informe de estimación da colleita 2016 - DO Rías Baixas
-
Upload
khangminh22 -
Category
Documents
-
view
5 -
download
0
Transcript of informe de estimación da colleita 2016 - DO Rías Baixas
Páxina 1 de 23
INFORME DE ESTIMACIÓN DA COLLEITA 2016
1. Introducción
Para confeccionar o informe de estimación da colleita 2016, tal como se
describe no “Procedimento de Estimación de la Cosecha de uva en la D.O.
Rías Baixas”, requiríuselle colaboración aos técnicos máis implicados no
asesoramento dos viñedos desta D.O. Esta enquisa fíxose ao final do mes de
xuño, e unha vez superado o momento máis crítico do ciclo da uva. Polo
tanto, neste momento do ciclo, e segundo a manifestación da maioría dos
técnicos consultados, todo indica que a producción real estimada poidera
estar practicamente determinada, si ben é certo que aínda queda a maior
parte do verao por pasar, e poideran darse condicións atribuídas ao estrés
hídrico, oídio ou botrytis durante o momento da vendima, que poideran
influir á baixa na producción estimada.
As enquisas recibidas no consello regulador foron analizadas polo miúdo,
ponderando estatísticamente os datos da producción estimada en función
da superficie supervisada por cada un dos técnicos consultados co fin de
unificar criterios. Unha vez tratados estatísticamente os datos, fíxose
extensible a cada unha das subzonas, e por último, á totalidade da
superficie amparada pola denominación de orixe Rías Baixas para o ano
2.016.
Posteriormente, persoal dos Servizos técnicos do Órgano de Control,
acompañados por algún dos técnicos asesores de campo, desprazáronse a
distintas subzonas da denominación de orixe co fin de realizar algúns
puntos de mostreo nos viñedos e verificar “in situ” a situación real.
Páxina 2 de 23
2. Información xeral sobre a climatoloxía da campaña 2016
A primavera comezou cun mes de marzo, con temperaturas medias
mensuais por debaixo do agardado. A causa foi que os períodos
anticiclónicos neste mes foron escasos e fríos. A esto hai que engadirlle o
feito de que a entrada de aire procedente do Atlántico norte foi bastante
frecuente, o que díu lugar a temperaturas diurnas baixas.
O mes de abril seguíu esta mesma tendencia. Ademáis, os períodos de
borrascas deixaron temperaturas moi baixas, e varios días de
precipitacións.
A normalidade nas temperaturas chegou no mes de maio, debido ao
primeiro periodo anticiclónico que foi cálido para a época do ano. Foron
moitas as localidades que superaron os 30 graos de máxima na xornada do
día 4 deste mes. Aínda que en xeral tratóuse dunha primavera fría,
comparando co valor medio do período climático 1971-2000 (-0,8 ºC).
Con respecto ás precipitacións considérase húmida, comparando co valor
medio do período climático 1981-2010, seguindo o acontecido nos meses de
xanerio e febrero que resultaron extremadamente húmidos, aínda que os
valores de precipitación acumulada, foron bastante inferiores.
Así, marzo resultou moi húmido, debido a sucesiva entrada de frontes
activas sobre Galicia.
Abril tamén foi húmido debido á actividade das baixas presións rexistradas
entre as xornadas do 9 ao 16. Neste período rexistráronse precipitacións
moi elevadas, nas que os valores acumulados xa superaron o valor climático
no período de referencia 1981-2010.
Maio tamén se caracterizóu como moi húmido. Os valores de precipitación
acumulada estiveron por riba do normal, principalmente entre os días 7 e
14, cunha prolongada presenza dun centro de baixas presións moi activo e
a intermitente chegada doutras borrascas nas seguintes xornadas do mes.
Páxina 3 de 23
O mes de xuño foi cálido, con precipitacións rexistradas lixeiramente
superior ao rango de valores normais, polo que o mes considérase húmido.
As precipitacións estiveron marcadas principalmente pola borrasca que nos
días 15 e 16 deixaban chuvia xeneralizadas e tronadas con chubascos
intensos ao final do mes.
A anomalía media das precipitacións para esta primavera en Galicia,
obtida a partir das anomalías en dezaseis estacións meteorolóxicas
representativas, foi dun 57 % por riba do valor normal, o que podia
considerarse como moi húmida, equiparándose á do ano 2013.
Un dato significativo é que, no período de xaneiro ao 26 de abril,
rexistráronse 1.200 mm. de choiva na subzona do Condado do Tea e 900 no
Salnés.
3. Estimación da colleita 2016
A brotación do viñedo no hemisferio norte comeza unha vez superados os
10 ºC de temperatura do suelo, normalmente a partir de mediados – finales
do mes de marzo, dependendo do ciclo de cada caste de uva e das
característica mesoclimáticas de cada zona.
Vistos os datos climatolóxicos do que levamos de ano, e segundo a
información que se desprende dos informes remitidos polos técnicos
asesores de viñedos, o ciclo da colleita 2016 comezou bastante pronto,
aínda que debido ás baixas temperaturas para a época, a brotación estivo
parada ou ralentizada durante algún tempo, e producíronse algúns danos
por xiadas nas zonas do interior, Condado do Tea e Ribeira do Ulla e de
sarabia en algúns viñedos do Rosal e Salnés.
Debido ás condicións climáticas, a vexetación do viñedo está retrasada e
con crecimiento moi desigual, dependendo das distintas subzonas, aínda
que a brotación foi bastante boa, con un índice de brotación, en xeral, alto.
