lijken zich gelukkig en veilig te voe-len in dergelijke omstandigheden. De vissen voeren Men heeft bij modderkruipers, vaker wel dan niet, de neiging om ze op een hoop te gooien onder de enigszins misleidende categorie 'aaseters'. Maar dat zijn ze niet. Deze bodem bewonende vissen hebben hun eigen voedselbron, en dit moet zo gevarieerd mogelijk zijn. In de winkel waar ik werk, hebben we een uitgebreid aanbod modderkruipers (meestal tussen de dertig en veertig soorten op een gegeven moment). Om de-ze in tiptop conditie te houden, voeren we drie keer per dag kleine hoeveelhe-den zowel gedroogde als diepvriesproducten. De belangrijkste voeding is die aan het einde van de dag wanneer de lichten uit gaan - zoals ik al eerder zei, de meeste modderkruipers geven de voorkeur aan gedempt licht en ze hebben niet allemaal genoeg zelfvertrouwen om erop uit te gaan totdat de lichten ge-dempt zijn. Dit is iets wat ik ook probeer te bereiken in mijn 210x68x 70 cm (1000 liter) Clownbotia aquarium thuis. Ik gebruik verschillende zinken-de meerval tabletten (waarbij het merk JMC hun voorkeur geniet!), Zinkende carnivoor pellets, algenwafers, Tetra Prima, en diepvriesproducten zoals witte muggenlarven (hun favoriet), artemia, watervlooien, krill, mysis, enz. grotere exemplaren stellen gehakte garnalen (salade garnalen) erg op prijs. Ik heb per-soonlijk de neiging om weg te blijven van rode muggenlarf omdat dit een zeer rijk voedsel is. Als u ervoor kiest om het te voeden, doe dat dan met mate. U kunt het dieet ook aanvullen met schijfjes komkommer, courgette of zelfs me-loen, die op hun plaats gehouden kunnen worden met een zeewater sla knij-per of verzwaard worden met enkele waterplantloodjes, hiervan zouden de modderkruipers zeer moeten genieten. Bij het geven van in het aquarium, is het niet ongebruikelijk te zien dat de wat kleinere modderkruipers een stuk grijpen en wegzwemmen naar een schuilhol om het in alle rust op te eten, ver weg van hun grotere collega modderkruipers, die anders proberen het eten recht uit hun mond te stelen! Grijs worden Sommige soorten (die ik later zal bespreken) zijn agressiever dan andere. Echter, zelfs de meest vredelievende soorten zullen af en toe onderling


ruzie met elkaar hebben, dit vindt doorgaans plaats tussen twee vissen van gelijke grootte. Je zult zien dat de vissen in kwestie valer en grijzer worden qua uiterlijk. Ze zetten hun vinnen wijd uit en nemen een positie in met hun neus licht naar beneden, terwijl ze elkaar omcirkelen en hoorbaar geluid maken. Ze kunnen ook proberen elkaar te bijten, maar

hier hoef je je doorgaans geen zorgen om te maken aangezien ze elkaar hier-mee normaal gesproken niet beschadigen en de onenigheid relatief snel wordt beslecht. Als je een grote groep houdt, zal de agressie zich spreiden over de hele school zodat niet een vis constant het slachtoffer is en over strest raakt. Soort Keuze Chromobotia macracanthus - Clown Botia

Ik zal beginnen met de modderkruiper die het populairst is in onze hobby - De Clownbotia (Chromobotia macracan-thus) - alhoewel het waarschijnlijk niet de populairste zou moeten zijn, gezien zijn grootte als volwassene. Deze vis, van Indonesische afkomst, wordt vaker wel dan niet verkocht, aan onwetende aquariumhouders om hun aquarium te verlossen van slakken. Ja,

ze eten slakken, maar dat doen andere, kleinere (en doorgaans meer schikte) modderkruiper soorten ook. Clownbotia's kunnen een lengte bereiken van 30-40 cm in het thuis aquarium en worden zelfs groter in het wild. Boeken, websites of verkopers die suggereren dat ze slechts 15 centimeter groot worden, geven simpel weg onjuist advies. Om deze fantastische vissen te houden, moet je kleinere exemplaren houden in een aquarium van minimaal 1 meter 20 lang en bereid zijn ze te verhuizen naar een aquarium van minimaal 1 meter 80 x 60 x 60 wanneer ze volwassen worden. Als je jezelf niet bereid ziet dit formaat aquarium voor ze aan te schaffen, zou je beter kunnen investeren in een soort die niet deze grootte bereikt. Clowns tientallen jaren oud worden (sommige bronnen suggereren tot 50 jaar) indien er op de juiste manier voor gezorgd wordt, het zijn dus een levenslange investering en zouden met respect behandeld moeten worden. Een erg ruwe richtlijn: sommige van mijn wat oudere bewoners bereikten de 23 centimeter binnen 10 jaar. Ik heb gedurende een aantal jaar ook grotere exemplaren gekocht, de grootste was 35 centimeter in lengte en men dacht dat deze meer dan 15 jaar oud was.


Volwassenen zijn erg sterke vissen en hebben een groot zwem gedeelte nodig. Het oppervlak van het aquarium is altijd belangrijker dan de hoogte. Niettemin, als je ze een groot aquarium kan geven, zullen ze je belonen met verbazingwekkende vertoningen van natuurlijk gedrag. Ze zijn vredelievend tegen over andere vissen en verwonden kleinere soorten nooit expres. Botia almorhae

Botia almorhae (voorheen bekend als de Botia lohachata) wordt in de UK of VS vaak aangeboden onder de naam Pakistani Loach. Het is een wit gekleurde vis met zwarte markeringen over zijn lichaam met min of meer 'Y' en 'O' vormen, dit geeft hem internationaal de gebruikersnaam de Yo-Yo Loach. Door hun iets meer

humeurige aard, suggereren sommige bronnen dat je ze beter solitair kunt houden, maar dat verhoogt alleen maar het agressie niveau naar andere vissoorten. Gehouden als groep, zullen deze modderkruipers zich meer met elkaar bezighouden dan met andere aquarium bewoners, alhoewel kleine vissen en vissen met lange vinnen zeker vermeden moeten worden. Botia almorhae kunnen 17 centimeter lang worden en hun markeringen veranderen in een net patroon naarmate ze ouder worden. Botia dario

Botia Dario, ook bekend als de Queen Loach of Bengal Loach, heeft de neiging om wisselvallig te zijn qua temperament. Bekenden van mij hebben deze soort gehouden met andere vissen, inclusief andere Botia's zonder enige duidelijke agressie. Ik heb echter eens een school van dertien van deze vissen in

mijn grote Clown Botia aquarium losgelaten, waar ze een volslagen ravage aanrichtten en alle vinnen van de Clown Botia's afbeten, zelfs van degenen die naar verhouding gigantisch waren. Het heeft me het grootste deel van een dag gekost om ze weer te vangen en te herhuisvesten. Ik wil dus adviseren om wat voorzichtigheid te betrachten als je deze soort overweegt. Er is bekend dat ze zo'n 15 centimeter lang kunnen worden in hun natuurlijke stroompjes in India en Bangladesh, maar de meeste exemplaren die ik heb ge-zien halen deze lengte niet, 10-12 centimeter is meer gebruikelijk. Ze kunnen een beetje territoriaal zijn en onderling ruziën ze van tijd tot tijd, maar in een


matig onstuimige bak met barbelen van gemiddelde grootte of Tetra's met ho-ge lichamen zouden ze het wel goed moeten doen.

Botia histrionica De Gouden Zebra Modderkruiper, Botia histrionica, is een prachtige aanvulling op het gezelschapsaquarium. Ze worden maximaal ongeveer 13 centimeter lang. Ze zijn niet altijd even goed beschikbaar in de hobby. Deze fraaie vis heeft een patroon van onregelmatige strepen op een witte achtergrond. Ze hebben een vredelievend temperament en kunnen

met de meeste andere vissen worden samengehouden, uitgezonderd sommige varianten met lange vinnen.

Botia Kubotai Een relatief nieuwe ontdekking, de Botia kubotai, wordt in het engels ook wel aangeduid als de Polka Dot Loach (gestippelde modderkruiper). Ze zijn afkomstig uit de snel stromende wateren in Myanmar. Men denkt dat ze een maximumlengte kunnen bereiken van zo'n 15 centimeter en kunnen wor-den gehouden met de meeste gezel-

schapsvissen, alhoewel erg kleine of langvinnige varianten waarschijnlijk het best vermeden worden. Het is een redelijk vredelievende soort, alhoewel er af en toe wel wat onenigheid tussen individuen binnen de school kunnen voorko-men, of met andere Botia soorten die het aquarium delen als deze ongeveer dezelfde markeren hebben - er ontstaat echter zelden echt schade. Geen twee vissen hebben exact hetzelfde kleurpatroon en de markeringen kunnen veranderen naarmate de vis ouder wordt.

Botia rostrata In 2004, berichtte vis taxonoom Dr. Maurice Kottelat dat hij de Ladder Mod-derkruiper, Botia rostrata beschouwde als een junior synoniem van de Botia almorhae. Ik heb ze evengoed hier op-genomen omdat ze nog steeds worden geëxporteerd en verkocht als een "separate" soort en ze vrij algemeen verkrijgbaar zijn in de handel.


Ondanks de ontwikkeling die deze twee soorten aan elkaar verbindt, be-richtten veel mensen dat deze vissen echt veel vriendelijker zijn dan de Botia almorhae. Jonge dieren hebben een zwarte dubbele balk (net als een ladder) op een witgouden ondergrond en naarmate de vis ouder wordt, veranderd dit in een netachtig patroon. In het wild komt deze soort voor in de heuvelstro-men van India en Bangladesh waar ze zo'n 16 centimeter lang kunnen worden. In het thuis aquarium worden ze meestal een 8,5 centimeter in lengte.

Botia striata Waarschijnlijk de best verkrijgbare soort van wat ik de term "klein en vredelie-vend" geef zou zonder twijfel de Zebra modderkruiper (Botia striata) uit India zijn. Met een maximumlengte van zo'n 10 centimeter zijn ze beter geschikt voor de kleinere aquaria en zullen ze vredelievend samenleven met andere

soorten. Zijn heerlijke patroon van elkaar afwisselende dunne witte en zwarte strepen is oogstrelend. Ik kan deze soort niet genoeg aanbevelen!

Yasuhikotakia modesta Yasuhikotakia modesta (voorheen Botia modesta) is een ontzagwekkende blauw gekleurde vis met helder oranje-rode vinnen. Ze hebben echter een agressief karakter en zijn niet geschikt voor de omgeving van het normale gezelschapsaquarium. Ze kunnen een lengte bereiken van 25 centimeter maar worden zelden groter dan 18 centimeter in het thuis aquari-

um. Hun volwassen lengte vraagt om een aquarium van minimaal 1 meter 50 lang. Dit is een nachtdier, dus om ze goed te kunnen zien kun je het beste gebruik maken van een maanlicht verlichting set die een paar uur aangaat als de hoofdverlichting uit gaat. Dit is ook de beste tijd om ervoor te zorgen dat ze hun deel van het voer krijgen. Pas op voor geverfde exemplaren, die helaas nog steeds in de handel terecht komen. Hoe iemand kan denken dat de fantasti-sche natuurlijke kleuren van deze soort aangepast moet worden begrijp ik echt niet - blijf uit de buurt van winkels die deze wrede en onnodige praktijken ondersteunen.

Yasuhikotakia morleti – Muisbotia De Muis Botia, Yasuhikotakia (voorheen Botia) morleti is goedkoop, goed ver-krijgbaar en blijft met ongeveer 10 centimeter vrij klein.


Maar....wees gewaarschuwd! Deze klei-ne soort kan extreem vervelend zijn en worden het best gehuisvest in een groot aquarium vanwege hun hoge agressie niveau. Als ze in een te krappe ruimte worden gehouden, kunnen ze veel schade toebrengen aan andere soorten. In een groter aquarium kun je wellicht geluk hebben met bijvoorbeeld een school

muisbotia's samen met een groep snelle, medium grote barbelen. Dit moet met enige voorzichtigheid geprobeerd worden en regelmatig in de gaten worden gehouden om er zeker van te zijn dat er onder de andere inwoners geen slachtoffers vallen. Het zijn prachtige vissen met een licht glanzend goud-bruin lichaam, een zwarte streep over de bovenkant van het lichaam vanaf de neus tot aan de staart en een staartvin met zwarte stippen. Ideale mede aquarium bewoners zijn onder andere modderkruipers uit de Tijger Botia groep (de Syncrossus sp), zoals de S. hymenophysa, S. helodes, en S. berdmorei. Tijger Botia's worden groot, sommigen tot wel 25 centimeter, zorg dus voor meer dan genoeg ruimte!

Yasuhikotakia sidthimunki Yasuhikotakia (voorheen Botia) sidthi-munki is het kleinste lid van de groep. Ze staan bekend als de Dwerg Botia, deze soort bereikt een maximale lengte van slechts 6 centimeter. Deze modderkruipers vormen een fas-cinerende aanwinst voor het kleinere aquarium, niet alleen om hun grootte, maar ook om een nogal ongebruikelijke gewoonte - ze scholen samen op een

open stuk, vlak boven de bodem gedurende vele uren per dag (dit in tegenstel-ling tot andere modderkruipers). Spijtig genoeg wordt deze soort in het wild ernstig bedreigd door het bouwen van dammen in de rivieren van zijn thuis-land Thailand. Vissen die tegenwoordig worden aangeboden zijn het resultaat van projecten om ze in gevangenschap te kweken (waarschijnlijk via hormonale injecties) en als gevolg hiervan kan de prijs vrij hoog liggen. Onthoudt dat deze vissen in een groep van vijf of meer individuen gehouden moet worden. Desondanks is deze charmante vredelievende modderkruiper een fantastische aanwinst voor het gezelschapsaquarium wat kleinere vissen bevat. Ik hoop hiermee de wat vaker voorkomende soorten te hebben besproken en je wat inzicht te hebben gegeven in hun aparte gedrag en behoeftes. Als ze zich eenmaal op hun gemak voelen zijn het langlevende vissen die je belonen met


de sociale interacties van hun natuurlijk gedrag. Oh ja, als je ze op hun kant ziet liggen, dan doen ze waarschijnlijk gewoon een tukje.

Voor u gelezen in het verenigingsblad van Aquarium en Vijververeniging

Groot Hoogvliet. Overgenomen vanaf de website van Hobby Kwekers.nl

Energiebesparingstip door Lotty Sonnenberg Velen van ons gebruiken elektriciteit tegen een laag en een normaal tarief. Het lage tarief wordt berekend over de energie die we ’s nachts, in het weekend en tijdens feestdagen gebruiken. Het normale tarief in de overige uren. Nu is het zo dat wij als aquarianen of terrarianen, vaak behoorlijk wat elektrici-teit overdag gebruiken voor de verlichting van onze bakken. Zo ook ik. Hoewel met allerlei andere apparatuur meestal van het nachttarief gebruik wordt ge-maakt, bleek de verbruikte stroom tegen het laagtarief niet veel te verschillen van wat ik overdag gebruikte. Daarom eens even geïnformeerd bij het energie-bedrijf of ik kon overstappen naar het enkeltarief. Dat was geen enkel probleem. De prijs van het enkeltarief ligt trouwens ook iets lager dan het normaaltarief. Eigenlijk tussen laag en normaal in. Ik ben nu voordeliger uit en hoef helemaal niet meer op te letten wanneer de vaatwasser of droger aangaat. Wel zo makkelijk!

Dus kijk ook even op uw eindrekening. Is uw ver-bruik tegen laag-tarief lager of of slechts wei-nig hoger dan het nor-maal tarief, dan is het wellicht ook voor u voordeliger om over te stappen op enkeltarief. Dit kan meestal eenvoudig online of telefonisch. Succes!







Geboortedatum : ……………………………………………………………………………………………………………………...………….

Adres : ……………………………………………………………………………………………………………………...………….


Telefoonnummer : ……………………………………………………………………………………………………………………...………….

E-mail adres : ……………………………………………………………………………………………………………………...………….

Handtekening : ……………………………………………………………………………………………………………………...………….









0 A-lid

0 B-lid

0 C-lid

0 D-lid






EN 50110 / NEN 3140








www.delmast.nl




INHOUD

Uitnodigingen: 89

Jaarprogramma: 90

Voor u gelezen: Hans Meulblok en Theo van Meegen: Paradijs onder water, een zeewatershow. Fotografie en Film: Alexander Buis. door Lotty Sonnenberg.

91

Voor u gelezen: Het aquarium van achteren bekeken, door Karei Fondu, bewerking R. Hoofs

94

Voor u gelezen: Een basis gids om succesvol Cobitidae te houden, door Emma Turner.

97

Energiebesparingstip, door Lotty Sonnenberg 106

Ook de NBAT gaat met de moderne tijd mee. 109

Bestuur: 110

Vereniging website








Danio Rerio Delft Mei 2017 109

Ook de NBAT gaat mee met de moderne tijd. Momenteel is het mogelijk dat u “Het Aquarium´ ook digitaal kan lezen. Als u lid bent van de NBAT en daarnaast ook geabonneerd op ’Het Aquarium’ dan kunt U dat blad ook digitaal lezen. Deze nieuwe service voor de huidige abonnees is namelijk gratis! Wilt u zich daar voor aanmelden dan kan als volg. Ga naar de website van de NBAT, u log in met uw lidnummer. Nu te lezen op IOS (Iphone en IPad) Android (Mobiel en Tablet) Windows (Mobiel en Tablet).









[email protected]







Adviesgroep Leden

M. Stuster, tel. 06-24559677

[email protected]






[email protected]





[email protected]



[email protected]


BESTUUR:

























DIERENSPECIAALZAAK


voedseldieren.

o.a.:









benodigdheden

tropische zeevissen

lagere dieren




TELEFOON (015)-2125846






Danio Rerio Delft


Opgericht 1 Mei 1919 - aangesloten bij de N.B.A.T.



Dinsdag 9.30 - 18.00

Woensdag 9.30 - 18.00


Vrijdag 9.30 - 21.00

Zaterdag 9.00 - 17.30


DANIO RERIO DELFT

Juni 2017 - nr. 6 Opgericht 1 Juni 1919 - aangesloten bij de N.B.A.T.




Het programma is omgezet vanwege afwezigheid van Natuurstudie week gangers. Nu een mooie gelegenheid om met microscopen uw eigen kleine (Alg?) probleempjes te bestuderen. Verder: waterkwaliteit meten.


Waterwaarde en Algen determineren,

Pim Wilhelm

Uitnodiging 2: dinsdag 5 September 2017

“Praatavond”

Het bestuur wenst u een fijne en zonnige vakantie.

Danio Rerio Delft 112 Juni 2017

Jaarprogramma 2017 20 Juni Verenigingsavond; Waterwaarde en algen determineren, door Pim

Wilhelm.















Dupla-produkten



Aquarium








RENO B.V.

INDUSTRIESTRAAT 42

2624 BB DELFT




Johan Egberts: Op zoek naar discusvissen en andere interessante vissen in Brazilië, Peru en Colombia.

Johan Egberts is sinds 1997 zes keer, samen met andere liefhebbers, naar Zuid-Amerika geweest op zoek naar discusvissen. Alleen op de eerste reis naar Brazilië is dat gelukt. Bij de andere reizen kwamen wel veel andere interessan-te vissen in hun net. De eerste reis startte in Manaus in Brazilië. Hier gingen ze de Amazonerivier op. Het water stond echter vrij laag, waardoor ze weer terug moesten. Hierna de Rio Negro opgevaren. Deze is erg rotsachtig en het lukte hier slechts om door te varen tot de monding van de Rio Bronco. In Manaus kan het hoogte-verschil in de rivier wel 16 meter bedragen, afhankelijk van het seizoen. Het zwarte water van de Rio Negro en het witte water van de Amazone stromen hier kilometers naast elkaar zonder te vermengen. Een bijzonder natuurver-schijnsel. De eerste vangst was een meerval. Het ging verder de Rio Negro op. Er werden ook telkens waterwaarden gemeten. Opvallend was de lage geleidbaarheid en de hoge temperatuur. Er werd een soepschildpad gevangen, die de begeleiders wilden koken. Dit viel niet in goede aarde en de schildpad werd vrijgekocht en overboord gezet. In de modder zitten ook veel stekelroggen. Een reden dus om goed uit te kijken waar je je voeten neerzet want een steek met de zich op de staart bevindende stekel kan heel nare en pijnlijke gevolgen hebben. Er werd met een werpnet gevist. En er werden mooie discusvissen gevangen. Groot en rond. Opvallend was dat er naast de Heckels ook een enkele blauwe discus werd gevangen, wel-ke laatste hier volgens het boekje niet zou mogen voorkomen. Later werden zelfs ook enkele meng-vormen gezien. Alle vinnen waren rafe-lig, maar dit zou later weer helemaal goedkomen. In de Rio negro werden ook mooie cichliden gevonden zoals de Heros sp. Verder twee soorten maanvissen, waarvan de ene soort een opvallende zadelneus had. Uit het bos voegden zich vele kleine stroompjes bij de Rio Negro. Het water hiervan was wel wit en had ook een lagere temperatuur. Bij een van de zijrivieren werden met een sleepnet mooie Uaru’s gevangen. Het zijn prachtige dieren, maar niet te houden in een beplantte bak, want ze eten alles op.


Bij De Rio Branco werd de terugreis weer aanvaard. Bij Turkys aquarium in Manaus zagen we zwembaden vol met discusvissen, bestemd voor de handel. Ook werden hier veel vissen met L-nummers verhandeld. Het houden van maanvissen en discusvissen, die welis-waar vergelijkbare eisen stellen, is geen succes. De maanvissen zijn namelijk veel snellere eters, waardoor de discus lang-zaamaan uithongert.

In 2003 werd een reis ondernomen naar Colombia. Dit was in die tijd nog rede-lijk gevaarlijk, gezien de Farc die hier nog opereerde. Met een goede gids en kennis van de gebieden was het echter toch wel te doen. Hier vlogen zelfs nog Dakota’s voor vrachtverkeer.

Het vertrekpunt was de Puerto Inirida, waarbij de Rio Inirida werd afgevaren naar km-punt 6, 10, 12 en 15. Er worden hier veel roggen gevangen die 80–100 dollar inkoopsprijs opleveren. Een lucratieve handel dus. Er waren mooie rotsoevers, maar hier en daar werd ook wel hout gezien. De kano, waar ze mee voeren was 16 meter lang. Hier was er veel hinder van knutjes, een klein steek-vliegje, dat lelijke bulten en veel jeuk veroorzaakte. Er werden hier mooie Crenicichla’s gezien, die echter behoorlijke rovers zijn. Snorkelen tussen de kardinalen was ook een belevenis, het waren er dan ook heel erg veel! Hier waren ook fraaie Corydoras met een heel hoge rugvin en werden grote scholen altums gezien.

Op de Rio atabapo was de waterstand heel laag waardoor er zand in de waterpomp kwam. De bodem is hier overal spierwit zand. In een zijrivier werden heel veel apistogramma’s gezien en onder elke steen zaten wel 2 à 3 L-nummers. Er werden meerdere vissen gevangen om mee te nemen. Die werden opgevangen in Bogota. De export was geen probleem want Dirk Verduijn was er ook bij en die heeft een vergunning.

Een volgende reis ging naar Leticia in het zuiden, met een boot die het na twee dagen al opgaf. De reis werd voortgezet met twee kano’s als duwboot. Op deze reis werd een besmetting met een vleesetende bacterie opgelopen, die lelijke ontstekingen gaf na thuiskomst. We vinden hier ook zoetwaterdolfijnen, die ooit afgezonderd werden van de zee, maar zich nu volkomen hebben aangepast aan het zoete water. Ze zijn er in het roze en grijs. Een groot kwaad voor het milieu zijn ook hier de goudzoekers, die het water besmetten met kwik, met alle kwalijke gevolgen van dien. Gelukkig gebeurt het hier nog niet op grote schaal.


DANIO RERIO DELFT











DANIO RERIO DELFT

Opgericht 1 Juni 1919 Aangesloten bij de Nederlandse Bond Aqua Terra


Bij de Rio Sacambuca is het een vogelparadijs. Hier werd het dorpshoofd, waar je echt niet omheen kan, omgekocht met rum om toestemming te krijgen op corydoras te gaan vissen. Er wordt hier veel “groene coydoras“ gevonden. De Peru altum is geen echte altum maar een scalare met een wipneus. Het vissen gebeurde hoofdzakelijk door het scheppen van grote hoeveelheden blad dat op de bodem ligt. Als het op de kant ligt wordt het uitgezocht en de vissen er tussenuit gehaald. Veel apistogramma’s werden er gezien en ook veel bijlzalmen.

Na de pauze werd een gebied iets ten noorden van Leticia bezocht. De mensen wonen hier in drijvende huizen, zodat met het stijgen van de waterhoogte hun huizen niet onderlopen maar mee omhoog gaan. Ook hier wordt er veel verdiend aan het corydoras vissen. In het water en op de oevers groeide groten hoeveelheden Echinodorus horizontalis. Dit is door onderzoek bewezen, de echte soort. Een bezoekje aan de plaatselijke aqua-riumwinkel liet discusvissen zien, die tussen de plastic planten zwommen.

De door Johan en zijn reisgenoten hier tijdelijke ondergebrachte vissen, moes-ten schoon water hebben. Hiervoor werd kraanwater gebruikt, zoals meestal. Het bleek dit keer desastreuze gevolgen te hebben. Het kraanwater was net kortgeleden opgepompt uit de grond en had nog geen tijd gehad om zuurstof op te nemen. Helaas voor de vissen en de vissers. In een klein natuurreservaatje langs de weg werden de netten uitgegooid. Hier werden heel fraaie Copella Meinkeni gevonden, een spatzalm met mooie rode stippen. Ook Copella vilmae, met fraaie lange rugvin werd hier gevangen. Helaas is het moeilijk de vissen na te kweken, omdat een nest meestal vissen van één geslacht oplevert, waardoor er niet kan worden doorgekweekt. Verder leverde de vangst nog Poecilocharax weitzmani en meerdere Nanostomus soorten op. Opvallend is dat de visbezetting elk jaar helemaal kan verschillen en niet constant is wat betreft de soorten die je in eenzelfde biotoop kunt vinden. Een zwembad werd gevoed door een riviertje, dat aan de andere kant van het zwembad weer verder stroomt. In het zwembad, waar ook veel vissen zwem-


men is het echter verboden te vissen. Dan maar naar het riviertje. Hier werd een grote verscheidenheid gevonden: Hypostomus, Crenicichla, Loricaria, kop-staanders, Piranha’s, mesvissen en Corydoras. Tussen de Corydoras arcuatus zwom ook een er op lijkende soort, die net iets anders was. Een geval van mimicri dus. Verder zagen we bladvissen en schitterende A. bitaeniata, die nergens anders zo mooi werden gevonden. Ondanks veel afval werd hier ook de Apistogramma cf norberti gezien. Het kan hier zo maar voorkomen dat als je later terugkomt, een mooie visrijke poel gedempt is door de bewoners. Weten zij veel….

Weer iets noordelijker werd Rivulus sp gevonden. Leuke vissen, maar zorg wel voor een hermetisch afgesloten bak, want ze klimmen er gewoon uit….

Een persoonlijke ontdekking door Johan gebeurde in 2006 in een klein beekje bij km 21.

Hier werd een nieuwe soort Apisto-gramma ontdekt: de A. sp. Kelleri. Het bleek een muilbroedende soort te zijn.


Een van de gevangen dieren spuugde in de vangstbak een aantal nog niet rijpe jongen uit. Best bijzonder, dus wat doe je dan? Het vrouwtje werd met de larfjes uitgevangen en op een beschutte plaats weer teruggezet in het water. En nu maar hopen dat ze de jongen weer heeft opgenomen. Opvallend was, dat de mooiste vissen zwommen in smerige veralgde biotopen, zonder enige plantengroei. En wij ons best maar doen om er wat moois van te maken. Johan beëindigde zijn verhaal met een prachtige zonsondergang boven de Rio Inirida.

