cultureel jaarboek 2004 - Provincie Oost-Vlaanderen
-
Upload
khangminh22 -
Category
Documents
-
view
2 -
download
0
Transcript of cultureel jaarboek 2004 - Provincie Oost-Vlaanderen
Foto's: Phile Deprez, Tania Desmet, Patriek de Spiegelaere, Karim Ellebaudt, Fotomix, Miehiel Hendryckx, Christian Kieckens, Raymond Mallentjer, Luk Monsaert, Dirk Pauwels, Herman Sorgeloos, Technifoto Van Warnbeke, Chris van der Burght, Kurt van der Eist, Caroline Vincart, Clem Willems, Joanna Zarebska
Oplage: 1 100 exemplaren
Voor meer gegevens over het provinciebestuur van Oost-Vlaanderen wordt verwezen naar het Jaarboek 2005 en naar de provinciale website (www.oost-vlaanderen.be) .
0.2007/0914/1 ISSN 1374- 9870
1 februari 2007
�" Provincie
Oost-Vlaanderen
CULTUREEL JAARBOEK 2004 PROVINCIE OOST-VLAANDEREN
58e JAARGANG
UITG E G EV E N DOOR DE DEPUTATIE VAN OOST-VLAANDEREN
A N D RÉ DENYS
GOUV E R N EUR
ALEXA N D E R VERCAM ER, MARC D E BUCK,
PETER H E RTOG, JOZEF DAUWE,
CARINA VAN CAUTER EN E DDY COUCKUYT
GEDEPUTEERDEN
ALBERT D E S M ET
PROVI NCI EGRIFF I E R
Beleidsverantwoordelijke : Jozef Dauwe, gedeputeerde voor Cultuur Samenstelling: Redactie: Dirk de Wulf, dienst 9 1 : Kunst en Cultuur
Vormgeving: Patricia Rau, Gent Druk: Drukkerij Erasmus nv, Wetteren
Carine Stevens, dienst 9 1 : Kunst en Cultuur Andrea de Kegel, 9e directie : Cultuur en Monumentenzorg
VOORWOORD
Deze 58e jaargang van het Cultureel Jaarboek van de Provincie Oost-Vlaanderen valt vanzelfsprekend meteen op door zijn nieuwe uiterlijk: de vormgeving van de jaargang 2004 werd namelijk - samen met die van de jaargangen 2005 en 2006 - toevertrouwd aan Patricia Ra u uit Gent. De opdracht voor het drukken van die drie jaargangen werd opnieuw gegund aan drukkerij Erasmus uit Wetteren.
Ook wat de inhoudelijke structuur betreft, verschilt deze jaargang toch enigszins van de vorige, al
tellen ze allebei vijftien hoofdstukken. De jaargang 2003 begon namelijk met een hoofdstuk over de driejaarlijkse Keizer Karel prijs, die dat jaar was toegekend aan Anne Teresa de Keersmaeker. Deze jaargang eindigt dan weer met het hoofdstuk In memoriam, dat in de vorige jaargang niet voorkwam en
waarin figuren uit het culturele leven worden herdacht die op één of andere manier met het provinciebestuur van Oost-Vlaanderen te maken hebben gehad.
Zoals in elke jaargang van het Cultureel Jaarboek komen de provinciale cultuurprijzen ook hier weer uitgebreid aan bod. In 2004 werden zes prijzen u itgeschreven, waarvan er echter slechts drie
werden toegekend: de prijs voor popmuziek aan DeLaVega voor hun eerste titelloze mini-cd, de prijs voor vormgeving aan Francine van der B iest voor haar textielontwerpen en de prijs voor genealogie
aan Paul Huys voor zijn studie Huys is de naam. Aangename kennismaking. De prijzen voor letterkunde en geschiedenis werden niet toegekend; in de prijs voor toneel ging een eervolle vermelding naar Bob vanden Eynde voor zijn scenario Dolly ctnd.
Zoals gewoonlijk wordt in vrijwel elk hoofdstuk van dit jaarboek ook een overzicht geboden van de aanzienlijke financiële steun die het provinciebestuur elk jaar opnieuw verleent aan vele honderden verenigingen en instellingen en voor talloze evenementen, projecten en publicaties in de verschillende
culturele disciplines. Een totaalbeeld van de financiële inspanningen die het provinciebestuur zich getroost voor het culturele leven in Oost-Vlaanderen (en af en toe zelfs daarbuiten) , wordt gegeven in
het voorlaatste hoofdstuk. Graag wil ik hier ook twee opmerkelijke eenmalige initiatieven uit 2004 aanhalen waarin het
provinciebestuur in belangrijke mate heeft geparticipeerd: de tentoonstelling Gespekt en gedekt, die van mei tot oktober l iep in het pam Velzeke en Ename en in het stadhuis van Oudenaarde, en het Oost -Vlaamse weekend (9- 1 1 juli) in het kader van Rijsel 2004 - Culturele Hoofdstad van Europa, dat de naam Gand cru meekreeg. Vermeldenswaard zijn verder ook de nieuwe subsidiereglementen die in 2004 van kracht werden of door de provincieraad werden goedgekeurd : het reglement betreffende gesubsidieerde optredens van choreografische groepen, het reglement betreffende de ondersteuning van initiatieven in het kader van het lokaal cultuurbeleid en het reglement betreffende de subsidiëring
van grensoverschrijdende culturele projecten m.b.t . de provincies Oost-Vlaanderen, West-Vlaanderen en Zeeland.
Tot slot wil ik niet nalaten om hier toch enkele eigen initiatieven van het provinciebestuur te vermelden die weliswaar niet nieuw zij n, maar toch elk jaar weer anders : de promotiecampagne De weg naar Boekegem (de Boekegemtitel ging in 2004 naar Kaprijke) , de compositieopdracht aan een Oost-Vlaams componist (die in 2004 al voor de vijftiende keer werd verleend, dit keer aan Dick
van der Harst) , de wedstrijd Een thu is voor een beeld (waarin het beeld van Philip Aguirre y Otegui een thuis kreeg in Waasmunster) , de derde editie van Ename actueel en de tentoonstellingen in het Caermersklooster - Provinciaal Centrum voor Kunst en Cultuur: Rood veld 1 Champ rouge, Ai Weiwei, COURTisane I How soon is now?, Oogst I Récolte I Harvest, Lux. Foto's Kris Dewitte en Imigongo u it Rwanda- van mest tot design .
Jozef Dauwe gedeputeerde voor Cultuur
5
SUBSIDIËRING
Poëziecentrum, Gent
Woordenboek van de Vlaamse Dialecten, Gent
Yang, Gent
Deus ex Machina, Sint-Niklaas
Cyriel Buysse Genootschap, Gent
Aandeel van de provincie Oost -Vlaanderen in de organisatie van de Prijs voor Letterkunde van de Vlaamse Provincies
Kinder- en Jeugdjury Vlaanderen, Wetteren
Louis Paul Boon Genootschap, Aalst
Vereniging voor Algemeen Nederlands, Afd . Oost-Vlaanderen, Sint-Amandsberg (Gent)
Koninklijke Soevereine Hoofdkamer van Retorica "De Fonteine", Sint-Amandsberg (Gent)
Reynaertgenootschap, Sint-Niklaas
Vzw Basiel de Craene, Merendree (Nevele)
Vereniging van Katholieke Oost-Vlaamse Schrijvers, Gent
8 TAAL EN LETTERKUNDE
63 243 EUR
36 812 EUR
3 11S EUR
2 SOS EUR
2 01S EUR
1 984 EUR
1 88S EUR
1 76S EUR
1 S1S EUR
1 21S EUR
1 21S EUR
1 01S EUR
88S EUR
De Prijs voor Letterkunde van de Vlaamse Provincies is een jaar
l ijkse prijs, die om de vier jaar wordt u itgeschreven voor volgende
genres :
• monografie en essay (2000, 2004, . . . ) • poëzie en toneel (200 1 , 2005, . . . ) • prozawerk en gezamenlijk oeuvre (2002, 2006, . .. ) • jeugdliteratuur en kinderliteratuur (2003, 2007, . . . )
VERSLAG
PRIJS VOOR
LETTERKUNDE
VAN DE VLAAMSE
PROVINCIES
De interprovinciale jury, belast met het u itbrengen van advies voor het toekennen van
de Prijs voor Letterkunde van de Vlaamse Provincies 2004 voor een monografie en voor een essay, verschenen tijdens de periode 2000-2003, was als volgt samengesteld: de heer Ludo Helsen, gedeputeerde van de provincie Antwerpen, voorzitter; de heer
Henri-Floris Jespers (vertegenwoordiger van de provincie Antwerpen) , prof. dr. Luc Renders (vertegenwoordiger van de provincie Limburg) , mevrouw Greta Seghers (vertegenwoordiger van de provincie Oost-Vlaanderen) , de heer Marcel van Nieuwenborgh (vertegenwoordiger van de provincie Vlaams-Brabant), de heer Jooris van Hulle (vertegenwoordiger van de provincie West-Vlaanderen) en de heren Luc Daems en Stefan van den Bossche (afgevaardigden van de Vlaamse I nterprovinciale Commissie voor Letterkunde), leden; mevrouw Flora Pluym-Wuyts, secretaris. De jury stelde unaniem voor de prijs voor een monografie toe te kennen aan prof. em. dr. August Keersmaekers uit Duffel voor zij n werk Het geluk van een schrijve1: Felix Timmermans en zijn Pallieter en de prijs voor een essay aan Luc Devoldere uit Erembodegem (Aalst) voor zij n boek Wachtend op de barbaren. Essays .
Luc Devoldere
Luc Devoldere werd op 1 november 1 956 geboren in Kortrijk. Hij studeerde oude talen en wijsbegeerte in Kortrijk en Leuven ( 1 974- 1 978) . Van 1 978 tot 1 996 was hij leraar Latijn en Grieks aan het Sint-Barbaracollege in Gent en van 1 996 tot 2002 adjunct-hoofdredacteur bij de Stichting Ons Erfdeel, waarvan hij sedert 2002 hoofdredacteur en afgevaardigd-bestuurder is . Luc Devoldere schrijft kritieken en essays voor verschillende kranten en tijdschriften. Naast Wachtend op de barbaren (2002) publiceerde hij de boeken Grand Hotel Italia. Een reis in de geest ( 1 994) en De verloren weg. Van Canterbury naar Rome (2002) .
TAAL EN LETIERKUNDE 9
PLECHTIG E U ITR E I K I N G VAN DE PRIJS VOO R LETTERKU NDE VAN DE VLAAMSE PROV I N C I ES 2004
Op 1 3 september 2005 werd de Prijs voor Letterkunde van de Vlaamse Provincies 2004 gezamenlijk door de provinciebesturen van Oost- en West -Vlaanderen aan Luc Devoldere uitgereikt in de schouwburg van het NTGent. Na de verwelkoming door gouverneur André Denys sprak Patriek Lateur de laudatio uit:
Excellenties, Dames en Heren,
Wachten op de barbaren is als wachten op Godot, want er kwamen en komen geen barbaren, omdat er geen barbaren meer zijn. Zo geruststellend is het voor wie onrustig zou worden bij de titel van het bekroonde boek van Luc Devoldere. De Griekse dichter Konstantinas Kaváfis, aan wie h ij de titel ontleent, heeft het honderd jaar geleden zelf gezegd, maar h ij besloot zijn gedicht wel met een onrustwekkende gedachte: "Wat moet er nu van ons worden, zonder barbaren. / Die mensen waren tenminste een oplossing. " Zowel cultuurpessimisten als cultuuroptimisten hebben maar één echte oplossing, één echte uitweg: de eigen weg. In 'Wachtend op de barbaren" heeft Devoldere zijn eigen weg uitgeschreven via confrontaties met auteurs, hun boeken en de plaatsen die met hun naam verbonden zijn. Maar laat me, vooraleer ik de lof zing van het boek, ook het andere werk van Devoldere er even bij betrekken.
Want Luc Devoldere, Dames en Heren, is niet alleen auteur van het boek dat ons h ier samenbrengt. Hij redigeerde en bundelde o. m. in 2003 een reeks essays over Marguerite Yourcenar onder de titel "Verken uw gevangenis", en dit jaar schreef hij n.a .v. het Vernejaar een bladzijde - in het Latijn, nota bene - voor "De reis om de berg in 80 verhalen", een waanzinnig verhaal van een schrijverscollectief in de geest van Jul es Verne. In ruimere kring dankt hij zijn bekendheid als auteur vooral aan drie boeken: "Grand Hotel Italia. Een reis in de geest" (Pelckmans, 1 994), "Wachtend op de barbaren" (Lannoo, 2002) en "De verloren weg. Van Canterbury naar Rome" (Atlas, 2002). Het laatste boek is de neerslag van een tocht van het Canterbury van Thomas Becket naar het Rome van Petrus, de laatste pelgrimstocht van een postkatholiek. De eerste twee boeken zijn reizen in de geest, maar tegelijk ook soms verslagen van tochten en zoektochten naar of bezoeken aan concrete plekken, het eerste toegespitst op Italië, het tweede met een wat ruimer perspectief.
Beide boeken zijn een bundeling van herwerkte essays, die verschenen in allerlei bladen en tijdschriften. Die vaststelling is niet onbelangrijk, want het bewijst dat Devoldere eigenlijk voor een ruim en gediversifieerd publiek wil schrijven: lezers van De Standaard der Letteren, lezers van het oud-leerlingenblad van het college waar h ij leraar was, classici die via een vaktijdschrift als "Kleio" bij willen blijven, het selecte lezerspubliek van een literair tijdschrift als "Yang" of een algemeen cultureel tijdschrift als "Streven". Een goed essayist sluit zich niet op in de ivoren toren van de exclusiviteit, maar ventileert zijn gedachten in het open en brede culturele veld.
Ik maak bij die herwerking van her en der verschenen essays een tweede preliminaire bemerking. Ik stel namelijk vast dat Luc Devoldere de herwerkte stukken blijft herwerken. In de drie boeken komen stukken terug als in een hoogst persoonlijk intertekstueel spel. De auteur knipt en verknipt, plaatst fragmenten in een nieuwe context, in een scherper licht. Hij wil blijkbaar niet toegeven aan de verlammende tirannie van wat eenmaal is geschreven, maar laat de dynamiek van het voorlopige spelen tot hij de juiste formulering of plaats heeft gevonden. Het motto van "Wachtend op de barbaren", ontleend aan Galiani, is in dit opzicht veelzeggend: "Continuez vos ouvrages; c'est une preuve d'attachement à la vie que de composer des livres. " Boeken stel je samen. De schrijver als monteur; assembleur tot inhoud en compositie hem helemaal bevredigen. In die zin krijgt het essay ook iets terug van wat het etymologisch betekent: een proeve, een voortdurende misschien nooit
1 0 TAAL EN LETIERKUNDE
ophoudende poging om geschreven te krijgen wat men wil zeggen. Devoldere werkt thans aan een abecedarium over Italië onder de titel "Mijn Italië". Benieuwd wat h ij uit zijn vorig werk meeneemt en daar retoucheert.
Ik wil in deze korte laudatio aandacht schenken aan de bekroonde essayist als een gepassioneerd lezer, een vrijmoedig denker en cultuurcriticus en een gedreven schrijver.
Of het nu lezen is of reizen, reizen in de geest of reizen ter plekke, Luc Devoldere ziet zijn schrijven daarover als een vorm van afrekenen. In "Grand Hotel Italia" rekent hij o.m. af met Venetië en een eerste keer ook met wat er gebeurde met het beeld van de keizer-filosoof Marcus Aurelius op het Romeinse Capitool. "Wachtend op de barbaren" opent met: "Dit boek bevat enkele afrekeningen. Afrekeningen zijn positiebepalingen. " En een halfjaar later luidt het in de ouverture van "De verloren weg": '54.nno 2000 (annus sanctus! annus horribilis!) afrekenen, in de betekenis van 'mijn positie bepalen' tegenover bedevaarten, katholicisme, Grand Tour en toerisme. " Devolderes positiebepalingen zijn vooral ingegeven door wat h ij heeft gelezen. Auteurs die zijn essays bevolken: de antieken Horatius, Quintilianus, Marcus Aurelius, Palladas. Uit de late middeleeuwen en de renaissance Dante, Brasmus en Macchiavelli. Verder in de 1 9e eeuw Nietzsche, Leopardi en onze, zijn Van Lerberghe uit het Sint-Barbaracollege. Uit de 20e eeuw de Italianen d'Annunzio, Levi, Sciascia, Pasolini, Svevo, Pavese en de Fransen Yourcenar, de Montherlant, Cioran en Alain. Een indrukwekkende reeks, duidelijk georiënteerd naar de Romaanse, de Latijnse wereld, zonder dat de auteur hen beaat aanbidt. In een aantal gevallen rekent hij zelfs zwaar met hen af Met Horatius bijvoorbeeld, allicht tot verwarring van de canongetrouwe leerkracht. Of met Nietzsche, de vriend van de jonge filosofiestudent Devoldere, die zich nu tevreden stelt met slechts één fragment. Met de ooit verslonden de Montherlant heeft de auteur vandaag eerder medelijden dan voeling. Wat Brasmus betreft, vreest Devoldere dat onze tijd de herinnering aan hem niet meer nodig heeft. Boude stellingen voor wie meent dat die namen tot de algemene cultuur behoren en dus wel van uitzonderlijk belang moeten zijn. Devoldere onderbouwt zijn stellingen evenwel en getuigt van een kritische en dus juiste omgang met wat de traditie ons heeft aangereikt. Hij doet dat vanuit een enorme eruditie, waarvoor hijzelf uitdrukkelijk een lans breekt. Hij neemt Van Dales definitie van eruditie over: eruditie is geleerdheid, gepaard met smaak en kritische zin. Van Dale geeft het Franse érudition aan als oorsprong. Ik zou naar het Latijn teruggaan, want rudis betekent er ruw, onbewerkt, niet verfijnd, onbeschaafd, onkundig. Wie daarin blijft steken, kan alleen rudere, brullen, bulderen, balken. En dat klinkt heel rudimentai1: Maar wie eruit geraakt, wie ex I e-rudibus komt, verwerft de eruditio, die heerlijk nutteloze overvloed aan kennis die veel verder reikt dan het vandaag obligate leren leren, het functionele omgaan met kennis die wel ergens met hopen te rapen ligt, maar nooit verwerkt wordt en eigen gemaakt. Een boek als "Wachtend op de barbaren", Dames en Heren, kan onmogelijk geschreven zijn door iemand die heeft leren leren, maar alleen door iemand die heeft leren lezen en is blijven lezen.
In 'Wachtend op de barbaren"- en ik kom tot mijn tweede punt - staat er veel op het spel. Het gaat finaal over de vraag: Europa, quo vadis? Waarheen met de Europese cultuur? De denker en cultuurcriticus zou zich veilig kunnen terugtrekken op de zijlijn en toegeven aan wat Lucretius in het begin van het tweede boek van zijn "De rerum natura" over de epicuristische filosoof dicht: "Niets is heerlijker dan veilig te wonen in de hoge burcht van de wijsheid en vandaar op anderen neer te zien, zien hoe zij dolen en de weg zoeken die leidt naar het ware leven. " Van de afgevaardigd-bestuurder van de Stichting Ons Erfdeel en de hoofdredacteur van het gelijknamige tijdschrift mag je iets anders verwachten dan dat hij gelukzalig, eigenwijs en vrijblijvend vanuit de hoogte zou toezien hoe anderen op deze breuklijn der tijden moeizaam omgaan met een snel evoluerende cultuur. Zijn voorganger Jozef Deleu heeft in tal van toespraken en bijdragen telkens weer de vinger op Vlaamse, Nederlandse en Europese wonden gelegd. In de lijn van Deleu, maar op zijn eigen manier en vanuit een heel andere achtergrond verwoordt ook Devoldere wat hem bezighoudt, verheugt of benauwt. De compositie van zijn "Wachtend op de barbaren" culmineert in een schitterend gelijknamig hoofdstuk, waarin hij in gesprek treedt met Europeanen. Niet direct een fictief gesprek, want Devoldere vertegenwoordigt sinds jaren ons land in het Ligurische Alassio, waar hij in een jury die uitsluitend uit buitenlanders bestaat, jaarlijks de beste Italiaanse roman mag kie-
TAAL EN LETTERKUNDE 1 1
zen voor de Premio Alassio - Un autore per l' Europa. Een Europees gezeLschap dus, dat hij - zonder dat met veel woorden te zeggen - opvoert in de finale van zijn boek. Op de kaft van het boek staat een prentkaart uit Alassio uit de jaren 1 900. Een burgerlijk paar lijkt er op het strand te wachten op de barbaren die van over zee zouden kunnen komen. Zo te zien zou 1nen Devoldere een pessimist kunnen noemen, die aLs een laudator temporis acti weemoedig omkijkt naar wat verloren is gegaan - en er is inderdaad wel een en ander teloorgegaan of scheefgegroeid. Hij slaagt er zelfs in een lijstje van achttien ergerlijke pijnpunten op te stellen aLs aanvulling in het genre dat Spengler; Huizinga en Steiner in verschillende toonaarden hebben beoefend. De ondergangsmythe, weet je wel, "de retoriek van het verval'� zoaLs Devoldere het noemt. Hij verheelt niet dat hij een pessimist is, maar ik lees toch - verspreid over dit intligerende slotkapittel - drie richtingaanwijzers:
- "Waarom niet gewoon in beide geloven? In traditie en kritiek. In hun nood aan elkaar. (. . .) Mondigheid veronderstelt vertrouwdheid met de tradities. "
- "Waarvoor pleit ik dan wel? Voor weerstand. Ook al weet je dat je uiteindelijk niets tegenhoudt - en niets blijvend tot stand brengt, toch kun je vechten voor verloren zaken, want alle zaken zijn uiteindelijk verloren. "
- De laatste woorden van het boek: "Veel meer kunnen we overigens niet doen (. . . ). Ik bedoel: dan door de dagen gaan, verder doen. Nergens op wachten. Geen barbaren en geen oplossingen. Et tout le reste est littérature."
Hier klinken scepsis en ironie door; maar wat de auteur belijdt, lijkt me een nuchtere aanpak. In heel zijn discours, ook in zijn andere boeken, lijkt me van fundamenteel belang de metafoor van de reis. Devoldere blijft niet bij de pakken zitten, h ij is de homo viator; een zoekende geest die ook op reis gaat - in de geest en op de weg - om een balans op te maken van wat blijft en verloren gaat, van wat verlies is én winst. En ondertussen verder doet.
Mijn derde punt geldt de schrijver Devoldere. Bij de beoordeling van een essay, Dames en Heren, speelt naast het inhoudelijke aspect met zijn persoonlijke benadering ook de stijl een rol. Het komt me voor dat dit element meestal in algemene termen en slechts vluchtig wordt gekarakteriseerd. Nu heeft me in het werk van Luc Devoldere altijd de heel persoon-
p .
1 2 TAAL EN LETTERKUNDE
lijke aanpak en verwoording getroffen. Ik heb in het begin al gewezen op het gevarieerde en brede publiek waarvoor de auteur wil schrijven en op het compositorische karakter van zijn boeken. In het bekroonde werk onderscheidt zijn stijl zich door een grote variatio. De betoogtrant wisselt af met de verhaalvorm of met citaten, de u itdrukkelijke ik-persoon met de wij-vorm, die de betrokkenheid van de lezer vergroot. Hetzelfde kan gezegd van de vele retorische vragen, die de aandacht gaande houden. Ik mag hier verwijzen naar de citaten van zo-even. De auteur heeft ondanks de classicus in hem - of misschien juist daardoor - een duidelijke voorkeur voor het staccato van korte zinnen en deze laatste leiden op vrijwel elke bladzijde van zijn werk tot aforismen waarin het heerlijk is om te grabbelen: "Het eeuwige Rome kan alleen het Rome van nu zijn" - "Het is het lot van gedenkplaten het verkeerde vast te leggen" - "Van deconstructie, verlos ons hee1; en geef ons heden onze dagelijkse filologie" - "Dichters liegen. Het is hun beroep. " Devoldere is ook heel beeldend. Eén voorbeeld, over de bibliotheek van Spinoza: "een honderd vijftig boeken, gerangschikt volgens grootte in een kast die je in één blik omvat terwijl je weet: h ieruit is de 'Ethica ' als een vlinder weggefladderd". Intussen brengt h ij ook variaties op het genre zelf, dat hij lardeert met stukjes vertaling van eigen hand en waarmee h ij met andere vertalers in gesprek treedt over nuances. Devoldere schrijft zelfs twee kwatrijnen, over Cioran en Van Lerberghe en dus in het Frans. Dat smaakt echt naar mee�; vind ik. Hij varieert met flarden van een gesprek (cf het laatste hoofdstuk). En hij neemt brieven op, fictieve brieven, geschreven in de sandalen van antieke heren, of eigen, nooit verstuurde brieven. Montaigne, aan wie we de naam te danken hebben van het literaire genre dat ons h ier bezighoudt, schrijft in het veertigste stuk van het eerste boek van zijn "Essais": '54.ls ik iemand had gehad om aan te schrijven, zou ik mijn invallen liever langs die weg naar buiten hebben gebracht. " Misschien dacht hij daarbij aan de brieven van Seneca, waar h ij veel uit citeert. Welnu, de betogende of didactische brieven van Devoldere passen perfect binnen de geest van zijn essays en vormen daar tegelijk een welgekomen variatie op en een bevestiging van wat Montaigne schreef Deze paar voorbeelden van stilistische aanpak mogen volstaan om erop te wijzen dat er in het oeuvre van deze auteur ook literair iets bijzonders gebeurt.
TAAL EN LETIERKUNDE 1 3
Dames en Heren, Wie een essay van Luc Devoldere leest, wie een van zijn boeken doorbladert, wie het
bekroonde "Wachtend op de barbaren" doorneemt, zal beseffen dat de auteur zich niet bezondigt aan de fout waar h ij zijn lezers voor waarschuwt. De laatste van de zeven hoofdzonden is acedia, luiheid, traagheid. De man kent nog zijn catechismus. Luiheid kan vele gezichten aannemen, zegt de auteur: onzorgvuldigheid, onverschilligheid, inertie, immobilisme, lusteloosheid, laksheid of nalatigheid. Ik zou er samenvattend aan toevoegen: oblomovisme à la Gontsjarov. Niets daarvan bij hem. Devoldere engageert zich als intellectueel, werpt zich in het cultuurdebat, niet met het gespeelde sérieux van wie meent zich ernstig te moeten voordoen, maar met de bevrijdende ironie en de open scepsis van iemand die zijn eigen verleden kent en de wortels van onze Europese cultuu1: Op hem weegt niet "la trahison des clercs" die Julien Benda verwoordde of "de pleinvrees van de kanunniken" die Jozef Deleu ontmaskerde. Om wat Devoldere nu al ruim een decennium publiceert in tijdschriften en herwerkt en bundelt in boekvorm om het te onttrekken aan het efemere, om die schrijfdaad weze h ij geprezen en valt hij terecht in de prijzen. Met zijn lezers verheug ik me om de keuze van de jury en de bekrachtiging door de respectieve deputaties, en kijk ik reikhalzend uit naar een vervolg op al dat moois. Ik wens hem daarbij op zijn verdere reis één ding, en ik doe het graag met een ander vers van Kaváfis, "Ithaka", dat optimistisch en geruststellend pleit om, zoals Odysseus, nooit vertrekpunt én bestemming uit het oog te verliezen:
"Houd altijd Ithaka in je gedachten. ( . .. ) Ithaka gaf je de mooie reis. (. . . ) En als je het armelijk vindt, Ithaka misleidde je niet. Zo wijs als je bent geworden, met zoveel ervaring, zul je al begrepen hebben wat Ithaka's betekenen. "
Vervolgens brachten de chansonnière Catherine Delasalle en accordeonist Philippe Thuriot drie nummers uit hun cd Valses, waarna gedeputeerde Jean-Pierre van der Meiren de huldigingsteespraak hield :
1 4 TAAL EN LETIERKUNDE
Dames en Heren_, Het is alweer een hele tijd geleden dat we het genoegen hebben mogen smaken een
Oost-Vlaams laureaat van de Prijs voor Letterkunde van de Vlaamse Provincies te kunnen
huldigen. De laatste keer dat dat gebeurde_, was namelijk al in 1 999_, toen Stefan Hertmans
de prijs voor een prozawerk had gekregen voor zijn roman "Naar Merelbeke".
In de tweede helft van de jaren negentig bleken onze Oost-Vlaamse schrijvers het trou
wens bijzonder goed te doen in de Prijs voor Letterkunde van de Vlaamse Provincies_, want
de uitreiking van de prijs aan Stefan Hertmans was voor onze provincie al de derde op
rij. Het jaar voordien_, in 1 998 dus_, hadden wij ook Eriek Verpale al gehuldigd: hij had
namelijk de prijs voor een toneelstuk_, een tv-spel of een radiospel gekregen voor zijn be
kende monoloog "Olivetti 82"_, die ondertussen overigens ook al is verfilmd. En nog een
jaar eerder; in 1 997_, hadden we zowel Raoul Bauer als Roland Jooris in ons provinciehuis
te gast_, als laureaten van respectievelijk de prijs voor een monografie en de prijs voor een
essay. Raoul Bauer was bekroond voor zijn boek "De Lage Landen. Een geschiedenis in de
spiegel van Europa'� en Roland Jooris - die daarmee dus één van uw voorgangers was,
Mijnheer Devoldere - voor zijn essaybundel "Geschilderd of geschreven". We kunnen alleen
maar hopen dat er met de bekroning van onze laureaat van vanavond opnieuw een aantal "vette" jaren aangebroken zijn voor de Oost-Vlaamse letteren.
Dames en Heren_, Het Groot Woordenboek der Nederlandse Taal van Van Dale definieert het essay als een
"niet te korte, voor een ruim publiek bestemde_, subjectief gekleurde verhandeling over een wetenschappelijk of letterkundig onderwerp, gekenmerkt door goede, persoonlijke stijl". Die keurige definitie laat echter nog heel wat ruimte voor interpretatie, en ze zal ook niet iedereen kunnen bevredigen. Yvan de Maesschalck begin t zijn bespreking van "Wachtend op de barbaren" in het tijdschrift "Streven" dan ook met de bedenking: "Er zijn ongetwijfeld verschillende manieren om het 'essay' te omschrijven, en dus ook om het te bedrijven. Die prijzenswaardige onbepaalbaarheid I ondefinieerbaarheid garandeert de lezer de nodige afwisseling. " Verderop in diezelfde bespreking omschrijft De Maesschalck zelf de essays van Luc Devoldere als "hoogstpersoonlijke afdalingen in andermans gedachten". Maar ook Luc Devoldere heeft het in de opstellen over Alain en Cioran in zijn bekroonde bundel en passant over de kenmerken van het genre. Tot tweemaal toe haalt h ij daarbij een citaat aan uit de roman "De man zonder eigenschappen" van de Oostenrijkse schrijver Robert Musil- een citaat dat voor onze laureaat dus blijkbaar als één van de betere definities van het essay kan gelden_, namelijk: "een essay is de unieke en onveranderlijke gedaante die het innerlijk leven van een mens in een beslissende gedachte aanneemt. "
Maar waar het ons vanavond natuurlijk in de eerste plaats om te doen is, Dames en Heren, is wat de jury van de Prijs voor Letterkunde van de Vlaamse Provincies nu precies in de bekroonde essays heeft gewaardeerd.
Die jury - die een monografie én een essay, verschenen tijdens de periode 2000-2003, voor bekroning moest voordragen - was als volgt samengesteld:
voorzitter: Ludo Helsen, bestendig afgevaardigde van de provincieraad van Antwerpen leden: Henri-Floris Jespers, vertegenwoordiger van de provincie Antwerpen; Luc Ren
ders_, vertegenwoordiger van de provincie Limburg; Greta Seghers_, vertegenwoordiger van de provincie Oost-Vlaanderen; Marcel van Nieuwenborgh, vertegenwoordiger van de provincie Vlaams-Brabant; Jooris van Rulle, vertegenwoordiger van de provincie West-Vlaanderen;
afgevaardigden van de Vlaamse Interprovinciale Commissie voor Letterkunde: Luc Daems en Stefan van den Bossche;
secretaris: Flora Pluym-Wuyts. Stefan van den Bossche werd aangeduid als opsteller van het gemotiveerd verslag. Het eerste deel van dat verslag, Dames en Heren, bestaat in de motivatie van de jury
om de Prijs voor Letterkunde van de Vlaamse Provincies 2004 voor een monografie toe te
TAAL EN LETTERKUNDE 1 5
kennen aan August Keersmaekers voor zijn boek "Het geluk van een schrijver. Felix Timmermans en zijn Pallieter".
Vervolgens komt in het verslag de toekenning van de prijs voor een essay aan bod: "Voor essay werd 'Wachtend op de barbaren' van Luc Devoldere voorgedragen. De au
teur leverde een originele en erudiete essaybundet knap geschreven en met groot inlevingsvermogen. Devoldere introduceert de lezer onder meer in een fraai stuk geschiedenis van de Franstalige letterkunde. Dat resulteert bijvoorbeeld in het schitterende Jijscheid van Yourcenar. Een autobiografie zonder ik� of in een al even helder geconcipieerd essay over Charles van Lerberghe) telg van het befaamde Gentse Sint-Barbaracollege waar Devoldere zelf leraar is geweest. De 1Jarbaren' uit de titel blijven in de buurt.
Een cultuurhistoricus als Luc Devoldere heeft duidelijk een signaalfunctie in onze voorthollende en zich ontmythologiserende samenleving. Die samenleving heeft haast elke vorm van metaforiek op de helling gezet; utilitarisme viert hoogtij. Literatuur vormt een heerlijk tegengif
De auteur presenteert een verfrissende maar vooral nostalgische kijk op een intrigerend tijdvak en koppelt daar een minimumplatform van nog te exploreren waarden aan, nodig om wachtende Europese uitdagingen aan te durven. Literatuur is daarbij een niet te veronachtzamen hefboom.
De jury stelt unaniem 'Wachtend op de barbaren' van Luc Devoldere voor ter bekroning met de Interprovinciale Prijs voor een Monografie. "
Mijnheer Devoldere, Graag sluit ik mij aan bij de woorden van lof van de jury van de Prijs voor Letterkunde
van de Vlaamse Provincies 2004. Ik wil u dan ook nogmaals van harte feliciteren met uw bekroning) niet alleen in mijn persoonlijke naam) maar tevens in naam van de voltallige bestendige deputaties van Oost- en West-Vlaanderen) en ik denk dat ik zelfs mag zeggen: in naam van de bestendige deputaties van de vijf Vlaamse provincies) want dit is tenslotte
...
1 6 TAAL EN LETTERKUNDE
toch onze gemeenschappelijke prijs. Gouverneur Paul Breyne zal u straks namens de provincie West-Vlaanderen een plaket en een geschenk overhandigen. Namens de provincie Oost-Vlaanderen wil ik u als blijvend aandenken aan uw bekroning alvast dit geschenkboek aanbieden. En voor mevrouw hebben we vanzelfsprekend bloemen.
Na de overhandiging van de geschenken, het plaket en de ruiker brachten Catherine
Delasalle en Philippe Thuriot opnieuw drie nummers. Daarna sprak Luc Devoldere een dankwoord uit:
"Een man die de waarheid wi� wordt geleerde; een man die zijn subjectiviteit vrij spel wil geven wordt misschien schrijver; maar wat moet een man doen die iets wil dat ertussenin ligt?"
Dat vroeg Robert Musil zich af En hij schreef "De man zonder eigenschappen". Het is misschien te mooi om waar te zijn) maar er bestaat geen mooiere omschrijving
voor de positie van de essayist. Toch wil ik het liever hebben over het essay zelf Het essay behoort tot de literatuur. Het is een literair genre. Deze bewering is belang
rijker dan ze lijkt. Het betekent dat een essay staat en valt met zijn formulering) zijn stijl. Een essay moet goed geschreven zijn.
Een werkdefinitie van het essay zou ongeveer als volgt kunnen luiden: '�eschouwend proza waarin een schrijver zijn persoonlijke visie geeft".
Beschouwing heeft het essay gemeen met wetenschap en filosofie) maar het onderscheidt zich van beide. Een essay is geen onpersoonlijke wetenschappelijke verhandeling met vaste spelregels (o.a. systematische opbouw van de redenering; bronnenvermelding): het vereist juist een persoonlijke stellingname. Ik kom daarop terug. De essayist is geen specialist) gebonden aan een wetenschappelijke discipline) maar een amateur; een liejhebbe1; meer nog: een dilettant - iemand die iets doet con diletto; met liefde) selectiviteit en smaak - voor wie geen beschotten bestaan tussen vakgebieden. Een essay biedt geen uitkomst) geen resultaat) geen waarheid. Het geeft te denken. Het doceert niet) het omcirkelt.
TAAL EN LETIERKUNDE 1 7
Het essay heeft geen ideologie, tenzij verlichte, nieuwsgzerzge scepsis, "denken in beweging" (Cyrille Offermans) er een is. Het essay is wezenlijk sceptisch: het onderzoekt en schort het definitieve oordeel op. En dat typeert dan ook de lat-verhouding die het essay onderhoudt met de filosofie. "Een essay is mislukte filosofie", beweerde Gornel is Verhoeven in zijn rede bij het ontvangen van de P.C. Hooftprijs. Je zou de filosoof Nietzsche in een geschiedenis van het essay kunnen opnemen. De essayist Montaigne verschijnt nu en dan in geschiedenissen van de wijsbegeerte, in de marge. Misschien is de marge de biotoop van het essay. In de marge behoort het tot geen ideologie, geen kamp, geen genre. Het essay bestaat niet; er bestaan alleen essays.
Een essay is volgens Cyrille Offermans "een product van onzekere tijden". Toen Montaigne zijn "Essais" schreef in de 1 6e eeuw, woedden de godsdienstoorlogen. Het waren onzekere tijden. De moderniteit stond in de steigers. De filosoof Stephen Toulmin onderscheidt in die moderniteit twee tradities: de humanistische, tolerante, sceptische rede(Zijkheid) van Montaigne, die dingen in hun context ziet, en gericht is op praktische kennis, plaatsen tijdsgebonden; en het formele rationalisme van Descartes, dat de context weigert, en gericht is op theoretische kennis, algemene en universele. De traditie van Descartes heeft het gehaald. Essayisten proberen de traditie van Montaigne te herstellen. Onzekere tijden hebben daar nood aan. En alle tijden zijn onzeker.
Er bestaan weinig regels voor een essay. Een essay betoogt niet, maar redeneert informeel, soepel en grillig. De lengte kan variëren van één bladzijde tot een heel boek. Een essay is namelijk zo lang als nodig. Het kan alle vormen aannemen: uiteenzetting, fragmenten, interview, brief, verhaal enz. en een combinatie van al die vormen. Alles kan het onderwerp van een essay uitmaken: het triviale en het verhevene, het maatschappelijke en het particuliere, het algemene en het anekdotische.
De eenheid van een essay ligt in de heel eigen stijl van schrijven en denken en dus in de persoonlijkheid van de essayist. Die persoonlijkheid toont zich in een essay. Om het in de termen van het oude dilemma ((vorm of vent" te zeggen: de vorm van een essay is de uitdrukking van de vent. Robert Musil ziet het in "De man zonder eigenschappen" zo: "(. . .) een essay is niet de voorlopige of terloopse uitdrukking van een overtuiging die bij een betere gelegenheid tot waarheid verheven, maar evengoed ook als een dwaling aangemerkt zou kunnen worden (van dat soort zijn alleen de opstellen en verhandelingen die geleerden als "spaanders uit hun werkplaats" presenteren); maar een essay is de unieke en onveranderlijke gedaante die het innerlijk leven van een mens in een beslissende gedachte aanneemt. "
Dit lijkt in tegenspraak met de voorlopigheid van een essay, met het "proberen". Maar Musil wou de definitiviteit van een essay redden, in zijn etymologische betekenis van bepaaldheid, om het juist van het apodictische te redden.
Hij noemde een essayist een urneester van het innerlijke zwevende leven", die precisie en hartstocht wil combineren: "hun rijk ligt tussen religie en kennis, tussen voorbeeld en lee�; tussen amor intellectualis en gedicht, het zijn heiligen met en zonder religie en soms zijn het ook gewoon mensen die in een avontuur verzeild zijn geraakt. " Voilà.
Dat is het ideaal. Essays, zoals h ierboven beschreven, worden er weinig geschreven. De meeste essays, ook de mijne, zijn opstellen, artikelen, verhandelingen, al dan niet academische bijdragen (de spaanders van Musil), stukken in de krant. Afwezigheid van voetnoten en het niet vermelden van bronnen maken van een tekst nog geen essay. W F. Hermans legt met zijn laconiek sarcasme de vinger op de wonde: "Een esseej is een opstel waarin andermans boeken worden naverteld zonder namen te noemen, Engelse en Franse schrijvers in het oorspronkelijk worden geciteerd omdat het dan veel mooier klinkt en conclusies worden getrokken die de lezer zelf ook wel had kunnen trekken, als hij daar plezier in had gehad. "
Dat moet ons bescheiden houden. De heel eigen positie van een essay kan preciezer worden bepaald als we het afbakenen
tegenover andere genres. Ik denk daarbij het eerst aan de column. Een essay is hypothetisch, de column imperatief De column valt aan, een essay wil verleiden.
Een essay is persoonlijk, stelt een idee voor. De column is subjectief, verkondigt een
..
1 8 TAAL EN LETTERKUNDE
mening. De column is kort, speelt op de bal of de man, is gericht op onmiddellijk effect, wil scoren. Hij is aan de actualiteit gebonden: h ij verschijnt dan ook meestal in de krant. Een essay is niet gericht op onmiddellijk effect, op geen enkel trouwens, en wil zeker niet scoren.
Een essay is geen pamflet, geen polemiek: het wil niet aanklagen of gelijk krijgen. Pamfletten en polemieken zijn gebonden aan personen en toestanden. De inzet is tijdsgebonden. Polemieken kunnen alleen de tijd trotseren door de stijl waarin ze blijven schitteren.
Brieven, dagboeken en aanve1wante boeken met aantekeningen, notities, reflecties kunnen essayistisch zijn. Seneca's brieven aan Lucilius zijn essays voor het woord bestond. Denk verder aan "Persoonlijke notities" van Marcus Aurelius, de "Pensées" van Pascal, de "Carnets" van Henry de Montherlant, de "Cahiers" van Valéry, "Leven als ambacht" van Cesare Pavese, de dagboeken van Leonard Nolens, de aantekeningen en reflecties van Hellema.
Het aforisme is een minimaal essay, ook al toont het meer het resultaat van een gedachte dan de weg die een essay gaat.
Een voorbeeld van een aforisme waarachter een (ongeschreven) essay opdoemt: "Die Dichter sind gegen ihre Erlebnisse schamlos: sie beuten sie aus. " (Nietzsche).
En dan is er nog de kritiek. Kritieken zijn recensies of besprekingen van boeken, dans-, theater- of filmvoorstellingen, concerten en beeldende kunsten. Kritieken zijn gebonden aan het te recenseren onderwerp. Ze moeten informeren, analyseren, interpreteren en een waardeoordeel uitspreken. Essays hoeven dat niet te doen. Toch worden kritiek en essay vaak in één adem genoemd. Goede critici zijn vaak goede essayisten en omgekeerd.
Kritiek veronderstelt distantie. De criticus moet niet objectief zijn maar integer. Kritieken zijn immers geen wetenschap, maar persoonlijke stellingnames. De integriteit van die stellingname bestaat erin dat men zijn criteria expliciteert, zijn oordeel beargumenteert. Kritiek plaatst het te besprekene in een context, een traditie. Geen traditie zonder kritiek, geen kritiek zonder traditie. Daarom is het belangrijk dat er critici zijn die met grote regelmaat en voor een lange periode de actuele productie van boeken en voorstellingen volgen, en zo een herkenbare persoonlijkheid worden. Als de criticus looft, dan wil h ij enthousiasmeren. Als hij hekelt, dan wil h ij de kunst beschermen tegen de middelmatigheid. In die zin engageert de criticus zich: h ij gelooft dat kunst ertoe doet, en een belangrijke rol te spelen heeft in de samenleving. Het is daarbij belangrijk dat de criticus zich zoveel als mogelijk ver houdt van de maker: het gaat immers om het werk.
Kritiek, zoals hier beschreven, bevindt zich in het niemandsland tussen academische kritiek en journalistiek. De eerste richt zich op vakgenoten. De laatste op een groot publiek. In de journalistiek primeert het verhaal op de analyse en het oordeel. Het interview met de maker van het werk vervangt hier vaak de bespreking: als de auteur het nog eens mag uitleggen, verdwijnt dan ook de kritische distantie. Het gevaar bestaat dat de kritiek dan afglijdt. Het luchtige en vluchtige, het divertissement, neemt dan toe.
Wij zullen dat afglijden blijven bestrijden. Tot zover; Dames en Heren, enkele beschouwingen over het genre waarvoor ik vandaag
word bekroond. Maar om preciezer te zijn: een boek wordt bekroond. Ik ben vooral blij dat dit boek een prijs krijgt. Omdat het een heel persoonlijk boek is,
zoals de mensen die mij kennen, weten. Ik probeer er iets over mezelf te zeggen via de omweg van anderen, schrijvers en denkers die mij gevormd hebben. Ik neem geen afstand van die auteurs. Ik ga op een afstand van hen staan, en bepaal mijn positie tegenover hen.
Dat dat wordt gewaardeerd, stemt mij gelukkig. Om het met de woorden van Frits van Egters uit "De avonden" te zeggen: "Het is gezien,
(. . . ), het is niet onopgemerkt gebleven. " Ik wil dan ook enkele woorden van dank uitspreken. Dat lijkt een verplicht nummer.
Maar is het niet. Een boek komt immers nooit alleen tot stand. Ik wil eerst en vooral de jury bedanken. Zij hebben dit boek opgemerkt en uitgekozen. Ik wil mijn uitgever danken, Dirk Demuynck van Lannoo, die erin geloofd heeft; het
Vlaams Fonds voor de Letteren, dat bedreigde genres als poëzie en essay financieel mogelijk maakt.
TAAL EN LETTERKUNDE 1 9
Ik wil u allen danken, omdat u gekomen bent; Catherine Delasalle, omdat muziek altijd superieur is aan woorden; Patriek Lateur; omdat h ij heel goed gelezen heeft. Ik beloof dat ik zal proberen te lijken op de schrijver die h ij geschetst heeft.
Mijn kinderen wil ik danken omdat zij hun vader met velen - levenden en doden - moeten delen, maar hem gelukkig op aarde houden. En mijn vrouw, mijn genadeloze en genereuze gezel, mijn meelevende en meest kritische medestander.
En ik wil tot slot mijn ouders bedanken, aan wie ik dit boek heb opgedragen. Ze kunnen hier helaas vanavond niet zijn, maar zonder hen was ik hier niet.
Nog dit: ''Wachtend op de barbaren" is niet gepikt van Coetzee, Coetzee en ik hebben het gepikt van de Alexandrijnse dichter Kaváfis.
"- Waar wachten wij op, bijeengekomen op de agora?
Op de barbaren die vandaag komen. "
Wie wacht op de barbaren, zal ontdekken dat er geen zijn, en dat hij het zelf moet redden. En het gedicht eindigt als volgt:
"- Waarom begint er nu opeens die onrust en die verwarring (Wat werden de gezichten ernstig). Waarom lopen snel straten en pleinen leeg, en keert ieder naar huis, verzonken in gedachten?
Omdat de nacht viel en de barbaren niet kwamen. Enkele lieden, net binnen uit de grensstreek, zeiden dat er geen barbaren meer zijn.
Wat moet er nu van ons worden, zonder barbaren. Die mensen waren tenminste een oplossing. "
Ik wil eindigen met het motto van het boek. Een Napolitaanse geniale bijna-dwerg zei het aan zijn in Parijs salon houdende vriendin in de frivoolste en ernstigste aller eeuwen, de 1 8e.
"Continuez vos ouvrages; c'est une preuve d'attachement à la vie que de composer des livres. "
Werk verder; boeken maken is een bewijs van gehechtheid aan het leven. Ik dank u.
Na een laatste optreden van Catherine Delasalle en Philippe Thuriot werd de plechtigheid besloten met een receptie aangeboden door het provinciebestuur van Oost-Vlaanderen.
,. ...
20 TAAL EN LETTERKU NDE
REG LEMENT VAN DE PRIJS
Art. 1 . De provinciale prijs voor letterkunde wordt om de vier jaar uitgeschreven voor één van volgende genres: essay en monografie; poëzie; jeugd- en kinderboek; scheppend proza.
In 2004 wordt de prijs uitgeschreven voor een essay of een li-
teraire monografie; aan de prijs is een bedrag verbonden van
PROVINCIALE
PRIJS VOOR
LETTERKU N DE
2 500 EUR (laureaat) . Gevraagd wordt een oorspronkelijk(e), onuitgegeven of niet vóór 2000 gepubliceerd(e) essay of monografie in het Nederlands . Voor het essay worden ook onderwerpen buiten de literatuur toegelaten.
Art. 2. De deelnemers mogen nog niet eerder bekroond zijn met een provinciale prijs voor een essay of monografie of met een hogere prijs in de genoemde genres.
Art. 3. De uiterste datum van inzending wordt bepaald op 31 januari 2004.
Art. 4. Werken die al ingediend zijn voor een provinciale prijs, kunnen naderhand geen
tweede maal meer voor deelname worden ingediend. Werken, geschreven of gereali
seerd door twee of meer auteurs in samenwerking, komen niet in aanmerking.
Art. 5. De bestendige deputatie beslist over de uitslag, na kennisneming van het gemoti
veerd verslag van de jury. Over de uitslag van de prijs wordt verder niet gecorrespon
deerd .
Art. 6. De jury kan voorstellen ofwel de prijs integraal toe te kennen aan de laureaat, ofwel
bij niet-bekroning een eervolle vermelding van maximum 875 EUR te verlenen voor
de meest verdienstelijke inzending.
Art. 7. Alle ingezonden werken blijven het eigendom van de inzenders. De werken, hetzij
getypt, hetzij gedrukt, d ienen in vijfvoud ingestuurd!. Eén exemplaar blijft ter beschik
king van het provinciebestuur.
Art. 8. Alle niet voorziene gevallen en eventuele betwistingen zullen door de bestendige
deputatie worden beslecht.
VERSLAG VAN DE PRIJS
Voor deze prijs werd slechts één inzending genoteerd . Zij werd echter door de besten
d ige deputatie onontvankelij k verklaard , omdat zij o nmogelij k als een essay of monografie kon worden beschouwd.
TAAL EN LETIERKUNDE 2 1
PRIJZEN VOOR
OOST-VLAMINGEN
Op voorstel van een jury bestaande uit Luc Devoldere (voorzitter) , Benno Bamard, Hugo Brems, Miriam van hee, Mark Insingel en Patriek Lateur werd de Prijs van de Vlaamse Gemeenschap voor Poëzie 2004 toegekend aan Roland Jooris (Wetteren IN 2004 1 936) voor zijn bundel Gekras (200 1 ) . Roland Jooris was voordien o.m. a l twee keer bekroond met de Prijs voor Letterkunde van de Vlaamse Provincies: in 1981 voor zijn dichtbundel Bladstil,
aangevuld met vijf niet gebundelde gedichten uit de verzamelbundel Gedichten 1 958-1 978, (zie Kultureel Jaarboek 1 98 1 , blz. 20-2 1 , en Kultureel Jaarboek 1 983, blz. 20-27) en in 1 996 voor zijn essaybundel Geschilderd of geschreven (zie Cultureel Jaarboek 1 996, blz. 1 4-23 ) . Naar aanleiding van zijn bekroning met de Prijs van de Vlaamse Gemeenschap voor Poëzie werd hij op dinsdag 29 november 2005 door de bestendige deputatie ontvangen in het provinciehuis in Gent, samen met twee van de drie andere Oost-Vlaamse laureaten van de Cultuurprijzen van de Vlaamse Gemeenschap 2004: Gerda Dendeoven Ueugdliteratuur) en Lieve Watteeuw (cultureel erfgoed) .
Een jury bestaande u it Herman de Graef, Belle Kuijken, Ria de Schepper, Bregje Boonstra en Jan Smeekens kende de Prijs Knokke-Heist Beste Jeugdboek 2004 toe aan Do
van Ranst (Dendermonde 1974) voor het manuscript van zijn boek Mijn vader zegt dat wij levens redden . Do van Ranst kreeg in 2002 voor het manuscript van Mijn hondenjongen de prijs voor letterkunde van de provincie Oost -Vlaanderen (zie Cultureel Jaarboek 2002, blz. 1 0- 1 6) . Datzelfde boek werd in 2004 ook nog eens bekroond door de 12- tot 1 4-jarigen van de Kinder- en Jeugdjury Vlaanderen.
22 TAAL EN LETTERKUNDE
SAMENSTELLI NG
Zie Cultureel Jaarboek 2002, blz. 1 7.
TAAK
Zie Cultureel Jaarboek 1 998, blz. 25, en Cultureel Jaarboek 2003, blz. 30.
ACTIVITEITEN 2004
De provinciale commissie heeft in 2004 acht bijeenkomsten gehouden. De hiernavolgende gemeentebesturen dienden in totaal 34 dossiers in: Assenede, Buggenhout, Denderleeuw, Destelbergen, Evergem, Gent, Hamme, Kluisbergen, Lede, Tem-se en Wortegem-Petegem. De provinciale commissie verstrekte
advies over 69 voorstellen van nieuwe of gewijzigde straatna-men.
PROVINCIALE
COMMISSI E
VAN OOST
VLAAN DEREN
VAN DE KON I N K
LIJKE VLAAMSE
COMMISSIE
VAN ADVI ES
VOOR PLAATS
NAAMGEVI NG
Aan de gouverneur werden voor administratief toezicht 2 1 dossiers toegestuurd inzake definitieve vaststelling van nieuwe en I of gewijzigde straatnamen.
TAAL EN LETIERKUNDE 23
SUBSIDIËRING Ondanks het wegvallen van de verplichting tot rechtstreekse subsidi-ering van openbare bibliotheken (door het in werking treden van het decreet op het lokaal cultuurbeleid van 200 1 ) werkt het provinciebe
stuur van Oost-Vlaanderen met een aangepaste subsidiëring die betrekking heeft op de deelname van de gemeentelij ke openbare bibliotheken aan het streekgericht bibliotheek
beleid .