Xa case ao remate do mes as temperaturas comezan a subir, e con elas os
primeiros problemas de fungos, dado que as condicións son óptimas para o
seu desenvolvemento (temperatura, humidade e vexetación). O 22 de abril a
Páxina 4 de 23
Estación Fitopatolóxica do Areeiro publica unha nota de prensa na que
indica que se detectaron os primeiros síntomas de mildiu en follas de
viñedos na subzona do Salnés e polo tanto recomenda tratar todos aqueles
viñedos que teñan a vexetación con máis de 10 cm. (estado fenolóxico F-G
ou ácios visibles e separados). Momento iste delicado, xa que se aproxima o
principio da floración e as condicións climatolóxias están marcadas por
condicións de alta humidade e calor.
O índice de fertilidade foi en xeral bo, pero debido ás condicións antes ditas,
a purga retrasóuse e alargóuse máis do normal.
As condicións meteorolóxicas das datas posteriores, marcadas polo orballo
das noites e intensas néboas, tampóuco acompañaron o bo
desenvolvemento da colleita, producindo unhas condicións moi favorables
para o ataque dos fungos do mildeu e en menor medida oidio.
En resumo, as baixas temperaturas e os temporales registrados a partir de
marzo provocaron unha brotación irregular. Comezou a brotou moi cedo e
posteriormente sufriu unha ralentización polas baixas temperaturas. Así
que, finalmente, a purga chega máis tarde e alargase máis do normal.
As mermas producidas nos viñedos da denominaicón de orixe na presente
colleita atribuénse básicamente ao corremento de flor (non chega a
formarse o bago), problemas na purga ocasionando o que chaman os
franceses “Millerandage” (bagos moi pequenos con respecto aos normais),
danos producidos polo mildeu e en menor medida, danos producidos por
oídio, sarabia e xiada, que marcarán significativamente a cantidade de uva
a recolectar neste ano.
O “millerandage” está producido por unha mala purga durante a floración,
motivada por unha alta humidade ambiental, presencia de choiva na purga,
cambios bruscos ou baixas temperatura durante este período. Este
fenómeno é debido frecuentemente á fecundación imperfecta dos óvulos,
que xenera flores non fecundadas ou con una fecundación incompleta, onde
os futuros ácios seguen o seu desenvolvemento pero presentando baias sin
sementes, con una marcada diferencia no tamaño. Esta cantidade de baias
Páxina 5 de 23
vai influir no peso final do ácio e polo tanto na estimación da produción
estimada.
As mermas atribuídas ao mildeu, chegan a ser considerables en algúns
viñedos, sobre todo na subzona do Condado do Tea e Salnés, sobre todo,
naqueles viñedos das zonas máis baixas e polo tanto con menor ventilación,
ou nos que o viticultor non estremou suficientemente as medidas a tomar,
xa sexa por non ter en conta o momento do ciclo no que se encontraba o
mildeu, problemas na maquinaria de tratamento, non alternar
adecuadamente as materias activas, ou por non ser capaces de facer fronte
á aplicación dos tratamentos urxentes que se requería para frear o ataque
do mildeu.
Unha vez tratada a información procedente das enquisas feitas aos
técnicos, e a falta do que poidera acontecer ata o momento da vendima, o
dato resultante da previsión para a colleita 2.016 poderá estar comprendido
nunha horquilla que vai dos 26 aos 29 millóns de kg. de uvas, o que
significa arredor dun 10 - 20 % menos que na colleita 2015.
En xeral agárdase unha colleita menor que a do 2015, con algún problema
sanitario aínda sin resolver, hai algo de oídio en algún viñedos, e
dependendo de como evolucione o verao, haberá que ter en conta os efectos
do estrés hídrico e/ou mermas atribuídas pola botryte.
A data de vendima prevese algo retrasada, 10 días aprox., con respecto a un
ano normal.
4. Resumo e tratamento de datos procedentes das enquisas aos
técnicos asesores de viñedos
Dos técnicos consultados (29), remitiron información 23, que supervisan
1.876, das 4.061 Ha que hai a día de hoxe na denominación de orixe Rías
Baixas.
O resultado do tratamento de datos hai que tomalos con sumo coidado, xa
que, si un ano normal é difícil facer unha estimación da colleita , este ano é
moito máis acusado, xa que:
Páxina 6 de 23
- Os ácios, de forma bastante regular, presentan presencia de
corremento en maior ou menor media, en xeral sueltos e
relativamente pequenos, o que vai a influir no peso final.
- Ácios con partes secas, debido a afección do mildeu, influirá tamén
no peso final.
- Ácios con presencia do oídio, que será preciso escoller.
- Moita heteroxenidade de producción entre viñedos
- Os datos tratados están tomados das enquisas feitas aos técnicos
que asesoran viñedos, e que polo tanto, e onde se supón que hai
menos perdas, pero non hai que esquecer que, aínda que a maioría
dos técnicos que desenvolven esta función achegaron datos, hai
unha gran cantidade de viñedos manexados por viticultores sin
asesoramento, que é precisamente onde están as maiores perdas de
colleita.
- Etc.
