ECTS at the University of Prishtina - ECTS në Universitetin e Prishtinës

SISTEMI

ECTSECTS

EVROPIAN

PËR

TRANSFER

TË

KREDIVE

1970 MCMLXX

I I T PE RT II SS HR TE IV NI EN SU

UN SII SV NE EIRS NIIT TA HS SI ST RP UD MI UOR

UNIVERSITETI I PRISHTINËSUNIVERSITY OF PRISHTINA

UNIVERSITETI I PRISHTINËSUNIVERSITY OF PRISHTINA

2002

Edmond Beqiri

UN

IVE

R

SITETI I PRISHT

INE

S

UN

IVERSITAS STUDIORUM PRISH

TINIE

NSI

S

UNIVERSITETI I PRISHTINËS

ECTS

European Credit Transfer System at the University of Prishtina Sistemi Evropian për transfer të kredive në Universitetin e Prishtinës

Hartuar, përgatitur dhe redaktuar nga

Dr. Edmond Beqiri

Koordinator për ECTS në UP

Mbështetur nga Komisioni Evropian dhe European University Association (EUA)

2002

22 UUNNIIVVEERRSSIITTEETTII II PPRRIISSHHTTIINNËËSS

Hartoi, përgatiti dhe redaktoi: Dr. Edmond Beqiri, Koordinator për ECTS në Universitetin e Prishtinës Këshilli Redaktues: Dr. Edmond Beqiri, redaktor përgjegjës Prof. Dr. Arsim Bajrami, prorektor Prof. Dr. Musli Bajraktari, prorektor Prof. Dr. Isa Elezaj, anëtar i komisionit për ECTS Prof. Dr. Fejzullah Krasniqi, anëtar i komisionit për ECTS Prof. Dr. Ilir Limani, anëtar i komisionit për ECTS Kryetar i Redaksisë Prof.Dr. Arsim Bajrami Lekturimi: Xhavit Shala, prof. Kopertinat: Violeta Beqiri, ecc.

Të drejtat mbrohen.

Botim i veçantë i Universitetit të Prishtinës nën mbështetjen e European Univer-

sity Association (EUA). Botues: Universiteti i Prishtinës.

EECCTTSS 33

Përmbajtja: Përmbajtja: ........................................................................................................... 3 Hyrje ..................................................................................................................... 7 I. Historiku i ECTS-së .......................................................................................... 9

Çfarë ofron ECTS-ja? .................................................................................... 11 II. Koordinatori për ECTS i Universitetit ........................................................... 13

2.1. Koordinatori për ECTS i Fakultetit ......................................................... 13 III. Principet në të cilat është Bazuar ECTS ....................................................... 15

3.1. Transparenca ........................................................................................... 15 3.2. Marrëveshja për mësim ........................................................................... 16 3.3. ECTS pikët kredituese (kreditë) .............................................................. 16

IV. Dokumentet bazike të ECTS-së ................................................................... 19 4.1. Paketi informativ ..................................................................................... 20 4.2. Formulari i aplikimit ............................................................................... 21 4.3. Marrëveshja për mësim ........................................................................... 24 4.4. Përshkrimi (transkripti) i notave ............................................................. 27 – dëftesa e rezultateve .................................................................................... 27

V. ECTS studentët .............................................................................................. 31 5.1. Lëvizja e studentëve dhe e mësimdhënësve në Universitetin e Prishtinës dhe në Institucionet tjera të shkollimit të lartë në Kosovë ............................. 32

VI. KREDIA – njësi për angazhimin e tërësishëm të studentit .......................... 35 6.1. Llogaritja e kredive ................................................................................. 36 6.2. Lëndët mësimore për të cilat llogariten ECTS-kreditë............................ 39 6.3. ECTS-kreditë dhe rëndësia e lëndës mësimore ....................................... 40 6.4. Lënda mësimore e njëjtë në më shumë institucione, por me numër të ndryshëm të kredive ....................................................................................... 40 6.5. Llogaritja e kredive për lëndët zgjedhore dhe opcionale ........................ 40

VII. ECTS sistemi i notimit të studentëve .......................................................... 43 7.1. Njësia e përbashkët evropiane për matjen e cilësisë së njohurive të studentit .......................................................................................................... 43 7.2. Notat e përbashkëta evropiane ................................................................ 44 7.3. ECTS shkallët e notimit .......................................................................... 44 7.4. Rekomandimet e ECTS-së për sukses në provim ................................... 46 7.5. Transferimi i notave ................................................................................ 47

VIII. Mundësitë e aplikimit të studentëve në Universitete të jashtme ................ 51 IX. Përparësitë e sistemit të kreditimit për studentë ........................................... 52 X. Përparësitë e sistemit të kreditimit për institucionin edukativ-arsimor ......... 53 XI. Si implementohet ECTS-ja? ......................................................................... 54 XII. Rregullat për krijimin e planit të studimit të studentit ................................ 55

12.1. Regjistrimi i lëndëve mësimore zgjedhore ............................................ 56 12.2. Provimet ................................................................................................ 58 12.3. Regjistrimi i vitit të ardhshëm të studimeve ......................................... 61

XIII. Diplomimi në nivelin bachelor .................................................................. 63 13.1. Shtojca e diplomës-suplementi ............................................................. 64


13.2. Studimet për arritjen e shkallës shkencore master (magjistër i shkencave) ...................................................................................................... 67 13.3. Studimet për arritjen e shkallës akademike doktor i shkencave............ 69

- Shtojcë - ........................................................................................................... 73 XIV. MODELI I UNIVERSITETIT TË PRISHTINËS PËR KRIJIMIN E PROGRAMIT TË REFORMIMIT .................................................................... 73

Historiku i shkurtër mbi Deklaratën e Bolonjës ............................................. 75 Disa përvoja nga Universitetet evropiane dhe amerikane .............................. 77 Shkallët akademike dhe profesionale gjatë studimeve themelore në universitetet evropiane ............................................................................... 79 Modeli i mundshëm i studimeve në Universitetin e Prishtinës ...................... 79 Rekomandimet për të dhënat që duhet të përfshihen në propozim-projektin për reformim të Fakultetit .............................................................................. 81 Një model i projekt-propozimit ...................................................................... 81

1. Të dhëna themelore mbi Fakultetin dhe mbi studimet ................. 81 2. Departamentet që ofrohen për studim, ........................................... 82 3. Skema organizative e fakultetit ........................................................ 82 4. Të dhëna mbi mënyrën e diplomimit .............................................. 82 5. Thirrjet profesionale, akademike dhe shkencore që fitohen pas diplomimit ............................................................................................... 83 6. Planet dhe programet mësimore sipas departamenteve ............... 84 Struktura e lëndëve me kredit-sistem (ECTS) .................................... 84 7. Krahasueshmëria e programeve me programet e universiteteve evropiane ................................................................................................. 86 8. Mundësitë që ofrohen në karierrën dhe perspektivën e studentëve të diplomuar ............................................................................................ 87 9. Personeli mësimor i fakultetit ........................................................... 87 10. Mënyra e organizimit të mësimit ................................................... 87 11. Mënyra e vlerësimit dhe e notimit të studentëve ......................... 88 12. Mënyra e mbajtjes së provimeve .................................................... 88 13. Obligimet e studentëve .................................................................... 89 14. Të dhëna mbi lokalin shkollor ........................................................ 89 15. Përmbajtja e programeve mësimore............................................... 90

XV. FJALOR I ECTS-SË .................................................................................. 91 XVI. Disa organizma dhe institucione të rëndësishme Evropiane që e mbështesin shkollimin e lartë .............................................................................................. 100

16.1. UNESCO ............................................................................................. 100 16.2. IAU - Bashkësia Ndërkombëtare e Universiteteve (International Association of Universities) ......................................................................... 103 16.3. - Qendra Evropiane për Shkollim të Lartë (European Centre for Higher Education) .................................................................................................... 104 16.4. UNITWIN – Banka botërore e njohurive ............................................ 104

EECCTTSS 55

16.5. CRE - Bashkësia e Universiteteve Evropiane (Association of European Universities) ................................................................................................. 105 16.6. TEMPUS programi ............................................................................. 107 16.7. SOCRATES – programi...................................................................... 111

16.7.1. Veprimtaritë të cilat financohen nga fondi SOCTRATES .......... 113 16.8. ERASMUS – Programi për shkollim të lartë ...................................... 114

16.8.1. Karakteristikat e programit ERASMUS. .................................... 115 16.9. LEONARDO DA VINCI –programi për shkollim profesional në Bashkësinë Evropiane .................................................................................. 116

XVII. Dokumentat e rëndësishëm mbi shkollimin e lartë ................................ 118 17.1. Deklarata botërore mbi shkollimin e lartë ........................................... 118 17.2. Deklarata e Sorbonës-deklarata e përbashkët për harmonizimin e strukturës së lartë në Evropë. ....................................................................... 121 17.3. Deklarata e Bolonjes – shkollimi i lartë evropian (Deklarata e përbashkët i ministrave evropian të arsimit). ............................................... 124

XVIII. Modele të ECTS dokum. në gjuhën angleze, françeze dhe gjermane .. 129 18.1. Modelet në gjuhën angleze ................................................................. 129 18.2. Modelet në gjuhën françeze ................................................................ 135 18.3.Modelet në gjuhën gjermane ................................................................ 141

XIX. Universitetet dhe institucionet e shkollimit të lartë, anëtare të Bashkësisë së Universiteteve Evropiane (EUA) ..................................................................... 147

19.1. Anëtarët individualë ............................................................................ 147 Anëtarët korrespondentë individualë (Individual Associate Members) ....... 159 19.2. Anëtarët kolektivë korrespondentë (Collective Associate Members) . 159 19.3. Anëtarët në pritje (Affiliate Members) ............................................... 159 19.4.Personat përgjegjës për implementimin e Deklaratës së Bolonjës ....... 160 19.5. Anëtarët e Komisionit për ECTS në Universitetin e Prishtinës .......... 164

XX. Literatura .................................................................................................. 165

Hyrje Manuali të cilin jeni duke e lexuar është botuar më qëllim që

të ndihmojë fakultetet dhe shkollat e larta të Universitetit të Prishtinës në implementimin dhe përdorimin e sistemit evropian të transferit të kredive ECTS (European Credit Transfer System). Me përdorimin e ECTS-së mundësohet programi i këmbimit të stu-dentëve, garantohet njohje akademike e pjesës së studimeve jashtë etj. Përmbajtja e këtij manuali është e mbështetur në përvojen e rreth 1200 institucioneve universitare.

Në dhjetë vitet e fundit, shumë shtete të Evropës në siste-met e tyre nacionale të arsimit kanë zbatuar, akumulimin e bazuar në kredi. Shumica prej tyre e kanë bërë reformimin e sistemit të arsimit duke e përshtatur atë me realitetin e dimensionit global në sektorin e arsimit. Këto zhvillime janë ngushtë të ndërlidhura me krijimin e hapësirës Evropiane të arsimit të lartë të parashikuar me deklaratat e Sorbonës dhe atë të Bolonjës.

Deklarata e Bolonjës në mënyrë të veçantë e rekomandon krijimin e “sistemit të kredive – çfarë është sistemi ECTS” (‘a system of credits – such as in the ECTS system’). Aplikimi i sistemit të bazuar në kredi ndihmon harmonizimin e arkitekturës së sistemeve arsi-more në Evropë. Krijimi i sistemit efektiv ECTS, me një kornizë të bazuar në kredi u jep përparësi të gjithë banorëve të Evropës.

Sistemi i këtillë e kushtëzon transparencën e institucioneve universitare, lejon fleksibilitet në zhvillimin e planeve studimore personale dhe të barazimit të përmbajtjes së programeve si dhe ku-shtëzon marrëveshjet për mobilitet të studentëve, jo vetëm për-brenda shtetit, por edhe me shtetet e tjera.

Sistemet e bazuara në kredi janë mjete të fuqishme, të cilat ndihmojnë mobilitetin në mes formave të ndryshme të shkollimit. Aplikimi i ECTS-së në arsim e mundëson njohjen e mësimit të ar-ritur në nivel nacional dhe ndërkombëtar.

Njohja dhe pranimi i studimeve dhe thirrjeve akademike dhe profesionale është parakusht për krijimin e hapësirës së hapur Evropiane të arsimit, në të cilën studentët dhe mësimdhënësit mund të lëvizin lirisht. ECTS sistemi është zhvilluar me këtë qëllim, për tu lehtësuar institucioneve njohjen e të arriturave mësimore të stu-


dentit nëpërmes njësive të përbashkëta dhe të kuptueshme – kredive dhe notave.

Përdorimi i ECTS-së është në bazë vullnetare dhe mbështetet në besimin dhe konfidencën reciproke në performanset akademike të institucioneve partnere. Secili institucion i zgjedhë partnerët e vet.

Përvoja me ECTS-në ka treguar se disa institucione në fillim kanë rezistuar ndryshimin, por gradualisht e kanë bërë përshtatjen e sistemit për të përfituar beneficionet e shumëfishta, mirëkup-timin dhe mobilitetin. Deklarata e Bolonjës është një tregues i përkrahjes politike të qeverive Evropiane për sistemin ECTS.

ECTS sistemi i kreditimit nuk i rregullon as barazon përm-bajtjen, strukturën dhe ekuivalencën e programeve studimore. Në anën tjetër, ky sistem promovon ndryshimet dhe fleksibilitetin në programe, e përmirëson suksesin dhe kalueshmërinë në studime, mundëson shfrytëzimin maksimal të kapaciteteve kadrovike, të pajisjeve dhe të hapësirës.

Përparësia kryesore e ECTS-së është në mundësinë e krijimit të programeve studimore interdisplinare dhe multidisiplinare të cilësisë së lartë të mësimit dhe realizimit, të cilat në kohë të fundit shumë kërkohen. Në sistem të këtillë të hapur dhe të lirë, studentët munden që nga një numër i madh i lëndëve mësimore (kurseve) dhe mësimdhënësve që i ofrohen, t’i zgjedhë më të mirët.

I. Historiku i ECTS-së

Bashkëpunimi i suksesshëm si dhe lëvizja e studentëve dhe e mësimdhënësve në arsimin universitar, në të cilin përfshihet edhe puna kërkimore dhe shkencore, shtytet me anë të futjes së mekanizmave gjegjës dhe të sistemit të ri, i cili bazohet në pikë kredituese (pika kredituese-koeficient i angazhimit të studentit). Disa institucione të shkollimit të lartë në Evropë i kanë zhvilluar siste-met e tyre vetanake për transfer të kredive. Pika kredituese është një vegël shumë e thjeshtë me anë të së cilës realizohet lidhja në mes të institucioneve. Në sistemin të bazuar në pikë kredituese, studentëve u mundësohet një spektër shumë i gjerë të zgjedhjes së lëndëve mësimore dhe të vendit të studimeve si dhe njohje të asaj të cilën e kanë mësuar, të kohës së harxhuar si dhe të mundit të bërë me anë të studimit në vendet e ndryshme, gjegjësisht në uni-versitetet e ndryshme, me anë të njësive matëse të njëjta – pikëve kredituese dhe notave. Pika kredituese është mjet për njohje dhe pranim të sistemit nacional të shkollimit të lartë, brenda dhe jashtë vendit.

Në vazhdim, në disa fjalë, do të përshkruhet ideja e bazimit në pikë kredituese.

Modeli i sistemit të bazuar në kredi është përdorur qysh më 1886, në Universitetin e Harvardit, kur filloi që të përdoret “Sistemi për akumulim të kredive”, në të cilin lëndët mësimore (kurset), vlerësoheshin me një sistem të caktuar të pikëve dhe kështu i ofro-hej studentit që nga më shumë lëndë mësimore, të zgjedhë vetë si-pas dëshirës disa lëndë, duke akumuluar numër të caktuar të kredive pas përfundimit të tyre.

Ky projekt i Universitetit të Harvardit është emërtuar me shkurtesën CATS (Credit Accumulation and Transfer Scheme). Pas Universitetit të Harvardit, sistemin CATS filluan që ta përdorin shumë universitetet të Britanisë së Madhe.

Në vitin shkollor 1989/1990 është paraqitur një projekt-pilot i organizatës ERASMUS (EuRopean Community Action Scheme for the Mobility of University Students) i emërtuar me ECTS (European Credit Transfer System). Në këtë projekt-pilot i cili zgjati 6 vjet, morrën pjesë 145 institucione universitare të Evropës


në të gjitha shtetet e Bashkësisë Evropiane në pesë fusha të studimit: Administrim biznesi, Kimi, Histori, Inxhinieri mekanike dhe në Mjekësi.

Fig. 1. Zhvillimi i sistemit ECTS

Në fazën vijuese, skema pilot ECTS është ndërtuar dhe insti-

tucionet pjesëmarrëse kanë mundur që të zgjerojnë implementimin në disiplina të ndryshme, institucione partnere dhe rrjeta në periudhën janar 1995 deri në maj 1996.

Si hap i ardhshëm, në vjeshtë të vitit 1995, Komisioni ftoi in-stitucionet që punonin si partnere kooperuese që të prezantojnë planet e tyre për implementimin e ECTS-së në të gjitha didiplinat. Si rezultat i këtij zgjerimi të përdorimit, janë bashkangjitur edhe 38 universitetet të reja me 348 departamente dhe 36 institucione jouniversitare që përfshinin 206 departmente të cilat përdornin ECTS-në gjatë periudhës 1996-1997.

Bazuar në rezultatet e skemës pilot, ECTS sistemi është tre-guar si një instrument efektiv për krijimin e transparencës së kur-rikulumeve dhe ka mundësuar njohjen akademike.

Në vitin akademik 1997/98, aplikimin e ECTS sistemit e filluan edhe 772 institucione. Komisioni organizoi në 48 seminare në të gjitha vendet pjesëmarrëse të programit SOCRATES, nga shtatori 1997 deri më janar 1998. Këto seminare janë organizuar në bashkëpunim me ECTS këshilltarët, agjencitë nacionale

EECCTTSS 1111

SOCRATES/ERASMUS dhe universitetet mikpritëse, të cilat kishin një eksperiencë më të madhe me ECTS sistemin.

Në fillim të vitit 1998, si vazhdimësi e këtyre seminareve, është krijuar rrjeti i udhëzuesve ECTS në Internet.

Përdorimi i sistemit ECTS të transferit të kredive është treguar shumë i efektshëm, prandaj deri më 1999 në këtë projekt janë kyçur me vetë-nisjativë 1300 institucione universitare. Universitetet e Britanisë së Madhe të cilat punonin me CATS, menjëherë iu përshtaten sistemit të ri ECTS, meqenëse raporti i kredive në sistemin CATS me sistemin ECTS është 2:1 (2 CATS=1 ECTS). Në Britani të Madhe poashtu është promovuar edhe ideja për paraqitjen e një njësie të re kreditore të emërtuar EUROCATS (CATS+ECTS =EUROCATS, si shkurtesë për European Credit Accumulation and Transfer System).

Çfarë ofron ECTS-ja?

Sistemi Evropian për transfer të kredive – ECTS është

projektuar dhe zhvilluar nga Komisioni i Bashkësisë Evropiane, me qëllim të krijimit të një procedure të përbashkët për të garantuar njohje akademike të studimeve jasht. Ky sistem ofron një njësi matëse dhe krahasuese të të arriturave në mësim dhe mundëson transferin e këtyre të arriturave nga një institucion në tjetrin. Kjo arrihet me përdorimin e kredit-njësisë së përbashkët ECTS dhe të sistemit të parbashkët ECTS për notim dhe vlerësim të studentëve. ECTS-ja poashtu mundëson informacione për përm-bajtjen e programeve mësimore nga jashtë.

ECTS në asnjë mënyrë nuk rregullon përmbajtjen, struk-turën apo ekuivalencën e programeve mësimore të universiteteve të ndryshme. Këto vlerësime dhe standarde duhet që t’i përcakto-jnë vetë institucionet e shkollimit të lartë, kur të krijojnë bazat e kënaqshme për arritje të marrëveshjes së bashkëpunimit bilateral ose multilateral. ECTS-ja pjesëmarrësve u mundëson krijimin e transparencës dhe njohjen akademike të ndërsjellët.

Njohja e plotë akademike është conditio sine qua non për mo-bilitetin e studentëve në programet ndërkombëtare studentore “Erasmus” dhe “Socrates”. Njohja e plotë akademike nënkupton që periudha kohore gjatë studimit jashtë (duke përfshirë këtu edhe


provimet ose format e tjera të vlerësimit) zëvëndëson periudhën e krahasueshme të studimeve në Universitetin amë (duke përfshirë këtu edhe provimet ose format e tjera të vlerësimit), edhepse përmbajtja e programit të studimeve ndoshta ndryshon, në Uni-versitetin me të cilin kemi marrëveshje.

Fig. 2. Në Internet pothuaj se të gjitha faqet e reja prezantuese të universiteteve,

përshkruajnë edhe ECTS-në.

Sistemi ECTS është i bazuar në besim dhe në konfidencë principiele në mes institucioneve pjesëmarrëse të shkollimit të lartë. Për të përforcuar dhe rregulluar këtë besim dhe konfidencë të ndërsjellët në mes të institucioneve, ECTS ka vendosur disa rregulla për informacion (në lidhje me kurset që ofrohen), marrë-veshja (në mes institucionit amë dhe atij mikpritës) dhe përdorimi i pikëve kredituese (që tregojnë arritjet e studentit). Këto tri elemente bazike janë bërë të përdorshme me anë të tre dokumenteve bazë të ECTS-së: Paketi informativ (Information Package), Formulari i ap-likimit/Marrëveshja për mësim (Application Form/Learning Agree-ment) dhe transkripti (përkthimi) i të dhënave (Transcript of Re-cords).

II. Koordinatori për ECTS i Universitetit

Roli i koordinatorit për ECTS të Universitetit është në sigu-rimin e aplikimit të parimeve dhe të mekanizmave të ECTS-së. De-tyra e tij është që të lehtësojë aplikimin praktik të ECTS-së dhe që t’u jap përkrahje koordinatorëve të fakulteteve të cilet i ndihmojnë në kuptimin e plotë të programit të studimit të caktuar. Poashtu koordinatori i Universitetit duhet të informojë studentët për ECTS-në dhe të koordinojë përgatitjën dhe përpunimin e paketave in-formative të fakulteteve ose të programit të studimit të veçantë dhe ti distribuojë në institucionet partnere, e poashtu është përgjegjës për bashkëpunim me Komisionin Evropian dhe me au-toritetet nacionale.

2.1. Koordinatori për ECTS i Fakultetit Përgjegjesi i Fakultetit për ECTS, është një lidhje në mes

studentit dhe mësimdhënësit në fakultet, merret me aspektet prak-tike të aplikimit të ECTS-së dhe vepron si këshilltar për studentë. Ai studentëve iu ofron informacione për institucionet partnere, u ndihmon plotësimin e formularit për aplikim në studime në un-iversitetin partner, iu shpjegon mënyrën e pranimit akademik të lëndëve mësimore të dhëna në universitetin partner, dhe ju ndih-mon në kuptimin e dokumentave të tjerë. Komunikimi në mes inis-titucionit amë dhe institucionit pritës i cili e pranon studentin behët nëpërmes koordinatorit për ECTS të universitetit dhe me ndihmën e koordinatorit të fakultetit. Koordinatorët në mes veti këmbejnë formularet për lajmërim, diskutojnë në lidhje me pro-gramet e studimit si dhe përgatitin përshkrimin (transkriptin) e no-tave për studentët mysafirë, si para shkuarjës, ashtu edhe në fund të studimit të tyre në institucion tjetër. Koordinatori i Fakultetit për ECTS i lajmëron koleget mësimdhënës në lidhje me ECTS-në dhe aplikimin e tij, në lidhje me pikët kredituese të lëndës mësimore të veçantë në fakultet dhe e bën përgatitjen e asaj pjese të pakëtes in-formative e cila merret me programet studimore të fakultetit të tij.


Koordinatorët e universitetit të të dy institucionëve partnere duhet që të sigurojnë integrimin e shpejtë të studentëve të cilët vijnë në rrethin e ri. Poashtu me anë të kontaktëve të vazhdueshme me koordinatorin e universitetit partner, duhet që të sigurojnë që studentët e tyre përparojnë mirë në institucionin pritës.

III. Principet në të cilat është Bazuar ECTS

ECTS bazohet në tri principe kryesore: 1. Transparenca, 2. Marrëveshja, 3. ECTS kreditë.

Fig. 3. Principet në të cilat është bazuar ECTS

3.1. Transparenca Secili institucion i arsimit të lartë në Evropë duhet që të jetë

shumë transparentë dhe të ofrojë shumë informacione në lidhje me programet e studimit dhe mundësitë në të arritura të studentit. Për të arritur transparencën, Universitetet dhe njësitë e tyre duhet që gjithsesi të ndërtojnë paketin informativ, i cili natyrisht duhet të jetë i përkthyer edhe në gjuhën angleze dhe mundësisht në gjuhë të ndryshme të shteteve të Bashkësisë Evropiane.


3.2. Marrëveshja për mësim

Në mes institucioneve partnere dhe studentit, gjithsesi du-

het që të ekzistojë dokumenti i marrëveshjes, i cili mundëson njoh-jen akademike të pjesës së studimeve. Marrëveshjen e nënshkrua-jnë institucioni amë, institucioni mikpritës dhe studenti.

Marrëveshja për mësim mbulon programet e studimeve që do të mbulohen dhe numrin e ECTS kredive që do të fitohen pas përfundimit të kënaqshëm të pjesës së studimeve.

3.3. ECTS pikët kredituese (kreditë)

ECTS kreditë janë vlera numerike (në mes vlerave 1 dhe 60) të cilat përcaktohen për secilën lëndë mësimore dhe të cilat stu-denti i arrinë pas përfundimit të lëndës mësimore dhe provimit në atë lëndë mësimore. ECTS pikët kredituese reflektojnë sasinë e an-gazhimit total të studentit për të përfunduar lëndën mësimore të caktuar. Këtu përfshihen: ligjëratat (leksionet), puna praktike, seminaret, puna individuale (në bibliotekë apo në shtëpi) dhe provimet apo aktivitetet e tjera vlerësuese. ECTS kreditë paraqesin vlera relative, të cilat përcaktohen nga komisionet përkatëse të in-stitucionit të shkollimit të lartë.

Në sistemin ECTS, 60 pikë kredituese prezantojnë angaz-himin e studentit për një vit të studimeve. Normalisht ndarja bëhet në 30 pikë kredituese për semestër. Asnjë nga lëndët mësimore nuk përcaktohet për shkak të kërkesave të ECTS-së, por për lëndët mësimore sipas regulloreve të institucioneve përcaktohen kreditë ECTS.

Pikët kredituese fitohen pasi që të kompletohet lënda mësi-more dhe të gjitha testet, provimet dhe vlerësimet e obligueshme të kryhen me sukses.

EECCTTSS 1177

Fig. 4. ECTS kreditë mundësojnë njohjen e pjesës së studimeve me anë të transferit të

kredive dhe akumulimin e kredive

ECTS kreditë poashtu përdoren edhe për punë praktike ose për përgatitje të punimit të diplomës, të magjistraturës apo të dok-toranturës, në qoftë se ato i takojnë pjesës së rregullt të programit të studimit.

ECTS kreditë mundësojnë njohjen e pjesës së studimeve me anë të transferit të kredive dhe akumulimin e kredive në kornizë të një niveli të studimeve, si dhe mundësojnë bartjen e kredive prej një niveli të studimeve në tjetrin.

IV. Dokumentet bazike të ECTS-së Në ECTS përdoren tre dokumente të rëndësishme bazike:

1. Paketi informativ (the information package), i cili ofron in-formacione të përgjithshme të institucionit mikpritës me përshkrime të detalizuara të programeve dhe të shkallëve akademike që fitohen si dhe me kurset (lëndët mësimore) që ofrohen.

2. Formulari i aplikimit dhe marrëveshja për mësim (the ap-plication form & learning agreement), të cilët përveç të dhënave personale të studentit, përshkruan edhe programin e studimeve që do të realizohen dhe numrin e ECTS kredive që fitohen pas kompletimit të suksesshëm të pjesës së studimeve dhe

3. Transkriptimi (përshkrimi) i notave (the transcript of re-cords), i cili tregon të arriturat e studentit para, gjatë dhe pas periodës së studimeve jasht. Transkriptimi tregon secilën lëndë mësimore të kryer nga studenti, numrin e ECTS kredive të kompletuara si dhe notat e fituara të stu-dentit. Transkripti i të dhënave duhet që të tregojë të arritu-rat mësimore të studentit në mënyrën e përshtatshme, të kuptueshme për të gjithë dhe lehtë të transferueshme nga një institucion në tjetrin.

Fig. 5. Dokumentet bazike të ECTS-së


4.1. Paketi informativ

Paketi informativ studentit dhe stafit i ofron informacionet e

shkruara për institucionin, fakultetet/departamentet, organizimin dhe strukturën e studimeve dhe njësitë mësimore.

Paketi infomativ duhet që të përshtatet çdo vit akademik. Përveç informacioneve të tjera, paketi informativ duhet që të përmbajë edhe elementet vijuese:

I. Informacionet mbi Universitetin: 1. Emërtimin dhe adresën e institucionit, 2. Të dhëna themelore mbi institucionin dhe mbi studimet, 3. Kalendarin akademik 4. Emrin dhe adresën e koordinatorit të Universitetit për

ECTS 5. Mënyrën e regjistrimit.

II. Të dhëna praktike dhe kushtet e jetës së studentëve të huaj në Universitetin e Prishtinës: 1. Formalitetet administrative dhe policore në

lidhje me qëndrimin në Kosovë, 2. Informacionet mbi lidhjet transportuese me

Prishtinën (Kosovë), 3. Çmimi dhe kushtet e vendosjes, 4. Çmimi dhe kushtet e jetesës në Kosovë:

ushqimi, përkujdesi ditor për fëmijë, punësimi i përkohshëm i bashkëshortit etj.

5. Sigurimi shëndetësor: polica e sigurimit, shërbimet mjekësore, ndihma për studentët me kërkesa të posaçme,

6. Mjetet për studim: bibliotekat, laboratoret etj. 7. Informacione të tjera praktike. 8. Aktivitetet në kohën e lirë: zbavitja dhe

mundësia e pjesëmarrjes pasive apo aktive në jetën kulturore dhe sportive.

III. Informacionet në lidhje me fakultet: 1. Emërtimin dhe adresën e Fakultetit, 2. Të dhëna themelore mbi Fakultetin dhe mbi

studimet,

EECCTTSS 2211

3. Emrin dhe adresën e koordinatorit të fakultetit për ECTS

4. Departamentet që ofrohen për studim, 5. Skema organizative e fakultetit 6. Të dhëna mbi mënyrën e diplomimit, 7. Thirrjet profesionale dhe akademike që fitohen

pas diplomimit, 8. Planet dhe programet mësimore sipas depar-

tamenteve, 9. Mundësitë që ofrohen në karierrën e stu-

dentëve të diplomuar, 10. Personeli mësimor, 11. Mënyra e organizimit të mësimit 12. Mënyra e vlerësimit dhe notimit të studentëve 13. Mënyra e mbajtjes së provimeve, 14. Obligimet e studentëve 15. Të dhëna mbi lokalin shkollor 16. Të dhëna mbi kushtet që ofrohen për mësim 17. Përmbajtja e programeve mësimore

Meqenëse Universiteti i Prishtinës është përcaktuar për im-plementimin e principeve të ECTS-së për të mundësuar aktivitetet e këmbimit dhe njohjes akademike, do të ndërtohet paketi informa-tiv i institucionit dhe i njësive të tij, të cilat do të shtypen dhe do të plasohen në Internet në URL-adresën www.uni-pr.edu.

4.2. Formulari i aplikimit

Me zgjedhjen e Universitetit dhe fakultetit në të cilin stu-denti dëshiron që të kalojë një ose më shumë semestra jasht fa-kultetit am, duhet që të plotësohet formulari për aplikim, të sjellet përshkrimi i notave nga fakulteti amë dhe të aplikohet në fa-kultetin e zgjedhur.

Koordinatori i Universitetit e pranon kërkesën dhe e shqyrton atë dhe sipas nevojës kontakton me koordinatorin e Universitetit nga vjen studenti.

Në vijim do të paraqitet modeli i formalarit standard të ap-likimit të studentit.


ECTS - SISTEMI EVROPIAN PËR TRANSFER TË KREDIVE

FORMULARI I APLIKIMIT TË STUDENTIT

(fotografia) VITI AKADEMIK 20../20.. FUSHA E STUDIMIT: ......................................................... Ky aplikacion duhet që të plotësohet me ngjyrë të MBYLLËT, në mënyrë që lehtë të kopjohet ose dërgohet me faks.

INSTITUCIONI DËRGUES Emri dhe adresa e plotë: ...................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................ Koordinatori i Fakultetit – emri, numrat e telefonit, faxit dhe e -mail adresa .................................................. ............................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................ Koordinatori i Universitetit - emri, numrat e telefonit, faxit dhe e –mail adresa ............................................. ............................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................

TË DHËNA PERSONALE TË STUDENTIT (Plotësohet nga studenti gjatë aplikimit)

Mbiemri: ....................................................... Data e lindjes: .................................................... Gjinia: ............Shtetësia:................................... Vendi i lindjes: .................................................... Adresa momentale: ............................................. .............................................................................. .............................................................................. .............................................................................. Adresa momentale vlen deri më: ......................... Tel.: .....................................................................