O N D E RSTE U N I NG STREEKG ER ICHT B I B LIOTH EEKBELE ID I N 2004
I Subsidies voor deelname aan en betrokkenheid bij het Oost-Vlaams I InformatieNetwerk van Openbare Bibl iotheken (Ovinob)
I Subsidies voor het interbibliothecair leenverkeer (IBL)
136 598,93 EUR
77 600 EUR
I Subsidies voor de regionaal verzorgende_fu_
n_
c_ti_e _______ ____.__
1 2_
3_
6_5 _1 ,
_2_8_
E_U_
R----j
es ter ondersteuning van de samenwerking tussen openbare I Subsidi biblioth Oost-Vl
eken in het kader van het streekgericht bibliotheekbeleid in aanderen
erickale vereniging Route 42
menwerkingsverband Vlaamse Ardennen
jectvereniging Co meet (werkgroep bibliotheken)
erickale vereniging ZOVIA
menwerkingsverband Biblio Waas
erickale vereniging De Leesdijk
menwerkingsverband Regio Gent Rand
erickale vereniging BibArt
I Subsidies aan de Stedelijke Openbare Bibliotheek Gent I voor uitvoering van bovenlokale taken
!subsidies aan de Stedelijke Openbare Bibliotheek Gent
346 205,70 EUR
30 202,50 EUR
16 799,20 EUR
54 220,80 EUR
23 497,80 EUR
48 582,20 EUR
53 066,40 EUR
65 289,60 EUR
54 547,20 EUR
201 9 1 5 EUR
101 637 EUR voor aankoop en verzorging regionale collectie -----------�-----�
26 BIBLIOTHEEKWEZEN
AANTAL G ESU BS ID IEERDE B I B LI OTH E KE N
Op Horebeke n a hadden in 2004 alle Oost-Vlaamse gemeenten een erkende gemeentelijke openbare bibliotheek, die gesubsidieerd werd in het kader van het streekgericht biblio
theekbeleid.
STATISTISCHE G EG EVENS BETREFFEN D E D E ACTIVITEIT
U ITLEENACTIVITEIT1
Volwassenen
Jeugd
Audiovisuele materialen
COLLECTI E B EZIT
Non-fictie volwassenen
Fictie volwassenen
Jeugd
Audiovisuele materialen
LENERS
Kinderen t .e.m. 14 jaar
Volwassenen
Totaal
5 438 344
4 415 840
1 629 721
1 317 143
1 420 621
1 444 364
510 391
119 131
288 277
407 4082
ACTIVITEIT IN 2004
Cijfers van 63 openbare bibliotheken: d e OB Sint-Lievens-Houtem kon voor 2004 geen exacte cijfers betreffende de uitleenactiviteit leveren.
2 29,65 % van de Oost-Vlaamse bevolking maakt gebruik van een openbare bibliotheek.
BIBLIOTHEEKWEZEN 27
DE WEG NAAR De weg naar Boekegem is een promotiecampagne voor het OostVlaamse bibliotheekwezen, die jaarlijks in het kader van de Bi-
BQ E KEG EM bliotheekweek wordt georganiseerd door het provinciebestuur van Oost -Vlaanderen in samenwerking met alle Oost -Vlaamse openbare b ibliotheken en Radio 2 - Oost-Vlaanderen. Een actie op deze schaal blijft uniek in Vlaanderen.
De zeventiende editie kende opnieuw een overrompelend succes : niet minder dan 13 507 Oost-Vlamingen namen aan de wedstrijd deel. Een absoluut record . De campagne besto!ld uit een wedstrijd in rebusvorm (waarvan de vragen tussen 1 1 en
15 oktober werden uitgezonden door Radio 2 - Oost-Vlaanderen), een informatieve radioreeks over het Oost-Vlaamse bibliotheekwezen (die tussen 18 en 22 oktober werd uitgezonden) en het uitroepen van een Oost-Vlaamse stad of gemeente tot Boekegem 2004. Boekegem is een eretitel voor een Oost-Vlaamse stad of gemeente die zich in het I de afgelopen jaar I jaren bijzonder verdienstelijk heeft gemaakt in het vlak van de uitbouw van het openbaar bibliotheekwerk en de bevordering van de leescultuur. De Boekegemtitel werd in 2004, om verschillende redenen, aan de gemeente Kaprijke toegekend : • een nieuw functioneel gebouw voor de hoofdbibliotheek • de uitbouw van de uitleenpost in Lembeke • een collectie die up-to-date is • de activiteiten van de leesgroep De Heikant • een actieve samenwerking met andere actoren • een actieve deelname aan samenwerkingsprojecten in het Meetjesland • het uitwisselingsproject met Velaine-sur-Sambre • de werkingsresultaten.
28 BIBLIOTHEEKWEZEN
De bijkomende vraag voor de wedstrijd lag eens te meer niet voor de hand. In 2004 ging Boekegem de sportieve toer op : op zaterdag 6 november maakte een team van tien medewerkers van Radio 2 - Oost-Vlaanderen een estafettetocht op een kickbike
(een soort autoped) van de bibliotheek van Boekegem 2003 (Oosterzele) naar die van Boekegem 2004.
Tegelijkertijd had in Kaprijke op het plein voor de bibliotheek en in een feesttent een Radio 2-happening plaats. Bij die gelegenheid overhandigde gedeputeerde Jean-Pierre van der Meiren ook de Boekegemwisseltrofee aan het gemeentebestuur. De actie werd op 20 november afgesloten met de officiële prijsuitreiking. De prijs van de provincie voor de best gerangschikte Oost -Vlaamse klas ( 1 500 EUR, te besteden aan cultureel-educatieve doeleinden) ging naar klas 6A van de vrije gemengde basisschool uit Bellem (Aalter) . Winnaar van de hoofdprijs, een waardebon voor multimedia ter waarde van 2 500 EUR, werd Lieselotte Mouton uit Aalter. De openbare bibliotheek van Knesselare werd met een cd-rompakket beloond voor het hoogste aantal ingezonden deelnemingsformulieren.
Ovinob (Oost-Vlaams InformatieNetwerk van Openbare Bibliotheken) , een project waarmee in 1 997 werd begonnen, werd in 2004 verder uitgebouwd. De nadruk werd vooral gelegd op de voorbereiding van de uitbouw van een Provinciaal Bibliotheeksysteem (PBS) . De eerste belangrijke stap werd in het voorjaar gezet, toen werd overgegaan op het nieuwe automatiseringsproject Vubissm@rt. In het najaar werd veel aandacht besteed aan de voor 2005 geplande opstart van drie pilotprojecten. De Ovinob-jaarvergadering had plaats op 4 juni 2004 in cultuurcentrum Ter Vesten in Beveren.
OVI NOB: EEN
OOST-VLAAMS
N ETWERK
BIBLIOTHEEKWEZEN 29
PROJECTSUBSIDIES
AAN ERKENDE
OPENBARE
BIBLIOTHEKEN
Op de begroting voor 2004 was voor projectsubsidies aan erkende openbare bibliotheken een bedrag van 72 1 60 EUR uitgetrokken. Het gaat hier vooral om het ondersteunen van projecten, uitgaande van één of meer plaatselijke openbare bibliotheken, die het provinciebestuur de mogelijkheid bieden eigen beleidsaccenten te leggen en die een meerwaarde kunnen hebben voor de ver-dere uitbouw van het Oost-Vlaamse bibliotheekwezen. Daarbij is er zeker ook ruimte voor initiatieven die de samenwerking tussen de bibliotheken bevorderen. Alle op het tijdstip van de aanvraag erkende openbare bibliotheken in Oost -Vlaanderen komen voor deze projectsubsidies in aanmerking. De subsidieaanvragen wor-
den beoordeeld door de provinciale adviescommissie voor openbaar bibliotheekwerk. In 2004 werden volgende projecten gesubsidieerd : • Boeboek-avontuur - meespeeltheater (openbare bibliotheek Wortegem-Petegem) • Poëzieproject n.a .v. de Gedichtendag (openbare bibliotheek Erpe-Mere) • Nederlandse schrijvers te gast (samenwerkingsverband Gent Rand) • Poëziewedstrijd voor de jeugd (openbare bibliotheek Oosterzele) • De Horen-zien-speel mee-krant (samenwerkingsverband regio Dendermonde) • Bibproject voorschoolse kinderen (openbare bibliotheek Wetteren) • Horen en zien (openbare bibliotheek Gent filiaalwerking) • Zingende zinnen (openbare bibliotheek Merelbeke) • Als alle rivieren inkt waren (samenwerkingsverband Meetjeslandse bibliotheken) • Poëziefietsroute (openbare bibliotheek Knesselare) • Van A tot Z: 26 letters en een beetje fantasie (openbare bibliotheek Deinze) • Draagbaar Meetjesland (samenwerkingsverband Meetjeslandse bibliotheken) • Fotowedstrijd en tentoonstelling Bib in beeld (samenwerkingsverband BiblioWaas) • BibArt zoekt gezicht (samenwerkingsverband BibArt)
30 BIBLIOTHEEKWEZEN
• Een blik op Pablo Neruda (openbare bibliotheek Lovendegem) • Overscheldse helden (openbare bibliotheek Wetteren) • Pa blo Neruda (openbare bibliotheek Wetteren) • Maandag moorddag (samenwerkingsverband De Leesdijk - regio Dendermonde) • Tien! (openbare bibliotheek Ninove) • Parapluproject (samenwerkingsverband ZOVlA) • Pablo Neruda in de Vlaamse Ardennen (samenwerkingsverband Vlaamse Ardennen)
Bij het samenstellen van vormingspakketten voor het gemeen
tepersoneel is het soms moeilijk voor specifieke personeelsgroe
pen de geschikte functiegerichte vorming te vinden. Dat is onder
andere het geval voor het personeel van de plaatselijke open
bare bibliotheken.
Daarom stelde de dienst 9 1 : Kunst en Cultuur, in samenwerking
met de Oost-Vlaamse Bestuursacademie, voor de academiejaren
2003-2004 en 2004-2005 een vormingsaanbod samen van op-leidingen gericht op bibliotheekpersoneel. In 2004 werden volgende cursussen georganiseerd :
OPLEI DINGEN
VOOR
BI BLIOTH EEK
PERSONEEL
• Vijftienhonderd jaar westerse muziek in een "noten"-dop: I. van middeleeuwen tot barok door Hilde Pien ( 1 2 uur) : 5, 1 2, 1 9 en 26 maart
• Poëzie voor de jeugd door Jan van Coillie ( 1 2 uur) : 23 en 30 april en 7 en 1 4 mei • Werken met SS-plussers in de bibliotheek door Jenny Dheedene, Manu Manderveld
en Jaak Kusters ( 6 uur) : 7 en 1 4 juni • Klantgericht werken in de bibliotheek: een training in klantgericht onthaal van biblio-
theekbezoekers door Norhert de Gussem ( 1 2 uur) : 1 8 november en 2 december • Herstellen van bibliotheekmaterialen door Hendrik Berlaen (6 uur) : 7 december.
Daarnaast werd, samen met het VCOB, een opleiding Mediargus georganiseerd in het grote leslokaal van de Oost-Vlaamse Bestuursacademie op vrijdag 1 0 december.
Oost-Vlaanderen telt acht regionale samenwerkingsverbanden van openbare bibliotheken. De regionale samenwerking tussen de openbare bibliotheken van de deelnemende gemeenten heeft tot doel om door middel van schaalvergroting de doelmatigheid en de doeltreffendheid van de bibliotheekvoorzieningen in het
werkgebied sterk te vergroten en zo te streven naar een kwaliteitsverhoging van de geboden dienstverlening. Opmerkelijk is
vooral dat elke openbare bibliotheek in Oost-Vlaanderen tot één van de acht samenwerkingsverbanden behoort. Er wordt voornamelijk samengewerkt rond gemeenschappelijke promotie, collectieafspraken en uitbreidingsactiviteiten.
DE REGIONALE
SAMENWERKINGS-
VERBAN DEN
VAN OPE N BARE
BI BLIOTH EKEN
In 2004 kende de regionale samenwerking een belangrijke evolutie. Vijf van de acht regionale samenwerkingsverbanden zetten de stap van informele activiteit naar een formele, juridische structuur. Eind 2004 telde Oost-Vlaanderen één projectvereniging (CultuurOverleg Meetjesland) en vier interlokale verenigingen (BibArt, De Leesdijk, Route 42 en ZO VlA) . Door deze formalisering van hun activiteit conform het decreet op de intergemeentelijke samenwerking ontvingen deze samenwerkingsverbanden een subsidie van 0,3 EUR per inwoner van het samenwerkingsverband. Daarmee kunnen ze een structurele regionale activiteit uitbouwen.
BIBLIOTHEEKWEZEN 3 1
OVERIGE
ACTIVITEITEN
STREEKGERICHT
B IBLIOTH EEK-
• Organisatie contactvergadering Oost -Vlaamse openbare bibliotheken in het Provinciaal Administratief Centrum "Het Zuid" in Gent op 1 1 mei. • Organisatie regionale infobijeenkomsten voor gemeentebesturen over de vorm van samenwerkingsverbanden voor openbare bibliotheken in Oost-Vlaanderen:
BELEID 2004 - Sint-Gillis-Waas (BiblioWaas) 5 april - Nazareth (ZOVLA) 23 juni - Dendermonde (De Leesdijk) 1 8 november.
• Kalender van de Bibliotheekweekactiviteiten in Oost-Vlaamse openbare bibliotheken op de provinciale website (in samenwer
king met de werkgroep Bibliotheekpromotie van het Vlaams Centrum voor Openbare Bibliotheken) . • Provinciale opening van de Bibliotheekweek in de openbare bibliotheek van Zele op zaterdag 1 6 oktober (foto's) . • Medewerking aan de studieavond Leesbevordering van de Stichting Lezen op woensdag 27 oktober in het Provinciaal Administratief Centrum "Het Zuid" in Gent. • Acht regiovertelavonden onder de gemeenschappelijke titel Zelfreizende verhalen in de verschillende regionale samenwerkingsverbanden voor openbare bibliotheken (één per regio) . Deze vertelsessies werden verzorgd door de vereniging Van Stoel tot Stoel. Vertellers waren Joe Baele en Koen Venken. Het programma werd vervolledigd met de Mexicaanse saxofonist en componist Luis Marquez.
32 BIBLIOTHEEKWEZEN
1 9 oktober Openbare bibliotheek Sint-Lievens-Houtem
22 oktober Openbare bibliotheek Gavere
23 oktober Openbare bibliotheek Lede
29 oktober Openbare bibliotheek Ronse
4 november Openbare bibliotheek Deinze
27 november Openbare bibliotheek Kruibeke
28 november Openbare bibliotheek Nevele
1 december Openbare bibliotheek Zele
• Vijf avonden Luister- en schrijfplezier in de bib in Oost-Vlaamse openbare bibliotheken, onder de titel Pol Goossen leest voor in de bib. Een initiatief voor bijzondere doelgroepen, dat tot stand kwam in samenwerking met de overkoepelende organisatie Oost-Vlaamse Centra voor Basiseducatie (OCB) en de lokale centra voor basiseducatie van het Waasland, Aalst, het Meetjesland, Dendermonde en Gent.
22 november Openbare bibliotheek Lede
24 november Openbare bibliotheek Sint-Niklaas
1 december Openbare bibliotheek Lebbeke
8 december Openbare bibliotheek Gent - Brugse Poort
1 3 december Openbare bibliotheek Maldegem
• Uitgave van de elektronische nieuwsbrief Biebm@il (twaalf nummers) .
BIBLIOTHEEKWEZEN 3 3
SUBSIDIËRING
PubHekstheater Gent 669 550 EUR
Kunstencentrum Vooruit, Gent 245 415 EUR
Capitole, Gent 1 23 1 24 EUR ------Amateurtoneelverenigingen 98 1 59,53 EUR
H&L, Gent 75 000 EUR
Centrum Netwerk, Aalst 60 000 EUR ---------------------------------------�--------------�
Kopergietery, Gent 44 1 75 EUR --------------------------------------��---------- --
Nieuwpoorttheater, Gent 29 700 EUR
Les Ballets C. de la B . , Gent 25 000 EUR
Het muziek Lod, Gent 25 000 EUR
Internationaal Straattheaterfestival, Gent 24 541 EUR
Toneelgroep Ceremonia, Gent 20 845 EUR
Victoria, Gent 16 935 EUR
Koninklijk Ballet van Vlaanderen, Antwerpen 1 7 1 79 EUR --
DASTHEATER, Gent 1 5 633 EUR
Teater Exces, Gent 14 874 EUR
4Hoog Productiehuis, Mariakerke (Gent) 14 590 EUR
Volksdansverenigingen en -verbonden 1 3 493,60 EUR
Theater Taptoe, Gent 1 0 422 EUR
Vlinders en C0, Beveren 7 8 1 7 EUR
OPENDOEK-Provinciale Overlegraad-Oost-VIaanderen 7 363 EUR
Choreografische groepen 7 362 EUR
Larf! , Gent 6 5 1 4 EUR r--Theater De Verwondering, Mariakerke (Gent) 6 5 1 4 EUR
Kollektief D&A, Gent 5 21 1 EUR ----------------------------------------+---------------�
Tinnenpot, Gent 5 000 EUR -----------------------------------------4---------------�
Theaterfestival Vlaanderen 4 908 EUR
Europees Figurentheatercentrum, Gent 4 908 EUR
Union Suspecte, Gent 2 605 EUR ----------------------------------------�---------------�
Ontroerend Goed, Gent 2 605 EUR ------------------------4-----------
Arioso Producties, Balegem (Oosterzele) 2 085 EUR ----------------------- --r----------
Instituut voor Historische Dans-, Muziek- en Theaterpraktijk, Gent 1 840 EUR --�---------------�
D'Oude Kapel, Gent 1 840 EUR -------------- ------------------------+---------Hoste Sabbattini Pantomimetheater en Mime-Academie, Gent 1 840 EUR
---+----------------� Interfederaal Centrum Vlaams Amateurtoneel, Gent 1 227 EUR
-------------------------+----------Documentatiecentrum voor Dramatische Kunst, Gent 1 227 EUR
--+----------Koninklijke Commissie van Toezicht op het Landjuweel, Brussel 982 EUR
_L__ __________ _
. r
36 PODIUMKUNSTEN
REGLEM ENT VAN D E PRIJS
Art. 1 . D e provinciale prijs voor toneel wordt o m de vier jaar uitge
schreven voor een toneelstuk, een luisterspel, een figurenthe
aterstuk en een televisiespel of filmscenario. In 2004 wordt
deze prijs uitgeschreven voor een televisiespel of filmscena
rio; aan de prijs is een bedrag verbonden van 2 500 EUR
(laureaat) .
PROVINCIALE PRIJS
VOOR TON EEL
Art. 2. Gevraagd wordt: een oorspronkelijk, onuitgegeven of na 1 januari 2000 gepubliceerd
of gerealiseerd televisiespel of filmscenario in het Nederlands. Bewerkingen of verta
lingen van novellen, romans of andere literaire werken, toneelstukken, luisterspelen
e.d. komen niet in aanmerking. Wat het televisiespel betreft hebben de deelnemers
de keuze tussen een single of een serie; van een serie dient naast het script van één
enkele aflevering tevens de plot van de hele reeks te worden ingezonden. De deelne
mers mogen meer dan één script of scenario inzenden.
Art. 3. De deelnemers mogen nog niet eerder bekroond zijn met een provinciale prijs voor
een televisiespel of filmscenario of met een hogere prijs voor datzelfde genre.
Art. 4. De uiterste datum van inzending wordt bepaald op 31 januari 2004.
Art. 5. Werken die al ingediend zijn voor een provinciale prijs, kunnen naderhand geen
tweede maal meer voor deelname worden ingediend . Werken, geschreven of gereali
seerd door twee of meer auteurs in samenwerking, komen niet in aanmerking.
Art. 6. De bestendige deputatie beslist over de uitslag, na kennisneming van het gemoti
veerd verslag van de jury. Over de uitslag van de prijs wordt verder niet gecorrespon
deerd.
Art. 7. De jury kan voorstellen ofwel de prijs integraal toe te kennen aan de laureaat ofwel
bij niet-bekroning een eervolle vermelding van maximum 875 EUR te verlenen voor
de meest verdienstelijke inzending.
Art. 8. Alle ingezonden werken blijven het eigendom van de inzenders. De werken, hetzij
getypt, hetzij gedrukt, dienen in vijfvoud ingestuurd. Eén exemplaar blijft ter beschik
king van het provinciebestuur.
Art. 9. Alle niet voorziene gevallen en eventuele betwistingen zullen door de bestendige
deputatie worden beslecht.
VERSLAG VAN DE PRIJS
De jury van de provinciale prijs voor toneel 2004 vergaderde onder h e t waarnemend
voorzitterschap van de heer Dirk de Wul f en bestond uit mevrouw Fien Troch, mevrouw
Dorothée van den Berghe en de heren Dirk Beliën, Winnie Enghien e n Christophe van
Rompaey, leden, mevrouw Jacqueline Roegies-van Laethem, secretaris, en mevrouw
Veerle van de Meuter, plaatsvervangend secretaris.
Voor deze prijs werden twee inzendingen genoteerd. De j ury stelde met meerderheid
van stemmen voor de prijs niet toe te kennen, maar een eervolle vermelding te verlenen aan Bob vanden Eynde uit Heusden (Destelbergen) voor zij n inzending Dolly ctnd.
PODIUMKUNSTEN 3 7
Bob vanden Eynde Bob vanden Eynde werd op 1 7 mei 1 952 geboren in Gent. Hij is bestuurssecretaris bij het provinciebestuur van Oost-Vlaanderen. Tussen 1 984 en 1 992 volgde hij cursussen acteren, regie, scenario voor film en televisie en theatergeschiedenis. Naast een vijftal scenario's schreef hij een twintigtal toneelstukken, waarvan er verschillende ook zijn opgevoerd: De bom (eenakter, 1 989) , Uit de Nieuwe Wereld (eenakter, 1 990) , Frank en Stijn (eenakter, 1 990), Meneer Jan Ueugdtoneel, 1 99 1 ) , Cirkant Geugdtoneel, 1 995), Groen verdomme! Geugdtoneel, 1 995), Uitzicht op zee (eenakter, 1 996) , Theeën (eenakter, 1 998), Vrek (money makes the world go round) (naar Molière, 1 999) , De ingebeelde zieke (naar Molière, 200 1 ) en Lysistrata (naar Aristophanes, 2005) . Hij is ook actief als regisseur in het amateur- en schooltheater, o .m. bij Theater Jonathan uit Gent, Theater Taboe uit Assenede en Mariakring Mariën Theeren uit Gent. Bob vanden Eynde was in 1 989 laureaat van de toneelschrijf-wedstrijd van de Centrale van het Brussels Amateurtoneel met
De bom. Voor hetzelfde stuk kreeg hij het jaar daarna een aanmoedigingspremie in de Paul de Mantprijs voor toneel van de provincie Oost-Vlaanderen. Nog een jaar later behaalde hij in diezelfde wedstrij d een eervolle vermelding voor zijn figurentheaterstuk Badkamerrevolutie. Theeën werd in 2000 geselecteerd voor het eenakterfestival van het Nationaal Vlaams Kristelijk Toneelverbond.
PRIJZEN VOOR
OOST-VLAMINGEN
IN 2004
,. •
38 PODIUMKUNSTEN
--------
De Grote Theaterfestivalprijs ging in 2004 naar Achter 't eten van Eric de Volder en Dick van der Harst, een productie van
Toneelgroep Ceremonia en Het muziek Lod in Gent en
Theater Zuidpool in Antwerpen. De jury, bestaande uit Vera
Keur, Frank de Jonge en Ronald Ockhuijsen, motiveerde haar
keuze als volgt: "Achter 't eten laat zien wat theater vermag.
Door juist het realisme te ontvluchten, is het mogelijk de wer
kelijkheid in z ij n rauwe naaktheid te betrappen. Een onderwerp
als incest, waarbij clichés al snel om de hoek kijken, blijkt dan
de drijfveer te kunnen zijn van een ontroerend en fascinerend
schouwspel. ( . . . ) In Achter 't eten valt alles op de juiste plek: de
muziek, de tekst, de taal, het acteerwerk en de mise-en-scène.
( . . . ) We zullen de moeder en dochter uit Achter 't eten, ( . . . ) ,
nooit meer vergeten."
PROVI NCIALE KLASSER INGSTOERNOOIEN
H ET
AMATEURTONEEL
Aan het klasseringstoernooi 2003-2004 hebben twintig vereni
gingen deelgenomen. Alle voorstellingen werden bijgewoond
door een provinciale jury bestaande uit een voorzitter en vier
leden:
Voorzitters :
Jozef de Vos, Rita Seerden
Leden:
Rose Calmeyn, Anita Daldini, Etienne de Ruyck, Dirk de Wulf, Hugo de Wulf, Matthias
Dusesoi, Achiel Gautier, Jef Mellemans, Béa Migom, Renaat Moeyersoon, Jo Noreille,
Pascale Pringels, Willy van Boxstael, Bob vanden Eynde, Tony Willems.
Volgende verenigingen hebben deelgenomen aan het klasseringstoemooi 2003-2004:
Vrijdag 24 oktober 2003 :
Vooruit uit Deinze met De vrek naar Molière.
Zaterdag 25 oktober 2003 :
Mariën Theeren uit Gent met De bloemen, de vogels, de gruwel . . . van Walter van den Broeck.
Vrijdag 14 november 2003 :
Litoziekla uit Oudenaarde met AF! (eigen creatie) .
Zaterdag 1 5 november 2003 :
De Catharinisten uit Aalst met Gesch iedenis van een paard van Lev Tolstoj en Mark Rozowski.
Zaterdag 22 november 2003 :
't Is lever die Ons leydt uit Wichelen
met De dag dat de paus ontvoerd werd van Joao Bethencourt.
Zaterdag 29 november 2003:
Nieuw Ophasselts Toneel uit Ophasselt (Geraardsbergen) met Medea van Jean Anouilh.
Zondag 30 november 2003:
Nieuw Leven uit Aalst met Het atelier van Jean-Claude Grumberg.
Vrijdag 5 december 2003 :
De Distelbloem uit Stekene met Onder ons van René Verheezen.
Zaterdag 6 december 2003 :
Torengalm uit Herzele met De vrek naar Molière.
Vrijdag 1 2 december 2003 :
Krakeel uit Gentbrugge (Gent) met Yvonne, prinses van Bourgondië van Witold Gombrowicz.
Zaterdag 13 december 2003 :
De Leiezonen uit Drongen (Gent)
met Pech van Friedrich Dürrenmatt.
Vrijdag 23 januari 2004:
Multatuliteater uit Gent met Een gemeenschap van schurken van Peter de Graef.
Zaterdag 7 februari 2004:
De Loofblomme uit S int-DenijsWestrem (Gent) met De broers Geboers van Arne Sierens.
Zondag 29 februari 2004:
Het Gezicht uit Wetteren met Koning Odysseus van Imme Dros.
Vrijdag 1 9 maart 2004:
Vast als Eik uit Hofstade (Aalst) met Van de brug af gezien van Arthur Miller.
Vrijdag 26 maart 2004:
Wij uit Lebbeke met Phaedra van Frank Hofmans.
PODIUMKUNSTEN 39
Zaterdag 27 maart 2004: Ludio uit Lochristi met Man1n1a, kijk, zonder handen van Hugo Claus.
Zondag 18 april 2004: Theaterkunstkring 77 uit Waarschoot met Boeing boeing van Marc Camoletti .
Zondag 25 april 2004: Voor Taal en Volk uit Ronse met Het geheugen van water van Shelagh S tephenson.
Donderdag 1 3 mei 2004: de WAANzin uit Gent met Oom WAANja naar Anton Tsjechov.
U ITSLAG
De deelnemende verenigingen werden geklasseerd in de eerste, tweede, derde, vierde of vijfde categorie naargelang ze
90, 80, 70, 60 of 50 °/o van de punten behaalden. Hieronder volgen de behaalde resultaten (binnen elke categorie volgens de alfabetische orde van de gemeenten waar de verenigingen gevestigd zijn) .
Eerste categorie
De Leiezonen, Gent (Drongen)
Tweede categorie
De Catharinisten, Aalst Krakeel, Gent (Gentbrugge) Nieuw Ophasselts Toneel, Geraardsbergen (Ophasselt)
Derde categorie
Nieuw Leven, Aalst Vooruit, Deinze Mariën Theeren, Gent Multatuliteater, Gent de WAANzin, Gent Wij, Lebbeke Litoziekla, Oudenaarde Voor Taal en Volk, Ronse Het Gezicht, Wetteren
Vierde categorie
Vast als Eik, Aalst (Hofstade) Torengalm, Herzele Ludio, Lochristi Theaterkunstkring 77, Waarschoot
40 PODIUMKUNSTEN
Vijfde categorie
't Is lever die Ons leydt, Wichelen
Niet geklasseerd
De Loofblomme, Gent (Sint-DenijsWestrem) De Distelbloem, Stekene
PROCLAMATIE
De proclamatie van het klasseringstoernooi voor amateurtoneel 2003-2004 vond plaats op 4 juni 2004 in cultureel centrum Den Hoogen Pad in Adegem (Maldegem) . Provincieraadslid Geert de Roo verwelkomde de aanwezigen en proclameerde de uitslag van het voorbije klasseringstoemooi. Hij bracht ook hulde aan De Tunnel uit Oudenaarde, dat laureaat was geworden van het 6 7 e Koninklijk Landjuweel (zie ook Cultureel Jaarboek 2003, blz. 44) . De Leiezonen uit Drongen (Gent) brachten een opvoering van Pech (Die Panne) van Friedrich Dürrenmatt, in een bewerking van Jacky van der Haeghen en regisseur Marc de Bruyker. De rollen werden vertolkt door Hein van
Holsbeke, Jan van Holsbeke, Stefan de Smedt, Paul Cassiman, Luc Mortier, Jan Verboven, Katrien van Holsbeke, Miehele Keignaert, Veronique van Loo, Els Depuydt en Anne Melis. De proclamatie werd besloten met een receptie aangeboden door het provinciebestuur.
• Maldegem
• Knesselare
• Nazareth
Gave re •
Assenede
G ESU BS I D I EERDE ORGAN I SATI E E N VERE N I G I NG E N VOO R AMATEURTO N E E L 2004
OPENDOEK-PROVINCIALE OVERLEGRAAD-OOST-VLAA NDEREN
Voorzitter: Dirk Piqueur, S int-Apolloniastraat 12 , 9200 Dendermonde Secretaris : Erik Goethals, Dellaertsdreef 2, 9940 Sleidinge (Evergem)
TON EE LVEREN I G I N G EN
Bij elke vereniging staat tussen haakjes het jaar waarin de klassering ten einde loopt; dat betekent dat de vereniging opnieuw aan de klasseringstoernooien dient deel te
nemen in het seizoen dat aanvangt op 1 oktober van het vermelde jaar en eindigt op 3 1 mei van het daaropvolgende jaar.
Eerste categorie
AALST PACT (2004)
BEVEREN Kunst veredelt - Kieldrecht (2005)
GENT De Leiezonen - Drongen (2007)
LOKEREN Lust naar Kunst (2004)
OUDENAARDE De Tunnel (2004)
ZELE Rhetorika (2006)
Tweede categorie
AALST De Catharinisten (2007)
PODIUMKUNSTEN 4 1
BEVEREN Kamer Edelweiss Toneelgroep (2005)
De kleine Kunst (2005)
BUGGENHOUT Restant (2004)
GENT La Barraca (2005)
Krakeel - Gentbrugge (2007)
Nut en Vermaak - Mariakerke (2004)
De Balsemblomme - Sint-Amandsberg (2006)
GERAARDSBERGEN Nieuw Ophasselts Toneel - Ophasselt (2007)
NEVELE Feniks - Landegem (2004)
S INT-LA UREINS Tsat (2006)
SINT-NIKLAAS Ondersteboven (2006)
WETTEREN Vrank en vrij (2004)
ZOTTEGEM 't Rad - El ene (2004)
Derde categorie
AALST Hoger op (2004)
Toneelatelier (2005)
Sint-Barbara (2006)
Nieuw Leven (2007)
DEINZE
Vooruit (2007)
EEKLO Hermelijn (2004)
Excelsior (2005)
GENT
Mariën Theeren (2007)
Multatuliteater (2007)
de WAANzin (2007)
GERAARDSBERGEN Sint-Pieter Vreugd en Deugd (2004)
Nut en Vermaak - Overboelare (2004)
HAMME Trouw aan Kunst (2006)
HERZELE Harbalorifa (2006)
KLUISBERGEN Tegen Wind en Stroom (2005)
LEBBEKE De constminnende Jonckheyt - Vrede (2006) Wij (2007) H.H. Salvator - Wieze (2006)
42 PODIUMKUNSTEN
LOKEREN De Schizo's (2004)
De Sinfra's (2005)
OUDENAARDE Litoziekla (2007)
RONSE 't Podium (2006)
Voor Taal en Volk (2007)
S INT-NIKLAAS Sint-Genesius (2006)
Baudeloo - Sinaai (2004)
WETTEREN Het Gezicht (2007)
ZULTE
Teaterpunt Encachado (2005)
Vierde categorie
AALST
Vast als Eik - Hofstade (2007)
DENDERMONDE Rosiers (2006)
GENT
Klokke (2005)
George Bernard Shaw (2005)
HAMME Voor God en den Evenmensch (2006)
De Scheldegalm - Moerzeke (2005)
HERZELE Torengalm (2007)
LEDE Vreugd in Deugd (2006)
LOCHRIS TI Ludio (2007)
MELLE Voor Elk wat Wils (2004)
NEVELE Niet versagen - Hansbeke (2006)
WAARSCHOOT Theaterkunstkring 77 (2007)
WETTEREN Zucht naar Kunst (2006)
WICHELEN De Constleerende - Schellebelle (2005)
ZOMERGEM Kunst veredelt (2004)
Vijfde categorie
WICHELEN 't Is lever die Ons leydt (2007)
ZOTTEGEM 't Meibloempje (2004)
TOERNOOI E N
Het volksdanstoernooi 2004 vond plaats op zaterdag 2 5 september in provinciaal domein Puyenbroeck in Wachtebeke.
VOLKSDANS
De jury, die werd voorgezeten door mevrouw Andrea d e Kegel, bestond verder uit de heer Frans de Buck, ondervoorzitter, mevrouw Bie Baeyens, mevrouw Jeanne Vandenbussche en de heren Lieven de Muynck, Dirk d'Hoe en Ivo Lemahieu, leden, en mevrouw Veerle van de Meuter, secretaris. De groepen die hebben deelgenomen, behaalden volgende klassering (in elke categorie
alfabetisch gerangschikt volgens de gemeente waar ze gevestigd zijn) :
Eerste categorie
Sneyssens, Evergem (foto bovenaan) Vlaams Caledonische Society, Gent (foto's midden)
Tweede categorie
Boerke Naas, S int-Niklaas
Derde categorie
Reinaert, Gent (Sint-Amandsberg)
(foto's onderaan)
PODIUMKUNSTEN 43
Nevele
•
Deinze
•
Kruishoutem •
SUBSI D I ES
•
• Nazareth
Zingem
Gave re •
•
Oudenaarde
Assenede
• Horebeke
• Maarkedal
•
Eerste categorie (947 EUR)
Reynout, Dendermonde Sneyssens, Evergem Vlaams Caledonische Society, Gent Trojka, Gent De Wouwe, Ninove (Meerbeke) Reintje Vos, Stekene (Kemzeke) Edelhart, Zottegem
Tweede categorie ( 75 7,60 EUR)
De Karekiet, Gent (Mariakerke) De Donkse Klopperdans, Maldegem Tateljee, Merelbeke Toon en Tine, Moerbeke Drieske Nijpers, Sint-Gillis-Waas Boerke Naas, S int-Niklaas Harimon, Wachtebeke
44 PODIUMKUNSTEN
•
•
• Wichelen •
lede
St.·Uevens· • Houtem •
Erpe·Mere
•
•
Derde categorie (568,20 EUR)
Reinaert, Gent (Sint-Amandsberg) De Lier, Melle
Slechts één verbond werd gesubsidieerd : de Vlaamse Volkskunstbeweging in OostVlaanderen (VVKB) kreeg een subsidie van 425 EUR.
Choreografische groepen die door het provinciebestuur van CHOREOGRAFIE Oost-Vlaanderen erkend en gesubsidieerd willen worden, moe-
ten één van hun voorstellingen laten beoordelen door een pro-
vinciale jury én moeten van die jury een klassering krijgen in één
van de drie categorieën, naargelang ze ten minste 80 °/o, 70 °/o of 60 o/o van de punten
hebben behaald. In het seizoen 2003-2004 zijn drie groepen opgetreden voor de jury, die als volgt was
samengesteld: de heer Frans de Buck, voorzitter, mevrouw Jetty Roels, mevrouw Anick
van Dam en de heren Tijl Bossuyt, Ives Thuwis en Dirk d'Hoe, leden, mevrouw Veerle
van de Meuter, secretaris.
Incar Dansspektakel uit Lebbeke bracht op 24 oktober 2003 een voorstelling van de
productie Perpetuum mobile in zaal Ons Huis in Lebbeke en behaalde daarmee een klas
sering in de eerste categorie.
Op 3 1 oktober 2003 gaf Koreo Piko uit Zele een voorstelling van de productie Wendy en Peter in het Pius X-college in Zele. De groep werd geklasseerd in de derde categorie.
Kunstgroep Alkuone trad op 8 november 2003 op in cultuurcentrum De Werf in Aalst met een voorstelling van de productie Interesse en verwierf een klassering in de tweede
categorie.
S U BS I D I ES
Eerste categorie ( 1 472,40 EUR)
Kunstgroep Nele, Dendermonde Incar Dansspektakel, Lebbeke
Tweede categorie ( 1 1 7 7,92 EUR)
Kunstgroep Alkuone, Aalst Dansgezelschap Orpheus, Aalst Kunstgroep Vredon, Aalst
Derde categorie (883,44 EUR)
Koreo Piko, Zele
REGLEM ENT B ETREFFE N DE GESUBS ID IEERDE OPTREDENS VAN CHOREOGRAFISC H E G ROEPEN
Op 1 januari 2004 trad het reglement betreffende gesubsidieerde optredens van choreo
grafische groepen in werking, dat was goedgekeurd door de provincieraad in zitting van 1 5 oktober 2003 .
Art. 1 . Binnen de perken van de kredieten, goedgekeurd op de begroting van de provincie Oost-Vlaanderen, en overeenkomstig de bepalingen van dit reglement, kan de bestendige deputatie subsidies verlenen aan Oost-Vlaamse verenigingen (feitelijke verenigingen of verenigingen zonder winstoogmerk) die een optreden van een OostVlaamse choreografische groep organiseren. De subsidieaanvragen zullen behandeld worden in volgorde van indiening en tot uitputting van het krediet.
Art. 2. Uitsluitend de choreografische groepen die geklasseerd zijn in de 1e categorie volgens de bepalingen van het reglement dd. 1 6 oktober 1 996 betreffende de erken-
PODIUMKU NSTEN 45
ning en subsidiëring van choreografische groepen, komen in aanmerking voor gesubsidieerde optredens.
Art. 3. Om in aanmerking te komen voor een subsidie moet het optreden aan volgende voorwaarden voldoen: - toegankelijk zijn voor een breed publiek en voldoende gepromoot worden; - professioneel ondersteund worden wat de infrastructuur (zaal, podium, licht en
geluid) betreft, zodat de technische kwaliteit van het optreden gegarandeerd wordt;
- plaatsvinden in Oost-Vlaanderen. Een privé- of benefietvoorstelling kan onder geen beding voor subsidiëring in aanmerking komen, evenmin als de loutere opluistering van een evenement.
Art. 4. De schriftelijke aanvraag voor een subsidie moet tijdig voor de vermelding op het drukwerk ( cf. art. 8) , maar ten minste zes weken vóór het bedoelde optreden ingediend worden. De aanvraag wordt gericht aan het Provinciebestuur van Oost-Vlaanderen, Dienst 9 1 : Kunst en Cultuur, Gouvernementstraat 1, 9000 Gent, en moet volgende documenten en gegevens bevatten :
een kopie van het contract of d e schriftelijke overeenkomst, waarin de netto-uitkoopsom is vermeld (uitsluitend artistieke gage, dus excl. reis- en verblijfkosten, licht en geluid) ; naam van de groep en de contactpersoon; datum en uur van het optreden; zaal en adres waar het optreden plaatsvindt; naam, adres en hoedanigheid van de organisator en de contactpersoon die inlichtingen over het initiatief kan verstrekken.
Art. 5. Aan eenzelfde organisator kan slechts één gesubsidieerd optreden per jaar worden toegekend. Eenzelfde groep kan maximaal drie keer per jaar in aanmerking komen voor een gesubsidieerd optreden. Optredens die kaderen in initiatieven die al op een andere wijze door de provincie Oost-Vlaanderen worden gesubsidieerd, komen niet meer in aanmerking voor subsidiëring, evenmin als optredens die door een ander openbaar bestuur worden gesubsidieerd .
Art. 6. De subsidie zal 50 o/o bedragen van de netto-uitkoopsom van de groep (uitsluitend artistieke gage, dus excl. reis- en verblijfkosten, licht en geluid) met een minimum van 250 EUR. De subsidie wordt rechtstreeks betaald aan de organisator na overlegging van de bewijsstukken van:
de betaling van de integrale uitkoopsom aan de groep; de vermelding van de financiële ondersteuning door het provinciebestuur van
Oost -Vlaanderen ( cf. art. 8) .
Art. 7. Als een optreden, door welke omstandigheden ook, niet kan plaatsvinden, wordt daarvoor geen subsidie verleend. Elke wijziging (plaats, datum, uur enz.) moet onmiddellijk aan het provinciebestuur van Oost-Vlaanderen worden meegedeeld.
Art. 8. De vereniging waaraan een subsidie voor een optreden van een choreografische groep wordt verleend :
maakt in alle publiciteitsdrukwerk en mededelingen melding van de subsidiëring, door de provincie Oost-Vlaanderen te vermelden en I of het logo van de provincie op te nemen; nodigt de gouverneur, de griffier en de leden van de bestendige deputatie en de leden van de provinciale adviescommissie voor podjumkunsten uit om het gesubsidieerde optreden met twee personen bij te wonen.
Art. 9. De bestendige deputatie behoudt zich het recht voor om de subsidie niet uit te betalen, als de bepalingen van dit reglement niet zijn nageleefd.
Art. 1 0. Dit reglement treedt in werking n1et ingang van 1 januari 2004 .
.,. ..
46 PODIUMKUNSTEN
Op 1 2 december 2001 sloot het provinciebestuur van OostVlaanderen een overeenkomst met kunstencentrum Vooruit
voor de periode 2002-2006. Daarin wordt o .m. bepaald dat Vooruit "elk seizoen één evenement uit zijn programma - hetzij in zijn receptieve functie, hetzij in zijn productieve functie - als
speciaal provinciaal evenement (onder de auspiciën en met de medewerking van het provinciebestuur van Oost-Vlaanderen"' dient te organiseren. Voor het seizoen 2003-2004 was het speciale provinciale evenement een exclusieve avant-première van bache van Koen Augustijnen en Les Ballets C. de la B. op zondagavond 29 februari 2004 in de Domzaal van Vooruit.
PROVI NCIAAL
EVENEMENT
KU NSTENCENTRUM
VOORUIT
Bache werd gedanst door Koen Augustijnen, Tayeb Benamara, Ghislain Malardier en Ted Stoffer. Contratenor Steve Dugardin vertolkte liederen van Henry Purcell. Om een dialoog te scheppen tussen oud en nieuw, de traditie en het hedendaagse, werden Purcelis liederen geïntegreerd in een hedendaags klanklandschap door Guy van Nueten. Het decorontwerp was van Jean Bernard Koeman, het kostuumontwerp van Lies van Assche.
PODIUMKUNSTEN 47
Na de dood van Jean-Pierre de Decker was het PubHeksthea
ter (NTGent) al een tijdje op zoek naar een waardige opvolger,
die meteen ook voor een nieuw artistiek elan zou zorgen. De
zoektocht heeft lang geduurd, maar de keuze en de komst van
Johan Simons (ZT I Hollandia) deed cultureel Vlaanderen wel
eventjes op zijn grondvesten daveren. Komst, alhoewel ! Het zou
nog tot juni duren voordat Johan Simons zijn Blijde Intrede zou
doen en stilaan voor een koerswijziging zou zorgen. Het seizoen
2003-2004 bleef nog eventjes op de oude leest geschoeid.
Een jaar vol coproducties werd geopend met De leeuw van Vlaan-
H ET THEATER
SEIZOEN
2003-2004 I N G ENT EN
OMGEVING
deren, een samenwerking met Union Suspecte. Het werd een leeuw met dreadlocks en
een West-Vlaamse tongval. Deze hilarische, autobiografische, maar ook ontroerende
voorstelling van de broers Ben Chikha met Hendrik Conscience als uitgangspunt schetste
Maghrebijnse families in de clash met Vlaanderen in al zij n facetten.
In Veldslag voor een man alleen, in coproductie met de B russelse KVS, bracht Tom La
noye een multimediaal programma, een grensverleggende literaire collage van teksten,
waarbij de entertainer het opnam tegen de kunstenaar.
Het poëtische droomspel Arabische nacht in een regie van Domien van der Meiren ont
aardde in een compositie voor vijf stemmen met absurdistische trekjes. Het theater van Jon Fosse weerklinkt in een minimalistische taal, de stilte van het onzegbare. Regisseur Tom van Bauwel benadrukte dat gegeven door zijn acteurs in De naam op een catwalk tot ver tussen het publiek te laten wandelen. In opdracht van het PubHekstheater schreef Paul Pourveur een nieuwe theatertekst, Rap battle 2003. Hij zocht inspiratie bij de hiphopcultuur, maar als thematiek toonde hij vooral het fragiele gegeven van zelfverwonding bij jongeren. De Kopergietery en het PubHekstheater schonken die winter aan alle kinderen, jongeren en hun families iets bijzonders. Onder de naam Vleugels ressorteerden een visueel
familiespektakel ( 'T ijlland) , een kindermusical (Wilde dingen) en de reprise van een
verhalenparcours (Sneeuwstorm) en een jongerenproductie (Angels) . Tonic (voorheen Gordijnen voor Konijnen) ging met Lear een coproductie aan met het Publiekstheater. KateHjne Damen versterkte de groep en nam de titelrol voor haar rekening. Hoewel ze de archaïsche vertaling van L.A.J. Burgersdijk gebruikten, combineerden ze hun eigen speels, inventief theater vol kolder en slapstick met de klassieke tragedie van Shakespeare. Lies Pauwels realiseerde met White star haar eerste regie voor een grote zaal. Ze ensceneerde een flamboyant gezelschap, dat de binnenkant van zijn ziel naar buiten keerde.
Het uitgangspunt was de biografie van Charlotte von Mahlsdorf, de moeder van alle
transseksuelen. Het stuk vertelde het verhaal van tien mensen in hun anders-zijn, naar een idee van Vanessa van Durme. De coproductie met La Rose des Vents uit Villeneuve d'Ascq (Frankrijk) droeg toch vooral een VictoriastempeL Losse scènes vormden de rode draad door de voorstelling. Het PubHekstheater sloot het drukke seizoen af met Diplodocus dex, alweer een tekst van Tom Lanoye. Regisseur Domien van der Meiren omringde zich met een keur rasacteurs en koos voor een vreemde maar boeiende theatervorm, namelijk het van achteren naar voren spelen van de tekst. In het seizoen 2003-2004 geraakte DASTHEATER op kruissnelheid. Ze bestendigden hun drieledige activiteit (Nomaden , Das verwanten 2 en producties) . Dat Nomaden wel degelijk tot een resultaat kan leiden bewees de performance One hand waving free van Bemard van Eeghem, die het Theaterfestival 2004 haalde. Ook dit keer vond het project DAS verwanten plaats in samenwerking met kunstencentrum Vooruit en het resulteerde in een reëel festival met verrassende stedelijke interventies, die vooraf niet werden gecommuniceerd. Het was niet de bedoeling om Tambours battants opnieuw op te voeren, maar de vraag vanuit Frankrijk was zo dwingend dat er ook een Franse versie van Rusland voor beginners (La Russie pour débutants) op allerlei Franse festivals werd getoond.
PODIUMKUNSTEN 49
Maar de echte topper van het seizoen was de monoloog Massis, the musical, in samen
werking met Theater Zuidpool. Johan Heldenbergh, die van kindsbeen af een fascina
tie had voor Massis, schreef en speelde zelf de titelrol. Eens op de scène incameerde hij
Massis, ook voor degenen die Massis nooit l ijfelijk hebben gekend.
DASTHEATER gaf ruimte aan Arne S ierens om een onderzoek in te stellen naar een
oude liefde, namelijk poppen. Drie keer dit seizoen organiseerde Sierens een workshop
onder de titel Beste vrienden I Mes chers amis op zoek naar de mogelijkheden binnen
het werken met poppen. Behalve een aantal wederopvoeringen bracht Victoria Angsten en twijfels en eeuwige liefde. Victoria is al lang op zoek naar "andere" vormen van teksttheater. Christophe
Vekeman is een van de regelmatige passanten bij Victoria. In opdracht van het gezel
schap schreef auteur I performer Vekeman een monoloog over een vrouw en haar vele
mannen. S ien Eggers speelde en werd gecoacht door Lies Pauwels.
Dat Victoria andere paden bewandelt dan een doorsnee gezelschap bewees het met
Les monologues in samenwerkingsverband met Le Jeune Théätre National. Dat Parijse
gezelschap was net geïnteresseerd in hun tekstwerk. Het nodigde Victoria uit om aan het werk te gaan met drie vertaalde monologen en evenveel pas afgestudeerde Franse
actrices. Niettegenstaande Toneelgroep Ceremonia in het seizoen 2002-2003 bijzonder productief was geweest, brachten ze ook nu toch nog twee nieuwe producties uit. Met Het nijlpaard trad acteur Hendrik-Hein van Doorn voor de elfde keer op in een productie van Ceremonia. Een man graaft in zijn herinneringen en probeert een aantal markante gebeurtenissen te reconstrueren u it zijn kindertijd, doorgebracht bij zijn grootmoeder. Na al die jaren is de typische, archaïsche stijl van De Volder Van Doorn op het lijf geschreven. Behalve een kaars was zijn enige attribuut zijn lichaam, waarover
hij een fascinerende zelfbeheersing bezit. Erik de Volder heeft iets met oude schriftjes of dagboeken. Als geen ander bezit hij de empathie om de onbekende schrijver en zij n omgeving te visualiseren, zodat het
publiek zich eveneens betrokken voelt. Brand ging over Julius Vandenberghe, die in 1 943 samen met twaalf collega-brandweerlui naar Duitsland gedeporteerd werd. Tien
van hen overleefden de concentratiekampen niet. Julius pende zijn ervaringen in twee schoolschriftjes, het vertrekpunt voor een beklemmende voorstelling. In 2003-2004 bestond Het muziek Lod vijftien jaar en toonde zich tegelijk uiterst productief. Le chant d'amour du grand singe was een project van Karine Ponties met muziek van Dominique Pauwels rond het thema van gedroomde, maar nooit gemaakte reizen. Bij
reizen gaat het - zoals in deze voorstelling - om het kijken met nieuwe ogen. Bij het eerste vertelfestival van Het muziek Lod, waaraan ook Dick van der Harst deelnam, was Herwig de Weerdt artistiek coördinator. Naar aanleiding van vijftien jaar Het muziek Lod kregen de plannen van Herwig de Weerdt en Dick van der Harst om samen te werken concreet gestalte in Goe gekapt. De Weerdt heeft zijn eigen verteltheaterstijl, Van der Harst zijn eigenste muziek. De muziek beïnvloedde en stimuleerde de vertelling en omgekeerd.
In Tranende vogel zorgde Dick van der Harst voor een concert waarvoor hij de Griekse klaagzangeres Katerina Zakka uitnodigde en samenbracht met Katelij ne van Laethem. De twee zangeressen zongen eeuwenoude Griekse klaagliederen en hedendaagse lamento's gecomponeerd door Van der Harst. Wellicht het hoogtepunt van het seizoen voor Het muziek Lod was Die siel van die mier, een muziektheaterproductie over termieten en over een man die hun leven bestudeert. Een verhaal over de orde der insecten en over de chaos en de passies van de menselijke ziel. David van Reybrouck schreef de theatertekst voor deze productie en ontving daarvoor in augustus 2004 de Taalunie Toneelschrijfprijs . De productie resulteerde in een associatieve muziektheatermonoloog van en met Josse de Pauw, Jan Kuijken en George van Dam.
PODIUMKUNSTEN 5 1
HET MUZIEK LOD I D1e s1el van die mier
Fatima gate toonde een concept en choreografie van Nathalie Elghoul met muziek van
Rik Verstrepen. Elghoul groeide als kind van Libanese ouders op in Ecuador. Ze volgde een klassieke dansopleiding, maar kwam al vroeg in contact met oriëntaalse dans. Fatima gate vertelde een verhaal over grenzen, confrontaties, begrip en onbegrip. Het
werd een zoektocht naar een brug tussen twee choreografische culturen. Ook Mar'l was een dansvoorstelling, dit keer van Fatou Traore, geïnspireerd op de architectuur en de blues in de roman van Julio Cortázar. Rayuela (Een hinkelspel) is
een puzzelroman. Fatou Traare werkte op de specificiteiten van elk van de spelers I dansers en van de verschillende disciplines, en zocht naar de dynamieken tussen de puzzelstukken. In een paar jaar tijd heeft Bij ' De Vieze Gasten aan de rand van de stad een schitterende buurtwerking uitgebouwd zowel door podiumkunsten als door aanverwante artistieke uitingen. In het centrum van de stad speelt Tinnenpot eveneens een dwingende rol. Vele kleine, nieuwe gezelschappen of alleenstaande kunstenaars vinden een stek in een van de vele zaaltjes. Kunstencentrum Vooruit verschoof de klemtoon naar muziek en cross-overs. Het Nieuwpoorttheater vertoonde een eigenzinnige activiteit met een drietal cruciale hoogtepunten, zoals wijkprojecten (Menage en War ofnie war) , toonmomenten van diverse kunstenaars (Cahier du jour) en een festival rond fabels en optimisme in moeilijke tijden (State of waste) . Het najaar van 2003 was een markant tijdstip voor de Kopergietery. Eva Bal werd 65 en trok zich terug als artistiek leider. Neen, niet om op haar lauweren te rusten, maar om terug te keren naar de kern en om te doen waarin ze altijd goed is geweest, namelijk werken met kinderen en producties maken voor en met kinderen. De fakkel werd overgenomen door een jonge, energieke hond, die tegelijk al een oude rat in het vak en het huis was. Zowat van kindsbeen af woonde Johan de Smet in de Kopergietery
PODIUMKUNSTEN SS
KOPERGIETERY I Wilde dingen
(voorheen het Speeltheater) . De ideale man dus om het levenswerk van Eva Bal voort te zetten en tegelijk te zorgen voor een nieuwe vitaliteit. Al meteen planden het Publiekstheater en de Kopergietery een groots en gevarieerd evenement onder de naam Vleugels met het doel de Gentse binnenstad te verlichten tijdens de donkere dagen rond Kerstmis. In het Groot Huis speelde de familievoorstelling 'T ijlland naar het verhaal van Tijl Uylenspiegel. Het was een muzikale theatervoorstelling over de ware Vlaamse volksaard, geconcretiseerd door een twist tussen allochtonen en autochtonen. De tekst van Willy Thomas en de muziek van Gert d'Haese in een regie van Johan de Smet bleken uiteindelijk een maatje te klein voor dit Groot Huis.