Polos motivos acabados de expoñer, parecéunos convinte facer dúas
valoracións diferentes:
a) Tratar os datos procedentes da achega da enquisa aos técnicos
asesores de viñedos, e aplicar o valor da producción media, 7.376
Kg/Ha, a toda a superficie da denominación de orixe, obtendo a
Producción estimada 1 de 29.865.084 Kg.
b) Separar a superficie asesorada por técnicos que achegaron
información e resto da superficie, xa sexa daqueles viñedos
asesorados por técnicos que non achegan datos máis a producción
procedente dos viñedos sin asesoramento. No segundo grupo, por
razón xa expostas, é onde se presenta a maior parte das perdas da
colleita 2016. Neste grupo, consideróuse aplícase unha reducción
dun 20% aos datos do rendimento medio ponderado por
subzona,para ao final sumar os dóus grupos e obter a Producción
estimada 2 de 26.688.204 Kg.
Páxina 7 de 23
4.1. Tratamento dos datos procedentes da achega dos técnicos asesores de
viñedos e aplicación do rendemento medio resultante á totalidade da
superficie de viñedo da denominación de orixe.
Subzona Rto. Min. Rto. Máx. Rto.
medio Sup. Has % superf. Rto. Medio Ponderado
Valor medio
Condado
4.500
7.900
6.268 1.080 26,6% 1.667 6.750.849
O Rosal
5.734
10.200
8.623 504 12,4% 1.069 4.329.401
Rib. Ulla
6.500
8.500
4.400 143 3,5% 259 1.048.691
Salnés
5.000
10.500
7.658 2.322 57,2% 4.380 17.736.142
TOTAL 5.434
9.275
7.487 4.049 100,0 7.376 29.865.084
4.2 Distribución da superficie controlada por técnicos asesores de viñedos
que achegaron informacíon e resto da superficie
Subzona Superficie
Total (Ha)
Superficie controlada (Ha)
Datos enquisa
Resto Superficie
(Ha)
Condado do Tea 1.080 410 670
O Rosal 504 273 231
Ribeira do Ulla 143 73 70
Soutomaior 12 - 12
Val do Salnés 2.322 1.120 1.202
Total 4.061 1.876 2.185
4.2.1 Producción estimada obtida da información achegada por técnicos
asesores de viñedos
Subzona Rto. Min. Rto. Máx. Rto.
medio Sup. Has % superf. Rto. Medio Ponderado
Valor medio
Condado
4.500
7.900
6.268 410 19,70% 1.230 2.307.480
O Rosal
5.734
10.200
8.623 273 14,90% 1.285 2.410.660
Rib. Ulla
6.500
8.500
7.400 73 3,99% 295 553.420
Salnés
5.000
10.500
7.658 1.120 61,33% 4.696 8.809.696
TOTAL
5.434
9.275
7.487 1.876 100,0% 7.507 14.081.256
Páxina 8 de 23
4.2.2 Producción estimada obtida do resto da superficie (viñedos
asesorados por técnicos que non achegan información e resto de viñedos)
Subzona Rto. Min. Rto. Máx. Rto.
medio Sup. Has % superf. Rto. Medio Ponderado
Valor medio
Condado 4.995 670 32,21% 1.609 3.496.257
O Rosal 6.898 231 10,33% 713 1.548.490
Rib. Ulla 5.920 70 3,13% 185 402.648
Salnés 6.126 1.202 53,78% 3.295 7.159.552
TOTAL 5.985 2.173 100,00% 5.802 12.606.948
4.2.3. Suma dos valores das táboas 4.2.1 e 4.2.2
Subzona Producción
estimada de viñedos controlados
Producción estimada do
resto de viñedos Producción
Total estimada (Kg)
Condado 2.307.480 3.496.257 5.803.737
O Rosal 2.410.660 1.548.490 3.959.150
Ribeira do Ulla 553.420 402.648 956.068
Val do Salnés 8.809.696 7.159.552 15.969.248
TOTAL 14.081.256 12.606.948 26.688.204
Nota: falta estimar a produción na subzona de Soutomaior, aínda que non
fará variar as condicións da Produción final esperada, dado que a superficie
amparada pola denominación de orixe Rías Baixas é solo de 12 has.
4.3 Comparativa colleita 2015 coa producción estimación para 2016
Subzona Colleita 2015 Producción estimación 1 Producción estimación 2
Condado 6.585.671 6.750.849 5.803.737
O Rosal 3.541.466 4.329.401 3.959.150
Ribeira do Ulla 1.160.856 1.048.691 956.068
Val do Salnés 20.582.827 17.736.142 15.969.248
TOTAL 31.870.820 29.865.084 26.688.204
Páxina 10 de 23
5.2 Producción e comercialización na D.O. Rías Baixas
5.3. Datos de rexistro a xullo de 2016 (pode haber algunha variación, faltan
algúns datos por grabar)
Subzona Adegas Viticultores Sup. Has Viñedos
Condado doTea
O Rosal
Ribeira do Ulla
Soutomaior
Val do Salnés
42
11
6
3
119
986
263
96
19
4.204
1.080
504
143
12
2.322
5.278
1.109
248
61
15.636
Total 181 5.550 4.061 22.332
5.4. Capacidade máx. instalada nas adegas da denominación de orixe
Rías Baixas, existencias e volume potencial para a nova colleita, a 1 de
xullo de 2016
* Capacidade máx. instalada nas adegas………… 48.885.924 Litros
* Existencias de viño sin verificar a 1.07.16 ..…... 16.413.462 Litros
* Volume verificación en xullo, agosto e setembro,
datos estimados segundo o vol. verif. no 2015 …. 5.590.566 Litros
* Estimación viño nas adegas, sin verificar….….. 10.822.896 Litros
Volume potencial nas adegas …….……….…... 38.063.028 Litros
Estimación volume colleita 2.016, 18- 20 millones de litros
Páxina 11 de 23
5.5. Datos de producción (Kg/Ha) dos últimos anos
Ano Producción (Kg) Superficie (Ha) Prod./sup. (Kg/Ha)
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
21.886.913
30.608.944
18.721.995
19.897.377
23624.086
31.686.516
41.787.783
17.567.877
33.743486
24.180.221
31.917.611
3.022
3.200
3.496
3.646
3.698
3.814
3.966
4.048
4.064
4.027
4.077
7.242
9.565
5.355
5.457
6.388
8.308
10.536
4.340
8.303
6.004
7.829
Páxina 12 de 23
6 Notas de Prensa
6.1 Detectan las primeras manchas de Mildiu en los viñedos de Rías
Baixas.Campo Galego - 22/04/2016
El mildiu ya ha empezado a aparecer en varias parcelas de Rías Baixas, por
lo que tanto la Estación Experimental de Viticultura y Enología de
Ribadumia, dependiente de la Consellería do Medio Rural, como
la Estación Fitopatológica do Areeiro, dependiente de la Diputación de
Pontevedra, recomiendan iniciar los primeros tratamientos.
