ChinaMonumentis.pdf - Fondazione Prospero Intorcetta

$-£ rt.

111

C H I

»3 0»o f

"N A

I "V

ari

Wwmm i"

i n' iwwwHmMiiw

Ifr c hitsi a

AMSTK LOVAMIAoud IOHANNEM IANSZONIUM a WAESBE RCE ctViduam ELlZEI^Jtttt^lT R AET

An^no md. c. lxvii.1«

1

ATHANASII KIRCHERI 5^ i

ESoc. Jesu ;//, ^

C H I N AMONUMENTIS,

Sacris qud Profanis,

^ 3\(jcnon variis

NATURI & ARTISSPECTACULIS,

Aliarumque rerum memorabiliumArgumentis

ILLUSTRATA,^USTICIIS

LEOPOLDI PRIMI,ROMAN. IMPER. SEMPER AUGUSTI,

unificcntifiimi ecxnatis.

A Solis Ortu

Laudabile

u/cjuc ad Occaiu

Nomcn Dni .

uf MSTELO*DAMt9

Apud Tacobum a Meurs, in foflavulgodc Keyfcrsgracht,Y Anno M.DC LXVII.

i

JOANNES PAULUS OLIVASOCIETATIS JESU

PRAPOSITUS GENERALIS.

Um Opus, cui titulus China Illuftrata, aF. AthanasioKirchero, noftm Societatis Sacerdote confcriptum, tres ejus-

dem Societatis Theolbgi recognofVerint ,& in lucem edi poffe proba-

Verint,poteftatemfacimus,ut typis mandetur,fi ita iis, ad quospcrtinet ,yide-

bitur : in cujus rei teftimonium has literas manu noftra Jubjcript4s, Sigilloque

noftromunitasdamus, l{omit l^lSLoycmbris 1664.

VENERABILI

E T K tr3

RELIGIOSISSIMO PATRI

P. JOANNI PAULOo l i v m,

Supremo Sacietatis J e s u

MODERATORIilftit fefe venerando confpe&ui

TUO, Religiosissime Pater,

in novo hoc ingenii mei partu

grande illud ac immenfum poene

ITartarorum Sinarumque Impe-

rium, abfoluto unius Monarchae dominio arbi-

trioque , id quod mirum cuipiam videri poffit

,

adminiftratum : tantas vcro amplitudinis , ut in

terreni Globi ambitu , fi potentius , fi majus popu-

lofiu(que qusefieris ,par huic non invenias. So-

* x lum

T> E T> 1 C A T 1 0.

lum Sinarum Regnum videas innumeris ,iifque

florentiflimis Urbibus ita inftruftum , ut earum

quamque fi integram dixeris Provinciam , haud

abfurdum dixeris : ita frequentibus excultum

Oppidis , Caftellis , Villis , Delubris , Fanis , ut

fi muro illo trccentarum leacarum omnibus fae-

culis memorabili undequaque claufum foret,C7>/-

na tota quanta quanta non Regnum , fed una Civi-

tas non immeritb dici poflet , in qua taqfam re-

rum omnium humano generi neccfiariarum uber-

tatem videas , ut quod fagax Nature induftria re-

liquis Mundi Regnis jtparfim diftribuit , id totum

in unico hoc fummatim comprehendifle videa-

tur. Non dicam hoc loco de fumma Tartarici

Regni vaftitate ,quae in tantam amplitudinem fe-

fe extendit , ut nemo huculque inventus fit,qui

ineo longe lateque exporre&arum Regionum

terminos detcxerit. Cum itaque tale tantum-

que,quod in hoc opere defcripfi , fit Imperium

,

hoc unice, quotquot Divinse gloriae promoven-

dae zclo ardcnt , fumme deplorant , in tanta gen-

tium populorumque immenfitate , innumeros ad-

huc reperiri incognitarum partium populos, qui-

bus denfa errorum caligine offufis , & in tencbris

& umbra

T> E rD I C AT I O.

&c umbra mortis conftitutis cx opcrariorum pau-

citate via veritatis nondum innotuerit, nondum

juftitias lumen illuxerit. Tametfi cnim jam a

deccm luftrorum curriculis in hac vaftiflima vi-

nca quovis modo excolenda > non fine infigni

animarum lucro, inconfiifibilcs Socictatis Jesuoperae fummo labore ftudioquc incrcdibili dcfii-

daverinj 5 parum tamen id omne cenfcri debet,

fi vcneae fpinis fentibufque ubiquc locorum ad-

huc oppletas , fylvefcentem vaftitatem intuea-

mur 5 in qua quot incultarum partium diftri&us,

tot vigere videas diflferentium Se&arum 5 quam

curiofarum , tam fuperftitiofarum monftruofa in-

ftituta, quam multa, tam ftulta Dasmonum com-

menta, quibus

Dtemonis ira premens odiis &frau-dibus Orbem

Semper, nec damnis bominum exfatu-

rata quiefcit.

Hinc Neophyti , qui Salutis aetern* femitam

jam Supcrni luminis irradiatione invenerunt,

tanta percuntium animarum ruina perculfi , ad

T e veluti Patrem fupremum Soc. J e s u Mo-

dera-

T>ET>ICvtTIO.deratoremfollicitis anxiifque animis confugiunt

5

-

ad Te affliftarum animarum vota , veluti ad uni-

cum damnorum fpiritualium Inftauratorem con-

vertuntur, ut quemadmodum jamacompluribus

annis Apoftolico concionatoris munere fiindtus,

Euangelicse praedicationis femitam , fiimmo totius

Urbis & Orbis applaufu, qua voce , qua libris in

luccm editis illuftrafti , nec non tantae InBdelium

multitudinequidobfit, quidprofit, diuturnoex-

perimento comprobafti , ita quoque jam Divina

Providentia Inftituti vere Apoftolici puppim cla-

vumque adeptus, infelicium animarum fortem mi-

fertus, qux ad eos in ovile Christi introducendos

remedia congrua nofti, fubminiftres. Quod tunc

opportunefuturumfperamus>fiindeficientiumpau-

latimfeniorumPatrumlocum,novos ftmpernovof

que (ne fylvefcentepaulatim Ecclefia,totannorum

fru£his, tanto NoftrorumPatrum labore& fudore

colle&us, irritus reddatur) fubftituas Divinae Legis

propagatores. Interim noftrarum partium erit con-

tinuis ad Deum Optimum Maximum effufisprecibus

Te apud Coelites fiifFulcire5ut quae pro Divini No-

minis gloria Sc ad Sinicac Ecclefiae incrementum

in ultimis illis Terrarum finibus5 magnae mentis

Tvje

DEDICATIO.T V je capacitate ficri poffe cogitafti ,

infigni me-

ritorum cumulo tandem conficias. Vale Reli-

GIOSISSIME PATER, DeO, EcCLESIiE, &toti S o c i e T at i diu fuperftes.

Kgm* 8. Decemtris Anno M. DC LXVL

Religioffl.Tat. Vr*.

Servus humill. & obfequcnt.

«

Athanasius Kircherus.

** PRO-

PROOEMIU M

PP.quifuaad hocopus fcri-

bendumcontule-

runc&follicica-

runc.

L ECTOREM.Uod jam dudum in meorum librorumCa-talogo pollicitus fum , modo , fldem libe-

rando, prcftandum duxi , co vel potifli-

mum confilio inductus , quod a duobus cir>? citer luftris ingcntem rcrum Sinicarum, vi-

cinorumque Regnorum de antiquitatibus

& & fuperftitionibus , quibus di&as Gentesmifcrandum in modum involutas referebant , copiam coacer-varim

5quarum quidem primo T.Martinus MartiniusTridentinus,

eximius ille Jtlaiuis Sinia fcriptor , olim privatus meus inMathematicis difcipulus , non cxiguam fupellectilcm com-municavit, qui uti ingenioacuto& pcrfervido, mirumque in

modum curiofo , Mathematicifque difciplinis ad hax probeinftruclopollet: ita quoque nil curiofarum rerum, fivc mo-res iftarum eentium, five naturam rerum fpeclcs , quo gra-tam fibi poftcritatem , potiflimum Geographix & Aftrono-mia: fcriptorcs obligaret, omifit. Unde rerum inquifi-

tione non contentus, inquifita propriis oculis cxaminandaexaminata m Reip.. Litteraria; emolumentum confcri-benda cenfuit, quod & in Jtlante fuo egregie praeftitit. Suc-ceflit huicT. Mtchael BoimToIonus, qui a Rege & Imperatore Si-

narwn Conjlantino, ejufque Matre Helena, ad Chriftianam fidcmopera T. Jndre* XaVerii Ifyffler Jufiriaci recens converfa, ad Inno-

ccntium X. l^mam mifliis , admiranda , & pofterorum memo-ria digniflima contulit, prout in dccurfu hujus Opcris pate-bit: poft quem appulit ad nos T.Thiltppus MartnusGenuenJis, la-

ponU Procurator , ex cujus relatione partim oretenus, partimcx libro, cmi de MifionibusTatrum Socktatis IESU tn Japoniam

,

Chinam, Tonchinum, ceteraque noYtter deteBa fygna Jujceptis , in-

fcribirur, plurima faneaccepi, queis ad fpartam mcam exor-

nandam, mirum in modum mihi protuit. Subfecuti funthunc Tfyma adhuc fubftftcntem aliiduoPatresGcrmani, quo-rum primus T. Ioannes Gruberus Lin^enjis Juftriacus , alter T. Henri-

cus%otbjugttJ}anus y Viriftudiorum cultuinfignes, necnonma-gna rerum expcrientia docti , eam mihi rcrum rariflimarum

uber-

)

cProaemium cidLeElorem.

tibertatcm contulerunt, ut iis defcribendis ingcns copia pane me inopem fecifle videatur. (P. lohanncs Gruberut Mathcma- p

tum cliltu infignis Anno 1656. ad Sinas abiturus , hic fym* fc*

a me ad omrua & fingula, ea qua pareft, fide, qux Reipub;Geographicae nonnihil luminis adrerre poflent , obfervan-

dafollicitatus: quseobnixeabeocontcnderam, ultraquamdi-ci poteft, fidelitcr praeftitit. Abiit hicannofupramemorato!{oma , & Anatoiia, Armenia, Terfide, Ormuzio , ^ambaja , Indta,

omnibufquedeniqucRcgnisOceano adjacentibus pcragratis,

tandem feliciter Macaum Sinarum portum attigit: ubi nonnihil

vinbus inftaUratis, univerfam Sinarum latitudincm emenfus,

civitatibufque principalibus perluftratis , tandem ultimamQhuut Metropolim Tcauinum , Monarchae Sinarum Tartarorumque

Regiam attieit , ubi biennio commoratus , fingulifque fum-mo ftudio obfervatis , juflii fuperiorum Provincise Sinica: ne-

gotiorumcaufadenuoivpw^una cum Venerabili Tatre Jlberto *

(Dorville miflus,univerfam ^wlongitudinem ,itinere hucufque -W* obit

ab Europxti intentato * cmenfus, quse mira & nobis incognita

obfervavit , expofuit. Qui in Mogorum Regno, ^r^Metro •

poli , fupramemorato T. Alkrto DorVille , viro longiori vita

digno, labore itinerum fra&o, derunctoquc, inlaBorumiti-

nerifcjue focium fibi T.Hcnncumfyth, virum prudentia & do-

•ctrina confpicuum,^r^tum rei Chriftianse promovendae in-

tentum , adfcivit , trium linguarum, Perficae, Indoftanica%&

Brachmanica:, inftru&iflimus. Quidum hax fcribo, mecumcontinuo morantur,eaque>quae ad Divini Numinis gloriam,

& boni communis emolumentum , quovis modo profutura

norunt , communicarc nonceflant. Quoniam vcro Patribus

continuo in falute animarum procuranda diftentis , nequeotiumtempufque&media, adrariorum quarundam rerum,quas in fuis per vaftiflimas illas Mundi Regiones fufceptis

itineribus obiervarunt,notitiastum dcfcribendasjtum in lucemedcndasfuppetat, hocunUmame contenderunt,ut illa , quae

tantolabore& fudorecompererant, fcriptis commifla blattis

& tineis non ccderent , fed inunum volumcn congefta, in Rei-

pub. Litteraricebonum publicae luci tradcrem5quod hoc Ope-

rcmc praftiturum polhcitus fum. Ut vero majori cum me-thodoprocederem,id in fex partes dividendum duxi 5 ac primaquidem Pars cxhibet marmoreum illud monumentum toto

Orbcceleberrimum,cujus caufa hoc Opus a nobis cceptumruit, antequadragintaquinque annos in Chma, invilla quadamMetropolitanae Urbis Siganfu primo detectum , (inquodo-clxina orthodoxa ante mille circiter annos a Saccrdotibus Qhal-

** 2 <Ui<

Trooemium adLeclorem.

.UumChmammtrodu^Ly Syro-Sinicis charadteribus mfculpta

videtur) plcna mterprctationc exponitur.

II. Parsoftenditvariain Qkmz fidci praedicatoribus fuf-

ceptaitincraa *D. Thoma Jpoflolo, ad haec ufque tempora con-

tinuata.

III. Pars exhibet Idololatriae in remotiflimis iftius terrarum

finibusnatacorigincm,itemdedivcrfisritibus, & abominandis

in dcorumcultu cerimoniis 3 ad Aigjptiorum ritus ©&i;iofA«fcom-paratis.

I V. Pars dc curiofis Artis& Naturae miraculis, quae in va-

fto illo Sinarum Impcrio comperta , tum quoad fitum , civilem-

C]ue gubernandi Stnis ufitatam rationem , tum quoad ea quae

in tnplici Naturac,id eft, mineralium, plantarum, anima-

liumRegno a noftris obfervata ruerunt, cxplicantur : atquc

unaNoftrorumdevariisrebus exoticis editas hiftorixa cavil-

lationibus multorum vindicantur.

V. Pars Sinicxarchitcctura: in fabricis ^Edium , Pontium,Aquaxluctuum , Murorum , aliarumque inventionum Euro-

p*is incognitarumadmirandacxhibet.

VI. Demum de Litteris Sinenfibus carumquc fabricafusc

tractat. HorumitaqucPatrum fubfidio fultus , haxde origi-

nc & Antiquitatibus Oricntalium Jfut Regnorum molirus

fum, inquibus fi quid Reipublicac Chriftianx dignum occur-

rerit, illis cumprimisadfcribas vclim.

I N-

I N D E X

C A P I T U M,

oQuac in hoc

p E RCONTINENTUR.

E

Trooemium ad LeBorem.

Pars Prima.

Monumenti Syro-Sinici intcrpretatio.

Cap.I Aufa & occafiohu-

\JusOperis pag. i

CMonumenti Sinico-

Chaldti ante mille

circiterannos ab Euangelicis

Chriftiana Legis propagato-

ribus, mquodam Chinae Re-

gno ,quodXcrafi dicitur , ere-

Hi , & anno tandem i6if.primum injigni ChriftianaLe-gis emolumento detecli , jida ,

Jmcera, &verbalis Inttrpre-

tatio 4III. <Dt tripltci Interpretatione

Lapiduftu Monumenti Sy-

ro-Stnici 10

I V. *De Cruce infupremo Lapidis

apiceincifa 3?V. <De ^sfrticu&sfidti cteterifque

cerimomis& ritibus in monu-

mtntocontentis 37V I. Syriacorum nominum , qu£ in

Monumento occurrunt-> Inter-

pretatio 41

P A R S SECU N D A.

Dc variis Itineribus in Cbinam fufccptis.

Cap. I. 8g* ratione,& d quibus^ qui-

bufqut Jtintribus , diverfis

temporibus , Sacrofanfium

Chrifti Euangehum in ulti-

masOrientis Regiones , In-

diam ,Tartariam , Chkiam

,

eaterajque ACix Regiones

fuerit illatum p . 461 1. T>tpropagationt EuangtUi per

S. Thomam Apoftolum ejus-

que fuccejfores in univerfas

Afijc Orientalis Regiones fa-Cfa fz

III. *De Catajo ejusque proprio &genuinofitu 60

V I. Devariohabitu , moribus &conjuttudmibus hominum il-

lorum Regnorum , per qu*difliPatresAlbertus Dorvil-

le &P.Gmbcrustranfeuntes

obftrvdrunt, depinxeruntque

66V. ^Dt Mogorurn/FwMogulum

Regno , ejusque rebusmtmo-

ratu dtgnis , una cumvariis

Itineribus in illudex India&China, ve/ex iUo in Europamqud confetfis, qud conficitn-

dis 78V I. Ittr d Marco Paulo Vcneto&

Haythonc Armcno in Cata-

jamfivtSinzM confeBum 87V I I. <De Chrtfttanx fidet m dtcla

Tartarix & Catay Regnaper**

3 jam

Index Capitum-jam expojita itinera tntro-

duclione 90.

V 1 1 1. Ultima fidei Chriftian* tn

Chinam mtroduclto 96.

IX. De Correttione Calendarii

Sinici, & quanta inde bona

emerfermt , & de habitu Re-gum Sinenfium, FoeminarumRegtarum,& *PT .NN. 108.

X. Demodo ,quoin conver/ione

Smcnfum NN.T.T.pro-cedere fo/ent. 115*.

Pars Tertia.

Dcldololatria cx Occidente primum in Terjidem,

InJiam, ac dcindc in ultimas Orientis, TartarU, Qhiruz, laponm

Rcgioncs fuccc(Tiva propagationc introducta.

Pr.afatio Pag.129.Cap. I. De Sincnfium Idololatrta

1$«.

II. Japoniorum& TartarorumIdololatria Sinica parallela

138.

I I I. De Indorum Idololatria Si-

nicaparallela 147.

IV. De Brachmanum inftitutts

,

& quomodo per Brachmanes

fuperftitio iEgyptiorum ,

?uave occafione tn Perfiam,

ndiara,& ultimum Orientis

Sinarum JaponiorumqueRegnum, fuccejfu temports

jpropagatafuertt 171.

V. De ridicula BrachmanumReligionecirca hominum ori-

Zinem 1 74,.

I V. De atia fabulofa droBrinaBrachmanum ,&eil,de de-

cem Incamationibtts Dei

,

quas Gentiles Indiani <*.v-

tra &intra Gdngem credunt

lf6.VII. ^L//mVBrachraanumi<>2.

P A R S QjU A R T A-

Cbtm curiofis Naturae 8c Artis miraculis illufirata.

C a p. I. De mirabilifitu Chinx, ejuf-

que Politica vivendi rattone

P. i6±II. De Polittca difciplina\ Si-

narum 166.

III. De Urbibus Chinx , Incola-

rumaue moribus 168.

I V. De Montibus Chinx,ftupen-dtfque Natura

, qu£ in iis

obfervantur^rodigiis 169.

V. De Lacuum,Flummum,Fon-tium admirandic 1 74..

VI. DeExoticis China: plantis

176.VII . De Exottcis Chi na: Anima-libus 1 90

VIII. De certis quibufdam Vo-

lucribus, extra Chinam invifis

IX. DeTifcibus maris &f.umt-num Stnenfium 1*79.

X. DeSerpentibus Chinar 202.

X I. De Lapidum Mineraliumquein China admirandis 20>

P A R S.

Index Capitu M.

P A R S Qjl INTA.

Dc Architc&onica caetcrifauc Mcchanicisartibus Sinenjtum.

Pr iCPATlOC A P. I. 'DeTontttos, reliquifque Sincnfium Fabricis

212

Pars Sexta.C ap. I. Charatleres Hieroglyphici

Sinenfium 225*

1 1. Veterum Sinicorum Charar

clerum Anatomia 227III. Charafterum antiquijfimo-

rum Chinenfium explica-

tio 228

IV. 7)ifferentia inter Sinenfes

& Hieroglyphicos ^Egy-

tioram CharacJeres.

V. Etuhtmum. 23 %

Conchtfio opehs. *17

INDEX

I N D E X

FIGURARUM,Suis locis a

(

Bibliopego infcrendarum.

Effigies P. Athanafu Kirchcri i

A. Tabula Geographica totiusRcgni Cbmx 5B. E£rypon Monumenti Sinico-Sjriaci JJC. Synacalnfcriptio Anni 4Z

E. NominaApoitolicorumVirorum 43F. TabulaGcographicaltincrum *<>

H. CruxMiraculofa S.Thomx 5|V. Erfigies Magni Mogol 7»

A a. Monarchac Sinico-Tartarici 1

*-\ HabituumRcgis,Rcgina:&aliommIncolarumC^/»/fpij

Bb. P.AdamiSchall J

Cc. P.MatthauRicci&ColaiLyPauli 114»

Dd. & E e. HabitusFceminarum Sinenfium 11 f

Ff 2. Turris Novizonia .

Gg. Numina SincnfiumJ $7

Kk. TypusPufla: J4fLl. BrumaYy ElemcntaLinguacHanfecreticaE \

'

Zz. CombinatioDiphthongorumj. I^j

Aaa. Brevc !

Bbb. Pater Nofter Brachmanice >

Qcjq. Cervus MufcatusJ9 l

Zzz. Pons Volans.2 §

A T H A-

Fol.

mAnftar-

ATHANASI I KjRCHERI

c h i n mI LLUSTRATiE

P A R S I.

MONUMENTISYRO-SINICI

INTERPRETATIO.

Caput L

Caufa &• Occafio hujus Operis.

Am fcx cir-

citcr luftraa-

guntur , cumin TrodromoCopto monu-mcnti cujuf-

dam Syro-SI-

nici inChinaanno nSif.re-

pcrti cxpofitionem adduxi , quod ta-

metfi apud (cnfatioris animi Le&o-rcs, rci novitate perculfos, non exi-

guum plaufum mcruerit, ubitamcnmox iniqui rerum Ccnforcs & Ari-

ftarchi non defuerunt, qui nafutis ar-

gutiis,& nonnullis quidem afterifcis,

ju- at non nifi obtufis plumbeifquc id fuf-

figerc non deftitere -

tMonumentum

videlicet iftiufmodi in rerum natura

nunquam fuifTe, atqueadeoid purumputura Jefuitarum figmcntura cflc,

non fibi duntaxat , (ed & aliis per-

fuaderc omnibus modis contcndc-

runt. Tales merito fuo funt& haberi

debent proiis, qui omni divina hu-

manaque fidc repudiata , nil quodipfi non viderint , approbcnt , nil

quod proprium ipfis ccrebrum nondi&averitcredendum cenlcant. Ta-

lcs funt , qui non fecus ac importunjcmufcx , ad quamvis pinguedinem ob-viam ad volantes

, quod finccrum &intcgrum obfufcare, quod purum,im-puro ac thrafonico quocfam afflatu

commacularc non defiftunt. Quosinterquidam ex modernisScriptori-bus fuit , qui cxiguo fuo honorc hu-jus Monumenti vcritatem omni co-natu , infolcnti fane fcommateelidc-rc non cft vcrecundatus , dum id mo-doJefuitica fraudc introduclum,mo-dopurum putum figmcntum ajefuitis,

tum ad Suicnles dccipiendos , turaad thefauros cruendosconfi&um af-

fcrit: cujus nomini partim cx Chri-ftiana charitatc parco, partim quiaprudentum literatorumquc virorumjudicio indignus , cui refpondereturvidebatur : cum Mdnumcnti hujusvcritas , tot illuftrium Scriptorum«WJ/wtjtotlibris ea de rcvcl abipfis

Sinenfibus maeni authoritatisCVrfi/,

&"Chriftiana lcgc initiatis, Ltone &^Paulo , per univerfum Impcriumcvulgatis fqui in Coll. Rom. Mu-feo cxtcris pafllm, una cum Monu-menti autographo ex China tran£miftb exhibcnrur} ftabilita, confir-

A mata,

Athanasii Kucher. I

.Do&rinain

Monumcn-totradiu,

conforrnu

onhodoxjEEcdctur.

Duplcx bu-jus Monu-mcnci intcr-

prctatio.

mata, ncc non ab Orbe Chriftiano

approbata, parum curet, quidThra-

fo clanculariusin ultimo Mundi an-

gulo oblatret , qui tl & calumniis &lcommatisabftinuiiTet, remque pru-

dentcr fub dubio propofuiflet , forfan

melius fibi fuoque opericonfuluiflct

;

(ed 'ita jufto Dei judicio fic , ut qui

divini Nominis gloriam , contra

confcientiam & charitatem cavillis &farcafmis traducerc nituntur, utplu-

rimum tandcm proprii nominis la-

borumque naufragium patiantur.

Hifceitaquemotus, ne tanti mo-menti fide fua dcftitutum Monu-mentum, vcritatis paterctur naufra-

gium , ab imis radicibus telam rei

ordicndo, hocopufculofufceptiMo-

numenti vcritatem , ingenti eorumqui Monumentum , non duntaxat

oculispropriisexnoftris Patribus in-

lpcxerunt, fed vel ipforum Sinen-

fium attcftatione firmatam , ita Divi-

nagratia opitulante ftabilirc conten-

dam , utin poftcrum de eo nullusam-plius dubitandi locus relinquatur, at-

que adeo vel ipfi Heterodoxi cx hu-

jus Syro-Sinicae epigraphes interpre-

tationefatericogantur, nihilvel an-

tc decem feculorum dccurfum aliud

a divini Verbi Praedicatoribus do-

ftum fuifle, quod orthodoxae horumtemporum do&rinae non fit unde-

quaque confonum &conforme,imoidcm adeoque doctrinam olim in

China Euangelicaprxdicatione Ipar-

fam, candem quam univcrfalis Ecclc-

lia Catholica Romana hodierna die

credcndam proponit , uti poftea mul-

riplici argumentorum pondere com-probabitur.

Ut vero res defiderato ordinc &methodo peragatur , ante omnia du-

plicem,camqucintegram &finccram

hujus Lapidis interpretationem , ex

libro Sinicis charatteribus imprcflb,

ab ipfis Sinenfibus literatis expofi-

tam^ay.verd CMichaele Boimo Si-

nicaelingua?peritiiTimo,utiexejus ad

Letforem Epifto/a paulo poft patcbit,

Sinicarum vocum pronunciationc

genuinaverbotenus expreflam, alte-

ram vero expofitionem, vitataphra-

li Sinica auribus noftris non adeo

aflueta , ad gcnuinos Tabula; fcn-

fus percipicndos aptiorcm , unacum Scholiis adjungendam duxi, ne3uicquam, quo hoc Monumentumluftrius evadcrct , omififle vide-

rer. Quoniam vero merito qui£piam dubitarc poflet , quomodo &qua via magni llli Euangjlii Chri-

ftiani fatorcs nationc Syro-Chaldairn ultimas illas tcrrarura oras pcnc-traverint , ccrte non congruumtantum , fcd omnino ad veritatcm

rei adftruendam , neceflarium vide-

batur , in tenebrofo illo variorum

itinerum labyrintho , Ledtori per-

plexo , hujus opufculi faculi , id

cft, Geographicis ratiociniis prae-

lucere , ex quibus , ni fallor , Le- Undepra-

ftor, nonChriftiana iolummododo- SuSrn&ctrina:, lcd & fuperftitionum fabula- Lcxchn-

rumque Sinenfium ante lalutis no- Mxtpa-ftrae advcntum , ex iifdem prorfus itiuonefquc

Regionibus, id eft ^Egypto , Gra> £*£* dQ>

cia, Syria , Chaldxa originem quon-dam derivaflc , luculenter intelli-

get. Ubinam vero vaftum illud

Sinarum Regnum fit , in quod Eu-angclium penetrafle noftrum Mo.numentum docet , paucis indigi-

tabo potius , quam defcribam , dequo tamen fi Leftor plura noflc

defiderabit, cum ad eP.NicolaiTri>

gautii, &Joa?mis Semedi Hiftorias9

ncc non (jfttartiniCMartinii Atlan-tem , aliofque innumcros rcmitto

,

ubi dc fitu China: ejufque mira-

bilibus, denatura , proprietatc, ac

feracitatc Regionum , de Urbiummaximarum hominumque multitu-

dine , dc pohtica dcnique difci-

plina , qua nulli in Mundo Monar-chias cedcre videtur , quam ubcrri-

me defcripta rcperiet. Noftrumerit ea folummodo qusc uti contro-

verfa funt , ita quoque Lettores mire*

circa nominum «cquivocationem du-bios perplcxofquc reddunt , cxpli-

carc, necnonrariora, &abaIiisnon

ta£ta, reconditarum rerum ineoRe-gno , aliifque vicinis obfervatarum

arcana, rum naturar, tumartis prodi-

gia hoc opere, veluti opportunolo-

co , in curiofi Lcttoris gratiam ad-

duccrc.

China

Vh' .iAeJhu Ufu tffvAlur

1 »

,

v1

~1

'JSL Tah

. im.TS^^ ~ r . ^ .«31

4

W/Vynrrr

«: XI11VC4. 5*

l> I A~\ EX A~C A*V 6XMX JCvr*V<

* (iALA V i

L ao

Canrhinchina

r js. v 57AM .A.

yf fonektn.7 r,.,.-.-/

X \

I AIll L A GtODOBORICJ

iiiiicriuii a vnriii mCATAIUM fiifcrpbonun

r.iiionriii cxhlDCIlJ •

I Dtvifio

l Impcrii

Siwci.

;

i>-

i-

11

i-

r-

0-

D-

X-

Eme-

C,

er

ic-

b.

r.s r«io

Smrm.^.

f9 iMft%C H _A_, (|Cl**" Xetim

n

r% limii

4- Mt» a_,

i _fii*^^iXfiu

i; _v.

i_*r*«

Smir*

%*m[

_-__y,

C O K K A .

1 Fimjm* mmmh

'

4 *

/Cmiar

_k_*Xmt**

\>r%r!n

Rryt

.

jjEjfcgjta.

Impcrnun Smicum

tnXV Resnajcu Protnaaj

Jutri/utum una

leamyenmne stnt Vrrmm.Hctrofi):

,/lUturum.. ticntnun .Fkumnum.La i

| cum . etettranunqucrermn ceu/t t

derjhsne JLrn.trum .

Dsfcriptio

thaur.

Tentiirri

Impcni

China .1

fiufiib

quiJraii

tguriCX-pnmirur.

Notninumcj»i Impc-num intl-

jnmir di-

ra6as8cconfulio.

C H I N A I

C h i N a Rcgnorum omniummaximura vafliflimumque , uci adulcimura Afix rcrminum tcrrcni

globi conditor relegavit , ita quo-quc vctCfibus prorfus incognitura

ufquc ad annum 1220. permanfit,

quod M. Paulus Venetus, utipoft-

ca patcbit , primus nobis fub norai-

neCatai dctexic: ab Ortu fiquidem

Eoo circumdatum Oceano , a BoreaTartariam habct adjaccntem murodirempcam, cujus inexplorati adhuctcrraini ad Mare Glaciale ufquc ex-

tenfi, haud dubie cura Anian fivc

Frcto five Ifthmo , Americx Scp-

tentrionali alicubi continuantur ,

quamvis inhuncufquediera Cquem-admodum magno fane conatu a no-

ftris Sincnfibus Patribus inveftiga-

tum fuic) ingcntium horum Rcgno-rum terrarumquc limitcs a nemincadhuc detcdti fuur. Ab Occafu

partim altiffimorum montium jugis,

partim arenofo dcfcrto , cxteris-

que Regnis paulo poft rccenfcndis

circumdarur. Ab Auftro dcni-

qucOceano Mcridionali , Regnis-

Siic Tonchino , Cocincina , Lao ,

iifque liraitatur. Latitudo inci-

pit a 18 gradu, & ufquead 43. fefc

cxtcndit , id eft , 1440 milliarium

Italicorum intcrvallo a Mcridic in

Borcam diftendicur. Ab Occafu

veroinOrrum, eadem fere intcrca-

pedine conftat, unde Sinenfes illud

in fuis mappis fub quadrati forma

expriraunt, quamvis a noftris Gco-

graphis , majori Mathcmatumnoti-tia mftruftis , illud fere figura Lu-nx tubcrofx dcfcribatur. Ad no-

minum confufionem quod attinet,

illa tanta cft , quanta eft vicinarum

gentium diverfitas : Lufitani & Hi-

Ibani Chinam: Veteres, utcftapud

Ytolomaum , Sin & Serica, Arabe*

Sin , Saraceni Cataium vocant : qua-

rum appellarionum nullam apud

ipfofmet Sinos non dicam ufitatam

,

led nc nomine quidcm notam efle

vel inde patet , quod Sincnfibus ab

omni mcmoria in morc pofitum

fuit,utquotics imperandi jusex una

familia in aliam pro humanarumrerum viciilitudine tranfit , totics

LLUSTRATA.5

ipfura quoquc Rcgnum novo no-minc ab eo qui rcgnare incipit , in-

1

figniaturj quodqui facic, fpeciofum

j

ahquemciculura Rcgno pro arbicra-

tu & bcneplacico ponir. Ira ofimTan appcllacum legicur

, quod fine

I

termino latum dicitur. Alias Tu,quod quictcm indicat : deinde Hiti

|

fub magni Ducis nomine indigita-

tum. Sciam quoque di£tum repe-

I rio, quafi dicercs, Regnum ornatifli-

mum : Cheu Regnum refert , quodperfcctione oraniareliquaRcgnaex-

cedat. Han quoque , qua vocc la-

cteam viara nominant : unde fic, ut

fingulxprope Nationcs illud pro-prns difrerencibufquc nominibusin-

iigniant. Hodienunc dumquonuncChium £iiappclhtur,quorumpriushortum ob fummam amccnitatcm

rcrumque abundantiam & ubcrta-

tem : alterum vero mcdium fonat,

coquod Sinx Regnum fuum in rae-

dio orbis terrx , quem pariter

quadratum cflc volunt , fitum pu-

tcnt.

Totum Imperium dividitur inDjvjfio

quindecim Rcgna , vaftiflimis qua lafcrii

fluminibus, qua montibus diftcrmi- Unxcu

nata , quorum novem numcrantur

ex parte Auftrali , fex ex partc Bo-reali. Totum hoc Regnorum com-plcxum natura omnibus veluti in-

acccfliim voluit. Ab Ortu & Au-ftro Occano xftuum vehementia

vix pcrvio : ex Occafu ad prxrupta

montium juga ncmini aditum pro-

mittit : a Scptentrionc partim im-

menfx vaftitatis defcrto, partimve-

ro muro nongentorum milliarium

Italicorum a Xto Regc annis circi-

ter ducentis ante falutis noftrx or*

tum ,opcra millcnis hominum mil-

libus contra Tartarorum irruptio-

nes , quinquc annorura fpacio ex-

tructo munitum , adeoque tot mu-nimcntis armatum , ctiamnum fua

pcrfiftit mole. Si folum murumattendas , id opus admiratione plc-

num eft, quod Vetercs haud dubid,

fi ejus notitiam obtinuiflcnt , inter

fcptem Mundi miracula connurac-

raflcnt. Scd nominaRcgnorumfub-damus.

A 2 Bo-

2.

4-

5-

4.

^ Athanas II

Borealia Regna Imperii Sinici, funt

i. H O N A M.X E M S I.

X A N S I.

X A N T U M.P E C H I N.L E A U T U M.

Auftralia Regnalmpcrii Sinici,funt

i. CANTON,W,QUANTUNG.i. C^U A M S I.

3. Y U N N A N.

4. F U K I E N.

5. K I A M S I.

c7. SUCHUEM.7. UTQJJANG.8. C H E K I A M.?. N A N K I M.

KlRCHEMVerum ut epitomicJs omnia

complc&amur , tuc primd univcrfi

Impcriiinquindccim fuaRcgnadi-vifi Geographicum Schema appone-

mus, ut fingulorum fitum propius in-

tucaris. Et ne quicquam rerum mc-morabilium quoad Urbes, Montes,Flumina, Lacus,c2eteraquc fcitu di-

gna omififlc videamur , Geographi-

co hoc Schematc, quod omnium Rc-gnorum defcriptionem continet ,

praelufimus , cx quo veluti unica Syn-

opfi , quicquid in toto Imperiocon.

fideratione dignum occurrit , re-

perias.

A P tJ T II.

t^donumenti Sinico-Cbaldtei ante mille circiter annos ab

Euangelicis Cbrijliana Legis propagatoribus in quo-

dam Cbina fygno, quodXemfidicitur, eretli,& anno tandcm

1625. primum infigni Cbriftian* Legis cmolu-

mento detcftiijidajfincera &verbalts

INTERTRETATIO.Inconfhn-

tiarcrum

humaru-rum.

,

Chriftianx

lcgisvariz

rcvolutio-

A eft rerum humana-rum inconftantia , ut

ficuti omnia fuis intri-

cata viciflitudinibus

ex bono in malum, cx

profpero in adverfa

,

cx alto in ima , ex optima legum con-

ftitutione in peflimos rerum ftatus

,

& contra , perpetua quadam pericy-

clofi volvi revolviquc,abunde ex Hi-

ftoricorum monumentis intucmur,ita

quoque in hac miferandarcrumcata-

ftrophe, ml nobis firmum, ftabilc , fo-

lidumque promitterc valcmus ; quodvel maxime in fidci propagationc

meridiana lucc clarius elucefcit.

Quas jfcgyptus, Gra:cia,univerfa de-

niquc Europa in fidci Chriftians

propagationc,viciflitudines paflafit,

non cft quod hic defcnbam , cum illa

paflim nota fint. Ecclcfias quas olim

fan&itate,juftitia , & incredibili fidei

-zclo fcrbuifle lcgimus , modo nonduntaxat Mtepuiflc, fed omni fidc

1

orthodoxa fublatd , partim Idolola-

triis , partim Mahumctana: legis

impura pefte, partim deniquc Haere-

tica pravitatc contaminatas interuf-

fc,cum dolore gcmcbundi fpe&a-mus •, ut proinae occulram circa AbjitaD«hxc divinorum judiciorum abyflumnon tam invcftigare , quam eamcumprimis admirari, & proindcno-ftram cum timorc & tremore falu*

tcm opcrari dcbcamus. Scit Dcusquos elcgcrit ex omni carne , novit

quos cx univerla humani gencris

mafla ad vitam xternam prarordina-

vit , & quemadmodum hortulanus

nunc ex hac , nunc cx illa arboremclioris notx fruttus, &jani adma-turitatem pcrducTos rcliquis omif-

fis negle&ifquc colligit , ita infcru-

tabilis divinar providentix altirudo

ex millibus paucos , quos ipfc fo-

lus novit , eligit , & nunc cx hoc,modo ex illo orbis terrac angulo,

vcluti fruttus vitx artcrnx deftinatos

fuis

Cmina Illustrata.

Ferrorprt-

noruain

ChiiuChn

{utnannn

csntocuc

rvi-

fuis quandoquc rcfcrvaros tempo-nbus 6c locis depromic. Patct

hoc cx ipia Euangelii iemcnte jamvcl a pnmxvis Chriftianx fidei ini-

tiis, livcab Apoftolo SancToTho-ma , de quo poftca , five a fuc-

ceflbribus Sinarum Regno illata

,

cujus Ecclcfia uti ftatim aprincipio

fummo fcrvorc ardcns , ingcntia ,

quoad animarum lucrum, incremen-

ta fumpfit, ita quoquc intcpcfccntc

paulatim fervore, five ex improbita-

tc hominum , vitxque Juxu abomi-

nando , five illcgitimis divcrfarum

gcntium ritibus divinocultuicontra-

riis , five dcnique deficicntibus

paulatim paftoribus, fylvefcens tan-

dcm a divinx Legis tramite prorfus

dcgcncr in conclamatum crrorumcnormium barathrum prolapfa fuit

donec divina Clementia tantarum

ruinx animarum miferta, certisqux

ipfa fibi fuis refervavit tcmporibus,

uenuo perviros Apoftolicos concul-

catam Vincx fepem fylveftribus fc-

ris tanto temporc expofitam novis

germinibus pampinifque inftnurare

fibi complacuiflet : quam viciflicu-

dinem quater in Sinarum Regnoaccidifie in fequennbus quam am-plifiime docebitur. Quarum ulti-

ma,quando arrifit ei qui tempora &momcnta pofuit in fua poteftate , a

Societatis J e s u Rcligiofis , opra-

topotius, quam fperatoeventu futi

grandium principia moliminum dif-

ficillima func} accidit. Tcntatus

quidem fxpiiisa diverfis inRcgnumomnibus alienigenis fub gravifiimis

pccnis mtcrdicTus adirus; leduti nec

ratio , nec confilium contra Domi-num , ita quoque incrTabili pro-

vidcntix fux difpofitione cfTecTum

cft , ut noftris tandem etfi non fi-

nc fummis laboribus , difricultati-

bus , pcrfecutionibufque aditus con-

ceflus fucrit , eo cum fructu anima-

rum , quo majorcm non dicam fpe-

rarc , fcd ne veloptarc quidempo-terant. Dum itaquc ftrcnue in Vi-

nca Domini laboratur, Deus Opr.

Max. quamgrata fibifit ea , quamfpargcbant , dodtnna

,urpotc qux

illa cadcm cftet , quam ante mille

fidci.

circitcr annos alii Chriftianx Vincx Dmm r c

cultores jam dudum introduxerantj «Jf™^id admirando quodam evcntu , co ncpcrditx

ipfo tcmpore attcftari fibi compla-

cuic,uthoc pacTo docTnnl ccclcfti

vcluti cxprofundaquadam tcnebra-

riim caligine cmergentc, moxgran-de illud ex cnumcrorum gentilium

converfione, Ecclefia: Chriftianxin-

crementumutifatisadmirari, ita Di-

vini Numinis in co providentiam fa-

tis laudare& deprxdicarc non ccfla-

remus. Rcs itafefe habctAnno ifof.ciim inS/ganftt Mc- fawfA

tropolis Regni Xemft pago quodam SSSS"pro fundamento xdificii fuitinendi «*»

apto fofla fierer,accidit, utintcr ex-

cavandum foflbres in lapidcam tabu-

lam SinicaScriptura fpcccabilcmin-

ciderent, cujus extracTx quantitatem

mox mcnibrarc aggrcfli , ejufdcmlongitudincm <?; noftrorum palmo-rum, latitudinem f,groilitiemunius

circitcrpalm i repercrun t infronrc in Crucis

pyramidem terminabatur , Crucc M«S«i.arTabre fane cxpreflam. Ajunt , qui

cam ftudiose luftrarunt , Crucem in

cornibus liliorum in modum repan-

dam , cujufmodi limilcm Mehaporxin Sepulchro Divi Thomx Apo-ftoli fpecTari aflcrunc , haud ablimi-

lcm ci , quam Equiccs S. Joannis

Hicrofolymitani porranc, partim col-

lo appenfam , partim vcftibus palliis-

queaflutam}iiibhac Crucc fcquitur

Epigraphcs Sinico characTere ac

idiomate per totam Lapidis fupcr-

ficicm expreflus titulus , uti cx ad-

jecTa figura patct : Et qucmadmo- sm« cu-

dum Sinx naturali & veluti pondcre"

quodam in res curiofitatc refertas

fcruntur, ita quoque vel primushujus dctccTi Lapidis rumor ingen-

tcm mox Litcratorum undiquaqucconlluentium multitudinem arrra-

xit : cujus reinovitacepermocusLo-ci Gubcrnacor, vencrabilis anciqui-

cacis monumcntum altius contem-

pbtus , ut complurcs ad cclcbrita-

tem Urbi hoc monumento com-parandamex univerfo Rcgno,quodjam fama compl^rat , allicerct , id

abaco afTabre elaborato intra Bon-ziorumtempli pomerium tccTo fu-

A 3 pcr-

Monamen-ti invcmiia

univcrfuni

Impcriumcvulgauo.

Athanasii Kircheri

darinus pri-

mus id c-vulgavtt.

perimpofito , partim ne ab injuriis

remporum detnmentum aliquod in-

currcret ,partim utquotquorforcnr,

hujus tam inlbliti monumcnti fpe-

ttatores id pro fua commoditatclcgcre , cxaminarc & dcfcribcrcpof-

ient.

Etquoniam marginibus lapidis Si-

nicis Characteribus intermifti vidc-

bantur Charafrcres Sinis ignoti, an-xiis fufpcndebantur animis, ut quidilli rcferrent , cognofcercnr, quibustandem noftrorum diligcntia plene*

Lco Min- fatisfadrum fuit , uti ln fequentibus

patefiet. Primusomnium Leo Man-darinus Chriftiana legejam imbutus,

ob ingens Chriftianae fidci cmolu-mentum , quod inde emerfurum Ipc-

rabat , illud exatte defcriptum toti

Rcgno cvulgavit. Quo concitati&noftri Patrcsprimum, illud mox ubi

Jegiflcnt, DiviniNuminisprovidcn-tiam fatis admirari non potucrunt,dum temporc novellx Chrifti Vinex,monumentum ranti ad gentilium

converfionem momcnti, utemerge-rct fibi complacuitj undc continerc

fe ncfcn, ad illud propriisoculis lu-

ftrandum , in Siganfu , maximam

p Alvamsenfi urDCm Metropoliranam , fc

Scmedus contulerunt : quorum primus fuit

JJJ2A"0" *P. ^A/varus Semediis Lufitanus, cu-

v.djt'& dc- jusverbarantolibentiushicproduco,foipfit. quanro majori neceflitudinis vincu-

lo , dum hic Roma: Procuratorcmagcrcr,mihiobftri£bus fuir, nccnonomnia mihi orctenus , qua; circa hocMonumentum obfcrvarar, rcccnfuit.

itaautcm loquitur Fol. ifS.mfuaderebus SinenfibusHtftoria Italiceedita.

*Doppo tre annine/\6i%. pafforono

a/cuni Tadri a queUa Trovincia con

Voccafione a*un Mandarino Chriftia-

7to, qui Philippus dicebatur, che fi an-

dava, lidettiTadri con Pautorita di

dettoCHandarinoalzorono e Chiefa,e Cafanella MetropoU diSiganJu3poi-

che Iddio benedetto , che volle foffe

fcoperta una si beUa memoria de/pof-

feffoprefo in quelpaefe deUafua drvina

fufe anc&efervito, chefifaci-

/ttaffe lafua reftttutione neW ijteffo luo-

go. Fu conceduto a me d'effere deUi

primi, efttmatfe/ice queUaftanza per

P. - 'C ,

primus, tjtn

Monumcn*tum a Stnit

crTblJurn

Syriacarum

litcrarum

lnterprcca»

tio.

\Voccafionedi veder /a pietra , ed arri-

vato daltre cofe non mi curai. Laviddi , la lefji, e tornai a leggere e ri-

mirarla a beW agio , ed aUa longa , t

confiderando /a Jua antichita , ammi-rai, comefoffe cosl intera , edhaueffelekttere cosi chiare, e nettamentefcolpi-

pte. NeUafita groffezza ha molte /ette- ooSu vidi.

reCtnefi, lequalt contengonomoltino-mi del/i Sacerdoti e Vefcovi dt que/tempo. Venehapero molte altre , /e-

qua/i al/ora non furono connofciute ,

perche nefono Hebratche, ne Grechey

,

e cheperb quanto tntendo, contengono /i

medefimi nomi, accioche feper aven-tura alcunoftraniero non fapeffe leg-

gere queUe delpae/es intendeffeforfe/eperegrme. <Paffando poiperCoccinoarrivai a Cranganor refidenza deU*Arcivefcovo deUa cofla, fer confu/tar

fopra quefie lettere co/T. AntonioFer-nandez deUaneJha Compagnia

t perutijfimo neUe lettere di quefta Chriftia-nita di S. Thomajbj mt dtfje^ cheeranolettereSiriache.equeUt chefis'nfavanoHxcT. Alvarus Semedus. Veruracum vix eflct, qui ditrarum literarumnotitiam haberct, tandcm Romamtranfmiflae jn mcas manus pcrvcnc-runt , quarum interpretationcm,' inTrodromo Copto ni fallor, primusex-hibui, uti poftca fufius oftendetur$nequc tamcn omncs obtincre valui,urpotequarum nonnullarin fcparatis

chartis dclcriptae forfan ad fpcci-

men folummodo aliquod fumen-dum , ex Autographo excerprae fuc-runt. Verum cum non ira multopoft temporc Autographi abfolu-tum cxcmplar , quod & hodiernodie in noftro Collegii Romani Mu-fa:o adhuc fpcdrandura exponirur t

ad me rransmiflum fuiflct ; tunccnimvcro una cum cxacrioritumSi-ncnfium tum Chaldarorum Chara-clerum intcrprctatione hoc velutiloco opportuno , omnia & fingula

conficicnda duxi.

Tater CMartinus CHartiniuspoft Semcdum Romam veniens ,non folum Monumcnti rationemoretcnus mihi rctulit , fcd & infuo ^Ai/ante cjufdem fuse memi-nit his vcrbis, ^/.44. ubi dc Xenfi

Pro

P Martiniac

in fitoAtLan-

tchujus

mcntionctnfacit.

China Illustrata. /

Provincia aeit. guodimprimis ceie- I ubi^faluttspanem petenttbusfrangat

l l ^û^Tiîfntit. efian- ac communtcet. Hxc Patcr MartmushancTrovtnctamfacit , eftan-

tiqutjfmus iUe Lapis partim Syria-

cts, partimSmicis Characlertbus ex-

aratus deLegt Dtvma per Apofiolo-

rum fuccejfores ad Sinas aliata ; in eo

Eptfcoporum ac Sacerdotum iUtus

temporis nomina ,& Imperatorum Si-

nenfiumin eofavores& tndulta legun-

tur hbrevis etiam,Jed exatitjftma &

planeadmiranda Legis Chrifttantex-

plicatio.eloquenttjfimoftylo Stntco com-

pofita conttnetur , dt his muttafaven-

teDeo dabit fccunda decas cpitomcs

hiitonarumSinenfium. Repertus efl

hic/apts anno 161 f . cum incivitateSz-

myun erutd ttrrdfoffa quadamfunda-

mentis mun cujujdam coUocandtspra-

pararetur. *De inventomox certiorfa*

clus Loci Gubernator, cumvenerand*

antiquitatis ,cujus amantijjimi Jiint

StmeyveJiigiaprorfusfuiJfet intuitus ,

continubJcriptoquodamin Monumen-

tilaudem edito , tn altero ejusdem ma-

gnttudtnis iapide totam inventi fa-

xi periochen incidt curavit , iifdem

charafferum notarumqueduBibusqua

par eratfide fervatts , cujus prototypon

Exemplar Tatres nojlri Romam una

cum mterpretattone transtulerunt,ubi

hodiequeinMufeo coUegtiRomani ad-

firvatur. Efi autemlapidisfigurain

modumparaUelogrammiextenjaûin-

que palmis lata , ««0 craffa , decemfe-

relonga infronte CruxeiJ, qualisfe-

reEquttnm Melitenfium : hujusaccu-

ratioremnotitiamjiqutsdeftderet , tn-

veniet rem totamfufius explicatamde-

duBamque in Prodromo CoptoR. P.

AthanafiiKircheri,dr inRclatione dc

Sinis R. P. Alvari Semedi. Oblttera-

tam hanc Legis Dei notiam longiffi-

miquetemporis intervallo deletam ex

hominum memoria3refiaurarunt denud

Tatres Societatis nofira, plurtbusDeo

vevo &vero templts erefits , acpieta-

tefumma admtniftratis. Duo ibi e

Tatribus nojtris Vtneam illam 'Dot/ti-

ni noveUamftrenue excolunt , eorutn

unus tnipfa Metropolifedemfixit , al-

terper TrovinciamadDei promoven-

dumcultum, ataue ammarum bonum

huc iltucque, ubi majorexigit neceffi-

tMifubindeproficifcitury utomntbus

MVKQr) •»»»»»«•» [ f J

ac communtcet. Hxc Patcr Marcmus

Martinius.

Hisdemiim acceflit T.Michae/ p.iikbB

Boimus , qui exadam prx omnibus Boimu*-

hujus Monumcnti relationem mihi

attulit , omnes dcfectus in co dcfcri-

bcndo,ex manufcriptoSinenii,quod

pcncs mc habeo , emcn davit , novam

dcnuo minutamquc tociusTabuIx in-

terpretationcm vcrbotenus fattara

operi focii fui Andrex Don Sin ex

ipfaChinaoriundi, nec non Iingux

nativarpcriniTimi orditus, me prxien-

tcconfecit-, quxquidemomniatcfta-

ta voluit ,fequenti EpiflolaadLetlo-

rem data ,qua totius rci ienem , &

quicquid tandem circa hujufraodi

Monumentum confideratione di-

gnum occurrit , exacte dcfcripfit

,

quamqueveluti luculentum vcntatis

tcftimonium huic interprctationi ,

ipfoannuente,ad xtcrnam rci memo-

riamprxhgendam cenfui -, lapidcum

vcro Monumcntum juxta Autogra*

phum cxChinaailatum,quod ui Mu-

fxo meo in hunc ufqucdiem fupcr-

ftcs eft ,genuinis fuis notis &chara-

dcribus Sinicis , quam Chaldxis

,

Scholiis etiam additis , incidendum

curavi. Epiflola dicra T. Michae/is

Boimi fequitur.

T. tZMicbdiflioimut Tolo-

nus e Soc . J e s u , LecJori bene-

volo Salutem.

INtcr monumenta Cathohcx fidci „

prxdicatx,inSinarum Impenore- „

perta ,prxcipuum fibi vendicat lo- „

cummarmorcusLapisSmicafcnptu- „

ra,cumChara£bcribus Synacisanti- „

quis,Eftrangelonuncupatis, &fub- „

fcriptioneChaldxorumSacerdotum,

.

mille anteannos circiter exaratus.

Quamvisvero a T. Athanafio Ktr-

cheToôc.UsvinTrodrotnoCotttco „

Latina,& poft illum a P.AlvaroSeme- „

«VoProcuratoreSinarum, Italica,qui „

oculisinfpcxeratMonumcntum^jam „

fuerit interprctatio Ulius lmprdla , „

quia taraen folum fcripturx a-

„

pidis fenfum utcrque fccutus , lile „

quoque nccdum Syriacas omnium „

3>

J>

8 ATHANAS II KlRCHER. I

J>

„ Sacerdotumfubfcriptiones interprc-

„ tandas ex China obtinucrat : pla-

cuit eaproptcr intcgre fcripturana

„ ipfam, tam Sinicis Characreribus

,

„ quam Latinis , cum Latinainterprc-

„ tatione de verbo ad verbum , re-

„ tenra phrafi Sinica , fldcliterevulga-

» re, atqueetiamfubfcriptionesomnes

„ Syrorura Syriacas a perituTimo Lin-

„ guarum intcrprctc T. ^Athanafio

„ Kircbero commcntatas, cum Sinicis

n aliis , tanquam luculentiflimis te-

„ ftibus veritatis Catholica: , univcr-

„ fis proponerc , atque ut uno verbo

„ dicam, Lapidcmipfum oculis totius

„ Mundi Sinico idiomate, prout an-

„ noChrifti 782. exaratus fuit, cxpo-

,, nere; utvel ex hoc antiquiflimo tc-

„ ftimonio quilibet conjiciat , quamvera fit doctrina moderna Catholi-

„ corum, cumeademplanein oppofito

13 Mundo apud Sinas mille retroannis,

[Jjjjj t, videhcct a nato Chrifto anno 6$6,dislube- „ fuerit pratdicata. Sinicum Lapidis

JJJ^

Ro" a Origihale habetur Komx in MufeoMufjco j> Collcgii Romani Societatis J e s u

,

CoLRom. „ & ExempJar aliud in Domus Profcf-

„ fa: Archivo. Ego vcro etiam Li-

„ brum attuli ab Sinis Do&oribus &„ graviflimis Magiftratibus eo ipfo

ii temporc , quo Lapis repertus fucrat,

„ Sinice lmprefliim , in quo fcriptura

„ Lapidisjuxtaarchetypi fuiventatem

» veriflime & exa&iflime exprefla ex-

•j> hibctur.

„ Exhortantur £1 11 in adjun&is Li-

„ bro Trologvs Galeatis univerfos Si-

„ nas, ut tandcm Magiftros magni„ Occidcntis fitaPatresSocictatis Je->, su appcllant ) adcant , & vidcant

„ candem prorfus Legcm apud Sinas

0 eos prardicare , quara deccm rctro

„ farculisipforum majorcs cum totlm-» pcratoribus fuiflTent amplcxati ,

,> quamquc Sinici libri a Patribus So-

m cictatis Jesu imprefli ante Lapi-

„ dem rcpcrtum exhibuerant. Reftat

„ nunc , ut brcviter , quomodo mar-„ morcus illeLapis dctedhisfit, expli-

„ cemus.

* ftfeb- * Cum poft obitum in Infula San *

„ cheu Sinarum S. Francifci Xavcrii,

„ vcncrabilis P. Mattha»us Riccius ,

i, aliique Patrcs SocietatisJ esu in

jj

jj

Inven-tio JLapi-

jj dis.

aii

II

jj

J>

aJJ

J>

J>

Sinarum interiora Euangelium Chri- „fti intuliflent, Refidentiafque & Ec- „clcliasin nonnullis Provinciis eretcif- „fent, adeoque non exiguum pro-grefliim fandhc fidei propagatio inProvincia Xen-sy fcciflct , AnnoChnfti 1627. nonnemo e Socicta-tis Jesu Patribus a Dociore Phi-lippo invitatus , in patria lllius Sanyutn , viginti baptizavit perfonas ,

& cum eodcm Do&ore ad viden-dumLapidem, quempaulo antc ali-

quot menfes in Metropoleos S>-ngdn-fu conjuncta Cheu-che villa,dum rudera pro paricte «cdificandoeruerent , invcnerant , abnt. Is

,

fcripfit Cquod idem poftea alii Pa- „tres, qui in Sy-ngdn-fit Refidcntiam „& Ecclefiam conftituerunt

, cum „Chnftiams & ipfis gentihbus affir- „roarunt) Lapidera repertum, latum ,,Fipira&

eflequinqucpalmis faftigium Lapi-dis adinftar pyramidis oblongjeduo-rumpalmorum

, &latxunius,eflfor-maturaj in vertice fcalprocxfculptamfan&am Cruccm fupra' nubcculas

,

quae brachiis liliaimitaretur,referre

PrartcrSinicam fcripturam, ad latusfiniftrum, &infra,videriSyriacano«

,

mina Syrorum Sacerdotnm, atquc „

etiam alia nomina Sinica eorundem „Saccrdotum fubtus adjundra. (con- „fuctudo eft Sinis plura nominahabe- „rc

;unde etiam hodie Chriftiani & „

nomenSandrorumin Baptifmoacce- „ptum , -& aliud Sinicum rctinentj „AdmonitusG ubernator Loci dcMo- „nuraento rcperto , perculfus & no- „vitatcrei, & ctiam omine Cnamque „illi eoipfo die filiusmortuusfuerarj „elcgantemcompolitionem in laudem »Monumenti rcpcrti fieri , ac in alio „fimili Lapide marmorco infculpi »prarccpit , utrumque vero in fa- »no Bonziorum Tait Su dittorum , »milliari uno diftante a muris Me-

»

tropoleos Sy-ngdn-fu, ad perpe-

»

tuam rei memoriam rcponi pro- »curavit. • »

Plura alia Catholica: fidci prae- » Varia

dicatas Sinis veftigia fubfequcnti- „ Chriftia

bus annis repcrta funt , qux pla-»v'ft!^ne Deus vidctur non nifi co tem- » eod<™

porevoluiflepalam ficri , quo fidei»££p.prx

»»njj

jj

jj

»

u.

C H I N A Illustrata.

codcmtempore jj

«perta. „J>

»91

>>

»M»»)>

>)

]>

»»JJ

JJ

»

Chriftia-"

ni tnulti jj

inChiru

terapote

M. Pauli »Vcned. „

»»»»j>

»An S. „

ThomasApollo- »>

Jus in ,,China

prrdka- "»»»»»»»»»»>>

>j

»jj

»>)

»»»>>

terit.

pratdiGatio opera Patrum Socictatis

J i m' pcrvafit Sinas , ncmpc uc

vetcra & nova teftimonia idcntita-

ti fidei Catholica: aftipularentur in-

vicem , ac manifefta perfpicuaque

Euangelii veritas proftaret univer-

fis. Similcs imagines S. Crucis in

ProvraciaiwbV» annoChrifti 1^30.

In Kiam sy Provincia lumine criam

miraculofo cmicanre igenrilibuscon-

ipcdlo anno Chrifti 1635". Et ltem

in bbkien montibus & civitate Cyuen

chtn anno Chrifti 1643. cruces in-

ventx fuerunt. Imo ipfc venerabi-

lis P. Matthaeus Riccius ciim primiim

in Sinas pcnetravit , Xe tsti kiao,

nomen Crucis dodtrina: reperit,

quo nimirum Chriftiani antiqui-

tus Crucis doclrinac difcipuli apud

Sinas vocarentur & omnino vi-

guifle Chriftianos in Sinarum Re-gnis cum prima vice Tartari tre-

ccntos antc annos invafiilent Sinas

,

conjunctofquc Saracenis , Judaeis,

Neftorianis , atque Gentilibus

,

tempore etiam Marci Pauli Ve-neti , qui in Catay pervcnerat

,

(quar cft ipfiflima Sina^ ibidem

vixiffe , mihi nullum dubium cfle

poteft.

An autcm S. Thomas , vel

alius Apoftolus Sinis prcdicavcrit

Euangclium , necdum rcs ccrto

comperta videtur. jP. Nicolaus Tri-

gautius colligit ex aliquibus tcfti-

moniis Ecclciix Malabaricae Ar-

chiepiicopatus Cranganor , feu de

Serra Chnftianorum S. Thoma: fic

dictorum , quod ibi , ficut & in Me-liapor ("qua: olim Calamina, & mo-do a Lufitanis San Thome vocatur )prardicaverit S. Apoflolus , coquodcx Gaza fcu thefauro in Orficio

S. Thomae recitatur : *Per S. Tho-mam Sina & c_y£tbiopes converfi

Jitnt ad veritatem •, fer S. ThomamRegnum calorum volavit & afcendit

ad Sinas. Et in Antiphona j c/£"-thiopes, Indiy Sma , 'Perfe^ inCom-

memoratione S. Thoma offerunt ado-

rationem nomini Sanclo tuo. Itcm in

Canone Synodali antiquo : Efifco-

pi tJMagn* cProvinc't£ , nimirum

reliqui Cfrletrofoltt* Sina , lndi* ,

'Pafes mittant ftteras confcenjio-

nes. Adde quod qui regebat illam

Ecclefiam de Serra in advcntu Lu-fitanorum , fe fubfcribcbat Me-tropolitanum totius India: & Sinx.

Vcriim cnimvcro confideratis pc-

nitiiis rcbus , ex iis circumftantiis

ac veftigiis 9 quac poft P. Trigau-

tium clarcre cceperunt , nccdumconcludi certo poteft, S.ThomamApoftolum pcr fc apud Sinas dif-

fcminafle Euangelium •. Nam li-

cet veltigia fidei Chrifti reperta

,

ape»ti oftendant illatam fuiflb fidem

Clirifti in Sinas •> nihilominustamen

illa ipfa veftigia monftrant penetrafc

fe fidem ad Sinas , cum regnaret

familia Heu han trium Regnorum

,

(quod moddcft Ndn kim, Regnumtcrtium ) nimirum in PnovinciaKtam sy ad ripam fluminis , fiqui-

dem Crux fcrrea circitcr librarum

trium millium pondcre videtur , &legitur infixa fuifle Sinica xra, quxcadit in annum a Chrifto nato 239.Unde fides & predicatorcs illius

apud Sinas Auftralcs ccrto evin-

cunter , fuifle fere antc 141 f annos.

Elapfis vero annis hifce ab ortu

Chrifti , cxtinctam Lcgis notitiam

iterum renovatam per Sacerdotes

de Tacyn Judara , fcu Suria in

Xatsy Boreali Regno Sinarum, re-

gnantc familia Regia Tam anno Chri-

lti 626. ficut inventus Lapis tefta-

tur. Ubi relatis pracdicatoribus fidci

Chrifti illius temporis apud Sinas

,

nulla fit prorfus mentio S. Tho-ma: , aut alterius Apoftoli quodtamen multum conduccbatadinten-

tioncm illorum , qui Lapidcm eri-

gcbant ad pcrpetuam memoriam,confignarc -

fvidelicct prardicato-

res fidei itcrum prxdicafle illam

Legem , quam S. Thomas , aut

alius Apoftolus pracdicaverat apudSinas. Proinde cvincitur , illos deTa cyn praedicatores , non habuif-

ic notitiam S. Thomam , aiit alium

Apoftolum Sinis vulgaflc dodtri-

nam Chrifti j & fignum conjcftu-

ramque ficri poflc, fortenccS.Tho-

mam , nec alium Apoftolura intu-

liflc Euangclium Sinis , aut utmode-B ratifll-

u(C

Acc

cc

cc

cc

cc

cc

cc

acc

cc

cc

cc

cc

cc

cci. Qno

<ttctrn0-

rc fidcs

«ChrifH

<tpervcne-

rit ad

''Chmam.

cc

cc

CC

Cf

cc

fc

Abo-cc iiu fidct

a quo in*

'ftaurata.

cc

CC

cc

cc

cc

cc

cc

cc

cc

cc

cc

cc

c«

cc

cc

cc

cc

cc

cc

cc

cc

cc

cc

cc

IO Athanasii Kirchehi

33

3>

» ratiflime loquamur , nihildehoccer-

» ro dcduci pofle cx vcftigiis rcpcrtis •,

Superiora vero allata lblum probare

,, pofle , Saccrdotes illos cx Ecclefia

5, S.Thomx,velBabylonix,quxrum„ regebat Malabaricam dt Serra Chri-

„ ftianorum S. Thomx ( ficut poftei

invenerunt Lufitani ) miflbs fuifle

ad erigendum Sedem Epifcopalem,

3J inferendamque fidem Sinarum po-

„ pulis , cum hoc vel ipia lingua Sy-

,j riaca antiqua ejlrangtlo , qux in illa

>> Ecclefia rctinetur , & olim in Baby-

j> lone atqueSyriain ufu fuerat, vero-

jj fimilitcrteftetur. Orationcs porro in

>j laudcm S. Thomx compofitx bene

j> intelligi poflunt > quod nempe per

jj mcrira. S. Apoftoli , & ex cj tis Ec-

clefia Sacerdotcs fidem , quam X

S. Thoma acccpcrant , forte primi

» in Sinas omnium intulcrint , ideo-

que jure merito S. Thomx eorumconverfionem debcre attribui. Qua-re cum nullamentio S.Thoma: Apo-ftoli reperiatur in hucufquc veftigiis

» fidei prxdicatx dete&is , afleverarc,

» ccrto nonpoflumus, SandhimTho-» mam > vel alium Apoftolum Sinis

chriftu-,, prxdicafleEuangelium •, Mulrisvero

Prcsbytc-" fcculis Chriftiani PrefteJoannisro joan- >, ("quem M. Taultts Venetus Ufun Can

nriStT* vocaO ruere> quos exiftimo Crucis

» Do&rinx Cultores vocatos, & cum» Tartaris, autpauloantcinSinaspc-

,j netrafle •, nam illi dc Judxa, vcl po-

» tius Syro-Chaldxa, aut Malabarica,

>j uti multo Tartaris Chriftianis anti-

» quiores , ita quoque fuos fequaces

} j difcipulos clarx Doctrinx KinKiao

„ appcllari volcbant. Crcdiderim au-

JJ

33

»»33

rcm , Prxdicatores illos non ex Ju-{

dxa veniflc j nam Syros fuifle , Syriaca lingua & nomina teftantur , fe "tamcn de Judxa dixifle > quod Le- "

gem , qux in Judxa exorta fucrat, "prxdicaverint. Vcrum ex quonam "

loco vcncrint illi Saccrdotcs Syri ,<c

ficut & illorum fubfcriptiones Siria- C{

cx , has R. T. Athanafa Kircheri <c

optime de univerfa antiquitate mc- cc

riti Viri , induftriofis Commenta- "

tionibus relinquimus •, quasutmajo- cc

rifide&foliditatepcrficcret,in hunc cc

fincm eandem quoque lcripturam a <c

nobili Juvene Sina 7)on Chtn An~ <c

drea, individuoitincrismeiRomam cc

ad Scdem Apoftolicam comite, Si- c<

nicis chara&cribus novolabore pro- c<

pria manu , ex libro ( qui jam a Sini- <c

cis Do&oribus fummx tum authori- <c

tatis tum fidei viris imprefla , & m "

univerfum Impenum divulgata fuc- "

ratj excerptam, &amedeverboad "

verbum Latinetradu&ara , acnumc- "

ris intcrpun&amobtulimus, Librum "

vero prototypo Lapidis prorfuscon- c<

gruum , in Mufxo ejufdcm, rario- "

rum rcrum vcluri quodam promocon- c<

do , ad pcrpetuam rei memoriam ,"

una cum fa&i attcftatione propria ma- "

nu , aliorumque e China oriundo- "

rum fubfcripta pofuimus. Romx, 4.

Nov. Anno 1653.

CC

(C

P. MlCHAEL BOIM.Andreas Don Sin, Sina.M A TTH £U S SlNA.

OcuUti injptttortt LZfonumenti , ntc

non hujus TabuU ex Prototjpo dt-

fcriptores.

C A E U T III.

7)c triplici Interpretationum ^AIodo &* T^atione

fS(ota ad Lechrem.

Ntequam ad cxa&amMonumcnti noftri cx-

pofitioncm procedamus,

triplicem prius intcrpre-

tandi methodum hic ex-

hibitam enuclcandam ccnfuimus,

ne Le&or tot verborum nominum-que fuis numeris fignatorum divi-

fionibus perplexus, anceps , dubiuf-

quc hxreret.

Prior itaque Interprcratio , nihil

aliud docet , nifi modum,quo Chara-

fteres

Chi ^ a Illustrata.ctercs nominum vcrborumque , quxm Monumenri Tabulacontmentur,Latine pronunciari dcbcanr.

Intcrprerario 1 1. verbalis indicat •,

quid Chara£tcres nominum verbo-

rumquc in Monumcnto contento-

rum proprie fignificent.

IntCrprcratio III. paraphrafti-

cam quandam Monumcnti expofi-

tioncm continet, qua vitata phratl

Sinica quantum fieri potuit , ut-

pote Europxis auribus inufitata ,

Jatcntcs Tabulx lcnfus paulo fuiius

cxplicantur , in Latinam linguam

tramlati.

Notct itaque Lector Quod , fi-

cuti univcrfus in Monumenro Sini-

cx icripturx contcxtusin ^oColum-nas divifus eft , ita quoque fcquen-

tcra Tabulam in totidcm dividen-

dam cenfuimus •, ita quidem ut vo-

ces Sinicx Latinis literis cxpreflx,

iis, qux in Columnis Monumen-ti contincntur , quoad numerorumnaturalem difpofitioncm quam cx-

a&iffime rcfpondeant : quod ca de

cauia fecimus ; ut Le£bor curiofus

uniufcujufquc Sinici Characlcris

pronunciandi modum protinus ex

numerorum correfponfu cognofcere

poflet. Exempli gratia: Si noflc de-

fideres ,quomodo hic Chara&er

Sinicus Cl , qui in tcrtia , fede Co-lumnx " 10. Tabulx continctur,

Sinice pronunciandus fit : fic ages •,

uxre in fequenti Intcrpretationis

. Tabula 10. Columnam , & ter-

tius in eadem locus oflfert vocemSinicam ( Chun yue ) & fic Sini-

cus Chara&er Y5l pronuncianduscft. Rurfus fi nofledefideres,

quomodo hic Charadter , qui

in Columna 7. quartum ^ lo-

cum occupat , pronunciandus fit

,

Quxre in (equenti Tabula 7. Co-lumnam , & 4. inea locus dabit

vocem Sinicam ( Sem ) Latine

expreflam > qux eil genuina Cha-ratteris pronunciatio. Nonalitcr in omnibus &fingulis

Sinicx Tabulx vocibus , cum Lati-

nx Tabulx vocibus juxta numcro-rum feriem comparandis tibi proce-

dendumcflefcias.

Si vcro quifpiam non pronun.

ciandi Iblummodo modum, fcd &Charadtcns quoqucSinici,v.gr. Oi

]

fignificationcmnofledcfiderctjis '1

Intcrprctationis 11. vcrbalis Tabu-lam adibit , & in ca Columnx 10.

tcrtius locus ofreret voccm (Luna),qux cft ditti Charafteris iignifica-

tio. Sic in Col. 7. quartus locus

dabit vocem (vita) qux cft Cha-ra&eris "T* vera fignificatio. Ecfic in cxteris omnibus pari

I modo procedes , qux hoc loco Le-drori iniinuanda duximus, ut quidtot numeris fignatis vcllcmus , eumnon Iatcrct. Vidcs igitur, in TabulaSinica 29 Columnas , prxter Co-lumnam titularcm o fignatam , eflc •

j

quarum fingulas juxta naturalemnu-mcrorum fericm , fuis ordine nume-ris aliquoufque figna vimus : quodvcro omnes numeris non funt fi-

gnatx ufquc ad Col. calcem , hocidco fa&um cft •, primo nc Colu-mnas tot numcris intricaremus , dein-

de , quia fperabamus futurum , ut

Le£tor ieipfo facile locum defide-

rati Characteris fit repcrturus. V.gr.ii quis fcire dcfiderct quomodo hjc

Charactcr qui in col. 18. oc-

currit finc numcro , pronun-cictur , is a principio Columnx 1 8.

ordine numerorum procedet ufquead dittum Charattcrem , & inve-

niet eum 9. loco conftitutum. hic

itaquc in fcquenti Tabula Col. 18.

nono loco inventus , dabit (Td)pronunciationem Characlcris <J- ,

&inIntcrprerationcII.Col.i8. ^nono loco una dabit ejus fignifica-

tionem , qux cft '( injiituit. } Si

vcro fubinde in Tabula duo Chara-cleres iifdem numeris fignati occur-

rcrint , id indicat amplificationcm

quandam , quam Scriptor binis Cha-ra&eribus idco expreflit , quod unamtamen rem quoad fubftantiam figni-

ficarent.

Rcftat ut vocales five acccn-

j

tus , quibus voccs Sinicx in ie-

quenti Tabula fignantur , cxpo-namus. Eft idioma Sinarum val-

de limitatum , unde quemadmo-dum multitudine litcrarum omnes

B 2 alias

12 Athanasiialias Mundi Nationcs fupcrat, ira

quoquc vocabulorum paucitate cedit

omnibus Nam numerus corum vix

mille fcxccnta vocabulorum cxcedit

:

omnes quoquc vocesdcfinunt in vo-

calibus , & pauca: tcrminationc hac

privatx, utplurimiim in m. & n. dcfi-

nunt;funtque cundTrae monofyllabx

& indeclinabilcs , tam nominumquamverborum

> QuadecauIaLin-gua rcdditur valdc xquivoca, ita ut

ixpe verbura in locum nominis , &nomen in locum verbi afiiimarur.

Mirum tamcn non immerito cuipiam

videri pofiet >quid tot ac tanti Cha-

rafteres , qui in eorum Onomafticoquod dicitur Haipien , id eft Maremagnum, ad fexaginta millianume-

rantur, in tanta vocum uti diximus

paucitatc conferant : quod ut pateat

;

fciendumeft, voccsSinicas uti pau-

lo ante oftendimus, vix i doo cxcede-re. Cujufmodifuntv.gr. Ca,cau,can. Ce, che, chi, chim. Ci, co, chu. I

Fe, fb, fi, &c. uti ex Didrionario eo-

rum patet. Sed uti unaqiucque ha-

rum vocum diverfiflimas fignifica-

tiones habct-, ita quoque illx nificx

acccntu differentimtelligi nequcunt.

Accentus itaque funt, tum ad fcri-

bcndum, tum loquendum , ad intel-

ligendas hujufmodi voces ncccftarii.

Hincad facilirandam linguam Sinen-

fcm, N N. P P. juxta Muficas notas

UT, R. E , MI, FA, SOL , LA,afcenfus defccnfufquc Sinicorum

|

accentuum inpronunciatione obfer-

vandorum difpofuerunt. Sic v. gr.

unica ditlio Ta fcripta Latinis literis,

notis quinque fignata, utdivcrfasfie-

nificationcs cxprimit, ita quoquecu-

verfis vocibus & accentibus, qucm-

KlRCHERI,admoduma SinisdivcrfisCharadl:cri-

bus exprimitur , pronunciari dcbcc.

Vocalcsfunt tUae qux fcquuntur :

t " m $ \ »

Prima nota ' rcfpondct Muficoac-accentui ut : (bnus vero fcu cnuncia-

tio Sinica , quam ipfi Cho fim vo-cant, ldcmnotat, acprima vox pro-

|

dicnsxqualis.

Secunda nota ' rcfpondct Mufico

I

RE, & Chinice vocatur Pim xim,quafi dicas clara voxarqualis.

Tertia notax

refpondct Muficom i , & vocatur a Sinis Xam xin\ id

eft, vox alta.

Quarta nota ' refpondet Muficofa,& Simcelignificat Ktu xim> abc-

untisaltavox.

Quinta nota " refpondet Muficosol, Sinice Gexim, id eft ingredi-

cntisproperans vox. Reliquiduoac-ccntus o & j planam voccm indicant.

Hoc patto uti paulo anrc innui-

mus, haecdictio monofyllaba Ta, cxfe indifterenseft, fed pro diverfitatc

vocalium quibus infignitur, ditTcren-

tcs fignificationcs cxprimit , uti fc-

quitur

:

Ta, Dens.

Ta, Mutus.

Ta, Excellcns.

Ta, Stupor.

Ta, Anfer.

Qua» omnia hic praemittenda cen-fuimusjUtquid pertotnotas, quibusfequentis Tabulac Sinicae voces infig-

niuntur, fignificctur, Lcctorem nonlatcrct. Sed hifcejam pracmifiis, La-pidis fanc admirandi interpretatio-

ncm ordiamur.

Inter.-

China Illustrata.T

INTERPRETATIO I.

Qua

CharaBerum Sinicorum,qui in£Montpnento Sinico conti

ncntur, pronunciatiogenuinaper Latinos Cba-

raUeres exprimitur.

4

1. uu2. ti

CoL.

3

41-

6.

7-

8.

9io.

ii.

12.

J 314.

cyen

P*chueri

xao

cyt

mbvari

tu

kieri

mihieu

fijf.yuj6.

*7-

XI

rigo

20.

21.

22.

3 3-

18. fari

19. yi

fueri

ximkirii

suh

ctni

(0

25. cyi

26. yti

27. chm28.

29. rj//»

30. giri

31. fAo

32. taj%

33. #/;»

7. C#«»58. A«<?

9. P^.

5- COL.

I. su

[chi

3. f£«tf/

4.

f. miri

6. turh

7- y*8. foy

Achi10. nuy

t

11. xt

12. i13. Jari

14,

if. /0

16. xi

17. *18. chum

19.

20.

21. kti

22. f£f

23. kim

24.

2f.fd26. 16

[

27. Aoe

28. chi

29. «e

30. f31. to

32. J«/#

33. hot

4. A'/<w

5. /,/>«

6. Hin

Z. COL.

1. m2. «3.

4. chirh

Vb7. f/V»

8. #9- 5*10.^w.yui12. /«w

13. /0

14. chtu

1 f

.

16. J0

17. f/tfw

18. chirit

19. r^w20. «£

21. gen

22. //£

23. j»

24- £'»

25. ^ie

26. su

nSUath%7 \h6

28. lith

29. f£/»*

30. hod

31.

32. Awoi

33. yueri

B3

1. 722. cy»

3. A/w

I. COL U MNA.

1. yi

2.

3-

4.

f-

6.

7-

8.

5>-

10.

11.

12.

gmchath

geri

chirl

cyet

syeri

syeri

muuyueri

siao

13. genilim

lHhiuif. heu

16. heu

17. mt

18. miab

20. suth^

21. hiueri

22 .kiii

»3- *

,

. jchurit26 \xim

28.

29. j«»

ao. chi

31.'

32. guey

o.

1. A'.v//

2. kiab

(Heu

*lbiri

A (churn

t-ikui

f. peyf

6. sum7. pitf,

8. siu

MHcyri

10. xt

11.

ckithl7"\cym13. *0

34. titri

»4

4* Cot.

34.. tkm

3 5. syuetl

36. kitk

37. *sr

38. «jw

39. //7»

4.0. *mA

41Ua

+2hyn.

4,3. £/;»

44. so

4>-. /:/7o

46*. ry^w

47^24.8. /«

40.

1o. jfl. lay

f%.cum

\lh

f6.XlTfk

A T H A

J.Col.

34. cum

dunv\ih38. hoe

39. tao

4.0. su

41. y^i.yao

43- fi.m

44.

4fJ#,

46. .Vf»

47-^.,

48. &40

4P-jo. r£/

fl, lium m

54 J». :

C M0*P

4j6. math

(j. C O L.

1. chen

2. cyth

v yun

fj **l

.

6. chtn

7. kim

8. vdm9. futh

10.

11.

7

ll.chi

13. £/w

14. A/rtJ

8. Col.

1. sjen

2. sy

2,.sym

+fi*.

6. chin

<cham7' \chi

8. taot

.

p. miab

10. Ifi^

11. nan^

12. w/w13. cum

14. 7«»i

1 j. f£<w

7. Cot.

1.

*.//

3. seu

4. JfW

'yumchif

7. sun

8. j/*«

•y

10. yeu

11.

12. hitl

13. 0*14. /ww

£. COL.

2. AdW

4. /«w5-. *»/»

6\ r&/»

7.

8. lim

p.ju10. »11. yuii.

14, netn

1*7. sn

16. su

y.CoLUM.

i.yei

2\chi

3. kieu

4-A7. /*

<S. «/i

7.

8. ^j9. /*'

io.jeAm

II.

12. san

14. f/w

1 7. ffo»

9' Col.

fchet

[su|

16. ch'i

17- ju

1%Scham

ip. /7

20. su

21.

22. f^/»

(fam

•'\yuett

\lim

24. /«W2J. f&7W26". Sj

27.

28. ^/»'

29. ym3°-

,

31. nuyt

32. /*»33. hm34. #«"

3f-36. «f//

37. /<w

38. kin

39-

40. */>/

chl

chith

chin

te'

lith

chueti

xeu

\chen

^quoii

xi

41.

42.

43-

44.

4f.4*-

+7-

49.

?2. fWrti.

.7f«

Chi3. Col.

16.

17. £/V//w

18. f£/>»

19. kith

20. /fc/W

21. ^«<>y

22. /*0

23. /**

24. *y/w

2f. />«

26. f«w/

27. xim25. fi

.

2p. /<70

30. p«21. /i

32. /rffl

33. »tf

34-./»

3f-

37. uen

38. «ww

l^Jsun\uen

hoam40

41. ixrim

42.

+S {yin

44. «/»

4f. #/>»

46. /////

47-

/i

cyti

40. *«*

jo. /rt/

ft. xath

52. /£

73-M74-

48

• «5

NA iLLUSTRAf A.

7. COL.

lO x

16*. ««'

a*

1718

10

20 ^/0

21

Ifamhoe

22. kiuti

23. toj?

24. f/f»

27. >26". £/»

27. fu'28. JT*

30. yt

31. £/1»

3»-/33- /»\34-

3f. chay

&i37- fi

che

/h

chith

hoe

icymxith

4f- g*"y4.6. ku

t

47. cye

48. XI

49. //'

50. /*»51. /*

f2. />/

53- f«*54. uam

77- J*.

38.

3940.

41.

42.

43.AJL.

6. Col!

17-

M

19. xim20. f/>/»

21. ^/w

"

22. /eu

23.

24. xe

2f. cye

26. put

27. nath

28. /«rti

20. />0<z

31. ./2

32. //«

33- />'f»

34- fi3f- /° .

36. #«7

37. fum38. //^

30. 7^«

40. /^otf"

41. IB

42. ^/t?

43. ^/«

44- P{.

4f- 7»,46^. XI

47- ATc?

48. /«4p. yumfo> su

fl* chao

fl'tn . ho

yj-. «/«"

5-^. */t?

f7.

f8. f^w

61. yn.

f.CoLUMNif. y«»i16. ««

17. ^rti

18. chi

10. sytf

20. kiab

21. /tf(7

22. leath

23. ^«/A

^ lu2 6. syn

t

27. f^/

28. pa29. kith

tu

Ueichin

chith

chin

a'

saii

chath

38. chl

39. muenkay

seth

mie

flt

hiuen

kith

30.

3i-

3 2 -

33-

34.

3f-

36.

37-

40.

41.

42.

43.

44*

4f-

47. y48. />C7

49- »«e^

f*Afl. mo

f2. uath

f3- J*f4- ^ff- 7»

57. mt

58. f»^

1.

16-

14. CoL.

1. Xt

2. muth

3- &.

4. r£/j»

6. ym7.

cxim*'{lic

10. /»/>«"M

11. yum12. choam

14,. /<»/

15. keu

16. yuUum

l?'\cheu,

°'\uen

19. mb20. hia

21. J«

22. td

23. J/rffl

24.. #</»

2f. />*/»

26*. *r«

28 /«/

29. gio

30. ffw

31. AiK

33- 'f

3+ *

3<>. ^37- J£38. /»*»

39. Jb/rp

Athanasii KirchUiII. COL.

1.-0

i.U

IJ. COL.

1. kiU

2. tao,

3-

^*'6. kam

y.fa

%.fto. kirii* ,

•

10. pu11. /&/JW

12. f/Jtt

1%-fi14. r#

if- />"

16. ltef

17. /«

18. y*

20.

2l'{ue

22. f£<7W/

23. mitt

24«.

2f. ftf»

26. td

17- #28. ke

.

29. ftfw

30. cyeti

3i- M.

22 Wun

33. f*«34

3<S\ ^i/

37. chil

38. fAf«

39 ftjj

*

41. fcai

42.

43. jl*44. aiu

12. CoL.

1. #/*»

2. r/f

3. ft/w

4. yam

f.yum

6. hoey

7-fi,

8. kiay

9. ngan

10. sy

11. ju12. tu

13. jfc/

14.

i</. hari

16. guey

\sux 7'\suth

m \td18J ,

}cyn

19. kue

20. tian

21. tumrxati

li.yjulchi

23. hay,

24. />e

2f. kie

26. chuth

28. *<*»

29.

30. «tfW

31. nvii

32. Irw

33. hod

34 ///»

35". tum

S6.cye

37. f#<7/«

38. ///«/

39. »/f

40.

41. 11

4. j/ttf»

5. hm\tieit

*m7.

8. su

9 <yf10. yu

iukm

9\fatn

f*lAr<tJ*Ikue

lf.xi16. ye

J7 <18. tu

19. cem\lh

20/W21- ye

22. gin

23. f««24. cheu

25*. /f

26. vam27.

28. ^/»

29. sy

30 .v/w#

kltt

tam\ytm

4

34. )Ctt</OT

"3^. A/»>

l6.fum37. /kw

38. xf«

29. j/ttf»

40. I tn

3 1

3'

10. ColuM.

1. cyen

* CA .

ji r^tt»

;r«^

4. tao

5. uu

6. cham7. mim8. xim9. ««

10. f^<//«

11. ty

12. Jtty

i^.fam14. x£15-. ^/tfO

id. mii

17. f>

18. «/««

1 9. seth

2°1fy»21. kue

22. td

23. a

^\f>uei\

2 f.jy««i

1 26. r/tfw»

I 27. kimt

2 8. jm*»

29. lay^

30. ^/f»

31. xam'32. Inji

33. f7<w»

34- kt

35- .

36. chrt

38 »//<w

\uu

40. quoti

41.

40. Jft?

I^. CoL.

40-M41. vi

42. vay

43. kab

44. cem

v tm46. chtn

47. yuen

48. ffrfff/

49. Ittf

50. £ff<?

J2. »/>»,

"13?

C H I

13. COL.

46. jNrt

47. fjfcf»

48. kue

49. /*

*° /*fi. f£*

74. rtf

55. *«e

& fi57- y*<»

f8. hieu.

N a I l L u s

12. COL.

42. /«.

43. f/?0

44. ho^

4f. «0«

ttan

^j.Xhoen

^hiam

48. »//«

49 J**50. fA«"

51. yi

fi. /«<:///

54.

55-. «»\

T R A T A.

II. COL.

41. ^«42. J«"

43. cyam

44- ^4f- Vf46. f#///

+7i/^48. xi

49- K50. tien

fl. su

5 1. fan

74-

^

ff. /*»/

56. Jb/»

77. ferW».

J 7

lO.CoLUMNA.

42. yuert

43. /•«»

44. sem

45. f/>/wr

46. /ie

48. j«

40. ««

50. fari

fl, xue

52. /i

'

51 y**5-4. uam55-fj^n56. cj

19. CoL.

1. yuen2. i«

3. »«»4. ftri

5 &(kien

I f/w/ff

'.AT/W

<*^ff«

\hoam8kp. ^/

10.

11. f^/w

12. fiW

13. che

14. ^«1 f.

mint

16. hen^

17. kieu

18. r^f«

20. guej

thoam

18. kuey^

19. <•»</»/

20. xim21. ^ff»

22. /*»

3

i

17. COL.

1. f>a&

2. cyam

if«.i

JV0M

#0

tan

6. hid\sio

7'icha

8. hurh

9. rirffsr

10. /«w11. />/<7?//

12. cyao

13.

14. chuth

16. />e

17. fftf//

18. #*»'

19. j/«»

20. kti

\fe22. yu

l6. COL.

1. f«»/

2. /fcif»

3. *0

4- Pa».

i ¥ -

7.««"

8. ^fftf/w

9. //YW

10. ^fff

11. chi

12. f^,13. Jrfff

14- f*yif. /^

16. cyn

17. jt«t

18. ^f«

19. cem

21. f^f»22. sym

23. /?/«»/

24.

25. «//;//

15. Coi.UMN A.

tab\

(hoamuh,

2. //»i

3. HJJW

4. /•«<•'

tem

6. ii

7. «tfffi

8. cyn

9. //w10. fi

\kien

\U6

13. /tf»i

14. tavi

16. tum

17. /tf»

18. yab

19. /#

20. kwt

11. fun,

22. /</o

23. xi

12

21. JJff

iS

iy. Cot.

21. sfh

22. kim

23. «r/»

24. hoa

2f. tum

26. yueh

t7. a28. cho

19. VH

30. quly

31. JT»

32. chi

33- 3*34. fam37-

36. /£

37. £/*"

38. r£*V»

39. cym

40 /#

41. AT0

42. fftff)

43. £44,. kteuTT45*. r/>/////

46". ku

47. AY7/

48. /*/

49. />/*

tscmf l

ichi.

j2. ngo

5-3. f/ttf

5-4. £$A

Athanasii Kircheri

37

semxim

17. Col.

23. tuth

24.

25-. H26. *v&/»

27. /40

28. 1IU

29.

30. *0

31. sb

32. >B

33- ko,

34. w/w

3f. x/m36. uu

37. pu

38. /0

39. sb

40.

41. kb

42. AT0

(so

jfunueh

\mih

Shoam

tf.yu

47. ttm

48. u

49. kiuh

5-0 r£«»

fl, fil

52. */w

16. COL.

27. f040

28. fuh29.

30. »m •

t/6

V\han32. cem

34. /o*

3T- y*9

-

36. 9*37£'»38 7»39. /*

40. /f

< i/f

42. >''

+3kim

kim

44. cum

4f.46. cum

,

47-

48. ;?«

49. **

70.

fV tii

f2. -V/

73 f>a».

74 »£<

ff> 9t

f6. tum

51*

ij.Columna.

24. xi

2f. kim26. Ih

27. to

28. chith

*9Uuh\pao

3°- f°,li.hm32. ta

Wyam

rkao

34.^ m3f. sum36.

«'

37. av/w

38. syi

39.

40. x/

41. »*7

43. su

44. ^/«a/

45-. />e

46.K47. /a«r

48. kith

49 f*f50. 7*

fl. /////

72. £«*

73-

f4- Jftjf,

1. j*

24* Cot.

1. su

2. muj

7. kim

6. su

8. kieri

o. kl

10. gin

11. yueu

12. 'ke

13. kutit

14. ^7,

16. yam17.

18. **.

10.

20. jw/

21. chiri

22. f^«

23. uu

24. /«^»25". Jf/W

26. JT/^

27. f^rfW

28. get\

20. */«f»

30. >31. fjtf»;

22. Awi

36. wa^

37. fueii

38. AT/W

30. f#0

40. *^41. */f«

42. tu

(*«

444f. #/>»

4©\ r^tf»

47. mit,

48. &<»40.

50. f£/«

Jl. ^*f«

China Illustrata.21. COL. VI* Cot.

(sti,

|f£»»/

[kieri

2. j«

(/*3. </(r/tf

(xd

4. f/»i

2). CoL.

1. tamt

2. /*»'y

3. xe

4. /*»*

< \su

t-fi)9. &»i10 hiad

11. ib'iw

12. «/«t»

13. >/14. £/»

if. xt

16. tit

17. ««.?

18. suy

10.

20. su

21. */'

24. /^JW

2 f. f*#f

26. lib

27. f£«

^siuri20. £Kf/

30. chi

31. &y32. 033. fam34. riff

3f. hdn

36. f^£

37. /*;

38. Ih

39- J\40. CK\

41. f/W42. f^e

43. leao

44. /0

45. y' 46. ffo

147- J*

48. che

40. p*»/

46. ho

7. /*

8. haof

9. hoeyt

10. uth

11. /<«?

12. tuth

13. £/»

14 yaf»

(uam

18. chum19. A/w

20. *0

21. kcb

22. Jtf«

23. ta)w

24.. y6

25. chuen

26. xe

27. cyueri.

28. f£/

29. A/tfO

30.

31. yu

32. /tf»

33- ^34. naj

3f(

36. »«»*

37- 7«(

38. uam30. f^tf»/

40. chuth

C .v«

C 2

20.CotUMNA.

1. fj&i

2. /*

2

7-

8.

9. fam10.

11.

\ttenli\hid

13. f^A

14. £/»

If.

16. //

17. ue

18

ip cym20. /«»21. w«22. chath

2f. nem2 6. /0

27. tien

^Xhiath

29 . ymm

30. cytn

$i.fd

3 J-/*.,33. chtm

34. fAf#

3f.36". yfe/OT

37. Ite 1

38. »f»>

40. f«w

42.

43-

44.

td

xt

chuche

50

z 4. CoL.

„ Uhe

73. uin

5-4.. hoamt

56. quom

57- c/e»f8. »*»».

ATHANASII KlRCHEM2J. Co L.

j-o. Iti

fl. ngah

fl. fif

f6. ui

57. ueh.

22- C O L.

47- *,

4.8. kieu

49 #fo. hot

ft, churh

fi. quarh

51- fc

21. COL.

cfueh*•{/»*,

r- £/»»

4.3J «tfl»

kkuorcurh

44

4f-

20. CoLuM N A»

(km

f*

4f•<

kuam16

td

4*\fu

turh

1

fso

fam47-^

H

fo.

29. COL.

32. /<2

{kieh

^'(churhIB

nieh

suj

fdy

f°nio

. ficeu

yuicyi

td

hoty

sen

ueri

gkith

mxi

fdchuctrh

2*1xu

I

cht

turh

farhcht

kirh

churh

chab

ilarh

2

3

4

f

28. CoL.

Iho

chab

su

ftman

6. cyu

7-

8. tao

Squam10iy11. yrh

12. 'guey

13. mUt

14. kidm

15. mim16. yeh

•

18. sah

10. yi20. chu

21. nent

22. /0

24. f»iw

25-. «f»26". xb

t

27.

28. /w»i

30. J«V»

31. /tff»

32. *iV.

27. CoL.

1. 0»i

2. fflW»

3. /*<>

4-

7. £/«

<>. hid

7. M/8. /»i»

9. AltfO

1.

2. />0

3. //m

4 '

6*. f47

7. j«»8. fA/i»

9. »i

0. /«1. muy2. //

3. htarh

4- 7

6. cum7-

8.79. /0'

30. */31. sn

32. J0

34- gu*y.

3f-

36. kiui

37- K

26. COL.

1. uu

2. fay

3. kucyueh

4><fuhIke

<. xirh

6. ki

7. sytu

8. chih

9. f^/»j|

10. yu11. /4»12. yarh

13. Am£14. /if»

IJ. A"»

16. hoty

17. 71»

18. hoarn

19. /«

20. /«7IX. /4»22. /«/23. tu

24. X-^J

2f.^/»'

#

2 6. XO

27. «I28. kieh

29. hi\

30. ^;»

31. lay

32. ^33. kim

25. COLUMNA.

1. a:/»/

2. */

j./i4. /»m5-. «/«1

6. f»a

7. t7««i

8. rA<a»^

f»i/»

Hmm10. /b»i

11. ^i^.

12. yeu

'

13. fnef

14 ngt

if. tam16. fan17. kirh

18. 4"i*

10.

20. /»»21. fah

cchutn2i'Uam

2f.*tay

26. fi27. uam

2Hchit

29. kamXkab

*0 \fut31. cyth

?*•

33. ktmtyh

if, CoLt

cyen

bin

tay

cheu

su

Ufanktun

msieu

bien

xu.

Chika I l l u a t r a t a.

ly. Col.

3«$kteri

^lchum40. tum

kie

cyk

sieu

miri

te

uuso

4142

43444f.4°*

+7-

48. su

40. jy»

5-4. cho

<<. M5*

57

uen

cymUA7H

kLkieri

ul

se.

26. Col^f so

l*\juri

37. tien

38. guey

19- «'

40. kiit

41.

42. £e

43- /«,44. cym

t

4<S. /«*£

48. p49.

<o. hoam

ft. xe

<i. cyeu'

n* *\<4. yum

<f. syi

<6> cht

<y. foh

ti

2f . CoLUMNA»

34. f/->0

37.

38. f»IW

39.

40.

43. rte44. /40

4f. J^w«i

46. fw/»

47-

'

48. /w«4S>- fifo. ch4

t

fl. gin<i. yeu

f$- 15

ft..kath

Sf. ue.

22 Athanasii Kircheri

P R iE F A T I O.

Expojitis in proecedenti Tabula terminis Sinicisy Jtu quod

idem ejl, (juomodo CharaBeres Sinki in Lapide comprehen-

Jiy Latine pronunciandi Jint sjamin fecjuenti Interpreta-

tioneyvoces inprcecedenti expojitas

ypari numerorum cor-

rejponjuyexponemus. Itaautemres fehabet.

INTERPRE TATIO II.

Verbalis Latina ^M.onumenti Sino-Chaldaici.

I > t 4 f 6

Lin. i.Tab. Dc maena Cjn ( Judara videlicct) clariflima: Lcgis promulgatsein Ciurh kuetitului.

, 1

( ideft, Sinarum Impcrio ) Monumcnrum.

o. ClaTuTima: Lcgis promulgata: in Sina Lapis arrcrnac laudis & prologus.9 to il ii 1]

Td cyn (id eft , J udarat) Ecclefix Saccrdos, 'Kim cym , rcrulir.

Columna

primt.

CoL

ii

Rincipium fuit femper< i .

«

idcm , verum , quietum

,

7 8 9 to

primorum primum,&fine

originc , neceflario idcm , intclligcnsIf l6

& fpiritualc , poftremorum poftre-17 iK 19

mum & cxcellcntiflimum exiftens

,

to 11 11 *i 14

ordinavit cxlorurapolos, &fccircx

nihilo excellentiffirae > pcrfcfti om-ij ii

nium San&orum , pro originc ado-19 i» ii t)

ranr , quem ille folus perfonarum}* ,f

-' J7

trium unica perfe&iflima fubftanria

19 11

40

verfas res. idcm erigerc voluithomi-14 i{ 17

nem , ornato donavit amabiliflimam

pacificx unionis fubordinationem

(idcft, juftitiam originalcm} pne-18 19 50 31

dpiebat quietcm fludfrbus maris, in-

tcgra originis narura vacua humilif-»« V 39

que & non plcna fupcrbaque , fequi4« 4'

appetituumflu&uationemcorde, de41 4| .«J 44

fc , ncquc leviflime defiderabar ,pro-4« 47 4*

manavir a Sotan (id eft,Diaboto) cx-49 (°

rcnfus dolus, dam ornavit naturam

puram & fimplicera otiola pace ma-

gnificam in'. 1

t. ?

3. Illius permanentia: mcdio o- Coi. 3.

4 f 6 y «

dium occulravit limul per laudem9 !• 11 13

malitiat ad inrra , iftud caulavit ter14

non habens principium, veritasDo-41 4» 4J 44 4f 4*

minus holooy ftatuitCruccm pcr paci-47 48

ficarc quatuor partcs Mundi , com-49

.9*

t m t* nmovit originis fpiritum& produxit.

1 1

2. Duas mutationum caufas f Si-

nicedicuntur jyw&jy/jw,hoccft, ma- centum fexiesdccemquinqucfe&as,1 4 19 10 ai

tcria & forma^ obfcurum vacuum humeri horainum fequebanturordi-f 6 t 8 9 11 11

mutavit , & ccelum , terramapcruir, ncm vcftigiorum contendentes tc-10 II n ij 14 14 if »6 17

Solem,Lunamdrcum volvit&diem xcrc regularum retia , aliqui mon-f 16. >y 18 28 19 30 ]

no&em fccit , Arrircx opcrarus uni- ftrabant rcs creatas pro credendo

princi-

Col.4.

China Illustrata. 2 3

34

pnncipio , aliqui vacuum habebant3* ?

6. 57

pro originc duarum caufarum , ali-1»

. 19 40 ^41

qui prxftabanc facriHcium ad acccr-4* 41 44 4f

lcndam forcunam , aliqui conquirc-ia 47 4' 49

banc falfa bona uc dccipcrcnc homi-«o 4« f«

nes, prudenciae cogicacionum inven-f3 f4

cionesdolofx, amorispaflionc,gau-ff 1« f7

denccs laborabanc fic1 »

4. Abfquc eo , quod poflcnt con-

fcqui , corrcbancur ardtiflime rcvo-

lutiquc crcmabancurj aggrcgances

9 10 11

cencbras finc via j a mulco cemporc"» 1? •«

deperdences exccHenccm beacicudi-"f «<5 «7

nem j in hoc ccmporc perfonarum

crium unacommunicavic feiplam cla-ai

nflimo vencrabiliilimoque Mi Xibj

«/ *« »7

opcriendo abfcondcndoquc vcram18 19 JO Jt

majcftacem ; fimul homo prodiic in3* J3, M 11

fxculum j Spincus dc corlis figni-

ficavic Ixciciam , Virgo fcemina pc-39 40 .4' 4»

peric San&um in Tacyn ("hoc eft,41 44

Judara} , clariflima conftellacio an-4f 4« 47

unciavic felicicacem j ro r« ( Regcs* .

4*

ex illa cerra Oriencali ) viderunccla-. 49 4* 4« f*

ricacem , & venerunc ofterre munera

lubjectionis compleca bis deccm qua-fj <«

cuor fan&arum.I * . 14

*;. Eft prophcciarum anciqua Lex$

gubcrnavic familias , rcgna ( id eft,8 9 io_

omnes } cum magna doclrina , lo-11 1» 1) '4 >f

cucuscrinx unicacis puram , fpiricua-16 17 18 19

lem finc vcrborumftrepitu , novamao 11 ix a) 14

Legcm } pcrfecit bonos mores cumif a£ 17 »S 29

diredta fldc j ordinavic octo finiumJO

& beacitudinum loca&gradus j Lo-i« ' i» ji .

cura igncum purgandi pulvcris , per-

34 3f J° vr

ficienda: integritati , aptruic triura,l8 Jv 4" 4«

vircucum fchoiam j rcfcravit vitam

,

4* 4) 44 4f 46

extinxitmorrem; appenfusclarodie,47 48

,

49 fo

ut deftrucrct inferni tenebrofi civita-

tes , & rcgionem j diaboli ooloscum44 ff J* J7

hoctotaliter deftruxit, diredto.' *>'. I 1

6. Piecacis navigio , uc fubirenc c°l &f 6 7

illuflriflimas manfiones , animabus- 1 910 1 1 1

1

fpiricualibus in lllo tcmpore cum jam'3 '4 if 16

luccumiTet j porencia; negotia hic"" «8 19

confummaflccj feipfo clevatus me-

tO 11

dio die afcendic in ccelum j Scri-** »J H

pturarum remanfcrunt bis decemfep-*f *• . • »7 tS

tem tomi j aperta cft originalis con-v> 30 * ji

verfio, uc'poflenc hommcsrationa-

les lngredi j Lex lavacri aquxfpiri-}• J9 40

cus abluendo fuperficicm exornat,

&punficando, lpincum incerius de-/4 4* 47 48 49

albacjlignaculo>f< Crucis difpcr-

4° f" f*

11 m quacuor parccs Mundi , adcon-" - '4 14

gregandos& pacificandos fine labore*6 57 58^ j9

pullancligna, cimoris, piecacis, gra-60 6 1

cicudinifque vocesperfonando.1

.

11

7. Orienccm lacrificando, rcfpi- Co! *

_4 f .6 >

ciuncvicxgloriofxiccr, nucriunc bar-S 9 10 11 11

bas,quiahabcncexcraconvcrfaricum"3 14.

aliis j circumradunr fummiratcm vcr-•f 16 17

ticis capitis , quia carent ad intra af-18 19 JO

fc&ibuspaflionum j non fovcnt laccl-ai tt t| t«

licia icrvorum > arquales nobilibus ig«»« 16 17

nobilibus cum hominibus } noncoa-a8 »9. 3? 3'

cervanc divicias , eciam pauperibusJ1 33 3»

. .31 34

eroganc, cum nobis j jcjunanc s ut37 ?8 JO

fubjicianc lntclleclrui icicntiam , &40 41 4* . 43 44

perficianc j vcl uc quiecenc cimoris4f 4fi

paflioncs propcer forricudincm j ic-

47

ptcm

H Athanasii47 .4* 49 f°

,

ptcm vicibus ofTerunt laudis oratio-$* <*

\ , nncs magno adjutorio vivorum &

>1 w r« <7

mortuorum, feptemdierumprimo

Col.s. 8. Sacrificant, purificant corda,4 1

averliones pcccatorum abfolvcndo -

y

, 6 7 f 9 io

vera virtutum Lex#exccllit & dif-

>) ii }ficillime nominari poteft -, opcri-

•4 tf

bus a&ipnibufque illuminat tcne-

bras umbrafquc, cogimur vocare il-

19 jo ai n i|

lam claram Lcgcm •> fola Lcx finc14 if m

Impcratoribus non magnificatur, Im-17 -8 -•> \o

peratores fine Legemnon ingrandc-

fcunt; Lcgem Impcratores cdidtis di-14 V S* »7

Iatando Mundum exornantclarita-.

jl 19 40

te ; Tay fun-uen Impcratoris clarif-

iimiSinarumRegni, temporibusad_4» 4<

illuftriflimum fapientiflimum Impe-44 4* 47

ratorcm venit homo dc Tacyn ( id4* 49 10

eft, Judcear) regno, habens fuprc-

mam virtutem, nuncupatust a

C0I.9. 9. Lo-puen, diredcus a cacruleis

.3 1 * « 7

.

nubibus & defcrcns vcrae dodtrinx9 9

fcripturas, contemplando vcntorum10 11 11 15

regulam ad decurrcnda Iaborum pc->4 «f

ricula ; Cben quon Kiensu (eft nomcn

Sinici anni cadentis in Chriftiannum' tt 17 18 19

636.) pervcnit in aulam Imperator,10 ii 'ia >i

precepit Colao Vafallo , Fatn cum«4

juenlim (eftnomcnColai ) mitterc

regios fcipioncs ( ifti funt rubri, &cum Impcratoraliquid mandat,fcm-

j<

per deferuntur ) ad Occidentis fub-n :8 19

urbana hofpiti obviam recipiendo,

ingredicntcm intra palatium fccit

transrcrri docrrinae Lcgis libros , inw itf 37 i«

palatio inquifivit de Lcgc diligen-

K 1R C H Eft. I

39 4"

tiflimcjin pcnetralibus profundiftlm^4«, 4* ,43

docrrinac , recteque veritatis, de pro-44 4f 4«

pofico mandavit illam promulgari47

dilaurique •, Cben quon ( anni fic49 10 41 \i

dicti^) dccimuserat fecundusannus,

f hoccft, Chrifti 639.J .

10. Autumni feptima Luna edi- Col. 10.

4;

jr

ctum Rcgis politum inquit Lcx nonhabetordinarium nomen,fiincii nonhabent fcmper eundem kxrum , de-

currunt Mundum proponcndo Lc-gcm , crcberrime fuccurrcntes mul-titudini populorum7tft7» (Judxx)Rcgni magnx virtutis, Lo puen dclonge portans Legis lcripturas imagi-

ncfquc , venit illas offerrc in fuprc-

mam Kcgiam , inquirendo figillatim

illiusLcgis intentum reconditum, ex-

ccllens iine fupcrficic , videmus fua:

originis radicalis principium , a mor-talium creatione ftatutam neccflita-

tem , vcrborum fine fuperfluitatc

doctrinam , rationcn habcntem obli-

vionis fuftcntaculum proficuam

11. Rebus,utiIiilimamhominibus, coL 1124 f 6 T

cxtendcntc opera in Mundo , idco8 9 10 11

j

pnrcipioMagiftratibus , ut inRegiasix t; 14

ynymfam ardificcnt Ta cyn (Judarar)14 16 iy 18

Regni Ecclcfix unum Iocum,ponanc19 io u

Sacerdotcs bisdcccm&unumhomi- *

11 *j 14

nes. Ctmcheu (eftcujufdam antiquiXI 16 17

virinoracn) virtutcexcin£ta,innigro18 19 30 ji

curru adOccidentem receflit, verum

Rcgixfamilix Tam do&nnx clantas|4 .}« 37 '*

clariflimo fpiritu Orientem perrlavit,39 40 4' »•#•"**

vulgata edixta funt a Magiftraribus,U 44 4f 4*

repofucruntlmpcratorum pidtas vc-47 4* -

49

ra enSgics, in templi parictibus Im-50 %t t*

peratorum figuraccxuperantcs, quin-43 f4 ft 1*

quc coloribus cumulata lucc illuftra-

«7

bantportas.

n.Sanctis

»

C H I N A 1 L« i j 4

CoL «*- 12. Sandtis cxemplis advcnit fc-

Iicitas , aeternum fplcndcntis Lcgis* . 9 io

terminus , cxaminando Occidcntis>> I* i)

tcrrarum dcfcriptionum monumcn-•4 »1 »« 17

ta , & //tf»^tv^familiarum Rcgia-il 19

rum Hiftoriographos , Tacyn Reg-

nura ab Auftro unitur coralli rubri

maribus ( ift eft Rubro Mari ) 4l|

. l< 17

Scprcntrionali polo omnium pretio-18 19

forum lapidum montibus j abOcci-

dcntc immortalium hominum loco«J M )<

floridiflimarum arborum , ab Oricnte.1* 17 »8 39

uniturloco CVahh /w/» mortuxque

vanda tela , balfamura odoriferum

,

tfcj*»»1*5 lucidae Lunx*f*gcmmae , nodtu lu-

centes lapides pretiofi , confuetudi-

ncra non habent.

C0L13. tji Ratiocinandi populi habent1 6 7«

lrrtitiam pacificara , legem prarter-9 ie ii

quara charitatis nullam aliam fcquun-•* >j 14 if

tur •, Reges fine virtutibus nonconfti-• tf 17 ll 19 ao

tuunt ; terrx mundus largus amplus

,

LUSTRATA.

»4

raoribus florcnt illuftriffimis •> CaoX% 16 10 17 18

fun magnus Imperator Ccivit reve-, *» j° j« »*

rentcr imitari majores fuos j exprcfiitJj m j* p ft

facris fuum parentem , & in omnibusjl. J9 4° 4»

Regnis ubilibct ordinavit ficri clara»4. M

Dodrinx Ecclcfias ; & ficut antei44 43 4"

vencrabaturO^ puen, ficfecit lllum47 4* 49 JO »«

cuftodcm Regni magna? Legis domi-<» 11 f4

num ; Lcx dilatata pcr deccm tao,

f idcftjperomniaRegna^ felicitatis

»7 it tjmradice cumulatiifiraa j

1 j

^ 14. Ecclcfiar iraplcbant centum

civitatcs ( id eft , omncs } faraUise

Rcgiae fulgcbant fclicitatc ; Ximltto 11 l> •! 14 if

anno Bonzii ufiviribuserexeruntora0

( id eft , Legcm vitupcravcrunt } in17

tum Cheu ( cft Civitas in Honan Pro-I

vinciaj Sitn ^/«jfannoChrifti/ij.)9 10 11 11

finicntc. Vulgarcs viri valdc etiam

illam irnferunt , calumniatiquc funt

in Sy Kao ( antiqua eft Rcgis Uen

mm aula in Xen sy Provincia) crat*9

Gio fjoannis eft Sinico morc voca-\o Jl Jl

bulum) Saccrdos. Caput Lo hanjj J4 >< J* r

magnx virtutis/frt? *ve, ScKim tcr-

3» 39 40 41

rarum nobilcs difcipuli , rebusextc-

rionbus fupcrior ille Saccrdos una,4« 47 4* 49

cum aliis , pietatis cceleftis retia &c«o fi n rj

filadirupta refarcivit/fVf»/«»-fA/-1 1.3

I 7^0 Impcrator mandavitNym coi. 1/.

4 3 «7Regni aliorumque quinquc Rcges

1 9 10

perfonaliter defccnderc ad fclicita-

tis manfionem (id clhn Ecclcfiam)II 13 14 M IS

crigere altaria, aulafque Legis, tra-•7 »t

bes columnafquc concifas folidavit,9 10 11 11 •J 14

Sc magis radicavit ; Lcgis pctra tuncft| 16 *7 2t

inclinata etiam ircrum rectificara fuit.

19

Tten pao ("anno Chrifti 747. ) annoJO Jt J* V

inchoato mandavit magnum Gcnc-

ralcm Kao /ie su ( Eunuchus fuit

)

deferrc quinquc Impcratorum em-f N 4°

. 4« 4»

gics vcras , Ecclefias mtra rcponen-41 _ 44 .

*f i5

das , dcdit ferici centura telas oftc-

47 4' «°,

rendas fefti laftitix augendae gratia,

.5' f4 rDraconis barbae licet longae fint

1 •

16. Arcus armaque cx illo pcn-» .1 4

dcntcs poiTumus attingcretamcn ma-

nu (hoc eft, abfens quamvis fit Impe-

rator , tamen fui memoriam in dictis

D rcbus

Col. 16,

I

26 Athanasiit « 7

rcbus rehquit} Solis cornua dilata-8 9 io 11

bantur clariiTime , coclorum color.

'.*. m

vicinus exxquabat omnia •, Tcrtioif i0 17 18 19 10

anno Tacyn Rcgnicrat Sacerdos/if/t?11 ;i

ho y qui iter dirigens per ftcllaspcr-•l *4 if 14

vcnit in Sinas rcfpiciens Solem , Im-»7 *g 19

peratorcm rcvcritus eftex illius man-30 ji 31

dato Saccrdos Lo ban> Sacerdos Pu33 H H; $• 17 1» 39

/««/,arqucalii feptcm viri cum magnx4<> 4' 41 41 41

virtutis ho in */>» Palatio4f 46 47

excrcucrunt operavirtutum j inillo49 5°

,«• T»

tempore Regia cdiftain tcmplorum

tabulis (" fcu portis ) in ipfo fronti-

Ipicio dcferebant draconum Impe-** rr

rialium pidturas.1 *

CoL 17.l 7- Prctiofoornatufplendorepe-3 1 f

trarum fulgentes illuftriflimx miniii

j7

rubicantis, nubes, fcripturam con-

fpicuam rcddebant , in vacuoafcen-O II It 1) 14

debatclaritasirrigandodiem, Amorif 16 17

beneHciaque Borcx Auftriquemon-18 19 10

tibusexxquabanturaltillimis , exun-<i ia i) 14

dantiaque cum Orienris maris cora-*f , *s »7 18

parari poterat profundo } Lex non»9 W Jl

nifi confcntanea rationi cft, quod

eit autcm tale convenit noraen opti-, 1

1

mum & famam haberc , Impcrato-10 17 )S 19

res abfqueillanonopcrantur, quod4« 4«

autem illioperantur, confentaneum

cft promulgarijSofunuentnin Impe-

44 4f 4« 4T 48

rator in Limuu&caliis quinquecivi-49 fO fl €1

tatibus multas ercxit clarx Dodtrinx1 * 1

C0L18. Ecclcfias, Antiquam bonita-

tcm adjuvit & fclicitatem ccepitapc-• 9 10 it it

rire maximumfeftum lxtitixdeicen-_ «i M M

dit & Impcratorum opcra fufcitata

Kircheri•< 17

funt, Tay fun uen uu Impcratorlx-

81 19 »0 11

titix referavit lanftum circuitum,

profecutus negotia non fruftranca,M 16 17 tg

quolibet in Dei incarnati Natalis

dici tcmpore mandabat inccnden-

dura Iraperialemodorcmpcrhocad-

monens alios operan mentona ope-IT 38 p

ra, mittcbatquecon vivia ad llluftran-

dum clarisfimx Lcgis populosj4»

s44 41 4«

nempeccclorumhabuit pulchcrrima

lucra, ldeoquc potuitdilatarcmorta-

Ics , Imperatorium habuit locum &dignitatcm.

19. Originaria ideo noverac C6L 19.

fuperare vcncna nofter Kten chum8 ,

xtm xm uen uu Imperator , inftituit

octo modos regiminis ad renovan-

dam fubftituendamque tenebris lu-«* I T 1« 19 10

ccm, aperuit novem ordincs ut fo-

lura rcnovarct clarx Do&rinx man-_M ,

if ,«

datum dingendx pcnetrandxque il-

hus excellentisfimxrationi ,orat fine

verccundia cordis , pervcnit ad

Mundi fupremum, & humilis eft

,

j° 40 41 41

promuIgatpacem& vcniamdataliis,

illuftrisfimx cft clementix& auxilion *t 4» 4« 19

eftomnibus anxi&is, bona elargitur

multitudini populorum , & noftro-

rum componendorum opcrum.

20. Maxime ftudiofus, profudit CoL»a4 # 6

directionis gradus decurrcndos, ob-

fequi fecit ventorum pluviarumque

tempora, Mundum pacificavit, ho-

mmes iciunt le regcre , rcs poftunc•9 «o ai i,

difponcre , vivi noverunt florcre ,»3

, *i *f a$

mortuipofliint lxtari,operibus mor-»7

ralium

China Illustrata. 27.! 7 ** ** jl

talium bona fama refpondct Natura

profudit cx fe perfectionem , quia

noftrx clariflima: Do£trinae Lcx po-J» 39 40 41

tcft ncgotiorum opera pcrficere ,

magnos largitus (titulos^ Dominusj

Kin su Kuam lotafu (eft titulusOf-4* 47

ficiiintraaulamj&fimul Sofam cye

tufo su (officii extra aula eft titulus^

coL n. 21. Xt tien chun Kien falius titu-

lus Officii in aula ) donavit purpu-

ream veftem Sacerdoti 7j«,pacifi-.. 7 • 9

catori, aliifquc dcfidcranti bencface-10 n

re, bonum nomcn & famam Lcgis'* '3 «4 if •«

promurganti , dc Ionge in Vam xe.... .

,h 10

r»i r»//» venicnti mcdio vere, virtu-•P tt i)

tibus, fuperabat trcs gcnerationes

,

*4 «I 16 17

fcientias dilatabat decem perfe&iflite jo } 3*

xne, apnncipio fervicrat rn palatio11. ii jf

Rcgis, poftcaquc fcriptum «fuit no-\7 l>

t19 %o 4«

mcnillius in Rcgio Iibrocx Xu lim«• l3 41

fuenyan Rcgulum cum /uy in4».

principio.

. » .1

CoL*i. 22. Adjuverat armigerantem in4 f 6

Sofam, Sofun, flmperator) miferat

illum ,ut fequerctur prxeuntem , et-9 1° • 11

iamfi vidcrctur fua perfona cura dor-.•I "4 •/ •« 17

mientibus intra, nunquam fe mutavit18 19 10 XI

in opcnbus extcrioribus, fuit Rcx

Reipublicx pro unguibus dcntibus-

quc, fuit Exercitui pro auribus ocu-»8 to jo |i

lifque , fciebat rcpartiri redditus be-j* . 11 H H

neficiaque, nunquam aggregabatpro1* 3* ?• 19 4°

fua domo, ob:ulit Lim ngen cx Poli

(vitrum pretiofum_),dedit fu Kici44 4t 4« 47

aureos tapctcs , intcrdum rcftaurabat48 19 fo ft

antiquas Ecclcfias, intcrdum multi-

}* 13

plicabat ampliflimas Legcs• * )

23. Aulas , honorando exornan- C0L43.4 i 6

doque domiciliis Mundum, ficutvo-7 • Q

latilium quibufdam alis , diligentcr10 ||

exercuit opera •, clariflimar Legis•* ij 14 n

difcipulus obfcqucns caritati, diftri-

bucbatlucraj quolibctanno convo-IO XI t

cabat quatuor Ecclcfiarum Saccrdo-

tcs, inferviebat afrefruose & reve-*< 16 tT g

rentcr ad minimum omnibus quadra-

ginta diebiiSj famelici qui veniebanr, Opm mi-fcricordur.34 if \6

ctiam pafccbat illos, frigorc algcbnat37. . J» 39 4o «

qui vcnientcsveftiebat illos, argrota-41. 43 44 it 46

bant, qui curabat & cngebat illos,

moriebantur qui, fcpcliebat & quics-

ccre faciebat illos ,Tcmporibus Ta-tt

t

.wnonaudiebatur1 * 1

24. Ifta pulchritudo (Tolebat hic Ccl.14:

fuicipere hofpites & percgrinos lau-.1 4 t

titlime) albis veftiebantur clarc Do- &**Smi6 7 89 veftium tn-

c>rinae viri,&modovidcnturifti ho- « Kcs111»*

.10 II lt I) 14

mines volui fculpcrc univerfis percn-•5 i<.

nis mcmorix Lapidcm , ut divulgcn-7 ii 19 10 ti

turfcliciaopera, Scrmo inquir, verus

Dominus fine principio , puriflima16 17 t8 «9

quies (cmpcrque cadem, omnipotens

totius Mundi artifex Crcator ftatuit34 • it J« i?

terram, erexit cccIum,comraunican-3* 39 4° 4»

do fcipfum , prodit in mundumfalu-43 44

tem,mftituit infimtam, ut Sol rc-4* 4* 47

fplcndensafcendit, tcnebras cxtin-4* 49 ,i° »•

xit,totam verificavitvcritatis exccl-<t

lcntcm profunditatera, Sereniflimusn 54 5» t*

Impcrator Legis diadema tulit

p st

antcaliosReges

2 4;. Ufusbenc tcrapore, abolcvit Coi.*j.

D 2 turbas.

Col. 16.

Col.17.

28 Athanas4 * • 7

turbas , coclos dilatavit, tcrras ex-H 9 10 11

tendit,clariflima: illuftnflimse do&ri-

Legis vcrbis reduxit noftrumSi-tf 16

narum Impcrium 7*« , traduxit

Scripturas , erexit Ecclefias , vivis

*i »* *i

mortuis fuit inftar naviscentumfeli-

N * i* *T

citatum gradus fecitdcccm milliumil *7 jo Ji

Rcgnorum paccm , Cao fun imitatus

majores , etiam acdificns pcrfecit36" n 39. 40

Mundum , Pacis palaf ia huraili luce41 4* 41

impleverunt Sinarum terras , veram

Legem extendrt clanftime* , contu-3« 49 fp fi

lit titulos Legis domino , mortalesf* n n <f

habebant lartitiam, pacem, res1 .* j

26. Carcbant infortuniis calami-4 s

tatibufquc, Tuen fun Ki Imperator

fcivit fe componere ad veritatera rc-9 10 ii

ctitudinemque , mandavit tabulas

erigcre lucidiflimas Regfis fcripturi9i< 17 18

floTentiflimS fulgcntes, Imperato-

rum imaginibus clariflimorum rc-11 xx 1? *4

fplendentcsjillasomnia Regna valdeX{ 16 »T *8

vcnerabantur, populiomnesrcnova-*9 Y> ?' I* _

bantur , homines geftiebant illa feli-

i\ J4 If . J* 1?

citate^, C«w, rediit lterum Impcra-»« J9 4°, -4*

toriae Majeftatis dingcrccurfum Im-4» 41 44 4f

pcrialis Sol pepulittcnebras , felici-

tatis aura eliminavit notTrem , fecit

49 f> j» i .

illam redire Imperiali domui , fbli-

citatifque odore xtcrnumextinxit lri-

titque impetus furentium.I X

27. Pariflcavitque pulverem re-

t Kircheri1 4 }

bellantium, fccit noftrum lfiagnum

Hta (itactiamSina vocatur^ Impe-- 1 9 10 11

num, Taycumhiaoy virtutibus uni-ia ij 14- »1 »°"

vit ccclos & terram, aperuit bcnefi-17 18 19 xo

ciis vitar opera rebus auxiliatus pul-11 *» »3

cherrimo incremento, odoresdcdit»4 */ t-.»* jj

in gratiarum acrioncm piiflimus ad19 jo M ,

facicndas eleemofynas bcneficentii3* n

facicbat defcendere Majeftatcm ,

j» ?« r J8

Luna , Sol perfe&iflime conjundbe

in illo Cid eft ommia fubje&a habuir)19 40 41

Kien chun gubernavit polos (id eft4* ii

.

Mundum) perfccit compofuitquc

intcllc£his virtutcm, roborc paciH-

cavitquatuor maria, exornavitadu-

navitque decem millium terminos ,

candcla: inftar defcendit in hominumfecreta , ut fpeculum rcprasfentans

rerum colorcm.

