zonat e mbrojtura ujore në lokacionin vrellë-lipjan

University for Business and Technology in Kosovo University for Business and Technology in Kosovo

UBT Knowledge Center UBT Knowledge Center

Theses and Dissertations Student Work

Summer 6-2020

ZONAT E MBROJTURA UJORE NË LOKACIONIN VRELLË-LIPJAN ZONAT E MBROJTURA UJORE NË LOKACIONIN VRELLË-LIPJAN

Milaim Qeriqi University for Business and Technology - UBT

Follow this and additional works at: https://knowledgecenter.ubt-uni.net/etd

Recommended Citation Recommended Citation Qeriqi, Milaim, "ZONAT E MBROJTURA UJORE NË LOKACIONIN VRELLË-LIPJAN" (2020). Theses and Dissertations. 1991. https://knowledgecenter.ubt-uni.net/etd/1991

This Thesis is brought to you for free and open access by the Student Work at UBT Knowledge Center. It has been accepted for inclusion in Theses and Dissertations by an authorized administrator of UBT Knowledge Center. For more information, please contact [email protected].

https://knowledgecenter.ubt-uni.net/

https://knowledgecenter.ubt-uni.net/etd

https://knowledgecenter.ubt-uni.net/student

https://knowledgecenter.ubt-uni.net/etd?utm_source=knowledgecenter.ubt-uni.net%2Fetd%2F1991&utm_medium=PDF&utm_campaign=PDFCoverPages

https://knowledgecenter.ubt-uni.net/etd/1991?utm_source=knowledgecenter.ubt-uni.net%2Fetd%2F1991&utm_medium=PDF&utm_campaign=PDFCoverPages

mailto:[email protected]

Kolegji UBT

Fakulteti për Inxhinieri Ndërtimore (Ndërtimtari dhe Infrastrukturë)

ZONAT E MBROJTURA UJORE NË LOKACIONIN VRELLË-

LIPJAN

Shkalla Master

Milaim Qeriqi

Qershor 2020

Prishtinë

Kolegji UBT

Fakulteti për Inxhinieri Ndërtimore (Ndërtimtari dhe Infrastrukturë)

Punim Diplome

Viti akademik 2016-2017

Milaim Qeriqi

ZONAT E MBROJTURA UJORE NË LOKACIONIN VRELLË-LIPJAN

Mentori: Dr. Skender Bublaku

Qershor, 2020

Ky punim është përpiluar dhe dorëzuar në përmbushjen e kërkesave për

Shkallën Master

I

ABSTRAKT Në këtë hulumtim të temës së diplomës është bërë një studim mbi burimet ujore në territorin e

Komunës së Lipjanit. Qëllimi i këtij hulumtimi është aspekti studimor i mbrojtjes së burimeve

ujore të cilat i ekspozohen ndotësve të mundshëm. Ndotja e ujit është çdo ndryshim në cilësinë

e ujit që dëmton njerëzit ose organizmat e tjerë të gjallë, ose e bën ujin të papërshtatshëm për

përdorime njerëzore siç janë: pirja, ujitja dhe rekreacioni. Në përgjithësi, në terminologjinë

shkencore dhe profesionale bëhet një ndarje e përgjithshme

a) Në bazë të burimeve të ndotjes kemi:

1. Ndotja nga Ujërat e Zeza (Komunale)

2. Ndotja nga shkarkimet industriale të ujit dhe

3. Ndotja nga aktivitetet bujqësore

Një specifikim i gjerë tregon shtatë grupet e ndotësve të specifikuar më poshtë:

• Ujërat e Zeza, kanalizimet

• Agjentët që shkaktojnë sëmundje

• Sedimentet e ujërave (Reshjet)

• Lëndët ushqyese joorganike të bimëve dhe algave

• Përbërësit organikë

• Kimikatet inorganike dhe radioaktive

• Ndotja termike

b) Në bazë të vendndodhjes së ndotjes kemi:

1. Ndotja e specifikuar në një pikë

2. Ndotja e Shpërndarë - Jo e specifikuar në një pikë

Në fillim, u studiuan të gjitha burimet e mundshme të ujit në territorin e Lipjanit.

Veçanërisht, janë studiuar burimet ujore, të cilat përdoren për ujë të pijshëm. Burimet ujore të

cilat përdoren për ujë të pijshëm përfshijnë sistemin e furnizimit me ujë në qytetin Lipjan dhe

fshatrat e tjerë të menaxhuar nga sistemi rajonal i ujësjellësit në Prishtinë dhe njësia opërative

e Lipjanit.

Literatura dhe hulumtimi profesional ekzistues, si dhe studimet në terren të kryera nga hartuesi

i kësaj teme kanë qenë metodat e këtij studimi. Një përshkrim i burimeve të ujit në të gjitha

drejtimet është bërë për sa i përket: pozicionit gjeografik, bimësisë, habitatit, pronësisë,

ndotësve të mundshëm, trafikut dhe rrjedhës së burimit. Pas një studimi të thelluar, përfundimi

është bërë për zonat e ruajtjes së ujit në mënyrë shumë shkencore bazuar në norma dhe

II

standarde, si dhe në ligje në fuqi, siç është Ligji Nr. 04L-147 /2013 për Ujërat e Kosovës si dhe

Udhëzimin Administrativ për. Kriteret për përcaktimin e zonave sanitare mbrojtëse të burimeve

ujore, të Udhëzimit Administrativ 2015 dhe Udhëzimit Administrativ 2017. Janë identifikuar

ndotës të mundshëm, llojet dhe natyra e ndotësve etj. Masat mbrojtëse janë propozuar. Në

veçanti është studiuar burimi në Vrellë, ku janë prezantuar masa të hollësishme të ndotjes dhe

mbrojtjes për zonat e mbrojtjes së ujit. Pas kësaj, u bënë rekomandime që problemet e ndotjes

së burimeve të ujit dhe mjedisit në përgjithësi të mos përsëriten në të ardhmen.

III

ABSTRACT

In this diploma thesis research a study is carried out on the water resources in the territory of

Lipjan Municipality. The aim of this research is the studying aspect of the water resources

protection which are exposed to possible contaminants. Water contamination is any change in

water quality that damages humans or other living organisms or makes water unsuitable for

human uses such as drinking, irrigation and recreation. In genëral, in the scientific and

professional terminology an overall division is made:

a) Based on the sources of pollution we have:

1. Contamination from (Municipal) Sewage

2. Contamination from industrial water discharge and

3. Contamination from agricultural activities

A broad specification shows the seven groups of contaminants specified below:

• Sewage, canalizations

• Agents that cause diseases

• Water (Precipitation) sediments

• Inorganic nutrients of plants and algae

• Organic ingredients

• Inorganic and radioactive chemicals

• Thermal contamination

b) Based on the location of the contamination we have:

1. Contamination specified at onë point

2. Distributed Contamination - Not specified at onë point

At first, all possible water sources in the territory of Lipjan were studied. Particularly, the water

resources, which are used for drinkable water have been studied. Water sources which are used

for potable water include the water supply system in Lipjan town and other villages managed

by the Prishtina regional water supply system and the Lipjan opërating unit.

IV

The existing professional literature and research as well as field studies carried out by the

compiler of this topic have been the methods of this study. A description of the water sources

in all directions has been made in terms of: geographical position, vegetation, habitat,

ownërship, potential contaminants, traffic and source flow. After an in-depth study, finishing

has been donë for water conservation areas in a very scientific mannër based on norms and

standards as well as on laws in effect, such as Law No. 04L-147/2013 on Kosovo Water and

Administrative Instruction on Criteria for Determining Protective Sanitary Areas of the Water

Resources., of the 2015 Administrative Instruction and 2017 Administrative Instruction.

Potential contaminants, types and nature of contaminants have been identified etc. Protection

measures have been proposed. In particular, the source in Vrellë has been studied, where detailed contamination and

protection measures for water protection areas have been introduced. After this,

recommendations were made that the water sources contamination problems and the

environment in genëral not to be repeated in the future.

V

FALËNDERIMET

Falënderojmë profesorin Dr Skender Bublaku, profesorin Dr. Hazir Qadraku dhe Dr. Lavdim

Osmanaj , për ndihmën e madhe profesionale në punimin e temës së diplomës.

Falënderojmë,Mr.Fidaim Sahitin për ndihmën e dhënë, për materialet, për punimin e temës

dhe në ndihmën e dhënë me materiale dhe harta. Falënderojmë dhe stafin e UBT-së për

ndihmën teknike dhënë në punimin e kësaj teme.

VI

PËRMBAJTJA

LISTA E FIGURAVE............................................................................................................IX

LISTA E TABELAVE ...........................................................................................................XI

FJALORI I TERMAVE ...................................................................................................... XII

1. HYRJE .............................................................................................................................. 1

2. SHQYRTIMI I LITERATURES, KARAKETRISIKAT HISTORIKE,

TOPOGRAFIKE, HIDROGRAFIKE,HIDROGJEOLOGJIKE TË KOMUNËS

LIPJANIT ................................................................................................................................. 2

2.1 Mbrojtja nga ndotja e burimeve të ujërave nëntokësor ........................................................ 4

2.2. Zhvillimi historik ................................................................................................................ 6

2.3. Pozita Gjeografike .............................................................................................................. 7

2.4. Resurset ujore në Komunën e Lipjanit (Nëntokësore dhe sipërfaqësore )....................... 12

2.4.1Përiudha e parë ......................................................................................................... 12

2.4.2Përiudha e dytë ......................................................................................................... 12

2.4.3Përiudha e tretë ........................................................................................................ 12

2.4.3.1. Gjendja ekzistuese në rrjetin e ujësjellësit, kanalizimit dhe trajtimit të ujërave të

ndotura ............................................................................................................................. 13

2.4.3.2. Furnizimi me ujë - Gjendja ekzistuese................................................................ 14

2.4.3.3. Rrjeti i ujësjellësit ............................................................................................... 15

2.5 Resurset ujore që shfrytzohen për ujë të pijës nga KUR” Prishtina” apo nga fshatrat e

komunës së Lipjanit ................................................................................................................. 15

Dhjetor, 2019 ........................................................................................................................... 15

2.5.1. Fshatrat rurale të cilët e kanë të instaluar rrjetin e ujësjellësit e që nuk

menaxhohen nga KUR”PRISHTINA”sh.a Njësia Opërative e Ujësjellësit Lipjan ........ 16

2.5.2. Fshatrat rurale të komunës së Graçanicës që menaxhohen nga

KUR”PRISHTINA”sh.a Njësia Opërative e Ujësjellësit Lipjan ..................................... 16

2.5.3. Fshatrat rurale të cilët janë në përfundim të instalimeve të rrjetëve të Ujësjellësve.

.......................................................................................................................................... 16

2.6. Lokacionët e puseve të burimeve nëntokësore të ujit të pijshëm dhe kapaciteti

eksploatues i tyre...................................................................................................................... 19

2.6.1 Lipjan te ish fabrika e Letres 8 Puse ....................................................................... 19

2.6.2 Lipjan te Livadhet e Sitnicës 7 Puse ...................................................................... 20

2.6.3. Konjuh 7 puse ....................................................................................................... 20

2.6.4. Fshati Sllovi 5 puse grumbulluese ......................................................................... 21

2.6.5 Fshati Torinë-Poturoc 3 puse .................................................................................. 21

2.6.6. Fshati Vrellë e Magurës 1 pus ............................................................................... 21

VII

2.7. Gjendja ekzistuese për burimet e ujit në funksion të mbrojtjes sanitare në Komunën e

Lipjanit. .................................................................................................................................... 23

3. ZONAT E MBROJTURA UJORE NË LOKACIONIN VRELLË-LIPJAN ............ 53

3.1. Karakteristikat fiziko-gjeografike ..................................................................................... 53

3.1.1. Pozita gjeografike e burimit në Vrellë .................................................................. 53

3.1.2. Hidrologjia ............................................................................................................. 54

3.1.3. Veçoritë klimatike .................................................................................................. 54

3.1.4 Karakteristikat gjeomorfologjike .......................................................................... 57

3.2. Njohuri fillestare mbi zonat e mbrojtura ujore ............................................................... 58

3.3. Karakteristikat fiziko-kimike e bakteriologjike të ujërave nëntokësore ........................... 59

3.3.1. Karakteristikat fiziko-kimike e bakteriologjike të ujërave në Vrellë ..................... 59

4. METODOLOGJIA PËR CAKTIMI I ZONAVE TË MBROJTJES UJORE TË

BURIMIT TË UJËRAVE NËNTOKËSOR “VRELLË” ................................................... 85

4.1. Metodat matematikore ...................................................................................................... 85

4.1.1. Metoda e rrezes fikse të kalkuluar–CFR ................................................................ 85

4.1.2. Metoda e modifikuar e rrezes fikse të kalkuluar (MCFR) .................................... 87

4.1.3. Metoda Wyssling ................................................................................................... 89

4.1.4. Metoda Krijgsman-Lobo-Ferreira (KLF) ............................................................ 94

4.1.5. Metoda analitike e rrjedhës uniforme .................................................................... 96

4.1.6. Metoda Ceric-Hatjema ........................................................................................... 97

4.1.7. Metoda grafike ............................................................................................................... 99

4.1.8. Metoda e modelimit numerik të rrjedhës të ujit nëntokësor ................................ 100

5. REZULTATET NË ZONAT MBROJTJES TË UJËRAVE NËNTOKËSOR TË

BURIMIT “VRELLË “ ....................................................................................................... 101

5.1. Kriteret për përcaktimin e zonave të mbrojtjes sanitare ............................................... 101

5.1.1. Kriteriumi gjeomorfologjik për krahasimin e analiza dhe rezultateve ............... 101

5.1.2. Kriteriumi hidrologjik për krahasimin e analiza dhe rezultateve ....................... 102

5.1.3. Kriteriumi gjeologjik për krahasimin e analiza dhe rezultateve ........................ 102

5.2. Rregullativa ligjore e përcaktimit të zonave të mbrojtjes sanitare. ............................... 103

5.2.1. Analiza e rezultateve e zonave të mbrojtjes ujore të burimit të ujërave nëntokësor

“Vrellë” .......................................................................................................................... 103

5.2.2. Rezultatet e burimeve ujore në Lipjan te studimet sipërfaqësore ....................... 104

5.2.3. Rezultatet e cilësisë të ujit nga mostrimi i puseve në zonën e burimit në Vrellë

........................................................................................................................................ 104

5.2.4. Rezutatet, përfundimet ....................................................................................... 106

5.4. Rezultate e llogaritjes te zonave mbrojtse ..................................................................... 113

VIII

6. DISKUTIMET DHE PËRFUNDIMET, MENAXHIMI (MIRËMBAJTJA) DHE

SHËNIMI I ZONAVE TË MBROJTJES UJORE ........................................................... 115

6.1 Masat mbrojtëse në Zonën e I-rë të mbrojtjes sanitare .................................................... 115

6.2. Masat mbrojtëse në Zonën e II-të të mbrojtjes sanitare .................................................. 115

6.3. Masat Mbrojtëse në Zonën e III-të të Mbrojtjes Sanitare .............................................. 116

6.4. Kadastri i objekteve dhe veprimtarive ndotëse ekzistuese ......................................... 116

6.5. Masat për aftësimin e monitoringut kontrollues ............................................................. 117

6.5.1. Përcjellja e punës të burimit ujor ........................................................................ 118

6.5.2. Sistemi i kontrollit të kualitetit të ujit ................................................................. 118

6.6. Përfundimet ................................................................................................................... 118

7. REFERENCAT (LITERATURA) ................................................................................ 120

8. SHTOJCAT ...................................................................................................................... 122

IX

LISTA E FIGURAVE

Figura 1. Pamjet e Lipjanit ,shpellës në Gadime dhe Aeroporti ............................................ 10 Figura 2. Vendbanimet dhe popullsia në komunën e Lipjani ................................................. 11 Figura 3. Fshatrat që janë duke përfunduar punimet e ujësjellësit ......................................... 17 Figura 4. Fshatrat që janë duke përfunduar punimet e ujësjellësit ......................................... 17

Figura 5. Fshatrat që planifikohet të kryhet ujësjellësi, faza dytë. ......................................... 18 Figura 6. Fshatrat që planifikohet të kryhet ujësjellësi, faza e dytë. ...................................... 19 Figura 7. Burimet ujore në komunën e Lipjanit ..................................................................... 22 Figura 8. Ortofoto e Krojmirit ................................................................................................ 25 Figura 9. Krojmir, kaptazha 1 ................................................................................................ 26

Figura 10. Kaptazha 2 ............................................................................................................ 26 Figura 11. Ortofoto Shala ....................................................................................................... 28

Figura 12. Kaptazha 1 ............................................................................................................ 29

Figura 13. Pamje te vendburimi i ujit në Shalë ...................................................................... 29 Figura 14. Pamjet e puseve në Shalë ...................................................................................... 30 Figura 15. Ortofoto për zonat e mbrojtura ujore Resinovc .................................................... 32 Figura 16. Kaptazha në Resinoc ............................................................................................. 33

Figura 17.Kaptazhi brenda ..................................................................................................... 33 Figura 18. Ortofoto për zonat e mbrojtura ujore Lipjan te Sitnica ......................................... 35

Figura 19. Puset Lipjan, livadhet te lumi Sitnica ................................................................... 36 Figura 20. Ambienti rreth puseve në Lipjan, livadhet te lumi Sitnica .................................. 36

Figura 21. Pusi Lipjan, livadhet te lumi Sitnica ..................................................................... 37 Figura 22. Pusi Lipjan, livadhet te lumi Sitnica ..................................................................... 37 Figura 23. Ortofoto për zonat e mbrojtura ujore Lipjan te fabrika e letëres .......................... 39

Figura 24. Lipjan, ish -fabrika e letrës, pusi ........................................................................... 40

Figura 25. Lipjan, ish- fabrika e letrës, pusi dhe pamjet e shtëpive ....................................... 40 Figura 26. Oortofoto Sllovi zonat e mbrojtura ujore .............................................................. 42 Figura 27. Stacioni i pompimit në Sllovi ............................................................................... 43

Figura 28. Puset në Sllovi ....................................................................................................... 43 Figura 29. Ortofoto për zonat e mbrojtura ujore Poturovc ..................................................... 45

Figura 30. Pusi në Poturoc ..................................................................................................... 46 Figura 31. Pamje, pjesa e sipërme e pusit në Poturoc ............................................................ 46 Figura 32. Ortofoto për zonat e mbrojtura ujore Konjuh ....................................................... 48 Figura 33. Stacioni i pompimit Konjuh .................................................................................. 49

Figura 34. Puset në Konjuh .................................................................................................... 49 Figura 35. Vrella orotofoto Zonat e mbrojtura ujore .............................................................. 51 Figura 36. Rezervari në Vrellë ............................................................................................... 52 Figura 37. Vlerat mesate mujore të temperaturës së ajrit në stacionin Prishtinë 2004 -2013

................................................................................................................................................ 55 Figura 38. Reshjet në Lipjan 2004-2013 ................................................................................ 55 Figura 39. Grafiku:. Ecuria vjetore e temperaturës për stacionin e Prishtinës (1961-1990) .. 56

Figura 40. Rastisja dhe shpejtësia e erërave në stacionin e Prishtinës ................................... 57 Figura 41. Fortësia e ujit gjatë një viti .................................................................................... 61 Figura 42. Fortësia e ujit gjatë një viti .................................................................................... 61 Figura 43. Kloruret e ujit gjatë një viti ................................................................................... 63 Figura 44. Kloruret e ujit gjatë një viti ................................................................................... 63

Figura 45. Faktori Ph përgjatë një viti .................................................................................... 65 Figura 46. Faktori Ph përgjatë një viti .................................................................................... 65 Figura 47. Përqueshmëria elektrike përgjatë një viti .............................................................. 67

X

Figura 48. Përçueshmëria elektrike përgjatë një viti .............................................................. 67

Figura 49. Mangani përgjatë një viti ..................................................................................... 69 Figura 50. Mangani përgjatë një vit ....................................................................................... 69 Figura 51. Sulfatet përgjatë një viti ........................................................................................ 71

Figura 52. Sulfatet përgjatë një viti ........................................................................................ 71 Figura 53. Nitritet përgjatë një viti ......................................................................................... 73 Figura 54. Nitritet përgjatë një viti ......................................................................................... 73 Figura 55. Nitratet përgjatë një viti ........................................................................................ 75 Figura 56. Nitratet përgjatë një vit ......................................................................................... 75

Figura 57. Indeksi i përmanganit përgjatë një viti .................................................................. 77 Figura 58. Indeksi i përmanganit përgjatë një viti .................................................................. 77 Figura 59. Pamje nga marrja e mostres, burimi i parë ........................................................... 82 Figura 60. Mostra e parë: burimi që përdoret për ujë të pijes ................................................ 82

Figura 61.Mostra e dytë: burimi rezevë që nuk përdoret për ujë të pijes ............................... 83 Figura 62. Burimi i dytë: pusi që nuk është në përdorim ....................................................... 83 Figura 63.Burimi i tretë: pusi privat ....................................................................................... 84

Figura 64. Mostra e tretë, pusi privat ..................................................................................... 84 Figura 65. Metoda e rrezes fikse të kalkuluar ........................................................................ 86 Figura 66. Metoda e rrezes fikse të kalkuluar ........................................................................ 87 Figura 67. Metoda e rrezes fikse të modifikuar, kalkuluar .................................................... 89

Figura 68. Paraqitja grafike e sistemit të rrjedhës ujore të pusit tëshfrytëzimit

(Wyssling,1979) ..................................................................................................................... 90

Figura 69. Metoda Wyssling .................................................................................................. 92 Figura 70. Kufijtë e tri zonave mbrojtëse për ujëra ............................................................... 93 Figura 71. Kufijtë e tri zonave mbrojtëse të ujërave, varianti përfundimtar ......................... 94

Figura 72. Zona mbrojtëse e ndërmjetme (A) dhe modifikimi i gradientit të sipërm rmax të

elipsës (B) (Krijgsman etj.,2001) ........................................................................................... 95

Figura 73.Anvelopa e zonës së ujëmbledhjes (të kaptimit) të pusit ujëmarrës ...................... 97 Figura 74. Metoda Ceric –Haitjema ....................................................................................... 99

Figura 75. Diagrami për përcaktimin e parametrave R,r dhe d të zonës të mbrojtjes sanitare

të pusit .................................................................................................................................. 100 Figura 76. Ph përgjatë një viti analiza KUR” Prishtina” ...................................................... 110 Figura 77. Ph përgjatë një viti analiza I.K.SH.P.K .............................................................. 111

Figura 78. Nitratet përgjatë një viti analiza KUR Prishtina ................................................ 112 Figura 79. Nitratet përgjatë një viti analiza I.K.SH.P.K ...................................................... 112 Figura 80.Metodat e llogaritjes zonave mbrojtse ujore ........................................................ 114 Figura 81. Metodat e llogaritjes zonave mbrojtse ujore mesatarja dhe maksimajla. ........... 114 Figura 82. Profil gjeologjik i Fushëgropës së Kosovës (lindje-përëndim)........................... 122

Figura 83.Hartë hidrogjeologjike e regjionit të gjerë të Lipjanit.......................................... 123

Figura 84.Profil hidrogjeologjik i regjionit të burimit ujor “Vrellë”pamja 1 ....................... 124