Wilde dingen daarentegen was wel een schot in de roos. Eva Bal kon zich weer helemaal uitleven in het bezielen van mensen, de acteurs op de scène en het publiek (leeftijdsloos) in de zaal. De voorstelling was gebaseerd op het werk van de Pools-Amerikaanse auteur I illustrator I scenograaf Maurice Sendak, en meer in het bijzonder op Max en de maximonsters . Sendak, en ook Eva Bal, heeft kinderen goed geobserveerd. Hun emoties zijn meestal hevig en worden onderbouwd door hun ongebreidelde verbeelding, vooral wanneer ze bewust kunnen terugvallen op een veilige haven (moeder) . In deze voorstelling voor iedereen vanaf vier jaar werd uitgelaten gezongen en gedanst door een trits gedreven acteurs . De choreografie was van Randi de Vlieghe, die intussen zijn sporen heeft verdiend in het jeugdtheater (Pascale Platel, Fabuleus, Bronks) . De muziek was geschreven door Vincent Goeminne (ex-Dinky Toys, nu Plane Vanilla), voor wie dit een theaterdebuut was. Een ander initiatief dat onder Vleugels ressorteerde, was Sneeuwstorm . Nieuwe winterverhalen werden niet alleen in de Kopergietery en Area verteld, maar ook en vooral op plaatsen waar kinderen verblijven die om welke reden dan ook niet naar het theater kunnen komen (b.v. ziekenhuizen) .
56 PODIUMKUNSTEN
Natuurlijk heeft de Kopergietery naast de eigen producties een behoorlijk uitgebouwde receptieve activiteit en zijn er de sinds jaren bekende Theaterateliers voor jonge mensen tussen zeven en achttien jaar, die in kleine groepen werken aan een project. Die projecten onder leiding van ervaren mensen worden op ongeregelde tijdstippen gebun
deld in een festival onder de naam Spa bruis. 4Hoog bracht in het nieuwe seizoen twee kersverse producties. Laat het meteen twee
knallers zijn. Niet mis voor een jong gezelschap. In Amai mijn oor speelden drie muzikanten en één acteur de pannen van het dak. Dat 4Hoog de kinderen au sérieux neemt, bewijst het feit dat ze niet voor de minsten onder de muzikanten kozen. Rik Tans, Danny van Rietvelde en Kathleen Vandenhoudt hebben in het avondcircuit hun strepen al meer dan verdiend. Wolk was dan weer een verstilde, poëtische voorstelling voor de allerkleinsten (van tweeënhalf tot vier jaar) . Wie is nooit gebiologeerd geweest door het grillige wolkenspel? De kleintjes kregen de kans een wolk van binnenuit te ontdekken. Het bleef nog even rommelen bij Theater Taptoe. In november 2003 nam Freek Neirynck afscheid als artistiek directeur. Een herschikking drong zich op. De algemene directie werd toevertrouwd aan Luk de Bruyker en de artistieke leiding aan het duo Dirk de Stroeper en Luk de Bruyker. Het was een moeilijk jaar. Enerzijds bestond Theater Taptoe 35 jaar en was een viering al lang gepland. Anderzijds wilde het gezelschap niet overhaast te werk gaan en vooral in de toekomst investeren. 35 jaar Theater Taptoe werd gevierd met de uitgave van een boek als vervolg op De touwtjes los) de wereld in (uitgegeven door het provinciebestuur van Oost-Vlaanderen) van de hand van Erwin D .A. Penning (zie Cultureel Jaarboek 2003, blz. 1 64) . Speciaal voor de Gentse Feesten werd Afgestoft, een grootschalige wandel-tento-voorstelling, gemaakt door het voltallige gezelschap in een regie van André Vermaerke. Ze gaf inkijk in de verschillende stadia van het creatieproces en tevens een overzicht van de
PODIUMKUNSTEN 5 7
4HOOG I Wolk
THEATER TAPTOE I Afgestoft
markantste producties van de laatste jaren. Daarvoor werd de "zwarte doos" van de Minnemeers volledig aangekleed, terwijl het publiek door de voorstelling kon wandelen. De jonge gezelschappen probeerden zich verder te profileren. Larf! zette verschillende projecten met jongeren op. De Verwondering richtte zich hoofdzakelijk op het onderwijs, terwijl Kollektief D&A hoofdzakelijk culturele centra bespeelde. Dat het theater een zeer levendig en wisselend bedrijf is, bewijst het feit dat er zich elk seizoen een paar jonge helden doordrukken. In maart 2004 beslisten de broers Ben Chikha hun theatergezelschap (vroeger vzw Nit Nithei Garabam) een eigen naam te geven, namelijk Union Suspecte. Daarmee wilden ze de koerswijziging onderstrepen: ze kozen duidelijk voor professionele producties naast de creatie van jongerenproducties. Union Suspecte evolueerde naar een theatergezelschap met tekst als vertrekpunt, al dan niet gecombineerd met dans en muziek. Humor is nooit ver weg. Artistiek zoeken ze een spanningsveld tussen verschillende contrasterende stijlen. Al in februari 2002 sloegen De Centrale en de broers Ben Chikha de handen in elkaar en besloten een sociaal-artistiek project met jongeren van diverse origine op te starten rond het thema van de tweede generatie allochtonen. VNeALDI werd een confrontatie van verschillende dans- en zangstij len gemixt met de muziek en de muzak van Vivaldi . De tekst was gebaseerd op eigen Aldi- en levenservaringen met knipogen naar Hafid Bouazza, Shakespeare en Khalid Boudou . Nog hetzelfde seizoen maakten ze De leeuw van Vlaanderen, een coproductie met het
Publiekstheater, en EHafa in coproductie met Théätre de Galafronie. Die laatste voorstelling ging over migratie, maar niet over politiek, niet over allochtonen. De realiteit is
niet zo zwart-wit, maar veel complexer. Wat telt zijn de individuen en hun verhalen.
De komst van Johan Simons en een aantal acteurs van ZT I Hollaudia bij het PubHeks
theater zorgde voor een ruimere vernieuwing binnen het landschap. Een aantal acteurs
,.
58 PODIUMKUNSTEN
van het oude PubHekstheater richtte een nieuw gezelschap op, Santé Soleil. Gregory Caers, Mathias Sercu en Jits van Belle willen voorstellingen brengen in een welbepaalde stij l . De tragiek van de personages wordt via een humoristische kwinkslag verteld. Plastiekezak werd hun eerste productie (première seizoen 2004-2005) . Ontroerend Goed ten slotte vormt het buitenbeentje binnen het theatermilieu. Het is een Gents collectief, dat jaren geleden opgericht werd als een dichtersensemble. Dit seizoen startten ze als een volwaardige en officiële theater- en performancegroep. Samen met het publiek willen ze de kracht van het theater onderzoeken en herontdekken. De hier-en-nu-ervaring is elementair, terwijl humor een onmisbaar instrument
vormt. Terwijl Porror 3, ontstaan uit de zoektocht naar hoe poëzie op een podium te brengen, vooral stilstond bij de essentie van performance, had Exsimplicity een uitgekiende scenografie met een hoog metagehalte. Het theater in Gent is levendiger dan ooit.
Béa Migom
PODIUMKUNSTEN 6 1
SUBSIDIËRING
Festival van Vlaanderen, Gent en historische steden 245 415 EUR
Vlaamse Opera 245 4 1 5 EUR
Operastudio Vlaanderen, Gent 145 322 EUR
Subsidies aan 1 05 blaasmuziekverenigingen (voor klassering) 1 22 278,50 EUR
Subsidies aan 98 koorzangveren igingen (voor klassering) 68 875,45 EUR
Prima La Musica, Laarne 61 353 EUR
Collegium Vocale, Gent 36 8 1 2 EUR
Concertzaal De Bijloke, Gent 36 8 1 2 EUR
Ex Tempore, Merelbeke 36 8 1 2 EUR
Forum voor Muziek, Dans en Beeldcultuur, Gent 34 650 EUR
Federatie Jeugd en Muziek Oost-Vlaanderen, Gent 30 676 EUR
Vakantie en Muziek, Gent 24 750 EUR
Jazz en Muziek in Gent 24 750 EUR
Stichting Robert Herberigs, Evergem 1 5 000 EUR
A.R.T.E .S . , Sint-Martens-Latem 1 2 500 EUR
De Verenigde Cultuurfabrieken, Gent 1 2 270 EUR
SPECTRA Ensemble, Gent 9 900 EUR
Vlamo Oost-Vlaanderen, Gent 7 425 EUR
Poppunt Vlaanderen, Brussel 7 363 EUR
Mandala Productions, Oostakker (Gent) 7 363 EUR
Subsidies aan zeventien koren ingevolge klassering in voorbereidende 6 849,98 EUR toernooien Koor&Stem Oost-Vlaanderen, Dendermonde 4 950 EUR
Lyrica, Gent 4 910 EUR
De Spiegel, Sint-Niklaas 4 910 EUR
Muziekkapel Koningin Elisabeth, Waterloo 4 908 EUR
November Music Vlaanderen, Oostakker (Gent) 4 908 EUR
N9, Eeklo 4 908 EUR
Honky-Tonk Jazzclub, Dendermonde 4 000 EUR
Remuze, Zele 3 920 EUR
Kong, Gent 3 920 EUR
Musica - Impulscentrum voor Muziek, Neerpelt 3 68 1 EUR
Stichting Logos, Gent 3 68 1 EUR
Lazy River Jazz Club, Gent 2 920 EUR
Begijnhokoncerten, Gent 2 660 EUR
Zeelse Concertvereniging 2 660 EUR
Stichting Pastoor Dufour, Gent 2 500 EUR
Stichting Lucien Goethals, Gent 2 500 EUR
Bezigheidshome Den Dries, Evergem, voor de organisatie van Rock for 2 454 EUR Specials
Goeyvaerts Consort, Etikhove (Maarkedal) 2 454 EUR
Gentse Oratoriumvereniging 2 086 EUR
Bazuco, Gent 1 500 EUR
Gents Orgelcentrum 1 000 EUR
Orgelcomité, Melsele (Beveren) 1 000 EUR
Vereniging van de Dagen van de Huismuziek, Zele 700 EUR
Orgelcomité, Destelbergen 500 EUR
64 MUZIEK
REGLEME NT VAN D E PRIJS
Art. 1 . Het provinciebestuur van Oost-Vlaanderen schrijftjaarlijks een provinciale prijs voor muziek uit. Deze prijs wordt beurtelings om de twee jaar toegekend voor respectievelijk popmuziek en voor nieuwe muziek. Met deze prijs wil het provinciebestuur de creativiteit in de muziek stimuleren en ondersteunen.
PROVINCIALE
PRIJS VOOR
POPMUZIEK
Art. 2. De provinciale prijs voor popmuziek staat open voor alle genres die onder de noemer popmuziek vallen (rock, pop, blues, jazz, hiphop, dance, wereldmuziek, folk, . . . ) of cross-over van diverse genres. Aan de prijs is een bedrag verbonden van 2 500 EUR.
Art. 3. De provinciale prijs voor popmuziek is opengesteld voor iedereen die: - ofwel in Oost-Vlaanderen geboren is ; - ofwel vijf jaar woonachtig is in Oost-Vlaanderen op de datum van inzending, wat moet blijken uit een officieel attest (cf. art. 4 van het algemeen reglement provinciale prijzen) .
Art. 4. De deelnemers mogen nog niet eerder bekroond zijn met een provinciale prijs voor popmuziek of met een hogere prijs. Werken die reeds werden ingediend voor de provinciale prijs popmuziek kunnen geen tweede maal voor deelname worden ingediend.
Art. 5. De prijs kan zowel toegekend worden aan een individueel persoon als aan een groep. Indien twee of meer personen samenwerken voor de provinciale prijs voor popmuziek moet ten minste 50 °/o van hen voldoen aan de voorwaarden van art. 3 van dit reglement.
Art. 6. Enkel eigen werk dat niet is uitgegeven voor 1 januari 2003, komt in aanmerking voor de prijs. B ij gebruik van tekst is de keuze van de taal vrij .
Art. 7. De inzending moet ten minste vijf nummers bevatten of een totale uitvoeringsduur hebben van 20 minuten, zoals bedoeld in art. 6, op een professioneel opgenomen audio-cd . Indien het een nummer met tekst betreft, moet deze tekst in getypte of gedrukte versie worden bijgevoegd. Tevens moet duidelijk vermeld worden wie de muziek heeft geschreven en wie de tekstschrijver is .
Art. 8. De uiterste datum van inzending is 30 september 2004.
Art. 9. De beoordeling van de inzendingen gebeurt door een jury samengesteld uit deskundigen. De bestendige deputatie beslist over de uitslag van de prijs na kennisneming van het gemotiveerd verslag van de jury. B ij de beoordeling wordt rekening gehouden met: - originaliteit en durf om ideeën uit te werken - creativiteit - vindingrijkheid
. . - vem1euwmg - muzikaliteit van de uitvoering en I of van de schriftuur.
Art. 1 0. De jury kan voorstellen ofwel de prijs integraal toe te kennen aan de laureaat, ofwel bij niet-bekroning een aanmoedigingspremie van maximum 1 250 EUR te verlenen voor de meest verdienstelijke inzending.
Art. 1 1 . De inzendingen moeten in vijf exemplaren worden ingediend. Vier exemplaren worden terugbezorgd aan de deelnemers, één exemplaar blijft ter beschikking van het provinciebestuur.
Art. 12. Het provinciebestuur verbindt er zich toe om een concert te organiseren waarop de laureaat en eventuele geselecteerden het bekroonde werk live kan I kunnen uitvoeren. Plaats en datum zullen later worden bepaald.
Art. 13. Door deel te nemen aan deze prijs gaan de inzenders akkoord met alle bepalingen van het reglement. Alle niet voorziene gevallen en eventuele betwistingen worden door de bestendige deputatie beslecht.
MUZIEK 65
VERSLAG VAN DE PRIJS
De jury van de provinciale prijs voor popmuziek 2004 vergaderde onder het waarnemend voorzitterschap van de heer Bob vanden Eynde en bestond uit mevrouw Karla Vlaminck en de heren Koen de Meester, Lawrence van den Eede, Tijs Vastesager en Kristof Ysabie, leden, en mevrouw Isabelle Françoys, secretaris.
Voor deze prijs werden 65 demo's van evenveel groepen of soloartiesten ingezonden. De jury stelde voor de prijs toe te kennen aan DeLaVega voor hun eerste titelloze mini-cd.
DeLaVega DeLaVega zijn Jean Paul de Brabander (gitaar, electronica, computer) , Ben van de Velde (bas, electronica, computer) en David van Belleghem (drums, electronica, computer) , die de kern vormden van Looplizard en die in 1 994 ook de finale haalden van Huma's Rock Rally met Orgasmaddix. In hun huisstudio in de Oost-Vlaamse polders hadden ze al veel ervaring opgedaan. Het was vooral de vocale invulling die hun op dat moment ontbrak. Die kregen ze in de gedaante van Lize Accoe. Zij is een stuk jonger dan de an-dere groepsleden en haalde in 2000 de
finale in de sector muziek van de Kunstbende. Hun eerste titelloze mini-cd was meteen een schot in de roos en werd door de muziekpers heel goed onthaald. Dat was ook het geval met hun eerste cd, Falling into place, die nog volwassener en rijper klonk dan het debuutalbum.
U ITRE IK ING VAN DE PROVINC IALE PRIJS VOO R POPMUZI EK 2004
De provinciale prijs voor popmuziek 2004 werd op zaterdag 25 maart 2005 in de Handelsbeurs in Gent uitgereikt ter gelegenheid van een concert van DeLaVega en de voorstelling van de nieuwe cd Falling into place. Gedeputeerde Jean-Pierre van der Meiren sprak de talrijke genodigden voor het concert toe in de foyer van de Handelsbeurs en wees op de vele inspanningen van de provincie Oost -Vlaanderen om de popmuziek te ondersteunen en nieuw talent te stimuleren. Hij prees DeLaVega voor hun gedurfde, maar geslaagde mix van allerlei muziekstij len en de prachtige stem van Lize Accoe. Als aandenken ontvingen de groepsleden een origineel kunstobject van Weyers & Borms met als titel Je suis innocent. Daarna gaf DeLaVega voor een uitverkochte concertzaal een zeer gesmaakt optreden met een greep uit hun bekroonde mini-cd en uit de nieuwe cd. Na het concert was er nog gelegenheid om bij een drankje na te kaarten.
66 MUZIEK
PROVI NCIALE TOERNOOIEN VOO R I N STRUM ENTALE MUZIEK
De jury van d e provinciale toernooien voor instrumentale muziek
HAF AB RA
was samengesteld uit mevrouw Andrea de Kegel, voorzitter; mevrouw Carine Stevens
en de heer Danny Bockstaele, ondervoorzitters; mevrouw Nadine Bal en de heren Geert
Soenen, Piet Swerts, Jan van der Roost, Eddy Vanoosthuyse en Benny Wiame, leden;
de heren Geert Baetens en Honoré Verstraeten, plaatsvervangende leden; mevrouw
Nadine Lievens, mevrouw Nathalie Eykelberg, mevrouw lsabelle Françoys en mevrouw
Inge van de Sompel, secretarissen. De presentatie werd verzorgd door mevrouw Hilde
de Mulder en mevrouw Anny Christiaens.
De toernooien 2004 hadden plaats in Buggenhout, Lokeren, Bedare en Gent.
Zondag 1 4 maart in gemeenschapscentrum De Pit in Buggenhout:
Voormiddag om 1 0.30 uur 1 . Kon. Harm. "Concordia et Docilitas" uit Herdersem (Aalst) met Three times a
tune van J. Hadermann en Air for winels van A. Waignein.
2. Kon. Fanf. "De moedige Vlamingen" uit Lokeren met Three times a tune van J. Hadermann en Four old dances van J. van der Roost.
3. Kon. Fanf. "Sint-Cecilia" uit Meerdonk (Sint-Gillis-Waas) met Dakota van J. de Haan en Paraphrasis van W Fransen .
Namiddag om 1 4.30 uur 1 . Concertband "Da Capo" uit Wichelen met Three times a tune van J. Hadermann
en Ammerland van J. de Haan.
2. Kon. Fanf. "De jonge Denderlingen" uit Denderbelle (Lebbeke) met Overture Halle 2000 van J. Evenepoel en A Highland rhapsody van J. van der Roost.
3 . Kon. Harm. ((S int-Cecilia" uit Lebbeke met Concerto dynamica van J. Nijs en Free world fantasy van J. de Haan.
4. Kat. Muziekmij . "Sint-Cecilia" uit Appels (Dendermonde) met Paragon van R. Derongé en Opening music van B . Haemhouts.
5 . Kon. Fanf. "Sint-Isidorus" uit Buggenhout met A Bamberg fantasy van B . Haemhouts en Suite van J. Segers.
Zondag 2 1 maart in het cultuurcentrum Lokeren :
Voormiddag om 1 0.30 uur
1 . Kon. Fanf. "Kunstliefde" uit Idegem (Geraardsbergen) met Partita van P. Swerts en Hanseatic suite van J. de Haan.
2 . Vlaams Kat. Fanf. "Sint-Cecilia" uit Welle (Denderleeuw) met Dakota van J. de Haan en Antares van R. Saucedo.
3 . Concertband "LoCrescendo" uit Lochristi met Dakota van J. de Haan en A junior suite van J. Evenepoel .
Namiddag om 14.30 uur 1 . Oudenaards Harmonie Orkest met Chorale in contrasts van R. Ares en Paragon
van R. Derongé. 2. Kon. Harm. "De ware Vrienden" uit Stekene met Chorale in contrasts van R. Ares
en Spanish triptych van J. de Haan. 3. Kon. Muziekmij. "Eendracht maakt Macht" uit Schellebelle (Wichelen) met
Dakota van J. de Haan en La cittadella van K. Vlak (foto blz. 68) .
MUZIEK 67
4. Kon. Fanf. "lever en Eendracht" uit Sleidinge (Evergem) met Karach i boulevard van W Fransen en Condacum van J. van der Roost.
5 . Kon. Kat. Fanf. "Sint-Jozef" uit Rupelmonde (Kruibeke) met A Bambergfantasy van B . Haemhouts en Northwest Passage van J. Curnow.
Zondag 28 maart in gemeen
schapscentrum Stroming in
Berlare :
Voormiddag om 1 0.30 uur
1 . Muziekver. "Lovendegemse Koperblazers" (Loko) met Dakota van
J. de Haan en Miniatures for band van R. Defoort.
2 . Kon. Harm. "Trouw aan Kunst" uit Moerbeke (Geraardsbergen) met Dakota van J. de Haan en New horizons van D. Court.
3 . Muziekvereniging Sint-Lievens-Houtem met Dakota van J. de Haan en A Scheldt portrait van R. Defoort.
Namiddag om 1 4.30 uur
1 . Kon. Kat. Harm. "Sint-Cecilia" uit Tielrode (Temse) met Dakota van J. de Haan en Brasilia na van J. van der Roost.
2. Kon. Harm. "Willen is Kunnen" uit S int-Martens-Latem met Concerto dynamica van J. Nijs en A sunrise impression van J. de Haan.
3 . Kon. Fanf. "Sint-Cecilia" u it Haasdonk (Beveren) met Karachi boulevard van W Fransen en Overture Halle 2000 van J. Evenepoel.
4. Kon. Kat. Werkersharm. "Recht door Zee" uit Temse met Cortège van J. Hadermann en Inspiration van J. de Haan.
5 . Kon. Fanfare Orkest "Volks opbeuring" uit Massemen (Wetteren) met Recalls van B. Haemhouts en Overture concertante van R. Goorhuis.
Zondag 4 april in de Hogeschool Gent, Departement Muziek en
Dramatische Kunst:
Namiddag om 1 4.30 uur 1 . Kon. Gentse Politieharmonie met Three times a tune van J. Hadermann en Kleine
klassieke ouverture van H. van Lijnschooten. 2. Harm. "Vooruit" uit Zele met Dakota van J. de Haan en Lone star celebration van
J. Cumow. 3 . Kon. Kat. Fanf. "De Kunstliefde" uit Melsele (Beveren) met A Bamberg fantasy
van B . Haemhouts en Telemark-fantasy van K. Vlak. 4. Kon. Lib. Fanf. "Sint-Cecilia" uit Steendorp (Temse) met A Bamberg fantasy van
B . Haemhouts en Gospel time van W van Cleemput.
68 MUZIEK
U ITSLAG VAN DE
MUZIEKTOERNOOIEN
Hieronder volgt de rangschikking van de
muziekverenigingen die aan de toer
nooien 2004 hebben deelgenomen
(binnen elke afdeling volgens de alfabe
tische orde van de gemeenten waar de
verenigingen gevestigd zijn) :
Ereafdeling
TEM SE Kon. Lib. Fanf. "Sint-Cecilia" -Steendorp (promotie)
WETTEREN Kon. Fanfare Orkest "Volksopbeuring" - Massemen (met grote onderscheiding)
Uitmuntendheid
BEVEREN Kon. Kat. Fanf. "De Kunstliefde" -
Melsele KRUIBEKE
Kon. Kat. Fanf. "Sint-Jozef' - Rupehnonde TEM SE
Kon. Kat. Werkersharrn. "Recht door Zee"
Eerste afdeling
BEVEREN Kon. Fanf. "Sint-Cecilia" - Haasdonk
BUGGENHOUT Kon. Fanf. "Sint-Isidorus"
DENDERMONDE
Kat. Muziekmij. "Sint-Cecilia" - Appels EVERGEM
Kon. Fanf. "lever en Eendracht" -Sleidinge (met onderscheiding)
LEBBEKE Kon. Harm. ''Sint -Cecilia" (met onderscheiding)
SINT-MARTENS-LATEM Kon. Harm. "Willen is Kunnen" (met onderscheiding)
ZELE
Harm. "Vooruit" (promotie)
Tweede afdeling
DENDERLEEUW Vlaams Kat. Fanf. "Sint -Cecilia" -Welle (met grote onderscheiding)
GENT Kon. Gentse Politieharmonie (promotie)
GERAARDSBERGEN Kon. Harm. "Trouw aan Kunst" -Moerbeke
LEBBEKE Kon. Fanf. "De jonge Denderlingen" -Denderbelle
LOCHRIS TI Concertband "LoCrescendo" (met grote onderscheiding)
LOVENDEGEM Muziekver. "Lovendegemse Koperblazers " (Loko) (met onderscheiding)
OUDENAARDE Oudenaards Harmonie Orkest
S INT-GILLIS-WAAS Kon. Fanf. "Sint-Cecilia" - Meerdonk
S INT-LIEVENS-HOUTEM Muziekvereniging S int-Lievens-Houtem
STEKENE Kon. Harm. "De ware Vrienden"
TEM SE Kon. Kat. Harm. "Sint-Cecilia" -Tielrode
WICHELEN Concertband "Da Capo" (promotie) Kon . Muziekmij . "Eendracht maakt Macht" - Schellebelle
Derde afdeling
AALST
Kon. Harm. "Concordia et Docilitas" -
Herdersem GERAARDSBERGEN
Kon. Fanf. "Kunstliefde" - Idegem (met onderscheiding)
LOKEREN Kon. Fanf. "De moedige Vlamingen"
GESUBS I D I EERDE ORGAN I SATI E E N VERE N I G I N G E N VOOR B LAASMUZIEK 2004
VLAMO OOST-VLAANDEREN
Voorzitter: Luc de Gelder, Kwaadbeek 68, 9860 Oosterzele Secretaris : Ulrik Baeck, Hofstee 33 , 9255 Opdorp (Buggenhout)
HARMON I E Ë N, FAN FARES
EN BRASSBANDS
Bij elke vereniging staat tussen haakjes het jaar vermeld waarin de klassering ten einde loopt, wat dus betekent dat de vereniging opnieuw moet deelnemen aan de provinciale muziektoernooien in het daaropvolgende jaar.
M UZIEK 69
Superieure afdeling BUGGENHOUT
Kon. Harm. "Met Moed vooruit" -Opdorp (2005)
KRUIBEKE Soc. Brassband "Strijd naar 't Recht" -Rupelmonde (2004)
S INT-NIKLAAS Kon. Harm. "De Kunstvrienden" (2006)
ZELE Brassband Zele (2005) Kon. Harm. "Sinte-Cecilia" (2006)
Ereafdeling
BERLARE Kon. Fanf. "Sint-Pietersvrienden" -Uitbergen (2004)
BEVEREN Kon. Kat. Harm. "Kunst en Vreugd" (2004)
DENDERMONDE Concertband "Dynamic" (2004)
DE PINTE Harmonieorkest De Pinte (2006)
EVERGEM Harmonieorkest "Guy Duijck" (2006)
GENT Brassband "Panta Rhei Gent" (2006)
GERAARDSBERGEN Concertband "Cecilia" (2006)
KLUISBERGEN Kon. Harm. "De Vlaamse Ardennen" (2005)
KRUIBEKE Mercator Brass - Rupelmonde (2005)
NAZARETH Kon. Harm. "Vrank en vrij" (2006)
SINT-NIKLAAS Kon . Harm. "Excelsior" (2004) Kon. Soc. Harm. "De Toekomst" (2006)
TEM SE Kon. Lib. Fanf. "Sint-Cecilia" -Steendorp (2007)
WETTEREN Kon. Fanfare Orkest "Volksopbeuring" - Massemen (2007)
ZOMERGEM Kon. Harm. "Sint-Cecilia" (2006)
Uitmuntendheid AALTER
Algemene Muziekvereniging Aalter (2006)
,. •
70 MUZIEK
BEVEREN Kon. Kat. Fanf. "De Kunstliefde" -Melsele (2007)
EEKLO Kon. Harm. '1\micitia" (2005)
GENT Gent Symphonic Wind Band (2004)
HAALTERT Kon. Muziekmij . ''Moed en Volharding" - Denderhoutem (2006)
HAMME Kon. Harm. ''Sinte-Cecilia" -Moerzeke (2006)
KRUIBEKE Kon. Kat. Fanf. ''Sint-Jozef" -Rupelmonde (2007)
KRUISHOUTEM Kon. Harm. ''Sint-Cecilia" (2005)
MALDEGEM Kon. Kat. Fanf. en Drumband ''Nut en Vermaak" (2005) Kon. Fanf. 'Verenigde Vrienden" -Adegem (2005)
TEM SE Kon. Kat. Werkersharm. ''Recht door Zee" (2007)
ZELZATE Kon. Kat. Harm. "Vredekring" (2005)
Eerste afdeling
ASSENEDE Kon. Harm. ' 'Sint-Cecilia" -Bassevelde (2005)
BEVEREN Kon. Fanf. "Sint-Cecilia" -Haasdonk (2007)
BUGGENHOUT Kon. Fanf. "Sint-Isidorus" (2007)
DENDERMONDE Kat. Muziekmij. "Sint-Cecilia" Appels (2007)
DESTELBERGEN Kon. Oude Gemeenteharmonie -Heusden (2006)
EEKLO Brass Consort "Festiva" (2006)
EVERGEM Kon. Fanf. "lever en Eendracht" -Sleidinge (2007)
HAMME Kon. Kat. Harm. "Door Eendracht naar Kunst en Vermaak" (2005) Harmonieorkest '1\nimato" (2006)
KNESSELARE Kon. Muziekver. "Willen is Kunnen" (2005)
LEBBEKE Kon. Muziekver. "De vrije Werklieden" (2004) Kon. Harm. "Sint -Cecilia" (2007)
LEDE Concertband Oordegem (2006)
LOKEREN Kon. Harm. "Sinte-Cecilia" -Eksaarde (2005)
OUDENAARDE Kon. Muziekver. "De verenigde Vrienden" - Melden (2004)
SINT-LA UREINS Muziekver. "Fadièse" - Sint-Jan-inEremo (2006)
SINT-MARTENS-LATEM Kon. Harm. "Willen is Kunnen" (2007)
WACHTEBEKE Kon. Harm. "De Eendracht" (2006)
ZELE Harm. "Vooruit" (2007)
ZOTTEGEM Kon. Harm. "Vrije Kunstkring" (2005) Kon. Fanf. "Moed en Volharding" Velzeke (2005)
Tweede afdeling
AALTER Fanf. "Sint -Ceciliavrienden" -Lotenhulle (2005)
BERLARE Kon. Fanf. "De verenigde Vrienden" -Overmere (2006)
BEVEREN Kon. Muziekver. "Euterpia" -Verrebroek (2004) Kon. Fanf. "Eendracht" - Vrasene (2005)
BRAKEL Kon. Harm. "De Eendracht" (2006)
DENDERLEEUW Kon. Fanf. "De Dendergalm" (2005) Vlaams Kat. Fanf. "Sint-Cecilia" -Welle (2007)
DENDERMONDE Kon. Fanf. "De ware Belgen" -Oudegem (2004)
ERPE-MERE Kon. Harm. "Sint-Cecilia" - Erpe (2006)
EVERGEM Kon. Fanf. "Willen is Kunnen" (2005)
MUZIEK 7 1
GENT Kon. Gentse Politieharmonie (2007) Kon. Muziekmij . "De Neerschelde" -Gentbrugge (2005)
GERAARDSBERGEN Kon. Harm. "Trouw aan Kunst" -Moerbeke (2007)
KRUIBEKE Soc. Harm. "Arbeid en Kunst" (2005) Kon. Harm. '1\.1 vloeiende groeiende" -Bazel (2004)
LAARNE Kon. Harm. "Sinte-Cecilia De Sicambers" (2005)
LEBBEKE Kon. Fanf. "De jonge Denderlingen" Denderbelle (2007)
LOCHRISTI Concertband "LoCrescendo" (2007)
LOVENDEGEM Muziekver. "Lovendegemse Koperblazers" (Loko) (2007)
MERELBEKE Kon. Harm. "Sint-Cecilia" (2005)
NINOVE Kon. Harm. "Sinte-Cecilia" -Meerbeke (2005)
OOSTERZELE
Kon. Harm. "Sint-Cecilia" (2005) Kon. Fanf. "Sint-Martinus" - Balegem (2006) Kon. M uziekver. ''Voor God en Vlaanderland" - Scheldewindeke (2005)
OUDENAARDE Oudenaards Harmonie Orkest (2007)
SINT-GILLIS-WAAS Kon. Fanf. "Sint-Cecilia" - Meerdonk (2007)
SINT-LA UREINS Kon. Fanf. "Eendragt maekt Magt" -Watervliet (2004)
SINT-LIEVENS-HOUTEM Muziekvereniging Sint-Lievens-Houtem (2007)
STEKENE Kon. Harm. "De ware Vrienden" (2007)
TEM SE Kon. Kat. Harm. "Sint-Cecilia" -Tielrode (2007)
WICHELEN Concertband "Da Capo" (2007) Kon. Muziekmij . "Eendracht maakt Macht" - Schellebelle (2007)
72 MUZIEK
Derde afdeling
AALST Kon. Harm. "Niets zonder Arbeid, Trouw en Eendracht" - Erembodegem (2006) Kon. Harm. "Concordia et Docilitas" Herdersem (2007)
BEVEREN
Kon. Fanf. "Leopold- en Albertisten" -Kieldrecht (2004)
ERPE-MERE Kon. Harm. "Sint-Cecilia" - Burst (2006)
GENT Kon. Harm. "Eendracht SintCatharina" - Wondelgem (2005) Koninklijke Harmonie Zwijnaarde (2005)
GERAARDSBERGEN Kon. Fanf. "Kunstliefde" - Idegem (2007)
HOREBEKE Kon. Harm. "Sint-Cecilia" (2006)
LOKEREN Lokers Ensemble en Jeugd Orkest (2006) Kon. Fanf. "De moedige Vlamingen" (2007)
MAARKEDAL Kon. Fanf. "De Bijenkorf" (2004)
NINOVE Kon. Fanf. "Sint-Cecilia" - AppelterreEichem (2005) Kon. Harm. "Kunst, Eer en Vermaak" - Aspelare (2004)
TEM SE Kon. Harm. "Sinte-Ceciliakring" -Elversele (2006) Soc. Harm. ''Arbeid en Kunst" -Steendorp (2004)
WAASMUNSTER Kon. Harm. "Sinte-Cecilia" (2005)
WACHTEBEKE Muziekver. "Concordia - Overslag" (2006)
ZELE Kon. Harm. "Kunst adelt" (2006)
ZELZATE Harm. "Noorderlicht" (2004)
ZULTE Muziekver. "Voor Jong en Oud" -Olsene (2005)
PROVI NCIALE TOERNOOIEN VOO R VOCALE MUZIEK
De jury van d e provinciale toernooien voor vocale muziek was samen
gesteld uit mevrouw Andrea de Kegel, voorzitter; mevrouw Carine Ste-
KOORZANG
vens e n d e heer Danny Bockstaele, ondervoorzitters; mevrouw Marleen Annemans,
mevrouw Marijke Coghe, mevrouw Sabine Haenebalcke en de heren Mark Goossens
en Godfried van de Vyvere, leden; mevrouw Dina Grossberger en de heren August de
Groote en Roger Leens, plaatsvervangende leden; mevrouw Nadine Lievens, mevrouw
Nathalie Eykelberg, mevrouw Isabelle Françoys en mevrouw Inge van de Sompel, se
cretarissen. De presentatie werd verzorgd door mevrouw Hilde de Mulder.
De toernooien 2004 hadden plaats in de Hogeschool Gent, Departement Muziek en
Dramatische Kunst.
Zondag 1 februari om 1 4.30 uur:
1 . Het Gemengd Koor "Sint-Gregoriusgilde" uit Dendermonde met Wij zijn geroepen tot het feest van J. Hut, Sub tuum praesidium van H. Roelstraete, Tebe poëm van D. Bortnjansky, Daar was een sneeuwwit vogeltje, bew. M. Defleur, Meimaand van J. Mertens, Sennele hoia van J. Wilmots en Drinklied van P. Post.
2. Het Gemengd Nobelkoor uit Kemzeke (Stekene) met Vaarwel, mijn zoete lief, bew. R. Tas, Die launige F01·elle van F. Schöggl, De oratione in horto van A. Vernimmen, bew. H . Roelstraete, Wij zijn al bijeen, bew. G. van der Straeten, Sanomi van Y. Barbieux, bew. C. van Eyndhoven, en An Irish blessing van J.E. Moore Jr.
3 . Het Gemengd Koor ''Vocalis" uit Ronse met Ubi caritas, gregoriaans, Drink to me only, oud Engels volkslied, Wiegenlied van J. Brahms, Lieve magnolia lieveling van K. Bikkembergs, Il est né, le Divin Enfant van K. Suttner, Joy to the world van G.F.
Händel, bew. A. Parker I R. Shaw, en Laudate Dominum van P. de Monte. 4. Het Mannenkoor "Sinte-Barbara" uit Heusden (Destelbergen) met 0 sacrum con
vivium, gregoriaanse hymne, Gospodi, uit de Slavisch-Byzantij nse liturgie, Beati mortui van F. Mendelssohn-Bartholdy, La pastorella, anoniem 1 6e eeuw, Sonntag van J. Brahms, Melopee van J. van den Borre en Posla mama na voda , Macedonisch volkslied, bew. V. Simic.
5 . Het Vocaal Ensemble "Belzelieren" uit Evergem met Margot, labourez les vignes van J. Arcadelt, Joy to the world van G.F. Händel, bew. A. Parker I R. S haw, The long day closes van A. Sullivan, Ik wandel door Gods seizoenen van V. Nees, 0 kerstnacht, bew. K. van Ingelgem, en Ave Maria van M . van Ingelgem.
6. Het Jeugdkoor '1\loeëtte" uit Oudenaarde met Aloette, voghel clein van P. Ca bus, Lafa-lafa van J. Busto, I: Escaut van V. Nees en The angels and the shepherds en Turót ëszik a cigány van Z. Kodály.
7. Het Jeugdkoor "Innamorati di Musica" uit Geraardsbergen met Onomatopee van G. Nuyts, Caramba van 0. Galindez, bew. A. Grau, La petite fille sage uit Petites voix van F. Poulenc, Lovely Venus van G. Holst, Was sich den ganzen Tag so tut van M. Borboudakis, Jaakobin pojat van P. Kostiainen en El romantón van F. Muro, bew. M. Astor.
Zondag 8 februari om 14.30 uur:
1 . Het Gemengd Sint -Ceciliakoor uit Zaffelare (Lochristi) met Omdat hij leeft van B. Gaither, bew. M. Koning, Schrijf mijn naam niet van V. Nees, Geen wieg voor een koning, bew. D. Willcocks, Hij is verheerlijkt van T. Paris, bew. C. Fonteyne, De wolkenschaapjes van W Kersters en Joshua fit the battle of Jericho, bew. H.K. Scharf.
2. Het Gemengd Sint-Gregoriuskoor uit Gordegem (Lede) met Het was een maged uitverkoren, bew. K. Bikkembergs, Go down, Moses, negrospiritual, bew. 0. Kaufmann, Wij komen alle drie, bew. J. van der Roost, Je ne l'ose dire van P. Certon, Op
MUZIEK 73
CANTICORUM JUB ILO
ene kerstnacht, oud Nederlands lied, bew. K. van Ingelgem, Annemarieke kom uit
Europese volksliedsuite van J. Wilmots en Ecce quam sit, l 7e eeuw uit Zweden. 3 . Het Gemengd Koor "Canticorum Jubilo" uit Moorsel (Aalst) met Veni Sancte
Spiritus van C.G. Reissiger, Abendlied, opus 69 nr. 3, van J. Rheinberger, Zum Sanctus en Zum Agnus Dei uit Missa Falurda van K. van Ingelgem, Exsultate jus ti van L. da Viadana, God be in my head van J. Rutter en Ave verum corpus van C. Saint-Saëns.
4. Het Gemengd Jeugdkoor ((Endless Voices" uit Gent met I can tell the world, spiritual, bew. J . Hairston, Duerme negrito, bew. E. Solé, Pier-la-la, bew. M. de Jong, De bello Gallico van E. Budai, Madrigalillo van A. van Parys, The turtle dove, bew. R. Vaughan Williams en Verde mar de navegar van Duda, bew. Capiba.
5 . Het Kamerkoor "El Grillo" uit Gent met Holy Thursday uit 1 0 songs of experience van L. Posman, Lamentatione (Lectio prima) van T. Massaino, La mia doglia s 'avanza van P. Nenna, Tu solus quifacis mirabilia van J. Desprez, Salve Regina, gregoriaans, en Salve Regina van J. Obrecht.
6. Het Gemengd Gents Madrigaalkoor met Der dreiundvierzigste Psalm: Richte mich) Gott van F. Mendelssohn-Bartholdy, Rust uit Het zachte leven van J. Duijck, Ego flos van V. Nees, Balassi bálint elfelejtett éneke van Z. Kodály en Régi táncdal van L. Bárdos.
Zondag 15 februari :
Voormiddag om 10.30 uur 1 . Het Gemengd Zangkoor "Sint-Pieterskoraal" uit Merelbeke met Dat het licht in
ons mag blijven branden van M. Weemaes, bew. M. van den Broeck, Kondig het
74 MUZIEK
aan van P. Schollaert, El himno de la paz van C. Desoete, The white cliffs of Dover van W Kent, bew. R. Bos, en I have a dream van B . Andersson I B . Ulvaeus, bew. R. Paulsen-Bahnsen.
2 . Het Gemengd Zangkoor "Singhet fro" uit Mere (Erpe-Mere) met Vaarwel, mijn zoete lief van R. Tas, Als ick u vinde van H . Waelrant, Steal away, negrospiritual, bew. B. Renden, Be still, my soul van J. S ibelius en Swing low uit 1 0 negrospirituals van J. Wilmots .
3 . Het Gemengd Sint-Lutgardiskoor uit Grembergen (Dendermonde) met Viva la musica van I . Eröd, Ecce quam sit, sérénade des étudiants suédois du 1 7e s iècle, Bobbejaan, bew. G. van der Straeten, The goslings van F. Bridge, Wenn der Frühling kommt van F. Mendelssohn-Bartholdy en Sanomi van Y Barbieux, bew. C. van Eyndhoven.
4. Het Gemengd Sint-Laurentiuskoor uit S int-Laureins met Kyrie uit Missa pro de-functis van L. Ghein, In te Domine speravi van J.L. Hassler, Jo ti varia contar van
0. d i Lasso, Heaven is a wonderjul place, gospel, bew. W Koperski, We are coming Father Abraham van S .C . Foster, Er woonde in Jemeppe uit Vier redeloze zangen van D. Zonderland I A. de Klerk en Mager van P. van Vliet, bew. J. Wauters I C. de Schepper.
Namiddag om 14.30 uur 1 . Het Gemengd Koor "Helicon" uit Gentbrugge (Gent) met Teach me, o Lord van
T. Attwood, Il est né, le Divin Enfant, bew. W Llewellyn, Lord of the dance, bew. D . Willcocks, Tutto lo di van 0. Lassus, Lieve magnolia lieveling van K. Bikkernbergs en Die launige Forelle van F. Schöggl.
MUZIEK 75
ENDLESS VOlCES
GENTS MADRIGAALKOOR
2. Het Gemengd Sint-Eligiuskoor uit Eine (Oudenaarde) met Jij die bent van C. Desoete, Ich freue mich auf die Blumen rot van E.-L. von Knorr, Tel uw herinneringen van R. Schroyens, Prado verde y florido van E Guerrero, Man creur se reeommande à vous van 0. Lassus en Sanomi van Y. Barbieux, bew. C. van Eyndhoven.
3 . Het Gemengd Koor "Melos" uit Melsele (Beveren) met Er is een roos ontsprongen , bew. K. van Ingelgem, Angelus Domini van N. Gombert, Ave Maria van J. Ryelandt, Dissi a l 'amata mia van L. Marenzio, In stiller Nacht van J. Brahms en A la claire fontaine, bew. W Träder.
4. Het Gemengd Zangkoor "Pro Musica" uit Geraardsbergen met If ye love me, keep my commandments van T. Tallis, 0 song uit Seven madrigals van V. Nees, Kristallen den fina, bew. G. Eriksson, You are the new day van J. David, bew. P. Knight, en La canción del cola-cao van A.J. Dotras, bew. J. Dominguez.
5 . Het Vocaal Damesensemble '1\rabesk" uit Mariakerke (Gent) met Gottes Macht und Vorsehung van A. Gyrowetz, Kyrie en Gloria uit Messe à trois voix van A. Caplet, Rijke armoede van de trekharmon ica van V. Nees en Las amarillas, bew. S . Hatfield.
6. Het Vocaal Ensemble "Soratea" uit Scheldewindeke (Oosterzele) met Asperges me van J. Cererols, Adoramus te, Christe van Q . Gasparini, Salvum fac van A. Scarlatti, Die mit Tränen säen, werden mit Preuden ernten van J .G. Schicht, Sing ye praises to our King van A. Copland, Give me the supreme courage van J. van Landeghem en Yarmouth fair van P. War loek.
7. Het Vocaal Ensemble 'fuc sonore" uit Sint-Niklaas met Un intera nottata van J. van Landeghem, Sweet-and-twenty uit Three Shakespeare poems van F. Celis, Zang van Kiev van A.T. Gretsjaninov, Laudes van F. Poulenc, Trinklied van F. Mendelssohn-Bartholdy en Memory uit de musical Cats, bew. D. Cullen.
76 MUZIEK
Zondag 7 maart:
Voormiddag om 1 0.30 uur 1 . Het Meisjeskoor "Gaudeamus" uit Gent met Licht in mijn handen van V. Nees,
Kyrie en Agnus Dei uit Missa simplex van T. van de Sande, Tiliseb, tiliseb aisakell van L. Virkhaus, Gaudate Christus est natus, uit Piae cantiones, en Ave Maria van Z. Kodály.
2. Het Gemengd Zangkoor "Hartegalm" uit Aalst met Avondstemming van Pfeil, Stabat Mater van Z . Kodály, Signore delle cime van G . de Marzi, An Irish blessing van J.E. Moore Jr. , Ave Maria van J. Ledegen I M. van Ingelgem en Gaude Mater Polonia, anoniem 1 8e eeuw.
3 . Het Gemengd Koor ((Cantate Domino" uit Deinze met Notre Père van M . Duruflé,
A prayer of Saint Patriek van J. Rutter, Soon ah will be done, spiritual, bew. WL. Dawson, Gloria Patri uit Vier motetten van R. Tas en Sanomi van Y. Barbieux, bew. C. van Eyndhoven.
4. Het Gemengd Sint-Gregoriuskoor I Egidius uit Sint-Gill is-Waas met Ave verum van W Byrd, Een kindeken is ons geboren van J. Wilmots, Ave Maria van J. Ryelandt, Rosmarin van J. Brahms, Come again! Sweet love doth now invite van J. Dowland en A la claire fontaine, bew. W Träder.
Namiddag om 1 4.30 uur 1 . Het Jeugdkamerkoor ((Furiant" uit Wondelgem (Gent) met 0 song uit Seven
madrigals van V. Nees, Solfeggio van A. Pärt, Sdegno la fiarnma estinse van A. Scarlatti, To a young girl uit Two romantic part-songs van K. Bikkernbergs en Psalm 1 00 van M. Jasinski.
MUZIEK 77
DE TWEEDE ADEM
MAKEBLYDE
2. Het Gemengd Sint-Amanduskoor uit Oostakker (Gent) met Viele verachten die edele Musik van G. Wolters, Het dier van G. de Bruyker, Rorate coeli van J. Rheinberger, Pandur van L. Bárdos, 0 acehiJ manza mia van 0. di Lasso, Goodnight) sweetheart van C. Carter I J. Hudson, bew. R. Sund, en Jada Drive van B. Carlton, bew. L. Maierhofer.
3 . Het Kamerkoor "Muzenisse" uit Stekene met If ye love me van T. Tallis, Matona mia cara van 0. di Lasso, Contrappunto bestiale alla mente van A. Banchieri, My love is like a red red rose van R. Schroyens, And so it goes van B. Joel, bew. S . van Steenberge, en Exsultate Deo van A. Scarlatti.
4. Het Kamerkoor "De tweede Adem" uit Gent met een improvisatie, Spiegel van F. Geysen, Ubi caritas uit Quatre motets sur des thèmes grégoriens van M. Duruflé, Eines Narren) eines Künstlers Leben uit Zwölf Madrigale van P. Hindemith, Három hordó uit Mátraszentimrei dalok van G. Ligeti en Schein uns) du liebe Sonne van A. Schönberg.
5 . Het Vocaal Ensemble "Voces intimae" uit Destelbergen met Pater noster van J. van Nuffel, Tre madrigali italiani van N. Rosseau, Six Dickinson miniatures van R. Schroyens, Draw on) sweet night van J. Wilbye en Only you van V. Clarke.
6. Het Meisjeskoor "Makeblyde" uit Zele met Hegyi éjszakák I van Z . Kodály, Steal away to Jesus, negrospiritual, bew. H.S . Roberton, The blossom, The shepherd en Laughing song uit 8 songs of innocence van A. Laporte, Ave Maria van N. Rosseau, Ave Regina eoelorum van G . P. da Palestrina, Kafal sviri van P. Lyondev en Mister Santa van P. Ballard, bew. F. Haentjens.
7. Het Gemengd Koor "Schola Cantorum Cantate Domino" uit Aalst met Ubi caritas, Tu es Petrus en Tantum ergo uit Quatre motets sur des thèmes grégoriens, opus 1 0, van M. Duruflé, Lobet den Herrn) alle Heiden, BWV 230, van J .S . Bach, 0 sacrum convivium! van 0. Messiaen, Sanctus en Gloria uit Mass in G minor van R. Vaughan Williams en Easter uit Seven madrigals van V. Nees .
,. •
78 MUZIEK
U ITSLAG VAN
DE KOORZANGTOERNOOIEN
Hieronder volgt de rangschikking van de koorzangverenigingen die aan de toernooien 2004 hebben deelgenomen (binnen elke afdeling volgens de alfabetische orde van de gemeenten waar de verenigingen gevestigd zijn) :
Ereafdeling
GENT Gemengd Gents Madrigaalkoor
OOSTERZELE Vocaal Ensemble "Soratea" -Scheldewindeke (promotie)
S INT-NIKLAAS Vocaal Ensemble 'fuc sonore"
Uitmuntendheid
AALST Gemengd Koor "Schola Cantorum Cantate Domino"
DESTELBERGEN
Vocaal Ensemble ''Voces intimae" GENT
Kamerkoor "El Grillo" (met onderscheiding)
Vocaal Damesensemble 'fuabesk" -
Mariakerke (met onderscheiding) Jeugdkamerkoor "Furiant" -Wondelgem (promotie)
GERAARDSBERGEN
Jeugdkoor "Innamorati di Musica" (met onderscheiding)
OUDENAARDE Jeugdkoor '1\loeëtte" (promotie)
ZELE Meisjeskoor "Makeblyde" (met onderscheiding)
Eerste afdeling
DESTELBERGEN Mannenkoor "Sinte-Barbara" -Heusden
EVERGEM
Vocaal Ensemble "Belzelieren" GENT
Kamerkoor "De tweede Adem" Gemengd Jeugdkoor "Endless Voices" (met onderscheiding) Gemengd Sint-Amanduskoor -Oostakker
GERAARDSBERGEN Gemengd Zangkoor "Pro M usica"
STEKENE Kamerkoor "Muzenisse"
Tweede afdeling
DEINZE Gemengd Koor "Cantate Domino"
GENT Meisjeskoor "Gaudeamus" Gemengd Koor "Helicon" -Gentbrugge
MERELBEKE Gemengd Zangkoor "Sint-Pieterskoraal" (promotie)
OUDENAARDE Gemengd Sint-Eligiuskoor - Eine
RONSE
Gemengd Koor ''Vocalis" SINT-GILLIS-WAAS
Gemengd Sint-Gregoriuskoor I Egidius
Derde afdeling
AALST
Gemengd Koor "Canticorum Jubilo" -Moors el
BEVEREN
Gemengd Koor "Melos" - Melsele DENDERMONDE
Gemengd Koor "Sint-Gregoriusgilde" Gemengd Sint-Lutgardiskoor Grembergen
ERPE-MERE Gemengd Zangkoor "Singhet fro" Me re
LEDE Gemengd Sint-Gregoriuskoor
Gordegem LOCHRISTI
Gemengd Sint-Ceciliakoor - Zaffelare SINT-LA UREINS
Gemengd Sint-Laurentiuskoor STEKENE
Gemengd Nobelkoor - Kemzeke (met onderscheiding)
Verwezen naar voorbereidende
toernooien
AALST Gemengd Zangkoor "Hartegalm"
MUZIEK 79
G ESUBS ID IEERDE ORGANISATI E E N VER E N I G I N G E N VOO R KOORZANG 2004
KOOR&STEM
Oost -Vlaamse zetel : Rijsenbergstraa t 1 50, 9000 Gent
KOREN
Bij elke vereniging staat tussen haakjes het jaar vermeld waarin de klassering ten einde loopt, wat dus betekent dat de vereniging opnieuw moet deelnemen aan de provinciale koorzangtoernooien in het daaropvolgende jaar.