Así, desde la Estación de Ribadumia informan de que este miércoles se
detectó en una parcela del Ayuntamiento de Ribadumia con fenología
adelantada, la primera mancha de Mildiu con esporulación en el envés de la
hoja. “La primavera por la que venimos atravesando, tan lluviosa en
muchas jornadas, propició la aparición de esta primera mancha antes de lo
que viene siendo habitual en una campaña media, en torno a mediados de
mayo”, informan desde la Estación de Ribadumia.
Por su parte, desde la Estación do Areeiro también informan de que “este
miércoles hemos” encontrado las primeras manchas de aceite en nuestra
parcela de seguimiento de Tremoedo (O Salnés). Asimismo, nos han
informado de la detección de otra mancha confirmada en un viñedo de
Sisán, dentro de la misma comarca de O Salnés”. En realidad, las
condiciones climáticas de los últimos días hacían esperar la posible
aparición de los primeros síntomas, pues a la elevada humedad relativa se
han sumado temperaturas nocturnas altas, del orden de 11-13ºC varios
días de la semana anterior, e incluso por encima de 17ºC la noche del 18 al
19 en la estación meteorológica de Tremoedo, de la red de Meteogalicia.
Desde la Estación do Areeiro advierten de que “en nuestra parcela de
seguimiento incluso algunas manchas, que presentaban esporulación
incipiente, se encontraron en brotes de longitud inferior a los 10 cm, lo que
alude una vez más a condiciones especialmente favorables al hongo”.
Recomendación de tratamiento
Ante esta situación, y aun considerando que muchos viñedos se encuentran
más atrasados, los técnicos de la Estación do Areeiro aconsejan la
aplicación del primer tratamiento frente a la enfermedad, que debe
realizarse con un fungicida sistémico o penetrante que contenga folpet en
aquellos viñedos con brotes, hojas y varas dañados por el granizo/pedrisco
que se ha registrado en algunas zonas.
Páxina 13 de 23
Añaden que este tratamiento “puede demorarse hasta la aparición de las
primeras manchas en las fincas en que apenas esté apuntando la
vegetación, siempre y cuando se realice una vigilancia exhaustiva”. En este
caso deben centrar la búsqueda de los síntomas en la zona inferior de las
varas, pues es donde mayoritariamente se localizan a inicios de campaña.
Por su parte, desde la Estación de Ribadumia, coinciden en que “ante la
aparición de la infección primaria de Mildiu en Rías Baixas, es necesario
tratar todos los viñedos que alcanzaron los 10 cm de desarrollo vegetativo,
coincidente con los estados fenológicos más adelantados F-G de racimos
visibles y separados, sensibles a enfermedad”.
En cuanto a los viñedos menos desarrollados, desde la Estación de
Ribadumia si que recomiendan realizar un tratamiento conjunto Mildiu-
Excoriosis, cuyos preparados para el control de Mildiu llevarán alguna de
las materias activas con acción sobre la Excoriosis: Folpet, Mancoceb o
Propineb.
Excoriosis y Pedroulo
En cuanto a otros patógenos, siguen produciéndose condiciones propicias
para el desarrollo de la Excoriosis en los viñedos que están en este
momento con la fenología más atrasada, ya que son estados más sensibles
a la enfermedad. También siguen detectándose algunos focos aislados de
Pedroulo, que se alimenta de los brotes de la vid hasta eliminarlos.
Sigue siendo recomendable a aplicación de aminoácidos a la vegetación
para paliar la clorose en los viñedos, facilitando la recuperación de los
daños por pedrisco.
Estado fenológico:
D-F (salida de hojas-racimos visibles) en Albariño, a variedad de referencia.
C (punta verde): Sousón.
D (salida de hojas: Treixadura, Mencía, Espadeiro, Caíño branco y
Mouratón.
E (hojas extendidas): Brancellao, Caíño tinto, Merenzao y Godello.
F (racimos visibles): Albariño, Torrontés, Blanca lexítima, Pedral, Castañal y
Loureira tinta.
G (racimos separados): Loureira branca.
