Διδάσκοντας το μάθημα των Θρησκευτικών, με τηχρήση της Ασύγχρονης Τηλεκπαίδευσης (εφαρμογήστην Πρώτη και Δευτέρα τάξη του Γυμνασίου)

Αλέξανδρος Γκίκας

Καθηγητής ΠΕ01 MSc Θεολογίαςalexgkikas@gmail.com

ΠΕΡΙΛΗΨΗΤον 21ο αιώνα, στην “Ψηφιακή εποχή”, οι πληροφορίες και η γνώση συσσωρεύονται και

προσπελάζονται με απίστευτη ταχύτητα, αλλά και ξεπερνιούνται πολύ γρήγορα. Για το λόγο αυτό,καθίσταται ολοένα και πιο επιτακτική η ανάγκη να προτείνονται και να εφαρμόζονται εναλλακτικέςμορφές διδασκαλίας, που να μπορούν να προσφέρουν γνώση και δεξιότητες με τη βοήθεια τωνΤεχνολογιών της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας (ΤΠΕ). Βασική επιδίωξη είναι να προσφέρεταικάτι το καινοτόμο στη διαδικασία της μάθησης, στους ρόλους του εκπαιδευτικού και του μαθητή καιγενικά στη διδακτική-μαθησιακή διαδικασία. Οι νέες τεχνολογίες, και τα Περιβάλλοντα ΔιαδικτυακήςΕκπαίδευσης, προσφέρουν πλήθος εργαλείων για διαχείριση δραστηριοτήτων και πληροφοριών,καθώς και για υποστήριξη συνεργατικών δραστηριοτήτων. Η παρούσα εργασία σκοπεί ναπαρουσιάσει την επιτυχημένη συνέχεια της δημιουργίας και διαχείρισης μιας εικονικής ΨηφιακήςΤάξης, ως συμπλήρωμα της παραδοσιακής τάξης του σχολείου, με τη χρήση των τεχνικών ψηφιακήςμάθησης της Ασύγχρονης Τηλεκπαίδευσης. Για το λόγο αυτό, συνεχίζεται η αξιοποίηση του μαθητικούΗ/Υ των μαθητών που τώρα βρίσκονται στη Β΄ τάξη του Γυμνασίου Προαστίου Καρδίτσας, στο μάθηματων Θρησκευτικών. Παράλληλα, αναπτύχθηκε ακόμη ένα περιβάλλον Ασύγχρονης Τηλεκπαίδευσης γιατους μαθητές της Α΄ τάξης, για την υποστήριξη του μαθήματος εξ' αποστάσεως, από το περιβάλλοντου σπιτιού τους. Ο στόχος είναι μια εναλλακτική προσέγγιση στην αξιοποίηση των Τ.Π.Ε. που μπορείνα συνεισφέρει στη διαδικασία της ψηφιακής αλλαγής στην εκπαιδευτική διαδικασία.

ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ: Θρησκευτικά, Ασύγχρονη Τηλεκπαίδευση, μαθητικός Η/Υ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στη σύγχρονη ψηφιακή εποχή, δίδεται ιδιαίτερη σημασία στην

ανάπτυξη όλων εκείνων των δεξιοτήτων και ικανοτήτων, που χρειάζονταιοι νέοι άνθρωποι, ώστε να ανταποκριθούν στις ανάγκες του σήμερα.Υποστηρίζεται, ότι οι τεχνολογίες της πληροφορίας (Διαδίκτυο), πουέχουν κατακλύσει σχεδόν ολοκληρωτικά τη ζωή μας, ασκούν σημαντικήεπίδραση στον τρόπο σκέψης, στις διαπροσωπικές σχέσεις καθώς καιστις προσδοκίες των ανθρώπων (Παγγέ, 2004).

