Jurlpu Wardikinpirri-wana - CDU eSpace

61
1 Jurlpu Wardikinpirri-wana

Transcript of Jurlpu Wardikinpirri-wana - CDU eSpace

1

JurlpuWardikinpirri-wana

2

Jurlpu Wardikinpirri-wanaYimi yirrarnu Tess Ross Napaljarrirli

Information supplied by Elders and Rangers and Micha Jackson

on the New Haven Bird Projectorganised by Bentley James, NAILSMA

Photos ©Micha Jackson, except for©Bentley James,

©Josef Scho�eld and Danae Moore,and from the internet, see page 58

Photo: Informants and Rangers at New Haven Wildlife Sanctuary

3

Yimi Napaljarri-kirlangu ...............................5 - 8

Tess’s story English translation..........................9

Jurlpu-wati kuja-rnalu jana nyangu

Wardikinpirrirla (list of birds we saw) ........ 10 -11

jalajirrpi ...........................................................12

jupurtu .............................................................13

jujurrayi ...........................................................14

jurru-jurru ........................................................15

karlingka-jirrinpiri ...........................................16

karlintirri ..........................................................17

lirn-pirda-pirda ................................................18

mani-tirrpi-tirrpi..............................................19

marrajirlpirli ....................................................20

ngardankinyi-ngarnu ........................................21

ngayiki .............................................................22

nguri.................................................................23

nyii-nyii.......................................................................24

nyirawu ............................................................25

pinparlajarrpa...................................................26

punpunpa .........................................................27

4

purrju-rturu-rturu ......................................... 28

tirrika-jirri-jirri ............................................. 29

waruku-palu-palu .......................................... 30

wilangarna..................................................... 31

wiringarri ...................................................... 32

wutu-ngarnu.................................................. 33

yinjilirrpi-lirrpi ............................................. 34

yumpardijinpa .............................................. .35

yurluku-tayi-tayi ........................................ ...36

Habitats ...................................................... ...37

English translation......................................... 51

List of birds with English names.....................59

5

Wardikinpirri-kirli Yimi

Wardikinpirri-kirra-rnalu yanu wanta wiri-puru jurlpu warru nyanjaku, yungurnalu ngurrju-mani jurlpu-kurlu puku jinta-kari-kirlilki. Kujalu yanu Ranger-patu Karrinyarra-kurra ngulalu ngurrju-manu jurlpu-kurlu puku. Jarlu-paturlulu yirdi-manu jurlpu-wati manulu jukurrpa ngarrurnu. Madelaine Napangardirli yimi yirrarnu manu puku ngurrju-manu photo-wati-kirli Warumungka jurlpu-kurlu puku-jangka.

Panu-kari jurlpu kula karlipa mardarni pukungka. Purlka-patu manu murturna wirrkardu-mipa karlipa jana jalangurluju mardarni nyampurla, ngulalpalu warru wapaja Warlpiri-patu nguru-wana kardiya-wangurla-wiyi. Ngaka marda kajili lawa-jarri, kurdu-kurdu manu wiri-wiri-langu marda kula kapulu milya-pinyi jurlpu panu-kari. Waja-waja-jarrimi kapirlipa yirdi-watiki manu jukurrpa jurlpu-panu-kariki.

6

Bentley James Jungarrayirli mardarnulpa wumara nyampuku yapaku ngurungkaku warrki-jarrinjaku nyiya-kanti-kantirlaku yirrarninjaku ngula nganpa payurnu nyiya-kurlu yungu-rnalurla warrki-jarrimi yirrkinpa. Ngula-rnalu jintangka warrki-jarrija jurlpu jukurrpa-kurlu Wardikinpirrirla.

Yalirla, Wardikinpirrirla, kuja kapala nyina walypali Ranger-jarra Joe Japaljarri manu Danae Nakamarra, kurdu-jarra-kurlu. Wangkajalu-nganpa wardinyi-nyayirni ngulalu nganpa warru milki-yirrarnu Wardikinpirrirla. Nyirrpi-wardingki Ranger-patu wati-patu manu Nampijinpa manu Napanangkalu nganpa jinta-jarrija. Purrajalu-nganpa mangarri, kilka-manulu nganpa ngurra ngurrju-nyayirnirli. Milya-pungulpalu jurlpu nyarrpararla kujalpalu turnu-jarrija. Kangulu-nganpa pirli-kirra, warnirri-kirra, puwu-kurra, murlu-wurru-kurra, yuurrku-kurra, ngalyarrpa-kurra, marliri wiri-jarra-kurra, ngapa palkalpa ngunaja.

Karnta jintangku, Michangku, rirrinypa-nyayirni kuja yanurnu Bentley-wana, milya-pungu jana jurlpu panu. Wurnturu-ngurlu nyangu jurlpu-wati manu photo-manu jana wirijarlu camera-kurlurlu.

7

Jurlpu nyampurraluju ngulaju palka kalu Warlpiri yirdi mardarni manu jukurrpa. Napangardi, Napaljarri manu Nampijinparlu, yimi ngarrurnulu nganpa manu yunparnulu yawulyu jurlpu-wati-kirli.

Winijiyirla, marliri-kirra-rnalu yanu, yirdi Kapuka-kurra, ngulaju-rnalu-jana kangu wirriya-wirriyaju kuurlu-wardingki nyanjaku yangka yungulu pina-jarri, nyarrpararla kalu nyina jurlpuju ngurrangkaju. Minaju ka jana karrimi yurrkurla, watiyarla, manangkarrarla pi-rlingka, pirnkingka, , wilypirirla, ngarnkirrirla, walyangka manu rurrpangka pirntinyarrarla. Nampijinparlu jana jukurrpa ngarrurnu Mala-kurlu kujalu yanurnu Mawurrungu-jangka. Manu-rnalu jana nyangu pinparlajarrpa panujarlu-nyayirni warru paarr-pardinja-kurra.

8

Jaajiyirla kamina-kamina-rnalu jana kangu murluwurru-kurra wiri-nyayirni-kirra. Ngapa wita kumarlpa-nyayirnilpa ngunaja. Jurlpu jirrama-rnalu nyangu ngapa-ngawurrpa. Nampijinparlu jana ngarrurnu jukurrpa warnayarra-kurlu kujalpa warru ngunaja yalirla murlwurrurla, yirdiji Yankanjinirla manu ngula-jangkalu yanu Pirdi-kirra; Pirdi ngulaju warnirri kanunju-nyayirni kurlirra Nyirrpi-ngirli .