Figura 85. Profil hidrogjeologjik i regjionit të burimit ujor “Vrellë” pamja 2 ..................... 124

XI

LISTA E TABELAVE

Tabela 1: Vendbanimi Krojmir .............................................................................................. 24 Tabela 2: Vendbanimi Shalë .................................................................................................. 27 Tabela 3: Vendbanimi Resinoc .............................................................................................. 31 Tabela 4: Vendbanimi Lipjan ................................................................................................. 34

Tabela 5: Vendbanimi ish Fabrika e letrës në Lipjan ............................................................. 38 Tabela 6: Vendbanimi Sllovi .................................................................................................. 41 Tabela 7: Vendbanimi Poturoc ............................................................................................... 44 Tabela 8: Vendbanimi Konjuh ............................................................................................... 47 Tabela 9: Vendbanimi Vrellë ................................................................................................. 50

Tabela 10: Ecuria vjetore e tempëraturës së ajrit për stacionin e Prishtinës (1961-1990) ..... 56 Tabela 11: Rastisja dhe shpejtësia e erërave në stacionin e Prishtinë .................................... 56

Tabela 12: Analizat fiziko kimike te muajit Janar 2018 ........................................................ 60

Tabela 13: Analizat fiziko kimike te muajit Shkurt 2018 ...................................................... 62 Tabela 14: Analizat fiziko kimike te muajit Mars 2018 ......................................................... 64 Tabela 15: Analizat fiziko kimike te muajit Prill 2018 .......................................................... 66 Tabela 16: Analizat fiziko kimike te muajit Maj 2018 .......................................................... 68

Tabela 17: Analizat fiziko kimike te muajit Qershor 2018 ................................................... 70 Tabela 18: analizat fiziko kimike te muajit Korrik 2018 ....................................................... 72

Tabela 19: Analizat fiziko kimike te muajit Gusht 2018 ...................................................... 74 Tabela 20: Analizat fiziko kimike te muajit Shtator 2018 .................................................... 76

Tabela 21: Analizat fiziko kimike te muajit Tetor 2018 ....................................................... 78 Tabela 22: Analizat fiziko kimike te muajit Nëntor 2018 ..................................................... 79 Tabela 23: Analizat fiziko kimike te muajit Dhjetor 2018 .................................................... 80

Tabela 24: Analizat fiziko-kimike KUR “Prishtina” ............................................................. 81

Tabela 25: Analizat e pavarura Fiziko- Kimike .................................................................. 105 Tabela 26: Analizat Mikrobiologjike për tri burimet e ndryshme ........................................ 105 Tabela 27: Analizat Fiziko- Kimike 2 dy mostart te pavaruara të ujit ................................. 108

Tabela 28: Analizat Mikrobiologjike për ujësjellësin “Prishtina “2 mostrat e pavaruara .... 109 Tabela 29: Nitratet krahasimi ............................................................................................... 111

Tabela 30: Përçueshmëria .................................................................................................... 113 Tabela 31: Metodat e llogaritjes të zonave mbrojtëse të ujërave. ........................................ 113

file:///C:/Users/Twin/Desktop/9999999%20tema/Milaim%20Qeriqi%20Tema%20AAAA.docx%23_Toc44365738

XII

FJALORI I TERMAVE

UBT- Universiteti për Biznës dhe Teknologji

K.U.R.-Kompania Ujësjellësi Rajonal Prishtinë

I.K.SH.P.K.-Instituti Kombtar i Shëndetësisë Publike në Kosovë

KUZ- Kanalizimi i ujërave të zeza

Z.M.U-Zona mbrojtëse e ujërave

ALT Lartësia

AQ Akuifer

lmd lartësi mbidetare

DD Ulja e nivelit të ujit në pus

E Evapotranspirimi (avullimi i tërsishëm nga ujëmbledhësi)

EC Përçueshmëria elektrike (µS/cm)

i Gradienti hidraulik

Kf Koeficienti i filtrimit (përçueshmëria hidraulike) (m/d)

MCM milion metra kub

n0 Poroziteti efektiv

P Reshjet

Q Derdhje (rrjedhje) e ujit (kullim)

R Rimbushja e ujërave nëntokësore

S Retencioni (ujëmbajtje) potencial maksimal

SC Ujëdhenie (prurje,debit) specifike potenciale maksimale (Kapaciteti specifik) (m²/d)

T Transmisiviteti (ujëpërcjellëshmeria) (m²/d)

TD Thellësia totale

TDS Gjithsej materialet të ngurta të tretura (mg/l)

LNP Ligjin për ndërmarrjet publike

1

1. HYRJE

Ky punim i temës së diplomës e bën studimin e zonave mbrojtëse ujore në teritorin e

komunës së Lipjanit, veçanarisht burimin për ujë të pijshëm në Vrellë. Studimi bëhet se

sa janë të rrezikuara burimet e ujit të pijshëm nga ndotësit potencial si : ujërat të zeza,

ndotësit idustrial dhe ndotësit tjerë. Objektiv i këtij punimi të temës së diplomës është

studimi i zonave mbrojtëse të ujërave, sipas standardeve dhe ligjeve në fuqi. Analiza

është e llojeve të ndotësve dhe origjina e ndotjes, vendndodhja dhe ndikimi në cilësinë

për burime të ujit të pijshëm .

Studimi ka për qëllim dhe cilësinë e ujit të pijshëm, cilët janë parametra e përbërjes së

ujit të pijshëm dhe a janë me standarde aktuale. Objekti i studimit është marrë burimi i

ujit të pijshëm në Vrellë, cilët janë ndotësit potencial , natyra e ndotësve, llojit e ndotësve.

Në fund janë propozuar masat që duhet marrë për mbrojtje të burimeve të ujit, që përdoren

për ujë të pijshëm dhe gjitha burimeve tjera, me theks të veçantë, burimi i ujit të pijshëm

në Vrellë, që përdoret për 4 vendbanime .Llojet e ndotësve dhe mundësia e evitimit të

tyre në të ardhmën.

2

2. SHQYRTIMI I LITERATURES

Në këtë punim të temës së diplomës ju kemi referuar disa materialeve, burimeve të

informatave dhe literaturave të ndryshme:

1. Elaborati i zonave të mbrojtjes sanitare të burimit ,të ujërave

nëntokësor“Konjuh” (Lipjan-Graçanicë te autorit Prof. Dr.Valdet Pruthi

të punuar në shkurt 2017, (Kopja fizike përcaktimi i zonave mbrojtse sanitare

ujrat nëntoksore Konjuh)

2. Planit zhvillimor komunal i Lipjanit i punuar në vitet 2013-2014 .

(https://sq.wikipedia.org/wiki/Lipjani Plani zhvilimor komunal 2013)

3. Të dhënat dhe raportet e ujësjellësit regjonal “ KUR” –Prishtina dhjetor 2018

(Kopja Fizike Raporti vjetro i KUR Prishtina )

4. Mbrojtja e ujërave nga ligjeratat e Dr Hazir Çadrakut në” UBT”- 2017-

2018.(Hazir Çadraku 2017 -2018)

5. Dhe disa të dhëna në fund janë grumbulluar nga autori i temës së diplomës

(Punë hulumtuse e autorit te temes MilaimQeriqi 2018-2019)

➢ Për shkak se elaborati i zonave mbrojtëse të burimit, të ujërave

nëntokësor“Konjuh” (Lipjan-Graçanicë te autorit Prof. Dr. Valdet Pruthi ka

ngjajshmëri me punimin tim, ne kemi marrë materiale dhe i kemi përdorur, por

gjithmonë duke ju përshtatur dhe përmbajtur temës tonë. Këto materiale na kanë

ndihmuar që të krijojmë konceptin tonë për temën, pasi kjo sferë e punimit të

zonave mbrojtëse te ujërave është e re te ne dhe gati nuk është punar më parë

nga ashkush, perveç dy punimeve nga Prof.Dr. Valdet Pruthi në Konjuh të

Lipjanit dhe Pasian të Gjilanit.

Pasi që këto shenime ishin të para tri viteve, unë ato i kam përpunuar dhe pasurar

me infomata të reja, dhe gjithmonë duke ju permbajtur temës time për zonat

mbrojtëse të ujërave për lokacionin Vrellë dhe specifikat e këtij lokacioni .

https://sq.wikipedia.org/wiki/Lipjani

3

➢ Në planin zhvillimor të Lipjanit ka pasë studime në të gjitha fushat e zhvillimit

dhe planifikimit, por ne jemi fokusuar më tepër në pjesën e zhvillimit dhe

gjendjes së ujërave ,

Mirëpo, këto shënime ishin të viteve 2013/2014, dhe ne i kemi plotësuar, i kemi

ndryshuara me informata të reja për zhvillimet që kanë ndodhur deri më tani.

Këto shënime kanë qenë rreth zhvillimit historik të ujërave në përgjithësi dhe

ujësjellësit në veçanti.

Neve na kanë shërbyer më shumë si materiale për informata për të kaluarën edhe

si materiale për ndryshimet dhe zhvillimet në sferën e ujërave dhe ujësjellësit.

➢ Raportet e Kompanisë regjionale te ujësjellësit” KUR” –Prishtina ishin mbi

gjendjen dhe zhvillimet e ujësjellësit në përgjithësi deri në vitin 2018 .

Këto ishin shënime mjaftë të dobishme se kishin të dhëna fillestare hyrëse për ne

rreth burimeve të ujit etj.

Ne, këto i kemi pasuruar me informata të reja dhe me informata shtesë për

kapacitetin e burimeve ujore që përdoren për ujë të pijshëm

Ne kemi vizituar të gjitha burimet ujore që perdorën për ujë të pijshëm .

I kemi plotësuar me informata të reja për gjendjen e furnizimit me ujë të

pijshëm në komunen e Lipjanit dhe për shtrirjen e projekteve të reja të instalimit

të rrjetit të ujësjellësit, që janë në përfundim e sipër për vendbanime të

ndryshme,

Kemi paraqitur edhe projekte të reja që janë planifikuar të punohen për vitet

2020-2022, me anën e skicave dhe fotove i kemi ilustruar ato.

➢ Ligjerata ” Mbrojtja e ujërave “të Dr. Hazir Çadrakut e ligjeruar në” UBT”- në

drejtimin Ndërtimtari, drejtimi Hidro ,gjatë vitit akademik 2017-2018.

Këto shënime na kanë ndihmuar në studimin e materies për temë të diplomës .

Gjithashtu, kanë shërbyer për llojet e ndotësve dhe për llogaritjen e zonave të

mbrojtjës ,të ujërave, në kapitullin e katërt.

Janë materiale që na kanë shërbyer mjaftë mirë për punimin e temës së

diplomës.

4

➢ Matrialet tjera për burimet ujore që përdoren për ujë të pijshem, gjegjësisht për

ujësjellësa për vendbanime të ndryshme në komunen e Lipjanit i ka studiuar,

grumbulluar dhe sistemuar autori i punimit të temës së diplomës ‘

Materialet dhe studimet janë bërë për të gjitha burimet që përdoren për ujë të

pijshëm nga banorët e komunës së Lipjanit.

Informatat i kemi fokusuar për studimin e zonave mbrojtëse në vija të trasha,

apo thënë më mirë sipas ligjit për zonat mbrojtëse të ujërave, ku zona e parë

është 10 metra, zona e dytë është 150 metra dhe zona e tretë është 500 metra .

Kemi grumbulluar informata, si kordinata të ndodhjes së burimit ujor , ndotësit e

mundshëm dhe llojet e ndotësve , kapaciteti i burimit ujor, specifikim i ndotësve

dhe informatat tjera, si foto, ortofoto të burimive ujore veç e veç për secilin

burim të ujit të pijshëm .

Keto informata të punuara nga autori kanë shërbyer si infomata hyrëse fillestare

dhe kanë ndihmuar në punimin e temës së diplomës.

Literatura, materialet dhe burimet e informatave të shkruara më lartë i kemi në

vazhdim të punimit të temës së diplomës më poshtë.

2.1 Mbrojtja nga ndotja e burimeve të ujërave nëntokësor

Ujërat nëntokësor paraqesin burimin kryesor për furnizim të popullsisë me ujë të pijshëm,

Uji i pijshëm, që përdorët për furnizim të popullsisë,nuk duhet të paraqet rrezik për

shëndetin publik, prandaj burimet e ujërave nëntokësor që përdorën për pije, duhen

patjetër të mbrohen nga çdo lloj i ndotjes. Për këtë,në kohën e sotme, mbrojtja e ujërave

nëntokësor është bërë prioritet nacional dhe është fokusuar në parandaliminë ndotjes së

tyre e më pak në procesin e rehabilitimit Kjo mbrojtje nga ndotja,bëhet duke

definuar(pacaktuar) hapësirën mbrojtëse për rreth burimeve të ujërave nëntokësor dhe

duke limituar zhvillimin e aktiviteteve njerëzore dhe ekonomike brenda saj. Kjo hapësirë

mbrojtëse shërben si“mbrojtje pasive”ndaj ndotjes dhe paraqet shkallën më të lartë të

mbrojtjes dhe është mënyra më e mirë e garantimit të prodhimit të ujit të pijshëm nga

ujërat nëntokësor. Gjatë procesit të definimit të hapësirës mbrojtëse të ujërave nëntokësor,

i cili është një proces relativisht i ndërlikuar, merren parasysh aspekte të ndryshme të

5

rëndësishme: hidrogjeologjike (parametrat hidrodinamik të burimit ujor), ekonomike,

sociologjike etj. Aspektet ekonomike janë tejet të rëndësishme, sepse definimi i hapësirës

mbrojtëse të ujërave nëntokësor zakonisht imponon kufizime në shfrytëzimin e tokave

dhe kërkon zhdëmtimin e pronarëve të tyre. Prandaj, definimi i një hapësire më të gjerë

mbrojtëse se hapësira optimale,shkakton ngritjen e çmimit të furnizimit te popullsisë me

ujë të pijes. Mbrojtja nga ndotja e ujërave nëntokësor si dhe definimi i hapësirës (rajonit)

mbrojtëse të puseve ose fushës së puseve (burimeve) të ujërave nëntokësor, në vendet e

ndryshme bëhen me legjislacionë dhe mënyra tëndryshme. Në SHBA mbrojtja nga ndotja

e burimeve të ujërave nëntokësor bazohet në konceptin e mbrojtjes të“Hapësirës (rajonit)

mbrojtëse të burimit të ujit nëntokësor” (“Wellhead Protection Area”-WWHPA), e cila

paraqet‘hapësirën sipërfaqësore dhe nëntokësore që e rrethon pusin ose fushën e puseve,

të cilët furnizojnë sistemin ujor publik, dhe përmes së cilës hapësirë ndotësitë lëvizin në

drejtim dhe mund të arrijnë deri te pusi ose fusha e puseve ujore të shfrytëzimit”.WHPA

njihët edhe si “Zonë e Kontributit” ,“ Capture zonë” etj. Kriteret në bazë të së cilave

përcaktohet WHPA në SHBA janë të ndryshme:distanca, ulja e nivelit, koha e udhëtimit

të ndotësve (TOT), kufiri i rrjedhëssë ujit etj. Metodat e përcaktimit të WPHA-së poashtu

janë të ndryshme:metoda e rrezes fikse, metoda e rrezes së kalkuluar, metoda e formave

të thjeshta të ndryshme të anvelopës, metodat analitike, metoda e hartografimit

hidrogjeologjik,metoda e modelimit numerit të rrjedhës së ujit/ transportit të ndotësve etj.

Zakonisht determinohen (përcaktohen) tri (3) zona sanitare mbrojtëse. Në vitin 2000 nga

Bashkimi Europian është aprovuar Direktiva Kornizë 2000/60 mbi ujërat, me të cilën

ofrohet një qasje e re për menaxhimin e ujërave sipërfaqësor dhe nëntokësor si dhe

mbrojtjen e tyre. Me këtë Direktivë është synuar që shtetet e Bashkimit Evropian të

unifikojnë, përveç tjerash,edhe qasjet e tyre në mbrojtjen nga ndotja të ujërave

sipërfaqësor e nëntokësorë që përdorën për furnizim të popullsisë me ujë të

pijshëm.Mbrojtja nga ndotja e ujërave sipërfaqësorë e nëntokësorë, me Direktivën

Kornizë 2000/60, konsiston në definimin eZonave të mbrojtura ujore dhe përcaktimin e

Zonave të mbrojtjes sanitare të burimeve ujore të ujit të pijshëm. Në shtetet e Evropës,

mbrojtja nga ndotja e ujërave nëntokësor është në përshtatje e sipër me Direktivën

Kornizë 2000/60. Mbrojtja bazohet në konceptin e definimit (përcaktimit) të zonave të

mbrojtjes sanitare të burimeve ujore dhe menaxhimin e tyre.Zonat përcaktohen dhe

menaxhohen në bazë të Udhëzuesve të ndryshëm të shteteve të caktuara.Përcaktohen

6

zakonisht tri(3) deri katër (4) zona sanitare mbrojtëse të burimeve të ujërave nëntokësor,

në bazë të kriterit të distancës dhe kohës së udhëtimit të ndotësve (TOT), me metoda të

thjeshta matematikore, metoda analitike dhe modelime numerike.

Edhe në Republikën e Kosovës, Legjislacioni për Ujërat është duke iu përshtatur

Direktivës Kornizë 2000/60 dhe akteve ligjore tjera të BE-s. Ujërat sipërfaqësor dhe

nëntokësor, në Republikën e Kosovës, mbrohen përmes Ligjit nr.04L-147 /2013 për

Ujërat e Kosovës si dhe Udhëzimit administrativ për kriteret për përcaktimin e zonave

sanitare mbrojtëse të Burimeve Ujore, .te vitit 2015., i cili definon përcaktimin,shënimin

dhe menaxhimin (mirëmbajtjen) e këtyre zonave. Me këtë Udhëzim Administrativ është

paraparë përcaktimi i tri zonave mbrojtëse të burimeve të ujërave nëntokësor për furnizim

të popullatës me ujë të pijes: zona e I-rë e regjimit të rreptë, zona e II-të e regjimit të

kufizuar dhe zona e III-të e regjimit të lehtë. Për secilën nga këto zona janë përcaktuar

kufizimet e kryerjes së aktiviteteve të caktuara. Në përpilim dhe aprovim e sipër është

Udhëzimi Administativ i ri për mënyrën e përcaktimit të zonave të mbrojtjes sanitare të

ujërave të pijes, i cili paraqitet me i avansuar. (Kopja fizike përcaktimi i zonave mbrojtse

sanitare ujrat nëntoksore Konjuh)

2.2. Zhvillimi historik

Si vendbanim, Lipjani njihet që nga koha Ilire e më vonë Romake, si pjesë e qytetit

Ulpiana e cila ndodhet në verilindje në largësi 10km. Lipjani në përiudhën romake ishte

kryesisht një vendbanim i vogël në rrugën për në Lissum. Identifikimi i Lipjanit me

emrin. Ulpiana më vonë është vërtetuar edhe me zbulimet e gërmadhave të antikës së

vjetër dhe përiudhës bizantinë. Nga antika e vjetër emri Lypenion, Lypiana padyshim

vijnë deri te emri i tashëm Lipjan. Nën themelet e kishës ekzistuese, në këtë pjesë janë

zbuluar themelet e bazilikës bizantinë, ndërsa nga vet Lipjani janë të njohura disa

monumente-epigrafe, prej të cilave vërtetohen të dhënat për ekzistimin e Ulpianës. Me

zhvillimin e industrisë-minierës në vendbanimin e Janjevës u bë e njohur edhe Prishtina,

kështu që Lipjani humbi rëndësinë e mëparshme dhe funksiononte si një “shesh” i

thjeshtë lokal. Janjeva për herë të parë është përmendur në vitin 1303, me zhvillimin e

industrisë së minierave në shek. XIV dhe XV, u ngrit në një qendër të rëndësishme afër

Prishtinës dhe Novobërdës (Artanës). Në mes tjerash qyteti kishte kontakte me

Republikën e Raguzës (Dubrovniku) i sotëm në Kroaci. Njëra nga shkollat e para në

7

Kosovë është hapur në Janjevë në vitin 1665 dhe përdoret edhe sot e kësaj dite. Në

përgjithësi deri me ndërtimin e hekurudhës në fund të shek. të kaluar (1873-1874)

Lipjani ishte një fshat i rëndomtë i njohur si kryqëzim i rrugëve në rajon. Në këtë

hekurudhë, Lipjani fitoi stacionin hekurudhor, krahas të cilit u ndërtuan punëtoritë e

para me karakter tregtar, depot për grumbullimin e drithërave dhe dyqanë zejtare, kështu

deri në fund te shek. XIX. Gjatë kohës së sundimit turk kjo pjesë e re e Lipjanit fitoi

pamjen me karakter qyteze, kurse si qytezë është shpallur në vitin 1920. Me

funksionimin e hekurudhës Kosovë-Maqedoni, qarkullimi kryesisht ishte përmes

Greqisë (qyteti i Selanikut) kështu konkurrenca e tregut dhe aktivitetet tregtare ndikuan

në qendrat si: Mitrovica, Ferizaj dhe Lipjan në dobësimin e tregut në qendrat më të

mëdha si Prishtina, Gjakova dhe Prizreni . Që nga kjo kohë fillon të zhvillohet Lipjani.

Nga kjo rrjedh se ndikimi i Lipjanit më shumë shtrihet në rrethinën më të afërt, si në

pjesët përëndimore, malore dhe kodrinore, dhe kjo jo vetëm në pjesët që përfshijnë

kufijtëë administrativ, por edhe në pjesët e Drenicës së Epërme, ku Lipjani është i

vetmi vendbanim me karakter qyteti. (https://sq.wikipedia.org/wiki/Lipjani Plani

zhvilimor komunal 2013)

2.3. Pozita Gjeografike

Komuna e Lipjanit ka pozitë të përshtatshme gjeografike, sepse gjendet në pjesën

qendrore të Republikës së Kosovës dhe në udhëkryqin e rrugëve më të rëndësishme të

rajonit. Kufizohet me komunat: Ferizaj, Fushë Kosovë, Graçanicë, Prishtinë, Drenas,

Suharekë, Malishevë, Shtime, Ferizaj, Gjilan dhe Artanë. Në komunën e Lipjanit jetojnë

rreth 57605 banorë, në qytetin e Lipjanit jetojnë rreth 10,000 banorë, ndërsa pjesa tjetër

jetojnë në zonat rurale (fshatra). Territori administrativ i komunës është i pozicionuar në

jug të Prishtinës dhe mbulon sipërfaqen prej 338.47 km2. Dendësia e popullsisë 170

banor/km2, ndërkaq dendësia mesatare e popullsisë në shkallë vendi 205 b/km2, 3.2% e

territorit të shtetit. Pjesa më e madhe e popullsisë janë shqiptarë (89 %), ndërsa (6 % )

janë serb, kroatë (1 % ), romë (1% ) dhe 2.9% të tjerë. Mosha e popullsisë është e re, nga

kjo rreth 40% janë të moshës 0 -14 vjeç, 45% janë të moshës 15 -65 vjeç dhe 15% janë të

moshës mbi 65 vjeç. Mesatarja e madhësisë së familjeve është pesë anëtarë.