Bedankt Johan, dat je ons hebt laten meegenieten en als je in september weer gaat: veel succes!

Een beplant aquarium met discusvissen, door Wim van Staalduinen.

Is dat tegen de stroom in roeien…… Rustige, elegante vissen die minutenlang praktisch onbeweeglijk op dezelfde plaats kunnen hangen, slechts voorzichtig bewegend met flinterdunne borstvinnen en lichtjes bijsturend met de staart-vin. Hun zijdelings afgeplatte, ronde lichaam beweegt bijna niet tijdens dit zwemmen. Met een onvoorstelbare lenigheid en stuurkunst weten ze zich tussen stukken decoratie en plantenstengels door te wringen en met dezelfde lenigheid en stuurkunst manoeuvreren ze ook achteruit. Hierbij het verhaal van de heer Eddy Leysen over zijn 40 jaar ervaring met het houden van de keizer van het aquarium, De Discusvis. Toen ik zo’n 40 jaar geleden begon met deze moeilijke vissen te houden, had ik nooit gedacht dat het me zover zou leiden. Of moet ik zeggen: ’zou doen lijden’? De jaren zijn namelijk voorbij gegaan met vallen en opstaan. Zeker als je geregeld tegen de stroom in roeit en haaks op sommige ‘algemene regels ’toch deze al ‘moeilijk te houden’ omschreven vissen in een beplant aquarium wilt hebben. Maar moeilijk is een begrip dat bij mij vooral als een uitdaging werkt, niets is onmogelijk, zeker niet wanneer er geen wetenschappelijk grond voor is.

De uitdaging dat het onmogelijk zou zijn om discusvissen in een beplant aquarium te houden, ben ik met plezier aan gegaan en sta er noch steeds achter. Ook steeds meer gerenommeerde liefhebbers volgen de denkrichting en werkwijze met belang-stelling en beschrijven de planten die de specifieke temperaturen van 28 tot 30° C aankunnen. Ik maak al jaren mee dat discushouders juist geen planten bij deze vissen willen houden, mijn inziens is dat

ten onrechte, voortkomend uit onkunde en onwetendheid en bovendien niet


wetenschappelijk ondersteund. Het aantal volgelingen dat er net zo over denkt als ik, stijgt gelukkig. Dat stimuleert dus om er meer mee door te gaan om mensen te overtuigen dat het ook anders kan met discusvissen. Ze hoeven echt niet in een kaal, steriel aquarium te zitten, zonder inrichting of zonder medebewoners. Hoe het wel kan, zal ik proberen uit te leggen!

Tanden Discussen of Symplysodon sp. Om ze met hun Latijnse naam te noemen komen oorspronkelijk uit Zuid-Amerika, dat wil zeggen Brazilië en omliggende landen,

uit de Amazone en dan vooral van de bijrivie-ren, een biotoop verspreid over 7 miljoen vierkante kilometer. Hun Latijnse naam ver-wijst naar de tanden op de onderkaak, een eigenschap die eigenlijk niet opvalt want de discus heeft maar een relatief klein mondje en dunne lippen zodat de naamgeving wel een beetje ongeloof schept. Maar geloof me, die tanden zijn er wel degelijk en discussen zijn op eet gedrag echte Cichliden!

De laatste jaren wordt de markt overspoeld met allerlei na kweek vormen en variëteiten die vooral uit Azië komen en de gekste kleuren met ‘bollen en stre-pen’ worden aangeboden. De klimatologische omstandigheden zijn daar in Azië zo gunstig dat ze een ideale omgeving vormen om discussen te kweken met een minimum aan kosten.

Men beschikt er over een onuitputtelijke voorraad aan-gepast natuurlijk water dat al op temperatuur is en zelfs niet gefilterd hoeft te worden omdat de beek als het ware dor de installatie stroomt.

Elektriciteitskosten voor pompen en filters worden zo tot een minimum beperkt. Tel daarbij nog de arbeids-kosten, de kwekerijen zijn vaak familie bedrijven, en je beseft dat het heel moeilijk is om als concurrerende Westers kweker on der deze productie kosten te ko-men. Toch hebben al deze vormen, wildvang versus na kweek, zo elk hun voor- en nadelen waarop ik nog na-der op zal terug komen.

Variëteiten Over de indeling van het geslacht is al veel gesproken en er zal in de toekomst met de nieuwe onderzoektechnieken zoals DNA en moderne statistieken nog veel meer te bespreken zijn. Maar volgens de indeling van ichthyologen is er uiteindelijk slechts één soort,


want alle ‘variëteiten’ (als ik zo mag noemen) kunnen zonder problemen met elkaar gekruist worden en wat daar uit voortkomt zijn vruchtbaar, maar er zijn mensen die het anders zien. Bij wildvang houdt men het bij twee grote groe-pen: Symphysodon discus ofwel Heckel discus. Bij de rest wordt verder onderscheid gemaakt tussen de Blauwe, de Bruine en de Groene (S.axelrodi, haraldi al of niet aequifasciatus aequifasciatus. Ik heb me altijd de vraag gesteld waar het ver-schil ligt of lag tussen de mooie Bruine en een minder gekleurde Blauwe, want het onderscheid wordt gemaakt volgens de lengte van de dwars strepen ten opzichte van het oog. Later werd duidelijk dat het eigenlijk om een deal ging tussen de sponsor en de wetenschapper. Sponsoring in ruil voor een vis met naam van de sponsor er op. Al deze veranderingen komen de stabiliteit van de naamgeving niet ten goede en scheppen de nodige verwarring als je internatio-naal gezelschap over discussen spreekt en het correct wilt doen en de juiste Latijnse naam wilt vermelden om een specifieke variëteit te noe-men. Soms wordt ook wel de herkomst vermeld om de juiste variëteit nader te omschrijven.

Vorm Dan de na kweek vormen, op dat gebied heerst een totale Babylonische spraakverwarring. De mooiste namen worden uitgedeeld, terwijl ze niks met de verschijning zelf te maken hebben, het menselijke brein reikt tot de wildste fantasieën qua naamgeving, soms enkel geïnspireerd door commerciële achtergronden en belangen. Alleen de laatste omschrijving van de gedroch-ten’ (de naam ‘discus’ lijkt mij hier ongepast) verraadt hun vorm: ‘standing egg’ en ‘bulldog discus’ deze namen vertellen al dat de vorm niets met ‘rond’ meer te maken heeft. En de vorm is nu juist wel het geen waaraan ik het meeste belang hecht. De oorspronkelijke naam zegt het zelf: discus rond. Vaak werden en worden ‘interessante’ verschijnselen door intensieve na kweek van moeder met zoon of vader met de doch-ter versterkt ten koste van de mooie ronde vorm die een discus zou moeten hebben. Dan wordt het afgeplatte lijf soms omhuld met een te hoge of grote rug-en aarsvinnen zodat het geheel toch een beetje rond lijkt, maar de oorspronkelijk mooie ronde vorm van het lichaam en de tweede ronde vorm van het geheel,


Bulldog Discus

dus inclusief de rug-staart-en-aarsvin, is ver te zoeken. Toch worden er enorme bedragen neergeteld voor deze minder ronde vorm vissen. Mijn inziens heeft dit echter niets meer met discussen te maken. De vorm is in mijn opinie geen kwestie van smaak. Over kleur valt gelukkig niet te discussiëren ! Kleur is een kwestie van smaak en ik kan de liefhebbers begrijpen die graag een kleurrijk spektakel zien in hun aquarium.

Geen stress Discussen houden niet van diep en sterk stromend water, hun lichaamsbouw maakt dat ook duidelijk en dat is beslist ook te merken aan hun gedrag in het aquarium. Het zijn rustige, elegante vissen die minutenlang praktisch on-beweeglijk op de zelfde plaats kunnen hangen, slechts voorzichtig bewegend met de flinterdunne borstvinnen en lichtjes bijsturend met de staartvin. Hun zijdelings afgeplatte, ronde lichaam beweegt bijna niet tijdens dit zwemmen. Maar als ze plotseling bij een storing weg schieten, gaat dat pijlsnel en besef je dat hun lichaam eigenlijk één grote spier is. Het zijn ook echte acrobaten in het zoeken en vinden van eten. Met een onvoorstelbare lenigheid en stuurkunst weten ze zich tussen stukken decoratie en plantenstengels door te wringen, om toch maar dat beetje eten te verorberen dat ligt te lonken. Met dezelfde lenigheid en stuurkunst manoeu-vreren ze dan ook achteruit.

Discussen die zich goed voelen, zwemmen rustig, ze blijven kalm bij onvoorziene storingen en verstoppen zich niet bij enig ‘gevaar’. Vaak wordt gezegd dat je geen decoratie moet plaatsen omdat de discus-sen zich dan verstoppen en je niet meer terugziet. Volgens mij gebeurt dit slechts als ze zich niet goed voelen. Misschien bij mij gebeurt dit slechts als ze zich niet goed voelen. Misschien is dit wel één van de voordelen om je vissen bij een goede handelaar te kopen en niet bij een liefhebber die zijn vissen heel rustig- mis-

schien wel té rustig- kweekt in een kamertje waar haast geen beweging plaats vindt. Vissen die geen beweging gewoon zijn, zijn onrustiger wanneer er wel beweging is. Dat resulteert dan vaak in het weigeren van voedsel. Als je enkel vissen koopt die onverstoorbaar verder zwemmen en eten, waar ze zonder problemen naar kunt kijken om ze te observeren, om uit een bak de mooiste te kiezen zonder dat ze verkleuren van de stress door de opdringende en keurende blikken van de toekomstige eigenaar, dan zit je goed. Veiligheidshalve, om het ze helemaal naar de zin te maken, kun je nog wat eten meenemen dat ze gewend zijn om de overgang naar de nieuwe omgeving


zoals, een nieuw aquarium met ander water en andere soortgenoten, gemakkelijker te maken. Alle beetjes helpen om problemen te vermijden. Je voor-af goed informeren is belangrijk maar dat geldt ook voor elk ander huisdier. Er zijn aquarium verenigingen waar ervaren leden de nieuwkomers met goede raad en daad kunnen bijstaan. Een nadeel is wel, als je als nieuweling of beginnend aquariaan aan tien ‘experts’ advies vraagt, krijg je even-veel mogelijkheden, soms ook tegenstrijdig met elkaar en weet je dus niet wat te geloven of wat te doen. Het is ei-genlijk eenvoudige de manier van discus houden bestaat niet!. Iedereen heeft zo zijn ervaringen.

Watersamenstelling Ik weet wel dat ik overdrijf als het gaat om natuurlijke vegetatie in het discus-aquarium, maar voor mij hebben planten niet alleen een esthetische waarde maar ze zijn ook functioneel. Planten dragen bij tot een betere waterkwaliteit. Misschien is het ook wel een beetje om de mensen die zeggen dat bij discus-sen geen planten kunt houden, op ze zachts gezegd lichtjes overdreven. Maar de hoeveelheid planten is vooral een kwestie van smaak. Een goede waterkwa-liteit is van hoogste belang en gezonde planten zullen hier zeker een steentje bijdragen.

Voor deze waterkwaliteit hebben we een goed werkend filter nodig, de filter moet de waterkwaliteit optimaal houden: zacht, zuur en zonder al te veel afvalstoffen. Een goed werkende biologische meer kamerfilter heeft de meeste kans van slagen en heeft het bijkomende voordeel dat de inhoud ook bij de totale capaciteit van de waterpartij kan gerekend worden bij

het bepalen van het aantal vissen of de samenstelling van de gehele aquarium populatie. Vaak hoor ik aquarianen zeggen dat ze helemaal geen nitraten in hun bakken hebben, dit is onmogelijk want er is altijd een restwaarde aan nitraten en andere afval stoffen aanwezig. Ze bedoelen waarschijnlijk: bijna niet te meten met gewone testkits, of de test strips verkleuren amper. Ik nog nooit een liefhebber die problemen had, horen zeggen dat het zijn eigen schuld was om dat hij geen of te weinig waterwissels gedaan had want hun water is altijd perfect. Tot ik zelf ga meten en dan vervolg verbaasd sta dat vissen er in kunnen leven. En wat gebeurt er als deze aquariumhouders nieuwe vissen gaan kopen, de nieuwe vissen sterven binnen de kortste keren, want van quarantaine hebben veel liefhebbers nooit gehoord. Ofwel denken ze dat de twintig minuten die de


liefhebber aanhoudt om de zak op het water te laten drijven voor quarantaine-periode door kan gaan. Dat er verschil in watersamenstelling zit is velen nog niet duidelijk “het is toch leidingwater”? Gevolg de handelaar krijgt de schuld, het zou dus beter zijn als de mensen eerst een s de fout bij zichzelf proberen te zoeken, of raadpleeg deskundigen bij een vereniging. Wil men beschikken over zacht, zuur water voor de discusvissen, werk dan met een kantion/anion installatie (ionenwisselaar), zodat je zonder problemen dat zuivere zachte water in voldoende hoeveelheden kan aanmaken. Daar zit ook meteen het nadeel van de osmosetoestellen vooral die toestellen voor huis-houdelijk gebruik ontwikkeld zijn deze geven slechts enkele liters zacht water per uur of per dag af, maar daarnaast veel liters afvalwater. De moderne of duurdere apparaten hebben een druk verhogende pomp, zodat al het water wordt onthard bij een werkingsdruk van 15 tot 16 bar, terwijl normaal slechts enkele druk op de waterleiding zit. Hierdoor is er wel een groter rendement van 1 op 2(met andere woorden, voor elke liter zacht water hebben ze nog altijd een liter afvalwater), maar het afvalwater moet ook betaald worden. Logisch gevolg is dat een kostbare water-wisselaar wordt uitgesteld waardoor een slechte groei van de discusvissen wordt geconstateerd. Begin met gezonde vissen uit een te vertrouwen zaak, opgevolgd door het houden van deze vissen in een aangepast aquarium met zacht zuur water. Goed begonnen, half gewonnen. Wildvang of na kweek? Vaak wordt de vraag gesteld: wildvang of na kweek? Gaat het hier om een persoonlijke keuze, mogelijk! Aquarianen die de parameters niet onder controle hebben en niet toevallig dat zachte zure water uit de kraan beschikbaar hebben, zou ik überhaupt afraden om discussen te houden. Maar liefhebbers die dat broodnodige zachte water zo uit de kraan laten vloeien en een plaats hebben voor een mooi aangepast discusaquarium en die bovendien de watersa-menstelling kunnen beheren en beheersen, kan ik gerust aanbevelen. Wildvang heeft de reputatie van moeilijk zijn, moeilijk is misschien overdreven, moeilijker of kieskeuriger klinkt beter. Maar dat wil niet zeggen dat ze alles kunnen hebben, als je tegen mede-aquariumhouders zegt dat je discussen bij een pH tussen 5 en 7,5 kunt houden bij een GH tussen 5 en 12 dan denken ze dat de ene dag de pH op 5 met een


GH van 5 mag staan en na een waterwissel de volgende dag de pH gerust op 7,5 mag komen en de GH mag stijgen naar 12 (want de GH stijgt immers altijd mee met de pH), maar zo werkt het niet grote schommelingen in de watersa-menstelling moeten altijd vermeden worden. Het is misschien voor de liefhebbers die willen proberen om discussen te hou-den wel beter om met een na kweek te beginnen, later altijd overgeschakeld kan worden naar wildvang. Omdat wildvang nog altijd iets natuurlijker heeft dan de bont gekleurde na kweek De wildvang variëteiten zijn misschien wel iets minder fel gekleurd maar hebben voor mij meer waarde. Ze staan dichter bij de natuur dan de na kweekvormen. In het aquarium willen we namelijk graag de natuur nabootsen en houden we het dus bij wildvang. Tegenstanders beweren dat het onverantwoord is om vissen uit hun biotoop te halen omdat er aan roofbouw wordt gedaan, maar dat is sterk overdreven. Biotopen ver-dwijnen niet door het leegvissen, maar door andere activiteiten waarop de liefhebbers helaas geen vat op hebben. Denk aan de ongebreidelde bomenkap in de Amazone en aan vervuilde mijnbouw. Met de nieuwe methode van transport worden er wel nieuwe variëteiten aangeboden, omdat er nieuwe gebieden bevist worden. Nieuwe gebieden betekend vaak ook nieuwe kleuren en dus meer keuze voor de liefhebbers. Bij de nakweek vormen zijn er echter meer kleuren in een combinatie van bolle-tjes en lijnen, zolang de vorm maar rond blijft, is het prima. Obsessie De broedzorg van discusvissen is één van de mooiste onder de aquariumvissen en weliswaar misschien nog geen streefdoel op zich voor de liefhebber, maar het kan er van komen. Geef de keizers van het aquarium hun zachte zure water, een aangepast gezelschap in een groot aquarium dat op een aangepaste wijze wordt gefilterd om de goede waterkwaliteit te garanderen en je zult ondervinden dat discusvissen houden en kweken echt niet zo moei-lijk is als sommigen beweren. De vissen zullen u belonen met de prachtige kleuren van een keizerlijke hoogheid. Al met al kan ik zeggen dat deze ‘moeilijkste vis’ zeker geen aanrader is voor een beginnend aquariaan die zijn waterkwaliteit niet onder controle heeft. Maar met de woorden van Eddy Leysen te spreken: Maar bij mij verdween de angst voor deze moeilijke vissen al snel om plaats te maken voor het genieten van een prachtige hobby. Volgens velen zelfs een prachtige obsessie… Met dank aan Eddy Leysen, Wim van Staalduinen

Voor u gelezen in “De Luchtpomp” het maandblad van AZOLLA.


KORAALDUIVEL VERSPREIDT ZICH OVER MIDDELLANDSE ZEE

De koraalduivel, (Pterois volitans), een tropische roofvis die fataal kan zijn voor mensen, is opgedoken in de Middellandse Zee voor de kusten van Turkije

en Cyprus. Gevreesd wordt dat de exoot zich over de Middellandse- Zee zal verspreiden, wat slecht nieuws is voor de visbestanden. De natuurbeschermingsorganisatie International Union for the Conservati-on of Nature (UICN) maakt zich zorgen om de verspreiding van het roofdier dat normaal vooral in de Stille Zuidzee en de Indische Oceaan leeft. Steken van de weerhaken op de vis

veroorzaken extreme pijn, braken en verlamming van de ademhaling. In zeldza-me gevallen leidt dat tot de dood. Milieuactivisten vrezen dat de komst van de vis in de oostelijke Middellandse Zee andere visbestanden zal decimeren en schadelijke effecten zal hebben op de economie van de omliggende landen. Ondanks zijn opvallende kleuren en trage bewegingen, komen zelfs haaien niet in de buurt van koraalduivels. Zo hebben ze vrij spel om vissoorten uit te roeien die het algenbestand onder controle houden. Dat kan op zijn beurt leiden tot de komst van andere invasieve vissoorten. De vraatzuchtige vis heeft al voor milieuverwoestingen gezorgd. In 2007 werden de koraalduivels voor het eerst gespot in Cuba en binnen twee jaar kwamen ze voor de kusten van het hele land voor. Daarop moedigden Cuba, Colombia en de Bahama's hun bevolking aan de vis op het menu te zetten in een poging hun populatie in te dijken. Cuba organiseert nu zelfs een jaarlijks vistoernooi en in restaurants wordt ook het vlees van de vis geserveerd dat in Japan al lang als een delicatesse wordt beschouwd. Volgens het UICN werd de koraalduivel voor het eerst in de Middellandse Zee aangetroffen in 1991, voor de kust van Israël. Recent werd de soort ook opgemerkt in Tunesische en Libanese kustwateren. Mogelijks werd de vis uitgezet of kwam hij via het Suezkanaal uit de Rode Zee, waar ze floreren. De tanks met ballastwater van vrachtschepen vormen een ideale verbergplek voor invasieve vissoorten.

Gelezen in maandblad van Aquavo, Purmerend

Herichtys pearsei Een zachtaardige reus, door Dirk Van Damme, bewerking R. Hoofs

Deze cichlide komt voor in het Zuid-Oosten van Mexico en het noordelijk gedeelte van Guatemala, hoofdzakelijk in het stroomgebied van de Rio Usuma-


cinta. De eerste beschrijving gebeurde door Hubbs in 1936. De daaropvolgende werd verricht door Al Mazen en Medina in 1976. Uwe Werner en Rainer Stawikowski introduceerden deze dieren in 1985-1986 hier voor het eerst. Bij een bezoek aan Duitsland brachten enkele liefhebbers 2 exemplaren van zo'n 20 cm mee naar België. Na verdere contacten met ander liefhebbers werden nog enkele vissen uit Duitsland overgebracht. Ten einde een kweekpoging te wagen werden deze vissen bij elkaar geplaatst. Dit gaf echter niet het verwachte resultaat en zo verdwenen deze dieren uit het aquaristisch circuit. Later vernamen enkele mensen uit de Amerika-groep van Cichlidae dat ook de Fransman J.C. Nourissat diverse exemplaren had meegebracht vanuit Guatemala. Ook hier waren de kweekresultaten nihil, althans aanvankelijk. In 1989 brachten de mensen van de Amerika-groep een bezoek aan Nourissat en konden een 10-tal jonge wildvang exemplaren bekomen.

Zo'n viertal jaren terug zag ik een koppel van deze dieren in Antwerpen. Die dieren waren ondertussen 30 centimeter groot. Ik was meteen verliefd en toen ik zag dat hij nakweek had bracht ik er 6 mee naar huis. Iets later kon ik nog twee jonge vissen bekomen bij een andere vriend. Deze vissen die 8 tot 10 cm groot waren, werden ondergebracht in een aquarium van 100x50x40cm. Hoog tijd nu voor een beschrijving van deze vis. De grondkleur is donkergeel tot lichtbruin. Iedere schub heeft op het uiteinde een groenblauwe rand. De buikzijde bestaat uit een donkerbruine, bijna zwarte vlek die begint aan het kieuwdeksel en tot aan de aars doorloopt. Indien de vis schrikt of opgejaagd wordt kan deze vlek helemaal vervagen en komen er zeven dwarsbanden te voorschijn. De kop heeft een metaalblau-


we kleur en de ogen zijn prachtig. Rond de zwarte pupil ligt een iriserende blauwgroene halve tot driekwart cirkel. Zowel de staart als de aarsvin hebben blauwgroene punten. De bruine vlek loopt bij de vissen uit Mexico vrijwel aan de staart er is dus groter dan bij deze uit Guatemala.

Het geslachtsonderscheid is niet gemakkelijk vast te stellen, zeker bij jonge vissen niet. Toch mag met bijna 100% zekerheid gesteld worden dat de groot-ste dieren de mannetjes zijn. De mannen worden het grootst en hebben een hogere stompe kop. In het wild komt Herichtys pearsei samen voor met de volgende Cichliden: Chuco intermedium, Petenia splendida, Thorichthys helleri, Nandopsis salvini, Vieja argentea, Paranetroplus sp."Panza- Negra', en de Theraps-soorten: bifaci-atum, synspilum, lentigiriosum. Alsook met diverse soorten Poecilia en zalm-achtigen. In gevangenschap moet men agressieve soorten zoals de meeste Theraps en Amphilopus vermijden (bifasciatum bv). Bij deze vechtersbazen kwijnt de Herichtys pearsei weg. Zelfs tijdens de balts en als ze jongen hebben laten ze zich door de agressieve soorten verdringen. In de natuur komen ze voor in grote scholen en in het aquarium zijn ze vrede-lievend tegenover soortgenoten in tegenstelling tot vele andere Midden-Amerikanen. Meestal blijven ze in die school tot een koppel zich afzondert om voor nageslacht te zorgen. Ook vissen die veel kleiner zijn, laten ze met rust. Mijn mannetjes zijn ondertussen zo'n 30 tot 35 cm, de vrouwtjes een 25 cm. Een gezelschap met Vieja argentea, Nandopsis managuense en Nandopsis


synspilum kon en kan zonder proble-men (althans bij mij). De vissen moeten zeker 3 jaar oud zijn voordat zich koppels vormen. Zo geschiedde ook bij mezelf en ondertussen heeft een kop-pel voor nageslacht gezorgd. De dieren zonderden zich af bij een grote steen, werden feller van kleur en begonnen te baltsen.

De steen werd gepoetst en er werd tot afzetten en bevruchten overge-gaan. De eieren waren leemkleurig en vrij groot. Na 2 dagen (dit is wel afhan-kelijk van de temperatuur) kwamen de larven uit. Zij werden onmiddellijk in een vooraf gegraven kuil gespuugd. Na enkele dagen begonnen zij vrij te zwemmen en aten artemia en tetra voedseltabletten. Binnen de drie weken namen zij ook reeds diepvries cyclops.

Wat de voeding betreft is het een omnivoor met een voorkeur voor plantaardig voedsel. In de natuur komen ze veel voor in Vallisneria velden die ze dan ook nuttigen. Ikzelf geef mijn dieren re-gelmatig sla, spinazie of andijvie-bladeren, alsook erwten uit blik, tevens grote en kleine krill, mysis, garnalen, mosselen, kokkels en watervlooien. Als droogvoer geef ik Tetra Cichlid-sticks. Sommigen geven ook een mix van garnalen en paprika's samenge-houden door gelatine. Momenteel vertoeven ze in een aqua-rium van 2.20mx0.60mx0.60m inge-richt met stenen, kienhout en een bo-dem van fijne kiezel.

Hun gezelschap bestaat uit: enkele Vieja argentea en een jong koppel maculi-cauda (dat ik eens ze wat groter worden wel naar een ander aquarium zal moeten verhuizen, wegens hun agressief gedrag). Als men ze nu ook nog regelmatig vers water geeft met een zouttoevoeging en zeker geen te lage pH, voelen de dieren zich in hun sas.

Net als de meeste Amerikaanse Cichliden kennen zij hun verzorger na verloop van tijd en worden erg tam. Zo laten zij al hun pracht vrijuit bewonderen. Ik ben er zeker van dat vele liefhebbers net zo verliefd zullen worden op deze vissen als ikzelf.

Voor u gelezen in het verenigingsmaandblad van AV De Minor Maastricht


PAARSE ZEE-EGEL ZIET HAARSCHERP TUSSEN ZIJN STEKELS DOOR

Zee-egels gebruiken het hele oppervlak van hun ronde lichaam als een samen-gesteld oog. De voorheen blind lijkende dieren blijken ten opzichte van andere ongewervelde zeedieren goede onderwaterkijkers. Dat verklaart hoe ze vrij gemakkelijk roofdieren ontlopen en donkere schuil-plaatsen vinden. Met hun rondom geplaatste lichtzintuigjes kunnen de stekelhuidige bolletjes relatief veel details zien. Het kost hun geen moeite tussen hun stekels door te kijken. Hun scherpe waarneming is juist te danken aan die stekels, die zijdelings invallend licht tegenhouden. Hoe meer stekels, des te beter, geldt vermoedelijk voor de uiteenlopende soorten.

Onderzoekers aan Duke University in Durham, VS, stelden de paarse zee-egel Strongylocentrotus purpuratus, een dicht met stekels bezette soort, op de proef. Ze plaatsten de dieren in verlichte onderwaterarena’s met doorzichtige bodem waar door ze hun bewegingen opnamen. Aan de lichte wanden werd per keer een ronde zwarte schijf geplaatst, van uiteenlopende grootte en op wisselende afstanden. Een bestand van veertig egeltjes mocht reageren, één per keer.

Een schijf van zes centimeter doorsnee riep geen reactie op. Maar en Van negen centimeter werd wel duidelijk waargenomen. De meningen van de zee-egels waren verdeeld. Sommige zagen er een roofdier in en vluchtten, anderen snelden juist op de schijf af, er een donkere schuilplaats in vermoedend.