28. Mundumilluminavit refufci- CoWs.

tavitque, centum barbaris dedit le-

ges , Lex fola ampliflime* refpondet

unice perfetrioni , coadti nomcn il-

lius dicemus , Lex eft Trinitatis uni-

ti9, Imperatores fcitbant opcrari

,

Vafallus debuit referre. Erigo flo-

rentiflimum Lapidcm monumentumieternai laudis originalcm felicitarem

magni Imperii Sinarum familiae Re-gia» TamlmpzrztonsKien chun fecun-do anno, cum eflet principium Au-turani menlls feptimo die magni lumi-

nis florentiflimi ornatus die , ( hoc

eft, DominicoJ creftus Lapis.

29. Illo tcmpore Legis Dominus Co, • ,*•

( Epifcopus ) Sacerdos Nym Xu re- saccrdo-

gebat Orientalium terrarum clarifli- £™ ^maz Lcgis populos. Chaoylarn, qui «piicarr

antcafuerat Tay chensusu fanKim. Lc?cnl -

Vocatus Officialis Lin Jieu propria

manu fcripflr.

INTER-

China Illustrata.

INTERPRETATIO ///.

Seu

<DECLARATIO T A R A P HRASTICA

InJcriptionU Sinie*,primum e Sinico in Lujitanicam , ex

hac in Italicam , &demum ex Italica inLatinam linguam de vtr-

boadverbum tranflata , utfequitur.

o. Declaratio delXiuTiit, velut Commentatorait, fa&aaSaccrdote

Regni Judarac, qui vocabatur Kim Lim.

Creatio rc-

rum.

JTm , euid in

^ -cnfihn-

Lipfus/ uau.

SSSfr Ico itaque hocmodo,ille qui fcmper verus

,

fuit & quietus , omnis

wexpers principii , in-

tellectus profundiflimi , & femper]

duraturi , cxccUente potentii fud exj

nihilo creavitrcsomnes,infinitama-

jeftate fua & fan&itatc fecit Sanctos.

HarccftefTentiaDivina, trinain per- I

fonis , & in fubftantia una, Dominus

nofter , vcnis fine principio, 0/b, byu

fquod inChaldaro xdcmzcEloha fi-

gnificarj in figura Crucis fccit qua-

tuor Mundi partcs , commovit

Chaos , fecit duo Kis (hoc eft, duas

virtuccs , fcu duas qualitatcs didras

Inyam Commentator habet , duo

pnncipia) fccit mutationem in abyf-

fo, id eft, muravit tenebras , compa-

ruit coelum & tcrra, fccit ut Sol& Lu-

namotibusfuis no&cm & dicm cau-

farcntur , res omnes fabricatus eft.

Vcrum crcando primum homincm

ei prxrcrea juftitiam largitus eft ori-

ginalcm, dominum eum conftituen-

do totius Univerfi , qui de fua natu-

ra prtmo vacuus erat Sc vilis , feipfo

p!cnus, intelle&u plano & azquali

,

Sc finemifturanullum habensappeti-

tum inordinatum.

1 I. Poftquamvero Satanas frau-

dibus fuisufus, cffecit •, ut Adamus id

quodex fc & fua naturapurum crat

&: pcrfettum inficcrct; hoceft,fecit

ut malitia in ipfumintrarc incipcret

pc rn rbatura pacem, & hujus fua: fim-

plicitatis a:qualitatcm & diicordiam

illa fraude introduxit. Idcircd trc- 2*rfc&*

centis fexaginta quinque fectis uni

poft alteram obortis , unaquzqucearum maximum quem poterat nu-

merum ad fc trahcbat. A liqui crea-

toramCrcatoris loco habcbanr. Alii

principium rcrum omnium vacuumponebant , & ens reale (alludit adhoc fe£ra Pagodum & Literatorum

Sinenfium} quoniam illx aflerunt

,

3uod principium, c quoomniapro-i£re, fit vacuum

;quod idcm illis eft,

ac fubtile ; fenfibus imperceptibile,

ctiamfi in fe reale fit & pofitivum

principium. Literati vero dicunt

,

quod principium rcrum non folum

reale fit & pofitivum , fed prxterca"

quod tal is fit figurx & corpulentiae,

utienfibuscomprehcndiqueat. Qui-

dam facrificiis quierebant bcatitucL-

nem. Quidam bonitate quadamgloriabantur ad decipiendos homi-

ncs , qua in re omnem fuam fcicn-

tiam & induftriam collocabant, omnidiligentia 8c mtentionefuisarTe&ibus

fcrvientes. Verum fruftra laborabant

& fineprofe&u, femper inpejuspro-

gredientes , qucmadmodum contin-

gitiis, quie vafecretaccoignemcli-

ccre volunt , obfcuritatem addentes

obfcuritati , & hoc ipfo veram femi-

tam pcrdentes ad viam vitae reverti

nefcicnres.

1 1 1. Tunc una dc Divinis perfo-

nis fanclriflima: Trinitatis di£ta Me£fias rcftringendo tegendoque Maje-

ftatem fuam,& fe humanae naturx ac-

D 3 com-

3° Athanasii Kirchericommodando homo fadtus eft.

Quam ob rem ad hoc gaudium an-

nunciandum Aneelumablegavit, &de VirgineinJucLranatuseft. Stcl-

lamagnafelicitatis hujus fuitannun-

ciatrix. Regcs cjus claritate perfpe-

cta munera oblaturi vcnerunt , ut

Lex , & Prophctix viginti qua-

tuor Prophctarum adimplcrentur.

Gubernavit autera Mundum lege

magna, condidit Lcgem Divinam,fpiritualcm fine verborum ftrepitu

,

fide veraconfummavit : o£to diipo-

fuitbeatitudincs.res mundanas muta-vitinxternas : apcruit portam trium

virtutum (Theologicarum ), vitamdedit deftruendo mortcm. Jn perfo-

nafuaadinferos defcendit, Scomniaconfudit dxmonia^navc pietatisfua:

ad ccelum conduxit bonos, & jufto-

rum animas in falutcm vindicavit.

Hifce dcnique finitis fua potentiacir-

camcridicm inccelumafcendit, rclin-

quens vigintifcptcm Dottrinaetomos

ad portam magna: converfionisMun-diaperiendam. Baptifmum ex aqua& fpiritu inftituit ad ablucnda pccca-

ta,& Mundumad puritatcm reduccn-

dum. Cruceutitur,utomnesabfquecxceptione comprchendat , cxcitat

omncs voce chantatis , revcrentiam

cxhibcre jubcns verfusOrientem, ut

pergant in via vitxgloriofar.

Apoftolo- 1 V. Miniftri ejus ornamenti ex-

E^fcT terioris caufa barbam alunt, & co-

Mimftro- ronas in capite faciunt C id eft ver-

fhTiS^" ficcm radunt ) "t oftendanc fc nullo

intusaffedtu malo tcneri. Mancipiisutuntur : in alto & baflb fid cft, in

profpero & adverfo ) feu humiliomnibus fe faciunt xquales : divi-

tias non congregant , fed eas omni-bus faciunt communcs : jejunia

Junt colunt cum ad mortificandas

pafllones, tum ad prarcepta Divinafervanda : magni faciunt homines fu-

pra fe elevatos & ( a rebus munda-nis) abftrattos : fcptiesindieoratio-

ncs tam pro vivis, quam pro defun-

clis faciunt : feptcnis diebus fcmel

ad animam a peccatis purgandam,purirarcmque ei reftituendam facra

faciunt. QuiaLcx vera, ficconftans

cxccllcns elt , dirficilc cft ci con-

gruum nomen reperire, cum ejus Le^,^effedrus fit illuminare , & omnia SSod»claritatc perfundere unde nccefla- ^*01"-

rium fuit cam appellare Kirh kiab,

hoc eft , Legem claram & mag-nam.

V. Lex, ubi perfona: Regia: dc-funt, non extcnditur, nec dilatatur:

perfona: veroRegia: abfque Lcge nc-

quaquam magnincantur. Lcge ita-

que,&Regibus concordantibus , &m unam veluti rem coeuntibus illico

Mundus illuminatu;. Igitur Regcdi&o Tai cum veu huarhti tempeftatcllla cclcbri, fingulari prudcntia& fan-

ctitate (Chinam^ adminiftrantc, ve- LexinQj-

nitexjudaea fummx virtutis Virvo-^appo"

catus Ofopuen, qui a nubibus dedu-ctus veram Doclrinam importavit

:

dedu&us etiam pcr vcnros , & char-

tas hydrographicas multa pcricula

& laborcs fuftinuit , & tandem an-

no Chihquoh & ieufie f eratille an-nus Chnfti fexccnrcfimus rrigcli-

mus fextus Jad Curiam Regiam ap-

pulit. Rex vcrofamofo Calao, quiFam Kteufym dicebatur, prxccpit,

uc acccpto jumento obviam novohofpiti verfus Occidcntalem partcmprocedcrct , hoc eft, vcrfus Subur-bium Civitatis , cumque omni bc-

ncvoJentia cxceptum m Regiam in-

troduceret. Juillt Rex traduci

Do&rinam in Palatio , lbidemqucuna inveftigavit ventatem Lcgis.

Intellexit Rex efle veram Legcm, Pachi-

6 fcrio pcrtotum Regnum cumefli- «mdmil-

cacia& honore juflit divulgari & di-^**'

Jatari , & in hoc anno 12. Cih quoh

7 menfe Autumni ( erat is annus

Domini 636.) refcriplit in huncmo-dum. ( rromulgationis tenor eft

ifte, qui fcquiturj Lex vera nonhabet nomcn dctcrminatum , ncc

ian&i locum habcnt, ubiconfiftant,

determinatum : excurrunt ad om-nes partes, ut Mundum doceant,

ad Mundo laboranti fuccurren-

dum , velis , remis ad utilitatem

aftcrendam intenti. Ex hoc RcgnoTancih ( five Juda»a) Olb puen mag- inugium

nzvirruris homo de locisaded diffi-85,01 ms*

tis Do£trinam,& imagines Regix no-

ftrarCurix prrefcntaturus afportavit.

Cujus

China Illustrata. 31

Jtuiciu.u

earui

cuut-

Defcnptio

faa JudnfnnSmcn-IicmGco-

Cujus nos intcntum docendi i fun-

damentis examinantes , invenimusdoftrinam ejus admodum excel-

Jentem , & finc ftrcpitu exteriori,

fundatam principaliter in Crca-tione Mundi. Doctrina ejus noncft multorum verborum , nec fu-

perficictcnus fuam fundat verita-

tcm, falutem hominibus adfercns &profedtum : unde congruum cft,

ut toto noftro Impcrio divulgctur.

Mandarinis quoque , qui Ntmfamdicuntur , in eo Curix loco prxce-

pit , magnam ut Eccleiiam exftrue-

rcnt, eidemqueviginti &unumMi-niftros depurarent. ( A uthor KimOm laudat hic Rcgem ) fcilicet advires Monarchix Cheu Olad iu (ca-

put hoc cft fedfx Stai iu , alii Tauju)debilitandas. In curru nigro verfus

Occidcntcm , (hoc cft extra Chinam)difceifit. Verum ubi magnus Tamilluftris fadtus eft cum Tao , fan&umEuangeliumChinxillatumeft. Pau-lo inde Rex crrigiem illius ( O/o

fuen ) qui , ut diximus, primus E-uangelium attulit , depingi curavir,

& muro appcndi } cxccllcns ejus

figura refplenduit portis Ecclefix,

& mcmoria fempcr rulgebit in Mun-do.

V I. JuxtaGeographos, quiparti-

um Occidentalium mcntionem faci-

unt , & juxta Hiftoricos duorum Re-gnorum//<w& G«f/,Regnum Tancin(ideftjudxa)ab Auftroconfineeft

Mari rubro , ab Aquilone rclinquit

Montcs gcmmarum , & OccidcntcBoco dasfuUas ( quod quid fit , diffi-

cileeft coniicere, ego Carmclura fu-

fpicor efle ) in profpedtu vcrfus San-

dtos. Ab Oriente deniquc contcr-

minacft huic loco Ciamfam& aqux,quam mortuam dicunt. Hxc terra

cincrcs erudbat ignc calcntes f fbrt£

intclligit Lacum Afphaltitim) pro-

ducit balfamum , gemmas minutas

& carbunculos ( quibus infinuat

iEgyptum cum reliquaoraRubrima-

ris, inquaprxdidt.areperiuntur) La-tronibus carct & Aflafinis , populus

in pace vivit & gaudio j in Rc-gnum non admittunt nifi Euangc-lium dignitates nulli , nifi virtucc

|

meriris conferuntur : xdificia funtgrandia: ( vcrbo^ Rcgnum celebre

cftpoefi, alii ordine, & bonismori-bus.

VII. *Docao , Caozum y Cum,filius Tatfum, gubcrnacula Regni ab-iitanno Domini 67 1. (continuandoAuthor Ktm cim hxc dicit} Cabvtm,alii Caozum , magnuslmperatormi-nime virtutibus Avi fuidegener,no-vitcum honore continuare intentumAvi fui , & dilatare & honorare res

patris fui , prxcipiens in omnibusProvinciis fieri Ecclefias , unaquchonorans O/b puen titulo Epifcopi

magnx Legis , qux gubernat Rc-num Chmx. Tum lex Dei promul- p"^

ccea^

gatacft perdccem Provincias ( qui- cw*pre-bus Sincnfe Regnum contincbatur)

& Regnum fumma pace fruebatur,lun8elu,B, •

Eccleliis replebantur omnes urbcs,

& domus fclicitatc Euangelii florc-

bant.

VIII. In hoc anno difto Xim lie ******r rN • • ^ \ r» movetur

( quitumannus Domini 699.) Bon- comral».

tii Pagodum fcdratores fuis ufi viri- scm -

busextuleruntvoccs, ( id eft blalphc-

marunt noftram fandtam LegemJ in

loco, qui dicitur Tum Cieu (erat is

fbrtein Provincia Honan) & in finc

hujusalterius anni didri Sientien (qui

refpondet anno Domini 713.) qui-dam privati homines in Sieno , quxcratantiqua K.cgizf/envam3 ("Com-mcntator vult eflc Siganfu, in Pro-

vincia Xeiisi Jaufi funt noftram fan-

ctam Legem fannis, ludibrio& vi tu-

perio profcinderc.

IX. Hoc tempore erat quidamprinceps Sacerdotum (vidccurfuiflc

Epifcopus,) nomincJoanncs,& alius

magnx virtutis Vir, nomine Kie Lie.

Hiduo cum aliis nobilibus pc pulari-

busfuisnon fhmaminus, quam rerummundanarum contemptu celebnbus,

ccepcrunt itcrum rite Euangcliumfuum excclkns cxplicarc continuan-

do,&fila(malitiaCacodxmonis) pri-

dem rupta reficerc. Rcx dictus Hiuetl

cumchitao ( cocpit hujus Imperiumanno7 19. ) quinque Rcgulis prxcc-pit, ut in pcrfona adirent feliccm

domum (hoceft Ecclcfiam} &cri-gerent altaria. Tum columna Legcs

Jjjj^

rtT*'

qusev

3* AtHAN A3II KlRCHERIqux ad brcvc tcmpus jacuit proftra-

ta , cxpit rurfum crigi , & incremen-

ta fumcrc. In hoc principio anni

Tteripao, fquod crat anno Domini

7430 praxepit Rcx Ota Ciam Kuen(noraen tituli_) ditto Cuo/tejte, ("crat

is Eunuchus fumma apud Rcgemgratia valcns & authoritatc) ut effi-

gies veras quinque Regum prxdecef-

forum Avomm fuorum deporta-

ret, & in Ecclefia collocaret , una-

que cenrum pretiofarum rerura ci-

melia in Ecclefiam defcrret ad fo-

lemnitatem hanccelebrandam: (di-

cit author Kim Cim in laudem ipfo-

rum Regum)Birbx longx Draconis

etiamll longe frat , nihilominus arcus

& enfes ejus manibus apprchcndi

poflunt ("alludit ad hiftoriam quan-

FahnUSi- dam antiquam cjufdem Rcgis} quincnfium

- fingebatur afcendifle in aera Draco-

ni lnlidens, qu^m fervi, qui fe dioe-

bant ituros cum Rege , variis armo-

rum gencribus inftruxerant-,quivc-

ro remanferant , barbam Draconis

velhcantes, armaquxdam tulerunt,

in meraoriam Regis, in iis veluti prx-

fcntcm cum intucntes. ("Alluditita-

que Author hujus fcripturx ad hanc

hiftonam , ut dcclareteffigies memo-ratorum Rcgum , Rcgi prxfentium

& viventium loco fuiflc •, idc6 fub-

jungit, Claritudo, quam reddunt hximagines , oftendit eos nobis prxfen-

tes adefle. )

Anno74f. X. Anno tcnio TieriTaby (vi-

ippulkalau nus is crat Domini 745-.) ruitinju-

«7^2* dxa , alii in India ,Saccrdosquidam

Kiehb , qui ftcllarum ope du&us in

Chinam appulit , & refpicicns Solem,

ferat hxc cxrimonia eorum, quiad

Regis admirtebantur colloquiura)

ad confpc£tum noftri Imperatoris

intromiflus eft. Rcx autem juffit

,

ut Saccrdos Joannes & Paulus cumaliis ejufdcm profeflionis viris , &cum prxfcnte tantx virtutis Viro

Kie hb ad palatium Htm Kim voca-

tum , ad adorandum , & ad fan&a

Cdevotionis) opera exercenda fcfc

confcrrent. Hoc temporc literx

Regix in tabcllis Ecclefix fcrvaban-

tur , preriose fecundum ordinem

ornatx, fplendcntcs cojore rubro &

cxruleo, & penna Regia rcplebat va-

cuum ,afcendens,&adSolemufque

pertingcns : favorcjus & donaaltitu-

dini montis Auftri comparantur, &abundantia bcncficiorum profundi-

tatemxquatmarisOrientalis. Ratio

nonpoteftnon probare approbatum,

& mcmoratu dignum. Ided Rexdi&us SaCumnerimtri five Vtri mtn

Cqui regcre cccpit anno 75-

7.) mhoc Limjuu ftu , & quinquc urbi-

bus recenti mandato Ecclefias fieri

juflit. Erat hic Rex eximix indo-

lis , fub quo porta felicitatis toti Re-

gno aperta cft, hac felicitate, gaudio,

& plaufu cxiftentibus , rcs guber-

nationis Regalis maxime elevatx

funt.

X I. Rex Tai fum veri vii ^adiit

Imperium anno 764. ) bonorum tem-

porum particcps fattus , ncgotia

Regni iine dirRcultatc adminiftra-

bat. Fcfto nafcentis Chrifti fingu-

lis annis in gratiaruni achoncmmittcbat odoramcnra cceleftia, & ad

honorandos hujus fan&x Legis mi-

niftros , rerum omnium , & anno-

nx Rcgix aflignabat provifionem.

CertS ccelum Mundo tribuit pul-

chritudinem & pcrfettionem , &ideo liberalitcr rcs producit. HicRcx imitabatur ccclum, idcirco no-

vcrat alcrc& fuftcntare fuos.

XII. Rex Kieri cium ximveri

^Crcgnansanno^SiJ o&outeba-

batur modis ad prxmiandos bo-

nos, & caftigandos roalos. Novasrationes ad Euangelii ftatum inflau-

randum , promovcnduraque infti-

tuit. Regimcn ipfius crat admo-dum exccllens. Rogamus Deumpro ipfo , non verecundantcs in

hoc. Magnx virtutis erat , humi-

lis , pacificus & doftus , tolerabat

proximum , abundabat charitate adomnes juvandos , & benefaciebat

omnibus viventibus. Hxc eft ve-

ra via , & fcala fan&x Lcgis no-

ftrx , faccre ut pluvia & venti ib-

litis temporibus revcrtantur, Mun-dus fit quictus , homines bene gu-

bernati , rcs fingulx re&e difpofitx,

viventes bene vivant, defun&igau-

dio perfruantur. Hxc habere in

prom-

Anno 7f7.

Rex Sdfwmntn mti, &cjtu vutu-

tes.

RegisTai

f*m vinu-

tcs.

Anno78u

Euangelii

& LceisChriitianz

ctTcOus.

ClIINA h LUSTR.ATA;promptu , & rationem redderc , in

veritate proccdit cx noftra landta fi-

dc, & omncs efTc£his funt fortitu-

dinis & potcntix fancti Euangclii

noftri.

XIII. Rex Saccrdoti didto Usumagno Legis promulgatori hofce ti-

tulos dcdit Kin iu> quam fo taifit (of-

ficium in Rcgia aula ) & Soufumcietu fu lei (ofhcium extra aulam) Xitien thum Kien ( officium quoqucaliud cft , quorum explicationcm non

DoruRe- inyeni in Exemplari.) Item didto

pthai Saccrdoti magnx Legis promulga-

mTcrbi t0" veftimentum Ecclcfiafticum co-

pi i. loris cxrulei ( Italice*// co/orpavona-

jso) donavit. Erat Sacerdos iftepa-

cificus , aliis benefaccrc gaudcbat,

virtutis opera fummo ftudio pcr-

agcndo. Advcnitillcin Chinam re-

gione remota c loco dicto Vam xi

ciu chim regionis Pagodum , quodidem ac rcgio longe diflita India. Ejus

res geftx trcs gcncrationcs famolas

Chinxfuperarunt, & reliquas fcien-

tias perfcdxe dilatavit. In princi-

pioRegi in aulafcrviebat, poftcjus

nomcn Libro quoquc Rcgio illa-

tum.XIV. Regulus Fuenyam , di&us

quoque Co fuy, titulo Chum Xulimilluftris , in principio bellicis ftudc-

bat nceotiis in partibus Sofam. Rcxvcro ch£tus Sb fum prxcepit^ su y

fivc Tsu-> ut Ctfpi^favorabilius cxte-

ris promovcrct ( vidctur quod Rcxjuflcrit cum cflc Confiliarium Cbfuj>) ctiamfi vehemcnter a Capitaneo

amaretur, noncuravittamcn ftylum

ejus ordinarium procedcndi •, erat

cnim ungues & dentes Rcipublicx,

oculi& aurcs Exercitus ( phrafis Si-

nica^ fcicbat diftribucre rcditus fuos,

non domi accumularc. Obtulit Ec-

clcfix rcm preciofam di£ta Poli fvi-

dctur fuiflc cx vitro} hujus loci

Cimreguen, alii Lintiguen. Prxtcr-

ca tapctes auro intcrtcxtos hujus

loci , Cie Ki diftos : refecit Ecclc-

fias vctcrcs dc novo fundans , & fta-

bilicnsatrium& domumLcgis: ador-

nans domus , & hofpitia fplenden-

tia inftar phafianorum volantium,

prxter cxcrcitia fandx Lcgis noftrx

11

operibus ftudebatcharitatis , quotannis quatuor Ecclefiarum Sacerdo-tcs congregando , quibus toto cor-de inferviebat , de rebus omnibusneccflanis providcbat fpatio dierumquinquaginta , adhuc famelicos fa-

turabat , nudos cooperiebat , in-

firmos curabat , mortuos fepelic-

bat.

XV. Temporc Ta sb cum omniparfimonia fua llmilis non cft audf-ta boniras ("crat hic Ta sb Bontiuslcdba Pagodus) qui in maxima qua-dam Congregationc Bonziorum , in

qua agcndum crat de rebus fecrxfux , officio fungebatur hofpitumexcipiendorum , &: procurandarumrerum unicuique neceflariarum ( Id-co Author tradando de opcribuscharitatis Oy fie hunc Tan sb antc-ponit. ) Sed tcmpore hujus Euan-gelii fimilcs homincs vidcmus fan-£tis opcribus vacantes. Idcirco, utin lucem ircnt opcra tam heroica,Lapidi huic magno, cainfculpcrcvolui.

XVI. Dico itaquc, Deus vc-rus, expers prindpii, purus, quic-tus & immutabilis eft, ille fuit pri-

mus Crcationis artifex, aperuit ter-

ram, elcvavit coelum; Unacxpcr-

fonis proxtcrna mortalium falutefa-

dxus cft homo , afccndit in altumSolis inftar , dcftrucns tcnebrofum,& in oranibus profiindam veritatcmltabiliens.

XVII. SpIendidiflimusilIcRex>qui veriflime primus primorum Re^gum fiiit , opportunitatc uftis om-

(

ncm fuftulit difficultatcm , ccelum

;

dilatatum eft , terra cxtenfa. Cla-riflimum cft Euangclium noftrum,quod Rcgno Tam illatum eft, affc-

rcndo doftrinam , Ecclefias eri-

gcndo , pro vivis & defundlis locohiit navigii : omncm fchcitatemcxalrans, quictcm dcdit univcrfoMundaXVIII. Cab fum infiftcndo

vcftigiis Avi fui denuo ad no-vas Ecclefias exftrycndas animumadjccit. Tcmpla pacis alta & mag-ninca tcrram repleverunt om-ncm. Lcx vera induit pluchritudi-

E nem.

Regis o-

pcra cha*

Hratis.

Felixlc-

cledz St-

nenfis fta-

tus Lapidi

inciditur.

EccleCar

rum exc-

ftio.

TitulusEpi

fcopi &egufdem

xftioiatio.

Splendor

Ecclcliz.

Jlluftrata

rideiarticti

Lex Divi-

oa.

Lapis ere-

Chis anno

781.

34 Athanasiirem . Titulo honoravit Epifcopum

,

tranquillitate & gaudio populi fine

laboribuspotiti.

XIX. Sapiens Rex Niuenfum110vit ingredi vias veras& redras : ta-

bulx Regix erant magnificx & illu-

ftres , literx Regix in iis florcbant &refplendebant. FigurxRegixeluce-

bant : Omnis populus prorunde cas

vencrabatur, omnia dilatabantur ,&homines ex eo gaudio fummo pcr-

frucbantur.

XX. HicRcx Sbfuthy regnan-

do in propria perfona venit ad Ec-

clefiam ; Sol fanctus refplenduit :

nubes felices omnem caligincm &obfcuritatem noctis difpulerunt.

Felicitatc in Regia domoaggregata

,

malaceflarunt, iublatifque diflenfio-

nibus Imperium noftrum reftiru-

tum eft.

XXI. Hic Rex Tai fumfu obe-

dicnsfuit, virtutcccclumxquavit&terram

y dedit vitam populo , & re-

busfingulisprogreflum. Odoramen-ta in gratiarum actionem mifit Ecclc-

fix, cxercuit opcra charitatis. Sol &Luna in cjusunicbanturpcrfona,hoc

cft, omncsad obcdientiam ci prxftan-

dam advolabant.

XXII. Hic Rcx Kieji futh in

regiminc conftitutus claram rcdde-

bat virtutem : armis auatuor ma-ria pacificavit : literis dccem millia

confinium illuftravit: inftarcandelx

fecrcrahominumilluminavit, & vc-

lut in fpeculo detefta ccrnebat

omnia , totum refufcitavit orbcm :

cuntti Barbari rcgulam vivendi ac-

ccpcrunt.

XXIII. Lex, oquanta, quamperfccta, &quam ad omnia fefcex-

tendit ! volens eam nuncuparc nonpotui non Legem Divinam appella-

rc. Rcges novcrant res fuas dilpo-

nerc, cgo Vafallus cas poflum cnar-

rare , ideoerigohuncLapidem prx-divitcm, in prxconium magnx fclici-

tatis

XXIV. In noftro Potcntatu

magni Tam , anno fecundo hujus

Kten ciuth (Videlicet anno Domini782.) die ieptimo menfis Autumni,die Dominica, hic Lapis ere&us fiitt,

KlRCHER I

Epifcopo Hitnciii Ecciefiam Sinen-

femadminiftrante ; Mandarinus no-

mine Liu fteci yen , tituli crat Ciao

y cum, aln Chiojr lam , in quo ofBcio

antc eum fuit Tai cieuJiifu Can Kiun,hanc fua manu confccit infcriprio-

I

nem.

Arque hxc eft cxplicatio infcri-

ptionis faxo infculptx,inquailludfi-

ne fumma admiratione dignum eft,

adco variam & multipliccm rerum,quam hoc faxum connnet , rcla-

tioncm , tam ar£ro fpatio , & cha-

ra&eribus non njfi mille oftodecimcomprehendi potuifle. Fuit autemhujus fcripturx duplex facta inter-

prctatio , prarfens admodum confor-

mis eft illi , qux fadra fuit 7*e-

quini , deinde etiam a 7*. CWichaje-

le Boimo denud ex Sinico Exempla-ri cxpofita , qux & elegantior cft ,

& magis propria , Sinicxquc phrafi

magis conformis; & quamvis obcan-dem caulam appareatminus elegans

in noftra lingua , cft ea nihilommuselegantiflima , & quoad ftylum && phrafin Sinicam maxime abomni-bus iis , qui fe diclx Lingux magi-ftros profitentur, laudata. Colligi- Quotem-

tur autem ex hoc Monumento , pri- gJJ;^,mo LcgisChriftianx inRcgnumSi- cbmzfo^nicum , qux ante mille circiter an- "t*11*0-

nos contigit , introducrio. Ifemquanto cum honorc & vencratio-

ne ab Impcratoribus ea fuerit rccc-

pta j quomodo & pcr quantas Pro-vinciasfuerit promulgata y quantuni1 jo. annis , quibus maxime floruit,

fucrit dilatata : qualcs dcniquc pcr-

fccutiones bis fuftinuerity itaiispau-

latim fupprcfla,utnificjusin hocMo-numcnto remanfiflet notitia , nulla

cjus vcftigia amplius fupereflent.Ccr-

rc in Chronicu Sinenfibus , dc cjus

inChinam introdudrione prxrer mc-moratorumRegum &Mandarinorumnomina , vix quicquam invcnitur. In-

ventus autem cft hic Lapis pau-

cis antc annis > quam Patres Socie-

tatis JESU in Chinam appcllc-

rcnt , Unde apparct ram cximia-

rum & fublimium rerum intcrpreta-

tionem non fuiflc reicrvatam , nifi

iis, qui divinarum humanarumquctcm-

1


renim fccntiaegregie initru£ti,ejuf-

mSSak-^Cm Do£trinx Legifquc vetuftate

nmde» temporum obliteratx , futuri erant

%aeatVannunciat°rcs propagatorcfquc. At-

quc hxc quidcm quoad infcriprio-

ncm Sinico Chara&ere fadtam fuf-

ficiant. Quoniam vero multainhac

intcrpretationc obfcuri funt , ca

Scholiis illuftranda duxi , una cumconfcnfu dodrrinx omnium Ortho-

doxorum Orientalium , qux in ca

continctuf.

C A P U T IV.

T>e Cruce in fupremo Lapidis apice incifa.

ConTcr-

fonci rc-

nrat ut-

pturimum

Kwug"»

NoipDKCtCTT.

In Tapo-

naCrtnc

invcnta tn»

fc.iTi *.borc

bofbetia

d; mrm-MK A-WKX.

Ta Divinx providentix

comparatum cft, utcuminfignior in Regno quo-

piam aut Reipublicx ftatu

rcrura lmminet immutatio , illam,

priufquam contingat , velutiprodi-

giis quibufdam oftentorumque mon-ltxisexprimcrefoleat. Quantapaulo

antc advcntum Chrifti prodigia mImperio Romano vifa fint , plena

funt omnium Hiftoricorum monu-mcnta. Quanta excidiumHierofoIy-

mitanum portenta prxceflerint, Je-

gat, quivolet, cjEgeJippum, Iofe-

£A»*0,aliofque. QuXutiinomnibusRerumpublicarum rcvolutionibus ir-

rcfragabili Scriptorum teftimonio

confirmantur , ira ui Japonia quo-

qtie& vafto Sinarum Impeno jam ad

converfioncm maturo , dc nova la-

crofan&x Crucis inventionc vcnfi-

catafunt. ln Japonia findentibus jr-

borera Crux inventa rei novitarc

omnes inadmiraticnem traxit. Lcgi-

mus in HiJiorialndtarumOcctdenta-

linm fuifle in Mcxicano Regno vi-

rum Sacrificiorum prxfidem , qucm-

que Prophetx loco habcbant •> hic di-

atur paulo ante Amcricx fivc NoviMundi invcntionem jdrxifle , ven-

tuaim ac jam prope* immincrc tem-

pus, quo percgrinagcnscxOrientc

appulfa totura Regnum eorum fub-

jugaretimpcrio, atqucidolorum fta-

tuas vcl ad primum Crucis , quamfecum portabant, confpe&um fugi-

turas, quod eo prorfus modo, quo

prxdixit, cvcnit -, Siquidcm Ferdi-

nandus Cortefius vixdum incogniti

Regni oram appulerat , cum eccc

Vexillum nigrum rubeaCrucc figna-

tumexpandens, virtutccjusminfica

atquc una rcrum benegcrendarum in

Deum fiducia fretus, gentilibusfibi

fubjedris,univerfoRcgnopotitus eft.

Non dicam hic de arbore in Crticis

formam paulo ante fidem Chnfti in

Rcgnum Chilcnfc introdu£cam cx-

crelcente ; cum hifcc AnnaJium In-

dicarumSocittatu nojira monumcn-ra plena ilnt,qucmadmodum in Opu-

fculo nojlro dt prodigiops Crucibus in

vefiibus hominum anno 1 660. Neapoli

vtfts fuse a me trat~ratu fuic. Sed ucadSinas rcv cnamur , varia Crucis figna

in Chma repena fuifle fupra* in Fi a-

fattoneadLeclorem innuiteP.Boin:us.

Ad Chiang fluviuminProvincia/fo-

van eodem prope tcmpore, quo hocMonuraentum , ingens Crux ferrca

rcpcrra fuir. In nonnullis quoqucProvinciis Cancri reperti funt ante-

hac nunqunm vifi , qui albx Crucis

fchcmatc in dorfb infignicbantur.

Imo in ipfa Provincia Xtamsi non-

nullos homincs, quos Crucis adora-

tores dicebant , inventosefle,abHc-

brxo quodam Sincnfi Mandarinoprimum didicit P. Matthxus Ric-

cius. Verum quoniam res confide-

rationc digna cft , cam ex P. Trugautii htjtoria paucis pcrftringc-

mus.

Nunc ad Chrtjiiana veritatis re-

liquias coUtgendas& perfequendave-

Jiigia eb nte libentius accingo , qitod in

Europais nojirisfctoforegratijjimum

.

Ex eodem ludao aliifque mdiciis id

annisfttperioribus accepimus.Cumjamaperte TMatthaoRiccio conjiittt Li-

£ 2 centta-

Crux Rc-gni Chilc

Croxfcf-rea mgcnsin H>n*n

invcnta-

Cancri

cniccin*

figniti an>

tca nun-

quam vifi.

P.Nico-lausTrf-

gautius deC rucis

adoraco-

nbu».

3' Athana.sii Kuchemcentiatum iUum Sinenfem effe Legts

anttqua 'Profejforem , ad aliquod

apertius ,quam quod eatenus habeba-

mus rei Chriftiana veftigium depre-

hendendum animum appltcuit. Et qui-

demquamdtu hoc eos nomine appella-

vit, nihil ajfecutus eft ,fed paulatim

variis eos Legis dogmatis defcribens

,

ubide Crucejermonem mifcuit* quod

maxime optabat , ajjecutus esJ. ApudSinas Crucis nullus esl ufus,& ideo ne-

que nomen , quamobrem noftri nomen

iUi Sinicum impojuerunt, tUuda cha-

Cmcii fieu- racJere , qui denarium numerumftgni-

SSSt. fic*%* &P"f<zt*»i Cr«c"» hocM™

menimdc- H£< exprimit,mutuati . EtfortaJJenonnotant. jine accidtt,ut idem hodie nojlri

Crucinomenimponerent, quodvfteres

olim apud Sinas, eademfermonis penu-

ria compulfijamante indiderant : utrt-

queenim Scic-cu,/<i efl^denarii numeri

charaBerem appeilarunt, necineofa-

crarum literarum exemplo , a quibus

litera T defignatur,difcefferunt ,per-

fecliorem ettam Crucisftguram mutua-

ti. Cum igitur de Cruce hoc nomine ap-

peUatafermo tUatus effet, lfraelita iue

narravit , in CMetropoli Caifuin fu,

ejuspatria,& in alio Emporio celeber-

rimoLincino nomine Trovincia Scian-

tum,& /«ScianfieProvinciaexternos

quofdam vivere , quorum majores e

Kegnu Occiduis advenerant , eoseffe

Cructs adoratores, eamquefolere in ci-

bo potuque dtgito exprtmere ,fed ne-

quefe, nequeillos arbitrari fcire,cur

eum ritum adhtbeant. Hoc Ifraelita

tejlimonium cum eo confentiebat , quod

jamdiit Tatres ex variis audterant,

de eodem Crucis exprimenda ritu va-

riis in locis ufurpato. Imb infantibus

infronte CharatJerem eundemfaluta-

rtsftgni atramento exprimi contrapue-

riua infortunia . Cum htsquoque con-

fermtit /</,0«<WHieronymus Rufellus

inCommentariis adCofinographiam

Ptolomaei,f«/0 de Sinis /oquttur, anno-

taverat. Et quoniam de Cruce apud

Sinas agimus , omitti minime aebet

Ainrcfo- aliudejusveftigium. Vtdit unus eno-guchn- ftris^Patribus inantiquarii manibusrtunx fidci.

venaiem noiam ex are Campanoperele-gantem, in cujus apicefacra adicula

infculpta erat ,& exadverfo adicuU

Crux,m circuitu verb Graci aliquot

CharatJeres. Compararefibieam vo-

luit, qui vidit , fed in pretio minimeconventum, nec unquam pojiea adex-

Jcribendos tUos Charatleres antiqua-

rius iUe comparuit . Addebat idem iUe

Ifraelita, iuos ipjos Crucis adoratores,

'DoCtrina partem , quamtpjiprtcatio-

num loco recttabant,efuis ipjbrum libns

defumi , & utrifque effe communem

,

fortafte^DavidicumPfalterium intei-

hgebat. Hos ajjerebatfuijfepermultos

tn Aquilonaribus maxime Provinciis,

&literis &armis ita floruijfe, utju-

(Picionem Sinis naturd factUtmis re-

rum novarumfecerint. EamfufpicUhnem arbitrabatur ab SaracenisChri»

ftiani nominis hojlibus toto terrammorbe acerrimis excitatam ante annosnon amplius fexaginta . Eafufpicio eo

pervenit ,ut cum a Magiftrattbus ma- LMentCm-

nusinjtciJibi ttmerent, omnes hac il-C15cukatt

lac dtjfugertnt , & aliife Saracenos ,

alii Judaos , plertque idolorum culto-

res mortis metu frofejffiJint : eorumtempla tn idolorum vana commutatafunt, &templumquidem Crucisapudfuosipfefuonomine , quo nunc ex quofanum eff, dicitur, appeUabat. Et exeo tempore tantofunt metu confternati ,

ut nihilaiiud occultent , qttdmfetx eagente prognatos. UndefacJum eil,

ut citmjrattr nofter eofe contulijfet,adChrifttanorum reltquias explorandas

y

&familiarum nomtna ab Judao com-memoratafecumdeferret , nemoex iis

ftterit , quife talemproftteretur , ideo

fortafiequodfrater nofter ex vuliu Si-

na ejfe nofceretur , &fnfpicarentur

fortafie eum expfotatorem ejfe ab Ma-gijlratibttstransmijfum, nec haftenusper noftrorum paucitatem Europauseb Sacerdos mitti potuit , quanquamopus erit per otium ibifedemftgere advarios metus eximendos,quodafiquan-doDeo benc volente praftabitur.HxcTrigautius.

Certe rcmpore CM. Tault Veneti,

anno 1286. m Tartaria uti plurimiChriftiani fuerunt, ita Crucis quo-que vcnerationem & ufum maximefloruifTe, ipfe «W?fc teftatur : Cum »enim Naiam religionc Chriftianus » chnftu-

Cublai magni Tartarorum Imperato- »5nicx>*

ns

China Illusthata. 37

,> ris Rcgnum ambiret, & jam alterius

,» Regis G^<aWauxiliariiscopiisexerci-

„ tumquadringentorummillium com-

s> paraflet, eum Cublai necdum ad pu-

„ gnam paratum ex improviso, xquo>> rcre exercitu,in vaftiflima planitie ad-

>, ortus , totum pcne Naiam exercitum

» delevic. Et quoniam Naiam , uti

„ fupradixi,religionc Chriftianus crar,

>> non tamen more Chriftiano vivercc,

» nimlominus Vcxillum ruum princi-

„ pale figno Crucis inftruxerac , nec

,> paucos fecumhabebar Chriftianino-

,» minis profcflione claros •, Judaei vcro

» &SaraceniexcrcicusC«£/<w poft fce-

,3 dam hoftis accepcam cladcm Chri-

,j ftianis lmpocenciam Chrifti , Vcxillo

,j fuo, cui Naiam Crucis fignum impo-

,> fuerac , Cublai pocenciam fuperarc

» nonvalcncis, cxprobrarc ccepcrunc

:

j> C^injuriamChriftoarrogaram non

>j ferentesapud Imperarorem querelas

>> concrajudaeos&Saracenosdepone-

»> rc non defticcrunc. Qua de caufa

ImperatorconvocatisJudaeis,Sarace- »nis & Chriftianis , ad hos converfus »ita dixit : ^Deus nofter& Crux ejus no- »luit quidem Naiamo prafidium ullum »ajferre , verum nos proinde propterea »nolite erubefiere , quia T)eus bonut& »jujius iniquitati & injuftiti* patroci- »nariminimedebuit. Naum dominifui »proditor extitit , atque contra orrtnem »aquitatem rebellionem excitavit , & »quidem *Dei veftri auxilium infuama~ »litiaimploravitijed ille ut 'Deusbonus »& reUus ilhs crimimbus favere no- »luit. Unde & Judais Saracenifque »Chriftiani nominis hojiibus interdi- >>

clum , ne Chriflianorum Deum aut »Crucem ejusamplius blafphemiis pro- »Jcindere prf/umerent , atque hoc pa- »EiotUisfiientiumimpofitumeft. Hxc »cx tM.^Pauio Veneto. Ex quo pa- >,

tet , Chriftianam Religionem maxi- »meiisin rcgionibus rloruiflc, dcqui- „buspoftcamfius. „

C A P U T V-

T>e Articultsfidei cxterifque cerimonits & ritibus in CMo-numcnto contentis.

Rinicas Sacrofan&a adeocxpreflis verbis in monu-raenco concinctur, utejus

fufiorem expofitionem

minime ncceflariam du-

cam, poftquam enim cflentiam na-

turamquc Dcim (ccundo punc"ro di-

ligcnter pcr atcributa convenientia

expofutflcc , addic poftea : fHac

Jjjjjj^*effentia^DivinaJrina inperfonu,&inunafubftantia.'] quod furncic innuif-

fc. Hxc triuna iubftantia Oio oy,quod

inChaldaro ]m%v Eloho indicat

forfan. In figura Crucis fccit qua-

driparritiMundipartes. [Commovit

chaos,] alludit ad primordialcm re-

rum creationcm cx chaotica mafla

pera&am. [Fecit duoKis,] id eft,

principia, quae Commcntator Sina

nil ahud cfle dicit , quam matcriam

&formam, vel utalii, ccelum &tcr-

ram,quorum illud activum , hoc paf-

fivum rcrum principium cft. [Idcir-

I

co $6f.ftc~iif obortis.] quae adlitcram

minime intelligenda funt , fed pcr

quandam catachrefin feu hypcrbolen,

tot nimiruro fe&as , quot dies in annofunt , exortas , id eft , quafi omni die

nova fe&a, poftprimi hominis la-

pfum , &originalis juftitiaeja&uram,

prodicric.

In I V. pun&o docct Incamatio- incinurfo

nem filiiDei, ex Virginc in Judaea }

Stcllam praeviam Magiscum muncri-

bus ad Chriftum adorandum expo-

n it. [UtLex &TrofhetU 24. rro-

phetarum adimpierentur.] alludit adquatuor Prophetas majorcs , minores

quatuordccim,quibus fijungas Abra-

ham, Ifaac, Jacobjob, Moyfcn , Sa-

muel, David & Zachariam , pacrem

S.JoannisBaptiftar,habebis ?4~Pro- «^Prophc.

phecas. Dcinde profcquitur Chriftitx<PL

poft mortcm dcfccnfionem ad infe-

ros , afcenfionem ad ccclos , reliftis

poft fe 2 7. Libris, qui funtTcftamcn- »7- Ljbri

tum novum , ld cft, quatuor Euange- riJqui .

E 5 Jia,

M

Sacerdotum

rubitua.

Morntu j-

tio paflfio-

«im, &P>upenati$

voluntarue

votum.

Communitviftuj.

Jejunia.

Sc|>tem

horarum

Canonicxprcccs.

Purgato-

rium.

38 Athanasii1 ia, A&us Apoftolorum, quacuordc-

cim Epiftolar S. Pauli , tres S. Joan-

nis,una S.Jacobi, duxS.Petri, una

Judac Thadari, & Apocalypfis, qui

faciunt 27. Librosnovifcederis.

In V. pun£to cxponit primo Saccr •

dotum habitum , utpote qui barbam

alcbant , vcrticem in formam coronae

radebant , quod ufitatum fuifle Sa-

ccrdotibus & Epifcopis animarumEcclefiafticac pnmorum temporumca:rimonia: fatis oftendunt, atquc hic

mos in huncufque dicm, atquc a mul-

tistum Oricnraiis, tum Ocadentalis

Eccleiiacfervatur.

Commendat prarterea in fandti

Euangelii tcftimonium mortificatio-

nem paflionum & pcrturbationum

animi, xquammitatem, contcmptis

diviciis paupertatem voluntariam;

communcm in omnjbus vivcndi ra-

tionem, utin primitiva Ecclefia, &modcrnotemporc in coramuni Rcli-

gioforum convi&u ufu vcnit. Extol-

iit praterea jcjunium tum ad prarccp-

torum Divinorum obiervationcm ,

tumadcarnis ftimuloscompeicendos

remcdium opportunum, imo neccfla-

rium.

Septiesin die orationes tam provi-

visqudm pro defunfiisfaciunt. Allu-

dunt autem, tum ad ieptcm horas Ca-nonicas, tum ad orationes pro an ima-

bus in Purgatorio detentis inftitucas,

in quibuse poenis liberandis, fuifragia

Ecclefiae Catholicx multa poflc,to-

ta Ecclcfiaftica antiquitas luculenter

docct; fruftraautem orarent proani-

mabus jam ccelefti bcatitudinc frucn-

tibus, cum jam fincm fuum ilntconfc-

cutac ; fruftra pro in inferno detcntis,

cum in inferno nulla fic rcdemptiopoflibilis j ergoproanimabus in pur-

gantc ignc cxiftentibus , ut proindc

vclexhoc Monumenro Hcterodoxivetcris Ecclefiac cum modcrna con-

ienfumdifcere non crubefcant. At-que hacc fuit docrrina primorumChriftianorum & Orientalis & Oc-cidentalis Ecclefiac , ufque in harc

ufque tempora continuata : Quod ut

Juculcnter innorefcat Heterodoxis,hic nonnulla teftimonia Chaldaeo-

rum, fivc Syrorum adducam , cx qui-

Kir.chehibus docrrina propagatorum Syro-

Chaldatorum Euangelicae Do£trinae

intra Sinas , fenfus de Purgatorio

apertcoftenditun Primo Syro-Chal-daci in ipfo Miflae prodefunctis hym-no,itacantant:

id eft , Jmpetum ignis&flamma dif- 0ra"° F0

fipa T>omtne clementtdtud d defunttts,

qm inte crcdiderunt,& obdormierunt,

& quieverunt in fpe tua. Atquc hu-jufmodi haud antiquiori carcnt au-thoritatc, traditionc fcilicet Apofto-lica , quse tam in divcrfarum Onenta-lium nationum Conftitucionibns in-

ferta, quam in Conciliorum procc-

mialibuscum hujufmodi titulo legi-

tur -.'DedefuncJif, &quomodb facien-

da pro in commemoratio esl pracep-

tum Tauli Apofloli , funt tamen qut di-

cant ejfe praceptum Jacobi. Verbaipfa funt apud Melchitas & Maro-nttas c. 39. apud Coptitas c. 22. apudJacobitas c. f.Jecl. 1 . Sic autem Con-ftitutio incipit

:

M

\^»J$ 33<Ao ^$*>

J^^O^ \**]} Q^T 1

}

China Illustrata.

f

39

AJUUI" •»

id eft,Facito tertia die commemoratio-nempro iis , qui obdormierunt , mpfal-tnis& precibus,quia Chrtfius mortuusefi,& tertta die refurrexit. Ftat quo-que commemoratiopro iUis nona die in

memoriam vtvorum&defuntforumfacito quoquepro eis trigejimum diemjuxtaanttqua Legis rttum, quoniamfilti Ifraelluxeruntjuper Mofe $odie-bus. Itemfiat pro its anniverjarius

,

& erogetur de tUorum bonis eleemojy-

napauperibus. Et Jane credimus idfieripro its , qui Juntpradtti conttnen-

tid, fide &jufittid } nam pro majo-rum criminumpatratoribus& infide-

libus etftineleemojynam erogetur,quic-

quidinMundo hoc bonorum efi,nitiUts

proderit. Ubi exprefie diftinguunt

peccatum venialea mortali} ita ut

,

qui vcnialibus pcccatis contaminatiex hoc Mundo abierint , ignis pur-

gationem ufquc ad exa&am omniumpeccatornm venialium emaculatio-ncm fuftineant : qui vero mortalibusaggravati hinc exceflcrinr, pro iisnul-

la amplius fpes reliquafitex inferno

liberationis. Qua» omnia fufius per-

traftata vide apud Abrahamum Ec~cheienfem Syriacac lingurc in Roma-no AthenjeoProfeflbrem, in Catalo-

gottbrorum Chaldtorum Hebedjefu.

Certe eo tendunt omnia defun&o-rum Orficia & Liturgia: non fblumSyrorum , Chaldaeorum , fcd & Co-ptitarum, Arabum, iErhiopum, Gra>corum, Armenorum, LatinorumqueOtBcia , elcemofyna* & fuffragia in-

quam tcndunt, ut animas juftas expcenis purgantis ignis liberarent. Irad

vel ipfos Mahumcdanos id crcdere

,

ex Ltbro , quem Subtilitatum infcri-

bunt, patet , in quo pro defuntris

orare folenr , hoc verborum con-tcxtu

:

ld eft, OT>eus, requiefcerefac ani-

maseorum, &iUuminafepufchraeo-rum,& ablue eos aqua& nive , & re-

frtgera caiores eotum , & purga eos

apeccatis,ficutipurgatur alba vefiis

ajordibus. Ut vcl ex hifce pauds pa-

teatomnium EccIefiarumOrthodo-xorum dc Purgatorio con fenfus

; pre-

cari vero pro defunclis, idem eft acPurgatorium credere, ut in eoanimxob Jeviores maculas detenra? , pio-rum fuffraghs adjuta: a pcenis libe-

rentur.

T>e Sacrificio ^Adijfie.

Septenis diebusfemelad animam apeccatis ptirgandam facra faciunt.

Jnnuunt hxc verba , Sacrificium Mi£far fingulis feptenis diebus, id eft,Do-

minicis pera&um. Sacra autem ,

quae hicnominantur,idemin Jingua

Sinenfi, ac Sacrificium fignificat*, un-de rccte inferre poftumus , Diviniverbi propagatorcs in Sina , MiffeSacrificium lingulis fcptenis diebus,

id eft Liturgiam , five incrucntumcorporis & languinisSacrificiumpcr-

egiftc, juxta ritum omnibus Oricnta-

libus Ecclefiis velaprimitiva Ecclcfia

ufitatum, quarum Cteftc Ecchelenft tumino-

citato Ltbro) fupra quinquaginta , e«£gi.apud Oricntalcs , partim communes,partim fingularum gentium propriae

numcrantur : quarum priroa & fem-pcrfummexftimata fuitS.Jacobi A-poftoli , ad cujus normam reliquz

poftca inftitutx funt , partim abApoftolis rcliquis, SS. Pctro &Joan-ne , Marco, Dionyfio, Romams Pon-tilicibus& EccIefiarDoctonbus. DcLiturgia S.Jacobi ita CMaro Syrus y

qui interquintum &feptimum (ccu-

lum vixit, (cribit

:

wAp? UfO* UOTO^J Uot ^OI

Sacrificium

MifTx fcm-

per obla-

iJOI

idcft,

4-o Athanasii Kucheriid cft, Hoc eil principium LiturgiacDtvi Jacobi ^Apoftoti ,

qua omntum

Liturgiarum antiquiffima efi, idedque

juxtatUtuS ordtnem fuas inftituerunt

reltqui. Quoniam vero in Sacrificio

verum corpus & fanguis Chriftioffc-

runtur, fcquitur fane hofce Ortho-

doxos in Sma Euangelii propagato-

res, dum fingulis feptenisdicbusSa-

criiicium pcrcgerunt, in co paritcr,

juxtaOrthodoxa: Ecclefiae Orienta-

lis, vcl ab iplis Apoftolis continua-

tum ritum , vcrum corpus & fangui-

nemChriftiobtuluTc -, cum nulhun-

quam cx Orientalibus Ecclefiis , de

hujufmodi,nifi hxreticis,dubium fuc-

rit:quxomnia quam fufiflimecxZ,/-

turgiis Syrorum, Chaldaorum , Ara-

bum> Coptitarum, z^Ethiopum, Ar-

memrumque comprobari poflent , li

res Oricntalium rituum peritis non

plufquam notoria forct, aut inftituti

mci ratio id pcr mitterct. Certe S.

TetrusEpiJcopusSebaflesBzfiliiMag-

ni & Grcgoriifratcr, qui rogatus ab

infidclibus, quod dum facra faceret,

id eft,Sacrificium MuTa:,vcrum puta-

rct Chrifti corpus& fanguinem fecf-

ficere?Refpondit hisverbis : Cumftat

Sacerdos orans coramAltarhfeuMiffamfacramfaciens-» tuncformd verbo-

rum dicla, quam Chrijlus Apofiolos

Juos docuit,pracepitque ut eamtrade-

rentJitis fuccefforibus : tunc , inquit:

tfi&J oVc^

id eft;Defctndit Spiritus fanclus

fupra oblationem iftam , efficitque pa-

nem camemfua fantfificatione &vir-tute , ac vini & aqua temperamen-

tum ejftcttfanguinem. Et paulo poft.

id eft, Sedfitcaro& fanguinisfancli-

ficatus inSpiritufantto. Hifce aftipu-

Jatur Dionyjius Barfilibi Epifcopus

AmedSyrus, c. i . Comment.adLitur-giam S. Jacobi , poftquam dc variis

Sacrificiorum generibus locutus eft,

his verbis

:

£o ooi oilooXD? Ifs^

]OiSj^> ]ooio >o*Ao

id eftfDicimus itaquepanem hunc cce-

leftem in veritate cr effeclu ejfe corpus

Ftlii Dei , & iUumeundemeJfe corpus

perfona iUius,auod ajfumpfit ex Virgi-

ne Maria, &fae1um eilJacrificium in

Crucepro nobts.Qvxom n ia approbat

Abedjefu Chaldaus Babjbniustracl.

4. Margaritarum c. 5-. de Sacrificio

zpud^Petrum Strozam, Itb. deMyfte-rtts Chaldaorum & Babylonica Ec-

clcfi* cum Romana unione. Sed ha?c

de Sacrificio Miflx di&a fufficiant.

T>c Ttegum,

cjuorum hoc

Monumentum mentionem fa-cit, fuccejfione

1. Annus, quo propagator Euan-gcl ii Olo puen ex Judaa in Chinamprimo appulit , fuit juxta Sinarumcomputum annus 6$6. circiter, quo 1.7x7»tcmpore Rcx Taifttm ven hoam, illu- Rcx

ftri cum fama Impcrio Sinarum pra:-

erat.l «otor.

Anno 6fi. dcfunfto patre Tai

fum venhoam, fucceftit Sinarum RcxfiliusejusCV/asMw, Olopnen Fpifco- *-cmum

pum conftituit magnx Lcgis , qua^

Rcgnum gubcrnabatur.

2. Anno 699. quo Xtmlie fucccf-l% ximU.

foTCaoxzum, Imperium Sinarum ad-

miniftrabar, primoin Legem facram

Bonzii Pagodum Sacrificuli in Ho-TwwProvinciainfurrexerunt, &alte-

ro anno 715. privati quoquc homi-ncs in Sieno, antiqua Rcgia Van vamy

quam quidam Siganfu fuifle dicunt»

Provincise Zenfi , Legem profecuti

funt.

3 . Anno 719. rcgnante po&Xim lie,

fuit


4- Rcx

H:ur» firm

(ti tt».

fuic Rex Hiuen fum chi tab , qui

Legem ab improbis perfecutoribus

oppreflam per Joannem Epifcopum,

cujus nomen in marginc Tabulx in-

fcriptumquoquefpecratur, &alium

magnx virtutis virum Kie/ie> reftau-

ravit.

Quid vero hoc loco per ^Draconis

barbam intelligat ,exponendum eft.

Rcfert Interpres& Commentator hu-

jus JVfltfjhoclocoalludi adantiquam

hiftoriam Regni ,fcu potius fabulamj

ajunt cnim , unum e fuis Regibusex

aere volatu Draconem infediflc ,

quem comites Regis armis fuis ad

procedcndum inftimulabant , ii vero

qui bellum fequcbantur , evulfis pilis

circa barbam Draconis eos tenebant

pro mcmonaRegisfui }quicventus

tantas in fuperftitioforum hominum

mentibus radiccs egit , ut in hunc

ufque dicm non aliis infignibus uta-

XwxSinarum Imperium, nifi Draco-

num ,quos non foliim ubiqucdepin-

gunt, fed & veftes, libros ,pi&uras

&quxcunque tandem publicxutili-

tatis monuraenta fuerint , Draconum

figuris adornent.

4. Anno 757. Imperium Sinarum

modcratus cftRex Cafum netimen,

fumma cum totius Regni felicitate,

& fanfti Euangelii propagationc j fub

hoc Rege alia in Chinam virorum

Apoftolicorum ex ludaa expcditio

contigit per Saccrdotem quendam

Kie ho nomine , qui opc ftcllarum

,

id eft , maritimo ltinere in Chinam

appulifle dicitur.

f. Anno 764. Impcriale folium

afcendit Rex Tai fum ven im , exi-

mius pariter Legis Divinx propaga-

ror, uti cxcontextu patet.

6. Anno78i. Stnarum lmperium

rexit Kien cium xim ven vu i Rexjuftus , pius , bencficus in omnes

,

Divinx Legis zclotes : Sub hoc cx

Rcgionibus Pagodum remoriflimis,

id eft cx India)hodic Regno Alagoris,

novus Saccrdos Euan^elii propaga-

tor in Chinam appulit,a Regc fummocum honorc cxccptus , prout cx con-

textu fcripturx patet ; fub hoc quo-

que Lapidis infcriptio fafta fuit.

Atquc bxc eftRegum fan&iEuan-

geliiChrifti ia Sinarumlm^cnoinQ"cefllo.

r. RexCm f*mntn mtn.

Alia expe-

ditio ez Oc-cidente in

Cbtnam pet

mare.

6. RexTai ftmDrn vS.

7. RexKienciumxhn venvB. fubtlOC nnvi

expcditio

cx lndofltn

in Ckinom.

CAPUT VI.

Syriacorum nominum > qu* in ^Monumento occurrunt,

Interpretatio.

corw

tSirU'

Uncad cam , qux margi- I

nibus infculpta cft, infcri-

ptionem progrcdiamur :

(qux quidcm, cum obho-

minum pcritorum hujus

lcripturx in China penuriam hucuf-

quemanfcrit inexplicata,atqueeade

caufa a Patribus noftris Lufitanis in

Eurofam a pcritis Syrx lingux expli-

canda fucrit rransmifla \ cgo primus

ejus interprctationem frudru non pce-

nitcndo aggreflus, ca tandem, qua

. parcftfidc&diligentiacxpcdivL Eft

autem literis antiquis Syriacis , quas

marginibusLapidis incifa, continct-

qucannum, nomina & orficiumeo-

rum , qui tunc temporis , quo hk

Lapis fcriptus eft , ere£hifque , cx

Apoftolicis viris , & Lcgis Divinx

Promotoribus in China verfabantur.

Meminit hujus Lapidis infcriptio-

numque memoratarum Tater Ema-nuel T>ias in quadam Epifio/a Lufi-

tanica Macoa data 23. LAug. 162 5*.

quam hic Latinis vcrbis refcrrc vi-

fum eft.

In Trovincia , inquit , Xenfi Sina-

rum , ubi modb c\f7Trigautius , effof-

fus quidam Lapis magnitudinis 24pa/morum, aut ctrciter, in quo fatet

diferte ante 114$ annos fuijje illic

Chrifiianos rafo vertice , qui myfie-

ria Trinitatis & Incarnattonts pra-

dicarent , ac Sinarum Reges mul-

tos iUts impendifie favores. Doctor

Leo Chriftianus rem totam imprimi

voluit , ac de myfieriis eo in Lapide

F oftenfis

Syri.icar in-

lcriptioncs.

Anno Chri-

ihsjtf- Eu-

angclium

Cbmtt illa-

tunv

4,2 Athanasiiojienfis d Mandarinis ChriftianisJiri-

bi , ut res magis innotefceret. Id agi-

tutmodb, utinRegis notitiam resto-

ta deveniat.vertat T>eus omnia inglo-

riamfuam.Ccmfirmat hoc ipfum T. Francif-

ctu Hurtado , e Provincia Nancheu

,

additque hoc anno appcrtam fuiflc

portam in novasRegniSinenfisPro- 1

vincias Xenji, Xanji, Fohum , qux ul-|

tima: Conchinchina conterminaeft,

&cxterosraciIeadmittit. Infincau-

tem ita dicit : Hisadfcrtvta erant de-

cem, velduodecim /tnea Syriaca,quas

interpretari nonpotui.Adjunlia etiam

erantgratta d Regibus SmarumfatlaSacerdotibus iUtus Legis. Verjiohac

adVerbum e SintcoidtomatefacJa esl.

Alia extant verfiones , fed omnes con-

ven-unt in ejjentialibus. In Libris Re-

gumSinarum habetur, ante yp+annos

fervemjfe ad Sinasfidem nojtram, &140 anms poft ingreffum , hanctnfcri-

ptionemfaclam ejfe. Harc T. Emanuel

Dias. Jn aliis vcro literis paulo re-

centioribus 2 1 . Novemb. 1627. Ma-

cao datis, itadc hoc Lapide fcribitur

:

Annis praterlapjis inventa ejijcriptu-

ra quadam longa,& antiqua , Lapidi

pragrandi inctfa lingud Sinenji , &Chaidaicd,ve/Syriacd exquaconftat

Legem *Domini T>ei nojtrijam quafi

abhinc mil/e annis perventjfe inSinam,

annofcihcefDomirit 6%6.Lapis autem

il/eeretlus& infcriptusfuit An. Dni7%i.hoceft,\\6 annis pofiLegis ibide

pradicationem,qua htgens converjio ad

fidemfafla eft,Ecclefia adificata, E-

pifcofi confittuti. Reges , qui tempo-

reiltius vixerunt , numerantur oflo,

KlRCHEMejus exhibeam prarfertim cum Pa-

tres noftn Sincnfcs , eam ideo parti-

culari folio in China imprcflb in Eu-ropam cjus lingux magiftris (utipau-

lo ante diximusj ad eam mclius ex-

plicandam transmifcrint : hac cnimcxplicata, fpero futurum, ut& annus,

& nomina, &patria , orficiaque Divi-

nae Legis Prardicatorum , & icopus

quoque noftcr mcliuspatcfiant.

Infcriptio nominum Synacorumduplexeft , unain margine,alterain

calce Monumcntiincifa & quoniamhxc annumere&ionis facfcecontinct,

ab eadem expofitionis noftra? tclam

ordicmur, uti fcquitur.

Infcriptio Syriaca.

Adam Kasiso Vcurapifcupo Vpa-

pafi dizinftan. Bejunte abodabohotbo

Mor Hand Jefua Kataltko Tatriar-

chis. Bejanath a/futifaain vtarten

diavanoie. Mor ItbuzadKasiso Vcu~rapifcupodeCumdan medtnah malcu-tho bar nihh napso CMtlis Kasisodmen Balehh medintho TahhurfianAktm Lucho hono <Papa dicJabon behmedabamutho dpharukan Vcarujztt-

thon dabhain da/uat ma/che dizinio.

Adam mefchamfchono Bar Iidbu-

zad Curaphifcopo.

Mar Sargis Kasiso , Vcurapifcupo.

Sarnifchua Kasiso.

Gabrie/KasisoVarcodiacun,Vrifch

aitho de Cumbdanudajiag.

Exflicatio ejusbac ejl.

Adam Sacerdos, feu Prcsbytcr, &quorum nomina Lapis tl/e exprimit

,Archiepifcopus & Papalis Zhwftan

qui Chriftianisfavebant omnes > Pra- feu Regionis Sinarum (ubi nota, Stan

dicatoresverb Legts venerunt ex Talaftina, alitfque vicinis /ocis

;conti-

net autem pracipuaftdei noftra myfte-

ria &c. qua ex infcripttone patent.

Quaromnia fuse patcnt cx fupra ad-

duftis <P. Boimi & CWarttniiDa-

nie/is Bartoli , cx Archivio Soc. no-

ftrcindccollcfristcftimoniis.Vcrum

operx prctium faciam, (i hocloco Sy-

riacam infcriptioncm iifdcm Chara

Indicd lingua Rcgioncm ii^nificarc,

unde Htndoftan , live lndoftan , Sino-

Jfan, Turkijtan, feu Turchcftan & fi-

milia nomina idcm fignificarc, ac Re-gionem Indorum, Sinarum, Turca-rum , non lecus ac Germanica nomi-nafcquentia Friesland, Franckeiand

&c. Frifonum, Franconum Rcgionesfignificant,& innumcra alia hujufmo-di, qua:omniacxGermanico Land,

Eieribus Strange/tcis quibus in China ut Indica ex Stan , ex loci lcilicct

cxpreflafuir,unacumintcrprctationc lcu rcgionis proprio norainc com-ponun-

1

0rts-czijyuo Syriaca aAimAJum c/iccti

mcmumenn CGCfurruAU

_T_ cdjrLxt ^V»V* ^LtV"

_ ^-p -r-i-_> -n r__taj__-_-_n_' ~>nJ - rrv. * n

^v.v - kk _. *____- ^JTl^ cCÔJ-k^l

i V -p_____ <-£_' r___V> 71 V-^--71^ "^ -

1

b ^Vn_-__-7__- _p__ _r_-V> * «-* n__ o_ -p

i n n

7sir <TÊ VL£9L£ TA TJ 0

v JUtttfim.o Xcnagtfmc Stcu^ro £zctc(rtu*nJs2aSiu*p JaSorTtrJ

^riusûccjiL Qurnfoam Qivitatts cccrii Ozuntafu _ fUtis

&*s.ct3<uJ Qritatis ZTaLurftan Qonfnnut Xifuifam hanc

ct Jczipm m cft m ta a~cnnnu7:atic Jt&tm**<n %S ncfti t,t f

\oicanoncs fanum noftisrum ajtu2 &efrts Sifi.irum

r__r T 7"

pam -Diaccuus Xituu J&L^nd OKcarjj Zvisccjit.

r_______ .______

/ar-cu Saccr?cs c/ îcaznu <£jiisc*]ri

.

f 0_____

V_-^

<$L"ar> f-fua ' u Sres &f*jSaccr?cs.

tfl0T.n_- C_(__T_- __»W vA__0_iin^ r_____ __.n_^__\

| _/ J_c rt _. /rcfouiconus,a Qtfut Qvaatism/?*m.a DUrq

.

__ _ ,.aAi r__-ru_____rr- *»__ fl c__-___— p n c_

Vâymfo 'piaurnu* Vicarv ^viscoju C.iyas, Sui.,r„m.

L^_\prt___.nV^ -HY-M-HJ ^T-^'^ c__c___-

H?, ti*'' /r" -i>" / '"'" --/»"""/"'' C'""-

yf'''' LL-" r '',rcL'

Qs 0 nuini „ _f/z <rs tcrLico z u ni 9h z o z u itl ,

jMg nuLyuiLjCapftLs Sjrruzcts Arczis ificj/a J> ccta.ihtiLr

&rbo i .

yci^cprd *£aron

jDruft' .-.*/

r__o n__. J- u c / s

\_C\^j~i . H, i . tfu us

y ».»/—.*. lcam.

/ /Inv^ —inn. Sarar feftiJ J e/t SA

"ri ruLn Yk Jtsu

^ y-, % ^wn_n ^c!U nttntts

__vr_*t .Vv

r__L_-T»V r-' • 6 •'

fcartnes

.

/

nttsc

nfvT\ "n NN-*~i'~rn . '<. arots

i-i ^ Wwr-r jS jjc

Jt rnccn

Jsaa c

&r7c mn i-i Âf/wo î-î Jfar Jit/tJiicn

tsccpus

yn_k_r

T n rvNw ^T^ Js.l.lC JjCCr/cS

rtJLkJCX3 ____n_k£(acf Jac

rf*

7

f ^ tn n_*n - // . > .v r./v

n t k. t i i NTvZX^n nL^- êoratus Saccrcxjs

cj mv ^ /- n rji T~ J/a/aJa Cunt^pA

r____-*Li*- Sacer?cs

r___-_- '31 "TJC rr^nJr- . /Z/j c/a?a? Sacerc

rdrJJLa \sr~i*rurc jfndrcas Sacerccs

r-c^t w v r-i Kx^rrur^ „fnJreas SaccrJos

/-rv w v n T__n*TJ J)ar7c Sactr?os

n____-a n_x r-_n . //.* J&cceda*

cs

Or?c iv

rj* . vi—i n^K\>, rr^ fsaac Saccrcos

fT______l ^J\^ T£Jul$ S.iccrJcs

/ / . // / r /

r/Y-T n. Jernu Jfl

Stmccn Jaccrdos

(jaJrie/

.^fcanncs

\^~\ ^ i__- Stmccn

- - r~-- fcsnncs

Pr?c r

/VcV/-t ri kk£\tt ""irU" rr. / vtcaruts

nn/n rtjuio «-n\> 4cf",f 1-'

y^-__n n_^Ti ^nxi__Ti__r ^taconus ,

\\\ ^'TL-7~ QjliLC^Cfi

i_a_a_'/,;//.4-

n_x*xo y n V^rrjg- Jtmeon Sac-i

rdx±XJZ3 ti n_* .^ -tz /*i <r ^ rS

rti_i_3 n_l__n_y

JT^./j- S&ecrak

n ,.tslv -^- Saccr?

> n__ utaMtics Sa

J. v r-i _J___ n_- /c./r/nes &a

/TJt-Xa yn-_V-_rL-_. Strnecn Saccrda

&r?0 ri

rJ* ^ Vm '—m r-i "V . /'/.v/ Saccr^cs

r/y.Yn n___wTLTT_V. . ! ' fcsua i.S

n Y kY 1 I A^r;/ Saccr

rrJv . y n TlTli

n m.

V

.^fûaJaJSacc r .

_-_v /./c\'/

^ /__-. . /T'_ // // tv

'H.JttA- r-_____ n_Y_ Su/c/c /mo-ra

n

/ausjOnc ncystri

JlcTJcjtf?A 1

JirnecmV

n _n

rH__t\n_/

jL-f/ircm

n____Lj n/ j£tuutda\s

_.-nn—ca ^r/

hfck

•ructu

V

(jLLS

n___ 1 ntitin

China Illus T R A T A. 43ponuntur. Qvx ideo hic apponen-

j

Nam ex Sinico Lufitanica vcrfio , &daduxi,utcaufam,curChina-Z7W0- cxhac Italica crefti Lapidis annumftan vocatur, non ignorares.J In ponunt poft Chriftum 782. Syriaca

verd juxtaGraccorumcomputum fta-

tuitannum iopi.quiquam abalterodivcrfus fit, quisnon vidct? Veriimut exa&ius harc omnia reconcilicn-

tur,& hic nodus quoque diflblvatur,

prius infcriptionisdittx translatio-

ncs hic vcrbotcnus proponendas

Lufitanica verjiofichabet.

NonoJfoPotentadodograndeTzm, Lditanica.

fegundo anno dejle Kien Cium , que

diebus Patris Patrum Domini Ha-nan Jefua , fivcJoannU Jofue Catho-Jici Patriarchx ( fubintcllige Alcxan-drinum, Antiochcnum , aut Babylo-nium , qui proprie dicuntur unjver-

lalcs feuCatholiciPatriarcrue.) An-no millcfimo nonagefimo fecundojuxta Graecos j Dominus Jidbuzad duxi.

Sacerdos & vicarius Epifcopus Cunt-

dan civiratis Regni (icilicet Metro-polis. ) Filius Unifas requics fit ani

mar ejus, SaccrdotisJffr/^M civitatis

Tahurjian (legc Turcheftan) crexit

Tabulam hanc Papa (Tic fuprcmosI

^amdoSenhorjSi. no mes de Autuin aliquo ordine Eccicfiaftico xo.^nofettimodiaidiade^Domingo^foycant^&fcriptafimtineaadminiftra-

|

allevantada efla pedra -

y fendo Bifpo

tio, leu gubernatio Salvatorisnoftri,|

5Jim" ciu , que governa a Igreiada

& prardicatio Patrum noftrorum, quifuntapud Rcges Sinarum.

*yfdam Diaconus dhusjidbuzadEpifcopi Vicarius.

CMarSargu Presbytcr &Epifco-pi Vicarius.

Samifchua Presbyter.

Gabriel Presbytcr & Archidiaco-nus, caput Ecclcfiarum Civi-

tatum Cumdan & T)afrag.

Atque hxcin foho in Chtna lmprcf-fo reperiuntur , qua: & in faxo mfcul-pta ccrnunrur.

Vcrumantcquam ulteriushic pro-

grcdiar,una adhucdirHcultas, qu.-e

circa annum cre&ionis hujus Lapi-dis occurrit, reftar drflblvenda. An-nusenimhujufmodi inSinica inCcri-

ptionc aded a Syriaca diverfus repcri-

tur, ut non pauci ea diverfitate per-plexi , mccum de vcra & fidcli hujlMLapidis interpretatione dubitarent.

China.

Italica ita habet.

NelnoftroPotentatodefgranTzm, i^ca-

fecondo anno dt quefto Kien Cium*

,

che erano delSignore y%i.ntl mefe di

<y[utunno , nel(ettimo giorno , giornodi

<

Domewca,fuinalzata quefta pie-tra -

t ejfendo Vejcovo Nim Ciu , chegoverna la Chiefa della China.

Vtriufque interpretatio

hac eil.

In noftro Potcntatu magni Tarh, ,>Latim

fcilicct Regis , anno fecundo hujus »Kien uum qui erat annusDomini 782.rnenfe Autumni , fcptima die, dieDominica, exaltatus fuit hicLapis,Epifcopo Nim ctu Ecclefiam Sincn-fem adrainiftrante.

»

Syriaca Infcriptio ita habct.

Bifnat alf ve tiflain vc tarten diunoio.

Hoc cft , In anno miUefimo nonagefimofecundo, qui Gracorum.

Cum crgo Orientaks, fcu Grxca Ec-clefia,magnaex partein computu an-

norum conveniat cum Latina ,qu arri-

tur,qua rationc hianni conciliidi finc?

F 2 Dico

1

44 A T HANASI

I

K I R.CHE R. t

Annocum Dico itaque duplici annorum diftis

Grxcomm Divinx Legis promulgatoribus ufita-

chrS- torum computus genere hunc Lapi-

commoda- dem fuifle infigmtum , uno Ecclc-uo

- fiaftico annorumChrifti, quo fide-

les in China Chriftiani paflim uteban-

tur-, altero Politico, feucivili, qui

crat communis Syris, Chaldxis , A ra-

bibus , yEgyptiis* , ac toti prope

Orienti > quem ut melius intelligas,

notandum eft , annos Regni Grx-corum

,quorum meminerunt Libri

tJMachabaorum^ eofdemeflc, qui

alias dicuntur Selcucidarum , Syro-'

Grxcorum, autSyro-MacedonumaChaldxis j ab Hebrxis vero, anni

Contra£hium;ab yEgyptiisanni Ale-

xandrxi , five a morte Alexandri abCur AIc-

mm&eSZ Arabibus ^jo Jj)j6 Dhufkar-

tum. nam, quod ldcm cft, ac Alexandnduocornuatenentis Cvocantqueeumideo, vel ( ut vult Chriftmannus) obutraque Oricntis fcilicet & Occidcn-tis Mundi cornua a fe fuba&a , vel

utcgo exiftimo vcrifimilius ab Am-mone Arietino , cujus filium fc ap-

pcllabat, autctiam obhircum illum

caprarum,(cum quo cumDanielcom-paravit J aut dcnique anni Philippi

fqucm ^2*J&\ ^Jf\>fa$&jil*

bitegnium vocaflc diximus } Atquehorum xra incipit annis i:cxadlis,

abobitu Alcxandri Magni,ur ex£tt-

febio in cap. ^Daniel. S. Hieronymusnotat > Qucm fequitur Ribera , Tor-

niellus & alii. Etfi vero ante JuliumCxftrero hianni aliamformam , aliud

fuorum mcnliuminitiumhabuiflevi-

dcantur, communi tamen fupputa-

tionc fumunt a Calcnd. Oftobribuscxordium. Nomina menfium aut

Gr£ca funt,aurSyro-Chaldaica,in cx-tens cum anni Juliani quantirate &forma congruunt, nifi quoddicsin-tcrcalans in hac xra adjiciaturad fi-

ncm menfis Sabath, qui Februarionoftro refpondct.

His prxnotatis, primordia RegniGrxcorum ftatuimus cum Eufebto,Scafigero, aliifquc anno anteChriftixram trccentefimo decimo rluente,

Turich «/-

kupti.

quo a£ta eft Olympias 117. juxta

Chronicon Alexandrinum •, fiquidem

in confeflb eft , Alexandrum Ma-gnum mortuum efle eo anno , quocccpitOIympias 1 14. poftrcmis die-

busmenfis Hecatombxonis , ut^P/tf-

tarchus (cribit , ncmpe ante xramChrifti 322. (natus enira eft Chri-

ftus tertio anno exclufive Olympia-dis 194. ) Difterunt igitur anni Re-gni Grxcorum ineuntes ab annis

Chrifti labentibus 310, itautprimoanno Chrifti inierit annus RegniGrxcorum 313. Unde fit, ut fi adannumChnfti propofitum adjician-

tur 3 1 o , exurgat annus Alcxandrxusillo Chnfti anno Iabente exoriens-,

fi anno AIexandrxdetrahantur3io,remaneat annus Chrifti, quo Alc-xandrxus ille aperitur. Si denique an-

nus Alcxandrxus fubtrahatura 310,numerus relidhis indicabit annum an-

texram Chrifti ,quocccpitannusilIe

Grxcorum > fivc quo initium fuit xrx

Alcxandri,Q*^JL!^c>

uti Arabes& /Egyptii appellant.

His lgttur itadcmonftratis j Siabanno Alcxandrxo , five Grxcorum1092. Syriacis litcris Lapidi incifo,

210 (qux cft diffcrcntia annoruminter annum Chnfti & Alexandri-numj fubtrahas, remanebunt782,qui ert annus Chrifti Lapidi Sinicis

numeris incifus , anno Syro-Grx-corum, five Alexandrxoexa&cre-fpondcns.

Taradigma Computus.

Mortus cft Alexander Magnus, TIu-tarcho tcttc-,0]ymp. 1 14. A.

Poft cujus mortcm B. Hitron. te-

fte, annis 12. exafris, mcipit xraAlexandrxa , videlicct Olymp.

» 117. B.

Natus vcr6 eft Chriftus anno ter-

tio exclufive , videlicet Olymp.117. C.

Lapis erc&us eft anno Alexandrxo1092. D.

Anno vero Chrifti 782. E.

Hii

Annus Alcxandrxus.

T*rteb

VhHikxr-nstn.

Perioche

computuJannonimhujus La-pidis.

China IIIHis pofitis fubtrahe numcrum B.

anumcroC. & habcbis difTerentiam

di&arum Olympiadum , videlicet O-lympiades 77, qux duct* in 4 annos,

quibusfinguteOlympiadcsconftanr,

producuntur 508. his adde 2 annos

completos Olympiadis Chrifti nati,

& facies 310. quae fubtra&a a iop2,

relinquunt E. numcrum annorumChrifti , quo hic Lapis erectus eft.

Studio itaquc dupliciannorum gcnc-

rc hunc Lapidcm confignarunt , ut

qui annum Chriftinon intclligcrcnt

exadvenis, annum faltcm Alexan-

dncum, ut pote latius patentem, cog-

nofcercnr.

DifHcultatc itaque propofita jam

quoque diflbluta, nunc adLapidemrevertamur, in cujus margineprxtcr

eaSyriaca, qua: hlc paulo antc pro-

pofuimus, multa adhuc alia nominapropria, qujc in folio di&o dcfunt,

quorum numerus ad 70 fere cxcur-

U SIR A I A. 4,7

rit, videntur

;qux hic apponenda

duximus.* * *

Ex hifcepatet, Linguam Syria-cam Chaldaiatm , primis iftis tem-poribus^rr/>, Taltjlini, <^£gypti>Babylonta Ecclcfiis communem fui£fe , imo tcmpore Chrifti quoquc vcr-naculam •, ur proinde mirum non fit,

ex di£tis Jocis Euangelium Chrifti aVcrbi Dc\ adminiftratoribus non (b-

lum inremotiflimasOrientes Regio-nes, fcd& in vicinasRegiones, Baby-

j

loniam, ^Egypum, t^Ethiopiam,immcdiatc polt ApoftoJorum m om-nem terrarum orbcm ambitum trans-

latum fuiflc, ubi vcluti in primogeniisEcclefiarum fedibus , eas radices egiclingua Syriaca fcu Chald;rj, ut proin-dc eam ctiam per univerfas Indiaoras, uti di&um fuit, inultimamRc-gionum Cbinam profeminaverint.Sed de hifcc in fcquentibus amplius.

Atha-

Athanasii Kircheri

C H I N MILLUSTRATjE

P A R S II.

DEVARIISITINERIBUS

I N

C H I N A MSUSCEPTIS.

F.iUJiiru,

& GtAtl*.

C A P U T I.

Qua ratione ,&• a cjuibus

,cjuibufcjue itineribm > diverjts

tmj>oribus Sacrojantlum C^ri/ii Euangelium in ultimas Orientisfy-

gioncs, Indiam,Tartariam,Chinam, ctterafque

Atixliegiones fuerit illatum.

Um in India, China>^ caeterifque Afia Re-gionibus frequentia

in hunc dicm adhucextent Chriftiana:

Religionis vcftigia

,

utjamoftenfumfuit,operae prctium

faciam , fidcclaratojam Syro-Chal-

daico in China reperto Monumento,hoc Ioco quoque monftrera , qua oc-

cafione & via hi Apoftolici viri in hu-

jufmodi remotiflimas plagaspenetrd-

rint hoc cnim praeftito , Syriam ,

c_s£gyptum> UGraciam non Chri-

ftianx tantiim Religionis , in exteris

Regionibus promovcndae ied &ante Chriftum omnis fuperftitionis

per Orbem univerfum propagatse fe-

minarium nullo nontemporc fuifle,

clare patcbir. Veriira ut in rc abftru-

& clarius procedam , prim6 fenten-

tias quorundam hic de iis propo-nere vifum eft -

f ut illis difcuflis

,

quid circa rem propofitam ftatuen-

dum fit, luculentius patcfiat.

Primo itaque non dcfunt , quihujufmodi Colonias Chriftianorum

in Chinam caeterafque t^/ffi* Re-gioncs pcnetrafle aflerant , primoope magni illius Impcratoris Afia-

tici , quem Authores paflim Pref-

byterum Joannem vocant > fcdcummaxima fit inter Aurhorcs dc hocImpcratorc cjufque Regnorum fi-

tu , qualitate ac conditione , con-

troveffia , ante omnia nonnulla deipfo cjufquc Rcgnis ad clariorcm rc-

rum explicationcm , adferemus ,

quamvis hanc materiam etiam in

Trodromo Copto difcuflerimus.

China Illustrat/« 47

PrcsbytcrJoanncsubinumhabiMvcrit.

Qtusfueritfamofvu ille^Prej-

byter Joannes , & anun-

quamfuerit ?

Qucmadmodum '\^\t.mc^/EgjptiO"

rum Reges primiim rharaones , de-

indcPcolomxii Ctlauritanorum Sc-

riphii •, Terjarum Xerxes quondam

,

& Artaxerxes , nunc Sophi dicuntur j

ita Prcsbyteri Joannis nomen quo-rundam Chriftianorum Pnncipum £

longo jam tempore dcnotat dignita-

tem. Quosquidem non apud c/r?-

thiopes, aut in ulla alia t_Africa parte,

urperpcram multi opinantur, (cd in

Afta imperaflc peritiorcs convc-niunt •, Quo tamcn loco imp>erium

habucrit , non eft omnino comper-tum. Nam quod quidam fcriplerunt,

eosfuiflc Rcgcs Cathaia^ magisdu-biam rcm facit, cum hifce proximis

annis cognirum fit , quicquid Ca-

tbaiumcft , ad Stnas pertincre, nec

urbemcfle ullam , aut Regnum hac

voce dittum , quod nunc cxtrzSina-

rttjwtcrminosrepcriatur. Et in hocconveniunt omncs e Societatenoftra

Patresin China multis annis com-morati, necnonGeographicarumre-rum notitia inftruftiflimi MatthausRiccittS \ Nicolaus Trigautius t %_Al-

varus Semedus ,- Michael BoimusMartinus Martinius ,- Joannes Gru-berus

} Joannes Adamtis, magnusille

Sinenfis Rcgix Mandarinusj &de-nique BeneaitJus Gois cjufdem So-

cietatis ex Regno Mogor juflufupe-

riorum profeftus , Cathaium tcrre-

ftri itinerc ex lnduftria inveftigatu-

rus , fatis exploravir. Non crede-

rcmegoprocula vero diflitum, prx-

terillam rerra? partcm , qux Cathai

nominc intra Stnarum Jimires a no-

ftris rcpcrta eft , aliam eflc Orbis

plagammultoampliorem , SinarumRegno d Borea & Occidentc con-

tcrminam, cui & olim Cathai nomcnfucrit. Vcriim cum rota illa extra

muros Sinenfes Regio ad bimeftrc

fere fpatium dcfertum , incultum &habitatoribusdeftitutum fucrit, veri-

fimile eft, Sinarum Rcgionem pofte-

ris temporibus , utpote cultiflimam

& rerum omnium feraciflimam,pro-

prie Cathaium appellaram fuifle j

Dcfertum vero hodie Kalmuk di-

c~him , extra muros confinefque ei-

dem rcgiones olun Cathai deferti

nomen mcruifle , in cujus finitimis

Regnis is,dequo nuncagitur, Pref-

byter Joannes majorum noftrorum

retate principatum tenuerit, ^Paulus

Marcus Venetus Imperium MagniCham facrar vero paginae , tefte

Aria Montano, Gog& Magogappel-

lantj de quibus & Sibylla

:

M «f m Tuy , n£i vaaiv £<Pf£>j$ afict

Metydyy

Mafrciv )} F A*yfov em <roi nuaxa, (10I-

Heu tibi Gogque Magogque aliisque

exordtne cunclts,

Marfon atqueAngon tibi quot mala

fatapropinquant

.

Hanc autem Scythiam Cathaiam cf- GcograpWa

fc Geographia Arabica per quatuorArabana-

integra climata poftenoradocct,tra-

ditque hominibus, animalibus , mine-

rifquc refcrtam , Chriftianis florcn-

tem,acimmcnfisCtf«frf/7 diftriclibus

circumvallatam, didtam lagog&Ma-gog.lta.tT3id\tGeographiaArabica,par-

te$. climate 5. lin. 2 1 . verba exArabi-

co a nobis inLatinum translata fic fo-

nant : Adiverforio Garada ad Civita-

tem Tahamct e latere Auftrali qua-

tuor conficiuntur lcucx (quarum vi-

delicet una in 2 f mtllia pajfuum') a

civitate Garada ufque ad montem ,

qui Caucafus dicitur , feptem dierum

iter esl. Atque hic mons Regiones C4"c

c

f"'Jagog & Magog circumdat } mons Xcudo.

vero lateribus conftat adeb arduis, ut

nemoea tranfcenderepojjit , &Jiafcen-

derit, nunquam tamen ad fafltgiummontispervcniet * nivium inveterata-

rum, & in glaciem concretarum co-

pid impeditus ; & quoniam e* nun-

quam dijfolvuntur , in vertice mon-

tis nebuU cujujdam jugis Caucafeis

perpetuo injtdentis fimtlitudinem ex-

hibent. <Poft mor.tem vero mttlta:

urbes Jagog & Magog. Et contin-

git

43 Athanasii Kuche mgtt non raro , ut homines hujus Regio-

ms curiojitate duclt altquoufque ajcen-

dttnt , vtjitrt quidin fupremttate mon-

tisJit,& quid d tergo ejus , & non re-

vertuntur , & impojjibiits efl reditus

eorumt ve/quiaa ferisff/veftribusdi-

lantantur^ vel quia d re/tquis popults

fosl montem commorantibus capiun-

turjQui vero fubinde redeunt incolu-

mes, narrant , quod in transmontana

regione nocturm tempore multi ignes,

diurno verbnila/tud, quam nebuta mi-

xta caltginecernatur. Iterum inpart.

j. climatts duit lin. 34. In his regio-

nibusplurimos quoque Chnftianos,

fcaNazararos habitare. Etpart.ti./m.

18. magnamdicit vim auri ex hujul-

modi montibus colligi , & lapidum

prctioforum varia gencra, item fera-

rum venationes dcmum magnumhifce regionibus Principem prxeflc.

Qux omnia ImperioMagni Cham,ieu Cathaio convcnirc , oculatus in-

umtcus fpector Pauius Marcus Venetus lib.

M»». , c 6 . hls yerbls fradit j Ab E711*7*5.

9 • f /* a*-\

, gaia Trovincia eundo verfus Orien-

Ta>d*iyi*f- tem , iter ad Tenduc f meltus Tan-

fcSSZT chu0 Jucit>(esJautemTwchutRe-

M.ir*r>i*, gnum Tartarix , quod multa alia Re-

&** imPiicat > uti Rfgnum Lafa, feu

^«^Barantola Tartari vocant, Re-

gnum Nccbal, Tibcth, Maranga &c

.

utipnjied ojlendetur^ una cumdeferto

Kalmack, quod muri Sinenfestermi-

nant : atque hocRegnum pleriqueGeo-graphi cum Cathaio confundunt ) in

quafunt civttates,& cajira muttajibt

etiammanere confuevtt Rex ille mag-nus,& toto Orbe terrarum nominattjji-

mus , vuigo 'Presbyterjoannes dicJus.

Modo autem Provincia illa tributa

pendit Magno Cham, habens Regemdeprogenie Presbyteri Joannis. Et li-

cet ibtJint altqut Idololatra&Mahu-metant, tamen major pars Provincia

fidem obfervat Chrijiianam , & hi

Chriftiani primastenent inhacPro-vincia-yprafertim efi ibigens quadamin Provincia Argon vocata , qua re-

Uquis popultsfagaciorefi& eloquen-

tior v funt etiam hic RegionesGog&Magog , qttos illi nomtnant Lug &Mongog •, in his locis reperitur Lapis

kazufi, de quo Jit azurtim optimum

:

Suntetiam in montibus hifceProvin-

cta: magn<e> mtnera argenti, &mu/-tip/tces fy/veftrium antma/ium vena-

ttones. Quxomnia apte conveniunt

paulo ante allegatxArabicxdefcrip-

tioni. De montium vero Jagog &Magog altitudinc, ita lib. 1. cap. 37.fcribit : Htncft dtjcedas ad Ortenta-

lem p/agam , ajcendendum tibi ertt per

tres conttnuos dies (vidc/tcet arduas

Caucafi rupes ) quoujqtie pervenias

adMontem alttjjtmum, & quo aittar

non efi inMundo } nuUa quoque tbt ap-

paretavtspropter Jrtgus y C" mrniamterraelevationem, qua pabulumnul~

lum admtni/hare poteff antma/ibus.

IgnisJiquandoque ibi accendatur , ob-

Jiante ntmia regionis Jrigidttate , non

efi ita iucidusy nec adt b efficax in ftta

acltone, ut in iocis demtjjiortbus. Et' paulo poft : Vocaturque hac RegioBelor, omnitempore hyemis effgiemprtjeferens donec vtator 4.0. asetac

abfo/vat. Haec CHarcus Venettts.

Quae omnia monti llli, qucm hodieLangur vocant , omnium altifllmo in

Laja Regno exiftenti convcniunt;

dc quo *P. Joarmes Gruberus, quem& pcdcftn ltincre dimenfus cft , rc-

fert fummitatem ejus xftivo tempo-re pertranfire, periculo non carere,

tum ob aeris maximam fubtilita-

tcm , qux vix viatores refpirare per-mittit, tum etiam ob vencnofe her-

bx cujufdam evaporarionem , qua:halitu fuo , & homincs & iuraenta

enecat. Atquc circa hoc RcgnumBelor , antiquam fcihcet Sacarumftationem , Thebeth principalc Pres-

byteri Joannis in Cathato Regnumfirumefle tum Geographus t^drabs y

tum trattattts mN oSiy fflmK di-

dius R. x_Abraham Tizo/ clare

demonftrant. Nubiana Geogra-

phia id Begarger vocat » in qua& maximam urbem efle fequcnti-

bus vcrbis aflcrit : In Orientali

parte i/lius efi Regio Begarger, cu-

jus urbs maxima nominatur Centa-ba , duodectm portis e ferro injtru-

fta. R. Pizol cum Veneto id Be/or

vocat , in quo & Regnum Thebetb

reccnsdctcdum ait : verbaejusharc

funt,

U. P**!»i

Itnttns.

Mebr moni

alufluxus.

cfacxuinmoncc

Lmngmrmoru idem

quiStkr.

bmmPr^t'-

China Illustrata.

bih i^yn r^rpn Tffeap n^Dv?yK anfion iddd nS«

ivd gttft n anuo a^m onwaw "ny rcnaru a* ^a\wn mtDn

rfrnn nb-bm cnro onnx

»3 jfcip r\vyi omyon

my nsepu naJ* btbd Drrwto

tenb f^M? nA anpi DW»n«nnn rnoa t;k anhvb nVru

orr?. DTto Sdd 'fbH awn*£>D mnjroi onp^n onmn

49

Jndus, Gangts, Ravi, Athtc nara-

lcs fuos ducunt; Gangts per rupcs

altiflimas horrendo.ftrepiru prcci-

pitatus in profundi&ma valle fui

curfus primordia ducic : lndus caj-

reraque pcr radiccs montium fuum

ibrciuntur cxitum » ut cx mappapatct. Hoc autcm Rcgnum , unume Magni Catai , tam cxtra quamintra Sincnfium muros contcntis

alTerit , quamvis haec itincri a Bc-

ncdifto Goefio noftro dati opera ,

& fuperiorum juflu in Cathaium

fufccpto , uti poftea videbitur ,

non ufquequaque conformis fit.

Atque in hifcc vaftis Cathai£

Regionibus longe lateqne potcntif-

fimum iftum Impcratorem Prcsby-

tcrum Joannem dominatu Reges

72, partim Chnftianos, partimEth-

nicos fuac ditioni fubditos habuifle,

teftc Taulo O^larco Vtntto , com-

pcrio •, quamvis fimilitudo Regno-rum in vaftis illis Rcgionibus , no- Nominum

minumquc cx divcrfis gcntium rc- SjjSvolutionibus , bcllorum tumulti- Uanrcoa<

Rtgnunt, inquit , Bclor magnum &txctlfum nimisjuxta omnts tUos, qui

Jcripfirunt , Htftoricos , Junt in eo

Judaji plurimi tnclufi , Cr iUud in

lattrt Ortentali & Borealt , & Jitnt

adhuc popult alii Orientales non ita

pridtm detecli in todtm Rtgno ,vo-

cant tos ittdigen* Tcbcth > huic vt-

ctnaurbs eil, omnes altas urbes ma~

enitudtntfuperans, penedivina,non|

bus , cartcrifque viciflitudinibus re- clufio-

eslficuti illafub coelo, in qua omnta 1 rurn , divcrfa dcnominatio talcm

ebmfarmn-rut Ulbs.

bona rtperiuntur : qux fanealiaeile tantamque confufionem pepcrent

,

gi$ in i»on-

ribus Tbt-

non potcft , nifi urbs Chaparangttt

in Regno Ttbtth fita, decujus mo-

numcntis Religionis a Chriftianis

quondam ibi reli&is , mira refert

<P. Antontus Andrada Lufitanus e

Socictatc J es u , qui cum incolas

ejus Religionc Chriftjanos inaudif-

fct, h Rcgno CMogor anno 1624..

plcnara laboris difricultatifquc in

ld cxpeditionem fufccpit ;qua

ctiam Gangts & lndt detectis fbnti-

bus , plurima confiderationc &admiratione digniflima obfcryavit

,

uti & cx ejufdem itineris comitc Jo-,

fcpho Mogulenfi Chnftiano , irohi;

Sogdians vocant) dtcitur Aicid ,

conftitit ,qu.dumhax fcribo, cum

|

qutmadmodum Romanorum lmptra-

P. Henrico Roth Neophytorum m tor Cxfar , aut Ttrfarum CofraL

tJMogore Chriftianorum modcrato-

re , Romam adhuc robuftus & vc-

gctus , quamvis 8f annorum , cun-

£ta & fingula oretenus mihi retu-

]it. Eft in altiflimis montibus Tht-

btth, pcrpetua nivc candentibus, m-

gcns lacus maximorum totius Indt£

flumnuim hydrophylacium , cxquo

ut in hunc ulque dicm ncmo fit

,

qui inde fe cxtricare poflit. Qui-

dam enim paflim eum cum MagnoCham confundunt : Alii Afcid

vocant , originc Ttrfam % ita Al-

machin lib. 3. cap. 4. Hiftor. Sa-

ractn.

l-aaJ <<>VDj3 uA-Lrf

i*\Xso ^-kwJ cX^*----

« l9j^> u»j*h r^J]

Omnts Rex Pharganac (ita urbtm

Sunt qui cum tyEthioptbus cumre-

centi nominc , vcrius quam antiquo

pA-jn \*NA\**> Iu-

chanes Btlul, id eft, pretiofumJoan-

nemnuncupcnt. Nonnulli in hono-

rcmJonxVatis diftum apud fuos

Joanam,omnibusqui Impcriumillud

G tcnc-

jo Athanasicenebanc , communi nomine haud

improbabili conjcdtura aflcrunt. In

his tamen Occiduis Ecclefix Larinar

partibus Joanncm folitum appellari

addito Presbytcri vocabulo , non

quod is Saccrdos eflet, fedquia Ar-

chiepifcopi primatis more Cruccmcreftem ,

quo Religionis Chriftianae

defenforcm fe pra.dicabat,fibi prarfer-

ri curabat. Unde Sca/tger cum a Pcr-

fica voce ^Vjsivw^3 -Preftegiani,

quod Apoftolicum fonar,itadi£tum

putat, quas voces Occidui pcrpcram

intclligentes , pro voce -Preitcgiant

( Pre->bytcr Joannes ) fcripferunc.

Verbaejusfubjungo. Sanenon femel

mirati fumtts , gentem nautica rei

penitus ignaram adeb terra martque

fotentem fuiffe , ut ab iEthiopia adSinas ufque Imperiifines propagdrit^

ab il/is enim temportbus ejus lmperato-

ris notitia adnos perventt, fednomi-

ne Preftegiani, 0«-*-/ *Perftca Itngua^

qu£ tota A fia ferc locum babet , ut

tn Occidente Latina , fignificat Apo-

ftoltcum ,quonomtne Chrtftianum Re-

gem & Orthodoxum intelligi confiat.

Nam Terfice ^\js=w^.i Prefte-

giani , uumero plurali AwfiA?»

,

Prcftegiani v. Apofto-

UcuSiVelut^^JSîyA -A~vot3\>

PadifchaPreftegiani, RexApofto/i-

cus , Ârabtce ^y+>Jh C_-*U**

Melck Arrefulf, eÊthiopice

^W.JkfdP&l Ncgus

Havarjavi dicitursJMagnum& latum

ipforum /Ethiopum in Afia Imperium

futffe ytndicio funt CrucesxyEthiopi-

ca ,qu* in lapan , Sina& altbivifun-

turj quin& Jemplum Thoma Apofto-

li Regtone Malabar fitum, non nifi

as£(hiopicum habet, Cruces-,ftruclu-

ram,& multa a/ta,& quodmtreris no-

men. HucufqucScaliger. E quo dif-

curfu bene quidcm colligitur,exc/_5-

tbiopid in Indiam, Chtnam& carteras

Afi<e Coloniasquafdam , quae fidem

Chiftunam ilhs in locis propaga-

rcnt,craducTas,quod&:nos moddmti-

Prcsbyeer

Joanncs.

I KlRCHEmmuroftendcre:At quodPresbyterum Prcsbvtcr

loannemoneine Afrum, autex^/fa 1°*™«J tr t- / • • nunquampullum in Êthtoptaxtvum potitum ^ ,„

poftmodum relcdifie dicat, omnino •*&**•

confi&um eft , & omni fundamendo

ut poftca vidcbimus, carct; diverlbs

enim fuiflb lmpcratores Africanum

& Afiaticum , magna mcliorum Au-thorum pars mecum confcntit. At-que Afiatici quidemlmpcrium mul-

tos annos floruit, donec ad Davidcmqucndam pcrventum , qui ut^Pau/us

CJlarcus fênetus tradit, a quodamDucc Ctnge di£to ( qui in Impcraco-

rcmcle&usiLScythis, proPresbytcro

Uncam & Natam ccepic appellari

)

pra?lio cum ingentc rei Chnftiana:

detrimenco a Cttblai patruo vi£tus>

& Impcrii gloriar, & Presbycerijoan-

nis nominifinem impofuic, cxbifto-

ria fupra cx Tau/o CMarco Veneto rc-

laca oftcndimus. Quo camcn crrorc Cur Impe-

Prcsbyteri Joannis nomen iÂoafft-™tor Ji*f~

no Imperaton datum iit, rcmaper- c.us fic

tam facio. Eo tcmpore quo novas tcr-"

rarum plagas mantimocurfu Lufitani

inquirebant, magna per Europam cc-

lebritatefercbaturPresbyreriJoannisnomen

;dicebatur enim eflelmpcra-

tor poccntillimus , multorum Rcgno-rumDominus, Religionc Chnftia-

nus ;quo tamencflet loco, eratinco-

gnicum. Ergo cum -Petrus Covilla-

»/«j,quemJoannes I i.LufitaritaRexadcum Principcm pcr marc Mcdicer-

raneumprimum , terreftrideindeiti-

ncrc invcftigandum miferat j in Afia-

ticalndia ad quam devenerat,audiflec

in ca c_y£tbiopia, quae (ub cÊgyptocft , Principcm quendam ellc longe

poccnciflimum,qui Chriftianam pro-

ficcrccur Religionem , adipfum fc

conculic •, cumqucmultaapudipfumrcperiflct , quae dc vcro Prcsbytero

Joanne conftanci fama apud Euro-pacos percrebucrant , credidit illum

eflc,quiPresbycer joannesdicebacur.

Hicigirur primus fuic, <\\i\Abiffinum

Imperacorcm cocccpic nominc, id

eft , 'Prefte Jean , appellare ; cumdeinde castcri imicaci , quiconfequcn-

tibusanmszÊthiopiam func ingrcffi,

cundcm errorcm in Europam facile

invexerc. Qua: omniaerudicedocct

PMa/thafarTeUezmHtftor.cÊthio-

pur,

China Illustrata.

aboncur

,

horaxlc-

p£ , polito Lufitanicio ftylo con-

iLiipta : quibus quoque fubfcribit fa-

pientiflimus Patriarcha «/Ethiopiac

A/phonJus Mendes, magnum Socic-

tatis noftrx lumen, in quadam Epi-

ftola de rebus e^/Ethiopicis operiTa-tns TeWez, prajixa. Cum itaque dePresbyrcro Joanne \o<\\iimur , Abaf-

finum Impcratorem ncquaquam in-

telligimus, cum praetcrquam, quodab Afiatico totoccclo ejuslmperiumfitdiflitum, nullaquoquc inChrono-

logia Regum*_/Ethoipi*> ut cx ca pa-

tet, quac in Vaticano Latina habc-

tur, decjusautext_x^r/r<2in Afiam^aut ex hac in illam transmigratione

fiatmcntio, imo expreisenegat*D<z-

mianus a Goes /. de ei/Ethiopummori-

bus3 eum Presbytcrum Joannemdici,

auc unquan diccum cfle , quod &Sacerdotes ^thiopesfupracitatiafle-

runt j icd intelligimus raaximum ll-

lum Afi£ Principem , de quo in prse-

ccdcntibus ha&cnus di£tum eft. Etcerte vel in hunc ufque diemmagniiftius olim Presbyterijoannis veftigia

reftarein Tanchuticolmperii Regno,quod BarantolaTartari, Saraceni Bo-

ratai, incoLx LaJJa vocant patrcs no-

ftri Abertus 'Dorville & Joannes Gru-berus (qui illud ex China in Europamredcuntcs anno 1661. tranfierunt )fatis teftantur, qui&mira dcRcgisiftius fuperftitiofa adoratione refe-

loj^^. runt : Sunt&in hocRegnoduoRe-aUatDeus ges , prior adminiftrationi Rcgni

totius incumbit ; alter , quem &Dcum patrem five cceleftem , aut

etiam Magnum Lamam, five facrifi-

culorum Pontificem vocant, in ulti-

misPalatii fui rcccffibus Numinisin-ftar refidens , ab omnibus divini cul-

tus recipitccrimonias-, tantoqueeumin honore habent, ut vcl ipfius fordcs

& cxcrementa ad omnes mfirmita-

tum advcrfitatcs plurimumconduce-re ftulte fibi pcrfuadcant •, undcnonmcdicamcntis duntaxat illa pcrmif-

cent, fed&collopyxideinclufipor-

tarc non crubefcant. Quoniam vero

homo corruptibilis mortis vincula

cvadere non potcft , hinc cultorcs

cjufdem , nc eum cxtcrorum homi-

numinftarinteriifle, dicipoflic, do-j

cente eos magiftroSatana, talecon-

filiumrepcrerunt,ex univcrfo RcgnoLamam llli quam fimillimuminqui-

runt,qucm ubi repcrerinr,in thronumxterni Patris clandeftina machina'-

tione evchunt , ut quemadmodumhoc ficlum numcnprrorifimillimum

eft , ita quoque vere atnorte refufci-

tatus vidcri poflit , qui & feptits jamrefurrexiflc dicitur. Ritus& cerimo-

nias, quibuscum ftultuspopulusper-

petua veneratione profcquirur , intcl-

Iiget Lector in fcqucntibus fufius-,

ajuntquc prxterea , hafce ceremonias

cultumqucnonaliunde, quamabeoRcge, quem Presbyterura JoannemAuthores paflim nuncupant , pro-

fluxifle i quemque in Regno Tan-

chut , quod Lajj£ Regnum fuo do-

minio includit , refedifle certo fibi

perfuadent : ficuti enim ad lllum ex

univcrfa Tartaria vclutiadOracuIum

tendebant, ficetiamnum adhunc rc-

diculum Dcum patrem Lamarumquecaput undiq-.adcjufdcra benedidcio- Sicimlm-

nem obtinendam confluere non cef- j£™fanc,adcoucannoi62<?.velmagnus trcm cce-

lllc Sinarum Monarcha Tartarus, ieftemre.

mox ubi Imperio potitus Sinico , mo-ncrauo*

re a Prxdeccflbribus recepto , k Tar-

tarite Magiftratu ad Magno Lama y

id eft Sacerdoti homagium , ceu fu-

prcmaTarraricacReligionis Antiftiti

prarftandum follicitatus fucritj Eteojam res devenerat , ut Rex fuorum in-

duclus confilio , Magno Lama jamverfus Chinam movcnti velufqucad

iplos Sinenfis Regni muros bimeftri

fere itinere occurrcreprorfusconfti-

tueret, nifi iP JoanneAdamo, in-

timo Regis Aflccla a tanta rei indi-

gnitate , magno rationum addu&a-rum pondcre fuiflet averfus , tantum-

que di£U Parris inftructione profccit,

utlmperator tantum abeft, ut extra

urbem murofque cidem proccderc

dignatus fuerit, utnequidcm,nifiin

palatii Pequinenfis horto eidem adfc aditum fecerir , tandemqnc morefolito variisonuftummuncribus, ne-

glettis vcro omnibusci dari folitis ce-

nmoniis ad fuum Regnum dimiferit,

& qui fuo advcnru fuaquc benedi-

ttionc Imperium Sinarum putabatur

G 2 reple-

s

5- Athanasii Ki RC H E R I

rcplcturus,contrariumprorfusfccum vicarius Cumdan civitatis Rcgiieft-

accidit ; adco ut poft difccflum cjus

famcm, peftem&bcllum, omne ma-

ledidtionis gcnusndiculusillc Archi-

facrificulus abomnibus paflim malc-

di&us poftfcreliquifle vifus fit. Sed

/tus NoeSacerdotis orinnditx ticlcch

ctvitate Regni Turcheftan &c . Tur-

chejlan Regioncm cam cfle , quamUsbec Terjie vocant , magna: Ca-

thaia initium , & civitatcm Belech

S> Jcs Prcs-

Intcri

Joannis in

TiruriaRcgnoT.MiLur.

ut ad inftitutum noftrura revertamur; in ea fitam , clare Geographus Arabsdico itaque in hoc Thanchutico Re- part. 8. clim. \.ltn. 34. oftendit , ubi

gno Presbytcrum Joannem rcfedifle, de Corajinorum Turchejianis pecu-

l:l*z.aJSJCcrdos OCvicariua F.-

ptt*. opt na—tionc Tm-c/xjhnmi

fuit cx civi—

tate Stltsb

onundus.

rcrfccutio-

ms mctucxularc

cojcli in

Chmam tan-

dcm pcrvc-

ncruiu.

a vcro non abludcre. Ulo enimcjuf-

quc fucceflbnbus longe lateque in

iSffia impcrantibus , fidemquc Chri-

ftianam egregie promoventibus;Vcr-

bi divini prxdicatores autvocatos,

aut fponte fua fama iftorum Rcgno-

rum & promovenda! fidei zelo , aut

quod probabiliuseft, direillius per-

fecutionis tcmpore, qux ccepit pri-

miim fub Diocletiani & Maximiani

Imperio, qua in Syri* , <L/Egypti 3

vicinifque z_yEthiop* locis ad fup-

pliciaCcviflimaC hnftianx vita; fc&a-

liari Provincia agcns , civitatis Belech

iitum , non procul a Samarcanda Re-gia MagniTamburlanisCuria, cele-

bratiflima quondam urbe conftituit

his verbis a mc ex Arabico in Lati-

num translaris : Eft autem hac Cli-

matts quatri ocJava pars, &continet

fortionem Regionis Corafina: , & aKarman ufqne Kafaralkamat ijmif-liaria hinc Samarcandam 6 miUia-

ria, & venientium e Samarcandai»civttatem Belech via eft. Ex quo Cmeluculenter apparct Jydbuzadum E-

torcs , paflim inquirebantur , com- I pifcopi vicanum dittum origine Sy-pulfosfbrmidincedidlislocisfugicn- mm, pztriaTitrcheftanumlcuCora-

tes, in mcdizTerfta , Baclria,Tur- ! ftnum fuific; Multos quoque ex Pa-

cbeftane fubititilTe , dcinde in extrc- godum regione cxtcrilquc ^A/iarc-

mas AJt£ Regioncs paulatim longo 1 giombus in Chinam Euangclii pro-

cxiliopcrveniflc, omninovcrifimile pagandicausApenetrafle,cxfuperio-

cft , ac dcinde anno poft Chriftum ri Syro-Sinica Lapidis inicriptione

600. fub Imperio Hcraclii, pcrfidoj

oftcnditur , qux omnia curiofo Le-Mahumetc rerum potientc , novas

l dtoriulterius icrutandarclinquimus.

fempernovafqucChnftianorumCo- Atque hxc dc Coloniis in Regnalonias in di£tas Oricntis Rcgiones Presbytcri Joannis , & in Chinani

traductasfuiflc.CcrteSaccrdotcsSy- traduchs fufficiant.

ros fcu Babylonios furoriinfidclium

ccdcntcs, Chriftianam Rcligionem|

fucccflli temporum propagare nondeftitiilc , fuperius adducta Syriaca

infcriptio luculcntcr docct , ubi Jiz-

buzad Epifcopus Sincnfis dicitur fi-

lius Noe Saccrdotis cujufdam oriundi

cx civitatc Balech Regni Turchefian;

quemadmodum e Syriacis verbis fu-

pradiftis& hoclocorcpctitis conftat:

tyfnno miUefimo nonageftmo fecfindo

&c. Jydbuzad Sacerdos & Efifcopi

Porro qui Euangclicos hoice viros

plcroiquc primum e Syria, c^/£gypto9

c^/Ethiopia inlndiam appuliflc, ea-

quc ad fidem Chrifti eomm opcri

converia, in Chinam, ob frequens,

quod tunc temporis lndis cumSinismaritimo itinere intercedebat com-nicrcium , e fuis Colonias quaf-

dam fubmififle arbitrantur , uti ve-

rius , lta certius fentiunt , cujus ex-

pcditionis factarferiem brevibus aper*

tam facio.

C A PU T II.

China Illustrata. 5i

C APUT II.

T>e Tropagatione Euangclii per S. Thomam (L/tpoJlolum

ejujque JucceJJbres in univcrfas Afix Orienta/is

^Rcgiones Jacla.

Otum eft , inter carteras eum Calurmina paflum efle tradunt,

Afi* Regiones S. Tho- ea voce ncquaquam urbem quan-

mx Apoftoli prardicatio- dam particularem, fed vicinam Me-neChriftofubactas,unam liapora pctram Calur di£fcam , quam

quoque efle , ingcntem illum India Apoftolus orandi gratia quotidie

transmontanum diftrictum , qui a afccndcrc folebat , & fupra quamPromontorio Comorino Narfingam, dum orationi incumberet , poftea

&cBenga/amu(quc excurrcns, Zeila- quoque occifus eft , intclligcbant.

num lnfulam cclcbcrrimam e latere,

Unde fi a Thomseis quifpiam ubi

refpicitj inquadictus Apoftolus in- S. Apoftolus occubuerit , intcrro-

numerabili homimim f qui in hunc garir, aliudnon refpondebuntquamdiem aS.ThomaChriftianiThomaci Ctte/iapor* ca/urmina, id cft,C%Ie-

vocantur) mulcitudinc ad Chriftum liapora fufra petram. Ita oretcnus

converte , fanguinem quoque fuum,mihi rctulit vir fide digniflimus

fiidit , quod Mehapor* urbe Regia, P. Petrus ^Pau/us Godignus Lu-& Narfmga Metropoli contigifle, fitanus Collegii Soc. Jesu Cocini

CMalabarum Annales tradunt , etfi . in India Re&or, qui dum ha?c fcri-

quidam eum ( Ca/amina) diftincta ! bercm Malabaricae Provincia: Pro-

Jndi/e urbCy vel ut perperam alii, Sa- curator in urbem advenit •, Atque/aminainCypro pafiiim velint; quem ita t_Ahna/es Malabarum habcre,

quidemerroremcx mala vocis Ca/a- Sc unannimi confcnfu ab omnibusmina intclligcntiairrcpfiflc, tumpa-

(

Chriftianis ita crcdi aflcveravit :

tebit, ubi, quis locus proprie Ca/a- ira Crux ipfa mirabilis , qux dummina fuericapcruerimus. * S. Apoftolus fanguincm fundc-

Nota itaquc, nullam hujusnomi- rct , ex ipfius fanguinis fluxu ex-

nisurbcm 3 tcftc zJIIa/abarum Chro- prcfla in lapide quodara miraculo-

w'f0, nec hodie repcriri in India, nec sc comparens , in hunc dicm Me-olim repertam efle , fedlocoCW*;»/- liapora in Ecclcfia S. Thomx, fum-

tta?, Caturmina legcndum efle , quam ma devotione indigenarum confer-

vocem conftat Malabaricam , com- vata tcftatur. Quin & idclariusdo-

pofiram ex Calur & mina , quarum cct infolito Characrcrum genore

hxc^fupra^iWz^peiram^dgnificzt, circa ipfam Crucem ad pcrpctu-

quafidicat QSuprapetram.') Eftau- am rei mcmoriam incifa pcrigra-

locusmar- tcm Me/iapora eoin loco, ubiS. A- phe , quam ex hifioria Xaveriana

2!!s.t 10-

p0ft0jus martyrio aflfcctus traditur, I P. Joannis Lucena dcferptam uni

ingens quxdam petra, quam in hunc cum myfticis Brachmanum Cha-diem Calur Malabaric^ Lingua vo- I ractcribus hic adnectere vifum

cant. Dum igitur Malabarum Fafii ! cft.

G 3 • Charatte-

Athanasii Kucbeii

Cbara&eres my/lici in circuituCrucis fcripti.

(TUds oo n Di 7i a OOO-P

Interprmtio (cnpturx

ex

nt

HofceChara&cres myfticos vetc-

rum Philofophorum ruifle, fingulof-

quc fingulis di&ionibus rcipondere,

non fccus ac j£gyptiorum royfticas

notas Brachmanes afferunr yquaravis

alii vcrilimilius cxiftimcnt fingulis

fyllabis fingulos rcfponderc, uti ex

Alphabeto Linguce Tamu/, atqueea-

rundem literarum Syllabarioconftat.

Explicationcm vcro a Brachmane

quodam fattam& ex MalabaricaLin-

gua in Lufitanam tradu&am fupraci-

tatusLtff«wfcquentibusverbisrerert.

<Depoisque appareceo a /eydosChri-)(cnptur*

Jiianos em 0 mundo, da/i a trinta annos

LmmT & 11. do mes de 'Dezembro morreo 0

Apoftolo S. Thomeem Meliapor,c?»*fc

ouvekoncheimento deD eos&mudan-

xa da ley, deftruiceam do damonio.

NaceoDeosda Virgem Maria, ejiene

emfua obedientiatrintaannos , &erahum^Deos eterno. Efte^Deos infinoua

doze Apoftolosfua ley, hum de/les veyo

h Meliapor comhum bordam na nam,

&fez hua igreia,& e//tyjfcMalabar,

& 0 Choromandel, & 0 de Pan-

di, &outras diverfasnacoes , & /ei-

tasfe determinaramtodos de boa von-

tade, concertandofe entrefi de fefogei-

tar aleyde S. Thome varamfanl~Fo&

fenitente. Veyo tempo, que S. Thome

morreoper mam d*hum Brachmene,

edefufanguefefes hua Cruz.

Anno trigcfimo , vigcfima prima

die Dcccmbris, poft legisChriftianx

ractam toto Orbc promulgationcm,

»

»n

»»

»

»

S. Apeftolus Thomas in Me/iapota

mortuus cft a quo ctiam tenet cog-nitionem Dei, mutationcm Legis, &deftru&ioncra Darmonis. NatuscftDcuscxVirgineMaria,& fub cjusobc-

dientia joannos morabatur, & erat

Dcus finc finc. Hic Deus fuam Lc-gem 1 2 Apoftolosdoccbar, cquorumnumcro unus advenit Me/iaporammanu tenens baculum faliidicuntrcgulam fabri lignarii & palumifer-tur hic palus e mari in lirtus reje&us

cjus fuiflc vaftitatis , ut complurcs E*lephantcs ad eum loco movcndumnon fucrintfurlicicntes, quem tamcnS. Apoftolus pro Ecclefia» conftiru-

endae fundamento a Rcgc donatum,cingulo proprio alligatum , in virtutc

Chrifti& S. Crucisnon fecusac palc-

am lcvifiimam rraxifle traditur ) fe- »cit Ecclcfiam. Rex Meliapora kCo-»romandelis & <Pandorum aliiquc di- »vcrfarum nationum & feclarum »

(Principes) prompta omncs volun- »tatc fcfc Lcgi S. Thomae ccrtatim »fubmittcrc ( maximo vifo miraculo) »conftitucrunt. Venittempus,quoS. »Thomas occumberct Brachmani cu- »jufdam manu, &: dc proprio fuo fan- »guineharcCrux exprcflafuit. Ha&e- »nus Lucena. »

Porro haec Crux 18. Dccembris, Miracuk

fcfto videlicetB. Virginis , quod ex- Cruc».

pe£bationcm partus Hifpani vocanr,

quotannis temporc Miflae folennis in

varios fe colores mutarc folct, quin

&fub-

China Illustr. A T A. 5f

oZV-irr.mr

Jjrmlabaf-

CtUUli in-

ftaorat Ec-ckaun.

& fubindefanguinem cum fudoreco-

piofiflimo cmittcrc v quod tamcnfemper magnae calamitatis immincn-tis prognofticum fuiflc expencntia

docuit. Crucis vcram efligiem unacum Charatteribushicapponcndamduximus.

Crux miraculofa S. TbomaApoJioliMeliapora inlndia.

Pavonis figuraCruciimmincnsin-

figne eft Regis Narjing/e. Cxteraqux circa hanc Crucem certis tcmpo-ribus contingcrc iblerc diximus om-nino mirabilia , legc apud di&umLucenam & Ofirium, quem citat Ba-roniustom t. annoChriJli 57.

Extra fcopum forfan ha»c vidcri

poflcnt } fcdcum in eo ncfcio quo ca-

fu inciderim, ea praeterire hoc loco

nolui , ciim ut eximix antiquitatis

monumcntum Europa haud ita for-

fan notum, tum ut, quomodo Brcvia-

rium & Martyrologium circa locumpaflionis S. I homa? intclligcndum

cflet , hoc digreflii Le£tori forfan

haud ingrato patcfacerem. Quaread derelictam femitam rcvcrtamur.

Harc itaquc lndt£ transmontanxRegio a S.Thoma A poftolo ad Chri-

itum convcrfa, cum multosannos in

fuiccpra fide conftanter pcrfcvcraf-

fcr , randcm dcficientibus operariis,

& Verbi Dei miniftris, Rcgio a pri-

ftino paulatim fervore deficicns, va-

rios gentiliumerrorcsimbibitj undetotaReligio in extremum periculum

dedu£ta, parum abfuit, quin pcfliim

ircr, &iifletfane, nifi Divinaprovi-

dentia ror dcficicnris Ecclefiasmiler-

ta malorum, opcra dcvoti cujufdam

viri, nationc Syrt qui Martome vul-

go dicebatur, hoc cft , DominusThomas , mature fubvcniflct •, hic

cnim fmgulari Dci inftin&u c Syrta

in Indiam proredhis , dum vincam

hanc aded incultam , fqualidam &tribulis fpinifque horridam intuerc-

rur : profummacura, qua Chnftianx

fidci propagandx tangebatur , camfibi excolcndam ratus, primo indige-

narum animis cum benevolcntia

,

fcitu

rum authoritatc, qua pollebat, ma-xima (" crat enim non nataliuni mi-

nus , quam dodtrinae eruditionif

que fplendorc famaquc infignis_)

lucrefacris, mox coadjuroresEpifco-

pos e Syria & Babylone fivc Chat-daa , ftve (^yEgyptt accerfitos , pcrdivcrfa Regni loca conftituit, Syria-

cam Linguam , qua in eadcm Regio-ne Apottolus fan&um Euangeliumquondam , ut traditio tenebat , prx-

dicarat, introduxir nihil deniquecorum , qua: ad Ecclefix incremen-rum conferrc poflenr , inrcrmifir

:

Hac ratione vinea Chnfti in prifti-

num ftatum rcdudta , eos paulatim

progreflus fecit , ut non jam pro-

priis contenta finibus , ubcrrimas

propagines fuas in omncm Indiam,

&in Chinam ufque extenderit. Vc-riim contigit tandcm fucccflu tcm-porum , ut hi Suriani Sacerdorcs surianisa-

Ncftorianx hxrefeos labe infc£ti, [CTdo

,5

c*

quicquid proavieorum in Indta lau- florianam-

dabiliter in Chnftiana» Relieionis

propagarione confeccrant •, ipu pra-

vis dogmatis turpitcr deftruxerint.

Ita teftanturdi&i Malabarum Anna-les

} iu Lujitant Annalium Indicorumfcriptoresy Joannes de Bairres } &dacus de Coutto -

t ita dcniquc rerert

*P. Ludovicus Gufmanusinfuade In~

dicis expeditionibus htjioria Hifpani-

cofermone conicripta /. 2. c . 27. cu-

jus formalia verba ad majorem fidci

attcftationem hlc adjungcnda cenfui.

Sicenimlcribir.

Son muchos los Chriflianos queay en la India con ejie nombre de S.