Ka mundësi të volitshme të shfrytëzimit të trafikut rrugor – hekurudhor e përmes


8

Vrellës edhe atij ajror, për shkak se Aeroporti i vetëm ndërkombëtarë gjendet në territorin

e Komunës së Lipjanit dhe është nga qendra vetëm 15 km. Në anën përëndimore shtrihet

rezervati Blinaja që do të mund të zhvillohej në një qendër rekreative dhe atraktive për

tërë rajonin. Në vendbanimin Gadime gjendet Shpella e mermerit që paraqet një atraksion

të rëndësishëm turistik jo vetëm për Komunën e Lipjanit, por për tërë Kosovën. Parku

kulturo-historik në Kleçkë dhe Divjakë, si dhe qyteza e vjetër Janjeva po ashtu

konsiderohet si vend atraktiv për vizitorë.

Kjo makro-pozitë e territorit të Komunës si dhe e vetë qytetit Lipjan paraqet

rrethanën mjaft të përshtatshme për zhvillimin e mëtejmë të Komunës. Përmes territorit

të Komunës së Lipjanit kalon hekurudha e cila lidhë këtë territor në të gjitha drejtimet me

rajonin në tërësi. Komuna e Lipjanit ka 62 fshatra, ku numër më i madh i tyre janë të

koncentruar në fushëgropën e Kosovës që paraqet pjesën qendrore të Komunës së

Lipjanit, ndërsa vendbanimet e tjera shtrihen në pjesën lindore dhe përëndimore të kufijve

morfologjik-pjesëve kodrinore malore të Komunës së Lipjanit, ku një numër i tyre është

i koncentruar në pjesën qendrore ndërsa të tjerat në pjesën lindore dhe përëndimore të

kufijve morfologjikë – pjesëve kodrinore malore të Komunës. Gjithashtu kjo komunë

gjendet në afërsi të drejtpërdrejtë të qendrave më të mëdha të Republikës së Kosovës si:

Lipjan – Prishtinë ……………………...16 km

Lipjan – Mitrovicë ……………………..57 km

Lipjan –Prizren ...................................60 km

Lipjan – Gjakovë ................................96 km

Lipjan – Pejë (përmes Prizrenit )...... 131 km

Lipjan – Ferizaj ..................................26 km

Lipjan – Gjilan ....................................40 km etj.

Një pjesë e madhe e popullsisë, industria dhe institucionët qendrore janë të

vendosura në rrafshin e Kosovës në regjionin përreth kryeqytetit Prishtina, duke

përfshirë komunën e Lipjanit, Kastriotit dhe Fushë Kosovës. Prishtina është kryeqytet

dhe qendër administrative, edukative dhe kulturore e Kosovës me një universitet të

vetëm, teatër kombëtarë dhe klinikë universitare. Regjioni është një nyje transporti me

të vetmin Aeroport ndërkombëtar në Kosovë dhe të gjitha linjat e rrugëve hekurudhore

dhe nacionale që përshkon zonën. Autostrada e planifikuar Prishtinë-Hani i Elezit-

Shkup kalon nëpër territorin e Komunës, e cila i mundëson qasje Lipjanit edhe në

9

Autostraden e Planifikuar Vërmicë – Merdare. Qyteti i Lipjanit është qendër urbanë e

komunës, ofron spektër të gjerë të lehtësimeve publike, infrastrukturë dhe biznës. Qyteti

i Lipjanit është i pozicionuar në udhëkryqin në mes të dy rrugëve të rëndësishme 25/E

752 dhe 2/E 65, dhe të hekurudhës kryesore Mitrovicë-Shkup. Me këtë, qyteti është i

pajisur mirë me infrastrukturë rrugore dhe pozitë të favorshme në raport me rrethinën.

Për më tepër fshatrat Gadime, Janjevë, Magurë dhe Shalë duhet të funksionojnë si nën-

qendra për zonat përreth. Paraqitja e përgjithshme e komunës mund të përshkruhet si

rurale. . (https://sq.wikipedia.org/wiki/Lipjani Plani zhvilimor komunal 2013)


10

Lipjani portë e komunikimit drejt botës: vendi ku e takoni lashtësinë dhe vlerat e

Kosovës

Figura 1. Pamjet e Lipjanit ,shpellës në Gadime dhe Aeroporti

11

Figura 2. Vendbanimet dhe popullsia në komunën e Lipjani

12

2.4. Resurset ujore në Komunën e Lipjanit (Nëntokësore dhe sipërfaqësore )

Sektori i ujërave dhe menaxhimi i tij në komunën e Lipjanit mund të themi se ndahet në

tri përiudha të zhvillimit: . (https://sq.wikipedia.org/wiki/Lipjani Plani zhvilimor

komunal 2013)

2.4.1Përiudha e parë i takon viteve 1999 – 2002, përiudha e pas luftës, e cila

karakterizohej me ndërmarrjen e veprimeve dhe aktiviteteve të karakterit emergjent

d.m.th realizimi i punëve në riparimin dhe rehabilitimin e rrjetit të ujësjellësve dhe

kanalizimit në rrjetat ekzistuese. Investimet kryesisht ishin nga donatorët, e huaj dhe një

pjesë e vogël nga komuna. Gjatë kësaj përiudhe u rehabilituan dhe u riparuan rreth 15

km, gypa të ujësjellësit, 1 stacion pompimi, rreth 2 km gypa të kanalizimit.

2.4.2Përiudha e dytë i takon viteve 2002 – 2008, ku në këtë përiudhë kohore i tërë

sektori i ujërave në Kosovë menaxhohej nga Agjencioni Kosovar i Mirëbesimit , si

mbikëqyrës i të gjithë infrastrukturës së ujësjellësve dhe kanalizimit. Ky agjencion filloj

transformimin e ish ndërmarrjeve nga sistemi i trashëguar dhe bëri regjionalizimin në

shtatë Kompani regjionale të ujësjellësve dhe kanalizimit, me këtë rast edhe Ndërmarrja

Publike ,,Vëllazërimi” e komunës së Lipjanit hyri nën kompaninë KUR,,Prishtina” sh.a

si Njësia Opërative e ujësjellësit Lipjan. Duke qenë kështu të gjitha donacionët dhe

investimet ishin të drejtuara në KUR,,Prishtina” sh.a e cila pastaj bënte orientimin e

investimeve sipas kërkesave dhe prioriteteve të njësive opërative. .


2.4.3Përiudha e tretë i takon vitit përiudhës kohore nga viti 2008 e tutje. Nga kjo

përiudhë, të gjitha kompetencat nga administrata e UNMIK – ut kaluan në përgjegjësi të

organëve shtetërore të Republikës së Kosovës. Pas këtij transformimi të kompetencave

institucionët e Kosovës hartuan dhe miratuan ligjin për ndërmarrjet publike ( LNP ), në

të cilin u definuan të gjitha çështjet lidhur me përgjegjësit dhe kompetencat e

ndërmarrjeve publike, kështu që të gjitha kompanitë regjionale të ujësjellësit dhe

kanalizimit kaluan nën kompetencat e Ministrisë për Ekonomi dhe Financa ( MEF ), pra

roli udhëheqës e merr MEF – i, ndërsa kompanitë regjionale fitojnë statusin e

ndërmarrjeve publike (NP ). Njësia Opërative e Ujësjellësit Lipjan e cila opëron në



13

Lipjan mbetet me statusin e njëjtë duke u menaxhuar nga KUR,,Prishtina” sh.a,. .


2.4.3.1. Gjendja ekzistuese në rrjetin e ujësjellësit, kanalizimit dhe trajtimit

të ujërave të ndotura

Komuna e Lipjanit konsiderohet njëra nga komunat më të mëdha të Republikës së

Kosovës, duke pas parasysh numrin e fshatrave dhe hapësirën administrative që e

kontrollon. Vlerësohet të ketë 63 fshatra në të cilat jetojnë rreth 57000 banorë, duke

përfshirë edhe banorët qytetit të Lipjanit. Rrjeti i ujësjellësit dhe kanalizimit vlerësohet të

jetë ndërtuar gjatë viteve 1970 - 1980 - 1985, 2000-2008, dhe kryesisht në zonën urbanë

të qytetit me gjatësi totale 61 km ujësjellës dhe 35km rrjetë të kanalizimit te ujerave te

ndotura (zeza).

Kjo infrastrukturë për kohën ishte e mjaftueshme, mirëpo shtimi demografik dhe rritje e

standardit jetësorë shtruan kërkesa të reja për riparimin, zgjerimin dhe shtimin e rrjetëve

të reja të ujësjellësit dhe kanalizimit. Që nga viti 1999 e deri në vitin 2018, në komunën

e Lipjanit janë implementuar shumë projekte të cilat fillimisht kishin për synim

rehabilitimin dhe riparimin e rrjeteve – sistemit ekzistuese, të cilat projekte u financuan

kryesisht nga donatorë të ndryshëm. Sipas të dhënave rreth 65% e popullsisë kanë qasje

në furnizimin publik me ujë, ndërsa në rrjetin e kanalizimit rreth 90%. Vetëm në qyteti i

Lipjanit jetojnë rreth 12500 banorë, prej të cilëve 99% kanë qasje në rrjetin publikë të

ujësjellësit, ndërsa 97% kanë qasje në rrjetin e kanalizimit kurse pjesa tjetër furnizohen

me puse private dhe kanalizimin e kanë të rregulluar me gropa septike apo edhe pa to.

Pjesa tjetër e popullsisë e cila jeton në zonat rurale këtë problem e ka të zgjidhur me

ujësjellës vetanake apo edhe të përbashkët ( dy e më shumë fshatra), si dhe një pjesë e

madhe e banorëve nëpër fshatra furnizohen me ujë nga puset e hapura në mënyrë

individuale. Nga 62 fshatra që ka komuna e Lipjanit rreth 3 fshatra kanë ujësjellës

vetanak, rreth 41 fshatra kanë ujësjellës të përbashkët dhe rreth 18fshatra ende nuk e kanë

këtë çështje të zgjidhur, ndërsa në rrjetin e kanalizimit janë të përfshirë rreth 58

vendbanime, përfshirë edhe qytetin e Lipjanit. Rreth 4 vendbanime ende nuk e kanë të

zgjidhur këtë problem. Pjesa më e madhe e rrjetit të kanalizimit përbëhet nga kanalet e

kombinuara me rënie të lirë të cilat marrin rrjedhat e ujërave të bardha dhe të ndotura

( zeza).


14

Sipas të dhënave nga raportet e Instituti Kombëtar i Shëndetit Publik ( IKSHP ) dhe

KUR,,Prishtina” sh.a NjOU -Lipjan pjesa më e rrezikuar e popullsisë është ajo në

zonat rurale të cilët furnizohen me ujë nga puset individuale dhe nga ujësjellësit, të

cilët nuk menaxhohen nga KUR,,Prishtina” sh.a NjOU- Lipjan. Pra, ato paraqesin

rrezik për qytetarët, të cilët përdorin ujin e pakontrolluar dhe ka dëshmi se shumë

prej tyre furnizohen me ujë të kontaminuar. Menaxhimi i ujërave të ndotura në këtë

komunë aktualisht bëhet nga KUR,,Prishtina” sh.a. NjOU-Lipjan , por edhe kjo

kompani nuk ka ndonjë objekt ku do të mblidheshin të gjitha ujërat e ndotura për tu

trajtuar, po veç me trajtim mekanik shkarkohen kryesisht në lumenj dhe atë 100 %

në lumin Sitnicë. ((Kopja Fizike Raporti vjetro i KUR Prishtina )

2.4.3.2. Furnizimi me ujë - Gjendja ekzistuese

Gjendja ekzistuese vlerësohet të jetë e kënaqshme me tendencë në rritje, sistemi i

furnizimit me ujë është i ndërtuar para 39 vitesh,është investuar në gypat kryesor

furnizues në qytetin e Lipjanit po riparohet dhe zgjerohet me lloje të materialeve sipas

standardeve që sot janë aktuale në vend, regjion dhe botë. Aktualisht KUR,,Prishtina”

sh.a NjOU – Lipjan, e cila është ofruesi kryesor me ujë të pijshëm në komunën e Lipjanit,

e cila ka këto të dhëna mbi përfshirjen e zonës së shërbimit;

Ofron shërbime për qytetin e Lipjanit dhe 43 fshatra me numër të konsumatorëve prej

amëvisri 6086 instuticionët publike 39 bizneset 494 gjithsejt 6619 konsumator , koha

e shërbimit – ofrimit të ujit të pijshëm është 24 orë, pa ndërprerje, me përjashtim të rasteve

kur ka defekte apo probleme tjera (reduktimet enërgjisë) në stacionin e pompave dhe

tubacionët – rrjetin shpërndarës të ujësjellësit. Burimet e marrjes së ujit janë ujërat

nëntokësore të cilat shfrytëzohen përmes puseve me anë të sistemit të pompimit thithës,

këto puse ndodhen në zonën aluviale të lumit Sitnicë ( saktësisht në lokalitetin te ish

fabrika e letrës dhe te livadhet e Sitnicës) dhe puset në Konjuh. Uji i ofruar për zonën e

shërbimit të cilën e mbulon kjo njësi opërative i plotëson standardet e ujit të pijshëm sipas

rregullores, respektivisht standardeve të Organizatës Botërore të Shëndetësisë (OBSH )

dhe rregulloreve dhe normave të IKSHP. Metoda e pastrimit, trajtimit përpunimit të ujit

është vetëm me sistemin e klorifikimit në stacionët e klorimit. (Kopja Fizike Raporti

vjetro i KUR Prishtina )

15

2.4.3.3. Rrjeti i ujësjellësit

Gjatësia e përgjithshme e rrjetit të sistemit për furnizimi me ujë të pijshëm 275000 metra

ose 275 km. Materiali i ndërtimit ( p.sh: 24 % AÇ, 1.% PVC, 22% Zn , 53% PE etj).

Numri i kyçeve dhe lloji (3620 amvisëri, 360 biznëse te vogla 2 industri, 71 biznëse te

mëdha , 28 institucionë ). Kapaciteti i furnizimit 250 litra/ditë i furnizimit për kokë banori.

Numri i stacionëve të pompimit ( 23 thithës ,4 shtytës dhe 3 me gravitacion ). Numri i

rezervuarve (15 , nga betoni ). Burimet ekzistuese të furnizimit ( , burim natyror, pus

etj ).

2.5 Resurset ujore që shfrytzohen për ujë të pijës nga KUR” Prishtina” apo nga

fshatrat e komunës së Lipjanit

Dhjetor, 2019

1. Qyteti i Lipjanit 20. Fshati Bujari

2. Fshati Jeta e Re 21. Fshati Qallapek

3. Fshati Grackë e vjetër 22. Fshati Smallushë

4. Fshati Hallaq i Vogël 23. Magurë

5. Fshati Ruvc i Ri 24. Medvec

6. Fshati Ruvc i vjetër 25. Dobrajë e Vogël

7. Fshati Ribar i Vogël 26.Teqe

8 . Fshati Torinë

9 . Fshati Poturoc

10. Fshati Babush i Muhagjerve

11. Fshati Gadime e Epërme

12. Fshati Gllavicë

13. Fshati Marec

14. Fshati Gadime e Ulët

15. Fshati Sllovi

16. Fshati Janjevë

17. Fshati Konjuh

18. Fshati Gllogoc

19. Fshati Banullë

16

2.5.1. Fshatrat rurale të cilët e kanë të instaluar rrjetin e ujësjellësit e që

nuk menaxhohen nga KUR”PRISHTINA”sh.a Njësia Opërative e

Ujësjellësit Lipjan

1.Fshati Shalë

2.Fshati Krojmir

3.Resinoc

4.Llugagji

5.Rubovc

6.Kojskë

7.Qylagë

2.5.2. Fshatrat rurale të komunës së Graçanicës që menaxhohen nga

KUR”PRISHTINA”sh.a Njësia Opërative e Ujësjellësit Lipjan

1. Gushtericë e Epërme

2. Gushtericë e Ulët

3. Livagje

4. Dobrotinë

2.5.3. Fshatrat rurale të cilët janë në përfundim të instalimeve të rrjetëve të

Ujësjellësve. Furnizimi me ujë të pijes do të bëhet nga puset në fshatin Vrellë.

Faza e parë

1. Dobrajë e madhe 6.Qylagë

2. Llugë 7. Radevë

3. Gllanicë 8. Lepi

4. Poturoc 9. Skullan

5. Torinë 10 Suhadoll

17

Figura 3. Fshatrat që janë duke përfunduar punimet e ujësjellësit

Figura 4. Fshatrat që janë duke përfunduar punimet e ujësjellësit

18

Figura 5. Fshatrat që planifikohet të kryhet ujësjellësi, faza dytë.

Fshatrat që planifikohet të kryhet ujësjellësi, faza e dytë.

1.Ribar i Madh

2.Kroishtë

3.Grackë e vogël

4.Topliqan

5.Bregu I zi

6.Zllakuqan

7.Bujan

8.Hallaq i madh

19

Figura 6. Fshatrat që planifikohet të kryhet ujësjellësi, faza e dytë.

2.6. Lokacionët e puseve të burimeve nëntokësore të ujit të pijshëm dhe kapaciteti

eksploatues i tyre.

2.6.1 Lipjan te ish fabrika e Letres 8 Puse

Me poshte paraqiten kapacitet e puseve ku shenohet numri i pusit , Q- paraqet

kapacitetin ujor te atij pusi, H-thellsia e pusit

Kapaciteti i pusit tek ish fabrika e Letres eshte; Q=5-15 l/s

Sic eshte shpejguar me lartë egzistojne 8 puse ku jane shenuar kapacitet per secilin

pus.

- Kapaciteti; Q=5-15 l/s

20

Pusi 1. Q =5 l/s ; Pusi 2. Q= 7 l/s Pusi 3. Q =6 l/s ; Pusi 4. Q= 14 l/s


- Thellësia; H=12-50m

Pusi 1. H =12 m ; Pusi 2. H =13 m Pusi 3. H =15 m; Pusi 4. H =16 m

Pusi 5. H =18 m; Pusi 6 H =25m Pusi 7. H =38 m; Pusi 8. H =50 m

- Eksploatimet Optimale; Q=40-80 l/s

2.6.2 Lipjan te Livadhet e Sitnicës 7 Puse

Me poshte paraqiten kapacitet e puseve ku shenohet numri i pusit , Q- paraqet




Pusi 5. Q =11 l/s ; Pusi 6. Q= 12 l/s Pusi 7. Q =10 l/s

- Thellësia; H=15-50m

Pusi 1. H =15 m ; Pusi 2. H =33 m Pusi 3. H =42 m; Pusi 4. H =17 m

Pusi 5. H =22 m; Pusi 6 H =28m Pusi 7. H =50 m;

- Eksploatimet Optimale; Q=50-100 l/s

2.6.3. Konjuh 7 puse

Me poshte paraqiten kapacitet e pusese ku shenohet numri i pusit , Q- paraqet



Pusi 1. Q =4,0 l/s ; Pusi 2. Q= 12 l/s Pusi 3. Q =14 l/s ; Pusi 4. Q= 14.8 l/s

Pusi 5. Q =25 l/s ; Pusi 6. Q= 6.26 l/s Pusi 7. Q =24 l/s

- Thellësia; H=35m

Pusi 1. H =24.5 m ; Pusi 2. H =25.5 m Pusi 3. H =29.9 m; Pusi 4. H =11m

21

Pusi 5. H =11 m; Pusi 6 H =24.4m Pusi 7. H =19 m;

- Eksploatimet optimale; Q=40-60l/s

2.6.4. Fshati Sllovi 5 puse grumbulluese


kapacitetin ujor te atij pusi, H-thellsia e pusit.


Pusi 1. Q =3.0 l/s ; Pusi 2. Q= 2.5 l/s Pusi 3. Q =2 l/s ; Pusi 4. Q= 2 l/s

Pusi 5. Q =2.5 l/s

- Thellësia; H=6m

Pusi 1. H =5.8m ; Pusi 2. H =6 m Pusi 3. H =6.5 m; Pusi 4. H =5.9m

Pusi 5. H =6.1 m;

- Eksploatimet optimale; Q=6 l/s

2.6.5 Fshati Torinë-Poturoc 3 puse


kapacitetin ujor te atij pusi, H-thellsia e pusit.


Pusi 1. Q =1.5 l/s ; Pusi 2. Q= 2.2 l/s Pusi 3. Q =1.8 l/s ;

- Thellësia; H=15m

Pusi 1. H =14.5 m ; Pusi 2. H =15m Pusi 3. H =15.5 m;


2.6.6. Fshati Vrellë e Magurës 1 pus

- Kapaciteti; Q=40 l/s

- Thellësia H=25m



22

Figura 7. Burimet ujore në komunën e Lipjanit

Komuna e Lipjanit ka rreth 69 burime me rëndësi,por edhe burime tjera që janë më pak

të rëndësishme , që kanë prurje të vogël ose janë burime që shterrojnë kohë pas kohe.Në

tabelen e mëposhtme po praqesim këto burime. Në kemi marrë për studim kryesisht

burimet aktuale që janë në funksion të furnizimit me ujë të pijshëm e që janë në menagjim

te ujësjellësit dhe ato që nuk janë në menagjim të ujësjellësit ,e ato janë:

23

2.7. Gjendja ekzistuese për burimet e ujit në funksion të mbrojtjes sanitare në

Komunën e Lipjanit.

Në këtë fazë do të studiojmë zonat mbrojtëse ujore për të gjitha burimet ujore që përdoren

për ujë të pijshem, për vendbanimet në Komunën e Lipjanit. Studimi do të bëhet

sipërfaqësisht duke u bazuar në ligjet në fuqi të Republikes së Kosovës për zonat

mbrojtëse ujore. Më vonë do të merremi me studimin e zonave mbrojtëse ujore për

burimin Vrellë. Ky studim do të jete i hollësishëm.

Në tabelat e më poshtme do të paraqiten informata rreth Zonave mbrojtëse ujore në

vendbanimet Krojmir,Shalë,Resinovc ,Te Sitnica Lipjan,Ish fabrika e letres Lipjan

,Sllovi, Poturovc, Konjuh, Vrellë ku paraqiten infromata mbi prurjet Q, koordinatat e

vendburimit, ku në detaje bmësia prezente pronësia dhe poashtu ndotësit potencial për

ndotje të burimit.

Zona e Parë mbrojtëse paraqet rrezen prej 10 nga vendburimi

Zona e Dytë mbrojtëse paraqet rrezen 150 m

Zona e Tretë mbrojtëse paraqet rrezen prej 500 m.