Rekenend aan gezichtshoeken en per-spectieven komen de onderzoekers uit op minstens tien graden visuele resolutie. Voor mensen beroerd, maar voor onge-wervelde zeedieren heel behoorlijk.

De paarse zee-egel ziet met zijn hele lijf net zo goed als weekdier nautilus met zijn eenvoudige camera-obscure-oog zonder lens, of als hoefijzerkrabben, met hun complexere oogopslag.

Dit werpt ook een ander licht op de morfologie van zee-egels. Hun bekende skeletjes, vaak op stranden te vinden, hebben gaatjes en bobbels voor stekel-bevestiging, maar mogelijk ook voor plaatsing van lichtgevoelige cellen rond-om.

Gelezen in maandblad van Groot Hoogvliet.


Zweef en draadalgen in de vijver, door Nikie van Oers

Er zijn vele soorten algen maar wij maken vaak onderscheid tussen 2 soorten: de zweefalgen en de draadalgen. Zowel zweefalgen als draadalgen zullen geen problemen geven voor de gezondheid van de meeste vissen. Sterker nog, de meeste vissen voelen zich prima in een vijver vol algen. Het biedt een vijvervis extra voeding en bescherming. Het lastige van algen in de vijver is dat ze de uit-straling van onze vijver verpesten, en dat is nou net wat wij niet willen.

Algen herkennen. Zweefalgen zijn eencellige organismen die in de vijver voorkomen. Zweefalgen zijn zeer klein en niet met het blote oog te zien, tenzij het er heel veel zijn. Je kunt ze dan zien door de groene verkleuring van het water. Draadalgen lijken meer op onkruid in de vijver dan dat ze op algen lijken. De algen zetten zich vast aan alles wat er maar in de vijver bevind en vormen lan-ge draden die de gehele vijver kunnen overwoekeren. Draadalgen zorgen voor opname van enorme hoeveelheden afvalstoffen die in het water aanwezig zijn, doordat ze zoveel voedingsstoffen opnemen zal het water vaak helder zijn. Wel moet rekening gehouden worden met de aanwezigheid van steuren in de vijver. De steur is een vis die niet achteruit kan zwemmen en constant in beweging moet zijn om voldoende zuurstof op te nemen. Wanneer draadalgen de overhand nemen kan een steur zich vast zwemmen in de lange draden waarna hij zal sterven door zuurstofgebrek en stress. Algen in de vijver hebben de nadelige eigenschap om snel te vermeerderen bij verschillende omstandigheden.

Relatief lage temperaturen: Algen kunnen al vermeerderen wanneer het filter en de vijverplanten door de lagere temperatuur nog niet voldoende voedingsstoffen wegnemen. Er ontstaat een overschot aan voedingsstoffen en de algengroei zal toenemen. Dit zie je vaak in het voorjaar gebeuren.

Temperatuurstijgingen: Met een plotselinge stijging van de watertemperatuur zullen de algen explosief vermeerderen.

Overschot aan voedingsstoffen: Te vaak of te veel voeren van de vissen veroorzaakt een overschot aan voe-dingsstoffen in het water. Hiervan word dankbaar gebruik gemaakt van algen die hierdoor snel zullen toenemen.

Bestrijding van Algen. Je kunt de groei van algen op verschillende manieren tegengaan. De zweefalgenkun je het beste bestrijden met een voldoende sterke uv-lamp.


(uv-lampen). Een uv lamp zal voorkomen dat de zweefalgen kunnen vermeer-deren. Deze lampen werken echter niet tegen draadalgen. Draadalgen kun je het beste bestrijden door ze met de hand of met een borstel te verwijderen. Dit gaat prima met een wc-borstel aan een stok of met een draadalg-borstel.

Door direct (zon) licht op het water te voorkomen of schaduw op de vijver te brengen zal het water minder snel opwarmen wat de groei van zweefalgen en draadalgen tegengaat. Schaduw kun je aanbrengen door hoge oeverplanten te plaatsen of gebruik te maken van (drijvende) planten en waterlelies.

Voorkom te veel en te vaak voeren van de vissen. Zorg ervoor dat wanneer je de vissen voert deze het voer binnen enkele minuten opeten zodat er geen overbodige voedingsstoffen in het vijverwater achterblijven. In sommige geval-len zijn bovenstaande methoden niet voldoende en zullen de algen toch toene-men. Hiervoor zijn verschillende middelen op de markt om de algengroei tegen te gaan. Vaak in de vorm van poeders die je aan het water toevoegt.

Veel van deze poeders zijn op basis van de metalen koper en zink. Deze zware metalen doden eencellige organismen zoals algen. Het nadeel is dat deze poeders ook schadelijk kunnen zijn voor zowel planten als dieren. Probeer algenbestrijding op basis van koper zo veel mogelijk te ontzien en gebruik bestrijdingsmiddelen op basis van zink alleen als het echt nodig is.

Houd altijd de dosering aan die op de verpakking vermeld staat. Overdosering van deze algenbestrijders is schadelijk of zelfs dodelijk voor alle levende organismen. Voorkom ook zeker het gebruik van de elektrische apparaten tegen algen. Deze apparaten zoals de i-tronic geven een constante hoeveelheid zware metalen af aan het water wat zeer schadelijk is.

Dan zijn er ook diverse hulpmiddelen om algen op een natuurlijke manier te-gen te gaan. De meest bekende hiervan is Gerststro. Gerststro zit gebonden in een zak en word in de vijver geplaatst. Dit kan afhankelijk van de watertem-peratuur een week tot enkele weken werken. Nadeel hiervan is dat het niet mooi is om een strobaal in de vijver te leggen en dat het water van de stro bruin kan kleuren. Grotere hoeveelheden gerststro in de vijver raden wij af.

De overige “natuurlijke of biologische” middelen tegen algen die op de markt verkrijgbaar is een grijs gebied. Er staat zelden tot nooit groot op de verpak-king dat er geen metalen of andere schadelijke stoffen in zitten. Er komen steeds meer algenbestrijders op basis van salicylzuur. Dit is een stuk minder schadelijk voor de vissen en planten in de vijver. Wees altijd voorzichtig met al-genbestrijders en zorg dat je in ieder geval nooit over doseert.

Geplaatst in Vijverblog door Nikie van Oers

Voor u gelezen door Jan Dolleman in een email van Nikoi


https://www.nikoi.nl/vijverproducten/uvc-lampen

https://www.nikoi.nl/blog/cat/vijverblog


EN 50110 / NEN 3140








www.delmast.nl




INHOUD

Uitnodigingen: 111

Jaarprogramma: 112

Terugblik Terugblik verenigingsavond 16-05-17 door Lotty Sonnenberg,

Johan Egberts: Op zoek naar discusvissen en andere interes-sante vissen in Brazilië, Peru en Colombia.

113

Voor u gelezen: Een beplant aquarium met discusvissen, Met dank aan Eddy Leysen, door Wim van Staalduinen, “De Luchtpomp” het maandblad van AZOLLA.

117

Voor u gelezen: Koraalduivel verspreid zich over de Middellandse zee, Gelezen in maandblad van Aquavo Purmerend

124

Voor u gelezen: Herichtys pearsei Een zachtaardige reus, door Dirk Van Dam-me, bewerking R. Hoofs, Gelezen in het verenigingsmaand-blad van AV De Minor Maastricht.

124

Voor u gelezen: Paarse zee-egel ziet haarscherp tussen zijn stekels door, Gelezen in maandblad van Groot Hoogvliet.

128

Voor u gelezen: Zweef en draadalgen in de vijver, door Nikie van Oers, voor u gelezen door Jan Dolleman.

129

Bestuur: 132

Vereniging website








Danio Rerio Delft Juni 2017 131

Ook de NBAT gaat mee met de moderne tijd. Momenteel is het mogelijk dat u “Het Aquarium´ ook digitaal kan lezen. Als u lid bent van de NBAT en daarnaast ook geabonneerd op ’Het Aquarium’ dan kunt U dat blad ook digitaal lezen. Ga naar de website van de NBAT, u log in met uw lidnummer. Nu te lezen op IOS (Iphone en IPad) Android (Mobiel en Tablet) Windows (Mobiel en Tablet).









[email protected]







Adviesgroep Leden

M. Stuster, tel. 06-24559677

[email protected]






[email protected]





[email protected]



[email protected]


BESTUUR:

























DIERENSPECIAALZAAK


voedseldieren.

o.a.:









benodigdheden

tropische zeevissen

lagere dieren




TELEFOON (015)-2125846






Danio Rerio Delft





Dinsdag 9.30 - 18.00

Woensdag 9.30 - 18.00


Vrijdag 9.30 - 21.00

Zaterdag 9.00 - 17.30


DANIO RERIO DELFT

September 2017 - nr. 7 Opgericht 1 September 1919 - aangesloten bij de N.B.A.T.




Uitnodiging : dinsdag 19 September 2017

“Verenigingsavond”

Koraaljuffers en Paarde bijters

Robbert Zuijdam

Uitnodiging 2: dinsdag 3 Oktober 2017

“Praatsavond”

Deze avond wordt de lezing verzorgd door iemand die we kennen van de Natuur-Studie-Weken, en als oud NBAT-bestuurder en deelnemer aan de Landelijk Huiskeuring met nota bene ook een Soenda-land aquarium. Daarnaast is hij al jarenlang enthousiast vijverhouder.

Ook dit keer weer een avond om de problemen in de hobby bespreekbaar te maken. Misschien kunnen andere leden u probleem oplossen. En wat er verder op tafel komt. Echt een discussie avond.

Uitnodiging 3: dinsdag 17 Oktober 2017


DRD - Kalenderavond

Deze avond zullen we besteden aan de selectie van de mooiste platen voor de DRD-kalender 2018. Dat doen we eerder dan voorheen, omdat er dan meer tijd is de platen waar nodig “op te poetsen” en in te spelen op aanbiedingen van de drukker. U wordt allen uitgenodigd uw mooiste foto’s op gebied van aquarium, terrarium, vijver of insectarium houden mee te nemen op een USB-stick voor een digitale presentatie. Bereid u voor om dan op de avond zelf iets over die opnamen te vertellen. U kunt de foto’s ook per email sturen naar de redactie.

Danio Rerio Delft 134 September 2017

Jaarprogramma 2017 19 September Verenigingsavond; Koraaljuffers en Paarde bijters, Robbert Zuijdam


17 Oktober Verenigingsavond; DRD - Kalenderavond neem u mooiste digitale foto’s mee op een USB-stick of stuur ze naar de redactie





2 Januari Praatavond;

16 Januari Verenigingsavond;



6 Maart Praatavond;

17 Maart Districtsuitslag;

20 maart Verenigingsavond;


Jaarprogramma 2018





Dupla-produkten



Aquarium








RENO B.V.

INDUSTRIESTRAAT 42

2624 BB DELFT




DRD kalender Elke maand staat op de voorpagina van uw maandblad een mooie foto uit de DRD-kalender, er zijn maar 10 edities van ons maandblad per jaar. Maar wij willen u de ontbrekende maand-foto’s van juli en augustus toch presenteren. De DRD-kalender is samengesteld door de leden van Danio Rerio.

Terugblik Natuurstudieweek 2017 in Eys Tekst en foto’s: Lotty Sonnenberg

De 63e natuurweek, met meerdere dagen waarbij de temperatuur ruim boven de 30 graden kwam, gaat de geschiedenis in als een van de warmste die we tot nu toe hebben gehad.

Op 16 juni druppelden in de loop van de middag de deelnemers binnen en zij vonden al gauw hun plekje in ’t Bakkes of De Hoeve. Er werden weer oude bekenden gezien en iedereen kon weer gezellig bijpraten en kennis maken met de vijf nieuwe deelnemers.

Al snel was het tijd voor het door Heuvelland Catering verzorgde avondeten, waarvan we weer konden genieten in de royale groepsruimte. Na de gezamenlijke afwas heette John Bakker ’s avonds de 38 deelnemers van harte welkom en begon met wat huishoudelijke mededelingen. Hierna nam hij, zoals ook elke volgende avond, met behulp van een door hem samengestelde PowerPointpresentatie, de wandeling van de volgende dag door. Routekaartje en belangrijke punten werden hierbij besproken. Iedereen had daarnaast ook een door Lotty Sonnenberg samengestelde krant gekregen, waarbij de route per dag was ingetekend en wat wetenswaardigheden over de omgeving waren vermeld. Iedereen kon zo de volgende dag goed voorbereid op pad.

Het verdere avondprogramma werd verzorgd door Arjen Spiekstra, die met stereobeelden terugblikte op de natuurweek van 2016. Hierna vertoonde hij ook nog een 3D presentatie over 4 jaar natuurvakanties in Zwitserland.

Zaterdag wachtte de bus ons om 9 uur op voor de eerste wandeling van de week. Hij bracht ons naar Noorbeek, waar we startten.

We kwamen al snel bij de Voer, een beek met helder water, waar de vlottende waterranonkel nu bloeide met tere witte bloempjes. Deze waterplant is familie van de boterbloem.


DANIO RERIO DELFT









Voor verdere informatie kunt u zich wenden tot ons secretariaat: M. Stuster Weesmeesterstraat 20, 2645 MC, Delfgauw tel, 06-24559677 [email protected]


DANIO RERIO DELFT

Opgericht 1 September 1919 Aangesloten bij de Nederlandse Bond Aqua Terra


Natuurgebied Altenbroek is genoemd naar het 14e-eeuwse kasteel Altembrouck, dat nu als hotel dienst doet. Er wordt hier hard gewerkt aan het herstel van de natuur, waardoor steeds meer zeldzame dieren en planten zich er thuis voelen.

Zondag stond er een dag in de Eifel op het programma, waar we langs de Belgenbach, de Kluckbach en de Rur liepen.

De ruige Eifelnatuur liet mooie vergezichten zien, zoals hier bij Perds Ley.


Onderweg waren er veel insecten, waaronder vlinders zoals het Koevinkje dat we regelmatig zagen.

De prachtig gekleurde streep- of pyamawantsen vermaakten zich overigens ook prima.

Dat er nog heel wat te vertellen en te leren valt over het Limburgse landschap, merkten we bij de gezellige quiz die Ellen en John Bakker ons die avond voorschotelden.

Ook wat de vogels betreft kwamen we aan onze trekken, we zagen zowel de rode wouw, als wespendief.

Langs de Rur werden de ijsvogel, grote gele kwikstaart en een jonge waterspreeuw gespot. ’s Avonds liet Piet Muller een Franse film zien waarin het insectenleven op bijzondere manier in beeld werd gebracht.


Het leuke is dat je hier vlinders tegenkomt die in Nederland niet meer zijn te vinden, zoals deze purperstreep-parelmoervlinder.

Maandag bracht de bus ons naar Maasmechelen in België, waar we een wandeling maakten door het Nationaal Park Hoge Kempen. We kwamen door het bos bij een grotendeels verland ven. Daarna bereikten we via een steile klim het uitzichtpunt op het hoogterras van het plateau, dat een weids uitzicht bood.

De route ging verder langs een grote waterplas, die ontstaan is in een voorma-lige grind- en zandgroeve.

Aan de andere kant van de groeve ging de route door het kerngebied van het Nationaal park met heidelandschap. Naast stekelbrem groei-de hier op de zanderige grond het zandblauwtje (links), dat tot de klokjefamilie behoort en het hazenpootje (rechts), een klaversoort.

Lotty Sonnenberg liet ’s avonds een korte presentatie zien over vleermuizen, waarna het op deze zeer warme dag goed toeven was op het terras.

Bij invallende duisternis nam Lotty ons mee voor een avondwandeling naar de Piepert om met een batdetector vleermuizen te ontdekken. Op de terugweg waanden we ons in een sprookje tussen de ontelbare vuurvliegjes die ons in het bos omringden.


Dinsdag begon de wandeling bij Schinveld, waar we eerst door het Heringsbosch liepen. We kwamen al snel bij vijvers, waar het wemelde van de libellen en juffers. De grote keizerlibel zette er haar eitjes af in het water.

We werden even later verrast door de vele vlinders, waarvan de kleine ijsvogelvlinder meerdere keren langskwam en waarschijnlijk wel door iedereen is gezien.

We kwamen in het Duitse Naturschutzgebiet Teverener Heide waar we langs meerdere vennen liepen.

Hier paarden de koraaljuffers, een zuidelijke soort die de laatste jaren langzaam in ons land terrein aan het winnen is.

Hier vlakbij bloeide het echt duizendgulden-kruid, dat tot de gentiaan-familie behoort. De naam ontstond als waardering voor de geneeskrachtige werking.

Via de golfbaan kwamen we op de Brunssummerheide met een totaal andere vegetatie. Uiteindelijk bereikten we het bezoekerscentrum waar nog wat gedronken kon worden voor we weer naar Eys vertrokken. Na het bespreken van de tocht voor de volgende dag hebben we de verdere avond in verband met de warmte, weer gezellig doorgebracht op het terras.


Woensdag stond in het teken van het Geuldal. We brachten eerst een bezoek aan de Geulhemmergroeve, waar we een rondleiding kregen. De groeve was vroeger het werkterrein van de blokbrekers, die hier mergel-blokken uitzaagden.

In de groeve werden ook woningen gemaakt, waar de blokbrekers woon-den. Ze werden tot 1900 bewoond, waarvoor een huur betaald werd van 4 cent per maand. Er is ook een ondergrondse schuilkerk en er zijn veel op de muren getekende kopieën van bekende schilderijen te bewonderen.

Toen we vanuit de koele grot weer buitenkwamen, kwam de warmte ons als een muur tegemoet. De wandeling ging langs de Geul, die ons door de aanblik alleen al verkoelde.

Dat er ook vissen zijn die van de zon houden bewees deze grote karper die er niet genoeg van kreeg en heerlijk tussen de myriophyllum lag te genieten.

De wandeling ging verder door Valkenburg tot bij kasteel Schaloen, waar we verrast werden door een vliegshow van een zwarte wouw.

De avond, die we weer genoeglijk doorbrachten op het terras werd afgesloten met nogmaals een schemerwandeling naar vleermuizen en vuurvliegjes.


Donderdag, de laatste, maar ook heetste dag, werd besloten de tocht met ongeveer de helft in te korten. Dit hield in dat we niet langs de Selzerbeek kwamen. De wandeling ging bij Eys omhoog richting Mingersberg. Hier hebben we geruime tijd lekker op het terras van de Bernardushoeve gezeten. We konden genieten van wat lekkers en het fraaie uitzicht.

De terugweg ging langs Trintelen naar Overeys, waar we achter de tuinen naar Eys liepen.

’s Avonds een bonte avond met de fotowedstrijd gepresenteerd door Ber Onderwater. De prijswinnaars kregen een prijsje, net zoals de winnaar van de quiz. Het programma werd vervolgd met bedankjes en presentjes van de commissie voor de verzorgers van de avondprogramma’s en voor diegenen die zich weer op allerlei terrein verdienstelijk hadden gemaakt. Een extra compliment voor John Bakker, die de routes op voortreffelijke wijze had gestickerd en voor Wim Tas, die weer van alles achter de schermen regelde, gestrande wandelaars ophaalde en thuisblijvers mee uit nam. Hierna werden de nieuwe deelnemers op ludieke wijze beoordeeld door Robbert Zuydam, waarna met luid applaus werd besloten dat ze ook volgend jaar weer van harte welkom waren.

Hierna bedankten de deelnemers de commissie met een fles wijn en een fors presentje om het voorlopen van volgend jaar weer te veraangenamen.

Traiteur Ruud Mertens werd de volgende ochtend bedankt voor 10 jaar goede zorgen met een diamanten oorkonde.

We kunnen weer terugblikken op een gezellige en geslaagde week.


Filtermaterialen Op deze pagina staat beschreven wat voor soort filtermaterialen verkrijgbaar zijn, waarbij de verschillende filtermaterialen ingedeeld worden in de groepen mechanische-, biologische- en chemische filtermaterialen. Van deze drie groe-pen zal globaal beschreven worden welke functies ze verrichten in het aquari-um. Ook zal ik bij al deze groepen een beschrijving geven van de filtermateria-len die ik zelf in mijn filter gebruik of gebruikt heb, samen met het doel van deze materialen en de ervaringen die ik hiermee heb opgedaan. Filtermaterialen Om de juiste werking van een aquariumfilter te krijgen zijn er een groot aantal filtermaterialen verkrijgbaar. Iedere producent van aquarium producten heeft wel een aantal verschillende filtermaterialen in zijn assortiment, die soms uniek zijn, maar vaak ook niet meer dan een gelijkwaardige variant voor producten die een concurrent levert. Het gaat dan ook wat te ver om een compleet overzicht van alle verkrijgbare filtermaterialen te geven op deze pagina. Toch wil ik op deze pagina in het kort beschrijven wat voor soort filtermaterialen verkrijgbaar zijn, waarbij de verschillende filtermaterialen ingedeeld worden in de groepen mechanische-, biologische- en chemische filtermaterialen. Van deze drie groepen zal globaal beschreven worden welke functies ze verrichten in het aquarium. Ook zal ik bij al deze groepen een beschrijving geven van de filtermaterialen die ik zelf in mijn filter gebruik of gebruikt heb, samen met het doel van deze materialen en de ervaringen die ik hiermee heb opgedaan. Mechanische filtermaterialen Mechanische filtermaterialen hebben als doel om zwevende deeltjes uit het aquariumwater op te nemen. Afhankelijk van het toegepast materiaal kunnen mechanische filtermaterialen vooral grofvuil of juist zeer fijn vuil tegenhouden. Hoe fijner het filtermateriaal des te kleiner de deeltjes zijn die opgevangen worden. Zeer fijne filtermaterialen hebben echter als nadeel dat ze snel dichtslippen met vuil en dat het aquariumwater er moeilijker doorheen gaat, waardoor het filter minder snel door zal stromen. In praktijk is het dan ook vaak nodig om meerdere mechanische filtermaterialen te gebruiken om zowel het grove vuil op te vangen als het fijne vuil, zonder dat het materiaal te snel dicht slipt. Wanneer het niet mogelijk is om meerdere materialen te gebruiken, zoals bij veel kleine binnen filters, zal er meestal gekozen moeten worden tussen een compromis van de hoeveelheid vuil die opgevangen wordt en de doorstroming van het filter. Naast een mechanische werking hebben sommige mechanische filtermateria-len ook voor een deel een biologische werking. In het geval van kleine binnen filters zal het filtermateriaal meestal naast een mechanische werking ook een biologische werking moeten hebben, doordat de ruimte voor de toepassing


van verschillende filtermaterialen ontbreekt in dit soort filters. Bij het gebruik van grotere (buiten) filters is er meestal wel de ruimte om meerdere filterma-terialen toe te passen, waarbij de biologische werking van de mechanische filtermaterialen minder van belang is, doordat de biologische werking van het filter in grote filters meestal al door de zogenaamde biologische filtermateria-len wordt vervuld. Door mij gebruikte mechanische filtermaterialen Keramiekpijpjes Dit is een filtermateriaal die zowel een mechanische als een biologische werking heeft, waarbij mijn voorkeur er vooral naar uit gaat om ze als een mechanisch filterma-teriaal te gebruiken. Als biologisch filtermateriaal zijn naar mijn idee genoeg andere materialen verkrijgbaar die over het algemeen een groter aanhechtingsvolume hebben voor bacteriën dan keramiekpijpjes hebben. Als mechanische filtermateriaal hebben keramiekpijpjes de positieve eigen-schap dat zij zeer veel vuil kunnen opvangen zonder dicht te slippen. In mijn filter bestaat de eerste laag filtermateriaal waar het water doorheen gaat dan ook altijd uit een laag van zo'n 3 cm keramiekpijpjes waarin het eerste grove vuil kan achterblijven. Om te voorkomen dat het vuil verder het filter ingaat na deze laag van keramiekpijpjes heb ik boven de laag keramiekpijpjes een laag groene filterwatten (middel grof) zitten zodat het vuil achter blijft tussen de keramiekpijpjes en niet terecht komt tussen de biologische filtermaterialen. Naast een goede mechanische werking zijn keramiekpijpjes ook een econo-misch verantwoordt filtermateriaal doordat ze jarenlang meegaan in een filter, zonder dat ze vernieuwd hoeven te worden. Wel moeten keramiekpijpjes die voor een mechanische filtering van het water gebruikt worden zo nu en dan met lauw water uitgespoeld worden om het vuil eruit te verwijderen. Filterwatten Dit filtermateriaal is een goed en goedkoop mechanisch filtermateriaal. Filterwatten hebben een beperkte levensduur, doordat ze na verloop van tijd (zo'n 2 tot 4 weken) vettig worden en het vuil niet meer goed opnemen. Door deze beperkte levensduur heeft dit materiaal ook niet of nauwelijks een biologische werking in het filter en is het puur geschikt om zweefvuil uit het water op te vangen. Filterwatten zijn meestal verkrijgbaar in de uitvoeringen fijn (wit), middel (groen) en grof (blauw). Des te fijner de watten zijn des te fijner het vuil is dat ze op kunnen vangen. Persoonlijk maak ik in mijn filter altijd gebruik van witte en groene filterwatten. De groene filterwatten gebruik ik direct achter een laag van keramiekpijpjes (die hierboven beschreven staan) om het grove vuil vast te houden. De witte filterwatten zitten als laatste filter-materiaal in het filter om de laatste fijne vuildeeltjes uit het water op te vangen alvorens het water uit het filter weer naar het aquarium gaat.


De filterwatten in mijn filter gaan meestal zo'n maand mee alvorens ik ze vervang door nieuwe. Aquariumzand Dit is in feite niet echt een materiaal dat voor filters verkocht wordt, maar in feite wordt verkocht als bodemmateriaal voor het aquarium. In sommige omstandigheden kan dit materiaal echter dienen als probleemoplosser, wanneer andere filtermaterialen niet volstaan. Aquariumzand in een filter heeft als eigenschap dat het moeilijk water doorlaat en zelfs zeer fijne vuildeel-tjes uit het water kan verwijderen. In aquariums die (langere tijd) last hebben van troebel water kan aquariumzand een uitkomst bieden om het water weer helder te krijgen. Doordat aquariumzand echter maar moeilijk water doorlaat zal het gebruik van dit materiaal wel ten koste gaan van de door-stroomsnelheid van het filter, wat ten koste gaat van de biologische werking van het filter. Door deze eigenschap zou ik persoonlijk dit materiaal niet gebruiken in het standaard filter van een aquarium, maar een apart filter gebruiken voor het fil-teren over aquariumzand. In mijn aquarium heb ik slechts één keer te maken gehad met troebel water dat ik met normale middelen niet meer helder kreeg. In dit geval heb ik naast het bestaande buitenfilter van mijn aquarium een klein binnen filter in het aquariumgeplaatst dat voor het grootste deel gevuld was met aquariumzand met als laatste filtermateriaal fijne filterwatten. De filter-watten diende in dit geval enkel om geen zand te krijgen in de rotor van het filter. Door in dit troebele aquarium over aquariumzand te filteren heb ik het aquarium in ongeveer een week tijd weer helder gekregen, waarna nieuwe problemen zich eigenlijk nooit meer voorgedaan hebben. Biologische filtermaterialen Het doel van biologische filtermaterialen is een ideale ondergrond te vormen om zoveel mogelijk bacteriën te huisvesten die helpen bij de afbraak van afvalstoffen in het aquarium. Hierbij gaat het vooral om de zuurstof minnende bacteriën die helpen bij het afbreken van ammonium naar het niet giftige nitraat. Doordat de filtermaterialen vooral zuurstof minnende bacteriën moeten herbergen moeten het materiaal naast een groot oppervlakte voor bacteriën ook goede doorstroming eigenschappen hebben voor het water, zodat zuurstofrijk water uit het aquarium bij de bacteriën terecht kan komen. Filtermaterialen die als biologisch filtermateriaal verkocht worden hebben over het algemeen enkel een biologische werking en geen mechanische. Het is dan ook zaak om alvorens het water door het biologisch filtermateriaal geleid wordt de (grove) vuildeeltjes in het water eerst opgevangen worden door een mechanisch filtermateriaal, zodat het biologische filtermateriaal niet gaat dichtslippen door vervuiling.