Ereafdeling
GENT Gemengd Koor "Kalliope" (2006) Gemengd Gents Madrigaalkoor
(2007) Gemengd Koor "Dulcisona" -Sint-Amandsberg (2006)
OOSTERZELE Vocaal Ensemble "Soratea" -Scheldewindeke (2007)
SINT-NIKLAAS
Meisjeskoor "De Wase Lijsters" (2005) Vocaal Ensemble ''Are sonore" (2007)
Uitmuntendheid
AALST Gemengd Koor "Schola Cantorum Cantate Domino" (2007)
BEVEREN Gemengd Sint-Martinuskoor (2004)
DESTELBERGEN Vocaal Ensemble "Voces intimae" (2007)
GENT Gemengd Koor "Cantabile" (2004) Kamerkoor "El Grillo" (2007) Vocaal Damesensemble ''Arabesk" Mariakerke (2007) Jeugdkamerkoor "Furiant" -Wondelgem (2007)
GERAARDSBERGEN Jeugdkoor "Innamorati di Musica" (2007)
LOCHRISTI Gemengd Koor ''Vivente Voce" (2006)
OUDENAARDE Jeugdkoor ''l\loeëtte" (2007)
.. ..
80 MUZIEK
SINT-NIKLAAS Knapenkoor "In dulci Jubilo" (2005)
ZELE
Mannenkoor "De Minnezangers" (2005) Meisjeskoor "Makeblyde" (2007)
Eerste afdeling
AALST Gemengd Kamerkoor "Vivace" (2005) Gemengd Koor "Kantilene" (2006) Kinderkoor "Laetitia" - Erembodegem (2006)
BEVEREN Kamerkoor "Terpander" (2006) Gemengd Sint-Gregoriuskoor -Kieldrecht (2006)
DENDERMONDE Gemengd Gymel-Ensemble (2006)
DESTELBERGEN Mannenkoor "Sinte-Barbara" -Heusden (2007)
EEKLO Tweede Couplet, Eeklo's Kamerkoor (2004) Gemengd Koor "Oakland" (2006)
EVERGEM Vocaal Ensemble "Belzelieren" (2007)
Kon. A Capellakoor - Ertvelde (2004) GENT
Kinderkoor "Sangejo" (2004) Gemengd Koor "Novecanto" (2006) Kamerkoor "De tweede Adem" (2007) Gemengd Jeugdkoor "Endless Voices"
(2007) Gemengd Koor "Canta Ludens" -Drongen (2005) Gemengd Koor "FA. SI .nant" - Drongen (2006) Gemengd Sint-Arnanduskoor Oostakker (2007) Gemengd Koor "Collegium cum Splendore" - Sint-Arnandsberg (2005)
GERAARDSBERGEN Gemengd Zangkoor "Pro Musica" (2007)
KNESSELARE Gemengd Koor "Magnificat" - Ursel (2004)
KRUIBEKE Kamerkoor "Cantatille" - Rupelmonde (2004)
LOKEREN Waas Gemengd Koor (2004)
MELLE Gemengd Koor "Pojedu" (2005)
OUDENAARDE
Mannenkoor "Oudenaardse Zangvereniging" (2005) Gemengd Koor "Gregoriusgilde" (2006) Zuid-Vlaams Vocaal Ensemble (2006)
SINT-NIKLAAS Gemengd Koor "Sint-Cecilia" (2005) Gemengd Koor "Mariakantorij" (2006)
STEKENE Kamerkoor "Muzenisse" (2007)
WETTEREN Kon. Sint-Gregoriuskoor (2005)
ZELZATE Gemengd Koor "Ter Looveren" (2004)
Tweede afdeling
AALST Gemengd Koor "Laat blijde weergalmen" (2006) Gemengd Koor "Sint-JanBerchmans" - Hofstade (2006) Vocaal Ensemble '3otam" - Meldert (2006)
DEINZE Gemengd Koor "Cantabile" (2006) Gemengd Koor "Cantate Domino" (2007)
DENDERMONDE Gemengd Koor "Viva Voce" (2006)
DESTELBERGEN Dameskoor "Cantoremus" - Heusden (2006)
ERPE-MERE Gemengd Zangkoor "Singhet vroo" -Burst (2005)
MUZIEK 8 1
GENT Gemengd Jeugdkoor "Vox humana" (2004) Jeugdkoor "Gaudeamus" (2007) Gemengd Koor "Helicon" Gentbrugge (2007) Gemengd Koor "Lauda Sion" -Mariakerke (2005) Gemengd Koor "Giocoso" -Sint-Alllandsberg (2006)
HAMME Gemengd Koor "Cantamabile" (2005)
HERZELE Jeugdkoor "Singesong" (2004)
LEDE Gemengd Koor '1\rnici Cantores" (2005)
LOKEREN Gemengd Koor "Al legria" (2006)
MALDEGEM Thaleia, Gemengd Koor JMA Maldegem (2005)
MERELBEKE Gemengd Zangkoor "Sint-Pieterskoraal" (2007)
NINOVE Vocaal Ensemble "Canticum novum" (2004)
OOSTERZELE Gemengd Zangkoor "De Gonde" -Moortsele (2004)
OUDENAARDE Gemengd Sint-Eligiuskoor - Eine (2007) Gemengd Sint-Hilariuskoor - Mullem (2006)
RONSE Gemengd Koor "Vocalis" (2007)
SINT-GILLIS-WAAS Gemengd Sint-Gregoriuskoor I Egidius (2007)
SINT-MARTENS-LATEM Gemengd Gregoriuskoor (2005)
WACHTEBEKE Gemengd Samankoor (2006)
WETTEREN Gemengd Martin uskoor - Massemen (2004)
ZINGEM Gemengd Koor "Uscia" - Huise (2004)
82 MUZIEK
Derde afdeling
AALST Gemengd Koor ''Canticorum Jubilo" -Moorsel (2007)
AALTER Kinderkoor "De Corneeltjes" (2004)
BEVEREN Gemengd Koor "Melos" - Melsele (2007)
DENDERMONDE Gemengd Koor "Sint-Gregoriusgilde" (2007) Gemengd Sint-Lutgardiskoor -Grembergen (2007)
ERPE-MERE Gemengd Zangkoor "S inghet fro" -Mere (2007)
EVERGEM Gemengd Koor "Cantilena" - Ertvelde (2006)
GENT Kon. Parochiaal Mannenkoor "Singhet scone" (2005) Kon. Gemengd Zangkoor 'jubilate" (2006) Gemengd Parochiaal Zangkoor "Singhet blije" (2006) Gemengd Haagenkoor - Mariakerke
(2006) Kinderkoor "Furiakanti" - Wondelgem (2006)
LEBBEKE Gemengd Koor "Sange Jo" (2004)
LEDE Gemengd Sint-Gregoriuskoor Oordegem (2007)
LOCHRIS TI Gemengd Sint-Ceciliakoor - Zaffelare (2007)
NEVELE Gemengd Koor "Niviala" (2004)
S INT-LAUREINS Gemengd Sint-Laurentiuskoor (2007)
STEKENE Gemengd Nobelkoor - Kemzeke (2007)
RECITALS JONGE OOST-VLAAMSE SOLISTEN
In 2004 organiseerde het provinciebestuur van Oost-Vlaanderen
voor het 34e opeenvolgende jaar een reeks recitals door jonge
Oost-Vlaamse solisten. De bedoeling is jonge musici een kans te
geven ervaring op te doen in het solistisch optreden voor een pu
bliek en anderzijds het publiek in staat te stellen met jong Oost
Vlaams talent kennis te maken. De recitals vonden in 2004 plaats in de raadzaal van het provinciehuis in Gent op donderdag 1 1 , vrijdag 1 2 en zondag 1 4 maart, op donderdag 1 8, vrijdag 1 9 en zondag 2 1 maart en op donderdag
25, vrijdag 26 en zondag 28 maart.
EERSTE RECITA L
Tamara Cuypers (klarinet) en Bart van Kerchove (piano)
Programma
1 . Caprice de concert voor klarinet en piano van Georges Tourneur ( 1 8 72-?)
2 . Sonate in es, opus 1 20, voor klarinet en piano van Johan
nes Brahms ( 1 833- 1 897) 3. Dance preludes voor klarinet en piano van Witold
Lutoslawski ( 1 9 1 3- 1 994) 4. Reflection I uit Reflections from Bardo voor piano solo van
Jan van Landeghem ( 1 954) 5. Sonate, opus 1 67, voor klarinet en piano van Camille
Saint-Saëns ( 1 835-192 1 )
6. Introductie, thema en variaties voor klarinet en piano van Gioacchino Rossini ( 1 792- 1868)
Tamara Cuypers
Tamara Cuypers behaalde het diploma van meester in de muziek en het pedagogisch diploma in Gent en vervolgde haar stu-
MUZIKALE
MAN I FESTATIES
G EORGANISEERD
DOOR H ET
PROVINCIE
BESTUU R
dies aan de Arizona State University, waar ze een master's en een doctoraat behaalde
in clarinet performance. Ze soleerde tijdens internationale congressen van de International Clarinet Association
in Oostende, Oklahoma en Stockholm, en heeft talrijke solo- en kamermuziekrecitals op haar actief. Zij stond al op podia in België, de USA, Mexico, Spanje, Zwitserland, Frankrijk en Zweden. Ze werd ook finaliste van drie buitenlandse wedstrijden. Daarnaast geeft ze al jaren les en coachte ze op verschillende zomercursussen (Oostende, Oostduinkerke, Morges, Tempe) . Ze was ook twee jaar assistent van dr. Robert Spring aan de Arizona State University. Momenteel geeft ze klarinet, samenspel en kamermuziek aan het Stedelijk Conservatorium van Oostende.
Bart van Kerchove
Bart van Kerchove begon zijn pianostudies bij Lieve Saerens in Lokeren en behaalde daarna zijn meesterdiploma piano aan het conservatorium in Gent (Johan Duijck) met grootste onderscheiding. Hij is laureaat van verschillende nationale wedstrijden, zoals de Cantabilepianowedstrijd en Axion Classics. Hij volgde meestercursussen kamermuziek bij o.a. Klara Würtz, Ellen Corver en Paul Komen. Met pianiste An Hoorelbeke vormt hij sinds 1998 het Ganda2uo. Voorts is hij pianist bij het Aram Ensemble, dat hij in 2002 met Tamara Cuypers oprichtte om kamermuziek met klarinet te brengen.
MUZIEK 83
Hij is leraar piano, samenspel en AMV aan het Stedelijk Conservatorium in Oostende en pianobegeleider aan de Stedelijke Academie voor Muziek en Woord in Deinze. Hij begeleidt regelmatig koren op wedstrijden of festivals, ook in het buitenland.
Bart van Kerchove is ten slotte ook actief als componist.
TWEEDE RECITA L
Philip Dingenen (viool) en Barbara Baltussen (piano)
Programma
1 . Sonate in G, KV 301 , van Wolfgang Amadeus Mozart ( 1 756- 1 79 1 )
2 . Sonate in F, opus 8 , van Edvard Grieg ( 1 843- 1 907) 3 . Benvenuta-suite voor viool e n piano van Frederik Devreese
( 1 929) 4. Sonate in A van César Franck ( 1 822- 1 890) 5 . Fratres van Arvo Pärt ( 1 935)
Phi l ip Dingenen
Philip Dingenen kreeg zijn eerste vioollessen aan de Stedelijke Muziekschool van Sint-Niklaas bij Monique Moorthamer. Tussen 1 993 en 1 998 studeerde hij aan de kunsthumaniora van het Lemmensinstituut in Leuven bij Nico Baltussen, waarna hij in 1 997 en 1 998 een eerste prijs viool en kamermuziek behaalde
in de wedstrijd Axion Classics (samen met Barbara Baltussen) . Vanaf 1 998 studeerde hij verder aan het Rotterdams Conservato
rium bij A. Czifra, waar hij met grote onderscheiding zijn bachelordiploma behaalde. Hij volgde ook kamermuzieklessen bij Hans Mannes en masterclasses bij M. Lubotsky, R. Honeck en Charles-Andre Linale. Zijn talrijke activiteiten op het gebied van de kamermuziek brachten hem al in het Amsterdamse Concertgebouw en in een masterclass bij György Kurtág (opnieuw met Barbara Bal tussen) . Van april tot november 2003 studeerde hij bij Charles-Andre Linale in Aken. Op dit ogenblik bereidt hij zich voor op het behalen van het masterdiploma bij Christiaan Bor en Gordan Nikolic. Philip Dingenen werkte mee aan een opname rond het leven van Alma Mahler met muziek van Alexander Zemlinsky en Gustav Mahler.
Barbara Ba ltussen
Barbara Baltussen begon op zevenjarige leeftijd haar muziekstudies aan de Stedelijke Academie voor Muziek, Woord en Dans in Sint-Niklaas, waar ze in 2000 haar einddiploma behaalde met grootste onderscheiding in de klas van Johan Lybeert. Ze zette haar studies voort aan het Koninklijk Vlaams Conservatorium in Antwerpen in de klas van Levente Kende en Heidi Hendrickx. Momenteel studeert ze ook bij Jan Wijn aan het conservatorium van Amsterdam. Daarnaast volgde ze verschillende masterclasses bij internationaal gerenommeerde musici als Jacob Lateiner, Elisabeth Leonskaja, Lee Kum-Sing, György Kurtág, Charles Rosen, Udo Reinemann, Rudolf Jansen en Rian de Waal. Aan het conservatorium van Antwerpen volgt ze ook liedbegeleiding bij Jozef de Beenhouwer en Lucienne van Deyck. In 2002 kreeg ze van de Stichting Conservatorium Antwerpen een studiebeurs. Barbara Baltussen is laureate van de Jong Tenutowedstrijd ( 1 997) en van de Cantabilewedstrijd (2000) . In de Axion Classicswedstrijd behaalde ze naast een eerste prijs voor piano (2000) ook eerste prijzen voor kamermuziek met violist Philip Dingenen ( 1 998) en voor pianobegeleiding (200 1 ) . In maart 2002 won ze de tweede prijs in de Stepban de Jonghewedstrijd in Aalst. In 2005 werd ze finaliste in de Internationale Emmanuel Durletwedstrijd.
,. •
84 MUZIEK
In 2000 werd ze uitgenodigd door Jugend Musiziert om mee te werken aan een aan
tal recitals in Duitsland. In oktober van dat jaar speelde ze als soliste met het Vlaams
Radio Orkest in het kader van het Jong Bloedfestival van Klara. I n maart 2003 concer
teerde ze samen met het blazersensemble I Solisti del Vento met Oiseaux exotiques van
Olivier Messiaen op het programma. In oktober 2003 werd dat concert herhaald op
het prestigieuze muziekfestival music@venture. Barbara Baltussen trad ook op tijdens
het Gala van de Koning Boudewijn Stichting in het provinciehuis in Antwerpen en in
de zomer van 2003 op het festival van Coimbra. Als soliste en in kamermuziekverband
werkte ze mee aan verschillende happenings en concerten in deSingel, zoals de Peter
Benoitherdenking, de Mendelssohnhappening en de Stravinskyhappening.
DERDE RECITA L
Thelema Trio : Peter Verdonck (saxofoon) ,
Ward de Vleesehbouwer (piano) en Marco
Antonio Mazzini (klarinet)
Programma
1 . California moods (première) van Bur
ton Beerman ( 1944) 2. Th ree movements for clarinet) saxophone
and piano van Koos de Muinek ( 1963) 3. Abbey van Peter Verdonck ( 1 979) 4. Himno al sol, traditional (Peru) , arr.
Marco Mazzini 5. Asimétricos extramuros (première) van
Fernando Fernández Mufioz 6. Omnia tetramuta van Fabrizio Festa ( 1960) 7. Oregon moods van Robert Keeley 8. Clarmaggeddon (wereldpremière) van Peter Verdonck
9. Compositie in wereldpremière van Philemon Mukarno ( 1 968) 1 0. El cóndor pasa van Daniel A. Robles ( 1 87 1 - 1942) 1 1 . Danzon van Paquito d'Rivera ( 1 948) 12 . Carnaval de Arequipa, traditional (Peru) , arr. Marco Mazzini
Peter Verdonck
Peter Verdonck begon zijn saxofoonstudie aan de Stedelijke Muziekacademie van Turnhout bij Mark Verdonck en vervolgde ze aan de muziekhumaniora van het Heilig-Graf
instituut in dezelfde stad bij Mark Verdonck en Ann Swerts. Aan het conservatorium in
Gent studeerde hij bij Willy Demey en Raf Min ten. Hij volgde ook compositie bij Lucien Posman en studeerde af in juni 2003 . Behalve bij Thelema speelt hij ook bij de hedendaagse improvisatiegroep Adrenalina. Hij geeft saxofoonrecitals met pianist Ward de Vleeschhouwer en is lid van het straattheaterorkest Excelsior, de Zappacovergroep Watchammacallit en andere bands en ensembles.
Hij is ook docent saxofoon aan de muziekschool van Balen en componeert kamermuziek.
Ward de Vleeschhouwer
Ward de Vleeschhouwer begon zijn opleiding piano aan de E. Hullebroeckacademie in zijn geboortestad Gent. Nadat hij daar was afgestudeerd, vervolgde hij zijn studies aan het Gentse conservatorium bij Claude Cappens en Daan Vandewalle (piano) , Luc Brewaeys en Frank Nuyts (compositie) en Peter Vermeersch (improvisatie) . Hij speelde al bij diverse lokale bands en ensembles en in 2003 werkte hij mee aan de
MUZIEK 85
theaterproductie Het belang van Ernst van Oscar Wilde. In zijn composities laat hij zich inspireren door volksmuziek. In 2003 startte hij een project op met eigen composities en traditionele West-Afrikaanse muziek, A Tryst.
Marco Anton io Mazzini
Marco Antonio Mazzini werd geboren in Lima (Peru) . Hij begon zijn muziekstudies op vijfjarige leeftijd bij zij n vader. Hij vervolgde zijn studies aan het Nationaal Conservatorium van Peru, waar hij in 1 998 zijn diploma behaalde bij de klarinettiste Ana Barrera. In 1 999 verhuisde hij naar België om er bij Eddy Vanoosthuyse aan het Koninklijk Conservatorium in Gent verder te studeren. Hij behaalde er de meestergraad voor klarinet, kamermuziek en improvisatie. In 1 996 won hij de tweede prijs in de National Soloist Competition in Peru. Hij was solist bij het Filharmonisch Orkest van Lima, het Nationaal Symfonisch Orkest van Peru en het Symfonisch Orkest van Trujillo. Verder is hij opgetreden in de belangrijkste concertzalen van Lima, Arequipa, Trujillo en Cuzco, maar ook in Colombia, Nederland, Frankrijk, Luxemburg, Slovakije, de USA, Italië, IJsland en België.
PROVI N CIALE CON CE RTEN
Het provinciebestuur stelde in 2004 vijftien gesubsidieerde concerten ter beschikking van de culturele verenigingen in Oost-Vlaanderen. S lechts dertien concerten werden echter aangevraagd. Accademia Amanti dell' Arte onder leiding van Geert Soenen verzorgde drie concerten, het SPECTRA Ensemble onder leiding van Filip Rathé, het Goeyvaerts Consort onder leiding van Marc Micha el de Smet, I l GardelHno onder leiding van Marcel Ponseele en Ishtar onder leiding van Michel Vangheluwe verzorgden elk twee concerten en het Vlaams Harmonieorkest onder leiding van Geert Baetens en La Gioia onder leiding van Ludwig van Gijsegem elk één concert.
ACCADEMIA A MANTI DELL' ARTE
De drie concerten van Accademia Amanti dell'Arte, in samenwerking met het Gemengd Koor "FA.SI .nant", vonden plaats in Gent: het eerste op 1 2 december in de Sint-Mar
tinuskerk van Baarle in een organisatie van het Davidsfonds Drongen, het tweede op 1 7 december in de Sint-Jaccbskerk in een organisatie van Vrijdagmarkt Koopcenter en
het derde op 1 8 december in de Rudolf Steinerschool Gent in een organisatie van de oudervereniging.
Op het programma stonden telkens Siciliana uit Hoboconcerto in Bes, opus 3, van Georg Friedrich Händel, 0 Jesulein süss van Johann Sebastian Bach, Nu zijt wellekome, Gebor'n ist Gottes Söhnelein van Michael Praetorius, Laet ons met herten reyne van Gulielmus Messaus, Flösst mein Heiland van Johann Sebastian Bach, Uns ist ein Kind geboren, !eh will den Namen en Allelujah uit Uns ist ein Kind geboren van Johann Kuhnau, Grave uit het Hoboconcerto in F van Antonio Vivaldi, Lauft ihr Hirten, allzugleich van Michael
Haydn, de traditional Goventry carol, het oude Baskische kerstlied I saw a maiden met refrein van Edgar Pettman, A ceremony of carols van Benjamin Britten, Es ist ein Ros entsprungen van Michael Praetorius, Er is een roos ontsprongen van Willy Soenen, 0 sing to the Lord van Noël Goemanne, Nativity carol van John Rutter en een suite van kerstliederen.
SPECTRA ENSEMBLE
Op 13 november organiseerde de Muziekmaatschappij "De ware Vrienden" in het Koninklijk Atheneum Mevrouw Courtmans in Maldegem het concert Aspecten van het volle leven door het SPECTRA Ensemble. Op het programma stonden De laatste hooivracht, Por Gilberto Mendes en The book of Thel van Lucien Posman en Inner mus ie van Pim Moorer. Op 23 maart 2005 bracht SPECTRA in een organisatie van KunstadStroom het pro-
.. ..
86 MUZIEK
SPECTRA ENSEMBLE I Spreken & zwijgen
gramma Spreken & zwijgen in gemeenschapscentrum De Woeker in Oudenaarde. Het concert begon met de uitvoering van Der Tribun van Mauricio Kagel (vertaling en regie: Eric de Volder; spel : Tom Vermeir) , gevolgd door de film Der Führer schenkt den Juden eine Stadt van Kurt Gerron. Daarna bracht SPECTRA Redemption) a sweet lament. . . van Geert Logghe, Ode to Napoleon van Arnold Schönberg (vertaling en regie : Eric de Vol
der; spel : Tom Vermeir) en Elegie voor altviool van Igor Stravinsky.
GOEYVAERTS CONSORT
Het eerste concert door het Goeyvaerts Consart werd op 30 oktober door het cultuurcentrum Sint-Niklaas georganiseerd in de collegekerk. Op het programma stonden
Magnificat, Stabat Mater, Es sang var langen Jahren , Bogorditse djevo en Missa sillabica van Arvo Pärt, Time . . . and again van Gia Kancheli en Organum A-nn-a van Oleg Paiberdin. Het tweede concert vond plaats op 21 januari 2005 in Parnassus in Gent in een organisatie van het Centrum Algemeen Welzijnswerk Artevelde. Het Goeyvaerts Consart bracht het programma Miseriere : Miserere van Henryk Górecki, Is dat liefde van Marc Michael de Smet, Agnus Dei van Samuel Barber en Sur la place van Jacques Brei.
I L GARDELL INO
Het eerste concert door Il Gardellino werd op 28 maart in de Sint-Petrus- en Sint-Martirruskerk in Assenede georganiseerd door het Creatief Begeleidingscentrum Krekenland. Het ensemble bracht er het programma Wolfgang-Amadeus Mozart. Quartets for traverso) violin) alto and violoncello. Het tweede concert, georganiseerd door de Stuurgroep Van Peteghem Orgel, vond plaats op 1 3 november in de Onze-Lieve-Vrouw-Sint-Pieterskerk in Gent. Op het programma stonden Praeludium et fuga in C, BWV 53 1 , en de cantate Widerstehe doch der
MUZIEK 87
PHILIPPE HERREWEGH E
Sünde, BWV 54, van Johann Sebastian Bach, Hoboconcerto in d van Alessandro Mar
cello en Tripelconcerto in a, BWV 1 044, en de cantate Vergnügte Ruh, beliebte Seelenlust, BWV 1 70, van Johann Sebastian Bach.
I SHTAR
Het eerste concert van Ishtar vond plaats op 6 november in gemeenschapscentrum De Steenoven in Herzele, het tweede op 1 8 december in de Gemeentelijke Academie voor Muziek, Woord en Dans in Beveren. Beide keren bracht het ensemble het programma TroubAmour. Europese liefdesliederen door de eeuwen heen .
VLAAMS HARMONI EORKEST
Het concert door het Vlaams Harmonieorkest werd op 24 april in de 0.-L.-Vrouw Geboortekerk van Pamele in Oudenaarde georganiseerd door Jeugd en Muziek Oudenaarde. Op het programma stonden Canterbury choral van Jan van der Roost, Schilderijententoonstelling van Modest Moessorgski en de eerste symfonie (The Lord of the Rings) van Johan de Meij .
LA G IO IA
Het concert van La Gioia vond plaats op 29 mei in de kloosterkapel in Buggenhout in een organisatie van de gemeentelijke raad voor cultuur. La Gioia bracht er het programma 1 7e-eeuwse muziek uit Lombardische nonnenkloosters en Nederlandse begijnhoven .
88 MUZIEK
FESTIVALCONCERTEN
Het openingscaneert van het Festival van Vlaanderen vond naar jaarlijkse traditie plaats onder de bijzondere bescherming van het provinciebestuur van Oost-Vlaanderen. In de Sint-Baafskathedraal in Gent trad op 13 september het Orchestre des Champs-Elysées op o.l .v. Philippe Herreweghe. Eerst werd Lieder eines fahrenden Gesellen van Gustav Mahler uitgevoerd met als bariton Dietrich Henschel, daarna bracht het orkest Symfonie nr. 5 van Anton Bruckner.
Het tweede jaarlijkse concert onder de bijzondere bescherming van het provinciebestuur vond plaats op 1 2 september op de kiosk in het Stadspark in Sint-Niklaas. Het 33-koppige kleurrijke fanfareorkest Banda Azufaifo van Dick van der Harst trad er op
met een eigenzinnig programma dat door Van der Harst speciaal voor de band was geschreven. Onder de vele nieuwe werken ook The gathering of the clan, de compositie die Van der Harst schreef in opdracht van het provinciebestuur van Oost-Vlaanderen (zie ook blz. 94-96) .
"J E N Ü FA" VAN LEOS JANÁCEK
In uitvoering van de meerjarige overeenkomst tussen het provinciebestuur van OostVlaanderen en de Vlaamse Opera werd op 2 1 november in de Vlaamse Opera in Gent een jongerenhappening georganiseerd rond de opera Jenilfa van Leos Janácek. Een vijftigtal jongeren tussen 1 6 en 26 jaar konden die dag kennismaken met het operagebouw, gevolgd door duiding bij bepaalde scènes uit Jenufa, waaronder live gezongen fragmenten. In de namiddag stonden verschillende workshops geprogrammeerd over een van de aspecten van de opera als totaalkunst (drama, muziek, dans en video) . De workshops werden gegeven door mensen die dicht b ij de leefwereld van jongeren
MUZIEK 89
JENÜFA
DHAFER YOUSSEF TRIO
staan. Aan het eind van de dag konden de jongeren aan het aanwezige premièrepubliek de resultaten laten zien van een dagje hard werken. Tot slot woonden de jongeren de voorstelling van Jenzga bij.
WERELDDAG VAN DE MUZIEK
Op 1 oktober wordt o p initiatief van de Unesco d e Werelddag van de Muziek gevierd. Sinds 1991 werkt het provinciebestuur van Oost-Vlaanderen in de periode rond 1 ok
tober aan het initiatief mee, s inds 1 993 in een perfecte samenwerking met de zeven afdelingen van Jeugd en Muziek Oost-Vlaanderen. Dankzij die samenwerking steeg het aantal muziekinitiatieven op het Oost-Vlaamse grondgebied voortdurend. Om jongeren ook de stap te helpen zetten naar publieke concerten rees het idee om de samenwerking tussen het provinciebestuur en Jeugd en Muziek Oost-Vlaanderen uit te breiden met het Festival van Vlaanderen als derde partner. Vier van de zes deelnemende afdelingen van Jeugd en Muziek Oost-Vlaanderen - Aalst, Eeklo, Gent en Oudenaarde - bereikten een overeenkomst met de respectieve plaatselijke afdelingen van het Festival van Vlaanderen om gezamenlijk één of meer concerten in het kader van de Werelddag van de Muziek 2004 te organiseren. De Jeugd en Muziek-afdeling Wetteren organiseerde in 2004 enkel een avondconcert. Van 24 september tot 28 oktober 2004 vonden in elf Oost-Vlaamse steden en gemeenten een 73-tal schoolconcerten plaats, aangevuld met klasconcerten en zeven publieke concerten. De school- en klasconcerten werden ook nu weer bijgewoond door duizenden leerlingen, vooral uit het secundair onderwijs.
,. ..
90 MUZIEK
Concert op 24 september
GENT schoolconcert : - optreden van het ensemble Il Gar
dellino in de Handelsbeurs. Programma: Jan M ichiels, Mieneke van der Velde en Glenn Wilson met werk van Corelli, Vivaldi en Rachmaninov.
Concerten op 2 7 september
AALST
schoolconcerten: - drie optredens van Zefiro Torna in
het Sint-Jozefscollege, voor leerlingen uit het secundair onderwijs.
GERAARDSBERGEN schoolconcerten: - vier optredens van het Duo Pere
mans-Maris (gitaar, contrabas, zang) in het Arjaantheater, met folk en kleinkunst.
Concerten op 28 september
AALST
schoolconcerten: - vijf optredens van Zefiro Torna in de
feestzaal van het stadhuis, met het
zelfde programma als op 27 september.
GERAARDSBERGEN schoolconcerten : - twee optredens van het Duo Pere
mans-Maris in het Instituut Stella Matutina in M ichelbeke (Brakel) , met hetzelfde programma als op
27 september in Geraardsbergen.
- twee optredens van het Duo Peremans-Maris in het Sint-Franciscusinstituut in Sint-Maria-Oudenhove (Brakel) , met hetzelfde programma als in Michelbeke.
Concerten op 29 september
GERAARDSBERGEN schoolconcerten: - twee optredens van het Duo Pere
mans-Ma ris in het Viso Cor Mariae in Nederbrakel (Brakel) , met hetzelfde programma als op 27 september in Geraardsbergen en op 28 september in Michelbeke en Sint-Maria-Oudenhave.
Concerten op 30 september
NINOVE schoolconcerten : - twee optredens van Amorroma in
cultuurcentrum De Plomblom, met folk, voor leerlingen uit het secundair onderwijs .
Concerten op 1 oktober
NINOVE schoolconcerten: - vijf optredens van Amorroma in
cultuurcentrum De Plomblom, met hetzelfde programma als op 30 september.
Concerten op 3 oktober
GENT aperitiefconcert:
- optreden van het Vlaams Radio Orkest en Pascale Platel in de Capitole, met . . . en de zeven dwergen, een familieprogramma met het verhaal van Sneeuwwitje als uitgangspunt. In samenwerking met het Festival van Vlaanderen.
OUDENAARDE
avond concert : - optreden van het Koperensemble
Gabrieli in de Volkszaal van het stad
huis, met Made in Flanders. Koperklanken na 1 950. In samenwerking met het Festival van Vlaanderen.
Concerten op 4 oktober
OUDENAARDE schoolconcerten: - twee optredens van Banabee in
gemeenschapscentrum De Woeker, met de muziektheatervoorstelling Het carnaval der dieren, voor leerlingen uit het basisonderwijs .
Concerten op 5 oktober
AALST schoolconcerten: - vier optredens van Zefiro Torna in
het SMI, met hetzelfde programma als op 27 en 28 september.
OUDENAARDE schoolconcerten: - drie optredens van Banabee in
MUZIEK 9 1
gemeenschapscentrum De Woeker, met hetzelfde programma als op 4 oktober.
Concerten op 6 oktober
OUDENAARDE schoolconcerten: - twee optredens van Banabee in
gemeenschapscentrum De Woeker, met hetzelfde programma als op 4 en 5 oktober.
Concerten op 7 oktober
AALST schoolconcerten : - twee optredens van Zefiro Toma in
het Stella-Matutinacollege in Lede, met hetzelfde programma als op 2 7 en 28 september en 5 oktober in Aalst.
- twee optredens van Zefiro Torna in
het SMI, met hetzelfde programma als op 27 en 28 september en 5 oktober in Aalst en op 7 oktober in Lede.
OUDENAARDE schoolconcerten: - drie optredens van Banabee in
gemeenschapscentrum De Woeker, met hetzelfde programma als op 4, 5 en 6 oktober.
Concerten op 8 oktober
AALST schoolconcerten: - vier optredens van Zefiro Toma in
het TIS, met hetzelfde programma als op 27 en 28 september en 5 en 7 oktober in Aalst en op 7 oktober in Lede.
Concerten op 1 1 oktober
AALST schoolconcerten : - twee optredens van Zefiro Torna in
de Sint-Jozefschool in Mere (ErpeMere) , met hetzelfde programma als op 27 en 28 september en 5 , 7 en 8 oktober in Aalst en op 7 oktober in Lede.
Concerten op 1 2 oktober
GENT schoolconcerten: - optreden van De Brass in de
.. .
9 2 MUZIEK
Nieuwen Bosch basisschool, met De zotte liefde van mijnheer Perdu .
- optreden van De Brass in de SintBavobasisschool, met hetzelfde programma als in de Nieuwen Bosch basisschool.
- drie optredens van Amorroma in het Sint-Pietersinstituut, met hedendaagse folk, voor leerlingen uit het secundair onderwijs .
Concert op 14 oktober
AALST avondconcert:
- optreden van het Ensemble Emanon, Randi de Vlieghe en Natascha Pire in cultuurcentrum De Werf, met de muziek- en dansvoorstelling ADDA. In samenwerking met het Festival van Vlaanderen en het Dirk Martens-
. , COmite.
Concerten op 18 oktober
AALST schoolconcerten: - vier optredens van Zefiro Toma
in het IKSO in Denderleeuw, met hetzelfde programma als op 27 en 28 september en 5, 7 en 8 oktober in Aalst, op 7 oktober in Lede en op 1 1 oktober in Mere.
Concerten op 1 9 oktober
AALST schoolconcert : - optreden van Zefiro Torna in de
feestzaal van het stadhuis, met hetzelfde programma als op 2 7 en 28 september en 5, 7 en 8 oktober in Aalst, op 7 oktober in Lede, op 1 1 oktober in Mere en op 1 8 oktober in Denderleeuw.
EEKLO schoolconcerten : - twee optredens van het slagwerktrio
Triatu in de Provinciale Middenschool.
Concerten op 21 oktober
AALST avond concert: - optreden van Zefiro Torna in de Sint
Martinuskerk, met Les jongleurs du creur, middeleeuwse trouvèrekunst in
een eigentijds kleedje. In samenwerking met het Festival van Vlaanderen en het Dirk Martenscomité.
EEKLO school concerten: - drie optredens van Maandacht in het
PTI, met De wereld van de singersongwriter.
avondconcert: - optreden van het Rubio Strijkkwartet
en Rian de Waal in de kapel van het 0.-L.-Vrouw ten Doorn College, met werken van Dvorák en Brahms. In samenwerking met het Festival van Vlaanderen.
GENT
schoolconcerten: - twee optredens van het Dhafer Yous
sef Trio in de Sint-Bavohumaniora, met De horizon voorbij Tunis, oriental
Jazz. avondconcert:
- optreden van het Dhafer Youssef Trio in de Groenzaal van Sint-Bavo met
hetzelfde programma als tijdens de schoolconcerten.
Concert op 26 oktober
WETTEREN avondconcert: - optreden van het Dhafer Youssef Trio
in de S int-Martinuskerk in Massemen (Wetteren) , met hetzelfde programma als op 2 1 oktober in Gent.
Concerten op 2 7 oktober
EEKLO schoolconcerten: - twee optredens van de M usic Teach
ers Band in het 0.-L. -Vrouw ten Doorn College, met De geschiedenis van de pop, voor leerlingen uit het secundair onderwijs.
Concerten op 28 oktober
EEKLO schoolconcerten:
- vier optredens van het slagwerktrio Triatu in het 0.-L.-Vrouw ten Doorn College, met hetzelfde programma als op 1 9 oktober in de Provinciale M iddenschool.
Klasconcerten in Oudenaarde met
Veerle van Lersberghe, fluit, voor leerlin
gen uit het basisonderwijs.
VIJFT IEN JAAR COMPOSITI EOPDRACHTEN 1 990-2004 COM POSITIE
OPDRACHTEN AAN
OOST -VLAAMSE
COMPON ISTEN
1990 Roland Cardon, Domein Puyenbroeck 25 voor harmonieorkest
Jo van Eetvelde, Armand van Assche-suite voor gelijke stemmen Ueugd- en kinderkoren)
1991 Johan Duijck, Zeven apennootjes voor gelijkstemmig koor, xylofoon, vibrafoon en piano
1992 Filip Rathé, Thawian voor pianotrio
1993 Peter Pieters, Trittico Gandavensis voor brassband
1994 Dirk Brossé, La vida es un sueiio, liedcyclus voor sopraan, trompet en symfonisch orkest
1995 Lucien Posman, 1 0 songs of experience voor gemengd koor
MUZIEK 93
BANDA AZUFAIFO
1 996 Frank Nuyts, Hard scores book 3, tiendelige suite voor sopraan, synthesizer, akoestische piano, saxofoon, marimba, vibrafoon en drums
1997 Geert Logghe, Cinq ordres voor blokfluitkwartet en slagwerk
1 998 Guy Duijck, Golden memories - Suite "50" voor harmonieorkest
1999 Jan van der Roost, Canti d'amore, liedcyclus voor bariton en orkest
2000 Erika Budai, Het glazen narrenschip, negen a-capellaliederen voor gemengd koor
200 1 Johan de Smet, Apocalyps, grand opéra tragique pour l 'Orchestre Bricolage NEMO
2002 Petra Vermote, Inni voor hedendaags klassiek ensemble en sopraan
2003 Peter Vermeersch, FES ft. Uri Caine
2004 Dick van der Harst, The gathering of the clan voor fanfareorkest
COMPOSITIEOPDRACHT 2004
In 2004 werd de jaarlijkse compositieopdracht van de provincie Oost-Vlaanderen toegekend aan Dick van der Harst, s inds 1989 huiscomponist bij Het muziek Lod in Gent. Dick van der Harst (01959) is muzikant, arrangeur en componist. Hij creëerde mu-
94 MUZIEK
ziektheaterproducties met o.a . Thierry Salmon, Guy Cassiers, Alain Platel en Eric de Volder. Daarnaast schrijft Van der Harst muziek voor zijn eigen ensembles en voor anderen. Zijn werk is verschenen op verschillende cd's . Van der Harst gebruikt in zijn composities zowel jazz als klassieke en volksmuziek. Altijd opnieuw zoekt hij naar wat authenticiteit vandaag kan betekenen. Het resultaat is muziek waar geen model voor bestaat: hij legt zijn oor te luisteren bij muziek uit andere tijden, andere landen, andere culturen. Hij verbindt die stij len en genres intuïtief met zijn muzikale wereld en creëert zo een eigen artistieke taal. Respect, eerlijkheid en ambachtelijkheid staan op de eerste plaats. De muziek van Van der Harst is menselijk en laat een grote vrijheid aan de muzikanten die ze uitvoeren . In 2001 kreeg hij de Louis Paul Boonprijs "voor zijn maatschappelijk engagement en de binding met de mens die in zijn hele oeuvre terug te vinden is". De compositieopdracht 2004 van het provinciebestuur resulteerde in het project Banda Azufaifo. Voor die 33-koppige fanfare schreef Dick van der Harst een volledig nieuw
repertoire. Naast de gebruikelijke bezetting van koperblazers, saxofoons en slagwerk vulde Van der Harst de fanfare Banda Azufaifo aan met "Spaans riet": tibles en tenora's, dubbelrietinstrumenten die in de richting van de schalmeiklank gaan.
De creatie van Banda Azufaifo o.l .v. Van der Harst vond plaats op 25 juni in de Handelsbeurs en op 27 juni op de kiosk op de Kouter in Gent. Zowel binnen als buiten kon de Banda Azufaifo rekenen op een talrijk en bijzonder enthousiast publiek. Naast het concertstuk The gathering of the clan, dat geldt als provinciale compositieopdracht, werden op beide creatiedagen nog marsen, walsen, sevillana's, volksliedjes, reuzenliedjes en werkjes uit de middeleeuwen en de vroege barok u itgevoerd. De partituren van de nieuwe fanfarewerken van Van der Harst werden uitgegeven. Het is de bedoeling het boek aan te bieden aan geïnteresseerde (amateur) fanfares.
POPMUZI EK 1 00 o/o P U U R - POP U IT D E PROVINCIES
N a het startsein i n 200 1 is 1 00 % puur - pop uit de provincies ondertussen u itgegroeid tot een tweejarig traject, gekoppeld aan de provinciale pop- en rockconcoursen. De coördinatie berust
bij Poppunt, het aanspreekpunt voor de jonge muzikant in Vlaanderen. Het traject heeft tot doel jong aankomend talent kansen te bieden om ervaring op te doen en hun kansen te vergröten om door te breken door een reeks optredens te programmeren in jeugdhuizen, in clubs en op festivals. Daarvoor stellen de Vlaamse provincies en de Vlaamse Gemeenschapscommissie in Brussel jaarlijks een subsidie ter beschikking, waarmee de groepen betaald worden en de promotie wordt verzorgd. In 2004 konden de deelnemende jeugdhuizen kiezen uit 58 bands, alle finalisten van de concoursen. Voor Oost -Vlaanderen waren dat Barbie Bangkok, Cloon, Doddi Boys, M isses Bombie, The Germans, The Women en Tripoli (winnaar Oost-Vlaams Rockconcours) . De jeugdhuizen konden voor een avond twee groepen kiezen en er een lokale band als voorprogramma aan toevoegen. Dat gebeurde in samenwerking van de Vlaamse Federatie van Jeugdhuizen (VFJ) . Op 1 3 maart startte de tournee langs meer dan 36 jeugdhuizen in Lodejo in Lochristi. Op het programma stonden Thabazzco en Dearly Deported.
Vervolgens ontving een aantal middelgrote festivals een demopakket van de finalisten en kon elke festivalorganisator drie bands uitkiezen. Zeventien festivals programmeerden de voorgestelde bands, o.a. Mama's Pride Festival in Geleen, Eupen Musik Marathon, de Gentse Feesten, Suikerrock in Tienen, Marktrock in Leuven en Hove Live. In het najaar van 2004 en het voorjaar van 2005 werd opnieuw een reeks optredens
96 MUZIEK
gepland in jeugdhuizen en ook in clubs in samenwerking met ClubCircuit. Dat resulteerde in 3 1 concertavonden met o.m. optredens in 4AD (Diksmuide) , Cactus Club
(Brugge), Muziekcdroom (Hasselt) , Nijdrop (Opwijk) en KultuurKaffee (Brussel) . In totaal werden in 2004 zo 68 concertavonden georganiseerd met 1 3 8 optredens. Voor Oost-Vlaanderen scoorden The Germans en Barbie Bangkok het best. In het najaar van 2004 werd uit de 58 deelnemende bands een selectie gemaakt voor een promo-cd, die werd opgenomen in Dé Studio in Asse met de steun van Muziekcentrum Vlaanderen. Twaalf groepen belandden op de cd : The Germans en Barbie Bangkok (Oost-Vlaanderen), The Livest en Dearly Deported Maams-Brabant) , Giants of the Air en Motel 03 (Antwerpen) , De Nihilisten en Tomàn (West -Vlaanderen), The Killbots en Chimaera (Limburg) en Attica en Moon Palace (Brussel) . De cd - met een knap cdboekje, waarin alle groepen uitgebreid worden voorgesteld - werd toegestuurd aan organisatoren, platenmaatschappijen en radiostations in binnen- en buitenland. Ook werd een aantal exemplaren uitgedeeld aan bezoekers van concerten en aan luisteraars van o.a . Studio Brussel.
G ESUBS ID IEERDE OPTREDENS VAN BEG I N N E N DE OOST-VLAAMSE BAN DS
Op de begroting 2004 was voor de subsidiëring van optredens van beginnende OostVlaamse bands 6 1 35 EUR uitgetrokken. Volgende groepen 1 artiesten kwamen in aanmerking: Tom Wolf, Tripoli, Barbie Bangkok, Cloon, Misses Bombie, The Doddi Boys, The Germans en The Women. Er werd een subsidie verleend voor negentien optredens.
MUZIEK 97
BARBIE BANGKOK
SUBSIDIËRING
Internationaal Filmfestival van Vlaanderen - Gent 245 4 1 5 EUR
Nucleo, Gent 50 000 EUR
Openbaar Kunstbezit in Vlaanderen, Antwerpen 3 1 092 EUR
Oost-Vlaamse Unie van Foto- en Diakringen 14 725 EUR
Rasa, Sint-Niklaas 7 500 EUR
Stichting Raoul Servais I Studiecentrum voor Animatiefilm, 7 363 EUR Sint-Denijs-Westrem (Gent)
De Witte Zaal, Gent 4 032 EUR
Vereniging voor het Museum van Hedendaagse Kunst, Gent 4 032 EUR
Interbellum, Gent 1 527 EUR
Vrienden van het Museum voor Schone Kunsten, Gent 1 527 EUR
Initiatief voor Jonge Kunst, Drongen (Gent) 1 527 EUR
Cultureel Comité, Sint-Amandsberg (Gent) 1 527 EUR
Labo Art, Heume (Oudenaarde) 1 527 EUR
Euro-Kartoenale, Kruishoutem 1 239 EUR
Beverse Film- en Videoclub, Beveren 509 EUR
Honest Arts Movement, Heusden (Destelbergen) 509 EUR
Vrije Akademie, Gent 509 EUR
Film- en Videoclub Ovaki, Gent 509 EUR
VTB-Film- en Videoclub, Gent 509 EUR
Gentse Film- en Videoclub De Drake 509 EUR
Groep Signaal, Kruibeke 509 EUR
Kunstkring Parnassos, Lierde 509 EUR
Kunstkring Waasmunster 509 EUR
Kunst in Vrije Tijd, Zottegem 509 EUR
1 00 BEELDENDE KUNSTEN, VORMGEVING EN FILM
REGLEMENT VAN DE PRIJS PROVINCIALE
PRIJS VOOR
VORMGEVING Art. 1 . Het provinciebestuur van Oost-Vlaanderen schrijft twee
jaarlijks een prijs voor vormgeving uit. Deze prijs wil de he
dendaagse vormgeving stimuleren, de ontwikkeling ervan
volgen en belangrijke realisaties meer bekendheid geven.
Een totaalbedrag van 7 500 EUR staat hiervoor ter beschik-king. Aan de prijs zelf is een bedrag verbonden van 5 000 EUR. Een bedrag van
maximum 2 500 EUR kan worden verdeeld onder eventuele genomineerden.
Art. 2. De prijs kan worden toegekend voor zowel industriële, grafische als ambachtelijke
vormgeVIng.
Art. 3. De provinciale prijs vormgeving staat open voor iedereen die: ofwel in Oost -Vlaanderen is geboren ofwel er op de datum van inzending vijf jaar woont of vijf jaar heeft gestudeerd
of een combinatie van beide
(art. 4 van het algemeen reglement provinciale prijzen) .
Art. 4. De beoordeling van de inzendingen gebeurt in twee rondes. Om deel te nemen dient voor 1 5 september 2004 een dossier te worden ingediend dat volgende gegevens bevat:
1 . een inschrijvingsformulier met persoonlijke gegevens van de vormgever. 2 . beeldmateriaal (foto's, (kleinbeeld)dia's) van minimum tien eigen recente
werken. - voor meubelontwerpers volstaan vijf gerealiseerde werken en vijf ontwerpen.
grafische vormgevers dienen een portfolio in met tien authentieke werken
(affiches, folders, boeken e .d .) . - vormgevers in dienst van bedrijven schrijven in hun persoonlijke naam in
met vermelding van de naam van het bedrijf waarvoor zij de werken hebben
ontworpen. Alle rechten die de bedrijven hebben op de ingediende werken blijven gewaarborgd.
3 . een lijst met voor elk werk de afmetingen, het materiaal, de gebruikte techniek en eventueel de titel.
Art. 5. Onder eigen werken wordt verstaan: werken die de deelnemer zelf heeft ontwor
pen, uitgevoerd of de uitvoering ervan heeft geleid . Werken kunnen slechts éénmaal voor deelneming ingediend worden.
( . . . )
Indien twee of meer samenwerkende vormgevers een dossier indienen, moet ten minste een van hen aan alle voorwaarden van het algemeen reglement provinciale prijzen voldoen. Iedere vormgever voegt een inschrijvingsformulier met persoonlijke gegevens bij het dossier. Het beeldmateriaal dat zij insturen moet betrekking hebben op minimum tien recente werken die zij samen hebben gerealiseerd. Voor samenwerkende meubelontwerpers, grafische vormgevers en vormgevers in dienst van bedrijven gelden dezelfde voorwaarden als in art. 4.
Art. 7. Een jury selecteert op basis van de ingediende dossiers een onbepaald aantal inzendingen voor de tweede beoordelingsronde. Elke geselecteerde deelnemer dient drie werken van zijn I haar inzending in op een nog te bepalen plaats en tijdstip. De jury kan deze drie werken aanduiden aan de hand van het beeldmateriaal of van de portfolio. Om praktische redenen (afmetingen, gewicht e.a. van de geselecteerde werken) kan de jury voorstellen de werken in situ te beoordelen. De jury wordt samengesteld zoals bepaald in art. 6 van het algemeen reglement provinciale prijzen.
BEELDENDE KUNSTEN, VORMGEVING EN FILM 1 0 1
Art. 8. Indienen en atbalen van de werken gebeurt op eigen risico en verantwoordelijkheid van de deelnemers. Het provinciebestuur kan niet aansprakelijk gesteld worden voor eventuele beschadiging, verlies of diefstal van de ingediende werken.
Art. 9. De bestendige deputatie beslist over de uitslag van de prijs, na kennisneming van het gemotiveerd verslag van de jury. Over de uitslag wordt niet gecorrespondeerd . De jury stelt haar werkwijze vast en formuleert haar voorstellen bij gewone meerderheid van stemmen. De bestendige deputatie behoudt zich het recht voor om de prijs niet toe te kennen als de jury geen enkele inzending kwalitatief voldoende beoordeelt.
Art. 1 0. De prijs wordt integraal toegekend aan de laureaat.
De jury kan naast een laureaat één of meer genomineerden voordragen voor disciplines andere dan deze van de laureaat. Aan de genomineerden kunnen geldprijzen worden toegekend voor een totaalbedrag van max. 2 500 EUR. De bestendige deputatie beslist, op voorstel van de jury, over het bedrag per genomineerde.
Art. 1 1 . De bestendige deputatie kan beslissen om op één of meer plaatsen een individuele tentoonstelling met werken van de laureaat te organiseren of een collectieve tentoonstelling met werken van de laureaat en van de genomineerden, eventueel aangevuld met een selectie van de ingezonden werken voor de tweede beoordelingsronde. De jury geeft advies over de werken die hiervoor in aanmerking komen. Het provinciebestuur staat in voor de verzekering van de werken voor de duur van de tentoonstelling(en) . De werken mogen tijdens deze periode verkocht worden, maar moeten tot het einde van de tentoonstelling( en) beschikbaar blijven.
Art. 12. Het beeldmateriaal van de werken van de laureaat en I of van de genomineerden blijft eigendom van de provincie. Het materiaal van de overige deelnemers wordt
teruggestuurd, of afgehaald ( . . . ) .
Art. 1 3. De deelnemers en I of de bedrijven bij wie zij in dienst zijn, verlenen aan het provinciebestuur van Oost-Vlaanderen het reproductierecht voor alle publicaties in verband met de prijs vormgeving.
Art. 1 4. Door deel te nemen aan deze prijs gaan de inzenders akkoord met alle bepalingen van het reglement. Alle niet voorziene gevallen en eventuele betwistingen worden door de bestendige deputatie beslecht.
1 02 BEELDENDE KUNSTEN, VORMGEVING EN FILM
VERSLAG VAN DE PRIJS
De jury van de provinciale prijs voor vormgeving 2004 was als volgt samengesteld:
mevrouw Andrea de Kegel, voorzitter, de heer Bob vanden Eynde, ondervoorzitter,
mevrouw Hilde Bouchez, mevrouw I nge Vranken en de heren L ieven Daenens, Jo
han Valcke en Rudy Vercruysse, leden, mevrouw Nathal ie Eykelberg, secretaris.
25 vormgevers I designers uit verschillende disciplines van de grafische, industriële en
ambachtelijke vormgeving dienden een dossier in.
De jury stelde al na de eerste beoordelingsronde voor de prijs toe te kennen aan Fran
cine van der Biest uit Gent voor haar textielontwerpen. De j ury apprecieerde vooral
het authentieke concept van haar toegepaste textielkunst met een zeer bewuste keuze
voor een sober en grafisch geraffineerd design, waarin vooral zwart-witcontrasten en
grijstinten de boventoon voeren. De jury stelde daarnaast voor een nominatiepremie van 2 500 EUR toe te kennen aan Hans de Pelsmacker voor zijn meubel- en verlich
tingsdesign. Verder selecteerde de jury volgende kunstenaars voor de tentoonstelling: Bieke de Puydt, Nora de Rudder, Stéphane de Schrevel I Filip de Baudringhien, Danny Dobbelaere, Tom de Vrieze, Nick Proot en Roos Vandekerckhove. De tentoonstelling vond plaats in het Caermersklooster - Provinciaal Centrum voor Kunst en Cultuur in
Gent van 1 5 juli tot 4 september 2005.