(Punë hulumtuse e autorit te temës MilaimQeriqi 2018-2019)

24

Në tabelen e më poshtme do të paraqiten Zonat mbrojtëse ujore në Krojmir

Zona e Parë mbrojtëse paraqet rrezen prej 10 nga vendburimi,

Zona e Dytë mbrojtëse paraqetrrezen 150 m


Tabela 1: Vendbanimi Krojmir Kordinatat

x y z

Prurja Q=0.006 m³/s = 6 l/s 4704410.21 7492922 765

4711088.33 7513547.6 768

Zona e Parë Burimi i ujit është kaptuar me kaptazhë të punuar me beton ku nuk ka

mundësi të ndotet nga ndotësit sipërfaqësor

Zona e dytë

BIMËSIA BANIMI PRONËSIA

Drunj Kullosa Ara Shtëpi Ndërtesa Tjera Private Publike Etj

Ahu

bungu dhe

Lajthia

kodrina të

pakta me

barë

x x x x 50% 50%

NDOTËSIT POTENCIAL KOMUNIKACIONI

Kanalizimi Industria Vetura Kamiona Autobus

X x X x x

Zona e tretë BIMËSIA BANIMI PRONËSIA


Ahu

bungu dhe

Lejthia

kodrina të

pakta me

barë

x x x x 60% 40%

NDOTËSIT POTENCIAL KOMUNIKACIONI Kanalizimi Industria Vetura Kamiona Autobus x x x x x

25

Pamja ortofoto për zonat e mbrojtura ujore Krojmir

Rrethi parë r=10m rrezja

Rrethi i dytë r=150 m

Rrethi tretë r=500 m

Figura 8. Ortofoto e Krojmirit

26

Figura 9. Krojmir, kaptazha 1

Figura 10. Kaptazha 2

27

Në tabelen e më poshtme do të paraqiten Zonat mbrojtëse ujore në Shalë




Tabela 2: Vendbanimi Shalë Kordinatat

x y z

Prurja Q=0.008 m³/s = 8 l/s 4705633.00 7489807.5 798

Zona e Parë

Burimi i ujit është kaptuar me kaptazhë të punuar me beton ku nuk ka mundësi të ndotet nga

ndotësit sipërfaqësor

Zona dytë



Ahu,

bungu dhe

Lajthia

kodrina të

pakta me

barë

x x x x 68% 32%

NDOTËSIT

POTENCIAL KOMUNIKACIONI


X x po po x

Zona e tretë



Ahu

bungu dhe

Lajthia

kodrina të

pakta me

barë

x x x x 65% 35%

NDOTËSIT

POTENCIAL KOMUNIKACIONI


x x po po x

28

Pamja ortofoto për zonat e mbrojtura ujore Shalë :




Figura 11. Ortofoto Shala

29

Figura 12. Kaptazha 1

Figura 13. Pamje te vendburimi i ujit në Shalë

30

Figura 14. Pamjet e puseve në Shalë

Figura 12.Pamja e ventilit për ajër në Shalë

31

Në tabelen e më poshtme do të paraqiten Zonat mbrojtëse ujore në Resinovc




Tabela 3: Vendbanimi Resinoc Kordinatat

x y z

Prurja Q=0.0015 m³/s = 1.5 l/s 4709417.24

749575

3 734

Zona e Parë

Burimi i ujit është kaptuar me kaptazhë të punuar me beton, ku nuk ka mundësi të ndotet nga

ndotësit sipërfaqësor

Zona e dytë



Ahu

bungu dhe

Lajthia

kodrina të

pakta me barë x x x x 90% 8%

2%

rrugë



X x X x x

Zona e tretë



Ahu

bungu dhe

Lajthija

kodrina të

pakta me barë x x x x 60% 40%



x x x x x

32

Pamja ortofoto për zonat e mbrojtura ujore Resinovc :




Figura 15. Ortofoto për zonat e mbrojtura ujore Resinovc

33

Figura 16. Kaptazha në Resinoc

Figura 17.Kaptazhi brenda

34

Në tabelen e më poshtme do të paraqiten Zonat mbrojtëse ujore në livadhe te Sitnica në

Lipjan

Zona e Parë mbrojtëse paraqet rrezen prej 10 m, Zona e Dytë mbrojtëse paraqet rrezen

prej 150 m , Zona e Tretë mbrojtëse paraqet rrezen prej 500 m

Tabela 4: Vendbanimi Lipjan Kordinatat

X y z

Prurja Q=0.05 m³/s = 50-100 l/s 4708494.

1 7509552.35 542

4708671.

4 7509087.4 543

Zona e Parë 4708498.

9 7509084.2 544

Burimi i ujit dhe puset janë të mbrojtura nga shtëpizat e ndërtuara me beton, ku janë të ngritura

nga sipërfaqja e tokës dhe nuk ka mundësi të ndotet nga ndotësit sipërfaqësor

Zona e dytë


Drunj Kullosa Ara Shtëpi Ndërtesa Tjer

a Private

Publik

e Etj

Ahu bungu

dhe plepi livadhe x po po po 90% 8%

2%

rrugë



kalojnë dy

kolektorë

kryesor

x komunikacion I dendur lokal

Zona e tretë


Drunj Kullosa Ara Shtëpi Ndërtesa Tjer

a Private

Publik

e Etj

Ahu bungu

dhe pemë x po po po po 90% 8% 2%



kalojnë dy

kolektorë

kryesor

x komunikacion I dendur lokal

35

Pamja ortofoto për zonat e mbrojtura ujore Lipjan te Sitnica




Figura 18. Ortofoto për zonat e mbrojtura ujore Lipjan te Sitnica

36

Figura 19. Puset Lipjan, livadhet te lumi Sitnica

Figura 20. Ambienti rreth puseve në Lipjan, livadhet te lumi Sitnica

37

Figura 21. Pusi Lipjan, livadhet te lumi Sitnica

Figura 22. Pusi Lipjan, livadhet te lumi Sitnica

38

Në tabelen e më poshtme do të paraqiten Zonat mbrojtëse ujore ish Fabrika e leteres në

Lipjan



Tabela 5: Vendbanimi ish Fabrika e letrës në

Lipjan

Kordinatat

x y z

Prurja Q=0.05-0.015 m³/s = 5-15 l/s

4709322.75 7510763.25 544

4709521.85 7510675.22 543

Zona e Parë 4709596.38 7510643.88 542

Burimi i ujit, puset janë të mbrojtura nga shtëpizat e ndërtuara me beton, ku janë të ngritura nga

sipërfaqja e tokës dhe nuk ka mundësi të ndotet nga ndotësit sipërfaqësor

Zona e dytë



Ahu

bungu dhe

plepi

x x po x po 90% 8% 2%

rrugë



rrjetet e

vjetra

mbetjet e ish

fabrikës së

letrës

komunikacion dobët

lokal

x

Zona e tretë



Ahu

bungu dhe

Lajthia

x po po po x 90% 8% 2%



kolektorë

të vjetër të

kanalizimit

fabrika e

sheqerit dhe

mbetjet e

fabrikës së

letrës

komunikacion i dendur lokal dhe

komunal

39

Pamja ortofoto për zonat e mbrojtura ujore Lipjan te ish fabrika e letëres




Figura 23. Ortofoto për zonat e mbrojtura ujore Lipjan te fabrika e letëres

40

Figura 24. Lipjan, ish -fabrika e letrës, pusi

Figura 25. Lipjan, ish- fabrika e letrës, pusi dhe pamjet e shtëpive

41

Në tabelen e më poshtme do të paraqiten Zonat mbrojtëse ujore në Sllovi



Tabela 6: Vendbanimi Sllovi

Kordinatat

x y z

Prurja Q=0.05-0.015 m³/s = 5-15 l/s

4709293.72 7517549.82 596

4709292.30 7517497.43 595

Zona e Parë 4709267.70 7517527.67 594

Burimi i ujit, puset janë të mbrojtura rrethoja me rrjetë e ndërtuara me beton ku janë të ngritura


Zona e dytë



Ahu

bungu dhe

plepi

x x po x po 90% 8% 2%

rrugë



rrjetet e

vjetra

mbetjet e ish

fabrikës së

letrës

komunikacion I

dobët lokal

x

Zona e tretë



Ahu

bungu dhe

Lajthia

x po po po x 90% 8% 2%



kolektorë

të vjetër të

kanalizimit

fabrika e

sheqerit dhe

mbetjet e

fabrikës së

letrës

komunikacion i dendur lokal dhe

komunal

42

Pamja ortofoto për zonat e mbrojtura ujore në Sllovi



Rrethi tretë r=500m

Figura 26. Oortofoto Sllovi zonat e mbrojtura ujore

43

Figura 27. Stacioni i pompimit në Sllovi

Figura 28. Puset në Sllovi

44

Në tabelen e më poshtme do të paraqiten Zonat mbrojtëse ujore në Poturovc



Tabela 7: Vendbanimi Poturoc

Kordinatat

x y z

Prurja Q=0.003m³/s = 3 l/s

4710214.57 7502490.47 559

4710196.16 7502507.64 558

Zona e parë

Burimi i ujit, puset janë të mbrojtura, rrethoja me rrjetë të ndërtuara me beton, ku janë të ngritura


Zona e dytë



Ahu

bungu dhe

plepi

livadhe po x x x 96% 3%

1%

rrugë



x x traktor x x

Zona e tretë



Ahu

bungu dhe

Lajthia

x po po po x 90% 8% 2%


Kanalizimi Bujqësia Vetura Kamiona Autobus

Kalon

kolektorë

kryesor ,

rrjeti

dytësor

blegtori

lavërtari

Komunikacion i dendur lokal dhe

ndërkomunal

45

Pamja ortofoto për zonat e mbrojtura ujore në Poturovc

Rrethet e parë r=10m rrezja



Figura 29. Ortofoto për zonat e mbrojtura ujore Poturovc

46

Figura 30. Pusi në Poturoc

Figura 31. Pamje, pjesa e sipërme e pusit në Poturoc

47

Në tabelen e më poshtme do të paraqiten Zonat mbrojtëse ujore në Konjuh



Tabela 8: Vendbanimi Konjuh Kordinatat

x y z

Prurja Q=0.04-0.06 m³/s = 40-60 l/s 4710341.03 7502490.47 606.72

4710349.78 7502507.64 605.97

Zona e Parë 4710327.43 7502507.64 605.54 Burimi i ujit. puset janë të mbrojtura nga shtëpizat e ndërtuara me beton ku janë të ngritura nga

sipërfaqja e tokës ku nuk ka mundësi të ndotet nga ndotësit sipërfaqësor

Zona e dytë



shegje , plepa etj livadhe po po po po 95% 4% 1%

rrugë


Kanalizimi Bujqësia Industria Vetura Kamiona Autobus

x blegtoria x x x x

Zona e tretë



shelgje , plepa etj livadhe po po po po 97% 2% 1%

rrugë



kalojnë dy

kolektorë

kryesor

blegtoria ferma e

pulave

Komunikacion i dendur komunal

dhe autoastrada Shkup -Prishtinë

48

Pamja ortofoto për zonat e mbrojtura ujore në Konjuh




Figura 32. Ortofoto për zonat e mbrojtura ujore Konjuh

49

Figura 33. Stacioni i pompimit Konjuh

Figura 34. Puset në Konjuh

50

Në tabelen e më poshtme do të paraqiten Zonat mbrojtëse ujore në Vrellë



Tabela 9: Vendbanimi Vrellë Kordinatat

x y z

Prurja Q=0.04-0.06 m³/s = 40-60 l/s 4714083 750149.27 550

Zona e Parë

Burimi i ujit dhe puset janë të mbrojtura nga shtëpizat e ndërtuara me beton, ku janë të ngritura nga

sipërfaqja e tokës dhe nuk ka mundësi të ndotet nga ndotësit sipërfaqësor

Zona e dytë




rrugë



x blegtoria x po x x

Zona e tretë




rrugë



kalon

kolektorë blegtoria

ferma e

pulave

Komunikacion i dendur komunal

dhe autoastrada Shkup -Prishtinë

51

Pamja ortofoto për zonat e mbrojtura ujore në Vrellë




Figura 35. Vrella orotofoto Zonat e mbrojtura ujore

52

Figura 36. Rezervari në Vrellë

Përfundim

Nga vendburimet ujit e studiuara që janë në përdorim mund të themi se vendburimet

Krojmir ,Shalë, Resinoc, Konjuh janë në gjendje te mirë dhe janë jasht rrezikut nga ndotsit

tani për tani. Vendburimet Poturoc ,Sllovi tani janë mirë, por për shkak se i kanë afër

lumejt dhe rrjetet e kanalizimit dhe përshkak se janë vende te uëlta fushore mund të

rrezikohen në ardhmen nga ngulfatjet e kanalizimit apo prurjet e lumit gjatë vërshimeve.

Vendburimet e ujit si Lipjan te Sitnica , Lipjan te ish fabrika e letrës janë mjaft të

rrezikuara nga lumi Sitnica që është i ndotur nga Kanalizimet e tri komunave Ferizajit,

Shtimes , dhe Lipjanit . Burimi ish- fabrika e Letrës nga mbeturinat dhe vajrat e fabrikes

etj. Në të adhmen duhet të kemi kujdes shumë për këto 2 burime dhe burimet tjera që

mbrojmë nga ndotjet.

53

3 ZONAT E MBROJTURA UJORE NË LOKACIONIN

VRELLË-LIPJAN Deklarimi i problemit

Ujërat nëntokësor paraqesin burimin kryesor për furnizim të popullsisë me ujë të

pijshëm, Uji i pijshëm, që përdorët për furnizim të popullsisë,nuk duhet të paraqet rrezik

për shëndetin publik, prandaj burimet e ujërave nëntokësor që përdorën për pije duhet të

mbrohen nga ndotsit .

Për të i mbrojtur ujrat nëntoksore duhet të i llogasisim zonat mbojtse ujore .

Ne kemi berë filimisht analizen e përbërjes fiziko-kimike dhe bakteriologjike të ujit e

ma vonë dhe llogaritjen e zonave mbrojtëse ujore për mbrojtje të burimit ujor në Vrellë

nga ndotsit e ndryshëm..

3.1. Karakteristikat fiziko-gjeografike

3.1.1. Pozita gjeografike e burimit në Vrellë

Burimi i ujërave nëntokësor Vrellë ndodhët në veripërendim të qytetit të Lipjanit

(Kosovë), në largësi afër 10.153 km,vijë ajrore përkatësishtnë veri të fshatit Vrellë, në

largësi afër 1,0 km. Objekti ujëmarrës (stacioni i pompave) dhe puset janë pronë publike

e Lipjanit, ndërsa rajoni i gjerë i akuiferit, në aspektin administrativ,i takon Komunës së

Lipjanit dhe asaj të Fushë Kosoves. Rajoni i burimit të ujërave nëntokësor ka lidhshmëri

të mirë rrugore.Përmes qasjes në rrugën rajonale Lipjan-Mmagure-Vrellë lidhet me

rrugën e kombit autostradën Prishtinën-Morinë. Vrella gjithashtu lidhet edhe me

hekurudhat Magure -Fushë Kosovë- Ferizaj-Shkup. Tereni i burimit ujor nëntokësor është

fushor, me lartësi mbidetare prej 544.5 m. Rajoni karakterizohet me aktivitet intensiv

bujqësor (drithëra e përime shtallla te kafsheve), në afërsi të burimit është aeroporti i

Prishtinës ku janë ngritur edhe kapacitete hoteliere, tregtare, përpunuese e prodhuese pasi

është në distancë mjaft e largët nuk mund të jetë rrezik për ndotje të akuiferit (burimit).

Në afërsi të rajonit të burimit ujor rrjedh dhe është rrjeti i kanalizimit i dy fshatrave

Medvecit dhe Vrellës dhe në rast defekti, do ishte rrezik për burimin ujor

Burimi opo thënë më mirë pusi që do të analizohet për gjetjen e zonave mbrojtëse sanitare

ka këto përmasa

Thellësia e pusit është H= 27.5 metra

Gypi thithës ka diametrin Ø=150 mm (mili metra)

54

Niveli statik i ujit është h= 3.5 metra

Kapaciteti i pusit është Q=40 l/s

Lartësia mbidetare është Z=548 metra

3.1.2. Hidrologjia

Fusha e pusit në Vrellë ndodhet rrëzë kodrave të Goleshit bien në pellgun të lumit Sitnica

dhe është degë e lumit Ibër. Sitnica ndodhet në zonën lindore burimit të Vrellës. Ushqimi

i burimit të ujit është nga ujërat nën toksore kryesisht që vien nga të reshurat qe bien në

kodrat e Goleshit ku buzë tyre është burimi në Vrellë. Për këtë arsye, shkalla më e lartë e

rrjedhës pritet gjatë dimrit të jetë më e madhe kur ka reshje.

3.1.3. Veçoritë klimatike

Fshati Vrellë, si pjesë e Kosovës ka klimë të lagësht kontinëntale me ndikim mesdhetar

dhe oqeanik, që karakterizohet me vera të nxehta dhe dimra të ftohtë e me borë. Reshjet

sillen prej 600 – 700 mm në vit dhe janë të shpërndara mirë gjatë gjithë vitit. Ajo ndikohet

nga masat ajrore kontinëntale, me dimra më të ftohtë dhe vera të nxehta. Temperatura

mesatare vjetore në Kosovë është 9.5 °C. Muaji më i nxehtë është korriku me një

tempëraturë mesatare prej 19.2 °C, ndërsa më i ftohti është Janari me tempëraturë

mesatare prej −1.3 °C.

Kosova ndikohet nga masat ajrore kontinëntale dhe për këtë arsye dimrat janë të ftohtë

me temperatura mesatare të ajrit mbi -10 °C. Në verë bën nxehtë me një tempëraturë

mesatare prej 20 °C dhe nganjëherë temperaturat arrijnë deri në 37 °C. Kjo zonë në

përgjithësi karakterizohet me klimë të thatë dhe me reshje totale vjetore prej 600 mm në

vit. Kosova është një hapësirë relativisht e vogël, por ekzistojnë dallime të dukshme

ndërmjet territoreve dhe sasisë së tyre të reshjeve. Vendi ndikohet nga regjimi mesatar

me ritëm të reshjeve dhe ai mesatar kontinëntal. Zona e studimit shtrihet në pjesën lindore

që ndikohet më shumë nga regjimi kontinëntal i reshjeve, i cili është i njohur për mungesë

reshjesh gjatë vitit. Sasia më e lartë e reshjeve të shiut është në Maj, ndërsa sasia më e

ulët gjatë dimrit. Përveç kësaj, reshjet e borës janë një ngjarje e zakonshme në Kosovë

55

me 25 deri 100 ditë me reshje bore në vit.

Stacioni më i afërt meteorologjik që ka publikuar të dhënat është Stacioni i Prishtinës,

duke iu referuar të dhënave nga përiudha 2004 – 2013.

Figura 37. Vlerat mesate mujore të temperaturës së ajrit në stacionin Prishtinë 2004 -

2013

Figura 38. Reshjet në Lipjan 2004-2013

gjatë muajve shkurt dhe mars, ndërkaq shkalla më e ulët gjatë muajve korrik dhe gusht.

Temperatura e ajrit.Temperatura është element kryesor meteorologjik që njëherit

shërben për përcaktimin e klimës së një vendi. Ecuria mujore dhe vjetore e tempëraturës

së ajrit është e lidhur ngushtë me faktorët klimatikë (gjerësia gjeografike, relievi, lartësia

56

mbidetare, largësia nga deti, etj.). Stacioni më i afërt për matjet e parametrave klimatik

për regjionin e gjerë të burimit ujor te “Vrellë”- është stacioni i Prishtinës. Të dhënat e

stacionit të Prishtinës për ecuritë vjetore të tempëraturës së ajrit janë paraqitur në tabelën

dhe grafikun e mëposhtëm

Tabela 10: Ecuria vjetore e tempëraturës së ajrit për stacionin e Prishtinës (1961-1990)

Lokacio

ni I II

II

I

I

V V VI VII

VII

I IX X

X

I

XI

I

Vjetor

e

Prishtin

a

-

1.4

1.

2

5.

1

9.

9

14.

7

17.

8

19.

8

19.

6

15.

9

10.

3

5.

3 0.3 9.9

Figura 39. Grafiku:. Ecuria vjetore e temperaturës për stacionin e Prishtinës (1961-

1990)

Era. Era si rrymim i masave ajrore krijohet për shkak të lëkundjeve të mëdha të

tempëraturës së ajrit në malet e larta dhe në fushat. Kryesisht, gjatë dimrit dominojnë

erërat veripërëndimore, veriore dhe verilindore, kurse gjatë verës ato juglindore dhe

jugpërëndimore. Në stacionin e Lipjanit, rastisje më të madhe kanë erërat nga veriu

(246‰) dhe jugu (136‰). Karakteristikë është rastisja e vogël e qetësive gjatë vitit

(69‰). Shpejtësia më e madhe është regjistruar për erën juglindore me 4,2 m/s, pastaj

erën jugpërëndimore me 4 m/s si dhe erën veriore me 3,8 m/s. Shpejtësi më të vogël kanë

erërat nga ana lindore me 2,2 m/s.

Tabela 11: Rastisja dhe shpejtësia e erërave në stacionin e Prishtinë

Stacioni N NË E SE S SË Ë NË C

Prishtinë Rastisja (‰) 246 51 72 103 136 99 112 112 69

Shpejtësia (m/s) 3.8 2.8 2.2 4.2 2.8 4.0 2.8 2.8

-5.0

0.0

5.0

10.0

15.0

20.0

25.0

I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII

Prishtina

57

Grafikoni: Rastisja dhe shpejtësia e erërave në stacionin e Prishtinës

Figura 40. Rastisja dhe shpejtësia e erërave në stacionin e Prishtinës

Duke analizuar elementet meteorologjike/klimatike për lokalitetet në afërsi të Vrellës,

mund të konkludojmë, lokaliteti i gjerë i takon klimatit C sipas Koppenit, i cili

konsiderohet klimat mesatar i gjerësive mesatare, ku temperatura e muajit më të nxehtë

kalon mbi 10°C, kurse e muajit më të ftohtë nuk bien nën -3°C.

3.1.4 Karakteristikat gjeomorfologjike

Në aspektin gjeomorfologjik, rajoni i gjerë i burimit ujor “Vrellë” (Lipjan- i takon pjesës

veripërendimore të Fushëgropës së Kosovës, ndërsa rajoni i ngushtë pjesës lindimore të

ultësirës së Lipjanit, dhe është i kufizuar në verilindje nga lumi Sitnica në përëndim ,nga

kodrat e Goleshit. Dallohen dy njësi kryesore morfologjike: relievi ultësinor në veri-lindje

dhe relievi kodrinor në Përëndim. Relievi ultësinor karakterizohet me lartësi mbidetare

nga 542 m (Gaus-Kryger), në jugpërëndim e deri në 555 m, në verilindje. Relievi

karakterizohet nga një pjerrtësi e butë nga verilindja në drejtim të jugpërëndimit. Në këtë

reliev kryesisht ultësinor. Në formësimin e relievit të këtij rajoni, rol dominues ka pasur

0

50

100

150

200

250N

NE

SE

S

SW

W

NW

Rastisja në ‰

0.0

1.0

2.0

3.0

4.0

5.0N

NE

E

SE

S

SW

W

NW

Shpejtësia e erës (m/s)

58

procesi fluvial (lumor), e poashtu rol të rëndësishëm kanë pasur edhe proceset e

denudacionit, kryesisht procesi proluvial. Nga proceset fluviale është formuar rrafshi i

gjerë aluvial i Sitnicës, në verilindje të Sitnicës, i cili rregullisht përmbytët gjatë reshjeve

të larta. Nga proceset e denudacionit, kryesisht ato proluviale, janë formuar mbulesa në

formë freskore dhe konë proluviale, të cilat paraqitën në verilindje të Lipjanit dhe

mbulojnë, përveç tjerash, edhe rajonin e ngushtë të burimit ujor si dhe hapësirën ndërmjet

lumit sitnica dhe kodrave të Goleshit.

3.2. Njohuri fillestare mbi zonat e mbrojtura ujore

Në praktikat hidrogjeologjike është e zakonshme që për nëvojat e mbrojtjes të burimeve

të ujërave nëntokësor,të ndermirën veprime të caktuara si në zonën e burimit ujor

natyror,ose të objektit ujëmarrës, e poashtu edhe në rrethinën e ngushtë ose të gjerë të tij.