Door mij gebruikte biologische filtermaterialen Dupla minikaskades Minikaskades zijn een kunststof skelet dat verkocht wordt als biologische filtermateriaal voor gesloten filtersystemen. Dupla minikaskades combineren een groot oppervlak per cascade met een goede doorstroomsnelheid van het aqua-riumwater door het materiaal. Door het gladde oppervlak van de minikaskades is dit filter-materiaal zelfreinigend waardoor het niet snel vervuilt raakt en een zo groot mogelijk effectief oppervlak behoud. Persoonlijk is dit mijn favoriete biologische filtermateriaal, doordat de mini-cascades een goede doorstroomsnelheid van het filter waarborgen en niet zo snel vervuilen. Een andere positieve eigenschap van minikaskades is dat ze op het water blijven drijven, waardoor ze gemakkelijk te verwijderen zijn uit een filter waar nog wat water in zit. Vooral in buitenfilters waarbij de verschillende filtermaterialen niet in mandjes zitten is het drijven van mini-cascades een voordeel. Dit doordat de minikaskades niet mengen met de andere filtermaterialen en gemakkelijk te verwijderen zijn. Het enige kleine nadeel van minikaskades is de aanschafprijs die op het oog vrij hoog lijkt. Echter doordat minicascades een onbegrensde levensduur zal dit materiaal op de lange duur vaak juist goedkoper uitvallen dan vele andere biologische filtermaterialen. Substraat steentjes Substraat steentjes zijn poreuze steentjes voor in het filter. Door de poreuze structuur van dit filtermateriaal bieden zij een groot oppervlak om bacteriën op te huisvesten. Voor mijn eigen aquarium heb ik in het verleden gebruik gemaakt van substraat steentjes van het merk Eheim die verkocht worden onder de naam Efisubstraat. Persoonlijk beviel dit filtermateriaal echter minder goed als biologisch filtermateriaal dan de hierboven beschreven minicascades. Het grootste nadeel van substraat steentjes vond ik dat de doorstroomsnelheid van het water behoorlijk beperkt wordt door dit materiaal. Vooral toen het materiaal al wat langere in mijn filter zat begon het zo nu en dan af te brokke-len, waardoor de steentjes wat kleiner werden en meer in elkaar gingen zitten, wat de doorstroomsnelheid van het filter nog verder beperkte. Ook waren substraat steentjes lastig uit mijn filter te verwijderen, doordat ze niet op het water drijven, waardoor ze bij het verwijderen uit mijn filter gemakkelijk vermengde met andere filtermaterialen. Om een hogere door-stoom snelheid te krijgen van mijn filter ben ik uiteindelijk dan ook overgestapt op het gebruik van minicascades in plaats van substraat steentjes. Chemische filtermaterialen Filtermaterialen die of het water verrijken met bepaalde stoffen of juist stoffen uit het water onttrekken worden gerekend onder de chemische filtermateria-


len. Globaal zijn chemische filtermaterialen dan ook op te delen in de groepen absorberende en verrijkende filtermaterialen. Verrijkende chemische filterma-terialen worden meestal gebruikt om de waterkwaliteit aan te passen aan de eisen van bepaalde vissoorten. Van dit soort materialen is filterturf het meest bekend, wat het water aanzuurt en minder hard maakt. Absorberende chemi-sche filtermaterialen worden meestal toegepast voor tijdelijke problemen met de waterkwaliteit, waardoor er bepaalde stoffen uit het water verwijdert moe-ten worden. Absorberende chemische filtermaterialen zijn onder andere ver-krijgbaar voor het verwijderen van verkleuring uit het water, het verwijderen van medicijnresten, het verwijderen van fosfaten, het verwijderen van nitraten en het verwijderen van ammonium uit het aquariumwater. Door mij gebruikte chemische filtermaterialen Actieve filterkool Dit filtermateriaal is een van de meest veelzijdige absorberende chemische filtermaterialen. Hierdoor is het ook gelijk het meest bekende en meest gebruikte chemische filtermateriaal. Actieve filterkool is o.a. in staat om chloor, eiwitten, giftige gassen, kleurstoffen, reukstoffen, medicijnresten en opgeloste afvalproducten uit het aquariumwater te verwijderen. De meest gebruikte toepassing van actieve filterkool is het verwijderen van verkleuring uit het water en het verwijderen van medicijnresten na het gebruik van medicijnen in het aquarium. Hoewel actieve filterkool door zijn veelzijdige werking bijna een wondermiddel voor het aquarium lijkt, is de praktijk wat genuanceerder. In praktijk heeft actieve filterkool een beperkt vermogen om stoffen op te nemen, waardoor ook de levensduur van dit materiaal beperkt is. Een zeer sterke verkleuring in het aquariumwater van bijvoorbeeld kienhout dat nog te veel kleurstoffen afgeeft aan het water is in praktijk vaak maar voor een deel te verminderen door het gebruik van actieve filterkool. Een nadeel van actieve filterkool is dat het geen onderscheid maakt tussen gewenste en ongewenste stoffen in het water, waardoor actieve filterkool ook stoffen aan het water kan onttrekken die juist gewenst zijn. Een voorbeeld hiervan is ijzer in het water, dat nodig is voor een goede plantengroei. Mede hierdoor is er al een jarenlange discussie of actieve filterkool slechts tijdelijk in een plantenaquarium gebruikt mag worden of ook als permanent filtermateri-aal bruikbaar is. Persoonlijk heb ik gedurende meerdere jaren actieve filterkool in het filter van mijn plantenaquarium gebruikt, zonder ooit problemen met ijzer gehad te heb-ben. Wel moet ik hierbij zeggen dat ik wel regelmatig een ijzermest gebruikte voor mijn aquarium, maar de dosering hiervan was juist een stuk lager dan aanbevolen, wat in tegenspraak zou moeten zijn met het feit dat actieve filterkool ijzer uit het aquariumwater verwijdert. Bij het gebruik van actieve fil-terkool moet men echter niet vergeten dat er een groot aantal varianten te koop zijn, met verschillende eigenschappen. Globaal kan actieve filterkool ingedeeld worden in normale actieve filterkool en hoogactieve filterkool, waar-bij er binnen deze twee groepen weer verschillen in de korrelgrote van het


materiaal mogelijk zijn. Het verschil tussen normale en hoogactieve filterkool is dat de hoogactieve filterkool een veel grotere capaciteit heeft voor het opnemen van stoffen uit het water en ook werken hoogactieve filterkolen veel sneller. Voor mijn eigen aquarium heb ik altijd gebruik gemaakt van HS actieve filterkool fijn en HS actieve filterkool grof. Deze actieve filterkool varianten hebben een minder snelle werking en minder grote opname capaciteit dan hoogactieve filterkolen, waardoor het mogelijk te verklaren is dat ik nooit problemen gehad heb met actieve filterkool in combinatie met het opgeloste ijzer in mijn aquariumwater. Mogelijk waren dit soort problemen wel voor gekomen wanneer ik hoogactieve filterkool in mijn aquarium gebruikt had. Filterturf Filterturf is een verrijkend chemisch filtermateriaal, dat o.a. De eigenschappen

heeft om aquariumwater aan te zuren en de hardheid van het water te verlagen. Filterturf wordt dan ook vooral gebruikt in aquariums waar zacht, zuur water gewenst is voor de vissen. Helaas heeft het gebruik van filterturf ook nadelen, waarvan het grootste nadeel is dat het water sterk verkleurd door het gebruik van filterturf. Vooral in plantenaquariums is dit een groot nadeel doordat er veel meer licht wordt

geabsorbeerd door verkleurd water dan door helder water, waardoor minder licht de planten kan bereiken. In dicht beplante aquariums is het gebruik van filterturf dan ook niet aan te raden, doordat dit op termijn problemen kan geven met de plantengroei in het aquarium. Persoonlijk heb ik slechts één keer filterturf gebruikt in een aquarium. Dit was in een quarantaine aquarium, waarin een aantal vissen in ondergebracht waren. Het lukt mij in dit aquarium echter niet om de pH in dit aquarium goed onder controle te houden, waardoor ik ertoe besloot om in dit aquarium filter-turf te gebruiken. Door het gebruik hiervan daalde de pH langzaamaan naar een aanvaarde waarde, wat duidelijk gewaardeerd werd door de vissen. Echter door de sterke verkleuring van het aquariumwater zou ik dit filtermateriaal nooit gebruiken in mijn normale dicht beplante aquarium. Ook is het bij het gebruik van filterturf aan te raden het proces van aanzuren en ontharden van het water met een pH en KH test te controleren, zodat de pH en KH binnen aanvaarde waardes blijven en niet te ver zullen dalen door het gebruik van filterturf.

Voor u gelezen in het maandblad van A.V. Zilver Tetra


Juffers sluipen uit maandag 24 april 2017 Tekst en foto’s: Kars Veling

Al in maart waren er flink wat waarne-mingen van de winterjuffers, Dat is logisch, want deze overwinteren als imago, als ‘volwassen’ libel. Van de andere, die als ei of larve overwinteren is de vuurjuffer er altijd in het voorjaar als eerste bij. Inmiddels zijn er ook al een aantal blauwe juffertjes. De vuurjuffer heeft als larve in het water de winter overleefd. Ze hebben even tijd en wat hogere tempraturen nodig om zich zover te ontwikkelen dat de juffer uit kan sluipen. Voordat dit plaats vindt gaan de larven tegen het wateroppervlakte liggen om zo al wat te ‘wennen’ aan het leven buiten het water. Na een aantal dagen kruipt de larve omhoog aan een oeverplant en zet zichzelf stevig vast. Dan barst het huidje open vlak achter de kop en langzaam maar zeker wurmt de juffer zich uit het larvenhuidje. Dat huidje blijft achter als de juffer is opgepompt en opgedroogd en haar ‘maiden flight’ maakt. Zolang het niet flink gaat regenen blijven die huidjes achter op de oeverplanten. De jufferlarven zijn vrij klein en slank en je moet dan ook goed de waterkant afzoeken om ze te vinden.

Vuurjuffers zijn nog vrij bruinig als ze net uit de larve zijn, maar al snel kleuren ze uit en worden de mannetjes prachtig dieprood. Ze zijn dan niet meer te verwarren met andere juffers. Dit jaar verschenen de eerste vuurjuffers al in


maart en nu komen ze op veel meer plekken tevoorschijn.

Hij komt in het hele land voor en langs allerlei water zijn ze te vinden, ook in kleine tuinvijvers. Inmiddels is het niet meer de enige, want ook een aantal blauwe juffertjes komen nu uit de larve. Lantaarntje en variabele waterjuffer zijn al regelmatig gemeld, maar ook azuurwaterjuffer en watersnuffel zijn er al. Voor de herkenning van de algemene blauwe juffertjes is een zoekkaart ontwikkeld, die hier gratis kan worden gedownload.

Augustus: glazenmakertijd donderdag 17 augustus 2017 Tekst en foto’s: Kars Veling

Wie kent ze niet? Glazenmakers, grote libellen die als helikopters op en neer vliegen en zeer wendbaar achter insecten aanjagen. Vooral nu in augustus zijn ze veel aanwezig. Ook in je eigen tuin kun je ze tegen komen en als je een vijver hebt planten ze zich er misschien zelfs voor. We kennen in Nederland twaalf soorten glazenmakers, waarvan er zes redelijk algemeen en wijd verbreid voorkomen. Twee daarvan, de blauwe glazenmaker en de paardenbijter, vliegen nu volop. Ze komen overal voor en je kunt ze ook veel in je tuin te zien krijgen, ook als je geen vijver hebt. Ze jagen namelijk op insecten en zoeken daarvoor plaatsen waar ze veel muggen, spinnetjes en vlinders te pakken kunnen krijgen. Het leuke is dat je ze ook ’s avonds, zo tegen de schemering nog kunt zien jagen. De blauwe gaat zelfs door tot het bijna (of helemaal, maar dan zien we hem niet meer) donker is. Als je ze, heerlijk vanuit je tuinstoel, in de gaten houdt kun je ze wellicht ook in rust zien gaan. Daarvoor gaan ze hangen in struiken of bomen. Als je zo’n hangende libel rustig benadert kun je hem vaak goed bekijken. Dan kun je ook bepalen welke soort het is.


http://www.vlindernet.nl/doc/juffers.pdf

De blauwe glazenmaker heeft grote dikke schoudervlekken, de paardenbijter heeft maar kleine vlekjes op de schouder. De paardenbijter is een relatief kleine glazenmaker. Het achterlijf is donker met mozaïektekening van licht gekleurde vlekken. De zijkant van het borststuk is donker, met twee gele banden, die aan de bovenkant vaak blauw getint zijn. De blauwe is een fors gebouwde glazenmaker, duidelijk wat ‘zwaarder gebouwd’ dan de paardenbijter.

Ook van de blauwe glazenmaker is het achterlijf donker met mozaïektekening van licht gekleurde vlekken. Deze libel is veel minder blauw dan de naam doet vermoeden en komt vaak veel meer

groenig-geel over. De zijkant van borststuk is grasgroen met dikke zwarte naad-strepen. De blauwe glazenmaker plant zich ook voort in kleinere wateren en een vijvertje van een meter doorsnee in een achtertuin kan al prima leefgebied vormen.

De eitjes worden afgezet in nazomer en najaar en deze overwinteren. De larven die daaruit komen leven van allerlei insectenlarven en overwinteren eenmaal. Vervolgens kruipen de larven in augustus een waterplant in, barsten open en de nieuwe blauwe glazenmaker kruit er uit.

Dit wonder kun je dus in je eigen tuin, vanuit diezelfde tuinstoel te zien krijgen als je geluk hebt. De tuin heeft veel meer te bieden dan je denkt! Zin om dat goed te gaan bijhouden?

Geef dan al je tuinwaarnemingen door via de Jaarrond Tuintelling. Glazenmakers herkennen? Download hier gratis de herkenningskaart.

Voor u gelezen op de website van de vlinder stichting.



http://www.tuintelling.nl/

https://assets.vlinderstichting.nl/docs/3fd1c752-89d9-43b6-a95e-c3e4d5b3c612.pdf

http://www.vlinderstichting.nl


EN 50110 / NEN 3140








www.delmast.nl




Danio Rerio Delft September 2017




Geboortedatum : ……………………………………………………………………………………………………………………...………….

Adres : ……………………………………………………………………………………………………………………...………….


Telefoonnummer : ……………………………………………………………………………………………………………………...………….

E-mail adres : ……………………………………………………………………………………………………………………...………….

Handtekening : ……………………………………………………………………………………………………………………...………….





D-leden Verenigingslid DRD jaar 2017, inclusief het digitale verenigingsblad € 28,00




0 A-lid

0 B-lid

0 C-lid

0 D-lid





INHOUD

Uitnodigingen:

Jaarprogramma:

DRD kalender, samengesteld door Danio Rerio leden 135

Terugblik Natuurstudieweek 2017 in Eys; Tekst en foto’s: Lotty Sonnenberg

136

Voor u gelezen: Filtermaterialen, voor u gelezen in het maandblad van A.V. Zilver Tetra 143

Voor u gelezen: Juffers sluipen uit maandag 24 april 2017 150

Voor u gelezen: Augustus: glazenmakertijd donderdag 17 augustus 2017 Tekst en foto’s: Kars Veling (website Vlinder stichting)

151

Bestuur: 154

Vereniging website








Danio Rerio Delft September 2017 153








Danio Rerio Delft 154 2017


[email protected]







Adviesgroep Leden

M. Stuster, tel. 06-24559677

[email protected]






[email protected]





[email protected]



[email protected]


BESTUUR:




Bestuurslid J. (Jos) Koster, 015-3696174, [email protected]

September




















DIERENSPECIAALZAAK


voedseldieren.

o.a.:








Danio Rerio Delft





DANIO RERIO DELFT

Oktober 2017 - nr. 8 Opgericht 1 September 1919 - aangesloten bij de N.B.A.T.




Uitnodiging 1 : dinsdag 17 Oktober 2017


Uitnodiging 2: dinsdag 7 November 2017

“Praatavond”

U wordt allen uitgenodigd digitale foto’s van Aquarium, Terrarium, of Insecta-riumdieren mee te nemen. Die worden gepresenteerd met de beamer en van de maker wordt een korte toelichting verwacht. Ook opnames met een goede telefooncamera zijn bruikbaar. U kunt ze ook mailen naar de redactie. Het publiek selecteert de mooiste, leukste, origineelste foto’s voor opname in

Op de praatavonden wordt er regelmatig gediscussieerd over de problematiek m.b.t. het vivarium. Onderwerpen van gesprek kunnen zijn: de aanstaande huiskeuring, nieuwe zeewaterlezing, Jubileumjaar en het onderhoud van het verenigingsaquarium. Voor deze praatavond hebben we het volgende discussie punt “ De gezamenlijke Districtsstand op de Vivariumbeurs”. Hoe wil de ver-eniging zich presenteren, en wie kan en wil een paar uurtjes in de stand staan. Tijdens de praatavond in oktober is er gesproken over een gezamenlijk bezoek aan Poisson dÓr, aquarium-dierenwinkel in België op een zaterdag per huur-busje. We gaan dat regelen/afspreken via een tijdelijke WhatsApp groep, meldt u aan voor de groep bij de voorzitter. We komen daar later nog even op terug.

Uitnodiging 3: zaterdag 11 November 2017

“Huiskeuring”

U wordt uitgenodigd tot deelname aan deze keuring in samenwerking met de Rijswijkse. De keurmeester is Bram Rosier, de fotografie wordt verzorgd door Loek van der Klugt. We kunnen 2 of 3 deelnemers aanbrengen.

Danio Rerio Delft 156 Oktober 2017

Jaarprogramma 2017 17 Oktober Verenigingsavond; DRD - Kalenderavond neem u mooiste digitale

foto’s mee op een USB-stick of stuur ze naar de redactie


11 November Verenigings-keuring

Geef u op voor de verenigingskeuring, u steekt er altijd iets van op.

18 19

November Vivariumbeurs Bezoekadres, Symfonielaan 5

21 November Verenigingsavond; Onderwerp nog niet bepaald



2 Januari Praatavond;




6 Maart Praatavond;


20 maart Verenigingsavond;


Jaarprogramma 2018





Dupla-produkten



Aquarium








RENO B.V.

INDUSTRIESTRAAT 42

2624 BB DELFT




Robbert Zuijdam: (Echte) libellen.

Foto’s: Robbert Zuijdam.

De kennismaking van Robbert met de libellen gebeurde nadat hij een vijver in zijn tuin had gemaakt, waar tot zijn verassing allerlei beestjes op af kwamen. Het bleken veel libellen te zijn. Deze dieren boeiden hem zozeer, dat hij er meer van wilde weten. Daarom is Robbert nu heel vaak met zijn camera aan de waterkant te vinden waar hij deze boeiende insecten fotografeert. Zo is hij al aan een hele verzameling gekomen, waarvan hij de beelden vanavond met ons deelde.

De libellen zijn te onderscheiden in ‘echte’ libellen en juffers. Een opvallend verschil tussen deze beide is dat bij libellen de vleugels in rust gespreid houden, terwijl juffers ze tegen elkaar op de rug houden. Ook de oogstand is verschillend: bij libellen tegen elkaar en bij juffers met tussenruimte. Die ogen zijn trouwens heel bijzonder, ze zijn namelijk samengesteld uit vele duizenden facetten, waardoor een libel heel goed kan zien. Libellen zitten graag op een zonnig plekje in de buurt van water, waar ze zich opwarmen. Bij een te lage temperatuur kunnen ze niet vliegen.

De voortplanting van de libellen gaat op een heel bijzondere manier. Het mannetje pakt met een tangetje aan het einde van zijn achterlijf het vrouwtje achter de ogen vast. Het vrouwtje buigt dan haar achterlijf naar het secundaire geslachtsorgaan onder het tweede segment van het achterlijf van het mannetje om het sperma op te nemen. Het mannetje heeft hier van tevoren een spermapakketje van het geslachtsorgaan

in het negende, laatste segment van zijn achterlijf naar overgebracht. De eitjes worden overigens pas bevrucht op het moment dat ze worden afgezet. Door deze houding ontstaat een hartvormige figuur. Robbert is ervan overtuigd dat dit hartje aan de wieg staat van ons hartvormige symbool voor de liefde.

Wanneer de tijd om te paren voor de libel nog niet is aangebroken vinden ze vaak verder van het water verwijderd. Pas wanneer er gepaard wordt zoeken ze het water op, omdat de eitjes in het water worden afgezet waar ze uitkomen. De larven van de libellen leven in het water en als de tijd is gekomen dat ze een libel worden, kruipt hij langs een plantenstengel omhoog tot zo’n 20


Paringshartje van de kleine roodoogjuffers

cm boven het wateroppervlak. Hier zal de rug openbarsten, waarna de libelle heel langzaam naar buiten komt. Dit gebeurt meestal in de vroege ochtend en kan uren duren. De lege larvenhuidjes blijven op de stengel achter.

Al vroeg in het jaar kunnen we de vroege glazenmaker vinden. Hij valt op door zijn groene ogen en de gele spijkervormige tekening op de rug. Een snelle vlieger is de platbuik, die een mooie tekening op de vleugels heeft bij de aanhechting van de vleugels aan het lijf. Het achterlijf van deze libel is vrij breed en plat. Bij het mannetje blauw gekleurd en bij het vrouwtje geel. Aan de randen van het achterlijf be-vindt zich een lichtgekleurde blokteke-ning. Na meerdere paringen vervaagd de blauwe kleur van het mannetje, doordat bij het vasthouden door het

vrouwtje de kleur er als het ware wordt afgekrabd.

De Glassnijder is ook een libel uit de glazenmakerfamilie. Het mannetje is blauw met zwart getekend en het vrouw-tje geel met zwart. Ze hebben een naam, waarvan niet bekend is hoe ze eraan komen. De wendbaarheid van libellen is zo supersnel, dat het heel moeilijk is om ze te volgen. De viervleklibel is zo genoemd, omdat hij naast het bij elke libel voorkomende vlekje bij de vleugeltop ook nog vlekjes heeft in het midden van de vleugelrand en vlak bij het lichaam. Bij de smaragdlibel heeft zowel het mannetje als het vrouwtje een egaal groen gekleurd borststuk en achterlijf zonder vlekken. Het borststuk is donsachtig be-haard waardoor ze ook bij lagere temperaturen kunnen vliegen. Het mannetje onderscheidt zich van het vrouwtje door een naar achteren toe knotsvormig verdikt achterlijf. Een veel voorkomende libel is de oeverlibel, die we vaak kunnen vinden zich opwarmend op de grond. Het vrouwtje heeft een vlekpatroon en is geel, terwijl het mannetje egaal blauw is. Het mannetje ziet er na het uitsluipen hetzelfde uit als een vrouwtje, maar verkleurd binnen een paar dagen naar blauw. Ook bij deze libel vervaagt de blauwe kleur bij het ouder worden.


vroege glazenmaker

glassnijder vrouw

DANIO RERIO DELFT











DANIO RERIO DELFT



De Rombouten zijn een kleine familie binnen de libelle orde. Een voorbeeld is de plasrombout met een geel en gedrongen borststuk. Hij wordt ongeveer 5½ cm lang.

Een van onze grootste libellen is de grote keizerlibel, die tot 8 cm lang kan worden. De man heeft een groen borststuk met een blauw achterlijf. Het vrouwtje is groen. Ze hebben een donkere streep op het achterlijf, die bij het mannetje smaller is.

Witsnuitlibellen, hebben, zoals de naam al aangeeft, een witte vlek op de snuit. Het is een kleine libel die maar kort vliegt. Er zijn een paar soorten. Het mannetje van de gevlekte witsnuit-libel is zwart met bruinrode vlekken en heeft een gele vlek op het achterlijf. Het vrouwtje heeft gele vlekken. Bij de noordse variant ontbreekt bij het man-netje de gele vlek op het achterlijf. Het pterostigma (vlekje op de vleugelpunt) is rood.

Van de heidelibellen is de bloedrode heidelibel degene die al vanaf eind juni te zien is en daarmee de eerste van de heidelibellen. De man is mooi rood en de vrouw wat geelachtig. De poten zijn zwart. Van de steenrode heidelibel is de man ook rood, maar deze heeft geel-zwarte poten. Bovendien heeft deze soort een zwarte snorvormige tekening boven de snuit, die naar bene-den doorloopt. De derde soort die hierop lijkt is de bruinrode

heidelibel.


grote keizerlibel bezig met de ei afzetting

mannetje witsnuitlibel

mannetje bloedrode heidelibel

Deze heeft echter geen hangsnor. De heidelibellen zijn compleet met de vierde soort: de zwarte heidelibel. Dit is niet alleen de laatst vliegende soort maar met slechts 3 cm lengte, ook de kleinste. Deze soort heeft ook haartjes op het borststuk en kan dus ook in de al wat koelere tijd vliegen. Nog een rode soort is de vuurlibel. Deze is niet alleen vuurrood, maar heeft ook een wat breder en platter achterlijf. Het vrouwtje is beige gekleurd. De beekoeverlibel is een soort die je in Nederland slechts zelden tegenkomt. Later in het seizoen zien we de groene- en de blauwe glazenmaker, die met 8 cm, tot de grotere soorten behoren. De groene is in tegenstelling tot zijn naam, blauwer dan de blauwe glazenmaker. Ze vertrouwen op hun schutkleur en zul-len niet snel wegvliegen.

De Paardenbijter is een wat kleinere glazenmaker, die we makkelijk kunnen herkennen aan de gele spijkertekening op zijn rug. Zijn naam dankt hij niet aan het feit dat hij paarden zou bijten, maar omdat mensen dachten dat hij dat deed. In werkelijkheid vangt deze libel de dazen en horzels die paarden lastigvallen. Omdat de libel vlugger op-valt in de nabijheid van paarden dan de dazen, is dit misverstand ontstaan.

Robbert besloot zijn met mooie foto’s geïllustreerde verhaal met een prachtige plaat van parende paardenbijters, gemaakt op de Floriade. Bedankt Robbert voor deze weer eens wat andere kijk op wat leeft rond het water.

Tong verloren Een goede schoonmaakbeurt of bescherming tegen ziektes en parasieten kunnen best nuttig zijn voor hun gastheer. Of de clownvis ook zo over zijn tong-etende parasiet denkt, valt te betwijfelen.

Maar dat is geen nemootje!!!! Dit visje ziet er totaal anders uit. Mijn eerste ontmoeting was enigszins verrassend. Ik heb er nooit bij stilgestaan dat het zo geliefd anemoonvisje (ampiprion percula) dat de hoofdrol speelt in de Disneyfilm “finding nemo” behoord tot 1 van de 27 soorten anemoonvisjes, die allemaal een ander uiterlijk hebben.


mannetje paardenbijter

Honderdduizenden keren zijn ze gefotografeerd en toch blijven anemoonvisjes een van de favoriete onderwerpen van onderwaterfotografen en videografen. Zo ook van mij.

Anemoonvissen behoren eigenlijk tot de familie van de rifbaarzen. En door hun snelheid zijn deze visjes heel moeilijk vast te leggen op de gevoelige plaat. Ze zitten nooit stil en verbergen zich constant tussen de netelige tentakels van de anemoon waarin zij leven. Tijdens een duikvakanties in Lembeh komen we de kleine vrolijke clowns tegen. We hebben net een mooie muckdive (een duik tussen dood koraal en andere obstakels als autobanden enz.) achter de rug. Maar ik kan het niet laten om even te blijven hangen bij enkele saddleback anemoonvisje (ampiprion oplym-nus) de zwarte uitvoering van nemo.