Η “μύηση” στις νέες τεχνολογίες του Διαδικτύου, ξεκινά από πολύνωρίς. Έτσι, οι μαθητές, ως “digital natives”, θεωρείται ότι είναιεξοικειωμένοι και δεκτικοί σε κάθε είδους τεχνολογικές καινοτομίες,ψηφιακά μέσα και περιβάλλοντα (Γκίκας, 2009). Εφόσον, οι Τεχνολογίεςτης Πληροφορίας στην Εκπαίδευση και της Επικοινωνίας (ΤΠΕ) αποτελούνσημαντικό στοιχείο της μετανεωτερικής κουλτούρας και του πολιτισμού

του σύγχρονου κόσμου, δημιουργώντας νέες απαιτήσεις και προκλήσειςστον εκπαιδευτικό τομέα, το ζητούμενο είναι, στο πώς θα καταφέρουμεη κουλτούρα αυτή των ΤΠΕ, να ενσωματωθεί και να εφαρμοστείδημιουργικά στην ανθρωπιστική παιδεία, επαναδιαμορφώνοντάς την, μετέτοιο τρόπο, ώστε να ανταποκρίνεται στους εκπαιδευτικούς τηςστόχους (Βρύζας & Τσιτουρίδου 2005).

Στην Εκπαίδευση, όπως είναι γενικά παραδεκτό, έχουν κατά καιρούςπροταθεί και εφαρμοστεί εναλλακτικές μορφές διδασκαλίας, οι οποίεςβασίζονται σε συγκεκριμένες παραδοχές για τη φύση τουεκπαιδευόμενου, τη διαδικασία της μάθησης, τους ρόλους τουεκπαιδευτικού και του μαθητή στη διδακτική πρακτική (Ματσαγγούρας,2004). Η παραδοσιακή, μετωπική διδασκαλία, προκειμένου ναανταποκριθεί σε όλες τις ανάγκες, τις οποίες δημιουργεί η σύγχρονηψηφιακή εποχή, οφείλει να εμπλουτιστεί με νέες μορφές, που μπορούννα λειτουργήσουν συμπληρωματικά προς αυτή (Αγορογιάννης, Ζάχαρης &Γούδος 2008),Το παιδαγωγικό πλαίσιο

Το ενδιαφέρον για τη διδασκαλία των μαθητών σήμερα, τροφοδοτείταισε μεγάλο βαθμό από τις ραγδαίες τεχνολογικές αλλαγές της εποχήςμας. Μέσα σε αυτόν τον κυκεώνα εργαλείων, περιβαλλόντων,πληροφοριών, ο εκπαιδευτικός, με όπλο την επιστημονική, γνωστικήτου επάρκεια και τη γνώση των σύγχρονων μεθόδων διδασκαλίας, μπορείνα ανταποκρίνεται στις καθημερινές μαθησιακές ανάγκες των μαθητώντου (Τσαγκαρλή-Διαμαντή, 2003). Οι ΤΠΕ διαμορφώνουν ένα νέοκοινωνικό περιβάλλον, όπου τα κύρια προϊόντα είναι η πληροφορία, ηγνώση και η καινοτομία. Για το λόγο αυτό, καθίσταται επιτακτική ηανάγκη οι μαθητές να μαθαίνουν πώς να μαθαίνουν νέα πράγματα, καθώςοι ραγδαίες τεχνολογικές εξελίξεις καθιστούν, σε πολλές περιπτώσειςτις παλιές γνώσεις και δεξιότητες άχρηστες ή ξεπερασμένες,δημιουργώντας την ανάγκη για νέες γνώσεις και δεξιότητες(Τζιμογιάννης 2007).