Páxina 14 de 23
6.2 El viñedo presenta las primeras manchas de mildiu de la
temporada. Encontraron indicios del hongo en viñedos O Salnés - Se aconseja
empezar los tratamientos en las parcelas más avanzadas
M. Méndez | O Salnés 22.04.2016
Las actuales condiciones meteorológicas han propiciado la aparición del
mildiu en los viñedos de Rías Baixas, y particularmente en los de O Salnés.
Prueba de ello es que los técnicos de la Estación Fitopatolóxica de Areeiro
(EFA) emitieron ayer un boletín fitosanitario de carácter extraordinario para
dar cuenta de ello. En esta comunicación a bodegueros y viticultores
explican que se ha detectado el hongo en la parcela de seguimiento de la
EFA en Tremoedo (Vilanova), lo cual se suma a otra mancha ya confirmada
en un viñedo de Sisán (Ribadumia).
No es extraño, ya que, como bien indican en la EFA, las condiciones
meteorológicas de los últimos días "hacían esperar la posible aparición de
los primeros síntomas, pues a la elevada humedad relativa se han sumado
temperaturas nocturnas altas, del orden de 11 a 13 grados centígrados
varios días de la semana anterior, e incluso por encima de los 17" en la
noche del pasado lunes en la estación meteorológica de Meteogalicia en
Tremoedo.
Aclaran en la EFA que en su parcela de seguimiento "incluso algunas
manchas que presentaban esporulación incipiente se encontraron en brotes
de longitud inferior a los 10 centímetros, lo que alude una vez más a
condiciones especialmente favorables al hongo".
Es por ello que "se aconseja la aplicación del primer tratamiento frente a la
enfermedad, que debe realizarse con un fungicida sistémico o penetrante
que contenga folpet en aquellos viñedos con brotes, hojas y varas dañados
por el granizo y/o pedrisco que se ha registrado en algunas zonas".
En cualquier caso, "este tratamiento puede demorarse hasta la aparición de
las primeras manchas en las fincas en que apenas esté apuntando la
vegetación, siempre y cuando se realice una vigilancia exhaustiva",
advierten los expertos en la materia.
Para evitar sorpresas y detectar la presencia de mildiu antes de que sea
tarde los viticultores "deben centrar la búsqueda de los síntomas en la zona
inferior de las varas, pues es donde mayoritariamente se localiza el hongo a
inicios de campaña".
Páxina 15 de 23
En la Diputación de la que depende la EFA, puntualizan que "las manchas
de mildiu se caracterizan por ser muy parecidas a una mancha de aceite en
el haz de la hoja, que después deriva en un color amarillo, y por presentar
una capa pálida blanca de pelusilla en el envés".
6.3 Recomiendan renovar los tratamientos contra el mildiu y controlar
los caracoles. Campo Galego - 21/05/2016
Los viticultores de Rías Baixas deberían renovar los tratamientos contra el
mildiu en los próximos días, debido a las previsiones meteorológicas que
anuncian temperaturas suaves y precipitaciones, y también a que se acerca
el inicio de la floración.
Así lo aconsejan los últimos boletines fitosanitarios tanto de la Estación
Fitopatolóxica do Areeiro, dependiente de la Diputación de Pontevedra,
como de la Estación de Viticultura y Enología de Galicia
(Evega), dependiente de la Consellería do Medio Rural.
Hasta lo de ahora, las condiciones climáticas con las precipitaciones
registradas favorecieron la infección generalizada del hongo del Mildiu, pero
“la intensidad y severidad de las infecciones es, en general, baja y se
observan principalmente en hoja y en algún racimo aislado”, aseguran
desde la Evega.
De cara a los próximos días, desde la Estación do Areeiro recomiendan que
“si su viñedo aún se encuentra dentro del período teórico de protección del
tratamiento anterior -en torno a 10 o 11 días- pueden retrasar el
tratamiento. Pero no olviden que es importante mantener el viñedo
protegido en este período para evitar daños a la cosecha potencial”.
Daños de los caracoles
Por otra parte, desde la Evega advierten de que “en plantas jóvenes se
detectan algunos focos con importantes daños producidos por diferentes
especies de caracoles que se alimentan de las hojas jóvenes, ya que las
temperaturas moderadas y la humedad ambiental favorecen la actividad de
estos gasterópodos”.
A este respecto, recomiendan que en vides jóvenes con presencia de
caracoles, “deben eliminarse de forma manual o aplicar molusquicidas,
como los cebos de Fosfato férrico, para evitar los daños que produce la
plaga”.
Páxina 16 de 23
Black Rot
En cuanto al Black Rot, desde la Estación do Areeiro confirman que “esta
semana vimos un incremento de los síntomas de esta enfermedad (…)
debido a que en varios días hubo condiciones de elevada humedad”.
“La receptividad de los racimos a este patógeno aumenta sensiblemente
desde la floración, pero en la actualidad no se estima necesario realizar
ningún tratamiento, dado que la presencia de manchas no es significativa”,
concluye.
6.4 Alerta en Galicia por brotes de mildiu que amenazan la cosecha de uva
Los viñedos de Ribeira Sacra y Rías Baixas son los más afectados por el
hongo//Humedad y calor causan el ataque.
El correo Gallego. 16.06.2016
La viticultura gallega se encuentra en estado de alerta. Los viticultores
están con un ojo puesto en la viña y otra en el cielo, ya que la meteorología
reinante, con humedad y calor, ha propiciado la aparición del mildiu, un
temido hongo que ataca todos los órganos verdes de la vid.