Ik probeer ze zo goed mogelijk op de foto te krijgen, maar uiteraard is de medewerking ver te zoeken. Dan valt mij iets op. Ik gebaar mijn buddy dat hij onmiddellijk mee moet kijken naar mijn ingezoomde foto. Op de tong van het anemoonvisje zit een parasiet. Ik heb dit nog nooit eerder gezien. Snel maak ik nog wat meer foto’s. Boven water moet iemand mij toch kunnen vertellen wat dit is. Tong-etende parasiet We komen er al snel achter dat het gaat over de tong-etende parasiet Cymo-thoa exigua gaat, die zich op jonge leeftijd via de kieuwen van de vis naar binnen dringt. Hij valt onder de groep isopoden waartoe ook de houtluis en de boorpissebed behoren. Met behulp van zijn scherpe klauwtjes hecht hij zich vast aan de tong van de vis. Wanneer hij eenmaal vast zit begint hij zich te voeden met het bloed en slijm, en laagje voor laagje peuzelt hij het tongweef-sel van zijn slachtoffer op. De parasiet wordt steeds ouder en groter. En de nog levende tong van de vis sterft langzaam af. En uiteindelijk neem de parasiet de functie van de tong over. Opmerkelijk genoeg sterft het anemoonvisje niet aangezien de Cymothoa de enige parasiet ter wereld is die daadwerkelijk het orgaan van een ander wezen vervangt. De soortnaam Exigua stamt af van het Latijnse naam exigo, wat “verdrijven of verstoten” betekend. De naam van dit kreeftachtige diertje is dus bijzonder treffend gekozen. Parasieten hebben meestal een gunstige functie voor dieren. Soms bescher-men ze de dieren tegen ziektes door ze schoon te houden en de lastige para-sieten te verwijderen. Dit verloopt niet altijd zonder schade. Maar deze is meestal niet zo groot dat dit aan de relatie ten onder gaat. Toch zijn er gevallen bekend waarbij de tong-etende parasiet zo in formaat is


gegroeid dat de toegang van de slokdarm wordt afgesloten en het ongelukkige visje dan toch uiteindelijk sterft.

Er werd aangenomen dat deze parasiet enkel voorkwam voor de kust van Californië. Maar in 2005 werd er al een rode geïnfecteerde snapper gevonden in het Verenigd Koninkrijk. Ondertussen is bekend dat de parasiet kan worden aangetroffen in zeven soor-ten van de orde Perciformes (baarsachtigen) drie soorten snappers, de Grom-baars (Haemullidae) drie ombervissen (Sciaenidae) en één soort Atherinifor-mes, de Koornaarvis.

Over de verspreiding van deze parasiet is nog heel weinig bekend. Maar onder-tussen heeft nu ook het critterparadijs bij uitstek, Lembeh er last van.

Maar mijn obsessie groeit en een paar dagen na deze ontdekking vind ik dan uiteindelijk waar ik naar op zoek was. Een echte ‘Nemo’. Geïnfecteerd met de ‘Celmothoa exigua’ De foto van dit drieband anemoonvisje waarbij het mondje wagenwijd open staat krijgt van mij de naam Mondjevol. Het is ondertussen al heel lang geleden dat een foto van een anemoonvisje nog eens in de prijzen zou vallen bij een onderwater fotografiewedstrijd.

Maar mijn foto werd nu al bekroond in de Scuba Diving Magazine fotowed-strijd in de Verenigde Staten, de internationale SEA NCUPS foto.

Voor u gelezen Hugo Aqua Nieuws


Mondjevol


Van alles wat uit de serie “Belevenissen van een aquarioot” door: Willem van Wezel Paluzee

Het heeft even geduurd voor ik de belevenissen van deze aquarioot aan het papier durfde toe te vertrouwen. Niet dat ik bang was dat geen aquariaan het zou willen lezen, maar omdat ik het idee had dat er eigenlijk al genoeg geschreven is over onze aquarium hobby. Boeken over planten en vissen van gerenommeerde schrijvers over het aquariumhouden in het algemeen hebben voor mij nog steeds een belangrijke meerwaarde in mijn hobby gebeuren. Toen ik startte met mijn eigen verhaal begreep ik dat ik uit een ander vaatje moest tappen, wilde ik het voor de lezer nog een beetje interessant maken. Waar gaat dit over? Zal je je misschien afvragen, wat probeert Willem nou weer op papier te zetten. Nou gewoon, het verhaal gaat over van alles wat en over de aquariaan die het zojuist aangedurfd heeft om dit artikel te lezen en nu natuurlijk erg nieuwsgierig is geworden naar het vervolg. Oké, we gaan verder, neem er even de tijd voor pak anders eerst even een drankje. In dit artikel zal je dus jezelf gaan herkennen als je leest hoe de meeste aquarianen hun hobby beleven, het gaat dus over de goede tijden en slechte tijden en wat er fout ging of juist goed. Dit artikel wordt geen technisch verhaal maar een beetje aqua hoe... op papier. Aquarianen onder elkaar zal ik maar zeggen, praatje voor en over de bak gezellig toch. Voor liefhebbers die mij nog niet kennen, even googelen op mijn naam. Eerst gaan we het hebben over de mooie momenten van je aquarium wanneer je klaar bent met een nieuwe inrichting of trots bent over je nieuwe aankoop van vissen. Ik heb het dan over een visueel orgasme krijgen als je naar je aquarium kijkt, goh wat istie mooi. Biologisch klopt alles maar hoe heb je dat voor elkaar gekregen wat heb je gedaan? Heb je de waterwaardes gewijzigd je lichtbron veranderd door andere tl-buizen. Heb je wel notities gemaakt over datgene wat je gedaan hebt om hem zo te krijgen. Natuurlijk je hebt toch een logboek! Of niet. Ik heb er ooit dit over geschreven. Aquariumlogboek nuttig? Tja, hoe kan ik jullie nu het best het nut van een aquarium logboek uitleggen. Het bijhouden van een dergelijk logboek is bij mij eigenlijk noodge-dwongen ontstaan. Sinds ik als 63-jarige een beetje bij de bejaarde jongeren behoor, ga je toch dingen vergeten. Daar lig ik natuurlijk niet wakker van, maar soms kan het eigenlijk weleens lastig zijn. In de beleving van de aquariumhob-by kan je fouten makken dat is bekend, dat geeft ook niks als je maar van die fouten maar leert. Nou ben ik zo’n eigenwijs typje dat constant fouten maakt in de aquariumhobby en erg hardleers is. (Zit vast in de aard van beestje)


Tja, en dan kom je je zelf regelmatig tegen, of te wel, het aquarium keert zich tegen je. Zo kan het gebeuren dat je opeens een klein spoortje alg ontdekt in je bakkie, maar ach wat maakt het uit mooie alg is niet lelijk toch, dat zal wel weer verdwijnen denk je dan maar nee hoor! Mooi niet dus. Na twee weken zijn de rapen echt gaar het totale plantenbestand van een kleine 20 soorten veranderd in maar een soort, alg genaamd. Ander voorbeeld: Enkele van je schooltje favoriete vissen beginnen opeens zonder reden een voor een het lootje te leggen. Wat is er nou toch misgegaan? Wat doe ik verkeerd? Vraag je je zelf dan verbijsterd af. Kijk en dat weet je dan zo gauw niet, want drie weken geleden was alles nog normaal, want toen heb je nog…… Tja, wat had je toen ook al weer gedaan aan je bak. Mogelijk dat die handelingen die je toen verricht hebt de oorzaak zijn van de huidige problemen in je bak. Dus keren we even terug naar het onderwerp of een logboek nuttig zou zijn. Ja dus! Sinds ik het aquariumhouden op een wat hoger niveau ben gaan beleven, wil ik in deze hobby niet meer verast worden. Geen afwachtende houding zo van “doettie ut of doettie ut niet” Nee zelf sturen! De boel niet op zijn beloop laten. Zelf sturen? Ja, zelf sturen, het hele biologische gebeuren zelf in de hand houden door regelmatig het water te controleren op hun biologische waarden. Waterwaardes die ervoor zorgen dat je plantjes zich lekker voelen evenals je vissen of andere dieren in je aquarium. Meten is weten maar wat meten we? Hoe en wanneer? (Ik meet bijna elke week). Waterwaardes zijn er zat om te meten, de PH, GH, KH, FE, NO3, NO2, PO4, CO2 enz. Meetsetjes om al die waterwaardes te controleren zijn te koop en betaalbaar dus…Maar! Wat je meet, noteer dat, zet het op papier of in je pc, maakt dat logboek aan. Je moet water verversen omdat je nitraat te hoog is (je NO3 test gaf dat aan) Er is een fantastisch computerprogrammaatje op het Internet http://www.xs4all.nl/~buddendo/aquarium/redfield.htm deze kan je vertellen hoeveel. Noteer dat weer in je logboek. Je fosfaat is te laag vul dat aan met … verzin het maar. Je PH loopt op want je CO2 is op, Noteer wanneer je opnieuw CO2 aansluit, gebruik je plantenvoeding? Schrijf op wat je gebruikt hoeveel en wanneer, heel belangrijk. Nieuwe vissen gekocht? Noteren, welke soort (naam) en waar je ze hebt gekocht. Ik zit dagelijks wel aan mijn bak te klooien dus houd ik er geen dagboek op na. Toch zal ik wel alle belangrijkste handelin-gen en veranderingen in mijn logboek vermelden. Hoeveel water ik heb ververst, hoeveel osmose water ik heb gebruikt, wanneer ik mijn filter heb schoongemaakt (welk filtermateriaal) Ook de wijzigingen in de branduren van de verlichting worden genoteerd.


Ik heb een Excel tabelletje gemaakt waar ik alle gegevens op datum in noteer met de nodige extra opmerkingen erbij, erg handig geloof me. Het voordeel van zo’n logboek is, dat als het mis gaat je terug kan kijken wat je de afgelopen tijd gewijzigd hebt in het besturen van je aquarium. Dit helpt je dan weer om een goed beeld te krijgen wat er aan de hand is. Om daarna de juiste hande-lingen te verrichten om het biologische gebeuren weer onder controle te krijgen. Leuk zo’n artikel? Ikzelf vond het wel wat maar mogelijk heb jij er niets aan en weet je donders goed hoe je met je aquarium om moet gaan. Maar pas op! Niet achteroverleunen en van de bak genieten. Blijf alert het kan zomaar misgaan in dat onderwaterwereldje. Wat leren we hiervan? Op het moment dat alles top gaat, ga je meten en leg je vast wat voor jouw belangrijk is. Nu gaan we het hebben over een aquaria vloekwoord die men vaak hoort vallen tijdens onze hobbybeleving. Dat vloekwoord is ALG! Geloof me het is het meest actuele onderwerp waar men het over heeft op verenigingsavonden van de plaatselijke aquariumverenigingen. Zelf Cichliden liefhebbers met een Malawi bak die juist alg willen hebben het erover. Voor degenen die van hun alg verlost willen worden, heb ik de volgende mededeling, er bestaat geen algen bestrijdingsmiddel die de alg om zeep helpt en de planten met rust laat. Welk middel je ook gebruikt het heeft altijd een negatieve invloed op de plan-ten om maar niet te spreken over de broodnodige nitrificerende bacteriën die je mogelijk ook om zeep helpt. Juist deze bacteriën maken en breken het aquarium, dus niet alleen je licht en de waterwaardes. Natuurlijk zijn er wat middelen waar je wat mee kan, maar die vragen wel extra aandacht over de nawerking, dus op tijd water verversen is een noodzaak. Want alg ontstaat niet zomaar, daar moet je wel wat voor doen, dat krijg je door te rijk met je voedingssupplementen om te springen. Te veel of ver-keerd voeren, het plotseling wijzigen van de verlichting of visbestand, een van de grootste boosdoeners is vervuiling. Ook het verplaatsen van het aquari-um kan gevolgen hebben door een verkeerde lichtinval. Met vervuiling bedoel ik eigenlijk verwaarlozing dus geen of weinig water verversen. Geen regelmatige controle op de waterwaardes of mechanische filtering. Verwaarlozing van het aquarium gebeurd meestal in de zomer dan hebben andere zaken hun prioriteiten zoals vakantiebezigheden, heerlijk op een terrasje met een biertje of een goed glas wijn of lekker zonnen in de tuin of aan het strand.

Wanneer het kouder wordt gaat men zich weer binnenshuis vermaken en ontdekken ze dat ze de gelukkige bezitter zijn van een aquarium dat staat te


schreeuwen om een onderhoudsbeurt. De echte aquarioot weet dit en pakt de draad weer snel op en doet er alles aan om zijn bakkie weer op de rails te krijgen. Binnen enkele weken is het dan weer een pronkstuk in huiskamer. Echter de pas gestarte aquariaan krabt zich achter de oren en vraagt zich af “goh is dit wel een hobby voor mij” want die bak ziet er niet uit hoe moet dit ooit weer goed komen. Gelukkig zijn er volhouders en worden er nieuwe planten gekocht als de alg niet snel verdwijnt. Mijn geduld is het afgelopen jaar danig op de proef gesteld als ik het over mijn plantenpakhuis heb.

Na 2 keer een behoorlijke lekkage te hebben gehad van mijn 500 liter bakkie was bij mijn vrouwtje de maat vol. Ik mocht hem niet meer repareren en was genoodzaakt een nieuwe bak te bestellen. Toen deze geleverd werd, schrok ik, de bak woog als lood de glasdikte was dikker dan besteld. Het ergste was dat er stabilisatoren van 10 mm dik en 10 cm breed in de bovenranden waren gelijmd plus 2 stuks in de breedte. Deze bak zou mij op zeker overleven dacht ik nog. Nadat de bak weer was ingericht ging mijn bezorgdheid uit naar mijn verlich-ting want wat bleek! De voorste en achterste tl-buis hingen opeens keurig boven de 10 cm brede stabilisatoren. Deze voor mij belangrijke buizen deden voor de planten dus niks nada noppes. Dit resulteerde als snel door een arm-tierige plantengroei waar ik niet vrolijk van werd. Ook vreemde algen veraste mij met hun aanwezigheid, deze hadden het zo naar hun zin dat ze besloten een tijdje te blijven ondanks mijn inspanningen om ze op te laten zouten. Aan-passing van de kap met extra verlichting was dus noodzakelijk. Pas in november 2011 kwam er een lichte verbetering in het biologisch evenwicht. Ik durfde weer voorzichtig wat mensen uit te nodigen voor een praatje rond de bak. Nu dec 2011 staat de bak weer op zijn oude niveau en is deze aquarioot weer een beetje blij. Ook het aquarium van mijn grootste concurrent en zoon Fred staat weer helemaal top. Over het opstarten van een aquarium heb ik ooit voor de beginner het volgende geschreven. Een van de belangrijkste zaken om van het aquarium hobby een succes te maken is om het aquarium op een verantwoordelijke en diervriendelijke manier op te starten. Ja, ik weet het, hier is al zo veel over geschreven dat het zeker voor de leek een zoekplaatje is geworden wat nu de beste manier is. Bestaat deze eigenlijk wel? Ik wil alvast verklappen dat de allerbeste manier niet bestaat, dit zal in dit verhaal duidelijk worden. Toch durf ik enkele gebruiksaanwijzingen voor het opstarten van een aquarium hier neer te zetten. We hebben kleine en grote aquariums daardoor ontkom je er niet aan deze anders te behandelen. Maar is dit eigenlijk wel zo, gaat het met zo’n klein bakje beter en sneller dan met een grote. De ervaring leert ons dat dit niet zo


is, een aquarium met een kleine inhoud is sneller uit balans. Men heeft soms te maken met een te kleine filter die snel verzadigd is en ook kunnen er mogelijk te veel vissen in zitten. Door de aanwezigheid van te veel bewoners zal de organische belasting in het aquarium snel toenemen, het gevolg hiervan is dat er allerlei calamiteiten kunnen ontstaan zoals alg vorming of een stilstand in de groei van de planten en mogelijk ziektes. Moet je dan maar kiezen voor die grotere bak? Nee, natuurlijk niet, ook een klein aquarium kan een sieraad zijn in de huiskamer mits hij op een verant-woordelijke wijze wordt onderhouden. Dus een goed filter, 1 of 2 tl-buisjes, geen voedingsbodem en een schooltje kleine visjes. Ook het houden van dwerggarnalen is helemaal in vandaag de dag, deze heb je in diverse kleurvariëteiten bezoek eens een garnalenforum je zult versteld staan. Een aantal zaken zijn belangrijk voor een opstartend aquarium ongeacht de grootte van de bak. Dat zijn de bodem, de verlichting, het water en de filtering. 1: De bodem, wel of geen voedingsbodem met daar overheen fijn grind. 2: De verlichting, welke tl-buizen en hoeveel, aangepast aan de afmetingen van de bak. 3: Het water, leidingwater of zelf samengesteld aquariumwater. 4: De filterinstallatie, binnen filter of buitenfilter Over de samenstelling van de bodem heb ik altijd discussies met medeliefheb-bers. De een wil een voedingsbodem de ander weer niet er is genoeg te koop dat wel maar. Een voedingsbodem? Die heb ik niet, nooit gehad ook trouwens. Ik wissel te vaak van inrichting om een voedingsbodem te kunnen hebben. Wel wordt er hier en daar wat klei toegevoegd en als een bolletje bij de planten gestoken. Dan moet ik oppassen dat ik daar ter plekke niet te veel planten verplaatst anders wordt het toch nog een stoffige bende. Maar als je een voedingsbodem wilt met daar overheen grind, Oké ik vind het prima. De verlichting vind ik wel belangrijk maar ik maak er persoonlijk niet zo’n punt van. Wel is het belangrijk dat men de juiste verlichting gebruikt en het liefst veel. Veel licht is nodig bij een Hollandse plantenbak andere soorten aquaria kunnen minder. Veel gebruikte kleurnummers van tl-buizen zijn Philips 840, 830, 865, 965 en de 89.

Ook in de dieren of aquarium speciaalzaken zijn diverse aquariumbuizen te koop. Het water is een ander verhaal, daar moet je een beetje geluk bij heb-ben. Als je in een plaats woont waar het water niet al te hard is (GH) heb je in-derdaad geluk. Aquarium planten houden nu eenmaal van wat zachter water anders groeien ze slecht. In andere gevallen zal je het water moeten aanpassen en mengen met osmose water.


Osmosewater kan je kopen of zelf maken door middel van een osmose appa-raat. Ook een waterverbeteraar kan een oplossing geven.

Over filtering het volgende. Let op met het gebruik van binnen filters, groot of klein verschoon deze regel-matig. Bedenk dat alle ongerechtigheden altijd via het filter in de bak aanwezig blijven. De filtering met een buitenfilter heeft mijn voorkeur, voordeel van deze wijze van filtering is, een stabieler biologisch evenwicht in het filter, gaat langer mee, onderhoudsvriendelijk want je vervangt alleen de filterwatten wanneer dat verzadigd is zonder je biomassa te verstoren. En wordt het na verloop van maanden toch een baggerzooi dan de boel lekker uitspoelen en draaien maar weer. (Lees ook mijn artikel filtering van aquaria op mijn website).

Als de bak eenmaal gevuld en ingericht is moeten we niet gelijk alle tl-buizen aanzetten. Heb je maar 1 tl dan nog niet de hele dag laten branden maar in het begin een paar uurtjes. De planten moeten eerst goed wortelen, dat doen ze als ze te weinig licht krijgen. Later kan je de belichting wat op gaan voeren zeker als je meerdere tl-buizen hebt. Na ongeveer 14 dagen kan je er voorzich-tig wat vissen in loslaten (niet eerder) Bedenk dat grote vissen het aquarium kleiner maken en kleine vissen……juist.

Zo, dat was weer wat leesvoer over het opstarten van een aquarium ik hoop dat je er wat aan had. Even kijken, waar hebben we het nog niet over gehad oh ja! Over de vissen en de aankoop daarvan. Oké hier komt-tie. Verantwoord vissen kopen. Zo, het aquarium staat, het heeft even geduurd zo’n flinke bak maar je bent dik tevreden. Alles klopt, de verlich-ting is in orde de filter draait prima en de bak is mooi ingericht met tropische planten dus nu mogen er wel wat vissen in. Het aquarium staat nu ruim 14 dagen te draaien dus het moet kunnen toch.

Tja, en daar sta je dan in een prachtige speciaalzaak met een geweldige aqua-riumafdeling. De keuze van de toekomstige bewoners heb je natuurlijk al ruim van tevoren gemaakt. Maar was het wel een goede en wat nog belangrijker is een verstandige keus.


http://www.willemvanwezel-aquariumadviseur.nl/

Hebben wij ons huiswerk wel goed gedaan hebben we opgezocht wat wel en wat niet bij elkaar kan. Tropische vissen geschikt voor een aquarium heb je in diverse soorten en kleuren.

Het zijn juist die mooie kleuren die ons verleiden tot het kopen van zo’n prachtbeest. Maar de vreugde wordt behoorlijk getemperd als je nieuwe aanwinst het aantal prachtige visjes wat je er toen bij kocht, gehalveerd heeft. Wat ging er nu mis? Tja, ik denk dat huiswerk. In een goede Local Fish Shop (lokale viswinkel) staat er meestal deskundig personeel waar je advies van mag verwachten maar bedenk dat deze man of vrouw graag en veel wil verkopen. Als ik hier gaat beschrijven welke vissen er wel bij elkaar kunnen, krijg ik ruzie met de redactie want dat zijn er zo veel, het wordt toch al een veel te lang verhaal, maar ik ga wel wat tips geven hoe je het beste je keus kan maken.

Bedenk één ding, grote vissen maken een aquarium klein en kleine vissen maken een aquarium groot, (volgens mij schreef ik dat al eerder) ik zal jullie vertellen wat mijn voorkeur is. Ikzelf ben een liefhebber van wat kleinere soorten met een aantal grotere blikvangers. Ik kies voor een schooltje opper-vlaktevissen die daar permanent altijd aanwezig zijn.

Ik mijn geval zijn dan halfsnavelbek snoekjes maar het zouden ook Epiplatys dageti kunnen zijn. Daaronder zwemt een school kegelvlek barbeeltjes van wel 30 stuks (bak is 1.80 m hoor) Weer daaronder zwemmen er een stuk of 20 prachtige roodkopzalmen en op de bodem scharrelen er wat Corydoras panda rond een aanrader voor elk gezelschap aquarium. Hé wat valt hier nu op? Kijk! Die vissen hebben hun eigen zwemgebied die zullen niet zo snel botsen met elkaar, die zwem-men alleen door elkaar heen als er gegeten moet worden. Op deze wijze breng je ook rust in de bak en wordt het geen levende postzegelverzameling. Want dat zie je vaak bij liefhebbers mensen die vissen verzamelen want in een vissenbak hoort toch zeker vis. Dan hoor je in de winkel “Doet u er daar maar 2 van en Oh die zijn ook leuk! ook 2 graag en kijk daar toch eens! Dat zijn mooie!”

Ja deze uitspraken heb ik vaak gehoord toen ik heel lang geleden ook in zo’n LFS werkte. Als je dan voorzichtig probeerde uit te leggen dat het beter was een schooltje van die vissoort te nemen, keek men me aan alsof ik gek was geworden. Natuurlijk smaken verschillen want waar kies je voor, kies je voor een speciaal aquarium met vissen in hun natuurlijke omgeving of voor een gezelschap aquarium met planten. Er zijn prachtige keienbakken met de meest bontgekleurde Cichliden die soms andere soortgenoten naar het leven staan omdat hun territorium wordt betreden (bezwemt?)

Als je wil weten in welke waterlagen jouw vissende vissen straks zwemmen is


het verstandig om dit al in de LFS te ontdekken, kijk waar de vissen zich bevin-den als je keus op een mooi schooltje is gevallen en overleg met de verkoper of je een verstandige keus hebt gemaakt. Er zijn aardig wat soorten algeneters, dat is fantastisch maar o wee als de alg op is dan zijn je plantjes een lekker sappig alternatief of je moet ze aangepast voer gaan geven.

Onze aangekochte vissen hebben allen een gebruiksaanwijzing, waar moeten we op letten. Wat is het gedrag? wat voor voedsel eten ze? welke temperatuur welke waterwaardes? Om hierachter te komen zou ik deze site eens bezoeken: http://aquavisie.retry.org/Database/database.html Daar vind je bijna alles en wordt je vissenkeus een stuk eenvoudiger.

Het is onnodig te schrijven dat grote vissen in een kleine bak natuurlijk niet kan. Maanvissen bijvoorbeeld worden erg groot er horen in een aquarium thuis met een minimale hoogte van 55 cm, in lagere bakken kunnen ze niet goed uitgroeien. Een formule wat een verantwoord aantal vissen mag zijn is ongeveer 3 gram per liter, als we ervan uit gaan dat een volwassen kardinaal tetra 3 gram weegt. Dus nu al je aangekochte vissen eerst wegen hoor! Ha ha-ha.

Groetjes van Willem


http://aquavisie.retry.org/Database/database.html

Waar is de vierde danio gebleven? Foto: seriouslyfish.com.

Danio’s, wie kent ze niet? Daarbij wordt dan vaak gedacht aan de visjes die vroeger en kennelijk ook tegenwoordig weer, gerekend werden tot het geslacht Brachydanio.

Daarbij is het zebravisje, Brachydanio rerio, het bekendst.

En de luipaarddanio, Brachydanio fran-kei en de gouddanio, Brachydanio al-bolineatus, zijn ook oude bekenden. En dan was er nog een visje dat onder de naam ‘vierde Danio’ bekend stond.

Dat was Brachydanio nigrofasciata. En dat visje heb ik al tijden niet meer gezien. Waar is het gebleven? Wie weet ze te zitten?

De natuurlijke leefomgeving van de vierde Danio bevindt zich in de rivieren en meren van Myanmar. De visjes worden 3 tot 4 centimeter groot en blijven daarmee wat kleiner dan de andere bekende soorten.

De visjes kun je het beste in een school houden in een goed beplant aquarium met daarin water met een temperatuur van 20-26oC. Een donkere bodem en een beetje stroming worden zeer op prijs gesteld. Het zijn allesetertjes en je zou ze eventueel kunnen combineren met ander klein grut, maar niet met grotere en drukkere vissen.

Kweken met deze Visjes is - zoals met alle Danio’s - niet overdreven moeilijk, maar deze soort blijkt niet al te productief te zijn.

Legsels van 30 tot 40 eieren zijn al heel wat. Aan de andere kant zou een klei-nere hoeveelheid jongbroed gemakkelijker op te kweken moeten zijn.

Gelezen in de maandbladen van Antoni van Leeuwenhoek, Assen, Ciliata Nieuws en Natuurvrienden Zwolle.


Vivarium-beurs 2017 OPROEP In liefhebbersland is de Vivariumbeurs in Nieuwegein onderhand een bekend fenomeen. Jaarlijks weet de organisator Marco Aukes een team enthousiaste-lingen op de been te krijgen die daar een professionele beurs neerzetten. Detailhandel, Producenten, verenigingen en individuele liefhebbers kunnen daar in een stand terecht. Dat is een toch wel unieke mix. www.vivariumbeurs.nl

Het aanbod is altijd heel divers met veel innovaties: Zeewater, Zoetwater, Terrarium en Insectarium, Voedseldieren, Plantenvoeding, Waterbehandeling, Waterplanten, Techniek en Decoratiematerialen.

Zonder probleem kun je daar een dag met Kijken, Kijken, Kijken en Niet Kopen doorbrengen. Als je lezingen of demonstraties wilt bijwonen en ook nog eens de presentatie van de Landelijke Huiskeuring van de N.B.A.T. in zijn geheel wilt volgen kan het zo maar zijn dat je aan 2 dagen nauwelijks genoeg hebt.