Emri: ................................................................. Adresa e përhershme (në qoftë se është tjetër): .............. .......................................................................................... .......................................................................................... .......................................................................................... .......................................................................................... Tel.: ..................................................................................

LISTA E INSTITUCIONEVE TË CILAT DO TA PRANOJNË KËTË FORMULAR TË APLIKIMIT (të renditura sipas rëndësisë)

Institucioni

Vendi Periudha e studimit

prej deri më

Kohëzgjatja e qëndrimit

(muaj)

Nr i ECTS kredive që pritet të fitohen

1. ........................................

2. ........................................

3. ........................................

.....................

.....................

.....................

.............

.............

.............

...........

...........

...........

...................

...................

...................

..............................

..............................

..............................

Emri i studentit: .......................................................................................................................................... Institucioni dërgues: ............................................................................................ Vendi: ..........................................................

EECCTTSS 2233

Shkurtimisht të shënohen arsyet pse dëshironi që të studioni jasht? ........................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................

NJOHJA E GJUHËVE

Gjuha amëtare: ................... Gjuha që përdoret në institucionin amë (nëse është tjetër): ..................................

Gjuhët tjera Në këtë moment jamë duke e mësuar këtë

gjuhë

Kam mjaft njohuri për të vijuar ligjëratat

Do të kam njohuri të mjaftue-shme për të vijuar ligjëratat

në qoftë se e kryej një përga-titje shtesë

po jo po jo po jo .......................... .......................... ..........................

� � �

� � �

� � �

� � �

� � �

� � �

PËRVOJA E PUNËS E NDËRLIDHUR ME FUSHËN E STUDIMIT AKTUAL(nëse është relevante)

Tipi i përvojes së punës .......................................... ..........................................

Firma/organizata .............................................

.............................................

Datat ............................. .............................

Vendi

.......................................

.......................................

STUDIMET PARAPRAKE DHE ATO AKTUALE

Shkalla/Diploma për të cilin në këtë moment jeni duke studiuar: ......................................................................... Numri i viteve paraprake të studimit të shkollimit lartë para shkuarjes jasht: ................................... A keni studiuar më parë jasht? Po � Jo � Në qoftë se Po, kur? Në cilin institucion?............................................................................................................

Përshkrimi (transkripti) i notava e bashkangjitur përfshin detalet e plota nga studimi i lartë paraprak dhe momental. Detalet që nuk dihen në momentin e aplikimit do të bashkangjiten më vonë.

A do të aplikoni për bursë për t’ju ndihmuar shpenzimet shtesë nga periudha e studimeve jasht?

Po � Jo �

INSTITUCIONI PRANUES

Ne konfirmojmë se e pranuam kërkesën, marrëveshjen e propozuar të studimit dhe përshkrimin e notave të kandidatit.

Studenti i lartpërmendur: � �

Nënshkrimi i koordinatorit të Fakultetit .............................................................................. Data: ....................................................................

Është pranuar përkohësisht në institucionin tonë. Nuk është pranuar në institucionin tonë. Nënshkrimi i koordinatorit të Universitetit .......................................................................................... Data :................................................................................


4.3. Marrëveshja për mësim Marrëveshjen e nënshkruajnë institucioni amë, institucioni

mikpritës dhe studenti. Ajo mbulon programet e studimeve që do të mbulohen dhe numrin e ECTS kredive që do të fitohen pas për-fundimit të kënaqshëm të pjesës së studimeve.

Pasi që koordinatori i fakultetit pritës i cili e pranon studen-tin mysafir e ka shqyrtuar kërkesën e tij dhe përshkrimin – tran-skriptin e notave, e ka analizuar programin e paraqitur nëpërmes paketit informativ dhe ka kontaktuar me fakultetin nga i cili vjen, studenti mund të jetë i pranuar apo i refuzuar. Duhet që të siguro-het që studenti e ka nivelin gjegjës të njohurive për të vazhduar studimin në fakultetin tjetër. Në këtë mënyrë bëhet sigurimi që studenti mundet pa pengesa të vijojë mësimin – ashtu që të mos dëmtohet me nivel të ulët, ose më të lartë të studimit gjatë studimit si mysafir. Marrëveshja në mes dy koordinatorëve dhe studentit duhet që të nënshkruhet me dokument – kontratën për mësim.

Nënshkrimi bëhet nga të tri palët e interesuara dhe me këtë

sigurohet që lëndët mësimore të kryera në fakultetin amë studentit i pranohen në fakultetin pritës dhe pas kthimit i pranohen lëndët mësimore të kryera në fakultetin pritës. Në këtë mënyrë nuk ka nevojë për nostrifikim, sepse palët janë marrë vesh përpara për njohje akademike.

Në vazhdim është paraqitur modeli i rekomanduar i ma-rrëveshjes për mësim të cilin e nënshkruajnë: institucioni amë, in-stitucioni mikpritës dhe studenti.

EECCTTSS 2255

ECTS – SISTEMI EVROPIAN PËR TRANSFER TË KREDIVE MARRËVESHJA PËR MËSIM

VITI AKADEMIK 20..../20.... – FUSHA E STUDIMIT: ...........................

Emri i studentit: ..................................................................................................................................................................

Institucioni dërgues: ....................................................................................... Vendi: ...................................................................

DETALET E PROGRAMIT TË STUDIMIT JASHT VENDIT/MARRËVESHJA PËR MËSIM

Institucioni dërgues:

...................................................................................... Vendi: .....................................................................

Kodi i lëndës mësimore–kursit (në qoftë se ekziston) dhe nr.i faqes në paketin informativ

.................................................

.................................................

.................................................

.................................................

.................................................

.................................................

.................................................

.................................................

.................................................

.................................................

.................................................

.................................................

Emërtimi i lëndës mësimore-kursit (me emër që paraqitet në pak. informat.) ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Numri i pikëve kredituese ECTS

..........................................................

..........................................................

..........................................................

..........................................................

..........................................................

..........................................................

..........................................................

..........................................................

..........................................................

.......................................................... .......................................................

Në qoftë se nevojitet, lista të vazhdohet në një faqe të ndarë shtesë.

Nënshkrimi i studentit ................................................................................. Data: ........................................................................

INSTITUCIONI DËRGUES

Ne konfirmojmë se është aprovuar programi i propozuar i studimit/mësimit.

Nënshkrimi i Koordinatorit të Fakultetit/Dep.

.............................................................................

Data: ...................................................................

Nënshkrimi i Koordinatorit të Universitetit

..........................................................................................

Data: ................................................................................


Ne konfirmojmë se ky program i propozuar i studimit/mësimit është aprovuar.


.............................................................................

Data: ...................................................................


..........................................................................................

Data: ................................................................................


Emri i studentit: ...........................................................................................................................................................

Institucioni dërgues:

.................................................................................................. Vendi: .......................................................

NDRYSHIMET NË PROGRAMIN E PROPOZUAR TË STUDIMIT/MARRËVESHJES PËR MËSIM

(plotësohet VETËM në qoftë se ka ndryshime)

Kodi i lëndës mësi-more–kursit (në qoftë se ekziston) dhe nr.i faqes në paketin informativ

...............................

...............................

...............................

...............................

...............................

...............................

...............................

...............................

...............................

...............................

Emërtimi i lëndës mësimore-kursit (me emër që paraqitet në

pak. informat.

...............................................

...............................................

...............................................

...............................................

...............................................

...............................................

...............................................

...............................................

...............................................

...............................................

Lënda mësimore-Kursi i cili

fshihet �

�

�

�

�

�

�

�

�

�

Lënda mësimore-Kursi i cili

shtohet �

�

�

�

�

�

�

�

�

�

Numri i pikëve kredituese ECTS

........................

........................

........................

........................

........................

........................

........................

........................

........................

........................

Në qoftë se nevojitet, lista të vazhdohet në një faqe të ndarë shtesë.

Nënshkrimi i studentit

.......................................................................................... Data: ..........................................................

INSTITUCIONI DËRGUES

Ne konfirmojmë se lista e lartshënuar e ndërrimeve nga programi i aprovuar i studimit/marrëveshja për mësim janë të aprovuara.


.............................................................................

Data: ...................................................................


..................................................................................

Data: .........................................................................


Ne konfirmojmë se lista e lartshënuar e ndërrimeve nga programi i aprovuar i studimit/marrëveshja për mësim janë të aprovuara


.............................................................................

Data: ...................................................................


..................................................................................

Data: .........................................................................

EECCTTSS 2277

4.4. Përshkrimi (transkripti) i notave – dëftesa e rezultateve

Përshkrimi i notave tregon të arriturat e studentit para, gjatë dhe pas periodës së studimeve jasht vendit. Transkripti tregon secilën lëndë mësimore të kryer nga studenti, numrin e ECTS kredive të kompletuara si dhe notat e fituara të studentit. Tran-skripti i të dhënave duhet që të tregojë të arriturat mësimore të studentit në mënyrën e përshtatshme, të kuptueshme për të gjithë dhe lehtë të transferueshme nga një institucion në tjetrin.

Në vazhdim do të paraqesim modelin e përshkrimit (tran-skriptit) të notave të rekomanduar me ECTS.


ECTS – SISTEMI EVROPIAN PËR TRANSFER TË KREDIVE

DËFTESA E REZULTATEVE (TRANSCRIPT OF RECORDS)

EMËRTIMI I INSTITUCIONIT DËRGUES: ................................................................................................................ Fakulteti/Departamenti .................................................................................................................................................... ECTS koordinatori i Fakultetit/Dep.: .............................................................................................................................. Tel.: ........................................... Fax: ............................................ e-mail adresa: .........................................................

Mbiemri i studentit: .................................................................... Emri: ........................................................... Data dhe vendi i lindjes: ....................................................................................... (gjinia) :............................................. Data matrikuluese: ..................................................... Numri matrikulues: ...............................................................

EMËRTIMI I INSTITUCIONIT PRANUES: ................................................................................................................ Fakulteti/Departamenti .................................................................................................................................................... ECTS koordinatori i Fakultetit/Dep.: .............................................................................................................................. Tel.: ........................................... Fax: ............................................ e-mail adresa: .........................................................

Kodi i lëndës mësimore-kursit (1)

Emërtimi i lëndës mësimore-kursit

Kohëzgjatja e kursit (2)

Nota lokale

(3)

ECTS nota (4)

ECTS kreditë (5)

..........................

..........................

..........................

..........................

..........................

..........................

..........................

..........................

..........................

..................

........................................................

........................................................

........................................................

........................................................

........................................................

........................................................

........................................................

........................................................

........................................................

........................................................

........................................................

Mund të vazhdohet në një faqe të ndarë

.........................

.........................

.........................

.........................

.........................

.........................

.........................

.........................

.........................

.........................

.........................

...................

...................

...................

...................

...................

...................

...................

...................

...................

...................

...................

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...................

...................

...................

...................

...................

...................

...................

...................

Total: .............

(1) (2) (3) (4) (5) shiko shpjegimin në anën e prapme të faqes

Diploma/shkalla e fituar: ............................................................................................................................. Data Nënshkrimi i dekanit (ose personit përgjegjës administrativ) Vula e institucionit SHËNIM: Ky dokument nuk është i vlefshëm pa nënshkrimin e Dekanit dhe pa vulën e institucionit.

EECCTTSS 2299

(1) Kodi i lëndës mësimore-kursit: Referohet në ECTS Paketin informativ (2) Kohëzgjatja e lëndës mësimore/kursit: V = 1 vit akademik të plotë 1S = 1 semester 2S = 2 semestera 1T = 1 periudhë/tremestër 2T = 2 periudha/tremestra (3) Përshkrimi i sistemit të notimit të institucionit:

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................ (4) ECTS shkallët e notimit:

ECTS Nota

PPëërrqqiinnddjjaa ee ssttuuddeennttëëvvee qqëë nnoorrmmaalliisshhtt ee mmaarrrriinn nnoottëënn

PPëërrkkuuffiizziimmii

A B C D E FX F

10 25 30 25 10 - -

SHKËLQYESHËM – njohuri të shkëlq. me vetëm disa gabime minore SHUMË MIRË –mbi mesatare standarde, por me disa gabime MIRË – rezultat në përgjithësi i kirë me disa gabime që vërehen KËNAQSHËM- mirë, por me mjaftë gabime MMJJAAFFTTOONN –– rreezzuullttaatteett pplloottëëssoojjnnëë kkrriitteerreett mmiinniimmaallee DOBËT- kërkohet edhe pak punë nga studenti për të fituar kreditë DOBËT – kërkohet shumë punë për të fituar kreditë

(5) ECTS pikët kredituese: 1 vit i plotë akademik = 60 pikë kredituese 1 semester = 30 pikë kredituese 1 periudhë/tremester = 20 pikë kredituese

V. ECTS studentët

Studentët që studiojnë në kushtet e ECTS sistemit, fitojnë kredi të plotfuqishme për gjithë punën e tyre akademike të kryer në çfarëdo ECTS-institucioni partner dhe ata do të kanë mundësinë që të transferojnë këto kredi akademike nga një institucion pjesëmarrës në tjetrin duke u bazuar në marrëveshjen paraprake për përmbajtjen e programeve studimore jasht, në mes të studentit dhe institucioneve të përfshira në marrëveshje.

Universiteti i cili e shfrytëzon ECTS sistemin, duhet që të gjitha lëndët mësimore apo kurset t’i ofrojë edhe për studentët mobilë, duke përfshirë këtu edhe lëndët mësimore për studentët e pasdiplomës dhe të doktoranturës. Studentët duhet që të mundësohen që të vijojnë rregullisht njësit mësimore dhe jo lëndë mësimore speciale të përpunuara vetëm për ta.

ECTS-ja poashtu mundëson edhe vazhdimin e mëtejmë të studimeve jasht. Me ECTS, studenti nuk duhet që gjithsesi të kthehet në institucionin amë pas pjesës së studimeve të kaluar jasht. Studenti mund të preferojë që të vazhdojë në institucionin mikpritës deri në përfundim të studimeve, ose ndoshta edhe të zhvendoset në institucionin e tretë. Vetë institucionet mund të bijnë vendim se si realizohet një transfer i këtillë dhe cilat kushte duhen që të plotësohen për të fituar diplomën apo transferin e regjistrimit. Në këtë rast dokumenti i transkriptimit të të dhënave është shumë i dobishëm, sepse e tregon historikun e të arriturave akademike të studentit, i cili i ndihmon institucionit në marrjen e vendimit. Në të gjitha rastet studenti duhet që të paraqitet me kërkesë legale dhe institucionale për shtetin dhe institucionin aty ku dëshiron që të arrijë shkallën e caktuar akademike.

Pas përfundimit të programit të studimeve në bazë të marrëveshjes në mes të institucionit amë dhe atij mikpritës dhe kthimit të studentit në institucionin mikpritës, shfrytëzohet transferi i kredive dhe studenti i vazhdon studimet në institucionin e vetë amë pa humbje të kohës apo të kreditëve. Në anan tjetër, në qoftë se studenti vendos që të vazhdojë studimet në institucionin mikpritës dhe atje të fiton shkallën e caktuar akademike, mund të


ndodhi që planin e studimeve duhet ta adaptojë në përputhje me rregulloret legale, institucionale dhe të departamentit të shtetit mikpritës, institucionit dhe departamentit.

Studentët e zgjedhur nga secili institucion, për të marrë pjesë në ECTS, mund të fitojnë grantin (stipendionin) për mobilitet të studentëve, në qoftë se i plotësojnë kushtet e përgjithshme për stipendione ERASMUS. Këto kushte janë:

� Studentët duhet që të janë nga universitetet që janë anëtare të Asociacionit të Universiteteve Evropiane, ose të janë banorë të shteteve anëtare të BE.

� Studentët nuk do të paguajnë taksa në institucionet mikpritëse, por nga studentët mund të kërkohet që të paguajnë taksat e rregullta në institucionin e tyre amë gjatë studimeve jasht.

� Stipendioni apo kredia vendore të cilin e shfrytëzon studenti mund të ndodh që të ndërprehet ose reduktohet gjatë kohës kur studenti është duke studiuar në ndonjë shtet tjetër dhe është duke marrë stipendion nga ERASMUS.

� Një periudhë studiuese jasht, nuk duhet që të zgjasë më pak se tre muaj dhe as më shumë se një vjet.

� Gjatë vitit të parë të studimeve, studentët nuk mund të marrin stipendion nga ERASMUS.

5.1. Lëvizja e studentëve dhe e mësimdhënësve në

Universitetin e Prishtinës dhe në Institucionet tjera të shkollimit të lartë në Kosovë

Sistemi ECTS në Kosovë është i paraparë me dokumentat

zyrtare të shkollimit të lartë. ECTS konsiderohet mjet për afrimin e Universitetit në proceset integruese evropiane në fushën e arsimit të lartë, por poashtu për njohje dhe pranim të studimeve përbrenda shtetit apo Universitetit të njëjtë.

Modeli i mëparshëm i studimeve në Universitetin e Prishtinës në përgjithësi ka qenë i përcaktuar në mënyrë rigoroze dhe jofleksibil. Studenti nuk ka mundur që pa pengesa dhe pa vështirësi të zgjedhë lëndët mësimore të programit të studimit të fakultetit tjetër, bile as të drejtimit tjetër të studimeve të njëjta në të

EECCTTSS 3333

njëjtin fakultet. Më tutje, studentit paraprakisht i është përcaktuar mësimdhënësi të cilit i është besuar mësimi në Këshillin mësimor-shkencor, edhe pse në ndonjë fakultet tjetër të Universitetit të njëjtë (të Prishtinës) ndonjë mësimdhënës, ndoshta edhe më i mirë e ligjëron po të njëjtën lëndë mësimore.

Me futjen e modelit të lëvizshëm të studimeve dhe të sistemit ECTS arrihet vetpërmirësimi i cilësisë së studimit dhe ngritet vetëdija e studentit. Studenti, vet i zgjedhë lëndët mësimore dhe mësimdhënësit nga spektri i ofruar i lëndëve mësimore zgjedhore dhe opcionale të Universitetit. Ky model i lëvizshëm i studimeve ndikon në: cilësi, konkurrencë, elitizëm dhe llojllojshmëri. Prandaj ECTS e bën nxitjen e këmbimit të mësimdhënësve dhe të studentëve përbrenda të njëjtit Universitet, të Universiteteve të ndryshme të të njëjtit shtet si dhe të shteteve të ndryshme.

VI. KREDIA – njësi për angazhimin e tërësishëm të studentit

ECTS kreditë paraqesin vlera elementare numerike, të cilat

përcaktohen për secilën lëndë mësimore dhe të cilat studenti i arrinë pas përfundimit të lëndës mësimore dhe provimit në atë lëndë mësimore. ECTS kreditë reflektojnë sasinë e angazhimit të përgjithshëm të studentit për të përfunduar lëndën mësimore të caktuar. Këtu përfshihen: ligjëratat (leksionet), puna praktike, seminaret, puna individuale (në bibliotekë apo në shtëpi) dhe provimet apo aktivitetet e tjera vlerësuese. ECTS kreditë paraqesin vlera relative, të cilat përcaktohen nga komisionet përkatëse të institucionit të shkollimit të lartë.

Në sistemin ECTS, 60 kredi prezantojnë angazhimin e studentit për një vit të studimeve. Normalisht ndarja bëhet në 30 kredi për semestër. Asnjë nga lëndët mësimore nuk përcaktohet për shkak të kërkesave të ECTS-së, por për lëndët mësimore sipas regulloreve të institucioneve përcaktohen kreditë ECTS.

Fig. 6. Kreditë ECTS-njësi për angazhimin e studentit

Për secilën lëndë mësimore duhen që të llogariten numri i

caktuar i pikëve kredituese, të cilat paraqesin 1/60 e angazhimit total të studentit gjatë vitit shkollor. Kreditë nuk bazohen vetëm në orë të mësimit/javë, por ato reflektojnë të gjitha aktivitetet e studentit si: ligjëratat (leksionet), puna praktike, seminaret, puna


individuale (në bibliotekë apo në shtëpi) dhe provimet apo aktivitetet e tjera vlerësuese.

Institucionet arsimore munden që të bëjnë edhe ndarje të mëtejshme të kredive për lëndë të caktuara mësimore. P.sh. puna praktike dhe pjesët opcionale që i takojnë një lënde mësimore të studimit munden që gjithashtu të kreditohen (ose edhe të kundërtën, të mos kreditohen). Në anën tjetër në dokumentin e transkriptimit të të dhënave mund të përfshihen edhe kurset (lëndët mësimore) jo të kredituara.

Kreditë fitohen pasi që të kompletohet lënda mësimore dhe të gjitha provimet dhe vlerësimet e obligueshme të kryhen me sukses. Dy shembuj:

1. Studenti i cili zgjedh programin e studimit me gjithsej 120 kredi për vitin akademik, duhet që të punojë dy herë më shumë se studenti i zakonshëm dhe

2. Studenti i cili zgjedh programin e studimit me gjithsej 300 kredi për vitin akademik, duhet që të punojë dy herë më pak se studenti i zakonshëm dhe trajtohet si studentë jo i rregullt (part-time student).

6.1. Llogaritja e kredive

Kreditë ECTS duhet që të llogariten duke u bazuar “prej së larti-poshtë”. Pikë nismëtare merret struktura e programit të tërësishëm me tabele përkatëse të lëndëve mësimore që duhet të përfundohen gjatë vitit shkollor. Llogaritja e kredive për kurset in-dividuale duke u bazuar “prej së poshti-lart” është shumë e komplikuar dhe mund të rezultojë me më shumë se 60 kredi për një vit akademik, gjë që e vështirëson transferin e kredive.

Rezultatet e decimaleve në pikët e fituara kredituese (p.sh. 3.65), duhet që të rrumbullakësohet në përdorimin e gjysëm-kreditit.

Procesi i përcaktimit të ECTS kredive i obligon institucionet për të paraqitur strukturën e lëndëve mësimore me njësi të

EECCTTSS 3377

përbashkët matëse, por nuk e ndërron strukturën ekzistuese të tyre. Në disa raste, përcaktimi i ECTS kredive është një veprim shumë i thjeshtë matematikor apo mekanik, por në disa të tjera mund të shndërrohet në negociata të konsiderueshme përbrenda fakultetit apo departamentit.

Në rastet e programeve modulare, në të cilat të gjitha lëndët mësimore konsiderohen me kërkesa të barabarta, duhet vetëm që të përdoret një faktor konvertues me të cilin e shumëzojmë numrin e orëve gjatë javës për lëndën e caktuar. Dy shembuj me programe modulare: 1. P.sh. në qoftë se konsiderojmë se në fakultetin e caktuar në se-mestrin e parë që i ka 20 orë në javë, të gjitha lëndët kërkojnë nga studenti angazhim të njëjtë jashtë orëve aktive: ligjëratave (leksion-eve), ushtrimeve etj. atëherë numrin e kredive për semestër (30 kredi/semestër) e pjesëtojmë me numrin e përgjithshëm të orëve gjatë javës (p.sh. 20 orë/javë) dhe fitojmë faktorin konvertues:

orësemestër

javëkredi

javë

orësemestër

kredi

k⋅

⋅== 50.1

20

30

1

Në qoftë se p.sh. lënda Matematika e ka fondin e orëve 4 orë në javë, atëherë numri i kredive për këtë lëndë është:

semestër

kredi

javë

orë

semestërorë

javëkredi

javë

orëkMatematika 6450.141 =⋅

⋅

⋅=⋅=

2. Në qoftë se konsiderojmë se në fakultetin e njëjtë si në shem-bullin e kaluar, por në semestrin e dytë në të cilin kemi 15 orë në javë, të gjitha lëndët kërkojnë angazhim të njëjtë të studentit jashtë orëve aktive: ligjëratave (leksioneve), ushtrimeve etj. atëherë num-rin e kredive për semestër (30 kredi/semestër) e pjesëtojmë me numrin e përgjithshëm të orëve gjatë javës (p.sh. 15 orë/javë) dhe fitojmë faktorin konvertues:


orësemestër

javëkredi

javë

orësemestër

kredi

k⋅

⋅== 00.2

15

30

2

Në qoftë se p.sh. lënda Matematika-2 e ka fondin e orëve 4 orë në javë (nga gjithsej 15 orë/javë) , atëherë numri i kredive për këtë lëndë është:

semestër

kredi

javë

orë

semestërorë

javëkredi

javë

orëkMatematika 84242 2 =⋅

⋅

⋅=⋅=−

Në rastet e tjera të programeve jo modulare, duhet llogaritur

angazhimin e përgjithshëm të studentit gjatë vitit shkollor për të gjitha lëndët mësimore dhe pastaj përcaktohet se sa orë të angaz-himit të studentit vlenë një pikë kredituese. Gjatë llogaritjes duhet patur parasysh se angazhimi total i studentit gjatë javës nuk duhet të kalojë 40 orë në javë duke përfshirë këtu: ligjëratat (leksionet), ushtrimet, puna praktike, seminaret, puna individuale (në bibliotekë apo në shtëpi) dhe provimet apo aktivitetet e tjera vlerësuese.

Në këtë mënyrë, duke llogaritur se gjatë javës studenti an-gazhohet 40 orë dhe viti shkollor i ka 30 javë mësimore (15+15), fitojmë angazhimin total të studentit gjatë vitit shkollor:

EECCTTSS 3399

vit

orë

vit

javë

javë

orëëmpërgjithsh i Angazhimi 12003040 =⋅=

Studenti gjatë vitit shkollor duhet që të akumulojë 60 kredi për të përfunduar vitin, prandaj:

vit

orë

vit

kredi120060 =

ose 1 kredi=20 orë

Në këtë mënyrë, mund të llogarisim që numri i përgjith-shëm i orëve në semestër të jetë 600 duke përfshirë këtu edhe lig-jëratat (leksionet), ushtrimet, puna praktike, seminaret, puna individuale (në bibliotekë apo në shtëpi) dhe provimet apo aktivitetet e tjera vlerësuese në të gjitha lëndët që e formojnë strukturën e programit mësimor për semestër dhe pastaj përcaktojmë individualisht kreditë për secilën lëndë veç e veç, duke u kujdesur gjithnjë që të mos tejkalohen 600 orë apo 30 kredi të përgjithshme në semestër. P.sh. Nr. Lënda

mës. Ligj. Usht. p.prak. Punë

indv. Semin. Prov. Gjithsej ECTS

1 Kursi 1 30 30 20 10 10 20 120 6 2 Kursi 2 30 15 10 20 10 20 105 5 3 Kursi 3 30 15 0 20 0 20 85 4 4 Kursi 4 30 30 20 10 10 20 120 6 5 Kursi 5 45 0 0 20 10 20 95 5 6 Kursi 6 30 0 0 15 10 20 75 4

GJITHSEJ: 600 30

Në rastet kur paraqitet numri jo i plotë i kredive, lejohet rrumbullakësimi, p.sh. në rastin tonë në kursi 2, 105 orë janë ekuivalentuar me 5 kredi (por kanë mund edhe me 6 kredi), kurse në kursin 6, 75 orë janë ekuivalentuar me 4 kredi.

6.2. Lëndët mësimore për të cilat llogariten ECTS-kreditë

ECTS kreditë duhet që të llogariten për të gjitha lëndët

mësimore që ofrohen për studim – të obligueshme, zgjedhore apo opcionale. Kreditë poashtu mund të llogariten edhe për punë projektuese, teza dhe vende të ndryshme në të cilat këto “njësi”


janë pjesë normale e programit të studimit, duke përfshirë këtu edhe studimet pasdiplomike.

6.3. ECTS-kreditë dhe rëndësia e lëndës mësimore

Numri i kredive nuk përcakton rëndësinë e lëndës mësimore. Rëndësia e lëndës mësimore në ECTS mund të shihet në paketin informativ, ku mund të kuptohen qëllimet dhe objektivat e lëndës, parakushtet (prerekuizitet) për njohuri, metodat e mësimdhënies dhe të mësimit, mënyrën e të pyeturit dhe përshkrimi i përmbajtjes së lëndës mësimore. Prandaj, lënda më e avancuar mësimore nuk do të thotë se përmban më shumë ECTS kredi se lënda më pak e avancuar.

6.4. Lënda mësimore e njëjtë në më shumë institucione, por me numër të ndryshëm të kredive

Në disa raste e njëjta lëndë mësimore paraqitet në më shumë departamente të të njëjtit fakultet apo të fakulteteve të ndryshme. P.sh. në programin e departamentit të Informatikës së aplikuar të Fakultetit të biznesit, lënda Matematika ka 9 ECTS kredi, kurse në programin e departamentit të “Menaxhmentit në turizëm dhe hotelieri” të të njëjtit fakultet i ka 6 ECTS kredi, për shkak të kërkesës më të vogël programore për angazhim të studentit në këtë departament. Problemet e këtilla duhet që të zgjidhen përbrenda institucionit nëpërmes koordinatorit për ECTS.

6.5. Llogaritja e kredive për lëndët zgjedhore dhe

opcionale

Llogaritja e kredive duhet që të bëhet gjithsesi edhe për lëndët zgjedhore dhe opcionale që ofrohen gjatë studimeve. Llogaritja e kredive për këto lëndë bëhet në të njëjtën mënyrë si edhe për lëndët e obligueshme, duke e treguar proporcionin e angazhimit të studentit gjatë vitit të studimeve.

EECCTTSS 4411

Lënda mësimore e cila është zgjedhore apo opcionale në një institucion/departament, mund të jetë lëndë e obligueshme në institucionin/departamentin tjetër.

VII. ECTS sistemi i notimit të studentëve

ECTS sistemi garanton njohje akademike të studimeve jasht, duke e ofruar mënyrën për matjen dhe krahasimin e të arriturave të studentit dhe të transferimit të tyre prej një institucioni në tjetrin. NUK DUHET PËRZIER në asnjë mënyrë kreditë me notimin e stu-dentëve! Kreditë reflektojnë sasinë e punës dhe ngazhimit të stu-dentit gjatë semestrit për lëndën e caktuar, kurse nota paraqest njësi e cila reprezenton cilësinë e punës së studentit në atë lëndë.

ECTS sistemi i notimit të studentëve është zhvilluar gjatë fazës pilot të projektit ERASMUS, si nevojë për pranimin dhe ekuivalentimin e notave në institucionin tjetër me sistem të ndry-shëm të notimit. 7.1. Njësia e përbashkët evropiane për matjen e cilësisë

së diturive të studentit Provimet dhe vlerësimet e studentëve në shumicën e

vendeve evropiane janë të paraqitura me nota. Ekzistojnë shumë sisteme të ndryshme të notimit.

ECTS-ja konsideron se këto ndryshime janë të rëndësisë parësore për studentët mobilë sepse:

a) interpretimi i notave ndryshon në mënyrë të konsiderue-shme prej një vendi në tjetrin, e ndonjëherë edhe prej një in-stitucioni në tjetrin,

b) në anën tjetër, në qoftë se nuk ekziston një sistem unik i no-timit, mund të ketë konsekuenca për studentët mobilë.

Duke i pasë parasysh të gjitha këto, Komisioni Evropian

caktoi një grup punues për të përcaktuar një sistem evropian të no-timit. Ky komision duke u bazuar në informacionet, komentet dhe të dhënat statistikore nga 80 institucione, nga 84 institucione që merrnin pjesë në ECTS në atë kohë, propozoi sistemin e notimit në ECTS. Të gjitha subjektet pjesëmarrëse u morrën vesh që të për-dorin sistemin e notimit ECTS, për të provuar efektivitetin e këtij sistemi.


Sistemi i notimit në ECTS është zhvilluar për të ndihmuar institucionet në ekuivalentimin e notave të fituara në institucionet mikpritëse për ECTS-studentët. ECTS notat e studentëve nuk i zëvendësojnë notat lokale të institucionit të shkollimit të lartë të cilat vetë vendosin se si të përdorin sistemin e notimit ECTS në sis-temin e tyre.

7.2. Notat e përbashkëta evropiane Nga analizat e grupit punues është konstatuar se

transferimi i notave në mes institucioneve mund të realizohet në mënyrë efektive në qoftë se ndërtohet një sistem i notimit i përbashkët, i kuptueshëm për tërë Evropën. Koncepti i sistemit të përbashkët të notimit nënkuptonte se:

Notat duhet që të përkufizoheshin mirë, ashtu që secili institucion të mund t’i përdori, për të llogaritë ECTS notat për lëndët mësimore;

ECTS nota paraqet një informacion shtesë paralele me notën e institucionit, por nuk e zëvëndëson atë;

ECTS notimi është e kuptueshme për institucionet e tjera për secilin student i cili vjen nga jasht ose kthehet me nota ECTS;

ECTS notat duket që të përcaktojnë notën e fituar nga institucioni në transkriptimin (përkthimin e të dhënave) duke treguar të arriturat mësimore të secilit student para dhe pas periudhës së studimit. Me fjalë të tjera, përdorimi i ECTS notimit e shton

transparencën, por në asnjë mënyrë nuk e ndërron procesin normël të vlerësimit dhe të notimit përbrenda secilit institucion.

7.3. ECTS shkallët e notimit

Notimi në sistemin ECTS bëhet me shkronja A, B, C, D, E,

FX dhe F, si në tabelën e mëposhtme:

EECCTTSS 4455

ECTS

nota

Përkufizimi

Përqindja e studentëve që normalisht e marrin

notën

A SHKËLQYESHËM – njohuri të shkëlqyeshme me vetëm disa gabime minore

10%

B SHUMË MIRË –mbi mesatare standarde, por me disa gabime

25%

C MIRË – rezultat në përgjithësi i kirë me disa gabime që vërehen

30%

D KËNAQSHËM- mirë, por me mjaftë gabime 25%

E MJAFTON – rezultatet plotësojnë kriteret minimale

10%

FX DOBËT- kërkohet edhe pak punë nga studenti për të fituar kreditë

-

F DOBËT – kërkohet shumë punë për të fituar kreditë.