Thome-t que fajfaran de cientoy cin-

quenta mil , aunque repartidos per

diverfos reynos} yjubjetlos a diverfis

Reyesgentilesy Orloros. Tienen ejtos

Chrijhanos Ju Arfobispo, Obispos

Sacerdotes, que vienende la Suria , ycomunemente losproveeel <Patriarcha

Oriental de Babylonia C 0 Alcxan-

dria) y porque los Obispcs no Pueden

venir d vijttar eftagente^Jino de tarde

en tarde,paraque non lesfalten Sacer-

dotes , ordenan a los nnios , Jiendomuypequetios, de todas ordines} aunquenolas exercitan hafia fer grandes. Lacaufa de aver entrade eftos Obispos

ySacer-

56 Athanasii K I R. C H E R I

»»»»

»»»»»»»

»»»»»»»9)

7 Sacerdotes Surianos en la India , ^ I Thomam fignificat : Iiic dlartome «

*ener tanta mano yy autoridadcon los crac admodum divcs & cxcellcns, «

Chrijiianos de S. Thomefue un hom- & ob hanc caufam intrarat cum Re- «

brellamado Martomc Sunano , queeu gibus Caianganor, & Co/on, &cum <c

lengua Surianavaletanto , comeen la occafionc nominis Thomx, & ma- «

Effanola^Don. ZinjMarromc hombre gnx , qua pollebat , authoritatis , «

muyrico, y princifa/ , 7 <i <~*«/<sr Chrilliani Thomxi ci fc jungcbant. «

fttxw entrdacon les Reyes dVCaranga- Ira Martome vcluti caput corum fa- «nor, y Colon yconocafion dclnombre, £tus benevolentia fua ita omnium «queteniadeThome ,y Jii autoridad en animos fibidevinxit, ut diificilcnon «aqueliatierra , fueronfele pegandolos cflet, iis dc folis Epifcopis Jyr/^ in «Chrijlianos , que dejcendian de/Apo- lndiam rccipiendis admittendifquc «jlol S. Thome yeljehuzocomo cabefa pcrfuadcrc. Multum ad hoc iis pcr- «dellos , amparandolos yjavoreciendo- fuadcndum potcrat lingua Syra , «los,y pore/tavia/es Jueganado/asvo- quam eandem efle demonftrabat , «

iuntades , y como el era Surianofacil- qua Chriftus Salvator nofter Hiero- «mente les perjuadio, que recibicjjen , y folymis quondam efletufus , & qua "admitiejjcn losObifpos de quella ticrra, S. A poftolus 1 homas fuis majoribus «haziendo/os creer que aquella era la facrum olim promulg3flct Euange- «lengua-i enqueaviapredicadoChrijlo Jium. Hac igitur ratione Epifcopi

«

nuejiro Senor en Hierufalcm j y per Suriani primiim Rcgnum Caranga- «configuientc , que Ios0biff>os Surianos I nor, Colon & Cochin ingrcfli paula- <c

enjenavan la verdadera^Doflrina del timomncs circa Rcgioncs in Chinam «Euanglio , y /a que e/ApojlolS. Thome ufquc occuparu nt. Hxc Gujmannus. «aviapredicadoafus antepajfados.^De- I Qux omnia confirmat citatus

Jia mantra entraron los Obifpos Suria- *P. ^Pau/ia Godignus , aitquc cos in

nos loprimeroen los Reynos de Caran- hunc diem aliam doctrinalem , prx-

ganor , Colon, y Cochin, y poco a tcr Syriacam linguam nefcire •, hac

poco Je fueron eftendido a todas /as|

omnia monumenta , omncs facros

& Ecclefiafticos codiccs conlcriptos

tcncrc, omnes dcniquc litcratos fa-

partes hajia a China.

Hoccft, Multi in India Chriftiani,

quorum numcrusultraccntumquin-

quagintamilliafere excurrit , Chri-

ftianiThomxi difti, pcr varia Regnadiviil , divcrfis Rcgibus Gcntilium

& Maurorum fubje&i rcpcriuntur.

Habent ii fuum Archiepifcopum

,

Epifcopos & Saccrdotcs , qui omncs

cSyria veniunt,plerumquc cos ad hu-

jufmodicxpcditionemPatriarcha Ba-

bylonio feu Alexandrino dcfignan-

tc. Cum vcro Epifcopi non pollint

tcrras adco rcmotas nifi admodum" tarde & raro inviferc , nc Saccrdo-" tibus deftituanturparvosadhucpuc-" ros ordinibusinitiarifolcnt , ctiamfi

non nifi provc&iori xtatc funftio-

ncs fuas cxcrccant. Caufa ver6 cur

Epifcopi & Sacerdotcs Suriani In-

diam ingrcfli , tantam fibi! apud di-

ftos Chriftianos authoritatcm con-

ciliarint , fuit homo quidam natio-

ne Surianm , CMartome nominc,

quod in noftra lingua Dominum5>

cris potifllmum initiandos ad hancnon Iccus , ac apud nos ad Lati-

nam addifccndam tcncri. AdditVai pocata in CollegioSoc. Jesu,cam cx profeflb vcluti z&Brachma-nes convcrtendos neccflariam docc-ri. Harc maxime funt , qux tum in

India , tum in Sinarum Rcgno vc-

ftigia deprehendimus •, ccrte rci

Chriftianx in his Rcgnis originemaltius rcferre pofltimus ex iis , quxex orx Malabaricx codicibus Chal-dais colligi curavimus, quam oramDivi Thomx Apoftoli opera Chri-fto adjun&am clarius cft , quam utin dubium etiam a pertinacibus Cri-ticis rcvocari poflit. In iis crgo co- c«dfeeSdicibus lcgimus clariflime ab eodcm Sy^ci

Apoftolo Chrifti fidcm inveftam , 7»}%%&plurescoin RcgnoEccIefias con- S- rhomiftitutas. Et ne cui rcs tanta dubia

tr*dum-

fortafte videatur , teftimonia iplb-

rum codicura e Chaldxo ad vcrbumLatine

China Illustraia. 57

utz.

Latinc reddiu hic adfcribam, qu«e

'PatcrJoannesM1

. Compori e noftra

Soactate ejus vineac cultor annos jamplurcs , & Scrmonis Chaldari oppi-

do pcntus, juflii Revercnd. Archic-

pifcopi P. Francifci Rotis cjufdem

Ecclefia: Paftoris e noftra Socictate

rranftulit,& propria manu noftrorum

rogatu tranfcripfit , ut in hos Com-mentarios infererentur , ne quandoperiret tam infigne antiquitatis mo-numentum. Idigituritafc habet.

BrrTiarium In Brtvtario Chald<eo EccUfi*

Sm^cclc- Malabaric* <Divi Thoma , quodG*-fiz MaUba- za , td cft , Thefaurus vocatur , in

ojjicto D. Thoma Apojlolt in Jccundo

NoRurno , in una Lefitonum ftc ha-

betur adverbum:

Verba ex ûtographo Qhatt<eo ex-

tracla , junt Jequentia.

1?Q£* -CL^Z ISooi u£o r*0

1Vjl^ OID Uiiaoo

Jj^ O^^Do liooZ ufÔ ÛiT^ ASoaxdo II0S.7

IV.Ofc?oloQiifl»cnl.iaooZufSo ri^

U)aQ?Uoô lfQôIziUz

v. IZoiLoôiOf^jôZufLo,^

vi. LiooZ

^ Q**J? Ua»U> l 1°iSqa3

vn. LZai^Sjo UooZ wif2uo r».CJ

ideft,

1. T*er DivumTfjomam evanuit

error Idololatri* ab Ind ii s.

2. Divum Tliomam Sina»

iEthiopes converft funt adVeritatem.

5 . Divum Thomam Baptijmi

II.

III.

Sacramentum acccpermt&filiorumadoptioncm.

4. Per Divum Thomam credide-

runt& confefftJuntTatrem &Ftltum& SpiritumSanclum.

5. Ter D. Thomam acceptam Jer~

vavcrunt ftdem unius T>ei.

6. PerD.ThomamDotfrinavivi-fcafjlendores ortiJitnt univerjielndise,.

7 . Ter^D. Thomam Regnum Cce/o-

rum volavit& afcendit adSinzs.

Deinde in quadam Antiphonafichabetur , lndiz , Sina:, Perlx& ccUriIn/u/ani, & qui /«Syria, Armenia,Gixdsi&Womzmzm commemoratio-nc Divi Thome offerunt adorationem

nominituoSanclo. In fumroa vcro Ca-nonum Synodahum part. 2. ierm. 6.

c. 19 dc Canonibus«unftitutisfuper

Epifcopos Sc Mctropolitanos , fimul

habetur CanonThcodofii Patriarchar

in ha?c v crba :HafexJedes capita pro-vinciarum & Metropoltta , vide/tcet

Hilam,Nzivin,Pratn,AflTur,Bethgar-

mi,& Halah , qui digni habitijunt, ut

ordtnationi Patrtarcha interveniant,

nec abfint, utallti quartoquoqueannoapud Patriarcham conveniant : Sic

etiam Eptfcopt magna Trovincia7, ni-

mhum reliqui Metropoltta Chinse ,

Indise, Pales, Maufeorum, Xan, Ra-ziguarorum , Heriona? (hacesJCzm-baia}& Smarcandiae (h<cc ef},Usbcc

& Morcor ) qut longiffime abjitnt ,

nec vafttjftmimontes , & turbulentif-

(ima maria permittunt eis tranfitum

ad libitum 3 mittant Itttcras confenfio-

nis (ideft , communionis) adPatrtar-

chamfexto quoque anno. Quando vcroLufitaniCocinum appulerunt,rcgebac

hancEccIcfiamMalabaricorum mon-tium D.Jacobus , qui fic fcribcbat

:

METROPOLITA lNDIi€ ET CHIN^€, Jut conftat ctiam cx ejufdem manu-fcriptoNovi Teftamcnti codice, ubi

in calce fic habetur : Scripfit hunc Li-brum <D. lacobus, Metropo/ttalndix

& Chinae. Eodem modo D. Jofephpoft pnedictum D.Jacobum, qui

Rom<e dicm obiit , fie» fubfcribebat

D.Jofeph Metropoltta totitts India»e^

Chinx , ] & hic eft antiquiflimus titu-

lus Epifcoporum hujus Ecclefix.

H Unde

5* Athakas

i

i

Unde indubitati colligo , tam

K I RC II I. II I

quc & commodiflimos Maris Ery*

Epifiropi

Ecclcua

S Thomxcrant ezCh.iLij.i

Sc Sjrtm,

cximiarum in ultimos Afue fines cx- tbrti portus obtinuent , cx Ery

pedinonum authores alios non fuif- thr** vero Mari in cÊtbiop/am,

fe , quam di&os Epifcopos Syria- Terjidem ac rciiquam denique Itu

Commodanavigatio

CX Erjtbn»mmt in

lndtmm.

cos Thomarorum. Dicebarttur au-

tem hi omnes promifcue Suriani,

vcl quod totum illum traccum , qui

eft ab Eufrate ad MareErythrtum

ufque , una cum extimis & citimis

dicti maris littoribus Syriam five

K/lfyriam latejdicerent, vel ob lin-

guam Syram aut Chaldaicam , quamomnes Dodriores profitentur , quc-

madraodum de tjfrabibus, eÊejh

pliti & Êthiopicis Monachis fu-

pii oftendimus , & dc Sinaitis Mo-nachis monftrat Benjaminus in fuo

Itinerario his verbis

:

DPD1 SirWD 13 flfl 3"iy ^3 D^

nD3 wnn vmDiW m or

td *V9 mpj"t3YDrrwi \qid*^k™d

•TVnnn orn ctnn i^ddô-id ratfn

D^VD

m Raphidim duorum dierum

iter fft, ubi Arabcs habitant, nul-

litfque ex Ifraelitis eH > hinc verb

ad Sinai montem una die itur, m cu-

jus cacumine fanum eil (JMonacbo-

rum, qui Suriani dicuntur » inmon-

tis autem radicibus caftrum magnum

efl, quod Tor Sinai appeUant, hu-

jus IncoU Cajdaice loquuntur* hoc efl

itngua targum . Suntquehujuslociln-

ioU' ^/Egyptiorum jubdiU : hos au-

tem Monachos Coptiras fuifle , Li-

brorum Coptorum in hujus Arabia

Defert* Monafteriis fadrx teftantur

infcriptiones , quas in Catalogo Li-

brorum Coptorum propolitas confi-

dcra. Patet igitur Ecclcfiara Copto-

^thiopicam , ("quae totam cUdto

modo Syriam comprchendebat,. at-

quc uni Patriarchx Alcxandrino feu

Cairano eam fubdebat ) in Indiam

primo atquc hinc in Chinam cxte-

rafquc y^/e^Regiones , novasnullo

non tcmporc Coloniats traduxifle.

Nam cum Êgyptus optimosquof-

diam non incommodustrajcctusfue-

rit, frequentiifimam nullo nontem-porc ultro citroquc fuillc commca-

tioncm , prxter ahas , cclcberrima

quoque illa Salomonis ex Afion Ga-ber marisRubri portu in RegionemOphir fadra maritima expcditio fa-

tis dedarat. Verum quid Ophir hocloco proprie fit , inter Interpretes

iuf^JS>

admodum controverfum rcpcrio.

Scio quosdam Ophir pro ipfo auro

obnzo acdpcre, veriim horum opi-

nio jam dudum cxplofa eft -

y Alios

vero perOphir eam Regioncm Ame- opb* non

ric* defignarc , quam Teru vulgd Ptrm

dicunt , qux cum duplex fit Bo-

rea & Auirrma , eas numero dua-

li Tarvaim didtas cx illo colligunt,

Dmfi 3H! 3nim- & aurum ilJud am-

rum Tarvaim. lta Ârias Monta-

nus;verum cum non vidcam quo-

modo didta Claflls in AntipodumTalejhina prorfus& e diametroop-

pofitum, disiuncrum , ignotumquc

Mortalibus Orbcm , abfque magnc-

tc , cujus tunc temporis ufum igno-

rabant , aliifque fubiidiis , quibus

frcti noftri Archinautx cum Orbemdctcxerunt , deftituti , fccure &tam exiguo tcmpore pcrvcnire po-

tuerint;prxterc^ quo animoaurum,

gemmas , ligna pretiofit cum tanto

periculo in Regionibusadeodiflltis,

quibus in vicinioribus, utpotc Cher-

Jonefus aurea&c ^/Ethiopia abundat,

quxrereattenrannt ? Harc , inquara,

quomodo fieri potucnnt , cum non

vidcam , meriro eamopinionem ve-

luti incongruam ,expJodendam

cenfeb. Certius itaque & iccurius

iter arrepturus dico, Ophir vocem JJJ^fCoptam efle , fcu Êgyptiam , qua

'

Êfjpti vcteres eam Indiam appel-

Jabant, quae continet Regna Mala-

bar , Zeilanum , auream Cherfone-

futn , & ad cam fpedcantes Suma-

tram , Moluccas, Javas quas aliafc

quc vicinas Infulas Aurifcras , in

quas HKram claflcm Solomonis fta-

tntis tcmporibus cxpcdrviffc legi-

mus,

^gypda-ca Initmmnotat.

I

C H I N A I L

mus, non aurum tanrum , gcmma?, la-

pides &lignapretiofa, fcd & pavo-

nes, fimiar, fimiliaquc , qux e diftis

RegionibuS, rebus hujusmodi rcfer-

tis Claflls Hiramfecuroattulit,abun-

de* teftantur. Quin Onomafticon no-

ftrum Copto-Arabicum CapttedeNo-

winibusGentium idclarc docct j ubi

D'<JCD$Vp Hend, quod &

.W/tfwexplicat, OTSCO$ttpDC Vero

^4^6* feu lndum. Ophir igitur ni-

hil aliud cft quam htdiahAurum vc-

ro Tarvaim cgo cxiftimo fuiflb ex

JEW Javaim, hoc eft e Javts lnfu-

1

lis ita enim has Infulas binas dici,

apud Rabbinum Benjamtnum ni ral-

1

ixw lor me legiflc mcmini. Cum itaque

& juhofim dErythraoMari mOphir feu Indi-

ZkZ'm am aded frequens fucric expeditio

,

ini,*tna- Ccrte hac ufos opportunicate, non^10,

Chriftiana: tantiim Religionis pro-

pagatores fcd & vctcres Êgyptios,

eorumquc Huromantas & Philo-

fophos cum di£Hs Rcgionibus m-

gcns habuifle ultrd citroquc com-

mcrcium , varia ^giptiorum in us

uunet, rclifta tcftantur monumcnta. In-

ter ea Ormus fcu Hormuz nobilif-

fima Perfici finus Urbs, prima ;Egy-

ptiorum in Terfta colonia,& commo-

daiis,quiin/»^/rfw trajiccre volunt,

ftatio ,quamque ab Hcrmctc iEgy-

ptio(âquo&nomcnhabet,^9y5

Hormoz, enim ^/frabibus, idcm eft

quod Gr£cis E>*«jf Mercurius) aedi-

ficatam, HaithoniTxWil.de Tartarts

c . <J. Iterum Rcges Terfi* eÊlius

Spartianus , ab Ofiride, TfammofSt-

res diftosafTcriti ncc imperite } Ofi-

ridemenimprimum in cas partes, &dcin in Indiam conccflifle , urbi-

bufque extru&is populos ad mc-

liorem vivendi normam redcgiflc,

^Diodorus fcqucntibus vcrbis tradit

:

fVw& -n^Qa^ riwircouetttx A&&*4tJw EpuQyiv 'jutittoreu, luf lM k&

U S TR.ATA. S9

chc oAipcef c* IvSUf, ci eu(K& Nt aut evofm-

ffq-ffalffAfitm faKftetot >ct9Ajt«i dttuvtis

ttaS-' Iw ir&Qn **t Aiyvftot. 4>vnc)<«f $

v&i xn?o t Lt rv) **j ItSblc Ni/o-m KSH 2^ftt-

mt ri-n ro <Pv1o* c* onutcf fto'vu tcS totto»

TUtttf TUV I tO*liJ*t> ™* OftOfOt Xte&V-

dmKoi-mtuf xdi' 'vutvluf r!w X^Wy K

utetf.

Hinc per Arabiam , fecus MartRubrum jÎndos ufque&orbis ha-

bttabilis fines perrexit. Nec paucas

Indis urbes condtdit , equibus uttam

vocavit Nyfam iEgyptiae illius , ubi

nutritusfuerat , monumentumrelin-

quere volens. In hac IndorumNyfa

hederam plantavit , qua fr£ omnt-

bus Indiae & finitima terra locis

tantitm crejjit & fermanet. CHul-

ta infuper alia fui in terras iUas

adventus ftgna reliquit , quibus

Indi pofleriores induclt , controver-

fiam movetit fuper hoc *Deo j &natione Indum effe contendunt }

Hujus fccutos veftigia poftcros

frcquentius poftmodnm hujufino-

di plagas ^gyptias adiifle vcrifi-

mile cft. Imo Terfarum Magos,

hidorum Brachmanas , uti & ca%

tcros %y{fi£ fapicntes omnem phi-

lofophandi rationem , omncs cir-

ca Deorum cultum ritus & ca>

rimonias ab ^/Egyptiis non ali-

tcr quam reciproco commercio

acccpiflc , prarterauam quod cla-

re in vtta xyipollmii id doceac

Thi/oftratus -

tipfa fane didarum Cultus

gcntium morcs & confuecudincs, g~2_in

id luculenter indicant •, cum in bu*^r/7«

hodicrnum dicm in India , China, Jffj^.Japone , Tartaria fcu Cathaia ,

*

quin ctiam in ipfa Âmericay So-

lis, Lunar, Sidcrum, Terrac, ani-

malium omnis gencris cultum, non

fecus ac in ty£gypto immemo-

rabili tempore vigcrc intueamur.

Polymorphas Ofiridis 8c Ifidis

ftatuas, Apides quoque, Anubi-

des, Canopos, & fimilia tyEgyp-

tiorum monftra, ibi paflim coli rc«

perias : Pyramidcs myfticas > & ma-P H z gnifr

6o Athanasii Kucheri

C*t*htmmlaliud

quam chi-

Defcriptio

urhis Cam-»«/«.

gnificcntifllma Tcmpla GcniLs ad

ciyEgyptiorum normam crcfta j Vcr-

bo JiLgyptiacam rerum facicm ubi-

quevideas. Quxomniahicfufiusde-

clararem, nificain prima Oedipino-

ftripiartis Syntagmatt quarto (quamSimiam iEgyptiacam voco) ruliflime

& particulatim pertrattaflcm ,quare

Le&orem eo remittimus. Atque hxcfunt, qux de Coloniis Coptitarum

five <^^gyptiorumhucu(quc dicenda

exiftimavi j dc quibus non ignoro ali-

osalitcr forfan fcntirc poflc. Vcriim

ifta mihi vifa funt verifimiliora , potu-

iflcmque rci propofirxalias non con-

tcmncndasin mcdium rationcsaffer-

rc , fi aut inftituti mei ratio id modopoftulaflct, aut mea intereflct, aflcn-

fum a Le&oribus violcnterextorque-

re. Sufficit nobis, ex zyEgypto faftas

in totum Orbem expcditiones , qui

unicus noftcr fcopuscrat, dilucide,&fi fufius forfan, quam parcrat, hoclo-

co demonftrafle.

C A F U T III.

T>e Cataio ejufque proprio &• genuino fitu.

ITamvic in nr.vrpdenf i- fitudotamenilia afcendendo UUamvis in prxcedcnti-

bus varia cx variis Au~thoribus , Latinis , He-brais, KArabtbus, Per-

fis, de Catai fitu adduxc-

rimus, hic tamen ad meliorem rerum

elucidationem , quodnam tandcm

Cataium fit Regnum , ubi fitum , per

varia hac de caufa afllimpta Itincra

cxponemus.Chinam potiflimam Catai partcm

efle, non folum noftrorum Patrum

aflidua cxploratione innotuit , fed

&ex MarcoTaulo Veneto clariflime

patet, fiquidemvaftamillam urbcm,

quam hic Cambalu, vel ut vera Tarta-

rorum linguafonat, Cambalek, Ma-gnt Cham Rcgiam dicit noftriPatrcs

aliam non fuifle ajunt , nifi modcr-

nam Sinarum Regiam , quara Teki-

num vocant, & vaftitas murorum in

quadro pofitorum urbifque incredibi-

lis amplitudo fat fupcrque demon-

ftrant, Tcftc M.Paulo, Civitas Cam-balu in Trovincia Cathaijuxtafiu-men magnumfita ab antiquts tempori-

bus infignisfuit& regalis fonat au-

tem Cambalii Civitas ^Domini ;HancMagnus Chara tranftulit in al/amfiu-

minispartem,didicerat entm ab i^/f-

jirologo, quod lmperiorebel/U futura

erat. Civttas in quadrum conftrucla,

ingyrocompieclituri^,. miUiaria, quo-

iibet quadrati latefefex habente mil-

iiaria,Muros habet dealbatos,a/titudi-

nis 20. pajfuum,iatitudinis dtcem,jpif-

fttudo tamen illa afcendendo tenuiorjit.

Habet qualibet muri quadratura tres

portasprincipales, quain univerfum

duodtcimfunt conftttutis juxtafingu-

las vtagnificts Palatiis. Inangu/isquo-

quemurorumJttnt, egregiapa/atia, ubiCivitatis conjervanturarma. Trans-

euntper hancCivitatemvici&platea*

refttjfima , ut ab una porta /tbera/pe-

ftus tateat per Civitatem adportamoppofitam, domibus elegantijfimis pa-

I tatiorum inftar utrimque conftruftis.

Et paulo poft. Extra Ctvitattm

Cam balu duodecimfunt magnafubur-bia ,fingulis duodecimportts contigua,

in quibusjugiter mercatores invcntun-

tur& advena homines. Hxc omniaita Pequino Rcgix urbiquadrant, ut

in nullofere difterant , uti7\ Marti-

nus Martinius teftatur Atlantis fui

fo/io 29. Nomina quoque urbium Ta-

dinfu, Cafanfu, Quelinfu, Cingianfu,

Sianfu, qux&ctiamnum Siganfu di- Spfjjjj!citur, non procul a croceo fluvio fita, »nH.

*~

quam poft trienncm obfidioncmMagnus Cham Catapultarum ope,quas machinas in China adhuc inco-

gnitas per fabros Chriftianos extrui

curaverat , Paulus Marcus Venetus

( qui una cum patre fuo Nicolao 8c

patruotunc temporiscum Imperato-

rc morabantur.) anno n68.tandcmexpugnavit. Vidc 'Paulum CHar-cum fenetum l.i.c. 5-8. SiquidemfuinlinguaSinicanihilaliud, quitmur-

bcm magnam, ficuti ceu aliis nomini-

bus

China Ulujtrata.bus additum , mediocrcm urbcm no-tat , qua: quidcm voccs nulli alrcn

Rcgioni, fed foli C£/»*notaefunt&propriar. Nihil tamcn ita luculcnter

Chinam pro Cathaio lempcrhabitamfuille deraonftrat, ac Terfarum mo-numenta tum Aftronomica, tum Bo-tanica , quae ex Nafirodim TerfieMathematici toto Onente celeberri-

61

China reperitur , paflim vocari

(J^k£=> C^lwc CMufcm Catat-

cus potus quoque ilJe qui cx Chaherba quadam Cataio propria confi-

citur, plcrumque ^VJa^s

Cataium cha dici : Mogores verd,qui origine Tartari funt, & cxmagni

mi Tabulis aftronomicis nobis aperuit Cingu can ," carterorumquc fuccedcn-

cruditus Vir Jacobus Go/ius in Appendice lyitlantis Sinici adjuntta

}

Aftrortomia uw aperte vidctur duodccim hora-rum , in quas dics naturalis apudi/-nenfes fcu Cathaios dividitur , nomi-na Cathaica ita Sinicis refpondere,ut in nullo difcrepcnt , quod & tc

CttLtnrttm

Clli Sint

eotte/pon

dcx.

tium potentium Impcratorum pro-

fapia originem (uamducunt, iSinici

Impcrii cxpugnatione, Mogu/o-Stnas

abHiftoriciscorum <\j^jt*<c

dici lego. Qux vcro dc Quinfdi,urbe admirandac & pcne incredibilis

ftantur quotquot ex Patribus noftris magnitudinis fcnbit , illa omnia vera

huc Romam advena? cxifterunt. Sed cAe compcrta funt hodit} de Civitate

otha:cluculentiuspateant,hicnomi- Hancheu metropoli , dcquaP. Mar-

quxrumnierit in-

gens c;us

vaRios.

na apponam. tinus Martinius eximii Atlantis fcri-

ptor, itadifleritfol : Jop.Nediutiust

^—- , —- • • wy* — Defcriptio

J\Omina bOrdrum , tn quas Europsei Cofmographi inMarciTau/i h*""**

dies naturalis apudCathaios,idesJSinis , dtvidttur.

2.

cheu3- 4-

yin mao xin su

7-

v8.

vi9-

ximio.

yieu

ii.

sib

12.

hai.

Si quis vero 6o. annorum Cyclum,quo Cathaios in calculo dicrum

,

hebdomadum , annorumque fola-

TiumNafaradhius uti dicit, cum Si-

nico contulerit , eandcm prorsus ,

fiverationcm computus, five nomi-na , quibus illum appcllare folent,

efle comperio : idcm cfto judicium

dc anno Cathaico , qucm uti & Zo-diacum in 24. partes dividunt, anniinitio fa&oa 15. gradu Aquarii. Vc-rum dc hifcc fufiiis vide citato loco

fupra memoratum Goltum , qui &tcftcm Vlug Begum Aftronomum(Perfam adducit , cx cujus tabulis

quaccunque hucufque tradita funt

,

clarc cx calculorum Cathaiorum ,

five quod idcm eft, Swarum har-

monia oftcndit. Lego & cgoapudMedicos i^irabes , Mufcum qui m

Quinfai inquirenda ac ridicule de/i- 2fQ!L"1'

neanda aberrenty hic ipfijfimamillam

dabo , cujus ne umbram quidemaffe-

cuta eft Archontologia iUa Cofmica,

&Ji Deusvotufaverit ,tranfmittamfortajfe cum tempore ipfum Sinicarum

urbium ab ipfis Stnis /onge ante Euro-paeos impreffum Thcatrum nunqnamhacjenus vtfum Europx quodquidtm

fciam. Veritm ut quodnunc injiat aga-

mtts , certijftmis imprimis argumentis

probo, hanc ttrbem ipfam ejje Qojnfai

j?ault Veneti hac enim iUa eil, quaa Singui, hoceft, Su Cheu qutnque

dierum fpatio difiat : filoquamur de

progref/u ac itinere exercitus, inquo

conftat M.Paulum Venetum fuiffe,

alias enim vixquatriduiiter eft ^hacilla eff, qua illtus tempore regia erat

Sinarum , quamSinx/inguaerudtta

litteratorum Kingfu , Communi ho-

minum vttlgarium minus exacJe lo-

quentium Kingfai dicunt, undeVeneti

nomen Quinfai fluxit. Notandumpor-rb ^/fKingfu dtgnitatusnomen ejfe ur-

bibus regits communt , non autem uni

proprium ac fingulare , fiquidem vere

regiamfignificat, quamvtsfcfe eadem

urbs proprium alioqui habeat nomen ,

uti hac urbs Hancheu dicitur-quafub

Sunga familta diclaeft Lingan } quia

H 3 ejus

Enonon

6*2 Athanasii Kircheri

ejusfamilia decimus Imperator Cao-

ciingusKinTarrarosfupens hicRegi-

amJt,itutt, atqtteidcirco Vtneti tempo-

re Kingfu vocitata eft,qrtodcunque de-

mum hic a/iiftntiant j bac autem afta

fttnt adatmum a,partu Vtrgints 1137.

In eadem qttoqtie urbe Sunga famiita

Regnum tenuit,donec w^w/HanTar-

tan Occidentj/<?j,KinTartaros Orien-

ta/es e Catayo ejecerunt, hoc eft,ex Bo-

realtbtts Trovinciis, atque itatttm dt-

beUatifttnt , tnoxque vitlricia arma in

' RegnumMangin invexerunt, Auftra- \

ImmProvmaarumfcilicet occupattone

urWinna. c*pt*. Stdut profius adrem ipfamac-

mcrispon- cedamtts , hac il/a urbs est, qua atttyt-

nbus rcfer-mQS af mnumeY0S pene habet pontes ,

tum intra ip/a mtrniajum extratn ipfts

ftiburbiis , ntc a vero aberuntmultum

decem ttiammiUia, qua Venetusenu-

merat, ft pontibus arcus triumphalts

accenfeas , quos obfornicts fimi/ttudi-

nem, potuitctiam Venetus tn Tontium

habtttffe/oco, eodtm modo.quo Tigridts

Leones dixit,cum tamtn it minime hic,

utt ferem tota Afia , non reptriantur j

nift ve/ts eum tton eos tantummodbqui

tntra ant extra urbem funt, fedtotius

* hujttsTerritoriipotttes ejfe complexum,

actum qutdem numerum iUumfuum,

qui alias Europaeis crtditu vtdttur

difficiits,facileattgere potutjfet, tan-

ta ubique pontium & arcuum trium-

phaltum copia. Accedtt ad hujus rei

Lacm sHh.confirmationem Lacus &p Ita/icorum

miUiarium, Sihu vocant,quiquamvis

intra mocnia non (it , iUa tamin ab Oc-

caftt in Auftrum longotraBu lambit,ex

eoque tnduclt funt in ipfam urbem

comp/ures canales\cjus porrbripaita

templis , monafteriis, patatiis, mujais,

ac privatorumdomibus , ornni exparte'

funtobjita, ut intra amplifftmam ttr-

tacui litto-bem,non ruriverfari te credas.Adhac

n culuffi- ripa undtque quadratoJetloque lapide

eret~i£ funt , latijftma ambu/antium

commodortltfiavia jviaetiamqua-

dam per ipfum Lacum tranfeunt , plu-

ribus iifqut altioribus pontibus , fub

quibus navts trajiciantjnftruftatfui-

bttt inambu/antes totumLacumultro

citroquepoffunt circuire,undeUrbi ac-

cenferidVenetofacUtpotuerunt.Hac

eftiUa Urbs, qua tmra mcettia montem

ma.

habet ad Attftralem partem Chin-

ghoane diclum , in quo turris iUa cum

ctiftodibtts , ubihorarumJpatia clcpfy-

drd metiuntur, & quot boris tahella

exponitur aureisfcjquipeda/tbus litte-

rts infcripta : hactpfaurbsesJ, cujtts

platea omnes quadrattsfunt ftrata la-

pidtbtts: hac qua inpaludofojacet loco,

pluribufque canalibtts naviumcapaci-

bus dividitur •, hac demitm , ut reliqua

prateream , ex qua lmptratoradmare

fugit perfluvium ingentemCicntznz,

cttjtts latitudo Germanicum excedtt

miUiare, fluitaut adAuftralem urbis"

partem, ut nec hic omninodefitfluvius,

qttem Venetus Quinfaifua adfcrtpfit , Q*„fM fai

mde in mare verfus Ortum prorumpit,{JJJjJj^

d quo tantum ottminodiftat hacurbs, nuaflti

quantum eam diftart Vtnetus voluit.

Addo urbisambttum centttm eoaueam-'

plius occupare mtUiaria ltaltca , fi

maxtma Juburbia annttmtres , qtta ab

omni parte latiffimt excurrunt -

tundc

adqumquagmtaSmtcaftadia confictts

I d Boream Auftrum retfaobambulando

1perjrequenttjfimasp/attas,in qutbus

, niht/d popu/o domibu/qttevacuumre-

I perturusfis,eodemferimodoabOcca-

\fuinOrtumpergereiicet. Cumetgbex

\ Sinicahiftoriar«wf>«/ , nomen, dejcri-

ptio ,magnitudo catera que omnia

htinc urbem ejfe Quinfaidemonftrent

,

nuUus ampiius relinquitur dubitandi

locus. HaxP.MartinusMartiniuscit.

loco. §. I.

lterin Cataium five ChinamBcnc-diftiGoes Sac.jESU,exP.Ntco)aoTri-

gautio. fOJtfMappamltincrurn.

Unde kaquc tantacirca Cataiigp-

nuinum fitum opinionum confulio

nata fit , paucis explico. Notum cit

tum cx Htfioria Tsu/t Marct Vene-

tt , Haythonis Armeni alioruraquc,

tum vcl cx ipfa Chronologia Sina-

rum, Cftlagttum Cbam Tartarorum

Impcratorcm , qucm Cub/ai alii

,

nonnulji U/cam aut Uncam vocant

,

anno 1256. irruptione pcr muros

fada, univerfum Stnarum Imperium

(quod tum in duo Impcria divifum, cuinM ±

quorum unum vcrfus Boream Ca- T*n*r*

tai, alterum vcrfus Mcridicm Mangi dSu*"'

vocabatur) occupafTe >undeutijam

alias pars Borealis Ckina cum cxreris

extra

Lhinacxtramuros Regionibusfub nomincCatba) pinim vocabatur, i(aquoqueoccupatojam Stnarum Impeno, uni-

verftm Regnum pcr Tartares& Sa-racenos 'circumvicinos introducto,

nominc Catbai vocabatur, nominecsterorura circumjacentium Regno-rum cxtramurosdeleto, ita utabillo

tcmporcilludfolum, quodmtra mu-ros conclufum vaftum Sinarum im-perium ab iis qui ex Indofian, Usbcc>

Camul , aliilquc Mcditerraneis Rc-gionibus ncgotiandi cau(a iilucquoc-annis proficifcerentur, Cataium ap-pellatum lit -, & ex Itinere Frarris

ha§nt- noftri BtntdicJi Goefii luculcnterpa-

c?i'm£1ltet ' Verum qma iHud non iblum Su-

ogcndum. perior Societatis noftrz , Ccd & Pro-regi$/W/> ^r;> Saldagda, lmolm-pcratoris C^logorum t_Acabar , julfii

confilioquc, tum ad Catantm cxplu-

randum-, tum ad lncolas intermedio-

mm Rcgnorum Chnftiaha Legcimbuendos dccrctum erat -

y Ccrteillud ea quoque qua fieri potuit di-

Jigentia & follicitudine a BcnedUlo

Goefio viro prudcnti &cordato , necnon lingua Perfica , quam longa mo-ri in Regno, CHogorum ipfiquec^cabar , Rcgi familiaris optime didi-

cerat, pera&um fuit. Benediclus ita-

quc diplomatc Rcgis LMogorttm nccnon Prorcgis Indta fupra mcmoratincceflariis fubfidiis tantoitincre con-

gruis afratim inftru&us , *_Armtno-

. w r«j» aflumpto babitu , nomine quo-LAj)C\xC.que Benedicli in ÂbduUa , quod

ftrvum *Dti notat, mutato i ^rw-7W homine Iiaac in itineris indivi-

icoj. Ex duum comitem adfcito, anno 1603.perfolemnes jcjuniorum dies cxLa-hor Regia CMogorum movens iter

verfus Regnum Caflar una cumfoohominum congrcgatione , quamCaravanam vocanr , magno jumcn-torum, camclorum & curruum nu-meroordituseft, menftruoitincrc in

urbemo^fof fub jurifdictione Mo-gorts appulit •, traje&oque flumine

lndos poft bimcftrc fpacium urbemVkkr. Taffaiar attigit , ubi ab Eremita in-

ftructus audivit mcnftruo fpatio ver-

p«/r«*r-us ôream Rcgionem Capburftancflc, id dxterram infidelium, dc qua

Litor.

LLUSTRATA. 6$

infra, pluribus,.Chriftianis rcfertam

eflc, quam tamen Caravand impe-ditus tranfice non licuit. Hinc 25 - 5 dienim.

! dicrum curriculo in urbem pcrvc-

nir, cui Ghideli noraen cft , ubi a la- Cbiittli 20

tronibus multum pcriculi fubiit.dtclM*

Hinc movcns intra 20 dies Cabul c*m.

urbem tenuir, urbem CMogorts ju-

rifdittiooi adhuc fubjettam. HincChiaracar urbcm ferro divitem, &

teSECLex ca deccm dicbus in^Parvdn uln- p*TVUn.

mum Mogolici Rcgni oppidum pcr- »0<licbos.

vcn it.

Poftquinquedicrumquictem, 20 ^nc/trm

dicrum fpatio pcraltiflzmosmontes 'r

in Rcgionem cui Anckcran nomcneft, & poft alios 1 5. Calcia urbcm ap- cmtdj

pulit, & dccendio peratro in locum ,odico'

qucndam Gtala/abath dictum vcnit, <n*t*l»-

Brachanuw teloniis cclebrcm > poft jjjyjj.quindcccndium in Taihan, & hinc i m.c^-

ui Chaman progrcflus ingcntia latro- mM-

num pcncula mcurnt , c]iubus cvira-

tis,raiKlcm Ciaciunot tcnuit, &poft ctmdmmdecendiumSarpant/dcCcrtum locum 10 J,eo-

tranfcuntes per altiflimum montem ^"j'"b.

viginti dierum itincrc in Sacril pro- ?.«nt.

vinciam pervcnit , poft biduum ad iod*D'

pedcm montis Cecialath, inquoob Momtv»*-

nivium multitudincm multi frigoris 'ôdicb.

veheraentia pcri^re , perucnit , fex

diebus in nivc pcnQtisinTamgheran Ti*mx*ran.

RegnumC^r, &pofti4 dies>-conich, & poft dics quinque Htar- jdicb.

cham Cafcans metropolim & fincm Hiani*»-

Cabuknfis pervcmt $ Regio tota 'Ma-homttis Iegcm fccratur. Atque hinc

ex Hiarcbam in Cathaium per Ca-ravanam expeditionis initium cft,

corum tamcn qui certd (e intra Re-gnum admittcndos forenorunt -, Nc-gotiatio quafi tota coniiftit inj a (pidis

pretiofi fragmenrs, qta; in Cataio,

idcft , Chtna plurimi liunt , &c du-

plicis gcncris cft ! pnus e fluminc

Cotan non procul a Rcgia , a pifcato-

ribus inftar crafllorum filicum cdu-

citur : Alterum e montibus crutum

in iaxcas laminas duabus fcre ulois

longasdininditur. Diflat hic MonsCanfangui a Regia viccndio circiter, Mon$ u-& mons Lapidcusdicitur, in Char- pl<,cu, •

tisGeographic-spafllm notus. Hincitaque ltcr poft longam moram de-

nuo

6+ Athanasii Kucheii

lihi.

H anuahx.

.4,f,<ycr

dcfertum.

CntiM

r.u .-.

Tttrfban.

CmtMtl

9. dicb.

Mori Jfnro-

/iRegni.

Scitn.

RegnumViitt.

nud orditus Bencdifrus ,primum

lolcl-Telonium Regni appulir, hinc

2 f . dierum itinere feqnentia loca pc-

ragravit : Hancialix ,AlcegheU Ha-

gabathet ,££r/*r, Mefetelec >>Tba-

/ec,Horma,Thoantac , Mingieda,

Capetalcol, Ztlan , Sarogne bttal',

Cambafo,Aconferfec, Ctacor,Acfu.

Acfu oppidum eft Rcgni Cafcar,i

quoper dcfertum , quod Caracatai ,

idcftwgr* Gtf*/<idicitur, laboriofo

itinerc profectus , in Ottograch , Ga-

zb , Cajciani, Dellai, Saregabadal,

Ugan ac tandem Guciam pervcnit

:

Hincabicns2f.dierum itinereinur-

bem C/tf/ftfpervenir ,quaeeft fub ju-

rifdi£hone Regis Cajcar, ubi Sara-

ceni ex prseteriti anni Caravana cx

Cataio, idcft, Tekino Sinarum Re-

gia rcdeuntes,Bcnedi£to noftro mi-

rade P. Mattharo Riccio, ejufque

fociis narrarunt 1 Atque proinde* hic

Noftcr primo Stnarum loco fe Ca-

taium rcpcnfle, miratus eft. Hinc

20. diebus in Pucian cjufdcm

Regni oppidum , 6c hinc Tur-

phan & Aramuth , ac tandcm in

Ctftfw/munitam urbcm appulit. Ex

Camul novcndio ad Borealis tan-

dem tantopcre dcfiderati Regni Si-

nenjismmos, ad locum, qui Chiai-

cum dicitur, appulit,ubi&intra mu-

ros admiflusdiei unius itmcre $ocieu

urbem pnmam Sincnfcm ingrcflus,

aliutfprxrer Chinam, Cataium non

repcrit •, ut proindc omnem impo-

ftcrum de gcnuino Catai fttu , quod

a Saracems cum China paflim con-

funditur ,fcrupulum depofuerit.

Nota tamen hoc itcr cx Laor ver-

fus Boream longius protra&um ,

cum ex Laor per multocompendio-

fiorcm viam , tcrminum fuum attin-

gerc potuiflet •, Vcriim uti hoc pcr

Thebeticos montes iter nondum de-

rcctumerat, itaquoque illudin Ufbec & Samercandam runc tcmporis

ufitatius, ctfi per ingcntes ambagcs

devium & vias undiquc & undique

larrociniis infame ,ncgotiatorum

confuetudini fe accommodans ten-

tare coacrus fuit. Eft regnum Ufbeck

vafto rcgtonum intervallo ex Occa-

fu inOrtumcxtcnfum , tribus maxi-

Iter P. An-dndjc.

ExLsit,Armtgsr,

tmt.

mis Regnisconflatum,quorum prius

Regnum Samarcanda ortu Tamber-

iants cclcbre ; Alterum Tarphanj

Tertium Turphan dicitur-, omnia^Mahumedis legibus infjmla j ho-

mines , quod dc Scythis hiftorianne-

morant, crudeles, latroncs, fangui-

narii , & capitales Chrifttanorum ho-

ftcs j undc Regnum iftud Chriftia-

nisprorfus modoimpcrviumeft, ni-

ft iis forfan qui negato Chrifto , im-

pio^/rf£«/w*f/adha:rerevclint. Atq>

hoc eftcx Usbeck in Cataium uer.

Iter vcro quod P. Antonius An-

drada Lufltanus inRcgnum Thebet

aggreflus fuit , tale cft : Ex Lahor

Gangem trajiciens primo in Scrine-

gar & Ctapharangam urbes ingen-

tcs populofiflimafque , cx hifcc pcr

altiflimum montcm tranfgreflus in

fummitate cjus ingcntcm lacum,

commune Indi , Gangis cauerorum-

que Jndi/e majorum fluminum hy-

drophylacium dctectumobfervavit j

& hinc multorum dicrum itinere per

altos pariter montes in Redoc frigi-

diflimam Regionem Borealem , ejuf-

demque nominis urbem pcrvcnit •,

ex qua per Rcgnum tJMaranga &Tanchuticum Tartarorum Regnumbimeftri fpatio facile Catatum , id eft,

China attingi potcft.

§. IX

Iter aliud e China in Mogor a

nojiris Tatribus P. Albcrto Dor-

villee^ ¥.]o.Qwfo£tQ expeditum.

Z)equovideMappam.

1. Ex Tequino itaque hi Patres itcrP^r»

anno 1661. menfejunio, in^'^J^jffi

ganfu trigmta dierum , & hinc Si- murosu-

ning five Siningfu , totidcm fe-

redierumdccurfutransadto bis cro-

ceo flumine , quod Hoang vocant,

tranflto , confecerunt itcr. Eft

, autem Sintng , five Sinmgfu urbs

1magna & populofa ad vaftos iftos

Regni Stnarum muros exftrucr.a,

I

per quorum portam primus in

Cathaium five Chtnam aditus pa-

I tct ex India negotiantibus , ubi & s

commo-

MonsGmn^tt Sc.

HtJoc.

Tancim.

China IllustratA.

l-cri Muiupcrdcfcr-

commorari tfOguotUf ufqucdumul-tcrior a Rcgc introitus conccdatur.Urbs ha?c lub clcvationc poli 36.grad. min. 20. conftituitur.

2. A Sining trimcftri fpatio pcrKalmak Tartaria defertum ufquc

m^kj^ac ad inirium Rcgni LaJJa^ quod & Ba-

Re^"S/. rant°l* Tartari vocant , pcrvcnc-

fj>.runt. Dcfertum vero partim monto-fum, partim planum , (abulo arcnif-

que confitum, fterile prorfus & mfoe-cundum, cui tamcn fubinde naturaprovidit nonnullis rivis , quorumripx jumcntis hcrbarum virentium

pafcuorumquc fufficicntcm copiamdeftinant : carterum dcfcrtum uti abintimis Indiar mcditerrancis origi-

ncm ducit , ita quoquc cx Meridiein Borcam recta extenfum , qui ejus

tcrminum in hunc ufquediem explo-

raverit, invcntus cft nemo: putant i

mulri illud ad marc ufquc glacialc !

extcndi , de quo pluribus in MundoSubterraneo. Habet autem varia no-

mina ; Tau/us Marcus Venetus illud

defertum Lop vocat, diabolicis illu-

fionibus fpefrorumquc paffim com-parcntium multitudinc infame , dcquo nihil noftri Patres memorant

,

cum fcmcl atquc itcrum hujufmodifpe&ra comparuifle , non compro-bct pcrpetuani eorundcm omnibusfempcr comparentium continuatio-

nem. Tartari olim defertum BeUgian,modd Samo , aut Sinenfes Kal-

muk , al ii Caracathai , id eft , nigramCatajam vocant, ubipraetcringentis

magnitudinis Tauros Sylveftrcs nul-

lum cxteroquin animal rcperias.

Tartari tamen, dcfcrtis afllicti , illud

nullo non temporc vagabundi pera-

grant •> hordas quoquc fuas , ubi ri-

vum pafcuiscommodum rcpcrcrunr,

ibidemfundant. Horcbc Tartarorumfunt cafa , hominibus pccoribufque

rccipicndis aptac , uti Figura indicat.

3 . E Lajja fivc Barantola fub 29.

grad. 6 min. clevat. Poli conftitu-

ta , ufqueadradiccm montis Langurquatnduo vencrunt. Eft autcmLangur mons omnium altilfimus ,

ita ut in fummitate ejus viatores vix

rcfpirarc ob acris fubtilitatem

queantj ncquc is ob virulcntasnon-

]nullarum herbarum exhalationes x-

\

ftivo temporc , finc manifefto vita:

pcriculo tranfiri poflit. Pcr huncmontcm ob horrcnda prarcipitia &z

fcopulofos tracrus , neque currus, nc-

quejumcntumtranfircpoteft, fed pc-

deftri itincre totum ltcr conficicn-

dumcft, fpatiofere mcnftruo ufquead Cuthi primam Regni Necbal ur- cmii» urbt

bcm : quamvis autcm hic montofus J2m *"ta

crattus fit tranfitu difficilis , provi-

dit tamcn natura dc magna aquarumundiquc cx montium cavernis erum-pcntium tam calidarum, quam frigi-

darum copia •, ncc non pifcium prohominibus , pafcuorumque pro ju-

mentis ubertatc : hunc egotracrumeundem eflc puto, quem iPtolomausfub Caucafeorum montium ferie ca-

rcnam, longe latcq-, in Ortum fuifquc

fimbrns in Mcridiem & Boream pro-

tra&am cParapa?ii/um vocat.

cPau-lus Marcus Venetus Be/or, alii aliis •»«/«••

nonfinibus pro diverfitatc nationum,

per quas tranfir, nuncupanr.

4. Ex Cuthi quinquc dicrumiti

nerc pcrvenitur ad urbem Nejri, Re- Ntfl* «rb»

gni Necbal, in quo omnes idolola- Jy1 *"-

triae tcnebris involuti fine ulloChri-

ftiana* fidei figno vivunt ; abundattamcn rebus omnibus ad vitam

fuftcntandam neceflariis , ita ut 30.

autAO. gallinarpro uno fcutopaifim

vendantur.

7. Ex Nejli in urbcm metropoli- M«ropoli$

tanam Rcgni Necbal> quae Cadmen- *'tnin

</«dicitur, fub eIcvat.poli27. grad. 17. gr .

f.rain. conftitutam, ddierum itmcre

pcrvenitur. ubi Rcx potens, ctfi gen-tilis, Chriftianx legitamen haud con-

trariusrefidet.

6. Ex Cadmendu mcdii diei itinc-

readurbcm Necba/totmsKtgni (e-

dem , quam & Baddan vocant, pcr- m*Um.

vcnitur.

7. Ex Necbal quinquc dierum Vtbsuedcn-

itinerc urbs Hedonda occurrit,

Rcgni tJMaranga colonia , fub al-

titudinePoli 16. grad. $6. min.con-ftitura.

8. Ex Hedonda ottiduo pcrvcni- u*t£*ri

turufquein Mutgariy quaieft prima M°goris

Rcgni Mogorici civitas.

9. Ex Mutgari dcccm dicrum itcr

I cft

tdartngM

Colorua

%6. gr.

66 Athanasii KircheriBatt eft ufquc in Battana , qux cft civitasmbssenga- Regm BevgaU adGangem, fubele-* l

* e' vat. poli 2 f. gr. 44. min. conftiruta.

Brnartt 1 o. Ex Battana o€to dierum fpa-urb$ i4Sr. tio pervenitur in Benares , urbem

populofam ad Gangem , & fub cle-

vat.poli 24,. gr. 5-0. min. conftitutam,

eftque celebris ob Brachmanum A-cademiam, qux ibidcm florer, in qua& omnes fcientix Regioniproprix,verius fupcrftitioncs inauditx do-

centur.

11. Ex Benares ad Catamporxu* **«"f*

' decim dicrum , Sc cx hac in Agr&n ^ptx

feptem dierum itereft.

Ex Techna itaqoc ^jwwufque,iter cft continuatum , ii+dierum.

Si moram fpedtas Caravanarum ,

itcr cft unius anni & duorum mcn-fmm circiter. Arque hscoretenusa fupramemoraris Pambus icccpi

,

qui lllud, utidefcripfimus, ltcr con-

fccerunr.

MurommSincniium

dcfcnpcio.

Caput IV.

T>e vario babitu , moribus &• confuetudinibus bominum Mo-

rum T^egnorum , per quce diBi *Patres , Albertus

Dorville & P. Gruberus tranfeuntes ob-

fcrvarunt, depinxeruntque.

Ti Regna , qux didtiPa-

tres , ltinere hucufque a

ncminc Europxorum ten-

tato , tranfierunt , Gcogra-

phis ignota fuerunt , ira

quoque multa, haud indigna confide-

ratione circa habitus , mores & con-

fuetudines gentium obfervarunt ,

qux qua pidturis , qua (criptis confi-

gnata mihi data opera , ut confecto

ab ipfis itineri infercrcntur, relique-

runr, quod raodo opportune prxftan-

dumduxi.Ex Tekino itaque Metropoli Sina-

rum , & Imperiali Scdc moventes,bimcftris tcmporis fpatio ad murosfamofifllmos pervcnerunr , ad quosurbs ingens Siningfu fita, murorumveluti prxfidium quoddam contra

Tartaros tutiflimum , ubi murorumtam cclcbrium ftrucruram , quantura

iftius loci rario ferebat , diligentifli-

me ab ipfis obfervatam delineatam-

que in Fine Libri exhibuimus ; addi-

deruntque, muros tantx latitudinis

efle, ut fcx cquitcs cam commodeablque co quodunusalterum impe-

diat , in uno ordinc conftituti per-

currantj undcab indigenis Siningftt

cos frcqucntcr vifitan aiebant, tumadaens falubcrrimi, qui ex arenofo

adjaccntc deferto perflat , fruitio-

ncm , tum ad excrcitia alia rclaxan-

dx mentis gratia , peragcnda , mireopportunos

}cft cnim adco altus,

utprofpedfcuundique fcundique pa-tentifiimo , nec non amceniffimo fa-

cile indigenas ad fe cliciat , tum obdidras caufas, tumob fummam Icala-

rum , qux ad cura afccnfura prx-ftant , comraoditatera j Longitudi-nem vcro latiflimi muri ufquc ad al-

tcram portam , pcr quam in civita-

tem Sucien transitur ex defcrto,

tantam cfle , ut odtodecim fcrc dic-

rum fpatio vix transiri poflir, quosmulti non tam ncgotiorum conficicn-

dorum neccflitate, quam curiofitate

dudti, obtenti prius a GubernatorcSiningfu facultatc , nec non com-meatu fufficienti inftrudti confi-

ciunt i ajunt cnim innuracras ex eohabitationcs intramurumobvias vcl-

uticx altomontc foedcari ; exrra ve-ro inadjaccntcdcferto, uti orerenus

ab Indigenis fibi narrari audicrant, Omnis p»omnis gencris fcrocium belluarum, jJf^JJJutiiuntTigrides , Leoncs,Elcphan- deicnocg

tcs, Rhinocerotes,Leopardi,Sylve- ^^^^JftresTauri,Monocerotes,(eftea Afi- buiL^

«

norum cornutorum fpecies quxdam ) ^JU^JJJmiris infolitifque fpcdtaculis ex alta vofu^a»vcluti turri ab omnibus infultantium c"riofi,w

bcftiarumpcriculis immuncs rccrca- a£Zf£~ri,

H I N A I L L U S T R. A T A. *7

l>cfntum

ri, potiffimum ex ea muri parte , quxin Auftrum tcndens ad rcgiones

magis habitatas , ut Quamfi, JunnamhaTtbet appropinquat ; hincenimadfluvium croceum , murifque vicina

loca, dumetis fenticetifqueconferta,

ccrtisanni temporibus , dum pabuli

,

tum venationis caufa agminatim fe

confcrre folent.

Egrcffi itaquc hancftupendi muri

vaftitatcm difti Patrcs , ftatim rivumpifcibus refertum obvium invcne-

runt, quorum noncxiguam copiam

ccenx in fubdiali tcntorio apparatx

refcrvarunt.Tranfitoquoqueflumine

crocco extra muros , ftatim vaftiffi-

mum illud defertum Kalmak, defer-

tum montibus & campis ftcrile,

horridum 6c formidabile ingrcffi

,

ad BarantoU Rcgnum ufque trime-

ftri fpatio confecerunr. Hoc defcr-

rum quamtumvis fqualidum fit , 4

Tartarts tamen , quos Kalmuk vo-

cant , conftitutis anni temporibus,

ubi ad ripasfluminummajor pafcuo-

rum copia cft , per hordas, quxportatiles non incongrue civitates

dici merentur , habitaturj Tartaris

defertum hinc inde longe larequc la-

trocinandi caufa divagantibus •, un-

de ad Tartarorum infultantium vio-

lentiam propulfandam valida manu; Caravanam inftru&am cffe oportet.

Patres uti fxpe in eorum habitacula

per hoc defertum fparfaincidcrunt,

ita quoquc fingulorum habitus , eomodo

,quo hic cxhibcntur , dcli-

ncarunt.

I

t L*m Tartarat. III. Fcemina ex KoJmsi. 1 1. Tartarm tJL KoJmai.

A. Uxb\X3XXoTartarorum. IV. Rota volubilis,

Hab-tusTartarus,quemFiguraI.exhibet, gcntis Kalmak Sacrificuli,feu facrorfi

Tar^ormn riabitugcritXtf7«<f,qui funtTartaric« prxfidcs,pileo utuntur rubro colorc

6S Athanasii Kircheri

11». 1

1

Fig.III.

tin&o, togaalbaretrocontorta,bal-

theo rubro, & tunica flava induuntur,

excujus cingulo burfadcpcnder, uti

I.Figuracxhibet.

1 I. Figura Tartarum Kahtakcxhibct , vefte pellicea & cappa fla-

va indutum. Figura III. fccmi-

nam Tartaram e Kalmak exprimit , .

vefte cx pclle , vel ex viridi aut

mbramateriaindutam fingula? ve-

rd pentaculum quoddam leu amu-

letum collo appenfum , utique ad

malorum averruncationem geftant,

Habitationem corum Figura A. ex-

primit , eftque tentorium Tartar*.

cum intrinfecus ex parvis plicatili-

busbacillis confectum , extcriiis vc-

ro rudi ex ccrtx lanx materia funi-

bufquc conftricta contcttum. I V.

Figura cxhibetinftrumentum, &eft

rota volubilis in fcepth formam ,

quae tempore , quo Lama orant

,

ab adftantibus fupcrftitiofis circum-

agitur.

Fig.A.

i

Fig.IV»

V. EffigiesH««Regis7>!»gitfi7 mortui, VI. ErfigiesDrweRegis

qui pro Deo colitur. Tangntb.

V. Figura veram effigicm exhi-

fcfcV. bet Han Regis Tanguth demortui,

quem dicunt quatuordecim habuuTe

Ttngntb. filios, & ob infignem bonitatem &juftitiam adminiftratam , omnes in-

digenae eum veluti fanftum , cultu

Deis fuis proprio vencrantur > fufca

diciturfuiile racie,barbacaftanei co-

loris& mifta canis , oculis protubc-

rantibus. Eftautem Tanguth ingens rTartariae Regnum , cujus non exi- RegnJm

guampartemrranfierunt PatresRe-

gem-

Chika Illustrata.» gemque , qucm'Devamvocanc , ibi-

tog.vt dem fub ca forma , quam Figura V I.

indicat, ipfo Rcgc ju bcntc , delinea-

vic P. Joannes Gruberns : facics fufca

69clt , czterum vcftitui ejus Lanue,quem I. Figur4 exhibuimus, prorfus

limilis cft.

VIII. Ejufdcmparspoftcrior.

VII. Tartar* Septentrionalis

anterior pirs.

Erat tum temporis in Aula2)«><f

Rcgis Tangutb fccmina cx Tartaria

Scptcntrionali oriunda , quar uti in-

foliro habiru ornabatur , ita quoque

nonindigna vifafuit, quxaPatread

vivum deuncaretur: plcxosgerit in

modumfuniculorumCapillos, con-

chis marinis in capite &cingu!o ex-

ornatai videFiguram VII. & VULanteriori , poftcrioriquc partc cx-

hibitam.

1 3 Eranr

4W

• Athanasii KircheriErant&infcademRegiscuriaAu-

|

morc utantur; vidc Figuram X. & £s

x*-

lici quidam , quorum fi habitum con- , X I. caeterum popularcm gcntis Tan-fideres , is totus foemineus eft , nifi

|

guticacutriufqucfexus habitumexhi-

quod rubri coloris pallio Lamarum \bent Figurx XII. & XIII.

\

X L Alius habitus Viri I X. Trophaea , qux in fummis Montium X. Habitus Viri Au-Aulici. cumadorationemagnolwwwrf cri- lici fubHabitu

guntur, pro confcrvationc Homi- Fcemineo.flumociujuorum.

ETteranduj Eft in iftiufmodi Regnis Tanguth

gnorJC' & Barantula, aftutia & fraude Sata-

**«intro- nae horrcndus & execrandus mos in-iluflus. trodudus , is vidclicet, qui fequitur

:

Puerum eliguntviribusrobuftum,cui

poteftatem dant , ut conftitutis die-

bus anni , qucmcunquc obviam ha-buerinthominem cujufcunque fexus

& azratis , nullo rcfpe&u aut difcrimi-

ne habito, armis,quibusinftruitur,

conficiat } hoc enim patto interfe-

£tos , mox veluti a MenJpe Deaftriquam colunt confccratos , actcrnos

honorcs & fcliciflimum ftatum con-fequi, ftolide &amenterfibipcrfua-dent. Puer mire variegato ami-£tu , gladio , pharctra , fagittis-

quc inftru&us , ncc non vcxillorumtrophaeisaggravatus, conftitutotcm-pore adarmone, cuiconfecratus dici-

tur, obfefltis , maxima furia domo cla-

pfus pcr compita & plateas divaga-

tur,

China I l l u s t r. a ta.

XII. HabituscommunisinRcgaoTancbitth.

XIII. Habitus cjufdcmGcntis.

XIV. JtfRgics Pueri daemoniici, dummadat homincs, Fimt nomine.

tiir,omncs fibi obvios, nulla rcfiftcn-

tiafa&a, pro libitu intcrficit i huncpatrialingua quod interfetfo-

rem fignincat, vocant, unde Pacres

cum co prorfus modo , quo ipfi, dumcodcm tcmporc ibi morarenrur, vi-

dcrant, depinxcrunc , ut X I V. Fi-

guradoccr.

Sunt intra vaftifllmum Tanguti-

cum Regnum alia Regnainclula , &funt primo Barantela , quam ctiam

LaJJa vocant, cum cognomincMc-tropoliRegni. Regcm proprium ha-

bct, totum fcedis gcntilitatis crrori-

bus intricatum , dirTcrenria Numi-num Idola colit } intcr quac princi-

pcmlocum obtinct, quod Ctlenife

vocant , &c novemplici capitum ai-

fcriminc in conum monftrofo fafti-

gioafllirgit, dc quo in fequcmibus,dc Numinibus fcu IdolisSincnfium

*>Auxf4)aA0jc ubcrius loquimur. An-tchoc ftulta gcns infolitis gcftjcula-

tionibus facra fua facit , idcncidemvcrba hxc rcpctcns : 0 UWanipe mihum , O Mamfemi hum j id cft, Ma-nipefaha nos. Quin & ftulti homi-ncs varia ad Numcn propiciandumcibaria ei apponunt , fimiliaquc uSb-

Aopculete abominanda fpecimina pcr-

aguncNoftri Parrcsad ccccitatcm ha-

rum gentium commifcrationc & dc-

plorationcdignam dcmonftrandam

,

Idolum fubea forma , qui viderant

ipfi,&quamFiguraX Vll.exhibec, Kg-xvn.

quamvis illa quoquc fub co habitu,

qucm XXI. Figura oftendit, ex hi-

beatur , mihi depingcndam commu-nicarunc. Exhi-

Magni Lm-nut inaudi-

tus & ridi-

culus cul-

rus.

Dtv» Rcx.

XVII. Idoium 7»/jw//>f inurbcBarantolaRcgnii^i.

Exhibctur & aliud in Barantolafalfx divinitatis fpcftaculum, quoduti fidemfer£numanamexcederevi-detur,itaquoquefingulari curadilu-cidandum eft. Nafrant Patrcs, dumBarantoid adirttcgros duos menlesopportunitatem Caravana opcrturicommorarentur , multa fefe circagentis mores &inftituta obfervalTc,quorum aliqua ridicula funt , aliaetiam execranda occurrunt. Duohoc in Rcgno Rcges funt, quorumpnor Rcgni ncgoriis refte admini-ftrandis incumbit, ScaOeva dicitur1

,

cujus effigiem VI. Figura refcrt$

Altcrabomnincgotiorumextraneo-rum moleavulfus, intrafecrctosPa-latii fuifeceflus otioindulgens, Nu-minis inftar adoratur , non folum

XXI. Aliud Idolurn

Manlfe,

abindigenis, fed &omnibus Tarta-rta Regibus fubditis , fufcepta adcum voluntarid percgrinatione

jhunc veluti Deum verum fcvivum,quem & Patrem arternum fic coclc-ftem vocant, magnamuncrum,quae Cerimoni*cidem ofTcrrc folcnt , arteftationc'^"2*?"adorant. Sedct is in obfcuro Pala- ISttu fui conclavi, utiFigura XIX.monftrat, auro argentoque ornato,nec non multiplici ardentium lam-padum apparatu illuftrato , in cmi-nenti loco fupra culcitrairi, cui prc-tiofi tapctes lubfternantur j ad qucmadvcnx capitibus humi proftratis ad-voluti , non fccus ac Summo Pon-tifici pedes incredibili venerationeofculantur •, ut vcl inde Dxmonisfraudulentia luculenter apparcar

,

qua

China Illuitrai a. 73

I

4

r

Wodus re-

XIX. Effigies magni 2>w.«

feu Prfrfr «r/mr/.

qua vencrationem foli Vicario Chri-

Ih in terris Romano Pontifici debi-

tam , ad fuperftitiofum barbararum

gcntium cultum , uti dmnia cactcra

Chriftiana: Rcligionis myftcria , in-

fni fibi malignitatc,in abufiimtrans-

tulit j Undc uti Patrum patrcm Pon-tificcm Romanum Chriftiani , ita

Iiarbari hunc Dcaftrum CMagnumLamam,id cft, Sacerdotem Magnum,& Lamam Lamarum , id cft , Sacer-

dotem Sacerdotum appellanr, co quodab eo,ccu a fbnte quodam tota rcligio-

nis , fcu potius uhtofjuuiott ratio pro-

fluat, undc & cundem Patrem quo-

queiEternum vocan t Veruntamennc moriturus xtcrnitatis duratione

exutus videri poflit , hinc Lama , feu

Saerifieuli , qui foli ipfi pcrpctuo adfi-

XX Htm mortuus Rex Tngktbdivinis honoribus colitur.

ftunt , cjufque neccflitatibus fummacura & follicitudinc ferviunt

} Ora-cula exoreejusexcerpta fimpliciori-

bus advenis mira fucatae: divinitatis

fimulationc exponunt , hi , inquam

,

poft mortem ejus , ex univer-

fo Regno hominem , ipfi quoad om-nia fimillimum , inquirunt , quem in-

ventum in folium furrogant : atque

hoc pa&o toti Regno doli fraudifque

nefciis , Patris Aterniabinferis fc-

ptiesjamacentenis annis refufcitati,

perpetuam durationem evulgantcs,

adeo firmitcr Barbarorum animis dia-

bolicaillufionccxcaxatis pcrfuadent,

ut dc cjus fide nullus amplius illis

fcrupulus inhajreat -

y Unde tantis

venerationis inditiis ab omnibus co-

litur , ut beatum ille lc reputet,cui

K La-

IANASII KlRCHBR.1

Lamarum ( quos fummis 8c pretiofis

muneribu$eurainfinera,non finema-gnoeorura lucrocorrumperefolcnt)

benignitatealiquid ex naturalis fccef-

fus iordibus auc urina Magni Lamaobtigerit > cx hujufmodi enim collo

portatisjiirinaquoquc cibiscommix-

ta, 6abominandam fceditatem ! con-

traomnium infirmitatura infultus tu-

tiflimos ac probc raunitos (c fore,

ftolidifltme fibi imaginantur. Hxcab Incolis urbis Batantola Patres

magno animi ma-rorc , cx harumgcntium cxcitate concepto , audie-

runt ; & quamvis Magnum La-mam (edquod Chriftianx Religio-

nis profclltone prohibercntur , ne-

queullus alius, nifi prxviis cxrcmo-niis Idololatris propriis Magno La-w& prius cxhibitis, admitti poflet^

vidcrc non potuerint , ejus tamcncfTigtem in vcftibulo palatii Regu

cxpofitam ( in quo accenfus lam-

padibus fi&o pi&oque non minus,

quam vivo folitx cxriraonix exhi-

bcntur) exadte depinxerunt, fubeohabitu , quem Figura XIX. expri- Fig.xir.

mit j A rcis quoquc, quam Bietala vo- '

cant, ad finem urbis BarantoU , in

qua Magnus Lama icJidct , fcheno-

graphiam , quam Figura XVIII. Figuni

refert , una apponcndam cenfue-XV1IL

runt : Tantx autem authoritatis

eft in totn Tartariay ut nullus Rexalicubi in auguretur, qui non prius

miflis Lcgatis cum inxftimabilibus

muncribus a Magno Lama bcnedi-dbioncm pro feliciRegniaufpiciopo-

ftulct. Vide qux in prxccdentibusC VL dc honoribus huic Lamaab Imperatore Sino- Tartaricocx-htbitis, fufius expofuimus, ubi& to-tum hunc fupcrftitiofum Magni La-ma cultum, originem fumpfifie ace-

lcbri

China Ilx.ustr.ata. 7f

lcbri llloprcsbyterojoanne , qucm habuifle , ibidcra demonftravimus.

fedcm liiamin hoc Tangutico Rcgno Scd hxc dcMagnoLama fufficianr.

XV. Vetula. Mulicrescx

Rcgno Csim.

XVL Juveris.

*XVL

Mora lan

f alufli-

nui

Vidcrunt &: BarantoU ex vicino

Rcgno Co in advenas muliercs , ] uve-

ncm & Vetulam hoc habitu , quem

Figunc XV. & XVI. exhibentj

muliercs veronobilitate confoicuac,

omncs capillos pcr modum fafcicu-

lorum ple&unt , & rctro contor-

quent, in fronte rubram fafciam pcr

lis cxornatam geftant •, in fummi-

tatc coronam argcnteam per mo-

dum pyxidis Turchcfiis & Coralliis

diftin&am portant ; vide Figuram

XXIII.Relitto Regno Laffa feu Baran-

tola , par altiflimum montcm Lan-

gur y quem pauld ante defcripflmus,

menftruo itinere ad Rcgnum Necbal

pcrvencrunr j ubi nihil ad humanae

vitae fuftcntationem rerum ncccfla»

riarum deeflc repcrerunt , exceptd

fide in Chnftum , utpote omnibus

gentilitix ccecitatis caliginc involu-

tis. Sunt hujus Rcgni prazcipux

urbcs Cuthi&cNefti. Moshujusgen-

tis eft , ut mulieribus propinantes

,

potum Cha vcl vinum alii viri aut

fccminx tcr cifdem infundant , &inter bibendum tria butyri fragmen-

ta ad amphorae limbum affigant ,

unde poftea bibentcs accepta fron-

ti affigunt. Eft & alius in hifce rc-

gnis mos immanitate formidandus

:

K i quo

7^ Athanasii Kircheriquoegros fuosjam morti vicinos, &

j

vivorum animalium ventres , fcpul-

dcfperati falutc , cxtra domum in chrum obtincrc. Fccmina horum

oamporum plcnas morticinorumiRegnorum adeo deformes funt, ut

foflas proje&os , ibidcmque tcmpo- diabolis fimiliorcs quam hominibus

rum injurus cxpofitos , finc ulla picta- videantur , nunquam cnim rcligionis

tc & commifcratione intcrirc. Poft causd aqua fclavant , fcdoleo quo-

mortem vero partim rapacibus volu- dam putidiflimo;quo prxterquarn

cnbus,partim lupis, canibus, fimili-|

quod intolerabilem fcetorcm (pi-

bufquc devorandos relinquunt •, dum rent , ditto olco ita inquinan-

hoc unicum gloriofac mortis monu-!

tur, ut non homines , fed lamlaS di-

mcntutaeflc kbi perfuadent ,4ntra ccrcs.~

HabitushujusgentisexhibcncFigu- ftituerit, neque difcedcre inde paf-

ra: XXIV, XXV,XXVI, XXVII. ' fus fit , nifi ubi fide dati illuc fe rc-

Fig.xxi7. Carterum Rcx infigncm Patribus verfuros fpopondiflent •, quod fi fa-

xxvi. benevolcntiam cxhibuit, prxlertim cercnt, domum inibi in Noftrorumj

xxvii. obtubumOpticum, de quonihil iis ufum & excrcitum fe cxftru&urum

unquam innotuerat ,a1iamquecurio- ampliflimis redditibus inftru£tam ,

famMathefcos fupellettilem ipfi ex- uni cumplenaad Chnfti Legern in

hibitam, quibusaded captus fuic, ut[

fuum Regnum introduccndam fa-

Patres prorfiis apud fe rccincrc con- cultaceconceiTi,pollicitusclt.

Ex

Ciiina Illusthata, .77

XXIL r^rwSeptentrional». XXVI. & XXVII. HabitusRegnilsW.

Ex Necbal difccdcntcs ad confi-

nia RcgniMaranga , quod RcgnoTebet inlcrtum eft , appulerunt cu-

jusMctropolisiS^f , ultimus itinc-

ris in Rcgnum Tebet oliiri a P. d'An-drada fufcepti tcrminus , ubi multa

Ghriftianre fidci olim inibi plantata»

indicia cx nominibus Dominici ,

Francifci, Antonii ,quibus appclla-

bantur homincs , rcpcrerunt. Atquccxhinctandcmadprimam Mogohci

Rcgni jam Orbinoti urbem Hedon-

da, & hinc Battanam , BengaU ad

Gangem fitam urbem , & Benares

urbem Academia Brachmanum ce\e-

brcm^cundem^gram Mogoris Re-

giam pertigcrunt-,ubiP.AlbertusDor-

ville itinerum fra&us laboribus, intra

paucos dics mcritorum cumulo plc-

nus,rclifta terreftri , in Cceleftcm

patriam , uti pie credimus ,abiit, mc-

dia" Europam intcr 6c Chinam viit

K iCaput

78 ATHANASII KlRCHEM

C A P U T V.

2)<?Mogorum /e«Mogulum3^w, ejufciue rebus me-

moratu dignis, una cum varits itineribusin iuudex In-

dia &- China , vel ex illo in Europam qua

confellts ,qua conficiendis.

Efidec in vafto illo Mogth/«wlmperio Monarchapo-tentiflimus ex Tamnerlani

f.imilia oriundus, decimusordinc, GelalEdimMahumed, magniillius Regis ^sfccabar proncpos , qui

fuic ex dicta Tamnerlani profapia fe-

pcimus, vir non minusarmis, quammgenii perfpicacitace toto Orien-

te celeberrimus. Hic primus noftros

Patres in Rcgnum Mogorum evocavic

cx India , non cam curiofirace , quamamore Euangelii , & pronitate qua-

dam nacurali , qui in Chrifti fidem

ferebacur : de qua camecfi P.Rudol-phum Aquavivam data operi Goaaccerfitum, diflerentem Iibcntcrau-

direc,uc camen veritaci palmasdaret,

impccrarinonpocuic : unde&mortcpracvencus , qua» abdica func Dei ju-

dicia, (alucemxternamconfequinonvaluic. Fuic acerrimi judicii Prin-

ccps, quamvis «V«<r®*,nulloqueIic-

ccrarumgencreexculruseflcc •, deva-riis camen Religonum ftacibus, folo

rationis didcamine optime diflerebac

& Mahumccanam quidem Sc&am,pra?deceflbrum excmplo colebat , at

tancum abeft uc eam magni fcceric

,

uc pocius jocis fannifqueeam fubindeexcipere fic folicus Brachmanicamvero eo in prccio habuic , uc quem-admodum hanc , ica Turcicam scfti-

mare quidem vidcrecur , ac rcvcra

verbis & ra&is rideret utramque. Etquemadmodum vinbus pocens , ro-

buftus corpore, armifque crac exer-

cicaciflimus •, icaquoque quacuorva*

fta Regna fuo Imperio fubjugafle

(cribicur. In publico auditorioea ma-jeftacc refulgcbac , uc pauci ex Mo-narchis fimili forma habicus , quaNuminis inftarradiance diademacc ,

cx auro , perlis , lapidibufque inxfti-

mabilis precii fe fpe£tandum prabet

,

in fede pari apparatu exornaca ; mmanu globum cenec , quo fe Orbis

dominum , fummamque poccu iam

exprimic : nudis pcdibus more Ma-jorum fcdcc, qni a fuis facpe fatpius

inccrdiu prcciofo liquore lavantur i

habet&appofitum vas pretiofum li-

quorem contincns , quo a:ftivo ca-

lore , auc cxccris cemporibus , ubi

placucrit , fc rcficiar. Verum cumcjus e£typon feu cfligiem fub eo ha-

bitu, quopublico confiftorio com-parcre folebac, noftri PacrcsRomamtranfmiferint , opcrx prctium meradhirum exiftimavi, fi hoc loco camex auchographo depromptam , in

gratiam Curioforum apponcrem.Non tamcn fempcr hoc habiru , fcd

pro diverfitace perfonarum ad fo±

lium fuum admifiarum , alio & alio

habicu fe cxhibere folcbat Cum P.

Ri doipho Aquaviva ad fe aditr.m

concederec, in fulica eum majcftate

comparuifle fcribic nobilis Sociccacis

noftrae hiftoricus *P. Daniel Bar<±

tholus. Numerus Principum prxcer

20 Regcs fuos vaflallos, quieum fti-

pabanc, noneraC. Saracenorum mo-re fcdebant fupra culcicram holofc-

rico , auroque concexcam , de quamerico illud dicipocerac, OmnisLa-pis pretiojus oferumentum ejus : Ca*picis incegumentum crac fafciaaureis

filis inxftimabilis prxcii , lapidibus

gemmifque Indorum morc Regumincorca : veftimencum ad genu ufque

procenfum auro corufcum, nec nonopcre phrygio floribus foliifque in-

cerccxcum } cingulum non difpari

ornacu concinnacum , nudisquidcmpcdibus , more Majorum , fed femo-ra fubciliflima carbafoad inftarbyfli

variis ftriis , perlifque innexis incn-

fpaco,

C H I N A I L•

fpato fpc&abantur. Ad unum latus

acinacis , ad alterum Ephebis , ar-

cubus , pharetris , cxterifquc exo-

ticis armis inftrucTis , circumdaba-

tur. Loquenti gemmx quafi ex orc,

tum ad rccordationem eorum quxdixerat , tum ad Majeftatis magni-

tudinem demonftrandam , decidcrc

videbantur : Verba quae dicebat ar-

re£Hs auribus ab adftantibusmagno

lilcntio excepta , palimpfeftrocom-

mittcbantur. Et cum tantus fuerit

,

cum Patribus tamen privato collo-

quio , omni depofitia majeftatc con-

verfabatur v 'quanta clcmcntia, be-

nignitate & munificentia cos profc-

querctur , difputationibus quoquccum Brachmants & Saracents habi-

tis , Ledlor apud Bartholum in opu-

fculo de vita & morte^T. Rudoiphi

*^/fquaviv£ quam prolixifllme de-

icripta rcperict.

Si quandoqucRcxad folitasanimi

relaxationes fcconferr, ingenticqui-

tatu aflbciatuSjipfcEIcphanto magni-

tudinis infolitxvehifolet , cui tapes

aureus inftcrnitur, una cumthronoinarftimabilis pretii apparatu inftru-

cro. Bcllua vero fc Regia Majeftate

onuftamfentiens,probofcide,auribus,

pcdibus,annulis,armillis aurcis ornata

dici vix poteft quam fupcrbiat, quamfibi ex hujufmodi ornatu complaccat.

Ubi vero adlocum rccrcationi dcfti-

natum pervenit, ibi complurcs Ele-

phantes ad pugnandufn dextre in-

itru&i , prius genu flexione in debi-

tae revercntia: honorem Regi cxhi-

bita, quali rationis compotes, varia

promufcidis agitatione falutem&fc-

Jicitatem imprecari videntur , dein-

de ad pugnam dato figno commit-tunrur •, ubi ad ftuporcm omniumbelluarum in pugnando dcxterita-

tem, atque plenam follicitamqueob

Regis przefentiam in vidToria obti-

nenda ambitioncm, quadam cum

admiratione vidcre eft Pugna vero,

ne acrius pugnando fc interimant,

figno dato finita , pacis fcedus , rc-

cipfoco quodam probofcidum com-plcxu ineuntcs, lc ad quietcm com-ponunt. In prccmium vero conccr-

tationum , mox lllis ingcntes arun-

LU 5 T R A t A. 79

dinum faccaracearum fafccs, quibus

libcnrcrvcfcuntur, cumcartcrispabu-

'lis, iplisgratis, apponuntur : fpiri-

I rum quoque vini , quam aquamvitavocant , ex (accharo elieitum ad bi-

bendum , quo ipfis nil gratius acci-

dcrc potcft, porrigunt.

j

Contigit autem non ante multos' annos in hujufmodi ludis Elcphan-tum infignem , & Rcgr maxime ca-

rum , arundinum cfu ftomachumitaonerafte , ut gravem inde infirmi-

tatem incurrerit , quam Medici cu-

raturi, iblitis fuis medicamentis, ni-

hil profeccrunt }bcllua intcrim pro-

bofcide inrra fauccs adadra , aper«

te aliquid fibiinftomacho,quodip-

fam moleftaret, btcre demonftra-

re videbatur. Quod Medicus Euro-

pxus advertens , brachio paritcr in

fauces ejus adadto , bellud id haudillibenter permittente , tandem in-

venit arundinem in fundo ftoraachi

radicatam , in folia effloruijlc -

t un-tie materiam prius catardlicis magnxcfficacia: mcdicamentis prarparatam,

tandcm radicitiis cvullam, foliis vi-

rentibus confpiaiam extraxit , &una belluam priftinse fua: fanitati re-

|

ftituit y magno Rcgis gaudio , necnon pari Medici lucro. Dicitur ha-

l*bcre ad *quinquc millia Elephan-torum, inquorum fuftentationc rcd-

ditus, quafi unius Rcgni infumun-

j tur. Innumcra hoc Joco de limi-

libus dici poflent , fcd ne limircs

inftituti noftri tranfcamus , ad ar-

gumcntum nobis propofitum rcver-

ramur.

*^4gra Regni Mogolici , Indi*-

qux intra Gangem & Indiam inter-

mcdix Caput & Metropolis , a Rc-gc i^/tccabar ob amcenitatera loci,

qua\ capicbatur , poft de vicTam Ga-

zaratam fundata,qui prius in La-

hor Borcali Rcgia fedcm fuam fixc-

rat j Rcgnum Mogoricum intcr In-

dum & Gangem ab Occafu & Ortu , u»gtru

quod Indojtan vulgo dicitur , con- ^0"*

cluditur •, a Mericuc partim Occa-no , partim Regno Decan -

fa Borea

UJbec Tebcticis montibus& RegnifSnnagar , Caparangue , Radoc , ab

OnuNecbai Regno terminatur j obampli-

8o A T HANASII

Triplfci lin-

fgn utun-

tur.

n am-mafia in

Rcgno Mo-ler.

Fodinis

mctallicis

abundar.

Canpt fc-

rax picf.olis

tapidibus.

Adamante:ex MmgaU.

amplitudincm Scporcnriam Rcgum,Impcrii nomine «aud indignum ,

omnibus ad vitam deliciose fuften-

tandam egregie inftru&um •, idio-

mate triplici utitur: Pcrlico,lndofta-

nico,& Brachmanico j quorum pn-

mum Regium j eo quod Aula Rcgiae6 potiftimum utacur altcrum Plc-

bcjum-, tcrtium Sapicntum dicitur,

quo non ni(i Sapientes Gcntilium ,

quos Brachmanes vocant, utuntur^

tantaque fub venerationc tcncnt, ut

vix fic j qui ejus addifcenda» etiam

multis promiflis & perfolutis pecu-

niis copiam faciat; etfi P. Hcnricus

Rorh cama Bracbmane Legi Chri-

ftianz valdeaddi&o Magiftro ufus,

intra fexennium pcrfcfre didicerir,

ejufque Grammacicamconfcripfcnr,

quae.urinam fuo rcmporc luccm vi-

aercr, multam fane ad obftinatos

Brachmanum in fupcrfticioils fuis

dogmacis animos convcrccndos iis

,

qui in iftiusmodi Regioncs miccun-

cur, Apbftolicis viris profururam cen-fco -, fed dc hac Lingua in fcquenri-

bus fufliis.

Regnum innumcris Elcphantis

,

Camelis,Equis,Gazcllis , Simiisca:-

rerilque Europa eciamconfuccis ani-

malibus rcfcrrum cft > oriza , fru-

mcnro, faccharo abundar • vino ur-~

plurimum uruncur cx facharodcftil-

laco ; folo vino ex vitibusdeftmiti •,

quo tamcn Scnior Rcx uniee dele-

1

clatur , magno Batavorum , Lufita-

norum ^yfng/orumque, qui illud exEuropa advehunt , lucro. Fodinis

auri & argcnri , caeterorumque mc-tallorum,fine ramcnculrura , narura-

lircr turgetj unde flve infcitia , live

laborum txdio pcrculfi , nullam in

auro erucndo opcram dant , folis

arcnis aurcis fluminum &: fruftulis

jam a natura deco&is intra mon-tium convallia rcpertis conrcn-

ti. Ex Gangis fundo omnis gcnc-

ris pretiofi lapides cxtrahuntur

,

quorum nonnulli omnis gcneris ani-

malia , plantarum , aliarumquc re-

rum figuras exhibcnt > quamvisetiam magna Adamantum vis cxBengaU vicinorum Rcgnorum mon-tibus erutorum copia advctta , vili

Sol noiius.

IC IRCHERIpretio exteris divendatur. ClimaaTropico Cancri in Boream exten-

liim, maxima cxparte conftitutum,

calidum eft \ Sol acftivus ita noxius

eft , ut ncmo line manifelto fcbris

pcftifcrx periculo , illum fub meri-

diem fuftinerc queat , Aqux i k b li-

bus inditae valls , non lecus ac fl in

cacabo igni fuppofitoebulliunt.%Un-

de venenolbrum ferrjentum , lcor-

pionum, aliorumquc lnic&orum in-

lcctorum mgcns copia,tantar virulcn- vimlcnm

tiar , ut vixeo imbutisdeftrucndo an-

ridorum rcperiarur congruum.

T>e miris virtutibtu Lapidis

Serpentini , qutm Lufitani la Pic-

dra dcllaCobravftvzttf.

Invcnrus eft Lapis quidam aBrachmantbus

, parrim naruralis in

Scrpenrcsconcrerus,qucm Lufitarti

Cobra deCapelos^ id cft, Serpenttmfcu -Colubrum pi/o/um vocanr

;par-

rim arrificialis , cx variis vcncnofo-rum animalinm poriflimum hujusColubri pilofi portionibus confc- AmidomiB

dus,qui lapis folis inroxicaris anri-m,ra

.b,

]

e

orum prarftac tcmpeftive adhibi- scrpcnan»

tum j remedium fcre roti lndi£ y nec P*»*1-

non Cbime ufiratum : & fane noncrcdidiflcm, nili cum hxc fcribo , cx-pcrimcntum Lapidis feciflem in ca-nc a vipera morfo ; hic cnim Lapisvulncria viperacani iufli&omoxap-pofitus, protinus ita agglutinabarur,

urvixampliusdiftrahi poflct, mane-barque tamdiu afllixus vulncri, do-neccxufto bmni vcncno hirudinis

adinftar jamfarurfponre fua dccide-rct; quo pera£tocanis paulatim jamlibcr a vencno , etfi aliquanto rem-poretorpidus, ad fc tamcn tandemrcdiit , priftinx fanicati propedicmreftitutus. Hoccodcmtcmporecxi-mius Phyfiologus CarolmCftiagninusRomanusinhomine quoque a vipe-ra morfo hujus rei fumma cfle&usfclicitatc cxperimentum ad vcrita-

tcm explorandarn fumpfit. Lapis ve-ro intralac conje&us , omni raoxvc-ncnodcpofito, fuo nirori,non dicam

virtu-

t

virtutis attrjfti v:t robore diminutus

,

fed Sc co au&us, rcdditur, latte in fla-

China Illustrata. 8i

vo-viridem colorem ob vcneni vimdegenerante.FiguraColubrijIiaeceft.

Forma LapidU& q*un-titas vcra.

Narravit mihi fupracitatus *P.//m-ricus Roth , qui tres cjufmodi lapi-

desmihidonodedcrat, femultiplexin tjblogoris Regnohujuslapidiscx-perimentum fecifle \ primo in fuo fa-

mulo, a lcorpione in manu percuflb,

cujusvulneri cum vix dum lapidemapplicuiflct, cum ecce totum vene-num jam intra braclui longitudinem

difrufum,retroagicorptum, & alapi-

de tanta proportione attraftum fuit,

utfervus veneni jam ad hunc, modoad viciniorcm plagse locum, affluxumdigito monftrarct , & cum jam vul-

Serpens Capillatus, Luiitania

ColradeCairfc.

neris locum attigiflet , tunc lapis vel-

utifuojam officioprobe fundtus, quiplagx inlcparabiliter fixus hsefcrar,

fui fjxmte delapfus homincm perfe-

cra; fanitati reliquir. Alterum pro-bavit in hominis pcflifero bubone

,

cuiprimo indfo cum lapidcm appli-

cuifler,hominemintra brcve tempuscxucro vcncnoliberum abomniinfir-mitate reftituit. Prxflat hoc non Anificulis

folum naturalis, fed&artifidalis la-Jjjjjjgj;

pis, ex contufis hujufmodi intrafcr-

pentes lapideis fruftulis , vcl ctiamvitalium ex capitis , cordis, hepatis,

L dentium»

82 Athanasii Kircme r.i

P. Boim-

hujus lapi

<iis mcmi-nic in fn.t

Fltf».

dcntiumquc una miftis portionibus

terrx figillarx , ut cquidcm puto -

yar-

rc fingulari (quam nemo adhuc i

Brachmanibus aut Ioguis etiam ma-

gna pecunix vi oblata impctrarepo-

tuit 5 confe&us Unde fi quis habue-

rit limilcm lapidcm , qui dittos effe-

dtus non prxftet -, is pro fpurio& falfo

meritohabenduseft, quodLe&oremnotare velim. Facit hujus lapidis

mcntioncm quoque P. MichaelBoi-

mus in fua Flora Sincnfi fol. fienato

litcra M. hifcc vcrbis : ln India &Regno Quamfi in auorundam certi

generis ferpentum ( quos Cobras dc

Cabelo , ia eff, LaptUatos Scrpen-

tes Lufitani vocant ) cafitibus lapis

reperitur contra morjfus tbidem a Jer-

fentibtts ivjiitios homini alias fiatio

24 horarum intertturo. Lapis hic

rotundus ( lenticularts ut plurimum

ligur* ) coloris in medio albi , &circumctrcd glauci aut caruiei ; vul-

neri appltcatus per fe ipfum btret,

veneno verojam flenus decidit , pofi

lacit mmerfus per aliqttam moram

adflatum naturalem/e reducit. La-

fts hic non omnibus communis , fi

iterato vulneri adh<ereat , virus

omne exhauflum non fuit • finon ad-

hareat , moribundo indigena de fu-

perato tnortic pericub congratulan-

tur," Beperta qttoque radtx qu£piam

contra venenum hujus morfusvocata

<iLufitanis RaizdcCobra, ideft, ra-

dix ferpenris , quam maflicare opus

eft, quoadufque bis aut ter eruftet ho-

mo. HxcdcLapideScrpenrinofuftr-

ciant,qux,ut fupra dixi, nunquam

credidiflem, nifi ipfe hujus rci in canc

inquocon- expcrimentum omnium fpe&antium

admiratione fumpfiflem. Quxnamvero fit vis illamagnctica, quxtam

follicitS ad fe venenum cujulcunque

tandem genctis, attrahat, tantd ze-

lotypia ambiat, tanti farae alliciat,

ut eo fatiari vixpoflevideatur, ncquc

fe a vulneris loco amovcat , doncc

exfu£toomni viru tandcm vclutifa-

tvir iuaptc fponte dccidat ccrto dc-

tcrminarc vix audcam , ncquc diffi-

cultas aflumendx caufx , nificxma-

gneticisnoftris , in ArtetJMagnetica

traditisprincipiis, uticxtis, qux in*

fiftntvisnt-

trartiva hu-

|us tapulis.

Ltbro Nono CMundi Subterranei de

venenorum fympathta & antipathia

tradimus , folvi poflc videtur , ad

qux Lcctorcm cunofum rcmitto:

addam hoc loco de potenri veneno,quod in fe contincnt pili barbx Tigri-dis : Tigris animal afini fcre magnitu- '

t"?JSdinis , & u<?**2fi'p$M curfu velocifli- vcnenofi.

mum , un dcntium acutiflimorum

multitudinc , tum unguium roborc

quam inftructiflimum cft, ita omnesfcrocioris naturx bclluas crudclita-

te&truculentia longe fuperat, felis

quoad membrorun conftitutionem in

omnibus fimilitudinem cxprimit , uti

in fequcnti Figura apparet. Circalabra prxlongos cmittit pilos, quosadeo vcnenofos cxpericntia docuit,

ut fi quispiam fivc homo , fivc ipfa-

met bcllua, illorum vcl unicum in-

cautius fufccpcrit, irrcmediabili fui

ipfius toxico intcreat j unde a Ben-galenfibus, apud quos ingensinfyl-

vis hujufmodi ammaliummultitudoftabulatur , obfervatum fuir , quodquando in Gange vel alio aliquo flu-

minc ad bibendum fc confcrt, idfa-

ciat orc admoto ad lecundum flumi-

nis curfum , nunquam ex adverfo,

ne aqua pilorum veneno infecta fibi

ipfi interitum caufct, nequecxlacuaut foflis aquifve immotis eadcm dccaufa bibcrc folct : UndeRegiocdi-fto cautum cft , nc quifpiam huju£»

modi pilos occifa Tigride rctincat ,

fcd fub pocna vitx omnes ad curiamMogolis mirti dcbcnt, ubi a Mcdi-cis Rcgiis pilulx conficiuntur cxi- ufuspilo-

tiali veneno turcidx , quxiis, quos IVin mca~

Kex clandeltinx morti dcltinat , r*.

cxhiberi folent. Addam huic even-tum exoticum &: admiratione di-

gnum , qui (cquitur : Fcrcbatur in

urbe Airra pucr fcprennis d<pw<p*y®- ? ruew

Dracbmant cujulpiam hhus , qui scrpcmi-

tanta aviditatc in cibum fectabarur *ommin -

venenoia animalia , araneos, foor-

piones, lcrpentcs omnisgencris, utlis vix fatiari pofle vidcrctur. Quamrcm aimprimum inrcllexiflct jam Ix-

pius fupranominatus 5P. HenrtcusRoth, hujus rci a Cc ex pcrimentum fu-

mendum ccnfuit : prxccpit fuis , qui-

bus prxcrat Ncophytis , ut pucrumqux-

China Illustrata.

Mira fym-

pihiacvb.

qusfitum fibi fiftercnt , atquc una(erpentes quos potcrant , magispc-ftiferos , ci tamcn cautcla abfondi-tosadfcrrent, ne pucr primo ftatim

intuitu in eos nimio appetitu percul-

fusincurreret, quoduti prxceperar,fadtum fuit : Sed defidcratx tametfi

ftudio abfconditx lethcae dclicix

pucrum minimelatcre pofucrunt : in-

grefli fiquidem cum caniftro nonnul-lis fcrpcntibus , iifque omnium exi-tiofiflimis referto, vixdum ci fc ftitc-

tant , cum ccce five ex odore, five exnaturali quodam fympathici afte£his

confenfu putri$io<p*y<& moram nonfuftinens,incaniftrum vcluti impetufa&o irruit , & mirum diftu , raptis

caniftri clauftris , fine ullo dele£hiunum poftalterum manu creptos, fine

ulla virulenti fcllis inteftinorumqueexemptionc, acapite ad caudamuf-

que famelici canis adinftar , adunumomncs dcvoravit , taruro cum guftu&voluptatis fcnfu , ut non peftife-

rum quid, fcd dcliciofum cibi fua-

viflimi edulium devorarc viderctur j

quae res uti prafentes fumma admira-tioncafFecit omnes, itaquoquc pro-tinus de rei infolitseeventu, utifie-

ri aflblct, dc prodigiofa huius opa-

<Pa^4oK caufa, difquifitionata cft. Ve-rum cum ncmo eflet , qui nodum (bl-

veret,ego a Patre , dum hic Roma

adcflet , dc hujus effeftus portentofi

cauforogatus, dixi , id non aliundc

provenirc potuifle , nifi cx pica ma-tris, quam x<t7«# Graxi vocant , vi-

dclicet hercroclito gravidarum mu-lierum fordidiflimas paflim res finc undehicnoxacomcdentium appetitu proprioj app««u$

hxc enim praegnans , ferpentem in- TJ^u-tuita,vehcmentisimaginationis vitio voro.

L a carncm

8+ Athanasii Kirchericamemanguillaremrata, anxie ape- I minabilium rerum appetitum eom-

tiit, avide comedit, & unafimilium eftionemquc a Brachmane Patre

rerum appctitum fcetui impreflit.

Verumcum de hifce quam fufiflime

in IX. Libro Mundi Subterranei de

Vtntnorum origint difcuflerimus, eo

Le£torem rcmittimus. Addidit au-

tem Pater Pucrum , ob tam abo-

fuo , domo ejcctum profcriptum-

quc > vitam fuam in campis , fer-

pentum caeterorumque animalium

virulentorum venatu , nulla alio-

rum ciborum folitorum alimonia

fuftentafle.

Vefpcrtilio, qui ob corporismokm Cattu» Volans dititur

.

1 £ '* »

Cf/wiffPro-

vincia Mo -

^orii dcli-

ciob.

Catti Vo-lamesutrumdentur vcrc,

Stqualcs

fint. "i

Eft in Regno Provincia

Cafnur dj&a , ea benignitate clima-

tisdotata, ut vixlit quicquam Euro-

pae proprium, quod illa fivc anima-

lium , livc plantarum fru&uumquevarietatera fpe&es , praeter alia /»-

4ia propria non abunde profcrat. Di-

cebatur & ibidem incondcnfismon-

tium arboribus Cattos Volantcs vi-

deri capiquc -, quae rcs primo quidcm

mihi Chimacricis fabul_s fimilis vifa

fuit, donccrc minutim juxtaomncs

drcumftantias examinati, randem in-

vcnihoiceCattos Volantes ml aliud

cflc,quam Vcfpcrtiliones cjus magm-tudims , qua gailinam aut anfcrem ii

nonfupcrcnt , laltem acquenc , iis in

partibus flabulantcs ; & quoniam

adinftar felium toto corporc pilofi Catti..

funt,itaacapitefelium ifon multumJjJjJU"

abludunt, hincvulgus iis Cattorum quim ^J_Volantiumnomenindidit; quivero

j^jjjjperauxefin dicunt , lllos pcnnigeris

iem on<*'

alisinftructos efle, illi audicndi nonfunt,

vo-

CirriVo-LnrtA*-

aulium.

Crocodilis

«bondat

cum illa omnia Naturx di&a-|J e s u Maria ,• hic God in Europam 7oat»

contraria iint ; hxc cnim fie- redux, cumad oftium fluminis Indi ifci

C H I N A

funt,

mini

ri non poflc , ncque ullo unquamtempore vifum fuifle animal per-fecrum quadrupcs , vcro pennarumremigio mftrucium , ex animaliumhiftoriis conftat ; nifi forte nonnul-li fabulofam antiquitatem fecuti ,

fphyngcs , gryphos , fimiliaquc

Chimcrica monftra vcra & reipla

exifterc , fibi imaginenrur;quod ut

gratis libi fingant , pcr me liccr.

Alas hujufmodi Vefpcrtiliones ha-bent non pcnnigeras , fcd cartila-

gincas , quibus non fecus ac noftra-

tcs aera fulcant; cartilaginex vero

alarum membranx tot ofleisad lon-

gitudmem alarum fibris difcrimina-

tx liint , ut pcnnigeras alas proxi-

hie adumbrenr : hifcc mcmbranisvcluti facculo quodam obte&i , in-

terdiu concavis arborum truncis ra-

nufque, uti & cavcrnarum fornici-

bus unguc fc fufpendunt , non ani-

malia, icd fecculos pendere diceres,

ab iniectis animalculis hoc pa&ocorum mimicis lccuri. Scio hofcc

no&urnos Cattos in India fblitudi-

nibus indigenas ad fingulares cibi

dclicias ftudiose vcnari •, in Chinaquoquc, Surata, cxteriibueadjacen-

tibuslnfulis, quin& in BrafUia hu-jufmodi monftra reperiri , qux no-

Illustrata.oannu a

Ma-ria Carme-

perveniflet , ibidcra exccnfione fa- '«*

cla nonnerao ex itincris comitibus,arundinctum ingens paulo altius in-

grcflus, mox ingcntem iibi Crocodi-lumobviumhabuit, qui apcrtis fau-

cibus cum jam prxdam fibi dcftina-

bar, interim ex interioribus arundi-ncti rcccllibus vcloci curfu fc iiftit

Tigris } quid miiellus agcrct inter

tam imraania monftra , quorumutrumque obvix fibi prxdx inhia-

bat? Omniitaquehumanodeftitutnsauxilio ad Deiparam cxterofque San-£tos confugiens qui votiscidem quaprecibusdumfc commcndarct, ccceTigris velociflimofaltu prius in cuminiilieqs, dum fe i&um fugicnspro-fimdius incurvarcr, Tigris evanidofaltu re£ta in n£tum Crocodili fcr-

tur,qui uri apcrtis faucibus crat, ita

Tignm capitc arripiens loco mileri

hominisin tantum continuit, donccTigris totacutorumdcnriumordini-busfurTocataexpirarct; in qua & di-

laniandatantopere occupabarur bel-

lua, utdenuliaalia re jam follicita,

homini commodam evadendi occa-

fionemprxbuerit-, hicDivina prote-

£honeomniumqueftuporemembro-rum attonitus ad fuos redux , quid

fibi accidiflct, cxpofuit, qui omncsfturno temporc grcgcs & jumenta f dcbitas pro ranti muneris beneficio

pccorum vaccarumque aggrefla, fu- i

(

DeoOpt. Max.gratiasreddenres,in-

fidaque ftatione relifta lrcr proiecuti

Mirusevcn-

£tu (anguinis la&ifquc vitam fuften

tarellluftriflimus, di&arumque Re-gionum cxplorator cximius, Domi-nus Francifcus Manuel Lufitantis

,

hic Rom<£ non femel mihi narravit

:

Figuram Catti volantis hic appofi-

tam vidc. tJWogorum quoque Re-gnum, utiflurainibus prxgrandibus,

ita quoque immanium Crocodilo-

rum multitudinc abundat. Undcqui Gangem aut Indum navigant ,

fclopis cxterifque armis inftru£tos

efle oportet, utfecontrahorum ani-

malium ferociam defendere queantj

Scd de hiiceSc fimilibus vidc confer-

ta Indicarum hijioriarum UHonu-menta.

Addara hic , quod de Crocodilis

inJuo Itinerario narrat P. loannesa

funt : hxc cx fupra citato Itinerario

<P. loannu a Jesu CHaria, fitfides

penes Authorcm. Verum de ani-

malibus in fcqucntibus plura. Hisitaque rite expofitis,jam iterex AgrainEuropam ordiamur

.

Iter ex Agra Mogorumin Europa m , ex Relatione

PP.Joannis Gruberi& Hen-rici Roth, quod bis con~

fccerunt.

Iter hoc varium cft,nonnulli potif-

fimum Armeni & *Perfe id per Rc-enum Candahar, quidam per Cara-

fonorum montes& dcferta fufcipiunt I

Vcriim quoniam hujufmodi itinera

L 3 rer-

86 Athanasii KiRcheri

J/pmbsm

UrbsRcgia& fcdes.

Cctfban.

Cemm.

Sttltanta.

Ocont.

T.IMTU.

Jnlfb* ad

Ar*xin.

Safitrtan,

i . ^trmtm*urb$.

terrcftria ma^nispcriailis & difficul-

tatibuscxpoflra funr, pleriquc Sura-

/<f,qui Mogolici Regni portus eft ,

Oceano fc committunt Indico. Ex

tSfgra itaque proficifcunturin.A/«/-

tan urbem grandem , & hinc in Bac-

car, fluminum Athec & Ravt con-

fluxu nobilcm ; cx Baccar per Indum>

(abhacenimurbeprimum India de-

nominationcm ibrtitur) in Schuan,

dcindc io Tatta,& tandem in portum

Smdi , ubi lndus in multa brachia di-

fcnminatus in Oceanum cvolvitur,

Sttratd' proximum devcfti ibidem

commorantes opportunam occafio-

ncm pcr mare operiuntur. Ex hoc

portu in Scharna y Araba^Quidely Ca-

bogafchy CaboCYlufiandan provc&i,

Perficum finum ingrediuntur , Ormu-

tium Infulara prartcrgrcfli , Congo ,

qux cft continentis Corafania portus,

40 dierum fpario appellunt. Hinc

moventes in Lec> 80 dicrum fpatio

pertingunt , Sc ex Lec in Jaharon,

20. & hinc in Tajferan 30 dicbus, &quadriduo hinc in Schiras , urbem

praegrandem& regiam fcdcm pertin-

gunt, ubi ctiamnum magna antiqui-

tatis a Cyro Rcgc Perftdy ubi& fepul-

tus d icitur,fummx magnificentix ve-

ftigia fpe&antur, quam quidam *Per-

fipoIitUjiYu Sufamvettrem feu Sufa-

foltmy zY\'\ Cyropoltm efle exiftimant

:

Qradquid fit,ex Ter/tcis hijioriis cer-

to conftat , Cyrum Regcm ibi quon-

dam rcfedifle. Hmc centum leuca-

rumintervalloin maximam Parthia

urbcm Ifpahamum pervenitur , re-

giam Magni Sophi ledcm ; ubi Jul-

pha ArmenorttmSuhurhium nonnul-

lis. feptimanis quietem ad inftauran-

das vires viatoribus conceflit ; (ede-

cim dierum itincre inCafchan,&c hinc

1 8. Icucis in ComumHircani* urbem,

& hinc^o lcucis in Sultaniamfc. hinc

inOchus regiam Medorum,& hinc in

Tauris , qux antiqua Ecbatana Rc-

gis Affuert rcgia fuifle creditur , ob in-

numcra , qux hinc inde fpe&anrur

,

magnificentiflimarumrabricarum ru-

dera. Ex Taurijiin Juipham adAra-

xtn 2 2 leucis, & cx hac in Nachfevan

primam <yfrmeni£ urbem o&odie-

rum fpatio pcrvcnitur , ubi primo

rnous Ararat impenetrabili & nivofi Motv^trt-

verticiscelfitudinc fe in confpeclum

dar-, ex hinc in Erivan, qux efrPa- Wrtom,

rriarchx *ytrmenorum fcdes , ad ra-

dicem montis Ararat fita, monaftc-

rio Armenorum celebris,dc quo mon-tc in noftro Operc, Deo dante , quodArca Noe infcnbitur , uberrima dabi-

turdifcurrendi materia. Ex Erivanitur in Etfihmianin ubi martyris S. Etbfcbmi».

Gregorii Armenomm Archiepifco-

pi, ScS.Ripfimes , Sociarumque lo- ««Marry.

cus,unacum puteo,in quoS. Grego- nilocuJ-

r//# proje&us i^annorumfpatiomi-raculose vixit, oftenditur. Hinc in

ArferonArmeniam\nor'\sr\g\dzm &afpcram urbem , quam nonnulli Ni-copolim Armenia fuifle purant, pri-

mam Turcarum impcrio fubjedtam

urbem H\ncTarut 20 leucis, quam r.rrwfco

nonnulli Cucufam cCkvoluntiCxilio Cmn

S. Ioannis Chryfojlomi notam;& hinc

inAma/eam&onti, dcindc inO/man-fchick 2f leucis , & hinc in Tufiiam pZS*'Lycia , & deindc in tsfmphipolim *9f*^

I

Thrygia , ac Niceam Btthynia : con- SI

cilio, 318 Patribusceleberrimam ur-

I

bem •, ex hinc Pruffiam Bithynia?, ac

tandem ultimam AJia minoris urbemSmyrnam pcrxcnitur, ex qua deindc smjn*.

per Archipelagum vc\Venetias> vel

in Siciliam irer dirigitur. Atquc hoceft iter bis adiftis Pr. tenratum con-

fcftumque.

T)e itinere, quod ad dctegen-

damviamfacilem &expeditaminChinam aliquoufque per Ufbectentavit P. Amatus ChefaudGallus, Reftdentia I/pahamenfisSuperior, ex literis Terjicefcriptis

adP. AthanafiumKircherunWrf-tisy qua in Latinam linguam ver-

fajicfbnant

:

Litterasi/lasnonfiriboHifpahami, P.^fidinvia,reverfiis ex urbeHiintSfk- cwyhanum , ex qua urbe fere annus efl,

GaluitCT>

quoddifcejferim verfus Rz\ch,qu£re-gia eftUsbcky ut viderem , an ibi viaeffet pojffibilis penetrandi per difiumUsbek & Turkcftan in Chatao, &hiticinG\\\mm,Verum utpervenicum

Legato

China Illustrata.jffitm. Legato Usbckadfines Kez albax , in-

veniiUamviam diffici/em ejfe&pcri-cu/ojam. Jgitur Hairati ( qua urbso/im Sicandria nomtnhabuit ) aliquot

menfibus demoratusfui , ibique prope

kmvE'I°cumvidi, quem antiquiBichtrzvo-

cabant,ubi(jniverfitasftuAcademiaeff magna, qttam adificavii'fi/tusTz-mcrlangfamofi, qua tamen paulatim

deftruttur& rutt ex incuria , ficut&a/ta adificia multaibio/tm extrucla eo

tempore , quo Regia illa in mantbusUsbequ ioru mftttt. Ex hoc loco tan-

******* dem veni in urbem Maxahad , quamtl/i San&am vocant , tbi Mejquitamagna auroque ornata extat. Hoc in

loco duos menfcsJedi, & cum doclis,

quorum hic multtfunt , dijputavi ctrca

JLegem , invenique etiamficlarefeufo-ris laudent propriam feclam, tamenaliudfentientes, Legem Regis tenen-

dam judtcant. Tempus horum non-

dumvenit. Ex hoc loco dijcejfi veni-

aS[a ?«*'»NixapordrSabazuar,£«<fpfr-tinent adChorafan; Inde tranfivi ur~

bes Sctam, Damgan&Jamnam , tan-

dem Kaxanum attigi in Trovincia

A racand 30 Farfang , idetf, parafan-gis Sfahamo dtfianttm. Traclus ifte

terrarumplerumquefieri/is esJ. Tan-demShhzmum redii, htcqueadobfe-

quia R'. V\ promptus maneo. Sednun-quid interim a/iqutdR'. V. inlucemproditt, nunquam oportet, ta/emarbo-remfine fruclu ejje. Tr^eter duos /rbros, quos ante a/iquot annos admemijit, nihil ultra ad manus meas per-

vtnit. Ego hic compofui a/iquot tra-

ftatus circa controvcrfias Legis in

particulari : Refponfum ^PerJtce adPolitorcm Spcculi. Non fcio quem-quam,quibojjithoc negotium traclareRoma melius,quam R' V" quam ro-

go me certiorem reddat, fi fies fitibi

tmprimi pojje ta/es Librosyfedtimeo

nenuUus invtniatur, quifumptusfa-cere ve/tt. Jnhac tamen re nihi/ a/iud

volo, quam id, quod Superiores ordi-

naverint, Tandem hocpracipuepetit

d R' V minimus ifie Servus tpfius,

ut tpiftolam hanc meam pro memoria/iretineat, ut mtiinfuis SS.Sacrtficiis

nunquaoblivtfcatur. 'DataproptXz-xan circaftftum S. Francifci Xavcrii.

Caput VLIter a Marco Paulo Veneto &- Haythone Armcno

in Cataiumfive Sinas confeBnm.

Ccnfijfum

ttsUtrct

f-kft-w.i.

|Um nullus ex vcteribus ul-

jti Oricntis Regna MarcoiTau/o Veneto uberius dc-fcripferit , mearum partium

efle ratus fum , ejus hoc loco veluti

opportuno , iter in Cataium defcri-

berc^tamctfiplurimaoccurant, qua:

in hunc ufquc dicm 4 neminc Geo-graphorum tum capta funt ob varic-

tatem nominum qucis Regna, pro-

vincias, urbes, montes, flumina,la-

cus difterentia ab omnibus aliis nun-cupat, tumob nonnullarum urbiumdcfcriptioncm , qua: hodicrna: Geo-graphix non congruunt Acceditquod Marcus Tau/us Venetus nulld

Spha?rae notitia fucrit inftru&us, hinc

fachim cfl , ut nullius urbis lon-

gitudincm latitudinemquc defignet,

cx quarum unica notitia gcnuinus

locorum fitus deprehenditur. Scdjamad iter ejus enarrandum nos ac-

cingamus.

Anno itaquc 1169- Balduino Rc- Caufa&

gni Conftanttnopolttam fceptra tcncn- °"g? fuf-

te,duoilIuftrcsviriex clanflima Pau- clmiutr.

linorumfamilia,civcs Veneti, Nico- itincri '-

/aus ScMatthatts navi variarum mer-cium copii inftrudH Conftantinopo-

lim movcrunt, ubi viribus nonnihil

inftauratis, 'Ponto Euxino fe commit-tentes, portum t^/frmeni*' , quxSo/-dadia appcllatur , felicibus zcphyris

flantibus appulerunt ; quifiiam verdhic portus So/dadia fit , comperirenon licuit j cgo Trapezontem inter-

pretor, cum nullus ad mare Euxi-num proprie Armtnorum portus fit

nequc quod Rcgnum illud Bartzafit , comperirc licuit. Ex Bartztc

Rcgno

88 AtHANASII KlRCHERl

iricnnium

fubfiftunt,

& linguam

Tartaricam

addifcunt.

Cum Lcga-

to Reeis Al-

Liu aa St

4

llitgnut

Cb*m ho-norifice*

illoj fufci-,

pit.

x$tb*rs RcgnoBocharamiubcm ad tluvium

Oxumm Us&ekKcgno fitam,magnis

tcrrurum ambagibus pervcnerunt

,

ubi bellorum tumultibus RegcmBartzamtcx ScTartarorum Rcgemexortis, dumquaviaadpatriam redi-

rent nefcii , novo confilioinito, lbi-

dem integro pcrmanfcrunc tncn-

nio, ckncotio torpcfccrcnt, intcrim

Tartarica: linguxaddilcendae fummoftudioincubucrunr. Hoc itaquc rc-

rum ftatu Lcgatus quidam a Rcge At-

gnnmcham ttiti ad magnum Tartaria? Imperaco-proficiicun- rcm âcharam pcroraturus vcnit,

ubicum mcmoraros virosrepcriflec,

nihilnonegit, tumobegrcgiam mo-rumnormam, tum ob hngiueTarra-

ricx, quam poflidcbant , pcritiam ,

ipfos fccumad MagniCham, utiquc

quam acccptiflimos ipli futuros , fc-

cum abduccrct jacquiefcentesitaque

confilioLegatijpoftmultorum mcn-iium decurnim, iter , tandem fe Ma-gnoCham(\u.unr. Hic primum La-

tinorum virorum pulchram indolem

miratus, tum cunoiltatc du£tus re-

rum Europaarum , totus fuit in cx-

plorando RcgionumOccidentaliumgubernandimodo& rationc, de Pon-tifke,Ca:fare, dctotius Impehi riti-

bus, tum bellorumtumpacistempo-reobfcrvatis j ad quse cum fapicnter

rcfpondiflent , adeo Imperatoremmoverunt, ut inito cum Satrapis con-

filio, tandcm de fblenni Legatione ad

Pontificcm Romanum adornand^

conclufum fit, quam & fuo nominehifcc viris Paulinis , quorum fldcm

& finccritatem experimento jamdudum compcrerat , cxpediendamimponit, unacum tabula aurcalitc-

rifquc , quibus centum viri docrrina

& fapientia confpicui, fibiad fubdi-

tos fuos in fidc Chriftiana, quam om-nium optimam 6c intcgcrnmam efle

diccbat , inftitucndos tranfmittercr.

Viri itaquc acceptataXceationc vo-

fc commic- luntatcm Impcratons explctun , moxtunt. fcitineri committunt ; tabula aurel

infVruAi , qua oftcnsi utpotc figil-

lo Cîagni Cham fignatd , pcr torum

qua tranfituri crant Tartaricum Im-

pcrium , litcrifque qucis a vcftiga-

ibu s & quoramcunquc tandcm im-

Confiliumde Lcga-tionc ad

Pontificent

Rom. ad~ornanda

initur.

Itincriin

portunitate immuncs ,ab omnibus

iummo honore & benevolentia ex-

cipcrcntur , fubditis prxcipicbatur.

Itcr itaque magna tabula: aurea: fi-

ducia profecuti , port multorura

meniium fpacium tandcm Balzram

tÂrmeniorum portum (qualis vc-

ro hicportus fuerit , anad mare Ca-

jpium : an ad Euxinum , hucufquc

mihi incompcrtum cft) vcrifimi-

lius eft fuifle portum Trapezunti-

num , in angulo Tonli Euxini con-

ftitutum •, fiquidem ex hoc portu

intra paucos mcnfes portum Anconi-

tanum Annoi2/2. tenuerunt, quod

cx mari Cafpio propter immcnfumtcrrarum regionumque inrerje&um

fpacium, ficrinonporuifllr.

Porrd *y{ncon<e unde difccfle-

rant reftituti , de mortc Clemen-

tis I V. percepta fama , ncquc quen-

quam alium in Sedem Apoftolicam

nirrogatum, confiliiinopes non pa-

rum conturbati fuerunr. Interim

Venetias patrios larcs rcvifun con-

tendunc , novam interim Ponrjficis

ele&ionem opcriebanc , ubi Ni-

colaus uxorcm quam in abicu fuo

praegnantem reliqucrat , fatis ccflif-

4c reperit , relifto quindecim an-

norum (jyiarco filio , qui poftea &parcntis Hii in dercliclas a patrc rc-

motiflimas <^4Ji£ rcgioncs comcs

,

& uni hnjus Geograph/car hijtoria

Author ck confcnptor fuit. Novoitaquc Pontifice, fub nominc Grego-

rii X. Rudolpho Impcrante , una-

nimibus Cardinalium fiiffragiis clc-

&o , t_Ancona?n revertuntur , Litc-

ras Magni Cham Pontifici una cummuncribus tranfmittunt , quibus mo-tus , dc opportuna Euangclii pro-

pagandioccafione vehementer gavi-

fus, litcras ad Magnum Cham> qui-

busomniaeacontincbantur, qua: ad

Chriftiana: Lcgis rcligionem , atquc

ad animum Magni Rcgis jam du-

dum ad facrofanftam Chrifti Le-

gcm fuicipicndam proclivcm , mc-lius imbuendum neccflaria vidcban-

tur , dedit , adjunclis duobus c

Dominicanorum familia prxftan-

tibus doclrina Viris Quilelmo

Tripolitano & Nicotao , cujus co-

gnomcn

tirr.r-.r-

r»*ptfiua

appcllun:,

an*m.

Mooflf-

mrawiv.

l'oxn.

corficn-

duK.

LitertW*

gtiCitm

novoPon-

nfici6«-

gtrntn-

dunrur.

PriJicat.

id M-y»»"

rfcwMif-

fiontni-

C H I N A I L L

gnomcn non additur.

gtam

Cbtm

appe!

lunt.

Hi itaquc jam I

votis fuis cxplcti , itcr ordiunturin

Oricntem , tandcm longo itincrc

rcrra mariquc Armemam ingrefli,

bcllorum tumultibus Armenos intcr

& Babylonis Soltanum cxortis, omnia

turbata cum reperiflcnr , patres Pra>

dicatores timorc pcrculfi , dcrclicH

ultcrioris itineris profccutionc in

Armcma rcftitcrunt j Nicolaus vcro

cum Marco Paulo filio, omni pcri-

culorepudiato, cx fummo, quople-

nam fatisfactioncm Magno Cham dc

cxpcdita lcgationc dare nitebantur

,

dcfiderio adorti , ad cum magno la-

borc itincrumquc incognitorum pc-

I- tvm- riculo cxpofiti , in urbcm Clcmemfuivurbcin

appulcrunt; quorum advcntu Cublai

ad M*- magnus ch.tm mox ubi ccrtior factus,

quadraginta dicrum fpatio nuncios

fuos , qui ipfos omni humanitatis

gcnerc,rcrumquc ncccflariarum u-

bcrtatc cxccptos ad fc adduccrcnt

,

obviam amandavit. Itaquc in con-.

fpedum Magni cham admifli folitis

vcncrationis fignis cxhibitis , quod

jpfis impofitum crat ,expofucrunt ,

|

Muncra Litcras Pontificis una cum phyala

&Ti'cralSolci cx Dominici fcPulchri l^nipadcs

dcfumpti, prout ipfis a Cublai dc-

mandatum erat, cxhibucrunt j Mar-

ci quoquc Nicolai filii indolem ad-

miratus, taliutrumquchonore pro-

^'«pw-fecutusfuit, ut eos intradomcfti-

J2£lus

cos, quod maximi honoris fignum

cfcw». crat, reccpcrit, coque variis in rcmo-

tifllmas Impcrii fui provincias lcga-

tionibus , tum ob fingularcm , qu« in

co cluccfccbat ,prudcntiam , nego-

tiorumque expcdiendorum infigncm

dcxteritatcm, tum ob eximiamqua-

tuor divcrforum Idiomatum cogni-

tioncm, fummo fuo cmolumcnto

ufusfit; & uti Imperatorem curio-

fioribus naturc fpc&aculis,morum-

quclcgibus capiadvcrtit, ita quo-

.quc quxcunquc rara, mira& cxoti-

ca in divcrfis lcgationis fux , itinc-

Poft 17 rumquc ambagibus obfcrvavit, illa

annorum fummo ftudiodcfcripta^jgwC/w/w

£ cxhibuit, quibus dici vixpotcft,

njofjm quantam apud cum gratiam inive-

tuntlrit " doncc tandcm dcfidcrio patriae

inpTwts pcrcitus,poft 17 annorumpcrattumtcdcunt.

oferunt.

Marcus

Paulus ri

liusNi

O S T R A T A. 89

divcrfarum lcgationum munus, li-

ccntia ab Impcratorc quantumvis

acgre obtcnta , pcr incognitas terra-

rum , mariumquc fcmitas falvi& in-

columcs innumcris pcragratis Rc-gionibus, anno 1 295. Venctias rcdic-

runt. Quibus quidcm obiter expofi-

tis , nihil rcftat , nili ut iter cjus in

Cataium paulo fufius dcfcribamus,

cummulta, utifupra dixi, occurrc-

rint, quae Geographos mirc pcrplc-

xos tcneant.

Iter zOMarciTw/i Veneiu

Mari itaque Mcditerranco, Anato-

iia , Armcnia , Perfide pcragrata, ad

Balafciam regioncm pcrvcnit , quam Bjfa/a*:

nos Corafinam cflc putamus, Perfidem

intcr & Mogulum Rcgnum intcrjc-

&am 1 Ex hoc loco vitato in Mcri-

dicm itincrc, inter Boream & Or-

turn,quem Tiordoji vocant, itcr fuuni

inftituitj hincper defcrta, dcindc

pcr altiflimum montem Bclor , quemfupra defcripfimus ,in Rcgnum Caf- C*fcn\

far , quod hodic Cafcar voeant, per-

vcnit, magnoChan pro tcmporc tri-

butarium, partim Chriftianis Ncfto-

rianis, partim Mahumedanisinhabi-

tatum;hinc verfus Boream dcflc&cns

Samarcandam fubiit Magni Tammer- Stnw^

ianis Regiam, in Regnum Carcham

quod hodie Jarcham dicitur} ex hoc 1^1^

in Pcim& Ciarciam urbes , & tandcm P«w».

in Camui& Tarphan , Tamhuttci tunc Pjjjj*

tcmporis Impcrii Provincias , modo TarplxaH

Ufbekiorum impcrio fubditam, pcr

defertum Lop progrcfli funt j qux L*p dc-

omnia, quac fupra dc Itincrc Bcnc- rmum.

dicti Goefii adduximus , corrcfpon-

dcnt.Hinc tamcn verfus Cataiumbtz-

viffimum itcrnon cft profecutus,fcd

vcrfus Borcam dcclinans ad Campi- Camfv

tion urbcm Tangutui Rcgni mctro-^polim pcrvenit , ubi inter Orientem

& Meridiem , hoc cft, Euronothumprogrcdientibus ingreflus incipitin

C4/4iwwpcrdcfcrtum} fprctotamcn

hoc itincrc vcrfus Boream idcntidem

progrcflus, variifqucT^r/jrwOricn-

talis Provinciis, Rcgnifq; peragratis,

pluribufquc in iis Chriftianis repertis,

M randcm

I R C II E R I

Ctmhtlu

A.'j ••••

CkunKe-gia.

Cur nul-

lamuri

Stnenfis in

inncrca

M. Paule

riattncu-

tio.

90 AthanasiiKrandem Cambalu magni r 6*» Regiam lenarrata funt dc Rcgno Cathaico,

appulir, dc cujus urbis vaftitatc &j

ipfe fub Rcligiofi Viri fidc confir-

ctymologia fupra fufc cgimus ; ubi|

mat, utpotc qui anno 1 307. omniavchcmcntcr miror, Paulum Venetum illa ultimi Oricntis Rcgna propriis

nullam murorum Stnenfis Impcrii,| oculisinfpcxit,quorumitinerumra-pcr quos ncccflario tranfirc debe- ! tioncm , caufam occafioncmqucbat, mcntioncm feciflc j forfan ad poftca cxponcmus. Dc Rcgno au-Occanum Oricmalcm, ad qucmfc tcm Cathay Cap. primo fux hiftorix

pcrvcniflc fcribir , pcr Aquilonaria|ita loquitur : Regnum Cathay efi ma- CttbtUi\>

Rcgnalongc latcqucdivagatus, pcr \ximum quod in Orbe valeat invenhri ,Hwbm

Coreanum Sinum maritimo itincrc & efi repletum genttbus& dhitiis infi-

intra Cataium , id cft , chmam pcrvc

niflc vcrohaud abfimilc cft : Siqui

dcm quzcunqucdc Catato impoftc

nttts, ejr m Oceani littore habet fttum.