9

New Haven- English TranslationWe went to New Haven (Wardikinpirri) in the hot time to look for di�erent birds to make another bird book. Our �rst Warlpiri bird book was made a�er the Rangers went to Karrinyarra. �e elders gave the Warlpiri names and told the stories about the birds. �ey recorded birds at Karrinyarra and also looked at photos from the Warumungka bird book. �e book was put together by Madelaine Dixon who was a Ranger at that time. She put the stories with the pictures. Lots of other birds are not in the �rst book. Now we have only a few old men and women le� of the ones who used to walk around in the bush before white people came. Later on they will all be gone and the children and even adults won’t know those other birds. We could lose their names and stories.Bentley James Jungarrayi had some funding to employ some Aboriginal people for a project in Central Australia to collect Aboriginal traditional knowledge. He asked us what we would like to work on. So that’s why we went to New Haven to look for birds.Two Rangers live there, Joe Japaljarri and Danae Nakamarra with their two little children. �ey made us welcome and showed us around. Nyirrpi Rangers, four men and two women, Nampijinpa and Nakamarra stayed with us. �ey cooked for us and kept the camp very clean. Also they knew lots of birds and where they gather. �ey took us to the hills, to rockholes, to the bore, to the scrub, to the sand dunes, to the salt lake and to two big claypans where there was still water lying.

One very knowledgable lady who came with Bentley, Micha, could recognise lots of the birds from far away, and took photos of them with a very big camera.�e birds around here all have Warlpiri names and Dreamings. �ree older ladies told us the stories and sang some ceremony songs for them.On Wednesday we went claypans called Kapuka with the Middle class boys from school to see the places and learn where birds live.�ey make their nests in the scrub, in trees, in hollow logs, in the hills, in caves, in the spinifex, in the creek banks and in holes in the ground and stony creeks.Nampijinpa told them the Dreaming story about the Mala, Rat kangaroo which came from Mawurrungu from the south. Also we saw thousands of black faced swallows �ying around.On �ursday we took the senior girls class to the big salt lake. A little very salty water was lying there. We saw two birds walking by the water. Nampijinpa told them about the dreamtime huge serpent which was lying around there in the salt-lake, which is called Yankanjini, which then went on to Pirdi, south of Nyirrpi.

10

Jurlpu-wati kuja-rnalu jana nyangu Wardikinpirri-wana(Birds we saw at New Haven on this trip)

1. Kakalyalya -- - - - - Major Mitchell Cockatoo

2. Kaarnka -------------- Crow

3. Jintirr-jintirrpa - - - - Willy Wagtail

4. Jupurtu - ------------ Singing Honeyeater

5. Yakurlajirri - - - - - - - - Pied Butcher Bird

6. Purrju-rturu-rturu --- Black Faced Cuckoo Shrike

7. Jiyiki - - - - - - - - - - - - Zebra Finch

8. Yinjilirrpi-lirrpi---------Rufous Whistler

9. Wintiki------------------ Chestnut Rumped �ornbill

10. Mani-tirrpi-tirrpi ---- Red Capped Robin

11. Luurnpa - - - - - - - - Red Backed King�sher

12. Kuluru-kuluru--------- Diamond Dove

13. Yurluku-tayi-tayi--- - - Australian Hobby

14. Ngatijirri ------------- Budgerigah

15. Wiyi-jurdu-jurdu - - - Spiney Cheeked Honeyeater

16. Kirlil-kirlilpa --------- Galah

17. Ngapilkiri - - - - - - - - Crested Pigeon

11

18. Nyirawu ----------------Hors�elds Bronze Cuckoo

19. Jurru-jurru- - - - - - - - Grey Shrike �rush

20. Nyii-nyii-----------------Rufous Song Lark

21. Wutu-ngarnu- - - - - - - -Brown Goshawk

22. Waruku-palu-palu ------Nankeen Kestral

23. Wardilyka -- - - - - - - - - Australian Bustard, Bush Turkey

24. Lirnpirda-pirda -----------Rainbow Bee-eater

25. Jinjiwarnu - - - - - - - - - - Crimson Chat

26. Ngayiki --------------------Brown Falcon

27. Pinpalajarrpa - - - - - - - - Masked Wood Swallow

28. Jupurtu------------------ Grey Headed Honeyeater

29. Piin-piinpa - - - - - - - - - Yellow �roated Miner

30. Nyii-nyii-------------------Brown Song Lark

31. Marrajilpili - - - - - - - - Red Capped Plover

32. Karlingka-jirrinpiri--------Little Wood Swallow

33. Punpunpa - - - - - - - - - - -Red Browed Pardalot

34. Tiyi-tiyi --------------------Mud Lark

35. Jiwilyirri-lyirri - - - - - - - - Splendid Fairy Wren

36. Yurluku-tayi-tayi - - - - - - Australian Hobby

12

Jalajirrpi, Tirikirri

Jalajirrpi ngulaju kakalyalya-piya. Kakalyalya jurru yalyu-yalyu manu waku-jarrarla kanunjumparrarla. Jalajirrpiji jurru manu kilpirli yarltiri-nyayirni kala wita yalyu-yalyu-kurlu milpa-wana-mipa. Lirra nyarnturrpa. Warnkiri-mani ka ngalpa ngula kalu yapa yanirni. Wangkami ka kilji-nyayirni. Jalajirrpi ka nyina kirrirdi-kirli yartiri, pirnkirrpa karnalu mardani yawulyuku manu purlapaku yakujurla. Kuyu-yijala karnalu ngarni nyampuju ngurrju. Jukurrpa nyampuju ngulaju Japangardiki, Japanangkaku.

© Josef Schofield

13

Jupurtu

Jupurtu jurlpu wita karntawarra-karnta-warra rduku-rduku, waku manu milpa wana. Yarltiri miyalu, purturlu puyurr-puyurrpa. Yurnparni ka ngurrjungku. Ngarlu ka ngarni parawuju, yinirnti manu panu-kari jinjirla-wati-kirli. Watiya-ngawurrpa. Paarpardi ka watiya-kari watiya- kari-kirra. Jukurrpa Japaljarriki, Jungarrayiki.

© Micha Jackson

© Micha Jackson

14

Jujurrayi, JuurrpaJujurrayi ngulaju kuurr-kuurrpa piya. Pirli-ngawurrpa. Mungangka manu parrangka ka nyinami watiyarla. Yatayi ka nyina watiyarla. Kuyu-kuju ka nyanjarla jitimi walya-kurra ngarninjaku wita-witaku jungunypaku, karnariki manu jintilyka-pinkiki. Nyampuju jukurrpa Wanipiyirla, Jampijinpaku, Jangalaku.