-

Sistemi i notimit në ECTS shkallën e notimit, pothuaj se

përputhet me sistemin e notimit në Universitetin e Prishtinës, përveç që në ECTS kemi dy lloje të notave jo kaluese: “FX” dhe “F”. Meqenëse në sistemin e notimit të Universitetit të Prishtinës nuk bëhet dallim në mes të notave jo kaluese, mund të përdoret vetëm nota jo kaluese “F” e sistemit ECTS. Institucionet NUK OBLIGOHEN që të ndërrojnë sistemin e vetë të notimit, por mundësisht duhen që sa më shumë t’a ekuivalentojnë atë me sistemin ECTS, ose që githmonë krahas notës tradicionale të shtohet edhe kolona e cila paraqet notën ekuivalente sipas sistemit ECTS.

Ekuivalenca e mundshme e notave të Universitetit të

Prishtinës me sistemin ECTS është paraqitur në tabelën e mëposhtme.


Nota në UP

ECTS nota

Përkufizimi

10 A SHKËLQYESHËM – njohuri të shkëlqyeshme me vetëm disa gabime minore

9 B SHUMË MIRË –mbi mesatare standarde, por me disa gabime

8 C MIRË – rezultat në përgjithësi i kirë me disa gabime që vërehen

7 D KËNAQSHËM- mirë, por me mjaftë gabime

6 E MJAFTON – rezultatet plotësojnë kriteret minimale

5 FX DOBËT- kërkohet edhe pak punë nga studenti për të fituar kredit

5 F DOBËT – kërkohet shumë punë për të fituar kredit.

Në certifikatat zyrtare të notave që lëshon Universiteti i

Prishtinës, do të shtohet edhe një kolonë, e cila do të paraqet notën ekuivalente ECTS afër secilës notë nga sistemi ekzistues i notimit.

7.4. Rekomandimet e ECTS-së për sukses në provim Sistemi i notimit ECTS, përveç tjerash parasheh edhe rastin

ideal të shpërndarjes së notave, duke paraqitur në përqindje numrin e studentëve të cilët duhet të marrin notën e caktuar të shkallës ECTS të notimit. Sipas këtij sistemi suksesi maksimal në lëndën e caktuar mësimore arrihet në qoftë se nga numri i përgjithshëm i studentëve arrihet suksesi si në vijim:

notën A e fitojnë 10% të studentëve, notën B e fitojnë 25% të studentëve, notën C e fitojnë 30% të studentëve, notën D e fitojnë 25% të studentëve dhe notën E e fitojnë 10% të studentëve.

EECCTTSS 4477

Fig. 7. Diagrami i përqindjeve të suksesit të rekomanduar të studentëve

Një numër i vogël i studentëve që nuk e mbarojnë provimin në afatin e parë të provimit, parashihet se do ta mbarojnë atë në afatin e dytë (ose eventualisht në afatin e tretë të provimit!).

P.sh. në qoftë se gjatë vitit shkollor ose semestrit të caktuar, lëndën Matematika e kanë vijuar rregullisht 40 studentë të një de-partamenti dhe të gjithë i kanë kryer obligimet e parapara gjatë mësimit, atëherë normalisht se rezultat i suksesshëm do të konsi-derohet në qoftë se që në afatin e parë të provimit fitohen:

4 nota A (ose 4 nota dhjetë të sistemit të notimit në UP), 10 nota B (ose 10 nota nëntë të sistemit të notimit në UP), 12 nota C (ose 12 nota tetë të sistemit të notimit në UP), 10 nota D (ose 10 nota shtatë të sistemit të notimit në UP), 4 nota E (ose 4 nota gjashtë të sistemit të notimit në UP).

7.5. Transferimi i notave

Meqenëse nuk ka qenë e mundur që të përcaktohet një ndërlidhje e mirëfilltë e sistemeve të notimit të universiteteve evropiane, është futur ECTS notimi, si një ndërmjetës i cili do të mundësojë ekuivalentimin automatik të notave. Përkufizimi i notës “kaluese” me shkallën e përcaktuar të notave, mund të ndry-shojë prej institucionit në institucion, prej vitit në vit dhe prej hapësirës studiuese në hapësirë tjetër studiuese.


Sistemi i notimit ECTS mundëson prurjen automatike të vendimeve në lidhje me notat e arritura në një institucion tjetër, duke u referuar në ekuivalentin ECTS të cilën është i obliguar që t’a shënojë secili institucion i cili e shfrytëzon këtë sistem.

Fig. 8. Sistemi ECTS i notimit shërben si ndërmjetës për ekuivalentim të notave në mes

të dy institucioneve

Pasi që institucionet e kanë bërë ekuivalentimin e notave të tyre në nota të sistemit ECTS, atëherë mund të realizohet transferimi i notave. Kështu p.sh. studenti i Universitetit të Prishtinës që e kalon semestrin në një Universitet francez, fiton notën 15 (në disa universitete franceze notat prej 13 deri në 20 janë ekuivalente me notën “mirë”) dhe afër notës e ka edhe notën e sistemit ECTS - “C”, atëherë në Universitetin e Prishtinës kjo notë përkthehet me 8 (tetë).Në vazhdim do t’i përmendim disa shembuj të notimit në universitetet evropiane:

Në sistemin e notimit në Shqipëri, notat janë prej 4 deri në 10, në të cilin rast nota 5 është kaluese dhe nota 10 është nota më e lartë kaluese.

Në sistemin kroat, notimi bëhet me notat prej 1 deri në 5, ku 1 është notë jo kaluese, kurse 5 është nota më e lartë.

Në sistemin gjerman, notimi bëhet me notat prej 1 deri në 5, ku 5 është notë jo kaluese, kurse 1 është nota më e lartë.

EECCTTSS 4499

Në Holandë, notimi bëhet deri në notën “10”, në të cilin rast notat “9” dhe “10” janë të shkëlqyeshme dhe në ECTS prezantohen me “A”.

Në sistemin e notimit spanjoll, poashtu notat janë prej 4 deri në 10, në të cilin rast nota 4 është jo kaluese.

Në portugali notimi bëhet deri në notën “20”, në të cilin rast notat “19” dhe “20” janë të shkëlqyeshme dhe në ECTS prezantohen me “A”

Në sistemin italian të notimit, notat prej 27 deri në 30 janë ekuivalente me notën “mirë”. Institucioni i cili përcaktohet që të bëjë ekuivalentimin me

sistemin ECTS të notimit, përveç notimit duhet që të bëjë pështatjen edhe për shpërndarjen e notave si në vijim:

Në rastet kur në lëndën e caktuar ka mjaftë studentë është mirë që të respektohet shpërndarja e notave sipas formës 10-25-30-25-10.

Notat duhet që të shoqërojnë numrin e kredive të fituara për lëndët mësimore të veçanta në dokumentin e transkriptimit të të dhënave.

Notat ECTS “A” deri në “E” tregojnë se kreditë për lëndë të caktuar janë fituar, kurse notat “FX” dhe “F” prezantojnë 0 (zero) kredi. Disa institucione të cilat nuk bëjnë dallim në nivelin e mossuksesit të studentit në provim, përdorin vetëm notën “F” dhe e injorojnë atë “FX”.

VIII. Mundësitë e aplikimit të studentëve në Univer-sitete të jashtme

Institucioni amë dhe ai mikpritës duhet që të kanë marrëve-shje për bashkëpunim reciprok. Studenti e plotëson formularin për aplikim në bazë të marrëveshjes tre-palëshe studenti-institucioni amë-institucioni mikpritës. Formulari për aplikim nëpërmes Koor-dinatorit për ECTS të Universitetit i drejtohet përgjegjësit për ECTS në Fakultet pritës, me të cilin rast formularit për aplikim i bash-kangjitet edhe transkriptimi i të dhënave (certifikata e notave) nga institucioni amë. Transkriptin e të dhënave e përgatisin dhe e këmbejnë të dy institucionet (amë dhe pritës), para dhe pas studimeve jasht. Kopja e këtij dokumenti i jepet edhe studentit për dosjen e tij personale.

Institucioni pritës njeh vlerën e kredive të fituara në insti-tucionin amë, duke i respektuar të gjitha kreditë e fituara sipas lëndëve mësimore të veçanta. Pas përfundimit të studimeve jasht, institucioni amë e pranon dokumentin e transkriptit të studentit dhe e njeh vlerën e kredive të fituara në institucionin pritës, duke i respektuar të gjitha kreditë e fituara sipas lëndëve mësimore të veçanta, që nuk janë përsëritur nga transkripti i parë i të dhënave. Në këtë mënyrë bëhet njohja e plotë akademike.


IX. Përparësitë e sistemit të kreditimit për studentë Disa nga përparësitë kryesore për studentët, në sistemin ECTS janë:

ECTS garanton njohje akademike përstudime jasht vendit ECTS mundëson qasje në kurse (lëndë mësimore) të

universitetit tjetër, me mundësinë e pjesëmarrjes së plotë në jetën akademike të institucionit mikpritës për një semestër ose më gjatë.

ECTS mundëson vazhdimin e studimeve jasht. Studenti mund të preferojë që të vazhdojë studimet në institucionin mikpritës, për të fituar thirrjen, ose për t’u transferuar në institucionin e tretë. Vetë institucionet vendosin se a është kjo e pranueshme dhe se çfarë kushte duhet që të plotësohen për t’u fituar diploma apo për t’u realizuar transferi i regjistrimit.

EECCTTSS 5533

X. Përparësitë e sistemit të kreditimit për institucionin edukativ-arsimor

Disa nga përparësitë kryesore për institucionin, në sistemin ECTS janë:

ECTS krijon transparencën e kurrikuleve duke ofruar informacione të detalizuara në plane mësimore dhe në mundësinë e përfitimit të thirrjes akademike.

ECTS ndihmon njerëzit akademikë që të marrin vendime duke u mbështetur në marrëveshjen paraprake në përmbajtjen e programeve të studimit, në mes të studentëve dhe institucioneve të tyre bazë dhe mikpritëse.

Përdorimi i ECTS, poashtu mund të është katalizator për prezantimin e strukturave të kurrikulumeve, angazhimit të studentit dhe rezultatet e mësimit.

Me ECTS-në, institucione e arsimit të lartë sigurojnë autonominë e tyre dhe përgjegjësinë për të gjitha vendimet në lidhje me të arriturat e studentëve, duke mos i çrregulluar strukturat ekzistuese të lëndëve mësimore. Zakonisht vazhdohet që të mësohen të gjitha lëndët mësimore që mësohen edhe normalisht nga studentët e rregullt në institucionin mikpritës.


XI. Si implementohet ECTS-ja?

ECTS sistemi mund të implementohet në një institucion të shkollimit të lartë, në qoftë se respektohen veprimet vijuese:

- llogariten ECTS pikët kredituese për secilën lëndë mësimore,

- definohen rregulloret për studim dhe për mënyrën e mbajtjes së provimeve në kushte të sistemit të kredive,

- krijohet “paketa informative” e Fakultetit - përcaktohet koordinatori për ECTS i Universitetit

dhe i Fakultetit, - Arrihen marrëveshjet bilaterale me partnerët në

lidhje me lëvizjen e studentëve.

Fazat e implementimit të ECTS-së

EECCTTSS 5555

XII. Rregullat për krijimin e planit të studimit të stu-dentit

Përcaktimi i koeficientit të angazhimit të studentit (pikëve

kredituese) për secilën lëndë mësimore të programit të caktuar të studimit është bërë me qëllim të thjeshtimit të organizimit të studimeve dinamike. Në Universitetet bashkëkohore studenti mund të zgjedhë lëndët mësimore sipas ambicieve të tija personale, por nën udhëheqjen profesionale të profesoritkëshilltar. Zakonisht këshillat jepen nga udhëheqësi i vitit apo udhëheqësi i departa-mentit të studimeve dhe njëkohësisht këshilltari i parë i ECTS-koordinatorit të Universitetit, në cilësinë e koordinatorit të fa-kultetit për ECTS. Në këtë mënyrë, me ndihmën e profesorit-këshilltar, në njërën anë ndërprehet hutia e studentit, të cilit i in-teresojnë shumë gjëra, por në rend të parë dëshiron të fitojë thirrje profesionale dhe njohuri cilësore, kurse në anën tjetër sigurohet kuptimi i mirë i programit të studimit te koordinatori për ECTS.

Planet dhe programet mësimore në Universitetin e Prish-tinës janë të ndërtuara ashtu që studenti gjatë semestrit të jetë i an-gazhuar në vetëm 4-6 lëndë mësimore me 14 deri në 20 orë mësim gjatë javës.

Lista dhe përmbajtja e lëndëve në Planin mësimor duhet të përfshijë:

lëndët e obligueshme (që përbëjnë trungun e programit të studimit),

lëndët zgjedhore (të cilat pas zgjedhjes bëhen të obligueshme për atë semestër),

lëndët opcionale (me zgjedhje), të cilat ofrohen në ndonjë fakultet tjetër, që kanë numrin e caktuar të pikëve kredituese dhe përkojnë me fushën e studimeve. Nga lëndët e ofruara zgjedhore, studenti duhet t’i zgjedhë

disa prej tyre, në varësi të numrit të pikëve kredituese që i ka lënda.

Studenti mund të zgjedhë edhe lëndët opcionale, lëndë të cilat mund të kryhen në ndonjë institucion apo departament tjetër të Universitetit të Prishtinës dhe që përkojnë me fushën e studimit.


Lëndët e këtilla në planin e studimit të studentit mund të jenë deri në 30%.

Prej momentit të zgjedhjes së lëndës zgjedhore apo opcionale, ajo bëhet e obligueshme për atë semestër për studentin.

Në tabelat e planit mësimor poashtu përfshihen edhe: numri i orëve te nevojshme, mënyra e zhvillimit të mësimit (ligjërata, ushtrime,

punë kabinetike...) Studimet gjatë semestrit kanë 60% (18 kredi) lëndë të

obligueshme dhe 40% (12 kredi) lëndë zgjedhore dhe opcionale. Kjo ndikon në rritjen e kualitetit të mësimit dhe do të mundësojë që studentët të kalojnë më shumë kohë në bibliotekë, duke punuar detyrat e tyre projektuese dhe seminarike, e më pak kohë në ligjërata. Mësimdhënësit janë të angazhuar në të dy semestrat, por meqenëse shumica e lëndëve janë një-semestrale, ata kanë nga dy lëndë (një në semestrin dimëror dhe një në atë veror) ose edhe më shumë se dy lëndë.

12.1. Regjistrimi i lëndëve mësimore zgjedhore

Regjistrimi i lëndëve mësimore zgjedhore duhet që të bëhet te koordinatori ose referenti për ECTS i Fakultetit dhe atë

- prej datës 10 shtator deri më 25 shtator për semestrin dimëror dhe

- prej datës 1 shkurt deri më 10 shkurt për semestrin pranveror.

Koordinatori për ECTS i fakultetit e përgatitë formularin për zgjedhje të lëndëve mësimore, në të cilin janë të shënuara: kodi i lëndës mësimore, emërtimi, numri i pikëve kredituese ECTS, numri i orëve gjatë javës, bartësi i lëndës mësimore mënyra e veri-fikimit të studentit me teste, kolokime, seminare etj., përmbajtja e lëndës mësimore dhe literatura. Formulari për zgjedhjen e lëndëve mësimore duhet që të jetë i bazuar në paketën informative të fa-kultetit.

LëndA zgjedhore që regjistrohet bëhet e obligueshme për studentin gjatë atij semestri.

EECCTTSS 5577

Një shembull i faqes së parë të formularit për zgjedhje të lëndëve mësi-more

Ana e prapme e formularit për zgjedhje të lëndëve mësimore


Në vazhdim është paraqitur modeli i mundshëm për prez-antimin tabelar të një semestri të studimeve në fakultetin eko-nomik:

FAKULTETI EKONOMIK VITI I PARË

Plani mësimor për departamentin

TË GJITHA DEPARTAMENTET Sqarim: Fondi i orëve është dhënë në formën L+U+K, ku janë L-ligjerata, U-ushtrime, K-ushtrime kabinetike (laboratorike).

Semestri i parë Lëndët e obligueshme

Shf. Lënda mësimore Orë/javë ECTS kredi

Bartës i lëndës

101 Makroekonomia I (pj. I)1 2+2+0 4,5 Dr. Selman Selmanaj, Dr. Sinan Ademaj, Dr. Nexhat Muhaxheri, Dr. Sabahudin Komoni, Dr. Myrvete Badi-vuku, As. Genc Bashota, As. But Dedaj

102 Mikroekonomia I 2+2+0 7 Dr. Isa Mustafa, Ass. Drita Kongjeli, Dr. Ismet Begu, Dr. Ramiz Livoreka, Dr. Mustafë Blakaj, Mr. Florentina Xhelili

103 Statistika 2+2+0 6,5 Dr. Rahmil Nuhiu, Dr. Mustaf Blakaj, Mr. Ahmet Shala, Mr. Rahmije Topxhiu

Gjithsej: 12 18 60% të lëndëve mësimore

Lëndët zgjedhore Shf. Lënda mësimore Orë/javë ECTS

kredite Bartës i lëndës

106 Gjuhë e huaj: Anglisht, Frengjisht, Gjermanisht

0+2+0 6 Mr. Shpresa Hoxha, Mr. Myrteza Shllaku, Dr. Ruzhdi Ushaku, Ass. Arlinda Kotorri

107 E drejta biznesore 2+1+0 6 Dr. Riza Smaka

108 Ekonomia e resurseve 2+0+0 6 Dr. Rifat Blakaj

109 Sociologjia 2+0+0 6 Dr. Gjergj Rrapi

110 Hyrje në informatikë 2+0+0 6 Dr. Mihane Berisha, Ass. Afërdita Berisha

ZGJEDHEN SË PAKU: 4 ose 5 12 40% të lëndëve mësimore

GJTHSEJ SEMESTRI I 16 30

ECTS

Shënim: Duhet që të jepen të gjitha provimet e obligueshme dhe të mbledhen 12 pikë kredituese nga provimet zgjedhore (gjithsej 3 lëndë të obligueshme dhe 2 lëndë zgjed-hore).

12.2. Provimet

Provimi në lëndët e obligueshme sipas rregullës jepet në

fund të semestrit në të cilin ka përfunduar ajo lëndë mësimore. Në lëndën e obligueshme studenti mund të riprovohet edhe dy herë. 1 Lëndë modulare me lëndën Makroekonomia I-pjesa 2

EECCTTSS 5599

Verifikimi i njohurive të studentit bëhet gjatë tërë kohës me anë të testeve, kolokviumeve, detyrave projektuese etj. Studentit në fillim të semestrit i prezantohet mënyra se si do të verifikohet dhe përcjellet në lëndën mësimore të caktuar. Secili test apo formë tjetër e verifikimit vlerësohen me përqindje të caktuar të notës, e cila ru-het deri sa studenti të përfundojë atë provim. Në këtë mënyrë stu-denti gjatë viti mund të fitojë p.sh. 50% të notës, kurse pjesën tjetër të notës (50%) e fiton në provim. Provimet organizohen në disa forma të mundshme:

1. Vetëm me shkrim (detyra me shkrim ose me test) 2. Me shkrim dhe me gojë 3. Vetëm me gojë 4. Me anë të ndonjë detyre projektuese etj.

Rekomandohet që studentët gjatë semestrit të kanë së paku 3 teste të cilat organizohen çdo muaj. Testet e kanë vlerën e vetë në përqindje (p.sh. 1 test = 10% të notës). Në testin përfundimtar duhet të përfshihet i gjithë lëmi i përpunuar me anë të 20-50 pyetjeve të shkurtra, në të cilat studenti mund të përgjigjet duke rrumbullakësuar përgjigjet e sakta, duke shënuar ndonjë definicion apo shprehje në vendin e zbrazët ose duke vizatuar ndonjë skemë apo vizatim. 105 BAZAT E INFORMATIKËS (2+1+1) Bartës: Dr.sc. Edmond Beqiri, prof., ass. Driton Sylqa QELLIMI DHE DETYRAT E LENDES: Njohja e llojeve dhe karakteristikave të kompjuterëve dhe principi i punës së tyre.Aftësimi i studentëve që çdo problemi t'i ofrohen në mënyrë studioze dhe. ë mënyrë logjike të Iidhin faktet dhe përvojat e fituara.Fitimi i bazave për zbatimin praktik të suksesshëm të njohurive nga ky lëmë.Udhëzimi i studenteve në shfrytëzimin e literaturës përkatëse profesionale. PËRMBAJTJA:Teoria e sistemeve. Kibernetika dhe Teoria e informacionit. Llojet e përpunimit te Informacioneve. Zhvillimi dhe gjeneratat e kompjuterëve. Struktura e sistemit për përpunim të informacioneve. Njësitë themelore përbërëse të kompjuterëve. Njësitë themelore të Mikrokompjuterëve. Bazat matematike dhe logjike të punës së kompjuterëve. Algjebra logjike. Mënyrat e komunikimit të njeriut me kompjuter. Programimi i kompjuterëve. Mënyrat e ndryshme të përpunimit të shënimeve. Mënyrat e organizimit te shënimeve në kujtesë. Sistemet informative dhe politika afariste. Sistemi informativ në ndërmarrje. Ardhmëria dhe perspektivat e Informatikës. MËNYRA E PËRCJELLJES DHE E VLERËSIMIT TË STUDENTIT: - Me studentë gjatë semestrit shkollor organizohen tre kolokviume. (30% e notës përfundimtare) - Punohet një detyrë projektuese ne formë të punimit seminarik. (20% e notës përfundimtare) - Provimi përfundimtar me shkrim dhe me gojë (50% e notës përfundimtare). Literatura referente:

� “Bazat e informatikës”, Dr.sc. Edmond Beqiri, Universiteti i Prishtinës, 1998 � "Kibernetikë dhe hyrje në informatikë", Dr. Muhamed Mustafa, Prishtinë, 1995 � “Informatika dhe kompjuterika“, Dr. Agni Dika, Mr. Seb Rodiqi, Prishtinë, 1998 � „Interneti-komunikimet kompjuterike“, Dr.sc. Edmond Beqiri, IOM, 2000

Shembulli i një mënyre të përcjelljes dhe verifikimit të studentëve


Notimi i studentëve pas mbledhjes së rezultateve nga provimi përfundimtar dhe testet dhe angazhimet gjatë vitit mud të bëhet sipas sistemit vijues:

Nota Përqindja e fituar

� 10 (dhjetë) - prej 91-100 pikë

� 9 (nëntë) - prej 81-90 pikë

� 8 (tetë) - prej 71-80 pikë

� 7 (shtatë) - prej 61-70 pikë

� 6 (gjashtë) - prej 51-60 pikë

� 5 (pesë) - prej 0-50 pikë

Në qoftë se studenti nuk fiton notë pozitive në lëndën e

obligueshme edhe pas herës së tretë, ai këtë lëndë duhet që t’a përsëris në semestrin ose vitin e ardhshëm akademik (varësisht kur organizohet ligjërimi i asaj lënde mësimore), duke i përsëritur të gjitha obligimet që i takojnë asaj lënde (punimet, seminaret, koloviumet etj.). Vijimi i lëndës së obligueshme mund të përsëritet vetëm një herë.

Provimi në lëndët zgjedhore sipas rregullit jepet në fund të semestrit në të cilin ka përfunduar ajo lëndë mësimore. Në lëndën zgjedhore studenti mund të riprovohet edhe dy herë. Në qoftë se studenti nuk fiton notë pozitive edhe pas herës së tretë, ai këtë lëndë ose ndonjë lëndë tjetër duhet që t’a përsëris në semestrin e ardhshëm akademik. Vijimi i lëndës zgjedhore mund të përsëritet disa herë.

Provimi në lëndët opcionale sipas rregullit jepet në ndonjë Departament ose Fakultet tjetër në fund të semestrit në të cilin ka përfunduar ajo lëndë mësimore. Në lëndën opcionale studenti mund të riprovohet edhe dy herë. Në qoftë se studenti nuk fiton notë pozitive edhe pas herës së tretë, ai këtë lëndë ose ndonjë lëndë tjetër mund t’a përsëris në semestrin e ardhshëm akademik. Vijimi i lëndës opcionale mund të përsëritet disa herë.

EECCTTSS 6611

Gjatë krijimit të planit të vetë të studimit, studenti duhet që:

• Të respektojë parakushtet (prerekuizitet), p.sh. të mos jepet Matematika 2 pa u përfunduar më parë Matematika 1.

• Të regjistrojë numrin adekuat të kredive (së paku 30 ECTS kredi për semestër)

• Të planifikojë arritjen e qëllimit të përcaktuar të studimit.

12.3. Regjistrimi i vitit të ardhshëm të studimeve

Studenti vitin e ardhshëm të studimeve mund t’a regjistrojë në qoftë se i ka fituar ECTS pikët kredituese në të gjitha lëndët e obligueshme (minimum 60% të lëndëve mësimore) nga vitet para-prake. Pikët kredituese ECTS në lëndët mësimore zgjedhore dhe opcionale mund të fitohen edhe më vonë gjatë studimeve. Sipas kësaj, në qoftë se në prgramin e studimit janë 60% të lëndëve mësimore dhe 40 % të lëndëve zgjedhore, studenti mund të regji-strohet në vitin e dytë akademik në qoftë se i ka fituar së paku 36 kredi ECTS nga lëndët e obligueshme në vitin e parë, kurse në vitin


e tretë mund të regjsitrohet studenti që i ka fituar së paku 72 ECTS pikë kredituese nga lëndët e obligueshme të dy viteve paraprake.

EECCTTSS 6633

XIII. Diplomimi në nivelin bachelor Diplomimi dhe marrja e thirrjes profesionale Bachelor

mund të arrihet nëse: Përfundohen të gjitha provimet e parapara në lëndët

e obligueshme dhe një numër i caktuar i lëndëve zgjedhore,

Fitohet numri i nevojshëm i kredive ECTS – së bashku me diplomën duhet të fitohen 180 ECTS kredi.

Në fakultetet që kanë punim të diplomes, mbrohet me sukses ky punim.

Në vitin e tretë të studimeve, studentët do të zgjedhin nga një temë për punim të diplomës, i cili do të punohet gjatë tërë vitit shkollor (ose gjatë semestrit të fundit). Poashtu në këtë vit të studimeve gjatë tërë kohës studentët duhet që të kanë punë prak-tike në ndonjë ndërmarrje, në marrëveshje me fakultetin.

Në disa fakultete mund të mos ketë edhe punim të dip-lomës, por me provimin e fundit plotësohet numri i ECTS pikëve kredituese (180 ECTS kredi).

Diploma përmban të dhënat biografike, informacionet mbi llojin dhe zgjatjen e studimeve si dhe thirrjen profesionale të fituar.


13.1. Shtojca e diplomës-suplementi Universiteti pas përfundimit të studimeve lëshon diplomen

dhe mund të lëshojë dokumentacionin shtesë. Diploma përmban të dhënat biografike, informacionet mbi

llojin dhe zgjatjën e studimeve si dhe thirrjen profesionale. Di-ploma përveç deklaratës që studenti i ka kryer studimet e caktuara dhe e ka arritur thirrjen akademike të nivelit të caktuar, shpesh nuk ka edhe të dhëna të tjera në bazë të të cilave mund të vlerëso-het se çfarë paraqet shkalla e tillë akademike. Shtojca e diplomës (suplementi) përmban të dhënat të cilat nuk janë të cekura në dip-lomë, e janë të rëndësishme për të kuptuar programin e studimeve të përfunduara dhe nivelin e arritur të arsimit.

Problemi i vlerësimit lajmërohet mbi nivelin lokal sepse pritet që në Evropen e bashkuar do të ketë rrjedhje intensive jo vetëm të mallrave dhe kapitalit por edhe të fuqisë punëtore të ar-simuar akademike. Sipas modelit të cilin e ka zhvilluar Komisioni Evropian, Këshilli i Evorpës dhe UNESCO/CEPES, shtojca e dip-lomës duhet që të ketë informacionin e plotë në lidhje me të arritu-rat për shkallën e kualifikimit dhe njohuritë e arritura duke u ba-zuar në të dhënat vijuese:

- Të dhënat personale të studentit dhe të dhënat e Univer-sitetit dhe fakultetit me anë të të cilave lehtë mund të arrihet në kontakt me institucionin, i cili e ka lëshuar diplomën dhe suplementin dhe të kontrollohen shënimet të cilat i ofron studenti.

- Përshkrimi i programit të studimit, informacionet mbi sis-temin nacional të shkollimit të lartë dhe vendin e studimeve në atë sistem. Në mënyrë që ky përshkrim të mos zë shumë vend në suplement, mirë është që të jepen vetëm karakter-istikat bazike të sistemit dhe të programit të studimeve si dhe të orientohet në WEB faqet e Universitetit dhe të fa-kultetit në të cilat mund të gjenden informacionet e plota. Meqënëse shpesh ndodhin ndërrimet e mundshme të shpeshta dhe zhvillimi i programeve të studimit, është shumë me rëndësi që në shtojcë të jenë të përshkruara sis-temi nacional i shkollimit të lartë dhe programi i studimit i cili ka qenë në fuqi në kohën kur është dhenë diploma dhe

EECCTTSS 6655

suplementi. Poashtu duhet të ceket se si rruhet cilësia e studimeve (p.sh. programin e lejon dhe e kontrollon Senati i Universitetit).

- Përshkrimi i obligimeve dhe angazhimeve të cilat i ka pasur studenti gjatë studimeve. Të tregohet niveli më i ultë i kal-ueshmërisë në provim, p.sh. a është e nevojshme që për ka-lim të plotësohen 40% ose 50% të dëtyrimeve.

- Niveli i saktë i kualifikimit dhe vendi i tij në sistemin na-cional të arsimit, duhet që të jetë i përshkruar për t’u kup-tuar funksioni i diplomës e cila është lëshuar. Duhet që të tregohet se a mundet që me atë diplomë të vazhdohet studimi universitar profesional i mëtejshëm, e posaçërisht në qoftë se ky studim realizon një kualifikim specifik ose nivel specifik të studimeve. Poashtu duhet cekur se a mundëson diploma punësimin ose praktikën profesionale në “profesionin e rregulluar” dhe kush e lejon këtë.

- Informacionin mbi mënyrën e studimit – a është studimi i rregullt (orari i plotë i punës) opo jo i rregullt (me një pjesë të orarit të punës), ose është përsosje pas diplomimit e tjera. Të tregohet se a është kaluar ndonjë pjesë e studimit jashtë universiteit amë.

- Koha e cila është e nevojshme që studimi i caktuar të kryhet dhe ngarkesa reale duke përfshirë këtu edhe nënkomponen-tin kryesor, p.sh. ushtrimet praktike dhe puna në teren. Ngarkesa duhet që të përfshijë angazhimin e plotë i cili pritet nga studenti, e këtu llogaritet edhe koha e kaluar në ligjerata, ushtrime, përgatitje të provimeve, provime etjera.

- Tabela e cila tregon shkallën e notave – nacionale ne kraha-sim me ate ECTS.

- Lista e provimeve të dhëna. - Lëndët mesimore të regjistruara duhet që të jenë të koduara,

ashtu që me anë të kodit mund të gjendet programi i secilës lëndë përbrenda paketit informativ (në botim ose në bazë të dhënave e cila mund të shihet nëpërmes internetit).

- Numri i orëve të ligjeratave, seminarëve, ushtrimeve e të ngjashme të parapara për të kaluar përmbajtjen e lëndëve mësimore.


- Nota lokale dhe ECTS e lëndës mësimore të dhënë (ose shënja që kushtet janë plotësuar nëqoftëse lënda nuk noto-het).

- Nota mesatare nga të gjitha lëndëve mësimore të mbaruara. - Lista e të gjithë obligimeve të parapara me programin

mësimor të kryera e të cilat ndoshta nuk janë notuar, por janë hyrë në koeficient të angazhimit të studentit, (p.sh. puna në teren, praksa profesionale, kursi i gjuhës së huaj e tjera).

- Shënimi se studenti ka përfunduar punimin e diplomës si punim individual kërkimor ose projekt dhe nota në atë projekt.

- Informacioni mbi institucionin dhe mentorët nën udheheqjen e të cilëve është punuar punimi përfundimtarë i diplomës.

- Në qoftë se në bazë të punimit përfundimtar është shkruar teza (punimi i diplomës), duhet që të tregohet titulli i punimit, gjuha në të cilin është i shkruar punimi dhe biblioteka në të cilin punimi është i arkivuar. Në qoftë se punimi është i shkruar në gjuhën shqipe, duhet të tregohet se a është i përfshirë edhe konkluzioni në gjuhën angleze (ose në ndonjë gjuhë tjetër botërore). Për këtë secili punim i diplomës duhet që të ketë kartelën e dokumentacionit në gjuhën shqipe dhe në gjuhën angleze, ashtu që të dhënat mbi punimin e diplomës të jenë të qarta.

- A është dhe kur është i mbrojtur punimi i diplomës dhe a është notuar.

- A është mbajtur provimi përfundimtarë dhe si është notuar ai provim i diplomës.

- Shpërblimet e fituara gjatë studimeve. - Shënimet mbi aktivitetet e veçanta të studentit në arsim ose

në shkencë, p.sh. demonstrator, pjesëmarrja në ndonjë pro-jekt kërkimor e tjera.