Hom$»es Ularum parttum funtfagacif-

fimi & omni callidttate repleti , &ideo

uu.

rum narrar,quarcunquc dc civitatum ! tn omnifdenttavtlipcndunt omnes alias

nationes^ dicunt,quod ipfijolifintyqui

duobus luminibusrejptciunt ; caterivero

uno tantum ^communttcr farvos habent

vaftitatc & magnificcntia , dc popu-lorum Mcrcatorumqnc frcqucntia,

dcrcrum omnium humanae vitx nc-

ccflariarum ubcrtatc, dc fluminum;oculos , & naturalttcr barba carent ; &

amniumquc multitudinc , dc pon-tium admiranda ftrudtura rcccnfct

,

illa utiquc nulli altcri Rcgioni

,

mfupcr de tfto Regno dtcttur, quod efi in

prtnctpto Mundt, quia efi tnOrienteab

uno capite, & tn tllaparte , nulla efialta-

Rcgno& Impcrio, praetcrquam va- rumhabttatiogcntutm, ut refertur. Exftiflimo Sinarum convcniunt , cui &Sinica civitatum nomina morcs &

Occtdente habetfuos confines cum Regn*

Tarfae $ ex Septentrtone cum dcferto

confuctudincs prorsiis confonant ; l Bclgian j exOrtu vero& Mertdtefunt

uti in prxccdcntibus fusc oftcnfum

fuit. Imo Haython Armenus Mona-chtis Prxmonftratenfis , cx Rcgiaftirpc natus,totius Oricntis luftrator,

quxcunquc cx Paulo Veneto longius

InfitU marts Oceani innumerabtles,

Quibus vcrbis Cathaium fivc chtnam

ita dcfcribit, ut in nullo a modcrnocjusfitu, moribus gcntium , cxtcris-

quc C&//wpropriis difcrcpct.

C A P U T VII.

T)e Qhrijlianafidei in diBa Tartariae &• Catay IZfgnaperjam expofita itinera mtroduElione,

£Jgg33]Um in omnibus jam di&is

itincnbus nullo non tempo-

rc Chriftianorum nomcnmcmorctur ; Dubium nul-

lum efle dcbct Lcc"tori,Euangelicam

Chriftianx Lcgis do&rinam a pri-

mis ufquc tcmporibus primitivx

Ecclcfia: in mcmorata ultima Oricn-

tis Rcgna pcr intcrmcdia, vcl pcr

ipfos Apoftolos, vcl per corum difci-

pulos, & in Apoftolico muncrc fuc-

ccflbrcs introdu&am fuiflc. Quodut quam luculentiftimc patcat ,

Apoftolicis omnium fcculojrum cx-

pcditionibus in iftiufmodi Rcgnaperactis agerc conftitui : Et tamctfi

' in praccedcntibus dc S. Thomac cx-

I pcditionibus in Indtam & viciniora

Rcgna egcrimus, hic tamcn quo-modo tum opc S. Thoma? , tum S.

Philippi, Bartholomxi, Thada:i,cae-

tcrorumquc Apoftolorum in Medi-

tcrrancx IndU Regna ufquc ad ipfos

ultimos Tartaru tcrminos Sacro-

fanctum Chrifti Euangclium propa-

gatum fit, dcmonftrarc contcndo.

Quod dum facio , multum fanc lu-

minis ab cximio P. Henruo Rhodu> t jtCT p.

qui univcrfam pcnc Indtam pcragra-

vcrat, acccpi : fiquidem cx Coa injjjj^!*

Mogolum Rcgnum mifliis in Dalcan ,

quodmodo Rcgnum Vtfipor dicitur,

Catt

91China Illustrata.Gatt montc fupcrato vcnit mColcon- Ecclcfia* , una cum Chriftianae fiddda , & hinc in Monttpur & redo in nonnullis fcintillulis adhuc ibidcmBorcain itincrc Bengalam & Decanum rclidis , ccctcrum tota Natio variis

Rcgnum, & hincpcrD*//* urbcm fupcrftitionibus, crrorumque fcedis

rccta Agram Moguli Rcgis curiam conraminata maculis , cum temporcpervcnitj quam autcm rara& curio- fuccubucrit; qux P. Nicolaus Tri-Nic.Tri*fa in tanto itincrc obfcrvarit,ipfcmct

fuo tempore in Itinerario fuo luci

dabitjhic, inquam , cumdc "Njtrfin-

gU Rcgno & Meltaporx rcliquiis S.

Thomas cclebcrrinais rationarctur,

Irinera-

lium S.

ThomaeApottoli,

ex lui*s

Giwrfttn

Natio

Chriftia-

riorum

,

quiS.

Thomardicuntur.

gautius in itincrc Bcnedicri Goes in8aui,us-

Catatum fufccpto , his vcrbis confir-

mat : Poftquamtn altud oppidum txt-

guum pervencrunt cut nomcn Paflaur,

obviam habuerunt qucndam Anachore-dixit , in hunc ufque dicm in Chri-

! tam% * quo intellcxcrunt $ o dtcrum tti-

ftianorum Archivio praerer alia , itcr I nereurbem ejfe Chrtfttanorum , nominequoquc , quod San&us Apoftolus cx Caphurftan, in quam adttus SaraccnisJudaa in Jndiam confeciflet, confcr- mtntme pcrmtttttur , adeuntes vero ca*

vari, fcque cx Syriaca lingua in Lati- pitepleciuntur : Ethnict tamen negotU-nam vcrfum pcncs fc habcrc j quod tores minime prohtbentur ingrejju ur-cum vchemcntcr defidcrarem , votis btum,fed a templistamen excluduntur:

mcis non illibcnter annuitjEft autemj

narrabat illius Regionis incolas omnesid quod fcquirur. In univerfali Or- non ntfi atratos ad templa procedere ,

bis tcrrarum ab Apoftolis Hicrofo- agrum ejfeferacem ejr uya copiam re-

lymisfa&a diftributionc, ad Divini pcriri. Qux narratioipfi fufpicioncmEuangclii propagarioncm , S. Tho- movit j haud dubie illic Chriftiano-mxlndiam obtigiflc, cx Eccleftafiica rumadhuc,ctfidegencrorum,habiu-htfioria conftat, quo ut pertingcrct , tioncm eflc, quod & alias audivcrat.

^rcr talc orditus eft : ExJucUa , Syria, Quse res poft Goefium noftris in Mo*Armenta, Mcfopotamia pcragrata in gults Rcgno fidci Chriftianaepropa-

quandam Perfidis urbem pcrvcnit , gatoribus, itademiuninnotuit, utquae Soldanu ckcitur, ubiDivini vcr- proinde ncmini amplius dcrciveri-bi fcmcntc fparfa ingcntcm Chri- ratc dubium cflc dcbeatj Und&inftianorum mcflcm obtinuit. Hinc

; hunc dicm Chriftiani S. Thomx di-

vcro pcr Rcgnum Candahar , & Ca- cuntur ,& forfan jam Chrifto aggrc-bul, quac 40 lcucis diftar Candahar

; gati fuiflcnt , fi operariorum pcnuri^Cabulvcvo Calabor quoque dicitur , non obftitiflct.

pcr quam S. Apoftolus cgrcflus eft Porro cx Caphurftan D. ThomasGuwpcr montes altos in regioncm

, quac pcnctraflc dicitur Guzaratam mino-

inhuncufquc dicm r)Vju»/4^.rcm, non longc a Regno Gz/w/r , dc

r . % . .. V ., ,T quo fupra , a Luthor triduano irincrc

C^orHan a Maurts dicitur, id eft, Re-ad Scpfcntrioncm fufccpto diflitam:

deindc dicirur pcr montcs Tcbcticos

longis tcrrarum ambagibus verfus

Bengalam , ac randcm pcr RcgnumDccan Meltaporam appuliflc. Fcrtur

rclationc fidc digna in Ecclcfix Mc-liaporcnfis archiviolircrasadhuc Sy-

riaca lingua in pcrvctufto pcrgamc-

no fcripras confcrvari, quibus S.

Thomas Epifcopos in dictis Regnis Epifcopi

a fc confccraros, id cft, cx Candahar,jJ^JJ-*

Cabuly Caphurftsn , Gux*rata minori , r c -

cacterifquc conrcrminis locis adg'on'bus

gto tnfideltum , fic cnim nominant

Chriftianos,qui ctiamnumibi pcrfc-

vcrant, Chriftiani S. Thomx dicti,

qui uti montibus altiflimis a natura

munitifunt, itanonfacilc aditusin

cam conccditur, ctfi quandoqucnonnulli Saraceni pcnctrcnt , ftatim

tamcn ex pcrfidac fcctx odio jugu-

lantur j Gentilcs vero fufcipiuntur

,

& tamctfi varios Chriftianx Rcli-

gionis ritus fcrvenr , Cruccm tripli-

ccm frontibus & tcmporibus rubro

fantali colorc cffiaam imprimant,Conci!iimi Mcliaporenfc evocirat j

™infant«aqu.stinganrj acadittamen QupdCntz^ dolcndumfane, non"

confccra*

fucccflu temporis , ur fylvcfccnrc obApoftolicorum virorum pcnuriam

cflc ,qui tanta: antiquitatis Ecclcfia-

M 2 fticx

Orig.2,

Gen.il

^_ Athahasiifticx thcfauros Latini juris fcccrint.

Quicquid fir,S.Thomam Apoftolum

primum ad P/ir/^ojprofcctum , Au-

thor cft Ortgcncs& Eufebius, cundcm

Jndos quoquc pctiiflc , tradit Grcgo-

rms TlazAan^cnus hom. cont. Arianos ;

rt^tt. Theodoretus hifcc confcntit , Sancto

itVcru. Thomx Apoftolo Parthot , Perfas ,

Bm**» Medos, Brachm*nos9Indos, cceteraiquc

finitimas nationcs Chrifti Euange-

lium fufccpiflc,adfcribi dcbcrc j AdTaprabanam quoquc, quam hodie

m Sumatram vocant, cum vcnifle Titce-

mSx phorus tradit, qux cum non rcmota

*t 40- fit a Rcgno Sinarum,certc in id quo-

qucin propria pcrfona fcfc contu-

liflc vcro haud abfimilc cuipiam vi-

dcri qucat,qui qux fupra dc D.Tho-

mx Apoftoliitincribusrcccnfuimus,

rite intellcxcrit ,qux & fufius pro-

fcquitur Ofortus Sylvcnfis Epifco-

pus, qui rcs Indicas luculcntifllmc

fcripfit : Undc cx hifcc rcgionibus

jam cnarratis, vidclicct cx Cakul , Ca-

phurfian, Ttbet, Mogul, facile pcr fuc-

ccflbres Epifcoposin ultcriorcs Pro-

vincias & Rcgna, ufquc ad ultimum

TartarU tcrminum,Sacrum Chrifti

Euangclium propagari potuitj id

fanc apcrte dicit Orteltus , qui Rc-

ArthM Bnum ^rgon in ultimo Scptentrionis

Rcgnum angulo conftitutum , Chriftianorum

TartarU , dicit a S. Thoma ad fidcm Chrifti

fti_£

hn" convcrfum : fubintelligcaSucccflb-

Thomxi ribus fuis , ut hoc pacto nullus Mun-

di angulusforct, qui fua cura& fol-

licitudinc Euangelii lucc non fit rc-

plctus.

SPhilip- s- Philippum Afiam quoquc Supe-

pus Apo- riorem Euangclioimbuifle TQcefho-

ftolus. m tradit /. 2.c. 39. Eftautem Afia.

Superior nihil aliud , quam vaftum

illud fpacium Afie Majoris ,quam

Scythtam trans & ultra Imaum Vetc-

rcs appcllarunt ;funtque omnes illx

Rcgiones , quas tum ad cxtrcmos

Occani Oricntalis limitcs , tum circa

mare Cafttum, uti Georgiam ,ibertam ,

Albanutm, Mtcrcliam , Armemam , &tranfmarinx Tartarut Afiaticx partem

complettitur , cx quibus deinde ul-

teriori propaginc in longc latcque

circumfuforum Rcgnorum multi-

tudincmTVto, Indofian, Tanchut &c.

K 1 R c h c r. 1

Divini Vcrbi Euangclium tranfplan-

tatum fuit. Sanftum quoquc Bar-

tholomxum Lycaoncs Armenu ma-

jorts populos fide Chrifti imbuiflc

Chry/oshmus, Albanos Sophrtnusjndos

citcriorcs Ortgenes tcftatur. Panthe-

«wPhilofophus Chriftianus adlndos

pcrcgrinatus Bartholomai prxdica-

tionc cam vircntcm adhuc fc invc-

nifle dicit. Qui plura dc hifcc nofle

cupit, is coriukt Htfiortam Armeno-

rum, quam Ctarrent/r , id eft , Ltbrum

narrattonum vocant , qucm Clemens

Galanus Clericus Rcgularis ,qui Ar-

mms%Georgu ccctcrarumquc Colchi-

<&tfRcgionum multis annisopcra-

rium cgir, hic Komx luci dedit.

Primum itaquc fidcs Chrifti pcr

Apoftolos Thomam, Philippum

,

Bartholomxum in dicta Rcgna in-

troducta fuit, qux dcindcmultorum

]annorum dccurfu per corundcm

ISucccflbrcs,virosfanctos,& Spiritus

Sanctigratia illuminatos propagata

cxcultaque Divinx Lcgis lucc fc pcr

univcrfum Orientcm magno aninu-

rum lucro difFudit , doncc pcnuria

operariorum populi diflblutiorem

vitam ambicntcs, a fufccptx fidci rc-

ctitudinc dcgcncrcs , ncc non gcnti-

liumritibus contaminati, prorfusa

via rctta dcfcccrunt. Siquidcm poft

annum Salutis 400 Satanx inftindu

cxitialis Arii, Ncftorii, Diofcori,ccc-

tcrorumquc Hxrcticorum ,potifli-

mum Ncftoriana Hxrcfis , uti tcrra-

rum & potiflimum orthodoxam

Chrifti fidcm horrcnda cladc affccit,

ita potiflimum Colchtdcm yArmeniam,

Pcrfidem, Turchefianem ,ultimofque

Tartaru Afiaticx tcrminos peftifcrx

dodtrinx toxico ita infccit , ut tcftc

Marco Paulo & Hyathone nullus dl-

ftarum Rcgionum locus fit ,qucm

non fcedc contaminarint. Acceflit

hifcc anno 632. circiter , infc-

ftus Mundo impii Mahumctis or-

tus ,qui vcluti tumcntium flu-

ctuum inundatione magnam Or-

bis tcrrx portioncm offundens,

iniquiflimis fuis lcgibus fubjecit;

Unde accidit, ut Chrifti fidclcs,ac

potiflimum Saccrdotalis Ordinis

Viri, cxtorrcs patria, paulatim in

jnte-

S Bar-

tholo-

mxus A«pottolus.

Cbqfifi.

km.\2 Ji

Afojl. Sf-

fhr «,*uJ

S.Hteran.

de Scnft.

Ecclef.

Orig. mGenL^.

Hiftm*Armenfi-

rum Gitr-

rtntn «.-

da.

Chriftia.

niquan-

doHJC-retica

pravitace

infcCtu

Quantfi

inie cct it

Mundumcrfida

ihu-

mctis

'.ex.

Ortho-dozx n-

dei io

Cbnu in<

(Uuucio

tiwbonArmtnnc

Ktx,conveni

Ck*m.

C H I K A I L

interioris Afu Provincias?fivcper-

fccutionis mctu , fivc voluntariocxi-

lioconceflcrint; quizclodomus Dei

annati , ncc non dcfidcrio , avitam

Orrhoxae fidci rcligioncm propagan-

didefidcrio perciti, vcl ipfam chi-

nam pcnctrarunt , in qua quanto

cum Chriftianx Rcipublicx cmo-

lumcnto laboravcrint , monumcn-tum Syro-Sinicum fupra cxpofi-

tum luculentcr docct. Quoniamveio nihil in humanis rcbus ftabi-

le & folidum, ita quoquc fides in

dictas rcgiones introdudta, fiveex

Apoftolicorum Virorum pcnuria,

five ex pefllma Chriftianorurn dc-

gcncratione flacccfcens, modb ad

Idolatricam , nunc ad Mahumc-tanam, jam ad Hxrcricorum Nc-

ftorianorum rcligioncm, ad quamunumqucmque proprii gcnii libi-

do trahcbat , dcflcxitj duravitquc

potifllmum in Tartarta Oricntali,

hujufmodi Orthodoxx fidci, nunc

fufccpta*, nunc repudiatx viciflitudo

ufque ad annum 1 2 5 3 » quo ( uti

Haytho» Armenus regia ftirpc natus

fcribit) Haython Armeniae Rexfra-

•ter ejus, dum Turcarum in Regno

fuo yaftatores ultraferrenonpojfet , no-

>vo cenftlio inito Drvini Tûmtnis inftin-

clu in propria perfona ad MagnumCham Tartarorum Imperatorem

,

quem Paulus Venctus Cublai a Cin-

gifcan,* prtmo Tarrarorum Regefex-

^tumlmperateremvocat ,qui rerum in

Tartaria & Catayo pottebatur , tum ad

bcllt fudus contra Saraccnos pangcn-

dum , tumad bcnevoleniiam e^fcvorem

emniumpotentifstmtprinctpis adRcmpu-

bltcam chrtjiianam in pactficoflatu con-

fiituendam , profeclus in Almalcch,^

*/?,Cambalu MagniCham curiamin-

gentibus ittnerum crrortbus appuitt:Mz-

gn us yero Cham.y^Cublai dc ejus ad-

ventufummoyoluptatisfenfu Perfufus,

fummoeum,prout mereBotur, honore,ejr

beneyolentta excepit,muncribusmaximis

ditavit, ejr ut exemplifuumfecutt idem

faccrent,Satrapts Juis praccpit. Itaquc

cum nonnulitsfcptimants Rex Haython

ex diuturnisft ttineris laboribusfraftum

refoctiiajfct,tum Imperatorem adtit ,Jut

tam iengtnqui ittneriscaufam et magno

LUSTRA.TA. 93

rationumpondere aperuit; Imperatorju-

fiis petitionis fujt ratientbus perceptis ,

tum vel maximc Regu Perfonx tot tan-

tifque labortbus , tot itinerum peruults

fefe, tum pro Regni fut quiete , tum propublico Chrifliani Orbis emolumento ex-

poncntis dtgnationcm miratus,quxccunquc

petcret,pro eayqua erat clemcnti&Je con-

cejfurum poiltcitus ejtt Haython atcc- Condi-

ptato tam profufo prompt* ô^îs^^jôbfequioj jeptem yelutt fuarum peti- hta Pro-

ttonum puniia in fcriptis dedtt , quo- pofa-» i

rum prtmum erat , ut Magnus Chamchrtjitfidcm amplcxaretur. Secundum, Magmut Chrtjiianos interejr Tartaros perpc* cbtm -

tuum amicttut fadus Jiabiltretur* Tcr*

ttum,ut in omntbus usRegnis , qu<t Tar-

tarifuofubjtccrant Impcrie , Chriftiani,

eorumquc Ecclefit ab omni pcrfccutiene

ltberi,fuaJruerentur immunitate tam

Ecclcjtafttci quam Laici. ûartum , ut

motoExercitu fuo fantfum ChriftiSer*

vatorisfepulchrum a Turcarum7)r<»-nide ercptum^ una cum Terra SanctaaSaraccnis occupata chriftianis rejiituar

tur. Jguintum, ut ad potcnttfsimum

Baldachi Caliphum extcrminandum

auxiiiares coptasfibtjungeret. Sextum,

ut Jibi tnduitum cencederet, quofretus

ubtcunquek Tartaris prstfcrtim Armc-nix xictmoribus auxtltum tmploraret ,

omnipofi poftta mora iilud ftbt darc te*

ncrentur. Septimum , ut privtiegia &lurtfditfiones Armcniae Rcgntfui ,

quod

prtmb Saraccni occupaycrant , tjr dein-

dca Tartaris cxpulji /^Magni ChamTributarii Rcges pojfederant , ftbi Ar-

j

mcnix Regi rejtituerentur. MagnusCham,auditis Regis pojiulattonibusôn-

fejiim cenyocato Procerum concilto , co-

ramomntbus Regiinfuaprafentia con-

Jittuto htfce verois refpondtt : guoniam

Rex Armcniac de longtnquts partibus Refpdn-

ad Impertum noftrum ventt non com- fio M«gri

pulfutfedfpontanedfua voluntatemotus^ j^f"^1

fane mintme Impcratoriam Majeftatcm Armenij.

dedccet , ejus tam honejiis pojlulatis

annuere, ejufque votts modis omnibus

obfecundare, preccs itaqucyejirds ac-

ceptamus,ejr cuncias cum Detbeneplacito

adtmpleri curabimus. Primo quidem ega

Imperator ejf Tartarorum Dominus

me faciam baptiz>ari , tencbo fidcm %

quamtenent hodte Chri/iiani, omntbufq^

M 3

94. AthamaSiimeo [ubjeftis imperio confutam , ut tdem

ficiant , non tamen ea tntenttone , ut

cutptam ytotentiam facere cupiam. Adfecundum rcftondcmus , ejr efficacttcr

intendtmus ,jubemufque , utfax Chri-

Sttanos interejr Tarraros perpetua , in~

violabtU tenore Uabiliatur. Volumus

ettam, ut omnes Chrifiianorum Ecclefix

ejr Clerictcujufcunque condntonU extt-

terint,five Seculares ,five Reltgiofi , in

omnibus nostro Imperto fubjeftU Provtn-

ciU prtvtlegto gaudeant Itbertatis , nec

Itcc.tt altcut ullo modo its inferre mole-

fitam. v^Tcrram Santtam quodatti-

net, dicimus ,quoniamficommode pojfe-

mus , ob reverenttam Domint nofirtJesu

Chrtfit perfonaltteryentremus ,fedquia

mttltum nobis negotti efi in htfce nofirts

Regnts, Fratri nostro Haolono dabtmus

m mandatis , */ negotium ifiud , ficut

decet , dtscat per omnia in effeftum

:

F.ruet enim ctvttatem Jcrufalcm ejrto-

tam Tcrram San&am de mantbus Pa-

ganorum , ejr ifiamrefiituetChrtfiianis.

jQuodvcrb Caliphum^Baldach con-

cernit, nos in mandatis dabimus BaydoCapttaneo Tartarorum , tifque^quifunt

tn Regnis Turcix,c^ aliis^quifunt ctrca

tiits Regiones , ut ornnesfubjugum du-

eant,ejr Caliphum capitalem tnimicum

nofirtsm prorfus defiruant. De privile-

gio verbtptodquartt habere Rex Armc-nixfubfidto Tartarorum ,

volumus, ut

tltt juxta voluntatem fuam fattsfiat

,

qttod ejr libenter confirmari votumus.

U/timb verb de eo,quod Rex Armcnix

requtrit , quatenus terr/ts Regnifuiper

Saraccnos ablatas ejr potimodum per

Tarraros occupatas fibi refittut facia-

mtts, hoc ettam concedtmus tiberaltter ejr

Itbcntcr , ejr votumus, ut frater nofier

Haolonus omnes dtftas terrasfinemo-

ra refiituat,ejr ulteriusvolumus ejrman-

damus , ut de terris^ quas acquifivimus,

plura cafira difto Regi tn augmentum (jr

tuteiam Regnifuide Jpecialt gratta con-

cedantur. Hxc Haytho Armenus, qui

hujus ArmenU Rcgis frarcr crat, &una cum co ad Magnum Cham in ul-

[cTtiimmTartariam itincris indlviduus

fritRe- comcs. Pun&a, qux poftulaveratgis Armt- Haython Rcx bMagno Cham , mirabi-

li fidci <Sc Gnccritatis conftantia obti-

nuitj Namut Armenus huius Hifto-

Hartbon

fcriptor

hiftorije

Tartari-

K I R C H E R 1

rix fcriptpr tcftatur c. 24. primumpunclum, quod Baptifmum conccr-

ncbar , finc mora cxplcvit ; Poft in-

ftni&ioncm cnim in fidc Chriftiana

pcraftam , Baptifmum una cum uni-

vcxfa fua Domo, Aulxquc proccri-

bus, cccterifquc pcr Epifcopum

qucndam Armenix Canccllarium

fufccpir j pcr Haolonum vcro fratrcm

fuum Rcx Armcnu jam lcgationc

quam fcliriflime peratta,<3c votorumfuorum compos fa&us , Haoloni co-

mcs, poftquamRcgno fuorcftitutus

fuiffct, totam Perfidem Rcgctuncdcftitutam , finc uila fcrc refiftcntia

occupavit ;Caitphum quoquc in urbc

Baldach obfcflurn,civitatem innumc-

ris divitiis rcfcrtam cxfpoliavif; Calt-

phum vcro perfidx Rcligionis Ma-humctanx caput,avaritix vitio labo-

rantcm, pccuniis ad cxcrcitumcom-

parandum rcfcrvatis , in turrim in-

clufit, ubi objectis auro , argcnto,

gemmifquc prcciofis , ut indc vitam

fuam, fi poflcr, fuftcntarer , omni ci-

bo, potuquc privatum famc intcrc-

mit, fic cum allocutus ; Si thefau*

rum hunc non tam avare (jr tenaciter

fervajfes , teipfum dr crtttatem Itbc*

rajfes ; nunc igiturfruere thefauro tuo %

atque ex eo comede ejrbibc , quem tan-

topere detextfit , Atquc in hunc mo-dum illc thcfauro incumbcns famcpcriir. Convcrfo dcindc contra

Turciam Excrcitu univcrfam obti-

nuit, Halepum fortillimam , populo-

fiflimam , nec non ingcnti divitia-

rum opulcntia confcrtam urbcm,poft 9 dierum obfidionem in fuamrccepit potcftatcm j qui occupara* ,

Damafco pari animi fortitudinc

cxpugnatd, exfpoliataquc, univcr-

fam dcindc Terram Sanftam uf-

quc ad dcfcrtum JEgypti xqua fc-

licitatc fubjugavit 5 ubi in omni-bus fuo dominio jam fubactis Rc-gnis hoc unicum ci curx fuit , ut

Chriftiani, quotquot invcniebantur,

aut profugi , aut profcripti liber-

tati fux una cum Ecclcfiis corun-

dem poftliminio reftituercnrur ,

dcftructx vcro fuis fumptibus in-

ftaurarcntur; inductus potiffimum

ad hoc ab uxorc lua , cui no-

racn

Poftulara

complcn-

cur.

CbaUfhmBabylo-

ntus fa-

me neca-

rurab

H*ftp*m t

Damafcut

TcrraSm-Sjcxpu-gnata.

C H I N A I LLUSTRATA. 95

Zclus.

nicn Doucofcaron, qux & ex triumlfirenuo Orbis gladio, Chriftianttatii Vi-

ttorU , Reltgtoms Afoftoltcx defrnfori

,

i>gtf Euangeltca filto , /frg/ Franco-rum. Adaugeat Deus dommtumfuum

,

confervct tlU Regnum fuum annisflwcrat , ita quoquc zclo ac fidci pro-.j rtmis

, ejr imfleat yoluntatesfuas in

Rcgum Chrifto rcccns nato, ftclla'

ducc muncra offcrcntiurn familia

cflc fcrcbatur $ ha:c cnim uti Chri-

ftianis lcgibus jam dudum imbuta

movcndae dclidcrio acccnfa nil nonagcbat, ut cxtirpata impii Mahu-metis fctta , PaUfiinam & Sacro-

fanctum Chrifti fcpulchrum Chri-

ftianisrcddcrct. Hujus itaquc Haolo-

nt in Chrimanam fidcm ardorc acci-

dif, ut prartcr Tartariam citcriorcm

,

tum Armenix & Colchtdos Rcgnum

,

tum Turcta, Babylonia, Syru.xc Pa-

lefitna, Chriftiand legc impunc &fumma cum libcrtate , magna quo-quc infidclitim ad Chrifti fidem ac-

ceflione pcrfruercntur j In Tarta-

ria vero majori omncs pamm MagniChan cxemplumfecuti, fidem ufquc

ad ulfimos Cathay tcrminos amplc-

xarcnrur.

Lege ejr in Mundo nunc ejr in futurum

fer •veritatem Divmx fotcntuc condu-

clricis hominum, ejr omnium Profhe-

tarum ejr Afofiohrum Amcn. Centummtllta falutum ejr bcncdttftonum

; &hocrogo, ut rectftat benedtffiones ift.ts

&ftnt grandes afud tffum ; factat au-

tcm Deus , ut videam Regem hunc

magntficum qui affltcutt. Creator att-

tem excelfus factat occurfum mjhrum

in caritate , ejr fieri factat ut congre-

gemur in unum. Pofi autem hanc fflutationem noyerit

, quod tn hac cftfio*

la non eji intentto noftra nift uttlttat

chriftianttatis , ejr corroboratto manut

Chrtftianorum ; ejr feto a Deo , ut det

yittoriam exerctttbus Chr/ftunorum ,

Confirmat hacc omnia S. Anton. ejr triumfhct eos de adrterfartis fuutem. 3 . ///. 19. c. 8. $. 1 1 . fcd qucm ! contemnenttbus Crucem. Ex farte atc~

nos fupra Haolomm appcllavimus, tem Regisfublimis fubltmet eum Deus

ipfc Ercaltay vocat, principem & defrafentia Cyochaym, as/geat Deut

fratrcm Gublay Magni Chan , hic magnificentiam fuam. Venimus cumcnim jam dudum facro imbutus foteftate ejr mandato , ut omnesChri-

Baptifmatc , nominc Imperatoris ad fiiani ftnt Itberi u fervitute ejr tribu-

pcrfidam Mahumctis fc&am profli-| to ,ejr angariaejr fedagtis ejr confimilh

gandam & ad Tcrram San&am rcbus, ejrftnt in honore ejr reyerentia y

ctiperandam pro incrcdibili zclj, \ejr nullus tangat fojfeffiones eorttm;

quocrga orthodoxam Rcligioncm

fcrebatur ardorc, miflfus, utifupra

rclatum fuir, multa actcrni mcmo-

Et Ecclefix defiruttx readtficentur , ejr

tabuU fulfentur , ejr non audeat ali-

quis frohilere , ttt orent corde quietoejr

ria* digna praeftitit. Extat hujus antmo lurenti fro Regno noftro. Mtfi-

apud S. Anton. cttato loco Epiftola, mus autem huc fer fidelcm nofirumVt'

tftfcU

ois.Lu

fwtu*.

ad S. Ludovicum Rcgem Franco

rum , codcm temporc in Cyfro bcl-

lo contra Mahumetanos fufccpto

intcntum, qua cum unafecum ad

inccptac cxpcditionis contra Sarace-

nos negotium conficicndum ardcn-

tcr cxhortatur , & quoniam confi-

dcrat ionc digna cft , hic infcrendam

duxi. Hoc cft cxcmplar littcrarum,

quas mifit Ercaltay princcps illc74r-

tarorum ad Regcm Ludovicum, &jubcnte ipfo Regc tranflatx funt in

Latinum dc vcrbo ad vcrbum. Per

PotcKtiamDet excelfi miffi aRegeter-

rx Chaam verba Elcaltay Regi magno,

midtarum frovinc/arum frofugnatori

rum yenerabilem Sabaldi MonBrat

,

Darvid , (jr fer Marcum , ut annuncknt

ifios bonos rmmores , & quttfunt circd

nos dtcent ore ad os j fil/us autem rc-

ciftat verbx eorum , ut credat eis Cr

tn Ittteris , Rex terra augeatur. Ma-gntficentia fua ita fraceftt , quod im

lege Dei non fit differentia inter. Gr*-

cum & Latinum , Armenium ,7{c-

fiorianum & Iacob/num, efr omnes qut

adorant Crucem : Omnes enim unumfunt afud nos. Etfic fetimut ut Rex

Magntficmnon drvulat inter tffos , fed

fit ejusfietdt fitfer omnes Chr/fiianos ,

duretque ejus fietas t*r clementia. Hucufquc cxcmplar Epiftolac , qtiae mifTa

eft

96 Athanasiieft Regi Francorum in xyprum ab Er-

caltay Principc Tartarorum, cui fa-

tis confonant & aliac quaedam lit-

tci .v , quae paulo ante di&o Rcgi a

Rcgc Cyprt & Coniitc Ioppcnft fuc-

rant prxfentata: , quarum ctiam

tranfcnptum una cum tranfcripto

di&arum littcrarum Ercaltay tranf-

mifit vcncrabilis Lcgatus Innocentto

Papx I V. Hxc ex San&o Anto-

nino.

Literse Mifit ctiam S. Ludovicus ad di-

S. Ludo- £jcajtbay. & ad MaonumChamvici ad J 7

,. _ fLRegem oratorcs cx ordinc S. Dominia,Ttrtar»- una cum prcciofis muncribus ,

quo-nwi. umim crat j]|uc| t qUOCj vulgo

Munera Baldachmnm vocant, quod Magnuss

;L"^0- C&jj* inter alia fibi tranfmitti jufle-

htlimm rat > magnificum fane & jprctio-

Cbam. fum , in quo vita Chrifti phrygio

opcrc mira artc intexta fpc&abaiur

,

una cum particula S. Crucis. Scd

hacc fufius dcdu&a vidcapud S.An-

ton. ctta/o loco , uri & a Vtncent. Bcl-

luac. tnfuofpeculo-, Qu<c omnia con-

tigerunt circa annum i2f6.&con-fonant hifcc quae pauloantecxiWoVcncto & Haythono adduximus. Imo

Tartan- Tartaros nonnullos Lugdunum ad

ri«i Le- Concilium vcnUTc fub Innoccntio IV.

SJJjJI^

11inftitutum, S. Antoninus citato loco

IV.Pon-^ficrir. Anno tandcm 1300. Rcli-

lific giofos complurcs ordinis min. San-

cli Francifci ad Magnum cham in Ca-

tatum majus , Tartariamque miifos

,

, in civitatibus Camhalu , 7^anchtn %

quam cocli civitatcmdicunt, uti&

in Rcgno Tcbcth magno Infidclium

Paganorumquc ad Chriftum con-

vcrforum fructu rcfcdifle, Vadtngus

• in ytta B. Odortci cjufdcm ordinis,

K I R C H F R 1

( qui & omnia illa Rcgna animarumChrifto lucrandarum zclo ardcns,

pcragraflc fcrtur fufc docet : & cxi-

mii P.P. Bollandus & Hoefchentus in

fplcndido illo Sancforum vit<t opere

prolixe una cum cruditiflimis com-mcntariis dcmonftrant , ad quosLcclorem rcmitto : Tom. 1 . dtc 15.

Ianuarii.

Hac itaquc occafionc Euange-lium Chrifti pcr univcrfam Tarts-

riam & Rcgnum Cathat , id cft,

Chinam diftufum ,magnos ubiquc

locorum progrcflus fccir. Sed uti

jam facpe diximus, five deficicnti-

bus vincae Chrifti cultoribus , fivc

aliis,aliifquc Impcrii fucccflbribus fi-

dci Chriftianx parum addi&is, fivc

aliis de caufis Eeelcfia Tarrarica in

fuum Chaos rcdacta , partim Gcnti-

lium fuperftitionibus, partimMa-

humcdana: , aut ctiam Ncftoriano-

rumpcrfidiaeadhxfitjqui anno 1 2.00.

zxChaldxa in Tartariam fufcepta cx-

peditione ad zizaniam fcminandam,

Chriftianorum adhuc ibidem fupcr-

ftitummcntes impiorumdogmatumpeftc infeccrunt , & una ChaltUorum

charactcres, eofquc qui prius fcri-

bcndi ufu dcftituti crant , edocuc-

runt , quibus & in hunc ufquc dicm

Tartari utuntur. Quomodo vcro

Tartari ad Mahiuncdanam pcrfidiam

dcflcxcrint , Lcgc apud Matthtam

Micheu. I. i.de Sarmatta Aftatica. c. 5

.

Atquc haec funt , qua: dc Chriftianae

Rcligionis viciflitud inc in china,Tar-

tarta , cxtcrifquc Indu Rcgioni-

bus Lcctoii paucis indicanda du-

ximus.

Nefto-

rianipri-

murndo-cuerunt

Tartiras

Chara»&eresChal-dxos.

Caput VIII.

Vhimafidei Qhriftiana m Chinam introduSio*

Urantc itaquc ab anno 636quo Monumcntum Syro-

Sinicum in China erccium

fuir, Chrifti Ecclcfia , & in-

gcntes facicntc progrcflus , eccc hu-

mani gcncris hoftis, opc fcelerato-

rum hominum , quicquid Eccklu

Dci multorum annorum labori-

bus pcrfcccrat , uno vcluti impctu

in tcrram proftravit j Chriftianx

fidei pracdicatoribus cx BonzJorum

odio & livorc partim occifis , par-

tim profcriptisj Undc fideles runc

temporis in fufccpta quidem fidci

conftan-

C H I M A _l LUSTRATA. 97Vjiixvi-

of&rudines

\xsyi Chri-

It int in

CknM.

LaChri-

perSoricta-

Kclietofoi

inf4m<tm

introduci-

nr.

S.Fanc

Xircni

_us fra-

fiufque in

convertlo-

neinfidc-

Lum.

UorsS.

conftintia ad mortcra ufque pcrfe-

vcrarunt, fed pofteri fucccflu tcm-

poris facnlcgis gentilium ritibus ini-

tiari ufquead annum 1 1 $6 , quo Ma-gnus Chan Tartarorum Imperator

in Chinam five Cataium infiniti ho-

minum multitudinc irrumpens bre-

vi,ut fupra didtum jfuit, univcrfam

fuo fubjecit imperio , qui uti Chri-

ftianis ritibus jam erat imbutus ,

ita quoquc ingens Chriftianorum

multitudo , tefte Paulo Veneto &Haythone , Chinam ingrefta , ubique

magno fc numero propagavit , qui

tamen fimul ac indigenx expulfis

Tartaris univerfum denuo Impe-

rium recuperarunt, atque five me-

tu perfecutionis , five iccurius in-

tcr Tartaros vivendi fpe , Chri-

Ihani una derelicta Chind Tartaros

/ecuti lunt : Qui vero permanfc*

runt , fimulatande, ml prxterex-

tcrnas quafdam cerimonias retinue-

runt : Atque hi funt llli Chriftia-

ni , quos Stnenfes Crucis Adora-

ratores in China vixifle commemo-rant ; dc quo vide , qux fupra recen-

fuimus.

China itaque denuo patrio Ido-

lorum cultui aflueta , fic perduravit

uiquead annum i 5*42, quo nova

ci veritatis lux aftullit •, Poftquam

cnim S. Francifcus Xavenus a Dcoin Indiarum falutem electus Apo-

ftolus, fcmen Verbi Divim per uni-

vcrfas incognitarum Mundi partium

oras magno & incrcdibili anima-

rum lucro fparfiflct, Japoniam vix

notam Mundo Infulam Chrifto

aggicgaflet, tandem & animum firi

animarum Chrifto lucrandarum ar-

denriflimum ad Stnarum conver-

fionem adjecit ; undenihilnon cgit,

quam ut votorum fuorum compos

rleri poflet •, fed Divinx Numinis

difpofitioni aliter vifum fuit, fiqui-

dem in Santiano Stnenfibus littori-

bus adnexa Injula opportunitatem

Chinatn ingrediendi opericns , in

febrim incidit , qua meritorum cu-

mulo plenus ad laborum pro Chn-fto exanthlatorum xternx beatitu-

dinis prxmium recepturus, Spiritu

Crcatori rcddito, cvolavit jn Cce-

lum , quodque pcr fc prxftarc nonpotuit, id per tanti moliminis fuc-

ceftbrcs fuis apud Deum patro-

ciniis tandem obtinuit , co qui fc-

quitur modo : Alexander Valigna- p.ai«.

nus e Societate noftra , qui anno Vaiigna-

1 i 8 2. tres JaponumKcopios Chri- odin?™1"

ftiani Legc imbutos Komam ad expedwo-

obedientiam Summo Pontifici Gre-gorio XIII. prxftandam de-

duxerat : hic inquam ex Europavenerat,a Prxpofito Gencrali In-

dia totius Vintator renunciatus

,

jamque perluftrata- India parte cis

Gangem y ad eam quoque qux trans

Gangem iita eft , perluftrandam na-

vigaret , tandemque in ^fmacaen-

fem portum delatus , in Japoniamtranfmittere cogttabat. Veriim na±

[

vigationis legibus prohibitus dcccmnon minus mcnfes in noftrorum

fede %ylmacaenfi fubftiterat-, ibire

Sincnft ex integro explorata , fopi-

tum ejus expeditionis ardorem ex-

citavit: fiquidcm ex Imperii ma-gnitudine , gentis nobilitate , alt4

jam plurimorum feculorum pa-

cc, Magiftratuum prudcntid , nec

non politica gubcrnandi ratione,

ad quam non nifi ii , qui literarum

notitia viri undequaquc conlumma-tiflimi admittebantur , non vane*

ratiocinabatur , gcntem Sinicam

Iblertem, & ftudiis bonaram artium

addictiflimam , adduci tandem pof-

fc ] ut viros aliquot literarum

ac virtutis laude prxftantcs in

fuo Regno vivere parercrur, ac

potiflimum talcs , qui patrh fcr-

monis literarumque jam non ef-

fent impcriti : fed fpem non vanamvideri futuram quandoque , uthuic

genti _m£hfiimx Chriftianx Lc-

gis ftatuta arridcrent , cum ea

politicam Reipublicx adminiftra-

tioncm non modo non intertur-

bent , fed etiam egregie promo-veant,unde China gentilium vani-

tatum pertxfa, cxleftium bonorum Wmi eo

defiderium conciperct , & xterna ^'f^.fpecfbaret. His itaquc de caufis datorcs

abfqueulla moranonnullosex/»^ JLt^?1

_ , . _ . Kogcnusevocatos, P. MichaelemK.ogerium, &p.Mac-

& P. Matthxum Riccium Italos, *c

j.

usR,c~

N litcris'u*

9» ATHANASII lilRCHER.1

Quanradimculusintrocun-

di Cbtnam.

P. Riccius

novitatc

rcrum evi-

cit ani-

mum Pro-

rcgis Cjn-

tornnjiu

ResSmuinvifx

qvxnamluennt.

litcris Sinicis opcram darc juflit-, qui-

bus jam nonnihil imbuti , fummafane induftria Cantonenfem urbcm

fpe nonnullam in ea fedem obti-

ncndi , ingrcfli funt i ied iemel at-

qveitcrum votisfuisfruftrati, Ama-caum rcdierunt. Dici vix poteft, quot

quamque varii cafus intervenerint

,

qui ineeptx expeditionis ncgotium

fi non dcfperatum , faltem eva-

nidum reddercnt ;quibus tandem

omnibus fuperatis , res optatumtandcm cxitum invcnit pcr P. Mat-thxum Riccium , cui felici noftro-

rurn forte , prima in Smicum Impe-rium porta apcrta fuit , cui & felix

in Chriftiana Icgc propaganda pro-

frcfliis mcrito fuo adfcribi debet.

ucrat is quondam P. Chriftophori

Claviidifcipulus, & in Mathemati-cis difciphms inftructillimus > hic

magno curiofarum rcrum apparatu

ChinamFatri Rogerio aftbciatus, u-

nacumfolenni Lufitanorum adPro-regem Cantonienjem legationc in-

grcflus, Gubernatoris animum no-

vitatcrcrum allatarum ita facinavit

,

ut licuti nunquam fimiliaa (e, nccabunivcrfa Cl>/8<z vifa fuifte teftatus

eft , ita cjvoqve hofcc Parres veluti

homines e Ccelo lapfos non iblumapud fe rctinuitjfcd omni, qua potuit

benevolentia , perfccutus fuit. Spar-

ia itaque tantarum rerum tama, mul-tomm quoque Literatorum , qui nonfolum in Regno Cantonienfi, fcd in

toto Impcrio exiftcntium animosallexit, quos cum prxfentes videre

nonpoflent, ncque admiranda quxdicebantur iccum portare , coramintucri liccrct , litcris ex divcrfis

Regnis datis certatim ad fe evoca-runt : Siquidem qux jam in Eu-ropa ulu vilucrant , ranquam in-

viiainauditaqueetiam tum in China,miracula vidcbantur. Erant auteminter cxtcra, horologium roris fuis

affabre inftruftum , quod prxter

curfum Solis & Lunx varia quoquchorarum difcrimina dcmonftrabaterat vitrum trigonum , quod ifminxftimabilisgemmxfpcciem, non-nulli quoque Coclcftis Orbis por-

tionem rebantur •, Mappas prxtc-

rca Gcographicas , qux terrarum

Orbem cxprimerent , magno om-nium ftupore & admiratione oftcn-

dit; uti cnim Sni£ prxtcr vaftum

Sinarum lmferium , cxtra illud nil

aliud fupercflc arbitrabantur , lta

quoque caperc non potcrant , Or-bem terrarum tot tamque potenti-

bus Regnorum ipfis incognitorum

populis &c gcntibus inftru&um, tamamplo circumfufum Occano, tan-

ta Infularum hinc inde diflcmina-

tarum multiplicitate y Europam ad-

hxc in ultimis Occidcntis reccfli-

bus , tot Monarcharum Regnis ,

potiflimum Romani lmperti majc-

ftate fplcndidam , tanta tcrrarum

mariumquc intcrcapedine diflitam;

prxterea Chinam in ultimo Orien-tis angulo fitam , mirabantur qui-

dem , fed xgre rcrebant , impenurafuum ultra quod nihil fuperefte

,

imo in medio Terrx , vcluti gcm-mam inannulo conftitutumfibiima-

ginabantur , in extremam Tcrra-

rum partem efle proje&um , quo-rum difplicentii morus P. Riccius

,

ne conceptx dc fe cxiftimationi

officcret , novam Orbis terrarum

dclineationcm in duo diftindtam

hxmifphxria fub majori forma ag-

greftiis , ea ulus eft proportionc ,

ut Sinarum Regnum prxcise , ierva-

ta parallelorum mcndianorumquehabitudinc & proportione mediumteneret, finguladcinde Rcgna Mun-di, Rcgiones, provincias, urbcs,

montes, flumina, maria, Iacus, Si-

ncnfi charaftere & idiomate illu-

ftravit quodinufitatx diligcntix

laboriique opus dici vix poteft,

quantum animos oailofque omniumin fe contorferit , potillimum cumjam , quod antca veluti rudem fine

intelligentia molem admirabantur

,

jam ctiam fingularum mundi par-

tium conftitutioncm nativa lingua

cxpofitam non contemplarenturtantum, fcd omnia& iingula cape-

rcnt; Undecum fpefrantium homi-num ad tam invifiim opus contuen-dum numcrus domum non cape-

ret » ut plurestanti boni participes

fierenr4Mappa fumptibus Proregis

fine

Ignonntu>- ,

•

quapratet

Ctjrum

mlaliud

rdbrc

crcdcbant

cxrcgio-

rubus.

Gcographi-

caOrbudcImcatioin*

Tifa a Sh

ntnfibttrh


Promotk>

RnChri-

ftiinx.

DeiltiOi-

mofidei

njncrio

fomocina-

«MCS.

Jrimarw

Cbmmtc-crptant

fincmora incifa,Sc in univcrfum Im-

pcrium mulriplicatis cxemplaribus

diftributa, tantosin curiolbrum ani-

mis excitavit motus,ut MatthasumRiccium redivivum quendam At-

lantemecoelo lapfum omnium toto

terrarum Orbe Aftrologum excel-

lcntiflimum crcderent. His itaque

curioiiratis primitiis Proreges Re-gnorum perculfi , Patres cerratim

ad fe vocare contcndcbant. Quo-niam vero tantorum laborum impa-

res crant , (JWacao alios aliofque

cvocatos magni ingenii Patres in

pifcium deftinabant capturam. Hociraque pa£fco primum mentibus pro-

cerum Regni , pcr hujufmodi para-

fchcvafticas curiolarum rcrum in-

vcntioncs alle&is , uti magnam ubi-

queadmiranda? dottrina: & incom-

parabilis ingcnii cxiftimationcm ac-

quifierunt, itanilraciliusfuit,quam

captata occafione , quod principa-

Jc fua» in Chinam cxpcditionis inci-

tanicntum crat , de vcra Rclieio-

ne & Deo Cocli , fermones inlere-

rcj Stnrverd, quibus de vcri Deicultu nullo non tcmporc magnacontroverfia fuit, tam altis de DeoUno & Vcro , & contra dc gcnti-

lium figmentorum limulacrorumquc

nullitate ratiociniis , infigni argu-

mcntorum pondcrc fultis capti , ul-

troeorum fcdifciplina: inftitucndos

praebueTe. Unde intra paucos an-

nos magni nominis Viri , vifa Re-ligionis fux vanitate una cum aliis

,

cx omni ftatu & conditionc facra

Baptifmatis unda abluti in San&a:

Matris Ecclcfiae gremium reeepti

funt jQuos inter & plures pracfe&i

& gubernatorcs Rcgni , quos Clian-

darinos&c Coiaos vocant, quiagnof-

centes Divinx vocationis ad falu-

tifera: fideiportum bcncficium,Chri-

lri Jcgemtamardcnter amplexi funt,

ut vjx quiefccre pofle vidercntur,

nifi & complurium aliorum animos

ad eandem amplcxandam attrahe-

rent : Hincplurimilibclli, quiChri-

ftiaix Legs fundamenta Sinico

idiomata tradebent , confcripti per

univerfum impenum, incrcdibili a-

nimarum lucro mox divulgati fue-

runr. Sed non pafllis humani genc-

ris hoftis rantam fibi praxlam clabi;

ftabilitis jam per praecipuas Regno-rum Pruvincias fcdibus Ecclcfuf-

que vero Dco ereftis, Bonz.wrum^ ******i « o r- i i

pcrfccutio

hoceft, Sacrijiculorum ob tantam contrano-

Lcgis novac propagationcm pcne in- Hrosador-

fanicntium livorc tc invidia , pu-

bliciscdirislibris, adeo gravis con-

tra Patres corumque Neophyros per-

fccutio mota fuit , ut jam aliquotics

carccribus mancipati , ac gravifli-

mis fubadti tormentis , cx corun-

dcm deniquc profligatione & tora-

liprofcriptionerci Chriftianx adeo

felix progrcflus in cxtremo difcrimi-

ne verlarcrur, nifi Divini Numinis

afpirante gratii, & imperrurbabili

Parrum conftanna, ncc non Ma-gnorum Virorum , quos Chrifto

lucri feccrant, zelo & libris cditis,

pro fumma , qua pollebant authori-

tate , noftrorum innoccntia , ad-

vcrfariorum calumniis dcte&is dc-

monftrata, priftinae fuae hbcrtati rc-

ftituti fuiflcnt : vel ex hoc fuo dif-

centes expcrimento , ficri non po£fe , ut praclariflimos pro DivmiNuminis gloria fufceptos frudrus,

non fimul quoque , haud fecus ac

Solcm umbra , par perfccutio con-

fcquatur. Rebusitaquc in tranquil-

liorem ftatum redu&is Chnftiana

rcstantdfurrexit altius, quanto hu-

milius violentiufque fuerat deprcf-

fa : Siquidcm fides Chrifti non tan-

tum fefc pcr univerfos Imperii fines

ampliflime extendit , fed palatiura

Rcgisingrefla , tantum ejus inviola-

bilis vcritas poruit , ut & Reginam &Filium ejus in fui amorem operi ingcnt

Patris Andrea: Coffler Auftriaci,tra- gj£-xerit-, unde Baptifmatis undd ablu- Rcgis fi

ti, Rcgina HtUna , Filius vero Con-Jj^JJ:

Jiantini nominc afllimpto trium- m&ampharunt,cujusy<*»t>4r/>///«tf Rc- "c,c,u

ba_giaraulxfuprcmusMinifter , jam du-

dum Chriftianis legibus imbutus,

vir zelo fidei propaganda: adeo ac-

cenfuserat, ut non femul litcras tumad Summum Pontificcm , tum ad

P. Generalem Socieratis J e s u da-

tis , de magna operariorum copia

in Chinam tranfmittenda, inftanti-

N 2 bus

IOO Athanasii Kucheribusprccibus follicitaret , tantx crga

fcdcm Apoftolicam devotionis, ut

quodper fcipfos inpropria pcrfona

nequirent, per P. Michaelem Boi-

mum ad obedientiam Summo Pon-

tifici praeftandam votorum fuorum

vices fubiturum , Romam amanda-

rint. Sed ut Le£lorpropiusingentem

eoruminfide Chriftiana conceptum

fervorcm zelumque Catholica: Re-

ligionis cognofcat, hoclocononnul-las Epiftolas , quas ad SummumPontificempro tcmporc cxiftentem,

tum Regina Hclena , tum Supre-mus Aulx Magiftcr Pan Achilleus

dedit , una cum rclponfo SummiPontificis ad illos dato , ci qua par

eft finccritatc & fide apponendasduxi.

AD

Interpretatio Literarum Sinicarum.

A Cancellario lmperii Sinici Tan Jchilleo Sina-

Chrifliano.

SANCTISSIMUM D. N.

fer Tatres Andream XaYier ,& Michaelem Boym Societaris J E suin Auia Imperatoris SincnCis,pro tempore Affiftentes,fac~ta.

Clariflimi Imperii Sinici de Imperatoris mandatoUniverfal is Prorex Rcgno-rum & Provinciarum Quam Tiim , ^udm Sy, foKien Commiflarius mi-litix intcrra &mari. Quam Sj Rcgulorum Dux , Thefaurarius reddi-

tuum, & Solicitator , abfente imperatore abfolutus,& folus Dcciforcaufarum, Imperatorix cuftodix fupremus Praefe&us , Equitum Magi-ftcr, MagnusCanccllarius, Intimuslmpcratoris Secretarius, & Cubicu-larius Tan KAchtUeus Chriftianus, genibus rlcxis, capite ad terram dc-jetto fc fiftitantc Thronum Vicarii Dei J e s u in terris, Univcrfalis Do-ftoris Catholicx Ecclefix, Vcri Domini , San£biftimi Patris.

EGo Achilleus expendo mecumquod penetralium Imperatoris

Cttftos ex officio ductus errore

fimulago curam mttiti£. Unde me ip-

fum dtminui , & abfque luce & di-

fctplina peccatorum multitudinem

auxi. Olim in Aula Septentrionali

Deo^Aufpice incidi in ytros Socie-

tatis J e s u , qui aperto caUe duxe-

runt me rudem , errantem exhor-

tati , ttt fequerer fidem. Quarecum reverentia expiattts facro/avacro, tunc orfus fum inte/ligere

jantla cDoc~irin£

cDocumenta , ejus-

qtte reconditam exce/lentiam altam-

que profttndttatem. Tum verb immer-

fus htticftudio diu nocfuque fide/i cor-

de fttm profecutusviginti & amplius

annis^nec aufusfum quidpiam remit-

tere. lta confecutusfum Cce/orumRc-

gisauxilium , cuiqua ratione re/pon-

deam, noninvenio modum. S*pi ani-

musfuit ipfemetadeundiSantttjftmumThronum , atque oculos cum venera-

tione fatiandi fancliffimo vultu tfedImperii caufa tamvaria , Regi* res

tam perplexa , non admisere intimi

mei (inus exequi deftderium. £>uare

fumme contrtfior: nunc peccatoris uni-

ca cogitatiomeduUttus ht hoc eft , quodImperii calamitas necdum quieverit.

Ideb ex induftria petti Societatis

J e s u Virum Tatrem MichaelemBoym , ut abitura nave repeteretMa-gnum Occidentem

, fupplex accejfu-

rus adTc Surntnum Tontificem , San-c~t iffimumTatrem, ut ante altareSan-

clorttm Tetri & ^Pauli cum totius

C~Iundi Occumenica Ecclefia eleva-

tu ad Cfliim oculis ores 'Deum, ut

cur,j

China Illustrata.cum mifericordia refpiciat hanc Im-

peratortam domum; adjuvet & con-

fervet Jmperium , erigendo limites

Jubitura pacis, undfaxit, ut nofier

Sapientiffimus Jmperator,qui eslhu-

jus Regi<e domus decimus otfavus

Succejfor , & aprtmo Jmperti& fa-

mtlta Fundatore duodecimus Nepos

,

ipjefciltcet^Dominus cum fubdttts a-

doret CaelorumcDominum]ESVM.JJia

mum ertt nojhi Sinici impcrii tntegra

beatitudo. Et inprajentt quidem Jn-

tegerrima, SapientiJJima, Clementis-

Jima,VenerabtUs, Jmperatrix Chri-

Jiiani nominis Helena , Regina Jmpe-

ratoris Mater Chrijitani nomtnis

Maria , Regina ejns legitima conjux

Chrtjiianinomints Knn2,&filius Jm-peratoru Princeps & Hteres Chri-

Jiiano nomine Conftan tinus omnes hu-

milicorde credunt & colunt Santfam

doclrinam , und habentJermonis ver-

ba 9 qu£ mittunt ad Sanclijjimum

Thronum. £vod ad me rudem pec-

catorem atttnet ,peto fuppliciter Te

SanEiiJJimum Patrem , ut pro mea ex

ioi

hoc feculo difcejfus hora peccatorum

pecna* integram remtfjionem largia-

ris, &plurimos Societatis Vtros Jiib-

mtttas tn hoc Smarum Imperium,

quiJua dollrtna convertant univerjbs

fieculi homtnes ,& cum poenitentta a-

nimadvertant colere& venerariSan-

clam Legem, neque in vacuotranjitu,

raptopedum pulvere dimittantur. Jta

demiim mihijpes eji , ajfecuturum mefelicitatem vere interminabilem. Cumveneratione modicum his expitcui

ignartmentisarcana. Prontts ad ter-

ram metotum abjicio, expeclando mi-

fericordemintuitum. Necpiura.

Yum Lie anno quarto , iu ordine

Revolutionum litteraram Annualtum

KcmYn, Luna decima, die oclavo,

qvifuit anno 1650. Novembris dtes

prtmus. U/tra nti legendum.

LocusQ Sigilli, m quo pro morc

Sinico f non enim folent aliter fub-

fcribcrenomcnfuum} infculptafunt

haec verba : Fortijfimi Generaii£imi

armorum, univerfaiis ProregisStgii-

ium.

3)

J>

3)

5}

33

Interpretatio Literarum Sinicarum,

Jb Imperii Sinici Imperatrice D.Helena, nominefuo, & s\egin<e Matris

D. Annje, & Regtn<euxorts D.Marix, nec nonjiiii Imperatoris

Principts&JJaredis D. Conftantini mijfarum.

A D SANCTISSIMUM D. N.

PerPatres Andream Xavier, & Michaelem Boym So-

cietatis J e s u , in Aula Imperatoris Stnenjis pro tempore

Afliftentes, ratta.

Clarijfimi Imperii S\T\\c\Integerrim£,Sapienttjfim*,Clementijfima Venerabi-

lis Imperatricts HelcnaeJermoante Thronum] e s u ^Dei inTerris Vtcarii,

UniverfaiisDottorts Catholica DoBrina, Supremi ^Dommi, SanBiJftmi

Patris.

pi illum cognofcere , & eccc credidi , „&rcverenticordcab illo fufcepiSan- „£him Baptifma : feci,ut Regina Im- ,,

pcratorisMater Maria,Rcgina ejus „legitiraa conjunx Anna & filius lm-peratoris Pnnceps harrcfque Con-ftantinusfimul omncs inftru&i reci-

pcrent fan&amaquam , exinde jam „tertius annus cft. Nunc licet debe- „rem ftillato fanguine medullam ani- „

N 3 mi

E Go Helcna perpendendo mchujus Jmperit Stnici humilemfiliamerubcfco morariin Pala-

tiolmpcratoris. Olimtantum novi

penctralium obfervantiam : ignora-

vi exterarum terrarum legcs : Acci-

dit Societatis J t s u Virum Patrem

Andream Xavier in noftra Aula

commorari promulgando fanttam

do&rinam, aliorum rclatione ccc-

102 Athanasii K 1 R C H E H I

„ mifolvere, necdum aflequor tanril-

>, lo refpondcrc ac fitisfaccre. Afli-

„ due venit in menrcm cum rcvercn-

>, tiaadircSanftiflimiPatrisThronum,

„ utcoramcxcipiam Sancra documcn-

„ ra, folum vcrcor rcmorifllmi Regni

„ difricilcs aditus , ideo dcfideno rru-

>> ftror. Interim cum profunda adtcr-

,> ram ufquc inclinationc rogamus Tc,, SanctiiiimumPatrem , utante Divi-

)> nx Majcftatis conlpcctum pietate

„ ducaris noftnim , qusc peccatis fu-

)) mus obnoxix , atque hora noftri ex

,> hoc fxculo difcefliis peccatorum pce-

„ nx integrara nobis remiflionem in-

,, dulgere digncris. Simul petimus

„ Te Sanctiflimum Patrem , ut cum„ Santta & Univerfali Ecclefia pro

„ nobis deprcccris Supremum Domi-

„ num, ut confirmec noftrum Impe-

„ rium ,adjuvet, ac reftauratum pacc

„ ftabiliar, unafaxit, ut noftraelmpc-

,) ratoria: Domus hicdecimus ottavus

„ Impcrator , qui a primo Imperii, &„ familix fundatorc cft duodccimus

>> Nepos. Ipfc fcilicet Dominus &„ fubdiciundomnesagnofcanc& ado-

n rent verum DominumJ esum. De-„ miim poftulamus Te San&iflimum

„ Patrcm,utplurimosfubmittas Socic-

„ tatis J e s u viros , qui longe lace-

qucSan£bm fidcm divulgcnt. Hxc „Indulta nobis erunt tux pietatis er- „

j

ga nos monumcnta , alia vero, quae „|noftri dcfiderii funt, cxplicare ver-

bis non fufricimus. Modu Societa- „tis Jesu VirP.Michael Boym fcit „noftri Impcrii ncgotia. Mandamusillum Legatum revcrti in Magnum

,,

Occidentcm , ut proponac fermo*?J

nem noftrumanteSan&iflimum Pa^ „trem, ille porerit iingulatim rcferre

,?

nottram demiilam voluntatem. Con-9j

fidimus pacis tempore ipfosmet Si- „nas Legatos mittendos cfle, qui ad „Sanclorum Pctri& Pauli altaredc- „fcrant obfequium , & orteranc rcve-

ft

rentiam. „Capite ad pedes inclinato fpcra-

mus Santtiflimum Patrcm ciemen- „; rer intuirurum hos rudis animi len- „fus. HiciblumScrmo. nAnno Tum Lie quzrto , Lunsede-

)y

cimar , dicundecimo, quifuit annia)f

Chriftomilleiimi fexccntefimi quin-

quagefimijNovcmbris diesquartus.

LocusQ ligilli , in quo pro moreSinico f non enim folenc alitcr fub-

fcriberc nomen fuum ) func lfta ver-

ba infculpta : lnlegerrimte , Sapien-

UJJim^t Clementtftima, Venerabilis

Imperatorisfigillum.

Scquuntur Litera: refponforia: ab AIcx. V 1 1. P O. M.tumadReginas, tum SuprcmumRegniDireftoremdatac.

Charifimuein ChriftofilUnofir* Helenae TamingaeSmarum fygin*.

Alexander PAPA VII.

C|Hariffima in Cbrifto filia no-

ftrajalutem &Apoftolicam be-

nediftionem. Cognovtmus ex

MajeftatisTua /itteris, quantafuerit

bonitas& clementia, qua te coecis im-

plicatam erroribus mendaciquefuper-

ftitione DeusDeorum e tenebrarum

poteftate m lucis & veri cognitio-

nem adduxit. Non ob/ivifcitur il-

le mifereri , nec continet in ira mife-

ricordiasfuas. Hujrn enim cum ef-

'

fesfilia, ad te rejpexit tamen Omni-

potensDominus, quiaudirevu/t po-

tius ^Pater mifericordiarnm , quam*Deus ultionum & vinditfa. Quis

nuncTotentias ejusfcrutetur,aut con-

filiorum vias inveftiget.Immenfas,va-

ftijftmajque terras , quarum vix quid-

quam auribus acceperamus, vetus ho-

ftisfraudibusfuis acfallaciis occupa-

verat. Fabulofum erat iftud ingens

|

Regn&jion minus defertisac prope in-

finttis

C « I N A IL

finitis locorum interval/ts , quam quia

falfa rtligio & cu/tus omnia obtinut-

rat. Qutsadttus veritatiper tot ma-

ria, ittnerum errores , aliud fene cce-

/ttm,acj)dera , cum ommbus /ittori-

bttsprohtbertnturii , quipr* auro &tnercibus pr/cciofi hujus margariti

commutattonem expetebant, cum fe

denique tmpietasmontiumjugisOcea-

110 legibus arttijfimifque cuftodiis tue-

rentur. Terjregtt h<ec omnia ,fupera-

vitqve veraJideiprojerendajludium,

per qua tot pericula & difficultates

tuafalus quafita. Qup atttntius,in|

Chrijlo Fi/ia,tanti btneficii revocan-

da ttbi tfl ad animummemoria , & no-

tahacfaciendaJi/iis tuis, ut ponant in

Deofpemjuam, &non obltvifcantur

LUJTRATA. IO^

optrum^Dti, & mandata tjusexqui-

rant. Quamvis& adfummamgaudii,quod vobis allatumfuit ntquc hoc dt-

futrit , ut tuis exemp/is altd etiam in-

haferint, & Regius Tuer Conftantu-

nus , non minus ttt Regni quam fuper-

ftitionis everttndafjem crefcat. Illum

fane ut una omnespaterne comp/ecli-

mur,quamque poftulas benedtclioncm

amantijjime majeftati Tua imperti-

mur, *Dtumqut ardenter precamur,

ut disjunCiiJJimumRtgnum unum tan-

demfaciat& animo S'fide nobifcum.

1 Datum Romx apud S. Petrum fubAnnulo Vijcatorts dte 18. 'Decemb.

i6ff.Tont. noftriAnnoprimo.

Natams Rond inin us

DilcAofHioTan^cbilleo, Eunucho Sinarum Regis,

Terrae, Marique Generali Prarfecto , &c.

ALEXANDER PAPA SEPTIMUS.Di/eBe Filifa/utem& ^Apofto/icam benedi[iionem.

JJ

»>>

»»JJ

JJ

JJ

JJ

JJ

J>

JJ

»

»»J,

JJ

>>

J>

JJ

»

GAudium magnum annuncia-

vcrunt nobis Epiftole Tux.A Solis cnim ortu & occafu, ab

Aquilonc & mari fecit nobncummifericordiam fuam Deus, quique

olim multa Gaza atquc opibus po-

tcntem Regiam Eunuchum Baptif-

miunda&gratia derepcnte illuftra-

vit, nunc tc , diledtc Fili , Regni

iftius & Mundi curis implicitum ,

intcr quas nunquam fcre locus Chri-

fti do&rinx, qux a fxculi hujusfa-

pientibus ftultitia habetur , in fortem

flliorum fuorum ,hoc eft , in altcrius

& veri Regni hxreditatcm immor-

talem , ac nunquam perituram voca-

vit : Cujus bcneficii magnitudo ut

magna lxtitia affccit cor noftrum ,

ita quid pro co a te debeatur plan£

intclligcs, fi ad illum fubindc refpi-

cias, quinobis fux difciplinx fa&us

cft in excmplum. Enitere vero &adlabora , ut confummetur hoc o- ,,

pusquod inceptum eft in ampliilimo

lfto Regno , ut fit & laus tua in Euan- „gelio. Nulla emm dcbet efle tanta „tcrrarum vaftitas & lotigitudo, qux „obftet fidci, qux montes transfert, „autcharitati, quxnunquamexcidit, ,,

omniafuftinet,atqueopcratur. Hactc innoftrum finum adnuttimus, cu-

jus erga te ac gentes iftas ardor nec ,,

aquarum , qux intcr nos interce- „dunt, multitudinecxtinguctur, nec „ullaunquam difficultate aut pericu- „lo refrigefcct , quam autem tibi pe- „tis bencdi&ioncm peramantcr im- „pertimur. Datum Rom/e apud S. „Petrum fub Annulo Pifcatoris die „1 8. Decembris Anno 1 65 f. Pont. no- „ftri Annoprimo. „

Natalis Rondinius.

! His itaque profpcre & ad votum Ifpcram & fortunatam transactio- grefllim

p^Sem procedentibus rebus , eccenovus ab ' nem, quamexfacultateRegiidiplo- «wrturbar.

anchri- Aquiloneturbo velutiimpetufa&o, matis ftabilita Euangelii pcr totum^0" totam Chriftianx ncgotiationis pro- I Imperium dilatandi fpcrabant , in-

ter-

10+ ATHANASII KlRCHER.1terturbavit:7*r/rfr/ fiquidem intefti-

no Sinenfium bcllo allc&i , ruptis

murorum clauftris , non Iblum Pe-

qmnum , fed & vcluti inundationc

quadam univcrfam Chinam pauld

poftfuo fubjccerunt imperiOj RegeSinarum Vumlie ad tantas anguftias

redatto, ut dum locus cvadcnai,a rc-

bellibus Sinarum eidem non concc-

Rcx vum- dcretur, tantus Monarcha ab omni-/Vuxorc & busdereli&us miferandi mortc, nc

empm malorum immincntium illiadcm

viram fuam propriis oculis videre cogeretur , pri-

fy80 ,cr mo propria manu & matre & filia

interemptis demiim vitam fuamde-

fperatione rcrum in tranfverfum

actus, laqueo terminaverit ; dc qui-

bus qui formidandam humanarumrcrum cataftrophcn fuiius nofle de-

fiderat, is confulat *P. MartinumMartinium> libello de btllo Tartarico,

& ex illo addifcet non magnoperfc

defidcranda altioris hujufmodi mfe-

licis Monarchix faftigia , quibus tam

horrcnda,tot tantifquc rumis cxpo-

fita pracipitia fubftant. In tanta re-

rum perturbationc Imperiique con-

fuliore Chnftiani, fpem inter me-tumquc conftituti, novi a fcacccp-

tati Impcratoris follicitis mentibus

in Chriftiana: fidei hucufque conti-

nuatum progrcflum , animi inclina-

tioncm operiebant : cam tandcm,

quam autoptarc aut fpcrare unquampoterant , proniorcm compcrdre ,

eoqui (equiturmodo !

Exiftcbat jam a multis annis in

China P. Joannes Adamus Schall

,

patriaColonicnfis , quilive Mathe-

matum cancrarumquc artium , qua

pollcbat ,cognitionem , five excel-

lentem Sinicac lingua: peritiam, five

denique viri prudcntiam rcrumquc

tra&andarumufum longa cxpericn-

tia acquilitum fpe£res , uti nulli fe-

cundus, itatoto Impcrio celeberri-

mus erat •, De quo cum & novi Im-

periinovus Imperator veluti dc ex-

rcroplurafibicnarrari audiflct, val-

dehoc nuncio exhilaratus fe, quod

jam dudum dcfideravcrat , homi-

nem extcrum tanta rcrum Sinica-

rum notitia inftructum , cui intimos

fuorum confiliorum rccefliis tuto fic

p. Joanncs

Adarr.us

Schall.

fecure concrederc poflet, quemqueEuropaco ingcnio Sinicas artcs fe-

lici fua forte junxifle compcrerac,

inveniflc. Itaque ad Regiam evo- P.sdulL

catum fingulan benevolentix figni-Jjjj

1^ficatione iufcepit-, cumquc gravna- confiUa-

tcmmorum, vita; innoccntiam, at-Jj^

adniir*

quc in quarfitis prudcntiam , ingc-

niique pcrfpicacitatem in refponfis

dandis exccllentcm comperiflet

,

ita cjus impofterum confuctudini

adhxfit, ut eumftatiminter intimos

fuos unum eflc voluerit , primi or-

dinis C^landarinum , aflignando ci-

dcmfupremumin Aftronomico Ca-lendarii tribunali locum , ejufdem

ftatutis omnibus per ImperiumAltronomis parerc juflit , miratus

imprimis infallibilem Ecclipfium

,

a quibus cxteri tantopcre aberra-

bant, prxdi&ionem , cx accurata

calculationcab ipfopcraftam Mi-

rabatur artium mechanicarum ,

potilTimum cjus in Bellicis tormcn-

tis qua fundcndis , qua dirigendis

peritiam , & quod unice optabat,

in confiliorum de rebus ^raviffi-

mis , quas ei dcderat , fehccm &nunquara fallentem cxitum: Hifce

Rex tractus , cum , cui quippc ali-

quid humana conditionc altius fub-

eflct, veluti patrem fummo amore

juxra & vencrarione profecutus eft

;

& cum ad ram fublimis Majeftatis

afpedrum vix ulli aditus prancr

Reginas Eunuchofquc permittere-

tur, is tamcn omni prohibitionc

lembta, ubicunquc Regcm five do-

mi, fivc fbris offendcret, fc fiften-

dijus,quod vixulU conceflum crat,

obtinucrat , eoque erga Maffa , ("fic Dignaoo

cnim Patrcm vocabat , quafi dicc-JjgJ&

rct vcnerabilis pater,) affe&u fcrcba- p. schai

tur, ut quod nulli Sinenfium Anna-/cvlegcrunt, quarcrinanno domuraEcclefiaraque noftram vifitare nonfitdedignatus: omnes domus angu-

losluftravcrit,fo!uscum fo\oMaffaintra cubiculum fuum diverfiri fi-

bi coinplacucrit , omni rcpudiatd

cerimonia tanto Monarchae debi-

ta, 8c ab omnibus exhibcri folita,

dum modo fupra lcctuli rcligiose

compofiti ftragula fcdcrc,jam in iedc

verufta-

Ecelefiam

trifiut , SS.

Imagioes

rtvcrctur.

C H I N A I L L

vetuftate pxnc dctrita fe colloca-

re, Euroixearumque rerum raritates

contemplari dignatus , imd ex do-meftici quoquc hortuli fru&ibus ii-

bi allatis fingulari guftu fumere nondetre&averit , quali nullibi tutius fe-

curiufquc , nec jucundius quam in

paupcrum Saccrdotum domo dcli-

cian videreturj InEcclcfia vero Al-tarium mirabatur nitorem , imagi-

num Europxarum elegantiam , libro-

rum in Chara&cribus imaginibuf-

quc prarftantiam , denique fingulo-

rum myfteria curiose inquircoat

,

quibus expofitis , prxfcrtim Chrifti

& Dcipara? imagines profunda ca-

pitis inclinatione vcncrabatur, Chri-

u s T r a t A. lof

ftianam legem omnium optimamfuofque Majorcs eandem fectatos

fuiflc aflevercbat. Et ne verbis tan-

tiim fuam in Chriftianam fidem ae-

ftimationem afleruifle videretur , o-

pere & elFectu complere vojuit. Inmgenti lapide marmoreo prx fori*

bus Ecclefix noftrx erefto , fuam in

univcrfo Imperio fidei Chriftiana:

propagandx voluntatcm per cdictumR.cgium ad xternam rei lncmoriara

partimTartarico,partim Sinico Cha*ra£there atque idiomate incidi voluit,

quodm hunc ufq-, dicm in China carta

imprcfliim,in CollegiiRomani Mu-fxo omnibus fbe&andum exponitur.

Cujus tenor iuc cft , qui fcquitur.

Edi&um Sinico-Tartaricum

,

Cbrifiiante Legis Approbatio, marmoreo incifa mommcnto, quod

pr<efonbusTcmph Salvatoris no(lri ad perpctuam rcimcmo-

riarn crcSlum fuit 9 Pekini in Kcgia Sinarum urbc, juf-

(ulmpcratom Sinarum S Tartarorum Xunchi, anno

Cbrifii 1650.

AD MANDATUM C OE L I

Diploma Sinicis Tartaricifquc Characteribus incifum.

MEretur cce/eftis fcientia A-(ironomia , quam nojbri Ma-jores femper maximi fece-

rttnt , ut & nos veftigiis eo-

rum inftftentes , eamfuper ajha extol-

lamus , maxime poftquam eadem olim

fub variis Imperatoribus penitus col-

lapfa iterum reftaurata , & maximetempore Imperii Juen Imperatoris

Tartari , qui ante 400 annos Si-

nas tenuit , d Co xeu Kim exacJior

reddita fuit, demiim ultimis prate-

riti Imperatoris Mim temporibus ni-

mium aberravit. Inventns eftjoan-

nes Adamus Schal ab ultimo Occi-

dente in Sinas veniens y qui non fi-

ktm artem calculandi , fed theoriam

etiam Tlatietarum & quicquid ad A-ftronomiam pertinet , caltebat j Hicdelatus ad Imperatorem antecejforem

noflrum jujfu ipfttts Acadtmi* Ma-

thematices & reftaurationis Aftro-

nomia curam fufcepit j Sed quoniam

multi non mte/ligebant frutium ex

hac fcientia in Remp. emanantem ,

concludi tunc non potutt , ut ed fcien*

tid fubditi uterentur. Jam vero cumego ad Imperium perveni , & pri-

ma curafutt ad utilitatem Regnitem-

porttm ordo , ipftufmet anni primi

mei Regiminis Autumno experimen-

tum qutcrens ejus quamjoamics Ada*mus reftauraverat artis , Eclipfin So-

fis dudttm antea ab eodem caiculatam

diligentifftme jujft obfervare , inven-

tumque tam temports momenta , quampuncla Ecliptica cum omnibus ctrcum-

ftantiis exacliffime correfpondere ejus

ca/cu/o,iterumquefequentts anni Vere,

cumfe Eclipjis Lunaris offerret , illam

eadem dtligentid obfervari pracipiens,

& hanc mveni , ne capiUo quidem lato

O aber-

t

io6 Athanasii Kircheri

nvxk-rtu

P. AdimiSchill

hod irur

i Reje.

Approba-

tio lcgis

Chrillta-

nz.

aberrare ,quareftatim adverti, homi-

nem hunc a Caelo nobis tali tempore

oblatum , quo tanti Imperii Regimen

fttfcipiebam , ttndetotam *Prafecturam

Tribunaits Mathematici ipfifoli com-

miji}fedquia Joaimes Adamus apueri-

tia cafttts eft,neqtte ulla negotia djuo in-

ftitttto Religiojo altenafufctpere vult

,

necejjdrium dttxi , ad hanc Prafefiu-

ramfufcipiendam abfoluto eum Imperio

objirmgere ,&fecundi Ordtnis dignita-

tem aa tituium Arcanorum Caeteftium

Magifter , addere : £$uo in officio annis

jam altquot occupatusplus quotidtcjiu-

dii& dtiigentia adhibet. Et quoniam

jttxtaportam Urbis Xun chc Mucn di-

clam, tempittm habet , in quofecundum

ritum Legis futc *Deo facrificia offert

,

contuli ego etiam altquidfubjidiiadillud

adificandum & ornandum , cutnque il-

ludtemplum intravt, adverti, imagines

&utenfiiiaquoque extranearum rerttm

fpeciemprafeferre,de libris quoqueLe-

gis , quos in menfa pojitos reperi , cummterrogajfem quid continerent , dttius

Joannes Adamus iiios LegiscDivina

expltcationem continererefpondit. Egoquidem , quandoquidem antmum pritts

aj)plictieram doclrina Yao xun chcu

,

CT-Cumcu ex eorum libris altqttaper-

ctpio, m Libris FocdrTau , qttamvis

altqua legerim,nthiltamen tnharet me-

moria ,Libros autem hujus Legts^Dt-

vina cum ob negotia Regni hatientts

non nifi obiter infptcere Itcuerit , judt-

ctum exatium ea di Lege ex iis dare

non pojfum. Attamen Jt Joannem A-damum confidcro , qtti ab aiiquot anno-

rum luftris apud §inas & nobifcum

verfatus Legem hanc &ftquitur &pradicat , eam optimam jttdtco : 'Deum

namque fuum adeb reveretur Joannes"

Adamus , ut ei templum hoc dedica-

verit , tanta perjbna fua modefiid

& integritate a tot annts eddem fem-per methodo Legt hntcfe conforman-

do, & necvelpunfiumvariando. Hocprofeclb illam Legem fumma perfe-

ciionis ejfe expreffum indicium eji, in

qua fe tpfe Joannes Adamus proba-

tijftma virtutis ejfe oftendtt , cum ,

quodeaiexdocet, nimirum ^Deo fervi-

re, Regtbus acMagijiratibus obedire,

nuilimalum inferre, bonopublico acpro-

ximorumprofpicere ,fud fideiitate exa-

c~ie impiet. Et uttnam ! Magiftratus

ac fubditi mei onmes hanc ejus indu-

jbriam Jerviendi Deo, acfervandi Le-

gem 'Divinam imitarentur , & infer-

viendoJito Imperatori veid longe adum-

brarent procul dubio multts partibus

meiius feliciufque mecum& cum toto

Regno ageretur : £>uod adme attinet

,

ego htmc ejus animum Legemquehanc

,

quam fequitur, vehementerapprobo&

iaudo , idedque adperpetuam hujus rei

memoriam hunc e/us Ecclejia iitulum

prafigo : Tum hiucn hia Kim. Hoc

cft, Excellens pcnetrando Ccelo lo-

cus. <Datum Pekinirfww nojhibttpe'-

riifeptimo.

Habecur hoc diploma Sinicis &Tartaricis in nigro fundo candidis

Charactcribus linguifquc polita ma-

nu dcfcriptum in noflxo Mul^OjquamGaiieriam vocant , & charactcrcs

quidcm Tartarici Siriacam formammentiuntur, toto, ut dici folct, ccc-

lo a Chinenfibus differentcs. Quavero occaiione Tartari fui cos juris

fcccrint, jamfupra cnarratum fuit.

Ex quo luculcnter fane patct , quotantus Monarcha in Clirillianam fi-

dcm affc&u fucrit , quam follicito

animo cjus promotioncm quxlivc-

rit j ad quam etiam propcdicm am-

plcxandam nullum aliud iibi obfta-

culum fupcrcfle faflus eft, quampo-lygamia; abrcnunciationcm ; in qua

icic fuperarc non dicam dirficilc ,

fcd quafi ec^vvetjtv cflc vidcbatur,qui

omnium Gcntilium Regum commu-nis , ad quam ad artcrnx falutis nau-

fragium llliduntur , unicus fcre fco-

pulus eit. Scd ut ad inititutum no-

llrum rcvcrtamur.

Ex hujus Rcgis in Lcgcm Religio-

ncmq-, noftram ardcntiilimo arfcchi,

magna mox in Aula primo tum fcc-

minarumRegiarum,tum Eunucho-rum convcrho fadta fuit Secuti

funthofcc altioris ordinis Mandari-niy In urbem quoque 'Pekmttw , quar

vaftitate non Urbcm , fcd Provin-

ciam prae fe fcrt, Lcx Chrifti difFu-

la , Ecclciix grcmio adjunxit fere

ad octuaginta miUia Neophytorum j

adeoque vel in hunc ufque diempcr

Rexquo-

minut Le>

gi Ckti-

ftiuue &fubiiceret!

polypuni»

ohlliut.

Conver»

iiones ifl-

hgne* ia

aula Re-

gis, tum

Regina-

Euoucho-

rum.

8oMiIIia

Chrilha-

norunt

Neophf-

torum ia-

cremea-

tum.

t

MorsRe-

8*

Cjdavtr

Rcguunloim thc-

(uris opu

lentiflimti

corabun-

tar.

per univerfi Imperii fines novi Di-

{)lomaris evulgarione , innumerabi-

em animarum mulritudinem Chri-

ftopepcrir. Faxit Divina boniras,

utadranra: meflis collccrionem iuffi-

cientes , qui foli deiunt , Opcrarii

iubmirtantur. Scd qux eft rcrum hu-

manarum viciflitudo-, Rcx interim,

dum magnas res alto pedcore conde-

ret, ex improvifa infirmitatc inva-

fus , occulto Dei judicio, paulo poft

vira funcrns falutem xternam , quamaliis tantopere dcfiderabat , ipfe con-

fequi non meruit, & ramctfi aliauo-

ties Patris fui opem imploravit: Do-lo tamen & aftutia Lamarum , Bon-

ziorumque, qui Regi in ultimavitae

mortifquc lucfci adftabant, facrum

fuit, utPatri Adamoomnis ad cumaditus , quem tot artibus ad cum fa-

cri Baptiimaris unda ablucndum ten-

tabat, intercluderetur j & quoniamnullum non lapidem ad penetran-

dum movcbat , concciTum tandemfuit id, quod tot tantifquc precibus&artibus extorfcrat -, fed tarde nimis

admiftus , quem enim vivum crcde-

bat , fpe fua fruftratus , incrcdibili

mentis dolore jam vita funcrum repe-

rit. Pera&is vero exequiis , in quibus

exrrucloexpretiofisli^nisrogo, the-

iauris, qui opulentiflimi cujufpiam

Regni divitiis comparari poterant

,

una cum cadavere Regio combuftis

ma^nificentix & granaitati Impera-

tonasfinemimpofuerunr. Succeflitin

Impcrio filius quatuordccim anno-

rum pucr, quiuti fub patris Adamidifciplina fuerat , eique unice a Regecommendatus , ita quoque innatum

crga Chriftianam fidcm, Parrefque

noftros afTedtum non cxuit : Ora-

mus proindc Deum Opt. Max. ut

gratiam Baptifmatis , quam Patri

negaverat , ipfi ad Divmi nominis

gloriam, & Reipublica: Chriftianae

mcremcntum largiri non dedignetur.

China 1 l l u s T r'a t A. I07

Quosautem Chriftiana res fubhifce

Tartaria Regibus , refpe£hialiorum

temporum progreflus fcccrit , Ec-

clcfiac ^Pequini noviter creclx confc-

crata:quc Epigraphc fcite docct , quxquia confiaeratione dignacft, camhic coronidislocofubdam.

Epigrapbe Ecclefa Pekinen-

fis Soc Jesu.

POST FlDEM A D. THOMA Epigraphe

Apostolo PRIMUM ADVEC-u

T A M , P O S T QJJ E EANDEM A Ptktm mir-

SYRIIS TEMPORE ImpER.II mohinci-

TaM > ITERUM ET LATIU6PROPAGATA Mj T E R T I O RUR-SUM SUB IMPERIO MlMPOST EANDEM DUCIBUS S.

Francisco Xaverio, ACP. Matt h m o R i c c i o p e rSOCIETATIS JeSU HoMINES,et Verbo, et Libris Sl-

NICE EDITIS DIVULGATAM.MAGNO QUIDEM STUDIO ETLABORE,SED PROPTER GEN-TIS INCONST ANTI AM HAUDPARI. DEVOLUTO JAM ADTartaros Imperio EADEMSOCIETAS PRO INSTAURATIPER SUOS CALENDARII XIHlENLltf DICTI LABORUMCORONIDE TEMPLUM DEOOPT. MaX. PUBLICE PEKI-ni Regum Sinarum Cu-R l jfi

posuit dicavitque,Anno M.DC.L.Zi/nChiVII

Pater Joannes Adamvs Schal 4

aZell Germanus SocietatisJesu Professus, bt PratatiCalendarii Author, ex La-boribusManuum suarum JE-

DEM HANC ET PATIENTIAM POS-TERIS LECAT.

O 2 C AP.

io8 Athanasii Kircheri

Cura Sc di-

ligcntia

Smenfiumin tcippo-

rumcom-putu. s

Motus Pla-

Dctarum

apud 5oi4«

imperfc-

Aftrono-

mix Sini-

cx origo.

C A P U T IX.

De CorreUione Cakndarii Sinici , & quanta iiutt

Bona emerferint.

I L unquam adcd fuit cordi

Stnenjibus quam exafta tem-porum conftitutio,finequo

ncque gefta Rcgum , ne-

que Hiftorix omnium fxculorum ici-

te rccenfcri pofle, rc&e & laudabi-

litcr autumabant : unde nullo nontempore , in id incubucrc , ut camftabilirenr, nc fcientix Aftronomi-

cx lcgcs cum tempore deficercnt,

publicis fumptibus & Rcgiis , A-ftronomorum Acadcmiam jam a ter

mille nongcntis annis juxta Annah-umJitorum tenorcm inftitutam duraf-

fc rcferunt , condiderunt, quorumAftronomorum officium erat , cur-

fum Solis & Lunx Eclipfiumque di-

ligenti cura computarc , novilunio-

rum cxtcrarumque Lunx phafium

fedes quam cxactiflime annotarc,non

alio quidem finc quam ut qucmad-modum in clcctionibus rcrum faci-

cndarum fupcrftitionc omncs fiipc-

rarcnt Sin*, ita quoquc diffufisniis

pcr univcrfum Impcrium Lunariis

unicuique quid quovis tempore a-

gendum, quid omittcndum fignifi-

carctur •, Dc Planctarum enim mo-tibus nulla apud ipfos fcicntia cft,

adco ut omnia fiacra cujufcunquc

tandem Sphxrx , xquali a Tcrradi-

ftantia, crrore prorfus abfurdo , &ignorantia plufquam puerili , difta-

re ufque aa Patrum noftromm ad-

ventum crcdidcrint. Quod quamcraflam & barbaram eorum mfci-

tiam in natura rcrum arguat, quis

non vidct ? Narrant Sina Aftrono-

miam fuam origincm habuifle a Re-ee quodam pi ilco , cui nomen Iao :

nabcbat is duos fratrcs , quorum unus

Hj y altcr Ho nominabatur, Aftro-

nomici fcicntia clariflimos , quibus

impofuit, utquxcunquc dc tcmpo-rum computu fciri pofle putarent,

brevi & facili mcthodo cxponcrent

:

canoncs quoque & in fingulis calcu-

9

landis legitimum procefllim poftcri-

tati tradcrent , conftantilegefervan-

dum , quod ca qua par fiiit cura& di-

ligcntia prxftiterunt. Sed cnim poft

bifinillcna annorum millia circitcr

Ctn Hoam Rex Imperio potitus ,

ui trigefimo quarto dominationis

lix anno, barbari & pene fylveftris

mgcnii vir , non duntaxat ftudio-

rum , artium, difciplinarumque u-

fum intcrdixit , fed & omnes li-

bros , quotquot invcnire potuit

,

Vulcano coniccravit}qualcm in bo-

nas artcs tyrannidcm librorumquc

prxftantiflimoium jadturam potif-

iimum ob libros dc tcmporum cal-

culo perditos , poftcri plangere nonccflant •, Accidit dcindc tcmporumfucccflu , ut intra vaftarum fabri-

carum ruinas jam dudum dcfide-

rati Aftronomici libri univcriali

Rcgni gaudio rcperirentur quitamcn uti tantorum annorum in-

tcrcapcdinc ncgledti jacucrant, ita

quoquc in motibus LuminariumLclipfiumquc icdibus computandisadco variirc dcprchcnfi iunt , utfinc corrccboreului cffc minimepof-fent •, quarum corrcclionem tan-

dcm , quantum licuit , auipicatus

fuit Cofccucin in Cbina magni no-minis Aftronomus -

t fcd cum nechic votorum fuorum compos fie-

rct, innotuit a quo ncfcio, in Bib-

liothcca Rcgia confcrvari dc moti-

bus Planctarum codiccm , quem olimSaraceni cx Terjide in Chinam Lcgati

Imperatori Tartarorum, veluti remraram Sc pretiofam , donarant } Ex-pulfis vcro c China Tartaris , virtu-

tc &c potentia Humttu , di£tum co-

diccm in cjufdcm Palatio inventumanno Imperii fui decimo quinto exPcriico &c Arabico idiomate , quoconfcriptus erat , in linguam Sini-

cam transfcrri curavit , fpc fretus fu-

turum , ut ex eo Chinenfe Calenda-

rium

CmHumRez olur

libroruni,

monu-

menta A-

Arooomi-

ca cora-

buflit.

rum Alrro-

nomiain-

fhurarur

Sinica.

C H I N A I L L U S T R A T A.

Variz

correcrio-

na Calen

darii finc

frudu.

UBaRegio Ca-

lcndarii

emcnda-

tiooiprx-

tduntur

Fatra.

rium emendatum , & ab erroribus

liberum fux pcrfcctioni reftitucre-

tur. Verum cum nec illi, quibuscura dcmandata fuerat ex Manda-rmis omnium ejus artis doctiflimis,

fubtiles Terfarum theorias , quibus

liber erat concinnatus , plene intel-

ligerent , utpote «e0t«£»j7j» prorfus

ksh *vct{/9ftti7titnec animusillis fuf-

ficcret ad gcnuinum opcris feniumevolvcndum , hinc accidit , ut Ca-lendarium Chinenfe ufque ad Pa-

trum noftrorum adventum erro-

neum incorrec~himque permanferit.

Qui porro Aftronomico officio de-

putati fuerant , Magiftri Calenda-

rii , cum aliud quo ie in artc juva-

rent , nil fupercflet , folitis fuis ta-

bulis erroncis in publicandis quot-

annis Lunariis uti coacti funt ,

tantis cum crroribus , ut in Eclipfi-

bus computandis, in quarum tamenVcl unica , ctli trimcftri labore fru-

ftra fatigarentur , toto tamen po-

ftca , ut dici folct , coelo fc abcr-

raflc ingenue confefli flnt. Cumitaquc nullum remcdium rantx rci

conficicndx fuperefle vidcrctur

,

nonnulli ex Mandarinis jam Nco-phytis libellum fupplicem Rcgipor-rexerunt , in quo & fumma Calen-

darii emendandi ncceflitas , & in-

gens quod inde in bonum publicum

rcdundare poflet emolumcntum cx-

poncbatur , quod tamen uti a Si-

nenfibus Aftronomis jam pro de-

focrato habebatur , ita aliis quamratribus Magni Occidcntis ad lllud

conficicndum, tum ob Aftronomi-

carum rcrum pcritiam, tum obfum-mam ingenii , qua pollent fubtili-

tatem , committi nec pofle nec de-

bcrc : Rex cui fummopere intercrat

commodum , quod ex hujus nego-

tii confe&ionc ln univerfum Impe-rium emergere poterat , lcctis htc-

ris vchementer exhilaratus , quic-

auid petiflent , ratum habuit •, nec

hne mora R.ex expcdito diplomate

fuam in re prarftanda intcntionem

ma^na omnium congratulatione &jubilo univerfali , toti manifefta-

vit Imperio. Patres tam rcpentino

honorc > quo nec majorcm unquam

iop

fpcrarc aufi fucrant , ncc mcdiumad Chnftianx Lcgis propagationcmcommodius fructuoliufquc dciidcra-

re poterant, cxaltati , tanto humc-ros pcrardui ncgotii pondcri fuppo^fu^re libentius , quanto indc ma-jor Dci gloria , &c Chriftianx Lc-gis ex Magno Occidente docrori-

bus major cum vencratione obfcr-

vantia refultabat. Aflumpti primumad hoc opus inchoandum fuerc Pa-tcr Sabatmus dc Uriis , &P. Jaco-bus Pantoja, anno 1611. utcrquc in

Aftronomicis difciplinis praeftantif-

fimus •, Qui , ut ab imis iundamen-tis officium fibi commiflum adoii-

rentur , P. Sabbatinus ftatim theo- *****

ricas Planetarum ad motus iiderum uSkMinrelligendos pcrncccflarias cx Lati- t. sabbari-

na Lingua in Sinicam , opcra duo- JjjLrum Mandarhwrum , Pauii &c Leo- cobui

nis jam Chriftianorum , qui & A- Pan«>ji.

ftronomicas difciplinas jam dudum,Magiftro P. Matthxo Riccio ufu,non iine profccru didicerant , tranf-

fcrrc fategit ; deindc ad longitudi-

nem urbis Pekincnfis per LunariumEclipfium obfcrvarioncs , tum in

China , tum in India & Europa a cor-

refpondcntibus factas, indagandam,fc applicuit, finc qua Eclipfium com-putum fruftranco laborc inftitui nc-

mo ignorat; Pantoja vcro latitudi-

nis indagincm pari fufccpit labore

,

Urbium Sincniium, ab ultimo Au-ftralis China termino , a Cantoneinquam incipicndo per univcrfi Im- inveftiga-

perii latitudinem rccto tramite ex jjjjjjfcAuftro in Borealis Tekini limitem latit^di-

Aftrolabiocxacliflime dimenfus, a- nis

liis diu nocruque explorandis pa-num '

rafchcvafticis excrcitiis prarludebat,

de quibus ne hilum in AftronomiaSmarum exftat \ imo quod de tan-

ta ingcnii fubtilitate , qua Sina ie

prae cxteris mortalibus jacrant , pu-det dicerc , ncque quid longitudoaut latitudo locorum pucris noftris

haud ignota, cllcnt, norint, adeout cum primi Patres Chinam ingref-

fi , Sciaterica nonnulla conficerent

,

ifti primum mirati funt civitates Errorw

Cbm<e diverfas fubire poli elcvatio- s**tf*m

nes , quam ipfi non nifi 36 gradus

O 3 toti'iua.

Athanasii Kircheri

Ignoran-

tia Smtn-

Jinht circa

GlobumTcrrx

,

Solem Sc

Lunam.

Intertur-

batur Ca-lendarii

cmenda-tio.

P. Joanne*

Terentiiu

Calenda-

IIO

toti China attribuebant , vctcrum

traditioni innixi , qui Tcllurem nonelobofam , fcd in infinitam fupcr-

ncicm extcnfam , Solem vcro & Lu-nam fub Occafum , antrum quod-

dam ingrcdi, cx quo fubOrtum de-

nuo emergcrct , ftulte crcdcbant •,

Solcm prxtcrea Sc Lunam majorcmnon cflc , quam quod oculus illis

,

videlicct corpora lucida fefquipal-

maris magnitudinis , demonftrarct.

Ex quibuspatct, quam mucila,man-

ca & imperfccta fucrit Aftronomia

Sinenlls , quanta rerum coelcftium

ignorantia, & quam palpabilis tene-

brarum in iis ctiam , qui fefc cxte-

roquin fupcr omncs mortalcs intcl-

ligcntia & fublimitate mgcnii cxtol-

lebant , caligo cxtitcrit. Sed ut ad

rem noftram rcvertamur. Non fte-

tit diu felix hoc emendandi Calcn-

daiii principium , eo quod dc ho-

nore lummo noftris Patribus a Rc-gc conccflb , Collc^ii Mathcmatici

Academia livoris venemcntia in ra-

bicm acla fupplicem & illi contra

noftros ded£re , qua de fuppreflis

patriarum difciplinarum ftudiis, &de extcrorum Barbarorum in ftu-

dio Rcgio fucceflbrum exaltationc

infigni vcrborum calumniis & accu-

fationibus fufrultorum energii con-

quercbantur , quod Sinis proprium

,

& quafi innatum vitium eft , id

quod viribus ingenii ncqueunt, fcri-

ptis opprobrio & calumniis confcr-

tis tcntant conficcre. Verum cumadvcrfariorum iuppurationes , quic-

quid tandem agercnt , in emcnda-tionc Aftronomica prxiertim in E-clipfibus computanais in irritum ca-

dercnt , nofirorum vero calcula-

tiones fcmpcr punfto prxdiclionis

congruerent , Rex vifa diftbrmitatc

computationum ab adverfariis fa£ra-

rum , tandem novo Diplomate no-

ftris in Aftronomicum ncgotiumplenam poteftatcm dcdit , pocifli-

mum in hoc officium afllimpto P.

Joannc Tcrentio , inftigantibus adhoc Rcgem Mandarhns Paulo &Lcone.

EratP.Joan.Terentius Germanus,

patria Conftantimfis^Xitc^xxm Socie-

tatcm ingrederetur,Philofophus,Me-

dicus & Mathcmaticus tota Germa-

nia celeberrimus , ncc non Princi-

pibus ob infignium Naturae arcano-

rum exacram notitiam medicandi-

que felicitatcm gratiflimus , is tan-

dcm famx hononfquc, quo cum cun-

cti profequebarttur , pcrtarfus Mun-doque fatur , Societatcm ingreflus

,

ut talentum fuum in converlione in-

fidelium falubrius impendcret , In-

dicam expedicionem petiit , quam& haud magno labore obtinuitj &quemadmodum Naturae arcanorumindcfcflum cxploratorem lcmpcr fc

cxhibucrat , lta modo opportuni-

tate oblata , pcr vafta Occani icinc-

ra , non more ociolbrum aut dor-

mientium , aut aliis occupationibus

tcmpus Tcrcntium , nihil fivc lirto-

rum promontoriumquc naturalcm

inftitutioncm ventorumquc origines,

iive maris pifciumquc occurrcntium

proprictaccs fpe&es , incxploracunt

rcliquit ; In hidiam vcro dclitus ,

in campis fylvifquc, erat cnim hcr-

barix rei peritiflimus , nullum plan-

tx genus obvium fuit , quod nonquam exactiflime examinacum in

prxparacos a fe prius chartaceos

pugillarcs palimfcilofve una cumfingularum figuris genuinis refcr-

rcc; Hinc tocius lndite , BengaU ,

Malaca, Sumatra , Concinna licco-

ribus rcbufque Naturx confidera-

tione dignionbus cxploratis Ma-cattm & indc Cbinam tandcm fi-

ncm defidcriorum fuorum appulit*

quam univcrfam recto , tranfver-

fo obliquoquc itincrc pcragravit j

Et quoniam innumera rerum in

triplici Naturx Rcgno cluccfccn-

tium arcana in pcregrinis hujuf-

modi Cceli climatibus , in lapidi-

bus , plantis , animalibus , homi-numquc moribus & inftitutis ei fc-

fe fiftebant , nil intadhim reliquic

,

quod non examinaret , virtutef-

que fingulorum philofophando cx-

periretur , & uti erat pictorix ar-

tis haud imperitus , lingula pro-

priis manibus ad vivum naturxprototypon dclincata , magna Sina-rum aamiratione, duobus tom is in-

gentibus

darkwi

rufficrtci

In fcro-

tindnN*>

rurz ar-

canii io-

defefTtu.

PAmmttikmcorapo-

nit.

Cti I N A I L L

gentibus cxhibebat , qucm & 7V/-

nium Indicum, dignotanto opcrcti-

tulo inlignivit; Erat unica Viri in-

tentio, admirandis fuis arcanis pri-

mo iibi, deinde cxteris tum Litc-

ratorum , tum Mandarinorum ani-

mos ad Evangclicx prxdicationis

libertatcm obtincndam , aditum ape-

rire , quam adco dcxtre obtinuit , ut

nullus rcre eflet , qui non eum ccu ho-

minem ccelirus lapfum fufpicaretur

& veneraretur j & cum Medica fci-

entia polleret , ad cujufcunque tan-

dcm ftatus homincs infirrrutatc la-

borantcs ccrtarim evocatus cxpanfis

invittx charitatis vifccribus , K lan-

euentium curabat corpora , & Vcr-

bo Vitx Gcntilitatis caliginc op-

preflis animis mcdcbatur, incrcdi-

bili cum fructu & Chriftianx Rci-

publicx incrcmcnto. Hifcc iraquc in-

tcntus poft fufpenfum jam diii Ca-lendarii cmcndandi negotium , no-

ftrorumque ex cxilio rcditum , tan-

quam in Aftronomicis difciplinis

iam dudum exercitatus Magifter,

Leonis Mandarini Ncophyti opcra

iw aa Yekmum Rcgiis fumtibus ad Calen-kk^i™ darii emcndationem cvocatus , cumko huic ncgotio unice mtendcrct , mor-

tc prxoccupatus , ncgotium magnoomnium & potiflimum Rcgis do-

gotiumdc- lorc nonnihil retardatum fuit •, At

Jjjj^"non dcfuerc novi Athlantes ; in

foit. hujus enim locum fubftituti moxP.jjcoha fucrunt P.Jacobus Kho Medw/anen-

?Jif Italus , & P. Joanncs AdamusC SchaMGermanuf , qui uti pcritiflimi

Sduii fuc- rcrum Aftronomicarum Doctorcs

jam dudum cclcbrcs habcbantur , ita

prioA- unitis viribus fuiceptum ncgotium™mi" tandcm eafclicitate, quamajorfpc-

rari non potcrat , conrccerunr. Ve-rum fatis cedcntc Patrc Rho, to-

tum ncgotium humcris Patris Schall

impofitum, tandcm totius Impcrii

applaufu omniumquc congrarula-

tione expcditum fuit ; quanti vc-

ro rcrum vicilfitudine , quantis li-

vcntium Advcrfariorum machinis,

Noti pcr- q111"1^^ denique infidiantium peri-

fautioncs culis , dici vix potcft , cum datisiaPP mo- ac[ Rcgem refcriptis apologeticis

hoc umcum dcplorarc vidcbantur,

0 9 T R A T A. 111

quod Sinis , qui uti ipii fibi imagi-»

nabantur , hucufquc lcgcs artiumfcicntiarumquc toti Mundo fclici-

tate ingcnii prx cxteris mortalibuscminentcs prxfcripferant, tam exi-

guus refpcctus iniigni totius Impc-rii Sinici opprobrio atque dedeco-re concedcretur ; Barbari e contra,

& ignotx terrx filii , tantis a Regehonoribus , tanto applaufu , tanta

nominis exiftimationc Rcgio diplo-

mate exaltarcntur , ac fi omnium Si-

ncnfium Literatorum ingenii prx-ftantia in duorum tcnchnonum ca-

pitibus, non finc intolerabili Rcgniprxjudicio conccntrata, nullamim-pofterum rcliquis prxtcnix elorix

fpcm relinqucrct •, Etcum nihil iimi-

hbus accufarionibus pcragcrcnt, adhorrcndas calumnias converfi, nc*vo rcfcripro in noftros invehcban-rur tanquam Rcipublicx Sinicx c-

vcrforcs , Dcorum contcmptorcs ,

novx Lciiis tota diamctro fuis con-tranxpromulgatores. Rexverdfulv

I

olfaciens livorcm rcfpondit , non

[

xquum cfle, ubi rationum irrefraga-

• bilium ponderi non daretur Iocus,1

fidtis data opcra calumniis rcm dc-cidcre infolcnrius attcntare : Nihilcfle Aftronomico ncgotio cum Re^-

ligionc ncgotii, ac proinde abftinc- Tuu^^rcnt ab iis , qux ad rcm non pcrti-

ncrenr , noflcnrquc judicium Rc-gium juftum rcctumquc omni poft-

liabito rcfpccTu in nuilo nifi in evi-

dcntc vcriratc tum rcformandi Ca-lcndarii, tum calculationis Eclipfi-

um , a qua ipibs tantopcre aberraC-

ie jam duduin compercrat , firma-

ri ; Patrum vero calculum ad un-euem prxdicrionibus corum corre-

ipondiflc {cmper fe dcprehendi£ie : Quiciccrent igitur & ulteriora

rixarum jurgia moverc ccflarent}

Sin , pro rip;orc juftitix fux pce-nas mox injuftis calumniatoribus

debitas haud defuturas . Tanto ita-

que rcfponfb Regio veluti ful-

mine quodam tadri ab ulteriori

contradictione deftitcrunt , con-fultius arbitrati , Rcgis iram ali-

quantifper dcclinare, quam hujuf-

modi accufationibus faniam atque'

omncm

Rrgis cori-

tra ulum-

Athanasii K.IRCHER.I

Libri A-ftronymici

ex Latina

in Sinicam

linEju.im

triju&i.

Calculus

Ailrono-

inicus.

Trigono-

mctii».

Optica.

Mcchani-

C*.

Faror &gratia Re-gis in P P.

III

omnem promotionis ulterioris fpem

imo exilium vitamqile ipfam pcr-

dere.

Quod vcro Regem cx (e& natura

fua curiofullmum , ad Patribus tan-

topere favendum impulcrat , erat in-

genslibrorum ad Aftronomiam Sini-

cam rcformandam apparatus , quemplurimis libris comprehenfum Rcgi

obtulerant •, Eratquc Algorithmus

Aftronomicus ad calculum Sinicum

accommodatus , qui prxterquamquod infupcrabilibus difficultatibus

implicitus erat, ad omnes quoqueopcrationcs Aftronomicas oppido

crat infuniciens; quod cnim ii, vcl

unica additionc, fubtradtionc , cx-

terifquc fpeciebus notis , pluribus

foliis nonprxftabant, eas noftri in-

trodu&o jam calculo Europxo , om-nium admiratione vel paucis lineis

comprchcndcbant : Edidcrunt quo-

quc Trigonomctriam tantopcre ad

aftronomicarum operationum prag-

matian neceftariam , de qua Sma in

eum ufquc dicm nil unquara nc per

fomnum quidem perceperant -

tSe-

cutum fuit aliud opus de Optica,

qua fitus Aftrorum , corundcm ma-gnitudo a Terra& inter fe diftantia,

parallaxium , cxtcrorumque acciden-

tium phccnomcnorumquc dottrina,

fmc quarum notitia nil rc&e in A-ftronomia , potillimum Eclipfium

obfervationc conftituas , dcfcripta

tenebantur. Excipiebat hoc Mccha-nici fivc inftrumentorum Aftro-

nomicorum fabrica & ufus j Quocum Rcgcm maxime dclc»iVari vi-

derent, Inftrumenta & Organa fin-

gula jam reccns cx Europa , ubi abcxccllcntiiTimis Artificibus fummacura& diligentia conftrucla fucrant,

adducla , cidemauc oblata conce-

ptum prius gaudium voluptatem-

que geminarunt : tantopcre enimeorum afpedtu & contcmplatione

delc&atus fuit , ut ca non niii in

intimo cubiculi fui rccelTu rcponi

jufterit •, & ut fingula exa&ius in-

tclligerct , ab ipfis Patribus , dig-

nationc Rcgia in cum ufquc dicminaudita, inftrui voluit ; Atquc ab

co tcmpore tanto Rcgis favore fulti

nihil non ab co , non duntaxat cir-

caea, quas rem literariam, fed ca

qux ReUgionis & Chriftianx Le-gis propagationem concerncbant

,

lumma & effufa quadam liberalita-

te uni cum redditibus Patrum fu-

ftentiationi neceftariis , obr i nucrunt,

imo Rex protinus centum e SmitAftronomos deputavit , qui Pa-

tris Adami Schall judicio in om-nibus decidendis tanquam fupre-

mo Tribunalis rifnuni five Aftro-

nomici concilii Capiti & Arbirro,

ccu difcipuli Magiftro , ncc nonprimi Ordinis mandarino ftarcnt.

Quod edictum tanto robore con-firmatum fuit , ut in hunc ufquediem nemo contra illud ne hifcere

quidem aufus fuerit, tantae autho-

ritatis , ut nullum quotannis cvul-

gari folitum Lunarium leu Ephcmc-ris in univerfo Imperio, nitiaP.A-damo compofita &c propria auctori-

tate ftabilita fub poena gravilfima in

lucem prodire polht. Vcrum quiplura dc fupradictis nolle dcfidcrar,

is Hijioriam integram , quam manu-fcriptam lcgi , quamquc dc hoc A-Jironomia Smica reformandx argu-

mento T'. Adamtu Schail dcfcriplit,

fi quandoquc in luccm prodierit,

coniiilat •, & quantum ha?c noftro-

rum opera ad Lcgcm Chrifti pcr u-niverlam Sinarum Monarchiam cumlibertate propagandam contulerit

,

quantum inde glorix , honoris &exiftimationis univcrise Europ* ac-

ceflcrit , Curiollis Lector ii quan-doquc luccm afpexerit, cum admi-ratione percipiet.

Cum itaque a Sinico - TartarorumMonarcha , tantis bcneficiis & favo-

ribus nullo non tempore cohonefta-

tus fucrit P.Adamus Schall : ccrtc vcl

exhoc ipfo magnam de converfione

Infidelium in vafta illa Regionum Mor» Rc-

necdum adhuc cocnitarum amplitu- P* r-rf**

dmc, lpcmconccpimus, ruturum ut

potcntillimi hujus Impcratoris fubfi-

dio fultum Chriftianac rchgionis fehxaufpicium, uberrimos propediem fru-

c>us producat. Rex ccrte in Chrifti

fidem, qua & Prxdeceflbres fuos olimimbutos fuiftc fatetur , adeo pronus

&

China Illujtrata,&proclivis eft, uc irrcfragabili Sa-

c roland" v fidei noftrx veritatc con-

vi£tus , jam dudum caput Sacra

lympha tingcndum offerre confti-

tuerit , nifi polygamix amor , qui

cumfufceptx religionis ftatu confi-

ftere non poterat, obftitiflet. Oran-dus igitur Deus Opt. Max. ut &hanc difficultatem , qux omnium In-

dia Regum animos pariter ab hac

fan&a rcfolutione prohibct, Divi-

na opitulante gratia fupcrct. Cxte-

H^rt**}?' rum Chriftianos libenter vidct, &ano$ olim admittic , prxfcrtim Magni Occi-fcfcgiori. dentis , id eft , Europxos Divinx

Legis Do&orcs, per quos Tartari-

atn totamoliraad fidcm Chrifti de-

duttam , cx avitis majorum monu-mentis hiftoricis fe comperme , ait,

&*in Tartaria fux Imperio multis

in locis Cruces adhuc erc&as , cx-

tcraque Rcligiortis Chriftianxindi-

cia fpectari , imo chara&crcs , qui-

bus in fcribendo utuntur , non aliun-

de quam ab Occidentis Divinx Le-

gisMagiftris Tartaros acccpifle glo-

riatur : ut proinde non magnopcredciiram Bonziorum idolomaniam

,

id eft, monftruoforum NuminumAUiomt _ cultumcurarevideatur .Imofiquan-

m«i_T ^0^116 v * Lcgis Imperatorixeorumdelubra adirecogatur, eatamen nontam religione quadam, quam Poli-

ticis ratiombus addu&us , vifitare

folet, unde & naturaliquodamdif-

ienfu :\ Sinarum moribus abhorrct:

quod vcl ex hoc capite luculenter

patet, quod,habitu Sinenfibus Re-gibus lolito repudiato , Tartarico

utatur, quod& CurixfuxMiniftros

fuum cxemplum imitatos facere

prxcipir. Vcrum enim vero ut di-

verfitas habitus , quo Rex a Sinen-

fium Regum habitu diffcrt , pate-

fiat,hoclocoopportune & Regis Si-

no-Tartarici , & P. Adami Schall,

Suprcmiin curia Regia , & Tribu-

nali M\vor\(m\\co Mnidnrnu , utri-

ufque ad vivum •expreffi effigiem

Vcflmn apponam. Habitus regius variis

PAJamidraconibus, volucrumquc pcnnis,

schaii. nccnon inxftimabilis prccii gcm-mis pcrlifque exornatus , qua fum-

mam Majeftacis fibi vcnerationcm

"3

Sirat mem-brorumco-ram Rcgc.

& formidincm in animis fubdito-

rum conciliat. Cur vcro cuncliad Regem admifli pendentibusbrachiis folio aftant , hoc ea decaufa fit , quod nefas cile putantTartari coram Majcftate regia, autmanibus gcfticulari , aut pcdummocu quidpiam tanta Majeftate in-

dignum commitccre. Hinc ftacux

ad inftar , nc indignacionem t jus

ex folitx ceremonix omifllonc m-currant , immocis pcdibus mani-bufque , fuperciliifque in terramdemiilis adfifterc confucvcrunt.Quid alios faccre oportcat

, ipfeRex eodem merabrorum firi de-monftrare videarur , neque quifpiamulio alio habitu , prxtereum, quemaut dignitas officii , aut Rcgix dii^

pofitionisratio exigit prxfcnbitque,coram Rege comparere audet

} cumex eo habitu officii racio, a cxcc-ris differencibus habicibus, tum aRcge,tum ab aliis omnibus dig-nolcatur, Hinc quod in P. Ada-mo Schall vides pcdtorale fche-ma gruis-, id olhcii, quodinRcgiscuria gcric , rarioncm cxplicat. Etquoniam indignum cfle videtur pc-ditcm Regem adirc, hincadmagni-ficcnciam regiam conteftandam

,

quando ad (Juriam ncgociorumcauia acccrfuntur , a Satellitibus infcde magnifica tum Colai , tum ma-joris fubfellii CMandarini humerisportari folent. Habitus itaque Si-no-Tartarici Imperatoris, ejufdem-que fuprcmi Confiliarii , is eft, quifequitur.

Quantum vero hic habitus dif-

ferat a Smenfium Rcgum habitu ,

Lcclror facile cx illa Figura , quamprimo loco in Charta Geographi-ca Sinenfis Impcrii , ubi & rcli-

quorum privatorum habitus fingu-

lis Provinciis proprios cxhibui-mus , colligct. Porro ccraporc -_. .

. Matthaci Riccu , quoRcges«y/- bitusd.ffcrt

nici dominabantur Imperio, fup-

premi Tribunalium Coiai & Man-""^9,

darini differcnti quoque habitu

inducbantur, cujufmodi cft is,qui.cquitur , ubi vides habitum P.Matthxi Riccii roagni Occidentis

P Dodo-

tl* Athanasii KircheriDo£toribus proprium & pcculia-

rem, quo P.P.N.N. ut plurimum

ante 7drter0r«»irruptioncmuti fo-

lebant.

Altcra effigies eft do&oris Pauli

a di£to P. Riccio jam dudum ad fl-

demChriftianam convcrfi, quiVir

fummi& pcrfpicacilfimi ingenu , uti

magnuscratlmperii Colaus , &fum-mi apud Sinas authoritatis , ita

quoque Chnrtianam Religionem

minfice,qui voce , qua fcriptis

illuftravit. Vcrum cum horum vi-

tam , rerumque gcftarum magnitu-

dincm , Hiftorict Sinenfis aflatim

defcripfcrint, canon itcrandaduxij

quare efTigicm utriufque fub habitu

Sinico hicappofuifle fufficict.

Rcx vero fcu magnus MonarchaSinarum ante Tartarorum irruptio-

nem, cumolimintribunal proccde-

bat, e loco fuperiore ad ineenrem

feneftram, ccu numen quoddam fe

confpicicndum prxbebat •, manu e-

burneamtabulam ad vultum contc- ,

gcndum gcftabat, nec non & aliam

tabulam dimidio cubiti latam , inte-

gro longam fupra Regium diadcmarrontcmque, e qua tabula lapilli fum-

,

mi & inxftimabilis pretii ita in fila

indudtidepcndebant, utfrontem ac

vultum omni ex parte tegercnt, & I

intucntium oculisetiam prxfcnrem,

afFedtata quadam divinitatis fpecie I

fubduccrenr. Color Regis , cxter-|

rifque omnibus interdictus rlavus

cft, e quo veftis cjus contcxta eft

ex variis ex aureo filo draconibusj

ncc in veftc folummodo Regia dra-

cones, fed & in Palatio univcrfo,

vafifque argenteis aurcifquc,& rcli-

qua fupelleftilc , vcl carlati , vel dc-

pi&ivifuntur, quin ipfa etiam tc£ta

ac tegulac flavum colorem & draco-

nes ipeclrandos cxhibcnt , ne quid

in Regio Palatio , quod regium co-

lorem non pra:ferat, apparcat. Si

quiseum colorem, autdraconcs in

proprios ufus adhiberct, is utiquc

ccu perduellis pccnis fubjacerct,

nifi fortc Regio fanguinc prognatus

cflct.

Ad fccminas Sinenfes quod atti-

netj habcnt Sina? hanc confuctudi-

1 nem. Plebei ac tenues uxorem fibi

j

pretio quamint, & quoties volunt,

(

cam vcndunt. Rex vero Rcgifquc

proles inconnubiis, pofthabita lan-

J

guinis nobilitate , lolam corporis

venuftatcm fpedat. Sed nec prima-

tes adhujufmodiafpirantconnubia*,

rum qUodRegi«conjugcs& parumpoflunt , & inclufa: Palatio fuorumconfpedbu in perpetuum privcntur:

tum etiam quod dele&u a connu-bialibus Magiftratibus habico,e mul-tis paucxad Regiasnuptias evchan-tur. Regis Uxor una primariaeft,

qux fola legitima dici poteftj prae*

ter hanc Rex & Rcgni hxrcs aliaj

novem paulo inferiores ducit , &I

deindc alias triginta fex, quxom-nes conjugali titulogaudent.Hisac-

cedunt numeromajoripcllices,quse

nec Reginx, ncquc Conjuges ap-

pcllantur j fed ad vagam refervan-

tur libidinem. Primana illa Con-junx , fola mcnfx cum marito afli-

dct, rcliqux omnes, maxime cxtra

Rcgios proquinquos , ancillx func

patnsfamilias , & legitimx Conju-gis pedifTequx , quibusin alterutrius

prxfcntia ftare , non fedcre permit-titur -, quarum filii non fuam parcn-

tem , fed primariam uxorem ma-trcm fuam vocant. Dici autem vixpoteft , quam arfte in univcrfo Rc-eno cx mnata Sinis zelotypia cu-

lrodiantur focminx ; non dicam inpubiico , fed vel maxime in privatis

xdibus ; atque lege adeo inviola.-

bili ad cam fcrvandam obftringunt»

non folum cos, qui nulla fanguinis

affinitate ipfos tangunt, ied & con-fanguincos, imo vel ipfos filios^ut

,

fi patcr ira percitus filium adultumobnonnullumdeliclrum commiflum,foliti pcena ple£tere attentct , is

non aliud afylum fecurius, quam

matris habitationem repcriat ; ibi

enimtutus, & ab omni paternx jurif-

di£tionisvioIcntu lmmunis confiftc-

re liberrimepoterjt, aliasnili inhoccafu nunquam. Suntautem hujufmo-di fceminarum habitationes ita dii-

pofitx,ut neqMC vidcrcalios, nequeab aliis viderc queant; undc &non nifi

raro illis cxeundi poteftas concedi-

tur^

m&UU Xtcctuj JLccrat.c Scc Jcfu

trianx f&ti m Ayn* 6inarum

pr&j> ajj arcr .

Jli- (Pauims Afymtt e&narum ^o^aus

tarer

China Illustrata.tur j quam fi quandoquc cx occurrcn.

tc ncceflitatc obtincant ; ita tamen

,

ad hocdata opera cxtructis fedilibus

iis includuntur , ut nc rima quidcm,

ad fc manifcftandas , relinquatur. Pul-

chritudincm carum Sina maximc tiim

cxpufilla ftatura, tumcxpcdum par-

vitatc aeftimant •, adcoquc quod no-

bis tortum, indccorum, monftrofum-

quc vidcri poflit , id ii inter pulchri-

tudinis argumcnta reponant. Undcvel £ prima xtate , vix natx pcdes

fafciarum involucris adeo ardte con-

ftringunt, ufquc dum vivunt, utiinc

gravi doloris fcnfu incederc vix quc-

anc , talibus tormcntis detentar. Si

ratio hujus rei abiplis petatur, aliud

rcfponderc nefciunt , nifi quod hanc

confuctudincra ad fc jam i bis mille

& o&ingentis annis dcrivatam fcr-

vent, cxcmplo Tacha conjugis Im-

peratoris Chei ,qui ante octingentos

fupra bis millc annos Impcrium Si-

nicum modcrabatur *quamquc ob ra-

ram & incrcdibilem pulchritudinem,

intcr Dcos relatam putant , caquc

dc caufit Vcncrem Sinicam , jurc di-

cerefic xftimare confucverunt-, & hu-

jus quidem venuftatem , non aliunde

quam cx arcta pcdum colligatione

,

& confcquenti corum parvitate or-

tam fingunt. Alii verd dicunt hanc

pedum coarctatationem , cx lcgc Sa-picntum inftitutam fuifle, ut fcemi-

nae, non perpublica loca vagari, feddomi fcdere difcant , fi non volun-tarie , faltem pcdum bcniricio im-peditae.

Habitus tamen earum modeftifli-

mus eft , & gravirate plenus} quo ita

obteguntur , ut prxtcr faciem alia

corporis pars nuda non compareat

;

quod utinam in nonnullis Europalocis fceminx fectarcntur , certe dcpudicitia multarum re&ius agi vide-remus. Caput variis fafciis, prxfcr-tim nobiliorcs , ( & qux in palatio

Rcgiodegunt} prcciofo gcmmarumornatu implexis involutum , miruracapiti decorem conciliant > vcftes

rloribus , avibus , fimilibufque orna-mcntis contcxtx , ad pedes ufquedcfluunt , ita tamcn ut id , in quomaximam pulchritudinem confiftere

putant, non tegant. Caeterum tera-

pus fallcndi gratia nunc catulis, mo-do avibus, fimilibufquc dele£tamen-tis occupantur. Verum ut Lcctor cu-riofus verum nobiliorum fcemina-

rura habitum exadtius concipiat , hic

carum , qux palatio Rcgio ferviunt

fccminarum veftirum, i ITP.N.N. mi-hi cxChina afportatum,co quod fcqui-

tur fchemate exhibcndumcenfui.

C A P U T X.

T)e modo yquo in converjione Sincndum 3\£.Js(JP.T.

procederefolent.

I ulla unquam in mundoMonarchia fecundum po-

litica principia re£kxque

rationis dictaracn confti-

tuta fuit , illam fane»$V»4-

rum efle aufim dicerc. In ca quippe

omnia tanto ordinc diftributa , com-

perio ut quemadmodum Litcrato-

rum fcuSapicntumarbitrio & regimi-

ni fubftant omnia, ita quoque nihil

parne in univcrfo Impcrio tranfigitur

,

quodab iis non dcpendcat % nequc

quifpiam ad ullum dignitatis gradura

afpiret , qui literarum artiumque Si-

nicarum non fueritquam locuplctifli-

me inftructusj quiqueperrieidumLi-

terarii tribunalis examen ad ahquod

dignitatis munus cum dignitate ob-

cundum , f omni favoris & gratiac pa-

rcntum cognatorumque fepolito}prius

non fuerit approbatus ; tantoque quif»

piam majus digniufque otrkium confe-

quatur , quanto in fcientiarum notitia

politiccfq •, doctrinafueritcminentior.

P 2 At-

116 Athanash Kircheri

Rct qux-cunquc in.