© Micha Jackson

15

Jurru-jurru

Jurru-jurrurlu ka ngurrjungku yunparni yirraru-yirraru. Piirn-piirnpa-piyarlu ka jana yapa yakarra-mani mungalyurrurlu. Kulu-parnta nyampuju jurlpu wita, yilyami ka jana yapaju kulu-kurrarlu manu ka jana pantirni mulyu yiringki jurru yalyu-kurra. Nyanyi karlipa jana pirlingka, warnirrirla manu yuurrku-wana. Jungarrayi, Japaljarri-kirlangu jukurrpa.

internet

internet

16

Karlingka-jirrinpiriKarlingki-jirrinpiri kalu jayirr-mani yimangiki, kiwinyiki manu panu-kariki. Watiyarla kalu lirri-nyina yuurrku-ngawurrpa manu karru-ngawurrpa. Ngurra ka nyanu ngurrju-mani kankarlu wilypirirla. Nyampu jurlpu yakirriki-piya. Yakirrikiji jurru yalyu-

yalyu. Karlingka-jirrinpiri jurru yulyurdu-yulyurdu. Karlingka-jirrinpiri wilypiri-ngawurrpa. Yakirrikirli kalu nyanu ngantirni ngurra nganjurrngu yakiri-kirlirli. Kilji kalu panu yani kankarlu manu kanunju. Jangalaku Jampijinpaku nyampuju jukurrpa.

© Graham Chapman

© Graham Chapman

17

Karlintirri, Kilyarlpa Karlintirri ngulaju wiri-jarlu warlawurru-piya, wita karri-karri. Ngalya, kakarda manu puturlu ngulaju yulyurdu-yulyurdu, jurruju yalyu-yalyu, kilpirli-jarra kardirri-kirli. Jurlpu-kari-nyanu ka jana pinjarla ngarni. Kanunju ka paarr-pardi. Warru lani-mani ka jana yankirri manu wardilyka mina-ngurlu, ngula ka jana ngarnilki yankirri wita-wita. Manu ka jana pirlingki larra-larra pakarni ngipiri yankirri-kurlangu. Pirli-wangurlaju kajana maninjarla kanyi kankalarra manu kajana pilykirr-kijirni walya pati-kirra yungu jana ngarnilki. Jukurrpa ngulaju Jungarrayi, Japaljarriki manu Japangardi, Japanangkaku.

internet

internet

18

Lirnpirda-pirdaLurn-pirda-pirda

© Josef Schofield

Lurn-pirda-pirda ngulajulu luurnpa-piya wita-juku. Pirnkirrpa ngurrju-nyayirni, wajirrki-wajirrki, karntawarra-karntawarra, manu jurru yalyu-yalyu kankarlu. Pangirni ka-nyanu ngurra pirntiyarrarla kankarlu karru-wana, rurrpa yiwinji wita-kurlu ngula-jangka kaninjarniji wurnturu ngurra wiri-jarlu ngipiri-kirli. Jurlpu yapa-kariji kulalpa yukayarla rurrpa wuurnparla. Luurnpa-kurlangu ngurraju kutu. Yapangkuju kalu warru mani luurnpa-kurlangu ngipiriji. Wardikinpirri wana kalu nyina manu kalu ngarni warru yimangi wita-wita. Nyampuju jukurrpa Jakamarraku, Jupurrurlaku.

19

Mani-tirrpi-tirrpiMani-tirrpi-tirrpi jukurrpa kujalpa nyinaja ngulaju yapa-wiyi, kujurnulpa-nyanu kuruwarri yalyu-yalyu rduku-rdukurla manu jurrungka karntaku-purdarlu. Ngulajangka yarnkajarra. Nyangu jana karnta-karnta. Pirri-manu wurnturu ngula rdirri-yungu yunparnin-jaku. Ngurun-manulpa manu yunparnulpa karnta-patu-kurra. Yunparnulpa yilpinji ngurrju-nyayirni manulpa jana jurlpu panu-kari yirdi-manu yungurlu panungku yunparni yilpinji. Jukurrpa nyampuju ngulaju Japaljarriki, Japangardiki.

© Josef Schofield

© Micha Jackson

© Josef Schofield

20

MarrajilpiliNgapa-ngawurrpaluju ngurra ka nyanu ngantirni ngapa-wana marnangka. Lirri nyinami kalu. Wiril-pakarni karla ngapaku, milpirriki karla nyanyi kanardirla. Wangkami karla ngapaku. Ngula-jangka wita-wangu kapu wantimi ngapaju. Nyampu jukurrpa ngulaju Jakamarraku, Jupurrurlaku.

© Micha Jackson

© Bentley James© Micha Jackson

21

Ngardankinyi-ngarnuNgardankinyi-ngarnu, Yalyu-rralyurru, kujalpa nyinaja yapa-wiyi, yanu marlpaku-purda, kirri wita-kurra, kujalpalu nyinaja jintirr-jintirrpa manu panu-kari jurlpu. Ngulangka yuntardilpa nyinaja jintirr-jintirrpa kaja-nyanu. Ngularla waninja-yirrarnu karntaju, ngula-pala ngunanjarla wuruly-yanu jarrarda. Ngula lawa

nyangu karntangku. “Yuwa! Nyarrpara ngaju-nyangu wati? Kari-nganta parnkaja karnta-kurlu.” Ngularla jangkardu yanu jintirr-jintirrpaju purdangirli-wana. Yaninjarla rdipijarla ngati-nyanuju. “Wara! Parlparurlunpa kangu ngaju-nyangu wati!” Larra pakarnu Yalyurralyurruju yalyu-kurra jurru ngula karlija rduku-rduku-wana, kuja karlipa jurlpu nyampuju nyanyi. Japaljarri, Jungarrayi-ki nyampuju jukurrpa.

wirriya C.L.C.

internet

karnta

22

NgayikiNgayikiji ngulaju Yumpardijinpa-piya, pirnkirrpa manu kuruwarri-kirli kala wita-juku. Ngarni ka kuyu, karnari, wilyingkarri manu warna-langu. Wirringka ka wapami warlu-jangkarla. Milki-yirrarni ka jana lungkardaku, wardapiki manu wardilykaku. Jakamarra, Jupurrurlaku jukurrpa nyampuju.

© Micha Jackson

23

Nguri, Nyuri, Lirra-kilpi

©Josef Scho�eld

Nguri, nyuri, lirra-kilpi, yuparli-purrangu, kakutu, yuparli-ngarnu, nyampu jurlpu yirdi panu-kurlu. Lirra-kilpiji parrangka ka nyina lalka watiyarla. Kulalparlipa nyangkarla watiya-piya pinti-piya. Mungangka ka paarr-pardimi warru ngarninjaku pinta-pinta-pinkiki. Manu ka ngarni jalupa, jarlji manu yinarrki. Jangala manu Jampijinpaku ka jana nyampuju jukurrpa karrimi.

© Micha Jackson

24

Ngurrju-mani ka mina watiyarla manu ka karnta wangkami, “jik, jik, jik,” kuja ka nyina kurdu-kurdu-rla. Pirri-mani kalu walya-kurra ngarninjaku jintilyka-pinkiki.