Francine van der B iest a Vlierzele, 1 8 juni 1 953
Studies
1971-75 monumentale kunst, Hoger Sint-Lucasinstituut, Gent 1 975-76 studieverblijf in Bulgarije, specialisatiebeurs ministe-
rie van Nationale Opvoeding en Nederlandse Cultuur
1 979-80 getuigschrift pedagogische bekwaamheid, Rijksleergangen voor Technisch Onderwijs, Gent
1979-82 kunstweven, Stedelijk Textielinstituut Henri Story, Gent
Professionele activiteiten
vanaf 1 975 beeldend kunstenaar
1 980-88 docente vormgeving Stedelijk Textiel instituut, Gent vanaf 1 985 freelancetextielontwerpster vanaf 1 992 deeltijds docente Hogeschool Gent, departement Academie vanaf 1 993 eigen collectie woontextiel Tal van tentoonstellingen in binnen- en buitenland
Bekroningen
1 984 laureate D'84, designwedstrijd ICTB
derde prijs Beneluxwedstrijd Stoffenontwerp met vlaslinnen, Internationaal Vlascentrum, Brussel
1 986 laureate wedstrijd voor textielontwerpers, Fandation de la Tapisserie, Doornik 1 987 eervolle vermelding prijs voor kunstambachten (textiel- en weefkunst)
provincie Oost -Vlaanderen 1 99 1 laureate prijs voor kunstambachten (textiel- en weefkunst) provincie
Oost -Vlaanderen 1 992 laureate internationale wedstrijd Design for Europe, Interieur 92, Kortrijk 1995 Prix Spécial Invités, internationale wedstrijd Cultures et Matières, Fondexlor,
Metz
1 997 Henry van de Veldeprijs voor het beste product, VIZO
BEELDENDE KUNSTEN, VORMGEVING EN FILM 1 03
2004 premie voor het beste ontwerp, prijs voor vormgeving provincie West -Vlaanderen laureate prijs voor vormgeving provincie Oost-Vlaanderen
"Francine van der B iest volg ik al jaren en met steeds stijgende bewondering. ( . . . ) Met wortels in de beeldende kunst, raakte zij eind jaren zeventig, begin jaren tachtig in de ban van de textielkunst. Z ij creëerde monumentale murale werken, in een soort minimalistische stijl, d ie uitmuntten door eenvoud en geraffineerdheid. Omstreeks de jaren tachtig, startte z ij met het ontwerpen van stoffen, het liefst in linnen. Zij ontwierp talloze weefsels voor eenvoudige, bescheiden doeleinden zoals bijvoorbeeld huishoudtextiel, dekbed- en tafellinnen. Zij ontwierp ook een serie handgetufte tapijten. De mo
tieven en decors van deze ontwerpen zijn van een grote soberheid. Meestal accentueert zij de grotere, platte vlakken van haar ontwerpen met lijnen en vierkanten. Francine heeft echter ook een minder bekende maar zeer uitbundige kant die zich dan uit in motieven gebaseerd op kindertekeningen. Af en toe vind je een licht erotische tekening in haar weefsels."
EEN TH UIS VOOR
EEN BEELD
Johan Valcke in de catalogus van de tentoonstelling Provinciale prijs voor vormgeving 2004
De wedstrijd Een thuis voor een beeld werd in 2004 voor de tiende maal op rij georganiseerd door de provincie Oost-Vlaanderen in samenwerking met Radio 2 - Oost-Vlaanderen en de Oost-Vlaamse gemeentebesturen. De wedstrijd heeft tot doel de integratie van de hedendaagse monumentale beeldhouwkunst in de openbare ruimte te bevorderen. Een beeld, dat eigendom blijft van het provinciebestuur, wordt in permanente bruikleen
gegeven aan de Oost -Vlaamse gemeente die de beste site voorstelt. In 2004 gaf het provinciebestuur na het uitschrijven van een beperkte wedstrijd aan Philip Aguirre y Otegui de opdracht om zijn ontwerp te realiseren. Philip Aguirre y Otegui werd geboren in Schoten in 1 96 1 . Hij studeerde beeldhouwkunst aan de academie en het Hoger Instituut voor Schone Kunsten in Antwerpen. Zijn werk wordt gekenmerkt door een zeer eigenzinnige omgang met de klassieke sculptuur, die gerelateerd wordt aan actuele en politieke thema's. Telkens weer duiken in zijn werk twee aspecten op: de symbiose van klassieke en modernistische karakteristieken enerzijds en een humanistische ondertoon anderzijds. Ook het beeld dat geselecteerd werd voor de wedstrijd vertoont die dualiteit. Het is uitgevoerd in zwart gepatineerd brons en stelt op ware grootte een voetballer voor in een omhaal. Het is geïnspireerd op de wereldberoemde foto van voetbalwonder Pelé, ook de Zwarte Parel genoemd, die een van zijn vele fantastische doelpunten scoort in Rio de Janeiro tijdens de wedstrijd tegen België in 1 965. Het beeld straalt een intense dynamische beweging uit, maar is toch een verstild en bevroren moment. Terzelfder tijd is het een statement van de kunstenaar over de positie van de onderdrukte zwarte
.. .
1 04 BEELDENDE KUNSTEN, VORMGEVI NG EN FILM
mens in Afrika of in de vele getto's, die zich bijna alleen via de sport - en vooral het voetbal - kan laten gelden en hogerop geraken. Het aantal clubs met overwegend of zelfs uitsluitend gekleurde voetballers is daar een duidelijk voorbeeld van. Ten slotte refereert het beeld ook aan de sport die zeer populair is in Vlaanderen en een belangrijk onderdeel is van het gemeenschapsleven. De maquette van het beeld werd op 28 januari voorgesteld aan de pers en de afgevaardigden van de Oost-Vlaamse gemeentebesturen. In totaal schreven twintig gemeenten zich in voor deelname aan de wedstrijd . De jury, aangesteld door de bestendige deputatie, ging op 25 en 26 maart alle sites ter plaatse beoordelen en selecteerde drie final isten: Kruibeke, Maarkedal en Waasmunster. Zij kregen de gelegenheid om tijdens rechtstreekse radio-uitzendingen op 26, 27 en 28 april de keuze van hun site te verde
digen in aanwezigheid van talrijke enthousiaste supporters uit hun gemeente. Ook de luisteraars van Radio 2 konden deelnemen door een sms'je te versturen met de locatie van hun voorkeur. Op die manier werd de publieksprijs van de provincie Oost-Vlaanderen, een authentiek werkje van de kunstenaar, toegekend aan Maarkedal. Onder de deelnemers werd een ministereoketen verloot. Waasmunster won op overtuigende wijze en gaf het beeld een thuis op het plein van de wijk Hollandse Molen. Het werd op zaterdag 9 oktober feestelijk onthuld in aanwezigheid van een talrijk publiek en o .m. ook voetbalfenomeen Jean-Marie Pfaff.
BEELDENDE KUNSTEN, VORMGEVING EN FILM 1 05
DANY DEPREZ I Cryptogram, 2002
DE PROVINCIALE
KUNSTCOLLECTIE
AANWINSTEN 2004
Ricardo Brey, Untitled later titled Four images, gemengde technieken
Marc de Coninck, Identiteit, acryl op lijnwaad
Peter de Glas, Gesteld lichaam, acryl op vezelplaat
Enk de Kramer, zonder titel, ets
Dany Deprez, Cryptogram, vier schilderijen, olieverf op paneel; Vorsicht Fernsehen, drie tekeningen, houtskool op papier
Rik Stautemas, Angst, beeldhouwwerk
Herman Theunynck, Speelse kracht, olieverf op paneel; Macht, olieverf op paneel; Valse speelsheid, olieverf op paneel
Philippe Vandenberg, Exil de peintre, boek met 53 etsen en elf losse etsen
Herman Verbaere, Het Gouden Leeuwplein in Gent, olieverf op doek; Dorpsgezicht Oosterzele, olieverf op doek; Kerk van Roborst, olieverf op doek; Stadhuis van SintNiklaas, aquarel; Dorpsgezicht Mespelare, olieverf op doek; Molen en dijk van Doel, olieverf op doek
.. .
1 06 BEELDENDE KUNSTEN, VORMGEVING E N FILM
De 3 1 e editie van het Internationaal Filmfestival van Vlaande
ren - Gent vond plaats van 5 tot 1 6 oktober 2004.
Begin 2004 hadden het filmfestival en kunstencentrum Vooruit
een samenwerkingsakkoord gesloten. Naast het festivaldorp en
Kinepolis werd Vooruit een nieuwe centrale plek van het festi
val, het meeting point voor artiesten en publiek en een presen
tatieplatform voor videofilms, installaties, talkshows, concerten
en projecten. In Vooruit werd het festivalthema Zuid-Afrika,
tien jaar na apartheid concreet vormgegeven met film, video,
beeldende kunsten en multimedia, maar ook muziek, feest, li
teratuur en indringende getuigenissen over een land in veran
dering. De officiële opening van het festival vond plaats op 5 oktober
met de Beneluxpremière van de Ierse film Omagh van Pete Tra
vis. De film is een reconstructie van de aanslag die de harde kern
van het IRA op 1 5 augustus 1 998 pleegde in het Noord-Ierse
stadje Omagh. Regisseur Pete Travis woonde de voorstelling bij,
evenals Michael Gallagher, de man op wiens leven de film geba
seerd is, en zijn dochter Catherine.
Voor deze editie werden in totaal 249 films - waaronder 63 kort
films - uit binnen- en buitenland geselecteerd. Het programma bestond weer uit verschillende onderdelen : de Officiële Selectie (met de competitie met als thema Impact van muziek op film en de Competitie voor Belgische Kortfilms) , Festival previews (avant-premières van belangrijke films die in de maanden na
het festival in roulatie komen) , World cinema (een internationale selectie, inclusief documentaires en kortfilms, met o.m. een pro-
I NTERNATIONAAL
F ILMFESTIVAL VAN
VLAANDEREN -
G ENT
gramma experimenteler werk onder de noemer A look apart en een selectie van recente
Belgische films onder de titel Belgian cinema today) en Memory of film (met o .m. een retrospectieve van negen films van of met Richard Attenborough) . Opnieuw probeerde het festival - door films uit deze verschillende onderdelen in specifieke parcours onder te brengen - het programma beter af te stemmen op diverse doelgroepen. Zo was er
opnieuw de XPLOREZONE voor jongeren en het Plus parcours voor gevorderden of SSplussers. Het filmfestival wil nog steeds een forum zijn voor de Vlaamse film. Daarom was het in 2004 voor het eerst gastheer van een heuse ideeën beurs . De film-ideemarkt wou mensen met ijzersterke ideeën voor een audiovisuele creatie in contact brengen met geïnteres
seerde regisseurs en producenten. Dit initiatief van de Scenaristengilde en het Vlaams Audiovisueel Fonds kaderde in de Dag van het Audiovisueel Beroep op 4 oktober. Het filmfestival bleef verder de belangrijke rol die filmmuziek speelt onderstrepen. Naast de internationale competitie, rond de Impact van muziek op film, organiseerde het festival ook dit jaar exclusieve filmmuziekconcerten . Het bracht hommages aan vier wereldberoemde componisten die kort voordien overleden waren: op 9 oktober bracht het Vlaams Radio Orkest na de uitreiking van de World Soundtrack Awards muziek van Elmer Bemstein, David Raksin en Michael Kamen en op 14 oktober vertolkte het Nationaal Orkest van België muziek van Jerry Goldsmith. Dirigent was beide keren Dirk Brossé. Op 8 oktober begeleidde de Nederlandse organist Joost Langeveld de stille film Lucky star op het historische Van Peteghemorgel in de Sint-Pieterskerk. Ook tijdens deze editie werd weer een vertoning als "provinciaal evenement" georganiseerd. De genodigden van het provinciebestuur konden op 7 oktober een voorstelling van Cry freedom van Richard Attenborough bijwonen. De film vertelt het waar gebeurde verhaal van de zwarte Zuid-Afrikaanse mensenrechtenactivist Steve Biko, die op 12 september 1 977 door de veiligheidspolitie werd vermoord. Richard Attenborough was op die voorstelling aanwezig.
BEELDENDE KUNSTEN, VORMGEVING EN FILM 1 07
SUBSIDIËRING
Archief en Museum van de Socialistische Arbeidersbeweging (AMSAB), 61 354 EUR Gent
Project Industriële Geschiedenis van Oost-Vlaanderen, Gent 5 1 537 EUR
Project Geschiedenis van de Vlaamse Dovengemeenschap, Gent 5 1 537 EUR
Katholiek Documentatie- en Onderzoekscentrum (KADOC), Leuven 24 541 EUR
Liberaal Archief, Gent 24 541 EUR
Archief en Documentatiecentrum voor het Vlaams Nationalisme (ADVN), 24 541 EUR
Antwerpen
Oost -Vlaams Verbond van de Kringen voor Geschiedenis 22 087 EUR
Verbond van de Kringen voor Heemkunde in Oost-Vlaanderen 22 087 EUR
Documentatiecentrum en Archief voor Daensisme en Hedendaagse 1 9 633 EUR Geschiedenis van de Denderstreek (DADD), Aalst
Oost-Vlaamse Federatie voor Oudheidkundig Bodemonderzoek en 9 8 1 7 EUR
I ndustrieel Erfgoed (OFOBIE)
Stichting Jan Palfijn, Gent 6 135 EUR
Bedevaart naar de Graven van de IJzer, Diksmuide 4 908 EUR
Vlaamse Vereniging voor Familiekunde, Gouw Oost -Vlaanderen 4 908 EUR
Koninklijke Bond der Oost -Vlaamse Volkskundigen 2 454 EUR
Stichting Auschwitz, Brussel 1 972 EUR
Bibliotheca Wasiana, Sint-Niklaas 1 485 EUR
Documentatiecentrum voor Streekgeschiedenis, Sint-Amandsberg (Gent) 1 227 EUR
Stichting Achiel de Vos, Evergem 1 227 EUR
,. P
1 1 0 GESCHIEDENIS
REGLEMENT VAN DE PRIJS
Art. 1 . De provinciale prijs voor geschiedenis wordt uitgeschre
ven in 2004. Aan de prijs wordt een bedrag verbonden van
2 500 EUR (laureaat) .
Art. 2. Gevraagd wordt een oorspronkelijk en wetenschappelijk
PROVINCIALE
PRIJS VOOR
G ESCH I EDENIS
verantwoord werk over geschiedenis, in de Nederlandse taal, geschreven door één of
door twee auteurs in samenwerking. Uitgegeven werken mogen niet voor 1 oktober
2002 gepubliceerd zijn. Voor een werk dat in verscheidene delen gepubliceerd is,
geldt de datum van publicatie van het laatste deel .
Art. 3. De deelnemers mogen nog niet eerder bekroond zijn met een provinciale prijs voor
geschiedenis of met een hogere prijs in datzelfde genre.
Art. 4. De uiterste datum van inzending wordt bepaald op 1 5 oktober 2003.
Art. 5. Werken, reeds ingediend voor een provinciale prijs, kunnen naderhand geen tweede
maal meer voor deelname worden ingediend. Ook mag eenzelfde werk niet voor twee
verschillende provinciale prijzen worden ingediend, noch tegelijk tijdens hetzelfde
jaar, noch in verschillende jaren. Werken, geschreven of gerealiseerd door drie of
meer auteurs in samenwerking, komen niet in aanmerking.
Art. 6. De bestendige deputatie beslist over de uitslag, na kennisneming van het gemoti
veerd verslag van de jury. Over de uitslag van de prijs wordt verder niet gecorrespon
deerd .
Art. 7. De jury kan voorstellen ofwel de prijs integraal toe te kennen aan de laureaat, ofwel
bij niet-bekroning een bedrag van maximum 870 EUR aan te wenden voor het toe
kennen van een eervolle vermelding aan de meest verdienstelijke inzending.
Art. 8. Alle ingezonden werken blijven het eigendom van de inzenders . De werken, hetzij
getypt, hetzij gedrukt, d ienen in vijfvoud ingestuurd . Van de gedrukte en getypte
werken blijft evenwel één exemplaar ter beschikking van het provinciebestuur.
Art. 9. Alle niet voorziene gevallen en gebeurlijke betwistingen worden door de bestendige deputatie beslecht.
VERSLAG VAN DE PRIJS
De jury van de provinciale prijs voor geschiedenis 2004 vergaderde onder het waarnemend voorzitterschap van de heer Ignace van Driessche en bestond u it prof. dr. Vivian Liska, mevrouw Zahava Zewald, prof. dr. Freddy Mortier, dr. Gie van den Berghe en dr. Rudi van Doorslaer. Mevrouw Marion Lefebvre was secretaris. Voor deze prijs werd één inzending ingediend. Op voorstel van de jury werd noch de prijs, noch een eervolle vermelding toegekend .
GESCHIEDENIS 1 1 1
PROVI NCIALE PRIJS
VOOR GEN EALOGI E
REGLEMENT VAN DE PRIJS
Art. 1 . Door de bestendige deputatie van de provincieraad van Oost-Vlaanderen wordt voor het jaar 2004 een prijs uitgeschreven voor een familiegeschiedenis of een genealogische bronnenstudie. Aan de prijs is een bedrag verbonden van 2 500 EUR.
Art. 2. Gevraagd wordt een oorspronkelijke, onuitgegeven of na 1 januari 2000 gepubliceerde, wetenschappelijk verantwoorde familiegeschiedenis of genealogische bronnenstudie, geschreven in de Nederlandse taal .
Art. 3. De deelnemers mogen nog niet eerder bekroond zijn met een provinciale prijs voor genealogie of met een hogere prijs in datzelfde genre.
Art. 4. De uiterste datum van inzending wordt bepaald op 3 1 januari 2004.
Art. 5. Werken reeds ingediend voor een provinciale prijs, kunnen naderhand geen tweede maal meer voor deelname worden ingediend. Werken, geschreven of gerealiseerd
door twee of meer auteurs in samenwerking, komen niet in aanmerking.
Art. 6. De bestendige deputatie beslist over de uitslag, na kennisneming van het gemotiveerd verslag van de jury. Over de uitslag van de prijs wordt verder niet gecorrespondeerd.
Art. 7. De jury kan voorstellen ofwel de prijs integraal toe te kennen aan de laureaat, ofwel
bij niet-bekroning een bedrag van maximum 875 EUR aan te wenden voor het toekennen van een eervolle vermelding aan de meest verdienstelijke inzending.
Art. 8. Alle ingezonden werken blijven het eigendom van de inzenders. De werken, hetzij getypt, hetzij gedrukt, dienen in vijfvoud ingestuurd; één exemplaar blijft ter beschikking van het provinciebestuur.
Art. 9. Alle niet voorziene gevallen en gebeurlijke betwisitgen zullen door de bestendige deputatie worden beslecht.
VERSLAG VAN D E PRIJS
De jury van de provinciale prijs voor genealogie 2004 vergaderde onder het voorzitterschap van mevrouw Andrea d e Kegel e n bestond uit d r. Véronique Lambert, d r. Sylvia van Peteghem, prof. d r. Jan Art, de heer Jan Caluwaerts en d r. Herman van Isterdael . Mevrouw Hilde de Vusser was secretaris.
Voor deze prijs werde n zes inzendingen genoteerd. Op unaniem voorstel van de jury werd de prijs toegekend aan d r. Pau l Huys uit Drongen (Gent) voor zijn studie Huys is de naam. Aangename kennismaking .
.. .
1 1 2 GESCHIEDENIS
Paul Huys
Paul Huys werd op 23 september 1 933 in Deinze geboren. In
1 955 behaalde hij aan de Rijksuniversiteit Gent de graad van
licentiaat in de Germaanse filologie en vier jaar later promo
veerde hij er op een proefschrift over de Duits-Joodse schrijver
Arnold Zweig tot doctor in de letteren en wijsbegeerte. Na een
korte loopbaan in het middelbaar onderwijs trad hij in 1 958 als
inspecteur voor culturele en sociale aangelegenheden in d ienst
bij het provinciebestuur van Oost-Vlaanderen. Van 1 972 tot
zijn pensionering in 1 993 was hij er cultureel adviseur.
Paul Huys was lid van verschillende adviescommissies, zoals de
Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen en
de Hoge Raad voor de Openbare Bibliotheken. In de periode
1 962- 1 969 besprak hij Duitse literatuur voor het BRT-radio
programma De zeven kunsten. Verder publiceerde hij tal van
boeken en artikels over beeldende kunstenaars, lokale geschie
denis, molinologie, genealogie en volkskunde. In 1 994 werd hij bekroond met de Cultuurprijs van de Stad Gent. Drie jaar later werd hem de prijs van de provincie OostVlaanderen voor kunstgeschiedenis en archeologie toegekend voor twee studies over de Deinse kunstschilder Charles Picqué (zie Cultureel Jaarboek 1 997, blz. 1 26- 1 30) .
H U LD I G I NG VAN PAU L H U YS
De provinciale prijs voor genealogie 2004 werd op woensdag 23 februari 2005 plech
tig uitgereikt in de raadzaal van het provinciehuis in Gent. Nadat Hendrik Ide (viool) en Ludo Ide (cello) Tempo di minuetto van Giorgio Valensin, Romance van Ferdinand Hummel en Tambourin van Jean-Philippe Rameau hadden vertolkt, sprak gouverneur
André Denys de verwelkoming uit. Vervolgens brachten Hendrik en Ludo Ide Prelude, Canzonetta, Intermezzo en Scherzo uit Eight duets, opus 39, van Reinhold Morizovitsj
Glière, waarna prof. dr. Jan Art het juryverslag voorlas:
( . . . ) De vergadering heeft niet lang geduurd) na een half uur stonden de juryleden alweer op straat. De reden voor de snelle afloop van de samenkomst was dat alle lezers het er roerend over eens waren dat één inzending) die van Paul Huys) duidelijk de beste was en verdiende de provinciale prijs toegekend te krijgen. Dat één inzending de beste was wil niet zeggen dat de andere vijf geen verdiensten hadden. De ene viel op door de zorg die werd besteed aan vormgeving en illustratie) een andere werd geloofd om de vele diensten die ze aan latere vorsers zal bewijzen) alle inzendingen zijn met veel enthousiasme en gedrevenheid geschreven. Maar er was er een die al die goede eigenschappen en nog enkele andere in zich verenigde en dat was de studie getiteld "Huys is de naam. Aangename kennismaking".
Alle juryleden verklaarden zich getroffen door de grote eruditie waarvan de auteur blijk geeft. Huys is zowel in de 1 7e) de 1 8e) de 1 9e als de 20e eeuw thuis. Weinig professionele historici zullen hem dat nadoen: alleen al de paleografische problemen waarvoor het 1 7e-eeuwse handschrift de lezer stelt) doen) bij mij althans) de moed in de schoenen zinken) en als contemporanist zou ik algauw mijn weg verliezen in de doolhof van ingewikkelde bestuursvormen en de heel andere wetten en costumen die tijdens het Ancien Régime golden. Paul Huys voelt zich echter in elke periode als een vis in het water en leidt de lezer met grote deskundigheid, zonder eenmaal pedant te worden) door dit labyrint. Een deskundigheid die ook blijkt uit de bij degenen die hem kennen bijna spreekwoordelijk
GESCHIEDENIS 1 1 3
geworden "huysiaanse accuratesse" waarmee de bronnen worden vermeld en desgevallend getranscribeerd. Paul Huys weet de levensloop van zijn voorvaderen) allen gewone mensen) steeds in hun tijdskader te situeren en plaatst ze aan de hand van eigentijdse en plaatselijke kronieken in een kleurrijk decor. Hij slaagt er aldus in ze als het ware tot leven te wekken en zorgt ervoor dat de lezer; ook al heeft die geen uitstaans met de familie HuysJ zichzelf of zijn eigen voorouders in de dramatis personae gaat herkennen.
De jury was het erover eens dat het werk nog door andere bijzondere kwaliteiten opvalt) namelijk door de bijna literaire stijl waarin het betoog gesteld is) en de heldere structuur van het exposé. Ook hier kunnen vele professionele h istorici maar met afgunst kijken naar de wijze waarop de auteur de lezer van de eerste tot de laatste bladzijde weet te boeien en hij ervoor zorgt dat de lectuur nergens blijft haperen aan een slecht gebouwde zin of een fout gespeld woord. Hier is duidelijk een doctor in de germanistiek aan het woord. Een fa-miliegeschiedenis die zover teruggaat in de tijd, vergt noodgedwongen een ingewikkeld en complex verhaal: het gaat om een stamboom met vele vertakkingen) waarin men als lezer algauw het noorden zou verliezen. Met Huys als gids gebeurt dat niet: het boek is dermate helder gestructureerd dat enkel de on aandachtige flaneur de draad zou kwijtraken.
De auteur eindigt niet bij de eigen tijd: hij waagt het erop in enkele pagina)s een synthese te brengen van wat h ij in de voorgaande 250 bladzijden tekst en noten heeft verteld; en h ij slaagt daar dan nog in ook. Dat h ij dat kan bewijst dat aan dit boek jaren is gewerkt) dat het langzaam is gerijpt en er veel is over nagedacht. Het besluit wordt beëindigd met een prachtig slotakkoord) een citaat uit het boek "Prediker" en één uit de "Illias)}. Dat laatste vind ik zo mooi en het geeft zo goed de teneur weer van het hele boek, dat ik niet kan nalaten het hier te citeren: het gaat om een passage uit het gesprek tussen Glaukos en DiomedesJ die) vooraleer ze elkaar te lijf gaan voor de poorten van Troje) elkaar; naar goede homerische gewoonte) verbaal aan de tand voelen. Glaukos vraagt Diomedes of hij misschien aan de goden verwant is) want als dat het geval zou zijn) dan zou h ij het duel)
1 1 4 GESCHIEDENIS
gewone sterveling zijnde, uit de weg gaan. En daarop antwoordt Diomedes als volgt: "Wat deert u mijn afkomst? De geslachten in hun komen en gaan zijn als de bladeren der bomen. De wind waait en verspreid op de grond dwarrelen de blaren van nauwelijks één jaar. Maar dan komt de lente, dan botten de bomen weer uit en n ieuwe bladeren groeien in de plaats van dorre. Zo ook bloeit het ene geslacht en nadert het andere zijn einde. "
"De geslachten in hun komen en gaan zijn als de bladeren der bomen " - waarom hun wederwaardigheden trachten te reconstrueren, is het immers n iet steeds hetzelfde verhaal van komen en gaan? - zo vraagt de auteur zich, ietwat melancholisch-relativerend, af bij het einde van zijn familiegeschiedenis. Het is een retorische vraag, want zijn boek, vrucht van moeizaam speurwerk, is het bewijs dat hij het wel degelijk de moeite waard vindt, dit memoreren van al wat zijn voorouders hebben doorstaan om het leven ook aan hem door te geven, aan de zoveelste schakel binnen een hopelijk nog lange ketting. Die overtuiging, die in het hele werk doorklinkt, maakt dat deze familiegeschiedenis meer is dan enkel uitermate geslaagd dilettantenwerk - het is ook een monument van "pietas'� van eerbied en erkentelijkheid ten opzichte van de voorouders. (. . . )
Hendrik en Ludo Ide brachten vervolgens Allegro con brio en Thema con variazione uit Duo voor viool en cello van Ludwig van Beethoven. Gedeputeerde Jean-Pierre van der Meiren sprak daarna de huldigingstoespraak uit:
Mensen die voor het eerst met elkaar kennismaken, peilen steevast naar de wederzijdse identiteit. Dat is van alle tijden, ook al in homerisch Griekenland. De conversatie uit de "fllias" tussen Glaukos en de halfgod Diomedes, waarover professor Art het al ha� is exemplarisch voor de genealogische studie van Paul Huys. Op onderhoudende wijze schetst hij wel en wee van veertien generaties van de familie Huys. De auteur koos daarbij resoluut voor een geïntegreerde aanpak. Geen loutere opsomming dus van weetjes en weinigzeggende data.
GESCHIEDENIS 1 1 5
De wetenschappelijke beoefening van de genealogie is meer dan de optelsom van prosopografieën. Een gedegen genealogische studie veronderstelt een actief zoeken naar relaties en verbanden. Het aanreiken van verklaringsmodellen voor opvallende vaststellingen en evoluties levert een bijkomende meerwaarde op. Het overstijgen van het microniveau is daaraan inherent.
Door de familiegeschiedenis in te passen in de bredere maatschappelijke ontwikkelingen wordt de genealogie een relevante hulpwetenschap voor het geschiedkundig onderzoek. De gerenommeerde Franse h istoricus Marc Bloch poneerde dat een h istorisch fenomeen op geen enkele manier begrepen kan worden buiten het ogenblik in de tijd waarin het plaatsvond. Dat paradigma is niet in dovemansoren gevallen. Integendeel, het is een van de cruciale uitgangspunten in de bekroonde studies van Paul Huys. Bij de uitreiking van de provinciale prijs voor kunstgeschiedenis en archeologie, nu zeven jaar geleden, stelde de auteur het als volgt: "Ik meen dat men een kunstenaar moet bestuderen in de cultuur en de tijd waarin hij werkte en dat het verkeerd zou zijn hem te willen bekijken met de beoordelingsnormen en opvattingen van onze eigen tijd. " Datzelfde adagium kunnen we moeiteloos parafraseren voor de genealogische studie "Huys is de naam".
Op een soms ontluisterende wijze brengt Paul Huys zijn voorvaderen in beeld, als mensen van vlees en bloed, druk in de weer met de dagelijkse beslommeringen.
De studie is een aangename ontmoeting met diverse mensen die geconfronteerd worden met de uitdagingen, kansen, mislukkingen en ontberingen in en van hun tijd. Vooral die laatste insteek maakt de studie van Paul Huys' familiegeschiedenis ook voor niet-familieleden interessant. Het werk bevat een aantal elementen die voor h istorici, volkskundigen, heemkundigen, demografen van belang kunnen zijn. Ofschoon het een micro-onderzoek betreft, bevat de studie tal van componenten die bevindingen op een macroniveau bevestigen of op kwantitatief onderzoek een kwalitatieve aanvulling bieden. De school van de '54.nnales", mede opgericht door Marc Bloch trouwens, vroeg binnen de historiografie
1 1 6 GESCHIEDENIS
aandacht voor sociaal-economische vraagstukken. Onderzoek werd aangemoedigd naar onder andere verpauperingsprocessen en de sociale stratificatie binnen een samenleving. De genealogische studie van Paul Huys draagt elementen aan die de vastgestelde macroevoluties binnen de context van een regio, in casu Geluwe en omgeving, voelbaar in beeld brengen.
Smeden, zoals Joos Huys, genoten in de 1 6e eeuw aanzien. De cultuurhistoricus Peter Burke toonde aan dat zulks ook gold voor wevers en schoenmakers. Joos, "de smet van Gheluwe", bezat niet alleen een woonhuis en wat gronden, h ij was bovendien kerkmeester en ontvanger van de Sint-Dyonisiuskerk, had zitting in leenbanken en was buitenpoorter van Kortrijk. De familiegeschiedenis van Paul Huys toont aan dat de relatieve welstand van de smeden uit de 1 6e eeuw in de 1 8e eeuw zo goed als vergaan was. Sommige voorvaderen werden als timmerman, molenaar, knecht of dagloner vermeld. Die wending past volkomen binnen de algemene sociaal-economische evolutie van onze contreien.
Datzelfde geldt voor de intellectuele ontwikkeling. Joos Huys plaatste keurig zijn handtekening. Die vaardigheid had de in het midden van de 1 8e eeuw naar Artesië uitgeweken Johannes Huys niet meer onder de knie. De nieuwe economische uitdagingen van de 1 9e eeuw worden ook in de familiegeschiedenis van Huys weerspiegeld. Schoenmakers bleken succesvol in Lotenhulle en omgeving. De Deinse familietak speelde in op de ontluikende zijdenijverheid en klom als zijdewevers opnieuw de sociale ladder op. Welvaart en welzijn werden weer opgebouwd. Die voedingsbodem gaf de generaties van de 20e eeuw de kans om universitaire studies met succes af te ronden.
De familiegeschiedenis van Huys geeft tevens een kwalitatieve aanvulling op de demografische studies. Demografie wordt vaak geassocieerd met statistische verwerking van persoonsgegevens. Die gedwongen anonimiteit krijgt door genealogische studies een gezicht. Zo bevestigt het onderzoek naar de familie Huys dat in het Ancien Régime het eerste huwelijk lang werd uitgesteld en dat de gezinnen niettemin met kinderen rijk waren gezegend. De voorvaderen van Paul Huys ontsnapten evenmin aan de zogenoemde mortaliteitscrisissen. Het gezin van Pieter Huys werd in 1 693 zwaar getroffen. Een verklaring wordt gezocht in een besmettelijke ziekte die Geluwe waarschijnlijk teisterde. Historisch onderzoek toont aan dat twee opeenvolgende misoogsten toen een ernstige voedselschaarste veroorzaakten. Honger, ondervoeding en ontbering verzwakten de bevolking.
Net die ruimere contextualisering van de familiegeschiedenis levert een relevante meerwaarde voor de genealogische studie van Paul Huys. Gevat wordt het familieverhaal ingepast in de ruimere sociaal-economische ontwikkeling, in de politieke en militaire geschiedenis. Tegelijkertijd worden de verschillende generaties binnen de lokale samenhang geduid. De vaststelling dat smid Franciscus Huys in 1 790 geweren herstelde van de ''volontairen" wijst in de richting van een politieke stellingname in de Brabantse revolutie.
Genealogie heeft duidelijk de initiële doelstellingen van de sibbenkunde overstegen. Familiegeschiedenis is uitgegroeid tot een volwaardige hulpwetenschap in de geschiedbeoefening. Die ontwikkeling is een drijfveer voor het beleid dat het provinciebestuur voert in de bevordering van het genealogisch onderzoek. De verenigingen voor familiekunde kunnen al jarenlang rekenen op een structurele subsidiëring. Bovendien werpt het provinciebestuur zich als partner op bij de organisatie van grootschalige en relevante initiatieven. Ik verwijs even naar het nationaal genealogisch congres dat vorig jaar plaatsvond rond het thema emigratie.
Deze provinciale prijs moedigt vorsers aan om op wetenschappelijk verantwoorde wijze aan genealogisch onderzoek te doen. Voor de beoordeling daarvan doet het provinciebestuur een beroep op specialisten ter zake. Ik maak graag van de gelegenheid gebruik om de juryleden welgemeend te danken voor hun inzet en betrokkenheid. Ik sluit me bovendien volledig aan bij de lovende woorden die al zijn uitgesproken en stel er prijs op de laureaat van harte te feliciteren. Ik weet dat het nog iets te vroeg is om de blauwe schort uit te steken, zoals Gustaaf Huys dat een eeuw geleden in de traditie van de Deinse wever-herbergier deed. De gelegenheid tot het nuttigen van een drankje en een hapje wordt aanstonds geboden, nog even geduld dus. Niettemin nodig ik dr. Paul Huys graag uit nu naar voren
GESCHIEDENIS 1 1 7
te komen om alvast het aandenken van de provinciale prijs voor genealogie in ontvangst te nemen.
Na de overhandiging van het aandenken van de prijs, een kunstwerk van de hand van het duo Weyers en Borms, nam Paul H uys het woord :
(. . . ) Over de inhoud van mijn boek zelf moet ik niet zoveel zeggen. De gedeputeerde en professor Art hebben elk een en ander ervan toegelicht. Bovendien is het boek gedrukt en het kan door elke belangstellende gelezen worden. Daarom wil ik graag eerst iets zeggen over de genealogie. Waarom schrijft iemand een familiegeschiedenis? Het beste antwoord op die vraag vond ik ür een wel heel onverwachte hoek. In zijn recentste roman) "Oracle night" (2003)) laat de Amerikaanse auteur Paul Auster een van zijn romanfiguren) een schrijver; een originele plot bedenken voor een sciencefictionfilmscenario. De film gaat over het reizen in de tijd en de hoofdfiguur in dat scenario) Jill) leeft in het midden van de 22e eeuw. "Tegen die tijd") zo schrijft Auster; "is tijdreizen een normaal verschijnsel) maar het gebruik ervan wordt streng beperkt. Aangezien de regering de mogelijkheden van ontwrichting en rampspoed onderkent) krijgt iedere burger maar één keer in zijn leven de gelegenheid om in de tijd te reizen en wel) op de leeftijd van twintig jaar; als een soort initiatieplechtigheid voor het bereiken van de volwassenheid. Er wordt een feest georganiseerd en diezelfde avond vertrek je naar het verleden en moet je een jaar lang rondreizen om je voorouders te leren kennen. Je begint tweehonderd jaar voor je geboorte) gaat dus ongeveer zeven generaties terug) en reist dan stukje bij beetje terug naar het heden. Het doel van de reis is om je nederigheid en mededogen te leren en tolerant te zijn tegenover je medemensen. Doordat je honderden voorouders ontmoet tijdens je reis) wordt het hele gamma van menselijke mogelijkheden aan je geopenbaard en ieder lot uit de genetische loterij passeert de revue. Na afloop beseft de reiziger dat h ij afkomstig is uit een enorm vat vol tegenstrijdigheden en dat zich onder zijn voorouders bedelaars en idioten bevonden) alsmede heiligen en helden)
1 1 8 GESCHIEDENIS
mismaakten en schoonheden, zachtaardige wezens en agressieve criminelen, altruïsten en dieven. Als je in zo'n korte tijdsspanne wordt blootgesteld aan zoveel verschillende levens, krijg je een dieper inzicht in jezelf en je plaats in deze wereld. Je leert jezelf zien als een onderdeel van iets wat groter is dan jezelf en je ziet jezelf ook als een onmiskenbaar individu, als een wezen zonder weerga, met zijn eigen onvervreemdbare toekomst. En uiteindelijk leer je beseffen dat alleen jij verantwoording draagt voor wie en wat je bent. "
Wat is een familiegeschiedenis anders dan een reis door de tijd, om via de eigen voorouders te komen tot een unieke zelfkennis én het ultieme besef dat elke mens verantwoordelijk is voor zichzelf en wat hij (geworden) is ? Voor mijn eigen familiegeschiedenis ben ik niet zoals Jill tweehonderd jaar, maar vierhonderd jaar of zowat dertien of veertien generaties teruggegaan in de tijd. Ik heb er alvast veel uit geleerd en ik hoop daarvan een en ander door te kunnen geven aan de lezers van mijnfamilieboek, in de eerste plaats mijn kinderen en kleinkinderen.
De Huysen, omstreeks 1 600 gevestigd in het West-Vlaamse Geluwe, zijn geen familie geweest van notabelen, magistraten, burgemeesters, chirurgijns, boekdrukkers, fabrikanten, bankiers, notarissen, herenboeren of zelfs van gewone klerken. Ze waren een familie van smeden, landbouwers, timmerlieden en schoenmakers, blekers en zijdewevers, later ook van handelaars en dorpsschoolmeesters en andere onderwijsmensen; allemaal eenvoudige, maar eerzame beroepen voor werkzame mensen, ten hoogste kleine middenstand op de grens van arbeidersklasse en lagere burgerij. De hoogste post die iemand uit onze familie heeft bekleed was die van een heuse generaal in het Belgische leger. Naargelang van de omstandigheden van geluk of ongeluk, van meer of m inder natuurlijke begaafdheid en I of persoonlijke inzet verschoof de positie naar een iets hogere of lagere plaats op de maatschappelijke ladder. Hetgeen hen daarom niet tegelijk tot betere of tot minder goede mensen maakte. Dit, hun aller verhaal maakt de totaliteit ervan tot een echte familiegeschiedenis: ze moet niet verfraaid worden, maar evenmin geminimaliseerd. De geschiedenis schrijven van zoveel generaties van voorouders is allereerst een betuiging van dankbaarheid. Die geschiedenis kan dan ook maar het liefst geschreven worden op een ogenblik dat die familie nog bestaat en levenskrachtig is. Eens geschreven en beschreven blijven hun aller levensverhalen bestaan. Scripta ferunt annos. Dit adagium van Ovidius geldt voor alles wat voorbij is. Geschiedenis schrijven is het aanleggen van een geheugenbank. (. . .) Ik denk niet dat er iemand zo lang en zo verbeten aan eenzelfde taak blijft voortwerken als een (amateur)genealoog, die soms tientallen jaren lang met de onvermijdelijke onderbrekingen bezig is en blijft met het opspeuren, het bestuderen en het ordenen, voortdurend bewijzen en verbanden zoekend, het gevondene schikkend en herschikkend om uiteindelijk een zinvol samenhangende geschiedenis van een familie neer te schrijven. Van één welbepaalde familie uiteraard, in haar eeuwenlange continuïteit uitgetekend, wel onderscheiden door eigen kenmerken én tegelijk ingebed in de bredere politieke, sociaal-economische, culturele en maatschappelijke geschiedenis van een dorp of een stad, van een gewest of een land. ( . . .)
Wij allen komen ergens vandaan en gaan ergens naartoe, we bevinden ons ergens midden in een ketting van voorouders en nakomelingen. Op mijn beurt verwijs ik naar het verhaal van de onstuimige zoon van Tydeus, Diomedes, die op vraag van de aanvoerder van de Lykiërs, Glaukos, naar zijn familieherkomst antwoordt: "Zoals het geslacht der bladeren gaat het de mensengeslachten ( . . . ) Zo bloeit het ene mensengeslacht, waar het andere sterft. " Het is een oeroude waarheid, waarvan, eeuwen voor Homeros, ook al de bijbelse Prediker getuigenis heeft afgelegd: "Men denkt niet meer aan de mensen van vroeger. Evenmin blijft een vorig geslacht in herinnering bij hen die later komen. Het ene geslacht gaat, het andere komt. Alleen de aarde staat in eeuwigheid. " Daarom mag en moet een familiegeschiedenis beschreven en dus voorgoed vastgelegd worden: opdat in de onophou-dende opeenvolging der geslachten de levenden de doden n iet zouden vergeten. Mogelijk zal ook later de ene of de andere zich nog wel eens herinneren: Huys was de naam. Het was mij heel aangenaam en ik dank u allen zeer.
De huldiging werd besloten met een receptie aangeboden door het provinciebestuur.
GESCHIEDENIS 1 1 9
NATIONAAL
GENEALOGISCH
CONGRES OVER
EMIGRATIE
Het provinciebestuur van Oost-Vlaanderen was gastheer voor het 39e nationaal congres van de Vlaamse Vereniging voor Familiekunde, dat in het weekend van 1 5 en 1 6 mei georganiseerd werd door de Oost -Vlaamse gouw. Thema van het congres, dat plaatsvond in auditorium De Schelde van het Provinciaal Administratief Centrum "Het Zuid", was emigratie . Mevrouw Andrea de Kegel, directeur van de provinciale directie Cultuur en Monumentenzorg, leidde het congres als volgt in:
In 2002-2003 lieten de Vlaamse overheid en het Vlaams Centrum voor Volkscultuur een onderzoek uitvoeren naar het actuele lokaal h istorische, volks- en heemkundige landschap in Vlaanderen. In de eindconclusies van dat onderzoek is onder meer te lezen: (�ls we de voorbije halve eeuw in ogenschouw nemen, is de grote stijging van het aantal genealogen in Vlaanderen en ook de groei en omvang van de verenigingen - in de eerste plaats de Vlaamse Vereniging voor Familiekunde - opmerkelijk. Stamboomonderzoek is een eeuwenoude bezigheid, in het verleden vooral voor elites. Vooral na de Tweede Wereldoorlog kwam het genealogisch onderzoek steeds meer binnen het bereik van brede lagen van de bevolking. " De themakeuze voor de recentste Erfgoeddag, mt Zit in de familie", illustreert de geciteerde vaststelling eens te meer. Blijft natuurlijk de vraag waarom steeds meer mensen gegrepen zijn door het stamboomonderzoek. Mogelijke verklaringen zijn het gestegen scholingspeil, de uitbreiding van de vrije tijd, vooral bij oudere volwassenen, de betere toegankelijkheid en ontsluiting van archieven en de betere organisatiegraad van de beoefenaars. Het aantonen van een prestigieuze afstamming is in ieder geval niet de voornaamste beweegreden, dat mag duidelijk zijn. Persoonlijk denk ik dat een deel van de charme van de familiekunde berust in het bronnenonderzoek, uitgevoerd in archieven en documentatiecentra. De genealogische bronnen zijn zeer uitgebreid en divers: parochieregisters, burgerlijke stand, staten van goed, wezenrekeningen en bevolkings- en militieregisters, landboeken, fiscale archieven, griffiearchiel archief van kerk en armendis, en ga zo maar door. Geen wonder dat in Nederland genealogen in de jaren (90 zo'n tachtig procent van de bezoekers van de rijksarchieven uitmaakten. Voor Vlaanderen ontbreken dergelijke cijfergegevens, maar we mogen aannemen dat ook de Belgische archieven vooral door genealogen worden bezocht - en doorzocht. Voor de meeste historici en genealogen is de studie van archiefbronnen allerminst saai monnikenwerk. Wie geregeld in archieven vertoeft, kent ongetwijfeld de opwinding die het contact met een authentieke bron met zich meebrengt. Johan Huizinga noemde die ervaring de ((historische sensatie".
Een authentieke bron zoals een archiefstuk is te vergelijken met een estafettestok, die aan de historicus wordt doorgegeven. Het plotse, directe contact met een overblijfsel uit een per definitie onbereikbaar verleden gaat gepaard met vervoering en zelfs ontroering. Het is fascinerend een document in handen te hebben dat door mensen uit het verleden werd aangeraakt en dat tegen alle waarsch ijnlijkheid in de periode heeft overleefd die ons van dat verleden scheidt. Het voelt een ogenblik lang aan alsof je die mensen uit het verleden de hand kan reiken, hen kan kennen en begrijpen. Voor de genealoog is dat gevoel nog specialer wanneer het arch iefstuk handelt over een van zijn voorouders. Die voorouder is dood, maar een document uit zijn tijd heeft de geschiedenis wel overleefd. Om de h istorische sensatie aan den lijve te ondervinden, moet men natuurlijk niet noodzakelijk in een officieel archief zijn. Ook wie tijdens een snuffeltocht op de zolder van zijn grootouders al eens op een oud voorwerp is gestoten, heeft ongetwijfeld even heel intens de nabijheid gevoeld van de personen die deze voorwerpen ooit hanteerden.
Het mooist wordt de historische sensatie verwoord door de Franse historicus Henri Houssaye. In 1 900 zei hij in zijn openingstoespraak voor een internationaal historisch congres in Parijs: ((Oh, mijne heren, de jacht op documenten, de lange dagen, toch steeds te kort, doorgebracht boven stapels oude papieren en stoffige dossiers, het leven dat er; zo warm, in zijn aangrijpende werkelijkheid uit tevoorschijn komt, de gelukkige ontdekkin-
,. ...
1 20 GESCHIEDENIS
gen, de hypothese die door een authentieke brief wordt bevestigd, een al lange tijd over
dacht probleem waarvan de oplossing plots duidelijk wordt door een bladzijde, door een regel, door een woord - u allen kent deze boeiende arbeid, deze soevereine vreugden. " De beschrijving door Houssaye van de bedwelmende uren doorgebracht in de archieven, tussen archiefstukken waaruit het leven van lang vervlogen generaties opstijgt, is genealogen zeker niet vreemd. Want zelfs wanneer een genealoog met een duidelijk doel voor ogen een archief doorzoekt, zal de plotse vondst van een authentiek document dat een licht werpt op zijn vraagstelling, toch een schok teweegbrengen. Hij weet immers niet of hij datgene wat h ij zoekt, zal vinden, wat het precies zal zijn en onder welke vorm het verleden een stukje van zijn geheimen zal prijsgeven.
Vanzelfsprekend is de geschiedbeoefening meer dan de beleving van een historische sensatie. De historische sensatie is immers altijd kortstondig: zij is - zoals Johan Huizinga het formuleerde - "een dronkenschap van een ogenblik". Ofwel verflauwt en verdwijnt de sensatie, ofwel gaat ze over in historische interesse, in een intellectuele nieuwsgierigheid naar de ruimere h istorische werkelijkheid waartoe de authentieke bronnen en archiefstukken toegang geven. Maar ook met de bevrediging van de h istorische interesse is de kous voor sommige h istorici en genealogen niet af Eens ze de bijeengezochte gegevens intelligent hebben bevraagd, verbanden hebben gelegd en hypotheses hebben ontwikkeld, verwerken ze hun bevindingen in een leesbare tekst.
Genealogen zijn nieuwsgierige tijdsdetectives. Tijdens hun duik in het verleden komen historische periodes weer tot leven, gekristalliseerd rond de levens van tastbare mensen. De genealogische studie geeft de algemene geschiedenis een menselijk gelaat. Daarin verschilt de genealogische invalshoek van die van een geschiedenisles op school. Bij die laatste wordt de geschiedenis zo sterk samengevat dat vaak enkel de grote, ontmenselijkte lijnen overblijven, de historische cesuren, de grote veldslagen, de staatsmannen, maar niet de tastbare mensen. Wie zich op basis van archiefmateriaal verdiept in het verleden, maakt een reis in de tijd, die even venijkend is als een reis naar een andere cultuur. Ook bij een reis in de tijd gaat een "nieuwe" (oude) wereld open. Ook een reis in het verleden gaat gepaard met een soort cultuurschok. De studie van de geschiedenis mag dan ook gerust geestverruimend worden genoemd. De genealogische studie helpt ons ook om met een frisse, verwonderde blik naar onze huidige samenleving te kijken en te beseffen welk een ongelooflijk snelle ontwikkeling WestEuropa de voorbije eeuwen heeft doorgemaakt. Het doet ons beseffen dat de hedendaagse situatie niet vanzelfsprekend is, dat ze het resultaat is van de inspanningen van de tientallen generaties die ons voorafgingen: ruime, comfortabele woningen, gezondheidszorgen, sociale voorzieningen, algemeen onderwijs, stemrecht en democratie, toegang tot culturele en andere voorzieningen, aandacht voor welzijn, de mirakels van de moderne techniek en wetenschap, een ontwikkeld overheidsapparaat enzovoort. Een paar eeuwen geleden moesten onze voorouders het met veel minder stellen. Dat besef helpt ons om dankbaar te zijn voor wat we hebben en ons minder op te jagen in wat we niet of nog niet hebben.
Zoals de andere deelterreinen van de geschiedbeoefening scherpt ook de genealogie ons historisch bewustzijn aan. Ze doet ons beseffen dat we niet zonder verleden geboren zijn, dat we het voorlopig laatste schakeltje zijn - of voor wie kinderen of kleinkinderen heeft het voorlaatste of op twee na laatste schakeltje - in een indrukwekkende familiale ketting van opeenvolgende generaties. Dat historisch bewustzijn leert ons hoe eindig en voorbijgaand we zijn, en daardoor relativeert het meteen ook ons bestaan en onze kleine zorgen. De genealogische studie herinnert ons er bovendien aan dat resten van vroegere generaties in ons voortleven. In "De doem van de mai.S", het meesterwerk van de Guatemalaan Miguel Angel Asturias, die in 1 967 met de Nobelprijs werd onderscheiden, lezen we de volgende uitspraak uit de mond van een vrouw: "Soms meen je iets uitgevonden of bedacht te hebben dat anderen vergeten hebben. Als je vertelt wat niet meer verteld wordt, denk je: Ik heb het bedacht. Maar wat je doet is je iets herinneren. In je roes herinnerde je je iets van wat je voorouders in je bloed hebben achtergelaten. Want jij bent niet alleen maar Hilario Sacoyón, je bent een deel van alle Sacoyóns die er geweest zijn; en door je moeder ook van alle Arreaza's die hier allemaal in de streek thuishoorden. "
GESCHIEDENIS 1 2 1
Het Oost-Vlaamse provinciebestuur is zich zeer goed bewust van de meerwaarde van de geschiedbeoefening in al haar facetten voor het individu en de samenleving. Daarom stimuleren we de sector zoveel mogelijk. Via subsidies ondersteunen we tientallen instellingen, organisaties en verenigingen en maken we de meest uiteenlopende projecten en evenementen mee mogelijk. Historische publicaties, tentoonstellingen en manifestaties met een provinciaal belang kunnen op een financieel steuntje rekenen in de vorm van een projectsubsidie of een sponsoringbedrag. Maar ook in ons eigen Provinciaal Centrum voor Kunst en Cultuur; het Caermersklooster; vindt af en toe een tentoonstelling over een historisch onderwerp plaats. Daarnaast organiseren we studiedagen, of we ondersteunen de studiedagen, congressen en symposia van derden financieel of facilitair; zoals dat ook het geval is voor dit genealogisch congres. De geschiedkundige sector is natuurlijk niet het monopolie van wie zich professioneel met geschiedkundig onderzoek bezighoudt. Talloze Oost-Vlamingen zijn in hun vrije tijd in de sector actief Daarom ondersteunen we hen via een subsidie aan de respectieve verbonden voor de geschiedkundige verenigingen, de heemkundige kringen, de archeologische en industrieel-archeologische organisaties, de genealogische verenigingen, de Koninklijke Bond der Oost-Vlaamse Volkskundigen en aan andere organisaties die met een of ander aspect van de geschiedbeoefening bezig zijn. Daarnaast werpt het Oost-Vlaamse provinciebestuur zich actief op als stimulator van het wetenschappelijk onderzoek. Sinds 1 998 geven we de Universiteit Gent de nodige armslag om onderzoek te verrichten naar de industriële geschiedenis van Oost-Vlaanderen. We ondersteunen de gemeenschappelijke catalogus van de Gentse wetenschappelijke bibliotheken. De erkende archief- en documentatiecentra krijgen middelen om thema's uit de Vlaamse sociale strijd te bestuderen en de resultaten van dat onderzoek via een publicatie en een tentoonstelling aan het publiek te presenteren. Via de ondersteuning van microfilmprojecten beschermen we kwetsbaar bronnenmateriaal. En door vijf historische prijzen toe te kennen, steken we vorsers een hart onder de riem. De prijs voor geschiedenis schrijven we jaarlijks uit, de prijzen voor genealogie, heemkunde, volkskunde en kunstgeschiedenis en archeologie vierjaarlijks. De prijs voor genealogie, voor het eerst uitgeschreven in 1 969, is in 2004 aan zijn zeventiende editie toe.
Vroeger spraken archivarissen en professionele h istorici wel eens geringschattend over de genealogiebeoefening als een ((geslachtsziekte", terwijl vandaag het wetenschappelijke karakter meer wordt gewaardeerd. De provinciale prijs voor genealogie werd in het leven geroepen precies om die evolutie te ondersteunen. De prijs bekroont en stimuleert immers de publicatie van wetenschappelijk verantwoorde familiegeschiedenissen of genealogische bronnenstudies.
Ik wens u allen van harte een leerrijk en aangenaam congresweekend. Ik wens u ook alle vreugden van Houssaye bij uw toekomstig genealogisch werk.
Na de verwelkoming volgde het eerste referaat: dr. René de Clercq behandelde daarin de psychogenealogie als nieuwe invalshoek van de familiekunde. Na een receptie aangeboden door het provinciebestuur trokken de deelnemers door Gent op zoek naar Gentse families en hun familiewapens. Op de tweede congresdag konden diverse organisaties zichzelf in de Tentoonstellingsruimte van het Provinciaal Administratief Centrum "Het Zuid" presenteren door middel van boeken-, computer- en infostands. In de voormiddag hield Ludo Vandamme, wetenschappelijk medewerker van de stadsbibliotheek van Brugge, het tweede referaat, over de emigratie in de 1 6e en 1 7e eeuw naar Groot-Brittannië, Nederland en Duitsland. In de namiddag stond er een debat op de agenda over de uitwijking naar Amerika van de 1 9e eeuw tot heden. Moderator was Astrid David; Paul Callens, Belgisch agent van de Genealogical Society of Flemish Americans, Guido Dutry, voormalig directeur van Vlamingen in de Wereld, en Ludwig Vandenbussche, Belgisch vertegenwoordiger van de Gazette van Detroit, maakten deel uit van het panel . Voorafgaand aan het slotwoord van Edgard Seynaeve, nationaal voorzitter van de Vlaamse Vereniging voor Familiekunde, werden nog verdienstelijke leden gehuldigd en brachten zus
terverenigingen een groet. Het tweedaags nationaal congres werd afgerond met een receptie aangeboden door het provinciebestuur .