Impcrio

accidunt

Atquc talcs funt,quorum humcris tota

lmpcrii molcs incumbit , quosvulgo

Mandarinos , fcu praefectos Urbiumprovinciarumquc nuncupant •, qui

tamcn co omncs ordinc diftributi

funt j ut nihil in univcrfo Impcrio

accidat , quod pcr fubordinatorum

propcdicm fibi Mandarinorum litcras Rcgi nonnovit. innotcfcat , cum vcro Rcgis refponfa

' &dictaminaapud omncs Lcgum vim

obtincant , ncmo eft , qui fuprcmi

Didtaroris volunratcm fub pccna pri-

vationis dignitatis & officii (quo Si-

nenjtbus ml magts advcrfum fini-

ftnufquc accidere poteft} prorinus

non cxcqui nitatur ,nihilquc adeo

minimum in tanta Rcgni vaftitate,

quod vcl machinas extcrorum vcl

fidem tk follicitudincm , vcl ctiam

Mandarinorum in iis invigilando nc-

gligcntiam , aut dcniquc rcdditiium

rationem fubditorumque opprcfllo-

nem conccrnit , contingat, quodpcr hujufmodi Mandarinos Colais

primiim & pcr hofcc fupremo Mo-narchx propedicm non mnotcfcat;

unde quifquc impofitum fibi munus,

nullo rcfpccru nequc ad cognatos

quidem cxterofquc amicos habito,\

incrcdibili follicitudinc , ncc non|

fub conftitutx ipfis pccnx formidine

cxcquitur. Cum vcro intcr cxtcras

lcges ifta caput obtincat , qua om-nis exterorumin Chinam aditus intcr-

cluditur* quantum in cjus iegis di-

fpenfationc mulrorum annorum cur-

riculis a noftris laboratum fit , tumcx fupraa nobis cxpofitis , tura ex

Hiftoria Sinenfi a multis jam con-

fcripta patet •, Qux tamcn Divini

Numinis gratia non nifi incrcdibili

multorum annorum laborc obten-

ta , fi non dcfpcratam faltcm diffi-

cillimam Chriftianx Lcgis prxdica-

tioncm , ob innumeros difficulta-

tum fcopulos reddebant ; Linguxvidclicct omnium tam ad fcribcnaum

quam loqucndum difficillima impcri-

tia , qui non apprime inftrucrus ex-

traneus ncc laterc potcrit , ncc in pu-

blico , fine proditionis nota ob fu-

fpicacilTimx gcntis morcs , finc no-

vo profcriptionis aur tormentorum

fubeundorum evidenti periculo con-

Lcz prohi

bcnjcxccro-

rum in ck-adirum

fiipenuur.

1 vcrfarij cum non cx pronuncationc

Sinicx loquelx duntaxat , vcriim

&cx phyfionomica vultus totiufquc

corporis Europai conftiturione, quaplurimum a Sinis dtftanc, c vcftigio

dcprchcndantur.

Hifce expcrimcnto comproba-tis , mox conftitutum fuit , ut

nullis e noftris in iftiufmodi expedi-

tionemadmittafur, qui priusLinguxSinicx, fi non fumma, faltcm tole-

rabili pcvitiXMaca: , ubi data opcra

Magiftri Ncophyti condufti in huncfincm aluntur, fuerk inftrudlus : &ubijam fufficicnti lingux pcritia fue-

rint ingrefli, nullum prorfus im-penfi Jaboris frudum fpcrent un-

quam , nifi primo rariflimis ingenii

fbeciminibus majorum fubfelliorum

Mandarinis , fpiritus Apoftolici

conftantia una iplis junclra» fibi de-

viccrint : non hic Mctaphyficarumfpeculationum , quas non capiunt,non : Scholafticarum fubtilitatum

ftudium , aut fublimioris Theorixoftcntatio locum habct , fcd fcn-

fibilium rcrum ipfis incognirarumtum ad admirationcm concitandam,rum ad Europai nominis cxiftima-

tionem comparandam , inftttuta fpc-

cimina cx Mathcmattca palxftra dc-prompta prodcnda funt •, detndcMoralis Philofophix , cui ipft de-

ditilltmi funt , documcnta, non i-

nanibus verborum ampullis, fcdop-timx, cxquifitx, & innoccntts vitx

,

ab omnibus raundanarum prxtcn-fionum defidcriis fcmotx cxcmplo,ficuti Apoftolicos DiVinx Lcgis pro-

pagandx opcrarios dccec , compro-banda funt

;ut tandem poft prxfcrip-

lam fibi cx dodtrina cxiftimationcm

morumquc integritatem , ad uberio-

rcs & proprie intcntos animorumconvcrtendorum frucl:us progredian-

tur. Et uti Chriftianx fidei dogma-ta ab ipfbrumplacitistotoccelo diffcr-

rc videntur , ita dici non potcft,

quot labores exanthlandi, qtiot pc-

rtcula fubcunda, ut Sacrofanclx

Lcgisnoftrx ejufque vcritatis , dex-tre expofitx capaces reddantur , hic

™\vji(ct4 Vanitatcs , innumcrorumqueDcorura falfa & fi&a numina confu-

can-

KuEas u.nfMiu io

Cbai4 htfc

quincog-1

nofornru,

tcrcpixclL

Kallut

Cbmtn

ingrcdi

poctft,nifi

lingupri.

mum prcK

inlinjttuj.

Prirrnffj

ranflimii

ingcnii

fpccimini-

bus drrioci

dcbcnt.

Vit« inn#-

ccnru wx-

luccndum-

Quimila-

bortsfiio-

cundiin

periuadcD-

diSmmfi-

torfapChriilimi.

China Illustrata. »7tanda* hlc ws*t>x/*/c*,- fivc multarum

uxorum conjugium, quo nil diffici-

lius , argumentorum pondcrc dc-

ftruendum hicincomprchcnfafidei

noftrx myfteria , fumma cautela &z

dextcriratc iis inculcanda j &: fiqui-

dem in multorum animis admittan-

tur , id non tam noflrorum operx

& fudori , quam Divini Spiritus

afpiranti gratix cumprimis adfcribi

potcft & dcbct, adcoque tot mille

mjllenarum ab 80. circitcr hinc an-

nis , animarum convcrfio, non huma-

nx induftrix, fed dcxtrx Dei excelfi

opus cenferi dcbeat j quibus dumcontinud infudant expeditionibus,

quanta patientia opus , quam con-

tinua corporis caftigationc dcfudan-

dum; quot calumnix a Satanx tan-

torum bonorum invidiofo aftu ma-

chinantis fint elidendx , Jegat qui

volet Hifloriam aT . Daniele Bartoli

noviterltalico Idiomate editam, 8c

videbit, quanto & quam magno vir-

tutum cumulo, quam imperrerbabili

Spiritus Apoftolici ardore adtanto-

rum malorum perpefliones pro Chri-

fti amore fuftinendas opus fit , donec

tandem dcfidcratis fruclibus potian-

tur-, atque adeo de hujufmodi iftud

iCsraui. 4. Divi Pauh fciteaccommodari qucat.

Jtaque in omntbus exhibeamus nof-

metipfos , ficuti T)ei CHiniflros in

multa pattentia , in tribulatignibus ,

innecejfttatibuSy inanguflits, in pla-

gisyin carceribus, infeditionibus , in

Laboribus , per gloriam& ignobiltta-

tem, perinfamtam & bonamfamam,vti feduelores & veraces , jicuti qui

ignoti & cogniti , quafl morientes &jemper vivimus, ut caftigati & non

mortificati , femper mortificationem

^Domini noftri JESU Chrifti in cor-

porenoftro circumferentesyut vitaJE-SU manifeftetur in carne noftra mor-

tali. Et quoniam Divinx Lcgis

prxdicatio altas in Ncophytorumcordibus radiccsagere finclibrorum

cditionc non poterat , hoc loco fa-

ne veluti opportuno dc iisagam j ut

quantum opcrum fuorum multitudi-

ne & varictatc China profucrint ,

luculentius innotcfcat.

Catalagm Librorum a Ta-tribus noftris in Chinenfis Eccleji*

incrtmcntum confcrtporum.

Vcnerabilis Pater Matthtus Ric-

cius Maceratenfis poft S. XavenumChinenfis Expeditionis fundator,

poft innumeros labores,pericula,pcr-

iccutiones, fequentcs poft fc Libros

in bonum Sinicx hcclcfix rehquit:

Et primo quidcm ad Libros Sinenfcs

quod attinct , ut fpecimen quoddamfcientiarum ipfis incognitarum , addevinciendos fibi animos Cftlandari-

norumtcderct.

1. C^lathematicam pratticam Arithme^

T.Clavh Sinicijunsfecit, inquo & !n"nguam

extractionis radicum mcthodum smkam

nunquam ab iis compertam docuit.lT3ni[ltl -

2. Sex Libros Euclidis cum bre-SjjjSjJ

vibus commentario/ts ex *Patre Cla-u

vio decerptis , magno cum applaufu

a totius Regni curiofis rcccptos tra-

duxit.

3. Sph£r£ , juxta prtcepta a sPh*ra

T.ClaviOi cujus difcipulus fucrat ,p c1m*'

plcnam cxpofitionem , in lucem de-

dit > una cum tabula longitudinum &latitud. SteUarum.

4. Geographiam in Mappa uni- Geogn-

verfali,duplici methodo ad Stnicum phu<

ingenium adaptatum , invijam in //-

lum ufque diem , una cum htftorica

Monarchidtam Ecclejiaftic£, quampolttic£ Regum morumque gentiumper totum terarum Orbem vtgentium

relatione , ex ciuo primum Chinamnon totum OrDem , fed minimamorbis tcrrx particulam cflc , non fi-

ne rubore dicerunt , ob tantarum

rcrum infcitiam fibi ipfis fuccen-

fcntcs.'

5. ThilofophU Naturalis Jive pyofbphi

<PhyJic£ egregium traclatum}item N«urai«.

altumdequadruplici meteororum ge-

nefi.

6. Gnomonicam , Jive de horologiis Gnomo-

folaribus conftruendis methodum, de mcx*

quibus nihil in China adhuc innotuc-

rat, Sinico fermone illuftratam.

7. t_Aftrolabii doclrinam ejufque AftroUbi«

conflruendi modum brevi& facilime-

thodo expofuit.

P 3 8.A/«-

li8 Athanasi I KlRCHERl

MuCca.

Philofophia

MomIh-

s Mu/icam&fabricamOaviym- 1 ut non cflet angulus , quo lux cvul-8. Mujicamo jaortcw

, ^ vcritatis rjhriftiana: non pcrva-

deret.

De Divina-

toriz Artis

vaniutc

Catechif-

mus BclUr

mini.

baltEuropai.

p. Tbilofophiam Morakm^tn quo

continetur UaBatus dt Amicitia ,&2 < Conc/ufiones , quibttsfuccum tottus

moralis dtfcipltnajum admoderandas

fajfiones, tum advivendumjuxtadt-

tiamen rationis regulafque viu bette

beateque tranftgend£ ,compleflttur

.

10. Opusdecemparadoxorum^Li-

Ur totaClunaceleberrimus,f«0pri-

mo dt inutilt temporis tranfatiione ;

Secundo , de hujus tranfttorU vtt£

miferits ;Terti6,<fc mortts mfaUibUi-

ter omnibus imminentis memorias

Quarto, dt utilitate hujus confidera-

tionis. Qmnt6ideutilttateopportune

tacendi & loquendi. Scxt6 , de trt-

bus pcenttentU finibus , & rationes ,

quibus quijpiam adjejunandum obltga-

tur. Scptimo,^ txamine confcitntia

quotidie inftituendo. Odavd , de <Pa-

radifo& Jnferno ,quorum ille probis

inpramium tttrnum , hic reprobts

inpcenam cedit £ternam. Nond, de

divinatori£ Artis , qua inChinanA

ufitatius cft , vanitate&nocumento.

Dccim6, de malis,qu£ ex divitiarum

coactrvationt avariti£ ftudio dediti

incurrunt. Hi omncs trattatus ob

apodicticae veritatis liraam,quapo-

liebantur, non tantum magno in

prctio & admirationc fucrint habi-

ti , fcd & commentariis fummis-

quc laudum prxconiis ab omnium

Litcratorum erucUtnTimis , Lcone&Paulo Neophytis , fummo totius

Chirne cmolumcnto illuftrati fiie-

runt.

ii. Sed quod maximoanimarum

frudru univcrfum Sinicum Impcrium

illuftravit , fuit Catechifmus , qui

quantos in cordibus Sinenfium fan^x

compunftionis dc praetcrita perfide

tranfa&a vita motus concitavcrit

,

non dico apud plcbcm , fcd cui tan-

topcre intcrcft, apudmaximos Mo-

narchiae Litcratos, CMandarinos, Co-

laos & Rcgii Palatii Eunuchos , cae-

tcrofquc, vix explicari potcft •, fiqui-

demramaLibri vulgata, cum cxem-

plaria non fuppctcrent, inomnibus

fcre Provinciis novis impreflionibus

libcr ita longc latcque diftufus fuit,

,<Ditfionarium Sinicum , pro

ufunoftrorum, cujusexemplarapud cum .

mecft , quod & libenter luci publica:

darcm, fi fumptus in eo faciendi fup*

pctercnt.

13. Vertit prxterca ex Sinico fer- H.'^om^

moneinLatinum Hiftoriamveterum"^"

1 Sinenftum , qua dottrina antiqu£

Thilofophorum Sinertftum dogmata

tentbantur , eo finc , ut quae in iis ab-

furda , & a rcfto dictaminc rationis

aliena funt , facilius confutari pof-

fcnt.

\/l Hiftoria univerfalis ij.anno- mthm

rum, quae vidclicet totum illud tcm-

pus,quoipfc in China moratus hnt, a**.

comple&itur, quam pofteaP.Nico-

lausTrigautiuscx Italicoin Latinum

vcrtit, ac publici juris in Europa fc-

cit anno 1620. P. Martinus Marti-

nius audbam tandcm publici juris fe-

cit, quoad Rcges antc Chrifti ad-

vcntum.. _ '

VT. .

<Pater Nicolaus Trigauttus <Dua-^cenfis Belga,mi melioris notac Linguae qulqucu-

Sinicae , quam indefcflo ftudio fibi W-

compararat ,peritiflimus , ita quam

optime dc Sinenftum Chriftianifmo

mcritus fuit. Vcnit isprimus ex Chi-

naRomam anno 161 2 , expcditionis

Sinicxprocurator, magno ubiquc ab

Europ£is Magnatibus honorc excc-

ptus, illucquc rcdux novitatc & ra-

ritatc rcrum Chtn* invifarum , quas

fccum tulcrat ,magnam Europ£o no-

mini exiftimationem contulit , ubi

poftdi&am dc Sinica cxpcditionc hi-

ftoriam Latinac cditam , Hiftori*

quoquc Sinenfis 120 Voluminibus ,

quac incredibili ftudio & laborc

evolvcrat , comprthenfie Epitomen,

in qua Reettm tum antey tum poft Chri-

ftum in Sinenfilmperiogtfta narran-

f«r,jurisLarinifecit, quorum tamcn

qua: poft Chriftum afta funt hiftoria

utrum adhuc lucem vidcrit, ignoro.

Lcguntur hi Literarii cjus laborcs in

quadam Epiftola ad Cardinalem

Tarmenfem 1617. data-, ubiprardi-

ftum opusprae manibus fc habcrcjam

1 omnibus numcrisabfolutumprxloq;1 dcfti-

China Illustrata.Ci!ma*

rtum Ro-

r.inum

Sirnco ac-

iinO.

tope-

ccim

OfO-

(00-

dcftinatum aflTerir. In Lingua Si-

nica prxrcrea imprcflit opus, in quoCalendartum Romanum quoadfefta&folennitates Calendario Sinenjiut»ptr curfum Lunartm fcitefane, ma~gno Chriftianorum Jruflu accommo-dat. Laboribus randem in vinca Do-mini fra£tus, magno Chriftianorumdolorc & luclu , mentorum cuwuloplcnusfatis ceflit.

Succeflit hifcc T. Jacobus RhoMedio/anenfis, u bi& Cathedram N 1 a-

thcmaticam fummo honorc , necnon cum ingcnii laude multis anniscohoncftaverat. InSinam cum Tri-gautio ex Europa rcduce profe&us,tantos dcrepente in Lingua Sinicaprogrefllis fecit , ur fivc fcripturam

fivcloquclamattendas, in China na-tus vidcrctur •, undc prarrer ingentesfru£tus,quos exconverfionc infidc-

lium in Rcgno Sinenfi protulit ,

complura quoque opcra linguaSinica ad ufum Ncophytorum con-lcripfit.

1. Commentarium amplttm & co-

piofum , futra Orationem ^Domini-cam , & Salutatiomm ^yfngelicam ,

duobus Itbrts comprthenfum.

2 . Trts Libros de mifericordia , &pitfJruftuojifque operibus Orationis

&Ek'cmofyn£.2. lyfdmonitiones Spirituales S.

' iJnatris Jherefe , ftylo exquiiito

confcriptar,nec minon apud omncsacftimationc habita:.

4. 'Diarium ftvt Ephemeridem ,

qua indiesnovam meditandt materiam

ftde/ibusfubminiftrat, partim ex Sa-cra Scriptura , partim ex Sanilis Ta-tribus aepromptam.

5. ^Dt mortificatione & jejunio.

Et uti individuus ftudiorum focius

crat P. Adami Schall , itaquoquc ran-

to ftudio in Reip. Sincnfis cmolu-mcnto incumbcbant , ut non folumad ftabiJicndam in ifto Regno Reli-

gionem Spiritualibus in animarumfalutcm dircc~tis opufculis , fed & ftu-

diis Mathematicts mirum in modumpromovercnr

<,dicuntur,utiipfemet

in quadam Epijlola meminit , ultra

centum de hujusmodt dtfcipltnis opu-

fcula communiftudioconcinafle. Et

xi9cinnata Je

vanisnu-teriis & ar-

P. Altonfut

Patcr Rho quidemjam ih pleno laborumpotiflimum Calendarii cmenda

• f • . , . IWJ 113 Ot Jl

rioniscuriu, incognito morbi genereinvafus, intrapaucos dies ad melio-rem vitam , magno ejus , qui meritaVirinorant, deliderio poft lcrelidro,

obiir. Vir fuit Apoftolico Spiriru

plcnus, incrcdibili inadvcrfisanimiconftanria , qucmadmodum cx iis,

qux in Rcgno Sciatnji, cujus Ecclc-

fiacfundatorjurcdicipotcft, fummoanimarum lucro prarftirit , luculcnter

patet.

Sequitur modo T. ^A/fonfus Va-gnonius Taurinenfis in fuburbano ld-

co , qui TmJfareWo dicitur , fplen

did.x familiaz Vagnonke natalibusor- va^oniw"

tus : hic rcpudiatis Mundi vanitati-

bus, fimul acin Societatem noftramrcceptus, mox Chttiam quoque im*petravit , quam tandem anno i6ofingreflusjtantosin lingua peregrina

progreflus fecit , utomnibusefletad- 1

""J*^*mirationi, tantoantmarumlucro, ut

snoful"

qui in Provincia Qhianceu non nifi

2?Chriftianosrcpererat, poftcjusa

pcrfido Eunucho Xin intimatum exi-

lium 8000 Chriftianorum , & cx his

fummos quofque Litcratos & Man-darinos reliquerit : tanra vcro fandti-

tatepralucebat omnibus, utnon fo-

lumapud Neophytos, led & ipfos

idololatras infurama venerationcef-

fet in Chriftiana: charitatis obfe-

quiis, omnibusomniafattus*, donecpoft 3 f annos in Sinica cxpeditionc

transa&os tot laborum , pcrkulorum,

pcrfecutionum pro Chrifto tolerata-

rum coronam glorix , uti pie cxedi-

mus,mcruit, in Chianceu 9. Apnlis

1640. Libroscomplurcs in Chinen-fis Ecclefiae bonum fcnpfit , & funt

fequcntcs.

1 . Septem voiumim de vita San-

fiorum,& Apojlolorum, CMartyrum,

Conftfiorum , Anachoretarum , Vir- i ibriouoi

gtnum, Vtduarumque. v!%Lm2. *Dt CXlyJitriis Jncamattonis ,

in fmgua

Tajfionis , Mortis , RefurretfiontsSinka'

Chrtfii ^Domtnt Redemptoris mjtri.

3. Vtta & Mtracula Beattjfima

Vtrgints 'Detpara.

4. Dequatuor Novijfimis.

f . T>uo Itbri de Itbtns benteducan-

dis. 6. <De


Hiftoria

P. Alvari

Scmedi.

P. Philippus

Marirtus

,

ejusHifto-

riaTunchi-

nrnfis.

rloraP.

Mkhaelis

Boimi.

Dc rirt-Vri-

na pulfuum

iapud Snut

inufu.

6. *De amore virtutum Chriftia-

narum.

7. *De imitationeSanttorum.

8. Decem confolationes , oppofita

decem trtbulationtbus.

5>. Tralfatus de principio &fineCfrlttndi.

1 o. T>e bono Regimine omnittmfta-

tuumjuxta quinque ordtnes Sinis in

Morali Philofophia ufitatos. Liber

uti magno rationum pondcrc viget,

itain pretio paflim habetur ab omni-

bus.

1 1 . Philofophia Moralis , qua ci-

vilem & eeconomicam comprehendit ,

eximits fimthtudimbus & apophte-

gmatis illufirata.

12. Philofophia naturaiisde Mi-xtis imperfeclts^ id eft, de Meteoris eo-

rumquecaufts.

13. Sphara Mundi egregia metho-

dotradita , & ad animarum utilita-

tem expofita.

14.. 'Dialogus de variis materiis,

Phyficis & Moraltbus , amcena hifio-

riarum exemplorumque narratione //-

lufiratus.

Omniumdeindeopcrum praeftan-

tiflimum fuit vivum cxcmplar virtu-

tum omnium , quibus in fc expreflis

magna omnium ardificatione fempcr

praclux it.

Sequuntur modo ii, qui & Euro-

p^j/wcuriofitatifuis opcribus pnr-

fuerunt/quorum primum fuit ©//-

flex P.Trtgautii Hifioria univer{alis\

dcinde P. Joannts Terentii P/inius

Jndicus , dc quibus fupra aftum fuit.

Poftea SP . Alvarus Semedus Lufita-

nttsHtftoriam Sinenfemfuorum tempo-

rum curiofo fcrutinio in lucem cdidit.

Succcflit huic P. 'Philtppus Mari-

nus, quc & erudite Japoni*> Chma ,

Tonchinij Lai, Conchinchina hifiori-

cum opus uhimbcdidit.

P. CHtchae/Boimus Po/onus, qui

Floram Sinenfem Viennx, id cft,

tarum , fruC/uum ^florum& nonmllo-

rumanimalium hiftoriam inflgni ima-

ginum apparatu luci Europaa dedit •,

Etunum dc pulfibus infirmorum , qui-

bus Medici Sinenfes in morborum no-

titiamadmhrandofaneartis (f>ecimsne

deveniunt,qui tamen utrum lucem

AnnxlesSuuri.

Litexx par-

cicuLanum.

P. MartinnAtlas Sin-CUl.

adhucvidcrit,nondum mihiinnotuit-

Non dicam hic dc Annaiibus Si-

nenfibus, Literifque ad dtverfis ex

China tum adJuperiores,tumadami-

cos p&rticulares de rebus Sinenfibus

conjcrtpttsy quorum non eftnumerus.

Quos tamen omncs longe iupera-

vit P. Martinus Martinius Tridenti-

nus , qucm fupra laudavi , qui >,.-[: L

temSinicum, opusmagnum & admi-

rabile, in quoutinihilcarum rerum,

qux five mira Naturae artifquc opera

,

iive morum Religionifquc rationem

fpcdtcs , defiderari poflunt, omifit

,

ita quoquc magnam incognitarum

rcrum ubcrtatem in eo Europteorum

curioiitati rcliquitj a1

Joannc Blaeu

Amfterodami , magnifico fane 16.

Mapparum Geographicarumappara-

tu x quo univerfam Sinici lmperii

Chorographiam antc oculos ponit

,

cditum ; cui ad ncxuit& Hiftoriam de ^Bello Tartartco , in quo formidandos

"^**1^rerum fucceflus & inauditas rcvolu-

tiones , vcluti in fpcculo <juodam

omnibus Rcgibus & Monarchis ob

oculos pofito fcite defcripfit.

Atquchaecfuntopcra,quibusCA/- ^MnT*nam Societatis noftri Patrcs indefefli clos ltbro»

Lcgis Chnfti prxdicatorcs innumc- '

rarum animarum lucro , non vcrbo

tantum&cxcmplo, fed&penna il-

luftraruntj quae ab omni conditionc

hominum tanta aviditate fucrunt ac-

ceptata, ut nonfolum, deficicntibus

Exemplaribus , multoties fubierint

prxlum,fed & primi ordinis Litcra-

torum,qua Mandarinorum, qua Colao-

rumy comracntariisexquifitiflimo fty-

loconfcriptis, magnis Chriftianae fi-

dei Encomiis in univerfi Imperii fines

divulgata fuerint •, ut hocpacto,quo-

rum prafenti inftruftione & Divini

verbi prardicatione fmi non licebat,il-

los ex fru&uofis operibus veluti prar-

fentesattendcrcnt, & traditsc doctri-

nx cxlcftis documcnra altiori cordis

rcceflii condcrentjundc forfan,utnim

plures ex hujufinodi opcrum le&io-

ne , quam praefentium Patrum in-

ftructione vcri Dei notitiam con-

lecuti , Ecclefiac fc aggregarint , mo>rito quifpiam dubitarc poftit ? Hocconftat , multos cx le&ione intcrio-

bus Sinea-fibuscoo-ctnnau.

Ciiina Illusthata. 121

NuiTrcrus

Librommi PP. con-fcnptonim.

Catechilta-

rum inAitu-

mm.

Officium

Catechi-

fiarum.

ri Divini Spiritus radiopercuifos, ad

eos quorum Libris rantopcre profc-

cerant, cognofcendos , tum dubio-

nim proponendorum caufafcfe con-

tulifle.

Libri itaque, qui anno 1636. lin-

gua Sinica a Patnbus confcripti fue-

runt, ad 340 partimin MateriaRe-

ligionis , partim circa Moralem ,

Naturalem& Mathematicam docTxi-

nam editi numerantur.

Etcnim cum crefccnte fidelium

multitudmc , Patrcs tanto numcroimpares , omnibus fatisfaccre ne-

quirent , hinc falubri fane confilio

prodiit . Catcchiftarum inftitutum.

Sunt autem Catechiftae vin qui jam

in Chnftiansc Legis myftcriis mul-

tum excrcitati , nec non Spiritus

Apoftolici fervorc , zeloque anima-

rum ardentcs alns viam ad falutcm

demonftrare norint nec facile ad

iftiufmodi muncris gradum admit-

tuntur , nifi virtutis folidae Sc (an-

ctioris vitac fpecimen jam a multo

temporc prarbuerint : Horum ofri-

cium eft , circumire vicos & pla-

teas , ut fi vel infantcs alicubi pro-

je&os negle&ofque quacunquc oc-

cafionc data, invenerint, facraJym-

pha tingant, vcrbo & cxcmplo vita:

rudiores ad vcri Dei cognitioncm

adducant, opufcula Spiritualia non

haben tibus communicent •, dubia oc-

currcntia diflblvant , & hoc pacto

Chrifto lucrifaciant. Et cum in Ec-cleliis noftns Chriftiana: fidci ele-

mentain m.ignis tabulis pulchrischa-

raftcribus cxpofita, parictibus pa£lim appcnfa fpcctentur , Catechifta-

rum cft, certodiei remporc, quo Gen-tilium curiolitatealleclorum conflu-

xus fiehfolet, in Ecclcfia expectarej

& cupidis infcriptionum vcntatemexplicare, falforum Deorum vanira-

tes oftcndcrc > deindc ad ulreriorcm

inftrudtionemdomum invitarc-, quo-rum opera dici vixpotcft, quantumanimarum quotannis lucrum Ecclc-

fixDei accedat, obliganturqucquo-

tidiePatribus, qui iisinlocisfuperio-

res agunt , eorum , qux co die pra>ftitcrunt , rationem reddcre.

Verum ut modum & rationem vi-

deat Lcctor, quo primo tum noftri,

tum Catcchiflae myftcna FideiGcn-tilibus & Idololatris proponunt ,

hic ex opufculo , quod ipii Divina:

Legis compendium vocant, prin-

cipales fidei articulos , de Dco Uno&Vero,depra:mio juftorum, malo-rumque pcena confcripto , fubjun- •

gere vifumfuit.

NotaLedror, quoduti linguaSi-

nica toto ut ajunt ccelo a noftra La-tina differt in modo loquendi ; ita

quoque non roiraberis Latinam in-

tcrpretationem de verbo ad vcr-

burn fa&am ita tortam & inconcin-

nam cflc.

. Sino Latinum

(Divin* Legti compendium.

Sinice.

Tteri cku xm xiaoiojen.

Hot uen , Tilri chu guei ho?

Tutfue. TtcriMfiid, crt

stri, Tteri^sem tt , sen~ xiri, sem

gm siu udn uu cht ta chu fdt

Latine. DirinxLegucompcn-

eDivm£ Leris contpendium. dium.quod * pnmi

Neophjrti

Fortaftls quis interroeat , Deus "i^"quid dicitur ? Rcfpondet. D e u s

non eft aliud, nifi Gubernator om-nium rerum , fimul etiam omniumrerum magnus Gubernator & Do-minus , qui fccit Ccelum , qui fe-

cit Terram , qui fecit Spiritus , qui

fecit homines.

CL Ccclum

122 Atiianasii K uciieri2* • Tten , //', girkuit iien u ;/, itlh

heit yeii: ci tteri ti gin, uii cki

iten, ft yeuye co chu fdiysemchi.

'

3- Kai udn uu pu riem fit ihim

kiaiyeu, soy chtm chi cheju leu

Jaifam uiipu nemftt kl, pt chim

tu cum ctdm chi xett >

4 Ce titri ti jinwu ngin nem cu

caoy cdo cki che cte so guet iietJ

chu ii. jo xi chttri puen cit , tem

guet xio cii

f • Ii cdiyeu tieri ti chi btu> kidi

yettfti mit so seth itlh j fU guei

Httl hoen tun sttri tteft ti jtm uu\

che td ngdy.

6. ffoe yue iieri tijinuii ki tue

iien chu itlh stm cdn uen\cu iieri

cbuyeuxui serit hu ? Tui yut,

iieri cbd ndi.

7- Vdn uu chlxeri iuen j&yeu sv

yeu setri, cefl tteri chuy kdtui)

hoiyeu xi chitmju cao mu nido

xeu hoi yiu.

g Xiulhuu chumju tieri tixHi

koe kie jtri chi Itthhoen goe tieri

chu uu xi uu chutit itlh nem xichuth udn uu che.

5>. Vu tieri chu ciuuuuj pijuyecoxu Hhoequo chiye kocankidi

yeu keri ulh scth uu keri co kiaiau

ndi.

i o. Chixu chi xeri , cu uu id xtrit

soyeu setri -ye. Tieri chu kt xiuen

uucht keri tihbyeu seri, hu ?

3-

8.

io.

Ccclum, tcrra, "homincs, (om-ncfque ) rcs antea nihil cranc , &poftea fuere : crgo ante Coelum j

terram , homines , rcfque omnes,antea ncccflario fuit aliquis Domi-nus, ut crearet llla.

Quia omnes res non pofliint ex le

Hcri , omnes habcnt id a cxquoip-

fe facrarfunt , vcl fui factorem •, fic-

uti turrcs &domus non pofliintcri-

gi a fejpfis , neceflTario perficiuntur

artiflcis manu.

ErgoCcclum, terra, homincs&creaturx, quomodopofluntafeipfis

creari ? au&or rcrum illarum igitur

eft , qucm nos nominamus Dcum.Si homincs feculum nominant^P^"»

cu t aliofque iimilcs, &faciuntpri-

mumavum (^parentcm^

Etiam ifti fucrc poftquam fuit Cce-

lum & terra , omnes habucrunt Pa-

trcm marremauc , a quibus proge-

niti funt , & de iftis faccre Crcato-

rcm Cccli & tcrrac , hominura , rc-

rumque, cft magnus crror.

Dicet quis. Ccclum , tcrra , ho-

mines , refquc quandoquidem de-

pendent iDeoin fui crcatione , au-

deoquxrere : iftcDeus, a quode-pendet in fua creationc?

Refpondetur. Deus eft prima re-

rum radix & principium } fi haberet

depcndentiam in fui crcatione , eo

ipfo non eflet Dcus : [ Etcnim rcs

vcl habent principium & finem , fi-

cutihcrbae, arbores, volatilia repti-

liaque , vel habent principium& non

finem, ficuti, ccelum, terra, Ange-li, diaboli , & hominum intelle&ivae

animar folus Dcuseftfineprincipio

& finc , & poteft dare principium &fincm rcbus omnibus.

Si nonefletDeus, noneflcntalia;

rcscrcatx. Exemp. gratia. Uniusar-

boris flores, fruftus, rami, folia &truncus , omnia ex radicc gencran-

tur , fi non fit radix , co iplorcliqua

nonerunt^ fed.

Pervenicndo ad arboris radicem

,

omnino non cft alia radix , ex qua

nafcanrur vcl proccdunt. Deusquandoquidem iit radix & iunda-

mentum rcrum omniura ,cxquaalia

rc poteft ipfe prodcrc ?

Dcus

C H I N A

i. Tibi chu cu seth udnsieh cai

pi ttchti, kod scrit uii iiu chichu

curit jcn heuhodserityindnyimunannAm idtdm.

i. N:u tt.im ngiua cii cu ulhjin

uufu tnu uth guei uan min chi

iuen, cu ki iu, pu kiusiehfopusikidiyeu.

Fti mit so sethulh pumiehfdochi hodt suy Tich chu kixui tien

tigin uu chiitchii^yeu serituan

vuy

4.. Guei gtn ium ce, ngugin ngdi

ktm iteii chu tathgen chi It it> pungdtkith,pietititdsiu. Ttxodmcih seth co Ih

c ch xe chi y chiktao chi 10 guet?' v # \ \ ii i r* < -

fu che pu chi xtmfu mu , pte

gttei chipu hiao cii ^lh ti td fut

hodm tieti.

Chuxi'gin tdfu mu\y

lh cd fungdtkimchthuyfdudn uu chi chu

kimitt) ce, xt gih chi suygueiktat y

7 . Fu giit puen yeii hoin piledm

tuohki pisuihodts

lh su , ki hben

chuthpu nem mii , kai xi xdmchi hoemyeu sdn tetit.

8 . Hid simyuiy serit hoen cii fab

mu ckihoenye fiihoenfufdo thu

y ceriflh chdm, fao mu, pt can

iuoncucdo.

Ki suisido miiyen chari.tem

yuikiohuen, ciikthxeuchihoen

cu holnnemfu kin xeu sem chdm

Ih yeu su

LUSTRATA. I23

Dcus cum primum res omnes crea-

vir , initio divifit Coclum £ Terra,

creavit omnes fpcciesrcrum, poftei

creavit mafculum & focminam j raaf-

culus vocatus cft Adam

,

Fcemina vocataeft Eva , iftinem-

pe duo homines non habuerunt pa-

trem & matrem , & funt primi pa-

rentcs omnium populorum, reliqui

omnes (uti F6 kij fmc exceptione

eorum quos raciunt , immortalesom-

neshabent,

Patrem & matrem ex quibus nati

funt , & non potuerunt evitare

,

quin citiusauttardiuscorrumperen-

tur morcrenturquc. Deus quando-

quidem eftCceli,Terrar, hominum,rerumque verus Dominus , fimul

etiam creavit omnia,

Uteflentadhominumufum, con-

fequcnter nos hominesomnirtocon-

venit amare& vcnerari Deum , nonamando & vcnerando , ftatim ma-

gnum fcelus coramittitur. Exemp.gr. par parentum producunt fi-

Tium,Nutriunt illum , vcftiunt , eru-

diunt , fi filius nefcit honorare pa-

trem & matrcm , ccrte dicitur ino-

bedicns, &graviflime peccat, quan-

to magiscumDcus fit fummus hominum parens,

non convenit non amarc & revcrcri

illum. Quandoquidem jam declara-

tum fit , quod Dcus Dominus rerum

omnium facile cftexplicarcrcshomi-

num hujus faeculi.

Ifte homo naturaliter habet duas

partes , animam & corpus , illius

corpus etfi corrumpatur & moria-

tur , ejus anima ulque in aftcrnum

non potcft cxtingui , etenim in hoc

faeculo animae habent trcs differcn-

tias.

Ordo infimus dicitur anima ve-

getativa , vidclicet anima herba-

rum & arbomm , ifta anima adjuvat

herbas & arbores ad vivendum &crefcendum , herba: & ligna prxcific

exficcantur.

Eorumanima fequiturextinguitur-

que. Mcdiusordovocaturanimafen-

tiva, anima vidclicct volatilium& rc-

ptilifi , ifta anima dat facultatemvola-

% tilibus

II

11.

12.

*3«

14.

16.

l 7-

18.

15?.

124 Athanasii Kircheri20. chlj

y

lb nm xithh,y kctipitdn

hieuychi if kib tumydmtdn pii

nim ftw , chi su tti hoen

21.

22.

[ y mieyen

xdm semyui lim hoen ciegtn hoen

ye. fu ktin hdn sem kio Itihoen

chii nem, xi j nem fugtn semcham. Kie cht kid, fh yeu su chi

nem piln chum li, y ym udn su

klxin ful su Itifu fim, hoenyun)

Hnpumii. ku xi kien^tn sufdsugin, piipd su mem xeu, chiyiu

ginsim chl lim rtem kibgin su chi

heu y xdnyeii vi sd.

2- Chihoenfdi ko kin tB kjn xeu

hoen ciuen sdn uu £0 kim ngbye.

Ki chigin hoin pu. mii, ycu pu

cb sinlin.

24. tiol fo tio chi mieuxui im cli

sem cien guii xen iuguei ngb fii

hben cb y su houfu iienchu xn)

pueii timyen

2f, Ctiu fuinchusb,kiyicdixdmfti yfa udnfi,fiisbguei titniafd,

xamxen chi sbye -.kiltifdihid,

Iti yin.

2 gVdnkii, cie sb guei tijo,fd

ngb chi sbyi j kai iien chu chi

cum, uu xen pic xdm uu ngbpufd :

gin htin xir

21

22.

20. |tilibus & rcptilibus vivendi & cref-

cendi , fimulque ficit , ut illa per au-

res & oculosaudiant&videant, per

guftum & narcs guftent&olfaciant,

per cxtera corporis membra (entiant

dolorem&pruritum, fedtamennonpolfunt difcurrere& ratiocinari > &dum moriuntur, & anima extingui-

tur.

Suprcmus ordo dicitur Intellecti-

va anima , videlicct hominis ani-

ma. Ifta fimul comple&itur vegeta-

tivx & fenfitivz duarum animarumfacultatem -

tideo poteft darc facul-

tatem homini vivcndi & crcfcendi:

fimul etiam fenticndi > infuper dat

illi facultatcm difcernendi omnemrationem ad difcernendas omnesres , ejus corpus etfi moritur , ta-

men ejus amma perpetuo confer-

vatur nec extinguitur : Ideo hujus

feculi homincs tantum metuuncmortuos homincs, & non metuuntmortua animalia. Oritur id ex na-

turali difcurfu hominis , ut pofTit

advertcrc poft mortem hominum :

Iufuper hominis aninu non mor-tua

Permanet, & ideo potefttimcre,

anima autem reptilium totalitcr dif-

fipatur , nec poteft nobis terrorem

incutcrc. Quandoquidem fcimus,

hominis animam non cxtingui , fi-

mul non convenit crederc rranfmi-

grationis crrorem -

tconvenit icire

tempore vitse facere bonum & ma-lum j Hominum animxfingulxpoft

mortcm eunt ad Dei judicium, ubi

dctertninatum habent

Sux mercedis locura , unus locus

eft fupra , 8c habet omncm felici-

tatem , fcilicet qui dicitur Cccli

aula , id eft , rcmunerandi bonos

locus , Secundus locus eft infra, &habet

Omnemaraaritudinem, videlicct

qui dicitur terrx Carcer punicndi

malos locus : etcnim Dominus eft

fumme xquus, nihilcft boni, quodnon remuneretur , nihil eft mali

quod non puniat : Nihilominus in

prxfenti fxculo

Sunt

24.

2f-

C H I N A I L

27. Teyeu guei ngb Iftfu quti ngdn 2 7.

lb\ che guei xin ift pin, cieri cu

ndn che,xinai iierichutdt kigin

chi su gen.

LUS TR.AT A,

28.

29-

2 g#Heu fiu xen hocn Ift xim iieri

tdmxeu uu ktitm ckifi ctu ngb

hoen Ift chi ti io, xeu uu hiitm

chihimyesuuu

29. Tteriidm ti 10 chixdm fdy pdoxigirisbgueichi xeri ngbki ptittdm

ledo xengin,pim y ledo ngbgin,

ko

20. Te pueitierichuchi cumhu. hoi ' 20.

yue: xen ngo cktpaoye yeu hten

xi? hojtiytii xilmxin ngb chi

pdo hien.

3 1 . Tdi iu xiw heu, ce iii gin pu ckij

3 1.

xtnheu chiym, hoy ieri iterixdmchi yeu ch hu cu chdmyeufariyche

l2Tufdi hb kieri ndn y chim ki

* " &en\ Ift kidt ki heu. xun ti che

tnum kte fu chi ktdm, y cbeu tu

mdm Iftktuen ki

^ Ldiyeyb yeu guei xenche Ift p/ri

cienxundn hoe ndt yriguet ,xen

chichumyht sidoqub ngbku iieri

chuy xt

j Mien fdo chi chi su heu rf ju

fie&nfu chi yu yitm hiarh chdm

/0 y yeitgnei chilftfuqueingdn

flTndijn

y. Him ngb chinui kien yeu ii xen

kuiieri chityxixdmchi kii kisu

heu ce hien xin yn chi -

fiu yiim

xeii ttdri

3*-

33-

3+

37-

12?

Sunt aliqui qui operantur maie

,

& iimt divitcs , honorati , quicti

& larti i funt qui operantur bcne

,

& funt pauperes , contcmpti , ca-

Jamitatibulque opprcfti , certum eft

Deum expectare ejus hominis mor-

tem, &Poftca accipcrc boni animam , &:

aflumcre in Cccli aulam , ad fruen-

dum perpetua felicirate & accipere

mali animam illamque dimittere in

terras Carccrcra , ad recipiendumfinefincfuppliciutn. Si concedamusnon cfle

Paradi fi & infcrni procmia& fuppli-

cia , ad rcmuncrandum ficcuh ho-mines , qui faciunt bonum vel ma-lum, quomodd non decipiuntur bo-

ni ? & meliori fortc fruuntur mali ? &quomodo potcft dici Deus fummejuftus ? Dicct ahquis : boni 6cmali

merces eftne etkm in praefenti Ux u-

lo ? quomodo fe res habec ? Rcfpon-dctur , Supponamus cos qui rccipiunc

boni & mali rcmuncrationcm , om-nino expeftant ufquc poft mortem,co ipfo indo&i homincsignorabunc

eam quac poft morrcm cft rcmuncra-

tionem, & quonlodo probabitur i\\is

fupra Ccelum efte Dominum } idco

frcqucntcrqui violant juftitiam

,

lncurrunt in calamitatcs, pcricu-

la, & laborcs , ut emcndenc practe-

rica ( pcccata ) &: caveanc a futuris,

Qui obediunt rationi , accipiuntbe-

nedidlioncm dcfcendentem , ut rc-

fpondeacur illorum praeceritis bcnc-

faclris & ftimulcntur ad futura. Si quis

vero benefaciens fit inops, inhono-

ratus , plenulquc laboribus & cala-

mitatibus , forte ideo contingit

,

quia inter bona opcra habent mo-dicum quid mali •, Idco Dcus cumiftis

In prarfentia illum caftigat : poft

mortem verd , introducit in pcrfc-

£tac felicitatis locum ad perpctua"

frucndura felicitatc. Si qui operan-

tur male, &tamenfuntdivites, ho-

noraci & juxra fxculum beati , hoc

ideo contingit, quia inter malc opc-

randum mixtum habent quid boni,

ideo Deus lftis procfentibus fclicita-

tibus illos rcmunerat : Poft mor-

0^3 tem

ii6 Athamasii KlRCHER-I

I

kit y.xtginybmienhidjiybxeu' 36.

ndn xit , Ift U xdtn iieri idm hiant

varifu piiydo sarikieri £iye ydo.

37. Chtgiri iieri iam chi chit cie

iierichuye xigin hiechuiagin

chi uu, sieriydo ginH ubchl.

3 8 . Chit fan, cbjb [chH : hodm «/ 38.

chi iteri chu nem xdm ju udnpchi sb ki ih jdo hido se iieri iam

chl lu cii iierichu chi sdo.

3p. Texigin puchtsbyb udmchi 39.

lu cepu se chilh ui cht iieri iam

chilu fo chi chifu ki sdn pie

40. Tdo hien sbj chlkai gtn suiy 4°-

chi sbybuam chilujbfdt kid hien

fo Ifipufho him kiuipu setab.

j, lt Ceybxdm iieri ihm udnfb chi 4,1

,

chufie' sirihimiierichit xim ktdo

chisuy. Hoeyui

42. Tien chit ndi tieri ti gtn [uu 4,2.

chi chil Ifi ki tdo guii chim tdo

pimgueiiieriidm chiiu. yteuin

mtm kiriyo jtim fm iieri chu xhhkidojH.

43 • Hb ce cb ? tuiyueyb cumx*im 43,

kido chepieyeii leamy ktxamfaiiu chim siri fum kim iieri chit

guei kindt iieri

a , Ti gin ub chi cum chti Ih sem 44.uan uo y tam ngu gtn che ki pt

fdiiucu puin gtn chi itmhoen, ymieri hid

tcmautcm, dcturbatprofundifllme

obfcurum in carcerem , ut perpetuo

recipiant omnem Amaritudincm.

Hujus farculi homincs fi dcfidcrant

evitare ut non defcendant in Infer-

num ad fcrcndaomniatormcnta, &c

ut afcendant in Ccelum ad fruen-

dum omni fclicitate , omninonecef

farixfunt tresres. PrimumeftneceP

farium ,Cognofccre Paradift Domi-

num , nempe Deum. Homines hujus

fxculi ad habitandum in alicna do-

mo,priusneceflecft, utcognofcant,

ejusdomus Dominum , tuncpoflunc

intrare & morari : QUanto minus

nefciens quas Cocli Dominum , po-

terit afcendere&intrare inuniverfx

fclicitatis locum. Sccundo necefla-

rium cft, fcire iter ad Coclum, ni-

ImirumDeiLegcm.Homines hujus fxculi nefcicntcs

ad id quod tendunt iter , eo ipfb

non pofliint eo pervcnire,& nefcis ne

aliquis in Ccelum iter,potcritne illuc

pervcnire ?

Tertio omnino neccflarium eft,

inccdere per illud quod jam fciunr

,

3uia homo ctfi fciat iter quod ipfe

ciiderat tenderc , fi tamen domi

otiofus fedcat, & non exeatad pro-

grediendum , nullo modo potcrit

pervenire.

Simili modo qui defiderat afcen-

dere in paradifum omnis fclicitatis

locum , omnino neceflarium cft, ut

raciat Divinx Santtx Legis opera.

Dicet quis : Deus eft Cceli , Ter-

rx&hominum rcrumquc Dominus,

& cju^do&rina , iimulquc cft ad

paradifum ker : Jam hoc clare au-

divi & intcllexi : nunc defiderio

fequi hanc Dei Sandti do£trinam,

qui

Ergo id potcro ? Refpondetur,

Qut deftderat fequi fancram Le-

gem , debet haberc duas intentio-

nes: Primaintentioconftftit, utcor-

de perfecto veneretur Deum ,quia

ipfe eft Cceli,

Terrac, hominum , reruraqucuni-

verfalis Dominus, & crcavit omnia

utnos nutriret. Secunda conftftit in

providendo proprix hominisanimx,

ut eviteturdefccnfus.

In

C H I N A

45". Ti ib xeu udn cu Ih nem xdmtteh tarh hiarh uan fb' gen yb se

it y fieydosah su kiyeydohimieri chii.i

Guii kiai ki Ih ydo sih iierl

chu su cim ki sdn ydo lirit xirit

xui tie fien fi.

Tieh Chu xe kidi.

1 . Tt kihjumye iieh chit udn uo chi

xarh.

I. Ui. itithuuehchuximmim yfdchdi xi.

j. Sah. xtu chen U cki je.

Sit. Hido kimfu mu.

f. lf. uu xdgin.

6. L6. uit him cte ytu

7. Cie. uu ieu tdo.

8. Td uuvdmchim.

9. Kim. uuyitenidgthjr.

10. Xe. uu tdh idgin fdi uo.

7eu xe kidi fitm quet Ih che Ihj

:

ngdi mu tieri chu udn ub chi xamiufu n«di gtn ju ki. fu fai sie

iieh chu hariuu, lithjtuxi fuhxeit xun che xim iieh iarit xeu

fb. me che to ti tti, hdi kim yxdm chu tubn ie id lebWju ib cih

chitieh chitchi tdo pie ydo si

quah tieh chuxey chu xu kie chi

kido idm iim sl lai chuen hdo sieh

serit hdm hdi ; farii cb leao u uit

y, Ihfii ui kby yen stiifihyen.

Il.LUSTR.ATA. 12 7

47. j

In infcrmim ad recipiendum om-ncs r.muritudincs , & obtineacur

afcenfus in Coclum ad fruendumomni fclicitate. Qui defiderat hocobtincrc, tria funt neceflaria. Eo-rum primum cft fervare Dei prae-

cepta.

4^S. Secundum eft , Dcbet credere

Dei res. Tertium eft , Debet reci-

perc S. Baptifma , & lavare prsete-

rita pcccata.

T>ei decem Tracepta.

Honorarc & vcncrari unum Dcumfupcr omnia.

Non nominare Dei Sanctum nomenad profcrcndum inanc juramen-

rum.

Obfervare feftos dies.

Obedirc & honorare patrem & ma-trem.

Non occidere homines.

Non operabcris fbrnicationem.

Non furaberis.

Non temere teftiflcaberis.

Non concupifces alterius hominisuxorem.

Non concupifces alterius hominisopes&res.

3-

4

S-

6.

7-

8.

10.

Dccem pracepta quae funt ad dex-tram , fummatim fumpta reducunturad duo tantum : Amare Deum fuper

omnia, & amarc homines ficut feip-

fum. Hoc eftquod antiquitus Deuse Ccclodocuit, &prarccpit, utperomnia&cula honorarenturfcrvaren-

turque. Obedientcs iilis afccnduncin paradifum & accipiunt felicita-

tcm. Contrariantesdefcenduntinin-fernum , ubi tormencis afficiuntur ;

Supcriores Articuli tantum moddfunt compendium. Si quisdefiderat

abfolutam habere fcientiam LegisDivinar, ncceflariumcft, utftudiofc

incumbat ftudio omnium Librorumcracranciura de vera legeDei, &ircad templum Chriftianorum ad au-dicndos ex Occidcnce venientes Le-gis Magiftros, difputantes & expli-

cantcs j tuncpoteruntintelligcreli-

ne dubitatione , & iftud non potcft

brcvibus vcrbis abfolvi.

Vides

12 8 AthanasiiVidcs ltaque Lc&or , quomodo

primd cognitionem Dci Veri & U-nius animabus Ncophytorum im-

plantare foleant, finc qua fruftra ad

rcliqua fidci noftroe myfteria accc-

das. Hifce deinde rite expofitis, ad

Sacrofan&am Dei Unius Trinita-

tem exponendam fc procingunt

,

deinde ad Filii Dei , Verbi arterni

incarnationcm ;pofteaadSacramen-

KlRCHBR. I

ra in pcccatorum remcdium ab ipfo

inftituta , & fic de reliquis l idci

articulis a pnmo ufque ad ultimum,

exponcndis proccdunt Quibus u-

bi rite imbuti fucrint, tum primum

ad perfettiorem vitx Chriftianae

cultum erudiunt. Atque hic cft

modus Noftrorum Patrum in con-

vcrllone infidclium obfervari foli-

tus.

J..U

3nu

*. **

nh

6l<

xni

iit , fb

Atha«

AthAnasii Kircheri

C H I N JEILLUSTRA TM

P A R S III.

DE IDOLOLATRIA

>

E XOccidente primum 'mTcrfedem , Indiam , acdein-

dc in ultimas Orienti, Tartari* , Cbin<e, Iaponttt Regio*

nesfuccefliva propagationc introducta.

T R c^E F A T 1 0.

Voties humanarum rerumconditionem pauJoal-

tius mecumexpendo,totics veriflimumillud Sapi-

entiflimimortaliumpronunciatum, Ntbtljub Sole ,

tefte Ecclefiafte, novum comperto, Ecclef. c. i.v. 9.

Quid ejl quod fuit ? Jpfum quodjuturumejl} Quid ejl quod

fa£lum'eji ? tpfum quodfactendum eft. Certcnihilaliud prarteritarum

remmeventusfuiflcvidentur, nifi ruturarum quxdamvelu- G>iT,n

ti profcenia >w«xTOw.Gratisitaquc pcrhorrcfcimus adprxtcri-

torum faeculorum infelices multorum RegnorumJVlonarchia-rum& Rerumpublicarum fortcs & tragicosexitus, quosmo-derno temporc praefentes,alio tamen colore rucatos intuemur

5

Gratis miramur ,dum veterum monumcnta volventes cogno-

fcimus , eo iEgyptiorum Graxorumque gentem caeteroquin

fapientiirimam, caxitatis deveniiTe, ut nihil tam elfet vile &abjectum, nihiltam propudiofum & abominabilc, cjuod Di-

vino Apotheofcoshonorenoncohoncftarcnt.Gratis,inquam,TonjsM

haxmiramur , cum majorem adhuc Orbis partem , ctiam poft

Salutishumanaradvcntumeademinfania, ijfdem erroribus la- CsV"

borantem quotidic percipientcs indoleamus. Definamus ita-

quemirari $ cadcm caufa mancntc , utPhyficomore loquar

,

eundcm eftedhim prodire necefle eft. Invetcratus maloruni

iifdem fcmpcrOrbemprcmit machinationibus,Glifcit,'Dxhionu tra premens , odtis&fraudtbus OrbemItnplet , nec damnis hominum exfaturata quiefcit.

Nulla: funt induciac, paxnulla$ ubi nec odii , ncc invidiac

modus , aut finis ullus* hoftis Dei fuperbia afccndit fem-

R per,

Torat Mun-o-

invo-

Athanasii Kircheri

per crcllitrnalitia.crudclitasiiwalcfcit jantiquus fcelerum

n rmnnn S.tcch.s«dem femper mol.tur.Nihil inaufum l.mt,nM

BZ ^enratumrel.nquit,prxcipuumo^^^Smb

fait iUlciUm quam cunofarum , tam iuperltitiolarum ar-

um ,quam multa tam ftulta damionum commenta morta-

lium ammosdemcnrantia ,qua: omn.a Mag.a: nomen amb.tu

s fuo comprehendit. Nihilpra.tcr,t.s tempor.busab,*g)F'»,eo-

rumqucUcdibus Divino unquam honore cultum nov.mus,

quod^ Barbaris etiam moderno tempore,.lk..nm^non co-

wn- y1 v 1deamur.ApudhosinF0«^)&C^.O>'^.

«

U &Lunamtransformatorummanifefta re^r.as vcftjg.a.Vi-

Ir^ dcas&.ccto,r«^ ^^^^

E* oue jEripiwm monftra prom.fcue paflim , erfi fub al.is & alns

nom.n1busadorari 5A*oW»^

nehumanocxccra.1daperag.facr.fiaa 5obfcoenam .1lamhom.-

nis partem, quam <p£> Grm vocant, hngular. in honorc ac

veneratione habcri 5omnigenas an.manres Deorum loco tene-

ri • verbo,/Ejnwmm exemplo cundta Idohsreplcr. .nven.as^i-

lulDiv.noruInmyfter.orum inSacrisVolum.n.bus contineri,

quodincontempmmDc.animarumquc perniciem S.m.aDe.

o.abolusdefan&svenerand^ptum ad contaminatilfima furor.s lu. .^"• ut^

ohm'"ar

m^

Wo non transtulerit. Vidcashic Scrpent.s Mofa.c. ... defcrto ad

pcrimrorumfalutemereairehquias:N«em,quoquemundum

arcaconfcrvantis , Elu curru .gneo tranfiat. .ntuear.s .mag.-

nem, aliaque fimilia, qua: infcqucnt.bus d.centur ;omnibus

proinde veterummyfteriis, ritibus, accammoni.s luperft.tio-

nibufquc in nov.fllmarumGent.umrchg.onemcntita,vclut.

infpcculoquodamelucefcentibus. Hac.taquecumcognofce-

rem, ineenscontinuoanimum meum incefl.t dehder.um,con-

quifitisundiqucdiverfarumgentium dohs.r.t.busquoqueac

carrimoniis, .isperag. fohtis, h.ncmdcex Hftanm Ufitamc*,

halm& Gallicis Epiftoli*(quarum magnam.hi cop.a h.c ut-

pote in fuprema Curia cx Archiy.o Soc.etat.s Jes u fuppere-

bat) colledtiscompararioncminftituend. .nterhax&Veterum

Rclicionem;fpcraiisfutii.'um, ut cx huiufmod. collauone

,

mcis .nhocolim opufculomoliminibus lumen non cx.guum

accederct,dumexr.tuum,ca:rimoniarumf.mulachrorumque

fimilitudine&analogia,unde eaproHuxer.nt, .nvcftigare d.f-

ficile nonrcbarfuturum, atqueuna monftrare modum ,quo

Idololatra: Satan.ca coecitatcperculfi , cx falforum Num.num

culm, feliciusadveramUniusDei atque Chriftiana: hdei no-

titiam adduci queant. «.WL APUT

China llustrata. 131

C A P U T L

De SinenfSm Idololatria.

Res igitur Sinarum Li-

bri Orbis tcrrarum fe-

ctas numerantj fic cnim

vocant Regnum fuum

una cum vicinis adjacen-

tibus locis > alias cnim minime n6-

runt.

Tra ScCtx Primaeft Literatorum }alterato-

ttntnfium. q U!a. tcrtiam Lanfu vocant. Ex his

tribus aliquam Sina omncs& reliqui

populicontermini, qui Sinarum cha-

racteres habent, profitentur }quales

seft* 3 .m-font japones, Coriani, Tonchmi &

phcihomi- Cocincinenfes populi, dequibuspo-ftawi

ft ^ dicemus. Atque trcs hx fcttaenumftatu

corrc

primo in omnibus prope rcfpon-

dent triplici hominum gcncri, qui-

bus asEjtyptioi um quondam Re-gnum conftabat, Sacerdotibusvide-

licet Sapientibus , Hierogrammatiftis

fcu hieroglyphis, & plcbcis. Litera-

torum fc£ta Sinenfium propria , & in

hoc Regno antiquiflima Rempu-blicam gubcrnat

,pluribus libris a-

bundat, & fupra carteros laudatur.

Authorem feu Principcm Philofo- rrim* sc -

phorum Confutium aenofcunt , non *}* Authot

lccus2cc_y£fyptttluum \WumThoyt> phiiofo-

qucmGraeci t^tu) vocant Tg/cr^e^* - * ; [J"™"

Et qucmadmodum zjEgyptit Sa- mcs S.runfi-

um.

Pagodes lndarnm Numen. Idolum Mevipe.

unnm Nu- pientcsunum Deum,quem Hemcpht idolajuxtaC^///diaaminanonco-mcn quod vocant, colcbant;ita Smtnfes Literati lunt, fedunum Numcn,quod vocant ummk

J R 2 Regem

13* Athanasii Kircheri

Ttt%*utim,

Exftd. Sin.

FinumConfutii.

Regcm Ca-lorum •, de quo fic Tri-

gautiusin ExpeditioneChriftianaad

binas : lltnc afferwtt Regt Cce/orum

facrtficandi ejujque co/endi munusfo-

lum adRegemftet/are s inhuncfinem

Rex duo habet templa fane magntfica

in utraque Regia> Nanqumenfi &Fc-quinenfi * Ccc/o dicatum esl unum ,

Terra alterum j in his olim ipfe per /e

/ttabat, nunc in ejus loctim Odagijira-

tus graviffmi fuccejfere , Cofloquc

& Terr* (nonfecum ac ^Egyptii Ofi-

ridt ) boves & oves magno numero

mattant , aliofque muhos ritus exhi-

bent. Torro proprium Literatorum

fanum eil ipjtus Confutii Thi/ofo-

phorum Sinenfium Principis }id ei

per leges in qualibet urbe conftrui-

tur, eo in /oco, qua esl fuper ludum

Literarum ; id magnofttmptu confur-

git , & contiguum habet palatium

ejus Magiftratus , qui primum //-

terarum gradum confecutts praesl.S

ju™3Cen~ celeberrimofani loco ftatua iliius

vifitur plena literis , autejusloco no-

men cubitalibus literts aureis in per-

eleganti tabula defcriptum , ad ejus

latusftatua adftant quorundam ejus

difcipulorum , quos Sinx infDivos,

fed inferioris ordinis , retu/ere. In

hocfanum Novilunio ac T/eni/unto

quoltbet conveniunt Magiftratus om-

nes urbani , cum renunciatis Bacca-

laureis , Magiftrum folitis mcltnatio-

ntbus, cereis etiam & /ufjfitu venera-

turi. Adcum fere modum , quo

dsEgyptti primo die mcnfis Thoth

fuo Deo Mercurio folennia cclc-

brant. Hujus Dci ftatux varixquo-

que funt , alix in templ is prxgrandes,

alix parvx , & qux facili negotio

fecum circumfcrunt •,cujufmodi

unum mihi R. P. AiVii\cnsPortttga/-

lia Societatis J e s u , Nunnius Ma-fcarenias communicavit , cujus ima-

ginem hic adjungendam exiftimavi.

Videpag antecedentem.

Altera Sinarum Se&a refpondcc

Philofophis zyEgyptiorum , & Sie-

quia , vcl Omyto , vulgo Amida ap-

pellatur, apud Japones vero Xaca ,

& Amidabu nuncupatur j dc quibus

fufius,cum dc Japonttm Idolis age-

mus. Lcx hxc ad Sinas pcrvcnit

Secunda Scc"ta Smm-Jlum quid

conuncat.

ab Occafu , portata e Rcgno cui

ThreniO) vcl Sciuro nomen cft, quxRcgna, tcfte T. Trtgautto, uno In-

dojtants nominc appellantur , intcr

flumina Indum& Cavgem fita. Quamquidem fc&am fi diligentcr diicu-

tiamus , ab iis Gymnofophiftis ,

Brachmanibus , Perfis , BaBrianis ,

qui hac Indoftants intercapedinc olim

continebantur, profe&am , in China

Colonias pofuifle , cx dogmatis eo-

rum facile patcbit. Multitudinem

cnim Mundorum credit , Me-tempfychofin , feu animarum in bru-

ta tranfitum , omnem denique Py-

thagorx philofophiam profitetur.

P. Marrinius in fuo Atlante dc iis di-

cit : Xekiao/irtf* fft, quam noftripu-

tant primopoft Chriftum in China in-

trodticlam > Metempfychofin admit'

tit\ duplexefi, una tnterna, extema

altera : h£C Idola co/tt j animarumtransmigrationem dari pos~i mortem

in peccatorum poenam docet j ab omni

quod vixit perpetuo abfttnet. Rtdicu-

It iex , & ab ipfis fequacibus facrifi-

culis paffim exp/ofa , necejfaria tamen

ab iisjudtcata , ad rudiorum a vitiis

abftratlionem , & virtutum incita»

mentum. Interna CMetempfychofis

pr£clar£ putant Thi/ofophi^ Mora-/ispartempulcherrimamy dum fpctlat

pajffionum pravarumque affeclionum

omntmodam vacuitatem atque vifto*

riam , h£C dum obtineatur , animaiia

prout iliorum affeclibus fuerunt ob-

noxti migrare pcrhibent j poft mor-

tem nil pr£mti , ml pccn£ agnofcit ,

nifi vacuum , nil in hac vits verief

fe vult , nifi prout anobis apprehendi-

tur , idemque bonum & ma/um ejfe

reftetfn dtverforum. Trigautius vc-

ro hifce fubfcribit : ^Multip/ices 9

inquit, cumDemocrito & a/iisMun-dos fabricat ; fed maxime anima-

rum tranfmigrattonem e Tythagora

difcip/ina vtdentur mutuati , alia-

que permtt/ta commenta huic addi-

dere adfucum fa/fitatis. Il£c au-

tem nonfolum a 'Philofophis noftris,

fed etiam ex Euatigeiica /uce vi*

dentur umbram quandam accepijfe.

Certum enim Triadis modum indu-

cunt ,quotres Deos , in unum deinde

Xu-

Idololafia

cx lndia inCbinam Scjfjpontm

tranilata.

Metempfy-chofcos do-gTnaapudimtnttu

Mctempfy-cbods du-

plex,extcr-

na, intctiM.

Nfetempfy-

chods &Mundorummultitudo.

China Illustrata.

>J

5>

99

99

99

55

5»

5>

99

5»

3)

Tvprn B.

Virginis.

MoretPjr-

thagorjro-

rum incbr«« rigcnr.

Sinarnm

p!eb«a.

Numen coaleftere fabulantur. Cu-jus EpiftoU quoquc Hifpanic*mentionem faciunt hifcc verbis :

Tuvicron noticia del Euangclio.

Porquc cn la Provincia de 'Paquin

entre los otros Idolos , que alli tie-

ncn, ay unaflgura del hombre, quctienc trcs cabezas , y fc miran la una ala otra

, y dizcn los Chinas , quej fi-

gnifica aqucllo , que todos trcs nonticncn mas dc un folo qucrcr y vo-

luntad. Et paufo posJ : Ay unaotra imagcn dc bulto de una mu-ger , con un Ninno cn fus brazos.

3r. ^Martiuus Martinius in Provin-cia Fokien imagincs varias Chriftia-

nx fidei olim lntroductx veftigia fe

vidifle reccnfct , Cruces pervctu-

ftas , Bcatx Virginis filium fuum bc-

nedictum inter brachia ftringentis

imagincs detectas afierit , qux &etiamnum in Ecclefia noftra fpc-

ctandx cxhibcntur , tum ad confir-

rnandos Ncophytorumanimos, tumaddevotionem concitandam oppor-tunx. Vcrum hujufmodi S. Tho-mx Apoftoli , aut poftcrorum Eu-angclii propagatorum rcliquias efle

,

pie crcdi potcft , Idola vcro vcrofi-

milius a Terfis , Medis , aliifque /»-

dorum Philofophis c^Egypti hxre-dibus, quorum proprium erat , mul-tiformcs ftatuas fabricari , ad efte-

£his unius rci fignificandos , proflu-

xiftc , ut paulo poft, dum de Japo-niis agemus , patefiet. Prartcrea

abftinentiam ab animaliumcarnibuscum Pythagoraris fibi indicuntj, bar-

bam & cxfaricm continuo radunt

,

rn montibus & fpcluncis contcmpla-tioni vacant , templa eorum plcna

funt immanibus Idolorum monftris,

xreis , marmoreis , ligneis a luteis j

adyta <^yEgyftiorum diccres.

Tcrtium profanx religionis do-gma Lanzu appellatur , & refpon-

dct plebeis , & Magis c^/Egyftiis , a

Philofopho quodam , qui eodemcum Confutio tcmpore floruit , ori-

ginem traxit •, eum fingunt 8y. annis

m parcntisalvo geftatum ,prrufquam

nafcercrur , qua ex caufa Lanzu ,

idcft, T/ji/ofopbusfenex appellatur.

Hoc dogma paradifum fpondct, ex

J 33

Djrmono-latrii

anima & corpore conftitutis , & in

fuis templis quorundam effigies ex-

ponunt , quos hac ratione ad ccc-

ios evolafle rabulantur. Ad camrcm confcqucndam cxcrcitationcs

quafdam prxfcribunt, pofitas ln va-

no fcdendi ritu , ccrtifque preca-

tionibus , imo ctiam pharmacis ,

quibus fpondcnt una cum fuorumDivorum favore vitam in mortali

corpore longiorcm. Hujus fe£fcc

facnficulorum pcculiare munus eft,

Darmones impiis prarcationibus cx-

orcizatos domibus pellere , idqueduobus modis tcntare folcnt namhorrenda Dxmonum monftra in fla-

va papyro atramento delineata , do-morum parietibusafrigendatradunti

indctam inconditis clamonbus do-

moscomplcnr, ut ipfa Darmonia cf-

fc vidcantur. Aliud ctiam munusfibi arrogant \ nam e ficco Cccloimbres elicerc , aut nimios contine-

re , alia quoquc privata fcu pubJica

infortunia fc pollc avcrtcre promit-

tunt.

Atque hxc funt tria fere genti-

Iium fe&arum Capita j fed nequein his humani gcneris ad decipien-

dum fempcr promptacalliditas con-

quiefcit , finguli cnim fontes Iaben-

tibus paulatim fcculis a fraudumMagiftris in tot mxandros derivati

funt , ut numerari vix pofle vidcan-

tur, £c ipfa incredibilis pene fimu-

lachrorum multitudo fatis oftendit;

qux non in fanis tantum , farpe ad Wojomrn\. . .... . ,

r tntiltirudo,

ahquod millia , colcnda cxponunt

,

fcd privatis etiam in ardibus fere

fingulis loco ad eam rcm dcputato

,

in foro , vicis , in navigiis , pala-

tiifquc publicis , hxc una abomina-

tio pene primo fe fpe£tandam prx-

bet. In quo quidem zyEgyptios

IdoIoTum omnigeni vanctate infa-

mes imitari vidcntur. Sunt hujus

rei tam certa & evidentia indicia,

ut fi nihil aliud , ccrte tria potifii-

mum id convincerc pofle vidcan-

tur. Primum eft , quod non fecus

ac tyEgyptii & Graci quofdam uni-

verfo prxfidere crcdant his tem-

plamyftica condant-, hos variisriti-

bus & carrimoniis c^Egypttorum

R 3 mo-

*34 Athauasii Kihcheri

NamhinidivcTforum

Idolorumculcus.

morc foleant aut placarc iratos

,

aut favcntes attrahcre. Secun-

dumargumcntum Religionis Smicte

ab c^Egytiis mutuatx , ita manife-

ftum cft , ut de eo dubitari nequa-

quam poflitj eft autem , quod in

hunc diem templa lbi Marti, Vc-ncri, Fortuna: , Paci, Orcadibus,

aliifquc Diis Gracis & c^Egypttts

communibus dicata repenantur.

Mulris id poflcm cx diverfis Lufi-

tanicis & Hifpanicis annuis fcnptis

oftendere , led erit inftar omniumMetropolitanse Urbis Nanchini in

in Chma Ichnographia non miniis

clcgantcr, quam cumprimis exa-

fte ferico Sinico imprcfla a Patri-

bus noftris ,pratcrlaplis annis c Chi-

na Romam miffa , in qua,pratteralia

fupcrba adificia, ac munimcntoruramolcs , templa quoque Deorura fin-

gula fingulis certis quaeque locis de-

putata fpcfrantur > videas in hac

Dclubra Marti , Fortuna: , Paci

,

Oreadibus & Nymphis , Genio ae-

ris, avium, maris, fluminum, mon-tiura urbis prsefidi, Draconi maris

("qucm ^/Egyptii Typhonem vo»

cantj Jovi , Atlanti , aliifque Diis

Gracts & ^/Egyptiis dicata ; quodciim fumma cum admirationc perce-

piflem , non potui , quin ad Religio-

nis Sinenfis cum yEgyptiaca , Gra>caque affinitatcm demonftrandam

,

eam hic fumma fidc dccerptam ad-

jungerem , omittcrc.

Tempta T>eorum Chinenfium.

TcmplumDraconis ma-ris , five Typhonis.

Templum gratianimi. Tcmplum prarfidiSylv.

vel Dianae.

Tcmplum Regina: Ccc-

li,id cft,Lunx dicatum.

Templum plancta:Mar-ti dicatum.

AraCccIi.

Templum Ccclo dica-

tum.

Templum Prarfidi mu-rorum dicatum.

Ara Terrac feu Cerens.

Templum Dxmonibus& Spiritibus dicatum.

Tcmplum optima:Paci

dicatum.

AraDei Pluvise.

Tcmplum Montibus &fluminibus, id cft, O-readibus & Nereidi-

busdicatum.

Tcmplum Spiritui Me-dicinxiEfcuIapiovel

Apollini dicatum.

AraRegisavium.

Atque ruecfane Gracis&c c_/£gym

tiis ita congruunt , ut totaeorumdololatria in Chinam transmigrafle

videatur.

Tertium argumentum eft , quodpra:ter litcras, quibus hieroglyphica

zyEgyptiorum proxime aflfe&anr, ut

in SecundaOedtpi parte oftcndimus,

ritus & ca:rimonias eafdem pcne ha-

beant cum -yEgyptiis.

Novimuscj£gyptios pyramidum

|

flguras fcmper divino quodam hono-

rc profccutos efle •, cujus cultus vefti-

giainhuncdiem in China remanent.

iPyramidss enim , quas Chines vo-

\ cant,intantohabcnthonore &vcne-1 ratione, utncmo aggredi quippiam

,

audcat, nifi priusccrtis ritibus hafce

placaverit. Teftcm hujusreiadduco

Petrum Jarricum , qui 1. f. Hifto- ptirmj,

riar. Indicarum Gallice editarum,

cap. 51. dc iis hifce verbis memo-I rat:

China Illustrata. l l5

Ôutrecesidolesdeboisilyenactyflar terfijfimi ffiecu/i, P^ferijmdum

alttres qritls a?peiientChmcs,fat-\

W\^£™%"btn*< en forme JeTyramides ouvra- dant ,per fcaiam heitcem,feucocht-

feffurmX^^\

*1lM"*m?tSt^Zt£âejourmuui, , ? j j\ adquamltbet contignat10-

pas de bors matsont lcurpetites lo

ges au dedans , Jdns qu'on fcache de

quoyelles fe nourriffent : & rutnent

les loges ,ouonties met ,qut fontfat-

clesenforme d'Oratoire. 'Dont les

Centilsfont tmerveiUez. Car iis\ont

grand' peur de ces Chincs telle-

ment ,que quand' ils achettent un e-

Jclave , ils tamentntprtmierement de

midutn * re^Vtrnmtdes aVCi

muj Y 1* - -w~

tur : ex qua adquamltbet contignatto-

nempatet aditus , & mde ad puicher-

rimaexfcuipto marmore podia , deau-

ratajquejerreas crates, qutbus podta

turrimtotam ambttntia, undiquear-

mantur ornanturque. Ubique extra

turrtm ad ipfa podta , maximeque ad

fummitatcm tintirmabula ac campa-

nuU tta (ufitnfie funt , utaventoagt-

nir

mm xx/nt* -----'

,

turris efi, ex cuprofufilt ac deaurato.

Ctrcum ipfam turrim vicina altaua

vifuntur Idolorum fana, opere plane

admtrando, quaquemoitbusiUtsantt-

quis Romanorumfactie mvtdtamja-

cert pofitnt. Atque hac una eji ex d*

Its turribus, quas fuperfltuoseexfirut

dtxi d Sinis, omnem ab eofortunamfe-

licttatemque fuam pendert ratts :bre-

vibus hanc tUtc dcfcripft, quta ipfemet

tUam confcendt, atqueomma mets ocu-

its Mgenterperluftravi , quamvvs&tUd multbpulchrioresjint apud Sinas

;

ex hac tamen velut ex ungue leonem

catcra coUiges , cum omnes ut plurt-

mitm flbifint ftmiles ,eodemqnear-

chitetiur* modo ac ordtne Jtru-

Defcriptio

TurrisNo-vtzonir.

fcUve,ihFamenentrtm,erementae. "JJ^^m cmccntum. UHivam-aueMuK&cesTyram.Jesavtc ™J*Zf%£ centlnet , cui Scata

matns,prians fido/eûe/iMc/ave ien

fuitjlfaceenforteque lesferpens , lat-

zards& tigres ie tuent,& ie devorent.

Ce que lespauvres efc/aves craignent

fifort ,qu'cncor bten qu'i/s fotent mal

traclesdeleursMaipesjlsriofentqua-

fijamais ks quiter& abandonner. Ex

quibus mamfeftepatct Chtncnfeshxc

omnia ab <yEgJpuis >Terfis *hl^"e

defumpfuTe ,quos lapidem fcu fafti-

giatum faxum in conum, aut pyrami-

dcm adaptatum loco Nummiscolu-

iflc, in Oedipo oftcnfum fuit. Conftat

fiquidemex Patrum noftrorum rela-

tionc, hujufmodi Novizonias Pyra-

midcs nobilifllmis lapidibus cxtru-

aaS ,paflimnonurbibusfolum, fcd ^ lcmadmodum d™™»& mûmfStdaX ftatuas compinfc- £*3Ltotura lmpenumlpetrari.3caauaia r

.-fnonfi danda , ccnaqueraus hoc de re P. Martin.urn , qu. in tant £ % a C^B.

^r^X^ ^ T aeâ^c,atura Jarri-

jauca; atturrisf.aextramâefl, "^f^f^Jl, laouanhymmatumftlendort, tum operts ma- ™™"™Z f0lemn\ls Catrificesgmtu^nefurtraufiguraoaogonaeft, \W^ra ffjole

ttombus exjurgtt, adeoquer redoutent fort cet ldole, & ^

niaefl:rrpen%c^ Jtte Uursnavires a"

fond y ils iuy offrent ,quand tls font

vis d visdttlfle, ou duriziqu tisje-

tent en lamer-) ou de Vhuiit ,ou

d\tutre chofe qu>ils portent. De

Oraculis vero corum lta Tngaurius

1. 1. c. 8. expedit : Sincnfes normuUt

nia ejr : peryinu^ • »

ad/undamentum nongentorum ejt cu

bitorum , cui dcbitaproportionere/pon-

det Utitudo; tottts paries extertorex

fubtiltfiimaporceUana argiUa eftjuts

figuris extantibus pititfque ornata: tn-

terior variegato veflttusmarmore,qu<c

adt o plana lavitaque funt , «t adtn-

ijtf AthanasiDmaones ipfos confulunt , & fami-

liarcs , 0/ vocant,fptrittis , Si-

nas »0« pi» tr/, eafque resplusNumintsquam'Dtmonumfraudts vulgo haberecredttur. Sed ad'extremum omnes in

fraudem inducunt. Eorum Oracula

infantum vocibus, aut etiam brutorum

excipiuntur -, prtttrttaipfi&abfentia

morefuo evulgant , ut non abfimilem

vtrofaciant eam , qud futura pr£-

nunciantfalfitatem. Hacporroomnia

cum nofirts etiam Ethnictscommunia

fuiffe legimus. Unum esl , quodSina-

rum proprium dtci potefi-f mos in eli-

gendaareaadadtsprrvatas &publi-

casexfiruendas , autad cadavera hu-

manda,eamque aream conferunt cumcapitt s cauda , tedtbus variorum

Fabula «k Draconum , quos uuic noftrofolo fub *

Jjjjjjj" firatos vitierefabulantur , a quibus

kis.' omnem advcrfamprofpcramquefortu-

nam non familiarum folum , fed ur-

bium , provinciarum , totius Regni

credunt dependere. Etidebin hac ve*

luti recondtta fcientia verius Damo-niaca , multi ttiam viriprimorts occu-

pantur, & procul cum opus esl , evo-

cantur > maxime cum publtca qua-

damturres, molefve, aut machinain

eum finem txtruuntnr , ut prqfpera

fortuna accerfatur , & mfortuniaOrconumia

publica exterminentur. Non fecusuuauapud

aJ^ <ytftrologi ex infbettis /i-

deribusy ita hi Oreomanta& Geologi

ex CMontium , quos omnes in toto lm-

perionumeratos habent , exfiuminum

fraterta agrorumqut fitu Regionum

fatametiuntur. Etfane nihii abfur-

dius mveniri poffe dtcas. Nam exja-

nua in hanc illamque partem obver-

fa } txfenefira hac vel illa parte aperi-

rifolita, ex eo quod e regione tetium

fit altius, aquefimilibus nugisfamilU

falutem , opes , honores , omnemque

fortunam dependere fomniant. His|

tyifirologis , Oreomantis, Geomantis,

Auguribus ,Conjetloribus , & uno

verbo Impoftoribus pleni funt vici

,

plena tabern*,plenafora. Atquc ha-

ttenus Trigautius. Quis hlc non al-

teram zyEgyptii facicm , qua omnia

Auguriis& ominibusexpediebancur,

videat ? Tempus me deficerct, fi om-

niahxc hlc enarrare vcllem. Qua-

Ku C H E R I

rc qui plura hujufmodi fcire defide-rat , confulac Cttatos Authores

, nosfaciseflc arbitramur, cx paucis hifceprolatis, magna fanem ad c^Egyptio-rum myftenorumaflinitacem demon-ftrafie.

His itaque jam propolitis, addamhoc loco Schemata nonnulla StnenfisIdolomanias

, qua Literati potifii- Namin*mum dcmentati cernuntur. Utenim ?Ic

fe*quidaltiuspncplcbefapercvideren-rur, Numina fuafalfafeuDcaftrosin reftri*-

tres veluti ordincs , Cccleftium, Ter-reftrium & Infcrnorum ordines divi-dercfolcnt. In Coelcftibus Divinxefienria: veluti tres ponunc propricta-tcs, quas fub unius Dei nomincquamTuffam vocant , colunt •> haud fc-cus ac Hebraci eflcntiam Divinamtnbus propncratibus

, qux funt

n:*3 nqrn ing id cft,Corona,Sa_

pientia, Intelligentia, queis infinitumillud & caliginofum Divinarcfientia:pclaeusexplicant, uti fuse in noftrodeHebraorum Cabala Syntagmate

,

docuimus. Quos fccuri Graci , tresCharitcs Jovis Throno afliftcntcsfinxerunt. Quemadmodum itaquehi

,ita & Sina harum Dciratum ex

fuprcmo in infimum Deorura ordi-nem influxu regi & gubemari creduntomnia

-, arqucadco fubobfcura, nc-fcio quaallcgoriaDiviniratisfiima Sa-ranas Santliflimam Triadcm etfi in-numerismvolutam fabuhsad inretiafuaattrahcndosmalignirare fibi infi-ra , infelices morralium animas , inhunc ufquedicm, cxhibcre non cef-far. Vcrura ur Lcftor luculcnrius Sa-thanicainventacognofcat, hicDeo-rum Dcarumque eftypa , quar ex pro-rorypis Sinicis fqux P. Gruberus exthina,iion ira pridem allara in Mufieonoftro pcrpcruo confervari voluir )dcprompra

, fupponam.

Trcs Dciratcs, qaas fub unius Tuf-fie nominc colunr, in fupcriori Io-co una cum duabus pcdifiequis po-nunrur

, quas infra Dcaftrorum Cho-rus,manibus brachiifque in altumfublatis

, veluti fiilcirc viderur. Inmcdio Deaftrum

, qucm Fe aucro

, quod Saluatorem fignificar

,

ccu

China Illustrata.ccu alccrum Jovemauguftafacic, &fumraa majcftatefulgentem, ingentiDeorum Dcarumqtic (quos ipii pri-fcorum fazculorum Heroes aDus ge-niros vocant,} curba ftipatum

} cuifupponuntur Jterum inferiorum Na-turx Regnorum Semidcorum Deo-rumquc catcrva, qui ad Magni Fe leuIovis Sinict jufia excqucnda , vclutiintcrnuncii quidam iniignem cum ve-neratione promptitudmcm exhibercvidentur.

Alrerum EcTypon adhuc exaftiusdicra demonftrar, ubi vides , Fe, five

• lovem Sinicum , eadcm qua pnusmajeftate fplendidum , armata iupramanu Dcorum Martiorum, infraNe-ptuniorum Numinum impeno ejusicfe fubjiciencium Itipatum ; ex qui-busfabuloia; antiquar gentilitatis ve-ftigia eorum Dcorum , quos Gracifub nomine Jovis , Marcis , Neptu-ni, VuIcani

J c^£^///fubOfiridis,Ifidis,Hori & Typhonis olim cxhi-

j

buerc , Iuculentcr apparent. Quxe I

quidem omnia m iequenribus fufiiis

dcfcribcnrur. Sedexplicemusjamaf i

fumpriargumcnriSchcmarifmum.Dividirur hxc Schemacifmus in

j

trcsOrdines, quorum primusconci-net A, ideft, primum Numen , Ccelipominum,qucm&/;>auti^vocant,id cft , Salvatorem

, majeftate vme-randum , rccris manibus ad invifibi-

lcs cjus in Orbe vires fignificandas,

corona pretiofis lapidibus inrcrrcxraad. majcftaris augendum dccus con-fpicuum

, diadcmarc noftrorum San-ftorum morc radianrem

j cui a dcx-tris afllftir B , celcberrimus ille mrcrNuminaparirer relarus Confutitis> afiniftris. C. Lauzu alrcr, quem &Senem Philofophum vocanr, divinoapotheofcos honorc ornarum, SinicacReligionis aurhorem : quorum fcri-

ptis magnumUlud Cccli Numcn FeSinis pnmiim innoruir •, iiipra quosalii cclcbrcs fcripris Philofophi D.Divinae illuftrarionis

, uri dicunr,

participcs ponuntur, quorum illi

qui D. fignantur libris fcriptifque

,

IE vero magnus Sincvfittm Archi-ftratcgus armis quoquedcrendir, ro-roReligioni fubjccro imperio,quem

;

& miraculofo ex flore parru geni-rum dicunr. Secundi Ordinis funcNumina G & H. fignara

, quorumprioresMarria prolcs, armisOrbemiubjcftafle dicunr, quorum illi , qU i

H. fignanrur, Marrias Icgcs praricri-picrunr, quam obcauiara inrer Nu-mina relari. Terrii Ordinis Nu-mina funr in infimo Schemarifmi lo-co,& funr Spinrus parrim aquarici

,

parrimVu!canii,quorum omnia, qua:inclcmcnrari Mundo funr, admini-ftranrur. AtquchxccttSinen/ium dcDeorum principalium adminiftra-tione fcncencia

; in quibus apertifli-ma lacenc ifcgypciaca; GraecajqucMyrhologia: veftigia. Qmd cnimaliud exhibec fupremi Ordinis Nu-mcn Fe> cumaficclis B & C , quamJovcm cum Apolline & Mcrcurio

;quid inrcrmedii Ordinis aliud glaldiis haftifque , quam Marrcm &Bac-chum ? Inferiorcs vero I. uri & L.M. igncis vulribus confpicuos fi-

gnanr, quam Ncprunum & Vulca-num, quorum hic ignis fubrerranci,ille maris dominio poriri fingirur

,

dicunturquea Sinis Spirirus maris ,

montium, ignis. Videtur autem

G G. Martius fpirirus prarlium mina-ri Ncpruniis Vulcaniifquc

, qucis lu-cram clementorum nonincpte Gr£.cos z^Egyptiofque fccuti , juxta Na-turaproccflum eflingunt. QuamvishxcaSinen/ibus innumeris fabulis in-tricata,vix Gracis confentiantj SubNumineir Draco voIans,quem Spi-ritum aeris & monrium dicunt, te-ftudinis fcutotedrus, confpiciendumie exhibct,quamfabulam aBrachma-nibus mutuati ajunt, MundumDra-coni feu Scrpenri ex teftudincnato,uti in fequentibus fuse apcrietur, infi-

fterc , quaromnia coc cancifquc fabu-lis diflerencibus involvunt , ut vixipfi fefe inde excricare queanr. Scdde Draconis hujus culcu in fequenri-bus pluribus.

t S Caput

i;8 Athanasii KughuiCaput II.

Japoniorum eKTartarorum IdololatriaSimaeparalle/.i.

adoranr, quat C7w;//rappcllant-, His

( ••Jilgionis fux Idolatricse ratio- tcmpla engunt admodura fuperba&

toSk nrm ^ A7w*«/#/tf acccperint, fumptuofa •, pcr llla jurant in gravi-

bus , quse fe offerunt negotiis } aut

cum homagium Regi prarftandum.

His fupplicant variarum rerum obla-

tionecumad nocumcnta, acinfbrtu-

natosrcrumcventusvitandos , tumad vicloriam contra hoftes iropetran-

dam > verbo , uc praefenti felici-

tate perfruantur , qui unicus iftius

curxa.

%ggg Tjm Japonii omnem Rcli-

gionis fux Idolatricse ratio-

ncm a Sinenfibus acceperint,

nonminorinter illos,quam

Sinarum varietas feftarum eft atque

diffcrentia >qux tamcn ad duo po-

tifllmum capita revocan poflunt.

Pnraa corum eft, qui alteram vitam

negant, necpracmium, necpunitio-

ncm operibus bonis aut malis defti-

natum credunt ; fcd vitam ducunt

omnino Epicuncam. Vocatur harc

fcaa Xenxus. Bontii hujus fc£tx Mi-

niftri una cum fuis Idola quaedam

fe£ta; fcopus cft. Alii , qui animximmortalitatem , altcramque vi-

tam fcctantur , magis in ritibus

Pyihago-

rra.

JaponiorumNumcn Triceps.

& czerimoniis ad Pythagorxorum

fivrnityxuo» accedunt , quam &plerique Sinenfium fapicntum ftul-

Amida Xuxntn Japonjtrw*.

te fe&antur ; quorum Idolum ado-

rant nominc Omyto, fcu vulgoiAmi-da> dc quo millc fabulas fpargunt;

quas,

China Illustrata. l l9quas,quia ad inftitutum noftrum nihil

faciunt,lubensomitto : Hocunicumdicam, illos luiic Idolo tantumtri-

buere, utadfalvandum fc nihil aliud

requiri credant , nifi frequcntem ho-rum vcrborum repctirionem:NAMU,Amida,Bu i H,hoc eft , Felix Amida

*tw:U Ja/va nos.Qux vcrba identidem repe-

jlpmo- tunt > rofaria fua, feu coronas c globu-rtmHtro J is precatoriis confedtas gerunt , quas

Nm!Ini° Jfpottii communes habent cumChri-rtipon- ftianis , & in ldolorum manibus fcre

depinguntur, utihicimagineadjun-cta vides , qux imaginem Amidaxz-fcrt , & Tujfie Sinafum Deaftrx un-dequaque rcfpondet , ut poftea vide-

bitur.

Vcrum ne quicquam meis verbis

aflercre videar , verba Authorum , exquibus didtadeprompfi, adjungam ;

Lubvitm ica enim m Hifpanicis relationibus

P. Ludovicus Gufmanus dc his lo-

quitur.

Aunque/asfecias de]zyor\finmu-cbas , y muy differentes ,peuden fe re-

duzn adosprtncipios univerfales. Elfrimero es , de los ,qtte nieganaver otra

vida, mas de lasque perciben porlos

fentidos exteriorcs,mipremio, ni cafti-

go for las buenasoma/asobras. Losqueprofeffan eftafecJa,JeUaman Xcn-xus. T^/^ojBonzios^Feligreiesadorana unos ido/os,que llaman Cha-

Uob cbjt- mis , los qualesfueron Sennores deji-pon, y)/nuyfemalados en la guerre.

Ttenen eft Chamis templos muy ricos y

fumptuofos y poreUos juramenlosne-

focios graves , que fe offrecem. Tam-ienacudenapedir les falud , yviclo-

ria contrafm ennemtgos. Entre los que

confieffan aver otra vida , ay dosfcfias

frincipa/es, de las quales falieron otras

muchas -

y La prima deftas Je Uama de

/wXcdoxius, que quieredezir, hom-bres dclqualcuentan mil patrannas ymentiras , quefue hyo de un Rey deLc-vante ,ytuvo dos bys , y que muerta fumuger, htzo porel/a, y portodos los,

que le adoraffen ,grande penitencia, de

manera, queporJalvarfenotuvieffen

necefiitad mas quc repetireftas pala-

bras.Namu,Amdia,Buth,^»f quieren

dezir, Bienaventurado Amidafalvanos : yafii las diz.cn congrandeeffica-

I cia y devotion, paffando las cuentade

fus rofarios , que por eftotraenJiemprecn losmanos. Hxc Gufmannus Modum autem intcr orandu tranctandi

rolaria, aliaqucdi&a confirmat Fran-

i cilcus Belleforeftus libro 4. Hiftor.

univerlal. c. 6. Gallico lermonecon-fcripto his vcrbis : Les Japonnois

|

Ccomme aufii en ufent les Indiens

Orientaux) portent des 'Paternoftres

de diverfeforte , ainftque nous , /ur&avec /ejque/s i/s content /e nombre de

leurs oraijons plus longues beaucoup

quelesnoflres quonnous a commandede dire,& /es difent cent& huitfois,a

caufe que leurscDofteurs & Bonzcs

tiennent, qu'i/s ya autant de fortede

pechezes-que/sl'bomme fepeutfouil-/er ,& que contre chafque de ces vices,

i/ faut s'armer d'une de ces prieres.

Tous les matinsen fe levant i/s difent

neufs paro/es, hauffans les doigts de /a

main droifte , eftimans que celaprofite

pour empefcher, que /e i)iab/e ne/eur

porte umjance aucune , 8cc.

Porro alia quoque fetta Japonio- Seaifc*

rum eft , di&a Foquexus , a Libro hu- *-

jus nominis, atque hxc adoratidolum f^Xaca vel Jaca di&um , de quo millc

commenta quoque fpargunt \ Cumdevotione quinque hxc verbadicere,

Namu, fjftlio, Foren, Qui, Quio, fuf-

ficcrc ad beatitudincn confequen-

damcredunt etfinemoha&enusdi-ttorum verborum , utpote ab Indis

acceptorum, encrgiam intellexerit.

Difcipuli hujus Xaca fucrunt Cam-badagi Sc Cacubao , quorum utrum- ?'» f««-

queob exccllentiam Divinishonori- mutPDjc-

bus profcquunrur Japonii.Cambadagi monola-

Dxmonium venusquamhomo, fin- ^1 *10"

des relationibus habcnda , videtur

hiillc •, docuit lpfc primus ritusado-

randi Dxmoncm -, prxtcrei modumDxmoncm certis vcrbomm incanta-

tionibus in corpus cujufvis compin-

gcndi,fimiliaque Dxmomum pro-

pria oftendit. Hanc fcclam fcquitur

i 1 1a ,quam Samabugi , hoc eft, CMi/i- s*mmbm-

temmontium appcllant >Atquc hi pro- SomhuLxime xmulantur Sinenfium ritus in

conjurandisSpiritibus&Geniisinfta-

tuas, Divinationibus omnis gcncris

funt dediti \ folitudincm & afpcros

S z mon-

l+O Athanasii KlRCHER-I

montes amant, acproinde parum in

lociscultis &habitatisfpe£tantur : de

quibus ita Gufmannus : Efte mifino

irfmm. Bonzo Combadagi tuvo otros dos di-

fcipu/os , quefueren hermanos de pa-

treymadre, los qua/es tomaron tam-

bien la docJrina defu Maeftro.auefun-

daron ellos porfi otra nuevafecla , ypejorque todas laspaffadas > cuyapro-

feftiones, offrecerfe de todo puncloal

fervitiodelVemonio , y darfe pormuy

intimosfiervosyfami/iaresfuyos. La-

manfe los que tienen eftafetfa Jama-

bugis,que quiere dezir, Soldados de la

Sierra , porque los mal del/osvivenen

unas muyajpras montannas,y pocas

vezes los veen en poblado. Otros ay

que poffan fu vida con mil embuftes

y hechizerias, que ufan por elpacJo,

que tienen con el Demonio , como

es defcubrir algunos hurtos , dezir

por la mano la buena o mala ventu-

ra, commo Gitanos , y adevinar algu-

nas cofasfuturas. Entre otras cofas

que dexaron losfundadorestfeftafttla

para los que la huvienfen defequir,fue

unaperegrination , que hazen dos ve-

zescadaanno, para adorar el^Demo-

nioen cierte temp/o,que por ftrcosa

tanparticularyextraordtnaria, la pon-

dre aqui , como la conto d'eftos Bon-zios, que la avia andadoftete vezes ,ydejpues por la mifericordia de <Dios no-

ftro Sennorfue Chr/ftiano. Hxc Gu f-

mannus. Qux confirmant Epifto/af

Lufitanica anno 1765". e Japonia &Qhimmiffa , quas confule : extant

enim impreflx Ebord. Multa rara

omnino &admirandahoc locodefi-

milibus Darmonis machinationibus

adducere poflcm ;fedquiaadinftitu-

tum noftrum non funt , ad ea, qux ad

rem noftram faciunt, calamum con-

vertamus.

Idolum Fuffie fub alia fonna.

tjpUM fa&E ieu Cvbclu ant liidis iincnfium

C h.t ru c t: ris <Sj;rt . juctj <St

trnuju.z fucc J)ca/tr>c

acc&ptrttnt-.Jf~*>j;.

;ttrtJuta cjcrrim uri t~ .

China Illustrata. 14.1

i 1 Nu-

pjrjllclum

Itarpocrjv.

Myrticifi-

pmfiouioNuminisfiipra flo-

rcmfcdcn-

Defcriptio

fxltt Sintn-

JiMtn tr»Xu-

rabulj.

Novimus cxjambticho&c Clemen-

te Alexandrino ^/EgyptiosDcum flo-

ri iothi lnlidcntem myftice depinxif-

ic , quam facram pingendi rationem

Gnoftici feftati poftmodum Harpo-

cratem eidem flori lothi variis fyrnbo-

lisinftrudlrum reprxfentarunt. Vide-

turhic mos non in Perfiam tantura

,

lndtamque> fcd&inultimum Orien-

tcm quoque Chinam & Japonetn pc-

netraflc. Dcpingunt 1II1 Numen il-

lud fuum celcbrc Amidam , vcl alio

nominc Fombum Flon feu Rofe,aut

Nymphca: infidcntem, magnoradio-

rumfulgore corufcantem,cujusima-

gincm ciim R. P. Afliftcns Tortugal-

tut mihi communicaflet, opportune

cam hic adjungendamccnfui.

Hanc fc&am Jenxiorum Fombumnominant , quac longe aliter dc hac

Amida fentit, quam Xodoxiorum fe-

£ta,de qua paulo ante : dicunt cnim

cflcinvifibilcm fubftanriara, fepara-

tam abomnielemcntorum compoli-

tione,antcomncm creaturamexiften-

tcm,omnium fontem bonorum.Hinc

cam myftice pingunt fupra Nym-phea: florem, verius lothi fedentcm,

ad rcconditas hujus virtutcs & perfe-

ftiones fubobfcure infmuandas ,quas

& habitus, cui involutacernitur, in-

dicat.

De Cybele Sinia, quam

PuJJam vulgo vocant.

Imago fcu Idolum Tuffa* fupra

florcm lothi aquaticae fedct , mani-

bus mira digitorum contorfionc , mo-

dcftiam fingularemunajunctam gra-

vitati pra: fe fert , e cujus dextro o£bo

brachia , cx finiftro laterc totidem

prorumpunt , quorum manus fingu-

lar ncfcio quid myfticum ^utigladios;

&• quas hcllabardas vocant , libros,

fruclus , plantas , rotam , ornamen-

ta,pyxidcm,ampullamgeftant. Bon-

zii ejus originem fic defcribunt : An-

te gcncrationes deccm , ajunt , tres

puellasfiveNymphas eCccloin flu-

vium lavatum deicendiflc,quarum

nomina erant , Angtla , Changela ,&Fcccuia $

quo tcmpore fupra vcftem

FcecuU in ripa apparuiflc demiflam,

ncfcio undeallatam Vejicariam cum Quidhcrfca

fru&u fuo corallino (quam ego ve-c,cam*

rius Heliocacabum auc Lotumaqua-ticumputo) quemutiilla confpcxir,

confcftim arripuit &deglutiitj undcfa&ura, utaliis duabusCcclum rcpc-

tcntibus, ha?c ex efu fru&us gravida

dimifla fit, doneccniteretur filiolum,

quem jara abla&atum,& in cxigua in-

fulafluminispofitumjuflitexfpe&arc

educatorcm, quimoxillucpifcatum

eratvcnturus, lc interim undevenc-rat, reverfuram \ ipfa ad coclosabeun-

teprotinus, prout dixcrat , cvenit

:

educatus quippc a piicatore , in maxi-

mum virum evafit , qui poftea toti

Imperio potitus legcs praricripfit ,

Ionge latequcdominatus. Hanc fa-

bulam quoque in Brachmanum mo-numentisrcpcri, quamvisaliis fabu-

larummonftruolis rclationibus invo-

lutam. Litcrati, quinonnihil alrius

pra: plebc lapcre vidcntur, hanc<Puf-

fam TnXvQwx}™*- n^ aliud dcnotare

ajunt , quam Deorum omnium ma-trem,quam c^yEgyptti nunc To^vfiu-

w , idcft, mult iplict uberumferie tur-

gentemjmodo brachiorummultiplici-

tate ItfoyKvipvs dcfcripumJJtdeyCrraci

CybeUn dicunt,unde qui cxStnenfium

Sapientibus *oAvV«#rident, vetcres £jj2£fapientesfecuti hujusDeaftr^Schema- rum p»ir*

tc nilaliud,quam beneficarNaturae vi-

res, robur,& potentia in omniadeno-

tare fcntiunt i qua: omniaper itfbra-

chiorum iymboladenotantur^ fiqui-

dcmpericdecimfecula fub hujus tu<-

tcla Dcaftrje Chinam in fumma pace

,

fedecimaurea iccula transcgifle nar-

rant. Loto autcm infidct , quia hxcplanta aquis mnatans fcccundo humi-

ditatis affluxu perpctuo irrigata hu-

midum rcrum omnium pnncipium

innuit , quod & plerique fenfatioris

animi Literati Sma una cum prifcis

|Gnecorum Philofophis ientiunti Na-tura: ver6 modcratriccm efle dicunt

TuJJam illam, five,utmeliusdicam,

IJJidem Sinicam , aut Cybelen , cujus

\influxuomniafcecundari confervari-

que credebatur.

Qua: omnia confirmanturcx Epi-

ftolis Lufitanicis anno 1 50 f . ex Lt-

port/a 111 Europam datis , in quarumS 3 una

l.uJrticui

froti. epi-

fio!*.

Rcrumo-mniumlempitcr-

num & in-

vifibilc

principium

crcdunt Q-pientcs

,42 Athanasiiuna Ludovicus Froesita dc h^c Ami-

^fcribitLuiitanice : Os ftttsmoftti-

ros fammuito fumptuozos & tem

grandts rendas. Nao podem ttrmol-

heres foptna de os matdrem. Amida

efta nosfeustemplos tmhum a/tarno-

meo dome/mo tempio Onulto ht de

fyaon quafi como molher com orelhas

furadas e hua c/aridade de raybs , que

octrca affentadofobre huaroza detab,

queocercla muitofermoza. Etinaho

loco : Na primtira queftaon propbs

qut os Jenxus tinhaon havtr humferinviftvel feparado da natureza dos

quatroelemetttos^aque chamavaonpor 1

outroFonrai Comt Mogtti,e que osatri-

buttos , que os litrados davaon a efte

fer invifive/, traon osftguintes , con-

vtmd faber, qucantes defte Mundo,

ctos e terra ferem creados o Fombum

femper fora enunca tivtra principio,

nem havia dettr fim, eque por elk

foraon crtadas todas as couzas, que

/eu fer eftava dentro na terra e nos

ctoss eforadef/es, por naonfer Itmita-

do d lugar finito aue nongovcrno, e

conferva fau dt todas as cou^as , naon '

padtcta tnovimtnto algum yntm ttnha

coryntmdccidtnttviftve/, forondedos

olhos corpordispodeffefer vifto , qtte os

homes t todas as criaturas ttnhaon,

havia nefte Fombttm em mais eminen- !

tegraon de perfeifad, perfer fontepe-

renne detodoobem. Exquibuspatet, '

prudcntiores e luminis naturalis prse-

fcriptomulto alitcr de Diis fuisfen-

tire v quam rudiores. %jfmidam

enim, qucm rudesprxtcr multa fig-

menta , eximium hominem fuiile

aflerunt , Do&iores fabulas dc eo

vulgo creditas , cxemplo <L/Egyp-

tiorum ad myfticos ienfus dcror-

qucnt.

Prxterea Solem quoque &: Lu-

nam <^£gyptiorum aliorumqnc O-rientahum cxcmplo adorant , uti cx

epiftola Lufitanica conftat. Cren

os mais delles em hotnes antiguos,

os quaes (feguttda tenho alcanfado)

eraon homes ,que viveraoncomo pht-

lofophos •, muitos deftes adoraon oSo/

t outros a Luna. Rt confirmantur

ex epiftola quadam S. Tatrts Noftri

Francifci Xaverii anno 1 549 quin-

K ircher.1

ta Novembtis , ad Collegtum Goa~

num data , ubi multa alia quoqucde hujus gcntis fuperftitionibus m-venies. Quod fi pompas & fefti-

vitates, quas quotannis Diis luis cx-

hibent, cum pompis & folennirati-

bus z_/Egypttps quotannis pcragi fo-

litis comparaveris, eaidem omninopaucis cxccptis invcnics.. Vidcnsin iis , non fecus ac in Komafits <^/£-

gyptiorum, teftc C/emente y fieri fo-

lebat , portcntofas Deorum ftatuas,

varia pompa & ridiculis Bonzio-

rum gefticulationibus circumfcrri

;

de quibus ita in epiftola quadamLudovicus Froes. He coftume anti- i„i fTtil.

quij/imo de Fiyenoijama , todos os

annos fazeretn alt os Bonzos huafumptuofifttmaftfta a efte ldolo , de-

cendo de nba todos Bonzos nrmados,

os qua es toma vao as coflas fttt ca-

dtiras muygrandesy que eflao tnett-

das em fete templos. Acaba da efta Dxmon

fefta de Sacamoto fefazia logo cd ou- «m»«rur sa-

tra no Micao a outro ido/o ou Cami, \{\^fmque fe chama Gujon , amais folenne midoioia-

de todo 0 Japaon , a que parece queotr,mfcft,s -

'Demonto quts contrafazer d fazerde CorpiisChrifti, porquealifazemtodosos cafieUosdattfas , jogos, ptrfo-

nados , levaon en as mads, os idolos.

Aeftes fefeguenoito ou des lanternas

de mab , as i/harguas , das quaes vaoem ro/adas com beati/has , de/gadas,

e efcrittoo not/te de feu *Pagode e den-

tro huas candeas accczas, & cartera

quis hic non Iiiacam pompam dcfcn-

bi vidit ?

Proceflionepera£ta templa fuain- p»'ym*r-

rzrcdiuntur, in quibus non fccus ac^,VNu-

p . * , . . mitiumSt-m zyEgyptiorum adytis lnnumeram niconim

vidcas omnirbrmium Dcorum tur- J-»p°n>o-

bam, quorum multi capitc bovino,

canino, aliorumquc animalium dc-

formati, formidabile inrucntibus pra,-

bcnt fpcdlaculum > alii mulris bra-

chiis cfHgiati , monftris quam Diis

limiliorcsfunt.

Mcminit hujus Japonicx Idolo-

larrix Sccundum Volumcn varia-

rum navigationum £c itincrum

Italicc confcriptorum fol. fi. In

quefta Ifola & in altre vicitte tutti i

I loroidolifono fatti diverfamentey per-1

che

China Illustrata.

{. Paulus

'cnctus.

ptu

ina

Smit umi-lunx

vmulacra

mt

Oujiir.-

frons Ja

che alcuni hanno tefie di Bovi , rf/rr/

tPcrr/ , altri dt Canie dt Becchi ,&di diverje altre maniere , e venefonoalcuni , ch* hanno un capo e duoi voltt ,

aitritrecapi , cioe uno veiUtogodebito,

g? altri duefupra cada una delle fpalte,

altri Channo quattto mani, akuni dte-

ciy & altriccntojqueUi che nehanno

piit, fitiette chehalbmo piuvirtu& a

queliifanno maggior riverentia , &quando t Chrijfianigii dimandono,per-

che fanno git fuoi Idoli cosi dtverfi,

rifpondono , cosi nojiri padri& prede-

cejforigfhanno iafiiati. Ha?c ad ver-

bum cx Marco Paulo Venero defum-pravidenrur: namlib. 3.c.6.ubide7»-

juia Zipangri, qurecadcm eft cum Ja-^0»/rf,loquitur,ita fcribit : Coiunt Viri

Zipangni varia idola , quorum qua-

dam habent bovis caput,quzdam caputporci ,&qmcdam caput canis, & aho-

rum diverforumanimalium-funt qua-dam qu£ habent quatuor manus , alia

viginti,& alia centum & quodplures

habueritmanus, majorts putaturvir-

tutis.Sunt rurfus quadamqua habent

quatuor facies in uno capite, & alia

tria captta, unumjuper colium ,& aiia

duofuper utrumque humerum.Et cumincol£interrozantur,undehanchabeant

traditionent, re(pondcrefelent,fepatres

fuos in hoc imitari , nec aliud credere

debere, quatn quodab iilis acccperunt.

c_y£gyptios ccrre O/it idem lcu Solem

bovino capire-, Anubidem fcuMercu-

rium czninoyPana Hircino, Arierino

deniquc Ammonem cxpreflifle , in

praecedentibus paflim monftrarum

eft •, Serapidis quoque imagincm at-

quc Diana tricipitem ruifle , Marodocct

:

Tergeminamque Hecaten,tria Vir-

ginis ora Dian*.Quadrifronris quoquc Jani fre-

qucnsapud Mythologos fir mcntio , fi-

cuti& Cenrimani Briarei,quibus fane

nihil aliudantiquivoluerunt, quammultipliccs Solis cffecrus \ acjanus

quidcm quadrifrons plcrifque locis

informari folitusefteadecaufa,quod

illi rcrum omnium principia , fincf-

que, inrroirus, exirufquc dicari ef-

fent i quin & quse illi templa erigc-

bantur , quadrara fpecie ficbantj vcl

Ccntirru-

nus Br i .i-

reus.

<QuicJ per

Brwrt*Gr*ct in-

tellcxc-

nnt.

ctiam, ut pcr quatuor illos vulrus,

quatuor anni partcs indicarcnt, quasGraci , Latiniqtte Horas ufitatifli-

mo vocabulo appcllarunr i Cenri-

manus aurem Briafeus idem quodSol dicirur •> Unde Homerus SolcmUaiitziKyt nuncupavir , quorum figni-

ficara cum veluri hicroglyphica qux-dam inrerprerenrur , non importu-

num fuerir hic explicafle. lnterpre-

tes Heojidi per Briareum Vernumrempus dici rradunr, ob herbarum,florum, & frondium copiam , quamaffluenreradco fubminiftrar. Per Gy-gcm vero Hyemem & ipfum Ccn-nmanum ob ea multa , qua: jamdudum colle&a congcftaque in va-

rios mox ufus difthbuir , & nego-

riisquxquc fuisaccommodar. Quodvero Sol* Cenrimanus Homero fir

,

mulra & mnumerabilia cjus orficia,

qux magis aperra cognitaque funr,

quam recenfereoporreat, efrecerunt,

quae omnia fupra de 'Pujfie Deaftra;

otnarum mXv(Zppxjiui<§* Idolo lucu-

lenter patuerunr.

Qux cum ira linr-,annon hunctSV-

na tejapoms varia illa Idolorum me-ramorpholi refpexerunr ? Cerre fub-

fcribir hifce Ludovicus Gufmannusin hiftoria de Japonta L f . c. o. ubi

rradir, Japonios fummo honore vene-

rari foliros ftaruam quandam rricipi-

rem x&Ay^ %lavet , qua Japonios nihil

aliud ftgnificaredicit, nifi varias ifti-

us Numinis perfectiones verba Hi-fpanicafubjungo. Enuno aitar dejle cu[m*a.

templo avia uno idolo muy grande , cu-

biertodeoro, contres cabezas , ymasde quarenta brazos y manos ; dizen

quecon ejio fe dan a entender las mu-chas perfecliones de fu Dios -

f junto

a ejieidolo, haviaotrosmily quinien-

tes , tambten dorados , repartidos en

nueve ordenes , amanera dechoros de

Angeles, y fera cada una de la ejia-

tura de un hombre. Qiiis non vi-

det , Diabolum hic anriquorumfupcrftiriones Chriftianis myfteriis

mixras xmularum efle ? imaginemcx his unam , quam hic Roma vi-

derc conrigir, paulo anre exhibui-

mus.

Prxrcrca non nAviAopQocit ran-

tum

Bcfturumculcus.

i4+ Athanasii Kucheritum zyEgyptiorum in Diis effigian-

dis Smas Scjaponios xmulatos, fcd

&beftias quoquevivas ^yEgyptio-

rum more, veluti pifccs, gallinos,cer-

vos, lupos, cancs, boves adorafle,

poft Paulum Marcum Venctum re-

ftatur Ludovicus Froes in cpiftola

jam fxpecitata. tyfprimeirahe hua

alagoa detirode ejpingarda em com-

primetoelargura efab os peixestantos

I quenaon tem contoandab huns por cu

ma dos outros , e por fer dedicada d o

Tagode, nen hua peffoa heonzadah

tirardeUepeixealgun , crendo que feo

tirarem (e tornarab leprozos. Os

Bonzos nab com em peixe , porque

o tem emfua lei porgravijfimopecca-

do, ematar hum homen , ou furtari

nabotemporpeccado algun.

> l

lapmmumNumcntri-ccps &

jdm.

Japoniorum Numcn triceps.

Aterciera he,que hagrande numero

deveados nacidade^uefabdoPagode,

eandabpellas ruas a maneira de cdes

fwEfpanha. Nenhua pejfoa Ihe toca y

nempoem mab , efe alguem da pencada

em qualquer veado heprezo, epagapo-

riffbgrandepe?ia,efematamatano pol-

lo talcrime,eperde toda afazenda, efe

por ventura morre o veado em algua

ruafenabha prova certa, que morreo de

doenca,atal ruahedeftruida, easfa-

zendas perdidas,e afii vivenfogeitos a

AmidaNumen Japauorum.

o demonio,que nabfomentefaz,que oad-

orem, masfallos adorar beftas,como emoutro Reyno adorab lobos e Ihesfacem

templos e pregafoesteflando algundoen-

te, dizemlhe quejecon fole quefetor-

nara em lobo, riJponde,que nabtemtan-

tomerecimento,que alcance tanto bem.

Venim hxc de laponiorum Diis difta

fufficiant.InTartaricoRcgnoJvrt^/,

P.Gruberus IdolamAvxtyoAaquoquein Fanis expolita fe oblervaflc refert,

hujus Figura: fequentis.

Antc-

CmiNA Il&USlBATA.

PJgodes Jndarum Numen . Idulum Mtmfi.

Antequam fincm huic Capiti im-poncrcm , in ReUtionem quandamItalicefcripramincidi, quam dere-bus Chinenftbus Chrifi^phorui burrus

non ita pridcm fcccrat. Occurrc-

runt in ca rclationc multa fane ad

rem noftram facicntia j qux,quia addi&a confirmanda multum confcrrc

polfunt , adjungcnda cxiftimavi.

Nam prxtcr dogmata, qux cum Si-

nenfibus & Iaponiis communia ha-

bcnt, aiia quoquc propria & ifti gcn-ti particularia tenentj qucis maxi-

me ad Pythagorxorum dottrinam

acccdunt. Crcdunt illi immortali-

um^i- tetem animx, pmpfyxpG"» jwA//1

x»m Py- ymriaut , animam Mundi , aliaqucthagori- PJatonicx & Pythagoricx philofo-

phix propria , prxtcrea Mundumcredunt ovum quoddam fuiflc , cu-

jus corticc firmamcntum \ albugi-

nc xthcrcum fpatium , vitcllo de-

mum Tcrra conftiteritj machinamqucKjUc Mundi nihil aliud , nifi

magnum quoddam animal ciTe , five

hominem aflcrunt , cujus caputCcelum j oculos , aftra j pilos arbo-

rcs , piantas , herbas j ofla mctalia

cflc, fimiliaque, qux de magnoillo animali & megacofmo di&i Phi-

lofophiaflcruerunr,profirentur. Vc^rum audiamus vcrba ipfius Autho-ris. Die de quejlo Fiiofofo cognitione de .-^

Ufabrica del Mondo con due metafore, Sjj|"

una ft , che il Mondo era nato da un ourrm i*

OVQ, tlqualepottalmentefidiUtb, the^H^dalla fcorzjt, di quello fi difiefero gli Concinci*

cieli , dalla chiara formojfi £aria , e *»•

fi Jparfero 1'acque& tlfuoco j e dal rojfo

formaffi U terra , t tutte 1'altre cofe

T terrt*

Fabula<te Gy-gantenugtio.

14.6 Athanasiiterrefiri, Laltra metafora prefc egli

dalcorpo de un certo huomo grandtffimo

detto da loro Banio , che ttdi chiamaref-

fimo Mtcrocofmos, dtcendo che da quefio

huomogigante altifftmo ;era ufctta que-

fia machtna del Mondo, fiendcndpfi il

tefchto ne ' ctclt, i dueoccht inSoIc te

Luna , la carneyIa terra , 1'ojfa i monti

,

capeUi in herbe ejr arbori , Uycntrc nel

mare -

tejr in talguifa adattando minuta-

mente con operatuni tuttt t membri , ejr

compofitione del corpohumano , alla fa-

brica , ejr ornamento di quefio mondo \,

gtunge a dire , che da ipedocchi di quefio

gtganttjgCteranoformatigl altri huomini

tutti , che poi dtfperfero per il Mondo\

Itcrum cum caucris vicinis gcntibus

aflcrunt , dcfunttos cibo & potu in-

digcrc, unde iisquotidie fplcndida

praeparantur convivia. // terzo che

Canime de defunti hanno bifbgno di

fuftcntamento ej? mantenimento corpo-

rale , onde alcune yolte frh 1'anno

,

Jecondo la loro ufanz,a , fanno li figli a

padri defonti , i mariti alle moglie,

gi amtct a gl' altri amici, (pendtdc c

iauti banchctti , afpettano granpe^tut ,

thc arrivi il dcfonto convitato , cfeda

kmcnfa pcr mangiare. Qux omniafupra fufius cxpofita vidc. In co-

dcm crrorc Tartari funt ; Colunt (in-

quit Paulus Marcus Vcnctus ) pro

Deo Tfumen quoddam ab Ulis conficlum

,

quod Natagai yocant , putantquc illud

Deum Terra , atque grcgtbus pccorum

placant. Hoc numcn in maximo hono-

rc habent , nec cjl altquu , qui in domo

fua Uli non imagincm dedicaycrit. Et

quontam crcdunt T$umini Natagai

uxorem eJfe,&libcros , collocant ctiam

ipfi juxta penatcs fuos imagunculas

quafdam uxoris acfiiiorum loco, uxoris

quidcm ftmulachrum adftnifiram , ejr

filiorum imagincs antcfaciem Idolicollo-

cantes* Hts idolis magnam factunt re-

verentiam , prafertim quando vadunt

adprandium, velad coenam , tunc ctiam

antequam ipfi comedunt , perungunt ora

imagtnum pinguedine carnis cocJa , ejr

partemprandtt , qui catna extrs domumin honorem illorum poncntcs , crcdunt

Virorum tos hinc cibari. Scdnosad Cocincincn-

iliuftriumJes rcvcrtamur , cjuorum propriumcft, Regesfan&iratc vitziUiiftresdi-

NumcnTmtn-

cultus.

K t R C H E R I

vinis honoribus , iis innumcra idola

dcdicando rcvcrcri : in ipfa autcm

Apotheofcos folcnnitate Mgyptios

omni ex partc imitantur. ModusApothcofcos fcquitur.

In mcdio palatii ^fyitfW* (ex-Qfirjdij

trutto magnificcntiflimo monu- Arana

mento una cum altari multo & cx-

quifito laborc adornato) arcam ca- ^jj"davcri dcftinatam non minoribus fafc».

fumptibus apparant , quam in altari

diclo collocatam Onfay candidisin-

duti veftimentis , variis caerimoniis

ac facr ificii s confecrant , vinum , bo-

vcs , aliaquc animalia magno numc*ro offcrentcs $

quibus ritc pcra&is

omncm illam molcm una cum ap-

paratu concrcmanr, folo corpore

dcfun&i fibi refervato , quod fcpcli-

re fingcntcs per duodccim alias fc-

pulturas dc una in alteram fecrcto,

& cum aftu traducunt, ut hac rationc

fuperftitiofa plebs fcmpcr dc loco

fepulturae dubia maneat,& anccps

,

ac proindc cx hac inccrrit udinc plus

crga novum hoc Idolum dcvotio

crefcat, & vcneratio , dum in omni-

bus iis locis , in quibus ofla condi-

ta efle , aut ca invcniri pofle fufpi-

cantur , ritus & facrificia cxteris

idolis debita perficiunt. Scd audia-

mus vcrba Burri : Ftniti qucfii giorni

poferofuoco atutta quclla machtna , ab-

brugiando tjr tlpa/azzo ejf U tcmpio con

tuttigli addobbi ejr apparati,folo confer-

vandoCarcacon il cadavcro- qualcfk

poifepeltto ejr transfugatoper dodicife-

polture dauna in un altrafegretamentc

cjr dt nafcojlo , accib refiando il populo

dubiofofcmpre in qualluogo fuffc lafcta-

to , con iintercezAa maggtormente cref-

ceffc la vcneratione del novo idolo , ado-

randolo in tutti quclli luoghi, nelliquali

potejferopcnfarc , chefirttrovino queli

offa. Ita Burrus j In quo quidcm ^!-

gyptios imitantur , qui ab Ifidc in-

ftru&i Ofiridi illi fuo fimili aftu DiJ

vinitatem acquifivcrc. Dc Ifidc ita

Plutarchus : Ofiridis partcs omnes

dtfpcrfas pratcr pudenda cum invemf-

fet , cupiens incertum ejfe Viri fepul-

chrum, ^^5gyptiis autcm tjrfingu-

lis homintbus honori haberi , cx aroma-

ttbus, ac ccraftngulas cas partcs in frr-

mam

C H I N A I L

mam homt/us viroJimiUm compofutt;

tonvocatts deinde Sacerdotibtts, Jingu-

lis deditojirtdts imaginem, ajjcrenseis

folis corpus tilius creduum , atque ad-

jurans , ut nunquam apud fefe fepul-chrum Ojirtdts ullt panderent

, utque

i/ium tn abdtttsfervatum , veiutiDeumcoUrcnt

j qua ex re nunc ettam quilibct

lustraia.Sacerdos teflatur penes fe Ojiridemfe- D*mopultum ejje. Et cx tcra quac fcquun- num

tur. Fuit hic callidi Darmonis in-fraus "

ventio, qua: multum ad irrcticndos

fupcrftitioforum in falfo Dcorumcultuanimos valuit. Scd ha.cde/j-pomis fufficiant.

A P U T III.

De Indorum Idololatria Sinica: parallcla.

Apidis

cultns

adhuc vi

getinlndii.

Boviscultus.

M.Pau-lusVe-nctus.

Ividitur India in varias pro-vincias, variafquc Infulas

adnexas habet, qux omncsiifdem prope in Dcorum

cultu ca:rimoniis utuntur : Namprxtcr innumcros alios particularcs

Dcos ,Solcm cumprimis adoranr,&ignemihuie varia pcr anni dccurfumfelh ,& folcnnitatcs inftiruunt , in

quibus omnibus itacum Mgypttis &Fcrjis convcniunt, ut nihil propcmo-dum in ipforum facris

, quod ab iis

non dcfumpfilTc vidcantur, appa-rcat.

Prattcr Crxcorum, Mgyptiorumque

imagincs adhuc ibi rcperiri, fumma-que vcncrationc coli , quotquot eas

regioncs peragrarunt.teftantur. Pricxtcris aurem cultus Aptdts in figu-

* ra Vaccx , feu Bovis cornuti viget,

quem nulUs non tcmplis , portici-

bus ac viis rcpetias. Rctulit mihiLudovicus Sachinus mercator Avc-nioncnfis, in Rcgno Mogorum coinloco , ubi collimat cum Bcngala , in

publica & rcgia via ingcntcm Bo-vcm crcctum, cujus oculorumcavi-tatibus duopnegrandes Carbunculi,

fcu Rubiniinditi Idolum miruminmodum radiarc faciant ; rctulit quo-que ncmincm iter fuum aufpicari,

quin prius hoc Idolum vaccinumcertis facrifkiis placarit. MarcusPaulus Vcncfus di&is aftipulatur,

plcrafquc cnim inllilas BcngaU vici-

nas hoc improbo Bovis cultu imbu-jastradit; vcrba cjus fubjungam

:

Sunt habttatores Regnt Var omnesido- i

iolatrx,multtque eortm adorant Bovem,

ut rem Santtam , ncc ullum occidttnt\

cum autcm bos aliquts morttur , pcrun-

gunt domos fu*s adtpe ejus. Et dc Mc~liapsre urbcS; Thomae.c. 28. Cumht qui boves adorant , ad bcllumproce-

dunt, defcruntfecum pilos bovisfyhe-

Jirts , eofque Itgant ad crtnes equorum

fuorum , qutbus tnftdent ; pedttes vcro

adfcuta, rjr crincsfuos ptlts tilts ligant ,

crcdentes fe in bello tutos cjfc ab omnipertculo ; nam bovem fyhejlrem ma-gwt fanttitatis ejje ajferunt. Etcap.

30. cjufdcm Libri : Lacnfcs boves

adorant , & cum magna feverentia bovcmperunguntfe unguento , quod de offtbus colum.

bovtnts contrittsfaciunt. Deorumquo-que Gracorum prxtcr Mgypttos , vc-ftigia cxtare , cx litcris P. JoannisLopez Soc. ] e s u Procuratoris ln-

du, & Infularum Philipptnarum , cumquo& oretcnus poftmodum dc hu-jufmodi hic Rom* tractavi , conftat:

JW^Philippinorum, inquit 9 eji ido- InfuUmm

lobtrta eadem , qux Romanorum cT"^*'^"

Graxorum ,{ovem 9 aitofque Deos ad-woZh*huc adorant; nomina dtchrum Deorum tria.

habcntfed tnfua iingua : Verbigratu ,

Iupiter vocatur Maglcntc, quajt dicas ,

fulmtnavibrans, a kntc, quodfuimen 9

ejr mag quod vtbrareJigntjicat , dcduclo

nomtne. Atlas vocatur Tomcon Lan*git, hoc efi , columna Ccclt

, Langit Cot-

lum , Tomcon columnamfignijicat , e?

ftc de cxtcris : habent quoquefuos Cam-posElyftos , quos Calongdan vocant t

id cjl , occajum Soiis. Quod manifc-

ftum fignum cft idololatriam Mgy*pttorum, & Grxcorum in ultimum O*ricntcm ufquc pcrvcnillc j imo lucu-

T 2 lcntiiis

14$ A T II A N A S I I

lcntiiis id oftendit Philoftratus in vi-

taAppollonii.