Nyii-nyii

internet

Nyii-nyii jurlpu wita

jiyiki-piya. Nyampuju

kuja ka yunparni

yilpinji-rlangu ngurrju-

nyayirni yirraru-yirraru.

Purda-nyanyi karlipa wurnturu-ngurlu. Ngulaju ka yunparni

yaninja-karrarlu watiya-

kari watiya-kari-kirra.

Warrarda ka wangkami.

© Micha Jackson

25

Nyirawu, NyarawuNyirawuju, nyina ka yuurrkurla, kaji yapa nyanyi ngulaju wangkanjaku rdirri-yinyi kuja, ‘Nyirawu, nyirawu”. Jintaku jintaku ka wanka. Jinyi-jinyi-mani ka jarnpa, yungu jana jangkardu yani yapaku. Purda-nyanyi kalu wangkanja-kurra yungulu lani-jarrimi yapaju. Wangka kalu, “Yanta nyuntu jurlpu wita!”Manu nyirawuju karla yunparni yilpinji yapaku. Yirdi-mani ka karnta marda, wati marda.Yunparninja-karrarlu watingki marda, karntangku marda ka pina nyanungu-kurra mani. Nyampurlu ka ngipiri ngajarni jurlpu-kari-kirlangu minangka. Ngipiri

ka rdirrarni ngula ka witangku ngipiri jinta-kari-kirlangu kijirni. Nyampuju jukurrpa Jakamarra manu Nakamarraku, Jupurrurla manu Napurrurlaku.

internet

26

PinparlajarrpaJurlpu wita yingirri maru. Panu-kari jurru maru. Wangkami ka, “Piip-piip-piip”. Ngarni kalu miyi manu kuyu, yunkurrmu manu yimangi-pinki. Panu-nyayirnirli kalu mina wita-wita mardarni manjangka ngapa

wiri-warnurla. Nyurruwiyi kalarnalu jana lani-manu. Kalalu muku paarr-pardija mina-ngurlu. Ngula-jangka kalarnalu maninjarla ngarnu wita-wita pirnkirrpa-wangu manu ngipiri panu-nyayirni. Yirdi-kari pinparrjurnu. Nyampu jukurrpa ngulaju Japangardi, Napangardi, Japanangka, Napanangkaku.

© Josef Schofield

© Micha Jackson

27

PunpunpaPunpunpa ka jurrungka mardarni mukarti maru manu kardirri jinjil-jinjilpa, yalyu-yalyu-kurlu kanunju. Ngipiri ka mardarni minangka karru-wana walyangka. Purlami ka kilji “Wiin-wiin-wiin”. Warnkiri-mani kajana yapa-patu jarnpa-kujaku. Jukurrpa nyampuju Japangardi-warnuku.

© Micha Jackson

28

Purrju-rturu-rturuPurrju-rturru-rturru yingirri maru pinparla-jarrpa-piya. Pirnkirrpa puyurr-puyurrpa, miyalu kardirri. Ngarni ka purrju, jintilyka, manu ngurlu. Ngurra ka-nyanu ngurrju-mani watiyarla kankarlu. Jurlpu nyampuju kulu-parnta. Lani-mani kajana jurlpu-kari- nyanu. Yirdi-kari karlpurru-karlpurru. Japaljarri manu Jungarrayiki jukurrpa nyampu-wana, kujaka yatijarra-jarri Napurrurla, Nakamarraku.

© Josef Schofield

29

Tirrika-jirri-jirriTirriki-jirri-jirri ngulaju ka nyina ngapa-ngawurrpa kuja ka ngipiri palka-mani marnangka kutu-juku ngapa-wana, ngulaju ka kulu-parnta-jarri ngipiri-ngirliji. Kaji kangku pantirni yiri-kirlirli manu wajirli-pinyi kaji kangku purlanja-karrarlu kiljingki. Nyampuju Jakamarra, Nakamarraku, Jupurrurla, Napurrurlaku.

© Micha Jackson

30

Waruka-palu-palu

Waruka-palu-palu karlipa nyanyi kankarlu, yuurrku-wana, manangkarra-wana manu pirli-wana. Wuurr-kijirni ka kilpirli-jarra, tarnnga ka rdalji karri kankarlarra.Wirntimi ka jintangka-juku yapa-piya pakarli kujalpalu jukurrparla wirntija yaparranjiki kujalpa yunparnu.“Warukapalu-palu yarnpil-yarnpilpa, Warukapalu-palu yarnpil-yarnpilpa.”Kuja kalalu yunparnu. Kalalu jurru yurnngu-yurnngu-jarrija manu walya pakarnu watiyarlu. Nyampuju jukurrpa ngulaju ngawu-kurlangu manu ngurrju-

kurlangu kurdijiki.

internet

31

WilangarnaNgapa-ngawurrpa jipilyaku-piya. Marnangka ngapa- wana ka ngunami, ngipiri kalu mardarni warru ngapa-wana. Jilangka kuja ka ngapa nguna tarnnga, ngulangka kalu nyina wilangarnaju. Jukurrpa nyampuju ngulaju Jakamarra, Jupurrurlaku manu Jangala, Jampijinpaku.

© Micha Jackson

32

WiringarriWiringarriji, kuurr-kuurrpa-piya, wiri karri-karri. Munga-ngawurrpa. Yinngirri, rduku-rduku kardirri-manu kilpirli kanunju kardirri jinjirl-jinjirlpa, kankarlu walya-walya jinjirl-jinjirlpa-yijala. Watiyarla ka nyina kankarlu. Manu ka yukami yuwarlirla, yapa-wangurla

nyurru-warnurla. Purlami ka kilji-nyayirni, yapa-kujaku. Ngarni ka jungunypa, karnari manu jintilyka-pinki. Jakamarra-warnuku nyampuju jukurrpa.

© Micha Jackson

33

Wutu-ngarnuKankalarra ka warru yani manu karla nyanyi kanunjukuyuku. Nyanjarla ka yiljirli-jarra wipimi yungu jayirr-mani kuyu. Kanyi ka kankarlarra ngula ka kijirni kanunjarra-karirli pati-kirra. Kuyu-yijala kalu ngarni yapangkuju. Pirnkirrpa kalurla waljirni kilka-karda. Purranjarla kalu ngarni kuyu ngurrju.

Jukurrpa ngulaju Japangardiki, Japanangkaku.

© Micha Jackson

34

karnta wirriya

Yinjilirrpi-lirrpi ngulaju ka nyina yuurrkurla piin-piinpa-piya. Purda-nyanyi karlipa manja-wana. Wangkami ka, yunparni ka manu ka purlami kilji-nyayirni. Karnta rduku-rduku yarltiri manu yurrpurlu wita-kurlu jilypari-jilypari.Wirriya jurru maru, waninjarla kardirri manu maru, rduku-rdukuju yalyu-yalyu. Jukurrpa Jakamarra, Nakamarraku, Jupurrurla, Napurrurlaku.