Στις εποικοδομιστικές θεωρίες της μάθησης, απαντάται η θεώρησηότι ο υπολογιστής μπορεί να χρησιμεύσει ως γνωστικό εργαλείο(computer as a mind tool), γεγονός που προσδίδει ιδιαίτερη έμφασηστην ανάπτυξη και οικοδόμηση γνωστικών δομών και εννοιολογικώνμοντέλων. Ο Jonassen (2000) θεωρεί ότι ο καλύτερος τρόπος για ναμπορέσει να οικοδομήσει κάποιος νέες γνώσεις, είναι με τη βοήθειατων υπολογιστικών συστημάτων. Οι ΤΠΕ θεωρούνται ως γνωστικά εργαλείακαι προτείνεται η χρήση τους για την ανάπτυξη δεξιοτήτων, καθώς καιτην υποστήριξη των μαθητών. Αυτά τα γνωστικά εργαλεία, δεν μπορούννα λειτουργήσουν μόνα τους και να βοηθήσουν τους μαθητές να μάθουν.Οι μαθητές θα πρέπει να έχουν το κίνητρο, τη θέληση και τηνετοιμότητα να αναζητήσουν νέες γνώσεις, και να βελτιώσουν τις ήδη

υπάρχουσες, σύμφωνα με τη θεωρία της εκούσιας (θεληματικής) μάθησης(Καμπουράκης - Λουκής 2006).

Ο ηλεκτρονικός υπολογιστής, σύμφωνα τις θεωρίες του κοινωνικούεποικοδομισμού του Vygotsky (1978), θεωρείται ότι μπορεί ναυποστηρίξει εκείνες τις ανθρώπινες πρακτικές, μέσω των οποίωναναπτύσσεται και οικοδομείται η γνώση. Η κριτική σκέψη και ηανάπτυξη σχετικών δεξιοτήτων δεν θεωρείται μόνο ατομική υπόθεση,αλλά δίδεται έμφαση στην κοινωνική διάσταση της μάθησης, καιιδιαίτερα στη συνεργατική μάθηση, εστιάζοντας σε ένα πεδίο πουαναπτύσσεται δυναμικά τα τελευταία χρόνια, δημιουργώντας ΔιαδικτυακάΠεριβάλλοντα Μάθησης (ΔΠΜ – web-based learning environments),αξιοποιώντας υπηρεσίες του Διαδικτύου, όπως η Σύγχρονη και ηΑσύγχρονη Τηλεκπαίδευση. Τα ΔΠΜ υποστηρίζουν μια σειρά απόλειτουργίες που έχουν στόχο τη δημιουργία και διαχείριση "εικονικώντάξεων" (Καραγιαννίδης 2009).

Αρκετοί μελετητές θεωρούν, σύμφωνα με τον Kling (1996), πωςυπάρχει μεγάλη ανάγκη (όρος επιβίωσης στο Διαδίκτυο) για τηνανάπτυξη της κριτικής σκέψης των μαθητών, ακόμη και αν αυτόχρειαστεί να λάβει το χαρακτήρα υποχρεωτικής εκπαίδευσης.

Τα ΔΠΜ και οι ΤΠΕ, έχουν εισχωρήσει πλέον σε μεγάλο βαθμό στηνεκπαιδευτική πρακτική. Αυτό το γεγονός, σε συνδυασμό με την ευρύτατηδιάδοση της χρήσης των υπηρεσιών και των εργαλείων του Διαδικτύου,την υπέρβαση των τοπικών, χρονικών και πολιτισμικών ορίων, οδήγησεσε νέους ορίζοντες και νέες προοπτικές τη μαθησιακή διαδικασία καιγενικότερα την εκπαίδευση, προσφέροντας μια μεγάλη ποικιλία καιελευθερία πηγών και επιλογών (Γκίκας 2010α).

Έτσι, η αμφίδρομη επικοινωνία ανάμεσα σε διδάσκοντα και μαθητές,για τη δημιουργία μαθησιακών εμπειριών, είναι πλέον εφικτή, πέρα απότην παραδοσιακή-μετωπική διδασκαλία στην τάξη. Η επικοινωνία αυτή,είναι μια εξ αποστάσεως εκπαίδευση που ορίζεται και ως“Τηλεκπαίδευση”. Είναι ένας τρόπος διδασκαλίας-μάθησης, πουεφαρμόζεται με τη χρήση ΔΠΜ και ΤΠΕ, προσομοιώνοντας τηνεκπαιδευτική διαδικασία με τέτοιο τρόπο, ώστε οι συμμετέχοντες σεαυτή (διδάσκοντες και μαθητές) να μην αμβλύνονται από χωροχρονικούςπεριορισμούς. Μπορεί να εφαρμοστεί με πολλούς τρόπους (σύγχρονη ήασύγχρονη), με διαφορετική οργάνωση διδασκαλίας (ηλεκτρονική τάξη,εξατομικευμένη μάθηση, συνεργατική μάθηση), σε διαφορετικά επίπεδακαι τύπους εκπαιδευόμενων και με διαφορετικές παιδαγωγικές καιμαθησιακές κατευθύνσεις και στρατηγικές (Collis, 1996).