Fiftir IvSoic j ») Ajy/T&sig, Jzwuat JfJsY

T<» 3 ^f^«"37>;^. T JWfl' t^JAljcri , 71

ti f A%itxi 7* noAia©^ , n$ty t» f A-

K I R C 1! f R I

in Indias confcripfit : Pertutta VlacCflW<rp.

dia Ji adorano gli idoli (cioe Pagodes) „ui uim-

allt qualt fanno le chtcfe non dijjimtlt a rtrulnJi-

que/le de Egitto, ptene dimmaîni

omniformi depir.tt , t nelli gtornt delle

loro folennita le ddomano con fiortdr

ramt, gl' idolifonofatti o di oro, o di af'

« iJ^JiA^ t, itftc r*W ,ro/^«r

|

ûntfinofejfantapudt di altczâjU

E^««( rjW *«ri 4' •'««& ™ A"'<* I T1 &fACrific*no ' ôvarto

* tfftft. riW^4**to«M&| t^dtloro perche alcunift Uvano

7$ Ao^k Tirrtf. ITcT^ 7t «47>/ e'^*V

£*C">°' ^* 01 ** T T* cixllvu, C&T0

tA>c</r. Tirro jAt r//*w ripiyui ctmc tf /ui-

ctfiQplctt dSnoir.

con acqua chiara , avanttche entrano

nel tempio , una voltd U mattina , cr

uti aUrx a vejiWre : Altri con legno

d'Aloe , o fimtlt altrt odort fannofacri-

ficto a i loro idolt. Quae in hunc ufqucDeorum quoqueftniuiachra compUtrd

|dicm m Rcgno Insbfidn fcu Mogo- i^flmi

illicfe yidiffe tradtt Apollonius, nihil rum conftantcr itrachmanis fcrvan- hodtejad

quoque miratum effe ,quod Indorum,

j

tur t dura quotidic fc in facro flurni-

Apollo-

nius

Thya-rueus ût JEgyptiorum Deorum tlluc imagi-

rum, qutad Gnecos antiauijjimi ha-

bentur ,afpexerit fimulachra ceu Mi-

nerva Poltadis, & ApolUnu DelH , pra-

terea& Dtonyjii ,& AmycUi , & alto-

rum hujufmodii horum enim fingulis

Indi fiatuam pofuere ,Grxcoque ritu

iifdemfacrificant ;Dicunt autem India:

nc Cange , vcluti altcro 2{tlotlavarc ritus v<

folcnt, aquas vcrfus Solem fpargerc, ««um

fimilibufquc eum ceremonus vcne-

rarifolcnt, utinon fcmcl mihi nar-

ravit P. Hcnricus Rhoth. Ex quibus

manifcfta Mgypttorum morum , ri-

tuumquc vcftigia ccmuntur.

Non dcfunt cx Indis, qui Mgyptio- oxtno-

rum quorundam Typhoncm mali- numcul-•~J-™ J J 1 — i mrrm vjuuiuuudui i j

ûuiiwua

medtumfefe cokre , eumque. tumulum\ gnum dzmonem folcnnilfimo ritu

lus»

quaftumbtlicum effe , & ab eodem fa-1

colcntium cxemplo , & ipfi huma-crum tgnem captunt , quemfefe aSolis^ gcneris hoftcm Diabolum ado-

radtts acceptffe gloriantur ,atque ob ejus I rcnt ? ac varijs hoftiis placcnt ; Dc-

rei memoriam hymnum jngttcr ad me-

ridtem ufque decantant.

Brachmancs autcm , & Gymnofo-

2£iX- phiftas, utiolim , ita in hunc dicm

tuu. Pythagoricam vitam duccrc cx Ht-

fioria Indica Maffni, aliorumquc con-

ftat , dc quibus & Damis comcs A-pollonii multis agit apud Philoftra

fcribit hujufmodi cultum , ccrcmo-

niafquc in eo pcragi folitas Ludo- g^.

vicus Barthcma lib. 2. dcll' India*Ac«w.

cap. 2. Vcrba cjus fubjungam : //

lCe di Calicut e getttile , & adora tl HS&JJLDtaxolo nel modo che intenderete. Loro

confeffano che uno Dto ha creato tl ctelo

e la terra , e tutto tl mondo, ejr e Utum. Dogmata Pythagorx profitentur ,

prtma caufa di tutte le cofe , ejr dico

dtvtnationts apud eos pracipuum fiu-'

duim , humi dormiunt , herbts tantum

vtfiitant, Solem adorant ,ignem Solari-

no , che s'ei volejfe giudtcare voi dr

me ejr tl terzo , el quarto , che no»

havcrta placer alcun cfejfer Stgnore t

ma chrgli ha mandato quefio mondo

afor gtujlttia , (jrachipilene , ci Ufabene, ejra chi fa male , ei gli famale. Effi to chiamano il Deumo , ejr

Dio lo chtamano Tamcrani , ejr quefio

Deumo tl Re dt Calicut lo ttene nelU

fua CapelU in quefio modo. La fiu Ca- Sacellum

pelU e larga duoipafjt perogni quadro Idolue-

bus radtis conceptum fummo fiudiofo-

venti hunc yartts rttibtts ejr precationi-

bxspUcant ; comas nutriunt , Mythram

gefiant, & Pagodes,feu Ifiacasfiatuas,

nudts pedtbus ambulant , Unets xnduun-

tur vefiimentis , baculo fulciuntur ;

Qux quidcm yEgyptiis Saccrdoti-

bus folis compctunt. Mcminit ho-

nim quoquc Nicolaus Contarcrtus &alto quattro paffi , con una portadi*

Venetus in Libro ,qucm dc itincrc \legno tutta intagliata di Dtayolt di ri-

' lievo

.

C B I H A I L L

Jhrvo; Inmcz>zjo di qucfix QfdfM veun Dixvolofxtto di mctallo

, quxlfiede

in unx fcdia pur di mctxllo-, il dctto

Dixvolo tunc una coronafatta h modo

dcl Rcgno rapalc con trc coronc , e

tiene ancorx quxttro corone , e quat-

tro dcnti con una grandtfpma ooccx

xpertx , con nafo brutto , & °"hi ter-

ribtlifjimt , & che guardan crudel-

mente , & le mani fono incurvate k

modo d un uncino • gli picdi a modo

etun gxllo , dt modo che a yederlo e

una cofx moltojpxyentofa. Intornb alla

detta Cape/lx le fue pttture fono tutte

Diayoie , & per ogni quadro dcjfx

ue uno Sxtxnas pofio x Jedere in una

fedix , Ixquxle c pofix in unx fixmmxdcl fuoco , nel quxlc fia uua gran

quxntitx £xnime lungc mczz-o dtto cr

uno dito dclla mano. ll detto Sxtxnss

con la mano drittx ttcne unx xnimx

in boccx mxngixndolx , cr con fxltrx

mxno ne ptglix unx xltrx dxllx bxndx

dtfotto $ ogni mxttina gli Brachma-ni , cioe Sacerdoti vxnno x Ixvxr il

dctto idolo tutto quxnto con xcqux odo-

rifcrx , e pot lo pcrfumxno , e come

I hxnno perfumato , 1'xdorxno , c?* xl-

cunx voltx frx Ix fctttmxnx gli fxnno

Cerimo- ftcrificti in quefio modo. Hxnno unxnix Ido- certx txvolettx fxttx & ornxts in me-Io

do di uno Altxre , xltx dx tertx tremontaco . .

cxhibitx.p*lmt % txrgx qtixttro , e lungx ctnque,

Ixquxl txvolx e molto bene ornxtx di

roje, fiori , & xltre gentilcz&e odo-

rtfere : foprx Ix quxle mettono fxngue

di grllo , cr cxrboni xccefi tn uno vxfe

dxrgcnto con molti pcrfumi dt foprx.

Hxnno poi un thuribulo , con quxle in-

cenfxno intorno al detto altxre , &unxcxmpxneflx cCxrgento , Ixquxle Jbnxno

molto Jpejfo. Tegono in mxno un col-

tello dxrgento^ col quxle hxnno xmx^-

Txto il gxllo , & qucllo intingono nel

fxngue , etr 1° mettono xlcunx yoltx

foprx il fuoco , & xicuna yoltx lo pi-

gli^no c~fxnno xlcuni atti , come co-

lui chi yuole grvocarc di fcrimix , &finxlmente aobrugiano tutto quelfxn-

gue , fixndo continuxmente cxndele di

cerM xcceje ; // Sxcerdote chi yuole

fare il fxcrificio , ft mette xllebrxccix,

xlle mxni , * piedi , xlcuni mxntgli

dxrgentogli quxlt fxnno grxndiffitno

v s T R A t a. 149

rumore , comc Jbnxglie , <£• portx xl

collo un pentxcolo, & quxndo hx for-

nito di fxre il Sxcrtficto , pigltx tutte

due le mxni piene di grxno , efi pxrte

dxl xltxr , d* vx xl tndietro Jempreguxrdxndo xll' xltxre

, infino che arrivi

xppreffo x un certo xrbore, & gettx quel

grxno perfoprx Ix tefix xlto txnto, quxn-

topub Jbprx del xrbore , poi ritornx &lieyx ogni ccfx dell' xltxre. Atquc ha-

ttcnus Ludovicus Barthcma.

Prae caeteris vcroignem tanquamignjscul-

facrum animal adorant, huic fliios ws.

immolant,in hunc fcipfos conjicien-

tcs concremant , hoc fa&o vencra-

tioncm crga eum monftrantcs

:

Quemquidcm cultum aliundenon

didicernnt,quam a Pcrfis, corumqucvicdnis Chxldxi* ; aflcrvabant ipfi ^ ut

fupra dictum cft , in sediculis pluri-

bus vcluti pcrcnncm , & vcluti ora-

culum intcrrogabant dc futuris. Cu-jus mcminit Bcnjaminus initincrario

his vcrbis

:

poy arbzn rrn noan ^«««

imn prnna fxn arr 22 roAnte xrxm Sxcrxm xdium efi ingens Seipfos

foyex , tn qux continuatis fecults ardct in Sacri-

ignis maximus, quem afpcllant dtvi-^ Qt

nitatem, per eum traducuntfiiiosfuos , idoiofo..

mortuos yerb prorfus illttc injiciunt.ttix.

Pcrgit Rabbinus & commemoiatadmirandam ftulta: gentis dcvotio-

ncm ,quod qui fanctitatis affectcnt

opinioncm , fc vivos in hunc igncmpraecipitcnt , & maguo fpcctantium

applaufu voluntariam fuftineanc

mortcmjquod me illius pcrcgrini

admonet in Luciano , qui utaliis lu-

dos cxhibcrct, fibi cruciatus fccit in

Olympica panegyri fcipfmn fpontc

comburcndo , faltcm ut nominis fa-

mam pararct. Pcrgit poftca Bcnja-

min :

Sunt inter illos de Magnatibus ter-

rx , qui devoventfemetipfos in yitx , ut

comhurxntur ignt j camque idfuisfxmi-

lixribus ejrpropinquis denuncixnt : Ecte.

votumfecifrontxneum , ut infilixmin

ignem yivus j rcftondcnt omr.es &accla-

IV

X50 Athanasiiacclamant illt : O tc fclicem & bca-

tum ! quando autem approptnquat dtcs

executionis ,parant et convtvium lau-

tum, ipfe vero yehitur caballo , fi di-

ves ejl , velfi paupertor,pedes tnce-

dtt , ufque ad marginem fojfit; ibt

dum praceps rutt mjiammas , omnes

cognati ejtts Utantur , tympana pul-

ftntes ,ejr agentes choream y donec to-

tus confUgret. Ut vero cognofcas

,

quxnam illa pcrfuafio tam cfTicax

eflc poflitj ut vitam fic prodigcrc

vclint , imo gaudcant cruciari , pcr-

cipc ulterius infigncm Diaboli

adum ,qua rationc tanta crudelitatc

hominibusilludat

:

Appetente tertia dte , veniunt bim

Saccrdotcs de prtmortbus tn xdes com-

bu/li , cr duunt haredtbus e/us : Parar

te domum;nam hodte accedet vos Pa-

ter vefler , ut prxctpiat yobis , qutd

faciendum fit ;accerjitis ergo ex urbe

tejlibus , apparet Satanas tUtus habttu.

Tunc uxor & Itbert fcifcitantur ; Enquomodo habeat tn altero jeculo ? Re-

jpondet , vent quidem ad focios meos ,

fed illi me noluerunt recipere, prtus

qttam folverim univerfa debita fami-

(taribus *que y atque amtcis;

partitur

ttaque opes fuas h&rcdtbus , jubens

dtffohere quicqutd tlle debeat altis , &exigere yictffim , quod tllt debeantfibi.

Has expenjas conjignant adyocatt tefies,

ut tlle abeat yiam fuam ; deinceps non

cernunt eum ullatenus. Tali mendactf-

fimafafcinattone ,quam edunt magtci

Sacerdotes , confrmantur illt , ut di-

cant , fimtle quid non contingere in unt-

verfaterra. Hxc Bcnjaminus, quxomnia a Paulo Marco Veneto , quo-modo Benjaminus ca refcrt , tradi-

uPcrjarum ntibus omnino confcn-

hdopm tlunu E [ in quam Indofianvo-

igncfe cant, in hunc ufque diem barba-™n«e- ros hofce ritus pcrfeverare , mihi

fatpe fupramemorati Patres ex Mo-gorum Rcgno huc Romam Procura-

torcs dc mulicribus, ad dcfuncl:orum

maritorum amorcm contcftandum,

feipfas Vulcano confccrantibus rc-

tulerunt, qui quo tcmpore Agrxmctropoli Mogorum morabantur

,

hujufmodi barbaras folcnnitates

furnma admirationc fpectarunt. Scd

mant.

K I R c II E R l

quia rcs digna fuit , qux in confi-

dcrationem profundac harum gcn-

tium cxcitatis vcniat,paucis impiam,

& plenam inhumanitatis conluctu-:

dinem exponam.

Mos cftin Indta , cxtcrifquc adja- Hiftoria

ccnribus Rcgnis , ut nonnulla* uxo-nuti'

rcs poft maritorum obitum fivc obulrerioris vitx faftidium , five ad im-

mortalitatis libi nomcn comparan-

dum, fivretiamcadc caufa, quod

maritorum abfcntiam fuftinerc am-

plius ncfciae , fpc melioris vita: per-

citx , c6 fe pervcnruras credant,

ubi inter Deorum relatx ccctus,

una cum marito percnnibus pcr-

fruantur dcliciis, fcfc vivas concrc-

manr. Erat anno 1 66 1 . Agra foemi- Nobili»

xia , non nobilitatc duntaxat , fcd faemiMf

ctiam divitiarum opulcntia afBucnsj ^jjj0*

hxc poft maritiobitum , ftatim ad- concro

vocatis Brachmanum facrifkulis fuam maiio*

ad vltam mariti amorc Vulcano"^^confccrandam , intcntioncm ape-

ruit, qux dc animi gcncrofitatc , &fortitudine laudata , nihil morata ,

quod mcntc conccperat , in exe-

cutioncm dcduxit. Uti fequitur :

Conftituta itaquc dic folennita- Triun>

tis ipfa pretiofuTimis , quas habcbat, jjwfo»

auro , argcnto , ncc non omni pre-raIl$*

1 tioforum lapidum gcncrc , cx byflb

intcxtis vcftibus induta, cquum can-

didum non abfimili ornamentorum

apparatu onuftum confccndit , cui

quicquid rarumfpretiofumque pofli-

dcbat catcnatim adncxum fpc&a-

batur : Ipfa vcro plcnumgaudii vul-

tum prx fc fcrcns , & veluti fummotriumpho dccorata, brachiis nunc

clevatis , nunc dcpreffis , jam in

omncm partem agitatis , manu dex-

tra cymbalum , altcra pomum ge-

ftans, miros & inufitatos gcftus intcr-

|nx lxtitix indices, queisbrcvi fcma-

! rito unitum iri fperabat , exerccbar.

! Fcftivos hofcc , fcu potius ferales!

plaufus augcbat ingcns circumfufx

multitudinisSacrificulorum,prxfica-

rumque, qua utrinquc ftipabatur,

turba , qux uni cum triumphatri-

cc , ridicula gefticulationc , ncc

non infolita corporis contorfionc,

inconditis vocibus idcntidem il-

lud

C II I K A I L

lud folitumilliscpiphoncim dccan-tabat : R*m Ramfaltae, Ram RamfiU-tac. Idcft, Dcus Ramfalvanos. Atquchoc fanatico triumpho pcr cclcbrio-rcs urbis platcas circumvccta , tan-dcmlocoubi pyra divcrfis lignorumprctioforum, aromatumquc gcncri-bus inftfucta crat, fiftitur. Hacc vix-

dum cquum dcfccndcrat , cum ccccintcr confufas facrificulorum voces,quibus ad fpontancum martyrii tor-

mentumfortitcr,conftanterque fu-|ftincndum animabatur, rympano*rumqne ftrepitus pyrac apiccm con-fccndit) ubi vcluti in triumphalithrono rcfidens, morc folito fuaspcragcbat gcfticulationes

$ IntcrimSacriflculiigncm exomni partc ma-tcrix,cx aridiflimis prctioforum li^

gnorum, viminumque prius nobili

rcfina pcrlitorum facibus compactac,

fuggcrcbanr. Atquc hoc pafto , in-tcr jubilos «Sc immcnfos vocifcran-tium ftrcpitus , fumo obfcpta ,atquctandcm ignc quoquc una cum omni-bus ornamcntis in cincrem rcdada

,

infcliccm animam non campis Ely-fiis , fcd artcrnis cruciatibus dcftina-tam cfflabat.

Hunc cundcm morem intcr Tarta- Tvtro-ros vigcre.apud Marcum Paulum Vcnc- rumm '

/«/wlcgimus: Imperatorc cnim mor-

l,lU "

tuo unafccumcadavcreRegio ignitradunt, quorquotaut Rcgem ama-Vcrunt, aut ab codcm infignibus bc-ncficiisfucruntaffedti, cafpcdcmc-ritati , crcdunt mturum , ut in altcraVita Domino fuo , uti prius, fidclitcr

dcnuo fcrviant. Atquc farpc conrin-gir, ut ad 30 millia hominum taii

opinionc dementata , intcr cxcquiasRcgis,pcrcanr.

C A P U T IV.

T>e Brachmanum injlitutis, &• quomodo per Brach-manes fuperftitio iEgyptiorum, quhe occafione wPcrfiam,In-diam, & ulttmum Orientis Sinarnm Japoniorumque

gnum,fuccefiu temporis propagata fuerit.

a Catn-byfclubacb.

Onftat cx Herbdoto, Plinio,

Diodoro, Paufania , Plutar-

cho, atterifque Hifioricis ,

poft Cambyfis Rcgis Pcrfarum in

Mgyptum irruptioncm (quac regnan-

tc Numa Pompilio Secundo Roma-mrum Regc contigit ) totam paneMgyptitrum fapientiam, quae jama mille 6c amplius annis conftitcrat,

in ultimam ruinam una cum Nilo-tico Rcgno abiifle j ubi facra Deo-rum fimulachra in pUlvercm con-tufa, cverfac vaftacobcuTcorummo-les , Apin , maximum MgyptiorumNumcn,fivc Bovem facrum in fcpto

quodam cnutriri folirum ab ipfo

Cambyfc occifum, omncm Saccr-

dotum, Hieromantumquc turbam,partim trucidatam, partim hicro-

glyphicis monumcntis omnibus i-

gnc confuptis , in cxilium a&amfuiflc : Saccrdotcs itaquc , & Hic-romantx in peregrinas tcrrarum

oras profugi , cum tcrrcftrium iri-

ncrum femitae , hoftium refcrtx

catcrvis , haud tutum pracberenttranfitum

, pcr Stnum Arabicum M-gypto contcrminum , itcr tcntantcstiwAcmin Indiam, quam hodie In-dojlan dicunt, pcnetraverintj quo& Hcrmetcm,Bacchum,& Ofiridcm,olim pcncrraflc, cum cx fuis monu-mcntis, & una cxjvctuftis ibidcmcivitatUnt ab iis conditarum rcli-

quiis compcrirent , ibidcm Icgcs

Hieromanticas undcquaquc propa-gafle, cultumquc Deorum in M-gjpto per Cambyfcm abolitum, inhoc vcluti rcmoto Orbis loco rc-

novaflc , cx praeccdentibus fat fu-

pcrquc oftenfum fuit. Qul Dco-rum cultiis adco tcnaciter fimpli-

cioribus mcntibus inhxfit , ut nullo

unquamacvo cradicari potuerit; namuti olim , ita& in hunc ufqUc dicm^//<fo,fiveVaceac, cultus adco in-

crcbuit,

jEgyptii

oacerdo-tes patria

cxtorres

pcr SiKiim

Arabiatm

in Iniism

tranfini*

grant.

VaccatcuJtus.

152 AthanaSiicrcbuit , ut ncmo in fiituro fcculo

falutcm fcconfecuturum crcdat, qui

moriturus, cauda vaccx non ad cx-

trcmum ufque halitum manibus

apprchensa.deccflerit; prxtcrea-Mc-

tcmpfychofin,fivc tranfmigrationcm

animarum , dc animali in animal

,

ab JEgjptns primiim Mundo di-

vulgatam, Heroflrato tcftc, i* vita

Apollonit adco ccrtam fibi cflc pcr-

fuafcrunt, ut Brachmanes ca dc

Abfti- caufa nullum animal vivcns cujuf-

nentia cunquc tandcm gcncris & fpccici

pythago-(jt 9 ncc quac a viV is proccdunt,

uti funt, lac, cafcus, butyrum,

ova in cibum aflumunt , vcriti , nc

forte magni alicujus Hcrois, aut Nu-

rninis una cum nutrimcnto animam

dcglutiant , ita ut hujufmodi pro-j

pudiofa fupcrftitio non folum pcr

univerlas Indu Rcgiones longc la-

tequc propagata fucrit , fcd & Cam-

bojam , Tunchinum , Laum , Concin-

ctnam , quin univcrfam chinam , /*-

pontamque, una cum innumcrabili

Dcorum Dcarumque fanatica turba,

invaferit. Scd jamad paulofufiiis fu-

perftitionum in ultimum Orientcm

cx India introdu&arum origincs

fcrutandas, nos accingamus.

Origo Primus fuit totius fupcrftitionis

iuperfti- fcbcr & archirc£tus , fccleratiflimus

propaga- Brachman , qui imbutus Pythagori-

ix, cis difciplinis , ibidcm fparfis, noncontentus, fuperftitioncs fupcrftitio-

nibus addidit co numcro , ut vix fit,

qui cas, non dicam, enarrarc , fcd nc

calamo quidcm fufficicntcr dcfcri-

Xtc* oo- bcrc qucat. Fuit hic ille toto O-\arldolo- ricntcimpoftor cckbcrrimus ,

qucm

primusin7»* **"'*> StmtX? Kian, Iapones

jmdis Xaca, Tunckinenfes chiaga vocantjfundator. natum fcrtur hoc exitialc monftrum

primo in Medix Indix loco, qucmuti Smenfes narrant , Tien Truc

Cnoc vocant , monftruofo prorfus

partu; ajunt cnim matrcm cjusin

fomno clcphantcm album, cxore

primum dcinde pcr latus fini-

Fabula^rum cmcrgcntcm vidiflc j Undc

deEle- fabula dc Elcphante albo tanti

phantc prctii apud Rcges Sian, LaiyTun-

albo. cjbm, chtnai orta , tantum potuit

apud Regcs , ut nc Rcgnum qui-

K ! 1 C B 1 K I

dcm tantum , quantum Elcphantis

candidi munus xftimarc .vidcantur

,

fcquc pcrbcatos rcputcnt, fi quan-

doquc Carlcfti muncrc illis huiuf-

modi bcllua offcratur. Scd dc hu-

jus Elcphantis apothcofi in fequcn-

tibus plura. Natus itaquc Xaca , pri-

mum , quod perpctrafl ckdicitur , fa-

cinus fuit, occidiffc matrcm, dc-

inde manu in cceium extcnsa, alte-

ra in terram dcmiifi clamaflc fcr-

tur ,prarter fe alium fan&um, nequc

in Coelo , ncquc in Tcrra cxiftcrc ,

dcindc dum in occultiorcm montis

altiflimi fccefliim fe retrahit, ibidcm

fcrunt execrandam illam Idoloma-

niam magiftro Satana inftituiflc,

qua poftca totum Orientcm pcftifc-

ris fuis dogmatis infccit. Scribunc

Annales Sinici , in codcm Natali fo-

lo mox ac cx crcmo rcceflit , Divi-

no , verius dicam , Satanico fpiritu

plcnum, fibi adSo millia «iilcipu-

lorumaggrcgaflc, cxquibus tamcn difcipu-

non nifi 500 primum , dcinde cx his Ioram.^

100, ac tandcm itcrum ex his dc-

ccm, tanquam ad cxccranda fua

dogmata diflcminanda aptiorcs , ve-

luti intimos fcclerum fuorum con-

filiarios, & aflcclas fclegifle, &, uc

dogmata in controvcrfiam a ncmi-

nc rcvocarentur, morirurus in tc-

ftamcnto rcliquit, ut in libris fuis

hoc Pythagoricum poncrctur cpi-

phoncma, twres t$a, fivc quod idemcft, ipfe dixitfeuftc Itbri nos docent,qui'

bus lntallibiicm abfurdiflimarum fa-

bularum vcritatem,in dubium rcvo-

care nefas efle innuebat , quam au-

tem horrenda ,quam execranda fuis

in libris reliquerit ,nonplacita, fcd

fcclera , non do&rinas , fcd abomi-

nationcs , non hiftorias , fcd putidif-

fimas fabulas , is lcgat, qui volct Lt-

brum, qucm de BrachmanumTheologU

P.Robertus Tigbtlis Socictatie 1 x s u

,

Miflionis Madurenlis in India ^fic- lisRoma-labarica fundator, ncc non lingux nus.

Sc Brachmanicx gcnealogix con-

fultiflimus, fumma fane eruditio-

ne , nec minori cum animarum, toc

errorum labyrinthis involutarum ,

fruttu confcripfit. Dc hoc mcmo-Irant makfcriati*r4fhmanum Scripto-

O/tuagies

mtllics Xj-

tm trans-

migravir.

China Illustrata.res , Xaxan occuaginta millc tranf- I ut centcni homines cammigrarioncs in omnis gcncris aima-

lia iuftinuifle, quarum ultima fucrit

in Elephantum candidum, quam/Lo

loco di-(

moverc ncquirent , qux adjurata

dixifle fertur : Se Capitancum Chi- Fabula

nenfem fuifle , & centcnis annis rullfU,a -

han hoe Laenfes , & Tranluan , id Ijam dilapfis , tandem in hunctrun-

eft , Rotam vocant •, putant cnimanimas cx uno in aliud animal velu-

ci rotatione quadam pcr fcx pcc-

nas tranfmutari, donec tandcm fex-

ta rotatione pera£ta , in ftatum

omnis mutationis expertem Deo-rum confortio aggrcgentur , 'Pago-

desfaQix.

Alii ftriccius Pythagoricae Meta-

cum fwfle tranfmutatum vcnifle

autem ad intimandum Concincina

bellum cum verd non eflet , qui

aut arborcm rcfecarc noflet , fuiflc

ibidcm relicrum Solis imbrium-

quc injuriis expofitum , ea fpe frc-

tum , futurum , ut nulla elemcn-

torum vis contra duritiem folidi-

tatcmque corticis , qua vcluti lo-

2ia morphofcos leges fettantur , ita ut i

rica quadam municbatur , prxva

tranfmutatio animarum juxta virtu-

tum vitiorumquc mcrita aut dcme-

Itfca , in animalia vitiis virrunbul-

lere poflbt , qux fcu fabula , leu

Dxmonua illulio tantum in ani-

mis gentilium potuit , ut dum ar-

que t£y

tiw dvaAoyicu correfpondentia bores comperiunt magnitudine cxi-

transformetur •, hoc pacto dicunt,

Tyrannos in Tygrides , in lupos

proditores , in porcos luxuriofos

,

gulofos in canes contra in oves

raanfuetos , Regcs in Elephantes

&c. fuifle tranfmutatos : Quas mc-tamorphofcs tanto numero addu-

cunt, tot ac tam ridiculis inconcin-

nifquc fabulis contextas, utinOvi-diana Metamorphofl nil tam cxoti-

cum, nil tam ftolidum ac vcfanum,

quodilliHeroibusfuis fiCtfi^wxpfurotf

non attribuant •, & qucmadmoduraunda undam trudcns in innumera- I

dicunt , hominem intclle&u in id Sicni

"

mias , illi fcutellam oriza: portione

refertam , radicibus apponere fb-

leant , veriti ne diuturno jejunio

anim.x Hcroum in illis vivcntes tan-

dem deficiant , tum ftolida qua-

dam corum commifcratione pcrcul-

fi , tum ob umbrae quoque sratif-

fimas , fubtcr quam xftivo SoTis ar-

dore ie recipiunt , ob rcceptum bc-

ncficium gratitudinis debitum hoe

padro pcrfblventes.

Qui verd fublimius , ^melius Sanior phi-

infanius ) philofophari videntur , lofophanHi- - ratio, lcd

bilia tandcm fluttuum divcrgit vo-

lurriina , ita metempfychotica fu-

perftitio tantam poft fc traxit ani-

lium dcliramcntorum multitudincm,

ut ca intcr animalia , quadrupedia,

volatilia, natabilia, atque infecracon-

tincri nefcia, vegetabilisquoquena-

tura; regnum invaferit unde nata

propudiofa illa A^e^ijfix^'^»"'

,

qua non in animalia duntaxat, lcd

&inplantas, OvididianxDaphncscxcmplo tranfmutari dicantur } qui-

bus tanquam rationali homine indi-

gnis , omiftis , unum tantum hic

adjungam , quod anno 1632 , in

Concincina accidifle rcfert in fuo de

expeditione Japonica libro T. Thi-

/ippus Marinus. Ccciderat vento-

rum impctu in tcrram ingentis ma-

gnitudinisarbor , 80. cubitorum lon-

gitudincm habcns , tanti ponderis

,

quod concipit , objccrum tranfmu-

tari rcaliter , ita ut ceflante opcra-

tione nulla homini vita fupcrfit;

quod nondcintellettutantummodo

& voluntate , fed & dc potentia co-

gnofcitiva , appetitiva & phantafti-

ca intelligunt. Addunt , ubi homotantum intcllecuu profecerit , ut

quafi cxtaticus & in immobilemftu-

piditatcm redadrus videri poflit

,

tum tandem is fummum id , quoddcfiderari potcft , ultimam videli-

cct felicitatem confecutus dici pof-

fit , atquc intcr Numina relatum

Pagodcm efhci •, unde fimilcs Pago-

des etli nec viderc, nccaudirc, ncc

ullius altcrius minifterio , urpoteex

materialibus rcbus fabricata , fungi

videantur, audiunttamen, utiajunt,

videntquc fuo modo •, Numinevieje-

licet , velut extafi quadam & raptu

V in

Quando in

Pagodcs

convcnan-

tur.

Athanasii KlRCHER.1

m illis abforpto. Atque hoc pacro

illi fat ridiculo ratiocimo vitam Ido-

lorum Pagodumquc contra eos, qui

M . j cos impugnant tuerifolent. Addam

hoc loco aliud quoddam hujus pha-

.hodcxcm-nac jcx opinionis de Metcmpfychofi

*um

Sinarum fpccimen , quod tn vtta

B Odorici Ord. Minorum S. Fran-

ctfit, z^wdT.Bollandum in magno

iUo Vtta Santtorum Opere tom. i .Jan.

if. c. 4.. legitur. Nam cum didrus

Odoncus Camfanam SinenilsRcgni

urbem tranliret ,aquodam Stna ad

contuendum infoiltum inauditum-

que omnibus feculisfpedtaculum vo-

carctur ,benignx invitantis huma-

nitati annuit •, Itaque introdudtus mMonaftenum quorumdam Religio-

forum ,quod Bonziorum ego Cce-

nobium fuifle interpretor, ubi non-

nemo cx didis Rcligiofis duas in-

gentcs iportas omni cibariorum ge-

nere onuftasin viridariura quoddam

Ccenobio jundtum tranfportan juf-

fit in quo & mons crat amccnis ar-

boribus confitus •, Hoc itaque vin-

darium una cum Odorico ingreflus

Bmzius campanulam quandam

quam fecum portare folebat , info-

nare ccepit •, 8c eccc mox ingens di-

vcrforum animalium catcrva , ex

montc feftino gradu , id eft , Feles,

Canes , Simix , Caprac , Porci , &iimilia aha monftruofx formx com-

plura , ad tcr millena , fefc Nutri-

toris confpcdui ftiterunt. Quibus

ille cibos pro cujufquc natura por-

rigebat •,prandioque brutali. finito ,

ad campanulce fonitum mox fingula

fcfe ad intenora montis latibula re-

ccperc. Hic Odoncus ftupore atto-

nitus , indica , mquit , mihi Fra-

ter, quaenam fint&quidnamfibive-

lint , brutorum hujufmodi adco ad

obedicntix fignum promptorum

congregatio ? Refpondit Bonz,ius y

Iftx funt Nobilium virorum ani-

mx,quas nos hic amorc Dci pafci-

mus •, refumit Odoricus •, Et quo-

modohxcbruta animxdici poflunt ;

cum animx humanx omnis corpo-

rex molis expertes fint. Rcfpondit

alter , In hxc qux vides bruta in-

greflx funt animx dcfundTorumom-

nis xtatis & conditionis hominum,

& quanto quifpiam fublimioris fue-

rit dignitatis , tanto nobilius quo-

quc animal ,quod inanimac , forti-

tus cft : contra tanto vilius , quanpo

viliorisconditionisfuerit. Quamqucquidem fupcrftitiofarum mentium

ccecitatem Odoricus , magno argu-

mentorum pondereconvellcrecona-

tus fuit •, fed fruftra j cum nemo ef-

fet , qui a ftulta hac Diabolici do-

gmatis pcrfuafionc , dimoveri pof-

\ fet. Ego fane hxc npn animalia,

fcd Dxmones in hujumodi bruta

jtransformatos , ad mifcris homioi-

i bus illudcndum , corumquc ani-

\

mos infatuandos , vcrius credide-

nm.

C A P U T V.

(De ridkulaBrachmanum arcahmimm originem.

X4i* cumMercurio

Trifmcgifto

confunaum

Rachmanes originem fu-

am ,Scriptores Jndi, du-

xifle dicunt ex Cechtan ,

fivc Xaca, de cujus ori-

gine in prxcedente Capi-

te egimus, qucm& ndem appellant

cum Arabibus J*/*Harmoz »

eumque cum Hermete Trifmcgifto,

alii cum Pychagora ob dogmatum

iimilitudinem immerita comparatio-

ne confundunt •, Nam dodtrina,

quam tradidit, tam horrcndisfabu-

larum monftris , tam fccdis incon-

nexarum rerum commentisapudeos

confufa legitur , ut in varias clafles

divili , vel ipfimec ftolidx dodrrinx

fcftatores , quid fcntire , quid crc-

dere dcbcant , nefciant. Sea fubnc-

cramus nonnulla dc Mundi creatic-

ne dogmata , qux uti ab illis inter ar-

ticulos fidci, itaa fapicntibus fanati-

corum nugamentorum numero mc-rito adfcribuntur.

Dii Brachmanum fumma ftolidicate ^f*^

fidti , funt : Bruma, Vefin, Butzen,&cnmm*

hi

China Illustrata.

Millio-

ncs Dcita-

rum.

RrmmmmagnumNumcnhominumcr niem-l»ns fuis

divcrfis

divcrfbrntn

gcmtor.

7. Maria.

i.Aqueuma. Laftcutn

a.Ecoag-lohcm.

4. Butyra-

ceum.

j. Saunum.

&Sacca-tcum.

7.Vinofum

hi funt prarcipui, quibusfubordinan-

tur 33. millioncs Dcitatum , qua-

rum caputdicunt efie Dimtnderen ,

Ffitwi & Bruma^ cx hoc tanquam

nobiiiori omnc hominum genus

prodiiflenarrant, ex totidem Mun-dis, membris humani corporis cor-

refpondcntibus : Mundum PrimumSupercceleftem cx cerebro> Secun-

dum cx ocul is-, Tertium ex orcj£uar-

tum cx finiflra auricula Sguintum cx

palato& linguai^x/wOTex cordc}

Septimum cx vcntre •, Oilavum cx

vcrcndis i Nonum ex coxa finiftra-,

Decimum ex genibus-, Undecimum

cx calcaneo •,Duodecimumey. digitis

pcdis dextri } Decimumtertium cx

plantapedis finiftri-, Decimumquar-tum exambicnte cum aethcre prodi-

iflefabulantur: e quibus Mundispropartium humani corporis conditione

nati funt primo homincs intellectu &iapicntia confpicui ; fecundo Pru-

dentcs in adrionibus-, tcrtio Eloqucn-

tcs & facundi j 4. Aftuti & callidi-,

f.Gulofi&commeflationibus dcdi-

ti; 6. Magnifici &fplcndidi, Jibera-

lcs;7.v Sordidi &obfccenis moribus

prxditi-, 8. Luxuriofi & carnalibus

voluptatibus dcditi; 9. Laboriofi

,

Artifices & Agricultores. 10. Hor-tulani , Ruftici. IX. Vilibus opcri-

bus dcftinati, quos pareas vocant.

12. Homicida:, latrones, furcs. 13.

Opprcflbrcs pauperum. 14,. Homi-nespcculiari dotcin omnigenere rc-

rum prxditi. Atque hoc pa£to de-

fcribunt magnum lllum Brumam tot

Mundorum hominumquediverfifli-

morum genitorem; quac ftolidiflima

gcns adeo ftri<5te ad literam intclli-

git, titcum in fuis fanis uti fcquitur

depi£tum fervent,&cum homincmafpcxcrintjCX ejus phyfionomia cumcx tali & tdMBrum* Mundo natumcile, ccrta fc notitia dcterminare

poflc fibi perftiadeant $ fed non-

dum fat ineptiarum •, fiquidem in

Mundo ponunt Icptcm maria •, 'Pri-

mum Aqueifm ; Secundum La&eum;Tertium Ex coagulo lactis-, Quartum

. Butyraceum •, Quintum Salinum -,

Sextum Saccareumj SeptimumVino-fum. In Aqueoponunt quinque Pa-

radifos: In La&eoReligiofos &Sa-crificulos, quosjogues vocant , quse

gloria«S>vflidicitur. Intertio^ quamg\onzmDivenderen dicunt, volup-

tatibuscorporeisdeditos; Inquarto

qux cft gloria Brumx felicis fortis;

ln quinto qua:eft gloria Vifnu, mi-

fcricordes > In fexto, quaegloria Cai-

lafan dicitur, Elecmofynarios ,• In

(eptimo , quse gloria Vajacandamdi-

citur, omnibonoaffluentcs.

In omnibus , pra:tcr primum, cor-

porearum voluptatum abundan-

tiam , juxta analogiam liquorum

,

cx quibus conftant , admittunt.

Dixi praeterprimum, quia uti illud

prorfus intclle&uali luce pollct, ita

quoque dicunt, in eo primum vo-

lupratis gradum cfle, gratiam Dci

fupremi , cum quo pcr candem u-

num & idcm cfficiantur , & conli-

ftcrc dicunt in Harmonica quadamproportionc, quaanima Dco milce-

tur , & fopopQuxng dicitur , quamdo&rinam paflim ab cyEgyptiis

haufifle, tamctfi infinitis fupcrfti-

rionibus contaminatam , haua vero

abfimilc ci vidcri potcft, fi quae de

fafiop<pu<ri (^yEgyftiorum in noftro

Oedipo expofuimus, quacquc ex Sa-

racenU aut CMahumetanis ( quo in

corundcm Cabala nil feptcm hujuf-

modi Mundis voluptuariis tritius

eft , ) addudta , rite intcr fe contu-

lcrit.

Praterea quod Cabala Saraceno-

rum de globo Terrae in cornu bovis

firmata , Brachmanes de Serpente

%hittxx$a.hu , id cft , miUe Cafiti-

bus monftruofo dicunt-, & quoniamSerpentcm feu hydram hanc phan-tafticam fuftinendo globo Tcrrce in-

fufficientcm vidcbant , oQto illi

Elcphantes , quorum robore fufti-

ncatur , fuppofuerunt ; qaia vcr6

ncc hi finc fuftcntamento & fub-

ftcrniculo fubfifterc potcrant, illis

immenfa? aquaticx tcftudinis dor-

fum, fupra quod firmarentur, fub-

ftituerunt, quar in infinito mari na-

tanstotam hancmonftrorum conge-

ricm fuftineat.

AliideMundiOrigincficfcntiunt,

placitofane ccteris non minusridi-' V r culo; Ara-

7- Mundivolupratum

apud Ma-Lumtdarns.

CabalaSaracmo~

rumctBracbma-num difci-

p!ma de-

fumpt.

Fabulj,

if6 THANASIIAraneus

cft origo

Araneumfinguntefle primam rcrum

, caufam , qui cx vcntre fuo conti-

Br*(bma. nua nlorum evolutione clementa

f* primum , deindc Ccelorum globos

cftbrmarit,opufque fuum continua

allidentia gubcrnct, ufque adMun-di interitum, qucm caufari dicunr •,

ex filorum mundanorum, quosevol-

verar, intraferctra£tione, undere-

rum omnium cvanefccntia. Qux. ided hoc loco apponcnda duxi , ut

KlRCHERInos ccecx gentilitatis dogmatis a-

deoabfurdis & /nconcinnis, quibus

humanum ingenium magis abibna

concipere non poflet , cognitis ,

DEoOpt:Max: & ChriftoScrvato-

ri noitro debitas pcrfolvererous gra-

tias , quod nos e tantis tenebriscrcp-

tos, infallibili veritatis fux luce, prx

innumcris aliis , mifencorditer lm-

buere non fit dedignatus.

C A V U T VI.

Apollomus\pol

Thyarurus

VarixBracbtn* -

nnm Scclx.

T>'ealia fabulofa doctrina Brachmanum, &• eft , dedecem

Incarnatiombus <Dei, quas Gentileslndianiextra&intra

Gangcm credunt.

Rachmanas,quos& Gym-mfofbtjlas vocant , olim

Aftrologia & magicis ar-

tibus cclcbres fuifle ex

Heroftratom vita Apollo-

nis Tbyan*\ patet , quorum famapermotus & ipfe fufceptis magno-rum itinerum ambagibus tandem co-

rumaddifccndorum dogmatumcau-fa ^i^Perfidem in Indiam ufquc con-

tendic;Regem Jarcham iapicntia

confpicuum adiit •, ubi& feptem Pla-

netarum figillis , magnx , ut ipfc

putabnt , virtutis in lapidibus prc-

tiofis incills donatus-, Satanica dog-mata, quibusiplc jamdudum imbu-

tus favebat , fatis deprxdicarc nonccflar } quorum quidcm inftituta fi

cum modcrnis comparcs , haud ab-

fimilia efle repcries. Sunt autemdux claflcs Brachmanum } primxfunt ii qui fapicntes dici volunt , &civilem vitam le&antur j alii Joguesvocantur, & in folitudinibus prif-

corum Gymnofbphijiarum morc nu«

di funt , divinationibus cxtcrifquc

magicis artibus dcditiflimi } vitam

quidcm , li externam attcndas , au-

ftcram & laboribus plenam , fed re-

veraintcrnamfub afre&ata hypocrifi

omnibuslcelcribus refertam ducunt

Non fatis itaque fuit callidiflimo

Satanx, pcrvcrfis hujufmodi dogma-

tis prifcorum gcntilium propriis

,

mortalium animas folitis fibiartibus

demcntare, fcd & facra profanis ad

majorcm Divini Numinis atque

Euangelicx Legis contemptum, mif-

cereaufus, adeo fimpliciores Paga-

norum animos Satanico Brachma-

num minifterio infecit , ut Divini

Verbi Incarnatio in putidisfimas fa-

bulas traducla, atque abfurdiflimis

Metempfychofeos commcntis mix-

ta,fucceflu temporum partum produ-

cerec tam abfurditarc celebrcm,

quam fabulofanarrationcmonftruo-

fum, cujusmodi funtdcccm Deiln-

carnationcs , quas prxtcr complura

hujtis farinx figmcnta mihi hlc Ro-ma communicavit jam Ixpe lauda-

tus P. Henricus Roth Auguftanus

Patria , Mogoricx Miflionis in de-

fefliis operarius , quiuti Brachmani-

cx Iingux cft peritifiimus , ita quo-quc cx ipforum arcanioribus libris

prxcipua cxtraxit dogmata, eaintcn-

tione, ut noftris intcr Brachmanesverfantibus modum , quo tantas ab-

furditatcs facilius confutare poflent

,

tradcrct. Vcrum quia res confidc-

ratione haudindignamihi vifa fuit,

hic brcvem corundem enarrationcm,

ipfis fupradicti Patris Rothii verbis

fubjungendam cenfui.

Dcccra

13. Incar-

njtionct

Dci.

abfur-

djflimx

»»

»»

»3)

C II I N A I L

Decem fabulofac Incarnationes Dei,

Quas credunt Gentiles Indiani cx-

rra & inrra Gangem , ex mter-

J\retatione <P. Henrici Roth.

nivcrfim dicunr , fecundam per-

rerfour »» fonam ex Tnnirate noviesjam incar-

*inar# natam fiiiflc , & adhuc femcl incar-

nanonc „ natum iri.

i^lt. » Perfona: Trinitatis apud illos

fentcntu->3 funt: Brahma3 Bexno^ Cftiahex. Has„ dicunt cfle unum quid in natura

,

3, quam vocant variis nominibus : v.

j, gr. t^/fchar CimmobiIis_) Tarama-3» nand f quietus J Taramcxuar ("(11-

premus Dominus} On fEns)&aliisfexcentis nominibus, qua? Entis il-

Jius attnbuta infinuant.

Trcs fiipradidras perfonas dupli-

» cirer explicant : Pnmum Brahma»» dicuntefle naturam feu eflentiamil-

,, liusEnris Suprcmifive Dei: Bexno3» dicunrcfTecjufdcm apperirum con-3» cupifcibilcm , Mahex vcro appen-tum irafcibilem. Sccundum Brahmaeft Inexiftensomnibusrebus. BexnoConicrvator rerum. Mahexdcftru-ct^rfhincfingunrmortem &corrup-

3» tionem efle fervos hujus.) Tandem3, in compcndiodicunr , toramrcrum„ univerfiraremconfiilereini5'tfw^/&

„ Beaxt , id cft , in Umierfali & Tar-,, ftculari. Univerfale dicunr efle Na-», turam illam Enris Suprcmi in fc. Pa-5 , rriculare eft Narura illajam per parri-

culas divifa in rerum vancrare.

Und£ deducunr , nullam efle necgenericam ,necfpccificam diftinctio-

„ nem inrcbus crcaris, fed omnia cfle

jj unum idemqucEns,feunaruramuni-jj verfalcm individuaram pcrparriculas,

jj quarum unaquarque aflumit vcl figu-

„ ram hominis, vel lapidis , vel afboris.

Marcriam his parriculis divinis fu-

perveftitam dicunr nihil aliud cfle,

quam dcceprionemj undc eandcmnaturam divinam vocant Ram

}ideft,

Ludentem.

Deum vel porius naruram illam

Incarnaram explicanr fic: Parriculafcilicet major afliimit , feu vcftit fe

materia (quam dicunt componi exquinqueelemcntis)& perillam velut

„ pcr inftrumentum fuum manifcftac

»»

»»

»»

jj

j>

>>

„jj

>>

jj

>>

jj

j>

»

>>

LUSTRATA. I f 7

attributa fua, plufquam inalio entc 3i

ordinario, cuiineftparticula minor.

Longis eflct opus commenrariis ad „cxphcanda fcu narranda lblura fig

gmcntaGcn t iliutn.

Explico nunc incarnamnes in

particulari.

Prima eft Naracn, id cft , Virorum »Princeps. Sccunda Ramchandra. »

,Tcrtia (Jllachautar , id eft, Pifcis. »

I Quarta Barahautar , ieu Porcus. »' Quinta Narfeng 9 homo leo. Scxta »

1 Uahfer, decem capita. Septima Ja- »>

1 garnath , Mundi *Dominus. O&ava »Crexno , niger. Nona Bhavam. »Decima Har.

Primus Naraen filius fuitJagexuar 1 Ns.

quod linguanoftra\idemeft3ac©^/- "*«

V 3

If8 AtHANASHa, nus iSMundi. ) De hoc Naraen di-

„ cunt, quod tam fortisfucrit , utcnfe

,

„ quem in manu habet , unico i&u

„ milleEIephantesocciderit. Prarfcns

}>erat ubicunque a devotis fuis colc-

M batur. Hujus Idoli figura fic cxpri-

. miturincorumlibris.

,0 <0 O O O O O O O O O o o o

C(((vCU uu

KlRCHKRIlocum Nativitatis,& aer vocibus fpi-

rituumfuavuTimis refonabat. Libe-

ravit tandem Mundum a Gyganti-

bus, quos perfratrem fuum occide-

bat. Vides hic fub obfcura qua%dam Chrifti in Mundum vcnicntis

veftigia> Figuramejusficexprimunt. Z

»»»»»»

*3UtiT

ii Kamt-Secundus kamtxandar filius Bal

tjmin.i " (Fortitudo>robur)friXtti${\usLaxt-" man milcs erat tam fortis , ut unica" fagitti unoiftu millc hominesocci-" dcrcc Ipfe Ramtxandar pacificus e-

* rat, nequc gladio utcbatur, fcd quid-M

quid volebat unico verbo efrettuin

tradebat. Venit in Mundum , ut* hunc agygantum tyrannide libcra-

"ret- Mediano&enatuseft,tunctem-

" porisCcclum florcs dcmitfcbat fupra

TcniusMatxautar. Dc hoc fingunt

fequentia : CumDea Bhavani iretad

balneum cum quatuorancillis, Gygas unus> nomine Bhenfafer , illam in-

fecutus rapere voluit , tunc Deus for-

mam pifcis aflumcns ex aqua prodiit

,

& Gygantis caputamputavitj Undefiguram ejus fic expnmunt.

C. Capuc BhavMi rccifum , in bovis «".S,.*-.-

.•••«•r> caputabiir.

D. CulmsfeuCerimonix. Quar-

III. V*-xsmtsr.

»M»

»»»

China Illustrata. 1J9iv.j*r-

}jQuarrus Barhautar. Anrequara 1 terillumcorripuit,cumqueadcoIum- »

t*ut*r.

^ iftcinMundoapparcrcr, GygasunusI nam ligatum.caftigavir. TunccxiUa »

„ nomine Harnacafi toti Mundo do-s, minabamr, capurhabcbatcervi, folo„ haliru madhbar homines, & monres,> poft fe rrahebar. Tandem Deus fi-

» guram Porci Sylveftris aflumens,3» duodecim annis cumdicro Gyganrc» ceruvir,&tandcmmaaavit.

A. Barcbautar.

C. A Deo in Porcura tranfmutato occiditur.

» Qilintus A^ry?^. Hic ortus dici-„ turobMundiimpictatcm inSuperos„ corrigendam

; Cum cnim Rcguli cu-« jufdam filius femper diu nottuque; , nomen Dei (Ram, Rarn) orc pro-j, ferrer, patcrejus ird commotus acri-

lpfa columna Dcus, allumprd lconis

& hominis figura prodiir, & Regu-Iiillius venrrcm aperuif, & occno il-

lo, Munduradocuir, non ciTe rcprc-hcndendos, qui Superos colunr. Fi-gurafequirur:

A. Narfimg.B. Rcgu filius occiditur vcntre apcrto.

»»»»»

Sexrus 'Dahafar. Hujus capira de-ccm humana non vivebanr. HicMorrcm in domo fua ligaram ierva-bar, ventus ipfi fervicbat

; Erat Do-minus Zailani , ubi aureum fbrtali-tium extruxerat. Tandem Latx-

,man frarer Ramtxandar ad illum"

occi- l

»»»»

v;. p«-'4«y«r.


„ occidcndum fc accinxit , & fccum i deinde Canis, Ibidis, & Draconis

„ fimiam illam celebrcm Hanuant no- ' forma,toti Mundo dominacus eft.

M mine, adduxit, ut fi fbrte erraret, Ha-

mtant illum faxo occideret. Tandem"

ipfe Latxman fagitti in caput illius

"afininum jafta occidit. Uti Figura

J}oftendir.

vi 1.7*-Septimus Jagarnath. Iftetotum

5> Mundumcum incolisomnibuscapitin imponensalidferrevoluit, fed pon-n dere tanti onens, pedcs & brachiaH

illius fra&a tandem computruerunr." Jam colituraGentilibus illis, pidtus

n finc manibus & pcdibus , quos amo-M rc MundiamififlTe dicitur. Hic dici-

" tur filium fucceflbrem fuum a matrc

* B cx ovogenitum, per mare in Infu-

"lam tranfportaffe i qui afliimptis

A. Jag&nath.B. MarerfiliumC ex dvo gfenerat.

D. MareintcrIni"ulamZ«Zw&/»</wwiE. F. G. Ibin,Canem, Draconem,quorum

fbrmam ailumpferar.

Odtavus Krexno. Hujusfupremus v/n.titulqseft: Paftor vaccarum,habebat

JJJJledccim millia paftonflarum, vocatur 'Wccaram.

vulneratus in pe&ore. Ipfiusfeptem*

fratres a Gygante quodam occifi fuc-5

runt nomen illius Gyearitis Kans.Quando mater Jejfoaha in utero .

geftabat difttim Krexno , tunc Gy-gas ille di&am Jejfodbam ccpit ,

'

& in carcercm conje&am cuftodiri

ab aliis Gygantibus juflit , circum-'

du&o carccn ferpcnte j intentum'

ipfius

V

China Illostrata. 1 6 i

ipfius crat , & hunc o&avum filium]

cedcntibus dc Puffa & Harpocratc "

„ occidcrc. Scd quandd hic mcdia Stgalione dicta funt, huic amibui"

' notte natus eft, Gygantcs vigilcs ob-

dormicrunt, ficquc matcr cum filio

aufugit, quifilius tandcm Gygantcmoccidit.

IX.

9»

Hicdicitur fcptics in Equum ; feraclin

Elepbantem & Taurum tranfmu-

tatos. B. C. D. E. Gygantcs , cjui

7 Fratrcs Krexnoxn EquosL. mu-tatos intcrcracrunt, iifquc obdor-

mifccntibus Krtxno evafit.

Nonus Bhavani. Quam dicunt

cfic Xafte fcu Totentiam hujus ma-»ritum dicunt Xafteunt , id cft, To~

tentem. Omnia , qux dc hac Dca&marito cjus dicuntur , funt myftc-

}5riofa , & fignificant matcriam, &

9icaufas rcrum. Quxcunfcmc in prx-

poflunt. In Lotum enim transfor- amatum volunt, flc dcindc univcrfodominatur j Cum cnim Lotusaquatica planta humidi fymbolumfitj omniaautcm, qux in Mundofunt, humido animari, & confcr-

vari Mgyptiorum morc vclint,facile

Lettor originem hujus fabulx vi-(t

debit. 4. Brachia quadrupliccm cle-

mentorum vittutem dcnotant.

cc

cc

cc

li

Dcci-

ATHAHASII KlKCHCRlDccinius/frfr,advcntu fuoomncs «x.H*.

Mahumetanx Lcgis Seclatorcs crc- «ditur intcrcmpturus , & ita cum «pingunt: In pavones primo, dein-

«

de in Equumaligcrumtranfmutan- <«

dus. <c

Quxcunque dc Gygantibus hic

dicuntur fabulx, illx utiqucorigi-

ncm fuam na&x funt , aut cx Ce-

nef 6. ctfi Sapicntcs pcr Gygantcs

hujufmodi Satanx Rcgnum intclli-

gant j pcr Dcbcllatorcs vero Sata-

nx Deitatcm dccies pmptyvxfiiltKut

incarnatam j Ubi & complura vc-

ritatis Chriftianx vcftigia cognof-

cuntur , ctfi miris variifque figmcn-

tis & monftruofis allcgoriis con-

taminata, quod proprium humanl

gcncris hofti cft , Sacra profanis

itamifccrc, ut & fimpliciorcs ani-

mas hujufmodi fupcrftitiofis ima*

ginibus , veluti nonnullis horrcn-

darum formarum alliciis invol-

vat, & una in contcmptum Dei

limiam agat , ambitx jamdudum,

Vcl a Mundi primordio Divinita-

tis. Quomodo vcr6 hxc fupcrfti-

tiofa dogmata cx TrtdU in Chimmufquc , & ultimam IaponUm dc-

duita fuerit, paulo poft cxponc*-

tur.

Caput VII.

T>e Literis Brachmanum.

Tuntut Brachmancs non-

nullis litcris, quas arca-

nas vocant , nulliquc tra-

dcre folent , nifi quos cx

fuaScclajudicantcflc ad cas difccn-

das aptiorcs j Vcrum uti fupri dixi,

cum P. Hcnricus Roth iis ad vcramSalutis femitam deducendis totus \

intcntuSjfinc lingua t5c litcratura co- ;

rum,id, vcluti ei^vmroi. Videret, pcr|

qucndam£r4f/7/w4»wfumma benc-

I

volcntia fibi dcvindtum , & jam adJ

Chrifti fidcm fufcipicndam inclina-\

tum, totam & lingux & litcratu-

rx , philofophandiquc rationem li-

tcris hifcc conditam, fcx annorurn

impcnfo ftudio, confccutus cft. Vc-

riun nc quioquam curiofarum rcrilm

omififTc vidcar, hic clemcnta co-

rum , manu Patris Rothii clcgantcr

difcripta adncctam.

Sunt hujufmodi Charadcrcs in

tanta apud di£tos Brachmanes vcnc-

rationc, ut cos non ab hominibus in-

ventos, fed a Divinoris alicujus Nu-minismagiftcrio inftitutos, dictatof-

que arbitrentur , tanto fludio pro-

pagatos ; ut quod fane mirum cft

,

vcl ipfos Stnas ad Dcorum fuorum

fimulacra iis, vcluti myfticis , 6c

ncfcio

B

ta ua ra Cl njj* ^ fl4ja mau rc

r

f 3 \ ^ //<? a 3 1 3 /3 ^ d \ ii

L JJL. J/utjL ffia. ja JJ.l ,U ja U IL j>L txL ttL rL

I/avz /r./ ta Ja. jta X£L JJ^ sa

3 5 ^ & H // 51 ^ ^ /

a l u. rc Irc

oca/cs furtf auun/j 3 ? i ^ ^ fUArum u/ttrna ruc. <Ar

/u. M"ac i^ca/^s wt-Jlnt JLottfa rcl JZrcvcs tra îftttigu^nt-

/ls JLong* ?n %S ^ 3| ^ ird^ ^ |^ 3 ^ ^VscaSt/us riAswitur OXjtitonfi auatrtor\\ \ \ , nasctfttr

cf l. &jc a cf t nasctfur ct . £jc a ct U nasctfttr o. £a a cf 0 /tt c*u

<ouanti/its cointtuaunt ôca/s /oc tno7o-y fstf /tttcra fyc U tn Vo cu/rAa. .lt Ju Arc J/r

u 9* afus cotLfonattti/ts coc ouantm utt^/ic t/c co//>; n orcsf fiLroa/cj jir-aT^tctcc conu/ctintr /ttiatt/ts , / • / /

'ironjts Jtc COjVul/l t/ tit r Cfi Cp\ 3p\

zntc^ Udem con,tAtifttr m fcrfc ananôp . nj/a tnfrcc?cntc

k:f/£tn cntm.fua Joca/t Krti>atur/c'cu,,7um Jlcott/as, rocattfg/„

Vetn, cufnp^/arnnotiônunf/c? a/tcttfcptc tt tt cojztt/atam

^^f^cmfi/o CJ f*/au?tcaAis / t, , . ,<U 6r" £rttra.£,a Ma A.va ha LtLa

t tiAû. fiinûm conhair ltU4Ufrâr i roca/t. ef fic amLrY ~\ ' • rlarLiccc crunt cttm tcrtia scaitcnti Jic / /

/ -c rra jtra. tjLrna

^ ^ ^\Htftclc a/ttj

/lcc jauLtuor JLtttzrx.fuas co/uJatas ôcanf/c? ui cojitt /a tton±

»Lf stuun.fg.wr.im. A/a attta Mia jctta «

f-c pr

Ctttdttrn itLatML £fan s czct~ Jcu jfâc/itLLastL t&£L&

/ ?l a l d U r i cnfalv

a . a f.

/zv c ct o ou Aa ta ua ra fa, nja nJJa na nya m-a^l / c _ / l i- « » V t* • • .... —~ - — —- >-

jjlui Jfia afa ffa /a JJi Jaja fa JCfa nfia cfifa ttfa tfa xa XAa - ~

cf/a auca Jfa xtta

« %4 5 //

a/utnp fttcrctJûnf- ^ccafcs. Jccttsnlrez îuLtttor -Lhjvf.tanî . ^/\^c/l-^fU,.z

%-nc^f sunt- tônjonan tzu . Q^crcafcs jvrcmt- tftjionutrturJitnf- 'Jfxrevcs

v u rc

it vn. JLorujas tranjtant,/lc tfcrrman tit^r ^ ^yoca/cj n // // auaan scna zatvm. porvtvntur rw.fi, tavtticy

roictictits aftas fcm vcr

/' 4 • / / l: ' L *mattata rigura jjruccdcnti iônjonann comtStriantur .

Zom/tnatto vacra/s rco-ts cufTi conjonantiftts Jt Jcyucns .

tn ta ua ra la nâ //«Ua na fUUL ma tfa JJfa Jfia afa fna ja JJa Ja, aa, fa

a a \ <q// ^ iji 3 £ 5 // b 3 a $ 4-/3'

^/^/(V/ trfa tfa x* Xa, ja txfa ^ca Jfa xtia

« a 3 // ?i * * // a £ 5

1 /..on^wm

^

tc cujrh/rvna.ttir .

fi2n<3i n^//5n Tjn 3)iT)3D//5i5i£nen-^//inii5i3Ti^n//

~ Ti '©i 5i zn // î // cTi /n î î //

I $ J&TCTCJtc comftriatur currt conson an tt./rts .

mt it wt- rt (st njt ri ni nai nvt, jft tffft Jft aft fft yi J/t Jt

\*t Itl TL/u nftt cfift ttfit tft xi Jift st txft aut J/t xttt

fe//-Ql'afiQ^//liif

li fi*TfJf! ll/u

;n n .. n n n n n n n .. ^

^ i f /// // // U tl C ? / fl fito /i^f C c>/i /// cu /// (j p rtJld // u n tillt s. . !

m / rye r/J/c nc rrsc mt /fu .tJfu aîc j/c //u jc JJc Je jfc fc

\W$/\ ^l^^£j^/3?;^//z/c txc fic t/c xv JcjL jc rx y //- 1! J/ic x/tc

h^bh//?i^^//^ )i ^ ^

*h\\\ //\\\\\ //X\^\ /,\\\\\ //

/v / rt^/s nJJs ftO rt^js rrny ^/1? JJ/c J/c^/c* //c ^tc Jfc Jc ^j,

./:.• /.t .• ///? (Jic> xfr J/1c Jo txr/cîu? J/c ilMtf

IJ! t$i &\ // 3t\ "Efl // ?T)

31 &u

//

/// // // /'///

' UJ/I

3 */j i // -// c ti/m (j c n^fc-rian i~L /t

t/j/t r/ .//// rt u u rr/u ^j/u JJ/u J/t/ j/u //1/ JJu

x 1TI/<?u /// / LX U .C // f l/

l 31, \'% / *, *> I

tX ti & // / //

L* // <7 t/ M

{ ^ \WK\' ¥AÂ

nJJrt nrc mrt <Ufirc J./rt afirt

X JJrt Jrt ^rc brt xrc .Lrc src tx:rc ûr( J&rt xttrt

\ I V7 3 ^ 5 // t 'A 4 ? //

i l •

rc

|< /^rir « rt / rc

cc-rn

2

VJlrn, Jircvc a.ua.m JLcrtLfum rartsjvmc tff in ufu.auan^c fam.cn

twr cum ccnt/crna-tLfc .rLcn.mûfaf u ram./cb jtrcuf cjt mjfJLJLdet

\

jtclcnL. crnjc nanhs aJ^L^Ltu r 1? . Cf . ^ 2|

)bjhLantcs rnufc tn Lic JLtnjjua j-ccantttr fcfatiZtcantcs, $6 pU& c.rrc i

Wt fua rcca/t c ur rn rtm Dc/c c c n f. SVuf/a ca ru rn fc/a vcrutu r. ntft/ /? r? / &

cu rtlJ cju ctl tl tsnj cr/antc ccm&ina\tur . Jfuuccc tanttn

iat aua /n /sJa ccrn// nat/cnc ftjuram mufant . „/A\z /tcm £u n f/ 1 ' / / (f

l<z riunaj c/au Ctcantcs curn a/us ccncurrurif.ûa\rum ccmfi/nafzcncm

\ai /ls jrr//Jtra//cum csfcr rncT//tra.rc .

I ^ ^ (j^Jf^Lcans ccrnL/rimuifurrL cum Os/iût/us

k /fLO,//a. /ra. L/a^ loajl loalcl tasra. t*£tb usua ulo, /ra ula

< rhuL uvra r /a^

f ^ a cjt'

W&y* fiiaôûnUottwr Jic £t ^ Jltfrcra^vrt ccmk ;

hutnc fxpc nLurafnon n t/t fûrant V. C .c| /Zil_ £ ^fra.tfL

Y csmfvfLattoncjr.ar trcu/a^ri ^ ct l^tâumm mvfa<nf-

!

fiT

2t\~ txtzcitia fiiiius ./ /iiû/tjioiidjn fuc 3?atcr rio^tcr

r -£ltc/u«s J^/nîctj fcz^£tu/n .

A p ' O ~/7 •

faTdr nojtcrq Ut ds tri calts J-a^crtfictrtLr

Vmdti tutim ^vcntat tcan^,tn. tutim fiar wfuntas

i3u_s.a* %\%\ K\\E Jtcwr in cocfo cr- pti tcrra iia*L4st7V noftzutn

) *u$aL s\ îi avQ^ ^L/Â/i ;

/,/// um Da ncfu . foD/c tf ^drnittd tL&SlJ

pnta noftra. jicur tf ncs tm<t tt ,*m t/ j ^ cfntoztfiLS

dr nd nos rrtcûcaj in tcnta ticm^m fcc'

%dza no~j a mafc ./rncn,.

^li^ 31^31 -J]\J\ 5_

1 „4ve. jl/a 2 i a • -

</ r/ /7 jifditiV J) o mariAis tc c unz frrCdC* i c La

nV ji £1 m 3 £1 3 £iftvO§^^Q?>V tn. mu /lcsL i$uj ct /diLddtc tuj fintctus rcnms I

pLt '/cfus Sancta .^Laz^ta triatdr dt cca

pTi» nortj Jl dc c ateztfuj n unc cr tn tzoca

§1 îfa ^ ^Sifl^ ^ % u /UPunti j rro jt' ct cn. .

\ Sl 51 3) ^ fl R 3L

C H I M A LLUSTRATA.ncfcio quid Divinum fub fc conti-

ncntibus notis , adornanda impulc-

rint, uiiin Sinenfium Idolorumdc-

fcriptionc patuit : Ego vero corun-

dcm anatomia fa&a , nil five apicum

rationcm, fivccorundcm inunamlitcram contradtionis ftru&uram fpo&es, quod aut ingcnio pollcat, aut

myfticum quidpiam tibi promittat,

nihil unquamindagarc potuij Undcfcmpcr crcdidi, cosab Hebrais Sc Sa-

raccnti inftrudtos ( quos grandia fub

corum litcris cx Cabala dcduttis

myftcria crTutire audicrant ) cadcm

dcindc & fuis charattcribus ad al-

tiorcs fupcrftitionis radiccs in ani-

mis fux do&rinae Sccratorum fun-

dandas attribuiflc. Vix cnim monu-

mcntum rcpcrias , quod fuis hifcc

16*

fanaticis Chara&eribus noh dcfce-

dcnt. Scripfit olim ad mc P. Anto- p. Awnius Ccfchius Tridcntinus , cximius

in Mogorica Chrifti vinca multo-^""'rum annorum Opcrarius , in BaxMnoIndu urbc montcm fc rcperifle,

qucm Pagodes Baza/ni vocant , cujus

rupcs pxne tota hujufmodi Chara-dtcribusincifis cxornabatur,quorum

& copiam mihi fua manu dcccrptam

adcjus intcrprctationcm crucndamtranfmifitj Vcriimcum ncclitcra-

rum inufitatos ductus , ncquc lin-

guam noflem, cos in fuo chao relin-

qucndos confultius duxi,quam vanolabore iis enodandis, magno tcmpo-ris difpcndio olcum, opcramqucpcrdcrc. Atquc hacc dc Indorum

dogmatis dixuTc fufliciat.

A T HA-

ATHANASII KIRCHERI

C H I N JEILLUSTRATA

p a R s IV.

C H I N ACuriofis Naturse , & Artis mi-

raculis illuftrata.

pKiEFATIO.Um in Qatrum Nojborum Operibus admtranda

quadam^qua tum in Indicis Qfegnis , tum in Sina-

rum Imperio occurrunt , jbtis , & Naturamira-

cula , k nonnudis Qriticafiris yeluti cotificla } faIfay

($nuDa fidedigna carpantur; ea hoclocoopportu-

?w, adeorum fincera fidei integritatemconteflan-

dam ,denuoadincudem reducenda duxi-

yut Verum

£ falfo , certum abincerto fejunclum, rerumperperam inteBeclarutnVeri-

taSjfublatofuco, innotefcat ; Omnibufque luadenter confiet ,niimiis aded

infolitum atque igwWnp» /peclari, quod tum in Europa, tumcateris

Afmdipartibm non reperiatur.

C a p u t I.

jDc mirabili fuu Chinxflujque Tolitica vivcndiratiom.

C HIN A

mirificc aNatura& Arte

munita.

QjUcmadmodum ImperiumSmArum omnium opulcn-

tiflimum , ncc non quindc-

cics partid Rcgnorum di-

ftributionc potentiftimum, abfolutx

Monarchix rationcm , hodicrna dic

prx omnibus Mundi Regnis obti-

ncf, ira quoquctum Natutx,tum in-

gcnii poiitici artibus ita inftruttum

cft , ut a rcliquo Orbc prorfus fcpa-

ratum,abfolutum £ux£>W/iwy a nullo

altcro dcpcndcntcm conftitucre vi-

dcatur. Natura , nc ulH ad illud adi-

tus conccderctur, a Septcntrione, &Syrophxnicc, prxter trcccntarum

lcucarum murum, vafto, & intcrmi-

no arenofi maris repagulo fcpfit $ ab

Ortu & Mcridic , tum vaiuflimis, &incognitis adhuc Oricntalis, Auftri-

niquc Oceanircceffibus, tumabditis

fcopulis , infidifquc ftationibus ita

munivit, ut iinc manifcfto naufragio

vix ad littora, tum ob vcntorum fx-

viticm , vchcmcntiamquc , tum obvchcmcntiflimas xftus marini rcci-

procarioncs,appulfus dctur.Nc vcro

ab

H I N A I L L

f>nncipa<es Cbtnx

Fluvii.

Mnpjrii*

(udo&valtitas

ImperiiSiiuci.

abOccafu nonnullus conccdcrctur

aditus , ccce Natura cjus vias femi-

tafque prarruptis, inacccflls , & im-

penctratis adhuc montium clauftris

obftruxir, tot immanium bclluarum

,

fcrpentumquc cxitialiumibidcm fta-

bulantium, veluti prarfidiorum quo-

damagmineita armavit, utexhacpartc tranfitus nemini fperare liccat

,

ac proindc Chma non finc rationc

lingua patria pafllm vocctmCunghoa^

modo Cungque, quorum hoc medtum

Regnum , co quodin mcdio Orbis lo-

co, ab omnibus aliis feparato confli-

tutos fefe cfle, crcdant;

illud vero

mcdtum hortum , fivcjhrtdum notat,

ob rerumomnium vitac humanae nc-

ccflariarum ubcrtatem, & affluen-

tiam : Siquidem totum Imperium,

tum vaftiflimis cx occiduis montiumhydrophylaciis , undique erumpcn-

tibus amnibus , tum meditcrraneis

montium continuatorum , veiuti

aquarum quibufdam promis-condis,

modolacuum, modo novorumflu-

minum diffulionc ita fcecundatur , ur

vix campus fit, qui iis non irrigetur

,

nulla pcene urbs , quac cum aliis pcr

fluvios , folfafquc ingcnti mercato-

rum, viatorumque cmolumcnto na-

vibus corrcfpondcrc non qucat:

Quos intcr maxime confpicui funt j

Ktang, qucm& ob vaftitatcm Mari*

filtum , & alitis Hoang , quem Croceum

ab aquarum flavcdinc vocant, qui

univcrfam chinam , e finitimis Indit

montibus orditi, univerfum Impe-

rium bipartitis juribus dividunt , at-

queinnumcris aliis intra fe rcceptis

tandem in Occanum Oricntalem

magna aquarum mole fcfe exone-

ranr,uti cx Mappa patcr. Eft&hocj

inSinico Orbc admirationc dignifli-

mum , & quod nulli alteri Monar-

chac accidit , quod hodicrno die uni-

vcrfum Impcrium Tartarico-Sinkum,

cx AuftroinBorcamitaconltitutum

fir , ut non contentum propriis Zo-nx tcmpcratac bencfkiis , infupcr

& torridam, frigidamquc fuis fub-

jcccrit jurifdittionibus ; Nam a dc-

cimo octavo gradu torridjc initium

duccns , rcfta per Zonam tcmpcra-

tam progrcflum,

ufquc ad glacialis

U S T R A T A. 16J

Tartarici maris fcptuagefimum fcrc

altitudinis gradiun cxtcnfum intra

Zonam frigidamcomperiatur, quodfpacium conficit ( z gradus , quos fi

in isduxcris, cflieiunrur 780 mil-

iiaria Aftronomica,quorum quindc-

cim unumgradum , & Italica 3 1 2o>

quorum 60 unum gradtim confti-

tuunt.

Ex quibus fcquitur, omnis gcnc- c

ns fructus , aromata , hgna , frugcs Regis

pcrcgrinas, rum arborcs,tum anima-wMw de«

lia , uni imperio ita cflc communia , tfSaJLquemadmodum fingula illa UlllCUl- fuac men-

que Zoni, autClimati propria , at- ferecen-

quc adeo quod alicubi fparfim con- JJ^*cx

nnctur, hic copiofo ptovcntu inMundi

unum collettum habeatur. Cui z°ni5aI-

unquam Monarchac conccflumfuit,at,Si

quotidie non i^Eftate tantiim , fcd

quovis tcmporc, Hycrac, Autumno,Vcrc , rcccntibus Indixque propriis

in menfa fua ex Zona torrida alla-

ris frui fruttibus , dcinde pyris , po-

mifque omnis generis,prater domc-ftica, cydoniis, punicis , aurcis , ci-

trinis, pcrficis, ingentiquc pruno-

rum, ceraforum, aliorumquc fru-

cluum , quae Zonac tcmpcratac pro-

prii funt, varictatc dcliciari > Quodidem de frugibus , animalibus , five

in cibum,five ad Rcgis magnificen-

ccnriam, mcntifque relaxationem

dcftinatis, intclligendum cft j Huicenim quicquid vafta Tartaria

, tcrra,

mariquc rarum, delicatum , mirum

,

fivc volucrum, fivc natatilium, qua-

drupcdumvc occonomiam fpcdtcsj

quicquid Auftralis Chiwe tradtus pc- .

regrinarum rcrum continct, pratter

ingentcm lapidum pretioforum

,

unionum,aromatum , lignorumque

prctioforum congcricm , ad ufum,

dclitiafque Regi fiftitur ; ut proindc Cur

non infrcqucnter miratus fim, infi-J^c

n

"

nitx Divinx bonitatis abundantiam, fiddem

qua Rcgno tam profunda: genrili- fibi C4»-

tatis caligini immcrfo, & nefan-^^"*dis luxuriac contaminationibus ob-

noxio , de tanta tamcn bonorumubcrtarc, & opulentia providcrc

fibi complacucrit j Vcrum cumabdira fint Divinorum judiciorum

confilia , nobis non tam invcftigarc,

X 3 qu^m

1^6 ATHAHASII KlRCHERlqu^madmirari,convcnitincffabilcm| turas prxvidcbat, ob moraiis vitx

Divinx bonitatis altitudincm , qux optime conftitutam , quamcolunt,

fieuti Solcm fuum oriri fccit fupra amantquc difciplinam , bonorum

bonos & malos, itaquoquc forfan ' temporahum afflucntia compcnlarc

xtcrnas pccnas, quas Indigcnas fubi-jvoluiflc, pic cogitare poflumus.

C A P U T II.

T>e Tolitica difciplina Sinarum.

Monar-chia Cbi'

nict Impe-

rti.

Scx Tri-

bunalia.

Rcj»numCbttuti

Litcratis

& Philo-

ibphis

regicur.

Um in prxccdcntibus plu-

1

ribus dc Politico Stnarumj

Impcrio cgcrimus,hic non-j

nulla confidcrationc magis

dignafubjungerc vifumfuit, utfin-

gula Lcttori curiofo innotcfcant.

Rex itaquc Monarchix totius abfo-

lutiflimum & Caput& Dominus cft,

totumquc Impcrium ita ab Impcra-

tore rcgitur,ut nulli quid ipfo incon-

fulto liccat. Monarchia a parcnte in

filios , vcl ubi hi dcfunt , ad propin-

quitate vicinos transfcrtur j reliqui

omnes fivc fratrcs, fivc fanguinc

junfti Rcgum titulo honorantur,

affignati cuiquc provincia, quamadminiftrcnt , ea tamcn authoritatis

limitatione, utcertis ipfis rcdditibus|

aflignatis , cxtcri omnes Regis xra-

rio importcntur. Prxtcrca fcx tri-

bunalia optima fane rationc confti-

ruta funt,adquxtotius Rcgni cau-

fx , litcs , controvcrfix rcvocantur

,

& funt vcluti Magiftramum , Rcd-

dituum, Rituum, Militix , ^Edifi-

ciorum publicorum j Criminum cu-

rix quxdam , quibus prxfunt toti-

dcm prxfetti cum fuis fubordina-

tis oflkialibus , atquc horum opc-

ra omnia ncgotia conficiuntur. Ha-

bct & Rcx fui confilii Aflcflbrcs,

quos CoUos vocant , hi uti confum-

mara politiccs fcicntia inftrutti

funt , ita quoque primo poft Rc-

gcmloco habcntur $ Habct& vario-

rum graduum prxfctlos, c^xosMan-

dartnos vocant, omncs litcris &fcicntid confpicuos,quibus urbium,

publicorumquc ncgotiorum curx

& ncgotia commifla funt, itautto-

tum Rcgnum co ferc modo , quo

riatonica Rcfpub. a folis Litcratis

adminiftretur, adcoquc Platonis vo-

tum in SmenfiMonarchia completum

vidcatur, fclix nimirum Rcgnumid

futurum , in quo vcl Rcx philofo-

pharctur , vcl Philofophus imperita-

rcr. Tcftatur id innumcrabilis ho-

minum multirudo, quam tamcn Rcx

non minoridifficultatc, quam Patcr-

familias domum fuam ,adminiftrat j

tcftatur urbium magnitudo ,fplcn-

Pfb*™JJ,

dor & magnificentia incredibiiis j |^pontium ubiquc obviorum frcqucn- gnificen-

tia ,quorum ftru&ura , fivclongitu-

dinem, five architcftonicas lcges

fpe&cs , quotquot cos vidcrunt, fa-

tis mirari ncqucunt , uti poftca dicc-

turjadhxc viarum publicarum com-

j

moditas, continuus navium undiquc

& undiquc finc numcro conflucn-

tium ad Mctropolitanas urbcs af-

! fluxus : Agricolarum indcfeflus in

colendis agris labor , & induftria j

|

fumma militum in omnibus urbi-

|bus vigilantia, & indcfcfla cuftodia ;

I

fummus Judicum in fcclcratis pu-

I nicndis rigor, & fcvcritas : qux qui-

I dcm in tanto Impcrio origincm

' fuam non habcnt , nifi cx opti-

mislcgibus adpaccm,& tranquil-

litatem Regni confcrvandam, fta-

bilitis.

Ad rcdditus annuos Regis quod Kumerus

attinet , ctfi ii non fcmpcr pro tcm- Impe-

porumviciflitudinc fint ftabilcs, utjJJJ^plurimum tamcn pacis tcmporibus tium.

ad 1 50000000. juxta Ubros Computt-

fiicos Sinenfium ,quibus tcftc P. Mar~

tino non folum hominum in fingu-

lis provinciis & nrbibus, numcrum,

fed & rcddituum quotannis com- Reddicus

putum cxadiflime dcfcriptos ha-annuus

bcant, facile pertingunr. Sub Im-1^^

pcra-

C H I N A I L L

peratore Van lic, numcrum hoini-

numin Impcrio, quafi ad 200 mil-lidncs pervcniflc, cxccptis RcgiisMiniftris , Eunuchis , Mulicribus &pueris . Reditus vero annuos1 50000000 millioncs aurcorum no-ftratum publica xftimatione

, pcrti-

giilcj hodicrno vctbTartarorum Im-pcrio computatis una redituum cxTartaricu Regnis provcntibus multoCtiam cxcedere ccrtum eft. Vcrumnc quicquam, quod aut fidci contra-dicat, aflcruifle videar,hoc loco Ta-bulam omninm rcdiruum annuo*rum cujufvis cx quindccim Rcgnis

tr « r R A T A. ,6-Sinici Impertt Rcgiae Camcrx, quot-annisfolutorum,una cum hominum,fcu virorum (cxccpris tamcn, utipaulo antc dixi , Rcgiis Miniftris

,

Eunuchis, mulicribus &pucris)nu-

mcro, quot ncmpe unumquodqucRcgnum tcmporc Van Itc continc-bat, fubjungcndamccnfui, in quaReditus cx Oriza , Serico , Fafcibusfceni pro jumentis , Sale (cxccptisiis, qux cx tcloniis provcniunr, &muncribus

, qux Rcgi cx prctiofislapidibus, unionibus, lignis ofFcrri

confucvcrunt) ex P, Marttnii Atlantedepromptos contcmplarc.

C*tahgus Famtliarum Vtrorum,exceptis parvulis & ^MulierU

Mmiftris, & Mutorumper unherfum Imperium qm-anntsperfohtfolitorum, exceptk, qu* ex telomis comparantur , ex LibroCompu^tusSinarum, anno qno Impertumflorebat

, extraclis, J P. Martini Martinii afto*rumque mterpretatione.

2.

6.

Pechtnck Pech//,

CambJu Metropol.& ijyCiviutes fub ipfis.

Familia;,

418989

Homines.Vm.

345**54

Orizx.

, Smgci.

1174011

Sericum.

Libr*.

4713 5

Fcenutnprocquis.

8737284

Sal.

Ltbr*. 24.

tw.180870

Xw^RegnumHabct lub fe§ Mctrop.

,

quibus parcnt Civita-

tes 92.

589939 5*084615 1919057 4770 i 544» 50 420OOO

AT^Rcgnum. 831051 3934l76|l8l2Il9 1 9118 15 14749 1

Xantung,

Sub fe habet Mctropol,fex,& fub hisCivita-tes92.

7705 5 5 6759675 2414477 74990 3 824290

Honan RegnumOclo Metropoles habct

,

quibus parent loo Ci-vitatcs.

719*96 ^106270 6106660 9979 2288744

Smhuen Provincia. 1 464129 22041 70

|

2167559 63391

1

I49I77

Hucqueng15 Urbes habcntMetro-

pol.5 j 1686 4833590 1616600 17977

1

KiamfiigMctropol. fub fc ha-

bet , & fub his Civita-

tcs62.

1363629 65498O0 7995034 11516

164 A T M A M A $ I 1 K I * C H E * 1

Pamili*.

?{Ankinguung \

Meuopol. i^.tubhu xIO 1 1969S 16\

Civuates. 1

Virl

? 967429|.

Oriza. 5

1510299

iericum.

28452

Fctnum.

5804H7

Sal.

5-804217

Chekian

tl Ingentibus Urbibus

pollet.ochis 62Civi-

tates ; Serico abundat.

883 11$" 2574^ 8704491444763

Fokicn,

Ipli 8. Metropoles pa-l

riunt , Sc his 48 Civi-

1

tatcs.

509200 1802677 IOI7772I

I

600

| 11

1

guantungCtnton vuigo , habet 10

Mctropoles , quibus

parent73 Civitates.

483360' |i97302a| 101777*

11

373*0

1

3ucmqCt

Sub fe habet ia Metrop.

I fubhis Civitates, &"

' his ultra centum alix.|

186719 1054760 431359

1 r1guetcheu

Huic o&o parent Mcrto-

4. polesfichifceioaliat.

45305 231365 1 476 58

11

1

lunnan

Subhoc ia MetropolesI f • & fub his 8+ Civita-

tes.

>J

X40056t

1

56965

Multitu

doUr-bium-

C A P U T III.

T>e VrbibM China; ,Incolarumque moribus.

Arrant oculati tcftcs P.

Marttnus ,Samedus ,

Trigau-

ttuSy Grubt> adco uni-

verfum Smarum Rcgnura

habitationibus refcrtum eflc , ut fi

nuiro illo Tarrarico ad mare ufquc

Auftrale circuradarctur , una mcri-

to Civitas tota Monarchia muro

fuo claufa dici pofllt, quaruna quas

Metropolitanas, & divcrfaxum Pro-

vinciarum capita vocant , 150; In-

fcrioris vcro ordinis 1226. omncs

muris, fofllfquc munitx , prxter

prarfidiarias arces ,propugnacula,

municipia ,oppida, pagos , villas

,

quorum non cft numcrus , adco ut

vix ad milliarc proccdatur ,quia

novx fcmpcr, novxquc habitatio-

ncs occurrant , omncs tamen fcrc

urbcs codcm modo, viddicctfub

quadrati figura conftruax vifun-

tur , domus plcrumque lignex, uni

potiflimum contiguationc conftant , Qaotho-

extra rudcs, intus magno fplcndorc

radiant. Tenentur autem fingulx conti.

domus, Samedo&Marttnio teftibus neat ex

amgcrcunum fcurum fupra por- P^**

tam ,qua numcrus incolarum , & rabula

cujufnam quifque concUrionis fit ,co.ftat^

dcfcriptus contineatur , eo fine , qoenMC

ut quotnam una quxpiam Civitas quot io

homincs contincat , Mandarints ,«bcjo-

quorum


M.nimarUrbcs totiui

Mundi.

Aitcs Me-chanicx.

Specula-

civaruzn

tcientia-

rum nul-

lusuiiu.

Medico-rurapcn-

cta.

quorumofficiumcft,idfcirc, tumadfeditiones evitandas, tum ad rcddi-

tus cxigendos , miro fane politici

aftusconfilio, innotcfcat. Omniummaximx urbes, qux non dicam in

Ckina&d in totoOrbere pcriuntur,

maximarfunt Nanquinum, *Pekinum

& Hamcbeu , quam & fupra Pauli

Marci Vencti Quinfai ex P. Marti-

niooftendimus j dc quarum magni-tudinc cum in praxedentibus a&urafit,eareiterandanon ccnfui. Undemirum nemini videri debet exteros,

fifubindequacunque tandem ratio-

ncCkinam penetrent, ftatim detegi,

hofpitibusad eos manifeftandos fubgravi porna obligatis. Mechanica?artes fummo apud eos in prctio funt,

tantaque cas induftria rra£tant , u t ni-

hil paene* ctiam vilifllma quarvis ufque ad ipfas fordes perirc finant >

quineas in ufum aliquem lucrumqueconvertant. Literati aliam fcien-

tiam non iectantur, nifi politico-mo-

ralcm ; dc SchoJafticis & Speculati-

vis difiriplinis ,nequidnominislint, I

noruntj quodin Nationc ingcniofis

hominibus pollcntemirumcft. Me- ;

dici tamen pcr traditiones dod>i in- !

figni prarditi funt pulfuum notitia1

,j

qua origines & afteftiones, morbo- I

rumquc fymptomata miri induftna

cxplorant , & deindc eongruam lis

aptant medicinam} Liberalioris vc-

ro difciplinx in Archite&onicis

Sculpturis , Texturis fi proportio-

num Opticaeque nbtitiam excipias,

folertia Europxis non cedunt Dereliquis artibus in prarccdentibus a-

&um vide. Aftuti funt, verfipel-

Ics & fimulatoria? artis peritifiimi>

cxnimia & innata fuperbia plerum-

que exteros omnes pra? fe contem-nunt, feipfosomnibusMundi popu-lis tum ingenio, tum fcientiarum no-

titiaprarfcrentes, donec ad Noftro-

rum Patrum in Chinam adventum

,

depofita pavonea cauda , tan-

tofererumomnium notitia, invcn-

tionumque novitateiis inferiorcs de-

prchenderunt , quanto prius fefcaliis

fuperiores, vaniusja&avcrant Undcex rerumallatarum novitate & prar*

ftantia eos non ex communi homi-

num profapia, fed vcluti Ccelo de-

lapfosgeniosfatis mirarinon potuc-

runt •, ex qua quidcm xftimatione

ortusfuitdeindefclix llle inChriftia-

na Legc pcr univerfum Regnumpropaganda , quem fupra expofiii-

mus, progreflus. Sed haec de mori-

bus Sinenfium paucis ditta fuflician t >

qui phifa dcfiderat , is fiipra citatos

Authores adcat.

D I S QJJ ISITIONES Ph YSICiDe ranoribus Naturas Spcdaculis

,qu# in

Qhina reperiuntur.

Cafut IV.

T>e ^Montihus ChinaeJlupendtfque JsQatura , qu* in ii

obferVantur, Trodigiis.

Uamvis Sinenfe Regnuminnumcns montibus fit

inftrucTum, grandiores

tamen vaftiorefquc tan-

taapudipfosinvenerationc funt, ut

nullopocnc ftudio tantoperc, quamvana montium obfervationc difti-

neantur j Nam quod apud nos inCceli contemplationc prxftant A-ftrologi , id Oreologi Sma in mon-tium obfervationc faciunt, dumquamdiligcntiflimc primo corumfi-tum , dcinde figuram , poftea vcr-ticcs , cryptas, flumina, fbntcs, lacus

1JQ AtHAKASII IvlRf.ilF.HI

$ n* in oblcrvationc

montiumfupcrfti-

tiofi.

variar obfcr

vantijc,

in lis exiftentcs cxplorant, cx quibus

deinde,utipfi ftolide fibi perfuadent

veriflimas Oreomantix rcgulascom-

ponuntj Vcriim cum ca Jcftelanea

P. Martiniodefcribantur, hic verba

cjusapponam. Tojt urbium deficrip-

ttones j montes haud procul dijjitos ab

eisenumero. Inhis notandis de/igen-

dtfque non minus curiofi, quam fiuper-

ftttiofifuutS inx, in illtsconfiflereJuamfrlicitatem ac fiortunam omnem rati,

idque obT>raconis,quemfe/icitatispu-

tantprincipem , in tllts habitationem

.

Undeprofepulchris Jbruendis montis

figuras dtligenter examinant , venas

omnes ac vificera rmantur , fiumpti-

in Dnconc bus nu/lis aut laborikusparcunt, utfie-

licem fci/tcet terramobttneant , caput

puta, velcaudam ,vel cor 'Draconis ;

Nam indt proJepu/ti pojleris felicia

omnia , &exvotofluxura exiftimant.

Mu/ti hujus artts periti per totam

hanc extremam A fiam vagantur , qui

montium figurasvenafque obfiervant,

non a/iter atqueAflrologiJiderum con-

juntltones& afpefius', & Chtroman-

tici tnanuum^acThyflognomt (cuiflu-

dio admodum dedtti Smae) totius cor-

poris habitum & lineamenta. Mira

fuperflitio , in quatamen ad infianiam

ufque deltrant. Inventum id credo

fiuifje Thi/ofbphi cujusdam , ut ita vi-

rorum in demortuos augeret pietatem

& obfiequium: montes autem Sincnfes

plerumauea magnis paris occupan-

iuri pitlcherrimisfepu/chris , falttbus

aclucis amcenifiunt i utque tndujhia

Sinarum nihil incultum fquallere Ji-

nit , in planitiem& aquor ortza inibi

fierendamontes deducunt : ad hac ubi

arrident nemora ac fylva amcenique

profpettuSy in iis collocanturIdolorum

fiana magnitudine& (flendore praci-

pua : iUic facrtficulorum adfiunt mo-

ttafieria in denfioribus vepretis tn-

cu/ta adhucgens,necdumque ipfis Si-

nisfubjcBa degit.

Multa fane in hujufmodi monti-

bus obfervantur , qux fi vera funt,

certe inter Naturx miracula mcrito

computari poiTunt. Sunt nonnulli

ob immcnfam altitudinem perpctua

lerenitate ftabiles, alii perpetua ne-

bularum ambientium ealigine tc&i-,:

Mirxnonnullorum

monnumpropricta'

Kt<

Sunt quidam , qui falutiferis folum-

modd herbis, omni virulentarum

plantarum propaginc profcripra ,

triumphant. In Monte Queyu lapi-

des tam minuti , quam grandes fub

quadratafeucubica figura rcperiun-

tur : quod Naturx rairaculum in

uno quoque cx Caiabria montibus

fpe£tatur,dequibusin Muttdo noftro

Subterraneo, qucm confule. ^Paoki

Mons in Provincia Xenfi fub galli

gallinaceifigurafpe&atur,tempcfta-

teimmincntetantamurmura ftrepi-

tusjboatufquc edit,ut ad 30. ftadia

cxaudiantur; ratioin (equentibus a-

perictur : & O/aus Magnus in Htfto-

ria jua Sept. fimilia fonorum mon-ftra in Botnici maris montibus con-

tingcre rcfcrt.

Admiratione dignum eft, quoddc monte Cio referunt Orioficopi Si-

nenfies, efle in cjus vertice lapidemquinqueperticarum altitudinis,& in

Regnofokten alterum, qui quoties

tempcftasimminet, omnind titubet,

& hinc inde adinftar Cy prefli vcntoagiratx moveatur.

Quxritur hujus rei ratio ? Sup-

pofita rci vcritate * Refpondeoid contingere ex ventorum inrra

concava montis vifcera fevicn-

tium ftatibus , quibus primo pcslapidis intraconcava monris pro-

tenfus, impetitur, & uti non ftricle

cum reliquo fcopulofo montis tra-

ctu nedhtur, ita quoquc vcluri Ji-

bratione quadam, ex fubterraneo-

rum vcntorum impulfu facile in

motum agitabitur. Quod vero tan-

tum ingrucnte tempcftata movea-tur, caufa eft , quod uti ventorumflatus ingcntem ex fubterraneis mon-tium fpecubus vaporum haliruum-

que copiam arguunt, ita quoque ii

pcr poros , rimas, fifTurafque mon-tium tandcm erumpentes , moxubi frigidiorem auram na&i fue-

rint , in copiofos imbrcs refoluti

didras tempcftates efficiant , qui va-

pores fi lulphuris admixtam ha-

buerint materiam , etiam tonitri-

bus, fulmine& fuleore fxviunt. Ob-fervantur & in Europa hujufmodi

Naturx ludibria , de quibus vide

pluribus

In Monte

fiW*om-nfjlapxi«

fubcabia

fornufpc-

clantur.

Monsnga*fim rcfiut

galli , m-

gcntcs ftit-

pitascdic

Scopulus

irnmincntc

tempcftatc

mobJi&

Caulaci-

poratur.

Caufa tcm-

pctiarum.

1


pluribus acrum \x\Mundo noftroSub-

terrane , & in Itineraio Hetrufco.Monspcr- £ft gr a|jus muns pcrpctuo rieenspetuoriei- c • • r •

4u$ cjuiquc rngorc, cujus rei caulam cgo conje-rdcauCu cturo efle nitrofos fpiritus , quos

mons undique una cum hydrophy-Jaciorum ibidem conditorum vapo-

ribus expirat ; hiveroutinaturafua

frigidiflimi funt , ita quoque frigus

tum in aqua , tum in ambicnte in-

tendunt ; accedit , quod mons hu-

jufmodi ab omni pyrophylacio rc-

fl

onS-

montiflimus fit> quodnon nt iis mon-tibus China , c quorum verticibus

flammafum globuli perpetuo evomifpect/antur •, hi cnim procul dubioaut pyrophylacium , aut cjus vclu-

ti cuniculos quofdam fubditos ha-

bcnt , uti in LMundo Subterraneo

oftenfum fuit. Sunt preterca mon-tcsnonnulli , quicxoricarum planta-

rum radicum, frudtuum, lignorum ,

tcrrarum lapidumquc alibinon vifo-

rum proventu fingulari Naturac pri-

vilegiogaudcnt, dc quibus in fcqucn-

tibus. Scd profequamur jam montcsfingulari aliqua &: myfteriofa figura

praeditos.

Cf r

Eft in provincia Kiamfi mons in

duos vcrticcs divaricatur , quorumfuperior Draconem exprimens , in

infcriorem, quam Tigridem dicunt,

veluti impctu quodam fe prarcipitare

videtur , unde a Dracone & Tigri-

de nomcn habet ; Quam obrem Sa-

crificuli multas ex fimilibus, ridicu-

las divinationis legcscondunt. VideFicuram.

172 Athanasii Kucheri

Eft&aliusMons, qui feptcm api-

cibus fuis Urfx Majoris figuram , id

cft,Stellarum in Urfa Maiori diipo-

fitionem exprimit ; quod ita intel-

ligcndum ccnfeo , uti verticumapi-

ces, quo unus alterum magisacmi-nus eminct , eo ordine conftitutos

cenfeamus, utexcerto&dctermina-to loco feptem Urfae Majoris Stella-

rum fchcma (pcctari videatur , ut in

Figura apparet.

Admirationem omncm fuperat

Mons in Idolum cfformatus juxta

civitatem Tunchuen Provincix Fo-

kien, de quo ita fcribit P. Martinius

in fuo Atlante fol. 69. 'Primut hujus

'Provmci* Mons admiratione dignus

eslinripa Feufluminis-yNam ex Mon-te ldolum non monftruofum , utita di-

cam , fed & montofum ejformarunt.

Fc vocant , decujfatus fedet pedtbusy

manus ftbi invicem Juperimpojitasi*

finu comp/icat-, ejus magnitudinem vel

tnde collige , quod oculi> aures, nares

ac os y adduo & plura nosJratia con-

(piciantur miUiaria : Undk minimemirum nofirts antiquariis videri de-

bet , quod olim 'Dmojhatus celeber-

rimus iUe t^frchiteftus , uti refert

Vitruvius , poUicitusfit , Magno iUi

Alexandro Jiatuam ex monte Atho,qua una manu urbem maximam , al-

tera fiuvium contineret aut lacum y

cujus aquarum copia abunde ad in-

colartm ufus fufficeret , cum hujus

Idoli vel caput folum ad utrumque

fufficiat Haec P. Martinius. Utrumvcro Mons ille Arrificis manu ex-

fculptus, an NaturxinduftriaitacfH-

giatus fit , merito quifpiam dubi-

tare poflet. Ego fane nullum nonla-

pidem movi , ut id ex Patribus no-

ftris

China Illustrata.

ftris intclligerem , qui omncs aflc-

rucrunt , nil horum fefe in Sinen-

fium hiftoria repcrifle , cum tamcnfantum opus , quod feptcm Mun-di miraecula multis , ut ajunt

, pa-

rafangis fuperarct , non debcbant(ilentio fupprefliflt , cum multas

aliasnullius fere momentires tamdi-

ligenter & exacte in Geologia fuadefcripferunt. Unde ego judico ,

montem hunc non arte factum opus,

fed fcopulis & variis eminentiis ita

conftitutum efle , utremote &emi-nus eum afpicientibus Idolum Fercprxfentare videatur ; qucmadmo-dum & in multis Eurofa Provinciis

montium figurar nunc in hanc, mo-do in illam flguram transHguratx

comparent j Et ePanormitan£ Ur-bis mons in Sicilia id luculenter do-

cet 9 in cujus medio fcopuli numi-

fmatis veteris una cum Cxfaris fi-

gura e&ypon tam pulchre exhi-

bent, ut mfaxo pcritiArtificismanu

mfculptum quis jurare poflet. Rur*fus, ad Mejjana portum ambulanti-

bus ScyUaum promontorium 1 2 mil-

libus pafluum indc diflitum fub hu-

mani capitis figuraleconfpiciendum

pracbet , quod nonfcmel , cum ibidem

degerem, admiratus fum. Innume-ra hoc loco fimilia adduccre po£cm , fi corum paflim in Openbusmeis mentionem non feciflem •, eft

enim phantalia noftra adeo lubrica

,

ut facUe fibi rem fingat formetquc

,

quar tamen non cft , unde montemSinicum quoque non tam artis quamimaginatricis facultatis ludibrium

cfle , cenfere debemus , atque

Y 3 adeo

174 At HANASIl K 1RCIIERI

aded innumera paflim itincrantibus

hujufmodi formarum phantaftica

fpe&acula in montium afpettu oc-

currere foleant •> Nifi forfan dice-

re velimus non totum fupradi&um

montcm, fcd unam aliquam rupem

ejus in memorati Idolifiguramab in-

figni artifice transformatam fuifle,

cui minimecontradixerim , cum Co-

loflxarumftatuarumcapita, brachia,

pedes cxteraque membra ingcntis

molis , id haud a<W<t&v eflc Kom£in Capitolioadhuc reliqua fragmen-

ta luculenter doceant. Tradit Olaus

^Magnus in Septentrionaliftia hijio-

ria ad Norvtgta littora in mcdio

maris fcopulum immenlum fpe&a-

ri,qui Monachi formam habitum-

que a longe eum confpicientibus

refcrat.

Mon$ tem-/ In montc Taipe Provincix Xtnfi

d^fito^ Oreofiopts fumme celebrato fer-

cotvmpona tur , pulfata in eo tympana, rulgu-puifentur.

ra ^ fujmina ingenres excirarc tcm-

pcltates *, unde cautum eft qudmievcriflime , ncc ulli omnino lici-

tum eft , ibi tympanis pulfandisad-

movere manum •, qux rcs fl a Na-

turx principiis dcpendet , efrefbus

ejus caufa a difpofitione montis in-

vcftiganda eft , quam cum Author

non dcfcribat , ita quoquc meuminterponere judicium non fuit vi-

fum , quamvis etiam fubindc hujuf-

modi efledtus ex pa&o expliciro ,

quod Magus quifpiam ad hujus loci

imraunitatem cura Satana iniit , de-

pendcat, & non paucxhujusfuppe-

tant hiftorix de montibus Dxmo-num illufionibus infeftis.

Monj fu- Rcfcrunt & Ortologi montemeflc

J£ftluo

" in Provincia Uquang , qui juris fui

adco tcnax cft , ut fi quifpiam excjus fivc lignis , five fru&ibus alii£

quc fimilibus furtive abftulerit , in-

de nunquam fefc , vcluti labyrintho

quodam pcrpctuo inclufus cxpedire

qucat i qui vcro rcligios£ ab huju£modi cnminibus abftinucrit , eumnullo ncgotioexitumquantocyiisre-

pcrire. Sed hoc Bonziorumfabulis&cfupcrftitiofis vctularum enarratiun-

culis rclinquamus.

Repcriuntur& montes z_sEolii'm MomaChina non fecus ac in Europa j Nam ****

in Provinch HuquangmonseftFang rSSjTtur.dictus , cujus cam naturam eflevtf/- Bcntc$-

las refert , ut Vere & Autumnonullus in eoomnino ventuspcrcipia-

tur , ./Eftarc vero e cavcrnis ventumafliduo emitrat , Hybernovcrotem-pore vcntus contrario modononex-tra , fed ab extra intus attra<£tus im-pellatur, qux omnia multisin Eu-ropa montibus communia Aint ,. uti

in ltaliadc Monte c^£o//o Cafiorum& Alvernia DiviFrancifciftigmatisfacro Montc , in Itinerario Hetrufc9docuimus, ubi vcrasquoque&legi-timas horum cflecluum caufas dete-

dlas videat Lccror.

Lacus ^Peli di&us in provincia CaTus inft-

Huquang olim in oo Infulas difcre- a£3J£tus fertur , hodie una tantum fub «uia.

eodcm fpatio, quod haud dubieac-cidiflc putcm , quod aqua paulatimdcficientc reliquarum infularum in-

termcdia partim hcrbis radicibuf.

que , partimarcna, limo, vimini-bufquc opplctatandemfucccflii tcm-poris in unam coaluerint. Vidc quxde hifce fufius egimus in Itinera~rio noslro Hetrufco, Cap. dt InfulttnatantiOus.

Lacusfcr-

rumincu-prum vct-

tens.

C A P U T V-

T>e Lacuum , Fluminum , Fontium admirandis.

Acus Sinenfium non mi-noribus quam montesproprietatibus a natura

dotati comperiuntur. Eftin provincia Fokien La-

cus> quifcrrum in cuprum vcrtit,

totus viridi colore imbutus , cujusquidem rci ratio alia non eft,nifiquodaqua tota vitrioliconftetcorpufculisi

& colorviridiscjusraanifeftumindi-

cium eft , cujufmodi in Europa quo-quc nulli non occurrunt , in iis po-

tiflimum»

CHINA iLlUSUAtA.

1'rodigiO*

las campa-nar fbnirus

in paJatio

ad lacum

Rivui Au-cumnocx-rulco tin-

chis colorc,

reliquis

mcruibuslimpidus

vjfirur.

tiflimumlocis, ubicopiofum emon-tibus cuprum extrahitur. VidcCMundutn Subterraneum Lib. io.deFodinis Cupri.

Alrer Lacus Chung dicrus in Pro-vincia Fokien , majorcm habet admi-rarionem

}feruntcnimad ripam ejus

palatium extructum efle in deccmaulas difpertitum , in quo quoties

pluviaaut tempeftasimminet, toties

lbnus veluri campanseexaudiatur.

Quarritur hujus rei ratio ? Refpon-dco, Suppofitofcmperid verum efle,

hunc fonum aliunde non proveni-re , nifi exfubtcrraneacrypra,fupra

quam palatium extrucrum eft •, La-cus enim aqux vaporibus haliribuf-

quefubterrancis tumefa£be, utiper-

abditos terrar meandros intra dic"tum

anrrum violentius impclluntur, ita

quoque ex varia inclufi aeris agita-

tione&tinnuJa? rupisproprictatefo-

num aeris campani fimillimum edcrenecefle eft •, Vapores vero ex com-motione lacus ajtius in aerem afliir-

gentcs, facilcin imbres &tcmpefta-tcs refolvuntur > Sonus itaque tem-ftatem ut prarcedat, neccfle eft.

In montc Talao Provinciar Quan-tung rivus efledicitur, qui toto annolimpidiflimus cft , prauer autumna-Jc tempus , quo carrulcas aquas vchit

tin&rices ctiam pannorum -> Cujusfi caufam quseras 4 Dico cfle cryptamibidem prope abfconditam , vitriolo

Cyprio rcfertam , id eft caeruleo,

qua aqua intra fuum lcbctem tingi-

tur : Accidit autem poft imbres &pluvias hanc cryptam confluxu aqua-rumtum primum replcri } cxundansiraquefenuicrivomifcet, undecx-ruleus apparet, dctumcfccntc veroaquarum tumorc intra cryptam, ri-

vus ab hac mifcella liber , limpidusmore folito fpe&atur. Vidc CMun-

l 71di Subterranei Librutn V. dt Tro-digiojis Flutninum efeflibus. Quo-niam vero in China complurcs fbn-tesa-ftum maris fubeuntes reperiun-tur, Ledror citatum librum adear

,

ubiomnium caufas expofitas compc-rict.

Eft prope Sining mons Tenlu di- Lacuj> «i

£his Provincix guantung , cavcr- mjfiJm

nofus atquc afpeftu horridus , in CO njcrit,t«m-

tefte P.CMartitw ftagnumelTe fere- c*Jatc'

bant , cui fi ex alto lapis injiciatur,

ftatim boatus atque ftrepitus audia-turtonitruiinftar, acmox ccclotur-bidoimbrescopiofi rundantur-, hu-jus natura? lacus cum non in Pyre-nxis duntaxat, fcd & Rheticis Al-pibus reperiantur in Europa , caufascitato/ibrodetc&zsvidc

: Caverna;enim multiphci injefti lapidis re-flexione fonum vchcmentem effi-

ciunt, fundus vero Jacus porofus alapidedcterfo Ijmoporis apertis exi-tumprabentvaporibus, quibus quadata porta rucntibus,aerem implenr,& refoluri in imbres decidunt.

In Junnam Proviricia vifitur la-cus illc Gcographorum mcntioneceleberrimus,& pailimin Mappis dc-pi&us , Chin dicitur , dc quo refe-runt Sinarum hiftorie, cx ingentisUrbis terra? motu abforptar ruina

,

ob ncfandaincolarum fcelera , lacumfuccefllflc,neminemquc prater pue-rum ligno cvcftum evaiifle; Voca-tur & hic lacus mare ftellatum, obherbas ut equidem puto aquaticas,

'

quarum foliain fuperficie lacus fubftellarum figura expanfac ccr-nuntur , uti in noftris lacubus

,

• • *

Nupbaz , fcu Nymphaa

,

autquas ftratiotas vocant,hcrbx pra>ftant. CujusLacusFiguramfcquen-tipaginacxhibcmiB.

C A P U T

ATHANAS II KlRCHERI

Robbisfingulis

«bcbus co-

fbrem mu-uns.

Caput VI.

T>e Sxoticis Chinae T/atiti*.

TiSinarJim Imperium cx

contimuto tcrrarum tra&u

cum lndta, raaribus torri-

dscZonx fubje&is,exoticas

rerum proprietatcs participat , lta

quoquc pcregrina plantarum gcnera,

miris facultatibusprxditanonpoteft

non producere. Sed jam nonnullas

rccenfeamus. Quarum prima eft

I. Rofa Sinica arboribus innata

,

quxdiebus fingulisbis colorem mu-

tat,purpureaquc modo tota, modorurfus omnino candida cvadit,

omnis tamcn odoris cxpcrs. Cujus

ficaufam quarras, egoquantum con-

je&urare aufim , aliam cflc non re-

perio , nifi tcmpcramenrum floris

ejufque nutrimcntum, atque aiiam

aliamque ambientis conftitutio-

ncm ; Cum itaque Ro(a humidumtempcramentum fortitia fit, hinc fit

,

ut noftuinnaturali fuoftatu cande-

fcat, interdiu vero planta ardcntif-

firao Solis aeftu pcrcuha fubtilinimi

falis armoniaci fpiritum in cxtremas

floris partcs fufcitct , cujus vapore

& halitu tin&a protinus purpura-

fcitiverum pncvalente Solis calore

fpiritu

C H I N A I L

fpirituquepaulatim exhalantc, plan-

ta ad priftini fplendoris candorcmrcduci ncfcia , doncc novo attracto

di£h ialis fpiritu , dcnuo purpurcoimbuarurcolore, &tandemden*cien-te calore Solis , uti fpintus non eli-

citur amphus , ita quoque candonfuo rcftituitur > Cujus quidem rci I

experimentum fi quifpiam facerede-

iiderac,is accipiat violam aut roiara,

quam Damafcenam vocant , camque|

fale ammoniaco fufnjmiget , &cumadmirarione vidcbit , rofam candi-

dam in purpurcam tranfmutari , &tandem in flavam& candidam : con-

tra fulphure uc viola & roia rubea

fuffumigata , in candidum colorcmtranfmutantur

; quod cxpcrimentumuti fxpius a nobis exhibitum fuir,

ita quoque caufam dctexit hujus

,

quam (cribimus , roix Sinicx jgu-(talgpcfiQaciv. Ncque in Chma iblum

hujufmodi Naturx prodigia rcpcrin

putes •, habet hic Roma nobilis Bo-tanicus Franciicus Corvinus in fuo

horto , omni qux defiderari polTunt,

plantarum gencre inftrdc~hflimo plan-

tam , quam violam no&urnam vo-

cat, qui diverfos pro Solisafcenfu

aut defcenfu colores ad fcnfum mu-tat , & qux interdiu nullo odorepollct, illa no£hi nobiljflimumgra-

tifllmumque odorem exfpirat •, dequibus vide fuiiiis a£him in noftra

Thilofophta lib. XII. Mundi Sub-

terranti inferta.

II. Nafcitur&inprovinciai^wrfw-

tung planta, quam Chifuvg dicunt,

quod idcm eft, ac herba vcntum de-

monftrans -, iiquidera Nautx , uti

jP. Martimus rercrt, cx llla quo men-fc, quottoto anno futura: finrtem-

peftatcs , colligerefe pofleautumant,

idque ex geniculis ipiius , quo cnimnodi pauciores funt , eo tempcftates

eoannofuturxfintpauciorcs, atque

adco utex multitudine geniculorum

paucitas aut copia ventorum tempc-

ftatumque innotefcat j uti ex diftan-

tia nodorum a radice , quo menfcaccidere dcbeant. Veriim uti hxcnullo Naturx fundamcnto niruntur

,

ita quoque phanrafticis Naurarumludibriisadfcripra relinquamus. Quo-

LUtTRAT A. I77

modo enim fururx & nondum cxi-

ftentes tempeftates in hac planra in-

fluxum impnmcrcqueant, multomi-nus quomodo ex paucitatc aut copia

intcrnodiorum hujusplanrx pauciras

aut mulrirudo rempelratum furura-

rumcolligi poflir, ncmo Philofoph-

rum concipiet ? Cum nulla inter hu-

jufmodi agentia naturaliadepcnden-

tia iit , illaquctotafortuitaflt, tUminplanra, rum in rempeftaribus , quxdum cx alia & alia vcntorum confti-

tutione vaporumque fubrerraneo-

rura halitudcpendent,certe illisnec

ullum tempus , nccmcn fis dicfvcprx-

fcribi poteft , cum vix in Oceanopla-

ga occurrat , qux repcntims tempc-

ftanbus noniitobnoxia.

Seddiccntfbrfan,quemadmodum obica.o.

dum ex nonnullis animalibus pifci-

bufque futurx aeris marifque tempe-ftates prxdicipoflunt, itaquoquccx

hujus hcrbx conftitutionc.Dico, aliuddici pofle de materia jara ad rcmpe-

ftarcs difpoiira , quamanimalianon-nulla inftin£hi naturaliprxientiunr,

aliud detcmpcftaribus rotiusannide-

curfu futuns , uti de herba Chtjung

fibi imaginantur fuperftitiofi Nautx

,

cum in planra hac nulla diipofltio

prxvia, nullum tempeftatum toto

anno exoriturarum indicium conci-

pi poflit •, undchxc interfabulas fo-

litas recenfenda funt. SiveroSinen-

fes Phytologi dixifllnt , plantam efle,

qux illuc unde ventus fpirat , con-

tiuno fc vcrtat , vcntumque a£hi fpi-

ranrem fyraparhicofuo motu demon-ftret , illius forfan haud diflkultcr

rationem aflignarepoflcmus, qucm-admodum de pifce marino aligcro

quem hirundinem vocant, intJ^rte

Magnetica docuimus, & in hunc u£quediem Mufxura noftrumvifitanti-

bus fimilis Naturx prodigiumi jam ab

annis quindccim exhibemus.

III. Nafciturin provincia^rfm- Arfeor u.

fi arbor , quam Quanlang vocant , riiwcca.

qux loco medullx pulpam obtinet

mollifliraam farinx fimillimam, un-

de & arbor farinacca vocatur * hancfarinaceam pulpam excmpram mdi-gcnx in ufum panum conficicndo-

rumconvertunt j dicitur enim farina

Z faporis

i-8 Atuanasii RlRCHER.1

si. r.uti.

Vtnttiti.

Tolia arbo-

mm ina-

quisinhi-

nindincs

.uiiimntur.

fiporis haud ingrati& ad omnes efcu-

lentorum ufus pcridoncaj harumar-

borum mencioncm quoque facit Pau-

lus Marcus Venecusl. 3. c. 19. Sunt

in Regiont Fanfur arbores qiifdam

crajfe, qua: habtnt delicatum corti-

cem, fubquo invtniturfarina quadamopttma, exqna deltcata praparant ci-

baria, qu<e aliquoties nonfine volupta-

tecomedi. Dcquoquoddicam , non

habco, cum Naturarbcnignitasnun-

quam ad hominum ncceflitaci fuccur-

Tendum in opcribus fuis defkiat

,

adeoquc nobis non tam hujufmodi

cauiascxplorarc, quam patcrnam Di-

vinor providcnciac dipoficionem in

omnibus admirari liccat.

IV. Dicitur Lacus ad urbem Vu-

ting in provincia Hunnam eflc Ho-

ciniao dittus, id eft, generans avts>

undique arboribus pulchfe fepcusj

quarundum harum arborum hanc

proprietatem cilc ajunt , ut folia in

cum prolapia continuo, in nigras mu-

tcntur aviculas, tantacum admiratio-

nc ac ftuporc accolarum , ut fpiritus

eile crcdant •, ita ex Sinica Geologia

T. Cttartinus. Quarritur hujus rei

caufa }Certc idem m Scotia contin-

gerc nonfolumin foliisarborum, fed

& conchis, rupibus & carinis navi-

um, unde anarcs nafcuntur, indubi-

tatu experienna nobisjam dudum in-

notuic, & nosin iArte CMagnetica,

qucmadmodum & in XII. Libro

Mimdi Suvti rranei ampliflime dc hu-

jufmodi niccogenefia philoibphaci

Vumus. Quod icaquc in anacibus

contingic,"id in aliis fimilibus avi-

culis aquacicisconcingerepofle veri-

fimile cft : Ncminem camen cxiftima-

revelim, hujufmodiaviculas cx ipfa

arboris foliorumque fubrftancia, uci

neque illas, quae m Scotia provcni-

unc, nafci, fcd vel ex feminio ovo-

rumrupcoeum, quorum in dittisar-

bonbus magnam copiam nidulan-

ces cxcludunc, vclcx fcminio quo-

que afiarum volucrum •, hanc ftupcn-

damopr»0o#>'t<nir prodirc confultiuscx-

iftima vcrim , cum narura: pnncipris

repugnarevidcarur, infcrioris nacu-

rx gradum, cujufmodi func vegccabi-

iia, alcioris quoad gradum animal,

fine proprio auc alterius ammalis fe- .

mimoproduccrc, uciin XII. Libro

Mundt Subttrrantt copioib experi-

mencorum apparatu oftendimus.

V. Atlas Sinicus herbac mcrainit

in provincia Huquang pufu didc.x,

quam millcannorum durarc immor-talemquc cile fingunc j hujus enim

ufu homincs crcdunt fenioconfe&os

rejuvenefcere,nonaliadccaufa,quam

quod aqua maccrata ac cpota canos

albofquc crines ln nigros convertat.

Sed quis nefcit hocvanis liquoribus

&fuccispra:icari poflc ? Ut vcroauc

Sinica llla herba, aut aliis fuccis homoad incorruptibilcm ftatum pcrduca-

tur, uci fupcriciciofi Sin<c iibi imagi-

nancur,id credcre non cam prudcnnsanimi quam ftolidi&amcncis philo-

fophaftricflcjprorfus mihi perfuadeo.

VI. Rcpcncur& alcchus hcrbarra- caifm ha

dix.Ginfeng di£bain provinciaLf*//- pj^p^JJtung cotaC^/wrtceleberrima & fum- Lucmpc-

mepretiofa, cujus ufu Stna homincs Juceni-

vcluciimmortaUtatem confcqui per-

peram fibi perfuadent. Veriim ne

quicquam fine authoritate afleruiflc

videamur, audiamusPatrisMartinii

verba, quibuscam folio 37, AtUntis

fui hoc pacio defcribit : Jungfeng

urbs recla in Ortum ab urbt Regta

Pcking protenditur, totaregiomonti-

bus colhbufque extuberat, quia tamen

adjacetfinuimaris Cang, nihileorum,

quaadvitamfuftentandam ntctffaria

funt , magnopere in ea defideratur.

Magnaptjcium copta esJi nobiuffimd'-

que ractcts totd Sina ctlebratifiim*

GinfcngJaponibusN ili j nomen Sini- c/nfa»-

cum illt d figura,divaricatts quippe

cruribus homtnisformam rtfert ( Ginporro hominemjigntficat) Mandra-goram twfiratem credas, niftquod ea

multo minorfit, quiniUius tamtn (pe-

ciesfit aiiqua , nullus dubito , quip-

pe qua&formam& vim habeat ,fo-

lia ejus mihi hatlenits videre non con-

tigit •, ficcata radix fiavefiit, fibras

feu capiUos , quibus altmentumfugat,

vix aut ne vtx quidtm habet , ni-

gricantibus venuiis tanquam fubtili

atramento duBis circumfptrfa esl;

cum tnanditur dulcedine ingrata

esl nonnuUaadmifta amaritie , jedtt-

nui i

liuu.


nui iauget flurimum vitales /piritus,

tamttji uncitvix duodectma parsdo-

fis fit, fumptum iUtus pondus paulo

ampltus debtlium vires reftauret ,fua-

vem corporis calorem excitat , Balneo

Mari* , ut vocant , cotta&dhibetur ,

atque fragranttm adtnftar aromatum

exhalat odorem , fortioris calidiorif

que natura qui funt, ejus fumptione

vita ptriculum adire fblent, nimium

auBts exundantibujque fpiritibus j

debilibus ,fatigatis , vel morbo diu-

turniori, aliavedecaufaexhauftisad

miraculum prodesl : mortbundis ita

vitales quandoque vires reddit , ut

fiepe tUts adhuc tempus Jitfumtndis

aliis medicamentisfanitatique rtcupt-

randa. CMira alia de hac radice Si-

nenfes fradicant , trtfloargenti pon-

dere appenfo emitur libra. Ego Gen-tianam noftrametfi beneficioclimatis

nobilioribus dotibus prarditam efle,

exiftimo , & id folia, fapor, radix,

virtus, fatis oftendunt. Certehancherbam mirificam vim inftaurando-

rum fpirituum & caloris nativi habe-

re , noftriipsaexperientiado&iafle-

rucrunr , non tamentantum de ea con-

ceptumhabent, quemplusxquocre-duli, ne dicam fuperftitiofl habeot devita peream perpetuanda , cum (uti

vulgatum adagiumhabet,}

Contra vtm mortisnon fit medica-meninhortis.

Mirum tamen eft, homines caetero-

uin non exiguo ingenio pnrdiri , deimilibustamen aded ridicule philo-

fophari.

111

T>e(cripeo

fiorbx Cba,fivc tt.