.. .
1 22 GESCHIEDENIS
Heemkunde Vlaanderen nam het initiatief om voor elk van de Vlaamse provincies een publicatie uit te geven over de kleine monumenten. Het is een verzameling van beelden in de straat die een betekenis of een verhaal uitdragen. Beelden met een louter verfraaiende functie, maar ook kapellen en kruisen of oorlogsmonumenten werden opgenomen.
BEELDEN I N
DE STRAAT
Op 2 7 mei werd in samenwerking met Heemkunde Oost -Vlaanderen in de raadzaal
van het provinciehuis in Gent de publicatie Beelden in de straat. Zij vertellen hun verhaal. Kleine monumenten in Oost-Vlaanderen voorgesteld . 364 monumenten uit ruim 50 Oost-Vlaamse gemeenten kregen in het boek een plaats. (Zie ook blz. 1 45) Meteen werd ook de tentoonstelling Oost-Vlaamse beelden in de straat geopend. Daarin werden merkwaardige kleine monumenten en bijzondere verhalen waaraan de beelden refereren extra in de kijker gezet. De tentoonstelling was tot 25 juni te zien op de eerste verdieping van het provinciehuis.
GESCHIEDENIS 1 23
ALGEMEEN
CULTUREEL WERK
De provinciale adviescommissie voor algemeen cultureel werk kwam op 1 2 oktober 2004 samen en formuleerde een advies over de erkenning en subsidiëring van de verenigingen met een algemeen culturele werking, de dienstverlenende verenigingen en de verenigingen met een specifiek educatieve werking.
VEREN IG INGEN M ET EEN A LGEMEEN C U LTURELE WERKING
Zeven organisaties dienden een aanvraag voor erkenning en subsidiëring in. D e Ontginning uit Zaffelare (Lochristi) , Onder de Draak uit Gent en 't Uilekot uit Herzele hadden onvoldoende activiteiten gerealiseerd. Over de erkenning van die drie vereni
gingen werd derhalve een negatief advies uitgebracht.
Sociëteit ter Bevordering der Triviale Kunsten, Belsele (Sint-Niklaas) 3 1 75,68 EUR
Cultuurgemeenschap Open Kring, Gent 1 902, 1 0 EUR
Piet Stautkring, Beveren 1 571 ,30 EUR
Culturele Vereniging Gamma, Herzele 1 323,20 EUR
D I E N STVERLEN E N DE VERE N IG I NG E N
Negen organisaties dienden een erkennings- e n subsidiedossier in. Het Socialistisch Studie- en Informatiecentrum had onvoldoende activiteiten gerealiseerd en werd daarom wel erkend maar niet gesubsidieerd. Cultuur voor Doven wijzigde zijn naam in Fevlado Diversus.
Lidas, Gent 2 240,48 EUR
Groene Dag, Ninove 1 565, 1 2 EUR
Fevlado - Fevlado Diversus, Gent 1 222,08 EUR
Vlaamse Dienst Autisme, Sint-Allandsberg (Gent) 1 050,56 EUR
Videokontakt, Gent 1 0 18,40 EUR
Anglo-American Dance Shop, Lovendegem 964,80 EUR
Belangenverdediging voor Gescheiden Mannen en hun Minderjarige 857,60 EUR Kinderen, Gent
Liga voor de Mensenrechten, Gent 857,60 EUR
Socialistisch Studie- en Informatiecentrum, Gent erkend
1 26 VOLKSONTWI KKELINGSWERK
VERE N I G I NG E N M ET EEN SPECI F I E K EDUCATIEVE WERKING
Negen verenigingen dienden een erkennings- en subsidiedossier in, waarvan twee voor het eerst: Relatie-Studio: Jongeren uit Gent en Art-en-Co uit Wondelgem (Gent) . Beide verenigingen voldeden niet aan de erkenningsvereisten en werden niet erkend. Twee
voorheen erkende organisaties uit Gent, Relatie-Studio : Vorming en Kuc-Educ I Een bevrijdend Woord, dienden geen subsidiedossier in. De erkenning van beide verenigin
gen werd opgeheven.
Vrouwencentrum, Sint-Niklaas 4 3 1 0,39 EUR
Vereniging voor Ecologische Leef- en Teeltwijze, Zele 3 1 68,92 EUR
Polariteit, Sint-Amandsberg (Gent) 3 030,56 EUR
Vlaamse Oud-Scouts en Oud-Gidsen, Gent 2 753,84 EUR
Vereniging voor Milieueducatie - Natuurgidsen, Oost-Vlaanderen, 2 477, 1 2 EUR
Melle
Bekina, Lebbeke 1 266,47 EUR
Provincialaat der Broeders van Liefde I De S leutel, Gent 782,21 EUR
Aan één vereniging werd een subsidie op naam toegekend. De In-Gang uit S int-Amandsberg (Gent) zette de dansactiviteiten van het op 1 maart 2004 in vereffening gegane Kunstencentrum Fantast voort.
I De In-Gang, Sint-Amandsberg (Gent) 4 950 EUR
VOLKSONTWIKKELINGSWERK 1 27
VOLKSONTWIKKELINGS
WERK
DE PROVI NCIALE ADVI ESCO M M I SS I E VOOR SOCIAAL-CU LTU REEL VOR M I N GSWERK
Tijdens de bijeenkomst van het bureau dd. 1 1 mei werd een ad
vies verstrekt over de sociaal-culturele projecten. De advisering over de erkenning en subsidiëring van de instellingen en de
verenigingen werd tijdens de bureaubijeenkomst van 6 oktober voorbereid. De algemene vergadering kwam samen op 20 oktober en formuleerde het eindadvies over de erkenning en de subsidiëring.
I NSTELLI NGEN
Tien instellingen dienden een aanvraag voor erkenning en subsidiëring in. Als gevolg van het nieuwe decreet betreffende het sociaal-cultureel volwassenenwerk traden er in de sector van de instellingen gevoelige verschuivingen op. Drie door het provinciebestuur erkende instellingen hielden op te bestaan en lagen aan de basis van de regionale volkshogescholen. De Stichting Ladewijk de Ra et - Oost -Vlaamse Volkshogeschool en Volkshogeschool Elcker-Ik stonden aan de wieg van Vormingplus Gent
Eeklo; De Spiegel richtte mee Vormingplus Waas en Dender op. Beide nieuwe regionale volkshogescholen beantwoordden aan de erkenningscriteria en werden erkend en gesubsidieerd. Volledigheidshalve dient vermeld dat in Oost-Vlaanderen nog een derde regionale volkshogeschool uit de startblokken kwam: Vormingplus Vlaamse Ardennen-Dender, met zetel in Geraardsbergen. Het Werkcentrum voor Inrichtingswerk en Vrijetijdsbesteding wijzigde zijn naam in Werkcentrum voor Inclusief en Emancipatorisch Vormingswerk. Werklozenwerking uit S int-Niklaas slaagde er voor het vierde opeenvolgende jaar niet in de erkenningsdrempel inzake activiteiten te realiseren. De bestendige deputatie besliste de instelling in 2004 te blijven erkennen, maar niet te
subsidiëren. Gezien de stijging van het indexcijfer werd de subsidie aan de instellingen pro rata van 1 1 0,39 procent toegekend.
Regionale Volkshogeschool Vormingplus Gent-Eeklo, Gent 1 2 41 8,87 EUR
Werkcentrum voor Inclusief en Emancipatorisch Vormingswerk, 1 2 418,87 EUR Sint-Amandsberg (Gent)
Regionale Volkshogeschool Vormingplus Waas en Dender, Melsele 1 1 728,93 EUR
(Beveren)
Handicum, Assenede 1 1 039 EUR
Natuurpunt - Educatie, Gent 1 0 349,06 EUR
Amarant, Gent 1 0 1 1 1 ,72 EUR
Centrum voor Christelijk Vormingswerk, Gent 9 659, 12 EUR
Vlaamse Instelling voor Educatieve Dienstverlening en Voortdurende 8 969, 18 EUR Vorming, Gent
Vormingswerk voor Mensen met een Verstandelijke Handicap, 6 652, 71 EUR Sint-Amandsberg (Gent)
Werklozenwerking, Sint-Niklaas erkend
TOTAAL : 93 347,46 EUR
Voor één instelling was een subsidie op naam in de begroting opgenomen:
Creatief Begeleidingscentrum Krekenland, Assenede 67 5 1 5 EUR
1 28 VOLKSONTWIKKELINGSWERK
VEREN I G I N G E N
2 5 verenigingen dienden een aanvraag voor erkenning e n subsidiëring in. Eén organi
satie, de Holebifederatie uit Gent, voldeed niet aan de spreidingsvereiste en kreeg een
negatief advies. Voorts moet melding gemaakt worden van een naamsverandering: de Culturele Centrale wijzigde haar naam in Linx + . Gezien de stijging van het indexcijfer
werd de subsidie aan de verenigingen pro rata van 1 1 2, 1 3 procent toegekend.
Katholiek Vormingswerk van Landelijke Vrouwen, Lochristi 58 391 ,69 EUR
Ziekenzorg van de Christelijke Mutualiteiten, Dendermonde 5 1 1 59,3 1 EUR �
Kristelijke Werknemersbeweging, Dendermonde 43 506,44 EUR
Kristelijke Arbeidersvrouwenbeweging, Dendermonde 3 7 058,96 EUR --
Gezinsbond - Sociaal-cultureel Werk, Gent 26 1 26,29 EUR -
Centrale van de Landelijke Gilden, Lochristi 24 276, 14 EUR -
Markant, Gent 2 1 248,63 EUR -
Curieus, Gent 1 7 632,44 EUR
Viva - Socialistische Vrouwenvereniging, Gent 1 6 258,85 EUR
Davidsfonds, Adegem (Maldegem) 1 4 745,09 EUR
Katholieke Vereniging voor Gehandicapten - Vorming, Gent 14 072, 3 1 EUR -
Vlaamse Federatie van Gehandicapten, Gent 1 1 493,32 EUR -
Natuurpunt, Gent 9 026,46 EUR -
Linx+ , Sint-Niklaas 8 1 29,42 EUR -
Vlaamse Toeristenbond - Vlaamse Automobilistenbond - Socio-8 1 29,42 EUR cultuur, Gent
Unizo, Gent 7 568,77 EUR
Humanistisch Vrijzinnig Vormingswerk, Gent 7 288,45 EUR
Vlaamse Confederatie van Ouders en Ouderverenigingen, Gent 7 288,45 EUR
Vlaamse Volksbeweging, Gent 7 288,45 EUR
Willemsfonds, Gent 7 288,45 EUR
Federatie van Vlaamse Kringen - Rodenbachfonds, Gent 6 477,47 EUR
Federatie van Vlaamse Vrouwengroepen, Gent 6 477,47 EUR
Masereelfonds, Gent 6 477,47 EUR
Vermeylenfonds, Gent 6 477,47 EUR
TOTAAL : I 423 767,22 EUR -
VOLKSONTWIKKELINGSWERK 1 29
�--------------------------------------------------------------------------------���----�------- ·
PROJ ECTSU BSI Dl ËR I NG
In 2004 werden 21 projectvoorstel len i ngediend; voor elf daarvan werd een subsidie verleend . Hieronder volgt een overzicht van de goedgekeurde projecten, met vermelding van het toegewezen subsidiebedrag.
• Linx+ Scheldeland, Gent Marinero en tierra 8 875 EUR
• Handicum, Assenede Kijkoren en proefneuzen
6 600 EUR ( 1 e projectjaar)
• Handicum, Assenede Cultuur in dialoog ( 1 e projectjaar) 6 000 EUR
• Ziekenzorg van de Christelij ke Uw veiligheid - onze prioriteit 5 250 EUR Mutualiteiten, Dendermonde ( 1 e projectjaar)
• Linx+ Scheldeland, Gent Gent ondersteboven 4 500 EUR
• Gezinsbond Sociaal-cultureel Oefenschool voor ouders van nieuw
Werk, Gent samengestelde gezinnen
4 1 25 EUR ( 1 e projectjaar)
• Federatie van Vlaamse Eten op zijn Vlaams (2e projectjaar) 3 000 EUR
Vrouwengroepen, Gent
• Vormingplus - Volkshogeschool Vlaamse Ardennen-Dender, Levensverhalen (2e projectjaar) 2 500 EUR Geraardsbergen
• Kristelijke Werknemers-Beelden spreken 2 000 EUR
beweging, Dendermonde
• Mali-project, Gent Mensen onderweg ( 1 e projectjaar) 2 000 EUR
• Centrum Obra, Evergem Music for specials 1 800 EUR
TOTAAL : 4 6 650 EUR
.. ...
1 30 VOLKSONTWIKKELINGSWERK
OVERZICHT VAN DE I N 2004 G E R E A LI S E E R D E SOCIAAL- C U LTU R ELE PROJ ECTEN
Kunst sloopt muren (2e projectjaar)
Op basis van de ervaringen van het eerste jaar van dit sociaal-artistieke project, waarin personen met een verstandelijke handicap hun wereld toonden, stuurde het Werkcentrum voor Inclusief en Emancipatorisch Vormingswerk de concrete uitwerking van dit initiatief gevoelig bij . Over het thema Gelijkwaardigheid werden drie gespreksgroepen georganiseerd. Philippe-José Tonnard begeleidde de workshops Etalagepoppen tot leven brengen en Creatief groepswerk rond gelijkwaardigheid. Fotografe Hilde Braet realiseerde ten slotte een rondreizende tentoonstelling met als titel Mijn wereld, vreemde wereld. Centraal stond het tonen en ontplooien van de mogelijkheden van mensen met een verstandelijke handicap in plaats van de onmogelijkheden te belichten.
Provinciale subsidie: 7 500 EUR
De grote golf ( le projectjaar)
Kunst in de Stad bood mensen die om een of andere reden niet actief kunnen deelne
men aan het culturele leven extra kansen. Op 7 december 2003 werd in de Gentse wijk Muide-Meulestede een brunch georganiseerd waarbij het project werd geïntroduceerd. Op 1 6 januari 2004 werd het project in de wijk Rabat bekendgemaakt. Van 28 januari
tot en met juni 2004 werden onder deskundige begeleiding drie ateliers georganiseerd. Het theater- en het percussieatelier vonden onderdak in het buurtcentrum Rabat, het dansatelier in het PubHekstheater I Minnemeers . Het centrale thema van dit project
jaar was Grenzen . Provinciale subsidie: 6 982,64 EUR
Prijs van de Fifty-One Club Gent voor plastische kunst 2004
Onder de titel Klanken worden beelden organiseerde de F ifty-One Club Gent voor de
derde keer een kunstwedstrijd voor personen met een ernstige handicap. Op 1 7 april selecteerde de jury 1 1 5 werken, die van 24 april tot 1 mei tentoongesteld werden in het Provinciaal Administratief Centrum ((Het Zuid". Op 30 april vond de officiële prijsuit
reiking plaats. Agnes Bogaert uit Rotselaar en Française Seynaeve uit Kortrijk werden de laureaten. Geert Mervilde uit Lovendegem kreeg de tweede prijs. Dit initiatief wilde bijdragen tot een betere integratie en inclusie van gehand icapten in de samenleving. Provinciale subsidie: 4 448,29 EUR
Levensverhalen ( l e projectjaar)
De Oost-Vlaamse Volkshogeschool vatte dit project aan, maar wegens de drastische wij zigingen i n d e sector van de instellingen door de inwerkingtreding van het nieuwe de
creet werd het overgenomen door de Regionale Volkshogeschool Vormingplus Vlaamse Ardennen-J?ender. Het doel van het project is een intergenerationele en interculturele dialoog aan te zwengelen. Gezien de diversiteit in de bevolkingssamenstelling werd als uitvoeringsplaats voor Aalst gekozen. In dit eerste jaar ging de aandacht naar het rekruteren van zegspersonen en de eerste noteringen van merkwaardige levensverhalen. Provinciale subsidie: 4 200 EUR
Eten op zijn Vlaams ( le projectjaar)
De Federatie van Vlaamse Vrouwengroepen zorgde voor een heruitgave van Louis Paul Boons boek Eten op zijn Vlaams, waarin een aantal gerechten uit de Vlaamse keuken worden beschreven. Tegelijkertijd bundelde de vereniging ook een dertigtal handschriften met Vlaamse recepten van Boon. De publicaties werden in Gent voorgesteld op 1 4 mei tijdens een gelegenheidstentoonstelling met originele handschriften en foto's van de schrijver. Daarnaast werden de 1ezing Boon literair en culinair en een
VOLKSONTWIKKELINGSWERK 1 3 1
vormingsuitstap naar Aalst rond hetzelfde thema ontwikkeld. Beide educatieve pro
gramma's werden in het tweede projectjaar aan het verenigingsleven aangeboden.
Provinciale subsidie: 4 OSS EUR
Omgaan met angst en gevoel van onveiligheid
Het Katholiek Vormingswerk van Landelijke Vrouwen besteedde aandacht aan een
veilige(r) woning en aan het belang van een goede woon- en leefomgeving. Van 1 9 ok
tober 2003 tot 1 0 mei 2004 werd daarover in 2S afdelingen een activiteit georganiseerd.
Van 23 september 2003 tot 1 8 april 2004 werden nog zeventien andere initiatieven genomen in samenwerking met de diensten voor misdaadpreventie en de politiediensten. Het centrale thema van die bijeenkomsten was de beveiliging van de woning tegen inbraak
en diefstal. Provinciale subsidie : 3 962,20 EUR
Rondom kerk(en)
Het Davidsfonds Land van Leie & Schelde realiseerde samen met het Davidsfonds OostVlaanderen een project waarin de kerkelijke kunst en de herontdekking van de spiri
tuele stilte van kerkgebouwen centraal stonden. In aanwezigheid van Vlaams minister
Paul van Grembergen vond op 20 september 2003 in De P inte een feestzitting plaats. Verder werden vier open kerk-dagen georganiseerd : op S oktober 2003 konden de kerken van Lovendegem, Nevele en Vinderhaute bezocht worden, op 1 9 oktober de kerken van Deurle, S int-Martens-Latem, Afsnee en Zevergem, op 2 1 maart 2004 de kerken van Machelen en Olsene en de Raveelkapel en op 2S april de kerken van Me
relbeke, Bottelare, Meisen en Landskou ter. Ten slotte vonden van 1 0 september 2003 tot 30 april 2004 dertig rondleidingen of lezingen plaats. Rik Torfs, Herwig Arts, Geert Delbeke en Kurt Martens verleenden daaraan hun medewerking. Provinciale subsidie: 3 8SS EUR
Music for specials. Obra di obra da
Centrum Obra uit Evergem organiseerde ter gelegenheid van zijn 30-jarig bestaan een muzikaal feest voor mensen met een handicap. Op 7 oktober verzamelden 3 7S mensen in cultuurcentrum Stroming in S leidinge. De Koninklijke Muziekvereniging "De
verenigde Vrienden" uit Melden (Oudenaarde) concerteerde er samen met gelegenheidsmuzikanten uit het Centrum Obra. Het concert begon met een educatief gedeelte,
waarin elk instrument uitvoerig aan de aanwezigen werd voorgesteld. Het programma bestond verder uit een potpourri van populaire, klassieke en moderne muziek. Het publiek reageerde spontaan op het concert door mee te zingen of te dansen. Provinciale subsidie : 1 800 EUR
Bruggen leggen tussen gemeentelijke politici, ocmw en burgers
(3e projectjaar)
Carpe Diem werkte aan het verkleinen van de kloof tussen het lokale beleid en de
burgers. Voor het derde en laatste projectjaar diende de vereniging geen verantwoordingsstukken in. Daarom werd het al in 2003 overgemaakte voorschot van de initieel toegezegde subsidie teruggevorderd.
Inclusief vormingswerk (3e projectjaar)
Dit initiatief kon tengevolge van de door het nieuwe decreet opgelegde heroriëntering van de sector van het sociaal-cultureel volwassenenwerk n iet in 2004 door het Werkcentrum voor Inclusief en Emancipatorisch Vormingswerk afgerond worden.
VOLKSONTWIKKELINGSWERK 1 33
SU BSI Dl ËRI NG
De Vieze Gasten, Gent 29 700 EUR
Stichting Ons Erfdeel, Rekkern (Menen) 14 850 EUR _____ ,
Catalogus Gentse Wetenschappelijke Bibliotheken (CAGEWEB) 1 2 375 EUR
De Hondsjaren, Gent 9 900 EUR
Hogeschool Gent voor de organisatie van het studium generale 4 950 EUR
Kunsttijdschrift Vlaanderen, Tielt 4 950 EUR
Vrienden van de Oude Sterrenwacht van de RUG, Gent 2 454 EUR
Koninklijke Zuid-Nederlandse Maatschappij voor Taal- en Letterkunde en 1 227 EUR
Geschiedenis, Leuven
Algemeen Nederlands Verbond, Afd . Oost-Vlaanderen, Lokeren 982 EUR
Volkssterrenwacht N eigem, Aalst 982 EUR
1 36 ALGEMENE CULTUUR, CULTURELE PROJECTEN EN SPONSORING PUBLICATIES
In 2004 vonden 5 7 culturele projecten plaats die door het
provinciebestuur werden gesubsidieerd. Een selectie daaruit
wordt hieronder besproken.
WATCH O UT! DANCERS!
Watch out! Daneerst was een concept van danseres I choreo
grafe Pé Vermeersch. Gedurende veertien dagen werden ze
ventien dansers getraind. Het onmiddellijke resultaat van die
workshop werd onomwonden op straat gebracht. Het dansproject werd voorgesteld als een soort SF-verhaal . Er werd aangekondigd dat vreemde wezens zouden landen, die zich "dansers" noemden. Ze leken erg veel op mensen en h ielden van muziek. Die groep "dansers" landde in de haven van Gent op 2 mei. Na een week van intens dansen op straten, markten, pleinen en boten stegen ze er ook weer op. Watch out! Daneerst was een productie van The Small House for Radical Art in samenwerking met het cultuurcentrum Ever
gem. De muziek was van Peter Clasen. Provinciale subsidie: 4 000 EUR
ROMANCE
Romance was een korte film van de jonge Gentse regisseur Douglas Bosweil en meteen ook de eerste productie van het n ieuwe Gentse p roductiehuis D reams i n Motion. Douglas Boswell slaagde erin voor zijn eerste kortfilm een vrij
indrukwekkende cast en crew rond zich te verzamelen. An
nelies Verbeke schreef het scenario; B lanka Heirman, Do ris van Caneghem en Mieke Verheyden vertolkten de drie rollen. Walther vanden Ende schoot de beelden, die werden gemonteerd door Ludo Troch. De muziek was van Dirk Brossé. Romance werd in 2004 geselecteerd voor de Belgische kortfilmcompetitie van het I nternationaal Filmfestival van Vlaanderen - Gent, voor het I nternationaal Kortfilmfestival in Leuven, voor het Montreal World Film Festival en voor het Seagate Foyle Film Festival in Derry. Provinciale subsidie : 3 500 EUR
LOS ANGELES VICE VERSA
Los Angeles is een van de meest gefotografeerde en gefilmde steden ter wereld. Het is een oord waar de relatie tussen realiteit en representatie zich vaak vermengt. Los Angeles leeft in een constant idioom van verandering. Los Angeles vice versa focuste op de kijk die Hollywood en nietAmerikaanse filmmakers op Los Angeles hebben en hoe de stad in hun films niet enkel als decor functioneert, maar zelf een imaginaire rol aanneemt. Het project startte vanuit de onderhoudende en grondige studie Los Angeles plays itself van Th om Andersen. In die film gaf hij persoonlijke commentaar op Los
Angeles en documenteerde hij zijn denken over de representatie van de stad in de loop van de filmgeschiedenis met welgekozen filmfragmenten. Aansluitend op dat document werden
bekende, minder bekende en verrassende fictiefilms vertoond.
CULTURELE
PROJECTEN
•
l'l In de haven van Gent en op de markten van
Evergem, Ertvelde, Sleidinge, Gent
AAN DE BEVOLKING AANDACHT I
. ' ' · .
URn 25 FEBRUARI T/ffi 3 ffiRRRl 200�
L 0 s
ALGEMENE CULTUUR, CULTURELE PROJECTEN EN SPONSORING PUBLICATIES 1 37
C H I C LA B O E S P i n
EL R - .
EL AHORA POSTO
Los Angeles vice versa richtte zich niet enkel tot de filmfanaat, maar ook tot hen die geboeid zijn door thema's als urbanisatie, architectuur, sociologie, grootstedelijke pro
blematiek, identiteit, populaire cultuur en samenlevingsvraagstukken. Los Angeles vice versa liep van 25 februari tot 3 maart in een organisatie van Desire Pro
ductions. Cis Bierindoe was de curator. Provinciale subsidie : 3 000 EUR
EL A HORA POSTO
Na El ahora passado en El ahora presentado presenteerde Joinda van 1 tot 5 december El ahora posto, het derde deel van de El ahara-trilogie van Chiclaboebp. El ahora posto beschreef in een ongedefinieerde toekomstige tijd het levensverhaal van protagonist Didier Vankorehem. Chiclaboebp verwees ook nu weer naar de worsteling van het individu met zichzelf en de nooit aflatende zoektocht naar geluk.
Net als de vorige voorstellingen van de trilogie was El ahora posto weer een cross-overperformance : muziek, theater, dans en video liepen naadloos dooreen. De voorstelling combineerde detective, sciencefiction en tragikomedie in een eigenzinnige taal van klank en beeld . Johan Derycke zorgde voor concept, scenario, muziek, tekst en spel. De regie was in handen van Craig Weston. Provinciale subsidie : 3 000 EUR
,. ..
1 38 ALGEMENE CULTUUR, CULTURELE PROJECTEN EN SPONSORING PUBLICATIES
DE UTOPIE VA N DE PERIFERIE I Densirzes
DE UTO P I E VAN DE PER IFER IE
Naar aanleiding van de SOe verjaardag van het verschijnen van De Kapellekensbaan van Louis Paul Boon werden op verschillende locaties in Aalst tentoonstellingen georganiseerd rond verschillende facetten van Boons boek. Het boek is zo complex en de beschreven onderwerpen zijn zo veelomvattend dat de tentoonstellingen in twee delen
werden gegroepeerd. Het eerste deel, De Kapellenkensbaan. Zoals het was, l iep van 2 1 juni tot 3 1 oktober
2003 . Er werd aandacht besteed aan de fabrieksstad Aalst in ons verleden en in Boons heden en herinnering. Het tweede deel van het project, De utopie van de periferie, dat op zijn beurt uit drie
tentoonstellingen bestond, onderzocht de leef- en werkomgeving van het huidige Aalst met als rode draad de relatie tussen kunst en maatschappij . Het Stedelijk Museum was de u itvalsbasis voor de tentoonstelling De utopie van de periferie, die op binnen- en buitenlocaties op beide Denderoevers te zien was. In het
museum werd het project Densities van Christian Kieckens en Peter Downsbrough gepresenteerd en een overzicht van de projecten van William Engelen. Op een aantal plaatsen die een traject vormden tussen de Grote Markt en minder bekende buurten van de rechteroever stonden kunstwerken opgesteld die te maken hadden met architectuur en urbanisatie, met vervuiling en recyclage, met entheemding en vervreemding. De deelnemende kunstenaars waren Atelier van Lieshout, Bisscheroux en Voet, François Curlet, Nick Ervinck, Jo Foulon, Loek Grootjans, HAP, Lize Kelderman, Fabian Luyten, Urs Pfannenmüller, Lieven Piron, Navin Rawanchaikul, Roseboom I Weemen, Sven 't Jolle, 20 1 2 Architecten, Herman van Ingelgem, Angel Vergara, Versluys & Uyttenbroek & Cadier en Loreta Visié. De tentoonstelling Kwetsbaar? in cultuurcentrum De Werf omvatte hedendaagse kunst die focuste op de zwakke mens in onze samenleving. Er was werk te zien van Dirk Braeckman, Rineke Dijkstra, Marlene Dumas, Robert Filliou, Alicia Framis, Michel François, Margi Geerlinks, Carlo Mistiaen, Bruce Naumann, Julika Rudelius, Alain Séchas, Andres Serrano, Paul Smith, Eveline van Duyl en Loreta ViSié. Onder de titel Filatures & urban fabric(s) ten slotte toonde de stedelijke dienst Ruimtelijke Ordening in het belfort Het masterplan van Christian Kieckens, een ontwerp naar aanleiding van de stedenbouwkundige wedstrijd voor de stationsomgeving.
ALGEMENE CULTUUR, CULTURELE PROJECTEN EN SPONSORING PUBLICATIES 1 39
DE UTOPIE VAN DE PERIFERIE I Kwetsbaar? Carlo Mtsttaen
dichter bij kunst een onttnoeting tussen kunst en autisme
1 - 30 mei 2004
DICHTER BIJ KUNST
Het tentoonstellingsproject De utopie van de periferie was een initiatief van het Dirk
Marrenscomité en liep van 29 november 2003 tot 1 5 februari 2004. Filatures & urban fabric(s) kon echter pas vanaf 13 december 2003 bezocht worden.
Provinciale subsidie: 2 500 EUR
D ICHTER BIJ K U N ST
Dichter bij kunst was een tentoonstellingsproject van Hikari kunst- en cultuurforum
dat via kunst de aandacht wou vestigen op autisme. Het wou een creatieve dialoog tot stand brengen tussen kunst en autisme, tussen hedendaagse kunstenaars en kunstenaars met autisme, tussen poëzie en kunst. De tentoonstelling bestond uit drie delen. In de eerste plaats werd La otra mirada gepresenteerd, de derde reizende collectie beeldende kunst van Europese kunstenaars met autisme. Daarnaast werd een selectie
getoond uit het werk van drie Franse kunstenaars met autisme : Gilles Trehin, Catherine Mouet en Christophe Pillault. Ten slotte was het resultaat te zien van een creatieve dialoog tussen de kunstenaars Fred Bervoets, Walter Goossens, André Honnay en Jan Demeulemeester en negentien kunstenaars met autisme. Dichter bij kunst kon elke donderdag, vrijdag, zaterdag en zondag van mei bezocht worden in cultuurfabriek Braambos 1 5 in Ronse. Provinciale subsidie : 2 500 EUR
KAKU
Op 7, 8 en 9 mei vonden in de Norbertijnerkapel in het Patershol in Gent de voorstel
lingen plaats van Kaku, een dansproductie van Lazara Rosell Albear in een organisatie van MahaWorks. "Kaku" is het Japanse woord voor "kern" of "essentie", maar ook voor "ontbreken".
Kaku was een hedendaagse solokabukivoorstelling. Er werd gebruikgemaakt van he
dendaagse dans- en performance-elementen, nihon buyo, een dansstijl die zich ontwikkelde uit de kabukibewegingsleer, notheater en Chinese gevechtstechnieken. Concept en choreografie waren van Lazara Rosell Albear, die ook zelf danste. De livemuziek werd gecomponeerd en uitgevoerd door Eli van de Vondel . Provinciale subsidie : 2 500 EUR
RUSH
Rush was een groepstentoonstelling die ontstond vanuit het idee om kunst te tonen in de marge van de grootstedelijke tentoonstellingen. De betekenis van het begrip "rush" is bijzonder ruim. Het is zowel verbonden met de wetenschap, de economie, de politiek, het sociale leven als de kunsten. We leven immers in een tijd van grote communicatie- en informatietechnologische revoluties. Die technologische doorbraken hebben in grote mate bijgedragen tot een tijdperk, een cultuur en een artistieke praktijk van beeldinflatie en visuele hysterie. Veertien hedendaagse kunstenaars gaven hun visie op dat thema: Christine Clinckx, Stijn Cole, Koen de Decker, Stefaan Dheedene, Hilde Fauconnier, Chris Musgrave, Ria Pacquée, Steve Schepens, Merlin Spie, Johan Tahon, Marianne Turck, Ignace van Ingelgom, Tim Volckaert en Koen Woestenborghs. Zij boden een reflectie van de tendenties binnen de hedendaagse Belgische kunst. De tentoonstelling Rush vond plaats van 1 1 september tot 1 0 oktober op drie locaties in Oudenaarde: de kapel van Maagdendale, een herenhuis aan de Hoogstraat en een oude weverij aan de Gevaertsdreef. De tentoonstelling was een initiatief van Beeldend ; tentoonstellingsmaker was Angelique Campens. Provinciale subsidie: 2 500 EUR
ALGEMENE CULTUUR, CULTURELE PROJECTEN EN SPONSORING PUBLICATIES 1 4 1
...-*'" ... t
... .... .... ��t 'f
* * *" * t '" * t * . t +-:t * * * t *
* * * -t +
� ·� *
� ---- -----------=�----------------------�--------------�-------=�
LOCATIE 03 c=J c=J c=J c=J
RUSH
ADDA
Met ADDA ging het muziekensemble Ernanon de confrontatie aan met dans. De titel
verwijst naar de initialen van de twee componisten die in de productie centraal stonden: Antonin Dvorák en de jonge Nederlands-Griekse componist Dimitris Andrikopoulos. Danser I choreograaf Randi de Vlieghe ontwikkelde voor ADDA een complexe, maar transparante choreografie voor twee dansers. ADDA bestond uit twee delen. In het eerste deel speelde Ernanon de nieuwe compositie IK van Dimitris Andrikopoulos. De choreografie was een mengeling van zeer strakke
ruimtelijke structuren en bijna lyrische passages . In het tweede deel plaatsten Randi de Vlieghe en danseres Natascha Pire een yuppiepaar in maatpak tegenover de serenade van Dvorák.
ADDA werd voorgesteld in zaal Capitole in Gent op 2 oktober en in cultuurcentrum De Werf in Aalst op 14 oktober. Provinciale subsidie : 2 500 EUR
FAST FORWA R D
Het centrale thema van het tentoonstellingsproject Past forward was de tijd. Past forward bestond uit drie tentoonstellingen van telkens 24 uur en wou de ervaring condenseren, zodat een grotere intensiteit ontstond. Tijdens die 24 uur was het gehele proces van opbouw, presentatie en afbouw door het publiek te bekijken. Telkens op de middag ging elke "24-urententoonstelling" over in de volgende. De dagen waren "op-
.. ...
1 42 ALGEMENE CULTUUR, CULTURELE PROJECTEN EN SPONSORING PUBLICATIES
bouwend", dat betekent dat er elke dag visuele elementen b ij kwamen: elke presentatie liet een spoor achter. De derde dag was dus de meest "gevulde". De bezoeker kon ver
schillende keren terugkomen en telkens een andere tentoonstelling zien. Tijdens deze
"realtimetentoonstelling" kon de bezoeker op welgekozen tijdstippen 's middags en I of 's avonds een muzikale interventie of volwaardig concert beluisteren, waarin ook de evolutie in genre en tijd benadrukt werd. Het ging van jazz over elektronische muziek tot heavy metal. De laatste dag werd de meest "explosieve" in zijn mix van beeld en geluid. Alles werd gedurende 72 uur continu opgenomen op video en webcam. Zo kon de bezoeker ook zien wat er enkele uren voor zijn bezoek was gebeurd. De deelnemende kunstenaars waren Johan van Roy (dag 1 ) , Bart Baele, Jesus Azogue en Roberto Schiavi (dag 2) en Steve Schepens, Michaël Aerts en Gaiska Torrealba (dag 3) . De muziek werd verzorgd door o.a . S tepban Hardt, Delay B rothers, Kruagre en Köhn. De tentoonstelling Pastforward vond plaats in de Gentse Sint-Kwintenskapel van 1 5 tot 1 8 december op initiatief van Helix; curator was Robin Boone.
Provinciale subsidie: 2 000 EUR
OPERATION PETICO
Operation Petico vond plaats van 1 7 september tot 1 7 oktober in een woning palend aan de bibliotheek in Nazareth. De tentoonstelling vertrok van een uniek concept. De jonge kunstenaar Colin Temple
wou een gevoel van desoriëntatie creëren door periscopen te plaatsen in het huis,
waarbij de benedenverdieping als platform voor de toeschouwer diende. De beeldbuizen konden alle richtingen uit, naar de eerste verdieping, de zolder enz. Op die verdiepingen stonden kunstwerken voor de periscopen geplaatst : beeldhouwwerken, schilderijen en beeldfragmenten, maar ook video-installaties, liveperformances en collages van twee- en driedimensionaal werk. Het gebruik van lenzen en holle en bolle
spiegels maakte de kunstbeleving tot een ongekende ervaring. De deelnemende kunstenaars waren - naast Colin Temple - Fredo de Clercq, Ae Jin
Huys, Senta Kochanek, Julie Lenaerts en Raphael Vandeputte. Provinciale subsidie: 750 EUR
ALGEMENE CULTUUR, CULTURELE PROJECTEN EN SPONSORING PUBLICATIES 1 43
LUSTRUMBOEK VI/. NEDERLANDS TONEEL GENT
SPONSORI NG
PU BLICATI ES
LUSTR U MBOEK V I l . N E DERLANDS TON EEL GENT { 1 995-200 1 }
Het Nederlands Toneel Gent - van 200 1 tot 2005 het Publiekstheater - brengt sinds 1970 om de vijf jaar een boek uit met een overzicht van het voorbije lustrum. In het Lustrumboek VII
werden uitzonderlijk zes theaterseizoenen bekeken, de laatste zes seizoenen voor de oprichting van het Publiekstheater.
Het Lustrumboek VII bevat informatie, foto's en teksten over de 53 stukken die van het
seizoen 1 995- 1996 tot het seizoen 2000-200 1 door het NTG gespeeld werden. Daarnaast getuigen kunstenaars en academici als Lut de Block, Lieven Debrauwer, Freddy Decreus, Lieven Jonckheere, Paul Pourveur, Ronald Soetaert, Willy Thomas en Filip Vanluchene over wat "theater vandaag" voor hen betekent. De eindredactie was in handen van Yvonne Peiren. Het provinciebestuur verleende een bijdrage van 5 500 EUR in de uitgave van deze publicatie.
M E E R TON EE L
V E E L VOLK O P TON E E L
Op initiatief van DASTHEATER werden de toneelteksten van theatermaker Arne Sierens gebundeld in twee publicaties : Meer toneel en Veel volk op toneel. Meer toneel bevat: Het "vermoeden", De soldaat-facteur en Rachel, Los muertitos / Onze lieve doden, Je pleure des bananes, Colette / Mouchette, Boste en De drumleraar. Veel volk op toneel bevat: Constant Pardon, De broers Geboers, Niet alle Marokkanen zijn dieven en Martino. Het provinciebestuur verleende een bijdrage van 5 500 EUR in de uitgave van deze publicaties .
1 44 ALGEMENE CULTUUR, CULTURELE PROJECTEN EN SPONSORING PUBLICATIES
H ET RIJK VAN DE DRAAK. M EESTERWERKEN U IT HET
HENAN-MUSEUM I N CH INA
Deze catalogus werd uitgegeven ter gelegenheid
van de gelijknamige tentoonstelling, die plaatsvond
in de Kunsthal S int-Pietersabdij in Gent van 2 april
tot 29 augustus 2004.
De tentoonstelling had als thema het dier in de
Chinese kunst. De Chinese kunst kende een grote
symbolische waarde toe aan het dier vanuit een
religieus-animistische visie op de wereld. Treffend
is het gebruik van denkbeeldige of mythische die
ren. Draken en mythische vogels zijn in de loop
der tijden opvallende motieven gebleven.
De tentoonstelling was samengesteld uit 1 1 8 top
stukken uit het Henan-museum in Zhengzhou, een
van de rijkste musea van China. Het provinciebestuur verleende een bijdrage van
5 500 EUR in de uitgave van deze catalogus.
BEELDEN I N DE STRAAT. ZIJ VERTELLEN H U N
VERHAAL
Het project Beelden in de straat - een initiatief van Heemkunde Vlaanderen in samenwerking met Heemkunde Oost-Vlaanderen - resulteerde in de publicatie van deze inventaris van de kleine monumenten in Oost -Vlaanderen. 364 kleine monumenten uit ruim 50 Oost-Vlaamse
gemeenten werden in deze publicatie samenge- HETRUK VA N DE DRAAK
bracht. Van elk monument is een foto opgenomen en een gedetailleerde beschrijving van de hand van Lut Bavay en Annelies van den Bruele. Het boek bevat ook vier registers, waardoor een optimale toegankelijkheid wordt bereikt: een register op deelgemeente, op ontwerper-kunstenaar, op de persoon
aan wie een monument is opgedragen en op trefwoord . Het provinciebestuur verleende een bijdrage van 5 000 EUR in de uitgave van deze publicatie.
( IM )PERFECT BY DES IGN. 4E TR IËN NALE VOOR VORMG EVI N G
Van 3 december 2004 tot 27 februari 2005 organiseerde Design Vlaanderen in de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis in Brussel de tentoonstelling (IM)PERFECT BY DESIGN. 4e Triënnale voor Vormgeving. Design Vlaanderen (voorheen de dienst Vormgeving van het VIZO) organiseert om de drie jaar een Triënnale voor Vormgeving om een bepaald gebied, een thema, een probleemstelling in het domein van het design te belichten. Het onderwerp van de eerste triënnale ( 1 995) was toegepaste kunst, de tweede ( 1 998) toonde industriële
vormgeving, de derde (200 1 ) de vormgeving van communicatie, lees reclamebureaus. De vierde triënnale vertrok van de stelling dat een deel van de industriële vormgeving vanuit een conceptueel, een ambachtelijk of een artistiek principe ontstaan is, en dat industriële ontwerpers met bestaande industriële producten en materialen nieuwe vormen en vooral inhouden weten te maken. (IM)PERFECT BY DESIGN bestond uit een vijftigtal industriële producten of objecten die industriële producten op een andere manier herwerken van meer dan dertig designers. Aan de hand van prototypes, werktekeningen, foto's en video's bracht de tentoonstelling ook het creatieve proces in beeld .
ALGEMENE CULTUUR, CULTURELE PROJECTEN EN SPONSORING PUBLICATIES 1 45
--------------------------------------------------------------------------------- •
-
(IM)PERFECT BY DESIGN I Maarten van Severen
Het provinciebestuur verleende een bijdrage van 4 700 EUR in de uitgave van de cata
logus bij de tentoonstelling.
BRIG HTON ROCK
De 3 1 e editie van het Internationaal Filmfestival van Vlaanderen - Gent omvatte ook een retrospectieve van het werk van de Britse acteur en regisseur Richard Attenborough. Richard Attenborough begon zijn acteercarrière in 1 943 op de planken in het Londense West End als de laffe crimineel Pinkie Brown in Brighton Rock. Hij brak definitief door met de filmversie van Brighton Rock van John Boulting ( 1 94 7) . Het was op verzoek van Richard Attenborough dat ook Brighton Rock tijdens de retrospectieve vertoond werd . Op initiatief van het filmfestival werd een kopie van Brighton Rock aangemaakt, die nadien aan het Filmarchief in Brussel geschonken werd. Het provinciebestuur verleende een bijdrage van 4 1 5 5 EUR in het aanmaken van de kopie.
ARTELI ER
Deze uitgave van de gelijknamige vzw is een drietalige gids voor de hedendaagse kunstambachten in België . Het boek biedt een selectie van 300 ateliers in Brussel, Vlaanderen en Wallonië, ondergebracht in acht disciplines: glas, keramiek, letters, meubelen, papier, sieraden, textiel en verlichting. Van elk atelier zijn foto's van kunstobjecten, een beschrijving van de activiteit en de contactgegevens opgenomen. Voor elke discipline is er een bondige beschrijving van de huidige tendensen en een geografische situering van de ateliers. De gids bevat verder een rubriek met galeries, musea en shops waar objecten worden tentoongesteld en I of verkocht. Het provinciebestuur verleende een bijdrage van 4 000 EUR in de uitgave van de gids.
1 46 ALGEMENE CULTUUR, CULTURELE PROJECTEN EN SPONSORING PUBLICATIES
HOMMAGE BIBLIOTHEEK UNIVERSITEIT GENT
HOMMAGE BI BL IOTHEEK U N IVERS ITEIT GENT
Begin 2004 werd voor de Boekentoren van de Gentse universiteitsbibliotheek, een ontwerp van Henry van de Velde, de alarmklok geluid. Niet dat de toren op instorten stond, maar er drong zich wel een ernstige bezinning op over hoe het ermee verder moest. Om aandacht voor de situatie te vragen en de bezinning de nodige stimuli te geven publiceerde de vakgroep Architectuur en Stedenbouw van de Gentse universiteit een
Hommage Bibliotheek Universiteit Gent. In die uitgave wordt gepleit voor een grondiger bezinning, waarin zowel de programma's als de gebouwen betrokken worden. Het louter opfrissen van de gebouwen of een herstel van de gebreken volstonden niet meer. De hommage omvat een essay van prof. em. Geert Bekaert en een u itvoerig beeldverhaal, bestaande uit originele en vaak niet eerder gepubliceerde documenten, eigentijdse foto's en tekeningen en samengesteld door prof. dr. Ronny de Meyer.
Het provinciebestuur verleende een bijdrage van 4 000 EUR in de uitgave van dit boek.
H I EREMIAS TRIVERl U S BRAC H E L I U S 1 504- 1 554
In 1 504 werd in Brakel Hieremias Triverius Brachelius geboren. Hij zou professor worden aan de faculteit geneeskunde van de universiteit van Leuven en niet minder dan zeventien wetenschappelijke werken publiceren. De 500e verjaardag van zijn geboorte was de aanleiding voor de uitgave van het boek Hieremias Triverius Brachelius 1 504-1 554 door de Werkgroep Triverius 500. In het boek wordt een beeld geschetst van de figuur en de leefwereld van Triverius. Zijn ideeën en publicaties komen aan bod in de bijdragen van prof. dr. Robrecht van Hee en Kris Cooman. Sylvain de Lange, prof. dr. Jan Godderis, Lucie Verachten en Allneleen de Staercke belichten het Brakel van de 1 6e eeuw en de universiteit en het Sint-Pietersgasthuis in Leuven ten tijde van Triverius. De laatste drie hoofdstukken van
ALGEMENE CULTUUR, CULTURELE PROJECTEN EN SPONSORING PUBLICATIES 1 47
het boek - van de hand van Wilfried Cornette en René van Ongevalle - zijn gewijd aan chirurgisch materiaal en farmaciepotten. Op die manier sloot het boek aan bij de tentoonstelling die in april 2004 naar aanleiding van het Triveriusjaar in Brakel georganiseerd werd. Het provinciebestuur verleende een bijdrage van 3 000 EUR in de uitgave van deze publicatie.
AZUUË GEZEID, AZUUË G EZOE N G'N
Met een reeks van vijf cd's - één voor elke Vlaamse provincie - wilde Muziekmozaïek, het impulscentrum voor folk en jazz, "een dwarsdoorsnede van de Vlaamse dialecten in volkse liedjes" bieden. De reeks was een idee van Herman Dewit, directeur van Muziekmozaïek; de algemene leiding van het project berustte bij Walter Evenepoel, stafmedewerker folk bij het impulscentrum. De liedjes werden vertolkt door zowel bekende namen als getalenteerde onbekenden. Prof. em. dr. Johan Taeldeman verleende wetenschappelijke ondersteuning en verzorgde de teksten over de dialecten voor de cd-boekjes. In die boekjes zij n verder alle l iedjesteksten opgenomen, zowel in het dialect als in het AN, evenals enige informatie over de uitvoerders.
De tweede cd in de reeks, Azuuë gezeid azuuë gezoeng'n, was gewijd aan Oost-Vlaanderen. De cd bestaat uit zeventien liederen, gezongen in de dialecten van Aalst, Aalter, Baardegem, Erwetegem, Gent, Iddergem, Maldegem, Ninove, Oudenaarde, Ronse, Sinaai, S intNiklaas en Temse. Onder de uitvoerders zijn o.m. Jan de Wilde, Erik Wille, 't Spelleke van Drei Kluite, Walter de Buck, H auman & de Moeite en . . . Johan Taeldeman zelf. Het provinciebestuur verleende een bijdrage van 3 000 EUR in de uitgave van de cd Azuuë gezeid azuuë gezoeng'n.
G ERAARDSBERGEN: Z IJN TAA LG E B R U I K & ZIJN TAALE IGEN
I n de loop der jaren schreef Albert Schrever tal van artikels over zijn geboortestad Geraardsbergen, o.m. voor de kranten Het Nieuwsblad en De Standaard, voor het weekblad De Beiaard en het huis-aan-huisblad 't Spuwerke en voor Radio 2 - OostVlaanderen. Het boek Geraardsbergen: zijn taalgebruik & zijn taaleigen is een systematische en grondig herwerkte bundeling van zijn artikels over het Geraardsbergse taaleigen en taalgebruik. Het lijvige boek - dat niet louter taalkundig, maar ook cultuurhistorisch is opgevat -telt zes hoofdstukken: Geraardsbergen versus Grammont. Evolutie in het taalgebruik in Geraardsbergen, Volkstaal houdt stand. Geraardsbergen van de 1 9e naar de 20e eeuw, What's in a name? Geraardsbergen naamkundig doorgelicht, Het Geraardsbergs dialect. Oost-Vlaams met enkele Brabantse en veel Franse invloeden, Dialect speelt leentjebuur. Vreemde woorden in het Geraardsbergs en Dialect) schatkamer van lokale geschiedenis. Enkele Geraardsbergse woorden en uitdrukkingen . Geraardsbergen: zijn taalgebru ik & zijn taaleigen werd uitgegeven door het stadsbestuur van Geraardsbergen met de medewerking van de stedelijke cultuurraad. Het provinciebestuur verleende een bijdrage van 2 500 EUR in de uitgave van deze publicatie.
HANS VANDEKERCKHOVE. STALKING H I ËRONYMUS
In 2003 exposeerde de Gentse kunstenaar Hans Vandekerckhove zijn recentste schilderijencyclus, Stalking Hiëronymus, in Galerie Mercator in Antwerpen. Eind 2003 en begin 2004 was de cyclus ook te zien in het Provinciaal Museum voor Moderne Kunst
in Oostende en in Deweer Art Gallery in Otegem (Zwevegem) . Naar aanleiding van die laatste tentoonstellingen werd het boek Hans Vandekerckhove. Stalking Hiëronymus uitgegeven, waarin naast afbeeldingen van de schilderijen ook een
1 48 ALGEMENE CULTUUR, CULTURELE PROJECTEN EN SPONSORING PUBLICATIES
essay is opgenomen van Dieter Roelstraete, cultuurfilosoof en curator b ij het MuHKA.
Het essay omvat zowel een algemeen cultuurfilosofische en cultuurhistorische analyse
als een close reading van de doeken van Vandekerckhove.
Het provinciebestuur verleende een bijdrage van 2 000 EUR in de u itgave van deze
publicatie.
NAAKT EN WIT, EEN ADEMENDE STEE N
Het boek Naakt en wit, een ademende steen van Yvan de Maesschalck en Herman Hen
derickx biedt een ((thematische verkenning van de Nederlandse poëzie van na 1 945 tot
omstreeks 2000". De auteurs belichten gedichten niet vanuit een traditionele chrono
logische hoek, maar geven de lezer inzicht in de hedendaagse poëzie door ogenschijnlijk sterk verschillende gedichten bij elkaar te brengen rond acht thema's. Bovendien worden die gedichten in verband gebracht met andere tekstsoorten. De thematische benadering wordt aangevuld met een chronologisch overzicht van strekkingen en stromingen, een alfabetische bio-bibliografische klapper, een algemene bibliografie en en
kele registers. Naakt en wit, een ademende steen is een uitgave van Garant. Het provinciebestuur verleende een bijdrage van 1 500 EUR in de uitgave van dit boek.
25 JAAR VZW DRIEWERF HOERA
In 1 979 werd in Eeklo de vzw Driewerf Hoera opgericht, die het jongerencultuurcafé Lunatique opende. Drie jaar later werd Lunatique door de Vlaamse Gemeenschap erkend als jeugdhuis. Het café moest echter in 1 983 de deuren sluiten en Driewerf Hoera opende in een gehuurde villa De Media. In 1 997 kreeg De Media van de Vlaamse Gemeenschap een eerste projectsubsidie muziek en in 1 999 volgde een eerste erkenning als muziekclub. In dat laatste jaar werd De Media - na een fusie met jeugdhuis Beuken
hof - omgevormd tot N9, dat over twee locaties beschikte : de clubruimte N9-villa en
de vroegere bioscoop N9-zaal. Naast de meer dan 1 000 concerten - met sedert 1 995 o.m. ook de jaarlijkse reeks Helden in het Park - stonden in de loop der jaren ook tal van tentoonstellingen en cursussen en in mindere mate literaire lezingen, toneelvoorstellingen, comedy en film op het programma.
Driewerf Hoera vierde zijn 25-jarig bestaan o.m. met de publicatie van het boek 25 jaar vzw Driewerf Hoera . Het provinciebestuur verleende een bijdrage van 1 500 EUR in de uitgave van deze publicatie.
G ROETEN U IT ST. KORN E U S HOREBEKE
Deze publicatie werd uitgegeven door het gemeentebestuur van Horebeke naar aanleiding van het 250-jarig bestaan van de kerk van Sint-Kornel is-Horebeke.
De vroegste vermelding van een bedehuis in S int-Kornelis-Horebeke gaat terug tot 1 1 55 . Het huidige voorkomen is echter vrijwel volledig het resultaat van bouwwerken die in de 1 8e eeuw plaatsvonden.
Het boek bevat o.m. een overzicht van de geschiedenis van Sint-Kornelis-Horebeke van de hand van Willy van Schoorisse en is rijk geïllustreerd. Het provinciebestuur verleende een bijdrage van 1 000 EUR in de u itgave van deze publicatie.
ALGEMENE CULTUUR, CULTU RELE PROJECTEN EN SPONSORING PUBLICATIES 1 49
REGLEMENT BETREFFENDE DE
ONDERSTEU NING
VAN IN ITIATIEVEN IN
H ET KADER VAN H ET
LOKAAL
CULTUU RBELE ID
In zitting van 16 juni 2004 keurde de Oost-Vlaamse provincieraad het reglement betreffende de ondersteuning van initiatieven in het kader van het lokaal cultuurbeleid goed. Op 1 september 2004 werd het van kracht.