Όταν, λοιπόν οι κλασικές, παραδοσιακές μέθοδοι διδασκαλίαςδείχνουν να κινούνται οριακά στην επίτευξη των στόχων τους, είναιδυνατό να συμπληρώνονται από την “Τηλεκπαίδευση”, η οποία μπορεί ναδιαχειρίζεται παροχή υποστηρικτικού εκπαιδευτικού υλικού εξαποστάσεως, διαδικτυακά μαθήματα και κατάθεση εργασιών, αναστοχασμότης παραδοσιακής εκπαιδευτικής διαδικασίας με εύληπτο και κατανοητό

τρόπο από τους μαθητές (Κόκκος κ.ά. 1998). Το κλειδί της μάθησηςεδώ, βρίσκεται στην ικανότητα του διδάσκοντα, να συνδέει την ύλη τωνπρογραμμάτων σπουδών με τη γνωστική δομή του κάθε μαθητή (Τσαγκαρλή-Διαμαντή, 2003), αξιοποιώντας καλύτερα τα εργαλεία των ΤΠΕ, προςόφελος του μαθητή. Η ψηφιακή τάξη

Το σχολικό έτος 2009-2010, βάσει του υπ΄αριθ. Πρωτ. 88310/Γ/22-07-2009 έγγραφο του ΥΠΕΠΘ, με θέμα: «Ψηφιακή τάξη», δημιουργήθηκεένα διαδικτυακό υποστηρικτικό, εκπαιδευτικό περιβάλλον, η «ΨηφιακήΤάξη του Γυμνασίου Προαστίου», από την υπηρεσία ΑσύγχρονηςΤηλεκπαίδευσης του Πανελλήνιου Σχολικού Δικτύου (http://e-learning.sch.gr). Η υπηρεσία βασίζεται στο λογισμικό ανοικτούκώδικα Moodle (http://www.moodle.org), το οποίο είναι ένα πακέτολογισμικού για την υποστήριξη Διαδικτυακών μαθημάτων. Στοδιαδικτυακό αυτό περιβάλλον Ασύγχρονης Τηλεκπαίδευσης, αξιοποιήθηκανοι Η/Υ, που δόθηκαν στους μαθητές το Φθινόπωρο του 2009 (Γκίκας,2010β).

Με τον τρόπο αυτό δρομολογήθηκε μια διαδικασία ανταλλαγήςγνώσεων, ιδεών, απόψεων μεταξύ εκπαιδευτή - εκπαιδευομένων, η οποίαπραγματοποιήθηκε ανεξάρτητα του χρόνου και του τόπου. Τα υλικά όριατης αίθουσας πρακτικά δεν υφίστανται, οι μαθητές και οιεκπαιδευτικοί επικοινωνούσαν οπουδήποτε και με οποιονδήποτε, αρκεί ηεπιθυμία να είναι αμοιβαία. (Κεκές κ.ά. 2009). Σύμφωνα με τους:Μαρκασιώτη (2005) και Καμπουράκη-Λουκή (2006) υπάρχουν κάποιασυγκριτικά πλεονεκτήματα σχετικά με την κλασσική τάξη όπως: Η«Ψηφιακή Τάξη» είναι διαθέσιμη χωρίς να υπάρχουν χωροχρονικοίπεριορισμοί, για την πρόσβαση, αφού αρκεί ένας ηλεκτρονικόςυπολογιστής και σύνδεση στο Διαδίκτυο (σχολικό ή οικιακόπεριβάλλον). Το περιεχόμενο της «Ψηφιακής Τάξης», είναι δυνατό ναεμπλουτίζεται διαρκώς, χωρίς κόστος, και να ανανεώνεται με ταχείςρυθμούς. Η χρήση του Διαδικτυακού περιβάλλοντος της ΑσύγχρονηςΤηλεκπαίδευσης, είναι δυνατό να μεταβάλλει τους μαθητές απόπαθητικούς δέκτες γνωστικών αντικειμένων, σε ενεργούςεκπαιδευόμενους. Η Ψηφιακή τάξη της Β΄ Γυμνασίου