VII. PlantadiciturC£i,velnoftro inChina* clauftris contineri nefcius

,

pronunciandi modoCia , cujus ufus Europ* quoque paulatim fefe infi-

Z 1 nuarc

i8o ATHANASII KXRCHERInuarcattentat. Ha:c planta etfi in va- bedo nonnihilmagis in flavedtnemde-

riisCi>/w*rcgionibus, uti&inTarta- ciintt t aftatt primttm fioreni emtttit

rta, eopio(bproventulucroquena£ 1 ievi odoreJragantem , fequttur bacca

catur , in una tamen , quam in altera viridior •, mox nigricans : tro potiont

Provincia melioris prarftantionfquc Cha coquenda txpetttur jolium pri-

nofar cit , potiflimum in Provincia mttmvernumacmoUiu4,quodjhtaHose

Kiangnan in territorio civitatis Ho- acJigtUatim unum poftdUerum manucicbeu

;paflim notuseft potus cx ca

|

carpunt, mox tnferreo cacaho, ttnui

confectus , quicalidusfumitur ,quo ;ac /entoigne a/tquantu/umcaJefactunt,

non Iblum univerfum Chin* Impe- 1 deinde fupra ftoream fubtiUm ac U-rium, lcdfv Jndia ,'Tartaria , Tebeth, vem manibm propeUendo involvunt

,

Morgor, acomnesOrientalisOceani atque invo/utum tterumexponuntigni,

incolx urunrur , non femel in dic, fcdj

ac denuo confricant , donec intortum

quoties ipfis libucric $ virtutc fane rurfus & congiomeratum p/ane Jic-

prcftantiilima pollct, quam nifi fx- 1cum fit •, quod fervanf invafis pU-

i kuIkiics P'us Parrum noftrorum invitationc rumque Jtanneif ab omni humidtta-hc^f ,

Cb* dkiicincm , v ix ad id crcdendum in- 1te diUgenttJJimt eJr evaforatione cu-

duci potuiflTem , cum cnim diurctica: ftoditum } hoc cum m ebulhenttm 4-»cl Cid

a-.it Ti.

facultatis fit , omncsmeatusnephriti-

cos ieu rcnum mirificeaperit, caput

ab omni vaporum fuliginc libcrat>

adco ut Vins Iiteratis,nec nonmagnanegotiorummolediftentisadvigilias

continuandas nobilius aptiufque re-

mcdium a natura non conceflum vi-

deatur,& quamvis prima vice nonni-

hil lnfipidum amarulentumque fit,

ufu tamcn ejufmodi potus non iblumnon fit inamcenus, fcd in tantum gula:

irritamcntum cxurgit, ut eoaflTuefa-

quam conjtcttur , & jam pofi dtutur-

nam afftrvationtm adprtflinumviro-rtm redit , fequt expandit , aquamodorefuavi , ji optimum eft , fapore-

qut noningrato, prafertimubiadfut-

veris, ac co/ore Jubviridiinflcit. Mul-tis hujus caiidi potus vires ac virtu^

tem aepradicant Sinx , qui eo noftu

& interdiu frcquentijfimi utuntur

,

hofpitejque excipiunt : tanta atttem

ejus varietdsac prtflanti* diftrimen

efl, ut libra pretium apud ipjbsSinasdti femel , vix amplius eo abftinerc

;

ab obolo afcendat ad duos p/urefqut

queantj EtquamvisTi/rrarumCavt, 1 aureos. JUt fotijfirnum adjcribitur,

& CXlexicanorum Cocoiata eundcm quod Sinx podagram ac calcu/um ne-

prxftcntefte£him , Cia tamen , quam 1 fciant. Toflcibos fumptumomnemin-nonnullt qnoqueT? vocanr, camul-

Jd/geftiontm ac crttditatcm ftomachi

tum fuperat, tumquiatempcratioris

naturarcft, tum quia Cocolata tempo-

ribus calidis plus a:quo inflammat

,

Cavt vero bilem quoquc accendar-,

Cta vcro fempcr nullo ad tcmpus rc-

fpcctu habito& innoxia cft , & miri-

tolltt : maximc enim concotJioncmju»vat , quin & ab ebriis adhibitum

,

Uvamtn iis, novajquead potitandumomnes mo/eflias ievat ,Jiquidem exfic-

cat & abflergit Juperfluos humores,ac vigilare cupientibus Jomnijtrosvapores expellit , opprefftontmqueficcproficua , non ut dixi ,femel fum

pta, fcd centicsctiam indic. Vcrum \fomni fludiis vacare volentibus *ar-

cumplantamhujusquamexacliflime cet. Varia apud Sinas habtt nomi-AtlasSinicusdefcribat,cjus vcrbahic

,

na, jttxta varia loca, eamqutquamad wt r;, addam : Fo/icuium esl omninoiUifirni- obtinet praflantiam hujus urbis

qwb

frc

C,uf" le , quodRhus Coriaria , qttam& Su-1 prxciarijftmam Sunglocha vacari

r.hd livc

<JHC

<]uctu in

potu ufitf

mach vocant, profert, imo UBusquan-

dam effe fptcitm tantum non miht per-

fuadeo, nontamenfyiveftretllud, jed

cu/tum esl , non arbor ,fedvirgultumesJ, quod in ramttlos varios aut vir-

folet.

Dicirur & herba in provincia Hcrf»tri-\

Xenfi, quam Quei vocant, produ- ft»um dtS-

ci , quae comcfta triftia cxpulfa ri-

fum & LTtitiam parit j forCin hic

CUilCRi.

gulu fotrue fefe dtfimdit , necfforejfimilc crir quidpiam apiorifus a cui

dtjftrt, mfi quodbujni al- ' mox fubfcribercm , li vcncnaram

dicerec

China Illustraia. 181

diccrct i verum cura cam falutifcram lcm efte&um prxftantibus facile ad~dicant , eam carcuacis plantis fimi- fcrip/crim.

Addam hoc loco mirabile viminis

gcnus , quod in montibus Provincia;

^uantung crcfccrc dicit Atlas* quodSina Ttng,Lufitani rotam dicunr , fu-

ncm a natura tortum cflc crcdercs , in

maximam cnim longitudinem cxten-

ditur,ac vclutifunis per terram mon-tolam fcrpit •, fpinis horridum eft, fo-

liiique oblongioribus viret, craflitie

vix digitum aequat, & tamcn fgpeadintegrum ftadium ditlundirur, tanta-

que hujus per montes copia obviat,

u t ftirpcs intcr fc intricarz, etiam ccr-

vis iterimpcrvium reddant, lentifli-

mumqucvimem fradtionimaxime rc-

fiftit, unde cx eo validiflimi rudcotes

funefque in ufum navium conflci

folcnt. Eft quoque in fubtiliflima

filamenta duTolutum carbonibus,

cratibus , fedilibus , pulvinaribus

,

lecTis , ftoreifquc contcxcndis mirfc

oportunum, tum ob munditiem,quia

ml immundorum animalculorum fu-

ftinent, tum ob refrigcrium , quod

aeftate corporibus calore laxatis pra>

bcnt. Eco Clematu fpecicm , qnamvitamawam vocant, eflc exiftimem,

at percgrino Solc & climatc , uti

omnia alia dcgcncrcm. Vidc Figu-

ramB.Sunt pratterea arborcs in Provin-

ciis Jvnnan&c Chianfi> qiarum ligna

Z 3 tiofio-

•

l82 AthANASJI K 1 KCHERI

Lignum

num & Ci-

Uwb.t.

Supcrftitio

in odorc

hujus Lgni.

intcr prctiofiorcs merccs mcrito con-

numcrari pofllint cftquc lignum

quod i^/lqutltnum & Calambanumvocanr, vulgo iegna t^/lquila 6c Ca-

lambi , qux tamctfi unius & ejufdem

fpccici arboris finr, diftcrunttamcn

in hoc, quod ^Aquilinum lllud vo-

cctur , quod adhuc tcncrum & in

florida xratc conftitutum cft ; Ca-

lamba vcro tum dicitur , cum ad ma-

turam , & , ut ita dicam , decrepiram

xtatcm pervenerit •, totum itaquc

pretium hujus plantxinodorcconfi-

ftit, quum rcccnscft, nonadeofor-

temfpargit, uti xratc provc&ad-latnba , cujus odons fragrantid nil

fuavius, eo quodin multis interno-

diis , cum jam adolevcrit , vis ofme-

tica fit fortioruniriorque, nonitemin Aquila , ob humiditatis nccdumbene compaclx, ac racile refolubi-

lis abundantiam. Optimum fane hu-

jus plantx lignum in montibus Con-

cincina, qui Moi dicuntur , nec nonin Junnan & Chiamfi provinciis Con~

cincina conterminis, natura produ-

cit tanti copia , ut unicuiquc libe-

rum fit , quantum voluerit indc cx-

cifum fui juris , cum ingcnti lucro

faccre, palfimque in portibuspretio

non magno vcnditur, at in India

centuplo lucro diftrahitur praefer-

tum Bracbmambus , qui pyra ex

illo cxtrut>a in magno lblcmnitatis

dic , quo fcemina: vclfeipiasobma-

ritorum amorcm incendio conic-

crant , aut magnorum mcritorum

virorum cadavcra combumntur , fin-

gulari rituum infolcntia utuntur: fi-

quidem ftolide crcdunt , Deaftros

fuos hujufinodi odoribus vehemcn-

ter dclecrari , animabufque defun-

ctorum in tranfmigrationc propidos

ficri. Calamba uti cft majoris prctii

ita quoquc Regi refcrvatur , adeo-

quc natura pretium laboribus fum-

mis , quibus id obtinetur , recom-

penfari voluit. Nam in montium ru-

pibus prorfus inacceiTis Narura id

provenirc voluit , ut omnibus ob-

vium nonforer, quodtantaomniumarftimatione quxritur. Cum nullaad

prxccllarum rupiura inaccefla loca,

ubi id invida naturacondi voluir,

pcrtingcndi fpes fit. Accedit ta-

men , ut fubindc fivc ventorumim-pctu , aut imbrium vchementid ra-

diccs arborum cvulfae in infrapofi-

tas vallium profundnTimarum laxo-

rumvc pcndcntium crcpidincs con-

cidant , atquc hoc pafto plcrumqucinde ab indigenis eruatur. Scd ncchoc fummo vitx difcrimine vacat :

cum enim montium hujufraodi iyl-

vx Elephantibus ferociuimis , Ty-gridibus immanibus , Urfis , Rhi-nocerotibus rcfcrti fint , pretiofum

hujufinodi lignum indc nifi validi

multorura hominum armatorum ma-nu cxtrahi non poteft, idqucmagisnoftu , quam intcrdiu , acccnfis li-

quidem facibus ignibufqueexrru&is,

(^quibus nil magis di£bx bcllux ti-

ment} corum incurfus arccnt ; vifo

cnim igne aut ftrcpitu cxploii fclopi

ftatim fugiunt •, atque hoc parfo

tempus iuiiic u-ns ad hgnum quxren-dum auferendumque relinquunt. In

Japonia tanti xftimatur hujufmodilignum, ut vel una libracommunisfedecim aut pluribus fcutis vcnda-tur ; & quamvis una hujufmodi li-

gni libra etiam in ipfa Concincinaut-

plurimum 16. fcutorum pretio ven-datur j in Japonia tamen ligni hujus

quantitas, quanta ad culcitram (quaob odoris tum fuavitatem, tumfalu-

britatcm utcunque nobiliores utun-tur^ conficicndam fufficit, fubinde

ad duccntorum fcutorum aut am-plius ctiam pretium pertingat. Pu-,

tant nonnulli hujufmodi lignum no-

ftratis Lentifci , aut Tercbtnthi fpe-

ciem efle , etfi Solis ccelique bcni-

gnitate in nobiliorem indolem dege-nerarir } cujus vcritas facile inno-

tefccrc poflct , fi quifpiam plantu-

lam ilhnc ftudiose abduftam in Eu-ropxo folo plantaret. Sed jam admcdicas hcrbas progrediamur , intcr

?|uas prxtcr cas , quas fupra recen-

uimus , Rheubarbarum quoque eft

,

quod uti a paucis hucufquerecHde-fcriptum fint, ita ab oculatis Noftris

Parribus , jam gcnuinam ejusdefcri-

ptioncm apponcmus.

Quan-

in rupibus

moniiumuucceflit

crdcic

Sylvr fr-

rocilTima

bclluis

rcfcrtr-

rrfTium

hujus !»•

gruin J"*-

CHINA UlUiTRAIA. *8j

Quanquam hoc in univerfa Sinanmexnc nafcatur , inprovinciisramen Suci-

ven > &nfi * atque &rf>* Civitatc

ad muros Sinarum proxima ubcrius

provenit ; Illam M. Paulus VenetusSocittr appcllat , ubi &cMattri i qui

dum cum Caravanis in Kafay, hoceft, Sinas, & Cambale > hoc eft *Pe-

quinum proficifcuntur , fubfiftunt>

(quo ctiam olimcum illis Benedi£rusGocx Lufitanus e Socictatc

J e s uquxrcns Catajttm pervcnit _) coc-

munt. Terra in qua gignitur rubraeft&lutofaobfontes&pluvias : rohapro ratione plantae magis vel minusduobus palmis longa , lnferneangu-

fta, fuperne ampla, limbus lllbrum

lanuginem pilofam habet , qua? ta-

men ubi adolefcunt &maturantur,marccfcuntquc, flavefcunt & in ter-

ram dcclinanr. Truncusfupratcrramuno palmo cum foliis fupereminet,cx quorum medio ramus lubtilis onu-ftus floribus , violis magnis non ab-

fimilibus exurgit , qui fuccum ex-prarflum inftar la&is cxrulei habcnc,odorcra acutum , & quem naresfa-

ftidiant redolcntcs. Radix fcu cau-lis, qucm terrarecondit, eftlongus

uno , duobus & aliquando tnbuspalmis •, illius coloraireus fubobfcu-

rus , farpe grofllte humanum bra-

chiura adxquat, aliasquoqueradicestcnues circumcirca projicit , quibusrefe&is Rheubarbarum divifum infrufta, carnem intcrdiii flavi coloris

rubcis rcfertam venis oftendit, cxqua fuccus flavus & rubeus aliquan-

tulum vifcofusdiftillat. Porro fiquis

ftatim illa frufta humida ad ficcan-

dum

\

Athakasii K 1 R C II E R I

dumappcndcrct,experientia docuic,

unftuofum lllum humorem moxeva-porare , radiccmquc levillimam re-

manere, adeoque omnem virtutem

deperdere. Ideopcriti recentis Rheu-barbari frufta primo in oblongis rc-

ponunt mcnfis, & qualibet dte tribus

autquatuorvicibusca revolvunt, ut

perhanc induftriam fuccus incorpo-

retur fruftis, &conftipatus maneat:

tum vcro quatuordicrum fpatio con-

creto humore, tranas&is per frufta il-

lafuniculis,appcnfa ventoexponunt,

locotamcn umbrofo , ne radiis Sola-

ribus contingantur. EfFodiendo

Rheubarbaro hybernum tempus eft

optimum , antcquam viridia folia in-

cipiant pullulare : quod fcilicet co

tempore, circa menfis Maji initium

fuccus & virtus unita & collcdla fit

>

Quod fi vcro Rhtubarbari radix etTo-

diarur arftare, aut illo teropore quoviridia folia producit , uri necdumhoc tempore maturuir, flavoque illo

fucco& rubeis vcniscarer, porofaqueac leviftima eft , ita ad pcrfectionem

Rheubarbari hyeme eftofli , minimepertingit : Currus humidis adhucRheubarbari caulibus onuftus, uno'fcuto & medio venir, ficcatum verotantum pondere fuo decreflit , ut exfeptem libris recentis,ficci vix una vcl

altera libra obtincatur. Recens acvinde amari fiimum eft&guftui maxi-

me contrarium. Sinice vocatur Tay-

huam,quud fignificatjummeflavtim.

Quamvis illa dc Reubarbaro fatis ;

hacc tamen ex relatione Dodifllmi

Viri Jacobi Go/tt adjiccre nobis \ i-

fumfuir.

lUc

Ciiina Illustrata.

Cnffirirs

JtaJmudoirborujn.

/

H.£C Rhabarbari defcriptio atque

appojita Figura , qua&m Matthiuli

ad Diofcoridcm coramcntariis , alia-

rutnque fcriptis exprejfa exftant , pri-

tnum a Joanne Baptifta Ramnufio pro-

ditafuereintUa, uti infcribit> declara-

tionc-i quam Marci Pauli Veneti Itine-

rario, a fe Italice edito , pramifit ubi

<7tf7<&j»Rhabarbari hiftoriam cum tp-

fius effigie mercatori cuidam Perf*,

ingeniojo, ut inquit,viro3 in provincia

Chihnnato,nomine Chaggi Memet,acceptamrefert. Utiquevenerat circa

A.C. ifyo. mercator tlle Fenetias,

magnafecum Rhabarbari copia adve-

c:.; , & per interpretem natraverat

Ramnujto, aliifqueJimul amicis, adi-

tam fibi vifamque fuijfe provincia

Tanguth civitatem Succuir, mcujtts

dttione copiofus ejfet prteftantijjimi

RhabarbariproventuSy de eo edijjerens

eadem pene omnia^qua fuperiusJitnt

expofita sfeceratque pittur* copiam,

quam ex regione illaJe attu/ijfe dice-

bat. Ita utmercatorishujusjide, qui,

ut vertjimi/e efty merctsfuaftuduitdistracJioni , rem totam nitiJdtis ejfe

manifeftum videatur. Attamen adflant£ formam quod atttnet , prorfus

aliam provera agnovit Virtaliumftu-

diofuSy& fpeftator accuratus P.mar-tiniusyAtlantis Sinici autlor.Qui cumA.C. 1654.. ctr^a menjisjunii medi-

utn , Amjh/adamo Antverpiam ten-

dens , forte Lugdunum Batavorumtransiret^nobilifque &magniftci viri

D. Jufti Nobelarii culttjftmum infub-

itrbano hortum luftrare cuperety ex ip-

foingrejfu vel emintts confficiens Hip-

folapathi genus quoddam , foliis qtti"

dem amplts & rotundis, virentibus ex

obfcuroyftortbus vero in altum e/atis,

comojis & albicantibus j verum iUud

ejfe& genuinum Rhabarbarum , non

interrogatus,u/tropronunciavit.Qua-

proptertam praclari probatique viri

teftimonio tmpu/Jus ipfe P. Kircherus

annuit vo/uttque , ut ejnfdem quoque

p/ant£ effigiesy qua tunc haua multo

pott tempore detmeatafuit , hoc loco

exhiberetur.

Cur vero in di&is Rcgionibus,

pnciercim in provincia Chechiang

juxta urbem Sungtang,pinui>fpc&cn-

tur tam infolira: craflitiei , ucoclo ho-

minura amplexum non dctre&cnr,

imo qux intra trunci corciccm ad38. hominesconrincant,urif

>. Phi-

/tppus Marintts de nonnullis arbori-

bus quoquc in Tunchino reccniet

,

uti &dcarundinibus tancxcrafliciei,

ut quot internodia fint , tot ex iis

vafa, qux Bari/ia vocamus , confici-

anturi mirumcuipiam vidcri poflec.

Ego caufam primo rcjicio in foli bo-

nitatem , quar uti humiditate pcrpe-

tuoex abditorum fontiumvenis ab-

undat, itaquoque vehementi calore

Sulishumidiras attra&a quaquaver-fus fem longum, latum, profundum-quedilarata, intantam arborum mc-lem extenditur: cujufmodi quoqueQlim in e^/Etna me vidifle mcmini,

f^""3^

illo in loco, qui tre Caftagne abexoti-,n°2Cn5

ca & incredibili trium caftanearum,

qusibi fpectantur , magnitudine di-

citur. Et quod forfan Gr&hgot vide-

ripoflit, oftcnditnuhi via; dux unius

caftanea? corticera canca» amplitudi-

nis , utinrri cam integer pccorumgrex a paftoribus tanquam in caula

commodiflima noctu concluderctur.

Sunt prererea in China , ucpoce

quarmulcum a Zona corrida parcici-

pat , arbores fruftulque , coco , uc

ajunc,cceloab Europats diflerentes,

camecfi Europfis fere*omnibus , prae-

fertim in Scpccntrionalibus provin-

ciis,abundec, uti fupra diximus-, at-

queintcrca?ceraillaarboreft, quaeob

|

pungentium fpinarum multitudinema Sinis

ePo-/o-nie appcllatur , quac

quamvis ampliflimis foliis oncrctur,

neque fmctum tamen , neque florcm

jin iis fert ullum, fcd in trunco produ-

]

citcum cempore frudbum cubcrofumtantac valhtatis,utfingulis porrandis

lingulihomincsfintncceflarii, cucur-

I bitam diceres noftris maximus majo-

rem ; Cortex cjus fpinofus , melleos

fruftus corticis concavitati fub pul-

pa alba adnatos monftrat , nuclcus

toftam caftaneam fapit , fruclus plu-

I rcs inunofru£tu,velutin burfa qua-

dam rcconditos habct , & quemad-modum *P. Michael Boim in fuaF/ora Sinica docet, tanta: grandica-

|tis,ut vcl unicus fructus decem aut

A a viginti

i86 Athanasiiviginti hominibus ad comcdendum i

fufficiat 5 unde non incongrue fac-j

cura melleis fruttibus contcrtum

Sirtte nominant , Mclopepones no-

ftros dicitur faporc anteccllere >

'

KlRCHERIin quo natura fuam oftcndiftc fe-

gacitatcm videtur , quod cum ramitanta: moli ferendo non eflcnt , il-

los cx folidiori trunci fubftantia,

cduxcrit.

t

1

m4*

l

1

Similis huic arbor cft, quam *Pa-

paya Indi, Snia Fan-yay-xu vocant,arbor fme ramis , unacum floribus tu-

bcrofus frufrus ex trunci cortice fu-

perneinfernequeerumpat, Melope-pone noftratemajor, pulpa interior

fubrubri coloris eft, ad Jiquorem de-

clinans, ita utcochlcari excipi poflit,

dulciflimi iaporis, atquetoto annohaud fecus ac apud nos m pomis au-

reis citrinifque , & flores & frudhis

immaturi maturiquc rcpcnantur. Vi-

dcFig.E.

Eft

China Illustrata. I87

Eft & in Hainam Infula Sinica,

provinciiTquc Sguamfi , .F<?/b>w , &Quantung arbor^cu potius arbufhim,quod femeftri fpatio cx fbx vcl fep-

temfoliorum medio ramum, multi-plici fru&uum , duIcilTimorum ficu-

umadinftarfcetura onuftum, fineul-

lisfoliisproducif, folia hujus planta:

in tantam amplitudinem dilatantur,

ut homo commode fcfc iisinvolvere

queat. Ego fane omnibus examina-tis hujus planta: fru&ufque circum-

ftantus , nullam aliam eflc cenfeo,

quamquxab/frtfMwjj* Mauz>

a Latinis Mufa dicirur ; cujufmodi

(

plantamoIim/?^;; in Calabrix ur-

;

be, Mamertino freto adjacente, vidif-

I

le,ejufqucfru£tum deguftaflc memi-ni 3 folia habet amplisfima fine ulloramo, figuram quoque& faporem fi-

c us habcnt, unde nonnulli Fictu Ta-radifinominant

j Protoplaftofq, poftinnocentiam perditam iftiufmodi fc

foliis veftifle nonnulli conjiciunt.Hu-jusautem plantae luguram verfapagi-na repracfcntamus.

a 2 Nafci-

Athaxasii KuCHllil

Nafcitur &in China arbor Kagiu

difta, bis inanno fru&us produccns,

qux invcria rationc fcmin a non intus,

fed in capitcextcrius portatjlntcr cx-

tcros tamcn prxftat fru&us , qucm^Americi& Orientalis lndi£ populi,

quibuscommuniseft , Ananas , Sm<e

vcro Fam folo nie vocanr , & ingenti

copia in provinciis guantung, Chi-

amfi & Fokien provenit , & putatur

pnmum ex ^America Teruvtana in

Ghinam allatus arbor tamen in qua

crefcit, noneftfrutex,fcd hcrba adin-

ftar cardui, quam Cartciofolh vocant,

pullulafcit , ut proinde in Europxoclimate confita in carduum domefti-

cum degeneraturam plane mihi per-

fuadeam, incujusfolio frudtus nafci-

tur, cauli fua infiftens, ut in Figura

pater, tanti & tam exquifiti faporis,

ut intcr nobiliflimos JW/<f ac Chinte

fruttus primum facile locum obri-

ncat •, vide Fig. G. in qua planta

hoc admiratione dignum occurriti

quod non fcmina folum in terram

projetta, fed & furculi, quin & folia

ipfa terrx implantata novas fimilef-

que plantas fructufquc producant,

quod & multis aliis plantis accidit,

adedut fpermatica vis omnibus hujus

plantxpartibusinfita fit j dcqua ad-

miranda fane Naturx faculratc vide,

quxdefeminisrerum fuie fcripfimus

Libro XII. Mundi Subterranci -

t

Faciunt cnim hujufmodi plantarum

femina plurimum , ad novam quamibi condidimus phytofophiam com-

probandam.De

JJJj^Dc Manga , Lici , guei , notiflimis

ift//> & Cbin£ frudhbus non cft

quod dicam , cum apud alios paffim

defcribatur-, Modus quo Manga Ci-

triofomo inferitur , oppido ab Euro-

paorum artc diverfus eft : Nam ne-

quc per arboris lncilionem fit , ne-

quc pcr transfoliationcm ; fed ra-

mum Manga Citrii pomi ramo fo-

luramodo alligant & luto opplent,

& hoc prxftito , cum tempore dc-

fideratum conjugium paranymphaartc ineunt , & prxftantiflimos.A/rf8-

go-citrios fruttus producunt.

Arb« f*- Narrat xyftlas Sinicus , in pro-

™7c0t°~vmc *a Kiang arborem nafci , cu-

jus fruttus pingucdinem adinftar

lebi producit , tanta copia , ut cx

illa collcdTra candidiflimx candelx,

qux manus non inficiant , quacun-

que tandcm rationetradlentur, nc-

quc cxtindtx foctorcm exhalcnt ul-

lum. Arbor fat magna cft , pyros

noftratcs & foliis & forma cxpri-

mens -

% flore candido nitefcit cerafi

inftar , cui frudhim quoque haudabfimilem parit , quem jam matu-

rumdifrupto corrice aquicalidama-

cerant, & liquefadTam pulpam moxubi frigida irrigarint , rn mucilagi-

ncm denfotur , fxvo prorfus fimi-

lem iquin&ex nuclcoolcumquod-

dam omnibus domcfticis , uti apudnos olcum olivarum , ufibus com-modiflimum , cliciunt •, hybcrnovero remporc arboris folia cuprxa

rubcdinc fulgcnt , qux tandcm mtcrram delapfa , ovibus & vaccisci-

bum, cx quo mirifice' pine^icfcunr,

prxbenr. Nondicam hicdcfloribus

Aa 3 Mangay

Athanasii Kirchcri

Manga, Mecum ii ab al

Atquc harc

ant. Addiir

jdruj

[quac

nata-

ftinguatur,de fingulis iis,qua: inChinaranora & magis cxotica repcriuntur,

hoc loco agam. Quadrupedia pra>

ter ea, quac in Europa inveniuntur,

funt Elcphantes , Tygrides, Urfi,

qux maxime in Provmciis Jjtnnam

ir guamfi flabulantur i de quibus

i. Intcr cxtera animalia, quxinOcciduis Sinarum provinciis Xenfi&cChiamfioccurrunt,c(t Cervusodora-tus, itaenim Sina Xechiam vocant,

animal cx quo mufcus. De quo Atlas

Sinicus hifce verbis:At ne diutius quidMufchus fit, quijpiam harerepofiit,

dicam

China Illustrata.dicam ipfe p/us vicefimp/ici tfftisocu-

latus. Tuberfeu exuperantiaquadamad umbilicum animalis es~t , parvummarfupiumreferetiSyfubtiiipeliiculdâc

fubtiltfimispilis veftitd confians.Aiii-

malipfum Sinx Xe vocant,tnde Xchi-ang, hoc eJiammaiisXc odor feuJra-

grantiatfuodMufchumfignificat^qua-

drttpeseft, exilt cervutohaudabjimtte,

pilopauio magis nigrefcente , cornuumomninb expers efi, caro occijietiam pro

cibo adhibetur aSinis^ in hac 'Provin-

cia, jtreteredque in Suchuen, Yunnanioctfqueittic ad Occafum vicmioribus

ingens Mufchi reperiturcopia, utfuo

dtcam loco. TuberaiUafeumarfuptafi

Jincerafunt , minimkque aduiterata,

fraftanttjfimafunt> adeoqtte vehemen-tisodoris, ut organttm tpfumJicut&Zybethus ptara-» omnijqtte lux , autfo-nus (cqtto vehemetttior aures , aut ocu-

loSi odoratum ojf°ndant : at verjipe/les

Mercatores ex ftnguine , peUtbus ,

aliifque animalis exuvits C^lujcho

additis , marfupia qu<e peiiis anima-Its fubminijirat , infarciunt , ac tan

quam vera & genutna venditant.

Sunt qui id mifcent cum fanguinc

Draconis , & hoc pacio ex una vefi-

ca tres aut quatuor factunt fucusta-tnen non latetperitiores fi enim adu-

ftum evaporet , verum ejfe creditur,

quodficarbontsadittftarquidpiam adu-

ftum remaneat , adttiterato afiu conta-

T.PbMpfm ntinatumefi. Qux eadem fere tradit

mT""m ê ^crvo noc o<forato J> Philippus

tU.'Tm

~ Mar/nus in Htftoriafuade Tunchino,

ubinon dccft horum animalium co-

pia, quod adeo ftolidum dicit , ut

venatoribus fugx nelcium , interi-

mendum ultro ie fiftat. Scd audia-

mus P.Philippum Marinum deiisin

fua HiftoriaTunchinenfi ficdifteren-

tem •, vcrba Italica funt : Vifi trova

d ttfo di trajfico perb deWambra roffa,

e delmufchio , che vi entra da pdefi

vicini : /' ambra viene dal Regno di

Ava , nafce in felve pretiofe d pie di

certi alberi, quando efii giafono bene

invecchiati , e radicatifra kfeffure

delle rupi alpeftri e nudi fafi. II mu-fchio vero e naturalefihd dalRegnoGnai j ûivi fia /e Je/ve fi ritrova

certo animale da i Cincft , chiamato

Ye Hiam , che tanto c come dire in

ttojtrafajeita, Cervo odorato, e gran-de qtianto un cerbiotto, di cui ha /e

fatezze , eccetto che nel capo , che «Jimile a queidel iupo , & ha due den-

tilonghi, comedt veccioCignale , che

/t t/cau fuori di fotto a/ labro fupe-

riore rivolti alT ingiii verfo terra ;

edipelo ptitfcuro, che non e i/ cervo,

tardo a/ corjb, efiJioiido,chifotafa-tica de Cacciatori e trovar/o , per-

che trovato , fenza moverfi e fenza

difenderfi, fi lafcia uccidere a manfat-

va. Hor di quejiofi fa i/ mufchio tn

varii gradi di perfettione, e fafii in

quefta maniera. Prejo ianimate /i

cavano tutto ii fangue, & i/fervano

da parte , e di fotto a/J' ombi/tco /i ca~

vano utia vejica, bfia dtJangue , odi

a/tro humore odorofo quivt conge/ato,

pofcia li traggon ia peUe , & in piu

parti divtdono fanimaie , fe di effo

vogltono mufchio in tutta perfettioney

prendono ia meta deW animale , cib

i daUe reni in giu , & in un granmortaio di pietra i/pefiano benee tt i-

tano , e vi vanno vetfando tando del

fangue, chedttutto fifaccipafta, de/~

/a qua/e gia fecca , riempiotto /e bor-

fette , che del/a fua medefima pel/e

fi fatmo. Si vog/iono mufchto mntanto perfett» , md pur buone e fin-

cero , peftano tutte infieme /e parti

deW anima/e , & impaftate/e colJuofangue doppo ejjere ben ajciutte , em-pione parimente dt queUa pafta /e

borfette: Ottre d quefte due jbrti

ve ne hd un altra no cosi fina , mdpur vero e buono mufchio, & e quel-

ia , ove folamente entrano in com-

pofttione le parti delf animale dal

capo fin* at/e reni , che lafciano col

refto di effo afare la fchiettifftma co~

me e detto. ^Diquefto anima/e niuna

parte v' e che via fibutti , onde fog/io-

no dire , che piu val morto che vivo.

Un* a/traforte di mufchio fi compo*

ne, che viene in Europa in piu abon-

danza,chenon viene ilvero-, /afua mi»

fiurai parte queW ambra, che d certa

fiagioneJi tiefca intorno aUe fpioggie

di atcune Ifote deW India Orientale,

e parte iifuccot che fi cava da/ cor-

po delgatto detiodiA\gilM> e riefce

cort

192 Athanasi 1

Vacca mo-noccros.

€on tal temperamentopiugratol'odore,

che non farebbe queWo del/a femf/iceambra che da fe ilmanda affai forte,

epocograto alle narici. Et e attesl' ul-

timoit mufchio , di cui ihtbbe primanotitia in Europa , intendefi di queUo

che venneda quelleparti.

i. Occurrit Ammal , cui nomenVaccavelox , tanta: fiquidcm veloci-

KlHCHERItatis eft,ut 300 ftadia vel unodiccon-

ficiat in fronte oblongo& tereti cor-

nu inftru&um eft , unde multi id Mo-nocerotem putant efle , fed halloci-

nantur,cum Monocerotis defcriptio

in nullo ei conveniat •, vcrum de his-

cc vide fufius aftum in V 1 1 1. Libro

tJMundi Subterranei , ubi quid pro-

prie Monocerosfit, exponitur.

Hippopotamus fiveEquus A

3. Spe&antur in lacunis littorum

Oceani Sinici & Indi£ paflimhuiuf-

modi animalia. Jn Hainam , Infulis

'Philippinis Maldinis*& maximeMo-siambici ad littora Afric* Meridio-

nalis. Animal prorfus defbrme eft,

& vifu horridum. Verum ne quic-

quam hic omififle videamur, rerum

curiofarum , hifce jungam , qux B.

Boim (qui illud vivum 6c mortuum

irinus, Hayma Syris di&us.

quam cxactiflime dum ventum pro-fperum opcrturus, Mozambici com-moraretur,examinarat,) in fcriptis re-

Iiquit. 'Dup/ex, inquit,fehema versequi martni fubjcci, quorumcum ejfem

Mozambici tn Africa, aut veritis in

Cafraria, greges ad littora marina

in lacuna quadam volutari pluresvidi. Erat Mozambici Civstatis

Judex amicus meus fingularis, qui

Hippo-

China Illustraia.Hippopotami caput intcgrumadCol-

legtum mijit eofine , ut iliud diltgtnter

obfervarem menfus ttaque id tnveni

ab ore verfusfcapulas haberetres c//-

bttos,exparte tnferna duos recurvos

maximos dentes , quibusJupemijimi-

Itter groffi apti congruebant , Itvgud

intermedtante extortd. Cum vero po-

fteaanobtliquodam Luficano ad inte-

riora continentis Cafirarix i regione

Infula: MoizmbkiperlnftrandajuiJ-

fem invitatus } rudentes Itttora maris

in navi (quam remis io . mancipia re-

migaudoprope//ebant)vtdimusadja-

ilumuntus /aptdts equos marinoshin-

nientes ad50 qui varits lujibus indul-

gf bant intra aquasfummd mea vo!up-

tate. £>uidam i mancipiu Cafcr cum

fociis propius ai ccdens,& exonerato

fclopo , cumfrontem equt graviur offendiffet , tandem wortuum reperit,

quem etiam ob vafiam mo/em non fine

difficu/tatt & labort optrd /octorum

inlittusextraftum, mihi periuftran-

dum txhibutrunt. Toftquam auttm

carncmCtfrcs inttrft dtviferuntyden-

tes extrafios eofque majores miht ob-

tulerunt. *PcUis hujus animalts adeb

dura efr,utfepeCtfxcs acutisfuis lan-

ceis tUarn perforare nequiverint.

NuUos pt/os habet prttterquaminex-

tremitate caudd qutflexites , ac velu-

ti ex cornu nigropel/ucidi qttovis nw-

docontortinonjrangantur , calamum

rojfitatefaci/iaquant , exfingu/tspi-

W armtUasfaciunt ftngulas Cafres

& viri&foemime , quas in ornamcn-

tum manugefiantes tfiwu/earum vtr-

tute dpara/yfi immunesfefore arbi-

trantur. Ex denttbusfblent in India

globulos precarios , cruces, &fiatuas

Sanctorum conpcere , fanguinis enim

fluxumfiflere probantur : Compertumtamen eft non cujuslibet promifcui

Hippopotami dentes hdc virtute pol-

/ere , verum iUorum fo/ummodo qui

certo anni tempore capiuntur : £uodutrum verum Jit> experientid com-

probandumforet. Novi Gox in regio

Nofocomio effe unum cx maximis dtn-

tibus eqtti marini , cujtts admtranda

facu/tatisfiexpcrimenlumfumere vo-

lunt , dentem vtnafelite adhibere fo-

lent y& tccejnirumditlu ,ftatim/an-

guinisprofilientisimpetusfanguine in-

193

tra venarn recepto ,fiftitur. Nota eft

hifioria cadaveris cujufdam Malaba-rici Trincipis d Lufitanis occifiy quodcumjuxta navem occupatamp/uribusgiandtbut transfoffum ,/ine ullotamen

ex hiantibus vulneribusJanguints ef-

fufliveftigioreperiffentjnvejttbusjam(poliaticoiloJruflum ojjium appenfumcum detraxifjent; quodutiunum ex os-

JibusHippopotzmieratjta quoqifan-

guinis velutt aggere perrupto i mortui

corporecopio/ijjimtadftuporem ommUprofluxit: cujus quidem altam caujam

efft nonputoyquamJrigidiJJimamqua-/itatequdfangutsprottnus congelatur

& afluxuprohibetur. Ha»c P. Boim.Nusdenrcs hujus aniraalis tcrnos in

noftro Mi Cco exhibemus,quorumquide quahtatis cxpofimcntum ncc-

dum fumpfimus :quodubi fcccrimus,

tuncuna quoq-, rationcm tammirifi-

cc qualitatismveftigabimus. Eft& in

Domus ProfcfilcRomanxnoftrarSo-

cieutis Bibliotheca fcheletum capitis

Hippopotamiy cx quo paulo ante ngu-

ramprim^bellu^depingicuravimusj

Sirenisofla,cujus coftam&caudam in

noftro Mufaro cxhibemus, & TefceCftlugtr dicitur , fiftentis fanguinis

ctTectum multo Hippopotami rario-

rcm cxpcrti fumus.De quacum quamamphflime in 3. Lib. Art.Magntt. c-

gcrimus, coLectorem remittimus.

4.. Refcrtc^^jinprovinciaFo- Hominct

&*v*animal rcperiri pilofum homini ^prorsiis fimilc •, fimile in Regnojto»-nam &c Gamtan invcniri rccitat Fefenominc, «e^wW^o^or

,longiorlbus

brachiis,corpore nigro 6c pilofo,cur-

fus vclociflimi , & d\bpwm>Q<tyoi j ho-

minicnim obvium vocem cdit rifiii

humano fimilcm , deinde eum inva-

dir. Narravit mihi P. Hcnricus

Roth , Regi Mogorum fimile mon-ftrum , dum in Agra morarctur ,

oblatum fuifle , quem homincm Syl-

vcftrcmdicebant •, Ego vero ex va-

riis hiftoriis dodrior , illa certis Si-

miarum ferocitatc immanium fpecic-

busadnumcrandaexiftimo, quod &pilofum corpus&rifus demonftrant>

qucm fimix contradta fronte , &corrugato nafo,dcntiumque denuda-

tionc, ubi cxacerbati fuerint, colli-

fionc, una cum ftridulae vocis fono

Bb facile

I

i<>4 ATHANASII KlRCHERIx^uinam facile* cxprimunt. Si quis vcro perti-

Homir>cs nacius fylveftres hornines darivclir,

pmptic^dici *s fc *at> ca^ binde acciderc, ut pue-<jucam. rifylvis expofiti lbidcmq; derelicti,

non nifi Divinsc providentia: com-mifli, vclaferis,velalioquovismo-

do fuftcntcntur, uti vero hi ex vaftis

folitudinum labyrinthis fc cvolvcrc

ncqueunt, ita quoque ferino morevitam tolcrant , pilofo totius corpo-

ris amictAi vcftiti; fi quandoque a

venatoribus capiantur , pro fy 1veftri-

bus hominibus reputanturj Sunt c-

nim verihomines,atferi, quincmpe

>entt.

omnicultudcftituti,non tam huma-nam,quam belluinam vitam ducunt.Talem puerum otrcnncm circitcr Hiftori»

anno 1663. in Ljthuanue(y\vis inrcr P"prii«et

urfos inventum fcnbunt , vocc & "f*habitu urfis, quibufcum fcmpcr vixe-

rat , & ab iildem educatus fuerat , fi-

millimum , aliam prseterquam car-

ncm crudam comedcrc ncfciebat,do-

nec magno tandem labore cibis foli-

tisvelci, &unaloauidifceret. Hu-jufmodicxemplaplurima tum inhi-

ftoriis exoticis , rum in vitis Eremi-tarum paflim leguntur.

VL2 -f-

'A.'

Efthocanimaldomefticum, Sumxu dittum, feli haud abfimilcmgri&fubindecrocei coloris,piIoshabet mi-refplendidosjCicurant Alu&Sinenfes,6c collG argentea circumdant corolla,

murium cft avidiflirausVcnator j obraritatc ramcn ita carura eft,ut fubindcfcptemautnove ctiamfcudisvencat.

Sunt & in China diverfie fpeciei

Siraii, quorum alii horaincs,&funt

CHINA ILLUSTR.ATA.

TriumpbMSbefttiiinfti-

tutus.

«*f;K9i> alii cancs felcfque mentiuntur,

& funt xtpymQrw tanti docthrarc

prxditi, utnificlunium fccditas illos

prodcrct, vix bcftias crederes } & ut

mira nonnullorum docilitas vidca-

tur,fubjungam, quoddc iis P. Hen-ricus Roth , fe prarfcnte contigiflc

narrabat. Rcx Bengal^ ad RegeraMogorum innefcio cujus acccpti be-

neficiirecognitioncm, folenncm cumprctiofiflimis muncnbus adornatamlegationem expcdiebat anno 1660*ln quainomnium admirationem ra-

piebatcurrustnumphalisauroatquc

omni gemmarum lapidumque prc-

tiolbrumgenerercfulgens, non hu-mana, fcd bclluina dircctionc ducc-

batur. Trahcbatur currus a duobuscondidiflimis &perquammirifice a-

dornatis caballis in fupcriori currus

Joco , vcluti in folio Rcgio ingcns

ledebatmoloflus, preciofis phaleris

monilibufque minfice adornarus,qui

uti fefe tanto fplendorc fulgentemafpicicbat, itaquoque fuperbiaqua-

dam elatus, aliqmd fc fupra bcllui-

num cflc, putarc crcdebarur, fiqui*

dcm mcrcdibili gravitate, proceri-

ribusobviisdebitam profunda capi-

tis inclinationc rcvercntiam exhibc-

bat i Non decrat huic fatellitium

fplcndidum; Simii cnim fupcrbc vc-

ftiti , thronum cphcborum adinftar

circumdabant , ad nutum dominipramptiflimi ; quicquid cnim cani-

*5>>

num Rcgcm facere in rcvcrcntia ob-viis prxftanda vidcbant , id omncsunanimicapitis inclinatione paritcr

prarftibant. Aurigam agebargran-dis Simius , aurca chlamide indurus,

cujus pilcolus capiti impofitus auropanter gemmifquc fulgcbat , manufiniftra fncni lorum tcncbat, alrerd

fcurica tam dextre fuos regcbat ca-

ballos, ut non a bruto , fcd a pcri-

rifiimo vcredario agitari vidercntur -

f

verbo , humanx bellux triumphumadco fcitc adornabant , ut quid ho-minesbelluinosdeceret, bellux hu-

manx mira quadam metamorpholidocerejvidercntur. Quantaautem cxhoc mirifico fpcclaculo Rex volup-

tatc pcrfufus fuerit, inde patct , quodbrutorum folcrtiam opiparo, verius

belluinoconvivio rccompenfandamduxerit, dum quid equis, quid Si-

miis, quid Moloflb, cx optimis ci-

bisunicuiquc congrucbar, in pavi-

mcnto tapetibuscxornato appofuit,

ubipangravitatcjamad omnia prius

inftru&i, fcdcntcs,quifqucfuocon-

tcntus pabulo dclitiabatur. Actafucrunt hxc Agra Civitatc Rcgia,prxfentc fupramemorato Patrc

Roth ; ut vel hinc apparcat. quan-rum lndt in hujufmodi bclluis in-

ftruendis induftria valeant,quam 8c

in Elephantis erudiendis ad ftupo-

rcm omnium prxftanr. Scd jam adVolucrum gcnus progrcdiamur.

C A P U T VIII.

T>e certis quibusdani Jfi/ucribus extra Chinam invijls.

• Epcriuntur in China Vo-t lucrcs , in aliis extra Chi-

,nam Rcgnis invife, in-

ter quas primum mcrirolocum occupant Avcs illx Regix,quas Fum Hoam vocant, de qvibusita P. Boimus in fua Flora : Avis eft

extrema putchritudinis, quafiquan-doq^humano fefe confpetlui fubduxe-rtt ^fintftriidin Regtafamilia aticu-

jus eventus omen habetur. Mas Fam

,

feeminaHoam vocatur-, nidos habent

jn montibus Tan , Lcotun^provinci*

Pckino confinibus , In capite ajfimi.

lanturpavoniy Sinicumpoema hocfa-fioittas defcribit 1 Humeris virtutes,

alis juftitiam, lumbis obedientiam,

retiquo corforefdetitatemfignificat j

Avis piisfima, ante inftar Rhinocero-

tts, tetro tanquam cervus gradttur-ygerit caudamfcutgaffus, caputDra-conis in modum , pedes fimitlimos

teftudinigerit , quinque putcherrima-

rum avium coioribus alas corufcas

refertyhafce avesvetutiSymbo/ico quo-

damamifiu adornatas Colai& Man-Bb 2 darini,

l96 Athanasii Kircheri

darini , quin vtltpft Rex in -vefttbm fccile , ctnx& peregrinx Pavonum

duro dtptiias gejlant Ego has aves fpeciei adnumercm.

Gallinx

Lanigcrr.

2 . E ft & aliud admirationedignum

in Regno Suchuen , & funt Gallinx

Lanigerx, quarum lana ovinx fimil-

lima eft : parvae fimt corpore, brevif-

fimis pedibus, audaces tamen& genc-

rofie, nec non fceminis, uti Atlas me-

minit, in dcliciis. Quxritur itaque

utrum hac gallinx vere pilosd lana uti

pccoraveftiantur,annon? Egofane,

ut paucis rae abfolvam , omnibuscir-

cumftantiis rite examinatis , combi-

natifque ; Dico Lanam quadrupe-

dum illam minimc dici debere , fed

uti ex fubtiliflimis plumulistotocor-

porecrifpatisamiciuntur, itaquoquc

excrifpatis plumulislanam crifpatam

folummodd videri putariquc , unde

& Gallinae Lanigene nomen merue1

-

re, haud fecusaclinum afbeftinum,

ejufquc rafura lana dicitur. Ratio-

nem hanc a/figno : Quod uti volucres

pilofo fcu laneo veftitu nafci, itaquo-

que quadrupcdcs plumacco ami&uveftiri, naturali rerum tempcramen-

to repugnatjcumaliud fitin quadru-

pedibus pilorum aut lanas , aliud fit

plumarum in volucribus naturale

principium, fierique non poteft, ut

in horum fcminibus difrerentiifimis

una & eadem infit virtus plaftica &formatrix , five pilorum , five pluma-

rum | ex hoc cnim non tam verum

& legitimum qucmpiam certac alicui

fpecieiproprium,quam monftruofiim

Natu-

Cmina Illusiraia,Naturae partum prarter intcntioncm

Naturx produa, isvidebit, qui Na-tunc in utrifque lcges exa&ius pon-dcravcrit -, & patet cx iis rationibus,

quas fupra de Cattis volantibus adhanc veritatcm comprobandam ad-

duximus. Gallinarum Lanigenarumfamiliae adnumeratur,^i/fc/ di&a, quaein variis Provinciis Sinenfibus , uti

Corea£hmjife§luam!y>\XL aitismon-tibus repcritur , & miri uti fbrmx,

ita pcnnarum varietate confpicitur

a natura cxornata : optimi faporis

197

efle compcritur. Gibbofum dor-fum , & peftori nefcio quid globo-fum adnexum habet , unde meritoquis tantam a communi Gallinarumfpecie degencrationcm mirari queat.

Ego falvo aliorum judicio, eam ex di-

verfo cum aliis gallinis, v. gr. cumGallina Indicacongreflu, cujusfimi-

litudinem prae fe fert , accidifle pu-tem. Verum cum haec cx profeflb in

noftra tyfrca Noemica defcriptione

decidamus, eo Lc&orem fuo tempo-reamandamus.

r

Nequcquifpiamhicobjiciat,fupraa me propofitum de pifcc croceo, quicum temporc pJumacco vcftitumdutus volatum afTedtet , hunc cnimdc una fpecic in aliam abire j uxtamc-tamorphoticas leges ci naturalceft,fi-

cuti erucis& bombycibusnaturale eft,cxvermibusinpapiJiones tranfmuta-n

:Unde nos hoc loco tantum loqui-

murde ns,qu2cintraccrtos fpcciei tcr-nos.conftituta funt animalia » hocenim pafto fleri non poteft, utqua-

dru-

0^

Athanasii K 1 R C !l E H I

Aimcs for-

rucibus cz-cJuCr.

AvKiiia czflorcna-

lccns.

drupes,autvolucris, illud allas, hoc

pilos aut lanam admittat , nifi llla mc-

thaphonce tantum &pcr ftmilitudi-

nemquandamitadicantur. Accedit,

quod nuUam ex hujufmodi gallina-

riim lana telam contextam ruifle,

omncs fatcantur Sinicarum rcrum

Scriptores » nifi lecrcto mihi noto

in Iixivio faris maccrentur •, de quovidc X I L Lib. CMundi Subterra-

nei.

3. Anates quoquc in provincia

Quantung , non fecus atque Cairi in

t_yEgypto , fornaculis m hunc fincm

affabre inftru&is, in tifquc ovisim-

pofitis incrcdibilt numeroexcludere

fblent. In naviculis magnos faepe ha-

rum anatum greges alunt , eofque vcl

ad marislittora , vel fluminumripas

cxponunt, ut xfturecedentcoftrcis,

cancrii , tcllinis limilibufquc maris

frudhbus , quibus fummopcre de-

ledtantur, cibcntur •, &quoniam in

variarum navium confluxu illx va-

nc dillipantur , mirum tamcn , cas

nodtu ad fonum pulfatx pclvis , co-

lumbarum adinftar ad nidos fuos ,

quafi figno rcccptui dato , in fuamquxquc navcm reverti. Eft & hoccxpcrimentum in ovis anatum ad-

mirabile, quod fi ea condire cupias,

id nunquam confcqucrc , ii aquxfalfx aut murix ca impofucris •, at fi

tcrra cretacea , feu argilla fali mixta

ova illiveris , falfedinc imbuta gra-

tiflimum faporcmacquircnt.

4 Dicitur in Suchuen provincia

avicula ex florc Tunchon nafci , quxproinde Tunchonfung Sinice apcl*

laturj hanc Stn<e dicunt vitam fu-

am mcnfurarc ad vitam floris , quointcruntc & ipfa avicula intcreat

j

cft & tanta quoquc colorum varic-

tatc a natura dotata , ur alarum

rcmcgio aercm tranans, florem ex-

panfis foliis pulchre cxprimat. U-triim vero animal five volucris, fi-

ve inlcftum ex planta immediate

produci qucat, merito quifpiam du-

bitarc pofiet Nos fane inX II. Li-

bro <jfrlundi Subterranei , id nega-

vimus •, cum fieri non poflit, ut vc-

gctabilis Naturx gradus, ad feniiti-

vum •, fupcriorcm Naturx gradum

afccndendo, cfTcctum potcntix fux

imparcm & improportionatum fen-

fitivx fubftantix producat. Dicoita,

quc hoc fieri ex feminio ovorum,

qux uti pifa non cxccdunt, iraquo-

que facile intra folliculos five folio-

rum 1

, fivc floris depofira , ubi rupra

fucrint, cxhumidoflons femini vo-

Jucris admixto,animalculum volati-

le fimile flori nafcitur* cui ft volucris

accedat imaginatio, dum incubando

colorum in florc varietatem perpe-

tuo mtuctur , eoque fympathico

quodam afte&u gaudet , ccrte colo-

rcs floris in pcnnas phantafticx yis»Aftutiseflkaciaderivari , jam frcquenri

expcnmcnto etiam in Europa inno-

tuit.

j\ Conchinchinatn intcr & Hai- TkH4n

nan Infulam tractus quidam Occani JXS*non pnocul a littorc Smico , fcopu- eduiibw.

lis magnis, parvis, minimis confcr-

tiftimus rcpcritur, intra quos aqua-

rum xftus horrcndis rlu&ibus col-

lifus , cavernas & angiportus rupi-

um tanta fpumoforum voluminumcoaccrvationc exagitatur , ut formi-

dinem fpcdtantibus procul incutiat.

Intra mcditullium harum rupium,in Vcrc , conftitudo illis a Naturatempore, aviculx quxdam incogni-

tx,quasalii pafleribus, ahi hirundi-

nibusfimiles efle perhibenr,innumc-

rabili multitudinc , unde, nefcitur,

adveniunt , qux hirundinum inftar

mox littori inliftentcs , nidos xdifi-

cant, quos rupibus iftis fingulari ar-

fificio atfigunt , quali cx matcria

,

hucufque incompcrtum fuit , at-

quc in liifcc ovis pullifquc cxclufis,

denud alio avolant, relidis in Nau-tarum potcftatc nidis , qui integras

naves lis onuftas Chm* & Japoni*ih menfarum dclicias divcndunr.

Nidi funt quafi diaphani , uti pa-

tctex tribus, quosin Mufeo noftro

cxtcris oftcndere folemus , fubflavi

coloris , ncfcio cx qua aromatica

compofitione hucufquc incognita

elaborati , tali autem proprietate

a natura imbuuntur , ut cuicunquccibo, liveexpifcibus, fivce carnibus

herbifquc parato mifccantur , iiskr- ££2Scula mira faporis gratii condiantur. coaim.

Ad

4

China Illus T R A T A.

9. Pbikf-

fm Uar-nm dc ni-dis cduli-

bus.

Crocei

ptlcisin

Jvrrn n u

tabo.

Ad materiam nidorum quod attinet,

illam aliunde non putantur portare

,

fcd matcriam vifcofam ex ftomachovifceribufquc putantur eructare

,

quam rupibus afhxam in nidum effbr-

ment , 8c quia humido opus ha bcnt,

mucilaginofo quodam liquore adlcopulos fpumante futi nautis harumvenatoribus obfervatum fuit} faper-

volitando& alas& roftrum implent

,

coqucnidulosad flrmiorem materia:

agglutinata: confiftentiam identidemalarum agitatione afpergunt. Con-tingitautcm ut tcmpeftatum farvitic

fubindemagna horum nidorum co-

piauna cum ovis vi fludtuum ruptis

inpifcium nutrimenrum intra maredecidat

; ita Patres noftri orctcnusmihi rctulerunt , Sc T. 'Daniel Bat\.

tolus in Sinenfifuahtftorta hoc nidi-

ficium ampliflime juxta atque Itali-

co Idiomate elcganriflime dcfcnp-iit, uri & P. Phihppus Marinus pa-riter in Hiftoria Sinenfi hoc pactocos dcfcribit Fol. 4,2. SehoradagP

\

animalidetta cerravogltamofaltre avolati d'ognigenerattcme, quanto al-

trapartedt quejf Oriente ne abundaj

il Tunchino. E per dire dt alcu.

nafpecie,mifipreJentano certi ucceLj

lettifimili aUe rondini , chevolano vi- i

cinoaUa fpiaggia, e fanno i loro nidinegltfcoglt deUa Cocincina ,& i ilni-

do cofajipretiqfa, chefi vende a prez-zoajfaicaro

, quanto altropVu deiica-

tura horumnidorum.

to cibo,per lerare virtit e buoni ejfetti>

che cagtona nefani dprejervarit, e ne-

gliinfermi a torre la loro htappetenza,

edijvogltati dmetterli in appetito di

t mangtare. N&nfiefinhorapotutofa-1 pere, che materiafia, tenaceejfoe', t

I

tranfparente compoftodi molte cellette,

1

cocckiglte maggiori, che

I comefogtieintornoad un ctfpofi dnra*

miy ftanno attaccatt, e ciajcunafor-

\

mataalavorocrefpoerugojb , comele

ftejfe cocchigiie , t diegualJottigltez-

I , efrendonoilcolur dipafta , quan-

dofiafecca , oqueUo che dijfeccandofi,

e proprio delleprovadure. Non vthd NuUum

convt chefenzaquejtoctbo s wibadij- Hnecondi

ca e mancandovt qutfto boccorie, pareche vi manchi il megiio, eJenza tjfo

non efolemte. II modo che cofiumano

cuocerlo i , una nottepritna tcnerlo in

acqua caida,Jiche ammoUtto, tutto in-

tentrifca, e cosi inteneritoJi pongadfeccare ptr breve tempoaW ombra , e

pojciagtntilmentefiffili. <DafeJchiet-to non hajapore , maJecome auviene defonghi, buona mano tl condice con Juefpecie aromatiche, foUecita mirahilm

mente Vappcttto, e contro aUa proprie-

tdd* altrt cibi , de quati col mangiamentpajfa la vogiia , quefio parJtmprecheptuVaguzzs.

Dc hirundinibus vero cxfoliis ar*

borum in lacum incidentibusjam fii-

prii noftram fentcntiam apei uimus

:

quare progrediamur ad pifccs.

C A P U T IX.

T>crPifcibm c5Vf*aru &-fluminum Sincnfium.

)Mnem admirationemjfuperat quod jam di-

Jfcam: Eft in provincia

; Quantunganimal,quodHoangcioyu, ideft,Cro-

ceum pisctm vocant Sina-, cft cnimmodo pifcis , modo avis •, per arfta-

temfiquidem avis eftcrocci coloris

galgali inftar, pcr montes volitans,

morcavium fuum fe&aturnutrimen-tura-, autumno vcrofinito ad marcrcdux in pifccm convertirur, quemhybcrno tantum temporcad dclitias

cum fit fuaviflimi faporis pifcantur

indigenae. Qua:ritur hujus tam ad-

mirandx metamorphofcos caufa.

Dico itaque , fupponendo primohoc naturalibus principiis minimercpugnare , cum quotidie hujuf^

modi transformationem in infe&is

intucamur , cujus & caufam in

XII. Libro CMundi Subterra-

nei quam fufiflime cxpofuimus $

Videmus enim plerafquC erucas in

volatiles papiliones tranfmutari , a-

quaticos vermes ex fcftucis exclufos

in perlas mox ac aerem fiubjerint,

quadruplici alarum remigio con-

fpicuos

200 ATHANAS I I KlRCHERIfpicuos aercm rranarc , Innumcra

hujus farina? adduccre poflcm, fiea

citalo Libro non fuse profccutus fuif-

lcm.

Scd dicct forfan quifpiam , id in

mfcfris facile conccdi pofle , ac noninpcrfectisanimalibus. Contra di-

co , in perfeccis quoque animalibus

hujufmodi mctamorphofesfpedtari

;

Quid enim aliud funt Scoticac ana-

tcs pnus , quam vermes , qux tamencum tcmporc afluroptis alis & pen-

nigero mdutar habitu in anatcs

aut anfercs tranfmutantur , cujus

caufam citato loco vide, pifccs quo-

quc in volucrcs, uti& quadrupcdia

inpifcestransmutari, nondcfunt hi-

ExqujJm- ftoria:,quxid attcftentur. Ccrtepcdc & pif- Alberttis nomine& re CMagnus l. 24.

•qtoEuL M^tyoi" aflcric, efle animal man-num , cui nomcn Abides , quod cumreliquis pifcibus in mari natalesha-

beat, cum verofenueric, mutatafor-

materrcftremaflumere, &cerram in-

colcrc , rcrrcftriumquc animalium

morc vcfci,mutatoque nominc,quodprimo dum pifcis adhuc erat , K/fkt-

des , modo terreftris animalis a£fumpraformac^w^appellecur. EcontrainOceanoOrientali quadru-

pcsefle, quodin fenectuce omnibusmutatis mcmbris in Pifcera degenc-

rct •, ccftancurqucC00/>w£r/Vi0/f.r//£.

1. de Gen. & Corrupt. q.ij. art. 1.

apud Japones in Infula, quam Gotumvocant, animal quoddam cfle, cor-

poris magnitudinc & figura fimile

cani, velutaliinarranr, lupo, quodprimo quidcm in terra vivit , dcinde

conftituto a natura tcmpore , mareincipit frequcntare, ubi afllduo na-

tacu exercitacum pclagoque com-miflum , omnibufque membris in

formam pifcis compoficis in bcl-

luam marinam candem convertitur.

Scd hxc ad veritatem rei atteftan-

dam fuflicianc. Quomodo icaquc

pifiris crocci in avcm accidat meca-

ouomodo morphofis, cxponendum rcftac. Di-croccipifcis co itaque«hunc pifcem ex corumMMRMM- ~~ * i ••• j

•

fiofiat. cfie numero , quar amphibia dicun-

cur •, cujufmodi func llli volantcs

pifccs, quos hirundincs marinas vo-

cant , quorum forma adco volucri

fimilis cft , uc vix diftingiu poflit;

Croccos itaquc pifccs un infignem

advolandum anacura diipoficionem

obcinucric , lta facile quoque in vo-lucrcm convcrti pofle , nullusiane

phyfiomyftarum facile ncgaveritj

Verum cum diflicilc fit concipere,

quomodopifcis in pennigerum ani-

mal dcgenerare poflit, nifi ingen-

cimucacionciniefacca, de cauia hu-

jus paulo altius philofophandumduxi.

Multi putant cx hiftoriis perfua-

fi, transformationem unius Ipecici

in aliam fieri ex promifcuo coituu-nius cum altero, alii vi imaginationis,

ut fit in notis a gravidis mulieribus,

fcetibus impreflls : alii alias caufas

adinvcnerunt, qua: tamen fine ma-gnadifficultatedefendi non pofliint.

Ad primum quod attinet , coitu hu-jufmodi transformationcm fierc nonpofle, inde deducicur, quod ovipa-rarumcum vivipariscoicus,fivcmo-

dum , fivccempus, five dcnique gc-necica inftrumenca fpecr/es , ob na-tura: repugnantiam anemine phyfio-

logorum conccdatur. Latct icaqucaliud quidpiaro , quod hunc mon-ftruofum etVe£tum caufcc. Quod utdcccgcrem , mulcus fui inexaminan-dis omnibus hujus pifcis crocci cir-

cumftanciis , doncc unus e Patribus

noftris, qui nonnullis annis in InfiV

la Sinica , quam Hainan vocant,commoracus, miramihideraris Na-tura» effcctibus in ca confpicuis rc-

tulit : Interalia de hoc pifce croccoverumcflcaflcruit, qui prarterquam

in hoc Sinico mari non capitur. Sedjam ad rem

.

Diximus paul6ante,dcnidorum Qom»»ccrtis aviculis in rupibus Hananinis fa?^1

fabricatorum mulcicudine :Cum ita- ZSmquc croccus pilcis maxime circa anmuis.

iftum rra£tum vcrfccur,neq, aliopne-

ccrquam ovorum ccmpcftatc marisruptorum cibo alatur: hincego ob na-

turalem quandam inclinationem &fympathiam, quam ad hujufmodi vo-

lucres , ex ovorum intra rupes diflu-

forum materia, quxfcminis hujusa-nimalis vices explet , devoracio-

nc fieri exiftimo, ut approximante

Verc

China Illvstrata. aoi

Vcrc vis fpermatica hujus pifcis fefc more, plumis yefitebatur

; at plumt,paulatimcxcrat,atqucadvolandum ut humano corpori adnafcantur

, ficrt

follicitet , & quoniam plaftica ad non potefi , fine vtrtutefirmatruefe-avcs pcnnis inftrucndas facultatc fc- mtnts aluujus volucrts tn ovis latente

j

men ovorum praeditum cft , accidc-\

neque yts hac exercere fe potutt , ftnerc quoquc, ut ca fcfc in pifcc exe- humani cum zvlucrts femtne mtjlura,

rente, branchias, quibus longis con-[

quacunque tandem rattone pcrafta t

ftat, in alas paulatim cxpandat, fqua- Cum nefarti hominesvei intpfam naihifque in plumas una cum cauda

tranfmurct. Atquc hoc pado volu-

crcm ficri, galgali adinftarilavi colo-

ris, quia ipfe a flavo colore , quo im-

buirur ,pifcis croccusdicitur. Quo-modd vcrb Autumno praetcrcunte

denuo in pifcem mutctur, diccndumrcftat

Notum eft, tcmpcramento muta-

to totum mutari ; contingit itaquc

ut advcnicnte Hycmc, virtutc for-

maticc avis dcftru£ta,fivc ob humo-ris abundantiam , fivc alia de caufa

volucris id ,quod primo ruerat ,cfle

appctat, arquc adco nativam ma-ris ftationem rcpetcns decedentibus

plumis , tum naturali maris faculta-

re , tum piaftica vidclicet feminis

virtute , qua\ pifcem primo forma-

vcrat , fcfe paulatim cxercntc , in

fquamas, branchiafque denuo con-

vertat,donec rcdeunte Vcrno tcm-

porc jam novo ovorum fcmine in-

rrofumpro, ci ad volandum appcti-

tus innafcatur , & tandcm dcnuo vo-

lucris fiat perpctua quadam vicifli-

tudinis pericyclofi Quod vcro hocaliis pifcibus non conringat , cau-

fa cft tcmperamenti divcrfitas ,

quod metamorphofeos hujufmodi,

uti in capax eft , ita quoquc in ac"tum

dcduci minime potcft. Quod vero

haec transtbrmatio ex feuiinc volu-

cris in ovis latcntc fiat , patct ex iis,

qux dc anatum Scoticatum origi-

nc Lib. XII. MundiSubterranet tra-

didimus, & in hominibus fubindc

fimilcm rranfmutationcm contigif-

fc , hiftorix narrant. Dominicus

Lco de Arte Mcd. 1.6. c. a- apud

Homo Pctrum Damianum : Robertus , in-

fi-quit, Callorum Rex propinquam ftbt

turam tnjurtofi & crudeles MagtjboDtabolo, ea adwveniant, qux nobis

exponere non Itcet. Si itaquc hoc in

hominc, multo magis in bruris fimili

naturae tempcramento praeditisfactu

polfibilc putcm, ad quae omnia a no-bis citato bco fufiiis dcducla , Lcfto-rcm rcmitto.

In provincia guantung refc- JJJSi

anltrri

mihs.copulxxit uxorem , ex quafufceptt fi-

hum, anferinum per omniacollum,ty

caput habentem , fedey hominem fu-

fertur, cujus totum corpus alitum

capi

runr, pifccm fpcctari, quem Vaccamrjrc js

'

T^jtantem vocant, hunc in terramexire & faepe cum domefticis vaccis

pugnare,accornu pcterc; atfi diu-

tius cxtra aquas pcrftiterit, cornit

ejus mollcfccrc , omni duritic dcfti-

tutum , unde in aquas rcdire coa*c~tum pifcem denuo cvaderc prifti*

na duritic cornu rccupcrata. Qualc*cunque fit hoc animal, cgo id in-

ter amphibia numerandum cenfeo

,

fpccicmquc eflc vitulorum marino-

rum , quas Phocas appcllant, auc

Rofmarorum dcntibus praelongis

faevorum , folo cornu, quoprae rcli-

quis fub hujufmodi Climatc fingula-

ri Naturae bcncficio poriuntur, difFc-

rcntcm: Cur vcro cornu inaeremol-lcfcat, in aqua vcro indurcfcat, cx

rcmpcramento illius cornu depcn-

dct ; cum plurima fint quae cxrra a-

quam mollcfcant, intra aquam vcro

indurcnrur; dequibusin V. eyV 1 1.

Ltbro Mundt Subterranct , de divcrfis

aquarum, faliumquc , &quaecx hi-

fcecomponuntur , facultaribus fuse

egimus.

8 . In provincia Xenfi Vcfpertilio- Vc<p&*

ncs rcpcriri dicit Atla*y qui corporis t' 1'»»"

molegallinam,aut anfcrcm aequcnt, Se*abjJ

unde&a Sinis in fingularcs menfa-apti.

rum delicias quaeruntur, eo quod eo-

rum caro gallinarum ferculis longe

praefcratur. Vidcquae faytWejpcrtt-

Itonibusfeu Cattis volantibus in RcgnoMogorum fufius cgimus.

9. Rurfus in provincia Jguantuttg

C c mon*

Mon-ftru«i

iiurinum

4 oculo-

rum,&fcx pc-

dum.

Pifccj

cornupe-

m.

201 Amonftrum marinum repcritur , n-

\

Tpo'<p9*A^i' ,idcft, quatuor ocults , &

«£<M3-5c , id cft ,fexpedtbus tnftruttum,

hcpatis figuram utrumqucreprxfen-

tans,quod uti cx oftrcis vitam tolc-

rar, ita quoquc unioncs fubindc evo-

mere vidctur. Ego quantum cx

comparationc unius cum altcro

compcrirc licuit , diccrcm fanc cx

corum cflcgcncre,quos arancos ma-

rinos vocanrjfunt enim tcftudini,fcu

torpcdini prorfus fimilcs quoad for-

mam , quatuor , aut ctiam pluribus

oculis in dorfo inftructis , fcx vcro

pedibus, teftudineis pcdibus haud

abfimilibus, natant& non gradiun-

tur. Ad hanc claflcm rcferri puto

illos pifces, quos Atlas dicit in pro-

vincia Jguamji in montis cavcrna rc-

periii quadrupedcs & cornupetas,

quofquc Sina fupcrftitiofi Draconis

dclicias vocant, quos idco occidcre

ncfas mortc piandum ccnfcnt. Hocin tractu paritcr dicunt , animal re-

pcriri, quod capitc volucrum, cau-

dapifccm rcfcrat, qux omnia in fu-

pramcmoratis alatis pifcibus, quosRondones, idcft , hirundtnes , a capite

Xi\ih»oiM(><pu vocantj undc qux Stnis

mira vidcntur , noftris nautis vulga-

ria funt , utpotc qux in Oceano ubi-

vis fere obvia fpedcntur , & nos in

Mufxo noftro unum intra fthom-borum cyclum appcnfum exhibc-

TllANASIX KlRCHERmus, utpote cujus natura fit, ad camfe partem, unde ventus fpirat, con-vcrrcrc.

10. Rurfum Atlas hoc in trattu Cancriin

rcrt Cancros rcperiri , qui ubi aqua faxum

rcli&aacrem fubicrint, ftatimfigura«"""G-

antiqua confcrvata in lapidcm con-

vcrtantur duriflimumj & ratio patct,

cum omnia illa, qux cx falino tem-

pcramcnto conftituuntur, intra a-

quam , diftipatis falinis corpufculis,

mollia fint, cxtra vero ficcitatc aeris

condenfati, in lapideam malTamtransformcntur , qux omnibus lapi-

defccntibuscommunia funtj Quod

v ci 6 alibi cancris id non contingat

,

caufa cft , quod ille locus , in quo fi-

milescancri rcpcriuntur, lapidifico

fucco, vcl vaporc non abundct 5 Hu-jus cnim facultatc

, quidquid humi-diratc affcttum offcndcrit, id inla-

pidcm convcrtit. Exhibcmus & nosin noftro Mufxo hujufmodi Cafi-

cros non in Chtn*. , fcd in noftrorumfluminunynarifque ripisinvcntos, in

lapides convcrfos : ncque cnim quic-

quam fcre cft , quod ubi in lapidifi-

cum hunc vaporcmincidcrit, inla-

pidem non commutctur. Vidc quxde hifce ampliflime cgimus Lihro V.Mundi SubtcrratuxtJtwerartoHetrufco,

up. de Conchylibus , ubi quxcunquccirca hanc materiam rara funt, dc-

fcripta rcpcries.

Serpcn-

tummr-gnitudc.

C A P U T X. .

2)e Serpmtibtu Chinae.

D Scrpcntcs quod attinct

,

illi in Provincia jQuamfi

,

uti AtLts dici:> adcoingcn-tis longitudinis reperiuntur , utnon-nulli corumdcccmpcrticas xqucnt,idcft, triginta pedcs gcometricos,quibusfi groflities refpondcat, vix

majores dari , exiftimarc quis polfct j

Idcm tcftarur Flora Sincnfis : Gen-

to, inquit, hoc cnim fcrpcntis no-mcn cft , ferpentum onmtum in

Quamfi, m Haynan Infula , in Quan-tun , factie maxtmus reperitur , cer-

•vos tntegros exugendo , & dtminuendo

deyofat , »on adeo yenenofus , cqlore

ctneritio vartegatus, longus 18 , aut

ettam 24 pedum , fameltcus e dume-tis projiltt , caudx inntxus in altum

fe ertott, & cumfem aque atque ho-

mintbus acrtter luftatur, fubtnde ex

I arbore inftdtose tn hominem tnftlit ,

ejr complexu tntertmtt • fel tllius con-

tra oculos morbtdos Sinis ejl pretio-

fum : Idcm tcftatur Marcus Paulus M PjH/.

Venetus, qui in provincia Carra- Vtm. <te

jam ait , fcrpcntcs rcpcriri tantx S^P6"-n.' »«•*, •

111X11 Invaltitatis , ut nonnulh m longitu- c*rr</*»

dinc dcnos paflus , & in groflitic de- m^nwu-

ccmdinc *

China Illvstrata. 20*

ccm palmos contineant , & quo-niam pafliis gcomctricus quinqucpcdibus conftat , certe longitudo

hujus Scrpcntis ad 50 pedes per-

tingcret, atquc adco QuamfianosScrpcntcs 20 pedibus fupcraret. Si

'vcro communcs trium pcdum paf-

fus contincatj tunc iis , qui in

t£>uam/i rcpcrhmtxir,prorfus acqua-

rentur : Sed audiamus M. Paulumpropriis verbis illos dcfcribcntcm

:

Tiafcuntur inprovtncia Carrajam Ma-gnumCham fubjettdfcrpcntcs maxt-

mt ,quorum qutdam tn longttudtne con-

tintnt decem pajfus , ejr tn complexu

grofsittei decem palmos : Altqut tpfo-

rumprtortbus carent pcdtbus , qttorum

locoungulas ( melius ungucs ) habent

in modum unguium leonts aut falconis.

Caput tpforum efi magmtm ejr ocult

prxgrandes , ut duorumpanum xquent

quantttatem;

os ejr riHum habent tamamplum , ut homtnem degluttre valeant,

dentes quoque magni ejr acerrimt rtftui

illttam horrendonon defunt;nec efi ho-

mo aliquis , aut antmal,quodfine ter-

rorcferpcntes tllos ajpicere ,nedtcam,

adtre queat. Captuntur yerb in hunc mo-

dum 5 Solet isferpens tnterdtu latitare

in cavernts jubterraneis , aut jpecubus

mcnttum , notte verb egreditur ctrcum-

iens terram, ejrpottfstmum altorum a-

nimaltum lattbula lujh.it, qu.treus ci-

bum,quem devoret , necformtdat ulltus

befiU genus-jlevorat enim befiUs magnas

tjrparvas , leoncs ejr urfos, & ubt ven-

trem exfaturavertt , redtt adfteluncam

fuarn^ cum verb terra tllafit multumfa-bulofa, mirum efi,quantam foveam cor-

ports fuipondere tn arena tmprimat,pu-

tares doltum altquod vtnoplenum perfa-bulum dcxolutum. Venatores ttaque bel-

lux infidiantes tnterdtufigunt multospa-

los , infabulumfortes,ejr acutoferro in

fuperiore extremttate dentatos, hofque

fabulo tegunt , ne a Serpente vidertpof-

fint,multofquetnfigunt, maxtmeeoin lo-

co,ubt bclluam tn yicino latttarenorunt;

ejr quando noclu more foltto ad pabulum

egredttur , accidit utpcr cedentem are-

nam reptandoyejr vafiam corports molem

trahendo , pettus in altcubt latentcmfu-

demferream incidat,quopenetratis vif-

ceribus, dum tnfixusfauctatufque, unde

fe extricare nequtt, yenatores mtbi latt-

tantes,accurretes draconem tnterfictunt

,

ejr fel ejus extratfum magno vendunt

pretio; efi enim medtctnale, tta utfiquts

k rabtdo cane Ufusfuertt , fi yel modt-

cum, quantum efipondus dcnartt, de tllo

biberttjlattmfanetur^ ejr multer tnpar-

tu laborans hujus fellu gufiu prottnus

partum accelerettRurfus,qut hamorrhot-

eUs^uttficum anusfufitnuerttyhujusfellu

unclione tntra paucos dtes conrvalefcat;

Carnes verb hujujmodt ferpentts ven-

dunt in ctbum , nam libenter ed vefcun-

tur homines. Hucufquc Marcus Pau-lus Vcncrusj cx quibus patcr, hujuf*

modi Scrpentcs Draconibus adnu-

mcrari poflc, innoxios ramcn ,& finc

vcncno , cujufmodi Atlas in provin-

z\zchekiang eflc dicit:vcrba cjus funt:

rrope Caihoawow efi Cuticn , in quo

Ttgrtdes ejr Serpentes maxtmt , mtmmetamennoxti vtvuntjlU cum altbttn cir-

cumvtcinis regiombus feroctffimx fint t

at hicita manfuefcunt , ut nullt omntno

noceant , ferpentts verb ettam venen»

carent. Si quis caufam qusrat , Dicototum id cx naturali montis.aerifquc

difpofitione dependerc : Conftar c-

nimcx naturalium rcrum hiftoria,

locos complures rcperiri, in quibus

ncc hcrba , ncc animal ullum vcnc-

natum viverepoflir, quemadmodumin Europa de Hybernia & Infula Melu-

tenfi ccrtoconftat : Si cnim cx Stlicta

cafu una cum fceno fcrpcns, aut bu-

fo infcratur , is fimul ac aercm In-

ful» fenferit , cum 'protinus morineccfle cft j idcm dc Hybermj. rc-

ccnfcnt authorcs& Indigcnaej vc-

rum uti id in Hybernta privilcgio

particulari Sancti Patricii prccibus

obtento , ira hoc S. Pauli patroci-

nio adfcribitur; cujus iuculentif-

fimum fignum eft, quod antc Divi

Pauli advcntum Infula ferpcnti-

bus lethifcrisnon carucrit , &cumuna quoquc ex vipcris , uti in Attr

bus Apofiolorum lcgitur, cjus ma-nui fine ullo tamcn nocumcntoadhxfcrit , Incohc cum, ccuNu-mcn quoddam , & humana con-

ditione majus, co quod a tam

pcftifcris fcrpentibus nil parcrc-

tur, adorandum ccnfuerint ; Sed dc

Cc 2 fupcr-

Mcdicavisho-

rum Scr»

pctnum.

Cur M<*/i/4&H;-bcmu vc-

nenoiis

animalubus ca*

rcant.

Curiti

nonnullis

locis fer-

pentes

non vi-

vanc , aut

fi vivant

,

venenocareanc

Tigrides

manfue-txinnonnullis

locis,&

cur?

Scrp«n«tum viru-

lentia, &

ao4 Athanasiifupernaturalibus hujufmodi effecti-

1

bus non hic rractamusjScd quxritur,

urrum locus vere detur,in quo noxia

animalia vcncnum naturalitcr dcpo-

nant,ut in Chmx. fupranominata pro-

vincia dc ferpentibus dictum fuit.

Dico quod itxCumenim vcncnofo-

rum animalium terrcftrium pro-

prium fit, omnc,quod in tcrreftribus

glebis virulenrum cft , in fe vcluti in

burfas quafdam vivas attrahcrej cer-

teubicunque tcrrcnum flierit cx fc,

& naturti fua ci vcncnofis qualitati-

bus alienum , fcrpcntcs fine vcncno

cflc, ncccfle fit , uti in Samo & Lentne

Infulis tcrtur accidere; cum enim

tcrra iftiufmodi vcncnis omnibus

contraria fit, quam & idco Turc*

magno prctio vendunt, & Sigillata

vulgo dicitur j ccrto colligitur fcr-

pcntesibi morari non poflc, & fi

morantur , vencni ramcn omnis cx-

pcrtes eflc. Pari pacto nafcuntur in

nonnullis montibus hcrbx quxdamferpentibus oppido contrarix j un-

dc rurfus , velnon pofliint ibi con-

fiftcrc, vcl fi confiftant , vcneno ca-

rcnt j unde condudo , fimile quid in

monribus Xuntten cvcnirc , quo fcr-

pentes a vcnenis immunes exiftant.

Ad Tigrides, qux in dictis monti-

bus manfuefcerc dicuntur , quod at-

tinet j Dico idcm contingerc , quodin Tauris furiofis , quorum cornibus

caprificus alligata , cum admanfuc-rudincm , fi fidcs Vlmto habcnda , rc-

ducit j quod idcm accidcrer, fi in lo-

ca incjdcrct caprificis confcrta j cx-

halatio fiquidcm captifici fua acri-

monia conccptambilemdiflipat, un-

dc ad mcdiocriratem rcducta bilc

Taurus cx furiofo fit manfuctus.

Plantas itaquc , uti in Tauris capri-

fici , ira quoquc in Tigridibus man-fucfacicndis plantx dari poflunt,

qux hunc infcrrociflimis bclluis cf-

fcctum prxftcnt; dici cnira vix po-

teft, quam mirificis cfTcctibus hu-

jufmodi f pccificx rcrum qualirares

kJ* tIw Cu(*vu&{cu prxftcnr. Verum dc

hifce in Ltbro VIII. Mundt Subterr.

fufiusactumvidc.

Sunt & nonnulli alii fcrpentes in

Chinay vcncno irrcmediabili pollcn-

K i r c H E A 1

tes;quorum primus Cabra de Cabelo , antido-

id cbjSerpens captllatus dicitur.dc cutum -

jus lapide in Rcgno Megor jam tma-

pliflima mcntio facra eft j alter adcolcthifero toxico turget, utintrapau-

cas horas hominem intcrimatj ita

Flora Stnenjis j fummo tamcn in prc-

riohabctur, ob mcdicamentorum,qux indccomponuntur,prxftantiam.

Compofitio ita inftituitur: totus fcr-

pcns amphorx, qux nobili , & gene-

rofo vino replcta fit, immcrgitur,

ita ut capitc folo conftrictum pcr

mcdium operculi foramcn cxftctj

hoc pcracro igne fuppofito ufquc adcbullitionem fcr\rcat vinum , & fcr-

pcntis vcncnum paulatim in vaporcmrefolutum totum per os cxpirct, caro

dcindc rccifo capitc infirmis datur

,

& unicum iilud prctiofum contra

omnia vcncna antidotum conferva-

tur.

Tcftudinesin SinicoOceano adco Teftitu-

grandes rcpcriunmr, ut, Atlante tcftc, ^aci ^*"

cminus fpcctantibus fcopuli vidcan-

tur. Piora Stnenjts in RcgnoHonan tc-

ftudincs rcpcriri, fubindc viridi.non-

nunquam cxrulco coiorc imbutas

;

£flc quoque nonnullas,qux pcdibus

alas ad junctas habcant, ut hoc pacto

tardifllmum progreflum alarum vc-

locitate compcnfcnt. £go quidem,

quantum conjccturare poflum ,pen-

nigcrasalas hifccadnatas non facile

aflercrcm , cum hoc natura tcftudi-

num, cx primis naturx principiis rc-

pugnarc vidcatur, fcd tcftudincs vif-

cofumquendam liquorcm circa pc-

des emittere, ut in Figuta patet , qui

cum tcmporc in cartilagincas, vckuti

branchias quafdam,cxtcndatur, qua-

rum opc non ram volarc, quam fal-

tando progrcflum promoverc vidca-

tur, cumfubinde multa in vulgus

fpargantur,qux fenfati,ac longacx-

pcrientia viri docti , ubi ca ftudiofius

cxaminavcrint, alitcr omnia,ac famafcrebatur,rcpcriunt.Atquc hxc funr,

qux dc rarioribus Chuut animalibus

comperi, ut proindc Dci Opr. Max.

admirabilem in rebus oranibus dif-

pofitioncm & fapicntiam admirati

,

6c laudarc nonccflcmus.

C Af V.f

China Ilivstrata 205

C A PU T XI.

*De Lapidum, tSMineraliumqut in China admirandii.

N Lapidibus Mincralium-

:queOcconomia non mino-ra Narurx lUdibria repcri-

ri , AtLts Stnicus, caucriquc

Scriptores rcftantur. In provincia

Huquang ad montcm Xeyen poft

Hirundi-*aPfas potifltmum pluvias , lapidcs

neslari-. rcpcriunrur,qua: hirundincs dicun-

dcx. turj has cnim ita cxprimunt , Ur prae-

tcr vitam nihil ipfis dcfit , imo intcr

cas marcs , & fccminas cx colorumvarictatc Medlci diftinguanr, iifquc

ad medicamcnra conficienda utan-

tur. Ego fuppofitd,narrationis vcri-

tate,dicercm fane non a Natura,hoc

cas corporis habiru, e faxis cfforma-

tas efle , fcd dum vivae cflcnt, & in

tcrrae fifluris latcrcnt, fucco, fcu va-

porc pctrifico inlapidem convcrfas

fuifle, quas dcindc imbrium, pluvia-

rumquc aqua, cx mcaribus tcrrae rlu-

xu fuo, cvolutas in confpe&um dct j

cujus rci variaanimalium , tum ho-

minum, quadrupcdumque , tum vo-

lucrium in lapides convcrforum

cxcmpla vidc Ltkro VIII. Mundi

Subtcrrnnei,.

Narrant Gcologi Situt Lapidcm Lapis ad

in Xenfi Provincia rcperiri ,

juxra

3

qui incre- '

menruni

,

incrcmcnrum dccrcmcntum- &Cc vc

I R. C H E R I

mentumLunaccrclcens

£c dc-cro

kcns.

TcrraQuei.

206 AthAmas.ii Kvc Lunx crcfcit , inxftiinabilis apud

j

ftomacho boum convolutam,in glo-

cos prctii , fcd & hunc cundcm cf- bum fupcrindu&a , fubfufca pdlc ,

fcctum prxftare apud nos Silcnitcn , cfTormant,qucm cgo cundcm cflc

plcriquc tradunt Naturalium rcrum ' puto ,qucm Btllontus lapidcm fcllis

Scriptorcs. Ego dico , cflc Talci 1 vocat/. j. dc ant : autqucm Arabcs

fpecicm , fivc lapidcm fpccularcm ,' /^r^appcllant.

rmcm fnmmo ftudio fxoe obfcrva- - \}f ,. , a . , , .,Non dtcam hic dclaboribus,quos g

Lapis

Vacci-

nus.

qucm fummo ftudio fxpe obferva

vi , non folum ad Lunx fplcndorcm I

luccrc, fcd & vcluti in fpcculoquo-]

dam Lunx fivc plcnx , fivc dichoto-

1

rux , fivc fextilis flguram pcrfc&c 1

cxhibcre j unde dc Lunari hoc lapi-

dc juxta phafcs Lunx , nunc crc-

fccntc, nunc dccrcfccntc fabulam

natam efle putcm j dum cnim figu-

ram Lunx fub quacunquc phafi,

vcluti in fpcculo, cxhibct , fimpliccs

rcali lapidis incrcmcnto dccrcmcn-

tovc, phantafmatc illo iUufi idad-

fcripferunr , quod non nifi in Ipccu-

lari ladidc «Vctxa^jcif , fivc rcftexo

Luna: radio rcprxfcntatur j & indc

patct, quod lapis fcmpcr fibi fimilis

,

nulla infe mutationc fadta, quacun-

quc Lunx phafi , in quacunquc tan-

dcm rerum exhibitionc pcrliftat.

Illic quoque tcrra repcritur,quam

Quet Smx vocant j mineralis tcrra

candidiffima mirifice a mulieribus

ad fucum appctita , cofmctica fiqui-

dem virtute pollct, aquadiluta, &hoc pado ad nxvos,maculafquc cor-

poris cxtcrgcndas mire opportu-

nam tradunt , undc Sinico nominc^uei xi, id cft , Tiobtlemfaeminam vo-

cant. Ego ccruflam mincralcm cx

plumbo & antimonio,(cuftibio mi-

lccllam dfe puto, qux «5c in multis

Europx locis rcperiturj ut proindc

nil in hoc admirarionc dignum oc-

currar.

Lapis in provincia^X*»/»/»^ c vac-

carum ftomacho cducitur , lutci co-

loris , magnitudinc fubindc ovumanferinum xquat , foliditatc Bczoar-

tico ccdit;

lcvioris cnim fubftantix

cft, & illo prxftantioris virtutis a

Mcdicis judicatur. Oftcndimusnos

111 Mufxo noftro fimilcm cx vaccx

ftomacho cdudtum , qui tamcn mi-

nime ex terrcftri fubftantia compo-fitus vidctur , fed cx minutiftimis

fibris hcrbarum, qux indigcftam

omby*in Bombycum & Scrici cultura ad- ces.

hibcnt Stn* j undc tanta byfli, fcrici-

quc copia provcnit, ut toti Qrbifuflicere jurc poflit j undc non finc

rationc cam , quam Ptolomaus Scri-

cam vocat Rcgionem , aliam nonftdflej quam Chtnam conjicio. Emi-net intcr ccctcras hifcc provincia

Chektang , utpotc qux bis quotannis

bombyccs cducit , eorumque cultu-

ram bis millc <Sc oclingcntis annis

antc noftrx Salutis advcntum pri-

fcos cxcrcuifle , annales eorum rcfc-

runr.

In Provincia Kiamfi ad montcm SaxumJanqkiu mirabilc faxum confpicitur

quod a Natuta,vcl artcin humanamfiguramadaptatumvarios, pro varia

acris futuri tcmperic, colorcsindue-

re fcribunt Sinenfes Geologi j cx his

cnim futuram fivc fercnitatcm , fivc

pluvias fc prxdiccrc poflc fibi pcr-

fuadcnt j Ego ca thclcfmata Magicacflc puto , cujufmodi plura in Cht-

na fpcttantur , a Magis , Magiftro

Satana ad fupcrftitiones propa-

gandas conftituta j Sc ab Arabtbus

L-j\*4***Aj2 Thalefmat dicuntur*

Scd progrediamur ad mirabilcm na-

turam Afbcfti paulo exaclius dcfcri-

bendam,Atla4 Sinicus ait , in Taniu Tartaryt

Aft<:ftu$

Rcgno fupra lapidcs nafci hcrbaqii gnc in>

quandam, qux ab ignc non confu- confum-

maturj hxc cnim in igncm projcda,pub *

rubefcit quidem , & aliquo modoignefcit , at cduda ex ignc mox pri-

ftinum candorcm rccupcrat , nonni-

hil in cincricium dcclinantcm j nonadco in longum cxcrcfcit , fcd fub

forma capiUaris cxcrcfccnrix,fiagi-

lis & imbecillis confiftcntix , aquximpofita in lutum abit, ftatimquc

confumitur. Arquc hxc eft defcri-

ptio herbx afbeftinx j in qua cgoin-hanc molcm confuropto fucco in figncm crrorcm noto , dum hcrbatn

iiu

v

rabilis

propric*

las.

C H I N A I L L

illi putant, quod nos pura Japidctr

fubftantia; filamcnta aflerimus : pcr

abufum itaquc, vcl impcritiam ho-minum

, qui dum lapidis hujus cfflo-

refccntiam fpc&ant, hcrbam cx lapi-

dc cxcreviife inconfulta natura ar-

Asbcfti bitrantur. Hicabufus quoqucLati-

anTi ti!'"nos intcr Authorcs compcritur,dumfilamcnta hujufmodi linum dicunt

,

non quod rcvcra linum hujufmodi

cx vcgctabilium ccconomia dcprom-ptum fit, fcd quodinftar lini filari &tcxi poffit. Eil itaquc fuftis hujus

hcrbx nihil aliud, quam cfflorcfccn-

tia qusedam cx lapideasbcfto , quiin

Tartaru rcgionibus paflim rcpcritur,

cvibrata ; non fccus ac mincralium,

falium cfflorcfccntias i|«#0/>ut(J,fivc

arbores metallicas pcr Ka.tg.^givvi ap-

pcllarc folcmus. Habco & cgo ma-gnam hujus Asbcfti,fivc Amianti, ut

vocant , in Mufaeo noftro copiam;cujus filamcnta digitis foluta pro-

pc proplus hcrbarum fibras cxpri-

munt, e quibus contufis, & ccrto

niodo prarparatis chartam confici

,

U S T R A T A. 207

mumfila illaficpurgata ejr attenuatajtt

alta lana nenturtatque in pannum con-

texuntur ^tjrquandopannos tHosvolunt

dealbare, prvjictunt cos ad horam inte-

gram in tgnem , & tunc exflammis tlLt-

fi educuntur nive candtdtores , haudfe-cuspurgant eos , fimaculas altquas con-

traxertnt , nam alia prxter ignem lotura

tllts non adhibetur. De Salamandra yero

ferpente, qui in igne vherc dtcitur\nthil

explorare licuit tn Orientaltbus Regtoni-

bus. Ajunt tamen Romae mappam quan-

dam haberi ex Salamandra contextamt

in quafudartum Dommiinyolutum rett-

netur, quam Rex quidam Tartarorum

Romano Ponttficimtfit. Haec dc As-SaIaman*

befto Marcus Paulus Vcnctus, ubi

pcr Salamandram non intelligitur, Asbeftus.

uti fimpliciorcs crcderc videntur,

ferpcns, qui in ignc paflim vivcrc

dicitur , fcd dc Asbcfto, fivc A-mianto, quod in ignc non fccus

ac Salamandta finc ulla noxa pcr-

durct, t$ dU ptQ.<po^T di&um vc-

iim. Quamvis ctiam quae dc Sa-

lamandra dnimali in ignc incorru-

qnae litcris cxarata , & in ignem con-j

ptibili , pyrauftifquc dicuntur, fa-

jccta , ftatim confumpto atramcnto bulofis vcrius , quam vcris hiftoriis

chartam candidamexhibcbat, novis : adfcribcnda putem ; Cum, uti in

literis infcribendis aptam. Quo-modo vero, aut quo arcano arnfi

cioidin fila duci queat, in XII,

VIII. Ltbro Mundt Subterr. docu-imus , nullum animal in vaiido igne

finefui corruptionc cxiftcrc pofle;

LtbroMundi Subtcrranei^VM\\i2.m ma- undc igitur fabula origmcm duxcrit

,

gnum & paucis notum fecrctum aperiam

M.Prtflf.

lnnui.

Ve- Meminitque Marcus

hujus mineraiis quo-

Paulus Vcnctus lib. 1.

Itincrarii fui , c. 47. JE/?, inquit,

in prorincia Chinchin( quod cft

Tartaruc Rcgnum) mons, inquoin-

veniuntur mtnera chalybis ejr Sala-

mandrx , de hac fit par.nus , qui in

ignem projcftus non comburttur. Ftt

autem pannus ille de terra in hunc

modum , uti qutdam e fociis meis Vir

fingulari praditus, indufiria curiofior,

nomtne Turcus, me edocutt , qui in

prcrvincia dtcta mineraltum operi pra-

ftitt. Inventtur tn monte Ulo minera

quxdam terra , qua fila producit lana

haud dtjftmilia , ejr hac ad Solem con~

ficcata tn mortarto aneo conteruntur,

deinde larvantnr, ejr qttidquid terra-

rum HUis adh.tfertt,fubmovetur

;de-

Salamandra ex corum numcro , 5^*^*3?quas Laccrtas vocant , fpecies quae-

ra qul

damcftj Lacerta videlicct nigra,&

aureis maculis infignira, caetcrum

animal muco , & viicido humorc a-

fpcftu horridum & naufca plcnum,

vcl cx co capitc, limacum inftar, tar-

diflimi progrcflus ; hoc in Cermania

facpius mc vidilTc mcmini , quod vix

nifi poft frcqucntcs imbrcs cx hu-

midis & lutulcntis fpccubus cxi-

rc folct, Gcrmanicc fHJfcnvo-cantur. Hoc itaquc animal cum fri-

gidiflimi juxta , ac humidiflimi rcm-

pcramcnti fit, <3c totum quafi cx mu-corc conftitutum,fi quisfupra carbo-

ncs acccnfos impofucrit , id illos

nimia fua humiditatc, vifcofitatc

plcnd, ftatim extinguat ,quod idcm

ficri in limacibus cxpcrtus fum : Si

quifpiam

jOS A T H A N A S I 1

quifpiam vero illos in igncm vali-

dum projccerit , is eas, non fecus ac

alia combuftibilia, in cinercm proti-

niis convcrti repcriet $Quod idem

Francifcus Corvinus in Salamandra,

ci cx Amerua tranfmiua,fe cxpcrtum

cflc teftatus cft. Quod vero Marcus

Paulus Venetus dicat de Salamandra

contcxta&Romx dctenta , in qua Su-

darium Chrifti involutum fit , de eo

nihil hucufque compcrirc licuit, &fi forct , id non de Saiamandra la-

certa , fcd dc afbcftina tela , qux

per fimilitudincm quandam Sala-

mandra dicitur, intelligcndum fo-

rct.

Eftin provincia Kiamft ad Borca-

lcm ripam Po fluminis urbs Iaocheu ,

aquarum fluminumquc irrigationc

pulchra , amcena, & cum primis dc-

liciofa. Hax Urbs , id fola, quod in

totius Orbis admiratione , & ambi-

tionc cft, poflidct $ funtquc vafa illa

V afa pretioiiflima , qux murrhtna , fcu por-

Porcdla- cellana vocant , a Regibus& Princi-

pibus tantoperc xftimata , • de quo-

rum matcria magna intcr Authores

lis & controverfia : Sunt qui terram

quandum mineralcm poft centumannorum durationem fubterraneam,

fuam nancifcatur perfc&ioncm j

Non defunt, qui fabulis quoqucpropudiofis annexis , nefcio cx quamatcria eamoriri vclint, fcd Patres

noftri expcrientia fcnfara , oculari-

quc docti , quxnam illa fit matcria ,

quis eain claborandi modus,Sc ratio,

tandem dctecta varietate nos ab

omnibus falfitatis conccpta: crrori-

bus liberarunt , & intcrcaeteroscu-

P KUrti-tiofifTitmis Martinius, qui hocargu-

nm M«r- mento in fuo Atlante Sinico fbl. 3 7.

vafaPorC"^ an^ Pr°feo

*lutur his verbis

:

cellanis."<iM0^ maxtnie eam commendat

, efi

elaboratto ty cop** fiutellarum Stmn-

fium,quas Porccllanas, nefcioundepe-

ttto mmtne vulgo yocant : qua nulltbi in

toto Regnofiuntprafiantures , quam tn

pago Feulcang ctvttatis : Luet entm

altbiterram,ex quuforte confici poffint ,

habeant, nullo modo adeas accedunt,qua

in hoc pagofiunt , tmb quod admirattone

dignum, terram , ex qua eas efformant

,

non ex hujusprovincufolo hauriunt,fed

IC 1 r c h t r 1

ex Kianguanprovinci* ttrbe Hocicheu

advec7amacctptunttncc tbt, Itcet tanta

tllius adfit terra copia , ullo modo effin-

gere tllasqueunt; funt qut id aqu.trum

temparaturx adfcrtbant. Ex hoc ergo

hujus urbispago omnes fcutella tlLt , ac

yafa Stnenjiafunt *qua a rufiuis, rudi"

bufque homtntbusfiglina arte elaboran-

tur, eodcm modo, quo Facnfcs in Italia

:

Coloris varitfunt , luet omnes exfubtt-

Itfjima illa argtlla, ac aliquantulum dia-

phana confient , qua colore ilUniuntur

croceoy yarttfque Vraconumfiguris illuja

funt, Regio defitnantur palatto;pro yulgo

fiunt rubra , lutea ac cxrulco colore , ad

quem effingendum glafium a Si nis ad-

htbertfolet ,quod tbi magna reperitur

copta, practput in AufiralwribusProvinr

ciis, quo ettam adtingendas yefies utun-

tur. £>uam yero rara, ac praclara yafit

hicfiant , longum effet referre , nullam

formam, nuilumjiorem , figuramyefin»

ges,quanon eandem exporcellana argtl-

la apud illos admtttant : quanta yerono-

rum vaforumfit copta,factle qutyiscollt-

get ex ea, quam quottdie yidemuswEu«ropa nofira.At fntror,unde hu mcrebut-

rtt rumor, ex ovorum tefiis, aut contufis

conthulis marinispraparart hanc mate-

riam,tdque ex relatione quorundamcen-

tum annorum fjatto repofitam ab avis

profuccejfuris ntpottbus : plane rerum

gnaris rtdtculafunt h.tc , & mere com-

mentitia^namque omnia exterra,quaad

huncpagum ex urbe vicina Hocichcuadvehttur,figltna artefiuntferra autem

illa nonpinguts , ut creta efi , fedyeluti

arenula pellucida , quam macerant, ejr

ajpcrfa aqua tn majjam cogunt , quin&ex fratfis yafcults denuofrufia commi-

nuunt, atqttterum nova yafa efformant,

! fed hac ad priorem vix accedunt ntto-

rem^aut pulchritudinem -

tquodpraterea

hac yafcula commendat , efi , quod edu-

liorum etiamferyentium vtm tnnoxis

patiuntur, imo, quodmagts mtrandum ,

frufia interfe clayicultsareisfiloquecon-

futaliquorem continent , nec tranjmit"

tunt: hujusfutoria arttsperititotam paf-

fin Sxmmobambulant , itad forammuUejformanda fubttlijjimum adhtbenttert-

bellu{yulgo drtl vocznt)cujus cufiis ex

adamante efi,qualt hyalofculptores apud

nosfere utuntur , aut it pottus qut apud

Mediola-

A

C H I N A I l t

diolancnfcs cryjlallum montanamper-forant. HxcP.Mart.

Minm- Montes sinarum omni mincra-rnm tn lium, mctallortimquc gcncrc refertiCWco- funr . ncc dcfunt, qui auri.argcnrique

mincras foccundiflimas habcant,iquamvis ediftis Rcgiis cas cxcolercnon pcrmitratur , co quod ob viru- :

lentas, utajunt, tcrrx cxhalationcsfoflbrcs innumcris paflim morbis cx- I

pofiri avaririam tandcm mortc luant,vitam autcm hominum auro pluris \

FodinfiC" dcbcrc Par cilc

-Und^ aufcis fo-

1

non co^iUnimodo contcnti ramentis

, quxlunturi ex fluminum, fontiumquc liraocdu-

cunt , cxreriim fodinarum fcrutiniocum virx tot hominum pcriculo in-

cumbcre, fupervacancum eflc cxifti-

mant.

Alchymi-Chimici tamcn, utubiquc loco-

ftx Si- rum» ita & in China potiiTimiuu auri

nenies. fiti rorti , artcm fuam, rainctfi impo-fturis,fucjfquc infamenyantis tamcnvcrborum ampuliis dcpingunt, ut.

etiam maximis potentiflimifquc1

Rcgni Magiftratibus artis vctitatcmpcrfuadcant,dum non aurcos folum-modomontcs,fcd & immottalitatcmin hac vita ftultx plcbi attc fua polli-

ccntur, quorum tamcnidem prorfus,qui Europxorum fcopus cft, fplcndidemcmiri, & plus xquo crcdulos,ava-rofquc iftiufmodi offuciis fcllcrc &dcmcntarc.

p Eft in provincia Suchucn parvus

AlThy- Lacus Toun ad urbcm Pukiang fitus

,

m x pro- vel cx hoc nominc cclcbris , quod

c5wm Hoan8tius Alchymix primus pro-

fcflbr hic chryfopceix opcram dcdc-rit, z 5 oo antc Chrifti advcntuman-nis. Vcriun cum hujufmodi vcriiis

nugas, quam antiquitares in Ltbro

X L Mundt Subterranci quam ampUf-lime confutaras cxhibucrimus , illuc

Le&orem rcmittimus. Impcrium ta-

men auro, cxrerifque mctallis divcscfle

, fupra diftum cft, & mulritudothcrmarum , falium omnis gcncris

,

communis, nitri , aluminis , vitrioli

,

fulphuris,& fubtcrraneotutn igniumcopia id facilc convincit , undc varii

ifti aquarum nigrarum, viridium, fla-

varum, rubcarumque,quibus ringun-

rur^coloresjiibiquc paflim occurrunt.

v s T * A T A. 209Eft <Sc in provincia Honan fons, cu- F

jus cxtima aquarum fuperficies cumWnFfngidiflimafit, fi tamcn paulo pro-fundius manum immcrfcris , calidamfcrvcntemquc aquam fis rcperturus,cujus rci caufam uri Sina ignorant

,

ita facile quoquc admiranrur. Ccrtcplurcs hujufmodi mc in Italta vidiflc

mcmini, & potiflimiun in Lacu Al-bunJo Tyburttn* Urbi vicino, in cujus Lacus^/.fuperficic aqua pcrperuo friget, pro- Tvfundior vcro contra fcmpcr fcrvct :

*Mr'M"*-

Ratio hujus facilc aflignatur : cumcnim fupcrficics frigidi arabientisaeris bencficio continub pcrfletur,cam frigidam manerc ncceflc cft , in-rcrno calorc cxrcrni cfficacia vclutirctufo, habctquc vcluti caloris fui

gradus quofdanyta ur in fundo aquafitcalidiflinu, in mcdiocalidiufcula,

& dcinde tepida , & ultimotandemfrigida. Scd dc hifcc vide qux in ///-

nerario noftro Hetrufco & Latto dchifcc fufius cgimus.

Unum hocloco apponam , quodnifi Patrurh Noftrotum oculari tcfti-

monio comprobarum eflct , tofySb-£cir mcrito vidcri poflct. Sunt in pro-vincia-T^ putci ignci non fccusP««»«lac aquci apud nos, qui paflim in

ignco"

dicla proyincia vifuntur, magnoquc ^*™1*

compcndio ac fumptuum parfimo-nia ad cibos coqucndos adhiben-tur. Hoc autcm pa&o proccdunt

:

Putci orificium itaclauditur, ut prx-tcr ollam, aurcacabum nihil aliudadmittat, cofinc, nc calor pcrla-xiora foramina difliparus obturatis

I

ftri&c tcrminis magis magifquc in-tcndatur, arquc ira nullo pcenc la-

bore cibos intra brcvc tcmpus In-digenx excoqucre confucvcrunr.AtLts zitjAudivt quandoquc hunc ignemcraffum effe, neque admodum lucentcm^aut diaphanum , caltdus qutdem ejl ,

fed ligna injecia non comburit, quin&

in tuborum majorum concavitate co/le-

clus conflrtttufque factle arcumferripofftt , rjr cum libuertt

, ad coquendumeo utt quis yaleat ,Jtquidem aperto in tu~boforamme, erumpens tgnis res leviorcs

factle eltxat , donec exjptravertt mirdfanc Tiatur* arttficto : St res itafcfehabcat , ncque entm tpfc coram vidt

,

D d adcoque

^IO AthakaSiiadcccucfdesft pcnes Authcres Smicos9

quos m tis, qutccmpert, rarofallaces m-i'tni. In tota hac Proymcia. carbo ille

effoditur , qualisfere apud Belgas Lco-

dienfis ejl,edad alendum tgncm ejr hy-

pocaujla caltfacitnda Bortalts Sinx

pafftm utunfur , pr/us contufos perfrtn-

gunt (laptdes entm ingentes ejr nigerri-

mos ejjodtunt ) tum aqud perfufos

mtfcent , majfafqut confictunt ; dtfficul-

K 1 1 c i 1 1

1

ter quidim igr.tm ccncipiunt , at ccn-

ceftum Jimel diuttffmcvegctum^ urtn-

temquefcrttffme rttment. Fornacesin

hypocaufis Stnttis, utt tn Gcrmania ex

laterttto operefiunt , ejr nonmncucmadmodum Uclult cxjlruttx , adco utm tce-

naculisnonfornactm , fedleclumte vi-

dtre crcd.ts, ejr illis ettam ad incumbcn-

dum fat commode hybernu) ttmportbut

feryis. Hucufquc Atlas.

Ad igneos itaque puteos quod

piwi& attinct > dico illosnihilaliudcfic,

ln Ewopz quam canales , feu caminos cx pro-inveniun- fundiflimis terrai vifccribus , id eft,

c pyrophylaciis , ita cnim in noftro

Mundo Subterraneo vocamus ignis

Subtcrranci rcceptaeula , quorumorificium in fupcrficic tcrrac eminensnon potcft non praeftarc di&um in

cottione ciborum efTc&um , ob va-

porum, halituumquc,pcrpctuo inde

exfpirantium, intcnliflimum calo-

rem/ Nequequifpiam putct ,in fola

Chmx hujufmodi Naturx prodigia

fpc&ari, cum in pluribus ItalueScSt'

ctlU locis ca paflim obvicnt ,potifll-

mum hujufmodi in Putcolano Vul-

cani foro , fcu Campis Phlagrxis

,

quam & Sulphaturam vocant , mcobfcrvafle memini $

Siquidcm hu-

jufmodi canalcs adco ardentem cx-

fpirant vcntum , ut fi quis orificio

cjus ollam carnc rcfertam impo-

ncrct , intra quadrantis horx fp**

cium

C H I M A I L t

cium haud dubie carnem optime I

coctam fit rcpcrturus. Nihil itaqucinter noftros & Stntces ignium pu- f

tcosdiffcrcntia: cft,nifi quod noshu- I

/ufmodi Natura: bcneticium in culi-nac ufum non convcrramus , Sin*vcro dara hac oportunitate ad fum-ptibus in lignis ctcmandis parccn-dum, infigni ianccraolumcntoutan-

I

tnr: Idcm igitur accidit in igne '

quod dc ^olio Cccfiorum montc(

diximus in Itmcrc Hctrufco , cujusfrigidiinmumvcntum civcspcr ca-nalcs non fecus, ac aquajn pcrrivos,

V S T R A T K\ ]ltqutfquc in domum fuam ad rcfrigc-randos mrafruftus, rum pQtum aefti-

votemporCj dcducunt; iraquoqueSi/ke igncum hunc fubtcrraneum ca-lorcm pcr divifos vcluti canttlcs ri-

vomm inftar*ad ciborum codturamdcrivarc confucvcrunt, atqueadeorcs non tam raira , quam infolitanobis cflc videtur. Vide Figuram inquaA pyrophylacium fubtcrrancumAB, AC, AD, canalcs pyrogo-gi, orificiaE,F, C fupra quar olla:

ponuntur.

ATH^

2i:

ATHAN ASH KIRCHERI

C H I N JEILLUSTR.AT A

P A R S V.

DE ARCHITECTONICA,Cxterifque Mechanicis Artibus

Sinenjium.

P&AFATIO.

Tft Sinae non eam obtineant Scientiarum Specu*

lativarumnotitiam, utcum Europaeis comparari

queanty earum tamen funt capactfitni , utiex Qur-

fu 'Phdofophtco Conimbricenjtum in Linguam Chi-

nicam conVerfo patet ,cujus fubiditates itafacil?

comprehendcrunt , ut nojbistm cedmt ; Mathe-

mataquoqueetft prstcr Afbtonomiam & Qalcula-

toriam Ytxreltquasjpectes norbtt, continm tamen ufua noftrts Tatribus

exercitati , Itbrifque tmprefis ita profecerunt , ut admtrationi ommb.tsfue-

Cuhus rint, imo quidpiam nobis etiam altiusfapere VeSe videantur. Nthilolim ne

*Jlnomme quidemde Geometria ,

Optica, Muftca,Staticd, Hmlogogra*

phia , nthilde caufts Naturalium ,abditarumque rerum ^trtuitbus norant ,

noftrorum tamen editione itbrorum aded tUuminati fuerunt, ut& ipft non-

nihilde occulta Thilofophiam lucem edere paulattm attentarint }Quem-

admodum Vero nthtl Ethica® Tofttica ad YtU humanafelicitatem condu-

cibtlw cenfentjta hutc omnes maxime operam dant , hatic excolmt /olam

'

tantoftudtotS aftduitate, utquimajoremhujusnotttiam ajfecutusfuerit ,

illumadtrutjoreslmperiidignitates capeffendas aptioremjudtcent : Qom-

preknduntautemfubiUaEthicam & Oeconomicamtum adprtVatos, tum

addomefticos moresfotmandos aptam^ ft\e Monarchicam 'Politicam ad

publicumregtmen conductbtlem. UlttmamlntjusTdiitcam ,dtcinonpoteft,

quanto-

fcient

rumaSmas.

Chima I L L U S T B A T .*. . 21,

Foiitk < W1"10?^ excolant, quanto &qukm miro ordine adImperium ttded V4

maximusfium ab omni rebeUtone immiine conferVandum JLegesfuas dijponant; quvi -

apudji-iaCwra(U{(^cYumpublicarum adminifbrationem mtendant mde eVenit

,

ut ^egnum ubique locorumfit cultifiimum ; Et quta yigrictdtura meritd

prtmum locum , ex qua faluspofmlorunt dependet , obtinet , htttc wuce tta

fludent , ut Ytx locusfity qut nonfummH induflrd excolatur. Secundo efi

merctmoniorum ingens negottatio^qu^fit} ut tottus lmperiiincoUyquJ terr^

qu.t flumintbus , quibus totum irrigatur^ innumerabtli naVtwn multitudi-

ne tnter fe negotientur. Qnod ut quam commodijltmefiat ,pontes ubique

locorum admirabilifbuclura Jplendidi , funt obvii ; Si quandoque ajf>e-

riores montium anfraElus occurrertnt , incredibdi fumptuum laborum-

que expenfa \U publtc*Jbratis lapidtbus ad commodatn uitro citrb-

que commeantium opportunitatem exjbucl*funt , & nefiuminum dtVer-

ttcults ctEterifque impedimentis itinerantium commoditas retardaretur,

nuroartifictocanalesextruxermt ,dequibus fingulis ordine nonmbildt-

cendum.

C A P U T I.

DeTontibus rcliquifquefrodigiofis Sinenfium Fabricis.

WfjL Ti nihil ad ncgotiationcs

jw&j riic pcrficiendas Pontibus

i^yffi? comniodius cft, ita quoqucunivcrfum Impcrium tot

admirandis Pontium fabricis fplcn-

dct , ut hac in rc nulli in Orbc tcrra-

rum Nationi ccdcrc vidcantur , tan-

to ubiquc numcro, utin nonnullis

prima: magnitudinis urbibus 2{an-

quitt, icHancheu aiiifquc addcccmmillia numerentur, & Paulus Marcus

Vcmtus , qua; dc £>uinfat Urbis pon-

tibus narrat, Noftrorum rclationi-

bus prorfiis confentiant. Seddchac

Urbc vidc in prjeccdcntibus fufiiis

a&um.I. Primi Pontis Loyang dicti in

provincia Fohcn ftru&ura omncmadmirationcm fupcrat, qucm Pra>

fcclus quidam nominc Cayang cx-

truxir, cjus longitudo ultra j 60 pcr-

ticas protcnditur, laritudocjus fcf-

quipcrricam obtinct , priufquam

pons cxtrucrcrur , navibus patcbat

tranfitus , fcd ob stftus vchcmcntiamnaufragiis infamis, undc pons hic

fabricatus , in cujus fabricam infum-

pta fcribuntur quatuordecics ccn-

tcna aureorum miiiia , de quo ita

fcribit Atlas : Iacct Loyang pons ad^onsut"

Urbis Barrolybicum fupra LoyangJiunurt cxflrutlus , dicitur ettani Vau-gan pons , hunc adtficavit Urbis Pra-

feclus dulus Cayang , ejus longttud*

ultra trecentas tf- fexagtnta pertu.t*

protenditur , latitudo autem fejquiper-

ticam obttTiet , priufquamponsjiritctus

ejfet , navtbus patebat tranfttus , fedquotanms proptcr afius vehementiam

quamplurima cum tpjis veclortbus mer-

gebantur, optabat Cayangus , ut homi-

rtum , acpraferttmfuorumfalutt & m-columitatt cortfuleret, pontem exHruere%

fedcumad hocopus hominum viresnul-

lomodo tntclligeret fufficere , videret'

quemaxtmam aqwt altitudtnem, fun»

damenttsjactendts minime aptame(fe t

tttvocato martsJputttu petiit , ut ajlum

contineret , obttnuitque ( fi crcderc fas

cft)postquammarta ontniafuerepacata,

atque uno ac vtginti dtebus ceffavit

aftus , tum dcmum fundamcnta jacla,

tnfumptaque ad quaterdectes centena

aureorum miltta: Hax Illc. Scd nos

Dd i reli-

I R c n E R I

ôoPilis

tor.itat.

214 AthAnasii Krclictis fabÛs ad pontcm vcrc omni

|

IL Spcctatur & in ptovinciapon|

admirationc digniflimum vcniamus: ûeuheu pons Ticnfcm , co quod a Tunfin

Bis cgdcum , ait Atl/ts , non finc ftu-j

coclo fadtus vidcatur , fic di&us , cxi- « uno

porcinfpcxi , atquc accuratc notavi mium fanc Naturx opus , fiquidcmap'

omnia: totus cxcodcm fc&o, nigri-j cxuno conftat lapide fupra torrcn-

cantcquc cft lapidc, nullum habtt, tcm Tanki y cujus latitudo pcrticas'

arciun fcu forniccm, fed pilas cx h- ;duas, longitudo viginti adxquat.

pidibus ingcntibus ftructas fupra trc- Ego putcm olim hunc locum mon-ccntas, omncs maximi navigii figu- tcclaufum fui(Tc,fcd torrcntium imram habcnt, utrimquc in angulum

acutum dcfincntcm, ut minusaqux

vim ac allifioncm fentiant : in fu-

prcma lapidum coagmcntationc a

pila ad pilamquinque , iiqueomni-

no xqualcs lapidcs fpatium , quod in

pctu & violcntia cum tcmporc ro-

fum , cxcavatumquc pontcm huncrcliquiflc , uti in multis quoquc Al-

pcftribus Helvetiorum locis cum ad-

mirationc fpcctantur.

II I. Inprovincia Xenji ponsvi-Pon«w

latum cft, occupant : Lapis quivis ad dctur a Ducc cxcrcitus cbang Uang ,rabilis«

duodcviginti latus cft paflus mcos ad montium afpcritatcs, voragincs,

communcs , quos ibi modcfte inam- & prxcipitia fupcranda , ingcnti

bulans ad mcnfuram adhibcbam , & opcrc cxtrucrus , in quo cxtrucndo

^

totus Excrcitus ad multa ccntena ho-

minum millia dcfudaflc fcruntur

;

fcdi intcgri montcs , cxfurgcntibus

i

utrimquc quafi ad pcrpcndiculum

montium fcctorum parictibus adco

altis , ut in coclum attoili vidcanrur,

duos omnino latus, ac totidcm alti-

tudo fcu craflitics obtinct : Sunt cr-

go fimilcs omnino & xqualcs ibi

ingcntes illx lapidcx , ut fic dicam

,

trabcs millc & quadringcntx,ftupcn-

dum omnino opus , non cx co tan<

tum , quod pilis impofitx tot hujuf- unaquc ipfa via lumcn ab alto illa-

ccmodi molcs fint , fcd vcl maximequod tot tantxquc adcoquc xqua-

lcs ufpiamrcpcriri, cxfcindiquc po-

tuerint : nc vcro tranfcuntes dcla-

pfum admittat ,alicubi lignis , trabi-

bus, aflcribufque ftratis de montcadmontcm pontcs ftruxit, intraipfas

montium, rupiumquccommifluras

bcndi ullum fubcant pcriculum , cxtcrcbratis, cxcififquc foraminibus,

podia cx eodcm iapidc utrimque

cum lconibus fuis bafibus infiftcnti-

bus adftrudra funt ,fimiliaquc plura

addita ornamcnta;fcdnotandum mcillic tantiim dcfcribcrc pontis hujus

quibus impofitx trabcs fuftcntantur,

prxcipuc ubi torrcntcs cx monribus

dclapfi quafi viam ftcrnunr, quorumfemitas ficpe fccutus cft,alibi ubi val-

ics latiorcs funt, columnx adhibitx,

partcm,cam nimirum, quxcft intcr atquc hujufmodi pontibus tcrtia fc-

Logan oppidum & caftcllum fupra]

rc itincris pars conftar , rantdautcm

ipfum pontcm xdificatum,illo cnim fubindc per intcrvalla funr altitudi-

fupcrato alia pars pontis fcquitur func,ut fundum voraginis afpiccrc vix

pcriori haud multo minor, cxtcriim|

audcas ; Vix latitudo quatuor cqui-

totus xqualis. Quod ad fumptus at-

tinct , parvi hi forte cenfcbuntur ab

tum capax cft , & nc viatoribus pcr

prxcipitia forte expontibus dilabcn-

Europxis pro tanto opcrc , vcriim idi aliquod immincrct pcriculum ,

iilud hic confidcrandum eft , maxi-

mam opcrarum partcm apud Smas

gratis fcrvirc debcrc , cum publicum

quid cxftruitur, corum vero quibus

ftipcndium folvitur , adco cxilis cft

mcrccs , ut unius EuropM ftipcndium

hic facile pro deccm fit fatis. Hujus

ponris mcntioncm quoquc facit Pau-

lus Marcus Venetus , dum Xartem ur-

bcm dcfcribit.

addita funt utrimquc podia , fulcra-

quc ferrea , aut lignca , vocaturquc

Ctentao , id eft, pons fulcrorum , obcompcndium itincrum, quod cumcx civiratc Hxnchung ad Mcrropolim

Siganfu itcr 20000 ftadiorum pcr

ambagcs faccre cogercnrur , id per

hujufmodi montcs non nifi to fta-

diorum intcrvallo conficiant, cx-

ftruclus.

IV. AU-

China Iliustbata. ijj

Vo- 1 V* Alius pons in hac cadcm I Si porro dc raontium prarrupro-ns, ex P^^JTffitf propc chooAtty ad ri- rum pontibus in planiora loca dcvc-

nrdua

vlerar

nilliaii*.

rctur, non auiuuc tiaincuuttuiri mc-tu ruinx pcrculforum, horrorc &vcrtiginc ; ur proinde faris mirari

non poiTim Sincnfiiun Architccto-

rum dcxtcriratcm , qui ad itinc-

rantium commoditatcm rot ac

ram ardua opcra attcnrarc fint

auii.

iquan viui^atuur ; rautusciruutiuuw»

ad boni publici cmolumcnta procu-randa ardor & irudiuxn.

Nihil hic dicam dc fplcndorc 3c Naviumniagnifkcntia navium, carumquc in- innume-

finira pcnc mulrirudinc, quat in toto "^'|!s

Impcrio in nullo fluminc dcfunt,da& quas tanto numcro confpicias , ut

Patrunt

214 A T H A N A S I I

rclictis fabulis ad pontcm vcrc omniadmirationc digniflimum vcniamus:

|

K. I R C II E R 1

II. Spcttatur & in provinciapon

^ueuhcu pons Ticnfcm , cn nnod a Tioj/Ji»

300 Pil

cor.ilat

quid cxftruitur, corum vero quibus

ftipcndium iblvitur , adeo exUis eft

mcrccs , ut unius /luropM ftipcndium

hic facilc pro dcccm fit fatis. Hujus

pontis mcntionem quoquc facit Pau-

lus Marcus Venetus , dum Xartem ur-

bcmdcfcribit.

compcndium itincrum , quod cumex civitatc Hanchung ad Mcrropolim

Stganfu itcr 20000 ftadiorum pcr

.ambages facere cogercnrur, idpcr

hujufmodi montcs non nifi So fta-

diorum intcrvallo conflciant, ex-

ftruttus.

IV. AU-

I ! I A I LLUSTRATA.PomVo- Alius pons in hac cadcraUns, cx Provincia Xenfi propc Chogan^ ad ri-

monumdPam B> fyd&tUf* prioribus nonmi-

onico ar- nus mirabilis; fiquidcm dc monrc adcu^cxtru- montcm unico cxttuchis arcu , cu-

cubirta?- ' us l°n6' tudo 40 Sincnfium pertica-

tiru.l 500 rura, id cft, quadringcntorumcubi-cubit. torumeft; altitudo vcro fcu pcrpcn-

diculura ufque ad flumcn Croccum,qui fub pontc tranfit , 50 perticarum

cilc fcrrur j undc Swx cum PontcmVolanrcm vocant. Qua vcro artcis

conftrtichis fucrit fub unico arcu,

quibus in cxtrucndo fuftcntabant

,

vidcant noftratcs pontium ftructo-

rcs. Nos hicFiguram pofuimus, cx

qua facilc fabrica: ratio patebit. Si-

milem huic ex montc ad montcmconftructum in Gallia propc 2{emau-

fam vidi, qui trcs contiguationcs ha-

bct ; prima quatcmis arcubus con-ftar, curribus tranfitur,altcra duodc-nis arcubus inftrufta cquitibus ctiam

tranfitum dat , tcrtia ? 6 arcubus fpc-

ftabilis, aquxdu&ui fcrvit ; & a vc-

tcribus Romams conftructus , dicitur

vulgo lepontdu Gardony fupra flu-

vium cnim hujus nominis conftru-

ctus cft.

In provincia Iunnan fupra profun-

diflimam vallcm, pcrquam torrcns

rapidiflimo aquarum fluxu, arquc

impctu volvitur, pons fpe&atur

,

qucm Mingus Ham* familiae Impc-rator anno Chrilti d$. condidific

fcrtur, nonlatcritioopcrc, aut in-

gcntium faxorum coagmcntationc,

fcd crafliflirais ferrcis catcnis ad an-

nulos hamis , uncifquc , cx utraquc

montium partc, ita firraatos , ut lu-

pcrimpofitis afleribus pontcm ex-i

truxcrit ; catcna: funt 10 , quarumunaquieque 20 pcrticarum , id cft

,

\oo palmorum longitudincm ha-

bct , qucm cuni plurcs limul tranf-

cunt , pons titubat ac hinc inde mo-vcrur, non abfquc tranfeuntium mc-

tu ruinx pcrculforum, horrorc &vcrrigine j ut proinde fatis mirari

non poffim Sincnfium Architccto-

rum dcxtcritatcm , qua ad itinc-

rantium commoditatcm rot ac

tam ardua opcra attentarc fint

atiii.

215

Si porro dc montium pi.nupto-rum pontibus in planiora loca dcvoneris, vias publicas ingrcdieris

, quac

merito omncs in admirationcm tra-

hunt, quadratislapidibusadco ftra-

tas , ut pcr urbcm tc inccdcrc crc-

das ; ubi vcro ranfitum ncgarc vide-

batur montium afpcritas , ibi tamcn Ajduanon dcfuit ingcnium

, ncquc cos Operi.

cum facilitatc tranfcundi modus

,

- dum refcifljs hinc indc rupibus

,

abruptifquc ac folo arquaris mon-tium cacuminibus , implctis vallium

concavis , magno facicndi pcr uni-

vcrfam Rcgionem itineris compcn-dio, incrcdibili hominum multitu-

dine adlaborantc, viam aperucrunr.