Yinjilirrpi-lirrpi

© Micha Jackson © Micha Jackson

35

Yumpardijinpa

internet

Yumpardijinpaju ngayiki-piya wiri-karri-karri. Wanarri wiri, mirriji kirrirdi, pirnkirrpa kuruwarri-kirli. Ngarni ka jana jurlpu wita-wita. Tuurl-pajirni ka jurru jiyiki ngarninjaku. Paarr-pardimi warru kalu manangkarra-wana. Nyampuju jukurrpa Jakamarra, Nakamarraku, Jupurrurla, Napurrurlaku.

36

Yurluku-tayi-tayi

internet

Yurluku tayi-tayiji yumpardijinpa-piya kala kuruwarri-wangu. Mardukurru ka mardarni manya rduku-rdukurla. Jurlpu wita-wita ka jana ngarni, paarr-paarr-pardinja-kurrarlu. Manu ka jana ngipiri rdilyki-pinyi jurlpu-kari-kurlangu. Manangkarra-wana ka yaninjayani kanunju yungu kuyu jayirr-mani. Manu yurrurluku ka purlami yungu yarlkirni yapa. Jukurrpa nyampuju ngulaju Jungarrayi, Japaljarriki.

© Bentley James

37

Manangkarra-wardingki jurlpuJurlpu kuja kalu mardarni ngipiri manangkarra-wanangulaju tirrika-jiri-jiri manu pintaru manu punpunpa. Nyampurrarlu kalu nyanu kurdu-kurdu warra-warra kanyi kanunju manangkarra-wana.Wardilykarlu manu yankirrirli kalu mardarni ngipiri manangkarrarla mina wangkungka. Jurlpu wiri jiyiki-panturnu, purla-purla, yumpardijinpa, yulyuku-tari-tari, waruka-palu-palu, ngayiki, wutu-nganu, wiiny-wiinypa, kirrkirlanji kalu warru paarr-pardimi manangkarra-wana. Manu kankarlu kuja kalu paarr-pardi ngula kalu jana wirlinyi warru warrirni jurlpuku wita-

witaku, warnaku, kilyawuku manu jungunypaku.

Nyarrpararla kalujurlpu-wati nyinami

Ngalyarrpa-wanaNgalyarrparla karlipa nyanyi jiyiki-panturnu karlintirri, yurluku-tayi-tayi, yumpardijinpa, waruka-palu-palu-pinki. Ngarni kalu jurlpu wita-wita pintaru-pinki, manu pujarr-pujarrpa, karnari, wiji, walya-mularnu, manu warna-pinki.

38

Pirli-ngawurrpa jurlpuWarlawurru, karlintirri manu juurrpa kalu warru wapami

pirli-wana. Ngipiri kalu mardarni kankarlu pirlingka manu

yurdingka. Yupurruju pirli-ngawurrpa ka ngipiriji mardarni

walyangka yimpijirri-wana. Pirlingka kalu yakirrikirliji

mapirrirli ngantirni ngurra-wati walya yakiri-jangka

pirnkingka kankarlu.

MarliriNgapa wiri kuja wantija ngula ka nguna warrarda

tarnnga marlirirla jurlpu panu kalu turnu-jarrimi,

Yuurrkurla Panu-jarlu jurlpu kuja kalu nyina yuurrkurla wita-wita ngulaju paku-paku, jinjiwarnu, manitirrpi-tirrpi, nyirawu, yalyu-rralyurru, wintiki, ngulaju kalu ngurrju-mani ngurra yurdingka ngipirikiji. Wiri-wiri ngulaju juwayikirdi, yakurlajirri, ngapilkiri, kurluru-kurluru manu ngarntipi. Kuurr-kuurrpa, wiringarri manu nguri kalu nyinami wilypirirla ngipiriki mardarninjaku wapurnungkurla manu yurrkalirla manangkarrarla. Wilypi-pardimi kalu mungangka kuyuku-purda.

39

Warnirri Warnirri-wana karlipa nyanyi jiyiki, nyirawu, wiyi-jurdu-jurdu, jupurtu manu jilyapuru. Yanirni kalu ngapaku manu yinirnti-kirra ngarluku ngarninjaku. Ngula-jangka kalu paarr-pardinjarla yani yuurrku-wana manu manangkarra-wana. Jiyiki kalu warrarda nyina ngapa-wana kutu manu kalu ngalpa milki-yirrarni warnirri-pinki.

MurluwurruNgapa kuja ka nguna murluwurrurla jurlpu panu kalu yanirni jipilyaku, pirniny-pirninypa, kalwa manu walanypirri-rlangu. Kuja ka ngapa lawa-jarrimi, manu wita-rlangu kuja ka nguna kumarlpa, nyampurra jurlpu-wati kalu muku yanirra. Marrajilpili ngulaju kalu tarnnga nyinami murluwurru-wana.

pinparlajarrpa, tirrika-jirri-jirri, ngatijirri, jiyiki manu

manu kalu-nyanu ngurra ngurrju-mani marliri-wana

watiyarla. Panu-kari jurlpu kalu yanirni ngapa-kurra

ngulaju jipilyaku, ngamirliri, kalwa, kirtirn-kirtirnpa.

Ngarni kalu ngapa-ngawurrpa wita-wita jarlji, jirri,

yipi-jipiji, kiwinyi manu ngirnti-wurrara.

40

Ngurra-wanaJurlpu panu karlipa jana nyanyi ngurra-wanaju, wangarla, yakurlajirri, tiyi-tiyi, ngapilkiri, kirlil-kirlilpa, jiyiki, purrju-turu-turu, yinjilirrpi-lirrpi, jupurtu manu panu-kari. Lani-wangu kalu yani ngurra yapa-kurlangu-kurra.

Bore-wana Bore-wana karlipa jana nyanyi jurlpu panu-jarlu kujalu yanirni ngapaku, ngulaju kakalyalya, jiyiki, kirlil-kirlilpa, lapaji, ngapilkiri, kuluru-kuluru, ngarntipi manu wiyi-jurdu-jurdu. Lani-jarri kalu yapa-kujaku. Kuja karlipa kutu-jarrimi, nyanjarla kalu paarr-pardimi.

Karru-wardingkiKarru-wana manu ngarnkirri-wana kalu jurlpu panu nyina. Luurnpa manu lirnpirda-pirda kalu-nyanu ngurra pangirni pirntinyarrarla kankarlu. Panu-karirli kalu-nyanu ngurrju-mani ngurra wilypirirla ngapirirla, ngatijirrirli, lapajirli,

nuwingkirli, jalajirrpirli, kakalyalyarlu manu karlingka-

jirrinpirirli.