1 . A LG E M E N E BEPAL INGEN
Art. 1 . B innen de perken van de kredieten, daartoe goedgekeurd op de begroting van de provincie Oost-Vlaanderen, kan de bestendige deputatie subsidies verlenen voor initiatieven die in Oost-Vlaanderen plaatsvinden en die een kwalitatief en integraal lokaal cultuurbeleid ondersteunen. De verdeelsleutel van het krediet wordt jaarlijks bepaald door de bestendige deputatie, op advies van de commissie voor gemeentelijk cultureel werk.
Art. 2. Een subsidieaanvraag kan uitgaan van : - een cultuurcentrum dat gesubsidieerd wordt door de Vlaamse Gemeenschap op
basis van het decreet van 1 3 jul i 200 1 houdende het stimuleren van een kwalitatief en integraal lokaal cultuurbeleid, of een gemeenschapscentrum dat gevestigd is in een gemeente met een door de minister goedgekeurd cultuurbeleidsplan.
- een door de bestendige deputatie erkend intergemeentelijk samenwerkingsverband met of zonder rechtspersoonlijkheid, zoals omschreven in het decreet van 6 juli 2001 houdende de intergemeentelijke samenwerking, bestaande uit minstens vier aangrenzende gemeenten en waarvan een van de deelnemende gemeenten over een gesubsidieerd gemeentelijk cultuurcentrum beschikt of een goedgekeurd gemeentelijk cultuurbeleidsplan heeft. B ij overgangsmaatregel voor 2004 en 2005 kan dit ook als de gemeente een cultuurbeleidsplan bij de Vlaamse administratie heeft ingediend, maar door d ie administratie nog niet is goedgekeurd.
- een gemeentelijke cultuurbeleidscoördinator of een gemeentelijke cultuurfunctionaris in een gemeente zonder gesubsidieerd cultuur- of gemeenschapscentrum.
2 . SUBS ID IËR INGSVOORWAARDEN
Art. 3. De volgende initiatieven komen in aanmerking voor subsidiëring op basis van dit reglement: 1 . De dagprogrammatie met regionale uitstraling van podiumkunsten en de edu
catieve randactiviteiten bij tentoonstellingen, verzorgd door externe educatieve begeleiders, van een cultuurcentrum of een gemeenschapscentrum.
2. Intergemeentelijke duurzame samenwerkingen, gecreëerd met het oog op de afstemming van het cultuuraanbod en de cultuurcommunicatie, van een door
de bestendige deputatie erkend samenwerkingsverband met of zonder rechts
persoonlijkheid. 3.a. Cultuurspreidende projecten van een cultuurcentrum of gemeenschapscen
trum, die beoordeeld worden op basis van de volgende criteria: - het bovenlokaal karakter - de bevordering van de cultuurcommunicatie.
3 .b. Gemeenschapsvormende projecten. Projecten die zich situeren binnen een tentoonstellings-, erfgoed- of sociaal-artistieke context krijgen een gunstig vooroordeel.
Art. 4. Om aanspraak te maken op subsidiëring moet de aanvrager een subsidieaanvraag
indienen, gericht aan het provinciebestuur van Oost-Vlaanderen, dienst 9 1 : Kunst
en Cultuur, Gouvernementstraat 1 , te 9000 Gent:
,. ..
1 52 GEMEENTELIJK CULTUREEL WERK
1 . voor 3 1 augustus voor de subsidiëring van de dagprogrammatie van het voorbije seizoen, dat loopt van 1 juli tot 30 juni
2. voor 3 1 augustus voor de subsidiëring van de intergemeentelijke samenwerkin
gen tijdens het voorbije seizoen, dat loopt van 1 juli tot 30 juni 3 . voor 1 mei voor d e subsidiëring van projecten die plaatsvinden i n het komende
seizoen, dat loopt van 1 juli tot 30 juni.
3. I N H O U D VAN DE SUBS ID I EDOSS I ERS
Art. 5. De respectieve aanvraagdossiers bestaan uit: 1 . voor de dagprogrammatie:
- een volledige opgave van de dagprogrammatie van de podiumkunsten en de
educatieve randactiviteiten bij tentoonstellingen
- een gedetailleerde begroting van inkomsten en uitgaven. 2. voor de intergemeentelijke samenwerkingen:
- een inhoudelijke omschrijving van het samenwerkingsinitiatief - een gedetailleerde begroting van inkomsten en uitgaven.
3 . voor de projecten: - een nauwkeurige beschrijving van het project met inbegrip van doelstelling,
doelpubliek, methodieken, tijdsverloop, plaats, thema, geplande promotie - een gedetailleerde begroting van inkomsten en uitgaven - een motivering waarom volgens de aanvrager het initiatief in aanmerking
komt voor provinciale subsidiëring.
Steeds wordt gevraagd:
- naam, adres, e-mailadres en telefoonnummer van een persoon die bevoegd is om namens de initiatiefnemer informatie te verstrekken,
- het rekeningnummer waarop het eventuele subsidiebedrag kan gestort worden.
4. SPEC I F I E KE BEPA L I N G E N BETREFFENDE DE P ROJ ECTS U B S I D I Ë R I N G
Art. 6. Bij de beoordeling van de aanvragen voor een projectsubsidie zullen onder meer de
volgende criteria gehanteerd worden: - de gebruikte methodieken en processen - de doelstellingen
- de actieve betrokkenheid van de verschillende actoren I partners I vrijwill igers van binnen en buiten de gemeente
- de reikwijdte en uitstraling
- de financiële, materiële en immateriële middelen die voorzien worden - het belang van de subsidiëring voor de realisatie van het project
- de professionele omkadering, zowel in de formulering van de doelstellingen als in de realisatie van het proces
- het maatschappelijke en culturele gebeuren dat rond het project ontwikkeld wordt
- de gemeenschapsvormende meerwaarde voor de lokale gemeenschap.
Art. 7. Posten die onder meer in aanmerking komen voor subsidiëring zijn: - de uitkoopsommen voor optredende groepen en kunstenaars
- de honoraria en I of reiskosten voor lesgevers, sprekers of medewerkers, niet behorend tot het personeel van de aanvrager
- publiciteits- en promotiekosten, zoals brochures, uitnodigingen, affiches - huur van apparatuur - huur van tentoonstellingsmateriaal.
Art. 8. Posten die niet in aanmerking komen voor subsidiëring zijn onder meer: - de huur van ruimten met inbegrip van de kosten voor onderhoud, verwarming en
verlichting
GEMEENTELIJK CULTUREEL WERK 1 53
- de representatiekosten en uitgaven voor recepties en banketten - andere reis- en verblijfkosten dan opgesomd in artikel 7 - de uitgaven voor geschenken en attenties - de eigen personeelskosten - de aankoop van uitrusting.
Art. 9. Het subsidiebedrag wordt bepaald door - het begratingskrediet
- het relatieve belang van de activiteit, ook in relatie tot de overige ingediende in i ti a tieven
- de toegezegde inbreng van het gemeentebestuur - de eventuele subsidiëring door andere overheidsbesturen.
Art. 1 0. De aanvrager aan wie een subsidie werd toegekend, verbindt zich ertoe: - het project uit te voeren binnen de vooropgestelde timing in het aanvraagdossier - de data van eventueel aan het project verbonden activiteiten tijdig door te
geven aan de dienst 9 1 : Kunst en Cultuur - indien het een culturele activiteit betreft een uitnodiging te sturen naar de leden
van de bestendige deputatie, de dienst 91 en de leden van de bevoegde adviescommissie, zodat bijwonen van de activiteit mogelijk is
- elke daartoe gemachtigde afgevaardigde van de provincie Oost-Vlaanderen toe te laten ter plaatse de activiteit en de aanwending van de toegekende subsidie te controleren
- steeds het logo en I of de ondersteuning van de provincie Oost -Vlaanderen te vermelden bij de bekendmaking van het project (drukwerk, publicaties, persmededelingen . . . ) .
Art. 1 1 . Uiterlijk binnen de twee maanden na het plaatsvinden van het project dienen de volgende gegevens aan het provinciebestuur bezorgd te worden: a) de rekening van inkomsten en uitgaven, samen met de financiële bewijsstukken b) het verslag betreffende het project, gestaafd met documenten, zodanig dat het
provinciebestuur een juist beeld van de activiteit verkrijgt. De bestendige deputatie kan op gemotiveerd verzoek van de initiatiefnemer een voorschot verlenen op de projectsubsidie, dat echter niet meer dan 50 °/o kan bedragen van de toegezegde subsid ie. Het saldo wordt als tweede schijf overgemaakt na ontvangst van het verslag en de afrekening. Indien uit de ingestuurde afrekening blijkt dat de uiteindelijke kosten voor het project lager liggen dan de oorspronkelijke raming, zal de subsidie verhoudingsgewijs aangepast worden.
Art. 1 2. Indien het project waarvoor subsidie werd aangevraagd niet kan plaatsvinden of wijzigingen zijn opgetreden in de bij de subsidieaanvraag verstrekte gegevens, deelt de initiatiefnemer dit onmiddellijk mee aan het provinciebestuur.
5. SLOTBEPAL INGEN
Art. 1 3. Het indienen van foutieve aangiften of het verstrekken van onjuiste gegevens hebben de gehele of gedeeltelijke schrapping of terugvordering van de subsidie tot gevolg.
Art. 1 4. Komen niet in aanmerking voor subsidiëring op basis van dit reglement: De initiatieven die: 1 . ressorteren onder een afzonderlijke, door de provincieraad goedgekeurde regle-
mentering, of waarvoor specifieke kredieten ingeschreven zijn op de begroting 2. uitsluitend georganiseerd worden door scholen 3 . te laat worden ingediend 4. een commercieel oogmerk hebben.
1 54 GEMEENTELIJK CULTUREEL WERK
Art. 1 5. De bestendige deputatie neemt een beslissing over de aanvragen voor een subsidie,
na het advies van de ter zake bevoegde provinciale adviescommissie voor gemeen
telijk cultureel werk.
Art. 1 6. Alle betwistingen en interpretatieproblemen betreffende dit reglement worden be
slecht door de bestendige deputatie, na advies van de provinciale adviescommissie
voor gemeentelijk cultureel werk.
Art. 1 7. Voor 2004 wordt een overgangsmaatregel voorzien waarbij de aanvragen voor ge
meenschapsvormende projecten die plaatsvinden tussen 1 juli 2004 en 30 juni 2005
moeten ingediend worden op uiterlijk 30 september 2004.
Art. 1 8. Dit reglement treedt in werking vanaf 1 september 2004 en heft het reglement dd.
1 1 . 12 .2003 op.
--
DAG PR OGRAMM E R I NG
De prov inciale commissie voor gemeentelijk cultureel werk gaf advies voor de subsidiëring van vijftien cultuur- of ge-positief
SUBSI DIËRING
meensc
uit een werd op
hapscentra voor hun bovenlokale dagprogrammering. Die subsidies bestonden forfaitaire basissubsidie van 2 500 EUR en een variabel gedeelte dat toegekend
basis van de dagprogrammering met regionale uitstraling van podiumkunsten
ducatieve randactiviteiten bij tentoonstellingen. Bedoeling is de subsidiëring al te richten op de activiteiten voor jongeren. Hieronder is een overzicht opge
van de gesubsidieerde cultuur- en gemeenschapscentra :
en de e max1ma nomen
Cultuur een trum De Werf, Aalst
nschapscentrum Stroming, Bedare
centrum Ter Vesten, Beveren
Ge mee
Cultuur
Cultuur centrum Belgica, Dendermonde
centrum De Herbakker, Eeklo
centrum Evergem
Cultuur
Cultuur
Ge mee nschapscentrum Jan Tervaert, Hamme
Cultuu reentrum Lokeren
Ge mee
Gemee
Cultuu
Cultuu
Cultuu
nschapscentrum Den Hoogen Pad, Maldegem
nschapscentrum 't Groenendal, Merelbeke
reentrum De Plomblom, N inove
reentrum Sint-Niklaas
reentrum Temse
Gemee nschapscentrum Hoogendonck, Waasmunster
Gemee nschapscentrum De Poort, Wetteren
TOT :AAL:
1 0 5 1 2 EUR
3 951 EUR
9 487 EUR
6 950 EUR
6 449 EUR
5 721 EUR
5 783 EUR
7 769 EUR
4 1 05 EUR
4 076 EUR
4 406 EUR
1 0 654 EUR
5 186 EUR
3 979 EUR
5 379 EUR
94 407 EUR
GEMEENTELIJK CULTUREEL WERK 1 55
I NTERGEMEE NTELIJ KE SAM ENWERKING
emeensehapseentrum Samenwerkingsverband troming, Berlare cultuuroverleg Scheldeland
----�----------------�- ---"-----
3 000 EUR J
PROJ ECTEN
Het nieuwe reglement bepaalt dat naast cultuurspreidende projecten, waarvoor cul
tuur- en gemeenschapscentra subsidieaanvragen kunnen indienen, voortaan ook gemeenschapsvormende projecten voor subsidie in aanmerking kunnen komen. De subsidieaanvragen voor gemeenschapsvormende projecten kunnen niet alleen door cultuur- of gemeenschapscentra, maar ook door gemeentelijke cultuurbeleidscoördinatoren of gemeentelijke cultuurfunctionarissen ingediend worden.
CULTU URSPRE IDENDE PROJ ECTEN
Acht projectvoorstellen voor het seizoen 2004-2005 werden ingediend. Voor zes projecten werd een subsidie verleend.
ltuureentrum Ter Vesten, Beveren Grens 3 500 EUR
ltuurcentrum De Herbakker, Eeklo Luminade 3 500 EUR
ltuureentrum De Plomblom, Ninove Project 1 0 3 000 EUR
ltuureentrum Belgiea, Dendermonde Oswald's mystery 2 500 EUR campatgn
Cu ltuurcentrum Evergem Transcode 02 2 500 EUR
meenschapseentrum 't Groenendal, Merelbeke Vers fruit 2 500 EUR
TAAL: 1 7 500 EUR
�e
TO L
GEMEENSCHA PSVORM E N DE PROJ ECTEN
Zes projectvoorstel len voor het seizoen 2004-2005 werden i nged iend. Voor drie projecten werd een subsidie verleend.
lcultuu
lcultuu
lcultuu
reentrum Evergem
reentrum Evergem
reentrum Lokeren
r-;OTAAL . .
1 56 GEMEENTELIJK CULTUREEL WERK
Calcutta 6 250 EUR
De aftrap 4 000 EUR
Artheek™ 2 500 EUR -
1 2 750 EUR
OVERZICHT VAN DE I N DE TWEEDE H E LFT VAN
H ET SE IZOE N 2003-2004 GEREAL ISEERDE PROJ ECTEN1
Beeldenstroom
Gemeenschapscentrum De Poort, Wetteren
2 7 juni - 29 augustus
Deze openluchttentoonstelling met als thema Wind werd opgezet langs de Scheldedijk en de Kalkense Vaart. Dit initiatief werd gerealiseerd door de culturele instellingen van de gemeenten Berlare, Laame, Wetteren en Wichelen, die alle deel uitmaken van het cultuuroverleg Scheldeland. Toegekende subsidie : 1 500 EUR
2 7 J un i - 29 a u gustus 2004 • � • • n Ca � • • ...._,.,...
...,.. _"_ _ ... .,. _ _
O N DERSTEU N I NG VAN WACCO (WASE C U LTUURCENTRA OVE R LEGPLATFORM)
Dit samenwerkingsverband van zes culturele centra uit het Land van Waas en het Land van Dendermonde beoogt een meer efficiënte cultuurspreiding, kwalitatieve ondersteuning van culturele initiatieven en een goede wisselwerking tussen diverse culturele actoren. Het cultureel magazine acc'enten is, samen met de waccobon, de meest zicht
bare verwezenlijking van de samenwerking tussen de cultuur- en gemeenschapscentra van Beveren, Dendermonde, Hamme, Lokeren, Sint-Niklaas en Waasmunster. Provinciale subsidie : 1 2 271 EUR
Voor de projecten gerealiseerd in de eerste seizoenshelfL wordt verwezen naar het Cultureel Jaarboek 2003, blz. 169-170.
GEMEENTELIJK CULTUREEL WERK 1 57
--
In 2002, 2003 en 2004 werd intensief gewerkt aan de actualisering van het grensoverschrijdend cultuurbeleid in de Euregio Scheldemond. In die periode hadden twee overlegmomenten plaats met vertegenwoordigers uit verschillende takken van de culturele sector en ambtelijke en bestuurlijke afgevaardigden uit de provincies Oost-Vlaanderen, West-Vlaanderen en Zeeland. Het resultaat van de geleverde inspanningen zij n de hieronder opgenomen beleidsteksten, die een houvast bieden voor het grensoverschrijdend cultuurbeleid in de periode 2005-2008. In het najaar van 2004 hebben de provinciebesturen van OostVlaanderen, West -Vlaanderen en Zeeland de beleidsnota, het meerjarenplan en het subsidiereglement goedgekeurd . Ten
CULTUU R ZON DER
GRENZEN. GRENS
OVERSCHRIJDEND
CULTUU RBELEID IN
DE EUREGIO
SCHELDEMON D
2005-2008
slotte heeft de Scheldemondraad, het grensoverschrijdende samenwerkings- en overlegplatform voor de Euregio Scheldemond, met de beleidsplannen ingestemd. Het toekomstige beleid omvat een brede waaier aan grensoverschrijdende activiteiten en zet de deur open voor de culturele actoren om deze plannen uit te werken tot degelijke grensoverschrijdende culturele initiatieven en projecten.
B E LE I DS NOTA "CULTU U R ZON D E R G RENZEN; DE TOE KOMST VAN H ET G R E N SOVERSC H R I J D E N D C U LTU U RB E LE I D I N D E EUREG I O SCH ELDEMO N D 2005-2008"
WOORD VOORAF
De samenwerking tussen de provincies Oost-Vlaanderen, West-Vlaanderen en Zeeland
is gestoeld op jarenlange contacten. Van bij het begin werd de culturele samenwerking
in de Euregio Scheldemond versterkt door de positieve ingesteldheid van de drie provinciebesturen tegenover elkaar. Wat vanaf de jaren 1 950 begon als occasionele culturele u itwisselingsactiviteiten kreeg steeds meer het karakter van een structurele grensoverschrijdende samenwerking. Een intentieverklaring tot samenwerking legde de engagementen vast en de oprichting van de Stuurgroep Culturele Uitwisseling moest aan de intenties de nodige uitwerking geven. De stuurgroep stelde een grensoverschrijdend subsidiereglement op, waarmee grensoverschrijdende initiatieven ondersteund werden. De Scheldemondraad en het Gemeenschappelijk Ontwikkelingsconcept (GOC) boden - en bieden nog steeds - een leidraad voor de projectmatige samenwerking. Daarnaast engageerden de provincies zich om het Interregprogramma uit te voeren conform de
EU-richtlijnen. De Stuurgroep Culturele Uitwisseling fungeerde vanaf dan ook als adviesorgaan voor Interreg, namelijk als Vakgroep Cultuur. De werkconferentie Zee-Vlaanderen in november 2002 leidde tot een aantal richtlijnen voor het toekomstig grensoverschrijdend cultureel beleid. Daarnaast kregen nieuwe samenwerkingsinitiatieven op cultureel vlak een impuls. Op basis van deze resultaten en van het overleg met de culturele sector tijdens Cultuur zonder grenzen in november 2003 kwam de nota Grensoverschrijdende culturele samenwerking in de periode 2005-2008 tot stand. De nota biedt een leidraad voor het grensoverschrijdend cultuurbeleid in de Euregio Scheldemond voor de periode 2005-2008. Daarbij werd rekening gehouden met de bestaande structuren en beleidsdocumenten en met suggesties uit het culturele veld. De culturele overeenkomsten en verschillen willen de provincies in de beleidsnota als troef en uitdaging voor de toekomstige samenwerking uitspelen.
CULTURELE UITWISSELING 1 6 1
De beoogde beleidsperiade valt volledig binnen de termijn waarin het Interreg li l-programma loopt. Toch moet het grensoverschrijdend beleid al anticiperen op de periode na Interreg 111 , met onder meer aandacht voor het financiële perspectief na Interreg 1 1 1 .
GREN SOVERSCHRIJ DENDE C U LTURELE SAMENWERKING IN DE PERIODE 2005-2008
Cruciaal bij het vaststellen van een grensoverschrijdend cultureel beleid is dat de provincies hun rol in deze samenwerking duidelijk definiëren. Het uitgangspunt daarbij is dat advisering en beleidsvoorbereiding gekoppeld worden aan uitvoering. Het grensoverschrijdend cultuurbeleid zal dan ook concreet worden uitgewerkt via een actieplan dat jaarlijks ter goedkeuring aan de deputaties wordt voorgelegd. Evoluties in de directe of indirecte omgeving zullen steeds een invloed u itoefenen op de culturele sector. Het cultuurbeleid, ook op grensoverschrijdend vlak, dient blijvend met de groeiende individualisering enerzijds en de mondialisering anderzijds rekening te houden. Bovendien ondergaat de technologische sector razendsnel veranderingen, die ook op het vlak van cultuur een grote weerslag hebben. Het is van belang om in de toekomst daarop in te spelen. Daarnaast spelen evoluties op lokaal, provinciaal, regionaal en nationaal vlak een grote rol bij het bepalen van het provinciaal beleid . Die kunnen eventueel een belemmering vormen voor de grensoverschrijdende samenwerking. Toch blijft voldoende ruimte over voor zinvolle samenwerkingsinitiatieven in de Euregio Scheldemond. De rol van de provincies daarin moet verder gaan dan die van onmondige betaler en steeds meer evolueren naar die van actief sturende en coördinerende partner. De provincies dienen een kader te scheppen waarbinnen partners uit het werkveld elkaar op grensoverschrijdend vlak gemakkelijk kunnen vinden. Samenwerking en culturele uitwisseling worden te vaak gezien als een doel en te weinig als een middel om iets te bereiken. De samenwerking in de Euregio Scheldemond kan een platform vormen voor uitwisseling van expertise en kruisbestuiving en voor vernieuwing en verbreding in de
dagelijkse werking. Grensoverschrijdende uitwisselingsinitiatieven als tentoonstellingen, concerten, toneelvoorstellingen en andere manifestaties, maar ook gemeenschappelijke studiedagen, symposia, projectenmarktdagen en een dynamische, overzichtelijke en gespecialiseerde website kunnen de aanzet geven tot het vormen van grensoverschrijdende culturele netwerken en I of projecten. Dat naast impulsen vanuit de overheid ook initiatieven vanuit het culturele werkveld zelf noodzakelijk zijn spreekt voor zich. Behalve voor het bewaren van traditionele cultuuruitingen moet er ook oog zijn voor
vernieuwing. Innoverende grensoverschrijdende initiatieven krijgen een sterke ondersteuning. Ook jongeren, als (toekomstige) culturele actoren, dienen actief in de culturele sector betrokken en ondersteund te worden. Hier kunnen bibliotheken een ondersteuningsfunctie vervullen (leesbevordering) , maar ook scholen kunnen jongeren cultureel motiveren via een sterke link met culturele instellingen, een aangepast lessenpakket en promotie van het culturele aanbod voor jongeren. Het toekomstige cultuurbeleid moet ernaar streven dat jongeren ambassadeurs worden van grensoverschrijdende samenwerking. Een wervende promotie via het onderwijs om jongeren kennis te laten maken met alle aspecten en voorwaarden van culturele samenwerking binnen de Euregio Scheldemond behoort tot de mogelijkheden. Nog directer en misschien meer resultaatgericht is het gebruikmaken van de bestaande initiatieven die jongeren stimuleren om actief en creatief met allerlei kunstvormen om te gaan. Bij het voortzetten van de culturele samenwerking zullen twee zaken altijd een achter
liggende motivatie zijn : er zal aandacht zijn enerzijds voor een kwalitatief hoogstaand
aanbod, anderzijds voor het bevorderen van een maximale cultuurparticipatie. Kwali
teit wordt onder andere nagestreefd door de organisatie van toernooien en het toeken
nen van cultuurprijzen. Een maximale cultuurparticipatie kan bevorderd worden door
een degelijke cultuurspreiding via educatie, volwassenenvorming, bibliotheekwerk,
regionale media, tentoonstellingen en festivals. Bij het huidig en toekomstig provinciaal beleid is het integreren van de gebiedsgerichte
.. ..
1 62 CULTURELE UITWISSELING
werking in de regio's belangrijk. Ook bij de realisatie van de grensoverschrijdende culturele samenwerking kunnen gebiedswerkers een spilfunctie vervullen waar het gaat om ondersteuning van lokale initiatieven en netwerken en als link naar de provincie. Als intermediaire schakel tussen het werkveld, het lokale en het provinciale niveau kan de gebiedswerking faciliterend werken voor grensoverschrijdende initiatieven en
projecten. Cultuur geeft vorm aan de identiteit van de Euregio Scheldemond, maar kan ook ruimte bieden aan activiteiten die een aanzet vormen tot nieuwe werkgelegenheid. Cultuurtoerisme kan in de Euregio Scheldemond als startpunt en versterking van de
cultuurindustrie dienen. Daarbij is een belangrijke taak voor het provinciale niveau weggelegd. Terwijl de toeristenstromen extra inkomsten voor de betrokken regio's op
leveren, moeten de deelgebieden erop toezien dat de specifieke kenmerken op lokaal, regionaal en nationaal niveau tot hun recht komen. Hoogkwalitatieve verbanden met onder meer toerisme en economie zijn terug te vinden in het behoud en de ontsluiting
voor het publiek van het roerend, onroerend en immaterieel cultureel erfgoed. Kennisvergroting over cultuur in brede zin aan beide zijden van de grens kan een belangrijke verdieping van het inzicht in elkaars leven opleveren. De regionale omroepen kunnen daarvoor een belangrijke basis leggen. Met de afstemming van de programmering en de uitwisseling van programma's kunnen de regionale omroepen de inwoners van de Euregio Scheldemond beter bewust maken van hun culturele overeenkomsten en verschillen. Op het vlak van de podiumkunsten kan een kruisbestuiving ondersteund worden door de bestaande infrastructuur aan theaters in Oost-Vlaanderen, West-Vlaanderen en Zeeland. Hierbij wordt gedacht aan een artistieke vertaling van wat zich voordoet in de Euregio Scheldemond en de reflectie daarop. De eigen kunstproductie wordt gestimuleerd, waarbij de theaterorganisaties optreden als belangrijkste producenten en afnemers.
Grensoverschrijdende culturele samenwerking wordt in de drie provincies sterk ondersteund . Een duidelijke provinciale subsidieregeling voor grensoverschrijdende ini
tiatieven dringt zich op, waarbij voldoende ruimte blijft voor flexibiliteit, zodat projectinitiatiefnemers en culturele organisaties niet verstrikt geraken in een kluwen van administratieve verplichtingen. Bij de vernieuwde reglementering kan een handleiding
worden gevoegd, zodat de projectindiener duidelijkheid krijgt over het aanvragen van een subsidie, het opsturen van de nodige documenten en het indienen van het aanvraagdossier. Een eenvormige format voor projectdossiers voor de drie provincies kan de beoordeling van projectvoorstellen vlotter laten verlopen. Bij het proces van projectidee tot een goed project is een goede begeleiding van groot belang. Daarom dient onderzocht te worden of een helpdesk kan worden opgericht. Daarbij is het aangewezen om te komen tot de vorming van één loket, één informatiepunt waar men op de hoogte is van subsidiemogelijkheden, projecten en (mogelijke) samenwerkingspartners. Het is bovendien belangrijk om rekening te houden met de financiële implicaties van de culturele samenwerking. Bij de provincies zijn er in de eigen begroting financiële middelen ter beschikking gesteld om de culturele uitwisseling te ondersteunen. Daarnaast voorziet het Interreg lil-programma met het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling in subsidiemogelijkheden voor grensoverschrijdende initiatieven. Naast de Europese subsidiëring van grotere projecten voorziet de Euregio Scheldemond in een deelprogramma Over de grens van mens tot mens, dat subsidiëring van kleinere grensoverschrijdende Interregprojecten mogelijk maakt. Het jaarlijkse actieplan, d. i . de concrete uitwerking van een aantal beleidspunten opgenomen in deze beleidsnota, moet naast een inhoudelijke beschrijving van de te ondernemen actiepunten ook een financieel overzicht bieden van de middelen die per actie ter beschikking gesteld dienen te worden. Ten slotte dienen de provincies van de Euregio Scheldemond zich te bezinnen over het ondervangen van het eventueel wegvallen van de Europese subsidie na Interreg 111 om de intensieve culturele uitwisseling te garanderen.
CULTURELE UITWISSELING 1 63
MEERJAREN PLAN PERIODE 2005-2008
ACHTERGROND E N DOELSTELL ING VAN H ET M EE RJAREN PLAN
In de periode 2005-2008 willen de provincies Zeeland, Oost-Vlaanderen en West-Vlaanderen samen met het Scheldemondsecretariaat (hierna verder te noemen de partners) werken aan een stevig grensoverschrijdend cultuurbeleid. Daarvoor werd een beleidsnota opgesteld, die richting geeft aan de grensoverschrijdende culturele samenwerking in die periode. Via concreet uit te werken projecten zal dat beleid vorm krijgen. Om dat mogelijk te maken moeten de betrokken provincies in eerste instantie een duidelijk en goed hanteerbaar kader scheppen. Om de samenwerking te faciliteren wordt eerst gewerkt aan de voorwaarden daarvoor met de opmaak van een nieuw reglement, de verduidelijking van de procedure voor het initiëren en realiseren van grensoverschrijdende culturele projecten en het opzetten van een helpdesk. Dit meerjarenplan geeft een overzicht van de grensoverschrijdende initiatieven en projecten die het beleid concreet moeten uitwerken.
H ET SCHEPPEN VAN VOORWAARDEN VOOR DE SAMENWERKING
Het huidige subsidiereglement voor grensoverschrijdende initiatieven dateert van 1989 en was dringend aan vernieuwing toe. Een nieuw subsidiereglement moet het indienen van grensoverschrijdende culturele projecten faciliteren. Projectindieners kunnen voortaan in eerste instantie bij één centrale helpdesk terecht voor informatie over grensoverschrijdende projecten en begeleiding van Interregprojecten die zich in de Euregio Scheldemond situeren. De helpdesk staat in nauwe verbinding met de diensten Cultuur van de drie provincies. De culturele sector wordt geïnformeerd over het cultuurbeleid, het reglement en de helpdeskfunctie. In deze periode willen de provincies het grensoverschrijdend cultuurbeleid verder uit
werken in initiatieven en projecten rond concrete thema's . Tevens kan de samenwerking in de Euregio Scheldemond een platform vormen voor uitwisseling van expertise en kruisbestuiving en voor vernieuwing en verbreding in de dagelijkse werking. Dat kan onder andere door het genereren van gerichte netwerken, het opzetten van ontmoetingsplatforms, het uitwisselen van personeel en het ontwikkelen van een dynamische, overzichtelijke en gespecialiseerde website.
CONCRETI SER ING SAMENWERK ING
Om de gezamenlijke doelstellingen tot uitvoering te kunnen brengen zijn vier thematische lijnen geformuleerd, op basis waarvan de grensoverschrijdende culturele samenwerking de komende vier jaar zal geschieden. Het gaat om:
• intensivering samenwerking op het terrein van het cultuurtoerisme • versterking artistieke samenwerking • investeren in (culturele) communicatie • organiseren van eigen initiatieven.
I NTENSIVEREN SAMENWERKI N G CULTU U RTOERISME
In de Euregio Scheldemond kan het intensiveren van de samenwerking op het terrein van het cultuurtoerisme een belangrijke impuls geven aan de toeristische aantrekkelijkheid van deze regio en tegelijkertijd bijdragen aan de versterking van de culturele infrastructuur en het culturele aanbod . De toeristenstromen betekenen niet alleen extra inkomsten voor de betrokken regio's, maar ook extra bezoekers en meer bekendheid voor een groot aantal culturele initiatieven. Via het mede mogelijk maken van een aantrekkelijk festivalaanbod en het behoud en de ontsluiting voor het publiek van het roerend, onroerend en immaterieel cultureel erfgoed willen de partners de komende jaren de samenwerking intensiveren. De versterking van de samenwerking tussen de
.. .
1 64 CULTURELE UITWISSELING
diverse festivals valt onder de tweede thematische lijn, de versterking van de artistieke samenwerking. Op het terrein van de ontsluiting van het cultureel erfgoed ondersteunen de partners al twee belangwekkende projecten: • Culturele biografie; ontsluiting cultureel erfgoed via musea, bezoekerscentra e.a. • Scheldemond Maritiem; versterking van het maritieme erfgoed.
Culturele biografie De Euregio Scheldemond heeft, ondanks de bestuurlijke opsplitsing sinds 1 585, een sterk gemeenschappelijk verleden. De gehele regio bezit interessant cultureel erfgoed, dikwijls kleinschalig, maar met heel wat inhoudelijke potenties om de boeiende ontstaansgeschiedenis van deze streek te vertellen: landschapselementen, gebouwen, objecten, restanten, gewoontes, verhalen, feesten, gebeurtenissen en tradities. Dat erfgoed is echter meestal verspreid aanwezig en dikwijls gebrekkig of fragmentarisch ontsloten voor het grote publiek. Maar er zijn veel cultuurhistorische verbanden te leggen, binnen de onderscheiden deelregio's, maar ook over de grens heen.
Via het concept "culturele biografie" willen de provincies werken aan de verdere ontwikkeling, clustering en publieksgerichte ontsluiting van dat waardevolle erfgoed; zowel voor inwoners als voor toeristen moet de betekenis van het aanwezige culturele erfgoed zichtbaar worden. Alle (rlei) soorten erfgoed worden hierbij betrokken: gebouwd erfgoed, landschappen en archeologische vondsten I sites; objecten zoals werktuigen en voorwerpen uit het dagelij kse leven; immateriële sporen zoals verhalen, gebruiken en opvattingen. Ook zaken die we normaliter niet binnen het paradigma "erfgoed" situeren: overstromingen vroeger en nu, en de impact ervan op 's mensen leven; de evolutie van de bestuurlijke indeling van de Zuidelijke Nederlanden (t .e.m. de huidige besturen voor polders en wateringen) enz.
Een belangrijke rol bij het ontsluiten van het verspreide culturele erfgoed wordt toegedicht aan de in de Euregio Scheldemond gelegen musea en I of bezoekerscentra. Musea zijn van oudsher belangrijke cultuurtoeristische voorzieningen, maar om deze
functie te kunnen blijven vervullen dient er fors geïnvesteerd te worden in de pre
sentaties van deze musea, maar ook in de plaats die zij innemen in de culturele en cultuurtoeristische netwerken. In het project "culturele biografie" spreken we van het "binnen-buiten"-concept, wat betekent dat de musea de verhalen over hun collecties binnen de musea moeiteloos moeten kunnen verbinden aan de verhalen over de plek, het dorp, de stad of de regio waar het museum gevestigd is. Het buiten het museum aanwezige culturele erfgoed belichaamt die andere verhalen. Door te investeren in de kwaliteit en de toekomst van de musea kunnen zij meer dan nu het geval is de concurrentie met de vrijetijdssector beter aan. Door het communiceren van de elkaar aanvullende verhalen aan het doelpubliek kunnen de verschillende deelregio's bij het doelpubliek beter onder de aandacht komen, hen hier langer vasthouden en uiteindelijk herhalingsbezoek stimuleren en bestendigen. De culturele biografie kan worden gezien als een kapstok waar de projecten aan worden gehangen; zowel Interreg- als niet-Interregprojecten en zowel al gerealiseerde projecten als nog te ontwikkelen projecten. Samenhang tussen de verschillende projecten wordt gecreëerd door middel van de overkoepelende communicatie en promotie. Een aantal projecten die alvast hierin worden meegenomen zijn Roma (Romeinen en middeleeuwers in Ouden burg, Middelburg en Aarden burg) , Van Ma u rits tot Napoleon (de Staats-Spaanse linies in Noord- en Zeeuws-Vlaanderen) en Streekidentiteit - natuur en cultuur - in bezoekersattracties (Torhout - Domburg) .
Scheldemond maritiem IJ
De regio rond de monding van de Schelde kent een rijke maritieme geschiedenis. Getuige daarvan het grote arsenaal aan maritiem erfgoed . Dat erfgoed is echter vaak op de achtergrond geraakt of onvoldoende voor het publiek toegankelijk. Maritiem erfgoed en meer bepaald de toeristische ontsluiting van het maritiem erfgoed is een van de aandachtspunten in het (grensoverschrijdend) cultuurtoeristisch beleid.
CULTURELE UITWISSELING 1 65
Met het Interreg U-project Scheldemond maritiem werd een eerste aanzet gegeven tot het beleefbaar maken van de maritieme historie van de Euregio Scheldemond. Om het maritiem erfgoed binnen Interreg II I verder te kunnen ontsluiten in al zijn facetten en periodes is het kaderstuk De Scheldemonding in h istorisch perspectief gemaakt. De tekst geeft een overzicht van 2000 jaar maritieme geschiedenis van de Schelde. Daarnaast werden vanuit de sectoren cultuur en toerisme van de drie provincies twee nota's opgemaakt met een aantal selectiecriteria. De kadertekst en de nota's vormen samen een synthesenota, die dient als toetsingsinstrument bij de beoordeling van projecten in het kader van Interreg I I I . Dat om een zo breed mogelijk beeld te geven van de maritieme geschiedenis van de Euregio Scheldemond, zowel in de tijd als qua thema. De algemene doelstelling van het project is drieledig. Allereerst beoogt het project het behoud van het maritieme erfgoed in de Euregio Scheldemond. Daarnaast wenst het project te werken aan de versterking van de huidige cultuurhistorische en toeristische infrastructuur. Ten slotte is het de bedoeling om dit erfgoed te ontsluiten voor de eigen inwoners en de toeristen.
VERSTERKING ARTISTIEKE SAMENWERKING
De drie provincies kennen alle een sterke culturele infrastructuur met een groot aantal theaters, toonaangevende festivals en interessante theatermakers en kunstenaars. De partners willen stimuleren dat de belangstelling voor het culturele aanbod over en weer versterkt wordt en daarbij ook mogelij kheden bieden voor grensoverschrijdende samenwerking van theatermakers en kunstenaars uit de drie provincies. Door de gezamenlijke organisatie van culturele evenementen, voorstellingen en optredens kan een ruimer publiek kennismaken met cultuur. Anderzijds kan uitwisseling van en samenwerking tussen artiesten een voorstelling van dans, muziek, theater, beeldende kunst, amateurkunst op een hoger cultureel niveau tillen. Waar de stap van de burger naar cultuur soms moeilijk is, kan door het toegankelijker maken van cultuur deze stap een stuk kleiner worden. Voorbeelden van dergelijke initiatieven zijn Banda Azufaifo (een geprofessionaliseerde grensoverschrijdende fanfare, hedendaags en multicultureel ; de fanfare is het hart binnen twee pijlers van het project: de Kioskenroute en Het groot getrek, en brengt deze vernieuwende fanfaremuziek dichter bij het publiek) en El camino de Santiago (een hedendaagse evocatie van de pelgrimstocht naar Santiago de
Compostela, een multimediale opvoering met synergie van muziek en beeld, die een schaalvergroting en een uitwisseling van artistieke knowhow nastreeft) . Het is van belang dat de partners via o.a. financiële ondersteuning dit soort activiteiten mede mogelijk blijven maken.
I NVESTEREN I N (CULTU UR)COMM U N I CATI E
De partners willen niet alleen investeren in de artistieke samenwerking, maar ook in het publieksbereik. Zij willen ervoor zorgen dat op termijn de inwoners van de Euregio Scheldemond meer van elkaars activiteiten op de hoogte zijn en daar ook aan deel gaan nemen.
Vooralsnog worden twee concrete projecten uitgewerkt: • grensoverschrijdende promotie voor theater- en festivalaanbod ; • stimulering programmatische samenwerking tussen de regionale omroepen aan bei
de zijden van de grens.
Promotie theater- en festivalaanbod Slechts een zeer kleine groep theaterbezoekers die geïnteresseerd is in specifiek culturele programma's als klassieke muziek, cabaret en ballet vindt de weg naar de regionale theaters. Door bundeling van de inspanningen voor promotie en informatie kunnen de programma's van de samenwerkende theaters uit o.a. Gent, Brugge, Middelburg en Terneuzen, maar ook festivals aan een groot geïnteresseerd publiek worden aangeboden. De doelstelling van dit project is het benaderen en informeren van het
1 66 CULTURELE UITWISSELING
publiek in de betrokken regio in eerste instantie van het totale programma-aanbod van de samenwerkende theaters. Dat zal uiteindelijk moeten leiden tot een betere uitbating van die theaters. De theaters willen dat doen via gezamenlijke reclamecampagnes, het verzenden van de programmabrochures naar alle klantenbestanden, het linken van theaterwebsites, het creëren van een euregionale theaterwebsite, het oprichten van programmabillboards in de betrokken steden enz. I n tweede instantie zullen de festivals aangemoedigd worden om meer te gaan samenwerken en hun aanbod gezamenlijk te gaan promoten richting de bevolking van de e uregio.
Programmatische samenwerking tussen de regionale omroepen aan beide zijden van de grens
Beide zijden van de Nederlands-Belgische grens hebben enerzijds in het verleden gedeeltelijk een gemeenschappelijke ontwikkeling meegemaakt, maar zijn in het verleden door verschillende culturen beïnvloed geweest en hebben hun eigen identiteit ontwikkeld, die soms duidelijk afwijkt van de aangrenzende regio. Kennis over de aangrenzende regio stimuleert de wederzijdse grensoverschrijdende betrokkenheid van inwoners en werkt drempelverlagend voor b.v. nieuwe grensoverschrijdende culturele initiatieven. De samenwerking moet o .a . een spreekbuis aanreiken aan alle culturele en toeristische deelsectoren. Daarbij wordt gedacht aan initiatieven op het vlak van muziek, podiumkunsten, plastische kunsten, film, cultureel erfgoed, musea enz. en
wordt de link met vrije tijd, recreatie en toerisme gelegd. Dit project moet tevens een stimulans zijn om de belemmeringen voor de grensoverschrijdende samenwerking tussen de regionale televisieomroepen weg te nemen.
ORGA N I SATIE E I G E N I N IT IAT IEVEN
De partners organiseren bijna jaarlijks ook eigen initiatieven, waarbij een of meer cul
turele disciplines via studiedagen, symposia of rondreizende tentoonstellingen aan de orde zijn gekomen.
Voorbeelden daarvan zijn de rondreizende tentoonstelling Mijn engel moet nog komen (fotografie en jongerencultuur) , maar ook de beide conferenties, Zee-Vlaanderen (Cadzand-Bad, november 2002) en Cultuur zonder grenzen (Brugge, november 2003 ) .
De partners binnen de Euregio Scheldemond willen hiermee doorgaan, maar hebben er wel voor gekozen de eigen initiatieven te organiseren rond een algemeen cultureel thema dat beleidsmatig voor hen alle centraal staat. Gekozen is voor cultuurparticipatie. In het kader van dat thema worden de volgende initiatieven genomen: 2005 : promotie en marketing (Middelburg) ; 2006: sociaal-artistieke samenwerking I project Hier (drie provincies) ; 2007: amateurkunstbeoefening (Gent) ; 2008 : cultuureducatie (Brugge) .
Door de provincies in te stellen werkgroepen, aangevuld met deskundigen uit het werkveld, zullen de organisatie van die initiatieven voor hun rekening nemen.
CULTURELE UITWISSELING 1 67
REGLEMENT SUBSI D I Ë R I N G G R E N SOVERSC H RIJDENDE C U LTURELE PROJ ECTEN M.B .T. DE PROVINC IES OOST-VLAAN DEREN, WEST-VLAANDEREN EN ZEELAND
HOOF DSTU K 1 - DO ELSTELL ING
Art. 1 . De provincies Zeeland, Oost-Vlaanderen en West-Vlaanderen vinden de meerwaarde die grensoverschrijdende culturele projecten genereren belangrijk en stimuleren die meerwaarde door grensoverschrijdende culturele projecten te subsidiëren.
HOOFDSTU K 2 - BEGRIPSOMSCH RIJVING
Art. 2. In dit reglement hebben deze begrippen volgende betekenis: • Project: een initiatief of activiteit met een zelfstandig karakter en zonder com
merciële doeleinden, dat in tijd, activiteiten en ruimte duidelijk is afgebakend, toegankelijk is voor het publiek en waarmee een vooraf geformuleerd resultaat wordt beoogd. Een project moet een zelfstandig karakter bezitten.
• Culturele projecten: projecten die vallen onder een of meerdere deelterreinen: - taal en letteren - professionele podiumkunsten, dans, muziek, theater - amateurkunst - beeldende kunst en vormgeving, nieuwe media, architectuur - cultureel erfgoed, musea, monumentenzorg, archeologie, geschiedenis - bibliotheekwerk - cultuureducatie en vormingswerk.
• Grensoverschrijdende projecten: projecten waarbij ten minste één partner uit Zeeland en ten minste één uit West-Vlaanderen en I of uit Oost-Vlaanderen actief betrokken is. Dit kan een gemeenschappelijk project zijn dat plaatsvindt in een van de betrokken provincies of een uitwisselingsactiviteit zijn waarbij het project in de verschillende provincies plaatsvindt.
• Projectverantwoordelijke : de organisatie of het bestuur die de subsidieaanvraag, de uitvoering en de financiële afrekening van het project beheert.
HOOFDSTUK 3 - TOEPASS I NGSGEB IED EN VOORWAARDEN
Art. 3. De projectverantwoordelijke en de partners binnen het project moeten beantwoorden aan volgende criteria: • een rechtspersoonlijkheid hebben • een maatschappelijke zetel ofwel een vestiging hebben in een van de drie provincies • de projectleider voert een boekhouding van het project waarvoor de subsidie
wordt aangevraagd.
HOOFDSTUK 4 - AANVRAAG, PROCEDURE EN AFHANDELING Art. 4. Binnen de perken van de kredieten, goedgekeurd op de begroting van de provin
cies, kan de bestendige deputatie subsidies verlenen aan grensoverschrijdende culturele projecten.
Art. 5. Een subsidieaanvraag dient ten minste zes maanden voor het aanvangen van het project ingediend te worden. De aanvragen voor subsidie zullen behandeld worden in volgorde van indiening en tot uitputting van het krediet.
Art. 6. De subsidieaanvraag gebeurt op basis van een standaardaanvraagformulier.
Art. 7. De subsidieaanvraag wordt geadviseerd door de Vakgroep Cultuur, waarin vertegenwoordigers zetelen van de drie provinciebesturen.
Art. 8. Bij de advisering wordt rekening gehouden met: • de mate waarin culturele uitwisseling en grensoverschrijdende samenwerking de
hoofddoelstellingen zijn van het project; • de bijdrage van het project aan de realisering van de uitgangspunten van de be
leidsnota Cultuur zonder grenzen; de toekomst van het grensoverschrijdende cul-
1 68 CULTURELE UITWISSELING
tuurbeleid in de Euregio Scheldemond 2005-2008 en het daarop gebaseerde meerjarenplan;
• de inpasbaarheid van het project in het door de betrokken provincies gevoerde beleid;
• de inhoudelijke kwaliteit en relevantie van het project in zijn culturele, sociale en geografische context;
• de originaliteit, de interdisciplinariteit en de professionele uitwerking van het culturele project;
• de vernieuwende en experimentele aard van het project; • de inspanningen voor de verruiming en de verdieping van het publieksbereik; • de uitstraling en culturele meerwaarde van het project; • de financiële onderbouwing van het project met financieringsplan en andere in
komstenbronnen.
Art. 9. De beslissing van de provinciebesturen wordt binnen de drie maanden na ontvangst van de subsidieaanvraag schriftelijk aan de projectleider meegedeeld.
HOOFDSTUK 5 - F INANCIËLE VOORWAARDEN EN PROCEDURE
Art. 1 0. In beginsel is de subsidie in het kader van dit subsidiereglement eenmalig.
Art. 1 1 . Voor subsidies komen in aanmerking: de totale kosten, zoals in de begroting van de ingediende subsidieaanvraag opgenomen, met uitzondering van administratieve en representatiekosten en eventuele inkomsten.
Art. 12. De subsidie wordt betaald nadat de projectleider de nodige verantwoordingsstukken heeft afgeleverd. Voorschotten kunnen aangevraagd worden tot maximaal 50 o/o.
Art. 1 3. Binnen de vier maanden na afloop van het project moeten volgende verantwoordingsstukken worden ingediend bij het provinciebestuur waar de subsidieaanvraag werd ingediend : • een evaluatieverslag; • een gedetailleerde afrekening van het project met betalingsbewijzen; • drie exemplaren van alle publicaties, promotiemateriaal en een persdossier.
HOOFDSTUK 6 - CONTROLE EN SANCTIES
Art. 1 4. De begunstigde projectaanvrager verbindt zich ertoe om: • de subsidie aan te wenden waarvoor ze bestemd is; • controle te aanvaarden van daartoe door de provincies gemachtigde ambtenaren; • de provincie (s) als subsidiërende overheid te vermelden in alle vormen van com
municatie over het project.
Art. 1 5. Het niet naleven van deze voorwaarden, onjuiste of onvolledige aanvragen en valse verklaringen kunnen de gedeeltelijke of gehele terugvordering van deze subsidie tot gevolg hebben.
HOOFDSTUK 7 - SLOTBEPA L I N G E N
Art. 1 6. Dit reglement gaat in op 1 januari 2005.
Art. 1 7. Met ingang van dit reglement vervalt het subsidiereglement van 1 989 inzake culturele uitwisseling tussen de provincies Oost-Vlaanderen, West-Vlaanderen en Zeeland.
Art. 18. Voor projecten die aanvangen in januari, februari of maart 2005 geldt het nieuwe reglement, met uitzondering van de indieningstermijn, die is vastgesteld op drie maanden.
Art. 1 9. Voor de door de provincie Zeeland te verlenen subsidies in het kader van de grensoverschrijdende samenwerking blijven onverkort de bepalingen van de algemene subsidieverordening Zeeland 2002 van toepassing.
CULTURELE UITWISSELING 1 69
LES TROIS S<EURS TÊTUES
Voor het project Gand cru in het kader van Rijsel 2004 - Culture- GA N D (RU le Hoofdstad van Europa sloegen acht vooraanstaande culturele organisaties uit Gent de handen in elkaar. De samenwerking van DASTHEATER, Het muziek Lod, de Kopergietery, Les Ballets C. de la B. , het Nieuwpoort
theater, Toneelgroep Ceremonia, Victoria en Vooruit gebeurde onder de naam van de
tijdelijke vzw Onder de Torens. Op uitnodiging van Rijsel 2004 boden die verenigingen in het kader van Les mandes parallèles tijdens het weekend van 9, 1 0 en 1 1 juli een staalkaart van het culturele en artistieke leven in Gent en in de provincie. Met het accent op
feestvieren werden tal van nieuwe producties en acts aan het publiek gepresenteerd. Centrale plaats van het gebeuren was La Maison Folie in de wijk Wazemmes, die werd ingepalmd door de kleurrijke artistieke Gentse bende. Een greep uit het programma: de
Banda Azufaifo o.l.v. Dick van der Harst, het driemansorkest Kapotski, de mobiele cinema Courtisane Express, Poubelle I Musique en Poubelle I Photo (een muzikaal atelier en fotoproject door jongeren) , de Lanterfantsteeg van William Phlips, Les Trois S�urs Têtues (drie reuzen van Eric de Volder) , Absynthe Minded . . .
De provincie Oost-Vlaanderen verleende een subsidie van 24 750 EUR voor het Gand cru-project. Verder gaf het provinciebestuur een foto-opdracht aan Tania de Smet, die 30 zwart-witfoto's maakte vanuit het oogpunt van evenveel standbeelden in Gent en Oost-Vlaanderen. De fotoreeks kreeg de titel Door ogen van beelden en werd geëxposeerd in de tentoonstellingsruimte van La Maison Folie. Het provinciebestuur, dat eigenaar is van de fotoreeks, gaf ook een mooie catalogus uit. Een delegatie van het provinciebestuur woonde de festiviteiten van het Gand cru-weekend bij . Burgemeester Martine Aubry van Rijsel, burgemeester Frank Beke van Gent en gouverneur Herman Balthazar openden het project officieel op vrijdag 9 juli, bijgestaan door Les Trois s�urs Têtues. De delegatie werd op 1 0 juli ontvangen op het stadhuis van Rijsel. Het weekend werd op zondag 1 1 juli afgesloten met een spetterend Banquet Populaire, dat niet alleen culinaire Gentse hoogstandjes bood, maar ook onverwachte en fel gesmaakte artistieke interventies (dans met een varken door Ben Benaouisse, solodans door Les Ballets C. de la B. , de Megafoonfanfare, ballet De stervende zwaan op videobeelden van Gaia) .
CULTURELE U ITWISSELING 1 7 1
GESUBSIDIEERDE ACTIVITE ITEN
Het Gemengd Kamerkoor "Capella vocale" uit Gent organiseerde samen met het Roeselaars Kamerkoor en het Zeeuws Vocaal Ensemble een driekorenproject. Dat project bestond uit drie concerten: op 7 februari in Roeselare, op 13 februari in K.loetinge en op 1 4 februari in Gent. Elk van de drie koren bracht telkens een eigen programma. Ze werden daarbij be-
geleid door het kamerorkest Riante en vier solisten (Hilde Coppé, sopraan, Philip Defrancq, tenor, Anna Pardon, alt, en Thomas Vanlede, bas) . Er werd muziek vertolkt van Johann Sebastian Bach, Josef Gabriël Rheinberger, Wolfgang Amadeus Mozart, Joseph Haydn en Felix Mendelssohn-Bartholdy. Het concert in Gent vond plaats in de kerk van het Klein Begijnhof. De provincie Oost-Vlaanderen verleende voor dit project een subsidie van 1 882,44 EUR.