Η “Ψηφιακή τάξη του Γυμνασίου Προαστίου” είχε ολοκληρώσει τονπρώτο κύκλο της, με το τέλος της σχολικής χρονιάς 2009-2010. Οιμαθητές, που χρησιμοποίησαν για πρώτη φορά ένα τέτοιο Διαδικτυακόεκπαιδευτικό περιβάλλον, το χαρακτήρισαν ως ενδιαφέρον, θετικό καικάτι που δεν είχαν ξαναδεί, κάτι καινούριο στην εκπαιδευτικήδιαδικασία. Σε σχετική ερώτηση του τελικού ερωτηματολογίου, όλοι οιμαθητές απάντησαν ότι επιθυμούν τη συνέχιση της ψηφιακής τάξης και

το επόμενο σχολικό έτος, στη Δεύτερη τάξη του Γυμνασίου πλέον(Γκίκας, 2010β).

Για το λόγο αυτό, από τις 20 Σεπτεμβρίου 2010, με την αρχή τηςνέας χρονιάς και των μαθημάτων, δημιουργήθηκε ένα νέο περιβάλλονΑσύγχρονης Τηλεκπαίδευσης, στο Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο,χρησιμοποιώντας το λογισμικό ανοικτού κώδικα Moodle(http://www.moodle.org).

Εικόνα 1. Η αρχική σελίδα της Ψηφιακής Β΄ Τάξης του Γυμνασίου Προαστίου

Η δομή του ήταν σχεδόν ίδια με την περσινή. Το περιβάλλον ήτανκλειστό, προσβάσιμο μόνο στους μαθητές της τάξης, με τους ίδιουςκωδικούς του ΠΣΔ, που είχαν από την περσινή χρονιά. Τυχόνεπισκέπτες μπορούν να επικοινωνούν με τον καθηγητή-διαχειριστή τουεκπαιδευτικού περιβάλλοντος, ώστε να δίδεται η δυνατότητα συμμετοχήςως καλεσμένου (guest). Φυσικά, ενημερώθηκαν οι γονείς των μαθητώνγια το νέο αυτό εγχείρημα.

Δημιουργήθηκε, αρχικά το forum, μια περιοχή συζητήσεων, όπου θασυζητούνται θέματα που αφορούν το μάθημα, καθώς και μια περιοχή γιακουβεντούλα, ένα chat-room, για σύγχρονη επικοινωνία ανάμεσα στονκαθηγητή του μαθήματος και τους μαθητές ή ανάμεσα στους μαθητές. Ταπροβλήματα που είχαμε πέρυσι, τελικά λύθηκαν με την αναβάθμιση τουλογισμικού Moodle, από τη διαχειριστική αρχή του ΠΣΔ.Χρησιμοποιείται σε μεγάλο βαθμό, μέχρι στιγμής, τόσο από τοδιδάσκοντα για την ανταλλαγή άμεσων μηνυμάτων με τους μαθητές, όσοκαι από τους μαθητές για επικοινωνία μεταξύ τους.