Këto të dhëna janë të rëndësishme për nostrifikim të dip-

lomës dhe mundësojnë vlerësimin e drejtë të ekuivalencës së drejtë të diplomës. Me anë të suplementit duhet që realisht të përfundo-het se çfarë niveli të shkollimit e ka bartësi i diplomës dhe në

EECCTTSS 6677

mënyrë të drejtë të klasifikohet në rast të vazhdimit të studimeve ose të punësimit. Me anë të suplementit poashtu eliminohet prob-lemi i nostrifikimeve të veçanta të diplomave dhe kuptohet lehtë programi studimor i caktuar.

Suplementi nuk duhet që të përfshijë cilësinë e studimeve, deklaratat mbi ekuivalentime apo sugjestione të cilat do të ndik-onin në pranimin e diplomës. Kjo nënkupton se duhet që të ceken vetëm të dhënat objektive me përshkrim detal të programeve, ob-ligimeve dhe angazhimeve të studentit.

Suplementi shërben si plotësim i diplomës, e jo si zëvendësim për te dhe është i paraparë që të përdoret në nivel na-cional dhe ndërkombëtar.

Suplementi nuk ka vlerë ligjore (legal validity), prandaj bashkangjitur me te duhet të jetë cërtifikata burimore ose diploma e cila tregon arsimimin e fituar.

13.2. Studimet për arritjen e shkallës shkencore master (magjistër i shkencave)

Në studimet pasdiplomike për arritjen e shkallës shkencore

magjistër i shkencave mund të regjistrohen drejtpërdrejtë kandi-datët që kanë mbaruar studimet themelore të nivelit bachelor me sukses të shkelqyeshëm ose shumë të mirë (nota mesatare mbi 7.50) dhe që kanë fituar së paku 180 ECTS kredi gjatë studimeve themelore. Kandidatët potencialë që kanë mbaruar studimet the-melore në ndonjë nga fakultet me fushë tjetër të studimit duhet që të japin edhe provime diferenciale.

Këshilli i studimeve pasdiplomike mund të lejojë edhe re-gjistrimin e kandidatëve me sukses të mirë në studimet themelore (nën 7.50), në qoftë se dy mësimdhënës, në bazë të rezultateve të punës pas diplomimit, ia japin rekomandimin për vazhdimin e studimeve.

Për të gjithë kandidatët është e domosdoshme njohja e së paku një gjuhe botërore.


Afati për përfundimin e studimeve për arritjen e shkallës shkencore master (magjistër) është 4 vjet nga fillimi i mësimit në semestrin e parë.

Pas përfundimit të konkursit, Këshilli për studime shken-core pasdiplomike e emëron mentorin-udhëheqësin shkencor për secilin kandidat.

Kandidati i zgjedhë lëndët mësimore para regjistrimit në semestrin e parë të studimeve. Gjatë semestrit të IV mund të regjis-trojë një temë të diplomës master. Secili kandidat e ka planin e vetë të studimit duke i zgjedhur lëndët nga ato që janë të parashikuara me planin mësimor të studimeve pasdiplomike. Pëlqimin për zgjedhjen e lëndëve e jep mentori-udhëheqësi shkencor dhe zgjedhjen përfundimtare dhe përcaktimin e mentorit e bën Këshilli i Fakultetit.

Studimet pasdiplomike organizohen sipas sistemit të kredi-timit ECTS me:

• Lëndë të përgjithshme mësimore dhe • Lëndë profesionale mësimore.

Numri i pikëve kredituese ECTS për lëndën mësimore të veçantë, semestrin kur organizohet lënda dhe përmbajtjen e lëndës janë dhënë në këtë tekst. Përveç pikëve kredituese që fitohen me dhënien e provimeve, studentët janë të obliguar që të arrijnë pikë kredituese në bazë të pjesëmarrjes në punën kërkimore-shkencore. Studenti i studimeve për arritjen e shkallës akademike master i shkencave është i obliguar që të akumulojë se paku 120 ECTS kredi gjatë studimeve pasdiplomike dhe atë:

- së paku 10 ECTS kredi me anë të publikimit të punimeve nga fusha e punës së magjistraturës:

o nga 10 ECTS pika kredituese studenti i fiton për secilin punim me më së shumti dy bashkëautorë nga fusha e temës së punimit të magjistraturës të publi-kuar në konferencë shkencore,

o nga 25 ECTS kredi, studenti i fiton për secilin punim me më së shumti dy bashkëautorë nga fusha e temës së punimit të magjistraturës të publikuar në konfer-encë shkencore me recension ndërkombëtar,

EECCTTSS 6699

o nga 50 ECTS kredi, studenti i fiton për secilin punim me më së shumti dy bashkëautorë nga fusha e temës së punimit të magjistraturës të publikuar në revistë me recension të pranuar ndërkombëtar,

- Së paku 50 ECTS kredi fitohen me regjistrimin dhe dhënien e provimeve si në vijim:

- së paku 15, e më së shumti 25 ECTS kredi nga lëndët e përgjithshme; - së paku 25 ECTS kredi me regjistrimin dhe dhënien e provimeve profesionale të kompjuterikës dhe informatikës; - kreditë tjera fitohen me kryerjen e provimeve të ngushta profesionale;

- 30 ECTS kredi fitohen në punimin e magjistraturës.

Studenti i studimeve pasdiplomike për arritjen e shkallës akademike të masterit të shkencave i regjistron në indeks lëndët në semestrin e parë, të dytë dhe të tretë, kurse në semestrin e IV pun-imin e magjistraturës.

Studenti pas kryerjes së shkallës së studimeve master i shken-cave i fiton 120 pikë kredituese pasdiplomike.

13.3. Studimet për arritjen e shkallës akademike doktor i shkencave

Studimet pasdiplomike për arritjen e shkallës akademike

Doktor i shkencave në fushën e caktuar mund t’i regjistrojnë të gjithë studentët që në studimet paraprake e kanë fituar thirrjen magjistër i shkencave ose master me së paku 300 ECTS kredi të fi-tuara në studimet paraprake. Këto studime fillojnë nga semestri i pestë (V) i studimeve pasdiplomike. Procesi i miratimit të tezës së doktoratës për magjistrin e shkencave (ose masterin) duhet që të fillojë më së largu 3 vjet pas fillimit të studimit në semestrin e pestë të studimeve pasdiplomike.


Për të përfunduar studimet e doktoratës, studenti duhet të akumulojë së paku 240 ECTS kredi pasdiplomike. Nga këto duhet:

- Diploma e masterit (ose e magjistrit) të shkencave ka vlerën 120 ECTS kredi.

- Së paku 15 ECTS kredi duhet të fitohen me kryerjen e provimeve në semestrin e pestë;

- Duhet fituar së paku 25 ECTS pikë kredituese në bazë të rezultateve të publikuara nga fusha e disertacionit të dok-toratës:

- Nga 25 ECTS kredi studenti i fiton për secilin punim me më së shumti dy bashkëautorë nga fusha e disertacionit të dok-toratës të publikuar në revistë ose në konferencë shkencore-profesionale me recension ndërkombëtar,

- Nga 50 ECTS kredi studenti i fiton për secilin punim me më së shumti dy bashkëautorë nga fusha e disertacionit të dok-toratës të publikuar në revistë me recension të pranuar ndërkombëtar,

- 70 ECTS kredi fitohen në bazë të disertacionit të doktoratës. Lëndët mësimore studenti i zgjedh në marrëveshje me men-

torin-udhëheqësin shkencor. Magjistri i shkencave (apo masteri) në studimet pasdip-

lomike në fushën shkencore të caktuar, nga numri minimal i 15 pikëve kredituese, duhet që së paku 8 ECTS pikë kredituese t’i fi-tojë nga lëndët e ngushta profesionale. Magjistri i shkencave në studimet shkencore të doktoratës i regjistron në indeks në semes-trin e V lëndët mësimore (së paku 16 ECTS kredi) dhe në semestrin e VI punën shkencore-kërkimore.

EECCTTSS 7711

Semestri I

Semestri II

Semestri III

Semestri IV

Semestri V

Semestri VI

S e m e s tr i

V I I, V II I , IX , X

120 ECTSkredi për Mr.sc.

300 ECTSkredi për Dr.sc.

120 ECTS kredi për Mr.sc. + së paku

30 ECTS kredi për punime ose punë në projekt

Mr.sc.

Dr.sc.

- Shtojca -

XIV. MODELI I UNIVERSITETIT TË PRISHTINËS PËR KRIJIMIN E PROGRAMIT TË REFORMIMIT

(i aprovuar nga Senati Akademik i UP)


UN

IVE

R

SITETI I PRISHT

INE

S

UN

IVERSITAS STUDIORUM PRISH

TINIE

NSI

S

UNIVERSITETI I PRISHTINËS KOMISIONI PËR POLITIKËN AKADEMIKE

PROPOZIM I MODELIT TË REFORMIMIT TË SHKOLLAVE TE LARTA DHE TE FAKULTETEVE MBËSHTETUR NË DEKLARATËN

E BOLONJËS

2001

EECCTTSS 7755

Duke u nisur nga nevoja e domosdoshme e Universitetit te

Prishtinës për një proces të gjithanshëm të reformimit, sipas stan-dardeve dhe kritereve të universiteteve evropiane, ky propozim është përgatitur në bazë të rekomandimeve të Deklaratës së Bolon-jës me qëllim që të realizohen objektivat për vitin 2001 të cilat mbështeten në:

� Nevojën e transformimit të planeve dhe programeve dhe harmonizimit të tyre me ato të shteteve të Bash-kësisë evropiane si imperativ i kohës,

� Perfeksionimit të planeve dhe programeve ekzistuese dhe begatimit të tyre me përvojen e fakulteteve të ngjashme të BE-së,

� Transformimit të regjimit të studimeve, hapjen e mundësive për transfer përkatësisht këmbimin e stu-dentëve,

� Rritjen e efikasitetit dhe cilësisë së studimeve me anë të zbatimit të metodave bashkëkohore të ligjërimit dhe të vlerësimit të njohurive të studentëve,

� Shfrytëzimin e potencialit kadrovik ekzistues dhe atij që shkollohet në botën e jashtme,

� Lirimi i studentëve nga gjërat e tepërta dhe të panevojshme.

Historiku i shkurtër mbi Deklaratën e Bolonjës Me rastin e 800-vjetorit të themelimit të Universitetit të Sor-

bonës, ministrat e arsimit të Francës, Gjermanisë, Italisë dhe Bri-tanisë së Madhe, nënshkruan Deklaratën e Sorbonës, më 25 maj të vitit 1998, për ekuivalentimin dhe zhvillimin e arsimit të lartë në hapësirën e Evropës, ashtu që të përputhen dhe të përkrahin tregjet ekonomike, komerciale dhe financiare të Bashkësisë evropiane gjatë 40 vjetëve të fundit. Në këtë Deklaratë është paraparë for-mimi i komisioneve shkencore dhe profesionale për reformim të Arsimit dhe ekuivalentim të tij në të gjithë Evropën. Në këtë projekt ishin angazhuar: prof.dr. Guy Haug, prof.dr. Jette Kirstein dhe


prof.dr. Inge Knudsen. Eshtë paraparë qe raporti i projekteve të tyre që të bëhet në Konferencën e ardhshme të paraparë qe të mbahet në Bolonjë, në qershor të vitit 1999.

Më 19 qershor të vitit 1999, në Konferencën e Bolonjës është miratuar Deklarata e Bolonjës (The Bologna Declaration), e nënshkruar nga ministrat e arsimit të 29 shteteve evropiane, të cilat “janë obliguar që të plotësojnë objektivat e Deklaratës” dhe që të “shpejtojnë punën në koordinimin e ekuivalentimit të shkollimit universitar”. Në këtë deklaratë janë aprovuar raportet e projekteve të prof.dr. Guy Haug, prof.dr. Jette Kirstein dhe prof.dr. Inge Knudsen dhe janë rekomanduar si model për transformimin e shkollimit universitar.

Sipas projekteve të tyre do të përdoret “modeli Evropian” me 3 nivele kryesore të kualifikimit që kërkon 3, 5 ose 8 vjet stu-dime (modeli 3-5-8). Studimet deri në diplomë do të zgjasin 3 vjet (modeli bachelor), ato deri në postdiplomë, 5 vjet (modeli master ose magjistër) dhe studimet deri në doktoranturë do të zgjasin 8 vjet (modeli PhD). Gjatë konferencës së Bolonjës, para aprovimit të Deklaratës, ka pasur shumë kundërshtime nga shtetet ku shkollimi themelor në fakultete zgjatë 4 vjet, por arsyetimi kryesor është përdorur nga shtetet e zhvilluara evropiane, ministritë e të cilave kanë kërkuar që të shkurtohet kohëzgjatja e studimeve themelore, meqenëse në shtetet e zhvilluara ka nevojë të madhe për kuadër me diploma universitare. Poashtu është bërë fjalë edhe për disa fa-kultete në të cilat studimet themelore zgjasin 5 ose 6 vjet (fakultetet inxhinierike, i medicinës etj.). Për këto fakultete është dhënë pro-pozimi që në stadin e parë, pas 3 vjetësh të jepet një thirrje p.sh. në Fakultetin e medicinës të fitohet thirrja infermier i diplomuar (bache-lor infermier), kurse thirrja që fitohet pas 2 vjet shtesë të studimeve (5 vjet studime) të jetë ekuivalente me thirrjen master (p.sh. Meng – shkurtesë për thirrjen Master Engineer – inxhinier magjistër).

Deklarata e Bolonjës është obliguese për të gjitha univer-sitetet anëtare të Bashkësisë së Universiteteve Evropiane (CRE), prandaj propozojmë që edhe në Universitetin e Prishtinës të bëhet transformimi në studime që do të zhvillohen sipas modelit 3-5-8.

Teksti i Deklaratës së Bolonjës si dhe emrat e nënshkruesve janë dhënë në aneks të këtij propozimi.

EECCTTSS 7777

Disa përvoja nga Universitetet evropiane dhe amerikane

Për të krijuar një model të mundshëm të studimeve në Universitetin e Prishtinës është punuar duke i respektuar kërkesat e Deklaratës së Bolonjës të 19 qershorit të vitit 1999 ku parashihet “modeli evropian” i studimeve universitare dhe planet e Universiteteve evropiane dhe të SHBA-ve si: Staffordshire University, Harvard University, Strathclyde University, Universitetit i Zagrebit, Open University në Londër, Columbia University, San Francisco State University etj. Të gjitha këto programe janë konsultuar duke i shfrytëzuar resurset e Internetit si dhe materialet me të cilat kanë disponuar anëtarët e Komisionit për politikë akademike. Nga Universiteti shtetëror i San Franciskos është konsultuar edhe Prof.dr.Gary W. Selnow.

Programet në universitetet të cilat janë konsultuar para se të formohet ky propozim kanë disa veçori të përbashkëta:

a. Shumica e këtyre Universiteteve në Evropë ofrojnë studime 3 dhe 4 vjeçare për thirrjen bachelor (i dip-lomuar). Universitetet amerikane ofrojnë vetëm stu-dime 4-vjeçare për thirrjen bachelor (i diplomuar).

b. Studimet pasuniversitare në Universitetet me stu-dime themelore 3-vjeçare zgjasin 2 vjet, kurse te stu-dimet 4-vjeçare zgjasin 1 vit, pas përfundimit të të ci-lave merret thirrja Master (MBA- Master of Business Administration, Meng-Master engineer, MSc – Mas-ter of science etj.).

c. Studimet për PhD (doktor) ndryshojnë në shumicën e këtyre Universiteteve dhe kanë kohëzgjatje 3-5 vjet.

d. Shumica e këtyre institucioneve universitare ofrojnë përfundimin e studimeve themelore pas plotësimit të një numri të caktuar të pikëve (credits). Në këtë sis-tem zakonisht ofrohen më shumë lëndë, të gjitha me numër të caktuar të pikëve ashtu që studenti ka mundësi të zgjedhë lëndët sipas dëshirës, duke bërë vetë kombinatorikë për të plotësuar numrin e kërkuar të pikëve për vit. Në shumicën prej këtyre Universiteteve, studenti për të diplomuar duhet të plotësojë 30-60 pikë për vit të studimeve.


e. Numri i lëndëve mësimore për të përfunduar studi-met themelore zakonisht është prej 20-40 lëndë mësimore.

f. Lëndët mësimore në disa universitete nuk janë të lid-hura për vit të studimeve, por studenti vetë i zgjedhë lëndët e caktuara për vit ose për semestër të studi-meve. Zakonisht para fillimit të vitit shkollor mësimdhënësit bëjnë promovime dhe prezantime se çka ofrojnë në kurikulumin e tyre, ashtu që të tërhe-qin sa më shumë studentë për të regjistruar lëndën e tyre (një formë e ofertës në ekonominë e tregut).

g. Për të plotësuar normën e paraparë, mësimdhënësit në fakultetin e tyre ofrojnë më shumë lëndë (zako-nisht semestrale). P.sh. Prof.dr. Gary Selnow në Un-iversitetin e San Franciskos ofroi 4 lëndë mësimore, për vitin shkollor 2000/2001 dhe momentalisht është duke i mbajtur 3 prej tyre!

h. Programet mësimore në këto Universitete nuk janë të pandryshueshme dhe ofrohet mundësia që ndonjë lëndë edhe pse nuk është fare e paraparë në program të studimeve, por që përkon me fushën e studimit në Fakultet të caktuar, të futet si lëndë mësimore opcio-nale gjatë një ose dy semestrave, meqenëse për atë periudhë është siguruar mësimdhënësi që do t’a mbajë atë lëndë! Studentët të cilët e kryejnë këtë lëndë fitojnë pikët e caktuara të cilat u numërohen si të fituara gjatë shkollimit të tyre.

i. Numri i përgjithshëm i orëve mësimore për studentin gjatë një jave është 12-20 orë mësim, kështu që stu-dentit i jepet mundësia që të kalojë më pak kohë në ligjërata dhe ushtrime të obligueshme, e më shumë kohë në bibliotekë për studim në literaturë.

j. Të gjitha universitetet e shikuara në programet e tyre i përkushtojnë mjaftë rëndësi punës praktike dhe kërkojnë nga studenti që së paku një semestër të ketë punë praktike, para se të diplomojë.

EECCTTSS 7799

Shkallët akademike dhe profesionale gjatë studimeve themelore në universitetet evropiane

Në Universitetet e Evropës perëndimore gjatë studimeve

themelore fitohen shkallët akademike universitare vijuese: � Bachelor of Arts dhe Bachelor of Laws (BA Pass de-

gree, p.sh. infermier, jurist, ekonomist, inxhinier etj.) (shkalla kaluese).

o Nënkuptohen studentët e studimeve në lëmenjët shoqërorë dhe humanitarë. Studimet në këtë shkallë akademike zgjasin 3 vjet.

� Bachelor of Science (ose BA with Honours) – Student i diplomuar në shkencë (shkalla e nderit).

o Nënkupton studentët e dilomuar në lëmenjët shkencor (por edhe shoqëror nëse vazhdohen studimet në vitin e katërt). Studimet në këtë shkallë akademike zgjasin 4 vjet. Për ta kryer këtë shkallë, studentët së pari duhet që të kanë të kryer shkallën BA Pass. Gjatë vitit të katërt, studentët e gjuhëve të huaja zakonisht e ka-lojnë një vjet në vendin në të cilin flitet gjuha që e studiojnë. Studentët e fushave të tjera za-konisht i zgjedhin 4 ose 5 lëndë nga më shumë lëndë të ofruara, plus punën praktike dhe dip-lomën e punojnë gjatë tërë vitit.

Modeli i mundshëm i studimeve në Universitetin e Prish-tinës

Duke i respektuar kërkesat e Deklaratës së Bolonjës të 19

qershorit të vitit 1999 ku parashihet “modeli evropian” i studimeve universitare dhe duke u mbështetur në përvojat e shumë universi-teteve evropiane, mund të ofrohet modeli vijues për organizimin e studimeve universitare në UP:


Studimet themelore (bachelor)

3 vite Moduli 1: Studime themelore – semestri I dhe II Moduli 2: Studime themelore profesionale – semestri III dhe IV Moduli 3: Studime profesionale dhe punimi i diplomës– se-mestri V dhe VI

Profesioni (bachelor) në fusha_e_studimit

Studimet profesionale (Master) 2 vite

(vetëm studentët e shkëlqyeshëm, nota mesat. mbi 7.5) Moduli 4: Puna praktike dhe përcaktimi për mentor – semestri VII Moduli 5: Studime të ngushta profesionale – semestri VIII, Moduli 6: Studime zgjedhore profesionale – semestri IX Moduli 7: Studime të caktuara (punime seminarike dhe pub-likime)–sem. X Moduli 8: Përfundimi i punimit për master – semestri X

Master në fusha_e_studimit

Studimet shkencore profesionale (Doktor) 3 vite

Moduli 9: Përcaktimi i programit të punës hulumtuese me mentorin – semestri XI Moduli 10: Studime shkencore themelore – semestri XII Moduli 11: Studime shkencore profesionale – semestri XIII, XIV Moduli 12: Punime të publikuara me recension, semestri XV Moduli 13: Përfundimi i punimit të doktoranturës – semestri XVI

Doktor në fusha_e_studimit

EECCTTSS 8811

Rekomandimet për të dhënat që duhet të përfshihen në propozim-projektin për reformim të Fakultetit

Me qëllim të krijimit të një forme standarde të projektit për

reformim të Fakultetit ose të shkollës së lartë, rekomandohet që secili projekt të përfshijë elementet vijuese:

6. Të dhëna themelore mbi Fakultetin dhe mbi studimet, 7. Departamentet që ofrohen për studim, 8. Skema organizative e fakultetit 9. Planet dhe programet mësimore sipas departamenteve, 10. Të dhëna mbi mënyrën e diplomimit, 11. Thirrjet profesionale dhe akademike që fitohen pas

diplomimit, 12. Krahasueshmëria e programeve me programet e univer-

siteteve evropiane, 13. Mundësitë që ofrohen në karierrën e studentëve të dip-

lomuar, 14. Personeli mësimor i fakultetit, 15. Mënyra e organizimit të mësimit 16. Mënyra e vlerësimit dhe notimit të studentëve 17. Mënyra e mbajtjes së provimeve, 18. Obligimet e studentëve 19. Të dhëna mbi lokalin shkollor 20. Të dhëna mbi kushtet që ofrohen për mësim (laboratore,

biblioteka, qendra informative etj.) 21. Përmbajtja e shkurter e programeve mësimore

Një model i projekt-propozimit Në vazhdim do të përshkruajmë shkurtimisht për model

pikat e lartëshënuara të cilat duhet që t’i përmbajë projekt-propozimi i fakultetit.

11.. TTëë ddhhëënnaa tthheemmeelloorree mmbbii FFaakkuulltteettiinn ddhhee mmbbii ssttuuddiimmeett

Të jepet shkurtimisht historiku i fakultetit, viti i themelimit, shkallët profesionale dhe akademike që ofrohen sipas sistemit 3+2+3 etj.


22.. DDeeppaarrttaammeenntteett qqëë ooffrroohheenn ppëërr ssttuuddiimm,,

Jepen mundësitë e orientimit të studentëve për studim dhe

shkallët akademike dhe profesionale që ofrohen pas diplomimit.

33.. SSkkeemmaa oorrggaanniizzaattiivvee ee ffaakkuulltteettiitt

Paraqitet skema organizative e fakultetit në të cilën degëzohen njësitë akademike dhe ato administrative për studim. P.sh.

Prodekanet

DEKANI

Sekretari

Administratori Logjisti Referentët Personeli tjetër admin.

Keshilli i fakultetit

Departamenti I

Master (MBA) Master (MBA) Master (MBA)

Shkalla BA (3 vjet)

Doktor (PhD) Doktor (PhD) Doktor (PhD)

Shkalla BA (3 vjet)Shkalla BA (3 vjet)

Departamenti II Departamenti III

PROPOZIMI I SKEMËS ORGANIZATIVE TË FAKULTETIT

44.. TTëë ddhhëënnaa mmbbii mmëënnyyrrëënn ee ddiipplloommiimmiitt

Diplomimi për shkallën bachelor arrihet me dhënien e pro-vimit të fundit (ose me mbrojtjen e diplomës).

EECCTTSS 8833

Kandidati pas kryerjes së studimeve themelore do të merr thirrjen sipas modelit në Deklaratën e Bolonjës, bachelor. 2

Në studimet për master bëhet përcaktimi i mentorit...

55.. TThhiirrrrjjeett pprrooffeessiioonnaallee,, aakkaaddeemmiikkee ddhhee sshhkkeennccoorree qqëë ffiittoohheenn ppaass ddiipplloommiimmiitt

I Studenti i cili i kryen 3-vjeçare të fakultetit xxxx fiton

përgatitje të lartë universitare dhe e merr thirrjen profesionale: Profesioni (bachelor) në fusha_e_studimit p.sh. inxhinier (BEng) në telekomunikacion

II

Studenti i cili i kryen studimet 5-vjeçare të fakultetit xxxx fiton përgatitje të lartë profesionale universitare dhe e merr thirrjen akademike:

Master në fusha_e_studimit p.sh. Master (MEng) në telekomunikacion

III

Studenti i cili i kryen studimet 8-vjeçare të fakultetit xxxx fiton përgatitje të lartë universitare shkencore dhe e merr thirrjen shkencore:

Doktor (PhD) në fusha_e_studimit p.sh. Doktor (Deng ose PhD) në telekomunikacion

2 Duke e konsultuar fjalorin mund të lexojmë se fjala bachelor ka dy kuptime: 1. beqar

dhe 2. student i diplomuar. Thirrje adekuate në gjuhën shqipe – ekuivalente me këtë thirrje mund

të jetë emërtimi i thirrjes i diplomuar dhe në kllapa të vendoset fjala bachelor-p.sh. BA.

P.sh.

a) ekonomist i diplomuar në administrim biznesi (Bachelor-BA), ose

b) inxhinier i diplomuar në teknologjitë informative (Bachelor-BEng),

c) infermier i diplomuar (Bachelor-BA) etj.


66.. PPllaanneett ddhhee pprrooggrraammeett mmëëssiimmoorree ssiippaass ddeeppaarrttaammeenntteevvee

Duhet tentuar që planet dhe programet mësimore të

ndërtohen ashtu që studenti gjatë semestrit të jetë i angazhuar në vetëm 3-5 lëndë mësimore me 12 deri në 20 orë mësim gjatë javës.

Lista dhe përmbajtja e lëndëve në Planin mësimor duhet të përfshijë:

a) lëndët e obligueshme (që përbëjnë trungun e

programit të studimit), 40% b) opcionale (me zgjedhje), që kanë numrin e

caktuar të pikëve (credits), 60%.

SSttrruukkttuurraa ee llëënnddëëvvee mmee kkrreeddiitt--ssiisstteemm ((EECCTTSS))

Sipas sistemit evropian të kreditimit për transfer të stu-

dentëve (ECTS-European Credit Transfer System) një vit akademik duhet që të jetë ekuivalent me 60 pikë (kredi), normalisht 30 për një semester.

Për arsye akademike dhe profesionale, studentët duhet që të plotësojnë kërkesat për minimumin e lëndëve mësimore. Gjatë 3 vjetëve të studimeve bachelor, studentët duhet që të plotësojnë së paku 60 kredi me lëndët e nivelit themelor (moduli 1), nga 30 kredi për semestër, 60 kredi të nivelit themelor professional (moduli 2) dhe 60 kredi të lëmit profesional (moduli 3). Sipas kësaj studenti duhet që të fitojë së paku 180 kredi për të fituar thirrjen bachelor (BA). Në këtë mënyrë për të diplomuar, studenti duhet të jap 18-30 provime.

Nga lëndët e ofruara opcionale (zgjedhore), studenti duhet t’i zgjedhë disa prej tyre, në varësi të numrit të pikëve që i ka lënda. Studenti mund të zgjedhë edhe lëndët e ofruara jo të obli-gueshme (të cilat zakonisht nuk kanë pika!).

Numri i pikëve (kredive) për lëndë të caktuar zakonisht përcaktohet nga Komisioni professional dhe propozojmë që

EECCTTSS 8855

përcaktimi të bëhet prej 6 deri në 10 kredi për lëndë, duke pasur në konsideratë se lënda dy semestrale duhet të ketë dyfishin e kredive të lëndës një semestrale, por jo më shumë se 10 pikë).

Prej momentit të zgjedhjes së lëndës opcionale (zgjedhore), normalisht ajo bëhet e obligueshme për studentin për atë vit shkol-lor.

Në tabelat e planit mësimor poashtu përfshihen edhe: a) numri i orëve te nevojshme, b) mënyra e zhvillimit të mësimit (ligjërata, ushtrime, punë

laboratorike) Studimet gjatë viteve do të kanë më pak lëndë të

obligueshme dhe më shumë lëndë opcionale (zgjedhore). Kjo do të mundësojë rritjen e kualitetit të mësimit dhe do të mundësojë që studentët të kalojnë më shumë kohë në bibliotekë, duke punuar detyrat e tyre projektuese dhe seminarike, e më pak kohë në ligjërata. Mësimdhënësit do të janë të angazhuar në të dy semestrat, por meqenëse shumica e lëndëve janë një-semestrale, ata do të kanë nga dy lëndë (një në semestrin dimëror dhe një në atë veror) ose edhe më shumë se dy lëndë.

Në vitin e tretë të studimeve, studentët do të zgjedhin nga

një temë për punim të diplomës, i cili do të punohet gjatë tërë vitit shkollor. Poashtu në këtë vit të studimeve studentët mund të kanë punë praktike në ndonjë ndërmarrje, në marrëveshje me fakultetin.

Nje model i mundshëm për prezantimin tabelar të një viti të

studimeve në fakultetin xxx është paraqitur në vazhdim:


Plani mësimor për departamentin YYYYYYYY

Sqarim: Fondi i orëve është dhënë në formën L+U+K, ku janë L-ligjerata, U-ushtrime, K-ushtrime kabinetike (laboratorike). Viti i parë

Nr. Lënda mësim.

Pikë kredituese ECTS

Sem I Sem II

Mësimdhë-nësi

1. Lënda 1 E obligueshme 6 2+1+0 Prof.dr. Xxxx Yyyyy

2. Lënda 2 E obligueshme 10 2+1+1 2+0+2 3. Lënda 3 E obligueshme 6 2+2+0 4. Lënda 4 Opcionale 8 2+1+0 2+0+2 5. Lënda 5 Opcionale-6 2+0+2 6. Lënda 6 Opcionale-10 2+2+0 2+2+0 7. Lënda 7 Opcionale-6 2+2+0 8. Lënda 8 Opcionale-9 1+2+0 1+2+0 9. Lënda 9 Opcionale-6 2+2+0

10. Lënda 10 Opcionale-7 2+0+2 11. Lënda 11 Opcionale-8 2+0+2 12. Lënda 12 Opcionale-6 2+0+2 Gjithsej 60 12-20 12-20 Duhet që të jepen të gjitha provimet e obligueshme

(p.sh. në këtë rast 22 pikë) dhe të mbledhen 38 pikë

nga provimet opcionale (gjithsej 7 ose 8 lëndë, prej

të cilave 3 ose 4 në semestrin e I dhe 4 lëndë në se-

mestrin e II).

77.. KKrraahhaassuueesshhmmëërriiaa ee pprrooggrraammeevvee mmee pprrooggrraammeett ee uunniivveerrssiitteetteevvee eevvrrooppiiaannee

Materiali i programeve mësimore duhet që të jete i përshta-

tur me konventat e Deklaratës së Sorbonës të arritur më 25 maj të vitit 1998, për “zhvillimin dhe ekuivalentimin e arsimit të lartë në hapësirën e Evropës”, dhe me Deklaratën e Bolonjës, më 19 qer-shor të vitit 1999, në të cilën janë përcaktuar modelet se si duhet të

EECCTTSS 8877

bëhet reformimi i institucioneve universitare në Evropë, i ashtua-quajturi modeli Evropian.

Plani dhe plotësimet e tij duhet të janë të punuara duke i konsultuar planet e fakulteteve të ngjashme në Universitetet e njo-hura evropiane dhe SHBA si p.sh.: Harvard University, Columbia University, Cambridge University etj. Shumë prej plane dhe pro-grameve të këtyre universiteteve mund të shikohen duke i shfrytëzuar resurset e Internetit si dhe materialet e shtypura që disponon Universiteti, Biblioteka universitare, anëtarët e Komisio-nit për reformim etj.

88.. MMuunnddëëssiittëë qqëë ooffrroohheenn nnëë kkaarriieerrrrëënn ddhhee ppeerrssppeekkttiivvëënn ee ssttuuddeennttëëvvee ttëë ddiipplloommuuaarr

Të tregohen punët e mundshme të studentit të diplomuar duke u koncentruar në fushëveprimet dhe mundësitë e karierrës së studentit të diplomuar.

99.. PPeerrssoonneellii mmëëssiimmoorr ii ffaakkuulltteettiitt

Të përshkruhet gjendja aktuale me personelin mësimor të rregullt, mësimdhënësit në marrëdhënie pune plotësuese nga fakultetet tjera dhe ekspertët nga institucionet tjera.

1100.. MMëënnyyrraa ee oorrggaanniizziimmiitt ttëë mmëëssiimmiitt

Mësimi organizohet nëpër semestra: 1. semestri dimëror dhe 2. semestri veror.

Procesi mësimor mbahet nëpërmjet ligjëratave, ushtrimeve dhe ushtrimeve kabinetike. Lëndët kanë edhe punë seminarike, detyra projektuese dhe kolokviume.