Mbrojtja e burimeve të ujërave nëntokësor nuk nënkupton vetëm përcaktimin formal dhe

administrativ të zonave sanitare mbrojtëse, por veprime konkrete të cilat në praktikë

duhen të implementohen dhe të respektohen. Kjo gjë është veçanërisht e rëndësishme kur

bëhet fjalë për burimet ujore të cilat shfrytëzohen për furnizim me ujë të pijshëm të

popullsisë, për ujërat minëral për mbushje në shishe,ose për ujërat për qëllime rekreative.

Kur është në pyetje mbrojtja e burimeve të ujërave nëntokësor, duhet të merren në

konsideratë një varg faktorësh, të cilët ndikojnë në ruajtjen e kualitetit të tyre e të cilët

kanë të bëjnë me kushtet gjeomorfologjike, klimatike, gjeologjike dhe veçanërisht ato

hidrogjeologjike të terrenit. Kushtet e rimbushjes (ushqimit), formimit dhe drenimit

(rrjedhjes) së ujërave nëntokësor, janë tejet të rëndësishme me rastin e definimit të zonave

sanitare mbrojtëse. Vetëm njohja e mirë e karakteristikave gjeologjike, përkatësisht atyre

hidrogjeologjike të rajonit të burimeve të ujërave nëntokësor, mundëson një përcaktim të

besueshëm të zonave sanitare mbrojtëse.

Në Kosovë, projekte (studime) hidrogjeologjike për përcaktimin e zonave të mbrojtjes

sanitare (ZMS) për burime të caktuara të ujërave nëntokësor, gjerë më tani nuk janë

realizuar.

Në kuadër të fazës së V-të të “Programit mbështetës për ujë dhe sanitarie në zonat rurale

në Kosovë”, përveç tjerash, është planifikuar edhe realizimi i dy pilot projekteve

(studimeve ) hidrogjeologjike për përcaktimin e zonave të mbrojtjes sanitare (ZMS) të

59

burimeve të ujërave nëntokësor, dhe implementimin e tyre,në regjionët e dy komunave të

ndryshme.

Pilot projekti (studimi) hidrogjeologjik i parë për përcaktimi e ZMS është realizua në

burimin (fushën) e ujërave nëntokësor “Konjuh”, në komunën Lipjan-Graçanicë, ndërsa

studimi i dytë hidrogjeologjik, është realizuar për përcaktimin e ZMS të burimit (fushës)

të ujërave nëntokësor “Pasjan” (Gjilan)

3.3. Karakteristikat fiziko-kimike e bakteriologjike të ujërave nëntokësore

3.3.1. Karakteristikat fiziko-kimike e bakteriologjike të ujërave në Vrellë

Uji nëntokësor( kualiteti i ujit) të burimit ujor “Vrellë”-Lipjan kanë filluar të studiohen

që nga viti 2018 deri 2019 menjëherë është bërë në mënyrë të vazhduar përcjellja e

kualitetit të ujit natyror dhe atij të trajtuar me klor, nga ana e laboratorit të KUR

“Prishtina”dhe Instituti Kombtar i Shëndetsis Publike në Kosovë. Nga analiza e

rezultateve të analizave laboratorike të karakteristikave fiziko-kimike të mostrave të

ujit, mund të konkludohet se gjatë tërë kohës së shfrytëzimit, parametrat e kualitetit të

ujërave nëntokësor të burimit ujor “Vrellë” kanë qenë në suaza të përcaktuara më

standardet në fuqi per ujë pishem ku parametart e perberjes fiziko –kimike dhe

bakteriologjike kanë qene mbrenda vlerave te lejuera , përkatësisht uji i ka plotësuar të

gjitha kushtet për furnizim të popullsisë me ujë të pijes.

Këtë e bazojmë dhe në anlizat e mëposhtme te realizuara nga Instituti Kombëtar për

shëndetësi publike dhe KRU “Prishtina”.Tabelat e vendosura me poshtë paraqesin

analizat fiziko- kimike te ujit te realizuara nga laboratoret e lartpermendura te cilat jane

realizuar cdo muaj nga viti 2018-2019.Pjesa e parë e tabelave dhe studimit paraqet

pjesen e Instituti Kombëtar për shëndetësi publike ndersa si pjese e dyte e studimit jane

marre analizat e KRU “Prishtina” dhe me ketë do te kemi edhe metoden Krahasimore

60

\

Tabela 12: Analizat fiziko kimike te muajit Janar 2018

Instituti Kombëtar i Shëndetësisë Publike në Kosovë

Datë

17.01.2018 temperatura e ambientit 23.5 ° C ANALIZAT FIZIKO -KIMIKE Parametrat e testuar Metodat

standarde Njësia

matëse Rangu I

matjes Vlerat

referente Rezult. e

Testimit Era EN 2892-15 / pa Ngjyra EN 2892-16 m¯¹ / pa Fortësia SMWW 2320-8 d°H 0.1-50 27.55 Klori I lirë (prezent) ISO 7393-1:2000 mg/l 0.018-1.5 0.2-0.5 0.0/0.0 Klorure ISO 9297;1989 mg/l 5-250 250 14.83 Turbullira ISO 7027;2001 NTU 0.01-1000 0.00 Ph ISO 10523;2008 1.0-14.0 >6.5 dhe < 9.5 8.2 Përçueshmëria ISO 27888;2001 µs/cm¯¹ 0.01-1999 2500 602

Hekuri Fe SMWW 3500Fe-

B mg/l 0.005-5.0 0.2 0.02 Mangani Mn ISO 6333;1986 mg/l 0.01-10.0 0.05 0.016 Alumini Al; SMWW 3500 -Al mg/l 0.020-1.20 0.2 /

Sulfatet -SO²4 SMWW 4500 -

SO²4 mg/l 10-250 250 84.5

Amoniak NH4 IS70 7150-

5;19686 mg/l 0.013-3.86 0.50 0.013

Nitritet -NO2¯ ISO 6777;1984 mg/l 0.007-3.28 0.50 0.0066

Nitratet -NO3¯ ISO7890-3;1988 mg/l 0.90-88.5 50 20.5 Inde I përmanganit

O2 ISO 8467;1993 mg/l O2 0.5-10 5.0 1.6

Floruret SMWW 4500 F-

E mg/l 0.10-1.5 1.00 / Cianuret SMWW 4500 CN mg/l 0.002-0.50 0.05 / TOK (karboni total

organik) EU-EN

1484;1997 mg/l 0.50-10.0 < 5.00 /

Fortësia

Janar 27.55

Shkurt 27.88

Mars 31.47

Prill 30.01

Maj 22.06

Qershor 22.96

Korrik 30.12

Gusht 29.12

61

Shtator 14.11

Tetor 30.12

Nëntor 31.8

Dhjetor 29

Figura 41. Fortësia e ujit gjatë një viti

Figura 42. Fortësia e ujit gjatë një viti

27.55 27.88

31.4730.01

22.06 22.96

30.12 29.12

14.11

30.1231.8

29

0

5

10

15

20

25

30

35

Fortësia

27.55 27.88

31.4730.01

22.06 22.96

30.12 29.12

14.11

30.1231.8

29

0

5

10

15

20

25

30

35

Fortësia

62

Tabela 13: Analizat fiziko kimike te muajit Shkurt 2018

Tabela 13: Instituti Kombëtar i Shëndetësisë Publike në

Kosovë Datë

11.02.2018 temperatura e ambientit 23.5 ° C

ANALIZAT FIZIKO -KIMIKE Parametrat e testuar Metodat standarde Njësia

matëse Rangu I

matjes Vlerat

referente Rezultate

e Testimit

Era EN 2892-15 / pa Ngjyra EN 2892-16 m¯¹ / pa Fortësia SMWW 2320-8 d°H 0.1-50 27.88 Klori I lirë (prezent) ISO 7393-1:2000 mg/l 0.018-1.5 0.2-0.5 0.0/0.05 Klorure ISO 9297;1989 mg/l 5-250 250 12.48 Turbullira ISO 7027;2001 NTU 0.01-1000 0.00

Ph ISO 10523;2008 1.0-14.0 >6.5 dhe <

9.5 8.18 Përçueshmëria ISO 27888;2001 µs/cm¯¹ 0.01-1999 2500 618 Hekuri Fe SMWW 3500Fe-B mg/l 0.005-5.0 0.2 0.01 Mangani Mn ISO 6333;1986 mg/l 0.01-10.0 0.05 0.01 Alumini Al; SMWW 3500 -Al mg/l 0.020-1.20 0.2 /


SO²4 mg/l 10-250 250 55.06


5;19686 mg/l 0.013-3.86 0.50 0.013


Nitratet -NO3¯ ISO7890-3;1988 mg/l 0.90-88.5 50 17.6 Indeksi I

përmanganit O2¯ ISO 8467;1993 mg/l O2 0.5-10 5.0 0.8 Floruret SMWW 4500 F-E mg/l 0.10-1.5 1.00 / Cianuret SMWW 4500 CN mg/l 0.002-0.50 0.05 / TOK (karboni total

organik) EU-EN 1484;1997 mg/l 0.50-10.0 < 5.00 /

Klorure Janar 14.83

Shkurt 12.48

Mars 17.17

Prill 39.75

Maj 14.18

Qershor 15.59

Korrik 21.27

Gusht 19.14

Shtator 19.85

Tetor 10.63

Nëntor 21.27

Dhjetor 17.95

63

Figura 43. Kloruret e ujit gjatë një viti

Figura 44. Kloruret e ujit gjatë një viti

14.8312.48

17.17

39.75

14.1815.59

21.2719.14 19.85

10.63

21.27

17.95

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

KLORURET

0

5

10

15

20

25

30

35

40

14.8312.48 17.17

39.75

14.18 15.5921.27

19.14 19.85

10.63

21.2717.95

KLORURET

64

Tabela 14: Analizat fiziko kimike te muajit Mars 2018

FAKTORI Ph Janar 8.2

Shkurt 8.18

Mars 8.05

Tabela 14 Instituti Kombëtar i Shëndetësisë Publike

në Kosovë Datë

14.03.2018

temperatura e ambientit 23.5 ° C

ANALIZAT FIZIKO -KIMIKE

Parametrat e

testuar Metodat

standarde Njësia

matëse Rangu I

matjes Vlerat

referente Rezultatet

e Testimit

Era EN 2892-15 / pa

Ngjyra EN 2892-16 m¯¹ / pa

Fortësia SMWW 2320-8 d°H 0.1-50 31.47

Klori I lirë

(prezent) ISO 7393-

1:2000 mg/l 0.018-1.5 0.2-0.5 0.2/0.1

Klorure ISO 9297;1989 mg/l 5-250 250 17.17

Turbullira ISO 7027;2001 NTU 0.01-1000 0.00

Ph ISO

10523;2008 1.0-14.0 >6.5 dhe <

9.5 8.05

Përçueshmëria ISO

27888;2001 µs/cm¯¹ 0.01-1999 2500 572

Hekuri Fe SMWW

3500Fe-B mg/l 0.005-5.0 0.2 0.01

Mangani Mn ISO 6333;1986 mg/l 0.01-10.0 0.05 0.01

Alumini Al; SMWW 3500 -

Al mg/l 0.020-

1.20 0.2 /


SO²4 mg/l 10-250 250 46.1


5;19686 mg/l 0.013-

3.86 0.50 0.026

Nitritet -NO2¯ ISO 6777;1984 mg/l 0.007-

3.28 0.50 0.0033

Nitratet -NO3¯ ISO7890-

3;1988 mg/l 0.90-88.5 50 14.28

Indeksi I

përmanganit

O2¯ ISO 8467;1993 mg/l O2 0.5-10 5.0 0.96

Floruret SMWW 4500

F-E mg/l 0.10-1.5 1.00 /

Cianuret SMWW 4500

CN mg/l 0.002-

0.50 0.05 /

TOK (karboni

total organik) EU-EN

1484;1997 mg/l 0.50-10.0 < 5.00 /

65

Prill 7.92

Maj 7.86

Qershor 7.88

Korrik 8.24

Gusht 8.27

Shtator 8.12

Tetor 8.83

Nëntor 8

Dhjetor 7.76

Figura 45. Faktori Ph përgjatë një viti

Figura 46. Faktori Ph përgjatë një vitit

66

Tabela 15: Analizat fiziko kimike te muajit Prill 2018

Instituti Kombëtar i Shëndetësisë Publike në Kosovë Datë



matëse Rangu I

matjes Vlerat referente Rezultate

e

Testimit

Era EN 2892-15 / pa


Fortësia SMWW 2320-8 d°H 0.1-50 30.01

Klori I lirë (prezent) ISO 7393-1:2000 mg/l 0.018-1.5 0.2-0.5 0.1/0.05

Klorure ISO 9297;1989 mg/l 5-250 250 39.75


Ph ISO 10523;2008 1.0-14.0 >6.5 dhe < 9.5 7.92

Pëçueshmëria ISO 27888;2001 µs/cm¯¹ 0.01-1999 2500 623

Hekuri Fe SMWW 3500Fe-B mg/l 0.005-5.0 0.2 0.01


Alumini Al; SMWW 3500 -Al mg/l 0.020-1.20 0.2 /

Sulfatet -SO²4 SMWW 4500 -SO²4 mg/l 10-250 250 130.58

Amoniak NH4 IS70 7150-5;19686 mg/l 0.013-3.86 0.50 0.026


Nitratet -NO3¯ ISO7890-3;1988 mg/l 0.90-88.5 50 23.5 Indeksi I përmanganit

O2¯ ISO 8467;1993 mg/l O2 0.5-10 5.0 0.60

Floruret SMWW 4500 F-E mg/l 0.10-1.5 1.00 /

Cianuret SMWW 4500 CN mg/l 0.002-0.50 0.05 / TOK (karboni total

organik) EU-EN 1484;1997 mg/l 0.50-10.0 < 5.00 /

Përçueshmëria Janar 602

Shkurt 618

Mars 572

Prill 623

Maj 576

Qershor 636

Korrik 724

Gusht 673

Shtator 702

Tetor 672

67

Nëntor 656

Dhjetor 649

Figura 47. Përqueshmëria elektrike përgjatë një viti

Figura 48. Përçueshmëria elektrike përgjatë një viti

Series10

200

400

600

800 602 618 572 623 576636

724 673 702 672 656 649

Përqueshmëria

Janar Shkurt Mars Prill MajQersh

orKorrik Gusht

Shtator

Tetor NëntorDhjeto

r

Series1 602 618 572 623 576 636 724 673 702 672 656 649

602 618572

623576

636

724673

702672 656 649

0

100

200

300

400

500

600

700

800

Përqueshmëria

68

Tabela 16: Analizat fiziko kimike te muajit Maj 2018

Instituti Kombëtar i Shëndetësisë Publike në Kosovë Datë



matëse Rangu I

matjes Vlerat

referente Rezultate e

Testimit

Era EN 2892-15 / pa


Fortësia SMWW 2320-8 d°H 0.1-50 22.06


Klorure ISO 9297;1989 mg/l 5-250 250 14.18


Ph ISO 10523;2008 1.0-14.0 >6.5 dhe <

9.5 7.86

Përçueshmëria ISO 27888;2001 µs/cm¯¹ 0.01-1999 2500 576





Amoniak NH4 IS70 7150-5;19686 mg/l 0.013-3.86 0.50 0.013



O2¯ ISO 8467;1993 mg/l O2 0.5-10 5.0 1.04



organik) EU-EN 1484;1997 mg/l 0.50-10.0 < 5.00 /

Mangani Mn Janar 0.016

Shkurt 0.01

Mars 0.01

Prill 0.01

Maj 0.014

Qershor 0.01

Korrik 0.014

Gusht 0.017

Shtator 0.01

Tetor 0.007

Nëntor 0.005

69

Dhjetor 0.008

Figura 49. Mangani përgjatë një viti

Figura 50. Mangani përgjatë një vit

70

Tabela 17: Analizat fiziko kimike te muajit Qershor 2018

InstitutiKombëtar i Shëndetësisë Publike në Kosovë

Datë



matëse Rangu I

matjes Vlerat

referente Rezultate

e Testimit

Era EN 2892-15 / pa


Fortësia SMWW 2320-8 d°H 0.1-50 22.96


Klorure ISO 9297;1989 mg/l 5-250 250 15.59


Ph ISO 10523;2008 1.0-14.0 >6.5 dhe < 9.5 7.88






Amoniak NH4 IS70 7150-5;19686 mg/l 0.013-3.86 0.50 0.013



O2¯ ISO 8467;1993 mg/l O2 0.5-10 5.0 0.40



organik) EU-EN 1484;1997 mg/l 0.50-10.0 < 5.00 /

Sulfatet -SO²4 Janar 84.5

Shkurt 55.06

Mars 46.1

Prill 130.58

Maj 78.1

Qershor 91.94

Korrik 55.7

Gusht 60.18

Shtator 73.63

Tetor 80.66

71

Nëntor 57.62

Dhjetor 64.02

Figura 51. Sulfatet përgjatë një viti

Figura 52. Sulfatet përgjatë një viti

72

Tabela 18: analizat fiziko kimike te muajit Korrik 2018

Instituti Kombëtar i Shëndetësisë Publik në Kosovë

Datë



matëse Rangu I

matjes Vlerat

referente Rezultate

e Testimit

Era EN 2892-15 / pa


Fortësia SMWW 2320-8 d°H 0.1-50 30.12


Klorure ISO 9297;1989 mg/l 5-250 250 21.27


Ph ISO 10523;2008 1.0-14.0 >6.5 dhe <

9.5 8.24






Amoniak NH4 IS70 7150-5;19686 mg/l 0.013-3.86 0.50 0.013



përmanganit O2¯ ISO 8467;1993 mg/l O2 0.5-10 5.0 0.70



organik) EU-EN 1484;1997 mg/l 0.50-10.0 < 5.00 /

Nitritet -NO2¯ Janar 0.0066

Shkurt 0.0033

Mars 0.0033

Prill 0.0033

Maj 0.0033

Qershor 0.0033

Korrik 0.00

Gusht 0

73

Shtator 0.0033

Tetor 0.0033

Nëntor 0.0033

Dhjetor 0.0033

Figura 53. Nitritet përgjatë një viti

Figura 54. Nitritet përgjatë një viti

74

Tabela 19: Analizat fiziko kimike te muajit Gusht 2018


Datë



matëse Rangu I

matjes Vlerat

referente Rezultate

e Testimit

Era EN 2892-15 / pa


Fortësia SMWW 2320-8 d°H 0.1-50 29.12


Klorure ISO 9297;1989 mg/l 5-250 250 19.14


Ph ISO 10523;2008 1.0-14.0 >6.5 dhe < 9.5 8.27






SO²4 mg/l 10-250 250 60.18


5;19686 mg/l 0.013-3.86 0.50 0.013

Nitritet -NO2¯ ISO 6777;1984 mg/l 0.007-3.28 0.50 0


O2¯ ISO 8467;1993 mg/l O2 0.5-10 5.0 0.64



organik) EU-EN 1484;1997 mg/l 0.50-10.0 < 5.00 /

Nitratet -NO3¯ Janar 20.5

Shkurt 17.6

Mars 14.28

Prill 23.5

Maj 20.1

Qershor 22.26

Korrik 25.6

Gusht 25.6

Shtator 13.4

75

Tetor 0

Nëntor 25.2

Dhjetor 25.2

Figura 55. Nitratet përgjatë një viti

Figura 56. Nitratet përgjatë një vit

76

Tabela 20: Analizat fiziko kimike te muajit Shtator 2018


Datë



matëse Rangu I

matjes Vlerat

referente Rezultate

e Testimit

Era EN 2892-15 / pa


Fortësia SMWW 2320-8 d°H 0.1-50 14.11


Klorure ISO 9297;1989 mg/l 5-250 250 19.85


Ph ISO 10523;2008 1.0-14.0 >6.5 dhe < 9.5 8.12






Amoniak NH4 IS70 7150-5;19686 mg/l 0.013-3.86 0.50 0.026



O2¯ ISO 8467;1993 mg/l O2 0.5-10 5.0 0.40



organik) EU-EN 1484;1997 mg/l 0.50-10.0 < 5.00 /

Indeksi I përmanganit

O2¯ Janar 1.6

Shkurt 0.8

Mars 0.96

Prill 0.60

Maj 1.04

Qershor 0.40

Korrik 0.70

Gusht 0.64

Shtator 0.40

Tetor 0.50

Nëntor 0.90

Dhjetor 0.64

77

Figura 57. Indeksi i përmanganit përgjatë një viti

Figura 58. Indeksi i përmanganit përgjatë një viti

78

Tabela 21: Analizat fiziko kimike te muajit Tetor 2018

Instituti Kombëtar i Shëndetësisë Publike në

Kosovë

Datë


ANALIZAT FIZIKO-

KIMIKE Parametrat e testuar Metodat

standarde Njësia

matëse Rangu I


e

Testimit

Era EN 2892-15 / pa


Fortësia SMWW 2320-8 d°H 0.1-50 30.12


Klorure ISO 9297;1989 mg/l 5-250 250 10.63


Ph ISO 10523;2008 1.0-14.0 >6.5 dhe < 9.5 8.83



B mg/l 0.005-5.0 0.2 0.01


Alumini Al; SMWW 3500 -

Al mg/l 0.020-1.20 0.2 /


SO²4 mg/l 10-250 250 80.66


5;19686 mg/l 0.013-3.86 0.50 0.013


Nitratet -NO3¯ ISO7890-3;1988 mg/l 0.90-88.5 50 Indeksi I përmanganit

O2¯ ISO 8467;1993 mg/l O2 0.5-10 5.0 0.50


E mg/l 0.10-1.5 1.00 /

Cianuret SMWW 4500

CN mg/l 0.002-0.50 0.05 / TOK (karboni total

organik) EU-EN

1484;1997 mg/l 0.50-10.0 < 5.00 /

79

Tabela 22: Analizat fiziko kimike te muajit Nëntor 2018

Tabela 22. Instituti Kombëtar i Shëndetësisë

Publike në Kosovë Datë


ANALIZAT FIZIKO - KIMIKE Parametrat e testuar Metodat standarde Njësia

matëse Rangu I


e

Testimit

Era EN 2892-15 / pa


Fortësia SMWW 2320-8 d°H 0.1-50 31.8


Klorure ISO 9297;1989 mg/l 5-250 250 21.27


Ph ISO 10523;2008 1.0-14.0 >6.5 dhe < 9.5 8






Amoniak NH4 IS70 7150-5;19686 mg/l 0.013-3.86 0.50 0.013



përmanganit O2¯ ISO 8467;1993 mg/l O2 0.5-10 5.0 0.90



organik) EU-EN 1484;1997 mg/l 0.50-10.0 < 5.00 /

80

Tabela 23: Analizat fiziko kimike te muajit Dhjetor 2018

Tabela 23. Instituti Kombëtar i Shëndetësisë Publike në Kosovë Datë


ANALIZAT FIZIKO -KIMIKE Parametrat e testuar Metodat

standarde Njësia

matëse Rangu I


e

Testimit

Era EN 2892-15 / pa


Fortësia SMWW 2320-8 d°H 0.1-50 29


Klorure ISO 9297;1989 mg/l 5-250 250 17.95


Ph ISO 10523;2008 1.0-14.0 >6.5 dhe < 9.5 7.76



B mg/l 0.005-5.0 0.2 0.01




SO²4 mg/l 10-250 250 64.02


5;19686 mg/l 0.013-3.86 0.50 0.013



O2¯ ISO 8467;1993 mg/l O2 0.5-10 5.0 0.64


E mg/l 0.10-1.5 1.00 /

Cianuret SMWW 4500

CN mg/l 0.002-0.50 0.05 / TOK (karboni total

organik) EU-EN

1484;1997 mg/l 0.50-10.0 < 5.00 /

Ne tre muajt tetor nentor dhe dhjetor e fundit grafiqet me faktoret e studiar nuk jane

sepse paranaterat e perberjes fiziko kimike jane pa vlera ose neglizhushem .........