En la denominación Rías Baixas, el buque insignia de los vinos gallegos, el
director técnico, Agustín Lago, reconoce, con preocupación, que en la zona
"hay un ataque importante de mildiu". Apunta que el brote recurrente de
este hongo se ha visto favorecido por las condiciones meteorológicas, con
humedad y calor. "Se han dado las condiciones idóneas en el peor
momento, en la fase de floración, cuando los racimos empiezan a cuajar",
subraya.
Lago indica que hay que esperar a ver como evoluciona el brote "para
valorar la posible incidencia en la cosecha, ya que estamos en un momento
crítico".
6.5 Las condiciones meteorológicas complican la futura cosecha de
Rías Baixas
Los técnicos esperan que el calor se asiente en Arousa, pues las últimas
nieblas han revelado nuevas infecciones en la vid
M. ALFONSO Cambados / la voz, 04 de julio de 2016.
No está siendo este un buen año para los viticultores de Rías Baixas. Las
condiciones meteorológicas no están acompañando a una cosecha que
Páxina 17 de 23
sufrió temporales en la floración y en la brotación y que ahora es víctima de
la humedad que causan las nieblas. Aún así, los técnicos se muestran
optimistas. Eso sí, recomiendan a los viticultores que no saquen el ojo de
encima a sus vides. «Hai que andar o máximo pendente porque esta é unha
época moi sensible», explica Diego García, director técnico de Paco & Lola.
El tiempo no parece querer dar un respiro a los agricultores arousanos.
Desde que la vid despertó de su hibernación todo han sido problemas. Las
bajas temperaturas y los temporales registrados a partir de marzo
provocaron «unha brotación irregular. Brotou moi cedo, despois fixo frío e
todo se retrasou», afirma Alberto Barral, director técnico de Condes de
Albarei. Así que, finalmente, la floración llegó «máis tarde que nun ano
corrente», añade. «A floración foi ben, aínda que nalgunhas parcelas chegou
con retraso», ratificó García.
Las enfermedades
Desde que se produjo la floración, los viticultores no han tenido un respiro.
La coincidencia de calor y humedad fue el caldo de cultivo perfecto para la
aparición de los primeros síntomas de mildiu, que se está combatiendo
desde entonces. «Tivemos un pequeno respiro estas últimas semanas,
porque non houbo condicións para as enfermidades, pero as néboas dos
últimos días descubriron infeccións», explica Barral. Sin embargo, todo
parece indicar que los agricultores están haciendo bien su trabajo. «Hai
mildiu en boa parte das parcelas, pero non en grandes cantidades, o nivel
de afección non é moi elevado», añade el responsable de Paco & Lola.
Ahora, además, ha aparecido un nuevo enemigo: el oídio. Se han detectado
ya algunas plantas infectadas, de ahí que los técnicos recomienden
extremar la vigilancia para combatir también esta plaga, pues se están
dando las condiciones para que esta pueda afectar al viñedo.
Buenas previsiones
A pesar de haber contado con las climatología en contra, los técnicos de la
denominación de origen se muestran optimistas. «As previsións a curto e
medio prazo anuncian estabilidade e o bo tempo vai favorecer a colleita»,
confía el responsable de Condes de Albarei. «A colleita parece que se
presenta boa, aínda que é cedo para facer estimacións», ratifica García
desde Paco & Lola. Y es que considera que todo va a depender de cómo se
comporte el tiempo durante las próximas semanas y de cómo vaya
evolucionando la vid. Ambos insisten en la necesidad de estar muy
Páxina 18 de 23
pendientes de las platas, para detectar cualquier síntoma de enfermedad
cuanto antes y comenzar a aplicar el tratamiento correspondiente. Y
mantener también un adecuado control de la vegetación, tanto del suelo
como de la vid. «É importante manter a cobertura vexetal controlada para
evitar que se acumulen humidades», concluye García.
6.6 Recomendaciones de Paco Rego para el combate de las
enfermedades fúngicas en viñedo. Campo Galego 04/07/2016
Francisco Rego Martínez, técnico jubilado de la Estación de Viticultura y Enología de Galicia
y con más de 40 años de experiencia en el sector, hace un análisis de cómo afectaron las
enfermedades fúngicas durante estos meses y consejos para afrontarlas mejor en el futuro
“Año de hierba…..” Viejo refrán para comenzar este artículo sobre la
incidencia del mildiu en esta primavera. Tal vez los ganaderos no opinen
igual cuando hay abundancia de ella en las praderas, pero en las épocas en
que aún no se ensilaba y había que secarla para tener heno en invierno, las
lluvias excesivas e inoportunas no creo que fueran tampoco del su agrado.
Años complicados los hubo y los va a seguir habiendo. Son inesperados, de
cadencia irregular. No se puede prever cual va a ser la climatología de un
año, y mucho menos de los siguientes. Con las complicaciones del cambio
climático, y con las variaciones a nivel local las incertidumbres aumentan.
Desde luego quien trajo para Europa, a finales del XIX, vides americanas
portadoras del mildiu, la armó buena. Dos décadas antes otros habían
hecho la hazaña de traer otras americanas contaminadas con el oidio, por
eso en algunos sitios de la Ribeira Sacra le llaman “la peste vieja”. Poco
después de llegar el mildeu se repitió la historia con la introducción de la
philloxera y, para finalizarla, con la del black rot a principios del XX. Enfín,
demostraciones de la inteligencia y racionalidad humanas.