41

Manangkarra

42

Ngalyarrpa

internet

internet

43

Yuurrku

44

Pamarrpa

45

Marliri

46

Warnirri

47

Murluwurru

48

Karru-wana

49

Ngurra-wana

50

Bore-wana

Micha Jackson , Josef Schofield, Bentley James

51

English translation

P12. jalajirrpi - Little CorellaThe Little Corella is like a cockatoo but the Major Mitchell cockatoo has red on its

crest and under its wings. The Little Corella is completely white, except for a little red

patch by its eye. It has a hooked beak. It warns us when people are coming. It has long

white feathers which we wrap up and keep in a bag for ceremonies.

It is good to eat. The dreaming belongs to Japangardi and Japanangka

P13. jupurtu - Grey headed and Singing Honey EatersThe Grey Headed and Singing Honey Eaters have yellow on the chest and wings and

black around their eyes. They are light coloured underneath and grey on the top. They

sing very nicely. They eat honey from the grevillea and beantree flowers and lots of

other flowers. They live in trees. They fly from tree to tree. Their dreaming is for

Japaljarri and Jungarrayi.

P14. jujurrayi, juurrpa - Owlet NightjarThe Owlet Nightjar is like an owl. It lives around the hills. It stays awake in the day and

the night. It sits still in the tree. After seeing something to eat it comes down to the

ground to catch little mice, lizards, grasshoppers and every-thing. Its dreaming place is

at Wanipiyi and it belongs to Jampijinpa and Jangala.

P15. Jurru-jurru- Grey Shrike �rushThe Grey Shrike Thrush sings a lovely song that makes us feel lonely. It is like a Minor

bird and wakes up the people in the morning. It can be a dangerous little bird. It sends

people away agressively and stabs them on the head with its sharp beak and makes

them bleed. It also attacks other birds. We see them around hills rockholes in the bush

and in the town. The dreaming belongs to Jungarrayi and Japaljarri.

P16. karlingka-jirrinpiri - Wood Swallow, Tree MartinThe Tree Martin swoops around to catch flies and other insects. They live all together

in the bush. They make their nests high up in hollow trees. This bird looks like the

Fairy Martin but the Fairy Martin has a red head and the Tree Martin has a blue head.

The Fairy Martins make their nests out of mud. They also fly up and down swooping

after flies and mosquitoes. This Dreaming is for Jangala and Jampijinpa.

52

P17. karlintirri - Black Breasted BuzzardThe Black Breasted Buzzard is big like an eagle but a bit smaller. Its forehead, neck and

back are blue and it has red on its head and white on its wings. It kills other birds and

eats them. It flies low and frightens emus and turkeys off their nests and eats the little

emus. It breaks emu eggs open with a stone. When there are no stones it picks up the

emu eggs and from high up, it drops them on the hard ground so it can eat them. This

dreaming is for Japaljarri and Jungarrayi and Japangardi and Japanangka.

P19. mani-tirrpi-tirrpi - Red Capped RobinIn the dreamtime when the robin was a person, he put red on his chest and head to get

himself a wife. Then he set out. He saw some women. He sat down a little way off and

got ready to sing. He was humming and singing to the women. He sang a lovely love

song and he called out to the other birds to come and sing love songs with him. This

dreaming is for Japaljarri and Jungarrayi.

P18. lirn-pirda-pirda- Rainbow Bee EaterThe Rainbow Bee Eater is like a Kingfisher but smaller. It has lovely feathers, green and

yellow and red on the top of its head. It digs a home for itself with a very small entrance

tunnel in the creek bank high up. Deep inside it makes a cave for its eggs. Other birds

can’t fit in the hole as it is too narrow.The Kingfisher’s nest is close to the edge of the

bank. People can go along collecting Kingfisher’s eggs. Rainbow Bee Eaters live aroud

New Haven. They catch little insects. This dreaming is for Jakamarra and Jupurrurla.

P.20. marrajilpirli - Red Capped PloverThe Red Capped Plover lives around water and makes its nest by the water in the green

bushes. They live together in a group. They dance for rain, for rain clouds to start com-

ing up in a line. They talk for rain. After that a very big rain falls. This dreaming is for

Jakamarra and Jupurrurla.

P. 21. ngardankinyi-ngarnu - Mistletoe BirdThe mistletoe bird is also called ‘yalyurralyurru’ and when it was a person, it went

looking for company. It went to a small group of camps where Willy Wagtail and other

birds were living. There was a very good looking Willy Wag Tail there. He fell in love

and those two eloped secretly. Then the Willy Wagtail saw that, that one was missing.

He hit that Mistletoe bird and blood ran down the chest and tail which we see today.

This dreaming is for Japaljarri and Jungarrayi.

53

P. 22. ngayiki - Brown FalconBrown Falcon is like a Collared Sparrowhawk with the same feathers and patterns but

it’s smaller. It eats meat, sand lizards, skinks and even snakes. It travels along water

courses and burnt country. It shows where there are blue-tongues, goannas and turkeys.

This dreaming is for Jakamarra and Jupurrurla.

P. 23. nguri - Tawny FrogmouthThe Tawny Frogmouth has many names, ‘Nguri’, ‘nyuri’, ‘lirra-kilpi’, yuparli-purrangu’

‘kakutu’, ‘yuparli-ngarnu’. In the day time it sits very still in the tree. We can’t see it as

it looks just like the bark of the tree. At night it flies around catching moths and other

insects. It also eats lizards, frogs and spiders. Its dreaming is for Jampijinpa and Jangala.

P. 24 nyii-nyii - Rufous Song LarkThe Rufous Song Lark is a little bird like the zebra finch. This one sings love songs very

beautifully and we can hear from far off. it sings as it flies from tree to tree. It talks all

the time. It makes its nest in a tree and the girl says, ‘jik, jik, jik,” when she is sitting

with baby birds. They fly down to the ground to eat grasshoppers and other insects.

P. 25. nyirawu - Horsfield’s Bronze CuckooThe bronze cuckoo lives in the mulga scrub. When he sees people he gets ready to talk

like this, “Nyirawu, nyirawu”. He calls and waits and calls again. He is urging the

kudaija man to come and attack the people. When they hear him talking they get

frightened. They say, “Go away. You’re just a little bird.” And he also names people, a

man or woman. When he sings them the man or woman gets their husband or wife

back. This bird lays its egg in another bird’s nest. The egg hatches out and the baby

cuckoo pushes the other bird’s egg out. This dreaming is for Jakamarra, Nakamarra,

Jupurrurla and Napurrurla.