Mësimi fillon më 1 tetor dhe mbaron me 31 maj të vitit shko-llor.

Ligjëratat dhe ushtrimet mbahen ne kohëzgjatje prej 45 mi-nutash. Pas secilës orë bëhet pauza prej 15 minutash.

Përveç formave të ndryshme aktive të mësimit përdoret sis-temi i kolokviumeve, testimit dhe i ushtrimeve të obligueshme në


mënyrë që përherë të ekzaminohet përparimi i studentëve gjatë studimeve.

1111.. MMëënnyyrraa ee vvlleerrëëssiimmiitt ddhhee ee nnoottiimmiitt ttëë ssttuuddeennttëëvvee

Studentët vlerësohen gjatë tërë kohës me anë të verifikimit në teste, kolokviume, detyra projektuese, punime seminarike dhe bashkëbisedime orale. Në këtë mënyrë fitohet që më parë përshtypja se çfarë note e meriton studenti i caktuar, e cila edhe verifikohet në provim.

Lënda mësimore dhe mësimdhënësi i caktuar do të nënkuptohen si të suksesshëm gjatë vitit shkollor, në qoftë se në afatin e parë të provimeve, provimin e kalojnë më shumë se 50% të studentëve të regjistruar.

1122.. MMëënnyyrraa ee mmbbaajjttjjeess ssëë pprroovviimmeevvee

Studenti mund të paraqesë vetëm provimet për të cilat i ka kryer të gjitha obligimet në lidhje me vijim të mësimit (ligjëratat, ushtrimet dhe ushtrimet kabinetike).

Nota përfundimtare e studentit jepet duke marrë parasysh sukseset e treguara dhe punimet gjatë semestrit (ose vitit) në teste, kolokviume, detyra projektuese, punime seminarike dhe bashkëbisedime orale, të cilat do të ndikojnë në notën përfundimtare duke e krahasuar atë me suksesin e treguar në ditën e provimit.

Në fakultet provimet jepen në tri forma: 1. Vetëm me shkrim (testet të cilat kanë së paku 10 detyra ose nënpyetje që kërkojnë përgjigje të shkurtra). 2. Me shkrim dhe me gojë 3. Vetëm me gojë (më shumë se 5 pyetje me përgjigje të shkurtra)

Studenti notohet me notë 5-10 (nota pesë nuk është kalu-ese).

Vitin e ardhshëm studenti e regjistron me gjysmën e provi-meve të dhëna nga viti i kaluar.

EECCTTSS 8899

1133.. OObblliiggiimmeett ee ssttuuddeennttëëvvee

Studimet në Universitetin e Prishtinës janë të rregullta, prandaj edhe studenti ka statusin e studentit të rregullt. Studentët janë të obliguar t'i vijojnë mësimet (ligjëratat, ush-trimet dhe ushtrimet kabinetike).

Mësimi në studimet themelore të rregullta zgjatë 30 javë në vitin shkollor, me numër te ligjëratave dhe ushtrimeve prej 12 orë (minimumi) e deri në 20 orë (maksimumi) ne javë.

Në fund të semestrit të caktuar, studenti duhet që nga mësimdhënësit të merr nënshkrimet në Indeks, për të vërtetuar vi-jimin e rregullt të mësimit.

Studentët e fitojnë të drejtën në vërtetimin e semestrit në qoftë se i kanë të gjitha nënshkrimet e mësimdhënësve, pasi që t'i kanë kryer ushtrimet e parapara dhe në qoftë se i kanë kryer obli-gimet e tjera të cilat i cakton Këshilli Mësimor-Shkencor i Fakulte-tit, si kusht për marrjen e nënshkrimeve.

Mund të paraqiten për provim vetëm lëndët të cilat janë të vërtetuara me nënshkrimin e mësimdhënësit.

Studenti i cili e ka notën mesatare më të madhe se 8 (tetë) dhe të gjitha provimet e dhëna nga viti paraprak, ka mundësi që t’i drejtohet me shkrim Këshillit të Fakultetit me kërkesën, për t’i le-juar hyrjen në ndonjë provim edhe pa përmbushjen e obligimeve të mësimit.

1144.. TTëë ddhhëënnaa mmbbii llookkaalliinn sshhkkoolllloorr

Fakulteti xxxxx disponon me ******* m2 lokal shkollor dhe

është i vendosur në **************************. Këto objekte dispo-nojnë me:

� xxx salla për mbajtjen e mësimit në të cilat ka vend për xxxx

studentë, � xxx kabinete mësimore, � xxx kabinete kërkimore, � xxx kabinete për kuadrin mësimor, � xxx lokale për klubin e studentëve,


� Bibliotekën me sallën e leximit, � bufeja e studentëve, � Skriptorja, � Lokalet e administratës dhe � lokalet e tjera të nevojshme.

1155.. PPëërrmmbbaajjttjjaa ee pprrooggrraammeevvee mmëëssiimmoorree

Gjatë hartimit të programeve të bëhet përpjekje që ato të

janë bashkëkohore dhe të krahasueshme me programet e fushave te njëjta me institucionet e jashtme te shkollimit të lartë, duke ia përshtatur ato specifikave të Kosovës.

Në vazhdim të jepet përmbajtja e planeve mësimore të një pjese të lëndëve të parapara në të gjitha departamentet (së paku të lëndëve të vitit të parë të studimeve). Programet nuk duhet që të janë të pandryshueshme, kështu që të ofrohet mundësia që sipas nevojës në vitin e ardhshëm ato të pasurohen me të arritura dhe njohuri të reja profesionale dhe shkencore.

Ne fund te çdo programi të lëndës përkatëse duhet treguar: � literaturën e obligueshme për studentin, � literaturën që rekomandohet, � disa sqarime për realizimin e planprogramit, � mënyra e mbajtjes së provimit, � mësimdhënësi.

XV. FJALOR I ECTS-SË

Për t’u zvogëluar mundësia e moskuptimit të disa shprehjeve dhe kuptimeve, ky fjalor do të shpjegojë disa nga termat që janë të ndërlidhura me ECTS-në. Ky fjalor kryesisht është kryesisht i bazuar në manualin ECTS dhe në definicionet e përdorura në konventën e Lisabonit mbi njoh-jen dhe pranimin e kualifikimeve të arsimit të lartë në regjionin e Evropës (1997). AEU ose CRE (Association of European Universities)

Bashkësia e universiteteve evropiane.

Akreditim (Accreditaion)

Ecuria në të cilën një institucion i shkol-limit të lartë fiton të drejtën nga një autoritet tjetër kompetent për të lëshuar dhe/ose për të pranuar dëftesat dhe kuali-fikimet. Këtë të drejtë mund t’a jep shteti, agjencia e shtetit ose një institucion tjetër vendor ose i jashtëm i shkollimit të lartë (shiko Franchise). Shprehja e ka pre-jardhjen nga sistemi amerikan dhe në disa vende evropiane përdoret në të njëtën mënyrë si edhe shprehja “recognition”.

Aneks administrativ (Ad-ministrative Anex)

Shprehje që më parë përdorej për të përshkruar shtojcë-suplementin e dip-lomës.

ARION Skema evropiane e takimeve të bartësve të vendosjes në arsim

Autoriteti kompetent për njohje dhe pranim (Compe-tent Recognition Authority)

Trup zyrtar, institucion ose person me kompetenca që të bjen vendime të plotfu-qishme dhe obliguese për pranimin e kualifikimeve nga jasht.

BE ose EU (European Union)

Bashkësia Evropiane.

CEDEFOP (Centre Euro- Qendra evropiane për përparim të shko-


pen pour le development de la formation professionelle)

llimit të lartë

CEPES (European Centre for Higher Education)

Qendra evropiane për shkollim të lartë

Certifikatë (Credential)

Dëshmia, diploma apo kualifikimi i ndarë.

COE (Council of Europe) Këshilli i Evropës

COMENIUS Programi i bashkëpunimit në lëmin e ar-simit shkollor

Diploma Kualifikim formal i ndarë, certifikatë ose dëshmi. Në disa sisteme të shkollimit kjo shprehje përdoret për kategorinë specifike ose tipin e kualifikimit. Në Kosovë nuk përdoret në kësi kuptim të kufizuar.

Dokumenti origjinal (Parchment)

Certifikata origjinale.

EC (European Commision) Komisioni Evropian.

ECTS (European Credit Transfer System)

Është zhvilluar nga Komisioni Evropian. Është sistem i bazuar në ECTS-pikët kredituese (koeficientët e angazhimit të studentëve), i paramenduar për të le-htësuar lëvizjen, akumulimin dhe bartjen e pikëve kredituese dhe njohje akademike të kohës së kaluar në studimet jasht vendit.

ENIC (European National Information Centre on Academic Recognition and Mobility)

Qendra evropiane informative për pranim akademik dhe lëvizje (Këshilli i Ev-ropës/UNESCO).

ERASMUS Program i bashkëpunimit në lëmin e ar-simit të lartë.

EECCTTSS 9933

EURYDICE Rrjeti evropian e informacioneve në ar-sim.

Franshiza (Franchise)

Paraqet situatën kur një institucion pranon t’i lejojë institucionit tjetër (nacional apo ndërkombëtar) që të përdor programin e lejuar duke e mbajtur mbikëqyrjen e përgjithshme mbi përmbajtjen, realizimin, vlerësimin dhe mbajtjen e cilësisë së pro-gramit. Megjithatë, ekzistojnë variacione të rëndësishme në raportet e franshizës.

Fusha e studimit (Field of Study)

Disiplinat kryesore ose fusha tematike e kualifikimit.

IAU (International Asso-ciation of Universities)

Bashkësia ndërkombëtare e universiteteve

ISCED (International Standard Slassification of Education)

Klasifikimi standard ndërkombëtar i ar-simit

Konventa e Lisbonës për pranim (Lisbon Recogni-tion Convention)

Konventë mbi njohjen e kualifikimeve të shkollimit të lartë në regjionin e Evropës, të cilën e ka aprovuar Këshilli i Ev-ropës/UNESCO në Lisbon më 1997.

Kualifikimi (Qualification)

(I) Kualifikim i lartë: çfarëdo “shkallë”, “diplomë”, “titull”, “emërim”, ose ndonjë “vërte-tim” tjetër i lëshuar nga auto-riteti kompetent i cili tregon përfundimin e sukseshëm të programit të shkollimit të lartë;

(II) Kualifikim i cili mundëson qasje në shkollimin e lartë.

Kurs, lëndë mësimore (Course)

Pjesë e programit mësimor që zakonisht është e pavarur dhe e vlerësuar ndaras. Programi i plotë i studimeve krijohet nga disa lëndë mësimore (kurse).


Leonardo Da Vinci Program për shkollim profesional.

LINGUA Programi për mësimin e gjuhëve të huaja.

Moduli (Module) Blloku i ndarë dhe koherent i mësimit.

Është pjesë e programit studimor modular në të cilin programi mësimor ndahet në shumë segmente të madhësisë së ngjashme.

NARIC (National Aca-demic Recognition Infor-mation Centre)

Qendra nacionale informative për njohje akademike. Disa zyra NARIC janë të autorizuara për njohje profesionale.

Niveli (Level) Është lloji i kualifikimit në sistemin e shkollimit të lartë. Normalisht, ekziston kierarkia nacionale e kualifikimeve. Numri i niveleve të kualifikimeve të larta dhe llojet e shkollimit të lartë ndryshojnë në vendet e ndryshme.

Njohja akademike (Aca-demic Recognition)

Pranimi i kurseve (lëndëve mësimore), kualifikimeve ose diplomave të lëshuara nga një institucion i shkollimit të lartë (vendor ose i huaj) dhe i njohur nga insti-tucioni tjetër. Zakonisht kjo është një bazë për vazhdim të studimeve në institucionin tjetër (njohje kumullative) ose njohje për mos përsëritje të elementeve të njëjta të studimeve (njohje e studimeve të avan-suara). Lloj tjetër i njohjes është njohja e studimeve të kryera në cilindo institucion tjetër (njohja me zëvëndësim) që zëvëndëson kohën krahasuese të studi-meve në institucionin amë) (shiko Profes-sional Recognition).

Njohja e rregullt (FAIR RECOGNITION)

Është një akt sipas të cilit procesi i pranimit duhet të jetë i qartë, koherent dhe i besueshëm. Nuk duhet kërkuar barasp-

EECCTTSS 9955

eshën e plotë në kuptimin e studimeve identike, por „pranueshmërinë“ e cilësisë (kualitetit) dhe sasisë (kuantitetit) të te-mave të studiuara.

Njohja profesionale (Pro-fessional Recognition)

E drejta në punë dhe në status profesional e dhënë bartësit të kualifikimit. Në Bash-kësinë Evropiane njohja për qëllime pro-fesionale është përcaktuar me akt ligjor me anë të të cilit autoriteti kompetent në vendin anëtar pranon që kualifikimi të cilin e ka fituar aplikuesi në vendin tjetër anëtar është e rregulluar në mënyrë legale.

Njohja-pranimi (Recogni-tion)

Vërtetimi formal nga autoriteti kompetent i vlerës së kvalifikimit shkollor të jashtëm në lidhje me qasjen në shkollim dhe punësim. Vlerësimi i kualifikimeve indi-viduale. Një vlerësim i tillë mund të jetë çfarëdo lloji i deklaratës mbi vlerën e kualifikimit të jashtëm. Kualifikimi mund të njihet për qëllim të shkollimit të mëte-jshëm në njërin nga nivelet (pranimi akademik) dhe për përdorimin e titullit, ose për përdorimin gjatë punësimit (pranimi profesional).

Përshkrimi (transkripti) i notave (Transcript)

Dokument zyrtar i cili tregon përparimin dhe të arriturat e studentit apo ndërprerjen e studimeve. Shumë sisteme shkollore të bazuara në pikë kredituese përdorin përshkrimin e detalizuar të notave i cili tregon pikët kredituese dhe notat për lëndët mësimore të regjistruara (p.sh. përshkrimi ECTS i notave).

Pikë kredituese (Credit) Koeficient i angazhimit të studentit, “njësi” e cila mundëson matjen e rezultat-eve të fituara në kohën e paraparë dhe në vëllimin e caktuar. Zakonisht është e ndër-lidhur me lëndët mësimore modulare në


sistemin e kreditimit (shiko ECTS).

Pranim (Admission) Është veprimi i cili i mundëson kandidatit të kualifikuar të përcjellë studimet në in-stitucionin e dëshiruar dhe në programin e dëshiruar.

Pranimi i vërtetë (De Facto Recognition)

Pranimi në situatat e profesioneve jo rregullare, p.sh. në qoftë se nuk ekziston autorizimi ligjor për kryerjen e punëve në profesionin e caktuar ose kur kjo nuk kërkohet me ligj.

Pranimi sipas të drejtës (De Jure Recognition)

Pranimi i të drejtës në punë në vendin specifik në profesionin e rregullt (p.sh. doktor i mmjekësisë) në Bashkimin Ev-ropian ose Bashkësinë Ekonomike Ev-ropiane. Situatat e këtilla janë subjekt i direktivave të Bashkësisë Evropiane, sipas së cilës në qoftë se dikush është qytetar plotësisht i kualifikuar në një shtet anëtar, ai/ajo ka të drejtë që të ushtrojë profe-sionin dhe të jetë i pranuar si profesionist në shtetin tjetër anëtar. Shtetet tjera që nuka janë anëtare të BE poashtu mund të kanë rregullativa të posaçme që mbulojnë pranimin sipas të drejtës.

Prerekuizitet ose paraku-shtet (Prerequisites)

Janë çfarëdo parakushte të cilat duhet të plotësohen ose janë lëndët mësimore specifike të mbaruara para hyrjes në provim në programin ose pjesën e pro-gramit tjetër.

Profesioni i rregulluar (Regulated profession)

Profesionet të cilat ushtrimin e tyre e kanë në ndonjë mënyrë të rregulluar me ligj ose me rregullativa administrative. Një profe-sion mund të jetë i rregulluar në një vend, por jo edhe në ndonjë vend tjetër.

Programi i studimit (Pro- Është bashkësia e mjeteve, komponentët e

EECCTTSS 9977

gramme of Study) ndryshëm të së cilës plotësohen në mes veti në mënyrë që studentit t’i ofrojnë kualifikim të shkollimit të lartë. “Pro-grami” poashtu tregon fushat dhe kërkesat studimore akademike të cilat në mënyrë të përbashkët e përcaktojnë kualifikimin e caktuar.

Qasja në shkollimin e lartë (Access to Higher Educa-tion)

E drejta e kandidatëve të kualifikuar që të aplikojnë dhe të merren parasysh për reg-jistrim në shkallë më të lartë të arsimit. Qasja dallohet nga regjistrimi në të cilin rast kandidati vërtet merr pjesë në pro-gramin e shkollimit të lartë.

Rezultatet e mësimit (Learning outcomes)

Njohuritë specifike intelektuale dhe prak-tike të përftuara dhe të testuara me anë të realizimit të suksesshëm të njësisë, lëndës mësimore ose tërë programit të studimeve

Shkollimi i lartë (Higher Education)

Të gjitha tipet apo bashkësitë e lëndëve mësimore (programet), ushtrimet ose ushtrime kërkimore në nivel më të lartë se shkollimi 12-vjeçar, të cilat janë të njohura nga institucionet kompetente që paraqesin sistemin e tyre të shkollimit të lartë. Arsimi i lartë ndërtohet në bazë të kompetencave, njohurive dhe kualifiki-meve të fituara gjatë shkollimit të mëpar-shëm 12-vjeçar. Shkollimi i lartë vjen pas shkollimit të mesëm dhe realizohet me programe të shkollimit të lartë në insti-tucione të shkollimit të lartë. Por, duhet që të ceket se institucionet e shkollimit të lartë mund të ofrojnë lëndë studimore që nuk e kanë nivelin e shkollimit të lartë. Në anën tjetër, disa institucionet të cilat nuk i takojnë sistemit të shkollimit të lartë mund të ofrojnë programe të shkollimit të lartë. Definicion i saktë i shkollimit të lartë dhe i institucionit të shkollimit të


lartë ndryshon prej vendit në vend. P.sh. në disa shtete shkollimi i infermiereve nënkuptohet si shkollim i lartë, ndërsa në disa vende tjera i takon

Shtojcë diplomës (Diploma Supplement)

Përshkrim i studimeve të cilat i ka përfun-duar me sukses bartësi i kualifikimit, duke përfshirë informacionet e rëndësishme për karakterin, vëllimin dhe zbatimin e kuali-fikimit.

Sigurimi i cilësisë (Quality Assurance)

Veprimet e brendshme dhe të jashtme me anë të të cilave mbahet niveli akademik i shkollimit.

SOCRATES Program i bashkëpunimit të Bashkësisë Evropiane në lëmin e arsimit.

Supplement Është shkurtesë për shtojcën e diplomës.

Thirrja (Award)

Tregon emërtimin e vërtetë të pranuar të kualifikimit të ndarë apo të fituar.

Treguesit e nivelit (Level indicators)

Mund të janë në formë të informacionit të përgjithshëm në lidhje me rolin e kuali-fikimit deri në deklaratën e detalizuar të karakterit, njohurive dhe kompetencave të bashkangjitura kualifikimit të tërësishëm ose të pjesërishëm.

UNESCO/CEPES (United Nations Educational Scien-tific and Cultural Organi-sation/European Higher Education Section)

Organizata e Kombeve të Bashkuara për arsim, shkencë dhe kulturë / seksioni për arsimin e lartë në Evropë.

UNITWIN/UNESCO (Uni-versity Twining)

Banka botërore e njohurive (bartës janë katedrat e UNESCO-s)

Universitet (University) Shprehje e përbashkët e cila përfshinë institucionin e shkollimit të lartë.

EECCTTSS 9999

Vlerësimi (Assesment) (I) Veprimi i përcaktimit të

cilësisë arsimore të institcionit të shkollimit të lartë;

(II) Vlerësimi me shkrim i kualifikimeve të fituara jasht nga autoriteti kompetent dhe

(III) Testi i vërtetë i aftësisë dhe dijeve të studentit brenda programit të studimit, p.sh. me anë të provimit.

Vlerësuesi për pranim të diplomave të jashtme (Credit evaluator)

Personi apo institucioni i cili vlerëson pranimin e kualifikimeve nga jashtë.

Vlershmëria (Validation) Është ecuria në të cilën institucioni i pranuar që lëshon vërtetimin vlerëson se programi i studimit i cili e krijon kuali-fikimin është i cilësisë dhe standardit të mirë. Ky mund të jetë program i vetë in-stitucioit, apo i ndonjë nëninstitucioni tjetër (shiko Franchise).

WCHE (World Conference on Higher Education)

Konferenca botërore e shkollimit të lartë.


XVI. Disa organizma dhe institucione të rëndësishme Evropiane që e mbështesin shkollimin e lartë

Universiteti i Prishtinës, gjatë qasjeve në programet e Bashkësisë Evropiane në lëmin e arsimit të lartë e ka shprehë gadishmerinë dhe dëshirën në lidhje me të gjitha llojet e ndërlidhjes ndëruniversitare dhe ndërkombëtare. Në anën tjetër Universiteti është i gatshëm që të plotësojë kushtet të cilat do të na afrojnë kah Bashkësia Ndërkombëtare Akademike dhe organizatat ndërkombëtare që e mbeshtetsin zhvillimin e arsimit të lartë me qëllim për të ngritur cilësinë e sistemit të shkollimit. Për këtë arsye Universiteti zhvillon mekanizmat dhe metodat me anë të të cilave mundësohet bashkëpunimi më i lehtë ndërkombëtar.

Për këtë qellim është aprovuar sistemi evropian për transfer të kredive (ECTS) me anë të të cilit duhet siguruar një lëvizje të thjeshtë dhe të lehtë të njerëzve dhe të njohurive në studimet universitare. Me alplikimin e ECTS përshpejtohet integrimi i sistemit të shkollimit të lartë të Kosovës në bashkësinë akademike ndërkombëtare dhe rritet mundësia e kyçjes në projekte të bashkëpunimit ndërkombëtarë, të cilat kanë filluar në fund të shekullit XX dhe vazhdojnë nga vitin 2000 e më tutje.

Në vazhdim të këtij teksti është treguar pasqyra e organizatave të rëndësishtme (UNSCO,CRE,IAU,CEPES) dhe të programeve akademike njohjet e të cilave mund të përshpejtojnë kyçjen e Bashkësisë sonë akademike në bashkëpunimin ndërkombëtar në lëmin e arsimit të lartë.

16.1. UNESCO

UNESCO është organizata e parë dhe më e madhe e cila merret me zhvillimin e arsimit të larë dhe të bashkëpunimit ndërkombëtar në lëmin e arsimit të lartë nga fomimi në vitin 1946. Si agjenci e spcializuar e Kombeve të bashkuar për arsim, shkencë, kulturë dhe komunikacion bazohet në solidaritetin, të treguar pas Luftës së Dytë Botërore, për bashkësitë intelektuale dhe shkencore. Prioritetet e saj janë në analizën e problemeve me të cilat takohet

EECCTTSS 110011

arsimi i lartë dhe në lidhje me këtë janë përcaktuar kahjet e punës për të ardhmën:

- Zgjerimi i mundësive të qasjës në arsimin e lartë, - Ngritja e të hyrave investuese në shkollimin e lartë për t’u

krijuar një bazë e gjerë, me mobilizimin e të gjithë bartësve të shkollimit në botë,

- Jepja e rëndësisë së posaçme të shkollimit të lartë për t’u përgjegjur në kërkesat botërore në ndërrimet në nivel ndërkombëtar, nacional apo lokal.

- Ngritja e cilësisë së arsimit të lartë në të gjitha funksionet dhe në lidhje me të gjithë ata që marrin pjesë në aktivitetet e tij.

- Ngritja e rolit të kërkimit në shkollimin e lartë - Ngritja e lirisë akademike dhe autonomisë institucionale - Zgjerimi i bashkëpunimit ndërkombëtar në lëmin e

shkollimit të lartë duke përcaktuar kahjet e bashkëpunimit në bazë të solidaritetit akademik.

Në lidhje me këtë UNESCO ka krijuar programin i cili

zhivillon rjetat e ndërlidhjeve në mes institucioneve të shkollimit të lartë në nivel ndërkombëtar, regjional dhe subregjional, me qellim të ngritjes së zhvillimit institucional dhe shfrytëzimit të burimit të përbashkët të të mirave dhe të dhënave si dhe të këmbimit të përvojave të mësimdhënësve, studëntëve dhe shkencëtarëve. Programi bazohet në principin e solidaritetit ekonomik për të krijuar procesin i cili dërgon kah lidhjet e forta në mes institucioneve të shkollimit të lartë dhe institucioneve shkencore të tërë botës. Nga aspekti akademik programi ka për qellim ngritjen dhe përforcimin e studimit inovativ dhe interdiciplinar, mësimit, shkollimit dhe përcaktimit të programeve kërkimore në fushat të cilat kanë lidhje të drejtpërdrejtë me zhvillimin njerëzor, çfarë janë problemet e popullimit, problemet e rrethines, shkenca dhe teknologjia, analiza e konflikteve, paqja, të drejtat e njeriut dhe demokracia. Më tutje organizata i kultivon ndryshimet, rëndësinë dhe cilësinë e shkollimit, gjegjësisht mundohet që të veprojë me qellim të mbrojtjes dhe përforcimit të ndryeshushmerive në mes të institucioneve dhe sistemeve të shkollimit të lartë, sepse


ndryshueshmeritë merren si prioritet në jetën akademike. Poashtu merret me mbrojtjen e identiteteve nacionale dhe lokale kulturore

Për afat të gjatë UNESCO ka marrë mbi vete rolin e zhvillimit dhe të nxitjës së bashkëpunimit ndërkombëtar në lëmin e arsimit të lartë duke ndërtuar sistem për njohje dhe pranim të studimeve dhe kualifikimeve. Kështu në mbledhjen e 27-të të Konferencës Gjenerale të mbajtur më 1993, janë marrë 5 konventa regjionale për njohjen e studimeve, diplomave dhe shkallëve të shkollimit të lartë me titullin “Rekomandimi ndërkomëtar mbi njohjet e studimeve dhe kualifikimeve në shkollimin e lartë”. Me këtë është krijuar një kornizë globale që mund të shërbejë në bashkëpunimin akademik nëse merren parasysh edhe proceset e zakonshme të integrimit ekonomik, politik dhe kulturur. Përveç kësaj kjo e nxitë edhe tendencën e institucioneve lidhur me zhvillimin e levizjës së studentëve dhe mësimdhënësve.

Një nga dokumentet e reja të UNESCO i cili ze vend të rëndësishëm për nga rëndësia në arsimimin e lartë është „Përqafimi i përtëritjes së shkollimit të lartë – ‚Universiteti proaktiv’ dhe marrëveshja e re akademike”. Me ketë dokument potencohet vizioni i arsimimit të tillë të lartë i cili do të mund të përgjigjet në kërkesat e kohës dhe i cili në formë përtëritur do të kthehet nga ardhmeria. Seicili institucion i shkollimit të lartë duhet që të zhvillojë misionin e vet në bazë të vizionit të gjerë të ardhmerisë së vet, që quhet “Universiteti proaktiv”. Universiteti proaktiv nënkupton:

- Vendin e shkollimit cilësor, - Vendin e qasjes së garntuar të gjithëve në bazë të aftësive

intelektuale dhe aftësive të pjesëmarrjës në programe me kujesë të posasqem për barazi sociale,

- Vendin e kërkimeve shkencore, mbledhjeve të njohurive me qellim të zhvillimit të shkencës dhe pjesëmarrjes në zhvillimin e inovacioneve teknologjike.

- Vendin në të cilin kthehet me qellim të zgjerimit njohuria e plotësuar dhe kualifikimi si pjesë e praktikës dhe kulturës institucionale.

EECCTTSS 110033

- Vendin në të cilin nxitet dhe përkrahet aktivisht bashkëpunimi me industrinë dhe veprimtaritë shërbyese me qellim të zhvillimit të regjionit dhe kombit.

- Vendin e njohjes së problemeve të rëndësishme lokale, nacionale dhe ndërkombëtare, vendin e zgjedhjes së problemeve dhe vendin i cili nxitë në pjesëmarrje aktive të njerëzve në diskutimet në lidhje me zhvillimin shoqëror, kulturor dhe shpirtëror.

- Vendin në të cilin mund të vijnë njerëzit nga qeveria dhe institucionet tjera për nevoja të informacioneve shkencore, të nevojshme për marrje të vendimeve të të gjitha niveleve.

- Vendin e pjesëmarrjes publike në marrje të vendimeve. - Vendin i cili krijon bashkësinë e anëtarëve të njohur me ak-

tet e lirive akademike të cilët janë obliguar që ti shërbejnë të vërtetes, të mbrojnë të drejtat e njeriut, demokracinë të dre-jtën sociale dhe tolerancën si brenda bashkësisë së tyre ashtu edhe në tërë botën.

- Vendin ku komunikohet me kontekst botëror me të gjitha mundësitë përcjellese dhe obligimet.

Në këto akte shkollimi i lartë i reformuar mund të hyjë në të gjitha mënyrat e bashkëpunimit ndërkombëtar dhe mund të llogarisë në pozicion më të mirë në ardhmeri. Për këtë arsye UNESCO an-ticipon përshpejtimin e vendosjes së “kontratës akademike” e cila do të përcaktojë rolin e rij të shkollimit të lartë në shoqërinë bash-këkohore. 16.2. IAU - Bashkësia Ndërkombëtare e Universiteteve (In-

ternational Association of Universities)

Nën mbikëqyrjen e UNESCO-s më 1950 është formuar Bashkësia Ndërkombëtare e Universiteteve në të cilën janë të anëtarsuara një numër i madh i institucioneve të shkollimit të lartë nga më shumë se 150 vende botërore, të cilat bashkëpunojnë me ndërmjetësimin e rrjetit të gjerë të njësive ndërkombëtare, regjinale dhe nacionale. Aktiviteti i këtij asociacioni është në nxitjen e këm-bimit të informacioneve, përvojave dhe ideve, ndihmën dhe për-parimin e lëvizjes akademikedhe bashkëpunimit ndërkombëtar në


mes të universiteteve, përhapja e informacioneve nga politika e ar-simit me anë të kërkimeve dhe takimeve të llojeve të ndryshme. Selia e këtij asociacioni është në Paris.

16.3. - Qendra Evropiane për Shkollim të Lartë (European

Centre for Higher Education) Qendra Evropiane për Shkollim të Lartë është e formuar nëë

vitin 1972. Kjo Qendër boton programe dhe publikime të dedikua-ra për qeveritë, institucionet dhe ekspertët në reformimin e sistemit arsimor, treguesit e zhvillimit të arsimit të lartë në shekullin 21, njohjen e diplomave dhe lëvizshmërinë akademike. CEPES vepron si një forum ndërkombëtar shkencor në lëmin e shkollimit të lartë dhe është një nga institucionet bazike për bashkëpunim ndërkombëtar. Si edhe të gjitha institutet e tjera të UNESCO-s, CEPES bashkëpunon me komisionet nacionale të vendeve anëtare dhe me rrjetat e ndryshme të specializuara, p.sh. me rrjetin Evro-pian për përparim të personave të punësuar në institucionet e shkollimit të lartë, me Bashkësinë e universiteteve evropiane – CRE, rrjetin Evropian për studime të femrës etj.

Dokument bazik i punës së CEPES-it është Deklarata Botërore e arsimit për të gjithë, ndërsa për nevoja të bashkëpunimit ndërkombëtar dhe për lëvizshmëri akademike është e rëndësishme Konventa e përbashkët mbi njohjen e kualifikimit në lidhje me shkollimin e lartë në regjionin Evropian, i Këshillit Evropian dhe UNESCO-s e aprovuar në konferencën e Lisbonës mëë 1997. Roli i CEPES-it është i patejkalueshëm për përcaktimin e politikës së ar-simit të shekullit 21 në tërë Evropën.

16.4. UNITWIN – Banka botërore e njohurive Në vitin 1991 është zhvilluar programi UNITWIN, bartës kryesor

të të cilit janë katedrat e UNESCO-s. Qëllimi i këtij programi është forcimi i bashkëpunimit ndërkombëtar me kërkesë kryesore të përkrahjes së institucioneve të shkollimit të lartë të vendeve në zhvillim si dhe të vendeve të Evropës së Mesme dhe Lindore.

EECCTTSS 110055

Projekti sot përfshinë 208 katedra dhe 46 rrjeta ndërkombëtare të cilat ndërlidhin mijëra studentë, shkencëtarë dhe profesorë në tërë botën. Studentëve, shkencëtarëve dhe profesorëve universitar progromi u ofron lajme në lidhje me punën e kolegëve të tyre në më shumë se 100 vende të botës. Rrjetat në nivel lokal, regjinal dhe ndërkombëtar përfshijnë fusha të ndryshme: nga biologjia, gjenetika, ekologjia dhe ekoteknologjia deri te të drejtat e njeriut. Një nga qëllimet e projektit është lëvizja më e madhe e mësimdhënësve dhe studentëve.

Në realizimin e programit është shumë e rëndësishme puna e Institutit Evropian të UNESCO-s për shkollim të lartë në Bukuresht (CEPES) në bibliotekën e së cilës publikohen analizat e shkollimit të lartë në Evropë.