Όπως και την περσινή χρονιά, έτσι και φέτος σημαντικό ρόλοδιαδραμάτισε η ασφάλεια στον εικονικό και χαώδη κόσμο τουΔιαδικτύου. Οι προφορικές συμβουλές στους μαθητές, για την ασφαλήπεριήγηση στο Διαδίκτυο και η ανάρτηση υλικού με τη μορφή κειμένωνκαι υπερσυνδέσμων προς ιστοσελίδες σχετικές με το θέμα (Safer

Internet ‘http://www.saferinternet.gr’, Safe Line‘http://www.safeline.gr’), όπως και οι αναφορές του υπεύθυνουκαθηγητή σε θέματα ασφαλείας στο Διαδίκτυο ήταν συνεχείς. Στιςσυναντήσεις με τους γονείς των μαθητών, υπήρξε συζήτηση και προτροπήπρος τους γονείς να γνωρίζουν τι κάνουν και πού βρίσκονται ταπαιδιά τους, όταν συνδέονται στον Παγκόσμιο Ιστό. Για το θέμα αυτό,προγραμματίστηκε και υλοποιήθηκε στις 8 Φεβρουαρίου 2011, ΠαγκόσμιαΗμέρα Ασφαλούς Πλοήγησης στο Διαδίκτυο, ημερίδα για την πληρέστερηενημέρωση των γονέων, εκπαιδευτικών και των μαθητών του σχολείου(http://www.saferinternet.gr/index.php?parentobjId=Page157&objId=Category216&childobjid=Category216) .

Τη φετινή χρονιά, αποφασίστηκε να υπάρχει μόνο το μάθημα τωνΘρησκευτικών, το οποίο διδάσκει ο δημιουργός και διαχειριστής τουεκπαιδευτικού περιβάλλοντος, στην ψηφιακή τάξη για τη Β΄ γυμνασίου.Η δομή του τηλεμαθήματος ακολουθεί τη δομή του αναλυτικούπρογράμματος και του βιβλίου, χωρισμένη στις ενότητες του βιβλίουτων Θρησκευτικών της Β΄ Γυμνασίου “Καινή Διαθήκη. Ο Ιησούς Χριστός και το έργοτου”.

Εικόνα 2: Το πρώτο πεδίο της Ψηφιακής τάξης, βασισμένο στο σχολικό εγχειρίδιο

Τη φετινή χρονιά δόθηκε μεγάλη προσοχή στο υποστηρικτικό υλικό,το οποίο είναι τόσο ώστε να μην κουράζει το μαθητή. Το περιεχόμενοτων κειμένων, των υπερσυνδέσμων και του πολυμεσικού υλικούελέγχθηκαν από τον καθηγητή του μαθήματος, τόσο για την ακρίβεια και

το εύρος κάλυψης του αντικειμένου, όσο και για την ποιότητα τωνπληροφοριών (Τζιμογιάννης 2007). Μεγάλη σημασία δόθηκε και στηνανατροφοδότηση του μαθησιακού αποτελέσματος, με τη δημιουργία απότον υπεύθυνο καθηγητή, αρκετών κουίζ, τόσο για το σπίτι, όσο και γιατην τάξη. Και φέτος, τα διαγωνίσματα τόσο του Α΄ τριμήνου, όσο καιτου Β΄ τριμήνου, στο μάθημα των Θρησκευτικών, διεξήχθησαν on-line,με τους μαθητές να συνδέονται με τους Η/Υ τους, στο ΠΣΔ, μέσω τουασύρματου ευρυζωνικού δικτύου του σχολείου. Τα δύο διαγωνίσματαδιεξήχθησαν με απόλυτη επιτυχία, χωρίς ιδιαίτερα τεχνικά προβλήματα.Οι μαθητές, ολοκληρώνοντας τα διαγωνίσματα, έχουν πρόσβαση σε πλήρηανατροφοδότηση της προσπάθειάς τους (σωστές απαντήσεις, βαθμολογία).