P. 26. pinparlajarrpa - Masked Wood SwallowThis little bird has a black face. It says, “Piip, piip, piip”. It eats fruit and insects, mis-

tletoe berries and flies and every-thing. Lots of them have little nests in the scrub after

a big rain. In the old days we used to frighten them off. They would all fly up from the

nests.Then we would get the little birds with no feathers and the eggs and eat lots of

them. Its other name is ‘pinjarrjurnu”. This dreaming is for Japangardi, Napangardi and

Japanangka, Napanangka.

54

P. 27. punpunpa - Red Browed PardalottePunpunpa has a hat on its head, black with white spots and red underneath. It has its

nest on the ground by a creek. It calls out loudly, “Wiin - wiin - wiin”. It warns people

when the kudaitcha man is around. This dreaming comes from Japangardi.

P. 28. purrju-rturu-rturu - Black Faced Cuckoo ShrikeThe Black-faced Cuckoo Shrike has a black face like the masked wood swallow. Its

wings are grey and it is light coloured underneath. It eats march flies, grass hoppers,

and seeds. It makes its nest high in a tree. This is a cheeky bird. It makes other birds

frightened. It’s other name is Karpurru-karlpurru. Around here this dreaming is for

Japaljarri and Jungarrayi. When it goes north it belongs to Napurrurla and Nakamarra.

P.29. tirrika-jirri-jirri - Banded LapwingThe Banded Lapwing lives near the water. It lays eggs in the green grass or bushes near

the water. It gets very aggressive when it has eggs. It can stab you with its sharp beak

and chases after you screeching loudly. This is dreaming is for Jakamarra, Nakamarra

and Jupurrurla Napurrurla.

P. 30. waruku-palu-palu - Nankeen KestralWe see the nankeen kestral high above the mulga, the plains and the hills. It dances by

itself very beautifully, like a person, as they used to dance this dreaming for a young

boy, and this is how they sang,

“Nankeen kestral, stretchout your wings and shake.x2”This is the song they sang. They

used to wag their head and hit the ground with a stick. This dreaming is for all skin

groups, the kirda group and the opposite group in the kurdiji ceremony.

P. 31. wilangarna - Australian GrebeThis is like a duck, it lives around water. It lies in the grass and has its eggs by the

water. At a flowing spring, when the water has been lying there for a long time, there

will be the Australian Grebe. This dreaming is for Jakamarra, Jupurrurla and Jangala,

Jampijinpa.

55

P. 27. punpunpa - Red Browed PardalottePunpunpa has a hat on its head, black with white spots and red underneath. It has its

nest on the ground by a creek. It calls out loudly, “Wiin - wiin - wiin”. It warns people

when the kudaitcha man is around. This dreaming comes from Japangardi.

P. 28. purrju-rturu-rturu - Black Faced Cuckoo ShrikeThe Black-faced Cuckoo Shrike has a black face like the masked wood swallow. Its

wings are grey and it is light coloured underneath. It eats march flies, grass hoppers,

and seeds. It makes its nest high in a tree. This is a cheeky bird. It makes other birds

frightened. It’s other name is Karpurru-karlpurru. Around here this dreaming is for

Japaljarri and Jungarrayi. When it goes north it belongs to Napurrurla and Nakamarra.

P. 32. wiringarri - Barn OwlThe Barn Owl is like the Boobook owl, that comes out at night but the barn owl is

bigger. Its face,chest and its underwings are white and spotted. On its back and upper

wings it is brown and also spotted. It sits up high in a tree. It says, “Yu-wu”. It eats

mice, lizards and grasshoppers. This dreaming comes from Jakamarra.

P. 33. wutu-ngarnu - Brown GoshawkThe Brown Goshawk flies up high and looks down to see its prey. When it sees some-

thing to eat it stretches out its claws so it can swoop down and catch its prey. Then it

takes it up high and drops it on the hard ground. It is also meat for people. They pull

out the feathers till it is clean. After cooking they eat the good meat. The dreaming is

for Japangardi and Japanangka.

P. 34 yinji-lirrpi-lirrpi - Rufous WhistlerThe Rufous Whistler is a bit like the yellow throated miner. We hear it in the mulga

scrub. It talks, it sings and it calls out loudly. The girl’s chest is white with dark flecks,

The boy’s head is black, its throat is white and its chest is a reddish colour. The

dreaming is for Jakamarra, Nakamarraku manu Jupurrurla, Napurrurlaku.

P. 35. yumpardijinpa - Collared SparrowhawkThe collared sparrowhawk is like the brown falcon but a bit smaller. It has long legs and

patterns on its feathers. It eats small birds. It breaks off the zebra finches head before

eating it. It flies around spinifex and hill country. This dreaming is for Jakamarra,

Nakamarra and Jupurrurla, Napurrurla.

P. 36. yurluku-tayi-tayi - Australian hobbyThe Australian Hobby is like a sparrowhawk but has no pattern. It has fluffy feathers

on its chest. It eats small birds as while flying around and breaks other birds eggs. It

flies low over the spinifex country so it can swoop down on its prey. Also it calls out

for the march flies to come and bite people. This dreaming is for Jungarrayi and

Japaljarri.

56

HabitatsP. 37. manangkarra - spinifex countryThe little birds that lay their eggs in the spinifex are the quail, the red-browed

pardalotte and spinifex pigeons. These make their nests and look after their babies

on the ground in the spinifex. Bush turkeys and emus lay their eggs in a grass nest

on the ground in the spinifex plains. Birds of prey like the fork tailed kite, collared

sparrowhawk, hobby, nankeen kestral, hawks and falcons, fly high above the plains

where they hunt around for small birds, snakes, lizards and mice.

P. 45 Pamarrpa-wana - In the hillsEagles, hobbies, buzzards and other birds of prey live around the hills. They make

their nests for their eggs up high on the cliffs or in tall trees in the hills. The spinifex

pigeon also lives around the hills and lays its eggs on the ground by stoney creeks.

Fairy martins build their mud nests on the roof of caves in the hills.

P. 43. Ngalyarrpa-wana - In the sand hill countryIn the sandhill country we see birds of prey, the buzzard, the hobby, sparrowhawk,

nankeen kestral and others. They eat quails and little birds and moles and sand lizards,

blue backed dragons, sand swimmers and others.

P. 44. Yuurrku - Mulga forestLots of birds live in the mulga forest, small ones like the bell bird,crimson chat, red

capped robin, hooded robin, mistletoe bird, they all build their nests and lay their

eggs in the tops of trees. So do bigger birds like the grey crowned babbler, butcher

bird, crested pigeon,diamond dove and bronzewing pigeon. The southern boobook

owl and the barn owl make their nest for their eggs in hollow trees in the forest or

in ghost gums or bloodwood trees on the plains. They come out at night to hunt for

meat.