16.5. CRE - Bashkësia e Universiteteve Evropiane (Asso-

ciation of European Universities) Bashkësia e Universiteteve Evropiane është formuar më 1959 si

konferencë e rektorëve evropianë me qëllim të ndërlidhjes së sa më shumë universiteteve dhe të institucioneve të ngjashme të shkollimit të lartë në një bashkësi të madhe akademike e cila në mënyrë aktive do të lëvizë dimensionin e arsimit me anë të dialogut dhe bashkëpunimit në mes anëtarëve të saj. Si organizatë joqeveritare ndërkombëtare, me struk-turën e saj, ajo paraqet një Forum të rektorëve të universiteteve evropiane i cili i lidh më shumë se 550 universitete nga 45 vende evropiane dhe është i njohur si partner i privilegjuar i organizatave të shumta nacionale dhe ndërkombëtare në shkollimin e lartë dhe në kërkimin shkencor. CRE punon në bashkëpunim me organizatat qeveritare dhe joqeveritare, duke përfshirë këtu: Bashkimin Evropian, Këshhilin e Evropës, UNESCO-n, CEPES – Qendrën Evropiane për Shkollim të Lartë, OECD-në, WHO-në, Konfederatën e konferencave të rektorëve të Bashkësisë Evropiane, Qen-drën Evropiane për udhëheqje strategjike me Universitet-ESMU (The European Centre for Strategic Management of Universities), Bashkësinë akademike për bashkëpunim – ACA (Academic Cooperation Associa-tion), Bashkësia Evbropiane për arsimim ndërkombëtar – EAIE (Euro-pean Association for International Education), Bashkësinë ndërkombëtare të Universiteteve – IAU (International Association of Universities) dhe Këshillin Amerikan për Arsim (American Council of Education).

Selia e CRE-së është në Xhenevë.


Qëllimet e veprimit të këtij asociacioni lidhen me paraqitjen e in-teresave të përbashkëta të universiteteve evropiane në krijimin e politikës së shkollimit të lartë, kërkimeve shkencore, me kontakte dhe bash-këpunim më të mirë përbrenda bashkësisë akademike dhe me bash-këpunim me qeveritë, industritë dhe mediat e vendeve evropiane. Pri-oritetet janë:

� Ngritja e cilësisë së shkollimit të lartë, � Ristrukturimi i universitetit, � Forcimi i kohezionit në mes universiteteve, � Ndërlidhja me shoqërinë.

Më 1993 filloi projekti për vlerësimin e strategjive të institucion-eve, të cilat sot merren si mjet për futje të ndryshimeve në Universitete, me qëllim të ngritjes së cilësisë së shkollimit.

Më 1995 është formuar Grupi Punues për futje të ndryshimeve që merret me qasje të ndryshme në analizën e rasteve konkrete të institucion-eve me detyrë për të ndihmuar në kërkimin e përgjegjës në kërkesën për ndryshime.

Prezantimi ne Internet i CRE-së

Në vjeshtë të vitit 1994 Kuvendi Gjeneral i CRE-së e aprovoi re-komandimin për bashkëpunim dhe lëvizje akademike – “CRE – aide memoire për institucionet evropiane të arsimit të lartë”. Në bazë të pro-jekteve të ndryshme të cilat i mbështet Komisioni Evropian, CRE përpiloi

EECCTTSS 110077

dokumentin për realizimin e programit SOCRATES në vendet anëtare të BE si dhe vendet e bashkuara anëtare.

Manuali “aide – memoire” është i përpiluar sipas propozimeve të nevojshme për universitetet në procesin e bashkangjitjes dhe si mbështetje konceptit evropian të aktiviteteve akademike. Ai e jep konceptin e “ev-ropianizimit” dhe propozon vlerësimin e të arriturave me anë të matjes së reziltateve të zbatimit të programit ERASMUS për arsim të lartë.

16.6. TEMPUS programi

TEMPUS (Treans European Cooperation Scheme for Higher Education- Programi mobilizues Transevropian për Universitete) është projekt i bashkëpunimit të Bashkësisë Evropiane për zhvilli-min e arsimit të lartë dhe arsimimin profesional si fushë e rëndësishme e bashkëpunimit që cyt procesin e transformimit e tregut të ekonomisë dhe shoqërisë demokratike në vendet e Evropës së Mesme dhe Lindore. Inicimi i propozim-planit për pro-gramin e reformave të sistemit të arsimimimit të lartë në këto vende i ka paraprirë një mori e iniciativave të suksesshme, të cillat kanë kontribuar në programet e bashkëpunimit në fushën e arsimit të lartë në mes të anëtarëve të Bashkësisë Evropiane (si psh. COMET, ERASMUS dhe LINGUA). Përvojat e fituara në aplikimin e këtyre programeve kanë shërbyer si shtytje dhe bazë e Këshillit Evropian që të inicoi, në në kuadër të programit PHARE të të realizuar më herët, nënprogramin e posaqëm të quajtur TEMPUS.

Në fillim të viteve 90-të Unioni Evropian ka filluar me TEMPUS-programin për zhvillimin e bashkëpunimit akademik në mes Evropëe Perëndimore dhe asaj Lindore. TEMPUS- programi në dhjetë vitet e saja të ekzistimit ka kaluar në disa faza të zhvillimit. Faza e parë ka filluar në vitin 1990. dhe ka zgjatur katër vite, faza e dytë ka filluar më 1994 gjerë më l998, e e njejta është zgjatur dhe dy vitet vijues (TEMPUS II bis). Përfundimi i fazës së dytë në vitin 2000 shënon fillimin e TEMPUS-it III që do vazhdojë gjerë më 2006.

Inicimi i programit-TEMPUS, pavarësisht nga programet në fushën e arsimit të lartë të Bashkësisë Evropiane, është përgjegje në nevojat që gjatë ndihmës në reforma në vendet e Evropës së


Mesme dhe Lindore të mirren parasysh veqoritë e dimensioneve shoqërore të çdo vendi që janë shfrytëzuese të Programit. Me për-mirësimin e përgaditjes teknike e profesionale krijohen kushtet për inicimin e revizionit kritik sruktural e fillozofik të arsimimit e me këtë mundësohen ndyshimet më se të nevojshme në shoqëri, lëvizjen e njohurive, teknikave dhe shkathtësive relevante dhe ndyshimin e mënyrës së vjetër të të menduarit dhe vendosjes.

Shumica e aktiviteteve në kuadër të programit-TEMPUS qysh nga fillimi është zhvilluar në kuadër të projekteve të për-bashkëta Evropiane (Joint European Projects – JEP). Ato zgjasim më së shumti tri vjetë dhe nënkuptojnë pjesmarrjen e së paku një universiteti dhe organizate nga vendet e Evropës së Mesme dhe Lindore, prej të cilave së paku njëra duhet të jetë universitet, së paku prej dy vendeve të Unionit Evropian. Rolin e kordinatorit të projektit të përbashkët Evropian e merr universiteti i cili është përgjegjës për tërë rrjedhën e projektit si dhe të pjesës juridike dhe financiare. Përmes kësaj kategorije të Tempus-projekteve bëhen përpjekje për inicimin e zhvillimi të programit mësimor, përgadit-jen e lëndëve studimore të integruara, përgaditjen e materialeve mësimore dhe zhvillimin e arsimimit, veçmas në fushën e gjuhëve moderne Evropiane. Lloji tjetër i aktiviteteve TEMPUS janë IMG bursat (Individual Mobility Grant), të dedikuara për lëvizje mobili-zuese të profesorëve dhe studentëve. Ky lloj i bursës është formë indirekte e ndihmës studentëve dhe profesorëve nga vendet pjes-marrëse. Krahas kësaj ekzistojnë dhe bursa për studentët e Bash-kësisë Evropiane të cilët një pjesë të studimeve dëshirojnë të i krye-jnë në ndonjë nga vendet e Evropëe së Mesme dhe Lindore. Qël-limi i projekteve të përbashkëta Evropiane për mobilitet është kri-jimi i rrjetit për organizimin e mobilitetit të studentëve.

Në fillim të fazës së dytë të programit – TEMPUS në vitin 1994 janë kyçur edhe disa vende të krijuara pas shpërbërjes së ish Bashkimit Sovjetik. Realizimi i programit në këto vende është fi-nansuar nga TACIS (Technical Assistance to the Communitu of In-dependent State) programi. TEMPUS II parashikon krijimin dhe afrimin shumëvjeqar të programimit të ndihmës si dhe pregaditjen e ndihmave të llojeve të ndyshme në harmoni me nevojat nacionale dhe prioriteteve për reforma të sistemit të arsimit të lartë e në fun-sion të avansimit të zhvillimit të programeve mësimore, reformës

EECCTTSS 110099

së strukturës dhe institucioneve të arsimit të lartë dhe udhëheqjes së tyre si dhe të zhvillimit të arsimimit të drejtuar në zhvillimin e aftësive të nevojshme për avansimin e reformes ekonomike. TEM-PUS II më shumë i jep rëndësi qarkullimit të studentëve e cila në mes tjerash bëhet pjesë integrale e projekteve të përbashkëta Evro-piane, si dhe mundësisë për finansim shumëvjeqar të projekteve të përbashkëta Evropiane me mundësi të vazhdimit. Struktura e Pro-jekteve Evropiane të Përbashkëta (JEP) ka dedikim për futjen e lëndëve të reja ose ato të reformuara, institucioneve ose fakullte-teve brenda vet universitetit, përmirësimin e udhëheqjes me un-iversitet dhe zhvillimin e mundësive strukturale të universitetit për bashkëpunim me ndërrmarje dhe organizatat tjera lokale.

Pas vendimit të Këshillit Evropian të studenit të 1996 mbi vazhdimin e TEMPUS-it II gjerë në vitin 2000. , fillojnë që të dallo-hen dy lloje të projekteve të përbashkëta Evropian: projektet aka-demike dhe projektet e menaxhmentit me universitet (Academy and University Management JEPs) të cilët janë të dedikuara refor-mimit të institucioneve të shkollimit të lartë dhe udhëheqjes së tyre, dhe ngërthen aplikimin e udhëheqjes strategjike, zhvillimit të kriteriumeve të vlerësimit dhe kontrollit dhe sigurimit të kualite-teve. Projektet akademike janë të dedikuara profesorëve dhe spe-cialistëve për përsosje tëë mëëtejme, e projektet e e menaxhimit me universitet janë të përshtatshëm nevojave të personelit administra-tiv. Modeli i dytë i projekteve të përbashkëta në vendet e bashkua-ra është i drejtuar në kualifikimin e nëpunësve shtetëror dhe bashkëësive profesionale me qëllim të realizimit të programit pri-oritar të ndërtimit të institucioneve (Institution Building).

Në çdo vend shfrytëzues i Programit është e instaluar zyra Nacionale për TEMPUS (National TEMPUS Office – NTO), e cili është e ngarkuar për relizimin e programit në atë vend. Në fillim zyrat kanë qenë pjesë përbërëse e ministrive kompetente, e sot kryesisht janë të pavarura ose gjysmë të pavarura ose njëësi që fi-nansohen nga llogaritë e TEMPUS-it. Detyra kryesore e tyre është të bëjnë sigurimin e lidhjes të ngushtë në mes komisionit Evropian dhe bashkësive të arsimit të lartë në vendin pjesmarrëse. Për udhëheqjen e TEMPUS-programit dhe realizimit të saj është përgjegjëse komisioni Evropian. Në punë i ndihmon këshilli drej-tues të cilën e përbëjnë dy përfaqësues të shteteve pjesmarrëse. Prej


vitit 1995 përgjegjësia për ofrimin e ndihmës teknike është bartur nga Brukseli në Torino, në Fondin Evropian për Trajnnim (Euro-pian Training Foundation), i cili vepron në harmoni me përcakti-met e Rregullores së përgjithshme 22 të Komisionit Evropian.

Forma dhe shuma e ndihmës nga programi TEMPUS varen nga rrethanat në vend dhe marrëdhënjet e tyre me Bashkësinë Evropiane dhe TEMPUS vendet mund të caktohen në tri kategori: grupin e parë do e përbëjnë vendet e bashkuara të Evropës së Mesme dhe Lindore, e të cilat pregaditen për hyrje në Bashkësinë Evropiane(Bugaria, Çekia, Estonia, Mmagjaria, Letonia, Litvia, Po-lonia, Rumania, Sllovakia, Sllovenia): grupi i dytë është vendet e Evropës së Mesme e Lindore që ende nuk janë bashkangjitë (Shqipëria, Bosnja e Hercegovina dhe Maqedonia), e në grupin e tretë janë vendet që janë krijuar me zhbërjen e Bashkimit Sovjetik dhe Mongolia, të cilat shfrytëzoin mjetet e TACIS-programit. TEMPUS ka dhënë një kontribut esencial në proceset e re-formave të universiteteve në ato vende dhe riintegrimet në bashkësinë akademike Evropiane. Në mes dobive që Programi i ka sjellë partnerëve të Evropës së Mesme dhe Lindore, pos mbështetjes financiare dhe pajisjeve të reja, është e pamohushme dhe përmirësimi i kualitetit të kolegjiumeve dhe planeve mësi-more, si dhe aftësive menaxhuese për udhëheqje me programe dhe lidhje në rrjetin e projekteve ndërrkombëtare. Pas përfundimit të projekteve janë evidente dhe efektet pozitive afatgjate siç është vendosja e ndërlidhjeve strukturore, të cilat vazhdimisht inicojnë bashkëpunim mes universiteteve, drejtimeve dhe individëve në projektet e reja ose në kërkimet e përbashkëta, në aktivitetet botu-ese dhe në vizita. Pos kësaj, lajmërohen plane dhe iniciativa për një bashkëpunim në të ardhmen mes regjioneve, bashkësive lokale dhe studentëve në fushën e kulturës, turizmit, ekonomisë e të ngjashme.

Me vendimin e Këshillit të Evropës të vitit 1999 Është apro-vuar faza e tretë e TEMPUS-programit-TEMPUS III, i cili do të rea-lizohet në periudhën prej vitit 2000 e gjerë më 2006, në vendet të pabashkangjitura të PHARE-së TACIS. Eshtë i dedikuar vendeve që nuk mund të marrin pjesë në programet arsimore të Bashkësisë Evropiane (p.sh. SOCRATES) dhe ato të cilat mjaft vonë kanë marrë pjesë.

EECCTTSS 111111

Pjesëmarrja e Kosovës në TEMPUS program, posaçërisht në projektet e përbashkëta evropiane, patjetër që do të bëjë lëvizje të mëdha në nivelin akademik të Kosovës dhe duke e marrë parasysh gjendjen financiare në të cilën gjendet shkollimi i lartë, hap mundëdsin e furnizimit me pasjisje më moderne. Efekti më i rëndësishem, e më pak i dukshëm i projekteve të përbashkëta TEMPUS është në ndërrimin e mënyrës tradicionale të sjelljes në favor të mënyrës demokratike të të studiuarit: puna ekipore dhe udhëheqja e shërbimeve akademike. Implementimi i TEMPUS programit në Kosovë hap shumë mundësi të tërthorta siç janë bashkëpunimi mes studiuesve, drejtimeve dhe universiteteve i cili mund të vazhdohet në projektet dhe programet tjera, dhe mundësitë e drejtpërdrejta të bashkëpunimit në nivelin nacional, regjional e lokal.

16.7. SOCRATES – programi

Arsimimi dhe shkollimi janë të randësisë qendrore për zhvillimin e ekonomisë evropiane dhe ardhmërinë e secilës sho-qëri. Me këmbimin e njerëzve dhe të ideve bashkëpunimi evropian mund t’i kontribojë ngritjës së kualitetit të materialeve dhe meto-dave arsimore dhe kërkimit të rrugëve parësore me të cilat u para-prihet kërkesave të reja në lëmin e arsimit. Programi i aktivitetit të Bashkësisë Evropiane për bash-këpunim në lëmin e arsimimit, SOCRATES, ka filluar në vitin 1995, dhe faza e parë e tij ka zgjatë deri në fund të vitit 1999. Në vitin 2000 fillon aplikimi i fazës së dytë të këtij programi. Kjo është ini-ciativa e parë evropiane e cila përmbledhë arsimimin e të gjitha grupeve , formave gjerë te koncepti më i gjerë i mësimit të tërësishem. Programi është i formuluar, jasht çdo lloji të uniformimit, kështu që u ofron levërdinë më të madhe shtresave të ndryshme të arsimimit në vende të ndryshme. E përkrahë bashkëpunimin transnacional si mjet për zbulimin e zgjedhjeve të reja të aplikue-shme në kushte të posaçme. Afrimi me vendet e tjera, me gjuhët dhe mënyrën e jetesës në ato vende është i domosdoshëm për shkak të arsimimit por


edhe për shkak të lëvërdisë profesionale. Skemat e këmbimit të profesorëve dhe studentëve për këte përbëjnë pjesen më të rëndësishme të SOCRATES –programit, caku kryesor i të cilit është sigurimi i dimensionit evropian të mësimit në vend e edhe jasht vendit, hartimi i programeve të përbashkëta, fillimin e projekteve të përbashkëta shkollore, metodat e mësimit bashkëkohor me ap-likimin e mediave elektronike p.sh. për mësim në distancë etj. Programi disponon me mjete të posaçme për këto qëllime si dhe me mjete plotësuese për përkrahjen e vendeve anëtare më të varfra dhe më të largëta për të krijuar mundësinë që të gjithë të marrin pjesë në këte program. Veçanërisht e cek nevojen e barazimit të mundësive të realizimit të të të gjitha aspekteve të programit në krahasim me ato të cilat gjinden në një situatë më të pavolitshme. Gjerë më tani në program kanë marr pjesë 24 shtete: 15 shtete anëtare të BE , Islanda, Lichtenstein, Norvegjia dhe 6 shete të shoqëruara (Hungaria, Rumunia, Çekia, Slovakia, Polonia dhe Qiproja). Për t’iu shoqëruar programit bëjnë negociata edhe Bullgaria, Estonia, Litvania, Sllovenia që d.m.th. se ato janë në rrugë për të hyrë në program. Programi SOCRATES e përkrah bashkpunimin europian në gjashtë lëmenj:

1. Arsimimi i lartë – ERASMUS 2. Arsimimi shkollor – COMENIUS 3. Mësimi i hapur dhe mësimi në distancë 4. Mësimi i gjuhëve të hueja – LINGUA 5. Arsimimi i të rriturve 6. Këmbimi i informatave dhe përvojave në politikën e ar-

simimit.

Në programin SOCRATTES aplikohen të gjitha nivelet e shkollimit, prej kopshtit të fëmijëve deri të studimet pasdiplomike. Programi përfshin:

- të gjitha llojet e institucionit të shkollimit, duke përfshirë shkollat e përgjithshme, teknike ose profesionale, univer-sitetet e të tjera.

- Punëtorët e arsimit të të gjitha kategorive.

EECCTTSS 111133

- Nxënësit e të gjitha moshave që vijojnë shkollat formale, studentet e rregullt dhe me korrespondencë si dhe ata të kyçur në mësim nga distanca.

- Përgjegjësit e udhëheqësit në institucione. - Këshilltarët e arsimit. - Inspektoret e arsimit. - Bartësit e politikës arsimore në nivel lokal, regjional dhe

nacional. - Asociacionet dhe shoqëritë aktive në planin e arsimit. - Ndërmarrjet, organizatat dhe agjencitë që bashkëpunojmë

me institucionet arsimore.

Bashkësia Evropiane mbulon: - 119 milionë njerëz nën moshën 25 vjeçare - 69 milionë nxënës të regjistruar në 320000 shkolla - më shumë se 4 milionë mësimdhënës në arsimin e mesëm

dhe fillor - 11 milionë studentë në më shumë se 5000 universitete dhe

institucione të tjera të arsimit të lartë - Disa milion nxënës të rritur.

Këto të dhëna janë të rëndësishme sepse vertetojnë se në

bashkësinë evropiane mendohet seriozisht për shkollimin e lartë si një tërësi.

1166..77..11.. VVeepprriimmttaarriittëë ttëë cciillaatt ffiinnaannccoohheenn nnggaa ffoonnddii SSOOCCTTRRAATTEESS

Fondi në periudhën 1995-1999 kishte rreth 850.000.000 euro

dhe është reviduar në vitin 1997, ashtu që të përkrahë një spekter të gjerë të veprimtarive duke përfshirë:

- Krijimin dhe zhvillimin e projekteve të rrjetave transnacionale,

- Zhvillimin e planëve mësimore, metodave materalit mesimor dhe përmbajtjeve të tjera arsimore, këmbimin dhe lëvizjen e mësimdhënësve dhe studentëve.

- Programe transnacionale të shkollimit për mësimdhënës


- Vizita për përgatitje më të lehtë të projekteve dhe këmbime të përvojave,

- Përgatitje të studimeve, analizë dhe krijim të bazës së të dhënave.

- Vlërësim të projektëve. - Diseminim të rezultateve.

Për implementimin e programit është përgjegjës komisioni

evropian. Komisioni në bashkëpunim me vendet anëtare e siguron monitorimin dhe vlerësimin e këtij programi. Rezultatin e këtyre masave të Unionit Evropian e vlerëson një trup i huaj në intervale kohore të rregullta.

Mënyra e aplikimit në program dhe zgjedhja e kërkesave

varet nga ajo se a behet në vetë Qendrën e Komisionit Evropian apo në mënyrë të decentralizuar me anë të Agjencive Nacionale të formuala në vendet anëtare duke përfshirë edhe Evropen e Mesme dhe Lindore.

16.8. ERASMUS – Programi për shkollim të lartë

ERASMUS është ajo pjesë e programit SOCRATES që ka

lidhje me shkollimin e lartë, posaçerisht me atë pjesë e cila ndikon në levizjën e studentëve dhe mësimdhënësve në universitet. Si skemë e zgjeruar e Komisionit Evropian në këtë fushë është prezantuar në vitin 1987, e më vonë në periudhën 1990-1994 përcjelljet edhe nga aksioni II LINGUA, që ka për dëtyrë mësimin e gjuhëve të huaja si parakusht për komunikim akademik në hapsirën e Evropës.

Levizja e studentëve dhe mësimdhënësve është në funksion të ngritjës së cilësisë së arsimit dhe të “Dimensionit Evropian” të shkollimit të lartë dhe të shkollimit universitar dhe jashtë universitar. Ajo nënkupton mundësinë e krijimit të rrjetave tematike të projekteve në mes të universitetëve, gjegjësisht të atyre pjesëve si dhe njohjen e diplomave dhe studimeve të arritura jashtë vendit. Për tu arritur kjo e fundit, është krijuar Sistemi Evropian për Transferin e Kredive- ECTS.

EECCTTSS 111155

Këto qellime të programit mund të shihen nga vetë

emertimi i tij. Erazmo Roterdamski (1465-1536), ka qenë kundërshtar i madh i çfarëdo lloji të mendimit dogmatik në të gjithë lëmenjët e veprimtarisë njerëzore. Poashtu dihet se ky filozof i madh, teolog dhe humanist jetoi në pjeset e ndryshme të Evropës, duke kërkuar njohuri dhe përvojë të cilat i janë ofruar vetëm kontaktet e drejtëpërdrejta me njerëz të ndryshëm në vendet e ndryshme të Evropës.

1166..88..11.. KKaarraakktteerriissttiikkaatt ee pprrooggrraammiitt EERRAASSMMUUSS..

ERASMUS është i hapur për të gjitha llojet e institucioneve

të shkollimit të lartë për të cilat është aprovuar emertimi “Universitet”, për të gjitha discipliknat akademike dhe të gjitha nivelet e shkollimit të lartë duke përfshirë edhe studimet e doktoranturës.

Në fazën e parë dhe të dytë programi ERASMUS zhvilloi lëvizje të studentëve dhe të mësimdhënësve. Dega për shkollim të lartë e programit SOKRATES ka tendencë që të integrojë këtë levizje ne një kornizë më të gjerë të aktivitetëve të tyre lidhur me bashkëpunimin ndërkombëtarë për tu fituar “Dimensioni evropian” i arsimimit përbrenda universiteteve të përfshira me këtë program. Qellimi përfundimtar i programit ERASMUS është “që të afrojë studentët kah Evropa, dhe të afrojë Evropën kah stutendët”. Aktivitetet për të cilat ERASMUS i siguron mjetet janë të tri llojeve:


1. Mbeshtetja e universiteteve për aktivitete të lidhura me marrëveshtje institucionale (Erasmus Action 1).

2. Mbeshtetja e universiteteve për aktivitete të marrëveshtjeve jashtinstitucionale për rrjetë të projekteve tematike.

3. Mbeshtetja e lëvizjes së studentëve (Erasmus Action 2) dhe llojet të tjera të mbeshtetjes.

Në këmbimin e studentëve deri me tani kanë marrë pjesë

mbi 35.000 mësimdhënës. Shkalla më e lartë e levizjës është zhvilluar në 5 vendet me

më shumë banorë (Gjermania, Franca, Britania e Madhe, Spanja dhe Italia), por në disa vende më të vogla poashtu ka pasur shumë levizje (Holanda, Belgjika, Suedia, Firlanda).

Fushat në të cilat është bërë këmbimi më i madh janë: biznesi dhe ekonomia, gjuhët , filologjia, ingjineria dhe shkencat shoqërore.

16.9. LEONARDO DA VINCI –programi për shkollim profesional në Bashkësinë Evropiane

Në vitin 1994 këshilli i ministrave të bashkësisë evropiane e

miratoi programin me LEONARDO DA VINCI, për implementimin e politikës evropiane të shkollimit profesional në 15 vende anëtare të BE, 3 vende të Bashkësisë Ekonomike Evropiane dhe anëtarët e bashkuara: Qiproja, Çekia, Estonia, Hugaria, Lituania, Latvia, Rumunia, Polonia dhe Sllovakia. Ky program është aprovuar për të vendos marrëdhëniet transnacionale në lëmin e arsimit profesional.

Programi është lajëmruar në kohën e botimit të librit të për rritjen, kompetencat dhe punësimin (“Growth, Competitiveness and Employment”) i cili fuqishem e ka ptoencuar nevojën për shkollim profesional si faktor i zvogëlimit të problemeve të papunësisë dhe ngritje të karakterit garues në ndërmarrësinë evropiane. Për të njëjtin program ka qenë i rëndësishëm edhe një libër “Teaching and Learning – towards the Learning Society” (Mësimdhënia dhe mësimi – drejt shoqërisë së mësimit), të cilën komisioni e pranoi në vitin 1995.

EECCTTSS 111177

Programi përfshinën 10 fusha të veprimit: - Zhvillimi i një klasifikimi ndërkombëtar krahasues të shkol-

limit profesional. - Zhvillimi i sistemit koherant të lajmërimit statistikor për

shkollimin profesional fillestar. - Tranzicioni i njerëzve të rinj nga shkollimi në botën e punës. - Analiza e gjendjeve sociale dhe ekonomike në të cilat jetojnë

studentët, pjesëmarrës të shkollimit profesional dhe analiza e programeve mësimore.

- Kërkimi i mundësive të vazhdimit të shkollimit profesonal. - Analiza e provizionit për shkollim. - Ndërlidhja e një modeli ndërkombëtar krahasues të

shkollimit, çfarë është ai me të cilin koordinon Eurostat. - Rëndësia e arsimit dhe e shkollimit. - Paraqitja e arsimimit të të rriturve - Mësimi i gjuhëve të huaja.

Në vitin 1997 UNSESCO i aprovoi “Standardet ndërkom-

bëtare për klasifikimin e arsimimit” (ISCED 97), ku përfshihen klasifikimet e reja të Bashkësisë Evropiane në lëmin e shkollimit. Klasifikimi i ri për të parën herë do të mundësojë mbledhjen e të dhënave mbi shkollimin profesional. UNESCO, OSCD dhe EURO-STAT, kanë elaboruar një manual të përbashkët për implemen-timin e klasifikimeve në këto nivele të arsimimit, kurse manuali evropian për impementimin e klasifikimeve të shkollimit profe-sional i BE është duke u hartuar me financimin e Qendrës Evropi-ane për përparimin e arsimit profesional (CEDEFOP).


XVII. Dokumentat e rëndësishëm mbi shkollimin e lartë

Sintagma “Evropa e diturive” që shpesh përdoret në vitet e fundit,

mund të shihet nga pasqyra e programeve të përbashkëta evropiane në shkollimin e lartë, por edhe nga dokumentat me qellim të njëjtë të ndër-lidhjes së vendeve evropiane nga fusha e diturive, arsimit, kërkimt shken-cor dhe të të gjitha arriturave në interes të zhvillimit të barabartë të Ev-ropes.

Dokumentat më të rëndësishme në lidhje me këtë janë të vendo-sura në disa vitet e fundit si në vijim:

1. Deklarata botërore mbi shkollimin e lartë, e cila është vendosur në konferencën botërore për shkollimin e lartë në Paris, prej datës 5-9. shtator 1998.

2. Deklarata e përbashkët e harmonizimit të strukturave të shkollimit të lartë në Evropë – Paris, Sorbonë, 25 maj 1998.

3. Deklarata e përbashkët e ministrave evropianë të arsimit – Bolonjë, më 19 qershor 1999.

17.1. Deklarata botërore mbi shkollimin e lartë

Konferenca botërore mbi shkollimin e lartë e mbajtur në selinë e UNSCO-s në Paris prej datës 5-9 shtator 1998, i mbledhi përfaqësuesit e ministrive dhe universiteteve, organizatave qeveritare dhe joqeveritare, të shteteve anëtare të UNESCO-os, për të shqyrtuarë rolin e shkollimit të lartë në kontestin bashkëkohor shoqëror dhe të parasheh të ardhmen dhe mundësitë e reformimit të shkollimit të lartë në shekullin XXI, në har-moni me nenin 26.1 me deklaratën e përgjithshme mbi të drejtat e njeriut (qasja në shkollimin e lartë duhet që të u mundësohet në mënyrë të njëjtë të gjithëve), dhe të rekomandimeve të Komisionit Ndërkombëtar për Ar-sim për shekullin XXI. Konferencës i parapriu një numër i madh i taki-meve regjionale konsultative. Forumi regjional evropian, në organizim të CEPES-it dhe të Bashkësisë së Universitetve Evropiane, është mbajtur një vit më parë, në vitin 1997 në Palermo.

Temat kryesore të takimit kanë qenë: 1. Aplikueshmëria e trendeve botërore në shkollim të lartë, duke iu

përshtatur nevojave. 2. Cilësia dhe vlerësimi i shkollimit të lartë.

EECCTTSS 111199

3. Udhëheqja me financat në shkollimin e lartë. 4. Bashkëpunimi ndërkombëtar në shkollimin e lartë.

Në konferencë është ardhur deri te përfundimet vijuese:

a) Në kohën e globalizimit asnjë formë e shkollimit apo e kërkimit, e që e mban këtë emër , nuk ka mundësi të zhvi-llohet në kontekstin kryekëput nacional. Problemet të cilat i kanë hapur ministrat tregojnë se mbi veçoritë lokale, vepron dukuria e globalizimit të cilën e karakterizon kom-pleksiteti i madh. Globalizimi nuk është proces i cili ndodhë vetëm në nivel ekonomik, por edhe në nivel të këmbimit të njerëzve dhe të ideve.

b) Jemi dëshmitarë të demokratizimit të shoqërisë, zhvillimit të saj në fushën e të drejtës, në të cilën juristët janë (mbro-jtësit profesional të të drejtave të njeriut). Ky zhvillim për-cjellet edhe me rolin e ngritur të gruas në marrjen e vendi-meve, për këtë arsye pjesëmarrësit e takimit përcaktuan ngritjen e përgjegjësisë së gruas dhe rëndësinë e nevojave të cilat duhet që të ndërmirren për të ndihmuar ate në përshtatjën e jetës profesionale dhe familjare.

c) Çështje tjetër në shoqërinë bashkëkohore është zhvillimi i shkencës, që është edhe parakusht për zhvillimin e shtetëve të ndryshme. Problemet etike të cilat i kushtëzon kërkimi shkencor dhe përdorimi i tyre hapin nevojen e një shqyr-timi më të gjerë të shkollimit të lartë.

d) Poashtu është e vlefëshme që për vendin e teknologjive të reja informative dhe të komunikimit në shoqërinë tonë të përcaktohet një vend i rendësishem, sepse nëse nuk jemi të kujdesëshem mund të zgjerohet dallimi në mes të vendeve industriale dhe të atyre në zhvillim.

e) Nuk mund të jemi optimist në lidhje me gjendjen e planetit tonë, të cilin do t’ia lëjmë gjeneratave të ardhshme. Rritja demografike, urbanizimi i pandalshëm, agresioni ne rre-thinë-nuk guxojnë të injorohen në shkollimin e lartë. Ky lloj mendimi pati jehonë të madhe në shumicën e delega-cioneve.

f) Sot shumë njerëz brengosen nga problemi i shkyçjes nga shoqëria, kurse të rinjët e diplomuar ballafaqohen me papunësinë. Demokracia dhe vlerat tona shoqërore janë të dërmuara me këto dukuri. Shkollimi i lartë për këtë arsye duhet që të ketë rol të rëndësishem në zhvillimin e aftësisë


së përshtatjës në evolucionin ekonomik nga aspekti i kohezionit më të mirë social.

g) Shkuarja e ekspertëve nga vendi është një dukuri e zakon-shme në shtetet në zhvillim. Në tryezën e rrumbullaket studentore më së shumti është bërë fjalë për mobilitetin e studentëve, për përmirësimin e gjendjes së tyre në shtetin amë dhe metodat të cilat mund të ndikojnë në kthimin e ekspertëve në shtepi.

h) Në fund, shoqëritë tona janë vende të përqarjeve të ndry-shme regjionale dhe nacionale. Dhuna e shkaktuar është problem simptomatik jetësor, në të cilin kanë humbur shumë vlera të vjetra, gjegjësisht paraqitet dukuria e humbjes së vlerave tradicionale. Universitetet duhet që ta marrin rolin e krijimit të kulturës së paqës.