¿Imagináis una viticultura libre de estas pestes americanas? Pues era lo
que había antes de que las trajeran para Europa a partir del XIX. Aquí
estaban la botrytis y la antracnosis, y alguna más, que de vez en cuando
hacían de las suyas, pero en absoluto era lo mismo.
Sin salir de la viticultura, la circulación incontrolada de material trajo,
procedente de otros países europeos, la flavescencia dorada para Cataluña,
y lo que es peor para nosotros, para el Norte de Portugal, a las puertas de
Melgaço según las últimas informaciones. Sólo le falta pasar el río Miño, si
es que no lo hizo ya.
Páxina 19 de 23
Virus, bacterias, hongos e insectos diversos han ido y venido con la
circulación de los materiales vegetales. Hierbas invasoras en los estiércoles,
etc. Por tanto, en cuanto la especie humana no evolucione (y esperemos que
para mejor) estas cosas van a seguir aconteciendo.
Incidencia muy variable del mildiu en función de los estados
fenólógicos, zonas y variedades
Volviendo a esta campaña, la entrada en vegetación fue perturbada por una
climatología adversa, de lluvias frías primero. La consecuencia fue la
aparición de manchas de botrytis, principalmente en hoja, y alguna que
otra de black rot. Pero lo peor vino después, con la irrupción de lluvias más
calientes, tan amigas del mildiu.
La marcha del ciclo vegetativo varía según las zonas y también según las
variedades. Fue decisivo el estado en que se encontraban los racimos en los
momentos en que se dieron las circunstancias más idóneas para los
ataques. Así, hubo situaciones en que el mildiu “avisó”, o sea que comenzó
por dar síntomas en hoja. Pero también otras en las que, siendo escaso o
como mucho moderado el ataque a las hojas, por contra la afectación de los
racimos fue masiva. Ataques que en muchos sitios coincidieron con los
estados previos o en la misma purga, de gran sensibilidad. La purga en
muchas zonas se retrasó y fue larga de más.
Así pues, las variaciones entre los estados fenológicos en que se
encontraban los racimos en las vides, según que zonas y también según
que variedades, determinaron que la incidencia del mildiu sobre ellos fuera
muy variable. Por supuesto que los mesoclimas, que van cambiando desde
la costa hasta las zonas interiores, son un factor decisivo. En viñas
multivarietales no fue raro observar que el grado de ataque a los racimos
cambia bastante según las variedades.
Medidas de control contra el mildiu, oídio, botrytis y blackrot
Estuvimos hablando de los ataques, y ahora vamos a tratar del control. Hay
viñas arruinadas por este ataque y otras en las que la afectación de hojas y
racimos, existiendo, es mínima. Incluso se puede apreciar este contraste en
viñas colindantes. Trataremos de analizar los porqués.
Una viña bien diseñada, con una geometría de plantación bien pensada,
complementada con manejos idóneos, con el objetivo de que las plantas se
desarrollen con un vigor moderado, y por tanto, desarrollen paredes foliares
Páxina 20 de 23
estrechas y poco densas, no por esto va a tener patente de corso contra el
mildiu y otras enfermedades.
“Las plantaciones con paredes foliares estrechas y poco densas son más
aptas para los tratamientos antifúngicos”
Lo que sí va a pasar – y mejor aún si la viña está situada en una cuesta
bien ventilada-, es que las plantaciones de vigor contenido, y por tanto con
paredes foliares permeables al aire, las humedades acumuladas por causa
de la lluvia se disiparán antes una vez que escampe. Por tanto, aplicar
tratamientos será más fácil, con mayor garantía de que el caldo fungicida
moje el cien por cien de la vegetación. Por muy bueno que sea el equipo de
pulverización, si las paredes foliares son muy anchas y espesas, va a ser
difícil conseguir que el caldo cubra todo, especialmente la masa interior de
la vid. En este sentido, hace falta recalcar que, con las variaciones debidas
a las zonas y también a los ciclos de cada variedad, la vegetación en general
estaba bastante desarrollada a la altura de los ataques.
Por tanto, aunque exista un buen diseño y se tenga un buen plan de
manejo, hay años en los que la climatología complica la atención a las
viñas. En este año se dispararon la vegetación y la hierba. Y días templados
y húmedos contribuyeron conjuntamente a que el ciclo del mildiu se
acelerara. En este sentido, las aceleraciones de la expansión vegetativa
simultánea con la de los ciclos del mildiu obligaron a acortar los períodos
entre tratamientos.
En lo relativo a los fungicidas, bien seguro que hay diferencias de
efectividad entre ellos. Uno que estuvo entre los más eficientes en años
atrás hoy puede no serlo por haber surgido resistencias. Y a los que están
funcionando mejor a día de hoy es posible que les vaya a pasar lo mismo
dentro de unos años.
Por otra parte, en condiciones extremas en las que casi que no para de
llover, con la vegetación continuamente mojada, que yo sepa no existe
ningún mildicida que consiga un índice de ataque cero.
Además, es imprescindible asesorarse sobre que combinados de materias
activas actúan mejor en cada momento. Tan importante como lo anterior es
la logística de cada explotación. Dicho de otra manera, con que medios
humanos y materiales se cuenta para hacer un plan de combate rápido y
efectivo.