Παράλληλα με την Ψηφιακή Τάξη της Β΄ Γυμνασίου, δημιουργήθηκε,για το μάθημα των Θρησκευτικών “Παλαιά Διαθήκη. Η προϊστορία τουΧριστιανισμού”, αντίστοιχο εικονικό περιβάλλον μάθησης και για τουςμαθητές της Α΄ τάξης, με δομή όπως περιγράφηκε παραπάνω. Τοπεριβάλλον αυτό, χρησιμοποιώντας κάποια από τα στοιχεία του περσινούπεριβάλλοντος, προσφέρεται μόνο στους μαθητές που έχουν πρόσβαση απότο σπίτι τους. Το εγχείρημα αυτό, μια πραγματικά εξ΄ αποστάσεωςΑσύγχρονη Τηλεκπαίδευση βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη, με τα πρώταστοιχεία να δείχνουν πολύ μεγάλη και θετική ανταπόκριση από τηνπλευρά των μαθητών.

Εικόνα 3: Το εικονικό περιβάλλον της Ψηφιακής τάξης, της Α΄ Γυμνασίου

ΣυμπεράσματαΗ ανταπόκριση των μαθητών σε μια προσπάθεια διαφορετική από τα

συνηθισμένα δρώμενα σε μια κλασική σχολική τάξη παραμένει αμείωτη.Οι μαθητές έμαθαν και συνεχίζουν να χρησιμοποιούν και να αξιοποιούντους ηλεκτρονικούς υπολογιστές για εκπαιδευτικούς σκοπούς, μέσα στηνμαθησιακή διαδικασία της κλασσικής τάξης, αλλά και εκτός αυτής. Τοποικίλο, ποιοτικό υποστηρικτικό υλικό, τα κουίζ και τα διαδικτυακάδιαγωνίσματα για το μάθημα των Θρησκευτικών, συνεχίζουν να αποτελούνμια ενδιαφέρουσα και διαφορετική εμπειρία για τους μαθητές, πουανταποκρίνονται με ενθουσιασμό. Όλοι οι μαθητές της Β΄ τάξης (31)

συμμετέχουν στο περιβάλλον της Ψηφιακής Τάξης. Από τους 31 μαθητέςτης Α΄ τάξης, οι 29 αποτελούν μέλη της δικής τους Ψηφιακής Τάξης, μεπερισσότερους από τούς μισούς εγγεγραμμένους μαθητές να διαθέτουνσχεδόν καθημερινή παρουσία στο εικονικό, εκπαιδευτικό περιβάλλον τηςΑσύγχρονης Τηλεκπαίδευσης.

Έχοντας λοιπόν, ως δεδομένα όλα αυτά τα στοιχεία, φαίνεται ότι η«Ψηφιακή τάξη», στη δεύτερή της χρονιά στο Γυμνάσιο ΠροαστίουΚαρδίτσας, ως μια εναλλακτική προσέγγιση στην αξιοποίηση των Τ.Π.Ε.,μπορεί να συνεισφέρει στη διαδικασία της ψηφιακής αλλαγής στηνεκπαιδευτική διαδικασία.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣCollis, B. (1996): Tele-Learning a digital world: The future of distance learning.

London: International Thompson Computer Press. Jonassen, D.H. (2000): Toward a design theory of problem solving.

Educational Technology: Research & Development. Kling, R. (1996): Computerization and Controversy: Value

Conflicts and Social Choices, 2nd Ed. New York: Academic Press.Vygotsky, L. (1978): Mind in society. Cambridge, MA: Harvard

University Press.Αγορογιάννης Α. Ζάχαρης Ζ. Γούδος Σ (2008): Σύγχρονη

Τηλεκπαίδευση: Η εισαγωγή των νέων τεχνολογιών στην εκπαιδευτικήδιαδικασία και μελέτες περιπτώσεων αξιοποίησής τους στο Α.Π.Θ., στοΠαναγιώτης Αναστασιάδης (επιμέλεια), Η Τηλεδιάσκεψη στην Υπηρεσία της Διαβίου Μάθησης και της Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης, σ.σ. 133-179. Αθήνα,Gutenberg.

Βρύζας, Κ. & Τσιτουρίδου, Μ. (2005): Πληροφορική Κουλτούρα καιΕκπαίδευση. Πρακτικά 3ου Συνεδρίου Διδακτικής της Πληροφορικής,Κόρινθος, 2005.