Në konferencë janë aprovuar dy dokumente: 1. Deklarata botërore mbi shkollimin e lartë dhe 2. Korniza për aksion prioritar.

Deklarata e potencon rolin vendimtar të shkollimit të lartë në ndërtimin e shoqërisë së bazuar në demokraci, të drejtë, barazi dhe paqe. Shoqëria bashkëkohore çdo ditë e më shumë bazohet në shkencë, gjë që shkaktoi që shollimi i lartë dhe kërkimi shkencor janë bërë komponentë e rëndësishme e zhvillimit kulturor, social-ekonomik dhe ekologjik të indi-vidit, shoqërisë dhe kombit. Në anën tjetër për shkak të krizës së vlerave të cilat i përjeton shoqëria bashkëkohore, prej shkollimit pritet që në rolin e përmirësuesit të shoqërisë, të ndikojë në sistemin e vlerave, ashtu që udhëheqjës së logjikes se profitit ekonomik t’i imponojë dimensionin më të thellë shpirtëror dhe moral.

Për shkak të sfidave para të cilave gjendet arsimi, në deklaratë po-tencohet se duhet që të ndodhin ndryshime rrënjesore, përtrirja e raporteve të tilla me të cilat nuk mund të krahasohet asnjë reformë e deri-tanishme. Gjatë kësaj arsimimi mund të ruaj vlerat e veta kryesore: shkelqyeshmërinë, rigorozitetin shkencorë, solidaritetin dhe humanizmin.

Në bashkëpunimin ndërkombëtar për të cilin flitet në nenet 13, 14 dhe 15, në mes tjerash thuhet:

“Dimensioni ndërkombëtar i shkollimit të lartë është i nevojshem për ngritjen e cilësisë së shkollimit. Rrjetat të cilat lajmërohen si mjete kryesore të ndërlidhjes, duhet që të krijohen duke u bazuar në bash-këpunim, solidaritet dhe në barazitë të partnerëve.”Shkuarja e ekspertëve” duhet që të ndalon sepse kjo e ndalon zhvillimin e vendeve në tranzicion dhe të vendeve në zhvillim. Për këtë arsye është e nevojshme ekspertiza e nivelit të lartë për tu shpejtuar progresi i tyre socio-ekonomik. Përparësi

EECCTTSS 112211

duhet t’i jepet programeve të arsimit në vendet në zhvillim, në qendrat e shkelqyeshmërisë dhe nga këto duhet që të nisemi në krijimin e rrjetave regjionale dhe ndërkombëtare dhe të mundësojmë përkryerjen me anë të udhëtimeve të shkurta studimore në vendet e jashtme.

Instrumentet regjionale dhe ndërkombtare normative për njohjen e studimeve dhe të diplomave, duhet që të ratifikohen dhe të implimento-hen, duke përfshirë edhe certifikimin e mjeshtërisë, kompetencën dhe aftësitë e diplomantëve, ashtu që të mundësohet kalimi më i lehtë në ndonjë studim tjetër, levizja edhe nepër sisteme të ndryshme nacionale.

Duhet përforcuar parternitetin me bartësitë e politikës institucion-ale, qeveritë, parlamentët, mediat, kërkuesit, këshillat e mësimdhënësve, studentët, prindërit e studentëve, botën e punës, ndërmarrjet-në mënyrë që të mund nisen reformat rrënjësore dhe përteritja e shkollimit të lartë.”

17.2. Deklarata e Sorbonës-deklarata e përbashkët për harmonizimin e strukturës së lartë në Evropë.

Deklarata e përbashkët mbi harmonizimin e strukturës së shko-

llimit të lartë në Evropë, është e nënshkruar me 25 maj 1998 në Paris-Sorbonë, nga ministrat e katër shteteve më të zhvilluara evropiane: Franca, Gjermania, Italia dhe Britania e Madhe.

Në kohë të fundit në procesin evropian kanë ndodhur disa levizje pozitive. Mirëpo, sado që janë të rëndësishme bankat dhe ekonomia, Ev-ropa nuk guxon që të bazohet vetëm në euro, por Evropa duhet që të jetë edhe “Evropë e diturive”. Duhet që të forcohen dimensionet intelektuale, kulturore dhe teknike të Evropës. Ato janë të përcaktuara në universitetet evropiane të cilat kanë rol vendimtar në zhvillimin e tyre.

Universitetet në Evropë kanë filluar që të krijohen para tri të katër-tat e mijëvjeçarit. Ne të katër shtetet mund të lavdërohem me disa Univer-sitete më të vjetra, të cilat festojnë përvjetorët e rëndësishem, si për shembull, përvjetorin që sot e feston Universiteti në Paris. Gjatë gjithë kësaj kohe akademiket kanë levizur lirisht dhe shpejtë e kanë përhapur dijen nëpër Kontinent. Sot shumë studentë tonë pas përfundimit të studi-meve mbesin pa mundësi që të vazhdojnë studimet jashtë shtetit. Jemi ni-sur kah periudha kohore e ndryshimeve të mëdha në arsim dhe në kushtet e punës, zhvillimin e drejtimeve të reja në karrierat profesionale dhe është e qartë se do të behet e domosdoshme që gjatë tërë jetës të kemi vazhdime dhe përsosje të shkollimit. Jemi të obliguar që studentëve dhe shoqërisë sonë në tërësi t’iu ofrojmë sistem të shkollimit të lartë në të cilin studentët


do të kanë kushte me të mira dhe do të gjejnë fushën në të cilën ata do të tregohen.

Hapësira e hapur evropiane e shkollimit të lartë bjen një numër të madh të prespektivave pozitive, duke respektuar plotësisht diferencat në mes nesh, por në të njajtën kohë kërkon edhe mund që të eliminohen pengesat dhe të zhvillohet korniza për mësimdhënie dhe për mësim i cili do të nxitë levizjën dhe bashkëpunimin e ngushtë.

Njohja dhe pranimi ndërkombëtar dhe potenciali i sistemeve tona është në lidhje të drejtëpërdrejtë me interesin të jashtëm dhe të brend-shëm. Siç duket është duke u paraqitur një sistem me dy rrethina krye-sore, nëndiplomike dhe diplomike, të cilat duhet që të pranohen dhe të mundësohet krahasimi dhe barazimi ndërkombëtar i tyre.

Një pjesë të madhe të burimit dhe të fleksibilitetit të këtij sistemi, do të arrihet me përdorimin e pikëve kredituese (p.sh. pikët kredituese nga skema ECTS), dhe të semestrave. Kjo do të mundësojë vërtetimin e arrit-jes së pikëve kredituese për të gjithë të cilët vendosin që të fillojnë ose të vazhdojnë shkollimin në universitetet e ndryshme evropiane, me dëshirë që të arrijnë titullin akademik në afatin e përcaktuar. Me të vërtetë, sktu-dentët ishte dashur që të hyjnë në jetën akademike në cilindo moment të jetës së tyre profesionale dhe atë me arsimim të ndryshëm.

Nëndiplomistet ishte dashur që të kanë qasje në programet e ndry-shme, duke përfshirë edhe mundësitë e studimeve multidisiplinare, zhvi-llimin e mjeshtrive të gjuhës dhe të aftësive për përdorimin e teknologjive të reja.

Njohja dhe pranimi ndërkombëtar i diplomave të shkallës së parë si nivele të kualifikimit është e rëndësisë së madhe për sukses të këtij procesi. Për këtë arësye duhet që të gjithëve t’u spjegohet skema jonë e shkollimit të lartë.

Në rrethin diplomik do të ekzistonte një zgjedhje në mes të studimeve më të shkurtra të magjistraturës dhe më të gjata të doktoratës, duke u mundësuar që nga një nivel të kalohet në tjetrin. Në të dy rastet duhet që të mbeshtetemi në kërkim dhe në punë vetanake të kandidatit.

Edhe në nivelin nëndiplomik si dhe në ate diplomik, studentët du-het që të nxiten të kalojnë se paku një semestër në universitetet jashtë vendit të tyre. Në të njëjtën kohë disa shkencëtarë dhe mësimdhënës du-het që të punojnë brenda Evropës, por në vend tjetër. Duhet që gjithsesi të shfrytëzohet përkrahja në rritje e Bashkësisë Evropiane në lidhje me levizjen e studentëve dhe mësimdhënësve. Shumica e vendeve, jo vetëm përbrenda Evropës është plotësisht e vetëdijshme për nevojën e nxitjës se një zhvillimi të tillë. Konfereca e rektorëve evropian, e kryetarëve të uni-versitetëve dhe bashkësia e eksperëtve dhe e akademikëve në vendet tona,

EECCTTSS 112233

janë përfshirë në shqyrtim të gjerësishem të këtyre dukurive. Në vitin e kaluar në Lisbonë kemi aprovuar konveten e cila pranon kualifikimet akademike të shkollimit të lartë përbrenda Evropës. Në Konferencë janë parashtruar disa parakushte elementare dhe disa vendeve u është mundë-suar kyçja në skema edhe më konstruktive. Duke përkarahur vendimet e përmendura, ato mund të realizohen në praktikë dhe të shkojnë edhe më lartë. Ekzistojnë shumë tituj dhe programe akademike të cilat meritojnë pranimin e ndërsjellët për qellime profesionale sipas udhëzimeve gjegjëse të Bashkësisë Evropiane.

Qeveritë tona, megjithate më tutje kanë një rol të rëndësishëm edhe në realizimin e këtyre qellimeve, duke përkrahur metoda me anë të të cilave dituria e fituar vlerësohet, kurse shkallët gjegjëse njihen dhe pranohen. Presim që kjo do të nxitë edhe marrëveshje të tjera ndëruniver-sitare. Harmonizimi progresiv i tërë sistemit të shkallëve dhe rrethinave tona, mund të arrihet me përforcimin e përvojës ekzistuese, me diplomat e përbashkëta, me iniciativa provuese dhe me dialog me të gjithë të intere-suar.

Me anë të këtij dokumenti obligohemi që të trimërojmë një kornizë, referentet e përbashkët me qellim të përparimit të njohjes së jashtme dhe të levizjes më të lehtë të studentëve, si dhe të punësimit më të lehtë. Përvjetori i Universitetit të Parisit, sot këtu në Sorbonë, ofron rastin solemn për tu kyçur në projektin e krijimit të hapësires evropiane të shkollimit të lartë, në të cilën identitetet nacionale dhe interesat e për-bashkëta mund të veprojnë në mes veti, në të mirë të Evropës, të stu-dentëve dhe të banorëve të saj. I ftojmë edhe vendet tjera anëtare të Unio-nit dhe vendet e tjera evropiane që të na bashkangjien në realizimin e këtij qëllimi dhe të gjitha universitetet evropiane të përforcojnë vendin e tyre dhe të Evropës në Botë me anë të zhvillimit të pandërprerë dhe të pëp-mirësimit të shkollimit të qytetarëve të tyre. Claude ALLEGRE Ministri Nacional për Arsim Shkencë dhe Teknologji (Francë)

Luigi BERLINGUER Minister për Instruksione Publike, Universitet dhe Shkencë (Itali)

Tessa BLACKSTONE Ministre e Shkollimit të Lartë (Bri-tania e Madhe) Jurgen RUETTGERS Ministër për Arsim, Shkencë, Kërkime dhe Teknologji (Gjermani)

17.3. Deklarata e Bolonjes – shkollimi i lartë evropian

(Deklarata e përbashkët i ministrave evropian të arsimit).

Procesi i integrimit evropian duke i falënderuar të arriturave të mëdha, në vitët e fundit është bërë një fakt real dhe i gjithanshëm i unionit dhe i qytetarëve të tij. Zgjerimi i pritur i Unionit me anë të thellimit të marrëdhenieve me shtetet e tjera evropiane i jep dimensione edhe me të gjëra. Në ndërkohë çdo ditë jemi dëshmitarë të ngritjes më të madhe të ndërgjegjës se pjesës së madhe të botës politike dhe akademike dhe të in-stitucioneve publike në lidhje me krijimin e një Evrope më të përsosur dhe me më shumë ndikim, veçanërisht në ndërtimin dhe përforcimin e dimensioneve të saj intelektuale, kulturore, shoqërore dhe shkencore-teknologjike.

“Evropa e diturisë” njihet si një nga faktorët më të rëndësishëm të zhvillimit shoqëror dhe njerëzor dhe si pjesë shumë e rëndësishme e për-forcimit dhe e pjesëmarrjes në Evropë, e cila qytetaret e saj i aftëson për sfida të mileniumit të ri dhe i ndërgjegjëson për vlerat e përbashkëta dhe për faktin se i takojnë hapësires se njëjtë shoqërore dhe kulturore. Rëndësia e shkollimit dhe e bashkëpunimit në këtë fushë dhe në zhvilli-min e përforcimit të shoqërisë stabile, paqësore dhe demokratike, është përgjegjësisht e njohur si dokuria më e rëndësishme, kurse veçanërisht kjo është e rëndësishme për gjendjen në Evropën Juglindore.

Deklarata e Sorbones e datës 25 maj 1998, e cila është përpiluar në predispozitat e këtilla, ka veçuar rolin qendror të universitetit në zhvi-llimin e rrethinës kulturore evropiane. Ajo e veçon rëndësinë e krijimit të arsimit të lartë evropian si çelës në dërgimin kah mobiliteti i qytetarëve dhe i punësimit të tyre si dhe të zhvillimit të gjithëmbarshëm të Kontinen-tit. Disa vende evropiane e kanë pranuar ftesën që të obligohen për arrit-jen e qellimeve të përcaktuara në atë deklaratë, qoftë me nënshkrimin e deklaratës ose qoftë me faktin se me te janë pajtuar parimisht. Disa vende të tjera vërtetojnë gadishmërinë qeverive të tyre për të vepruar në këtë qellim, me anë të fillimit të reformave të arsimimit të lartë.

Institucionet evropiane të shkollimit të lartë e kanë pranuar këtë sfidë dhe e kanë marrë rolin kryesor në krijimin e sistemit të arsimit ev-ropian në bazë të predispozitave kryesore të përcaktuara në Magna Charta Universitatum të nenshkrur në Bolonjë me 1988. Kjo është shumë me rëndësi, sepse pavarësia dhe autonomia e universitetit, u sigurojnë sis-temit të shkollimit të lartë dhe kërkimeve shkencore që vazhdimisht t’u

EECCTTSS 112255

përshtaten nevojave dhe kërkesave shoqërore dhe të zhvillimit të diturive shkencore.

Zhvillimi është i përcaktuar në kahje të vërtetë dhe me qëllim të paramenduar. Përshtatja dhe krahasueshmëria më e mirë e sistemit të shkollimit të lartë, në anën tjetër kërkon veprim të pandërprerë në mënyrë që të arrihet ai qellim. Me anë të përcaktimit të parakushteve duhet që të bëhet nxitja për arriturjë të një zhvillim të dukshëm. Mbledhja e 18 qer-shorit në të cilën kanë marrë pjesë ekspertët dhe shkenctarët nga të gjitha vendet tona, e jep propozimin e qartë për iniciativat të cilat duhen të ndërmirren.

Një rëndësi të veçantë duhet t’i kushtojmë ngritjes së konkur-rencës ndërkombëtare të sistemit evropian të arsimimit. Vitaliteti dhe frytshmëria e secilit civilizim, matet me ate se sa është kultura e tij joshëse për vendet e tjera. Duhet që të sigurojmë që shkollimi i lartë ev-ropian të bëhet atraktiv në përmasa botërore, e që i përgjigjet traditës sonë të shkëlqyeshme kulturore dhe shkencore. Duke i përkrahur aktet krye-sore të përcaktuara me deklaratën e Sorbonës, do ta përshtatim politikën tonë ashtu që në kohë të shkurtër, e gjithsesi brenda 10 vjetorit të parë të miliniumit të tretë, të arrijmë qëllimet vijuese, të cilat i konsiderojmë si më të rëndësishmet për krijimin e arsimit evropian të shkollimit të lartë dhe për levizjen e tij kah bota:

Aprovimi i sistemit të shkallëve akademike lehtë të njohura dhe të krahasueshme si dhe futja e suplementit (shtojcës) të dip-lomës, ashtu që të mundësohet punësimi i qytetarëve të Ev-ropës dhe konkurrenca ndërkombëtare e sistemit evropian të shkollimit të lartë.

Aprovimi i sitemit të bazuar në dy cikle arsimore, nëndiplomik dhe diplomik. Qasja në ciklin e dytë kërkon përfundim të suk-sesëshem në ciklin e parë të studimeve në kohëzgjatje prej së paku 3 vjetëve. Shkalla akademike pas ciklit të parë të shko-llimit do të jetë e njëjtë me atë që konsiderohet si e nevojshme për kualifikim në tregun evropian të punës. Cikli i dytë i ar-simimit dërgon deri të shkalla master (magjister) dhe / ose dok-tor të shkencave, ashtu siç është në shumë vende evropiane.

Futja e përdorimit të sistemit të pikëve kredituese, çfarë është ECTS, si mjet i përshtatshëm për krijimin e këmbimit të gjerë të studentëve. Pikët kredituese mund të fitohen edhe jashtë shko-llimit të lartë, duke përfshirë edhe shkollimin jetësorë (angl.life long learning), nën kushtin që me këtë të pajtohet Universiteti i cili e pranon studentin.


Dërgimi kah mobiliteti duke i tejkaluar pengesat, me qëllim të levizjes së lirë veçanërisht të:

a) Studentëve – qasja e tyre në studime dhe mësim si dhe në serviset përkatëse;

b) Mësimdhënësve, shkenctarëve dhe personelit administrativ – me anë të njohjes dhe valorizimit të periudhës kohore të cilin e kanë kaluar në Evropë, duke kërkuar, duke mësuar ose duke ligjeruar, pa prejudikim të të drejtave të tyre statutare.

Ngritja e bashkëpunimit evropian në sigurimin e cilësisë ashtu që të arrihen kritere dhe metodologji të krahasueshme.

Ngritja e dimensionit të nevojshëm evropian në shkollimin e lartë, veçanërisht në lidhje me zhvillimin e programeve mësi-more (curricula), bashkëpunimin ndërinstitucional, skemen e mobilitetit dhe të programeve të integruara të studimeve, shko-llimit dhe të kërkimit.

E marrim mbi vete obligimin për të realizuar këto qellime, në

kornizë të autorizimieve tona institucionale dhe duke marrë parasysh ndryshimin e kulturave, gjuhës dhe sistemeve arsimore nacionale si dhe të autonomive të universiteteve – ashtu që të përforcojnë shkollimin e lartë evropian. Për këtë qellim do të vazhdojmë bashkëpunimin me qeveritë së bashku me institucionet evropiane joqeveritare në lëmin e arsimit të lartë. Nga universiteti prap presim që të vepron shpejtë dhe pozitivisht si dhe që aktivisht të kontribuojë në suksesin e aksionit tonë.

Jemi të bindur se krijimi i sistemit evropian të shkollimit të lartë kërkon përkrahje të pandërprerë, mbikëqyrje dhe përshtatje gjatë krijimit të tij, prandaj kemi vendosur që prapë të takohemi brenda dy viteve për të vlerësuar zhvillimin e arritur dhe për të përcaktuar hapat që duhen të ndërmirren më tej. Caspar EINEM Minister of Science and Transport (Austria)

Gerard SCHMIT Director General of French Community Ministry for Higher Education and Research (Belgium)

Jan ADE Director General Ministry of the Flemish Community Department of Education (Belgium)

Anna Mmia TOTOMANOVA Vice Minister of Education and Science (Bulgaria)

Eduard ZEMAN Minister of Education, Youth and Sport (Czech Republic)

Margrethe VESTAGER Minister of Education (Dermnark)

EECCTTSS 112277

Tonis LUKAS Minister of Education (Estonia)

Maija RASK Minister of Education and Science (Finland)

Claude ALLEGRE Minister of National Education, Research and Technology (France)

Wolf-Michael CATENHUSEN Parliamentary State Secretary Federal Ministry of Education and Research (Germany)

Ute ERDSIEK-RAVE Minister of Education, Science, Research And Culture of the Land Scheswig-Holstein (Permanent Conference of the Ministers of Culture of the German Länders)

Gherassimos ARSENIS Minister of Public Education and Religious Affairs (Greece)

Adam KISS Deputy State Secretary for Higher Education and Science (Hungary)

Gudridur SIGURDARDOTTIR Secretary General Ministry of Education, Science and Culture (Iceland)

Pat DOWLING Principal Officer Ministry for Education and Science (Ireland)

Ortensio ZECCHINO Minister of University and Scientific And Technological Research (Italy)

Tatiana KOKEK State Minister of Higher Education and Sci-ence (Latvia)

Kornelijus PLATELIS Minister of Education and Science (Lithuania)

Erna HENNICOT-SCHOEPGES Minister of National Education and Voca-tional Training (Luxembourg)

Louis GALEA Minister of Education (Malta)

Loek HERMANS Minister of Education, Culture and Science (the Netherlands)

Jon LILLETUN Minister of Education, Research and Church Affairs (Norway)

Wilibald WINKLER Under Secretary of State of National Educa-tion (Poland)

Eduardo Marçal GRILO Minister of Education (Portugal)

Andrei MARGA Minister of National Education (Romania)

Milan FTACNIK Minister of Education (Slovak Republic)

Pavel ZGAGA State Secretary for Higher Education (Slovenia)

D.Jorge FERNANDEZ DIAZ Secretary of State of Education, Universi-ties, Research and Development (Spain)

Agneta BLADH State Secretary for Education and Science (Sweden)

Charles KLEIBER State Secretary for Science and Research (Swiss Confederation)

Baroness Tessa BLACKSTONE of Stoke Newington Minister of State for Education and Em-ployment (United Kingdom)

XVIII. Modele të ECTS dokumentave në gjuhën an-gleze, françeze dhe gjermane 18.1. Modelet në gjuhën angleze

ECTS - EUROPEAN CREDIT TRANSFER SYSTEM

STUDENT APPLICATION FORM (Photograph)

ACADEMIC YEAR 20../20.. FIELD OF STUDY: ......................................................... This application should be completed in BLACK in order to be easily copied and/or telefaxed.

SENDING INSTITUTION Name and full address: ...................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................ Department coordinator - name, telephone and telefax numbers, e-mail box .................................................. ............................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................ Institutional coordinator - name, telephone and telefax numbers, e-mail box .................................................. ............................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................

STUDENT’S PERSONAL DATA (to be completed by the student applying)

Family name: ....................................................... Date of birth: ....................................................... Sex: ...............Nationality:................................... Place of Birth: ..................................................... Current address: .................................................. .............................................................................. .............................................................................. .............................................................................. Current address is valid until: ............................. Tel.: .....................................................................

First name (s): ................................................................. Permanent address (if different): .................................... .......................................................................................... .......................................................................................... .......................................................................................... .......................................................................................... Tel.: ..................................................................................

LIST OF INSTITUTIONS WHICH WILL RECEIVE THIS APPLICATION FORM (in order of pref-erence):

Institution

Country Period of study

from to

Duration of stay

(months)

N° of expected ECTS credits

1. ........................................

2. ........................................

3. ........................................

.....................

.....................

.....................

.............

.............

.............

...........

...........

...........

...................

...................

...................

..............................

..............................

..............................

Name of student: .......................................................................................................................................... Sending institution: ............................................................................................ Country: ..........................................................


Briefly state the reasons why you wish to study abroad ? ........................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................

LANGUAGE COMPETENCE

Mother tongue: ................... Language of instruction at home institution (if different): ..................................

Other languages I am currently study-ing this language

I have sufficient knowl-edge to follow lectures

I would have sufficient knowledge to follow lectures if I had some extra prepara-

tion

yes no yes no yes no .......................... .......................... ..........................

� � �

� � �

� � �

� � �

� � �

� � �

WORK EXPERIENCE RELATED TO CURRENT STUDY (if relevant)

Type of work experience .......................................... ..........................................

Firm/organisation .............................................

.............................................

Dates ............................. .............................

Country

.......................................

.......................................

PREVIOUS AND CURRENT STUDY

Diploma/degree for which you are currently studying: .................................................................................... Number of higher education study years prior to departure abroad: ................................................................ Have you already been studying abroad ? Yes � No � If Yes, when ? at which institution ? .................................................................................................................

The attached Transcript of records includes full details of previous and current higher education study. Details not known at the time of application will provided be at a later stage.

Do you wish to apply for a mobility grant to assist towards the additional costs of your study period abroad? Yes � No �

RECEIVING INSTITUTION

We hereby acknowledge receipt of the application, the proposed learning agreement and the candidate’s Tran-script of records.

The above-mentioned student is � �

Departmental coordinator’s signature .............................................................................. Date: ....................................................................

provisionally accepted at our institution not accepted at our institution Institutional coordinator’s signature .......................................................................................... Date :................................................................................

EECCTTSS 113311

ECTS - EUROPEAN CREDIT TRANSFER SYSTEM LEARNING AGREEMENT

ACADEMIC YEAR 20..../20.... - FIELD OF STUDY: ...........................

Name of student: ..................................................................................................................................................................

Sending institution: ....................................................................................... Country: ...................................................................

DETAILS OF THE PROPOSED STUDY PROGRAMME ABROAD/LEARNING AGREEMENT

Receiving institution:

...................................................................................... Country: .....................................................................

Course unit code (if any) and page no. of the information

package ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Course unit title (as indicated in the information package)

..........................................................

..........................................................

..........................................................

..........................................................

..........................................................

..........................................................

..........................................................

..........................................................

..........................................................

..........................................................

..........................................................

..........................................................

..........................................................

Number of ECTS credits

..........................................................

..........................................................

..........................................................

..........................................................

..........................................................

..........................................................

..........................................................

..........................................................

..........................................................

.......................................................... .......................................................

if necessary, continue the list on a separate sheet

Student’s signature ................................................................................. Date: ........................................................................

SENDING INSTITUTION

We confirm that the proposed programme of study/learning agreement is approved.

Departmental coordinator’s signature

.............................................................................

Date: ...................................................................

Institutional coordinator’s signature

..........................................................................................

Date: ................................................................................


We confirm that this proposed programme of study/learning agreement is approved.


..............................................................................

Date: ...................................................................


..........................................................................................

Date: ...............................................................................


Name of student: ...........................................................................................................................................................

Sending institution:

.................................................................................................. Country: .......................................................

CHANGES TO ORIGINAL PROPOSED STUDY PROGRAMME/LEARNING AGREEMENT (to be filled in ONLY if appropriate)

Course unit code (if any) and page no. of the

information package

...............................

...............................

...............................

...............................

...............................

...............................

...............................

...............................

...............................

...............................

Course unit title (as indicated in the information package)

...............................................

...............................................

...............................................

...............................................

...............................................

...............................................

...............................................

...............................................

...............................................

...............................................

Deleted course

unit �

�

�

�

�

�

�

�

�

�

Added course

unit �

�

�

�

�

�

�

�

�

�

Number of ECTS credits

........................

........................

........................

........................

........................

........................

........................

........................

........................

........................

if necessary, continue this list on a separate sheet

Student’s signature

.......................................................................................... Date: ..........................................................

SENDING INSTITUTION

We confirm that the above-listed changes to the initially agreed programme of study/learning agreement are approved.


.....................................................................................

Date: ....................................................................


......................................................................................

Date: ...........................................................................


We confirm bye the above-listed changes to the initially agreed programme of study/learning agreement are approved.


...............................................................................

Date: ..................................................................


.......................................................................................

Date: ............................................................................

EECCTTSS 113333

ECTS - EUROPEAN CREDIT TRANSFER SYSTEM

TRANSCRIPT OF RECORDS

NAME OF SENDING INSTITUTION: .......................................................................................................................... Faculty/Department of ..................................................................................................................................................... ECTS departmental coordinator: ..................................................................................................................................... Tel.: ........................................... Fax: ............................................ e-mail box: ..............................................................

NAME OF STUDENT: .................................................................... First name: ........................................................... Date and place of birth: ....................................................................................... (sex) :................................................. Matriculation date: ..................................................... Matriculation number: ...............................................................

NAME OF RECEIVING INSTITUTION: ..................................................................................................................... Faculty/Department of .................................................................................................................................................... ECTS departmental coordinator: .................................................................................................................................... Tel.: ........................................... Fax: ............................................ e-mail box: .............................................................

Course Unit code (1)

Title of the course unit Duration of course unit (2)

Local grade (3)

ECTS grade (4)

ECTS credits (5)

..........................

..........................

..........................

..........................

..........................

..........................

..........................

..........................

..........................

..................

........................................................

........................................................

........................................................

........................................................

........................................................

........................................................

........................................................

........................................................

........................................................

........................................................

........................................................

........................................................

to be continued on a separate sheet

.........................

.........................

.........................

.........................

.........................

.........................

.........................

.........................

.........................

.........................

.........................

...................

...................

...................

...................

...................

...................

...................

...................

...................

...................

...................

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...................

...................

...................

...................

...................

...................

...................

...................

...................

...........

Total: .............

(1) (2) (3) (4) (5) see explanation on back page

Diploma/degree awarded: ............................................................................................................................. Date Signature of registrar/dean/administration officer Stamp of institution: NB : This document is not valid without the signature of the registrar/dean/administration officer and the

official stamp of the institution. (1) Course unit code: Refer to the ECTS information Package (2) Duration of course unit: Y = 1 full academic year 1S = 1 semester 2S = 2 semesters 1T = 1 term/trimester 2T = 2 terms/trimesters


(3) Description of the institutional grading system:

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................ (4) ECTS grading scale:

ECTS Grade

% of successful students normally

achieving the grade

Definition

A

B

C

D

E

FX

F

10

25

30

25

10

-

-

EXCELLENT - outstanding performance with only minor errors

VERY GOOD - above the average standard but with some errors

GOOD - generally sound work with a number of notable errors

SATISFACTORY - fair but with significant shortcomings

SUFFICIENT - performance meets the minimum criteria

FAIL - some more work required before the credit can be awarded

FAIL - considerable further work is required (5) ECTS credits: 1 full academic year = 60 credits 1 semester = 30 credits

1 term/trimester = 20 credits

EECCTTSS 113355

18.2. Modelet në gjuhën françeze ECTS - SYSTEME EUROPÉEN DE TRANSFERT DE “CRÉDITS” FORMULAIRE DE CANDIDATURE DE L’ÉTUDIANT(E)

(Photographie) ANNÉE ACADÉMIQUE 20../20.. DOMAINE D’ÉTUDES: ....................................................... La présente demande doit être complétée à l’encre NOIRE afin de permettre une copie et/ou télécopie aisée.

ÉTABLISSEMENT D’ORIGINE Nom et adresse complète: .................................................................................................................................... .............................................................................................................................................................................. Coordonnateur (trice) de département/faculté - nom, téléphone, télécopie et e-mail :........................................ .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. Coordonnateur (trice) d’établissement- nom, téléphone, télécopie et e-mail :.................................................... .............................................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................................

IDENTITÉ DE L’ÉTUDIANT(E) (à compléter par l’étudiant(e) - le/la candidat(e))

Nom: .................................................................... Date de naissance: ............................................... Sexe ...............Nationalité:................................... Lieu de naissance: ............................................... Adresse actuelle: ................................................. .............................................................................. .............................................................................. .............................................................................. Adresse actuelle valable jusqu’au: ...................... Tél.: .....................................................................

Prénom(s): .......................................................................... Adresse permanente (si différente): ................................... .......................................................................................... .......................................................................................... .......................................................................................... .......................................................................................... Tél.: ................................................................................

LISTE DES ÉTABLISSEMENTS QUI RECEVRONT LA PRÉSENTE DEMANDE (dans l’ordre de préférence)

Établissement

Pays Période d’études

du au

Durée du séjour

(en mois)

Nombre de crédits ECTS

prévus

1. .....................................

2. ......................................

3. ......................................

.....................

.....................

.....................

.............

.............

.............

...........

...........

...........

...................

...................

...................

..................................................

.........................

Nom de l’étudiant(e): ............................................................................................................................................ Établissement d’origine: ............................................................................................. Pays: ........................................................................

Expliquez brièvement pourquoi vous désirez étudier à l’étranger ? ............................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................... ...............................................................................................................................................................................


COMPÉTENCES LINGUISTIQUES

Langue maternelle: ................ Langue d’enseignement dans l’établissement d’origine(si différente): ................................

Autres langues J’étudie actuellement cette langue

Je la connais suffisamment pour suivre les cours

Une préparation supplémentaire me donnera les connaissances suffisantes pour suivre les

cours

oui non oui non oui non .......................... .......................... ..........................

� � �

� � �

� � �

� � �

� � �

� � �

EXPÉRIENCE PROFESSIONNELLE RELATIVE AUX ÉTUDES ACTUELLES (le cas échéant)

Type d’expérience profession-nelle

..............................................

..............................................

Entreprise/organisation ........................................

........................................

Dates ............................. .............................

Pays

..........................................

..........................................

ÉTUDES ANTÉRIEURES ET ACTUELLES

Diplôme que vous préparez actuellement: ........................................................................................................... Nombre d’années d’études supérieures antérieures au départ à l’étranger: ........................................................ Avez-vous déjà étudié à l’étranger ? Oui � Non � Si oui, quand et dans quel établissement? ............................................................................................................