Van 1 8 tot 27 februari organiseerde Muzikon i .s .m. het Ictus Ensemble en het Conservatoire de Liège in Luik, Gent en Brussel het muziekproject Luik I Gent I Ramallah . Een groep muzikanten uit Palestina en studenten uit Luik en Gent werkten aan ener
zijds de praktische uitvoering van een eenvoudig Arabisch muziekstuk en anderzijds de uitvoering van een hedendaags werk voor een vrije instrumentatie (Pulau dewata van de Canadese componist Claude Vivier) . Het Gentse deel van het project begon op
22 februari met een concert door de Palestijnse musici in De Centrale, Intercultureel Centrum. Van 23 tot 26 februari vonden workshops plaats in kunstencentrum Vooruit, De Centrale en het conservatorium. De provincie Oost-Vlaanderen verleende voor het Gentse deel van het project een subsidie van 500 EUR.
Van 26 tot 3 1 mei organiseerde de Stichting Folkart Zeeland-Vlaanderen in Sluiskil en Terneuzen voor de vierde keer het jaarlijkse muziek- en folklorefestival Folkart. Tijdens
dat festival traden drie Oost-Vlaamse folkloregroepen op: Benvolio uit Sleidinge (Evergem), Reintje Vos uit Kemzeke (Stekene) en Drieske Nijpers uit S int-Gillis-Waas. De provincie Oost-Vlaanderen verleende een subsidie van 1 425 EUR als bijdrage in de reiskosten en uitkoopsommen van die groepen.
Het rozenbalkon I De gevlekte klimop 234- 1 1 7 was een project van de Stichting Poëzie Gent - Middelburg. De bedoeling was om van 2003 tot 2008 elk jaar twee andersoortige dichters uit Vlaanderen of Nederland uit hun eigen werk te laten voorlezen in een Gentse tuin (Het rozenbalkon) en twee in een Middelburgse tuin (De gevlekte klimop) . De daarvoor in het leven geroepen Projectuitgeverij 234- 1 1 7 zou, gekoppeld aan de poëzieavonden, telkens een genummerd en door beide dichters gesigneerd boekje uitgeven. Zo zou op termijn een staalkaart worden geboden van de andersoortige poëzie in Vlaanderen en Nederland. Op 27 juni 2004 vond Het rozenbalkon 2 plaats met de dichters Astrid Lampe en Dirk van Bastelaere. De provincie Oost-Vlaanderen verleende daarvoor een subsidie van 395,70 EUR.
Op 1 8 juli vond in het kader de Gentse Feesten bij de Sint-Jaccbskerk een voorstelling plaats van de totaalcreatie El camino de Santiago, een hedendaagse evocatie van de meer dan duizend jaar oude pelgrimstocht naar Santiago de Compostela. Boudewijn Buckinx vertaalde het gegeven in een compositie voor koor, orkest en solisten, uitgevoerd door het Walter Heynen Ensemble en het koor Are Sonore o.l .v. Edwig Abrath. De (reis) fotograaf Miehiel Hendryckx kroop in de huid van de moderne pelgrim en volgde gewapend met fototoestel en filmcamera de weg die velen hem zijn voorge
gaan. Om de sfeer van zijn reis te versmelten met het vrij meditatieve karakter van de
compositie van Buckinx werd zijn fotografisch en filmisch verslag door de Nederlandse
videokunstenaar Jean Beining in een choreografie gegoten op de cadans van de mu-
1 72 CULTURELE UITWISSELING
ziek. De creatie was een samenwerking tussen Trefpunt (Gent) , het Zeeland Nazomer
festival en de Paulusfeesten (Oostende) . De provincie Oost-Vlaanderen kende een subsidie toe van 7 500 EUR.
In juli en augustus 2004 organiseerde de Stichting Vlaanderen - Sint-Petersburg in de galerie van de Sint-Peters- en Paulusvesting in Sint-Petersburg de tentoonstelling Hedendaagse Vlaamse kunst: grafische kunst uit Oost-Vlaanderen. Er was werk te zien
van Jean Bilquin, Franky Cane, Raf Coorevits, Enk de Kramer, Hans de Munter, Marnix Everaert, Irmine Remue, André Roelant en Paul van Gysegem. De provincie Oost-Vlaanderen verleende een bijdrage van 3 500 EUR.
Op zaterdag 9 oktober vond in het Lemmensinstituut in Leuven de vijfde editie plaats van de Korenmanifestatie der Zuidelijke Nederlanden, een organisatie van de Werkgroep Korenmanifestatie der Zuidelijke Nederlanden, die bestond uit Koor en Stem voor Vlaanderen en de provinciale koepels voor vocale muziek uit Noord-Brabant en Zeeland. Zeven koren uit Vlaanderen en evenveel uit de drie zuidelijke Nederlandse provincies en één koor uit Wallonië namen aan de manifestatie deel. Het thema van de manifestatie was Euro-vocaal: de deelnemende koren werden aangespoord om werk uit te voeren van componisten uit de landen die in mei 2004 waren toegetreden tot de Europese Unie. Daarnaast was er ruime aandacht voor werk van Vlaamse en Nederlandse componisten.
De provincie Oost-Vlaanderen verleende een bijdrage van 3 489 EUR.
CULTU RELE UITWISSELING 1 73
EL CAM/NO DE SANTIAGO
ROOD VELD I CHAMP ROUGE 13 februari - 1 8 april
The Flemish Primitives is een samenwerkingsverband tussen ((tuinen bouwer" -beeldhouwer Patriek t'Hooft en modeperformer Ann Huybens. Net als hun eigen woning, tuin en atelier in Landegem (Nevele) bouwden ze het Caermersklooster om tot een totaalkunstwerk dat hun ongebonden artistieke denkwijze illustreert. Ann Huybens is een van de meest opvallende ontwerpsters van de laatste jaren. Dat heeft zeker te maken met de artistieke aanpak en de verrassende cross-overs met andere domeinen. In dit project werden mode, muziek, choreografie, beeldende kunst, film en fotografie vanuit een bijzondere hoek belicht. De participatie van de bezoeker stond centraal. Naar aanleiding van de tentoonstelling gaven The Flemish Primitives met steun van de provincie Oost-Vlaanderen een fotoboek uit.
CAERMERSKLOOSTER - PROVINCIAAL CENTRUM VOOR KUNST EN CULTUUR 1 77
Al WEIWEl 30 april - 13 juni
Ai Weiwei (Peking 1 95 7) is beeldend kunstenaar, archeoloog, architect en medestich
ter I directeur van het kunstencentrum China Art Archives and Warehouse in Peking. Samen met Herzog & Du Meuron ontwierp hij het stadion voor de Olympische Spelen
in Peking in 2008 . Hij is één van de belangrijkste voortrekkers van de hedendaagse Chinese kunstscene. Ai Weiwei maakte speciaal voor het Caermersklooster een installatie, die een inzichtelijk beeld gaf van zijn complexe wereld, waarin hij traditionele elementen uit de Chinese cultuur en geschiedenis hergebruikt in nieuwe actuele configuraties.
De provincie Oost-Vlaanderen gaf bij de tentoonstelling een catalogus uit.
COU RTISANE I HOW SOON I S N OW? 30 april -13 juni
Gastcurator Dirk Deblauwe van COURTisane, het festival voor kortfilm, video en nieuwe media, toonde in het Caermersklooster video's met een narratieve structuur van vijf kunstenaars die zich zowel in het kortfilmmilieu als in het milieu van de beeldende kunsten bewegen : Friket Atay, Yael Bartana, Pavel Braila, Sebastian Diaz Morales en Anri Sala.
CAERMERSKLOOSTER - PROVINCIAAL CENTRUM VOOR KUNST EN CULTUUR 1 79
OOGST I R ÉCOLTE I HARVEST PROVI NCIALE PRIJS VOO R BEELDENDE KUNST 2003 9 juli - 29 augustus
Het provinciebestuur van Oost-Vlaanderen schreef in 2003 voor de vierde maal zijn tweejaarlijkse prijs voor beeldende kunst uit. Op voorstel van de jury kende de bestendige deputatie de prijs toe aan Anouk de Clercq. De kunstenares verheft digitale beeldgeneratie en -manipulatie tot een poëtisch vocabularium. Zo is b.v. haar videowerk B uilding (2003) een uiterst subtiele reflectie over tijd en ruimte. Aan Louis de Cordier (sculpturen) en Angelo Vermeulen (installaties) werden nominatiepremies verleend. Daarnaast werden ook Stefaan Dheedene, Nicelas Leus, Ingrid Schildermans, Ignace van Ingelgom, Kathleen Vermeir en Dirk Zoete voor de tentoonstelling geselecteerd. De provincie Oost-Vlaanderen gaf bij de tentoonstelling een catalogus uit.
1 80 CAERMERSKLOOSTER - PROVINCIAAL CENTRUM VOOR KUNST EN CULTUUR
LUX. FOTO'S KR IS DEWITTE 1 7 september - 24 oktober
In samenwerking met het Internationaal Filmfestival van Vlaanderen - Gent presenteerde het Caermersklooster werk van de Gentse fotograaf Kris Dewitte CVeurne 1 96 7) . Hij portretteert voomarnelijk regisseurs en acteurs. Hij trok daarvoor naar verschillende internationale filmfestivals en zocht ook cineasten en acteurs thuis op. Uitgeverij Snoeck uit Gent gaf bij de tentoonstelling een gelijknamig boek uit.
CAERMERSKLOOSTER - PROVINCIAAL CENTRUM VOOR KUNST EN CULTUUR 1 8 1
I M IGONGO U IT RWANDA - VAN M EST TOT DES IGN 10 november 2004 - 9 januari 2005
Deze tentoonstelling werd georganiseerd in samenwerking met de Vlaams-Rwandese Vereniging Umubano. Imigongo zijn reliëfschilderingen op binnenmuren van huizen en op panelen: met kalfsmest worden geometrische patronen aangebracht, die daarna worden ingekleurd. De 1 48 tentoongestelde kunstwerken werden speciaal gemaakt door vrouwen uit de Gisakastreek. Aan de hand van sfeerbeelden werd een wandeling door de regio gemaakt en in een kortfilm werd de techniek uitgelegd. Bruiklenen uit het Museum voor Midden-Afrika in Tervuren plaatsten de imigongo in een bredere context. In een naar Rwandees model nagebauwde woning brachten twee vrouwen gedurende twee weken muurschilderingen aan.
CAERMERSKLOOSTER - PROVINCIAAL CENTRUM VOOR KUNST EN CULTUUR 1 83
PROVINCIAAL
MUSEUMCON
SULENTSCHAP
S U BS I D I ES VAN DE PROVI NCIE OOST-VLAANDEREN
I n de provincie Oost-Vlaanderen waren in 2004 elf musea erkend: vijf musea waren ondergebracht bij het landelijk niveau (Design museum Gent, Museum voor Schone Kunsten, Muse-um voor Industriële Archeologie en Textiel, Stedelijk Museum voor Actuele Kunst, Museum Dr. Guislain, alle vijf in Gent) ,
vijf musea bij het regionaal niveau (Museum van Deinze en de Leiestreek in Deinze, De wereld van Kina en Het Huis van Alijn in Gent, Museum Dhondt-Dhaenens in Sint-Martens-Latem, Provinciaal Archeologisch Museum Velzeke en Ename) en één museum bij het basisniveau (Stedelijk Museum Lokeren) . Het Museum van Deinze en de Lei es treek, De wereld van Kina, Het Huis van Alijn, het Museum Dhondt-Dhaenens en het Stedelijk Museum Lokeren kregen in 2004 van de provincie Oost-Vlaanderen een werkingssubsidie. Voor de projectsubsidies was er in 2004 geen specifiek thema. De provincie Oost-Vlaanderen kende voor volgende projecten een subsidie toe:
• Kunst en waanzin (Museum Dr. Guislain) 41 000 EUR
• Op zoek naar bewegend beeld (Het H uis van Alijn) 40 000 EUR
• gHOED geMUTSI; hoofddeksels gisteren) vandaag en morgen (Stede-lijke Musea Sint-Niklaas : gezamenlijk project met het Museum voor Industriële Archeologie en Textiel in Gent, het Stedelijk Textielmu-seum in Ronse en het Nationaal Vlas-, Kant- en Linnenmuseum in 20 750 EUR �ijk)
nderwerking (Stedelijk Museum voor Actuele Kunst) 1 9 375 EUR
De bibliografie van het industrieel e1jgoed op het net en in druk 1 4 434 EUR
(Museum voor Industriële Archeologie en Textiel) • Brochure publieksaanbod (Stedelijk Museum voor Actuele Kunst) 1 0 000 EUR
1--• Jongeren en ontwerpers samen aan de slag (Design museum Gent) '-- 8 000 EUR
1 86 MUSEUMWEZEN
D U I D I N G C U LTU REEL ERFGOED M E ETJESLA N D
Het project Duiding cultureel erfgoed Meetjesland beoogde een
betere ontsluiting van het monumentale en landschappelijke
erfgoed van het Meetjesland door het aanbrengen van borden
met cultuurhistorische informatie. De 305 borden werden niet alleen bij "vanzelfsprekende" monumenten - zoals kerken, kastelen, historische gebouwen - geplaatst, maar ook bij minder voor de hand liggende cultuurhistorische relicten met een belangrijke erfgoedwaarde, zoals veldkapelletjes, bossen, polders, kreken, kanalen, hoeves, molens, straatnamen . . . Toerisme Oost -Vlaanderen realiseerde dit project met Euro-pese, provinciale en gemeentelijke steun. De regionale erfgoed consulente, Sylvia Matthys, zorgde voor de concrete uitwerking. Op de foto: het Leopoldskanaal in Sint-Laureins.
MUSEU MCURSUSSEN
In 2004 gaven de museumconsulenten opnieuw de cursussen Registratie en documentatie en Behoud en beheer. Naast die elementaire cursussen vonden ook praktische trainingssessies plaats in de musea zelf, o .m. over het interpreteren van klimaatgegevens en het schoonmaken in musea. Ten slotte organiseerden de museumconsulenten werkbezoeken aan musea en /of erfgoedcentra met een voorbeeldfunctie voor bepaalde aspecten van de museumactiviteit in het vlak van beheer en behoud.
TOEGAN KELIJ KH E I D
I n 2002 werd het project Toegankelijke musea opgestart (zie Cultureel Jaarboek 2003, blz. 1 87) . Het onderzoeken van de musea was de noodzakelijke eerste stap van dit project. De resultaten gaven aan waar er nog knelpunten inzake toegankelijkheid waren. Op 1 9 april 2004 brainstormden museummedewerkers en personen met een handicap in een aantal werkgroepen over de
mogelijkheden om de wensen inzake integrale toegankelijkheid in realiteit om te zetten. Elk museum kreeg toen ook zijn individuele verbetertraject. Op de foto: het Museum voor de Geschiedenis van de Wetenschappen.
MUSEUMWEZEN 1 87
MOLA - HET PROVI NCIAAL
MOLENCENTRUM
Van de tentoonstellingsruimte in het kasteel Puyenbrug, waarin Mola is ondergebracht, bleven de deuren voor het publiek gesloten. De permanente tentoonstelling was immers in volle ontwikkeling. Na een weloverwogen aanbestedingsprocedure kreeg het Gentse ontwerpbureau Madoc in september de opdracht om de "ontdek en doe" -beleving te realiseren. Met de openstelling van de molenbibliotheek werd niet zo lang gewacht. Op zondag 1 8 april, de Erfgoeddag, kon het geïnteres-
seerde publiek voor het eerst de meer dan drieduizend molenboeken consulteren en bovendien genieten van een kleine tentoonstelling van de meest waardevolle archiefstukken van het molencentrum. De gespecialiseerde bibliotheek kan sedertdien elke werkdag geraadpleegd worden. Op 1 juni opende in de Oranjerie, het pittoreske bijgebouw van het kasteel, de tijdelijke
tentoonstelling Genaakt den molen niet! - Moord en dood rond de molen. Deze luister- en kijktentoonstelling bestond uit twee grote delen: realiteit en fictie. In het eerste deel stonden de moorden, ongevallen, sterfgevallen en de soms gevaarlijke situaties in en rond de molen centraal, in het tweede de (fantastische) volksverhalen, meestal in sage
vorm overgeleverd. Acteur Nolle Versyp vertolkte drie aangrijpende themaverhalen. Monumenten . . . natuurlijk! was de leuze van de Open Monumentendag 2004 op zondag 1 2 september. En welke monumenten zijn meer verbonden met de natuur dan winden watermolens? In de Oranjerie en twee provinciale molens - de Roemansmolen in Sint-Pauwels (Sint-Gillis-Waas) en de Fauconniersmolen in Gordegem (Lede) - werd daarom een gelegenheidstentoonstelling opgezet.
Op initiatief van de Werkgroep Oost-Vlaanderen van Levende Molens werd aangeknoopt bij de traditie van een Oost-Vlaamse Molendag. Haast vanzelfsprekend leverde Mola hand- en spandiensten om de open dag van 3 1 Oost-Vlaamse molens op zondag 1 7 oktober tot een succes te maken. De collectie van Mola mocht zich verheugen in enkele opmerkelijke aanwinsten. Met
een "nooddemontage" werd de inboedel van de watermolen van Neundorf (Sankt-Vith) alsnog gered van de totale vernietiging. Het gaat hier haast zeker om de enige kaarden kalandermolen, inclusief twee 1 8e-eeuwse weefgetouwen, die in ons land bewaard was gebleven. Wegens gebrek aan belangstelling van de diverse betrokken overheden bleef alleen nog maar overbrenging naar het "Vlaamse" Provinciaal Molencentrum een haalbare kaart. Jammer voor deze unieke site ! De erfgenamen van de legendarische molenaar Jef Jacobs uit Retie schonken Mola zes schaalmodellen. Ze zijn van een dergelijke hoge kwaliteit dat ze permanent tentoonge
steld worden. Van de bekende molenmakersfamilie Mariman uit Drongen (Gent) kreeg Mol a niet -alledaags molenmakersalaam. Een belangrijke aanwinst was ook de aquarel De molen van Melsen van de Oost-Vlaamse kunstenaar Herman Verbaere. De in 2003 aangeworven werkman-molenmaker nam de provinciale molen Meuleken 't Dal in Zingem onder handen. De molen kreeg (eindelijk) een passende verflaag en met technische ingrepen werd de veiligheid voor molen en bezoeker gevoelig opgedreven. De Roemansmolen kreeg af te rekenen met het scheuren en kromtrekken van de "koning" (grote staande as) en kammenbreuk. Die euvels werden snel verholpen. De Roemansmolen kreeg bovendien nieuwe zeilen. De Windekernalen in Balegem (Oosterzele) kampte met ernstige constructieproblemen.
Het voor 2004 verhoopte startsein voor de restauratie van de Zwalmmolen in Munkzwalm (Zwalm) bleef uit wegens een uitgestelde beslissing van de bevoegde minister. In het Mola-atelier werd de windmolen Van Holles Molen door de werkman-molenmaker gerenoveerd om een van de pronkstukken te worden van de buitententoonstelling. Het gaat hier om een volledig maalvaardige molen op schaal V2, die van 1 976 tot het midden van de jaren '90 de polders van Assenede sierde.
1 88 MUSEUMWEZEN
Het Interreg l ila-project Ruimte voor molens is een project van negen openbare besturen en verenigingen uit Zeeland, West-Vlaanderen en Oost-Vlaanderen, dat met Europese gelden wordt gerealiseerd . Mola verzorgt de coördinatie. Centraal in dit project staan
de molens en hun mogelijkheden. De duurzame deelprojecten in Burgh-Haamstede, Sluis-Retranchement, Wetteren en Sint-Denijs-Boekei (Zwalm) zijn al uitgevoerd. Het project loopt tot in 2007. Mola kwam aan het einde van 2004 nog even in de kijker. De trilogie Van zAdelsteen tot Zetelkruier. Tweeduizend jaar molens in Vlaanderen werd namelijk bekroond met de prestigieuze Prijs Cera Foundation voor de Geschiedenis van het Vlaamse Platteland. In de laudatio werd bijzondere aandacht geschonken aan de uitgevers van dat standaardwerk: het provinciebestuur van Oost-Vlaanderen en Mola.
MUSEUMWEZEN 1 89
HET PROVINCIAAL
ARCHEOLOGISCH
MUSEUM (PAM)
VELZEKE EN
ENAME
Zowel in Velzeke als in Ename kon een ruim publiek in 2004 opnieuw aan talrijke activiteiten deelnemen. Het archeologisch onderzoek, de tentoonstellingen, de educatieve projecten en de bijzonder succesvolle pubHeksdagen lokten opnieuw duizenden bezoekers naar het Provinciaal Archeologisch Museum.
WETENSCHAPPELIJ K ON DERZOEK
Het archeologisch onderzoek door de opgravingsploegen van het pam Velzeke concentreerde zich in 2004 hoofdzakelijk op diverse bouwprojecten in de zone van de Galla-Romeinse vicus in Velzeke. I n de centrale sector van de nederzetting werd ten noorden van de Provinciebaan gegraven op een perceel dat aan-
sluit op enkele vroeger al onderzochte bouwzones. Tijdens het onderzoek kon een aantal plattegronden van houten gebouwen ingetekend worden. Niet een ervan is volledig, maar er is toch een duidelijk patroon vast te stellen. Het betreft een groot hoofdgebouw en enkele kleinere bijgebouwtjes. Naast het museum werden de opgravingen begonnen op het perceel waar een nieuwe vleugel ingeplant zal worden. In de bovenste zone kon de begrenzing van de GallaRomeinse vicus vastgelegd worden.
In de zuidoostelijke sector werd het onderzoek van de Kwakkelsite voortgezet. De aandacht spitste zich verder toe op de met greppels omgeven zone. De greppels die het areaal in het westen afbakenden konden daarbij gedocumenteerd worden. In het zuiden loopt deze zone echter door onder het huidige kerkhof en is de exacte grens nog niet bekend . Bij het onderzoek kwamen ook twee protohistorische kuilen aan het licht. Mogelijk bevindt zich een woonerf uit die tijd onder de nog op te graven westelijke percelen.
Langs de Provinciebaan werd in de zuidoostelijke sector verder nog een bouwperceel onderzocht in het voorjaar. Uit de archeologische sporen kon een hoekpartij van een grote houten constructie gereconstrueerd worden met in de nabije omgeving een aantal afvalkuilen.
In het centrum van Zottegem werd een aantal bouwinitiatieven gevolgd. In overleg met de bouwpromotor van het nieuwe Zottegemse cultuurcentrum werd een aantal proefputten op de site van het Egmontkasteel uitgegraven. Er werden geen archeologische vaststellingen gedaan, maar wel enkele interessante bodemkundige waarnemingen i .v.m. de nabijgelegen beek. Aan de Wolvenstraat werd gegraven op een bouwperceel in de omgeving van een vroeger onderzochte zone. Overeenkomstig met de cartografische informatie werden op
dat perceel geen restanten van woningen aangetroffen, maar sporen van een groenzone. Daarbij kwamen een vijftal afwateringssloten aan het licht, die haaks op de huidige Wolvenstraat georiënteerd zijn. Die sporen dateren uit de periode van de late middeleeuwen tot de 1 9e eeuw. In de jongste sloot werd een grote hoeveelheid hoompitten, afkomstig van slachtafval, gerecupereerd. In Ename concentreerde het archeologisch onderzoek zich op verschillende terreinen. In het kader van het onderzoek van het middeleeuwse Ename en het historisch-ecologisch onderzoek van het Bos t'Ename onderzocht de Buitendienst Oost-Vlaanderen van het Vlaams Instituut voor het Onroerend Erfgoed (VI OE) op verzoek van de Werkgroep Bos t'Ename een bakstenen structuur die tijdens beheerswerken aangesneden werd. Het bleek te gaan om een zgn. "duiker", een bakstenen constructie i .f.v. de toegankelijkheid van het perceel. De sloot bevatte een recente vulling. Op basis van de baksteenformaten lijkt het te gaan om een postmiddeleeuwse constructie. Mogelijk diende ze voor de aanleg van de grote dreven in het bos in de eerste helft van de 1 8e eeuw. Verder werden de graafwerken van een nieuwbouw aan de Lijnwaadmarkt gevolgd. Dat onderzoek leverde weinig resultaten op. Op een terrein aan de Dorre Wei (ten
1 90 MUSEUMWEZEN
zuiden van de dorpskern van Ename) daarentegen werd een aantal greppels en kuilen,
voornamelijk 1 7e-eeuws en later, geregistreerd. Meer naar het zuiden bleek dat het
terrein al vanaf de Romeinse periode dienstdeed als wei- of akkerland.
Op de abdijsite concentreerde het onderzoek zich vooral in de zone van de keuken, de
refter en de abtswoning. In de keukensector werd een deel van het banket ingetekend,
voordat het afgebroken werd tot op het n iveau van de meest recente (uitgebroken)
vloeren. Onder de bakstenen vloerniveaus bevonden zich lemen vloeren afgewisseld
met loopvlakjes en talrijke lensjes aangetrapt vuil, die een grote hoeveelheid kleine
botten en visgraten bevatten. D ie lenzen werden ingezameld en u itgezeefd. Vervolgens
werd een deel van de centrale tegelhaard vrij gelegd. I n de bijkeuken werden de ni
veaus onder de vloerniveaus gecoupeerd. Een sterk organische afvallaag werd aange
sneden en u itgezeefd. Het materiaal met vooral grijs aardewerk, bot, visgraten, zaden
en vruchten dateert uit de overgangsperiode van de 1 2e naar de 1 3e eeuw.
In de refter werd gestart met het verdiepen en registreren ter hoogte van de oudste
vloerniveaus. De zone situeert zich op de overgang tussen het hoger gelegen droger gedeelte van het terrein en de nattere depressie. Dat had ook zijn weerslag op de con
structie van de abdijgebouwen: pij lers werden gefundeerd op aangepunte houten palen en de funderingen van de reftermuren gaan tot ca. drie meter diep. Plaatselijk werd een gevlochten houten "bekisting" aangetroffen. De verschillende grondsporen wijzen op de aanwezigheid van de grote partusgracht op de rand van de natuurlijke depressie. Ter hoogte van de aanzet van de depressie werd tevens het prehistorisch colluvium
aangesneden. Een van de lenzen bevatte heel wat keramiek in prehistorische techniek (vermoedelijk Michelsbergaardewerk) en al dan niet verbrand bot. De restauratie van de abtswoning werd in opdracht van het provinciebestuur aangevat door de firma Woudenberg. Een zone van twee meter ten noorden en ten westen van de abtswoning werd opgegraven en geregistreerd, zodat de volledige abtswoning gerestaureerd kon worden. De 1 8e-eeuwse riool in de abtswoning werd gecoupeerd en
leeggehaald. In samenspraak met de provinciale architect en de conservator werd op
basis van de opgravingsplannen advies gegeven over de te restaureren constructies. Op verzoek van de afdeling Beheersarcheologie (AML) ten slotte werden de werken
van Aquafin in Elsegem (Wortegem-Petegem) gevolgd. Een voorafgaande afgraving
werd geadviseerd in alle zones die buiten de rijweg gelegen waren. Het voorlopig
afgegraven tracé ( 1 , 2 km) werd geprospecteerd en waar nodig opgegraven. De aangetroffen sporen gaan terug tot de prehistorische, Romeinse en middeleeuwse periode ( 1 3e eeuw) .
PROJ ECT "VIN DPLAATSEN- E N COLLECTI E R EG I STRATI E"
Sedert 26 januari 2004 loopt in het pam Velzeke het project Vindplaatsen- en collectieregistratie. Het gedeelte vindplaatsenregistratie is een vervolg op het CAI I LAA I ROP-project (pam Velzeke, 1 9 mei 2003 - 25 januari 2004) . Recente en nieuw gemelde archeologische vondsten (door de opgravingsdienst van het museum of door amateurarcheologen) worden verder ingevoerd in de Centrale Archeologische I nventaris. De Lokale Archeologische Advieskaart Zottegem wordt aangewend als beleidsinstrument bij de advisering van bouwdossiers. Voor het Provinciaal Ruimtelijk Uitvoeringsplan Velzeke is een extern bureau aangesteld, dat verzekerd is van een doorstroming vanuit het pam Velzeke van alle (nieuwe en bestaande) informatie omtrent de archeologische realiteit en noden van de site Velzeke. Het tweede en grootste deel van het project is de collectieregistratie, waarbij gestreefd wordt naar een objectinventaris als correct en volledig, flexibel en werkbaar instrument bij het beheer van de collectie. In de digitale Adlibinventaris komen basis- en aanvullende gegevens, maar eveneens afbeeldingen van de objecten en relevante documenten, zoals conservatie- en restaur&tiedossiers. Naast de invoer van gegevens in
MUSEUMWEZEN 1 9 1
de databank, wordt er gewerkt aan een thesaurus en nagedacht over de plaats van de objecten in het depot en de invull ing ervan in de databank. Aangezien de registratie van alle objecten van het museum een gigantisch werk is, werd ervoor geopteerd om in eerste instantie de objecten uit de permanente tentoonstelling te inventariseren. Daarnaast worden de bewegingen van de objecten binnen en buiten het museum (b.v. naar conserveringsateliers) systematisch geregistreerd. Onder meer dankzij de medewerking aan externe projecten, zoals het MovE-project van de provincie Oost-Vlaanderen en de Denkgroep Archeologische Collecties, wordt de eenvormigheid, standaardisering en ontsluiting, zowel intern als extern, gegarandeerd. De kennis en ervaring omtrent collectieregistratie binnen het pam Velzeke kon aangewend worden tijdens de opgravingscampagne 2004 van de Universiteit Gent in Pessinus (Turkije) .
TENTOONSTELLI NGEN
Gespekt en gedekt, een unieke tentoonstelling op drie locaties (Velzeke, Ename en Ou
denaarde), was ongetwijfeld dé topmanifestatie van het jaar. Wie de drie locaties bezocht, kreeg de hele geschiedenis van het tafelen voorgeschoteld. In het pam Velzeke stonden de prehistorische en de Romeinse tafels gedekt. Wat de prehistorie betreft, werd vooral ingegaan op het grote verschil in voedsel tussen jagers-verzamelaars en de eerste landbouwers. Verder werd de elitaire Keltische keuken belicht en het belang van zoutwinning. Bij de Romeinen schitterde het rijke tafelgerei. Onder andere unieke zilvervondsten, maar ook glas, brons en aardewerk werden tentoongesteld. Een ander aspect vormde de internationale handel in voedselproducten. Wijn, olijven en vissaus werden in heel het rijk verhandeld. Ook in Velzeke werden duidelijke aanwijzingen gevonden voor de invoer van exotische ingrediënten. Maar ook de gewone Gallo-Romein werd niet vergeten. Die kon men in zijn modeste keuken en taberna ontmoeten. Voor deze tentoonstelling werd samengewerkt met internationaal
gerenommeerde musea, die topstukken uitleenden. Het tweede deel werd in Ename gepresenteerd, waar de bezoeker een inkijk kreeg in een I Se-eeuwse voorraadkamer van de abdij . Dat de provisiekasten van de monniken steeds goed gevuld waren weten we uit de vele overgebleven rekeningen van de abdij . Dankzij de archeologie kennen we niet alleen de potten en pannen, maar weten we ook wat zij aten en niet mochten eten. De kloosterkeuken is de basis van de Europese eetcultuur. De keukenrecepten vormen een bijzondere bron voor onze kennis van de voeding en haar seizoensgebondenheid, de oudste kookrnethodes, keukentermen, menu's, gebruikte gereedschappen en ingrediënten, de inhoud van de voorraadkamer en wijnkelder. Als opvangcentra voor gaste.n, armen en zieken waren de abdijen ook de voorlopers van onze hotel-restaurants. Benedierus regelde wanneer en hoe men mocht eten, ook in Ename. Hij verbood alle vlees van viervoeters. Vis, ''waterdieren" en koudbloedigen kon men wel eten. Pekelen, drogen, roken, het gebruik van azijn, honing en kruiden, het maken van jam waren slechts enkele manieren om etenswaren voor langere tijd te bewaren. De tentoonstelling werd afgerond in het stadhuis van Oudenaarde. Hier passeerden de rijke Bourgondiërs, een barokke tafel, de aardappel, de eerste vork, de Leuvense stoof en het elektrisch huishoudgerei de revue. Ename actueel kende ook in 2004 een nieuwe editie. Voor de derde achtereenvolgende keer al ging het pam Ename de confrontatie aan met hedendaagse kunst, ditmaal met als ondertitel 9minuten74seconden . Gastcurator Stef van BeHingen selecteerde veertien kunstenaars uit Vlaanderen, Mexico, Slovenië en Polen, die met hun werk een andere visie gaven op het Enaamse verleden: Hubert Czerepok, Mariana Castillo Deball, Yvan Derwéduwé, HAP (Jens de Schutter, Piet Merrens en Wim Waelput), Ronny Heiremans, Ziga Kariz en Blaz Kriznik, Thomas Lerooy, Vincent Meesen, Wesley Meuris, Niko van Stichel en Katleen Vermeir. De ondertitel 9minuten74seconden verwees naar de film Bande à part van Jean-Luc Godard ( 1 964) , waarin een trio het Louvre bezoekt in negen
,. ..
1 92 MUSEUMWEZEN
PAM ENAME I Gespekt en gedekt
minuten en 43 seconden. De titel van de tentoonstelling verlengt deze tijd en plooit terug in de tijd. Een speciaal programma loodste kinderen tot twaalf jaar aan de hand
van de werken in Ename binnen in de wereld van de actuele kunst.
PU BLI EKSACTIVITEITEN
Ook in 2004 konden muziekliefhebbers weer genieten van concerten in het prachtige kader van de Sint-Laurentiuskerk. Ex Tempore o.l .v. Florian Heyerick mocht het muzikale jaar inzetten. Het ensemble bracht in het voorjaar tweemaal Kantata met werk van tijdgenoten of voorlopers van Johann Sebastian Bach. Aan het einde van het jaar brachten het European Inter.voices Choir, het strijkkwartet met Jeroen Reuling en pianist Frank Peters, sopraan Diane Verdoodt en tenor-dirigent Ludwig van Gijsegem een uniek concert rond het thema Beethavens begrafenis . In het voorjaar bewees het pam opnieuw dat het een museum is voor de hele familie: jong en oud konden deelnemen aan levendige ateliers tijdens Krokuskriebels . Het pam Ename nam ook in 2004, op zondag 1 8 april, deel aan de Erfgoeddag. Het thema was Families . Kinderen en volwassenen werden op sleeptouw genomen en kregen alles te horen over een aantal bekende Enaamse families. De ambachtenmarkt in Velzeke was volledig gewijd aan de keuken in de oudheid. In de Keltische kookpot werd everzwijn bereid, een gerecht waar de Romeinen, die de voorkeur gaven aan hun verfijnde keuken, hun neus voor ophaalden. Ook enkele Vikingen bereidden rustig een maaltijd. De gerechten werden doorgespoeld met Romeinse wijn of Keltisch bier.
MUSEUMWEZEN 1 93
Het pam Ename nam opnieuw deel aan de Museumnacht op 1 0 juli met als thema Muziek. Het hele dorp werd feeëriek verlicht met kaarsjes. Speciale attractie was de Boomfanfare, die muziek bracht vanuit de platanen op het dorpsplein. Kinderen kregen een apart programma en mochten zelf muziek maken. Het polyfoon ensemble
Forlana Consart bracht het hoogtepunt van de avond in de Sint-Laurentiuskerk.
De jaarlijkse fietshappening Zomertoeren van Radio 2 op 22 augustus speelde in op de tentoonstelling Gespekt en gedekt. Zowel het pam Velzeke als het pam Ename fungeerde als steunpunt langs het parcours, dat vertrok en eindigde op de markt van Oudenaarde. In beide musea kon men eventjes verpozen en van de gelegenheid gebruikmaken om de tentoonstelling te bezoeken. Een 5 000-tal fietsers nam aan deze
happening deel. Tijdens de zomerse vrijdagbanketten werden de culinaire kunsten van onze voorouders nogmaals geïllustreerd. Zo kon men in Velzeke op vrijdag 27 augustus met de
Kelten aan tafel gaan. Het volgende weekend was een u itgelezen Romeins buffet van maar l iefst zes gangen aan de beurt. Aan de vooravond van de Open Monumentendag presenteerden de Vikingen het beste uit hun keuken. Levende geschiedenis op zijn best wordt elk jaar gebracht tijdens de Open Monumentendag. Het thema voor 2004 was Natuur. In Velzeke waren de Vikingen aan de beurt.
Vanuit heel Europa troepten de Noormannen samen en bouwden naast het museum een heus dorp op. Naar aanleiding van de tentoonstelling Gespekt en gedekt kreeg de
Open Monumentendag in Ename een middeleeuws culinair tintje, met o.a. het bezoek van de vis roker, de brouwer en de "cokinne" . Kinderen tot twaalf jaar werden geïntroduceerd in de middeleeuwse leef- en eetcultuur van de Enaamse monniken en mochten heuse gerechtjes klaarmaken en . . . smullen !
I NTERNATIONALE ACTIVITEITEN
De tekst van het Ename Charter, dat de richtlijnen voor de ontsluiting van erfgoed internationaal bepaalt, werd in 2004 wereldwijd verspreid onder de verschillende !COMOS-afdelingen. Daarnaast werd in Ename verder gewerkt aan het Francia Media-project rond de ge
schiedenis van het Karolingische Middenrijk. In de loop van 2004 werden twee workshops met internationaal gerenommeerde wetenschappers georganiseerd.
Het derde bijzondere project in Ename is de bouw van het Erfgoedcentrum op de abdijsite. De plans, opgemaakt door het Architectenbureau Groep Planning, werden in 2004 afgewerkt.
Dat ook het pam Velzeke een uitstraling heeft in binnen- en buitenland bleek opnieuw. Zo deed de VRT verschillende keren een beroep op het museum voor De grote geschiedenisshow. Enkele figuranten droegen militaire u itrustingen en burgerkleren die door het pam waren aangeleverd.
Een bijzondere eer viel het pam Velzeke te beurt toen het door het museum van Bavay verzocht werd mee te werken aan het project Cyberforum. Via computersimulatie werd het indrukwekkende Romeinse forum van Bavay haarscherp gereconstrueerd. Met behulp van moderne technologieën werden acteurs in het driedimensionale beeld geprojecteerd. Alle figuranten (een dertigtal) werden door het pam aangekleed. Er waren ook Romeinse militairen en burgers van het pam te zien in Xanten, Malagne (Rochefort) , Aubechies (Belceil) en Sint-Lievens-Houtem.
MUSEUMWEZEN 1 95
DE PROVINCIALE
PRIJZEN
I n 2004 schreef het provinciebestuur prijzen uit op het gebied van de letterkunde, het toneel, de popmuziek, de vormgeving, de geschiedenis en de genealogie. De reglementen en verslagen van die prijzen zijn opgenomen in de respectieve hoofdstukken van dit jaarboek. Voor het al-
gemeen reglement dd. 1 6 april 1 997 wordt verwezen naar het Cultureel Jaarboek van de Provincie Oost-Vlaanderen 1 997) blz. 1 0. Hieronder wordt een overzicht gegeven van de provinciale cultuurprijzen 2004 en 2005 . In 2006 werd een nieuwe reglementering voor de provinciale cultuurprijzen van kracht, die door de provincieraad werd goedgekeurd in zitting van 14 september
2005.
Letterkunde
Essay en monografie (vierjaarlijks) 2004 2 500 EUR
Poëzie (vierjaarlijks) 2005 2 500 EUR
Toneel
Televisiespel en filmscenario (vierjaarlijks) 2004 2 500 EUR
Toneelstuk (vierjaarlijks) 2005 2 500 EUR
Muziek
Popmuziek (tweejaarlijks) 2004 2 500 EUR
Nieuwe muziek (tweejaarlijks) 2005 2 500 EUR
I Beeldende kunst (tweejaarlijks) 1 2005 5 000 EUR
I Vormgeving (tweejaarlijks) 1 2004 5 000 EUR
Historische genres
Geschiedenis Uaarlijks) 2004 2 500 EUR
Genealogie (vierjaarlijks) 2004 2 500 EUR
Kunstgeschiedenis en archeologie (vierjaarlijks) 2005 2 500 EUR
I Volksontwikkelingswerk (tweejaarlijks) 1 2005 5 000 EUR
I Vulgariserend werk (tweejaarlijks) 1 2005 2 500 EUR
.. .
1 98 ALGEMEEN
G EWON E BEGROTI NG 2004 - U ITGAVEN H ET PROVINCIAAL
CULTUU RBELEID IN CENTEN
2
3
4
5
6
Werkingskosten 649 392 EUR
Subsidies en prijzen:
- Keizer Karelprijs (driejaarlijks) -
- Taal en letterkunde 1 2 1 7 1 8 EUR
- B ibliotheekwezen 1 921 720 EUR1
- Po di urnkUil sten 1 756 965 EUR2
- Muziek 1 368 801 EUR3
- Beeldende kunsten, fotografie en film 454 980 EUR4
- Geschiedenis 289 454 EUR -
- Volksontwikkel ingswerk 791 1 48 EUR5 -
- Algemene cultuur en culturele projecten 254 1 0 1 EUR -
- Gemeentelijk cultureel werk 1 39 929 EUR -
- Culturele uitwisseling 41 929 EUR -
Caermersklooster 1 53 494 EUR
Musea 2 474 480 EUR6
Regionale televisie 1 50 000 EUR
Dit bedrag omvat ook de uitgaven voor de Provinciale Centrale Bibliotheek. In dit bedrag is begrepen een investeringssubsidie van 16 780 EUR aan Tinnenpot, Gent. In dit bedrag zijn begrepen investeringssubsidies van 123 532 EUR aan de Operastudio Vlaanderen, Gent, en van 68 883 EUR aan het Jazz Centrum Vlaanderen, Dendermonde. Met inbegrip van een bedrag van 37 185 EUR voor de wedstrijd Een thuis voor een beeld (ressorteert onder de buitengewone uitgaven) en een investeringssubsidie van 24 738 EUR aan Euro-Kartoenale, Kruishoutem. Met inbegrip van investeringssubsidies van 51 000 EUR voor de Vlaamse Instelling voor Educatieve Dienstverlening en Voortdurende Vorming, Gent, en van 16 244,54 EUR voor het Werkcentrum voor Inclusief en Emancipatorisch Vormingswerk, Sint-Amandsberg (Gent) . Enkele posten behoren tot de buitengewone uitgaven.
-
ALGEMEEN 1 99
DORA VAN HOECKE
Dora van Hoecke werd op 1 4 juli 1 945 geboren in Wetteren. Zij was assistent-dienstleider en sectiechef van de jeugdafdeling in de bibliotheek van Aalst. Vanaf 1983 was zij actief (van 1 984 tot 1 995 als secretaris) in de subsectie Jeugdbibliotheekwerk - thans vakgroep Jeugdbibliothecarissen - van de Vlaamse Vereniging voor Bibliotheek-, Archief- en Documentatiewezen (VVBAD ) . I n 1 9 8 1 was zij een van de grondleggers van d e Kinder- en Jeugdjury voor het boek in Vlaanderen (KJJ) - sedert 1 998: Kinder- en Jeugdjury Vlaanderen (KJV) -, waarvan ze provinciaal secretaris was voor Oost -Vlaanderen.
Dora van Hoecke was lid van de jury van de prijs voor letterkunde van de provincie Oost-Vlaanderen voor jeugd- en kinderboek in 1 990, 1 994, 1 998 en 2002. In 2003
vertegenwoordigde zij de provincie Oost -Vlaanderen in de jury van de Prijs voor Letterkunde van de Vlaamse Provincies voor jeugdliteratuur en voor kinderliteratuur.
Zij overleed in Aalst op 1 5 juli 2004.
ETI E N N E HUBLAU
Etienne Hublau werd op 1 9 mei 1 934 geboren in Merelbeke. Hij studeerde aan het
Hoger Instituut Sint-Lucas in Gent. Hij was beeldend kunstenaar in de breedste zin van het woord: tekenaar, graficus, schilder, beeldhouwer. Op zij n naam staan individuele tentoonstellingen in Assenede, Gent, Oostende, S int-Niklaas, Wetteren en Nij megen, naast een twintigtal groepsten
toonstellingen in Vlaanderen en Nederland. Werk van zij n hand werd aangekocht door de Belgische Staat en bevindt zich in privécollecties in België, Nederland, Duitsland, Engeland, Frankrijk en Italië. Het provinciebestuur van Oost-Vlaanderen kocht in 2003 zij n schilderijen Luchtvervuiling en Landschap 2003 aan voor de provinciale kunstcollectie (zie Cultureel Jaarboek 2003, blz. 1 04- 1 05) . Daarnaast was Etienne Hublau leraar aan het Provinciaal Technisch Instituut in Eeklo
en aan de Koninklijke Academie voor Teken-, Sch ilder- en Bouwkunst in Oudenaarde, waar hij de vakken etsen-grafiek en decor- en kostuumontwerp gaf. Hij gaf ook cursussen decorontwerp en -uitvoering voor o .m. het Interfederaal Centrum Vlaams Amateurtoneel.
Etienne Hublau ontwierp decors en kostuums voor het NTG, Arena, Vertikaal, de KVS
en andere professionele en amateurgezelschappen en voor de BRT-televisie. Voor het NTG, Arena en de Minardschouwburg ontwierp hij ook programma's en affiches. Hij verzorgde de lay-out en illustratie van binnen- en buitenlandse boeken en tijdschriften, ontwierp logo's en was de vormgever van een aantal tentoonstellingen, feesten en
stoeten. In opdracht van het provinciebestuur van Oost-Vlaanderen ontwierp hij niet alleen een logo, maar verzorgde hij o .m. ook de vormgeving van de tentoonstellingen
100 jaar Oost-Vlaanderen literair. Een fotoalbum (reizende tentoonstelling, 1 980- 1 983) en Open provinciehuis ( 1 986) . Hij was ook de ontwerper van het beeld van Romain Decaninek dat opgesteld staat voor de Minardschouwburg in Gent. Etienne Hublau was verder o.m. bestuurslid van de Cultuurraad van Gentbrugge, voorzitter van de Lazy River Jazz Club en organisator van de Internationale Jazzmeeting Gentbrugge, medeoprichter en ondervoorzitter van het Gents Volkstoneel, beheerder van het Internationaal Filmfestival van Vlaanderen - Gent en bestuurslid van het Documentatiecentrum voor Dramatische Kunst. H ij overleed thuis in Gentbrugge (Gent) op 24 oktober 2004.
INHOUDSTAFEL
VOORWOORD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
TAAL E N LETTER KU N DE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 SUBS ID IËR ING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 PRIJS VOOR LETTERKU N DE VAN D E VLAAMSE PROVINC IES . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
Verslag van de prijs 2004 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 Plechtige uitreiking van de Prijs voor Letterkunde van de Vlaamse Provincies 2004 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 0
PROVINCIALE PR IJS VOOR LETTER K U N D E . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 Reglement en verslag van de prijs 2004 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
PRIJZEN VOOR OOST-VLA M I N G E N I N 2004 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 PROVI NCIALE COMM I SS I E VAN OOST-VLAANDEREN
VAN DE KON I N KLIJKE VLAAMSE COMMISS IE VAN ADVI E S VOOR
PLAATSNAAMGEVING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 Samenstelling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 Taak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 Activiteiten 2004 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
B I BL IOTHEEKWEZEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 S U B S I D I Ë R I N G . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
Ondersteuning streekgericht biblio theekbeleid in 2004 . . . . . . . . . . . . . . 26 ACTIVITEIT I N 2004 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27
Aantal gesubsidieerde biblio theken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 Statistische gegevens betreffende de activiteit. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27
DE WEG N A A R BOEKEGEM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 OVINOB: EEN OOST-VLAAMS N ETWERK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 PROJECTS U BS I D IES AAN ERKENDE OPENBARE B IBL IOTH EKEN . . . . . . . . . . . . . . 30 OPLE ID INGEN VOOR B I BL IOTH EEKPERSONEEL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 1 D E REGIONALE SAMENWERKINGSVERBANDEN VOOR OPENBARE B I BL IOTHEKEN . 31 OVER IGE ACTIVITEITEN STREE KG ERICHT B IBL IOTHEEKBELE ID 2004 . . . . . . . . . . 32
POD I U M KU NSTEN · . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 S U BS I D IËR ING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 PROVI NCIALE PR IJS VOOR TON E E L . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37
Reglement en verslag van de prijs 2004 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 7 PRIJZEN VOOR OOST-VLAM I NG E N I N 2004 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 H ET AMATEURTONEEL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
Provinciale klasseringstoernaaien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 Gesubsidieerde organisatie en verenigingen voor amateurtoneel 2004 . . . 41
VOLKSDANS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 Toernooien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 Subsidies . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44
CHOREOG RAFIE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 Subsidies . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 Reglement betreffende gesubsidieerde optredens van choreografische groepen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45
PROVI NCIAAL EVENEMENT KUNSTENCENTRUM VOORUIT . . . . . . . . . . . . . . . . . 47 H ET THEATERSEIZOEN 2003-2004 1N GENT E N OMGEVING . . . . . . . . . . . . . . . . . 49
M UZIEK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63 SUBS ID IËR ING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64 PROVI NCIALE PRIJS VOOR POPM U Z I E K . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65
Reglement en verslag van de prijs 2004 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65 Uitreiking van de provinciale prijs voor pop muziek 2004 . . . . . . . . . . . . 66
HAFABRA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67 Provinciale toernooien voor instrumentale m uziek . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 7 Gesubsidieerde organisatie en verenigingen voor blaasmuziek 2004 . . . . 69
KOORZANG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73 Provinciale toernooien voor vocale m uziek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73 Gesubsidieerde organ isatie en verenigingen voor koorzang 2004 . . . . . . . 80
M UZIKALE MANIFESTATIES G EORGA N I S EERD DOOR H ET PROVI NC IEBEST U U R . . . 83
Recitals Jonge Oost-Vlaamse Solisten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83 Provinciale concerten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86 Festivalconcerten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89 " T C:t:. " L V J , V k 89 J enu1 a van eos anace . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Werelddag van de Muziek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90
COMPOSITIEOPDRACHTEN AAN OOST-VLAAMSE COMPONISTEN . . . . . . . . . . . . 93 Vijftien jaar compositieopdrachten 1 990-2004 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93 Compositieopdracht 2004 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94
POPM UZIEK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96
1 00 % puur - pop uit de provincies . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96 Gesubsidieerde optredens van beginnende Oost-Vlaamse bands . . . . . . . . 97
BEELDENDE K U N STEN, VORMGEVING EN F I L M . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99 SUBS ID IËR ING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 00 PROVI NCIALE PRIJS VOOR VORMGEVING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 0 1
Reglement en verslag van de prijs 2004. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 0 1
EEN T H U I S VOOR EEN BEELD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 04
PROVI N CIALE K U N STCOLLECT I E - AANWI NSTEN 2004 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 06
I NTERNATIONAAL F I LM F ESTIVAL VAN VLAANDEREN - GENT . . . . . . . . . . . . . . . 1 07
G ESCH I EDENIS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 09 S U BS I D I ËR I NG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 1 0
PROVI NCIALE PR IJS VOOR G E SC H I E D E N I S . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 1 1
Reglement en verslag van de prijs 2004. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 1 1 P ROVI NCIALE PR IJS VOOR GEN EALOGIE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 1 2
Reglement en verslag van de prijs 2004. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 1 2 Huldiging van Paul Huys . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 1 3
NATIONAAL GEN EALOGI SCH CONGRES OVER E M I G R AT I E . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 20
BEELDEN I N DE STRAAT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 23
VOLKSONTWI KKELINGSWERK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125 A LGEMEEN C U LTUREEL WERK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 26
Verenigingen met een algemeen culturele werking . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 26 Dienstverlenende verenigingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 26 Verenigingen met een specifiek educatieve werking . . . . . . . . . . . . . . . . 127
VOLKSONTWI KKEL I NGSWERK. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 28 De provinciale adviescommissie voor sociaal-cultureel vormingswerk . . . 1 28 Instellingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 28 Verenigingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 29 Projectsubsidiëring . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 30
ALGEMENE C U LTU U R, CULTU R E LE PROJECTEN EN SPONSORING PU BLICATIES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135
SUBSIDIËRING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136 CULTU RELE PROJECTEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 3 7 SPONSORING PUBLICATIES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 44
G E M EE NTELIJ K CULTU REEL WERK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151 REGLEMENT BETR E F F E N D E DE ONDERSTE U N I N G VAN I N ITIATIEVEN
I N H ET KADER VAN H ET LOKAAL C U LTU URBELE ID . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 52 SUBS ID IËR ING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 55
Dagprogrammering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 55 Intergemeentelijke samenwerking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 56 Projecten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 56 Ondersteuning van WACCO (WAse CultuurCentra Overlegplatform) . . . 1 5 7
C U LTURELE U ITWISSELI NG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 59 CULTUUR ZONDER GRENZEN. G R E N SOVERSCH RIJ DEND C U LTU URBELE ID
IN DE EUREG IO SCHELDEMOND 2005-2008 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 6 1 Beleidsnota "Cultuur zonder grenzen; de toekomst van het grensoverschrijdend cultuurbeleid in de Euregio Scheldemond 2005-2008" . . 1 6 1 Meerjarenplan periode 2005-2008 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 64 Reglement subsidiëring grensoverschrijdende culturele projecten m .b. t. de provincies Oost-Vlaanderen) West-Vlaanderen en Zeeland . . . . . . . . . 1 68
GAND CRU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 71 GESUBS ID I EERDE ACTIVITEITEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 72
CAERM ERSKLOOSTER PROVI NCIAAL CENTRUM VOOR K U N ST EN C U LTU U R . . . . . . . . . . . . . . 1 75
MUSEUMWEZEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185 PROVI NCIAAL M U S E U MCONSU LENTSCHAP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 86
Subsidies van de provincie Oost-Vlaanderen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 86
Duiding cultureel erfgoed Meetjesland . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 8 7 Museumcursussen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 8 7 Toegankelijkheid. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 8 7
MOLA - H ET PROVI NCIAAL MOLENCENTRUM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 88 H ET PROVINCIAAL ARCH EOLOG ISCH M U S E U M (PAM) VELZEKE EN ENAME . . . . 1 90
Wetenschappelijk onderzoek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 90 Project "Vindplaatsen- en collectieregistratie" . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 9 1 Tentoonstellingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 92 Publieksactiviteiten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 93 Internationale activiteiten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 95
ALGEMEEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197 DE PROVINC IALE PRIJZEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 98
H ET PROVI NCIAAL C U LTU URBELE ID I N CENTEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 99 Gewone begroting 2004 - Uitgaven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 99
I N MEMORIAM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201 DORA VAN HOECKE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203 ETI E N N E H U BLAU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205
.. ..