57

P. 46 Marliri - ClaypansAfter a big rain, when water lies in the claypans, lots of birds gather there, wood

swallows, plovers, budgerigahs, finches and wood martins and make their nests in the

trees around the claypans.Lots of waterbirds come too, ducks, cranes, native hens and

curlews.They eat small things that live in the water, frogs, tadpoles, desert shrimps

mosquitoes and dragonflies.

P. 47 Warnirri - RockholesAround the rockholes we see zebra finches, honey eaters, robins and many others.

They come for water and to eat honey from the Beantree flowers. After that they fly

off to the forest and the plains. Zebra finches always stay close to water and they

show us where the rockholes are.

P. 48 Murluwurru - Salt LakesAfter a big rain, when there is water in the salt lakes, lots of birds come, ducks,

native hens, cranes and even pelicans. When the water is gone or there is only a

little salty water, the water birds leave. Only the red capped plover stays around the

salt lake for a long time.

P. 49 Karru - CreeksAlong the creeks and ditches there are lots of birds. Kingfishers and rainbow lori-

keets dig themselves a home in the banks high up. Lots of others make their homes in

hollows in the river gums, budgerigahs, ringneck parrots,cockatiels, little corellas,

cockatoos and tree martins.

58

P. 49 Ngurra-wana - Around the campWe see lots of birds around the camp, crows, butcher birds, magpie larks, pigeons,

galahs, zebra finches, willywag-tails, black faced cuckoo shrikes, rufous whistlers,

red capped robins, honey eaters and others. These are not frightened to come close to

people’s camps.

P. 50 Bore-wana - Around the boreAround the bore we see very many birds, major Mitchell cockatoos, zebra finches,

galahs, crested pigeons, diamond doves, bronzewing doves, spiney cheeked honey

eaters, These are frightened of people. When we go close they fly away.

P. 15 Grey strike thrush - https://en.wikipedia.org/wiki/Grey_shrikethrush#/media/File:Colluricincla_har-

monica_mortimer.jpg

http://www.photos.duadepaton.com/Flycatchers-and-�rushLike-Bir/Greyshrike-�rush/i-dLhhJzC

P. 16 Tree Martin - http://www.graemechapman.com.au

P.17 Black Breasted Buzzard - http://ibc.lynxeds.com/photo/black-breasted-buzzard-hamirostra-melanos-

ternon/black-breasted-buzzard-�ight

http://keaphotography.photoshelter.com/image/I00007xaKFgwTTjI

P.20 Red Capped Robin http://www.tytowetlands.com.au/links.htm

P. 21 Mistletoe bird female https://www.google.com.au/imgres?imgurl=http://farm9.static�ickr.com/8535/

8878829641_10fc8dcb54_c.jpg&imgrefurl=http://www.birdsinbackyards.net/forum/Birds-Week-28th-May-

50-shades-grey&h=600&w=800&tbnid=igfcQiXoaaQbCM&tbnh=194&tbnw=259&usg=__sgQeaN8AyazD-

ogqyjkl7kQFZDI=&hl=en-AU&docid=dhUhc5q9-q42dM

P. 24 Rufous Song Lark - http://www.tytowetlands.com.au/links.htm

P. 25 Hors�elds Bronze Cuckoo https://en.wikipedia.org/wiki/Hors�eld’s_bronze_cuckoo

P. 30 Nankeen Kestral -http://ih1.redbubble.net/image.155252633.3292/�at,1000x1000,075,f.jpg

P. 35 Collared Sparrowhawk - http://ibc.lynxeds.com/photo/collared-sparrowhawk-accipiter-cirrocephalus/

adult-male-showing-underside-tail

P. 36 Australian Hobby - https://en.wikipedia.org/wiki/Australian_hobby

59

P12. jalajirrpi - Little corella

P13. jupurtu - Grey headed and Singing honey eaters

P14. jujurrayi , juurrpa - Owlet nightjar

P15. Jurru-jurru- Grey shrike thrush

P16. karlingka-jirrinpiri - Wood swallow, tree martin

P17. karlintirri - Black breasted buzzard

P18. lirn-pirda-pirda- Rainbow bee eater

P19. mani-tirrpi-tirrpi - Red capped Robin

P.20. marrajilpirli - Red capped plover

P. 21. ngardankinyi-ngarnu - Mistletoe bird

P. 22. ngayiki - Brown Falcon

P. 23. nguri - Tawny Frogmouth

P. 24 nyii-nyii - Rufous Song Lark

P. 25. nyirawu - Hooded Robin

P. 26. pinparlajarrpa - Masked wood swallow

P. 27. punpunpa - Red browed pardalotte

P. 28. purrju-rturu-rturu - Black faced cuckoo shrike

P.29. tirrika-jirri-jirri - Banded Lapwing

P. 30. waruku-palu-palu - Nankeen kestral

P. 31. wilangarna - Australian grebe

P. 32. wiringarri - Barn owl

P. 33. wutu-ngarnu - Brown Goshawk

P. 34 yinji-lirrpi-lirrpi - Rufous Whistler

P. 35. yumpardijinpa - Collared Sparrowhawk

P. 36. yurluku-tayi-tayi - Australian hobby

60

www.cdu.edu.au/laal Tel: (08) 8946 6876 [email protected]

This work is from the Living Archive of Aboriginal Languages www.cdu.edu.au/laal.

If you have any questions or wish to access information concerning this work, please contact us at

[email protected].

Use of this work is subject to the User License Agreement available at

http://www.cdu.edu.au/laal/permissions/

This work is licensed under a Creative Commons Attribution Non-

commercial No Derivs 3.0 Licence Australia which appears as follows:

This licence allows users to share, copy and redistribute the work in any medium or format provided they:

(i) give appropriate credit, provide a link to the licence, and indicate if any changes were made to the work.

Users may do so in any reasonable manner, but not in any way that suggests that we endorse the user or

their use;

(ii) do not use the work for commercial purposes;

(iii) do not distribute the modified work if they remix, transform or build upon the work, and

(iv) do not apply legal terms or technological measures that legally restrict others from doing anything that the

licence permits.

The full terms of the licence can be found at http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/au/legalcode.

The creators of this work assert their moral rights to:

• be identified and named as the creators of this work. This means that if you reproduce the work, you must

identify these creators;

• take action if this work is falsely attributed as being someone else’s work; and

• take action if this work is distorted or treated in a way that is harmful to their honour or reputation. This

means that the creators of this work have the right to object to distortion, mutilation or other modification

of, or derogatory action in relation to the work.

If you share this work, you must identify the creators named in this work and on the Living Archive

of Aboriginal Languages website and abide with all other attribution requirements under the

Creative Commons licence.

Note that any action that is in breach of the moral rights of the author will give rise to a right of the creators to take

legal action under the Copyright Act 1968 (Cth).

Do not remove this notice