Dit jaar zijn we als verenigingen in het District Zuid-Holland Noord meegegaan in het voorstel van Paluzee Zoetermeer om gezamenlijk een presentatie neer te zetten. Dat vindt plaats op de Begane Grond in een cabine van 5x10 m². Wat we daar gaan neerzetten is in onderling overleg in Districtsvergadering bepaald. Danio Rerio heeft op zich genomen met een microscopen opstelling en Insectarium te komen. Uiteraard kan ons eigen promotiemateriaal mee. Er wordt gewerkt aan een uniforme uitstraling in de stand: banner en Polo’s met DZHN-opdruk.

Omdat niet elke beursganger vertrouwd is met het verenigingsleven wordt de DZHN-website op dit moment actueler inhoud gegeven. www.dzhn.nl De boodschap moet zijn: dat georganiseerd de liefhebberij bedrijven een bete-re basis is, dan in je eentje met een vivarium en een internetverbinding. Beter in de zin van: beter voor het welzijn van het dier en de houder.

Voor degenen die de DRD-stand gaan bemensen is de beursentree gratis. Het is gezelliger dat niet de gehele dag te doen, maar met elkaar te wisselen. We zoeken nog mensen (die makkelijk een beursbezoeker aanspreken), vervoer kan waarschijnlijk wel geregeld worden. Meldt u aan bij de voorzitter.


http://www.vivariumbeurs.nl/

http://www.dzhn.nl/


EN 50110 / NEN 3140








www.delmast.nl




Danio Rerio Delft Oktober 2017




Geboortedatum : ……………………………………………………………………………………………………………………...………….

Adres : ……………………………………………………………………………………………………………………...………….


Telefoonnummer : ……………………………………………………………………………………………………………………...………….

E-mail adres : ……………………………………………………………………………………………………………………...………….

Handtekening : ……………………………………………………………………………………………………………………...………….









0 A-lid

0 B-lid

0 C-lid

0 D-lid





INHOUD

Uitnodigingen: 155

Jaarprogramma: 156

Terugblik Robbert Zuijdam: (Echte) libellen, door Lotty Sonnenberg 157

Voor u gelezen: Tong verloren, uit het maandblad Hugo Aqua Nieuws 160

Voor u gelezen: Van alles wat uit de serie “Belevenissen van een aquarioot” door: Willem van Wezel Paluzee

163

Voor u gelezen: Waar is de vierde danio gebleven? gelezen in de maandbla-den van Antoni van Leeuwenhoek, Assen, Ciliata Nieuws en Natuurvrienden Zwolle.

172

Oproep: Vivarium-beurs 2017, door Pim Wilhelm 173

Bestuur: 176

Vereniging website








Danio Rerio Delft Oktober 2017 175










[email protected]







Adviesgroep Leden

M. Stuster, tel. 06-24559677

[email protected]






[email protected]





[email protected]



[email protected]


BESTUUR:





September




















DIERENSPECIAALZAAK


voedseldieren.

o.a.:








Danio Rerio Delft





DANIO RERIO DELFT

November 2017 - nr. 9 Opgericht 1 Mei 1919 - aangesloten bij de N.B.A.T.




Uitnodiging 1 : dinsdag 21 November 2017


Internet en YouTube

Uitnodiging 2: dinsdag 5 december 2017

“Praatavond”

Op het internet is van alles te vinden over onze hobby. Door sommige critici wordt beweerd, dat dit het grootste gevaar voor de verenigingen is. De kennis en informatie is vaak van onbekende herkomst en status. Andere beweren juist dat het grote gevaar van internet is dat er zomaar van alles beweerd kan worden. En dat je juist het kritisch commentaar nodig hebt. Daarom: De zin en onzin op Internet becommentarieerd door uzelf, en uw bekende vertrouwde verenigingsexperts.

Huiswerk! Zoek zelf een of meer zaken op, waarvan u denkt: kan dat? mag dat? is dat waar? In de Aventurijn hebben we internet en we kunnen uw probleem dus presenteren via de beamer.

Deze laten we vanwege de komst van Sinterklaas vervallen.

Uitnodiging 3: zaterdag 19 december 2017


We presenteren de huiskeuring 2017 bij Danio Rerio en “de Rijswijkse” en leve-ren daar zelf het nodige commentaar bij. Bovendien zijn we benieuwd hoe de DRD-kalender 2018 er uit ziet.


“Praatavond”

De perfecte gelegenheid voor een Nieuwjaarsborrel met bollen, presentatie van goede voornemens, etc.

Danio Rerio Delft 177 November 2017

21 November Verenigingsavond; Internet en YouTube

5 December Praatavond; Deze laten we vanwege de komst van Sinterklaas vervallen.

19 December Verenigingsavond; We presenteren de huiskeuring 2017

2 Januari Praatavond; Nieuwjaarsborrel




6 Maart Praatavond;



3 April Praatavond;


1 Mei Praatavond;


5 Juni Praatavond;



Jaarprogramma 2018





Dupla-produkten



Aquarium








RENO B.V.

INDUSTRIESTRAAT 42

2624 BB DELFT



RIO NEGRO DE ZWARTWATER RIVIER VAN DE AMAZONE... Met een lengte van ruim 2000 km is het de langste zwartwaterrivier en niet alleen van Zuid Amerika, van de hele wereld. Hij ontspringt ergens in Colombia en het grootste deel van de rivier loopt door Noord Brazilië.

Deze prachtige regenwoudbiotoop bied een keur aan prachtige en kleurrijke vissen, de we in veel aquariums terug kunnen vinden. De “Rio Negro” wat ook “zwarte rivier” betekend heeft zijn naam dus te danken aan de kleur van het water. Ondanks zijn donkere kleur is het water er wel erg helder. De fraaie thee kleur wordt veroorzaakt door deels vergane planten en bloemen, die veroorzaken humus- en Fulvozuren. Maar niet alleen de kleuring van het water is erg bijzonder ook de water "Parameters" (innerlijke waardes) verschillen van vele andere wateren in de Amazone. Opvallend en tekenend voor het gebied is de erg lage Ph waarde van ongeveer Ph 4,5, de hardheid van het water daar is nauwelijks meetbaar. Dit alles gaat samen met een extreem lage elektrische geleidbaarheid (microsiemens)dat met minder dan 10 µS/cm onder dat van puur Osmosewa-ter ligt. Door deze extreem lage geleidbaarheid ontbreken bijna alle opgeloste voedingstoffen voor planten en zal je in dit deel weinig tot geen planten tegen-komen. Wel leven er in de Rio Negro heel veel zeer mooie en voor aquaria geschikte vissen zoals kleinere vissen van o.a. de karperzalmen als de rode neon, of pantsermeervallen, harnasmeervallen en verschillende mooie soorten


Satelliet foto van de Rio Negro

dwergcichlides. Maar ook de grotere vissen zijn vertegenwoordigt door o.a. uiteraard de Discusvis of de Altum-Scalaren (maanvissen). Niet te vergeten de grote soorten harnasmeervallen en zelfs zoetwater roggen. Maar waarmee voeden deze vissen zich als er weinig tot geen planten in het water groeien? Dit is simpel; wanneer het voedsel niet in het water groeit komt het van buiten (nee Ruto levert daar niet) de bomen van het regenwoud zorgen voor voedsel in deze keten. De bomen laten met regelmaat delen vallen zoals bloesems en zaden dit komt in het water terecht, tevens zijn er onder de oever een overvloed aan insecten, dus de bij de oever wonende vissen krijgen daardoor voldoende voedsel en dagelijkse aanvoer ervan.

De oever bied buiten voedsel nog meer aan de vissen, de bekende wortels en takken die in het water steken of liggen bieden vele schuilmogelijkheden , hier-door heeft de vijand minder kans en kunnen de kraamkamers beter in stand blijven. De schuilplaatsen die door de kleinere soorten worden gebruikt zijn niet per definitie ongeschikt voor de Discus en Maanvis, daar door is het een samenloop van soorten.

Nu is het moeilijk om thuis in je aquarium biotoop correcte en stabiele para-meters te hebben, in de natuur verloopt dat proces door de grote hoeveelheid water die door de Rio Negro stroomt, dat gaat ons thuis niet lukken. Maar ge-lukkig is gebleken dat een Ph van rond de Ph6 en een Gh van 5° en Kh van 3°


DANIO RERIO DELFT











DANIO RERIO DELFT



goed mogelijk is en de vissen uit dit gebied er ook goed in te houden zijn. Alleen als je dan wil gaan kweken.

De thee kleur kun je krijgen door Turf in je aquarium te hangen of in je filter mee te laten draaien, zelf heb ik ook lange tijd door een "turfcillinder" gevuld tijdens de waterwissels. Ik weet dat er ook middeltjes te koop zijn (o.a. Bij A.Z. siervishandel te Maassluis) waar je het water me kan behandelen er zitten dan verschillende looistoffen in dat middel die tevens bacterieremmend werken.

"DE RIO NEGRO BIED IN EEN AQUARIUM EEN PRACHTIG GEZICHT VAN GEKLEURD WATER EN FELGEKLEURDE VISSEN"

Het Rio Negro systeem is één der weinige ter wereld waar bifurcatie plaats vindt en dan in Amazone begrippen natuurlijk wel op de juiste wijze, het is de grootste bifurcatie ter wereld. Wat is bifurcatie, wel als een rivier zich in twee stromen splitst en beide stromen gaan apart deel uitmaken van twee verschillende stroomgebieden. Een van de stromen van de Rio Negro staat bekend onder de naam Rio Ca-siquiare en stroomt in westelijke richting. De Casiquiare stroomt vervolgens over in de Orinoco rivier in Venezuela. De Casiquiare verklaart ook dat o.a. de Altum maanvis in zowel het stroom-gebied van de Amazone als in dat van de Orinoco gevonden wordt. Ook de Orinocodolfijn is een van de vele soorten die zich dagelijks in beide stroomgebieden ophouden dankzij de Casiquiare.

Auteur: Jan Hogendoorn

Voor u gelezen op de website alle kwekers verzameld.


'Sidderalen bespringen roofdieren vanuit het water' Gepubliceerd: 06 juni 2016 23:58

Sidderalen blijken hun natuurlijke vijanden te kunnen bespringen vanuit het water. De zoetwatervissen die stroom-stoten produceren om hun weg te vinden in het water, kunnen ongeveer de helft van hun lichaam uit het water tillen om een roofdier aan te vallen waardoor ze zich bedreigd voelen.

Bij deze sprongen geven de dieren hun slachtoffer een elektrische schok die veel sterker is dan de schokjes die ze normaal gesproken opwekken.

Dat melden Amerikaanse onderzoekers in het wetenschappelijk tijdschrift PNAS.

Netten De wetenschappers van de Vanderbilt University in Nashville ontdekten het sprongvermogen van sidderalen bij toeval toen ze de dieren bestudeerden in een laboratorium. Steeds wanneer de biologen de vissen vingen voor een lichamelijk onderzoek, sprongen de dieren omhoog tegen het metalen net waarmee ze werden opgevist. Daarbij gaven ze fikse stroomstoten af.

Om te testen of sidderalen op die manier ook dieren aanvallen, besloot hoofd-onderzoeker Kenneth Catania de vissen in zijn laboratorium lastig te vallen met een plastic krokodil en een plastic mensenarm. Beide objecten werden door de sidderalen geëlektrocuteerd. Bij al die aanvallen kwamen de dieren gedeeltelijk omhoog uit het water.

Elektriciteit Bij hun sprongen duwden de vissen het elektrische orgaan in hun hals steeds tegen de krokodil of de nep-arm. Het waren dus bewuste aanvallen, conclu-deert Catania op nieuwssite New Scientist. "Ze gebruikten hun kin duidelijk om contact te maken met het object dat ze als hun vijand zagen." De dieren wekten ook nog eens extra elektriciteit op met hun sprong. Hoe hoger ze uit het water kwamen, hoe groter de schok was die aan de proefob-jecten gaven. Sommige vissen produceerden een schok van 300 volt.

Paarden De ontdekkingsreiziger Alexander Von Humboldt schreef 200 jaar geleden al dat zijn paarden in het Amazonegebied waren aangevallen door sidderalen,


maar veel wetenschappers namen dat verhaal niet serieus. Waarschijnlijk zit er toch een kern van waarheid in de anekdote.

Catania vermoedt dat sidderalen hun sprongkracht hebben ontwikkeld als ver-dedigingsmechanisme tegen roofdieren. De vissen leven in de Amazone. In het droge seizoen staat in sommige delen van die rivier maar een klein laagje wa-ter en zijn de dieren dus een gemakkelijke prooi voor wilde katten of andere landdieren.

Gelezen in de nieuwsbrief van de NBAT en MAJA,

meld u ook aan voor deze nieuwsbrief.

STRESS BIJ TERRARIUMDIEREN, Door: Rogier van Rossem, voorzitter Herpetofauna

Stress iets menselijks? Echt niet. Ook terrariumdieren hebben hier last van. Wij geven je hier een aantal oorzaken. In gevangenschap hebben terrariumdieren regelmatig last van stress. Dit is nogal moeilijk om te bepalen. De meeste stress blijft hierdoor onopgemerkt en kan de grondslag zijn voor meerdere gezondheidsproblemen. Stress zoals mensen ervaren komt meestal door drukte, langdurige spanning, slaapproblemen en/of emotionele problemen. Het is enorm belastend en iedereen die ooit stress heeft ervaren weet hoeveel het van je lichaam vraagt. Dit is bij dieren niet anders, maar de oorzaken zijn vaak van hele andere aard. Stress door aanraking De meeste dieren ervaren stress tijdens het hanteren. Dit klinkt onlogisch, omdat wij als mensen fysiek contact vaak als prettig ervaren. In de dieren-wereld is er een stuk minder aanraking en als deze er wel is, is het meestal om hele andere redenen. Een terrariumdier dat gehanteerd wordt, ervaart dit vaak als bedreigend (er zijn uitzonderingen natuurlijk). Een bedreigende situatie betekent ook vaak fysiek letsel of soms de dood in de natuurlijke leefomgeving. Dieren reageren hier heftig op. Soms uit zich dit in angst, agressie of vluchtdrift, maar in veel situaties merken we dat dieren juist erg stil blijven. Schijn bedriegt, want deze “rustige” dieren ervaren veel inwen-dige spanning en dit zorgt voor samentrekkingen van spieren. Deze samentrekkingen zijn heel risicovol bij veel koudbloedige dieren. Door het werken van de spieren bouwt er melkzuur op in de spieren. Dit melkzuur ver-oorzaakt ook kramp bij mensen. Al dit melkzuur moeten worden afgebroken en afgevoerd uit het lichaam. De lever en de nieren moeten dus een stuk harder werken en het gebeurt zelfs dat er zoveel melkzuur in het bloed circuleert dat deze dieren zelfs een hartstilstand kunnen krijgen. De truc bij hanteren is om het zo kort mogelijk doen en op de juiste wijze.


Hierbij bedoelen we het correct hanteren zonder fysiek ongerief. Daarnaast moet je de nazorg niet vergeten. Over het algemeen kun je daarbij denken aan het dier in een verwarmde ruimte met veel rust zetten. Veelvuldig sproeien en aanbieden van drinkwater helpt bij de afvoer van opgebouwde afvalstoffen.

Stress kan ook ontstaan door het gebrek aan de juiste leefomstandigheden. Is er te weinig ruimte, dan kunnen er groeiproblemen staan. Als er geen schuil-mogelijkheden zijn, kan het dier voedsel weigeren. Ook dat is een stressvolle situatie. Gelukkig zijn beide situaties snel op te lossen door een ruimere huis-vesting te nemen en een mooie schuilmogelijkheid te plaatsen. Klimaat Dan bestaat er nog stress door verkeerde klimatologische omstandigheden. Hierbij leven de dieren structureel te warm of te koud. Dat beperkt ze in hun natuurlijke gedrag. Dit kan zelfs leiden tot gezondheidsproblemen en moet dus altijd opgelost worden. Te veel dieren in één terrarium is niet altijd een goed idee. Veel dieren zien soortgenoten en andere soorten als concurrenten voor voedsel en partners. Zij leven in de natuur vaak solitair en wij sluiten ze op met meerderen. Dit kan leiden tot allerlei klachten. De doorlopende spanning in zo’n terrarium is voor de dieren niet gezond en sommige leven echt in angst. Sommige reptielen veranderen van kleur als ze stress ervaren. Veel kameleons bijvoorbeeld kleuren heel donker.

Ziekte De laatste vorm van stress die vaker voorkomt wordt veroorzaakt door een onderliggende ziekte. De dieren voelen zich niet prettig en kunnen dat ook niet duidelijk maken. Veel dieren proberen dit te verbergen, omdat ze bang zijn ten prooi te vallen aan roofdieren. Het kost erg veel energie.


Wat belangrijk is bij terrariumdieren is kennis van de soort en de behoeften. Laat je goed informeren en zorg ervoor dat er geen zaken kunnen ontstaan die stress veroorzaken. Mocht een dier toch last hebben van stress, neem dan con-tact op met een specialist die de problemen kan herkennen en goede adviezen kan geven.

Voor u gelezen CILIATA - NIEUWS

TRITURUS, Door Johnny Bernaerts, bewerking R. Hoofs

Dit zijn Europese watersalamanders van het geslacht Safamandridae. Ze komen voor in het Westerse Paleartische gebied en zo zuidwaarts tot Israel, tot oost-waarts naar het rivierencomplex van de Ob en tot de zuid-oosterse streken na-bij de Kaspische Zee.

Er zijn 9 soorten in verscheidene vormen en 35 ondersoorten. Ze worden 5 tot 16 cm. Tijdens de fase op het land is de staart min of meer cilindervormig; tijdens hun fase in het water (meestal tijdens de paring) ontwikkelen beide geslachten (vooral de mannetjes) een zijlings afgeplatte, roeispaanachtige staart. De mannetjes hebben tijdens de paarperiode een min of meer opgerichte rugkam en opvallende kleuren. De rugkam begint in de nek. Hun larven stadium is steeds in een stilstaand water. Volgens hun uitwendige kenmerken en hun karakteristieken kunnen de Triturus soorten worden inge-deeld in de volgende soorten : De Vulgarisgroep (met T. boscai, T. helveticus, T. italicus, T. montandoni, T. vul-garis). Ze zijn klein met een staart die draadachtig eindigd. De rugkam is zwak ontwikkeld en is golfachtig, maar niet kamachtig en niet ingesnoerd boven de basis van de staart. De Alpestrisgroep (enkel T. alpeslris). Ze zijn middelgroot en de rugkam is klein. Ze vertonen de neiging om hun hele leven in het water door te brengen, (zoals Euproctus). De Cristatusgroep (met T. cristatus, en T. vittatus). Ze zijn groot met een kamachtige rugkam, ingesnoerd boven de basis van de staart. Tijdens het paarseizoen zijn de mannetjes aggressief tegenover elkaar. Toevallige kruisingen tussen deze groepen komen ook in de natuur voor. Dus 'T. blasii, DE L'ISLE, 1862' is de kruising tussen T. cristatus en T. marmortus. Na de winterslaap zal Triturus een stilstaand watertje opzoeken, meestal op een open en zonnige plaats, om daar te paren. Het paargedrag is hetzelfde bij alle soorten: de hofmakende mannetjes onderzoeken.


De larve van de Triturus helvitica

De achterste delen van andere watersalamanders en herkennen zo de soort en het geslacht. Wanneer het mannetje een vrouwtje van dezelfde soort heeft

gevonden, dan zwemt hij langs het vrouwtje en zwaait hij krachtig met zijn staart naar de geurgevoelige delen van het vrouwtje. Deze manoevers, als-ook de gekleurde staart die eigen is aan de soort, en zijn karakteristieke, schuifelende manier van lopen, stimuleren het vrouwtje. Ze volgt het mannetje en na enkele mondstaart

duwtjes neemt ze de spermatofoor op die door het mannetje al stotend op een substraat wordt afgezet.

Het leggen van de eieren kan enkele maanden duren. Tijdens deze periode hecht het vrouwtje enkele honderden eie-ren vast aan de bladeren van kleine water-planten en buigt de bladeren over de kle-verige eitjes met haar achterpoten.

Afhankelijk van de soort en de tempera-tuur zullen de eitjes na 2 of 3 weken uitkomen en zullen de larfjes nog diezelfde zomer een metamorfose onder-gaan.

Na het paarseizoen zullen de volwassen dieren weer terug aan land gaan; ze zullen zelfs verdrinken als dit hun wordt belet. Er zijn echter enkele uitzonde-ringen, zoals de T. alpestris en de T. vittatus.

Deze blijven dikwijls in het water gedurende de hele groeiperiode en zijn dus


volledig aquatisch. Tijdens de lente kan je Triturus best onderbrengen in een aquarium of aqua-terrarium met een zeer ruim watergedeelte. Voor de rest van het jaar kunnen de dieren gehouden worden in een vochtig terrarium dat voorzien wordt met schuilplaatsen. Hoge temperaturen moeten worden vermeden (dus het terrari-um niet voor een venster aan de zuidkant zetten. Eigenlijk zijn vensterbanken niet goed voor Triturus-terraria.) De winterslaap wordt doorgebracht in een semivochtig mos-terrarium. Sommige T. alpestris en T. vittatus kan men voorzichtig laten gewennen aan een volledig leven in het water. (Let op, een niet te hoge waterstand tijdens de zomer !) Het succesvol fokken vereist strikte regels met hygiënische terraria, - Triturus-larven zijn dikwijls het slachtoffer van huidziekten - een optimale voedselverstrekking en een koele overwintering. Hierdoor krijg je mannen die bereid zijn te paren en vruchtbare vrouwtjes. Jammer genoeg zijn de meest attractieve soorten (Cristatusgroep) ook de meest gevoelige wat betreft veranderingen in hun leefomgeving; hierop zullen ze reageren door geen paringsneigingen meer te vertonen.

Andere soorten zijn : T. alpestris (LAURENTI, 1768). De alpenwatersala-mander. Hij komt voor in de bergachtige gebieden van Centraal-, West-, en Zuidwest Europa. Er zijn 9 ondersoorten en ze worden 10-12 cm lang. Ze zijn blauwachtig zwart met oranje buikjes en ze zijn zijdelings voorzien van scherpe, lichtblauwe lijntjes en donkere vlekjes. De rug-kam is geel-zwart met ingesnoerde banden.

T. boscai (LATASTE, 1879). Wordt gevonden op de West-Iberische eilanden en wordt 7-10 cm lang. Ze zijn licht grijs-bruin met een oranje buik. Zijdelings zijn ze wit en langsheen de flanken zie je donkere vlekken.

T. cristatus (LAURENTI, 1768). Noordelijke kamwatersalamander. Komt zowat overal in Europa voor, behalve in het zuidwesten en het noorden. Hij wordt ook aangetroffen in Anatolia en in de Caucasusstreken. Er zijn 4 ondersoorten en ze worden maximum 16 cm (soms groter). Ze zijn grijsblauw van boven en oranje van onder. Ze hebben ronde zwarte vlekken op de zijkanten en vertonen witte puntjes tijdens de paartijd.

T. helveticus (RAZOUMOWSKY 1789). Dit is een prachtige watersalamander die voorkomt in Groot-Brittannië en


West-Europa. Er zijn 2 ondersoorten en ze worden 9 cm. Ze zijn geelachtig tot grijsbruin met gele buiken, wit langs de flanken en met een donkere gestippel-de tekening.

T. italicus (PERACCA, 1898). De Italiaanse watersalamander komt voor in Centraal- en Zuid-Italië en wordt 5 tot 7,5 cm lang. Hij is grijsbruin, de buik is geel, de keel is oranje en hij vertoont verschillende patronen van donkere stippen.

T. marmoratus (LATRE1LLE, 1800). De marmerwatersalamander vind je in Zuidwest Frankrijk en de Iberische ei-landen. Er zijn 2 ondersoorten die 14 cm worden (soms groter). Ze hebben een groen en zwart gemarmerde tekening van boven en de buiken zijn grijs en wit gemarmerd. Ze hebben allen een dun, geel lijntje op de rug.

T. montandoni (BOULENGER, 1880). De Karpatische watersalamander tref je aan in de buurt van de Karpaten en hij wordt 8 tot 10 cm. De kleur is gelijk aan die van T. helveticus, maar met een lagere grens van de helgele staart. T. vittatus (GRAY, 1835). De band-watersalamander leeft vooral in de West-Caucasus en van Anatolia tot Israel. Er zijn 5 ondersoorten waarvan er sommigen tot op hoogten van 1000 tot 1600 m voorkomen. Ze worden 15 cm (soms groter) en zijn geelbruin met een lichte tekening van zwarte puntjes. Onder de flanken zijn ze zilverachtig wit tot geel met een duidelijk begrensde zijdelingse band. De buiken zijn geel tot oranje. De meest kleurrijke ondersoort, met een grote ontwikkeling van de rug kam, is de T. v. ophryticus (BERTHOLD, 1846).

T. vulgaris (LINNAEUS, 1758). De kleine watersalamander komt voor in het westen van Eurazie tot het noor-den en het midden van Zweden. Er zijn 10 ondersoorten en ze worden 8 tot 11 cm. Ze zijn geel-grijs tot grijsbruin, de buikzijde is oranje en de zijden zijn crè-mekleurig. Ze hebben donkere, ronde vlekken en ze hebben de langste rugkam binnen de Vulgaris-groep.

Bronnen: The Completely Ilustrated Atlas of Reptiles and Ampbibians for the Terrarium. Amfibieën en reptielen - REBO natuurgids Amfibieën - Ooggetuigen (Dr. B.CLARKE) Waterrijk (Midas DEKKERS)

Voor u gelezen in het verenigingsblad van Paluzee.