Páxina 21 de 23
Ya comenté en ocasiones anteriores que la viticultura, especialmente en las
comarcas interiores de Galicia, es sostenida por gente mayor que hace lo
que puede, que ya es mucho, pero que en condiciones extremas como las de
este año precisarían de llamar a algún vecino o jornalero para hacer los
tratamientos con rapidez. Lo que pasa es que los vecinos tienen todos la
misma apurada y las empresas de servicios, si es que hay alguna en la
zona, no dan abasto cuando surge el problema. Los hijos, por residir fuera o
por tener otros oficios, malamente pueden echar una mano como no sea en
los fines de semana, siempre que coincida con una escampada.
Una explotación puede ser relativamente grande y ser bien atendida por
disponer de personal y de maquinaria suficientes como para tratar toda la
superficie en muy pocas horas. Puede pasar también que siendo de menor
superficie, tenga gente suficiente para irla atendiendo cuando las
circunstancias son normales, pero que no si vienen adversas, como en el
caso de estos ataques de mildiu. Dependerá entonces de la ayuda externa.
Pongo un ejemplo. En un mismo período de escampe, tratando con un
tractor con atomizador incorporado se cobre un determinado nº de
m2/hora. Con una manga de carretilla bastante menos y si hay que andar
con una máquina a espaldas ya ni se compara. Cualquiera de estos
aparatos puede realizar un buen trabajo, siempre que se dé hecho. Cada
cual tendrá que arreglarse como pueda.
“La clave es que la cadencia de los tratamientos sea más corta que la
de los ciclos del mildiu”
Lo que está claro es que en el caso de surgir lluvias templadas y
persistentes, hay que estar muy atentos a las predicciones. Ante la duda,
hay que acortar la distancia entre tratamientos, que en la práctica va a
pasar por aprovechar los pocos escampes que aparezcan. Si en estos
intervalos secos no se consigue tratar todas las viñas y, como consecuencia,
la cadencia de tratamientos va más separada que la de los ciclos del mildiu,
entonces la batalla puede estar perdida. Peor si al mildiu le da por “enfilar”
a los racimos. Es una de las razones que explican lo que comenté antes, en
algunas viñas anexas y con las mismas variedades, unas con ataques
moderados y otras perdidas.
Los aparatos de aplicación deberán tener todos sus componentes en
perfecto estado para que los chorros salgan homogéneos y con la presión
Páxina 22 de 23
adecuada a los estados vegetativos. Deberán testarse antes de la entrada en
vegetación.
Aun así y con independencia de cual sea la maquinaria de aplicación, tras
cada tratamiento es recomendable revisar la vegetación para ver el grado y
la uniformidad de la distribución de los chorros de caldo. Por muy bien que
se limpie el equipo, las obturaciones pueden surgir en cualquier momento.
Las hojas deberán estar mojadas por el derecho y por el revés. Humectación
completa y uniforme pero sin exceso de goteo.
“Aunque sea un producto sistémico, hace falta mojar toda la vegetación de
la vid”
No por utilizar un producto sistémico deja de ser necesario mojar toda la
vegetación. La mayoría de los mildicidas combinan dos y a veces tres
materias activas. Con acciones diferentes, todas contribuyen a controlar el
mildiu. Por tanto es preciso mojar todo.
A algunos atomizadores de mochila se le pueden incorporar acoples en la
punta de la tobera angulados para dirigir el chorro perpendicularmente a la
vegetación. Según como estén dispuestas geométricamente las viñas, puede
ser conveniente o no emplearlos.
En este momento los meteorólogos pronostican sol y buen tiempo, falta
hacía. Estamos a comienzos de julio y estos días buenos alejan el peligro del
mildiu. Se podría decir que el mal que tenía que hacer ya lo hizo. Para quien
pudo hacer una protección razonable es así.
Pasada la purga, si los racimos están sanos cada vez están más lejos de ser
afectados por nuevos ataque de mildiu. No pasa lo mismo con los que
teniendo algo de afectación, esta aparentemente se inhibió por la acción de
los fungicidas. O simplemente por cambiar el tiempo a seco y soleado. En
estos casos el mildiu puede quedar larvado y volver a activarse cuando las
condiciones lo propicien.
La importancia de estar atentos al oídio
Estos días he visto algún oídio en robles, guisantes, ciruelos y rosales. Son
oídios distintos al de la vid. Aun así es recomendable estar atentos,
comenzando por vigilar las viñas menos ventiladas y las que tengan
plantadas variedades sensibles. Como en los tratamientos anti-mildiu se
acostumbra a mezclar azufre mojable o cualquier otro anti-oídio, con tanta
aplicación que se ha dado en las semanas pasadas no debería haber un
Páxina 23 de 23
gran problema. Pero cuidado, es precisa mucha observación y al mínimo
síntoma tratar.
Conviene igualmente vigilar la evolución de las manchas de black-rot en
hoja en las viñas en que tiene aparecido. Si los mildicidas con acción anti
black rot no fueron quien de controlarlo, hay que tratar, principalmente se
hay riesgo de contaminación de racimos.
Las manchas de botrytis aparecidas en hoja por lo general no tuvieron
mayor incidencia. El problema es cuando la botrytis ataca a los racimos.
Las viñas que sufren ataque de lobesia y otras polillas deberán ser tratadas
o no en función de la magnitud. El tiempo de pre-vendimia no sabemos
como va a ser, falta haría que fuera más complaciente para compensar el de
esta primavera.
En Pontevedra a 22 de xullo de 2016
Órgano de Control e Certificación
Consello Regulador D.O. Rías Baixas