Γκίκας Α., Βιβίτσου Μ., Κονετάς Δ., Κωτούλας Β., (2009): Sch.I.P.:Μια διασχολική συνεργασία οδηγός για τη μετάβαση σε ένα εναλλακτικό, δημοκρατικόΣχολείο. Πρακτικά του 6ου Συνεδρίου της ΕΕΕΠ-ΔΤΠΕ, “Σχολείο 2.0”,Πειραιάς 2009, σσ. 381-397.

Γκίκας Α. (2010α): Η Ψηφιακή Τάξη του Γυμνασίου Προαστίου – Μια περίπτωσηασύγχρονης τηλεκπαίδευσης, Πρακτικά 2ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Ημαθίας,"Ψηφιακές και Διαδικτυακές εφαρμογές στην εκπαίδευση", Νάουσα 2010,διαθέσιμο στο Διαδίκτυο: http://www.ekped.gr/praktika10/web.htm,σ.σ. 1631-1640) προσπελάσιμο στις 19-1-2011.

Γκίκας Α. (2010β): “Ψηφιακή Τάξη” – Μια περίπτωση αξιοποίησης των μαθητικώνΗ/Υ στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, άρθρο στο Διαδικτυακό περιοδικό i-teacher.gr, τ.2 Ιανουάριος 2011, διαθέσιμο στο Διαδίκτυο:,http://www.i-teacher.gr/files/2o_teyxos_i_teacher_1_2011.pdfσ.σ. 102-116) προσπελάσιμο στις 19-1-2011.

Καμπουράκης Γ. Λουκής Ε. (2006): e-λεκτρονική μάθηση, Αθήνα,Κλειδάριθμος.

Καραγιαννίδης Χ. (2009): Αξιοποίηση των ΔιαδικτυακώνΠεριβαλλόντων Μάθησης. Το Περιβάλλον η-Τάξη. Πρακτικά του 1ουΕκπαιδευτικού Συνεδρίου «Ένταξη και Χρήση των ΤΠΕ στην ΕκπαιδευτικήΔιαδικασία» ΕΤΠΕ. Βόλος, 24-26 Απριλίου 2009, διαθέσιμο στοΔιαδίκτυο: http://www.etpe.gr/files/proceedings/24/1245061561_%C1%EE%E9%EF%F0%EF%DF%E7%F3%E7%20%F4%F9%ED%20%C4%E9%E1%E4%E9%EA%F4%F5%E1%EA%FE%ED%20%D0%E5%F1%E9%E2%E1%EB%EB%FC%ED%F4%F9%ED%20%CC%DC%E8%E7%F3%E7%F2.pdf, προσπελάσιμο στις 18-1-2011.

Κόκκος Α. Λιοναράκης Α. Ματραλής Χ. Παναγιωτακόπουλος Χ (1998):Ανοικτή και εξ αποστάσεως εκπαίδευση: Το εκπαιδευτικό υλικό και οι νέες τεχνολογίες,τόμος Γ΄. Πάτρα, ΕΑΠ.Ματσαγγούρας Η. (2004). Ομαδοσυνεργατική Διδασκαλίακαι Μάθηση, Αθήνα, Γρηγόρης.Παγγέ, Τ. (2004). «Νέες Τεχνολογίες καιΕκπαίδευση», Ηπειρωτικά Γράμματα, έτος Γ΄, 5, σσ. 85-92.

Τζιμογιάννης Α. (2007): Το παιδαγωγικό πλαίσιο αξιοποίησης τωνΤΠΕ ως εργαλείο κριτικής και δημιουργικής σκέψης, στο:ΒασίληςΚουλάϊδής (επιμέλεια). Σύγχρονες Διδακτικές Προσεγγίσεις για την ΑνάπτυξηΚριτικής – Δημιουργικής Σκέψης. Αθήνα, ΟΕΠΕΚ.

Τσαγκαρλή-Διαμαντή Ευαγγελία (2003): Αναλυτικά Προγράμματα,εκδόσεις Λύχνος, Αθήνα.