Aan de tand gevoeld Murene zijn een synoniem voor aanvalslustige en giftige zeebewoners. Volkomen onzin, toegegeven op een enkel soort na is het geen aquariumvis. zoals bioloog Cristian Plate vaststelt. Een imagocorrectie is. Reeds in het oude Rome hadden de murene gruwelijke, van scherpe tanden voorziene jagers. Ze werden destijds als huisdier gehouden. Macaber: op hun menu stonden slaven! Niet omdat de het lieveling menu voor de murene vormde, maar omdat dit de beste methode was de lijfeigenen te straffen. Een gebroken wijnglas aan tafel bijvoorbeeld had deze vreselijke dood ter gevolg. De Romeinen hielden echter murene voor andere doeleinde in bassins: om deze op te kweken, vet te mesten en vervolgens op te eten. Er doen berichten over enorme feestmalen de ronde, waarin 6000 murene werden opgediend. Werkelijk een rijkelijk maal. Eet smakelijk Overal in het Middellandse Zeegebied maar vooral in Azië worden murene ook nu nog als consumptievis zeer gewaardeerd. In Japan worden jaarlijks honderdduizenden van deze beenvissen verkocht. Als deze niet goed worden klaargemaakt kan men er ernstig ziek van worden. Het bloed van de moerallen zoals ze correct worden genoemd is giftig, en moet tot 75 graden worden verhit, zodat de eiwitstructuur van de in het bloed bevindende giffen wordt vernietigd. Bovendien kunnen de beroemde Ciguatera zich voordoen. Het betreft hier een verraderlijke visvergiftiging, die door de van blauwalgen afkomstige giffen wordt veroorzaakt. De aan het eind van de voedselketen staande murene hoopt dit gif in het weefsel op. Een probleem dat al bij vele toeristen de vakantie in tropische landen heeft bedorven, omdat het gif helaas niet volledig door koken of bakken wordt vernietigd. Maar voor ons staat niet culinaire aspect van de murene op de voorgrond, maar het waarnemen en bestuderen van deze fascinerende palingachtige deren. Ten onrechte staan ze vaak symbool van de op ons loerende, verraderlijke gevaarlijke gevaren van de zee. Er wordt over reuzenmurene verteld, die hele schepen vernietigen maar ook over murene die argeloze duikers hebben aangevallen. Dit kan worden gezegd: reuze-murene bestaan niet. De grootste exemplaren zijn net vier meter lang en aangevallen duikers hebben zich als regel verkeerd gedragen. Je kan het tenslotte de murene niet kwalijk nemen dat hij zichzelf en zijn territorium verdedigt als hij in het nou wordt gedreven. Een volkomen begrijpelijk en natuurlijk gedrag. Ook bij het voederen van deze slangachtige vissen kunnen onbedoelde maar


zeer pijnlijke beten ontstaan, want hun ogen zijn minder scherp als hun haak-vormige puntige tanden. Bij een verkeerde behandeling ontstaat er een infectie van de hevig bloedende wond, die onplezierige gevolgen kan hebben. De oorzaak zijn bacteriën die vooral tussen de tandenrijen van de murene een uitstekende voedingsbodem vinden. Bovendien veroorzaakt het gif, dat zich in het slijm van de mondholte bevindt een slechte genezing. Deze combinatie heeft bijkomende vergiftigingsverschijnselen tot gevolg. Ongevaarlijke grotbewoners Ook als het juist is dat enkele soorten agressief gedrag vertonen, doet zich bij een correcte omgang met murene zelden iets voor. Correct betekent: als u wilt voederen, doe dit dan alleen als de murene zich langzaam aan de duiker heeft gewend. Bovendien moet u de dieren niet betasten en vooral niet proberen hem te vangen of hum holen in te duiken. Als u de murene met rust laat, zijn ze even vreedzaam als elk ander dier in de diepte van de oceaan. Overdag verschuilen ze zich in holen en sleten. Vaak bevolken ze rotsen onder water, zonder dat duikers ze opmerken. ´Nachts zijn ze echter onderweg om voedsel te bemachtigen. Dat murene voor bloeddorstige, bijtgrage monsters doorgaan, is gebaseerd uit het feit dat ze overdag uit hun hol kijken en hun bek niet alleen open doen, maar deze ook nog ritmisch openen en sluiten. Je heb bijna de indruk alsof ze de hun tanden ontbloten. Ook hiervoor heeft de biologie een volkomen onschuldige verklaring. Het betreft hier geen dreiging, maar een ademhalingstechniek. De kieuwen van murene zijn betrekkelijk ver achterop hun kop en hebben een kleine uitstroomopening. De murene moet het water door het nauwe en lange, sterk doorbloede kieuwdeksel persen. Het ontbloten van de tanden is dus niets anders dan onschuldig pompen voor de zuurstofvoorziening. Scherp gebit Bij de meer dan 110 soorten murene is het gebit op verschillende wijze ontwikkeld. Het moet tenslotte op verschillende culinaire voorkeuren van de dieren zijn aangepast. Er zijn tanden zo scherp als een scheermesje en zo puntig als een naald. Om hun prooi, bijvoorbeeld vissen of inktvissen snel te kunnen verwonden en te doden. Ze kunnen hun prooi weliswaar niet uiteenrijten, murene moeten hun vangst altijd in zijn geheel verslinden. Maar zelfs de glibberige octopussen hebben geen enkele kans meer te ontsnappen, als ze eenmaal door een murene zijn gegrepen. Er zijn echter ook murenesoorten met stom afgeronde maal tanden, hoofdzakelijk geschikt voor het verwerken van zee-egels of schaaldieren. Een stevige boven- en onderkaak helpt vele dieren bij het kraken van schelpdieren. Anderen eten liever aas. Om het even welke prooi de dieren hebben, ze hebben één ding gemeen, het zijn jagers die ‘s nachts actief zijn.


Reukzin Maar hoe oriënteren murene zich als het in het donker wordt in zee? Heel eenvoudig: met hun belangrijkste zintuig, de neus. Want deze heb vier gevoelige buisopeningen. Om goed te kunnen snuiven. Twee bevinden zich bij de punt van de bovenkaak. Twee zitten er achter de ogen. Voor wat betreft hun uiterlijk behalve exoten, bijvoorbeeld de draakmurene of spookmurene, zien de meeste murene er identiek uit. Zijn aan de zijkanten afgeplat, hebben een slangachtig en gespierd uiterlijk, een schubbe loze, vaste, slijmerige huid, en een vinzoom die de bovenkant tooit. Er zijn geen borstvinnen maar desondanks kunnen murene opvallend goed manoeuvreren. Vooruit achteruit zwemmen is ondanks de vele wervels geen probleem. Koplopers hebben 260 wervels. Dit bied de mogelijk tot wendbare zwem-bewegingen in het water en een snelle verdwijning in een soort eigen leefgebied, de holen in rotskusten of het koraalrif van de warme zeeën. De spookmurene (links) en de draakmurene (rechts) Hebben met in vergelij-king met de andere 110 soorten murene een bijzonder uiterlijk

Voor u gelezen in het maandblad Hugo Aqua, overgenomen uit het maandblad Duiken”.

Knaagdieren van het rif Goed om te weten: het knarsende geknaag wat een duiker op een tropisch rif wel eens hoort is meestal afkomstig van papegaaivis-sen. De bioloog Christian Plate doet hier verslag.

Papegaaivissen zijn niet alleen kleurrijk maar zien er verder ook tamelijk ongewoon uit. Dat komt omdat hun voortanden min of meer in elkaar overlopen en hun gebit aan de snavel van een papagaai doet denken. In de natuur is niets zonder reden en hun tanden hebben zich aangepast aan de levensgewoonte van deze soort,


Het geheim van het bijtgeweld, een extra kaakgewricht versterkt

het hefboomeffect van de beet

die zich met koraalpoliepen, algen en vaak ook zeegras voedt. Om aan voedsel te komen breken of schrapen ze met hun sterke gebit stukken koraal van het rif, wat ze weer met hun krachtige maaltanden in het achterste deel van hun kaak vermalen. Alles wat enigszins verteerbaar is wordt vervolgens doorgeslikt en wat overblijft wordt uitgespuugd of later uitgescheiden.

En zo zijn we aangekomen bij de voornaamste functie van de papegaaivissen. Aan de ene kant breken zij het rif af en letterlijk aan de andere kant bouwen ze een zandlaag op. Gezien hun grote en ruime aanwezigheid op het rif zijn ze de grootste zandproducenten in het ecosysteem van het koraalrif. Ze worden dan ook tot de bio-knagers gerekend.

Bio-erosie is de afbraak van rif door organismen in plaats van wind en gol-ven. Naast de papegaaivissen maken ook zee-egels zich hier schuldig aan, als zij tijdens hun zoektocht naar algen het substraat (plantaardig en dierlijk organismen) van de koraalbanken schrapen. Ook mogen de vele slakkensoorten met name de alikruiken, niet vergeten worden, die met hun rasptong over het blok schrapen, zodra het zand langzaam naar beneden zakt. Maar deze dieren vormen lang niet allemaal gevaar voor het rif. Wat ze afbre-ken groeit ook weer aan.

Bovendien vormen de afgegraasde stukken als zand weer nieuwe biotopen voor andere dieren en planten. Het is geven en nemen, waar door het ecolo-gisch systeem koraalrif al miljoenen jaren weelderig gedijt. De papegaaivis maakt al lange tijd deel uit van dit systeem. Er zijn meer dan 80 soorten die zich in de warme zeeën van de tropische gordel van de rode zee via de Indo Pacific tot in de Caraïbische Zee hebben verspreid. De vis wordt zelfs in de warme delen van de Middellandse Zee aangetroffen.

Wat betreft hun gebit zijn papegaaivissen echte krachtpatsers. Niet alleen van-wege hun sterke kaakspieren maar vooral vanwege hun extra kaakgewricht. Door een optimaal hefboomeffect wordt hun spierkracht meerdere keren ver-dubbeld.

Alleen het grootste dier van de soort, ”de bultkoppapegaaivis” die 1,2 meter groot en 70 kilo zwaar kan worden, heeft niet genoeg aan dit uitzonderlijk bijt-vermogen. Deze vis heeft ook nog eens een enorme bult op het voorhoofd. Vaak lijkt het, of hij daar een schaafwond heeft. Dat kan kloppen want deze


dikkop ramt met zijn voorhoofd tegen het rif om zo hele stukken af te breken. Als hij deze duidelijk genietend tot fijn zand vermaalt is dit goed hoorbaar door duikers. Maar ook de kleinere soorten, die meestal niet groter worden dan 50 centimeter, maken onder water duidelijk hoorbaar maalgeluiden.

De papegaaivis is niet alleen bijzonder om zijn manier van eten, maar ook vanwege zijn geslachtsverandering. Uit de eitjes die in het open water rond-drijven, komen jonge larven, die zich ontwikkelen tot jonge visjes. Tijdens de zogenaamde initiële fase groeien ze uit tot geslachtsrijpe vrouwtjes. De meeste vrouwtjespapegaaivissen hebben een onopvallende bruine of grijze kleur en leven samen met kleurrijke mannetjes in een soort harem.

Maar er komt aan dit luilakkenbestaan een eind. De vrouwtjes ontwikkelen zich na enige tijd verder en bereiken de zogenaamde “terminale fase” ze worden compleet hun eigen tegenpool, namelijk een kleurrijk mannetje. En dan begint de harde strijd om de fel begeerde functie van haremhoofd. Deze vorm is absolute gelijkheid, “want het geslacht staat niet onomstotelijk vast” en wordt “protogyn hermafroditisme” genoemd. Dit betekend zoveel als eerst vrouwtjes, dan mannetjes. Maar wat voor de vissen een bron van vreugde is, is voor de bioloog een kwelling. Vanwege de verschillende levensfasen en de geslachtswisseling die daar mee gepaard gaat, alsmede de kleurverandering is het erg moeilijk om de dieren te determineren en in de bestaande soorten onder te brengen.

De papegaaivissen die nauw aan lipvissen verwant zijn, hebben op het oog één ding gemeen. Ze zwemmen hoofdzakelijk met hun borstvinnen en gebruiken hun staartvin voor voortstuwing als ze snel willen vluchten. Maar de borstvin-nen zijn niet alleen geschikt om te zwemmen. De vissen zetten zich tijdens hun slaap met de borstvin in een hol vast en het schijnt dat de mannetjes tijdens de balts de vrouwtjes met hun borstvinnen verleiden. Want terwijl het mannetje om het vrouwtje heen zwemt, spreid hij zijn borst-vinnen en nodigt hij zijn geliefde uit om met naar het wateroppervlak te zwem-men. Zo wordt de paring ingeleid. Tijdens het opstijgen stoot het vrouwtje op hetzelfde moment dat het mannetje zijn zaad loost, haar eitjes in het open


De bultkoppapegaaivis is de stormram van het rif

water uit. Vaak gebeurd dat met laag water, zodat de bevruchte eitjes zich met het terugtrekkende water goed kunnen spreiden.

Overdag zijn papegaaivissen vaak gezelschapsdieren. Het liefst trekken ze met een groep over het rif, knabbelen af en toe aan een koraalblok en trekken ze met de groep weer verder. Maar zodra de nacht valt is papegaaivis graag alleen. Hij trekt zich eenzaam in zijn nachtgewaad terug.

Alleen papegaaivissen en enkele lipvissen beschikken door hun transparante gela-

tineachtige slijmcocon over het vermogen de nacht plezierig en vooral veilig door te brengen. Deze doorzichtige cocon omsluit de vis van kop tot staart. Aan de achterzijde zit een opening waardoor het water dat voor de ademhaling is gebruikt kan ontsnappen. Het nachtgewaad is overigens een echt wegwerp product. Als de vis ´s morgens de cocon verlaat, valt deze ineen.

De slijmcocon bied niet alleen onbetwistbaar slaapcomfort, maar ook bescher-ming tegen vijanden. Zo is wetenschappelijk aangetoond, dat murene bijvoor-beeld deze vissen mijden als ze ooit met een slijmcocon in aanraking zijn gekomen.

Deze favoriete consumptievis is direct ook tegen menselijke fijnproevers beschermd, want zij veroorzaakt onder andere de ciguatera-ziekte. De oorzaak van deze voor de mens gevaarlijke ziekte zijn giftige ongewervelden. Ze leven op algen en worden samen met deze algen door vele vissoorten opgenomen, die er hierdoor op hun beurt oneetbaar van worden. Zo neemt ook eigenlijk de vegetarisch levende papegaaivis deze ziekteveroorzaker bij het afschrapen en vermalen van de stukken koraal op. Uiteindelijk is dit een gunstige zaak want hierdoor zijn ze niet voor consumptie geschikt, waardoor ze tenminste niet met uitsterven wordt bedreigd.

Voor u gelezen Hugo Aqua Nieuws Aquarium en Terrarium en Vijververeniging Hugo Aqua Maandblad Duiken



Nee dat zijn geen vrienden

Ik moet bekennen dat ik een mooi schooltje Congo zalmen in mijn aquarium heb zwemmen. En ik wil ze ook niet graag kwijt. Toch zijn er momenten dat je het in overweging neemt omdat ze zich in het

aquarium niet altijd gedragen zoals ik het graag zou hebben. Ik ben er met een paar begonnen en omdat ze zich zo lekker in het aquarium voelen, zetten ze regelmatig eieren af. Natuurlijk blijven er dan in het algemeen maar weinig jongen van over, zeker als je ook Epyplatus dageti in een volwassen formaat in de bak heb zwemmen. Dus wat dat aangaat zit het wel goed in mijn bak.

Maar ik HAD ook een schitterend veld met Hydracotyle tripartita, waar ik echt trots op was. Maar met 9 volwassen Congo zalmen die de blaadjes van de onderhavige plant heel erg lekker vinden is er niet echt veel meer van over. Nu moet er een keus gemaakt worden. Het is zonder Congo zalmen of zonder Tripartita. Toch wil ik ze beide houden. De oplossing is ook nog gevonden.

Naast de watervlooien en het vriesvoer dat mijn vissen krijgen, krijgen ze ook nog droog voer. (vlokken). Door nu het droogvoer te vervangen voor voer dat ook aan Chichliden wordt gegeven waar wat meer groenvoer in zit en door om de twee dagen een slablaadje erg fijn te snijden en dat aan de oppervlakte van het aquarium te verdelen, plukken ze aanzienlijk minder aan de Tripartita.

Door dit te doen ben ik een ervaring rijker en tevens wordt je er dan op attent gemaakt dat je nog lang niet alles weet. Overigens, als je ruim voldoende levend voer kan voeren, is het ook een stuk minder.

Dat heeft als oorzaak dat de Daphnia voor een groot deel algjes eten en die zitten dan nog in het maag-darm kanaal als ze geconsumeerd worden door de vissen. Daardoor hebben de vissen minder behoefte om aan de in het aquari-um staande fijne groene planten te zitten plukken.

Misschien kunt u dit gegeven ook gebruiken. Albert Sanderse


Nieuw in de Noordzee, Koekoekslipvis De Koekoekslipvis (Labrus mixtus) is een kleurrijke vis met een duidelijke voorkeur voor stenige bodems. Sportduikers die langs Europese klifkusten duiken, komen de soort regelmatig tegen, zowel in Atlantische wateren als in de Middellandse Zee. Noordelijk komt deze vis voor tot halverwege de Noorse kust en zuidelijk tot Senegal. Kleurpatroon: Opvallend is het verschil in kleur tussen de seksen. Vrouwelijke Koekoekslipvissen en jonge mannetjes zijn oranjerood. De vrouwtjes hebben daarbij ook drie zwarte blokjes achterop de rug. Oudere mannetjes hebben vaak een felblauwe kop en verder blauwe en gele tinten. Tijdens de balts-periode verandert dit. De mannetjes zijn dan donkerblauw met een marmerachtig zwart patroon. Tijdens deze periode zijn ze sterk territoriaal, zelfs duikers worden van dichtbij in de gaten gehouden. Koekoekslipvissen kunnen twintig jaar oud worden. De vrouwtjes kunnen vanaf zevenjarige leeftijd in mannetjes veranderen. Tijdens deze sekseovergang, die ongeveer zeven maanden duurt, hebben de vissen een intermediaire kleur. De vis die nu tussen de stenen op de Klaverbank werd waargenomen, was een vrouwtje met een bleekrode kleur en de typerende blokjes op de rug. De waarneming werd gedaan op 27 augustus, tijdens de Noordzee- Expeditie van de milieuorganisatie Oceana, maar kon door allerlei oorzaken niet eerder gecommuniceerd worden. De expeditie had als doel extra gegevens te verza-melen om advies te kunnen geven over omvang en ligging van mariene parken. Tijdens deze expeditie werden op bijna 200 plaatsen in de Noordzee bodem-happen genomen en werden op 73 plekken onderwateropnamen gemaakt met

een onderwatervoertuig (ROV, Remotely Operated Vehicle). De opnamen van de ROV waren aan boord op een groot scherm te volgen. In samenwerking met Stichting ANE-MOON zijn twee vrijwilligers, Frank de Graaf en Floris Bennema, meegereisd op het Nederlandse deel van de Noordzee. Op een stenige locatie van de Klaverbank zagen de ANEMOON-vrijwilligers en de

biologen van Oceana, Cecilie Petersen en Hanna Paulomaki, onverwacht een Koekoekslipvis over het scherm voorbij schieten. Uiteraard werden de beelden opgenomen en daarmee als bewijs vastgelegd.

Voor u gelezen in het maandblad van Aquavo, Purmerend



EN 50110 / NEN 3140








www.delmast.nl








Geboortedatum : ……………………………………………………………………………………………………………………...………….

Adres : ……………………………………………………………………………………………………………………...………….


Telefoonnummer : ……………………………………………………………………………………………………………………...………….

E-mail adres : ……………………………………………………………………………………………………………………...………….

Handtekening : ……………………………………………………………………………………………………………………...………….









0 A-lid

0 B-lid

0 C-lid

0 D-lid





INHOUD

Uitnodigingen: 176

Jaarprogramma: 177

Voor u gelezen: RIO NEGRO de zwartwater revier van de Amazone, door Jan Hogendoorn

178

Voor u gelezen: Sidderalen bespringen roofdieren vanuit het water' Gelezen in de nieuwsbrief van de NBAT en MAJA

181

Voor u gelezen: Stress bij terrariumdieren, Door: Rogier van Rossem 182

Voor u gelezen: TRITURUS, door Johnny Bernaerts, bewerking R. Hoofs Voor u gelezen in het verenigingsblad van Paluzee 184

Voor u gelezen: Aan de tand gevoeld, voor u gelezen in het maandblad Hugo Aqua, overgenomen uit het maandblad “Duiken”. 188

Voor u gelezen: Knaagdieren van het rif, voor u gelezen in het maandblad Hugo Aqua, overgenomen uit het maandblad “Duiken”. 190

Voor u gelezen: Nee dat zijn geen vrienden, door Albert Sanderse 194

Voor u gelezen: Nieuw in de Noordzee, Koekoekslipvis, voor u gelezen in het maandblad van Aquavo, Purmerend

195

Bestuur: 198

Vereniging website








Danio Rerio Delft November 2017 197

Ook de NBAT gaat mee met de moderne tijd. Momenteel is het mogelijk dat u “Het Aquarium´ ook digitaal kan lezen. Als u lid bent van de NBAT en daarnaast ook geabonneerd op ’Het Aquarium’ dan kunt U dat blad ook digitaal lezen.









[email protected]







Adviesgroep Leden

M. Stuster, tel. 06-24559677

[email protected]






[email protected]





[email protected]



[email protected]


BESTUUR:





November




















DIERENSPECIAALZAAK


voedseldieren.

o.a.:








Danio Rerio Delft





DANIO RERIO DELFT

December 2017 - nr. 10 Opgericht 1 Mei 1919 - aangesloten bij de N.B.A.T.




Uitnodiging 1 : dinsdag 19 december 2017


Presentatie verenigingskeuring

We presenteren de huiskeuring 2017 bij Danio Rerio en “de Rijswijkse” en leve-ren daar zelf het nodige commentaar bij. Bovendien zijn we benieuwd hoe de DRD-kalender 2018 er uit ziet.


“Praatavond & Nieuwjaarsborrel”

Op dinsdagavond 2 januari ontvangt DRD haar leden graag in het activiteiten centrum Aventurijn onder het genot van een kopje koffie met, eventueel een drankje en/of een hapje zullen we het nieuwe jaar inluiden.

Het bestuur wenst, leden, relaties en adverteerders vrolijke kerstdagen en een goed en gelukkig 2018

Danio Rerio Delft 200 December 2017

19 December Verenigingsavond; We presenteren de huiskeuring 2017

2 Januari Praatavond; Nieuwjaarsborrel




6 Maart Praatavond;



3 April Praatavond;


1 Mei Praatavond;


5 Juni Praatavond;



Jaarprogramma 2018





Dupla-produkten



Aquarium








RENO B.V.

INDUSTRIESTRAAT 42

2624 BB DELFT



Beste natuurliefhebber, We gaan dit jaar voor de 64e keer met aquarium-, terrarium- en andere natuurliefhebbers, in familiaire sfeer op stap in het prachtige landschap van Zuid-Limburg en omstreken, om te genieten van de natuur. We mijden brede wegen zoveel mogelijk en lopen over wandelpaden door landerijen en bossen. Hierbij komt iedere natuurliefhebber aan zijn of haar trekken, of dit nu op vogel-, planten-, insecten- of ander gebied is, of om alleen maar van de natuur te genieten. Onderweg en na afloop van de wandeling is er weer de mogelijkheid ervaringen met andere liefhebbers uit te wisselen of te bespreken. Ook is er literatuur aanwezig om iets uit te zoeken of planten te determineren. Programma We hebben weer een gevarieerd programma samengesteld met leuke wan-delingen, waarbij twee nieuwe tochten: een in België en een in Duitsland. We bezoeken ook bekende gebieden, zoals het Leudal en de Eijser Beemden. Verder is er een nieuwe kans voor de wandeling langs de Selzerbeek, die we afgelopen jaar i.v.m. de warmte moesten inkorten. ’s Morgens om 9 uur vertrekken we, te voet of met de bus en we zullen meestal rond 5 uur weer thuis zijn. U kunt rekenen op flinke, maar rustige wandeltochten van 8 tot 15 km met voldoende tijd om te kijken, te fotograferen en uit te rusten. Bij sommige tochten is het mogelijk eerder af te haken. De wandelingen kunnen een andere volgorde hebben dan hier vermeld.

1. Selzerbeek.


NSW - NBAT

2018

64e natuurweek

In Eys

15 - 22 juni

Een rondwandeling vanuit Eys, waarbij we een stuk langs de Selzerbeek lopen en langs Wahlwiller en Nijswiller komen. Daarna via Baneheide en Mingersberg weer naar Eys. De Selzerbeek is een smalle beek die vlak over de grens in Duitsland ontspringt en even voorbij Partij in de Geul uitmondt. Het is een wandeling door landerijen en met veel mooie uitzichten.

2. Leudal. We maken een rondwandeling vanuit Haelen. Het is een heuvelach-tig gebied ontstaan in de ijstijden. Kenmerkend voor het Leudal zijn de bijzon-dere beekdalen. Ze zijn niet alleen mooi om te zien, ze vertegenwoordigen ook een waardevolle flora en fauna. Van oudsher verzorgen ze een deel van de natuurlijke afwatering. Door het gebied stromen twee fraaie beken, de Zelsterbeek en de Leubeek. In het oostelijk deel van het gebied vloeien ze samen om als Neerbeek tenslotte in de Maas uit te komen. Onderweg komen we langs de Leumolen, die zowel als graan- water- en oliemolen dienst kan doen. We brengen er een bezoekje. Aan het eind van de wandeling nemen we een kijkje in het museum.


Leubeek

Een vlinder die hier veel voorkomt is de Phegeavlinder, of melkdrupje, een grote kans dus dat we die zien.

3. Eifel. Een nieuwe wandeling door de Eifel in Duitsland.

De wandeling begint hoog in de Eifel bij Heimbach, vanwaar we afdalen naar de stuw in het dal van de Urft. Ondertussen genieten we van de mooie uitzichten en de typische Eifelflora en - fauna.

Muurhagedis

DANIO RERIO DELFT











DANIO RERIO DELFT



Er zijn veel verschillende vogelsoorten te zien en een ontmoeting met de in dit gebied voorkomende muurhagedis is ook heel goed mogelijk.


Via het waterwingebied gaan we naar Piepert met z’n bloemrijke weide, waar we mogelijk weer wat orchideetjes vinden, zoals Hondskruid en Bijenorchis.

Langs de Urftsee gaan we verder om via een stuwdam bij Rurberg te komen.

4. Rondwandeling vanuit Eys.


Daarvandaan gaan we langs de Eyserbosschen en de Fromberg op. Dan over Stokhem weer omhoog waarna we een fraai uitzicht op het graftenlandschap hebben. Via Beertsenhoven, Gulpen en Cartils komen we weer in Eys. Door de grote verschillen in het landschap, zullen we veel van de Limburgse flora kunnen bewonderen, zoals bijvoorbeeld de eenbes, Paris quadrifolia, die niet altijd zoals de naam zegt, vier bladeren heeft maar vaak ook vijf.

5. Ardennen bij Comblain-au-Pont.

De wandeling gaat aanvankelijk door een van de mooiste valleien van België, die van de Ourthe. We volgen de Ourthe stroomopwaarts en komen later door bos en landerijen via een Hoogvlakte door het hoog-gelegen Oneux.

Hiervandaan dalen we weer af naar de Ourthe waarlangs we Comblain au Pont bereiken.

Vlak bij Comblain-au-Pont zien we links rotsformaties die zodanig geplooid zijn dat ze verticaal uit de rotswand uitsteken als rechtopstaande sneden brood.

In het Frans Les Tartines. De Tartines bestaan uit Carbonisch gesteente van afwisselend harde en minder harde lagen.

De minder harde lagen zijn door erosie weggesleten waar-door de harde lagen als Tarti-nes zijn blijven staan.

6. Eijsder Beemden. Vandaag brengt de bus ons naar Oost-Maarland, vanwaar we een rondwandeling maken door de Maasvallei onder Maastricht: de Eijsder beemden.

De avonden zijn gevuld met interessante dia- of beamerlezingen. Er is altijd eerst een korte introductie over de tocht van de volgende dag. Verder zullen we natuurlijk weer terugblikken naar het afgelopen jaar. Ellen en John verzorgen weer een leuke quiz. Bij geschikt weer gaan we ook kijken of we vuurvliegjes en vleermuizen kunnen vinden. De gebruikelijke fotowedstrijd wordt georganiseerd door Ber Onderwater. We hebben dit jaar twee thema’s: 1. De mooiste / meest bijzondere foto gemaakt tijdens de NSW en 2. De meest lachwekkende foto (bij voorkeur tijdens de


Wilde marjolein

De Eijsder Beemden hebben zich ontwikkeld tot een soortenrijk natuur-terrein, waar veel planten en dieren zich thuis voelen. Als natuurliefhebber mag je overal rondstruinen, ook buiten de paden. Dat is leuk, want vooral op zoek naar vlinders en insecten valt er dan veel te ontdekken. Een kudde konik paarden en een kudde galloways grazen vrij rond en houden de grassen kort. Er ko-men heel veel vogelsoorten voor, maar ook de vegetatie kent vele plan-ten van de Rode-lijst. De bever bouwt er zijn burchten en voor libellen en an-dere insecten is het er een radijs.