81

Nga kjo pjese tani studimet fokusohen ne rezulet e fituara nga laboratori i KRU

Prishtina

AN

AL

IZË

FIZ

IKO

-KIM

IKE

E U

JIT

Lab

orat

ori p

er T

esti

met

e U

jit P

rish

tina

sh.

a

A

NA

LIZ

Ë F

IZIK

O-K

IMIK

E E

UJ

IT

N

r.

/1

8-1

9

Tur

bulli

raN

gjyr

a

pH

Am

onja

k

u

N

itrite

tN

itrat

etK

MnO

4

Fe

P

ërç.

elek

.

For

tësi

a

tota

le

Klo

rure

t A

lum

ini

ISO

7027

:200

1

ISO

7887

:2

001

ISO

1052

3:20

0

8

ISO

715

0-

5:19

84

ISO

2267

7:

1993

ISO

7890

-

2:19

88

ISO

/CD

8467

:199

3

ISO

6333

:

2000

ISO

2788

8:

2001

ISO

6059

:199

7

ISO

9297

:20

00

SM

WW

3500

-Al

NT

UC

o-P

tm

g/l

mg

/l

m

g/l

mg

/l

m

g/l

µS

/c

m

ºdH

mg

/lm

g/l

0-1

0-1

06

.5-9

.50

.50

.00

55

00

-80

.22

50

03

02

50

0.2

Ko

di

i

mo

strë

sD

ata

Ve

nd

i

16

03

29

.03

.20

18

Vre

lle

0

.45

Nu

k k

a7

.92

00

.00

51

.23

.41

0.0

50

.02

27

60

31

.05

.20

18

Mag

ure

0.3

0.4

8.2

20

0.0

03

1.3

3.4

10

.04

0.0

3

28

91

07

.06

.20

18

Vre

lle

1

.23

Nu

k k

a8

.19

0.0

10

.00

12

.84

.03

28

92

07

.06

.20

18

Mag

ure

0.2

20

.18

.24

00

.00

33

3.4

1

37

84

26

.07

.20

18

Mag

ure

0.9

80

.48

.39

00

.00

30

.83

.41

0.03

2

44

38

30

.08

.20

18

Mag

ure

0.2

90

.35

7.3

30

0.0

03

13

.41

0.0

80

51

13

04

.10

.20

18

Mag

ure

0.2

98

.38

7.3

50

0.0

03

0.8

3.7

90

.04

0

59

39

15

.11

.20

18

Vre

lle

0.3

0.4

8.3

30

.03

70

.00

12

.18

.68

0.0

4

59

40

15

.11

.20

18

Mag

ure

0.3

8N

uk

ka

8.3

70

.03

80

.00

21

8.9

90

.03

43

92

4.1

2.2

01

8M

agu

re0

.36

0.3

58

.84

00

.00

31

.33

.72

44

02

4.0

1.2

01

9M

agu

re0

.45

0.4

8.8

10

0.0

04

13

.41

35

33

04

.04

.20

19

Vre

lle

0

.94

Nu

k k

a8

.79

00

.01

42

.66

.20

.01

Par

ame

trat

Klo

ri

Mn

Me

tod

a st

and

ard

eIS

O

7393

-

1:20

00

ISO

6333

:

2000

19

10

Një

sia

mg

/lm

g/l

Ku

fijt

ë e

le

juar

0.2

-0.5

0.0

5

08

83

08

90

09

20

09

08

09

23

09

15

09

20

08

97

08

03

08

44

08

06

Tab

ela

24:

Anal

izat

fiz

iko

-kim

ike

KU

R “

Pri

shti

na”

82

Figurat e më poshtme parqesin analizat fizike –kimike dhe mikrobiologjoke të pa

varura te bëra nag autori i punimit të temes në tri burime të ndryshme të ujit ne Vrellë

në 3 puse 1.pusi privat 2. Burimi ku perdoret uji per pije 3. Burimi rezerve qe nuk është

në përdorim per ni kohe te gjatë,

Figura 59. Pamje nga marrja e mostres, burimi i parë

Figura 60. Mostra e parë: burimi që përdoret për ujë të pijes

83

Figura 61.Mostra e dytë: burimi rezevë që nuk përdoret për ujë të pijes

Figura 62. Burimi i dytë: pusi që nuk është në përdorim

84

Figura 63.Burimi i tretë: pusi privat

Figura 64. Mostra e tretë, pusi privat

Rezutate e këtyre analizave i kemi ne kapitullin e pestë

85

4.METODOLOGJIA E PUNËS.

Kemi përdorur disa metoda per punimin e temës të diplomes :

a. Metodat analitike (analizat fiziko-kimike dhe bakteriologjike e ujit)

b. Metodat krahasimore (krahasimi i analizave në mes të analizave të

I.K.SH.P.K. dhe KUR “Prishtina “

c. Metodat matematikore numerike e llogaritjes zonave mbrojtse

Për përcaktimin e zonave të mbrojtjes sanitare të burimit të ujërave nëntokësor “Vrellë”

janë përdorur disa metoda matematikore dhe metodat e modelimit numerik të rrjedhës së

ujit nëntokësor, te cilat zakonisht përdoren në SHBA dhe Evrope e të cilat janë paraqitur

në vijim.

4.1. Metodat matematikore

4.1.1. Metoda e rrezes fikse të kalkuluar–CFR

Në rastet kur nuk disponohet me të dhëna të mjaftueshme gjeologjike-hidrogjeologjik , të

parametrave hidrodinamikë si dhe kur nuk është i njohur modeli i akuiferit, atëherë si

rrugë alternative, për të definuar zonat mbrojtëse, përdorët metoda e “Rrezes fikse të

kalkuluar“ – CFR (Calculated Fixed Radius –CFR)

𝑄. 𝑡 = 𝑛. 𝜋. 𝐻. 𝑟2 ⟺ 𝑟 = √𝑄.𝑡

𝑛.𝐻.𝜋 (1)

Ku janë:

r - rrezja (radiusi) e zonës

mbrojtëse (m),

Q – ujëmarrja -debiti (m3/ditë),

t - koha e nëvojshme e rrugëtimit

të ndotësve në pus (ditë),

n - porozitetit efektiv (%),

H - trashësia e shtresës ujore në

86

pus (m).

Figura 65. Metoda e rrezes fikse të

kalkuluar

Kufizim i kësaj metode është se në llogaritjen e saj nuk merret në konsideratë rrjedha

(rryma) ujore regjionale, e shkaktuar nga gradienti hidraulik. Për këtë, kjo mund të

përdorët në rastet kur pasqyra e ujit nëntokësor para pompimit është gati horizontale, pra

në rastet e gradientit hidraulik të dobët ose mungesës së tij. Koni i depresionit (hinka e

depresionit) e krijuar nga pompimi i pusit do të jetë një rreth përreth pusit, rrezja e të cilit

mund të kalkulohet duke përdorur formulën e mësipërme.

Q=40 l/s

𝑄. 𝑡 = 𝑛. 𝜋. 𝐻. 𝑟2 ⟺ 𝑟 = √𝑄.𝑡

𝑛.𝐻.𝜋 .. (2)

Q=3465 m³/ditë

t=50 ditë

n=0.20

H=24 m 𝑄. 𝑡 = 𝑛. 𝜋. 𝐻. 𝑟2 ⟺ 𝑟 = √3465∗50

0.2∗24∗3.14 (3)

r= 107.07m për zonën e dytë mbrojtëse

Q=3465 m³/ditë

t=200 ditë

n=0.20

𝑄. 𝑡 = 𝑛. 𝜋. 𝐻. 𝑟2 ⟺ 𝑟 = √3465 ∗ 200

0.2 ∗ 24 ∗ 3.14

r=214.43 m për zonën e tretë mbrojtëse

87

Figura 66. Metoda e rrezes fikse të kalkuluar

4.1.2. Metoda e modifikuar e rrezes fikse të kalkuluar (MCFR)

Kjo metodë aplikohët në rastet kur egziston një vlerë e ultë e gradientit hidraulik të burimit ujor,

por vlerë e cila është e panjohur. Zona e Kontributit rezulton me një formë të dobët eliptike

𝑅𝑚 = 1.5 √𝑄.𝑡

𝑛.𝐻.𝜋 𝑟𝑚 = 0.5 √

𝑄.𝑡

𝑛.𝐻.𝜋 (4)

Rm- distanca nga pusi deri te kufiri i sipërm i zonës, në drejtim të kundërt me rrjedhën e

ujit-gradient i sipërm,

rm- distanca nga pusi deri te kufiri i zonës, në drejtim të kundërt me rrjedhën e ujit –

gradient i poshtëm. Q,t,n,H- sikur në formulën e sipërme

88

Për zonën e dytë mbrojtëse

Q=3465 m³/ditë

t=50 ditë

n=0.20

𝑅𝑚 = 1.5 √𝑄. 𝑡

𝑛. 𝐻. 𝜋 𝑟𝑚 = 0.5 √

𝑄. 𝑡

𝑛. 𝐻. 𝜋

𝑅𝑚 = 1.5 √3465 ∗ 50

0.2 ∗ 24 ∗ 3.14 𝑟𝑚 = 0.5 √

3465 ∗ 200

0.2 ∗ 24 ∗ 3.14

Rm=160.605m rm=53.53 m

Nga kjo del se kufiri i gradientit të sipërm për zonën e dytë mbrojtëse në drejtim të

kundërt të rrjedhjes ujit nga pusi është Rm=160.605 m

Dhe kufiri gradientit të poshtme në drejtim të kundërt të rrjedhjes së ujit është rm=53.53

m

Për zonën e tretë mbrojtëse

Q=3465 m³/ditë

t=200 ditë

n=0.20

𝑅𝑚 = 1.5 √3465 ∗ 50

0.2 ∗ 24 ∗ 3.14 𝑟𝑚 = 0.5 √

3465 ∗ 200

0.2 ∗ 24 ∗ 3.14

Rm=321.64 m rm=107.17 m

Nga kjo del se kufiri i gradientit të sipërme për zonën e tretë mbrojtëse në drejtim të

kundërt të rrjedhjes ujit nga pusi është Rm=321.64 m Dhe kufiri gradientit të poshtme në

drejtim të kundërt të rrjedhjes së ujit është rm=107.17 m

89

Figura 67. Metoda e rrezes fikse të modifikuar, kalkuluar

4.1.3. Metoda Wyssling

Metoda e Wyssling-ut (Fig.2.) është një metodë e lehtë për tu aplikuar dhe mund të

përdoret për akuiferët poroz homogjen. Metoda konsiston në ekzistencën e një pusi ujor

në shfrytëzim dhe në ekzistencën e pjerrtësisë të gradientit hidraulik që gjatë ujëmarrjës

rezulton me një kon asimetrik të depresionit. Metoda e mundëson edhe kalkulimin direkt

të kohës transite të rrymës dhe ujit nëntokësor nga një pikë e caktuar, në aksin e rrymës

(rrjedhës), e deri te pusi i shfrytëzimit. Llogaritjet e parametrave të ndryshëm bëhen duke

90

shfrytëzuar formulat e poshtëshënuara:

𝑆0 =+𝑙+√𝑙(𝑙+8𝑋0

2 (5)

𝑆𝑢 =−𝑙+√𝑙(𝑙+8𝑋0

2 (6)

𝑋0 =𝑄

2.𝜋.𝐾.𝑏.𝑖 (7)

𝑣𝑒 =𝐾.𝑖

𝑛 (8)

𝑙 = 𝑣𝑒 . 𝑡 (9)

Figura 68. Paraqitja grafike e sistemit të rrjedhës ujore të

pusit tëshfrytëzimit (Wyssling,1979)

Ku janë:

So - distanca nga pusi deri te kufiri i

sipërm i zonës mbrojtëse, në

drejtim të kundërt me rrjedhën e

ujit,gradienti i sipërm (m)

Su - distanca nga pusi deri te kufiri i

poshtëm i zonës mbrojtëse, në

drejtim me rrjedhën e ujit, gradienti

i poshtëm(m)

X0- Distanca nga pusi deri te pika e

stagnimit (pika zero e rrjedhës), në

drejtim të rrjedhës ujore

ve - shpejtësia efektive

(m/ditë)

Q - ujënxjerrja (m3/ditë),

K - koeficienti i filtrimit

(m/ditë)

t - koha e nëvojshme e

rrugëtimit të ndotësve në

pus (ditë)

n - porozitetit efektiv (%)

b - trashësia e shtresës ujore

në pus (m)

i -gradienti hidraulik

Gradienti hidraulik është marr nga pusi privat në koten Z=556m mbi nivelin e detit, ku

thellësia deri te uji në pus është 6 metra dhe pusi tjetër te burimi i ujësjellësit në Vrellë

në koten Z=548 m ku thellsia deri te uji në pus është 3.5 metra

Kota në pusin e parë h1=550 kurse në pusin e dytë h2=544.5

Disniveli Dh=5.5metra distanca në mes të dy puseve L=484 metra nga kjo nxerrim

i=Dh/l=5.5/484 i=0.01136

n=0.2 poroziteti efektiv

b=24 m

91

K=0.05

Q=3465m3

ditë

Zona e dytë mbrojtëse t=50 ditë

𝑆0 =+𝑙+√𝑙(𝑙+8𝑋0

2 𝑆0 =

0.142+√0.142(0.142+8∗40463.0354

2

=107.27 m


2 𝑆𝑢 =

−𝑙+√𝑙(𝑙+8𝑋0

2 = 107.124m

𝑋0 =𝑄

2.𝜋.𝐾.𝑏.𝑖 𝑋0 =

3465

2∗3.14∗0.05∗24∗0.01136=

40463.0354

𝑣𝑒 =𝐾.𝑖

𝑛 𝑣𝑒 =

0.05∗0.01136

0.2 = 0.00284

m/ditë

𝑙 = 𝑣𝑒 . 𝑡 𝑙 = 0.00284 ∗ 50 = 0.142

Zona e tretë mbrojtëse t=200 ditë

𝑆0 =+𝑙+√𝑙(𝑙+8𝑋0

2 𝑆0 =

0.6+√0.6(0.6+8∗40463.0354

2 = 220.62m


2 𝑆𝑢 =

−𝑙+√𝑙(𝑙+8𝑋0

2 = 220.02m

𝑋0 =𝑄

2.𝜋.𝐾.𝑏.𝑖 𝑋0 =

3465

2∗3.14∗0.05∗24∗0.01136=

40463.0354

𝑣𝑒 =𝐾.𝑖

𝑛 𝑣𝑒 =

0.05∗0.01136

0.2 = 0.00284

m/ditë

𝑙 = 𝑣𝑒 . 𝑡 𝑙 = 0.00284 ∗ 200 = 0.6

Nëse marrim t=730 ditë 2 vite , l= 2.073 So= 410.62m Su=408.55 m

Në rastet kur shpejtësia e rrymës ujore (ve) është e madhe, ndodhë që me llogaritje të

fitohet vlerë e Su më e madhe se vlera e Xo, gjë që nuk është në rregull. Prandaj, në këto

92

raste, vlerat Su dhe So duhet kontrolluar dhe korrigjuar.

Figura 69. Metoda Wyssling

Tabela 28. Metodat e llogaritjes së zonave mbrojtëse te ujërave.

Metodat Zona II Zona III Zona II Rmin Zona III Rmin

CFR 107.07m 214.43 m

MCFR 160.06m 321.64 m 53.53 m 107.17 m

WYSSLING 107.02m 220.62 m 107.12 m 220.02 m

Mesatarja 124.71 m 252.23 m 80.32 m 163.59 m

Maksimalja 160.06 m 321.62 m 107.12 m 220.02 m

93

Në kemi përvetësuar zona e dytë, gradienti i sipërm 160 m , gradienti i poshtëm 107.07

m. Ndërsa për zonën e tretë gradienti i sipërm 321.62 m dhe gradienti i poshtëm 220.02

m. Pasi që në pjesën e poshtme të posti, uji sipërfaqësor nuk kthehet prapa për ta ndotur

burimin. Zona mbrojtëse është me vogël se në pjesën e sipërme, ku uji atmosferik lëviz

në drejtim të burimit të uji dhe zona mbrojtëse është më madhe siç shihet dhe në

stacionin më poshtë.

Figura 70. Kufijtë e tri zonave mbrojtëse për ujëra

Në fig. poshtë vijat paraqesin kufijt e zonave mbrotse ujore të llogarituta sipas 3

metodave të shenuera ne figurë. Vija me ngjyrë të kuqe zona e parë mbrojtse vija me

ngjyrë të verdhë zona e dytë mbrojtse dhe ngjyra e gjelbërt zona e tretë mbrojjes ujore.

Gjithashtu jane paraqit dhe gradientet e poshtme dhe siperme per zonat mbrojtse ujore

me numrat qe jane ne figure qëistancen nga burimi i ujit deri te kufiri i zones –II- dhe –

III-

94

Figura 71. Kufijtë e tri zonave mbrojtëse të ujërave, varianti përfundimtar

Egzistojne metoda te tjera te cilat shpjegohen me poshte por nuk jane marre si

llogaritje e detajuar sepse jemi mjaftuar me tri medota

1.Metoda e rrezes fikse të kalkuluar–CFR

2. Metoda e modifikuar e rrezes fikse të kalkuluar (MCFR)

3. Metoda Wyssling

4.1.4. Metoda Krijgsman-Lobo-Ferreira (KLF)

Kjo metodë është zhvilluar për llogaritjen e zonës së mesme mbrojtëse (t=50 ditë) dhe

mund të shërbej si alternativë për rastin kur nuk ka të dhëna të mjaftueshme të

parametrave hidrodinamikë nga studimet e realizuara hidrogjeologjike, që kërkohen me

95

rastin e përcaktimit të zonave mbrojtëse. Metodologjia është e përshtatshme për akuiferët

pa presion dhe që janë drejtpërdrejtë të rrezikuar për t’u ndotur.

Sipas Krijgsman - Lobo Ferreira-s (2001), zona mbrojtëse 50 ditëshe do ta ketë një formë

në trajtë të elipsës, e cila bëhet më shumë rrethore kur gradienti hidraulik është i vogël.

Autorët sugjerojnë që të përcaktohen dimensionët e tri distancave të zonës së ndërmjetme

të mbrojtjes sanitare (zonës II): rmax,rmin dhe rp (Fig. 3A.)

Figura 72. Zona mbrojtëse e ndërmjetme (A) dhe modifikimi i gradientit të

sipërm rmax të elipsës (B) (Krijgsman etj.,2001)

𝑟𝑚𝑎𝑥 =0,00002.𝑥5−0,00009.𝑥4+0,015.𝑥3+0,37.𝑥2+𝑥

𝐹 (10)

𝑟𝑝 = 4√𝑄

𝑛𝑏 (11) 𝐹 =

2.𝜋.𝐾.𝑏.𝐼

𝑄 (12)

𝑟𝑚𝑖𝑛

=(0,042𝑥3 − 0,37𝑥2 + 1,04𝑥

𝐹

𝑥 = 2. 𝐾. 𝐼. √𝜋.𝑏.𝑡

𝑄.𝑛

(13)

rmax –distanca nga pusi deri te kufiri i

sipërm i zonës mbrojtëse, në

drejtim të kundërtë me rrjedhën e

ujit,gradienti i sipërm (m)

rmin –distanca nga pusi deri te kufiri i

poshtëm i zonës mbrojtëse, në

drejtimm e rrjedhën te

ujit,gradienti i poshtëm(m)

rp –gjerësia e zonës

mbrojtëse,përpendikular në

drejtimin e rrjedhjes (m)

Q - ujënxjerrja

(m3/ditë),

t - koha e nëvojshme e

rrugëtimit të

ndotësve në pus

(ditë)

n - porozitetit efektiv

(%)

b - trashësia e shtresës

ujore në pus (m)

i -gradienti hidraulik

96

Kufizimet në shfrytëzimin e formulave të mësipërme të kësaj metode janë:

• rmax: nuk duhet të shfrytëzohen parametrat e fituar për vlerën x>18

• rmin: nëse është x<-3,5, të merret distanca mbrojtëse minimale e përcaktuar me

rregullore (Udhezim);

mos të shfrytëzohen formula për rmin, për vlerë të porozitetit efektiv <0,1 (10%).