Le relevé de notes en annexe détaille les études supérieures antérieures et actuelles. Les détails inconnus au moment de la demande seront fournis ultérieurement.

Souhaitez-vous demander une bourse de mobilité pour faire face aux frais supplémentaires de vos études à l’étranger ? Oui � Non �

ÉTABLISSEMENT D’ACCUEIL

Par la présente, nous accusons réception de la candidature, du contrat d’études proposé et du relevé de notes du (de la) candi-dat(e).

L’étudiant(e) ci-dessus est � �

Signature du Coordonnateur de département/faculté ........................................................................... Date: .................................................................

accepté(e) à titre provisoire dans notre établissement n’es pas accepté(e) dans notre établissement Signature du coordonnateur d’établissement

............................................................................................... Date :......................................................................................

ECTS - SYSTEME EUROPÉEN DE TRANSFERT DE “CRÉDITS”

RELEVÉ DE NOTES

NOM DE L’ÉTABLISSEMENT D’ORIGINE: .................................................................................................................... Faculté/Département........................................................................................................................................................... Coordonnateur ECTS départemental: .................................................................................................................. Tél.: ........................................... Fax: ............................................ E-mail: ........................................................

NOM DE L’ÉTUDIANT(E).................................................................Prénom(s): ............................................................... Date et lieu de naissance: ..................................................................................... (sexe) :...................................

EECCTTSS 113377

Date d’inscription: .................................................. Numéro d’inscription: ........................................................

NOM DE L’ÉTABLISSEMENT D’ACCUEIL: ................................................................................................................... Faculté/Département .......................................................................................................................................................... Coordonnateur ECTS départemental: .................................................................................................................. Tél.: ........................................... Fax: ............................................ E-mail : ........................................................

Code du cours (1)

Intitulé du cours Durée du cours (2)

Note locale

(3)

Note ECTS

(4)

Crédits ECTS

(5)

.............................

.............................

.............................

.............................

.............................

.............................

.............................

.............................

....................

........................................

........................................

........................................

........................................

........................................

........................................

........................................

........................................

........................................

........................................

........................................

........................................

........................................

........................................

Suite sur une feuille séparée

..................................

..................................

..................................

..................................

..................................

..................................

..................................

..................................

..................................

..................................

..................................

....

.............................

.............................

.............................

.............................

.............................

.............................

.............................

.............................

....................

.................

.................

.................

.................

.................

.................

.................

.................

.................

.................

.................

.................

.................

.................

..............

..............

..............

..............

..............

..............

..............

..............

..............

..............

..............

..............

..............

..............

..............

..............

..............

Total: ..............

(1) (2) (3) (4) (5) voir explications au verso

Diplôme décerné: .................................................................................................................................... Date Signature du secrétaire général/doyen/administratif Cachet de l’établissement NB : Ce document n’est pas valable sans signature. (1) Code du cours: Voir le dossier d’information ECTS (2) Durée du cours: Y = 1 année académique 1S = 1 semestre 2S = 2 semestres 1T = 1 trimestre 2T = 2 trimestres (3) Description du système de notation de l’établissement:

.......................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................


(4) Échelle de notation ECTS :

Note ECTS

% d’étudiants admis qui devraient obtenir la note

Définition

A

B

C

D

E

FX

F

10

25

30

25

10

-

-

EXCELLENT - résultat remarquable, avec seulement quelques insuffisances

TRES BIEN - résultat supérieur à la moyenne, malgré un certain nombre d’insuffisances

BIEN - travail généralement bon, malgré un certain nombre d’insuffisances no-tables

SATISFAISANT - travail honnête, mais comportant des lacunes importantes

PASSABLE - le résultat satisfaisant aux critères minimaux

INSUFFISANT - un travail supplémentaire est nécessaire pour l’octroi d’un crédit

INSUFFISANT - un travail supplémentaire considérable est nécessaire (5) Crédits ECTS: 1 année académique = 60 crédits 1 semestre = 30 crédits 1 trimestre = 20 crédits

EECCTTSS 113399

ECTS - SYSTEME EUROPÉEN DE TRANSFERT DE “CRÉDITS” CONTRAT D’ÉTUDES

ANNÉE ACADÉMIQUE 20..../20.... -DOMAINE D’ÉTUDES: ....................................

Nom de l’étudiant(e): .............................................................................................................................................................

Établissement d’origine: ................................................................................................. Pays: ...............................................................................

DÉTAILS DU PROGRAMME D’ÉTUDES A L’ÉTRANGER/DU CONTRAT D’ÉTUDES ENVISAGÉ

Établissement d’accueil:

................................................................................................ Pays: ................................................................................

Code du cours (le cas échéant) et page du dossier d’information

......................................................

......................................................

......................................................

......................................................

......................................................

......................................................

......................................................

......................................................

....................................................................................

Titre du cours (comme indiqué dans le dossier d’information)

...........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

.................................


.........................................................

.........................................................

.........................................................

.........................................................

.........................................................

.........................................................

.........................................................

.........................................................

.........................................................

.........................................................

.........................................................

.........................................................

................................................................................................

Si nécessaire, utilisez une feuille séparée

Signature de l’étudiant(e) ................................................................................... Date: ......................................................................................

ÉTABLISSEMENT D’ORIGINE

Nous confirmons que ce programme d’études/contrat est approuvé

Signature du coordonnateur de département/faculté

..................................................................................

Date: .........................................................................

Signature du coordonnateur d’établissement

...................................................................................................

Date: ................................................................................

ÉTABLISSMENT D’ACCUEIL

Nous confirmons que ce programme d’études/contrat est approuvé Signature du coordonnateur de département/faculté ..................................................................................

Date: ........................................................................

Signature du coordonnateur d’établissement .....................................................................................................

Date: ..................................................................................

Nom de l’étudiant(e)..............................................................................................................................................................

Établissement d’origine:


....................................................................................................... Pays: ........................................................................

MODIFICATIONS DU PROGRAMME D’ÉTUDES/CONTRATS D’ÉTUDES PROPOSÉ (à compléter uniquement le cas échéant))

Code du cours (le cas échéant) et page du

dossier d’information

...............................

...............................

...............................

...............................

...............................

...............................

...............................

...............................

...............................

...............................

Titre du cours (comme indiqué dans le dossier d’information)

...............................................

...............................................

...............................................

...............................................

...............................................

...............................................

...............................................

...............................................

...............................................

...............................................

Cours suppri-mé

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

Cours ajouté �

�

�

�

�

�

�

�

�

�


........................

........................

........................

........................

........................

........................

........................

........................

........................

........................

Si nécessaire, utilisez une feuille séparée

Signature de l’étudiant(e)

.......................................................................................... Date: .......................................................................

ÉTABLISSEMENT D’ORIGINE

Nous confirmons que les modifications au programme d’études/contrat d’études énumérées ci-dessus sont approuvées. Signature du coordonnateur de département/faculté ........................................................................................... Date: .........................................................................

Signature du coordonnateur d’établissement .............................................................................................. Date: ............................................................................

ÉTABLISSEMENT D’ACCUEIL

Nous confirmons que les modifications au programme d’études/contrat d’études énumérées ci-dessus sont approuvées. Signature du coordonnateur de département/faculté ........................................................................................... Date: .........................................................................

Signature du coordonnateur d’établissement .............................................................................................. Date: ...........................................................................

EECCTTSS 114411

18.3.Modelet në gjuhën gjermane ECTS - EUROPÄISCHES SYSTEM ZUR ANRECHNUNG VON

STUDIENLEISTUNGEN

ANTRAGSFORMULAR FÜR STUDIERENDE

(Foto)

AKADEMISCHES JAHR 20../20.. FACHBEREICH: ......................................................... Bitte den Antrag in SCHWARZ ausfüllen, damit Photokopien und/oder Telefaxkopien lesbar bleiben.

ENTSENDENDE HOCHSCHULE Name und vollständige Adresse: ........................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................. Fachbereichskoordinator - Name, Telefon-und Telefaxnummer, E-mail Box:................................................... .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. Hochschulkoordinator - Name, Telefon-und Telefaxnummer, E-mail Box :...................................................... .............................................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................................

ANGABEN ZUM/ZUR STUDIERENDEN (vom Antragsteller auszufüllen)

Name: .................................................................. Geburtsdatum: ..................................................... Geschlecht: .......................................................... Staatsangehörigkeit.............................................. Geburtsort: .......................................................... Gegenwärtige Adresse : ...................................... .............................................................................. .............................................................................. .............................................................................. Gegenwärtige Adresse gültig bis: ...................... Tel.: .....................................................................

Vorname: ............................................................................ Ständige Adresse: ............................................................... ............................................................................................. ............................................................................................. ............................................................................................. ............................................................................................. Tel.: .....................................................................................

HOCHSCHULEN, AN DIE DIESER ANTRAG GESCHICKT WIRD (Reihenfolge der gewünschten Hochschulen)

Hochschule

Land Auslandsstudium

von bis

Dauer des Auslands-studiums

(in Monaten)

Voraussichtliche Anzahl der

Anrechnungs-punkte

1. ........................................

2. ........................................

3. ........................................

.....................

.....................

.....................

.............

.............

.............

...........

...........

...........

...................

...................

...................

............................

............................

............................

Name des/der Studierenden: ................................................................................................................................. Entsendende Hochschule: ............................................................................................. Land: .......................................................................

Nennen Sie bitte kurz die Gründe für Ihr Auslandsstudium : .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ...............................................................................................................................................................................


SPRACHKENNTNISSE

Muttersprache: ................... Unterrichtssprache an der Heimathochschule (falls nicht Muttersprache):..............................

Andere Sprachen Ich lerne im Moment diese Sprache

Ich kann Vorlesungen in dieser Sprache folgen

Mit zusätzlicher sprachlicher Vorbereitung könnte ich

Vorlesungen in dieser Sprache folgen

JA NEIN JA NEIN JA NEIN .......................... .......................... ..........................

� � �

� � �

� � �

� � �

� � �

� � �

STUDIENBEZOGENE ARBEITSERFAHRUNGEN (falls zutreffend) Art der Arbeitserfahrung .............................................. ..............................................

Unternehmen/Organisation .............................................

.............................................

von...bis ............................. .............................

Land .......................................... ..........................................

ANGABEN ZUM STUDIUM

Angestrebtes Diplom/angestrebter Abschluß: ..................................................................................................... Anzahl der Semester vor Beginn des Auslandsstudiums...................................................................................... Haben Sie bereits im Ausland studiert ? JA � NEIN � Falls ja, wann und an welcher Hochschule? ........................................................................................................

Die beigefügte Datenabschrift enthält alle wichtigen Angaben zum bisherigen Studium. Weitere Angaben, die zum Zeitpunkt der Antragstellung noch nicht vorlagen, werden nachgereicht.

Beantragen Sie ein Mobilitätsstipendium zur Deckung der zusätzlichen Kosten ihres Studienaufenthaltes im Ausland ? JA � NEIN �

GASTHOCHSCHULE

Hiermit bestätigen wir den Eingang Ihres Antrags, des vorgeschlagenen Studienvertrags und der Datenabschrift des Bewerbers/der Bewerberin.

Der obengenannte Student ist/ � Die obengenannte Studentin ist �

Der Fachbereichskoordinator ..................................................................... Datum: ........................................................

vorläufig von unserer Hochschule angenommen worden nicht an unserer Hochschule angenommen worden Der Hochschulkoordinator

.................................................................................................... Datum :........................................................................................

EECCTTSS 114433

ECTS - EUROPÄISCHES SYSTEM ZUR ANRECHNUNG VON STUDIENLEISTUNGEN

DATENABSCHRIFT

NAME DER HEIMATHOCHSCHULE: .............................................................................................................................. Fakultät/Fachbereich:.......................................................................................................................................................... ECTS Fachbereichskoordinator/in: ...................................................................................................................... Tel.: ............................................... Fax: ................................................ E-mail: .................................................

NAME DES STUDENTEN/DER STUDENTIN..........................................................Vorname: ........................................ Geburtsdatum und Geburtsort: ................................................................................ (Geschlecht) :...................... Tag der Immatrikulation: ................................................ Immatrikulationsnummer: .........................................

NAME DER GASTHOCHSCHULE: ................................................................................................................................... Fakultät/Fachbereich: ......................................................................................................................................................... ECTS-Fachbereichskoordinator: .......................................................................................................................... Tel.: .............................................. Fax: .................................................. E-mail : ..............................................

Kurskode (1)

Titel des Kurses Kursdauer (2)

Note (3)

ECTS-Note (4)

ECTS Anrechn

ungs-punkte

(5)

.................

.................

.................

.................

.................

.................

.................

.................

.................

.................

.................

.................

.................

.................

..............

.............................................

.............................................

.............................................

.............................................

.............................................

.............................................

.............................................

.............................................

.............................................

.............................................

.............................................

.............................................

.............................................

.............................................

.............................................

.............................................

.............................................

Gegebenenfalls auf getrenntem Blatt fortführen

........................................

........................................

........................................

........................................

........................................

........................................

........................................

............................

..........................

..........................

..........................

..........................

..........................

..........................

..........................

.............................

.............................

.............................

.............................

.............................

.............................

......................

..............

..............

..............

..............

..............

..............

..............

..............

..............

..............

..............

..............

..............

..............

..............

..............

..............

..............

..............

..............

..............

.............

Gesamt:

..............

.......

(1) (2) (3) (4) (5) Erläuterungen befinden sich auf der Rückseite

Erworbene Diplome/Abschlüsse: ................................................................................................................... Datum Unterschrift des Dekans/Ltd. Verwaltungsbeamten Hochschulstempel Hinweis : Dieses Dokument ist nur mit Unterschrift des Dekans/Ltd. Verwaltungsbeamten und offiziellem

Hochschulstempel gültig.


(1) Kurskode: Für Angaben des entsprechenden Kodes siehe ECTS-Informationspaket (2) Kursdauer: Y = ein volles akademisches Jahr 1S = 1 Semester 2S = 2 Semester 1T = 1 Trimester 2T = 2 Trimester (3) Beschreibung des Notensystems, das an der Hochschule angewendet wird:

.......................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................

. (4) ECTS-Bewertungsskala:

ECTS-

Note

Prozentsatz der

erfolgreichen

Studenten, die diese

Note in der Regel

erhalten

Definition

A

B

C

D

E

FX

F

10

25

30

25

10

- -

HERVORRAGEND - ausgezeichnete Leistungen und nur wenige unbedeutende Fehler

SEHR GUT - überdurchschnittliche Leistungen, aber einige Fehler

GUT - insgesamt gute und solide Arbeit, jedoch mit einigen grundlegenden Fehlern

BEFRIEDIGEND - mittelmäßig, jedoch deutliche Mängel

AUSREICHEND - die gezeigten Leistungen entsprechen den Mindestanforderungen

NICHT BESTANDEN - es sind Verbesserungen erforderlich, bevor die Leistungen anerkannt werden können NICHT BESTANDEN - es sind erhebliche Verbesserungen erforderlich

(5) ECTS-Anrechnungspunkte: 1 volles akademisches Jahr = 60 Anrechnungspunkte 1 Semester = 30 Anrechnungspunkte 1 Trimester = 20 Anrechnungspunkte

EECCTTSS 114455

ECTS - EUROPÄISCHES SYSTEM ZUR ANRECHNUNG VON STUDIENLEISTUNGEN

STUDIENVERTRAG

AKADEMISCHES JAHR 20..../20.... - FACHBEREICH: .....................................

Name des/der Studierenden: .................................................................................................................................................

Entsendende Hochschule: ................................................................................................. Land: ................................................................................

VORGESCHLAGENES STUDIENPROGRAMM FÜR DAS AUSLANDSSTUDIUM/STUDIENVERTRAG

Gasthochschule:

................................................................................................ Land: ................................................................................

Kursnummer(falls zutreffend) und Seite des

Informationspakets ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Bezeichnung des Kurses (laut Informationspaket)

....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

........................

Anzahl der ECTS - Anrechnungspunkte

...........................................................................................

...........................................................................................

...........................................................................................

...........................................................................................

...........................................................................................

...........................................................................................

...........................................................................................

...............................................................................................................................................

Falls erforderlich, Liste auf einem getrennten Blatt fortsetzen.

Unterschrift des/der Studierenden ................................................................................... Datum: ...................................................................................

ENTSENDENDE HOCHSCHULE

Hiermit bestätigen wir, daß das vorgeschlagene Studienprogramm/der Studienvertrag genehmigt wurde.

Unterschrift des Fachbereichskoordinators

..................................................................................

Datum: ..................................................

Unterschrift des Hochschulkoordinators

...................................................................................................

Datum: ............................................................................

GASTHOCHSCHULE

Hiermit bestätigen wir, daß das vorgeschlagene Studienprogramm/der Studienvertrag genehmigt wurde.


...................................................................................

Datum: ......................................................................


................................................................

Datum: ................................................


Name des/der Studierenden...................................................................................................................................... Entsendende Hochschule: ....................................................................................................... Land: ........................................................................

ABÄNDERUNGEN DES VORGESCHLAGENEN STUDIENPROGRAMMS/STUDIENVERTRAGS (NUR falls erforderlich)

Kursnummer (falls zutreffend) und

Seite des Informationspakets

...............................

...............................

...............................

...............................

...............................

...............................

...............................

...............................

...............................

...............................

Bezeichnung des Kurses (laut Informationspaket)

...............................................

...............................................

...............................................

...............................................

...............................................

...............................................

...............................................

...............................................

...............................................

...............................................

Gestrichener Kurs

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

Bei- gefügter

Kurs

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

Anzahl der ECTS -

Anrechnungs- punkte

........................

........................

........................

........................

........................

........................

........................

........................

........................

........................

Falls erforderlich, Liste auf einem getrennten Blatt fortsetzen

Unterschrift des/der Studierenden .......................................................................................... Datum: .....................................................................

ENTSENDENDE HOCHSCHULE Hiermit bestätigen wir, daß die o.a. Abänderungen des Studienprogramms/des Studienvertrags genehmigt wurden.


...........................................................................................

Datum: ......................................................................


...............................................................

Datum: ...............................................................

GASTHOCHSCHULE Hiermit bestätigen wir, daß die o.a. Abänderungen des Studienprogramms/des Studienvertrags genehmigt wurden.


...........................................................................................

Datum: .....................................................................


................................................................

Datum: ................................................................


19.4.Personat përgjegjës për implementimin e Deklaratës së Bolonjës në universitetet evropiane

Në vazhdim janë dhënë emrat e personave përgjegjës për

implementimin e Deklaratës së Bolonjës me shënimet kryesore të tyre për Institucionin, shtetin, adresën, telefonin, faxin dhe e-mail adresën.Dr. Sigurd Höllinger Director General for Higher Education Ministry of Education, Science and Culture AUSTRIA Minoritenplatz 5 1014 Wien Tel: + 431 53120 5500 Fax: + 431 53120 5505 [email protected] Ms. Marie-Anne Persoons Deputy Director Administration of Higher Education and Scientific Research Directorate-general Ministry of the Flemish Community BELGIUM Koning Albert ll-laan 15/A7 1210 Brussels Tel. +32-2-553 98 09 Fax +32-2-553 98 45 [email protected] Mr. Gérard Schmit Director General Ministry of the French Community BELGIUM Cité Administrative de I’Etat Boulevard Pachéco, 19 bte 0 1010 Bruxelles Tel. +32-2-210 55 57 Fax +32-2-210 55 17 [email protected] Ms. Chantal Kaufmann Deputy Director General Ministry of the French Community BELGIUM Cité Administrative de I’Etat Boulevard Pachéco, 19 bte 0 1010 Bruxelles Tel. +32-2-210 55 57 Fax +32-2-210 55 17 [email protected] Ms Rossitza Velinova Head of European Integration Dept. Ministry of Education and Science BULGARIA 2a Kniaz Dondukov Blvd. 1000 Sofia Tel +359 2 988 49 74 Fax. +359 2 988 49 74/ +359 2 988 06 00

[email protected] Mr. Josef Benes Director Higher Education Department Ministry of Education, Youth and Sports CZECH REPUBLIC Karmelitská 118 12 Praha Tel. +420-2-57 193 244 Fax + 420-2-57 193 457 [email protected] Dr. Vera Stastná Higher Education Department Ministry of Education, Youth and Sports CZECH REPUBLIC Karmelitská 7 118 12 Praha Tel. +420-2-57 193 617 Fax +420-2-57-193-197 [email protected] Mr. Ladislav _erych Education Policy Center, Faculty of Education Charles University, Praha CZECH REPUBLIC Myslikova 7, 110 00 Praha 1 Tel/Fax. +420 2 2491 0515 [email protected] Mr. Torben Kornbech Rasmussen Director of Higher Education and International Relations Ministry of Education DENMARK Frederichsholens Kanal 26 1220 Københaven K Tel. +45 33925321 Fax. +45 33955682 [email protected] Mr. Rein Vaikmae Head Department of Research and Higher Education ESTONIA 9/11 Tõnismagi st. 15192 Tallinn Tel. +372-6 28 1311 Fax +372-6 28 1390 [email protected]

EECCTTSS 116611

Ms. Anita Lehikoinen Counsellor of Education Department for Education and Science Policy Ministry of Education FINLAND PL 293 00171 Helsinki Tel. +358-9-1341 7424 Fax +358-9-656 765 [email protected] Mr Pascal Dayez-Burgeon Head Office of the relations with the European Union Ministry of National Education FRANCE 173, boulevard Saint-Germain 75006 Paris Tel. +33-1-55 55 66 87 Fax + 33-1-55 55 04 45 [email protected] Mr. Michel Guyot Head of Internacional Affairs Higher Education Department Ministry of National Education FRANCE 61 rue Dutot 75015 Paris Tel. +33-1-55 55 62 55 Fax + 33-1-55 55 66 04 [email protected] Ms. Elsa Rollwagen Contact point for Bologna Processin France – Ms Rollwagen (Ms Rollwagen and M. Guyot will change their adress in a few weeks) FRANCE 61 rue Dutot 75015 Paris Tel. +33-1-55 55 62 55 Fax + 33-1-55 55 66 04 [email protected] for the moment Prof. Hans Rainer Friedrich Director General Ministry of Education and Research GERMANY Heinemannstrasse 2 53175 Bonn Tel. +49 228 57 2226 Fax +49 228 57 2051 [email protected] Dr. Birger Hendriks Ministry of Education, Science, Research and Culture Schleswig-Holstein (Laender) GERMANY Brunswiker Str. 16-22 24105 Kiel Tel. +49-431-988 5702

Fax +49-431-988 5912 [email protected] Professor Dionyssis Kladis Secretary for Higher Education Ministry of Education GREECE Ministry of Education 10185 Athens, Greece Tel. +30-1-3246 748 Fax. +30-1-3246 751 [email protected] Prof. Dr. Imre Czinege Head Higher Education and Science Ministry of Education HUNGARY Tel. And Fax +36-1-312 1478 Direct fax +36-1-269 2433 [email protected] Mr. Stefan Baldursson Director-General Ministry of Education, Science and Culture ICELAND 4, Solvholsgotu IS – 150 Reykjavik Tel. +354-560 9571 Fax +354-562 3092 [email protected] Ms. Mary McGarry Principal Higher Education Section Ministry of Education and Science IRELAND Marlborough Street, Dublin 1 Tel. +353-1-889 2283 Fax +353-1-874 6409 [email protected] Mr. Antonello Masia Director General Dpt for Universities Ministry for Universities and Research ITALY P.le Kennedy 20 I – 00144 Roma Tel. +39 06 59912930 [email protected] Ms. Antonella Cammisa Head of the Unit for International Relations Dpt. for Universities Ministry for Universities and Research ITALY P.le Kennedy 20 I – 00144 Roma Tel. +39-06-5991 2819 Fax +39-06-5991 2967 [email protected] Dr Andrejs Rauhvargers


Academic Information Centre Ministry of Education and Science LATVIA Valnu iela,2 LV – 1050 Riga Latvia Tel. +371-7-229735 Telemóvel - +371-9-24175 Fax. +371-7-221006 [email protected] Ms. Jurate Deviziene Chief Specialist Higher Education Division Department of Science and Higher Education Ministry of Education and Science LITHUANIA 2/7, A. Volano LT – 2691 Vilnius Tel. +370-2-223 774 [email protected] Mr. Germain Dondelinger Professeur-attaché Ministry of Culture, Higher Education and Research LUXEMBOURG 20, Montée de la Pétrusse 2273 Luxembourg Tel. +352-478 66 33 Fax +352-478 51 30 [email protected] Dr. L.J. Roborgh Deputy Managing Director Directorate for University Education THE NETHERLANDS P.O. Box 25000 2700 LZ Zoetermeer Tel. +31-79-323 3936 Fax +31-79-323 3098 [email protected] Dr. M. E. Leegwater Coordinator Directorate for University Education THE NETHERLANDS P.O. Box 25000 2700 LZ Zoetermeer Tel. +31-79-323 2904 Fax +31-79-323 3098 [email protected] Ms. Torgund Pedersen Assistant Director General Department of Higher Education Ministry of Education, Research and Church Affairs NORWAY Box 8119 Dep. 0032 Oslo Tel. +47-22 24 77 22 Fax +47 22 24 27 33 [email protected] Ms. Maria Boltruszko

Expert Department for European Integration and International Cooperation Ministry of National Education POLAND Al.Szucha 25,00-918 Warsaw Tel. +48 22 628 41 35 Fax +48 22 628 85 61 [email protected] Mr. Janusz Sepiol Replacing Ms. Maria Boltruszko Ministry of National Education POLAND Jagiellonian University Ingardena 3 30-060 Krakov [email protected] Prof. Pedro Lourtie Coordenador do Grupo de Trabalho para a Presidência do Conselho da União Europeia na Educação Presidente do Comité de Educação Ministry of Education PORTUGAL Av. 5 de Outubro, 107, 8º P – 1069-018 Lisboa Tel. +351 21 781 17 19 Fax. +351 21 795 18 58 [email protected] Ms. Maria Emília Galvão Deputy Director Office for European Affairs and International Relations Ministry of Education PORTUGAL Av. 5 de Outubro, 107 – 7 P – 1050 Lisboa Tel. +351.21-793 12 91 Fax +351-21-797 89 94 [email protected] Prof. Bártolo Paiva Campos Ministry of Education Instituto Nacional de Acreditação da Formação de Professores PORTUGAL Av. Duque de Loulé, 95 – 1 D P – 1050-089 Lisboa Tel. +351-21-3565400 Fax +351.21-356 5498 [email protected] Prof. Maria Luís Rocha Pinto Membro do Grupo de Trabalho para a Presidência do Conselho da União Europeia na Educação Ministry of Education PORTUGAL Av. 5 de Outubro, 107, 8º P - 1069-018 Lisboa Tel. +351 21 781 17 19 Fax. +351 21 795 18 58 [email protected]

EECCTTSS 116633

Prof. Manuel Brandão Alves Director General of Higher Education Ministry of Education PORTUGAL Av. Duque d’Ávila, 137 P – 1069-016 Lisboa Tel. +351-21-3126050 Fax +351-21-3126051 [email protected] Mr. Peter Mederly Director General Higher Education Section Ministry of Education SLOVAK REPUBLIC Stomová 1 813 30 Bratislava Tel. +421-7-593 743 69 Fax +421-7-547 914 06 [email protected] Mr. José António Benedicto Iruiñ Vogal Assessor Ministry of Education and Culture SPAIN C/Alcalá, 34 3 Planta Madrid Tel. +34-91-701 8140 Fax +34-91-701 8623 [email protected] Ms Maria Teresa Diez Iturrioz SPAIN Mr. Manuel Herrera Gomez Vogal Assessor Assistant of Secretary of State of Education SPAIN C/ Alcalá, 34 3. Planta Madrid Tel. +34-91-701 8140 Fax +34-91-701 8623 Ms Karin Henriksson Deputy Director Secretariat for International Affairs Ministry of Education and Science SWEDEN 103 33 Stockholm Tel. +46-8-405 18 32 Fax +46-8-20 32 55 [email protected] Ms. Myrna Smitt Head of Section Divis. for Higher Education Ministry of Education and Science SWEDEN 103 33 Stockholm Tel:+46-8-405 21 81 Fax. +46-8-723 17 52 [email protected] Mr. Gerhard M. Schuwey

Director Federal Office for Education and Science SWITZERLAND Hallwylstrasse 4 3003 Berne Tel. +41-31-322 96 74 Fax +41-31-322 78 54 [email protected] Mr. Andy Walls Head International Students Team Department for Education and Employment UNITED KINGDOM Sanctuary Buildings Great Smith Street Westminster London SWIP 3BT Tel. +44 20 7925 5334 Fax +44 20 7925 6965 [email protected] Mr. Donald Tait EU Education Policy & Programmes Department for Education & Employment Ministry for Education and Employment UNITED KINGDOM Caxton House 6-12 Tothill Street London SW1H 9NF Tel: + 44 20 7273 4977 Fax : + 44 20 7273 5217 [email protected] Ms. Ginette Nabavi Principal Administrator European Commission DG Education and Culture BELGIUM Rue Belliard 7 B-1040 Bruxelles Tel. +32-2-295 2347 Fax +32-2-299 4153 [email protected] Prof. Dr. Sérgio Machado dos Santos President Confederation of European Union Rectors Conferences BELGIUM Universidade do Minho Largo do Paço P-4700 320 Braga Tel. +351-53-601 120 Fax +351-53-262 2059 [email protected] Mr. Christian Tauch Confederation of European Union Rectors Conferences BELGIUM HRK


Ahrstr. 39, D – 53175 Bonn Tel. +49 228 887120 Fax. +49 228 887210 [email protected] Ms. Inge Knudsen Director Confederation of European Union Rectors Conferences BELGIUM Aarlenstraat 39-41 1000 Brussels Tel. +32-2-230 55 44 Fax +32-2-230 5751 [email protected] Dr. Ken Edwards President CRE-Association of European Universities SWITZERLAND 10,Conseil Général CH-1211 Genève 4 Tel.+44-12 23 24 56 80(UK) Fax +44-12 23 24 56 80(UK) CDRE at Genève [email protected] Mr. Andris Barblan CRE-Association of European Universities SWITZERLAND 10,Conseil Général CH-1211 Genève 4 Tel. +41-22-329 22 51 Fax +41-22-781 81 00 or +41-22-329 2821 [email protected] Dr. Guy Haug CRE- Association of European Universities SWITZERLAND CRE, 1 rue Miollis F – 75015 Paris tel. +33 326 851815 or + 33 685 665201 Fax. +33 326 83 13 79

[email protected] OBSERVERS Mr Per Nyborg Vice-president of the Higher Education and Research Committee (CC-HER) of the Council of Europe (FRANCE) Norvegian Council of Universities N – 5020 Bergen Tel. +47 555 898 32 Fax. +47 555 898 40 [email protected] Mr. Sjur Bergan Head of the Higher Education and Research Division of the Council of Europe FRANCE DG IV/ Directorate of Education Council of Europe F- 67075 Strasbourg Cedex Tel. +33 3 88 41 26 43 Fax. +33 88 41 27 06/88 [email protected] Drs Edward L. Dhont Secretary-General EURASHE European Association of Institutions in Higher Education (Colleges, Polytechnics, Universities of Professional Education) BELGIUM Wolvengracht, 38 – 2 nd floor B – 1000 Brussels Tel. +32 (0)2 211 41 97 Fax. +32 (0)2 211 41 98 [email protected] Mr. Remi Bourdu, European Liaison Group (Students) (ESIB, AEGEE and Erasmus Students Network) BELGIUM Av. de la Toison d’OR 17-A B – Bruxelles Tel. +32 (0)2 502 23 62 [email protected]

19.5. Anëtarët e Komisionit për ECTS në Universitetin e

Prishtinës Dr. Edmond Beqiri, Koordinator për ECTS në UP, +37744125282 [email protected], Dr. Arsim Bajrami, prorektor, +37744136810, [email protected],

Dr. Musli Bajraktari, prorektor Dr. Isa Elezaj, tel. +38138229625 Dr. Fejzullah Krasniqi, anëtar i komi-sionit për ECTS Dr. Ilir Limani, +37744501335, [email protected].

EECCTTSS 116655

XX. Literatura

“Euroscope”, Buletini i qendrës evropiane të do-kumentacionit,

Convention on the Recognition of Qualifications concern-ing Higher Eduation in the European Region, Lisbon, 1997

ECTS Users’ Guide, Erasmus Bureau, Bruxelles, 1995, (Botimi I) 1997 Botimi II)

Joint Declaration on harmonisation of the architecture of the European higher Education System, Paris, Sorbonë, 1998

Karta universitare për zhvillim të mbajtshëm, Gjenevë, 1994

Propozim për modelin e reformimit të fakulteteve dhe shkollave të larta në Universitetin e Prishtinës, Senati i Universitetit të Prishtinës, Prishtinë, 2000

The European Higher Education Area, Bologna, 1999 World Declaration on Higher Education, UNESCO, Paris,

1998 World Declaration on Science 1999, Budapest, 1999 Burime informative për ECTS-në nga prezantimet e ndry-

shme në Internet.


ECTS SISTEMI EVROPIAN PËR TRANSFER TË KREDIVE NË

UNIVERSITETIN E PRISHTINËS

Përkaditja dhe përkujdesi kompjuterik: Theranda Beqiri, ecc.dipl. U shtyp në shtypshkronjën Nglb Dukagjini – Pejë Tirazhi: 2000 copë

ECTS at the University of Prishtina - ECTS në Universitetin e Prishtinës

Documents

Transcript of ECTS at the University of Prishtina - ECTS në Universitetin e Prishtinës