In hujufmodi viis publicis, ccrtis

intcrvallis , ad fingulos nimirumlapidcs , fcu mctas milliarias

, quac Merr

i

deccm ftadia Sinica conrinent, dif- milliaiiar.

poiiti curfores , quorum opc brc-

,vilfimo tcmpore Uiplomata , necnonRcgia prircclorum Edictacc-lerrime pcrfcruntur ; ad fingulas

octenas mctas uniusdici itincrc crc-

cl.v domiLs pnblicx, Cunqmn , & Teli

vocant , ad quas Prarfccri ac Magi-ftratus divcrtunt, Regioquc fumpttt

cxcipiuntur tabclla prxmifla , qu&de eorum advcntu , dignitatcquc

rcddantur ccrtiores, prafcriptis dic-

rum , quibus ad quarlibct loca vcn-turi funt,numcris. Fluminumquo-quc ripx non fccus,ac vix rcgia:,

adornatx funt, arborc nulla, aliovc

impcdimcnto, nifiadquinquccubi-

torum ab aquis diftantiam rclicto,

nc rcmulco pertrahcntes narcs ibi-»

dcm rctardcntui;quin& Ltttora muL-tisin locis quadratis ab imo iapidi-

buscrcda funt, intcrpofitis, ficubi

ncccflitas poftulavcrit, lapidcis plu-

rimorum arcuum pontibus, ut ho-rum opcrUm magnificcntia vctcrcs

Romams fi non fuperarc , faltcm a>quarc vidcanrur ; ranttLs cft omniumad boni publici emolumcnta procu-

randa ardor & ftudium.

Nihil hic dicam dc fplcndorc Sc Naviutnmagnificcntia navium, carumquc in- innume-

finira pcnc multirudinc, quac in toto , !

s

1 5 it a j r muhuu-Impcno m nullo numinc dcfunt,do.

«5c quas tanto numcro confpicias , ut

Patriun

ii6 AthAnasii K I R C II E R I

Parrum Noftrorum Tcftimonio,plu-

rcfnc homincs in navibus , an prae-

fcrtim in mari vicinis Rcgnis , & ur-

bibus dcgant , mcrito quifpiaru du-bitarc poflit. Scd dc hifcc vidc Trt-

gauttum , Samedum , AtUntem , Mari-num aliofquc.

Architc- Ad Architccturam sedium quod

dium.* attinct

i Intra Mocnia privatorumdomus haud admodum opcrofac ,

commodorum illi magis , quamfplcndoris , aut ornatus curam gc-

runt, omncs utplurimum una con-tiguationc conftant

, plurcs incom-moditatis caufa,& in afccndcndo pcr

fcalas laborcm pcrtxfi nolunt j undequod in altitudinc ipfis dccft, id in

longitudine rccompcnfant j undcmirum non cft tantac vaftitatis urbcs

Cur or- inChina rcpcriri , fi cnimcontigua-bes in

tioncs v. gr. ardium Romanar Urbis,

vaftx aut i anlianx in longitudmcm cxtcn-

%H* dcrentur, ccrte majorcm in Orbctcrrarum rcpcriri non poffc crcdc-

rcm j folius Collcgii Romani fcx

contiguationcs in longum difpofitae

ad quingcntos quinquaginta p.if-

fus gcomctricos pcningcrcnt , id

cft , dimidium milliaris Italici &50 pafiusinfupcr cxplcrct, utintc-

rim filcam hortos , templa , fcholas,

atria , quae in planum difpofita va-

ftam urbcm conftitucrcnt j nitor

prxterca urbium Sinenfium Europxo-

rum non adxquat , cum nullas

platcas vcrfus fcncftras admittant

,

omnibus intus' vcrgentibus , haud

fccus , ac apud nos Monaftcria Mo-nialium. Domus divitum fplcndidx,

& diffufa;, rcliquas fupcrant acdcs

Magiftratuum, fivcMandarinorum,

qu* vcre palatia diccrc poflls. In

fingulis Metropolitanis Urbibus 1 5,

aut 20, aut frpe plures funt, in

Urbibus reliquis utplurimum octo,

in minoribus quatuor , forma

omnes fimilcs, nifi quod unx aliis

pro majori prxfc#idignitatc majo-

rcs fint, omnia Rcgiis fumptibus

ad prxfedtorum , vcl militarium vcl

togatorum habitatione cxtrucla

;

ncquc folum palatia hifcc , navcf-

quefuisfuppeditat Imperator Sina-

rum , fed Sc omncm ncceflariam

fupcllcailcm &viftum & famulos.

Majora palatia quatuor aut quinquc

habcnt atria cum totidcm domibusin frontc atriorum j In frontifpicio

cujulqucporta: trcs , maxima mcdiacft j utrumquc portarum latus mar-morci lconcs armant ; a:cies in varia

habiracula pro varia habirantium

conditionc difpartitc Primum hocatriumaliud fcquitur , ad cujus tcr-

minos capaciflima aula cft, ingcn-

tibus fuftulta columnis, Tang dici-

tur, in cajus dicit Ptaefcctus, utrim-

quc tabcllioncs & curforcs publici

fuas habcnt xdiculas haud incom-

modas j Poft hoc fcquitur aula in-

tcrior priori nobilior, nominc Su-

tang, ideft, fecreta j intra hoc foli

amiciflimi adcolloquium & faluta-

tioncs admittuntur : Scquitur tan-

dcm porta maxima & domtts Prx-

fcdri uxorum ,libcrorumquciiabita-

tioni pcrcommoda & ornamcntis

fplcndida , adjaccnt ncmora , horti

,

lacus , fimiliaquc ad voluptatcm,

amocnitatcmquc allcctamcnta. Hoctamcn omnia fivc domus , five pala-

tiaincommodi habent, utqucmad-modum omnia cx ligno fcrc con-

ftructa funt , ita quoquc inccndio

alicubi cxorto, nifi obftctur ,integrae

fiepc urbes cxiguo tcmporis fpatioin

cinercsrcdigunturj uti Pekino accidir,

qua: urbs poft 2{anktngum omniumvaftiflima a Rcbcllc & Tyranno adinitiumirruptionis Tartarorum qua-

driduano incendio confumpta fuit,

a Tartaris tamcn quadricnnali fabri-

cationc in priftinum dignitatis fta-

tumrcftituta. Artificium Architccti

maximc in polyzoniis rurribus , fa-

nifquc cxtrucndis ponuntj dc quibus

in pracccdcntibus , ubi cx polyzoniis

unamad vivum cxprcfllmus, &rc-vcra fabricx funt in admirationcm

trahcntcs, quotquot eas curiofius in-

tucnrurj putarunt quidam c noftris

Turrim Babylonicam fimili modocxtructam fuiflc , dc quo nos volcntc

Dco fuotempore & loco. Claudamtandemde Sinicis fabricisargumcn-

tum cclcbcrrimd ill«i, qux tcrtiam

fcre Sinarum Impcrii partcm cir-

cumtt, murorum fabrica j opus fanc

cx

C H I N A I L L

cx iis,quae humana potcntia cxtru-

fta funt, jurc fuo maximum $ Ita autcm res habcr.

V 5 T R A T A. 37i

zSMurus Sinenjis.

Murus Dcquo ita Atlas Sinicus. Hujus,Cliinen- inquit, muricelebrts qutdem, fedad-*

. huc obfcura , uti vidco , apud eosfamaeji j is non unamfedquatuor omntno pro-vincias,feupotius Regna ambitufuo ctn-

Longitu- git,quamquam mihiqutdem hattenusdedo

' extmia ejtts t xtjlim.ua longitudtnefem-per altqutd demendum vifum efl : nec

enim,quod trecentas teucas Germanicas

fuperet, invenw, ex quibus 1 5 . uni Gra-

duiparesi tota entm illtus longttudo a Si-

ntci marisyinquemYzlofiuvius ex Tar-raria Orientaltinflutt , ad ufque Kin ct-

vttatts montcs,properipas Croccijiumt-nis,non exceditgradus vtgintt,luet ittud,

quod deeffe ob parallelorum coarclatto-

nem videtur , abundefuJ inflexione ejr

curvitate compenfet. Tfufquam tnter-

ruptaejus contsnuaferies,praterquamad

Borealespartes Urbts Siucn provtncix

Fcquing , ubt extguumJjtattum tenent

horrtdirjr inacccffi montcs , quifirmtf

fimum murum neftunt, ejr ubi Cro-ceumfluvium adfefauces admtttit rc~

liquaflumtna minoratab extertsfubtn-

gredientia regionibus9arcubus htnc indtr,

fornicibufque fuper extruBis ad inflar

pontis, admttttt , catera totus ftbt con-

ftans,ac fercuntformisnonperplanitiem

Tcrtiuncuh .t/urt Smenhj . Ju.t ({ructura ouj cxjrtmthtr.

tnodo, que in htfce partibus rattor tfl, \ etiam quafdam ad exeundum^ ubi ne-

nec per montium crepidtnes tantum,fcd

(jrqua ipfosmontes tranfcendtt ; certis

intervaUis alttores habct turrcs ,portas

cefsttas poflulat , ejrtUiscafle/ia vtcina

munitifstma tum ad muri cuflodiam ,

tumadmditum habttationem aptc di-

E C jpofita.

2lS ATHASA.SIt K i R c u e UJ}'ofita , ut m Mappavidcre efi ;

habuit i fitum , opus fiane mirtficum, inger.s, &

enim , aluttque adcjtts cufiodtam ,qua omniadmtrauone dignum, ad hac ufque

lonvc ab Ortu tn Occafum patet, Impcra-\

tempora fere ftne labe , aut noxa contYalooorco £ . . . ,

>. - v * •»• * J

• ra u „cuftodum^ Stntcus , haud mmus quam multo-\ tot temporum injurtas perfifiens. Hxcmuri. nem, ut vocar.t, mtlttum,fiu decicScen-

)AtLts.

AUitudo tenamtllia. Murt altttudo 30 Smen-\ Cum itaquc muri longitudo 20ejw. fium cubttorum ejl , Latitudo ducdcctm , graduum intcrcapcdincm includat

,

cjr fitpius qutndecim : Sinx quidcm

Vanli ching vulgodicunt ,hoc eft , dc-

ccmmillium ftadiorum mccnia ,quo

is ad 300 milliaria Aftronomica, fcu

Gcrmanica, fc cxtcndcrc facile com-

probabitur, ut fpacium illud intcr

numero mgentem rjr prodigiofapt muri I Gedanum Truffia , & Caletum GallU

hngitudinem dcnotant , cum enim 250 l portum facilcfit xquaturum j vcifi

Sinicafiadta gradum unum JEquatoris ' juxta Mcridiani gradus ncgotium Quanu

confiituant, extendcretur tlltus longitudoj

ordiamur j fpacium intcr Gedanum j°^'tu"

adgradus omntnb 40 , qut longtusJpa- 1 & Mejfanam Sicilta murus illc fit fa- ^^^^.ttumoccupant

, quam tota hxc cxtrema cilc comprchcnfurus. Qux rcs pror- ta ad E«-

Afia in longttudtnem excurrat. fus paradoxa , & omnium opinionc ry* ^P1*

Author Inchoavtt hoc optts Xius Imperator incrcdibilis vidctur. Urtde mirum ua*

Chinx tmperialisfamilu auclor , qui noneft, quod de cjus ftru&ura mc-

tcmpore. Simcos Imperatorcs omnes, ejr operum morant •$'//*<*, intcgros lapideosmon-

magnitudtne , & rerum gefiarum , ac;tcs infabricamcxcifos, confumptof"

bcllica glortivcl aquavit, velfuperavtt. I quc j in cxmcntum dcfcrtum arcno-

Htcpofiquam totam jam Chinam, de fum cvacuatum. Fedt hujus muri

vicid Chcvd ,famtlta fubjecijfct Impe- quoquc mentionem ?{afirodinus jf-StfinM-

rio, ex Regulofac7tts Imperator,Xarta- Iftronomus Perfia apud Goltum qui non Afif

' mcnfura miiliarium , fed 2 3 dierum p^Jintcrvallo ejus longitudincm definit

his verbis

:

t-XAa. 03

ros ipfos multis, magntfque cladibus

affiixtt j ut autem futuras eorumtmpo-

ftcrum tn ipfiam Chinam irrupttones

reprtmeret , murum hunc magnum ex-

truxit; aggrejfus opus annoficundofui

Impertifuprayigejimum , quifutt ante

Chrtfium natum ducentefimus decimus

qutntus5

qutnque annis totam abfiohit

fabricam, tncredtbili homtnum allabo-

ranttum multttudtnej 2{am ex denis

tres viros adejfe per totam Sinam de-

lcciu habito voluit , variis inparttbus

Rcgni extrufiio cacpta , & quinquenmi

(patio incredtbili vclocitate^ abfioluta tan-

taopertsfirmitate,ex rrieris vidclicctfili-

ctbus, lapidtbufque , utfi alicubicUvus

infigt poffet per lapidum commiffurts

,

morte luerent , qut partem illamfabrt-

cajjent j adfinum maris in quo tlltus ini"

tiumpcr aliquotfiadia aquasfiubit 9firi-

bunt Sinx ad hac fub aquis jacienda

fundamcnta quamplurimas narves non

laptdtbus, fid crudtfcrri maffis plcntu

fuiffe dcmerfas ;his innixusfundamcn-

tis ajfurgit Occafum verfus& LcatungJXegionem , mox excurrit ad Pcking

,

indc Xanli& Xenfi provincias muntt,

non retthJemper progredtens,fied quan

LSf

Inclyta evafit Urbs ThangaxJ : Sunt

autem Regioncs Tangazi ezdemqux Cathajorum , exiftimanr,qui illuc

feccrunt iter , murum cingcntcm ur-

bes corum & oppida,rcliquafquc

manfioncsin longum,ab Occafuin

Ortum cxporrigi 23 dicrum itincrcj

qux menfurx fupcrius addudx noncorrcfpondct 3 vcriim cum ?{jfiro-

donus ca tantiim cx rclationc mcrca-

torum , qui vaftum hujus muri in

doque defieclensjuxta yarium locorum\Ortum intcrvallum nolTc non potc-

rant

,

C B l N I L LUSTRATA.

Canalis

Sincntis

hm didti

defcri-

piio.

»»

»>

»>>

M»»»

»»»»»»»»»

»>

»»»9»

»>

»»»

»»

rant, didiccrit, condonandum illi

cft j cum 60 dicrum fpatio j 00 mil-

liaria Gcrmanica non facilc confi-

ciantur, pofito fingulis dicbus cur-

foremquinquc tantumeorum con-

tinuaro itincrc conficcrc. Scd hxcdc mirandis Sinenfium fabricis di&a

fufficiant.

Reftat admirandi fanc artificii ca-

nalis, quam Sinx ad commodam na-

vigarioncm ad Rcgiam Pckin incrc-

dibili fumptuum magnitudinc con-

ftruxerunt. Vcrum ut opcris cxccl-

lcntiam Lc&or propius cognofcat,

Atlantis vcrba , quibus cum ample

dcfcribir,apponam.

T>e Qcinalis Jun artificiofa

Jlruclura.

Mirantur multi Batavorum infoffis,

cataractifq; adornandis, ad itincran-

rium cx una in aliam civiratcmcx-

ftruendis commoditatcm induftriam;

fcd mirari dcfincrcnr, (i canalcm lun

inJ/^.ejufq^admirandamftru&uram

vidiflcnt.dc quo ita Atlxs.YA provin-

cia Xantung una cx nobilioribus pro-

vinciis, cujus divitias maxime com-

mcndat Iun fluvius , cujus artc cffof-

fus cft alvcus , Canalis tota Chtna ce-

lcbcrrimus , pcr qucm cx toto fcre

Impcrio navcs, merccfquc in Regtam

Pequmenfcm tcndunt. Incipit ingens

hacfofia ad Borcam Socicn Civitatis

in ipfahpa CrocciJiuvti , cxquoun-dcquaquc advcnicntcs navcs in lun

fluvium dcducuntur , indc ad Cimng

ufquc pcrtingit, mox ad Lincing ci-

viratem , ubi in gutt fluvium aquas

cffundit in eo Canali,

quia multis

locis aqua pro majoribus navibus

tranfmittcndis humiliorcft, fupra

viginti carara&as numeravi, quadra-

to,fcdoquc lapidc,ac cgrcgio.firmo- I

quc opcrc ftruftas , rcli&a porta na-

vium capacc,quam magnis,craftiori-

1

bufque aflcribus claudunt, acaquasl

dctincnt , mox illius rotx bencficio,|

ac machina facili ncgotio fublatis

,

& aqux , & navibus tranfitum prx-

bcnr,doncc ad fccundam cataradtam

codcm fanc ordinc, ac mcthodo, at-

219

quc ita dcinccps pcr rcliquas rranf-

mittanturj inmcdioautcm itincre,

priufquam ad Cming veniatur , ex la-

cu Cang^ pcr cararadfammaximam,aqux quantum volunt , immitt unr

,

fimulquc lacum, nc nimium diffluar,

fundumquc aqua diflblvat, tcmpc-

ftivc claudunt ; pcrpcndiculumeniin

aqux in lacu vicina adjacente rcgio-

nc altius cft, quarc intra cxiguumterrarum fpatium odo ad minimumcataraftx funt ,

Tungpa vulgo dicfx

,

quia nimium aqux cx lacu proflucn-

tis,prcmcntifque impctum , ac pon-

dus comprimunt, & fuftincnt , cumautcm navcs ad ipfum lacum pervc-

niunt, nc ipfum lacum cnavigarc

cogantur, ad ripamipfiuslacusfof-

fam fcu canalcm utrimquc aggcri-

bus egregie munitum duxerc , quofafto navcs omncs facilitcr tranf-

cunr. Sane fi hxc coram fpc&arcnt

Architccli Europai, vidcrcntquc hu-

jus aquxduchis longitudinem , aut

aggerum altitudincm, & crafliriem

,

aut catara&arum cx mcro lapidc

fc&o ornatum, & firmitatemoperis

,

habcrcnt, quo Sinicam admirarcntur

induftriam, vixquc alia a nationc

tam navitcr cxantlatos laborcs 5 ad-

funt ad fingulas catara&as viti ,qui-

bus publico xre parata folutioqc b>cumbit remulco alligatas navcs pro-

trahcrc, doncc cataracfas pcrtranfic-

rint. Extenditux autcm hic canalis

adaliquot ccntcna miliia pafluum

,

uti mihi rctulcrunt, qinkcum totum

tranficrunr.

Rcftat ut intcriorem domuum,palatiorumquc nitorcm,& ornamen-

ta cxponam , quo fane Europaos lon-

ge fupcrarc vidcntut; cumcnim plc-

rxque domus intcriorcs partcs &fupcllcx Vcrnicc illa Sinica fplcndi-

da , & nunquam fat ab Europ.eis lau-

data , illita fint omnia , ita quoqucadinftar fpeculi fplcndcnt omnia,parictcs,menfx, fcdcs, icneftrx,

& nc fola vcrnicc nigra omnia illi*

ta vidcantur , in omnis coloris gc-»

nera ita attempcrare norunt , uc

nobiliASmis pi&uris implcant o-

mnes domus angulos , potiflimum

volucrum ad vivum cxprcfiarum

E c z imagi-

CC

cc

cc

cc

tc

<c

cc

cc

cc

<c

cc

CC

cc

cc

cc

cc

cc

cc

cc

cc

cc

cc

cc

cc

i$

C0

cc

ucc

cc

(C

cc

cc

cc

(C

(C

CC

Splendorinterior

jcdituvt.

mod6praeparc

tur in

Zto AthAUASiiimaginibus Draconum , qui Impcrii

Sinici infignia fimr,ncc non Dcorum,Dcarumquc fimulacris, lra dcxtre

dcpingunt , ut & admirationcm

ingcncrcnt ad primum afpc&umintrantibus j & oculos fumma amce-

nitarc,picturarumquc nitore una pcr-

ftmdant. Vctiim ut qualifnam fit

ilia Vcrnix , & cx qua mareria,

quomodo prarparctur , & an a no-

bis prarparari poilit , rcftat cxplican-

dum.

G ummi Chektang prov inci a montibus, col-

nixnDu^uc cxafpcrata i ct^ rcliquis,fivc

ca qualis, Urbium magnitudinc , fivc frcqucn-

& quo- tia populi , aut fcracitatc comparari

ncqucat , duas tamcn prx omnibus

magni lucri , & cmolumcnti mcrcesprovincia producit , quibus univcrfum Impe-Chekimg. Tium jjCa t. Primumj ingcns,quam

producit, cft papyricopia , qua me-lioris notae in Chtna non rcpcritur.

Signabo- Alterttm cftgummi illud , quod Cte

mtatis vocant, quod ftillat cx arboribus

,

ftiV«- & haud abfimilc cft lachrymx, quamnicis*Si- thcrcbinthus apud nosfunditj arfta-

te colhgitur , purgaturque a Stnis ,

^0*" & quo volunt colore inficiuntj opti-

mum quod aurco flavcfcit colore

,

judicarur, proximum quod nigcrri-

Gummi mum ; cum nondum ficcatum cft

,

^'v

u

c

rmo" vcncnatam quantam cmirtit cxhala-

nofum tionem, cui inaflueti intumcfcunt,

cft. & pallcfcunt vultu : Namremcdio ,

quod ipfi foli norunr, non ftatim ad-

hibito , in phtiiin lapfi , lcnta pau-

latim tabc moriuntur ; rcmcdiumtamcn fub initium morbi facile pa-

ratum habcnt, antidotum infalli-

bile . Res materiales iftiufmodi

gummi , five vcrnicc illitae , tarde

,

nifi inhumido fintloco, ficcantur,-

ubi tamcn cxficcata fucrint , nun-

quam amplius liquefa&um defluit;

quam autcm res iit clcgans , jucun-

da ac fplcndida , jam dudiim Euro-

pa cx capfulis , quae cx Sinis quot-

Invemio annis adducuntur.dcdicit : Et qnarn-

noya ver- vis multi cx Europxts hucufquc al-mcisSi- laboravcrint , Vcrniccm iimilcm

Eurepd, pnparandi , ncmo tamcn hucufquc

invcntus fuit, qui pcrfcttioncm ar-

tis attigerit; venit tandcm Romam

ex Ordinc Sanfti Auguftini , Patcr

KlK.CHT-.RIEuftachius Jamart, Ordinis S. Augu-ftint Rcligiofus , qui Vcrnicemtamdcxtre apparare novit, iivc propria

invcntionc, fivc ab aliis ipficommu-

nicato invcnto, ncfcio, ut in rcrum

co tin&aruma Smaruman \fic\o y ni-

torc rcrum & fplcndore in nullo

difcrcparc vifus iit. Vctum ut is

mccum multotics dc novarum.arca-

narumquc rcrum rcpcrtis , quam ra-

miliariifimc amiciifimeque vcrfatus

cft, ita quoquc rcciprocaarcanorum

communicationc , illud fux Vcrni-

cis fccrctum communicarc non cit

dedignatus : utitur ipfc gummi quo-

dam, iinonidcmcum Sinico, fal-

tcm non difparis conditionis, quodCummi Lacca, vulgo vocant , & cx

arboribus Indu colligitur , non ut

|nonnulU ridicule fibi pcrfuadcnt , a

formicis collc&um , adtuatumquc \

fed arbori a Natura infitum $ colo-

rcmeiadmifcet, fanguinem Draco-

nis vocant, cx quibus dcinde tin-

ttutam cxttahit, pcr menftruumfpi-

ritus vini fzpius re&ificati : atque

hoc pa&o nitidiflimas ,politiflimaf-

quc rcs conficit. Vcriim cum multi

hujus arcani defidcrio tcncantur,

cgo totius rci proceflum fincere &gcrmana fidc & candore, ad boni

publici cmolumcntum , nc una cumpcrcunte authorc, & ipfum intcrcat*

prodcndum duxi. Ita autcm rcs fc

habct.

QonfeclioVcrnicis pro po-

liendts Variis rebus.

t« Rccipc Gummt Laccx bene

purgatum ( dc quo infra ) hoc pona-

tur tnvafe vitreo nejrangatur , fat ea-

paci.

2. Hutc fuper affundatur Spirtt. Vrni opttme refttficatus ad quatuor dtgt-

torum eminentiam,

3 . Vno velduobus diebus digeratur ,

indtes Uquorem in vafe (patula agitando^

negummivttro adhareat.

4. Hoc peracto , illud per linteum

tranfcoletur , identidem dtgttis expre-

mendo in yitreum aliquod ftriBtorts

vafculum.

5. Hoe

C H I N A I

5". Hoc in dtgefitane pones in loco ca-

lido , yei balneo ctnerueo moderAto pcr

3 4. ctrciter horas.

6. Et compertes Vernicem tr.tent.tm

fupernAtare ItmpicUm , prorfus (jrdtA-

phanam, quamper tncltnattonem dccan-

tabts. Atquc hic cft Vcrnix rebus

policndisdcftinata.

H.

LUSTRATA. 22l

facculi repertL Uti pauloanre mo^nuimus.

Modus proccdcndi in praxi.

"Purgdtio (ftmmi Lacc*.

Gummi Lacca?,ubi variis quifqui-

liis mixtum rcpcrcris, cjus purgatio-

nc opus cftj it.\ autcm proccdcs.r. Separandum efigummik ramw

iufuis, qmbtts Accrcrit.

2 . Hoc feparatum in mortario con-

tundendum non omnino tn polltnem fit-

1 . FtAt ctftulA feu baculus ex ltm§Uvi,(jrquamexAt7i/fimcpotttus

9 ejrfiquidem varienuuulAtum vctis , fic Age.

Acctpe ceruJfAm tnpotlmcm redatfam,

quamfubiges Vcrnice A.2. Hoc perAtlo hujufmodt mixturk

tertto itltntes cifiAm Aut baculum, Jfo*

quodcunque attud matertale , tta tamenyut prima illttio nonJtAtper tiquoremm-mts crAjfum , fed peropttmc dilutum,Secunda Ulitto tnfittuenda eritper ttquo-

rempAuto denfiorem $ ejy Tcrttaper .i.l-

huc denftorem , & deindc mAtertalc a4Jtccandum fepone

fficcatum yeropumucortnaceam,fed inpulverem tranitum. J"'*™"* .

3. Vonatur htc putvis in craffiori \f^ret^ crtb f^f^etumPrtutpanno, VczzovocAnt, etque AdjungAn- r1"0*™"™^panno , 1'czzo vocant

, eiqueadjun^.

tur altquotJragmentAftponis , feufme-3. MacuLx depingAntur cum ycrnice

mgrA C ; ejrfimAcuUJiccAtx jam nongmattspurt &defotcati;detnde hoc m-

\

Tg* U 5 &J' mdC»l*fi«** j*m non

tra concham aqua ttmpidd refertam in-"mi>*ruertnt , autjcrJricAtkme

tegrAnoSfeimmerJum rciinquAtur. *frAfa fu*rtnttdenuo tintf* Adficcan-

4. PoftcrodiecxemptusfAcctiusunk\*mJ et0'"* &hocfcmper quAtcrAUt

cum tmpofttA mAtertA Avitetur tam diit l""!"" cum ******** A j dctndt

donccrubedoJeutintturArubrAcxcAt, f»m™t<rfiruArtus bAcuhtsfucx-

qux Addtto nonnihtl alumims, Abfque

tm* "Tj Poli*eftfi cxcrAt* m*-

tAmcnfitponc, sdygrks ufus confervc-CuU ufl»*»*c">

tur : quodycro inficculo manetjfl vcr- * BaCulus »*Pb"ufi*g*'ntx tlla purgAtA

, quam deindetnufum\'"f^tP»*mfubtbtt ttncJurAm Vcr-

in Recipe A. prafcrtptum apphcabts.

T>c modo imbuendi htculos

cateramque fupeUecldem.

Vcrnix rubra.

ntcis H. tertuam quAtrto , deindc denud\putvercpumtcco potiendus eft, ejr denuoIjtAgni Adufti pcrjricAttonc opus aljoiutur> quafitpanno mAdefAcJoprius.

Ad Baculum Vcriturini colorc

imbucndum.

^ccipc Lacnrymam Sangutnts Dra-tmeltorts not* t eruam diffolvcs in\ . JfB

5''

'* ^«'FfiUAureAjer pr.

metlU, qtumfuniofACttdtT*mA* \™ qutbuspaff»

xtAx.pttntlum, operationis H. id \

"xtor" & ^upicioresutuntur, lAtttt

jjRccipc Lachrymam Sanguinis Dra-

conts mettoi

Verniceilla

JitjuxtA x.puntlum, operathnis

efi , colore rubro imbuendafit materuttgni

;tum Uchryma Sangutnis Dracon

:

mtfcendaefi Verntct dtiU , & baculus

tmbuendus, dc quopaulo infra plu-ribusi

Vernix nigra.

C. fPprofundamcnto ntgro color nigerex offibus combufits , rf quh-m opttmecomrttts ,<jrJubtgatur verntce infundo

Sic agc. 1. AccipeJilAAureA^per prx-

Vm, lAtltU-

dtnis mimnu;

tth utprope inpulueremcxfubttltJJimAfciJfiotteredigAntur

, mntamen m pulvercm tmpatpabtlem

, fedqui corpus habeat.

i. Vrrnix ctajJa mifccAtur rubro vclvioUceo colorc.

J. Accipe fedimentum Vcrmcis, ejr

cA tmbu.uur baculus, dcinde ajfergAtur

Adhttc humidut yernice bacutuspulvcrehoc autco

, ejr ubtftccAtusfuertt.

4. Accipe Vcmiccm cotorc S.wg.Ec J Dracon.

TIIANASII KlRCIIEftltzz ADracon,mixtam t

&/Iltncs ea baculum ,

1 vcntionis nomcn non mcrctur, ita

&ubi ftccatus fuer/t, dentquc repetcs quoque & S/n/ca Typographia ;cum

ill/ttoncm ,dcindeficcato , vern/cem A. jnaiura doccat in tabulis incifarum

dab/s , & dctndc puhere pum/ceo , cr imaginum rimas, ubi arramcmo op-

flannt combuftt rcliquam polituram ttl-j

pletx fucrint, prefliira adhibiid in

i/mam abjvlves

Nota, non omncm colorcm Vcr-

niccm fuftincre; Cxruleo cnim co-

lorc alia vcrnix imbucnda eft ,quam

multi prarfcrabunr. Atquc hxc dc

Vcrnicc Sinica fufficiant.

Dc iilits Inveniionibus d

Sinis ujltatts.

charta imagincm incifam rclin-

qucre.

Alteruui dt Pyrii pulvcris inrcn-

p

yrli pul,

tio ,quam priinum ante nos in Chinx veris jn-

dctcciamfuiflc,ncgarc non pofliim; VCIlll°-

Cum Patrum Noftrorum teftimo-

nio in variis Imperii provinciis in-

gcntis magnitudinis tormcnta , po-

tilBmum 7(ankiui , ab immcmorabi-

li tcmporc fufa , fc vidiflc mcmo-rcnt ; ctfi ad cam pcrfecuoncm , ad

Multa prxterca in China repcrta|

quam Europxt pcrtigcrunt , &inad-mirandis pyrabolicx artis opcribus

demonftrant ,nunquam acccflcrim

;

antc noftras in Europa mventiones

,

fpe&antur, & ad tria potiftimum re

vocantur. Primum eft Typographix Certum tamcn cft, in fuforia arte

invcntum, quod in quo confiftat, ex- Sincnfes cflc infigncs , quod tum cx

piico. ingentibus fuforum opcium , tuni

noitra

differar

Ccrtum cft Europaam invcntio-|

ftatuarnm , tum tormcntorum mo-Typ

f ncmprxftareJVw/r,*, coquod S/ncn-\ libus, qux paflim in omnibuscivi-

f3$Z* fi*™>n fccus> ac aPud nos imagiucs ,

I

tatibus occurrunt ,patct. Et ut rc- Magni.

inquoi fuos libros imprimant; Librum cnim|

liqua taccam, habcntur Pckint tan- tudo

edituros tot tabulas ligncas habcre tx magnitudinis campanx , ut ca-JjJJJJjJ"

oportet, quot in libro folia funt j cx ! nun rcfpedu, totius Europa. maxi-

hifce primum incipiunt inciderc, & 1 mx pumilioncs dici polfint; & nc

dcindc cx prima tabula litcris incifa hypcrbolicis vcrborum ampullisnri

tot imprimunt cxemplaria, quot vidcar, litcras , quas ca dc re P. Jo-

cxemplaribus opus habcnt ; dcinde anncs Grubcrus Sincnfis Mifliona-

procedunt ad fecundam, & fic dc| rius ad mc non ita pridem dedit,

cxtcris : Atquc hoc pa&o intcgrasj

apponendas duxi, utcx iis, quiddc

fxpc domos tabulis Typographi-

cis implcnt ; & ideo valdc difFcrr a

noftra Typographica invcntionc, in

qua non lingulx voccs , uti S/n/ca

lingua poftulat , fuis inciduntur pc-

culiaribus tabulis, fcd literx , ut vul-

go notum eft , juxta Alphabcticam

difpofitioncm ex receptaculis , fin-

gulis litcris corrcfpondentibus col- Dcllicnfis yeroiS. 39. u/r/ufque ycro

le&x, in voccs, & pcriodos forman-

'

tur ; dcinde imprcfib folio , denuo

diflblutx litcrx , fingulx fuis rcd-

duntur ccilulis ; qux rcs & minoris

laboriscft, & univcrfale Artiscom-

binatorix opus. Dc hoc itaquc in-

vcnto , uti S/n/s olim nihil unquaminnotuit , ita quoquc Typographi-

cum invcntum Europx primo.co mo-

do,quo dixi, compeiit 5

imaginum

cnim imprimendarum ratio uti m-

Smarum ingcnio fcntiendum fit, pa-

tcfiat.

Pelit )Utfibi quxdamibi petita tranf-

mtttam,quod l/bcnterfac/o. Ex obfer- p. Grsfcri

yat/on/bus P. Henr/c/ Bufei ac etiam ad Au-thorem.

• 1

mets altitudopol/ Agrcnfis efl 2 6 . 4 3 •

t. 11

longitudo cxaBa eft, 4. 16. 16. /deft y

d/ftant/a ab Urbis Romanx Mer/dia-

no. Altitudo poli Surratenfis a mc

exacTe obfervata eft 21. 10. Longitu-

dincm ejufdcm colligat ex Ecclipfi

Lunar/ , qux conttgtt anno 1657. tn

Decembri , ad cuj/ts /n/t/um f/niftrum

genu Orionii, ftyc Rc^cl. tranfiv/t

jufFe

jujle Meridunum, utnpfe obferrayi , I prxtcrca una fcrrca, qux una cum <

ohJerv*tlon™ '» Europam ofto xrc fufis adhuc hk cxtar i» * '

tranjmifiûxm Umcn tntcrcidtjfc puto. 1 /W//W«w fe A, Mufurqia ««

Rcperitandemtnunolibrototies Ro- |>/. 5 22'.adfcrt maximas EuropicL- «•«

m* «ntfttameptJloUm P. Fcrdmandt panas; fed has mertto fuperat

( inquit ««

^//^Pckino dtjccjfumM me in1

P. Athanafius) Erfo/dtcnjis ommum <«

Singanfu «wîr/w , /» ^«4 defcribit UUsprodtgiofu campanas Pekini invcntas,

quam hic de verbo ad verbum defcri-

ftam Vrs

. Rcv*. transmitto.

Extraclum ex Epiftola <P. Ferdi-nandt VerbiJL,ex Pcquino ad P. Grube-rum datam Siganfii commorantem.

^ Jam a quaruor vcl quinquc die-

M bus,quatuor Rcgni Gubcrnatores

M dccrcvcrunt Campanam maximam

M cxChum Leti dcmittcre, &aliamma-

M iorcm, &mcliorcm cjus loco fubfti-

Mtucre , quare ftatim mifcrunt ad P.

Incrc- Johanncm Adamum, ut huius rci

campa-,»cura

.m

,

vcllct fufcjpcrcj magnum omncs pulchcrrime fufas forma no- '«

nx^-^profeaoonus, fcipfi Campanarum ftra Europxl, prxtcrquam quod in- »«

nmi orincn labium vix habcant re- 11

campanarum regina; dc qua paulb ««

antehabcrhxcvcrba: Campana Er- "

fordtenjis tottus non dtcam Germanut, ««

fcd tottus Mundt maxima. Hx aurcm "

campanx Pckincnfcs fupradictxfin- •*

gulxfunt 1 20000 librarmn,quarum "

Unaquxque cft pondcrc Europxo apo- ««

thccario 16 unciarum. P. Joanncs "

Adamus ncfcicbat illas hlc cflc , fic-«*

ut ncc alii noftri vicini, quia jaccnt "

in angulourbis rcmotiflimo a domo "

noftra plufquam lcuca diftantc, alio-11

quincrat res digniflima,quam Vr«. ••

Revcrcntix vidcrcnr. Egoftatimco «•

excurri, & vidi fcptcm uno loco , id4t

eft, ipCiChum leu proximo jacentes

,

J5's

n^ „ pondcrixqualc, cxquotamcn ma-

gmTuV

*

iniu$ etiamhonos, & magnum pla-

3o.}

nc pondus accedct authoritati Rc-vcrendi Patris* fi rcs feliccm, uti

tomnino fpero

, confequatur efFc-

dhim j Rcs profccto magna eft, &S digniflima,quam Europa fciat,quam-quc proptcrca brcvitcr quoquc hic

'fubjungo* OlimannoChrifti 140?.factus cft Rcx Smarum nominc

" TumsIo\ illc fcilicct

, qui prinlus" ctiam aulam liankmenfcm Pekmum

m tranftulit,hicutlibi nomcnrfternumapud poftcros rclinquerct, varias

campanas xrc fufas prodigiofx ma-gnitudinis rcliquit,omncs pcnc cjuf-

dem magnitudinis & pondcris, &

1,

»»

pandum, autrcflcxum, & fupcrius "

vcrfus anfam non claudantur tam u

angufta conoidc, ficut Europxx ,14

quarc ctiam cx hac parrcmultumfu- «•

pcrant Europxas; <5c quoniam P>A- "

/A4»^jcampanxErforcflcnfis,quamctiam prodigiofam appcllat, mcn- "furas in libro fuo Pag. 522* adfcrr, Mcgo hic rudi faltcm modo mcnfuras "

ctiam appono unius, quamego ipfc «•

menfuravi in codcm ,ubi jaccnt , lo- •«

co, ckcxoppofito adfero campanx ««

Erfordicnfis mcnfuras a P. Athanafio •«

allatas,atquercdaftasad cubitos & '*

pondusSinicum* «<

»>

Campatitf Tefyjcn/is. Campana Erfordienfo.Men- „ 1. Altitudolnclusacurvaturacft 12 Altitudoinclusa curvatur^ cft 8 cii-

'

pTuu'»îtorum. bitjdigit. I

campa-,, 2« Diamcter onficii, fivc bafis 10 Diamctcr 7. cubit. 1 . digir. "nr.

f>cubitorum Sidigitor. u

,1 3- Craflitics campanx 9 .digitor. Craflitics 6. digit. Sc \««

,t 4- Pcriphcria cxtcrior orificii mcn- Pcriphcria fccundum mcnfuras a "

n furata pcrdiamcrrum duntaxat tcr P. Athanafioalhm, cft 26 cubitor. "„ fumpta, id cft, omifla \ diametri, j . digit.

" «tt

cft ;o cubitor. & 6.digit.

5. Pondus 1 zoooo Libratum.

4C

Pondus 25400 Librarum. «•

Diamc-

:i+ A T H A N A S 1 I

„ Diamctcr proxima anfe in Catn-

„ pana Pckincnfi, fivcmanubrio , ubi

„ lcilicct Campana ad vcrticcm claudi

incipit, cft cubitorum 8. digit. j.

„ Pcriphcria manubrii cylindracci in-

„ fkxi , cft crium cubitorum,adeoque

„ craflitics cjus, fivc diamctcr cft unius

,, cubiti circiter. Altitudo pcrpcndi-

,, cularis manubrii cxtantis fupra vcr-

K I R C H E R 1

ticcm Campanx, cft trium cubito- **

rum. Cubitus Sinicus dividitur in **

dccemdigitos,quorumnovemxqui- "

valcnt pedi noftro gcometrico. Hac **

funt excerpta ex literu P. Ferdtnandi ,

qu.t utrum aliquando infervtre poterunt;

Vr*. ReV. viderit -

tdelineationemfigurx

Campanx tlltus hic ruditer fatfamfub-

netfo.

i .iin, crtcruunfis

H.tc Vr*. Rev*. pro interim tranf-j

Vr*. facrificia,precefque animttus com-mitto

,proximaw effigtes illas mijfu- mendo. Datum Venettu \o May. 1 66+.

ru6-tatque hifce me in Sacrofanifa Rey*.

\

22f

AT HANASII KlRCHfeRl

C H I N JEILLUSTRATl

P A R S VI.

DE SINENSIUMLITERATURA.

PrirruLi-

terarum

invenrio,

quando.

VUamfere effe Gentetn adeo Qarbaram , mUam Nationem ita in-

cultam , tfutnonfuis adconceptusftbimYicem mdnijeftandos cha-

ratleribus utatur , experientia temporum nobts innotutt. Non io-

quimur hic de literis & charatleriibus certo quodam Alphabeto

conftitutis& defnitis >Jedde charaSleribu*Jignificatbis , mtegrum alicujus rei

certA conceptum iriVohentibu*. Et hispra reliquis Orbis terrarum gentibu* ,

tres ufas ejje Kationes conftaty Ytde licet Sincnfes,Brachmanes,&*Mexi-canos 5 Nosrelitlis binis ulttmis Nationum charatleribus , ab Sinis cxor-

dium aujpicabimur.

<C A P U T I.

Characieres Hieroglyphici Sinenfiurti.

tum rerurti omnium ad difti Rcgnimores & confuecudincs pertinen-tiiim peritiflimusj aquo quam plu-rimaad Sinenftum lcgcndi atque fcri-

bendi rationem fpc£tantia oretcnuscxccpi i ex quibus ea tantum , qua;inftituti mei propria funt , defcri-

bam ; reliqua quae Sinarum Regnumejufquc politicam , atquc lingusc ra-

tioncm concernunt , Leftor curio-(us copiofiflime deicripta rcperictin 'Dilucidatione Jummaria rerumSintcarum 1 mcmorato Patre uberri-

me & curiofiflime concinnaca.

btenfes cx Amtaltum fuo-

rum tcmporumque con-

catcnatione , primam li-

terarum inventioncm po-nunttrccentisfere annis poft Dilu-

vium j Iquarum primus inftirutor

& Rex fuit nomine Fohi i ita habc-

tur in Libro defuccejjtone Regum . Etprima chara£tcrum fbrma habetur

in librodc formandamm literarum

ratione,quemdum hxc fcribo, mi-

hi communicavit negotiorum caufa

exStttarum Regionc Romam profe-

ttusR.P. Michacl Boym Polonus e

Soc. J e s u , tum lingux Sinicx

,

F f Dixi


Ct.am pri-

mus colo-

uarurn mnltimumOnenremrruduitor.

Dixi rreccntisfere poft diluviam

annis, eodcmfere temporc, quo fi-

Jii Noemi Mundo dominabantur , in

univcrfi Mundi fines impcrium pro-

pagantcs, primam litcrarum inven-

tioncm ab Impcratorc Fohi dctectam

fuiflfe , qui haud dubie cam a Noemi-caftirpe acceperat. Nam uti in tori-

moTomo Oedipi rclatum fuit, Coamprimus cx (LsEgyptc in Perfiam , &nincin Baclriam colonias fuas trans-

tulit, quem & cundem cum Zoroa-

flrt Battrianorum Kege conftitui-

mus vBatfr/atia autem ultima

tPer-

fidis Rcgio , CHogolico feu Indofia-

nis Rcgno contermina , ca loci op-

portumtate Gtacft, utex eafacile in

mChinam-i ultimam habitati Orbis

tcrrarum Nationem, colonias-, atquc

una prima literarum elemcnta,qux

a Patrc Cham , & iJMercurio Tris-

megifto Nesraimi filii fuiConfiliario,

primoque hieroglyphicorum infti-

ttitorc , tamctfi lmpcrfcdte didicc-

rant, transfcrre porucrint. Ccrtc

ut ad hoc crcdcndum inducar,magni

momcnti argumcntum funt veteres

iftiSineitfium Characteres, hierogly-

phicorum in omnibus «muli. rri-

mo fiquidcm cx omnibus rcbus

mundialibus primos Sinas chara&e-

res fuos conftruxifle , tiim cx Chro-

nicis ipforum patct , tum ipfa chara-

fterum forma fat fupcrque dcmon-ftrat} fiquidem non fecusacc/fTg;/»-

/wexanimalibus, volucribus , rcpti-

libus, piicibus, hcrbis, arborumqucramis, runiculis, filis, pun&is, cir-

culis tfimilibufquechara£leres fuos,

alia tamen & alia rationc difpofitos

formabant. Pofteriores vero Sina

crSlaerei rerum experienria do&iores , cumcromrubus magnam in tanta animalium

, pJanra-

p0bf

" com" rumquecongcric confufion«mvidc-

?rimi Sh

rcnt } Charattercs hujufmodi varie

figuratos , ccrtis punctorum linca-

rumque dudribus .r mulati , in brevio-

rem methodum concinnarunt, qui

& in hunc ufquc dicm utuntur. Quckrum quidcm tantus cft numcrus, ut

hodic c fummorum Literatorum nu-

mcro non habcatur , qui ad fummumocruagtnta characrerum milliumno-titiam non pofiedcrit •, atque adco,

quanto quis plurmm literarum co-

gnitioncm habucrit , tantd csetcris

doctior habcatur. E quibus tamendecem millia ad idioma perdifcen-

dura , ut tolerabilitcr converfan pofc

fit, fufficiunc. Porro litcras ointt

nulJa rationc in Alphabeti moreni

,

uti carteris Nationibus confuctum

eft, dilpofiras , neque voccs, cx litc-

ris & fyllabis compofitas habent;

fcdfinguli characteres fingulis voci-

bus& nominibus rcfpondent, adeo-

que tot characreribus opus habcnt,

quot rcs funt , quas pcr conceptummcntis exponerc volunr-, utfitotum

Calepinum in corum idioma quis

vcrtere attentarct , tot divcrfos &differentcs chara£reres haberc opor-

teret, quot voces ibi diflcrentes

funt. Nequc cnim aut dcclinatio-

nibus , aut conjugationibus utuntur

>

cum hzcomnia , uti paulo poft vide-

bitur , in ipfis characrcribus impli-

ccntur; atqueadeo magna memoriaprarditum efle oporteat, cui vel adaliquam laltem mediocrcm cruditio-

nem Sink propriam pertingerc fit

animus , ut proinde non immeritoilli , qui perfummos labores , & poft

totum virae tempus in characteribus

addjfcendis lmpenfum , ad fumraameruditionem pervcnerunt , primosinRegni adminiftratione gradus ti-

tulofque fortiancur.

Multirudo

litcrarum

Smicorun.

LirerzA-

ntnjlmm

(in^ulzGn-

gubrumrcrum COD-

ccpcos

nounc

i

CAPUT

China I l l u s t H a t a>

Quisufus

Lircr.rum

Sinenjiutn.

Caput II.

Viterum Sinicorum CharaBerum lAnatomia.

Iximus in prarcedentibus,

j

primarvos charadTe-

I rcs iuos cx omnibus rebus,

:qua: vifui objiciuntur, af-

fumpfifle, atque cx vario tantum ha-

rum rerum congeftarum ordine& di-

fpofitionc mentis fuaeconceptus ma-nifeftafle. Hinc ignea; narura; argu-

mentum tra6tatun,fcrpentibus,afpi-

didus, &draconibus utebantur, quitali aut tali ordine & difpofitione di-

gefti, talc & tale quid fignificabant.

In aereis rcbus deicribendis , volu-crum varid difpofitione

y in aqueo ar-

gumento, pifcibus j in Vegctabili na-

turadefcribcndafloribus, foliis, ra-

misj in Sideribus, pundtis feucircu-

lis, quorum finguli iingulas ftellas cx-

primebanf, utebantur • in reliquisin-

duTerenribus argumcntis ligna , glo-

bos, fila certi lcge difpofira adhibc-

banc. Verum ut hxc luculentiuspa- '

tcant, hic primzvos vetcrum Sina-rum Charadreres apponcndos duxi,ut dirTerentiam illorum a modernis,& hieroglyphicis iEgyptiorura lu-culcntius vidcat curiofus Le&ori.Modernicnimnon ampliusfiguratisejufmodi chara&eribus ufi viden-tur, fcd certis quibufdam duttibusIinearum, qui figuratarum litcrarumAntiquis ulitatarum propc refer-

rcnt, uti in fcquentibus Figuris ap-parct , in quibus litcra A cofdemduttus imitatur quos figurata litcra

B vcterum. Idcm apparcbit in Ji-

tcraC modernorum, comparataadliteram vcterum D, uti E ad F,&GadH, &I adK , quarum utraqucflumcn fignificarcx ccrta diipofino-nc pifcium , quam modcrni per licc-

ram I cx fimilibus Iirerarum dutti-bus etTormatam imitantur.

Hujufmodi itaqtcharaftercsrjgura*

tos, quadiipofitionedivcrforumani-

maliu figuratas primseviad conceptus

fuos manifeftandos ordinabant, e&dcpoftcri non quidcm animalium, fed

certii lincarupundorumq tracrlbus

,

Ff -» cxhibe-

228 Athanasiiexhibebant , uti di&umeft, quimos

in hunc ufquc dicm pcrmanfit , ut

videre eft in Figuris paulo ante pro-

pofitisAB, CD, EF,GH,IK,ubi loco ramorum , foliorum , pif-

Kihchsricium certo ordine difpofitorum ,

moderni certis tra&ibus utuntur,

fimilibus tamcn , & quodammodoparallelis. Sedadiaftitvtumnoftrum

revcrtamur.

Caiot III-

Clnratlerum antiquijlimorum Chinenfiumex/?/<c4//o.

I. Lircr.r

rum for-

mx

Rimaevi Sina , uti dixi,

ZsEgyftios, aquibusdc-

fcendcbant , fecuti , fcri-

pturam iuam non litera-

rura compofitione , fed fi-

guris,ex variisrebusnaturalibus com-paftis, pcragebant , quibus quot con-

ceptus rerum , tot figna diverfa rc-

l impcra- fpondcbant. Primus Sinarum Impc-tor «•»- rator Fohi ccrtum quoddam chara-rum F.bt. ^crum gCnus invcnit , ex ferpentibus

& draconibus confettum , auo ufum

fcrunt Annales Sinici;undc & Li-

ber , quem de rebus CHathematicu

Dwconum & tyRfrologicis confcripfir , Ttrac<hljbcr. num liber dicitur : Characrerum for-

mam hic apponimus, fignanturquc

litcris ABC DE, qui quidcm cha-

ra&eribus modernis Sinarum , numc-

ro 3 fignatis , fic explicantur : Fohi xi

lum xu , hoc cft , Fohi 'Draconum li-

ber. Vides hic fcrpentcs mire intri-

catos , & in formas varias , pro di-

verfitate rcrum , quas illis fignifica-

bant , transformatos •, tamctfi vix fint

inter Sinas qui eorum notitiam ha-

beant , utpotc nimia vctuftatc dcper-

ditorum.

Secunda prifcarum literarumforma

cx agricylturae rcbus defumitur con-

cinnaturquc , quo prifcus Stnarum

Rcx nomine Xlm Niim , in defcri-

bcndis rcbus ad agriculturam perti-

nentibus ufus eft , & nommzStnica

numero 4 fignata fatis indicant , ut

fequitur : Chun xu xim Num fo, id

cft , agricukura literas xim NumRexfecit, idcft, fimilibus fcriptu-

ris~uTus cft ; chara&erum forma fi-

gnatur literis FGHIK, & hoc or-

dine legi debcnt, uti fcquitur 1 co*

lum.

Tcrtia litcrarum forma, cx alis

Avis , qua:Fum hoam dicituromniumquam oculus fpe&are potcft , pul-

cherrimz , vario pcnnarura alarura-

quc litu conftrufta cft , atquc hifce

notis ufus efle Xau hoam Impcrator

prifcus,librumquc devolucribus hifce

litcris concinnatum fcripfiflc dici-

tur. Ita characteres Sinici numcroquinto fignati exprimunt Fum xuxan hoam fd , id eft , Librum Fumhoam, Xan hoam fecit , & hifce ac

fimilibus charaftcribus confcripfit;

charaftcrcs prifci fignantur literis

LMNOP, & hoc ordinc legi dc-

bcnt ; moderni vero charactercs Si-

nici cos explicant co modo quo di-

&umeft. Vidcbinascolumnas, ult.

& penul*Quarta

ir. Lkc»rum fbt»

ma, qca

Rex Xfm

Ximm-

IIL Li«-

nrura fa1*

na » <f]:;-pcnM

Z.n Htmufiisdk

Chi(I. Fornu.

N A ILLUSTRATA. 22$IV. Form». III . Forma.

II

mu * \

T

13 4 |fIV %

4* 4'5

G7

ma.

lv. Lite- Qlprta prifcorum chara&erumnrumfor- forma exhibetur fignis QjtSTV

>

cx oftreis & vermiculis conftru&i,ita Sinici charactcrcs figqati nume-co 6"

, cotidem literis eos cxplicant

:

VILFonM.

Li teu chuen kimp y hoc eft, nota

oftrearum & vermiculorum , quosChuen kimRexfecity &librumhiice&nmilibusexaravit. Vidccolumnasbinas fupra exhibitat.

5 $

v. Liter».Quinta charafterum vctuftorum ex herbarumradicibuscompofita;£c

ru m for- iforma exhibetur literis XYZA B, hifce prifci utebantur , in literis& li-

B f j bris

V l.Forma

Charaac-rum.

230 Athanasiibris confcribendis , atquc hocpa&oeos cxplicanc Sinica nomina fignaca

numero 7 . Kim yunhoam tychuen , id

cft, Uterd quibusfcrtbebant literas

&

libros.

Sexta chara&erum fbrma fignata

litcris CDEF G, componicur cx de-

curtatis avium veftigiis, quibusufus

cft olim Rcx Choam ham, ita Sinici

Chara&eres fignati numero 8 expli-

IX. Fornu.

Kirch.ricant i Choamham miao cye chi } id eft,

Choam ham ex avium decurtaiis ve-ftigiis defcriffit libros. Figura iwpra:-

cedcnti pagma exhibetur.

Septima characTerum forma, cx' te-

ftudinibus conftru&a fignatur liceris nu* Li«-

HIKLM; quosinvenit Tao Rex\ranun "

Sic cxplicant nomina Sinica fignaca

numeros: Taoynqueyfo, id eft, TaoRexperteftudinesfecit literas.

VIII. Forma,

VII.Fot

/_____} m•

1\tit

.«<

7 & 1. mLkcnram. OcTava formachara&erum ftgna-

tur literis NOPQR, ex avibus &pavonibus , itaindicantSinics-litera:

numero 10 fignacae Su gney niao cyo

chuen, id eft, Su hiftoria»peravium&1 x Forma 1avonum^eras defcribebantur.

L?tcnr___ Nonacharac-crum formafignatur

J iterisSTVXY, &ex herbis, alis,&fafciis conftru&a videtur,iti Sinicse

notae numero 11 fignificant. Chaye

ftmienfbi ideft, herbarum,a/arums

lornufafciarumlitera.

Utemwa- Dccima chara&erum formafigna-

ta literi Z ABCD, fic a SinicisTite-

ris 12 numcro fignatis cxponitur : fb

xi hokiven, id eft , hat Itteras fo au-

thortabularumquarundam recordan-

digratia componebat. Vidc lequen-

tcmfiguram.

Undccima chara£terum forma fi- xi. Foi-

gnata literisEF GHI, cxhibet no- ^Jf'tas ftellarum& plantarum , ita expli-

canc Sinici chara&eres numcro 1 3.

fugueyfymfo chuen, id cft, defuguey,

literapfantarum&ftettarum.

Duodecima characlerum forma li- _ n .u j

tcris KLMNO fignata, vocancur n* ljk*

literae,edi£torum olim ufitatac,it_ do-

ccnt Sinica nomina numero 14. Fuchuentayvenchi, idcft, literacdicJo-

rum , trivilegiorum , & magnarumcompofitionum.

nuum.

Dccima

China I l l u s i r a t a- 231

XII. Forma. XJ. Form». X. Forraa,

xiil .For- Dccima tertiacharaaerum forma , VXYZABCD funt Jitenc quictis

,

mj- fignata Iitcris PQR ST exprimit li-

)Jsetitix, fcienriar,difcurfus,obfcuritaw

teras numcri 1 7. Teufau cbicyen tAo. tis, claritatis, ita cxponit numetus 1 6.xiv. For- Dccima quarta forma fignata lireris ' Ngan lochijuyeu minfynt quey.

XIV. Forma. XIII. Forma.

Dccima

ATHANASII KlRCHERl

XVI. Formr X V. Formiu

XV. for-

tna I •tcrj-

rum.

XVI. For-

ma LitCTi-

rum.

Decima quinca litcrarum forma fi-

gnataEFGHI expifcibuscompo-

fita.fuit, ita numerus 17. explicat,

Ngunkiam mien hen cyeu, id eft , ob-

fcurifiumims & pifcium Jquamato-

rum coacernationisliter^e.

Decima fexta literarum forma fi-

gnata literisKLMNO, uti legi non

poruit, ita nec compofitio, & ftru-

cturalitcrarum innotefccre valuit.

Atquc hx funt forma: Hterarum

veteribus Sinis ufitatarum , quas hic

fufius cxponendas duxi , ut corre-

(ponfus cum hicroglyphicis luculen-

tiuspateret. Quodveromanumad-pidtamcum pcnicillo intueris , fcias

Sinenfes non uti noftratibuscalamis

neque atramanto , verumin lapidc

marmoreo tantillum de nigro colo-

re atterunt ad imbuendum penicil-

lum , quem ea ratione>cum fcribunr,

autporiuscum pingunt, digttis tc-

nent , uti in prxfenti Figura apparct.

Plura de hujus linguae proprictatc,

uti & varia le&ionis pcr agendx fpc-

cimina , vide in Opere de CMonu-menti Sinici vttuftijjimi interpretatio*

ne y noluienimnicpluraaddere, neLectorem curiofum diutius deti-

nerem , & quiadi&a hucufaue abun-de declarant Sinenfium Charadte-rum ab Hicroglophycisdjffercntiam,

cohvenientiamquc.

C A P U T

C H 1 N A Illustrata.

Caput IV.

T>iferentia inter Sinenfes &- Hieroglypbicos Agyptio-rum CharaBeres.

Iximus in pra?cedcntibus,

vcrifimilc efle , pofterosChami coloniis in ulti-

mam ufquc Sinarum Re-gionem propa^atis una quoque&Ji-teraspropagauCj non tamen tanrd,

quanto *_jEgyptiorum hieroglyphi-

ca, myfteriorum apparatu adornatas

,

fed quantum fufficiebat ad conccptusmcntis exponcndos , rudi Minervacomparatas. Ccrte inter Sinenfcs

cbaracteres Crux , qua: tantoapudtms££/f>tioshonoic habebatur,fa:pif-

fime fpeclarur, uri FiguraOdoccr, cmxdcna-quae non fccus iapudc^Egyptios dc- num numc

rum notat

apud Swm.

io dcccm xe

narium numcrum fignificar,perfecl:io-

nis fymbolum.Huic fi fubjiciantaliam

G g lincam

Sincnfium

litcrarum

& Hicro-

Rlyph.ca-

rumdittc-

rcntu.

2J4 ATHANASII KlR-CHER. I

lineam , ut in N comparct , efficitur

chara&er, qui terram fignificat. Si

Terra ht

Rex uam

Pctragemma yu

31aliam lineamfuperius inferiori paral-

leam,ut in M comparet , adjiciant, ef-

ficitur chara&er, qui regtm lignificat.

Si lineolam , ut in L apparet , adji-

ciant huic Figunc, charatter efficitur,

quigemmam fignificat. Qujtres ulti-

mi Charafteres, uti in fuo genere per-

fectioncmquandam indicant, itanon

incongrue pcrCruccm conftituuntur.

Et tametfi non fccusac z_sEgyptii

ex variis animalium ,vegetabilium

,

inftrumentorumque congcrie , fenia

mentis fux expofucrint ;magna ta-

mcn inter utramque fcribendi ratio-

nem differentia exftitit. ^Egyptti

enim hieroglyphica nequaquam in

communi converfationcadhibebant,

nequc licitum erat unicuique eadcmaddifcere , fcd qui ex lcge & inftitu-

to politico ad id deputabantur -

y nc-

que enim temere aut dxoyus anima-

liumfigurisutebantur, fed peroccul-

tas corum virtutes & operationes,

fummaia natara rerum, uti ex toto

Opcre Qedipi noftri asEgyptiaci pa-

tet , myfter« fignificabant. Prartcr-

ea lirerae hicroglyphica: non fimpli-

ccsvoce^, autnomina, fcd integros

conccptus idcalcs involvcbant •, ita

Scarabcum intucntes , non animal,

autSolcm prxcise, fed occultas ope.

rationes , quas non tancum Sol ma-

terialis in hoc fenfibili mundo , fcd

& archetypus in intclligibili mundoefficit, intelligebant. Qux omniainSinenfiumchara&crum ftrudhiradc-

ficiuntj cum hi prarcisc folumadvo-cum nominumque fimplices conce-ptus indicandos , nullo alio fub iis

latentemyfterioinftituti fint. Nonnego tamcn , Sinas fubinde divcrfa-

rum characterum fignificata ita adap-tare, ut inde lngcniofx allufionis li-

gnificatio cmergat , quae tamen adiiibtilitatem , hicroglyphicorumqueargutasallufiones minime accedunt,

uti ex fequentibus litcrarum compo-fitionibus patct , ubi character Cidem fignificat , quod afflitlumefft , conwoG-& componitur ex duobuscharactcri- nochai».

bus B & A , quorum B cor , A vero'

Porta

BCor sin

Affli&us tnuen

Horno gm

mportam fignificat -

tquafidiccrenr,/>#r-

tam cordts cUufam tffe j horao entm,

dum in afflittionc conftitutus cft ,

omncs fpiritus intra cordis portamconccntrari fentit, unde timor, mc-tus , affli&io. Irerum dum homi-ncm perfcfhim indicarc volunr , cha-

ra&erem F formant , qui cx chara-

ctcribus D & E , quorum D homi-

ncra

China Illustrata.

Rex uam

Pcrfettus teiuen

Sol

Luna yui I

liuen

Amorcalicu-

jus capcus,

Mulier,fih1,

verbum.

ncm , E vero Regcm fignificat, com-ponitur-,quoindicare volunr,Regcminter homines folum perfe&um efle.

Rurfus charatter G hominem indi-

cat amore alicujus captum , & cx cha-

ra&eribus tribus componitur , quo-

rumunus a mulicrem, altcr b filum,

tertius c vcrbum indicat ; indicatur-

quc hoc ipfo , quod ficuti filo fcu

chorda rcs attrahimus materialiter ,

& verbo moraliter homo hominem,fic mulier virum. Hoc padlo cha-

Claritas min

ra£tcr H idem fignificat quod clari-

tatem •, componiturquc ex charatlc-

ribus I & K. , quorum illc Lunam ,

hic Solem indicat , quafi omnis ab

hifcc Luminanbus Mundi claritas

fcaturiat. Innumcrosalioshujufmo-

di chara&eres habent Sina , ex di-

verforum chara&crum coagmenta-

tione compofitos , quibus non fine

ingenio ad arcanas rcrum figniri-

cationcs alludunt , quos confulto

omittimus.

C a p u T V- & Vltimum.

Dilficultas

in addifccn-

da ImguaSinica.

& Is itaque expofitis , ne

quicquam circa hoc argu-

mentum fcitu dignu omi-

fifle videamur , nonnihil

quoque de Sinica: Iinguje

ratione difcurrere hoc loco viliim

fuit , pracfcrtim ciun non tam mca

volunratc quam aliorum complu-

rium inftantibus prccibus adidprx-

ftandum folicitatus adigar.

Ciim itaquclingua Sinica mirum in

modumiEqnivocafit, unumquc ver-

bum farpe decem , fa:pe viginti res

difFercntcs,fola accentus divcrfa pro-

lationcenunciata ,fignificct •, illa fu-

pii quam dici poteft , difficilis reddi-

tur,& non nili fummo laborc , inten-

foftudio,&cum millcrcflcxionibus

addifcipoteft abexteris. Mandarina

toti Regno communis eft , cjufque

principalis ufus eft in curia & aula

Rcgis,qux funtTequini , & Nanchi-

ni, eftqucin toto Rcgno cadcm , qux

in Htfpania Caftellana , & in Italia

Tofcana. Charafteres toti Regni

Sinarum, uti &cJaponiaiCorea 3 Con-

chinchin*3 Tonchini communes funt ,

idiomadiverlillimumcft: hinc Japo-

nes3Conchinchm* , Corea , & Ton-

chini gentes, Iibros& literas hoc cha-

ra&erum gcnerc fcriptos intelligunt

quidem, iibitamen mutuoloqui , ac

fc inviccra intclligerc loqucntes non

pofiunt | non fecus ac figur.x numcro-

rum totipaflim.£ttr^<f ufitatxab om-

nibus intclliguntur, tametfi voccs,

Gg 2 qui-

I.ingua

Manda-nna.

Vicinx Cki-

"* nationcs

intclltgunc

Scripturani

Sinicam

,

nontarocnidioma.

36 AfHANASII K I R. C H F, R 1

Dc quibus

vtienetmmnojlram Po-ijgtmpbtam

anno 1663.Romm cdi-

uo.

quibus pronunciantur, diverfiflima:

iint j charatteres cnim figna funt

conccptuum rcrum omnibus com-munium. Hincaliudcft, noflccha-

radtercs Sinicos , aliud Sinica lin-

gud loqui i poflet cnim externus

quidam boni memoria prarditus > &iludio conjun&o , ad fummam cru-

titionem ex Jibromm Sinicorum lc-

ciione pcrvenirc j tamctfi ncque lo-

qui, nequc loqucntcs intclligcre pof-

Cct. Quia tamcn idiomain Dcicaufa

ncgotiantibus Apoftolicis Viris om-nino ncccflfarium eft ; hinc juxta

Muficas notas , ut,re, mi, fa, fol,

la , afccnfus defcenfufque Sinico-

rum acccntuum in pronunciatione

obfcrvatorum , quibus in lingux

difhcultate fuperanda juvarentur

,

P. Jacobus Pantoja primus notas in-

vcnit iquas , fupra Europaco modo

fcriptas dittioncs Sinicas, fcqucnti

modo cxprimunt \ \ '. '. Prima

nora , quinquc Sinicorum acccn-

tuum " refpondet Mufico ut , &fonus feu cnunciatio Sinicc vocatur

cho phn , quafi dicas , prima voxprodiens aqualis. Secunda nota

rcfpondet mufico Re, & fonus Si-

nice vocatur pim xith, quafi dicas,

clara vox aqualis. Tcrtia notax

re-

fpondct Mufico CMi , & fonus Si-

nice dicitur xam xith , id eft alta

vox. Quarta nota ' refpondct MuficoFa, Sinice dicitur Kiu xith, id eft,

abeuntis alta vox. Quinta nota " re-

fpondet MuficoJV, Sinice' dicitur^e

xith, id eft ,ingredientis propria vox.

Sicvcrbigra-

tia unica di-

ftio ,^<*,fcri-

f)taEuropa:is

iteris , notis

quinq; fupe-

rioribus cfte-

T>cns

Mutus yd

Exellens ya

Stupor yd

Anfer yd

£ta,cnunciari

dcbet divcr-

fis vocibus&acccntibus ,

qucmadmo-dumconfcri-

bitur aSinicis

divcriis cha-

raftcribus.

Ut fignificationes diverfas cadcmpronunciata di&io ingerat auribus

audicntium , oratio vero paularioi

prolata Muficcs referat ad ta&ris

rcmpora , ex monofyllabis difrioni-

bus (nulla cnim apud Sinas poly-

fyllaba^ ordinatam harmoniam. Fi-

guras quinque vocalium feu accen-

tuum fupra pofitorum expreflimus

hic, ut vidcs.

Diftarum notarum ope extcri Iin-

guamaddifcunt , quantotamen cura

Jaborc quantifquercflc&ionibus, fa-

ciliiiscft cogitare, quam calamode-

pingere. Sina vero hujufmodi ac-

centuum virgulis non utlintur, fcd

ad hujuimodi pronunciationes , uti

fcre omncsnationes apucritiaafluc-

fcunt , quanquam* illorum literati

quamlibct literam acccnru fibidebi-

topronunciandam non folum inex-

ercito, veriim & in attu fignato fciant

& doccanr. Mirantur autem Euro-

pteos pronunciata verba eorum , litc-

ns Latinis fcribcrc poflc, & tam ge-

nuinerepnefenrare-, & ciira, uti di-

ximus , & fuo & noftro Alphabcto

carcanr, quilibctipforum chara&er

prjma litcraeflc poteft, &media, &ultima , ciim unaquacque vocera , &diftioncm intcgram iignificet , quxquidem vocis magnam habent iigni-

ncationum pro diverfitatc litcrarum

& pronunciationisdiverfitatera. Ite-

rum primalitcra v. g. Cbun in lingua.

Mandarina alitcr , aliter in Japonia ,

aliter in Rcgnis diflfcrcntibus pro-

nunciatur, tamctfiidem fempcr figni-

ficct. Sic qui vidct

hanc literam, format

conceptum fum ,

quod idcmcftac re-

vereri •, & iic de aliis

&: hinc eft quod di-

xi , qui unam ipibrum linguam una

cum literis novit , non folum totumRegnum-Sinarum , vcrum multa alia

fcripta pcragrare poterit.

CON-

China Illust R A T A. 237

CONCLUSIOO P E R I S.

ALc funt , qux dc Rcgni Si-

narum & adjaccntium illi

Regnorum admirandis,Cu-

rioib Lc^tori comunicanda

duxi. Innumeraaliahoclocoadduci

poterant , vcriim cum aliidciis jamuberrime egerint , ea non iteranda

cenfui, vel cx hoccapitc •, quod potior

indituti noftriratio forct, non vulgo

nota, nec ab aliis jam tradua, fed

rariora quaedam& reconditiora , tumin valtoillo Impcfio; tum,inreliquis

vicinioribus Orientis Indiarumque

Regnis a PP. NN. obfcrvata , in

unum volumcn congerere, congcfta

in lucem publicam cvulgare •, ne, qune

tanto labore, pcriroracnfbsOccani

,

Terrarumquc longe latcque diftu-

fqs diftri£tus a PP. NN. obferva-

ta , &: fcriptis commifla fuerunt,

illa , aliis majoris momcnti negotiis

intcntis Patribus, injuriistemporum

conlumpta perircnt. Juflu itaquc

corum hoc opus qiulecunque tan-

dem fit , occcpi , digefli, & ea quaficri potuit , fide ac diligentia pu-

blica: luci comraifi. In quo fi quid-

piam dignum , nec non Chriftianx

Religioni & Reip. Literariae fru-

dtuofum cmerferit, id non tam meoingenio , laborumque afllduitati

,

quam didtorum P P. liberalitati , &in promovcndis literis & fcicntiis

zclo cumprimis adfcribivclim. ValeLe&or , & C<pdtyutm fi qua: occur-

rerint, cxcufa.

0 M K 1 A

add£M .2). £\ Virginifquc £\datris bonorcm&-g/oriam.

5i

T

Gg 3 INDEX

I N D E X

RERUM & LOCORUMMEMORABILIUM.

Numcrus Paginae indcx cft , Literae a 5cb Columnamprimam& fecundam denotant.

A.

Bides animalmarimtm ace.a.

hcfuofpidumRfgniC&ix 64. a.

Accentus Sinici jLii_a.b. i\6.' .

Adami Lapfus z~. a.

i_/£gjptus //Cambyie fubacla 151.3. valdt

Juperfitttofa ibid . & lcq.

Agra AIogortsRegia 66h. d auofundata ~ 7 .b.

Alexander VII. P. O. Af. refponaet Htlena

Sinarum Regma cM>an Acnilieu 102, ioj

Alexander fJMagnus curdUhts Dhulkarnain

44. a. auando mortuus ibiJ. b.

Amalca PontiUrbs 86. b.

Americx inventio pradicla £f*t< M Terdman-

dtts Cortefius potttur ibid. a. b.

Amida Japoniorum numen rejpondet

Horo -AZgyptio Numtm 1 39.

a

. Harpo-

crati parallela 141.3.

Ampbipolis Pbrjgue urbs 8£.b.

Ananas, vi/& Fam po lo nie

Ancheran J?<gia dj.b.

Annus Alexandraus • 44. b.

^nw» Gracorum auales 44. a. «r//»» «/»» */»-

»// Cbrtfit accommodatio ibid. a. b.

Anatesfornacibus exclufe 198.3.

P. Antonius Cefcbius 15 j . b.

Apojlolorttm& Sacerdotum Cbrifii vita 3 o. a.

Apis Ls£gjpttorum Numen «Cambyfc MCf-

//ifjw 151.3.

Aquila <j//4Zf lignum ifti.a.

Ararat 8g. b.

^rôr fruclumftne foltis producens 187.8.

inannofruftusferens 1 3 8

.

z.f-numprodu-cens 189. a.b.

Argon Tartaria Regnum , i/i>i Cbrtfiunt Tbo-

mai "* 48. a. tjUAArferon Armenia minoris alpera urbs ZfLh.

Asbefius igne mconjumpttbilts loC.h. mirabi-

Z07.2.

AJiafupertor -uid 92.3.Afion Gabcr fjHaris Rubriportus ~2±b.

Aftronomia Smtca origo 108. a. monumenta

combufia ibid.b. infi.turatio ibid.

Athec fl.undeortus^y.b. urbs <£j_. a.

B.

BAchara urbsadfl. Oxum 87. b.

Badra Academut Rtgni Usbec 87. a.

1Badda,«/i/frNccbaI,«rcW c__b.Balafcia, /W/eCorafina 8».b.

|

Balch tfefjwUsbcc 8<S".b.

Balzra ^</a/*r Armeniorum portus 8JL_b.

Barantola Regnum, Saracenii Boratai, tncolm

Lafla, $ 1 . a. »W /cex Pater Ceelefiis dicitur,

tjrd Monarcba Tartaro Smici Imperti ve-ncratur

t fo.a b.

,Barhautaur Indianorum Idolum 159.3.

• Bariliavafaundeconflciantur 185. a.

I

Bartbolomatts Apofiolus populos Armenue"JMajorisflde Cbrtfli imbutt 91. b.

Battana /?<£»/ Bcngala: civitat 66.2. 77. b.

Bazainum /«.-/:.t ///•/•/ 1 <5$. b.

! Bcgarger fl/tjw 4jJ.b.

! Belech ctvttas ^<g»iTurchcftan tx, b.

Belorw»i alttjfimus 48. b. £<g»//»»Ibid.

49-a. fo.b.

Bcnarcs «r^populoft adGangem 66. a. ^fi» .

</ir»»/rf Brachmanum celebrm 77. b.

Befliarumcultus 1 43. b . &fcq. TrtumpEalit

cttrrus 195. a. b.

Bhavani Indianorum Deafira 161.1 .

Bictala arx adfinem urbis Barantolx 74. b.

Bombjces in Prov. CheJciang abunaantes

aofi. b.

Bonzii Pagodum Jiclatores blajbbemant Ev-angeltum 3 L. b. /» Honam Pnw. infurgunt

4Q. b. perje-uuntur Patres 9^.b. ///<>&

Chamis adorant 138. a. b. wr«»» //<?/*»

iQ7-a.Brachmanes i» ^«»c </i«»» Pjtbagoricum vi-

tamducunt 148.3. 151. a. Ortginemfu-,

m«»r«c Cechian yS"x?e? Xaca iÂ^Ljeptcm

fingunt maria lSJ^_a. Otopuppum abtÂugjtiis baujerunt 1 5 f . b. AraneumcJMundi origmemfiatuunt i~6.z. vocan-r«r c^Gymnofophiftx , ibid. variasba-bentfetlas ibid. & fcq. utuntur literis tiuat

Arcanasvocant iAll2<Jcq.eorumDii 1 f 4.

&feq.

Briarcus Centimantu 1 4J. b. <j««/ êr <*//»»

GractinteUtxerint ibid.

C.

CAbala Mabumetanorum feptem Mundosvoluptuarios fiatuit 155. b. Saraceno-

rum

INDEX R.ER.UM & LOCORUM.rumex Brachmannum dtfciplmadefumpt*

cii i55«b.

CabradeObelo^_W_" ferpens&ubi 204. b.

Cibul urbs, Mogoris jurifdiilioni fubjelia

<_j_b.

Ca ^um neri men Sinarum Rex& Evangelu

propagator 41. b.

Cadamendu Metropolis Regni Nccbal 65. b.

Calcia *ri/ R «g/on// A nchcran 6;. b.

Calamina ^«*f /oc«/ J___a. Ugendttm Calur-

mina ibid.

Calamba lignum 182. a. «Tf/cir i» ruptbus

montium maccesjis ibid. b. <t/m/ prettum

ibid.

Calendarium Sinicum 10 8__a. «__r/_ corretlum

109. 3. emendatur d Patribss ibid. _jFo-

Terentio i_i_o. a. b. 0 'Joanne AdamoScbaU x 1 1 . a.

Cal ic ut _W/_r Regnum 148.

b

.

Caliphus Babjloniusfame necatur 94. b.

Calurmina Utfalabaricequtd 5 }.a.

CamalTbnum Idolum i»{.b.

Cambalu crvitas 60. a. Rflrff CZfagni Cham90. a.

Campana Pekinenfis magnitudo 2 2 l_b.2 2_J .a.

f/-~ Erfordienji menfura 22.J. a b.

Campition Tangutici Regni Metropolts 8y.b.

Camfana Smenfis Regni urbs 154.3.

Camul munita urbs 64.- a.

Cancri cruce mfigniti J/. b. i» faxum con-

verfi 202. b.

Canfangui monslapideus 63. b.

Caozum _-«c Olo pucn Epifcopumconfiituit

40. b.

Capranguc Ur_«/ _-ff»iTebcth 49. a.

Caphurftan Cbrtfiianorum urbs ___Tb.

Caracatai defertum 94. a.

Carcha, W/. Jarcha 89. b.

Cafcar _?<_»»»» _Tj.b.

Cafinir Provmcia Mogoris deliciofa 84. a.

9j7b.

Cafalogm Librormn d Pambm m Cbmenfis• Ecckfiaincrementumconfcriptorum LL__b.

& fcqq. Farmlumimj vtrorum, rjr mbuto-

rwwCninx 167.

Catecbtfia apud Sinas ^»i 12 1 - a. /-cere

mbtant ibid.

Catbaii, *///«* Sina».

Cathaium ««4/*/ f/<»_>i 47. a. »// */fW

mtf** Cnina */? 60. a. & tcq. dtfcribttur ab

Haythone 90. b.

C_/ri Volantet utrum dentur veri tjr aualesfint

84. y*r»r delicatum edultum8_f . a.

Camcafmejufquealtitudo 47«b.

CwcTmrcmrwmqutdprafiet i8o.a.

Caydu_.«c j£.b.

Cctralath »»o»r eT j. b.

Ccntaba J_eg/o»*r Bcgargcr wr/»/ maxima48- b.

Cerumtdoratm Smts Xcchiam L9_o. b. & feq.

Ccii auidSmici 60. b.

Cha berbafacultatet ejr ufus l_j_.& feq.

Cham prtmm colonutrum multimum Orientem

traauclor 22^.3.

Chan Tartaroritm Imperator convertitur abHaythonc Armenue rege 9___a. refpondet

Regi ArmeniaadpofiuUtta 9 j . b.& fcq.

C~_r„.7_r_/Sincnl!Un) exomnibus rebm com-

pofitifunt 226 a. Veterum Sinarum <y //./.'. _

227. I» b. Hieroglypbici Sinenfium ejf

i^sfgypttorumqualtterdtjferant 2 $3 . a. ^«1

componantur 2_J4_b.

Chekiang Provmcia China abundat pa-

pyro tjr vernice 2_o.a .

Chiarkar urbsferro drues ______Chin Lacmin Prov . Junnam J 75«b*

CHINA Regnorum omnium maxtmum _.a.

«->iyr/d ibid. <j_y»«/«_» quadrati figura ex-

primttur ibid. ^_r/_ Jortitur nomjna ibid.

a. b. dtviditur in qumdecim Regna ibid. b.

4_a. dtjfictlst ineamaditm f.a. Imagines

cW/f 30. b. Evangeliumin decem ejsss

Provinciis prsedtcatur £i_b. W Tartartt

Catajum <//c/r«r _2.b. Ortbodoxa fidei in

ea refiauratit 9 j.a. rmrificl d nafura rjr

strte munita eil \£<\A.h.patria Imgua Cu n-

choa vocatur 16 f. a. quanta ibid. rf?/-

tur d Litcratis& Pbilofopbts 166.2. ba-

bet urbes magnas&JplcndtJas ibid. b. /4-miliarum & vtrorum m ta numerm ibid.

qualesbabeatreditm ibid.tkfcq. qmdurbts

l6%.3.b.abundatEuropaitfrutlibus L8__.b.

«//f Elepbantesy Ttgridesy Urfos 190. a. <J?

5«ric« Ptolomsei zo6.b.mfiner»t ab-

undat 209.3.

Chincs Pyramides l}4- b.

Chifung herba_vtntos & tempefiates demon-

firans 177. 8.

Chorafan «r/// 8__a.

Christus quando natm 44. b.

Cbrifitani bstrttica pravitate quando mfecli

92. b.

Chriftiana Lex tmde m Chinam provenertt

i.b. afftrtaturmChinamatqutdtvuIga-

tmr jo. bv mterturbatur ji.b. revrvtfcit

denuoSxd.quotemporeChinx tUata J___b.

42. a. mtroducttur ptr Soctetatis J e s wReugiofos 97. a. 99« a. approbatur d RegtSinarum ic_". a. Vide Evangtlium.

Chrtftiana: Lrgis varta rcvoluttonts ^3. c.a,

97. a. exceUentia^c.h. ejjtttus j 2.b.

Jiigia-m China <jr India f5>5^>Chung __</.*/ «v Provmc. Fokicti !____*•

Cialis «ri«/ _?fjp*Caicar fmbjtils 64..*.

Ocntao qutdStnici __l4»b.

Cicntangfiuvms mgens £z . b.

Cingc J>mx /» Imptratorem eletlm d Scytbis

50. b.

Cin Hoam Sinarum monumtnta Afironomicm

combusfit 108. b.

cio

INDEX RERUM & LOCORUM.

Cio mom Chin£ , immmentt ttmfeftatt

mobilis 220.b.

Clcmens I V. Ponttfex moritnr i\.b.

Clemcnifu TartarLe urbs a.

Cocincinenfes qusd crtdant 145. cVfcq. co-

luntVsrosIkuftrts 146. a. AfOtbtojtn atto-

modo ptragunt . ibid. b.

Cocolata Mtxicanorum <juid pratfttt j£q. a.

Cofeucin sn C h 1 N a magninominis Aftro-

nomm b-

Colai tjualts apadStnas ^.x.aliat Mandarini.

Comu s Htrcania urbs .&£.• a-

QonSyiiiusSintnfiumHtrmts j jj, b. tjusfa-

mumtjrftatua * ji.a.

Corttx Arboru ingtns in monteÂ£tna i2$ .b.

Cotan jWe» iTj.b.

Crtatiortrum 19- a.

Croctus fluvius C h I w x^frofrtt Hoang</r-

t?«r i^f.a.

Crwx ia <iîee Monumenti Syro-Sinici J« b.

7.3. i» Stfulcbro Dtvi Ibonue 5 . b. i» jF*-

ôwm rtptrta in fctjfa arborc J|«a. yerre* i»

Honan invtnta $j\b. e/*f w« ejfetfwf

ibid. </eeaNicol.Trigautii re/*f« ibid.&

(eq. msraculofa S. Thoma Apofi. Mcliapo-

rx f^. b. & fcqq. dtnarsnm numtrum no-

tat apud Sinas 1} J • b.

CubttUt Si: licus y.iaiis zi;r . b.

CublausAfflg»*» Tartarorum Imperator a/Lh.

ab altis CZfagnus Chan dttius tjus tt-

fttmonsum dt Cbrifto ^7_. b.

Cybclc Sinica, alittr Pufla.

D.

DtÂZmonis tdemfemptr sn deciftendis ant-

mabus modusi\o. cultusly-^b. infta-

tuam compulfto jj fTF. fratis 147« b.

Dahafar Jdolum Gentilium Indianorum 1 52*b.

Dalcan, £o</ie Regnum Vifipor 90. b.

Damafcus ab Haolono txpugnata 24*Decan Regnum <>i.b.

Dti judtcia abdita±fb. Filii mcarnatio conth

ntturin Monumtnto 19. b. 37. b. Incar-

nationts, tjuas Indhni credunt , lati txpli-

pltcantur ' Jj^.&feqq.

Deorum cultusin Oricntalibus AGxRtgionibtis

ab J&gyptiis 59. b. Cbincnfium tcmpla

134.

Defcriptio Chinae ;.a. «rîir Cambalu £0. 3.

Hamcheu£i.b. flegwiUsbec 64.3. Mu-ronsm Sinenfium^La. 117. a. b. Rtgni

Mogoricif<). b. Cathay <i£ Haytoneô. b.

Afsat Suptrioris 92. a. Novizoniat Turrts

jj 5.3. /^//Camaflbni 1 ? f .b. Puffae 141.3.

£er£*Cha fivtTe I79» a.b. Rbtubarbari

1 8 j. &.' lcq. Canalu Jun. 21 9. a.b.

Dcva JRex Tanguth , «p/jw f^giw b.

munsu 7Z.a«

Diana ftfetj* i4?- a «

Dtvtn.c Ltgis comftndtum Sino - Lattnum

lll.&fcq:

Docio Sinarum Kex 3 j . b.

E.

ECbatana, Wie Tauris 2^, a.

Ecclefia Copto+yEtbiopica varias tn In-

cfiam c^Chinam traduxtt colonias jJLa.b.

Ecciefi* Sinenfis Lapids incidttur 3J.b.

eretfio ibid. Maiabarica Brtviarium CbaUdatcum ty.zh.Fundatorts PP.MicbatlRa-

gtrius £r Mattbaus Ricctus ^j.bJêktnen-

(is Epigrapbt 107. b.

Edtlium Stnico-Tartaricum ioj .&fcq.

Eltpbantumpugna 79 a.

Eftfcopi Eccltjta S.Thoma erant ex chalara

c£* Syria 58-3.

Eauus Marinus, 191. & feq. e/'«f dtntts fan-

gutnufluxum fijiunt 1 9 3 . a.

Erivan Patriarcba Armtnorum Stdts R6.b.

Etfchmianin 5. GregorU ejrRiffimts martyrii

locus 2£j b.

Evangelium fradicatur in dectm frovtnciss

China; jj.b. tjuomodo ad ultimos Tarta»

rix ttrmmosprofagatumjit ô.& fcqq.

Fi

FAbu!adcDracontS\n*rum â. 41.1«

</e Draconibus fubttrrantis 136. a.

Origint Pufla» 141. a. b. Je Gygante Ma-gno \$6. a. </e Ekfbante albo j£ 2. a. b. ri-

«/icii/n iijjb. JjS.-b.

FamkiciilymSinarum/JeAcjo.b. Ecclejiam

exftruicurat \ 1. a.

Fam Polo nic frullus arboris Kagiu jii. a.

Fan-yay-xu arborjint ramis a. b.

Fc , /e« Fo Juftter Sinicus jj^, b. & firq.

171.3. i7J.a.

Fic/w Paradifi 187. b.

Fohi Sinarum lcex <^ literarum inflitutor

ju^.a. zi8. a.

Fo//j arborum, ubi in hsrundines animentur

J78a«Fow infoiittts in Prov. Honan 209 . b.

Foqueux Japoniorum Sct~ta> j jj^. b.

Fu tjusd in Itngua Sinica £0. b.

Fuen yam Sinarum Reguius 33 . a.

Fum Hoam nx-e; êijM 155 . a. b.

G.

GAilina* Lanigtra 196. a. b,

Gangcs )?. «w</; oriatur 49 . b. 64. a. yi-,

raxfrctiofislaftdsbsts £oj

Gavorftan iVtfW Cbrtftsanorum, qui S.Tbo-

matdtcuntur 9 1 - 3*

Gclal Edim Mahumed Mogulum Imperii

Monarcba PP. fsslndu ryouf 78« a. Im

fublic

INDHX RERUM & LOCORUM.publtco auditorio maxima refulgebattJAfaje-

jlate ibid. a. b. & feq. dicitur babere adtjuin^ue miUta Ekpbantorum 79.

Ghidcliwr^ <5|.b.

Gialalabath locus Brachmanum teloniis cele-

bris 63. b.

Ginfcng r<*</ixprettoftsfima 178. b.

Gog Magog m Sacrts Literis tjualcs Regio-

nes 421 a « *^ Lug Mongug •

cantur 48.3.

GrcgoriusX. Rudolpho Imperante Ponttfex

elelius 16. h. accipit Itteras Magni Chamibid.

Guzarata msnor 9 1. b.

LL

HAbitus Tartarorum Kalmak tfj. a. b.

Tartara Septentrtonalis ViriAu-

lici Communis i» /Jfg»oTanchut n»Vetula 25. tJMulttrum ex Rtgno Coin ibid.

Juvtnis ibid. eJMulurum nobtltum Rtgni

Tanchutici<?t_.

Foemmapropt Cuthi «rcr»»

.Rfgwi Nccbal ibid. /?<g»i Nccbal ibid.&fcq. Tartari Septenrionalts *Qi

Sinico-Tar-

tarorum rjJfonarcb* nj. a. P.AdamiScball ibid. b. S/»ir«/ <///<rf i Tartarico

ibid. Fccminarum Sincnfium ii^.b.

Haipicn Sinarum Onomajlicum I z. a.

Hairati,o//»»Sicandria</i#<* 87. a.

Halepum fbrtisfima urbs expugnata ab Hao-

lono 94- b.

Hamchcu maxima China «r£r l<££. a.

Han Regis Taneuth effigus 6£. a. mortutts

divbtis bonoribis colitur 7^Hanchcu mttroptlis dub. innumeris ponti-

busreferta 61. a. f/'«/ csrcuitus b. f/?

JWi Pf«eti Quinfai ibid.

Haoloniw/w 9f.a. epiftola 4</Ludovicum

.Rf£f»»rrancix ibid.

Har lndianornm Gentilium Idolum 16z. b.

Hayma«»i»w/ 1 9Z.

Hcdonda Pfgwi Marangx colonia 6f.b.

Hclcna China Imperatrtxfcrtbtt\ adPon-

tiftccm LQLi

Hemepht iEgyptiorum Dmw i)i.a.

Herba frijdfcu&4 1 77. a. vttam immorta-

lem prxbins 178JJ. advitam perpetub falu-

brem pcrducens ibid. trifiitiam difcutiens

lfto.h.

Hiarchan Cafcaris metropolis C\.h.

Hippotamus ipzHirundmesexfbliis arborum 172. a. Lapiaex

:. f • a. b.

Hiftoria msra de puero Serpentrvoro 8z.b. &feq. fx Ittnerario P.Joamtis dJefuMa-ria 2. <; • a. b. //< noAi/i auadamfecmrna Agrx150. b. ^«fri i»ffr «r/« inventi 194. b.

Hiucn cum chi tao Sinarum 2?fx j Li b. if-

gemopprejfam reft aurat 4-L.a.

Hoangtius primus Alcbimi* ProfiJJbr i*

China aoo.a.

HoangChinx fluvius i<£y.a.

Hociniao Z.«OKr *</«r^w Vuting 178.3.

Homo Anferiftmilis iq_i . a. b.

Homtnes fylveftres 193. b. quinampropricdi-

citjueant 194. a.

Hormuz Pfr/?r/ 5/»«/ «r£r f2i a'

HorarumnominaapudSinas 6 l.a.

Hybcrnia c«r venenofts animahbus careat

103. 0.

D.TAcobus tJMetropolitm Indix Chi-

J na 57- b.

Jagarnath Indianorum Idolum i(frL.b.

Jagogc^Magog Montes 47. b. 48. b.

J anus auadrifrons 143.3.

]aponiivitam ducunt EpicuraJam i;8.a. cc-

/;<;;/ Numcn Trtceps ibid. & fcq. i-'

r ;. 4//

Pythagoraorum [MH/j.tyvxP919 accedunt

ibid. coronasprecatoriasgerunt I ;9-a. £0-

/<w 6" Lunam adorant 141.3. ^aoi ritusin

cokndts Idolts obfervent i^z. b. £f/r«w <•<>-

/w»r 1 : ;. L..-.' 1

Jajbis duplex fij.b.

Idola <juot Nancgini m China \\%. b.

i34.a.Chamis<jr««? 1^9. a. iEgyptiorura

Sinis familtartai^t. varumutata 142.

143 i» J?fg»o Nccbal m\vKi<pethct i44.b.

Idololatria Sinenfim m i. & (eq. fx Indii

i»Chinam f^-Japoniam tranftata ijz.b.

Grxcorum c^* yfegyptiorum m Chinara

tranfmigrajje videtur 1 34. a. & (cq.

ponica 141. b. InfuUtrum Pbilippinarum

147. b.

Jek iGaUinarum lantgerarum (pecies 197.3.

I tuloftan Regnum ubtJitum i$z. b.

Indoflani igwf fe concremant 150. a.adbuc

fciiantur ritut vettrum iEgyptiorura

148. b.

Inconftantia rerumbumanarum 4. a.

Indi 4«<£ /</<'/'/ colant 147.& fcq. Dtmoncmadorant ibid. 7««/ ceremonias adbibeant

149.3. ejuomodo ignem colant 149. b. crf-

duntdtcem incamationts Dei 157. & ftq.

IndiaWie Regnum Magoris 41. b. Aptdtm

& Bovem colit 147.3.

Indus/7. undcortus 49. b. abundat CrocodUts

8f.a.

P. Joamts Adamus ScbaU creatur primi or-

dmis Mandarinus 104. b. vifitaturd Rege

ibid. laudatur 1 . ;. . i. & feq.

P. Joamtes Terentius Calendarii emendationi

Jufftcttur Lo.a. b. Pltnium Indicum compo-

mt LLflxb. Pekinum evtcatur 111. a.

moritur ibid.

I fis 4«! colatur apudMgyptios 14^. b.

Ifpanan .#<£/<! /f</f/ eJMagni Sophi g<La.

Lih Jffr

iMDEX RERUM & LOCORUM./rrBcnedictiGoes ad Catajum detcgendum

6j.a. b. Pckino d Siningf ii urbem 64. b.

& leq. Ex Agra Mogorum in Europam

8f . b. & feq. Amati Chefaud per Usbcc

in Chinam 3_>_b. M.Pauli Vcneti confu-

fum cil 8 7«a. 8 9.

a

. & fcq. Henrici Roth

_»er Indiam 90. & fcq. S.Thomx Apoftoli

earum ufns & varue forma 217, lllLJcCcc\a

l.Ly£gypttorum Htcroglypbica nonfim-

plices voces aut nomina , fed mtegrot concc-

ptus ideales involvebant 134. a.

Lop defertum b.

Loyang pons m Prov. Fokicn zj j _a. b. con-

ftat joo. piltf 114. a.

exJudxa in Imiiam 9 i_& fcq. Alexandri;S. Ludovici litera adRegem Tartarorum <j6.

Vaitgnani 97. b.

Judxaiiiw.Tancin %o.b. defcribstur juxta

Sincnfcs Geograpbos }i._a.

Julpha adAraxtn fita 8_____

~un Canalis Sinenfis

upiter qui vocetur Indis

Izbuzad mc Belech oriundus

1 19.3. b.

1 47. b .

fi.b.

i.Munera „</Magnum Chin

M.

ibid.

K.

KAgiu <tr£or "**f »» <ww» fruflus frodu-

\_2___

41. b.

4_i_b.

50. b.

2__.a.

Kalmuk Tartaria defertum 47. b. 4___a. 6 f a.

67. a. varia babet nomtna ibid.

Kexalbax 87. a.

Kiang fluvius Chin/e 1 65.3.

Kicho Saccrdot <2_a

Kien cium Xim ven vu Sinarum RexDivina Legis Zelotes

Kim kiao «juilapud Sinas

Kis epuidtn Sinenfi~r»£W4

Krcxno Idohtm, cut tttulut Taftorvatcarum

L.

LAcusferrum in cuprum vertens 174.3. b.

ttmpcflates ciens 1 7 f . b . AlbuncttsTy-

burtinus 109. b .

Laenfes bovem colunt 14-. b.

Lco Mandarinus primus Monumtntum Syro-

Stnicum evulgavit a.

Lama Alagnus eft Sacrificulorum Tonttfex

f i_a. tjus effigtes 7 5. tjuomodo refufctte-

tur 7|. a.

Langur wow *</«/» qui Bclor 48. b. altisfimus

Lanzu quid Sinich j. b.

Lapis ad-Ptcrcmcntum cjr decremcntum Lunacrefcens& decrefccns xo6. a. vaccmus in

prov. Xantung 206. 3 .

Laffo , Tartarts Barantola Regnum TartarU

48. a.^r.a.

Lazjtlt lapis ubi reperiatur 48. a.

Lincing Civitas »a, a.

Lingua Syriacas qutbtss olim communis 4__._b.

Sinarum dtfficilts a. Mandarmaibid.

Liturgia S.Jacobi

Lttera Bracbmanum ! _"_.& (cq. apud Sinas

quandomventa izs-a . Sincnfium fingule

fingularum rcrum conctptus notant 1 16. b.

. .Ti >t Affiquid 104.

b

.

. I 1VI Mahumetis /ex, quantum Mundum m-ficcrit 91-b,

mtttbumcdant purgatorium creduntJ 9__a.

Mandarini qualesapud Sinas yy. a. iif. b.

convertuntur adCbrtftum \____b. cumadCurtam acccffunturjoumcrtsportantur 1 ij.

b. //fer» conjpicai l6t-~zTManga /r 1 89.3.

Mangin Regnum ____a.

Maranga Tartaria Regnum4_\____

Martome «S/rw Ecclefiam m India tnftaurat

Matxautar Gentilium Indorum Idolum if 8 .b.

Maxahad «r£/ 8 7.3.

Menipc Tanguticorum numen mXvKt<p»Aot

7i.a. b . 7____i_j. -4f.Mclita cwr vcncnoftt antmaltbtts carcat 101. b.

fJMet* mtUiarue ejttam magna 2 1 f . b.

Metempfycbofis cridetur d Sinenfibtts 1 ^ 2 . b.

*/? </w^/f* ibid. dtvcrfimode expltcatur 1 r j.

a. mirum de caexcmplum if4.a.Afijyi Sacrificium fcmper oblatum in Orientali

Ecclefiat j9^ b.& fcq.

Mogor Regnum ubi fitumyy. b. 9«/ rwro/^1 tripltcilmgua utuntur 8___j. <?«_c amma-

Ita in eo ibid.fodinis metalHcts abundat ibid.

Serpcntum in eo vtrulcntia fto.h.

{JMentts m C H 1 n a minw babentcs proprie-

tatcs 1 70. & feqq. t^AEolii 174,^t^Monumcntum Syro-Sinicum i__de eo cenfy-

rum& Artftarcborum quorundamjudicium

ibid.a.b. Doilrtnaineotradita Ortbodoxte

Ecclcfi* conformts i__a. ejns interprctatia

duplex ibid. inventiof.b. ejuantttjs ibid.

7_a. evulgatio in Imperium Sinicum ibid.

« P.Alvaro Scmedo primh vtjum& dcfcri-

ptum6.-.b. cjusmcmmtt Martinus Mar-tin iu s 6_b_exemplarm Colltgio Romano fpe-tlatur ibid. exattldefcriptum d P.MichaeleBoimo 7. b. & fcq. cjus mterpretatio prtmaij. &fcqq. fecunda z____&feqq. tcrtut

zg. &feqq. in eo SS. Trinttas continetur

J7_a. nominum Syriacorum ineo explica-

//o 4_,.b.4?.a. <juo anno eretlum 4___a. b.

9_T.a.

KjHonftrum marinum ^..oculorum& 6_peduminProv. Quantung. 201. a.

INDEX RERUM & LOCQRUM.Mundus Idolobtria tnvoluttu 129.

Murus Sincnfis Regni 64. a. cur ejus in itinere

M. Pauli Vcncti nonfiat mentto ô.a.tjuam

longusi J7. a. b. 2 1$. a. b. d ejmbus cufto-

dtatur 2 1 Z. • a. tfuam altsts ibid. d <tuo& tjuo

temporecondittu ibid.

Murrbma vafay Vide Procellana

Mutgari Mogorts urbs £3 . b.

N.

NAiam Cbrtftianus ambit TartarorumRe-

gnum 16. b. & feq.

Nanchinum Urbs Chinae maxima 169. a.

Naraen Indtanorum Idolum 157 . b. e3*

158. 1.

Narfeng Idolum GentiJium 159. a.

Naichevan Armenuturbt 26. a.

Nafirodinus Aftronomus Ptrfa u Z, b.

Navtgatio commoda ex Erytbraomari in In-

diam f8.b.

Nccbal Tartariae Regnum 4^.2^ & urbs

Regnifedes 6f.b. cjus Gentu mores 7 f . b.

76. a.

Neftitfr£*iR<x»iNccbal gy.b.75. b.

Neftoriana harefts tjuando orta,& ejuas Regio-

nes infecerit 9 2 . b.

Neftoriani primum docuerunt Tartaros cbara-

clerts Cbaldaos 9 6. b

.

Nicea Bttbynue urbs 26. b.

Nidivolucrumedules igg.b.&Icq.

Ni uen cûm Sinarum Rex ejr ejus vtrtutts

aâ.NifijffcfcGinlcng

Nixapor 87.3.

Novtzonia Turres 1 3 f . a

.

Nyla 0 condita £9. b.

O.

OChus MtdorumRegia 26.*.

Olo pucn pr»w/w Sinenfium Apoftolus

30. b.& fcq. 40. b.

OmytOi vide Amid.i.

Ophir jwpri^ J?fgw f_8. b. f/? nibtl

altudauam India 52i a *

Ormus, vtde fclormuz.

O firisÂZgyptiorum Numen 14^ b.

P.

JPAgodcs mont i»Bazaino 163. b.

Pagodes Indorum numen 131. 145.

auandofiant 15;. b.

Pan Achillcus/iVi/'ir *</ Pontificem lqcu

Paofci iWew tnprovmcia Xenfi figuramrefert

galli 1 70. b.

Papaya, WfFan- yaz-xu.

Parapanifus Ptolomaiqualu Regio £ 5. b«

Parraim aurum auid a.

Parvan Lflfogolici Regnioppidum 6 j . b.

Paflaurwr^r tfj.a.

Pekinum Sinarum Metropolu ^,a. 169. 3.

vaftitate Provinciampraftftrt 106. b.

Peli lacus 1 74. a.

Pcicemuger 1 9 ;

.

b.

5. Petrus Epifcoptu Stbaftts Infidelibus de Sa-

crificto Miffa rtjpondet 40.3.

Pertica auam magna apudSinas 215.3.

S.Phili^xxs Aftarn SuptrurrtmEvangelio tm-buit 2Z . a.

Phut pueridxmoniacieffigies »y\.

Pmus mfolttx crasfititi\ xZ f . a. b.

Pifcis Croceus mutatur in avtm i99.a. ejr quo-

modo mn. a. b.

Pifces comupeta in Prov. Quamfi 202.3.Po-lo-nie arbor i8f.b.Polytbaia KjEgypttorum Gracorumque adbuc

durat 130.PorceUana vafa undeC quomodo conficiantur

ooiLa. b.

Pons Loyang mirabilism Prov. Xcnfi zr^ b.

volans propi Chogan 215. a. in Galliayvulgo le pont du Gardon ibid. in Prov,

Junnan ibid.

Prefbfterjoamtes ejuis ejr ubi babitaverit 47.&feq. nunquam futt m Afirica fo.b. cur

Imperator Abaflinorum ftc diclus ibid. efl

potentiffimus AftxRcx 51.3. Sedes ejus mRegno Tanchut 52. a.

Prodtria converftones rerum ut plurtmumprx-ctdunt ^5. a .

Provmcia Imperii Sin lci a.

Providentia Divma in refufcitatione perdit<e

fidei f.b. m deteilo Monumento Jf.a.Pruflia Bitbynueurbs 2^b.Pfammoflires Reges Perfi<e 59. a,

Puteiigneiin Prov. Xanfi 209. b. mEuropaz±a.a.b.

Pudan oppidum ^4.9.PufCiStnarum Dtaftra i}6. b. ejus tffigits

140» «Mtd mjtftici fignifictt 141. b.

I4.j.b.

Pufu berba vitam immortaltm prabent

178. b.

QUanglang «rior farinacea js$ prov.

Oâmfi 177-b.

Qyei herba triftttiam difcutiens i gn.h.

Quei terra mtneralumprov. Xenfi 2.0^ a.

Qyci 2»9-a.

Qucyu mons C h « mirabilu 170. b.

Quinfai urbs admtrand* magnttudtnu £l*b.

^Mf Etjmon ibid. ctrcuittu 61. b.

LLh z Ramzan.

INDEX RERUM & LOCORUM.

Amzandar Indianorum Idolum 158.3.

Ravi fl.unde ortus 49. b.RRcdoc frtgidufima Rtgto 64. b. 7:

/Vr//* cwr PfammolTires <//cf/ $9. 3.

Rtgum S. Evangtlu in Sinarum lmperio fuc-

cesfio 40. Sc lcq. Smico-Tartarorum txt-M 107.3. 7»or« b. 1x4^1.

Rheubarbarum £erfo 1 83 .&fcq. Sinic£

z/0C4/«rTayhuam 1^4. b.

Rivus Autumno carulto tinlius colorc, rtlujuis

mtnfibiu limptdut 175. a.

2co/d £iir fingulu ditbus colortm mutans 1 76.

a. b.

S.

SA c,um nen meri Sinarum R«c cjr tjiu vir-

tutes ji.b.

Sactrdotum Sincnfium babitus jS.a. Surta-

norum bartfis f f . b. fanum f $r a. L^£gy-ptiorum tranfmigratio tn Indiam 1 f 1 . b.

Salamandra cur dtcatur Asbtflus b. tjutd

ibid.

Samsrc^nda Regia MagniTamburlams fi-b.

^4-b.

Samabugi miles monttum 1 29 . b.

Sarcil Provmcia -6$. b.

Sarpanil dtftrtum 6 j. b.

Saxum ccvS-paiTnfiofiQov tn Provtncia Kiamfi

20^. b.

ScyUaum Promontorium fub bumani capitu

figura fc conjptctendum prabtt . b.

&c7rf Sincnfium /ra /r/p//ci bommum ftatui

eorrtjpondent uâ.prima autbor Confu-tius ibid. b. ftcunda vocatur Amida apudJaponts Xaca& Amidabu i)\? t 7irr/w

plebtja eft cjr Lan zu appcUatur 1 j j . a.

Scrapis /r/c<i>*14.3 a

^rrcw/ CapiUatus, Luptanis Cobra dc Cabc-'o 8t7zo4â.b.

Serpentes in prov. Quamfi ingtntts 20*. a.

in Carrajam ejuaUs ibid. b. 8t fcq. cur in

nonnuUis Ucu non vtvant , aut vtneno ca-

reantic^.3. inejutbufdam Cliinac locisvi-

rulenti AO^-a.b.Serpentini Lapidis mtra virtutes $e» b. & fcq.

mentio apud P. Boimum g., a .

Simiain ChinhdtverfaJpecitt &fcq.Sinaiwww/ 8f.a.Sinje curiofi i.b. antijuitatis amanttsfimi

a. Dtnarium numerum Crucu figura no-tant j rt. a. Apurgatorioftnttant ibid.

i» <jr//0/ fonw <//c»» naturalem dtvidantres iu Ricctt tempore mvifit ejuanam 9 &a.b.diligtntts in ttmporum computu a. Pla-netarum motum tgnorant ibid . ut tjr longi-

tudinem ejr latttudtntm Rtgtonum ioy . b.

trrant m Gtograpbia ibid. & fcq. multitu •

</"«w Mundorum ejr Mtttmpfycbofin cre-

dunt ijt.b. Pytbagoraorum mortbus addt-tlt i;i . a . 71/0/ c0/*»/ /uV/* ^ 22. b. />rr<*-

adorant 124- a. nonnuilt Damontsconfulunt 1 a> ri . a . «///»/i/r Ortomantia ibid.

Ltttrati Numina fua falja tn trts ordines

divtdunt tftfJli Draconem colunt 157- b.Sapientet credunt rerum omnium ftmptter-numejf mvifibtleprtnctpium 1 41.3 . yfr/e/

Mtcbantcasfummo mprttto babenr a.

Literati nuliam altam fcientiam feilantur,tjuam Pelirtco Moraltm ibid. i»c£-ftrvattonemontium fuperflittoft tion

colunt fodmas 204*. 3. funt Alcbymiflxibid. cum Publtcum atttd exflruttur plt-

rumejucgratu fervtre debtnt 2-24^3. Ver-nicem ejuomodopraparent 220. a.b. pulve-rem pyrium ante Europaot mvtntrunt

b. prtmavi fcripturam non littrarum

compofitwnt , ftdfiguru peragebant 1,

infcribendo non calamu noJlrattbus,fedpeni-

ctUoutuntttr *^*.a.b.Sinarum idtoma valde limitatum \ 1 .b. ** a.

oratioprodtfunclu }%.b. ignorantia £&b.Rtgisfilius cum matre bapttx,ati b. Re-gu edttium Sinico-Tartaricum *ef.&feq.morts 1 14. a. b. & feq. UMonarcbia rtlli

ctnflttuta 1 1 f . a. Prtmatts rarisfimu inge-nitfpectminibus devmci dcbent x\6,b. Co-Ucbtflarum officium a. b. Tres Sec?*

* i t . a. b. & (eq. Deorum ttmpla 144. Re~gu delicia i£f. b. Rex tottus Monarcbimabfolutus Dominus 166. a. Medicorumper-ttta a. b. ingenutm & moret ibid.

Arcbttttturatig.a. b. adtum Jplendortn-ttrtor 209. b. & feq. Typograpbia ejualu210* a* Cbarableres Huroglypbici iie.Scfeq. lingua ejualu 24$.& feq. accentus mu-ftcas referunt notas a. a.

Siganfu maxima Xcnfi urbs a. obfejfa dTartaris

Sihu Lacus 4*hh tjus Ittoracultitfima ibid.Siningfunr^

Smyrna wr^j wi»t»r*r $4, b#

S6 cum Sinarum /?ex e;'«f vir/«/« 2 j . a!Socien Ctvitas in rtpa Crocei FI. 3.Socieu urbs Smenfis ^ ,

"

Soldsdia Armtntaporttu b.Sum xu animal domejitcum 1^4. 3 [

Sympatbia mtra vis ^_a.

T.

TAchi3 conjnx Imperatoru Chei 1 1 f . a.Td ûmvcn vii Sinsrum Rtx, & tim

virtutes?,..h. 1t .h.

Taipe mons tempeflates excitans T.74. r

.

Tanchut Tartarta Regnum 4^ a. b. m <otxtcrandtu mos ^ a>

Tai ga-

INDEX RERUM & LOCORUM.Tangaz i tfuales Rtgionts 2i8.b.

Tarphan Regnum ^4. b.

Tartarorum Ugatio ad Innocent. I V. Pontif.

96. a. irruptio Res Cbriflsani progrejjum

turbat 10 j. a. b. Numen Natagai 146.3.

ftultitia 1 5 1 . b.

Tzmxxfeptcntrionalis effigtes C, 9

Tarut extlto S. Joan. Cbrjfoftomt nota urFs

Tauris creditur ejfe antiquas Ecbatana 86. a.

Te, vide ChaTenduc, vide Tanchut

Tcnf>vimmssgenus mirabile a.

Terra Sancla ab Haohno expugnata 94. b.

Teftudtncsdlatx inRegno Honan 204. b.

Thangcran Regnum tf^.b.

S. Thomas Apoftolus ubinam martyrto ajfctlus

tjf atiando 5 j . a. f 4. a. b. Ejus mtntwnemfaciunt SjriactCodices 56. b. 57.1/^** /«-

fcepit itintra 9i.&leq.Tibeth//WTcbcth Tartarta Regnumc\.%.a.b.

Tienlem Pons ex uno lapide 2J_4_Ji.

Tigris auale animal 8_____.b. frtyuens apudBengalenfes ibid. in yuibufdam locis man-fueta& cur 2,04. a. ej«/ ^;/| .„ ^4^4 vene-

noft 82. b.

Tor Sinai caftrum 58.3.Trmitas S S. contmetur in i^fonumento J7___a.

Tunchonfung avicula exftore nafcens 198. a .

Tung pa 5»iic«" cataraila 219^5.

Turcheftan /.<gw, P-r/w Usbec f 2. b.

Turphan 64.8. b.

^^gr*p/&j4Sincnfium^«<i/*r 211. a.

V.

VAccamonoceros 192. a. marina 201. 3.

Vangan, i/i-fc Loyang.

Var India: RegnumBovem adorat 147. 8.

K<r»ix Sinica qualii, rjrquomodo praparetur

2to.&feq.

Veficaria berba <>ut.l 141 . b.

Vefptrttlio Cattrn Volans diUus 84^ in prov.

Xenfi -//»0 * /// 101. b.

F/>wn msrabile l_8x. a.

rjc<iZf/ Sinica? 11. b.

Urbes Chtnx, (juot ejrijuaJes l£8. &feq. fc>-

ri«r Mundtmaxima 169. a.

U sbec Regnum fj^ b. 64.3.

U fu Sincnfis Sacerdos ;^.a.

Vum lic Sinarum 2?« vir*iw /<i^w. 0 terminat

104. a.

XAca Japoniorum Tdolumj_tf. b. ejusdi-

fctvult ibid.wflv<e Idololatria prtmusin

India fundator 152.3. Zo.mtUia dtfctpu-

lorum aggregavit if2. b. eonfunditur cumMercuruTrifmegiJio j_r 4. a.

Xan Hoam ^ri/ciw Sincnfium Imperaior

22JLb.(S. Franc.) Xaverii -Ze/w iw co» verfione infide-

lium^j.i. mors ibid.

Xenxus Japoniorum fetfa _ j8.a.

Xccchiam animal 190. & leq.

Xim lie Sinarum Pex 40. b.

Xim Niim prtfcus Sinarum Rtxcpua literatura

ufm eft ajJLb.Xius Imperator muri Chincnfis «jrffor 218. a.

Xun chcMucn P-iJ»i j>orra io6.a.

Y.

Yyf J/tf/o monofyUaba varias apud Sinas

Jigniftcationes babet I2__b.

Yotan lactss ad urbem Pukiang 209. 8«

Zuofotrpuct, IJO.

Hh 3. TYPO

TYPOGR APHIE C T O R

S A L U T E M.

I

Oshpwm hoc Opus , BeneVole Leclor-, maxtmam partem

I

typis impreffum erat , nobis ab jiuElore fuit fubfequens hsc

Serpentis Cobra de Capelos ditli , accurata defcriptio;

fedcian fuo loco , Pag. nimirum 81. ob prtdiclam ratio-

nem inferi non pojfet , fatius judicaVonus hic eam curiofi

exoticorum animaluon Indagatori, pro nojho m fympubl. Literariam Jiudto,

exhibere, fihn pcnitm fupprimere. Tu <equi bonique confule ac \ale.

Serpens dicitur Cobra de Capelos,

non quod pilis capillifquc inftru&us

llr, uti multifalso fibi perfuaferunt,

fed quod in fupcriori capitis parte

habeat veluti tegrnen quoddam ad-

inftar pileiplani, quod& proutcon-

citatur , furgit , vcrfatile. Rcfert

P. Sebaftianus d'AImeida hxc dumfcribo ex Indta Romam advena ,

hujufmodi fcrpentes per totam Jn-

diam paflim rcperiri qui verolapi-

des Cobra de Capelos dittos intra fe

generant , non nifi in Dienfi terri-

torio repcriri. Hujus quam 'Pag. 8 1.

vides formse , in infcriori maxilla

SS Literam natura eiinfculpfit, quorinc hucufque incognitum eft. Huncferpenrcm priiis contufum , varii£

quc jun£fcis materiis, lapidcm confi-

ciunt Jogues , qui funt Eremicolxidololatrae, quos & Santonosvocznt,

artificialcm , xquae ad cxtrahenda ve-nena , cum naturali efficacix , 8c

roboris.

F I N I S.

ELENCHUSL I B R O R U M

A

P. ATHANASIO KIRCHEROE SOCIETATE JESU,

EDITORUM.guorum, qui nonampliusreperiuntur

, appofita >J< denotat.

* lV/f Ag11^3 ^vc Conclufiones experimentalcs dc efFcftibus Magnetis , edita Htliopoli,IVjI Anno i<£jo. in 4.

lj» GnomonicaCatoptrica, five Horologiographia reflexa , quapcr ipecula totius PrimiMobilis do&rina , horarumquc du&us tninterioribusDomus parietibus delineatiradio rcflexo dcmonftrantur. Avtmone Anr.o 1 634. in 4.

jgl 3. SpccuIaMelitcnfisEncyclica,hoceft,Syntagmanovum Inftrumcntorum Phyfico-Ma-thcmaticorum. Mejfana Anno 16} 8. in 8.

4. Prodromus Coptus,inquotumlinguxCopt«,fivciEgyptiac*,quondamPharaonica3origo, xtas, viciflitudo, inclinatio ; tum hieroglyphicx literaturx inftauratio , novimethodo exhibentur. Roma Anno 16 j£. in4-

f. Ars Magnetica , qua Magnetis natura , ejufqueinomnibusufusexplicarur , acprxtereac viribus Magncticarum Motionum in Elcmentis, Lapidibus , Plantis , Anima-libufque elufcefccntium , plurimanova hucufque pcr variacxperimentarecludun-tur. Rcm* primd in 4. dcindc Qoloriix. Ultimo iterum Roma pluribus au&a Anno1^54. infolio.

£. Lingua jEgyptiaca rcftituta , quaTdiomatis primxvi jEgyptiorum Pharaonici, vetufta-te temporum pxne" collapfi, ex abftrufis Arabum monumcntis , inftauratio contine»tur. Roma 164$. in^.

7. Ars Magna Lucis, &Umbrx in II. Tomos divifa, qua Lucis, &UmbrxinUni-vcrfa Natura Vires cffc&ufque , nova rcconditiorum fpeciminum exhibitione, advarios rcrumuius panduntur. Roma Annoi^^.infolio; <{\xx nunc AmJleloJamirecuditur.

8. Mufurgia, five ArsMagnaConfoni , &Diflbni, qua MuficxTheoricx, &Pradticxfcicntia traditur : Confonique & Diflbni vircs effe&ufque mirabiles in Natura, in

omnipxnefacultatedcmonftrantur. Opusin II. Tomos divifum. Roma Anno1^50. infolio.

10. Obclifcus Pamphilius in foro Agonali ( vulgd Piaz,za Nax-ona ) crc&us ; in quo Ve-tcrum Thcologia hieroglyphicis involuta fymbolis detecta , e tencbris in lucem afle-

ritur ^ow^Anno i<<fo. infolio.

Ocdipus iEgyptiacus in quaruorTomos divifus, quorum11. PrimusdiciturTemplumlfiacum, quo ad originis , progreflus, durationis jEgyptia-

cxfapicntix,ac Hieroglyphicxinftitutionisnotitiam portx rcfcrantur. Roma i6ft,in folio.

ll. SecundusdiciturGymnafiumiEgyptiacum,quovetcrumHxbrxorum,cxterorumqucOrientalium recondita fapiehtia, temporum injuria perdita, per contextum (acrarumfculpturarum demonftratainftauratur. Rcm.t 165 j. in folio.

13. Tcrtius variarum Artium veteribus jEgyptiis ufitatarum Claflcs continet , &funtA2rithmcrica, Gcomctrica, Mufica, Aftrologia, Mechanica , Alchimia , Magia, Theo-logia iEgyptia hicroglyphicisexhibita.

14. Quartus dicitur Thcatrum Hicroglyphicum , quod cft Obelifcorum , cxterorumqucHieroplyphicorum monumentorum, qux tum Romx,tum in jEgypto, ac cclchrio-

ribusEuropx Mufxisadhucfupcrfunt, interpretatio. Roma \ 6 «54. in f< l:o.'"

I f . Iter Exftaticum coclcfte , fivc Mundi Opificium , quo Cccli fiderumque tam errantium,quam fixorum natura, vircs, proprietates, compofitio,& ftrudura fub fifti raptusin-tcgumentoadvcriratemexponiiur. Roma i6<6. \n*. poftea a P.Gafpcrc Schot va*riis commentationibus illuftratum, proftat Nortmbtrga,

it£.Iter

0

\6. Itcrr.xftaticurnVciTcftrc,fivcGcocormiOpifichirn, qud TcrrcftrtsGlobi ftru&ura,

arcanarumque in ea partium conftitutio , figmento ad vcritatcm compofito exponi-

tur. Romx\C<*j. in 4.

17. Scrutinium Phyfico-Mcdicum , fivc dc Pefte, quo cjufdem origo, caufx, figna, progno-

ftica, injolcntcfquc in malignantis Naturx cffcfius , & appropriata rcmcdia demon-ftrantflr. Romx \Cf 8- in 4.

1 8. Diatribx de Crucibus Ncapolitanis , qux ibidcm tum fupra vcftcs hominum, tum porif-

fimum fupra Lini fupcllcdilcm , paulo poft ultimura Vefuvii inccndium comparue-

runt. Romx \CC 1. in 8.

ly. Polygraphia fivc Artificium linguarum,quocum omnibus totius Mundi Populis& lin-

guis, unufquifquc, licct non alia quim materna lingua inftrudtus correfpondcre pof-

fe demonftratur : cum multis aliis ad Stcganographiam Trithcmianam pcrtinenti-

busarcanis. Romx \ CC$. in folio.

20. Mundus Subtcrraneus, in quo univcrfx Naturx Majeftas& divitia?, fiimma rcrum varic-

2 1 . tatc exponunrur,abditorumq; cfFe&uum caufx in totius Natutx ambi tu duobusTo-mis demonftrantur. AmfteloJami 1 664. in folio.

22. Hiftoria Euftachio-Mariana, qua Vita, Gcncalogia, &LocusConvcrfionis S. Euftachii,

nec non Ecdefix tam in Urbc, quam in eodem Converfionis !oco,Dciparx,& S. Eu-ftachio aConftantino Magnodedicatxdcfcribuntur. Romx i66^.'\n^.

2}. Arithmologia,fivedcoccultisNumerorummyftcriis , qua origo, antiquitas , &fabrica

Numerorum cxponitur, corumquc abditx proprictates demonftrantur, &*fontcs

fupcrftitionum hoc tempore currcntium apcriuntur,& acritcr confutantur. Romx1665. in 4.

24. CHIN A monumenris qua facris, qul profanis , ncc non dc admirandis Artis & Naturxintriplici ejusregno fpcftaculis , aliarumque rcrum mcmorabilium tumdeChina,tum de Tartaria , vicinaquc India cnarrationibus illuftrara. Opus ob incognitarumhucufque rcrum novitatcm, rarum,& curiofum. AmJhloJami 1 667. in fol.

25. Obclifci jEgypriaci prxtcrito anno intra rudcra Mincrvx efroffi Intcrprctario hierogly-

phica^novimethodotradita. Rom.e \6C6. in folio.

Libri,jampraloparati, quipoft enarratos /uci, T>eo vo/ente, dabuntur , funt

iC. Ars Combinatoria five Ars magna fciendi ; qua Ars Lulliana reftituitur,& ad omnes Ar-tes& frientias facili mcthodo addifircndas , ncc non dc quocumque argumento pro-pofito, difcurrendi porta aperitur. AmfteloJami II. Tomi in folio. -

27. Ars Analogica.qux dc quovis propofito themate,pcr rerura naturajium analogjfmos five

fymbolkos conccptus, tum expedit£ fcribendi , tum amplc diccndi matcria fubmini-ftratur. AmfteloJami infolio.

28. Iter Hetrufcum, quo Hctrurix tum prifcx,tum temporcRcip. Rom. tum pofterae, ori-go, fitus, natura, poIitica,Cataftrophx, monumcntafacio-profana, ncc non Naturaeadmiranda, triplici ratiocinio, Politico-Phyfico-Geographico defcribuntur& cxpla-nantur. AmfleloJami in folio.

29. Latium Prifcum, quo ejus origo, fitus, Natura, urbes, montes, Iacus , monumcnta vcte*rum, xquo cum prxcedcnti pafTu curiosc defcribuntur. AmfleloJami in foho.

30. Splendor Domus Joannix , qux cft una ex pcrilluftribus & anuquiflimis Hifpanix fa-miliis.

31. Geometria pracuca combinata, in ufum Principum elaborata.

3 2. Arca Noe, una cum Turri Babylonica ; qua Archite&ura utriufqueexponitur , prior inJ.libros diftinguitur,& res antc diluvium , in diluvio , & poft diluvium pera&ascu-riofis quxftionibus exponit.

$ 3. Ars Vcterum iEgyptiorura hicroglyphica, qua Saccrdotum prifcorum in Obelifcorura,fimulacrorum

, aliorumqucmonumcntorumhieroglyphicisfymbolis, difponendis,ordinandis,& fingula cum finguliscombinandis,ratio,modus&methodus,anerainc.quodfciam, hucufquc tcntato artificio verC &genuineexponitur, & Hicroglyphicafapientia reftituta, jurc dici poteft.

Nota ad Leflorem.

quccorpusintegrum horum Operum haftcnus imprcfTorum defideravcrit : iscalJoanne Janfonio J iVaesberge, & EUfxo JVeyerftraet, Amftclodami Magnificis Libro-Kirchcnanorum ImprefToribus& Bibliopolis, ad unum omnes obtinere poterit.

-

fuxtaExcmplar ROM£, TypisVarefii. Superiorvh Pirmisstt.

4 I

4

ChinaMonumentis.pdf - Fondazione Prospero Intorcetta

Documents

Transcript of ChinaMonumentis.pdf - Fondazione Prospero Intorcetta