Në fakt, zona mbrojtëse 50 ditëshe asnjëherë nuk është elipsë përfekte, veçanërisht në

rastet me gradient të lartë hidraulik. Krijgsman - Lobo Ferreira (2001), sugjerojnë

modifikim e elipsës duke vizatuar një rreth me rreze ekuivalente me distancën rp, në skajin

zonës së gradientit të sipërm (upgradient) të elipsës (Fig.3.B)

4.1.5. Metoda analitike e rrjedhës uniforme

Me anën e metodës analitike të rrjedhës ujore uniforme TODD 1980) mund te

përcaktohen anvelopa– kufiri i zonës së kontributit (linja nëutrale e rrjedhës ujore, x,y) të

një pusi ose të fushës së puseve ujore, distanca e pikës së stagnimit (x0), gjerësia e

anvelopës (zonës të kontributit) në lokacionin e pusit (b) si dhe gjerësia e saj në infinit

(B).(Fig. )

𝐵 =Q

Kbi 𝑏 =

Q

2Kbi xo=

Q

2πKbi 𝐵 = 2𝑏 x=

−y

tan (2πKbi

𝑄∗y)

, (14) tan (y) është në

radian

xo-pika e stagnimit (distance nga pusi deri te pika e stagnimit) (m)

B- gjerësia maksimale e zonëës së kontributi (m)

b- gjerësia e zonës së kontributit në vendin e pusit (m)

x, y – koordinatat e pikave të kufirit (anvelopës, linjës nëutral) të zonës së

kontributit

K,b, i- sikur në formulat e mësipërme

Me formulën x= -y tan (2πkbiy/Q),duke i dhënë y-it vlera të ndryshme në intervalin-

Q/2 kHi<y < + Q/2kHi, fitohet vlerat përkatësetë x-it dhe në bazë të koordinatave x,y të

llogaritura, mund të ndërtohet anvelopa (groundëater divide) – linja neutrale e zonë së

97

kontributit

Figura 73.Anvelopa e zonës së ujëmbledhjes (të kaptimit) të pusit ujëmarrës

4.1.6. Metoda Ceric-Hatjema

Është metodë e thjeshtë e cila është e përshtatshme kur kemi të bëjmë me përcaktimin

ezonave të kontributit (kaptimit) të një numri të madh të puseve të shfrytëzimit të

burimeve të vogla ujore që shërbejnë për furnizim me ujë të pijes të popullsisë. Në këtë

metodë përdorët parametriŤ (pa dimensionë ) i cili përmbledhë karakteristikat e akuiferit,

magnitudën (fuqinë ) e rrjedhës të ujit nëntokësor të ambientit si dhe kriterin e “kohës së

udhëtimit” për përcaktimin e zonës së kontributit (kaptimit) të burimit ujor.Varësisht nga

vlera e llogaritur e parametrit Ť, është i mundur përcaktimi i parametrave të tri llojeve të

formave (anvelopave) të Zonës së Kontributit të burimit të ujit nëntokësor. Përcaktimi i

parametrave bëhet përmes formulave të mëposhtme:

Q0=kHiQo- magnituda (intenziteti) i rrjedhjes uniforme njësi (m2/ditë) (15)

K, H, i – të njejta sikur në formulat e mësipërme

Ť= T/ToŤ-parametri i kohës së udhëtimit (pa dimensionë)

T- koha e udhëtimit (TOT)

To=nHQ/2 π Q02T0 – koha referuese (16)

Q- kapaciteti i pompimit (m3/ditë)

98

Në rastet kur është Ť≤ 0,1,anvelopa e Zonës së Kontributit ka formën e rrethit, distanca

(rrezja) e e saj nga pusi i shfrytëzimit llogaritet sipas formulës

𝑅 = 1.1543√𝑄𝑇

π 𝐻𝑛 R- distance (rrezja )nga pusi e zonës të kaptimit (kontributit)

(16)

T- koha e udhëtimit (TOT)

Në rastet kur është 0,1<Ť ≤1, anvelopa e Zonës së Kontributit ka formë rrethore të zgjatur

(ekscentrike) dhe distanca (rrezja) e saj nga pusi i shfrytëzimit llogaritet sipas formulës

R=Ls [ 1,161 +ln (0,39 +Ť)ë (17)

Ls= Q/2πQo

Ls-distanca nga pusi deri te pika e stagnimit në pjesën e gradientin të poshtëm (nga

pusi në drejtim të rrjedhës së ujit)

Ekscentriteti (ð) i formës së zgjatur rrethore të Zonës së kontributit,(qendra e rrethit të

zgjatur është e zhvendosur për vlerën e ð në raport me pusin, në drejtim të kundër me

drejtimin e rrjedhës ujore), llogaritët sipas formulës:

ð = Ls (0,00278+0,652 Ť) (18)

Në rastet kur është Ť> 1, anvelopa e Zonës së Kontributit ka formën e ashtu quajtur

“formë e “barkës të lundrimit“ dhe përcaktohet duke llogaritur x dhe y për pikat e

ndryshme të vijës kufizuese të saj, sipas formulës

X= -y/ tan (y/Ls) (Shih: TODD,1980) (19)

Ndërsa, distanca nga pusi e kufirit të sipërm të Zonës mbrojtëse (Lu), në drejtim të kundërt

me rrjedhën e ujit (gradienti i sipërm), përcaktohet:

Lu= Ls [Ť + ln (e+ Ť)ë

Lu- distanca e kufirit të Zonës nga pusi,në drejtim të kundërt me rrjedhën e ujit

(gradienti i sipërm)

99

Figura 74. Metoda Ceric –Haitjema

4.1.7. Metoda grafike

Metoda grafike për përcaktimin e parametrave të zonave të mbrojtjes sanitare (R, r dhe

d),është e thjeshtë. Së pari llogaritën parametrat e përgjithshëm β dhe C, të cilët varen nga

karakteristikat hidrogjeologjike (no, k,i,h), të ujëmarrjës së projektuar (Q) dhe përiudhës

(kohës) të ‘vetëpastrimit” (T), të cilët llogariten sipas formulave:

C=QT/noh β=khi/Q (20)

no- poroziteti efektiv (-), k-koef. i filtrimit (m/ditë), h-trashësia e horizontit ujor (m), Q-

ujëmarrja(prurja) e projektuar (m3/ditë), T-koha e “vetëpastrimit” të ujit (koha e lëvizje

së ujit nga një pikë deri te pusi) (ditë), R-distanca nga pusi deri te kufiri i sipërm izonës,

në drejtim të kundërt me rrjedhën e ujit(m), r- distanca nga pusi deri te kufiri i poshtëm i

zonës në drejtim me rrjedhën e ujit (m) dhe d-gjerësia e zonës, përpendikular në drejtimin

e rrjedhës së ujit (m). Vlera e llogaritur (C) është e vendosur në abshisën e diagramit ,te

paraqitur me poshte, ndërsa secila nga lakorët e shumta për përcaktimin e (R) dhe (r) i

përgjigjët (i korrespondon) ndonjë vlere të (β). Vlera (madhësia) -(d) përcaktohet në bazë

të një lakoreje të vetme (β = 0).

Pra, veprimi është i thjeshtë: fillohet (niset) nga abshisa për ndonjë vlerë të caktuar (C)

dhe vertikalisht shkohet deri te lakorja përkatëse β (β paraprakisht e llogaritur) dhe nga

këtu paralel me abshisën shkohet deri te kordinata e majtë e diagramit, lexohen vlerat e

kërkuara me të cilat definohen parametrat R, r dhe d të zonës të mbrojtjes sanitare.“R”

100

është distanca e kufirit të zonës nga pusi, në drejtim të kundërt të rrjedhës së ujit në pus,

“r” distanca e kufirit të zonës së mbrojtjes nga pusi, në drejtim të rrjedhës së ujit në pus

dhe “d” gjerësiae zonës në nivel të pusit dhe përpendikular me rrjedhën e ujit në pus.

Figura 75. Diagrami për përcaktimin e parametrave R,r dhe d të zonës të mbrojtjes

sanitare të pusit

4.1.8. Metoda e modelimit numerik të rrjedhës të ujit nëntokësor

Kohëve të fundit, për definimin (përcaktimin) e zonave sanitare mbrojtëse të burimeve të

ujërave nëntokësor,po përdorët Metoda e modelimit numerik të rrjedhës së ujit

nëntokësor, duke shfrytëzuar programe të ndryshme softuerike. Për simulimin e rrjedhës

të ujit nëntokësor me se shumti përdoret programi MODFLOË, ndërsa për simulimin e

lëvizjes të grimcave (trasimit) të lengut (ujit) përdoret programi PMPATH. Programet

MODFLOË dhe PMPATH janë pjesë përbërëse të paketës softuerike VISUAL

MODFLOW

Drejtimi i

Rrjedhës

R r

d

Pusi

R,

r, d

- n

ë m

etr

a

101

5. REZULTATET E PUNIMIT

Në kapitujit e sipërm kemi bërë disa studime si: 1.Ajo për burimet e ujit në komunën e

Lipjanit që përdoren për ujë të pijshëm . 2. Analizat fiziko- kimike nga dy laborator si ai

i IKSHPK dhe ai KUR “Prishtina” .

Përkundër kesaj un jam munduar që të bëjë diqka të pavarur që të kamë ni pasqyre më të

mirë dhe kam ndërmarrë këto veprime.

a. Kam marrë tri mostra në 3 burime (puse) të ndryshme në zonë e Vrelles ku është

bërë studimi nga këto analiza të pavaruar, kam vërejtur se :

1. Te mostra e pusit parë që përdoret për ujë të pijes nga aspekti fiziko –kimik

nuk kemi pas parametra që tejkalojnë ata që janë të lejuar , ndërsa nga aspekti

mikrobiologjoik kemi pas prametra më të mëdhenj se ajo e lejuar .

2. Ndësa te mostra e 2 burimet (puset) tjera kemi pasë tejkalim të parametrave

fiziko- kimik dhe atyre mikrobiologjik.

Nisur nga analizat e 3 mostrave dhe rezultate e këtyre mostrave kam vendos,që për

burimin (pusin) parë që përdoret për ujë të pijes të bëjë analiza nga aspekti mikrobiologjik

pas trajtimit të ujit me klor ‘

Këto analiza kanë treguar se uji mund të përdoret për ujë të pijshëm pas trajtimit me klor

dhe gjitha këto janë më poshtë në detaje te nëntitujt (5.2.3) dhe ( 5.2.4 )

5.1. Kriteret për përcaktimin e zonave të mbrojtjes sanitare

5.1.1. Kriteriumi gjeomorfologjik për krahasimin e analiza dhe rezultateve

Në fillim të këtij studimi janë dhënë karakteristikat e përgjithshme gjeomorfologjike, me

veçoritë themelore të faktorëve dhe proceseve të cilët marrin pjesë në formësimin e

relievit. Proceset eluviale, deluviale dhe më së shumti proluviale,kanë qenë proceset

kryesorë në formësimin e terrenit të gjerë të burimit ujor “Vrellë”. Intensiteti i këtyre

procese është në lidhje direkte me ndërtimin gjeologjik të terrenit dhe pozitën e bazës së

erozionit. Për shkak të terrenit të ulët dhe mbulesës së hollë tokësore, në rastet kur ka

reshje të shumta, mund të vijë deri te përmbytja e sipërfaqes së terrenit mbi akuifer.Në

këto raste ujërat sipërfaqësor kanë ndikim në ndotjen e shtresave ujore të kaptuara dhe

për këtë kushtet gjeomorfologjike mund të konsiderohen sikur jo fortë të favorshme në

102

mbrojtjen nga ndotja e ujërave nëntokësor të burimit në Vrellë

5.1.2. Kriteriumi hidrologjik për krahasimin e analiza dhe rezultateve

Ndikim të konsiderueshëm në kushtet e mbrojtjes të ujërave nëntokësor në burimin ujor

si dhe në kushtet e formimit dhe të paraqitjes kanë elementet e regjimit hidrologjik. I tërë

regjioni i hulumtimit në aspektin hidrografik i takon pellgut të lumit Sitnica, ndërsa në

përëndim kemi kodrat e Goleshit në aspektin hidrologjik kanë ndikim në burimin ujor.

Edhe pse nuk ka të dhëna me burimin ujor, mund të supozohet se nga pjesa verilindore e

saj mund të këtë ndonjë ndikim në kualitetin e ujit, në rastet e të reshurave atmosferike

intensive.

Mund të konkludohet se nga ky aspekt, kushtet janë kryesisht të jo volitshme dhe rrjedhjet

e ujërave sipërfaqësor ndikojnë në ndotjen e horizontit ujor të kaptuar,përkatësisht burimi

ujor është relativisht jo i sigurt në ndotje nga rrjedhat e ujërave sipërfaqësor për shkak te

dy shtallave qe jane ne afersi vijë ajrore 120 metra dhe 90 metra .qe bine në zonen e dytë

te mbroojtjes ujore

5.1.3. Kriteriumi gjeologjik për krahasimin e analiza dhe rezultateve

Kriteret gjeologjike janë analizuar nga aspekti i ndikimit të njësive të caktuara litologjike

dominante në teren, raportit ndërmjet tyre dhe i tektonikës, në kushtet e formimit dhe

paraqitjen e ujërave nëntokësor. Duhet cekur se në ndërtimin gjeologjik të regjionit të

ngushtë dhe të gjerë të burimit, para së gjithash, të rëndësishëm janë zhavorret,rërat dhe

argjilat e pliocenit dhe depozitimet aluviale dhe proluviale:, zhavorret, rërat, çakëlli,

rërat etj. të kuaternarit,të cilët më së shumti marrin pjesë në formimin e karakteristikave

fizike e kimike të ujërave nëntokësor. Mbi shtresat nga të cilat është kaptuar uji, ndodhën

depozitime të sedimenteve argjilore me trashësi të vogël dhe për këtë kushtet gjeologjike

janë pak të volitshme në mbrojtjen e shtresave ujore.

Te rasti jone të gjitha kriteret janë rendsishme se keshtu kemi ni pasqyre ma te mire per

ndotsit e mundur te burimit ujor ne Vrellë.

103

5.2. Rregullativa ligjore e përcaktimit të zonave të mbrojtjes sanitare.

E pandashme nga kushtet hidrologjike, gjeomorfologjike, gjeologjike dhe

hidrogjeologjike, gjegjësisht kushtet natyrore të ambientit të ujërave nëntokësor,

rregulativa ligjore me të cilën rregullohen kushtet dhe mënyra e përcaktimit të zonave të

caktuara të mbrojtjes sanitare ka rol të rëndësishëm.Gjatë përcaktimit të kufijve të zonave

të mbrojtjes sanitare, në mënyrë optimale janë respektuar përcaktimet ligjore,nga të cilat

secila kontribuon në organizimin e masave të tërësishme preventive,të cilat duhet

ndërmarr, me qellim të ruajtjes të resurseve të ujërave nëntokësor të burimit “Vrellë”. Në

këtë aspekt janë respektuar përcaktimet ligjore të Ligjit për hulumtime gjeologjike, Ligjit

për ujërat e Kosovës (nr. 04/L-147/2013), Ligji për mbrojtjen e mjedisit (nr. 03/L-

025/2009), Ligjit për mbrojtjen e natyrës (nr.03/L-233/2010), Udhëzimin administrativ

i Kushteve për zgjedhjen e lokacionit dhe ndërtimin e deponive të mbeturinave (UA-

nr.01/2009),Udhëzimit administrativ Kriteret për përcaktimin e zonave të mbrojtjes

sanitare të burimeve të ujit ( UA- 2015 dhe UA -2017), Udhëzimit Administrativ Nr.

16/2012 për cilësinë e ujit për konsumim nga njeriu etj.

5.2.1. Analiza e rezultateve e zonave të mbrojtjes ujore të burimit të ujërave

nëntokësor “Vrellë”

Duke u bazuar në gjitha çështjet që janë trajtuar më lartë, në rend të parë dukë u bazuar

para së gjithash në kushtet gjeologjike, përkatësisht hidrogjeologjike në të cilat paraqitën

dhe lëvizin ujërat nëntokësor të cilët shfrytëzohen në burim, me këtë rast,vëmendje e

veçantë i është kushtuar mbrojtjes të burimit ujor në kuptimin e përcaktimit të masave

parandaluese përkatëse me qellim të ruajtjes të kualitetit ekzistues të ujërave nëntokësor.

Në bazë të rezultateve të disponueshme janë definuar zona e I-rë, e II-të dhe e III-të e

mbrojtjes sanitare, në harmoni me Udhëzimin administrativ të Republikës së Kosovës

“Kriteret për përcaktimin e zonave të mbrojtjes sanitare të burimeve të ujit”, udhëzimi

administrative për kualitetin e ujërave për pije dhe akteve tjera të cilat rregullojnë

mënyrën e shfrytëzimit dhe mbrojtjen e ujërave nëntokësor. Në bazë të këtyre

përcaktimeve ligjore, në përputhshmëri me kushte natyrore të cekura më herët,është bërë

veçimi (definimi) i zonave të veçanta të mbrojtjes sanitare dhe janë dhënë rekomandimet

për shfrytëzuesit, se si të realizohen masat mbrojtëse.

104

5.2.2. Rezultatet e burimeve ujore në Lipjan te studimet sipërfaqësore

Nga vendburimet ujit të studiura për zonat mbrojtëse ujore që janë në përdorim, mund të

themi se vendburimet Krojmir ,Shalë, Resinoc, Konjuh janë në gjendje të mirë dhe janë

jashtë rrezikut tani për tani. Vendburimet Poturoc ,Sllovi tani janë mirë, po për shkak se

i kanë afër lumenjt dhe rrjetet e kanalizimit, dhe përshkak se janë vende te ulëta fushore

mund të rrezikohen në të ardhmën nga ngulfatjet e kanalizimit apo prurjet e lumit gjatë

vërshimeve. Vendburimet e ujit si Lipjan te Sitnica , Lipjan te ish fabrika e letrës janë

mjaftë të rrezikuara nga lumi Sitnica që është i ndotur nga Kanalizimet e tri komunave

Ferizajit, Shtimes , dhe Lipjanit . Burimi ish- fabrika e Letrës nga mbeturinat dhe vajërat

e fabrikes etj. Në të adhmen duhet të kemi kujdes shumë për keto 2 burime dhe burimet

tjera që t‘i mbrojmë nga ndotjet.

5.2.3. Rezultatet e cilësisë të ujit nga mostrimi i puseve në zonën e burimit

në Vrellë

Rezultatet e fituara janë për mostrat e testuar te cilat nuk janë të klorizuara dhe nuk i

përgjigjen Udhëzimit Administrativ Nr.16/2012 për cilësinë e ujit për konsum nga

njeriu.Janë marrë mostra në 3 burime ujore në Vrellë në mënyrë që të kemi një pasqyrë

më mirë për përmbajtjen Fiziko –Kimike. Mostra e parë është marrë në burimin që

përdoret për ujësjellës, mostra e dytë është marrë në pusin rezervë që nuk është duke u

përdorur për një kohë të gjatëë dhe mostra e tretë është marrë në një pus privat që nuk

përdoret qe një dekadë

105

Tabela 25: Analizat e pavarura Fiziko- Kimike

Rezultatet e fituara janë për mostrat e testuara të cilat nuk janë të klorizuara Data e

kryerjes së testimit: 04.07.2019

Tabela 26: Analizat Mikrobiologjike për tri burimet e ndryshme

Burimi I ujsjellsit

Burimi jasht perdorimit

Pusi privat

Parametrat e testuar Metoda standarde

Lloji i ujit

Kufijte e lejuar

Rezultatet e testimit

Rezultatet e testimit Cfu/ml (Mostra 3534/19)

Rezultatet e testimit

Cfu/ml ( Mostra 3533/19)

Cfu/ml (Mostra 3535/19)

Numri i pergjithshem i bakterieve koliforme

ISO 9308-1:2014

I pastruar

0

Burimi I

ujsjellsit

Burimi

jasht

perdorimit

Pusi

privat

NjësiaKodi i

mostrës

3533/20

193534/2019

3535/20

19

NTU 0.94 2.14 7.9

Co-Pt 4 18 79

pa me erë me erë

pa me shije meshije

mg/l pa pa pa

7.79 8.54 8.7

mg/l 0 0.05 0.1

mg/l 0.004 0.015 0.008

mg/l 2.6 2 3.2

mg/l 6.2 7.13 20.61

mg/l 0.15 0.31 0.28

µS/cm 806 749 791

mg/l 0.01 0.055 0.062

mg/l 30 25 26

dHº 24.5 21.9 22.4

Mn ISO 6333:2000 0.05

Cl- 250

30Fortësia totale

ISO 9280:2000

ISO 6059:1997

Fe ISO 6333:2000 0.2

Përç. elek. ISO 27888:2001 2500

Nitratet ISO 7890-2:1988 10

KMnO4 ISO/CD 8467:1993 0-8

0.2 - 0.5

pH ISO 10523:2008 6.8 - 8.5

Amonjaku ISO 7150-5:1984 0.1

Nitritet ISO 22677:1993

0 - 10

Era BS EN 1508:2003 pa

Shija BS EN 1508:2003 pa

Parametrat Metoda standardeKufijtë

e lejuar

Turbullira ISO 7027:2001 0 - 1

Ngjyra shkalla ISO 7887:2001

0.005

Klori i lirë Cl2 ISO 7393-1:2000

106

ne 100ml Burim i mbyllur

deri 10 93 75 150

Burim i hapur

deri 100

Bakteret koliforme me prejardhje fekale ne 100 ml

ISO 9308-1:2014

Te gjitha ujerat

Coliform bacteria of faecal origin

e pijshem

0 0 0 0

Numri i pergjithshem i baktereve te gjalla ne 1 ml ne 37 C

ISO 6222:1999

I pastruar

10

Burim i mbyllur

deri 100

28 34 25

Burim i hapur

deri 300

Numri i pergjithshem i baktereve sporogjene sulfidoredukuese ne 100 ml

I pastruar

0

Burim i mbyllur

deri 1 0 0 0

Burim i hapur

deri 10

Streptokoket me origjine fekale ne 100 ml

ISO 7899-2:2000

Te gjitha ujerat

e pijshem

0 0 15 3

Data e kryerjes së testimit : 08.07.2019

5.2.4. Rezutatet, përfundimet

Nga testimet e kryera me lartë vimë në përfundim se 3 mostrat e marrura në 3 vendburime

të ndryshme të ujit si: 1.burimi i ujit në Vrellë sistemi i ujësjellësit, 2.burimi i ujit jashtë

përdorimit në afërsi të burimit të parë dhe 3. burimi i ujit në pusin privat Vrellë.

-Mostra e parë i plotson kriteret për ujë të pishem sa i pëket vetive fiziko-kimike , ndërsa

sa i përket vetive mikrobiologjike ka nëvojë për trajtim si :

a- të bakterieve koliforme

b-trajtim të bakterieve të gjalla

Ky trajtim bëhet me klor dhe gjithçka do të jetë në rregull , Kjo vërtetohet dhe te analizat

107

e bëra më vonë me datë 28.09.2019.po nga i njëjti burim, por këtë herë mostrat për testim

janë marrë në rrjet të ujësjellësit dhe pas trajtimit me klor në taben më lart

Mostra e dytë nuk i plotëson kriteret nga aspekti fiziko- kimik, ku kemi paraqitje të

parametrave jashtë normave të lejuara si :

a- ngjyra

b- turbullira

c- ka erë

d- ka shije

e- hekur me shumë se e lejuar dhe

f- faktori Ph është i rritur në krahsim me mostren e parë .

Ndërsa sa i përket vetive mikrobiologjike ka nëvojë për trajtim si :


b- trajtim të bakterieve të gjalla,

c- Streptokoket me origjinë fekale ky trajtim bëhet me klor dhe gjithqka do të në

rregull

Këto vinë si rezultat i mospërdorimit të ujit nga ky burim dhe nga moskujdesi i

duhur për këtë burim.

Mostra e tretë nuk i plotson kriteret nga aspekti fiziko- kimik ku kemi

paraqitje ë parametrave jasht normave të lejuera si :

a- ngjyra

b- turbullira

c- ka erë

d- ka shije

e- Fe-hekur me shumë se e lejuar dhe

f- faktori Ph është i rritur në krahsim me mostren e parë . dhe mostra e dytë

Ndërsa sa i përket vetive mikrobiologjike ka nëvojë për trajtim si :


b- trajtim të bakterieve të gjalla,

c- Streptokoket me origjinë fekale ky trajtim bëhet me klor dhe gjithqka do të në

rregull

Këto vinë si rezultat i mospërdorimit të ujit nga ky burim (pusi privat) për një

kohë të gjatë se nuk kishte nëvojë se kishte ujësjells

108

Tabela 27: Analizat Fiziko- Kimike 2 dy mostart te pavaruara të ujit

Klienti: Privat ( 5173/2019- Magure- rrjet; 5174/2019- Rezervoari Magure. Ujë nga

rrjeti i ujësjellësit. Data e pranimit të mostrës: 26.09.2019

.