NSW). Per thema kunnen twee foto’s worden ingezonden (dus totaal maximaal 4). Om mee te dingen moeten de foto’s uiterlijk 27 mei 2018 worden ingezonden naar: [email protected] Reservering en kosten De kosten bedragen € 375,00 voor de hele week. Bij dit bedrag is alles inbegre-pen. We kunnen deze kosten laag houden mede doordat de deelnemers graag een handje meehelpen met de dagelijkse gang van zaken zoals tafeldekken en de afwas. Indien het aantal deelnemers en de beschikbare ruimte het toelaat, is er ook de mogelijkheid tot huren van een 2-persoonskamer voor 1 persoon. Hiervoor is dan voor de hele week een toeslag verschuldigd van € 120,-. Als u zeker wilt zijn van deelname is het noodzakelijk u zo snel mogelijk aan te melden en het voorschot van € 185,- te betalen, zodat wij definitieve afspraken kunnen maken met de Eyserhof. U wordt ingeschreven op volgorde van binnenkomst. Als het maximale aantal deelnemers is bereikt, krijgt u bericht van plaatsing op een wachtlijst. Mocht u zich later aanmelden, dan komt u pas in aanmerking als er eventueel een plaats over is, of is vrijgekomen. Het restant van € 190,- (of € 310,- voor een 2-persoonskamer als u die voor u alleen wilt hebben) moet voor 31 maart 2018 zijn overgeschreven. Omdat wij de appartementen voor de hele week moeten betalen, is bij inschrijving voor een gedeelte van de week, altijd de prijs voor de hele week verschuldigd min de kosten voor het eten op de dagen dat u er niet bent. Is er mede belangstelling door iemand anders voor deze dagen, dan zal na afloop van de week het bedrag voor deze dagen teruggestort worden. Informeert u even naar wat in uw geval de prijs wordt. U moet zelf zorgen voor een reis- of annuleringsverzekering, omdat wij bij annulering reeds gemaakte kosten altijd aan u zullen doorberekenen.

Het verblijf in Eys De Eyserhof is een carréboerderij waar ook rundvee wordt gefokt. Het gastengedeelte is pas helemaal verbouwd. Wij hebben de beschikking over De Hoeve en ’t Bakkes. De Hoeve heeft 14 2-persoonskamers en 2 4-persoonskamers, elk met een eigen wastafel, douche en toilet.


Uitzicht op Eys, met links de Eyserhof


Verder hebben we hier aan de ene kant een grote gemeenschappelijke zitkamer met keuken en aan de andere kant een recreatieruimte met grote keuken. Hier gebruiken we de gezamenlijke maaltijden en houden we het avondprogramma. ’t Bakkes heeft plaats voor 6 personen in een 2- en een 4-persoonskamer. Alle kamers hebben eenpersoonsbedden voorzien van dekbed en kussen. Het beddengoed is bij de prijs inbegrepen. Voor handdoeken en keukendoeken moet u zelf zorgen, evenals voor eventu-eel koffie of thee en overige dingen die u in het appartement wilt gebruiken. Ruud Meertens van Heuvellandcatering is ook dit jaar weer bereid de maaltijden voor ons te verzorgen, dus we kunnen zeggen dat dat wel goed zit. We ontbijten om 8 uur en maken dan gelijk een lunchpakket voor onderweg klaar. ’s Avonds kunnen we weer van een lekker 3-gangenmenu genieten. Ook dit is bij de prijs inbegrepen. U wordt vrijdag 15 juni na 3 uur ’s middags en voor 6 uur ’s avonds op de Eyserhof verwacht. U kunt parkeren op het parkeerterrein voor de boerderij. Reist u met openbaar vervoer, dan kunt u vanaf station Heerlen met bus 47 naar de Eyserhof komen (halte spoorbrug). Vanaf station Maastricht met de bus naar Gulpen en daar overstappen op bus 47. Zorg voor goede waterdichte, ingelopen wandelschoenen of laarzen en gemakkelijk mee te nemen regenkleding of een paraplu. Korte tijd voor de natuurweek ontvangt u nadere mededelingen, programma-aanvullingen, routebeschrijving naar de Eyserhof en een deelnemerslijst met telefoon-nummers en e-mailadressen om afspraken te kunnen maken voor eventueel gezamenlijk reizen. Het inschrijfformulier vindt u door op de volgende link te klikken:

https://goo.gl/forms/Sx1GMDDdVdk42RZ32 Een terugblik van vorige natuurstudieweken kunt u zien op www.daniorerio.nl onder het kopje Natuurstudieweek. Heeft u nog vragen? Mail gerust: [email protected] (De Limerick heeft betrekking op onze ontmoeting met kleine ijsvogelvlinder tijdens de vorige Natuurweek. Tekening en kalligrafie: Lotty Sonnenberg.)


https://goo.gl/forms/Sx1GMDDdVdk42RZ32


BIJLZALMEN

De Bijlzalm wordt wel eens vergeleken met een vliegende vis en deze vergelijking is niet helemaal onterecht. Vliegende vissen vliegen echter niet zoals vogels dat doen, maar maken lange glijvluchten. De Bijlzalm mag men met een gerust geweten een echte uitblinker in deze vaardigheid noemen. Maak kennis met een interessante aquariumbewoner. De Bijlzalm behoort tot de familie van de Gasteropelecidae, waarvan de leden een groot gebied bevolken: van de grens van Midden-Amerika tot de monding van de rivier de Parana. Een zeer bekende soort is Gasteropelecus sternicla (Zilverbijlzalm). Maar andere bekende Bijlzalmen zijn o.a. de Carnegiella marthae (Dwergbijlzalm), de Carnegiella strigata (Gemarmerde bijlzalm) en de Gasteropelecus levis. Het hoge, zijdelings sterk samengedrukte lichaam heeft de vorm van een hakmes. De rug is recht en de borst en buik zijn versmald tot een kiel. Aan het robuuste schoudergedeelte zijn de machtige spieren van de borstvin bevestigd. Met snelle slagen van deze vinnen kunnen deze vissen zich uit het water verheffen en enkele meters over het oppervlak glijden. Op die manier jagen ze vlak onder de oppervlakte en zijn daarbij vooral uit op insecten die overal op drijvende waterplanten zitten, maar voeden zich ook met stuifmeel. Opgeschrikt of belaagd door een rover kunnen ze geheel los van het water komen en niet alleen in een rechte lijn, maar ook met een vrij scherpe bocht uit het water opduiken en er overheen ‘vliegen’. Deze kleine familie van vissen leven in grote scholen. In het aquarium kan men ze het beste samen houden met andere rustige zalmsoorten. Gezien hun jacht-wijze verlangen ze een zo groot mogelijke wateroppervlak. Ze prefereren betrekkelijk zacht water en een iets hogere temperatuur. Wat men zeker niet mag vergeten, is het aquarium goed af te sluiten. Het zou niet de eerste keer zijn dat een aquariumhouder ‘s morgens een of meerdere van dit prachtige diertje op de dekruiten aantreft! In het aquarium kan men ze als voer levende insecten geven zoals bijvoorbeeld fruitvliegjes, kleine krekels en muggenlarven die kort voor het voeren uitgedroogd worden, zodat ze blijven drijven. Dit is noodzakelijk omdat deze vissen oppervlaktebewoners zijn (te herkennen aan de opwaarts gerichte mondopening) en naar voedsel dat naar de bodem is gezakt zullen ze niet meer kijken.


Mannetjes en vrouwtjes zijn bij Bijlzalmen haast niet te onderscheiden. Alleen bij een paar soorten kan men, bij door vallend licht, in de buikholte van de vrouwtje de rijpe eitjes waarnemen. Een paar soorten uit de geslachten Carnegiella en Gasteropelecus hebben zich in gevangenschap zelfs al voortge-plant.

Mannetjes en vrouwtjes zijn bij Bijlzalmen haast niet te onderscheiden. Alleen bij een paar soorten kan men, bij door vallend licht, in de buikholte van de vrouwtjes de rijpe eitjes waarnemen. Een paar soorten uit de geslachten Carnegiella en Gasteropelecus hebben zich in gevangenschap zelfs al voortge-plant.


C. marthae

Lengte: 3 cm Voer: levend (fruitvliegjes,

bladluizen)

Temp.: 24-29C̊ pH: 6,5; KH: 5

G. levis

Lengte: 6 cm Voer: levend, vnl.

fruitvliegjes en zoöplankton

Temp.: 26 ̊C pH: 5,5- 6,5; KH: <10

C. strigata

Lengte: 4 cm Voer: levend en gedroogde

landinsecten

Temp.: 25 ̊C pH: 5,5-6,5; KH: <10

G. sternicla

Lengte: 6,5 cm Voer: levend, kleine

landinsecten, muggenlarven

Temp.: 26 ̊C pH: 6,5-7; KH: <10

Foto: A. de Graaf. Foto: showjeaquarium.nl.

Van het geslacht Carnegiella vind ik persoonlijk de C. strigata of de Gemarmer-de bijlzalm het meest interessant, vooral door de kleurtekeningen op de flan-ken. De grondkleur is geel tot groen of lichtviolet met afwisselende zilverglans. De rug is donker olijfgroen met een zeer donkere streep- en vlekkentekening. Van het kieuwdeksel tot de onderste helft van de staartwortel tekent zich een donkere lengtestreep af die aan de bovenzijde wordt begrensd door een zilverglanzende zone. Daaronder bevinden zich een drietal schuin naar voren lopende onregelmatige banden. Borst en buik zijn min of meer geel omzoomd. Alle vinnen zijn kleurloos en doorzichtig. Bij de fraaiere exemplaren kan aan de staartvinnen een lichte pigmentering voorkomen, waarin dan twee witachtige vlekken opvallen. Vooral de kleinere soorten uit het geslacht Carnegiella worden dikwijls ingevoerd. Deze soor-ten hebben geen vetvin. Ze komen uit de Amazone, de Rio Negro, de Orinoco en de zijrivieren van de Maranon. De meeste Carnegiella-soorten worden zelden groter dan 5 cm. De asteropelecus-soorten kunnen daarentegen een lengte tot 6½ cm bereiken. Voor het gezelschapsaquarium zijn de aantrekkelijkste de C. strigata, maar ook de C. marthae die kleiner is dan de soorten van de nauwverwante geslachten. Ze zijn ook iets teerder, maar niet zo teer dat ze niet geschikt zouden zijn. Bijlzalmen kunt u rustig houden bij uw Discussen of Pterophyllums. Vermijd daarbij een overvloed aan drijfplanten. Beperk ook de wildgroei van bepaalde Vallisneria-soorten of de beruchte ‘ajuinen’. Voor men het weet, dekken ze het wateroppervlak af en dat is funest voor de levenswijze van de aan het oppervlak wonende Bijlzalm. Wie echter een beetje aandacht schenkt aan deze interessante en in mijn ogen prachtige visjes, zal er veel plezier aan beleven.

Voor u gelezen en overgenomen uit het blad van Natuurvriend Zwolle Bron: Xiphophorus, Oss

DE BASIS VAN PLANTENVOEDING: POEDERS EN GOEDKOOP ZELF MAKEN

In de aquariumwereld zijn heel veel bakken beplant. Deze planten hebben allemaal voeding nodig om goed te kunnen functioneren. Gelukkig hebben we daarvoor veel middeltjes in de handel. Maar deze middeltjes kosten best veel geld. Dat hoeft echter niet. Want er zijn mogelijkheden om zelf deze middeltjes te maken en dan op een (spot)goedkope manier zelf de basis in elkaar te zetten voor wat je planten nodig hebben. Maar om dat te kunnen doen moet je wel weten wat je planten nodig hebben. >> Het is best even een lang stuk om door te lezen, misschien heb je meerdere keren nodig om het door te lezen. Het kan je echter een hoop plezier geven en veel geld besparen. <<


Planten hebben een basis nodig van de stoffen fosfaat (PO4), Nitraat (NO3) en Kalium (K ). Dit zijn zogenaamde macro elementen. Ook hebben ze genoeg licht nodig en koolstofdioxide (CO2).

Naast de macro elementen hebben ze sporenelementen nodig: ijzer (FE), Mangaan (M), Zinc (Zn), Koper (Cu), Borium (B), Molybdeen (Mo) en Sulfur (S). De letters tussen haakjes zijn de scheikundige afkortingen van deze stoffen.

In dit stuk ga ik uitleggen hoe je eenvoudig en met weinig geld heel veel goede plantenvoeding zelf kan maken. (Dit stuk behandelt bewust geen informatie over easycarbo omdat het spul waarmee easycarbo word gemaakt te veel gevaar vormt voor mensen met weinig kennis van zaken. Het gebruik van deze informatie is volledig voor eigen risico.)

Plantenvoeding die je in de winkel kan kopen als bijvoorbeeld Easylife Nitro (8,50 euro per 500 milliliter), Easylife Fosfo (8,50 euro per 500 milliliter) of Easylife Profito (9 euro voor 500 milliliter) (gemiddelde prijzen)

We gaan de poeders zelf online bestellen, thuis wegen, samenvoegen met wa-ter in een fles en dan zul je zien dat je voor ongeveer 20 cent per flesje dezelf-de spullen kan maken. Het bijeen verzamelen van de benodigheden Wat heb je nodig: • KNO3 poeder (Kaliumnitraat): 1000 gram (online te kopen/bestellen: bij-

voorbeeld Planted-Box.com, Aquariumbemesting.nl of Floratop.nl) • KH2PO4 poeder (Kaliumfosfaat, kan ook K2HPO4 zijn, is praktisch hetzelf-

de, kom ik later op terug): 100 gram (mag ook meer) • Sporenelementenmix: 50 gram (mag ook meer) • 3 spuiten van 10 ml. zonder naald (mag ook groter; kopen bij apotheek of drogist) • 3 lege, schone flesjes van 500 milliliter of bakjes die minimaal een halve

liter water kunnen bevatten. Het moet of plastic zijn of glas (koop bij drogist of supermarkt). • 1,5 liter gedemineraliseerd water (of als je osmosewater hebt is dat ook

goed, mag eventueel ook kraanwater; koop bij drogist of supermarkt) • Kleine weegschaal die in grammen kan wegen (online bestellen of in

warenhuis of winkel in huishoudelijke spullen kopen) • 3 lepels of heel klein schepjes (Mag ook een zijn als je deze dan maar elke

keer grondig schoonmaakt) • Iets om op te schrijven welke oplossing in welk flesje zit.


Testset voor NO3 en PO4 (kopen bij aquariumspeciaalzaak of online bestellen)

De kosten: • 1000 gram kaliumnitraat: 6 euro • 100 gram kaliumfosfaat: 3 euro • 50 gram sporenelementenmix: 4 euro (excl. 3 euro verzendkosten totaal) • 3 spuiten zonder naald: 0,45 euro • 3 lege flesjes 500 milliliter: gratis of ongeveer 70 cent (3 * waterfles zon-

der bubbles) • Gedemineraliseerd water 0,50 euro (per liter) • Kleine weegschaal: gratis (als je dit al hebt) of 22 euro incl. verzendkosten. • Lepels: gratis • Iets om op en mee te schrijven: gratis • Testset NO3 en PO4: gratis, of anders ongeveer 5 a 6 euro per stuk. Totaal: € 17,= tot maximaal € 50,- euro (vanwege eenmalig weegschaal aan-schaffen, en testsetjes). Het samenstellen van de oplossingen

Je hebt nu de poeders, de testsetjes, het water, flesjes, de weegschaal. Eerst gaan we met de poeders een stockoplossing maken. Poeders - Stockoplossing maken Een stockoplossing is een hoeveelheid water met een standaard hoeveelheid opgelost poeder waarmee je nauwkeurig kan uitrekenen hoeveel je nodig hebt om voldoende nitraat of fosfaat in je water te krijgen. Kaliumnitraat (KN03) • Nodig: • Kaliumnitraat poeder • Schone lepel • Weegschaal • Leeg flesje 500 ml. • 500 ml. water (demi of osmose heeft de voorkeur) • Spuit • Iets om naam en concentratie op te schrijven op fles zelf/ papier op fles. Omdat het handig rekenen is kun je het beste 50 gram nitraat in water oplossen. Maar omdat je kaliumnitraat hebt, zal je meer moeten oplossen. Na enig heen en weer gepraat is er door forumleden eerder geconstateerd dat 81,53 gram kaliumnitraat nodig zou zijn om precies 50 gram op te lossen van nitraat in 500 milliliter water.


Omdat het wel erg precies is kun je eenvoudigweg 80 gram aanhouden. Wel zorgen dat je vrij nauwkeurig 500 milliliter gebruikt. Het hebben van (flink) meer of minder maakt namelijk latere berekeningen nogal onzuiver. Stop 500 milliliter van het water in een fles. Bij voorkeur gedemineraliseerd of osmose water. Kraanwater mag ook maar bevat vaak nog andere stoffen, waaronder nitraat en fosfaat. Daardoor worden je berekeningen minder nauwkeurig. Het kan helpen straks om het op te lossen om lauw water te gebruiken. Meng de 80 gram kaliumnitraat in je 500 milliliter water. Goed schudden totdat je geen poeder meer op de bodem ziet. Dan is het volledig gemengd. Het beste kun je hiervoor lauwwarm water gebruiken, daar-in lost het sneller op.

Als je Kaliumnitraatpoeder morst, DIT NIET OPZUIGEN met de stofzuiger. Kaliumni-traat is niet goed voor je als je het inademt! Beter is om het met een doekje en wa-ter op te deppen, of met een stoffer en blik op te vegen.

Kaliumnitraat poeder moet bij het chemisch afval als je er veel van weggooit (meer dan 30 gram).

NIET DRINKEN !!! Oplossing AFGESLOTEN bewaren en NIET IN HET ZONLICHT laten staan! Schadelijk voor de ogen als het poeder of de oplossing erin/ ertegen komt!

Als je het poeder in het water hebt gemengd heb je nu je eigen kaliumnitraat oplossing. Gefeliciteerd, je hebt nu goedkoop een goed werkende stockoplos-sing gemaakt. Nu krijg je met 1 milliliter van je poeder een verhoging van 1 mil-ligram nitraat per 100 liter water in je aquarium! Kaliumfosfaat (KH2PO4) • Nodig: • Kaliumfosfaat poeder • Schone lepel • Weegschaal • Leeg flesje 500 ml. • 500 ml. water (demi of osmose heeft de voorkeur) • Spuit • Iets om naam en concentratie op te schrijven op fles zelf/ papier op fles. Omdat je niet alleen nitraat nodig hebt maar ook fosfaat en kalium, heb je ook kaliumfosfaat. In het andere poeder zat ook al kalium. Kalium is niet schadelijk in grote hoeveelheid en de planten vinden het erg fijn om ruim van te hebben. Daarover hoef je je dus geen zorgen te maken. Er bestaan twee soorten Kaliumfosfaat: K2HPO4 en KH2PO4. De eerste variant is 15% zwaarder dan de tweede variant. Daar heb je dus meer poeder van nodig om dezelfde hoeveelheid fosfaat te krijgen in de oplossing.


Voor kaliumfosfaat hebben we uitgerekend in een ander topic dat je er 7,16 gram van KH2PO4 OF 8,23 gram K2HPO4 nodig hebt per 500 milliliter om er makkelijk mee te kunnen rekenen. Het kan helpen om het poeder makkelijk te laten oplossen om lauw water te gebruiken. Het is belangrijk om een schone lepel te gebruiken of deze voor ENnna afmeten zeer grondig te reinigen. 7 of 8 gram ervan oplossen in 500 milliliter is dus goed. Goed schudden tot je geen poeder meer ziet op de bodem. Met deze oplossing kun je 0,1 milligram fosfaat verhogen per 100 liter van je aquariumwater.

Sporenelementenmix • Nodig: • Sporenelementen mix poeder • Schone lepel • Weegschaal • Leeg flesje 500 ml. • 500 ml. water (demi of osmose heeft de voorkeur) • Spuit • Iets om naam en concentratie op te schrijven op fles zelf/ papier op fles.

Omdat ik al in het begin had gesteld dat planten niet alleen de macro elementen kalium, nitraat en fosfaat nodig hadden, zijn de sporenelementen eigenlijk net zo belangrijk. Met een sporenmix zoals deze wordt aangeboden op aquariumbemesting heb je 50gram per 500ml nodig. De dosis welke je toevoegt is dan 20 milliliter per 100 liter aquariumwater. Let op er zijn verschillende varianten sporenmix op de markt welke verschillen in concentratie. Volg dus de aanbevelingen van de producten of leverancier op. Er bestaat ook een kans op bederven van deze spullen, dit is echter een kleine kans die je kunt voorkomen door schone spullen te gebruiken.

Het berekenen van hoevee; je moet gebruiken:

Omdat je nu wel de oplossingen hebt wil je natuurlijk ook weten hoeveel je moet gebruiken. Nitraat:

Het is belangrijk om eerst te weten hoeveel je ongeveer aan nitraat hebt. Daarvoor heb je een testsetje nodig die je al hebt aangeschaft (als het goed is). Deze testsetjes zijn niet heel nauwkeurig. 0 betekent bijvoorbeeld tussen 0 en 3,5 mg/ liter nitraat. Maar even buiten dat: Je wilt bijvoorbeeld van 8 naar 20 milligram per liter nitraat. Je hebt een aquarium van 1,5 meter en weet dat er 335 liter werkelijk aan water inzit (zonder de bodem, stenen, intern filter (extern filter er juist bij


rekenen), en bovenrand). Je hebt dus een stockoplossing die er voor zorgt dat je 1 mg/ 100 liter nitraat verhoogt.

Hier is hoeveel je dan van je oplossing er in moet doen: Gewenste nitraat - huidige nitraat = X X * inhoud aquarium * 1 mg/ 100 liter = hoeveel je moet gebruiken. -> Gewenste nitraat - huidige nitraat = X -> 20 - 8 = 12

-> X * inhoud aquarium * 1 mg/ 100 liter = hoeveel je moet gebruiken

-> 12 * 335 * 1 / 100 = 40,2 milliliter. Daar komen de spuiten weer handig van pas. Advies is om per stockoplossing een verschillende spuit te gebruiken, dit om onzuiverheden te voorkomen.

Fosfaat: Idem als bij nitraat, alleen moet je hier in plaats van 1 mg/ 100 liter gebruik maken van 0,1 mg per 100 liter.

Hoeveel je toevoegt is afhankelijk van het verbruik van je bak. Heb je nu een normale bak met niet al te veel licht en geen extra CO2 kun je waarden hante-ren van ongeveer No3: 15 en Po4: 1,5. Dit mag ook wat meer zijn, liever niet minder. Heb je nu een echte plantenbak met een goede hoeveelheid licht, toe-voeging van CO2 en loopt het allemaal lekker dan kun je de bovenstaande waarden verdubbelen of zelfs hoger gaan.

Let op: Er zit een verschil tussen hebben en willen, wees dus reëel in je besluit. De bovenstaande dosissen gaan uit van wekelijkse toevoeging. De aangeraden hoeveelheden van fosfaat en nitraat zijn gebaseerd op de Estimative Index

Toevoeging op dit stuk: Planten groeien volgens de wet van het minimum (Liebigs wet) dat houdt in dat de stof welke het minst aanwezig is de groei-snelheid bepaald. Ontbreekt of is er te weinig van iets dan stagneert de groei en grijpen algen hun kans. Bij planten is het dus zeker een geval van liever iets te veel en een compleet totaal dan maar een stofje te weinig.

Voor u gelezen op de website WWW.HOBBYKWEKERS.NL



In Memoriam Magda Albers - Ouwerkerk 24- 4-1933, Papendracht 8-12-2017, Rotterdam

Afgelopen week bereikte ons het bericht dat Magda is overleden.

We kennen haar als superactief in het regelen van maandblad en verenigings-activiteiten. Altijd samen met haar man Toon Albers; oud DRD-voorzitter van 1970-1995. Magda was 2e secretaris en deed de redactie tot 1989. In de 70-er jaren maakte ze samen safari-reizen in Afrika en Mozambique. Daar kwam op de verenigingsavond dan eenmaal per jaar een diapresentatie van.

Van stencilvellen typen voor het DRD-blad in de kinderschoenen – het was toen (eind 60-er jaren) een nieuwsbriefje van 1 folio velletje – zwart-witfoto’s laten bewerken tot een te printen bestand, tot digitaal de WAP-krant samen-stellen met illustraties en tekst in 2 kolommen, auteurs achter de broek zitten en de tekstcorrecties, tot overdacht aan opvolgers; Magda regelde het alle-maal.

Fotograferen was hun beider hobby. En ook op latere leeftijd maakte zij zelf nog de stap naar digitale fotografie. Belangrijkste onderwerp was dan de bloeiwijze van bijzondere waterplanten, die Toon aan de praat wist te krijgen.

Nog voor het internet grootse vormen aannam was ze een uitstekend documentalist. Documentatie bij de dia’s van hen beiden was Magda’s taak. Met hun beider inzet organiseerde DRD de jubilea van 1979 (60 jr.) en 1994 (75 jr.).

Haar secretariële vaardigheden, waaronder corrigeren van een voorzitter, zette ze later ook in als secretaris van het District Zuid Holland Noord.

Op een gegeven moment moesten ze samen besluiten de jaarlijkse Natuur Studie Week niet meer te helpen organiseren. Het lopen ging niet meer.

De laatste jaren, na het overlijden van Toon in 2012, was ze alleen. Ziekte van Menière en een slechter wordend gehoor verhinderde haar naar verenigingsavonden te komen. Ze verhuisde uit Delft naar Rotterdam.

Op vrijdag 15e december is Magda gecremeerd, we zullen haar herinneren als een vrouw die altijd klaar stond voor een ander met een echt verenigings-hart.


Terugblik Vivariumbeurs 2017, door Pim Wilhelm Op de Vivariumbeurs in november hebben we als verenigingen in het District gezamenlijk een presentatie in een grote stand verzorgd.

Tijdens de voorbereidingen werd één extra vergadering belegd, en in een WhatsApps groep druk gecommuniceerd.

Met als resultaten: onderling afgestemde presentaties, een DZHN-logo, een 12-tal DZHN-polo’s en een groot gevoel van saamhorigheid.

In het DRD-gedeelte dat werd opgebouwd door Jos en Pim waren wandelende takken, keverlarven en microscopen en wat documentatie aanwezig. Het DRD-gedeelte werd bemand door Jos (2x), Leen, Lotty en Pim.

Op de zaterdag vond tevens de presentatie en uitslag van de Landelijke Huis-keuring 2017 plaats. Jos werd met zijn Borneo speciaalaquarium 5e

Jos maakte foto’s. Enkele zijn hierbij opgenomen.


Ook Bart Laurens van Paluzee te Zoetermeer maakte een zeer uitgebreide fotoreportage. Zie ook zijn website: http://www.bart-laurens.nl/2017/11/26/de-vivariumbeurs-2017/ De organisatie van de 9e Vivarium-beurs blijft enthousiast. Zie: http://www.vivariumbeurs.nl


Het door Bart ingerichte nano-bakje met uit zijn eigen aquarium gevangen nakweek Hyphessobrycon elachys. Foto Bart Laurens.

http://www.bart-laurens.nl/2017/11/26/de-vivariumbeurs-2017/



http://www.vivariumbeurs.nl


EN 50110 / NEN 3140








www.delmast.nl








Geboortedatum : ……………………………………………………………………………………………………………………...………….

Adres : ……………………………………………………………………………………………………………………...………….


Telefoonnummer : ……………………………………………………………………………………………………………………...………….

E-mail adres : ……………………………………………………………………………………………………………………...………….

Handtekening : ……………………………………………………………………………………………………………………...………….









0 A-lid

0 B-lid

0 C-lid

0 D-lid





INHOUD

Uitnodigingen: 198

Jaarprogramma: 199

Aankondiging Aankondiging NSW 2018, door Lotty Sonnenberg 201

Voor u gelezen: Bijlzalmen, Natuurvriend Zwolle Bron: Xiphophorus, Oss 208

Voor u gelezen: De basis van plantenvoeding Poeders en goedkoop zelf ma-ken, voor u gelezen op de website www.hobbykwekers.nl

210

Voor u gelezen: In Memoriam Magda Albers – Ouwerkerk, door Pim Wilhelm 216

Terugblik Terugblik Vivariumbeurs 2017, door Pim Wilhelm 217

Bestuur: 221

Vereniging website








Danio Rerio Delft December 2017 220










[email protected]







Adviesgroep Leden

M. Stuster, tel. 06-24559677

[email protected]






[email protected]





[email protected]



[email protected]


BESTUUR:





December




















DIERENSPECIAALZAAK


voedseldieren.

o.a.:







maandblad 2017.pdf - Danio Rerio Delft

Documents

Transcript of maandblad 2017.pdf - Danio Rerio Delft