Parametrat Turbullira Ngjyra

shkalla Era Shija

Klori i lirë

Cl2 pH

Amonj

aku Nitritet

Metoda

standarde

ISO

7027:2001

ISO

7887:20

01

BS

EN

1508:

2003

BS

EN

1508:

2003

ISO 7393-

1:2000

ISO

1052

3:20

08

ISO

7150-

5:1984

ISO

22677:1

993

Njësia NTU Co-Pt mg/l mg/l mg/l

Kufijtëë e

lejuar 0 - 1 0 - 10 pa pa 0.2 - 0.5

6.8 -

8.5 0.1 0.005

Kodi i

mostrës

5173/2019 0.39 1 pa pa 0.1 8.35 0.01 0.003

5174/2019 0.56 2 pa pa 0.2 8.35 0 0.004

Parametrat Nitratet KMnO

4 Fe

Përç.

elek. Mn Cl-

Fortësi

a totale

Metoda

standarde

ISO 7890-

2:1988

ISO/CD

8467:19

93

ISO

6333:

2000

ISO

2788

8:200

1

ISO

6333:2000

ISO ISO 9280

:200

0

6059:1

997

Njësia mg/l mg/l mg/l µS/c

m mg/l mg/l dHº

Kufijtëë e

lejuar 10 0-8 0.2 2500 0.05 250 30

Kodi i

mostrës

5173/2019 1.3 5.58 0.15 858 0.033 30 24.36

5174/2019 1.1 4.96 0.13 852 0.026 28 23.8

109

Tabela 28: Analizat Mikrobiologjike për ujësjellësin “Prishtina “2 mostrat e pavaruara

Parametrat e

testuar

Metoda

standarde

Lloji i

ujit

Kufijtë

e

lejuar

Rezultatet e

testimit

Rezultatet

e testimit

Cfu/ml

(Mostra

5174/19)

Cfu/ml ( Mostra

5173/19)

Numri i

përgjithshëm i

bakterieve

koliforme në

100ml

ISO 9308-

1:2014

I

pastruar

0

Burim i

mbyllur

deri

10

0 0

Burim i

hapur

deri

100

Bakteret

koliforme me

prejardhje fekale

në 100 ml

ISO 9308-

1:2014

Te

gjitha

ujerat

e

pijshem

0 0 0

Numri i

përgjithshëm i

baktereve të gjalla

në 1 ml në 37 C

ISO

6222:1999

I

pastruar

10

Burim i

mbyllur

deri

100

0 0

Burim i

hapur

deri

300

Numri i

përgjithshëm i

baktereve

sporogjenë

sulfidoredukuese

në 100 ml

I

pastruar

0

Burim i

mbyllur

deri 1 0 0

Burim i

hapur

deri

10

Streptokoket me

origjinë fekale në

100 ml

ISO 7899-

2:2000

Te

gjitha

ujerat

e

pijshem

0 0 0

Data e pranimit të mostrës: 26.09.2019 Kodi i mostrës : 5173/ 2019; 5174/2019

Klienti: Privat ( 5173/2019- Magure- rrjet; 5174/2019- Rezervari Magure; lloji i

mostrës së testuar: Ujë nga rrjeti i ujësjellësit A klorizohet uji : Po

Pas analizave te tri mosstave ne kemi marrë edhe 2 mostra të pa varuraqe janë të

paraqitura më lart.

Me këto dy mostra kemi dashtë në mënyrë të pavarur të analizojmë burimin e parë që

pas trajtimit të ujit me klor cili është cilësia e ujit

110

Nga rezultetet e analizave fiziko-kimike dhe atyre mikrobiologjike të 2 mostrave te

pavarura del se uji duhet të trajtohet me Klor ose preparate tjera për trajtim të ujit të

pijshëm gjithmonë duke përfillur normat dhe standardet.

Përfundim vie se uji është i pishem sipas standarteve per ujë të pishem ,

5.3. Krahasimi i rezultateve

Krahasimi i rezultatve te analizave fiziko-kimike te ujit në dy puset që kanë distancë 15

metra vija ajrore. KUR” Prishtina” ka bërë analizat në pusin prej të cilit furnizohen

fshatrat Vrelle , Magure, Medvec e më vonë dhe fshatrat tjera . ndërsa pusi që ka bërë

analizat IKSHPK furnizon Aeroportin e Prishtinës.

Figura 76. Ph përgjatë një viti analiza KUR” Prishtina”

8.81 8.81

7.92

8.798.22 8.19 8.39

7.33

8.35 8.33 8.378.84

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Janar Shkurt Mars Prill Maj Qershor Korrik Gusht Shtator Tetor Nëntor Dhjetor

PH KUR PRISHTINA

111

Figura 77. Ph përgjatë një viti analiza I.K.SH.P.K

Tabela 29: Nitratet krahasimi

Kur Prishtina I.KSH.P.K

Nitratet Nitratet

Janar 13 20.5

Shkurt 12.5 17.6

Mars 12 14.28

Prill 26 23.5

Maj 13 20.1

Qershor 28 22.26

Korrik 8 25.6

Gusht 10 25.6

Shtator 26 13.4

Tetor 0 0

Nëntor 21 25.2

Dhjetor 13 25.2

0 0 0.005 0 0 0 0 0 0 0 0 0

8.2 8.18 8.05 7.92 7.86 7.88 8.24 8.27 8.128.83

8 7.76

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

IKSHPK

Series1 Series2

112

Figura 78. Nitratet përgjatë një viti analiza KUR Prishtina

Figura 79. Nitratet përgjatë një viti analiza I.K.SH.P.K

0

0.5

1

1.5

2

2.5

3

1.3 1.25 1.2

2.6

1.3

2.8

0.81

2.6

0

2.1

1.3

KUR PRISHTINA

0

5

10

15

20

25

30

20.5

17.6

14.28

23.5

20.1

22.26

25.6 25.6

13.4

0

25.2 25.2

I.K.SH.P.K

113

Tabela 30: Përçueshmëria

KUR Prishtina I.K.SH,P.K.

Përçueshmëria Përçueshmëria

Janar 844 Janar 602

Shkurt 848 Shkurt 618

Mars 833 Mars 572

Prill 915 Prill 623

Maj 890 Maj 576

Qershor 910 Qershor 636

Korrik 908 Korrik 724

Gusht 923 Gusht 673

Shtator 858 Shtator 702

Tetor 915 Tetor 672

Nëntor 897 Nëntor 656

Dhjetor 803 Dhjetor 649

5.4. Rezultate e llogaritjes te zonave mbrojtse

Nga llogaritjet e zonave mbrojtëse me metoda të ndryshme kemi këto rezultate si më

poshtë.

Tabela 31: Metodat e llogaritjes të zonave mbrojtëse të ujërave.

Metodat Zona II Zona III Zona II Rmin Zona III Rmin

CFR 107.07m 214.43 m

MCFR 160.06m 321.64 m 53.53 m 107.17 m

WYSSLING 107.02m 220.62 m 107.12 m 220.02 m

Mesatarja 124.71 m 252.23 m 80.32 m 163.59 m

Maksimalja 160.06 m 321.62 m 107.12 m 220.02 m

Ne si përfundim kemi marrë ;

Zona parë mbrojtjes të ujrave është 10 metra

Zona dytë mbrojtjes të ujrave është metra gradienti i sipërm 160 metra

Zona dytë mbrojtjes të ujrave është metra gradienti i poshtëm 107 metra

Zona tretë mbrojtjes të ujrave është metra gradienti i sipërm 321.6 metra

Zona tretë mbrojtjes të ujrave është metra gradienti i poshtëm 220 metra

114

Figura 80.Metodat e llogaritjes zonave mbrojtse ujore

Figura 81. Metodat e llogaritjes zonave mbrojtse ujore mesatarja dhe maksimajla.

CFR

MCFR

WYSSLING

0

50

100

150

200

250

300

350

Zona II Zona III Zona II Rmin Zona III Rmin

107.07

214.43160.06

321.64

53.53

107.17

107.02

220.62

107.12

220.02

Metodat e llogaritjes te zonave mbrojtse ujore

CFR MCFR WYSSLING

0

50

100

150

200

250

300

350

CFR MCFR WYSSLING Mesatarja Maksimalja

Zonat mbrojtse ujore

Zona II Zona III Zona II Rmin Zona III Rmin

115

6. DISKUTIMET DHE PËRFUNDIMET

6.1 Masat mbrojtëse në Zonën e I-rë të mbrojtjes sanitare

Në zonën e I-rë të mbrojtjes sanitare të burimit të ujërave nëntokësore në akuiferin

intergranular “Vrellë” ndalohen:

- të gjitha aktivitetet të cilat nuk janë të lidhura drejtpërdrejt me opërimin dhe

mirëmbajtjen e sistemit të furnizimit me ujë.

- Në zonën e I-rë të mbrojtjes sanitare të burimeve nëntokësore në akuiferin

intergranular lejohet:

- kultivimi i barit pa përdorimin e plehrave dhe materieve tjera që mund ta

rrezikojnë cilësinë e ujit,

- punimi i rrjetit të kanalizimit, ujësjellësit, enërgjisë për nëvojat e procesit të

marrjes dhe trajtimit të ujit nga burimi, me ç‘rast me zgjidhjet e projektit dhe

zbatimit të punimeve duhet të sigurohet që mos të rrezikohet siguria dhe cilësia

e ujit në burim.

6.2. Masat mbrojtëse në Zonën e II-të të mbrojtjes sanitare

Në zonën e II-të të burimeve nëntokësore në akuiferin intergranular ndalohet:

- kryerja e aktiviteteve që janë të ndaluara në Zonën e II-të;

- përdorimi i plehrave kimike dhe atyre të kafshëve;

- përdorimi i pesticideve, herbicideve, dhe insekticideve;

- ndërtimi dhe shfrytëzimi i puseve dhe objekteve tjera për marrjen e ujit të cilat

nuk shfrytëzohen për furnizim publik;

- ndërtimi dhe shfrytëzimi i fermave të shpezëve dhe kafshëve;

- ndërtimi dhe veprimi (opërimi)i reparteve industriale;

- ndërtimi dhe shfrytëzimi i tubacionëve që transportojnë materie kimike,

karburante, vajra dhe materie tjera të rrezikshme;

- transporti rrugor i materieve radioaktive, kimike, karburanteve të lëngëta,

vajrave dhe materieve tjera të rrezikshme;

- eksploatimi i zhavorrit dhe rërës;

- aktivitetet tjera të cilat konstatohet se mund të kenë pasoja nëgative në burimin

e ujit.

116

6.3. Masat Mbrojtëse në Zonën e III-të të Mbrojtjes Sanitare

Në hapësirën e zonës së III-të ndalohet:

- shkarkimi i ujërave të ndotura të patrajtuara të kanalizimit;

- ndërtimi dhe opërimi i reparteve industriale dhe zejtare me teknologji të papastër

të cilat lëshojnë materie radioaktive dhe materie tjera të dëmshme për ujin

(reaktorë nuklear, industri petrokimike dhe kimike, reparte të përpunimit të

metaleve, industri e lëkurave etj.);

- deponimi i përkohshëm ose i përhershëm i mbeturinave;

- përpunimi,deponimi apo manipulimi me materie kimike, karburante, vajra dhe

materie tjera të rrezikshme për cilësinë e ujit;

- ndërtimi dhe opërimi i impianteve për përdorimin, përpunimin ose deponimin e

mbeturinave të rrezikshme;

- ndërtimi i autoudhëve, aeroporteve, parkingjeve, ose hapësirave tjera

transportuese pa largim të kontrolluar dhe trajtim të ujërave atmosferik para

shkarkimit të tyre në recipient;

- kryerja e shpimeve hulumtuese për naftë, gaz tokësor dhe materie tjera të

dëmshme për ujin, nëse nuk janë ndërmarrë masa për pengimin e infiltrimit dhe

derdhjes së këtyre materieve në ujërat nëntokësore;

- deponimi i hapur dhe aplikimi i substancave kimike të dëmshme dhe të

rrezikshme për ujin që shfrytëzohen për mbrojtjen e bimëve;

- ndërtimi i varrezave të reja apo zgjerimi i varrezave ekzistuese;

- aktivitetet tjera të cilat konstatohet se mund të kenë pasoja nëgative në burimin

e ujit qoftë në kuptim sasior apo cilësor.

6.4. Kadastri i objekteve dhe veprimtarive ndotëse ekzistuese

Me rastin e shqyrtimit të mundësisë të realizimit të masave mbrojtëse të propozuara për

117

burimin e ujërave nëntokësor “Vrellë”,është e nëvojshme të merren parasysh edhe

objektet dhe veprimtaritë ekzistuese në hapësirën e mbrojtur e të cilët mund të

kontribuojnë në ndotjen e burimit ujor.

Në rastin konkret në kuadër të zonës së I-rë të mbrojtjes sanitare nuk ekzistojnë objekte

tjera ujëmarrëse,përveç objekteve ujëmarrëse të trajtuara në ketë studim. Pusi është i

mbrojtura me puseta. Përveç kësaj, burimi është rrethuar me rrethojë të lartë metalike dhe

sigurohet edhe me shërbimin e rojës për nëvojat e të cilit është ndërtuar vendi i caktuar

përbrenda rrethojës. Duke u bazuar në masat e realizuara nuk ekziston mundësia për

realizimin e asnjë aktiviteti i cili do të mund të shkaktonte ndotjen e burimit ujor të

kaptuar.

Zona e II-të dhe e tretë mund të rrezikohen nga ndotja pasi që në afërsi të tyre ekziston

rruga rejginale Lipjan –Magure Sllatinë që lidhet me autostrada Prishtinë-Prizeren. Në

veri-lindje të burimit ujor është impianti ujërave të ndotura në ndërtim e sipër, në lindje

gjendet aeroporti i Prishtinës si dhe disa objekte te veprimtarive të ndryshme dhe disa

sera , në të cilat sigurisht përdoren plehra artificial.

VËREJTJE Zona e II-të dhe e mund të rrezikohet nga dy shlalla te kafshëve të cilat

janë në zonën e dytë në largësi, e para 70 metra, ndërsa e dyta 90 m .

Më e keqja e kësaj është se këto ujërat e plehrave të shtallës i hedhin në sipërfaqe edhe

pse në afërsi ka rrjet të kanalizimit .

Gjithashtu në kufi të zonës III-të në veri-përendim është një pikë kaburanti në vijen ajrore

215 metra, që në raste te avarive do të rrezikonte shumë burimin ujor.

6.5. Masat për aftësimin e monitoringut kontrollues

Përcjellja dhe kontrolli i punës së burimit ujor realizohet përmes regjistrimit të regjimit

të punës së burimit, përcjelljen e ndryshimit (lëkundjes) të nivelit të ujërave nëntokësore

dhe regjistrimit sistematik të kualitetit te ujit nëntokësor në pikat (punktet) e përzgjedhura

sipas parametrave të kualitetit,paraprakisht të zgjedhur

118

6.5.1. Përcjellja e punës të burimit ujor

Burimi ujor“Vrellë”duhet të paraqet një burim ujor të përgatitur në mënyrë bashkëkohore,

në të cilën do të duhej të bëhet përcjellja në mënyrë sistematike dhe automatike e

shfrytëzimit të ujit. Në tëgjitha puset duhet të vendosën ujëmatësit dhe instrumentet tjera

matëse, të cilët shërbejnë për kontrollin e punës së burimit. Në të njëjtën mënyrë duhet të

bëhet sigurimi i të dhënave mbi nivelin e ujërave nëntokësor në burim.

Për të evidentuar të dhënat mbi regjimin dhe eksploatimin, shfrytëzuesi i burimit ështëi

obliguar të mbaj librin e evidencës.

6.5.2. Sistemi i kontrollit të kualitetit të ujit

Arseyja kryesore për përcjellën e kualitetit është definimi i saktë i regjimit të kualitetit të

ujit të kaptuar. Për nevojën e përcjelljes dhe definimit të regjimit, të kualitetit të ujërave

nëntokësor, duhet rregullisht të kryhen analizat e parapara laboratorike. Lloji i analizave,

intervalet kohore të marrjes të mostrave të ujit dhe mënyra e analizimit të tyre,bëhet

konform akteve normative në fuqi.

6.6. Përfundimet

Në Studimin mbi zonat e mbrojtjes sanitare të burimit ujor “Vrellë”-Lipjan janë

përmbledhur rezultatet e hulumtimeve dhe të njohurive të gjertanishme mbi

karakteristikat gjeologjike dhe hidrogjeologjike të regjionit të ngushtë dhe të gjerë të

këtij burimi ujor, të cilat kanë shërbyer si fundament relativisht i mirë për përcaktimin e

zonave të mbrojtjes sanitare.

Duke marrë në konsideratë të gjitha faktet dhe kriteriumët, është bërë kategorizimi i

terrenit sipas kushteve të mbrojtjes të ujërave nëntokësor dhe janë përcaktuar konturet e

zonave të mbrojtjes ujore . Me rastin e përcaktimit dhe definimit të zonave të mbrojtës

ujore si dhe të masave për jetësimin e tyre,maksimalisht janë respektuar ligjet dhe

udhezimet përkatese te Republikes te Kosoves , mbi mënyrën e përcaktimit dhe

mirëmbajtjes të zonave të mbrojtjes sanitare të burimeve ujore

Zona e I-rë e mbrojtjes e burimit ujor “Vrellë”përfshinë burimin ujor në të cilin gjendën

objektet ujëmarrëse, përkatësisht hapësirën me rreze 10 metërshe për rreth objekteve

119

ujëmarrëse.Zona e I-rë, përfshinë hapësirën brenda rrethojës metalike, me gjatësi në

drejtimin lindje-përëndim afër 15metra dhe gjerësi veri-jug afer 30 metra.

Zona e II-të e mbrojtjes së burimit ujor “Vrellë” është përcaktuar në atë mënyrë që të

përfshinë hapësirën, nga e cila ujit i duhet së paku 50 ditë që të arrij deri te ujëmarrësi

(pusi).Zona e II-të përfshinë hapësirën në lindje të pusit në gjatesi prej 107.12 m, dhe

në përëndim të tij në gjatesi 160 m. Gjatësia e tërësishme e hapësirës së zonës II-të në

drejtimin lindje-përëndim është 267.12 m. Ndërsa, gjerësia e tërësishme e zonës , në

drejtimin veri-jug ,në vendndodhjen e pusit (burimit) është 214.24 metra.

ZonaIII-të e mbrojtjes mbrojtëse e burimit ujor është përcaktuar në atë mënyrë që të

përfshijë hapësirën, nga e cila ujit i duhen së paku 200 ditë që të vijë deri objekti

ujëmarrës. Zona e III-të përfshinë hapësirën në lindje të pusit në gjatesi prej 220 metra

dhe në përëndim të tij në gjatesi prej 321.64 metra. Gjatësia e tërësishme e hapësirës së

zonës III-të, në drejtim lindje-përëndim, është 541.64 m. Ndërsa, gjerësia e tërësishme e

zonës, në drejtimin veri-jug, në vendndodhjen e pusit (burimit) është 440 metra.

Në kuadër të secilës zonë të propozuar, lejohen disa veprime të cilat nuk i rrezikojnë

objektet ujëmarrëse, ndërsa kufizohen (ndalohen) disa veprimtari që kanë ndikim në

rrezikimin nga ndotja të ujit nëntokësor. Në titullin (6.3) janë propozuar masa

parandaluese të cilat janë reale dhe të sigurta për ruajtjen e kualitetit të ujit nëntokësor

Përveç definimit të zonave të mbrojtjes sanitare, janë propozuar edhe masat për

sendërtimin (jetësimin) dhe mirëmbajtjen e tyre. Poashtu, është propozuar vendosja e

monitorimit kontrollues gjatë punës së burimit në Vrellë

120

7. REFERENCAT (LITERATURA)

[1] (2008 ):Testim i pusit P-4 (P-3A) Lipjan, “NITI”, Fushë Kosovë

[2] Ceric,A.,Haitjema H.(2005): On using simple time-of-travel capture zonë

delinëation methods.Ground Water, 43(3):408-412

[3] Çadraku H. 2017 , Mbrojtja e Ujërave Prishtinë

[4] Çadraku. H. 2017 Menagjimi i Resurseve Ujore, Prishtinë.

[5] EPA, (1987) Guidelinës for delinëation of ëellhead protection areas, Office

of Groundëater Protection, EPA, Washington, DC.

[6] Fileccia, A.(2015):Some simple procedures for the calculation of the

influence radius and ëell head protection areas (theoretical approach and

field case for a ëater table aquifer in alluvial plain), Italian Jourmal of

Grounëater-AS1465:007-023

[7] Garcia,A., Navarrete-M,C. (2005): Protection of groundëater intendent for

human consumption in the water Frameëork Directive: strategies an

regulations applied in some European Countries, Polish Geological Institut

Spec.papërrs,18,28-32

[8] Krijgsman, B. & Lobo-Ferreira, J.P.C (2001) A Methodology for

Delinëating Wellhead Protection Areas, Laboratorio Nacional de

Engenharia Civil, INCH 7,ISBN 972-49-1882-3, Lisbon, 2001.

[9] MMPH (2015,2017): Udhëzim administrativ: Kriteret për përcaktimin e

zonave të mbrojtura ujore dhe masat e tyre mbrojtëse për burimet e ujit që

përdoret për pije, , Prishtinë.

[10] Mogheir,Y.,Tarazi,G. (2010): Comparative Identification of Wellhea

Protection Areas for Municipal Supply Wells in Gaza, J Water Resurce and

Protection,2,105-114

[11] Pruthi, V. (2003): Raport mbi rezultatet e shpimit të puseve të testim-

shfrytëzimit në lokalitetin Lipjan, Fond dok., Community Development

Initiative (CDI), Prishtinë.

[12] Pruthi,V. (2002): Raport mbi rezultatet e shpimit të Piezometrit Pz në

lokalitetin Lipjan, Fond dok., Community Development Initiative (CDI),

Prishtinë.

[13] Pruthi,V. (2014): Përcaktimi i zonave sanitare mbrojtëse te grykepuseve te

121

shfrytezimit te ujerave nëntoksor në regjionin e Lipjanit (Kosove), Kerkime

gjeografike, botim i veçantë, Prishtinë.

[14] Pruthi,V. (2015): Raport mbi rezultatet e shpimit të Pusit P-7 dhe Pz-5 në

lokalitetin Lipjan, Fond dok., Community Development Initiative (CDI),

Prishtinë.

[15] Strobl, R.O.& Robillard,P.D. (2005) Reëieë of U.S.EPA - recommended

and GermanWellhead protection Area delinëation Methods., Jour. of Env.

Hydrology, Volume 13, 2005.

[16] Shala, I.(2013): Raport për rezulatet e shpimit P-6 në Lipjan, Komplast,

Talinoc (Ferizaj)

[17] Todd, D.K.: (1980) Ground Water Hydrology, Nëë York, John Wiley and

Sons. Inc

[18] Wyssling, L.; (1979) Einë nwue Formel zur Berechnung der

Zustromungsdauer (Laufzeit) des Grundëassers zu einëm

Grundëasserpumëerk. Ecologae geol.Helv. 72, 401-406.

[19] Zhubi,H.M.(2011): Raport për rezultatet e shpimit të puseve të shfrytëzimit

EB-4 dhe EB-5 në Lipljan, Geomerkur, Gjakove

122

8. SHTOJCAT

Harta gjeologjike e regjionit të gjerë të Lipjanit

Figura 82. Profil gjeologjik i Fushëgropës së Kosovës (lindje-përëndim)

123

Figura 83.Hartë hidrogjeologjike e regjionit të gjerë të Lipjanit

124

Figura 84.Profil hidrogjeologjik i regjionit të burimit ujor “Vrellë”pamja 1

Figura 85. Profil hidrogjeologjik i regjionit të burimit ujor “Vrellë” pamja 2

zonat e mbrojtura ujore në lokacionin vrellë-lipjan

Documents

Transcript of zonat e mbrojtura ujore në lokacionin vrellë-lipjan